z+ qyÓ÷ uÛÑ>∑e‘˚ ls¡eTD≤j·T »j·Tl s¡eTD ^‘êeTè‘·+

»j·Tl s¡eTD Á|ü‘·T\T : 1000

^‘êeTè‘·+

eTTÁ<äD : 2015, ñ>±~

eTqà<∏äHêeT dü+e‘·‡s¡+

Objective Knowledge is Price : Your Love and Support..

not true Knowledge
- Bhagavan
Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô :
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
lø±fi¯V≤ü dæ.Ô
ôd˝Ÿ HÓ+. 99 49 49 1773

ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
ø=‘·Ôù|≥, lø±fi¯Vü≤dæÔ`517 644 &ç.{Ï.|æ.   Á|æ+{Ï+>¥ :
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢, Ä+.Á|ü. lyê]Á>±|òæø˘‡, ‹s¡T|ü‹,
ôd˝Ÿ: 99494 91773 ôd˝Ÿ HÓ+. 99484 34277
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 1 1
ÁbÕs¡úq
<˚e <˚e eTVü‰<˚e
~>∑+ãs¡ dü<ë•e
dü∫Ã<ëq+<ä düπs«X¯
X¯s¡D≤>∑‘· s¡ø£åø±
X¯s¡D+ X¯s¡D+.
eTVü‰ø£s¡Ô eTVü‰uÛÀø£Ô
eTVü‰ Vü≤s¡Ô eTùV≤X¯«sê
|üsê|üs¡ |üs¡+CÀ´‹
|üs¡e÷q+<ä ø±s¡ø±
X¯s¡D+ X¯s¡D+.
»j·Tl s¡eTD
eTT+<äTe÷≥
H˚qT kÕ<Ûës¡D ¬s’‘·T ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{≤ºqT.
e÷ ‘·+Á&ç >±s¡T l e÷&É+u≤ø£+ |ü+&ÉT¬s&ç¶ >±s¡T.
‘·*¢>±s¡T ø£eT\eTà.
H˚qT |ü⁄{Ϻq }s¡T ªC≤„Hê+ã K+&çø£µ Á>±eT+.
lø±fi¯Vü≤dæÔ πøåÁ‘· n~ÛcÕ˜q <˚e‘· nsTTq lC≤„q Á|üdü÷Hê+ã≈£î
neTà>±] }s¡T>± Á|üdæ~∆.
n+<äT≈£î ì<äs¡Ùq+>± lø±fi¯Vü≤dæÔ <˚ekÕúq+yês¡T Á|ü‹ j˚T&ÉT
ìs¡«Væ≤+#˚ ÁãôVAà‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± C≤„Hê+ã ñ‘·‡eeT÷]Ôì e÷
}fiÀ¢øÏ rdüTø=∫à |òüTq+>± |üP»\T ìs¡«Væ≤düTÔ+{≤s¡T.
n≥Te+{Ï |ü⁄sêD ÁbÕX¯kÕÔ´ìï ø£*dæq ÁbÕ+‘·+˝À H˚qT|ü⁄≥º&+É Hê≈£î
>∑s¡«ø±s¡D+.
* * *
C≤„q Á|üdü÷Hê+_ø£ ne‘ês¡T˝…’q dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+ >±] ~e´
uÛ≤wüD\qT
C≤„Hê+ã uÛÑ≈£îÔ&Ó’q T.V.N. u≤ãT>±s¡T ªC≤„q Á|üdü÷Hê\Tµ ù|s¡T‘√
‘·q &Ó’Ø˝À¢ uÛÑÁ<ä|üs¡∫ ñHêïs¡T.
yê{Ï˝À ø=ìï uÛ≤>±*ï Á|ü#·T]+∫ Á|ü|ü+#êìøÏ Á|üø£{Ï+#˚ neø±X¯+
>∑‘·+˝À Hê≈£L ø£\>∑&É+ Hê eTVü≤<들>∑´+.
* * *
1994˝À H˚H=ø£ e÷qdæø£ düeTdü´‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT Hê
$TÁ‘·T&Ó’q ªu≤ãTµ>±s¡T qqTï»j·rdüT¬ø[¢ dü<äTZs¡T düìï~ÛøÏ #˚sêÃs¡T.
Tl s¡eTD
 5 6
dü<äTZs¡T<˚e⁄\T πøe\+ Ä ˇø£ÿ düeTdü´qT |ü]wüÿ]+#·&Éy˚T C≤„Hê+ã <äj·÷eTsTT
ø±≈£î+&Ü J$‘·+˝À @ düeTdü´≈£L u…<äs¡ì eTH√ ôdÌúsê´ìï
Á|ükÕ~+#ês¡T. <äøÏåD ¬ø’˝≤düyÓTÆq lø±fi¯Vü≤dæÔ πøåÁ‘·+˝À |üs¡eT•e⁄&ÉT
* * * yêj·TTs¡÷|ü+˝À lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡T&ÉT>± ø=\TyÓ’ ñHêï&ÉT. Çø£ÿ&É
H˚qT @ #·<äTe⁄\÷ #·<äTe˝Ò<äT. bÕs¡«r<˚$ C≤„qÁ|üdü÷Hê+ã>± |üP»\+<äT≈£î+{À+~. ñe÷<˚$
Hê≈£î ‘Ó*dæq #·<äTyÓ\¢ dü<äTZs¡T düìï~Û˝À eTÚq+>± >∑&É|ü&É&Éy˚T. C≤„ q Á|ü d ü ÷ Hê+ã>± Á|ü U ≤´‹>±+#· & ÜìøÏ dü ú \ |ü ⁄ sêD+˝À
ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq ø£<∏ä ñ+~.
yê] bÕ<ë\#Ó+‘· Hê J$‘·+ @ ∫+‘ê ˝Ò≈£î+&Ü kÕ–b˛‘√+~.
Ç+‘·ø£+fÒ >∑Ts¡«qTÁ>∑Vü‰ìøÏ y˚πs Á|üe÷D+ Hê≈£î nedüs¡+ ˝Ò<äT. ¬ø’˝≤düyêdüT&ÉT #ê˝≤ eTTKT´\≈£î e÷Á‘·y˚T •e|ü+#êø£å]
* * * eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#˚yê&ÉT. nsTT‘˚ ‘·q≈£î ≈£L&Ü eT+Á‘êìï
y˚TeTT dü<äTZs¡T düìï~Û˝À bı+~q Ä ~yê´qTuÛÑ÷‹ì, ñ|ü<˚•+#ê\ì n+_ø£ |ü≥Tºã{Ϻ+~. •e⁄&ÉT q#·Ã C…|æŒHê ÄyÓT
yê] neTè‘· yê≈£îÿ\qT $q˝Ò<äT. ∫es¡≈£î z X¯óuÛÑ eTTVüAs¡Ô+˝À nsêú+–øÏ |ü+#êø£å]
n+<ä ] ø° n+<ä C Ò j · ÷ \H˚ n‘ê´X‚ á |ü ⁄ dü Ô ø £ + ‘˚ e &ÜìøÏ eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ê&ÉT. ‘·q n+<ä#·+<ë\T #·÷dæ yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’
ø±s¡DeTsTT´+~. uÛÑe⁄&ÉT ‘·q≈£î |ü+#êø£å] eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ê&Éì #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√
e÷ ÄX¯ rs¡T>±ø£. #ÓãT‘·T+&É>± $ì ÄÁ>∑Væ≤kÕÔ&ÉT. uÛÑ÷˝Àø£+˝À eT‹˝Òì dæú‹˝À
ldü<äTZs¡T <˚e⁄\ yê] dü+|üPsêíqTÁ>∑Vü≤+ MT≈£î ñ+<äq&ÜìøÏ >∑Ts¡TÔ ñ+&Ü\ì X¯|+æ #ê&ÉT. rÁe+>± u≤<Û|ä &ü qç bÕs¡«r<˚$ XÊ|ü$yÓ÷#·q
@eT+fÒ... ø√]+~. <äøDåÏ ø¬ ˝’ ≤dü+˝À ‘·|dü Tü ‡ #˚ùdÔ ‹]– ~e´ X¯≈î£ \Ô T ekÕÔjT· ì
á |ü⁄düÔø£+ MT #˚‘·T˝À¢ ñ+&É≥y˚T. es¡+ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. ¬ø’˝≤dü+˝À ÄyÓT e~*q ~e´<˚Vü≤+
e÷&É+u≤ø£+ eTTìø£ècÕí¬s&ç¶ uÛÑ÷˝Àø£+˝À e÷πs&ÉT eèø£å+ (_\«+)>± e÷]+~. #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√
C≤„Hê+u K+&çø£ Á>±eT+ uÛÑ÷˝Àø±ìï #˚]q ñe÷<˚$ <äøÏåD¬ø’˝≤kÕìøÏ <ë] ‘Ó*j·Tø£
lø±fi¯V≤ü dæ.Ô ‹s¡T>∑T‘·T+&É>± $Hêj·T≈£î&ÉT >∑T]Ô+∫ ‘·*¢ì <äøÏåD¬ø’˝≤dü+˝À
ôd˝Ÿ : 94914 99 085 e<äT\T‘ê&ÉT. nø£ÿ&É •e*+>±ìï @sêŒ≥T #˚düT≈£îì Á|ü‹s√p
|üP»\T #˚ùd~. |ü\Te⁄s¡T ãTTwüß\T, eTTqT\T ÄyÓT |üP»\qT
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 7 8
#·÷dæ Äos¡«~+#ês¡T. ∫es¡≈£î |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ >∑s¡«+ e\¢ n#·\yÓTÆ ñqï düÔ+uÛÑ+ e+{Ïyê&ÉT |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT.
ø£*π> nqsê∆\qT $e]+∫ ~e´X¯≈£îÔ\qT Á|ükÕ~+#ê&ÉT. n+‘˚ ***
ø±≈£î+&Ü <äøÏåD ¬ø’˝≤dü+˝À ‘·q‘√ bÕ≥T ø=\TyÓ’ ñ+&Ü\ì
}s¡ø£ ñ+&É&É+ e÷j·T≈£î ‘Ó*j·T<äT.
Ä<˚•+#ê&ÉT. |üs¡eT•e⁄&ç e<ä› C≤„q+ bı+<ä&É+ e\¢ neTàyê]ì
Çø£ÿ&É C≤„q Á|üd÷ü Hê+_ø£>± ø=\TdüTHÔ êïs¡T. n+<äTe˝Ò¢ <˚yê\j·T+˝Àì ø£<ä\&É+ |üs¡ÁãVü‰àìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
neTàyê] eT÷\ $Á>∑Vü≤+ •e |ü+#êø£å] eT+Á‘êìï $+≥Tqï≥T¢ á ¬s+{Ï düŒs¡Ù‘√ |ü⁄{Ϻqyê&˚ Je⁄&ÉT.
ˇø£yÓ’|ü⁄ e+– ñ+≥T+~. B+‘√ á πøåÁ‘·+˝À nø£åsêuÛ≤´kÕ\T Je⁄&ÉT HêDÒìøÏ u§eTà u§s¡TdüTe˝… #·\ ` n#·\ Á|üeè‘·T\Ô qT
$X‚wü+>± »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. Ä~ X¯+ø£sê#ês¡´ á πøåÁ‘êìï <ä]Ù+∫ ø£*– ñ+{≤&ÉT. n+<äTe\¢H˚ Je⁄&ÉT ã+<Ûä yÓ÷ø£åeTT\≈£î eT<Ûä´
neTàyê]øÏ l#·Áø±ìï Á|ü‹wæº+#ês¡T. |üPC≤s¡T\T ≈£î+≈£îe÷s¡Ãq\qT }–dü˝≤&ÉT‘·T+{≤&ÉT.
l#·Áø£+ô|’ y˚dæ uÛÑ≈£îÔ\≈£î Á|ükÕ<ä+>± |ü+#·T‘ês¡T. Ä ≈£î+≈£îeTqT
Je⁄&çøÏ XÊX¯«‘·yÓTÆq ã+<ÛäeT÷ ˝Ò<äT.
ô|≥Tº≈£î+fÒ düø£\ X¯óuÛ≤\T ø£\T>∑T‘êsTT. C≤„qÁ|üdü÷Hê+ã dü<ë
eTqyÓ+fÒ ñqï≥T¢ nqTuÛÑ÷‹ ø£\T>∑T‘·T+~. ªªø±o˝À ø£qTïeT÷dæHê XÊX¯«‘·yÓTÆq yÓ÷ø£åeT÷˝Ò<äT.
sêì yÓ÷ø£+å ø±fi¯V≤ü dæ˝Ô À ø±\T ô|&ç‘˚ edüT+Ô ~.µµ nqï kÕyÓT‘· nø£så ê\ á ©\ nq+‘·+.
dü‘·´+. ªªm+<äT≈£î?µµ nqï Á|üX¯ï nqedüs¡+.
neTà C≤„Hê+ãj˚T dü<äTZs¡Te⁄>± ne‘·]düTÔ+~. ***
ne‘ês¡eTT <ë*Ãq Á|ü‹ ˇø£ÿ{° »>∑Hêà‘· ◊q bÕs¡«‹ á nq+‘·yÓTÆq (m|üŒ{Ïø° eTT–+|ü⁄ ˝Òì) ©\˝À uÛ≤>∑+>±H˚
dü«s¡÷|üy˚T. neTà bÕs¡«‹ á uÛÑT$ô|’ ne‘·]+∫ <äøÏåD ¬ø’˝≤düeTqT l ø±fi¯Vü≤dæÔ
nìï Á|üø£è‘·T\≈£î (dü«uÛ≤eeTT\≈£î) Ä<Ûës¡ ‘·‘·Ô«yÓTÆ ìsêø±s¡ |ü⁄D´ πøåÁ‘·eTTq C≤„q Á|üdü÷Hê+_ø£jÓÆT $sêõ\T¢‘√+~.
|üs¡ÁãVü≤à dü«s¡÷|üyÓTÆ ñqï Ä |üs¡eT|ü⁄s¡TwüßìøÏ ne‘ês¡eTT dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´ì s¡÷|ü+˝À C≤„q Á|üuÀ<Ûä+ #˚dü÷Ô
<ë\Ãe\dæ q nedü s ¡ e TT>±ì, neø±X¯ e TT >±ì ˝Ò < ä T . õC≤„düTe⁄\≈£î C≤„Hê]Ôì rs¡Tk˛Ô+~.
s¡+>∑T\sê{≤ïìøÏ eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT˝À nìï >∑TÁsê\ |üsT¡ >∑T\≈£î Ä<Ûës¡yTÓ ,Æ ***
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 9 10
l düTÁãVü≤àD´ >∑Ts¡T<˚e⁄\yês¡T lø±fi¯Vü≤dæÔøÏ 5 yÓTÆfi¯fl
<ä÷s¡+˝À ñqï ø=D‘·H˚] nH˚ Á>±eT+˝À $»j·T\øÏåà ` dæ<ä›j·T´
nH˚ |ü⁄D´ <ä+|ü‘·T\≈£î 24`8`1942q »ìà+#ês¡T.
yê]~ e´ekÕj·T ≈£î≥T+ãeTT.
19 @≥ |ü<ëàe‹>±]‘√ $yêVü≤+. X¯+uÛTÑ , ø£èwü,í j·TT>∑+<Ûsä Y
eTT>∑TZs¡T dü+‘êq+.
1975q ñ<√´>∑Ø‘ê´ lø±fi¯V≤ü dæÔ ø¬ ø’ ±\M~ÛjT· +<äT ø±|ü⁄s¡+
ô|≥º&É+ »]–+~.
***
l dü<Tä sZ T¡ <˚e⁄\yês¡T ‘·q ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À ø=qkÕ–dü÷HÔ ˚
‘·‘«Ô· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ yê´|üø±\‘√qT, >∑Ts¡Te⁄\‘√qT ø±\+ >∑&ùç |yês¡T.
1988˝À H˚qT, Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˇãT“ Á|ükÕ<é Ç<ä›s¡eT÷ dü<äTZs¡T
düìï~ÛøÏ #˚] Ä ~e´yÓTÆq dü<äTZs¡T dü‘·‡+>±ìøÏ ‘=* düuÛÑT´˝…’HêeTT.
Á|ü ‹ @{≤ dü ‘ · ‡ +>∑ + ˝À ls¡ e TD »j· T +‹ ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\qT
ìs¡«Væ≤düT+Ô &É&+É e\q, H˚qT dü«j·T+>± ls¡eTD Áù|$T≈£î&ÉT ø±e&É+
e\q Ä dü‘‡· +>±ìøÏ ªs¡eTD dü‘‡· +>∑+µ nì ù|s¡T ô|≥º&+É »]–+~.
***
ldü < ä T Z s ¡ T <˚ e ⁄\yê]øÏ ‘=* Ä<Û ë ´‹àø£ >∑ T s¡ T e⁄
lMs¡j·T´>±s¡T. ÁãVü≤à+>±] eTqesê\T nsTTq áX¯«s¡eTà>±]
•wüß´&Ó’q lX¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T •wüß´&˚ lMs¡j·T´>±s¡T. Ms¡j·T´>±s¡T
|æqï ej·TdüT˝À |üX¯óe⁄\ ø±|ü]. }] ∫es√¢øÏ yê{Ïì rdüT¬ø[¢
»j·Tl s¡eTD
y˚Tù|yê&ÉT. nø£ÿ&˚ ñqï X¯+uÛTÑ >∑Ts¡TkÕ«$T düe÷~Û ns¡T>∑Tô|’ $ÁXÊ+‹
rdüT≈£îH˚yê&ÉT.
z sêÁ‹ X¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T ~e´‘˚»düT‡‘√ yÓ*–b˛‘·÷
<äsÙ¡ q$T#êÃs¡T Ms¡jT· ´>±]øÏ. sê! HêyÓqTø£ nì Ä<˚•+#ês¡T. yÓTøÆ +£
ø£$Tàqyê&ç˝≤ n˝≤ kÕ«$T yÓqTπø q&É∫ yÓ[¢ b˛‘·THêï&ÉT. }] ∫es¡
˙{Ï ø=\qT e<ä≈› î£ rdüTø¬ [¢ eT+Á‘√|ü<X˚ +¯ #˚XÊs¡T Ms¡jT· ´>±]øÏ.
n|üŒ≥Tï+∫ Ms¡j·T´>±]øÏ ø=ìï ~e´X¯≈£îÔ\T ø£*>±sTT. @
C≤‘·ø£ #·Áø±\T y˚j·Tø£H˚ eTìwæì n˝≤ #·÷&É>±H˚ yê] uÛÑ$wü´‘·TÔ
n+‘ê #Óù|Œùdyês¡T.
ªª˙≈£î á X¯≈£îÔ˝…˝≤ ø£*>±sTT?µµ nì n&ç–‘˚ ªHê >∑Ts¡Te⁄
X¯+uÛÑT>∑Ts¡T kÕ«$T nqTÁ>∑Vü≤+µ nH˚yê&ÉT. }fiÀ¢ yêfi¯¢+‘ê
qe⁄«≈£îHêïs¡T. ø±s¡D+ X¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T 300 @fi¯¢ ÁøÏ‘·y˚T düe÷~Û
nj·÷´s¡T. Ç|ü&Ó˝≤ ˙≈£î >∑Ts¡Tee⁄‘ê&ÉT? nì ùV≤fi¯q #˚XÊs¡T.
Ms¡j·T´≈£î zs√E bÂs¡Twü+ e∫à düe÷~Û ‘·y˚«XÊs¡T. }]
»qeT+‘ê nø£ÿ&É≈î£ #˚]+~. X¯+uÛTÑ >∑Ts¡TkÕ«$T •s√uÛ≤>∑+ ø£qã&ç+~.
m>∑‘ê[ #˚dæq yês¡+‘ê Ms¡j·T´ bÕ<ë\ô|’ |ü&ç ø£åe÷|üD ø√sês¡T.
Ms¡j·T´ XÊ+‹+#ês¡T.
‹]– düe÷~Û eT÷ùdkÕs¡T.
***
l dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´\yê] düreTDÏ |ü<ëàe‘·eTà>±]
u≤e>±πs á Ms¡j·T´>±s¡T.
»j·Tl s¡eTD
 11 12
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ô|fi¯¢sTTq Áø=‘·Ô˝ÀH˚ Ms¡j·T´>±] Ä<Ûë´‹àø£ C≤„Hê+ã, düTÁãVü≤àD´ kÕ«$T, y˚eTq á eTT>∑TZ]ì e÷Á‘·+
X¯øÏÔì >∑T]Ô+∫ yê] bÕ<ë\≈£î n+øÏ‘·+ nsTTb˛j·÷s¡T. >ös¡e+‘√ qeTdüÿ]+#·T≈£îH˚yês¡T.
ªª˙≈£î yÓTT<ä≥ eT>∑dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ä |æ˝≤¢&çøÏ e÷ >∑+C≤sTT, kÕsêsTT, ;&ç, {°, Á‘êπ>yês¡T.
>∑Ts¡Te⁄ >±¬s’q ªªX¯+uÛÑT>∑Ts¡Tµµ ù|s¡T ô|≥Tº. nì Äos¡«~+#ês¡T. @&Ü~øÏ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ e÷Á‘·+
Ms¡j·T´>±s¡T nqï≥Tº>±H˚ >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ eT>∑ dü+‘êq+ ø£*–+~.
_]j·÷ì ‘Ó|æŒ+#·T≈£îì ‹H˚yês¡T.
ªªX¯+uÛÑT Á|ükÕ<éµµ nì HêeTø£s¡D+ #˚XÊs¡T.
M] dü+s¡ø£åD˝À >∑Ts¡Te⁄>±s¡T 90 s√E\T ñ|üyêdü Bø£å
lMs¡j·T´>±s¡T l$<√´bÕdü≈£î\T ªªl|”sƒ¡+µµ ÇkÕÔqT rdüTø√
#˚XÊs¡T.
nHêïs¡T.
‘ê‘·>±s¡T 18.10.1990q eTVü‰ìsê´D+ bı+<ës¡T.
ªªMT Äosê«<ä+ ˇø£ÿ{Ï #ê\T. @ |”se¡ƒ T÷ Hê ø=<äTµ› µ nHêïs¡T
n|üŒ{ÏøÏ ‘ê‘·>±] ej·TdüT‡ 101.
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T.
***
ªªn~ m|ü&É÷ ñ+≥T+~µµ nì Äos¡«~+#ês¡T Ms¡jT· ´>±s¡T.
>∑Ts¡Te⁄>±] Á|üuÀ<Ûä kÕsêìï ˇø£ÿeTTø£ÿ˝À #ÓbÕŒ\+fÒ`
Ä Äosê«<äy˚T Ç|üŒ{Ïei≈£î qqTï q&ç|æk˛Ô+~ n+{≤s¡T
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T. ªªHê‘√ düVü‰ düs¡«eT÷ Hê˝À ñqï≥T¢qï~µµ
*** ***
¬s+&Ée Ä<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄ l‘ê‘·>±s¡T. Væ≤e÷\j·T jÓ÷–. ªªH˚qTµµ ˇø£ÿfÒ dü‘·´eTT (ñqï~)
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ‘ê‘ê>±s¡T 1970˝À |ü]#·j·T+ nj·÷´s¡T. HêeTs¡÷bÕ\‘√ ≈£L&çq H˚qT,
‘ê‘·>±s¡T 1916˝À lwæ]&ûkÕsTT u≤u≤qT Á|ü‘·´ø£å+>± áH˚qT≈£î eTT&ç|ü&ç ñqï »>∑‘·TÔ
<ä]Ù+#ês¡T. u≤u≤ eT<Ûë« Áu≤Vü≤àDT&Éì yês¡T nHêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ ø£*|æ ndü‘·´y˚T (ñqï≥T¢qï~)
‘ê‘·>±s¡T #ê˝≤ ø√|æwæº. n+<äØï ‘Ó>∑ ‹fÒºyês¡T. <˚e‘·\qT á $wüj·T+ ns¡∆yÓTÆ‘˚
≈£L&Ü.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 13 14
Çø£ ‘êqT @$T>± ñHêï dü<Tä sZ T¡ düìï~ÛøÏ #˚sá &ÜìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü ˚ ∫s¡THêe÷ e÷Á‘·yT˚
‘·qπøMT Çã“+~ ñ+&É<äT. á C≤„q Á|üdü÷Hê\T.
Ä Çã“+~ ˝Òì dæú‹j˚T yÓ÷ø£åeTT. ***
*** eTãT“\ qT+&ç y˚T&Éô|’ |ü&çq es¡¸|ü⁄ ˙s¡T dæ+Vü≤|ü⁄ u§eTà
ªªl dü<Tä sZ T¡ uÀ<Û\ä qT Á|ü‘´· ø£+å >± $qïyês¡T <Ûqä T´\Tµµ nHêïs¡T H√{Ï qT+&ç C≤\Tyê]q≥T¢ $X¯«#Ó’‘·Hê´ìøÏ n~ÛcÕºq<˚e‘· nsTTq
nHêïJsêe⁄>±s¡T. Ç~ ì»+. C≤„q Á|üdü÷Hê+ã ‘·q <äj·÷ Vü≤è<äj·T+ qT+&ç yÓ\Te&çq Ä
yê] bÕ<ë\ e<ä› ≈£Ls=Ãì Ä ~e´yÓTÆq Á|üuÀ<Ûë\qT ~e´yêDÏ ì õC≤„ d ü T e⁄˝… ’ q ‘· q •X¯ ó e⁄\≈£ î n+~+#· & ÜìøÏ
$+≥T+fÒ #Ó$ qT+∫ Vü≤è<äj·÷ìøÏ m&É‘Ó>∑ì z neTè‘·|ü⁄<Ûës¡ ñ|ü j Ó ÷ –+#· T ≈£ î qï ñ|ü ø £ s ¡ D y˚ T ldü < ä T Z s ¡ T dü T ÁãVü ≤ àD´
Á|üeVæ≤düTÔqï≥Tº+&˚~. >∑Ts¡T<˚e⁄\yês¡T.
$qï uÀ<Ûä\qT H˚qT ‹]– ÁyêdüT≈£îH˚ yê&çì. ny˚ ªC≤„q yê] uÀ<Ûä˝À¢ @<Ó’Hê Áø=‘·Ô $wüj·T+ ˇø£{Ï <=]¢q|ü&ÉT`
Á|üdü÷Hê\Tµ>± Á|ü#·T]+|üã&ܶsTT. Ä ~e´uÀ<Ûäq\qT ‹]– ªªH˚qT ≈£L&Ü MT‘√ bÕ≥T Ç|ü&˚ $HêïqTµµ....
ÁyêdüTø√e&É+˝À Ä e÷<ÛäTs¡´+ ‘·–Z ñ+&˚~. ø±s¡D+, nqTuÛÑyêìøÏ ªªHê≈£Lÿ&Ü á $wüj·T+ Ç|ü&˚ ‘Ó*dæ+~.µµ nq&É+ ø£<äT›.
e÷Á‘·y˚T |ü]$T‘·yÓTÆq Ä |üs¡‘·‘êÔ«ìï |ü]$T‘·T\T ø£*–q uÛ≤wü˝À
‘·q Á|üuÀ<Ûë\≈£î ‘êH˚ yÓTT<ä≥ ÁXÀ‘·>± ñ+{≤s¡T. H˚qT
Ç]øÏ+#ê\ì Á|üj·T‹ï+#·&Éy˚T.
#ÓbÕŒqT nqï nVü≤+ yê]øÏ @ ø√XÊHê ñ+&˚~ ø±<äT. ì‘·´e´eVü‰sê˝À¢
dü<äTZs¡T düìï~Û˝À eTÚqy˚T >=|üŒ ñ|ü<˚X¯+>± ñ+&˚~. ôd’‘·+ ªø°µ Ç∫Ãq u§eTà˝≤ ‘·≥düÔ+>± ñ+&ç ‘·q |üìì ‘êqT n˝≤
Ä eTÚHêìï @ uÛ≤wü˝À m˝≤ ÁyêdüTø√>∑\+? #˚düT≈£î+≥÷ yÓ[¢b˛‘ês¡T. @ |üì #˚düTÔHêï, e÷{≤¢&ÉT‘·THêï yê]
ø±ã{Ϻ C≤„q Á|üdü÷Hê\T nH˚$ dü<äTZs¡T jÓTTø£ÿ j·T<Ûës¡∆ eTTK+˝À ∫s¡Tqe⁄« #Ó]π>~ ø±<äT.
dü«s¡÷|ü+ ø±H˚ ø±<äT. ***
dü<äTZs¡T dü«s¡÷bÕìï }Væ≤+∫ u≤ãT ^düT≈£îqï }Vü‰ ∫Á‘·y˚T Á|ü|ü+#êìøÏ Vü≤è<äj·T+ ns¡TD≤#·\+
á C≤„q Á|üdü÷Hê\T. C≤„HêìøÏ Vü≤è<äj·T+ nì˝≤#·\+
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 15
ns¡TD≤#·\+˝À düTÁãVü≤àDT´&ÉT s¡eTDT&ÉT>± ñHêï&ÉT.
nì˝≤#·\+˝À s¡eTDT&ÉT düTÁãVü≤àDT´&ÉT>± ñHêï&ÉT.
***
ns¡TD≤#·\ s¡eTDTì ‘·‘«Ô· yÓu’ yÑÛ êìøÏ ø=qkÕ–+ù| ldü<Tä sZ T¡
düTÁãVü≤àDT´\T.
s¡ e TD dü ì ï~Û ˝ À ñqï+‘· XÊ+‹, ø±+‹ ldü < ä T Z s ¡ T
düìï~Û˝Àq÷ ì+&ç ñ+≥T+~.
Ç+{À¢ z eT÷\ ñqï |üP\≈£î+&û qT+&ç yÓ\Te&çq |ü]eTfi¯+
Ä >∑<ä+‘ê ì+&çb˛sTTq≥T¢ Á|ü|ü+#·+˝À @ eT÷\ @ eTVü≤˙j·TT&ÉT
>∑T≥Tº>± J$düTÔHêï yê] ñìøÏ ˝Àø±ìø£+‘ê ÁX‚j·Tdüÿs¡+ ne⁄‘·T+~.
yê] nqTÁ>∑Vü≤+ Á|ü‹ J$øÏ düeT+>± |ü+#·ã&ÉT‘·T+~.
n+<äTπø y˚\eT+~ dü+düÿs¡Ô\T #˚j·T˝Òì |üìì >∑TVü≤˝À
≈£Ls¡TÃH˚ z ãTTwæ ìX¯Ùã›+>± |üP]Ô #˚j·T>∑\&ÉT.
dü<äTZs¡T ñìπø ˝Àø±ìøÏ Äosê«<ä+.
***
Hê 9e @≥ e÷ ne÷à Hêqï ls¡eTD≤ÁX¯e÷ìøÏ yÓfi≤¢s¡T.
qqTï e÷ ô|<ä Hêqï e<ä› e~* ô|{Ϻ.
e÷ neTà>±s¡T ls¡eTD≤ÁX¯e÷ìï <ä]Ù+∫ >=|üŒ Äq+<ëìï
bı+~+~. ‹]>=#êÃø£ leTVü≤]¸ >∑T]+∫ >=|üŒ>± e]í+∫ #Ó|æŒ+~.
»j·Tl s¡eTD
16
ªªÄVü‰! jÓ÷– n+fÒ n˝≤ ñ+&Ü*!µµ nqï n_ÛÁbÕj·T+ Ä
∫qï ej·TdüT‡˝ÀH˚ Hê≈£î ø£*–+~.
***
ø±˝ÒJ #·~y˚ s√E˝À¢ H˚qT #·\+ n_Ûe÷ìì. Äj·Tq Áyêdæq
|ü⁄düÔø±*ï u≤>± #·~y˚yê&çì. Äj·Tq |ü⁄düÔø±˝À¢ nø£ÿ&Éø£ÿ&É
s¡eTD≤ÁX¯eT+, s¡eTD uÛÑ>∑yêHé Á|ükÕÔeq edü÷Ô ñ+&˚~.
***
1990 y˚T 19q ldü<äTZs¡T <˚e⁄\ yês¡T Hê≈£î ncÕºø£åØ
eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ês¡T.
1995˝À l<ä‘eÔ· ÷˝≤ eT+Á‘êìï Áyêdæ∫à Á|ü‹~q+ 11kÕs¡T¢
#=|üq 40 s√E\T bÕsêj·TD+ #˚j·TeTHêïs¡T. |üP]Ô nj˚T´ ˝À|ü⁄
ˇø£ ne<Ûä÷‘· <äs¡Ùq+ ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T.
l<ä‘êÔ e÷˝≤ eT+Á‘·eTT
z+ qyÓ÷ uÛ>Ñ e∑ ‘˚ <ä‘êÔÁ‘˚j÷· j·T, düàs¡De÷Á‘· dü+‘·TcÕºjT· ,
eTVü‰uÛÑj·T ìyês¡D≤j·T, eTVü‰C≤„qÁ|ü<ëj·T (dü‘Y) ∫<ëq+<ë‘·àH˚,
u≤˝Àqà‘· Ô |æ X Ê#· y ˚ c Õj· T , eTVü ‰ jÓ ÷ –H˚ ˆ ne<Û ä ÷ ‘êj· T ,
nqdü÷j·÷q+<ä es¡∆Hêj·T, nÁ‹|ü⁄Á‘êj·T, düs¡«ø±eT|òü\Á|ü<ëj·T,
z+ uÛÑeã+<Ûä $yÓ÷#·Hêj·T, Ä+ nkÕ<Ûä´kÕ<ÛäHêj·T, ÁV”≤+ düø£\
$uÛÑ÷‹<ëj·T, Áø√+ nkÕ<Ûë´ ø£s¡¸D≤j·T, ◊+ yêÁø£Œ<ëj·T, ø°¢+
»>∑ Á ‘· j · T eoø£ s ¡ D ≤j· T , kÂ' dü s ¡ « eTqøå √ uÛ Ñ D ≤j· T , l+
»j·Tl s¡eTD
 17
eTVü‰dü+|üÁ‘·Œ<ëj·T, >ö¢+ uÛÑ÷eT+&É˝≤~Û|ü‘·´ Á|ü<ëj·T, Á<ë+ eTVü‰
∫s¡+J$H˚, ewü{Ÿ eo≈£îs¡T eo≈£îs¡T ˆ yÍwü{Ÿ Äø£s¡¸j·T Äø£s¡¸j·T ˆ
VüQ+ $<˚«wüj·T $<˚«wüj·T ˆ |òü{Ÿ ñ#êä≥j·T ñ#êä≥j·T ˆ sƒ¡' sƒ¡'
dü+Ô uÛj
Ñ T· dü+Ô uÛj
Ñ T· ˆ UÒ+ UÒ+ e÷s¡jT· , qeT' dü+|üHêïj·T dü+|üHêïj·T
kÕ«Vü‰ ˆ b˛wüj·T b˛wüj·T ˆ |üs¡eT+Á‘· |üs¡j·T+Á‘· ˆ |üs¡‘·+Á‘êDÏ
∫Û+~ ∫Û+~ ˆ Á>∑V‰ü ìïyês¡jT· ìyês¡jT· ˆ yê´BÛHé $HêX¯jT· $HêX¯jT·
ˆ <äT'K+ Vü≤s¡j·T Vü≤s¡j·T ˆ <ë]Á<ä´+ $Á<ëej·T $Á<ëej·T ˆ <˚Vü≤+
b˛wüjT· b˛wüjT· ˆ ∫‘·+Ô ‘√wüjT· ‘√wüjT· ˆ düs«¡ eT+Á‘·, düs«¡ j·T+Á‘·,
düs«¡ ‘·+Á‘·, düs«¡ |ü\e¢ dü«s¡÷bÕj·T ˆ z+ qyÓ÷ eTVü‰dæ<ë∆jT· kÕ«Vü‰ˆˆ
Ç~ l >∑Ts¡T<ä‘êÔÁ‘˚j·T #·s¡D≤s¡$+<ës¡ŒDeTdüTÔ....
z+ XÊ+‹' XÊ+‹' XÊ+‹'
***
bÕsêj·TD+ ÁbÕs¡+_Û+∫q 6e s√EH˚ Ç+{À¢ ≈£L&Ü
#Ó|üŒ≈£î+&Ü ls¡eTD≤ÁX¯eT+ yÓfi≤¢qT. n<˚ Hê s¡eTD≤ÁX¯eT Á|ü<ÛäeT
dü+<äsÙ¡ q+ (16.05.1995) ls¡eTD eTVü≤]¸ ø£+fÒ >=|üŒ ne<Û÷ä ‘·
Ç+¬øes¡THêïs¡T? nì nqT≈£îHêïqT.
ÄÁX¯eT+ Ç+ø± |òüsê¢+>∑T <ä÷s¡+ ñ+&É>±H˚ ÄÁX¯eT
HÓeTfi¯ó¢ ‘·eT wü&É®eT dü«sê\‘√ kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±sTT.
ÄÁX¯eT+˝À Á|üy˚•+#·>±H˚ Hê>∑TeT*¢ düTyêdüq ∫s¡Tqe⁄«‘√
|ü\Tø£]+∫+~.
»j·Tl s¡eTD
18
HêπøMT @B Áø=‘·Ô>± ‘√#·˝Ò<äT. #ê˝≤ ø±\+ ‘·sê«‘· Hê
|ü⁄{Ϻì+{ÏøÏ e∫à #˚s¡T≈£îHêïqì|æ+∫+~. uÛÑ>∑yêHé düe÷~Ûì
<ä]Ù+#·>±H˚ ‘·|æŒb˛sTTq _&ɶ ‹]– ‘·q ‘·*¢ e<ä›≈£î #˚]q≥T¢
X¯ ó ≈£ î &É T »q≈£ î &ç e<ä › dü e ÷<Û ë q+ bı+~q≥T¢ HêeTqdü T ‡
XÊ+‹+∫+~.
bÕ‘·V‰ü ˝À¢ H˚\ì ‘·&$ç T ‘·&$ç T #·÷düT≈£îHêïqT. n~ uÛ>Ñ y∑ êqT\
bÕ<ä düŒs¡Ù‘√ |ü⁄˙‘·yÓTÆq H˚\ ø£<ä÷! uÛÀ»q Vü‰\T eTT+<äT qT+∫
yÓfi¯ó‘·T+fÒ, ˇø£‘·qT ‘·\T|ü⁄ ‘Ós¡∫`
ªªuÛÀ»q+ #˚XÊyê?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª˝Ò<äTµµ nHêïqT.
ªªs¡+&çµµ nì #Ó|Œæ ˝À|ü*øÏ rdüTø¬ [¢ $dü]Ô y˚dæ ‘·è|æ>Ô ± uÛÀ»q+
ô|{≤º&ÉT. e÷eT÷\T>± nsTT‘˚ Ä|ò”düT nqTeT‹ ˝Òì<˚ me]˙
˝À|ü\≈£î sêìe«s¡T. uÛÑ>∑yêH˚ Ä s¡÷|ü+˝À e∫à Hê≈£î uÛÀ»q+
‹ì|æ+#ês¡T.
Ç+‘·˝ÀH˚ nqTø√≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑T yês=ø£s¡T |ü]#·j·TyÓTÆ
düÿ+<ëÁX¯eT+, $s¡÷bÕø£å >∑TVü≤ #·÷|æ+#ês¡T. #êØ®\ es¡≈£î
&ÉãT“\T+#·T≈£îì $T>∑‘ê &ÉãT“\‘√ s¡eTD kÕVæ≤‘ê´\qT ø=H˚XÊqT.
***
ls¡eTD≤qTÁ>∑Vü‰ìï bı+<ä&ÜìøÏ H˚qT #˚dæq |üP»˝Ò$T{À,
Áe‘ê ˝Ò$T{À nì Ä˝À∫düT+Ô {≤qT n|ü&É|ü &ÉT. ˇø£yfi˚ ¯ n≥Te+{Ï
|üP»\T, |ü⁄D≤´\T #˚j·Tø£b˛sTTHê >∑‘· »qà˝À Äj·Tq bÕ<ë\
»j·Tl s¡eTD
 19
ÁøÏ+<ä q*– #·ìb˛sTTq @ |ü⁄s¡T>∑TH√ ˝Òø£ Äj·Tq #˚‘·T\ MT<äT>±
ns¡{Ï|ü+&ÉT rdüT≈£îqï @ ø√‹H√ ˝Òø£ Äj·Tq ÄÁX¯eT π>≥T e<ä›
ì\ã&ç ø=+‘· ø£ãfi≤ìï bı+~q @ Bq _Û≈£åîe⁄H√ ˝Òø£ @ ñ&ÉT‘·H√,
@ bÕeTTH√, @ |ü⁄*H√...
yÓTT‘êÔìøÏ ls¡eTD uÛÑ>∑yêqT\‘√ u≤+<Ûäyê´ìï á Hê{Ï
J$‘·+˝À dü+bÕ~+#·T≈£îqï~ e÷Á‘·+ ø±<äì nì|ædüTÔ+~.
ø£∫Ñ·+>± H˚qT >∑‘· »qà˝À uÛ>Ñ y∑ êHé düŒs¡ÙqT bı+~q J$qì
>±&ÛÉ+>± nì|ædüTÔ+~.
uÛÑ>∑yêqT\T nHêïs¡T ø£<ë ªªHê nqTÁ>∑Vü≤+ ˝Òìyê&ÉT Hê
ù|s¡T m‘·Ô˝Ò&ÉTµµ nì.
»qàì#˚Ãyê&ÉT ‘·+Á&ç. »H˚à˝Ò≈î£ +&Ü #˚ùdyê&ÉT |üse¡ T ‘·+Á&ç.
ls¡eTDT\T |üs¡eT ‘·+Á&ç.
z+ qyÓ÷ uÛÑ>∑e‘˚ ls¡eTD≤j·T
uÛÑ>∑yêHé l s¡eTD eTVü≤]¸ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT eT<ÛäT¬s’≈£î <ä>∑Zs¡>±
ñqï ‹s¡T#·TÃ[ nH˚ Á>±eT+˝À nfi¯>∑eTà düT+<äs¡eTj·T´s¡T nH˚
|ü⁄D´<ä+|ü‘T· \≈£î |ü⁄qs¡«düT qø£Áå ‘· |ü⁄D´ ~Hêq nq>± 30 &çX+¯ ãs¡T
1879q »ìà+#ês¡T.
uÛ>Ñ y∑ êHé ‘·q 16e @≥ ˇø£kÕ] eT<Ûë´Vü≤ï+ y˚T&Éô|’ |ü&TÉ ≈£îì
ñ+&É>± Vü≤sƒê‘·TÔ>± XÊ«dü Ä–b˛sTTq≥T¢, <˚Vü≤+ _>∑TdüT≈£îb˛sTT
#·ìb˛sTTq≥T¢ nqTuÛÑ÷‹ ø£*–+~. X¯Øs¡+ ìØ®e+ nsTTb˛sTTHê
»j·Tl s¡eTD
20
≈£L&Ü Äj·Tq Ä˝À#·q Ç{≤¢ ø=qkÕ–+~. Ç|ü&ÉT á X¯Øs¡+
#·ìb˛sTT+~. Bìï düàXÊHêìøÏ rdüT≈£îb˛sTT <äVü≤q+ #˚kÕÔs¡T. n~
ø±* ã÷&ç<ä ne⁄‘·T+~. ø±ì ªªH˚qTµµ nH˚~ e÷Á‘·+ X¯Øs¡+‘√bÕ≥T
#êeø£ $T–*e⁄+~. ø±ã{Ϻ ªªH˚qTµµ nH˚~ X¯Øs¡+ ø±<äT. á ªªH˚qTµµ
X¯Øs¡+‘√bÕ≥T #·#˚Ã~ø±<äT. nH˚ uÛ≤e+ n‘·ì˝À dæús¡|ü&ç+~. H˚qT
á X¯Øsêìï ø±qT ªªH˚qTHêïqTµµ nH˚ miTø£j˚T ªªH˚qTµµ nì
‘Ó\T‡≈£îHêïs¡T. Ç<ä+‘ê πøe\+ Ä˝À#·q>± ø±ø£ nqTuÛÑe+>±
e÷s¡T≈£î+~. yÓ+fH˚ X¯Øs¡+˝À #·\q+ e∫à e÷eT÷\T>± nsTTHês¡T.
Ä kÕ«qTuÛÑe+‘√ eTìwæ ãTTwæ nsTTHês¡T. yÓ’sê>∑´+
ô|]–+~. u≤Vü≤´ $wüj÷· \ô|’ ÄdüøÔÏ ‘·–+Z ~. Ç\T¢ $&ç∫ ns¡TD≤#·\+
#˚sês¡T. •e*+>±ìï øö–*+#·T≈£îì ‘·+Á&û! ˙ Ä»„ y˚Ts¡≈£î e#êÃqT.
nì Äq+<ä uÛ≤cÕŒ\‘√ n_ÛùwøÏ+#ês¡T. qeTkÕÿs¡+ #˚j·T˝Ò<äT.
kÕcÕ˜+>∑ |ü&É˝Ò<äT. Á|ü<äøÏåD+ #˚j·T˝Ò<äT. @ k˛ÔÁ‘·eT÷ #˚j·T˝Ò<äT.
‘·+Á&û! nì dü+uÛÀ~+#ês¡T, X¯s¡D≤>∑‘êìøÏ >=|üŒ ns¡ú+ #·÷bÕs¡T.
Á|üj·÷D+˝À $T–*q ô|’ø±ìï ãj·T≥ ø√H˚s¡T˝À bÕπsXÊs¡T. øö|”q+
(>√N) <Ûä]+#ês¡T. eTÚq+ |ü{≤ºs¡T ns¡TD≤#·\y˚T dæ+Vü‰düq+>±
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷C≤´ìï @˝≤s¡T 54@fi¯ófl.
Ç+{À¢ yêfi¯ófl Ç‘·ì ø√dü+ <˚X¯eT+‘ê >±*+#ês¡T.
ns¡TD≤#·\+˝À jÓ÷–>± ñHêï&Éì ‘Ó*dæ ãj·T\T<˚]+~ ‘·*¢.
≈£îe÷s¡Tì ne‘ês¡+ #·÷dæ uÛÀs¡TeTì @&çÃ+~. ‘·q‘√ Ç+{ÏøÏ
s¡eTà+~. kÕ«$T eTÚq+ M&É˝Ò<äT. Á|üø£ÿqTqïyês¡T ô|ì‡\T ø±–‘·+
Ç∫à ‘·*¢øÏ @<Ó’Hê ‘Ó*j·TCÒj·TeTHêïs¡T.
»j·Tl s¡eTD
 21
n+<äT˝À Ç{≤¢ ÁyêXÊs¡T ªªø£s¡Ô (áX¯«s¡T&ÉT) yê] yê] ÁbÕs¡ãú
ø£sêàqTkÕs¡eTT Je⁄\qT Ä&çdTü HÔ êï&ÉT. »s¡>e∑ \dæq <ëìì me¬s+‘·
n&ÉT¶ô|{ϺHê »]– rs¡T‘·T+~. »s¡T>∑ì~ me¬s+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê
»s¡T>∑H˚ »s¡T>∑<äT. Ç~ dü‘·´eTT, ø£qTø£ eTÚqeTT>± ñ+&ÉT≥j˚T
ñ‘·ÔeT+µµ nì. ≈£îe÷s¡Tì ñqï‘· kÕúsTTì >∑T]Ô+∫ ÄyÓT ‘·q J$‘·
n+‘·´+ es¡≈£î uÛÑ>∑yêHé‘√H˚ >∑&ç|æ, Äj·Tq ˇ&ç˝ÀH˚ ∫e] XÊ«düqT
$&É∫+~. uÛÑ>∑yêHé ÄyÓT≈£î eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#ês¡T.
‹s¡T|ü‹ y˚+ø£≥ø£e⁄\T ôd’‘·+ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚dæq
eTVü‰ø£e⁄\T, ‘·|üdæ«, eT+Á‘·Á<äwüº nsTTq l ø±e´ø£+sƒ¡ >∑D|ü‹eTTì
uÛÑ>∑yêHéqT <ä]Ù+∫ ªªuÛÑ>∑yêHé! H˚qT #·<äTeì XÊÁdüÔ+ ˝Ò<äT »|æ+#·ì
eT+Á‘·+ ˝Ò<äT. nsTTHê H˚qT XÊ+‹ì bı+<ä˝Ò≈£îHêïqT, e÷s¡Z+
#·÷|ü+&çµµ nì y˚&ÉT≈£îHêïs¡T.
uÛÑ>∑yêHé ø£s¡TD‘√ ‘·q 12 @fi¯¢ eTÚHêìï M&ç >=+‘·T
düe]+#·T≈£î+≥÷ yÓT\¢yÓT\¢>± Ç{≤¢ #ÓbÕŒs¡T. ªªH˚qT ` H˚qTµµ nì
n+≥THêïy˚ á ªªH˚qTµµ nH˚~ mø£ÿ&É qT+∫ |ü⁄&ÉT‘·T+<√ >∑eTì+∫
#·÷&ÉT. eTqdüT‡ n+<äT˝À ©qeTe⁄‘·T+~. n~j˚T ‘·|dü Tü ‡. eT+Á‘êìï
»|æ+#˚≥|ü&ÉT eT+Á‘· Hê<ä+ jÓTø£ÿ&É qT+∫ |ü⁄&ÉT‘·T+<√ >∑eTì+∫
#·÷&ÉT. eTqdüT‡ n+<äT˝À ©qeTe⁄‘·T+~. n~j˚T ‘·|üdüT‡µµ nì
ñ|ü<˚•+#ês¡T. lø±e´ø£+sƒ¡ >∑D|ü‹eTTì Ä ~e´yÓTÆq ñ|ü<˚XÊìøÏ
|ü⁄\øÏ+∫q yê&Ó’ kÕcÕº+>∑|&ü ç ÄX¯óe⁄>± uÛ>Ñ y∑ êHé MT<ä XÀ¢ø±\T bÕ&Üs¡T.
>∑D|ü‹eTTì ‘·q ~e´<äèw溑√ #·÷∫ uÛÑ>∑yêHé l s¡eTD
»j·Tl s¡eTD
22
eTVü≤]¸ kÕø屑·TÔ bÕs¡«r<˚$ eTT<äT›\ ≈£îe÷s¡T&Ó’q ≈£îe÷s¡kÕ«$T
ne‘ês¡eTì ìs¡÷|æ+∫ ˝Àø±ìøÏ #ê{≤s¡T.
≈£î\, eT‘· Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü \ø£˝å ≤~eT+~ »q+ #˚sês¡T.
Á|ü X ¯ ï \T y˚ d æ dü e ÷<Û ë q+ bı+<ës¡ T . ne˙ï ô|<ä › ô |<ä ›
Á>∑+<Ûë\sTTHêsTT. ∫qï>∑T&çôd Ç|ü&ÉT ô|<ä› >∑T&ç nsTT+~. uÛ>Ñ y∑ êHé
e÷Á‘·+ >√N, ‘·T+&ÉT>∑T&ɶ, }‘·ø£Ás¡, ø£eT+&É\+ ‘·|üŒ Ç+πøM
eTT≥Tºø√˝Ò<äT. Çy˚ Äj·Tq ÄdæÔ.
ˇø£ÿ e÷qe⁄\πø >±ø£, >√e⁄, õ+ø£, ø±øÏ, ≈£îø£ÿ yÓTT<ä˝…’q
JeC≤˝≤ìøÏ ≈£L&Ü Äj·Tq eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#ês¡T. H˚{Ïø° l s¡eTD
eTVü≤]¸ ÄÁX¯eT+˝À M{Ï düe÷<ÛäT\T ñHêïsTT.
∫e]øÏ uÛÑ>∑yêHé 1950 @Á|æ˝Ÿ 14e ‘˚~ sêÁ‹ 8`47
ì$TcÕ\≈£î eTVü‰ ìsê´D+ bı+<ës¡T. ˇø£ CÀ´‹ s¡÷|ü+˝À Äj·Tq
ns¡TD≤#·\+˝À ø£*dæb˛j·÷s¡T. á CÀ´‹ì y˚˝≤~ uÛÑø£Ô»qeT+‘ê
#·÷dæ ‘·]+#ês¡T. H˚{°ø° s¡eTD eTVü≤]¸ düe÷~Û düìï~Û˝À >=|üŒ
XÊ+‹ Äe]+∫ ñ+≥T+~.
ìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√
Äj·Tq ñ|ü<˚X¯kÕs¡eT+‘ê ˇø£ÿfÒ ªªìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√µµ
nì Ç|ü&ÉT ªªH˚qTµµ nH˚~ <˚Vü≤+ es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆb˛sTT+~.
H˚HÓe&ÉqT? nH˚ Ä‘·àXÀ<Ûäq <ë«sê á <˚Vü≤ |ü]$T‘·yÓTÆq ªªH˚qTµµ
(Ä‘·à)>± e÷s¡T≈£î+≥T+~. n+fÒ ∫qï q~ düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæ
nq+‘·eTsTTq ‘·‘·Ô«+>± e÷s¡T≈£îqï≥T¢, á ∫qï ªªH˚qTµµ Ä >=|üŒ
»j·Tl s¡eTD
 23 24
ªªH˚qTµµ˝À ø£*dæb˛‘·T+~. n<˚ eTTøÏÔ n+fÒ. Ç+πøMT ø±<äT.
C≤„qT\T #Óù|Œ Ä‘·à≈£î, uÛ≈Ñ î£ \Ô T#Óù|Œ <Óy’ êìøÏ, s¡eTD eTVü≤]¸ me] dü+ø£\Œ e÷Á‘·eTTq ñìπø ˝Òì düø£\
#Óù|Œ á ªªH˚qTµµ≈£î @ ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . Ä‘·à ` <˚e⁄&ÉT ` z+ø±s¡+ ` H˚qT
á Hê\T>∑÷ ˇø£ÿfÒ ns¡ú+. uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ ì»eTsTTq ù|s¡T, ns¡ú+ #·sê#·s¡eTT ñìøÏ >∑*– n\sês¡T#·Tqï<√
ªªH˚qTµµ n+{≤s¡T uÛÑ>∑yêHé. H˚qT me&ÉqT? nH˚ Ä‘·àXÀ<Ûqä ø£Hêï>=|üŒ
ø£sà¡ >±ì, >=|üŒ uÛøÑ >ÔÏ ±ì eTπsB˝Ò<Tä ªªH˚qTµµqT ‘Ó\T‡≈£î+fÒ @ø£ ø±\+˝À me] <ä è wæ º e\q »&É y Ó T Æ q dü ø £ \ eT÷
n˙ï ‘Ó\T‡≈£îqïfÒ.¢ H˚HeÓ &ÉqT? nH˚ Ä‘·à$#ês¡+ <ë«sê eTqeT+<äs+¡ #Ó’‘·q´e+‘·yÓTÆ Á|üe]ÔdüTÔqï<√
‘·]sTT+‘·TeTT>±ø£.
` T.V.N. u≤ãT me] ø£èbÕ$X‚wü+ e\q n+‘·e+‘·yÓTÆq H˚qT
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
lø±fi¯V≤ü dæ.Ô
nq+‘·yÓTÆq Ä‘·à>± $sêõ\T¢‘·Tqï<√
ôd˝Ÿ 9533667918
me] dü à s¡ D e\q nC≤„ H ê+<∏ ä ø ±s¡ y Ó T Æ q
Vü≤è<äj·T+ dü«dü«s¡÷|üyÓTÆ Á|üø±•düTÔqï<√
|üè#·Ã≈¤ î£ &ÉT : Hê≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·TDÏí #·÷|æ+#·>\∑ sê? yêπs Hê >∑Ts¡Te⁄.
uÛ>Ñ y∑ êHé : uÛÑ>∑e+‘·TDÏí #·÷|ü˝ÒqT. ` ùdHê~Û|ü‹. |üf…ºj·T´
ìH˚ï uÛÑ>∑e+‘·T&ç>± #˚j·T>∑\qT. dü<äTZs¡T dü‘·‡+>∑+
sê#·|ü*¢

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 1 26
5. NeTT HÓ‘·TÔs¡T\T #Ó<ä\ bÕ\T>±
»j·Tls¡eTD ^‘êeTè‘·+ bÕeTT˝… ‘√&ÉT>∑ yÓT\^,
s¡+&û! s¡+&û! s¡+&û! s¡+&û! s¡eTD düàs¡D CÒj·T+&û. ‘·q˝À ‘êqT>∑ ‘·qTe⁄qT eTs¡∫
˝…+&û! ˝…+&û! ˝…+&û! ˝…+&û! πs|ü⁄ e÷|üì nquÀø£+&û. ‘·qàj·T‘·«eTTq C…\^, ˆˆ s¡+&û ˆˆ
1. n\>∑T düT+<äs¡T\ neTè‘· |òü\$T~ 6. eTÚqkÕ«$T j·Tì ù|s¡T>±+#Ó<ë
Äs¡–+#·sês¡+&ç. H˚e÷≥j·TT ˝Ò≈£î+&û,
|ü<äTHêπs&ÉT\ ÁbÕj·TeTT˝ÀHê ÁãVü‰àq+<ä s¡kÕqTuÛÑ÷‹#˚
ÁbÕDeTTà\ HÓ&Éu≤dæ ˝Ò#Óq≥. ˆˆ s¡+&û ˆˆ Áu≤Vü≤àDkÕ«$T>∑ qT+&û, ˆˆ s¡+&û ˆˆ
2. ns¡TD≤#·\eTì j·Tqïe÷≥ $ì 7. Äs¡÷|ü⁄q yÓT\yÓT\¢>∑ ø£<ä*
Äq+<äeTT‘√ bı+^ $s¡÷bÕø£å >∑TVü≤qT+&û,
Ç\T¢ e<ä* me«]øÏ ‘Ó*j·Tø£ ø√]#˚]q uÛÑ≈£îÔ\ bÕ*{Ï
m{À¢ ø£<ä˝…q≥+&û. ˆˆ s¡+&û ˆˆ ø=+>∑Tã+>±s¡eTjÓT´q+&û. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
3. |ü\TbÕ≥T\ ã&ç|ü&ÉT#·T ˝Ò#·T#·TqT 8. ø±e´ø£+sƒ¡ _s¡T<ë+øÏ‘·T&É>∑T l
|ü≥ºD sê»eTTCÒ], >∑D|ü‹eTTì |ü&ç ÁyÓTTøÏÿ,
ns¡TD≤#·\T >∑T&ç˝Àì *+>∑eTTqT XÊ+‹ì u§+<Ó&ÉT dü÷{Ïe÷s¡ZeTTq
nbÕŒ nì <ä]CÒ], ˆˆ s¡+&û ˆˆ ÁuÛ≤+‹ì M&Óq≥+&û. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
4. |ü⁄≥Tº>√∫ ‘êu…{Ϻq yê&Ó’ 9. |òüTqT&É>∑T ÄeTTì •wüß´\ p#·T#·T
|üPs¡Tí&ÉT>± <ëqT+&û, >∑<äZ<ä dü«s¡eTTq ‘Ó*ù|.
‘·\|ü⁄\T uÀ&ç>∑ ‘·\j·TTuÀ&ç>∑ |üs¡eT>∑Ts¡T&ÉT X¯s¡eDuÛÑe⁄&û‘·&ÉT
‘·b˛ìwü˜˝ÀqT+&û, ˆˆ s¡+&û ˆˆ uÛÑ>∑yêHé ls¡eTD eTVü≤s¡¸ì |ü*πø. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 27
10. ‘·q#˚ eTTøÏÔì ã&Édæq ‘·*¢øÏ
|òüTqeTT>∑ >∑T&çø£{Ϻ+∫,
e÷‘·è uÛÑ÷‘˚X¯«sê\j·T eT+#·TqT
eTÚq kÕøÏå>± qT+&Ó.
11. –] bÕ<äeTTàq ÄÁX¯eTeTTà
‘·q ù|s¡qT ãs¡>∑T#·TqT+&É
uÛÑ>∑yêqT&ÉT s¡eTDT&ÉT ø£s¡TD‘=
uÛÑ≈£îÔ\>± #Óq≥+&û.
12. ∫qï\˝À ø£&ÉT ∫qï>∑qT+&Ó
ô|<ä›\˝À ‘·\ô|<ä›>∑qT+&Ó.
ìs¡Tù|<ä\ ìs¡Tù|<ä>∑ qT+&Ó.
uÛÀ>∑T\˝À |ü⁄≥Tº uÛÀ–>±qT+&Ó.
13. sêE\ bÕ*{Ï sês껑·&ÉT.
#·Áø£es¡TÔ\¬ø kÕs¡«uÛÖeTT&ÉT.
n|ü]∫‘·T\≈£î |ü]∫‘·T&É‘·&ÉT.
|ü]∫‘·T\≈£î n|ü]∫‘·T&˚ n‘·&ÉT.
14. |üX¯ó |üøå±´<äT\ s¡ø£å≈£î&É‘·&ÉT.
qs¡yêqs¡eTT\ Hê<ÛäT+&É‘·&ÉT.
Je⁄\ bÕ*{Ï <˚e⁄+&É‘·&ÉT.
õC≤„düTe⁄\≈£î CÒ„j·T+ã‘·&ÉT.
»j·Tl s¡eTD
28
15. n‹ <äTs¡¢uÛÑeT>∑T Ä‘·´$<ä´qT
n‹ düT\uÛÑ+ãì nqï |òüTqT&É‘·&ÉT.
H˚HÓes¡qT $#ês¡e÷s¡ZeTTqT
ˆˆ s¡+&û ˆˆ H˚s¡TŒ‘√&É uÀ~Û+#·T >∑Ts¡Te‘·&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
16. meì j·T+<äT sT÷ »>∑‹ |ü⁄f…ºH=?
meì j·T+<äT ì\Tø£&ÉqT C…+<ÓH=?
meì j·T+<äT ø£\>∑\dæ b˛e⁄H=?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
17. me&ÉT ìÁ<ä˝À dü«|üïeTTe˝…H˚,
me&ÉT Á‘ê{Ï˝À düs¡ŒeTTe˝…H˚,
me&ÉT Ä‘·à˝À ˝Àø£eTT p#ÓH=
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
18. me&ÉT •wüß´\≈£î l >∑Ts¡T s¡÷|üyÓTT?
me&ÉT uÛÑ≈£îÔ\≈£î uÛÑ>∑e‘·Ô‘·Ô«yÓTT?
me&ÉT C≤„qT\≈£î C≤„qe÷Á‘·yÓTT?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
19. meì uÛ≤wüDeTT πøe\ eTÚqyÓTT?
meì es¡ÔqeTT düeTs¡kÕ‘·àø£yÓTT?
meì eTqeTT qe˙‘· düe÷qyÓTT?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·&Ó s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 29
20. meì <˚X¯eTTq ¬ø\¢\T ˝Òy√?
meì ø±\eTTq $T‘·T˝Ò ˝Òy√?
meì eTqdüT‡q >∑‘·T˝Ò ˝Òy√?
n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT.
21. me&ÉT BqT\≈£î ô|ìï<ÛëqyÓTT?
me&ÉT <äT'œ‘·T\≈£î düìï<ÛëqyÓTT?
me&ÉT Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëqyÓTT?
n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT.
22. meì ‘·qTe⁄ ns¡TD≤Á~ dü«s¡÷|üyÓTT?
meì Vü≤è<äj·TeTT s¡eTD≤ÁX¯eTyÓTT?
meì Je⁄&ÉT s¡eTD≤#·\T&√?
n‘·&˚ s¡eTDT&ÉT ÄÁ•‘êeqT&ÉT.
23. ‘·qT, dü+kÕs¡, Á|ü|ü+#·, <Ó’eeTT\T
‘·q˝À <√#Ó&ÉT ‘·\|ü⁄˝Òj·THÓ.
‘·\|ü⁄\T nD–q ‘·qàj·T‘·«eTHÓ.
‘·qàj·T‘·«y˚T ‘·q dü«s¡÷|üeTHÓ.
24. n+‘·e+‘·eTÚ nVü≤+ dü«s¡÷|üeTT
nVü≤+ø±s¡yÓTÆ u≤<Ûä|ü&ÉTqHÓ.
nq+‘·eTjÓT´&ÉT nVü≤+ø±s¡y˚T
nVü≤+ dü«s¡÷bÕqTuÛÑe+ãHÓ.
»j·Tl s¡eTD
30
25. @ø±\+ãTqπø~ ø±e˝…H=
Äø±\+ãTq ø£~jÓÆT rs¡TqT.
ø±ì~ j˚T$~Û>±H˚ø±<äT.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ø£s¡Ô áX¯«s¡T&ÉT ø±ø£eT¬se«s¡T? ˆˆ s¡+&û ˆˆ
26. nqTe⁄>∑ ‘·qTe⁄q nej·TeeTTà\T,
neì˝Àq –], ø±qqeTTà\T,
»\~Û˝Àq ãVüQ »\ #·s¡eTTà\T,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ C…\>∑Tq{≤¢‘·àj·T+<äT »>∑eTTà\T. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
27. $X¯«s¡÷|üeTT, y˚<ä dü«s¡÷|üeTT,
$X‚«X¯óì e÷j·÷ dü«s¡÷|üeTT,
$ù|òTïX¯«s¡Tì X¯øÏÔ dü«s¡÷|üeTT,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ $e]+#·T≥j˚T s¡eTD dü«s¡÷|üeTT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
28. Ä~X¯+ø£s¡T\ n<Ó’«‘·eTTà,
>ö‘·eT ãT<äT∆ì <äj·÷fi¯ó‘·«eTT,
@düT |üs¡˝Àø£ sê»´eTVü≤‘·«eTT,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ @ø£yÓTÆq n<Ó s¡eTD dü«s¡÷|üeTT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
29. ìsêø±s¡yÓTÆj·TTqï |üs¡e÷‘·à
|ü⁄sêø£è‘· |ü⁄D´ |òü\s¡÷|üyÓTÆà
|üsê|üsêr‘· ÁãVü≤à ‘˚»eTTq
ˆˆ s¡+&û ˆˆ Á|üø±•+#Ó, n<Ó s¡eTD dü«s¡÷|üeTT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 31
30. Á|üø£è‹, |üs¡e÷‘·àH˚ø±+‘·+ãTq
|üs¡‘·‘·Ô« eTVæ≤eT e]í+|üy˚j·Tq
es¡íqeTT ˝Ò\ ø£qT˝≤s¡>±+#·TeTì
q≥T¢ <√#·T s¡eTDT\ dü«s¡÷|üeTT.
31. »qT\˝Àq C≤„Hê–ï s¡–*Ã,
yê] ø£s¡à|ü]bÕø£eTT CÒdæ,
eTTøÏÔì eTT<ä›\T eTT<ä›\T #˚dæ,
e&ɶq CÒdæq e\\T&ÉT s¡eTDT&ÉT.
32. C≤Á>∑‘Y dü«|üï düTwüß|ü⁄Ô\T eT÷&ÉT
dü«|üï düe÷qeT≥+#·TqT #·÷&ÉT.
#·÷#Ó&ÉT ‘·qH˚ #·÷#Ó&çyê&ÉT
düT+<äs¡T&É>∑T s¡eTDÒX¯ó&Óyê&ÉT.
33. kÕ>∑s¡ dü+>∑eT düeTj·T$˝≤düeTT
dü<äeT\ ø£eT\ $ø±dü $˝≤düeTT
kÕj·T+ dü+<Ûë´ düeTj·T $˝≤düeTT
dü<äTZs¡T s¡eTDTì düàs¡D $˝≤düeTT
34. e÷‘ê •X¯ó eT<ÛäTsêqT ã+<ÛäeTT
o‘·˝≤ì˝≤ ≈£îdüTeT |ü]eTfi¯eTT
düTÁãVü≤àD´ $uÛÑ÷‹ eTVü≤‘·Ô«eTT
dü<äTZs¡T s¡eTDTì düàs¡D yÓ’uÛÑeeTT
»j·Tl s¡eTD
32
35. mes¡÷Væ≤+‘·Ts¡T Ä‘·ì >∑]eT?
mes¡T ‘Ó*j·TT<äTs¡T Ä‘·ì eTVæ≤eT?
mes¡T uÛÑ]+‘·Ts¡T Ä‘·ì uÛ≤s¡eTT?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ m#·≥ ø£\<äT s¡eTDTì dü+kÕs¡eTT? ˆˆ s¡+&û ˆˆ
36. ndü‘·TÔ qT+&ç dü<ä«düTÔe⁄q≈£î,
‘·eTdüT‡qT+&ç ñc˛<äj·TeTTq≈£î,
eTè‘·T´e⁄ qT+&ç neTè‘·‘·«eTTq≈£î,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ #˚¬sÃ&ç kÕ<Ûäq s¡eTDT\ uÀ<Ûäq. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
37. »qq eTs¡D #·Áø£ ÁuÛÑeTDeTTàq
jÓ÷>∑, dü+jÓ÷>∑, $jÓ÷>±q\eTTq
‹]¬>&ç, eT]¬>&ç, Je⁄\ Hêe\
ˆˆ s¡+&û ˆˆ #˚¬sÃ&ç kÕ<Ûäq s¡eTDT\ uÀ<Ûäq. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
38. n‹ düs¡fi¯eTT, n‘·´+‘· düVü≤»eTT,
nq bÕj·TeTT, n‘·´+‘ê<äT“¤‘·eTT,
düT\uÛÑeTT dü÷ø£åàeTT, düT+<äs¡ •eeTTqT
ˆˆ s¡+&û ˆˆ CÒ¬sÃ&ç kÕ<Ûäq s¡eTDT\ uÀ<Ûäq. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
39. <äøÏåD≤eT÷]Ô eTÚq uÀ<Ûä Á|ü
‘·´ø£å yê´U≤´q |üPs¡«ø£eTT, dü<ë
•e C≤„q dü+ã+<Ûä ã+<ÛäeTTq
ˆˆ s¡+&û ˆˆ CÒ¬sÃ&ç kÕ<Ûäq s¡eTDT\ uÀ<Ûäq. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 33
40. •e >∑Ts¡THê<Ûä eoø£s¡ eT+Á‘·eTT,
düø£\ Jedü+#ê\ø£ j·T+Á‘·eTT,
n]wü&É«s¡Z ìyês¡ø£ ‘·+Á‘·eTT
\≈£î>± kÕ<Ûäq s¡eTDT\ uÀ<Ûäq.
41. n‹ >∑+;Ûs¡eTT Ä‘·ì eTÚqeTT.
n‹ Á|üXÊ+‘·eTT Ä‘·ì e<äqeTT.
n‹ eTH√Vü≤s¡eTT Ä‘·ì s¡÷|üeTT.
n‘·ì p&É <äqT eTs¡#·T≥ dü‘·´eTT.
42. n‘·ì X¯øÏÔ >∑eTì+#·e˝…qì,
n‘·ì uÀ<Ûä\qT XÀ~Û+‘·TeTì,
n‘·ì p&É >∑ìô|≥ºe˝…qì,
n‘·ì p&É ‘·qTeTs¡T#·T≥ dü‘·´eTT.
43. \eDeTT »\~Ûì \sTT+∫q≥Tº\,
˙s¡eTT ø°ås¡eTT CÒ]q≥Tº\,
ì<äTs¡ yÓT\≈£îeqT #Ó<ä] q≥Tº\,
n‘·ì p&É ‘·qTeTs¡T#·T≥ dü‘·´eTT.
44. ÄX¯ ìsêX¯\ n˝≤¢&ÉT yês¡TqT,
düTK<äT'KeTTà\ düT&ç|ü&ÉTyês¡TqT,
≈£î$T* ≈£î$T* eT~ >∑T+<Ó&ÉT yês¡TqT,
n‘·ì p&É ‘·qTeTs¡#·T≥ dü‘·´eTT.
»j·Tl s¡eTD
34
45. y˚<ä y˚<ë+>∑ |òüTHê bÕ؃\T,
$$<Ûä XÊÁkÕÔs¡∆ $X‚¢wü≈£î\T,
$XÊ«+‘·sêfi¯ $y˚#·q |üs¡T\T,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·ì p&É ‘·qT eTs¡#·T≥ dü‘·´eTT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
46. |”sƒê~Û|ü‘·T\T, eTsƒê~Û|ü‘·T\T,
Vü≤sƒ¡jÓ÷>∑ düÁe÷≥Tº\T, j·T‘·T\T,
ø£+؃s¡yê~ _s¡T<ë+øÏ‘·T\T, q≥T\T,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n‘·ì p&É ‘·qT eTs¡#·T≥ dü‘·´eTT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
47. |ü*øÏj·TT, |ü\ø£&ÉT, $ìj·TT, $q&ÉT
Ç∫ÃsTT, Çe«&ÉT, eTT{Ϻj·TT, eTT≥º&ÉT
ø£ìj·T÷, ø£q&ÉT, ‹ìj·T÷, ‹q&ÉT
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ø£<ä*j·TT, ø£<ä\&ÉT s¡eTDÒX¯«s¡T&ÉT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
48. y˚<ä$<ÛäT\T, kÕ<ÛäT\T, düHêï´düT\T,
$<ë´ì<ÛäT\T, $C≤„qT\T, C≤„qT\T,
ø£e⁄\T, ø±\Œì≈£î\T, bÕ\≈£î\T,
ˆˆ s¡+&û ˆˆ s¡eTD #Ûêj·T $ÁXÊ+‹ ã&Édæs¡≥. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
49. <˚X¯ <˚X¯eTT\ BÛeT+‘·T\T, ãT<ÛäT\T,
Ád”Ô\T, |ü⁄s¡Twüß\T, ∫qï\T, ô|<ä›\T,
|ü+&ÉT eTT<äTdü\T\T, |ü]‘·|ü⁄Ô\T l
ˆˆ s¡+&û ˆˆ s¡eTD #Ûêj·T $ÁXÊ+‹ ã&Édæs¡≥. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 35
50. dü÷s¡´s¡•à dü÷s¡T´ì m&Éu≤j·T<äT.
#·+Á<äø±+‹ #·+Á<äTì »‘·u≤j·T<äT.
<äVü≤q X¯øÏÔ <äVü≤qTì $&ÉuÀe<äT.
düàs¡D X¯øÏÔ s¡eTDTì $&çe&É<äT.
51. ø£qT\≈£î ¬s|üŒ\eT]Ãq $<ÛäeTTq,
ø£&É*øÏ ìj·T‹ì H˚]Œq $<ÛäeTTq,
|ü<äeTT\ ø£s¡úeTT |ü*øÏq $<ÛäeTTq,
dü<äj·TT&ÉT s¡eTDT&ÉT dü<äZ‹ <Ó\T|ü⁄qT.
52. n<ä›eTT˝À Á|ü‹ _+ãeTT p#·T#·T
n<ä›eTT p∫j·TT #·÷&Éì $<ÛäeTTq,
»>∑‹ p∫ »>∑BX¯óì p&És¡T.
#·÷#·Tyê¬s eTq s¡eTDTì p‘·Ts¡T.
53. H˚HÓes¡qT s¡eTDTì <Ó*dæq,
H˚HÓes¡ì Ä‘·àqT ‘Ó*j·TTqT.
H˚HÓes¡ì Ä‘·àqT ‘Ó*dæq,
H˚HÓes¡qT s¡eTDT&ÉT ‘Ó*j·TTqT.
54. ‘·]+#·T e÷s¡ZeTT <äj·T #˚j·TT&Éì
‘·qTï >√]q eTTs¡T>∑Hês¡Tì
ø£s¡TD≤uÛÑs¡DT&ÉT q\Te~ e÷≥\
eTT]j·TT#·T s¡eTDT&ÉT ‘·]+|üCÒôdqT.
»j·Tl s¡eTD
36
55. ‘·\|ü⁄\T ˝Òø£ ‘·q eT÷\eTT˝À
‘êqT>∑ dü«dü«s¡÷|üeTTqï<äHÓ.
n~ ñqï≥T¢>∑ ‘êqT+&Ée˝…qHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n<Ó dü<ä«düTÔe⁄ nq´eTT ˝Ò<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
56. #êe⁄|ü⁄≥Tºø£\ »+≈£î >∑\yês¡T
dü<ë eTùV≤X¯óì X¯s¡DT >√¬s<äs¡T.
nVü≤+ø±s¡eTeTø±s¡ s¡Væ≤‘·T\≈£î
ˆˆ s¡+&û ˆˆ Ä uÛÑj·TeTqï~ ˝ÒH˚ ˝Ò<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
57. ˝Àø£eTTp#Ó&ÉT ˝À≈£î\+<äs¡T
˝ÀπøX¯«s¡T&=ø£&ÉTqï yê&Éì].
˝Àø£+ãT\, ˝ÀπøX¯ó\T, ˝À≈£î\
ˆˆ s¡+&û ˆˆ s¡÷|üyÓTÆq yê&=ø£ÿ&˚ nì]. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
58. Je, »>∑‘Y, áX¯ dü+|ü⁄{Ï eT‘·eTT,
dü‘·‘·eTT eT÷&ÉT>∑ ‘√#·Tf… nVü≤eTT.
nVü≤eTT #·∫Ãq eT÷&ÉT ‘=\>∑TqHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n~j˚T ñ‘·ÔeTyÓTÆq dæú‹j·THÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
59. dü‘·´eTT, C≤„qeTT, düTKeTT ˝Àø£eTTq
ì‘·´eTT ø±<äq |òü\y˚T$T≥HÓ?
‘·qTï<ë <Ó*dæ H˚qT ˝Òì dæú‹
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ñqï düeTà‘·eTT. ‘Ó*dæ ø=eTàHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 37
60. ‘êqT kÕø±s¡T&Ó’q, áX¯«s¡T&ÉT
‘·|üŒø£ nfÒ¢ ø±e#·TÃqHÓ.
‘êqT ø±≈£îqï n‘·&Ó≥¢>∑TqHÓ
‘êH˚ ‘·T~˝Òì ø£qTï nHÓ.
61. <˚Vü≤eTT ˝Òø£HÓ ˝Àø£eTTqï<ë?
<˚Vü≤eTT ˝Òø£HÓ ˝Àø£eTT >∑ìsê?
|ü+#·ø√X¯eTT\ qD–q <˚Væ≤jÓT
Á|ü|ü+#· <äèX¯´eTT |ü]øÏ+#·TqHÓ.
62. |ü+#˚+Á~j·TeTT\ |ü+#·$wüj·TeTT\
|ü]øÏ+#Ó&ç eTqùd ˝Àø£eTHÓ.
eTqdüT ˝Òì<˚ ˝Àø£eTT ˝Ò<äHÓ.
˝Àø£eTT eTqdüì ‘Ó*dæ ø=eTàHÓ.
63. ˝Àø£ C≤„qeTT\ uÛÑe\j·TkÕúqeTT
uÛÑe\j·T s¡Væ≤‘·eTT, uÛ≤düe÷qeTT,
|ü]|üPs¡íeTT, ˝Àø£eTTq≈£î eT÷\eTT
uÛÑe´eTT, ~e´eTT |ü]øÏ+#·T&ÉHÓ.
64. ãVüQHêeT+ãT\, ãVüQs¡÷|ü+ãT\
ãVüQfi¯$<Ûä+ãT\ uÛÑõ+#·T#·TqïqT
dü‘·´edüTÔe⁄qT p&É e#·TÃqHÓ
dü‘·´ <äs¡ÙqeTT ‘·qàj·TeT>∑T≥HÓ.
»j·Tl s¡eTD
38
65. ÄÁX¯j·TeTT ˝Òø£ <ä«+<ä«eTT\T+&Ée⁄.
n+‘·≈£îeTT+<˚ Á‹|ü⁄≥T\T+&Ée⁄.
eTqdüT˝Àq n~ j˚T<äì #·÷&É>∑
ˆˆ s¡+&û ˆˆ e÷j·TeTÚqT, ø£\‘˚$T ñ+&É<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
66. C≤„qeTTq≈£î nC≤„qeTT ø£\<äHÓ.
C≤„qeTT nC≤„qeTTq≈£î ø£\<äHÓ.
C≤„Hê C≤„qeTT ˝…e«]ø£ì ø£qT
ˆˆ s¡+&û ˆˆ C≤„qyÓT C≤„q+ã>∑TqT düTeTàHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
67. m]¬>&ÉT ‘·qqT ms¡T>∑ø£ Ç‘·s¡eTT
HÓs¡T>∑T≥ C≤„qeTT ø±HÓ ø±<äHÓ.
C≤„q Ç‘·s¡eTT\ ø±<Ûës¡eTÚ ‘·q≈£î
ˆˆ s¡+&û ˆˆ C≤„Hê C≤„qeTT\T q•+#·TqHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
68. ms¡T>∑T yê¬ses¡T? ms¡T–+#·Tyê¬ses¡T?
Ç‘·s¡eTT ˝Òø£ yÓ\T>∑TqT C≤„qeTT.
ms¡T>∑Tq~ j·T<Ûës¡úeTT ø±<äHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ Ç<Ó C≤„q+ãHÓ. X¯Sq´eTT ø±<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
69. C≤„qyÓTÆ j·TTqï ‘êH˚ dü‘·´eTT.
HêHêø±s¡ C≤„q eTdü‘·´eTT.
|üdæ&ç ˝Òø£ ÄuÛÑs¡DeTT+&É<äHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ |ü]øÏ+∫q Ĭs+&ÉT j˚Tø£eTHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 39
70. H˚qT ‘·‘·Ô«eTTqT m]–q yêìøÏ
H˚qT ñ+&É&ÉT. Ç‘·s¡T\T+&És¡T.
@ø£yÓTÆq H˚H˚ ñ+&ÉTqHÓ.
áH˚H˚ ‘·q ì»dü«uÛ≤eeTHÓ.
71. uÛÑ÷‘· uÛÑ$wü´‘Y es¡Ôe÷qeTT\
|üPs¡í dü«s¡÷|üeTT es¡Ôe÷qeTHÓ.
es¡Ôe÷qy˚T ‘·øÏÿq ¬s+&ÉHÓ.
ˇø£{Ï ˝Òø£ jÓT+#·T≥j·TT »s¡T>∑<äHÓ.
72. Ç|ü⁄Œ&ÉT, n|ü⁄Œ&ÉT, m|ü⁄Œ&ÉT ˇø£s¡yÓT.
Çø£ÿ&É nø£ÿ&É, mø£ÿ&É ˇø£s¡yÓT.
ø±\<˚X¯eTT\T eTq≈£î ˝ÒeHÓ.
eTqeTT ˝Ò≈£îqï n$j·TT ˝ÒeHÓ.
73. ‘·HÓï]–q#√ ‘êH˚ ‘·qTe>∑T.
‘·HÓïs¡T>∑ì#√ ‘·qTy˚ ‘êq>∑T.
m]–q yê]øÏ, ms¡T>∑ì yê]øÏ
Ç+‘˚ uÒ<ÛäeTT. m]– #·÷&ÉeTHÓ.
74. ‘Ó*j·Tì yê]øÏ »>∑y˚T dü‘·´eTT.
‘Ó*dæq yê]øÏ dü‘·´y˚T »>∑eTT.
dü‘·´yÓT »>∑‹øÏ eT÷˝≤<Ûës¡eTT.
Çs¡Te⁄] uÛÒ<äeTT. Ç+‘˚ bıeTàHÓ.
»j·Tl s¡eTD
40
75. $~Û, eT‘·T\T ¬s+&ÉT ¬>\T#·T $yê<äeTT
$~ÛeT‘·T\ düeT÷\ $y˚ø£eTT
˝Òìyês¡\≈£î ø£\T>∑T #·T+&ÉTqHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ˝ÒX¯yÓTÆq C≤„qT\≈£î ø£\T>∑<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
76. #·÷#Ó&ÉT ‘·qH˚ #·÷&Éìyê&ÉT,
#·÷&É>∑\&Ó <Ó’eeTTqT ‘Ó*j·TT&ÉHÓ.
‘·qTï>∑qø£ <Ó’eeTTqT >∑q&ÉHÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ø£ìq≥T¢qïqT ø£\Œq j·TÚqHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
77. @ø£yÓTÆj·TTqï ‘·qqT p#·TfÒ
@πøX¯«s¡Tì p#·T≥ j·TÚqHÓ.
düs¡«XÊÁdüÔeTT\ kÕs¡$T<˚j·THÓ.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ düsê«‘·Tàq ø±Vü‰s¡eT>∑T≥ j·THÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
78. ãT~∆øÏ ˝À|ü\ yÓ\T>∑T#·TqT+&ç
ãT~∆øÏ <Ó’eeTT yÓ\T>∑T H=dü>∑TqHÓ.
ãT~∆ì ˝ÀìøÏ Á~|æŒ <Ó’eeTTq
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ˇ~›ø£ MTs¡>∑ #˚]à #·÷&ÉTeTHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
79. á<˚Vü≤eTT H˚qì |ü\Tø£<äT.
me«s¡T ìÁ<ä˝À H˚qT ˝Òqqs¡T.
áH˚qqTq~ mø£ÿ&É |ü⁄≥TºH√?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ms¡Tø£ ‘√&É XÀ~Û+∫ #·÷&ÉTeTHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 41
80. »&ÉMT <˚Vü≤eTT H˚qì nq<äT.
dü‘Ó’Ôj·TTqï ∫‘·TÔqT |ü⁄≥º<äT.
q&ÉTeT <˚Vü≤eT+‘·jÓT H˚qT>∑
bı&É>∑≥TºqT. ø£ìô|{Ϻ #·÷&ÉT&ÉHÓ.
81. Ç<Ó dü+kÕs¡eTT, ∫»®&É Á>∑+~Û,
Ç<˚ ã+<ÛäeTT, Je⁄&ÉT, eTqdüT,
Ç<˚ dü÷ø£åàX¯Øs¡eTT, düs¡«eTT.
á H˚H˚ ‘·q <˚Vü≤eT+‘· nHÓ.
82. s¡÷|ü⁄qT |ü≥TºqT, s¡÷|ü⁄q |ü⁄≥TºqT,
s¡÷|ü⁄q ì\#·TqT, ô|s¡T>∑TqT, ‹qTqT,
s¡÷|ü⁄qT e<ä*, s¡÷|ü⁄qT <ë*Ã,
ns¡÷|üyÓTÆ #·qT, nVü≤+ø±s¡eTHÓ.
83. nœ\ eTT+&ÉT≥≈£î, ˝Ò≈£î+&ÉT≥≈£î
nVü≤+ø±s¡y˚T eT÷\ø±s¡DeTT.
nVü≤+ø±s¡eTTqT ø£ì e<ä*q, n<Ó
düø£\+ãTqT e<ä\T≥ j·TÚqHÓ.
84. |ü⁄≥º≈£îqï dæú‹ dü«dæú‹ j·TÚqHÓ.
|ü⁄f…º&ÉT #√≥TqT CÒ] #·÷&ÉTeTHÓ.
#·÷∫ ì\Tø£&ÉqT #Ó+~ j·TT+&ÉTeTHÓ.
ñ+&É≈£îqï#√ dü«düú‘· ˝Ò<äHÓ.
»j·Tl s¡eTD
42
85. u≤$˝À ã&çq edüTÔe⁄ ø=s¡¬ø’
yêø˘ ÁbÕDeTT\qT ã+~Û+∫ eTTqT>∑¬s.
ÄØ‹ì ‘·q |ü⁄≥Tº #√≥TqT
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ø√] eTTì– ø£ì ô|≥ºe˝…qHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
86. H˚qì m#·Ã≥ yÓ\T>∑T #·T+&ÉTH√
˝Àq eTTqT>∑T eTqdüT‡q >∑qTeTHÓ
Ä‘·à$#ês¡eTT n~j˚T ø±˙
ˆˆ s¡+&û ˆˆ n~, Ç~ j·Tì |ü\T≈£î≥ ø±<äHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
87. ‘êHÓe«&Éqì yÓ<ä≈£î yêìì,
‘·\ÁøÏ+<äT\T>± |ü&çq yêìì
p#·T#·T, kÕøÏå>∑ <√#Ó&ÉT <ëìì
ˆˆ s¡+&û ˆˆ #·÷∫q, n~j˚T |ü]|üPs¡í+ãHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
88. ‘·qàj·TTì dæú‹ Ç~ n~ nqT≥≈£î
‘·–q yês¡T ˝ÒH˚ ˝Òs¡HÓ.
$~Û ìùw<ÛäeTT\ ø±‘·&Ér‘·T&ÉT.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ $e]+#·T≥ ¬øe«]øÏ kÕ<Ûä´eTHÓ? ˆˆ s¡+&û ˆˆ
89. n~ ˙y˚j·Tì nq´eTT ˝Ò<äì
Ä‘·à$<äT\T $X¯<äeTTà#˚j·T>±
n~ H˚ì~>±<äqT≥ e÷qTeTHÓ
ˆˆ s¡+&û ˆˆ Ä yÓ\Tπ> ˙eqT#·T ‘Ó*j·TTeTHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 43
90. qqT H˚HÓs¡T>∑qT, qqT H˚HÓs¡T>∑T<äT
qHÓ&ÉT yês¡\~ Hê≥ø£y˚T j·THÓ
@ø£yÓTÆq ‘·qHÓs¡T>∑≈£î+&ÉT≥≈£î,
ms¡T>∑T≥ ¬øe«] ‘·s¡eTT? #·÷&ÉT&ÉHÓ.
91. ‘·q dü«uÛ≤eyÓTÆ j·TTqï edüTÔe⁄qT
ñqï~, ˝Ò<äì y˚sTT $<ÛäeTTà\
|òüTq‘·MTs¡ yê~+#Ó&ÉT yÓiT¿\T
ø±q˝Òs¡T e÷j·÷ $X‚wüeTHÓ.
92. dæ<ä∆edüTÔe⁄qT ms¡T>∑Tf… dæ~∆.
X‚wæ+∫q$ dü«|üïdæ<äT∆˝Ò.
Ä‘·àdæ<äT∆\≈£î ÄÁuÛÑeT\T+&Ée⁄.
dü‘·´ edüTÔy˚ dæ<ä∆ edüTÔeHÓ.
93. ‘·qTy˚ ‘êqì ‘·\#·Tyês¡\≈£î
‘êì~, n~ø±<äqT≥ düVü‰j·TeTT.
‘·HÓï]+–q ‘·‘·Ô«eT÷s¡TÔ\≈£î
‘·‘Y düVü‰j·TeTqedüs¡y˚T j·THÓ.
94. kÕ<Ûäq˝ÀqT, kÕ<Ûä´eTT˝ÀqT
<Ó’«‘ê <Ó’«‘·eTT\T+&ÉT≥ e{Ϻ~.
kÕ<Ûäq kÕ<Ûä´eTT\+<ä<Ó’«‘·y˚Tà.
dü‘·´+_~ eT~ eTs¡Te≈£î+&ÉT&ÉHÓ.
»j·Tl s¡eTD
44
95. ø£s¡Ôè‘·«eTT ‘·HÓï]–q e<ä\TqT.
ø£s¡Ôè‘·«eTT‘√ ø£s¡à\T e<ä\TqT.
eT÷&ÉTqT e<ä\Tf… eTTø£Ô |ü<äeT>∑TqT.
ˆˆ s¡+&û ˆˆ eTTø£Ô |ü<ädüTú&Ó ì‘·´eTT≈£îÔ&ÉHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
96. ã<äT∆&ÉT H˚qì uÛ≤$+∫q#√
ã+<Ûä eTTøÏÔ ∫+‘·\T u≤~Û+#·TqT.
ã<äT∆&Óe«&Éì ‘·qT ‘êHÓ]–q
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ã+<Ûä, eTTøÏÔ ∫+‘·˝…≥T¢+&ÉTqHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
97. eT÷&ÉT s¡÷|üeTT\ eTTøÏÔ j·TT+&ÉTqqT
eT÷&ÛÉ eT‘·T\ø=ø£ e÷≥ ‘Ó*ô|<äqT.
eT÷&ÉT eTT≈£îÔ\qT ∫+‹+#Ó&ç j·÷
ˆˆ s¡+&û ˆˆ eT÷&ÛÉTì nVü≤+‘· q•+|üe˝…qHÓ. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
98. j·T‹ >∑DeTT\ dü+>∑‹j˚T ø±ì
j·T‹ >∑DeTT\ dü+>∑‹j˚T ms¡T>∑qT.
>∑Ts¡T»qeTT\ ÁyÓ÷\ \|òüTTe⁄HÓ’
ˆˆ s¡+&û ˆˆ >∑Ts¡Ts¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
99. n‘·ì |üs¡eT |ü<ä k˛bÕq |ü≥eTTq
dü‘·‘·eTT jÓT≈£îÿf…, C≤s¡T≥ ñ+&É<äT.
ø£+≥ã&çq #ê\TqT ø£s¡TDÏ+#Ó&ç
ˆˆ s¡+&û ˆˆ >∑Ts¡Ts¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
»j·Tl s¡eTD
 45
100. meì ì‘·´ e´eVü‰s¡ uÛ≤wüD\T
ÇVü≤ |üsês¡ú dü+Væ≤‘·˝…’ #Ó\>∑TH=.
|üs¡eT ø£èbÕø£s¡T&ÉT. <Ûäs¡q&Éj·÷&Ó&ÉT
>∑Ts¡Ts¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT.
101. ˝Àø£eTTq≈£î s¡eTDT\THêïs¡ìqqT
˝Àø£eTT s¡eTDTq≈£îqï<äqTf…≥T\T?
ñ+&ÉT≥, ≈£î+&É≈£î+&ÉT≥≈£î n+<äì
>∑Ts¡T s¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT.
102. n|üX¯ã›+ãT\ >∑÷&çj·TT Vü≤]ø£<∏ä
<ës¡TD bÕ‘·ø£ yês¡DeT+<äT¬s.
n|üX¯ã›+ãT\ ø£uÛÑj·TeTT ìeTàì
>∑Ts¡T s¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT.
103. bÕ|ü|ü⁄D´eTT\ <äq ø£]Œ+∫q
|ü]X¯ó<ë∆‘·Tà\>∑T#·T ‘·]+‘·Ts¡T.
uÛÑj·T y˚T$Tj·TT ˝Ò<äì qT&ç$q
>∑Ts¡T s¡eTDTì >√] düT‹+‘·TqT.
104. |üdæu≤\Ts¡ |ü\T≈£î\ eTT<äT›>∑
$Tdæ$T ãT>∑Z\ ìeTTs¡T#·T $+<äTs¡T.
$düT>∑T|ü&Éø£ $qTeTì |üs¡eTTì
>∑Ts¡Ts¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT.
»j·Tl s¡eTD
46
105. me«πs >∑‹ì ìqTï p∫qqT
yês¡T ‘·eTHÓ p∫] |üs¡e•+∫].
n<ä›eTTq p#·T Á|ü‹_+ãeTT e˝… dü
ˆˆ s¡+&û ˆˆ <äTZs¡T s¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
106. Ç‘·ìøÏ jÓ÷>∑´‘· @$T ø£\<äqT#·T
ø£s¡TDe÷* ø£]ƒqT&É e>∑T<äTy˚yÓTT.
ø£\<Ó ìqTï eTqeTTq <ä\#·T≥ ø£+f…qT?
ˆˆ s¡+&û ˆˆ >∑Ts¡T s¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
107. eT+>∑fi¯eTT ˙<äT s¡÷|üeTTq≈£î, dü
qà+>∑fi¯eTT ˙<äT s¡eTD HêeTeTTq≈£î
eT+>∑fi¯eTT düø£\ »>∑‹øÏ $qTeTì
ˆˆ s¡+&û ˆˆ >∑Ts¡T s¡eTDTì >√] qT‹+‘·TqT. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
108. lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡ düìï~Û
s¡eTD dü‘·‡+>∑eTTq >∑\ ô|ìï~Û.
dü<äTZs¡T s¡eTDT\ düàs¡D≤eTè‘·$T~
ˆˆ s¡+&û ˆˆ ‘·ì$ rs¡¬>’ø=q¬s. düTœ+|ü¬s. ˆˆ s¡+&û ˆˆ
ns¡TD–] yêdü! s¡eTDÒX¯! Ä~|ü⁄s¡Twü!
|ü\T≈£î, |ü*øÏ+#·T yê&ÉTqT, |ü\T≈£î yê&ÉT,
|ü]ƒ‘·, |òü\ Á|ü<ë‘·j·TT, |òü\eTT ˙e
ˆˆ s¡+&û ˆˆ
j·T>∑T#·T yÓ\T>=+<ä, H˚HÓes¡j·T´! ‘Ó*j·T.
»j·Tl s¡eTD
 47
|üè#·Ã¤≈£î&ÉT : eTqTEìøÏ ‘·q Ç#·Ãj¤ T· +≥÷
@<Ó’Hê ñqï<ë? n+‘ê $~Û
$Væ≤‘·eT÷, $<Ûëj·Tø£y˚THê?
uÛ>Ñ y∑ êHé : |ü⁄s¡Twüø±s¡eT÷, e´øÏ‘Ô «· eT÷,
ø£*ùd ñ+{≤sTT.
e´øÏÔ‘·«eTTqï+‘· ei≈£L
|ü⁄s¡Twüø±s¡eT÷ ñ+≥T+~.
Bìï >∑T]Ô+#˚ nìï XÊÅkÕÔ\÷
|ü⁄s¡Twüø±sêìï dü]jÓÆTq
e÷s¡Z+˝À q&çù|
$<ÛëHê\T uÀ~ÛdüÔ$.
C≤„q Á|üdü÷Hê\T ` 14
1. @B
mes¡÷
‘·q ø£Hêï ‘·≈£îÿyê ø±<äT.
‘·q ø£Hêï m≈£îÿyê ø±<äT.
nì ‘êqTqï|ü⁄Œ&ÉT
düeTdüÔeT÷ ‘êH˚ ne⁄‘·T+~.
‘êH˚ düeTdüÔeTT ne⁄‘·T+~.
n<˚ düe÷~Û dæú‹.
n<˚ dü<äTZs¡T dü«s¡÷|ü+.
2. #·\HêìøÏ @ X¯øÏÔ nedüs¡yÓ÷
ìX¯Ã˝≤ìøÏ ≈£L&Ü n<˚ X¯øÏÔ nedüs¡+.
#·\q s¡÷|ü+˝À ñ+&˚ X¯øÏÔ ` bÕs¡«‹.
ìX¯Ã\ s¡÷|ü+˝À ñ+&˚ X¯øÏÔ ` •e⁄&ÉT.
3. dæìe÷ nsTTb˛j·÷ø£
ñ+&˚~ ≈£L&Ü
dæìe÷j˚T.
dü«|üï+ qT+&ç y˚T˝§ÿHêïø£
ñ+&˚~ ≈£L&Ü
dü«|üïy˚T.
 49
4. eTÚq+ ` ã\+
e÷≥ ` ã\V”≤q‘·.
5. ‘Ó*j·Tø£ eTTqT|ü⁄
sêe÷j·TD+ n+‘ê dü‘·´y˚T.
‘Ó*dæq ‘·s¡Tyê‘·
yê©àøÏ ˇø£ÿ&˚ dü‘·´eTT.
‘Ó*j·Tø£ eTTqT|ü⁄
»>∑‘·TÔ n+‘ê dü‘·´y˚T.
‘Ó*dæq ‘·s¡Tyê‘·
áX¯«s¡T&ÉT ˇø£ÿ&˚ dü‘·´eTT.
6. Äe⁄≈£î ‘√ø£ m˝≤>√
Ä‘·à≈£î ªu≤ãTµ n˝≤>∑T.
Äe⁄≈£î ‘√πø >±ì
‘√ø£≈£î Äe⁄ ø£<ë ø£<ë!
Ä‘·à≈£î ªu≤ãTµ nqTuÛÑey˚T >±ì
ªu≤ãTµ ≈£î Ä‘êàqTuÛÑe+ ø±<äT.
7. ˝À|ü˝≤ ãj·T{≤ nqTdü]ùdÔ
n~ nqTdüs¡D.
ãj·T≥ e÷Á‘·y˚T nqTdü]ùdÔ
n~ nqTø£s¡D.
»j·Tl s¡eTD
50
8. ñqï<ëìì ˝Ò<äqTø√e&É+
˝Òì<ëìì ñqï<äqTø√e&É+
J$‘·+.
ñqï<ëìì ñqï<äqTø√e&É+
˝Òì <ëìì ˝Ò<äqTø√e&É+
yÓ÷ø£å+.
9. Á|ü|ü+#êìï ˙ nqTuÛÑe+ ù|πs$T?
nì n&ç–‘˚ ª<Ó’e+µ n+≥T+~.
<Ó’yêìï ˙ nqTuÛÑe+ ù|πs$T?
nì n&ç–‘˚ ªÁ|ü|ü+#·+µ n+≥T+~.
10. eTìwæ
e+<ä s¡÷bÕsTT\≈£î
¬s+&ÉT s¡÷bÕsTT\T e&û¶ ÇkÕÔ&ÉT.
<˚e⁄&ÉT
¬s+&ÉT s¡÷bÕsTT\≈£î
e+<ä s¡÷bÕsTT\T e&û¶ ÇkÕÔ&ÉT.
11. |üf…ºj·T´ : nìï+{Ï˝À #Ó’‘·q´+ ñ+~ ø£<ë!.
ldü<äTZs¡T : ø±<äT ø±<äT.
#Ó’‘·q´+˝À n˙ï ñHêïsTT.
»j·Tl s¡eTD
 51 52
12. uÛÑ»q e\q <˚e⁄&ÉT <=s¡ø£&ÉT. 17. ª‘·\ sê‘·µ n+fÒ
nì ‘Ó*ùdei≈£î uÛÑ»q #˚j·Te*‡+<˚. ‘·\ MT<ä Ç+¬øes√ (ÁãVü≤à) Áyêdæq
13. ªn<˚ H˚qTµ nqï »„|æÔj˚T C≤„q+. Áyê‘· nì ø±<äT.
eTiù| nC≤„q+. dü«j·T+>± ‘·˝Ò ÁyêdüT≈£îqï Áyê‘·
nì ns¡ú+.
14. MTs¡T πøåeTe÷?
nì me¬s’Hê n&ç–‘˚ 18. ‘êH˚ yÓ[¢ uÛÑ>∑e+‘·TDÏí <ä]ÙùdÔ
ne⁄qT. πøåeTy˚T nì düe÷<Ûëq$TkÕÔe⁄. n~ <äs¡Ùq+.
Äe÷≥ nø£åsê˝≤ dü‘·´+. uÛÑ>∑e+‘·T&˚ e∫à ‘·q≈£î <äs¡Ùq$TùdÔ
H˚qT ªu≤ãTµqT ø±<äT ªπøåeTeTTµ qT n~ dü+<äs¡Ùq+.
nì #Ó|üŒ&É+. 19. nqTwæº+|üã&˚~ y˚<ë+‘·+ ø±<äT.
15. n&ç– bı+~‘˚ nqTwæº+|üã&Éì~ dæ<ë∆+‘·+ ø±<äT.
n~ |ü]Á>∑Vü≤+ 20. ˙ ãj·T≥ @<äTHêï
n&É>∑ø£H˚ bı+<äã&ç‘˚ ˙ ˝À|ü\ @~ ˝Ò≈£îHêï
n~ nqTÁ>∑Vü≤+. ˙e⁄ ˙e⁄>± ˝ÒqfÒ¢.
16. ‘·q≈£î ‘êqT ø£qã&Éø£ 21. Ç|ü⁄Œ&ÉT ªu≤ãTµ nH˚~ dü«+‘· Ç\T¢>±
Ç‘·sêìøÏ ø£qã&ç ªH˚qTµ nH˚~ bıs¡T–\T¢>± ñqï~.
‘êqT Je⁄&Ó’Hê&ÉT. n˝≤ ø±≈£î+&Ü
Ç‘·sêìøÏ ø£qã&Éø£ ªH˚qTµ nH˚~ dü«+‘· Ç\T¢>±
‘·q≈£î ‘êqT ø£qã&ç ªu≤ãTµ nH˚~ bıs¡T–\T¢>± ñ+fÒ
‘êqT <˚e⁄&Ó’Hê&ÉT. n<˚ dü«dü«s¡÷bÕqTuÛÑe+ ne⁄‘·T+~.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 53 54
22. |üP]íeT n+<ä]ø° ‘êqT ø£qã&ç
#·+Á<äT&ÉT ñ+fÒH˚ yÓHÓï\. ‘·q≈£î e÷Á‘·y˚T ‘êqT ø£qã&Éø£ b˛‘˚
>∑Ts¡T |üP]íeT ‘êqT m˝≤ ñ+&Ü˝À n˝≤ ñqï≥Tº.
#·+Á<äT&ÉT ˝Òø£H˚ yÓHÓï\. 27. y˚<äeTT\qT ôd’‘·+
23. <˚e⁄ì˝À eTVæ≤eT ñ+&É≥+ ø±<äT. e~*qyê&˚
eTVæ≤eT˝ÀH˚ <˚e⁄ì‘√ düVü‰ y˚<ë+‹.
düø£\eT÷ ñqï~. 28. uÛÑ>∑yêHé ˇ]õq˝Ÿ bò˛{À nì u≤ãT rdüTø=∫à >∑Ts¡Te⁄
24. s¡M+Á<ä : &û|t d”¢|t (>±&ÛÉ ìÁ<ä)˝À dü<ë ñ+fÒ @ >±]øÏ #·÷|æ+∫q|ü⁄Œ&ÉT Ä bò˛{ÀqT #·÷dæ >∑Ts¡Te⁄ >±s¡T
u≤<Ûë ˝Ò<äT. dü<ë Äq+<äy˚T ø£<ë! Ç˝≤ nHêïs¡T`
ldü<äTZs¡T : (qe⁄«‘·÷) Ç|ü⁄Œ&ÉTqï~ ≈£L&Ü &û|t d”¢ù|. uÛÑ>∑yêHé ˇ]õq˝Ÿ bò˛{ÀqT Ç|üŒ{Ï ei≈£î mes¡÷
á $wüj·T+ dü<ë »„|æÔ˝À ñ+fÒ dü<ë #·÷dæ+<˚ ˝Ò<äT. uÛÑ>∑yêqT ≈£L&Ü.
Äq+<äy˚T. 29. ∫\ø£eTà : >∑Ts¡Te⁄ >±s¡÷! $TeTà*ï e~* yÓfi≤¢\+fÒ
25. ˇø£{Ï j·÷<äè∫äø£+ nqT≈£î+fÒ eTqdüT≈£î u≤<Ûä>± ñ+~..
n<äT“¤‘·+ nH˚~ ≈£L&Ü j·÷<äè∫äø£y˚T. ldü<äTZs¡T : u≤<ÛÓ+<äT≈£î?
qTe⁄«qï #√≥ H˚qT+{≤qT.
ˇø£{Ï n<äT“¤‘·+ nqT≈£î+fÒ
H˚qTqï #√≥ ˙e⁄+{≤e⁄.
j·÷<äè∫äø£+ nH˚~ ≈£L&Ü n<äT“¤‘·y˚T.
30. eùdÔ ˝≤uÛÑ+ nì
26. n+<ä]ø° ‘êqT n>∑T|ü&ɶfÒº
b˛‘˚ qwüº+ nì
‘·q≈£L ø£qã&ç‘˚
uÛ≤$ùdÔ n~ ã+<Ûä+.
‘êqT m˝≤ ñHêï&√ n˝≤ ñqïfÒº.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 55 56
eùdÔ ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äT ˇø£ì #=ø±ÿ Ç+ø=ø£s¡T y˚düT≈£î+fÒ e<äT˝…’Hê ne⁄‘·T+~.
b˛‘˚ qwüº+ ˝Ò<äT _>∑TyÓH’ ê ne⁄‘T· +~. ˇø£]øÏ #Ó|Œü ã&çq düe÷<Ûëq+ eTs=ø£]øÏ
nì ñ+fÒ n~ yÓ÷ø£å+. m{≤¢ dü]b˛‘·T+~?
31. dü<äTZs¡T : ª»>∑‘·TÔ ndü‘·´eTTµ nHêïs¡T ô|<ä›\T ìC≤ìøÏ kÕs¡«»˙qyÓTÆq uÀ<Ûä n+≥÷ @B ˝Ò<äT.
á $wüj·÷ìï mø£ÿ&É ñ+&ç #ÓbÕŒs¡T. 34. qeTà X¯ø£´+ ø±ì dü‘·´+ @eT+fÒ`
Á|ü|ü+#·+˝ÀHê? Á|ü|ü+#êìøÏ $&ç>±Hê?
˙e⁄ Á|ü|ü+#êìï #·÷düTÔHêïe+fÒ
u≤ãT : Á|ü|ü+#·+˝À ñ+&˚ #ÓbÕŒs¡T. ˙e⁄ <˚e⁄&çy˚.
ldü<äTZs¡T : eT] yês¡T dü‘·´+ #Ó|æŒq{≤º? ˙e⁄ <˚e⁄DÏí #·÷düTÔHêïe+fÒ
ndü‘·´+ #Ó|æŒq{≤º? ˙e⁄ Á|ü|ü+#êìy˚.
u≤ãT : (eTÚq+) 35. •wüß´sê\T nqdü÷j·T >±]øÏ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T nqTÁ>∑Væ≤+∫q
dü<äTZs¡T : ô|qTï, ø±–‘·+ <=+–*+∫ ~e´ dü+<˚X¯+`
Äô|qTï‘√H˚, Äø±–‘·+ ô|’H˚ •e⁄ì ø±*øÏ ñqï ø£&çj·T+˝≤ ˙e⁄ Äj·Tq ø±*øÏ #·T≥Tºø√.
ª<=+>∑‘·q+ #˚j·Tsê<äTµ nqï yêeTuÛ≤>∑+ neTà kÕúq+ ø±ã{Ϻ m&ÉeT ø±*øÏ #·T≥Tºø√.
˙‹ dü÷Á‘êìï Áyêdæq≥Tº Ä |ü≥Tº ˙ J$‘ê+‘·+ ñ+&Ü* düTe÷!
á uÀ<Ûä\˙ï.
36. u≤ãT : C≤„q düeTTbÕs¡®q n+fÒ?
32. yÓTT\Á‘ê&ÉTqT Á‘Ó+|ü˝Òìyê&ÉT dü<äTZs¡T : C≤„qeTTqT b˛>=≥Tº ø=qT≥.
uÛÑe ã+<Ûë\qT @+ Á‘Ó+|ü>∑\&ÉT?
37. MTkÕ\T, ¬>&ܶ\T sêe&ÜìøÏ eT>∑|æ\¢yê&ÉT.
33. @ eTVü≤˙j·TT&ÉT @$T #Ó|æŒHê n~ n&ç–qyêìøÏ e÷Á‘·y˚T
@ kÕ<Ûäq #˚düTÔHêï&ÉT?
#Ó|üŒã&ɶ düe÷<Ûëq+. eTs=ø£&ÉT yê{Ïì Á>∑+<∏ädüú+ #˚dæ
Á|ü|ü+#êìøÏ Á|üø£{Ï+#·&É+ e\q Á|üjÓ÷»q+ ˝Ò<äT. Ä ej·TdüT e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT yê{Ïø£y˚ düVü≤»+>± ø£\T>∑T‘êsTT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 57 58
C≤„q+, yÓ÷ø£+å nH˚$ ≈£L&Ü n+‘˚. Ä düeTj·T+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT 42. ãVüQe#·q+ ˝Òì
yê{Ïø£y˚ düVü≤»+>± ø£\T>∑T‘êsTT. @ø£e#·q+
Ç+<äT˝À ‘·q Á|üy˚Tj·T+ @MT ñ+&É<äT. <Ó’e+.
38. >∑Ts¡Te⁄ n+fÒ ô|<ä›~. 43. ˇø£&ÉT ~>∑+ãs¡T&Ó’ ‹s¡T>±&ÉT‘·T+fÒ n‘·DÏí ne<Ûä÷‘·>±
eTq≈£î ‘Ó*dæ n+‘·]ø£åy˚T ô|<ä›~. Äsê~ÛdüTÔHêïs¡T. |üX¯ó|üøå±´<äT\˙ï ~>∑+ãs¡+>±H˚ ø£<ë
ìC≤ìøÏ n+‘·]øå±ìøÏ neø±X¯yÓTÆ #·]düTÔHêïsTT. eT] yê{Ïì ne<Ûä÷‘·\T>± >∑T]Ô+#·πs$T?
ñqï<˚<√ n~j˚T ô|<ä›~. 44. #˚s¡e\dæq #√≥TøÏ #˚πs es¡≈£î ªnø£ÿ&ɵ nì nq≥y˚T
n~j˚T >∑Ts¡Te⁄. >±ì, rsê nø£ÿ&É≈£î #˚πsø£ ñ+&˚~ ªÇø£ÿ&ɵ
39. sêeT d”‘·' >∑Ts¡Te⁄>±s¡÷! e÷ ne÷àsTT uÒ_ ‘·eT ***
<äs¡ÙHêìøÏ ‘·«s¡˝À edüTÔHêïs¡T. <ëìì ªnø£ÿ&ɵ nH=#·TÃ.
dü<äTZs¡T : ‘·|üŒ≈£î+&Ü. ø±ì n~ ªÇø£ÿ&É ˝Òì nø£ÿ&ɵ.
ìC≤ìøÏ yês¡T Çø£ÿ&˚ ñHêïs¡T. <ëìì ªÇø£ÿ&ɵ nH=#·TÃ.
X¯Øsê\T ‘·sê«‘· ekÕÔsTT. n+‘˚. ø±ì n~ ªnø£ÿ&É ˝Òì Çø£ÿ&ɵ.
40. eTs¡ù| ã+<Ûä+. 45. dü<äTZs¡T : u≤ãT u≤ãT ø±e&ÜìøÏ
eTs¡ù| yÓ÷ø£å+. @ kÕ<Ûäq #˚j·÷*?
<˚e⁄DÏí eT]ùdÔ ã+<Ûä+. u≤ãT : @ kÕ<ÛäHê #˚j·Tqø£ÿπs¢<äT.
‘·qTï eT]ùdÔ yÓ÷ø£å+. u≤ãT u≤ãT>±H˚ ñHêï&ÉT ø£<ë!
41. ìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√e&É+ ndü+uÛÑe+ dü<äTZs¡T : H˚qT H˚qT ø±e&ÜìøÏ
nì ˙e⁄ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ @ kÕ<Ûäq #˚j·÷*?
ìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüT≈£îqïfÒ¢.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 59 60
u≤ãT : @ kÕ<ÛäHê nø£ÿπs¢<äT. @qT>∑T+~.
H˚qT H˚qT>±H˚ ñqï~ ø£<ë! n+≈£îX¯+ ˝Ò<äT.
dü<äTZs¡T : eT] düeTùd´$T{Ï? Ç~ Je⁄ì dæú‹.
u≤ãT : (eTÚq+) 50. \+#·+ rdüT≈£îqïyê&çøÏ
◊<äT ø=s¡&Ü <Óã“\T.
46. ˙˝À ˙e⁄ ñ+&É≥+ m+‘· dü‘·´yÓ÷.
Hê˝À ˙e⁄ ñ+&É≥+ n+‘· dü‘·´+. \+#·+ Ç∫Ãq yê&çøÏ
eTTe÷à{Ïø° dü‘·´+. |ü~ ø=s¡&Ü <Óã“\T.
51. y˚T<∏ädüT‡≈£î düu…®≈£îº <˚e⁄&ÉT ø±<äT.
47. H˚qT Ä H˚qT
<˚e⁄&çøÏ düu…®≈£îº y˚T<∏ädüT‡.
nì nqïyê&ÉT ` Je⁄&ÉT.
H˚H˚ á H˚qT 52. s¡÷bÕsTT ∫\¢s¡˝À
nì ñqïyê&ÉT ` <˚e⁄&ÉT. s¡÷bÕsTT HêD…+ ñ+&É<äT.
s¡÷bÕsTT HêD…+˝À
48. C≤„qeTT
s¡÷bÕsTT ∫\¢s¡ ñ+&É<äT.
πøsê|òt C≤„ì
nì nqT≈£î+{≤eTT. »>∑‘·TÔ˝À <˚e⁄&ÉT ñ+&É&ÉT.
<˚e⁄&ç˝À »>∑‘·TÔ ñ+&É<äT.
ìC≤ìøÏ
C≤„ì 53. <äs¡Ù≈£îDÏí >=|üŒ #˚dæqyê&ÉT ` n<Ó’«‹.
πøsê|òt C≤„qeTT. #·\q ∫Á‘êìï >=|üŒ #˚dæqyê&ÉT ` $•cÕº<Ó’«‹.
Áù|ø£å≈£îDÏí >=|üŒ #˚dæqyê&ÉT ` <Ó’«‹.
49. n+≈£îX¯+ ñ+~.
@qT>∑T ˝Ò<äT. 54. @ ñìøÏøÏ ñìøÏ jÓTTø£ÿ nqTuÛÑe+ ñ+&É<√
Ç~ <˚e⁄ì dæú‹. Ä ñìøÏH˚ ì»+>± ñìøÏ nHê*.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 61 62
@ C≤„HêìøÏ C≤„q+ jÓTTø£ÿ nqTuÛÑe+ ñ+&É<√ 58. <˚e⁄ì
Ä C≤„HêH˚ï ì»+>± C≤„q+ nHê*. ø£\e]+‘·
|ü\e]+‘˚
@ Äq+<ëìøÏ Äq+<ä+ jÓTTø£ÿ nqTuÛÑe+ ñ+&É<√ á »>∑‘·TÔ.
Ä Äq+<ëH˚ï ì»+>± Äq+<ä+ nHê*.
59. eTs¡D+
55. ø£\≈£î >∑Ts¡TÔ ‘·q≈£î eTT+<äT+fÒ
‘·q≈£î Ç‘·s¡+ >√#·]+#·&É+. ‘êqT ã<äT›&ÉT.
yÓT\≈£îe≈£î >∑Ts¡TÔ ‘·q≈£î yÓq≈£î+fÒ
‘êH=ø£ÿ&˚ X‚wæ+#·&É+. ‘êqT eTT≈£îÔ&ÉT.
56. Á|üXÊ+‹ : <˚e⁄&ÉT nqTuÛÑe+˝ÀøÏ e#˚à 60. ñqïyê&ÉT ‘·q ù|s¡T #Ó|æŒq ‘·s¡Tyê‘·H˚
es¡≈£î kÕ<Ûäq nedüs¡y˚T ø£<ë! ñqï≥Tºqïyê&ÉT ‘·q ù|s¡T #Ó|ü⁄ÔHêï&ÉT.
dü<äTZs¡T : Ç|ü⁄Œ&ÉT ˙ nqTuÛÑe+˝À ñqïyê&ÉT ‘·q ù|s¡T e÷Á‘·+ #Ó|æŒ
ñqï<ä+‘ê <Ó’ey˚T. eTÚq+>± ñHêï qwüº+ ˝Ò<äT.
m˝≤>∑+fÒ, ‘êqT ñHêï&ÉT ø±ã{Ϻ.
ø±ì <ëìì ˙e⁄ Á|ü|ü+#êqTuÛÑe+>±
n<˚ ñqï≥Tºqïyê&ÉT ‘·q ù|s¡T #Ó|æŒ
ÁuÛÑeT|ü&ÉT‘·THêïe⁄.
eTÚq+>± ñHêï&ÉqTø√+&ç
57. Ç~ n~ nì #Ó|üŒ˝Òì dü‘·´+ MT<ä n|ü⁄Œ&ÉT ñqïyêìì >∑T]+∫ ‘Ó*j·T<äT
Ç~ n~ nì #Ó|üŒ˝Òì ndü‘·´+ Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï~. dü]ø£<ë ñqï≥Tºqïyê&ÉT ≈£L&Ü ˝Òì yêì‘√
düe÷qy˚T ne⁄‘ê&ÉT.
Ç~ n~ nì #Ó|üŒ˝Òì ndü‘·´+ MT<ä
Ç~ n~ nì #Ó|üŒ>∑*π> dü‘ê´ dü‘ê´\T H˚qT ` ñqïyê&ÉT.
¬s+&É÷ Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï$. u≤ãT ` ñqï≥T¢qïyê&ÉT.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 63 64
61. <˚e⁄DÏí bı–&ç‘˚H˚ ø±<äT dü<äTZs¡T : eT+∫~. $q+&ç.
‘Ó–&çHê ≈£L&Ü yÓ÷ø£å$TkÕÔ&ÉT. <˚e⁄DÏí ‘·\e&É+, ø=\e&É+ e÷q+&ç.
62. q~ nqdü÷j·T : njÓ÷´! n˝≤ nHêïπs$T≥+&û!
ìs¡+‘·s¡+ |ü⁄&ÉT‘·÷H˚ ñ+≥T+~. dü<äTZs¡T : ìqTï ˙y˚ yÓ<äT≈£î‘êyê?
Á|üeVæ≤dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. ìqTï ˙y˚ ‘·\TkÕÔyê?
düeTTÁ<ä+˝À \sTTdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. ˙≈£î ˙y˚ ñ‘·Ôs¡+ ÁyêdüT≈£î+{≤yê?
ªH˚qTµ ˙≈£î ˙y˚ bò˛Hé #˚düT≈£î+{≤yê?
ìs¡+‘·s¡+ |ü⁄&ÉT‘·÷H˚ ñ+{≤qT. ˙y˚ <Ó’e+.
J$dü÷ÔH˚ ñ+{≤qT. ø£qTø£ ìqTï ˙e⁄ ‘·\e&É+, ø=\e&É+
eTs¡DÏdü÷ÔH˚ ñ+{≤qT. e÷qeTì #ÓbÕŒqT. n+‘˚.
63. ø£ì|æ+#·ø£b˛e&É+ nH˚~ ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T `
65. Çe«&É+, Çe«ã&É≥+ ` <Ó’e‘·«+.
1. edüTÔe⁄ ˝Òø£ ø£ì|æ+#·ø£ b˛e&É+
rdüTø√e&É+, rdüTø√ã&É≥+ ` e÷qe‘·«+.
2. ‘êqT #·÷&Éø£ ø£ì|æ+#·ø£ b˛e&É+
Çe«ø£ b˛e≥+, Çe«ã&Éø£b˛e&É+
eTs¡DeT+fÒ
rdüTø√ø£b˛e&É+, rdüTø=ø£ã&Éø£ b˛e&É+
‘êqT ˝Òø£ ø£ì|æ+#·ø£b˛e&É+ ø±<äT Ç∫ÃHê rdüTø√ø£b˛e&É+
‘êqT #·÷&Éø£ ø£ì|æ+#·ø£b˛e&É+ rdüT≈£îHêï Çe«ø£ b˛e&É+ ` <ëqe‘·«+.
nì ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ eTs¡D uÛÑj·T+
á eT÷&ç+{Ïì ‘·q˝À ø£*–,
‘=\>∑T‘·T+~.
á eT÷&ç+{Ï˝À @B ø±ì ‘êH˚
64. nqdü÷j·T : >∑Ts¡Te⁄>±s¡÷! @<Ó’Hê eT+∫ e÷≥ dü«j·T+uÛÑTeyÓTÆq ‘êqT>± ñqï ‘·q ‘·‘·Ô«+.
#Ó|üŒ+&ç...
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 65 66
66. ‘Ó\TdüTø√e&É+ e\¢ ˝≤uÛÑ+ @eT+fÒ, 69. u≤ãT : neTàqT ‘·*ùdÔ nj·T´qT ‘·\∫q≥T¢
‘Ó*j·Tø£b˛e&É+ e\¢ qwüº+ ˝Ò<äT nì ‘Ó*j·T&Éy˚T. ø±<ë?
67. <äøÏåD≤eT÷]Ô eTÚq+ dü<äTZs¡T : ø±<äT.
∫Á‘·ø±s¡T&ÉT ∫Á‘êìï ^j·Tø£ eTTqT|ü⁄ ø±˙ nj·T´qT ‘·*ùdÔ neTàqT ‘·\∫qfÒ¢.
ø±Hê«dt MT<ä ñ+&˚ ‘Ó\¢<äq+ ˝≤+{Ï~. u≤ãT : ≈£î+&ÉqT #·÷ùdÔ eT{Ϻì #·÷dæq≥Tº ø±<ë?
eTq eTÚq+ dü<äTZs¡T : ø±<äT.
ø±Hê«dt MT<ä ñqï ∫Á‘·+ yêq ˙{ÏøÏ ‘·&çdæ eTfÒº ≈£î+&É>± ñ+<äqï $wüj·T+ eTT+<äT>±
s¡+>∑T\T yÓ*dæb˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· ñ+&˚ ‘Ó\¢<äq+ ˙≈£î ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ>±ì ≈£î+&ÉqT #·÷ùdÔ
˝≤+{Ï~. eT{Ϻì #·÷dæq≥Tº ø±<äT.
∫Á‘êìï ^j·Tø£ eTTqT|ü⁄ ñqï ‘Ó\¢<äq+ eTT+<äT nj·T´qT #·÷düT+fÒ >±ì
s¡+>∑T\T yÓ*dæb˛j·÷ø£ ñqï ‘Ó\¢<äq+ neTàqT #·÷ùdÔ nj·T´qT #·÷dæq≥Tº ø±<äT.
ˇø£{Ï>± ø£ì|æ+∫q|üŒ{Ïø° n$ ˇø£{Ï ø±q≥T¢
70. yê´bÕs¡+˝À n+‘ê b˛>=≥Tº≈£îì
Ä eTÚq+ áeTÚq+ ˇø£{Ï>± nì|æ+∫q|üŒ{Ïø°
‘êH=ø£ÿ&˚ $T–*q yê&=ø£&ÉT.
n$ ˇø£{Ï ø±<äT.
u≤>± dü+bÕ~+∫
68. ˙≈£î n‘·´+‘· düMT|ü+>± ñ+≥÷ ˙‘√ m≈£îÿe düeTj·T+ #·ìb˛sTTq yê&=ø£&ÉT.
>∑&ÉbÕ\H˚ ñ<˚›X¯+‘√H˚ ˙ ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T>± ne‘·]+∫ ***
ñHêï&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. n+‘ê b˛sTT ‘êH=ø£ÿ&˚
Mfi¯˝¢ À <˚e⁄DÏí <ä]Ù+#·˝øÒ £ b˛‘˚ ˙e⁄ Ç+¬øø£ÿ&Ü, Ç+¬øe]˝Àq÷ $T–*qyê&ÉT ` <˚e⁄&ÉT
<˚e⁄DÏí <ä]Ù+#·˝Òe⁄. n+‘ê dü+bÕ~+∫
‘êH˚ ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTqyê&ÉT ` Je⁄&ÉT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 67 68
71. |üX¯óe⁄\ |ü+&ÉT>∑ s√Eq |üX¯óe⁄\ yÓT&É˝À e&É\ Vü‰s¡+ »>∑‘·TÔ≈£î
y˚dæ Vü‰s¡‘·T*kÕÔs¡T. yê{Ï yê{Ï yÓT&É˝À ñ+&˚ e&É\qT n$ ñìøÏ ñ+&É<äT.
‹q˝Òe⁄. 73. ø£èwüßí&çøÏ nwüº uÛ≤s¡´\T, |ü<äVü‰s¡y˚\ eT+~ >√|æø£\T ˝Òs¡T.
ø±ì ˇø£ < ëìø=ø£ { Ï m<ä { Ï yÓ T &É ≈ £ î ñ+&˚ e&É \ qT ø±˙ nwüº uÛ≤s¡´\≈£î, |ü<äVü‰s¡Ty˚\ eT+~ >√|æø£\≈£î ø£èwüßí&ÉT
‹q>∑\T>∑T‘êsTT. ñHêï&ÉT.
n˝≤π> ‘·q˝ÀH˚ Vü≤è<äj·T dü«s¡÷|ü+>± ñqï uÛÑ>∑e+‘·TDÏí
74. πø+Á<äeTT πø+Á<äy˚T.
#·÷&É&É+ #˚‘· ø±ø£ y˚s=ø£]ì Ä‘·à dü«s¡÷|ü⁄&ç>± >∑T]Ô+∫
|ü]~Û |ü]<Û˚.
Äsê~ÛdüTÔ+{≤eTT.
‘·s¡Tyê‘· πø+Á<äeTT |ü]~Û ne⁄‘·T+~.
72. •*Œ nqTuÛÑeeTT |ü]~Û πø+Á<ä+ ne⁄‘·T+~.
•\Œ+ jÓTTø£ÿ nqTuÛÑeeTT
ñ*øÏ ñ+&É<äT. ‘·s¡Tyê‘· πø+Á<äeTT |ü]~Û kÕúqeTT˝À
|ü]~Û πø+Á<ä kÕúqeTT˝ÀqT ñ+≥T+~.
ø±˙ ñ* ˝Ò≈£î+&Ü
•*ŒøÏ ‘·s¡Tyê‘· n$ ¬s+&É÷ nqTuÛÑe+˝À ìs¡+‘·s¡eT÷
•˝≤ŒìøÏ e÷s¡TŒ #Ó+<äT‘·÷ ñ+{≤sTT.
ñìøÏ ñ+&É<äT. ‘·s¡Tyê‘· ¬s+&É÷ ñ+&Ée⁄. ñHêï n$ Hê˝À ñ+{≤sTT.
JyêqTuÛÑe+ yê{Ï˝À m|ü⁄Œ&É÷ H˚qT ñ+&ÉqT.
»>∑<ëqTuÛÑe+ ∫es¡≈£î $T–˝Ò~ H˚H˚.
<˚e⁄ìøÏ ñ+&É<äT.
75. ‘·s¡>∑{≤H˚ï
ø±˙ <˚e⁄&ÉT ˝Ò≈£î+&Ü ô|s¡>∑≥+>±
Je⁄ìøÏ ÁuÛÑeT |ü&ÉT‘·THêïeTT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 69
»qà~Hêìï
dü+ãs¡+>±
»s¡T|ü⁄≈£î+≥THêïeTT.
76. Ä‘·à nH˚ ø±–‘·+ô|’
dü«j·T+uÛÑ÷ *+>±˝≤¢
n+<äT˝À qT+#˚
nø£åsê\T Ä$s¡“¤$kÕÔsTT.
n+<äT˝À qT+#˚
bÕsƒ¡≈£î&ÉT ≈£L&Ü
Ä$s¡“¤$+∫ #·<äTe⁄‘ê&ÉT.
77. ‘·qqT ‘êqT <ä>∑Zs¡>± #·÷ùdÔ
‘êqT »>∑‘·TÔ>± ø£qã&É‘ê&ÉT.
‘·qqT ‘êqT <ä÷s¡+>± #·÷ùdÔ
‘êqT <˚e⁄&ÉT>± ø£qã&É‘ê&ÉT.
<ä>∑Zs¡ ` <ä÷s¡+ nH˚$ ˝Ò≈£î+&Ü
j·T<Ûë kÕúq+˝À ñ+&ç #·÷ùdÔ
‘êqT ‘êqT>± ñ+{≤&ÉT.
78. Ád”Ôy˚cÕìï |ü⁄s¡Twüß&ÉT
|ü⁄s¡Twü y˚cÕìï Ád”Ô
<Ûä]+#ê\+fÒ ø=+‘· kÕ<Ûäq nedüs¡y˚T.
»j·Tl s¡eTD
70
|ü⁄s¡Twü y˚cÕìï |ü⁄s¡Twüß&ÉT
Ád”Ôy˚cÕìï Ád”Ô <Ûä]+#ê\+fÒ
kÕ<Ûäq m+<äT≈£î?
ø±˙ eTq+ á Ä<Ûë´‹àø£+˝À
Ç≥Te+{Ï kÕ<Ûäq˝Ò #˚düTÔHêïeTT.
79. bı+<ä{≤ìøÏ @B ø±s¡D+ ø±<äT.
<ëìø£<˚ ø±s¡D+.
80. ªª˙ ø£qT#·÷|ü⁄ bÕ]q+‘· y˚Ts¡≈£î ø£qã&˚ Á|ü|ü+#·+ e÷Á‘·y˚T
ñqï~µµ
nqï á ˇø£ÿ $wüj·T+ ˙≈£î ns¡∆+ ø±ø£b˛‘˚
@ y˚<ë+‘·eT÷ ˙≈£î ns¡∆+ ø±qfÒ¢.
81. y˚+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$Tì #˚s¡&ÜìøÏ
<ä>∑Zs¡ e÷s¡Z+ `
˙y˚ y˚+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$T ø±e&É+.
82. ñqï~ ` Hê HêeTeTT H˚qT.
ñqï≥Tºqï~ ` Hê HêeTeTT $X¯«eTT.
Hê HêeTeTT $X¯«eTTq+<äTqï HêeTeTT (u≤ãT)
ñqï~ ` Hê s¡÷|üeTT H˚qT.
ñqï≥Tºqï~ ` Hê s¡÷|üeTT $X¯«s¡÷|üeTT
Hê s¡÷|üeTT ` $X¯«eT+<äTqï Hê s¡÷|üeTT (u≤ãT s¡÷|üeTT)
»j·Tl s¡eTD
 71 72
ñqï~ ` HêX¯øÔÏ H˚qT. 85. ÁãVü≤à Áyê‘· ÁãVü≤àÁyê‘˚ nsTT‘˚
ñqï≥Tºqï~ ` HêX¯øÏÔ `$X¯«X¯øÏÔ. @MT ‘Ó*j·Tì |æ\¢yê&ÉT |ü\ø£ MT<ä
HêX¯øÏÔ ` $X¯«eT+<äTqï HêX¯øÏÔ (u≤ãT X¯øÏÔ) ^ùd ^‘·\T ≈£L&Ü ÁãVü≤à Áyê‘˚.
ñqï~ ` Hê nqTuÛÑeeTT H˚qT. |æ\¢yê&ÉT ^dæq ^‘·\T |æ∫Ã^‘·˝Ò nsTT‘˚
ñqï≥Tºqï~ ` Hê nqTuÛÑeeTT ` $XÊ«qTuÛÑeeTT. ÁãVü≤à Áyê‘· nH˚~ ≈£L&Ü |æ∫Ã^‘·˝Ò.
Hê nqTuÛÑeeTT `$X¯«eT+<äTqï Hê nqTuÛÑeeTT (u≤ãT 86. ˇø£&ÉT ‘·q≈£î ‘êH˚ ñ‘·Ôs¡+ ÁyêdüT≈£îì ‘·q≈£î ‘êH˚ ñ‘·Ôsêìï
nqTuÛÑeeTT) ã{≤«&Ü #˚düT≈£îì ‘·q≈£î ‘êH˚ Ä ñ‘·Ôsêìï #·<äTe⁄≈£îì
ñqï~ ` Hê Äq+<äeTT H˚qT. Äq+~+∫q≥Tº
ñqï≥Tºqï~ ` Hê Äq+<äeTT ` $XÊ«q+<äeTT. |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT düèwæº dæ‹ú \j·÷\T #˚dæ Äq+~+#·&+É ≈£L&Ü.
Hê Äq+<äeTT` $X¯«eTTq+<äTqï Hê Äq+<äeTT. (u≤ãT
87. Ä|üÔ ø±eTT&ÉT n+fÒ
Äq+<äeTT)
bı+<äe\dæq <ëìì bı+~qyê&ÉT
83. Hê~ n+‘ê H˚HÓ’ nì e÷eT÷\T ns¡∆+.
H˚qT n+‘ê ‘êHÓ’ Ä|üÔø±eTT&ÉT n+fÒ
‘êqT>± $T>∑\≥y˚T bı+<ä{≤ìøÏ @MT ˝Òìyê&ÉT.
‘·‘·Œ<ä+ nqã&ÉT‘·T+~. nH˚<˚ dü]jÓÆTq ns¡∆+.
84. me]HÓ’qq÷ yês¡T ø±H˚ ø±s¡ì 88. HêeTs¡÷|üeTT\qT ø£*– ñ+&É&Éy˚T ã+<Ûä+.
<˚ìqsTTqq÷ n~ ø±H˚ ø±<äì n~ <˚e⁄&Ó’Hê düπs, Je⁄&Ó’Hê düπs.
ìdü‡+<˚Vü≤eTT>± ‘Ó*j·TTfÒ
‘·qTï ‘êqT ‘Ó*j·TT≥ n>∑T#·Tqï~. 89. n~
ñqï<ä+fÒH˚ ˝Òì<äe⁄‘·T+~.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 73
C≤„qeT+fÒH˚ nC≤„qeTe⁄‘·T+~.
Äq+<äeT+fÒH˚ $cÕ<äeTe⁄‘·T+~.
@B nq≈£î+fÒ
n~ n~>±H˚ ñ+≥T+~.
m+<äTø£+fÒ nH˚<ä+‘ê n<˚ ø±ã{Ϻ.
H√s¡T ˝Òìyê&˚ <ëìì #Ó|üŒ>∑*π>~.
#Óe⁄\T ˝Òìyê&˚ <ëìì $q>∑*π>~.
ø£fi¯ó¢ ˝Òìyê&˚ <ëìì ø£q>∑*π>~.
ø±fi¯ó¢ ˝Òìyê&˚ <ëìì #˚s¡>∑*π>~.
‘·\ ˝Òìyê&˚ <ëì yÓ\ø£≥º>∑*π>~.
yÓTT\ ˝Òìyê&˚ <ëì eTT#·Ã≥ ‘Ó*ùd~.
@B ø±ìyê&˚
<ëìøÏ yÓTT<ä\j˚T´~.
@MT ˝Òìyê&˚
<ëìøÏ ≈£î<äTs¡j˚T´~.
m+<äTø£+fÒ
yê&çøÏ Ä˝Ò ˝Ò<äT.
<ëìøÏ eT>∑&˚ ˝Ò<äT.
HêD…yÓTÆq <˚e⁄&ç ø√dü+
∫\¢s¡ »Hê\+‘ê m>∑ã&ÉT‘·T+{≤s¡T.
»j·Tl s¡eTD
74
e÷≈£î ~≈£îÿ ˙y˚q+{≤s¡T.
Hêπø ~≈£Lÿ yÓTT≈£Lÿ ˝Ò<äT.
H˚H˚+ #˚ùd~?
ø±<ä÷ ≈£L&É<ä+fÒ
‘·˝≤ ø=+#Ó+ ø=s¡T≈£îÿ‹q+&ç.
n+{≤sêj·Tq bÕ|ü+.
90. ø±e´eTT˝Àì qes¡kÕ\≈£î bÕsƒ¡≈£î&ÉT
ÁbÕuÛ≤$‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT.
Ä ø±yê´ìï s¡∫+∫q ø£$ e÷Á‘·+
Ä qes¡kÕ\≈£î ˇπø s¡ø£yÓTÆq
(Äq+<ä) s¡kÕqTuÛÑ÷‹ì bı+<äT‘ê&ÉT.
düèwæº $wüj·T+˝À
áX¯«s¡Tì nqTuÛÑ÷‹ ≈£L&Ü n{Ϻ<˚.
91. πø+Á<ä kÕúqeTT n+fÒ
eT<Ûä´ uÛ≤>∑eTT nì ø±<äT.
ª|ü⁄≥Tº #√≥Tµ nì ns¡∆+.
•X¯óe⁄≈£î πø+Á<ä+ ‘·*¢ m˝≤>√
düø£˝≤ìøÏ |ü⁄≥Tº #√≥T @<√
Ä πø+Á<äeTTqπø ªVü≤è<äj·T+µ nì ù|s¡T.
»j·Tl s¡eTD
 75 76
92. nH˚ø±ìï #·÷ùdyê&ÉT ` •e⁄&ÉT. ns¡∆+ ø±ø£H˚
@ø±ìï #·÷ùdyê&ÉT ` bÕs¡«‹. ns¡∆yÓTÆq≥Tº+&˚~
<Ó’«‘êìï nqTuÛÑ$+#˚yê&ÉT ` n<Ó’«‹. ªªu≤ãTµµ
n<Ó’«‘êìï nqTuÛÑ$+#˚yê&ÉT ` <Ó’«‹. 96. $qj·÷ìï Á|üø£{ÏùdÔ
»>∑‘·TÔqT #·÷ùdyê&ÉT ` <˚e⁄&ÉT n<˚ n$qj·÷ìøÏ
<˚e⁄DÏí #·÷ùdyê&ÉT ` Je⁄&ÉT. >=|üŒ Á|üø£≥q ne⁄‘·T+~.
93. Á|ür~ 97. ‘·qTe⁄˝À H˚qTHêïqH˚ nqTuÛÑe+
Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ Hê˝À ‘·qTe⁄+~ nqï nqTuÛÑe+>±
Hê ‘·s¡Tyê‘· e∫Ãqyêπs e÷s¡Tø√e&Éy˚T C≤„q dæ~∆.
nqï ˇø£ÿ $wüj·T+ >∑Ts¡TÔ˝À ñ+fÒ #ê\T. 98. ˙e⁄ •s¡düT‡˝À ñ+&=<äT›.
Çø£ @ kÕ<Ûäq\÷ nedüs¡+ ˝Ò<äT. dü<ë Vü≤è<äj·T+˝À ñ+&ÉT.
94. s¡T∫ ø£*π>~ 99. dü÷ÿ˝Ò ˝Ò<äT
ÄVü‰s¡+ e\q ø±<äT. Çø£ ‘·s¡>∑‘·T\T, bÕdt ne≥+, ô|òsTT˝Ÿ ne≥+
Äø£* e\q. Ç+πøeTT+{≤sTT?
düTU≤qTuÛÑe+ ø£*π>~ ndü\T ˙≈£î ñìπø ˝Ò<äT
düTK+ e\q ø±<äT. Çø£ kÕ<Ûäq\T, <äX¯\T, ã+<ÛäeTT≈£îÔ\T
<äT'K+ e\q Ç+πøeTT+{≤sTT?
95. ns¡∆+ nsTT´ 100. düèwæº ªs¡#·q≈£îµ
ns¡∆+ ø±q≥Tº+&˚~ y˚<äy˚T eTT+<äT e÷≥.
ªªH˚qTµµ
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 77 78
101. ø±\+˝À, <˚X¯+˝À <˚e⁄DÏí yÓ<äT≈£îyê&ÉT nC≤„ì. »>∑‘·TÔ ñHêï ˝Ò≈£îHêï <Ó’e+ ñ+≥T+~.
<˚e⁄&˚ ø±\+>±, <˚X¯+>± ñHêï&Éì ñqïyê&ÉT C≤„ì. <Ó’e+ ˝Ò≈£î+&Ü »>∑‘·TÔ ñ+&É<äT.
102. ˇø£&ÉT dü‘ê´ìï Á|üø£{Ï+#ê&ÉT n+fÒ 108. y˚sTT e÷≥˝…+<äT≈£î?
n<˚ >∑Ts¡TÔ n~ dü‘·´+ ø±<äT nq&ÜìøÏ. Ç|ü⁄Œ&ÉTqï ‘·q˝À
}s¡ø£ ñ+fÒ n<˚ ì»yÓTÆq dü‘·´ Á|üø£≥q+. ‘êqT ˝ÒH˚ ˝Òqì ‘Ó*ùdÔ
103. nq≥+ #ê\<ë?
nqTø√e≥+
˝Òì
eTÚq dü«s¡÷|üy˚T |üè#·Ã≈¤ î£ &ÉT : |ü⁄qs¡®qà dæ<ë∆+‘·+ ndü\T
Hê dü«dæ‹ú .
ì»y˚Tq+{≤sê?
104. ‘·q≈£î nq´+ >√#·]ùdÔ
‘êqT »&É+.
nq´+ >√#·]+#·ø£ b˛‘˚ uÛÑ>∑yêHé : á $wüj·T+˝À K∫Ñ·yÓTÆq
‘êqT #Ó’‘·q´+.
»yêãT ˝Ò<äT.
105. ˙‘√ düVü‰ düs¡« »>∑‘·TÔ dü«j·T+uÛÑ÷ *+>∑+.
»>∑‘·TÔ˝À @ ˇø£ÿ *+>∑+ e÷Á‘·y˚T dü«j·T+uÛÑ÷ ø±<äT.
ndü\T á »qà ñ+<ë?
106. »>∑‘·TÔ ‘·qH˚ Je⁄&ç>± nqTuÛÑ$k˛Ô+~.
uÛÑ>∑eBZ‘· á »qà ≈£L&Ü
Je⁄&ÉT ‘·qH˚ »>∑‘·TÔ>± nqTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT. ˝Ò<äì #Ó|æŒ+~.
107. nø£åsê\T ñHêï ˝Ò≈£îHêï ø±–‘·+ ñ+≥T+~.
ø±–‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü nø£åsê\T ñ+&Ée⁄.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 79 80

^‘· $ì C≤„q Á|üdü÷Hê\T ` 15

1. ˙≈£î eTè‘·T´uÛÑj·T+ ‘=\>±\+fÒ
^‘· <ë{˝Ò<äT ˇø£fÒ e÷s¡Z+`
sêeTj·T´. ˙y˚ eTè‘·T´e⁄ ø±e&É+.
2. @ <˚X¯yÓTÆHê Çø£ÿ&˚.
@ ø±\yÓTÆHê Ç|ü⁄Œ&˚.
^‘· #Ó|æŒ Á|ü‹ nDTeP <Ó’ey˚T.
^‘· <ë{≤&ÉT Á|ü‹ ø£åDeT÷ <Ó’ey˚T.
3. ˇπø ˇø£ |ü<ä+ e\q
ø£qïj·T´. Je⁄&ÉT <äT'K dü«s¡÷|ü⁄&ÉT>± ñHêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT düTK dü«s¡÷|ü⁄&ÉT>± ñHêï&ÉT.
Ä |ü<äy˚T ` ªªH˚qTHêïqTµµ
^‘·˝À @eTT+~?
4. eTq≈£î <˚e⁄&ÉT düu…®ø˘º ø±<äT.
n+‘ê sê‘·˝ÀH˚ ñ+~. <˚e⁄&çøÏ eTq+ düu…®ø˘º.
nHêï&ÉT s¡eTDj·T´. 5. <˚e⁄&ÉT nìs¡«#·˙j·TT&ÉT
nì n+≥÷H˚ Äj·TqTï
ìs¡«∫+#·&Üìπø Á|üj·T‹ïdüTÔ+{≤eTT.
Ç~ @$T ∫Á‘·y÷Ó ns¡TD≤#·˝≤! <˚e⁄&ÉT nq+‘· dü«s¡÷|ü⁄&ÉT
` T.V.N. u≤ãT nì n+≥÷H˚ Äj·TqTï
yÓ<äT≈£î‘·÷H˚ ñ+{≤eTT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 81 82
6. ≥«+{° ô|ò’yé &Ó’eTq¸Hé‡ >∑\ |æø£Ãπs 12. düTœ n+fÒ
á J$‘·+. <äT'KeTT ˝Òìyê&ÉT nì e÷Á‘·y˚T ø±<äT.
7. ì»+>± sêeTT&ÉT ns¡∆yÓTÆ‘˚ düTK<äT'KeTT\T ¬s+&É÷ ˝Òìyê&ÉT.
Çø£ sêeDTìøÏ ñìøÏ mø£ÿ&ç~? 13. #·]Á‘·qT me&É÷ düèwæº+#·&ÉT.
8. uÛÑ>∑e+‘·TDÏí dü<ë <Ûë´ì+#·T #·]Á‘˚ ‘·q≈£î nedüs¡yÓTÆq yê&çì
nì uÀ~Û+#˚ ã<äT\T düèwæº+#·T≈£î+≥T+~.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT dü<ë ìqTï <Ûë´ìdüTÔHêï&ÉT 14. e÷j·TqT n+‘·+ #˚j·T&É+ n+fÒ
nì uÀ~Û+#·T. e÷j·T nH˚~ m|üŒ{Ïø° ˝Ò<äì ‘Ó\T‡ø√e&Éy˚T.
9. Je⁄ì~ eTH√eTj·T X¯Øs¡+ 15. ªuÛ>Ñ e∑ +‘·TDÏí H˚qT #·÷&É˝<Ò Tä µ nq&É+ m{≤¢ ñ+<ä+fÒ, n<ä+› ˝À
<˚e⁄ì~ e÷j·÷eTj·T X¯Øs¡+. Á|ü‹_+u≤ìï #·÷dü÷Ô ªH˚qT n<ë›ìï #·÷&É˝Ò<äTµ nqï≥T¢+~.
Je⁄ì ì+&Ü ñ+&˚~ eTqùd. 16. ‘Ó*k˛ ‘Ó*j·Tø√
<˚e⁄ì ì+&Ü ñ+&˚~ e÷j˚T. Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷
ø£s¡Ôe´ ìwü˜˝ÀH˚ ñHêïs¡T.
10. »>∑‘·TÔ˝À uÛÑ>∑e+‘·TDÏí yÓ‘·ø£&É+ ` kÕ<Ûäq.
uÛÑ>∑e+‘·Tì˝À »>∑‘·TÔqT yÓ‘·ø£&É+ ` dæ~∆. 17. uÛÑ>∑e+‘·Tì ø√dü+ #˚ùd Á|ü‹ kÕ<ÛäHê
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nedüs¡+ ˝Òì dæú‹H˚ Á|ükÕ~düTÔ+~.
11. ‘ê´>∑sê» kÕ«$T : n+<ä]˝À |üs¡e÷‘·Tà&ÉT yÓ*π>
eTT#·Ã≥ u≤>± ‘Ó\TdüTø√¬s. 18. @~ ‘·\+|ü⁄ eT÷\+>± ñqï<√
n<˚ ‘·\+|ü⁄ s¡÷|ü+>±q÷ ñqï~.
ldü<äTZs¡T : n+<äs¡÷ |üs¡e÷‘·Tàì˝À yÓ*π>
eTT#·Ã≥ u≤>± ‘Ó\TdüTø√¬s. 19. ‘·qH˚ Çìï s¡÷bÕ\‘√
‘êqT ø=\Tdü÷Ô ñ+&˚~.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 83 84
20. y˚<ä+ n+fÒ qwüº+>±ì @eTT+≥T+~?
yê<ä Á|ü‹yê<ë\≈£î M\Tø±ì ‘êHÓ|ü⁄Œ&É÷ ÁãVü≤ày˚T ø£<ë!
düTŒ¤s¡D. 26. >∑Ts¡Te⁄\qã&˚yê]øÏ z kÂ\uÛÑ´+ ñ+~. ‘·eTøÏ @ s√>∑+
21. n+<ä]ø° ñ+&˚ <˚e⁄&ÉT ` nH˚ø£+. e∫ÃHê <ëìøÏ ø±s¡D+ •wüß´\ bÕbÕ\qT ‘·eTô|ø’ Ï rdüT≈£îì
n+<ä]>± ñ+&˚ <˚e⁄&ÉT ` @ø£+. uÛÑ]düTÔHêïeTH˚ ≈£î+{Ï kÕ≈£î #Ó|ü⁄Œ≈£îH˚ kÂ\uÛÑ´+ ñ+~.
22. X¯yê\T ¬s+&ÉT s¡ø±\T ` Ç‘·s¡T\≈£î n≥Te+{Ï kÂ\uÛÑ´+ ñ+&É<äT. ‘·eT ø£s¡à≈£î ‘êy˚T
1. #·∫Ãq X¯e+. u≤<ÛäT´\+ nqï≥Tº ñ+&çb˛‘ês¡T bÕ|ü+.
2. Áã‹≈£îqï X¯e+.
27. Åd”Ô`|ü⁄s¡Twüß&ÉT nH˚~ nej·Te ìsêàD≤ìï ã{Ϻ
23. All in One ` <˚e⁄&ÉT. ìs¡ísTT+#· ≈£L&É<äT.
One in All ` Je⁄&ÉT. Ä<Ûës¡yÓTÆ ñ+&˚~ ` |ü⁄s¡Twüß&ÉT.
24. uÛÑ÷MTà<ä ñqï Á|ü‹ ˇø£ÿ&ÉT Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+&˚~ ` Ád”Ô.
uÛÑ÷ kÕ«$Tj˚T. uÛÑ≈£îÔ&ÉT ` uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Ç<ä›s¡÷ Ád”Ô dü«s¡÷bÕ˝Ò.
Ä‘·à˝À ñqï Á|ü‹ ˇø£ÿ&ÉT á Ç<ä›]ø° Ä<Ûës¡yÓTÆ ñqï ‘·‘·Ô«y˚T<äsTT‘˚
Ä‘·à dü«s¡÷|ü⁄&˚. ñqï<√ n<˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT.
25. ã+>±sêìøÏ ªH˚qT ã+>±s¡eTTqTµ nì dü<ë »„|æÔ˝À 28. ˇø£ìøÏ ª|ü<ä$µ nH˚~
ñ+#·Tø√e&É+ e\q ˝≤uÛÑ+>±ì, eTs¡∫q+<äTe\q edüTÔ+~ ` ñ+≥T+~ ` b˛‘·T+~.
qwüº+>±ì @eTT+≥T+~? ‘êqT dü<ë ñ+{≤&ÉT.
‘êHÓ|ü⁄Œ&É÷ ã+>±s¡y˚T ø£<ë! ªu≤ãTµ nH˚~ z |ü<ä$
ªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµ nì dü<ë »„|æÔ˝À e∫Ã+~ ` ñ+≥T+~ ` b˛‘·T+~.
ñ+#·Tø√e&É+ e\q ˝≤uÛÑ+>±ì, eTs¡∫q+<äT e\q ªH˚qTµ dü<ë ñ+{≤qT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 85
29. &ÉãT“ n+fÒ @+{À ‘Ó\TkÕ?
XË’e⁄\≈£î •e⁄&ÉT.
yÓ’wüíe⁄\≈£î $wüßíe⁄.
XÊπøÔj·TT\≈£î X¯øÏÔ.
30. Á|ü|ü+#·+˝À Á|ü‹ <ëìøÏ
eT÷\ ø±s¡D+ ñ+~.
ˇø£ÿ eT÷\ø±s¡D≤ìπø
eT÷\ø±s¡D+ ñ+&É<äT.
31. Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´– n+fÒ,
nf…+&ÉsY qT+&ç Ä|ò”düs¡T es¡≈£î
n+<äs¡÷ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T˝Ò.
nfÒ¢ »>∑‘·TÔ áX¯«s¡ dü«s¡÷|üy˚T.
Je⁄\+<äs¡÷ áX¯«s¡ dü«s¡÷|ü⁄˝Ò.
e´eVü‰s¡ <äècÕº´ ‘˚&Ü\T+&=#·TÃ>±ì
‘ê‹Ô«ø£ <äècÕº´ ñqï~ áX¯«s¡T&=ø£ÿ&˚.
32. eTq $wüj·T+˝À Hê$T ` HêeT+ y˚iT y˚iT.
<˚e⁄ì $wüj·T+˝À Hê$T ` HêeT+ ˇø£ÿfÒ.
33. ñqïyê&ÉT ñqï#√≥T˝À ñ+&É≈£î+&Ü
ˇø£ÿ n&ÉT>∑T eTT+<äTπødæ
<˚e⁄&ÉT Je⁄&Ó’Hê&ÉT.
»j·Tl s¡eTD
86
ñqïyê&ÉT ñqï#√≥T˝À ñ+&É≈£î+&Ü
ˇø£ÿ n&ÉT>∑T yÓqπøùdÔ #ê\T.
Je⁄&ÉT <˚e⁄&Ée⁄‘ê&ÉT.
34. uÛÒ<ä ãT~∆ ˝Òìyê&çøÏ
eTè‘·T´ ;Û‹ ñ+&É<äT.
35. n+<ä]˝À ˇø£&ç>± ø£èwüßíDÏí ˝…ø£ÿ #˚dæq+‘· ø±\+
‘·q≈£î eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ ns¡∆+ ø±qfÒ¢.
ì»+>± ‘·q≈£î eTVü‰uÛ≤s¡‘+· ns¡+∆ nsTTq+<äT≈£î >∑Tsπ eÔ T+fÒ
uÛ≤s¡‘·+˝À ø£èwüßí&ÉT ‘·|üŒ eTs=ø£s¡T ø£ì|æ+#·s¡T.
36. &ÉãT“øÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#˚à Á|ü‹ ˇø£ÿ&É÷ <Ûäqe+‘·T&˚.
yê&ÉT ù|<äyê&ÉsTTHê düπs.
ªªdü÷~ u…»®+˝ÀøÏ ˇ+f… nsTTHê <ä÷] b˛‘·T+<˚yÓ÷ >±ì,
<Ûäqe+‘·T&ÉT m|üŒ{Ïø° |üs¡˝Àø£ sê»´+˝ÀøÏ Á|üy˚•+#·˝Ò&ÉTµµ
nì Áø°düTÔ n+fÒ <ëì ns¡∆+ &ÉãT“øÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#˚Ã
yêfi¯ó¢ nì. n+‘˚>±ì ù|<äyêfi¯¢+‘ê |üs¡˝Àø£ sê»´+˝ÀøÏ
düTfi¯óe⁄>± <ä÷]b˛‘ês¡ì ø±<äT.
37. |ü]~Û˝À ñqï ø±eT+ ø±eTy˚T.
|ü]~Û <ë{Ï‘˚ Ä ø±eTy˚T ìcÕÿeT+ ne⁄‘·T+~.
|ü]~Û˝À ñqï Áø√<Ûä+ Áø√<Ûäy˚T.
|ü]~Û <ë{Ï‘˚ Ä Áø√<Ûäy˚T XÊ+‘·+ ne⁄‘·T+~.
»j·Tl s¡eTD
 87 88
|ü]~Û˝À ñqï uÛÑøÏÔ ` uÛÑj·TeTT ¬s+&É÷ uÛÑj·Ty˚T. ñqï~ ñqï~>±
|ü]~Û <ë{Ï ñqï uÛÑøÏÔ ` uÛÑj·TeTT ¬s+&É÷ uÛÑπøÔ. ñqï≥T¢qï~ ñqï≥T¢qï~>±
ñ+&ÉìùdÔ @ düeTkÕ´ ˝Ò<äT.
38. mes¡T @$T uÀ~Û+∫Hê
}( ø=≥ºe<äT›. ø±ì eTq+ #˚düTÔqï bıs¡bÕ≥T @+≥+fÒ,
}( ø=≥º&É+ s√>∑\ø£åD+. ñqï~ ` ñqï≥T¢qï~
á ¬s+{Ï˙ ªñqï~µ C≤_‘ê˝ÀøÏ #˚s¡TkÕÔ+. ˝Ò<ë
39. ø√{°X¯«s¡T&ÉT ne{≤ìøÏ
¬s+{Ï˙ ªñqï≥T¢qï~µ C≤_‘ê˝ÀøÏ nsTTHê #˚s¡TkÕÔ+.
Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔ&˚ >±ì
düeTdü´ ‘Ó>∑<äT.
‘êH˚ ø√{Ï nsTTb˛e{≤ìøÏ
me&É÷ Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT. 43. Hê J$‘·+ Hê ø=s¡≈£î ø±<äT
áX¯«s¡TDÏí bı+<ä{≤ìøÏ Ç‘·s¡T\ ø=s¡πø n+≥T+{≤s¡T ø=+<äs¡T.
kÕ<Ûäq #˚kÕÔ&˚>±ì Ç~ |ü∫à nã<ä›+.
‘êH˚ áX¯«s¡T&ÉT nsTTb˛e{≤ìøÏ H˚qT XÊ«dædüTÔqï~ Hê ø=s¡≈£î ø±<äT.
me&É÷ kÕ<Ûäq #˚j·T&É+ ˝Ò<äT. Ç‘·s¡T\ ø=s¡πø nì me¬s’Hê n+fÒ
ô|’ e÷≥qT ≈£L&Ü qyÓTTà#·TÃ.
40. me&çø° ns¡∆yÓTÆ+~ @MT ˝Ò<äT.ˇø£y˚fi¯ ns¡∆yÓTÆq≥Tº ñHêï
n~ ‘·q≈£î @MT ns¡∆+ ø±˝Ò<äì ns¡∆eTe&É≥y˚T. XÊ«düqT ìsê|òü÷≥+>± ø=qkÕ–+#ê\H˚
Á|üj·T‘·ïy˚T ªJ$‘·+µ nsTT´+~.
41. #Ó&ÉT $q≈£î ` #Ó&ÉT ø£q≈£î ` #Ó&ÉT nq≈£î n+{≤s¡T.
ìC≤ìøÏ $q&Éy˚T ` ø£q&Éy˚T ` nq&Éy˚T #Ó&ÉT. 44. nsTTqyêfi¯¢+‘ê nqTø√ì nsTTqyêfi‚¢ >±ì
nsTTq ‘·sê«‘· nqT≈£îqïyêfi¯ó¢ ø±<äT.
42. ñqï~ H˚qT.
nsTTq ‘·sê«‘· nqTø√e*‡q nedüs¡+ >±ì
u≤ãT>± ñqï≥T¢HêïqT.
neø±X¯+ >±ì ñ+&É<äT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 89 90
45. Ä<Ûë´‹àø£+ >∑TiÏ+∫ eT÷&˚ eT÷&ÉT ‘·q ˝À|ü\T+&˚ kÕ«$Tì e÷Á‘·+ n&É>∑&ÉT.
e÷≥˝À¢ #ÓbÕŒ\+fÒ ` ‘·q ˝À|ü\T+&˚ kÕ«$Tì n&ç–‘˚
1. ‘·qqT ‘êqT eTs¡e≥+. sƒ¡≈£îÿq »yêãT #ÓãT‘ê&ÉT ªªH˚H˚µµ nì.
2. ‘·qqT ‘êqT yÓ<äø£≥+. Ä »yêãT ‘·q≈£î Çwüº+ ñ+&É<äT.
3. ‘·qqT ‘êqT »„|æÔøÏ ‘Ó#·TÃø√e≥+. ‘·qqT e~* ‘·qqT yÓ‘·ø£&Éy˚T
‘·q≈£î Çwüº+.
46. á düèwæº˝À me]ì <˚ìì ˙e⁄ Äπøå|æ+∫Hê
n~ dü«j·T+>± ìqTï ˙e⁄ (˙ X¯øÏÔì) Äπøå|æ+#·T≈£îqïfÒº. 49. @ø£ ø±\+˝À
u§eTàqT ` u§s¡TdüTqT #·÷&É˝Òe⁄.
47. ªH˚qT u≤ãTµ nqï <ëì˝À `
@ø£ ø±\+˝À
H˚qT ` <Ûäq+. Á‘ê&ÉTqT ` bÕeTTqT #·÷&É˝Òe⁄.
u≤ãT ` <Ûäqe+‘·T&ÉT. @ø£ ø±\+˝À
H˚qT ` düTK+. <˚e⁄DÏí ` »>∑‘·TÔqT #·÷&É˝Òe⁄.
u≤ãT ` düTKe+‘·T&ÉT. 50. Ä‘·à Á|ü<äøÏåDeT+fÒ
H˚qT ` C≤„q+. ‘·q #·T≥÷º ‘êqT ‹s¡>∑&É+ ø±<äT.
u≤ãT ` C≤„qe+‘·T&ÉT. n#·\+>± ñ+&É&É+.
H˚qT ` eTTøÏÔ. 51. Äø£*øÏ ‘êqT ‹q≥+ ø±<äT.
u≤ãT ` eTT≈£îÔ&ÉT. Äø£˝Ò ‘·qqT ‹H˚k˛Ô+~.
48. ø£qã&çq Á|ü‹ kÕ«$T˙ n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. <ëVü‰ìøÏ ‘êqT Á‘ê>∑&É+ ø±<äT.
<˚e⁄DÏí #·÷|æ+#·eTì. <ëVü≤y˚T ‘·qqT Á‘êπ>k˛Ô+~.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 91
52. eTs¡DÏ+#êø£ ñqï düTU≤ìï
J$+∫ ñqï|ü⁄Œ&˚ bı+<ä{≤ìøÏ
#˚ùd Á|üj·T‘·ïy˚T Ä<Ûë´‹àø£+.
53. nVü≤+ø±sêìøÏ y˚s¡T ` ù|s¡T.
ù|s¡T¢ nìï+{Ï˙ rdæ #·÷&ÉT
ªdü‘·´+µ kÕø屑·ÿ]düTÔ+~.
54. ªuÛÑs¡Ô e÷sê*µ nì uÛ≤s¡´
ªuÛ≤s¡´ e÷sê*µ nì uÛÑs¡Ô
ø√s¡&É+ e÷H˚ùdÔ 99% dü+kÕs¡
düeTdü´\T ‘=\–b˛sTTqfÒ¢.
55. n+<äs¡÷ eTT≈£îÔ˝Ò.
n+<äT˝À ø=+<äs¡T eTT≈£îÔ\T>±qT
eT] ø=+<äs¡T ã+~Û‘·T\T>±qT
ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T.
n+<äs¡÷ dæ<äT∆˝Ò.
ø=+<äs¡T dæ<äT∆\T>±qT
eT] ø=+<äs¡T kÕ<Ûä≈£î\T>±qT
ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T.
56. eTqTwüß´\‘√ düVü‰ düø£\ JesêX¯ó\T
#·\ Á|üeè‹Ô ø£*– ñqï$.
»j·Tl s¡eTD
92
|ü≥eTT\T, >√&É\T, •\\T, •˝≤Œ\T Ç$
ìX¯Ã\ Á|üeè‹Ô ø£*– ñqï$.
yÓTT<ä{Ï~
HêeTs¡÷|üeTT\˝À ÁbÕDeTT+&É≥+.
¬s+&Ée~
ÁbÕDeTT˝À HêeTs¡÷|üeTT\T+&É≥+.
á ¬s+&ÉTq÷
#Ó’‘·q´ (n#·\) dü«s¡÷|üeTH˚ eTVü‰
kÕ>∑s¡eTT˝ÀH˚ ñìøÏ >∑*– ñqï$.
yÓTT<ä{Ï~ ≈£î+&É˝À düeTTÁ<ä|ü⁄ ˙s¡T ñ+&É≥+,
¬s+&Ée~ düeTTÁ<ä|ü⁄ ˙{Ï˝À ≈£î+&É ñ+&É≥+.
yÓTT<ä{Ï~ eTq+ >∑T]Ô+#·>∑*π> ÁbÕDs¡÷|ü+.
(m>∑dæ|ü&ÉT‘·Tqï ¬øs¡≥+)
Bì X¯øÏÔ |ü]$T‘·+.
¬s+&Ée~ >∑T]Ô+|ü⁄ ˝Òì ÁbÕDs¡÷|ü+.
(nD– ñqï ¬øs¡≥+)
Bì X¯øÏÔ nbÕs¡+.
#·\, ìX¯Ã\ Á|üeè‘·TÔ\T ¬s+&ÉTq÷
n#·\ dü«s¡÷|ü+˝À n+‘·sꓤ>∑eTT˝Ò.
»j·Tl s¡eTD
 93 94
57. @ ÁbÕs¡∆Hê #˚j·Tø£ ÇVü≤+ ÇVü≤+>±
<Ó’e düìï~Û˝À |üs¡+ |üs¡+>±
}s¡ø£ ñ+&É≥y˚T nqTuÛÑ$düTÔHêïsTT.
ì»yÓTÆq ÁbÕs¡∆q. 61. <˚Vü≤eTT n+fÒ <äèX¯´eTT.
58. eT÷\eT÷]Ô <˚Vü‰_Ûe÷qeTT n+fÒ <äèX¯´+ MT<ä n_Ûe÷qeTT.
>∑T&ç <˚Vü‰_Ûe÷Hêìï e<äT\T n+fÒ
@&ÉT ø=+&É\T <äèX¯´+ MT<ä n_Ûe÷Hêìï e<äT\T nì ns¡∆+.
yÓTT‘·Ô+ ø£*|æ‘˚ 62. ‘·q >∑T]+∫ ‘·q≈£î ‘Ó*dæ+~
n<˚ ly˚+ø£fÒX¯«s¡T&ÉT. Á|ü|ü+#êìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Je⁄&ÉT ‘·q >∑T]+∫ Á|ü|ü+#êìøÏ ‘Ó*dæ+~
»>∑‘·TÔ ‘·q≈£î ‘Ó*j·T<äT.
»>∑BX¯«s¡T&ÉT ªndü\T ‘êqTµ
yÓTT‘·Ô+ ø£*|æ‘˚ á ¬s+{Ïø° dü+ã+~Û+∫ ñ+&É<äT.
n<˚ |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT.
63. nã<ä›+ ¬s+&ÉT s¡ø±\T `
59. ‘=\>∑ø£ b˛sTTHê 1. ì»+ nã<ä›+.
dü<ë ‘=\– ñ+&˚~ ã+<Ûä+. 2. nã<ä›+ nã<ä›+.
ø£\T>∑ø£ b˛sTTHê
dü<ë ø£*– ñ+&˚~ yÓ÷ø£å+. 64. <˚X¯ø±\eTT\˝À ‘êqT+fÒ
‘êqT ` Je⁄&ÉT.
60. ÇVü≤+˝À ñ+≥÷ ÇVü‰ìï n+≥≈£î+&Ü
<˚X¯ø±\eTT\T ‘·q˝À ñ+fÒ
|üs¡+˝À ñ+≥÷ |üsêìï n+≥≈£î+&Ü ñqï<ëìH˚
‘êqT ` <˚e⁄&ÉT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 95
65. m+&É e\q dü÷s¡T´&çøÏ Çã“+<˚MT ñ+&É<äT.
m+&É ` dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ÿfÒ.
ø√s¡ e\q bÕeTT≈£î Çã“+<˚MT ñ+&É<äT.
ø√s¡ ` bÕeTT ˇø£ÿfÒ.
e÷j·T e\q áX¯«s¡T&çøÏ Çã“+<˚MT ñ+&É<äT.
e÷j·T ` áX¯«s¡T&ÉT ˇø£ÿfÒ.
66. ‘·qqT ‘êqT ñ<ä›]+#·Tø√e&É+,
Ç‘·s¡T\ #˚‘· ‘êqT ñ<ä›]+|üã&É&É+,
‘êqT Ç‘·s¡T\qT ñ<ä›]+#·&É+
Çe˙ï ndü+uÛÑyê\T.
***
dü+uÛÑey˚T nqï≥Tº nì|ædüTÔ+~,
ø£ì|ædüTÔ+~. n+‘˚.
***
dü+uÛÑey˚T nsTT‘˚
bı+<äe\dæqyês¡+≥÷ Ç+¬øes¡÷
$T–* ñ+&ç ñ+&É≈£L&É<äT.
67. s¡eTDTq≈£î eTs¡D≤qTuÛÑe+ ø£*π> es¡≈£î
‘·q Á|ü‹ XÊ«dü ‘·q ø=s¡πø.
eTs¡D≤qTuÛÑ÷‹ ø£*>±ø£
‘·q Á|ü‹ XÊ«dü Ç‘·s¡T\ ø=s¡πø.
»j·Tl s¡eTD
96
eTs¡D≤qTuÛÑe+ ø£\T>∑ø£ eTTq|ü⁄
‘êqT <Ûä]+∫q ã≥º ‘·q ø=s¡πø.
eTs¡D≤qTuÛÑe+ ø£*>±ø£
‘êqT <Ûä]+∫q >√∫ Ç‘·s¡T\ ø=s¡πø.
eTs¡D≤qTuÛÑyêìøÏ eTTqT|ü⁄
ô|]j·T|ü⁄sêD+ #·~$+~ ‘·q ø=s¡πø.
eTs¡D≤qTuÛÑe+ ‘·s¡Tyê‘·
#·~$+~, Áyêdæ+~ Ç‘·s¡T\ ø=s¡πø.
68. ˝ÖøÏø£+>±`
n+<ä] z≥¢‘√ bÕ≥T
‘·q z≥T ≈£L&Ü y˚düT≈£î+fÒ
n~ ¬>\T|ü⁄.
bÕs¡e÷]∆ø£+>±`
mes¡÷ ‘·q≈£î z≥T¢ y˚j·Tø£
‘·q z≥T ≈£L&Ü ‘êqT y˚düTø√≈£î+fÒ
n~ ¬>\T|ü⁄.
69. ø£qTï <äèXÊ´ìï #·÷&É&É+ ø±<äT.
ø£H˚ï <äèX¯´eTT.
#Ó$ X¯u≤›ìï $q&É+ ø±<äT.
#Óy˚ X¯ã›eTT.
»j·Tl s¡eTD
 97 98
eTqdüT ‘·\+#·&É+ ø±<äT m>∑dæq|ü⁄Œ&ÉT <ëì ù|s¡T »qq+
eTqùd ‘·\+|ü⁄. nD–q|ü⁄Œ&ÉT <ëì ù|s¡T eTs¡D+.
70. ˇø£{Ï nqø£ ˝…øÏÿ+#·Tf…≥T¢? ‘êqT ¬øs¡≥+ nqT≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü
Ä‘·àø±ø£ Ä‘·à $#ês¡yÓT≥T¢? ‘êqT düeTTÁ<äy˚T.
71. m#·Ã≥ <=s¡T≈£îq~ @~j·TT ˝Ò<√ ‘êqT u≤ãT nì nqT≈£îqï|üŒ{ÏøÏ ≈£L&Ü
m#·Ã≥ <=s¡ø£ì~ ≈£L&Ü @~j·TT ˝Ò<√ ‘êqT ÁãVü≤ày˚T.
n<˚ dü+bÕ~+|ü<ä–q dæú‹. 75. eTq≈£î |üs¡e÷‘·Tà&ÉT m+<äT≈£î <ä÷s¡yÓTÆHê&É+fÒ Äj·TqTï
72. sêe÷j·TD+˝À sêeTT&ÉT+&É&É+ ø±<äT ª|üs¡e÷‘·Tà&ÉTµ nq≥+ e\¢H˚.
sêeTT&˚ sêe÷j·TD+>± ñHêï&ÉT. 76. <˚e⁄DÏí #·÷dæqyês¡+‘ê
»>∑‘·TÔ˝À áX¯«s¡T&ÉT+&É&É+ ø±<äT #·÷dæ+~ <˚e⁄DÏí ø±H˚ ø±<äT.
áX¯«s¡T&˚ »>∑‘·TÔ>± ñHêï&ÉT. me]H√ #·÷dæ
73. &ÉãT“qT ˝…øÏÿ+∫ Ç#˚Ãyê&çøÏ <˚ìH√ #·÷dæ
Ä &ÉãT“qT |ü⁄#·TÃ≈£îì ˝…øÏÿ+#·T≈£îH˚ yê&çøÏ <˚e⁄DÏí #·÷XÊeTì nqT≈£îqïyêπs.
Ç<ä›]ø° ˝…ø£ÿ ‘Ó\TdüT+≥T+~. ìC≤ìøÏ <˚e⁄DÏí ø£q˝Ò+. $q˝Ò+.
C≤„q+ uÀ~Û+#˚yê&çøÏ 77. s¡eTDT&ÉT
Ä uÀ<ÛäqT $H˚yê&çøÏ eTs¡D≤qTuÛÑ÷‹ì bı+~
Ç<ä›]ø° ªdü«s¡÷|ü C≤„q+µ ‘Ó\TdüT+≥T+~. n+<ä]ø° eTs¡D uÛÑj·÷ìï ‘=\–+#ê&ÉT.
74. ªH˚qTµ nH˚ düeTTÁ<ä+˝À ‘·q #·<äTe⁄e÷ì
m>∑dæ|ü&˚ ¬øs¡≥+ ªu≤ãTµ n+<ä]ø° #·<äTe⁄\ kÕsêìï (ñqï~ q\Tã~) H˚sêŒ&ÉT.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 99 100
neTàqT e~* 81. ìÁ<ä n+fÒ $ÁXÊ+‹ nqT≈£î+{≤eTT.
n+<ä]ø° neTà nsTTHê&ÉT. ìÁ<ä˝À ‘·qTy˚ ˝Ò<äT ø£<ë!
_Ûø£åyÓT‹Ô Çø£ $ÁXÊ+‹ me]øÏ?
n+<ä]ø° (C≤„q) _Ûø£å ô|{≤º&ÉT. ìÁ<ä nH˚~ $ÁXÊ+‹ kÕúq+ ø±<äT.
78. ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ Á|ü|ü+#·+>± ñHêïs¡T. ø£\\T yÓT\≈£îe\T ì»+ ø±<äT
ªªu≤ãTµµ n+fÒ πøe\+ e´øÏÔ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. nì ‘Ó*ù| dü«s¡÷|ü kÕúq+.
u≤ãT, u≤ãT Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+ ø£*|檪u≤ãTµµ 82. uÛÑ>∑e+‘·Tì ªH˚qTµ qT (ù|s¡TqT)
n˝≤ ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ Á|ü|ü+#·+>± ñHêïs¡T. eTq≈£î eTq+ ÇcÕºsê»´+>±
me] Á|ü|ü+#·+ yê]<˚. yê&˚düT≈£î+≥THêïeTT.
nìï Á|ü|ü+#ê\T Ç+‘·ø£+fÒ <˚e⁄ìøÏ eTq+ #˚ùd
n|ü#ês¡+ Ç+πøeTT+≥T+~?
ˇπø Äø±X¯+˝À ñHêïsTT.
Ä Äø±X¯y˚T ∫<ë ø±X¯+ 83. XÊ+‹ ø±s¡ø£yÓTÆq $wüj·T+ ˇø£fÒ ñ+~.
Ä ∫<ëø±X¯y˚T ªªH˚qTµµ ‘·qø£Hêï düe÷qT&ÉT>±ì, n~Û≈£î&ÉT >±ì
˝Òø£b˛e&Éy˚T.
79. s¡M+Á<ä : >∑Ts¡«qTÁ>∑Vü≤+ ø±yê*...
ldü<äTZs¡T : >∑Ts¡«qTÁ>∑Vü≤+ ø£+fÒ n~ m˝≤?
ªH˚qTµ nqTÁ>∑Vü≤+ eTTK´+. ªªdüø£\eT÷ Hê˝À ñqï≥T¢qï~µµ
80. ìÁ<ä˝À ˇø£&ç>±H˚ ñHêï&ÉT ‘êqT. nì ñ+&É&Éy˚T.
yÓT\≈£îe˝À nH˚ø£+ nsTTHê&ÉT. 84. ≈£îø£ÿ ‘√ø£ MT<ä z á>∑ yê*+~.
á $wüj·T+ yÓT\≈£îe˝À »„|æÔ ñ+fÒ n|ü⁄Œ&˚ ≈£îø£ÿ ‘√ø£qT }|æ+~.
n<˚ Ä‘êàqTuÛÑe+.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 101 102
á>∑ uÛÑj·T+‘√ ‘√ø£qT >∑{Ϻ>± |ü≥Tº≈£î+~. uÛÑ>∑e+‘·TDÏí ≈£L&Ü e~*qyê&˚
‘√ø£‘√ düVü‰ ˝Àø£eT+‘ê }>∑T‘·Tqï≥Tº ì»yÓTÆq uÛÑ≈£îÔ&ÉT.
á>∑≈£î nì|æ+∫+~. eTTøÏÔì ≈£L&Ü e~*qyê&˚
ÄVü‰! ‘√ø£‘√ düVü‰ ˝Àø±ìï H˚qT ì»yÓTÆq eTT≈£îÔ&ÉT.
}ù|düTÔHêïqT nì á>∑ ÁuÛÑeT|ü&ç+~, 87. ª>∑Ts¡Te⁄µqT q$T* Á$T+π>j·÷*.
>∑s¡«|ü&ç+~. n|ü⁄Œ&˚
***
‹H˚yê&çπø ø±<äT
eTìwæ >∑s¡«|ü&É&É+ nC≤„q+. ‹qã&˚<ëìøÏ ≈£L&Ü
‘·q nX¯ø£Ô‘·qT >∑T]Ô+#·&Éy˚T X¯s¡D≤>∑‘·+. ª‘·è|æÔµ nqTuÛÑ÷‹ ø£\T>∑T‘·T+~.
85. ªH˚qT ` Hê~ e<äT\Tµ n+fÒ, 88. eTq+ #˚ùd kÕ<Ûäq\˙ï
ªH˚qTµ nH˚~ Hê~. |üs√øå±ìï Á|ü‘·´ø£å+ #˚düTø√yê\H˚<˚.
˙~ ø±<äT e<äT\T ø±ì »]π><˚eT+fÒ
nì <˚e⁄&ÉT Je⁄&ç‘√ n+≥Tqï e÷≥ n~. Á|ü‘·´ø£å+ |üs√ø£å+ ne⁄‘·T+~.
86. yÓ’sê>±´ìï ≈£L&Ü e~*qyê&˚ 89. n<Ó’«‘êqTuÛÑe+ nH˚~ dü<ë ñ+≥T+~.
ì»yÓTÆq $sê–. <Ó’«‘êqTuÛÑe+ nH˚~ edüTÔ+~ ` ñ+≥T+~ ` b˛‘·T+~.
düHêï´kÕìï ≈£L&Ü e~*qyê&˚ bÕ¢≥T dü<ë ñ+≥T+~.
ì»yÓTÆq düHêï´dæ. <ëìô|’ ì]à+#˚ ø£≥º&Ü\T e÷s¡T‘·÷ ñ+{≤sTT.
>∑Ts¡Te⁄qT ≈£L&Ü e~*qyê&˚ 90. e÷s¡TŒ\≈£î >∑T] nj˚T´ ‘êqT y˚iÒ.
ì»yÓTÆq •wüß´&ÉT. e÷s¡TŒ\qT #·÷dü÷Ô ñ+&˚ ‘êqT y˚iÒ.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 103 104
Ç<ä›s¡÷ ˇø£πs nqTø√e&É+ bıs¡u≤≥T. ‘·q≈£î eTT+<äT yÓqTø£\T ˝Òeì
yÓTT<ä{Ï ‘êqT ` Je⁄&ÉT. ñ+&É&Éy˚T C≤„q+.
¬s+&Ée ‘êqT ` <˚e⁄&ÉT. 94. ldü<äTZs¡T : u≤ãT ø±e&ÜìøÏ @ kÕ<Ûäq #˚XÊe⁄?
91. ªu≤ãTµ nH˚ $düÔ{À¢ u≤ãT : @ kÕ<ÛäHê #˚j·T˝Ò<äT.
J$‘·eTH˚ wüÁ&ÉT#·T\ uÛÀ»q+ #˚dæ
ldü<äTZs¡T : u≤ãT ø±≈£î+&Ü b˛j˚T+<äT≈£î ≈£L&Ü
|ü+#· uÛÑ÷‘·eTT\H˚ X¯àXÊq+˝ÀøÏ
@ kÕ<ÛäHê nedüs¡+ ˝Ò<äT.
$dæ] y˚j·Tã&˚ m+–* $düÔπs
u≤ãT »&ÉyÓTÆq <˚Vü≤+. 95. ªH˚qT u≤ãTµ nqï <ë+{À¢
uÛÀø£Ô ` uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. ªu≤ãTµ‘√ düVü≤yêdü+ #˚ùdÔ ã+<Ûä+.
ªH˚qTµ ‘√ düVü≤yêdü+ #˚ùdÔ yÓ÷ø£å+.
92. ‘êqT ‹H˚yê&ç>±
<˚e⁄&ÉT ‹qã&˚yê&ÉT>± 96. ìs=àVü≤e÷≥+>± #Ó|ü⁄Œø√yê\+fÒ`
ñ+≥THêï&ÉT. ◊Væ≤ø£+>± >±ì, bÕs¡e÷]∆ø£+>± >±ì
<˚e⁄&ÉT ‹H˚yê&ç>± ˝Àø£+˝À ñqï<ä+‘ê
‘êqT ‹qã&˚yê&ÉT>± Ä‘·à e+#·q ` |üs¡ e+#·q.
ñ+&Ü*. Ç+πøMT ˝Ò<äT. n+‘˚.
yÓTT<ä{Ï~ kÕ<Ûäq. 97. ˇø£s¡T ' uÛÑ>∑e+‘·Tì˝À dü<ë ‘·©¢qyÓTÆ ñ+&Ü\ì
¬s+&Ée~ dæ~∆. Hê ø√]ø£...
dü<äTZs¡T : uÛÑ>∑e+‘·Tì˝À ©q+ ø±e&ÜìøÏ
93. ‘·q≈£î eTT+<äT ` yÓqTø£\T ñHêïj·Tì
ndü\T ˙yÓ|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq≈£î
uÛ≤$+#·&Éy˚T e÷j·T.
$&ç>± ñHêïe⁄?
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 105 106
98. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT U≤∞ ‘Ó\¢ ù||üs¡T MT<ä dü+‘·ø£+ 103. bÕ¢{Ÿ ` ìsêø±s¡+
#˚dæ ‘·qøÏùdÔ u≤>∑T+&ÉTqì nqT≈£î+{≤&ÉT. _*¶+>¥ ` kÕø±s¡+
Ç~ n+‘· ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓTÆq $wüj·T+ ø±<äT. ªªH˚qTµµ ` ìsêø±s¡+
‘êH˚ U≤∞ ù||üs¡T MT<ä dü+‘·ø£+ #˚dæ u≤ãT ` kÕø±s¡+
uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ Ç#˚Ãj·T&Éy˚T ‘·q≈£î ÁX‚j·Tdüÿs¡+. ìsêø±s¡+ kÕø±s¡+˝À ñ+≥T+~.
‘·q≈£î @~ ÁX‚j·Tk˛‡ n<˚ ÁyêkÕÔ&ÉT <Ó’e+˝À »>∑‘·TÔ ñ+≥T+~.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. ªªHêµµ˝À ‘·qTe⁄+≥T+~.
99. ø±s¡D+ ˝Òì ø±s¡´+ ` Á|ü|ü+#·+. ªªu≤ãTµµ nH˚~ ` <˚X¯eTT.
ø±s¡´+ ˝Òì ø±s¡D+ ` <Ó’e+. ªªH˚qTµµ nH˚~ ` ø±\eTT.
100. ÄdæÔ≈£î&É÷ <˚e⁄DÏí yÓ<äø£&ÉT. ªªu≤ãTµµ ` ‘·*¢.
HêdæÔ≈£î&É÷ <˚e⁄DÏí yÓ<äø£&ÉT. ªªH˚qTµµ ` ‘·+Á&ç.
eT] <˚e⁄DÏí yÓ<äπø yêDÏí @eTHê*? 104. <˚e⁄&É+fÒ `
101. áX¯«s¡T&çøÏ »>∑‘·TÔ ˝Òø£ ‘Ó*j·T<äT. Hê≈£î ñqï <äT'U≤\T ˝Òìyê&ÉT.
»>∑‘·TÔ≈£î áX¯«s¡T&ÉT ñ+&ç ‘Ó*j·T<äT. Hê≈£î ˝Òì düTU≤\T ñqïyê&ÉT.
102. C≤„ìøÏ 105. kÕø£å´+ ˝Òì kÕøÏå ` πøe\ kÕøÏå.
‘Ó*dæq‘·qeT÷ ‘Ó*dæq‘·qy˚T. 106. <˚e⁄&çøÏ ≈£L&Ü ‘·qqT ‘êqT
‘Ó*j·Tì‘·qeT÷ ‘Ó*dæq‘·qy˚T. e´ø£Ô|üs¡#·Tø√yê\H˚ <äT>∑› (<äTs¡<ä) ñ+~.
nC≤„ìøÏ n~ rs¡TÃø√e&Üìπø »>∑‘·TÔqT
‘Ó*j·Tì ‘·qeT÷ ‘Ó*j·Tì ‘·qy˚T. düèwæº+#·T≈£îHêï&ÉT.
‘Ó*dæq‘·qeT÷ ‘Ó*j·Tì‘·qy˚T.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 107 108
107. eTq≈£î
Çø£ÿ&É ` nø£ÿ&É ñ+≥T+~.
<˚e⁄&çøÏ
ªªÇø£ÿ&ɵµ e÷Á‘·y˚T ñ+≥T+~. ˙y˚ nìï s¡÷|üeTT˝…’ ñ+&É>±
eTq≈£î
Ç|ü⁄Œ&ÉT ` n|ü⁄Œ&ÉT ñ+≥T+~.
ø=+&É •Ksêq B|ü+>±
<˚e⁄&çøÏ ø=+&É ~>∑Teq *+>∑+>±
ªªÇ|ü⁄Œ&ÉTµµ e÷Á‘·y˚T ñ+≥T+~.
108. @MT nq≈£î+fÒ
n~ n~>±H˚ ñ+≥T+~. Ä ô|<ä› eTÁ] #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä dæ<äT∆&ç>±
@yÓTÆHê n+fÒ
n~ n~ ø±≈£î+&Ü ◊b˛‘·T+~.
á Ç|üŒ #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä eTÚì>±
@MT ‘·\e≈£î+fÒ ìqTï ˙y˚ Á|ü‘˚´øÏ+#·T≈£îHêïe⁄.
n~ n~>±H˚ ñ+≥T+~.
@yÓTÆHê ‘·*ùdÔ
n~ n~ ø±≈£î+&Ü ◊b˛‘·T+~.
Ç~ @$T ∫Á‘·yÓ÷ ns¡TD≤#·˝≤!
` T.V.N. u≤ãT
#·\+ : n˙ï y=~* e#êÃqT uÛÑ>∑yêHé...
uÛÑ>∑yêHé : ìqTï ˙e⁄ y=<äT\T≈£îHêïyê?
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 109
$sƒ√u≤ ` C≤„H˚X¯«s¡T\ dü+yê<äeTT.
lbÕ+&ÉTs¡+>∑ $sƒ¡\Tì nqTÁ>∑Vü≤+ e\q »ìà+∫q
$sƒ√u≤ n&É$ ø¬ [¢ yÓ÷ø£eå TT ø=i≈£î rÁe ‘·|dü Tü ‡ #˚j÷· \H˚ dü+ø£\Œ+‘√
‘·q eTT<äT›\ _&ɶ˝…’q ìeè‘·TÔ\T, C≤„q<˚e⁄\T, eTTø±Ôu≤sTT
k˛bÕqT\qT yê] neTàeTà Ç+≥ e<ä* yÓ[¢b˛‘ê&ÉT.
Ä _&ɶ\ C≤„q dü+|ü‹ÔøÏ Ä <˚X¯|ü⁄ sêE ÄX¯Ãs¡´ |ü&ç
M]ì ø£qï ‘·+Á&ç Ç+¬ø+‘· eTVü≤˙j·TT&√ nì Ä˝À∫+∫ yê]ì
n&É$ qT+∫ q>∑sêìøÏ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ <ä÷‘·\‘√ C≤„H˚X¯«s¡T&çï
n&É$øÏ |ü+|ækÕÔ&ÉT.
‘·q ‘·+Á&çì m˝≤>∑sTTHê ˇ|æŒ+∫ q>∑sêìøÏ rdüT≈£î
ekÕÔqì #Ó|æŒ n&É$øÏ ãj·T\T<˚s¡T‘ês¡T C≤„H˚X¯«s¡T\T.
***
1. C≤„q<˚yé : HêHêï! MTs¡T q>∑s+¡ ˝À ñ+&Éø£ n&É$˝À Ç˝≤ $s¡ø>ÔÏ ±
ñ+fÒ y˚T+ e÷Á‘·+ nø£ÿ&É düTK+>± ñ+&É>∑\e÷?
y˚TeTT ø£qï ‘·+Á&çì e~˝ÒdüT≈£î+{≤e÷? Hê e÷≥
$ì MTs¡T yÓ+≥H˚ q>∑sêìøÏ Á|üj·÷D+ ne«+&ç.
$sƒ√u≤ : Hêj·THê C≤„HX˚ «¯ sê! ø£øÿÏ q bÕj·Tdü+ Äj·÷dü+ rπsÃ<˚
>±ì, ø£øÏÿq <ëìï eT∞¢ ‹H˚yêfi¯ó¢+{≤sê? ñ‘·ÔeT
kÕ<Ûä≈£î\T ¬s+&ÉT $<Ûë˝≤ ñ+&Ée#êÃ? ‘Ó*$ ˝Òì
»j·Tl s¡eTD
110
eTqTwüß\‘√ kÕ+>∑‘´· + e<äì› n&É$øÏ e#êÃqT. eT∞¢
q>∑sêìøÏ s¡eTà+{≤yê? ‘Ó*$ ˝Òì eTqTwüß\‘√
ùdïVü≤+#˚j·Te#·TÃHê? n\TŒ&Ó’q sêEqT |üPõ+|ü
e#·TÃHê? C≤„Hê! Hê≈£î á ns¡D´y˚T X¯s¡D´+.˙e⁄
|üdæyê&ç$. nsTTHê C≤„q dü+|üqTï&ç$. ˙yÓø£ÿ&ÉTHêï
dü]b˛‘·T+~. ø±ã{Ϻ C≤„HX˚ «¯ sê! ˙ |ü≥Tº<\ä qT e<ä*
q>∑sêìøÏ ‹]– yÓfi¯ó¢.
2. C≤„q<˚yé : HêHêï! ˇø£ e÷≥ n&ÉT>∑T‘êqT #Ó|üŒ+&ç MTs¡T
n&É$˝À ìedæ+#·&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$T{Ï?
$sƒ√u≤ : C≤„HX˚ «¯ sê! H˚qT $s¡øÔÏ e÷s¡+Z ˝À ñqïyê&çï. q>∑s+¡ ˝À
H˚qT nqTuÛÑ$+#·<ä–q $wüj·T+ @MT ˝Ò<äT. nø£ÿ&ç
$wüj÷· \˙ï Hê yÓ÷øå±ìøÏ Ä≥+ø£+ ø£*–kÕÔsTT. ˇø£ÿ
$wüj·T+ ≈£L&Ü Hê≈£î düVü‰j·T+ #˚j·Te⁄. n+<äTπø
á ìs¡®qyÓTÆq n&É$j˚T eTÚq ìwü˜≈£î jÓ÷>∑´yÓTÆq~.
3. C≤„q<˚yé : z yÓÁ]HêHêï!
Ç~ jÓT˝≤ ñ+<ä+fÒ,
Äø±X¯+ n>∑T|ü&É≈£î+&Ü ñ+&Ü\+fÒ,
ø£fi¯ó¢ eT÷düT≈£î+fÒ #ê\T. ø±˙, ˇø£&ÉT <äT|üŒ{Ï #˚‘·
Äø±XÊìï ø£ù|Œj·÷\ì nqT≈£îHêï&É≥.
»j·Tl s¡eTD
 111
∫qï |æ#T· Ãø£ ‘·q ∫qï bÕ<ë\‘√ |æ&TÉ >∑TqT ÄbÕ\ì
nqT≈£îqï<ä≥.
bÕ|ü ø£s¡à\T #˚ùdyê&ÉT <Ûäsêàìï yÓ<äøÏ q≥T¢
ø£]ƒHê‘·Tà&ÉT áX¯«s¡T&çï #·÷&Ü\ì ÄX¯|ü&ɶ≥T¢
nVü≤+ø±sêìï #·+|üø£ C≤„Hêìï
bı+<ë\ì uÛ≤$+∫q≥T¢
Hêqï>±s¡÷! n#·Ã+>± MTs¡T Ç˝≤+{Ï
#˚wüº\H˚ ø£*– ñHêïs¡T.
yÓ÷øå±ìï kÕ~Û+#ê\H˚ |ü≥Tº<ä\‘√ ñHêïs¡T MTs¡T
eT+∫<˚. Ç+‘·ø° yÓ÷ø£å+ n+fÒ @$T{Ï?uÛÒ<ä uÛ≤e+
˝Òø£b˛e&Éy˚T ø£<ë!
MTπsyÓ÷ Ç~ n&É$, n~ q>∑s¡+ nì uÛÒ<ä uÛ≤e+˝À
ñHêïs¡T. HêHêï! MTøÏ~ ‘·>∑<äT.
$sƒ√u≤ : ªHê~µ nH˚ eTeTø±s¡+ ñqï+‘· es¡≈£î ªH˚qTµ nH˚
nVü≤+ø±s¡+ >±ì,
n~ y˚iT Ç~ y˚iT nH˚ uÛÒ<ä ãT~∆ >±ì b˛<äT. á
uÛ<Ò ä uÛ≤yêìï b˛>=fÒ~º ˇø£ÿ ì]« ø£\Œ ìwü̃ (düe÷~Û)
e÷Á‘·y˚T.
»j·Tl s¡eTD
112
Ç≥Te+{Ï ìwü˜ ø£\>±\+fÒ, dü+ø£˝≤Œ\T ˝Ò≈£î+&Ü
ñ+&Ü*. n˝≤ ñ+&Ü\+fÒ jÓTe]‘√q÷ ø£\e≈£î+&Ü
Ç˝≤ ˇ+≥]>± n&É$˝À ñ+&Ü*. n+<äTπø H˚qT
eTÚq ìwü˜≈£î á n&É$H˚ mqTï ≈£îHêïqT.
4. C≤„q<˚yé : H˚qT me&ÉqT? nqï Ä‘·à $#ês¡eTT <ë«sê ªÁãVü≤ày˚T
H˚qTµ nì ‘Ó*dæ }s¡ø£ ñ+&É&Éy˚T ÁãVü≤à ìwü˜.
n+‘˚>±ì Ç˝≤ n&É$˝À ñ+&É&É+ ÁãVü≤àìwü˜ ø±<äT.
$sƒ√u≤ : ldü < ä T Z s ¡ T ø£ è |ü e \¢ ªÁãVü ≤ ày˚ T H˚ q Tµ nì
‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. ø±ì, n~ dæús¡+ ø±˝Ò<äT. n+<äTπø
@ø±+‘·+˝À >∑&bÉ Õ\ì Hê≈£î nì|æ+∫+~. e#êÃqT.
n+‘˚.
5. C≤„q<˚yé : n&É$˝À @ø±+‘·+>± ‘·|üdüT‡ #˚dæq+‘· e÷Á‘êq
H˚qT, Hê~ nH˚ nVü≤+ø±s¡ eTeTø±sê\T b˛eì
C≤„qT˝…’q yêfi¯ó¢ Á>∑Væ≤+∫ Ç~ n&É$, n~ q>∑s¡+
nì, Ç~ düHêï´dü+, n~ dü+kÕs¡+ nì nqT
ø√≈£î+&Ü yês¡T mø£ÿ&ÉTHêï dü<ë ì]« ø£\Œ düe÷~Û˝ÀH˚
ñ+{≤s¡T. MTs¡T e÷Á‘·+ Ç˝≤ dü+kÕsêìï ø±<äì
n&É$˝À ñ+&É&ÜìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï Hêqï>±s¡T?
$sƒ√u≤ : dü+kÕs¡+˝À ñqï≥¢sTT‘˚ düe÷~ÛøÏ Ä≥+ø£+ ø£*–
n+‹eT <äs¡ÙHêìøÏ <ä÷s¡+ ne⁄‘ê+. n+<äTπø
e÷˝≤+{Ï yês¡T ø£\˝À ≈£L&Ü dü+kÕsêìï ‘·\es¡T.
»j·Tl s¡eTD
 113
6. C≤„q<˚yé : Ç~ ø±yê*.
n~ e<äT›.
Ç˝≤+{Ï dü+ø£\Œ $ø£˝≤Œ\T ˝Ò≈£î+&Ü
ñ+&É&Éy˚T düVü≤» düe÷~Û ìwü˜.
n+‘˚>±ì q>∑s¡+ e<ä›ì, n&É$˝À ñ+&Ü\ì
uÛ≤$+#·&É+ ìwü˜ ø±H˚ ø±<äT.
$sƒ√u≤ : C≤„Hê! qTe«qï≥Tº ndü‡\T dü+ø£˝≤Œ˝Ò ˝Ò≈î£ +&Ü ì‘·´
e´eVü‰s¡+ m{≤¢ »s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT
n˝≤+{Ï e´øÏÔ q>∑s¡+˝À ñ+&É&É+ ø£+fÒ, n&É$˝À
ñ+&É&Éy˚T y˚T\T ø£<ë!
n˝≤+{Ï dü+ø£\Œ s¡Væ≤‘·T&ÉT q>∑s¡+˝À ìedæ+#·&É+
n+fÒ, X¯yêìøÏ ô|[¢ #˚j·T&É+ ˝≤+{Ï<˚.
7. C≤„q<˚yé : yê´bÕs¡+ nH˚~ MT≈£î Çwüº+ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT, düe÷~Û
kÕ<Ûqä #˚dTü HÔ êïs¡T>± ÇB ˇø£ yê´bÕs¡yT˚ ø£<ë! Á|ür~
yê´bÕs¡y˚T nsTTq|ü⁄Œ&ÉT dü+kÕs¡ yê´bÕs¡eT÷
ñ+&Éìe«+&ç. qwüºy˚TeTT+~?
$sƒ√u≤ : ì»y˚T. düe÷~Û kÕ<Ûäq nH˚~ yê´bÕs¡y˚T ø±e#·TÃ.
ø±ì n~ düø£\ dü+ø£˝≤Œ\qT HêX¯q+ #˚düTÔ+~.
n<˚ dü+kÕs¡ yê´bÕs¡eTsTT‘˚
dü+ø£˝≤Œ\qT ô|+∫ ø£cÕº\bÕ\T #˚düTÔ+~.
»j·Tl s¡eTD
114
8. C≤„q<˚yé : dü‘Y ` ∫‘Y` Äq+<ä dü«s¡÷|üy˚T ‘êqT.
Çø£ kÕ<Ûäq\T jÓT+<äT≈£î #˚j·÷*?
$sƒ√u≤ : yÓT\≈£îe˝À ñ+≥÷H˚ düTwüß|æÔ˝À ñqï Äq+<ëìï
bı+<ë*.
n<˚ düe÷~Û kÕ<Ûäq jÓTTø£ÿ \ø£å´+.
dü<ë ‘êqT dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü+>± ñ+&Ü\+fÒ
dü<ë ‘êqT düe÷~Û ìwü˜˝ÀH˚ ñ+&Ü*.
9. C≤„q<˚yé : yÓT\≈£îe˝À Ç+Á~j·÷\ nqTuÛÑyê*ï,
ø£\˝À eTqdüT‡ #˚ùd Ç+Á<äC≤\ düèwæºì,
ìÁ<ä˝À (düTwüß|æÔ) X¯SHê´ìï
kÕøÏå>± ñ+&ç #·÷&É&Éy˚T Äq+<ä+.
Á>∑<ä› ˙&É˝≤>± <˚ìø° n+≥≈£î+&Ü ñ+&É&Éy˚T C≤Á>∑‘Y
düTwüß|æÔ (yÓT\≈£îe˝À ñ+≥÷H˚ ìÁ<ä b˛e&É+) nì
düø£\ XÊÁkÕÔ\T #ÓãT‘·THêïsTT.
n+‘˚>±ì øπ e\+ X¯ó<ä› X¯Sq´yÓTqÆ düTwüß|æ˝Ô À ñ+&É&yÉ T˚
düe÷~Û nì, Äq+<äeTì MTs¡T nqTø√e#êÃ!
$sƒ√u≤ : yÓ T \≈£ î e˝À, ø£ \ ˝À Ç+Á~j· ÷ \T eTq*ï
˝Àãs¡T#·T≈£îì #ê˝≤ ø£wüºô|&É‘êsTT. n+<äTe\¢ X¯ó<ä›
X¯Sq´yÓTÆq düe÷~Ûj˚T ñ‘·ÔeTyÓTÆq~.
»j·Tl s¡eTD
 115
10. C≤„q<˚yé : <=+>∑≈î£ , eTs√ <=+>∑ >∑Ts¡TyÓq’ ≥T¢ »qø£ eTVü‰sêE
˝≤>± »>∑‘·TÔ˝À ñ+≥÷H˚ n+<äT˝Àì $wüj·÷\qT
C≤„ q eTH˚ K&É Z e TT‘√ qiøÏ ìX¯ à \+>± ‘êqT
ñ+&É&Éy˚T düe÷~Û. n+‘˚ >±ì,
m{Ϻ Ä˝À#·q\T ˝Òø£ e´eVü‰s¡ X¯Sq´+>± ñ+&É&É+
düe÷~Û ø±<äT.
$sƒ√u≤ : mH√ï »qàeTT\ qT+&ç dü + kÕÿs¡ e TT\qT
≈£L&É u…≥Tº≈£î+≥÷ edüTÔqï á ªeTqdüT‡µ nH˚ ø√‹ì
düs«¡ dü+>∑ |ü]‘ê´– nsTTq X¯óø£eTVü≤sπ ¸ »sTT+#ê&ÉT.
n+‘˚ >±ì qTe«qT≈£îqï≥T¢ düe÷~Û˝À ñ+&Éì
»q≈£î&ÉT ø±<äT.
11.C≤„q<˚yé : ø√\ Ä&çq ø√‹ Ä&çq≥T¢, <äè&ÛÉ C≤„ì nsTTq »qø£
eTVü‰sêCÒ eTqdüT‡qT »sTT+∫q yê&ÉT.
n+‘˚>±ì, πøe\+ ‘·q≈£î u≤Vü≤´+>± ñqïyê{Ïì
e÷Á‘·y˚T e~* ns¡D´+˝À J$+#˚ X¯ó≈£î&ÉT ø±<äT.
$sƒ√u≤ : düe÷~Û˝À e÷Á‘·yT˚ <äèX¯´+ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·T+~. n+‘˚
>±ì, eTq+ <äèX¯´+˝ÀH˚ ñ+≥÷ <äèXÊ´ìï ˝Ò≈£î+&Ü
m˝≤ #˚j·T>∑\+? $cÕìøÏ $s¡T>∑T&ÉT>± $cÕH˚ï
Ç∫Ãq≥T¢+~.
»j·Tl s¡eTD
116
12. C≤„q<˚yé : $cÕìï Vü≤]+#·&ÜìøÏ $cÕìπø $wü+ ˝≤+{Ï Wwü<ëÛ ìï
rdüT≈£îqï≥T¢>± á uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ »>∑‘Y $wüj÷· \qT
<Ûäè&É C≤„qeTT #˚‘· HêX¯q+ #˚dæqyê&˚ düeTs¡T›&ÉT.
n+‘˚>±ì dü<ë düe÷~Û ìwü˜˝À ñ+≥÷ $wüj·÷\H˚
eTè>±\T mø£ÿ&É MT<ä≈£î e∫à |ü&É‘êjÓ÷ nì
ìs¡+‘·s¡+ uÛÑj·T|ü&˚ yê]øÏ Ä ;Û‹j˚T yê]øÏ <=]πø
|òü\+. ÁãVü‰àq+<ä+ yê]øÏ eT#·Tìø’Hê <=s¡ø£<äT.
$sƒ√u≤ : düø£\ $wüj·÷\qT e<ä* dü<ë düe÷~Û ìwü˜˝À ñ+&˚
dü H ê´dæ H ˚ $wü j · ÷ \T #· T {Ï º eTT{Ï º n‘· ì ï
uÛ+Ñ >∑|sü T¡ düT+Ô {≤sTT n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT. eT] dü+kÕs¡+˝À
ñqï yêfi¯¢qT $wüj·÷\T eT]+‘·>± eTT|ü⁄Œ ‹|üŒ\T
ô|≥ºyê?
Á|üyêVü≤+˝À ã&çq m+&ÉT{≤≈£î
ìX¯Ã\+>± ñ+&É>∑\<ë?
13.C≤„q<˚yé : <äè&ÛÉC≤„q+ ˝Òì yêfi¯ó¢ m+‘·ø±\+ düe÷~Û ìwü˜˝À
ñHêï düπs, yês¡T m|üŒ{Ϭø’Hê ãVæ≤s¡TàKT˝…’ ø£cÕº\
bÕ\e⁄‘ês¡T.
Á|üyêVü≤+˝À |ü&ɶ ô|<ä› ã+&ÉsêsTT ø±düÔ ≈£L&Ü
#·*+#·q≥T¢ <äè&ÛÉ C≤„q+ >∑\yê]ì ≈£L&Ü $wüj÷· \T
@MT #˚j·T˝Òe⁄.
»j·Tl s¡eTD
 117
$sƒ√u≤ : m+‘· <äè&ÛÉ C≤„q+ ñHêï ≈£L&Ü dü<ë Ä ìwü˜˝À
˝Òø£b˛‘˚ eT∞¢ e÷j·T˝À |ü&çb˛e&É+ U≤j·T+.
14.C≤„q<˚yé : ÁãVü‰àìøÏ $&ç>± e÷j·T≈£î ñìøÏ ñ+<ë?
‘·q ˙&É‘√ ‘êqT j·TT<ä›+ #˚dæq≥T¢+~.
˝Òì e÷j·Tì ñqï≥T¢ ø£*Œ+#·T≈£îì, dü<ë ìwü˜˝À
ñ+&ç e÷j·TqT »sTT+#ê\ì nqTø√e&É+.
˝Òì e÷j·TqT ˝Ò<äT nì ‘Ó*dæ }s¡ø£ ñ+&Éø£,
Ábı<ä›düÔe÷q+ H˚‹ H˚‹ (Ç~ø±<äT, Ç~ø±<äT)
nqT≈£î+≥÷ ñ+&É&É+ dü]jÓÆTq kÕ<Ûäq ø±<äT.
$sƒ√u≤ : H˚‹ #˚j·Tø£,
eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #˚j·Tø£,
kÕøÏå>±qT ñ+&Éø£,
yÓ÷ø£å+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~?
C≤„q<˚yê! qqTï ‹ø£eTø£ ô|&ÉT‘·THêïe⁄.
15.C≤„q<˚yé : ªH˚‹µ #˚ùd ø=B› $wüj·÷\T
edü÷ÔH˚ ñ+{≤sTT.
eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #˚ùdø=B›
eTqdüT‡ #·+#·\+ ne⁄‘·÷H˚ ñ+≥T+~
»j·Tl s¡eTD
118
kÕøÏå>± ñ+&˚ø=B› ªX¯Øs¡y˚T H˚qTµ nqï ÁuÛ≤+‹
ø£\T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~.
HêHêï! πøe\+ Ä‘·à$#ês¡eTT e\¢ e÷Á‘·y˚T
á e÷j·T q•düTÔ+~.
$sƒ√u≤ : @ kÕ<ÛHä ê #˚jT· ≈£î+&Ü, øπ e\+ Ä‘·à $#ês¡+ e\q
e÷Á‘·y˚T e÷j·TqT »sTT+#·&É+ kÕ<Ûä´e÷?
16.C≤„q<˚yé : Áã‹øÏ ñqï |üX¯óy˚ |ü⁄*ì #·+|ü˝Ò<äT.
Çø£ #·∫Ãq |üX¯óe⁄ |ü⁄*ì #·+|ü>∑\<ë?
<äè&ÛÉ C≤„q+ >∑\ yê]ì $wüj÷· \T @MT #˚jT· ˝Òe⁄.
$sƒ√u≤ : e´_Û#ê]DÏ‘√ ùdïVü≤+ #˚ùdÔ |ü‹Áe‘· ≈£L&Ü
#Ó&çb˛‘·T+~.
nC≤„ì‘√ #˚] düTC≤„ì ≈£L&Ü $wüj·÷\˝À ∫øÏÿ
eTqdüT‡ #Ó<ä] <äT'U≤*ï bı+<ä&Ü?
17.C≤„q<˚yé : <äè&ÛÉyÓTÆq eTqdüT‡ >∑\ |ü‹Áe‘· m+‘· eT+~
e´_Û#ê]DT\‘√ ñHêï≈£L&Ü ÄyÓT ìs¡à\+>±H˚
ñ+≥T+~. Ä X¯øÏÔ ˝Òì |ü‹Áe‘· dü«ãT~∆ #˚‘·H˚
#Ó&çb˛‘·T+~.
nfÒ¢ <äè&ÛÉ C≤„ì jÓT+‘·eT+~ nC≤„qT\T eT<Ûä´
ñHêï ‘·q C≤„q+ qT+&ç C≤s¡&ÉT. Ä X¯øÏÔ ˝Òìyê&ÉT
@ø±+‘·+>± ñHêï C≤]b˛‘ê&ÉT.
»j·Tl s¡eTD
 119 120
$sƒ√u≤ : nsTT‘˚ dü+kÕs¡+˝À ñ+≥÷H˚ me&ÉsTTHê düVü≤» $sƒ√u≤ : Á|ü‹ s√E <Ûë´q+ #˚j·Tø£ b˛‘˚ ª<˚Vü≤y˚T H˚qTµ nqï
C≤„ì jÓT˝≤ ø±>∑\&ÉT? nVü≤+ø±s¡+ n+‘· düT\uÛÑ+>± b˛<äT.
18.C≤„q<˚yé : Áu≤Vü≤àDT&ÉT zHê≥ø£+˝À #Û·+&Ü\T&ç>± q{ÏkÕÔ&ÉT. 20.C≤„q<˚yé : #˚‹˝À BbÕìï |ü≥Tº≈£îì ªNø£{°! ñ+&ÉTµ n+fÒ
n+‘·e÷Á‘·eTT #˚‘· yê&ÉT #Û·+&Ü\T&Ó’ b˛‘ê&Ü? ñ+≥T+<ë?
nfÒ¢ C≤„ì e´eVü‰s¡+˝À ñqï≥T¢ eTq≈£î ø£qã&ܶ, Ä‘· à $#ês¡ e TT e\q ªÁãVü ≤ ày˚ T H˚ q Tµ nì
n‘·H˚ïMT n+≥<äT. ‘Ó\TdüT≈£îqï ‘·sê«‘· ªz nC≤„qe÷! ñ+&ÉTµ n+fÒ
‘êqT dü<ë düVü≤» C≤„q+˝À dæús¡yÓTÆ ñ+{≤&ÉT. ñ+≥T+<ë?
$sƒ√u≤ : C≤„H˚X¯«sê! qTyÓ«qïsTTHê #Ó|ü⁄Œ. |æ*¢ì Á|üø£ÿq ô|≥Tº≈£îì ª∫\Tø± |ü\T≈£îµ n+fÒ
|ü\T≈£î‘·T+<ë?
jÓT+‘·{Ï <äè&ÛÉ C≤„ì nsTTHê düπs ˇø£ÿ ì$TwüyÓTÆHê
düsπ ÁãVü‰àìï <Ûë´q+ #˚jT· ø£b˛‘˚ ÁãVü≤à C≤„ì ne&É+ 1. Je, 2. »>∑‘Y, 3. »>∑BX¯«s¡T&ÉT.
ø£wüº+. á eT÷&É÷ nã<ä›+ nì ‘Ó*kÕø£
19.C≤„q<˚yé : #·+&Ü\ y˚w+ü y˚dqæ Áu≤Vü≤àDT&ÉT e÷{Ïe÷{ÏøÏ H˚qT z e÷j·÷! sê n+fÒ edüTÔ+<ë?
Áu≤Vü≤àDT&ÉqT nì >∑Ts¡TÔ #˚düT≈£î+≥÷ ñ+{≤&Ü? q|ü⁄+dü≈î£ &ÉT Ád”Ô jÓT<äT≥ ì\ã&ç H˚qT |ü⁄s¡Twüß&çqì
ˇø£y˚fi¯ n‘·qT n{≤¢ nqTø√ø£b˛‘˚ #·+&Ü\T&Ó’ >∑s¡«+>± #Ó|ü⁄Œø√>∑\&Ü?
b˛‘ê&Ü?
ldü<Tä sZ T¡ ø£è|ü #˚‘· ªÁãVü≤ày˚T H˚qTµ nì ‘Ó\TdüT≈£îqï
ªH˚qTµ nqï nVü≤+ø±s¡+ q•+#êø£ ≈£L&Ü yêìøÏ,
H˚qT n~, H˚qT Ç~ ø±<äT nqTø√e&É+ m+<äT≈£î?
dü+ø£\Œy˚T~? $ø£\Œy˚T~?
nVü≤+ø±s¡ eTeTø±sê\T q•ùdÔ #ê\T.
ã+<Ûäy˚T~? yÓ÷ø£åy˚T~?
jÓT≥Te+{Ï kÕ<Ûäq\T #˚j·Tqø£ÿπs¢<äT.
‘êqT dü<ë ÁãVü‰àq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&˚. »qq y˚T~? eTs¡Dy˚T~?
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 121 122
q>∑s¡y˚T~? ns¡D´y˚T~?
<ëqy˚T~? ‘·|üy˚T~?
düHêï´düy˚T~? dü+kÕs¡y˚T~?
nì, #·∫Ãq >=i…¿ ø£qTï˝≤>± »>∑‘·TÔ˝À ñHêï ‘·T~ yÓTT<ä\T ˝Òì ˙ ø±+‹
yêì jÓ T <ä T ≥ e÷j· T jÓ T Tø£ ÿ |ü ì ‘· q + düÔ+uÛ≤ìï <ä]Ù+∫ ≈£L&Ü $]+∫øÏ
nDTe÷Á‘·yÓTÆHê |òü*düTÔ+<ë?
Hêqï>±s¡÷! u≤>± jÓ÷∫+#·+&ç.
nã<ä›+ #ÓbÕŒ\H˚ ãT~∆ m˝≤ $T–*
á $<ÛäeTT>± C≤„H˚X¯«s¡T\T |ü\Tø£>± ñ+~?
$sƒ√u≤ dü+‘√wæ+∫ yê]‘√ ø£\dæ q>∑sêìøÏ ‹]– ìqTï <ä]Ù+#êø£ ≈£L&Ü
e∫à sêE#˚ |òüTq+>± dü‘·ÿ]+#·ã&ç ‘êeTsê≈£î
j·T+<äT ˙{Ïu§≥Tº˝≤>± <˚ìø° n+≥ø£, dü<ë düVü≤» nC≤„q+ $T–˝Ò ñ+≥T+<ë?
C≤„qeTT˝ÀH˚ dæús¡yÓTÆ düTœ+#ê&ÉT. * * *
Ç~ @$T ∫Á‘·yÓ÷ ns¡TD≤#·˝≤!
|üè#·Ã¤≈£î&ÉT : eTH√X¯≈£îÔ\T bı+<ä{≤ìøÏ e÷s¡Zy˚T$T?
` T.V.N. u≤ãT.
uÛÑ>∑yêHé : eTH√ X¯øÏÔ n+fÒ dü+ø£*Œ+∫q<ä+‘ê
dæ~∆+#ê\ì MTs¡T ‘·\TkÕÔs¡T.
n{≤¢ø±<äT. düTK<äT'U≤\≈£î #·*+#·≈£î+&Ü
ñ+&˚ X¯øÏÔ eTqdüT≈£î ø£\>∑&Éy˚T eTH√X¯øÏÔ.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 121 124
eTq+ Ä‘·à˝ÀH˚ ñHêï+. Ä‘·à>±H˚ ñHêï+. eT∞¢
C≤„q Á|üdü÷Hê\T `16 Ä‘·àqT #·÷&É&ÜìøÏ ø£fi¯ó¢ eT÷düTø√e&É+ m+<äT≈£î?
1. uÛÑ÷MTà<äTqï Á|ü‹ ÇdüTø£ πsDTe⁄ eTq˝À|ü˝≤ ãj·T{≤ ñqï~ Ä‘·à e÷Á‘·y˚T.
>∑‹+∫q Je⁄ìøÏ Á|ürø£j˚T.
4. ˇø£&ÉT ‘êqT ‘êqT>± ñ+≥÷H˚
2. Á>∑÷|t bò˛{À ˇø£≥T+~... @ø£ ø±\+˝À
bò˛{À ñqï yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ nìï ‘˚&Ü\T ‘Ó\TkÕÔsTT. ˇø£]øÏ ‘ê‘·>±qT
bò˛{À yÓqTø£ yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ ñ‘·Ô ‘Ó\¢ø±s¡T¶ ‘·|üŒ Ç+ø=ø£]øÏ ‘·+Á&ç>±qT
nø£ÿ&É @ ‘˚&Ü\÷ ø£qã&Ée⁄. eTs=ø£]øÏ ø=&ÉT≈£î>±qT ñqïfÒ¢
nfÒ¢ ª»>∑‘·TÔµ nqã&˚ á bò˛{À yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ nìï uÛÒ<ë\÷ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ‘êqT ‘êqT>± ñ+≥÷H˚
>√#·]kÕÔsTT. <ëì yÓqTø£uÛ≤>∑+ yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ @ uÛÒ<ë\T ˝Òì @ø£ ø±\+˝À Je⁄&ÉT>±qT
ªX¯ó<ä∆∫‘Yµ ‘·|üŒ eTπsMT ø£qã&É<äT. »>∑‘·TÔ>±qT
»>∑BX¯«s¡T&ÉT>±qT ñHêï&ÉT.
bò˛{À yÓ’ù| #·÷dü÷Ô J$‘·+˝À ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü
bò˛{À yÓqTø£ uÛ≤>∑+ #·÷&Éìyê&ÉT ` ˝ÖøÏ≈£î&ÉT. 5. _+ã+˝Òì Á|ü‹_+ã+ ` Á|ü|ü+#·+.
ø=~›ùd|ü⁄ bò˛{À yÓ’|ü⁄, eT]ø=~› ùd|ü⁄ bò˛{À yÓqTø£yÓ’|ü⁄ Á|ü‹_+ã+ ˝Òì _+ã+ ` <Ó’e+.
#·÷ùdyê&ÉT ` eTTeTT≈£åîe⁄. 6. uÛÑ÷$T˝À <=]øÏq KìC≤\≈£î Ç∫Ãq+‘· $\Te.
bò˛{À yÓ’|ü⁄ #·÷&É≈£î+&Ü XÊX¯«‘·+>± bò˛{À yÓqTø£ uÛ≤>∑+ eTq+ uÛÑ÷$TøÏ Çe«&É+ ˝Ò<äT.
e÷Á‘·y˚T #·÷ùdyê&ÉT ` eTT≈£îÔ&ÉT. Ä‘·à˝ÀH˚ düø£\eT÷ ñ+~.
3. düø£\eT÷ Äø±X¯+˝ÀH˚ ñ+~. eTq+ Äø±X¯+˝ÀH˚ ñ+≥÷, düø£˝≤ìøÏ Ç∫Ãq+‘· $\Te
Äø±XÊìï #·÷&Ü\+fÒ Äs¡Tãj·T≥¬ø[¢ ‘·\ô|ø¬’ ‹Ô #·÷dæq≥T¢>± eTq+ Ä‘·à≈£î Çe«&É+ ˝Ò<äT.
ñ+~.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 125 126
7. me&√ ‹ì bÕπsdæq $düÔ]ì #·÷&É&É+ e\q Ä<Ûë´‹àø£ Á|üj·÷D+ `
eTq Äø£* m˝≤ rs¡T‘·T+~? eTq yÓ’|ü⁄ qT+∫ #·÷ùdÔ uÛÑekÕ>∑sêìï <ë≥&É+ nH˚~
eTVü≤˙j·TT\ Á>∑+<∏ë\˙ï m+–* $düÔfi‚¢. ñ+≥T+~.
yê{Ïì #·<eä &É+ e\q yês¡T‹Hêïs¡T (nqTuÛ$Ñ +#ês¡T) nqï <˚e⁄ì yÓ’|ü⁄ qT+∫ #·÷ùdÔ @MT ñ+&É<äT.
$wüjT· + ‘Ó\TdüT+Ô <˚ >±ì eTq Äø£* (Ä]Ô) m˝≤ rs¡T‘·T+~?
11. dü÷s¡T´&ç qT+&ç ø±+‹ Á|üdü]+#·&É+ ˝Ò<äT.
8. ˇø£s¡T : X¯e+ m<äTf|ü&ç‘˚ nX¯óuÛÑe÷? ø±+‹ jÓTTø£ÿ πø+ÁBø£s¡D kÕúqy˚T dü÷s¡T´&ÉT.
dü<äTZs¡T : ø±H˚ø±<äT. Áã‹≈£îqïyêfi¯ó¢ m<äT≥ |ü&ç‘˚H˚ C≤„ì qT+&ç C≤„q+ e´ø£ÔeTe&É+ ˝Ò<äT.
nX¯óuÛÑ+. C≤„q+ jÓTTø£ÿ πø+ÁBø£s¡D kÕúqy˚T C≤„ì.
#·∫Ãqyêfi¯¢ e\q Á|üe÷<äy˚TMT ñ+&É<äT. 12. ªªme&ÉT H˚qT>± ñHêï&√ yê&˚ H˚qTµµ
Áã‹≈£îqï yêfi¯¢ $wüjT· yÓTÆ C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç nì ñ+&É≥+ ø£Hêï
#ê\T. >=|üŒ ÁbÕs¡úHê ˝Ò<äT.
>=|üŒ dü‘·´eT÷ ˝Ò<äT.
9. |ü|ü¬ø’Hê
ñ|üø¬ H’ ê 13. <˚e⁄&Ü!
‘·÷ø£+sêsTT ˇø£fÒ. ì»+>± ˙e+≥÷ ñ+fÒ Hê≈£î ø√{Ïs÷¡ bÕsTT\T e#˚Ã≥Tº #˚sTT.
nì düyê\T $düTs¡T‘ê&ÉT.
NeT¬øH’ ê
ÁãVü≤à¬ø’Hê n+‘˚>±ì <˚e⁄&Ü! ˙e+≥÷ ñ+fÒ Ábı<äT›b˛j˚T ˝À|ü⁄
Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ ˇø£fÒ. Á|üe÷<ä+ »]– Hê ø±˝§ø£{Ï b˛yê\ì düyê˝Ÿ $düs¡&ÉT.
10. $e÷q Á|üj·÷D+ ` düyê˝Ÿ ≈£L&Ü ‘·q≈£î ˝≤uÛ+Ñ #˚≈L£ sπ Ã$<Û+ä >±H˚ #·÷düT≈£î+{≤&ÉT.
uÛÑ÷$TyÓ’|ü⁄ qT+∫ #·÷ùdÔ <˚XÊ\T <ë≥&É+ nH˚~ ñ+≥T+~. M&çøÏ ø√{Ïs¡÷bÕsTT*∫à <˚e⁄&ÉT ‘êqTHêïqì ìs¡÷|æ+#·T
Äø±X¯+ yÓ’|ü⁄ qT+∫ #·÷ùdÔ @MT ñ+&É<äT. ø√yê\qïe÷≥.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 127 128
14. ˇø£s¡T : ã*¢|ü&˚ XÊÅdüÔ+ ì»y˚THê? 19. yÓT\≈£îe˝À ñqïyê&=ø£&ÉT
‘ê‘· : ì»y˚T. dü«|üïeTT˝À ñqïyê&=ø£&ÉT
Ä XÊÅdüÔ+ ã*¢πø>±ì eTq≈£î ø±<äT. düTwüß´|æÔ˝À ñqïyê&=ø£&ÉT

15. Åd”Ô\≈£î |ü⁄s¡Twüß\ MT<ä á eTTe⁄«]ì ms¡T>∑Tyê&=ø£&ÉT

yêì HÓs¡T>∑Tyê&Ó yêì $uÛÑT&ÉT.
|ü⁄s¡Twüß\≈£î Åd”Ô\ MT<ä
Äø£s¡¸D ñqï≥T¢ 20. s√–, uÛÀ–, jÓ÷– eTTe⁄«s¡T yê] yê] ‘·qTe⁄ eTs¡∫
bı+<Ó&ÉT dæú‹ ˇø£ÿfÒ.
$wüßíuÛÑøÏÔ ø£*– ñqïyês¡T ìC≤ìøÏ XË’e⁄\T.
•euÛÑøÏÔ ø£*– ñqïyês¡T ìC≤ìøÏ yÓ’wüíe⁄\T. Ä dæú‹ s√>∑eTT e\q nì s√–
uÛÀ>∑eTT e\q nì uÛÀ– ‘·\TkÕÔs¡T.
16. _Û≈£åîe⁄≈£î ô|&ÉT‘·THêïqT
nì _Ûø£åô|&ç‘˚ _Û≈£åîy˚ ‹+{≤&ÉT. jÓ÷– ˇø£ÿ&˚ Ä dæú‹ dü«dæú‹ nì
‘Ó*dæ nqTuÛÑ$kÕÔ&ÉT.
•e⁄&˚ _Û≈£åîe⁄ s¡÷|ü+˝À ñHêï&Éì
_Ûø£åô|&ç‘˚ •e⁄&˚ ‹+{≤&ÉT. 21. •wüß´\T #Ó+>∑\«sêj·Ts¬ &ç>¶ ±]øÏ uÀ<äø±\T ñ+&ç u≤~ÛdTü +Ô fÒ
17. düeTs¡dü+ n+fÒ ldü<Tä sZ T¡ <˚e⁄\yês¡T ø£sT¡ D‘√ ÁbÕs¡Hú ê XÀ¢ø±ìï Áyêdæ#êÃs¡T`
@&ÉTbıùdÔ ì+&ÉT>± @&É«&É+. n»s¡TÁ<ë<äT\ ø£+<äì
qy=«ùdÔ ì+&ÉT>± qe«&É+. ì» yÓ’uÛÑe eTVæ≤eT p|æ HÓqs¡TqeTTHêï
18. Á|ü|ü+#·+ <äèwæº˝À C≤„ì>± ñqïyê&ÉT >∑»bÕ<ä ã+<ÛäeT&É|üyÓ
<˚e⁄ì <äèwæº˝À nC≤„ì. >∑»bÕ<äeTT qT+&ç qqTï >±e⁄ eTq+‘ê
Á|ü|ü+#·+ <äèwæº˝À nC≤„ì>± ñqïyê&ÉT 22. yÓT\≈£îe˝Àì H˚qT
<˚e⁄ì <äèwæº˝À C≤„ì. ø£\˝Àì H˚qT
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 129 130
ìÁ<ä˝Àì H˚qT e÷≥˝≤&ÉTyê] e÷≥\≈£î
y˚iT y˚iT. nsêú\T y˚iT˝Ò.
á eT÷&ÉT H˚qT\qT miT>∑T Hêe\qH˚ á eTT>∑TZ] ñìøÏ, 26. ~e´<äèwæº n+fÒ,
C≤„qeTT, nqTuÛÑeeTT ‘Ó*j·TT#·Tqï~. me]ø° ø£qã&Éì <ëìì
ø=\~ |ü]o*+∫q#√ á Hê\Ze H˚qTqT ‘Ó*j·TT C≤„qy˚T ‘êqT ø£q&É+ ø±<äT.
ªªH˚qTµµ. n+<ä]ø° ø£qã&˚ <ëìì
23. dü<äTZs¡T : ‘êqT ø£H˚ dü«|üï »>∑‘·TÔ ‘êqT ø£qø£b˛e&É+.
Ä ø£\qT ø£H˚ ‘·qø£+fÒ m≈£îÿe ej·TdüTqT 27. ø±´˝…+&ÉsY\T e÷s¡T‘·T+{≤sTT.
ø£*– ñ+&É>∑\<ë? >√&É, N\ e÷s¡e⁄.
ø£èwüíÁ|ükÕ<é : ñ+&É<äT. eTT≈£îÔ&ÉT ø±ìyê&ÉT ø±´˝…+&ÉsY ˝≤+{Ïyê&ÉT.
dü<äTZs¡T : Ç|ü&ÉT ˙e⁄ ø£H˚ á »>∑‘T· Ô ej·TdüT‡ ≈£L&Ü eTT≈£îÔ&ÉT nH˚yê&ÉT >√&É, N\ ˝≤+{Ïyê&ÉT.
˙ ej·TdüT‡ ø£+fÒ m≈£îÿe ñ+&É<äT. 28. nC≤„q+ nH˚~ C≤„HêìøÏ e´‹πsø£|ü<ä+ ø±<äT.
24. Hê˝À H˚qT y˚T\Tø=HêïqT. ‘Ó*j·Tã&Éì, nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ sêì C≤„Hêìπø nC≤„q+ nìù|s¡T.
Hê˝À H˚qT J$düTÔHêïqT.
‘Ó*j·Tã&ç, nqTuÛÑe+˝ÀøÏ e∫Ãq nC≤„Hêìπø C≤„q+
Hê˝À H˚qT ìÁ<äb˛‘·THêïqT.
nìù|s¡T.
nì ñ+&É>∑*–‘˚
29. J$‘êqTuÛÑe+ nH˚~ ˇø£ Á{≤ø˘.
n<˚ <Ó’Mdæú‹.
Ä<Ûë´‹àø±qTuÛÑe+ nH˚~ eTs=ø£ Á{≤ø˘.
25. ne⁄q+fÒ ø±<äì˝Ò. á ¬s+{ÏøÏ n+≥ø£ ñ+&˚ dæú‹ ˇø£≥T+~.
ø±<ä+fÒ ne⁄qì˝Ò. n<˚ eTq+ bı+<ä<ä–q~.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 131 132
30. •s¡düT‡ ` bÕs¡«‹. 33. ‘êqT (u≤ãT) nqTuÛÑ$+#˚ Á|ü|ü+#·+˝À
Vü≤è<äj·T+ ` •e⁄&ÉT. ‘êqT (<˚e⁄&ÉT) ñ+&É&ÉT.
me]HÓ’Hê düπs •s¡düT‡ yÓ’|ü⁄ #·÷&É≥+ e÷ì ‘êqT (<˚e⁄&ÉT) ñ+fÒ
Vü≤è<äj·T+ yÓ’|ü⁄ #·÷&É+&ç. ‘êqT (u≤ãT‘√ düVü‰ Á|ü|ü+#·+) ñ+&É<äT.
•s¡düT‡ yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ nìï uÛÒ<ë\÷ ‘Ó\TkÕÔsTT. Á|ü|ü+#·+˝À s¡eTD uÛÑ>∑yêHéqT #·÷düTÔHêïeT+fÒ
uÛÑ>∑yêHé uÛÑ>∑yêHé ø±<äH˚ ns¡ú+.
Vü≤è<äj·T+ yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ @ uÛÒ<ë\÷ ˝Òì @ø±‘·à dü«s¡÷|ü+
nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+~. uÛÑ>∑yêHé uÛÑ>∑yêH˚ nsTT‘˚ Ä uÛÑ>∑yêHé≈£î Á|ü|ü+#·+ ñ+&É<äT.
nuÛ<Ò ä dæ‹ú ì bı+<ä{≤ìøÏ Ç+‘·ø+£ fÒ düT\uÛeÑ ÷s¡+Z eTs=ø£{Ï 34. nC≤„ìøÏ
˝ÒH˚ ˝Ò<äT. C≤„ì`nC≤„ì Ç<ä›s¡÷ nC≤„qT\T>±H˚ ø£ì|ækÕÔs¡T.
31. ˇø£ÿ |üì ≈£L&Ü#˚j·Tì ô|<ä› k˛eT]b˛‘·T me&ÉTsê n+fÒ C≤„ìøÏ
n~ ˇø£ÿ áX¯«s¡T&˚. C≤„ì ` nC≤„ì Ç<ä›s¡÷ C≤„qT˝Ò>±H˚ ø£ì|ækÕÔs¡T.
áX¯«s¡T&ÉT @<Ó’Hê #˚j·T>∑\&ÉT, yÓ÷j·T>∑\&ÉT ø±˙ Äj·Tq≈£î me]¬ø’Hê Ç<˚ |üs¡eT Á|üe÷D+
Ä nedüs¡eT÷, Ä neø±X¯eT÷ ˝Ò<äT. ‘êqT C≤„ìj·÷? nC≤„ìj·÷ nì ‘˚\TÃø√e&ÜìøÏ.
Ä eTT#·Ã≥ rs¡TÃø√e&Üìπø áX¯«s¡T&ÉT »>∑‘·TÔqT düèwæº+∫, 35. >√bÕ\ø£èwüí : n+<äs¡÷ ∫\ø£eTà ∫\ø£eTà n+≥THêïπs!
n+<äT˝À ‘êq÷ z bÕÁ‘·qT b˛wædü÷Ô @<√ #˚düTÔqï≥Tº, @<√ ∫\ø£eTà˝À <˚e⁄DÏí mes¡÷ #·÷&É&+É ˝Ò<$˚ T?
yÓ÷düTÔqï≥Tº ø±\πøå|ü+ #˚düTÔHêï&ÉT. nì ∫\ø£eTà qqTï Á|ü•ï+∫+~ kÕ«MT...
32. Nø£{Ï ñ+fÒH˚ Á|üø±XÊìøÏ $\Te. dü<äTZs¡T : eTT+<äT ∫\ø£eTà m<äT{Ïyêì˝À ñqï <˚e⁄DÏí
ãTs¡<ä ñ+fÒH˚ ‘êeTs¡≈£î ñìøÏ. #·÷dæ ñqï≥¢sTT‘˚ $TeTà*ï Ä Á|üXï¯ qT n&ç>π
nC≤„q+ ñ+fÒH˚ C≤„HêìøÏ >∑T]Ô+|ü⁄. neø±X¯y˚T ñ+&˚~ ø±<äT.

»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD

 133 134
36. n+‘·]ø£åy˚T bÕ¢{Ÿ. >∑&É∫q ø£åD+ >∑‘· »qà.
dü÷s¡´ #·+Á<ä qø£Áå ‘ê<äT\T Ä bÕ¢{Ÿ MT<ä ø£≥㺠&çq uÛeÑ Hê\T. Á|üdüTÔ‘· ø£åD+ Á|üdüTÔ‘· »qà.
eTs¡T ø£åD+ eTs¡T »qà.
n+‘·]øå±ìøÏ neø±X¯+>± ñqï<˚<√
n<˚ ì»yÓTÆq bÕ¢{Ÿ. 40. <˚e⁄DÏí yÓ÷øå±ìï ø√πsyê&ÉT>± ñ+&=<äT›
<˚e⁄&çøÏ yÓ÷øå±ìï Ç#˚Ãyê&ÉT>± ñ+&ÉT.
<ëìô|’ ø£≥ºã&çq uÛÑeqy˚T n+‘·]ø£åeTT.
n+‘·]øå±ìøÏ neø±X¯+>± ñqï bÕ¢{Ÿ ù|πs l<äøÏåD≤eT÷]Ô. 41. ˙y=ø£ÿ&˚ ñ+fÒ
˙e⁄ J$+∫ ñqï≥Tº.
37. ˇø£{À ‘·s¡>∑‹ |æ\¢\≈£î »]–q |üØø£å˝À¢
nH˚≈£î\T+fÒ
ˇø£&ÉT |òüdtº ø±¢dt˝À bÕdüj·÷´&ÉT. ˙e⁄ J$+∫ ˝Òq≥Tº.
Ç+ø=ø£&ÉT ôdø£+&é ø±¢dt˝À,
eTs=ø£&ÉT <∏äsY¶ ø±¢dt˝À bÕdüj·÷´s¡T. 42. ø£|üŒ\ u…ø£u…ø£\T
u…ø£ u…ø£˝Ò nsTT‘˚
nsTTHê n+<äs¡÷ ˇø£{À ‘·s¡>∑‘˚.
y˚<ä eT+Á‘ê\T ≈£L&Ü u…ø£ u…ø£˝Ò.
n˝≤π> eTVü≤˙j·TT\ì, kÕ<Ûës¡D e´≈£îÔ\ì, C≤„qT\ì,
y˚<ä eT+Á‘ê\T
nC≤„qT\ì ˝Àø£+˝À e´eVü≤]düTÔqï|üŒ{Ïø° <˚e⁄ì <äèwæº˝À
eT+Á‘ê˝Ò nsTT‘˚
n+<äs¡÷ ªªˇø£fÒµµ ‘·s¡>∑‹. ø£|üŒ\ u…ø£u…ø£\T ≈£L&Ü eT+Á‘ê˝Ò.
38. Á|ü|ü+#·+ ø£qã&É&É+ ∫qï ÁuÛ≤+‹. 43. H˚s¡T #·÷|ü⁄ ` ô|’ #·÷|ü⁄
<˚e⁄&ÉT ø£qã&É&É+ ô|<ä› ÁuÛ≤+‹. á ¬s+&ÉT #·÷|ü⁄\Tqï+‘· ø±\+
39. »qà\T ãVüQe#·q+ ø±<äT. ‘êqT eTTøÏÔ bı+<äqfÒº.
»qàeTT ˇø£fÒ, ˇø£ì<˚. ÁøÏ+<ä #·÷|ü⁄ ñqïyê&˚ eTT≈£îÔ&ÉT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 135 136
áX¯«s¡T&Ó’Hê düπs 47. ªn+‘ê ˇø£fÒµ nì nq&É+ y˚iT.
eTq #·÷|ü⁄øÏ ~>∑TeH˚ ñ+&Ü*. Ä nqTuÛÑe+˝À ñ+&É&É+ y˚iT.
Ç~ áX¯«s¡TDÏí nee÷ì+#·&É+ ø±<äT. yÓTT<ä{Ï~ ˇ{Ϻ ∫\ø£ |ü\T≈£î\T.
eTq+ á dæú‹øÏ sêyê\H˚ áX¯«s¡T&ÉT ø√πs~. ¬s+&Ée~ dü«dü«s¡÷bÕq+<ä &√*ø£\T.
44. ˙≈£î mes¡T mes¡T>± ø£qã&ܶ 48. dü‘·´+ nH˚~ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq $wü+.
n~ ˙y˚. dü‘·´+ eTT+<äT Vü‰˝≤Vü≤\+ ndü\T $wüy˚T ø±<äT.
˙≈£î @~ @~>± ø£qã&ܶ dü‘·´+ ñ+<ä+fÒ ‘êqT+&É&ÉT.
n~ ˙y˚. ‘êqT+fÒ dü‘·´+ ñ+&É<äT.
45. dü<äTZs¡T : Vü‰s√àìj·T+ yêsTT+#˚ Áy˚fi¯¢≈£î 49. H˚qT, u≤ãT
dü+^‘·+ ‘Ó\TdüTHê? á ¬s+&É÷ ø£*dæ
XË’\» : ‘Ó*j·T<äT. @ ªH˚qTµ˝À nsTT‘˚ ñHêïjÓ÷
dü<äTZs¡T : y˚<ë+‘·+ e÷{≤¢&˚yê&çøÏ ≈£L&Ü y˚<ë+‘·+ Ä ªH˚H˚µ <Ó’eeTT.
‘Ó*j·T<äT. 50. düe÷<Ûëq+ ˝Òì Á|üX¯ï
46. s¡eTDT&ÉT #Ó|æŒq dü‘·´+ ns¡ú+ø±ø£ Á|üX¯ï ˝Òì düe÷<Ûëq+
nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sêq+‘·eiπø <Ó’e+.
s¡eTDTì ñìøÏ. 51. ªìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√µ nì s¡eTDT&ÉT nHêï&É+fÒ
ns¡úeTsTT´, düø£\+˝À ñqï H˚qT
nqTuÛÑe+˝ÀøÏ eùdÔ düø£\eTTqT ‘·q˝À ø£*–q ªªH˚qTµµqT
s¡eTDT&É÷ ñ+&É&ÉT. ‘Ó\TdüTø√eTH˚ <ëì ns¡ú+.
‘êq÷ ñ+&É&ÉT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 137 138
52. ø£¬s+≥T >∑TiÏ+∫ Áyêdæq |ü⁄düÔø£+˝À 56. ªªHêµµ n+fÒ ªªH˚qTµµ nì ns¡úeTT.
ø£¬s+≥T ñ+&É<äT. Hê ‘·qTe⁄ n+fÒ
ø£¬s+≥T˝À ø£¬s+≥T >∑TiÏ+∫ Áyêdæq |ü⁄düÔø£+ ñ+&É<äT. H˚qT ‘·qTe⁄ nì ns¡úeTT.
•e |ü⁄sêD+˝À •e⁄&ÉT ñ+&É&ÉT. Hê uÛ≤s¡´ n+fÒ
•e⁄&ç˝À |ü⁄sêD+ ñ+&É<äT. H˚qT uÛ≤s¡´ nì ns¡úeTT.
53. ‘·qTy˚ q+~. Hê Á|ü|ü+#·eTT n+fÒ
BìHÓøÏÿ ‹]π>yê&ÉT H˚qT Á|ü|ü+#·eTT nì ns¡úeTT.
|üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT. Hê <Ó’eeTT n+fÒ
‘·qTy˚ >∑s¡T&ÉT&ÉT. H˚qT <Ó’eeTT nì ns¡úeTT.
BìHÓøÏÿ ‹]π>yê&ÉT 57. C≤„qy˚T ø±<äT
eTVü‰$wüßíe⁄. nC≤„qeTH˚~ ≈£L&Ü
54. Áø£eTeTTøÏÔ nH˚~ ø£&Ée\‘√ ˙fi¯ó¢ yÓ÷dæ uÛÑ>∑e‘Y Á|ükÕ<äy˚T.
}s¡Tq+‘ê X¯óÁuÛÑ+ #˚j·÷\H˚ Á|üj·T‘·ï+ ˝≤+{Ï~ 58. eT>∑ _&ɶ≈£î Ç+{Ï ù|s¡T e÷s¡<äT.
düVü≤» eTTøÏÔ nH˚~ ≈£î+uÛÑes¡¸+ ≈£î]dæ }s¡+‘ê X¯óÁuÛÑ+ Ä&É _&ɶ≈£î Ç+{Ï ù|s¡T e÷s¡T‘·T+~.
|ü&É&É+ ˝≤+{Ï~. H˚qT nH˚~ eT>∑_&ɶ.
55. Ç<ä›s¡T ø£*dæ u≤ãT nH˚~ Ä&É_&ɶ.
ˇπø ≈£\qT ø£q˝Òs¡T. á Ç<ä›] _&ɶ\≈£î ‘·+Á&ç ` •e⁄&ÉT
Ç<ä›s¡T ø£*dæ ‘·*¢ `bÕs¡«‹
ˇπø »>∑‘·TÔqT ø£q˝Òs¡T.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 139 140
59. n–ïøÏ, C≤„Hê–ïøÏ ‘˚&Ü @eT+fÒ ` eTVü≤˙j·TT\T m+‘· >=|üŒ>± düe÷<Ûëq$T∫ÃHê
n–ï˝À ø£f…º y˚ùdÔ ø±* ã÷&ç<Ó’b˛‘·T+~. ªª(nVü≤+) #êe&ÉyÓT˝≤?µµ
nì |üs√ø£å+>± #Ó|üŒ&Éy˚T.
‹]– ø£f…º>± n+<äT˝ÀqT+∫ rdüTø√˝Ò+.
C≤„Hê–ï˝À y˚dæq ø£f…º ≈£L&Ü ø±* ã÷&ç<Ó’b˛‘·T+~. 64. es¡à : >∑Ts¡Te⁄>±s¡÷! Ms¡j·T´ >∑Ts¡Te⁄ >±]
edüTÔy=ø£{Ï (#˚‹ø£Ás¡) MT e<ä› ñqï≥Tº
ø±yê\+fÒ ø±\ì ø£ f … º > ±H˚ ‹]– n+<ä T ˝À qT+∫
Hê≈£L MT edüTÔy˚<Ó’Hê ˇø£{Ï Hê e<ä›
rdüTø√e#·TÃ.
ñ+&Ü\ì Hê ø√]ø£...
60. •wüß´&ÉT #·÷ùd >∑Ts¡Te⁄ •wüß´&˚.
ldü<äTZs¡T : Already MT e<ä› Hê edüTÔe⁄ ˇø£{Ï ñ+~.
>∑Ts¡Te⁄ #·÷ùd •wüß´&ÉT >∑Ts¡Ty˚. ªes¡àµj˚T Ä edüTÔe⁄.
nC≤„ì #·÷ùd C≤„ì nC≤„H˚. 65. XË’\» : >∑Ts¡Te⁄>±s¡÷! MTs¡T z kÕ] e÷
C≤„ì #·÷ùd nC≤„ì C≤„H˚. }]øÏ s¡+&ç.
61. ‘Ó*j·Tã&˚~ C≤„q+ ø±<äT. ldü<äTZs¡T : ªXË’\»µ nH˚~ z yêVü≤q+.
nqTuÛÑ$+|üã&˚~ <Ó’e+ ø±<äT. ªdüTÁãVü≤àD´+µ nH˚~ z yêVü≤q+
MTs¡T ÄVü‰«ìdüTÔqï~ yêVü≤HêH˚ï.
62. $∫Á‘·yÓTÆq $wüj·T+ @eT+fÒ `
ø±<äT H˚qT ÄVü‰«ì+#˚~ Ä yêVü≤Hêìï q&çù|yêDÏí
ª»>∑‘·TÔ $T<∏ä´µ nì n+≥÷H˚
n+{≤sê?
»>∑‘·TÔ˝À dü‘ê´ìï yÓ<äT≈£î‘·T+{≤+.
Çø£ÿ&É Hê˝À ñ+&ç qqTï q&çù|yê&˚
63. m+‘· >=|üŒ Á|üX¯ï nsTTHê nø£ÿ&É ˙˝À ñ+&ç ìqTï q&çù|yê&ÉT ≈£L&Ü.
ªª#êe≈£î+&Ü ñ+&É&É+ m˝≤?µµ
nì |üs√ø£å+>± n&É>∑&Éy˚T. Çø£ÿ&Ü ªH˚qTµ ñHêïqT.
nø£ÿ&Ü ªH˚qTµ ñHêïqT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 141 142
¬s+&ÉT $<Ûë˝≤ H˚qT MT }]øÏ sêe*‡q nedüs¡eT÷, 70. dü‘ê´ìï Ç<ä›s¡T ø£*dæ nqTuÛÑ$+#·˝Òs¡T.
neø±X¯eT÷ ˝Ò<äT. dü‘ê´qTuÛeÑ + ˇπø ˇø£ÿ&çøÏ e÷Á‘·yT˚ ø£*>π neø±X¯+ ñqï~.
66. dü‘ê´qTuÛÑe+ n+fÒ Ä ªˇø£ÿ&ÉTµ ‘êH˚.
dü‘ê´ìï nqTuÛÑ$+#·&É+ ø±<äT 71. ªH˚qTµ nqï~ uÛÑ>∑eHêïeTeTT.
dü‘·´+ nqTuÛÑ$+#·&É+. ªH˚qT u≤ãTµ nqï~ Á|ü<∏äeT ‘·\+|ü⁄.
uÛÑ>∑yêHé Ä‘êàqTuÛÑe+˝À ñHêï&ÉT n+fÒ 72. m+&É e\q ª&çµ $≥$THé \_ÛdüTÔ+<äì eTq≈£î ‘Ó\TdüT>±ì
Ä‘·à jÓTTø£ÿ nqTuÛÑe+˝À uÛÑ>∑yêHé ñHêï&ÉT nì ns¡ú+. dü÷s¡T´&çøÏ ‘Ó\TkÕ?
67. yÓ\T>∑T yÓ\T>∑TqT #·÷düTÔ+~. ªªu≤ãTµµ>± ñ+&˚~ <˚e⁄&˚µ nì u≤ãT≈£î ‘Ó\TdüT>±ì
Nø£{Ïì Nø£{Ïì #·÷düTÔ+~ <˚e⁄&çøÏ ‘Ó\TkÕ?
yÓ\T>∑Tqï<äì Nø£{ÏøÏ ‘Ó*j·T<äT. 73. ˙e⁄ u≤ãT>±H˚ ñ+&ÉT |üsê«˝Ò<äT.
Nø£{Ï ñqï<äì yÓ\T>∑T≈£î ‘Ó*j·T<äT ø±˙ ˙m<äT≥ |ü&ɶ<ä+‘ê u≤uÒ nsTTb˛yê*.
á ¬s+{ÏøÏ q&ÉTeT ñqï<˚ ñqï~. n˝≤ ñqï u≤uÒ <˚e⁄&ÉT.
68. nqïM, nqT≈£îqï$ 74. ‘Ó\TdüTø√e≥+ ne≥+ ø±<äT.
n˙ï n_ÛÁbÕj·÷˝Ò ‘·|üŒ ne≥y˚T ‘Ó\TdüTø√≥+.
@B dü‘·´+ ø±<äT.
75. @ Á>∑+<∏ëì¬ø’Hê #·~y˚yê&˚ s¡#·sTT‘·.
dü‘ê´ìï ‘·\e˝Ò+, |ü\ø£˝Ò+.
@ düèw溬ø’Hê #·÷#˚yê&˚ düèwæºø£s¡Ô.
nì ñ+&É&Éy˚T dü‘·´ kÕø屑êÿs¡+.
76. Á|ü|+ü #·eTH˚ sêe÷j·TD≤ìï Áyêdæq yê©àøÏjT˚ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT.
69. Ä‘·à <˚ì #˚‘ê düèõ+|üã&É˝Ò<äT.
Ä‘·à <˚ì˙ düèõ+#·˝Ò<äT. sêe÷j·TD+˝À ñqï @ H˚q÷
ndü\T ªH˚qTµqT (yê©àøÏì) ‘Ó\TdüTø√˝Ò<äT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 143 144
Á|ü|ü+#·+˝À ñqï @ H˚q÷ 81. bÕõ{Ïyé
ndü\T ªH˚qTµqT (<˚e⁄DÏí) ‘Ó\TdüTø√˝Ò<äT. HÓ–{Ïyé
ªªH˚qTµµ ˇø£fÒ ‘Ó\TdüT≈£îH˚~. ¬s+&É÷
$T>∑‘ê H˚qT\˙ï ‘Ó*j·Tã&˚y˚. <Ó’e+˝Àìy˚.
s¡ e TD uÛ Ñ > ∑ y êqT\T ªìqTï ˙e⁄ ‘Ó \ Tdü T ø√µ n+fÒ , 82. @ø£ø±\+˝À
u≤ãT ‘Ó*j·Tã&˚yê&˚ >±ì ‘Ó\TdüT≈£îH˚yê&ÉT ø±<äì n˙ï ªñqïyê&ÉTµ>±qT
‘Ó\TdüTø√eTH˚ <ëì ns¡ú+. @MT ª˝Òìyê&ÉTµ>±qT
77. ‘·q ˝Ò$T ‘·qTï u≤~Û+#·<äT. ñqï|ü&ÉT ‘êH˚ <Ó’eeTT.
|üs¡Tì ø£*$Tj˚T ‘·q≈£î u≤<Ûä 83. düŒs¡Ùy˚~ düŒs¡Ùy˚<˚ nsTT‘˚
n≥T¢ nqTø=q˝Òø£ Ç≥T¢ nqTø=qT≥. ÇqTeTTqT ‘êøÏ+#·>±H˚ n~ ã+>±s¡yÓTÆ b˛yê*.
78. ‘·q≈£î ø£ì|æ+#˚ nì|æ+#˚ nC≤„ì neTè‘·+ neTè‘·y˚T nsTT‘˚
‘·q dü«s¡÷|üy˚T nsTTq C≤„qy˚T. <ëìì Á‘ê>∑>±H˚ ‘êqT neTs¡T&Ó’ b˛yê*.
‘·q≈£î ø£ì|æ+#˚ nì|æ+#˚ C≤„ì ÁbÕs¡úq ÁbÕs¡∆H˚ nsTT‘˚
‘·q dü«s¡÷|üy˚T nsTTq nC≤„qy˚T. Ä ø£åDy˚T ‘êqT |òü*‘êìï bı+~ rsê*.
79. $y˚ø˘ : nqï+ ø±yê\+fÒ neTàqT n&ÉT>∑T‘ê+ n˝≤ »s¡>∑˝Ò<ä+fÒ
ô|’ø£+ ø±yê\+fÒ HêqïqT n&ÉT>∑T‘ê+. n~ düŒs¡Ùy˚<˚ ø±<äT.
H˚HÓes√ ‘Ó*j·÷\+fÒ me]ï n&É>±*? n~ neTè‘·y˚T ø±<äT.
n~ ÁbÕs¡úH˚ ø±<äT.
ldü<äTZs¡T : ìH˚ï n&É>±*.
80. nìï nqTuÛÑyê\T ø£*π>~ Ä‘êàqTuÛÑe+ e\H˚. 84. ‘êqT |ü⁄{Ϻq|üŒ{Ï qT+∫ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î ñqï ø±˝≤ìï ‘·q
ej·TdüT>± #Ó|ü≈£î+{≤s¡T me¬s’Hê. ø±˙ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
Á|ü‘˚´øÏ+∫ Ä‘·àqT nqTuÛÑ$+#·&É+ n+≥÷ @MT˝Ò<äT.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 145 146
@+#ÓãT‘ês¡+fÒ, ‘êqT |ü⁄{Ϻq ¬s+&˚fi¯¢ ‘·sê«‘˚ ªH˚qTHêïqTµ 86. ÄuÛÑs¡D≤ìï #Ó&çù|ùdÔ
nqï miTø£ ø£\T>∑T‘·T+~. á miTø£ ø£*–q|üŒ{Ï qT+&˚ ã+>±s¡T>±H˚ ñ+≥T+~.
‘·q ej·TdüTqT ˝…ø£ÿ y˚j·÷\+{≤s¡T. nVü≤+ø±sêìï #Ó]ù|ùdÔ
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Hê ej·TdüT 40 nqTø√+&ç. ìC≤ìøÏ nVü≤+ dü«s¡÷|ü+>±H˚ ñ+≥T+~.
Hêej·TdüT 38 nH˚ #Ó|üø√yê*. X¯Øs¡ uÛ≤eqqT e~˝ÒùdÔ
H˚qTHêïqH˚ düŒèVü≤ ø£*–q|üŒ{Ï qT+#˚ ‘·q ‘·qTe⁄‘√ ªªH˚qTµµ >±H˚ ñ+≥T+~.
düVü‰ düø£\ düèwæº ≈£L&Ü n|ü&˚ |ü⁄{Ϻ+~.
87. áX¯«s¡T&=ø£ÿ&˚ ì»yÓTÆq e&û¶ yê´bÕs¡düTú&ÉT.
á düèwæº ej·TdüT ˙ ej·TdüT ø£Hêï ¬s+&˚fi¯ó¢ ‘·≈£îÿy˚. Äj·Tq ˝…ø£ÿ\T eTq¬øe«]ø° ns¡ú+ ø±e⁄.
nì |ü\Te÷s¡T¢ H=øÏÿ eø±ÿDÏ+∫ ñHêïs¡T >∑Ts¡Te⁄>±s¡T.
88. ‘êqT bÕ|ü+ #˚j·Tø£ b˛sTTHê düπs
n+<äTπø Á‹eT÷s¡TÔ\ qT+∫, y˚<ä ãTTwüß\ qT+∫
bÕbÕ‘·Tà\ *dtº˝À ‘êH˚ |òüdtº ñ+&Ü*.
Ç|ü&ÉTqï »qπswüHé ei≈£î ñqïyês¡+‘ê H˚qTqï≥Tº ˙e⁄
‘Ó\TdüT≈£îHêïø£ |ü⁄{Ϻqyêπs. ˙e⁄+fÒH˚ me]¬ø’Hê ñìøÏ ‘êqT |ü⁄D´+ #˚j·Tø£b˛sTTHê düπs
ñ+&˚~. ˙y˚ ˝Òø£b˛‘˚ @B ˝Ò<äT. |ü⁄D≤´‘·Tà\ *dtº˝À ≈£L&Ü ‘êH˚ |òüdtº ñ+&Ü*.
˙‘√ düVü‰ düø£\ ñìøÏ ªª˙µµ ˇø£ÿì ñìøÏ MT<˚ 89. |üs¡e÷‘·Tà&ÉT ˙yÓ’ ñqï|ü&ÉT
Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï~. ø±ã{Ϻ ˙y˚ düø£˝≤ìøÏ ø£s¡Ôe⁄, Vü≤s¡Ôe⁄, HêeTs¡÷|üeTT\T ø±*b˛‘êsTT.
uÛÀø£Ôe⁄. n+{≤s¡T >∑Ts¡Te⁄>±s¡T. Ç<˚ ns¡TD≤#·\ CÀ´‹ ‘·‘·Ô«eTT
Ç<˚ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+. 90. ñqï<ëìøÏ ˇø£ ˝…ø£ÿ ≈£L&Ü ñ+&É<äT.
85. <˚e⁄ì <äTø±DeTT˝À ˝Òì~ ˝Ò<äT. ˝Òì<ëìπø 84 \ø£å\ ˝…ø£ÿ\THêïsTT.
˝Òì~ yê´bÕs¡y˚T. 91. ˙≈£î düø£\+ düTÁãVü≤àDT´&Ó’‘˚H˚
nq>± n#·≥ neTTàyês¡T, ø=qTyês¡T ˝ÒH˚˝Òs¡T. ˙e⁄ düTÁãVü≤àDT´&ç$ ø±>∑\e⁄.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 147
92. nq´+ ˝Òø£ ñqïyê&ÉT me&Ó’Hê
yê&ÉT |üs¡e÷‘·Tà&˚.
93. düø£˝≤ìøÏ ô|’q ñ+&ÉT.
˝Ò<ë
düø£˝≤ìøÏ ÁøÏ+<ä ñ+&ÉT.
á¬s+&É÷ nVü≤+ø±s¡+ ø±<äT.
eT<Ûä´˝À ñ+&É&Éy˚T nVü≤+ø±s¡+.
94. HêeTs¡÷|üeTT\T ø£*–
HêeTs¡÷|üeTT\T ˝Òìyê&ç>±
q{Ï+#˚yê&ÉT ` Je⁄&ÉT.
HêeTs¡÷|üeTT\T ˝Òø£b˛sTTHê
HêeTs¡÷|üeTT\Tqï≥T¢
q{Ï+#˚yê&ÉT ` <˚e⁄&ÉT.
95. ªH˚qTµ nH˚ dæ+Vü‰düq+ MT<ä
ªu≤ãTµ nH˚ Je⁄&ÉT ≈£Ls¡TÃì
»>∑‘Y kÕÁe÷C≤´ìï @\T‘·THêï&ÉT.
dæ+Vü‰düHêìï ~–‘˚ ` eTs¡D+
dæ+Vü‰düqy˚T ‘êHÓ’‘˚ ` yÓ÷ø£å+.
»j·Tl s¡eTD
148
96. ˙e⁄ ø£H˚ <äèX¯´+ m+‘·Tqï<√
n+‘·e÷Á‘·y˚T Á|ü|ü+#·+.
$T>∑‘ê ñqï<äqT≈£îH˚ Á|ü|ü+#·eT+‘ê
˙ }Vü‰»ì‘·yÓTÆq |üPs¡D e÷Á‘·y˚T.
Ä <äèX¯´+˝ÀøÏ mes¡T @~ Á|üy˚•+∫Hê düπs
n|ü&˚ yê] »qq+.
<äèX¯´+˝À qT+∫ mes¡T @~ eTs¡T>∑sTTHê düπs
n<˚ yê] eTs¡D+.
˙ #·÷|ü⁄ <äèX¯´+ ˝À|ü˝Ò ñ+fÒ
˙e⁄ ` Je⁄&ÉT.
˙ #·÷|ü⁄ <äèXÊ´ìø±e\ ñ+fÒ
˙e⁄ ` <˚e⁄&ÉT.
97. ‘·qTï ‘êqT ‘Ó\TdüT≈£îqïyê&ÉT ˇø£ÿ&˚.
yêDÒí eTq+ ª<˚e⁄&ÉTµ n+≥THêïeTT.
98. dü‘·´+ >∑TiÏ+∫ dü‘·´y˚T e÷{≤¢&ÉT‘·T+~.
dü‘ê´ìï $H˚~ ≈£L&Ü dü‘·´y˚T.
<Ó’e+ >∑TiÏ+∫ <Ó’ey˚T e÷{≤¢&ÉT‘·T+~.
<Ó’yêìï >∑TiÏ+∫ $H˚~ ≈£L&Ü <Ó’ey˚T.
»j·Tl s¡eTD
 149 150
99. ã+<Ûä+ ` yÓ÷ø£å+ n+&Ü+&ÉeTT |æ–*q |æ+&Ü+&ÉeTT ãj·T≥|ü&ÉTqT.
á ¬s+&ÉT |ü<ë\qT e~˝ÒùdÔ |æ+&Ü+&ÉeTT |æ–*q ÁãVü‰à+&ÉeTT ãj·T≥|ü&ÉTqT.
n<˚ yÓ÷ø£å+. ÁãVü‰à+&ÉeTT |æ–*q ãj·T\T|ü&ÉTq~
100. Çø£ÿ&É ‘Ó*dæqyê&ÉT ÁãVü≤ày˚Tqì uÛ≤eeTT.
nø£ÿ&É ‘Ó*j·Tìyê&ÉT. 104. dü‘·´+ nH˚~ ªˇø£ÿ&çµøÏ dü+ã+~Û+∫q<˚.
Çø£ÿ&É ‘Ó*j·Tìyê&ÉT ˇø£&çì <ë{Ï e∫Ã+<ä+fÒ n~ dü‘·´+ ø±<äT.
nø£ÿ&É ‘Ó*dæqyê&ÉT. Ç<ä›s¡T ø£*dæ ˇπø ø£\qT ø£q>∑\sê?
101. Ç‘·sêìï >∑T]+∫ ‘êqT ÁuÛÑeT ø£*– ñ+&É&É+ ø£+fÒ ø£\˝À nH˚≈£î\T ñ+{≤s¡T.
‘·q >∑T]+∫ ‘êqT ÁuÛÑeT ø£*– ñ+&É&Éy˚T ø£\ ø£H˚yê&ÉT ˇø£&˚ ñ+{≤&ÉT.
m≈£îÿe Á|üe÷<äø£s¡+.
dü‘·´kÕø屑êÿs¡+ nH˚~ yÓT\≈£îe.
102. Äø£* rÁe‘·˝À Ä yÓT\≈£îe˝À ˇø£&˚ X‚wækÕÔ&ÉT.
s√>∑ rÁe‘·˝À
ndü‘ê´ìï |ü+#·Tø√>∑\y˚T>±ì
ø±eT rÁe‘·˝À
dü‘ê´ìï |ü+#·Tø√˝Ò+.
e´øÏÔ jÓTTø£ÿ ì» dü«s¡÷|ü+ (e´øÏÔ‘·«+)
ãj·T≥&ÉT‘·T+~. 105. ldü<äTZs¡T<˚e⁄\yês¡T 12 eT+~ •wüß´\≈£î
z+ dü<äTZs¡T ` ldü<äTZs¡T ` •e dü<äTZs¡T ` »j·T dü<äTZs¡T
103. n+&ÉeTTqT bı~–q |æ+&ÉeT>∑TqT. nqï dü<äTZs¡T eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ês¡T.
|æ+&ÉeTTqT bı<ä>∑ã&çq|ü&ÉT Áu≤Vü≤à+&ÉeT>∑TqT. Ä dü+<äs¡“¤+˝À >∑Ts¡Te⁄>±s¡T Ç˝≤ nHêïs¡T.
Áu≤Vü≤à+&ÉeTTqT bı~–qyê&˚ ÁãVü≤àeTì ms¡T>∑TeTT. 12 eT+~øÏ ˇø£ >∑Ts¡Te⁄ ñ+&É&É+ >=bÕŒ?
˝Òø£
ˇø£ìøÏ 12 eT+~ >∑Ts¡Te⁄\T ñ+&É&É+ >=bÕŒ?
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 151 152
106. u≤ãT ‘êqT Áyêdæq z Ä]ºø£˝ŸqT ô|’ ¬s+&ÉT H˚qT\ ñìøÏøÏ, C≤„qeTTq≈£î, nqTuÛÑeeTTq≈£î á
ªdü<äTZs¡T <äs¡Ùq+µ nì f…Æ{Ï˝Ÿ ô|{≤º&ÉT. ªH˚qTµ jÓTTø£ÿ ñìøÏ, C≤„qeTT, nqTuÛeÑ eTT eT÷\ ø±s¡DeTT.
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T #·÷dæ Ä f…Æ{Ï˝Ÿ ÁøÏ+<ä H˚qT H˚qT j·T+<äTqï~
ªndü+uÛÑe+µ nì ÁyêXÊs¡T. <ëì ~>∑TeH˚ ø±ì H˚qT H˚qT˝À ˝Ò<äT.
z |ü<ä´+ ≈£L&Ü ÁyêXÊs¡T `
H˚qT H˚qT Ç$ ¬s+&É÷
dü<äTZs¡Tì <äs¡Ùq+ã>∑T≥ ndü+uÛÑe+ãT ªH˚qTµ˝À ñqï≥T¢ ñqï$.
‘·qTï ‘êqT <ëqT >±+#·T≥ <äs¡Ùq+u…? ø±ì ªH˚qTµ Ä ¬s+{Ï˝À ˝Ò<äT.
dü∫Ã<ëq+<äy˚Tø£eTÚ dü<äTZs¡T+&ÉT.
Ä‘·ì <äs¡ÙqyÓT≥Tº˝À Äq‹+&ÉT. ªH˚qTµ dü<ë ªH˚qTµ>±H˚ ñqï~.

107. >∑T&çøÏ yÓfi¯ó¢yê] <äèwæº >∑T&ç, >√|ü⁄s¡eTT\T,

>∑T&ç˝À ñqï <˚e⁄ì $Á>∑Vü≤eTT\ ô|’q,
yê{Ï e´eVü‰s¡eTT\ ô|’q. >√N e÷Á‘·y˚T s¡eTDTq≈£î.
yê{Ïì #ÓøÏÿq •*Œ jÓTe]øÏ C≤„|üø£+? >√N ˝Ò<äT eTq y˚eTq≈£î.
108. H˚qT ` á H˚qT Á|üdüTÔ‘·eTT n+<äs¡≈£î @ ù|N ˝Ò<äT nC≤„qT\≈£î.
nqTuÛÑeeTT˝À ñqï H˚qT.
H˚qT ` á H˚qT H˚qT, Hê ‘·qTe⁄, Ç~ @$T ∫Á‘·yÓ÷ ns¡TD≤#·˝≤!
Hê dü+kÕs¡eTT, Hê Á|üe+#·eTT
Hê <Ó’eeTT\ dü$Twæº s¡÷|üeTT. ` T.V.N. u≤ãT
ªH˚qTµ` á ªH˚qTµ ô|’ ¬s+&ÉT H˚qT\≈£î
kÕøÏåjÓÆT yê{Ïì ‘Ó*dæ ø=qTq{Ϻ~.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 153
|üè#·Ã¤≈£î&ÉT : |ü]$T‘·+>±HÓ’q sT÷ düèwæº,
á dü+kÕs¡eTT <äT'KeTj·TeT÷
bÕ|ü|ü+øÏ\yÓT+<äT¬ø’q~?
uÛÑ>∑yêHé : uÛÑ>∑e~#·Ã¤.
|üè#·Ã¤≈£î&ÉT : uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ Ä sTT#·Ã¤ j˚T$T?
uÛÑ>∑yêHé : n~ <äTπs® „j·TeT÷, n‘·s¡ÿ´eT÷
Ä düs¡«X¯øÏÔøÏ Ç+<äTπø ì$T‘·ÔeTTq÷
Äs√|æ+|ü˝ÒeTT.
»j·Tl s¡eTD
154
ªn~µ
ªn~µ ñ+~ m˝≤>√.
ªÇ~µ ˝Ò<äT m˝≤>∑÷,
ªÇ~µ ñqï|ü&ÉT ªn~µ ‘·*¢, ‘·+Á&ç, >∑Ts¡Te⁄, <Ó’eeTT,
j·T»e÷ì, ùdïVæ≤‘·T&ÉT, ã+<ÛäTe⁄.
ªÇ~µ ˝Òq|ü&ÉT ñ+&˚~ ªn<˚µ.
ªn~µøÏ düìïVæ≤‘·+>± ñ+#˚~ ìs¡Vü≤+ø±s¡+, ø√]ø£\T ˝Òì
dæú‹, dü‘·Ô«>∑TD+, ìcÕÿeT ø£s¡à, dæú‘· Á|ü»„‘·, |üs√|üø±s¡+,
<äj·T, C≤*, ø£s¡TD, Áù|eT, ìkÕ«s¡ú+, yÓ’sê>∑´+, C≤„q+...
Ç$ düìïVæ≤‘·+ #˚kÕÔj˚T>±ì ªn~µ >±e⁄.
ªn~µ>± ñ+&Ü\+fÒ ªn~µ>± ñ+&Ü\+‘˚.
ªn~µ ¬s+&ÉT ªn~µ\Tø±<äT.
ªn~µ ˇø£fÒ.
ªÇ~µ nH˚ø£+.
ªn~µ ñ+fÒ ªÇ~µ ñ+&É<äT.
ªÇ~µ ñ+fÒ ªn~µ ñ+&É<äT.
ªn~µ ø±yê\qT≈£î+fÒ ªn~µ>± ñ+&Ü\+‘˚.
ªÇ~µ>± ñqï+‘·es¡≈£î ªn~µ ≈£î<äs¡<äT.
H˚qT ªÇ~µ ø±<äT ªn~µ.
»j·Tl s¡eTD
 155 156
ªÇ~µ>± ñ+fÒ eTqXÊÙ+‹ ˝Ò<äT. ªÇ~µì ìs¡«∫+#·>∑\y˚T >±ì
ªn~µ >± ñ+fÒ eTqdü‡H˚<˚ ˝Ò<äT. ªn~µì ìs¡«∫+#·˝Ò+.
ìC≤ìøÏ ªn~µ˝À ªÇ~µ ˝Ò<äT. ìs¡«∫ùdÔ ªn~µ ªÇ~µ nsTTb˛‘·T+~.
ªÇ~µ˝À ªn~µ ˝Ò<äT. ªn~µ m+‘· <ä>∑Zs√, n+‘·<ä÷s¡+.
ñqï~ ªn~µ ˇø£ÿfÒ. ªn~µ m+‘· düT\uÛÑyÓ÷ n+‘·ø£wüº+.
ªn~µ˝À ◊ø£´eTyê«\ì ªÇ~µøÏ m+‘√ Ç~>± ñ+~. ªÇ~µ e÷j·T.
ªÇ~µ>± ñqï+‘·es¡≈£î ªn~µ kÕ<Ûä´eTj˚T´ |üH˚Hê? ªn~µ e÷j·T≈£î n+<ä<äT.
ªn~µ Hê dü«düú\+. Hê dü«uÛ≤e+. ªÇ~µ ªn~µ>± ñ+fÒ ªÇ~µ ªn~µ.
ªÇ~µ ø±<äT. ªÇ~µ ªÇ~µ>± ñ+fÒ ªÇ~µ ªÇ<˚µ.
ªn~µ n+‘˚. ªÇ~µ n+‘ê bÕ|ü|ü⁄D≤´˝Ò.
ªÇ~µ Ç+‘˚. ªÇ~µ e~˝ÒùdÔ n+‘ê ªn<˚µ.
ªn~µ neTà. ªn~µ øÏ bÕ|ü |ü⁄D≤´\T ˝Òe⁄.
ªÇ~µ •X¯óe⁄. ªn~µ kÕ~Û+#·ã&˚~, bı+<äã&˚~ ø±<äT.
ªn~µ qT+&ç ªÇ~µ sêyê* >±ì ªÇ~µ e~˝ÒùdÔ $T–˝Ò~ ªn<˚µ
ªÇ~µ qT+&ç ªn~µ sê<äT. ªÇ~µ ` ªn~µ #Óù|Œyê&çøÏ ªn~µ ‘Ó*j·T<äT.
ªÇ~µøÏ ªÇ~µ>± ñ+&É≥+ Çwüº+ ˝Ò<äT. ªn~µ ‘Ó*ùdÔ @MT #Ó|üŒ&ÉT.
ªn~µ>± ñ+&É≥+ #˚‘·ø±<äT. ªn~µ ‘Ó*dæqyê&ÉT #Ó|æŒHê #Ó|üŒqfÒº.
n+<äTπø ªÇ~µ X¯s¡D≤>∑‹. #Ó|üŒø£b˛sTTHê #Ó|æŒqfÒº.
ªÇ~µ>± ñqï+‘·es¡≈£î X¯s¡D≤>∑‹ ‘·|üŒ<äT, ‘·|üø±<äT. ªÇ~µì ªn~µøÏ e~˝ÒùdÔ n+‘ê ªn<˚µ #·÷düT≈£î+≥T+~.
ªn~µ>± ñ+&Éq+‘·es¡≈£î $eTTøÏÔ ˝Ò<äT. e<ä\ø£b˛sTTHê ªn<˚µ #·÷düT≈£î+≥T+~.
C≤„q+ ` nC≤„q+ ªÇ~µ jÓTTø£ÿ \ø£åD≤\T. ªn~µ dü<ä«düTÔe⁄.
@ \ø£åD≤\T ˝Òì~ ªn~µ. ªÇ~µ <ëì ˙&É.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 157 158
ªn~µ e\q ªÇ~µøÏ ñìøÏ.
H˚qT
ªÇ~µ e\q ªn~µøÏ ñìøÏ ø±<äT.
ªÇ~µj˚T ø£s¡Ô, ø£s¡à, ÁøÏj·T.
H˚qT ñHêïqT.
ªn~µ ø£sêÔø±<äT, ø£sêàø±<äT, ÁøÏj·÷ø±<äT. H˚qT H˚H˚ nsTT ñHêïqT.
ã+<ÛäyÓ÷øå±\T ñ+&˚~ ªÇ~µ øÏ Hê HêeTeTT H˚qT.
ªn~µ øÏ ø±<äT. Hê s¡÷|üeTT H˚qT.
Hê nqTuÛÑeeTT H˚qT
` ªÇ~µ Hê X¯øÏÔ H˚qT.
Hê X¯πøÔ eTVü‰e÷j·T.
Ä eTVü‰e÷j·T e\q
Á|üX¯ï : Á|ür~ |üPs¡«y˚T ìs¡ísTT+#·ã&ç Hê˝À á Á|ü|ü+#·+ ñqï≥T¢ ñqï~.
ñ+fÒ n|ü&ÉT ø±˙ ˝ÒH˚ ˝Ò<äT.
e÷qe⁄ìøÏ @$T u≤<Ûä´‘·, @$T n{Ϻ á Á|ü|ü+#·+˝À
dü«‘·+Á‘˚#·Ã¤ >∑\<äT? H˚qT Ç|ü&ÉT, Çø£ÿ&É, Ç˝≤,
˙˝≤ ñqï≥T¢ ñHêïqT.
ø±˙ ˝ÒH˚ ˝ÒqT.
uÛÑ>∑yêHé : <˚V≤ü +‘√ ‘ê<ë‘·à´+ bı+<ä≈î£ +&Ü H˚qT H˚H˚ nsTT ñHêïqT.
ñ+&É{≤ìøÏ n‘·&Ó|ü&É÷ H˚qT ñHêïqT.
dü«‘·+Á‘·T&˚. * ô|’ yêø£´eTT\qT ‘êqT nq&É+ ø±<äT, nqTø√e&É+ ø±<äT,
dü<ë ª‘·q˝Àµ ‘êqT $+≥÷ ñ+&Ü*.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD
 159 160
‘I’
‘Iam’
<ë«<äX¯ C≤„q dü÷Á‘·eTT\T`8
‘Iam’ that ‘ Iam’ 1. eTs=ø£]øÏ #Ó|Œü &ÜìøÏ M\T˝Òì $<˚´ ÁãVü≤à$<ä´.
‘I’ is my name
‘I’ is my form 2. <Ûqä + MT<ä yê´yÓ÷Vü≤+ ‘=\–b˛e&ÉyT˚ <Ûqä jÓ÷>∑+.
‘I’ is my Experience 3. dü«<Ûäs¡àeT+fÒ dü«uÛ≤eeTT.
‘I’ is my Power
That power is illusion 4. e÷j·T ñ+<äqïyê]øÏ ñ+~. ˝Ò<qä ïyê]øÏ ˝Ò<Tä .
By that Power Universe is appear- 5. kÕù|ø£åyÓTÆq Á|ür~ ñqï≥T¢ ø£ì|æ+#˚ ˝Òì~.
ing in myself. But it is not so.
6. á $C≤„qeT+‘ê bÕ*wt&é nC≤„q+.
Now, here, in this State, as your
appearence of mine seems to be 7. n~ n+‘˚. Ç~ Ç+‘˚.
possible. But is is not so.
8. ì»+>± ns¡#˚‹˝ÀH˚ yÓ’≈£î+sƒ¡+ ñqï~.
‘Iam’ That ‘Iam’
‘Iam’. 9. ‘·|üH˚ ‘·|üdüT‡.
10. ˇø£{Ï, düTqï ˝Òì >∑DÏ‘· XÊÅdüÔy˚T <Ó’e+.
Don’t say above sentences,
Don’t remember, 11. }s¡ø£ ñ+&É&Éy˚T kÕ<Ûäq, dæ~∆.
always hear from ‘I’
12. nqTcÕ˜qy˚T y˚<ë+‘·+.
»j·Tl s¡eTD »j·Tl s¡eTD