z+ dü<äTZs¡Ty˚ qeT' dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
Vü≤è<äjT· y˚T dü<Tä sZ T¡ e⁄
C≤„q+ ô|]π>ø=~› eTq+ m+‘· nC≤„qT\yÓ÷ ‘Ó\TdüTÔ+~.
- $y˚ø±q+<ä
ldü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
¬ø’ø±\M~Û, ø=‘·Ôù|≥,
lø±fi¯Vü≤dæÔ`517 644, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
ôd˝Ÿ : 99494 91773
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
lø±fi¯Vü≤dæÔ.
Á|ü‘·T\T : 1000
eTTÁ<äD : 24`08`2017
dü<äTZs¡T »j·T+‹
Price : Your Love and Support..
Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô : ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
lø±fi¯V≤ü dæÔ
eTTK∫Á‘·+ : dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
lø±fi¯Vü≤dæÔ
&ç.{Ï.|æ.   Á|æ+{Ï+>¥ :
lyê]Á>±|òæø˘‡, ‹s¡T|ü‹
ôd˝Ÿ HÓ+. 99 484 34277
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 3 4
n+øÏ‘·+
ÁbÕs¡úq
Ä‘êà‘·«+
–]C≤ eT‹'
düVü≤#·sê' ÁbÕD≤'
X¯Øs¡+ >∑èVü≤+
|üPC≤‘˚ $wüjÓ÷|üuÛÀ>∑ s¡#·Hê
ìÁ<ë düe÷~Û dæú‹'
|ü≥º|ü>∑{Ï yÓ\T>∑T |üs¡e÷‘·Tà&ÉT. dü+#ês¡' |ü<äjÓ÷' Á|ü<äøÏåD $~Û'
m≥º m<äTfH˚ ñHêï&ÉT |üs¡e÷‘·Tà&ÉT. k˛ÔÁ‘êDÏ düsê«–s√
nì Á|üuÀ~Û+∫q eTVü‰C≤„ì
l‘êfi¯¢bÕø£ nqïe÷#ês¡T´\yê]
j·T<ä´‘·ÿs¡à ø£s√$T ‘·‘·Ô<äœ\+
~e´bÕ<ës¡$+<äeTT\≈£î . . . X¯+uÛÀ ‘·yêsê<Ûäq+
` ls¡eTD dü‘·‡+>∑+ ` Ä~ X¯+ø£s¡T\T.
lø±fi¯Vü≤dæÔ
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 3 6
n{Ϻ |ü⁄D´ πøåÁ‘ê˝À¢ ˇø£{Ï lø±fi¯Vü≤dæÔ,
‘êH˚ø£ eTH˚ø£ eTÚ<äTqì n{Ϻ eTVü≤˙j·TT˝À¢ ˇø£s¡T ldü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´\T.
‘·‘·Œs¡yÓTÆ‹$ nì˝≤#·˝≤! eTVü≤˙j·T‘· ø£*–q øπ Áå ‘·+˝À eTVü≤˙j·T‘· ø£*–q z >∑Ts¡Te⁄
eTq ø£fi¯¢ eTT+<äT ‹s¡T>±&ÉT‘·÷ ñ+&É≥+ lø±fi¯Vü≤dæÔ |ü⁄s¡yêdüT\
Á|ü‹ eTìwæø° •ekÕø屑êÿsêìï bı+<ä≥y˚T #·se¡ T\ø£´å +. n{Ϻ
eTVü≤<들>∑´+.
•e kÕø屑êÿsêìï bı+<ä{≤ìøÏ eTq eTVü≤s¡T¸\T $$<Ûä e÷sêZ\qT
@s¡Œs¡∫ ñHêïs¡T. yê{Ï˝À¢ ø=ìï πøåÁ‘· dü+<äs¡Ùq+, rs¡úkÕïq+, –] ***

Á|ü<äøÏåD+, dü<äTZs¡T <äs¡Ùq+, düÁ<äZ+<∏ä |üsƒ¡q+, $Á>∑Vü‰sê<Ûäq+ nì˝≤#·˝ÒX¯«s¡Tì Ä\j·÷ìï ÄqT≈£îì ô|<ä› |üs¡«‘·+ ˇø£{Ï
yÓTT<ä˝…’q$. ñqï~. <ëìô|’ uÛÑø£Ô ø£qï|üŒ yÓ\dæ ñHêïs¡T.
*** uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø=+&É ÁøÏ+<ä,
á |ü$Á‘·uÛÑs¡‘· uÛÑ÷$T˝À rsêú\T, πøåÁ‘ê\T mH√ï ñHêïsTT. uÛÑ≈£îÔ&ÉT ø=+&É ô|’q ñ+&É≥+
dü<äTZs¡Te⁄\T, eTVü≤˙j·TT\T m+<äs√ ñHêïs¡T. á πøåÁ‘· Á|ü‘˚´ø£‘·.
Á|ü‹ øπ Áå ‘êìø°, Á|ü‹ >∑Ts¡Te⁄ø° z Á|ü‘´˚ ø£‘,· $•wü‘º · ñ+≥T+~. ***

ø=ìï πøåÁ‘ê\T Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\ es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆ ñ+{≤sTT. z ø°≥ø±ìøÏ (kÕ*|ü⁄s¡T>∑T)

z düØdüèbÕìøÏ (bÕeTT)
ø=+‘·eT+~ >∑Ts¡Te⁄\T Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\ es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆ
z »+‘·Te⁄øÏ (@qT>∑T)
ñ+{≤s¡T.
z Ä≥$ø£ e÷qe⁄ìøÏ (ø£qï|üŒ)
eT]ø=ìï πøåÁ‘ê\T ‘·eT eTVü≤‘êÔ´ìï ˝Àø£eT+‘ê yê´|æ+|ü eTTøÏÔì∫Ãqyê&ÉT lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡T&ÉT.
#˚düTÔ+{≤sTT.
nì˝≤#·\•yê!
eT]ø=+‘· eT+~ >∑Ts¡Te⁄\T ‘·eT eTVü≤‘ê«ìï ˝Àø£eT+‘ê nì˝≤#·\ •yê! n+≥÷ dü<ë düà]+#˚
yê´|æ+|ü #˚düTÔ+{≤s¡T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 7 8
eTq≈£î eTTøÏÔì Çe«≈£î+&Ü ñ+{≤&Ü?
ìC≤ìøÏ lø±fi¯Vü≤dæÔ˝À ìedæ+#˚ yês¡+‘ê JeqTà≈£îÔ˝Ò.
***
<˚yê\j·÷ìøÏ |ü&ÉeT{Ï ~≈£îÿq eTq düs¡« <√cÕ\qT
Vü≤]+|ü#˚dæ eTq X¯Øsê*ï, eTqdüT*ï dü«s¡íeTj·T+ #˚ùd bÕeq
>∑+>±q~ ` düTes¡íeTTKØ nH˚ ù|s¡T‘√ Á|üeVæ≤düTÔqï~.
<˚X¯+˝À mø£ÿ&Ü ˝Òì $<Ûä+>± Çø£ÿ&É >∑+>∑eTàqT @&ÉT
s¡÷bÕ\‘√ @&ÉT s¡<∏ë\˝À }πs–+|ü⁄ #˚dæ ô|<ä› ñ‘·‡e+ #˚kÕÔs¡T
&çXË+ãsY HÓ\˝À.
***
leT<ä›øÏåD ¬ø’˝≤dü–]
bÂs¡í$T Á|ü<äøÏåD e÷Vü‰‘·à´eTT
*+>∑eTT nH˚~ •e⁄ì dü÷ø£åàs¡÷|üeTT. –] nH˚~ •e⁄ì
dü÷ú\s¡÷|üeTT. Á|ü<äøÏåDeTT #˚j·TT≥ nq>± •e⁄DÏí nìï ~≈£îÿ\
qT+&ç uÛ≤$+#·T≥ nq>± Ä‘·ì $XÊ«‘·à dæ‹ú ì >∑T]Ô+#·T≥. –]Á|ü<øä DåÏ
#˚j·T&É+˝À ˇø£ $XÊ\ uÛ≤eq Áø£e÷_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·T+~. kÕ<Ûä≈£îì
uÛ≤eeTT yÓTT<ä≥ n\ŒÁ|üe÷DeTT >∑\ $Á>∑Vü≤eTTô|’ ì*∫
Áø£eTÁø£eTeTT>± n~ $düÔè‹ dü«s¡÷bÕìøÏ m>∑Áu≤≈£î‘·T+~.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
–] ` •e dü«s¡÷|üeTT, Á|ü<øä DåÏ #˚jT· Tyê&ÉT ` X¯øÔÏ dü«s¡÷|üeTT
Ä Ç<äs› ÷¡ ˇø£ dü‘ê´‘·à≈£î s¬ +&ÉT |üøeå£ TT\ e+{Ïyês¡T. nì mi>∑&yÉ T˚
–] Á|ü<äøÏåDeTT jÓTTø£ÿ ~e´|òü\eTT.
dü«dæú‹ qT+&ç $&çe&ç, ‹]– eTs¡\ Ä dü«dæú‹øÏ #˚s¡Te÷s¡Zy˚T
J$‘·eTì Á|üuÀ~Û+#˚ ~e´Á|üã+<ÛäeTT –] Á|ü<äøÏåDeTT.
–] Á|ü<äøÏåDeTT Jeq ÁuÛ≤+‘·T\qT ‘=\–düTÔ+~. XÊØs¡ø£
e÷qdæø£ s¡T>∑à‘·\qT ‘=\–düTÔ+~. düø£\ X¯óuÛ≤\qT ø£*–düTÔ+~.
nì˝≤#·\•yê! nì˝≤#·\•yê! n+≥÷ yê∫ø£ »|üeTT‘√
Á|ü<äøÏåDeTT #˚j·TTyê]øÏ yÓ÷ø£åeTT ø£s¡‘·˝≤eT\ø£eTT.
–] Á|ü<øä DåÏ eTT nqTq~ dü+#ês¡ ‘·|dü Tü ‡. ≈£Ls¡TÃ+fÒ ≈£î<äsì¡
<Ûë´q+ Á|ü<äøÏåDeTT #˚j·TT≥e\q ≈£î<äTs¡Tqì uÛÑ>∑yêHé l s¡eTD
eTVü≤s¡T¸\ yês¡T eø±ÿDÏ+∫ j·TTHêïs¡T.
***
l dü < ä T Z s ¡ T dü T ÁãVü ≤ àDT´\ yês¡ T á –] Á|ü < ä ø Ï å D
dü+Á|ü<ëj·÷ìï |ü⁄q'ÁbÕs¡+uÛÑ+ #˚dæj·TTHêïs¡T. yê] ÄodüT‡\‘√
á dü + Á|ü < ëj· T + ìs¡ + ‘· s êj· T +>± ø=qkÕ>±\ì
lC≤„qÁ|üdü÷Hê+_ø±<˚$ düy˚T‘· lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡Tì ø£è|ü ≈£L&Ü
‘√&Éyê«\ì y˚&ÉT≈£î+≥THêïeTT.
Ç|üŒ{Ïπø Á|ü‹ bÂs¡í$T s√Eq ø=+<äs¡T uÛÑ≈£îÔ\T ¬ø’˝≤dü–]
Á|ü<øä D
åÏ eTT #˚jT· T#·THêïs¡T. ÁX¯<ë∆d≈ü î£ \Ô T >∑\ eT]ø=+‘·eT+~ #˚]q
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 9 10
jÓT&É\ á –] Á|ü<äøÏåDeTT nHÓ&ç düHê‘·q dü+Á|ü<ëj·TeTT eT]+‘· C≤„Hê+ã <äj·÷eTsTT
n_Ûeè~∆ #Ó+<ä>∑\<äT.
<äøÏåD ¬ø’˝≤düyÓTÆq lø±fi¯Vü≤dæÔ πøåÁ‘·+˝À |üs¡eT•e⁄&ÉT
ø=+>∑T|ü≥Tº≈£îì ‘·*¢ #·T≥÷º ‹]π> |üdæ u≤\Tì e˝… ø=+&É yêj·TTs¡÷|ü+˝À lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡T&ÉT>± ø=\TyÓ’ ñHêï&ÉT. Çø£ÿ&É
#· T ≥÷º ‹]π > yês¡ T eTq‘· * ¢ C≤„ q Á|ü d ü ÷ Hê+ã yê‘· ‡ ˝≤´ìøÏ bÕs¡«r<˚$ C≤„qÁ|üdü÷Hê+ã>± |üP»\+<äT≈£î+{À+~. ñe÷<˚$
bÕÁ‘·T\>∑T<äTs¡T >±ø£. C≤„qÁ|üd÷ü Hê+ã>± Á|üU≤´‹>±+#·&ÜìøÏ dü\ú |ü⁄sêD+˝À ÄdüøøÔÏ s£ y¡ TÓ qÆ
uÛ÷Ñ ˝Àø£ Á|ü<øä DåÏ + #˚dqæ wüDTàKTì ø£+fÒ ø¬ ˝’ ≤dü–] Á|ü<øä DåÏ + ø£<∏ä ñ+~.
#˚dæ C≤„q|òü˝≤ìï bı+~q >∑D|ü‹j˚T dü÷ø£åà+˝À yÓ÷ø£åeTTqT ¬ø’˝≤düyêdüT&ÉT #ê˝≤ eTTKT´\≈£î e÷Á‘·y˚T •e|ü+#êø£å]
bı+~qyê&ÉT. n{Ϻ düT\uÛÑe÷s¡ZeTTqT eTqeTTqT nqTdü]+∫ eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#˚yê&ÉT. nsTT‘˚ ‘·q≈£î ≈£L&Ü eT+Á‘êìï
‘·]sTT+‘·TeTT >±ø£. ñ|ü<˚•+#ê\ì n+_ø£ |ü≥Tºã{Ϻ+~. •e⁄&ÉT q#·Ã C…|æŒHê ÄyÓT
*** $q˝Ò<äT. ∫es¡≈£î z X¯óuÛÑ eTTVüAs¡Ô+˝À nsêú+–øÏ |ü+#êø£å]
eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ê&ÉT. ‘·q n+<ä#·+<ë\T #·÷dæ yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’
ªC≤„q Á|üd÷ü Hê\Tµ Á>∑+<∏+ä n<ä+› ˝≤+{Ï~. uÛÑe⁄&ÉT ‘·q≈£î |ü+#êø£å] eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ê&Éì #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√
me]øÏyês¡T ‘·eT dü«dü«s¡÷bÕìï n+<äT˝À #ÓãT‘·T+&É>± $ì ÄÁ>∑Væ≤kÕÔ&ÉT. uÛÑ÷˝Àø£+˝À eT‹˝Òì dæú‹˝À
#·÷düT≈£îì Äq+~düTHÔ êïs¡+‘˚. á $wüj·T+˝À ñ+&Ü\ì X¯|æ+#ê&ÉT. rÁe+>± u≤<Ûä|ü&çq bÕs¡«r<˚$ XÊ|ü$yÓ÷#·q
ø√]+~. <äøÏåD ¬ø’˝≤dü+˝À ‘·|üdüT‡ #˚ùdÔ ‹]– ~e´ X¯≈£îÔ\T ekÕÔj·Tì
eTqyÓTes¡eT÷ ø£s¡Ô\+ ø±eTT. es¡+ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. ø¬ ˝’ ≤dü+˝À ÄyÓT e~*q ~e´<˚V≤ü + uÛ÷Ñ ˝Àø£+˝À
eTq+ á Á|ü|ü+#êìøÏ Ç∫Ã+~ n<ë›H˚ï. e÷πs&ÉT eèø£å+ (_\«+)>± e÷]+~. #Ó*ø£‘ÓÔ\‘√ uÛÑ÷˝Àø±ìï #˚]q
ñe÷<˚$ <äøDåÏ ø¬ ˝’ ≤kÕìøÏ <ë] ‘Ó*j·Tø£ ‹s¡T>∑T‘·T+&É>± $Hêj·T≈£î&ÉT
|ü⁄düÔø±ìï ø±<äT. >∑T]Ô+∫ ‘·*¢ì <äøÏåD¬ø’˝≤dü+˝À e<äT\T‘ê&ÉT. nø£ÿ&É •e*+>±ìï
` ldü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´\T @sêŒ≥T #˚düT≈£îì Á|ü‹s√p |üP»\T #˚ùd~. |ü\Te⁄s¡T ãTTwüß\T,
eTTqT\T ÄyÓT |üP»\qT #·÷dæ Äos¡«~+#ês¡T. ∫es¡≈î£ |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 11 12
Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ >∑s¡«+ e\¢ ø£*π> nqsê∆\qT $e]+∫ ~e´X¯≈£îÔ\qT ***
Á|ükÕ~+#ê&ÉT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü <äøDåÏ ø¬ ˝’ ≤dü+˝À ‘·q‘√ bÕ≥T ø=\TyÓ’ }s¡ø£ ñ+&É&É+ e÷j·T≈£î ‘Ó*j·T<äT.
ñ+&Ü\ì Ä<˚•+#ê&ÉT. |üs¡eT•e⁄&ç e<ä› C≤„q+ bı+<ä&É+ e\¢
ø£<ä\&É+ |üs¡ÁãVü‰àìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
neTàyê]ì Çø£ÿ&É C≤„q Á|üdü÷Hê+_ø£>± ø=\TdüTÔHêïs¡T. n+<äTe˝Ò¢
<˚yê\j·T+˝Àì neTàyê] eT÷\ $Á>∑V≤ü + •e |ü+#êø£]å eT+Á‘êìï á ¬s+{Ï düŒs¡Ù‘√ |ü⁄{Ϻqyê&˚ Je⁄&ÉT.
$+≥Tqï≥T¢ ˇø£yÓ’|ü⁄ e+– ñ+≥T+~. B+‘√ á πøåÁ‘·+˝À Je⁄&ÉT HêDÒìøÏ u§eTà u§s¡TdüTe˝… #·\ ` n#·\ Á|üeè‘·T\Ô qT
nø£åsêuÛ≤´kÕ\T $X‚wü+>± »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. Ä~ X¯+ø£sê#ês¡´ á ø£*– ñ+{≤&ÉT. n+<äTe\¢H˚ Je⁄&ÉT ã+<Ûä yÓ÷ø£åeTT\≈£î eT<Ûä´
πøåÁ‘êìï <ä]Ù+∫ neTàyê]øÏ l#·Áø±ìï Á|ü‹wæº+#ês¡T. |üPC≤s¡T\T }–dü˝≤&ÉT‘·T+{≤&ÉT.
≈£î+≈£îe÷s¡Ãq\qT l#·Áø£+ô|’ y˚dæ uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î Á|ükÕ<ä+>± |ü+#·T‘ês¡T. Je⁄&çøÏ XÊX¯«‘·yÓTÆq ã+<ÛäeT÷ ˝Ò<äT.
Ä ≈£ î +≈£ î eTqT ô|≥Tº ≈ £ î +fÒ dü ø £ \ X¯ ó uÛ ≤ \T ø£ \ T>∑ T ‘êsTT.
XÊX¯«‘·yÓTÆq yÓ÷ø£åeT÷˝Ò<äT.
C≤„qÁ|üdü÷Hê+ã dü<ë eTqyÓ+fÒ ñqï≥T¢ nqTuÛÑ÷‹ ø£\T>∑T‘·T+~.
ªªø±o˝À ø£qTeT÷ùdÔ>±˙ sêì yÓ÷ø£å+ ø±fi¯Vü≤dæÔ˝À ø±\T ô|&ç‘˚ á ©\ nq+‘·+.
edüTÔ+~.µµ nqï kÕyÓT‘· nø£åsê\ dü‘·´+. ªªm+<äT≈£î?µµ nqï Á|üX¯ï nqedüs¡+.
neTà C≤„Hê+ãj˚T dü<äTZs¡Te⁄>± ne‘·]düTÔ+~. ***
ne‘ês¡eTT <ë*Ãq Á|ü‹ ˇø£ÿ{° »>∑Hêà‘· ◊q bÕs¡«‹ á nq+‘·yÓTÆq (m|üŒ{Ïø° eTT–+|ü⁄ ˝Òì) ©\˝À uÛ≤>∑+>±H˚
dü«s¡÷|üy˚T. neTà bÕs¡«‹ á uÛÑT$ô|’ ne‘·]+∫ <äøÏåD ¬ø’˝≤düeTqT l ø±fi¯Vü≤dæÔ
nìï Á|üø£è‘·T\≈£î (dü«uÛ≤eeTT\≈£î) Ä<Ûës¡ ‘·‘·Ô«yÓTÆ ìsêø±s¡ |ü⁄D´ πøåÁ‘·eTTq C≤„q Á|üdü÷Hê+_ø£jÓÆT $sêõ\T¢‘√+~.
|üs¡ÁãVü≤à dü«s¡÷|üyÓTÆ ñqï Ä |üs¡eT|ü⁄s¡TwüßìøÏ ne‘ês¡eTT dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´ì s¡÷|ü+˝À C≤„q Á|üuÀ<Ûä+ #˚dü÷Ô
<ë\Ãe\dæ q nedü s ¡ e TT>±ì, neø±X¯ e TT >±ì ˝Ò < ä T . õC≤„düTe⁄\≈£î C≤„Hê]Ôì rs¡Tk˛Ô+~.
s¡+>∑T\sê{≤ïìøÏ eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT˝À nìï >∑TÁsê\ |üsT¡ >∑T\≈£î Ä<Ûës¡yTÓ ,Æ ***
n#·\yÓTÆ ñqï düÔ+uÛÑ+ e+{Ïyê&ÉT |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 13 14
s¡÷bÕsTT˝À Á|ü‹ ô|’kÕ H˚qT n+≥T+~. ª<˚e⁄ìøÏ $&ç>± Hê≈£î ñìøÏ ˝Ò<äT. H˚qT |ü]|üPs¡Tí&ÉqTµ nì
ø±ì ªs¡÷bÕsTTµ H˚qT nq≥+ y˚iT. Je⁄&ÉT Á>∑Væ≤+#˚ei≈£î Je⁄&ÉT |ü&˚ ‘·|üH˚ Ä<Ûë´‹àø£+ nsTT´+~.
sê»´+˝À Á|ü‹ bÂs¡T&É÷ H˚qT n+{≤&ÉT. Je⁄ì ‘·|üq ‘·|üdüT‡>± e÷s¡{≤ìøÏ Ä <˚e⁄ì ªX¯øÏÔµ nH˚ø£
ø±ì sêE ªH˚qTµ nq&É+ y˚iT. s¡÷bÕ\‘√ á uÛÑ÷MTà<ä ne‘·]+∫ nqTÁ>∑Væ≤düTÔ+≥T+~. n+<äT˝À
z s¡÷|üy˚T ªªldü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+µµ.
»>∑‘·TÔ˝À Á|ü‹ J$ H˚qT n+≥T+~.
ø±ì <˚e⁄&ÉT H˚qT nq&É+ y˚iT. nì˝≤#·\•e⁄ì dü>∑uÛ≤>∑yÓTÆq lC≤„qÁ|üdü÷Hê+_ø± <˚$
ldü<äTZs¡Te⁄>± ne‘·]+∫ nqTÁ>∑Væ≤+∫q ~y√´|ü<˚X¯y˚T á
ˇø£{Ï e´wæº s¡÷|ü+. ªC≤„qÁ|üd÷ü Hê\Tµ.
eTs=ø£{Ï dü$Twæº s¡÷|ü+.
neTè‘·bÕq+ #˚dqæ ø£Då y˚T neTè‘·T&Óq’ ≥T¢ á ~e´Á>∑+<∏ëìï
e´wæº s¡÷bÕìøÏ »&É+ nì ù|s¡T. bÕsêj·TD+ #˚dæq ø£åDy˚T |üPsêíqTuÛÑe+ ø£\>∑&É+ ‘·<∏ä´+.
dü$Twæº s¡÷bÕìøÏ #Ó’‘·q´+ nìù|s¡T.
***
$<äT´‘Y düŒs¡Ù e\q »&ÉyÓTÆq j·T+Á‘·+˝À ø£<ä*ø£ ø£*–q≥T¢,
kÕ<Ûës¡D+>± bÕsƒ¡≈£î&ÉT Á>∑+<∏ëìï mqTïø=+{≤&ÉT. ø±˙ á
<˚e⁄ì dü+düŒs¡Ù e\q »&És¡÷|üyÓTÆq Je⁄ì˝À ªH˚qTµ nqï nVü≤+ Á>∑+<∏ä+ bÕsƒ¡≈£îDÏí mqTïø=+≥T+~. nH˚~ yêdüÔe+.
düTŒ¤s¡D ø£*–+~.
***
n+<äTe\¢H˚ <˚e⁄&É÷ H˚qT n+{≤&ÉT.
l düTÁãVü≤àD´ >∑Ts¡T<˚e⁄\yês¡T lø±fi¯Vü≤dæÔøÏ 5 yÓTÆfi¯fl
Je⁄&É÷ H˚qT n+{≤&ÉT.
<ä÷s¡+˝À ñqï ø=D‘·H]˚ nH˚ Á>±eT+˝À $»j·T\øÏàå ` dæ<j ›ä T· ´ nH˚
*** |ü⁄D´ <ä+|ü‘·T\≈£î 24`8`1942q »ìà+#ês¡T.
düeTTÁ<ä+˝À ø£*ùdei≈£î q~øÏ ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\‘√ ≈£L&çq yê]~ e´ekÕj·T ≈£î≥T+ãeTT.
Á|üyêVü≤+ ñqï≥T¢, <˚e⁄ì˝À ø£*ùdei≈£î Je⁄ìøÏ düTK <äT'Ks¡÷|ü+‘√ 19 @≥ |ü<ëàe‹>±]‘√ $yêVü≤+. X¯+uÛTÑ , ø£èwü,í j·TT>∑+<Ûsä Y
≈£L&çq dü+kÕs¡+ ñ+≥T+~. eTT>∑TZs¡T dü+‘êq+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 15
1975q ñ<√´>∑Ø‘ê´ lø±fi¯Vü≤dæÔ ¬ø’ø±\M~Ûj·T+<äT ø±|ü⁄s¡+
ô|≥º&É+ »]–+~.
***
l dü<Tä sZ T¡ <˚e⁄\yês¡T ‘·q ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À ø=qkÕ–dü÷HÔ ˚
‘·‘«Ô· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ yê´|üø±\‘√qT, >∑Ts¡Te⁄\‘√qT ø±\+ >∑&ùç |yês¡T.
1988˝À H˚qT, Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˇãT“ Á|ükÕ<é Ç<ä›s¡eT÷ dü<äTZs¡T
düìï~ÛøÏ #˚] Ä ~e´yÓTÆq dü<äTZs¡T dü‘·‡+>±ìøÏ ‘=* düuÛÑT´˝…’HêeTT.
Á|ü ‹ @{≤ dü ‘ · ‡ +>∑ + ˝À ls¡ e TD »j· T +‹ ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\qT
ìs¡«Væ≤düT+Ô &É&+É e\q, H˚qT dü«j·T+>± ls¡eTD Áù|$T≈£î&ÉT ø±e&É+
e\q Ä dü‘‡· +>±ìøÏ ªs¡eTD dü‘‡· +>∑+µ nì ù|s¡T ô|≥º&+É »]–+~.
***
ldü < ä T Z s ¡ T <˚ e ⁄\yê]øÏ ‘=* Ä<Û ë ´‹àø£ >∑ T s¡ T e⁄
lMs¡j·T´>±s¡T. ÁãVü≤à+>±] eTqesê\T nsTTq áX¯«s¡eTà>±]
•wüß´&Ó’q lX¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T •wüß´&˚ lMs¡j·T´>±s¡T. Ms¡j·T´>±s¡T
|æqï ej·TdüT˝À |üX¯óe⁄\ ø±|ü]. }] ∫es√¢øÏ yê{Ïì rdüT¬ø[¢
y˚Tù|yê&ÉT. nø£ÿ&˚ ñqï X¯+uÛTÑ >∑Ts¡TkÕ«$T düe÷~Û ns¡T>∑Tô|’ $ÁXÊ+‹
rdüT≈£îH˚yê&ÉT.
z sêÁ‹ X¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T ~e´‘˚»düT‡‘√ yÓ*–b˛‘·÷
<äsÙ¡ q$T#êÃs¡T Ms¡jT· ´>±]øÏ. sê! HêyÓqTø£ nì Ä<˚•+#ês¡T. yÓTøÆ +£
ø£$Tàqyê&ç˝≤ n˝≤ kÕ«$T yÓqTπø q&É∫ yÓ[¢ b˛‘·THêï&ÉT. }] ∫es¡
˙{Ï ø=\qT e<ä≈› î£ rdüTø¬ [¢ eT+Á‘√|ü<X˚ +¯ #˚XÊs¡T Ms¡jT· ´>±]øÏ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
16
n|üŒ≥Tï+∫ Ms¡j·T´>±]øÏ ø=ìï ~e´X¯≈£îÔ\T ø£*>±sTT. @
C≤‘·ø£ #·Áø±\T y˚j·Tø£H˚ eTìwæì n˝≤ #·÷&É>±H˚ yê] uÛÑ$wü´‘·TÔ
n+‘ê #Óù|Œùdyês¡T.
ªª˙≈£î á X¯≈£îÔ˝…˝≤ ø£*>±sTT?µµ nì n&ç–‘˚ ªHê >∑Ts¡Te⁄
X¯+uÛÑT>∑Ts¡T kÕ«$T nqTÁ>∑Vü≤+µ nH˚yê&ÉT. }fiÀ¢ yêfi¯¢+‘ê
qe⁄«≈£îHêïs¡T. ø±s¡D+ X¯+uÛÑT>∑Ts¡TkÕ«$T 300 @fi¯¢ ÁøÏ‘·y˚T düe÷~Û
nj·÷´s¡T. Ç|ü&Ó˝≤ ˙≈£î >∑Ts¡Tee⁄‘ê&ÉT? nì ùV≤fi¯q #˚ùdyês¡T.
Ms¡j·T´≈£î zs√E bÂs¡Twü+ e∫à düe÷~Û ‘·y˚«XÊs¡T. }]
»qeT+‘ê nø£ÿ&É≈î£ #˚]+~. X¯+uÛTÑ >∑Ts¡TkÕ«$T •s√uÛ≤>∑+ ø£qã&ç+~.
m>∑‘ê[ #˚dæq yês¡+‘ê Ms¡j·T´ bÕ<ë\ô|’ |ü&ç ø£åe÷|üD ø√sês¡T.
Ms¡j·T´ XÊ+‹+#ês¡T.
‹]– düe÷~Û eT÷ùdkÕs¡T.
***
l dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´\yê] düreTDÏ |ü<ëàe‘·eTà>±]
u≤e>±πs á Ms¡j·T´>±s¡T.
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ô|fi¯¢sTTq Áø=‘·Ô˝ÀH˚ Ms¡j·T´>±] Ä<Ûë´‹àø£
X¯øÏÔì >∑T]Ô+∫ yê] bÕ<ë\≈£î n+øÏ‘·+ nsTTb˛j·÷s¡T.
ªª˙≈£î yÓTT<ä≥ eT>∑dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ä |æ˝≤¢&çøÏ e÷
>∑Ts¡Te⁄ >±¬s’q ªªX¯+uÛÑT>∑Ts¡Tµµ ù|s¡T ô|≥Tº. nì Äos¡«~+#ês¡T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 17 18
Ms¡j·T´>±s¡T nqï≥Tº>±H˚ >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ eT>∑ dü+‘êq+ ø£*–+~. @&Ü~øÏ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ e÷Á‘·+
ªªX¯+uÛÑT Á|ükÕ<éµµ nì HêeTø£s¡D+ #˚XÊs¡T. _]j·÷ì ‘Ó|æŒ+#·T≈£îì ‹H˚yês¡T.
lMs¡jT· ´>±s¡T l$<√´bÕdü≈î£ \T ªªl|”s+¡ƒ µµ ÇkÕÔqT rdüTø√ M] dü+s¡ø£åD˝À >∑Ts¡Te⁄>±s¡T 90 s√E\T ñ|üyêdü Bø£å
nHêïs¡T. #˚XÊs¡T.
ªªMT Äosê«<ä+ ˇø£ÿ{Ï #ê\T. @ |”se¡ƒ T÷ Hê ø=<äTµ› µ nHêïs¡T ‘ê‘·>±s¡T 18.10.1990q eTVü‰ìsê´D+ bı+<ës¡T. n|üŒ{ÏøÏ
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T. ‘ê‘·>±] ej·TdüT‡ 101.
ªªn~ m|ü&É÷ ñ+≥T+~µµ nì Äos¡«~+#ês¡T Ms¡jT· ´>±s¡T. ***
Ä Äosê«<äyT˚ Ç|üŒ{Ïei≈£î qqTï q&ç|kæ ˛Ô+~ n+{≤s¡T >∑Ts¡Te⁄>±] Á|üuÀ<Ûä kÕsêìï ˇø£ÿeTTø£ÿ˝À #ÓbÕŒ\+fÒ`
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T.
ªªHê‘√ düVü‰ düs¡«eT÷ Hê˝À ñqï≥T¢qï~µµ
***
***
¬s+&Ée Ä<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄ l‘ê‘·>±s¡T. Væ≤e÷\j·T jÓ÷–.
ªªH˚qTµµ ˇø£ÿfÒ dü‘·´eTT (ñqï~)
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ‘ê‘ê>±s¡T 1970˝À |ü]#·j·T+ nj·÷´s¡T.
HêeTs¡÷bÕ\‘√ ≈£L&çq H˚qT,
‘ê‘·>±s¡T 1916˝À lwæ]&ûkÕsTT u≤u≤qT Á|ü‘·´ø£å+>±
<ä]Ù+#ês¡T. u≤u≤ eT<Ûë« Áu≤Vü≤àDT&Éì yês¡T nHêïs¡T. áH˚qT≈£î eTT&ç|ü&ç ñqï »>∑‘·TÔ
‘ê‘·>±s¡T #ê˝≤ ø√|æwæº. n+<äØï ‘Ó>∑ ‹fÒºyês¡T. <˚e‘·\qT yÓTT‘·Ô+ ø£*|æ ndü‘·´y˚T (ñqï≥T¢qï~)
≈£L&Ü. á $wüj·T+ ns¡∆yÓTÆ‘˚
C≤„Hê+ã, düTÁãVü≤àD´ kÕ«$T, y˚eTq á eTT>∑TZ]ì e÷Á‘·+ Çø£ ‘êqT @$T>± ñHêï
>ös¡e+‘√ qeTdüÿ]+#·T≈£îH˚yês¡T. ‘·qπøMT Çã“+~ ñ+&É<äT.
Ä Çã“+~ ˝Òì dæú‹j˚T yÓ÷ø£åeTT.
>∑+C≤sTT, kÕsêsTT, ;&ç, {°, Á‘êπ>yês¡T.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 19
ªªl dü<Tä sZ T¡ uÀ<Û\ä qT Á|ü‘´· ø£+å >± $qïyês¡T <Ûqä T´\Tµµ nHêïs¡T
nHêïJsêe⁄>±s¡T. Ç~ ì»+.
yê] bÕ<ë\ e<ä› ≈£Ls=Ãì Ä ~e´yÓTÆq Á|üuÀ<Ûë\qT
$+≥T+fÒ #Ó$ qT+∫ Vü≤è<äj·÷ìøÏ m&É‘Ó>∑ì z neTè‘·|ü⁄<Ûës¡
Á|üeVæ≤düTÔqï≥Tº+&˚~.
$qï uÀ<Ûä\qT H˚qT ‹]– ÁyêdüT≈£îH˚ yê&çì. ny˚ ªC≤„q
Á|üdü÷Hê\Tµ>± Á|ü#·T]+|üã&ܶsTT. Ä ~e´uÀ<Ûäq\qT ‹]–
ÁyêdüTø√e&É+˝À Ä e÷<ÛäTs¡´+ ‘·–Z ñ+&˚~. ø±s¡D+, nqTuÛÑyêìøÏ
e÷Á‘·y˚T |ü]$T‘·yÓTÆq Ä |üs¡‘·‘êÔ«ìï |ü]$T‘·T\T ø£*–q uÛ≤wü˝À
Ç]øÏ+#ê\ì Á|üj·T‹ï+#·&Éy˚T.
dü<äTZs¡T düìï~Û˝À eTÚqy˚T >=|üŒ ñ|ü<˚X¯+>± ñ+&˚~.
Ä eTÚHêìï @ uÛ≤wü˝À m˝≤ ÁyêdüTø√>∑\+?
ø±ã{Ϻ C≤„q Á|üd÷ü Hê\T nH˚$ dü<Tä sZ T¡ jÓTTø£ÿ j·T<Ûës¡∆ dü«s¡÷|ü+
ø±H˚ ø±<äT.
dü<äTZs¡T dü«s¡÷bÕìï }Væ≤+∫ u≤ãT ^düT≈£îqï }Vü‰ ∫Á‘·y˚T
á C≤„q Á|üdü÷Hê\T.
dü<Tä sZ T¡ düìï~ÛøÏ #˚sá &ÜìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü ˚ ∫s¡THêe÷ e÷Á‘·yT˚
á C≤„q Á|üdü÷Hê\T.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
20
eTãT“\ qT+&ç y˚T&Éô|’ |ü&çq es¡¸|ü⁄ ˙s¡T dæ+Vü≤|ü⁄ u§eTà
H√{Ï qT+&ç C≤\Tyê]q≥T¢ $X¯«#Ó’‘·Hê´ìøÏ n~ÛcÕºq<˚e‘· nsTTq
C≤„q Á|üd÷ü Hê+ã ‘·q <äj÷· Vü≤è<äjT· + qT+&ç yÓ\Te&çq Ä ~e´yêDÏì
õC≤„düTe⁄˝…’q ‘·q •X¯óe⁄\≈£î n+~+#·&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îqï
ñ|üø£s¡Dy˚T ldü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´ >∑Ts¡T<˚e⁄\yês¡T.
yê] uÀ<Ûä˝À¢ @<Ó’Hê Áø=‘·Ô $wüj·T+ ˇø£{Ï <=]¢q|ü&ÉT`
ªªH˚qT ≈£L&Ü MT‘√ bÕ≥T Ç|ü&˚ $HêïqTµµ....
ªªHê≈£Lÿ&Ü á $wüj·T+ Ç|ü&˚ ‘Ó*dæ+~.µµ nq&É+ ø£<äT›.
‘·q Á|üuÀ<Ûë\≈£î ‘êH˚ yÓTT<ä≥ ÁXÀ‘·>± ñ+{≤s¡T. H˚qT #ÓbÕŒqT
nqï nVü≤+ yê]øÏ @ ø√XÊHê ñ+&˚~ ø±<äT. ì‘·´e´eVü‰sê˝À¢ ôd‘’ +·
ªø°µ Ç∫Ãq u§eTà˝≤ ‘·≥dü+Ô >± ñ+&ç ‘·q |üìì ‘êqT n˝≤ #˚dTü ≈£î+≥÷
yÓ[b¢ ˛‘ês¡T. @ |üì #˚dTü HÔ êï, e÷{≤¢&TÉ ‘·THêï yê] eTTK+˝À ∫s¡Tqe⁄«
#Ó]π>~ ø±<äT.
***
Á|ü|ü+#êìøÏ Vü≤è<äj·T+ ns¡TD≤#·\+.
C≤„HêìøÏ Vü≤è<äj·T+ nì˝≤#·\+.
ns¡TD≤#·\+˝À düTÁãVü≤àDT´&ÉT s¡eTDT&ÉT>± ñHêï&ÉT.
nì˝≤#·\+˝À s¡eTDT&ÉT düTÁãVü≤àDT´&ÉT>± ñHêï&ÉT.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 21
ns¡TD≤#·\ s¡eTDTì ‘·‘«Ô· yÓu’ yÑÛ êìøÏ ø=qkÕ–+ù| ldü<Tä sZ T¡
düTÁãVü≤àDT´\T.
s¡eTD düìï~Û˝À ñqï+‘· XÊ+‹, ø±+‹ ldü<Tä sZ T¡ düìï~Û˝Àq÷
ì+&ç ñ+≥T+~.
Ç+{À¢ z eT÷\ ñqï |üP\≈£î+&û qT+&ç yÓ\Te&çq |ü]eTfi¯+
Ä >∑<ä+‘ê ì+&çb˛sTTq≥T¢ Á|ü|ü+#·+˝À @ eT÷\ @ eTVü≤˙j·TT&ÉT
>∑T≥Tº>± J$düTÔHêï yê] ñìøÏ ˝Àø±ìø£+‘ê ÁX‚j·Tdüÿs¡+ ne⁄‘·T+~.
yê] nqTÁ>∑Vü≤+ Á|ü‹ J$øÏ düeT+>± |ü+#·ã&ÉT‘·T+~.
n+<äTπø y˚\eT+~ dü+düÿs¡Ô\T #˚j·T˝Òì |üìì >∑TVü≤˝À
≈£Ls¡TÃH˚ z ãTTwæ ìX¯Ùã›+>± |üP]Ô #˚j·T>∑\&ÉT.
dü<äTZs¡T ñìπø ˝Àø±ìøÏ Äosê«<ä+.
***
Hê 9e @≥ e÷ ne÷à Hêqï ls¡eTD≤ÁX¯e÷ìøÏ yÓfi≤¢s¡T.
qqTï e÷ ô|<ä Hêqï e<ä› e~* ô|{Ϻ.
e÷ neTà>±s¡T ls¡eTD≤ÁX¯e÷ìï <ä]Ù+∫ >=|üŒ Äq+<ëìï
bı+~+~. ‹]>=#êÃø£ leTVü≤]¸ >∑T]+∫ >=|üŒ>± e]í+∫ #Ó|æŒ+~.
ªªÄVü‰! jÓ÷– n+fÒ n˝≤ ñ+&Ü*!µµ nqï n_ÛÁbÕj·T+ Ä
∫qï ej·TdüT‡˝ÀH˚ Hê≈£î ø£*–+~.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
22
ø±˝ÒJ #·~y˚ s√E˝À¢ H˚qT #·\+ n_Ûe÷ìì. Äj·Tq Áyêdæq
|ü⁄düÔø±*ï u≤>± #·~y˚yê&çì. Äj·Tq |ü⁄düÔø±˝À¢ nø£ÿ&Éø£ÿ&É
s¡eTD≤ÁX¯eT+, s¡eTD uÛÑ>∑yêHé Á|ükÕÔeq edü÷Ô ñ+&˚~.
***
1990 y˚T 19q ldü<äTZs¡T <˚e⁄\yês¡T Hê≈£î ncÕºø£åØ
eT+Á‘êìï ñ|ü<˚•+#ês¡T.
uÛÑs¡<ë«» rs¡ú+˝Àì •yê\j·T+˝ÀqT,
es¡<äsê»kÕ«$T Ä\j·T+˝ÀqT <Ûë´qkÕ<Ûäq #˚düT≈£îH˚yêDÏí.
<Ûë´q rÁe‘· e\q ‘·s¡#·÷ H˚qT <Ûë´ì+#˚
uÛÑ>∑e‘Y s¡÷|üeTT ø£\˝À ø£qã&˚~.
<ëìì >=|üŒ>± uÛ≤$+∫, >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ >∑s«¡ +>± #Ó|ü ≈£îHêïqT zs√E.
Ä Á|üø£ÿH˚ |ü&ÉT≈£îì ñqï ≈£îø£ÿqT #·÷|æ+∫,
á ≈£îø£ÿ ø£\˝À ø£qã&çHê n+‘˚. ø£\ ø£˝Ò nHêïs¡T.
düe÷<Ûëq+ rÁe‘· ø£*–+<˚ ◊q|üŒ{Ïø°
ne>±Vü≤q #˚düT≈£îHêïqT.
n|üŒ≥Tï+∫ ø£\˝À, <Ûë´q+˝À ø£qã&˚
<äèXÊ´\≈£î n+‘· $\Te Ç#˚ÃyêDÏí ø±<äT.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 23 24
H˚qT ø=+‘· m~>±ø£ ` e÷Á‘·y˚T nqTuÛÑe+˝À ñ+&É&É+ yÓTT<ä\sTT´+~.
ªá J$‘·+ ≈£L&Ü ø£\˝≤+{Ï<˚, ñqï≥T¢qï<˚µ
Ä düTŒ¤s¡D Jeq~ e˝… Hê˝À ìs¡+‘·sêj·T+>± Á|üeVæ≤k˛Ô+~.
nì Á|üuÀ~Û+#ês¡T >∑Ts¡Te⁄>±s¡T.
‘·‘·Œ¤*‘·+>± ` Ç+‘·ø£+fÒ >∑Ts¡Te⁄ @$Te«>∑\s¡T?
n‘·&ÉT eTVü≤˙j·TT&ÉT, Ç‘·&ÉT kÕe÷qT´&ÉT Ç+‘·ø£+fÒ •wüß´&ÉT @$T bı+<ä\>∑\&ÉT?
nH˚ uÛÒ<ä+ ‘=\–+~ Hê˝À düVü≤»+>±. ***

*** ôd’qT‡ ªm˝≤?µ nqï<ëìπø düe÷<Ûëq+

H˚qT Ç+ø± ø=+‘· m~>±ø£ ` #ÓãT‘·T+~>±ì ªm+<äT≈£î?µ nqï<ëìøÏ
ªC≤Á>∑‘Y dü«|üï düTwüß|ü⁄Ô\T eT÷&É÷ ø£*|æ z ô|<ä›ø£\µ nì miÏ–q n~ düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT nHêïs¡T
yÓT\≈£îy˚ ˙e⁄. Ä ˙e⁄ ªu≤ãTµ ø±<äT. >∑Ts¡Te⁄>±s¡T dü‘·‡+>∑+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ‘=*Hêfi¯¢˝À.
n~ ª@<√µ Ä ªm+<äT≈£î?µ nqï Á|üX¯ï Hê˝À
n‘·&ÉT ªme&√µ ø£\ø£\+ πs|æ+~.
‘Ó*j·T<äT >±ì ôd’Hé‡ $wüj·T+ düπs,
ªm+<äT≈£î?µ nqï Á|üX¯ï≈£î y˚<ë+‘·+ @+
n<˚ ˙e⁄
n‘·&˚ ˙e⁄ düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ+~? nqï Á|üX¯ï‘√
Hê Ä<Ûë´‹àø±H˚«D yÓTT<ä\sTT´+~.
nì ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ#ê\T. ˙e⁄ eTT≈£îÔ&Éy˚.
***
nì Á|üuÀ~Û+#ês¡T.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT m+<äTø° »>∑‘·TÔqT düèwæº+#ê&ÉT?
<ë+‘√ HêeTs¡÷bÕ\ uÛ≤eq |üP]Ô>±
e÷qe⁄ìøÏ ÁuÛ≤+‹ m+<äT≈£î ø£*–+~?
‘=\–b˛sTT πøe\+ ªH˚qTµ nqï dü<ä«düTÔe⁄ Ç˝≤ Á|ü‹<ëìø° m+<äT≈£î? nì Á|ü•ï+#·&É+ n\yêf…Æb˛sTT+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 25
á ˇø£ÿ $wüj·TyÓTÆ >∑Ts¡Te⁄>±]ì mH√ï s¡ø±\T>± Á|ü•ï+#êqT.
e+<ä\ø=~› Ä<Ûë´‹àø£ Á>∑+<∏ë\qT ‹s¡π>XÊqT.
***
yê•wü˜+˝À Ç˝≤ #Ó|üŒã&ç ñ+~ `
©˝ : Á|ü‹e´øÏÔ m+<äT≈£î y˚<äqqT, nC≤„Hêìï
nqTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT?
düs¡dü«‹ : düèwæº ÁbÕs¡+uÛÑeTTq nq+‘· #Ó’‘·q´eTT HÓ\ø=*Œq
ìj·T‹ n{Ϻ~.
***
$y˚ø±q+<äT\T Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T `
m+<äT≈£î? nqï Á|üX¯ï ‘·s¡ÿ $s¡T<ä∆+.
<˚X¯ø±\ ì$T‘êÔ\ |ü]$T‹˝À düe÷<Ûëq+
@ Hê{Ïø° <=s¡ø£<äT. á |ü]$T‹ ø±e\
@$T düe÷<Ûëq+ ñ+<√ eTq+ á |ü]$T‹ì
n‹Áø£$T+∫‘˚ ‘·|üŒ ‘Ó©<äT. ø±ã{Ϻ $y˚ø£e+‘·T\T
á Á|üX¯ïqT Á‘√dæ |ü⁄#·TÑês¡T.
***
_.$. qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T, s¡eTDT\ eT<Ûä´ dü+uÛ≤wüD Ç˝≤ ñ+~`
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
26
_.$.qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T : |ü]$T‘·+>±HÓ’q sT÷ düèwæº á dü+kÕs¡eTT
<äT'KeTj·TeTT bÕ|ü|+ü øÏ\eTT m+<äTø¬ q’ ~?
ls¡eTDT\T : uÛÑ>∑e~#·Ã¤.
_.$.qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T : uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ Ä Ç#·Ã¤ @$T?
ls¡eTDT\T : n~ <äTπsvj·TeT÷, n‘·s¡ÿ´eT÷ Ä düs¡«X¯øÏÔøÏ
Ç+<äTπø ì$T‘·ÔeTTq÷ Äs√|æ+|ü˝ÒeTT.
düs«¡ düeTs¡eú T÷, düs«¡ »„eT÷, n|ü]y˚Tj·TeT÷
nsTTq n‘·ìøÏ ø√]ÿj˚T$T? ÁbÕ|ü´y˚T$T?
Ä <Ó’e düeTTU≤q »]π> @ø£s¡à\÷ yêìì
n+≥e⁄. dü÷s¡T´ì ÁbÕ|ü+∫ø£ ø£sà¡ \q÷ b˛*Ã
#·÷&ÉT.
Ä @ø±ìøÏ Á|üjÓ÷»Hêù|ø£å\÷, u≤<Ûä´‘·\T
ìs¡÷|æ+#·&É+˝À ns¡ú+ ˝Ò<äT.
n‘·´+‘· øÏ¢wüºyÓTÆq |ü⁄s¡Twüø±s¡`<Ó’eyê<ëìøÏ
á ªuÛ>Ñ e∑ ~#·Ãµ¤ dæ<ë∆+‘·+ #·øÿ£ ì |ü]cÕÿs¡+.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT düs¡« $y˚øÏ, düs¡«X¯øÏÔ, eTq+
$~Û ì]›cÕº˝…’q |ü]ø£sê\eTT, eTq+ #˚ùd
ø±sê´\÷, |ü&˚ø£cÕº\T, uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ m≥T¢
q∫Ñ˚ nfÒ.¢ nìï uÛ≤sê\T ‘·qô|H’ ˚ y˚dTü ≈£îì
eTqø±j·Tq XÊ+‹ì Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 27 28
dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àDT´\ yê]øÏ, 3. s¡eTDT\T.
ns¡TD≤#·\ ìyêdæ˙ nsTTq ∫\ø£eTà >±]øÏ 4. düTÁãVü≤àDT´\T.
eT<Ûä´ »]–q dü+uÛ≤wüD Ç˝≤ ñ+~ ` n+<äTπø ªm+<äT≈£î?µ nqï Á|üX¯ï≈£î
∫\ø£eTà : m+<äT≈£î |ü⁄{≤ºy÷Ó , m+<äT≈£î J$düTHÔ êïyÓ÷ ‘Ó*j·T&É+ á q\T>∑Ts¡÷ #Ó|æŒq düe÷<ÛëHê˝H˚
˝Ò<äT kÕ«MT....! ñ<ëVü≤s¡D\T>± Á|ükÕÔ$+#êqT.
dü<äTZs¡T : eTq*ï uÛÑ÷MTà<ä≈£î |ü+|æqyê&çøÏ ˇø£ÿ&çøÏ e÷Á‘·y˚T á Hê\T>∑T düe÷<ÛëHê\T n+‘·Ø¢q+>±
Ä s¡Vü≤dü´+ ‘Ó\TdüTqT. ‘·‘·«‘·' ˇø£fÒ ◊q|üŒ{Ïø° n+<äT˝À
∫\ø£eTà : n+‘˚Hê kÕ«MT.... s¡eTDT\ ªuÛÑ>∑e~#·Ã¤µ düe÷<Ûëq+ Hê≈£î Á|æj·T+.
dü<äTZs¡T : n+‘˚. ***

Ä düeTdü´qT qTe⁄« ãj·T≥≈£î #ÓbÕŒe⁄. uÛÑ>∑e~#·Ã¤ n+≥THêïs¡T.

y˚T+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. n+‘˚ ‘˚&Ü. uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ ≈£L&Ü Ç#·Ã¤ ñ+≥T+<ë?
me&çøÏ yê&çøÏ dü«‘·+>± ‘Ó\TdüT≈£îH˚ dü‘êÔ ñqï≥¢sTT‘˚ nì dü+<˚Vü≤+ sêy=#·TÃ.
Mfi‚¢ <˚e⁄fi¯¢sTTb˛s¡÷ . . . m+<äT≈£î+&É<äT? Äj·TH˚yÓTÆHê ñ‘·Ô »&ÉT&Ü?
(qe⁄«‘·÷) Mfi‚¢ <˚e⁄fi¯¢sTTb˛‘˚ Everything is possible for GOD.

ªndü\T <˚e⁄&ÉTµ @yÓTÆ b˛yê\? Äj·Tq≈£î n˙ï kÕ<Ûä´y˚T.

*** Äj·Tq eTVü‰ ìj·T+‘·.
Hê Ä<Ûë´‹àø£ Jeq kÂ<ÛëìøÏ Hê\T>∑T düÔ+uÛ≤\T˝≤+{Ï yês¡T `
Ç˝≤H˚ ñ+{≤&ÉT, n˝≤ ñ+&É&ÉT nH˚~
1. e•wüߘ\T. @MT ˝Ò<äT.
2. $y˚ø±q+<äT\T. m˝≤ nsTTHê ñ+{≤&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 29 30
eTq Ç#·Ã¤≈£î uÛÑ>∑e~#·Ã¤≈£î ‘˚&Ü @eT+fÒ ` düø±eT ø£s¡à nsTTHê
Ç#·Ã¤ kÕ«BÛq+˝À eTq+ ñ+{≤+. ìcÕÿeT ø£s¡à nsTTHê
uÛÑ>∑e+‘·Tì kÕ«BÛq+˝À Ç#·Ã¤ ñ+≥T+~. ˙ kÕ«BÛq+˝À ˝Òì$.
*** ***

e´eVü‰s¡+˝À ª<Ûäsêà#·s¡Dµ ñ+&Ü*.

Ç+‘·ø° Ç|ü&˚eT+{≤s¡T?
nqTuÛÑe+˝À ªuÛÑ>∑e~#·Ã¤µ nì ñ+&Ü*.
n+‘ê uÛÑ>∑e~#·Ã¤≈£î e~˝Òdæ }]πø ñ+fÒ m˝≤?
***
˝Àø£+ düÔ+_Û+∫b˛<ä÷....? n+{≤πsyÓ÷.
Hê ñ<˚›X¯+ n~ø±<äT. 1995˝À l<ä‘eÔ· ÷˝≤ eT+Á‘êìï Áyêdæ∫à Á|ü‹~q+ 11kÕs¡T¢
#=|üq 40 s√E\T bÕsêj·TD+ #˚j·TeTHêïs¡T. |üP]Ô nj˚T´ ˝À|ü⁄
˙ |ü⁄s¡Twü Á|üj·T‘·ï+ ≈£L&Ü uÛÑ>∑e~#·Ã¤˝À
ˇø£ ne<Ûä÷‘· <äs¡Ùq+ ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T.
n+‘·sꓤ>∑+ nH˚<˚.
ˇø£&˚<√ >=|üŒ|üì #˚XÊ&Éì ø°]ÔkÕÔ+.
l<ä‘êÔ e÷˝≤ eT+Á‘·eTT
eTs=ø£&ÉT ø±ì|üì #˚XÊ&Éì ì+~kÕÔ+. z+ qyÓ÷ uÛÑ>∑e‘˚ <ä‘êÔÁ‘˚j·÷j·T
Ç<ä›s¡÷ ndü«‘·+Á‘·T˝Ò. düàs¡De÷Á‘· dü+‘·TcÕºj·T
Ç<ä›s¡÷ <Ó’e ìj·T‹øÏ u≤ìdü˝Ò. eTVü‰uÛÑj·T ìyês¡D≤j·T
eTVü‰C≤„qÁ|ü<ëj·T
#·{≤º\T, •ø£å\T ≈£L&Ü Ä <Ó’eìj·T‹˝À n+‘·sꓤ>±˝Ò.
∫<ëq+<ë‘·àH˚
˙ <ë«sê @ ø±sê´ìï HÓs¡y˚s¡TÃø√yê˝À
u≤˝Àqà‘·Ô |æXÊ#·y˚cÕj·T
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˙ #˚‘· ã\e+‘·+>±HÓ’Hêdüπs
eTVü‰jÓ÷–H˚
HÓs¡y˚s¡TÃ≈£î rs¡T‘ê&ÉT.
ne<Ûä÷‘êj·T

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 31
nqdü÷j·÷q+<ä es¡∆Hêj·T
nÁ‹|ü⁄Á‘êj·T
düs¡«ø±eT|òü\Á|ü<ëj·T
z+ uÛÑeã+<Ûä $yÓ÷#·Hêj·T
Ä+ nkÕ<Ûä´kÕ<ÛäHêj·T
ÁV”≤+ düø£\ $uÛÑ÷‹<ëj·T
Áø√+ nkÕ<Ûë´ ø£s¡¸D≤j·T
◊+ yêÁø£Œ<ëj·T
ø°¢+ »>∑Á‘·j·T eoø£s¡D≤j·T
kÂ' düs¡«eTqøå√uÛÑD≤j·T
l+ eTVü‰dü+|üÁ‘·Œ<ëj·T
>ö¢+ uÛÑ÷eT+&É˝≤~Û|ü‘·´ Á|ü<ëj·T
Á<ë+ eTVü‰ ∫s¡+J$H˚
ewü{Ÿ eo≈£îs¡T eo≈£îs¡T
yÍwü{Ÿ Äø£s¡¸j·T Äø£s¡¸j·T
VüQ+ $<˚«wüj·T $<˚«wüj·T
|òü{Ÿ ñ#êä≥j·T ñ#êä≥j·T
sƒ¡' sƒ¡' düÔ+uÛÑj·T düÔ+uÛÑj·T
UÒ+ UÒ+ e÷s¡j·T e÷s¡j·T
qeT' dü+|üHêïj·T dü+|üHêïj·T
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
32
kÕ«Vü‰ b˛wüj·T b˛wüj·T
|üs¡eT+Á‘· |üs¡j·T+Á‘· |üs¡‘·+Á‘êDÏ
∫Û+~ ∫Û+~ Á>∑Vü‰ìïyês¡j·T ìyês¡j·T
yê´BÛHé $HêX¯j·T $HêX¯j·T
<äT'K+ Vü≤s¡j·T Vü≤s¡j·T
<ë]Á<ä´+ $Á<ëej·T $Á<ëej·T
<˚Vü≤+ b˛wüj·T b˛wüj·T
∫‘·Ô+ ‘√wüj·T ‘√wüj·T
düs¡«eT+Á‘· dü«s¡÷bÕj·T
düs¡«j·T+Á‘· dü«s¡÷bÕj·T
düs¡«‘·+Á‘· dü«s¡÷bÕj·T
düs¡«|ü\¢e dü«s¡÷bÕj·T
z+ qyÓ÷ eTVü‰dæ<ë∆j·T kÕ«Vü‰ ˆˆ
Ç~ l >∑Ts¡T<ä‘êÔÁ‘˚j·T #·s¡D≤s¡$+<ës¡ŒDeTdüTÔ....
z+ XÊ+‹' XÊ+‹' XÊ+‹'
***
bÕsêj·TD+ ÁbÕs¡+_Û+∫q 6e s√EH˚ Ç+{À¢ ≈£L&Ü
#Ó|üŒ≈£î+&Ü ls¡eTD≤ÁX¯eT+ yÓfi≤¢qT. n<˚ Hê s¡eTD≤ÁX¯eT Á|ü<ÛäeT
dü+<äs¡Ùq+ (16.05.1995) ls¡eTD eTVü≤]¸ ø£+fÒ >=|üŒ ne<Ûä÷‘·
Ç+¬øes¡THêïs¡T? nì nqT≈£îHêïqT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 33
ÄÁX¯eT+ Ç+ø± |òüsê¢+>∑T <ä÷s¡+ ñ+&É>±H˚ ÄÁX¯eT
HÓeTfi¯ó¢ ‘·eT wü&É®eT dü«sê\‘√ kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±sTT.
ÄÁX¯eT+˝À Á|üy˚•+#·>±H˚ Hê>∑TeT*¢ düTyêdüq ∫s¡Tqe⁄«‘√
|ü\Tø£]+∫+~.
HêπøMT @B Áø=‘·Ô>± ‘√#·˝Ò<äT. #ê˝≤ ø±\+ ‘·sê«‘· Hê
|ü⁄{Ϻì+{ÏøÏ e∫à #˚s¡T≈£îHêïqì|æ+∫+~. uÛÑ>∑yêHé düe÷~Ûì
<ä]Ù+#·>±H˚ ‘·|æŒb˛sTTq _&ɶ ‹]– ‘·q ‘·*¢ e<ä›≈£î #˚]q≥T¢
X¯ó≈£î&ÉT »q≈£î&ç e<ä› düe÷<Ûëq+ bı+~q≥T¢ HêeTqdüT‡ XÊ+‹+∫+~.
bÕ‘·V‰ü ˝À¢ H˚\ì ‘·&$ç T ‘·&$ç T #·÷düT≈£îHêïqT. n~ uÛ>Ñ y∑ êqT\
bÕ<ä düŒs¡Ù‘√ |ü⁄˙‘·yÓTÆq H˚\ ø£<ä÷! uÛÀ»q Vü‰\T eTT+<äT qT+∫
yÓfi¯ó‘·T+fÒ, ˇø£‘·qT ‘·\T|ü⁄ ‘Ós¡∫`
ªªuÛÀ»q+ #˚XÊyê?µµ nì n&ç>±&ÉT.
ªª˝Ò<äTµµ nHêïqT.
ªªs¡+&çµµ nì #Ó|Œæ ˝À|ü*øÏ rdüTø¬ [¢ $dü]Ô y˚dæ ‘·è|æ>Ô ± uÛÀ»q+
ô|{≤º&ÉT. e÷eT÷\T>± nsTT‘˚ Ä|ò”düT nqTeT‹ ˝Òì<˚ me]˙
˝À|ü\≈£î sêìe«s¡T. uÛÑ>∑yêH˚ Ä s¡÷|ü+˝À e∫à Hê≈£î uÛÀ»q+
‹ì|æ+#ês¡T.
Ç+‘·˝ÀH˚ nqTø√≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑T yês=ø£s¡T |ü]#·j·TyÓTÆ
düÿ+<ëÁX¯eT+, $s¡÷bÕø£å >∑TVü≤ #·÷|æ+#ês¡T. #êØ®\ es¡≈£î
&ÉãT“\T+#·T≈£îì $T>∑‘ê &ÉãT“\‘√ s¡eTD kÕVæ≤‘ê´\qT ø=H˚XÊqT.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
34
ls¡eTD≤qTÁ>∑Vü‰ìï bı+<ä&ÜìøÏ H˚qT #˚dæq |üP»˝Ò$T{À,
Áe‘ê ˝Ò$T{À nì Ä˝À∫düT+Ô {≤qT n|ü&É|ü &ÉT. ˇø£yfi˚ ¯ n≥Te+{Ï
|üP»\T, |ü⁄D≤´\T #˚jT· ø£b˛sTTHê >∑‘· »qà˝À Äj·Tq bÕ<ë\ ÁøÏ+<ä
q*– #·ìb˛sTTq @ |ü⁄sT¡ >∑TH√ ˝Òø£ Äj·Tq #˚‘T· \ MT<äT>± ns¡{|Ï +ü &ÉT
rdüT≈£îqï @ ø√‹H√ ˝Òø£ Äj·Tq ÄÁX¯eT π>≥T e<ä› ì\ã&ç ø=+‘·
ø£ãfi≤ìï bı+~q @ Bq _Û≈£åîe⁄H√ ˝Òø£ @ ñ&ÉT‘·H√, @ bÕeTTH√, @
|ü⁄*H√...
yÓTT‘êÔìøÏ ls¡eTD uÛÑ>∑yêqT\‘√ u≤+<Ûäyê´ìï áHê{Ï
J$‘·+˝À dü+bÕ~+#·T≈£îqï~ e÷Á‘·+ ø±<äì nì|æ+#˚~.
ø£∫Ñ·+>± H˚qT >∑‘· »qà˝À uÛ>Ñ y∑ êHé düŒs¡ÙqT bı+~q J$qì
>±&ÛÉ+>± nì|æ+#˚~.
uÛÑ>∑yêqT\T nHêïs¡T ø£<ë ªªHê nqTÁ>∑Vü≤+ ˝Òìyê&ÉT Hê
ù|s¡T m‘·Ô˝Ò&ÉTµµ nì.
»qàì#˚Ãyê&ÉT ‘·+Á&ç. »H˚à˝Ò≈î£ +&Ü #˚ùdyê&ÉT |üse¡ T ‘·+Á&ç.
ls¡eTDT\T |üs¡eT ‘·+Á&ç.
z+ qyÓ÷ uÛÑ>∑e‘˚ ls¡eTD≤j·T
uÛÑ>∑yêHé l s¡eTD eTVü≤]¸ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT eT<ÛäT¬s’≈£î <ä>∑Zs¡>±
ñqï ‹s¡T#·TÃ[ nH˚ Á>±eT+˝À nfi¯>∑eTà düT+<äs¡eTj·T´s¡T nH˚
|ü⁄D´<ä+|ü‘T· \≈£î |ü⁄qs¡«düT qø£Áå ‘· |ü⁄D´ ~Hêq nq>± 30 &çX+¯ ãs¡T
1879q »ìà+#ês¡T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 35
uÛ>Ñ y∑ êHé ‘·q 16e @≥ ˇø£kÕ] eT<Ûë´Vü≤ï+ y˚T&Éô|’ |ü&TÉ ≈£îì
ñ+&É>± Vü≤sƒê‘·TÔ>± XÊ«dü Ä–b˛sTTq≥T¢, <˚Vü≤+ _>∑TdüT≈£îb˛sTT
#·ìb˛sTTq≥T¢ nqTuÛÑ÷‹ ø£*–+~. X¯Øs¡+ ìØ®e+ nsTTb˛sTTHê
≈£L&Ü Äj·Tq Ä˝À#·q Ç{≤¢ ø=qkÕ–+~. Ç|ü&ÉT á X¯Øs¡+
#·ìb˛sTT+~. Bìï düàXÊHêìøÏ rdüT≈£îb˛sTT <äVü≤q+ #˚kÕÔs¡T. n~
ø±* ã÷&ç<ä ne⁄‘·T+~. ø±ì ªªH˚qTµµ nH˚~ e÷Á‘·+ X¯Øs¡+‘√bÕ≥T
#êeø£ $T–*e⁄+~. ø±ã{Ϻ ªªH˚qTµµ nH˚~ X¯Øs¡+ ø±<äT. á ªªH˚qTµµ
X¯Øs¡+‘√bÕ≥T #·#˚Ã~ø±<äT. nH˚ uÛ≤e+ n‘·ì˝À dæús¡|ü&ç+~. H˚qT
á X¯Øsêìï ø±qT ªªH˚qTHêïqTµµ nH˚ miTø£j˚T ªªH˚qTµµ nì
‘Ó\T‡≈£îHêïs¡T. Ç<ä+‘ê πøe\+ Ä˝À#·q>± ø±ø£ nqTuÛÑe+>±
e÷s¡T≈£î+~. yÓ+fH˚ X¯Øs¡+˝À #·\q+ e∫à e÷eT÷\T>± nsTTHês¡T.
Ä kÕ«qTuÛÑe+‘√ eTìwæ ãTTwæ nsTTHês¡T. yÓ’sê>∑´+
ô|]–+~. u≤Vü≤´ $wüj÷· \ô|’ ÄdüøÔÏ ‘·–+Z ~. Ç\T¢ $&ç∫ ns¡TD≤#·\+
#˚sês¡T. •e*+>±ìï øö–*+#·T≈£îì ‘·+Á&û! ˙ Ä»„ y˚Ts¡≈£î e#êÃqT.
nì Äq+<ä uÛ≤cÕŒ\‘√ n_ÛùwøÏ+#ês¡T. qeTkÕÿs¡+ #˚j·T˝Ò<äT.
kÕcÕ˜+>∑ |ü&É˝Ò<äT. Á|ü<äøÏåD+ #˚j·T˝Ò<äT. @ k˛ÔÁ‘·eT÷ #˚j·T˝Ò<äT.
‘·+Á&û! nì dü+uÛÀ~+#ês¡T, X¯s¡D≤>∑‘êìøÏ >=|üŒ ns¡ú+ #·÷bÕs¡T.
Á|üj·÷D+˝À $T–*q ô|’ø±ìï ãj·T≥ ø√H˚s¡T˝À bÕπsXÊs¡T. øö|”q+
(>√N) <Ûä]+#ês¡T. eTÚq+ |ü{≤ºs¡T. ns¡TD≤#·\y˚T dæ+Vü‰düq+>±
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷C≤´ìï @˝≤s¡T 54@fi¯ófl.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
36
Ç+{À¢ yêfi¯ófl Ç‘·ì ø√dü+ <˚X¯eT+‘ê >±*+#ês¡T.
ns¡TD≤#·\+˝À jÓ÷–>± ñHêï&Éì ‘Ó*dæ ãj·T\T<˚]+~ ‘·*¢.
≈£îe÷s¡Tì ne‘ês¡+ #·÷dæ uÛÀs¡TeTì @&çÃ+~. ‘·q‘√ Ç+{ÏøÏ
s¡eTà+~. kÕ«$T eTÚq+ M&É˝Ò<äT. Á|üø£ÿqTqïyês¡T ô|ì‡\T ø±–‘·+
Ç∫à ‘·*¢øÏ @<Ó’Hê ‘Ó*j·TCÒj·TeTHêïs¡T.
n+<äT˝À Ç{≤¢ ÁyêXÊs¡T ªªø£sÔ¡ (áX¯«s¡T&ÉT) yê] yê] ÁbÕs¡ãú
ø£sêàqTkÕs¡eTT Je⁄\qT Ä&çdTü HÔ êï&ÉT. »s¡>e∑ \dæq <ëìì me¬s+‘·
n&ÉT¶ô|{ϺHê »]– rs¡T‘·T+~. »s¡T>∑ì~ me¬s+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê
»s¡T>∑H˚ »s¡T>∑<äT. Ç~ dü‘·´eTT, ø£qTø£ eTÚqeTT>± ñ+&ÉT≥j˚T
ñ‘·ÔeT+µµ nì. ≈£îe÷s¡Tì ñqï‘· kÕúsTTì >∑T]Ô+∫ ÄyÓT ‘·q J$‘·
n+‘·´+ es¡≈£î uÛÑ>∑yêHé‘√H˚ >∑&ç|æ, Äj·Tq ˇ&ç˝ÀH˚ ∫e] XÊ«düqT
$&É∫+~. uÛÑ>∑yêHé ÄyÓT≈£î eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#ês¡T.
‹s¡T|ü‹ y˚+ø£≥ø£e⁄\T ôd’‘·+ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚dæq
eTVü‰ø£e⁄\T, ‘·|üdæ«, eT+Á‘·Á<äwüº nsTTq l ø±e´ø£+sƒ¡ >∑D|ü‹eTTì
uÛÑ>∑yêHéqT <ä]Ù+∫ ªªuÛÑ>∑yêHé! H˚qT #·<äTeì XÊÁdüÔ+ ˝Ò<äT »|æ+#·ì
eT+Á‘·+ ˝Ò<äT. nsTTHê H˚qT XÊ+‹ì bı+<ä˝Ò≈£îHêïqT, e÷s¡Z+
#·÷|ü+&çµµ nì y˚&ÉT≈£îHêïs¡T.
ªuÛÑ>∑yêHéµ ø£s¡TD‘√ ‘·q 12 @fi¯¢ eTÚHêìï M&ç >=+‘·T
düe]+#·T≈£î+≥÷ yÓT\¢yÓT\¢>± Ç{≤¢ #ÓbÕŒs¡T. ªªH˚qT ` H˚qTµµ nì
n+≥THêïy˚ á ªªH˚qTµµ nH˚~ mø£ÿ&É qT+∫ |ü⁄&ÉT‘·T+<√ >∑eTì+∫
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 37
#·÷&ÉT. eTqdüT‡ n+<äT˝À ©qeTe⁄‘·T+~. n~j˚T ‘·|dü Tü ‡. eT+Á‘êìï
»|æ+#˚≥|ü&ÉT eT+Á‘· Hê<ä+ jÓTø£ÿ&É qT+∫ |ü⁄&ÉT‘·T+<√ >∑eTì+∫
#·÷&ÉT. eTqdüT‡ n+<äT˝À ©qeTe⁄‘·T+~. n~j˚T ‘·|dü Tü ‡µµ nì
ñ|ü<•˚ +#ês¡T. lø±e´ø£+sƒ¡ >∑D|ü‹eTTì Ä ~e´yÓTqÆ ñ|ü<X˚ ÊìøÏ
|ü⁄\øÏ+∫q yê&Ó’ kÕcÕº+>∑|&ü ç ÄX¯óe⁄>± uÛ>Ñ y∑ êHé MT<ä XÀ¢ø±\T bÕ&Üs¡T.
>∑D|ü‹eTTì ‘·q ~e´<äèw溑√ #·÷∫ ªuÛÑ>∑yêHé l s¡eTD
eTVü≤]¸µ kÕø屑·TÔ bÕs¡«r<˚$ eTT<äT›\ ≈£îe÷s¡T&Ó’q ≈£îe÷s¡kÕ«$T
ne‘ês¡eTì ìs¡÷|æ+∫ ˝Àø±ìøÏ #ê{≤s¡T.
≈£î\, eT‘· Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü \ø£˝å ≤~eT+~ »q+ #˚sês¡T.
Á|üXï¯ \T y˚dæ düe÷<Ûëq+ bı+<ës¡T. ne˙ï ô|<äô› |<ä› Á>∑+<Ûë\sTTHêsTT.
∫qï>∑T&çôd Ç|ü&ÉT ô|<ä› >∑T&ç nsTT+~. uÛÑ>∑yêHé e÷Á‘·+ >√N,
‘·T+&ÉT>∑T&ɶ, }‘·ø£Ás¡, ø£eT+&É\+ ‘·|üŒ Ç+πøM eTT≥Tºø√˝Ò<äT. Çy˚
Äj·Tq Ädæ.Ô
ˇø£ÿ e÷qe⁄\πø >±ø£, >√e⁄, õ+ø£, ø±øÏ, ≈£îø£ÿ yÓTT<ä˝…’q
JeC≤˝≤ìøÏ ≈£L&Ü Äj·Tq eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#ês¡T. H˚{Ïø° l s¡eTD
eTVü≤]¸ ÄÁX¯eT+˝À M{Ï düe÷<ÛäT\T ñHêïsTT.
∫e]øÏ uÛÑ>∑yêHé 1950 @Á|æ˝Ÿ 14e ‘˚~ sêÁ‹ 8`47
ì$TcÕ\≈£î eTVü‰ ìsê´D+ bı+<ës¡T. ˇø£ CÀ´‹ s¡÷|ü+˝À Äj·Tq
ns¡TD≤#·\+˝À ø£*dæb˛j·÷s¡T. á CÀ´‹ì y˚˝≤~ uÛÑø£Ô»qeT+‘ê
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
38
#·÷dæ ‘·]+#ês¡T. H˚{Ïø° s¡eTD eTVü≤]¸ düe÷~Û düìï~Û˝À >=|üŒ
XÊ+‹ Äe]+∫ ñ+≥T+~.
ìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√
Äj·Tq ñ|ü<˚X¯kÕs¡eT+‘ê ˇø£ÿfÒ ªªìqTï ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√µµ
nì. Ç|ü&ÉT ªªH˚qTµµ nH˚~ <˚Vü≤+ es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆb˛sTT+~.
H˚HÓe&ÉqT? nH˚ Ä‘·àXÀ<Ûäq <ë«sê á <˚Vü≤ |ü]$T‘·yÓTÆq ªªH˚qTµµ
(Ä‘·à)>± e÷s¡T≈£î+≥T+~. n+fÒ ∫qï q~ düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæ
nq+‘·eTsTTq ‘·‘·Ô«+>± e÷s¡T≈£îqï≥T¢, á ∫qï ªªH˚qTµµ Ä >=|üŒ
ªªH˚qTµµ˝À ø£*dæb˛‘·T+~. n<˚ eTTøÏÔ n+fÒ. Ç+πøMT ø±<äT.
C≤„qT\T #Óù|Œ Ä‘·à≈£î, uÛ≈Ñ î£ \Ô T#Óù|Œ <Óy’ êìøÏ, s¡eTD eTVü≤]¸
#Óù|Œ á ªªH˚qTµµ≈£î @ ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . Ä‘·à ` <˚e⁄&ÉT ` z+ø±s¡+ ` H˚qT
á Hê\T>∑÷ ˇø£ÿfÒ ns¡ú+. uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ ì»eTsTTq ù|s¡T, ns¡ú+
ªªH˚qTµµ n+{≤s¡T uÛ>Ñ y∑ êHé. H˚qT me&ÉqT? nH˚ Ä‘·àXÀ<Ûqä ø£Hêï>=|üŒ
ø£sà¡ >±ì, >=|üŒ uÛøÑ >ÔÏ ±ì eTπsB˝Ò<Tä ªªH˚qTµµqT ‘Ó\T‡≈£î+fÒ @ø£ ø±\+˝À
n˙ï ‘Ó\T‡≈£îqïfÒ.¢ H˚HeÓ &ÉqT? nH˚ Ä‘·à$#ês¡+ <ë«sê eTqeT+<äs+¡
‘·]sTT+‘·TeTT>±ø£.
` T.V.N. u≤ãT
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
lø±fi¯Vü≤dæÔ.
ôd˝Ÿ 9533667918
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 27 40
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ Hê #·|ü\‘ê«ìï, Hê |üX¯óø±e÷ìï #·÷&Éø£
Hê ndü÷j·TqT, Hê e+#·qqT ˝…ø£ÿ #˚j·Tø£
` T.V.N. u≤ãT ˇø£]ï u≤<Ûäô|≥º&Éy˚T ‘·|üŒ düTKô|≥º&É+ #˚‘·>±ì
ùV≤! |üs¡e÷‘êà! bÕbÕ‘·Tà&ÉT nì ìs¡¢ø£å´+ #˚j·Tø£
@ e÷Á‘·eT÷ ˙≈£î ˙&Éìe«ì >∑÷&ÉT ø£{Ϻ+~ kÕ©&ÉT. Hê bÕbÕìï ‘êbÕìï b˛>=≥Tº |üX¯ó|ür!
$wü+‘√ eT*qyÓTÆq eTDT\‘√ ìqTï n\+ø£]+∫+~ düs¡Œ+. ˙ bÕ<ë\qT |ü≥Tº≈£îHêïqT.
‘·q ‘=+&É+˝Àì m+–* »\+‘√ n_Ûùwø£+ #˚dæ+~ >∑»+. ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ qHêï<ä]+#·T.
|ü+~ e÷+kÕìï ˙≈£î HÓ’y˚<ä´+>± ô|{≤º&ÉT uÀj·T‹qï&ÉT. ˙ ©\qT ˙Áø°&ÉqT Ç˝≤ mìïj·TT>±˝…’Hê ø=qkÕ–+#·T.
nsTTHê yê] <√cÕ\qT ˝…øÏÿ+#·ø£ qqTï mìï »qà˝…’Hê Á‹|ü⁄Œ.
yê] Ä]Ôì, uÛÑøÏÔì >∑eTì+∫ eTTøÏÔì#êÃe⁄. ø±˙ qqTï ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤ ø±bÕ&ÉT.
nì˝≤#·\ •yê! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
uÛÑø£Ôe‘·‡˝≤! ˙ù|s¡T, }s¡T ≈£L&Ü n<˚ nsTT´+~.
lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«sê! ***
z uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!
ø=+&Éô|’q uÛÑ≈£îÔDÏí ì\T|ü⁄≈£îHêïe⁄.
˙≈£î Hêô|’ ñqï $T≈£îÿ≥yÓTÆq Áù|eT #˚‘·
ø=+&É ÁøÏ+<ä ˙e⁄ ø=\TyÓ’Hêe⁄.
Hê‘√ ˙e⁄ n‘·´+‘· <ä>∑Zs¡>± >∑&ÉbÕ\ì
uÛÑ≈£îÔ*ï HÓ‹Ôq ô|≥Tºø√e&É+˝À ˙≈£î ˙y˚ kÕ{Ï.
Hê‘·*¢>±, ‘·+Á&ç>±, nqï<äeTTà\T>±, uÛ≤s¡´>±, _&ɶ\T>±,
|üs¡y˚TX¯«sê! >∑Ts¡Te⁄>± Ç˝≤ mH√ï e÷s¡Ty˚cÕ˝À¢ qqTï ˙e⁄ nqT>∑$TdüTÔHêïe⁄.
qqTï H˚qT yÓTÆeTs¡∫b˛sTT dü<ë á »„|æÔì Hê eTqdüT‡˝À ñ+&˚≥≥T¢ nqTÁ>∑Væ≤+#·T
ìqTï H˚qT yÓTÆeTs¡|æ+#·>∑*π> uÛÑøÏÔì Á|ükÕ~+#·T. <äj÷· eTj·÷!
nì˝≤#·\ •yê! X¯s¡D+ X¯s¡D+. nì˝≤#·\ •yê! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
*** ***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 41 42
<˚e‘·\T, j·T≈£åî\T, sêø£ådüT\T, >∑s¡T&ÉT\T, >∑+<Ûäs¡T«\T, ≈£îeTà] e÷Á‘·y˚T ñqï≥Tº
øÏHÓïs¡, øÏ+|ü⁄s¡Twüß\T, dæ<äT∆\T, kÕ<ÛäT´\T, #ês¡D, $<ë´<Ûäs¡T\T, ñqï düeTdüÔeTT |ü⁄≥Tºø£ eTTqT|ü⁄
n|ü‡s¡dü\T, q+BX¯«s¡, ãè+^X¯«s¡T\T, >∑»eTTKT&ÉT, ˙y=ø£ÿ&ç$ e÷Á‘·y˚T ñHêïe⁄.
wüDTàKT&ÉT, C≤„qÁ|üdü÷Hê+ã, \ø°åàHêsêj·TDT\T, bÕÁ‘·\˙ï eT{Ϻy˚ ◊q|üŒ{Ïø°
nwüº~ø£Œ‘·T\T, uÛÑÁ<äø±[, Ms¡uÛÑÁ<äT&ÉT... ˇø=ÿø£ÿ bÕÁ‘·qT ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£+>± »qT\T ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îqï≥T¢
n+<äs¡÷ ˙ bÕ<äùde≈£î˝Ò.
Á|ü‹ JM Ä‘˚à ◊q|üŒ{Ïø°
Çø£ H˚HÓ+‘·?
ˇø=ÿø£ÿ J$ì ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£+>± ˙e⁄ $ìjÓ÷–+#·T≈£î+{≤e⁄.
lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«sê! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
|üs¡y˚TX¯«sê!
*** Hê bÕÁ‘· ˙≈£î bÕÁ‘·‘· ø±ø£b˛‘·T+<ë?
ˇø£&˚ ` nH˚ ÄX¯‘√ J$düTÔ+{≤qT •yê!
‘·+Á&ç e<ä› ø=&ÉT≈£î>± nì˝≤#·˝≤! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
uÛ≤s¡´ e<ä› uÛÑs¡Ô>±
***
ø=&ÉT≈£î e<ä› ‘·+Á&ç>± ñqï≥T¢
@ø£+>± ñqïyê&ç$ @ø£+>± ñ+&Éø£
˙y=ø£ÿ&çy˚ `
nH˚ø£+ nyê«\ì dü+ø£*Œ+#êe⁄.
düèwæº #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT ÁãVü≤à>±
m+<äTø√...?
bÕ*+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT $wüßíe⁄>±
n&ç–‘˚ ª©\µ n+{≤e⁄.
\j·T+ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT •e⁄&ÉT>± ñ+{≤e⁄.
˙≈£î ©\!
*** e÷≈£î >√\!
ø£\≈£î eTTqT|ü⁄ ø£\ ø£H˚yê&ÉT e÷Á‘·y˚T ñqï≥T¢ e÷¬ø+<äTø° ã+<Ûë\T, u≤+<Ûäyê´\T
≈£îeTà] bÕÁ‘·\T #˚j·T≈£ eTTqT|ü⁄ $&çb˛e&Ü\T, #·ìb˛e&Ü\T...
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 43 44
me&√ ø£MX¯«s¡T&ÉT #Ó|æŒq≥Tº ` H˚qT ` H˚qT n+≥÷ n+<ä] Vü≤è<äj·÷\˝À
ªª#·∫à #Ó&ç Áã‹πø~ ∫e]øÏ #êe&Üìø±?µµ nqï≥Tº nVü≤+düTŒ¤s¡D>± yÓ\T>∑T‘·THêïe⁄.
ø£åD+˝À |ü⁄≥T≈£îÿq ‘Ó+ù|kÕÔe⁄, H˚qT nqï nVü≤+ø±s¡+
Á|ü|ü+#·+‘√ e÷≈£îqï dü+ã+<Ûëìï. Hê~ nqï eTeTø±s¡+
J$‘·kÕs¡y˚TyÓ÷ e÷≈£î ‘Ó*j·T ãs¡#·T. m|üŒ{Ïø° ˙ <ä] #˚s¡˝Òe⁄.
eTè‘·T´s¡Vü≤kÕ´ìï e÷≈£î miTø£ |üi#·T.
n+‘·]øå±ìøÏ neø±X¯yÓTÆ ñqï Ä~>∑Ts¡Te⁄ ˙e⁄.
ø±\ ø±\T&Ü! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
eHÓï\T ˝Òì yÓ\T>∑T$ ˙e⁄.
***
C≤„q Á|üø±XÊ! C≤„Hê+ã düy˚T‘ê!
sêeTø£<∏ä ø£<ä˝≤\+fÒ
lø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«sê! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
d”‘·eTà e÷j·T˝Ò&çì ø√s¡e*‡+<˚.
***
»>∑Hêï≥ø£+ »s¡>±\+fÒ
•yê! »>∑‘·TÔ ø±e\ ¬ø’˝≤dü+˝À ˙e⁄Hêïeì
bÕs¡«‘·eTà ìqTï |ü⁄]>=\Œe*‡+<˚.
nqT≈£î+fÒ n~ ø£s¡à jÓ÷>∑+.
Ç<ä+‘ê neTà #˚dæq|üH˚.
˙y˚ »>∑Á<ä÷|ü+>± ñHêïeì ñ+fÒ
‘·+Á&û! ˙e⁄ ne÷j·T≈£î&ç$. (e÷j·T n+≥ìyê&ç$)
n~ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑+.
Ä eTVü‰ e÷j·T e\q |ü+#·uÛÑ÷‘ê\T>± e´ø£ÔeTsTTHêe⁄.
ªªH˚H˚µµ ˙eì ñ+fÒ n~ C≤„qjÓ÷>∑+.
‘·sê«‘· Je⁄\T>± J$‘ê\T>± $düÔ]˝≤¢e⁄.
ndü˝ÒMT nq≈£î+fÒ n<˚ ñ‘·ÔeTjÓ÷– \ø£åD+.
***
jÓT+<äTø£+fÒ `
n+&É |æ+&É ÁãVü‰à+&É uÛ≤+&ÉeTT\T
ø£H˚<ä+‘ê ø£\e]+‘·
ì+&ç b˛j·÷e⁄.
nH˚<ä+‘ê |ü\e]+‘· ø±ã{Ϻ.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 45
m|ü&Ó’Hê Ç|ü⁄Œ&˚.
mø£ÿ&Ó’Hê Çø£ÿ&˚.
˙e⁄, H˚qT nH˚ uÛÒ<ä ãT~∆ b˛‘˚
˙e⁄, H˚qT n˙ï ˙y˚ ne⁄‘êe⁄.
n<Ó’«‘·s¡÷bÕ! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
***
|üs¡e÷‘êà!
˙e⁄ Ád”Ôy√, |ü⁄s¡Twüß&Éy√, q|ü⁄+dü≈£î&Éy√
‘˚*à #Ó|üŒ˝Òì *+>±ì$ ˙e⁄.
˙e⁄ ˇø£&çyê? ˝Òø£ nH˚ø£e÷?
kÕ+KT´\T ≈£L&Ü ‘˚*à ªª#Ó|üŒ˝Òì dü+K´µµ ˙e⁄.
@ ª$uÛÑøÏÔµø° n+<äø£
uÛÑøÏÔøÏ e÷Á‘·y˚T ˝§+π> uÛÑø£Ôe‘·‡\T&ç$ ˙e⁄.
dü+>±dü+>∑eTT\≈£î neø±X¯eTT ˝Òì
nq+‘·edüTÔe⁄ ˙e⁄.
Ç~ Ä‘·à, n~ nHê‘·à
nì $#·ø£åD dü*ù| Ä‘·àe⁄ ˙e⁄.
46
Ç~ dü‘·´eTT, n~ ndü‘·´eTT
nì $y˚∫+#˚ dü‘·´eTT ˙e⁄.
jÓ÷>∑, $jÓ÷>∑eTT\≈£î neø±X¯eTT ˝Òì
@ø±‘·às¡÷|ü⁄&ç$ ˙e⁄.
@~ C≤„qeTT? @~ nC≤„qeTT? nH˚
$yê<ä+ n+≥ì C≤„ì$ ˙e⁄.
ñqï<ä+‘ê ñqï≥T¢qï<˚
nì ªªñqïµµ πøe\T&Ée⁄ ˙e⁄.
Vü‰s¡+˝À |üPdü≈£î |üPdü≈£î eT<Ûä´ ñqï <ës¡+ e˝…
‘·\+|ü⁄≈£î ‘·\+|ü⁄≈£î eT<Ûä´ ñqï |üs¡‘·‘·Ô«eTT ˙e⁄.
XÊ«dü≈£î XÊ«dü≈£î eT<Ûä´ ñqï
ªª|üs¡eT $ÁXÊ+‹µµ$ ˙e⁄.
X¯s¡D+ n+fÒ #ê\T
düø£˝≤|ü<ä\ qT+&ç s¡øÏå+#˚
|üs¡+<ÛëeTT&Ée⁄ ˙e⁄.
nì˝≤#·˝≤! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
***

Ç~ ì‘·´eTT, n~ nì‘·´eTT ‘Ós¡ yÓqTø£ ñ+&ç Ä&ç+#˚yê&ÉT Ä&çùdÔ

nì $#ês¡D #˚ùd ªì‘·´eTTµ ˙e⁄. ‘√\Tu§eTà Ä&ÉT‘·T+~.
yê&ÉT bÕ&ç‘˚ bÕ&ÉT‘·T+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 47 48
•yê! ˙e⁄ ªªm+‘·µµì H˚qT ø=\eqT?
˙e⁄ Ä&ç+#˚yê&ç$. ìH˚ïeTì ‘·\eqT?
y˚TeT+‘ê ‘√\Tu§eTà\+. q~˝À @ bÕÁ‘·qT eTT+∫Hê
eTTø£ÿ+{°! Ä bÕÁ‘· ˙{Ï‘√ ì+&ç b˛sTTq≥Tº
eTT+<äT ˙e⁄ eTeTà*ï ‘êøÏ‘˚H˚ ˙e⁄ nìï+{Ï˝ÀqT ÇfÒº ˇ~–b˛‘êe⁄ ì+&ÉT>±.
e÷≈£î ìqTï ‘êπø X¯øÏÔ ø£\T>∑T‘·T+~. •*Œ @s¡÷bÕìï ‘·*ùdÔ
eTT+<äT ˙e⁄ eTeTà*ï #·÷ùdÔH˚ •\˝À Ä s¡÷bÕìï #Óø£ÿ>∑*–q≥Tº
e÷≈£î ìqTï #·÷ùdX¯øÏÔ ø£\T>∑T‘·T+~. ìqTï m{≤¢ ‘·*ùdÔ n{≤¢ ◊b˛‘êe⁄.
eTT+<äT ˙e⁄ eTeTà*ï düà]ùdÔH˚ ì»+>± ˙ #·eT‘êÿs¡+ ãVüQ $∫Á‘·+ düTe÷!
e÷≈£î ìqTï düà]+#˚ X¯øÏÔ ø£\T>∑T‘·T+~. ø£\ m˝≤ ñHêï, ø£\ yÓTT‘·Ô+˝À ø£\ ø£H˚yê&˚ ñ+{≤&ÉT.
˙e⁄+fÒH˚ y˚TeTT+{≤+. ø£\˝À ‘êqT ˇø£#√≥T˝À ñ+&ç, eTs=ø£ #√≥T˝À ‘êqT
˙ ‘Ó*y˚ e÷ ‘Ó*$>± Á|üø£≥qeTÚ‘·T+~. ˝Òø£b˛e&É+ n+≥÷ ñ+&É<äT ø£<ë!
ø£\ j·÷e‘·TÔ ø£\ ø£H˚yêì<˚.
˙e⁄ m{≤º Ä&çùdÔ n{≤º Ä&˚ u§eTà\+.
e÷ e÷≥\T, #˚‘·\T n˙ï ˙ kÕ«BÛq+. Ä $<Ûä+>±H˚ •yê! á uÛÖ‹ø£ »>∑‘·TÔ j·÷e‘·TÔ
y˚T+ ìs√›wüß\+. ˙e⁄ ø£H˚ ø£˝Ò.
nì me&Ó’‘˚ Á>∑Væ≤kÕÔ&√ yê&˚ ì»+>± ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô.
nì˝≤#·˝≤! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
ø£\ ø£+≥÷H˚, ø£\˝À ñ+≥÷H˚
*** ªÇ~ ø£\µ nì miTø£ ø£*–q |üs¡e÷‘·Tà&Ée⁄ ˙e⁄.
•yê!
˝Òì edüTÔe⁄ |ü⁄≥º<äT.
˙ <äèwæº˝À Äø±X¯y˚T ªªø=+‘·µµ.
ñqï edüTÔe⁄ –≥º<äT.
n+<äT˝À H˚qT ªªÇ+‘·µµ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 49 50
yÓ\T>∑T ˝≤+{Ï Nø£{Ïì »|ü‘·bÕ<äT\‘√ ìqTï |üfÒºdüT≈£îHêï+ nqTø√e&É+
Nø£{Ï˝≤+{Ï yÓ\T>∑TqT e÷ ne÷j·Tø£‘·«+.
@ø£ø±\+˝À #·÷&É>∑*π>
e÷ ne÷j·Tø£‘·«y˚T ˙ yê‘·‡˝≤´ìøÏ eTTK´ ø±s¡DyÓTÆ+~.
C≤„q H˚Á‘·eTTqT ø£*–q eTTø£ÿ+{Ï$ ˙e⁄.
eTVü≤s¡T¸\ ôd’‘·+ ìHÓïiT>∑ø£ eTÚq+ eVæ≤+#ês¡T.
ø£\˝Ò yÓT\≈£îe⁄\T>± ñHêïj·Tì Çø£ y˚TyÓT+‘·?
miÏ–q ªªyÓT\≈£îe˝À ø£\µµ ˙e⁄. |æ+&çø=~› s=f…º nqï≥T¢
‘·qqT ‘êqT ‘Ó\TdüT≈£îH˚ Á|üj·T‘·ïy˚T X¯s¡D≤>∑‘˚ ˙ ø£è|ü≈£î ô|≥Tºã&ç.
Jeq #·Áø£eTì uÀ~Û+∫q dü<äTZs¡Te⁄ ˙e⁄. X¯s¡DeTì ˙ bÕ<ë\qT |ü≥Tº≈£îHêïø£
nC≤„qeTH˚ Ä|ü<ä qT+&ç s¡øÏå+#˚ Çø£ ∫+‘êø£+‘· ∫+‘·≈£L&Ü ñ+&É<äT.
Ä|ü⁄Ô&Ée⁄ ˙e⁄. ‘·*¢, ‘·+Á&û, >∑Ts¡Te⁄, <Ó’eeTT n˙ï ˙y˚.
sêÁ‹ r>∑˝À ˝Òì |üPe⁄ y˚<äeTT˝Ò ˙≈£î kÕ–\|ü&ܶsTT.
Ábı<äT›H˚ ø£qã&ç düT>∑+<Ûëìï yÓ<ä»*¢q≥Tº n+<äTπø ˙ ˇ&çj˚T e÷≈£î ô|<ä› ã&ç.
e÷≈£î ‘Ó*j·Tø£H˚ eTeTTà<ä›]+∫ nì˝≤#·˝≤! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#˚ C≤„q Á|üdü÷Hê+ãe⁄ ˙e⁄.
***
nì˝≤#·˝≤! X¯s¡D+. X¯s¡D+.
|ò\ü X¯óÁ‹
*** •yê!
‘·+Á&û _&ɶ\T <ë>∑T&ÉT eT÷‘·\T Ä&ÉT≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·TyÓTÆq á nì˝≤#·\ •ee÷\qT
ø±yê\H˚ ‘·+Á&ç z&çb˛‘ê&ÉT. me&Ó’‘˚ ‘·\<ë\TkÕÔ&√
_&ɶ yÓTTVü≤+˝À dü+‘√cÕìï #·÷dæ eTT]dæb˛‘ê&ÉT. yê&ç u≤>√>∑T\˙ï ˙y˚ #·÷düT≈£î+{≤e⁄.
•yê! ˙≈£î ˙yÓ’ ‘Ó*j·Tã&ç‘˚ ‘·|üŒ ‘Ó\TdüTø√˝Òì •X¯óe⁄\+.
á dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·÷ìï ˇø£ÿkÕ] #·~$Hê #ê\T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 51 52
ªªH˚qT ø£s¡Ô ø±<äT, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£s¡Ô, Äe⁄ ˝Ò>∑ p∫ nqTsê>∑eTTq &Üdæ
düø£\eT÷ uÛÑ>∑e~#·Ã¤ y˚Ts¡πø »s¡T>∑T‘√+~µµ bÕ\ì∫à ô|+#·T ©\ yÓTs¡dæ
nqï miTø£ ø£\T>∑T‘·T+~.
uÛÑø£Ô»qT\ p∫ uÛÑÁ<äeTT ˝§&É >∑÷]Ã
á dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·÷ìï eTqdüT˝À n˝≤ ˇø£ÿkÕ] |üs¡eTdüTKeTT H=dü>∑T |üs¡eT |ü⁄s¡Twü.
‘·\#·T≈£îHêï #ê\T, #êe⁄ |ü⁄≥Tºø£\T ˝Òì Ä‘·àj˚T H˚qT
nqï nqTuÛÑe+ ø£\T>∑T‘·T+~. ` •e⁄&˚ düs¡«eT÷ `
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·Ty˚T >=|üŒ dü+|ü<ä, >=|üŒ jÓ÷>∑+,
n<˚ πøåeTkÕúq+ ≈£L&Ü.
z <˚yê\j·T ns¡Ã≈£î&ÉT
|üs¡y˚TX¯«sê! sêÁ‹ 2 >∑+≥\ düeTj·T+˝À
ñqï~ ˇπø ˇø£ |üs¡e÷s¡ú edüTÔe⁄.
Ä edüTÔe⁄ ˙y˚. >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ bò˛Hé #˚dæ ‘·q≈£î
ªdü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+µ bÕsêj·TD+ e\q eT+Á‘√|ü<˚X¯+ #˚j·TeTì |ü≥Tº|ü{≤ºs¡T`
˙y˚ H˚qT nqï C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~.
@<äsTTHê `
X¯s¡D+ uÛÑe
q$Tà‘˚ kıeTTà>± ø£ì|ædüTÔ+~. nH˚ ªªÁ|ü|ü‹Ô |ü+#êø£åصµ eT+Á‘êìï
qeTàø£b˛‘˚ n<˚ <äTeTTà>± ø£ì|ædüTÔ+~. ñ|ü<˚•+#ês¡T >∑Ts¡Te⁄>±s¡T.
ùV≤! |üs¡e÷‘êà!
á |ü\T≈£î\˙ï Hê ª<ë«sêµ |ü*øÏ+~ ˙y˚.
ø£sêà˙y˚, ø£s¡à|òü\ Á|ü<ë‘·eP ˙y˚, |òü\eT÷ ˙y˚. ` T.V.N. u≤ãT
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 53
s¡eTD dü‘·‡+>±ìøÏ 12 eT+~ Vü‰»¬s’Hês¡T
nH˚~ MT ˝…ø£ÿ.
H˚H˚ Hê‘√ düVü‰ 12 eT+~>± nsTT´,
Hê‘√ H˚qT dü+uÛ≤wæ+#·T≈£î+≥THêïqT
nH˚~ Hê ˝…ø£ÿ.
áX¯«s¡T&É÷ n+‘˚.
»>∑‘·TÔ nH˚~ Äj·Tq dü‘·‡+>∑y˚T.
` dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
54
yÓT\≈£îe≈£î eTTqTù| ‘·q‘√ düVü‰
düèwæºì ‘·j·÷s¡T #˚düT≈£îì y˚T\Tø=+{≤&ÉT.
‘êq÷ Ä düèwæº˝À uÛ≤>∑yÓTÆ ñ+{≤&ÉT.
ìÁ<ä˝À ‹]– yÓTT‘·Ô|ü⁄ düèwæºì ‘·q‘√ düVü‰
‘·q˝À \j·T+|ü#˚düTø=+{≤&ÉT.
ø±ã{Ϻ
me&ÉT #·÷#˚ Á|ü|ü+#êìøÏ
yê&˚ düèwæº dæú‹ \j·T ø±s¡≈£î&ÉT.
` <˚MÁ|ükÕ<é
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 56
n~ $düÔ]dü÷ÔH˚ ñqï~.
C≤„q Á|üdü÷Hê\T`42 Ä $düÔs¡DÒ ªñµ ø±s¡+.
1. Hê≥ø£+˝À ` ***
XÊdæ+#˚ sêp q≥T&˚. Ä‘·à$#ês¡D e\q
ìX¯Ã\+>± ì\ã&ç ñqï uÛÑ≥÷&É÷ q≥T&˚. á H˚qT n+‘·s¡TàKeTÚ‘·T+~.
#Ó’‘·q´+˝À ñqïB <˚e⁄&˚. dü«dæú‹øÏ #˚s¡T
»&É+˝À ñqïB <˚e⁄&˚. á Äq+<äø£s¡yÓTÆq ‹s¡T>∑T Á|üj·÷Dy˚T
ªeTµ ø±s¡+.
2. |ü<äeTT ` ns¡úeTT ***
¬s+&É÷ |ü<ë˝Ò. düø£\ düèwæº πøe\+ @ø±ø£ås¡ dü«s¡÷|ü+.
¬s+&É÷ nsêú˝Ò. n<˚ z+ (n`ñ`eT)
»>∑‘·TÔ ` <Ó’eeTT n~ uÛÑ>∑e+‘·Tì |ü\T≈£î.
¬s+&É÷ »>∑‘˚Ô. n+‘˚>±ì düèwæº˝À ñqïyê¬ses¡÷
¬s+&É÷ <Ó’ey˚T. |ü*πø X¯ã›+ ø±<ä~.
3. eTVü‰ eTÚqdü«s¡÷|üyÓTÆq ªH˚qTµ qT+∫ 4. mø£ÿ&É
Ç#êäs¡÷|üyÓTÆq eTs√ H˚qT ˇø£{Ï |ü⁄{Ϻ+~. ‘Ó*j·T&É+ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tø£b˛e&É+ ne⁄‘·T+<√
n<˚ ªnµ ø±s¡+. mø£ÿ&É
eTÚq+ ≈£L&Ü e÷≥ ne⁄‘·T+<√
***
n~ |òüTqyÓTÆ mø£ÿ&É
yÓT\≈£îe ≈£L&Ü ìÁ<ä ne⁄‘·T+<√
eTVü‰ $X¯«+>± $düÔ]+∫+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 57 58
mø£ÿ&É ˇø£ _+<äTe⁄ ` »qq+.
bı+<ä≥+ ≈£L&Ü bı+<äø£b˛e&É+ ne⁄‘·T+<√ ¬s+&Ée _+<äTe⁄ ` eTs¡D+.
n<˚ ªªH˚qTµµ eT<Ûä´˝À ñqï~ ` J$‘·+.
5. H˚qT n+fÒ ` Ä ¬s+&ÉT _+<äTe⁄\≈£î ne‘·\, Çe‘·\ ≈£L&Ü
1. e´øÏÔ (‘·qTe⁄) düs¡fi¯πsK ñqï~.
2. dü+kÕs¡+ (‘·q~, ‘·qyês¡T) ***
3. Á|ü|ü+#·+ (|ü]düsê\T) |ü⁄≥Tºø£ eTTqT|ü⁄, eTs¡D+ ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü
4. <Ó’e+ (s¡ø£å≈£î&ÉT) ªH˚qT+{≤qTµ nqï C≤„q+ ø£\>∑&Éy˚T
*** ‘·]+#·&É+ n+fÒ.
e´øÏÔ ` 25 ô|’dü\T 7. <˚e⁄&ÉT, Je⁄&ÉT ‘·q˝À qT+#˚ e#êÃs¡T.
dü+kÕs¡+ ` 50 ô|’dü\T ø£qTø£ ‘êH˚ <˚e⁄&ÉT, ‘êH˚ Je⁄&ÉT.
Á|ü|ü+#·+ ` 75 ô|’dü\T
>∑Ts¡Te⁄, •wüß´&ÉT ‘·q˝À qT+#˚ e#êÃs¡T.
<Ó’e+ ` 100 ô|’dü\T (s¡÷bÕsTT)
ø£qTø£ ‘êH˚ >∑Ts¡Te⁄, ‘êH˚ •wüß´&ÉT.
***
‘·qTe⁄, eTqdüT ‘·q˝À qT+#˚ e#êÃsTT.
s¡÷bÕsTT˝À nìï ô|’dü\÷ ñqï≥T¢
ø£qTø£ ‘êH˚ ‘·qTe⁄, ‘êH˚ eTqdüT.
<Ó’e+˝À düø£\eT÷ ñqï~.
8. dü÷s¡´uÛÑ>∑yêqT&ÉT n+<Ûäø±s¡eTT˝À ÁeT>∑TZ#·THêï&ÉT.
6. ‘·]+#·&É+ n+fÒ <ë≥&É+.
>∑+>±uÛÑyêì <ëVü‰]Ô‘√ n\eT{Ï+#·T#·Tqï~.
***
nq+‘·yÓTÆq düs¡fi¯πsKô|’ ¬s+&ÉT _+<äTe⁄\THêïsTT. Äø±X¯eTT eT*qeTT‘√ eTdüø£u≤]q~.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 59 60
nqï≥T¢qï~ 12. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT <äj·÷eTj·TT&É(≥)
Je⁄&ÉT ‘êqT <˚e⁄&Éì eTs¡∫ BqT&É>∑T≥. m|ü⁄Œ&ÉT? mø£ÿ&É? m˝≤?
9. Ç{≤¢ ñ+fÒ eTTøÏÔ bı+<äT‘êe⁄ Äj·Tq <äj·T #·÷|ü&ÜìøÏ eTT+<˚
nì #ÓbÕŒπs>±ì, eTq≈£îqï <äj·T˙j·TyÓTÆq |ü]dæú‹ì ≈£L&Ü
eTTøÏÔ bı+<ëø£ Ç{≤¢ ñ+{≤e⁄ Äj·TH˚ ø£<ë ø£*–+∫+~!!
nì mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ‘=&ÉbÕX¯+ ô|{Ϻ H√{À¢ J&çbÕø£+ ô|{Ϻq≥T¢+~.
10. ˝Òì edüTÔe⁄qT bı+<ë\qT≈£îH˚yê&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT, <äj·÷eTj·TT&ÉT
˝Òì <ä]Á<äT&ÉT. nH˚$ ˇ{Ϻ ù|πs¢.
ñqï edüTÔe⁄H˚ (Ä‘·àqT) bı+<ë\qT≈£îH˚yê&ÉT ª»>∑Hêï≥ø£ dü÷Á‘·<Ûë]µ nH˚ e÷≥ ˇø£fÒ
ñqï <ä]Á<äT&ÉT. Äj·Tq≈£î dü]jÓÆTq~.
11. n+<äs¡÷ eTT≈£îÔ˝Ò nì ˙$#˚à ùdº{ŸyÓT+≥T 13. uÛÑ≈£îÔ&É+fÒ
@+ #ÓãT‘√+<ä+fÒ, uÛÑ»q #˚ùdyê&ÉT ø±<äT,
ª˙e⁄ eTT≈£îÔ&Ée⁄µ nì #ÓãT‘√+~. uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ m<äTs¡T ‹]π>yê&ÉT.
ªn+<äs¡÷ nC≤„qT\Tµ nì ˙$#˚à 14. |üf…ºj·T´ : u≤u≤ <˚e⁄&ÉT ø±&Éì n+≥THêïs¡T...
ùdº{Ÿ yÓT+≥T @+ #ÓãT‘√+<ä+fÒ, ø=+<äsT¡ ....
ª˙e⁄ nC≤„ì$µ nì #ÓãT‘√+~. dü<äTZs¡T : ndü\T <˚e⁄&ÉH˚yê&˚ <˚e⁄&ÉT ø±&ÉT.
˙$#˚Ã @ ùdº{Ÿ yÓT+{Ÿ nsTTHê |üf…ºj·T´ : eT] <˚e⁄&Óe&ÉT?
eTT+<äT n~ ˙ dæú‹ì ‘Ó*j·T#˚düTÔ+~. dü<äTZs¡T : ªªH˚qTµµ
|üf…ºj·T´ : ªªH˚qTµµ <˚e⁄&Ó’‘˚ eT] |üf…ºj·T´ mes¡T?

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 61 62
dü<äTZs¡T : Ä‘·à Á|üø±X¯+˝À z øÏs¡D+ |üf…ºj·T´. 18. ncÕºø£åØ eTVü‰ eT+Á‘·+ `
n+<äTe\H˚ <˚e⁄&É÷ H˚qT n+{≤&ÉT. H˚`qT ` e÷`Á‘·`y˚T`ñ`Hêï`qT.
Je⁄&É÷ H˚qT n+{≤&ÉT. 19. ø£+{Ï n<ë›\T y˚düT≈£îì
15. Ä‘·à nq+‘· edüTÔe⁄. ø£+{Ï n<ë›*ï yÓ‹øÏq≥Tº
<ëìì |ü]$T‘· uÛ≤>∑+˝À #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT ‘êqT Ä‘·àqT yÓ‘·ø£&É+.
˝Ò<ë nqTuÛÑ$+∫q|ü⁄Œ&ÉT yÓ‹πøyê&˚ yÓ<äø£ã&˚yê&ÉT.
<ëìH˚ ªªuÛÖ‹ø£+µµ nH˚ ù|s¡T‘√ e´eVü≤]düTÔHêï+. 20. eT{Ϻ, ã+>±s¡+
ˇπø edüTÔe⁄qT ¬s+&É÷ ˇø£ÿ˝≤ ø£qã&ç‘˚
Ä<Ûë´‹àø£+ ` uÛÖ‹ø£+ nì ¬s+&ÉT>± nqTuÛÑ$düTÔHêï+. dü«s¡íjÓ÷>∑+ dæ~∆+∫q≥Tº.
dü+kÕs¡ düTK+ ≈£L&Ü 21. Á|üX¯ï : eTT≈£îÔq≈£î ‘êqT eTT≈£îÔ&ÉT nì ‘·q≈£î
Ä‘·à düTU≤ìøÏ _ÛqïyÓTÆq<˚MT ø±<äT. ìsê∆s¡D @$T?
16. H˚qT u≤ãT nì u≤ãT n+fÒ dü<äTZs¡T : @ $wüj·T+˝ÀqT
n~ ã+<Ûä+. @ |ü]dæú‘·T˝À¢qT
H˚qT u≤ãT nì ªH˚qTµ n+fÒ ª|òüTs¡¸Dµ nH˚~ ñ+&É<äT.
n~ yÓ÷ø£å+. 22. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT me&ÉT? n+fÒ,
17. yÓT\≈£îe≈£î eTTqT|ü⁄, n+fÒ ‘êqT ªu≤ãTµ>± ªªH˚qTµµ nì ˙e⁄ nH˚ ei≈£î ø=qkÕ>∑T‘·T+~
|ü]D$T+#·ø£ eTTqT|ü⁄ ‘êqT @$T>± ñHêï&√, uÛÑ>∑e<äH˚«wüD nH˚~.
yÓT\≈£îe ‘·sê«‘· ≈£L&Ü ‘êqT ªn~µ>± 23. Áù|eT ` uÛÑøÏÔ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ.
ñqï≥¢sTT‘˚ n<˚ JeqTàøÏÔ. |ü]$T‘·yÓTÆq uÛÑøÏÔ ` Áù|eT.
n|ü]$T‘·yÓTÆq Áù|eT ` uÛÑøÏÔ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 63 64
24. dü<ë ªH˚qTHêïqTµ nqï 29. ªªñqï~ ˇø£ÿfÒ, n~ H˚H˚µµ nì nHêïø£
˙ πøe\yÓTÆq ñìøÏì nqTuÛÑ$+#·&Éy˚T Çø£ ‘êH˚$T e÷{≤¢&É>∑\&ÉT? me]‘√ e÷{≤¢&É>∑\&ÉT?
ì»+>± <Ûë´qeTT, C≤„qeTT. e´eVü‰sêìøÏ ‘êyÓø£ÿ&ç~?
n<˚ kÕ<Ûäq, n<˚ dæ~∆. ˇø£y˚fi¯ n{≤¢ e÷{≤¢&çHê, n~ ‘·q‘√ ‘êqT
e÷{≤¢&ÉTø√e&Éy˚T ne⁄‘·T+~.
25. u≤ãT : eTq >∑Ts¡T|üs¡+|üs¡ @ dü+Á|ü<ëj·÷ìøÏ ‘·q‘√ ‘êqT e÷{≤¢&ÉTø√e&É+ ª|æ∫Ñ·q+µ ne⁄‘·T+~
dü+ã+~Û+∫q~? Ä |æ∫Ñ·Hêìπø ªeTVü‰e÷j·Tµ nì ù|s¡T.
dü<äTZs¡T : eTq~ ªª<äøÏåD≤eT÷]Ô dü+Á|ü<ëj·T+µµ nì 30. H˚qT ªn|ü]|üPs¡Tí&ÉqTµ nì
e÷ >∑Ts¡Te⁄ >±s¡T nH˚yês¡T. ˙e⁄ nqT≈£î+fÒ |ü]|üPs¡Tí&ÉT ≈£L&Ü n|ü]|üPs¡Tí&˚.
26. ªH˚qTHêïqTµ nH˚<˚ Ä‘êàqTuÛÑe+. s¡÷bÕsTTì ø±<äì n+<äT˝À ˇø£ ô|’kÕ $&ç>±
H˚qTHêïqT nqï nqTuÛÑe+ Á|ü‹ˇø£ÿ]ø° ñ+&˚<˚. e#˚ÃùdÔ Ä s¡÷bÕsTTøÏ |üPs¡í‘· mø£ÿ&ç~?
ø±ã{Ϻ n+<äs¡÷ Ä‘êàqTuÛÑe+˝À ñqïyêπs. 31. y˚<ë+‘·+ n+fÒ
27. Á>∑+<∏ä|üsƒ¡q+, nH˚«wüD, kÕ<Ûäq, yÓ÷ø£å+... ns¡úyÓTÆq≥Tº ñ+&ç
Çe˙ï >∑{Ϻ |üqT\T>± nì|ækÕÔsTT. ns¡ú+ ø±ì~.
ìC≤ìøÏ n˙ï ˇ{Ϻy˚. ns¡ú+ ø±q≥Tº ñ+&ç
ˇ{Ϻ<˚ ˇ{Ϻ~>±qT, >∑{Ϻ~>±qT ø£ì|æk˛Ô+~. ns¡úeTj˚T´~.

28. dü‘ê´ìï n+^ø£]ùdÔ Çø£ ˇø£ÿ ø£åD+ ≈£L&Ü 32. ‘êqT ‘êqT>± ñ+&É&Éy˚T
@ø±+‘·+.
Çø£ÿ&É (dü‘·‡+>∑+˝À) eTq+ ñ+&É+.
dü‘ê´ìï Á|üø£ÿ≈£î Á‘√dæ e´eVü‰s¡+ #˚j·TãfÒº 33. >±+BÛ dü‘·´+‘√ Á|üjÓ÷>∑+ #˚j·T&É+ ø±<äT,
ÇH˚ïfi¯ó¢ eTq+ dü‘·‡+>∑+ q&É|ü⁄ø√>∑\T>∑T‘·THêï+. dü‘·´y˚T >±+BÛ‘√ Á|üjÓ÷>∑+ #˚dæ+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 65 66
>±+BÛ #˚‹˝À nVæ≤+dü Äj·TT<Ûä+>± ñ+&É&É+ ø±<äT, ÁøÏ+<ä ≈£Ls=Ãì $H˚ •wüß´&ÉT ≈£L&Ü H˚H˚
nVæ≤+dü #˚‹˝À >±+BÛ z Äj·TT<Ûä+. nì >∑Ts¡Te⁄+&Ü*.
34. n+<äs¡÷ ‘·qqT e~˝ÒùdÔ n|ü⁄Œ&˚ >∑Ts¡T•wüß´\ düVü≤yêdü+
n~ ` ˇ+≥]‘·q+. dü|òü\+ nsTTq≥Tº.
‘êqT (‘·q‘√ düVü‰) 40. ˙˝À ñqï uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
n+<ä]˙ e~˝ÒùdÔ ˙≈£î <äs¡Ùq$Tj·T´&ÜìøÏ
n~ ` @ø±+‘·+. ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT‘·÷
35. >±&ÛÉ ìÁ<ä nH˚~ yÓT\≈£îe. Vü≤è<äj·TeTH˚ ‘·\T|ü⁄ ‘·&ÉT‘·T+fÒ
yÓT\≈£îe nH˚~ ø£\. <ëìH˚ ˙e⁄ ª\uŸ`&ÉuŸµ>± nqTuÛÑ$düTÔHêïe⁄.

36. ˙‹øÏ ` <ÛäsêàìøÏ eT<Ûä´ »]–q 41. á ø±sê´ìøÏ Ç~ ø±s¡D+

dü+|òüTs¡¸D≈£î düe÷<Ûëqy˚T ` uÛÑ>∑eBZ‘·. nì nì|æ+#·&É+ e÷j·÷ Á|üuÛ≤ey˚T.
<˚ìø° @B ø±s¡D+ ø±<äT
37. X¯Sq´eTT n+fÒ ªªU≤∞µµ nì ø±<äT.
<ëìø£<˚ ø±s¡D+.
ªª|ü]|üPs¡íeTTµµ nì ns¡úeTT.
ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<ÛëìøÏ
38. ˙≈£î s¡eTD ‘·‘·Ô«+ ns¡úyÓTÆq+<äT≈£î nr‘·T&Ó’qyê&˚ ãTTwæ.
>∑TπsÔeT+fÒ `
42. yÓ\T|ü\ J$+#˚yê&ÉT ` ˝ÖøÏ≈£î&ÉT.
˙≈£î s¡eTDT&ÉT ‘·|üŒ eTs=ø£s¡T
˝À|ü\ J$+#˚yê&ÉT ` uÛ≤e⁄≈£î&ÉT.
mes¡÷ ø£qã&És¡T.
˝À˝À|ü\ J$+#˚yê&ÉT ` Ä<Ûë´‹à≈£î&ÉT.
39. ô|’q ≈£Ls=Ãì #Óù|Œ >∑Ts¡Te⁄ ≈£L&Ü H˚H˚.
43. ‘Ós¡MT<ä u§eTà <äT'K+˝À ñ+fÒ
nì •wüß´&ÉT+&Ü*.
Áù|ø£å≈£î&ÉT ≈£L&Ü eTy˚Tø£yÓTÆ <äT'K|ü&É‘ê&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 67 68
ìC≤ìøÏ ‘Ós¡MT<ä u§eTà≈£L <äT'K+ ˝Ò<äT. 48. ˇø£s¡T :ªH˚qT Ä‘·àqTµ nqTø√eT+{≤sê? ˝Òø£
Áù|ø£å≈£îìø° <äT'K+ ˝Ò<äT. ªH˚qT <˚e⁄DÏíµ nqTø√eT+{≤sê?
<äT'U≤ìøÏ ndü\T ñìπø ˝Ò<äT. dü<äTZs¡T:ªªH˚qTµµ nì e÷Á‘·+ nqTø√+&ç #ê\T.
44. •e⁄&ÉT ¬ø’˝≤dü+˝À, 49. ø£\ ø£+≥÷H˚
$wüßíe⁄ yÓ’≈£î+sƒ¡+˝À ñ+&És¡T. ø£\˝À ñ+≥÷H˚
˙e⁄ ¬ø’˝≤düyÓTÆ‘˚ Ç~ ø£\ nì ñ+fÒ
n+<äT˝À H˚qT ` H˚qT n+≥Tqï ˙y˚ •e⁄&Ée⁄. n<˚ JeqTàøÏÔ.
˙e⁄ yÓ’≈£î+sƒ¡yÓTÆ‘˚
n+<äT˝À H˚qT`H˚qT n+≥Tqï ˙y˚ $wüßíee⁄. 50. e÷j·TqT ˇø£ÿ |ü<ä+˝À yê´U≤´ì+#ê\qT≈£î+fÒ,
45. H˚qT ñqï+‘·ø±\+ Ä |ü<ä+ ` ø£\
J$+∫ ñqïyês¡÷ ˝Òs¡T. 51. ìÁ<ä qT+&ç ‘êH=ø£ÿ&˚ y˚T\Tø=+{≤&ÉT.
#·ìb˛sTTqyês¡÷ ˝Òs¡T. ìÁ<ä˝ÀøÏ ‘êH=ø£ÿ&˚ yÓfi¯‘ê&ÉT.
H˚qT ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü n+‘˚. eT<Ûä´˝À (C≤Á>∑<äedüÔ˝À) ñqï|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü
46. Hê J$‘·eT+fÒ @$T{Ï? ñ+&˚~ ‘êH=ø£ÿ&˚.
Hê≈£î @$T ø±yê˝À, m+<äT≈£î ø±yê˝À 52. ø£qT#·÷|ü⁄ bÕ]q+‘· y˚Ts¡≈£î (Áù|ò+ es¡≈£î)
‘Ó*j·Tø£b˛e&Éy˚T. ø£qã&˚ Á|ü|ü+#·+ ` kÕø±s¡ <Ó’e+.
y˚<ë+‘êìøÏ ìs¡«#·q+ ≈£L&Ü Ç<˚ nì nqe#·TÃ.
Áù|òyéT≈£î Äe\ ñqï<ä+‘ê `
47. Hê>∑]ø£‘· n_Ûeè~∆ n+fÒ, ìsêø±s¡<Ó’e+.
$T<Ó›\T y˚T&É\T ô|s¡>∑&É+ ø±<äT,
Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T düTK+>± J$+#·>∑*π> 53. ‘Ó*j·Tø£ ø£\e]+∫, |ü\Te]+#˚ yêfi¯ó¢
neø±XÊ\T yÓTs¡T>∑e«&É+. nC≤„qT\T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 69 70
‘Ó*dæ ø£\e]+∫, |ü\e]+#˚yêfi¯ó¢ 59. dü‘ê´dü‘·´eTT\T ¬s+&É÷ ndü‘·´y˚T.
C≤„qT\T. dü‘ê´dü‘·´eTT\qT >∑T]Ô+#˚ ªª‘êH˚µµ dü‘·´eTT.
54. Je⁄&çøÏ <˚e⁄&ÉT ø£qã&çHê ø£\e]+‘˚. 60. Á|üX¯ï : ñìøÏ n+fÒ @$T?
<˚e⁄&çøÏ Je⁄&ÉT ø£qã&çHê ø£\e]+‘˚. dü<äTZs¡T : ñìøÏ n+fÒ ªªñ+&É&É+µµ
55. $X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq+`ns¡T®qTì ø£\e]+‘·. |üPs¡í+>± ñ+&É&É+.
uÛÑ>∑eBZ‘·`ø£èwüßíì |ü\e]+‘·. dü÷s¡T´&ÉT, dü÷s¡´ ø±+‹ ˝≤>±
56. ‘êqT eTT≈£îÔ&ÉT nq&ÜìøÏ >∑TπsÔeT+fÒ ` ñìøÏ ` |üPs¡í+ nH˚~.
ñìøÏ nHêï, |üPs¡í+ nHêï ˇø£fÒ.
‘·q≈£î nq´+>± Ç+ø=ø£&ÉT ø£qã&É&ÉT,
Ç+ø=ø£{Ï ø£qã&É<äT. 61. X¯Sq´+ ` ªªH˚qTµµ
X¯Sq´+ #˚dæq #·|ü⁄Œ&ÉT ` z+ (düèwæº)
57. ÁbÕs¡ã∆+ nH˚~ ñ+&ç »s¡>∑&É+ ø±<äT,
á ø£åD+ ei≈£î »]–q <ëìøÏ 62. y˚<ë+‘·+ ªª˙e⁄ Ç{≤¢ ñ+&Ü*, Ç{≤¢ ñ+&ÉTµµ
ô|≥ºã&çq ù|πs ` ÁbÕs¡ã∆+. nì #Ó|üŒ<äT.
58. ˇø£ÿ ªªH˚qTµµ qT+#˚ ªª˙e⁄ m{≤¢ ñ+&Ü˝À n{≤¢H˚ ñHêïe⁄µµ
nìï H˚qT\÷ |ü⁄≥Tºø=#êÃsTT. nì #ÓãT‘·T+~.
ø±ã{Ϻ nìï H˚qT\≈£î 63. Ç‘·s¡ dü‘·‡+>±\T
ªªH˚qTµµ nH˚~ Ç+{Ï ù|s¡T. uÛÑ>∑e+‘·TDÏí |òüTq |üs¡TkÕÔsTT.
H˚qT u≤ãT n+fÒ eTq s¡eTD dü‘·‡+>∑+
u≤ãT≈£î H˚qT nH˚~ Ç+{Ï ù|s¡T. ªªH˚qTµµqT |òüTq|üs¡TdüTÔ+~.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 71
64. C≤„ì>±, C≤„ìø±ìyê&ÉT>± ñ+&˚~ C≤„ìj˚T.
eTT≈£îÔ&ÉT>±, eTT≈£îÔ&ÉT ø±ìyê&ÉT>± ñ+&˚~ eTT≈£îÔ&˚.
<˚e⁄&ÉT>±, <˚e⁄&ÉT ø±ìyê&ÉT>± ñ+&˚~ <˚e⁄&˚.
65. Á|üX¯ï : <äTsê«dü eTVü≤]¸øÏ #Û·≥Tºq ø√|ü+
sêe&Éy˚T$T{Ï?
n‘·&ÉT C≤„ì ø£<ë!
dü<äTZs¡T : n+fÒ, <Ûäs¡à+ $wüj·T+˝À n+‘·
düT≈£îe÷s¡T&Ó’ ñ+{≤&ÉT.
<Ûäsêà#·s¡D $wüj·T+˝À me]˝À>±ì
@ e÷Á‘·+ ø=~›bÕ{Ï ‘˚&Ü e∫ÃHê Äj·Tq
düVæ≤+#·˝Ò&ÉT. ∫sê≈£î|ü&É‘ê&ÉT.
<ëìì dü]~<˚› Áø£eT+˝À ø√|ü+, XÊ|ü+
yÓ\Te&ÉT‘êsTT yêì qT+∫.
eTVü≤s¡T¸\ ø√|ü+, XÊ|ü+ nH˚$ ≈£L&Ü
˝Àø±ìøÏ ÁX‚j·TdüT‡qT ≈£LπsÃy˚.
eTVü≤s¡T¸\ XÊbÕ\ e\¢ n<Û√>∑‹
#Ó+~qyês¡T mes¡÷ ˝Òs¡T #·]Á‘·˝À.
66. 1.U≤∞ ≈£î+&É˝À Äø±X¯+ ñ+≥T+~.
2. n+<äT˝À ˙{Ïì ì+bÕø£, ˙{Ï‘√ ø£*dæq Äø±X¯+ ñ+≥T+~.
3. Ä ˙{Ï˝À Á|ü‹_+u≤ø±X¯+ ñ+≥T+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
72
yÓTT<ä{Ï Äø±X¯+ ` •e⁄&ÉT.
¬s+&Ée Äø±X¯+ ` bÕs¡«‹.
eT÷&Ée Äø±X¯+ ` »>∑‘·TÔ.
67. Je⁄&çøÏ <˚e⁄&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ, e÷j·TeTsTTHê&ÉT
n+{≤s¡T. Ç~ dü]>±<äT.
<˚e⁄&ÉT n+fÒ dü<ë ñ+&˚yê&ÉT nì ns¡ú+.
ìC≤ìøÏ Je⁄&˚ <˚e⁄ìøÏ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ,
e÷j·TeTe⁄‘ê&ÉT.
nq&Éy˚T dü].
m|ü⁄Œ&É÷ ñ+&˚yê&ÉT ` <˚e⁄&ÉT.
e∫Ãb˛j˚Tyê&ÉT ` Je⁄&ÉT.
68. H˚qT |òü˝≤Hê <˚X¯düTÔDÏí nH˚~ b˛yê*.
H˚qT |òü˝≤Hê eT‘·düTÔDÏí nH˚~ b˛yê*.
H˚qT |òü˝≤Hê ≈£î\düTÔDÏí nH˚~ b˛yê*.
H˚qT Ád”Ôì, H˚qT |ü⁄s¡TwüßDÏí nH˚~ b˛yê*.
∫es¡≈£î H˚qT ` Hê~ nH˚~ ≈£L&Ü b˛yê*.
Çe˙ï b˛j·÷ø£ $T–* ñqï edüTÔy˚ ‘êqT.
69. <˚e⁄ìøÏ eTq≈£î ‘˚&Ü @eT+fÒ `
Äj·Tq≈£î Äj·Tq eTTK+ e÷Á‘·y˚T ø£ì|ædüTÔ+~.
<˚Vü≤+ ø£qã&É<äT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 73 74
eTq≈£î eTq <˚Vü≤+ e÷Á‘·y˚T ø£ì|ædüTÔ+~. 71. u≤ãT : >√<ëe] |ü⁄wüÿsê˝À¢ eTTì–
eTTK+ ø£qã&É<äT. ‘êqT |ü$Á‘·T&Ó’Hêø£ eT∞¢ ø£ècÕíq~
|ü⁄wüÿsê˝À¢ eTTq>±*‡q
***
nedüs¡+ @eTT+≥T+~?
$X¯«+ ‘·q eTTK+>± nqTuÛÑe+˝À ñ+fÒ
n<˚ <Ó’yêqTuÛÑe+ dü<äTZs¡T : yÓTT<ä{ÏkÕ] |ü⁄wüÿs¡kÕïq+ e\q
‘êqT |ü$Á‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT.
***
Ä ‘·s¡Tyê‘· Çø£ ‘êqT @ q~
X¯Øs¡+˝À eTTK+ z uÛ≤>∑+>± nì|æ+#·&É+ JyêqTuÛÑe+.
|ü⁄wüÿsê˝À¢ eTTì–Hê
eTTK+˝À X¯Øs¡+ z uÛ≤>∑+>± nì|æ+#·&É+ <Ó’yêqTuÛÑe+.
‘·q düŒs¡Ù e\q Ä q~
70. áX¯«s¡Tì‘√ düe÷qT&ÉT ø±˙ |ü$Á‘·eTe⁄‘·T+~.
n~Û≈£î&ÉT ø±˙ 72. ø£\ ø£H˚≥|ü⁄Œ&ÉT
˝Òs¡ì #ÓãT‘ês¡T. ø£\˝À ñqïyê&ÉT>± ñ+&Ée<äT›.
m+<äT≈£î ˝Òs¡T? ø£\ ø£H˚yê&ÉT>± ñ+&ÉT.
áX¯«s¡Tì >∑TiÏ+∫ $H˚yê&ÉT n˝≤π> »>∑‘·TÔ˝À ñqïyê&ÉT>± ñ+&Éø£
áX¯«s¡Tì #·÷#˚yê&ÉT »>∑‘·TÔqT ø£H˚yê&ÉT>± ñ+&ÉT.
áX¯«s¡Tì ‘·\#˚yê&ÉT düø£\ y˚<ë+‘· kÕs¡$T+‘˚.
áX¯«s¡Tì ‘Ó\TdüT≈£îH˚yê&ÉT 73. Hê\T>∑T j·TT>±˝À¢qT sêeTT&ÉT ˇø£ÿ&˚.
Ms¡+‘ê áX¯«s¡Tì ø£Hêï n~Û≈£î˝Òø±<äT sêeTTDÏí Ä<äs¡Ù+>± rdüT≈£îì sêeTT&ç>±
kÕø屑·TÔ áX¯«s¡T&Éì #Ó|üŒã&˚yêπs. e÷]qyêfi¯ó¢ mes¡÷ ˝Òs¡T #·]Á‘·˝À.
Ä<äs¡Ù+ nH˚~ ø£*¢u§*¢ e÷≥˝Ò.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 75 76
˙e⁄ sêeTT&ÉT ø±yê\+fÒ ˇø£fÒ e÷s¡Z+ ` neTà #ÓãT‘√+~...
˙ ‘·+Á&ç <äX¯s¡<∏äT&Ó’ ñ+&Ü*. MTπseT+{≤s¡T?
˙ ‘·*¢ øödü\´ nsTT ñ+&Ü*.
u≤ãT : #˚‘·ã&ÉT\T nH˚$ ˝Òe⁄.
˙ >∑Ts¡Te⁄ e•wüߘ&Ó’ ñ+&Ü*.
n˝≤ ñHêïj·Tì nqïyê]ì ôd’ÁøÏj·÷{Ïdtº≈£î
74. |üP]Ô>± ◊Væ≤ø£ $wüj·T+ ` <Ó’«‘·+. #·÷|æ+#·+&ç.
◊Væ≤ø£ $wüj·T+˝À ø±dæ+‘· |üs¡e÷s¡ú+ ø£*|æ‘˚
n~ $•cÕº<Ó’«‘·+. eTqdüT‡ ã\V”≤q+ e\¢ n˙ï n˝≤H˚
|üP]Ô>± bÕs¡e÷]úø£ $wüj·T+ ` n<Ó’«‘·+. nì|ædüTÔ+~, ø£ì|ædüTÔ+~.
*** >√s¡+‘· ø=+&É+‘·+>± #·÷|æ
Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T eT÷&ç+{Ï˝À @<√ ˇø£{Ï nsTT ñ+{≤s¡T. uÛÑj·Tô|&ÉT‘·T+~.
*** @ <äèX¯´yÓTÆHê düπs e÷j·÷ dü«s¡÷|üy˚T.
‘·qTe⁄ ` <Ó’«‘·+. <˚e⁄&ÉT ø£qã&ܶ düπs.
eTqdüT ` $•cÕº<Ó’«‘·+. ø±ã{Ϻ <äèXÊ´ìøÏ $\T$y=«<äT›.
Ä‘·à ` n<Ó’«‘·+
e÷qdæø£+>± <äè&ÛÉ+ø±.
*** n+fÒ C≤„q+ dü+bÕ~+#·T.
˙‹ ` <Ó’«‘·+ n+<äT≈£î >∑Ts¡Te⁄qT ÄÁX¯sTT+#·T.
Ä<Ûë´‹àø£+ ø£*dæq ˙‹ ` $•cÕº<Ó’«‘·+.
πøe\ Ä<Ûë´‹àø£+ ` n<Ó’«‘·+. >=Á¬s<ë≥T˝≤ ñ+&=<äT›.
˙ ãTÁs¡qT ñ|üjÓ÷–+#·T.
75. ø£èwüíy˚DÏ : #Ó&ÉT ø£\\T edüTÔHêïsTT...
Hêô|’ mes√ #˚‘·ã&ç #˚XÊs¡ì ***

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 77 78
J$‘·y˚T ô|<ä› ø£\. ‘Ó*dæqyêìøÏ ‘Ó*j·Tìyê&ÉT,
<ë+{À¢ eT∞¢ ø£\. ‘Ó*j·TìyêìøÏ ‘Ó*dæqyê&ÉT ø£ì|æ+#·s¡T.
Ä ø£\ >∑T]+∫ ãTÁs¡ ã<ä›\T #˚düTø√e&É+ n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT ‘Ó*dæqyês¡T, ‘Ó*j·Tìyês¡T
yÓÁ]‘·q+. nì Ç<ä›]˙ ˇπøkÕ] m˝≤ #Ó|üŒ>∑\+?
|æ∫à ø£\\T >∑TiÏ+∫ Çø£ ‘·\b˛j·Tø£+&ç. 79. |üf…ºj·T´ : ªªH˚qTµµ nH˚<˚ uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ
J$‘êìï ø£\>± uÛ≤$+#·+&ç. HêeT+, s¡÷|ü+, nqTuÛÑe+,
á kÕs¡+ ˝Òì dü+kÕs¡+˝À q{Ï+#·+&ç. ñìøÏ nHêïs¡T ø£<ë!...
nC≤„qT\ eT<Ûä´ >∑+;Ûs¡+>± ñ+&É+&ç.
yê]‘√ ø£*dæ ‘êq ‘·+<ëq bÕ&Éø£+&ç. eT] n+<äs¡+ H˚qT ` H˚qT nì
MTs¡÷ yêfi¯¢˝À #˚] nC≤„qT\ dü+K´ ô|+#·ø£+&ç. n+≥÷H˚ ñHêï+ ø£<ë?
eT] eTq¬ø+<äT≈£î
76. me]øÏ ‘·*¢ >∑s¡“¤yêdü+ uÛÑ$wü´‘Y |òüT≥q>± uÛÑ>∑e<ëqTuÛÑe+ ø£\T>∑&É+ ˝Ò<äT?
‘·q düe÷~Û düú\yêdü+ uÛÑ÷‘· ø±\|ü⁄ |òüT≥q>±
>√#·]düTÔ+<√, yês¡T C≤„qeTTq≈£î dü<äTZs¡T : H˚qT n~, H˚qT Ç~ nì
|üsê´j·T |ü<äeTT˝Ö‘ês¡T. H˚qT ‘·sê«‘· ‘√ø£\T ‘·–*düTÔHêïeTT.
Ä ‘√ø£\ e\q ‘êqT Je⁄&Ó’Hê&ÉT.
77. düeTdü´ ˝Òì J$‘·eTT+≥T+<ë? Ä ‘√ø£\T ˝Òø£b˛‘˚ ‘êH˚ <˚e⁄&ÉT.
ñ+&É<äT.
ø±s¡D+? 80. dürwt : Hê≈£î nXÊ+‹>± ñ+<ä+&ç
J$‘·y˚T düeTdü´ ø±ã{Ϻ. n~ b˛yê\+fÒ @+ #˚j·÷*?
78. ‘Ó*dæqyês¡T ‘Ó*j·Tìyês¡T nì #Ó|üŒã&ÉT‘·T+{≤s¡T. u≤ãT : nXÊ+‹ ñ+≥T+~.
n˝≤ nì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\+? n~ ∫s¡+J$.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 79
Hê nXÊ+‹
Hê≈£î nXÊ+‹
nqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T.
nC≤„q+ ñ+≥T+~.
Hê nC≤„q+ nq&É+ ‘·|ü⁄Œ.
<˚Vü≤+ ñ+≥T+~.
Hê <˚Vü≤+ nq&É+ <√wü+.
m{≤¢ ñqï<ëìì n{≤¢ #·÷&É&Éy˚T ~e´<äèwæº.
n~ eT+∫~, Ç~ #Ó&ɶ~
n~ ñ+&Ü*, Ç~ ñ+&É≈£L&É<äT.
nì »&é®yÓT+{Ÿ Çy=«<äT›.
<ëì e\¢ @+ ˝≤uÛÑ+? n+{≤πsyÓ÷!
yê{Ï˝À¢ dü«uÛ≤yê\T ø£qã&Ée⁄.
|òüTs¡¸D b˛‘·T+~.
eTqXÊÙ+‹ (dü«dæú‹) <=s¡T≈£î‘·T+~.
***
>∑s¡fi¯+ nH˚ <ëìì HêX¯q+ #˚j·T˝Ò+.
neTè‘·+ ˝≤>± n~ ∫s¡+J$.
n~ mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ ñ+&Ü*.
Á|ü|ü+#êìøÏ Á|üe÷<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
80
•e⁄&ÉT ‘·q ø£+sƒ¡+˝À ì\T|ü⁄≈£îHêï&ÉT ø£s¡TD #˚‘·.
ˇø£ edüTÔe⁄ m|üŒ{Ïø° HêX¯q+ ø±<äT.
s¡÷bÕ+‘·s¡+ #Ó+<äT‘·T+~ n+‘˚.
≈£î+&ÉqT HêX¯q+ #˚j·T>∑\y˚T>±ì
eT{Ϻì HêX¯q+ #˚j·T˝Ò+ ø£<ë!
ˇø£y˚fi¯ #˚dæHê n~ eTs√ s¡÷|ü+˝À ªªñ+≥T+~µµ.
@B HêX¯q+ nj˚T´ e÷fÒ ˝Ò<äT.
HêX¯q+ n+fÒ ndü‡\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛e&É+ ø±<äT,
HêX¯q+ n+fÒ s¡÷bÕ+‘·s¡+ #Ó+<ä≥+.
Vü‰˝≤Vü≤˝≤ìï •e⁄&ÉT HêX¯q+ #˚dæ ñ+&=#·Tà ø£<ë?
•e⁄&çøÏ ≈£L&Ü M\T ø±<äT.
n+<äTπø ø£+sƒ¡+˝À <ë#·T≈£îì >∑s¡fi¯ø£+sƒ¡T&Ó’Hê&ÉT.
kÕsê+X¯+ `
<˚ìø° HêX¯q+ ˝Ò<äT.
nì ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ,
˙e⁄ HêX¯s¡Væ≤‘·T&Éy˚.
XÊX¯«‘·T&Éy˚.
•e⁄&Éy˚.
***
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 81 82
H˚qT #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îqï<˚eT+fÒ ` 81. ìsêø±s¡T&ÉT n+fÒ
s¡÷|üeTT ˝Òìyê&ÉT nì ø±<äT,
eT+N #Ó&ÉT\T
nìï s¡÷|üeTT\T ‘êHÓ’q yê&ÉT.
bÕ|ü |ü⁄D≤´\T
düTK<äT'U≤\T... 82. n+‘·]ø£å+ ` U≤∞ |ü⁄düÔø£+.
<ä«+<ë«\˙ï ªªñ+{≤sTTµµ n+<äT˝À Áyêj·Tã&çq n<äT“¤‘· s¡#·q ` Á|ü|ü+#·+.
n$ ∫s¡+Je⁄\T. s¡#·sTT‘· ` eTVü‰•e⁄&ÉT.
<ä«+<ë«˝Ò ˝Òø£b˛‘˚ Hê≥ø£y˚T ˝Ò<äT. 83. kÕø±s¡yÓTÆq ªªH˚qTµµ ` Á|ü|ü+#·+.
*** ìsêø±s¡yÓTÆq ªªH˚qTµµ ` neø±X¯+.
<äT'K+ b˛yê* n+fÒ, 84. ìÁ<ä nH˚~ ñ‘·Ô ‘Ós¡.
n~ mø£ÿ&É≈£î b˛yê*? yÓT\≈£îe nH˚~ ‘Ós¡ MT<ä dæìe÷.
mø£ÿ&√ ˇø£ #√≥T≈£î b˛yê*. dæìe÷ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&˚
mes√ ˇø£s¡T uÛÑ]+#ê*. ‘Ós¡qT #·÷&É>∑\>∑&É+ ` JeqTàøÏÔ.
n˝≤π> uÛÑ]+#ê&ÉT >∑s¡fi≤ìï •e⁄&ÉT.
dæìe÷ ◊b˛sTTq ‘·sê«‘·
u≤ãT≈£î ªªH˚qTµµ nH˚ düTŒ¤s¡D ñqïfÒ¢ ‘Ós¡qT #·÷&É&É+ ` $<˚Vü≤ eTTøÏÔ.
Á|ü‹ $wüj·÷ìø° ªH˚qTµ nH˚ düTŒ¤s¡D ñ+≥T+~. 85. ‘·qqT e<ä\≈£î+&Ü
$wüj·÷\˙ï edüTÔe⁄˝≤¢π> ∫s¡+Je⁄\T. n˙ï e~*Hê
uÛ≤ey˚T |òüTqyÓTÆ edüTÔee⁄‘·T+~. e~*q≥T¢ ø±<äT.
edüTÔy˚ dü÷ø£åàyÓTÆ uÛ≤eeTÚ‘·T+~. ‘·qqT e~*‘˚
n˙ï ªªñ+{≤sTTµµ @MT e<ä\ø£ b˛sTTHê
Ä ªªñ+&É≥+µµ ˝À dü<ë ˙e⁄ ñ+&É≥y˚T yÓ÷ø£å+. n˙ï e~*qfÒ¢.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 83 84
86. eT+Á‘·+ ø±ì nø£ås¡+ ˝Ò<äT. 90. neTà Á|üdü$+#·ø£ eTTqT|ü⁄
Wwü<Ûä+ ø±ì #Ó≥Tºy˚s¡T ˝Ò<äT. ‘êqT ‘·*¢ >∑s¡“¤+˝À ñ+{≤&ÉT n<Ó’«‘·+>±.
|üìøÏsêì eTìw” ˝Ò&ÉT. Á|üdü$+∫q ‘·sê«‘·
87. @ πø+Á<ä+ qT+&ç ‘êqT ‘·*¢ ˇ&ç˝À ñ+{≤&ÉT <Ó’«‘·+>±.
C≤„qeTT, X¯øÏÔ Á|ükÕs¡+ ne⁄‘·THêïjÓ÷ eTTøÏÔøÏ eTTqT|ü⁄ n+‘·]ø£å+˝À ñ+{≤&ÉT <Ó’«‘·+>±.
Ä πø+Á<äy˚T dü<äTZs¡Te⁄. eTTøÏÔøÏ ‘·sê«‘· n+‘·]øå±ìøÏ
88. <äèX¯´+ ì+&Ü ‘Ós¡ ñ+~. neø±X¯+>± ñ+{≤&ÉT n<Ó’«‘·+>±.
Á|ü|ü+#·+ ì+&Ü #Ó’‘·q´+ ñ+~. 91. qeTà˝Òì ì»+ @eT+fÒ `
89. e´øÏÔ‘·«+, Á|ü|ü+#·+, J$‘·+ n~ m˝≤+{Ï<Ó’Hê, m˝≤>∑THêï Ä|ü<ä\ qT+&ç s¡øÏå+#·eTì
‘·q˝À|ü\ ñqï≥¢sTT‘˚ n+fÒ eT+#Ó’Hê, #Ó&ÉsTTHê, ˙e⁄ @ <˚e⁄DÏí ÁbÕ]údüTÔHêïy√
bÕ|üyÓTÆHê, |ü⁄D´yÓTÆHê, Hê´j·TyÓTÆHê, nHê´j·TyÓTÆHê kÕø屑·TÔ>± Ä <˚e⁄&˚ ˙≈£î
ÇVü≤yÓTÆHê, |üs¡yÓTÆHê n|ü⁄Œ&ÉT ‘·q nqTuÛÑe+ |üs¡eTXÊ+‹, Ä|ü<ä\qT ø£*–+∫+~ ≈£L&Ü.
|üs¡eTdüTK+, |üs¡e÷q+<äy˚T ne⁄‘·T+~. •e⁄ì Ä»„ ˝Òì<˚ NeTsTTHê ≈£î≥º<äT n+{≤s¡Tø£<ë?
‘·q yÓ\T|ü\ ñqï≥¢sTT‘˚ ô|’q #Ó|üŒã&çq düø£\eT÷ eT] eTqø=#˚à Ä|ü<ä\T e÷Á‘·+
<˚e⁄&çøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ekÕÔj·÷?
<äT'KÁ|ü<äeTT, nXÊ+‹ dü«s¡÷|üeTT ne⁄‘·T+~.
92. Á|ü‹ˇø£ÿì J$‘·eTT uÛÑ>∑eÁ‘·ŒkÕ<äy˚T.
ø±e⁄q C≤Á>∑‘,Y dü«|üï, düTwüß|æÔ s¡÷|üyTÓ qÆ á Á|ü|+ü #êqTuÛeÑ eTT ˝≤uÛ≤˝Òø±<äT qcÕº\T ≈£L&Ü uÛÑ>∑e‘Y Á|ükÕ<äy˚T.
˙ ˝À|ü*<˚ nì Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘˚ n|ü⁄Œ&˚ ˙e⁄ |ü]|üPs¡Tí&Ée⁄, <äT'U≤˝Ò ø±<äT, ø£cÕº\T ≈£L&Ü uÛÑ>∑e‘Y Á|ükÕ<äy˚T.
πøe\+ düTK dü«s¡÷|ü⁄&Ée⁄ ø±>∑\e⁄. ªªuÛÑ>∑e~#·Ã¤µµ nì }s¡ø£ ñ+&É&É+
ø£+fÒ >=|üŒ ÁbÕs¡úq @B ˝Ò<äT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 85 86
93. áX¯«s¡T&ÉT düs¡«E„&ÉT ø±<äT ˇø£&çï #Ó&ɶyê&ÉT nHêïyê
düs¡«»„‘·«y˚T áX¯«s¡T&ÉT. ˝Àø£+˝À ñqï yês¡+<äs¡÷ #Ó&ɶyêfi‚¢.
áX¯«s¡T&ÉT düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT ø±<äT ø=+<äs¡T eT+∫yêfi¯ó¢>± ø£qã&ܶ düπs.
düs¡«X¯øÏÔeT‘·«y˚T áX¯«s¡T&ÉT.
@<äsTTHê nqT. ˇø£fÒ nqT.
94. Je⁄&ÉT H˚qT nì nHêï
yÓTT‘·Ô+ n<˚ nqT.
H˚qT ø±ìyê&ÉT.
düeTdü´ r]b˛‘·T+~.
<˚e⁄&ÉT H˚qT nì nq≈£îHêï
Ç<=ø£ÿ{Ï ns¡úyÓTÆ‘˚, y˚<ë+‘·+ yÓTT‘·Ô+ ns¡úyÓTÆqfÒº.
H˚qT nsTTqyê&ÉT.
97. <äèXÊ´ìøÏ Äe\ ñqï~ <Ó’e+.
95. n~ bÕeTT ø±<äT Á‘ê&˚
nì ‘Ó*ùdÔ <äèX¯´+ ≈£L&Ü <Ó’ey˚T.
nqï C≤„qy˚T yÓ÷ø£å+.
98. >∑s¡“¤+‘√ ñqï ‘·*¢øÏ ìj·TeT ìwü˜\T ñ+{≤sTT.
n+‘˚>±ì bÕeTTqT (»>∑‘·TÔqT)
b˛>=≥Tºø√e&ÉeT÷ ø±<äT, >∑s¡“¤+˝À ñqï •X¯óe⁄≈£î ìj·TeTìwü˜\T ñ+&Ée⁄.
eTq+ uÛÑ>∑e+‘·Tì >∑s¡“¤+˝À ñHêï+.
Á‘ê&ÉTqT (<˚e⁄DÏí) bı+<ä≥eT÷ ø±<äT. eTq≈£î @ ìj·TeTìwü˜\÷ nedüs¡+ ˝Ò<äT.
ñqï edüTÔe⁄qT ñqï edüTÔe⁄>± #·÷&Éø£b˛e&É+ ã+<Ûä+. ñ+fÒ uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ ñ+{≤sTT.
ñqïedüTÔe⁄qT ñqïedüTÔe⁄>± #·÷&É&É+ yÓ÷ø£å+.
99. ‘·q ndæú‘ê«ìï n+^ø£]+#·ìyê&˚
96. eT+∫ #Ó&ÉT\T @ø£ ø±\+˝À düVü≤Jeq+ #˚j·Te⁄. ì»+>± HêdæÔ≈£î&ÉT.
@<äsTTHê ˇø£fÒ ñ+≥T+~.
100. Á|ü|ü+#·+˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï
ˇø£&çï eT+∫yê&ÉT nHêïyê. düÁø£e÷\≈£î, nÁø£e÷\≈£î
˝Àø£+˝À ñqïyês¡+<äs¡÷ eT+∫yêfi‚¢. ø±s¡D ø£s¡Ô ` #·÷#˚yê&˚.
#Ó&ɶyês¡T>± ø£qã&ܶ düπs.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 87 88
˙e⁄ ø£H˚ ø£\≈£î Ä<Ûës¡+ ˙y˚. 103. e÷s¡TŒ ˝Òì dü‘·´eTT ` •e⁄&ÉT.
˙e⁄ #·÷#˚ Á|ü|ü+#êìøÏ Ä<Ûës¡+ ˙y˚. e÷s¡T‘·÷ ñ+&˚ dü‘·´eTT ` bÕs¡«‹.
101. ÁãVü≤à+>±s¡T #Ó|æŒq+<äTe\q »s¡>∑&É+ ø±<äT, ¬s+&É÷ dü‘·´y˚T.
»s¡T>∑uÀj˚T<ëìì ÁãVü≤à+>±s¡T #Ó|üŒ&É+ »]–+~. nXÊX¯«‘·yÓTÆq edüTÔe⁄ n+≥÷ ndü\T ˝ÒH˚ ˝Ò<äT.
102. uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ, uÛÑ≈£îÔì eT<Ûä´ <ä÷s¡+ ñ+fÒH˚ ñqï~ XÊX¯«‘·edüTÔe⁄ ˇø£ÿfÒ.
uÛÑøÏÔ, nqTÁ>∑Vü≤+ nH˚ e÷≥\T ekÕÔsTT >√&É>∑&çj·÷s¡+˝À eTT\T¢ (Time) dü<ë
Ä Ç<ä›s¡÷ <ä>∑Zs¡j˚T´ ø=~› @ø£‘·«+ ÄeVæ≤düTÔ+~. e÷s¡T‘·÷ ñ+≥T+~.
ø±ì TOTAL >± >∑&çj·÷s¡+˝À
Ä @ø£‘·«+˝À ˇø£&˚ $T>∑T\T‘ê&ÉT. @ e÷s¡TŒ ˝ÒqfÒº
Ä ˇø£ÿ&˚ ì»+>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
nq+‘· edüTÔe⁄>± #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT
uÛÑ>∑e+‘·TDÏí Á|ükÕÔ$düTÔHêïe+fÒ n~ e÷s¡TŒ˝Òì~>±H˚
˙≈£î, uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ eT<Ûä´ <ä÷s¡+ ñqïfÒº. nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+~.
<ä>∑Zs¡j˚T´ ø=~› e÷≥\T, ÁbÕs¡úq\T, k˛ÔÁ‘ê\T, <ëìH˚ ø=~› |ü]$T‹˝À #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT
uÛÑ»q\T, kÕ<Ûäq\T n˙ï e÷j·TeTÚ‘êsTT. n~ e÷s¡TŒ ø£*–q~>±, <äT'K s¡÷|ü+>±
>∑Ts¡TÔ+#·Tø√ ` nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+~.
‘êqT ø±ì <ëì |üfÒ¢ ‘·q≈£î Äø£s¡¸D ñ+&˚~. Ä<Ûë´‹àø£ düeTdü´≈£î @¬ø’ø£ |ü]cÕÿs¡+ `
uÛÑ>∑e+‘·Tì |ü≥¢ Äø£s¡¸D ˝Òq|ü⁄Œ&˚ ªª¬s+&Ée edüTÔe⁄µµqT n+^ø£]+#·ø£b˛e&Éy˚T.
˙e⁄ uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+~q≥Tº,
˙y˚ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nsTTq≥Tº ˝…ø£ÿ. 104. <˚e⁄&ÉT
Ç∫Ã+~
Á|ükÕ<ä+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 89 90
105. ˇø£&çøÏ kÕø屑·ÿ]+#˚ X¯øÏÔ <˚e⁄&çøÏ ñ+&É<äT. <Ó’ekÕø屑êÿs¡+˝À `
ˇø£&ÉT <˚e⁄DÏí kÕø屑·ÿ]+|ü #˚düT≈£îHêï&ÉT n+fÒ, <˚e⁄&É÷ ñ+&É&ÉT
Ä X¯øÏÔ ‘·q<˚. ‘êq÷ ñ+&É&ÉT.
ªª‘êqTµµ e÷Á‘·y˚T ñ+{≤&ÉT.
<˚e⁄DÏí ‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îì #·÷düT≈£îH˚ X¯øÏÔ
#·÷ùdyêì<˚. 107. u≤ãT : á düu…®≈£îº˝À eTq+ ˇ+≥]yêfi¯¢+
nì|ædTü +Ô ~...
nq>± <Ó’e kÕø屑êÿs¡+ n+fÒ (me&É÷ >∑T]Ô+#·&É+ ˝Ò<äT nì)
‘êH˚ <˚e⁄&É>∑T≥.
dü<äTZs¡T: ªª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ n+fÒ Ç<˚.
<Ó’ekÕø屑êÿs¡+ n+fÒ ˙ø£+fÒ nq´+ @MT ˝Ò<äT,
ªªˇø£&˚µµ ˝Ò<ë ªªˇø£fÒµµ $T>∑T\T≥. ˙e⁄ >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ,
106. <Ó’ekÕø屑êÿs¡eTT nq>± ìqTï >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ.
<˚e⁄&ÉT ñHêï&ÉT nqT≥ ø±<äT 108. ◊Væ≤ø£ ã+<Ûë\qT ‘=\–+#·T≈£î+fÒ
<˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉT nqT≥. •e⁄&ÉT <=s¡T≈£î‘ê&ÉT.
@\q>± ø±˙ •e⁄&ÉT dü<ë @ nqTuÛÑe+˝À ñ+{≤&√
<˚e⁄&ÉT ñHêï&ÉT n+fÒ Ä nqTuÛÑe+ e÷Á‘·+ ø£\T>∑<äT.
ªªÇ<ä›s¡Tµµ ne⁄‘ês¡T. •e⁄ì MT<ä ≈£L&Ü ã+<Ûä+ ‘=\–‘˚
ªª<˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉTµµ nì ñ+fÒ •e⁄&ÉT dü<ë @ nqTuÛÑe+‘√ ñ+{≤&√
ªªˇø£&˚µµ ñ+{≤&ÉT. Ä nqTuÛÑe+ ø£\T>∑T‘·T+~.
n+fÒ, ˙y˚ •e⁄&ç$ ne⁄‘ê&ÉT.
ªªˇø£&˚µµ $T>∑\&Éy˚T kÕø屑êÿs¡+.
***

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 91 92
•ekÕø屑êÿs¡+ n+fÒ,
dæ+Vü‰düq+ MT<ä ≈£Ls¡TÃqïyêDÏí #·÷&É&É+ ø±<äT,
˙y˚ Ä dæ+Vü‰düq+ MT<ä ≈£Ls√Ãe&É+
Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ,
˙y˚ dæ+Vü‰düq+ ◊b˛e&É+. ♦♦♦

ø£s¡à jÓ÷>∑+ n+fÒ,

_&ɶqT ‘·+Á&ç>±
ùde≈£îDÏí Á|üuÛÑTe⁄>±
•wüß´DÏí >∑Ts¡Te⁄>±
d”«ø£]+#·>∑*π> eT+∫ dü‘·‡+>∑+
l s¡eTD dü‘·‡+>∑+.
` dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
s¡+>∑düú\+ MT<ä q≥≈£îì e˝…
eTqTE&ÉT ÁøÏj·T˝≤#·]+#·e˝….
nìï #·s¡´\≈£L Ä<Ûës¡+>± ñqï~ ªªdü‘Yµµ.
n~ »„|æÔ j·TT+#·Tø√.
Ä ô|’q ÁøÏj·÷ |üs¡T&ÉT ø±.
` ls¡eTD eTVü≤]¸.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 93

1.
&܈ˆ düTÁãVü≤àD´+ (ôVA$TjÓ÷) ` T.V.N.u≤ãT
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
C≤„q Á|üdü÷Hê\T`43
ˇø£s¡T :ne‘·]+#·&É+ n+fÒ,
~>∑C≤s¡≥+ nHêïs¡T MTs¡T.
$e]+#·+&ç...
dü<äTZs¡T:eTTìdæ|ü˝Ÿ Ä|ò”düs¡T>± ñqï e´øÏÔ
Vü≤sƒê‘·TÔ>± s√&ÉT¢ }&˚à bÕø°yê&ÉT>±
e÷]b˛‘˚ n~ m<ä>∑&Ée÷? C≤s¡&Ée÷?
ˇø£s¡T : C≤s¡&Éy˚T.
dü<äTZs¡T: <˚e⁄ì $wüj·T+˝À ≈£L&Ü n+‘˚.
@ø£+>± ñqïyê&ÉT @ø£+>± ñ+&Éø£
nH˚ø£+ nyê«\ì m+<äT≈£î
dü+ø£*Œ+∫q≥Tº? n~ C≤s¡≥+ ø±<ë?
***
Je⁄\≈£î ø£s¡à Áù|s¡D ø£*–+∫
<Ûäsêà <Ûäsêà\qT ø£*Œ+∫
<Ûäsêà<Ûäsêà\T u≤´˝…Hé‡ ‘·|æŒq|ü⁄Œ&ÉT
@<√ˇø£ y˚wü+˝À ne‘·]+∫ dü] #˚j·T&É+
Ç˝≤ Ä\÷eT>∑\T (•e`X¯≈£îÔ\T) j·TT>±\T
|üs¡´+‘·+ Ä&ÉT≈£îH˚ s¡+»ø£yÓTÆq ÄfÒ
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 95 96
á »>∑‘·TÔ. qsê˝À¢øÏ mπøÿ≥Tº>± uÀ~Û+#ê*. Ä ‘·s¡Tyê‘˚ |ü\ø£\ MT<ä
Ä≥˝À ^‘·\T ^ùdB yê&˚. n`Ä \T ~~›+#ê*.
Ä≥ ∫es√¢ ^‘·\T #Ó]ù|B yê&˚. Ç˝≤ eT÷&ÉT Hê\T>∑T »qπswüHé‡ »]–‘˚,
eTqeT+‘ê $~Û ˝Òø£ Ä&˚ u§eTà\+. <˚X¯+˝À uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹ nH˚~ @<√
$~ÛøÏ (uÛÑ>∑e~#·Ã¤≈£î) u≤ìdü\+. n~ Á|üdüTŒ¤≥+>± ø£ì|ædüTÔ+~. Ç~ ‘·|æŒ+∫
<˚e⁄&ÉT ` <√wæ. Çø£ @$T #˚dæHê, mìï <Ûë]àø£ dü<ädüT‡\T ìs¡«Væ≤+∫Hê,
Je⁄&ÉT ` ìs√›wæ. m+‘·eT+~ Á|üe#·q ø£s¡Ô\T HÓrÔ H√s¡T ø=≥Tº≈£îì
#Ó|æŒHê yê{Ïe\¢ ˇ]π><˚MT ñ+&É<äT.
2. ˇø£s¡T :eTq+ }]πø ñHêï
yÓTT¬ø’ÿ e+>∑ì~ e÷HÓ’ e+>∑THê?
s¡#·Ã≈£î ˝≤>∑T‘·THêïs¡T kÕ«MT....!
5. Ç|üŒ{ÏøÏ »>∑‘·TÔ≈£î <˚e⁄&ÉT ø£qã&ç+~ ˝Ò<äT.
dü<äTZs¡T:ne⁄qe⁄qT.
<˚e⁄&çøÏ »>∑‘·TÔ ø£qã&ç+~ ˝Ò<äT.
Ä düeTdü´ mø£ÿ&Ü ñ+~.
uÛÑ>∑e+‘·TDÏí s¡#·Ã≈£î á&ÉÃ&Éy˚T Ä<Ûë´‹àø£+. s¡÷bÕsTT HêDÒìøÏ s¡÷bÕsTT ∫\¢s¡ ø£qã&ç+~ ˝Ò<äT.
s¡÷bÕsTT ∫\¢s¡≈£î s¡÷bÕsTT HêD…+ ø£qã&ç+~ ˝Ò<äT.
3. #ê|ü #·T≥Tº≈£îì rdüT¬ø[¢q≥Tº
‘·q uÛÑ÷$Tì n˝≤ #·T≥Tº≈£îì rdüT¬øfi¯¢>∑*–‘˚ ñ+fÒ HêD…+>± ñ+≥T+~.
ì»+>± yêDÏí uÛÑ÷kÕ«$T nH=#·TÃ. ˝Ò<ä+fÒ ∫\¢s¡>± ñ+≥T+~.
@ø£ ø±\+˝À s¡÷bÕsTT, ∫\¢s¡ ñ+&Ée⁄,
4. |æ\¢*ï bÕsƒ¡XÊ\˝À #˚]Œ+#·>±H˚
ñbÕ<Ûë´j·TT\T Á|ü<Ûëq+>± ` ñ+fÒ <Ó’e+>± ñ+≥T+~.
ªªá uÛÑ÷MTà<ä≈£î eTq+ e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT @MT rdüT≈£îsê˝Ò<äT, ˝Ò<ä+fÒ »>∑‘·TÔ>± ñ+≥T+~.
b˛j˚T≥|ü⁄Œ&ÉT @MT rdüT¬øfi¯¢eTT.µµ nH˚ $wüj·÷ìï yê] qs¡ @ø£ ø±\+˝À <Ó’e+, »>∑‘·TÔ ñ+&Ée⁄.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 97 98
6. á ø£qã&˚ »>∑‘·TÔ m{≤¢ e∫Ã+~? dü+ã+<Ûä+ ñ+~ n+fÒ dü>∑TD ÁãVü≤à+.
‘·q eTqùd‡ n+<äT≈£î ø±s¡DyÓTÆ ñ+fÒ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT n+fÒ ìs¡TZD ÁãVü≤à+.
‘·q≈£î nqT≈£L\+>±, düTKeTj·T+>± e÷j·÷X¯øÏÔ‘√ ≈£L&ç düèwæº #˚ùd ÁãVü≤àeTT
düèwæº+#·T≈£îì ñ+{≤&ÉT ø£<ë! ªªeTVü‰ eTqdüT‡µµ‘√ ñ+{≤&ÉT.
ø±ã{Ϻ düèwæºøÏ ø±s¡D+ |ü]$T‘· X¯≈£îÔ\T ø£*–q á eTqdüT‡ |ü]$T‘·X¯≈£îÔ\T ø£*– ∫qï ∫qï
e÷Á‘·+ ø±<äT. |üqT\T #˚ùd Je⁄&ÉT
ªª∫qï eTqdüT‡µµ‘√ ñ+{≤&ÉT.
nq+‘·yÓTÆq X¯πøÔ ‘·q eTqdüT‡≈£î ñ+&ç ñ+fÒ
n+<ä] eTqdüT‡˝Àì uÛ≤yê\qT Á>∑Væ≤+#·>∑*π> X¯øÏÔ ‘·q≈£î nq+‘·yÓTÆq eTqùd‡ ` eTVü‰e÷j·T.
ñ+&ç ñ+&Ü*. n˝≤ ‘·q≈£î ˝Ò<äT. |ü]$T‘·yÓTÆq eTVü‰e÷j˚T ` eTqdüT‡.
eT] @~ ø±s¡D+ á »>∑‘·TÔ≈£î? 7. ‘·q eT‘êìï ‘êqT ìø£ÿ∫Ã>±, |ü]|üPs¡í+>± $X¯«dæ+∫,
n<˚ e÷j·÷X¯øÏÔ. Ä#·]+#·&É+ e\¢H˚ eT‘ê_Ûeè~∆ ne⁄‘·T+~. n+‘˚>±ì
ñqï ˇø£ÿ ªdü<ä«düTÔe⁄µqT (ÁãVü≤àeTTqT) |üs¡eT‘êìï <ä÷wæ+#·&É+ e\¢H√, |üs¡eT‘·+ ‘·≈£îÿe nì
Je, »>∑‘·TÔ\T>± ø£ìŒ+#˚≥Tº>± #˚k˛Ô+~. ìs¡÷|æ+#·&É+ e\¢H√ ‘·q eT‘·+ n_Ûeè~∆ ø±<äT.
ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ‘·q+‘·≥ ‘êqT y˚{Ï‘√q÷ 8. eTq ne>±Vü≤q‘√
dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+≥÷, eTq ÄyÓ÷<ä+‘√
‘·q˝ÀH˚ ñqï e÷j·÷X¯øÏÔ e\¢ ˇø£{Ï eTs=ø£{Ï˝≤ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+≥T+~.
ø£ìŒ+|ü #˚ùd X¯øÏÔ ≈£L&Ü e⁄+<äì n+^ø£]+#ê*. dü<ä«düTÔe⁄ nH˚~.
@ø£ ø±\+˝À Je»>∑‘·TÔ\‘√ dü+ã+<Ûä+ 9. <äèX¯´y˚T Á|ü|ü+#·eTT.
ñ+~, dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. Á|ü|ü+#·eTT <äèX¯´e÷Á‘·y˚T.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 99
<äèX¯´eTT˝ÀìøÏ sêø£&É |ü⁄≥Tºø£.
<äèX¯´eTTq≈£î eTs¡T>∑T ø±e&É+ eTs¡D+.
»qq eTs¡DeTT\T <äèX¯´eTTqπø >±ì ‘·q≈£î >±e⁄.
<äèX¯´eTT˝ÀìøÏ mìï kÕs¡T¢ eùdÔ nìïkÕs¡T¢ |ü⁄≥Tºπø.
mìïkÕs¡T¢ eTs¡T>∑sTT‘˚ nìïkÕs¡T¢ eTs¡Dy˚T.
»qqeTs¡DeTT\T <äèX¯´eTTq≈£î, <äèX¯´eTT˝Àì
<äèX¯´eTT\≈£î e÷Á‘·y˚T.
‘·q≈£î @ e÷Á‘·+ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT.
∫e] e÷≥ `
<äèX¯´eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫
Çìï $X‚wüeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T ‘êqT ≈£L&Ü,
kÕøÏå>± ñqï ‘êqT ≈£L&Ü <äèX¯´y˚T.
eT] ñqï~, ‘Ó\TdüTø√e\dæq~,
nqTuÛÑ$+#· e\dæq~ @$T? ` ªªeTÚq+µµ
10. $T>∑‘ê $wüj·÷˝À¢
‘Ó\TdüTø√e&É+, nqTuÛÑ$+#·&É+ y˚iT y˚iT.
‘Ó\TdüTø√e&É+ nqTuÛÑ$+#·&É+ ø±<äT,
nqTuÛÑ$+#·&É+ ‘Ó\TdüTø√e&É+ ø±<äT.
ø±˙ ˇø£ÿ Ä<Ûë´‹àø£ $wüj·T+˝À e÷Á‘·+
‘Ó\TdüTø√e&É+, nqTuÛÑ$+#·&É+ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
100
‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT n+fÒ nqTuÛÑ$+#ê&ÉT nH˚ ns¡ú+.
nqTuÛÑ$+#ê&ÉT n+fÒ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT nH˚ ns¡ú+.
11. y˚<ë+‘·+ nH˚~ Ä#·s¡D≤‘·àø£ $wüj·Te÷?
e´eVü‰sê\≈£î, uÛ≤yê\≈£î nr‘·yÓTÆq $wüj·÷ìï m˝≤
Ä#·]+#·&É+?
nqTcÕ˜q y˚<ë+‘·+ nqTe÷≥ yÓÁ]e÷≥.
y˚<ë+‘êìï nqTwæ˜+#·˝Ò+.
<Ûë]àø£ $wüj·÷˝ÒM dü‘·´+ yÓ’|ü⁄≈£î rdüT¬øfi¯¢e⁄.
<Ûäs¡à dü÷Á‘ê\T, ˙‹dü÷Á‘ê\T @M Ä‘·àqT Çe«e⁄.
y˚<ë+‘·+ nH˚~ <Ûäs¡à, ˙‹ dü÷Á‘ê\ düe÷Vü‰s¡+ ø±<äT.
˙≈£î ˙e⁄ m˝≤ ñ+&Ü˝À #ÓãT‘·T+~ <Ûäs¡àXÊÁdüÔ+.
˙e⁄ dü+|òüT+˝À m˝≤ ñ+&Ü˝À #ÓãT‘·T+~ ˙‹XÊÁdüÔ+.
˙yÓ˝≤ ñHêïy√ #ÓãT‘·T+~ y˚<ë+‘·XÊÁdüÔ+.
Ä#·s¡D n+fÒH˚ Á|üjÓ÷»Hêìï Ä•+#˚ ñ+≥T+~.
|ü<∏ä´+ e\¢ s√–øÏ Á|üjÓ÷»q+, yÓ’<äT´ìøÏ ø±<äT.
n˝≤ <Ûäs¡à+ e\¢ e´øÏÔøÏ Á|üjÓ÷»q+.
˝≤uÛÑqcÕº\‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+≥T+~ Ä<Ûë´‹àø£+.
ñqï<ëìì ñqïØ‹>±H˚ #·÷ô|&ÉT‘·T+~ Ä<Ûë´‹àø£+.
Á|ü|ü+#· $wüj·÷\H˚ $$<Ûäs¡ø±\ yê<ä´ düy˚Tàfi¯HêìøÏ
Ä<Ûës¡ÁX¯ó‹>± ñqï eTÚqy˚T Ä<Ûë´‹àø£+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 101 102
<Ûäsêà#·s¡D e\q ãVüQXÊ dü«s¡Z+ <=s¡ø=#·TÃ. 13. ô|’øÏ nVü≤+ø±s¡+>± nì|æ+∫Hê düπs
<Ûäs¡àsêCÒ ø±<äT, ≈£îø£ÿ ≈£L&Ü dü«sêZì¬ø[¢+~. Á|ü‹ ˇø£ÿ&ÉT nqe\dæq e÷≥ `
n<˚MT >=|üŒ ø±<äT, Ä<äs¡ÙeT÷ ø±<äT. Hê≈£î <˚e⁄&ÉT nedüs¡+ ˝Ò<äT.
j·TeTTì Ç+{Ïø¬ [¢ eTè‘·T´ s¡V≤ü kÕ´ìï ‘Ó\TdüT≈£îqï q∫πø‘·T&ÉT <˚e⁄&çøÏ H˚qT nedüs¡+.
Ä<äs¡Ù˙j·TT&ÉT. 14. ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√e*‡q
eTs¡D;Û‹ì »sTT+∫ Ä‘·à<äs¡ÙHêìï bı+~q s¡eTDT&ÉT ˙e⁄ nqTuÛÑ$+#ê*‡q
Ä<äs¡Ù˙j·TT&ÉT. dü‘·´+ mø£ÿ&ÉT+~?
H˚qT #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îqï~ ` yÓT\≈£îe≈£î eTTqT|ü⁄ n+‘ê n<˚ ñ+~.
ìÁ<äb˛sTTq ‘·sê«‘· n+‘ê n<˚ ñ+~.
<Ûäs¡à+ nH˚~ ˝Àø£ $wüj·T+. eT<Ûä´˝À (á yÓT\≈£îe˝À) e÷Á‘·+ n~ ˝Ò<äT.
C≤„q+ nH˚~ n˝ÖøÏø£ $wüj·T+.
15. Á|üX¯ï : $T<∏ë´H˚qT, ªndü\T H˚qTµ ˝À ø£*dæb˛yê\+fÒ
eTT+<äT C≤„qe+‘·T&ç$ ø±. @+ #˚j·÷*?
‘·sê«‘· ˙e⁄ q&ç#˚ <ë] n+‘ê <Ûäs¡ày˚T ne⁄‘·T+~. dü<äTZs¡T: m+&Ée÷$ ˙s¡T düeTTÁ<ä+˝À ø£\yê\+fÒ
n+‘˚>±ì <Ûäs¡à e÷s¡Z+˝À q&Ée&É+ e\q @+ #˚j·÷*? nì n&ç–q≥T¢+~.
C≤„q+ <=s¡ø£<äT nH˚<˚. ˇø£ <ëìøÏ ndü‡\T ñìøÏ ˝Ò<äT.
eTs=ø£ <ëìøÏ ‘êqT ‘·|üŒ eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT.
12. ‘êqT nXÊX¯«‘·T&˚ nsTT‘˚
nì ‘Ó*ùdÔ n<˚ á H˚qT Ä H˚qT˝À ø£*dæb˛e&É+
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü nXÊX¯«‘·T&˚.
ne⁄‘·T+~.
<˚e⁄&ÉT XÊX¯«‘·T&˚ nsTT‘˚
***
‘êqT ≈£L&Ü XÊX¯«‘·T&˚.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 103
ìX¯Ã\yÓTÆq düeTTÁ<ä+˝À n+‘·sê«Væ≤ì˝≤ 17.
n|ü]∫äqïyÓTÆq ªªH˚qTµµ˝À eTs√ n+‘·e+‘·yÓTÆq
H˚qT ˇø£{Ï n+‘·sê«Væ≤ì˝≤ e´eVü≤]k˛Ô+~.
ìC≤ìøÏ á H˚qT (Je⁄&ÉT) Ä H˚qT (<˚e⁄&ÉT)˝À
ø£*dæb˛e&É+ n+≥÷ @MT ˝Ò<äT. Ä ¬s+&É÷
dü<ë n_Ûqï+>±H˚ ñHêïsTT. nì ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ
n<˚ JeÁãôV’≤àø£´ jÓ÷>∑+ n+fÒ.
16. e+‘ÓqqT ì]à+#·&É+ nH˚~ e÷qe⁄ì y˚T<∏ëX¯øÏÔì n~
#ê≥T‘·Tqï|üŒ{Ïø° n<˚ düeTj·T+˝À q~ì <ë≥˝Òì nX¯ø‘Ô£ q· T
≈£L&Ü n~ m‹Ô #·÷|ü⁄‘√+~. 18.
eT‘·+ nH˚~ e+‘Óq ˝≤+{Ï~.
e÷qe⁄ì X¯øÏÔì, nX¯ø£Ô‘·qT @ø£ø±\+˝À n~ dü÷∫düTÔ+~.
eT‘·+ e\¢ e÷Á‘·y˚T <˚e⁄DÏí bı+<äT‘ês¡q≥+
e÷qe⁄ì nX¯ø£Ô‘·qT ˙e⁄ Á|üø£{Ï+#·&Éy˚T ne⁄‘·T+~.
eT‘·+‘√ |üì ˝Ò≈£î+&ÜH˚ <˚e⁄DÏí bı+~qyês¡T ˝Àø£+˝À 19.
ø√ø=\¢\T.
n≥Te+{Ï yê] e\¢H˚ ÄdæÔø£‘·«+ Je+‘√ ì+&ç ñ+~.
n+‘˚>±ì eT‘· #Ûê+<ädüT\ e\q ø±<äT.
104
<Ûäs¡àπøåÁ‘·+˝À uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #˚dæ+~ <Ûäs¡àuÀ<Ûä.
j·TT<ä∆ uÀ<Ûä ø±<äT.
ns¡T®qT&ÉT ø£åÁ‹j·TT&ÉT.
ø£åÁ‹j·TTìøÏ j·TT<ä∆+ #˚j·T&É+ dü«<Ûäs¡à+.
ø£åÁ‹j·TT&ÉT #˚ùd j·TT<ä∆+ <Ûäs¡à dü+kÕú|üq ø=iπø>±ì
Væ≤+dü ô|≥º&É+ ñ<˚›X¯+ ø±<äT.
ø±ã{Ϻ uÛÑ>∑eBZ‘· nVæ≤+kÕyê<äy˚T.
n+<äTπø eTq >±+BÛ‘ê‘·≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· ÇwüºyÓTÆq~.
>∑TfiÀ¢ <˚e⁄&ÉT+&É&É+ ì»y˚T nsTT‘˚
<äs¡Ùq+ ˇø£ÿkÕπs #˚düTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
e÷{Ï e÷{ÏøÏ <äs¡ÙHêìøÏ yÓfi¯ó‘·THêï&É+fÒ,
nø£ÿ&É <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉT nH˚<ëìøÏ n<˚ >∑Ts¡TÔ.
|ü\Tø£ã&˚~ <Ó’e+ ø±<äT.
‘·\#·ã&˚~ <Ó’e+ ø±<äT.
nqTuÛÑ$+|üã&˚~ <Ó’e+ ø±<äT.
***

eT‘êìøÏ <˚e⁄&ÉT nedüs¡y˚T>±ì |ü\Tø£ã&Éì~ <Ó’e+.

<˚e⁄ìøÏ eT‘·+ nedüs¡+ ˝Ò<äT. ‘·\+|üã&Éì~ <Ó’e+.
nqTuÛÑ$+|üã&Éì~ <Ó’e+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 105
20. Á|ü|ü+#êìï n+^ø£]ùdÔ `
ªªH˚qT Á|ü|ü+#·+˝À ˝ÒqTµµ
nHÓH’ ê nqTø√.
˝Ò<ë
H˚qTHêïqT nì n+^ø£]ùdÔ `
ªªHê≈£î Á|ü|ü+#·+ ˝Ò<äTµµ
nHÓH’ ê nqTø√.
düeTdü´ r]b˛‘·T+~.
21. <˚e⁄&çï >∑T]+∫ nq&É+, ‘·\e&É+
ñHêïj·T+fÒ,
<˚e⁄&ÉT ‘·q≈£î nqTuÛÑe+˝À ˝Ò&ÉT
nì ns¡ú+.
<Ó’yêqTuÛÑe+˝À nq&É+, ‘·\e&É+
¬s+&É÷ ñ+&Ée⁄.
nqTuÛÑe+ ` ‘·\e&É+ ` nq&É+
eT÷&É÷ @ø£ø±\+˝À ñqï≥Tº
nì|æ+∫Hê düπs.
22. ªªuÛÑ>∑e+‘·TDÏí ‘·\#˚yêìπø ø±<äT,
‘·\eì yê&çøÏ ≈£L&Ü düe÷q |òü*‘êìï
nqTÁ>∑Væ≤kÕÔ&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTµµ
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
106
nì ‘·\#˚yê&ÉT nqT≈£îqï|ü⁄Œ&˚
ì»+>± ‘·\e&É+ ne⁄‘·T+~.
23. XÀuÛÑq+ >∑~˝À uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\T @ø±+‘·+>±
>∑&É|ü&É+ ì»y˚T nsTT‘˚,
eT÷&√e´øÏÔ (•X¯óe⁄) m˝≤ edüTÔqï≥Tº?
ø±ã{Ϻ eTq≈£î nqTuÛÑe+˝À ˝Ò<äT>±ì
eT÷&√ e´øÏÔ XÀuÛÑq+ >∑~˝À ñqïfÒº.
24. dü<äTZs¡T : eTH√ yêø±ÿj·T ø£s¡à\T ñHêïsTT n+fÒ
n<˚ >∑Ts¡TÔ ˙≈£î <˚e⁄ì düŒs¡Ù ˝Ò<äT
nq{≤ìøÏ...
<˚M Á|ükÕ<é : eTH√yêø±ÿj·T ø£s¡à\T ˝Ò≈£î+fÒ
ì‘·´ e´eVü‰s¡+ »]π><Ó{≤¢?
dü<äTZs¡T : n<Ó› Ç+{À¢ ñqï≥Tº ñ+&ÉT qTM« <˚Vü≤+˝À.
eTH√yêø±ÿj·T ø£s¡à\T ñHêï ˝Òìyê&çy˚
ne⁄‘êe⁄.
25. ªô|<ä›sêDÏ eT+∫~µ n+fÒ
∫qïsêDÏ eT+∫~ ø±<äT nH˚ø£<ë!
ˇø£DÏí C≤„ì nHêïe+fÒ
$T>∑‘êyês¡+‘ê C≤„qT\T ø±<äT nH˚ ø£<ë!
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 107
ˇø£DÏí eTVü‰‘·Tà&ÉT nHêïe+fÒ 28.
$T>∑‘êyês¡+‘ê ø±<äT nH˚ ø£<ë!
ªñqï~ C≤„qyÓTTø£ÿfÒµ nHêïø£
Çø£ nC≤„HêìøÏ #√f…ø£ÿ&ç~?
ø±ã{Ϻ ˇø£DÏí ˙e⁄ C≤„ì nHêïe+fÒ
Ä C≤„ìì ˙e⁄ nee÷ì+∫qfÒ¢.
n+<ä]˙, nìï{Ï˙ C≤„qdü«s¡÷|ü+>± ˙e⁄
#·÷&É>∑*–q|ü⁄Œ&˚ C≤„qT\qã&˚yê]ì
˙e⁄ ì»+>± >ös¡$+∫q≥Tº.
26. ˝Àø£+˝À eTq+ <˚ìqsTT‘˚ ªeT+∫µ nì
n+≥THêïyÓ÷ n~ eT+∫ ø±<äT.
<˚ìqsTT‘˚ ª#Ó&ÉTµ n+≥THêïyÓ÷ n~
#Ó&ÉT ø±<äT.
˝Àø£+˝À ndü\T ªeT+∫ #Ó&ÉT\Tµ nH˚$ ˝Òe⁄.
eT] @eTTqï≥Tº?
πøe\+ ªáX¯«s¡ dü+ø£\Œ+µ e÷Á‘·y˚T ñqï~. 29.
27. |ü⁄≥Tºø£`#êe⁄\T ‘Ó*j·Tì J$‘·+ Ç~.
From - To nÁ&ÉdüT ˝Òì ñ‘·Ôs¡+ Ç~. 30.
yÓTT<ä\T`‘·T~ ù|J\T ˝Òì Á|üã+<Ûä+ Ç~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
108
ˇø£&ÉT dü‘·‡+>±ìøÏ sêe&É+ ì»y˚T nsTT‘˚,
Çø£ yê&ÉT mø£ÿ&ÉTHêï dü‘·‡+>∑+˝À ñqïfÒ¢.
dü‘·‡+>±ìøÏ sêe&É+ ` b˛e&É+ nH˚~ |ü<˚ |ü<˚
»s¡T>∑T‘·THêïj·T+fÒ dü‘·‡+>±ìøÏ Vü‰»¬s’q≥Tº ø±<äT.
***
<˚e⁄ì <äèwæº˝À `
dü‘·‡+>±ìøÏ Vü‰»¬s’qyê&ÉT Ä|tôd+{Ÿ nsTTq≥Tº ˝…ø£ÿ.
Ä|tôd+{Ÿ nsTTqyê&ÉT Vü‰»¬s’q≥Tº ˝…ø£ÿ.
***
dü‘·´y˚T ‘êHÓ’qyê&ÉT
dü‘·‡+>±ìøÏ sêø£b˛sTTHê düπs
dü<ë Vü‰»s¡T˝À ñqïyê&ÉT.
dü‘ê´ìï bı+<äìyê&ÉT
Á|ü‹s√p dü‘·‡+>±ìøÏ Vü‰»s¡e⁄‘·THêïdüπs
Ä|tôd+{Ÿ nsTTqyê&˚.
ìÁ<ä nH˚~ düVü≤» <Ûë´q+.
<Ûë´q+ nH˚~ ã\e+‘·|ü⁄ ìÁ<ä.
y˚<ä+ #·<äyê*.
>√e⁄qT ô|+#ê*
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 109 110
>∑Ts¡Te⁄qT #˚sê*. kÕø屑êÿs¡+ nsTT‘˚ >±ì ‘Ó*j·T<äT.
yÓ÷ø£å+ bı+<ë*. ªH˚H˚ <˚e⁄&ÉTµ nì.
Çy˚ ªH˚qT Væ≤+<äTe⁄qTµ nqïyê&ÉT 37. @ eT‘·yÓTÆHê #Ó&çbıeTàì, #Ó&ÉT #˚j·TeTì #Ó|üŒ<äT.
‘·|üŒø£ #˚j·Te\dæq$.
38. |æ∫Ãyêfi¯ó¢ ne<Ûä÷‘·\T ø±<äT.
31. ì»yÓTÆq •wüß´ìøÏ ne<Ûä÷‘·\T |æ∫Ãyêfi¯ó¢ ø±<äT.
n+<ä] bÕ<ë\÷
>∑Ts¡TbÕ<ë\T>±H˚ ø£ì|ækÕÔsTT. 39. #Ó’Á‘·+˝ÀH˚ Á|üø£è‹ ∫>∑T]düTÔ+~.
Á‘˚‘êj·TT>∑+˝ÀH˚ sêeTsê»´+ edüTÔ+~.
32. e÷≥ Ä–‘˚ ` ìX¯Ùã›+.
eTqdüT Ä–‘˚ ` ªªeTÚq+µµ. 40. á ˝Àø£+ ≈£îø£ÿ ‘√ø£ e+{Ï~.
eTVü≤˙j·TT\T ˝≤–|ü≥Tº≈£îqï+‘·ùd|ü⁄
33. ø£s¡Ô ` <Ó’e+.
ø£s¡à ` »&É+. n~ #·ø£ÿ>± ñqï≥Tº ø£qã&ÉT‘·T+~ n+‘˚.
ÁøÏj·T ` Hê≥ø£+. yês¡T eTs¡T>∑e>±H˚ n~ j·T<∏ëkÕúHêìøÏ e#˚ÃdüTÔ+~.
˝Òø£b˛‘˚ Çìï e+<ä\eT+~ ãTTwüß\T, Á|üeø£Ô\T,dü+düÿs¡Ô\T
34. uÛÀ>∑+, s√>∑+ ` bÕXÊÑ·´ \ø£åD+.
|ü⁄{Ϻq á ˝Àø£+ Ç+ø± Ç+‘· n<Ûë«q+>±
jÓ÷>∑+, C≤„q+ ` uÛ≤s¡rj·T \ø£åD+.
ñ+~ n+fÒ yês¡T #˚dæ+<ä+‘ê @yÓTÆq≥Tº?
35. ≈£îø£ÿqT ô|+#·Tø√e&É+ ùdº≥dt dæ+ã˝Ÿ.
41. ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü˝À yÓTT<ä{Ï nø£ås¡+ ` n.
>√e⁄qT ô|+#·Tø√e&É+ HêyÓ÷wæ.
ÄVü‰! m+‘· $∫Á‘·+! neTàqT Áù|$T+#·T.

36. yÓT\≈£îe eùdÔ>±ì ‘Ó*j·T<äT ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü˝À ∫e] nø£ås¡+ ` ø£å

ªÇ~ ø£\µ nì. ø£åeTqT ø£*– ñ+&ÉT.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 111 112
42. ø£wüº+ ` düT\uÛÑ+ nH˚$ 48. u≤u≤ <˚e⁄&ÉT ø±<äT n+fÒ,
eTqdüT≈£î dü+ã+~Û+∫q$. u≤u≤ e÷Á‘·y˚T <˚e⁄&ÉT ø±<äT nì ns¡ú+.
n+<äs¡÷ <˚e⁄ì dü«s¡÷bÕ˝Ò nì ø£<ë
43. <˚e⁄ì ≈£î≥T+ã+ ` Á|ü|ü+#·+.
u≤u≤ #Ó|æŒ+~!
44. <˚XÊ~ÛH˚‘·qT me&ÉT düèwæº+#ê&√ 49. ø£s¡à|òü\y˚T ø±<äT,
j·÷#·≈£î&çï ≈£L&Ü yê&˚ düèwæº+#ê&ÉT. ø£s¡à ≈£L&Ü ˙~ ø±<äT.
Ä düèwæºø£s¡Ô Ä&˚ Ä≥˝À <˚e⁄ì #˚‹˝À ˙y=ø£ ñ|üø£s¡D+ e÷Á‘·y˚T.
eTqeT+‘ê bÕe⁄\+.
50. Ç+{À¢ <Ó’yêsê<Ûäq≈£î neø±X¯+ ˝Òìyê&çøÏ >∑T&ç.
45. ªHêµ nqï|ü⁄Œ&ÉT n+<ä]ø° >∑T&ç nedüs¡+ ˝Ò<äT.
Ä ªHêµ nH˚~ ˙ ≈£î≥T+ã+ eiπø,
51. Nø£{Ï|ü&É>±H˚ Ç+{ÏøÏ #˚]
˙ <˚X¯+ eiπø |ü]$T‘·+ ø±≈£L&É<äT. uÛ≤sê´_&ɶ\‘√ >∑&É|ü˝Òì <Ísꓤ>∑T´&ÉT
Ä ªªHêµµ˝À Á|ü|ü+#·eT+‘ê Ç$T&çb˛yê*. mìï ø√≥T¢ dü+bÕ~ùdÔ e÷Á‘·+
n{Ϻ nq+‘·yÓTÆq ªªHêµµ ø£*–qyê&˚ eTVü‰‘·Tà&ÉT. @+ ˝≤uÛÑ+?
46. Á|ü|ü+#·+˝À eT‘ê\THêïsTT. 52. dü«sêZìøÏ z ≈£îø£ÿ ≈£L&Ü yÓ[¢+~.
<˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉT. eTìwæ yÓfi¯¢&É+ ô|<ä› $X‚wüy˚TMT ø±<äT.
C≤„qdæ<äT∆&ÉT ø±e&Éy˚T e÷qe⁄ì #·s¡eT \ø£å´+.
<˚e⁄&ç˝À Á|ü|ü+#·+ ñ+~. dü«s¡Z+ ø±<äT.
eT‘ê\T ˝Òe⁄.
53. yê´kÕ~ eTVü≤s¡T¸\+‘ê @+ #Ó|æŒHê
47. düT\uÛÑ+>±, ≈£î¢|üÔ+>± n~ ‘·eT >∑TiÏ+∫ ‘êeTT #Ó|ü⁄Œø√e&Éy˚T >±ì
#Ó|üŒã&çq y˚<ë+‘·y˚T ` kÕyÓT‘·.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 113 114
<˚e⁄DÏí >∑TiÏ+∫ ˇø£ÿ eTT≈£ÿ ≈£L&Ü 60. ˙‘√ dü<ë ñ+&˚~ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ.
mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT, #Ó|üŒ˝Òs¡T. ªÄ‘·à ã+<ÛäTe⁄µ n+fÒ
54. Jedüe÷~Û n+fÒ, Ä‘˚à ì»yÓTÆq ã+<ÛäTe⁄ nì ns¡ú+.
J$+∫ ñ+&É>±H˚ düe÷~Û nsTTb˛e&É+ø±<äT, 61. <˚e⁄ì ø£\e]+‘· ` Á|ü|ü+#·+.
J$+∫ ñ+&É>±H˚ düeT‘ê«ìï kÕ~Û+#·&É+. <˚e⁄ì |ü\e]+‘· ` y˚<ä+.
55. ‘êqT ñHêïqì <˚e⁄&çøÏ ‘Ó*j·T<äT. 62. ªH˚qT qs¡T&ÉqTµ nì Hêsêj·TDT&ÉT ñ+fÒ,
‘êqT ˝Òqì Je⁄&çøÏ ‘Ó*j·T<äT. Hêsêj·TDT&ÉT ≈£L&Ü qs¡T&˚ ne⁄‘ê&ÉT.
56. dü+|ü<ä nH˚~ Ç‘·s¡T\ ˝…ø£ÿ. ªH˚qT Hêsêj·TDT&ÉTµ nì qs¡T&ÉT ñ+fÒ,
düTK+ nH˚~ ‘·q ˝…ø£ÿ. qs¡T&ÉT ≈£L&Ü Hêsêj·TDT&˚ ne⁄‘ê&ÉT.
57. düeTTÁ<ä+ ˇø£ÿfÒ.
63. »qq eTs¡D≤\H˚$ ˝Òeì ‘Ó\T‡ø√e&Éy˚T
ù|s¡T¢ @&ÉT.
»qq eTs¡D s¡Vü≤dü´+.
<Ó’e+ ˇø£ÿfÒ.
64. Á|üø£è‹ ø£Hêï n+<äyÓTÆq~
ù|s¡T¢ y˚sTT.
eT+∫ eTqdüT‡.
58. eT‘·Á|ü#ês¡+ e\q eT‘·+ jÓTTø£ÿ
65. ˙ Vü≤è<äj·T ù|{Ïø£˝À
Wqï‘·´+ ‘·>∑TZ‘·T+~.
nìï s¡ø±\ #Ûêqfi¯S¢ ñHêïsTT.
ô|<ä›eTìwæ H˚qT ô|<ä› eTìwæqì
˙ eTqùd ]yÓ÷{Ÿ.
Á|ü#ês¡+ #˚düT≈£î+{≤&Ü?
66. ˙ eTqdüT ~>∑+ãs¡+ nsTT‘˚
59. eT‘· »HêuÛ≤ ô|s¡>∑&É+ eT‘ê_Ûeè~∆ ø±<äT.
˙y˚ ne<Ûä÷‘·.
<Ó’eX¯øÏÔì ìs¡÷|æ+#·>∑*π>yê] dü+K´
ô|s¡>∑&É+ eT‘ê_Ûeè~∆.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 115 116
67. nqTuÛÑe+˝À qT+∫ XÊÁkÕÔ\T e#êÃj˚T>±ì 73. dü«|üï+ 3 s¡ø±\T `
XÊÁkÕÔ\ e\q nqTuÛÑe+ ø£\T>∑<äT. 1. ‘êqT y˚T\Tø=qï≥T¢.
68. C≤„q+ n+fÒ Ç+Á<äC≤\+ ø±<äT. 2. ‘êqT ìÁ<äb˛sTTq≥T¢.
dü«s¡÷|ü ìwü˜. 3. ìÁ<ä˝À ‘êqT @<√ ˇø£ ø£\>∑qï≥T¢.
á eT÷&É÷ ø£˝Òqqï »„|æÔ ø£\yê&ÉT
69. Á|üX¯ï : eTqXÊÙ+‹ n+fÒ?
e÷Á‘·y˚T yÓT\≈£îe˝À ñqïyê&ÉT.
dü<äTZs¡T: XÊ+‹j˚T eTqdüT>± ñ+<äqï »„|æÔj˚T eTqXÊÙ+‹.
74. 1. ñ+&É&É+.
70. |üè : ˇø£]ï >∑Ts¡Te⁄>± uÛ≤$+∫ ùde #˚XÊqT #ê˝≤ ø±\+. 2. nì ñ+&É&É+.
ø±˙ n‘·ì e\¢ ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äì ‘Ó*dæ+~. 3. n+≥÷ ñ+&É&É+.
dü<äTZs¡T:˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äì ‘Ó\TdüT≈£îHêïe⁄ ø£<ë! 4. nqTø=+≥÷ ñ+&É&É+.
n<˚ ˝≤uÛÑ+. 5. nqTø=q≈£î+&Ü ñ+&É&É+.
71. »&ÉyÓTÆHê #Ó’‘·q´yÓTÆHê @<Ó’Hê 6. ñqï≥T¢ ñ+&É&É+.
eTT+<äT ˙e⁄ n~ nsTT‘˚>±ì <ëìì ˙e⁄ 7. nì ñqï≥T¢ ñ+&É&É+.
‘Ó\TdüTø√˝Òe⁄. 8. n+≥÷ ñqï≥T¢ ñ+&É&É+.
9. nqT≈£î+≥÷ ñqï≥T¢ ñ+&É&É+.
@<Ó’Hê ˙e~ nsTTq ‘·sê«‘˚ n~
˙ nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+~. 10. nqTø=q≈£î+&Ü ñqï≥T¢ ñ+&É&É+.
11. ˝Ò≈£î+&É&É+.
72. ìqTï ˙e⁄ ‘Ó*dæø√yê\+fÒ ¬s+&˚ ¬s+&ÉT 12. ˝Òq≥T¢ ñ+&É&É+.
<ës¡T\THêïsTT `
á |ü+Á&Ó+&ÉT s¡ø±\ ñ+&É&É+ ñ+&É&É+ ø±<äT.
1. ˙≈£î ˙e⁄ nq´yÓTÆHê ø±yê*. eT] m˝≤ ñ+&Ü*?
2. nq´eTT ˙eHêï ø±yê*.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 117 118
75. ìqTï #·÷#˚yê&çì ˙e⁄ #·÷&É˝Òe⁄. @<Ó’Hê nqT.
ìqTï #·÷#˚yê&çì ˙e⁄ #·÷&Ü\qT≈£îHêï n<=ø£ÿfÒ ñ+~ nqT.
˙e⁄ #·÷&É˝Òe⁄. n<˚ <Ó’e+ ne⁄‘·T+~.
˙e⁄ #·÷#˚yê&çì ˙e⁄ #·÷&É>∑\e⁄. 79. ∫≥ºNø£{Ï˝À ˙≈£î ˙y˚ ø£qã&Ée⁄.
˙e⁄ #·÷#˚yê&çì #·÷&Ü\qT≈£î+fÒ #·÷&É>∑\e⁄. n+‘· e÷Á‘êìπø ªH˚qT ˝ÒqTµ nì nqe⁄ ø£<ë!
76. q~ qT+&ç ˙fi¯ó¢ ‘Ó#êÃqT n+{≤y˚T >±ì ªªH˚qTHêïqTµµ nH˚<˚ <Ó’yêqTuÛÑe+.
˙fi¯ó¢ ‘˚e&ÜìøÏ Ä<Ûës¡yÓTÆq _+<Ó $wüj·÷ìï Á|ükÕÔ$+#·+. 80. eTìùwHê <Ój·T´eTj˚T´~?
n˝≤ Á|ü‹ $wüj·÷ìø° Ä<Ûës¡+ <Ó’e+. NeT <Ój·T´+, @qT>∑T <Ój·T´+ ñ+&Éyê?
nìï+{Ïì >∑TiÏ+∫ Á|ükÕÔ$kÕÔy˚T >±ì,
yê{ÏøÏ Ä<Ûës¡+>± ñqï <Ó’e+ >∑TiÏ+∫ eTs¡|ü⁄˝À ñ+{≤+. 81. eT‘·<˚e⁄fi¯¢≈£î ˝Òì uÛÒ<ë\T
n+‘˚>±ì <Ó’e+ ˝Òø± ø±<äT, bı+<äø± ø±<äT. eT‘·düTÔ\≈£î m+<äT≈£î+&Ü*?

77. me&çøÏ düø£\eT÷ dü<äTZs¡Te⁄>± 82. ìÁ<äb˛j˚T eTT+<äT

>√#·]düTÔ+<√ yê&˚ dü<äTZs¡Te⁄. ‘êqT XÊX¯«‘·+>±
n˝≤ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT |ü&ÉTø√uÀj˚T X¯àXÊq yê{Ïø£qT
(nq>± ‘·q≈£î •wüß´\THêïs¡ì nqT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT) >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#·TÃø√yê*.
‘êqT •wüß´&˚ >±ì >∑Ts¡Te⁄ ø±<äT. <ëì e\q #ê˝≤ ÁuÛ≤+‘·T\T
‘=\–b˛‘êsTT.
78. |ü⁄s¡Twü Á|üj·T‘·ï+ nqT.
ÁbÕs¡ã∆+ nqT 83. ø±|ü⁄s¡+ ñeTà&ç>± #˚j·÷*.
uÛÑ>∑e~#·Ã¤ nqT <Ûë´q+ ˇ+≥]>± #˚j·÷*.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 119 120
84. |üs¡eT‘· düVü≤q+ ˝Òìyê&çøÏ J$‘· \ø£å´+ n+≥÷ @MT ˝Ò<äT.
ø£∫Ñ·+>± ‘·q eT‘·+ ‘·q≈£î ìcÕÿeTT&ÉyÓ’ J$+#·T #ê\T.
ns¡úyÓTÆ ñ+&É<äT. 89. dü<äTZs¡T nqTÁ>∑Vü‰ìï bı+~q+<äT≈£î
85. ªªH˚qT kÕ«$T uÛÑ≈£îÔDÏíµµ nì ˙e⁄ #Ó|ü⁄Œø√≈£L&É<äT. >∑TπsÔeT+fÒ `
ªªM&ÉT Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉTµµ nì kÕ«$T #ÓbÕŒ*. nø£ÿ&É >∑Ts¡TeP ñ+&É&ÉT,
nB >=|üŒ. •wüß´&É÷ ñ+&É&ÉT.
86. Hê≈£î dü+düÿè‘·+ ‘Ó*j·T<äT. πøe\+ nø£ÿ&É ñ+&˚~
Hê≈£î XÊÁdüÔ+ ‘Ó*j·T<äT. ªªH˚qTµµ e÷Á‘·y˚T.
ø±˙ Hê≈£î <˚e⁄&ÉT ‘Ó\TdüT. 90. Á|üX¯ï :Ç‘·&ÉT dü<äTZs¡Te⁄ nì
nì nqïyê&ÉT eTVü‰uÛÑ≈£îÔ&ÉT. >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ
87. eTs¡T»qà˝À eTìwæ>±H˚ |ü⁄&É‘êeTì dü<äTZs¡T \ø£åD≤˝Ò$?
>±´]+{° @eTT+~? dü<äTZs¡T: dü<ë Ä‘·à ìwü˜ j·T+<äT
ˇø£y˚fi¯ |ü⁄{ϺHê eTq eT‘·+˝ÀH˚ ñ+&É&Éy˚T Á|ü<Ûëq \ø£åD+.
|ü⁄&É‘êeTì >±´]+{° @eTT+~? 91. Á|üX¯ï :•wüß´ì \ø£åDeTT˝Ò$?
n+<äTπø eT‘·|æ∫Ãì e<ä\+&ç. dü<äTZs¡T: Ä‘·à¬ø’ Ä]Ô.
uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+<ä+&ç. Ä]Ô e\q ÁX¯<ä∆.
88. J$‘· \ø£å´+ n+≥÷ ˇø£{Ï ô|≥Tº≈£îì ÁX¯<ä∆ e\q u≤Vü≤´ $wüj·÷\|ü≥¢ nHêdüøÏÔ.
Ä ÄX¯j·T+ ø√dü+ HêHês¡ø±\T>± 92. Á|üX¯ï :ñ|ü<˚X¯+ n+fÒ @$T?
ÁX¯$Tdü÷Ô J$‘êìï <ës¡uÀdüTÔ+{≤s¡T. dü<äTZs¡T :#·+#·\yÓTÆq eTqdüT‡qT
Ç<ä+‘ê yÓÁ]‘·q+. ìC≤ìøÏ dü«kÕúqyÓTÆq Vü≤è<äj·TeTTq+<äT
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 121
dæús¡ |üs¡#˚+<äT≈£î
<√Vü≤<ä|ü&˚ Á|ü‹ Á|üj·T‘·ïeT÷
ñ|ü<˚X¯y˚T.
93. |üf…ºj·T´:n+‘ê uÛÑ>∑e~#·Ã¤ nHêïø£
Çø£ <˚+{À¢q÷ eTq Áy˚\T
ô|≥º≈L£ &É<qä ïe÷≥...
dü<äTZs¡T: Áy˚\T ô|{ϺHê uÛÑ>∑e~#˚ä.
Áy˚\T ô|≥ºø£b˛sTTHê uÛÑ>∑e~#˚ä.
94. ˇø£&ÉT dü‘ê´qTuÛÑ÷‹ì bı+<ë&ÉT nq{≤ìøÏ >∑TπsÔeT+fÒ,
yê&ÉT dü‘ê´ìï Á|ükÕÔ$+#·ø£b˛e&Éy˚T.
Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT n+fÒ,
yê&ÉT bı+~+~ dü‘·´+ ø±<äT nì ns¡ú+.
95. ªªu≤ãTµµ nH˚ ù|s¡T >∑*–qyê&ÉT ªªH˚qTµµ
ªªH˚qTµµ nH˚ ù|s¡T >∑*–qyê&ÉT me&√
yêDÏí ‘Ó\TdüTø√eTH˚ uÛÑ>∑yêHé #Ó|æŒ+~.
96. <˚e⁄&çøÏ e´‹πsø£+>± me&Ó’Hê q&É#·T≈£î+fÒ,
<˚e⁄&˚ yê&ç MT<ä j·÷ø£¸Hé rdüT≈£î+{≤&ÉT.
eT<Ûä´˝À eTqyÓT+<äT≈£î Äy˚X¯|ü&ç yê~+#·&É+?
<˚e⁄&çøÏ Ä X¯øÏÔ ˝Ò<ë?
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
122
<˚e⁄&ç ‘·s¡|ü⁄q eTqyÓT+<äT≈£î eø±˝≤Ô |ü⁄#·TÃø√e&É+?
#·÷dü÷Ô ñ+&ÉT <˚e⁄ì ©\qT.
97. ‘Ó*dæqyê&ÉT ªª@ø£+ dü‘Yµµ nì e÷Á‘·y˚T nq>∑\&ÉT.
‘Ó*j·Tìyê&ÉT ãVüQ$<Ûë\T>± Á|üø{£ +Ï #·&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ .
98. ˝À MT≈£î q#·Ãì Áb˛Á>±+ >∑TiÏ+∫ $eT]Ù+#·e\dæq
T.V.
nedüs¡+ ˝Ò<äT.
jÓT+<äTø£+fÒ, ]yÓ÷{Ÿ MT #˚‹˝À ñ+~.
99. ªªH˚qTµµ u≤ãT˝ÀøÏ Á|üy˚•+#·&Éy˚T
|üs¡ø±j·T Á|üy˚X¯+.
100. ‘Ó\¢yê]‘˚ |ü{≤º_Ûwü≈£îÔ&Ó’ sê»´y˚T\e\dæ ñ+&É>±
n&Ée⁄\bÕ˝…’ nwüºø£cÕº\T |ü&ܶ&ÉT sêeTT&ÉT.
sêø£ådüT&ÉT n|üVü≤]+#·T≈£î b˛j·÷&ÉT d”‘·eTàqT.
ªª|ü⁄≥º>±H˚ #·+ù|j·T+&çµµ nqï sêC≤»„ ñ+&É>±
|ü⁄{≤º&ÉT ø£èwüßí&ÉT.
ne‘ês¡|ü⁄s¡Twüß\T nì ù|πs>±ì @ e÷qe⁄&É÷ |ü&Éì
ø£cÕº\T |ü&ܶs¡T yês¡T.
yê]‘√ b˛\TÃ≈£î+fÒ eTqy˚T ø±k˛Ô ≈£Lk˛Ô düTKeTj·T
J$‘êìï >∑&ÉT|ü⁄‘·THêï+ nì|ædüTÔ+~.
me&ç J$‘· #·]Á‘· yê&ç<˚.
Ç‘·s¡T\ J$‘· #·]Á‘·\T eTqøÏ |üìøÏ sêe⁄.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 123
eTq¬øes¡÷ X¯Á‘·Te⁄\T ˝Òs¡T, eTq ô|fi≤¢\qT mes¡÷
m‘·TÔ¬øfi¯¢˝Ò<äT. eTq+ m+‘√ Vü‰sTT>± J$düTÔHêï+.
ø±ã{Ϻ me] JeqXË’* yê]<˚.
ˇø£DíÏ ÄVü‰! zôVA! n+≥÷ Äø±XÊìøÏ m‘·eÔ \dæq nedüs+¡
˝Ò<äT.
eTs=ø£DÏí V”≤q #·]Á‘·qT ø£*–qyê&ÉT>±q÷ #·÷&Éqedüs¡+
˝Ò<äT.
Çe˙ï b˛\TÃø√e&É+ e\¢ e∫Ãq u≤<Ûä˝Ò.
b˛\TÃø√e&É+ e÷H˚jYT! yê&ÉT ne‘ês¡
|ü⁄s¡Twüß&Ó’Hêdüπs, kÕe÷q´e÷qe⁄&Ó’Hê düπs.
101. <˚e⁄ì >∑TiÏ+∫ eTìwæ jÓTTø£ÿ
n_ÛeT‘·y˚T ` eT‘·+.
102. <˚e⁄&Ü!
˙ ≈£î\y˚T$T?
˙ eT‘·y˚T$T?
˙≈£î ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT e÷¬ø+<äT≈£î?
103. |üs¡eTdü‘·´+ Á|ü|ü+#· s¡D>=D <Ûä«qT\ eT<Ûä´ $qã&É<äT.
@ø±+‘·+˝À, eTÚq+˝À n~ Ä$wüÿ]+|üã&ÉT‘·T+~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
124
@ø±+‘·+˝À >∑&É|ü&ÉeT+fÒ
<˚e⁄ì‘√ eTTU≤eTTœ >∑&É|ü&Éy˚T.
104. á ns¡ú+ ˝Òì ªª|üs¡T>∑T\Tµµ
m+<äT≈£î? mø£ÿ&É≈£î?
ø±ùd|ü⁄ ì\ã&ç Ä˝À∫+#·+&ç.
105. n_Ûeè~∆ n+fÒ,
y˚T&Éô|’q y˚T&É ø£≥º&É+ ø±<äT.
n+<äs¡÷ eTqXÊÙ+‹>± J$+#·>∑*π>
neø±XÊ\T yÓTs¡T>∑e«&É+.
106. ì‘·´+ j·T+Á‘ê\‘√ düVü≤yêdü+ #˚dæ
n+<äs¡÷ j·T+Á‘ê\sTTb˛j·÷s¡T.
ø±ùd|ü⁄ eTqTwüß\‘√ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷
eTqTwüß˝≤¢ J$+#·+&ç.
107. ªHê yêfi¯ó¢µ nH˚ eTH√ <Ís¡“\´eTT e\q
ø£èwüßí&çπø ˙‹ dü÷Á‘ê\T e*¢+#ê&ÉT ns¡T®qT&ÉT.
y=fi¯ó¢ eT+&ç+~ ø£èwüßí&çøÏ.
Ç+{À¢ Vü‰sTT>± |ü&ÉT≈£îì ñqï qqTï
j·TT<ä›+˝À düVü‰j·T+ #˚j·TeTì n&ç>±e⁄.
rsê s¡Ds¡+>∑+˝ÀøÏ e#êÃø£ ˙‹ dü÷Á‘ê\T e*¢düTÔHêïe⁄.
s¡Ds¡+>∑+˝ÀøÏ sêø£ eTTqT|ü⁄ Çe˙ï >∑Ts¡TÔ≈£î sê˝Ò<ë?
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 125 126
<Ûäs¡à s¡ø£åD¬ø’ j·TT<ä∆+ #˚j·T&É+ nH˚~ ˙ ø£åÁ‹j·T <Ûäs¡à+.
˙‹ e~* <Ûäsêàìï Ä#·]+#·T. <ëì e\q bÕ|ü+ sê<äT.
˙e⁄ #·+|üø£b˛sTTHê Áã‹πøyêfi¯ó¢ me«s¡÷ ˝Òs¡T Çø£ÿ&É.
nHêï&ÉT ñÁø√wü+>± ø£èwüßí&ÉT.
JeVæ≤+dü #˚j·T&É+ bÕ|ü+ nq&É+ ˙‹.
ø£]#˚bÕeTTqT #·+bÕ\q&É+ <Ûäs¡à+.
øös¡e eT÷ø£ ø£]#˚bÕeTT.
ns¡T®Hê! #·+|ü⁄. nì ^‘·qT Á|üuÀ~Û+#ê&ÉT.
n+‘˚>±ì s¡cÕ´yê&ÉT nqï≥Tº uÛÑ>∑eBZ‘· Væ≤+düqT
Á|üuÀ~Û+#·˝Ò<äT, ø£s¡Ôyê´ìï (<Ûäsêàìï) uÀ~Û+∫+~.
108. Ç+Á<äC≤\+ n+fÒ @$T?
Ç+Á~j·T C≤\y˚T Ç+Á<ä C≤\+. Hê≈£î MTs¡T $qï$+#·T≈£î+≥Tqï
n~ eT÷&ÉT $<Ûë˝≤
#·÷ô|{Ϻ ÁuÛÑeT ô|&ÉT‘·T+~ ` $qïbÕ\ìï+{Ï˙ rπsÃ~ uÛÑ>∑e+‘·T&˚,
1. ñqï<ëìì ˝Òq≥Tº>± #·÷ô|&ÉT‘·T+~. H˚qT ø±<äT.
2. ñqï<ëìì eTs√ $<Ûä+>± ñqï≥Tº #·÷ô|&ÉT‘·T+~.
3. ˝Òì<ëìì ñqï≥Tº>± #·÷ô|&ÉT‘·T+~.
H˚qT πøe\+ z b˛dtºu≤ø˘‡qT e÷Á‘·y˚T.
düTÁãeTD´+!.... ˙e⁄ X¯óÁuÛÑyÓTÆq eTDÏ$.
` dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
` dü<äTZs¡T ‘ê‘·>±s¡T
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 127

C≤„q Á|üdü÷Hê\T`44
1. >∑T+&Ó nH˚~ X¯ØsêìøÏ ˝À|ü\ ñ+≥T+~.
Vü≤è<äj·T+ nH˚~ X¯ØsêìøÏ yÓ\T|ü\ ñ+≥T+~.
2. <˚e⁄&çøÏ Je⁄&ÉT ø£ì|æùdÔ
Ä <˚e⁄&ÉT Je⁄&˚.
Je⁄&çøÏ <˚e⁄&ÉT ø£ì|æùdÔ
Ä Je⁄&ÉT <˚e⁄&˚.
3. HêD´‘·>∑\ edüTÔe⁄≈£î Á|ü#ês¡+ nedüs¡+ ˝Ò<äT.
s¡÷|ü+ ˝Òìyê&çøÏ s¡÷|ü+ Ç∫Ã+~ düHê‘·q <ÛäsêàìøÏ Á|ü#ês¡+ nedüs¡+ ˝Ò<äT.
nfi¯>∑eTà. 4. ˇø£s¡T : f…ø±ï\J q•ùdÔ ˝Àø£+ u≤>∑T|ü&ÉT‘·T+~.

ù|s¡T ˝Òìyê&çøÏ ù|s¡T ô|{≤º&ÉT dü<äTZs¡T: ªM&ÉTµ (e÷qe⁄&ÉT) q•ùdÔ

n˙ï u≤>∑T+{≤sTT.
ø±e´ø£+sƒ¡.
5. <˚ìqsTTHê düπs
>∑Ts¡Te⁄˝Òìyê&çøÏ ‘êH˚ >∑Ts¡TyÓ’Hê&ÉT me]HÓ’Hê düπs
áX¯«s¡T&ÉT. b˛\TÃø√e&É+ e÷H˚ùdÔ
n<˚ düTK+.
` T.V.N. u≤ãT b˛\TÃ≈£î+fÒ
n<˚ <äT'K+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 129 130
6. ñqï<ëìøÏ dæ<ë∆+‘·yÓT+<äT≈£î? 12. dü‘·´+
˝Òì<ëìøÏ sê<ë∆+‘·yÓT+<äT≈£î? ˇø=ÿø£ÿ#√≥ dü‘·´+ >±qT
7. ÄVü‰! m+‘· ÄX¯Ãs¡´+!! ˇø=ÿø£ÿ#√≥ ndü‘·´+>±qT
<˚e⁄ì uÛÑTC≤\ô|’ møÏÿ ø£ì|ædüTÔ+~.
<˚e⁄DÏí yÓ‘·T≈£î‘·THêï+. ñqï~ dü‘·´yÓTTø£ÿfÒ.

8. ø£s¡à, uÛÑøÏÔ, C≤„q jÓ÷>∑eTT\ 13. 1. H˚qT.

|æ∫à Á|üj·T‘·ï+ @eT+fÒ ` 2. ø£\ ø£H˚ H˚qT.
3. ø£\˝Àì H˚qT.
ñqï ‘·qqT e~˝Òdæ á eT÷&ÉT H˚qT\qT
˝Òì ‘·qqT yÓ‘·ø£&Éy˚T. kÕøÏå>± #·÷#·T H˚qT.
9. uÛÑeã+<Ûë\T n+fÒ HêeTs¡÷bÕ\T. 14. $wüßíe⁄ n+fÒ düs¡«yê´|ü≈£î&ÉT
uÛÑeeTT n+fÒ s¡÷|üeTT. nH˚ ns¡ú+ ì»y˚T nsTT‘˚,
ã+<ÛäeTT n+fÒ HêeTeTT. Çø£ nC≤„ìøÏ #√f…ø£ÿ&ç~?
10. Ä<Ûë´‹àø£+ n+fÒ @MT˝Ò<äT 15. dæìe÷ f…{Æ ˝Ï Ÿ‡˝À sêe÷sêe⁄, kÕ$Á‹ nì bÕÁ‘·<ëÛ s¡T\ ù|s¡T¢
ñqï<ëìì ñqï~ nì ‘Ó\TdüTø√e&Éy˚T. y˚kÕÔs¡T. n+‘˚>±ì bÕÁ‘·\ ù|s¡T¢ y˚j·Ts¡T.
11. yÓT\≈£îe≈£î eTTqT|ü⁄ u≤ãT, s¡eT nH˚~ bÕÁ‘·\ ù|s¡T¢.
ìÁ<ä b˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· ndü\T ù|s¡T¢ •e⁄&ÉT, bÕs¡«‹.
ñ+&˚<˚ y˚<ë+‘·+. 16. ˇø£DÏí C≤„ì nì nHêïe+fÒ ìC≤ìøÏ Ä ùdº{ŸyÓT+{Ÿ
á eT<Ûä´˝À (yÓT\≈£îe˝À) mø£ÿ&Ü ñ+&É<äT y˚<ë+‘·+. ˙e⁄ C≤„ì$ nH˚ $wüj·÷H˚ï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 131 132
17. Je »>∑‘·TÔ\T ˝Òø£ <Ó’eeTT ˝Ò<äT. 23. <˚ì Á|üX¯ï <ëì<˚.
»>∑‘Y <Ó’eeTT\T ˝Òø£ Je⁄&ÉT ˝Ò&ÉT. e´øÏÔ>∑‘·yÓTÆq Á|üX¯ï e´øÏÔ<˚.
Je <Ó’eeTT\T ˝Òø£ »>∑‘·TÔ ˝Ò<äT. Á|ü|ü+#êìï >∑T]+∫q Á|üX¯ï Á|ü|ü+#êì<˚.
Je`»>∑‘Y`<Ó’eeTT\ dü$Twæ˜s¡÷|üy˚T <˚e⁄ì >∑T]+∫q Á|üX¯ï <˚e⁄ì<˚.
Ä dü<ä«düTÔe⁄. Á|ü|ü+#·+ ‘·s¡|ü⁄q, <˚e⁄&ç ‘·s¡|ü⁄q
18. ì‘·´ @ø£e#·q+ ` <Ó’e+. e´πøÔ n&ç–q≥Tº ø£qã&çHê düπs
ì‘·´ ãVüQe#·q+ ` Á|ü|ü+#·+. n&çπ>~ Á|ü|ü+#·y˚T, <˚e⁄&˚.
19. eT+∫yêfi¯¢ >∑TiÏ+∫ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T düs¡<ë>± nqï e÷≥\T ` 24. ª<˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉTµ nqï ãT<äT›DÏí ≈£L&Ü
eT+∫yêfi¯ó¢ nH˚yêfi¯¢+‘ê ø£*j·TT>∑ <ÛäsêàìøÏ <˚e⁄DÏí #˚dæ+~ eTq ôV’≤+<äe <Ûäs¡à+.
e´‹πsø£+>± ñqïyêfi¯ó¢ nH˚ ø£<ë! n<˚ ‘·e÷cÕ.
ø±ã{Ϻ eT+∫yêfi¯¢q+‘ê #Ós¡XÊ\˝À ô|{≤º*. 25. }&çÃbÕs¡y˚j·Te*‡q #Ó‘·ÔqT |ü]o*+#·&É+
20. ªªñ+&É&É+µµ ˝À dü<ë ñ+&É&Éy˚T ìÁwüŒjÓ÷»q+ nqï s¡eTDTDÏí ≈£L&Ü
>=|üŒ kÕ<Ûäq, n<˚ dæ~∆. }&çÃbÕπsùdÔH˚ s¡eTDTìøÏ dü+‘√wü+.
21. uÛÒ<ë\T e\¢ ≈£î˝≤\T @s¡Œ&ܶsTT yÓTT<ä{À¢. 26. n+<ä]˙ >∑Ts¡Te⁄\T>± uÛ≤$+#˚yêDÏí
≈£î˝≤\ e\¢ uÛÒ<ë\T @s¡Œ&ܶsTT Ç|üŒ{À¢.
n+<äs¡÷ >∑Ts¡Te⁄>± uÛ≤$kÕÔs¡T.
yÓTT<ä{Ï~ yê+#Û·˙j·T+.
27. C≤„q »\bÕ‘·+ qT+&ç <äTeTT≈£î‘·÷ ø=≥Tº≈£îb˛‘·Tqï sêfi¯ó¢
¬s+&Ée~ nyê+#Û·˙j·T+.
>∑Ts¡T •wüß´\T.
22. H˚qT≈£î eTT+<äTqï <˚e⁄&ÉT ` Á|üVü‰¢<äT&ÉT. Ç<ä›s¡÷ ndü«‘·+Á‘·T˝Ò.
H˚qT≈£î ‘·s¡Tyê‘· ñqï <˚e⁄&ÉT ` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 133 134
28. >∑Ts¡T|ü⁄Á‘·T&ÉT ø£èwüí: C≤„qÁ|üd÷ü Hê\T 33. <˚e⁄&É+fÒ Ç{≤¢ ñ+&=#·TÃ...
#·~yêø£ e÷Hêqï>±] nì }Vü‰>±Hê\T #˚ùdyê]
>=|üŒ‘·q+ Hê≈£î ‘Ó*dæ+~. düeT÷Vü≤y˚T ` eT‘·+.
dü<äTZs¡T : ªC≤„q Á|üdü÷Hê\Tµ ì»+>± ns¡úyÓTÆ
<˚e⁄&ÉT nqTuÛÑe+˝À ñqïyê]øÏ
ñ+fÒ #Ó|æŒ+~ Hêj·Tq ø±<äT
eT‘·+‘√ düŒs¡Ù ñ+&É<äT.
nì ‘Ó*dæ ñ+&˚~.
29. <˚e⁄ì ø√düy˚T J$‘·+. 34. eTq+ nqT≈£îqï~ »s¡>∑&É+,
J$‘·+ ø√dü+ <˚e⁄&ÉT ø±<äT. »s¡ø£ÿb˛e&É+ ¬s+&É÷ <˚e⁄ì <äj˚T.

30. ‘·q˝À qT+∫ e∫Ãq _&ɶ\qT 35. ‘·q nedüs¡+ ˝Òì yê&ç e<˚› ñ+{≤&ÉT.
uÛÒ<ä uÛ≤e+‘√ #·÷&Éq≥T¢ <˚e⁄&ÉT 24 >∑+≥\÷.
ªªHê‘√ düVü‰ düs¡«eT÷ Hê˝À ñqï≥T¢qï~µµ 36. ˙≈£î me¬s’Hê ø£ì|æùdÔ yê&˚ <˚e⁄&ÉT.
nì ñqïyê&ÉT Á|ü|ü+#·+˝À mes¡÷ ø£ì|æ+#·≈£î+fÒ ˙y˚ <˚e⁄&ÉT.
uÛÒ<äuÛ≤e+‘√ ñ+&É&ÉT.
˙≈£î @<Ó’Hê ø£ì|æùdÔ n<˚ <˚e⁄&ÉT.
31. dü<äTZs¡Te⁄ n+fÒ? @B ø£ì|æ+#·≈£î+fÒ ˙y˚ <˚e⁄&ÉT.
dü‘Y n+fÒ ñqï~.
@<Ó’Hê nì|æùdÔ n<˚ <Ó’e+.
>∑Ts¡Te⁄ n+fÒ ô|<ä›~.
nì|æ+#·≈£î+fÒ ˙y˚ <Ó’e+.
32. dü÷s¡T´&çøÏ uÛÑ÷$T ñ+<äqï dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT.
37. u≤|ü⁄ ` ^‘· ãTTwæ.
<˚e⁄&çøÏ »>∑‘·TÔ ñ+<äqï dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT.
Çfi¯j·TsêC≤ ` dü+^‘· ãTTwæ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 135
38. J$‘·+ uÛÑ>∑eÁ‘·ŒkÕ<ä+.
m˝≤ ñHêï düπs,
˙ J$‘êìï Áù|$T+#·T, >ös¡$+#·T.
39. H˚s¡TÃø√e&É+ ` $<ä´.
eT]Ãb˛e&É+ ` |üsê$<ä´.
40. ˙≈£î ˙‘√ bÕ≥T Á|ü|ü+#·+ ø£ì|æùdÔ
˙e⁄ ˙e⁄ ø±<äì ns¡ú+.
˙≈£î ˙‘√ bÕ≥T Á|ü|ü+#·+ ø£ì|æ+#·≈£î+fÒ
˙e⁄ ˙e⁄>±H˚ ñHêïeì ns¡ú+.
41. ªªnqTeT+‘ê!µµ nì
uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ eTs√ ù|s¡T.
n+fÒ, nìï{Ï˙ nqTeT‹+#˚yê&ÉT
nì ns¡ú+.
42. ªª<˚e⁄&ÉT dü<ë Á|ü‘·´≈£åî&ÉTµµ n+fÒ,
X¯+K #·Áø£ >∑<ëj·TT<Ûë\‘√ dü<ë
<äs¡Ùq$Tdü÷Ô ñ+{≤&Éì ø±<äT.
ªªn>∑T|ü&˚<ä+‘ê <˚e⁄&˚µµ
nì ñ+&É&Éy˚T dü<ë Á|ü‘·´ø£å+ n+fÒ.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
136
43. ˙ Á>±eT ô|<ä›qT >ös¡$+#·T.
˙ Á>±eT <˚e‘·qT Äsê~Û+#·T.
˙ Á>±e÷ìï Áù|$T+#·T #ê\T.
<˚X¯ Á|ü»\+<ä]˙ >ös¡$+∫qfÒ¢.
düø£\ <˚e‘·\qT Äsê~Û+∫qfÒ¢.
<˚XÊìï Áù|$T+∫qfÒ¢.
44. Ç+&çj·÷ ô|ò’yékÕºsY ôVA≥˝Ÿ ˝≤+{Ï~.
Çø£ÿ&É nìï eT‘ê\÷, <Ûäsêà\÷ <=s¡T≈£î‘êsTT.
45. <˚e⁄&çøÏ, Je⁄&çøÏ Ç<ä›s¡≈£L
Ç|üŒ{Ïø° ‘Ó>∑ì düeTdü´ @$T≥+fÒ `
‘êqT <˚e⁄&Ü? Je⁄&Ü? nì.
46. eT‘·+‘√ |üì ˝Ò≈£î+&Ü
eTq+ <˚e⁄DÏí bı+<ä˝Òe÷?
47. ªªeT‘·+µµ e\¢ <˚e⁄&ÉT <=s¡≈£&ÉT.
ªªnVü≤+µµ e~*‘˚ ˙y˚ <˚e⁄&ÉT.
48. eTq~ düHê‘·q <Ûäs¡à+.
Væ≤+<ä÷ eT‘·+ ø±<äT.
Væ≤+<ä÷eT‘·+ nH˚~ sê»ø°j·T |ü<ä+.
düHê‘·q <Ûäs¡à+ nH˚~ Ä<Ûë´‹àø£ |ü<ä+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 137 138
49. <˚e⁄&ÉT ‘·q >∑TiÏ+∫ ‘êqT 55. e÷{≤¢&ÉTø√e\dæq nedüs¡+ ˝Òì<ëì >∑TiÏ+#˚ eTq+
ÁyêdüT≈£îqï d”«j·T #·]Á‘˚ ` y˚<ä+. Ç+‘·ø±\+ qT+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·T+&˚~.
50. ø√‹ qT+&ç eTìwæ e#êÃ&ÉT 56. ‘·qHÓ]–qyê&ÉT Ç‘·s¡eTTHÓs¡T>∑&ÉT.
nH˚~ bÕXÊÑ·´ dæ<ë∆+‘·+. Ç‘·s¡eTTHÓ]–qyê&ÉT ‘·qqT ms¡T>∑&ÉT.
<˚e⁄ì qT+&ç eTìwæ e#êÃ&ÉT nH˚~ 57. #·÷#˚yê&ÉT ˝Òø£ #·÷&Éã&˚~ <Ó’e+.
uÛ≤s¡rj·T dæ<ë∆+‘·+. #·÷&Éã&˚~ ˝Òø£ #·÷#˚yê&ÉT <Ó’e+.
51. me&ç ‹+&ç–+»\qT yê&ÉT 58. dü<äTZs¡T : $e÷q Á|üj·÷D+ mìï kÕs¡T¢ #˚XÊs¡T?
|ü+&ç+#·T≈£îì ‹Hê*. C≤qøÏsê+: ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü #˚j·T˝Ò<äT.
n|ü⁄Œ&˚ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+>± dü<äTZs¡T: Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ uÛÑ÷$T‘√ bÕ≥T Äø±X¯j·÷q+
ø£qã&ÉT‘·T+~. #˚dTü qÔ ïyêπs.
52. ≈£î˝≤\÷ ñ+&Ü*, n˝≤π> Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ <Ó’e⁄ì yÓ’|ü⁄≈£î
≈£î\ eè‘·TÔ\÷ ñ+&Ü*. Á|üj·÷D+ #˚düTÔqï yêπs.
n+<äs¡÷ düe÷q+ nqTø√e&É+ 59. eTs¡D+ nH˚~ z qeTàø£y˚T >±ì
eTq ne÷j·Tø£‘·«+. nqTuÛÑe+ ø±<äT.
53. eT‘êìøÏ eT#·Ã ‘ÓdüTÔqï~ Ä<Ûë´‹àø£+ nH˚~ nqTuÛÑey˚T >±ì
eT‘·yê<äT˝Ò. qeTàø£+ ø±<äT.
54. <˚e⁄ì e\q C≤„q+ <=s¡ø£<äT. 60. ˝À|ü* e÷≥ ` ‘·\+|ü⁄.
C≤„q+ e\q <˚e⁄&ÉT <=s¡T≈£î‘ê&ÉT. ãj·T{Ï ‘·\+|ü⁄ ` e÷≥.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 139 140
61. eTq≈£î m+‘· X¯øÏÔ ñ+fÒ eTq≈£î ÁX‚j·Tk˛‡ ‘êqT @ bÕÁ‘·>± ñHêïqT nH˚~.
n+‘·X¯øÏÔH˚ Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. eT{ϺøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+ ø±<äT.
ÁbÕs¡úq e\q Á|ü‘˚´øÏ+∫ X¯øÏÔì bı+<ä˝Ò+. düèwæº nH˚~ <ëìì $ìjÓ÷–+#·T≈£îH˚yêìøÏ
ø±ã{Ϻ eTÚq+>± ñ+&É&É+ ñ‘·ÔeT+. dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+ n~.
62. ‘·q eTqdüT˝À ñ+&˚ <˚e⁄&ÉT ` ‘êH˚. »>∑‘·TÔ ` dü‘·´+.
<˚e⁄ì eTqdüT˝À ñ+&˚ ‘êqT ` <˚e⁄&˚. düèwæº ` $T<∏ä´.
63. u≤ãT≈£î nC≤„q+ ø±<äT, 66. dü<äTZs¡T düìï~Û˝À ñqï n+<äs¡÷
u≤ãTj˚T nC≤„q+. dü<äTZs¡T dæú‹˝ÀH˚ ñ+{≤s¡T
u≤ãT≈£î C≤„q+ ø±<äT, nqT´&ÉT (nq>± dü<äTZs¡Te⁄ ø±ìyê&ÉT)
u≤ãTj˚T C≤„q+. dü<äTZs¡T düìï~Û˝À ≈£Ls√Ã˝Ò&ÉT.
64. eTTøÏÔ ø£*π>~ 67. u≤ãT≈£î ÁbÕs¡ã∆+ ø±<äT,
<˚ì qT+#√ u≤ãT j˚T ÁbÕs¡ã∆+.
me] qT+#√ ø±<äT
˙ qT+#˚. 68. ns¡T®qT&ÉT j·TT<ä∆s¡+>∑+˝À |ü&çq
e÷qdæø£ dü+|òüTs¡¸D≈£î ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq
65. Á|üX¯ï :»>∑‘·TÔqT me&ÉT düèwæº+#ê&ÉT?
|ü]cÕÿs¡y˚T uÛÑ>∑eBZ‘·. n+‘˚ >±ì
dü<äTZs¡T: me&É÷ düèwæº+#·˝Ò<äT. n~ ˝À≈£î\+<ä]ø° ì‘·´bÕsêj·TD Á>∑+<∏ä+>±
ªdüèw溵 nH˚~ z uÛ≤eq e÷Á‘·y˚T. nyê«\ì ø£èwüßí&ÉT ^‘·qT #Ó|üŒ˝Ò<äT.
»>∑‘·TÔ nH˚~ eT{Ϻ ˝≤+{Ï~. uÛÑ>∑eBZ‘· ø£ècÕís¡T®qT\≈£î e÷Á‘·y˚T dü+ã+~Û+∫q~.
düèwæº nH˚~ bÕÁ‘·\T ˝≤+{Ï~. Ç+¬øe]ø° ñ<˚›•+#·ã&çq~ ø±<äT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 141 142
˙ Ä]Ôì ã{Ϻ ˙≈£î nedüs¡yÓTÆq ^‘· ˙˝ÀqT+#˚ 74. qeTà˝Òì ì»+ @eT+fÒ `
|ü⁄&ÉT‘·T+~. n<=ø£ÿfÒ ˙≈£î |üìø=#˚Ã~. eTq uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹ <Ûä«+dü+
ø±e&ÜìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+ @$T{À ‘Ó\TkÕ?
69. ªH˚qTµ nH˚~ uÛÑ>∑eHêïeT+µ nHêïs¡T uÛÑ>∑yêqT.
ªª$<äT´‘·TÔµµ.
ªH˚qTµ ≈£î Çø£ ˇø£ÿ nø£ås¡+ ≈£L&Ü
$<äT´‘Y BbÕ\qT >∑s¡“¤>∑T&ç˝À yÓ*–+#·s¡T.
#˚s¡Ã≈£L&É<äT. n{Ϻ ªH˚H˚µ uÛÑ>∑eHêïeTeTT.
á ˇø£ÿ Á|üe÷D+ #ê\T, $<äT´‘Y
70. ˙e⁄ ø=*#˚ <Ó’e+ 99 ô|’dü\T. nH˚~ eTq dü+Á|ü<ëj·÷ìøÏ m+‘· #Ós¡Tb˛.
ø=*#˚ ˙e⁄ 1 ô|’kÕ. 75. |üf…ºj·T´ : ÁbÕs¡ã∆+ n+fÒ @$T{Ï kÕ«MT?
Ç<ä›s¡÷ ø£*ùdÔH˚ ªndü\T <Ó’e+µ <ëìøÏ ‘·˝≤ ˇø£ ns¡ú+ #ÓãT‘·THêïs¡T.
71. uÛÑøÏÔ n+fÒ dü<äTZs¡T : yê&ç yê&ç ÁbÕs¡u≤∆ìï ã{Ϻ
ÁbÕs¡u≤∆ìøÏ nsêú\T >√#·]düTÔ+{≤sTT.
Á|ü‹|òü\+ \ø£å´+>± ˝Òì ùde.
76. ªªôd’H釵µ≈£î dü]jÓÆTq ìs¡«#·q+ `
72. C≤„qy˚T eT÷&√ H˚Á‘·+
Ç\T¢ |”øÏ |ü+~] y˚j·T&É+.
C≤„ì kÕø屑·TÔ •e⁄&˚.
77. @ Á>∑Vü‰ì¬ø[¢Hê eTqdüT‡ ˙‘√H˚
73. ø±*q&Éø£q Ábı<äT›q ãj·T\T<˚], ø£<ë ñ+&˚~!
Nø£{Ï |ü&˚ ˝À|ü⁄ Ç+{ÏøÏ #˚s¡&ÜìøÏ eTqdüT >∑T≥Tº ‘Ó\TdüTø√.
m+‘·<ä÷s¡+ Á|üj·÷DÏ+#·>∑\&√ $X¯« >∑T≥Tº ‘Ó\TdüTÔ+~.
n+‘· |ü]~Û˝ÀH˚ ‘·q J$‘êìï
78. dü‘·´eT+fÒ,
|ü]$T‘·+ #˚düT≈£îqïyê&ÉT düTK|ü⁄s¡Twüß&ÉT. ‘·q≈£L nø£ÿs¡≈£î sêì~,
Ç‘·s¡T\≈£L nø£ÿs¡≈£î sêì~.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 143 144
79. ÁãVü≤à dü‘·´+ n+fÒ, ñqï Ä @ø±‘·à edüTÔe⁄
»>∑‘·÷Ô dü‘·´y˚T. ˝À|ü\ n+‘·'ø£s¡D+>± ñ+≥T+~.
»>∑‘·TÔ $T<∏ä´ nsTT‘˚ yÓ\T|ü\ n+‘·]ø£å+>± ñ+≥T+~. n+‘˚.
ÁãVü≤àeTT ≈£L&Ü $T<∏˚´. ø£fi¯ó¢ eT÷dæ #·÷ùdÔ ` <Ûë´q jÓ÷>∑+.
<˚ìqsTTHê düπs ˇπø ˝…ø£ÿ˝ÀøÏ rdüTø√, ø£fi¯ó¢ ‘Ós¡∫ #·÷ùdÔ ` n+‘·]ø£å Mø£åD jÓ÷>∑+.
düeTdü´ r]b˛‘·T+~. 81. Á|üX¯ï : J$‘· \ø£å´+ @$T?
80. n+‘·]ø£å Mø£åD jÓ÷>∑+ nH˚~ dü<äTZs¡T : 1. H˚qT |ü⁄≥ºø£ eTTqT|ü⁄ @$T>± ñHêïqT?
düeTdüÔ jÓ÷>∑eTT\ kÕs¡+. 2. H˚qT eTs¡DÏ+#êø£ @$T>± ñ+{≤qT?
n+‘·]ø£åMø£åDy˚T >=|üŒ ø£s¡à, uÛÑøÏÔ, C≤„qeTT. á ¬s+{Ïø° düe÷<ÛëHê\qT J$+∫
ñ+&É>±H˚ ‘Ó\TdüTø√e&Éy˚T J$‘· \ø£å´+.
MøÏå+|üã&˚~ MøÏå+|üã&˚yêì ø£+fÒ
_ÛqïyÓTÆq<˚MT ø±<äT. 82. uÛÑ>∑e+‘·Tì Á‘êdüT˝À `
nDTe⁄, ÁãVü‰à+&É+
ã+>±s¡+ qT+&ç |ü⁄{Ϻ+~ ã+>±s¡y˚T ◊q≥T¢ düeT+>± ‘·÷>∑T‘êsTT.
n+‘·]ø£åeTTqT MøÏå+#·Tyê&ÉT ≈£L&Ü n+‘·]ø£åy˚T.
83. eTs¡D+ n+fÒ n<äèX¯´+.
nq>± n+‘·]ø£å Mø£åD+ nH˚~ n<äèX¯´+ n+fÒ πøe\+ <äèX¯´+ ˝Òø£b˛e&Éy˚T.
dü«dü«s¡÷bÕìï »„|æÔøÏ ‘Ó#˚à |üs¡eT ñbÕj·T+. Á<äwüº ñ+{≤&ÉT.
n+‘·]ø£åeTT n+fÒ ‘·q n+‘·'ø£s¡DeTT qT+&ç 84. ªª˙ ‘ê&ÉT ‘Ó>±....µµ nH˚~
yÓ\Te&çq uÛ≤eC≤\y˚T yÓ\T|ü\ |òüTqyÓTÆ ‹≥Tº |ü<äeT÷ ø±<äT, nX¯óuÛÑyê≈£Lÿ ø±<äT.
uÛÖ‹ø£|ü<ës¡úyÓTÆq~. n<=ø£ y˚<ë+‘·|üs¡yÓTÆq Äos¡«#·q+.
ø±e⁄q ‘·q n+‘·'ø£s¡Dy˚T n+‘·]ø£åeTT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 145 146
ªªs¡E® düs¡Œ ÁuÛ≤+‹µµ ˝À yÓs¡dæ ø£\ø£H˚yê&ÉT u≤ãT ø±<äT.
Á‘ê&ÉTqT bÕeTT>± ÁuÛÑ$T+#ê+. ø£\˝À ñqïyê&É÷ u≤ãT ø±<äT.
$y˚ø£+ e\q n~ bÕeTT ø±<äT Á‘ê&ÉT nì Á>∑Væ≤+#˚XÊ+. eT] u≤ãT Ç+‘·ø° mø£ÿ&É ñHêï&ÉT?
n+‘·{Ï‘√ eTq+ Ä–b˛≈£L&É<äT. 87. ìÁ<äb˛j˚TeTT+<äT ˝…ø£ÿ˝ÒdüT≈£î+{≤&ÉT,
Á‘ê&ÉT>± ñqï~ @~? nì Ç+ø=ø£ÿ Á|üX¯ï ≈£L&Ü ‘·q Ä<ëj·T+ n+‘· ô|]–+<äì.
yÓ+≥H˚ y˚düTø√yê*.
<ëìøÏ düe÷<Ûëqy˚T nìï Á|üX¯ï\≈£L düe÷<Ûëq+. ‘êqT ìÁ<äb˛j·÷ø£ <˚e⁄&ÉT ˝…ø£ÿ˝ÒdüT≈£î+{≤&ÉT,
˙ Äj·TTwü߸ Ç+‘· ‘·–Z+<äì.
ø±ã{Ϻ y˚<ë+‘· $#ês¡D˝À ∫e] düeTdü´ ªÁ‘ê&ÉTµ.
n~ ≈£L&Ü ‘Ó–‘˚H˚ yÓ÷ø£å+. 88. j·TeT<Ûäs¡àsêE >±] Ç+{Ϭø[¢, Äj·TqTï
ø±ã{Ϻ ˙ ‘ê&ÉT ‘Ó>±... n+fÒ, |ü≥Tºã{Ϻ eTØ eTè‘·T´ s¡Vü≤kÕ´ìï ø£qT>=qï
˙≈£î ã+<Û+ä ‘=\– yÓ÷ø£å ø£\>±\ì Äos¡«~+#·&eÉ Tqïe÷≥. BÛXÊ* q∫πø‘·T&ÉT.

85. <˚MÁ|ükÕ<é : Á|ü‹ e÷≥˝ÀqT y˚<ë+‘·+ ñqï~. 89. uÛ≤s¡Z$ : sêÁ‹˝À¢ ìÁ<äsêe&É+ ˝Ò<äT kÕ«MT...!
dü<äTZs¡T: •e •e nì düà]+#·T≈£î+≥÷
dü<äTZs¡T : y˚<ë+‘·y˚T e÷≥\T>± ñqï~. ñ+&ÉT.
86. u≤ãT ø£\>∑+≥THêï&ÉT. ìÁ<ä <ëìbÕ{ÏøÏ n<˚ edüTÔ+~.
u≤ãT≈£î ø£\˝À ñqï ‘êqT u≤uÒ ø±ì 90. @&ÉT ø=+&É\ô|’q <˚e⁄&ÉT+&É&É+ ø±<äT,
ìC≤ìøÏ u≤ãT ø±<äT. @&ÉT ø=+&É˝Ò <˚e⁄&ÉT.
n˝≤π> ø£\˝À ñqï u≤ãT≈£î Á|üø£è‘˚ <˚e⁄&ÉT.
ø£\ ø£H˚yê&ÉT u≤uÒ ø±ì
91. yÓTT<ä{À¢ @ø£es¡í+>± ñqï Äs¡´ C≤‹ ‘·sê«‘·ø±\+˝À es¡í
u≤ãT ø±<äT.
$uÛ»Ñ q kÕe÷õø£ $<ÛTä \ |üs+¡ >± »]–+~. ‘·sê«‹ ø±\+˝À
n$ nbÕs¡ú+ #˚düTø√ã&ܶsTT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 147
es¡í e´edüú≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&çq
Á|ü‹yê&É÷ eTVü≤˙j·TT&Ó’b˛j·÷&ÉT.
ªn+<äs¡÷ düe÷q+µ nq&É+ bòÕ´wüHé nsTT´+~.
ø±˙ uÛÒ<ë\T mø£ÿ&çø° yÓfi¯¢˝Ò<äT.
n$ ˇø£ s¡÷|ü+˝À ˝Òø£b˛‘˚ eTs=ø£
s¡÷|ü+˝À ø=qkÕ>∑T‘·T+{≤sTT.
uÛÒ<ë˝Ò ˝Òø£ b˛‘˚ düèùwº ñ+&É<äT.
92. eTÚq+ <Ó’yêìøÏ uÛ≤wü´+.
93. ªªuÛÑ>∑e~#·Ã¤µµ nì e÷≥es¡Tdü≈£î
n+≥THêïy˚T>±ì, ì»+>± n+<äT˝À
dæús¡+>± ì\ã&É>∑*–‘˚ n<˚ yÓ÷ø£å+.
94. ìsê«D+ n+fÒ X¯Sq´+ ø±<äT,
|üPs¡í‘·.
95. ªªuÛÑ>∑eBZ‘·qT H˚H˚ #ÓbÕŒqTµµ nqï
nqTuÛÑ÷‹ ˙≈£î ø£*–q|ü⁄Œ&ÉT
e÷Á‘·y˚T uÛÑ>∑eBZ‘· ˙≈£î ì»+>±
ns¡úyÓTÆq≥Tº.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
148
96. nìï s√E\÷ neTày˚, Hêqïy˚.
yê]øÏ ªª&˚µµ\T #˚j·T&É+ eTq
dü+düÿè‹ ø±<äT.
97. »>∑‘·TÔ ˇø£ÿfÒ dü‘·´+ nì eTq+ ñ+&É&É+
e\q
ªndü\T dü‘·´+µ eTs¡T>∑sTT´+~.
‘·‘êÿ*ø£+>± »>∑‘·TÔqT $T<∏ä´ #˚dæ,
eTq <äèwæºì dü‘·´+ yÓ’|ü⁄≈£î eT[¢+#ês¡T
eTq ãTTwüß\T.
Ä yÓ’|ü⁄ qT+∫ #·÷ùdÔ »>∑‘·TÔ ≈£L&Ü
dü‘·´y˚T nì ‘Ó\TdüTÔ+~.
Ç<˚ dü‘·´ kÕø屑êÿs¡+.
98. düèwæºøÏ eTTqT|ü⁄ düèwæºø£s¡Ô ñHêï&ÉT.
düèwæºø£s¡Ô≈£î eTTqT|ü⁄ ñqï<Óes√
yêπs ˙ dü«s¡÷|ü+>± ñHêïs¡T.
99. düeTTÁ<äeT+‘ê ñ|üŒ<äq+ yê´|æ+∫ ñqï≥T¢,
Á|ü|ü+#·eT+‘ê X¯ó<ä∆ #Ó’‘·q´eTT yê´|æ+∫ ñqï~.
100. uÀ<Ûä\T e\q u≤<Ûä\T ‘=\>∑e⁄.
u≤<Ûä\T e\q uÀ<Ûä\T uÀ<Ûä|ü&É‘êsTT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 149 150
101. <Ûë´qeT+fÒ, eTs¡D≤ìï s¡T∫ #·÷&É&É+. z Ç<ä›s¡T ø£*dæ e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT
<Ûë´qdæ~∆ n+fÒ eTs¡DuÛÑj·T+ XÊX¯«‘·+>± ‘=\>∑&É+. nC≤„ì #ÓãT‘·T+{≤&ÉT,
102. ÁãVü≤à#ê]øÏ ˙‹ nedüs¡+. Ç+ø=ø£ nC≤„ì $+≥T+{≤&ÉT.
>∑èVü≤düTÔq≈£î <Ûäs¡à+ nedüs¡+. Ç+ø=ø£ yÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ C≤„ì #Ó|üŒ&ÉT.
yêqÁ|üdüTÔìøÏ Ä<Ûë´‹àø£+ nedüs¡+. Ç+ø=ø£ C≤„ì $q&ÉT.

103. H˚qT Væ≤+<äTe⁄qT nH˚~ dü+≈£î∫‘·yÓTÆq |ü<ä+. 108. mes¡T ˙e⁄? nì me¬s’Hê ìqTï n&ç–‘˚ ˝Ò<ë ˙ù|πs$T?
H˚qT düHê‘·qT&ÉqT nH˚~ $XÊ\yÓTÆq |ü<ä+. nì n&ç–‘˚ H˚qT ` H˚qT nì #Ó|ü⁄Œ. H˚qT n+fÒ @$T≥ì
n&ç–‘˚ ªn~ ˙y˚µµ nì ‘Ó\TdüTø√ nì #Ó|ü⁄Œ.
104. eT‘·+ eT‘·TÔqT ø£*–düTÔ+~.
düHê‘·q<Ûäs¡à+ eT‘·TÔqT e~*düTÔ+~.
105. \ø°åà<˚$ n+fÒ <ÛäqsêX¯ó\T ø±<äT,
düTKXÊ+‘·T\T.
#Ó|üŒe\dæq<ëìì ˇø£ÿ nø£ås¡+ ≈£L&Ü e<ä\≈£î+&Ü
106. n+<ä]M <=+>∑ dü+‘·ø±˝Ò.
ndü\T dü+‘·ø£+ ô|&ç‘˚ #Ó|æŒq dü‘·‡+>∑+ eTq s¡eTD dü‘·‡+>∑+.
n+<ä]M ˇπø $<Ûä+>± ñ+{≤sTT. #Ó|üŒe\dæq<ëìì ˇø£ÿ nø£ås¡+ ≈£L&Ü #Ó|üŒì
*** dü‘·‡+>∑+ ≈£L&Ü eTq s¡eTD dü‘·‡+>∑y˚T.
yê] yê] ù|πs¢ <=+>∑ dü+‘·ø±\T.
ªªH˚qTµµ nH˚<˚ n+<ä]ø° ndü\T dü+‘·ø£+. ` dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
107. Á|ü‹ ˇø£ÿ]˝À C≤„ì, nC≤„ì
Ç<ä›s¡÷ ñ+{≤s¡T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 151
nVü≤+ø±sêìøÏ ñìøÏ ˝Ò<äT.
ø£qTø£ rÁe+>± $#ê]ùdÔ
ndü\T bı+<äe\dæ+~
@MT ˝Ò<äì ‘Ó\TdüTÔ+~.
ìj·T$T+#·{≤ìøÏ eTqdüT‡ n+≥÷
˝Ò<äì ‘Ó\TdüT≈£î+{≤e⁄.
ndü\T ˙ Á|üj·T‘·ïy˚T ˝Ò<äì Á>∑Væ≤kÕÔe⁄.
` ls¡eTDuÛÑ>∑yêHé
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
152
ø£s¡Ôè‘·« uÛ≤eq e\q eTq*ï n+≥Tø=qï <√cÕ\qT
‘=\–+#·&ÜìøÏ dü÷#·q>± u≤u≤>±s¡T ø£f…º\T ø±˝≤Ãs¡T.
eTq >∑Ts¡Te⁄ >±s¡T dæ>∑¬s≥T¢ ø±\TdüTÔHêïs¡T. n+‘˚.
Ç<ä›s¡÷ ì‘ê´–ïôVAÁ‘·T˝Ò.
eTq ø£s¡à\qT <ä>∑›+ #˚j·T&ÜìøÏ ne‘·]+∫q C≤„Hê–ï>∑T+&Ü˝Ò.
` kÕsTTHêsêj·TD
Vü≤]|ü⁄s¡+, lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

C≤„q Á|üdü÷Hê\T`5
1. uÛÑøÏÔ n+fÒ
‘êqT uÛÑ>∑e+‘·TDÏí Á$T+π>j·÷\ì
ãj·T\T <˚]
∫es¡≈£î ‘êH˚ uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ
ÄVü‰s¡+ nsTTb˛e&É+.
2. ã+>±s¡eTT ` <Ûä]à.
ÄuÛÑs¡DeTT ` <Ûäs¡àeTT.
z+ ` <Ûä]à.
qeT•Ùyêj·T ` <Ûäs¡àeTT.
3. ñqï~ ñqï<˚ ` JeuÛ≤eeTT.
ñqï<˚ ñqï~ ` áX¯«s¡uÛ≤eeTT.
»>∑‘·TÔ <Ó’ey˚T ` Je uÛ≤eeTT.
<Ó’ey˚T »>∑‘·TÔ ` áX¯«s¡ uÛ≤eeTT.
H˚qT H˚H˚ ` JeuÛ≤eeTT.
H˚H˚ H˚qT ` áX¯«s¡uÛ≤eeTT.
u≤ãT ÁãVü≤ày˚T ` JeuÛ≤eeTT.
ÁãVü≤ày˚T u≤ãT ` áX¯«s¡uÛ≤eeTT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
154
4. düe÷qeTT, n~Ûø£eTT\qï |ü<äeTT\T
uÛÑ>∑e+‘·Tì jÓT&É ìs¡s¡∆ø£eTT\T.
b˛\TÃ≥ n‘·ì jÓT&É\ #Ó\¢<äT.
nVü≤+ø±s¡ ìs¡Vü≤+ø±s¡eTT\T ‘·eTqT ‘êeTT ms¡T>∑ ˝Òø£
n‘·ì düìï~Ûì |üs¡düŒs¡eTT ‘·\|ü&ç #·‹øÏ\ã&ÉT#·Tqï$.
»&É #Ó’‘·q´eTT\T n‘·ì ÁyÓ÷\ »&ÉeT>∑T#·Tqï$.
‘·\+|ü⁄\T yêìì ‘Ó*j·T>√] yÓT*ø£\T
‹]– ‹]– s¡÷|ü⁄ e÷dæq$.
n‘·ìì düMT|æ+∫ eTÚqeTT ‘êqTqT
X¯ã›y˚T nì n+^ø£]+#·T#·Tqï~.
#·˝≤#·\dæ∆‘·T\T ¬s+&ÉTq÷ n‘·ìì
#·÷∫ #·*+#·T#·Tqï$.
kÕø±s¡ ìsêø±s¡eTT\T ‘ê$Ts¡Te⁄s¡÷
kÕø±s¡y˚T nsTTq$.
C≤„HêC≤„qeTT\T ‘·eT nC≤„qeTTqT #·÷∫ qe⁄«ø=qï$.
ì‘ê´ì‘·´eTT\T ‘·eT nì‘·´eTTqT
‘Ó*dæ ìyÓ«s¡b˛sTTq$.
5. meì m<äT≥ ø±\+ nH˚ ø°≥ø£+
|ü⁄{Ϻ, ñ+&ç, q•düTÔ+<√ n‘·&˚ ø±\ ø±\T&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 155 156
6. <˚e⁄&ÉT ˝Òì #√≥T˝À H˚qTHêïqì dü÷s√´<äj·T+ ø±>±H˚ ªÄVü‰! á dü÷s√´<äj·T+ Hê ‘·|ü'
nqTø√e&Éy˚T eTVü‰bÕ|üeTT. Á|üuÛ≤ey˚T nqT≈£îHêï&É≥.
7. X¯s¡D≤>∑‹ n+fÒ n˝≤ ñ+≥T+~ eTq+ #˚ùd kÕ<Ûäq\ e\q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
‘êqT U≤∞ nsTTb˛e&É+. Á|ü‘·´ø£å+ ne⁄‘ê&ÉT nqTø√e&É+ ≈£L&Ü.
Ä U≤∞ U≤∞>± ñ+&É<äT. eTq Á|üjT· ‘êï\‘√ ì$T‘·+Ô ˝Ò≈î£ +&Ü r>∑qT |ü⁄{qºÏ |üPe⁄˝≤>±
Ä U≤∞ <Ó’e+‘√ ì+&ç ñ+≥T+~. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘·q≈£î ‘êHÓ’ ‘Ó*j·Tã&É‘ê&ÉT.
8. @ <äèwæºøÏ 10. ÁãVü≤àeTT nyêC≤„àqdü >√#·s¡eTT n+fÒ
#·÷#˚yê&ÉT ` #·÷&Éã&˚~ eTqdüT≈£î n+<äì~ nì ø±<äT.
nH˚$ ñ+&Éy√ |üP]Ô dü«s¡÷|üeTT n+<ä<äT nì.
Ä <äèùwº ~e´ <äèwæº. eTqdüT≈£î ñqï |ü]$T‘·T*ï <äèw溑√
@ ÁX¯eD≤ìøÏ ô|≥Tº≈£îì #Ó|æŒq e÷≥ n~.
$H˚yê&ÉT ` $qã&˚~ yê≈£îÿ≈£î n+<ä<äT nì ø±<äT.
nH˚$ ñ+&Éy√ |üP]Ôdü«s¡÷bÕìï e∫+|ü ˝Òe⁄ nì.
Ä ÁX¯eDy˚T ~e´ ÁX¯eD+. uÛ≤wü≈£îqï |ü]$T‘·T*ï <äèwæº˝À ô|≥Tº≈£îì
@ nqTuÛÑyêìøÏ #Ó|æŒq e÷≥ n~.
nqTuÛÑ$+#˚yê&ÉT ` nqTuÛÑ$+|üã&˚~ >±¢düT˝À ñqï düeTTÁ<ä|ü⁄ ˙s¡T
nH˚$ ñ+&Éy√ düeTTÁ<äeT÷ ø±<äT.
Ä nqTuÛÑey˚T ~yê´qTuÛÑe+. düeTTÁ<ëìøÏ _ÛqïeT÷ ø±<äT.
9. dü÷s¡T´DÏí Á|ü‘´· ø£+å #˚dTü ø√yê\ì ˇø£&TÉ sêÁ‘·+‘ê q~ >∑≥Tºq 11. &Üø£ºsY eTTs¡Tπ>X¯Hé : kÕ«MT!... Hê ÁbÕø°ºdüT
≈£Ls¡TÃì ‘·|dü Tü ‡ #˚XÊ&É≥. dü÷s√´<äjT· + nj˚T´ düeTj·÷ìøÏ u≤>± »]π>≥≥T¢ Äos¡«~+#·+&ç...
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 157 158
ldü<äTZs¡T : n+fÒ ˝Àø£+˝À s√>∑T\T ô|s¡>±\Hê 13. yÓTT<ä{Ï eT{Ϻì #·÷&ÉT
˙ ñ<˚›X¯+? ‘·sê«‘· ≈£î+&ÉqT #·÷&ÉT.
á $<ÛäyÓTÆq ÁbÕs¡úq dü]>±<äT. yÓTT<ä≥ n<ë›ìï #·÷&ÉT
s√– s√>∑+ ñ+&ç ˙ e<ä›≈£î sê&ÉT. ‘·sê«‘· Á|ü‹_+u≤ìï #·÷&ÉT.
ìqTï nqTÁ>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ >±qT
uÛÑ>∑e+‘·T&˚ s√– s¡÷|ü+˝À yÓTT<ä≥ C≤„Hêìï #·÷&ÉT
ekÕÔ&Éì miTø£ ø£*– ‘·sê«‘· C≤„ìì #·÷&ÉT.
s√–øÏ yÓ’<ä´+ #˚sTT. yÓTT<ä≥ áX¯«s¡TDÏí #·÷&ÉT.
12. H˚qT ‘·sê«‘· »>∑‘·TÔqT #·÷&ÉT.
Hê ‘·qTe⁄ yÓTT<ä≥ ñìøÏì #·÷&ÉT
Hê dü+kÕs¡eTT ‘·sê«‘· edüTÔe⁄qT #·÷&ÉT
Hê <Ó’eeTT 14. Hê≈£î ◊X¯«s¡´eTT ø±yê*
M{Ïqìï{Ï yÓTT‘·Ôy˚T »>∑‘·TÔ. nìø±<äT ø√s¡e\dæ+~.
H˚qT »>∑‘·TÔ˝À ñqï≥T¢ ñHêïqT. H˚qT ◊X¯«s¡´+ ø±yê*
»>∑‘·TÔ Hê˝À ñqï≥T¢ ñqï~.
nì ø√s¡Tø√.
nq>±
Hê≈£î yÓ÷ø£å+ nì ø±≈£î+&Ü
H˚qT »>∑‘·TÔ˝À ˝ÒqT
H˚H˚ yÓ÷ø£å+ nyê«\ì ø√s¡Tø√.
»>∑‘·TÔ Hê˝À ˝Ò<äT.
ø±ã{Ϻ 15. ã]D…˝À @qT>∑TqT ÇeT&ÉÃ>∑\eTT nì #Ó|æŒ
H˚qT ô|’ ¬s+&ç+{Ï˝À @ $<Ûä+>±q÷ ˝ÒqT. Ä Á|üj·T‘·ï+˝ÀH˚ ñ+&˚yê&=ø£&ÉT.
◊Hê ã]D…˝À @qT>∑TqT ÇeT&ÉÃ&É+ nkÕ<Ûä´+ nì#Ó|æŒ
H˚qTHêïqT. ÇeT&ÉÃ&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ #˚ùdyê&=ø£&ÉT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 159 160
ã]D…˝À @qT>∑TqT ÇeT&ÉÃ&É+ nkÕ<Ûä´+ nì dü<äTZs¡T :ªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµ nì nqT≈£î+≥÷ ñ+&ÉT.
K∫Ñ·+>± ‘Ó*dæ }s¡ø£ ñ+&˚yê&=ø£&ÉT. eTTs¡T>±q+<ä : nqT≈£î+fÒ dü]b˛‘·T+<ë?
ø£s¡à <ë«sê uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+<ä>∑\eTT nì #Ó|æŒ ldü<äTZs¡T :dü]b˛‘·T+~.
Ä Á|üj·T‘·ï+˝À ñ+&˚yê&=ø£&ÉT. nqTø√e&É+ ` nqTuÛÑ÷‹
ø£s¡à <ë«sê uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+<ä˝ÒeTT nì #Ó|æŒ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ Ä<Ûë´‹àø£+˝À.
ø£s¡à<ë«sêH˚ uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+<˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚ùdyê&=ø£&ÉT. 18. Je⁄&ÉT, <˚e⁄&ÉT
ø£s¡à<ë«sê uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+<ä˝ÒeTT ˇø£]ø=ø£s¡T m<äTs¡T|ü&Éq+‘·ei≈£î
nì K∫Ñ·+>± ‘Ó*dæ }s¡ø£ ñ+&˚yê&=ø£&ÉT. Ç<ä›s¡T>± ñ+{≤s¡T.
16. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT uÛÑ≈£îÔìøÏ ˇø£]ø=ø£s¡T m<äT≥|ü&ç‘˚ e÷Á‘·+
eTTøÏÔìkÕÔ&Éì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. ˇø£&˚ ñ+{≤&ÉT.
uÛÑ≈£îÔ&ÉT uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ Ä ˇø£ÿ&ÉT <˚e⁄&˚ nsTT ñ+{≤&ÉT.
eTTøÏÔìkÕÔ&Éì m+<ä]øÏ ‘Ó\TdüT? 19. Á|ü|ü+#êìøÏ <˚e⁄&ÉT m|ü&É÷ Á|ü‘·´ø£å+ ø±˝Ò<äT, ø±&ÉT.
>∑Ts¡Te⁄ •wüß´ìøÏ Á|ü|ü+#·y˚T <˚e⁄ìøÏ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ, ñ+&ç, n+‘·sê∆qeTÚ‘·T+~.
‘·s¡TD√bÕj·T+ uÀ~ÛkÕÔ&Éì
20. HêeTs¡÷|üeTT\T ndü‘·´y˚T >±ì
n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
HêeTs¡÷|üeTT\qT ø£*–q ªH˚qTµ ndü‘·´eTTø±<äT.
•wüß´&ÉT >∑Ts¡Te⁄≈£î
21. $Á>∑Vü≤+ <˚e⁄&˚.
‘·s¡TD√bÕj·T+ uÀ~ÛkÕÔ&Éì
ø±ì <˚e⁄&ÉT $Á>∑Vü≤+ ø±<äT.
m+<ä]øÏ ‘Ó\TdüT?
22. uÛÑ$wü´‘·ÔqT |ü&É>∑,
17. eTTs¡T>±q+<ä : kÕ«MT! H˚qT ÁãVü‰àqTuÛÑ÷‹ì
es¡Ôe÷qeTqT q&ÉTeTT
bı+<ä&É+ m˝≤?
uÛÑ÷‘·eTqT ‘√ø£
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 161 162
ñqï Ä ø±\düs¡ŒeTT uÛÑ>∑e+‘·Tì jÓT<äT≥ |ü⁄{Ϻ, ô|]– 27. <˚ì e\q ˙≈£î #·÷#˚ X¯øÏÔ ø£*–+<√
ÁbÕ≈£î#·Tqï |ü⁄s¡T>∑Te˝… ñqï~. q•+#·TqT ≈£L&Ü. Ä #·÷|ü⁄‘√ <ëìì ˙e⁄ #·÷&É˝Òe⁄.
23. düèwæº Ä~ ø±\eTT qT+&ç Ç|üŒ{Ï ei≈£î <˚ìe\q ˙≈£î düŒ]Ù+#˚ X¯øÏÔ ø£*–+<√
<˚e⁄DÏí >∑T]+∫ #Ó|æŒqyês¡T ˝Òs¡T. <ëìì ˙e⁄ düŒ]Ù+#·˝Òe⁄.
<˚e⁄DÏí >∑T]+∫ $ìqyês¡T ˝Òs¡T. <˚ìe\q ˙≈£î ‘·\#˚X¯øÏÔ ø£*–+<√
<˚e⁄DÏí ‘·\∫qyês¡T ˝Òs¡T. <ëìì ˙e⁄ ‘·\e˝Òe⁄.
<˚e⁄DÏí #·÷∫qyês¡T ˝Òs¡T. 28. eTqdüT jÓTTø£ÿ dü÷ø£åàs¡÷|ü+ ` Ä‘·à.
<˚e⁄DÏí bı+~qyês¡T ˝Òs¡T. eTqdüT jÓTTø£ÿ dü÷ú\ s¡÷|ü+ ` ÁbÕD+.
24. ‘·q <˚Vü≤eTT‘√ ø£*|æ ªdüs¡«eT÷ Hê˝À ñqï≥T¢qï<˚µ nì ÁbÕD+ jÓTTø£ÿ dü÷ø£åàs¡÷|ü+ ` eTqdüT‡.
miÏ– ì\T#·T |üs¡eTjÓ÷– ñ+&ÉTq~j˚T @ø±+‘·yêdüeTì, ÁbÕD+ jÓTTø£ÿ dü÷ú\s¡÷|ü+ ` <˚Vü≤+.
ì»eTÚqeTì jÓTiT+>∑TeTT. <˚Vü≤+ jÓTTø£ÿ dü÷ø£åàs¡÷|ü+ ` eTqdüT‡.
<˚Vü≤+ jÓTTø£ÿ dü÷ú\s¡÷|ü+ ` »>∑‘·TÔ.
25. Hê ø°]Ô Hê~ ø±<äT.
29. nC≤„Hêìï ‘=\–+∫
Hê n|üø°ØÔ Hê~ ø±<äT.
C≤„Hêìï bı+<ë*
Hê~ nqT≈£îqï~ Hê~ ø±<äT. nqTø√e&É+ nC≤„q+.
H˚qT nqT≈£îqï~ H˚qT ø±<äT. C≤„qeT÷ e<äT›
26. |üf…ºj·T´ : eTìwæ jÓTTø£ÿ Äj·TT' Á|üe÷D+ nC≤„qeT÷ e<äT›
e+<˚fi¯ófl nqï~ y˚<ä+... nì ñ+&É&Éy˚T C≤„q+.
ldü<äTZs¡T : n~ »>∑‘·TÔ jÓTTø£ÿ Äj·TT' Á|üe÷D+. ã+<Ûëìï ‘=\–+∫
e+<˚fifl¯ ≈î£ $T+∫ »>∑‘T· Ô ˙ jÓTT<äT≥ñ+&É<Tä . yÓ÷øå±ìï bı+<ë*
nqTø√e&Éy˚T ã+<Ûä+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 163 164
ã+<ÛäeT÷ e<äT› uÛ≤s¡´qT uÛ≤s¡´ø√dü+ me&É÷ Áù|$T+#·&ÉT.
yÓ÷ø£åeT÷ e<äT› ÄyÓT˝À Ä‘·àH˚ Áù|$Tdü÷Ô ñ+&˚~.
nì ñ+&É&Éy˚T yÓ÷ø£å+. Ä $wüj·T+ ‘Ó*j·Tø£ ªuÛ≤s¡´qT Áù|$TdüTÔHêïqTµ n+{≤&ÉT.
30. Hê‘√ düVü≤ ñqï Á|ü|ü+#·+ 33. uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ uÛ>Ñ e∑ <ëqTuÛyÑ êìï bı+<ä&ÜìøÏ $Á>∑V‰ü ìï Ä\+ãq>±
|ü⁄&ÉT‘·T+~, ñ+≥T+~, q•düTÔ+~. #˚düT≈£îì Áe‘·+ Ä#·]+∫q≥T¢.
H˚qT dü<ë ñ+{≤qT. uÛÑ>∑e<ëqTuÛÑyêìï bı+<ä&ÜìøÏ ‘·q |ü‹H˚ Ä\+ãq+>±
»j·T+‹ es¡∆+‘·T\T #˚düT≈£îì Áe‘·+ #˚ùd Åd”Ôì |ü‹Áe‘· n+{≤s¡T.
Á|ü|ü+#êìπø>±ì Hê≈£î ñ+&Ée⁄. 34. <˚e⁄&ÉT <˚e⁄&É÷ ø±<äT.
31 eTVü≤˙j·TT\≈£î yê´<ÛäT˝…+<äTø=kÕÔj·T+fÒ, Ç‘·s¡T\T ‘·q Je⁄&ÉT Je⁄&É÷ ø±<äT.
<˚Vü‰ìï <Ó’e+>± uÛ≤$+#·≈£î+&Ü ñ+&˚+<äT≈£î ekÕÔsTT. >∑Ts¡Te⁄ >∑Ts¡TeP ø±<äT.
e÷eT÷\T e´≈£î\Ô ≈£î yê´<ÛTä \T m+<äT≈£î ekÕÔjT· +fÒ, me]øÏ •wüß´&ÉT •wüß´&É÷ ø±<äT.
yêπs ªH˚H˚ <˚e⁄DÏíµ nì nqTø√≈£î+&Ü ñ+&˚+<äT≈£î ekÕÔsTT.
dü‘·´eTT dü‘·´eT÷ ø±<äT.
32. e´≈£îÔ\qT Áù|$TkÕÔeTT.... ndü‘·´eTT ndü‘·´eT÷ø±<äT.
ìC≤ìøÏ eTq+ Áù|$T+#˚~ e´≈£îÔ\qT ø±<äT.
C≤„qeTT C≤„qeT÷ ø±<äT.
e´øÏÔ˝À @~ U≤∞ nsTT‘˚ nC≤„qeTT nC≤„qeT÷ ø±<äT.
ª#·ìb˛j·÷&ÉTµ n+≥THêïyÓ÷
ñqï~ ñqïB ø±<äT.
<ëìH˚ eTq+ Áù|$T+#˚~.
˝Òì~ ˝ÒìB ø±<äT.
ì»+>± eTq+ Áù|$T+#˚~ e´øÏÔH˚ nsTT‘˚
mes¡T mes¡÷ø±<äT.
yê] X¯yêìï uÛÑÁ<ä+>± <ë∫ô|≥Tºø√yê*.
@~ @B ø±<äT.
n{≤¢ ˝Àø£+˝À mes¡÷ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT ø£<ë!
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 165 166
35. sêeT<ëdüT ø°s¡Ôq\T bÕ&É&É+ e\q ldü<äTZs¡T : n|ü&˚ Äe⁄ bı<äT>∑T qT+&ç |æ~øÏq bÕ\T
sêeT<ëdüT nqTuÛÑ÷‹ì bı+<ä˝Ò+. yÓ#·Ã>± eT<ÛäTs¡+>± ñ+{≤sTT. s¡eTDT\T
s¡eTD kÕVæ≤‘ê´\T #·<äe&É+ e\q #Ó|æŒq Ä ªH˚qTµ n{Ϻ~. n~ nH˚~ ø±<äT,
s¡eTD≤qTuÛÑ÷‹ì bı+<ä˝Ò+. nqã&˚Bø±<äT. n~ Á|ü‹J$˝Àì dü«j·T+
düTŒ¤s¡D.
nø£ÿ&É qT+∫ Çø£ÿ&É≈£î e∫Ãqyê&ÉT #Ó|æŒq e÷s¡Z+.
Çø£ÿ&É qT+∫ nø£ÿ&É≈£î yÓfi‚¢ yêìøÏ |üìøÏ sê<äT. eTq+ |ü*πø H˚qT ˙fi¢̄ bÕ\ e+{Ï~. bÕ\˝À ø£*dæq ˙s¡T Ä
bÕ\s¡T∫ì #Ós¡TdüTÔ+~. eTq+ |ü*πø H˚qT HêeT s¡÷|ü
36. dü«|üï »>∑‘·TÔ˝ÀìøÏ ‘êqT yÓfi¯¢>±H˚
düVæ≤‘·yÓTÆq ˙{Ïì b˛*q Je uÛ≤e+‘√ ø£*dæ Ä dü«j·T+
ìÁ~+#˚ ‘êqT U≤∞ nsTTb˛&ÉT.
düTŒ¤s¡D JedüTŒ¤s¡D>± s¡÷bı+~q+<äT e\q eTq≈£î
‘êqT |ü&Éø£ MT<ä ñ+≥÷H˚, ìÁ~+∫, uÛÑ>∑e<äqTuÛÑes¡÷|üyÓTÆq düTU≤qTuÛÑe+ ø£\T>∑<äT.
dü«|üï »>∑‘·TÔ˝À ªeTs√‘êqTµ>± ne‘·]+∫q≥T¢
38. á&ÉT e#êÃø£ CÀ&ÉT #·÷kÕÔsê?
eTVü‰$wüßíe⁄ uÛÑ÷MTà<ä ne‘·]+#·>±H˚ CÀ&ÉT #·÷XÊø£ á&ÉT edüTÔ+<ë?
yÓ’≈£î+sƒ¡+˝À eTVü‰$wüßíe⁄ U≤∞ nsTTb˛&ÉT.
eTTøÏÔ ø£*>±ø£ uÛÑøÏÔ ø£\T>∑T+<ë?
eTVü‰ $wüßíe⁄ X‚wüX¯j·T´ MT<ä jÓ÷>∑ìÁ<ä˝À ñ+≥÷H˚ uÛÑøÏÔ ø£*>±ø£ eTTøÏÔ ø£\T>∑T‘·T+<ë?
uÛÑ÷MTà<ä ne‘·]düTÔ+{≤&ÉT.
39. uÛÑ>∑e+‘·Tì‘√ ˙e⁄
37. T.V.N.u≤ãT : uÛÑ>∑yêHé ªH˚qTµ nH˚~ uÛÑ>∑e+‘·Tì yÓTT≥º ªHê düs¡«eT÷ ˙<˚µ n+fÒ
yÓTT<ä{Ï HêeTeT˙, ªz+µ ø±s¡eTT ≈£L&Ü uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ≈£L&Ü ˙‘√
~«rj·Ty˚Tq˙ ôd\$#êÃs¡T. Ä ªH˚H˚µ ªHê düs¡«eT÷ ˙<˚µ n+{≤&ÉT.
uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ≈£L&Ü nHêïs¡T. ø±ì eTq+
40. H˚qT ø£s¡Ô>± <√#·T düø£\ ø£s¡à ÁøÏj·÷ ø£˝≤|üeTT\T yÓTT<ä≥
H˚qT nì |ü*πø≥|ü&ÉT Ä uÛÑ>∑e<äqTuÛÑ÷‹
ªHê˝Àµ nqTq~ kÕe÷q´yÓTÆ ñqï nqTuÛÑ÷‹ @~ ø£\<√
ø£\>∑&É+ ˝Ò<äT. m+<äTe\q?
n~j˚T dü«dü«s¡÷bÕqTuÛÑeyÓTÆ ñqï~ ø£<ë!
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 167 168
ñ<ë : H˚qT ñHêïqT nqTq~ 47. düeTTÁ<ë\T mìï? nì n&ç–‘˚
Hê˝À H˚qTHêïqT. ª@&ÉTµ nì sƒ¡≈£îÿq »yê_kÕÔ&ÉT.
H˚qT }bÕdæ+#·T#·THêïqT nqTq~ $#ê]+∫ #·÷&ÉT n+fÒ,
Hê˝À ñbÕdæ+#·T#·THêïqT e˝…. ªˇø£fÒµ n+{≤&ÉT.
41. >∑Ts¡T •wüß´\˝À @ ˇø£ÿs¡T dæì‡j·TsY>± ñHêï #ê\T. ˇø£] ñ+>∑sêìï #·÷|æ+∫ Ç<˚eT+fÒ
e\¢ eTs=ø£s¡T ‘·]+∫b˛‘ês¡T. Ç<ä›s¡÷ dæì‡j·TsY>± ñHêï ªñ+>∑s¡+µ n+{≤&ÉT.
Çã“+~ ˝Ò<äT. Çã“+~ n+‘ê Ç<ä›s¡÷ yÓ÷dü>±fi¯¢sTT‘˚H˚. $#ê]+∫ #·÷&ÉT n+fÒ
42. <Óe’ ∫+‘·q ø£+fÒ eTè‘·T´∫+‘·q ìqTï ‘·«s¡>± <ä]CÒsT¡ düT+Ô ~. ªã+>±s¡+µ n+{≤&ÉT.
eTè‘·T´e⁄qT dü<ë ‘·\b˛j·T&É+ ø£+fÒ >=|üŒ ÁbÕs¡qú eTs=ø£{Ï ˙yÓe&Ée⁄? nì n&ç–‘˚
˝Ò<äT. ªu≤ãTµ n+{≤&ÉT.
43. kÕ«qTuÛ Ñ e +˝À »HêàqTuÛ Ñ e + me«]ø° ˝ Ò < ä T . n{Ï º # √ $#ê]+∫ #·÷&ÉT n+fÒ,
eTs¡D≤qTuÛÑe+ me]øÏ >±ì m≥T¢+&É>∑\<äT? ªÄ‘·àµqì n+{≤&ÉT.
<äèXÊ´qTuÛÑe+˝À ‘·|üŒ.
48. ‘·qqT ˝…ø£ÿ #˚j·Tì yêDÒí
44. H˚H˚ qTe⁄«, qTy˚« H˚qT nì uÛÑ≈£îÔ&ÉT jÓT|ü&Ó|ü&É+{≤&Ü
<˚e⁄&ÉT Çwüº|ü&É‘ê&ÉT >±ì
nì m<äTs¡T #·÷düTÔ+{≤&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
ÁyÓTTπøÿ yêDÏí ø±<äT.
45. ªH˚qT e÷j·TqT »sTT+#˚XÊqTµ
nì ˙e⁄ nqTø√e&Éy˚T ìqTï e÷j·T »sTT+#˚dæ<äq&ÜìøÏ ‘·qeTT+<äT ‘·\ m‘·TÔø=ì
>∑Ts¡TÔ. ì\ã&˚ yêDÒí Çwüº|ü&É‘ê&ÉT>±ì
46. H˚HeÓ &ÉqT? ‘·\y=+#·Tø=ì ì\ã&˚ yêDÏí ø±<äT.
me&ÉT H˚qT>± ñHêï&√ 49. ªHê≈£î ôd+≥T uÛÑ÷$T ≈£L&Ü ˝Ò<äTµ
yê&˚ H˚qT. nì ñqïyê&ÉT ≈£L&Ü ñ+&˚~ uÛÑ÷MTà<äH˚.

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 169 170
ªHê≈£î <Ó’yêqTuÛÑe+ ø£\T>∑˝Ò<äTµ düHêï´dæ m<äT≥ |ü&ç‘˚
nì ñqïyê&ÉT ≈£L&Ü ñ+&˚~ <Ó’e+˝ÀH˚. ªdüHêï´dæ n+fÒ M&ÉTsê düHêï´dæµ nì
50. <˚e⁄ì $wüj·TyÓTÆ Á|ükÕÔeq »s¡T>∑Ty˚fi¯ n~ ‘·q >∑T]+∫q Ä düHêï´dæ #˚‘· nì|æ+#·Tø√>∑\>±*.
Á|ükÕÔeq>± nì|æ+∫q|ü&ÉT <ëìH˚ kÕ«qTuÛÑeeTq<ä>∑TqT. 55. J$‘·+ ˙≈£î nqTuÛÑe+>± ñqï<ë?
51. ø√]ø£ ñqï#√≥ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ñ+&É&ÉT. ˝Òø£ n_Ûqj·T+>± ñqï<ë?
yÓ÷ø£å ø±+ø£å ≈£L&Ü z ø√]πø. nqTuÛÑe+>± ñ+fÒ
@ ø√]ø± ø√s¡ø£ }s¡ø£ ñ+&ÉT. J$‘·+ qs¡ø£ÁbÕj·T+>± ñ+≥T+~.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nø£ÿ&˚ ñ+{≤&ÉT.
n_Ûqj·T+>± ñ+fÒ
52. ˇø£s¡T :Ç\T¢ áXÊq´+ yÓ’|ü⁄ ‹]– ñ+fÒ J$‘·+ dü«s¡Z‘·T\´+>± ñ+≥T+~.
eT+∫<äì yêdüTÔ #ÓãT‘√+~...
BìøÏ y˚πs Á|üe÷D+ nedüs¡+ ˝Ò<äT.
ldü<äTZs¡T : ãT~∆ áXÊq´+ (n~Û|ü‹ áX¯«s¡T&ÉT)
yÓ’|ü⁄≈£î ‹]– ñ+fÒ eT+∫~. 56. uÛÑ>∑e+‘·TDÏí bı+~q ‘·sê«‘· bı+~qyê&ÉT ñ+&É&ÉT.
53. ‘êqT <˚Vü‰‘·à uÛ≤e+˝À ñ+≥÷H˚ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT e÷Á‘·y˚T ñ+{≤&ÉT. bı+~qyêì s¡÷|ü+˝À.
Ä‘êàqTuÛÑyêìï bı+<ë\H˚ 57. C≤„ì eTs¡D+, nC≤„ì eTs¡D+ #·÷&ܶìøÏ ˇπø˝≤ ø£ì|ædTü +Ô ~.
Á|üj·T‘·ï+ m˝≤+{Ï<ä+fÒ ‘˚&Ü @$T≥+fÒ,
ˇø±$&É ª‘·qø=&ÉT≈£î u≤>∑T+&Ü*, ø√&É\T C≤„ì (<˚Vü‰ìï) e~* ô|{Ϻqyê&ÉT,
eTT+&ÉyÓ÷j·÷*µ nì ø√]+<ä≥.
nC≤„ì (<˚Vü≤+ qT+∫) e<ä\>=≥ºã&çqyê&ÉT.
n˝≤ ñ+≥T+~.
54. dü+kÕ] ˙ m<äT≥ |ü&ç‘˚ 58. ldü<äTZs¡T : ˙øÏ|ü&ÉT n>∑T|ü&ÉT‘·Tqï~
ªdü+kÕ] n+fÒ M&ÉTsê dü+kÕ]µ nì <˚e⁄&Ü? Á|ü|ü+#·e÷?
Ä dü+kÕ] #˚‘· nì|æ+#·Tø√>∑\>±*. u≤ãT : Á|ü|ü+#·y˚T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 171 172
ldü<äTZs¡T : nsTT‘˚ ˙e⁄ <˚e⁄&Éy˚. 64. ªH˚qT >=|üŒyêDÏíµ nqTø√e&É+ e÷Á‘·y˚T nVü≤+ø±s¡+ ø±<äT.
<˚e⁄ìπø Á|ü|ü+#·+ n>∑T|ü&˚~. ªH˚qT |üìøÏ e÷*qyêDÏíµ nqTø√e&É+ ≈£L&Ü nVü≤+ø±s¡y˚T.
Á|ü|ü+#êìπø <˚e⁄&ÉT n>∑T|ü&˚~.
65. ˝Ò$T ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñqï~.
59. kÕø屑·TÔ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ $y˚ø±q+<ä s¡÷|ü+˝À e∫Ã, uÛ>Ñ e∑ +‘·TDÏí ˇø£{Ï ñìøÏ. ¬s+&Ée~ ˝Ò$T. nì e´eVü‰s¡eTT.
#·÷XÊyê? nì Á|ü•ï+∫q|ü&ÉT lsêeTø£èwüßí&ÉT ª#·÷XÊqTµ á ¬s+{Ïì ‘Ó*j·TT<ëìøÏ jÓTqï&É÷ ˝Ò$T ˝Ò<äT.
nqø£ Ç+πøeTq>∑\s¡T?
nC≤„qeTT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñqï~.
60. ÄÁX¯eT+ eTT+<äT ªn|ü$Á‘·T\≈£î Á|üy˚X¯+ ˝Ò<äTµ ˇø£{Ï C≤„qeTT. ¬s+&Ée~ nC≤„qeTT nì e´eVü‰s¡eTT.
nì uÀs¡T¶ ô|≥º&É+ m˝≤ ñ+≥T+<ä+fÒ, á ¬s+{Ï˙ ‘Ó*j·TT<ëìøÏ mqï&É÷ nC≤„qeTT ˝Ò<äT.
ÄdüT|üÁ‹ eTT+<äT ªs√>∑T\≈£î Á|üy˚X¯+ ˝Ò<äTµ <äT'KeTT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñqï$.
nì uÀs¡T¶ ô|&ç‘˚ m˝≤ ñ+≥T+<√ ˇø£{Ï düTKeTT. ¬s+&Ée~ <äT'KeTT nì e´eVü‰s¡eTT.
n˝≤ ñ+≥T+~. á ¬s+{Ïì ‘Ó*j·TT<ëìøÏ mqï&É÷ <äT'KeTT ˝Ò<äT.
61. eTìwæ jÓ÷ì˝À qT+∫ eTìùw Á|üdü$+|üã&ÉT‘·T+~. eTè‘·T´e⁄ ¬s+&ÉT$<ÛäeTT\T>± ñqï~.
|üs¡y˚TX¯«s¡TìøÏ ª»>∑<√´ìµ nì ù|s¡T. Ä jÓ÷ì˝À qT+∫ ˇø£{Ï »qq+. ¬s+&Ée~ eTs¡D+ nì e´eVü‰s¡eTT.
düø£\ #·sê#·s¡eT+‘ê Á|üdü$+|üã&ÉT‘·T+~. á ¬s+{Ï˙ ‘Ó*j·TT<ëìøÏ mqï&É÷ eTs¡DeTT ˝Ò<äT.
62. me]ì #·÷∫ mes¡qT≈£î+≥THêïy√ <˚ìì #·÷∫ @<äì nVü≤+ø±s¡+ ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñqï~.
nqT≈£î+≥THêïy√ me]¬øes¡T? ˇø£{Ï nVü≤+ dü«s¡÷|ü+. s¬ +&Ée~ nVü≤+ø±s¡+ nì e´eVü‰s¡+.
63. á y˚<ë+‘·+˝À` á ¬s+{Ï˙ ‘Ó*j·TT<ëìøÏ mqï&É÷ nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<äT.
}" nHêï ‘·ù|. 66. dü«s¡Z qs¡ø±˝À¢øÏ eTq*ï ã\e+‘·+>± mes¡÷ rdüT¬øfi¯¢s¡T.
Ä" nHêï ‘·ù|Œ me]øÏ yês¡T j·T<˚#·Ã¤>±
dü«s¡Z qs¡ø±˝À¢øÏ Á|üy˚•kÕÔs¡T.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 173 174
düHêàs¡TZ&ÉT ø±+‹˝ÀøÏ q&ÉTkÕÔ&ÉT. 72. #Ó|üŒe\dæq <ëìì
<äTsêàs¡TZ&ÉT Nø£{Ï˝ÀøÏ q&ÉTkÕÔ&ÉT. Ç+‘·ei≈£î mes¡÷ #Ó|üŒH˚ ˝Ò<äT.
67. <˚e⁄&ÉT ø£qã&Éø£ eTTqTù| Ä <˚e⁄&ÉT ˙˝À ñ+&ç ñ+&Ü*. $qe\dæq <ëìì
n˝≤ ˝Òì<˚ ˙e⁄ <˚e⁄DÏí ø£q˝Òe⁄. Ç+‘·ei≈£î mes¡÷ $qH˚˝Ò<äT.
>∑Ts¡TyêDÏ $qã&Éø£ eTTqTù| Ä yêDÏ ˙˝À ñ+&ç ñ+&Ü*. 73. sêeT sêeD j·TT<ë∆ìøÏ eT÷\ø±s¡D+
n˝≤ ˝Òì<˚ ˙e⁄ >∑Ts¡TyêDÏì $q˝Òe⁄. sêe÷j·TD+˝À ñqïyê¬ses¡÷ø±<äT.
yê©àøÏj˚T eT÷\ø±s¡D+.
68. ‘Ó*dæq‘·q+ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì‘·qy˚T nì ñ+&ÉT.
˝Ò<ë Á|ü|ü+#·+˝À @ ø£<ä*ø£¬ø’Hê eT÷\ø±s¡D+
‘Ó*j·Tì‘·q+ ≈£L&Ü ‘Ó*dæq‘·qy˚T. nì ñ+&ÉT. Á|ü|ü+#·+˝À ñqïyê¬ses¡÷ ø±<äT.
düeTdü´ r]b˛‘·T+~. uÛÑ>∑e+‘·T&˚ eT÷\ø±s¡D+.
69. düHêï´dæ, jÓ÷–, C≤„ì, eTVü‰‘·Tà&ÉT, ãTTwæ, ne<Ûä÷‘· á ø£s¡Ô`ø£s¡à`ÁøÏj·T eT÷&É÷ uÛÑ>∑e+‘·T&˚.
ù|s¡˙¢ ï uÛ÷Ñ MTà<äTqï me]ø° #Ó\e¢ ⁄. ˇø£ÿ áX¯«s¡TìøÏ e÷Á‘·yT˚ eTs=ø£s¡T mes¡÷ ø±s¡T.
dü+ã+~Û+∫q ù|s¡¢$. eTs=ø£s¡T mes¡÷ ˝Òs¡T.
70. ø£\ø£+&É |ü–* nH˚ø£ eTTø£ÿ˝…’q+‘·e÷Á‘êq n+<äT˝À ø=ìï 74. nq´+ >√#·]+#·&Éy˚T.
eTTø£ÿ\T rj·T>±, ø=ìï eTTø£ÿ\T #˚<äT>± ñ+{≤j·÷? düTK <äT'U≤\≈£î ø±s¡D+.
@ø£+>± ñqï |üs¡e÷‘·Tà&ÉT dü+ø£*Œ+∫ nH˚ø£+ nsTTq+‘· 75. Ä‘·à <ëì¬ø’ n~ ˙≈£î ‘Ó*j·Tã&Ée\dæ+<˚ ‘·|üŒ
e÷Á‘êq n+<äT˝À ø=+<äs¡T C≤„qT\T, ø=+<äs¡T nC≤„qT\T ˙≈£î ˙yÓ’ Ä‘·àqT ‘Ó\TdüTø√˝Òe⁄.
ñ+{≤sê? 76. uÛÑ>∑yêHé <˚Vü‰ìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆ
71. uÛÑ÷‘·<äj·T ø£*– ñ+&É&ÉeT+fÒ uÛÑ÷‘·eTT\ jÓT&É\ ‘êqT m|ü&É÷ ñ+&É˝Ò<äT.
<äj·T ø£*– ñ+&É&É+ ø±<äT. uÛÑ÷‘·eTT\ jÓTTø£ÿ <äj·TqT uÛÑ≈£îÔ\T uÛÑ>∑yêHéqT <˚Vü‰ìøÏ $T+∫
‘êqT ø£*– ñ+&É&É+. m|ü&É÷ #·÷&É˝Ò<äT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 175
77. ‘·+Á&ç ˝Ò≈£î+&Ü ø=&ÉT≈£î ñ+&É&ÉT.
Á<äwüº ˝Ò≈£î+&Ü <äèX¯´+ ñ+&É<äT.
78. H˚qT nH˚<˚ dü‘·´eTT.
H˚qT nH˚<˚ JeeTT.
H˚qT nH˚<˚ e÷s¡ZeTT.
ªªH˚qTµµ <ë«sêH˚ ‘·|üŒ me&ÉTqT
<Ó’M dæú‹ì bı+<ä˝Ò&ÉT.
79. ì‘·´ @ø£e#·q+ ` ã+>±s¡eTT.
ì‘·´ ãVüQe#·q+ ` e&ÉT¢.
ì‘·´ @ø£e#·q+ ` ÁãVü≤àeTT.
ì‘·´ ãVüQe#·q+ ` Á|ü|ü+#·eTT.
80. nã<ë›ìï ì»+ #˚j·T&ÜìøÏ
ìC≤ìï nã<ä›+ #˚j·T&ÜìøÏ
ø=+‘· Á|üj·T‘·ï+ nedüs¡+.
nã<ë›ìï nã<ä›+ #˚j·T&ÜìøÏ
ìC≤ìï ì»+ #˚j·T&ÜìøÏ
Á|üj·T‘·ï+ m+<äT≈£î?
Je⁄&ÉT ` nã<ä›+.
<˚e⁄&ÉT ` ì»+.
˝Òì~ m|üŒ{Ïø° ˝Òì<˚.
ñqï~ m|üŒ{Ïø° ñqï<˚.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
176
81. ‘·q X¯Øs¡y˚T ˇø£Hê{ÏøÏ yÓ÷dü+ #˚düTÔ+~
(‘·qqT $&ç∫ ô|fÒºdüTÔ+~)
Çø£ Ç‘·s¡T\T ‘·qqT yÓ÷dü+ #˚XÊs¡ì yêb˛e&É+ m+<äT≈£î?
‘·q X¯Øs¡y˚T ô|<ä› yÓ÷düø±].
82. #·÷#˚yê&˚ #·÷&Éã&˚~.
‘·\#˚yê&˚ ‘·\+|üã&˚~.
düà]+#˚yê&˚ düà]+|üã&˚~.
83. _+u≤ìøÏ Á|ü‹_+ã+ dü+>∑‹ ‘Ó\TdüTÔ+~.
Á|ü‹_+u≤ìøÏ _+ã+ dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT.
<˚e⁄ìøÏ Je⁄ì dü+>∑‹ ‘Ó\TdüTÔ+~.
Je⁄ìøÏ <˚e⁄ìøÏ dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT.
84. •e⁄ì˝À ¬ø’˝≤dü+ ñqï~.
$wüßíe⁄˝À yÓ’≈£î+sƒ¡+ ñqï~.
u≤u≤˝À wæ]&û ñqï~.
s¡eTDTì˝À ‹s¡TeD≤íeT˝…’ ñqï~.
85. me]˝Àq÷ @ eTVæ≤e÷ ñ+&É<äT.
eTVæ≤eT˝ÀH˚ n+<äs¡÷ ñHêïs¡T.
86. uÛÑ≈£îÔ&ÉT : z eT+∫ Ä<Ûë´‹àø£ kÕ<Ûäq
@<äsTTHê ñ+fÒ #Ó|üŒ+&ç...
ldü<äTZs¡T : m|ü&É÷ mø£ÿ&Ü
˙ dü+‘·ø£+ #˚jÓTT<äT›.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 177 178
87. #·÷#˚yê&˚ Extension nsTT´ sêeT ` sêeT
#·÷&Éã&˚yê&ÉT>± ne⁄‘·THêï&ÉT. yÓTT<ä{Ï sêeT ` d”‘·.
uÛÑ≈£îÔ&˚ Extension nsTT´ ¬s+&Ée sêeT ` sêeTT&ÉT.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ne⁄‘·THêï&ÉT. H˚qT ` H˚qT
88. düeTTÁ<ä+˝Àì #˚|ü yÓTT<ä{Ï H˚qT ` nVü≤+ø±s¡ s¡÷|ü+.
düeTTÁ<ëìï #·÷&Ü\ì kÕ<Ûäq #˚dæ+<ä≥. ¬s+&Ée H˚qT ` nVü≤+ dü«s¡÷|ü+.
#˚|ü »qq+, J$‘·+, eTs¡D+ 91. ‘·qTe⁄≈£î ˝À|ü\ e÷Á‘·y˚T H˚qTHêïqT
n+‘ê düeTTÁ<ä+˝ÀH˚. nqT≈£î+fÒ ‘êqT ` Je⁄&ÉT.
e´øÏÔ »qq+, J$‘·+, eTs¡D+ ‘·qTe⁄≈£î yÓ\T|ü\ ≈£L&Ü H˚qT ì+&ç ñHêïqT
n+‘ê <Ó’e+˝ÀH˚. nì ñ+fÒ ‘êqT ` <˚e⁄&ÉT.
89. ø£s¡àjÓ÷– 92. s√>∑T\T+fÒH˚ ø£<ë
ªø£s¡Ô H˚qT ø±<äTµ n+{≤&ÉT. &Üø£ºs¡¢≈£î ñìøÏ.
uÛÑøÏÔ jÓ÷– •wüß´\T+fÒH˚ ø£<ë
ªuÛÑ>∑e<˚#·Ã¤µ n+{≤&ÉT. >∑Ts¡Te⁄≈£î ñìøÏ.
C≤„qjÓ÷– nC≤„qT\T+fÒH˚ ø£<ë
ªHêπøMT ‘Ó*j·T<äTµ n+{≤&ÉT. C≤„ìøÏ ñìøÏ.
á eT÷&ç+{Ï ns¡∆+ ˇø£ÿfÒ. Je⁄\T+fÒH˚ ø£<ë
90. •e ` •e <˚e⁄ìøÏ ñìøÏ.
yÓTT<ä{Ï •e ` bÕs¡«‹. 93. ‘êqTqï#√≥ ‘êqT ˝Òqì
¬s+&Ée •e ` •e⁄&ÉT. ‘êqT ˝Òì #√≥ ‘êqTHêïì
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 179 180
‘·q≈£î ø£*π> nqTuÛÑey˚T 100. eTqTwüß´\T dü«uÛ≤yê*ï
C≤„HêqTuÛÑe+. ø£*– ñ+&É&É+ ø±<äT
94. ¬s+&ÉT H˚qT\T ˝Òe⁄. dü«uÛ≤yê˝Ò eTqTwüß´\qT
¬s+&ÉT eT÷˝≤\T ˝Òe⁄. ø£*– ñHêïsTT.
¬s+&ÉT e÷sêZ\T ˝Òe⁄. eTqTwüß´\T #·∫ÃHê
dü«uÛ≤yê\T #êee⁄.
95. nqTuÛÑe+˝À sêì Væ≤+düπø n$ ∫s¡+Je⁄\T.
nVæ≤+dü nìù|s¡T. 101. dü<äTZs¡T : ø£\˝Àìyê&çøÏ ‘·qTeP ñ+~,
96. <Ó’«‘· n<Ó’«‘· $•cÕº<Ó’«‘ê\T »>∑‘·÷Ô ñ+~.
eT÷&É÷ m+<äT˝À ñìøÏ ø£*– ñHêïjÓ÷ eT] ø£\qT ø£H˚yê&çøÏ...?
n<˚ n<Ó’«‘·+. u≤ãT : nqTuÛÑe+˝À ˝Ò<äT ø±ã{Ϻ
97. ˙e⁄ ø±ì<ëìì ˙e⁄ ‘·qTeP ˝Ò<äT, »>∑‘·÷Ô ˝Ò<äT.
#·÷&É˝Òe⁄ dü<äTZs¡T : dü]>±Z #ÓbÕŒe⁄.
$q˝Òe⁄ ªªndü\T <˚e⁄&çµµøÏ
‘·\e˝Òe⁄. ‘·qTeP ˝Ò<äT, »>∑‘·÷Ô ˝Ò<äT.
98. yÓsTT´ s¡÷bÕsTT\ H√≥TqT ªªeTq+ ø=*#˚ <˚e⁄&çµµøÏ
Áù|ò+ ø£{Ϻ+∫ >√&É≈£î ‘·–*+#·T≈£îqï≥T¢ ‘·qTeP ñ+~, »>∑‘·÷Ô e⁄+~.
<˚e⁄DÏí nqTuÛÑ$+#·ø£
yÓTT<ä{Ï <˚e⁄&ÉT eTìwæì #˚dæq <˚e⁄&ÉT
πøe\+ Áù|ò+ ø£{Ϻ+#·T≈£îì
¬s+&Ée <˚e⁄&ÉT eTìwæ #˚dæq <˚e⁄&ÉT.
|üPõ+#·Tø√e&É+ ≈£L&Ü.
yÓTT<ä{Ï <˚e⁄ì ù|s¡T ªªH˚qTµµ
99. ø£qã&˚ kÕ{Ï e´øÏÔì Áù|$T+#·˝Òìyê&ÉT ¬s+&Ée <˚e⁄ìøÏ ù|s¡T¢ nH˚ø£+.
ø£qã&Éì <˚e⁄DÏí Áù|$T+#·&É+ nH˚~ ndü+uÛÑe+.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 181 182
102. @~ HêeTs¡÷|ü s¡Væ≤‘·yÓ÷ H˚qT kÕe÷qT´&ÉqT nqT≈£îHêïyê
n~ HêeTs¡÷|ü düVæ≤‘·+>± ñqï|üŒ{Ïø° s¡eTDT&ÉT ≈£L&Ü kÕe÷qT´&˚ nqT.
HêeTs¡÷|ü s¡Væ≤‘·y˚T. @<Ó’Hê nqT.
103. J$‘·+ n+fÒ @MT ˝Ò<äT. n+<äs¡÷ n<˚ nqT.
m&É‘Ó>∑ì uÛ≤e |üs¡+|üs¡\ Á|üyêVü≤y˚T. düeTdü´ r]b˛‘·T+~.
104. düèwæº s¡Vü≤dü´+ me«]ø° ‘Ó*j·T<äT.
‘Ó*dæq ø£åD+ á düèùwº ñ+&É<äT.
105. y˚<ä ãTTwüß\ qT+&ç s¡eTD eTVü≤]¸ es¡≈£î
#Ó|üŒe\dæqyê&çì >∑T]+∫ #Ó|üŒH˚ ˝Ò<äT.
eT] #Ó|üŒã&çq<ä+‘ê me&ç >∑T]+∫
nj·÷´? n+fÒ, #Ó|æŒq yê&ç >∑T]+#˚.
106. ‘êqT <˚e⁄DÏí bı+<ë\H˚ ñ‘ê‡Vü≤y˚T >±ì <˚e⁄&˚ ‘êqT>±
ñHêï&ÉH˚ dü‘ê´ìï ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ ñ‘ê‡Vü≤+ #·÷|ü&+É ˝Ò<Tä .
107. u≤ãT : ls¡eTD≤ÁX¯eT+˝À bÕXÊÑ·´ uÛÑ≈£îÔ\ q&Ée&çø£\qT
#·÷düT+Ô fÒ, eTq ø£\ÃsYqT yêfi‚¢ u≤>± ø±bÕ&ÉT‘·Tqï≥T¢ ˝Ò˝Ò‘· m+&É˝À ñqï D $≥$THé $wüj·T+
nì|æk˛Ô+~. ‘Ó*dæqyê&çø°, ‘Ó*j·Tì yê&çø° düe÷q+>±
ldü<äTZs¡T : ne⁄qe⁄qT. yêfi¯¢ ø£\ÃsYqT eTq+ n+<äT‘·Tqï≥T¢,
ø±bÕ&ÉT‘·THêïeTT ø£<ë! s¡eTD dü‘·‡+>∑+˝À ñqï
108. s¡eTDTDÏí eTVü≤]¸ nHêïyê Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° n˝≤ eTTøÏÔ bı+<äã&ÉT‘·T+~.
n+<äs¡÷ eTVü≤s¡T¸˝Ò nqT. ` dü<äTZs¡T düTÁãVü≤àD´+
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 183 184
∫+‘ê ø£+‘·j·TT ∫+‘· ø£\<Ó ˙
#Ó+‘· qT+&É>± nì˝≤#·˝≤!

ªªÄ‘·àµµ j·T+<äT düTdæú‹ bı+<ä&Éy˚T $ÁXÊ+‹.

n+‘˚ø±ì |ü]düsê\T e÷s¡TÃø√e&É+ $ÁXÊ+‹ ø±H˚s¡<äT.
u≤Vü≤´ Á|ü|+ü #·+ qT+&ç e÷qdæø£ Á|ü|+ü #êìøÏ e÷s¡TŒ ôd‘’ +·
$ÁXÊ+‹ nì|æ+#·Tø√<äT. Ä‘·àdüTú˝…’q yê]øÏ
düTK<äT'U≤‘·àø£yÓTÆq düø£\ Á|ü|ü+#·+ Ä‘·àj·T+<˚
ø£ì|ædTü +Ô ~.
` l s¡eTD eTVü≤]¸.
dü<äTZs¡T düìï~Û˝À düTãT“\T
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 185 186
nìï{ÏøÏì neø±X¯+ãjÓT´&ÉT
Ä~>∑Ts¡T+&Ée⁄ nì˝≤#·˝≤

πs|ü{Ï >∑T]+∫ Ä˝À∫dü÷Ô

~>∑T\T |ü&≈É î£ .
˙ø£+fÒ >=|üŒ<Ó’q eTs√X¯øÏÔ
˙ πs|ü⁄ >∑T]+∫ Ç|üŒ{Ïπø Ä˝À∫+∫+~.
` bÕ˝Ÿ Áã+≥Hé
>∑Ts¡Te⁄>±]‘√ $H√<é (u…+>∑fi¯Ss¡T)
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 187 188

H˚qT #˚dqæ á n\Œø£èwæøπ á C≤‹ Ç+‘·>±

Á|ü X ¯ + dæ d ü T Ô + &É > ±, eTq ‘· s ê«‘· sêqTqï
eTVü≤s¡T¸\T, ˝Àø£ dü+düÿs¡Ô\T á C≤‹øÏ m+‘·>±
düe÷àqbÕÁ‘·T\T ø±qTHêïs√? nì eT<ÛäT¬s’
ñ|üHê´dü+˝À $y˚ø±q+<äT\T #ÓbÕŒs¡T.
ÄX¯Ãs¡´+! Ä ‘·s¡Tyê‘· s¡eTDeTVü≤]¸
Ä eT<ÛäT¬s’ qT+&˚ ns¡TD≤#·\+ #˚] Ä<Ûë´‹àø£
kÕÁe÷C≤´ìï @˝≤s¡T 54 @fi¯ó¢.
Äràj·TT\T
` T.V.N. u≤ãT
l nX¯«‘·ú Hêsêj·TD kÕ«eTT\yês¡T
Væ≤+<ä÷|ü⁄s¡+.
ls¡eTD dü‘·‡+>∑+

dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+

 189 190

H˚qT
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT á Á|ü|ü+#êìï düèwæº+#ê&ÉT. H˚qT ñHêïqT
ø£qTø£, Äj·Tq ‘·q qT+&˚ Á|ü|ü+#êìï düèwæº #˚dæ H˚qT H˚H˚ nsTT ñHêïqT
ñ+{≤s¡T. m+<äTø£+fÒ Äj·Tq düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT ø£qTø£, Hê HêeTeTT H˚qT.
Äj·Tq>±ø£, y˚s=ø£fyÒ TÓ HÆ ê ñ+&ç ñ+fÒ Äj·Tq <˚e⁄&Ó’ Hê s¡÷|üeTT H˚qT.
ñ+&É&ÉT. (uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nq+‘·T&ÉT. n+fÒ n+‘·eTT Hê nqTuÛÑeeTT H˚qT
˝Òìyê&ÉT. n+fÒ ‘êqT ‘·|üŒ Ç‘·s¡eTT ˝Òìyê&ÉT) Hê X¯øÏÔ H˚qT.
Hê X¯πøÔ eTVü‰e÷j·T.
<Ûë´q+˝À Hê |ü<ä∆‹ @$T≥+fÒ ` Ä eTVü‰e÷j·T e\q
H˚qT uÛÑ>∑e+‘·T&çø£+fÒ _ÛqïeTT>± ˝ÒqT, Hê˝À á Á|ü|ü+#·+ ñqï≥T¢ ñqï~
n+<äTø£ì ˇø£ e´øÏÔ>± nqedüs¡yÓTÆq Ä˝À#·q\qT ø±˙ ˝ÒH˚ ˝Ò<äT.
sê˙j·T≈£î+&Ü |ü$Á‘·yÓTÆq <Ó’e+˝ÀH˚ $ÁXÊ+‹ n{Ϻ á Á|ü|ü+#·+˝À
#Ó+<ë*. @MT Ä˝À∫+#·e<äT›. }s¡ø£ ñ+&ÉT. nì
H˚qT Ç|ü⁄Œ&ÉT, Çø£ÿ&É, Ç˝≤
˙˝≤ ñqï≥T¢ ñHêïqT.
Hê eTqdüT‡≈£î q#·Ã#Óù|Œyê&çì.
ø±˙ ˝ÒH˚ ˝ÒqT.
` y˚T»sY #ê&ç«ø˘ H˚qT H˚H˚ nsTT ñHêïqT
ns¡TD≤#·\+. H˚qT ñHêïqT.
H˚qT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
 197
191 198
192

l dü<äTZs¡T Á>∑+<∏äe÷\
1. nì˝≤#·\ •ee÷\
dü<äTZs¡T düìï~ÛøÏ #˚s¡T e÷s¡ZeTT 2. »j·Tls¡eTD
3. C≤„qÁ|üdü÷Hê\T
lø±fi¯Vü≤dæÔ ¬s’˝Ò« ùdºwüqT (˝Ò<ë) ãkÕº+&ÉT 4. C≤„Hê+ã <äj·÷eTsTT
5. eTÚquÛ≤wüD+
↓ 6. dü<äTZs¡T <äs¡Ùq+
ø=‘·Ôù|≥ (Hêj·TT&ÉTù|≥ s√&é) 7. <˚MÁ|ükÕ<ä+
8. |üs¡eT|ü<ä+
↓ 9. Ç|ü&ÉT ` Çø£ÿ&É ` Ç˝≤
©˝≤ Áô|dt <ë≥>±H˚ m&ÉeT Á|üø£ÿ dü+<äT 10. ñbÕdüq
↓ 11. me«ì#˚...
12. düsêdü].
¬ø’ø±\ M~Û
13. uÛÑ>∑e~#·Ã¤
↓ 14. ø£H˚<ä+‘ê ø£\e]+‘· ` |ü*πø<ä+‘ê |ü\e]+‘·
l‘·‘·÷Ô] dæ<ä∆j·T´>±] lsêeT eT+~s¡+ yÓqTø£ 15. dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+
düTÁãeTD´+ nj·T´yê] Ç\T¢ 16. H˚H˚ Á|üX¯ï ` H˚H˚ düe÷<Ûëq+
bò˛Hé: 9949491773 17. Hê˝À...
18. ã\y˚T <Ó’e+.
19. ø£qT#·÷|ü⁄ bÕ]q+‘· y˚Ts¡≈£î ñqï<˚ Á|ü|ü+#·+.
20. H˚qT ªe÷Á‘·y˚Tµ ñHêïqT.
dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+ dü<äTZs¡T Vü≤è<äj·T+