5,OSNOVNI ZAKONI MEHANIKE CVRSTOG TUELA - ZAKON O ODRZANJU MASE - ZAKON O ODRZANJU KOLICINE KRETANJA - ZAKON O ODRZANJU MOMENTA KOLICINE KRETANJA - ZAKON O ODRZANJUENERGUE - \.s-- TD - te OR es a aehen TD 5.1. ZAKON O ODRZANJU MASE - za évrste materijale masa sistema se ne mijenja tokom vremena GyFundamental laws of continuum mechanics 1) Mass conservation D a. i —[edv=0 2 dV +f pdivvaV =0 ol? Paerle ‘The rate of change of (by employing Gauss theorem and the mass in the system Reynolds transport theorem) a ‘Reynolds transport theorem states that the rate fPar+ pr-nas=0 of change of integral of function f over yor 3 ‘the material volume is equal to the sum of the Change of mass Mass flux rate of change of that integral over the fixed inthe CV through CS Yolume in space which coincide with the material volume ata given time and the ux of f through the bounding surface S 2) Conservation of linear momentum (1* Euler's law, 2" Newton’s law) Zfovdv =o hav +fo nds y : 5 Rate of change of Total body Total surface total linear momentum force force [DP ar fo(orn)as=[nasfoonas Change of mom. Fluxofmom. Total body Total surface incV across CS force force 3) Conservation of angular momentum or moment of momentum Jaw (2" Euler’s law) Bellen) av = flex a+ (exe) nas Rate of change of tot. Total moment Total moment moment of momentum of body forces of surface forves 4) Energy conservation (1* law of thermodynamics) 2 [peav =-[a-nds+ {nav +[p.f,-vd¥ +|(o-v)-nds Diy 3 ¥ ¥ 3 Rate ofchange Heat Heat_—=—- Work done (power) of total energy delivered source 5) Entropy production (2™ law of thermodynamics)ili 5.2. ZAKON O ODRZANJU KOLICINE KRETANJA - PRVI CAUCHYJEV ZAKON - dinamitka ravnoteza ( Newtonov zakon ) na = DF, peE RL ROEL “Evektor ubrzanja ;, £,; —povrSinske i zapreminske sile po jedinici zapremine Dus Ot = ot oF + fue kolitina kretanja povriinske sile za p=const - statitka ravnoteza 00, ye IT, de ay ae =O ot, do, at, xy ae Tm dr, OT, do 2, 8 = xy a te? G4) (S.5) (5.8)dy , Ni, ‘Slika 5\A, Element w okolini tacke tijela sa troosno naprezanje B5.3. ZAKON O ODRZANJU MOMENTA KOLICINE KRETANJA - DRUGI CAUCHYJEV ZAKON T —~ = (oA) -TAAT A, ‘L—moment kolitine kretanja Mai» My; - momenti masenih i povrSinskih sila U &vistoéi materijala iz uslova statitke ravnoteze Y) My, =0 slijedi a dj dy dy ld de® re (= yt iva 3 ea ee or, dz dz [es | txts Ee, aay : odnosno roe Oj = 0%, 1#j,1j=xy,2 ( simetrija tenzora napona ) Ge) ke a ale dy ae Slika 5.4, Element u okolini tacke tijela za troosno napresanje 185.4, ZAKON O ODRZANJU ENERGUE- PRVI ZAKON TERMODINAMIKE DE _4Q_ db (63) Di” dt dt? a brzina promjene —_toplota dovedena sistemu rad koji izvrSi sistem ukupne energije _u jedinici vremena ujedinici vremena dovedeewam pope, u diferencijalnom obliku oe = 2%, g 84 arts GSE ts, +40) brzina promjene Sane ree rad unutrainje energije ujedinici vremena _u jedinici vremena (io snage kontaktnih napona koji nije inercijatnim i ins silama) sr- toplotni izvor ( ako postoji ) G 2k, - mote se zanemariti kod velikog broja problema5.5.ZAKON O PROIZVODNJI ENTROPUE— DRUGI ZAKON TERMODINAMIKE, -2. 4 quem ow 2(gs) = #)4+ 4 ) breina promjene entropije sistema (Iokalya promjena) povratno razmijenjena toplota,u jedinjGi vremena,podieljena s temperaturom toplota nastala zbog nepovratnih efekatan jedinici vremena podijeljena s temperaturom (irektno raéunanje ovog Hana je slozeno,te se koristi Gibbsova funkcija, veza izmedju unutrainje energije i entropije,a deformacioni rad se rastavlja na povratni i nepovratai dio.) 2 a = ae 3s + EUR ae RO) -- & porast entropije zbog nepovratno razmijenjene toplote nasfale zbog gradijenta temperature porast entropije zbog pretvaranja mehanitke energije u toplotu Jednadina (5.12) napisana u indeksnoj notaciji,u razvijenom obliku za slugaj 2D glasi : Be eG AREA 195 (5.43) 7 +3 +S,24 fh oe 206. KONSTITUTIVNE RELACIE - zavise od vrste materijala (posmatra se makroskopsko ponaianje materijala) 6.1. HOOKEOV ZAKON ELASTICNOSTI 6.1.1. Linearno elastitni izotropni materijali Eksperimentalno dobijeno GA) Fogt, A U odnosno: Ee toa o= Be, -dune i popreéne dilatacije (puna linija-stap prije optercenja, crtkana Jinija-stap nakon optereéenja) Slika 6.2, Prikaz wz e=Al/1 - uzduzna dilatacija 64) & =-ve = popretna dilatacija E—modnl clastiénosti , v - Poissonov koeficijent Tabela 6.1. Dilatacije u praveu x, y, 2 ose uzrokovane naponima Oy, Op Oz -VoJE -VoJEIzrazi za dilatacije €,, & € Su: (64) =F _ht-v, ov, 6) 7 (evXi-2v) pee 7 (aevYl-2v) E ie “tai +(e, +2,)] li-ve,sve re) Dilatacije u pravcu glavnih osa (1), (2) i (3) su glavne dilatacije, éiji'se pravei poklapaju s pravcima glavnih napona i date su izrazima: 1 a! Hl, -v10;+6;)h -v@, +0) a) 1 8k, vo +0,)) i Gy=r€y, 55 +2683 a) v . eqn? Gy — 2 Sa Sy (3) i gdje su Gi A Lameove (Lamé) konstante elasti¢nosti: E Ev 7 G=——, 4=-— Ce.) 2(l+v) (l+vYi-2v) 86.1.2.SAINT — VENANTOVI UVJETI KOMPATIBILNOSTI KOMPONENATA DEFORMACIJE “t+, Best funkeija &.. Yn koje cine komponente deformacije u nekoj tocki, ne mogu biti zadane proizvoljno jer na osnovi njih treba odrediti tri funkcije 14 v iw, koje su kao i komponente deformacije, jednoznaéne funkeije istih koordinata (x, y, z). To znaci da izmedu komponenata deformacije moraju postojati odredeni dodatni uvjeti kako bise na cosnovi tih komponenata deformacije mogli jednoznatno odrediti pomaci. ‘Te uvjete nazivamo uvjetima kompatibilnosti komponenata deformacije, Fizikalni je smisao uvjeta kompatibilnosti ovaj: Zamislimo neko tjelo sastavijeno od mnogo malih paralelopipeda. Kad bi za svaki paralelopiped komponente deformacije bile proizvolino odabrane, tada nakon deformira- ja svakog paralelopipeda ne bi bilo moguée od njih sastaviti cjelinu bez medusobnih raz- maka. To je u suprotnosti s osnovnom pretpostavkom da elastitno tijelo i nakon defor- Imiranja ostaje Kompaktno, ij. ostaje kao neprekidna sredina, ali s promijenjenim obsikom 1m. ou ov ou | ao & 1 & as, =12. ox’ "ay? “ay tae Ee Sau a Pisa A &) = SS, es = ae Sa 1 Be)” Seay TE _ 8h _ 9% du | O oe, ft Ot * away Gy tax) - aay - Ga (end) Jednadzbe G49. )¥mogu se u tenzorskom zapisu napisati jednom jednadzbom: Fax ~ Gum * En ~ Ex, = 0 @42) 236.1.3. BELTRAMI ~ MICHELLOVE JEDNADZBE at 2h, Ae) ox ay az oh, h , 8). g ax” dy z (643) 1 Poy I+v Oxy dy Ox Vr + 1 Foy l+v dyaz vr, +t oe 1+v dx0z az ___,Beltrami-Michellove jednadibe (6/3), koje kao nepoznanice sadrée naprezanja, izrazavaju uvjete kompatibilnosti i Hookeov zakon, a jednadzbe ravnoteze u njima su sadréane u deriviranu obliku. ayG4, Saint — Venantov graniéni zadatak ‘Stacionami problem,zanemarene zapreminske sile i 0 (3 jednadine) uz, 2 ra] ‘ -¢ Sy te (6 jednatina) fap = FLU) Fy-VOy By] (6 jednatina) Eyed (ur), & =f) ¥ Eugen oe rae #0: mm Be on + BR Dy sei Mix be ASy + Far Ww Fav Sux yt il XG ot = + Set AS, ft Kory +0 » Amde* ag tor Graniéni uslovi : npr.optereéenje djeluje u pravcu z ose - tatke na omotacu Geng + Tag ny =O x, tly — kosinusi uglova Tat, +S ty =0 TM +Tyy =0 ~ tatke na osama 7-0 , z=1 EG = Px IT. = by +Q l= Re eT Nepourwes Oe 5S TTS) = Gan = AS = pa et + Shs adialqnon) TZ Romittsusr i mable oprfn A Kojptarenr rpercta 25Pretpostavka : linearni problem Nosaé optereéen u poduznom praveu — dolazi do zatezanja i savijanja Graniéni uslovi : zs0, tel T 50 | T,=0 Slecot 7 1 Sele Fh O 53 =O 42 Bolten — eh Mitetoih jentin a - Sys Baby 0 LOD Cnattusey Granigniuslovi: 5%, \,..5 =39 => =T(athxta Smeaton: Slap xa Beg *¢ ” Rosh +0, M,=0 Fe “Sah = akrbfaar re fydh = = ak FOS, 40S, Me “fea = a.s,-rtay4e “se fYak~ Sate Ty te Jy Syd = OSy “tf we faydhn=0Sy-h © ey (Bind poe | Beinn cutest) I > prvi makes wane 26 RA ok 8Koordinatni poéetak u tezi8t popreénog presjeka => S.=S,=0 xy glavne centralne ose inercije -> Ixy =O ke @ SP aAKlh, bey / ROH MxAy RLM aim xy a TeX Specijalni slutajevi : M, = My=0=> aksijalno naprezanje F,=0, M,=0 ili M, = 0 = isto savijanje F,= 0, = isto koso savijanje Me RY — Cisto savijanje — iz konstitutivaih relacija => 2a. So Zh Grn Sat gS De Ms Oy 4 Dike = wrt > «tay 79, Ou VMx Que Ou, By TERY > ay tae 7% OM Hx Que, Dua Sete’ > tet ex 7° | eee XeystsO na ape devon au Quy, De te te aU y 0 Le a Tem Me Petey (yg Qe te aye Oe aot =~ Ds He y aekl a Oe B i = == yt “ERY dopnypbon Me yt Hee Me 2 Zay=0 => 0,=0, u,=0, 1,40 2 Vie yt Hee Me y ‘eanuanataten tt “sven” Te dex zax=0,y=0 =elastitna linija He 2 “alae *~2eT, 2 VO Kfivina elastitne linije ty LM “ae” El],62, Duhamel Neumannove jednatine = ¢ yet €y = Ey +E;- (2) £7 je deformacija tijela nastata zbog naprezanja, a €] je deformacija nastala usljed temperature, koja se rauna prema: €) =@ATS, =a(T-T,)6, G48) promjene a. - koeficijent toplotnog Sirenja Tp — referentna temperatura lo, -v(6o,+0,J+aar, be, -v(o, +0,)Jeaar, Ge) lc, -v(o,,+0,)}haAr. 0, =2Ge, +AE, — = aT, 1-2v o, =2GE, +E, ~ aAT, (6.AF) 1-2 0, =2G¢, +A¢, -—=_aar. 1-2v wi Gy = Awe 5 +2G Ey — B, (T-T) By GA) nV ov ’ €y2 Ee SWE SS HOT) cen) _ EX Gr > Gry (6.29) 2¢6.3. FOURIEROV ZAKON PROVODENIJA TOPLOTE - izotropno tijelo i r (6.24) a> kag g)— gustina toplotnog fluksa k—koeficijent provodenja toplote 23DB (2g Ok) _ 98, & 6 S)= Qe. OXY Sy Nye pity On ee ee Gr cata oe Brav By a Su: Mey ey 2G * an) oh gp27& me tle: ev Bem =o 30