Quy trình chiết xuất Artemisin (Artemisin extract process )

Mỗi phương pháp chiết xuất artemisin đều có những quy trình chiết xuất artemisin
riêng biệt. Dưới đây là quy trình chiết xuất của các phương pháp trên.

Chiết xuất Artemisinin bằng dung môi n-hexan

Phương pháp chiết xuất artemisinin bằng dung môi n-hexan là phương pháp truyền
thống được áp dụng tại Việt Nam cũng như các nước trên thế giới từ rất lâu.
Quy trình:
- Lá thanh cao hoa vàng được phơi khô, xay thô và cho vào nồi chiết.
- Chuẩn bị dung môi chiết n-hexan với tỷ lệ dược liệu/dung môi là 1/5, chiết ở
nhiệt độ 30 - 50°C, thời gian chiết trong 3 giờ.
- Chiết trong 3 giờ, dịch chiết lần 3 sử dụng làm dung môi chiết lần 1 của mẻ khác.
- Sau đó gộp dịch chiết lại, cô thu hồi dung môi rồi rút ra để kết tinh ít nhất trong
24 giờ, artemisin sẽ kết tinh lẫn với sáp.
- Loại phần dung dịch bằng cách gạn, loại sáp bằng nhiệt độ và xăng nóng thu
được artemisin thô trong aceton.
- Artemisinin thô đã loại hết sáp được hòa tan trong cồn sôi, thêm than hoạt tính và
đun sôi trong 20 phút với sinh hàn hồi lưu.
- Lọc nóng loại than hoạt tính và để kết tinh ở nhiệt độ thường tối thiểu trong 24
giờ. Vẩy ly tâm rửa tinh thể bằng cồn và sấy ở 80°C.
Chú ý: Có thể kiểm tra đã loại hết sáp chưa bằng cách hòa tan artemisin thô trong
aceton, nếu dung dịch trong là đã loại hết sáp.
Đặc điểm: có ưu điểm là cách tiến hành đơn giản nhưng hiệu suất chiết thấp và dễ
cháy nổ
Quy trình chiết xuất Artemisinin bằng dung môi ethanol
Nhà khoa học Albert Fleming và các cộng sự đã nghiên cứu lựa chọn điều kiện
chiết xuất artemisinin bằng ethanol như sau:
 Chuẩn bị dung môi ethanol 96%.
 Nhiệt độ chiết xuất: nhiệt độ phòng.
  Tỷ lệ dung môi/dược liệu (kg/l) là 1/7.5.
 Thời gian chiết xuất là 3.5 giờ.
Chiết khoảng 2 lần, sau mỗi lần chiết có khoảng 1.5l (20%) dịch chiết còn lại trong
dược liệu nên người ta cần rửa và ép lấy dịch chiết. Gộp lại dịch chiết, cất thu hồi
dung môi đến cắn. Hòa tan cắn bằng dung môi n-hexan và ethyl acetat với tỷ lệ
85:15 và lọc.
Dịch lọc cô đến đậm đặc rồi để kết tinh. Vẩy ly tâm rửa tinh thể bằng cồn và sấy ở
80°C.
Chiết xuất Artemisinin bằng dung môi siêu tới hạn CO2
Chiết xuất bằng dung môi siêu tới hạn là quá trình chiết rắn – khí, trong đó dung
môi là chất khí ở diều kiện siêu tới hạn. Bên cạnh đó, độ nhớt thấp và sức căng bề
mặt gần như bằng không, cho phép dung môi siêu tới hạn thấm vào dược liệu sâu
hơn và nhanh hơn so với dung môi lỏng. Hơn thế nữa, việc loại dung môi khí ra
khỏi chất chiết cũng đơn giản hơn so với dung môi lỏng.
Marcel Kohler và các cộng sự đã khảo sát phương pháp chiết xuất artemisinin bằng
dung môi CO2 siêu tới hạn, kết hợp với phân tích dịch chiết bằng kỹ thuật HPLC.
Tác giả đã tìm ra điều kiện tối ưu cho quy trình chiết xuất là:
 Áp suất khí đẩy CO2 là 15 mPa.
 Nhiệt độ chiết xuất là 50°C.
 Chất cho thêm là methanol với nồng độ 3%.
 Thời gian chiết xuất là 20 phút.
 Tốc độ dòng CO2 là 2ml/phút.
Chuẩn bị nguyên  liệu
Lá thanh cao hoa vàng được sấy khô ở điều kiện nhiệt độ 50 - 60°C trong vòng 1
giờ, lấy ra xay khô thành bột (rây qua cỡ rây 1mm).
Tiến hành chiết xuất
Lấy 100g bột dược liệu ngâm trương nở trong 50ml đồng dung môi tiến hành trong
điều kiện chiết xuất ở trên. Dịch chiết thu được thu vào bình nón có nút.
Tinh chế dịch chiết
- Dịch chiết được cất thu hồi dung môi và cô đến cắn. Hòa tan cắn bằng n-hexan
(120 ml n-hexan tương đương với 18 – 19.5g cắn chiết), cất thu hồi dung môi cho
đến khi còn khoảng 40 – 50 ml, đổ vào cốc có mỏ thể tích 100ml, để kết tinh trong
48 giờ.
- Gạn lấy phần tủa (artemisinin và sáp), đun cách thủy cho sáp chảy lỏng ra, lọc lấy
tinh thể artemisin, rửa với xăng công nghiệp, được đun nóng thu được sản phẩm
artemisinin thô.
- Artemisin thô được hòa tan trong 5 phần ethanol 96% trong cốc có mỏ, thêm than
hoạt tính với lượng 2 – 5% artemisin thô tính theo khối lượng. Đun cách thủy trong
vòng 10 phút có khuấy trộn liên tục. Lọc nóng qua phễu Buchner để loại than hoạt,
rửa bã than bằng ethanol nóng và thu lấy dịch lọc.
- Gộp dịch lọc và dịch rửa, để kết tinh ở nhiệt độ phòng trong 24 giờ, lọc lấy tinh
thể trên phễu Buchner, rửa tinh thể 2 lần bằng ethanol. Tinh thể được sấy trong tủ
sấy ở nhiệt độ 60°C