Bài giảng: 

Những ngôi sao xa xôi - Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên

VietJack)

I. Vài nét về tác giả

- Lê Minh Khuê sinh năm 1949

- Quê quán: Tĩnh Gia – Thanh Hóa

- Sự nghiệp sáng tác:

   + Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia vào lực lượng Thanh niên xung
phong chống Mĩ.

   + Vào năm 1967, tác giả có những bài báo đầu tiên và năm 1969 bà bắt
đầu viết văn.

   + Ngoài việc viết văn bà còn từng làm phóng viên cho nhiều báo đài.

   + Một số tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ, Màu xanh man trá, Tôi đã
không quên.Bi kịch nhỏ, Cuộc chơi…

- Phong cách sáng tác: Bà viết truyện ngắn với một ngòi bút giàu nữ tính,
miêu tả tinh tế, đặc sắc.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Truyện ngắn Nhưng ngôi sao xa xôi được viết năm 1971, lúc cuộc kháng
chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác liệt, lúc đó tác giả từng là chiến sĩ thanh
niên xung phong ở Trường Sơn.

2. Tóm tắt tác phẩm

- Truyện kể về cuộc sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong:
Thao, Phương Định và Nho của một trọng điểm trên tuyến đường Trường
Sơn những năm kháng chiến chống Mĩ. Họ làm thành một tổ trinh sát mặt
đường làm nhiệm vụ phá bom, đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom thông
đường cho đoàn xe ra mặt trận. Công việc vô cùng khó khăn và gian khổ, họ
luôn phải đối mặt với cái chết nhưng chưa bao giờ mất đi niềm vui, sự hồn
nhiên của tuổi trẻ, những giây phút mơ mộng. Họ yêu thương và gắn bó với
nhau mặc dù mỗi người một cá tính. Trong một lần phá bom, Nho bị thương,
đồng đội hết sức lo lắng, chăm sóc cho cô rất tận tình. Cuối truyện, một trận
mưa đá gợi trong lòng Phương Định những khát khao hoài niệm.

3. Giá trị nội dung

- Truyện ngắn Nhưng ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã khắc họa rõ nét
tâm hồn trong sáng, mộng mơ cùng tinh thần lạc quan dũng cảm giàu nghị
lực của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Đó cũng là hình ảnh đẹp của thanh niên, thế hệ trẻ Việt Nam những năm
kháng chiến chống Mĩ.

4. Giá trị nghệ thuật

- Truyện ngắn có cách kể chuyện tự nhiên: ngôi kể thứ nhất – Phương Định
kể chuyện làm tăng tính chân thực, ngôn ngữ truyện sinh động, trẻ trung,
nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật qua hành động, lời nói, suy nghĩ xuất sắc.

5. Phân tích tác phẩm

I. Mở bài

- Giới thiệu vài nét về tác giả Lê Minh Khuê: một tác giả thuộc thế hệ nhà văn
trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

- Giới thiệu về văn bản Những ngôi sao xa xôi: khắc họa thành công hình
ảnh tiêu biểu của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường
Trường Sơn.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu

- Các cô gái sống trong một cái hang dưới chân cao điểm – nơi tập chung
nhiều bom đạn và sự nguy hiểm ác liệt.

- Họ uống nước suối đựng trong ca hoặc bi đông, tắm ở suối, dụng cụ giải trí
duy nhất là một cây đài bán dẫn nhỏ để nghe nhạc và tin tức.
- Công việc đặc biết nguy hiểm: chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa
vùng trọng điểm, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá lấp vào hố
bom, khi cần thì phải phá bom.

⇒ Hoàn cảnh sống vô cùng nguy hiểm, luôn căng thẳng, cái chết luôn rình
rập đòi hỏi sự bình tĩnh, tự tin và dũng cảm.

2. Điểm chung của các cô gái

- Họ có phẩm chất chung của người chiến sĩ thanh niên xung phong.

- Họ có lí tưởng sống cao đẹp: họ sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân, hi sinh
hạnh phúc cá nhân để nghe tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc.

- Kiên cường dũng cảm đối mặt với mưa bom bão đạn:

   + Nơi các cô làm việc quả là một thử thách, không sợ hi sinh.

   + Bị thương nhưng vẫn sẵn sàng bám trụ chia lửa cùng đồng đội.

- Tinh thần trách nhiệm cao với công việc: Khối lượng công việc lớn nhưng
các cô thường cố gắng hoàn thành tốt mà không cần nhờ đến sự giúp đỡ.

- Họ còn có tình đồng chí, đồng đội gắn bó đầy yêu thương: Khi Nho bị
thương, chị Thao lo cho Nho, Phương Định rửa cho Nho bằng nước đun sôi,
tiêm cho Nho, chăm sóc Nho như một cô y tá thành thạo.

⇒ Chính tình đồng đội ấy giúp các cô động viên nhau hoàn thành nhiệm vụ.

3. Điểm riêng của mỗi người

- Nhân vật Nho

   + Nho là em út, tính trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ nhỏ nhắn, cứ mỗi lần
đi trinh sát về lại đi tắm khiến Phương Định liên tưởng Nho như một que kem
mát mẻ.

   + Nhưng khi bị thương lại luôn là một cô gái rắn rỏi và bản lĩnh.

- Nhân vật Thao

   + Chị Thao là chị cả nhưng lại thích làm duyên: Lông mày tỉa nhỏ như cái
tăm, áo lót cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị rất chăm chép bài hát mặc dù
không hát trôi chảy bài nào.

   + Trong công việc luôn dũng cảm quyết đoán nhưng lại rất sợ máu và sợ
vắt.

⇒ Trong cô có sự kết hợp giữa cái nhút nhát, mềm yếu và cái bản lĩnh quyết
đoán đến vô cùng.

- Nhân vật Phương Định:

   + Định là một cô gái hồn nhiên, hay mơ mộng hay sống với kỉ niệm của
thiếu nữ ở thành phố nơi cô sống.

   + Phương Định còn rất dũng cảm trong một lần phá bom, cô bản lĩnh hơn
khi nghĩ rằng có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình.

   + Cô không sợ chết mà chỉ sợ đường không thông không hoàn thành
nhiệm vụ.

⇒ Các cô đều có những nét tính cách đẹp đẽ và đáng yêu, là những con
người sinh động từ cuộc sống thực bước vào tác phẩm một cách tự nhiên.

III. Kết bài

- Khẳng định lại những thành công về nội dung nghệ thuật:

   + Nghệ thuật: Ngôi kể thứ nhất, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế.

   + Nội dung: Khẳng định sự kiên cường bất khuất cùng những phẩm chất
vô cùng đáng yêu của ba cô gái nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam bấy giờ nói
chung.