Professional Documents
Culture Documents
Studie Muziek
Studie Muziek
Studie Muziek
1
Inhoudsopgave
Leerdoelen
Introductie
Muziek voor de jaren ‘50: de ‘zwarte’ muziek
Blues
Gospel
R&B
Soul
Muziek voor de jaren ‘50: de ‘blanke’ muziek
Big bands en crooners
Jazz
Country
Country Western
Ontstaan van popmuziek:
Rock ‘n Roll
Muziekstijlen na de Jaren ‘50
Praktische Opdrachten
Inleverdocument
Leerdoelen:
2
Kennismaking met de termen:
- Toonladder
- Soleren
- Crooner
- Improvisatie
- Cover
- Jeugdcultuur/ subcultuur
Introductie
3
Bekijk het liedje ‘Nathalie Meskens – 100 jaar popgeschiedenis’:
https://www.youtube.com/watch?v=4B9uJvE6kPk
en lees onderstaand artikel
2. Country
3. Klassiek
(Pop)Muziekgeschiedenis
Muziek van voor de jaren ‘50: de ‘zwarte’ muziek
4
blues, gospel, soul en rhythm and blues
Het begin van de popmuziek
De Rock and Roll muziek uit de vijftiger jaren, is zonder twijfel de meest revolutionaire
ontwikkeling in de populaire muziek geweest. Althans voor wat betreft de popmuziek waar
we heden ten dage nog steeds mee te maken hebben.
Ieder land had zijn eigen populaire marsmuziek en volksmuziek ontwikkeld. De wortels
echter, van de popmuziek ligt in de volksmuziek van de Afro-Amerikanen, die als slaven uit
Afrika waren meegenomen. Het Amerika van de jaren 40/50 werd gekenmerkt door
rassenscheiding. Ook de muziekmarkt (radiostations) waren extreem gescheiden in een
‘blanke’ en een ‘zwarte’ markt. Gaandeweg ontstond er steeds meer vermenging van deze
twee richtingen. Om het overzichtelijk te houden behandelen we deze muziekrichtingen
apart.
Blues
Blues ontstaat wanneer Afrikaanse slaven op de
plantages moeten werken. Muziek werd met elkaar
of alleen, met of zonder instrumenten gemaakt.
Vaak werd ‘blues’ als onderdrukkingsmuziek gezien.
Het was voor hen vaak de enige manier om hun
alledaagse lijden uit te drukken en te verzachten.
Omdat deze muziek een melancholische toon en
inhoud had, werd ze 'blues' genoemd. Heel kenmerkend voor de blues zijn de akoestische
instrumenten, de blues toonladders en het soleren (solist).
A. Een optreden waarbij de instrumenten geen hulp krijgen van een elektrische
versterking.
B. Een optreden waarbij de instrumenten wel hulp krijgen van een elektrische
versterking.
5. Waarom behoort dit liedje tot de blues? Leg uit aan de hand van twee kenmerken.
1. Er worden akoestische instrumenten gebruikt, want ze worden niet elektrisch
versterkt.
5
2. Er zijn veel solo stukjes, zoals de saxofoon en de gitaar die bespeeld worden
zonder een ander instrument of zang erbij (behalve de achtergrondmuziek).
Gospel
Amazing Grace
Amazing Grace, How sweet the sound
That saved a wretch like me
I once was lost, but now am found
T'was blind but now I see
T'was Grace that taught my heart to
fear
And Grace, my fears relieved
How precious did that grace appear
The hour I first believed
Through many dangers, toils and snares
We have already come.
T'was grace that brought us safe thus
far
And grace will lead us home,
And grace will lead us home
Amazing grace, Howe Sweet the sound
That saved a wretch like me
I once was lost but now am found
T'was blind but now I see
Was blind, but now I see.
6. Welke deel(en) uit de tekst laten zien dat gospel zijn oorsprong vind in het geloof en zich
bezig hield met het leven na de dood? Highlight met marker het stukje tekst.
8. R&B is in feite een combinatie van twee muziekstijlen. Welke twee stijlen worden hier
bedoeld?
1. Rock & roll
6
2. Blues
Soul
2. Gospel
10. Plak afbeeldingen van 2 artiesten van deze stijl in de vakken hieronder.
7
Voor de jaren ’50 luisterde de ‘blanke’ gezinnen vooral naar Country, Jazz, Big Bands en
Crooners. De ‘zwarte’ muziek kenden zij tot de jaren ‘50 niet.
Big Bands
11. Hier is een LP (voorzijde) van zo’n bigband. Wat zijn de kenmerken van een Bigband?
Benoem er 2:
Jazz
Jazzmusici gebruiken instrumenten die oorspronkelijk komen uit militaire, circus, - of
vaudeville orkesten. Soms zijn de instrumenten ook uit een klassiek orkest gehaald. Voor de
jaren ‘40 speelde bigbands een milde vorm van jazz, waar weinig improvisatie aan te pas
kwam. Met het introduceren van de ‘swing’ ontstond de jazz zoals we die nog steeds
kennen; energieke muziek met veel improvisatie, waardoor er ruimte was voor persoonlijke
inbreng.
Bekijk het fragment: https://schooltv.nl/video/music-on-the-map-hoe-is-jazz-ontstaan/#q=jazz
13. Geef een definitie van improvisatie (in eigen woorden).
Iets doen zonder het in te studeren of te bedenken hoe je het gaat doen, bijvoorbeeld een
optreden geven zonder in te studeren wat je precies gaat doen.
8
Ook luisterde een deel van ‘blank’ Amerika naar country. Deze
muziek was groeiende in de zuidelijke straten van de VS en was een
aangepaste versie van de volksmuziek die Britse, Ierse en Schotse
immigranten meebrachten naar het ‘beloofde’ land. Country is
eenvoudige muziek: een zangstem die begeleid wordt door
steelgitaar, viool en akoestische gitaar(en). De teksten gingen vaak
over het plattelandsleven, de bergen en dagelijkse problemen.
Country Western
Deze populaire muziekstijl binnen de Countrymuziek is ontwikkeld
in Texas in de jaren ‘30 van de vorige eeuw, en bereikte zijn
hoogtepunt in de jaren ‘40. De muziekstijl is in feite is een
mengelmoes van o.a. Big Band, Blues, Dixieland en Jazz. De muziek
werd vooral op de zaterdagavonden gespeeld in de grote
danslokalen waarbij cultuur van het zuidwesten werd verweven met de Big Band jazz-
stijl. Een grote naam uit deze muziekstijl is Bob Willis.
Mede door de toenemende populariteit van The Grand Ole Opry en de opkomst van de
filmindustrie kwamen er kansen voor de zingende cowboys die de Western in de
Countrymuziek brachten. Grote voorbeelden hiervan zijn onder andere Roy Rogers, Gene
Autry en Sons of the Pioneers die met name via de film een groot publiek bereikten en een
soort muziek brachten die in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw immens populair zou
worden.
9
Rock ‘n Roll is ontstaan toen de ‘blanke’ stadsjeugd via de ‘zwarte’ radiostations in contact
kwam met de ‘race music’. De blanke jongeren kenden tot dan toe alleen de
amusementsmuziek (Frank Sinatra) en de Country & Western. De blanke diskjockey Alan
Freed introduceerde in 1951 een radioprogramma waarin hij aandacht besteedde aan
‘zwarte’ muziek. De muziek van onder andere Ray Charles, Big Joe Turner en Fats Domino
klonk spannender en vooral gevaarlijker dan wat de grote radiostations lieten horen. De
muziek had ook op de ‘blanke’ jeugd een enorme aantrekkingskracht.
Het gevolg was dat er ‘zwarte’ platen in de ‘blanke’ hitlijsten
kwamen te staan. De ‘blanke’ muziekmaatschappijen moesten iets
ondernemen om de markt niet helemaal kwijt te raken aan de
‘zwarte’ platenindustrie. Er werden covers uitgebracht van de
‘zwarte muziek’, maar met afgezwakte dansbeat, ‘blanke’ zanger,
gekuiste tekst en zonder de felle tenorsax. Zo kwam in 1954 Bill
Haley met het nummer ‘Rock Around the Clock’ en de Rock & Roll
was geboren! Een combinatie van Rhythm & Blues en Country &
Western.
18. Leg uit hoe de radio heeft bijgedragen aan het ontstaan van de
Rock & Roll.
Er wordt gezegd dat Alan Freed van de radio als eerst de term Rock & Roll gebruikte,
daarmee duidde hij de nieuwe muzieksoort aan.
19. Waarom word Rock & Roll gezien als de geboorte van de hedendaagse popmuziek?
Omdat muziek door Rock & Roll nu een manier van leven werd. Daarvoor was het alleen
iets wat je vrolijk maakte.
10
Eerste tieneridool: Elvis Presley
Elvis Aaron Presley, geboren op 8 januari 1935 in een arm arbeidersgezin. Zijn tweelingbroer
Jesse Garon kwam levenloos ter wereld. In 1948 verhuisde het gezin Presley van Tupelo,
Mississippi naar Memphis, Tennesee.
Zijn muzikale invloeden kreeg hij van de pop- en country muziek van die tijd, van de
gospelmuziek en van de zwarte R&B. In 1954 nam hij bij het legendarische Sunlabel eerste
single 'That's allright mama' op. Dit werd een regionale hit. Elvis werd het boegbeeld van de
Rock & Roll.
Niet alleen doordat hij een blanke was met een zwarte stem. Ook zijn uiterlijk en zijn
optredens in die tijd waren zeer controversieel. Door zijn schokkende bewegingen en zijn
swingende heupen kreeg hij al gauw de bijnaam: "Elvis the Pelvis". De jeugd droeg hem op
handen, de oudere generatie had er niet veel begrip voor. Elvis Presley speelde een
belangrijke rol als protestfunctie tegen de volwassenmaatschappij.
Het eerste tieneridool werd geboren. En nog belangrijker: Rock & Roll was niet meer
achter de schermen, maar volop in de schijnwerpers van de massamedia. Is Elvis de uitvinder
van rock-‘n-roll? Zeker niet. Zijn muziek was een regelrechte kopie van de muziek van zwarte
artiesten als Little Richard en Chuck Berry.
Was hij de enige rock-‘n-rollartiest in de jaren vijftig? Ook niet. Maar hij was wel de
grootste, meest gedraaide, meest verkopende en de populairste. Andere “popsterren” in het
rijtje waren bijvoorbeeld Buddy Holly, Gene Vincent, Eddie Cochran, Carl Perkings en Ritchie
Valens. Maar hun succes was niet echt van lange duur. Tegen 1960 waren de meeste van
hen opgebrand, uitgeblust of – in het geval van Buddy Holly – neergestort. En dus was het
tijd voor iets nieuws.
22. Waarom wordt Elvis gezien als het boegbeeld van de Rock & Roll?
Omdat zijn muziek het meest verkocht en gedraaid werd. Ook was hij de populairste.
11
Bekijk het volgende fragment van schooltv.nl
https://schooltv.nl/video/de-jaren-zestig-in-de-klas-jeugdcultuur/#q=muziek
23. Wat is de definitie van jeugdculturen?
De cultuur die elke jongerengroep heeft. Bijvoorbeeld de manier hoe ze zich kleden, hun manier
van praten (bijvoorbeeld straattaal) en de muziek waar zij naar luisteren. In de jaren 60
veranderde deze cultuur heel erg. Iedereen begon spijkerbroeken te dragen (en niet kleren die
hun ouders ook droegen) en de muziekstijl veranderde heel erg (niet alleen klassieke muziek, maar
ook Rock &Roll)
24. Knip en plak de afbeeldingen uit de bijlage (blz. 16) bij de juiste jeugdsubcultuur. Schrijf
erbij naar welke muziekstijl zij luisterden.
12
Hiphoppers: jaren ‘80 Hard Rockers: jaren ‘70 Gabbers: jaren ‘90
Muziekgenre: Muziekgenre: Muziekgenre:
Disco en rap Hardrock Hardcore
13
Rasta’s: jaren ‘70 Skaters: jaren ‘90 Metalheads: jaren ‘70
Muziekgenre: Muziekgenre: Muziekgenre:
Raggae Hardcore en punkrock Heavy metal
14
Aanloop naar de popmuziek 1900-1940
Marsmuziek
Volksmuziek
Gospel
Blues
Soul
Country muziek
Country Western
Jazz
Hillbilly
Ragtime
Rythm & Blues
Country Western
De jaren ‘50
Elvis Presley was in de jaren vijftig en zestig het eerste grote popidool. Zijn populariteit nam
onmetelijke vormen aan. Vanaf Elvis Presley werden popmuzikanten vergelijkingsmateriaal
voor de jeugd, waaraan ze zich konden optrekken. De muziek die Elvis maakte was een
mengeling van Countrymuziek, Gospel en Rhythm & Blues: Rock & Roll.
Rock & Roll
Rockabilly
Ska
Reggae
De jaren ‘60
In het begin van de jaren zestig verschoof het zwaartepunt van de popmuziek van de
Verenigde Staten naar Engeland. De periode wordt dan ook vaak bestempeld met de term
“British wave” of “British invasion”.
Skiffle
Beatmuziek
Merseybeat
Folk
Rock
Experimentele Rock
Garage Rock
De jaren ‘70
In het begin van de jaren zeventig begint men wel oor te hebben naar kleinere, meer
marginale genres, zoals reggae. Reggae ontstond in de jaren vijftig als het Caraïbische
antwoord op rock-‘n-roll. In de begindagen is het tempo nog vrij snel, maar in de jaren zestig
vertraagt het genre en wordt ernaar verwezen als “skanking”. Pas in de jaren zeventig krijgt
reggae z’n huidige, trage vorm.
Glamrock
Hardrock
Progressieve Rock
Disco/Funk
15
Punk
Rap
HipHop
Heavy Metal
De jaren ‘80
En dan braken de jaren tachtig aan. Muzikaal gezien is het waarschijnlijk een van de minst
interessante decennia in de geschiedenis van de popmuziek. Alles was zo commercieel en
ingegeven door winstbejag, waardoor de artistieke inhoud vaak ver te zoeken was. Toch zijn
enkele belangrijke momenten en personen te onderscheiden.
New Wave
House
Acid
Dance
Techno
Alternatieve muziek
Goa
De jaren ‘90
In het begin van de jaren negentig ontplofte de dancescene en versplinterde ze zich in
ontelbare subgenres en strekkingen, gaande van trance, euro, techno, two-step, big beat en
hardcore tot bijvoorbeeld de jumpstyle en tecktonic. Minder commercieel, maar
waarschijnlijk belangrijker voor de volgende decennia, was de verbreding van de
alternatieve muziek. En dat begon allemaal met één riff…
Grunge
Drum ’n Base
Tekno
Hardcore
16
Popmuziek Ballads Top 40
17
Praktische Opdrachten horende bij
kunstdiscipline
MUZIEK
CKV – PO - MUZIEK
Opdracht A: muziekalbum
Bij deze opdracht ga je een cd/mp3 muziekalbum in een bepaalde muziekstijl produceren. Je
maakt een compleet muziekalbum met minimaal 6 nummers en je geeft uitleg bij de stijl.
Start fase
Stap 1: Vul de motivatie vragen in op het inleverdocument (het
inleverdocument vind je helemaal onderin deze Studie).
Divergerende fase
Stap 2: Ga eerst brainstormen. welke muziekstijlen ken je al? Welke
muziek vind je zelf leuk om naar te luisteren? Maak
van jouw brainstorm/zoektocht een moodboard of woordweb.
Je moodboard/woordweb laat je in je presentatie zien.
Convergerende fase
Stap 3: Verzamel nu (van je moodboard) minimaal zes verschillende muziekstijlen en je zoekt
er nummers bij. Kies ook één nummer van de grondleggers/pioniers van deze stijl. In
je presentatie vertel je over de keuzes die je hier hebt gemaakt.
Stap 4: Aan de slag! Ontwerp een bijpassende voorkant van jullie muziekalbum (dit is tevens
de voorkant van het informatieboekje bij stap 5). De voorkant van een rockalbum ziet er
natuurlijk totaal anders uit dan een reggaealbum. Denk aan: lettertype, kleuren,
afbeeldingen. Etc.
Stap 5: Maak het informatieboekje:
o Voorkant ontworpen in stijl (zie stap 4)
o Benoem de stijlkenmerken van de muziekstroming
o Geef een beschrijving van de cultuurhistorie van deze muziekstroming
o Leg uit waarom de gekozen nummers tot deze muziekstijl horen (aan de hand
van stijlkenmerken)
18
Slotfase
Stap 7: De presentatie van jouw creatie! Bedenk tot slot hoe je dit muziekalbum aan de klas
presenteert? Denk na over hoe professionals een album zouden uitbrengen. Maak deze
presentatie en bereid het voor.
Beoordeling opdracht A
19
CKV – PO - MUZIEK
Opdracht B: Cover
Bij deze opdracht ga je zelf muziek maken. Je gaat een muziek nummer coveren.
Start fase
Stap 1: Vul de motivatie vragen in op het inleverdocument (het inleverdocument vind je
helemaal achterin deze Studie). Bedenk een goede startformulering (zie ‘startfase’ in het
hoofdstuk ‘vormgeven’)
Divergerende fase
Stap 2: Ga eerst brainstormen. Welke nummers
vind je leuk? Wat kan je zingen of welk
muziekinstrument bespeel je? Wordt het
Nederlandstalig of juist muziek uit een ander
land? Wil je het nummer identiek kopiëren of
geef je er je eigen draai aan? Maak
van jouw brainstorm/zoektocht
een moodboard of woordweb.
Je moodboard/woordweb laat je in
je presentatie zien.
Convergerende fase
Stap 3: Kies nu (van je moodboard) het nummer dat je wil gaan coveren.
Stap 4: Aan de slag! Verzamel het materiaal dat je nodig hebt om het nummer te gaan
coveren en ga aan de slag. Probeer minimaal 3 verschillende variaties uit op dit nummer,
qua stijl, songtekst, of een andere aanpassing. (Neem de variaties ook op).
Fotografeer/video het proces van het maken van een nummer. Tot aan een mooie
foto/video/geluidsopname van het eindresultaat. Het proces laat je zien in je presentatie.
Stap 5: Vul het Logboek in op het inleverdocument.
Slot fase
Stap 6: De presentatie van de cover. Hoe gaan jullie dit aan de klas presenteren? Gebeurt dit
live, of is het van tevoren opgenomen of heb je een digitale presentatie of….? Maak de
presentatie en bereid het voor.
20
Beoordeling opdracht B
zonder eigen inbreng = max cijfer een 8
Beoordeling PO ** Naam: punten score
Culturele activiteit (ingevuld objectief/subjectief schema) Max. 10 pt.
Ingevulde studie Max. 20 pt
Ingevuld inleverdocument Max. 10 pt
Kwaliteit praktische opdracht Max. 30 pt
Presentatie praktische opdracht Max. 10 pt
Eigen inbreng Max. 20 pt
Totaal Max. 100 pt
Kwaliteit = Goed materiaal/ techniek gebruik, verzorging, begrijpelijk voor de toeschouwer, klopt het
eindproduct met de doelstelling? Voldoet de uitvoering aan alle gevraagde punten uit de opdracht?
Presentatie = Uitleg van motivatie, proces en eindresultaat in minimaal 3 min.
Eigen inbreng = Extra onderdelen toegevoegd die niet beschreven staan in de opdracht. Beschrijf
deze dan ook in je motivatie. Een extra mooie gedetailleerde uitvoering kan ook een extra punt
opleveren.
21
CKV – PO – MUZIEK
Opdracht C: eigen nummer
Bij deze opdracht ga je zelf muziek maken. Je gaat een eigen nummer maken. De muziek en
de songtekst ga je zelf schrijven.
Start fase
Stap 1: Vul de motivatie vragen in op
het inleverdocument (het inleverdocument vind
je helemaal achterin deze Studie).
Divergerende fase
Stap 2: Ga eerst brainstormen. Wat voor soort
nummer zou je willen schrijven? Welke
muziekstijl? Instrumentaal of ook met zang
erbij?
Maak van jouw brainstorm/zoektocht een moodboard of woordweb. Je
moodboard/woorweb laat je in je presentatie zien.
Convergerende fase
Stap 3: Kies vanaf jouw moodboard/woordweb de ingrediënten die je nodig hebt om je
eigen nummer te maken.
Stap 4: Aan de slag! Verzamel alles dat je nodig hebt en ga aan de slag. Probeer minimaal 3
verschillende variaties uit op dit nummer, qua stijl, songtekst, of een andere aanpassing.
Stap 5: Neem de verschillende versies van je nummer op; op video of geluidsband. Kies er
één die je het beste vindt en werk deze eventueel nog verder uit.
Stap 6: Vul het Logboek in op het inleverdocument.
Slot fase
Stap 7: De presentatie. Denk na over hoe je jouw song op de markt gaat zetten. Probeer je
product zo goed mogelijk aan jouw klasgenoten te verkopen. Doe je dit met een pitch, een
filmpje, een ppt presentatie of een live performance? Maak de presentatie en bereid het
voor.
22
Beoordeling opdracht C
Beoordeling: (zonder eigen inbreng = max cijfer een 9)
Beoordeling PO *** Naam: punten score
Culturele activiteit (ingevuld objectief/subjectief schema) Max. 10 pt.
Ingevulde studie Max. 20 pt
Ingevuld inleverdocument Max. 10 pt
Kwaliteit praktische opdracht Max. 40 pt
Presentatie praktische opdracht Max. 10 pt
Eigen inbreng Max. 10 pt
Totaal Max. 100 pt
Kwaliteit = Goed materiaal/ techniek gebruik, verzorging, begrijpelijk voor de toeschouwer, klopt het
eindproduct met de doelstelling? Voldoet de uitvoering aan alle gevraagde punten uit de opdracht?
Presentatie = Uitleg van motivatie, proces en eindresultaat in minimaal 3 min.
Eigen inbreng = Extra onderdelen toegevoegd die niet beschreven staan in de opdracht. Beschrijf
deze dan ook in je motivatie. Een extra mooie gedetailleerde uitvoering kan ook een extra punt
opleveren.
23
CKV – PO - MUZIEK
Opdracht D: Eigen idee!
Bij deze opdracht heb je de ruimte voor jouw eigen
creatieve ideeën. Wat voor PO wil jij maken bij dit
thema?
Start fase
Stap 1: Vul de motivatie vragen in op
het inleverdocument (het inleverdocument vind je
helemaal achterin deze Studie).
Divergerende fase
Stap 2: Ga eerst brainstormen en maak een moodboard of woordweb. Presenteer je
moodboard/woordweb in je presentatie.
Convergerende fase
Stap 3: Beschrijf waarom je hiervoor gekozen hebt. Laat dit terug komen in je presentatie.
Stap 4: Verzamel het materiaal wat je nodig hebt en ga aan de slag tot aan het eindresultaat.
Het proces laat je zien in je presentatie.
Stap 5: Vul het Logboek in op het inleverdocument.
Slot fase
Stap 6: De presentatie van jouw creatie. D.m.v. een powerpoint of anders…? Denk ook aan
het proces en wat jij wilt vertellen aan de klas.
24
Beoordeling opdracht D
25
Notities/ Brainstorm
26
Inleverdocument
Naam leerling(en):
Klas:
Kunstdiscipline:
Motivatie: (5 vragen)
3) Hoe koppelen wij deze praktische opdracht aan het thema waar we nu mee bezig zijn?
4) Wat hebben wij in de studie geleerd en hoe passen wij dit toe in onze PO?
Logboek
Benodigdheden om de opdracht te maken:
Hoeveel tijd hebben wij nodig gehad voor het maken van de opdracht (alles bij elkaar opgeteld):
Waarom ziet ons eindproduct er zo uit, zoals het er nu uitziet? Vertel hier over de keuzes die
jullie gemaakt hebben bij het vormgeven van dit werk:
27
28