Chương 6:

Nội dung 3: Trình bày vi phạm hành chính – Cấu thành vi phạm hành
chính
1.Khái niệm vi phạm hành chính:

- Là hành vi của cá nhân hoặc tổ chức cố ý hoặc vô ý vi phạm các quy định của
pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của
pháp luật phải bị xử phạt hành chính(Khoản 1 Điều 2 Luật xử lý VPHC 2012)

 Vi phạm hành chính là căn cứ của trách nhiệm hành chính.

 Nội dung cơ bản:

Vi phạm hành chính:

 Xảy ra trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, xâm hại các quy tắc quản lý nhà
nước trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.
 Mức độ, tính chất nguy hiểm cho xã hội thấp hơn tội phạm hình sự.
 Chủ thể vi phạm hành chính rất đa dạng, có thể là các cơ quan nhà nước,các
tổ chức và cá nhân (công dân Việt Nam, người nước ngoài, ngườikhông
quốc tịch).

2.Đặc điểm của vi phạm hành chính:

-Vi phạm hành chính có 4 đặc điểm chính: hành vi, tính trái quy định pháp luật
xâm hại nguyên tắc quản lí nhà nước, tính có lỗi của hành vi, chịu xử lí vi phạm
hành chính.

 Các hành vi trái pháp luật quản lí hành chính được thể hiện dưới dạng hành
động hoặc không hành động
  Đặc điểm vi phạm hành chính là hành vi trái pháp luật xâm hại các quy tắc
quản lí nhà nước. Sẽ không có vi phạm hành chính nếu không có hành vi trái
pháp luật xâm phạm các quy tắc này.
 Tính có lỗi của hành vi vi phạm hành chính. Đây là yếu tố quan trọng trong
yếu tố xác định mặt chủ quan của hành vi, thể hiện ý chí của người thực
hiện. Lỗi trong vi phạm hành chính được thể hiện dưới hình thức cố ý hoặc
vô ý.

+ Lỗi cố ý thể hiện ở nhận thức của chủ thể có hành vi biết được tính chất nguy hại
của hành vi của mình, thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn cố ý
thực hiện và mong muốn điều đó xảy ra hoặc tuy không mong muốn nhưng có ý
thức để mặc hậu quả xảy ra.

+ Lỗi vô ý thể hiện ở chủ thể thực hiện hành vi không nhận thức được tính chất
nguy hại của hành vi đó mặc dù có thể hoặc cần phải nhận thức được hoặc nhận
thức được nhưng cho rằng hậu quả không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được hậu
quả.

 Vi phạm hành chính phải bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Luật xử lí
vi phạm hành chính là khung pháp lí cơ bản điều chỉnh việc xử lí vi phạm
hành chính. Trong nguồn luật này đặt ra các nguyên tắc xử lý vi phạm; các
biện pháp xử lý vi phạm; các đối tượng bị xử lý vi phạm;…

3.Cấu thành vi phạm pháp luật:

Để xác định một hành vi xảy ra trong thực tế có phải là vi phạm hành chính hay
không, cần phải xác định các dấu hiệu pháp lý của các yếu tố cấu thành loại vi
phạm pháp luật này. vi phạm hành chính được cấu thành bởi 04 yếu tố gồm mặt
khách quan, chủ thể, chủ quan, khách thể.

 Mặt khách quan:

 o Hành vi
o Hậu quả
o Mối quan hệ nhân quả
 Mặt chủ quan:
o Lỗi
o Động cơ
o Mục đích
 Chủ thể:
o Cá nhân
o Tổ chức
 Khách thể:
o Trật tự quản lý hành chính

a. Mặt khách quan:

- Dấu hiệu bắt buộc trong mặt khách quan là hành vi vi phạm hành chính. Khi xem
xét đánh giá hành vi của cá nhân hay tổ chức nào đó có phải là hành vi vi phạm
hành chính hay không phải dựa vào các căn cứ pháp lý vững chắc xác định hành vi
đó phải được pháp luật quy định là sẽ bị xử phạt bằng các biện pháp xử phạt vi
phạm hành chính. Đối với một số loại hành vi vi phạm hành chính không chỉ đơn
thuần dựa vào dấu hiệu nội dung trái pháp luật trong hành vi mà còn phải dựa vào
các dấu hiệu khác cụ thể:

+ Thời gian, địa điểm thực hiện hành vi vi phạm

+ Công cụ, phương tiện vi phạm

+ Hậu quả và mối quan hệ nhân quả

  Một số trường hợp hành vi của tổ chức, cá nhân được xác định là vi phạm
hành chính khi hành vi đó gây ra thiệt hại cụ thể trong thực tế.

b. Mặt chủ quan:

Dấu hiệu bắt buộc là yếu tố lỗi của chủ thể vi phạm. Lỗi là trạng thái tâm lý của
một người đối với hành vi vi phạm của chính họ. Người nào nhận thức được hành
vi của mình là trái pháp luật, có hại cho xã hội bị pháp luật cấm mà vẫn thực hiện
thì được xác định là vi phạm hành chính.

Có hai hình thức lỗi: Lỗi cố ý, lỗi vô ý

+ Lỗi vô ý là trường hợp người thực hiện hành vi có đầy đủ khả năng nhận thức,
điều khiển hành vi nhưng do vô tình, hoặc thiếu thận trọng dẫn đến vi phạm hành
chính..

+ Lỗi cố ý là trường hợp người thực hiện hành vi vi phạm hành chính biết hành vi
của mình là nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hành chính cấm mà vẫn cố tình thực
hiện.

 Khi xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, chỉ cần xác định tổ chức đó
có hành vi trái pháp luật hành chính và hành vi đó theo quy định của pháp
luật bị xử phạt bằng các biện xử phạt vi phạm hành chính là đủ.

c. Chủ thể vi phạm hành chính:

- Chủ thể thực hiện vi phạm hành chính là các tổ chức, cá nhân có năng lực chịu
trách nhiệm hành chính theo quy định của pháp luật hành chính.
- Cá nhân là chủ thể vi phạm hành chính là người không mắc các bệnh tâm thần
hoặc mắc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển
hành vi và đủ độ tuổi do pháp luật quy định cụ thể:
+ Người đủ 14 đến dưới 16 tuổi là chủ thể của vi phạm hành chính trong trường
hợp thực hiện hành vi với lỗi cố ý.
+ Người từ đủ 16 tuổi trở lên có thể là chủ thể của vi phạm hành chính trong mọi
trường hợp.
- Tổ chức là chủ thể vi phạm hành chính bao gồm: Các cơ quan nhà nước, các tổ
chức xã hội, các đơn vị kinh tế, các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân và
các tổ chức khác có tư cách pháp nhân theo quy định của pháp luật. Cá nhân, tổ
chức nước ngoài cũng là chủ thể vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật
Việt Nam, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia có
quy định khác.
d. Khách thể của vi phạm hành chính:
- Là trật tự quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống
xã hội như trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy, an ninh trật
tự, an toàn xã hội.
4. VÍ DỤ VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ CẤU THÀNH VI PHẠM HÀNH
CHÍNH:
Ví dụ: Anh Nguyễn Văn A (25 tuổi), ngày 15/08/2020, tham gia giao thông đường
bộ với tốc độ là 45 km/h
- Khách quan:
+ Hành vi tham gia giao thông với vận tốc là 45 km/h, vi phạm quy định tại Điểm
a, Khoản 3, Điều 5, Nghị định 100/2019/NĐ-CP: “Điều khiển xe chạy quá tốc độ
quy định từ 05 km/h đến dưới 10 km/h” Trong khi, tốc độ tối đa cho phép đối với
xe máy chuyên dùng, xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương tự trên
đường bộ (trừ đường cao tốc) là không quá 40km/h
+ Phương tiện vi phạm là xe máy
- Chủ thể: Anh Nguyễn Văn A, 25 tuổi, có năng lực trách nhiệm pháp lý đầy đủ
bởi trên 18 tuổi, có thể tham gia giao thông và chịu trách nhiệm cho hành vi của
mình
- Chủ quan: Lỗi cố ý trực tiếp, là lỗi của một chủ thể khi thực hiện hành vi trái
pháp luật nhận thức rõ hành vi của mình là trái pháp luật, thấy trước được hậu quả
của hành vi đó và mong muốn cho hậu quả đó xảy ra.
- Khách thể: Xâm phạm quan hệ giao thông đường bộ mà Nhà nước quy định và
bảo vệ