Cagayan State University

COLLEGE OF TEACHER EDUCATION

Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
MASUSING BANGHAY-ARALIN
SA FILIPINO 9
___________________________________________________________________________
I. Layunin
Pagkatapos ng isang oras, ang mga mag-aaral ay inaasahang;
a. Natutukoy ang Pamaksa at Pantulong na Pangungusap
b. Napaghahambing ang Pamaksa at Pantulong na pangungusap.
c. Nailalahad ang mga natutuhan sa paksa.

II. Paksang- Aralin

a. Paksa:Pantulong at Pamaksang Panungusap
b. Sanggunian: Ma. Lourdes D. Derano at Anamika F. Caldozo
c. Kagamitan: Laptop, Power Point Presentation, Mga larawan

III. Pamamaraan
GAWAING GURO GAWAING MAG-AARAL
Panimulang Gawain
A. Pagbati
Magandang umaga mga anak. Magandang umaga rin po ma’am

B. Panalangin

Simulan natin ang araw na ito sa isang panalangin

Gerwin, pangunahan mo ang panimulang panalangin. ( Ang mga mag-aaral ay tahimik at

iyuyuko ang kanilang ulo para sa
isang panalangin)
C. Pagtala ng mga liban
Bago natin simulan ang ating masiglang pag-aaral ay nais (Tutugon ng Present sa chatbox)
kong magkomento muna ng “present” sa chatbox ng ating
google meet. Sapagkat ang inyong mga komento ang
magsisilbi niyong atendans ngayong araw.

D. Paglalahad ng alituntunin
Aking ipapaalala ang ating alituntunin sa loob ng
ating birtwal na klase.

A. PAGGANYAK
Mayroon kaming inihandang pambungad na gawain para sa
inyo at ito ay pinangalan naming ‘4 Pics One Word”.

Ang inyong gagawing aktibidad ay mayroong kaugnayan sa

taing tatalakayin ngayong araw.

Panuto:
a. Tignan at suriin ang mga larawan na
magkakasama.
b. Sa inyong pagsusuri ay makakabuo kayo ng
isang paksa na tinutukoy ng mga larawan.
c. Hanapin sa pinaghalo-halong titik sa ibaba
ang salitang maaring mabuo batay sa larawan.

Malinaw ba klas? Opo sir.

 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
“4 PICS 1 WORD”

Halalan

LAMALAKANH
OLIVSLANEVBHNCS

Online Class

NAMDYAPEHF

Pandemya
Magaling klas. batid kong nahihinuha na ninyo ang ating
Paksa sa araw na ito
.
Sinong may alam sa ating tatakayin ngayong araw?

Tama!

Tungkol sa pamaksa at pantulong na

pangungusap sir.
B. PAGLALAHAD
Ang ating tatakayin ngayon ay tungkol sa Pamaksa at
Pantulong na Pangungusap.

Mayroon ba kayong dati ng kaalaman patungkol dito?

Wala pa po sir.
Okay lang iyan anak.Atin naman ito tatalakayan upang
inyong malaman at maunawaan.
 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
Ngayon may ipapanood akong isang short clip at inyong Opo Sir!
susuriin kung ano ang maaring paksa nito. Naunawaan ba
klas?
Sir patungkol po ito sa Papel ng isang
Batay sa napanood na video clip, ano sa inyong palagay ang
ina.
paksa nito?

Tama, ito ay patungkol sa malaking papel ng isang ina.

Hindi lamang ina bagkus tattay sapagkat makikita sa kwento
na siya ay isang single Mom.

C. PAGTATALAKAY SA PAKSA
May tinatawag na Pamaksa at Pantulong na pangungusap sa
bawat talataan.

Pamaksang Pangungusap

 Lahat ng talata ay may panghunahing ideya.

Ito ay nagbibigay pahiwatig kung tungkol saan
ang pag-unawa sa talata.

Halimbawa;

Tayo ngayon ay nalalagay sa Krisis

pampolitika. Ang ating mambabatas ay
nasangkot sa mga katiwalian. Katunayan,
maraming kaso ang nakahain sa Ombudsman.
Sir,nasa unang bahagi po ng pahayag
Saan ang Pamaksang pangunugsap diyan klas? sir.Tayo ngayon ay nakalagay sa krisis
pampolitika.

Tama at yung mga kasunod na talata naman ay

siyang mga pantulong na pangungusap.

Ngunit tandaan na hindi lahat ng Pamaksang

pangungusap ay nakikita sa unang pangungusap.
Minsan nakikita rin ito sa hulihan gaya nitong
susunod na halimbawa.

May lawak itong 11, 795 milya kuwadrado. Ito

ay hugis tatsulok. Halos sinlaki ito ng
Maryland ng estados Unidos . Nasa mga
hangganan ito ng Netherlands, Alemanya,
Luxembourg, Pransya, at North Sea.
Napalilibutan ng ilang bansa at isang dagat
ang Belgium.
Sir, ngayon naman po ay nasa huling
bahagi ng pahayag ang Pamaksang
Tukuyin kung saan ang Pamaksang Pangungusap. pangungusap.Ito ay ang napalilibutan ng
ilang bansa at isang dagat ang Belguim.

Mahusay!

Batid kong nakukuha na ninyo ang tungkol sa

Pamaksang Pangungusap.
 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023

Dumako na tayo sa ikalawa.

Pantulong na Pangungusap
 Ito ay ang nagbibigay ng paliwanag sa isinasaad
ng pamaksang pangunugsap.
Ang pagkakaintindi ko po batay sa
depinisyon, ang pantulong na
pangungusap ay nagbibigay suporta at
nagdadagdag ng ideya sa pamaksang
pangungusap.
At mayroon tayong tatlong paraan sa pagbibigay nating g
detalye o paliwanag sa isinasaad ng pamaksang
pangungusap.
A. Gumamit ng impormasyon na maaring
mapatotohan

Halimbawa :
PAMAKSANG PANGUNGUSAP:
Nanganganib lumubog ang kalakhang Maynila sa darating
na 2030.

Sino ang maaring makabibigay ng kanyang Pantulong na PAGTATALAKAY SA PAKSA

pangungusap gamit ang unang paraan na ito? Wala ng nakikitang mga punong-
kahoy sa kamaynilaan at tuwing
umuulan ay binabaha na agad ito.

Magaling! Ngayon dumako sa ikalawang paraan ito ay ang:

B. Gumamit ng Estidistika

Halimbawa

Pamaksang Pangungusap:
Ang ekonomiya ng bansa’y unti- unti nang bumubuti.

Pantulong na Pangungusap: Sa nakaraang buwan,

umakyat ng dalawang puntos at limang bahagyan ang Gross
Domestic Product ng ating bansa.

Makikita natin dito sa pamamaraan na ito ang persento at

puntos sa pantulong na talata.
Pamaksang Pangungusap:
Ngayon, sino ang maaring makapagbibigay ng kanyang Nang pumutok ang pandemya
sariling halimbawa gamit ang paraan na ito? maraming nawalan ng hanap-buhay.

Pantulong na Pangungusap:
At sa pagdaan ng mga buwan ay halos
kalahati ng mga mamayan ay tuluyan ng
nawalan ng trabaho.
Mahusay!

C. Gumamit ng mga halimbawa

Pamaksang Pangungusap:
Maraming kabataan ang nalululong sa iba’t ibang bisyo.

Pantulong na Pangungusap:
Ang ilan dito ay paninigarilyo, pagsusugal, at paggamit ng
 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
bawal na gamot.

Makikita natin dito sa pamamaraan na ito ay nagbigay ng

ilang halimbawa ng mga bisyo.
Pamaksang Pangungusap:
Ngayon, sino ang maaring makapagbibigay ng kanyang Nahuhumaling ang mga kabataan
sariling halimbawa gamit ang paraan na ito? ngayon sa mga online dating
application.
Pantulong na Pangungusap:
Ang mga ilan aplikasyon upang
maghanap ng kapareha ay Bumble,
Tinder, Okcupid, Silversingles at iba pa.

Mahusay!
Opo sir.
Naintindihan ba klas ang pagkakaiba ng pamaksang
pangungusap at pantulong na pangungusap.

Mainam kung ganoon.

Sino ngayon ang magpagbibigay ng simpleng
pagpapakahulugan sa dalawa?
Ang pamaksang panungusap po sir ay
ang panginahing ideya ng
pahayag.Samantala ang pantulong na
pangungusap naman po ay ang tutulong
upang ipaliwanag ang pamaksang
pangungusap.

Mahusay! Batid kong naunawaan niyo na nga ito.

D. PAGLALAPAT
Ngayon matapos nating aralin ang mga ito,
Magkakaroon tayo ng indibwal na gawain.
Narito ang pamantayan para sa inyong gawain.

Panuto: Gamit ang venn diagram, ilahad ang

pagkakatulad at pakakaiba ng Pamaksa at Pantulong
na pangungusap.Ilagay ang inyong kasagutan sa
ating classpoint

E. PAGLALAHAT
A. Panuto: pumili ng angkop na pantulong na
pangungusap sa ibinigay na pamaksang
pangungusap.Gamit classpoint

1. May ilang paraan upang mapuksa ang mga lamok sa

ating paligid, ( pumili ng tatlong pantulong na
pangungusap).

A. Maraming uri ng lamok.

B. Maari nating bombahin ang mga ito ng pamatay-
 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
lamok.
C. Maari nating buhusan ng langis ang tubig na may
mga kiti-kiti upang mapuksa ang mga ito.
D. Dapat nating panatilihing malinis ang mga kanal at
hayaang tuloy-tuloy ang tubig upang hindi
pamahayan ng mga lamok ang mga ito.
Magaling ,tunay ngang naintindihan ninyo ang ating
talakayan.
F. PAGPAPAHALAGA
 A. Panuto: Ilahad ang iyong natutuhan sa araling ito.
Dugtungan ang pangungusap.
1. Matapos kong mapag- aralan ang pamaksang
pangungusap, at pantulong na pangungusap
napag-alaman kong
_________________________________.
Tama!sapagkat ang dalawang ito ay nakatutulong
upang makabuo tayo ng pangungusap.
2. Natuklasan ko na may Iba’t ibang paraan sa
pagbibigay ngb pantulong na pangungusap. Ang
mga iyon
ay________________________________
Mahusay!
3. Masasabi kong nakatulong nang malaki ang
pamaksa at pantulong na pangungusap
dahil___________________________________
Sagot:
Maari nating bombahin ang mga ito
ng pamatay-lamok.
Maari nating buhusan ng langis ang
tubig na may mga kiti-kiti upang
mapuksa ang mga ito.
Dapat nating panatilihing malinis
ang mga kanal at hayaang tuloy-
tuloy ang tubig upang hindi
pamahayan ng mga lamok ang mga
ito.
Napakahalaga ng gampanin ng
dalawang ito sa pagbuo ng talata
sapagkat dito umiinog ang mga ideya at
impormasyong nais ilahad ng anumang
teksto.
Natuklasan ko na may Iba’t ibang
paraan sa pagbibigay ngb pantulong
na pangungusap. Ang mga iyon ay
gumamit ng impormasyong maaring
mapatotohanan, gumamit ng
estadistika at gumamit ng mga
halimbawa.
Dahil hindi nabibigyang kulay ang
isang pangungusap kung wala ang
dalawang ito na siyang nagbibigay
ng buong ideya .
 Cagayan State University
COLLEGE OF TEACHER EDUCATION
Andrews Campus, Tuguegarao City
Ikalawang Semestre, Taong 2022-2023
IV. Pagtatataya

Panuto: Ilagay ang tsek kung ang pahayag na may diin ay pamaksang pangungusap
at ekis naman kung ito ay pantulong na pangungusap.

______1. Mahalaga ang mga siyentipikong eksperimento. Nakatututlong ito upang

malaman natin ang katotohanan. Nagsisilbi rin ang mga ito bilang daan sa pagtuklas
ng maraming bagay at napapabilis.

______2. Natututo sila sa iba’t ibang paraan ng pagtatali. Nagka- camping at

natutulog sila sa mga tent. Nag- hiking sila para makatuklas ng mga kakatwang puno.

______3. Ginagamit ito para makakain at makainom. Sa isang inuman lamang ay

maisisilid dito ang isa’t kalahating galon ng tubig. Maraming gamit ang nguso ng
elepante.

______4. May kani-kaniyang gawain ang mga langgam sa kanilang pugad.

Naghuhukay ang ilan upang matirhan ang iba pang mumunting butas o guwang.
Naglilibot ang iba upang mangalap ng maiimbak na pagkain.

______5. Nagsisimula ang mga malalaing sunog sa maliliit na bagay. Maaring

pagmulan ng apoy ang basag na bote na tinatamaan ng sinag ng araw. O dili kaya’y
ang kamalig na puno ng mga nakasalansang dayami.

V. Takdang –Aralin
Gumawa ng tatlong pangungusap na kung saan makikita ang pamaksa at pantulong na
pangungusap. Isend ang inyong kasagutan sa ating group chat.
PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA
Kategorya
(10) (8) ( 5)
NILALAMAN Organisado at Organisado at Hindi gaanong
naiiugnay ang bahagyang naiiugnay Organisado at
kaisipan sa paksa. ang kaisipan sa naiiugnay ang kaisipan
paksa. sa paksa.
PRESENTASYON Kakitaan ng Bahagyang kakitaan Bahagyang kakitaan ng
kahandaan sa inatas ng kahandaan sa kahandaan sa inatas na
na gawain at inatas na gawain at gawain at bahagyang
naidadala ito ng naidadala ito ng naidadala ito ng buong
buong husay buong husay husay.