Metody pomiarów meteorologicznych

Wprowadzenie
Przeczytaj
Grafika interaktywna
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Metody pomiarów meteorologicznych

Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com.pl, domena publiczna.

Od zarania dziejów człowiek interesował się tym, co działo się wokół niego. Już
w starożytności ludzie patrzyli w niebo i próbowali przewidzieć pogodę. Jednym
z pierwszych, który przeprowadzał pomiary meteorologiczne, był Tales z Miletu. Jego
badania dotyczyły kierunków wiatru. Andronikos z Kyrros 100 lat p.n.e. zbudował pierwszą
stację meteorologiczną, która pozwalała określić kierunek wiatru. Dzięki odkrytemu w 1607
roku przez Galileusza termometrowi zaczęto dokonywać pomiaru temperatury powietrza,
a w 1643 roku Evangelista Torricelli zbudował pierwszy barometr do mierzenia ciśnienia
atmosferycznego. Za początek ery pomiarów meteorologicznych w Polsce przyjmuje się rok
1655. Jak dziś wykonujemy pomiary meteorologiczne?

Twoje cele

Dowiesz się, czym są pomiary meteorologiczne.

Poznasz metody pomiarów meteorologicznych.
Zapoznasz się ze sprzętem służącym do pomiarów meteorologicznych.
Przeczytaj

Obserwacje meteorologiczne mają wartość wtedy, gdy spełniają ściśle określone warunki.
Muszą być prowadzone w jednym i tym samym miejscu przez wiele lat bez przerwy,
w ogólnie przyjętych warunkach oraz terminach i przy użyciu tych samych, sprawdzonych
przyrządów. Z uwagi na fakt ujednolicenia pomiarów, prowadzi się je w sieci stacji
meteorologicznych na terenie jednego kraju. W Polsce początki stałej sieci
meteorologicznej przypadają na drugą połowę XIX w. Eksploatowana obecnie sieć
meteorologiczna zbudowana jest z wielu stacji o różnych zakresach pomiarów. Światowa
Organizacja Meteorologiczna (WMO), uwzględniając wpływ otoczenia na jakość pomiarów,
wprowadziła wspólne dla wszystkich krajów członkowskich zalecenia dotyczące ogródka
meteorologicznego. W nich dokonywana jest większość pomiarów i obserwacji
meteorologicznych. Wytyczne te określają lokalizację ogródka meteorologicznego oraz
rozmieszczenie przyrządów pomiarowych.

Wybrane zalecenia dotyczące ogródka meteorologicznego:

wyrównany teren o kształcie kwadratu, wymiarach 25×25 m w przypadku dużej liczby
przyrządów pomiarowych – przy niewielkiej liczbie instalacji teren ten może być
mniejszy, np. 10×7 m;
teren płaski bez zagłębień;
przyrządy pomiarowe umieszczone w klatce na wysokości od 1,25 do 2 m nad
poziomem gruntu;
przyrządy pomiarowe rozmieszczone w ogródku w taki sposób, aby wzajemnie nie
zakłócały pomiarów;
w promieniu do 30 m od ogródka brak obiektów budowlanych, drzew, krzewów
i upraw sztucznie zraszanych;
pomiar temperatury gruntu i temperatury przy powierzchni gruntu na pozbawionym
roślinności poletku o wymiarach 4×2 m, 2×2 m lub 1×1 m w zależności od ilości
stosowanych czujników.

Na stacjach meteorologicznych dokonuje się pomiarów

różnych elementów meteorologicznych. Pomiarom podlegają:
temperatura powietrza i gruntu,
ciśnienie atmosferyczne,
wilgotność powietrza,
parowanie,
opady,
kierunek i prędkość wiatru,
 usłonecznienie,
promieniowanie Słońca,
widzialność,
zachmurzenie,
inne w ramach badań specjalnych np. zanieczyszczenia atmosfery.

Do pomiarów stosowana jest różnorodna aparatura składająca się z reguły z 3

podstawowych części: czujnika, systemu przenoszenia i wskaźnika.

Temperatura powietrza jest jednym z podstawowych elementów meteorologicznych.

Określa się ją w stopniach skali termometrycznej. Najczęściej stosowana jest skala Celsjusza.
Do pomiarów temperatury używa się termometrów. Do podstawowego pomiaru służy
termometr stacyjny umieszczony w klatce meteorologicznej. Termometr odczytuje się
z dokładnością 0,1°C. W klatce metrologicznej znajdują się również termometry:

psychrometr Augusta – termometr o stale zwilżanym zbiorniczku, wraz z termometrem

stacyjnym służy do pomiaru wilgotności powietrza,
termometr maksymalny – rtęciowy w zakresie od -30 do +50°C,
termometr minimalny – alkoholowy w zakresie od -40 do +40°C.

Budowa termometru w klatce meteorologicznej

Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Temperatura gruntu jest mierzona za pomocą rtęciowych termometrów kolankowych.

Pomiary są wykonywane na głębokości 5, 10, 20 i 50 cm. Dla głębokości większych od 20 cm
stosuje się też termometry wyciągowe. Podobnie jak kolankowe, są termometrami
rtęciowymi pozostającymi całkowicie w gruncie w plastikowej osłonie. Termometr wyciąga
się tylko w celu odczytania temperatury.

Ciśnienie atmosferyczne to siła nacisku słupa powietrza na jednostkę powierzchni.

Tradycyjnie stosowaną jednostkę są milimetry słupa rtęci (mm Hg). Do pomiarów
wykorzystuje się barometry cieczowe, barometry deformacyjne i hipsometry.
W barometrach cieczowych ciśnienie atmosferyczne jest równoważone przez ciśnienie
hydrostatyczne słupa rtęci. W pomiarach meteorologicznych najczęściej mierzy się
wysokość słupa rtęci. Barometr wykorzystywany na stacjach meteorologicznych nazywa się
barometrem stacyjnym. Barometr stacyjny umieszcza się w pokoju obserwatora. Musi
znajdować się z dala od źródeł ciepła, światła, wstrząsów oraz na takiej wysokości, aby był
na poziomie oczu obserwatora.

Budowa barometru naczyniowo-stacyjnego

Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Wilgotnością powietrza nazywa się zawartość pary wodnej w powietrzu. W meteorologii

do pomiarów wilgotności wykorzystuje się metody:

1. absorpcyjną – wykorzystuje się zjawisko zmiany objętości pary wodnej przy

pochłanianiu pary wodnej przez różne ciała,
2. psychrometryczną – zależność intensywności parowania od niedosytu ciśnienia pary
wodnej,
3. pomiaru temperatury punktu rosy,
4. elektryczną.
Pierwszą z metod wykorzystuje się w higrometrze włosowym. Należy on do podstawowego
wyposażenia stacji meteorologicznej. Służy on do pomiaru wilgotności względnej
powietrza. Podstawową częścią jest pasmo odtłuszczonych ludzkich włosów. Jeden koniec
przymocowany jest górnej części ramki, a dolny do ciężarka. Wydłużenie włosa następuje
przy wzroście wilgotności względnej, skrócenie – przy spadku. Kolejna metoda
wykorzystuje działanie dwóch termometrów stacyjnych. Jeden z nich, tzw. zwilżony, ma
zbiorniczek owinięty batystem zwilżonym woda destylowaną. Woda ze zwilżonego batystu
paruje, obniżając temperaturę termometru. Termometr zwilżony wskazuje niższą
temperaturę niż suchy. Różnica jest tym większa, im mniej pary wodnej jest w powietrzu.
Metoda pomiaru temperatury punktu rosy polega na sztucznym obniżaniu temperatury
w przyrządzie, aż do osiągnięcia pary nasyconej i kondensacji. W metodach elektrycznych
wykorzystuje się higrometry elektrolityczne, które posługują się zależnością przewodności
elektrycznej elektrolitu od wilgotności powietrza.

Budowa higrometru włosowego

Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Parowanie to proces, w wyniku którego para wodna przedostaje się do atmosfery.

Podstawowym przyrządem wykorzystywanym do pomiarów jest umieszczany w klatce
meteorologicznej ewaporometr Piche’a. Zbudowany jest ze szklanej rurki, którą napełnia
się wodą destylowaną, oraz bibuły. Woda znajdująca się w rurce wsiąka w bibułę i z niej
paruje. Różnice poziomu wody między kolejnymi obserwacjami informują o ilości
wyparowanej wody. Pomiarów ewaporometrem dokonuje się najczęściej od połowy
kwietnia do połowy października.
Ewaporometr Piche'a
Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Opady atmosferyczne to woda w stanie ciekłym lub stałym wypadająca z chmur

i docierająca do powierzchni Ziemi. Wyróżniamy następujące rodzaje opadów: deszcz,
deszcz marznący, mżawka, mżawka marznąca, śnieg z deszczem, śnieg, śnieg ziarnisty,
krupy lodowe, krupy śnieżne, ziarna lodowe, pył diamentowy, grad.

Pomiary opadów atmosferycznych polegają na gromadzeniu wody opadowej, a następnie

wyznaczeniu wysokości warstwy wody, która utworzyłaby się na powierzchni gruntu.
Przyrządem najczęściej stosowanym do pomiarów jest deszczomierz Hellmanna. Po
napełnieniu deszczomierza mierzy się opad, przelewając wodę do menzurki. Wynik
odczytuje się w mm.
Budowa deszczomierza Hellmanna
Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Kierunek i prędkość wiatru

Kierunki wiatru
Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Prędkość wiatru wyraża się w metrach na sekundę (m/s). Można ją również podawać
w kilometrach na godzinę. Przyrządy do pomiaru kierunku i prędkości wiatru instaluje się
w ogródku meteorologicznym na masztach od strony północnej. Najczęściej
wykorzystywane są anemometry czaszowe, które w sposób automatyczny zapisują prędkość
wiatru o określonej godzinie. Anemometr czaszowy składa się z krzyżaka, na którym
umocowane są półkuliste czasze. Szybkość obrotu układu jest proporcjonalna do prędkości
wiatru. Do pomiaru prędkości wiatru wykorzystuje się nadal na niektórych stacjach
wiatromierze Wilda. Składa się on z dwóch części:

część ruchoma – płytka prędkościowa – porusza się na tle wygiętego łuku z 8 zębami,
położenie płytki względem zębów pozwala na określenie prędkości wiatru, ster
kierunkowy z kulistą przeciwwagą do określania kierunku wiatru,
część nieruchoma – róża wiatrów z zaznaczonym kierunkiem północnym N, dłuższe
pręty oznaczają kierunki główne: N, S, E, W; pręty krótsze – kierunki pośrednie: NE,
SE, SW, NW.

Anemometr czaszowy
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
Budowa wiatromierza Wilda
Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Usłonecznienie to czas dopływu bezpośredniego promieniowania słonecznego do

powierzchni Ziemi. Do rejestracji usłonecznienia służy heliograf. Główną częścią jest
szklana kula, która skupia promienie słoneczne na umieszczonym w odległości ogniskowej
kartonowym pasku. Jeżeli świeci Słońce, na pasku wypalany jest ślad. Paski zmienia się po
zachodzie Słońca.

Budowa heliografu Campbella-Stokesa

Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Promieniowanie to zjawisko wysyłania fal elektromagnetycznych. To forma przekazywania
energii od jednego ciała do drugiego. Do pomiarów wykorzystuje się najczęściej
pyranometr Molla–Gorczyńskiego. Podłączony do niego miliwoltomierz pozwala na
określenie natężenia poszczególnych rodzajów promieniowania. Aktynometr
Linke‐Feussnera pozwala na pomiar bezpośredniego promieniowania Słońca. Urządzenie
jest wyposażone w filtry Schotte’a, umożliwiające – oprócz pomiarów w pełnym zakresie
widma słonecznego – pomiary natężenia w wydzielonych jego obszarach.

Budowa solarymetru Gorczyńskiego i ustawienie urządzenia do promieniowania bezpośredniego,

rozproszonego i całkowitego
Źródło: U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje,
opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Widzialność to największa odległość, z której:

w porze dziennej czarny przedmiot odpowiednich rozmiarów na powierzchni gruntu

jest jeszcze widoczny na tle nieba lub zmętnienia atmosfery;
w porze nocnej czarny przedmiot odpowiednich rozmiarów na powierzchni gruntu
byłby jeszcze widoczny w sytuacji nocnego oświetlenia, albo jest to największa
odległość, z której widoczne jest jeszcze światło o określonym natężeniu.
Tabelka ze stopniami widzialności i informacjami, czy przedmiot znajdujący się w danej odległości jest
widoczny.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Do przeprowadzania pomiarów widzialności wyznacza się w terenie przedmioty, np.

budynki, wieże, góry. W nocy widzialność określa się za pomocą pojedynczych świateł. Do
pomiarów wykorzystuje się również widzialnościomierz Vaisala.

Zachmurzenie

Podczas obserwacji chmur określany jest ich rodzaj, gatunek, odmiany, cechy dodatkowe,
rodzaj chmury macierzystej oraz zjawiska z nią związane. Zachmurzenie składowe
wyrażone jest ułamkiem określającym to, ile ósmych części nieba pokrywa dana chmura lub
zespoły chmur występujących w momencie obserwacji. Określa się również wysokość
podstawy chmur. Wysokość podstawy chmur to najniższy poziom chmury lub warstwy
chmur nad poziom gruntu (w Polsce podawany w metrach). Określenie wysokości
podstawy oparte jest na ocenie wzrokowej lub pomiarze instrumentalnym
z wykorzystaniem ceilometrów. Coraz częściej wykorzystuje się laserowe mierniki
podstawy chmur.

Obserwacje radarowe i satelitarne

We współczesnych pomiarach wykorzystuje się też radary. Za ich pomocą można śledzić
rozwój i przemieszczanie się zjawisk takich jak huragany. Pomagają opracowywać prognozy
pogody, szczególnie krótkoterminowe.
Anteny i sprzęt radarowy
Źródło: dostępny w internecie: www.pixbay.com, domena publiczna.

Wraz z rozwojem badań kosmicznych zaczęto korzystać z satelitów meteorologicznych. Są

to sztuczne satelity Ziemi przeznaczone do pomiarów, zbierania i przekazywania informacji
o stanie atmosfery. Procesy, które obserwujemy przez satelity meteorologiczne, służą
przede wszystkim meteorologii i hydrologii, dotyczą zarówno atmosfery, jak i powierzchni
Ziemi:

1. atmosfera: chmury, fronty, opad, para wodna, rozkład temperatury, wilgotności, ozonu,
pole wiatru, stabilność atmosfery i wiele innych;
2. powierzchnia Ziemi: temperatura, pokrywa śnieżna i lodowa, wegetacja, dynamika
mórz i oceanów, pole wiatru na powierzchni morza itd.
Stacja meteorologiczna
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com.pl, domena publiczna.

W prognozowaniu pogody w Polsce i Europie wykorzystuje się dane z satelitów

meteorologicznych METEOSAT oraz MSG i NOAA.

Słownik
batyst

cienka, przezroczysta tkanina lniana lub bawełniana o splocie płóciennym

ogródek meteorologiczny

miejsce, w którym wykonuje się pomiary meteorologiczne

miliwoltomierz

woltomierz do mierzenia małych napięć, podający wynik w miliwoltach

Grafika interaktywna

Polecenie 1

Zapoznaj się z poszczególnymi elementami ogródka meteorologicznego.


Ogródek meteorologiczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Za początek ery pomiarów meteorologicznych w Polsce przyjmuje się rok:

 1975

 407 p.n.e.

 1655

 1918

Ćwiczenie 2 輸

Połącz w pary przyrządy pomiarowe z czynnikiem meteorologicznym, który można za ich

pomocą zmierzyć.

opad atmosferyczny ewaporometr Piche'a

parowanie psychrometr Augusta

wilgotność powietrza pluwiograf

temperatura powietrza termometr

Ćwiczenie 3 輸

Na wykresie przedstawiono dane jednego z pomiarów meteorologicznych. Zaznacz nazwę

przyrządu, dzięki któremu zebrano dane i przeanalizuj wykres. Zaznacz nazwę pory roku,
w której zanotowano najwyższe opady.

 Najwyższe opady odnotowano w sierpniu – ok. 75 mm.

 Przyrządem, którym dokonano pomiaru, jest higrometr.

 Przyrządem, którym dokonano pomiaru, jest deszczomierz.

 Najwyższe opady odnotowano w maju – ok. 75 mm.

 Przyrządem, którym dokonano pomiaru, jest anemometr.

Najwyższe opady odnotowano w lipcu – ok. 75 mm.

Ćwiczenie 4 醙

Zdecyduj, czy stwierdzenie jest prawdziwe czy fałszywe.

Stwierdzenie Prawda Fałsz

Obserwacje
meteorologiczne muszą być
prowadzone w jednym
i tym samym miejscu przez
wiele lat bez przerwy,  
w ogólnie przyjętych
warunkach oraz terminach
i przy użyciu tych samych,
sprawdzonych przyrządów.
W stacjach
meteorologicznych
dokonywana jest tylko
 
część pomiarów
i obserwacji
meteorologicznych.
Pomiar temperatury gruntu
i temperatury przy
powierzchni gruntu
 
dokonuje się na
pozbawionym roślinności
poletku.
Ćwiczenie 5 醙

Przeanalizuj poniższe wykresy, a następnie wybierz prawidłowe zdania.

 Najrzadziej zimą wiatr wiał z północy.

 Latem przeważał wiatr z południowego-wschodu.

 Średnia temperatura wiatru w zimie wynosiła -6°C.

 Zimą przeważał wiatr z południowego-zachodu.

Źródło: Wykres – U. Kossowska-Cezak, D. Martyn, K. Olszewski, M. Kopacz-Lembowicz, Meteorologia i klimatologia. Pomiary,
obserwacje, opracowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Ćwiczenie 6 醙
Źródło: A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Ćwiczenie 7 難

Oceń, jaki wpływ na rozwój współczesnej meteorologii mają satelity meteorologiczne.

Ćwiczenie 8 難
Zaznacz heliogram, który został wypalony przez Słońce podczas lata.

 
Źródło: A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‐Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Metody pomiarów meteorologicznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/ technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy: III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury

powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa
synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów. Uczeń:

4) analizuje mapę synoptyczną w celu przedstawienia aktualnego stanu i prognozy pogody.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

wie, czym są pomiary meteorologiczne,

wskazuje metody pomiarów meteorologicznych,
uzasadnia zastosowanie sprzętu służącego do pomiarów meteorologicznych.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, grafika interaktywna, plakaty,

gadająca ściana

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, plenum

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, kartki papieru

w formacie A2, tablica/ flipchart
PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa ma za zadanie zapisać na kartce jak
największą ilość pomiarów meteorologicznych.
Po wyznaczonym czasie grupy kolejno czytają zapisane w grupie nazwy pomiarów.
Reszta grup wykreśla to, co już zostało odczytane. Na plenum odczytane zostają
wszystkie zapisy i poddane ocenie, czy są prawdziwe. Każda grupa czyta tylko te,
których jeszcze wcześniej grupy nie przeczytały. Wygrywa grupa, która podała
najwięcej właściwych pomiarów meteorologicznych.
Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji. Uczniowie
zapoznają się z treścią wstępu e‐materiału i celami lekcji.

Faza realizacyjna

Uczniowie zapoznają się z tekstem bloku tematycznego. Następnie nauczyciel dzieli

uczniów na osiem grup lub w pary. Zapisuje na arkuszach papieru w formacie A2
nazwy pomiarów meteorologicznych: 1) temperatura powietrza, 2) opady
atmosferyczne, 3) kierunek i prędkość wiatru, 4) ciśnienie atmosferyczne, 5)
wilgotność powietrza i parowanie, 6) usłonecznienie, 7) promieniowanie, 8)
zachmurzenie i widoczność. Każda grupa opracowuje plakat, rozpisując graficznie
treści z e‐materiału i grafiki interaktywnej oraz przedstawia sprzęt pomiarowy,
opisując jego działanie.
Po wykonaniu plakatów wywieszane są wszystkie plakaty w różnych miejscach sali
i metodą „gadającej ściany” przedstawiane są przez uczniów kolejne pomiary
meteorologiczne.
Nauczyciel podsumowuje wyniki prac i prowadzi miniwykład na temat współczesnych
metod badań meteorologicznych za pomocą obserwacji radarowych i satelitarnych. Na
plenum wspólnie zapoznają się z treściami grafiki interaktywnej, dopełniając wiedzę
o zasadności pomiarów meteorologicznych i trudnościach z nimi związanych.

Faza podsumowująca

Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza

do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia
z e‐materiału.
Omówienie wyników ćwiczeń.
Nauczyciel pyta o ewentualne trudności. Uczniowie dzielą się swoimi
doświadczeniami.

Praca domowa

Zaprognozuj pogodę lub opisz jej stan w danym momencie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafikę interaktywną można zastosować w grywalizacji – uczniowie podzielenie na

niewielkie grupy próbują zgadnąć na podstawie zdjęć przyrządów do pomiarów, jak nazywa
się dane urządzenia i w jaki sposób funkcjonuje.