VAKA ANALİZİ

VAKA ADI: MARİA/ 59-67 SAYFALAR ARASI

ELİF YÜCEEL
190444025
İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ
2.SINIF
GİRİŞ

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocukluk çağında başlayan, etkisi tüm
bir yaşama yayılabilen aşırı hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik olarak kendisini gösteren
psikiyatrik bir bozukluktur. DEHB görülme sıklığı çocuklukta % 8, ergenlikte % 6 ve yetişkinlikte %
4’tür. DEHB sahip birçok birey bu sorunlarla hastalığının farkına varmadan hayatını sürdürmektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite ikisi bir arada görülmeyebilir. Yapılan araştırmalara göre DEHB
kızlarda dikkat eksikliği, erkeklerde ise daha çok hiperaktivite olarak kendisini gösterir. DEHB,
bireyin günlük yaşamındaki sosyal ilişkilerini, okul ve iş hayatını olumsuz etkiler. Çocuklukta
genellikle öğrenme güçlüğü sorunu ile karşılaşılırken yetişkinlikte ise iş hayatında ve sosyal hayatında
problemlerle karşılaşırlar. DEHB olan bireyler rutin bir işte çalışmakta zorlanırlar. DEHB sahip
bireyler detaylara dikkat etmez, verilen yönergelere uyum sağlayamaz ve organize olmakta problemler
yaşarlar. Ayrıca bu bireyler günlük rutin işlerini planlamada sorun yaşadığı için işlerini yapamaz. Eğer
rutin bir işte çalışıyorsa sabahları işe geç kalmak, işleri sürekli ertelemek, işleri bir türlü sıraya
koyamamak gibi sorunlar yaşarlar. Başladıkları bir işte dikkatleri dağıldığı için kolayca sıkılırlar ve
bitirmekte zorlanırlar. Bir işi bitirmeden diğer işe atlayan istikrarsız kişilik özelliklerine sahiptirler.
Birey odaklanmakta sorun yaşar, dikkatini bir süre toplayabilse bile dikkatini korumakta zorlanır.
Genellikle anlatılanları dinlemeyerek kendi hayal dünyasında hayallere dalarlar. Karar verme
konusunda zorluk yaşarlar ve kararlarında sapmaya meyillilerdir. DEHB sahip bireyler ne kadar zeki
olduğunu kesinlikle bilmediğine dair hissiyata kapılırlar. DEHB hastalarının tedavisinde en sık
kullanılan yöntemlerden biri ilaç tedavisidir. Onun dışında eğitim, davranışsal değişiklik ve
psikoterapi de tedavi için etkili yöntemlerdir çünkü DEHB olan bireyler dıştan bir yapılandırmaya
ihtiyaç duyarlar. Biz bu noktada dikkat dağınıklığı, odaklanma güçlüğü, sapmaya meyilliliği, hayal
dünyasının genişliği, başladığı işi bitirememe gibi sorunlarla karşılaşan yetişkin bir bireyi
inceleyeceğiz.
TARTIŞMA

Maria, sorunun ne olduğunu tam olarak bilmeden hayatını sürdürmektedir. Yapılan araştırmalar
sonucunda, DEHB sahip birçok birey bu hastalığın farkına varmadan hayatını sürdürdükleri
belirtilmiştir. Maria istediği şeyleri yapmanın içinden gelmediğini söylemiştir. Yapılan araştırmalar
sonucunda; DEHB sahip bireylerin işlerini organize edemedikleri, işlerini planlamada ve bir işe
başlamada zorluk yaşadıkları belirtilmiştir. Maria doktora tezini yıllardır tamamlayamamıştır. Yapılan
araştırmalar sonucunda, DEHB sahip bireyler işlerini sürekli erteledikleri ve başladıkları bir işi
bitirmekte zorlandıkları belirtilmiştir. Maria düzenli bir iş yerine, gidiş geliş saatleri esnek bir işte
çalışmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda, DEHB sahip bireylerin düzenli bir işte çalışmakta
zorlandıkları ve işlerini planlı yürütmekte zorlandıkları belirtilmiştir. Maria uzun zamandır bir egzersiz
kliniği açmak istemektedir fakat hala açmak için bir adım atmamıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda,
DEHB sahip bireyler işlerini organize etmekte ve bir işe başlamakta sorun yaşadıkları belirtilmiştir.
Maria aslında evlenmesi gereken kişi yerine farklı bir kişi ile evlenmiştir. Yapılan araştırmalar
sonucunda, DEHB sahip bireylerin sapmaya meyilli oldukları belirtilmiştir. Maria derslerinde aslında
başarılıymış fakat pencereden dışarısını izlemek daha çok dikkatini çekiyormuş. Ve kayıplara karıştığı
bir hayal dünyasının olduğunu söylemiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda, DEHB sahip bireylerin
dikkatlerinin kolayca dağıldığı ve kendi hayal dünyalarının çok geniş olduğu belirtilmiştir. Maria
aslında üniversitede çok başarılıymış fakat aptal mıyım zeki miyim bilmiyorum demiştir. Yapılan
araştırmalar sonucunda; DEHB sahip bireylerin, ne kadar zeki olduğunu kesinlikle bilmediğine dair
genel hissiyata kapıldıkları belirtilmiştir. Maria hiperaktif bir çocuk olmak yerine uslu bir kız
olduğunu söylemiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda, DEHB sahip bireylerde dikkat eksikliği ile
hiperaktivite birlikte görülmeyebileceği ve özellikle kızlarda daha çok kendisini dikkat eksikliği olarak
gösterdiği belirtilmiştir. Maria bir işe başlıyormuş ve sonra dikkati başka bir yöne çekiliyormuş daha
sonra başladığı bir şeyin sonunu getiremeden başka bir işe geçiyormuş. Yapılan araştırmalar
sonucunda; DEHB sahip bireylerin istikrarsız oldukları, dikkatlerinin kolayca dağıldığı ve başladıkları
bir işi bitirmeden başka bir işe geçtikleri belirtilmiştir. Maria kitap okurken çok yavaş okuyormuş ve
sayfanın ortasında dikkati dağılıyormuş. Yapılan araştırmalar sonucunda, DEHB sahip bireylerde
odaklanamama ve dikkat problemi olduğu belirtilmiştir. Maria hayatını çok iyi iyi dengelemiştir ve
insan ilişkilerini olumsuz etkilemesine izin vermemiştir. Fakat Maria istediği şeyleri yapmaya karar
verme ve başlama konusunda yetersizdir. Maria’daki bu belirtiler sonucu DEHB olduğuna varılmıştır.
DEHB’nin tedavisinde öncelikle ilaç tedavisine başvurulur. Fakat yapılan çalışmalar sonucu
yetişkinlerin %85’inde ilaç tedavisi etkiliyken %15’inde ilaç tedavisi fayda etmediği görülmektedir.
Maria’da da uygulanan ilaç tedavisi etki göstermemiştir. Onun dışında eğitim, davranışsal değişiklik
ve psikoterapi de DEHB tedavisi için etkili yöntemler olduğu belirtilmiştir. Maria’nın tedavisinde de
eğitim, davranışsal değişiklik ve psikoterapi etkili olmuştur. Maria’nın tedavisinde zamanını
yapılandırması için; listelerin, hatırlatıcıların, programların ve işlerini küçük parçalara ayırmanın
faydası büyük olmuştur. DEHB olan bireylerin dıştan bir yapılandırmaya ihtiyaç duydukları
belirtilmiştir. Maria dıştan birinin onu aktif ve teşvik edici şekilde yönlendirmesi, hedeflerini
hatırlatması kısacası koçluk edilmesi DEHB tedavisinde etkili olmuştur.

SONUÇ

Sonuç olarak, Maria’nın çocukluktan beri dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğu
görülmektedir. Geniş hayal gücü, kitap okuma tarzı, sapmaya meyilli oluşu, istikrarsızlığı, dikkat ve
odaklanma problemi vb. tüm belirtiler DEHB sahip olduğunu göstermektedir. Maria %15 olarak
görülen ilaç tedavisinin etkili olmadığı kısımda yer alıyordu. Maria eğitim, davranışsal değişiklik ve
psikoterapi tedavisi ile DEHB’yi çok iyi tanıdı ve hastalığı ile barışık yaşamayı öğrendi. Artık
kendisinde bir sorun olduğunu düşünmüyordu. Kendine bakışını ve hayatındaki kararları yeniden
düzenledi. Doktora tezini aslında hiç yazmak istemediğini fark etti ve tezini tamamlamadı. İstediği
egzersiz kliniğini açtı ve işi çok başarılı oldu. Gerçekten yapmak istediği bir şeyde başarılı olmak,
Maria’nın yeteneklerinin farkına vararak kendi içinde nasıl çalışacağına dair farkındalık geliştirmesine
yol açtı.

KAYNAKÇA

 https://pdfkitapdunyam.com/dikkat-eksikligi-bozuklugu-kitabini-indir/
 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/975650
 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115158
 https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
 https://www.medicalpark.com.tr/dikkat-eksikligi/hg-2289
 https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/hiperaktivite/
 https://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/33/eriskin-dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite-
bozuklugu