T.

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ
İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI

MATEMATİK DERS KİTABI İNCELEME ÖDEVİ

Hazırlayan: Rabia Karabağ

Sınıf: 3
No: 190444020
6. SINIF MATEMATİK DERS KİTABI İNCELEME RAPORU

6. Sınıf Matematik Ders Kitabının 5.2.2 , 5.2.3 , 5.2.4 5.2.5 ve 5.2.6 Maddelerine Göre
İncelenmesi

5.2. Görsel ve Yazılı Unsurlar

“5.2.2. Görseller anlaşılır ve net olmalıdır.”

 Görseller ve içinde kullanılan ögeler yüksek çözünürlük ve kalitede olmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

Syf70 syf72

Syf72 syf126

Syf130
 syf355 syf356

OLUMLU ÖRNEKLER

syf149 syf186

syf201

Kitaptaki 70,72, 126,130,355 ve 356. sayfalarda bulunan görsellerde çözünürlük kalitesinin

düşük olduğu, sayfa 355 ve 356’daki örneklerin üzerinde yazan rakamlar ve yazıların dahi
okunmasında güçlük yaşandığı görülmektedir.

Kitaptaki 149, 186 ve 201. sayfalardaki görseller ise çözünürlük kalitesinin net olduğu
örneklerdendir.
  Görseller verilmek istenen mesajı açık bir biçimde iletebilmelidir.

OLUMLU ÖRNEK

syf15

Kitapta sayfa 15’te verilen örnekte saksıya kaktüs dikildiği, ilk ay ana gövdeden iki küçük kaktüs
çıktığı sonraki ayda da yeni gövdelerden iki tane kaktüs gövdesi çıktığı söylenmekte olup sorunun
görseli incelendiğinde içerikle tutarlı olduğu görülmektedir.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

Syf20

Kitapta sayfa 20’de verilen örnekte dikdörtgen bir kâğıdın sürekli ikiye katlandığında kâğıdın ilk
kalınlığı ile bir sonraki katlandığı haldeki kalınlığı arasındaki değişme incelenmek istenmiştir fakat
görsele bakıldığı zaman bir çocuğun uzayda kağıtların üzerine basarak başka bir gezegene gittiği
görülmektedir. Görselin verilen örnekle hiçbir alakası olmadığı tespit edilmiştir.
 Syf71

Kitapta sayfa 71’te verilen örnekte belli uzunlukta boyutları verilen bir cep telefonunun arka
kısmına kare güneş panelleri konulacağı zaman bu güneş panellerinin bir kenarının uzunluğunun nasıl
hesaplanacağı sorulmuştur. Fakat görsel incelendiğinde bir dünyanın etrafında birkaç güneş paneli ve
ağaç olduğu ve bu görselin soruya pek uymadığı görülmektedir. Eğer görselde soruya uygun olarak bir
telefon resmi ve arka tarafına koymaya uygun olacak güneş panelleri verilse idi görsel soruya daha
uygun olabilirdi.

Syf84

Kitapta sayfa 84’te verilen örnekte kullanılan görselin ayran şişesi olduğu söylenmektedir fakat eğer
ayran şişesi olduğu soruda verilmese idi öğrenciler bunun süt şişesi veya deterjan şişesi olduğunu
düşünebilirdi. Bu açıdan daha anlaşılır bir görsel kullanılsa daha iyi olabilirdi.
 Syf243

Kitapta sayfa 243’te verilen örnekteki görselin kumbara olduğu soruda belirtilmiştir fakat görsel
kumbaradan çok ahşap bir sandığa benzemektedir. Soruda kumbaraya daha çok benzeyen bir görsel
kullanılabilirdi.

 Görseller ve görsellerin içinde yer alan yazılı unsurlar okunabilir, belirgin ve anlaşılır
olmalıdır.

OLUMLU ÖRNEK

Syf 142

Kitapta sayfa 142’de verilen örnek incelendiğinde görselin içindeki ayakkabılarda ve elbiselerde
belli yüzdelikte olan indirim yazılarının belirgin, anlaşılır şekilde olduğu ve öğrenciler tarafından
rahatlıkla okunabildiği görülmektedir.
OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf356 syf355

syf210 syf195

syf 60 syf 96
Sayfa 356 da verilen su faturası örneğinde faturanın içinde yazan hiçbir yazı ve rakam
okunmamaktadır. Sayfa 355 teki dereceli su kabı olan örnekte kapta yazılı olan dereceler
okunmamaktadır. Sayfa 210 da bulunan taksimetre örneğinde sol alt köşedeki yazılar hiç
okunmamakta toplam ücret yazısı ise zor okunmaktadır. Sayfa 195’te içeceklerin üzerindeki yazılar
okunmamakta, sayfa 60’ta mektubun içindeki yazı okunmamakta sayfa 96 da ise dağın üzerinde olan
yazı okunmamaktadır.

 Görsellerde öge eksikliği bulunmamalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf144

Sayfa 144 teki örnekte beşer adet boş kavanoz olduğu söylenmiş fakat görselde sadece bir adet
kavanoz verilmiştir.

syf71

Sayfa 71’deki örnekte cep telefonu ve arkasına yerleştirilmek için gerekli güneş panellerinden
bahsedilmiş fakat görselde cep telefonu ve arka kısmına sığacak boyuttaki güneş panelleri
verilmemiştir.
 syf86

Sayfa 86 daki örnekte kumbara ve içine atılacak paradan bahsedilmiştir fakat para örneği resimde
bulunmamaktadır.

syf161

Sayfa 161’deki örnekte çocuğun 3 fidanı suladığı söylenmektedir fakat görselde sadece 1 fidan
görülmektedir.

syf350

Sayfa 350 deki örnekte çay bardağı ile su şişesini doldurmaktan bahsedilmiş fakat görselde su
şişesine yer verilmemiştir.

OLUMLU ÖRNEK
 syf193

Yukarıdaki örnekte 15 adet gül ve 12 adet papatya ile hazırlanacak çiçek sepetinden bahsedilmiştir
ve görsel incelendiğinde sayılar bu çiçeklerin sayısına uymaktadır.

 Orijinal sanat eserleri, fotoğraflar vb. unsurlar bütünlüğü bozulmadan, eksiksiz olarak
verilmelidir.

syf60

Kitaptaki sayfa 60’ta bulunan orijinal görsel bütünlüğü bozulmayacak şekilde verilmiştir.
“ 5.2.3. Tasarımsal ögelerdeki çizgi, boyut, doku, renk, ışık, gölge, tonlama, perspektif
vb. unsurlar öğrenmeye katkı sağlayacak şekilde kullanılmalıdır.”

 Görseller kolay algılanabilecek büyüklükte olmalıdır.

syf72

 Sayfa 72’de verilen görsellerin yeşil ve kırmızı mercimek olduğu soruda belirtilmeseydi
öğrencilerin çözünürlüğü az ve resim küçük olduğu için bunların mercimek olduğunu anlaması
oldukça güç olurdu.

“5.2.4. Görsel ve görseli oluşturan ögeler öğrenci gelişim seviyesine uygun olmalıdır.”

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf20

Kitapta sayfa 20 de verilen görselde uzayda dünyanın üzerinde bulunan bir çocuğun kağıtların
üzerine basarak başka bir gezegene doğru gitmekte olduğu görülmektedir. Böyle bir şeyin
gerçekleşmesi mümkün değildir, insanlar uzayda nefes alabilecekleri uzaya uygun özel kıyafetler
giymeden günlük kıyafetlerle dolaşamazlar. Bu örnek öğrencinin gelişim seviyesine uygun değildir.
 syf133

Sayfa 133te verilen bu örnekte bir çocuk tek başına ıssız bir yerde yürümektedir. Çocukların
yanlarında ebeveynleri olmadan tek başlarına ıssız bir yerde yürümeleri oldukça tehlikelidir bu yüzden
bu resim çocukların gelişim seviyesine uymamaktadır.

syf144 syf160

Sayfa 144 ve 160’ta verilen örnekler çocukların gelişim seviyesine uymamaktadır çünkü pillere elle
doğrudan temas etmek pillerin içerdiği radyoaktif maddelerden dolayı insan sağlığına oldukça
zararlıdır ve çocuklara yanlış örnek olmaktadır.
“5.2.5. Görsel ve görseli oluşturan ögeler hata içermemelidir.”

 Görsellerde yükseklik, genişlik ve derinlik özellikleri açısından perspektif hataları

bulunmamalıdır.

syf270

Yukarıdaki örnekte yükseklik genişlik ve derinlik özellikleri açısından perspektif hataları

bulunmamaktadır bu yüzden görsel bu maddeye uygun bir örnek olarak verilebilir.
Bunun haricinde kitapta bu maddeye uymayan bir örnek bulunmamaktadır.

 Görseller ışık kaynağına uygun şekilde çizilmeli, tonlama ve gölgelendirmede ışık kaynağının
konumu göz önünde bulundurulmalıdır.

Kitaptaki tüm görseller incelendiğinde görsellerin bu maddeye uygun oldukları görülmektedir.

 Nesne ve varlıklar birbirlerine göre oran ve orantı bakımından uygun bir şekilde verilmelidir.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf20

 Sayfa 20 de verilen örnekte çocuk bir gezegenden diğer gezegene üzerine bastığı kağıtlar
vasıtasıyla geçmektedir. Fakat iki gezegen arası uzaklık oldukça fazla olduğundan çocuğun üzerine
bastığı kâğıdın büyüklüğü ile üçüncü kâğıdın büyüklüğü arasında daha fazla fark olmalıdır. Üç kâğıdın
boyutları birbirine yakındır fakat oran orantı açısından bakacak olursak 3. kâğıdın 1. kâğıttan çok daha
küçük olması gerekmektedir. Bu yüzden görsel bu maddeye uymamaktadır.
 syf71

Sayfa 71’deki görsel incelendiğinde görselde bir tane dünya ve dünya üzerinde birçok güneş paneli,
ağaç ve rüzgâr gülü olduğu görülmektedir. Dünyanın kocaman bir gezegen olduğunu bildiğimiz için
güneş paneli ve geri kalan tüm nesneler dünyanın yanında küçücük kalacaktır fakat resimde dünyadan
biraz küçük olduğu görülmektedir. Bu oran orantı açısından yanlış bir gösterimdir.

syf88

Sayfa 88’deki görsel incelendiğinde gezegenlerin boyutlarının birbirinden farklı fakat büyüklük
olarak yakın olduğu görülmedir. Oysaki Jüpiter Satürn’den Dünya ise Venüs’ten oldukça büyüktür.
Bu yüzden bu görselde nesneler oran orantı bakımından birbirine uygun olarak verilmemiştir.

 Görsellerde anatomik bozukluklar olmamalıdır. Sanatsal yaklaşımlar bundan ayrı

değerlendirilmelidir.

Kitaptaki tüm görseller incelenmiştir fakat anatomik bozukluk olan bir görsele rastlanılmamıştır.
 Görseller konunun niteliğine bağlı olarak gerçek durumları yansıtıcı nitelikte olmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf20
syf20

Kitapta sayfa 20’deki örnekte uzayda bir çocuğun kağıtların üzerinde yürüyerek dünyadan başka bir
gezegene gittiği görülmektedir. Böyle bir durum gerçek hayatta söz konusu değildir. Bu örnek gerçek
durumları yansıtıcı bir örnek değildir.

syf35

Kitapta sayfa 35’teki örnekte elde tutulmakta olan bir dünya ve bu dünyaya bağlı olan musluktan
akan dünya damlacıkları görülmektedir. Bir insanın dünyayı elinde tutması mümkün olmamakla
beraber böyle bir durum gerçek hayatta söz konusu değildir. Bu örnek gerçek durumları yansıtıcı bir
örnek değildir.
 syf115

Kitapta sayfa 115’teki örnekte ağaç yapraklarından yapılmış bir fabrika ve kenarlarında rüzgâr
gülleri görülmektedir. Bir fabrikanın ağaç yapraklarından yapılması mümkün değildir ve böyle bir
durum gerçek hayatı yansıtmamaktadır.

syf71

Kitapta sayfa 71’teki örnekte bir dünya görülmekte fakat dünyanın etrafında güneş panelleri, rüzgâr
gülleri, ağaçlar ve bulutlar dünyayla bitişik şekildedir. Dünya bir gezegen olduğu için uzaydadır ve
güneş paneli, ağaç gibi tüm nesneler dünyadan oldukça küçük ve dünyanın içinde yer almaktadır. Bu
resmin gerçek hayatla bir alakası yoktur ve gerçeği yansıtmamaktadır.
OLUMLU ÖRNEKLER

syf190

Kitapta sayfa 190’daki örneğe baktığımız zaman bir çocuğun annesiyle çamaşır makinesine koymak
için ne kadar deterjan kullanması gerektiği ile ilgili kurdukları diyalogları görmekteyiz. Gerçek
hayatta bir çocuğun annesiyle böyle bir diyalog kurması çok doğaldır ve rastlanılabilir bir durumdur.

syf201

Kitapta sayfa 201’deki örnekte dünyanın en hızlı koşucularından biri olan Hüseyin Bolt’tan
bahsedilmekte olup verilen örnekte de Hüseyin Bolt’un yarışlardaki bir fotoğrafı kullanılmıştır. Bu
görsel gerçek durumları yansıtan bir görseldir.
 Görsellerde simetrik ve asimetrik denge uygun şekilde kullanılmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf41 syf71

syf107 syf301

Sayfa 41, 71, 107 ve 301 deki örnekler incelendiğinde görsellerin simetrik ve asimetrik
dengeye uygun şekilde kulanılmadığı görülmektedir.
 OLUMLU ÖRNEK

syf277

 Kitapta sayfa 277 deki örnek incelendiğinde bu görselin simetrik ve asimetrik dengeye uygun
şekilde kulanıldığı görülmektedir.

 Nesnelerin göze olan uzaklığına ve yakınlığına, göz hizasından aşağıda ve yukarıda oluşuna göre
çizgi, yüzey, renk değişikliklerini yansıtan ölçü ve oranlar doğru kullanılmalıdır.

Kitaptaki tüm örnekler incelendiğinde bu maddeye uymayan bir örneğe rastlanılmamıştır.

“5.2.6. Yazılı unsurlar, genel tasarım ilkelerine ve Yönetmelik’te belirlenmiş ilkelere

uygun olmalıdır.”

 Metin tüm bileşenleriyle temel tasarım ilkeleri göz önünde bulundurularak öğrenmeyi destekleyen
ve kolay anlaşılabilir şekilde tasarlanmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf184
Kitapta sayfa 84’teki örnek incelendiğinde fire vermek sözcüğünün soruda kullanıldığını görüyoruz.
6. Sınıf düzeyindeki bir öğrenci fire vermek sözcüğünün ne anlama geldiğini bilemeyebilir bu sebeple
soruyu anlamada güçlük çekebilir.

syf14

Kitapta sayfa 14’teki örnek incelendiğinde soruda parantezli işlemlerin sonuçlarını bulunuz yazısını
gören öğrenciler işlemlerin tamamını yapmak yerine sadece parantez içindeki işlemlerin çözümünü
yapabilir dolayısıyla soru biraz daha açık şekilde yazılmalıydı.

 Yazıda karakter büyüklüğü ilgili yönetmelik hükümlerinde belirtildiği şekilde olmalı; metin
kısımlarının başlıkları dışında kalan bölümlerinde resim altı yazıları, dipnotlar ve benzeri
kullanılan yazılar hariç ilkokul 1’inci sınıflar için yirmi, 2’nci sınıflar için on sekiz, 3’üncü
sınıflar için on dört, 4’üncü sınıflar için on iki, ortaokul 5’inci sınıflar için on bir, daha üst
sınıflar için ise on puntodan daha küçük puntoda harfler kullanılmamalıdır.

Kitaptaki tüm metinler incelendiğinde karakter büyüklüğünün 6. Sınıftaki bir çocuğun gelişim
seviyesine uygun olarak 10 punto ya da daha küçük puntoda yazıldığı görülmüştür. Bu maddeye
uymayan örnek bulunmamaktadır.

 Seçilen yazı tipi öğrenci düzeyine uygun ve kolay okunabilir nitelikte olmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

Sayfa 14’teki cümle incelendiğinde

kullanılan yazı tipi ve içindeki renk öğrenci
tarafından kolay okunabilir nitelikte değildir.
 Metinlerde dizgi hatası bulunmamalıdır.

Kitaptaki tüm metinler incelendiğinde hiçbir dizgi hatasına rastlanılmamıştır.

 Metin içerisinde vurgulama amaçlı olarak büyük harf kullanılmamalıdır.

Kitabın tamamı incelendiğinde metin içerisinde vurgulama amaçlı olarak büyük harf kullanılmadığı
görülmektedir. Vurgulanmak istenen kelime veya cümlelerin küçük harfler kullanılarak ve normalden
daha kalın yazı puntosu kullanılarak verildiği görülmektedir. Aşağıda görülen sayfa 60 ve sayfa 199
daki örnekler buna uygun olarak gösterilebilir.

OLUMLU ÖRNEKLER

syf 60

syf199
 Paragraflar arası boşluklar satır arası boşluklardan fazla olmalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf20

syf 20

Sayfa 20’deki örnekler incelendiğinde paragraflar arasındaki boşlukların satırlar arasındaki

boşluklardan fazla olmak yerine eşit olduğu görülmektedir.
 Metinlerde tipografi tasarım hataları (sözcüklerin ve harflerin aralarında yeterli ve dengeli
boşluk bırakılmamasından kaynaklı sıkışık metin tasarımı vb.) bulunmamalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf24

syf351

syf88

syf29

syf 56
 syf87

Sayfa 24,29,56,87,88 ve 351’deki örnek incelendiğinde sarı renkle altı çizili olan sözcükler
arasındaki boşlukların diğer sözcükler arasındaki boşluklardan daha geniş olduğu görülmektedir.

syf184

syf312

Sayfa 184 ve 312’deki örnek incelendiğinde altı sarı renkle çizilmiş olan cümleler arasındaki
boşluğun fazla büyük, kırmızı renkle çizilmiş olan cümleler arasındaki boşluğun fazla dar olduğu
görülmektedir.
 Tutarsız boşluklar nedeniyle okumanın kesintiye uğramaması için otomatik tam bloklama
(yanlardan hizalama) yapılmamalıdır.

OLUMSUZ ÖRNEKLER

syf 218 syf 275

syf289
syf324 syf349

syf168

syf 17
 syf96

syf289 syf105

Kitaptaki sayfa 17, 96, 105, 168 218,275,289,324 ve 349 daki örnekler incelendiğinde bu maddeye
uymadıkları görülmektedir.

 İçerikte görseller takibi kolay olacak şekilde numaralandırılmalı ve numaralandırmalar her

temanın/ünitenin sıralamasına uygun olacak şekilde yeniden başlamalıdır.

Kitaptaki tüm örnekler incelendiğinde görsellerin takibi kolay olacak şekilde numaralandırıldığı ve
ünite sıralamasına göre uygun olduğu görülmektedir