Bilim ve Araştırma Etiği

BÜT ÖDEVİ
BİLGE ÇİMEN – 190444040- İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ 3.
SINIF ÖĞRENCİSİ
 GİRİŞ

Araştırmacıların Sorumlulukları Nelerdir?

Hayatın her alanında etik ilkeler olduğu gibi bilim ve araştırmada da etik ilkeler bulunmaktadır.
Bilimsel araştırma yapan araştırmacılarında sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar katılımcılara
karşı ve topluma karşı olarak iki kategoride ele alınabilir.

Bu sorumlulukların dışında bilimsel olarak etik ilkeler bulunmaktadır. Bunlar;

Gerçeğe uygunluk, Katılımcılara zarar vermeme, Bilgilendirilmiş onam, Araştırmacının sorumluluk ve

hakları, Araştırma yazarlarının tanımlanması, Alıntı yapmada uygunluk ve etik ilkelere uyma olmak
üzere yedi maddeden oluşur.

1. Gerçeğe Uygunluk İlkesi

Yapılan araştırma gerçek olmalıdır. Araştırma sürecinde ya da sonucunda ulaşılan veriler

çarpıtılmamalıdır.

2. Bilimsel Araştırmanın Katılımcılara/ Deneklere Zarar Vermemesi

Herhangi bir araştırma yapılırken katılımcılara zarar vermemelidir. Araştırma sürecinde araştırmaya ve
bilime katkı sağlayacak olan katılımcıların ya da hayvanların sağlığına zarar verecek herhangi bir
teşebbüste bulunmamalıdır.

3. Bilgilendirilmiş Onam

Bir bilimsel araştırmada araştırmaya katılan katılımcıların neyle karşılaşacağı konusunda

bilgilendirilmesi gereklidir. Bu katılımda gönüllülük esastır.

4. Araştırmacının Sorumluluk ve Hakları İlkesi

Araştırma sonucunda oluşabilecek durumlar üzerinde toplumun bilgilendirilmesi gereklidir.

Araştırmacıların topluma karşı böyle bir sorumluluğu vardır.

5. Araştırma Yazarlarının Tanımlanması İlkesi

Bir araştırmada emek eden ve çalışmaya aktif olarak katılan tüm yazarların açıkça belirtilmesi gerekir.

6. Kaynak Gösterme ve Alıntı Yapmada Bilimsel Yöntemlere Uygunluk İlkesi

Makalelerde ya da araştırma çalışmalarında başka kaynaklardan alıntı yapıldığında kaynakçada,

belirlenen standartlara uygun olarak, yer verilmelidir.

7. Bilim İnsanı Olma ve Akademik Etkinliklerde Bilime ve Etik İlkelere Uyma İlkesi
Bilimsel araştırmalar yapan araştırmacılar çalışmalarında etik ilkelere dikkat etmelilerdir. Bilim
camiasının bu çalışmalarla oluştuğunun bilincinde olarak tüm etik ilkelere dikkat etmeleri
gerekmektedir.

Etik ilkelere dikkat etmek araştırmacıların sorumluluğu olsa da her araştırmacı bu etik ilkelere dikkat
etmez ve bunun sonucunda etik dışı davranış dediğimiz davranışlar ortaya çıkar.

Etik Dışı Davranışlar ve Etik İhlaller

 Bir araştırma için en önemli unsur araştırmanın konusudur. Araştırmacılar bazen başkalarının
düşüncesini sanki kendi düşünceleriymiş gibi araştırma yapmaları çok sık rastlanan bir
durumdur.
 Araştırma sürecinde araştırmacının deneyimsiz ya da fazla bilgi sahibi olmasından kaynaklı
hatalar ortaya çıkar. Bunun yanında araştırmaya katılan katılımcılara yeterli bilgi
vermediklerinden dolayı kaynaklı sorunlar çıktığı görülmektedir.
 Çalışmanın yazım ve yayım aşamasında hiç yapılmayan çalışmaların yapılmış gibi
gösterilmesi, bulunan sonuçların şişirilmesi ve araştırmaya hiç katkısı bulunmayan insanların
yazarlar kısmında adının geçmesi gibi hatalar da bulunmaktadır.

Etik Dışı Davranışlar

 Aşırmacılık
 Uydurmacılık
 Çarpıtma
 Yayın Tekrarı
 Dilimleme
 Destekleyenleri Belirtmeme
 Yazarlık Hakkı

1. Aşırma

Başkalarına ait olan araştırmalardan kaynak göstermeden alınan bilgilere denir.

 Korsanlık: Başka birisine ait çalışmaları onların izni olmadan verileri alarak sanki kendi
çalışmasıymış gibi gösterilmesidir.
 Fotokopi: Başka kaynaklardan hiçbir değişiklik yapmadan bir parçasının alınmasıdır. Hiçbir
atıfta da bulunmazlar.
 Fazla Mükemmel Alıntı: Alıntıda atıf yapılması fakat doğrudan alıntı yaptığını
göstermemesidir.
  Unutulan Atıf veya Yanlış Bilgilendirme: Alıntı yapılan kaynağın belirtilmemesi veya verilen
bilgilerin eksik verilerek kaynağa ulaşılmasının engellemesidir.
 Mevcut Yazı: Yapılan alanyazın çalışmasında çıkan verileri atıf yapmadan kullanmaktır.
 Becerikli Atıf Yapma: Yazarın tüm kaynaklara atıf yapması, uygun atıf yapsa da çalışmanın
orijinal bir fikir içermemesidir.
2. Uydurma

Aslında elde edilmemiş verilerin sanki yapılan çalışmalarla elde edilmiş gibi yansıtılmasıdır.

3. Saptırma veya Çarpıtma

Bir çalışmanın sonucunun bilinçli olarak değiştirilmesidir.

4. Yayın Tekrarı

Aynı araştırmayı ufak değişikler yaparak başka dergilerde yayınlanmasıdır.

5. Dilimleme

Bir araştırmanın sonucu tek bir makaleyle anlatılabilecekken gereksiz yere makaleyi bölmektir.

6. Destekleyenleri Belirtmeme

Yapılan çalışmada çalışmaya destek olan herkesin adının ya da kurumun açıklanmamasıdır.

7. Yazarlık Hakkı / Hayali Yazarlık

Araştırma sürecinde bulunmayan kişilerin bir tanıdık olması sebebiyle ya da ünvanları ve

konumlarından dolayı araştırmanın yazarlar bölümüne dahil edilmesidir.

Bilimde Etik Dışı Davranışların Nedenleri

 Her şeyde eğitim önemli olduğu için etik dışı davranışlarında temel sebeplerinden birisi
eğitimin yetersiz olmasıdır. Bir araştırma sürecinde kişilerin uyması gerekenleri anlatan bir
eğitim verilseydi en azından her birey bilinçli olurdu.
 Etik dışı davranışlar bilim dünyasında hızla yükselmek için ve nitelikli bir araştırmacının
yayın sayısının çokluğuyla belirlendiği için hızlı yayınlar yaparken özgün olmayan
çalışmalara rastlanılıyor. Böylece etik dışı davranışlara davetiye çıkarılmış oluyor.
 Diğer bir etken ise maddi kaynağın yetersiz olması ve etik ihlallerin yaptırımın caydırıcı
olmamasıdır.

Etik Dışı Davranışların Engellemesi İçin Neler Yapılabilir?

 Etik dışı davranışların başlıca nedenleri bir makale hazırlanırken danışmanından hakemine
kadar bu makaleye katkısı olan kişilerin etik dışı davranışlar konusunda yeterince bilgili
 olmamasıdır. Ayrıca bir kültür olarak bilimsel çalışmalarda etik ilkelere yeterince önem
verilmemesidir. Birkaç kişinin etik ilkelere dikkat etmesinden ziyade bilim camiası olarak
herkesin bu konuya dikkat etmesi ve diğer araştırmacıların haklarına saygı duyarak onları
korumasıyla daha verimli araştırmalar ortaya konulabilir.
 Etik dışı davranışların yaptırımları daha sağlam olmalıdır. Böylece bu etik dışı davranışları
yapmaya cesaret edemezler.
 Araştırmacılara toplum yararına ve ülke bilimine katkı sağladığı için saygı duyulmalı, maddi
destekler arttırılmalıdır. Bir araştırmacının zihni ne kadar sıkıntıdan uzak olursa ve
desteklendiğini görürse araştırmanın kalitesi de artar.
 Bir araştırmacının yayınladığı makale sayısından çok ne kadar dürüst ve orijinal bir makale
yayınlandığına bakıldığında ve araştırmacının kalitesi bu şekilde puanlandığında her
araştırmacı daha dikkatli olmaya çalışır. Bu şekilde etik kurallar çerçevesinde daha verimli
çalışmalara ev sahipliği yapılabilir.
 En başta da belirtildiği gibi danışmanlar ve jüri üyeleri gerçekten bilime değer veren, saygı
duyan ve etik ilkeleri çok iyi bilip uygulayan bireyler olmalıdırlar. Bu konuda daha fazla
eğitim çalışmasıyla etik ihlaller azaltılabilir.
 Ülke genelinde her meslekte bulunan idari baskı azaltılmalıdır. Araştırmacılar rahat ve güvenli
bir şekilde çalışma yapabilmelidir.
 Alanyazında etik ihlallerle yazılmış makaleler çıkarılmalıdır. Bu şekilde yazılan makaleler
yanlış örnek teşkil etmektedir.

Bu bölümde kısaca araştırmacının sorumluluklarına, yapılan etik dışı davranışlara ve bu davranışların

nasıl engellenebileceğine değinilmiştir. Şimdi de yukarıda bahsedilen etik dışı davranışların seçilen bir
araştırmacının makalelerinde olup olmadığına bakılacaktır.

Bu araştırma ödevi için Doç.Dr. Çağlar Naci HIDIROĞLU ‘nun makalelerinden birkaçı seçilmiştir.
Doç. Dr. Çağlar Naci Hıdıroğlu

Lisans: Dokuz Eylül Üniversitesi, Matematik Eğitimi

Yüksek lisans: Dokuz Eylül Üniversitesi, Matematik Eğitimi

Doktora: Dokuz Eylül Üniversitesi, Matematik Eğitimi

Araştırma Alanı: Matematiksel Modelleme, Teknoloji Destekli Matematik Eğitimi, HTTM

(HiTheoTechMod) Etkinlikleri, Kuram Oluşturma Çalışmaları

Web: https://www.researchgate.net/profile/Caglar-Hidiroglu
 1. Makale incelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Esra Bukova Güzel’in, “ Teknoloji Destekli Ortamda Matematiksel
Modellemede Ortaya Çıkan Üst Bilişsel Yapılar” adlı makalesi etik olarak incelendiğinde ve intihal
programına bakıldığında;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir. Bu makalede böyle bir
şeye rastlanmamıştır.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır. Bu makaleye bakıldığında tek bir
dergide yayınlandığı görülmektedir.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir. Bu
çalışmada böyle bir şeye rastlanılmamıştır.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır. Makaleye bakıldığında araştırma yapılmış olduğu görülmektedir.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

İlk dört maddeyi nasıl araştıracağımı bilmediğimden yani bir makalede gerçekten araştırma yapılıp
veri toplandığını nasıl anlayabilirim? Bu yüzden bu makaleyi intihal programında incelediğimde
verilerin analizi kısmında intihal çıktı. Belki de her makalede yazılabilecek cümleler olduğu için ya da
çalışmanın kendisi ( makalenin kendisi) de aynı yazı olduğu için intihal çıkmıştır. Tam olarak
bilmiyorum ama diğer makalelerde hiç intihal çıkmayan da var. Bu makalede analiz kısmında başka
makalelerden cümlelerde var. Aslında hiç alıntı olmayan cümleler çok az.
Sonuç olarak bu makalenin verilerinin analizi kısmında intihal olduğu görülmüştür. Yani bu makalede
aşırmacılık yapılmıştır.

2. Makale incelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Esra Bukova Güzel ‘in 2014 yılında “ Matematiksel Modellemede
GeoGebra Kullanımı: Boy-Ayak Uzunluğu Problemi ” adlı makaleleri etik olarak incelendiğinde ve
intihal programında bakıldığında;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.

3. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Esra Bukova Güzel ‘in 2013 yılında yapılan “ Matematiksel Modelleme
Sürecini Açıklayan Farklı Yaklaşımlar ” adlı makalesi etik olarak incelendiğinde ve intihal
programında bakıldığında;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.
 4. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu’nun 2018 yılında yaptığı “ Üstbiliş Kavramına ve Problem Çözme Sürecinde
Üstbilişin Rolüne Eleştirel Bir Bakış” adlı çalışması etik ilkeler bakımından incelendiğinde ve intihal
programında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.

5. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu, Aytuğ Özaltun, Semiha Kula ve Esra Bukova Güzel’ in 2013 yılında yaptığı “
Matematik Öğretmeni Adaylarının Modelleme Sürecinde Kullandıkları Gösterim Şekilleri ” adlı
çalışması etik olarak incelendiğinde ve intihal programında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.
 6. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Esra Bukova Güzel’in 2016 yılında yaptığı “ Teknoloji Destekli Ortamda
Matematiksel Modelleme Sürecinde Bilişsel ve Üst Bilişsel Eylemler Arasındaki Geçişler ” adlı
makalesi etik olarak incelendiğinde ve intihal programında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.

7. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Yeliz Özkan Hıdıroğlu’nun 2017 yılında yaptıkları “ Altıncı Sınıf
Öğrencilerinin Matematiksel Modellemede Oluşturdukları Gerçek Yaşam Problem Durumu Modelleri
” adlı çalışma etik ilkeler bakımından incelendiğinde ve intihal programında bakıldığında;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir. Bu makalede intihal vardır.

Bu makale intihal programında incelendiğinde Katılımcılar bölümünde intihal olduğu görülmüştür. Bu

intihal programının güvenirliliğine göre değiştiği için belki de her makalede kullanılabilecek cümleler
olduğundan ya da intihal olduğundan bu sonuç çıkmış olabilir.
Sonuç olarak bu makalenin katılımcılar kısmında aşırmacılık yani intihal vardır.

8. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu, Abdurrahman Tanrıöğen ve Yeliz Özkan Hıdıroğlu’nun 2018 yılında yaptığı “
Matematik Öğretmenlerinin Akran Denetimine İlişkin Görüşleri” adlı çalışması etik ilkeler ve intihal
programlarında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Bu makaleye bakıldığında yukarıda yazan maddelere rastlanılmamıştır. İntihal programında

incelendiğinde herhangi bir intihale rastlanılmamıştır.

9. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu, Ayşe Tekin, Semiha Kula ve Esra Bukova Güzel ‘in 2014 de yaptığı “
Öğrencilerin Kuyruklu Yıldız Problemi’ne İlişkin Çözüm Yaklaşımlarının Matematiksel Modelleme
Süreci Çerçevesinde İncelemesi ” adlı çalışması etik ilkeler ve intihal programında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Sonuç olarak bu makalede bir intihale rastlanılmamıştır.

10. Makale İncelemesi

Çağlar Naci Hıdıroğlu ve Yeliz Özkan Hıdıroğlu ‘nun 2016 yılında yaptığı “ Modelleme
Yaklaşımlarına Bütüncül Bir Bakış ve Yeni Bir Öğrenme Modeli Önerisi: HTTM Modeli ve Kuramsal
Temeli ” adlı makalesi etik ilkeler ve intihal programında incelendiğinde;

Disiplinsiz Araştırma: Araştırmacının kasıtlı olmaksızın yaptığı hatalara denir.

Yinelenen yayın: Makalenin birçok dergide yayınlanmasıdır.

Sahtecilik, saptırma veya aldatmaca: Bilimsel veriyi kasıtlı olarak değiştirmekle ilgilidir.

Uydurmacılık: Hiç araştırma yapmadan, uygun yöntemlerle uygun veriler elde edilmiş gibi göstererek
makale yazılmasıdır.

Aşırmacılık: Haksız kullanma, kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerle de
ifade edilmektedir.

Sonuç olarak bu makalede bir intihale rastlanılmamıştır.

 SONUÇ

Çağlar Naci Hıdıroğlu ‘nun on tane makalesini incelenmiştir. En başta da belirttildiği gibi burada
disiplinsiz araştırma, yinelenen yayın, sahtecilik, uydurmacılık ve aşırmacılık gibi etik ilkelerin nasıl
araştırıldığını bilinmediği için bu on makale intihal programında incelenmiştir. Bu inceleme
sonucunda iki tane makalede intihal çıkmıştır. Bunlar da yukarıda belirtilmiştir.

Bulunan intihaller sonucunda gerçekten de bilim camiasında alanyazında etik dışı davranışları içeren
makaleler olduğunu ve bunlar için alınan yeterli önlemlerin olmadığını görmüş bulunmaktayız. En
başta belirtilen maddeler gibi öncelikle bu intihallerin sebepleri incelenmelidir. Daha genel olarak
diyecek olursak yapılan etik dışı davranışların neden yapıldığı araştırılmalıdır. Makalenin doğuş
sürecinde uğradığı duraklarda mesela danışmanlık, jüriler, editörler ve hakemler gerçekten etik dışı
davranışları biliyor mu? Biliyorsa gerçekten bunu engellemek istiyor mu? Bilimsel araştırmalara önem
veriyorlar mı yoksa sadece ünlenmek için mi uğraşıyorlar? Bu kişilere verilen bir eğitim var mı? Bu
sorulara cevap aranmalıdır. Bu sorularla makalenin doğuşunu kontrol edebiliriz ve etik dışı
davranışları önleyebiliriz. Yapılan bu etik dışı davranışları kontrol eden nesnel, objektif bakış açılarına
ve yasalara ihtiyacımız var.

Ülke olarak gerçekten bilimsel çalışmalara değer veriyorsak verdiğimiz bu değerin ne kadar olduğunu
ölçmemiz gerekebilir. Gerçekten bilimsel çalışmaları en doğru şekilde ortaya koymak istiyorsak
bilimde bir kültürümüz olmalıdır. Yoksa sadece isim yapmak için orijinal fikri olmayan ya da
makaleyi yazarken ortada olmayan kişiler sırf adı ünlensin diye yazarlar bölümüne adını yazan
araştırmacılara sahipsek durup da bir düşünmenin vakti gelmiştir demek.

Bilimsel araştırmaların önemini kavradığımız ve kaliteli araştırmalar için harekete geçtiğimiz zaman
bu gibi etik dışı davranışları da engelleme olasılığımız artar.