BETONARME-I

Kirişlerde Kesme Hesabı

Onur ONAT
Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

1
 Kirişte Kesme Etkisi
 Kirişlerde eğilme momenti ve eksenel kuvvetler; eksenel gerilme hali oluştururken,
 Kesme kuvveti ve burulma momenti de kayma gerilmeleri oluşturur.
 Kayma gerilmelerine karşı etriyeler kullanılır.
 Uzunluğu boyunca kesme donatısı bulunmayan bir kirişin tasarlanması yönetmelikler
gereğince mümkün değildir.

2
 Kiriş Etriyesiz Nasıl Çalışır ve Nasıl
Hasar Görür?
 Kirişlerin etriyesiz kırılma biçimleri incelenirken, tekil yükler kullanılmış ve bu tekil yüklerin
mesnetten olan mesafesi kırılmayı çok ciddi bir şekilde etkilemiştir.
 Tekil yüklerin mesnetten olan mesafelerine ‘Kesme Açıklığı’ denmiştir.

3
 Kiriş Etriyesiz Nasıl Çalışır ve Nasıl
Hasar Görür?
 Kesme açıklığı hasar görme biçimini ciddi oranda etkilemiştir.
 Aşağıdaki şekiller kesme açıklığının hasar üzerine etkisini göstermektedir.

4
Kiriş Etriyesiz Nasıl Çalışır ve Nasıl
Hasar Görür?

5
Kiriş Etriyesiz Nasıl Çalışır ve Nasıl
Hasar Görür?

6
 Kesme Kuvvetini Etriyesiz Kirişte Ne
Karşılar?
 Kesme kuvveti etriyesiz kirişte farklı oranlarda beton, sürtünme ve çekme donatısı
tarafından karşılanır.

7
Kesme Çatlakları Fiziksel Olarak Nasıl
Görünür?

8
Etriyesiz Kirişlerde Eğik Çatlama
Dayanımı Nasıl Hesaplanır?

9
Etriyeli Kirişler (Kesme Donatılı Kirişler)
 Kesme kuvvetini karşılayan elemanlar şu şekilde sıralanbilir;
1. Etriyeler
2. Pilyeler
3. Çelik hasırlar
 Pilyelerin kesme kuvvetinden daha ziyade boyuna donatı olarak çalışması yani kesme
kuvvetine olan katkısı etriyelerin yanında ihmal edildiğinden artık Kesme Donatısı olarak
isimlendirilmemektedir.
 Pilyeler kesit içinde tek bir yönde kıvrıldıklarından dolayı deprem gibi yön değiştiren
kuvvetlerde asal çekme gerilmelerine karşı etkisiz kalmaktadırlar.

10
Etriyeli Kirişler (Kesme Donatılı Kirişler)

11
 Etriyeli Kirişlerin (Kesme Donatılı
Kirişler) Davranışı
 Etriyeler yani bir diğer deyişle Kesme Donatıları, kesme etkisi altında kirişlerde ani ve
gevrek kırılmaları engeller.
 Kesme donatıları da boyuna donatılar gibi eğilme çatlaklarının oluşumunu engellemez,
ancak kılcal düzeyde kalmasını sağlar.

12
 Etriye Hesabı VE Etriye Donatısının
Belirlenmesi
 Kirişlerde hesaba esas olan kesme kuvveti kirişten belirli bir mesafe kadar içerdeki kesme
kuvveti dikkate alınarak hesaplanır.
 Bunun sebebi ise, mesnette kemerleşme etkisinden dolayı mesnetten kırılma olmaması.

13
 Hesaplamalar Nasıl Yapılır?
 Hesaplamalar aşağıdaki formüllere göre yapılır.

14
Hesaplamalar İçin Akış Şeması

15
Etriye Hesabı İle İlgili Soru

16
Kaynaklar
• Topçu, A., Betonarme-I, Ders notları, Eskişehir, OGÜ
(mmf2.ogu.edu.tr/atopcu)
• Doğangün, A., Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı,
Birsen Yayınevi, 2011
• Celep, Z., Betonarme Yapılar, Beşinci Baskı, 2009
• Kaplan, S. A., Betonarme, Bilbeyki Yayınları, 2003
• Ersoy, U., Özcebe, G., Betonarme, Evrim Yayınları, 2013
• TS500:2000, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara
• Deprem Yönetmeliği 2007, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
Ankara
17