‫‪219‬‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ اﻳﺮان‪1384 ،(2) 3 ،‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﺔ ﻛﻮﺗﺎه‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و‬
‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﺪي و ﺣﻤﻴﺪ ﻳﺎرﻣﻨﺪ‬

‫اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1376‬ﺗﺎ ‪ 1381‬روي درﺧﺘﺎن ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮگ ﻛﺎﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه در‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻠﻜﺎرﻳﻬﺎ و ﻛﻤﺮﺑﻨﺪﻫﺎي ﺳﺒﺰ اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻓﺼﻞ روﻳﺶ‪ ،‬از ﭘﺎرﻛﻬﺎ‪ ،‬ﻟﭽﻜﻴﻬﺎ‪ ،‬وﺳﻂ رﻓﻴﻮژﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴـﺎدﻳﻦ و‬
‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻟﻮﻳﺰان‪ ،‬ﺷـﻴﺎن‪ ،‬ﺳـﻮﻫﺎﻧﻚ‪ ،‬ﻏـﺰال‪،‬‬
‫آﺑﻌﻠﻲ ‪ ،‬ﺑﺎغ ﮔﻴﺎه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﭘﺎرك ﭘﺮدﻳﺴﺎن‪ ،‬آزادﮔﺎن‪ ،‬ﺟﻨﮕﻠﻜﺎرﻳﻬﺎي اﻃﺮاف ﺣـﺮم‬
‫ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم )ره(‪ ،‬ﻃﺮح ﺟﻨﺎت در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺗﻮﺑﺎن ﺗﻬﺮان‪-‬ﻗﻢ‪ ،‬ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﭼﻴﺘﮕـﺮ‬
‫و ﭘﺎرك ‪ 1000‬ﻫﻜﺘﺎري ورد آورد ﺑﺎزدﻳﺪ و وﺿﻌﻴﺖ آﻓﺎت ﻫﺮ ﻳـﻚ از درﺧﺘـﺎن ﺳـﻮزﻧﻲ‬
‫ﺑﺮگ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺛﺒﺖ و ﻳﺎدداﺷـﺖﺑـﺮداري ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺟﻬـﺖ ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫ﺑﺮداري ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬از روي ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮگ ﻫﺮ ﻛﺪام ‪ 2‬درﺧﺖ اﻧﺘﺨﺎب و در‬
‫ﻃﻮل ﻓﺼﻞ روﻳﺶ در ﭼﻬﺎر ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه و ﭘـﺲ از اﻧﺘﻘـﺎل‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ زﻳﺴﺘﻲ و ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ زﻧـﺪﮔﻲ ﻫـﺮ ﻳـﻚ از آﻓـﺎت‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل آﻣﺎده ﺳﺎزي و ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﺗﻌﺪاد ‪ 10‬ﮔﻮﻧـﻪ ﺣﺸـﺮه ﺑﻌﻨـﻮان آﻓـﺎت ﻣﻬـﻢ و‬
‫درﺟﻪ اول ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪-1‬ﻣﻮﺳﺴﺔ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ص‪ .‬پ‪) ،13185-116 .‬ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﮕﺎرﻧﺪه اول(‪.‬‬
‫‪E-mail: mahmoud.mohammadi@rifr-ac.ir‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪ :‬آذر ‪1384‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪ :‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1383‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬ ‫‪220‬‬

‫‪ -1‬ﺳـﭙﺮدار ﻛـﺎج )‪ :Leucaspis pusilla Loew. (Hom.: Diaspididae‬اﻳـﻦ ﺣﺸـﺮه‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻓﺎت درﺧﺘﺎن ﻛﺎج ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً روي ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ و وارﻳﺘـﻪﻫـﺎي ﻛـﺎج‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻓﺖ در ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻻ ﻣﻮﺟﺐ زرد ﺷﺪن‪ ،‬ﺧﺸﻜﻴﺪن ﺳﻮزﻧﻬﺎ و‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺳﺮﺷﺎﺧﺔ درﺧﺘﺎن ﻛﺎج ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﻲ ﭼﻴﺘﮕـﺮ و ﻧﻘـﺎط ﻣﺸـﺎﺑﻪ از اواﺳـﻂ‬
‫ﺧﺮداد ﺗﺎ اواﺧﺮ آﺑﺎﻧﻤﺎه ﻛﻠﻴﺔ ﻣﺮاﺣﻞ زﻧﺪﮔﻲ آﻓﺖ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ روي درﺧﺘﺎن ﻛﺎج ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻧﻤﻮد)اﻣﻴﺪ‪ .(1374 ،‬در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎرﻛﻬﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﺟﻨﮕﻠﻜﺎرﻳﻬﺎ ﻛﻪ درﺧﺘﺎن ﻛـﺎج ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ زﻳﺎد و ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻻروﻫﺎ ﺷﺎﻧﺲ زﻳﺎدي ﺑﺮاي اﻧﺘﻘـﺎل اﻓﻘـﻲ ﺑـﻪ‬
‫درﺧﺘﺎن ﻣﺠﺎور ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎد دارﻧﺪ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺗﺮاﻛﻢ آﻓﺖ در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و ﺣﺎﺷﻴﺔ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﻛﻪ درﺧﺘﺎن ﻛﺎج ﺑﺼﻮرت ﭘﺮاﻛﻨـﺪه و ﻣﻨﻔـﺮد ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ )ﻣﻴﺮﺑﺎدﻳﻦ‪.(1372 ،‬‬
‫‪ :Eulachnus tuberculostemmatas Theobald. (Hom.: Lachnidae) -2‬ﺷــﺘﻪ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر ﺣﺸﺮهاي اﺳﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﺠﻤﻌﻲ روي ﺳﻮزﻧﻬﺎ و ﻏﻨﭽـﻪﻫـﺎي ﻛـﺎج‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از روي درﺧﺘﺎن ﻛﺎج در ﻧﻬﺎﻟﺴﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و ﭘﺎرﻛﻬـﺎي ﺟﻨﮕﻠـﻲ‬
‫اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Eulachnus rileyi William -3‬‬
‫‪Schizolachnus pineti Fabricius -4‬‬
‫‪ -5‬ﺳﻮﺳـﻚ ﭘﻮﺳـﺘﺨﻮار ﻛـﺎج )‪:Orthotomicus erosus Woll. (Col.: Scolytidae‬‬
‫ﻣﻴﺰﺑﺎن اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮاً درﺧﺘﺎن ﻛﺎج ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻮﺳـﻚ ﭘﻮﺳـﺘﺨﻮار ﻛـﺎج در اﺳـﺘﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬ﻓﺎرس و ﺷﻤﺎل اﻳﺮان ﻧﻴﺰ اﻧﺘﺸﺎر داﺷﺘﻪ و اﻫﻤﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي آن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ‬
‫ﺧﻼف ﺳﺎﻳﺮ ﭘﻮﺳﺘﺨﻮاران‪ ،‬اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ درﺧﺘﺎن ﺳﺎﻟﻢ و ﺷﺎداب ﺣﻤﻠﻪ و ﻣﻮﺟـﺐ ﺧﺸـﻚ‬
‫ﺷﺪن آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺷﭙﺸــﻚ آرد آﻟــﻮد ﺳــﺎﺣﻠﻲ ‪Pseudococcus maritimus Ehrh. (Hom.:‬‬
‫)‪ :Pseudococcidae‬در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳـﺒﺰ ﺷـﻬﺮ ﺗﻬـﺮان اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﺑـﻪ اﻧـﻮاع ﺳـﺮوﻫﺎ ﻧﻈﻴـﺮ‬
‫‪221‬‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ اﻳﺮان‪1384 ،(2) 3 ،‬‬

‫ﺳﺮوﺷﻴﺮازي‪ ،‬زرﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺮوﻻوﺳﻮن‪ ،‬ﺳﺮو ﺧﻤﺮه اي‪ ،‬ﺳﺮو ﺗﺒﺮي و ﻧﻴﺰ اﻧﻮاع ﻛﺎج ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻮرهﻫﺎ و ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻃﺮاف ﺑﺮگ‪ ،‬دﻣﺒﺮگ و ﺳﺎﻗﻪﻫﺎي ﻧﺎزك ﮔﻴﺎﻫـﺎن‬
‫ﻳﻜﺴﺎﻟﻪ و ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﺑﺎ ﺧﺮﻃﻮم ﺧﻮد از ﺷﻴﺮة ﮔﻴﺎه ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺑﺎﻋﺚ ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ و‬
‫ﺿﻌﻒ ﮔﻴﺎه‪ ،‬رﻳﺰش ﺑﺮﮔﻬﺎ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﻣﺤﻤﺪي‪.(1380 ،‬‬
‫‪ -7‬ﺷﺘﻪ ﺳﺮو ﺗﺒﺮي )‪ :Cinara cupressi Buckton. (Hom.: Lachnidae‬اﻳـﻦ آﻓـﺖ‬
‫ﺷـﺘﻪ ﻣــﺬﻛﻮر روي ﺑﺮﮔﻬــﺎ و ﺷــﺎﺧﻪﻫــﺎي ﻧــﺎزك درﺧﺘــﺎن ﺳــﺮو ﺗﺒــﺮي ‪(L.) Franco‬‬
‫‪ Platycladus orientalis‬ﺑﻄﻮر دﺳﺘﺠﻤﻌﻲ زﻧﺪﮔﻲ و از ﺷﻴﺮة ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪه و در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻜﻴﺪﮔﻲ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي دروﻧﻲ ﮔﻴﺎه‬
‫ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﺴﻠﻚ و ﺗﺮﺷﺤﺎت ﭼﺴﺒﻨﺎك ﺷﺘﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ در اواﻳـﻞ و اواﺧـﺮ‬
‫ﻓﺼﻞ زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﺧﺮﻣﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻮرﭼﻪ ﻫﺎ و زﻧﺒﻮرﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻄـﺮف درﺧﺘـﺎن ﺳـﺮو ﺗﺒـﺮي‬
‫ﺟﻠﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺸﺮه ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﺮو ﺗﺒﺮي ﺑﻪ ﻛﺎﻣﺴﭙﺎرﻳﺲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺮوﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤـﻮده‬
‫و اﻫﻤﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي آن در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺷﺘﻪ ﺳﺪروس )‪ :Cinara cedri Mimeur. (Hom.: Aphididae‬ﺣﺸﺮه ﺑﺼـﻮرت‬
‫ﻛﻠﻨﻲ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎ و ﺷـﺎﺧﻪ ﻫـﺎي ﻧـﺎزك زﻧـﺪﮔﻲ و از ﺷـﻴﺮة درﺧﺘـﺎن‬
‫ﺳﺪروس ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬آﻓﺖ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ زﻳﺎد در دو ﻓﺼﻞ از ﺳـﺎل )ﺑﻬـﺎر و ﭘـﺎﺋﻴﺰ( روي‬
‫درﺧﺘﺎن ﺳﺪروس ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﺿﻌﻒ ﺷﺪﻳﺪ ﮔﻴﺎه و ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﺳﺮﺷـﺎﺧﻪ ﻫـﺎ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -9‬ﺳﻮﺳﻚ ﭘﻮﺳﺘﺨﻮار رﻳـﺰ ﺳـﺮو و ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔـﺎن)‪(Col.: Scolytidae‬‬

‫‪ :Phloeosinus bicolor Brulle .‬اﻳـﻦ ﺣﺸـﺮه ﺗـﺎ ﭼﻨـﺪ ﺳـﺎل ﻗﺒـﻞ اﻫﻤﻴـﺖ ﭼﻨـﺪاﻧﻲ در‬
‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ و ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴـﺮ در ﻣﻨﻄﻘـﺔ ‪ 20‬ﺷـﻬﺮداري‬
‫)ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮ ري و ﻧﻮاﺣﻲ اﻃﺮاف( ﺑﺸﺪت ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺧﺴﺎرت ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻪ ﺳـﻮزﻧﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬ ‫‪222‬‬

‫ﺑﺮﮔﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﻳﮋه درﺧﺘﺎن ﻣﻮﺟـﻮد در ﺧﺰاﻧـﻪ وارد ﻧﻤـﻮده و اﻫﻤﻴـﺖ ﻧﺴـﺒﺘﺎً زﻳـﺎدي در‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -10‬ﻛﻨـﺔ دو ﻧﻘﻄـﻪاي )‪ :Tetranychus urticae Koch. (Acar.: Tetranychidae‬در‬
‫ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان آﻓﺖ ﺑﻮﻳﮋه در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﭘﺮﺗﺮدد و اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫـﺎي اﺗﻮﺑـﻮس ﺧﻴﻠـﻲ زﻳـﺎد‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻛﻨﻪﻫﺎ در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن روي ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎﻣﺴﭙﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺳـﺮو‬
‫ﺷﻴﺮازي و زرﺑﻴﻦ ﺻﺪ درﺻﺪ ﭘﺸﺖ ﺑﺮﮔﻬﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘـﻪ و اﻣﻜـﺎن ﻫـﺮ ﮔﻮﻧـﻪ ﺗـﻨﻔﺲ را از‬
‫درﺧﺖ ﺳﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ آﻓﺖ ﺑﻜﻤﻚ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ و در ﺷﺮاﻳﻂ آب‬
‫و ﻫﻮاي ﺧﺸﻚ ﺗﻬﺮان ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﺔ ﻣﻬﻢ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در اﻣﺮ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي و ﻛﺸﺖ ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن آن‬
‫اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺑﺮﺧــﻲ از آﻓــﺎت ﻣﻬــﻢ درﺧﺘــﺎن ﻛــﺎج و ﻧﻮﺋــﻞ ﻧﻈﻴــﺮ ﭘﺮواﻧــﺔ ﺟﻮاﻧــﻪ ﺧــﻮار‬
‫ﻛﺎج)‪. ،(Rhyacionia buoliana Schiff.‬ﺷﭙﺸﻚ ﺳﭙﺮدار ﻧﻮﺋﻞ )‪(Nuculaspis Schrank.‬‬
‫‪ abieti‬وﻛﻨﻪ ﻧﻮﺋﻞ )‪ (Oligonychus ununguis Jacobi.‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺷﻤﺎل ﻛﺸـﻮر‬
‫اﻧﺘﺸﺎر داﺷﺘﻪ و دراﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺮﻧﻄﻴﻨـﻪاي دارﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ورود ﭼﻨﻴﻦ آﻓﺎﺗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻬﺎﻟﻬﺎي ﺧﺮﻳﺪاري ﺷـﺪه از ﺷـﻤﺎل‬
‫ﻛﺸﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و در ﺻﻮرت اﺟﺒﺎر و ﻧﻴﺎز‪ ،‬اﻗـﺪاﻣﺎت اﺣﺘﻴـﺎﻃﻲ و ﻻزم در زﻣﻴﻨـﺔ آﻓـﺎت‬
‫ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ اي اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ از ورود آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷـﻬﺮ ﺗﻬـﺮان و ﺳـﺎﻳﺮ ﺷـﻬﺮﻫﺎ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻠﻜﺎرﻳﻬﺎ‪ ،‬آﻓﺎت‪.‬‬

‫‪223‬‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ اﻳﺮان‪1384 ،(2) 3 ،‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده‪:‬‬
‫‪ .1‬اﻣﻴﺪ‪ ،‬ر‪ .1374 ،.‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﺷﭙﺸﻚ ﻛﺎج‪ .‬ﭘﺎﻳـﺎن ﻧﺎﻣـﺔ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ارﺷـﺪ رﺷـﺘﺔ‬
‫ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪة ﻛﺸﺎورزي‪ 84 ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺤﻤﺪي ‪،‬م‪ ،.‬ﻳﺎرﻣﻨﺪ‪ ،‬ح‪ .‬و ﻓﺮاﺷﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬م‪ .‬ا‪ .1380 ،.‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﺳﻮزﻧﻲ ﺑﺮﮔﺎن در‬
‫ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﻠﻲ ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و‬
‫ﻣﺮاﺗﻊ )ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﺟﻨﮕﻠﻜﺎرﻳﻬﺎ(‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و ﻣﺮاﺗﻊ‪.27-28 ،‬‬
‫‪ .3‬ﻣﻴﺮﺑــﺎدﻳﻦ‪ ،‬ع‪ .‬ر‪ ،.‬ﺷــﻴﺒﺎﻧﻲ‪ ،‬ح‪.‬ع‪ .‬و ﻣﺤﻤــﺪي‪ ،‬م‪ .1372 ،.‬ﺑﺮرﺳــﻲ ﻋﻠــﻞ ﺿــﻌﻒ‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻛﺎج ﺗﻬﺮان )ﭘﺎرك ﭼﻴﺘﮕﺮ(‪ .‬ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ‪.4- 9 ،20 ،‬‬