POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT HISTORIT KULTURY MATERIALNES WLOSKA RADA BADAN NAUKOWYCH INSTYTUT NAUK STOSOWANYCH \W BADANIU 1 OCHRONIE DORR KULTURY TEORIA I PRAKTYKA BADAN ARCHEOLOGICZNYCH pod redakejg WITOLDA HENSLA, GIUSEPPE DONATO, STANISLAWA TABACZYNSKIEGO TOM I PRZESLANKI METODOLOGICZNE. \WROCLAW- WARSZAWA KRAKOW GDANSK LODZ. ZAKEAD NARODOWY IMIENIA OSSOLINSKICHSewers Red race mona 9 ema proba eareorionyy ME TS des poteonat Redatry Wades Retake try (© cob ty 2h ey = pe, Mk ISBN, 83-04-02091-2-caloss ISBN 83-04-02095-5 ‘weeowadszae TRESC os pass [PRARDMIOT 1 STRUKTURA METODOLOGICZNA BADAN ARCHEOLOGICANYCH ‘Acbeolopa, Tre i aakres — Witold Hensel Invector’ bad ad presage Donato Wytwarainis wiedzy archelogicz) formulowanie proMamaty jo 9 Teoagenny program bodalwiledscylingrnjeh — Cutscatio ‘Wits stig Jao pit ta 1 Rel i chore w pose wyvacs wiy TB srbeconcn je strate ena sey i KULTURA, SOLECZENSTWO, SRODOMISKO NATURALNE. Nossa” Negroni Spolscetstwa | Kultura jako prasdmiot badadarchelopicenych ~ Anna ‘Palbicla, Stasis Tabaczyisk Wao pt bb w a pe ore eign ve ag es 2 Drseei olopee 5. ai soma 9p nr 4 tami me 1 Spr carer pon inane w tig {inept pone 2 Opi waa = ota Wining Tae amin. ‘ahaa fenton penne = 5. Putt aan | pst posi ate akurowe ah edmarovas sei chine 2 yp akan 3 Repo ou inns fe cinch Zawhio sags ko print say eho {Lal sensi me presinh sani owanteoach 2 Dim Ie sec ntgateaeh wae en 5. Nek emma erro ataremeh PEEEreryRowan emo altro: rela ania Sch xb Hane Ea edi emo cena widnenne® mois i scorch [DIL ce: marae clog aay 12s Pde nemo Wa ei wort seen se sre td 139 2.W pmehinan musts pops tacimegshitncnych an ey Pontes ‘icin say's ecm rai” {inden ore en Jo oneh wan ae SMC Godson + 10s Wari pumonocant ricer ty ‘pola prot ela cop po nen ene capa cme aa savin hoe e515 Formowaai sl kind sayacyaych jako poe roenrey — Pre ‘mylaw Urbasyk, . 3 pce pt i biti’ ede au, Siicino syle: winun Gains, i wine Sony Gd ayn) wees = 1, Fomowane sind sya fin seo » i VL Dynami infcrmc rcecogeme — med red oe ‘ssa arcbeslogicne jako odvaoromsvie proses spotsznokelarowego — Gabriella Macttke = = [Ponce atone w pole fic | asonye Ba titre oS. 2. ru song sen nee ere wie aby Zen schslogee: pls cnn fstab prtony Wi R04 Ege meaty lac la ee IND = 2H heron esta pte i ojoyeh 5. Pre oan ch cyte hep as DLL Girt mld walcpmiom tow accipee SLR tr: we pe Ranch ese 6518, Shae: prota hoomgaling pee eae 5. A'. Suan: Infmaco,pehervetmpey pony waka, ti, Kata Rel (ee Se 2 De acheciape: prose dah = dc 5. nee hs de now a ai SS Ce ee ‘OGRANICZONED OISERWOWALNOSCY Schematy waloskowania satytyeego w badaniach archcologieznych ~ bits Peseyska, Magislena Niwiadomiks-Bug, Jan Ck, Joana Tyke vessicny o cat nity dalnmini waranty poisons Or ion 1 Rade ‘bene oo 1M opty heat protons sgspeegs 36 IN, Um! tose Pee eh) modowasa matnatets w acbesop— Jan Mick "Mud denarstene iogratia ‘Theory and pactic of archacologcel research, Vol. I. Methodological pre ‘ise. Summary 3WPROWADZENIE, Celie jot, fk wiadomo, estate wisi gatonkem, jak pew sip at sien. I ehos odkayelaosttnich lat pozwaljgprasunaésmacmie wats go 6 ‘um do oes sad oko trzech miliond lt oj ig nw cai gy wile inj gatuakéw jut wymarto I ay wszystkie stniice oecae atu 2! a tea ju od bardzo davaa. Tote scat clowicks hopsinego ore sad Je isle maj sg najwybuaych pgtach utvorow osdowyeh. W sity 1 sete tgo slows, jak stwerdea G.V. Childe, jest on ajyzsm Wytworee pro evo elas mamglalte nila linie powoinego rocvaj patunkdn, |S Wepsioten agua pote le tylko odtwors pracbieg feo procrs, mite tadane uory osadowe Kole formace edpowiadajce decom semi, lez ‘aide dot preerine dtowae possarasine jen etpy digi rorwojov!geache- fl pirwinatkow promicnlatwércych. Trodoo tet myobraé sotie mvobnigecs {rl fformagto prsslsel anil mia, po Klére) stapamy. Dane, keh aonarea, wykorniyane sq prez rétne dyseypliay naukowe. Nalety do ach mice archeolopa, dite machowane w zim Swiadstwa obsenole i dla. fava grup Indic ot podstawowyen solnitom informach 9 pronclte spoke” 5, Neaaleiic 1 od wenlbch medlivych podsialiw arceolog ~ mar lonowyeh, tj. chronoogienyed, ak i poxiomyeh, cay tejtoralayeh Atty ‘woul bad arheclgicmych jst anitizn tos, jai zachodal migdzy Zaolowasyma W zeal szeqlkaml pozodanionym prose spose Tadeke & poshegiem struktarg dlania grap Tudakichniezaleaio od olen i mica, Ww Mayen badanie tai et rezone Prasaot soleernsrorunans ja pay ‘om sense serokim i obeimye take otacajcezhorowots Indie odowisko ‘prsrodnies, tie oddzaae a clowiska eglozarazem zmisnom pod wp}. ‘rem ego dian Rom) archeclogi ko dyseypliny naukows|w okresie powejennym ehuak- {ernie signi ko ssl poserajcym sig zakresom Dada empiyezysh lez {alte (aereasni of Koon lt pgSdlelgiyeh) wybiayn waonem keygen} ‘ea nad peadmiotem badad, loping stuktare postgpowania badanene ‘razoidego ela i ich miescem w ntukach opr spolezn) W domo! tmdaery bowiem utewala sig coraz barrie) prskonans, © po dhigo- tera oles odkrywania gromadzenia, dokunestowania | analizoweaia macy alnjh i mnie) waznych TaktOw dalszyroxw6) echeoogzlety w 2maczyea10 nrnownoste stop od sozwoju wisdey tortyanel, charter] ky pramSiny poste fropokaaenyeh edad aaukomye. TRoabuowa teorejeznych podetaw archeologlt sae sie aiezbydnszwluzeze ta sytematyach ut signi) wiedy 0 aktah, Sry wisloS,Konkremosé frdenorolaosesanowia dai posobns Jak w fnysh navkach spoecnych higedvoloooie nie lke bods, lve takie pzestkods w dostregania paws ‘lowolslokrelajgyeh reuce migaypoedsnczyi Cam wizani ch W cx Iposone skady Okreden sharaktecu wytdrebianjch prazearchelogow zs Polbw iédlowyeh raz vachodzacyeh migdey nimi stosonkow aalsanoci~ co nad moana ta jedno 1 cenianych mgadniokachecoai— so take na pase: odsi unacha poecows | ternologicms, charakteryzjge spontanicuierox- Dbadowywana wae 1 abhi warorem dash emiryeznyeh, lee nispg a ‘ture poieiona archcolog, Nivhgdnoé teopt jeykn i podstawowsch poi Jot sly lementem potato metodologiceych,formslowanyeh w ottich Tata “Zaodie tb podria ig niebednoi? roznoju wedzy wytacgo Fl, 830 terrae! krcujae) wie 0 prawilowoscnchzachodzyyehw forme anki FUiaeoych mwigskach-orec w sekwetcjach roswojowych midzy posezesle fyi iMiaam acteologienyd toaneb cbsarim, okseiw | Sadowisk, Nis buds takte KonowersionieznotS poskbeia problembw éxédlonawezjch, procedery poznawcor warutkow formatovania | sprandanis hips ae (wo renin gonralzagi 1 paw rowojepokznoKutaroneg. ‘Ole w dagoozach charakteryzuaeych dotychezasowe stadia uprteoreyez: oga”roowsjatceoloitdoizee mozna 2 latwossig pew wapéine tends, ove proponowanych sodkach trap, w sezegslossl al w okelani sposobin TotteiaogGnyeh KierunkGw ronwoju my badaweas, stwierdeit motoa doit Inotne rorbietois, a act zasadniczs Kontromese. Wysteula ote w tech Dinnsch daislach metodlog: w zakteie metodologi peeimiotowe) ~ ono rar) se do sanego predmiota badad arcclopineh w zabrese metodlos raematjceng}~ w fozvadatinch nad ezyanossant porwcryi arches, oraz { takrsie metodolonitepragmstyeane)~ odnowzaes sig do rozvatas nad wytic ami bedad archelogcenych ore ola «oh tad w naukach spoleemch, ‘elem trytomons} publica Teoria prakipka bade archrloicnych jest prevetace pelnego epk prose badavczegoarcheolog, pocrawszy od formu fowanin problem, hiptee # programowsnia tadas ores pouskivanis devo wr teenie po ania intresace ose. roblemy zwiazane z pobliasia uy Sanych wynikn, Prac jest yb zarwno dswindeze budawezyeh eodowisi polkiego, ak | dlugolei wspdipacy top Srodowiska z oodkamlzazranir- yi, w teeglote wloskin, ramach Rr) prowadzono wspénie dogo pee badewere. Zaprrentowane zostana takZe wyoiki wspslpracy arcicolon| 2 inaymi dseypinam “edngm 1 ua} 2iorows py jst karan lodon i weorako wewage| i pomiavne traktor poznaia aukoweao, 2 aka many do ezyninis w bade iach atceologcemch | tee) wiona odpowinde Sista wi tort pakke | werowsozante n “Tom 1 poswigoony jt rarynowanlu dotychersonych esagleé oraz perpeks ‘ywom fone rozwoju tort empinezsjw archoolog Stanowi on wyklad- Be praieneh mated oraz swego rodzju wtp (bee joczeai itegrang TEAAY aos pubs) do dalyeh tomws I~ poiwigeonego problemayor ‘ind terenongebs oraz IIT — poiwiqonogo ezyasoeiom analtyeanontrpet- “nym, problomom Waloskowanin oraz Kuezowe da roawoju wspokezese) arche- logis problemajki udosteoiaia esignityeh wynikow popace ich palace fakowe, shopanykie oraz inne form) ostesiania, WW zlotnin aworéw publiasjapennaezoea jst arb dla spejalitw — eynnych proesjoalne archelogbw, jak | peredstawicildysypla wsplraco- Joh, Stone mode tte jako podrecaik universytck da sudenw wy2sych Int oraz studi dobtoranckch. Jat pba odpowiedi nn zlszane od wil Int pustoluy Srodowisk maukowyeh polish | obejeh. Prezeatac | anaizn sarroko pojeyech peamlanck metodolopczayeh tadas arctologizayeh stanowi lowne zadinie rozwatat skadlgeyeh se na plerszy tom Teor pakiyki ada erchologicnych, Suzi bala charabterysti pel ego clu peocens adawenego jet to zadane parwstplanove, ito co namie ‘eh pdnocteiepayeyn. Phew zac Icy sez opiaieodezawang pote ‘my poaione) reeks teoretycane, Ara winss towarzyayé katdemu 7 espe proeru badawczgo. W tej kes odnotowaé zee ley, preys) vie- ‘eh kvesiach postawowg, pew zgndno4 stanowisk wir6darceologsw epreonlujcyeh sane erenare badawers, Dotrmgan, boviem onl 2 cor siesta janoiig, 20 Tay uzjaaja pee zmacame naukowe tylko W ramach teal wyzmawane} przez badacy (niekiedy W spost ni w pall ufwadamian). Wied 0 prose nie et zat jedyieproduktem gromadzeia coz to Wie- ‘zu leaby ,surowyeh” obseenac, lee jest suze rwigrywaniom sawianjch ‘ezenisj problem, ‘Drug peayezyn dla Kiére} podkreiamy doviosto’ retell toretyean), Jst—w praiviisini do popraadnego — whine Kontroweiny problem rl teow proce poryokivania danyeh empieza, W kesh lj zaynowaly ie 1 wipes archecogi da wyrainie prscvstawoe stanowisk, Jeno 2 nich, reprematowane glownie prez ynowgeh arcbelogbn", racine sp 28¢- ‘exbwanie tems, o nazwa ,ideolopi odkurzaea nakaayacy dokumentowas sto” w sldnym pesinidczeniy, 2 00 2 tego wynikns”, poste gro- [madzeniedanychempirgeanyeh wyneriew ramach echelons problemi ndawess, Ia dosydue 0 ich week i interpreta. Drugiestanowisk, bylace » znscen) miere abtuning wpkhdnia posed ‘a atcheolgi radyeyjoe, mje 2 zlota, 2 jl sai sar, od wat ic) moive) dat i'w preys problematyk badaweny, seaywstous arch loves” (sformulowanie D.L. Clark), to posult siywnego opraniznia 45) Peeypovanis i dokumeatai do ram Side wyznaczonyeh pase problemske rowadzonegoaktaliebadnna nin le nacagcemu peseformulowaia w nie cet rls ody maprpcnin e eset patinonum ku2 swrnowanease Archeolg je bowie adr cxetoprzed dslematom: jk postgporaé wobec ‘anid aia zmgaanyeh 2 problematyka dayel hada? Yedno z modingehronvig- ‘zh polga na tm, aby powne Kategorie teh faktw pom lub wrx — a traeda— nisey ak to lead ap. 1972zob JN. ill w daenia do ral ‘ac whanepn programe tadad. P.Courin (982) ora to roxwatanic, 2 ‘nae edo aajeoraych prakyk arceolog Maser) takich jak np. sini boas cami, Kea wydanats sip no do interest, Ib notoryzte nie rele obiektw iredaiowieaajed | Bizntyskich peyhrywateyeh pociomy an tpeme: Nader eveto arty badania penynon rezulaty sisoczekiwane,niekiy Zskshajgee, Niaadko do poskiwanyeh wkladow statyiacynyeh i zspoli Zabytkomyeh w ope nie docieamy. Odkrywamy natomist ine. W takich 85- Tajech uprte fst traymanis lg wezine)wtafone)probematyli bade Jest ~ 2daniem P. Courbina ~ pozbavione sens. Problemaiyia badadwinna bye Totwarta I aukcenywnie wabogncans, a nawet sukesywaie zstypowana pezet ‘ove sformulowana. Powinna byé pojmomans modlvieszeroko, bez setyw00 Zaelonjeh gic oraz ies r2horaae | anenne Komponenty, ym take problem nisako exzwone, wprowadzone do programe tadas w Sypadko, ey Jen prasteg story po fem warunki. Winns to 8, jay slower, probleme {kao anienae) geomet, elatycrne desosowywana do zmienych realm, rch bomstwa i lotonoi ne sous w peli perowiheé w fie programe ‘mania Konkreinyeh pe trenomyeh Problemy te beds ard} aczraelowo po- Itaktowane w Il tone nas) pablika “Trasia yreaciepyeryaato dons rola eo w sterowaniy process budaw- com ne wanatich opnrach joo prabont “Zamactolé perwigo tome publksch pods na try zasiniee ext |W piers) — ,Proedmiotjsroktra metodologiana bade archeoloiczye", ‘oméiona opsine probleny acheaopi jako dyseypliny ora mie w natch © presi pola), W cai drape) ~ ,.Kur, solezestro, érodowisko ‘ature 1 eh kort arobelogiczne”, mawara et charakteysyhn proces spo lkszno-klturomego ort jos odrorowaniaw poste dostpnyeh observa spo {iw anaes arcbeclogianje, Cast taza , Koneepuaizaci i problemy wos: eowanisw warunkach prenezone) sbserwowalnol", wretce wakazae Kecunkt Kono oraz presente problemy wioskowaniaw warunkach drasteznic ‘traiczone) obseewowalnoi, jake towazyzy budsniom archeology. “Avtory ompra sladigych ie na lly tom repeerentja rn spi= rode natkowe od nik prytodaiyeh poprecr rotne diay arhoologi do Irateratyl ogg metodo Hoga oasis. Rédne w wie spravach #4 Ce {sh polgdynnukowe. Zest tan ese deka wap tendenea do zt= ‘monn eiacgdotad na badasiach naukonych tudyeja porstywisiezn, tte nist ealosiowe wideenieeSanyenaspektow procdmioes ada | urwaliac rouiielaoié postzegania raceywisos Tendenin tn prajaia sip min. w odezucenia dychotomicznego poze areoloi ma sradyeying” 1 ob postawy uz ‘ally 24 pode pornawezo, a proponowane pant nie rSne strategie balawez? JAAR canES LAC mnownnntn a way by oven joys wei tram sfektywaoic. Kea bowie was TERT cnn wld do popu way. Pode ake alae ig ura ‘Rua rains pdsty tnorzenis Kose naakonych porstajeh 22 pd ‘Gidin reprsentnow obu onus, ez zit se waa Si Tab ‘Eetowot Boon byltyprestapi do efekywne)wapsipary. Posts et \ertpaso soa © propetowanym prs J, © Gardin sao roewoj accor Bett Janwowye cls joy warn, nwrsony ku emp, drug Ke ‘jews on8 ats w podwatenisdominsns dota w srchenost kone exuh jo jie eformonsod eh slain} ne (fi mace one Thesaym x tktepoemmeay akc tw, ke tha jody onan ree odkeyen arcelopee. Autor} deat? mewasdnions— ich Tolsem pcos it ow materle dkementariym theca. prow Soe dgjech Dug natomint do laziniaskomptikowen) wslorako pow Say arutngy pomsaie stkowess, w Kym wystepje wane oddly Son ponte badanla oraz pozaace> podiot. Osea tt flsywy Tye: torn epi, ve to empires. Pokey smczeie {fol w evosls commana wiedey nt ow mii raya pe Sv i Koneptaliags Wehazuje ne orejeane dedi dyrkiyw metodologes Ins te stoneny w codes} page bedawey Sa phon, = ose ‘Ga tae unlivia tal pomane recy) trary wyainin ore proce hy sored Wi, 9 process deoyaxjaeyeh 0 wytlach podtgo bu Fetraltonaic bu mol, tadyneg”f noweas” uprawania aah [nko kompamontareyeh (odpowadajg bowl ray frum poussd depiny Sikes, ais Konkenengeh, ma okzeoneimpiac. ch nipstnenie ovino Wyman’ weak toler | Mpa, peyaymie se do imybnean nit dota wernt polars hadeweng> zara areheolgi, jak Frapldaajageh 2 nia dealin "Antony rors ere ood masons, SrseSla macoie w ret fac pracy min mu da wire x badacram: wld. Repent ‘oni Wok Rade Bada Nashowysh w Raya orar Untcastety w Raymio Mex ‘ani, Probiematya fouls woioekowania. w ahelogworscona sale eg ll weppacy z mtematami Tsp Pda norms: ‘pit PAN Poke wri tt, baton ole won Kato wo osly maskowe on wfoka weplie pence wie iat prowndaoysh ese ba “avec oni snow Police, jak w Lal. Organizowano tai wpe ‘emma (pt fomanmenty one prom feenowsm) ore Konfreace fbr nit aatkove, mu Krych diatonano sexton le problemiw DRASeh Brimioten tego oracovani. Suze role oder ua) peodyene spot asia Poko: Wiese Iterlyeypirg)Cropy Rotor) Nook Stonowanch ‘ Arcelogtw Ocbtone Dds Katroneo, Prac ini weed magna 2 jeden z produkt once appr. - Wold Hensel, sep Donato, Stavaw TebacrishtCze8é pierwsza PRZEDMIOT I STRUKTURA METODOLOGICZNA. BADAN ARCHEOLOGICZNYCHARCHEOLOGIA. TRESC I ZAKRES: aps WITOLD HENSEL Sowo aril” jt stein postin grep | pow x dich sone Ioan say, sareyay Tyre mala Ozer ono Dermot. ei 9 Sse al WHS nah 7 yj ow Tuyen (ok, 40-93 pn.) roi TeGhn w one dace Poste monorail ono Btona (27-37 1p.-e). Kdenycani te ego poimowali ini Groy, jk Diodor Syylijyks (60-29 PD), Dioudos £Hallarsrs (Ok. O)-Sp.a-e), aor daca Dawe die Tye Stabe (0k. Sp. ne-ok 200-0) ex pare dows! Jaa Fins (Gest. Nb. Seb poses nin race Ach eta tom ‘ovo aso rsa sktor spicy w ann stk oie Siren ange peach U pny eshte arti. Poa ma poring onigatcy W sie cour reymbigo akuo okrede roar, recent saree Zaala o edie pr Sho nt emu w sazvie tiny 9 del owartea angie Soakty of ‘again (907. W mse ey zien ono rain ee ni. rebelopa uel Zponrienv ox wisest Dopo WV. sabato way ponwile tac fac Lyon Jsqus Spon (167-168), Sie tu iis tg, stony to ka, ty ody! w 16M. or opis ‘ria do Ray ia Wosh, wale pave, ey ddan ajc Cosminyal pose algo atytaml navae srcenop cx arhcowas, Poy Cop se yo get eh okies W Koa svi erin aril SH". Ni yl to hres payed aviganye 2 lywanion eg pale et on ‘eon ago mires, Neue! eowane pordeieta train yacboopaa™ Do any da byea on uyany do okeania daly cheno, zimujeeee si son opsowo-dokuneotucyna adh tenon (Ookers 1375. Osesensot te may» aye w ksh ror i arcecoia » roma Jgch Kaj, ley w fein samy odes ttowye spin teny wee pensive aa ten ema ey a at fey ym ay reise rakvemy pobllag, Hse uaaly sg sal covoneene,rexnsgce rupee odminny penkt widens, cof samo mace terion amacry si denen WW yori Larose lal pw 196 rok Ita od ela, Gites Charla Peatéa pe. Lerche ~ Dionne der ciisaton i (pes. NaS sone jot w postal tajtony informed: Ute aus de Fimote’,« stl dovadaeny se, wage popemen sce deo totam i whey lj ~ aiden: mayne dk ‘tsa conor autlaie de histo W opulkowanym ere to samo w+ ‘Eve 196 ole Dine a PArchtlpe Gergers Vile exam tein sAvoloes lnc el et ance" wie Wenge kw pop tc politcal ila wieay dal jb api eas Uae wo owe ps au sei de Tso, ele ee mee ito “apy pod dosnt wl adnry. Na pra Foe . Mie te (1999) stil tie Se yAnthropolgy i conimony ied int four subline arneology, ale bao 6p: Arcuelogy ones bath hosel and clu sniopolgy. ut tee st © et ile wih Gen suet ster and method da snk srr: an be Anal the siady ofthe history, He aye, and poster of chan in ek toe human teres ‘Boor gus wonych wad wg, areeolop aKowa nko aug «lene lah ak hora w wee ego oma tac aja Soa reloantaig el proces isorgeaee Dyspnea it tora él ers nich gle snelye, rep pny Pod fen mat wil acl Zagato Raden, le nat a Samy pene alan wm wage, Gener og Han cry Op wc nce miony sound artologw im kaj nse XIX stolen, Wiadomo {hig termine” canon ayelimioras wach dye Sok wks esis w fo mois pong termine Ara FUGY ‘eta W lah tryptic arclogt Oyo now mai ‘ake «kl ence robaju mats logge prarctweaighoe He Jee exveamis proc ie eg nut elena mois ‘cage Pod phen arcelopow raisnkich, po pewnym oki Wath { anatu x pongo si tenes hora Kutuy mater” podoboy Punt we meh pemntowa ny vez w Kah oiyeaye, pm tae w Police, Aslogamis~ oo ms) mazacrem ~podchod se {ot wet Zachos ane to nan wie praca foetezcy fim coatio w liane arceslogs scien Jana Clas Gada pt the hile veo (199). ‘rea perso sporonmieni w tym wraese jt cyt kolo, te. pont hori won signi new posal 2 een Ina ‘atu owoocen eat cago wast, 0 ey si ara dla dctanege,wemne aa prvi scl, Oni nam pla achodet ‘weoese lay. ata ad cn tego sana ery powoduneym te ei ba ae SSNS cont TI8e 2h » ee a sen i eo iat ee cae mien ne tm we Se ia a oe ee ae SE erence rt ta Se tc na ay cei mn, i oy een oy recat sy epee aes sem a wm epee se mn Nari ey cs th es eo ee re Doren uae Se an meee ee ines iio eg eee ae eee es eS ee ee aaa semen tal et ep wae coi Ca Me nm iar escent Meo a see terete kpc pad pcre Eee ee eb gn nent sa lk ovr ly eas a Se nj nti, ni hte eae ae ene date sc cng eae a ree poet eat on i einer at ae See Te or meena ai iy re cee ee eo letonrt | tne, Seat eee es ore eae ean eee cine ema cs iyi at ee pee a Soe mee se od onan JE mene: re 3 ony Med ater Se eae oe cine pene ee ee ee ate ten te A ten maa er ees eu Se oa at i iy ce 2a eee preteen oreo heer ei ry eee ere ee ee ae en cea ete ee eee ise ov ce ca maar mace oe le ma20 wrrono wena stepowaly. Cua wie tri, w kre) raja ig dsintalnodé exowicka, tse. tie 22 sedowskim naturale, wjakim dill, mush bye peandoitem jogo ‘intresowanin, Kompleks zgadai, Kory mame sg archtop, pwede, it tea dein speilitow 2 rényeh daedain nauk, zardwno bumabieyzayeh, Jak prprodnizyh | ecnicenyeh, radnobyloby wie o wlicivyen wy wizania sie pre nia clg2aych nani) vada, Inegrjge daa pradstawiil nike ‘odlebeh od sebe nauk, archsologit sae signal na wskros aowoezsing, My iby si rwnoezeni te, Kt by sal, 2 jt to nauk konsampoyinn, «ne twee za dia innyen data “asia sbi srawe zsarakego rakres problemomapoarceclogi zastanowis sie wypuda, do jake gropy aul nalety fa alicye=samodllayh (ole take w opti lng) czy pomoenirych. Paypade archelog w spon sky want fam, 2 stoomane dycheas hntera pod nauk uenaé wypadh za prata- reas, ene dja one odbiia dynamikirorwou ajc dyseyplin a take worse: nia sie nowych 1b zespalaia w wikae jdnowthésaryeh. Cay todns bowiem Postawid w jednym randcie archos, epg, nmizmatyh, stage? Z moich rozvatah wynik, 28 nieiedy aka pomoenice archeology bye riektre deity dréloasavatns historyeneg. Swindomot tego sanu ray powoduie w niktéyeh badacey prskonanis, 2 arceologgnsletytaktovad jako mauke samodrila, Stinowisks take bade ‘wyplvoss. W ramach bard) nowoeziaego modelu nauk rsa sig die mode livoii ego rozwiqaana. Swroki zalres tematpezny arsheclogi nakazje ham ostiécale agndienie vice inae,anitelpraktykowano to dots, “Trudno stwirdrie 2 w Badan peoseu Kintoryeznepo navet oleh stu Jeci meson sig wylczale open! a samyeb dxédlch acheologenyeh | ich bee Poin rei, lem jest ake miemani,2ew odneienia do wlekbw dobres ‘iwitlonye prac iin pisae arcbeolona speliaé mote idenyeny rol co historia, w wetsaym tego slows zoasenia, Odminny charter arceolos te ‘motes dae waplivoli Jest o rola woperajgen, ez nae wat, by, opiate sie ma je gtwnisadobyzach monn pins histor grup solecenyeh vies odciakin chronolosicenych. ‘Swepoenasu ze sobieseame 2 nStaych zakeiw histori pritri oraz sschacigi sam na stanowskt, te archeologenalety aleaé do nadersnych nauk pomoeniczyeh. Sformulowanie io spotkato sg ze spraeciveaczici moh leg, a mahbinioy wyrazzall on w pray K. Frc (198, 5-91 a), Zastnowilem sie wige nad verti ponowni,«zvlasaeza nad hae poe ‘suka pomocricat” proratywaosea w storoaku do histori Po presley Zagudninia posanovilem zmienis me uprztnie kanowisko, ale nie 7 pow voluszcaamyeh prea ich oponent Canig to ponigarych waa. Poswole a sabe przyoczyé slows wypowie- ane przze mnie spot polsko-wloki Gropy Inensseyplinaoe 2 rere 1983 roku Mol Cie cost & Tacheslgia? Queso era il itelo dlatascinante iro di nosteo sscmov0ot, tate as a a ee See oe eee oe oo Se ee ee area ee =o Soe ee a pe ee ee Bs ree alee ean roaoe sr pears arr pn a ee ee ee ee ee oe erp ey ep ea cee ae eee hots os Beene ere eon erage See ee Lae ane oe ee i. ee ee a ae ee ee Se ee Sa ee ee Frere pinnne perigee reed Se ee enone 7 ooo ee. eee ee coe es ee oe ee Sas eee oe eee cee Soc eeen roo wens. tyloby més 0 dynamise przemian boloicmyeh, 0 prossach zodowaced, po: ‘wos, oribieia teen, zapadain sig grant, zeman w poziomie wd ery © stosunlach Minajernyeh. Je) ndobyes utwiajy pornnie bopicw natura rach, Ot klk zaledwie prkladiw Sviadergych o serokim zakresi zaintere- owaé arheologi. take pozytyenyeh skuhac, jakle wywiera oma a ro wea dey "Ze wept na gd cozumienie w wily heegah obzleiaysauka pom ca, propor etatfkaie dsscyplin, « aiaovice stopniowanie nauk samo Claetajeh, W tym mypadka nauhqsamodscha Topas blab Hlezba, 1 sop. ‘in panbisto, I stop ~ historia (w ween tgp slown zaczenis) pea historia, IV stopnia —archologa, V sopnia~nuniznatyh, eigaika | rae ‘Zastandwny sis jek migice praypada arehelont W optns} spstematyee rau hstonenyeh Duwao ming oz okres, w edge 24 ic krSlowy wean Istrg, Dodajny, 2e 1 ton temin zawdsges swe pochodznie gree. Zenit fon ronrieh swoj te, gy proto ozaezal windzg v op6k aha odie archeoloscene witty niepomicaie dij Ludakosi,oka- alo sig 20 hstora 20 soja akg toda (Go dk w aiektéryeh hepa nepe=- ‘rwytonn, oar ma Zodse piss, ne jest sane para a przede wsyst- Tim opracomad cal pratt fudrkoic, Histo Jako taka rasta by nauk ‘monospektyeai, tj dereaca eco w poananiy og6lnego process hisoryeznego. AW ziehu ? tym acto stood va niginko pees itr: weisce ~ mak ‘pirajne| se w swoich Badenach nx soda pany, 1 sez ~ dyeypiny amar ai calc provers iatorjeznego. Korzstanie 2 termindw dwuznac- rych lest nace wakazan, Dlstgo tro sie 0d (nim 2 sam pedobnie ‘raz sig worattem) 2 tafbodeig stosowania taki) praky "W th waruakich zozumials jest starano se wel Toke pow y= images nauk Spowodowato to brok swe mefortnny, jak w wypadke histor, £ lanowiie —o czym bya. mowa wyes)— case badaezy uznala archeologie 2a ue rownorgdna hilt) dogercy te) part iw, Kea si nie ama Sena historia (operaen sp a fac poayel). Baby var arheolgia nauk Stmodielng w odnisenia do (ch odcakOw procesn dijowepo, Kyl si Ihsoria ime wai sensoweio tradi ne mote, pomosnias dia yeh, W Knyeh Dymet histori nie moze up nanos) warplwas (ak np. w wypadku Po Shi sredlowiser od XIIlw,jcxaty nowotsoe). Zapomniano, 2 nee tr Inin, Hy ponvala doskonle wyelinaowaé te nieKonskwenge~ priori ‘Te wate poke nally wna ru samodzieig TI stopla | twaktowaé na ra histori. Rednicesudnion ponigdey obiems pola gownic ma tym, 28 bis foria mote upeawiag thd> nat perwonalitycony W drjtch, te spolacnotl te ‘ym al aaj, anane wna og z mazwy.Prabistorianaomisstdje obra ro ‘oj gromad Indes «radko tylko i léwni esimienie— mowi® mote 0109 oly np. dynssit ex” srup mtnowladese. "Nie oznace to, te spokeene eck procesu drcjowego yaya sg pola ‘obser. Co wit, dis doskonale sig onieatjeny, 2e Arn plane 2 wil scot, HES 2ARRES 2 tte i obraz ei nicky ko wars Indo 2 rai ones w po- ste a ny. Dltego coz povaneclry jet ait postulat potzby se ‘oir do raha srcecopcnych nave x eh cas, 2 Rn Syopone oie any Hrd Pssnymi oraz Ikonogacenymi. Warytkic ‘Ertoniom Kategorie informasluropetsinn sie emo w sposih wajakowy. Po- 1 een to prfkiady 2 ws Krjow earoplich, pezyezynaine sido coraz eersyeaihengo wykoraytywaaia azchclogi,m.in. w badanach nad hisorig [owioen)# nowerytne) Euro. “te ioapo plasyeraego wyramn abies nasi widen grodaskstotkows- ‘yeh aly porownamy edkeyia achelogcze 7 wyobrdenem akiego ara ‘Sbocawiony na pokywicKticha x XVI. Kry sachowal sg do da ma mia Bares (Kr. Besnbrick, RFN) Preypomae tu aa pryklad eens waiosi Tulane w toku posrokivad archelogicenych zwiazanyeh 2 odbudowa Zamks ‘Wsaabip, a fake Keowsne prose ms 2 ramieia Polski badanla wykop stows nad wiami opurtzonjm w poludsowe} Fran. O odlelyeh, pi waxabanych wadjjech yeh iw phy w naych moich pubiacach, Do- Ja dye, aoe kraj num biskch fete rezlaty na tym pole wzykano J Cotoriowag oa Weare, w Ramusit ZSRR. Na pra odbadowa zact- Taw Batapesse wywoalaptrabe rvlealych prac archeologieznych, W ich toku flkrto migéy lay taka cokavoste, jak wyrte w XVI. oa parapeie re ‘emowego ona imig rosea poleiogo,spisane waz dt, kindy tam pny tra Zy ten obyeza} ws lo" ma take wie Polak bardzo odlelyeh pzod Kew. W zalrev histor miodyeh obrescw w wie mypadiach wapieaney sama [nor ale wag carsherarcoolpi roca ie a ye w ose, de taba mie ( rownoragdnym w badaiafyehzapidoied ude Heel arebsologiennyet | pie faaych "Arcoologi jako muha stnoilna IV toaia jt dyseypinatypowo tor mavens 2 wisnyi, 0 ogrome wile ypOw, Zzécami i metodami badawery- In Sine sg w lay ronwoje nauk wiedeg mageaodrebne,niewal stmodzcne ‘Sealy few. dovnih avai pomeeaiczym). Provadzene nn prskid secoko- plhszyanonyeh sadiow mykopalomgeh 22 wzdede ma ich skomplixowanie Teitnorodoot® tanow nowy, formojty sie dl badaé aehelog Insgo pas {Ge podelt, mimo wspdnego ogélacgo imperatywe, wymaga badaiestanowisk poshodsaeyeh tnych epok oraz wiekich¥ malgehsylomerci, obit jeno- F viclowarstwongeh oraz apoliw paloitycanjeh I Sedniowicznyeh. Payha- ‘w modon by 2 twodlg pnyoeayé wage). Katy x nich wymaga sosowanin svoisiyeh meted. Podobnie mona wis 0 archeoiogi podwodae) Ib lotic [Nie ines ig maja Kweste aviqane 2 wyskvaniem chronolog bexwzlede) zabythiv. Wyma one uruchomienn proms skal xS2ych, wspOlziaaaeyeh 2 archololg datz nak. “Anslopienie wypiadsie spay zwigane z eklogl or 2 festa. prod ‘ing, dayezce min. teclogs wyrobu rUtayeh preedmintow 2 surowcow fsnicnych 1 nieoganconye, Jako aowy, wymagiaey odrbnego pods ‘Gdn rasa ercheolgia tz. especapentainn, Do sada jj nalty ne tyikoPy — sekonsulsl wyeledu euchomott§nerechomoss, se tek fh fumjonorania fv obrebie Swezemyeh spoeeznte, wysjoici pracy I sposobbw po2ywiena, Te Inén preykady dower, te lemal au sassy oeach poser ig sate aia acchestog, takte i neabedn jst tosowanis w Lazdym obzesonym, ‘wypadla odmieaayeh metod badswonsh, ewarenjych itepalbods how peksowos! archtop ‘Okzsenie archeotogi jako nauk samodsieln} IV stopnia weal ne wiadcey ‘0 je mnigieym macro antl nae wench stop. Westie one bowiem ni moge le ronliaé w odrwaniy od ibe, Jest wigs arhooogi jako atk sa ‘modaclaa IV stopcie dyseyling wspomsasiaa zardino prior, jak 1 histo. rig, Diath obu wspélng niko ezapa jst dyeylin obeimuca eal dee {fw lndshotcl, niealetnie of rodanju rode om ictod, jimi se. psu, o ddr tose mazwe alotong: parbistora Gj historia wnystho oparisige, (ub globana. Termin ten moze but powne watpinostnaturyetymolopcne 2s wagledu na fait showo historia” plewotne ozacrato wisdre Ww ofS. Nie ‘odaa Jednak toh zsretedpodnosé'w sosonku do trl, ki} ono nab sy conach pétnisjayeh Ze wasjomnyeh powigas exec dyseyplin historeznyeh wyalkaiokrelone wpaalennosci. Swindoml, jako diodzing shupiige wemlkie igang histo- rez, zendniez innymi badaezami, pods fou. Wyniks tom oping Zada te} dyeyptiny, © Mrye sig mires zapomina: Nauki hisorycne wrist Formowanio le okrsloneh posladéw Bloroferysh, Zachos tu, podobie jak pomledzyionymi crislamt wiedsy, sprzeene arotne. Wiadotno bowie cor. ‘ite Kerunki filoroGeme ret, ma Koucepje oplachistorycne lida) jes ich awigsk 2 dias syntetyonjmi f monogamy andell + anigeznymi cy Ieddlozaawezymi, Odicie exo wana rey die tkde positawiony model W ghbokim biz s wezyy et daca, key ewirda, it prace she pia siealenie od wsnkie Koncept flezosezng Pranluja w tym sapere eins deals, auaujae marksstw, Soni albo po prosta pochawien myo’ flor ‘lize albo 12 Swindomie wprowadmja opine w big. Wis jedak uzonyeh ‘aj sob doskonale sprang 2 tych zletnote ‘W wydanej pod rake clonka Akademii Fracuskis) Ch, Samarsna Lie lore t ses methodes (1961) soajjemy jas slusane stwirdanie H.1. Marrow 6.29): Liste ne peut se pasar ane certain infsion esp hlosophique, Thisoren bt philsopber sans le soi, Dane mesure oi arte vraiment fu niveas de Thitoire, cest-bie quand i eon dire un pvt. Pistven {St ament i metre en geez toute une copeption de homme et es vi, pat fala mime qui cercho a resoude dex probes pofondcnet,autentiqeement ‘Humans, tout un see de pests, de anceps, de prinips de jusmest encore tne fos, qu'il evel ou non, potent Tetipccins, sont epreson ane ‘caine pense ordre pilsophiqu” W medelu tutaj zaprezeniowanym spray te si se dow fo. Podobne yl wyrai wzony seveda Cal Axet Moberg (976): wa scence pote de 1s ocetl et on ne pout Psoler del pliique™. any peste Seve Mr ona, as 2am 2s ‘en seaerzr (1898-1973) ton 28 an mite spor, smn paca, sen toga w jap kee et apligena, Woradse ties on tabs 2 arco. 2 army balan pazsdok ema e wazshch eesh, roa Te itr, w Kee ota si byE bee Jl wspétpracy. Nadie See ee leat ae! Fc, 5 el Ee ars sobieseamy 2 wpe wyhemmznnjch sale2nosel ma ogomne zeae. spe ono bow, 2 dae jt way bard Evadome, Ustony mote Sepa ovtlowat sje woes spree cy nie at wyeiem apn ‘a tenn, Powe Lo, 2 W pocziia powers za swale di ‘modo Trades on dodatkowe badacin kontelae pezed vpowsechicniem na operat, Nialtne 0008 fk, to kad posepowani deze eslon powiano sg ozpocgmae od opracowanin odpowednsgo dla niego eeMomuriae. Zaalefé sig w alm powinty pons, na Ktére pragnie wyakas ‘powiedé w toku planowanych prac sede pas. Keestonrise nie powiien ei ajem dogmas, leer wrase precvnie pojty dymmicris, G. wabor ‘2Sany waar prepa badai o nove wyanaic sg w ich foku problem. Nade pejayn bowiem nakizom weikieg solzau pe maukongch jest deenic do PeSdoywala ieznanyeh fAbtOw, aw wypadklneuk arcoologeno ito: Tab, sais nomych pravidlowese cy esc peoesa hislorszneg, Wate ‘Tigi wage se prac eatceniore, ale edled toku ih reali Badaez {isen se poslginaé kwestonariasem — w my “Arocogi ko naka samo IV stopia pomnotylaSwiatowe pay rmosium ulturowe, wyilyla di Foskolc © — jak si deb propuszeza — Saxe) toy mllny Ist oraz peywe6sin Todrkosi niedyehang ots ‘excenayeh pomrikiw alter, | to Ww dodatka ealjch ich zespolow. Zadna Pam istogenyeh nie mote se powezsiérowniewspanalymi wyikam. Poy ‘ym jut dawao tems, giy2 w XIX wicks, ztomumiano, 2 es grands sourenta Font es grands peuple". Zane to wypada sparatazowaé w tym sense 2 wiekic fury Kory ze ndohyery we postog ole same pot do nj Jor SE wlsne aro Sgolog mag do tego aijedno dada. WspSczsnosébowiem cra bard) roeumi maciele ego éridzctwa kltrowego. Archeologla na sym odin fdas mprostnioeenons (cho jenze dai eae le docnians) ashi. Row Iceziniefrmomanie pate arceolgie wisilnjch teil odes tym samy favor, cow inaye taskach hitanjezyeh. Netty je obisktywizm zalety ial jszze od windy badaea. ‘Pesmitem ziintriowsd arcoolog jt w sale prastrznnym cal Swit ‘waco hronologezayin kes od ool 3 mlionbw It, «navel sco wigs ‘ema po di diy (w wil Kral). W niektérych regionach euopseich ‘lms jenego wskn w stosuak do Kiley miionéw lt stow w scsi ebrono- Iogiaya ik niewth odeinee cas, 2 obrlleale ,archeloga 2ywa” po dit dest sterdzeiem na wytost. Preypomae, te mode wykoplistows (0 Wie tsstelogenn) aastosowano, 22 skikiem porytywnym, ¥ badaaia tagicznych2% wrote wens cw Obwiginia 2 at hieroniog Indaba czas exami) wojny. Zo umlsle wie, 22 archeclogia mich lcme § aaaicowane daly. Tako keen wyrSnienis preyme sie wyznacenii ehronolgicne, grog. scan, pograemo poivez, eezne,eywilzacyne, ale take prastmit i me. tog baat Nias spotjkamy siz peda lo2ony. Do nedawns arche ‘lit obejmowsla dea wielkie dit areeolope prada atcheologie Saa Svtyeanege (cylin saroytnyet). Dai pedal ton nie wystarzn 2 rye Sveledow. Z nich bowiem jdyai archeologia peadsijows obese sm zn {eresowaniami ely tat Inacx) roe sg ma 2 areeoloea Sista anivezne, Poss pewnyai woitthami opranicn sg ons do krsiw ejllasyjych Swat fchignmomorskego Ww szeokim tego slows znaceni W ediesienin do innyeh onyoentw sosovaé wypada inne zasdy. Disego mévimy np. 0 eckelog ‘Aa, Amery (a wlainetzeh, . Pétnocns,Sradkowe, Pofedniows), Are tir Stone sg take kayterium granicpatstwowyoh, W ten spoacb wyeétaia sie ap. arceoloig Chin, ESopi, Kore, Kuby, Japon, Mek, Pols ip. W rae rach podiléw mentoryezych, = wigearebologitpradijows, wyr2nin sip Inigize oink chroncopien, jak op. asheoogiaepoki paleo, meolte, ‘lodsze epoki kamen, epokd metal, Inne take zanada ubladéw Kombiao. svanye np. arcealoia europe) epoki metal. Bywa wesc, 2 stosae sie pode! wed kryteriow etienych (np. archeolgia Celi, Stowisn), © amet nino eogratznyeh(arshelogn aeykakoindyjka). W stank do Sed Siowicea ub eauiw aowodytayeh wyedtia sig arbecosi tok ean, "Niki pojela stay sv} pierwotny sens. ArcheologiaKlasyezna soso. wana tla nu omirenie dea obejmupcero problema rozwiieeh eyml- 2a fvitatrdsienomordkeg, Termin tego uly dik weseatamecykalscy fs okedleiedrcdiny trun sg wry sopmiam cywilact Indian. Po- ‘tig dalejspsjnostewizane x obredonym pradmotem bad, np. miss, real, shi, bionic tp, Za shana aed wna’ wypad tendenie do wyodrebnznia scheolog ravae) lub prawniczs), 0 kts 2adahaaletaloby tudanie retodatn preva archelogt m.in. dawnyeh eposobow wykrywania rod, ie odbywanin dm, ich sparatry fio} oraz aby feraeeh fie» mceevismsbroi, ora wymiare sprawidlivote eens wien ‘eee’ arse). Wig one najnici)spujlitow ritmych dein. Do takiego kompletsowego podsakearhoolgi, bardanintnsywaie dai} rozwit- ‘nego, zlezy wypadnarceologezajmaea sig mpolem zagadnion sodowisk peerodnizreno, «wie bisfery cowie (areheobotos). T samy problema, Heo rony hforyeno-hulturowetrudn i oogrba escola, sanowit ‘1 odpowiedaik geogrfi staryezn), pzy erym raze naletaloby sg post Bi terminem ngeograa prabistryeza”. Wyrbtnia sie ted daly wrcheolog fu tamdzio todowins, Hrym ig samo, lub mod przez nia stosowanych, ‘bp. archeologia podvodea, abe, lotic Prayaladaje Se bids} pr3jeyia kyteriom podste 2 ttwokkia zaunatyy, 2» wplye mae wywary prsde wszytkim warunk historyenego rozwoj 6) ‘auht oraz okolicmnodel corte intensywnijceg wykoreystanin 2dobyexyinnyeh nce. 8 @ cl, Toto ne ere wm poll abt ne pate Tce: Wag aketncyem 2ect e stw w one do cr emi ln, W pecs mp te Pod mm 7 i (97) tance Oa, nee wo a ss, opm mee a ali seg orion T~ trsolgh, 2 mice, srw TOM tomes tena ach or pose may Sen eng Hea sagt ey © he Say 2138 Fe cae |: open ae pow ook 9 junto ‘ewtrttyaomia napa dann, nm ee now er Ne tyorias ones enna Sze enine ety Ey ney ree ones wp sun uct namin ys prone re mys pee Ann ed anon wash webicrsnyeh te pepe segetin sec lt eels) Gln £8 fi ipegkiad potccbn wspSiricy z gelopami jt raczae totnaer w 2a- eee ai rasan tenses teers ant om mea). a eee ke wots ney, See or Tet eearh tu mS kt chogeyeh yo 2 PSkna nah separa ing ee cep, caer eee Ges jot we op it my Sdn pl Fe dmc anne |p toouton ed oy emtanisgmeoen ies tana nity acheogh somes weg a a Se ie ‘ty ace sili wipetowas cll Suc sim tat komo wae ote ma 9 a Se i csc Str ig wee: pak Monee Te tiayec woods ne cates pes oe tsi Banc ili! op. aso poor mora eee, Sei euth,Za locas promi ew sc oa Ss posh ttn oot | Biweh met le pa Fare etree poten ok Posen Spin et ‘ey leet unaate meropenem Sw Seue tat pnp eons ‘alesse csp oj mi w ol amg mek saa oda an aay to en sae psn psa, Tomo wae omovies pc ow in Fase To perwerot aie toyjom eran ree presale Ecepoeh ap nite po ge my Wo Sia donee Sr atch a da raiayesnk porodeneh ino ae Tas pu src ae cp Wek nyse = Bae St ‘Saat igen enemies koa soot oat Ione Wore we prom a] ne og ara bd mSa wero wees yduwaé w XVIIL 1 XIX wisku,ehociat panels snacong api radu prspiye anyh jew prs Dug bowiem arceolog owe odkryea tale w2bogt= sig obrazdawnyh dec cal Indzkose | posczegSlayeh x) marodw, » ao romzeajq ula archeolgi w roowoja nank saimujgyeh se wipScenn‘i est acheologia nauk mlodg = wazytkizaletami i wadaml tego wick, «© Ktérch pial Wyte. Ale jst co asjnazaicze ~ yseplin fe, sale ‘wamacniaaeasw6j potent, Poslpnetwnoczlae tym samen prawom c inne au ‘adda nauka, w tym rGwaied arehacosa, precywn seo Bardi) burtive 4 spokojsicte cary. Wye sig nshidy, 22 nowe likwidle callowic sare ‘Niemal taki sens misty wytpieiaaiktdrych polbocnoumerskaikich srchclo- 60 (ub antopologéy). Blea jodnak analiza ich popozye dowd, 2 wpro- radnjae nowe okresenia peoponuj niemal te ame metody rues, Hore "Mosowano uprandnio, np. w Police (oem 2 brakuzasomotl eka nie wsdl). adn najetasj ciskawe konepse tworeryease nie zasipia widzy wy) 2 konkretoe)2aajomosel akon Matematyeacin mote joie lye preyepee see eskvai yt Nl we jk 2 Wn ye OER Ine Hort Kary Mata PAN [AL Sori 10, INTERDYSCYPLINARNOSC BADAN NAD PRZESZLOSCIA apt ‘GIUSEPPE DONATO Wie wopSbracy mipay losytutem Historil Kutury Matralze) PAN iI ‘toto pr le Teesolope Applicat ai Beni Colturali Wlski) Rady Bada, Nauko- tosh, nawgzane w 1972 ugly stopriowo inteagyfkac i poserani stan0- trae payin’ dobre} Kooperagi_migdzynarodowe} (Donato, Hens. 1973) ‘Onuale da lata Oyly nada) aktywao 1 ovocne. Jesety ma cape Sinosowsnia topo, co oxatozeainowane, i analy dokonas,XtSyin rts) ie tomargzsy normalne w teg0 typu wspotpracy ble i trot. Osiggnkeia tamoe w iain) publi peedsawaiis stew dotycbcetsove dokonania ‘dike do dyspomi czytnikéw w mada, 2 sang sg one aczyoem dye 'W ottnshIntach wlatono wise wysita w raprogrimowani proletyki ‘nda, te py ule nauk zwsaych stosowanye™ + w deity iterdysey- plaaraym (ab kpc). wilodysyplinraym) eaizoalyby waory postepowania fndawezego w zakresi sczegilnieitotych probeméw dotyraeych dby Kul wy, ‘Oberry te objte 59 badaniaml obsllonyal pez powszectnie payee za ‘eg operatywoe, Kir jednakzepovinny zal realng | przde wath kom- feksony pest zslovowanis, anim rortana wpromdzone do. eodsean) rakiyi prez wyklady,spotani,eferay,dyshuje mace ma clare okte lene faz operatywnychw zalzese toil nau) prayezne rastosowanio wba ihm eon sity ae oie i wach Many incense pryklndy dzilniawletiryeh intact w tym sakes, W lovgtse Archeologi Univeryecuw Medilanicrealizowano i koordynowano ‘nian iateresyjgce peace wilodseyplinarne we Sorgenti Della Nova w Fru eh wyni peatstaiono na spejalne| wstawi, Kira powinna stat sig pewny ‘zoe prezatagi tak prowazonych badaé (Negron Catacchio 198), Jest acer nie podepncs dys i zankseptomang przez zinteesowane Srodomiia, 2 Konieana jst orienta tad w Keron garantie use {aka bistoreznego i Hlolopicenepo, akze pozvaligeyn w révay tapas ‘ealzowat,pzez wpslpracez nny dyscyplnami, progam o s=szymn zasegy2» seen pore terytosalaym, Miry objlby ted potraby w mikrese ochrony Srodowisha, prey ‘dncaego 1 try zapewilby nierbedae dae dla wdoskonseniazasad dasa ‘boone |W pezycoh ‘Sokers wapornian) wytany obrazaace) yi toda w Sorseti dll Nova (aides s Medslans perer Bellazon, Sone dotarla min do Gross.) preekonae {lo yea witontronnyeh bade, Waore> tego rozaju aq joak jszre radii, ‘Naatoty postlowse by kai prowing, katy repon prowadzt swojewhans fav aadaje badans, ore byvby odpowiadnio prezentowane, sdlivie wetle Jednego model, aja poate do analizy porbinawcre ‘Nexus jt powna seeping frtq wiedey part oa doGwindsteni,Pateat avtowoicl dja mloatplini rygot i metoda, 8 Kiych wyras sg racjonalnode ‘dnl, Nc ma wige wee, gy nie ma rygorstzenego 1 ERSIYeZDEED PO ania macjnalneg dolwladranepo exy 12 Koncepoaleso "W stroyjtnos! tein yaaska” odaosl se tylko do dyscyplin matematyex- yeh, ageayoh, bilogceych w odie od flozofl | metafayk. Rozen ‘Rone wig, torn) poorae ia reali, jakby dvieprciatawne sobie Kale ‘ops umanistyeany 1 ak Sieh. Nauka obeime ways wy elowiska AW lrants posnana, Lee opie ig w core wiekszym zakrei, we wazstkich Canc badaweryety na ogg} etodolo aauk. Ta interdyseplinaros® ie olen Jak ego sig mala aa avtonomicanym.whladzle rrmaiyeX special- bw mage wapaly oo badawcry (ty nazwa wicosysrpln) ec ma ‘Matej woplpracy i rupeainiy se Wzajeznym na nédaye plareryenach pose Powana tadawem. Tnteryneypinaragié tadah oonacra integraje roamalych dave, pormcia {tod badeenjeh, Relat badani nterdseyplinarngo ni jest sume ray, mpetengtposnagslaych sess, loz wstworem, produKtem, s wie czyms foicowo | jatoiiowo odmienaym, co zadowala ockivanin dyseyplin wpe ‘eniajcyt. W pezedtanen graicenyn m2 by og rai sysetyeaieozxt- eye dwoma zaakan wilodseypina +, interdyeypina %. ‘Dis pezklada i wyadnenin topo, co powieaisno wy), cham nawinmaé do onal prowezoayeh pase badad pd starodynymni sebsaneami wor ‘pa Bylo bedanin o iuraKerae nterdsscypinsnym, objmulace towarozns {io opers a posakinanash wHrélac psaneh, anlizgrormatyeh szatkoy trpeicenyeh pochodoseh wykopelsk i wile inyeh cabin, tre dy tice tlny nklad do ada aeheologicznych (Donato, Brace, Rallo 1955 Donato 1984), Wyoiki yeh badsd moe mis zastosowanie we nope fa rmakoioa (ako spcyeze} aduinie chemitoxgnicre) i biocbemi. "Roniccne ee tstalenie woploepo jezykn ultwijenao wrprace ods aych yaeyplin Igeyk nao je wore satceny] iwi fo jut Galilee, ‘ows eek aatury, tor yradana jest przez tama. Orme to, ocenoté dopascea prog 4 tescvos®stmego jerks. U podsaw ‘saukonyeh ley zatem Toph, jest 0 Togika matematyeza, eine Crymdona w formulach mateatyeznych, Ice rbwnied. lik, Ktdea opis si wrenbYscNannote nabs NAD sess, u ‘ matematyee, Natomas nauk o eowicku opera sit ma jez naturaaym, Mm Tom wii zacrnie ma etry, exit satus prstonywania, W zakesic ma Tomenisteenyeh ini, jk wladomo, niewatpine Koncept postage aaa oe wikoa lexba sw ani w mnulach deh Tying, le badania nad fodowisiem, nad trytosum, nad sstemazi odepiskongn ogi bios, ma chrakter Sly, echnlczpo-naukony | mozna ‘eolpodusiwes sg Jeske aauk Selsch, tyle'nn epic ancy zgndnieh ‘muayel malty yea inneo jaya. Wyzwala sig pray tym retork, Kea ‘ear uandyn nas | Kora salty sdutexie Ronrlowad. Toyk jst Owed narzdcem prewlact badad spleaeistwe, Preentacks tats le mot bys selon, Jeli jae bedae badd anasto uproszezony, bya {hye somplixowany. Katda forma, populareact wisdzy opis sie ma jezyku ‘ral, Zachowaé tsa ednak olpowiedst pasion precy pay zalzena, (eituchace ma olzeilony soni peastonani Nepatyym pele taki) fremnac: mode byS np. zaliczana aye do produktow faraaosutyensh in aca doyeonce Ik, Jdyniespecalisi sq w sanie rozumiat wyjaeinia (Gu w lefeuhy ehenicze, Paktyeie Borge Kandy wytnr peaeznceony 2a ‘Bye air ogo rod nformje. Nic poddne dks utezoos! i eeowoset tego cana aceite et raenyoczywiny, 2 katy withownik bie ‘Sigowa a informacje Wg swoich modivoic!~ inte) chemi Tub med, aa pen Powiaanis w rakresie posnanis saukowego st zhane a rSaych posiomach see Dara ot pm il Fe at ‘W zviaak# ost Badaiami na starotyymiKosmeyham 2lylem sig fo exheoogt dowindealng). John Cole tweed, 26 ,sismotnoi pomania ei) pramdy i uryskania absolut) pewnose aia arceolop doswindeag fo pick hstorcanjc. Archelogowie pry rekontrakei mi spanjeh dion Inlet moge jlgne operat sig nn hpoteach, prandopodobcistwach { mot- Twofcch. W te eta prace dofwindcrlne pomagaja W zrozamieaiu posta- women problems yea Tudakeg, zwlazanyeh 7 potywieiem, sebroniniom Trotmeg rodzajy dssaniamseywieayinym” (Coles 1977,» 23). Wirksodt ehspermmentow dotychezas prsprowadzonych w tym zakresic byla ‘mealzowana pranz posezgélayeh dadary lub zspoly wepélpacyace. Pole ‘nda jest serie | bardzo zcanicowane. I chodat archeolodzy podsjmovali prtby elect) oseny toh ide, niowile jest skoordysowanyeh_wysow “ieajeyh do stvorznia nium doladcaligo, wypositonego we Wark, ‘> mpevatoby deialnie w spossb cig I skutecey.(Arcbeologeeksperymen- tal cecnje od pond dei Int pewon oklczoi dynamiki baduf. Test ona srowodovana tm, jak sig wy, 22 9 1 badania 2madoe i dlugtrwale, ormtzjte dite} clerpliwotel w dechodzeaiu do wyaik6r.] ‘Dia syjalnienia ors prodyskutowanin podsaw metodolosceayeh archclo- 1 dotvindcaiae}& modlvois xj rorwoja w sakresi buds rcheolopcznyeh2 ste pono oepsniowano w Rey w ptixesika 1983, midzone spotkaiew rare Weak) Rady Bada Neskowyeh. Rozwatano na aim, wist z spe aan rosea kre, wyte) wemiaakowae problemy, praizakutowss0 Kyter Car orowadono w robayeh Krauch grace badaweze z we zn Ot ty seTfewne w toku reais, Rezltatem tpl zaprogramomsss preach tadsi wr prackonania 0 leh preyéstnosl | wabnoti, a ee ea th Ruse, nits ee Tee Arse lH Catt Stone (oie Monet, Ram WYTWARZANIE WIEDZY ARCHEOLOGICZNES: FORMULOWANIE PROBLEMATYKI TAKO SYSTEMATYCZNY PROGRAM BADAN WIELODYSCYPLINARNYCH saps NUCCIA NEGRONI CATACCHIO 1. WIEDZA ARCHEOLOGICZNA JAKO PRZEDMIOT BADAN LW ontatach cestch, gy sesepsne odemawa sie potrabe wit sposobow cee i systeatyeznego porskivania Wied (mim na my np podsiie rons Kt sve) natal elatyezne}formie wale ae samo prez sg “fucrne miewe vjawoiae probleny badania aaukowego), prace archeclgi= Sve Wlowzch aablajg erpto cach eizodyeanoil | figmentarcznotl, 9 3 odeewania od nt reeks mtoologezne, Key W wil Irajach po+ fit archecogi | wile lnnyeh dycypin saukowych przedKoniscenotcn o> eg ich samookesealn i. * onmizone wit se rte tosis amas Sesh popnowanla cnmcyeh pens pp ta Koma eens ry, w cm se dnt) oe iowa Pod wapcen wart” 10 pow iia Woe no sone cetwanch Hu weptnens sna. Pee ei #9 Toco vin ul 2) pan larva w pel ‘arns Tot, Po. prea. Reman w nach poser tenes omni pat wk pls eu wn sum wpe en ee ost pena ome a ae pl awe ke moped 9s bya" Glow Dy a) W aa Pa lon rm pc ne mee ppt ou ie a ‘ein sms x gw) linn ent) en ate a ‘ea enlogcin, nn at irt ponatey Tamia mepcayte mpcioy tats ueoeepen © ch wale say tm, ‘ie wep suse we Wham. Ni leno tt hewn alias Foe ‘Teresa ope 1 tnayhaais aes et Be oie ea a emt ol ‘pls cz mg wate Wed eh Wy Marrs (97D ct, ‘Seamnjes ni do prosemsw teat sinc, wee ree + waren Fsmonia ‘Fess orm slew peta ave ys Raye w 1cai nono crac ion to bya eps ai i pa pore ro an re mbna doaoyeh bac) wel yon, Wp te amore | FO tani ign 2 women op, Ta Te ee pn wrung por. Caan TD ih = Xo sexs tary ios wae w seen rack ete rerans SEAGT tna ym try eh os forms a rye ot an Tene | rate So occ; pox ic Pct tl a neki sponobw pari ada, vie Rgess elem t opme © betel wma ~ Kos wees tcbesonzes Celton wen reaizonae pe ey ss SS ice otis ene asc se eons oom, Bee wy imal Ht raion w opi) unre Wey 0 psc! FESS, | ecotaiag mdr seesopcee ey wiv) oc Capen mit owe Do aay Ooh tech punk drei saad mayaiswopiane pa, navel al 2 neh ‘sia em mij domino. Besse Pbeicime puatw Oagsey gd amie Jw dasa ic, ie aioe onmmln ako eee cae seen oan wisn, tv Bonen d0 sna i aca feo penpals ko pacmi aa Se eaee ee on hia, anroptogs. sora) > Kose Fee uaymlaeyomoanee czy umosorae” (op. tos, 20H en sms) Cheb tuo beans ncopa) wag ® ee 07 lt ds natn gol powaaeeh faa rai ace zak on ae icy im came, opt ~ uta pose Se ane matan ca mero Tub dog Tom TERME fc waaemegonaaania Se sah enc Se Senate me sre, dopovadae do wyodrs (> cat ae aowjeh pean oaskoneh take 3 palontes, Shoals il Inge cee ae ls motn by pte wy si pace (gor Diop Actes 192, Zp A, Carag wom aw toni eit SMe dle te (Cuaron 881). Onin talne TOS Sc ston bodes soley” pose hy a ahi sy toatl woe a one aaa ne me a) sao nt ti 2 ne cai Taig tamiac eye ole Se uti Wah wat te tv, Tse ato Se ‘cnn cme ea gl pa emi eB 0 STP ae cave sae ste sey ee ein et pore hove BESAIAS tite co wy wie pone ming ee Bsa woe wre st COE hsm tame face ms drwe? Czy gown, mas, owas RENEE tena be pay bey newphosne” Fovase 113, 3.3m verrvanaanie WEORY AREHEOLOGIE 3s axe spitematyzai sSanjeh grup tamayezneh (podresit,eneybopesi i), ea o rae Mea i dane) ch sei, chot Ite mga le Nice pomjane, posi do Korpus widzy porpsane kaday bade sale metSdmce. Z deeb strony wy ig, 20 nie soraty dtd prenaizowane 1 Si oom Kea konstuowaaia Woh re, Chol uo ter, Ere seo ew okrelony posom spina ziolom peje nijdnoredaych ames mamma my pat 26 to samo poi, edness sig do bd reer sosowane jest zatnbo do aaliry RUKCAY spolcen- Bor te ow love, Ja | peyktadowo do ancy hstryeano arse) felumey Tei) ‘Do tgn samepo punkty ofnowa sig stadia dtjezges tech zmajujeyeh ooonnie w wytarzaia Wied (ody wykopaisk anairy starypracoe, Pincay prope leenows) itp) bedé orientagi epitemoogkznych (pony. rpm tue wersj tol KultryW aotropolop iin), w obeeiektérye forme eset weer. “Wane ng oczywiste—i nian potrsby spejlnega podiveiania~ i te conti senety (grap tenatyezne,aalizastosowanyeb tehnik ort oviecact ‘patenolopeanseh) sq wyrtaitoe | aja si diel tylko na zasdcc pry} Teawenc aby waise pormdek i pode asalie aly zsh porssane} dod istay Wypada natomist podkes,2e tn zs wiedy, 1 zmacry unines “ene aay Konstuowana topo, co okreiamy te mianem wed podstawone", {o jot Korps uloemowane) jot wikry arheologzase) 7 Ateepo sig ezerpie ie ktm haadoeazono winny by Konfrotowane nowe dane. Sptemuyerna rzanizacla tego dorob zwiekszajezo dostepot i fete olla w Konthnenel — poten! informaeyiay. Tym syn dechodziny do {tmlego penkta (powstawaniewiedzy nove) uzaais, 2° roa, aka odgrywe Kor ‘pas potstawone) witzyarceolopcas, jetta pirwsrorzedne wag. Zacrijmy ‘i swede ul sm proerrystematyzach w momeacejpo dakoayWania ‘geval sg do powstawania Wied nove) 2 tego powodu, 22 cot mu 22 pode ‘Rrwg sbi porskanseh 1 zaanyeh ju informach, examine fe weslag none ‘mode ponepowania badawemgo,rééniacego ie od popraedich + upradnio tie zaoego, tjninie poprare ton model rela | wspataletnoll oraz mod ols polgeres upradnio nie zakladanyeh Po tkofezeia abipSw aripanych 2 qtematyact, Kérjch efehtem mote ‘Emp. poe w roa presntowans} pont), drab wiedaysebane) zie ‘ym samy podiany Koneeptauizagodeo keraml peje mods ‘praia aul, se se waledieustablizowanym | nie podatnym ma ani ‘lagi; nowe dane mogy byé do niegododawane, ale prez naktdani i ich 5 coat enna why Soe fot cm eye jh spose weston ene year eo pen = Stockyards inn nly es woe moi dey pop” (Rami 1 #). yer i Stone w ny psc sn a ei =ane ub ities, podobnie jk to mise pray uaktuaoianiyeneytlopedi Poros per tym w mocy dod dakgd nie wea zacznia prada Beda tr powstaw yeh pre | dopSk nie bye potzsby seworzenia now}, odminns systema "2 dope stony stablnoe i sstematycnote wiedzy arceolgicene sal fume tamentine zaaezni da rly jak te osatia odgryia w proce powstawania ‘wetay none), W tole ~ 0 wares wiedzy mote méwié wowezas, py Beda, ouftontuge nowe iformage pozythane ae irdetz wiedzy jt skodyfkowany, fovmijehiptea, by pode ja z Kole weryhai. I. ROLA ZRODEL, ARCHFOLOGICZNYCH W PROCESIE WYTWARZANIA WIEDZY ‘W tym dos serokim i ogy Kontekile, Ktrego rie sposs abstahor wd, pee tema mya sg ecreslieintresujoe i govine uvagl. W szzrgse hotel npn tu nley temiaty odnoazace ig do ide acheclgicameh jspo- obsw ceyienie ich bards} znacxgeyn, tym samjm bande) fekiywnymi, prec progamowanie bids pojmomanseh jako sstomatyeny program studidw Sntersqseyptinanye, "Nie bydcie procdniotem roowstas w alae) pracy defini dra arche- logiceneg, Mot) dae} potwiga ig wie mien. Mimo to warto chyba pe mies Ze rozamene tego pola Tey se # badzigh opty, 2 mianowiie Sogexacym droga hatoreango, To aati, Zgodnc 7 deficit zproponowsn4 peer J Topolskego (1973, #45), obejmuje ywsalhe informane (¥ rocemiesie {Gorioiformacyjym) 0 preealos apleene, edicolwiek sip one amahuj, ‘wr 7 it, co owe ffaemacle prarkazyje(kanalem informasyny). tenn cont tony nla ae ch mpi kh ond ‘Gt om W en ics djl yee se eowe pose pi Tob (Gave oops bak tye) adore So meat w i! uae sec Sin rte mcr Schou pom co ts ens vont tastows pwr 2 Ec mw ‘st wre opto asl ig apace ow pode” ‘Shia am, uo amocpu tu Komp irypsrowe Mer a sige wage roi inaaea> wpe ‘S."ropsk srpowac pooonn tag sil inca, ole Heh esa ke tn scape ovo 19; 1D), ay cere | JEG: Nhe sotusypommloeae te eanantrrviah Topaas, se ene S| [Shiner do dt scene, Tul ley tle da jo ee neh amu tose Taig ay un jor sna, pre gow pa nu epee (icin nosasine ma # posses, mnane ps eg dra es mgs pi niin gst al alge) | ee RE BSSeStenwcoey 1 winnaar De tp Piso caer wrrvanzsoue wer arcuate 2 zoalesisha ashecogiane nalts praewazals, Je nie wy, do te sare ssn Hoy fr, Ke roxalyalelniowane jako berpolredes, least, ope ae gene tie do Saleortzakéw, lec symptom. Zrddant berpoired. ‘el caitsyptomm) tog bye op. ret poeywina, pad sera ~t0 i fh co oad sg rawartod! wars Jalturowyeh oaianyeh a teenie Uady, Neonat aa fra poirednie | znaki~ w sense archeologicnym ~ moe Seo ime ale, Kr rsa prepisne zacrenie pezlacyvanikomunikt Wamily, kurkany erobone itp. Symplomy st ko potengalyel omakami, Fran wince akyenosébadceno pozwala urzcrywistié warytkie mot OGG porn. Symptom jest wie Srodkiem pornania dla tego, Ko jest w ste Josey Teal proven const akan. Pe wy ets ai, noe ‘oR tat mary seo ter opie ats hyn. To wae SEES mae + pun ae posure oh un, lege eens wie a aha, cde pone Eos Romaniorasn clave Satake Feta rx sone Sans me mtwin} tonne the (xen W pace vpn ra mw rch asoanyh (on San ture dich we nisownh (se mtaoneh aa ‘Eitan. Ww tech bys HS moe onepomt hoa ee pee. C9 69 Teer uc orm et chosen ma posetonwach seach oe che, ‘Rss rama rs Fok yr atop tpt mate 9 ‘mon covowate op. pene epnnb aalvek pi shone w ce 1 ‘Suhowans op otonyana sa hogs ak ne areca op. ma te oah a draowanepeybenm charter fata Gap dfnioh sus jo ene Mie Fahmi Samntowi lbs) a ‘ney nach oeore> fen tlre) a i trove ta 6 sed ‘etl mt nimenrlch ene Spout ornare Woe ‘onan tpn im go mat p eo 1D, 3, Aor ny ‘nc ame ing eae ec ween soo, {eo Tiny makon whey ams re iy neat solo, ake Sat yb hones aml sme te acne) at te “omg atywy sal on gman pz 1. Tooie ne woman dash 9 ae pte stan pobte auls pop ha ent paces make, ‘Tm tke wontons sna symm (Heo 8808 «2 pnt wisn “fsa etsy cco) da oy ee tie na wen, cha “ihm an toes romeo ny ens aes 0 nasa mee we a ‘ne unas (anf 0) rot en ee ms pee) a is elon, ps Covane (82 9), Hye, el sian bee ‘Rise atmanis gone papa aie dan) marin, © wey wre wa ‘ro oy momy docs nw ama aon macau ‘eee tt eam png pr i ‘Senay co pan cyto whine syst eee, od ‘Suyasiy on eyny weds poche Saas Eero, pl ese ‘Tomanaym ce mysay sj. Top se otto ope oe “ht, pena ert aw Shes cei ao ean crt edt mn wan os Foams oma me rl i oe th Sango, lin vom nom sbi, pe pol ton ‘pecuniary Powe 17 a1 a: Den A=* vce, Neato caTAnOND se mryponadtonat mu oksone sce note emi reno badas, os a tora wisay histones} opatj na dlach,peyaaji)w eps alta ‘ch do Kategori ounak, Sadow 1ub walkin, zosan aprctatowsnn po rae irony pre J. Topoitiego w 1915, (Topolhi 195,19, nstepnie pig Ye Whoszch w 19796, w roapravie Cai Ginzburg (1979), Kea salina, ‘seroka shane ire wypowieds wlatachnasepnpel. Nis rasta podbean, ss al cg iw nn ng {So tp eon ss Pcs ne aa ae eerie rc a eae i tres Sore emt i eo ae spi ean ktdrrowe wt ey sro of Hou rio aes ce css ofan amas pons Rees oma ee ae ates er Fa nn = eas mS ‘4 hxirych powrdsimy jemexe w dakzym ciagy wy wodéw. a “ay oi Ci es. Toph, mates oY iqniniaRemron Net Reach kn te 8 BE Gen ase mek ria (ee hy wn es nis ed ite rm) ee vy teapot aon) inc tae ly vo ee cc eae Sn tr poe fs pee pcan Sa a ae sh semi aie Rae a ts na ‘encom me ns ea yan san ey ace a cs ‘ct as Cmosne 7h ym ee a ee i ea re learn pans Cc et fv tin Reece ene Soo i onal Omann aaah Gol Te a oe ‘eo Got, A Counc Go 2 3 sben pean eel fy thse nao pcos” hee mle ae as SS mon car ep ty gaa See ot arin ie oe pemapie o, SESE Ketone ee tes pe era be ey ae ‘mnt nn rnb age Wa alone bes ‘Sot sri ina tan Cnc ct ans pe ioe. Aas tm hea ys an ee es Soci ct nn me enn 2 aa cat sins tc: nen Pa es ‘Secor {Cuten o mcray man as ston (9) tov pe morse sini fs hk cane as asm nt rey peo pe Te ‘nus woe a mex rau ane tsp stie Goats Wierd en 506, pode mv prevent naw | ple tok “emp Pars Go ams Tan ne ea Seether nt al mtn pc eae) ak wrrwanzs wena ancaoLocicnes » te wink soirée! arceologicanych, w sazzegSlnesi a6 fella dotyeagce pak aareneh, aalty dot) Kategori : ‘Pouwasie popraz coma dy — jak to judzsalo wyainione na grace ‘wor znakw — m0 Jst prose Komunitag opartym aa anajomolet kod (. {stl cerwont ~ st) ez na peocsewaloskowani (ap. pops! — mial mice ‘proce lela). Nie hod ta zatom 0 poste hmacenie 2 jaiego Kodu na drug [re prose lpiomointaletauny, Atéema tak obrellonepo Kod, lee Kony Uovarsea modivods: ego shonstruowani. Capo aug Zrédl arheologizne ‘enowiapankt wis | podstawe wnloskowaniaredakeyoeg (abet), ee ‘w przsvitstne do dedi polegs na dobccaniu do alana wanego 2 pea ‘eo, aspen, taboo 2dain, 2 Krego to peewsslogicnie wynik. Ki fuck topo waiontowania praia salem od weiku Bedgego natesivem (dope ka stanow raj (Ec 180,540) ttn, waza, a sxe {sleolt w Auch acheclogiameh, Kérenalia do tej katepei, le za}de- [ny juz 2 regly odwzorowani stosonku siyezpotei(apporio contig) 22 sjenskiem je powoduteym, x stosunek pryczay akutku (twér ~ sup) mote ty jy hioteyceniezabadany, iticyjny, an logiczne wydedakowany. ‘Waioskowanie rfukeyne, param wskxinicow, zy tet mace) ~ posl- ony (paradigm bso 0 paraigssYenatoro, 9. eos, Paes MEY my linyrponaalesady avira), ub akkolvik nazis seen proces pozcry — le sig podstaw pozasia acheologiceneg, zvlsacza W ednisea do fk stars, ie dstgnne obsermagi sh dady preeslyh syteméw spol to-attrowyeh, ale prawiesigdy kod sezbeday do ich interpre. Kod tal ‘os bye ,wynaleriony” prac badsacgo. Wink on 12 okesié opi segul, ‘die x ita sad tani ie peypadkem seeyfczyan inns stowy ~ bade jst stung myivego topizego wymare zvierta | usitjgego na podta- vie pououawionyeh dow rompocnad ich yaa. Praporadkowanie ad6w do takiego wie lnnego Kodu jst ngjogookrotnie rbisiom riepewryn (op. rowek ~ fundasnent chaty ey eaten epi mod; {ak igetw ty wypadku wchods w ar wnioskowaie redukeyne, Zane bowie olga ou wyedrebsieniu Lodu papeanogo wapedem komunikaty slope) ‘egy i dwaraanego. Wybsrjedaego spoir6d modimych Kod6w sugeromanyt tz okolcmoii bade poze kontekst zaesieia jest w races! procesea, redulgi (por. Beo 1982, 5186, payp. 2. ‘sin rte pet dans meso omental ek soper ee 5d. ‘nm Che tno mt romeo pala, en dap ety ala opts el ie ‘a Ste spine ocr Sot pnd « tae nat ee ‘Seria W sala dh qo pe wenn poe Bo IN, 1S. Ost, Rely ‘Stans we lu nao Sys Fp = ales, op eee lc, Scr 190, tom ot ml loon cd pee wale vedas ab ee ete pogo Heme, Dupes A Poe) ee fenmwet ams cin totem ormuowan, ple Pee Poke, few ‘Scythe abd” cua pn wom a 09 9 aay Be ‘ieee daa” mactantmone exact IIL, NOWE ZRODLA DO NOWE! HISTOR 1 opin pravie wszythich pracuneych aad ty zgudninian, Iga 2 J. ‘Topolski, badac2 (cae do tj Kategori ica archeologs) wien byé idea- ‘yfkowany history wwezs, gy ebjasia on wynik swoich prac badawezych, ‘Maite ms wwadzeaktalny stan wiedzy arbeologizni ile doskonalooe tecb- kd wykoplskone dostereajge datyeh lel aowye i zstaicowanjch davyed”, ‘musiny postawié panic, w aks) lez archoologwlasnymi sami jst w sani yi esp symptomd, 2 masepie w pol wpkoresaé ich potatoe Wlaeio. Tytalem uaspelniena dodaé saley, te zmianom podleg rownict Pojmovanie sims histori, gdvie podkedla sie koncemole rtomseakeh pre ‘aloe ni ty ine wlqcnle jako Wyjdniani ai, loc w ses 6) sara ~ slbalne wii wszich i wiloeakch aselisw majgeyeh wplyw na de nike pray jeostek spleezno-kultaowych. Chodei zatem nis (ko © wy arznin 1 inst, ale rwnied 0 prolematykewiytkowaciatertoiam, 220by- ‘wana potywini, way Mlimaty, sposobow mei, ply mkt cho- 16 om iene lane dledainy badawee, wymagaacespecybexnjch kompesaet #2 takrese tStnyh.dyeypin ‘Badunia archeoopiezne wykara w osatnich Intach tendenje do poserzaia swogo ails w déeh okzellonych Berunkach.Piewszy 2 ich prowadel od pojedyeneh obietsw do each ond, a od ich — do terytoriam; deugh males 2a punkt win die? pede obickt, kl jak np. pom aeitktury — liwny 1 najbardcc) charakteryzujey stdia archeologl Klsyene) pezdmiot ‘daz sig do posiomu naeedi pracy i gromadeiyuboge”Swindetwa spon ‘uniczcgo badownicva wieklego ora butury matrane, Wiykopaiska szrokoplaszzyzove (Barker 1977), zmierajce do wpkorayie ‘ania ‘wei wactoies pormmeyeh zawarhet W ulladach steatyksyiayd Aazeao stanovihs, xq tylko jednym 2 opeatyaych moments yikobistri wan 2 nowym rnumenim pela Mtr oil a si ealeKasy elemento ota nic wozgldninych, a zatem nae. Te ,nowe ila” (lve 2 pewnose + Dadi anos io mae ne tar yo es pom do ocr ttt fe wpa noe da Katune ae soe snes ‘het mayne op. pasa slp snes Mohr es, ‘rete Hupeh prune a! ramadzne se sap uri lp eset shuyovan as ponmn: Hy Gk on Sb we ned fy bnsigorni ov telah Zo pa bein ain ae iE Ii sa Goin pe skint Sunes) ese poo doa Ip espn dons tara arse) Nien ek spe ne ‘je Teta peli 2 wo I mse pani fonnoech pes tin Mo {ewes pany do ct encom pregan eome Wy abO {Redo tone ho mse low, te kee. Ary Wp ‘wrrwAtcame WY ALERIDLDOEIE a sie nowe w wypadku badaé pradsijonyeh)* madi rStorakim elementom okreé: any Hopiedjnorodnote jako dadow ~ fyeenyc Korlatw kopalsego Uk toseezo-kltrowego, cc yea xg tego ubladu, ktry nada im zaczeie. 1 praosnay rai yloby bardzo usudsionemaleiene wsplnego mianownika, bp pomiedxy zveglonymi zicmami a Tundamentami mréw, pozosaokim fikiw a miszami = brza. Distgo wartoié ila nie mote Bye nana, lie ‘lama bud aie rorpora uklady, do orgo salty, a atm wazytic rl, re aca ne fro 2 inyml Za on eat x pewnotlg poste matey, te wien taka ne jst dana prod, lez mje wysgpue jako povathowy ond bado. Tell zatem osatecznym celem jest exliciows rekonsrukjt histori dane pail spolczoic na réinyeh poslomach jj rozwou w ease, badana arch Sopzte winy byéposerzone a aly ajmowany prez nig bear. Tylko w ten ‘pod maine jest 2promadzne calego sytem slod6w I zozumiene acon deg i6dla, Pooadto, ponewa2 analiza steayprafizn (pionowa pz) po- ‘als grapowaé rine dé azatem rekonteaoweé system eédnyh Mad 26%- teh reson, ewoluga storyema pres spolezafe bez mia jako Kort tchvonee ad w faze lu, nay show, ckwenci KsjobearSw (asses) Wy fie” wszerajmrozumica tego ostatnigo tern (w tm wypadk pea Topulngo)' w Atéeym miezerg sig teytorium, warsiwy hultarons, pzedmioty Whe mee, el po alsane m2 sl tri aia soda pscines mere nese naan pros, seo ane fener toy san | peste tvs esto pte ak eatery to dete ei eran own, Fv acttaie Etim ptt gen eth te anowsachpesonch de mn {hi sree meen srl rn ar fame ch at DENS {ston komen plane cae ie meg vrs jt | RPI sh ph mw Steams abn Wen‘ fk os {Bonny st wk eeotg wat, stern an easy, w Hare meta by wa Sane bytow. yo open, evieeee bp eipucars oe,Kte orl senatysna apne ania pradajoe wm eso fo thse wont son sab jut wanen sonoma "it ml wate ane nen yp, tae frm oa sae 0 an testing, peat pW lal power oa oops. och, ns ep je dg ow) anon. W eae pny Hie od te iw ase ras ey psn ah "Temi a lt ne iy mean mc ako ‘sel anton van Kr at ua wn tem Bi eon. Na ‘St ac re eins wpe i Rage Ti) wa ‘Sa, ie en ey a meow por) 0 ety ah ‘Bie menin wry mao ososto Gune-Pako, Ras 1H, 2mm). Wydawao ‘sg notre saxon gy erm J wanna fm, oceans pee msn ey ‘Stare gm pty Fm eae wns ly nm ‘eyo eine sy wana psn okay Sonne wick ‘en ar, te aka olny, ch pve, ar isn, rein cel ppb ponent be ech 2a | mapsa uc neonost cane 1 nich zawarte oraz waz wajemea reac, nie oblong lsbe Srl, cso iednorodnyeh | epizodyeznyeh. a, jak modo by ja nazwa, yarcheloga kajobea26w w fie” ma w svoim pola badaniaanslizg uvanvioniaorgunizgi teytovalych w porzydku chro- holoicnyin i uznae Je 2a sjtemy 2rSdl, «Atri horeponde Ntemy 490+ Jecznokulturome w precios". Jest zeny exsist, 20 gromadrenie ich Wy ‘ane wegen m pmmconsrigch a eo tnt, Ne mina pe mse ‘eit tenes fom, me i) sharma (Fain) a Jie peasant | lettskova ae cd moplom leech se to masse wars. ogt nr mia ay ot tmany oe ike poem ho- ui tnt, haz pepsi si, Ae © mrad ys Skreet my pment pon Svan ‘ine sun wees wg cline ay (ae fae Fg) © Ec ee ‘lik ema mah dn» owe Poe Sea Peto, Nu cht ab ‘pero Enatonch salt hyn seeane nee Be ors Sete i ‘ropa sacha ine poe tosh lt ‘eh koe abe les ay ie ga eo ee I ean ‘ot | Ges pm) W on ps nop sci jo ronan pee ‘ain, Sco amon ment se edoweg hese WE a ane ‘|x ata ot, hte sry rch ah a sch re Tore or copie, x psu fen ht bea ton otal aes pes PO ‘ches utzowang mae alors Oa) tana ou showy ey keep {rue jn ta toc Fry) Gna ey, saa eda ages insu eo ty tonne ura aoc este + Oe ‘i wchod wins pol ron oe at fs hs wach sls ‘eats eae poi St i skein dees sare es as ‘hatch stn pansng rzmch rm ora eg sean ae yah tnd ee al en ered a pk snl tn 2 ena emanate gs ‘cen ~ tna seus! sp aay, wb ena oop {Sts nnd porosity 9 sae = wari, Ie mignon 9 fo ‘ol yt ake mote snaps #Erwren, Mare satya [onenlize opty. Beans Le a hose ot he Sty nw eporabar vata tovsnyw gc che aoe Fat gy tne 1a) met rpninwanin se rl ws) ‘pane ase eine ot doe or pendranne tay w Sra dl ‘eve Oitnot Cavan 18) 0 porte a poten er por, Neca STA ‘x it, fm oeeay pe bn bar saa ses leew, hot mac sta pan. Las ie esa Keen Lew ne {meer elt sawp enn kp. Hoy, vane se Hal poi, ‘tows w dares edna tne, chow tne nei om, ‘acy en pwn fn a.m arash we owe) aa ne sain ay ks inh «ment yp Ent om ity yt voto ma! Rasy ae, rmwanzanerwnney acd ooicsts « aga sera wie, Ltrs poedynery archooog nema; pyll | symenty, po esate vpraw ewierct, eck | aargdaa prac polompe, prery bani ‘vei fotmy esd era ane nieskofceni lee rele tind, fo aby Wye poss wieday 0 samyeh zbythac, nie nina sg opanceyé do oberwac odaie parsot6w Tub pojynezych punkiow ostdicryeh IV. BADANIE ARCHEOLOGICZNE JAKO SYSTEMATYCZNY PROGRAM INTERDYSCYPLINARNY WW efeciearceolog wytwarza done, Lire aie zameze jot w stun pla snpkorsi | ktych maceni ne za jest w slaie w pan rorporna, pone: ‘net fe im zaujomoic podstaw zagnnied speeyBeanyehfanych nav Problem sie jst z pownoia nowy, a dysbusje na toma nerbeds studi intr ey ‘sxaych | wslodyeypliniaych, zinljowane pao kik ty, sa nal 2ywe | wy {hoo aka. leh wy ies sacs 2btalo zadowaljacemavetw odniesieniy do badal prabistoryezyet, majgyeh dug tradyey otwarca w stosunka do navi ‘ciyeh,poniewat nterdseyplinarnol oraniea sg tam cxsto do peaksrywania ibe 'pendutawiclom rétayeh dyseyplin, Kérym w opélnym badaia ey Piya jst rola podrgdna ~ wlugowa lub pomooniza. Naomi upeeywi jovny povosajestosunck zachodsay pomiedy archolopem a fren, gay ‘yo archeolog bierze na seble odpowieisnoté ma whic romponnaneSych omponsniw wars, Kr wwi2a 24 nadajge si do procsstaleia w idl, ‘W tym wypadk syne archecloga pzyecnaé moa by dot ake) za Aue si leharz opty, Ltry w blersnernane)choroy je w san ata ca raktegsiezie da ie ympfomy {na tej podtawi paris alin, Ktée uzna ‘2 napardle) vakazane. Ale ie jet symptomén, Kore ushodeg jogo twades? okie modtivose infortcyne idl, Kérych si aie wykorzystle w praise tadawenit "ak do een Hokio po aie nsec honzetr creep, pois ‘xox tle fren tltwovge at open wee deseo me ‘sarowach, hf fis donee seach napa alors eke "tase gochey (Cuan 190, W use wpa ee rcs ne jie avovvanaw cbt Joys sto, ix ctery legs stars md ‘sh de wp at. Sewenoe seh tes Ealreoc, eh Lay ‘Seon et 2 pene Go nem, wopstunye me cancion, omens ely el nde, Kren oat rs sea ka pena ns Le sy in weds Muay wchsoane me Som aplenty Soonalon takin pez aS peaealy foram pecs pth | Tah, ‘Assi precabw satianjneh ponteanoes sol ng w tol F. Usa ‘Wengen ano peep Maroc tm Ce, "Kose aca yon (clr per) mate by main Imaxoe aril, po vung pe ay sapnsch Sis wt ‘onc ow 1919. Nite sity diy ded wen ‘ake tian ue ogre sy peste} warhol oe) pn SiR rn try i ar ely Ca He“* cei Meowont exccino .W medyeynie wile aytuact sorta jut dawno zoalerone: ay lekaren ‘ogilnego zastepujeekipa speialitow, ymptomy rozpoznane ueza zwsokrot- ‘eo, tym stmyan amigas eg prawdopodabiefsin, de eektem te weppeacy ‘plo watina diagoosn. Ne prone areheologtoznacalaby 0,26 W)ESE SS temayeznoi iebyny da organiza zebranewiedsy, wien byékootynoxany ‘» process ja) powstania; lang slay —nlealoby sformolowaé pros, 1 Kreg Konsruowanio ozeaionliby od posta pezedstawiie ta dc) ‘line wymaga weryiaci dine) hipotey, W ten spoaih dochods ig do utne- ‘renin wielodynypinaraeeo espa naukonedw, Ky Komtyounae woe lie ‘da, zastepue pjedynezgo areola ezy histor Upezywisjonangrelaca sa sig_wie: zspil badary ~ flo. Ow zespot ‘nary stanowi ria pte exrigeeo wig 2 odminnyeh | zGaiconaased| frit porania, whine hazdema badaezon | stose je do anliy 2632 ‘Was ezcea fas, 20 Gm wypadkulcaba pytas wast, a ch typoogia stile anorodzjowa; tym samy wezasta jako? kwestionacinsea Bada. W > rte wyrtnionesympomy sie tyiko bat Here, le Bara) nacre, poniewsd pozwalsje ucwseiswieoraie aspekty culos! spolesene-alturonyeh [te sanowig whey paednot Badu. Stuktre pyta w ostateconym richunkt tae sg bard} adekwatna do. loton) acerywisolt dijoms "Formulowanie programe badnwszeg rae sig wige nym 7 bard) keyca- rych 1 fundamentaingeh zartzom momentOw. Ich strabturazaca wih. bar poirednio hiposy, 2 zamicreniem natzym ot wera oktedeiespsob Sperayayeh dotyergyeh taki zagadnie, jak programowanie | loktizaja Ww} opal, feb zsge c2y nabarze)efektywan metedyka buds Tednakte wighsoic! wypadksw hitorsearceolog jst tym, Key ingjule 4 prowade badania, co yk sams Logik procesu badawezego;chodz uo P= ‘ania typahistryeanego, aczkolwiek te se dae, jak preekonamy sg dale, mows, bye ambytkowane do rétnych cali. ‘Program badavery jest prado ystkim konstale teoetyezay, pabieraaey stat poprzrcigg operas razumowas, nate maa wy ie tlko wpm siane wy} zespoy baer, ale preeiegsamych prac badawezyeh ch exiows ‘miki perybiersa fenkejesproteia zwrotnego. tne momealy tB0 proces Stalizowane pont) aie mstpua po sable Ww sos nara: W recs poszukiwania te bars} prypominajg abit 22 wszyskimi wlaéinymi mi pulapkami t Sepymi Korytrzami ental droge poebawiona zakrtOw". "Latin ko ate ek ana asses Reena 19782 a, ot (nto meter roses osawce, to eepepny. Jot r S, eres hea fo prac, Motym moins at do, jt sowskow Snes Sig Poew sik # om Somancaoe sh,» 3223). Tyo wm an wpe Singer ste osmny otra atch tah pakomsh » beh pe ‘pips ne ja spe pene sak ahnn nm nie Ws Ne, Sr Sos (90; 19% = jn mee ee ie er pod cama pas dre (Ge ssou Iv tnh Zadouan eg rosa ayes msm kb 0m ten ny 4 wap nicamyspropemoway ne wae boro ie wrrwAnzhioe wuDEY AncROLORCDY 6 ‘Punkin wyica jet wigepytanie, deo soda sie na gruel jut posadane swickey lub wyoiba 20 stwiedzone} neetekiywnost medelu bydacego w wbyin [oz baka jeg adekwatossi, Oro plane mote istotnie w nmczywistol pray ier forme specyernero | dobrv sharakleryzowanego zbiorupytas. W hot ‘weno tSimiet program badawey, Ary zamieza se 2budowae elem porys Jane odpowied, le moze byé ogy, nltniowany pra wesc okalcnok, sie nti Oye jean z nskodcene wilu progeaméw medlvych do praca BF famach relzowanych bad, [Xa sformblownie pas maja wpbw rStaorodae czyanik, Blap ten wisn ‘ye wikis rharmonizowaay 2 glen rama oorseznyai", wet Key ‘inc ig poruia,pochodzacyl 2 zastosowania postulate whasiaychog6lne feo wiszy W odnsiniu do specyicene) éyscypiny uprawinne) prez danego fda, w tm wypadks w obrebie badania Rstorcenoarhesopcrneo. Na ‘one pans wptywa ponadio~ specyfnay zakres toretjemy odaosacy st {© problematyttbadad ‘oraz zsh wiedzy jut zzbran Prk woaalajcy stanowié moea pléwne zalezniabadat mad pocatkam [Nedilan (bernie w taki elie, zrodzonych z pana: Kiedy jak powst Notion, AK tot zorgnizowane perwotie miasto 1 jgo misshatey? Prada {jot to hve te zotaly pode pass historykow,kiézy wyodreball w Livinsa. {9 8) pewie soni peaekonywajtey prea. Stznowi on winryodne Swindectwo {alozola masta prot Gallw Inebeow w okredo pire fll naan. Po- ‘eaba poggbienit problems zarysowala ily Ala pine 2stalyskonfon- tomate niticeyen! anya archeologicayalsnliczaym, ler wysareajeeymi din potwerdinia horyzonteexiyshego (poennaie of Vw. p.n.e) om dla ‘odslenia omadnsewn sarogo(odnoszicego ie do V va atem popratdat- Jeesse mandy, dajtego sie na podtavie tpololt males przyporrkowas dp evtochonizan) ft kulture) — klry Golteece,rowinnes) ie pod riowowaebodsich Wlosech of XII W. p.a.e™ mmc, Foals one wc posteowsnin, ini te ai iene plowndn ‘seme nasi by Dn moods Ga ~ ie a ere "2 Sent sana car pa Mote rope te lik ey oe tach kone, sas w cop po treat AP) 8 Tab Coase toni "i um pose rote! as caeish w Hanae ech teat ‘eae si It, Seems pean ski) robes sw fo Batons ‘anya tana Glow Drpsmwen » Remi 9h (Gl ia 197, Pere Tree Lv geen mie hie VI pcan 1. (ng pac one gat ¥ 341 Raj eat Ne rae © Ka Eales {sk coma in, aon ahsogsne tat me re cre ‘tye rows pon pow wea Las Mean al nny w aes ‘Spies oa rae wom pei mle ea on peed Vw. i ‘ioe tan fa barony Suny stem nob Hoenn cian deh N- oe: psec wep elt olin aon Sl ak 2a re Litera Medinet atop tans ade memo cl: Ped Wnep.ac: bloke Medea poednne se wes agree © bl we mcm6 occ seanon earacina Jet 2am pyaniepocathowe wychods od srzecmotl pomigry Zxédem shsologicaym | febtem pisanym,plebsze motywacje ada osaia msec Bion przez inny spsob uprawiania histori w teoregeanym pol dyseypliny 1 ‘umiane} jako calosiowa rekonsrakcia pewne)apokeznotel prawdeive) ors i) tertorum. Zswisko funda zachowaje smoja wage, ale winno byé wiszone ‘sei faktbw it, Ke okzeshiyhy wyaladZewnereny, zag O82 SP gO" ‘ark najstarveno Mediolane. NatomlstspecyBezny zestereiyezny dese2y ‘ym wspadhu ofl | deni mast, analizyprocesn miatorwérezego i Ky {tsi klusyach form oanitwa, Ate popraedeja miso". Dane» nko link peeedrymakiegn Mediolany jak na rzienitysarcajce do popravne kein ypu osdnitva, nlemnicj Jednak prandopodobaie nie motnn movie tao misilo w rozumienu potocznym, ani te utywae termina wies (lege) Jako abyt oglnikowepo, a ponadtosienlekwatnego do oirodkn cexpoonawezeeo Jako salen Tnsabrév ‘Wapn wiedzy upcrednio posisdane) wydaje sig w tym wypadky scree ie insruktywna. Chociah precelyekie mutrialy archealogicze odnosace sig {do Vv. psn. mae st od ubippn wick, tae 7 Bntorykbw nie wz ich ig pod ues,» opi stony 2adenabenlog mi 2dolal nada im naczeaia istorjeneao. ‘Moja rezaatem sformulowania one) grpy pyiad zapoerathowsicych proces hadseey jst ulvtllowanie sie zspola babar) rStgeh dysesplin, Ht Dierwry preektodawes | elonkowie powstae)ekipy ural a aizbydoe, Riv ict w ym wypadk sync nies tale w sposdbnicodwraalny:sruparo- “en min cece a sn ot tne ah ir ‘etpresane «kay stn acy ota do potencies ‘mins Jpn eg Kites esters “Surca,one n™ et plteum: Neti penal ls Boe ‘fo omy yach, «wom wed oman nds, te ppra owt| i ley tia be newness fee) rn Od Sg ochre wesc rat et do wee wd th pec ch ‘Sunchnerngie Ne dana, nf ech pone ize a ie ‘Sot Muybyfunhcogin wha lege ema fr psn een te la fakin rere isin il, abe ko em We Stoo pcan od ness lnm ko rer, ik wma soa plow {peewee may oe ug ado don, fora hae eat fst CSvecovt satay eames) alec mci, Wages tm 2 ko ‘ei sumac son far smear, om oababy sine epic o- inn tne eee ons a W rp Mesa ros sek smaie eee pre poate mundo cee =m Hp ‘hiss penne weange ma osc ncmnp ola srnomaep rt “apenonelsdam penn re 7 done poke pr. W et ‘om mete mining docs # crm erotmigai, Rona od a ‘rm do tp tet herp eronologwnpo rach Hlty Gace er. ‘rds commun pean ops nabs ch prothtcesmch to ‘dnt Niza Cacao 1 “wvrwastur wimy ARcmociene a toc zoe ponolna do secyoyeh cw da ces etonkw moe Sandu bad legs mnie w mire oro ads sowie do tp ‘rrpmcatowehpotny wymagse poserena sare Bada ododatkowsdysy- ‘lon ey tt lata sip ncursadnioe, a wygszone Kerunk! Bada ie maja “asonoria. J baduninch nad. poczatkami Medilanu— Are, ak jut wapomaian, #4 wy fiie progrmowanis ~momentam pocagowym jst gwomkdaale “eye anain det; otatnie dil 2zodnie 2 specyicenym ich charate- ‘en. wyodreoi sig opne propytemstycre,wiodace Krank Dad, oe, WORSE igen kastlizaa i prblemy budawer “Gmaviana ce program anal fr) yada sew oatepujgych punta Zea atrioe | ma 0 tetas ‘tna tegtoriam Mosilana pominiey Va TW. pte Nani lorowane: seogrfa, geoph (wien), topogra,paleobotnia, pax Irsiloga, pllacoga itd "Za pve ‘Tenat: dy michoowe, Catowie,Etwskows, Reymianie w Mesilnio Nani stosorse: ols itor, tari ny eiarata naka (zw anor, boa, Kuly ip. pochoumnn ylang}, epigfa plocnoctrn ‘Gesks nay ossbowe, bisa ip. pesdrymse) 3. Trade sta Teo! posal jeakone Nuhi sowonane: tponomanyha, jexhomawsino op6lne, dialitsloia itp. (gem jerk prey gulch? migscoyeh | elysieh Ww 1- pooomayee 1 die) “4 Zlaarcheologicre — monety Teaut: menoiawo padaihi (pemireymaie § rzymski repblasse) ‘Noli stosoane: aumlamatyka, epigtaa historia stu itp 5 Zia arcenogicene— stahtry misiiatne 1 zabyihi rochome Tema: Modin od ¥ do Tv [uid aovowane:arcclog, urbana, nahi proprodaia | Sryoshemiome ana pes mbythw 6 Zain arcicologieae —pocetaosi hoist Indich “Tonal: populace aid orowane! atopoog Badaca versity w prac tego rod repezentin dsyiny ole 4 moe wana im sespat anos pico bil 3 deli alse itn, jie walla» ogdlego rakes emaleaneg oraz eySeeyeR ‘dad tadaweryet, tlre dopowadaly do sformalowaia pytah potkowyeh "do ueia opecatywnyeh state ih reali. Podobais jak to mia mies w fre stawiania py, zxpl bday forma- ‘se hiotery w obrebie olych § speech zakreiw tematyemnych pose aye informe. Wren pdkrei ewe w te fi wobodn W Fe ca Sl acentonane upzeai: nica, zmyst tworey, & mawet prypadek. Csidara sg to tadace yen, ik dana hipotea jest slaciva, nie wine deze ‘ks asp badary moze peaysapié do dyskusj, gy zosanie zaproponowans, ‘2 zatem sformulowana ed hoe linia postzpowania badswezego"”. “eas hipoteze dotyery rekonscubct gil) histori) dase) spelecrnotl jak wypadka adn mad pocratham! Mediolan, nledy twoeeyé model. Dopro Iwada on do sforalizowania zmiennyeh, hve w oovnie badaery wyodebasis PGharateryzie sma spokerns® 1 je) dij. Tow sprava oom, 22 rekon "HrujaHstorgann nie est w stanie oor spas integrlny przsle) r= ‘ysis nienune) w si) alotonos, lor race amiera w Kieanko swore ‘ia ale modelutedukcinego, chot éincego sig rozpozat. Model ten zoe ur funy 25 naraesie~ instrument sluiaey poemania, naleby on zat ~ by Ve formelowanin J. Topolikoze (1981, 5.39} do kasgoritkreowania pistemo- Iogiemeso”. Konsirutcia model pozostale w zaletnoseiforksonang} of fipo- tea, nana jednego elondw pocign zt soba zmiang dusters, 2092 ze ‘ily sig parmetry malduice mastoowane. Lceba model shzgejeh badane Fascist est letolona wylqczie od le 4 jakokl danyeh bydaspeh do separ od lezby hipotez, Ke tadaeze sw sane sformulowaé ela wige w zasygzlizowanym wy) projekcie badaweeym preedstavsele sianych dyseyptin nadhowyeh wydznaa rine Klay Abdel zorganizowanych ‘wedlogtemutow opsnych, uzyskane wynikizoatjg rozizelon wewnatc part Imeréw dafinujgceh sybeany model. Purametey te Korspoodija z tematam pocethowymi, le mlge swe Zzdlow pracy zsplowe, «nie ko w hipoteach ocetkoayen, mopa reprezentonaéiekiore wariaty, praede wsestkim mop, tye bard odpomiedne do reins) sytuaclbadawes ‘dana dotjeace Mediolany nie zoaly jeez doprowadzone do koe, 1 ast nyodehnione zminne nie moga bye wena 2s definite, nae ea ws mighazostzostaty jut agromadzone,Jednotk spoleemo-kltuowe W pzesz- Toss podobnie jak # wspoleete, taktowad mozeny — jak wiadomo ~ jako sysemy. W model zatem wyesnie modemy wis innyoh ake podysemy’ spe ‘ylzne dia tad) 2 ronpatrywanych soleenoie powiezanych 2 tobe seit £02 ‘orodnyeh rela. W sktsinym stnie badss Medilans maj zauczenie iste peat dey tsi asoge wamintoano a wpa. 7. Pod sepia! SnatieeTuctane be sn en fomaowane Np, px Buzz “esc ih a aH er he io ae = ote staat pete ereavo~ Getic rev come Ged {5 beset ev de rent secant tet as cn WO ‘ey opco pts got wnat ema Md ng umey em errs mala oan ba He) Per Canad 197 wrrwaRzass Winey AREHEOLOGLNe! ° patce dementy: ~ teytorium, fodowisho, lima, ssoby natural — pry nts hitryens (poi ma. 3 wycone okreey— Mediolan autceho- [eng cele | rz fra poceathowa ~ do beh odnoug gts nas Signe zmlene),chroncogis, avila; — typotoga model sndniryeh, techn onstukcyne, pradmioty i nargdria domowe; — dane demografcene Fanopolopi fzyeene); — ubioy, obyenje,ndobnietwo; — narzeaia pracy: — oduct podsawon + potywieie;~ prodakcja raemicinira;— obi. px say, wymlana, handel; — aye religne | rmpeaje pogreebowe; — orgunizaje poles" Fam wykouaweza projeta badavezego wiant wie uvagldaiaé lektne yon Watunkujgee ono urzeczywistaieni oraz spotoby jeg romja. et reer, emoding polgbienie tego aspelty, ktry zearty ne dotyery bezpoiednio ba- ‘sia arceolopeznego. Mimo to relicja w innyeh dzedsinachpezewiuje na prc wenyhare miotinoi eliza programy; winna ona uwzglniékosty Ftaodnoel oraz okt adzesatéw (poleomoié naukows, skoly eStnego rode, ssrle mn gl, ole nae tp) te Runes pn “To ontaaie ma wage fandamensin,poniwa2 sosaby upowszechniia wlany Iyé zavaze edpowiednc dln zi2nyeb pow osbiorw; wma to rail si protlemem dokumentagi badd, w sczpsinic! operas wykoplskowyeh, We "5 W sane Sn ma ik mrt danas wanna ae “diss por be None Catan To W spans torah stroman spol ‘Sono pr pn Kel oe | aay melon w nach Hap ‘vino rte pot obaen 1 Tora BE, tm le am op, Sorta Duara it, =e Pomany ok dl o esos am shi Jbl scodrset mi rem mapa snp ni Wasson BNE, 4 Po {er Wnty nk Wet moth mod potas) shah ‘is rth mtn | psa ata teens chara as al Insmyeroarcelocme, wHnh jade pc se ot se oman, ‘Te Le tatysorooncwane wednesday Caples en ‘Spo em cian dat ot ae optkone mt mwa ur an jom w scm pocaonym, Neer bleick city Fy el ey ‘tes rpms, at ius Melon aten ns deh oe wee on Seigeae 0 cama psracnyes dia mayo Yodan statin pstesh Ge |NGL nical) ones m hse ntl oats nd ta oS. ‘lia an tn pv ma msm eri w pi enh ho ‘Storie postans, ren) | apacek msec poste epi pico, Fost naa nent pose mi wien ole mpl ‘ites peste jy rs se mph panne, et a ee ‘iota, tres topnet wepenyen, wos ta tne yaa ‘acne ele me oi ews pics te pray (ws Cac sain eal tt ad wap, by oh sie pone w og mle ‘gem git W aeianch sich ago aan ep © ne Fy wer mse ‘sowaia dm epee pment ha Shamu) non wy et Focaton foi sate fhe tana po de dey, W ven Br Ne ‘Got Carney 1, Pod tes ples 9 waa ops seal een ‘lepine Cl} pect ado esas Vinay woke etede opi i mii, pk Sp dokument jet formula ‘pectlonfr ry,Wyhopla, i waomn, a hac sng toc ne soni oktmenowne, fa Serpe scone. Nae tem Puna mtr dakmennay po ious opal oreperotne itary soln aby owe see pany ted, Wes tay biwalome eke, ongpaie nikon km postosyt yma rovionep, pu dokument Goose, Bny,wideoasey hp), Ke tom pow po akosemn bya edu nd pocaad Medians w itl ve eins prope pat vida voor dangchdowarcngch pir anal pepadon. Wy Topulin doen ovtntns pnd ie ona Gt prspownone Ime wy tty tonlytalaowane wale geo: Zt ode {re sige lb ana rrpomne to chen yea kino ml Fay beaposino dn pels » we shiny, e800 malt Paden “ ‘nng sytuacig mamy ap. do czynieaia w badaniach nad osadnictwem 2 kovica teat sanowihrn Sopa ee Nove re pinion) (Nero Cea SNe, Woopaita stem ocoew Syne em tpi ‘ives woo, Tenuvietw fadanach ariolgcmysh mops sex ym abe sym to rez ora sce! yt nowy dl ane 4 cr Thay mice an svesy wyrar mich wal baata ashoner, 8 net ‘etisy eneoane 2 hm. Wen spd, pnt) we Wises po Sim ste Andy uehsloga Iya syoninem hte eK, Shee sg SSnonimmyotopink Te set meal flo nism = momen [doar mane dry tant es aro os nie css ‘ioe ino oy 0 ubyecnosl mewn pel wign le moge was {i vupfiagi cy eievrinin peer. Wotopison modea ng Pas Sei pedtuyowe frie: pogskvanie nonce idl | pte ade {aiyskowenshotns ns Mor etl opty pop beer Trem pk wilenn mops moment ms) Wb adh Inorg wens is babansegs Je Poktem portowyn, Unease rite ie od mga ono al tania 8 iota aod ota + © acne mente duchies sonae sae pin x of penraonre, _wivagch is» prc bud Osa aa Maueson pe ces va ‘Sues ste pac amon igen adone mets Ney fate eet 7 et care, wheat ne powiny wma sano pena wits xe ‘yop tans dobry 1 on posture W pennies belek Say ny do ah nen aay a dan anon ox, anova os ‘emiynyepa clogneh esyonan ale o nil Na wire ‘linn mows seomane pone, pace eslioare w cele ova ‘opams teawcnpo lr Out pave tluovane pace ova racy se mnt Uo wus tanyodone) blo stems, hve ‘ey aan Longman pe Pods Berane et towne werwanzante winey ancotooicn ey sie do projltu badamezego I od prosktn do wykopisk,Rekorsrukja proces ‘Sasoncaozmierza wigew Kerunku enyikowani 2 hioters, jth po ako ‘Geni buds proviso ona proce prose uzeadnona ‘Wykopalsa reeezntj jen 7 instrmeat6w takiogo proces. Wide py “dotyacih fodowiska, osdaitws, produ, potywienia itp. zajuje odo <4 ezepsoeczsto wie danych 2 wpkopalise, jedaakde ie woe w sae ‘qnrgé rym zasiem calgo whlazs hipoter,pocynatc od yeh ajo pets ovazayeh 2 wjodeeiaiem materia sstralyeh (op. jai byt Reta trata deviant? jie tly einy rod) dachow domostn?) do bard} oronyeh, awinzanych 2 ezyanoiam pracy ak fuaksjonowat pis? jake byla ‘wosedura pr pracich polowyeh? le aca bylo czas aa powalens dave’), alte odsosgeyeh sie do rekonstrukgh stosnkow spokeoo-taltromgeh Gike tole rgunzacia spoleczn, ideale reine 1 poerasbowe [Ne mivaze zp reczowyeh korelatw dane) pen) spoleceno jst w ta sie espe hipotery odoosqce sg do te same splernoil akin) i Ze, sSsego tt adanin nally prowadsit w Meruake mworenia syn, w Lee jst motiwe pornaniespolesmioii Aye” badd jo Koreatow rzozowyeh, Pet ‘ulogitm motoa by preypuzcat, 22 dwom sytem podobnyeh Korat6v ‘Gpowindaje podobresytemy splecno-blterowe i (2 mnzy trudnoiian) te dom podobaym spstemom sladéw | posal adpowindja podaboe javiska Sar Peemanch wolazéwek dostarca archeclogia elaperyminaln, éywinjca ( lbortorium lub w teenie) prasdmioty, aoe, simi | hiptetjcne acho ania, modyfkyae prosedure 22 do moments, edy urakane walkie Beda Sly w sprees ze aalslami (np, do'momenta, gly sche kamen ze Jonsruowane i wykorystane a site spowby bela pocouivae ienjcene Sy waykowania jk narzezia wpdobyte w traksie wykopalk1ub ey flay shaty ekonstruowans, a nisigpnie spoons, sg Mentycrne 7 tym jie dae od- ley strata) Drugie pole tadareprezotowane jst prs etnoacheolosl~ nauk, Kea tad reszowe Koeatyspokecenode ayacjeh, w cla skonfrontowania ich z od vidi, dotyezacymispoeczoisi wymany. NajgSti) bry, azcheoloia ‘lspsrmenaina j etnoarcheologn sj wewogtranispolzone: jak bowiem mote acteolog hipteyzowaé na temat procadury storowang} w strlyinoda (ap. ‘tema astebw uprawy roll ey wytopu meta), jel nie pase prelate vxne, stsowanych nada, peyaitywnjeh ejteméw reiot? ‘Teac drogn weryfkagi poem 22 koafrontag danse 2 sytusim histo- ‘peymi lene} poznanymi, generale borge~ pédneiyni od bydgcych proed- lot badaia, Nae pery tym peat, 2 Fzy plaice proven historyex 0 zavieia w sobie eemonty razojowe popes Bardi efekiowne wyniki tego esataigo vakress minteesonss pochoden " kofrontai midzy procera lub any postulowanymi a preckamasynl pz ‘tin pisane; 2adoe ednak 2 postlowanych tw keteriow ose nie no w Sie ‘wovica efniywnyeh,chot prawdy jes, 2 Satie nck czy whiswie)— ich2 ucci neoton exacems Jednocesne zstosonanie, mote sworné iasrupent do obulaniaNpotr, 8 zt6m, Jorma wy ae epego aaa, mpelininowas drogi bez writ, wyprowadzaé badania 2 ram malo wytecegch" “Zeobsewowao tet, te aralopezha met ltgca w podstaw prooiry wa sadsnnn rater intotng sot row w pfocesieKowsruowania Npoez:ache- ‘loin caperynentlna, etaascholoas, analiza éxodelpsanyeh mogg Dy vane n wiciezasoby do lnterpreaci pomlak i dadow, Kite wskopalika wyoby- aig aa Swi. dzeane™ Usadaiona hipotea winna by wigezna do deedicws widny zebeans, to nitnjeh je posomw wyiangeh w zaletnotei od odbiori, do Kiss ‘rok bu jo kerowywany. Publica praezaaczons da szstikéw tad Jar onccem pracy alge Zspot, mae ell w badanisch acheologieno-hito- ‘pergch wiosk Koscone naka, generale bong, do istorgka (Ww soko. zen tgp ow), aie do chemika ezy solo. “Waasakeproskt-—sjolem, czerpae idee wassing sédaym dasylinom, yimarn jut ma watgie dane wabogacsace wize tgch dysypin, kth of {ego moments ie bedzemy jut nanywa pomecniczym, ler wapSiiahcy mi ‘Warto tym mies wapomlce wykopalika w Sorgett della Nova (oy xg Bru? Loca spol aaa, Ke clam bla rekonstruls dijo osnd sah mec erie ent «ap a ec wren, Rai iy teagan, eran ea rei do ok aoe Weve woek tot Geos, hry seantrewt meted abate oe sy alin era Ee rae i oe Sn em ne te a an cS ee fee a sa Women mo en a TESST Scone paged ch sme wtanach na prea sra© Neots a rouse oy su 09% 9s, Ven 97. pede wanton ‘ln ssc (1577 85, Hy pow ou tmat ee prgaeze l 2aa st ne nnn enna a "Sr ay perl oat pop. 2 dees wonton Asie ooh ‘werwaRZANIe wiEDay ARENBOLOOICE 3 scwa 0a tryorium wananym 28 jedaorodne — doliaa Fry. W tym wypadka ano, co prada e bez wigkrjeh tradaoS, formulowaé program w spo- Pep aya) opiany. W ap pereveh zlota, djypliny wspldilsjace minty ‘MgeEe satosowanis w dich welch rupach temayezyeh: pirwsa 2 sie al ig do badaniafodowisknatranep i eytrium mikroesionw os ciiveh (grotaia, pevlogay ploobotanika tp), druga~ do dokumentowania isi 2 aastouonaner aujowych olan naukowged i tchnieznyeh ‘yolk ch studi zosay jad exsiowo opubikowan, wart jdnak w tym riguos podkresi 2 sformelowsay w poromunielu wazyskim\zintercsowa- log spowodowal 2 mykopaiks ramen sie w laboratrium obwarte {da atdego, Ko rdoodowal sie skort olazje w ex postin speey- uasych dave) éysepline ntukowe) tadad, zweyonaé ledostaterni dotad fowane mntod) ry sormlowa’ programy sluacespoeemer wykor2 in exlanych_wyniké. ora wera, hstoryonoarcealgican ten sam projet dostarent co jamie teech nykw godnyeh uwagl. Perey 2 nich jst mols dato TINE ta pomoce danych archeologicenych sybkosldepadagh fw walkanice- Tub i pumeladw: Koln —polgeenie pac arcbeoloscenych ze sudan! do- ‘qeecymi obiektéw arcltektonicmyeh wystepujaceh a ym teens, <0 bylo Gymikem oviekow pony mods ossdnezy w presaoil | w exassch Wapsemeyeh Te ost Badan zoey w dale) Koleos! rowing oil tie do eran, jak nnisia pomigdy tadsiniepojmowanaarcesloia set eslopa Weesce tsi wyniiem to adeiniowanie Kxstei, akie Cowa- age winny pass od dokumentac koscows) do upomsschiani wysiksw. Panjhane te) mire dowiadcrnin warty satay wpb na Kacalt wystawy Soren la Nova oraz ta forme publ peewosnika po nis) (Negroni Cata- ‘shio 198). "W tym kontekcie badaniaarceoloicne say si, mimo ich nickompletnoie | pemyen tradooi, oka do skrystalizownnia rtnych doswindezst,podkciny yh cha, ie cya instrumental: jest bwin sprig jana 2 arche- “dog wykoryita dosibole wy nauk wspSliatjcye 5 docent ich wd w e- oonrutle pec Jest rovaish cuzin, de aaronno archcolog, jak dy ‘soln, ir on apn stan centrum #wlScivy motor kadai ylko w= ‘Gas eal eal sp badaninerobeologcene. Wystarry waza pene puke ‘Slo teen wokopai stad ie moze Sodkiem do zatosowania aowyeh tect celem datowaniaertwik ey amian Rimayeenych, do rkonstakicko ‘remo, do pobudzinia minerosowad disjami region ora rorwjania ty ‘3h krjomawstea, “Zapol nsasktywniewestslercjch programe sta i wie abioem ele meatow w iii weajmng rela | rOwowatayeh zoaczniowo, Teh waajemoa ‘wymianeslanowi ogaina ses, Aire) obec prarmienaa speyBixns okay Felzgt adadlw akt dokonsoy. [Ns mkozenic wypade stviwa, 2 ma obeeayn capi bade ko stoma ‘ycam oratzaca process pornniaia wedzy umodlvié mote arceologowi