4566 153.

Tres. Pa 16
53.

1
 Јон AMOS.
JOH. AMOS. COMENII
JANUÆ LATINITATIS

VESTIBULUM ,
SIVE

PRIMI AD LATINAM LINGUAM

Pro Primis · Tyronibus ADITUS
E DI TI O
Ita adornata , ut

Verſioni Germanicæ
POLONICA ACCESSERIT
ET OMNIA THEMATA CUM PRIMARIIS
Eorundemn Accidentibus Textui è Regione
ADDITA SINT.

TVfor

EDITIO NOVISSIMA, REVISA & AUCTA ,

cicieniacao.oiagaraga
LESNE 1798 .
TYPIS CAROL . WILH . MEHWALDII.
ERSE

SHONAMA
UNIV
a

AD
.
ER

IZV
V
Į
LECTORIBUS S.

Utt Domus omnis Januam , fic Janua quævis

Veſtibulum ſuum habet: ubi ingreflo licitum
fubfiftere, domûs exteriora contemplari, per oſtia
atrium infpectare, & duin à domeſticis exceptus
introducatur, præſtolari. Non abs re igitur tit,
quod nobis exſtructæ nuper Linguarum Janue,
Veſtibulum nunc præftruere in mentem venit:
cujus rei; te Lector prudens , conſtituimus Ju
dicem .
Conteſtatus eram in Januæ illius meæ præfati
one , eam Latinitatis tyronibus parari : atque fic
>

etiam publicè excepta eſt: Verum enim verome

tuendum exiſtimo, ne in tantam rerum & verbo
rum filvam , ex improviſo immitti, nimium fit.
Tutius fuerit in Veſtibulo ditineri , generaliaque
totius ſtructuræ , ( id eſt, fummos rerum & verbo .
rum cardines ) prius monftrari, quam ad particu
laria luſtranda intromittantur. Hoc conſilio præ
fens opuſculuin confcriptum eft , ut primis tyro .
nibus Declinationes & Conjugationes ( faltem
analogas ) exercendi prima fit materia , & ad
Januam ipfam Acceſſus.
Hæfi.

‫شر‬
 AD LECTOREM . 3
· Hæfitabam equidem , annon foret fatius, collo.
quia aliquot puerilia pueris proponi, ad facilius
eis latina familiaria reddenda : ſed retinui Januæ
5
formam ‫ ;ܪ‬ut præparatio fit veré , ad Januam , i. e.
Res proprié exprimendiartificium . Io Latinitate -

enim diſcendâ, non primó enitendum eft, ut La

tinégarrire pueri confuefcant, (quemadmodum ad
huc præpoftere factitatum fuit ) fed ut proprio fi
gnificatu intelligere diſcant unumquodque. At Ma
jore ſicattentione opus, inquies. Elto, conſveſcant
igitur attentione in libris verfari. Et quid feſti
natione opus ? Pueri ſunt, lente ducendi: lente .
inquam , fed prudenter. Dicam igitur , quid hic
actum ſit.
Selegi vocabula uſitatiora fupra mille, & redegi
in fententiolas breviſfinas, plerasqve duarum di
ctionum .In primo quidem capiteNomina cum Adno
minibus, five (ut vocant] Subſtantiva cum Adjectivis:
In fecundo Capite Nomina cum Verbis : In tertig
particulas indeclinabiles, Adverbia, Præpofitiones,
Numeralia digesſi: Conjunctiones, & Interjectiones
uſitatiores partim ſparfæ funt. Reliqua.de rebus,
quæ inScholâ, inDomo, inUrbe funt & fiunt, (quan
tum quidem eorum primo guſtui propinari pofle vi
ſum fuit) capitibus IV.V.VI.locata ſunt: tandemque
de Virtutibus præceptiunculæ quædam capite VII,
: Omnia vero ufurpata ſunt proprié, nihil tropicé,
Ordo vocum hic plerumque naturalis eft, (utno
men præcedat adnomen , vel verbum fequatur :)
alicubi tamen in germanicæ linguæ gratiam , ( quo
paralella vox voci reſponderet,) transpofitiolem
A 2 vis
 1

4 A LECTOREM .

vis facta eſt, ex.gr : Diſcite latinam Linguam , pro :

Lingvam latinam . Subſtantiva eniin natura ſua
præcedunt; fed Germanorum uſu, Adjectiva. La
tinis autein , & Polonis , quia æqué commodé te
quuntur, ut præcedunt,dandum aliquid exiſtimavi
Germanorum conſvetudini, quæ mutari ægrépa
titur. Sed & hoc : Ellipſes latinas vitavi, nie pu
eris offendiculo fint. Ex. Gr. im Frühling, in vere
pofui, quamvis Præpofitio latina, jucundiús dis
fimuletur. Sic, ut ne ruat, pro, ne ruat. Putavi:.
enim omni Ratione infirmitati ſerviendum , & cum
.balbutientibus , eousque balbutiendum . Nec ali
ter decuit. Quicquid enim incipit , informe eſt,
omni in re : cur hic aliter velinius ?
Jam de Veſtibuli hujus ufi monendum aliquid.
1. Poterunt inde primi Latinitatis tyrones prom
pté legere, & legitimé pronunciare, doceri: perle
eto nimirum femel & iterum per certa demenſa,
toto libello.
Il. Et ut vocum ſignificationes paulatim inno
teſcant,præmittant ſemper vernaculami lectionem .
Ex. Gr. Kommet her Kinder, Venite pueri, Podźcie
dzieći &c. Ita enim duplofacilius Latina hærebunt,
fi vernaculis fubjungantur ubique. Quæ hic de
præmittendis, vocabulis vernaculis, fuis Latinis,
ut & pagina feq. n . 4. de modo inculcandi pue
ris Declinationes traduntur , cum grano fa
lis accipienda funt: ut enim hoc monitum ( non in
expofitione, fed) in fola lectione fuum habet locum ;
ita fequenti vulgatus declinandi modus per
caſuum technologica nomina tutiùs præfertur.
IH .
 AD LECTOREM . 5
III. Percurſo ita his libello , accedatur ad me
moriæ exercitationem. Addiſcant proinde fin
gulis horis binas vel ternas fententiolas, & fub
horæ finem memoriâ reddant.
IV . Adjungatur verð fimul declinandi exerci
tium : cujus materiam caput primum fuppeditabit,
modò obfervetur modus facilis : nempe, ut
1. Subſtantivum folum fumatur.
2. Cum Adjectivo fimul declinetur , ac primo
>

quidem Declinationis ejusdem ab initio primæ : (ut

Latina Lingua, Lingua pulchra, Terra infima, Ne
bula propinqua, Area lata, &c. ) deinde fecundæ :
( Deus æternus , Mundus temporarius, Cælum fupre
mum, &c. ) tuin tertiæ : ( Homo mortalis , Pondus
grave, & c.) fequantur poftmodum Declinationes
mixtæ , Lingua elegans, Caſa humilis, Vallis pro
funda, Turris excelſa , Medium facile, Tempus op
portunum , Spiritus inviſibilis , Fructus maturus, Res
neceſſaria & c.) quæ àછે principio disſimulandæ ſunt.
3. Declinent autem non memoritèr mandando
ſed uſu: cui finiteriminationes, in quasDeclinatio
num Cafusexeunt, in tabellâ fubjunximus; quæ
Grammaticæ vicein interim abunde fupplebit.
4. Utautem , quid hic fiat , melius intelligant,
non Cafus nominentur, (Nominativus, Genitiv.& c.)
ſed præmittantur quæſtiunculæ . 1. Quid eſt hoc ?
Reſp . Lingualatina. 2. Cujus Linguævox.eſt, Ve
nite ? Refp. Linguæ latina. 3. Cui reidabistempus ?
Refp. Linguæ latinæ. 4. Quid difcis ? Refp. Linguam
latinam. s . Voca eam : Refp.6 Lingud latind. 6. Quả
linguâ cupis loqui ? Reſp. Lingud latind.
Hæc
1
 1

AD LECTOREM.
Hæc, inquam, ſic à principio : (Caſus enim no
minare , uſu eorum nunc ita facilius percepto , è
Grammaticâ poft difcent ) Generalior autem for
mula , quæ omnibusnominibus declinandis fervi
at, in utroque numero & citra quæſtiones, talis fit .
Singulariter ,
1. Ecce , Tabula Nigra.
2. Pars Tabulce. Nigræ..
3. Addo partem Tabulæ Nigro .
4. Video Tabulam Nigram .
5. O tu Tabula Nigra .
6. Video aliquid in Tabula Nigra.
Pluraliter.
1. Ecce duæ Tabulce nigra.
2. Partes duarum Tabularum nigrarun .
3. Addam aliquid duabus Tabulis nigris.
4. Video duas Tabulas nigras.
5. O duæ Tabulæ nigræ.
6. Video aliquid in duabus Tabulis nigris.
5. Bonum autem erit, non folumn ita voce viva
declinari fingula , fed & fcribi.
Mandatis ergò memoriæ primâ horâ fententio
lis aliquot, fequenti mox in libellos ad id paratos,
fcribant exercitia ſua,nempe eorundem, quæ di- :
dicerunt, eo, quo dictum eſtmodo, declinationes ;
quod futurorum ftyli exercitiorum præludium
erit..
V. Praeter declinationes, exercendæ funt pa
riter Comparationes Adjectivorum per fuos gra
dus, Poſitivum puta ac Comparativum ut et Su
perla
 AD LECTOREM . 7
perlativum. His addifcendis fternet viam Cam
put I. præſertim à pagina 36.
VI. Eodein modo ( in capite H. & fequentibus)
exerceantur Verborum conjugationes. Hlis ad
difcendis, faterit temporis, occafio verò longè op
portunior, cum Januam fuerint ingreſſi.
VII. Ita paulatim ( & quaſi aliudagendo ) Nomi
nuni, Pronominum, Verborum , Adverbiorum , Præs
poſitionum & Conjunétionum , diſcrimina, flectionum
que differentiæ generales, innoteſcent, particula
ribus ad Grammaticam refervatis .
VIII . Abfolutum hocmodo Veſtibulum ,percur
rantdenuò, vel integrasjam pagellas aut folia, re
citando , ut ad unguem teneant & tum demum
fecurè ad Januam poterunt admitti.
IX. Quo vero tyrones ad rectam vocum pro
nuntiationem , á teneris usque adlvefiant, additi
ſunt accentus, moræ quantitatem innuentes. Ho
rumaccentus gravis ( :) fyllabam brevem ; accen
tus vero acutus ( ^) longam oſtendet. Ex. Gr.
Tyrunculi, falvéte. Prætuliſemus confvetas in
Profodia notas, niſi nos typorum defectus iinpe .
diviflet.
Faxit autem DEus, ne à Coeli Janua, Chriſto
aberremus, quicunquè Caelo natos DEI filiolos
erudiendos fufcipimus. Quod potisſimum agite,
& vobis commifforum falutem obteftor. Vales
te, dabam 4. Januarii'Anni 1633 ,

A4 JA
 染 。 ※
JANUA, æ, die Thůr, Drzwi Gen drzwi. Fem . 1 .
Latinitas, tátis, die lateiniſche Sprache, Język 10
ćinſki Fem. 3 :
Veſtibulum , i, der Vorhoff, przedsionek, ka. Neut. 2.
Salve,ére,, gegrüſſet ſeyn,witay, być pozdrowionym ,
Verbum
Puer, èri, der Knabe , Dziecię, ęcia. Maſcul. 2.
Venió, ni, ventum , niré, kommen, przyiść. Neut. 4 .
Tyrunculus, i, das Schülerlein, zaczek, czka. Maf. 2.
Diſco, didici, diſcère , lernen, uczyć się. Activ . 3.
Latinus, a, num ,, der, die, das leitiniſce, lacinſki,
ka, kie. Adj. 3. termin .
Lingua, æ, die Sprache , Język, ka. Fem . 1 .
Pulcher, chra , chrum , der, die, das ſchöne, piękny, na,
Et und i , Conj. Copul. (ne. Adj. 3. 3 term .
Elègans, antis, der, die, das hübſche, wyborny, a, c .
Adject. 1. termin
do
Comprehen ,di,ſum ,ère, begreifen, pojąć. Activ . 3.
Is, ea ; id, der, die,daſſelbe, ten, ta, to. Pron . Adj. 3.ter.
Pro, nach , według . Præp . regens Ablativ .
Veſter, ftra, ſtrum , der,die,das eure, wáſz, wáſzá,
wóſze. Pron. Adj. 3. termin.
Captus, ûs, der Verſtand, Rozum, u. Maſc.4.
Varius, a, um , der, die, das mannichfaltige, rozmaity,
ta, te. Adj. 3. termin .
Res, rei, die Sache, rzecz, czy, Fem . 5.
Sapientia , æ, die Weisheit, Mądrość, śći, Fem. I.
Semen , inis, der Saame , Nasienie, nia. Neutr. 3 .
Deus, i , Gott, Bog, a. Maſc. 2.
Tu , tui, du, ty. Pron. Subſtant. gen . O.
Juvo, vi, tum , & vatum ,áre, helfen,pomagát.Act. 1 .
Prze
 * o * 9

IN VIT A TI O.

J A N U Æ |Der Vorhoff Ę ZTK A

Latinitatis. zur lateini: łaćinskiego
Veſtibulum. rchen Sprach : Przedsionek .
Thir.
Salvete
alvéte puéri, S en ð gegrür Witaycie
fet iør Kna: dziatki.
ben .
Veníte tyrun - Kommet Her ihr Podźciež ſám
cùli, Sdůlerlein, záczkowie,
Diſcite latínam Lernet die latei- Uczcie się látin
Linguam , niſche Spra: ſkiegojęzyka,
che,
Pulchram & Die ſchön und Pięknego i wy
elegántem. vortreflich iſt. bornego,
Comprehendi Begreiffet dieſel. Poymicie go,
te eam, be,
Pro veftro ca - Nach eurem Vers Według wáfze
ptu : ſtande: go rozumu ,
Et varias res, und allerfery Sa. I rozmaite rzl
chen , czy ,
Sapientiæ fèmi- Der Weisheit Nasionko mądro
na. Saamen. ści,
Deus vos juva- GOtt wird euch BOG wam po
bit. helfen. može,
A 5 Præc

1
 IO CAPUT I.
Præceptor , ôris, der Lehrmeiſter, Náuczyćiel, ela.
Mafc. .
3:
Amo, avi, atum , áre, lieben, kochać. Activ . I.
Alius,azud,der,die das andere,drugi gagie.Adj. 3. ter.
Laudo, avi, atun, áre, loben, chwalić. Act. 1 .
Ipfe,a,um ,der,die,daſſelbe,ſám ,a, o, Pron.Adj. 3.term.
>

Gaudèo, gaviļus, fum, gaudére. fich freuen, radować,

Si, ro, jeśli, Conj.Cond. (się. Neutro - Pasſiv.2.
Principium , ii, der Anfang, Początek, tku . Neutr. 2.
Dificilis,e,der, die ,das ſchwere, trudny,na, ne, Adj. 2 ter.
Medium , dii, dás Mittel, śrzodek, dku. Neutr. 2.
Sum ; fui,eſſe, ſeyn, być. Anom .
Facilis, e, der, die, das leichte , latwy, a,e. Adj. 2.
Finis, is, das Ende, Koniec, úca. Com . 3 .
Jucundus; a, um ,der, die, das luſtige, radoſny, a , e.
Adject. 3 :
Caput, itis , das Capitel, Rozdział, lu. Neutr. 3.
Nomen , ìnis, das Nenn-Wort, der Name, Imię,
Gen. ienia. Neutr . 3 .
Şubſtantivus , a , um, der, die, das ſelbſtſtändige,
rzeczowny, a, e, Adj. 3 .
Adjectívus, a, um, der, die, das beyſtåndige, przy
miotny, dokladny, na, ne, Adj. 3.
Accidens, entis, der Zufall,Przypadek, dku, 0.3,

Ætester
rnunus,s, a, um , der , die, das ewige , wieczny,
na,ne. Adj. 3 .
2. Unus, a, um , derdie,daseinige, Jeden, na, no, Adj.3.
In, in, w. Præp. regens Accul. & Abl.
Ellentìa, æ , das Weſen , Iſtność. Fem . I.
2. Tria
 CAPUT 1. UI

Præceptores Die Lehrineiſter|Nauczy

| ciele bę
amábunt , werden (euch) dą was kochać,
lieben,
Alii laudábunt: Andere loben ; Drudzy chwalit:
Ipfi gaudebitis. Ihr ſelbſt werdet Sami się rado
euch freuen. wóć będziećie.
Si principium so der Anfang Jeśli początek
difficile , rawer (ift ) trudny,
Medium erit ſo wird das Mit- Srzodek będzie
facile, tel leicht ſeyn, łatwy,
Finis jucúndus. Das Ende luſtig. Koniec radoſny.

CAPUT I. Das 1. Capitel. ROZDZIAŁ I.

NOM I N A Die ſelbſt- I MIONA
Subſtantiva ſtåndigeundBey rzeczowne y
$ Wörter.
przymiotne.
Adjectíva.
DE Von Zufällen Oprzypadkach
ACCIDENTIBUS der Dinge. Rzeczy ,
RERUM .

, Deus ætér Der ewige Bog wica

nus , GOtt, czny ,
2. Uņus eft in Iſt einig im We. Jeden w ifino.
Ellentia, ſen , ści,
2. Trinus
HOV

8
ER
NA
.a

IA
TER

PRA

B
ZE
 CAPUT I.
3. Trinus, a, um, der, die, das dreqeinige, trojáki, a, ie,
Adjectiv, 3. termin ..
Perſóna, æ, die Perſon, Oſobá ,“by. Fem. 1 .
4. Pater, Patris, der Vater, Oliec, oyca. Mafc. 3 .
Creator , tóris , der Schöpfer, Stworzyćiel, ela .
Maſc . 3 .
s . Filius, ii, der Sohn, Syn, na. Mafc. 2..
Redemptor, tóris, Erldſer, Odkupiciel. M. 3.
6. Spiritus, ùs, der Geiſt, Duch. cha. Maſc. 4.
San& us, a, um, der, die, das heilige, święty, ta, te..
Adjectiv . 3.
Sanctificátor, óris, der Heiligmacher, Poświę
čićiel, Mafc . 3. term.
7. Mundus, di, die Welt, świdt, ta. Mafc. 2.
Temporárius, a,um, der, die, das zeitlidze; doczeſny,
na, ne. Adj. 3. term.
8. Angelus, i, der Engel, Anjot, a. Maſc. 2 .
Immortális, e , der, die, das unſterbliche, nieśmier
telny, na, ne. Adject. 2. térm .
9. Homo, inis, der Menſch, człowiek,ka. Maſc. 3.
Mortális, e, der , die , das ſterbliche, śmiertelny, ,
>

na, ne. Adjectiv. 2.

10. Corpus,oris, der Leib, biało, a. Neutr. 3 .
Viſibilis, e, der, die, das ſichtbare, widomy, ma, me.
Adject. 2. term .
11. Spiritus, ûs, der Geiſt, Duch, a. Maſc. 4.
Inviſibilis, é, der, die,das unſichtbare, niewidomy,
ma, me. Adject. 2.
12. Anima, æ, die Seele, Duſzá, y. Fem. I.
Itidem , desgleichen, takže. Adverb. fimil,
13 . Colum
(

CAPUT I. 13
3. Trinus in Dreneinig in Trojáki w ofoe
perſonis : Perſonen :
bách .

4. Pater Crea - Der Vater der Oliecſtworzy-:

tor, Schöpfer, ciel.

5. Filìus Re- Der Sohn der Syn odkupiciel:

demptor : Erlöſer:

6. Spiritus fan- Der Heilige Duch Święty,

ctus, Geiſt,
Sanctificator . Der Heiligma- Poświęliliel.
der.
7. Mundus eft Die Welt ift Swiát jeſt doa
temporárius, zeitlidy, czefny,

8. Angèlus im- Der Engel un: Anjot. nieśmier

mortális ; ſterblich ; telny,

9. Homo mor- Der Menſch Człowiek śmiera

tális. ſterblich . telny.

10. Corpus vi- Der Leib richt- |Ciało widome:

síbile : bar :

11. Spiritus in- Der Geift un - Duch niewidomy;

visibilis; ſichtbar ;
12. Anima iti- Die Seele des: Takže Duſzd,
dem . 学
gleichen.
13. Cælum
 14 CAPVT I.
13. Cælum , i, der Himmel, Niebo, ba. Neutr. 2.
Suprémus, a , um , der, die, das Höchſte, naywyżſzy,
ſza, ſze. Adject. 3. term .
144. Aër, aëris , die Luft, Powietrze, a. Mafc. 3..
Medius, a, um , der, die, das mittelſte , śrzedni,
nia, nie, Adject. 3. termin .
15. Terra, æ, die Erde , ziemid , i. Fem . 1.
Infimus, a, um, der, die, das niedrigſte, rayniżſzy,
ſza, ſze. Adject. 3. terminat.
16. Nubes, is, die Wolfe, Oblok, ku. Fem . 3 .
Remotus, a, um , der, die, das abgelegene, oddú
lony, na, ne, Adject. 3. term .
17. Nebula, æ, der Nebel, Mglé, Fem . I.
Propinquus, a, 'um, der, die, das nahe gelegene,
bliſki, ka, kie, Adject. 3. terminat.
18. Locus, ci, der Ort, Mieyfce, ca. Maſc. 2.
Magnus,a, um, der, die, das große, wielki, ka, kie.
Adject. 3.
Parvus, a, um, der, die, das kleine, mały, la, te.
Adj. 3. term.
19. Tempus, dris, die Zeit , Czás, fu .Neutr. 3. .

Longus, a ,um ,"der, die, das lange, długi, ga, gie.

Adject. 3. termin.
Aut, oder, albo. Conjunct. disjunct.
Brevis, e, der, die, das kurze, krotki, ka, kie. Adj. 2 .
20. Arèa, æ, der Plaz, Plac Fem . 1 .
Latus, a , um, der, die, das breite, ſzeroki , ka, kie,
Adject. 3. term .
Vel, oder, albo. Conjunct. disjunct.
Angúſtus, a, um , der, die, das ſchmale, wąſki, Skan
Skie, Adject. 3. term .
21 , Domus
 CAPUT I. IS

13. Coluin eſt |Der Himmel iſt Niebo jeſt na

ſuprémum : der Höchſte, wyżſze,
14. Aër medì- Die Luft die Powietrz.
us, Mittelſte, ſzrzednie,
15. Terra inf1- Die Erde die Ziemia ndyniż
ma .
Niedrigſte,
fza.
( unterſte.)
16. Nubes eſt Die Wolfe iftOblok oddalon
remóta :
abgelegen, ny :

17. Nebula pro - Der Nebel nahe Mgła bliſka.

pínqua. gelegen.
18. Locus eſt Der Ort iſt groß Mieſce jep
magnus , aut oder klein : wielkie albo
1

parvus : male,
19. Tempus Die Zeit lang Czas długi albo
longum auti oder kurz : · krotki,
breve,

20. Arèa lata, Der Plaz ( iſt) Plúc fzeroki al

vel breit oder bo wąſki.
angúſta : ſchmal ,
21. Do ,
 16 CAPUT I.
21. Domus, mi & mûs, das Haus, Dom , u. F.2 . & 4.
Amplus,a,um,der,die,das weite,przeſtronny,na,ne,A.3.
Arétus, a, um, der,die ,das enge,ciaſny, na,ne.Adj. 3 .
22. Mons, ntis, der Berg , Gorá, y, Mafc. 3.
Altus, a ,um, der, die, das hohe, wyſoki,ka, kie. Adj.3.
23. Vallis, is, das Thal, Padol, lu . Fem , 3 .
Profúndus, a, um, der, die, das tiefe, głęboki, ka,
kie. Adject. 3. termin.
24. Collis, is, der Hügel, Págorek, rka. Maſc. 3 .
Elevátus, a, um, der, die, das erhabene , wynio
Ply, la, le, Adject. 3;
25. Caſa,æ ,dieHütte, Chałupá, py, Fem . I.
Humilis, e, der,die,das niedrige, niſki, a,ie. Adj. 2. .
26. Turris,is, der Thurm , Wiežá, žy. Fem . 3.
Excelſus, a, um, der, die, das hohe, wyſoki, ka, kie,
Adject. 3. term .
27. Abies,ètis,die Tanne, Jodla, Jedliná,ny, F. 3.
3.
Procérus, a, um , der, die, das hoch aufgeſchoſſene,
roſly, a, e. Adj. 3 .
28. Fluvius, ii, der Waſſer-Fluß, Potok, ku. Maf.z.
Brevis, e, der, die, das ſeichte, miáłki, ka, kie. Adj. 2.
29. Filum , i, der Faden , Nić, ci, Neutr. 2 .
Ténùis, e, der, die, das důnne, cienki, ka ,kie. Adj. 2.
Subtilis, e, der, die, das ſubtile, ſubtelny, na, ne,
Adject. 2. termin .
30. Funis, is, der Strick , Powroz, za. Com . 3.
Craffus, a , um, der, die, das dice, gruby, ba, be.
Adject. 3. term.
31. Arúndo,inis, das Rohr, Tržćind, ny, Fem . 3 . .

Cavus, a, um, der, die, das hole , czczy, a , b ,

Adject. 3. termin .
32. Lignum
 CAPUT I. 17
21. Domus am-| Das Haus weit | Dom przeſtron
pla vel arcta. oder eng,
ny albo čiaſny.
22. Montes ſunt Die Berge ſind Gory są wyſo
alti, hoch , kie.

Valles pro- Die Ihåler Padoły głębo

23.fúndæ
: tief: kie.

24.vátColles ele- DieHügel er: Pagorywynioſłe.

i. haben .
25. Caſa eſt hu- Die Hütte iſt Chalupa niſka, ::
milis , niedrig ,

26. Turris ex- Der Thurm Wieża wyſoka ,

célla , hoch,
Abies pro- Die Tanne hoch Fodla , ropa,
27.céra,
. ( Jedlina)
27.Fluviusbre- Der Waſſerfluß Potok miatki al
vis , aut pro- feicht oder tief. bo głęboki.
fúndus.

29. Fílum eſtte- Der Faden iſt Nil jeſt čienka,

nue, ( ſubtíle.) dünn, (ſubtil.) ( Jubtelna.)
30 . Funis cras- Der Strick di- Powroz gruby.
ſus. de

31. Arundo eſt Das Rohr iſt Tržćina czcza.

caya , bol.
B 32. Lig
 18 CAPUT I.

32. Lignum , i, das Holz, Drewno, na. N. 2.

Solidus, a, um, der, die, das dichte, dychtowny, na,ne.
Adject. 3. term .
33. Forámen ,ìnis, das Loch, Dziura, ry. N. 33..
Vacuus, a, um , der, die, das leere, proźny, na, ne.
Adject. 3. term .
Indnis, e, der, die,das ledige, czczy, cza, e. Adj. 2.
34. Camínus, i, der Camin, Komin, na, Maſc. 2.
Plenus, a, um, der, die,das volle, pełny,(pelen,) Ina,
Îne. Adject. 3 : term.
Fumus, i, der Rauch, Dym ,u :M.2. (F.1.
35. Linèa,æ ,die Linie, (derStrich ,) .
Linija,i Prążka.
Rectus, a, um, der , die, das gerade , proſly, ta, te .
Adject. 3. term..
Curvus, a , um , der, die, das krumme, krzywy, wa, we.
Adject. 3. term .
36. Superfícies,ei, die Oberfläche, pozwierzchność,
sli, F. 5 .
Afper, èra, èrum , der; die, das rauche, chropowaty,
ta , te, Adject. 3. term.
Lævis, e, d.d.das glátte, gładki, ka, kie. Adj. 2. term .
37. Pondus, èris, das Gewichte, Wagu, i (Gwicht,tu .)
N. 3
Gravis, e, der, die, das ſchwere, čiężki, ka, kie. Adj. 2.
Levis, e, der, die, das leichte, letki, ka, kie. Adj. 2.
38. Numerus, i, die Zahl; Liczba, by. M. 2.
Par, d.d. das gerade,rowny, na, ne. cetno. Adj. 1.
7

Impar, der, die, das ungerade; nierowny, na, ne, lichọ.

Adject. unius terminationis.
39. Globụs, i, die Kugel, Kula, li. M.2 .
Rotúndus, a, um, der, die, das runde, okrągły,a, e. 2

Adj. 3. term . 0. o. 4 C
 CAPUT I.

32. Lignum fo- | Das Holg dich- | Drewno d y

lidum, te. chtowne.

33. Forámen eſt Das Loch iſt leer, Dziura proznia ,

vacuum (iná- l ( ledig ) (czcza .)
ne:)

34. Caminus Der Camin vol. Komin pelen

plenus fumi . ler Rauch. dyrnu.
35. Linèa eſtre- Die Linie ( der Linija jeſt pro
cta vel curva . Strich ) iſt ge fta albo krzy .
rade oder frum . wa..

36. Superfícies Die Oberfläche Pozwierzchność

aſpèra, vel læ i auch , oder chropowata,
vis. glatt. albo gladka,
37. Pondus gra- | Das Gewichte Waga , (gwicht)
ve aut leve. fower oder cięzka abo
leicht. letka .

38. Numèrus Die Zahl gerade Liczba ( rowna

par vel inn · oder albo nierowna:)
par. ungerade . ieft cetnem albo
lichem .

39. Globus eít Die Kugel iſt Kula jeſt okrą.

rotúndus. rund.
gla.
В 2 : 40. Co.
 20 CAPUT I.

40. Colúmna,æ, die Säule, Slup, a. F. 1.

Teres, ètis, der, die, das walzenförmige, wałkowaty,
ta, te. Adject. unius termin .
41. Menfa , æ, der Tiſch , Stot, łu, F. 1 ,
Quadrátus, a , um , der, die, das viereckigté, czwo
rograniaſty, ta ,'te, Adject. 3. term .
Habèo, bui, itum , ére, haben, mieć. Act: 2.:
42. Crux, crúcis, das Éreuz, Krzyż, a , F.3.
Forma, æ, die Form , Kſztalt, u . F. i.
43. Pavo, onis, der Pfau , Paw, wia . M. 3.
Formóſuus, a, um , der,die,das wohlgeſtalte, krafny,d,e,
piękny nadobny. Adject. 3.termin.
44. Simia, æ, der Affe, Malpa, y, F. 1 .
Defórinis, e,der, die,das, ungeſtalte, /zpetny, na, ne.
Adjectivum duarum terminationum.
45. Color, óris, die Farbe, Farba, y. M. 3.
Multiplex , icis, der, die, das vielerleve, rozmaity,
ta, te. " Adject. unius term .
46. Creta, æ , die Kreide, Kreta ,y , F. i.
Albus, a, um , der, die, das weiße, biały, a,e, Adj. 3.
47. Tabula, æ, die Taffel, Tablica, y, F. 1 .
Niger, gra , grum , der, die, das ſchwarze, czarny, nå,
ne. Adject. 3. term .
48. Cinnabàris, aris,der Cinober, Cynober, bru. F.1 .
Ruber, bra, brum , der, die, das rothe, czerwony, na,
ne. Adject. 3. term.
40. Sulphur,ùris, der Schwefel. siarka, i. N. . 3.
Lutèus, d,um , der, die,dasgelbe, zolty,ta,te, Adj.3 .
50.Gramen , inis, das Gras, Trawa, y, N. 3.3
Viridis, e, der , die , das gråne , zielony, na, ne,
Adject. 3. termin .
51. Fir
 CAPUT I. 21

40. Colúmna te- Die Säule wal-| Słup wałkowaty,

res . genförmig.
41.Menſa qua- Der Ciſch vier- Stoł czworogra
üráta . eckigt. niaſty.
42.X.habet cru Das X hat des X , ma kſztałt
cis formam .' Creuzes Fori . krzyża.
43. Pavo eſt for- Der Pfau ift Paw jeſt(kraſny )
mófus. wohlgeſtalt, piekny (nadob
ny)
44. Simia defór - Der Affe unge- Malpa Szpetna.
mis . ſtalt.
COLORES Die Farben . FARBY.
45. Color eft Die Farbe ift Farba jeſt roz
multiplex : vielerley. maita :

46. Creta eſt Die Kreide ift Kreta biała,

alba, weiß ,
47. Tabula ni- Die affel Tablica czarna .
gra , ſchwarz,
-48 . Cinnabàris Der Zinnober Cynober czerwo
rubra, roth, ny,
49. Sulphur lu- Der Schwefel Siarka żołta,
tèum . gelbe.
50. Gramen vi- Das Gras grů- Trawa zielona.
ride. ne
B 3 5 !. Fir

S
 22 CAPVT I.

51. Firmaméntum , i, die feite des Himmels, (Firs

nament,) Rozpoſtartie, čia . N. 2.
Cærúlèus, a,um, der, die, das blaue, modry, ra, re.
Adj. 3. term .
52. Pſittacus, ci, der Papagen , Papuga, gi, M. 2.
Verſicòlor, óris, der, die das bundre, (mannichfarbi.
ge) pſtry, ra, re. Adj. unius term .
53. Vitrum , i, das Glas, Szkło, a. N. 2.
Pellucidus, a, um , der , die, das durchſichtige,
przezroczyſty, ſta, ſte. Adj. 3. term,
44. Affer ,èris, das Bret,. Tarčica, y. M. 3.
Opúcus, a,um ,der, die, dasundurcſichtige, nieprzey
rżyſty, a, e, Clieniſty ,ta, te.) Adj. 3. term .
55. Aqua,æ , das Waſſer, Woda, y.y F. 1 .
Turbidus, a, um, der, die, das trůbe, mętny, na, ne,
Adj. 3. term:
Clarus, a, um, der, die, das Flare, jasny, na, ne.
Adj. 3. term .
Sapor, óris, der Geſchmad , Smak,u ,( i.) M. 3.
56.Mel, ellis, das Honig, Miod,u. N. 3 .
Dulcis,e, der,die; das ſüße,Podki,.ka ,kie . Adj. 2.
57. Sicut, wie, jako. Adverb. fimilit.
Saccharum , i, der Zucker, Cukier, kru. N. 2.
58. Fel , ellis , die Galle, žolč, ći. N. 3 .
Amárus, a,um , der, die, das bittere, gorzki, ka, kie. .
Adject. 3. termin .
59. Acétum , i, der Eßig, Ocet, o &tu. N. 2.
Acidus, a,a um, der, die, das ſaure, kwaśny, na , ne.
Adj: 3. term .
63. Sal, fális, das Salz, Sol, i, M , & F . 3.
Salfus, a , um , der, die, das ſalzige, Mony, na,ne.
Adi. 3. term . 61. Pi-" .
 CAPUT I.
51. Firmamén- Die Feſte des Rozpoſtarčie(fir
tum cærúlè- Himmels mament,) nie
um . blau . ba modre.

52. Pfittacus Der Papagen | Papuga pſtra.

verſicòlor. bunt , (man
nic farbig .)
53. 'Vitrum eft Das Glas ifti Szkło jeſt prze
pellucidum , durdſidrig : zroczyſte,
54. Affer opá- Das Bret un- Tarčica nie
CUS : durchſichtig: pržeyrzyſta .
55. Aqua turbi- Das Waſſer trůb Woda mętna al
da vel clara. oder Flar. bo jasna.
SAPORES. Geſchmåfe . S M A KI.

56. Mel eſt dul- Der Honig iſt|Miod jeſt pod

ce, ki,
fuß,,
57. Sicut& Sac-Wie auch der Jako y Cukier.
chàrum. Zucker.

58. Fel amá- Die Galle bitter: Zoll gorzka :)

rum .

59. Acétum aci- Der Ebig fauer, Ocet kwasny,

dum,
60. Sal falfum : Das Salz falzig : Sol fona :
B 4 61. Pi
 24 CAPUT I.
61. Piper ,èris, der Pfeffer, Pieprz, rzu. N. 3.
Acris, e, der, die, das ſcharfe,oſtry, ra, re. Adj. 2.
62. Immatúrus, a, um , der, die , das unzeitige, nie
doyzrzały, la, te. Adjectiv, 3. termin.
Pomum ,i, der Apfel, Jabłko, bika , N. 2 .
.

Acérbus, a, um, d. d. das ſtrenge, drętki. Adj. 3. ter.

Auftérus, a ,um ,der,die das herbe,čierpki,a,ie. A.3.t:
63. Odor, óris, der Geruch, wohia , i, (wonność,sli,
zapach, u.) M. 3 .
Suavis, e , der, die,das liebliche, wdzięczny, na, ne,>

Adject. duarum term .

64. Fotor, óris, der Geſtank, ſmrod, du. M.3 .
Teter, tra , trum , der, die, das greulidze, ſproſny,
przeciwny, na, ne. Adject. 3. termin .
Quálitas, átis, die Beſchaffenheit, Jakość, i.F. 3.
Alìus, a , ud, Ander, re,res, Jnſzy,ſza,ſze, Adj.3.
65. Lutum ,i, der Koth, bloto, ta. N. 2.
Humidus, a, um , der, die, das feuchte, wilgotny,
na, ne. Adj. 3. term.
66. Pulvis, eris, der Staub, Proch, u. Com . 3.
Siccus, a, um , der, die , das trockene, ſuchy, a, e. Adj.3.
67. Os, osſis, das Bein, Kość, śli. N. 3.
Durus, a, um , der, die, das harte; twardy, da, de.
Adj. 3. termin .
68. Caro, carnis, das Fleiſch , Mięſo,fa. F. 3.
Mollis,e,der,diedas weiche, kruchy, miękki,a,ie.Ad. 2.
69. Medulla, æ, das Mark, Spik, u , Tuk, u, F. 1.
Poróſus, a ,um ,der, die, das lockere, ( džiurkowaty,)
gębczaſty, ta, te. Adj.3. termin.
70. Glacies, ei,das Eiß, Lod, u. F. 5.
Lubricus, a, um, der, die, das ſchlüpfrige, śliſki, ka.
kie. Adj. 3. term . 71. Pru
 CAPUT I.

61. Piper acre: Der Pfeffer Pieprz oſtry ;

ſcarf:
62. Immatúrum Ein urzeitiger Jablko niedoy
pomumacér - l. Apfel. Jireng zržałe drętkic
bum vel au- oder herb . albo čierpkie.
ſtérum .

ODOR Der Geruch. Wo , (won,)

nia, zápách
'ność
63.fuaOd or eft Der Geruch ift W o nia jeſt
vis,
lieblich : (wdzięczna :)
przyiemna.
64. Foetor te- Der Geftank Smrod [[proſny
ter. przeciwny
( greulic ,) wi
drig. ( chatki .)
Aliæ qualitá- Andere Be: Inſze. Jako
tes . ſchaffenheiten. śći.

65. Lutum eft Der Koth ift Bloto ieft wil

humidum , feudyt, gotne,
66. Pulvis fic- Der Staub tro. Proch ſuchy.
cus (ca.) cfen .
67. Offa dura: Die Beine hart ; Kości twarde:
68. Caro mol- Das Fleiſch Mięſo miękkie,
lis . -weich (můrbe.) (kruche.) .

69.rófa
Medul
,
la po- Das Mark Spik, (tuk) gęb
fchwammig. czaſty.
70. Glacies lu- Das Eiß ſchlüpf: Lod śliſki :
brica : rich :
BS 71. Pru.
 26 : CAPUT I.
71. Pruna,æ, die Kohle,wogiel(gla ) žarzyſty.F.1.
Calidus, a, um , der, die, das heiſſe , gordycy, ca, ce.
Adj. 3. term:
Candens, tis; der, die, das glänzende, świecacy, ca,
ce. Particip. præſ. 1. term .
72. Carbo, onis, geldſete Kohle, wagiel bez ognia.
M. 3.
Frigidus, a, um, der, die, das falte, zimny, na, ne.
>

Adj: 3.
3 terin. /
Ater, tra , trum , d. d. das ſchwarze, czarny , na, e, A. 3:
73 : Ego, mei, ich, ja. Pron . Subft. 0.
Iucédo, cesſi, ſum, ère, einher geben, chodzę. N. 3.
Vefítus, a, um , der, die, das bekleidete, przyodziany,
na, ne. Adj. 3.3 term . Partip. præt.
74. Indus, i, der Indianer, Indianczyk, ka. M. 2.
Æthìops, opis, derMohr, Murzyn, a. M. 3.
Quidam , quædam , quoddam , einer, cine, eines, nie
ktory,, ra , re. adject. pronom .
Nudus, a, um, der, die, das nackete, nagi, ga, gie.
Adject. 3. terminationum .
75. Unicórnis , is, das Einhorn, Jednorožec, M. 3.
Ferus , a , um , der, die, das wilde, džiki, ka, kie.
Adj . 3. term .
Animal, ális, das Thier, zwierzę,ęćia. N. 3.
76. Vacca, æ , die Kuh, Krowa, y , F. 1 .
Manſuétus, a, um, der, die; das zahme, čichy, cha,
che.' Adj. 3. termin .
Cicur, ùris, der, die,das zahme, (ukrocony, na , ne.)
ſwoy/ki, a, ie Adj. unius term.
77. Leo, onis, der Löwe, Lew , lwa. M. 3 .
Sævus,a,um , der, die, das grimmige, ( okrutny,na ,ne.)
frogi, a, ie. Adj. 3. ter . 78. Ovis,
 CAPUT I. 27

Pruna
71.cali eft | Diele gliendeKoh-|
da & can-
(Zarzewie)Wą.
iſt heiß und giel zarzyſty
! dens : glänzend : (ogniſty żywy)
jeſt goricy y
świecący:
72. Carbo frigi- Die gelöſchte Wagielbez ognia
dus & ater . Koble kalt und zimny y czar
fchwarz. ny.

73. Nos incédi- Wir geben ein: My przyodžiani

mus veftíti, her gekleidet, chodzimy ,

74. Indi & Æthi- Die Indianer Indowie Yy Mu

òpes quidam und etlice pź y no wie
nudi. Mohren na: niektorzynago
ofet.
( chodzą :)

75.eftUnicórnis
ferum ani-
Das Einhorn iſt Jednorožec
ein wildes
• jeſt
dzikie zwie
mal, Thier, 124 ,

76. Vacca man- Die Kuhe zahm, Krowa ( ukroco

fuétum ,(cicur.) na .) ſwoyſka.
77. Leo fævum : Der Löwe grims Lew (okrutny :)
mig : ſrogi (zaiad
ły :)
78. Ovis
 28 CAPUT I.
78. Ovis, vis, das Schaaf, Owca, y. F. 3 :
Mitis,e,der, die das ſanftmüthige,čichy,cha,che. Ad:3.
79. Asìnus, i, der Efel, Osiet, fia. M.2.
Laſſus, a, um , der, die, das tråge, ociężały, a, e,
Adjectiv. 3. terin .
80. Caper, pri, der Bock, Kozieł, zła. M. 2.
Laſcivus, a, um , derdie das geile, jurny;na,ne.Adj.3 .
81. Capra, æ, die Ziege, Koza, y, F. 1 .
Gracilis,e,der,die,das dünne, ( ſcylanke,)ſzczupły,a,l.
Adj. 3. terin.
Macilentus, a ,um , der, die, das magere, chudy, da,
te. Adj. 3. term .
82. Infans, tis, das Kind, niemowiątko, ka. Com. 3.3 •
Innocens, itis, der, die, das unſchuldige, niewinny,
na, ne. Adj. 3. term .
83. Puella , æ, das Magðlein, Panienka, ki. F. 1 .
Petulans, tis,der, die, das vorwikige, zuchwały, a, e.
Adj. 1. term .
84. Anus, ûs, das alte Weib, Baba, y, F. . 4.
Superſtitioſus, a, um, der, die, das abergläubiſche,
zabobonny, na, ne, Adj. 3. term .
85. Conviva,æ, der Gaſt, Gość, šlia. Com. I.
Hilàris, e, der,die,dasfröliche, weſoły, it, e, Adj. 2.
86. Captívus,i, der Gefangene, Więzień, źnia. M.2.
Triſtis, e, der, die, das traurige, ſmutny, na, ne. A.2 .
87. Mendícus, ci, der Betcler, zebrak, ka, M. 2.
Audax, ácis,der, die, das fühne, śmiały, a, e . Adj. 1 .
Impùdens, tis, der, die, das unverſchämte, niewfty
dliwy, wa, we, Adj. 1. term,
88. Locus, i, der Ort, Mieyſce, ca, M. 2.
Amænus, a, um, der, die, das luſtige), wofoły, a, e.
Adj. 3. term . 89.Med .
 CAPUT I. 29

78. Ovis mite, Das Schaf ſanft: Owcá ćicha,

můthis,
29. Asinus laf- Der Efel ( laß, ) Ośieł ociężały
fum , trage , ( leniwy.)
80. Caper laſci-|Der Boof geil, Kozieł jurny,
vům ,
81. Capra gra- Die Ziege Hager, Koza ſuchorlawą.
cile & 'maci- ( ohlang.) und y chuda :
léntum . mager .

82. Infans eft Das Kindlein iſt Niemowicetko jeſt

innocens : unſchuldig: niewinne :

83. Puella petù- Das Magdlein Pánienką zu

lans, vorwibig, chwała,
84. Anus ſuper- Das alte Weib |Baba zábobon
ftitiofa . abergläubiſch. na .

85. Conviva eſt Der Gaft iſt Gość jeſt weſo

hilaris, frölich , ły ,
86. Captívus Der Gefangene Więzień ſmu.
triftis : traurig ; tny :
87. , Mendicus Ein Bettler kühn Zebrak śmiały y
audax & im und unver- niewſtydliewy.
pùdens. fdamt.
lo
88.Lo cus amoe- Der Ort luſtig. Mieyſée weſo
nus , te,
89. Me .
 30 CAPUT I.
89. Meridies, ei, der Mittag, Południe, nia, M. 5 .
Serénus, a, um , der, die, das helle, jaſny, a ,e.A. 3.t.
* 90 . Concio, onis, die Predigt, Kazanie, nia. F. 3.
>

Divínus, a ,um, der, die,das göttliche, boſki, ka, kie.

božy, a, . Adj. 3. term .
>

91. Amicítìa,æ, die Freundſdyaft,Przyjaźńźni.F. 1.

Jucándus, a, um , der, die, das liebliche , wdzięczny,
na, ne. Adj. 3. term .
92. Nuncìum , i, die Bochſchaft, Poſelſtwo,wa. N. 2.
Lätus, a, um , der, die, das fröliche, weſoły, a, 6. Adj.
trium terminationum .
Gratus, a , um , der, die, das liebe, wdzięczny, na, re.
Accéptus, a, um, der, die, das angenehine,przyjemny ,
na, ne. Adj. 3. term .
93. Tempus, òris, die Zeit, Czas,ſu ,Pora, ry, N: 3: >

Opportunus, a, um , der, die, das gelegene, zręczny,

na, ne, Adj. 3. term .
Importúnus, a, um, der, die, das ungelegene, niezre
>

czny, na, ne. Adj. 3. term .

94.Conſvetudo,inis,dieGewonheit,Zwyczay, ju, F.3 .
Bonus, a, um ,der,die, das gute, dobry, ra , re. Adj. 3.
Pervérſus, a, um , der, die,dasverkehrte,przewrotny, na,
ne. Adj. 3. term .
95. Commòdus, a, um , der, die, das bequeme,ſpoſobny;
na, ne. Adj. 3. term:
Incommodus, a, um , der, die, das'unbequeme, nie
ſpoſobny, na, ne. Adj. 3. term.
96. Inftruméntum , i, das Werkzeug, ( Naczynie nia.)
Narzędzie, ia . N. 2.
Aptus, a ,um , d.d. das růchtige, zdatny, a, e. A. 3.t..
Inéptus, a, um , der, die, das untüchtige, niegdatny, nas,
ne, Adj. 3.term . 97. Chi
 CAPUT I. 31
89. Meridies Der Mittag hel- Południe jasne.
ferénus. le, (heiter.)
90. Concio di- Die Predigt | Kazanie (boſkie.)
vína. göttlid ). boże,
91.Amicítia ju- Die Freundſchaft Przyíaží flodka .
cúnda, lieblid ).
92. Nuncium Die fröliche Boto (Nowina ) o
lætum ,gratum ſchaft, iſt. lieb ( Poſelſtwo)weſ .
acceptúmque und angenehm . le, (a ) ,, jeſt
eſt.
wdzięczne (a )
y przyiemne(a ).
93. Tempus eſt Die Zeit iſt gele- | ( Czas ) Pora
oportúnum , gen , oder un Tacna albo nie
vel importú geleyen. nietacna
num .
( zręcznd albo
niezręczna. )
Confuetúdo Die Gewohnheit Zwyczay dobry,
94.bona pe
aut r
vérfa.
gut, oder vera abo przewrot.
kehrt. ny ..

95. Locus eft Der Ort iſt be- Mieyſce ſpoſobne

commodus que m albo nieſpo
vel oder Jobne.
incoinmòdus. unbeque m .

96. Inſtruinén- Das Werkzeug Narzędzie ( Na

tum aptum tüchtig, oder czynie) zdatne
ve linéptum . untüchtig albo niezdatne,
6z: Chi
 32 CAPVT I.
97. Chirúrgus, i, der Wund- Arzt, Cyrulik, a. M. 2.
Idonèus, a,um, der, die, das geſchickte, zdolny, a, e,>

Adj. 3. term .
Inidónèus, a ,um , der,die,das ungefühickte, niezdolny,
na, ne. Adj . 3. term .
98. Res, rei,die Sadye, Rzecz ,y. F.5 .
Neceffarius, a, um , der die, das nöthige, potrzebny,
na, ne. Adj. 3. term .
Supervacánèus, a, um, der, die, das unndthige, zbyt
nii, na, ne. Adj. z . term .
99. Opinìo,onis, die Meynung, Mniemanie, nia.F.3 .
9
Verus, a, um, der, die, das wahre,prawdziwy,wawe.
Adjectivum trium terminationum .
Falſus, a, um, der, die, das falſche, błędny, a, l.
joo. Ufus, ûs, der Nuß, Užytek, tku . M. 4.
Utilis, e, der, die, das nůßliche, pożyteczny, na, ne.
.
10

Adj. 2. terın.
Noxius, a , um , der, die, das ſchädliche, ſzkodliwy,
>

'wa, we. Adj. 3. term .

101. Similis, e, der, die, das ähnliche, podobny ,na,ne,
· Disſimilis, e, der, die, das unáhnliche, niepodobny, ic
na, ne. Adj. 2. term .
102. Silva , æ, der Wald, Lás, a, 6 1. F: 1.
a, &
Denſus, a, um , der, die, das dicke, geſty, ta, te. Adj. 3 :
Rarus, a , um , der, die, das dünne , rzadki, ka , kie.
Adj. 3. term .
103. Ager, gri, der Ucker, Rola, i, M. 2. *
Fæcúndus, a , um, der, die , das fruchtbare, płodny,
na, ne. Adj. 3. term . IC

Sterilis, e, der, die, das unfruchtbare, niepłodny, na ,

nie. Adj . 3.
104. Mo ,
 CAPUT II.
33
97. Chirúrgus Der Wund-Arkt Cyrulik zdolny
idónèus vel geſchickt oder albo
inidónèus . ungeſchickt. niezdolny.

98. Res eſt ne- DieSache (Ein Rzecz jeſtpotrze

ceſſária, vel Ding) iſt no- bna abo zby
fupervacá- thig oder un- tnia ( proźna .)
nea, nothig,

99. Opinio ve- Die Meynung Mniemanie ( zda

ra vel falfa . wahr oder nie) prawdziwe
falſch. abo błędne.
100. Rei ufus Der Sachen Ges Užytek rzeczy
... utìlis, aut no- brauch iſt nůk jeſt pożyteczny
xìus. lich oder ſdåd abo
*** lich .
ſzkodliwy. 1
101. Res rei fi- Ein Ding ill dem Rzecz rzeczy po
milis, aut dif- andern ähnlich dobna abo nie
similis . oder unáhnlich . podobna. "1

i20.Sylva
ve ra
den. Der Wald iſt Las gely abo
ſa l ra , dick oder dünn, l rzadki,

103. Ager fæ- Der Uder iſt Rola jej (płodna)

cún dus aut fruchtbar oder żyzna äbó
Iterilis. unfruchtbar. niepłodna.
C 104. Mo
 34 CAPUT I.
10.4. Motus, ûs, die Bewegung, Ruch, ů. M. 4.
Celer, ( ris) e, d.d. Das ſchnelle,prętki, ka, kie. Adj. 2.
Tardus, a, um, d.d.o. langſame,nieſpory, a,e. A. 3.t.
105. Curfor, óris, der Laufer, Polet, ſla .M. 3 .
Alàcer, (acris) cre, der, die, das hurtige, rączy, d , c.
Adject. 2. term .
Piger ,gra, grum , d. d. d. faule, opiefzały, a, e.A.3.t.
106. Operárìus, rii, der Arbeiter,Robotnik, ka . M.2.
Gnavus, a , um , der, die, das -friſche, pilny, a, e,
Adject. 3. term .
Igravus, a, um, der, die, das faule, leniwy,gnusny,a,e.
Adjectiv . 3 .
107. Securis, úris, dieArt, Siekiera, ry . F. 3. IC
Acútus, a,um, d. d. Das ſcharfe, oſtry, ra, re. Adj. 3.
Stupidus, a, um , der, die, das ſtumpfe, ungeſchickte,
glupi, tipy, pa, pe. Adj. 3. term .
Hebes,ètis, der, die, das ſtumpfe, przytępiony, na,ne.
Adjectiv .Omn. 1.t.
108. Cibus, i,dieSpeiſe, Potrawa, y, ( Pokarm .) M.2.
Crudus, a, um, der, die, nas robe, Jurowy, wa, we.
Adj. 3. term. (ne. Adj.3.
TC
Cottus, a , um , der, die, das gekochtë, warżony, na,
109. Ferinus, a, um , der, die, das wilder Art,dziki, ka,
kie. Adj. 3. term . (na, ne. Adj. 3.
Sapidus, a, um , der,die,das ſchmackhaftige, ſmaczny,
Inſipidus, a, um , der, die, das unſchmachafte, nie I
Smaczny,na,ne. Adj. trium term .
no . Sermo,onis, die Rede, Mowany. M.3.
Jocóſus, a,um, der, die, das ſcherzhafte, żartobliwy.
wa, we. Adj.. 3.3 term .
Serius, a, um ,der, die, das ernſthafte , fateczny,
powazny, na, ne. Adj. 3. term , III .
 CAPUT I.
35
104. Motus ce- Die Bewegung Ruch prętki · abo
ler aut tar- iſt ſchnell oder nieſpory,
t dus. langſam .
h
105. Cuſor alå- Der Läufer hur- Poſet rączy abo
cer aut tar- tig oder faul, oſpieſzały,
dus.
.
b
106. Operárius Der Arbeiter Robotnik pilny
gnavus aut friſch oder tråg, abo leniwy (gnu
ignávus, Sny )

107. Secúris eft Dię Art iſt ſcharf Siekiera jej

acúta, vel ſtu- oder oſtra abo tepa,
pida, (hebes .) ft u m p f. ( przytępiona .)
El.
108. Cibus cru-| Die Speiſe roh Potrawa furo
dus vel co oder wa abo wao
ctus, gekocht, rżona,
'l

109. Ferina fa- Das Wildpråt Zwierzyna

pida vel in- ſchmackhaft ſmaczna alba
Ea oder
ſípida, nieſmaczna,
77
ungeſchmack.
110. Sermo jo - Die Nede ſcherz: Mowa karto
cófus
?
vel fe- þaft oder bliwa albo

->
-
rius. ernſthaft. (poważna )bez
zartu.
B
1. C2 III . Hic
 ma
T
36 CAPU I.
111. Hiſtoria , rìæ , die Geſchichte , Dzieie, ow ,
( Dziejopiſmo, a. F.1 . (Adj. 3.
Certus, a, um , der, die, das gewiſſe, pewny, na, ne.
Dubius, a, um, der, die, das zweifelhafte, wątpliwy,
wa, we, Adj.3.term. ( N. 2.
112. Teſtimonium , ii, das Zeugniß , świadectwo, a .
Verus, a, um, der, die, das wahrhafte, prawdziwy,
wa, we. Adj. trium term .
Falſus, a, um , der, die, das falſche,falſzywy,wa, we.
113. Primus, a, um, der, die, das erſte , pierwſzy, ſza ,
5 ſze. Adj. 3. term .. (Ad. 3.t.
1 Doétus, a,um, der,die,das gelehrte, uczony, na, ne.
114. Secundus, a, um, der, die, das andere, drugi,a, ie .
(wtory,ra, re.) Adj. 3.
>
(Adj. 2. t.
Doctior,us, der,die,das gelehrtere, uczeńſzy, ſza,ſze.
15. Tertius, a, um ,der,die,das dritte, trzeci, cia ,cie,
us
Adj. trium term.
Doctisfimus,a,um , der,die, das gelebrteſte, najuczeń
>
ſzy, a , ė. Adj. 3.term .
>

116. Taurus, i, der Odys, Byk , ka. M.2 .

Magnus, a, um, d.d. das große, wielki,a, kie, Adj. 3:
17. Cainélus, i, das Camel, Wielbłąd, da. M. 2.
Major, us, der, die, das größere, więkſzy,ſza,ſze.
Adject. 2. term .
118. Elephas ,antis ,der Elephant, Sloń ,nia. M. 3 .
Maximus, a, um, d.d.d.großeſte, nay wiekſzy ,ſza,/ze.
Adject. 3 , term ..
119. Paſſer, eris, der Sperling, Wrobel, bla. M. 3.
Parvus, a, um , der,die, das kleine, mały, a, é. Adj. 3.
120. Parus, i, die Meiſe, Sikora , y. M. 2.
Minor, nus, der, die, das kleinere, mnieyſzy, ſza ,ſxe.
121. Tro
Adj. 2. term .
o
 CAPUT I. 37 1

1. Hiſtória Die Geſdyichte |Dzieie pewne

certa vel du gewiß oder abo ; wątpliwe
bìa, zweifelhaftig, ( niepewne.)
112 . Teſtimo - Das Zeugniß Swiadectwo pra-.
nium veruin wahr oder wdziwe abo
auit falfum . falſch . fałſzywe.
COMPARATI: Die Stei: STOPNIUIĄ ,
VA. gernde. CE SE
1
113. Primus eft Der Erſte iſt ge- Pierwſzy jeſt
doctus, lehrt, uczony,
. Tit. Secundus Der Andere ge- Wtory ( drugi )
. doctior : tehrter : uczeńſzy,
- 115. Tertiusdo- Der Dritte der Tržeci nayuczen
->
ctifsimus. gelehrteſte. : ſzy,
A NO MALA Unregelmäßi . N IEFORE
COMPARA MNE STO
ge Steige:
TIO . niowanie.
tiing .
116. Taurus eſt!Der Stier i Byk jeſt wielki,
magnus, groß,
117 Camélus Das Camel gró- Wielbład więk
major : " Ber : ſzy,
E.118. Elépha ss Der Elephant Sloń nawiękſzy.
maximus. der großejte.
119. Paffer eft Der Sperling ift Wrobel jeſt ma
parvus . klein, ly,
120. Parus mi- Die Meiſe klei- Sikora mnieyſza.
nor ner.
0.0.2.121. Tro
C :3
 38 CAPUT I.
121. Trochilus,i, der Zaunkönig, Strzyżkyka. M. 2.
Minimus, a, um, der, die,das kleineſte, naymnieyſzy,
ſza, ſze. Adj. 3. term.
122. Cerevisia,æ ,das Bier, Piwo, wa. F. 1.
Bonus, a,um ,der, die, das gute, dobry ,ra ,re. Adj.3.
>

123. Mulſum , i,der Meet, pity Miod,du. N.2.

Muftum , i, der Moſt, Moſzcz, czu . N. 2.
Melior;us, der, die das beffere, lepſzy ,ſza, ſze.Adj.2.
124. Vinum, i, der Wein, Wino, ä . N.2.
Optimus, a, um , der, die, das beſte,najlepſzy,ſza,ſze.
125. Lacerta, æ, die Eider, Jaſzczorka, ki. F.1 .
Malus, a, um, der, die, das böſe, zły ,zła, złe. A. 3 .
126. Afpis, idis, die Natter, Otter, Zmiia, ii, F.3 .
Pejor,us,der, die, das árgere,gorſzy,ſza ,/zi. A. 2.
127. Seps, is, die Kupfereyder, Padalec, Ica. Ccm . 3 .
Peſsimus, ma,mum , der, die, das árgſte, najgorſzy,
ſza,/ze. Adj. 3. term .
128. Quartus, a,um, der, die, das vierdte, czwarty, ta,
te. Adj. 3. term . ( ſza, ſze.A.2.
Prior,us, der,die daseher iſt,oder fommt, rychleyſzy,
Quintus ,a, um, d. d. das fünfte,piąty, ta, te. A. 3. t.
>

Sextus,a,um , der,die,das ſechſte,ſzofty,ta , te, Adj. 3.

Septimus,a, um, der, die, das ſiebende, siodmy, mà,nie.
Adject. 3. term .
129. Noxus, a , um , der, die, das neundte, dziewiąty, ta,
te. Adj. 3.term , 9
(Adj. 3. term .
O # dvus, a, um, der, die, das adyte, ofmy, ma, me.
Undecimus, a, um , der, die, das eilfte, jedenaſty, ta ,
te. Adj. trium term .
Decimus, a,um, der, die, das zehende, dziesiąty, ta, te.
Adject. 3. term .
Poſterior,us, d.d.d.ſpåtere, poznieyſzy,a,e.A.2. 130.

1
 CAPUT I. 39
121. Trochìlus / Der Zaunkönig Strzyżyk naj
.
A
minimus . der Kleineſte. mnieyſzy.
122. Cerevísia Das Bier iſt Piwo jeſt dobre,
eft bona . gut,

123. Mulſum & Der Meet und Miod pity (rozſy

muftum me der Moft ber cony) yMo/zc %
lius: ſer : lepſzy :
124. Vinum Der Wein der Winonaylepſze.
optimum . beſte.
125. Lacerta eſt Die Eyder ift Jaſzczorka jeſt
mala : böß : ( arg) zla :

126. Viper a Die Natter (Ot. Zmija gorſza :

(Afpis )pejor: ter) årger :
.. 127. Seps pel- Die Kupfereyder |Padalec nargor .
fima, (us .) die årgſte. ſzy.
} 128. Quartus Der vierdte ift Czwarty od pią .
311
quinto , ſex- eber als der tego, ſzefly od
tus feptimô fünfte,, der siodmegorych
EM
prior : ſechſte eher als leyſzy :
der ſiebende:
129. Nonu's Der neundte it Déiewiąty od
octávô, unde- rach dem ach. Ofmego, jedena.
cimus decimo ten, der eilfte Ny od dzieſią.
pofterior. nach dem jes tego, poznje
henden. ſzy.
G4 De

n
 40 CAPUT I.

130. Ducatus, i. der Ducat, czerwony złoty . M. 2.

Aurèus, a , um, der, die, das güldene, zloty, a, e. A. 3 .
131. Talérus, i, der Thaler, Talar, ra. M. 2.
Argentèus, a, um, der, die; das ſilberne,ſrebrny,a , e .
Adject. 3. term.
132. Cantharus, i, die Kanne, Konew', konwi, M. 2.
Stannèus, a, um, der, die, das zinnerne, cynowy, a , l .
Adj. trium term .
133. Mallèus, lèi, der Hammer, Mlot, ta, M. 2.
Ferrèus, a, um, d. d. D. eiſerue, želazny, a, e. Adj. 3.
134. Lychnúchus, i , der Leuchter, Swiecznik,a. M.2.
Orichalcèus, a, um , der, die, das meſingne, mogą
dzowy ,wa, we. Adj. trium term .
135. Sela, æ, der Stuhl, Stolek, lka. F. 1 .
Scamnum , i, die Bank, Ława, wy. N. 2 ,
Lignèus, nea , um, der, die, das hölzerne, drewniany,
na. ne. Adj. trium term .
136. Murus, i, dieMauer, Mur,u.M.2. ( Adj. 3 .
Lapidèus, a, um, d. d. d . ſteinerne , kamienny, na, ne,
.

137. Caput,itis, d .Capitel,Rozdziału. głowa,y.N.3 .

Actio, onis, die Würkung, Działanie, a. F. 3 .
Res,rei,die Sache, oder das Ding, Rzecz, y. F.5.
Paffio, onis, das Leiden , cierpienie, a . ( čierpiętli
wość, śći.) F. 3 .
;
138 .
reator,óris, der Schöpfer, Stworzyćiel, ela,
Creat Maſc . 3 .
Honor, óris, die Ehre, cześć, czli, chwala, y. M. 3 .
>

139. Facio, feci, fa&tum, facere, thun, czynię, ſpra

wuję; wykonywam . Activum 3.
Omnis, e, ein jedweder, wſzelki, ka, kie. Adj. 2.
Creatúra, æ , das Geſchopf, Stworzenie, nia. F. 1 .
140. Suus
 CAPUT I. 41

DE NOMINA- Die abgeleite: | POCHODNE

TIVA. IMIONA .
te Namen .
130. Ducátus Der Ducat ift Czerwony złoty
eft aurèus, gülden , jeſt złoty.
131. Talérusar- Der Thaler fil: Tular frebrny,
genteus, bern,
132 . Cantharus Die Fanne zin: Konew ( dzban ) 1

ſtannèus, nern, cynowi, 1

133. Mællèus Der HammerMiot żelazny,

ferrèus. eiſern ,
134. Lychnú- Der Leuchter Lichtară .((twie ļ
chus orichal- meßingnen : cznik ) mofin
cèus : dzowy:
135. Sella & Der Stuhl und Stolek y ława
Scamnum li die Bank hår- drewniana,
gnèum , gern ,
136. Muras la - Die Mauer ſtei- Mut kamienny.
pidèus . nern .

· CAPUT II . Das 2. Capitel. RozdziAL II.

DE RERUM Von den Sa: O RZECZY
ACTIONIBUS chen . Wirkun : DZIAŁANIU
ET PASSIO- gen und Lei: у
NIBUS . den, cierpieniu.

138. Creatoris D emzu SchöpferStworzyćie

in ho Ehren,
lovi
na cześć,
norem ,
139. FacìuntThun alle Ge- Wykonywawſzy
oinnes crea ſchöpfe tko stworzenie
túræ
CS 140. Suum

!
 42 CAPVT I.
140. Suus, a, um, der, die, das ſeine,ſwoy, ja,je. Pron .
Officium ,cii,das Amt,Urząd, çdu ,Powinność,i:N.2.
Cæléftis, e,d.d.d.himmliſche, niebieſki, ka, kie. Adj.2.
141. Angelus, èli, der Engel, Anioł, iola . M. 2.
Celebro, avi, atum, áre, preiſen, chwale, Act. I.
Is, ea , id, der, die daſſelbe, ten, ta, to. Pron, Adj, 3.
142., Diabòlus, li, der Teufel, Diabet, bld. M.2 .
Adverfor,fatus, fum ,fári , zuwider ſeyn , ſprzeći
wiam , się. Deponens 1 .
143. Sol, folis, die Sonne, Słońce, ca, M. 3.
Lucèo, tuxi, lucére, leuchten, swiecę. N. 2.
144. Luna, æ, der Mond, Księżyc, a. F. í.
Splendèo, ui, ére, ſcheinen, jašnieię. N. 2.
145. Stella, æ, der Stern , Gwiazda, dy. F. 1 .
Vico, micui, (micatum ,) are, ſchimmern, iſkrę się,
błyſzczą się. N. 1 .
e
146. Man , frühe, rano, Adverb. Teinp .
Incipio,cépi,ceptum ,cipère,anfahen,poczynam.Act.3 .
Dies, diéi, der Tag, Dzień, dnia . Com . 5 .
147. Vefperi, des Abends, wieczor. Adverb. temp.
Nox, noctis, die Nacht, Noc, cy. F. 3 .
148. Elementum , i, das Element, Zywiol, u. N.2.
Alo, ùi, altum , & alitun, alère, nåhren , żywie,
karmię. Activ. 3 .
Ego, ich, ja, Pron . Subſt. Omn.
149. Ignis, nis, das Feuer, Ogień, gnia. M. 3.
Ardèo, arſi, arſum , ére, brennen, gorę. N. 2 .
150. Flamma, æ, die Flamme, Plomień, mienia.F.r.
Flagro, dvi, atum, áre, lodern, pałam . N.
Fumo, dvi, átum , áre, rauchen, kurze, się. N. 1 .
151. Scin .
 CAPUT II. 43
140. Suum of- Ihre Pflicht, Swoię Powinno
ficìum . ść..

COELSTIUM Wirkungen SPRAWY

actiones. der hiinliſchen niebieskich .
14 ' . Angèli ce- Die Engel prei: Anjolowie
lebrant & adó ſen und beten chwalą y wzy
rant cum , gun an, wają go ,
142. Diabòli his . Die Teufel find Diabli (czarto
adverfantur . dirſen zuwider . wie ) tym sig
ſprzeciwiają.
143. Sol lucet, Die Sonne Słońce świeči,
leuchtet,
144.Lunaſplen- Der Mond ſchei: Księ życ się 1
det, net , świeći.
145. Stellæ mi Die Sterne Gwiazdy się
cant, fchinimern. Isknią , bly
146. Mane inci. Des Morgens ge- ſzczą:
pit dies : het der Tag an : Rano naſtaje
147. Vefperij Des Übends die dzień :
I]OX . Nadet. Wieczor Noc.

ELS ELEMEN- Der Elemen : ZYWIOŁOW .

TORUM . ten.
148. Eleménta Die Elemente Zywioły nas ży
alunt nos : nåhren uns : wią :
149. Ignis ar- Das Feuer bren : Ogień gore,( pali
. det, net, się )
150.Flamma fla- Die Flamme lo- Plomień pala y
grat &fumat , dert undraudt, kurzy się,
En 151.. Scin
 44
CAPUT II.

3
151. Scintilla, æ , der Funkeu , Iſkra, ry. F. :! .
Gliſco, gliſcère, gliminen, tlē, tlić się. N. 3 .
Ciniș, èris, die Áſche, Popioł. ťu . Com . 3.
152. Tonitru, ru, der Donner, Grzmot, u. N. 4.
Tono, ui, itum , &átun, áre, donnern, grzmi. N. 1 .
153. Furgur, ùris, der Bli , Błyſkawica, cy. N. 3 .
Fulgùro, avi, átum, áre,wetterleuchten , błyſka się.
N. 1 .
154. Ventus , ti, der Wind, Wiatr, trü. M. 2 .
Flo, ávi, átum ,áre, wehen, wieję. N. 1 .
155. Pluvia, æ, der Regen , Deſzcz, deſzczu. F. 1 .
Pluo, plui, & pluvi, plutum , pluère, regnen , deſzcz
pada. N. 3 .
156., Imber, bris, der Plak - Regen, Nawalnica, y.
s

M. 3 .
Labor, lapſus fum, labi, fallen , padam. Dep. 3 .
Cùm , mit, z. Præp. regens Abl.. ( M.4.
Impetus,ùs, Ungeſtům , Popedliwość,śći, Gwalt, u. 1
157. Nix, nívis, der Gdynee, śnieg,gu. F. 3.
Ningo, ninxi, gère, ſchneien, śnieg pada. N. 3.
158. Grando, inis, der Hagel, Grad , du . F. 3.
Nocèo ùi, itum, cére,' 1dad :N, ſzkodzę. N. 2.
Spica , æ, die Korn-Hehre, Kłos, a. F. 1 .
159. Aqua, æ, das Waſſer, Woda, y . F. 1 . I

Planus, a, um, der,die das ebene, rowny, a.e. Adj. 3.

Fluo, fluxi, xum , fluère, fließen, cieke. N. 3 .
160.Ex, aus, %. Præp. regens Ablativ.
Vas, vafis, das Faß, Naczynie, nia . N. 3 .
Mano, ávi, átum, áre, rinnen, liekę, płynę. N. 1 .
161.Fons, fontis, o.Spring Brunn ,Zržodlo,a. M.3 .
Salio, ſalivi, & lii, ſaltum ,falire, ſpringen, ſkacze,
162 .
wyſkakuję. N.4 .
 CAPUT II. 45
151. Scintilla Der Funke glim - Ikra się tli
glifcit in cinè- met in der w Popiele.
re . Alden .
152. Tonitru Der Donner Gržmot,grzmi::
tonat : donnert :

153.Fulgurful-|Der Bliş wet: Blyſka čię bły

gurat. terleuchtet, Skawica .
154.Ventus flat, Der Wind we Wiatr wieje,
hat,
155. Pluvia Der Regen reg: Deſzcz pada.
pluit. net.

156. Imber la- Der Plas Regen N a walnica

bitur cum im- fällt init un gwałtownie
pètu . geſtüm . się teje.
157. Nix nin - Der Schnee Snieg pada ,
git, ſchneyet,
158. Grandono- Der Hagel ſcha: Grad ſzkodzi
cet fpicis. det den deh klofom .
ren .

159. Aqua in Daseur Waffer Woda "na 10,

plano fluit : fl auf dem wninie płynie:
Ebenen :
161. Ex vafe Es rinnet aus Znaczynia cica
manat, dem Faſſe, cze,
161. E fonte Es ſpringer aus 2 zržodia !, wy.
falit, 1
einem Spring kakuje,,
Brunnen,
162. E
3

U
 46 UT
CAPUT 11 .
162. Putèus, èi, der Brunnen, Studnia, i. M.2 .
Haurio,hauſi,haufium ,hourire,ſdyöpfen ,czerpam. Act.4 .
163. Gutta, æ , der Tropfen, Kropla, li. F. 1 .
Deftillo, ávi, stum , ure, triufen, kapię, kapać. N. 1 .
164. Vapor, Gris, ber Sunft, Para, ty. M. 3 .
Ros, oris, der Thau, Roſa, y. M. 3 ,
Pruina, æ, der Reif, Srzon , 1. F. I.
Planta, æ, das ( Gewächs) Pflange , Latorośl, sli.)
Roslina, y. F.I.
165. Herba, æ, das Kraut, ziele, a . F.1 .
Creſco, crevi, cretum, creſcère, wadyfen, roſtę. N. 3.
Decréſco, decrévi, decrétuni, decreſcère, abnehmen,
ubywać. N. 3 .
166. Folium , lìi, das Blat, Lift, u. N. 2 .
Virèo, virùi, virére, grünen, zielenię się. N. 2.
167. Flos, floris, die Blume, Kwiat, u.M. 3.
Florèo , florui,florére, blühen, kwitnę. N. 2.
168. Fructus, ûs, die Frucht, Owoc, cu. M. 4.
Arbor, oris, der Baum, Drzewo, a. F. 3. (N. 3 .
Maturéſco,matúrùi,maturéſcère,reifen ,dozrzewam ,
169. Qui, quiæ , quod , welcher, welche,welches, ktory,
ra , re. Adj. Pron . (wać. Act. 3 . I

Carpo,carpfi,carptum ,carpère, abbrechen ,rwać, ury

170. Fle&to, flexi, flexum, flettere, beugen, naginam . !
Ramus, mi, derſt, Gałąź, ęži. M.2 . (Act. 3 .
171. Bacca, cæ, die Beere, Jagoda, y. F. 1.
Pyrum , i. die Birne, Gruſzka, i. N. 2.
Cerdſum , ſi, die Kirſche, Wiśnia, ni. N. 2.
Prunum, ni, die Pflaume, śliwa, y. N. 2 .
Meſpilum , i, die Miſpel, li, Nieſplik, u. N. 2.
Morum , i, die Maulbeer, Malina, y, morwd, y,
Jeżyny, yn, N,2. 172 .
 CAPUT II. 47
162. E puţèoj Es wird aus ei- Ze ſtudúi czer
haurítur . nem Ziehbrun pana bywa.
nen geſchöpfer.
163. Gutta de- Der Tropfen trau- Kropla kapie:
itillat : fet :
164. Ex vapó- Uus dem Dunft z pary Rofa y .
re eft ros & iſt der Thaul frżon .
prùína . und der Reif.

PLANTA- Der Pflanzen . Roślin.

RUM .
165. Herba cre- Das Kraut Ziele rośčie y
fcit & decré- wach fet und (ubywa go,)
[ cit . nimmt ab. fchodzi,
166. Folium vi- Das Blat grů- Lif się zieleni.
ret, net,
567. Flos flo- Die Blume blů- Kwiat kwitnie,
ret. bet,
4 168. Fructus Die Frucht des Owoc drzewa
arbòris matû. Baumes reif dokrzewa.
réfcit. fet.
169. Quem ut Welche, daß du Ktory gdy chceſz
carpas : fie abbrecheſt : urwać"(uſkubat)
F. 170. Électe ra- ;So beuge den Naghi gałąź,
mum , Aft,
375. Sive ſint Es ſeyn Beeren Bądź faGruſzki
Jagody
baccæ , five oder Birnen , abo ,
pyra, pruna, Pflaumen ,Kir- śliwy, winie,
ceraha, mifpi- Paben, Miſpeln, NieſplikMorwy
la, mora . Maulbeeren , ( Feżyny, man
liny :)
172.
 48 CAPVT II.
172. Amygdala, æ, d.Mandel, Migdał (a)owoc.F ...
Ficus,ci & ùs,die Feige, Figa,gi. F.2. & 4.
Caſtánea, nèa , die Caſtanie, Kaſztan, a. F. 1 .
173. Nux, nucis, die Nuß, Orzech, gecha. F. 3 .
Juglans,ándis, die Welſche-Nuß, Orzech włoſki.
F.3.
Avellana, æ, die Hafel -Nuß, Orzech laſkowy. F.1 .
Continèo , nùi, tentum ,nére , innehaben, in fich enthal
>

teni, zawierać w ſobie. Activ. 2 .

Nuclèus, ei, der Kern, Jadro, a. M. 2.
154. Absinthiun, thìi, der Wermuth,piołun ,u. N. 2.
Cepa, æ, die Zwiebel,Cebula, li. E . :.
>

Alìum , lii, der Knobloch, Czoſnek, nku. N. 2.

Olèo,ùi, olitum, ére, riechen, pachnę, cuchnę. N. 2.
Graviter, ſtarf, barzo, ſrodze. Adv , Qual.
/
175. Roſa, æ , die Roſe, Roža, žy. F. u .
Suaviter, lieblid , wdzięcznie. Adverb. Qual.
176. Quemadmodum, gleich wie, jaka, Adv . Simil.
Caryophillus , i , die Nelke, Goździk, a. M. 2.
172. Rosmarinus, Roſmarin , rozmaryn, ul. M. 2.
Lilium , lii, die Lilie, Lilia,lii. N.2 .
178. Sertum , i, der Kranz, Wieniec, eńca. N. 2 .
!
Coróna, æ, idem . F. s .
Servia, æ, der Straus, Wonianka, ki, Rownian
ka. F. 1 .
Petto, plexi,xum , &tère, winden , plotę ,wiję. Act. 3 .
179. Canna, æ, das Schilf, Rogož, y, Trzlina, F. 1 .
Inòdórus, rå, um, der, die, das nicht riechende, nie
woniący, niepachnący, ca, ce. Adj. 3. terın .
180. Urtica, cæ , die Neſſel,Pokrzywa,wy. F.1.
Uro, usſi, uftum , urère, brennen , palę,paržę,Act.3.
180. Car
 CAPUT II. ) 49
172. Amydàlæ , Mandeln Feigen ; Migdały , Figi,
ficus caſtánèa . Caſtanien . Kaſztany.
173.Nux,(utju- Die Nuß,(alsdie Orzech, (jak
glans & avel- Welſches und Włoſki tak też
lána ) . conti die Hafel-Nuß) , laſkowy:)ſobie!
net nuclèum . hålt den Kern dro w
: in fich . zawiera.

174. Abfinthi- Der Wermuth, Piołun , Cebulo

um , cepa, & diezwiebel und : -y Czoſnek,pa
allìuin, olent)der Knobloch chną (tęgo)
graviter, riechen ſtark. przykro.
175.Rofa ſvavi- |Die Roje lieb: Roża prżyis
ter , fid, mnie,
176. Quemad- Gleich wie aud, Jako y Gozdái
‫܀‬

modum Car die Nelke, ki,

i ryophillus,
177. Rosmari- Der Roſmarien Rozmaryn y Li
7 nus atque 11- und die Lilie ; lia ;
liuin ; ‫ܐܝܐ‬
178. Ex quibus Aus welchen ges Zktorych wieńce
ſerta , ( coro- wunde
wundenn werden plotą (wijn ) y
næ ) & ſerviæ Krånge, und Rownianki.
plectútur. Stråuſe.
3 179. Scirpus Der Schilf ciecho Rogoź niepa,
1. (Canna) ino nicht. chnie.
‫ܕܐ‬ dbrus eft.
180. Urtica urit: Die Neſſel bren : Pokrzywa ( Ze
net : gauka ) parzy
3 (dozega :)
D. 181. Car
 50 . CAPUT II.
181. Carduus,i, die Diſtel, Oſet, oſlu. M.2.
Pungo,pupùgi,punctum ,ngère, ſtechen, kolę.Act. 3.
182. Olitor, óris,6.Kohl-Gärtner,Ogrodnik,ka. M.3.
Culina, næ, die Küche, Kuchnia,ji . F. 1 .
Şero,fevi, ſatum , ferère,fåen , sieię. Activ. 3.
Olus, èris, dasKüchen- Kraut', 'Ogrodna ſtrawa
4:01 . ((Warzywo,wa.) N. 3. .
183. Artemisia, æ, der Benfuß , Bylica, cy. F. 1.
Braſsica, cæ, der Kohl, Kapuſta,ſy.F. 1.
Lactúca, cæ , der Salat, Sałata, ty , F. 1 . 5

184. Petroſelinum , ni, Peterfilge, Piotruſzka ,ki. N. r .

Ruta, tæ , die Raute, Ruta, ty, F. 1.
.

Salvia, æ, die Salben, Szałwija, ji. F. 1 .

>

185.Cucurbita,tæ , derKürbis, Baria,i,korbas,fa.F.1. 1

Cucùmis,eris,dieGurke, Ogorek, rka.M. 3,

Fraguin , i, die Erdbeer, Požiemka, ki, N. 2.
Lens,ntis, die linſe, Soczewica , ce. F.3.
Milìuin, lìi, der Hirſe, Proſo, fa. N. 2.
Oryza, æ , der Reiß, Ryż , u. F : 1 .
Rapa, æ , die Růbe, Rzepa, py. F. 1 .
Sinápi, der Senf, Gorczyca, cy. Neutr. indeclin .
Tandem , "endlich, nakoniec. Conjunctio concl.
1
Cannabis, is, der Hanf, Konopie,pi. pl. F. 3.
Lapůlus, i, der Hopfen, Chmiel, lu. M. 2.
Animal, ális, das Thier, Zwierzę, a, N. 3 .. le
186. Lapis,idis, der Stein, Kamień, nia. M. 3.
Jaceo, ui, citum , cére, liegen , ležę. N. 2.
387. Stirps, ftirpis, der Stamm , Odziemek, emka,,
(Pień, pnia:)' M.3.
Sto,fleti,ftatum,ftáre, ſtehen,ſoję. N. 1 .
188. Moveo , movi, motum, movere, bewegen , Tu
ſzam się. Act. 2 . 189.

1
 CAPUT II. SI
181. Carduus Die Diſtel ſticht. O fet hole.
pungit,
182. Olitor cu- Der Kohl- Gårt. Ogrodnik sieje
Knæ feritole- ner fået Ků: warżywo ku
ra : chen - Kräuter : chenne, :,
S

183. Artemisi- Benfuß, Kohl, Bylicę, Kapufte,

am ,braſsicam , Salat, Sałatę,
lactucam ,
184.
num
Petroſeli- Peteund ge, Rau
rſilSalb te Piotruſzkę, Rua
ey ;
I. , rutam te , y Szal
& falviain ; wiją ;.

.185. Cucurbitas auch Kürbre. Także Korbafy,

quoque, cucu- Gurden , Erdi (Dynie, Banie))
mères,, fraga, beer, Linſen, Ogorki,Poziem
,
lentes, millum , Ru
Hirſe , Reiß, , Soczewic ,
oryzam , rapas bénn und ki,
Růbe Projo,Ryz,Rzeę
& finápi : Senf : peyGorczycę :?
ec
i o n
Tantem cana. | Endlich Hanfund . a kon Ko .
bim & lupulum Hopfen. pie y chmiel.
Anjwalium. Der Thiere. Zwierząt
187.Lapis jacet, Der Stein lieget, Kamień leży,
187. Stirps ſtat. Der Stamm ſte- Pień (Odžiemek ),
2, het. ftoi.
188. Animal ſe Das Thier bewe- Zwierzę się rů
i movet. get ſich. ſza,
D 2 189. Avis,

/
 52 " CAPUT II.
189 Avis, is, der Vogel, Ptak, a . F. 1 .
, utum, áre, fliegen, latam , lecę, N. I.
Volo,ávi,
· Ala, æ, der Flügel, Skräydło, a. F.T. )
- Penna, æ ,die Feder, Pioro ; a: F.I...
2

190. Rapax,pdcis, räuberiſh, drapieżny,a,e.Adj.I.t.

Accipiter, tris, der Habicht, Jaſtrząb,ębia. M. 3.
Aquila, æ, der Ydler, Oržet,orla. F. i.
Viltur, ùris, der Gener, Syp,pa. M : 3 .
Nuttúrnus, 3. , d.d.).Nacht,nachtliche;Nocny,a;e.
"Noctua,æ, die Eule, Sowa,wy. F.1. (Act: z36i
Bubo, onis , der Siljušu , Pühacz . Com . 3 .
Veſpertilio, onis,die Fledermaus, Nietoperz.M.Z.
192. Nidus, i, das Neßt, Gniazdo, da. M. 2 .
Cellus, a, um, hoch,wyſoki,ką,kie. Adj.trium term .
> >

Pono,posùi, positum ponère,legen,kładę. Act.3. 16

Cornix, icis, die Krahe, Wrona, y. F. 3 .
Grus, gruis, der Kranid , koraw,ia. F: 3. .

19 ?.Alayda, æ , dieLerche, Skowronek, nika. F.l.

Acanthis, thidis, der Zeiſig , Czyżyk,ka. F:z.
Cardiélis, ís,; derStieglik, Szczygiel ,gia.. F.3.
Fringilla,æ , die Finck, Zięba, y. F.1. La
Linária, æ, der Hånfling, Konopnik,u. Fil.
Laufeinia, die Nachtigal; Slowik, ka., F. 1.
Cantillo,ávi,átum ,áre,ſingen, spietvam. N. 1.
2

Cavea , ae, der Vogel- Bauer, Klatka ,i. F .. !

193 Cygnus, ni, der Sdwan, Labędź, ia. M. 2.
Ciconia, æ , Der Storch, Bolidna. Fii.
Rana, æ; der Froſch, Zaba, yd F 1 .
Picà , æ , is,diedieKelſter,
Anguis, Schlange, Waž,
Sroka, węża. M.
kiF. M. 3 :
.
Hirundo, inis, die Schwalbe,Faſkotka,t: F.3.
Rubécila,æ, dasRothkahlchen ,Makolıgwa,y.F.1.
Vermis, is, der Wurm, Robak, ka. M.3 . 194
 1
CAPUT II. 1.53
189. Aves, vo- Die Vogel fliegen Ptaki, latają
lant ' alís & mit den Flügeln Skrzydłami y
pennis. und Federn . Piorami,
190. Rapaces R å u beriſche Drapieżne ça,
. funt, accipi-
$
(Stoß- Vogel) Jaſtrząb,Orzeł
ter, aquila ſind , der Sar Sep.cet: Nocne,
vultur & c. bicht der Udler, Sowa,Puharx
Nocturnæ Nos der Gener.sc. Nietoperz &c.
ctùa , bubo, Nachryogelſind,
veſpertilio & c. die Eule , der
Schuhu , die
Fledermaus sc.
191. Nidos in Die Kråke und Gniazda wyfo.
‫ו‬ celfo ponunt dec Kranich les ko ścielą Wro
cornix & Ben ihre Neſtert na y żoraw . 1
grus. in die Hibe.
192. Alauda, Die Lerche , der Skowronek ,
acánthis, car- Zeißig,derSti- , czyżyk, ſzcay
dùélis , frin- glik, die Finc , giet, zięba,
Hånfling, Konopnik Sio
gilla , linária , der Hånfling,
lufcinia, can- die Nachtigal , " wik śpiewają
tillant in.ca fingen im Bouw klatce. »
***
vèa
.. gel--Bauer.
193. Cygnus & Der Schwan und Labęć yy Bocian ,
ciconia ranis der Storchef-l żaby y Węže;
atque angui- ſenFröſche und Sroka , Ja
bus ; Pica, hi Sưlangenzdiel ſkołką y Ma-.
rundo & ru- i Aelſter, die kolagwa ro
bécula ver Schwalbe,und baczki
mibûs ; das Rothkáhl
l den Würme
D 3 194. Co

g
 : 54 CAPUT II.
194. Cotúrnix, icis, die Wachtel, Przepiorka,ki. F.3.
Granum, ni, das Korn, Ziarno, a. N. 2.
Triticum,ci, der Weißen,Pſzenica, y. N. 2.
Secále, alis,der Roggen , žyto,a. Rež, rży. N. 3.
Hordèum , dei,dieGerſte, jęczmień,enia. N.2.
Veſcor, veſci, eſſer, jem , pożywam. Deponens 3.
195. Motacilla ,æ , die Bachſteize, Pliſzka ,i. F.1.
Cauda, æ, der Schwanz, Ogon, a. F.1 .
Moto, dvi, átum , áre, oftbewegen ,rucham . Act. s.
196. Piſcis, ſcis, der Fiſch, Ryba, by. M. 3:
Nato, dvi, atum ,áre, ſchwimmen ,pływam . N, 1.
Pinna, æ, die!Floß- Feder, Pioro, a, F. 1 .
Reſpiro, ávi; dtum , áre, athmen , oddychać, N. 1 .
Branchìa, æ, der Kiemen , Skrzele,oſkrzele, pl.F. I.1. 1
197. Quadrúpes, pèdis, der, die, das vierfüßige,
czworonogi, ga, gie. Adj. 1. term .
Gradior, grellus fum ,gradi, gehen , laže. Dep. 3. 1

19 %. Serpens,entis,die Schlange, Wąż, weža. Č. 3.

Serpo, ſerpſi, ſerptum , ſerpère, ſchleichen, czołgame
się,pnę się. N,3.
199. Repo, repfi reptum ,repère,friechen, lažę. N. 3.
Vermis, is, der Wurm, Robak ,baka. M. 3 .
200. Cervus, i, der Hirſch, Jeleń,nia. M. 2. (N. 3 .
Bucurri , curſum ,currère,laufen ,biežę, biegam .
101.Dama,æ ,0. Gemſe, Damhirſch,koza,dzika,Daniel.
202. Equus,qui, d. Pferd, Koń, nia. M. 2. (C. 1.
Himnio, ivi, itum ,níre, weihern, rżę. N. 4 .
203. Bos, bóvis, der Ochs, Wol, u. C. 3.
Mugio,ivi, itum, ire, brüllen, ryczę,beczę. N. 4.
204. Agnus, ni, das Lamm, Baranek. nkā . M. 2.
Balo,dvi, átum, dre, blåden, beczę. N. 1.
105. Por
 1

CAPUT IL 55
194. Cotúrnices Die Wachteln , |Przepiorki, ziar
granîs tritici, Weizen, Rogena Pſzeniczne
fecális, atque gen odnr Gers żytne, (rżane:)
hordei vef
ver-1 ſten-Körner: + abo Jęczmien
cuntur : ne jedzą :
185. Motacilla Die Bachſtelze Pliſzka n'Ogon
caudam mo- bewegt oft den częſto rucha :
tat : Schwang :
1.
196. Pifcis natat DerFiſch ſchwim . Ryba pływa pio
pinnis ; et re met mit den rami, ( płetwa
ſpírat bran Sloß . Federn ; mi:) yy oddycha
chìis. und holt Odem Skrzelami.
mit de Kiemen ,
=; 197. Quadrupes Das pierfüßige Czworonogić }

graditur ; Chier gebet : laža: :

3 : 198. Serpens Die Schlange Waż czolga hienos
3 ſerpit : fchleicht:
-1 199. Vermis re- Der Wurm Rebak taki :
pit : freucht:
3. 200. Cervus Der Hirſch låu. Jeleń bieži.
currit : fet :
B 201. Dama fa- Die GemfelKoza' jkalna
2. lit, ſpringt. Skacze:
202. Equushin- Das Pferd , wis Koń rze:
nit : Hert, (weihert:)
263. Bos mu- Der Ochs brûl: Wol ryczy:
git : let :
204. Agnus ba- Das Lamm blå. Baranek beczy.
lat. det :
D4 205. Por .

1
 56 CAPUT II.
205. Porcus,ci, das Schnein ,Wieprż, prża. M.2.
Sus, fuis, die Sau ,-swinia , ni. Com: 3:
Grunnio , ivi, itumi me grungen, kwicze. N.4 .
206. Urſus, fi, der Bår, Niedźwiedź, zia. M. 2.
Murmuro, ávi,átum , áre, brummen, mrucze. N. 1.
207. Lupus, pi, der Wolf, Wilk, ka. M. 2.
Ululo , ävi, átum , äre, heuleń, wyję. N.I.
208. Canis, is, der Hyund, Pies, pſa. C. 3...
Latro, dvi, átum , áre, bellen ,ſzczekam . N.1. -
209. Arles, ètis, der Widder, Baran, na. M. 3 .
Arieto, dvi, átam , áre, ſtoßen ,trykam . Act. s . (F. 1 .
210.Beſtia,æ ,das wildeThier,zwierz,a zwierzę,rzęcia .
Lanio, nidvi, átum ,dre,zerreiffen,rożſzarpać, roze
dzierać. Activ . I.
211. Aper,pri,das wilde Schwein, dzik, a . M. 2.
Spumo,dvi,dtum ,áre, fchäumen,pienięyškinię,šię.Nis.
212. Lepus, òris, der Haaſe, Zając, ca. M. 3.
Fugio,fugi,fugitum ,fugère,fliehen, ućiekam . N. 3.
2! 3. Vulpes, is,derFuchs, Lis ,fa, Liſzka, i. F.3 .
Muto, dvi, átum, áre. verändern , odmieniam . Act. i.
Pilus,i,das Haar, Wlos,fa ,Sierść, ci, M.2.
214. Catus, ti, die Frage, Kot, ta, Kotka , ki. M.2.
Felis, felis, idem, Com . 3 .
Capio,cepi, captum , capère,fangen,chwytam. Act.3.
Mus, uris, die Maus, Myſz, ſzy. Com . 3.
215. Gallina, næ, die Henne, Kokoſz, ſzy. F..
Pario,pepèri,partum ,rère, gebåhren , rodzę,nioſe.
Ovum , i, das Ey, Jaje, jaia. N. 2. (Act. 3.
216. Gallus, li, der Hahn , Kur, ra . M. 2.
Anſer ,eris, die Gans, Geó,gesi. M. 3.
Avéna, æ, der Haber, Owjes, owja. F. 1 .
Sagino,dvi, dtum , dre,måſten,tuczę, karmię. Act..

1
 CAPUT II. S7
1
205. Porcus, DasSchwein(diej Wieprz, (świnia)
(fus)grunnit: © au) tuiết: kwiczy :
206. Urſusmur - Der Bår brum . Niedźwiedź
murat : met : moruczy :

208. Lupus ulù- Der Wolf bew: Wilk wyje:

lat : let :
208.Canis latrat Der Hund beflet: Pies ſzczeka .
I. 209. Aries ariè- Der Widder ſto. Baran tryka :
tat :
4. ſet:
210. Beſtia, la- Das griminige Zwierz dziki,
niat : wilde Tlier, rozdziera :
zerreiſſet:
1
21. Aper fpú - Das wirdeDzik Klini
mat :
Schwein ſchau: ( pieni) się:
met :
3. 212.Lepus fugit DeiHanfefleucht. Zojąc uciąka,
213. Vulpes Der Fuchs ver, Liſzka odmienia
mutat pilos: åndert die Haas (włoſy,) sierść,
re :
214. Catus (fe- Die Kaße fånget Kot, ( kotka )
3 lis ) capit mu- i Mäuſe: chwyta Myſzy:
res :

215.Gallina pa- Die Henne leget Kura niesie jaia

rit ova : Ener: (białe raki:)
216. Gallus & DerHahn und die Kurę y Gęs'ox
anſer avena Sans werden mit ſem tuczą.
ſaginántur. Haber gemåſtet.
D 5 217. Ti.
 58 CAPVT II.
217. Tinea ,æ , die Schabe, Mol, a. F. la . "
Rodo, roſi, roſum , rodère, nagen, gryzę, Act.3.
Liber, bri, das Buch , Księga, gi. M. 2.
Blatta,'æ , die Motte, Mol, jedwabnica. F.1 .
Veftis, veſtis, das Kleid, Szată, ty. F.3.
918. Tarmes, itis, dieMade, Pandry(ow.pl.) M.3.
Adeps, adipis, der Schmeer, Sadło, 4. C. 3 .
Lardum , di, der Speck, Slonina, niny. N. 2 .
Corúmpo , corrúpi, corruptum, corrumpère, vers
>

derben, psuję. Ačtiy . 3.

219. Pediculus, li, die Laus, Wesz, wſzy. M.2.
Mordèo,momórdi,morſum, ére, beiſſen,ką jam.Act.2.
Cutis, cutis, die Haut, Skora, ry. F. 3.
220. Pulex, icis, der Floh, Pchła, pchły. M. 3.
Cimex, icis, die Wanze, Pluſkwa, wy. M.3.
Culex, icis, die Mücke, Komor, ra . C.3 .
zz1. Formica,cæ , die Ameis , Mrowka,ki.F.1.
Laborioſus, a, um , arbeitſam ,pracowity,a, é. Adj.3.
222. Aranèus, i, die Spinite, Pająk, a. M.2 .
Artificióſus, a, um,der, die, das kunſtreiche,ſubtelny,
na, ne. (ſztuczny,na,ne.) Adj. 3. term .
223. Apis, is, die Biene, Pſzczoła, y, F. 3. 2

Pungo, pupùgi,pun & um ,ère,ſtechen, užadlic,kąſać.

Aculèus, i, der Stachel, žadlo, a. M. 2. ( Act, 3.
224. Vivo, vixi, vi&tum , vivère, leben, żyję: N. 32
Vigèo, vigùi, vigére, grünen, mocnieię, trwam ,
żyję. N.2. ( Activ. 3.
225. Ago, egi, a & um , agère, thun, czynię, ſprawuję. 22
Varius, a,um ,mandyerley,rozmaity,ta ,te. Adj.3.
Corpus, oris, der Leib, Ciało, a . N. 3.
Animus, i, das Gemůche, Umyst, lu . M. 2.
226. Ca
 1

CAPUT II. I 59
217. Tinèæ ro-|Die Schaben nas Mole księgi,
dunt libros, gen die Bücher, mole ſzaty
blattæ ve- die Motten die gryzą :
1. . Ites : Kleider :
918. Tarmites Die Maden vers Pandry (Groma-,
M; adìpem & lar derben den dnice ) ſadlo y
3. dum corrúm- Sdymeer und foninę pſują.
3. punt : den Speck :
vet 219. Pedicůli Die Läuſe beiſſen Wſzy (kajaiq)
mordent cu die Haut: gryzą.ſkorę :
2. tem :
ct.2 220. Ut & pulì- Wie auch die Jako teży pchly,
ces , culices, Floh, Mücken komory y plu
atq ; cimices : und Wanzen : ſkwy:
221.Formica eft Die Ameis iſt ac, Mrowka jeſt pra .
laboriofa : ' 11 beitſam : cowita :
1. 222. Aranèus Die Spiñe kunſt. Paiak fubtelny,
23:31 artificiofus. reich. (ſztuczny .)
223. Apes pun- Die Bienen ſtes Pſzczoły ką ſają
elmy gunt acúlèo : chen mit dem żądlem :
in . Stachel:
224. Quicquid alles was da le. Cokolwiek żyie,
Vata vivit, viget. bet þat ſeine ma moc (silę.)
3. Kraft.
anti, HOMINIS. Des CZŁO WIE .
*

7.3: Menſchen. ΚΑ.

225. Nos agi- Wir thun aller: Rozmaicie białen
J. ? mus varìa, len, mit dem y Duſzą ieft
corpòre & Leibe und der e my czynny
animo. Seele. mi.
226. Ca
CS
 60 CAPVT II.
216. Caput, itis, das Haupt, Głowa,wy. N. 3.
Replèo,évi,étum ,ére, erfüllen, napełniam. Act. 2.
Cerebrum , i, das Gehirn, Mozg, gu. N.2.
227. Sternuto, ávi,átum; áre, nieſen , kicham . N. 1.
Purgo, dui, átum , áre, ceinigen, oczyśćiam , chędożę.
Activ.1 . ( pokrywam . Act. 3.
228. Tego, texi, te& um , tegère, bedecen , zakrywam ,
Capíllus, li, das Haar, Wlos, ja M.2.
229. Excipio, cépi, céptum, excipère, außſchlieſſen ,
wymuję, wyzwalam . Act. 3:
Vultus,ûs, das Angeſicht, Twarz, y. M.:4 .
230. Quandoque, bisweilen, podczas. Adv. Temp.
Țamen, doch, iednak, Conjunct. Adverf.
Calvus, a, um , fahl, lyſy , fa ,fe. Adj. 3 • term .
231. Nullus, a, um, keiner , zaden, dna,dne. A.3.t.
Membrum , i , das Glied, Członek, nka. N.2.
Fruftra, vergebens, darmo. Adverb . Eventus.
Do, dedi, datum , dáre, geben, daje. Actiy . 1. in
.

232. Oculus, i, das Auge, Oko, ka. M. 2a

Cerno, cernère, ſehen ,widzę, patrzam. Act. 3,
233. Per, durch, przez. Præp.regens Accuſativ.
Naſus, i, die Naſe, Nos, a. M. 2.
Excérno, excrévi, excrétum, excernère, auswerfen,
wyczyściam , wyprozniam się. Attiv. 3.
234. Frons,ntis,die Stirn, czoło, a. F. 3 .
Habèo, ùi, itum , habére, haben, mam. Activ. 2.
.

Ruga, æ, die Kunzei, Zmarſka, i. F. 1 .

235. Mala, æ, das Bace,Policzek,czka. Jagoda na
twarzy. F. 1 .
Erubéſco, erubùi, erubeſcère, roth werden , plong,
rumienienię, wſtydzę się. N. 3.
.
236. Au
 1

CAPUT II. Gr

226. Caput re- Das Haupt wird Glowa left .

plétur cerès erfülletmite napełniona
bro : Virn : mozgiem :
227. Quod ſter -1 Welches dur dyjKtora kichaniem
jutándo pur Nieſen gereini: się czyści
gátur: get wird : ( chędožy .)
F 228. Tegiturca- Wird bedefet mit Wloſami ieft
pillis : Haaren : (przykryta)
odziana,
V

229. Excépto Ausgenomenlo krom twarzy

P
vultu : das Äntlik : ( Oblicza :)
t.
230.Quandoque Bisweilen iſt es Czaſem ( Pod
tå men cal- dod, kabl., . 1 czas)iednak ieft
vum eft . lyf?.
2

5.
232. Nullum ein Glied iſt Zaden członeknie
membrum fru -l umſonſt gege ieft dany nada
ftrà datum eft : ben : remnie :
232. Nam ocusu . Denn mit denNu- Abowiem oczy
lis cernin , gen ſehen wir, ma widziny
FM 5,
233. Per nafum Durch die Naſe Przez nos wy, 1
excernimus : Werfen wirl czyściamy.(chęs :
aus : fdożymy :)
hing 234. Frons ha- |Die Stirn hat Czoło ma zmar
bet rugas ; Runzeln ; Aki;
235. Malæeru- Die Baden wer- Policzki (się rii
béſcunt. den roth. mienia ) plona
236.Au
j
 /

6.2 CAPUT I.

336. Auris, is, das Ohr, Ucho, a. F.3.

Audio, ivi, itum , ire, hdren, flucham . Act. 4 .
237. Naris,ris,das Naſen-lochy, Nozdrže,y.pl.F.3.
Olfácio, féti,fá &tum ,facère,riechen,wącham . Act.3.
238. Nifi, wo nicht, jeśli nie. Conjunctio Condit. 2
Gravedo, inis, der Schnuppen ,Sapka,Ryma,y.F.3.
Occèpo, occupdvi, átum ,áre, einnehmen , ogarniam ,
obeymuję. Activ . 1.
239. Bucca, æ , dasMaul,Gęba,y, (Ufta,uſt.pl.)Fr.
Scréo, eávi, dtum , áre, råuſpern , chracham . N.1.1
240. Guttur,uris,die Kähle,Gardzieka.Gardło,w.n.3 . 24
Sterto,ftertùi & fterti,ſtertère, ſchnarchen, chrapam ,
41. Lingua,a ,d.Zunge Język,a.F.1. (chrapię.n:3.
Palátum ,ti, der Gaum , Podniebienie. N.3 .
Guſto, ávi, átum , áre, Foſten, koſztuję. Act. 1.
242. Quomodo, wie, jako. Adverb. Interrog.
Sapio, ( lapivi, Sapii & ) ſapui, ſapère, ſchmecen ,
koſztuię, ſmakuję. N. 3.
243. Dens, dentis, derZahn, Zab, żeba. M. 3.
Mando,manſi,manfum ,mandère,kåuen,zuję. Act.3, 24
244. Edentulus,a, um , Zahn-los, bezzębny,a,e. Adj.z.
Gingiva ,æ, das Zahn- Fleiſch , Dzią fto,a . F.1.
245. Stomachus, i,der Magen , žałądek, dka . M. 2.
Concòquo, cóxi, co &tum , quère, verdauen, trawię. 4
Activ.3. (wa. N. 2 .
246. Inteſtinum , i, das Eingeweide, Kiſzka, i, Trxe 24.
<

Egèro, egésfi, egéſtum, egerère, ausführen ,wypros

niam, wyrzucam . Act. 3.
247; Hepar, âtis, die Leber, Wątroba, y. N. 3.
Conficio gen , /prawuję,déias conficère, juwege brins
. 는
Sanguis, inis,das Blut, kreiw , krwi. M. 3.
 CAPUT II . 63
HO Uſzy fluchając::
236. Aures au- Die Ohren ho-
dìunt : ren :
237. Naresolfa- Die Naſenlöcher Nozdrza wą.
ciunt : riedzen': chają :::
238. Niligravé- Wo nicht derjeśli jch ( ryma)
do eas occu- Schnuppen die Katar ( Japka)
pet: retbeni einnint: nie ogarnie: 2
239.Bucca ſcre- Das Maul råu: ( Gęba chracha :)
. at ; ſpert ſich : (charcha) Ufa
chrachaią.
.240. Guttur Die Kåhle ſchnar- Gardziel, (gara
- ſtertit, chet, dio ) chrapi,
241. Lingua et Die Zunge und Język y Podnie
Palatuin gu Der Gaum fos bienie kofztu 1
ſtant, ſten, je,
242. Quomodo wie ein Ding jako co ſmakuje:
res fapiat : dymecker:
243. Dentibus per
den Zähnen Zebami zujemy .
wir ;
5,244. Edentůli, Die keine Zähne B e ziębni,
gingía tr . þabë, (die Zahn- džiaſiami:
1

: 21.9.4
lofen ) mit dem 11/17
Zahnfleiſch :
245. Stoinachus Der Magen ver- Zołądek trawi:
concoquit : * dauer :
- 246. Inteſtina Die Eingeweide (Wnętrzności )
.

egèrunt : 1 führen aus : Trzewa się

wyproźniaią,
247 Hepar, Die Leber macht Wątroba, krew
5 conficit fan- Blur, cżyni, (dzia
guinem , ta )
248. Et
 64 CAPUT II.
248. Dimitto, dimiſi, dimiſſum , dimittère, von einans
der laſſen, oder ausſchicken , Activum 3. .
· Rozpuſzczam , rozſyłani, wypuſzczam .
Vena, æ, die Ader, żyła, y F. 1 .
249. Cor, cordis, das Herz, Serce, a . N. 3. in
Palpito, ávi, atum, áre, klopfen, drgam , N.1.
250. Pulmo, onis, die kunge, Pluca ( płuc.pl.) M.3.
Reſpiro, dvi, átum, áre, athmen; oddycham . N. l
251. Labium ,li , die Lippe, Wargà,gi. N. 2.
Circa, um, około, przy. Præp.regensAccuſat..
Os, oris, der Mund, Gęba; y , Ufa, uft. N. 3 :
252. Barba, æ, der Bart, Broda, y. F. 1 .
Orno, dvi, átum ,áre, zieren, zdobię, piękrzę. Act, 1.
Mentum ,i,das Kinn, Podbrodek, dka. N.2.
253. Collum , li, ber Hals, ſzyia ,ſzyi. N. 2. 7

Proximus, a, um, d. d. d.nachſte, bliſki,a,kie.Adj. 3.

.

254. Femina, æ, ein Weibsbild, Niewiafia, y . F. 1.

>
.

Imbérbis, e, ohne Bart, golowąs,bez brody. Adj. 2.

255. Humèrus, i, die Schulter,Ramię, mienia. M. 2.
Dorſum , ſi, der Rücken, Grzbiet, u, a. N. 2.
Bajulo, ávi, atum, áre, tragen, dzwigam ,niofe co.
Act. I ,
256.Brachium ,ii, der Arm ,Łokieć, kcia . Bark,u.N.2.
>

Amplé& or, amplexus sum , ampléti, umfaben,

obłapiam , ogarniam . Dep. 3 .
257 Manus, ûs, die Hani, Ręka, ki. E. 4 .
Labbro, ávi,átum, áre, arbeiten ,pracuję,robię. N. 1.
Frango, fregi,fractum ,frångère, brechen, lamię,
Activ . 3 .
258. Siniſter, ftra,um ,d.d.d.linke, lewy,wa,we. Adj. 3.
Tenèo, tenùi, tentum , tenére, halten, trzymam. Act ..
259. Dexe
 CAPUT II.! 65
3
248. Et dimíttit uno ſchickt.es /I przez żyly /

per venas . durd die przepuſzczu .

dern.
249.Cor
tat :
palpi- Das Herz flopf. Sercedrży:(drga ,,
fet :
bije.)
250. Pulmo re- Die Lunge holet Płuca oddychają:
1
ſpírat: Athem :
251. Labia ſunt Die Lefzen find Wargi ſa prży
circa os : um das Maul ; (gebie) uſiach :
252. Barba or- Der Bart zieret Broda zdobi
nat mentum : das Kinn : podbrodek :
253. Huic col- Dieſem iſt der Tey jeſt ſzyja
lum eft prox Halss am
Hal am nächs
näch- nabliżſza.
mum . ſten.
}
254. Feminæ Die Weiber ſind Niewiaſty ſą nie
funt imbér- obne Bart. brodate, ( bex
bes .
brody,) ( brody
niemaj.7 .)
1
255. Humèris Uuf dě Schultern Na ramionach
ac dorſo baju- (Achſeln) uud ( barku ) y.na
lámus : auf dem Rücken
grzbiecie no
tragen wir :
simy:
256. Brachìis Mit den Armen ( Łokciami) Rę.
se amplectimur : umfaßen wir : koma obłapia
my :
257. Manìbûs Mit den Händen Rękami ( oma)
labrámus & arbeiten und robimy ( pracu
frangimus: zerbrechen wir : jemy) y łamie
my :
258. Siniftra te- Die Lindehålt : Lewa trzyma :
net :
259. Dex
 ‫میر‬
CAPUT II.

259. Dexter,tra,trum ,d.d.d.rechte,prawy,wa,we.Ad.3.

Peràgo, égi, d & um , agère, verrichten, ſprawuje,
wykonywam . Activ . 3 .
Opus, eris, das Werf, Dzieło,a. Rzecz, y. N. 3.
260. Palma, æ, die flache Sand, Dloń, i. F.1.
Palpo, dvi, stum , áre, fühlen, ſtreichen , macam .
Activ...
261. Pugnus , i, dieFauſt, Pięść, ci. M. 2.
Percútio, cúsſi, cúffum, tère, ſchlagen ,biię. Art. .3.
262. Vola, æ , diéhole Hand, Dłoń ſpodnia . F.v.
Prehéndo, di,Jum, dère, faſſen, trzymam . Act. 3.
263. Digitus, i, der finger, Palec, lca. M. 2 .
Pollex, icis, der Daum, Palec wielki. M. 3 .
Conſtringo, frinxi, ftri& um , ſtringère", zuſammen .
binden, ziehen, ściągam , ściſkam. Act. 3 .
264. Netto, nexùi & nexi, nexum , neētère, knüpfen,
wiążę. Activ . 3:
Nodus, i, der Knoten, Węzeł, zła. M. 2.
265.Unguis, is, der Nagel, Paznogieć, glia,pazur,a .
Scabo,ſcabi,ère, Frauen,ſkrobię. Act. 3. ( M.3 .
Scalpo , pf , ptum , père, kragen , drapie, dłubię.
Activ . 3.
266. Pectus, òris, die Bruſt, Pierś si. N. 3 .
Venter, tris, der Bauch , Brzuch, a . M. 3 .
y F. 1.
267. Axilla, æ , die Achſel, Pacha, y.
Latus, eris, die Seite, Bok, 1. N. 3.
268. Sub, unter, pod. Præp. reg . Accuf. & Ablat.
Coſta, æ, die Ribbe, žebro, a. F. 1 .
269. Tergum , i, der Rücken , Grzbiet, u . N.2
Supernè,von oben,wzgorę, powierzchu . Adv.L.
Scapula, æ , das Sculterblatt, lopatka, i. F. 1 .
270. In
 CAPUT II. 67
259. Dextra / Die redte ver- Prawa rzecz fa
peragit opus. riditet das mę ſprawuje.
Werck. (wykonywa.)
| 360. Palmâ pal- Mit der flachen Dionią zwierk
painus : Hand fühlen'chnią maca
I'm (ſtreichen )wir: my : 1

261.Pugnô per- Mit der Fauft Pięścią bijemy:

cútinius : 3
ſchlagen wir :
-1 262. Volá pre- Mit der golen Dionią (Spodnią )
• hendimus. Hand faſſen wir. trzymamy.
263. Digitis & Mit den Fingern Palcami y
pollice , con- und mit dem wielkim pola
ſtringimus : Daumen bin- com , ściſkamy,
11
den , druden, ( [ pinamy, ścia
ziehen wir zus ganiy :)
ſammen :
264. Et nect- und knüpfen Knos r wiążemy wę
mus nodos . ten . zły .
205. Unguìbûs Mit den Finger: Paznogčiami
ſcabimus & Någeln frauen ſkrobiemy y
ſcalpimus. und Fragen wir. drapiemy.
Is
1

266. Sub pectó- unter der Bruſt Pod Piersiami

re venter eſt : iſt der Bauch : jeſt brzuch :
267. Infra axil- unter den Uchſeln Pod pachami
las latéra : die Seiten : boki.
268. Sub his co- luncer diefen die Pod tymi zebra .
ſtä . Ribben.
269. Tergum Der Rücken Kat Grzbiet ma
'habet ſupérne oberhalb die zwierzchu to
ſcapulas. Schulterblåtter: patki:
270. In
 68 CAPUT 11.
270. Tufernè, von unten , pod. Adv. loci. ( M. 2.
Lumbus. i, die Lende, Krzyże,ow . pl. Lędźwie,i.
271. Nates, is, pl. tium ,dieHinterbacke,Posladek,dku .
Şedèo,ſedi,fejfum ,dére.ſigen ,siedzę. N. 3. ( F.1.
772. Genu, û, das Knie, Kolano,a . N. 4.
Fle&to,flexi,flexum ,flettere, beugen , zginam . Act.3.
27.3. Pes, pédis, der Fuß , Noga, i. M. 3 .
Ambulo, dvi,átum, dre, gehen , chodzę. N.1.:
274. Menšs nțiş, das Gemütı, Myśl, li, F. 3 .
Cogito, dvi, dtum, dre, gedenken , myslę, rozmi.
3 ślam . Activ .. I.
Sempér, allezeit, Zawfze. Adv. Temp.
275. Etiam , auch, takže . Conjunct. Copul.
Sempus,i, der Schlaf,Przeſypianie,a.ſpanie.M.2.
Somnio, dvi, átum ,áre,tråumen, ſni miſię. N. 1 .
276. Unde, daher, ſkąd. Adv. Loci.
Somnium , siz der Traum , Sen. ſnu . N. 2.
Infomnium , ìi , idem ,
277. Intelléctus, ùs, der Verſtand, Rozum , u, Rozu
nienie, a . M. 4. ( Actiy. 3.
1 Intelligo, éxi, éétum , ligère, verſteñen, rozumiem .
1
278. Ratìo , onis, die Vernunft, Razſądek,dku. F.3.
Ratiocinor, dtus fum , dri, ben ſich ſchlüſſen , roz.
wazam . Dep . !. ( Activ , 1 .
Excogito , dvi, átum ,áre, ausdenken , wymyślam ,
279. Memoria, æ , das Gedächtniß ,Pamięć, ci. F.r.
Memini,ich bin eingedenk, pamiętam . Verb . Def.
0,14
280. "Oblivifcor, litus ſum , liviſci, ich vergeſſe , zapo
mimang. Dep. 3 .
Recórdor, recordátus ſum , recordári, fich erinnern,
wſpominam , Dep. 1.
281. Vo .
 CAPUT II. 69
270. Inférne Unten die Lenden Pod jobų lęda.
lumbos : (das Creuz :) wie Krzy żc
E
271. Natibûsfe- Uuf den Hinter ' (Lędźwie.)
démus : bader ſiger Na podladku
wir : (rzyci) ( za
272. Genua fle - DieKniee beugen dku) siedzimy::
etimus : wir : Kolana zginamy
273. Pedibûs Mit den Füſſen Nogami chodzi
ambulámus geben wir. my.

MENTIS. Des Gemüths. D U CHA.

274. Mens cogi- Das Gemüth ge- Duch zawſze co
tat ſemper ali- dentet inimer myśli, ( rozmy
quid : etwas : fla:) .
275. Etiam in Auď im Schlaf Takže y wr/ nie
fomno fomni- tråumet es : (wſpaniu )
at : ( șni się :) ma
rzy :;
276. Unde ſunt Daher ſind die Zkąd też lry
fomnia, (info- Träume, pochodzą ,
ìa .)
27mn7. Intellectus Der Werfta'no Rozum rozkmie :
o
intélligit : verſtehet :
278. Ratìo ratio- Die Vernunft Rozſądek wnost
cùnátur,& ex- ſchleuft bey ſich, уy wynayduie.
T cógitat. und denket aus.
279. Memória Das Setächtniß |Pamięć pamięta :
meminit : iſt eingedenck :
280. Et fi quid und wo es etwas I przypomina
oblíta, recor- vergeſſen, erin. fobie iakczego
dátur . mert es fich. zapomni.
E 3 281. Vow
 CAPUT II.

281. Voluntas,átis , der Wille , Wola, i. F. 3 .

Cupio, cup
Acivi,
cupitum , cupère, begehren, pożądam .
tiv, 3 .
Volo, lui, elle,wollen , chcieć, Anom .
Bonus, a,um , der,die, das gute, dobry, ra ,e. Adj. 3.
282. Declino, dvi, dtum , áre,fich abwenden ,(ablenken ,)
uftępuję, chronię się. wyboczyć.Activ. i .
Malus, a , um , der, die, das böſe, zly, a , e. Adj. 3.
283. Fallo, fefelli,falfum , fallère,betrügen, zdradzam,
oſzukiwam , mylę się. Activ. 3.
Sæpè, oft, częſto. Adverb.Num.
2864. Gaudèo, gaviſus, fum , gaudére ,'fich erfreuen,
. raduję się. N. 2. (Dep . r.
1
Trifor, átus fum , ári, rich betrüben, fmęcę się.
285. Seclirus, a, um ,der, die, das ſichere, beſpieczny,
na, ne. Adj. 3. term .
.

Curo, dvi,átum , áre,ſorgen ,ſtaram się, mampieczą.

Nihil, nichts, nic. Nom . indeclinab. ( Act. 1 .
286. Tytus ,a,um ,d. d.d.wohlverwahrte, zaſzczyco
ny, beſpieczny,na, ne. Adj. 3. t. ( Act. 2 .
Timèo, mùi, mére, fürchten , boję się, lękam się.
287. Vegètus, a, um , der, die, das friſche, czerſtwy,
wa, we. Adj.. 3. term .
788. Convaléfco, convalui, convalitum , convaleſcère,
wieder geſünd werden, ozdrawiam . N : 3 .
ávi átum , áre, frolocfen, raduję się. N. 1.
Exulto, dvi,
289. Fellus, a , um, dér, die, das inůde , ſpracowany,
na, ne. znużony, a,e. Adj. 3 .
Dormitório, ivi, itum, ire, ſchläffern,drzemię.N.4.
290. Obdormio, ivi,ítum , ire, entſclaffen, uſypiam . n.4 .
Quiéſco,Ne
quiévi, étum , eſcère, ruhen , odpoczywam.
utr. 3 . 291.
 CAPUT II. 71

281. Voluntas Der Wille willy Wola chce (po

vult (cupit ) (begeþret) da8l žąda) dobro ,
(begebret) das à

bonum : Oute : go .
282. Declinat Wendet ſich vom Chroni się złe
malum : Bóſen : go .
283. Sed fæpe Wird aber oft Częſto ſię atoli
7. fallitur : betrogen : myli :
284. Gaudet & Er erfreuet und Raduje y [męci
triſtátur : betrůbet fich : się:
# 285. Secùrus DerSorgloſe for: Befpieczny o
curat nihil : get um nichts : niczym pieczy
niema :

286. Tutus ti- Der Sichre fürch: Zaſzczycony sie

met nihil : tet nichts czego się nie
obawja :
1.

287.Vegètusla- Derbeitet
Friſche ar: Czerſtwy (rže
bèrat . : ki ) robi :
288. Qui convá - Wer wieder ge- Tenco ozdrowiat
lùit,exúltat. fundiſtworden
fundiſtworden , raduje się.
frolocket.
1
289. Fellus dor- Den Nů den Znużonemu ſię
miturit : Tchtåffere: chče (Zmordo
wanemu ) ſpać
Upracowanemu ),
290. Poft ob Darnach ents Pötym uśnie v
dormit & qui- . fchläft und ruo odpoczywa:
Elcit : bet er :
EA 291. VF
 1
72 CAPVT I.
291. Vigilla, æ , das Wachen. nie panie,a. F. 1 .
2

Cùra, æ , die Sorge, Kłopot; u . F.1.

Fatigo, ávi, dtum , áre. můde machen ,nużyć . Act. 1.
>

292. Sapor, oris, der Schlaf, Sen , ſnu. M. 3.

Recrèo, eávi, átum , áre, erfriſchen, oczerfiwiam,
293. Septem , fieben, siedem . Adj. indecl. (Act. 1 .
Hora; æ , dieStunde, godzina, y. F. 1. *:*
Dor mio, ivi, itum , ire, ſchlafen, spię. N. 4 .
. 294. Evigilo, dvi, átum , áre, erwachen, ocucam ſię.N.1.
Surgo, furréxi , Jurréfum , Jurgère, aufſtellen,
wſtaję. N. 3.
Excito, ávi, átum , áre, aufwecfen, obudzam . Act, 1.
Alius,a,ud, d. d. d. anderé, inſzy, ſza,ſze. Adj. 3.
Morbidus, a, um, der,die, dasfrånfliche, niezdrowy,
wa, we. Adj. 3. term...
295: Jejúnus, a,um, per,die,das nüchterne, Naczczy,
a, e, Adj. 3. term .
Appèto, ivi, itum, ère, begierig ſeyn, kądam , pra
gne. Activ. 3. (N.2 .
Aliméntuin , i,die Nahrung, pokarm ,u. Zywność,ści,
296. Satur, a, um , der, die, das fatte, Syty, a, e .
nafycony, na, ne. Adj. 3. term .
>

Faſtidio ivi, itum , ire, verwerfen , ecfeln, brzydzę

fię. Act. 4.
297. Delicátusa a ,um , der, die, das zårtliche, pieſz .
çzotliwy, pieśćliwy,wa,we, Adj. zi term .
Dakgo, égi, éétum , ígère, auswählen , przebieram ,
wybieram . Activ.3. (Adj.3. .

298. Şanus, a , um , der, die, das gefunde, zdrowy,4 ,l.

Benè, gut, wohl, dobrze. Adv. Qual. ";
Valèo, ùi,itum ére, wohlauf ſeyn , zdrowem N.2.
7.1
299. Ægro
 CAPUT II. 73 .

29r. Vigilia |Den dasWacken Niefpanie bowiein

enim ,atque cu nnd die Sorge y klopot nužą.
1 ta fatigant: machen müde :
292. Sopor re- Der Schlaf er- Sen ( Spanie )
3 créat . frifdyet. (ocz erſtwia)
! pokrzepia. 3

293. , Cum ſep . Wenn di: fieben Gdyś ſpal siedm

ptem horas Stunden gegodzin,
dormivifti, Ydyfafen hat,
4, 294., Ętevigilas underwacjeſt, To A ocuciſz ſię,
Vígìla, furge, wache und ftes . ( acknowſzy , )
1. & excita ali- he auf, und ciuj , wſtan,
OS . wecke andere y obudź in
51 duf. Szych.
MORBIDO- Der NIEZ DRO :
wych, (kawę
RU M.
1 . Krånflichen . czących .) .
1. 295. Jejúnusap- Ein Müdterner Naczczy(Glo
2
petit
tum ::
alimén ist begierig der dny)
Nahrung .
Zada por
karniu .
296. Satur fafti- Ein' Satter vers Syty brzydzi się
dit eſcas. wirft die Spei- potrawami, !
fent, (eckelt für
དད དདད den Speiſen .)
297. Delicátụsi Ein Bårtling Pieſzczotliwy
delìgit : wåblet aus : Čpieštliwy
przebiera :
298.Sanus benè Ein Geſunder ifi Zdrowy ma się
valet : pohl auf : dobrze.
299.# gros

2
 1

74 CAPVT II.
299. Ægrótus, a , um , der, die, das franke, chory, r'a,
re. Adj. 3. term.
Ægróbo, ávi, dtum, áre, franden , (unpaß ſeyn,)
choruję. N. 1 .
300. Dolèo, ùi, ére. ſchmerzen , boleję. N. 2.
Quéror, quèftusfum , quèri, fich beklagen, uſkarżam
się. Dep. 34
301. Morbus, i, die Krankheit, Choroba, y . M. 2.
3
Sine, obné, okrom , bez. Præp. reg. Ablativ,
Dolor , óris, der Schmerz, Boleść, i . M. 3 •.
Anhélitus,ûs, das Keuchen, Duſzność, i. M.4 .
302. Periculofus, a , um , der, die,das gefabrliche, nie
beſpieczny, na, ne. Adj. 3 : .
( M. 4 .
303. Eventus, ús, der Uusgang,ſkutek,ku,Koniec,ńca .
i Letális, e, der, die, das tödliche, śmiertelny, na, ne.
Adj. 2. term .
304. Febris, is, das Fieber, Febra, y. F. 3.
Redèo, ii, itum , ire, wiederkommen wracam się.N.4 .
Vicis, cem, ce, dieAbwechſelung, Koley, i, Prže
miana, y, Fem. 3.defect.
305. Sitis, is, derDurſt, Pragnienie, a. F. 3.
Frigus, dris, der Froſt, die Kålte, zimno,a. N. 3.
Intérnus, a ,um, der,die das innerliche, wewnętrzny,
na , ne. Adj. 3. term .
306, Fames, is, der Hunger, Glod, u . F. 3 .
307. Apoplexia,æ, der Schlag, Powietrzem rufe
nie, a. F. 1 .
Vehemens, tis, der, die, das heftiges, wielki, a, ie,
popędliwy, wa, we. Adj. unius term .
Enèco, dvi & g cùi, átum & éttum, ári, tódten, za.
bijan , Activ. I.
398.
 1

CAPUT II. 75
299.Ægrótus Ein Kranker Chory choruje.
$
ægrotat. franfet.
20: 300. Cuidolet, Wem es ſchmers Kogo co boli, ten
is queritur. zet, der bekla się uſkorza.
get ſich .
01. Morbi ſine Die Krankbeiten Choroby bez bolu
dolore & ohne Schmer: i zdychawica )
V. cuin anhélitu . zen , und mit duſznością )
V. Keuchen
302. Sunt peri- rind gefährlich, Va niebeſpieczne,
.4
: culofi,
ni '303. Et eventu und im Ausgang Ana koniec (ofta
4 plerumque mehrentheils tek) poſpolicic
Eca. letáles. tddlich. śmiertelne.
nl 304 Febris re- Das Fieber komt Ogražka ( Zimni
dit per vices: mit Abwechſes ca ) przycho
lung wieder, dzi na prže
V. miany :
že 305. Tam cum So wohl mit Tak zpragnie
ſiti, quam cum Durſt, als mit niem ,jakoyzin
frigore intér- iñerlichem Froſt, mnem wewnę
J.; ņo : (Kålte :) tržnym ;
Zn , 306. Raro cum Selten mit Hun. Rzadko % glo
fame. ger. dem .
307. Apoplexia Der Schlag und (Naruſzenie )
& venenum das heftige (Apopleksyja) 4Y
vehemens, Gift, tootenl jad, (trući-.
, enècant citd . geſchwind. zna ) barzo
prętko y nagle
ze Swiata
zgładzą.
308. Sca .
of
Ô
 26 CAPUT II.

308. Scabies, éi, die Kråke, świerzb, u. F.5.

Facio, feci,fa &um, facère, inad en, czynię. Act.3.
Pruritus, âs, das Juden, świerzbienie, a. M. 6.
309. Ulcus, èriş, das Geſchmür, Wrzod, u. N. 3 .
Scatèo, tùi, ſcatére, fließen, opływam . N.2.
Tabi, tabo, das Enter, Ropa, y. Nom. diptot. N. 2.
310. Recens, tis, der, die, das friſdye, swieży, à, e. Adj.i.
Vulnus, ėris, die Wunde, Rana, y. N. 3:
Sano, ávi, átum, áre, beilen, uzdrawiam , Activ . I.
311, Putrèo ,ùi, trére, faulen , gniję.N. 2.
Sordeo, ùi, ére, ſtinken , smierdze. N. 2 .
I

Fius, i; derMiſt, Gnoj, tt. M. 2,

. Cadaver, èris, das Nas, ścierw , u. trup, a. N.3 .
| 312. Robuſtus, a, um, der, die, das ſtarke, mocny,
‫ ܃ ܃‬.
na ,9

ne. Adj. 3. terin.

3
Pofum, potùi, poſſe, fönnen, mogę. Verb. Anom .
Multus, a, um, der, die, das viele, wiele. Adject. 3 .
Fero, tuli, latum , ferrę, tragen , nioſą. Verbum
Activ. Anom .
313. Tener, era,erum, d.d.d.zarte, flaby, ba, be. Adj. 3.
Parum , wenig, mało. Adv.Quant.
Suff èra; fuftùli,ſublatum, Siférre, ertragen, zno
ſze. Adj. 33. Anom.
314. Cæcus,a, um , der, die, das blinde, ślepy, pa , pe ,
Non, nicht, nie. Adv. Neg. ( Adj. 3.
Vidèo, vidi, viſum , vidère, lehen , widze. Activ.2.
315. Surdus, a, um, der, die, das taube, głuchy, a, e.
Audio, ivi, itum, íre, hören , jlyſzę. Act. 4. ( Adj. 3.
316. Mutus, a , um , der, die, das ſtumme, niemy, ma,
me. Adj. 3. term .
Loquor, locútus.ſum , loqui, reden, mowię. Dep. 3.
317. Ta
 CAPUT I. 77
308. Scabiesfa- |Die Kråşe ma-¡Parchy (swierżb)
ctz cit pruritum : chet Jucfen : swierżbią.
309. Ulcus fca- DasflieftGeſchwür Wržod opływa
tet tabo : mit En 10px:
N: ter :
adj.
310. Recens1 Eine friſcheWun- Swieža rana
vulnus
Ivar fana- de wird gehei. uleczy.
tur. let.
311. Quicquid Was fauler, das Cokolwiek gniz
putret,fordet , ſtinket, als der je, jak gnoy v
ut fimus & Miſt, und das ścierw śmie
nia, cadáver . Nas . rdzi.
om 312. Robúſtus Ein Starker kann Silny (moony)
t. 3 poteft mul viel tragen : wiele zdoła
tum ferre :
pum dźwigać:

rumTener pa . Ein
B), 313. Zareerwenig Słab
ertragen .
y malo
udźwignit
No.
314. Cocus non Ein Blinder ſieht Slepy) Niewido
videt : nicht:
pe, my niewidzi:
1.34
žis.Suitrdus non Ein Tauber hört Gluchy nie
aud :
0,4 nicht: fyſzy :
nich 316. Mutusnon Ein Stummer re . Niem nie mo
loquitur . det nicht. wi.
p.;
Ta 17. Tactus
3317
 78 CAPUT II.
317. Tactus, ûs, das fühlen , dotykanie, a. M.4.
Carèo. ùi, ítuń , (caſſum ) ére, mangeln, niedoſtaje
mi. N. 22 j
Nemo, inis, niemand, nikt zaden, Com . 3.
318. Niſ, o nenur, tylko, chyba, jedno. Conj. Exc.
Paralyticus, i, den der Schlag gerührethat, Parali
žem zarażony. M. 2.
319. Claudus, a, um, der, die, das lahme, chromy, ma.
me. Adj. 3. t.
Claudico, avi,átum ,áre, hincen, chramię. N.1.
320. Mutilus, a, um , der, die, das verſtümmelte, ulo
mny, na, ne, občięty. Adj. 3. term .
Defum ,defùi, deélle, gebredyen, feğlen, mangeln, nie
doſtaje mi czego, Verbum Anom. 0
... Opifex , icis, der Handwerker, Rzemieślnik, a. C.3 .
321. Agrícola,æ , der Udersmann, Oracz, a. Rol
nik, a. M. i .
Aro, ávi, átum , áre, acern, pflügen, oržę. Act. s.
Arátrum , i, der Pâug, Pług, a.N. 2.
322. Ver, veris, der Frühling, Wioſna, y. N. 3,4 Ć, 3
Semino, dvi, dtum , áre, ſåen, sieję. Act. 1 .
223. Æftas, æftátis, der Sommer, Lato, a. F.3. 3
Meto, meſsui, meſſum , metère, erndten, žnę. Act. 3 .
324. Autumnus,i, der Herbſt, Jeſień, i, M. 2. 3:
Vindémio, ávi,átum, áre, Wein leſen, Wino zbie
ram . Activ . 1 .
325. Hyems, emis, der Winter, zima, y. F. 3.
Tritúro, dvi, atum, dre, dreſohen, mloce. Act. 1.
Horrèum ,èi, dieScheune, Stodolay.gümno,a.N.2. 13
326. Hortulànus, i,der Gärtner, Ogrodnik, a.M.2.
Planto, ävi, átum ,áre,pflanzen, fsczepię. Act. s .
* Hortus, i, der Garten , Ogrod ,a,M. 2.
327. Cir .
 CAPUT 11. 79.
4. 317. Tactu caret ( Das Fühlen man. | Dotykaniu nikom
ta nemo : gelt niemandem . miu niebraknie :
318.Niſiparali- Als nur dem , den Tylko ( Paralia
tìcus. der Schlag ge: żem Powie
Ex: rühret hat. tržem ) ruſzo
ara nemu .

319. Claudus Ein Lahmer hin- Chromy' chra

MA claudicat : fet : mie :
320. Mutilo de- Einein Verſtům . U lom nem u
I. eft aliquid. melten gebricht (okaleczonemu )
color ( fehlet) etwas . czegoś niedo
ſtaje.
ic
OPIFICUM. Der Rzemieślni .
‫ܙܠܐܢ‬ Handwerker. kow.
Rol
321. Agrícola Der Uckersmann Oracz . ( Rolnik )
T... arat arátrô : acfert (pfůget) orzepługiem :
mit dem Pfluge:
322. In vere fe- Im Frühlinge Na wioſnę sieje:
minat : fået er :
323. In Æftate Im Sommer Lecie znie :
3. metit : erndtet er :
324 InAutumno Im Herbſt lieſec W jesieni wino
il. vindémiat : er Wein : zbiera :
325.Hyèmetri- Im Winter dri- Zimie młoći
túrat in hor- ſchet er in der w ſtodole :
rèo, Scheune :
1.2. 326. Hortulá- Der Gärtner Ogrodnik ſzczepi
nus plantat pflanzet den (Fadzi) ogrod : 1

hortum , Garten,
327. Ciri
ite
 80 CAPUT II .
327. Circummúnio, munivi, nitum, níre, um und um
bewahren, ogradzam . Activ . 4 .
Pomárium ,ii,der Baumgartē,Obſtgartē,Sad,u.N.2 .
Viridárium ,ii,derluſtgarten, Włoſki Ogrod,a.N.2.
Foſſa, æ , der Graben , Row ,u. Okop, u. F. 1 .
Planca, cæ, die Planke, tarcica, y. deſka, i. F. 1.
Macéries (a), ei (ae ),die Leimwand, Mur, u; (bez
wapna z Kamieni.) F. s .
328. Molitor, óris, der Müller, Młynară, a: M.3 .
Molo , molùi, itum , lère, mahlen, mielę. Act. 3 .
Mola, æ, die Mühle, Młyn, a , F . ::
Fruméntum , i, sås Getrende, Zbože, a. N.2.
329. Piſtor, oris, der Becker, Piekarż,a. M.3.
Farína, æ, das Meel, Maka, i. F.r.
Depſo, sùi. sitøm , ère.Inåten,gniote, depce, Act. 3.
Malla, æ, der Teig, ciaſto, ſa. F.1.
330. Pinſo, ſui, (nſi), situm, (nfum & piſtun ), ſère,
1
backen, piekę. Activ . 3 .
.

Furnus, i, der Backofen, Piec, a. M. 2.

Panis, is, das Brodt, Chleb a. M. 3. ( Pracel.F.3.
331. Spira, æ ,die Preşel, Kringel, Obwarzanek, a .
Placénta, æ ,der Kuchen, Kołacz, a. F. 1.
Præter. obne, auſſerhalb, okrom . Proep. reg. Acc.
Obélias , æ, der Spießkuche , Kijowy.Kołacz, a .
>

Maſc. 1 .
Teganités, æ , der Pfannkuche, pączek , czka.
M.I.
332. Paftor, óris, der Hirte, Paſterz, a. M. 3.
Paſco, pávi, paflum, paſcère, wenden, paſę. Act. 3.
Grex, grégis, die Heerde, trzoda, y. M. 3 .
Paſcuum, ui, die Weyde,lyka, i.Paſtwiſko, a .N.2.
333. Seco
 $

CAPUTTII
327.Circummur Baun ) Sad (Ogrod ) aho
:))
um , vel viri- oder Luſt - Gare rowem , abe
dáriuin folla ; ten bewahret er ( tarcicami)
vel plancis, um und ummit , sparkanem albo
vei. in acé einem Graben ;ltes Muriem
ria ( e ); oder mit Plan ogradza. ' '
ken, oder mit eis
ner Leimwand.V, 191ne
328i Molitor DerMüller mah. Młynarz mele
anolit in inola lèt in der Müh (miele) zbože
fruméntum . le das Getreibe: we młynie .
.whila

Pina b Båder frå- Piekarz gniecie

329. Piſtodrepelfa- Der
ich ere
rina , depſittet, ausMeel s . ciaſto. maki ;
maſſamj
330: . - - Darna
Poſteaſpin Teig
den ch os
bådet er Potinine
ſit) coquit in im Backofen ab chikeb w piecu
furno panein ,» Brottaceti chlebowym ,I
TY
331. Spiras, s& Pregeln ;und(Krin, obwarzanki,
placenta gel)Kupracle ) y ko
LO
præter obé-l chen, ohn,cauf:. lacze (Ciaſa)
ītás. & tega
ījas Verhalb) die krom Kio
hitas: Spießtuchen, wych kołaczou
und Pfannku -la y Pączkow .
stoV
Damon insbeni
3326 Pafton pa- Der Hirt trendeci(Paytach
ta
Sko
fcit gregem fudier Heerdeca r % Pasie
ti ufis
in pafcuo : der Weyde : trzode na paſta
un vienu no wiſku :
Vir . 6.5.2002 333. Secat
 CAPUT N.

333. Seco, fecùi, fe &tum & fechtum , fecdre, þauen,

... siekę. Activ. s1. *"
Secula, æ ,die Senſe, Kofa, y . F. 1.
Falx, falcis, die Sichel, Sierp, a . F. 3.
Foenum , i, das Heu; Siano,a . N. 2 .
Chordüm , i, das Grummet, Potraw , u. N. 2.
Pratum ,i, die Wieſe, tąka, i. N. 2.
334. Pabulum , if das Futter, Paſtwa, y. N. 2.
Stramen, inis, das Stroh, Sloma, y. N. 3 .
Congéro, gesfi, geflum ; gerère, zuſammen tragen ,
wkupę ukladam , zgromadzom . Activ. 3.
Acérvus, is der Haufe, kupa,y, brog, ta M. 2. i.
335. Purgo, dvi, dtum ,áre, reinigen , chędožę, wy.
czyściam . Activ . r .
Furca, æ , die Gabel, Widly, widlow . F.1 .
Stabulum, i, Der Stalt, Staynia, yi. N. 2.
336. Formo,dvi, dtum, dre, machen , formiren, two
Son il rię, rabies Activ . I.
Lac, lactis, die Mild), Mleko;a. N.3 .
Casèus, i, der Käſe, Ser, a . M. 2 .
337.Lanio ,onis,bet Fleiſcher, Rzeźnik, d. M. 3.
Małto, dui, atum ,-dre, ſchlachten , zabijam , bije
bydlo. Adiv . I.
Pecus;ūdis, das Dieh, Bydło,d. F. 3. +
338. Yenator, oris,der Jäger, towczy, czego, My.
fliwiec, wia . M. 3 :
Venor, dtus fum , ári, jagen , lowig, gonię. Dep . 1 .
- Ferus,a,um ,der, die daswilde, dziki,kaç kic.Adj.3.
339. Aụceps, aucůpis, derVogelſteller, Ptaſznik ,a.
Mafc . 3.
Capło,cepi, captum , capère, fangen, towię. Act. 3.
Võlucris, is, der Vogel, Ptak, a . F. 3. 340
 CAPUT II. 83
333. Secatfecú-| Er hauet mit der Kosi, (siecze) ko
la aut falce Senſe oder Si: ją albo sier
Ifænum & chel das Heu pem trawę y
chordum , in ) und Grummet poțsaw , na
prato. | auf der Wieſe. lące.
334.Pabulum & DasFutter und Paftwe y flomą
ftram en con- Stroh tråget er w brogiukla
gèrit in acér. zuſammen in da .
· Vos . Haufen .
+

335. Purgat fur- Erreiniget mit Staynią " widta

câftabulum . der Sabel den mi wyczyścia
Staa . ( chędoży.)
336. Format e Ermachetaus der Robi % mleka
lacte caseos. Milch Kåſe. fery.

337. Lanìo ma- Der Fleiſcher Rzeźnik bydło

ctat pecudes. ſchlachtet das ržeze, ( bije.)
.
Vieh .
338. Venátor DerdasJäger jaget (Strzelec) Myśli
wiec . ( goni
venátur fe- Wild.
ras . zwierza,) po
luje.
1

339.Auceps ca. Der Vogelfånger|Ptaſznik łowi

pit volucres. fånget Pågel. ( chwyta )
ptaki.
FO 340. Pi

be
 84 CAPUT U.
340. Piſcátor , óris,der Fiſcher, Rybitw , a. Rybak,a.
jr Maſc. 3.
Piſcor, átus fum , ári, fiſchen , lowięryby. Depar.
Rete, is, das Meek, sieć, i. N. 3. obronio
Piſcína, æ , der Teide, Sadzawka,';. F: 101sig
3:41.Coqaus, in der Rochy, Kirchäržbds:M. 2.1
-Super, úber , no, nud. Præp. reg. Accufat. &
Ablativ, di 1901.10.17 atitin '
Focus, i, der Heerd, Ogniſko, a . M. 2.
Paro , ávi, ävi, látum , áre, bereiten, gotuję: Act. I.
.
Cibus,i, die Speiſe,Pokarm;u .-MM.2.2 )
342. Elxo, ávi átum ,áre, fieden, warže. Activ : 1:
Anétum ; i, ded Keffel, Kociet, kotła, N. 2
un
* Cuprèus, aa, ser obe, das küpferue,miedziany,
um ,,der,die,d
na, me. Adj. 3. term .
Albúrnus; is der Weißfiſch; Plocica, y. M. 2:2 .
Atiġuíllä,äeæ, betpat,
' Wegorks d.: P.I. 1 *
Barbus; i; der Barme Barwend, 2 M.21
Cancer, cri, der Krebs, Rak, a . M. 2.
M.2.
Lucius, ii,
Cyprinus , serpfeSzupak, do
,Karp,pia. M.2.
Phoxinus, i; die Eleige, Wigorzuca,y. 'M :2.
( ,
(Fundàlus,i, der Grundling, Kielb, ia. M. .2:
s
(Gobìu , li,
Perca, æ, derPerſch; Okuń, ia. F. t .
Salmo , , ud , der,diesosa SidonM: 3:
1

3433 Alius,a, ,gaggie.

(inſzy.) Adj. 3. term .
1
Squamma, æ , die Schnuppe; Łuſka; i. Fem . I.
344. Olla,
 CAPUT 1 . 85
340. Piſcátor pi-|DerFiſcher fiſchet Rybaksiecią robi
ſeátur in piſci- mit dem Neke, na ryby ( Powi
na reti. im ( Teich ) ryby ) - ww fa
Hålter. dzawce.

341. Coquusſu- Der Koch bere i- Ruchar ; zapra

per foco da pa tét über dem wia "na ogni
rat eibos : Heerd. Die ku potrawy,
• Speiſen :
>

I.
342. Elixat in Er fiedet im kupf-|(Gotuie') w mica
ahéno cuprèo fernen Keſſel, Waržy)
Albúrnos , Weiß - Fiſche, dzianym kotle,
Anguíllas, l. Nale,Barmen , plocice, wego
Barbos, Can Krebre , qže, barweny,
cros , Desgleichen ( barmy ) raki.
ItemLuciosCy- Hechte, Kar- Takže Szczupaki
prínos,Phoxi- pfen , Elrißen, karpie, węgó
nos,Fundulos
Grundlinge, rżyce, kiedbie,
(Gobios,)Per
cas , Şalınó Berſche, Lach i okuńie, tofo
- nes , &c. ſe zc. sie, & C.

343; Alios cum, Etliche! mit, etli. Jedne % fluſka

alios fine che ohneSchup mi, a drugie
.
fquammis. pen . bez tufk. 2
F 3 344. In
 1

86 CAPUT N.
344. Olla , æ , der Topf, Garniec, garnca . F.la.
Offa, æ , die Suppe, Polewka ,i. F. 1 .
Halec,(lex,) halécis,der Hering, sledz,ia.N.& F.3.
Petálo, ſónis, der Schinke, Szoldra, y. M. 3 .
Tomaculum ,i, dieLeber-Wucit, Kiełbaſa, y. kif %
ka, i. Wątrobna. N.3.
Apexábo,onis, dieBlut-Wurſt,Jątržnica,y.M.3.
Farcímen, ciminis, die Wurſt, Kielbaſa,y. kiſzka
ka nadziewana. N. 3.
345. Caro, carnis, die Fleiſch, Mięſo, a. F. 3.
EKxus, a , um , der, die, das gefochte, warżony, na, 9

ne. Adj. 3. term .

Juruténtus, a, um ,der,die, das in derBrüße liegen
de, pod rofolwarżony, na,ne, Adj. 3.
346. Alo, dvi, átum , dre, braten, piekę. Ačtiv. 1 .
Veru, û , der Bratſpieß, Rožen,zna. N. 4.
Anas,atis, die Endte, Kaczka, i. F.3 .
Capus, i, der Kaphan, Kaplun, 4. M. 2.
Perdix, dicis, das Rebhun , Kuropatwa, .
y. Ç. 3 .
Turdus, i, der Ziemer, Jemiołuchq,y. Maſc. 2.
.

347. Afus,a,um,der, die, dasgebratene, pieczony,na,

ne. Adj. 3. term .
Aflatúra, æ, der Braten, Pieczenia, i. F.I.
Genus, eris, die Nrt, Rodsay, dzaiu, N. 3.
348. Lactúca, æ, der Salat, Salata, y. F.r.
Embamma, tis, die Tütſche, Przyſmak, u. N. 3.
Beta, æ, die Rübe, ćwikła,y .F.1, ( Adj. 3:
Ruber, bra, rum , der, die, das rothe, czerwony, 4 , 6,
Capparis, is, die Kaper, Kapary, ow. F. 3.
Scutella, æ, das Schlüſſelchen, Prżyftawka,i.F.1.
Adjúngo, nai, n & um , gère, beyfeben, przyłączom ,
przydaję. Act. 3. 349 .
 CP AUT II. 87
344. Io olla of-| Im Topfe Sup- | W garncu pole
>

fas , haléces, pen , Heringe, wki, śledzie,

F petaſones,to Schinken, der
les fzołdry , ๆ
wą.
macůla, ape- ber . Würſte, trobne kielbo
xabónes,alia- Blut- Würſte, fy , " Jątrzni
que farcimi- u.andere Wůr: Ce y inſze
na : ſte; 1 kifiki: 1

nes Deßg
. Carelixas
345itemi leichenundge-int Takz
fochtes e warżon
y pod e,
'poſok
& jurulén- der Brühe lie. mięſo.
tas. gendés Fleiſch,.
ger 346. Allat in velEr bratet an den Pierze na ro
rúbus anates Brar: Spieffen nach kaczki,
ces & turdos : r kapluny, kuro
capos, perdí- | Enoten, Kapha
ne Rebhüne ,, patwyy jemio
und Ziemers fucky :
347 Etquæ ſuntund wasfürande.I ile eft tigo
2. afſárum , afla- re Arten des Gest pieczenia y pie
turarúmque bratens und der czyſtego { po
%#
genéra alja . Braten regn. ſobow .
348. Quibusla- ZuBuwelchen
etúca & em
Sa Do kterych" sa
Tat und Tún: bate y , a
24
bámmata, beta ter, rothe Rů- prawy,twikłę
rubra, cappa- ben , Kapern , czerwoną, ka
res, & c . in and a deegtet: pary , & oc, na
ſcutéllis ad- Đen in Schuß przyjawkach
junguntur; felchen gefekt przydają ,
werden . . !
F.
CMM
F4 349. Fri :
34
 88 CAPUT111
349. Frigo, ixi, xum & eum , gèras, bacfen, ſmażę,
kwarzę. Activ . 30 ! ‫از‬
Butyrum , i, pie Butter, Mafo, . N.2.
Olèum, ei, das Del, Oliwa,y. Oley, eju . N.2.
350. Torrèo, ui, toftum , rére, rdften,prażę, piekę. Act.2.
Lúcánica , æ , die Brat:Wurſt, Kizlaafa, y F ..
Cratícula, æ ,der Roſt, Roſzt, u , Kratka,i. F. 1 .
351. Ferculum , i, das Gerichte, Potrawa,y. N. 2,
Cinnamomum ,i, dieZimet Kinde,Cynamon,u.N.2.
Croqum , i, der Safran, Szafran,u. N. 26
Vel Crocus, i, idem. M. 0:31
Zingiber, eris, der Ingber, Imbier. ieru. N. 3.
Similis, t, der, die das gleiche, podobný, na , ne,
innowny , 18, . Adj. 2. term
10 no.Adj.
***** Mortárium ,il, der Mörſel,Moździerz,rza. N.2 .
- ;; Contándoztúdi, túfum ,adère, ſtoſſen , tłukę, Act. 3 .
Aróma,atis, pasGewürze,wonne rzeczy, korzenie
aptekarſkie. N. 3:
* Condro, lui, itum ,ine würzen ,przyprawiam .A &t. 4.
352. Poras, ùs, der Trank,Napoj,w M.4.
Condo, condidi, conditum , condère; verwahren,
chowam , pokrywam . Activ . 3.
Cella , æ , der Keller , Piwnica, y, F. 1. )
353. Uva, æ , die Traube, Grono,a. F. 1,
a Fio,faftus fum ,fieri,werden,fajesię.Pall.Anom :3.
354.Fex, fécis, dieHefen, Drozdže,dżow.pl. F. 3 .
Subsído,sidiſejum fubsidère,ſich Tenen,uffal,się.N.z.
355. Cereyisia, æ ,das Bjer, Piwo, a . E: 1: 1
1
Promo, prompfi,prampfum promère, dopfenytocze
(dobywam .) Activ.3.
Dolium , li,das Faß, "Beczka, i. N.2.
356. La
 CAPUT V. .89
Smais 349. Frigit in Er bådet (pre- Smaży. 20 ° masle
butyro uvel gelt) in der albo oliwie,
olèo. 4,50 Butter oder im
T.z. Del.
( woleju .)
mis
€. Act
y. As 350. Torret lu- Er noftet die Piecmekiełbaſy
cánicas in cra- Brat - Würſte na roście.
Y. N. tícula . auf dem Roft:
nu.N .:
351.coFe rcula Diwüerz Geri chte Potrawy,prz
1 y
ndimus en wir mit prawiamy cy
N.3 . cinnamomo , Zimmet - Rin
281boy namonem , ſza
na, m croco den , Safran, frarem , imbie
re , & fimili Ingber, und rem , y tym
3. N. bús,in mortá- dergleichen im podobnym w
Act : rio contúfist Mörſel geſtor mio źd zier zu
korzen
aromátbus. ſenen Gewür: tłuczonym ka
gen . rženiem .
· Act , 352. Potum Den Trand ver: Napoy chowamy
condi mus in wahren wir im w piwnicy.
ewahra cella.9 Keller.
353. Ex uvis fit Aus den Trau: Z Gron ieft wi
vinum , ti ben wird der 110 ,

nom . Wein,
1. F.
się.N.; 354.FecibusWenn diege Hefen Gdy się drożdże
fübfidentibus. fic ſe h n. uftoją.
tocaks
en,d 355.2 Cerevísia Das Bier wird Piwo toczą
prorniture gezapfet au's % beczki
dolio dem Falle ;
356. LA E 5 356. In
 90 CAPVT H.

356. Lagéna, æ, die Flaſche, Flafza, y. F. 1.

Amphora, æ, der Eymer, Wiadro, a . F. 1 .
357. Auriga, æ ,der Fuhrmann, Woznica, y. M. 1.
Fungo, xi, nétum , gère, anfpannen, zaprzągane,
Sprzęgam. Activ. 3.
Equus, i, dasPfero, Koń, nia . M. 2.
358. Ungo, xi,& um ,gère,ſchmieren ,ſmaruję:Act.3.
Rota, æ , das Rad, Koło , a. F. i.
359. Proficiſcor, profé&tus ſum , proficifci, fahren ,
jadę. Depon . 3. bi
Subito, geſchwind,prętko . Adv. Temp. hinta
360. Conum ,i, der Koth,Bloto, a, N. 2.
Hærèo, hæfi, hæfum, hærére, ſteden, więzing;
tkwi co , N , 2.
361. Veho, vexi,ve&tum, vehère, führen ,wiozę. Act.3.
Onus, eris, die Raftwaare, ciężar, u .
362, Currus, ûş, der Wagen, Woz, a . M :4 .
Traha, æ, der Schlitten, Sanie,ni, ſanki,ek. F ...
363. Nauta, æ , der Schiffmana ,Szyper, pra. Zer
glarž, a. M. t .
Navigo, dvi,đțüm, dre, ſchiffen, zeglúję, jade,po
wodzie. Activ . 1 .
Navis, is, das Schi
de Okrę
ff,rm an u, F. 3 .
t, n
364. Nauclèrus, i, , Sternik , a . M.2 ,
Gubérno, dvi, dtum , áre, ſteuşen , kieruję, ſteruję,
rządzę. Activ. 1. .

365. Remex, migis, der Ruderknecht, Rudelnik, d.

Powoknik, a. Flis, a. M. 3 .
1
Remigo, dvi, átum, drs, rudern, wioſem robię.N.I.
366. Per, durch, przez. Præp. regens Accuſativ.
Fluvius, ii, der Waſſerfluß , Ržeka, i. M. 2.
Vado, vadovi, átum , áre, vaten, brodze, Act. 1.
 CAPUT H, 91
Flaſze y we
356. In lagenas | In die Flaſchen Wewiad
& amphdras. 4

und Eymer. ra .
LL
357.Auriga jun Der Fuhrmann Woźnica 20
git equos : fpannet diej prząga konie:
Pferde an :
A 358. Et ungit und ſchmiereţ die I smaruje koła ;
rotas : Råder :
Shree 359. Et profict, undſchwinde;
få hret ge-|I jedzie prętko :
fcitur fubito :
360. In 'cono Im Koth aber fte: Ale w błocie
autem hæret: det er : więźnie:
an
361. Quum ye- Wenn
hit onera :
er füşret Gdy ciężar wie
Die Laft- Waa: zie ;
다. ?
ren :

362. Currů, aut Auf dem Wagen Na wozie albe

le traha oder Schlitten , na faniach,
24 ( Szyper)
363. Nauta na- Der Schiffmann (Maytek) żegluje
vigat navî : pchiffet im wokręcie ( ło
& Schiffe : dzi,ſzkucie :)
1.2 364. Nauclérus Der Steuvmann Sternik kieruje :
gubernat : ſteuret:
ruj
395. Remiges DieRuderknechte Szkutnicy (Rudel
remigant; rödern ; nicy,flifowie wior
ky! fami robią :
N.
366. Perfluvios Durch die Wam przez 'rżąki
Cali Vadámus ferflüſſe maten brodzimy.

‫ܙ‬ 367. Ant

 CAPVT I.
367. Utor,ufus fum ,uti,gebrauchen, używam. Dep.3.
Scapha, æ, der Kahn, die Nache, lodí, i, czołno,
na, ( zkuta, y. F.i.
368. Struo , xi, &um, ère, bauen , buduję. Activ . 3.
Pons,ntis, die Brücke. Moſt, u. M.3
Pontículus, i,derSteg,Moſtek,a.Podſtawek,a. M.2.
369. Viétor,oris,der Wandersmann, Podrožnik, a .
M. 3 . ( Dep. 3.
Egr. dior, egreſſus ſum , egrèdi, ausgehen, wychodzę.
Viáticum , i, der Zehrpfennig ,Nadrozné, égo. N. 2 .
370. Eo,ivi, itum , ire,gehen , idę. Neutr. 4. Anom .
Sinė, ohne, bez. Præp. regens Ablativ: 3:53
Semita, æ, der Fußſteig, ſciežka, 1. F.1 .
Saltus,ûs,der Sprung, Skok, 4. M.4.
>

371. Cavèo, vi,çautúm, ère,ſich býten, chronię, wa

ruję się. Activ.2. ( F.3:
Ambages, dieumſchweife,Krążenie,a ,Pl.num.tant.
Palus,udis, der Pfuhl, Bagniſko ,a. F.3.
372. Ne, daßnicht, aby nie. Conj. Cauſ.
Erro, ávi, dtum , áre, irren, błądzę. N.I.
Cado, cecidi,coſum, adère,fallen, padam , upadam.
Fovea, èæ, die Grube, Dol, 4. F. 1 . (N.3.
Cedo, cesja, ceffum ,i cedère, 'weichen, uſtępuję,
373: Ced
uchodzę.N. 3 Loc
Retrò, furůcke , nazad . Adv . k (N.4. An.
,: Nequeo, ivi, (u ),itum , íre,nicht können, niemoge.
Pergo, perrexi, perre&tum , pergére,fortgehen , po
ſtepuję, idę. N. :3
374.Mercator,óris,der Kaufman , Kupiec, pca. M.3.
Tratto, & ávi,átam ,čtáre,handeln, zatrudniać się,
handluję, Activ . 1.
Merx , mercis, dieBaare, Towar, u. F.3. 375 .

!
 CAPUT II . 93
ep; 367.Aututimur Oder brauchen Albo używany
Folk ſcaphis . Kahne , ( Na lod czołnow :
. . ‫و‬ chen .)
*; 368. Aut ſtrui- Oder bauen Brú Albo mofty ,bu
mus pontes & pszicken und Steadujemy y ta
ell: ponticulos siglos ..wki: (moſtki,
ENIK, Digit podſtawki:))
Fep.
369. Viktor Ein Reiſender ge: Rodrożny wy
N: egr édìturget aus mitochodzi
201 ciun, viático,liceinem Bebri pieniędzmi, den
pfennig: drogę.
370. It ſinefaltu Er gehet, ohne Nie ſkaczącidzie
21
per ſemítam : zu " ſprůngen , ścieżką,,
3

F.
den Fußfteigi
tant 37i. Et cavetjuñoUmſchweifen
ambáges, át-
þúcet ſich für Strzeże(wyſtrze
gafię krążenia
que paludes: und Pfühlen : y bagnisk :

Edak
372. Nè erret, Daß et niche irre, Abynie zbłądził,
aut cadat in oder in eine albo w dol nie
N. fovèain : Grube falle : dl:10
wpa101
373: Cedit retrofér weicher zurü- |Naząd się wra
A: . ubi porrò ne de, woer nicht ca (cofa) kie
102 quit pergěre.fortkann. dy daley ist
niemożeit

M 374. MercatorDer Kaufmann Kupiec towarami

14 tractat mer bandelt, mit : issię , zatrudnia
ces , a Maaren : (handluje)
33 **: 375.Me

1
 94 CAPUT II.
375. Metuo, ùi, uère, fürchten, boję sięi Activ . 3.
Damnum ,i, derSchade,Verluſt, Szkoday. N. 2.
276. Quæro,sivi,ítum ,rère, ſuchen, ſzukam .Act. 3:
Lucrum , 1, der Gewinn, Zyſk , u. N. 2.
378. Monéta, æ , die Münze, Moneta, y . F. r . 18 37
Geſto, dvi, dtum, dre, tragen, noſzę. Activ. I. '9
Cruména,æ , derBeutel, Kaleta, y,Mieſzek,a .F. 1.
Marſupium , li, der Beutel, Mieſzek pieniężny,
Kiefzeń, ſzeni. N. 2.
379. Pecunia,æ ,das Geld,Pieniądze, ędzy F. 1.
380. Debèo, lùi, itum, ére, fchuldig ſeyn ,dłużenem , 38
powinienem . Activ. 2.
Debitum , i, die Schuld, Dlug, u . N. 2.
Solvo, vi, folútuin,vère, zahlen, place. Activ. 3 .
381. Emo, emi, emptum ,ère, kaufen, kupuję. Act. 3 . 3E
Vendo, vendidi, venditum, vendere, verkaufen,
przedaję. Activ . 3.
382. Carus, a, um , theuer,drogi,a,ie. Adj. 3.term . je
Vilis, e, der, die, das wohlfeile, tani, a,e. Adj. 2. t.
Pretium , li, der Werth, zaplata,y, cena, y . N.2 ..
383. Nummus, i, der Pfennig, Pieniądz, a. M. 2. 38
Groſſus, i, der Groſchen, Groſz, a. M. 2 . ✓

Florénus, i, der Gulden, Zloty, cgo. M.2.

1
Divérfus, a, um, der, die,das unterſchiedliche, rom
mdity, ta, te.Adj.3. (Pron . Adj.
384. Quisque,quaeque,quodque,ein jeder,każdy,da,de. 3
Suus, a ,um , der,die, das ſeine,
ſwoj, ja,jé. Pr. Adj.
1
Valor, oris, der Werth, Cena, y. M. 3. 3

385. Netrix ,tricis, die Spinnerin, Pyrządka, i. F.3.

Colus, i, & ûs,der Rocfen, Kądziel, i.; C. 2.&.4.
Neo, nevi, netum, nére, fpinner ,prżędę. Activ.3.
Linum , i, der flads, Lei , Inu . N. 2.
 CAPUT 11. 95

7.375. Metdit da- Fürchtet S da Boi się ſzkody,

Vi mnum , den , (Verluft,)
.13 376. Quæritlu - Suchee Gewinn . Szicka zýſka.
cruny.
378. Monéta Die Münge wird Monetę noſzą w
geſtátur in en getrag im kalecie ( w mie
F. crum e na Beutel : szku :)
mly (marſúpìo :)
379. Quoniam Weilmit dem Ponieważ pic.
1.
pecuniâ, Gelde, niędzmi,
Pelin
380. Quæ debé- Wir, was wir Dlugi, ktorefnty
mus, (debita ) fchuldig find,
ſchuldig winni, placi
folvimus : (dieSchulden .) my :
3.
bezahlen.
6.3 381. Emnimuş & Wir kaufen und Kupujemy y
tet vendimus : verkaufen , przedajemy,
" B. 382. Caro aut Theuer oder wol- Drogo albo ta
pr
vilî etio feil. nijo,

1.3.383 . Nummi, Die Pfennige, Pieniążkimale;

grosfi & flo- Groſchen und ( drobne) gro
!
>
réni ſunt di- P
Gulden ſind . Izey złote ſa
sa
a vérſi : unterſchiedlich: rozmaite:
dj.
de 384.ſuo Quisque | Ein jeder in ſei- Každy w ſwojey
id fuo valore. nem Werth , cenie.
385. Netrix ad |Die Spinnerinn Prządka przy
colum net e amRocken ſpin przem
kolku pri
*3o Lino: net aus dem dzie ze Inu :
son
Et
Flachfe :
386. Tex
 96 CAPUT II.
386. Textor; óris, det Weber, Tkacz , a : M. Bu
Texo, texúi,textum , texère,weben, tkę, plotę.Act. 3 .
Lintèum ; ei;'die Leinwand; Plotno,á , N.29
387. Pannifex; ificis, der Tüchmacher, Sukiennik; a.
Lana; æ , die Wolle; Welna, ý. F.1.50 $ (M ; 3 .
Parinus, i; das Trich, Sukno,... M ..26. .
388. Sartor, óris,der Schneider; Krawiec,ca : M: 3.
Confíció,féci,&tum ,cère;madzen ,ſprawuje ſzyję.A ;z.
Veſtís, is, das Kleid, Szata, y.Odzieniega: F . 3 :
Acus,ûs, die Nadel, Igła, y . F. 4.
389: Menfúro,avi,átuin,áre; áre,mëſſen ,mierzę, Act. i .
Ulna ;æ , die Elle; tokieć; kcia . F. .
- Maniva , æ , der Ermet; Rękaw , a . F. u .
Periscélis,lìdis, das Knieband, Podwidzka, i: F : 3:
390, Sutor,oris,der Schuſter;Szwiec,fzewca . M :3:
Suo,fui,futum,ère; ndhen; ſzyję;haftuję: Act. 3 :
Calcèus, èi; der Schüh, Trzewik,a :M : 2
Ocrea, æ , der Stiefel; Skornie,i, bot, ä . F.i.
Corium , xi, bas Leder,, Skóra, y: N. 2:
Alúca, że,der Còrduan,Zameſz,ü, kürdwän, u. F : 1 :
391. Pellìo,onis, der Kürſchnec, Kuſinierz,a: M. 3:
Pellis ;is, das Fed Skora odarta . Zwłoka. 4F : 3
4

Pellicèus,a,um ,Pelzwerk,ſkorzany,a, ė. Adj. 3.

392. Reſtio ,onis, der Seiler;Powroźnik; a. M. 3 :
Torquèo; torfi, tortum ,quère, drepen ; kręcę; Act. 2:
Reſtis, is, das Seil, Powroz, a . F. 3:
Laqueus, i, der Strid, Sidlo, a. M.zonyi
393. Figulus, i,derTöpfer, Zdun , a,Garncarz,a.M :2:
Fingo, finxi, fi&tumi; gèrë, machen ; garnte robie,
zmyslam , Activ .: 3 (F: 1 .
Fidelia, iae, dieKachel, Kachel,chla,Garnek, garnka:
Argilla, æ ,derTyon, Glina, y. F: 1 394
 CAPUT III. 97
386. Textor te-| Der Weber west Tkacz tcze (ro
act xit - linteum , bet Leinwand : bi) plotno:
( telam :)
DK 387. Pannìfex Der Tuchmacher Sukiennik zwełny
e lana pan- aus der Wollel fukno.
nos. Tücher.de
. Sar
388fic tor con- Der Schneider Krawiec szyje
it veftes! machetmit der ſzaty igłą,
Flad
acû, Nadel Kleider,
389. Menfùrát- undmiſſet mit der I mierzy fok
10 que ulnâ ma- Elle die Ermel, ciem rękawy
bìcas, & peri- und die Knie y podwiązki.
fcélides. bånder.
F 390. Sutor fuit Der Schuſter (Szewc szyje
M calcèos, & nåhet Schuhe (Swiec) 1
ct ocrèas ex co- und Stiefein ( robiJtržewiki
rio & alúta : aus Leder und y (ſkornie) bo
Corduan :: ty ze ſkory y z
( kurdwanu )
1.F. Zamſzu.
M
F. 391. Pellio elDerKürſchner Kuśniorzze
:3 pellìbus pel- aus FellenPelgul ſkor kożuchy.
1.3. lícèa . werf.
act 392. Reſtio tor- Der Seiler dre- Poworożnik krę
quetreftes at- het Seile und ci powrozy y
que laquèos . Strice. sidla .
a.
393.Figuusfin- Der Töpfer mar Zdun (garn
git fidélias ex chet Racheln carž) robi ka
VP chlez gliny.
argila. aus Thon.
394. Seri
 98 CAPUT II.

394. Scriniárìus, i, der Tiſchler, Schreiner, Stolar ,

a. Tefarż, a. M. 2.
Gluten, inis, der Leim, Kley, iu . N. 3 .
Glutino, dvi, átum, áre, leimen , kleiję. N. v . "

395. Faber, bri, der Schmidt, Kowal, a. M.2,

Incus, údis, der Amboß, Kowadlo, a. F. 3 .
Cudo, di, ſum , dère, ſchmieden, kuję, biję pieniądze.
Ferrum, i. das Eiſen, żelazo,a . N.2 . (Act.3.
Chalybs, ybis, der Stahl, Stal, u. M. 3.
396. Aurstaber, der Goldſchmidt, Zlotnik, a . M. 2.
Aurum , ri, das Gold, Zloto, 2. N.2.
Argéntum , i, das Silber, Srebro, a . N. 2.
Æs, æris, das Erk, Miedź, i. Mosiądz, u. N. 3.
Cuprum , i, das Kupfer, Miedź, i. N. 2.
1 Facio,feci,fa&um ,cère,machen, czynie,robię. Act.3.
Annulus, i, der Ring, Pierścien, enia. M.2 .
397. Lignátor, óris, der Holzhacer,Rębacz, a. M.-3 .
Serra, æ, die Såge, Pila,y. F. i . ( siekę. Act. 1 .
Seco, fecui, ſextum , & ſecatum ,ſecdre, ſågen, rąbię,
Secúris, ris, die Art, Siekiera, y. F.3.
Findo, fidi, filum ,ndère, ſpalten , ſzczpam, łupan .
Lignuin, i, das Holi, Drewno, a. N. 2. ( Act. 3.
398. Lignárius, i, der Zimmermann, cieśla,i. M. 2.
Aſcio, dvi, dtum , áre, zimmern,cieſzę držewo. Act. 1 .
Aſcia, æ, das Beil, dieZimmer-Art, Topor, u. F.1.
>
S

399. Utor, uſusfum ,uti,brauchen ,używam. Dep. 3.

Dolábra, æ, der Hobel, Hebel, bla. F.1.
Terébra, æ, der Bohr, swider, a . F.1 .
400. Murárìus, i, der Maurer, Mularz, a. M.2 .
Pono, sùi,fitum ,ère, legen,kładę, zakladam. Act. 3.
Fundamentum ,i,der Grund,Grunt,u. Fundament,u.
Ædifícium , i, der Bau, Budynek, nku. Neutra 2.
1
 CAPUT I. 99
394. Scriniárius Der Tiſchler (der Teſzarż (ſtolarz)
glutine ſua glú- Schreiner) leir ſwojąrobotę
tinat, ( con- met das ſeine klejem kleji.
glútinat.) mit Leim .
395. Faber ſu- Der Schmidt Kowal na kos
per incúde ſchmieder auf } wadle kuježe
cudit ferrum dem Ambo ß lazo y ftal
atque chaly , das Eiſen und
bem . den Stabl.
396. Aurífàber |Der Goldſchmidt Złotnik ze zło :
ex auro & ar- machetaus Gold tayzesrebra, a
génto,, non ex undSilber
nicht
aus Erk oder ani zmosiądzu
niez miedzi,
ære aut cupro
facit annulos . Kupfer,Ringe. robi pierscic
- nie.
397. Lignátor Der Holzņacker Rębacz pilą
- ſerra fecat, & fåget mit der trze y siekie
I
fecúri findit! Såge, und ſpal rą do wa tua
ligna. tet mit der Art pa .
das Holz .
398. Lignárius Der Ziñermann Cieśla toporen 1
1 afciat aſciâ, ziñert mit dem cieſze ,
9
Beile, Cod. Zim:
mer - Art.)
-1 399. Utitúrque und braucher den Używa hebla y
- dolábrâ & te- Hobel und Bobl swidra.
rèbrâ . -rer .
400. Murárius Der Maurer le: Mularz zaklas
ponit funda- get den Grund da grunt ( fun
mentum ædi des Baues. dament) budo
ficii. waniu .
11
G2 401. Eri
 1o. CAPUT II.
401. Erigo, eréxi, éttum, igére, aufrichten , podnozę,
podwyſzani, wyſtawiać, Activ. 3 .
Parles, ètis, die Wand, ściana, y . Maſc. 3 .
402. Operio, ùi, értunt, irt , bedecken , nakrywam ,
pokrywam . Activ . 4.
Tectum , i, das Dady, Dach, u. N. 2.
403. Ædificó, ávi, átum, áre, bauen, buduję, Act.ro
404. Vitriárius, i, der Glaſer, Szkları, a. M.2.
Viétor, óris, der Båtticher, Bednarz, rza. M. 3 .
Exercèo, ùi, itum , ére, üben, robię,twicze. Act. 2.
#Opificium , i, das Handwerk, Rzemioſło, a . N. 2.
Officína, æ, die Werkſtatt, Warſztat,u. F.1 .
405. Debilis ,e, der, die, das ſchwache, Aaby,ba, be.
Adjectiv. 2. term .
Firmus, a, um, der, die, das feſte, mocny, a, e. Agi:3.
Perfé& us,a, um,der, die, das voulommene, doſko
nały, a, e. Adjectiv. 3. term .
406. Fulcio,fuli,fultum ,cire,ſtüßen,podpieram . Act.4.
Fulcrum, i, die Stüge, Podpora, y. N.2 .
407. Ruo , rui, riitum , ruère,
upadam . N.
ums oder einfallere,
408. Si,tophe, 3.
. .
Tu, du, ty. Pron . Subſt. demonſtr. (perf. 2.
Libet, libuit, & libitum eſt, ére, geblieben, lubię. Im
&licitum ,eft, licére, freyſtehen, godzipl,
Licet, licuit,
wolno Imp.
ini, 2 (mię. Imp.2 .
409. Piget,uit,(gìtum eſtére,verdrüſſen ,lenię,fię,mierzi
- Labor, bris, die Arbeit, Praca, y. M. 3.
Aut, oder, albo. Conj. disjunct . (N. 2 .
Benefícium , ii, die Wohlthat, Dobrodzieiftwo, a .
Pudet, ùit, ( puditum eſt,) dért, ſich ſchämen, wſtydzę
fię. Imperf. 2 : 410 .
 CAPUT III. JOT

401. Erigit pa- Richtet die Wan , Wyſtawia ściany:

rétes: de auf:
402. Opèrit te- Beded tsmit dem Dachem nakr y
cto : Dache : wa :

403.ædificat,
A
Atque ita und alſo bauet er. I tak buduje.
404. Vitrìàrius Der Glaſer und Szklari y bra
& viétor etiam Bótticher üben dnarz także
exércent Opi- . auch dasHand- rzemioflafwo
ct: - ficium in officí, werk in ihren je na warsztam
nis fuis . Werfſtåtten . tach robią .
405. Debilenon Das Sdwache CaSlaheto, nie
eft firmum iſt nicht feſti mocne , ani
nec perfez noch vollkom . do ſkonale.
Ctum : men :

406. Fulcitur Wird geſtüzetmit Te Podporami

fulcris, Stůßen , podpierają ,
LA 407. Ne ruat. Daß es nicht um :- Aby ſięniezawa
falle, (einfalle.) lilo ( powaliło .)
VERBA Die Nieofobiste
IMPERSONA- unperſönliche Słowa.
LIA . Wörter:
0
408. Si tibi libet, Wo dirs geliebt, Jeślić co milo;
licet : ſtehts frey : wolno :
409. Si te piget
ET
die Ar:
laboris aut be- Wobeitdichoder Jeśli cię Praca
nèficii, pudeat die abo Dobro
te : 1 Wohlthatver: dziejfwa mies
dreuft, ſo ſchåst. rzií ; (fromai
me dich : się) wjiydź ſię.
dk G 3 410, LE
1

10 % CAPVT II.
4.o. Decet uit, cére,geziemen ,prżyſtoi, przynależy .
Pænitet, ùit, ére, gereuen, zalmi.Imperſon . 2.
Peccatum ,i, die Sünde, Grzech, 4. N.2.
Atque, und, i. Conj. Copul.
Diſcórdia , æ , die Uneinigkeit, Niczgoda, y : Fr.
411. Adoleſcens,entis, der Jüngling, Miodzieniec,
>

ńca. Com . 3 .
Decet, uit, ére, es ſteht mir an, prżyſtoi mi. Imp. 2 .
Silentium , i, das Stiafchweigen, milczenie, a . N. 2.
Non , nicht, nic. Adverb . negandi.
Vero, aber, a. zas. Conj. Adverf.
Pertinácia, æ, die Halsſtarrigkeit, Upor ,4. F. I.
412. Sefsio ,onis,dasSiken siedzenie,a .F.3. (Imp. 2.
Tædet,pertæfum eft,ére überdrůſlig ſeyn ,przykro mi,
Oportet, uit, ére, můßen, trzeba, musibyć. Imp. 2 .
Spatior, dtus fum, dri, ſpaßieren, przechodzę się.
Deponens r .
413. Invitátus, a , um, der, die, das eingeladene, Elbe
profzony, na, ni. Adj. 3. term .
Sum ,fui,elle, feyn,zukommen, jeftçm ,trzeba.Anoin ,
Compárèo, ui, itum, ére, erſcheinen, kich einſtellen,
ftanąć,pokazać się. Ñ .2.
De, von, o. Præp. reg. Ablativ ,
Res, rei, das Ding, Rzecz, y. F. 5:
Circumftántia, æ , derUmſtand, okoliczność,i. F ....
lu vel , qui, quæ, quid uel quod, wer,
1
Quis, kto, ktory, ra, re. Prop.Adj.
Voco , avi, átum , áre, ruffen, wolan . Activ. I.
Ego, ich, ja. Pron . Demonſtr .
415. Igitur, denn, tidy, więt, Conj. Concl,
Illic, dort, tam . Adverb. Loci.
Paulus, i, Paul, Pawet, wla. M. 2 .

i
 CAPUT III. Toz
leh 410. Decet te Es roll dich ges| Przynależy na cię
poenitére pec- reveri der Šino abyś żałował
cáti atque dis- den und der Un- ( pokutował )
córdiæ . einigkeiten. zagrzechy y za
EL niezgodę.
4117 Adoleſcen- Einem Jüngling Młodzienia .
* tem decet fi- ftehet dasStilleſzkowiprzy
3. léntium , non ſchweigen wohl noi milcze
vero pertiná- an;nichtaberdie nie; a nie
cia . Halsſtarrigkeit. 1 upor:
412. Sité ſesſib - Wodu des Si Jeslić się przy
1 pis tædet,opor- sens überdrür krł y siedzieć,
trzeba się
2 tetſpatiári, fig biſt,muſt du
ni przechodził.
ſpazieren .
:. 413. Invitátieft Einem Eingelade: Zaproſzoneniu
coinparére. tr
në komt es zu , zu zeba się sta.
erſcheinenr, fiche wic,
einzuſtellen .)
CAPUT III. Das IH . Capitel: ROZDZIAŁ IIL
-), DE RERUM Won den O OKOLI
CIRCU M- Um ſtånden.cznościach
STANTIIS. der Dinge. Rzeczy,
I. Adverbia.Ciemorter ) I. Prżysłowka.
1

1, 414.
I rufe
vocat la ? Ja.
me ? Ego .
415. Tu ne es ? Biſt du es ? Wer Tyżeś to ? kteż
Quis eft igitur iſt denn dort?) tam tedy? Pa
illic ? Paulus.
→

Paul. wet.
G4 416. Age 1
 104 CAPUT III.

416. Agèdum , wolan , nuž tedi. Adverb.hortandi.

Expé&to, dvi, dtum, áre, warten, oczekawam .Acti.
Donec,bis,aż, Adverb . Temporis.
Venio,i, ntum, ire,komen, ide,przychodzę.N. 4 .
417. Benè, wohli dobrze. Adverb. Qualit.
Adventus , ûs, die Ankunft,Prżyście, a. M. 4,
Tuus, a, um , deiner, deine, deines, twoj, ja, je.
Pron . Adj, 3 terin . !
Gratus,a, um,der,die, das angenehme;wázię czny,
na, ne, przyjemny,na, ne. Adj.3 .
ſey.gegrüſſet,
478. Salve,Verb bądźpozdrowion, witaj,
: defect . 2.
Ago, egi, a &tum , agère , thun , czynię. Activ . 3 .
Gratia, æ , der Dank, láſka ,i, dziękā,i. F. 1 ,
4194 Ut,wie,jako, Adverb. Interrogandi.
Valèo,ùi, itum ,ére, geſund ſeyn, mam się dobrze,
Adhuc, noc , jeſzcze.Adv.Temp. (zdrowem . N.2 .
Sic, fo, tak. Adv. Qual.
Mediocriter, măßig, pomiernie. Adverb. Qualit.
420. Ubij mo, gdzie Adrerb.interrogandi. 1 ?)
Redèp, ivi&li, itum, ire, wiederkomment,nazad
przychodzę,wracam ſię,N. 4. Anoin.
421. Ex, aus, Præep. reg. Ablat. ( N. 2.
Oppidum ,i, die Stade, Miaſto, a. Miaſteczko, a .
Vicínia, æ, dieNachbarſchaft,Sąsiedztwo, a. F. 1.
422. Quà, wodurch ktorędy, Adv. Interrogandi.
Per, durch ,przeż.Præp.reg.Accuſ. ( F.4.
Porticus,ûs, die Läube, Podsionek, a, kružgauek, a.
423. Quorfum , wohin ? dokąd .Adv. interrog.
Volo, ui,velle,wollen, chcę. An Act.. (F.2.4.
Domus, i& de, das Haus, dieHeimath, Dom ,u,.
423. Quo ,
 CAPUT III. TOS
416. Agèdum, Wolan, laſt uns Nuž tedy, ocze
expectémus, warten, bis er kawajny až
donec veniat. komme. pržyidzie.
417. Bene;ad- Wohl; fer uns Dobrže: witaj
véutus tuus willkommen , do nos (radzi
nobis gratus (Deine Ankunft cię widzimy.
eſt. iſt uns lieb.)
ratif bardzofmy ci
11 radzi.)
418. Salve! Ago Sen gegrüſſet:i Kłaniam ! Dzię
grátias. fage Dant. kuję
419.Utvales ad-Wie gehts bir yakožsięjeſzcze
huc Sic me- poch
? måſ: maſz ? Takot
?So
JU
diocriter . ** fig. pomiernie.
420. Ubi fuifti ? Wobiſt du geme: Gdziežeš byl ?
Underedis Puli fen ? mokomſtskadeś przy
.
bu her ?.fzedł?
EXA 421. Ex oppido, Aus der Stadt, Zmiaſteczka: %
ex vicínia . aus der Nachát Sasiedztwa.
.. barſchaft. 1

422. Qua ivíſti ? Wo biſt du durch- Ktorędyś ſzedł?

per porticum . gegangen? durch przez podsio
Eli. die Läuben.mek .
F:
ceki 423: Quorfum Wohin wilt du ? Dokąd (kędyž )
vis ? domum (anheim )) nach chcesz do
Hauſe. domu.
My
424. Et
 106 CAPUT II .
424. Quo ? wohin ? gdzie, dokąd ? Adv.interrog :
Inde, von dannen, z tamtąd. Adverb.Loci.
Nusquam , nirgends þin, nigdzie. Adv. Loci.
425. Quando ? weun ? kiedy? Adverb .Interrog ,
In, in; w . Præp, regens Accuf & Ablativ .
Hortus, i, der Garten, Ogrod, a. M. 2,
7 426. Heri, geftern, wczorg . Adverb . Temporis,
Hodie, Heute, dziś. Adverb : Temp.
Modè, eeſt, dopiero. Adverb. Temp.
Nuper, neulic , onegday, Adv. Temp.
Dudum , vorlångſt, dawno. Adv. Temporis.
427. Quotis ? wie oft ? ile kroč. Adverb . interr,
Semel, einmahl, ram . Adv . Numeri,
428. Viſo,ſi,ſum, ère, beſuchen, nawiedzam . Act. 3
Inviſo, if , fſum , visère, er þeims oder beſuchen ,
nawiedzam . Activ .
3.
429. Mox, bald, rychlo, zaraz ,wnet. Adv. Temp.
Cras, morgen, nazaiutri , Jutro , d . Adverb .
Temporis.
Perendie, übermorgen, poiutrže. Adv. Temp.
Aliquando, etwann , dermahleins, kiedykolwiek, lax
dakjødy. Adv . Temporis.
430. Scio, ſcivi, ſcitum , fcire , tennen, wiſſen, wiem ,
umiem . Activ . 4.
Ne, nicht, nit. Adverb, interrogandi.
Memória, æ, das Gedächtniß , Pamięć, i. F.1.
Lectio, onis, die Lection, Lekcya, i. F. 3.
431. Șic, alſo, tak: Adverb. Affirmandi,
Satis, genung, doſyć. Adv. Quantitatis .
Minimè ,gar nicht, namniej, zgola nice Adverb .
negandi.
32. Cau .
 CAPUT III. TOT

ro 424. Et quò in- und "wohin von A % tad dokad ?

de ? Nusquam , dannen?? nir. nigdzie.
gends him.
ok
425. Quando in Wenn biſt du im Kiedys' byt 10
horto fuífți ? Garten gewe- ogrodzie ?
Fisi ſen ? 1

426.Heri,hodie, Geſtern , beut, Wczora , dzis,

modo , nuper , erſt, neulich, dopiero one
dudum . vorlångſt. gday,(dawniey)
3 niegdyś.
427. Quoties ? Wie oft ? Ein- Ile kroc ? raz.
ſemel. mahl,
en

op
428. Quandome|Wenn wilt du Kiedyś mię na
eb. viſes ? (invi- mich beſuchen ? wiedziſz ?
ſes ?)

429. Mox , cras, Bald , morgen, Záraz , (naza iy

peréndie, ali. übermorgen , tra) !jutro ,
quándo etwann, (der- poiutrže lada
-11 , maleins.) kiedy.
436.Scis-ne'me-
moria lectió
Kannſt du avs: Umief napa
wendig die Le: mięć lekcią ?
nem ? ction ?

431. Sic fatis. Sut genung.Id Nie ołble.

a
AА ja
zrá Ego minimè, gar nicht zg nic.
(neutiquam .)
AU 432. Quæ
 To8 CAPVT III.
432. Caufa,æ ; die Urſacı, Przyczyna,y. F.
Fo1.
Num , ob, czy. Adverb. interrogandi.
Dediſco, dedici, dediſcère, verlernen, oduczam się.
Activ . 3.
Obliviſcor, oblitus fum , obliviſci, vergeſſen , zapo.
minami, zapamiętywam . Dep.3.
1
7
Ferè, faft, fchier, beynahe; prawie, niemal, bez
mala . Adverb. remittendi.
433. Cur , warum , czemu. Adverb. interrogandi.
it,Itum ,tère, wiederholen ,powtarzam
Repète, ivi & 1t,
Activ ; 3.2;
434. Nunc, jest, teraz. Adverb . Temporis.
Vacat, dvit, áre, die Weile haben, wolny ieftem .
mam czas," tacno mi. Imperf. 1 .
435. Quare ? wie ſo, dla czego ? czemu ? Adv . Inter.
436. Mitto,Acmiſi,
tiv.3.
miffum , mittère, ſenden, poſyłam .
auton
Villa , æ, der Mayerhof, das Vorwerk , Dwor, #.
Folwark, 4. F. 1 .
Bibliopola, æ, der Buchführer,Książnik, a. M. s .
437. Profé&tò, gewißlich, zaiſtė. Adverb. jurandi.
Una, mit, zugleic , poſpołu. Adv. congregandi.
438. Quamobrem, waruin ? czemu. Adv.interrog.
Iter, itineris, der Weg, die Reiſe, Droga, i, N. 3.3
439. Is, ea,id , der,die, das, ten, ta,to. Pr, Adj.Rel.
Præſtat,præftitit,præftare,es iſt beſſer,lepiey .Im.s.
Quam, als, niż. Adv. Comp.
Garrio, ivi, itum , ire, ſchwagen, waſchen , sowie
gocę. N. 4.
440. Omnino, freilich, owſzem . Adverb . affirm :
Matúre, zeitlich, wczas, rychło. Adv. Temp.
441 , For.
 CAPUT III. 109

432. Quæ e ft /Was iſt die Ur- Co tego przyczy

caufa ? num fach? Haſt du es ną
nq ? czyć się
de dici fti, derlernet, oder tego oduczył,
aut oblitus vergeſſen ? aboš zapo
es ? Fere. mniat ? Bez
mata .
1, 1 433.Cur non re- Warum wieder: Czemu nie po
pètis ? holeſt du ſienicht? wtarzaſz ?
gan 434. Mihi nunc Ich habe jezt Teraz Czaſu nie
2r24 non vacat. nicht die Weile. mam(mi nieła .
cno.)
435. Quare ? Wie ſo ? Dla czego ? tze
elle mu ?
436. Miſſusſum Ich bin gefande Poſlano mię na
enti in villam ,, ad nach dem Månero - Folwark, do
Tyla Bibliopolam . bofe, (Vorwerk)) Książnika.
zum Buchführer.
orgd. 437. Profécto: Gewißlich: ich Zaifte; poidę
ibo unà. Ne will mitgehen. % tobą poſpolu.
M. quáquam. Mit nichten. Zadną miarą.
mane 438. Quamob - Warum doch ? Czemuż to ? Pa .

gan rem ? Repeté Wir wollen rea wtarzać bę

rog mus in itinere . pitiren unters dziemy po dro
1. wegens. dze.s."
. 439. Id præftat, Dasiſt beſſer, als Lepiey to, a niž
quan garire. ſchwagen , (was swiegotać, ( le
ſchen .) da co gadać.)
440. Omníno. Freilich. WerdenſI! owszem. A
Redibimúsne wir auch zeitlich wczas - że nie
mature ? wiederkommen ? zaś wrocimy ?
mp
441. For
 1

IIO CAPUT III

4
441. Fortale,vielleicht, podobno. Adv. dubitandi.
Sed, dody, ale. Conjunct. adverſativa.
Vix , kaum , ledwie,zaledwie, boday. Adv.remit .
Eho, ey lieber, Nuže. Interjectio vocantis.
Dubito, ávi, átum , zweifeln, wątpię. N. I. +
442. Procul, weit, daleko. Adv.Loci.
Propèro, ávi, átum, áre, eilen , ſpieſzę się. N. 1 .
1
443. Ceu, wie, jako. Adv. Similit.
Sutor, bris, der Schuſter, ſzwiec, ſzewca. M. 3.
1
Tum , alsdenn, tedy, więc. Conjunct. Continuat.
444. Nofter,fira, frum, der, die, das unſere, naſz,
ſza, ſze. Prón . Adj. 3.term : Pofl.
445. Ætas, ætatis, das Alter, Wiek, u. F. 3 .
Agilitas, tátis, die Kurtigkeit, Prętkość, i.F.3.
445. Sic, ſo, tak, Adverb. Qualitatis.
Ajo, ich ſage, mowię, powiadam. Defect . & Act .
Imo, ja, i owſzem . Adverb. Affirmandi.
446. Ne, nicht, nie. Adverb. prohibendi.
Clamo, dvi, atum , áre, fchreven, wołam . N. 1 .
Atqui, doch , awſzak, wzdy. Conjunct. adverf.
Solus, a, um , allein, fam .fama,famo. Adj. 3. term .
447. Quomodo ? wie? jakoz ? Adv. Interrogand..
Ludo ,ſi, fum , ludère, ſpielen, gram . Activ . 3.
448. Pila, æ , der Ball, Piika, i. É. 1.
3
Myinda, æ , die blinde Kub, Mružek, žka. F.1 .
Alèa, æ , das Bret-Spiel, Warcaby, ab. F. 1 .
449. Quamdiu ? wie lange ? jak długo ? Adv. Inter.
450. Totus,a,um , d . d.d.ganze,cały,a.e. Adj. 3. term .
Dies, diéi, der Tag, Dzień, dnia. Com . 5.
Hui, þun , ey. Interjectio admirandi.
Nimius, a, um, zu viel, zbytni. Adj. 3. term .
451.Fe.
 CAPUT II. I10

me 441. Fortaffe;| Vielleicht; doch Podobno ; Ale

ſed vix. Eho kaum . Ey Ite zaledwie (boday)
mit dubitas ? ber, zweifelſt du ? Nuże wątpiſz ?
442. Procul eſt. Es iſt weit. Wir Daleko tam
Properábimus, wollen eilen, Spieſzmy się,
1, 443. Ceu Suto- Wie dieSchuſter: 3 akoſzewc y.
Coć na tym
.res. Quid Was iſts mehr ?
VL
tum ? Zależy ?
aua 444. Noftram umſerm Alter ſte. Wiekowi naſze
ætatem de- het die Hurtig. mu prżyftoi
cal cet agilitas. feit an .
prętkość.
445. Sic ajunt. Soſagetman.Ja Tak powiadają.
Imo fic eft. alſo iſts. I owſzem tak
36 jeft.
446. Ne clama! Schren nicht! Nie wolai ! A
Atqui fumus Sind wir doch wfzat fami
foli. allein . jeſteśmy.
rm. 447. Quomodo Wie 'wollen wir Jakzeż grać be
ludémus ?
und ſpielen ? dziemy ?
448.Pilâ,Myin- Mit dem Ball, Piłką , mrużkiena
dâ, alèa. die blinde Kuh , (mzykiem ) 20
1.
auf dem Brets warcaby .
Spiel.
teni 449. Quamdiu ? Wie lange ? Jak dlugo ?
Erm .
450. Totum di- Den ganzen Tag. Przez calĮ !
em. Hui, ni- Hun, das iſt zu dzien . Ey to
3 mìum eft . viel. nazbyt. .

451. At
Fe
I V ERS KNIHO
UN V
R
VC
 112 CAPUT I.
451. Feriæ , arum , die Feyertage, święto, a. Dzień
wolny. F. 1. Plurim .num .tant.
452. Utinam ! wolte Gott,Oby ! Adv.optandi.
Abftinèo, ftinui, abfténtum , Jinére, rich enthalten ,
poniechawam, hamuję się. Activ.z.
A, von, od . Præp. regens Ablativ .
1
Malitìa, æ, dieBosheit, złość, i. F. 1.
Præpofitio ,onis,das Vorwort, Przyimek,mka.F.3
453. Pergo, perréxi, perré&um , pergère, fortfahren.,
poſtępuję,, Activ. 3.
Rogo, dvi, dtum , áre, bitten , proſzę, Activ . I.
254. Parvus, a ,um, der, die, das kleine, mały, a , e.
Adj. 3. term .
Vocůla, æ , das Wortlein , flowko. F.1,
Expóno,fui,situm ,nère, erklären, wykładam, Act. 3.
455. Ad, zu, do, Præp. regens Accuf.
Admitto, miſi, miſſum ,ttère, zulaffen ,przypuſzczam .
?

Et, und, i. Conj.Copul.

. (Activ.. 3 .
Traho, traxi, tra&tum, hère, ziehen , ciągnę. (Act: 3.
456. Alius,a,,ud, der , die,das andere, drugi, ga,gje.
Adj. 3. term .
Accédo', césſi, céljum ,dère, gehen , treten , pržy.
- chodzę, przyſtępuję. N.3.
457. A , von, od, Præp.reg ,Ablativ . ( Act. 3.
Abjício,jéci, jé£tum, jícère , wegwerfen, odrzucam .
Trudo, ſi, Jum ,dère, ſtoßen , odpycham , Activ. 3.
458. De, von Z, Præp. regens Ablat.
Arbor, oris,der Baum , Drzewo,a . F ; 3.
Nux, núcis, die Nuß, Onžech, a. F. 3:
Decútio, cúsfi, cúffum , tère, abſchlagen , otraçam ,
obijam , Activ. 3.
459. Cum ,
!
 CAPUT I. 113
451. Atqui funt Ift es doch Fey:|A w zak -ci swie
• feriæ . ertag to .

450. Utinam! Wolte GOTT ! Day Bože żeby 1

abſtinerénus daß wir uns ſmy złości po

.

I a malítiâ.06 . enthielten der niechali !

Bosheit.
1
II. PRÆPOSI- Die Vor: II. Przyimek .
TIONES. wörter .
.

a 453. Pergámus, laßtuns fortfah. Poftapmyz daley,

rogo te . ren, ich bitte proſzęſię.
: dich . 1 , 5,954
nc tibi
q 454. Nunc tibi Id will ditt die Teraz- ci male
parvas voculaş) kleiner Wdref powka wyło.
af
expónam : lein erklären : . : ike :
)‫رز چمد‬
nos ad- Zuuns laſſen und Przypuſzczamy,
455.Ad mus,
inittì & ziehen wir : donas i cią
8 trahimus :
grièmy:
456.Ad alios ac- Bu andern gehen , Do drugich przy
cedimus : treten wir :
chodzimy (przy !

t.
Repujemy:)
454. A nobis ab- Von uns werfen Odrzucamy od
jícìmus actru - 1 und ftoſſen wir. nas, i odpy
dimus :
chamy.
458. De arbor e Vom orze
Baume Z drzewa .
nuces decúti ſchlagen wir chy otrącamy,
mus. Nüſſe - ab.
004 H 459. Cum
+
 CAPUT IU AU,
459. Cum , mit , %. Præp. regens Abl.
Duco, duxi, &tum , cère, führen, prowadzę. Act. 3.
460. Ante, vor, przed. Præp. regens Accuf.
Pello, pepuli, pulſum,, pellere, treiben,pędzę.Act.z.
461. Pone, pinter, pozad. Praep. regens Accuf.
Bátum
Rapto. ?
,idre, fdleppen , wloczę. Act. I.
462. Secundum , nach, po. Præp. regens Accuf.
Flumen , inis, der Strom ,Strumień, enia. N.3.
Facile; leicht, letko. Adverb. Qualitatis.
Nato, uvi, átum , áre,ſchwimmen , pływan . Act. 1 .
463. Adverſus,wider, naprzeciw .Præp.reg. Accuſ.
Ille, illa, illud, jener, jene, jenes, on, ona,ono.Pro
. .
3 pom , Adji Relat, (na; ne.Adj. 2.
Imposfibilis, e, der, die, das unmogliche, niemożny,
4646 Apud, bey, u, prižigh Præp. regensAccuf. **
Altare, áris, der Mitar, Ottark, a. N. 3. 2VIP
Ara. æಜಿ ,, idein F.J.LT )
Sacerdos. 6tis, der Prieſter, Kapłan, a. C. 3.
465: Habèo, ùi, itum, ére, haben, mam . Activ. 2.
" Penes, bey, neben, podle. Præp. reg . Accuf.
Diaednus,i, der Kápellan, Diakon, a . M. 2.
466. Temerarius, a , um , nie, das,pormißige, uu n
beſonnene, lekkomyślny, na,ne. Adj.3. t.
Noto ,dvi,átum ,dre; inerfen , znaczę,notuję, Act. 1.
467. Quod , daß, že. Conjunct . caufalis.
Intra, drinnen, luewnętrx, miedzy.Præp:reg: Açce
u
Ædes, jum ,das Haus, Dom ,4.F.3. Pl.tanto
Alanèo, manſ, fum , ére, bleiben,zoſtają. N. 2015
468. Supra, auf, droben,na,nad,Præp, reg: Accul.
Cúlmen , inis, der Gipfel, wierzch, 2. N.
Scando, di,ſumdère,ſteigen,wjtepuje,piąćſię,Act.3
.
469. Ina
10.2 ?
.
 CAPUT III. IIS
459. Cum nobis Mit uns führen / Z ſobą prowa
7 ducimus : wir : dziny :
à 460. Ante nos Por uns treiben Przed ſobą pę 1
pellimus : wir : dzimy:
0461. Pone nos Hinter uns ſchlep: Za ſobą wlecze.
N raptámus. pen wir . ! my.

4. 492. Secúndum Dem Strome Po Strum

flumen facilè nady, ift leidyo
ieniu
CC
lek pływ ko ać:
ni
eft natáre : ſchwimmen :
463. Adverfusi Wider ihn iſt es Naprzeciw one
illud impossi- unmöglich. mu niemozna :
bile .
464. Apud altá - Der Prieſter ben |Kaplan przy 01.
re, (aram )Sa dem Altar, tarku,
cérdos,

465. Habet pe- Sat bey (neben) Ma podle siebie

nes ſe Diáco ihm den Casi Diakona.
rum . pellan.
21

466. Deteinerá- Von dem Fürwi. O lek Komyślnym

rio nota : kigen (unbeſon: pamiętaj ( na
nenen ) merke : znacz fobie ;)
467. Quod intra )Daß et im Haufe Ze w domu nie
ædes non maa nicht bleibe. zoſtaje.
neat. Na wierzch
( Szcxyt )
408. Supra cul-|Uuf den Gipfel (wſtępuje ) się
men fcandat : ſteige : pnge .
H2 469. In
*
116 CAPUT IIT.
469. Infra, unter, pod. Præp. regens Accufativ.
Limen, inis. dieSchwelle,Prog; u. N.3.
Repto,ávi átum ,ure,kriechen , lažę,czołgam ſię.N.1.
470. Fateor,faſſus ſum ,téri,bekennen, wyznawam.D.2.
Coram , voi, przed. Præp. reg. Accuf.
471. Facio, feci,fa& um, facère, machen, thun, czy
nię. Activ. z .
Clam , heimlich,potajemnie,zaocznie.Pr. reg . A blat.
472. Quia, denn, dieweil, bo. Conjunct. caufalis.
Palam . offenbar, jawnie. Præp. regens Ablativ.
473.Præcéptum . i, das Gebot, Przykazanie, a. N. 2.
474. Erga, gegen , przeciw . Præp, reg. Accuſ.
Præceptor,oris,der Lehrmeiſter, Nauczycicl.M.3.
Valdé, Tehr, barzo. Adverb. intendendi.
Ingrátus, a, um, der, die, das undanckbare, nie
wdzięczny, na, ne. Adj. 3. term .
475. Quidam, quædam, quoddam , einer,eine, eines, 1

niektory, ra, re. Pron . Adj. 3. term .

Ob, wegen, dla. Præp. reg. Acc. ( Adj. 3.
Suus, a, um ,feiner, feine, feines, (woj,ja,jePron.
Facinus, oris, die That, Jprawa, dzieło. N. 3-
:
476. E, aus, z . Præp. regens Ablat.
Profùgus, a, um, der,die,das flüchtige;zbieg.Adj.z.
471. Dum, indem, gdy. Adverb. Temporis.
Juxta, neben, podle. Præp. reg. Accuf.
Via, æ, der Weg, Draga, i. F.1. (gam . N. 3.
Curro, cucurri, curſum,currère, laufen, biežę, bie
478. Citra, diſeits, ztey ſtrony. Præp. reg. Accuf.
Ştar nu u , i, die See, Jezioro,h. N. 2.
Consijto, confiti, conftitum ,consílère, beſteøen, bleia
ben , zoſtają. N. 3.
479.
 CAPUT III. 117
469. Intra liinen unter dieSchwel: Podprog lazi,
u reptet . len frieche. (włoczy się.)
470. Fatére co - Beleñe vor uns : Wyznaj przed
ram nobis : nami;
471. Quid feciſtiWas haſt du Coś potajemnie
clain nobis ? heimlich vor ( zaocznie )
A
uns gethan ? uczynil ?
Eli 472.Duia eſt pa -iDenn
| es iſtvielen Bo jeſt jawno
lam inultis. offenbar. wieloon .
ola
.N
. 473. Contra Wider das Gebot Naprzeciw
u
przy
kazaniu uczy
præcéptu
N $ feci: m babeich gethan :
witem , (wyſta
piłem :)
474. Erga præ- Gegen den Lehr: Prżeciw Nau
ceptórem valde meiſter bin ich i czycielowi by
int
ingrátus fui, februndankbar tem barzo nie
geweſen . wdzieczen .
475. Quidam ob Einer wegen fei- Ktoś dla ſpraw ,
Pro ſua facinora , ner Thaten, ſwoich,
-3
476. E dom o Aus dem Haufe Z domu zbieža
d profùgus, flüchtig wſzy, (ucio
kiſzy.)
477. Dum juxta Indem er neben Gdy mimo dro
Viam cucúr- dem Wege gengi biegt,
4 rit, laufen ,
@ , 478. Citra (cis)| 9ft er diſſeits des Ztey frony,je
flagnum con Sees ft egen ziora zoſtal:
Ititit blieben. (frangl.)
H 3 479. De
1 ‫ م به‬. ‫م‬
118 CAPUT III.
479. Deinde, darnachy potym . Conjunct, contin .
Ultra, jenſeit, & Oncy frony. Præp. reg. Accuf.
Progrédior, progréſus fum ,progredi, fortfahren,
idę dalej, podlepuję.Dep. 3.
480. Venio,veni,ventum, veníre, kommen, idę,przy
chodze, N. 4 .
Deſertum , i, die Wüſte, Pufzcza, y. N. 2 .
481. Vagor, atusſum, vagari, gerumichweifen,walen
(ać ſię. D. 1 .
Obèo, obivi & obii, itum , ire, umgehen , untergeben,
Circa, um , około, Pr. reg. Acc. " } ( kryżę. N.4.
Palus, údis,der Sumpf, bagnikq, 9, F ,3;
482. Oberro,ávi, atum , áre, irreni, okręžam ,błąkam ſię
Inter, friſchen, miedzy. Præp.reg. Acc. (N. I.
Nemus, òris , der Wald, Lása N. 3 .
483. Navigo,ávi,útum, áre, ſchiffen, żegloję, jadę po
wodzie, Activ. In
Trans, über, przrm. Præp. regens Accuf.
Mare, is, das Meer, Morze, aa N. 3.
484.Usque, bis, až. Præp. regenis Accuſ,
Extrémus, a, um, d. d. das auferfte, oſtateczny, a, t.
Ipsula, æ, die Inſel. Wyſpa, 。y F. , (Adj.3.
485. Prope, nahe , bliſko, Præp, regens Accuſ.
Orbis, is, die Welt, wiat, a. M. 3 .
Terminus,i,das Ende, konice, úca ,granica, y.M -a.
486. Extra, auſſerhalb, okrom ,oprocz , Proreg. Ace.
Patria, æ, das Vaterland, Cyczyzna, y . F. 1.7
487. Pro, fúr, za, Præp, regens Ablation
Intereédo, césfi, céfum , dère, fich einlegen, Borbite
te thun, przyczynjoni się. N. 3.
Multus, a, um , der, die das viele, wiele. Adj. 3 .
488. Ve.
 CAPUT I. sin
1. 479. Deinde ul- Darrach jenſeit|Napotym z oney
tra ftagnum des Sees forts
Frony jeziora
progreflus, gefahren ,poſzedifzy,
480. Venit in Iſt erin die Wů Prżyſzedł na pus
defértum .“ 20 ften kommen. ſzczą ( puſty
- 491. Vagabátur Er gieng um die WałęsałſięKrą.
fee hers!
Sümpf
N.(Obíbat) circal Sümp hers żył ) około
paludes, um . baghi/k ( ba
2. gien ) (trièja
U ? 1:36 Wiſk :)
fie 482. Oberrábat Erirrete zwiſchen Bladził miedzy
inter nemðra : den Båldern : 'laſami: 1

483. Navigábat Er ſchiffete übers Przeprawił się

trans mare. Meer, za morze,

484. , Usque ad Bis zu den åuſer - Až do oſtatecză

extrémas in- ften Inſeln, mych wyſepse
sùlas,...
485.Propeorbis/ Nahe an der WeltBliſka końca
Ende. swiata .
terminos. 100
_486. Extra pa- Auſſerhalb dem w Zagraniczu
trìam vagans. Pacerland um- (Okrom oyczym
ſtreichend. ny) tulający ſię.
487.Pro quo in- FürwelchenFidy Za ktorym sięich
tercedunt viele einlegen, wielu , przy
multi. (Vorbitte thun.) czynia.
CA HA -488 . Ve .

5
 120 CAPUT IH
488. Verum , aber,lecz, ale . Conj. adverfativa. i
1
Propter, wegen ," dla, Präp. regens Accul.
( Ce terus,a ,um ,) i,d.o.
Exémplum, dasdaBenſpiel
s , prżykład,u. N.2 .
Cetèri, a,a, pasandere,in/zy, (29,4,Adj.3,
489. Poffum , potui,poffe,fönnen, mogę.Anom.&N.
Recipio, rečépi, recéptum , cipère, annehmen, prżyi
Abſolvoentſündigen,rozgr
, abfolvi,obſolutyin,abſolvère,lobiprechen
,
zeſząm ,odprawian .Act.3.
490: Hem , fiche, wej. Interjectio, admirantis.
Quantus,a ,um, wie groß, jak wielki, ilki. Adj. 3. term .
Infortúnium , ii, dasunglåd, Niefczęście, a. Nc2 ..
491. Væ, wehe, biada. Interjectio commivantis .
Impius, a, um, der, die, das gottloſe, niepobożny,
vina, ne. Adject. 3. term . ruivos
492. Felixricis, der, die, das glüfſeelige, fazęśliwy,a,e.
Præ, vor przed. Præp. reg. Abl. ( Adj. 1 .
Talis, a folcher,foldje, folches, taki, ka, kie. Adjad,
493. Confcientia, æ ,dasGewiſſen , Sumnienie,a. P. 1 .
Purus, a , um, der, die, das reine, czyſty ,a ,e.: Adj. 3.
» Cuſtódio,cuſtodivi,cuftoditum, cuftodire, bewahren,
*.**firžege, zachowgié am . Activ: 4.
Activ,ſcire,
iem . ſcitum
494. Scio,umfcivi, !asti ! -6 wiſſen,
können, s
wiem, ,
Numèro , ávi,dtum , viie, zahten ,tozę ='NET. "
Utique, freyfich, ja, zaiſte. Adyerb. affirmandi.
495. Tento, tentávi,tátum, táre, verſuchen, doświa
dczam, kliſzękogo. Adiv. 1.
Quot Derhalben , tedy.więc., Conjunct. caufális .
,
Quot, wie viel,jak wiele,ile. Adj. 1. t. indeclin.
3
496. Unus
 CAPUT VI. I 21

488, Verum Jedoch andern Jn/zym stoling

propter ex- zum Beiſpiele, przykład,
émplum / ce
B. terorum , ‫ܐ ܙܕ ܂‬

EN
489, Non poteft Kann er nicht an, Niemoże być ani
recìpi, nec genommen, sprzyięty , ani
abfolvi. noch loßgeſprourozgráefony.
chen kentfån- 1,35,500
che digt) werden.
ct; 490.Hem ,quan - Siehe, welch ein Wej, jakie nie
tym1. infortu- Unglück! jczęście !
r'in . nìum !
7. 491. Væimpis! Weheden Gott- Biadar niepobo
5. loren ! żnyin !
eny
4922 Felix præ Glücffelig iſt vor Sczęślizy przed
talibus, Tolden, i takimi, 2
jole
ainicponufcri-amDefre'da
1.493én.tiQu n steGeinwifbe: rKtory ſumnienie
1
czyſte zachon
cuſtáditi
111.ryc )
Wahrt! wuje? :57
rer

fen III. NUMERA - Die Zahlili. Liczebne

LIA.. Dwórter. 2 Iinonia .
end 494. Seisnume- kanſt du ' gåhlen ?| Umieſz ! liczyć ?
CHI
ráre ? Utique. Allerdings . I owſzem ,
495. Tenta iĝi- Berſuchys Berhat- Doświadcz tedy:
clin
tur : quotſunt ben : wie viel jak witle jeſt
res ? Outfind. Dinge ? txeezy ? 1
Continue 0 . nē HS 496. Unus
122 CAPUT II .
1496. Unus, a, um , einer , einte, eines, jeden , dna,dno,
Adject. 3. term ...
Codex , icis, pas Buch , księga, i, M. 3.4*410
Biblia, órum , die Bibel, Biblija, i. N. 2. Pl. tant.
497. Duo, duæ , duo, zweene, zwo, zwery, dway, dwie,
dwoje, Adj.3.Anom . Pl.tantum . 2
.

Vetus, eris;der, die, das alte,ſtary, ra, tt. Adj. s.

Novus, a, um , der;die,dag'nene, nowy, a, e . Adj. 3.
498. Tres, tria, drey, tržey, trzy, Adj. 2. t. Pl. tant.
Perfóna, æ , die Perſon, Oſoba, y. F.ta !
San& us, a, um , der, die,das ,
beilige, sitięty; ta, te,
.
Adj. 3. term .
Trinitas, tátis, die Deeneinigkeit, Trayed, cy . F.3.
499. Qåtùor, viet, czterey, ry.Adj. 1. term . indeclin .
Evangelíſta ,æ , der Evangeliſt,Evangeliſa,y.M.1.
too Quinque, fünfe; pięć. Adj. 1. indeclinbidi. Plur.
Senfus, ūs, der Sinn, Smyſl,1.M. 4.
Sov. Sex, ſechs, ſześć. Adj. 1. terin. indeclin,Plur..
.

Proſéius, a,um, der, die, 195 ungefeyerte, nieśw

cony,, powſzedni,.Adj. 33, terin ,
502. Septem , ſieben , siedm. Adj. un .term . ind. Pl.
Petítio, onis, die Bitte, Prozba, y. F.3 .
Oratio, onis, das Gebet, Modlitừd, y, F. 3. !
Dominicus, a, um ,was des HErfen iſt, pańſki, ka,
kie. Adj. 3. term .
foz: Octo, achte, ośm. Adj. 1. terin. indecl. Plur.
Compáro, dui, átum , dres vergleichen , porowny
wam. Activ . 1.
Septimana,æ, die Woche , Tydzień , godnia, F.1.
504. Ter, drépınal, trzykrocs Adv. Num .: 107
Novem , daun , dziewięć. Adj. 1. term . indech. Pl.
Pv ! ( . ܼ‫ܐ‬ 505. De
 CAPUT III.
123
496. Unus eft|Es iſt ein Bi: Jedna jeſt księ
codex Biblió bel . Buch : ga Biblii :
rum :
ar ‫کر فرار‬
20% 497. Dup funtiEs ſind zwey Te-jDwa fą Tefta
Teſtaménta, ſtamente , das menta , Stary
vetus & 110- Alfre und das
Neue :
y Nowy :
31 ir vum :
ta
Perſonen Trswigtey
478. Tres Per - Dren heiligen zy oſTroj
oby
fonæ fanctac der
5,1
1. Trinitátis. Dreneinigkeit. cy .
3
ir 499. Quatuor Vler Evangeli. Czterey Ewange
1.: Ev angeliſtä . ſten . tifowie.
Jor
500. Quinque Fünf Sinne. Pięć Zmyſłow .
fenfus.
I .

sol. Sex profé- Sechs Werdel- Sześć robo

fti dies . ' n Tage. tnych dni.
502.Septem pe- Sieben Bittet Sierim prośb w
titiones in im Gebet des Modlitwic
Oratìone Dot Herren . 230 1 Pańſkicy.
minica .

# $ 03 .,Octo dies achtTagewerdenOsm dni ſą tygo

comparántur einerWochever- godniowi po .
ſeptimánæ . glichen. rownane .

504. Ter tria Drey mal drey Trzy kroć trže

D
furt novem, sit nie fą dziewięt.
1. 50s . De
 i

124 CAPUT IN.

505. Decem , zehn, dziesięć . Adj. 1. terim .indecl.
Præcéptum ,i, das Gebot, Przykazaúie, ia, N.2 .
Deus, i, , Bog, a. M. 2.
der Gott
$ 06 . Undècim, eilf, jedenaście. Adj . 1. t. indeclin .
. Apoſtòlus, i, der Apoffet, Apoflał,a. Mi61.57
Demo; dempfi,demptum , démère,ausnehmen, wyj
Mi muję, a nigriejſzam . Activ. 3 .
Judas,æ , der Judas,Judaſz,a. M. 1.Nom .priviri.
>

507. Duodecim zwölte, dwunaćcie.Adj.1.1t,indecl.

1
Fides, dei, der Glaube, Wiará,y, F. 5. (M.1. (
Artičůlus, i,der Artikel, Artykuł, u. Członek, nika .
508. Triginta, dreyßig , trzydzieścı. Adj. 1.t.indecl.
1
Menfis, is, der Monat, Miesias, a . M. 3 ;;
509. Centum, þundert ,ſto, Adj. 1.term , declin .
Annus, i, das Jahr, Rok, u . pl.tata. M.2.
Sæculum , in ein Jahrhundert, Wiek ,u . N. 2
510. Satanas, å, der Satan, oder der Teufel. Szo
tan , a, Czart, a . M. 1 .
- Mille, tauſend, tysiąc. Adj. 1. term . indeclinab .
*2

Fraus, fraudis, der Betrug,Zdrada,y. Chytrość, i.

Fem . B.
or Artifex , ficis ,der Künſtler , Sprawca, y. Sztuk
3
‫܀܀ ܀‬ miftrž, a.-M.3.0)
511. Sehola ,æ, die Schule, Szkoła,, y, F.1.
Scholáſticus, i, derSchület, žaczek, a. M. 2.
Spontis, e, gerne,d.d.d.williye ,rad ;q,e,indecl.pl.ra
dzi, e. ind. Nom .def. diptoton ." (Act.
Ad r.
o
Frequént , dvi átum ,dre; geben ,befitchen ,chadzam .
512. Quò, damit, aby. Conjunct. caulàlis.
Ars, artis, die Kunſt, Nauka, i. F. 31 ( Act.com
Erúdio, ivi, itum, ire,unterpeiſen ,cwiczę,uczę.
513. Ini
 CAPUT III 125
dee
505. Decem zehn Gebote Dzieſięć przyka
N. præcepta Dei: GOttes : .. zań Bożych :
506. Undècim EilfApoſtel,aus- Jedenaście Apon
clin Apoſtoli, dein genommen Jul folow (wyiq.
pto Judâ : da : wſzy ) (bez )
Judaſza :
507: Duod ecim Zwölf Glaubens- Dwanaście arty
EV fidèi Articuli. Artifel. kuło w wiary..
ada 508. Triginta di- Dreyßig Tage Drżydeieści dni
MA es funt Menfis. find ein Mo- f jeden mie
‫ܐܐ‬i; 5.36 nar. fiąc.
Fech 509.Centüman - Hundert Jahr |Sto Lat cmya 2

ni funt fæcù . ſind ein Mans nią wiek.

clin lum. nes Alter.
510. Satànas eſt Der Teufel iſt ein Szatan jept ty
mille fraudum Taufend-Künſt-
fer.
3

siąc xnych (ty=

CA artifex . siąca ) Zdrad
Sprawcą.
Final CAPUT IV . Das iy . Capitel. Rodział IV . ?
FOLL
DE REBUSIN Von den Sas O SPRA
tu SCHOLA." Jchen in der
le .
Sdu. wachSzolnych .

V
511. Scholáſti-
cus ſpon-
inHet
Sơüter ge-iZaczek
gerne
rad
chodzi do 1

te frequentat (willig) in die ſzkoły :

chi fchibiam . Schule:
512.bus
Quòerudia-
in arti-j Damit er in Kün-j Aby ſię w Nau,
ften untermies kach ( wyćwi
tur. ſen werde. czyl) wydos
Akonalit.
. 1
$ 13. In
.
 126 CAPUT VI.
513. Initium, ji, der Anfang, Poczıytek, tku. N. 2 . SI
Litèra, æ , der Buchſtab , Gloka, i, Czcionka , i,
Lift, u . E. 1. tats
74. Syllaba,@ , DieSpf5e ,2gkoka, i. E. I.
Vox, vocis, das Wort, Glos, w, Słowo, 4. F.3 .
!
Compono, pósui, positum, ponère, zuſammeu ſegen,
ſkładam , Act. 3 .
5 ! 5. Dictio, onis, das Wort, flowo,a,mowa, y.F3. S
Sermo, onis, die Rede, mowas y, M. 3.
516. Liber, bri, das Buch , Księga, i. M.?
Lego, legi, lectum , legère, leſen, czytam. Act. 3.
517.Tacitè,
Recito,ftill,ávi,cicho.
útum ,Adverb. Qualitatis.
áre, aufſagen, :), na
ogłaſzam ş
pamięć powiadam . Activ. Ia
Clarė, laut, głośno, Adverb. Qualitat, S
518.Invólvo, ui, lútum, vère, einwickeln,uwijam .Act.3.
Membrána, æ, das Pergament, Pargamin , u.
kompaktura, y. F. 1. 3
5.9. Pono, posùi,positum ,ponère, legen, kładę. Act,3.
Pulpitum , i, das Pult, Pulpit, u . N. 2 .
520. Atraméntum , i, die Sinte, Inkauft,u . N.2.
Atramentarium,à , das Tinten-Faß, Kalamar ,a,
Neutr. 2 .
521, Calamus, i, die Schreib -Feger, Pioro S
Penna, æ , die Feder , Piora, a . F.1. M(
Scriptoriius ski die,das zum
umr,igae , umſa,rder, ectſchr eiben gehd.
a m á r h é , p i , a,
r i e , A d j
n i.k3. term n.ał
e r
Cal , ii , die Fede - Till , Pio ,a . Pen , S
a . N. 2 .
$22. Scribo, pſi, ptum , bère,ſchreiben ,piſzę, Act. 3.
Charta, æ ,das Papier, Kartd, y, Papier, u . F. 1.
reli 523. Uter .
 CAPUT VI. 127
$ 13. Initium eft Der Anfang iſt |Początek jeſt od
a literis : vonBuchſtaben : (liter :)głosek:
$14 . EA
E fyllabis Aus den Sylbenz zgłoſek flowa
vocescompo
núntur :
n werde n dieWdra sięſkładaig.
ter zuſammen
gefegt :
515. E dictóni - Aus den Wörtern Z flow mowa:
bus ſermo: die Rede :
516.Ex libro le- Aus dem Buce Zksięgi cicho
gimus tacite, leſen wir ſtill, czytamy,
Hei $ 7.musAutrecitá-
clarè:
Oder ſagen laut| Abo glošno po
· auf : wiadamy:
518. Invólvì- Wir wickeln es Uwijany , żą w
mus eum in ein Pergas pargaming
meinbránæ : ment :
319.' Et pon - und legen es aufs I kładziemy na
mus in pulpi- Pult. pulpicie.
to ,
420. Atramén- Die Tinte iſt im Inkauſt jeſt w ka
mendj
tum a
eftin atra Tinten - Faß: lamaržu:
$ 21. Calàm i Die Suecero e Piora w Piorni.
(pennæ fcri- dern in der Ferlky ( w pennor
ptóriæ) in ca -l der : Tille, le.)
lamnário :
522. Quibus ſcri-Mit welchen wir Ktoremi piſzemy
bimus in auf dem Pas na papierze:
charta : pier ſchreiben.
By 523. In
 128 CAPUT VI.
$23. Utérque, utràque, utrúmque, bendes, oba, obie,
oboje. Adject. 3. term .
1

Pagiva, æ, die Seite, Karta, y, F.J.

$24. Interdum , bisweilen, podczasy. Adv. Tempor,
Scheda, æ . der Zettel , Karta, y, arkuſz, u, pa
pieru niełamany: F.1.
Palimpſeſtus, l, die Eſetshaut, Ksiązki Kamien
me, M. 2.
425. Perpèram, übel, zle, Adverb . Qualitatis.
Deleo, delévi, delétum , delért. ausidſchen , wyma.
+

zuję. Activ, 2.: 1.00

526. Signo,dvj, átum,dre, zeichnen, znacze. Act. 1,
Denuo,aufs reue' noch einmahl, znowu Adv.Num.
Refte. recht; dobrze, Adv. Qualitatis.
! 527. Vel, oder, s, abo. Conj, disjunct....!
Margo, inls, der Ränd, brzeg, ų , kraj,u. M.3.
3
528. Doctor, óris, der Lehrer, Nauczyciel,2.M.3.
Propóno,proposùi, positum, proponere,vortragen,
przedkładam. Activ. 3.
Doctrina, ve, die Lehre, Nauka,
* i. F. 1.
529. Omitto, omifi, omiſſum , , auslaſſen, opu.
omittère
puſzczam . Activ.3:
Fabula, æ ,“ das Maßrlein," bass, i, bayka, 1. F.in
530.Proverbium
Docéo, cùi,, &tum, docére,
ii, dasSpr lefen, uczę. Act. 7.
ichnen
Neutr: 2.
przypowieši, i.i
Eloquentia, a , die BeredſF.kinfeit, wymowá, y,
>

I.
,
$ 31. Accipi o, aștepa atciptusi ,"accipère,nehmen,
biokę, przyjmuję, Activ. 3.
Didactrum , i, das Leħegels , Kwartat; u. N. 2.
$ 32 . Die
 CAPUT II . 129

2 523. In utraque Auf beiden Seie Na obydwu ſtro

ten : nach :
pagina :
or $24.Interdum in Bisweilen a uf|Podczus (Niekie
Icheda & pa einem Zettelj dy ) na karcie,
limpléſto. oder auf Per- albo na Par
gament. gaminie.

is 525.
ram , delémus:
es übel,
Si perpe- Wofden 18- Jeśli zle, wyma
wir es zujemy :
7 aus :

Et.
526. Et ſigná- und zeichnen es I znaczymy zno
im mus denù o recht wieder
recte :
***
aufs neue :
wu dobrze.
527. Velinmar- oder am Ran : Abo też na kraju.
gine. de. (brzegu .)
$ 28 . Doctor Der
e Lehrer 'trå: Nau czyciel
propónit dov get die Lehrej, przedtada
! ctrinam : por : Nauke :
529. Omíttlt fa- Låſſet die Mähr: Opuſzcza Baš
bulas : den auſſen : nie, (bayki.)
530. Docet pro- ErlehretSprůch . Uczy przypo
vérbia & élo- Wörter und die wieści ywy
quéntiam : Beredſamfeit. Wymowy
7
531. Et accìpit und nimmt das I bierze kwartał
didáctrum . Lehr - Geld . miſtrzowy.
I 532. Di.
 139 CAPUT IV .
532.Discipulus ,i,der Jünger, Scůler,uczeń ,nia.M.2.
Diſco, didici, diſcère. lernen ,uczę ſię. Activ . 3:
Omnis, e, alles, wſzyſtko. Adject. 2. term .
Simul, zugleich , poſpolit, rowno. Adv. congreg .
133. Pars,partis, das Stück,części. F. z.
534. Præceptor, oris, derLehrmeiſter , Nauczyciel, clą.
Maſc. B.
Præcipio,præcepi, præcéptun, præcipère,gebietett,
Pozkazuje Activ. 3.
Facio, Jeci,factum , facères ruun, czynię. Act. 3.
535. Rector, óris, der Rector, Rządzca, y. M. 3.
Rego, rexi, rectum , regère, regieren, rządzę.Act.3 .
Académia,iae, die Hobe Sdulė , Akademia, ii. F. T.
536. Pædagógus, .,, derKinderführer, der Zuchtmei
ſter, Pedagog , a, Dzieciowodą, a . M.2.
Adverto , advérti, vérſum , vértère, aufmerken pila
nuje, baczę. Activ . 3 .
Urgło, :urſi, ufum , urgére, antreiben, popieramy
nalegam ; Activ . 2. mars
537. Cuftos,odis,der Hüter, Strož,t. Com ž.
>

Monèo, ii, itum, ére, erinnern, napominam . Act. 2.

Hortor, hortátus ſum , hortári, ermahnen, upomi
2nd. Dep. 1 .
Consigno, fignavi, fignatum , fignárt, duffeichnen,
znaczę, pieczętuję. Activ . 1. ( M.2.
538. Magilter, ftri, der Meiſter,(Miftri)a.Szkolný.
Inftitùo, ùi, tútum , ère,unterweiſen ,nauczam . Act.3.
Univerſus, a, um . alleſammt, wſzyſtek, ogolny.Adj.
3. tcrmin . (3. term .plur.
539.AttSingil i, æ ,a,ein jedet, każdy z oſobna. Adject.
endo , atténdi, atténtum , téndert, aufmerfen ,
540
uważam ,flucham zpilnością. N. 3
}
 CAPUT IV. 13 !
1 532. Difcipulus| Der Sæůler ler. Uczeń nie wſzy
difcit non net nichi alles flkiego się po
oinnia fimul : zugleich : ! Spolu uczy :
here
533. Sed perj Sondern ftúd. Ale po części.
partes. weiſe.
$ 34. Præceptor Der Lehrmeiſter Nauczyciel pom
;
præcipit faciaj gebietet,was j. kazuje, co kto
enda. man than foul. ma czynić.
-
3. 535. Rector re- Der Rector te. Rektor (rżądžo
t.3 git Acadé- gieret die hohej ca) ) rządši
iniam : Schule: Akademia :
nei
E. 536.Pædagógus Der Kinderfüh. Pedagog ( dzie
advertit & ur- rer (der Zucht- ciowodz ) pil
get : meiſter ) merkt nuje, y popie
a auf, und trei: ra :
bet an :

$ 37. Cuſtos mo- Der Hüter erin- Strož napomina,

net, hortátur nert; erinah upomina y nasa
& consignat: tet und geichs znacza :
net auf :
538. Magiſter Der Meiſter ün. Szkotny (Mifirž )
inftituit uni terweiſet fie als naucza wſzy
vérfos : leſammt : jlkieh :
UI $ 39. Singuli at- Sin jeder mer. Každy lucha
tendunt : det auf : % pilnością :
FI
$40 . Ille
132 CAPUT IV .
140. Eméndo,ávi, útum, dre, verbeſſern, poprawiam .
Activ.i .
( Bląd, ędu, myłka, i.
Menda, æ , F.1 . & Mendum , i, N. 2. der Fehler ,
$41. Colloquium , ii, das Geſpräche, Rozmowa, y. N.2.
Latinus, a, um , der,die, daslateiniſche, lacinſki, ka,
kie. Adj. 3 : (nie, a.N. 3 .
Exámen, inis, die Prüfung , Popis, u. Doświadcze
Abrögo, dvi, utum , abrogére, abbringen , znoſzę,
(odrzucam .) Activ. 1 . (Adj. unius.
542. Diligens, entis, der,die, das fleißige, pilny,na, ne.
Profício, fêci, féctum , ficère, zunehmen , poſtępują
w czym . N. 3 . ( zawada, y. N.2.
Imped iment um , is das Hinder niß, przeſzkoda, y .
543. Negligens, éntis, der,die, das faule, niedbały, a , ..
Adject. un. term .
Vapulo, ávi, átum .dre, geſchlagen werden , bywam
bitym , karányin . Pasſiv. 1. Anom .
544. Ferilla, æ, die Ruthe, Rozga, i. F. 1 .
Præſto, vorhanden, pogotowiu. Nom .def. diptot.
445. Verbèro, dvi, dtum , áre. ſchlagen, biję. Act. 1 .
Baculus,ì, der Steden , Laſka,i. M.2.
Fuſtis, is, der Knúttel, Kiy, a, M. 3 .
546. Cædo,cæcidi, cæfum. dère, ſtreichen, sieke, biję.
Virga, æ, die Ruche, Rozga ,i. F.1. (Act. 3.
547. Absque, ohne , bez, Präp, regen's Ablat.
Venia, ja, die Erlaubniß, Dozwolenie, a. F. .
Exèo, ivi & si, itum , ire, binaus gehen,wychodzę.
Neutr. 4.
948. Mora, æ, die Weile, chwiłka,i, odwłoka, i.F.1.
Redèo, redtui & redii, reditum ,sredire, wiederkoms
men , wracam się. N. 4 :
549. Ago,
 CAPUT IV. 133
540. Ille emén - 1 Jener verbeſſertſOn poprawia
dat mendas. die Fehler. myłki (błędy.)
1
- 541. Collóquia Die lateiniſchen Rozmowy łacin
3 Jatína & exá- Geſpräche und Jkie y (ekzami
mina non funt Prüfungen ſol- na) Popiſy
abrogánda. len nicht abgel poznaszać nie
bracht werden . trzeba.

542. Diligens Ein fleißiger rimt Pilny poſlepuja

proficit sine zu ohne Hin- bez (trudności)
..1 impedimen to. 1
derniß. przefzkody.
Y
For
343. Negligens Ein fauler wiro Niedbalego
vapùlat: geſchlagen : karžą.
77
544. Etenim fe- Denn die Ruthe Bo rozga jef
rula eft præſto . iſt vorhanden . pogotowiu .
$ 45.Non verbe. Sieſchlagen nicht Nie biją laſkami
. rant baculis & mit Stecken und ani kijami:
fuſtibus : Knůtteln :

546.Sed cædunt Sondern ſtreiche Ale ( fmagają)

virgis. mit Ruthen . sieką rozgde
mi.

547. Absque ve. Ohne Erlaubniß Bez pozwolenia

nia ne exèas : gehe nicht hins nie wychodź :
aus :
1 548. Poft mo- ueber eine Weile Po chwili wroć
ram redeas. fomm wieder. się,
13 549. Quod
 134 CAPUT IV.
549. Ago, egi, atum ,agère,thun, czynię,ſprawuję.
Activ, 3;
Debèo , úi, itum , ére, ſollen , powiniem . Act. 2.
550. Linea , æ , die Linie ,der Stricḥ, Linija ,i, Prąž.
1
ka, i E. 1.
Regula, æ, das Linial, Prawidlo, a. F.1 .
551. Circàlus,i, der Creiß , Krag, ęgu. M.2 .
Circinus, i, der Cirkel,Cyrkiel,kla, Kreżel,žla. M ...
552. Grammaticus, i, der Grammaticus, Gramma
tyk, a . M. 2 .
Loquor, locútusfum ,loqui, reden,mowię. Dęp. 3.
553.Dialécticus,i, der Dialectifus,Dialektyk, a. M. 2.
Diſpàto, dvi, dtum, áre, diſputiren , diſputuję, mieć
rozprawe. Activ . I. (we. Adj. 3 .
554. Verus, a, um , der, die, das wahre, prawdziwy, wa ,
Falſus,a, um , der, die, das falſche, falfzywy, wa, we.
Adject. 3. term .
Diſcérigo ,diſcrévi, crétum , cérnère, unterſcheiden ,
dzielę, rozeznawam . Activ. 3. 7
555. Rhetor, oris, berRedner, Krafomowca, y. M. 3.:
Ornáte, zierlich, ozdobnie. Adverb. Qualitatis.
556. Musicus, i, per Sånger, Muzyk,a, śpiewak,a ,
Maſc. 2.1
557. Poéta,æ, der Poet, Wierſzopis ,ą. M. 2.
Carmen , inis, der Pers , Wierſz, a. N. 3.
Fingo,nxi. fictum , ngère, dichten, zmyślam . Act.3.
558. Pictor, oris, der Maler, Malarż, a. M. 3 .
Effigies, ei, das Bild, Obraz, u. F. 5.
Imágo, ìnis, das Bildniß, Wyobrażenie, a. F. 3,
Pingo, pinxi, pi& um , pingère, maler, maluję
Activ . 3.
559. Hi.

1
 CAPUT II . 135
549.Quod agere Was du thyn Comaſz czynić,
debes age . folft, das tue. to czyń.
550. Linda fit Die linie (der ( Liniją ) Prążkę
regulâ : Stridh ). wird prawidlem ro
mit dem Linial bią.
gemacht:
551. Circù lus Der Cremß mit Kolo (krag) ( cyr.
circino . dem Çirkele kleni).Kręžtem .
552.Grammáti- Der Sprachleh. Grammatyk mo
cus loquitur: ree redet. wi:

553. Dialécticus Der Dialecticus Dialektyk ( difpu .

diſputat; diſputiret: tuje) rozpra.
1 wia :
554. Vera-a fakjEr unterſcheidet Prawdę od fat
1
fis, diſcérnit : das wahre von fхи
fzu rozezna 1

1 dem falſchen : wa

$ 555.
555 Rhetor-or. Der Redner redeciKrafomow ca
natè loquitur.. zierlich. ozdobnic mo
A
wi:
556. Musicus,Der Sånger fin- Muzyk (spiewak)
cantat : get: spiewa :

557. Poéta car- Der Boet dichtet Wierſzopis wier

mina fingit : Verſe : ſze zmysla,)
robi :
558. Pictoreff1- Der Maler mas Malarý obraz 'y
giem vel imá- let ein Bild wyobrażenie
ginem pingit:) oder Bildniß : maluje:
14 559. Hi
 136 CAPUT IV.

559. Hiſtóricus, i, der Geſchicht -Schreiber, Dzie

iopis, a. M. 2.
Geſtus, a, um, der , die, das geſcheheney ( Geſchich,
>

te) co się ſtało. Adj. 3. Partip.

Narro , ávi, átum , áre, erzehlen, powiadam . Act. 1 .
560. Aftróndmus, i. der Sternſeher, Praktykarz ,a,
Gwiazdari, a, M. 2 .
(Act.3.
Deſcribo, ſcripſi, feriptum ,bère, befchreiben,opiſuje
Aftrum ; i, das Geſtirn, Gwiazda, y. N. 2 .
561. Physicus, i, der Naturkündiger, Fizyk (Nau
czyciet przyrodzenia.) M. 2.
Natúra, æ, die Natur, Prżyrodzenie, a właſność,i.
2

Scrutor, ſcrutátus fum , dri, erforſchen, ergründen ,

wywiaduje, badam się. Dep. 1.
562. Medicus, i, der Arßt, Lekarż, a . M. 2.
Imitor, tátus fum , tári , nachthun, folgen, nachah
men, nasladuję. Dep. 1.
563. Ethicus,i,der Gitten -Meiſter,Moraliſta (Miſtrz
dobrych obyczajow :) M. 2.
... Trado, tradidi, traditum , dère, lehren, übergeben,
3.Uczę, podaję. Activ , 3..
Mos, móris, die Sitte, Obyczay, U. M. 3 .
564. Studióſūs, i, der Student, nauk pilnujący,ego.
Maſc. 2 .
Decòro, ávi, átum , áre, ziezen, zdobię. Activ. I.
565. Verum , aber, ale, lecz. Conjunct. Adverſ.
Paulo, ein wenig, trochę. Adverb . remittendi.
Infra, drunten , niżey. Adverb. Loci.
466. Pulfo, uvi,Actátum , dire, anflopfen, kolace, biję.
iv : 1.
Foris, is, die Thüre, drzwi, drživi. F. 3.5 g
Claudo, claufi,fum ,dère,zuſchließen , zanykam . Act.3.
 CAPUT IV . 137
DA 559. Hiſtóricus Dor Geſchicht: Dzieiopis (Hiſto.
res geſtas nar- Schreiber er: ryk) rzeczy
rat : ktore się foly
jehlet die Ge
ſqichte : powiadu :
ets 560. Aſtróno-| Der Sternfeber Gwiazdarz opi
correo mus defcribit beſchreibet die fuje gwiazdy: 7
"AN aſtra : Geſtirne :
epih -561. Physicus! Der Naturkundi . Fizyk się natury
natúram fcru- ger ergründet bada .
Na tatur : ( erforſchet) die
Natur :
562. Medicus" Der Arzt thuts Lekarz oneyže
den eam imitátur : ( folget oder aha fladen idzie,
met) derſelbeu
nach :
dej 563. Ethicus Der Sittenmei. Moralija cnot
traditmores , ſter lehret die Uczy.
ifer in Sitter ,
564. Qui Stu- Welcheeine Stu : Ktore ſtudenta
ebut dibfum deco- zdobią
denten zieren : :
rant.
$65. Verum de Uber von denē ein Ale o tych tro .
-13 iis paulo infra. wenig drunten. chę nižey.
1. CAPUT V. Das V. Capitel. Rozdział V.
eni DE REBUS Von den Sa: O Rzeczach
DOMI. chen im Hauſe.
0Domowych.
Chino 566.Pulſa folclopfe an die Kołac(bij)we
,
res, fil Thüre, wo ſie
claufæ funt.
drzwi,jeśli ſię
zu ih . zamknione:
567. Quum
 138. CAPUT V.

967, Quum , wenn, gdy. Adverb. Temporis.

Aperio ,ùi, értum , ire,aufmacen ,otạieram . Act: 4.
Transèo, sívi & ii,situm ,sére, durchgeben , przechodzę.
Oftium , ili die Thüre, Drzwi. N. 2 , (N. 4 .
568. Intro , dvi, atum , áre, eingehen ,wchodze. Acto 1 .
Aarium, in das Pochaus, sien , i. N. 2.
$ 69. Clavis, is, der Schlüſſel, Klucz, Q. F. 3.
Sera, æ , das Schloß, Kletka , in Eis.
5170. lièrunn wiederum , snowu. Adverb. Numeri.
Recludo, reclúſi, rechifum , recludere, auffdpießen,
otwierum, Activ . 3:
$ 71. Clavus; inderNagel, Gožds,ja . M. 2. (Actiz.
Figo,fixi, fixum ,figère,einſchlagen ,wbijaw , wtykam .
572. Paviméntum , i, das Eftrich, Tło, a . N. %.
Calco, ávi, stum , áre, treten , depce. Activ . l
573. Laquear;áris, die Decke; Strop, th. N.3 .
Impendèo, impéndi, impénfum,pendere, dberhängen,,
wiſzę. N. 2.
Echo, us , der Widerfchaff, Odgłos, u. F. 3 ,
Resòno,dvi,átum ,árewiderfchallen,odbijaćfię.A.& N .
574. Fenéſtra, æ, das Fenſter, okno, a . F. 1 .
Vitrèus, a , um ,der, die, dasglåſerne, ſuklanny, na,
+

ne, Adj. 3. term ..

$ 75. Hypocauſtum , i, die Stube, Izba, ya N.2.
2

Vaporárium , ìi, die Stube, Izba, y: N.2o, ' !

Fornax, acis, der Ofen, Piec, a. F. 3.
Calefáctus, a, um , dør, die, das geheizte, zagržany,
na, ne. Adj. 3. term . Partic .
Caléo,calùi,calére,warmſern ,ciepłomi,ciepłyjeltem.N.2.
76. Çaméra, æ, die Kammer, Komora,y. F. 1.
Frigèo,caui)& frixi,frigére,kaltſenn,zimnomi.N.2.
577.Ci
 CAPUT V. 139
567. Quum ape.. Wenn aufgema- Gdy otwaržą
Etia ritur , tranfi chetwird, gehe idźdrzwiami:
02 oſtium : durch die Thůr:
1.4 568. Et intra in /und geheinsVor- A wnidź do sice
toit. atrium : þaus : ni ::

596. Clavis Der Schlüſſel Klucz zamyka >

claudit ſeram : Ich ließt das klotkę :

111e Schloß zu:
bebe
jeße 570. Iterumque und ſchließt wie- I znowu otwiera ,.
recludit. der auf.
Cti 5:71. Cļavus fi- Der Naget wird.!Gwoźdś wbiły
ct:
gitur: eingeſchlagen : bywa :
!

572. Pavilnén- Das Efrich treo Tlo depceiny :

tum calcáinus: ten wir :
294 573. Laq.uèar Die Dede hån : Strop ( Sufit) wisë .
nobis iinpén- get úber uns, nad nami,
det.
8 :N Hinc ponpup- Danon der Wi- Ztąd się czaſem
quam Echo , derſchall zuweis Odglosodbija,
YM resonate len jurufſchallt.
574. Fenéftræ DieFenſter ſind Okna fą ſzklan
funt vitréą . gläſern , ne.

575. Hypocaú- Die durch den Izba od piecara .

YS ſtum (vapora- Ofen geheißte grżana, jeſt
rium )per for- Stube, iſt ciepła :
nácem calefá warm :
N:
ctum , calet:
N 576. Caindræ Die Kammerk Komory są zi
frigent. find falt. mine.
2.0 577. In
140 CAPUT III.
577. Ciſta , æ , die Kiſte, Skrzynia, i. F. 1 .
Arca, æ , die Truhe , der Kaften, Szafa, y. F. 1.
Abſcóndo, ſcóndi &ſcóndidi, fum & ditum,ſcónde
re, verbergen, kryję, chowam . Activ . 3 .
578. Corbis, is, der Korb, Koſz, a. Com . 3.
Porto, ávi, átum , áre , tragen , noſzę. Activ . I.
579. Succus, i, der Saft; Sok, 4. M. 2 .
Servo, ávi, dtuin , áre, behalten , chow am . Act. 1.
Saccus, i, der Sack, Wor, u . M. 2.
Funda, æ, der Sdubſac, Kiefzeń ,i, mieſzek pie
niężny. F. i .
580. Cubículum , i, die Schaf-Kammer, Sypialnia,i,
tožnica, y. N. 2.
Lectus, i, das Bette, łoże, a. M. 2.
581. Culcita, æ , das Polſter, Materas, a , Wezgło .
wie, a. F. 1 .
Pulvinar,áris, das Kúffen, Poduſzka, i, Pierżno,
a. Neutr. 3 .
Lodix , icis, das Bett-Tuch, Prześcieradło, a. F.3.
Sternro, ſtrávi, ſtrátum , Hernére, bereiter:, betten,
ściele. Activ. 3 .
582. Cervical.ális,das Haupt •Küſſen , Poduſzka,i.
Neutr. 3
Subdo, didi, ditum . dère, unterthun, podkladam.
Activ , 3 .
Cervix, ſcis, der Nacke, das Genice, Szyja, i,
Kark, u. F. 3.
583. Teges, ètis, die Decke, kołdra, y . F. 3.
Intègo , intéxi, inté&tum, integère, zudecken, nakry
wam. Activ. 3.
584. Cu
 CAPUT V. 141
577. In ciſtis & In Kiften und W przyniach y
F. arcis abfcón- Truhen verber ſzafach cho
. dimus res : gen wir dieSas wamy rzeczy:
3. chen :
2.1 578.In corbibus In Körben tra. W koſzach nosi
portámus. gen wir . my.
At
579.Succus non Ein Saft wird Soku ( ciekącey,
ſervátur in
nicht im Sacke rzadkiey rzeczy)
ſacco nec in noch im Schub. nie można w
funda. Sache aufbeld worže ani w
wahrt. kieſzeni che
wać.
slo 580. In cubículo
funt lecti,
Ja der Sælaf
JnKammer find Sypialni
. \ W żnicy lo
(to
) faido
1x die Bette, ža,

- E.
581. Culcìtis, Mit Polſtern , Wezgłowkami
pulvináribus Kúren und (materacami)
bera & lodícìbus)
ſtrati.
Bett - Tüchern } pierżnami
(bereitet) aufel ( poduſzkami)
z6 gebettet. 1 y prześciera.
Ela
dlami uſtane.
Cervusical Das Haupt- Küſ Poduſzkę pod .
582. dim
fub cer fen thun piran kładamy pod
vici : ter den Nacken , kark : 4

3 (das Genick :)
16 583. Tegetibus Mit den Decken Kołdrami się na
integrinus: Decken wir uns krywamy:
zu :
84 584. Cu ,
 142 CAPUT V.
584. Cubo,ui & ávi,itum ,&átum , cubáre,liegen, ležę. S
Neutr . I. ( Adj. 3. term .
Supinus,a,um,เ d. d. das rückliche; wizrtak lezący ; a,e.
Pronus, a , um, der , die, das auf dein Bauche liegt,
machylony, leżący (nanos) na płaſk. Adj.3. žitt.
585. Matùla , æ , der Nachtſcherbel,urinałyu. nocnik
Urina, æ , der Harn, Uryna, y.y Mocx, u. F. ( F. 1.
+

586.Secélſus,ůs,derAbtritr,Wychodek,oſtronie,a.M.4.
Cloaca , de ,das heimliche Gemach, wychodek.a.F ...
Alvus, i, der Baucy, Brzuch, a . F. 2 .
Levo, vävi, ätum , áre, erleichtern, ulżywiam , pod
nofzę, wyproźniam . Activ . I.
$89. Excrementum , i, der Unflath , der Menſchen .
Rift, Gmỏi, tủ, Odbut, 14, 9. N. 2.
Foetio, foetisi, foetére, ſtinken, smierdzę. N. 2.
588. Thus, thuris, derWenrauch, Kadzidło, a. N.3:
Succinum ; i; der Agtſtein, Burſztyn, u. N. 2.
Suffio,ivi & it, itum , ire,råuchern, kadżę. Act. 4:
$89. Facies, ei, das Angeſicht, Twarž. y. F. s5 .
Lavo; lavi, ( lavåvi ), lávátum , lotum & lautum , laud
tré,waſchen ,abwaſchen , umywam . Act. i.
Quotidie, tåglic , codzień. Adverb : Temporis.
590. Marius, lls, die Händ, Ręka , i. F. 4 :
Ablùo, di, tútum , (uitum ,) abluère. abwaſchen, umy.
wam , omywan . Activ . 3:
Lixívìum , ìi, die Laigė, Ług ,u. N.2
Sapö, pónis, die Seife, Ivydło, 2. M. 3..
$91 . Pelvis, is, das Becken, Miednica, y. F. 3.
Guttúrnum , li, das Handfaß, Nalewka, i. Ñ . 2.
1 $ 92. Balneum , èi, das Bad, lažnia, i. N. 2. 5
Sudo, ávi, ätum, áre, ſchwigen, pocę się. N. i.
$93 . Mana
in

)
 CAPUT V. 143

584. Cubantes | Liegend rücklich, Leżąc wmnet

lupini, vel oder auf dem . (aboaunosal
proni. Bauch. bo na płaſk.
585 Mátůla eft Der Nachtſcher: Nocnik ( Urynat)
pro urina : bel ift für den ) ieft dta.puſzcza
s: Barn ; nia wody :
586. Et lecéffus und der Abtrite A (prywet) WY
( cloaca), pro (dds Heimliche: chodek dla wya
I alvo leyánda: Gemach ) den proznienia
Bauch zu er- (brzucha:)
leichtern : Zywota . )
587Excremén- Der Unflary,(der Odbyt, (groj
te foetenti czlowieczy ) ,
Menſchen -Mift).
ftindet. smieriizi.
588. Thure & mit Wehra uch , Kadz iztiem a
A. fuccino fuffi und Bernſtein Burſztynen
inus : cårchern wir: ļ kadzimy:
589. Faciem la- Das Angeſicht Twarz codzietnam
vámus quoti- waſchen wir ab nie umywamy:
die täglich !
is $ 90. Manúsque Die Hände wa Ręce omywamy
abluinus lixi- rohen wir ab tugier y my
JM vio & fapóne, mit Lauge und dłem ,
Seife,
$ 91. Super pel- ueberdemBeken, N ad miednica,
vi, vel ad gut oder bey dem ( ſzaflikiem , )
túrnìum . Handfas. abo nalewki z ,
( z antwafa.)
$ 93. In balneo Im Bade ſchwi- Wlaśni się poci
ſudamus : Ben wir : my :
$ 93.Man
 1
1. CAPUT UL.
144
593. Mantile, is, die Handquelle, Ręcznik, a . N. 3.
Sudárium , ii , das Schweiß - Tuch , Tuwalnia, i,
Chuſika, i. N. 2. ( Act. 3 .
n Tergo, terfi,terfum ,tergère, trodnen , 0-& acieram .
594. Tonfor, óris, der Barbierer, Barwierż, a.M.3 .
Tondèo,totóndi, tonſum , tondére,abnehmen ,frżyse,
gol e Activ . 2.1
1
Crinis , is, das Haar , Włos, u . Com . 3.
595. Petto, pexùi & pexi, pexum & pe&titum ,pectère,
kämmen, czeſzę. Activ : 3.
Coma, æ , das Haar, Włoſy, ow. F. 1.
Pecten , inis, der Kamm , grzebien , ia: Maſc . 3 . 5
596. Macula ,, æ , der Fleck , Zmaža ,y . F. 1 .
Abflérgo, abférfi, abſtérfum, abſtérgère, abwiſchen,
ocieram , ucieram . Activ . 3 .
Spongia ,iæ , der Schwamm , Gębka, i. F. 1 .
597. Quisquíliæ , lìarum , das Auskehrich, Smieci.
F. 1. plur. tant. ( tan . A. 3.
Verro, verri, verfum , rére, kehren, ausfegen, umia. S
Şcopæ, árum , der Beſen , Miotła , y. F.1.pl.tant.
598. Indúsium ,ii, das Hembde; Koſzula, i, İN. 2.
.
Tunica, cæ, der Rock, Suknia, i. F. 1. ( M. 3. 5
599. Thorax, acis, das Wamntes, Kabat, u, Kaftan,6.
Femorále ,is,dieHoſe, Ubranie, i. (pl.) N. 3.
Bracca , cæ, die Hoſe, Pludry, er. F. 1 .
Tibiale , is, der Strumpf, Pończocha, y. N. 3.
600. Indèo, indùi, dútum , duére, anziehen , obłoczę,
obuwan . Activ . 3. (Act. 3.
Exào, ùi, útuin, ère, ausziehen, zewłoczę, zzuwam .
601. Scopula , æ , die Kehrbürſte, Mioteška, i. F. s. 6
Evérro , evérri, evérfum , evérrère, auskehren , wy
602.
miatam . Activ. 3 ,
 CAPUT V. 145
593. Mantili & Mit dem Kand- Ręcznikami ý
ludárìis tergì. Suche und den tuwalniami
mus nos . Sdweiß - Tuto ocieramy ſię.
cern trocknen
wir uns.
594. Tonſor Der Barbierer Barwierz wloſy
tondet cric nimmt die Haa- ſtrzyże:書

nes : re ab :
595. Pectit co- Er fåmmet die wloſy grżebic
mam pectine. Haare mit dem niem czeſne
Kamine . my:
596.Maculæ ab. Die Flecken wer: Zmazy ocierają
ftergúntur den abgewi: gibką.
fpongia. ſchet mit dem
Schwamme.
597. Quisquiliæ Das Auskeprich Smieci miotłą
verrúntur wird gekepret wymiatują.
fcopis. mit dem Beſen .
598. Indúsium Das Hembde und Koszulę y fum
& tunicam , den Rock, knią,
599. Thoracem , Das Wammes, Kabat, ubiory
femorália Horen und ( fpodnie )plum
( braccas ) & Strümpfe, dry ) y pone
tibiália , czochy ,
600. Indúimus ziehen wir an Obloczymy'y the
& exúimus , und aus , włoczymy,
60r . Atque fco- und Fehrë ſie aus I miotełką wy .
pula evérri. mit der Kehrs miatamy, (wy
mus . búrſte. czeſujemy.)
K 602.Quo
146 CAPUT V.
602. Opus,von ndihen, potrzeba. Nomen defect.
diptoton .
603. Pallium ,ai, der Mantel, Flafzcz, a. N. 2 .
Loga, æ, der lange Rock, ſzatadługa, y: iey. F. 1 .
Amicio, amicívi & amixi, amictum , amicire, anles
gen, ubieram , odziewam , obloczę. Act. 4.
604.Pilèus, & um , ei, der Hut, Czapka , i, Kapeluſz, a .
Maſc. & Neutr.2.
Colláre, is, der Kragen, Kołnierż, a.
. N. 2 .

605. Chirothéca,æ, der Handſchuh, Rękawica, y.F.1.

Sandálium , ìi, der Pantoffel, Pantofia ,patynka, i.
Neutr. 2.
606. Honéſtas, útis, die Ehrbarkeit, uczciwość, i. F.3.
Ergo, derowegen,derohalben, dla więc.Conj.Concl.
607. Cingulum , i, der Gürtel, Pas, a. N. 2 :
Cingo, cinxi, cinüum ,cingère, gårten,opaſuję. Act.z.
608. Linguia, æ, das Band, Wega, i. F. 1 .
Aſtringo, aſirinxi, i&tum , fringère, zuſammen zie
heri, prżywięzuję, zadziergam . Activ . 3.
609. Mappa, æ, das Ciſcheuch, Obrus, a . F. 1 .
Tapes, & Tapete , étis, Tapetum, i, das Teppich,
Kobierzec, rra . M. &N. 3. & 2.
Sterno, firdvi,fixátum , fternère, deden, nakrywani,
przykrywam . Activ . 3.
Menfa , æ , der Tiſch ; Stot, 4. F. 1 .
610. Jufculum , i, die Suppe, Polewka, i. N. 2.
Pulméntum ,i, der Brey, Kaſza ,y,potrawa, y. N. 2.
Intríta, æ, die Mährte, Drobianka, i. F. i.
Jus, júris, die Suppe, Polewka , i. N.3.
Gelátus, a, um, Gallett, Galareda, y Adjectiv: 3.
terin . Particip .
Cochlear, áris,der Löffel,lyzka,i. N. 3. 611 .
 CAPUT V. 147
efe 602. Quotieslsooft es von Ilekroć tego po
opus eft. nöthen iſt. trzeba .

-lo 603. Pallium & Den Mantel und Plaſzcz i długą

an togain amíci. largen Rockle- ſzatę obłoczy
Ac mus : gen wir an : my :

604. Pilèi & col- Die Hüte und Czapki y kol..

lária , Kragen, nierze,
ulkan 605.Chirotbécæ Die Handſchuh Rękawice ii pan
& fandália , und Pantoffeln , tofle, (patynki)
F ( ciźmy:)
-no 606. Sunthone - Sind zur Ebrbara Są dla uczci 3

ſtatis ergo . feit. wości.

ct
607. Cingulo Mit dem Gürtel Paſem się opa .
nos cinginus: gutten wir uns : ſujemy :
608. Ligulis MitBåndern zie. Wiegamy ścią ,
!
aftringimus. hen wir zuſam - gamy (wiąže
men . my :)
609. Mappâ & Mit dem Tiſch . Obruſem y ko
tapéte ſteroid Tuch und dem biercem flor
mus menfam .. ' Teppich deceni nakrywamy.
wir den Tiſch.
610. Ad juſcù- Zu der Suppe Do polewki yY do
lum & pul und zum Bren,l kaſzy, do dro
méntum , ad zurKaltenſcha- bianki, y do
intritam & le (Måhrte) galaredy jeſt
7
jus gelátum und Gallerte lyżka..
ll
eft cochlear. iſt der Löffel,
K 2 611. Edu
 +

148 CAPUT V.
611. Edulìum , ii, die Speiſe, jadło, a, śniedna rzecz,
Neutr. 2 .
Scisido, fcidi, ſciſum , ſcindere, ſchneiden , kraję,
rąbią, siekę. Activ . 3.
Culter, tri, das Meſſer, Nož, a. M. 2.
612. Mufca, æ, die Fliege, Mucha, y. F. 1 .
Velpa , æ, die Weſpe, Oſa, y. F. 1 .
Crabro, onis, die Horniſſe, sierſzen, enia. M. 3.
Abigo, abégi, abá &tum , abígère, wegtreiben, odga
niam, odpędzam . Activ . 3.
Muſcárium , ii, der Fliegenwedel, Oganka , i. N. 2.
613. Tollo, fufiùli,ſublátum ,tollère, hinweg rehmer ,
znoſzę, podnoſzę, biorę precz. Activ. 3.
Patina, æ, die Schlüſſel , Miſa, y. 'F. 1 .
Orbis, is, der Teller, Talerz, a. M. 3.
Salinum , i, das Salzfaß, Solnica, y . N.2.
Fruftum , i , das Stück, ſztuka, i. N. 2.
Papis, is, das Brodt, Chleb, .a. M. 3 .
Crufta, æ , die Kinde, Skora na Chlebie. F. 1 .
Mica,æ , die Broſame,Odrobina ,y,okruſzyna,y. F ...
614. Tandem , endlich , naoſtátek. Adverb. Tempor.
Bellaria, bruin ,das Confect, Wety, ow. N. 2. Pl.t.
615, Infúndo, infúdi, infuſum , infundère, einſchenken,
nalewam. Activ . 3 .
Pocùlum , i, der Becher, Kubek, bka. N. 2.
619. Propino, propinávi, nátum, pináre, zutrinken,
piję do kogo, Activ . i.
Hospes, itis, derWirth, it. der Gaſt,Gość,ia.C.3.
717. Accéndo, accéndi, accónfum , accéndère, anzünden ,
zapalam . Activ. 3 .
Cerèus, i, die Wachskerze, Wojkowa świeca, yj. M. 2.
618. Can
 CAPUT V. 149
45
611. Edúlia aliajAndere Speiſen ,191/ze potrawy
fcindúntur ſchneidet man nożem krają,
cultro. mit dem Mer
ſer.
612.Muſcas,ve- Die Fliegen , Muchy , oſy y
ſpas & crabró- Weſpen und sierſzenie,
nes abige mu- Horniſſen treib odpądź ogan
fcário. weg ,mit dem ką.
Fliegen - Wé.3

der.

613. Tolle pati- İNiñ die Schür Weźmi miſy ,

pas,orbes, fa- feln , die Tel: talerze, ſolni
línum, fruftaler, das Salz ! ztuki
ce ,,./
pänis,cruſtas, faß, die Stücke chleba, i odro
& micas, Brodt, Rina : biny,
den, und Bro
ſamen hinweg,
614. Tandem- und endlich das Naoſtatek we
que bellária. Confect. ty.

615. Infúnde in Schenke ein in Naley w kubek,

poculum , den Becher,
616. Etpropína und trinf den I pii do gości.
hofpítìbus. Gåſen zu.

617. Accénde Zünde dieWachs Zapal noczek,

cerèum , kerke an, ( w ok o wą.
ſwiece.)
K 3 618. Vel
 150 CAPUT VI.
618. Candéla, æ, das ſicht, Swieca, y. F.1 .
Sebum , i, das Inſchlit, Łoy, iu . N. 2 .
Facio, feci, factum, facèré, thun, fzynię. Act. 3:
619. Indo, indidi, inditum , indère, aufſtecken, wty
kain, wprawiam. Actiy. 3 . (N. 2 .
Candelabrummi, der Leuchter, lichtarı,a,świecznik,a.
620. Emúngo, emúnxi, emineum , emungère, puken,
fchyneußen , ucieram świecę, nos. Activ. 3.
Ellychnìum ,ii,dasDocht, Knot,1. N. 2.
Emunctórium ,îi,dieLichtpuķe,(Nożyczki, czek, do
świec) Sczypce, ypc. N , 2 . ( Act. 3 .
621. Extinguo, inxi, & um , guère,auslöſchen , gaſzę.
622. Latérna , æ, die Laterne, Laternia , i. F.I.
1 Fomes,qtis,der Zunder, žagiew ,gwi,proch,u . M. 3.
Cribrum , i, das Sieb, Sito, a, Rzeſzoto, a . N. 2.
Colum ,i,derDurdiſchlag,cedziworek,rka,durſzlak,a
N. 2
,
Cos, cótis, der Webſtein , Ofa, y. F.3. .
Libra, æ, die Wage, Waga, i, funt,a. F.1 ,
Decípula ,æ , die Mäuſefall, łapaczka, i, tapica ,y.f.1.
Supéllex,
F.3
eetilis, der Hausrath, ſprzęt,u domotey.
. (trzebny, na,ne.Adj. 3 .
Neceſſárius , a, um, der, die, das nothwendige, po:
1
623. Vir, viri, der Mann, Maž, męża. M. 2. 4

Mulier, èris, das Weib , Niewiaſta, y. F. 3 .

Amor, óris, die Liebe, Milość, i. M. 3.
Fungo, junxi, jun tum , jungère, zuſammen gefeilen ,
złączam , ſprzęgam , Activ. 3 .
Conjux ,jùgis, ein Ehe.(Mann ,małżonek,nka .)
Meib,małżonka,i. J€.3.
624. Vidùus, ùi, der Wittwer, Wdowiec, wca . M. 2.
Duco,xi, &tum , cère, führen,wiodę,poymuję. Act.3.
Intérdum , unterweilen, czaſem . Adv.Temporis.
Virgo ,inis, die Jungfrau, Panna, y. F. 3. 625
 CAPUT V. 151
618. Vel candé- | Oder ein Inſchlit- Albo świecę to
lain é febo fa- Licht: iowa :
ctam :

619. Inde cande- Stecke es aufden Poſtaw na świec

lábro : Leuchter: Caniku :

620. Emunge Puße das Docht Utrzy knot ( no

ellychium mit der Richta życzkami, )
emunctório : puke : ſzczypcami:
621. Sed ne ex, aber daß du nicht Ale abyś nie
tínguas. auslöſ@ eſt. zgasił.
-3 622.Latérna,fo- Die Laterne, der Laternia , ża,
més, cribrum , Zunder, das giew, ( proch )
colum , infun Sieb, derj rzeſzoto , (prže
dibulum cos,
libra & decí.
Durch ſchlag, tak) cedziwo
der Trichter,rek, (durſzlak )
EL pula, fuppel- der Webſtein , leięk,ofla,waga
lex necefla die Wage nno ; lapaczka, jeſt
ria eſt. dieMauſefalle, ſprzęt domo.
iſt nothwendi wy potrzebny.
ger Hausrath .
623. Vir & mu- mann und Weib,Maz y 'niewia
lìer, amóre aus Liebe 345 jta milością
EN juncti , ſunt famen gefeliet, złączeni , są
conjuges. find Eheleute. Målżonkami.
w
624. Viduus du- Ein Witwer niño w dowiec poy .
cit intérdum unterweilen ei: muje , czaſem
virginem : ne Jungfrau : pannę :
K4 625. Spon
si
 152 CAPUT V.
625. Sponfus, i, der Bräutigam , Oblubieniec,ńca,
nowoženiec, nca. M. 2 . ( Palliv . 3.
Nubo, nupp,nuptum , bère, freyen, ženięsię.idęza mąż.
Sponfa,æ , die Braut, Oblubienica, y. F.1.
626. Nuptiæ, árum ,die Hochzeit, wefele ,a,gody,ow .
F. 1. Plur. tant.
Maríta,
ítus,æ i,, das Ehemann,
der Ehew Małż ); nka.
Mar it wheronek,
e nka. M.M. 2.
2.
Voco , dvi, átum ; áre, nennen , wołam , nazy ywam .
Activ . I.
1627. Puerpèra , æ , die Kindbetterin , die Sechswóch.
nerin , Położnica ,'y. F. i .
Pario, pepèri, partum ,rère, gebahren , rodzę.At. 3 .
Puer, èri, dus Kind, dziecię, cia . M. 2.
.
628. Baptízo ,dvi,átum ,áre,taufen, ſchrzczę. Act. 1 .
Ofrulor, átus fum ,ári, küſſen, całuję. Dep. 1,
Nutrix , ícis, die Amme, Mamka,i, pialunka,i F.3 .
629 Fovèo, fovi, fotuin, fovére, warm halten, za
grzewam , piaſtuję. Activ. 2 .
1 Gremium , ìi, der Sdoof , lono, a. N. 2.
630. Algeoalji, alfum ,algére, erfrieren, žiųbnę. N.2.
Singultio, ívi, itum , ire, ſchluck en, ſzczkam , tkam .
N eutr. 4.
631. Filius,ìi, der Sohn, Syn, a . M. 2 .
Hæres, édis, der Erbe, Dziedzić, a. Com . 3 .
632. Filja, æ, die Tochter , Corka, i, F. 1. (F : 3 .
Dos;ótis,der Brautſdaş,die Morgengabe, Pofag, ú.
633. Parens,tis, Vaterund Mutter, Ociec,Matka.C.3.
1 Edúco, ávi, átum, áre, auferzieher , wychowuję.
Activ . 1 .
Sobòles, is, die Kinder, Dzieci,dzieci. F. 3. S. tant..
634. Suas
 CAPUT V. 153
20
625. Sponfonu- Die Braut fren : O blubienica
bit fponfa . het den Bråu. idzie za oblu
tigam. bieńca .
626. Poft nuptı-| Nach der Hoch. Po'weſelu mężem
or as Marítus & Zeit werden fie
Marita vo .
y mężatką( zo
Ehemann und ną) fię nazy
cántur. Ebeweibge waię.
neniet.
627. Puérpèra Die Kindbetterin Położnica powi.
pepèrit pue- (Sechswöchners la ( porodzila )
rum :
in) hat ein Kind dziecię:
geboren :
3. 628: Quem 62- Welches die Uñe Ktore, ochrzczoa
ptizátum oſcu kúfſet, wenn es ne, mamka cau
1. látur nutrix ; getauft ift: luje:
629. Fovetque und hältes warm I piaſtuje na
in gremio, in dem Sdooß, tonie,

630. Ņealgeat, Daß es nicht er: Aby nie z zie

aut fingúltiat. friere,oder ſchlubio, abo
de. ſzczkalo.
631. Filius eft Der Sohn iſt Syn jeſt dzie .
hæres : Erbe : dzicem :

632. Filia acci- Die Tochter niño Corka

bierze .
pojag.
pit dotem. den Brautſchak,
(Morgengabe .)
633. Parentes Die Eltern zie: Rodzice dziatki
edúcautfobd- hen die Kinder wychowują:
lem : auf .
Ks 634. Sua
arlo
154 CAPUT VI.
634. Svadèu, ſi, fum , dère, überreden, Tadzę. Act. 2.
Honétus, a ,um , der, die, das ehrbare, uczciwy, wa,
we. Adject. 3. terin .
635. Disfuáděo, ſufi, áſum , ſuadére, wiederrathen,
odradzam . Act. 2 . (Adj. 2. term .
Turpis,, e, der, die, das ſuhändliche, ſproſny, na, ne.
636. Hortor, hortátus fum , hortári, ermahnen,
napominam . Dep. 1.
Virtus, útis, die Jugend, Cnota, y. F. 3.4
637. Dehortor, dtus ſum ,dri, abınahmen, odradzam,
Dep. I. ( N : 2.
Vitium, ii, das Laſter, Wada, y, Zlość, i, Niechota, y.
638. Vitrìcus, i, der Stiefvater, Oyczym, a. M. 2. ,
Novérca,xe, die Stiefmutter, Macocha, y . F. 1 .
Cogo, coégi, coáctum , cogère, zwingen , pržymu.
ſzam . Activ . 3 .
.

Privignus, i, das Stiefkind , Pasierb,'a. M. 2.

639. Libèri, erórumįdieKinder,Dziatki,tek.M.2.Pl.t.
Liber, ra, um, der, die, das freye, wolny, a,e. Adj.3.
640. Servus, i, der Knedyt, Sluga, i. M. 2:
Servio, vivi, vitum, vire, dienen, ſlužę. N. 4.
641. Miniſter, ftri, der Diener, juga, i, flużący,
ego. M. 2. ( N. 1,
Miniſtro, dvi, átum, áre, dienen, ſtužę. poſtuguję.
Famillus, i, derDiener , Czeladnik, a,fluga ,i. M.2.
Famùior, átus fum, ári, dienen ,ſužę. Dep. I.
642. Ancilla, æ , die Mago, Dziewka, i. F. 1 .
Ancillor, dtus fum , 'dri, Magde - Dienſte leiſten,
flužę, przyſługuję się. Dep. 1.
643. Patrùus, i, der Vetter, Stryi, a." M. 2.
Amita, æ , die Baſe, Stryjenka, i. F. 1 .
644. Pater
 CAPUT V. 155
Act.
634. Suadent ac Rathen und über- Radzą y wma
perſuadent redeu, was ehr- wiaiž, co jest
honefta . bar iſt. uczciwego.
he
ter
635. Disſuadent Widerrathen ,was Odradzają co
7X
turpia : ſchåndlicy iſt: jeſt ſproſnego :
al
636. Hortántur Ermahnen zur Napominają do
ad virtútem : Tugend : enoty :

637. Dehortán- Mahrten ab vom Odwodzą od

ta. tur a vitio . Laſter. złego (wady.)
2.
638. Vitricus & Der Stiefvater Oyczym y maco
-714 novérca CO und die Stief- cha przymu .
gint privi- mutter zwins ſzają
zają paſier
gnos : gen die Stif bow :
.:
IC
Kinder : *
639. Libèriſunt Die Kinder ſind Dzieci ſą wolne:
libèri : frer):
640. Servi fer - Die Knechte dies Niewolniey pan
vìunt. nen. ſzczyznę od
641.Miniſtrimi- Die Diener war. prawiaią.
niftrant. ten auf. Słudzy jużą .
Famuli famu- Die Hausknechte Parobcy ſłużą .
lántúr. dienen .
642.Ancillæ'an- Die Magdelei.:Dziewki (Aluže
cillántur. ſten Magde: bnice) ſlužą .
Dienſte.
643. Patrùus & Der Vetter und Stryi y ſtryjen
Amita, die Baſe, ka,
? 644. Sunt
PIA
 156 CAPUT VI.
644. Pater, tris, der Vater , Oyciec, ca. M. 3 . 1

Frater, tris, der Beuder, Brat, a. M. 3:

. Soror, óris , die Saweſter, sioſtra, y. F. 3.
645. Avunculus , i, der Oheim , Wuy , ia. M. 2 .
Matertèra , æ, die Muhme, Ciotka, 1. F. 1.2
Mater, tris, die Mutter, Matka, i. F. 3.
646. Ayus, i, der Großvater, Dziad, a. M. 2.
* Habèo, bui, itum , habére, haben, mam . Activ . 2.
Nepos, otis, der Enkel, Wnuk, a . M. 3. ,
647. Cognátus, i, der Verwandte, Pokrewny, ego,
Powinny, ego. M. 2 .
Affinis, is, der Schwager, Szwagier, gra.Com . 3 .
648 Urbs, urbis, die Stadt, Miáſto, a. F. 3.
Regio, onis, das Land, Kraina, y . F. 3.
1 Munio, nivi, nitum , munire, verwahren, ogrodzam ,
opatruję. Activ . 4.
Monia, ium , die Stadt-Mauren , Mur, u, około
1 miaſta. N. 2. Plur. tant.
649. Vallum , i, der Wall, Wat, u. N. 2 .
Foffa, æ, der Graben, Okop, u; Row , u . Fi 1. 1
650. Porta, æ , das Thor, Brama, y. F. 1 .
Valvæ, árum , die Thorflügel, Drzwi, F. 1. Pl.tant.
651. Abhinc, von dannen, z tąd . Adverb. Loci.
Eo, ivi, ítum ;, neken , idę. N. 4. Anom .
ire
Platéa, æ, dieGaile, Ulica , y. F. 1 .
652. Forum, i, der'Marcft, der Ring , Rynek, nku,
Targowiſko, a. N. 2.
Soleo, folitus fum ,folère, pflegen, zwyklem . N. P.2.
Ciſterna, æ, die Ciſtern, der Waſſerfang, der Rohr
faften, Krynica, y. F. 1 .
543. Ædi
 CAPUT Vi. 157
- 3. 944. Sunt patris Sind des Vaters Są oyca braten y
frater & foror. Bruder und siofira :
Schweſter :
N : 645. Avúncàlus Der Oheim und Wuyy ciotka,ma
Eil & matértèra dieMurmeder tki bratem y
. matris . Rutter. fioſtrą :
1. 2. 646. Avihabent Die Großvater Dziadowie mają
ctiv. nepótes : haben Enfel. wnuki :
647. Cognati Die Verwandten Powinni (po
affines . Schwäger. krewni) / zwa
grow .
1

coin ,
CAPUT VI. Das VI. Capitel. Rodział VI.
事
DE REBUS Von den Sa: O Rzeczach
IN URBE ET chen in der Stadt w Mieście y
3. REGIONE.
Ezan und Lande. Krainie .
rbsmu
048. Urbs
nitur
S gieStadtwird Miaſto
obwmurami
odą ,
mit Stadt:
moenibus : Mauren ver: Copatruiç . )
wahret :
1. 649. Nec non und auch mit ei- Także w ałem y .
vallo & folla, nem Wall und przekopem.
tari Graben .
ci 650.Porta habet Das Thor Hat Brama ma wro
valvas . Thor Flügel. ta.

651. Abhinc Von dannen ge. Ztąd idą ulice.

eunt platéæ . hen die Gaſſen.
652..'In foro fo- Auf dem Markte Na rynku ' zwy:
P.: lent efle ci- pflegen zu feyn kly bywać kry:
ſtérnæ . Ciſternen , nicé, ( ftudง
(Rdýrkaſten.) nie.)
Ed 652. Ædi
158 CAPUT VI.
653. Ædifíciuin, i, das Gebäude, Budowanie, a. N. 2.
Publicus, a, um, der, die, das gemeine, poſpolity,
ta, te. Adj. 3. term .
Privátus, a, um, der, die, das beſondere, oſobny,
>

na, ne. Adj. 3. term .

654. Unus,a,um ,einer, eine einesjeden ,dna,dno.Adj.3.
Poffeffor, óris , der Beſiker, Dziedzic, a,
, dzierżaw
ca, y.y M. 3 .
Proprius, a, um , der, die, das eigene, właſny, na,
ne. Adj. 3. term . (Adj. 2.
Commúnis, e, der, die, das gemeine, ſpolny, na, rue.
655. Civis, is, der Bürger, Mieſzczanin, a. Com. .3.
Incòla , æ , ein Einwohner, Obywatel, a. M. 1 .
Incòlo,cólùi, cultum , incólère, bewohnen, mieſzkam
gdzie. Activ . 3.
Civitas,átis, die Stadt, Miaflo, a . F. 3.
Ruſti
656.Habit cus, i,átum
o , dvi, der Bauer,
, áre,wohnen wieśniak, a.. M.2.
chlop,a,,mi M.2.
. I.
Pagus, i, das Dorf, Wies,wsi. M. 2 .
657. Vicínus, i, der Nachbar, Jąsiad, a. M. 2.
Vicus, i, die Gaſſe, ulica, y, pierzeja, i. M. 2.
658. Curìa, æ , das Rathhaus, Ratuſz, a. F.1 .
Congrègo, gávi, gátum , congregáre, verſammlen,
zgromadzam . Activ . i.
Senátus, us, der Ratý, Rada ,y. Senat, u . M.4.
2

659. Conſul, is, der Bürgermeiſter, Burmiſtrz,a. M.3:

Præcédo, césfi, céffum, cédère, vorgeben, wprzód
idę, przodkují. N. 3.
660. Senátor,oris,der Rathsherr, Rajca, y, Sena
tor, a.a M. 3.
Sequor , ſecutus fum , ſequi , folgen , naśladuję,
Dep. 3
661. Ju
 CAPUT VI. 159
V.. 653. Ædifícìa Die Gebäudefind Budowania jiz
bilty funt publica, gemein oder ſon- poſpolite abo
aut priváta : dere : ofobne, ( pry
hing watne :)
654. Nam quod |Denn was nicht Bo co nie jef
d non, uni pof- einem Beſißer jednego dzie
feflori proprie eigen iſt, das ijt dzica wlasne,
um eft , eft gemein. i to jeſt ſpolne.
‫ܬ ܕܐ‬ commúne.
dj. 655.Cives & in- Die Bürger und Mieſzczanie y
a, còlæ incòlunt Einwohner Obywatele
NL civitátein . bewohnen diet miefzkają
1. Stadr. w mieście.
ska
656. Ruſtici ha- DieBauren woh: Chlopi ( kmit
bitant in pa nen auſ dem cie) mieſzkają
go : Dorfe: we wsi :
‫ ܐ‬I,
657. Vicini in Die Nachbaren Safiedzi w teyže
eodem vico . in einer Gaſ ! pierzei (po
2 ren. taci.)
1.
ml 658. In curia Auf dem Rath. Na Ratuſzu
congregátur þauſe verſamm- zgromadza ſię
Senátus : let ſich der Senat, (Ra
Rach : da :)
659. Conſul Der Burgermei- Burmiſtrz
G
præcédit: fter gehet vor : wpržod idzie:
660. Senatores Die Raths . Her Rajcy idą za
eum fequúutur :/ ren folgen tom : nim .
661.Judex
SI
160 CAPUT VI.
661. Judex, icis, der Richter, Sędzia, ego. Com.3.
Prætor, óris, der Schuli,woyt,q , ſzottys,a. M. 3.
Judico ,ävi,dtum, áre, ricren, fidzę. Activ. 1 .
Lis, litis , die Streitigkeit, der Streit-Handel,
Spor, u. F. 3 .
662. Actor, óris,der Klägery.Powod,a , aktor ,a. M.3.
Accúſo, ávi, átum, acéuſáre, anklagen , okurżam,
1:13
winuję. Activ . To...)
663. Reus, i, der Beſchuldigte, der Beklagte,Odporna
ſtrona, obwiniony.M. 2. ( Act. I,
Excúſo ,ávi,útum ,dre, entſchuldigen, wymawiam się.
664. Teſtis, teftis , der Zeuge , świadek, dka: Com . 3.
Juro, dvi,átum ,áre, ſchwören, przysięgam. N. .I .
Teſtor, átus ſum ,ári, zeugen, świadcze. Dep. 1,
665. Lictor, óris, der Häſcher, ceklarż, a. M. 3.
Ligo, ávi,átum ,dre, binden, wiążę, zawięzuję. Act.i.
Sons, ſontis, der, die, das fihuldige, winny , na, ne.
>

Adject. 1. term .
666. Dučo, duxi, du &tum , ducère, führen, wiodę,pro,
wadzę. Activ. 3 .
Carcer , èris, das Gefängniß, więzi nie. M. 3..
666. Carnifex , icis, der Hencker, Kat, a . M. 3 .
Occido, cidi, íſum , dére, todden , zabijam . Act. 3.
Decollo, dvi, útum, áre, fopfen, scinam . Act. r .
Suſpéndo, di, ſum ,ſum ,dère, benken;wieſzam . Act. sa
668. Tabellarius,ii, der Botoe, Umyślny,ego. M. 2 .
Litèræ , árum , der Brief, Liſt, u, F. 1. Plur.tant.
Epiſtola , æ, der Brief, Liſt, u. F. 1 .
669. Cera, æ, das Wachs, Woſk, u . F. i .
Sigíllum, i, das Siegel, Peridaft, Pieczęć,i. N.2.
Obsigno, dvi, átum, áre, verſiegeln, pieczętuję.
Act. 1. 670. Nun .
 CAPUT VI. ' 161
- 661. judex / Der Ridcer, Sędźià ( Woyt )
‫دی‬
‫ی‬ ‫د‬

( Prætor ) ju- (Sdulge)rich-

ridy rozſądza Spo
dicat lites. terdieStreitig ry, ( ſprzeczne
feiten ,(Streit- ! Rzeczy.)
þåndel. )
662. Actor ac- Der Klager fla- ( Skarżyciel) Po
cusat : get an : wod, ( Strona
powodowa ).
.
Skarży:
SX
663. Reus ſe ex- Der Beſchuldigte Obwiniony (Od
cufat. ( Beklagre )ent porna Strona)
ſduldiget ſich się wymawia.
66 4.Teſtis jurat Der Zeuge ſwo- Swiadek przy
et teftatur : ret und zeuget : sięga y świad
1,
cziy:
665.Lictorligat Der Håſder bin Ceklarz (Opraw )
fontem . det den Sdul ca )wiąże winne
digen : go (winowayce )
666. Et ducit in und führet ihn I prowadzi do
carcerem , insGefängniß . więzienia .
-1 667. Carnifex Der Hencker töd- Kat zabija , ście
occidit, decól- tet, köpfer und na, y wieſza. 1

latet fufpendit. Vencket.

668. Bothe tråge Umyślny
Tabella- DerBriefe fy :
noši li
rius fert literas :
(epiftòlas :)
669. Cerà et si- Mit Wachs und Woſkiem y pie
gillo obſigna- mit einem Pet- częcią zapie
tas . ſchaftverſiegelt czętowane.
Iw 670. Num .
als
 162 CAPUT VI.

670.Nuntius,ii, derMund- Bothe,poſtaniec,ńca,M. 2.

Nuntio , avi, dtum , áre, verkündigen, ocnaimuię
Os, oris, der Mund, Ufa, uft. N. 3 . ( Act. I.
Tenus, bis an ; po, poty. Praep. regens Ablativ.
671. Templum , i, die Kirche, Kościoł, a. Neut. 2 .
Sacer, cra, crum , der, die, das heilige, święty, ta,the
Locus, i, der Ort, Mieyſce, a, M. 2. (Adj. 3.
672. Caupona, aé, die Schenfe, Karczma, y. F. 1.
Profánus, a, um , der, die, das unheilige, nieświę.
Cony, na, ne. Adj. 3. terni.
: Popina, ae, die Garfüche, kuchnia ,i,mieyſka,iey. F. N
Diverſórium, i, die Herberge, goſpoda, y: Neut. 2.
673. Aeditùus,i, der Glódner, Küſter,kościelny, ego,
dzwonnik, a . Maſc. 2 .
Pulfo, avi, atum , áre,läuten, dzwonię,kołacę, Act. 1 .
Campána, ae, die Glode, dzwon, a. Fem . 1 .
674. Populus, i, das Volk, Lud, u. Mafc. 2.
Coio, ivi, itum , ire, zuſammen koiñen , schadzam sięa
Aedes, is, die Kirche, Kościot, a . F.3. Act. 4 .
675. Exercèo, exércùi, exercitum , exercére, úben,
ćwiczę, odprawiam. Activ. 2.
Religió, onis, die Religion, Nabożenſtwo,a. F. 3.
676. Coetus, us, die Verſammlung, zgromadzenie,a.
Mafc. 4:
Cano, cecini, cantum, nère, ſingen, śpiewam . Act. 3.
Pfalmus, i, der Pſalm ; Pſalm , ua Maſc. 2 .
Hymnus, i, der Lobgeſang , Hymn, u. Maſc. 2.
677. Deus, i, der Gott, Bog, a. Maſc. 2.
Verbum, i, das Wort, Slowo,a . Neut. 2.
Praedico, avi, atum , praedicáre, predigen., przepo
+
wiadam , Activ . I.
678. Sa
 會

CAPUT VI. 163

670. Nuntius Der Mundbothe Poliet ufnie.
nuntiat ore . verfündiget oznaymuie.
tenus. mündlich .
671. Templum Die Kirche iſt ein Kościoł ielt
eſt facerlocus. heiliger Ort: mieysce świę
te :

2. fanCausup,oma buunhe
67pro npeiilig
ligerer,,wiej
672. Caupona Die Schenke' ein Karczma nie
wie święcona, iako
et popína et aud, die Gar: kuchnia miey
!
diverfórium : kůdhe und Her ſka v goſpoda.
. berge. cine
20
673. AedítùysDerGlockner Dzwonnik ( kom
pulfatcainpa- (Küſter) fåutet ścielny ) dzwo
T.
nas. Die Glocken . ni we dzwony.
674. PopulusDasVolk Fort Lud zchadza się
coit in aéde : zuſammen in do kościoła ,
der Kirde:
3
675. Exércet uebet die Reli- Odprawuie nas
no 1.

religiónem gion aus, boženſtwo,

676. In coetu In derVerſami . W zgromadze
canúnturPlat- lung, linger " niu spiewane
mi et Hymni. man Pſalmen bywaią Pſalmy
und Lobgeſan y Hymny.
ge.
677: Dei ver- Sottes Wort Slowo Bože bym
buin praedi- wird gepredie waopowia
dane :
,
cátur : get :
L 2 . 678. Sa
 164 CAPUT VI.
678. Sacramentum , i, das Sakrament, Sakrament, u.
Uroczyſtość, s. N.2 . (Activ . I.
Adminiftro, dvs, dtum , dre, ausſpenden, uſługuję.
679. Precis, ci, Plur. Preces , das Gebet,Modli,
twa, 4. ' F. 3. Def. (Act. 3.
Perdgo, égi, datum , agère, verrichten, odprawuje.
e vote, andåchtig , nabożnie. Adverb . Qualitatis. .
680. Feftum ,i, der Feſttag, święto, a . N. 2.
Celebro,dvi,dtum ,dre,begeten,swięcę,obchodzę.Act.i.
Feſtivè, feierlid ), uroczyście. Adverb. Qualitatis.
681. Ethnicus, i, der Bende, Poganin, d. M. 2.
Ecclésia, æ , die Chriſtliche Gemeine, Kościot, a.
zgromadzenie, a, zbor, u. F. 1 .
og 2. Magiſtrátus,ůs, die Obrigfeit, Zwierzchność ,i.
Maſc.4. ( trzebny, na, ne. Adj. 3.
Neceſſárius,a , um, der, die, das nothwendige, po
683. Rex, regis, der König, Krok, a. M.3.
Tenèo, tenui, tentum , tenére, Galten , Şaben , tržy
mam . Activ . 2 .
Regnum , i, das Königreich, Krolefwo, a. N. 2.
Regno, dvi, atuni, áre, regieren, kraluje,panuję.
684. Dominus,i, der Herr, Pan, a. M. 2. (Act. i.
Domus, i & ùs, das Haus, Dom, u. F.2.& 4 .
Domi, Gen, dabeime, doma. Adverb.Loci.
Dominor, átus fum ,dri, şerrſchen, panuję. Dep. 1 .
685. Impèro, dui, dtum, dri, ġebieten , rozkazuję.
Activ . 1 (Adj. 1. term .
Clemens, éntis, der, die, das gnädige , laſkawy, a ,..
686. Parèo, parui,paritum ,parére, gehorſam renn ,
jeſtem poſlufzny. N. 2.
Obsèquens, entis, der, die, das geborſame , poflufzny
Adj. 1. term . Partic . 687
 CAPUT V1.
165
678. Sacramén-|Die Sakramente Sakramenta por
Vai ta adminis werden darges daw ane by
EW! ſtrántur : reichet : waię :)
679.Preces per- Das Gebet wird Modlitwy na.
All agúntur. de andåchtig ver. bożnie bywa.
2x vóte. ridytet. ją odprawo
lit wane.
680. Feſta cele-Die Feſttagewer: Swięta uroczy
Ac brántur fe śčie święcone
ſtive ..
den fenerlich be:
gangen . bywają . >

681. Ethnici Die Heiden ſind Poganie ( la

ol fint extraEc- auſſer derChriſto okrom kościoła,)
clésiam . lidhen Gemeine. nieſą włonie ko
Sle
Magiſtrá- Die Obrigkeit: iſt
ioła.
fcwierzchność
1. 682. tus eft necef
Ž
Pus nothwendig , jeſt potrzebna,
fárìus,
683. Ut Rexſce- Damit derKönig Aby Krul berlo
ptrum teneat, den Scepter ha: ( Sceptr) tržy
1.0. & in regnore be, und im ko mat, yw kro
-Me
gnet : nigreidy regies leftwie krolo
re : wal :
684. Dominus Der Herr im Pan w domu
domidomine Hanſe(daheime) panował.
tur . berrſche.
685. Qui impe . Die da gebieten, Ktorzy panują,
rant, fint cle ſollen gnädig mają być las
méntes : ſenn : Skawymi :
686.Quiparent,Die Unterthanen Poddani mają
obfequéntes : leyen gehorſam : być poflufzny-,
mi :
6X L 3 687. Et
 166 CAPUT VI.
687. Vectigal ális, der Zoll, Clo, a. Neutr. 3.
Cenfus, ûs, die Zinſe, dochod, u , czynſz, ú, po
bor, u. Maſc. 4.
Promptus, a, um, der, die. das -willige, powolny,
na, né, gotowy, a, we, Adject. 3. term .
688. Utérque, utràque, utrúmque,beider, beide, beis
des, oba. Adj. 3. terin .
Conftans,fántis, der, die, das beſtändige, ſtandhafa
të,pateczny, na, ne. Adject. uni term .
689. Herus, i, der Herr, Pan, a. , Mafc. 2. 2

Probus, a, um, der, die, das gute, bogoboyny, na,

ne, dobry, a, e. Adj. 3. terin ... ,
Probo, dvi, dtum , probáre, loben , doświadczom ,
chwale. Act. 1 .
690. Fidus, a, um , der, die, das getreue, wierny , na;
ne, Adj. 3. term.
Subditus; i, der Interthan, Poddany, ego, Maſc. 2 .
Premo, pressi, preffum , premère, drůcfen , uciſkans,
tlumię, cienięże. Activ. 3.
1 Punio, nivi, nitum , nire, ftrafen, karżę. Activ. 4.
bys. Princeps, įpis, der fürft, Książę, cia. Com . 3.
Minor, minus der, die, das geringere, wenigere .
mnieyſzy,ſza,ſze. Adj. 2term . Comparat.
Dux, ucis, der Herzog ,Arcyksiążę, cia . Com . 3. {
692. Ambo, bae, bo, beide, oba. Adj. 3. Plur. tant.
Caefar, dris, der Kaiſer,Ceſarz, a. Maſc. 3.
Inferior, inferius, der, die , das niedrigere, mniey
ſzy, ſza, ſze, Adj. 2. term .
693. Comes, itis, der Graf, Hrabia, i,Graf,a. C. 3.
Major, majus, der, die, das mehrere, więkſzy, ſza,
ſze. Adject. 2. term . Compar.
- *****

Baro, onis,derFreiherr,wolny pan,a. M.3. 693

 CAPUT VI. 167
687 Et ad ve- und zum Zollel A do dlowy
ctigália , atque und Zinſe wil do podatkow
cenſum prom lig: powolnymi:
pti :
688. Utrique Beide beſtandig, Oba fateczni.
conftántes. (ſtandhaft .)

1
689. Heruspro- Ein guter Fjerr Pan dobry by
busprobátur: wird gelobet : wa chwalony :
0 690. Fidus fub- Ein treuerUnter- Poddany wier.
ditusnonpre than foll night ny nie ma byd %
n mátur , nec gedrückt, noch ciemiężony, ani
puniatur. geſtraft wera karany.
den .

69.1. Princeps Ein Fürſt iſt we Książę iest

eft minor at niger ( gegin mnieyſze niż
que Dux ; ger) Seny ein Arcyksiążę,
Herzog (wodz :)

692, Ambo Beide find nie. Obadway mniey

Caesare infe driger als der si niž Cefarz.
rìórés ſunt. Kayſer.
Hrabia (Graf)
093. Comes Der Graf ift więkſzyod Ba
major quam mehr denn ein rona (wolnego
Baro . Frenherr , Pana )
L 4 694. Nobis
168 CAPUT VI.

694. Nobilis, is, der Edelmann, Szldchcic, a. M. 3.

Eques, itis, der Ritter, Rycerz, a. M. 3 .
Inligne, is, das Wappen, Herb,u, Znak,1. N. 3.
3
Donátus, a, um, der, die, das begabte, obdarzony, na,
ne. Adj. 3. term, ( Activ.s.
Dono, dvi, átum, ure, begaben , daruję, obdarzam.
695. Heros, dis, der Held, Bobatyr, a, Pan wielki,
M. 3. (Act. 3:
Vinco, vici, victum , cère, überwinden , zwyciężam .
Omnis, e,alles, wſzelki, każdy,wſzyftek . Adj. 2 .
696. Pax, pacis, der Friede, Pokoy, iu. F. 3.
Prorſus, gånzlich , zgola. Adverb, Qualit.
1

Opto, ávi, atum , áre, wŭnſchen, życzę, żądam . Act.i.

6971 Bellam, i, der Krieg, Woyna; y. N. 2 .
Pernicioſus, a, um , der, die, das ſchädliche, ſzkodli
wy, wa, we. Adj. 3. term .
>

698. Hoſtis, is, der Feind, Nieppžíiaciel, a. Com .3.

Arcèo, arcii, arcére , abhalten, odganiam, niedo
puſzczam . Activ. 2.
699. Miles, itis, der Kriegsmann , żołniers, a. C. 3.
Merèo , ùi,itum , rére, verdienen, ſlužę, zaſługuję.
Stipendiuin, ii, der Sold, žold, u. N. 2. (Act. 2.
700. Clypèusei,M.2.& Clypeumrei,N.2.derSchild,
Puklerı, a. torcz, y. Paiž, y.
Hafta, a , der Spieß, Włocznia, i. Dzida. F. r.
Clava, æ, die Keule, Pałka, i, ma: Zuga, j, kij, a. F.1 .
Pugno, ávi, atum , áre, ſtreiten , walczę, domagam
się. N. .
Pælior, átus fum, ári, fåmpfen , potykam się. D. 1 .
701. Tuba , æ, die Trommete , Traba, y . 7. 1 .
Cornu , û, das Horn, Kornet, a , Rog, u. N. 3 .
Caftra, órum, das Lager, Oboz, u. N.2. Pl.tant.
Clango, nxi, gère, klingen, brzmię. N.3. 702.
/

ܰ‫ܘ‬
 CAPUT VI. 169
694. Nobilis Ein Edelmann iſt Szlachcic, rycerá ,
eques, insigni ein Ritter mit herbami, obda
3 bus donátus. Wappen bega: rżony.
M ber. 1
V
695. Heros vin- Der Held über-| Bohatyr zwyci
wſzyſtki ę
cit oinnes. windet alle. za ch
4

696. Pax eftiDer Friede iſt Pokoju zgola

* prorſus op-l gänzlich zuwün- życzyć momý.
tánda ; [ yen ;
697. Bellum eft|Der Krieg ift Woyna jeſt ſzko
t. pernícióſum : ſchädlich : dliwa:

du 698. Nifi cum ohne wenn der Okrom Coprocz )

hoftis arcén- Feind abzuhal- gdy nieprzyja-.
dus eft. ten iſt. ciel odegnany
być ma .
Ci 699. Militesme- Die Kriegs - Leu: Zołnierze Aużą
rent ſtipendia : te dienen um za żoid :
Sold :
700. Clypéi , Sie ſtreiten und Tarczami, wła
haftis , atquse fåmpfen mit! czniami y kija
clavis pu
F Schilden , mi ( pałkami)
gnantac præ- Spießen und hija y wojuja,
JE liántur.
og
Keulen . ( walczı .)
701. Tubæ & / Die Trommeten Træby y kornety
D. cornua in ca- und Hdrner 10 Obozie
ſtris clangunt. iin Lager klin 1

brzmią .
3. gen .
tank
LS 702. Tym .
70%
 170 CAPUT VI.
702. Tympanuin, i, die Pauce,Bęben, bna. Neut. 2.
Sono, fonui, fonitum , et fonavi,fonátum, fonáre, er
frýjallen, głos wydaię,bräakam. Neutr. 1.
703. Vexillum , i, dieFahne, Chorogiew ,gwi.. N. 2 .
Erigo, éxi; ctum , igère, aufſtecken ,podnoſze. Act.3.
704. Bombarda, ae, die Büchle, Rufznica, y.Fem. .
Diſplódo, li,fum, dère, losſchießen ,ſtrzelam .Act. 3.
705. Arcus,ús, der Bogen , luk, u. Mafc. 4 :
Jacio, jeci, jactum, jacère, fchießen , ciſkam , wy
puſzczam . Activ. 3.
Şagitta, ae, der Pfeil, Strzała, y: Fem. I.
706. Gladius, ii, das Sdwerde, Miecz, a . Maſc. 2 .
Vagina, ae . die Scheide, Pochwa, y.Y Fem . 1 .
Eréptus, a, um ,der, die, das berausgezogne, gerißne,
wydarty, dobyty,wytargniony. Adj. 3. Part.
Dimico , dvi et micùi, dtum , áre, fåmpfen, ſtreiten ,
ſzermuię. Neutr. 1.
707. Arma, órum, die Waffen ,Broń, i.N.2. Pl. tant.
Deféndo , defendi, defénfum , defendere , wehren ,
bronię. Activ. 3
708. Tormentum , i, das Stůd , Działo, a . Neut. 2.
Arx, arcis. das Sdloß, Zamek, u. Fem. ' 3 .
Expúzno , dvi, átum, gnáre , erobern , dobywam ,
1
burzę: Activ, l.
209.. Revértor,revérfus fum ,revérti, wiederfommen,
wracam się. Dep. i .
Praeda, ae, der Raub, die Beute , tup, U , plon , t.
korzyść, 1. Fem. lom
Victoria, ae. der Sieg, zwycięſtwo, a . Fem . I.
10. Virtus, útis, die Tugend, Cnota, y. Fein. 3.
Sector, dtusfum , ári, nachjagen, uaśladuie.
Dep. I. 711. Vito
 CAPUT VII. 121
2. Nem 702. Tympana| Die Trommelu (Kotiyi ) Bębny
Condri. fonant : (Paucken ) er się ozywaia .
Neutr fchallen 1

i. I 703.Vexillaeri- |Die Fahnen wer- Chorągwie wy

gúntur : den aufgeſteckt. Rawiają :
iFe 704 Bombárdas Die Búdſen zZ Ruſznic ſtrže
im. A diſplódunt: ſchießen ſielos : lai :
705. Ex arcú- Van den Bogen 2.lukow firža
kam , bus jaciunt ſchießen fie die lami,farželaiq.
fagittas. Pfeile ..
1. I. 706.Gladiis va- Mit den aus der Mieczami goły-.
Jaſc .: ginâ eréptis! Edheide gezo: mi z pochwer
2. 1 .
dimicant. genen Schwerd dobytymi ſzę
tern ſtreiten muių .
gerißn
3.Par ( fechten) ſie ..
ſtreite 707. Armis. fe mit den Waffen Bronią. (aręžem )
defér:dunt : webren ſie ſich : się bronią :
c. Pl.cat 708. Tormén- Mit: den. Stůl Działami sama
tis arces ex- fen erobern fiel kow dobywaic ..
wenu
pugnant. Schloffer.
2. Neut: 709. Revertún - Siefominen wie-
mies Wracają się
tur cum prae der mit Raub % lupem ( plo
m. 3:
da atque vi- ( Beute) und nem ) y Z ZWY.
dobyes ctória . Sieg.. cięſtwem .
perlom
CAPUT VII. Das.VII.Capitel. Rozdział VII.
DE 1
VIRTU- Von 0 C70 tacho
U , polos, i TIBUS,
Tugenden.
em. l.
710.
Virtútes ager den. Tu. Cnot našladiay:r
. Fem . ſectá jenden nach. (się dzie
7, uarlar re . žay.)
711.1 711. Vita
 172 CAPUT VII.
711. Vito, dvi, dtum, vitáre, Alieben, chronię fie.-uni
kam . Activ . I.
Vitium , ii, das Laſter, wada, y, niecnota, y . N. 2.
Lex, legis, das Geſek, Zakon, u. F. 3 .
Vèto, tºi, itum, áre, verbieten, zakazuję. Act. 1.
712. Patro, avi, átum , patráre, verüben, begeben,
popełniam . Activ. J.
Flagitium , ii, die Uebelthat, Zbrodnia, i. N. 2.
713. Sceléfus, a, um , der, die, das ſchåndliche, hánie
bny, a, e, niecnotliwy, a, e. Adj. 3. term .
Nequam , der Bube, der Böſewicht, Nicdobrego.
Zbrodzień , dnia. Adj. & indeclinabile.
714. Interea, unterdeſſen, między tym . Adv. Teinp .
Prudens, prudéntis, der, die, das vorſichtige, fluge,
roſtropny, na, ne. Adject. unius term .
1715. Proſpício, proſpési, ſpé&tum, ícère, zuvor ſehen,
verſorgen, upatruje, przezieram ,opatruję. Act. 3.
Finis, is, das Ende, Koniec, úca. Com. 3 .
716. Aſpício, éxi, tum ,ícère, anſehen,patrzam .Act. 3.
។
Medium, ii, das Mittel, śrzodek, dku . N. 2.
717. Atténdo, di, tum, dère,achtgeben , pilnuję. Act. 3.
Occasio , onis, die Gelegenheit, Zręcznoći. F.3 .
718. Prætérèa, über das, nad to. Conj. Continuat.
Occipio, cépi, céptum , ipère, anfangen , poczynam .
Activ . 3 . (verb. Qualitatis.
Temère, unbeſonnen , nieuważnie,bezrozumnie. Ada
719. Delibèro, dvi, atum , áre, bedenken, rozmyślani.
Diu, lange, długo. Adverb . Temp. (Activ. I ,
720. Fefíno, się. átum ,áre, eifen, Spieſzę się, uwi.
iam dvi, Na
Lente, mit Weile, pomalı . Adverb. Qualit .
721. Ru
 CAPUT VII. 173
ie jes 701. Vita vitìa, Fliehe die Laſter, Chroń sięniecnot,
quæ lex ve die das Gefeß
1
ktorych zakon
a, y. N tat. verbietet. zakazuje.
3.
€. A 712. Patrans Der Uebelthaten Zbrodnie popel
en , be flagitia , verůbet, beges niający,
þet,) Jest bezecnym
i. N 713. Eft fcelé- 37t ein ſchåndli ( kaniebnym )
liche, bo ftus nequam . cher Bube,.
( Eot.rem )
3. terz Böſewicht.) . Zbrodnien .
Vicdoires (Niecnotą.)
clinabile 714 Intérèa, ut unterdeſſen , da. Miedzy , tym,
7. Teimp prudens fis : mit du vorſichtig abyś był ro
cige, fluge tig (flug) ſepeft : Propnym :
sterm .
zuvor ſelba 715. Profpice Siehe zuvoraufs Patrz końca :
finem : Ende:
ruje. Al;
in . 3: 716. Alpiceme-Sieße die Mittel Upatruj sržód
dia : an : ki:
-zam.Alz
. N. 2. 717.Attendeoc- Gib acht auf die Miey baczenie
muje. A &; casióni; Gelegenbeit ; na ( okazyą )
notć. F.; Zręczność;
. Continua
poczyna
718. PrætérèalWeber diß fange Nad to , nic nie
occipe nihil te nichts leicht zyń (nieuwe 1

. Qualitas mere : ſinnig an ; żnie ) lekko

zumnie. All
myślnie :
rozmybilan
(Activ.1 719.Delibera Bedenfe dich an. Namyślay się
dia . ge. długo
zę się, war
720 : Feſtina Eile mtr Weile. Spieſz się poman
Qualit lente . fu.
.
721.25 721, Ru .
 274 CAPUT VI
5721. Rumor,oris, das Geſchrey, wieść, i, nowina, y.
Maſc. 3 .
Credo, didi, ditum ,ère, glauben , wierzę. Act. 3.
-722. Arcánus, a, um, der, die, das heimliche, taje
mny,13a, ne. Adject. 3. tern .
Vulgo, ävi, dtun , dre , ausbringen , roflawiam ,
rozgłaſzam . Activis.
723. Ignoro , áviy átum , áre, nid)t wiffer , iniewiem .
Activ , I. 1 dzę. (Activ. I.
Afirmo, doi, átum ,áre, bejahen , twierdzę, dowo.
Nego, avi , átum , áre, 'verneinen , zapieram się,
przeczę czemu. "Activ. 1.
724. Itérrögo, dvi, ätum, dore, fragen, pytam . Act.s.
Potius, liber, raczey. Adverb. corrigendi.
-725. Temperans, ántis,der, die,das måßige, mierny,
* na, ne. Adject. unius term .
1796. Efúrio,ivi, ítum , áre, kungern, laknę. Neut. 4 .
"Edo, cdi, efum,edère, eſſen, jem . Activ: 3.
1727. Sitio, ivi, itum , ire, důrfien, pragnę. Activ. 4.
Bibo, bibi, bibitum , bibère, trinken, pije; Act. 3.
728. Praeſértim ,bevorans,oſobliwieAdverb:Comp.
Convivium , ìi, die Gafierei, uczta y.bankiet, u.N.2
729. Hefluo, luonis, derMSchleamer, Rozpuſinik,a
, ,
utratnik ,a . aſc. 3 .
- Helllor, átus fum , ári, fdlemmen ,pijanſwem ,
opitwem się butik. Dep. 1 .
Voro, dvi, átum, áre, freſſen , žre Activ. 1 .
Poto,avi, atum ,et potum ,áre,faufen ,upiam się A.r
7
5
730. Prandium , li, das Mittag Effen, Obiad;u . N. 2.
Coena,ae, das AbendEffen, wieczerza ,y. Foem.1.
Sufficio, éci, kière, genmg ſeyn ,dofič mam. N.3.
731. Jen .
 CAPUT VII. 175
-14 721 . Rumbri ne Dem Geſchren )Wieści nie
credas : glaube nicht : 1.wierz;
2,1 722. Arcanum Heimlichkeitbrin : Tajemnicy nie.
ne vulges : ge nicht aus: rozſławiay :
0
723. Quod igno- Was du nicht Czego nie wieſz,
ras, ne affir weißt, bejahe, nie tego twierdz.
DIV
mes , aut ner oder verneine ani przece
dat ges : nicht: temu :

724. Interròga Frage lieber : Raczey pytay :

ct. potius :
725. Eſto tem - Sey mäßig . Bądź mierny.
pèrans.
326. Quum eſú- Wenn dich fun. Gdy łaknieſz :
ris, ede : gert," iß : jedz :
PULA
727.Quum sitis, Wenn dich dür- Gdy pragnieſz,
bibe : ſtet, trinf : piy:
728. Praeſertim Bevoraus in ei . A oſobliwie na
in convívio . ner Gaſterei. bankie'cie ,
CO
cu (uczcie.)
729. Hellubnes Die Schlenımeri Rozpuſtnicy ro%
helluántur chitemmen gardias ftroią
vorant et freffen und zra y "upiiają
potant. faufen . SIE .
1.

730. Prandiuin . Das Mittags. Na obiedzicy

‫بری‬

. et coena tibi und Abend- ER wieczerzy

oel fufficiant : ſen ſoll dir ge przeſtań:
nung ſeyn :

731. Jen.
176 CAPUT VII.
231. Jentáculum, i, das Frühſtüd , śniadanie, ( , N.2.
Merenda, æ, das Veſperbrodt, podwieczorek,.F.1.
Curo, dui, utum , áre, achten ,ſtaram się, dbam . Act. 1.
732. Jejúno,dvi,útum, áre, faſten, poſzczę. N. 1.
Aliquándo, bisweilen ,"czaſem . Adv. Temp.
Expèdit, es iſt nůze, pożyteczno jeft, potrzebajeſt.
Imperſonal. 4.
733 Sobrius, a, um , der, die, das nüchterne, trke
Śwy, wa, we. Adj. 3. term .
Ebrius, a, um , der, die, das truncene, piiany, na,
ne. Adject. 3. term.
734. Caftus,a,um,der,die das feuſchè, czyſty, a, e. Adj.3.
Gero gesfi,ftum ,rère,þatren,ſprawuję,noſzę. Act.3.
Pudice, zúdrig,uczciwie,wſtydliwie. Adv. Qualit:
735. Modiſtus, a, um , der, die, das beſcheidene, zách:
tige, ſkromny, na, ne. Adj. 3. term .
Procax, acis, der, die, das freche,zuchwały, ła, ie.
236. Tacitúrnus, a, um , der,die,das ftille, milczący,
ca, ce, Adject. 1. term.
Loquax, acis, der,die, das geſchwäßige, wielomowny,
na, ne. ſwiegotliwy. Adj. 1. term .
737. Juvenis, is, derJunge, Młodzieniec, ńca . C. 3.
Colo, colùi, cultum , colère, ehren , ſzanuję. Act. 3.
.
Senex, enis, der Alte, parzec, rca. Adj,& Subít.
738. Maniféhus, a, um , der, die das öffentlidze, ja
wny, na , ne. Adj. 3. term.
Narro , 'ávi, átum, ráre , erzehten , opowiadam ,
oznaymuję.. Activ . I. ::1
739. Secrétus, a, um , der, bie, das heimliche, ta
" jamny, na, ne. Adj. 3. term.
Suſurro, ávi,átum , äre, ziſchen, ſzepce. Activ. 1 .
740, OC
2
 1

1
CAPUT VII .
177
731.jentáculum Das Frühſtücfeo sniadnie y
& meréndain und Veſperbrodt podwieczorek
ne cura . achte nicht. niedbay.
732. Jejunárej faften iſt bisroet-Czaſem Poście
aliquando ex len núße: požyt eczna.
pèdit.
733. Sobrius Ein Nüchtetner Trzeźwy nie jeff
noneft ebrius. iſt nicht truna piiany,
den .

od 734.Eſto caſtus: Senfeuſch .Hal-\Bądź czyfy :

ct gere te pudi- te dich jüdtig . wſtydliwie się
al ce . zachowuy ,
‫ܐܪ‬ Cfprawy, )
À 735.Efto mode- Sen beſcheiden , Bądźzuſkromny,
ſtus, non pro- nicht freche nie chwały :
сах :

736. TacitúrnusjStill,nicht ſchwä. Milczący, nie

C
non loquax. kig. Swiegotliwy.
737. Vos juv
te
è- 136r Jungen eb.Wy młodzi czcia
nes, coli fe
nes .
ret die Alten . cie (/ zanuycie)
Ataryck .
738. Maniféfta Das Offentliche Fawne rzecy
narra : powiaday :
erzehle :
" Das heimliche
CIT
9. Secr
73furra :
éta fu zirche
ziſ őbefete (raine Taiemine mon
osa
ins Dør:) poſzeptem :
M
40 740. OCE
 1

178 CAPUT VII. )

740,Occultus, a, um , der, die, das verborgene, zata
jony, na, ne. Adj. 3. ';
Celo, dvi, átum , dre, verheelen, taję, zakrywam .
Activ. 1 .
741. Ignotus, a ,um , der,die, das unbekannte , niezna
jomy, ma, me." Adj. 32 ( Dep. I.
Miror, dtus fum ,dri, ſich verwundern, dziwuję się.
742. Loquor, locutus fum ,loqui, reden , mowie , po
Miadam. Dep: 3:
Tacèo, ùi, itum ,cére, ſchweigen, milcze. Neutr. 2.
743. Interpéllo, dvi, dtum, áre , in die Rede fallen,
si przerywam mowę. Activ. 1. (Adj. 3.
Alter, era,um , der, die, dasandere, drugi, ga, gie.
744. Dico,dixi, diftum, dicère, ſagen, mowię. Act: 3.
Aufculto, dvi, dtum , dre, zuhören, ſtuchan . N. I.
745. Jubèo,jusſi,juſſum
Acti
,jubére, befehlen, rozkazuję.
* v:2.
Obtempèro, dui, dtum , áre, gehorchen , poffufzny
jeftem . Neutr. 1 .
Anon .
746. Nololo,n nicht wollen , niechcę .
oluii,,nolle,nich
, nolù .
Fatto,dui, útum ,áre, růhnien, chełpię się. Act. 1.
747. Arrogans, tis, der, die, das aufgeblaſene, dumny,
4 , l. Adj . 1 mi (Adj. 3.
Supérbus, a, um , der,die, dasftolaer-pyſzny, a, e.
748. Bonus, a, um, der,die,dasgute,pobry,d,e. Adj.3
Fama,æ , das Gerücht (der Ruf.)Slawa,y. F.j.
Ingens, entiseder,dis,dasgroße,nader wielki. Adj.3.,
Gloria,æ, die Herrlichkeit, Chwała, y. F. .
749.Appendix, icjs,der Anhang,przydatek,tku. F.3.
Felícitas, átis, die Glückſeligkeit,Swrześliwość,ja
750. Ama
 CAPUT VII, 179
zi 740,Occulta ce-Das Verborgene|Zatajone pokry
..la : 2 verheele : way :
3

741. Ignóta mi- ueber unbekannte Nieznaiomym

ráre. Dinge verwuns
dere dich .
meczom się
Territaquis en einer redet , .Gdy RTO ,
7 : milcz :

T. 743. Nontinter- Falleinem andern Mowiącemu nie

pélla altèrum : nicht in die Res przerywaymo
de : wy :
744. Quum tibiWenn er dir et- Gdy tobia' co
bố mowi fuchay.
quid dicit, au- was ſaget, bos
ſculta.
1 re ju.
1
745, Quum quid Wenn er etwas Gdy co rozka
jubet, obtéin-| befiehlet, gehor: zuje, bądź po .
pèra. de. flufznym .
246. Noli te ja- Wollſt dich nicht Nie chely się :
ctáre : růhmen :
747. Nefisarrò- Ser nicht aufge | Nie bądź dumnym
gans, autofu blaſen , oder (nadętym ) abe
pérbus ſtolz. pyfznym .
748. Bona famaEin gutGerüchte Dobra
na
ſlowa
wi
jeſt
eft ingens gló- |(Ruf) iſt einegro : der elky
ria : ßeHjerrlichkeit : chwałą :
749. Et appén . Und ein Anhang I przydatkiem o

dix felicitá- der Glü ckſelig .

Gluckfelige ſzczęśliwości.
tis.si feito a movie
M2 750. Hanc

>
 18a CAPUT VII.
750. Amo, ävi, dtum , dre, lieben , miluję. Activ . }.
Fas, billig, flufzna, ġodzi się.Subſt. def. dipt. N.
Sperno, ſprévi. Sprétum , ſpernère, verachten, gar
It is no :
dzę. 'Activ. 3 :
Nefas, unbillig, nieſłuſzna,niegodna rzecz. Sube
Itantiv. def. dipt. N.
ist. Comis, e, der, die,dasfreundliche, zuthårige, Hold
Feelige, ludzki. Adject. 2. term .
752. Nemo, mìnis, Niemand, żaden. Con .3 .
Blandus. a, um , der, die, das ſchmeichelýafte, ukla
dny, na, ne, pochlebny,na,ne. " Adj.3. term .
753. Adulátor, oris, der Schmeichler, Fuchsſchwänzer ,
Pochlebca, y. M.3.
Odiófus, a , um , der, die, das perhaßte, niemiły,
przemierzły ,a,e. Adj. 3. ujin
,
754. Licet uit ( itum eA ) Ere,man mag, es iſt bergdant,
godzi ſię. Imperf. 2.
$

Interdum , bisweilen, czaſem .' Adv. Temporis.

Focor, dtusfum , dri,ſcherzen , kartuję. Depon. I.
755. Urbáne, boflich , obyczaynie. Adv. Qualitat.
756. Ridèo, riſ, tiſum,ridere, lachen,śmieię się. N.2.
Etiam , auch, tež. Conjunct.Copulativa.
757. Cachinnor, nátus fum , ndri, überlaut lachen ,
1
chechoćę się, bezmiernie; zbytnie. Dep. 1.
758. Vexo,dui, dtum , dre,veriren, draźnię, nagabant,
Jocus, i, der Scherz, žart, u. M. 3: (Act. 1,
759. Taxo, dvi, dtum , dre, tadeln , ganię, nicuję. Act. I.
Serio, mit Ernſt, bez żartu, ſzczerze.Adv. Qualit.
760.Incrèpo, pui &dvi, itum & átum, pdre, ſtrafen,
‫ܝܪ܂‬ ſchelten, laję, fukam . Activ . 1 .
Quomodocúnque, wie es trift, jakožkolwiek, Adv.
Qualitat. 761. Fru
 CAPUT VH,, 181
750. Hançamá-|Dieſe lieben iſt| Tę milować jeft
re e fè fas, billig,verachten Aufzna, y po
fpernère ne- unbillig. gardzać , nie
fas. ftuſzna,
: 751. Omnibús Sen allenholdſee- Każdemu bądź
efto comis : lig : 115 ) culudzki
rus :
01 752 Nemini Niemand en Nikomu pochle
blandus; ſchmeichleriſch ; bny:
753. Adulátor Ein Schmeichler Pochlebca jeſt
eft odiofus. ( Fuchsſchwan- nienawiślny,
cer ger) iſt verhaf: ( przemierzły.)
um
ſet.
Licet in- Man mag biswei. Godzi się czan
754.
ni terdum jocari, len ſcherzen, ſem żartować.
755. Sed urbá. Aber båflich ; Ale obyczaynie ;
ne ,
756. Rídére fachen iſt auch Takže się śmiać
etiam licet : frey , (vergon- godzi ;
Tul
net :)
757.Scd non ca- Uber nicht über. Ale nie bezmier.
chinnári. laut lachen . niesię checho
tac.
758. Vexámus Wir veriren im Przycinamy ko
JOCO : Scherz,( ſcherzet my
mu żartem :
a weiſe :)
759. Taxámus Wir tadeln mit Ganimy bez
ferio: Ernſt : 26 , žartu, (po
prawdzie :
769. Increpá- Wir firafen wie Łaiemy jako się
mus quomo- es rich trift . trafi.
All docúnque.
M M 3 761.Fru

I
1

182 CAPUTIVA.
761. Frugdlis, e, det, die,das
, , ſparſame, oſzczędny,
;
a, e . Adj. 2. term .
Conténtus, a, um, der , die, das begnügte, kontent,
zawarty . Adj. 3. term.
* . Paucus, a, um , der,sie, daswenige,trochę, mało.
762. Avårus, i, der Geizige, takomy. M. 2 .
Parcus, a,um ,der,die, das fatge,jkopy;a,e. Adj.3.
763. Liberális, é, der,die, das freygebige, frézodro
bliwy, wa, we. Adj. 2. term .
Largus, a, um, der, die,das milde, fzczodry, hoy.
ny, na ne. Adj . 3. term .
764. Dives, itis,der, die, dasreiche, bogat.
y, d,c.Adj
e . I.
Fatùus, tui, der Narr, Glupi, ego. M. 2. ?
fidère, trauen , ufim . N. Pasſiv.3:
" Fido, fa fum ,
Copia, æ ,die Menge,Hoftatek,, tku. F. 1.73
765. Diffido,ſus fum ,dère,mißtrauen , watpię. N.Par.3.
Inoji.iæ , der harigel, niedofiatek , tku. ' F. r .
766. Adjútor, óris, der Helfer, pomocnik, a: M. 3.
Auxiliùm , ìi, die Hülfe,
? !pomoć,y ,ratunek, nku. N. 2.
Abutor, uſus fum , úti, mißbrauden, Tele używam ,
+

pfrie. Dep. 3. (wa,we. Adj. 3..

-767. Fuſtus,a,um, der, die, das gerechte, ſprawiedliwy,

1
Appèto, ivi & li itkut,ère, begehren ,poządam .Act.3.
Nihil, nichts, nič. Subſt. def.N. (Adj. 3.
Aliénus, a, um , der, die, das fremde, cudzy, a, e.
9

768. Furor, dtus fum , ári, ftehien, kradnę. Dep. i .

Turpis, e, der, ție, das ſchåndliche, ſproſny, pā, ne.
Adj. 2. term .
769, Peto, ivi, itum ,ere bitten ,proſzę, żądam . Act.3 ,
Mutùus, a, um, der, die, das entlehnte, pożyczany,
na , ne, wzajemny. Adj. 3.
770. Acci

1
 CAPUT VII. 183
i po 1.Frugális Ein Sparſamer Oſzczędny na
contentus eft begnüget ſich mit male przeſta:
ง paucis : * 5 wenigem : 49 wa .

962. Avarus eft Ein Geißiger iftj Łakomy jeft

parcus : karg ; Skapy:
A
wi 763. Liberális Ein Freygebiger Szczodrobliwy
largus.in mild : ( fzczodry) hoy
; ny.

Id
764. Divesfadi- /Ein reicher Narr Bogacz (bogaty)
us fidit DEO trautGOtt im glupi,ufaBor
in copia : . rgu
Leberflußo w doſtatku :

Pada 205. Diffidit in er

Er miftrauet im atpi- winiedo
inópia : Mangel; patkuista
9 266.
ris
Dei adjutó- Die Hülfe des Ratunku,pomocy 2
auxílio Söttlichen Beia Boſkiey zle
abútitur. ſtandesmißbrau używa.
chet er.
767. Juſtusap- DerGerechte be: Sprazjedliwy
petit nihil ali- gebret nichts nie pożądanic
eni : fremdes : cudzego
768. Furári tur- Stehlen iſt Kraść,jej rzecz
pe eſt. ſdyåndlich : Sproſince
76. Quod quis Was einer bittet, Temu co trzeg
petit, mutuo das leiheihm :, kada pożycz :
03613
da :
die
M 4 770. Quod

1
184 CAPUT VII.
770. Accipio, accépi, acceptum , accipère, empfangen,
biorę, przyimuję. Activ .3.
Reddo, reddidi, redditum , reddere, wiedergeben,
oddaję, nagradzam . Activ . 3.
771. Promitto,
Ac
miſi, ilum , ittère, zuſagen , obiecują.
tiv . 3 .
Praefto,fiti,fitum ,(átum ) ftdre,leiſten, Halten , ſpe.
Iniam, uiſzczam się. Activ. t."
772. Egio,egui, egére, bedürfen, potrzebuję. N. 2 .
Pofco, popoſci, ſcère, fordern , żądam ,proſzę. Act.3.
773. Do, dedi, datum , dáre, geben, daje. Act. 1.
Sumo,Jumpji, fumptum, mère,neğmen,biorę. Act. 3.
774. Impetro,dui,dtums, áre, erlangen,uprafzam .A.1 .
Ago, egi,aftum, agère, fagen,, czynię.: Act. 3.
Gratia, æ, der Dank, laſka, i, dzięka, i. F.1 .
775. Fur,, furis, der Dieb, Zlodziey, a. M. 3.
, ( ère, zahlen, płacić. N. 3 .
Pendèo pependi,penfum, ére
Pendes, ( , hangen,wisiet..N.2.
Furtum,i, derDiebſtahl złodzieyjiwo,a,kradzież,y.
Neutr . 2. Tom
776 Pendèo, vide pržec. Num .
Patibulum ,i, der Galgen, 17
y. N.2 .
777. Poena, æ , dieStrafe,Karanie,a ,i. F. 1.
Sane, freylich, gewiß, zaiſte, tak jeſt. Adv. Affirins
Dignus, a , um ,der die,daswerthe,godny,a ,e. Adj.3.
778. Donum ,i,dieSabe. Dar, . N. 2.
Gratis, umſonſt,darmo, zlaſki. Adv. Qualitat.
779. Præmium ,ii,dieVerehrung, Nagroda,y. N. 2.
Officium , ii, der Dienſt,urząd , ędu,uflaga,i, N. 2.
780. Merces, cedis, der Lohn, zapłata, 4, F. ze3
Meritum , i, der Verdienſt, zaſluga, i. N.2.
781.Pur
 CAPUT VIL 185
770. Quod mu-Baş du entleh. Cos požye
tùo accepiſti, net baft, gieb czył, to od
redde : wieder : day: 4.0
771. Quod pro- Was du zugeſa- Corsabjecal,
misiſti, præget , das halte. Spełni, (uifzc?%

painos
fta .
się. )
772. Quum Wenn Du befeslie czego
eges , ne pie darfit, ren un. potrzeba nie
geat pofcère: verdroſſen zu leń się prto
fordern : gnąć;
773. Quum da- Wenn dir gege. Gdyć co daia,
tur,ne pudeat ben wird ,, poni
fo ewfl ydı. się
niewflydś
fumère. ſchåme, dich nicht brać.
ju nehmen .
774. Quum im- wenn du es er : Gdyś co upra
petráfti , age fanget haſt, ſa sil,podziękuy.
gratias. ge Dant .
775.Fur pendat Ein Dieb zahle Złodziey niech
1 furtum : den Diebſtahl: placi kradzież,
(to coukradt:)
776.Aut pende- oder Hånge amAbo niechwisi
at in patibulo ; Golgen ; naufzubienity ;
777. Pæna fanèDer Strafe iſt er Zaille godzien
dignus eft. frenlich werth. jejt karanio .
778. Donum Die Gabe wird Dar % laſki
gratis datur : umſontt gegeben : dają :
779. Præmium Die Vereþrung Nagrodę z u ,
pro officio: füreinen Dienſt: Augę przy
Atlige.)
780.- Merces Dér Pokn um Zapłatę za za
promerito . Berdienft. Müge
M 5 781. Puu
 186 CAPUT Vil.
786. Pufillanimis, e, der, die,das kleininüthige, nie
śmiały, bojaźliwy,wä,we. Adj: 27 term .
1
Fortis,e,Deç, dje,das behérzée, inanuhaſte ,tapfere,
lei ) . mężny,a, e,mocny,a ;e. Adj.2boisy.
782. Profper, a,um ,der,die,das glückliche,fzizeiliwy,
( 2012, wt. Adj. 3.
Effèro, textůli, eldtum , efférre, erheben, wynoſzę,
stawię, chwalę. Activ . 3. Anom .?
783. Advérfus, a, um , der, die, das widerwärtige,
przeciwny, a, e." Adj. 3.term.
Trepido, dui, dtum, árt,-zageu, lekam się. N. 1.
>

Tremo, tremùi, mère, zittern,držę, trzęſę się, N. 3.

784. Opera, æ, die Arbeit.praca,y, , robota, ya F. i.
Alàcris, e, der,die, das hurtige, ochotny,a, e. Adj. 2.
785. Otidin, li,der Müßiggang, prožnowanie,a. N. 2.
Linquo, liqui, i&tun , nquère, laſſen;opufzczam .
Ignavus, a, un , der, die, das faullenzende, teniwy,
wa, we. Adj. 3. ** 11101
786. Conor, dtus fum , ári, verſuchen, usiłuję. D. r .
787. Debèo, ui, itum, ére, folien, powinienem . Act, 2.
Prius, erftlich,ehezuvor,pierwey, wprzod. Adv.T.
Contor, átus ſum ,ári, forſchen, nach fragen, pytam ,
wywiaduje się..Dep. I. :
788. Aggrédior, aggreffus fum, aggrèdi, angreifen,
>

imam ſię czego, poczynamco. Dep: 3. .

789. Amplius, mehr, więcey. Adverb. Comp.
Cunctor, átus fum , ári, zo geưn , odwłaczam,
pciągam się. Dep . Ta
790. Fortúna, æ, das Glück, ſzczęście, a . F. r .
Incónftans, inconftántis, der, die,das unbeſtändige,
nieftateczny,na, nie . Adject.unius term .
791. Ada
 CAPUT VII. 187
7 781. Pufillán-/ Ein Kleinmüthi- Tchorzami pod
mis non eft ger iſt nicht bes ! Szyty nie jeſt
fortis , herzt, (mann: mężny. .
haftig , tapfer :)
782. In proſpè- JnWohlfahrt Prży dobrym

r
ris effértur : (bei gutem Glúc ) Mieniu wyno

L
erhebt er ſich : si (chełpi, na
dyma) się: os
783. In advérlis In Widerwårtigo W Przeciwno
trepidat actre- feit zagt und zit ściach tęka sig
1

mit. tert er. y držy.

784. Tu eſto ad Dusſen zur Ar: Ty do prac bądź
7 opera alàcris : beit hurtig : ochotny :
785. Otìa linque Den Müßiggang! Proznowanie
ignávis, laß den Faul- zoſtaw leniwym.
lengern .
ha 786. Siquid vis Wilt on etwas Jeśli się chceſz
4
conári, verſuchen , czegopodiąc
787. Debes pri- Solt du erſtlich Powinieneś się
us contári; erforſchen,(nach wprzod ( wit
fragen ;) wiadować)na
myśldi.
788. Et tunc ag- und denn die A potym się żąć
grèdi, Sache angrei- rzeczy (rzecz
fen , zacząć.)
789, Necamph- und nicht mehr Ani daley nie
TIM
uscunctári. gögern . ) odwłaczać.
790.Fortúna eſt|Das Giú cf i ft Szczęście jeſt nie
TC
incónftans : unbeſtåndig : ftateczne:
791. Ad
1

188 CAPUT VII.

791, Adfèro attuli,allatum, adférre,darbringen
przy,
noſzę.. Activ. 3. Anom .
Miſer, a, um,der, die, das elende,nędzny,a,z.Adj.z.
Calus, ûs, der Zufall,przypadek,dku. M. 4.
792. Patiens; én itis, der, die,dos geduldige,cierpliwy,
wa,urt. Adj.unius term ...
Patror, paffusfum , pati, leiden , cierpię. Dcp. 3.
.
Co
.
.
Etſi
s --Gemo, di, itum, ére, ſeufzen, wzdycham .. N. 3.
,

*
, A

nj
Fleo.flévi, flétum , flére, weinen , placzę. N.2.
Do

Ploro, dve,átum ,áre, greinen,ſzlocham. N. 1.

chocia

.c

594. Cohibeo,qui,itum ,bére,zurückhalten ,hamuję.Act. 1.

S
n
zby

Ira, æ, der Zorn, Gniew ,u . É. i .

ub

795. Delinquio, liqui, li &um, nquère, vecfeben, fehlen,

wiftępuję, grzeſzę. "N.3.
e

Parco ,peperci & parſi,parcitum & parfum ,parcere,

ſchonen, folguję, pobłażam . N. 3. (Dep. I.
796. Deprècir, dtus fum ,ári,abbitten, przepraſzam,
Ignóſco, ignóvi, ignótum, ignoſcère, ju gut Halten,
odpuſzcxam,folguję. Activ. .3:
797. Lædo,lieſi, læſum ,dere, verlegen, obrážam. Act.z.
Condóno, dvi, dtum , dre, fdenken, erlaſſen, odpu
ſzczam , daruję. Ačtiv. I.
Culpa. æ , die Schuld, Wina, y . F.1 .
698. Offéndo, di,fum ,dère,beleidigen,obrażam . Act.3.
Paco, dvi, dtim,dre, befriedigen , ſtillen, uſpokoić
kogo, Activ . I.
Placo, dvi,atum ,dre, verföhnen, blagam . AActi &t.i.
799. Exoro,dvi, iitum, dre, erbitten ,upraſzam .Act. i .
Desino, desii, a'esítum, desinère, aufgøren, przeſtaje,
zaniec'iywam . Activ . 3 .
Iráſcor,iráſci, jůrnen, gniewamsię. Dep.3. 800.
 CAPUT VII. 189
gen,a 791. Adfert mi-lEs bringet elende Przynosi nga
alżne przypa.
. sèros cafus : Zufälle:
11 dki :
. ܼ‫ܛ‬ 792. Quos pati- Welche ein gedul. Ktore cierpliwy
Lier ens patitur : diger leidet : cierpi:
Ocp (etfield 06 er ſchon, (ob Chociażby tex
Icel
, er gleich ) reuf! wzdychal,
flèat, ploret. Bet, weinet, plakat, ſzlo.
3 greinet. chal.
794. Cohibe Halt den Zorn Hamuy gniew :
1. irain : zurüc :
c. 795.Delinquén - Des , der etwas Wyſtępuiącemu,
ti parce : verſieher, ſchoc ( grzeſzącemu)
ehle ne :
folguy :
796. Deprecán- Dem , der (dies ) Przepraſzające -
bila ti ignofce. abbittet , halte es mu pekebacz .
ED! zu gut.
797. Læfit te Har dich Jemand Jeśli cię kto o
quis, condóna verleger, ſchen. brazil, odpust
eiculpam : ke(erlaffe ). ihm mu winę:
1. Die Smuld : *
798.Offendiſti | Baſt du Jemand Feślis fam kogo
tu aliquem , beleidiget, bexi obrazit, uſpo
paca & placa
illum :
ſtillene) go:
fridedigever(ſoh
un koy y ublagay
ihn :
799. Exóra, 'ut Erbitte ibn, daßjUproś go, aby
All desinat iráſci. er aufhöre zu się gniewać
Ad jůrnen . poprzeftat.
Leyla
. :? 800. Iniu
1
重

Igo CAPUT VII.

800. Injúria, ae, das Unrecht, króżywda, y. F. 1 .
1 Tolèro,dvi,átum ,áre, dulden,cierpię, znoſzę. Act. 1.
Ulciſcor, ultus fum ,ulciſci, råchen, mſzczęsię. D.3.
801. Malignus, a, um , det, die, das boshaftige, zlo
śliwy, wa, we. Adject. 3 term .
Maledico, dixi, di&um , cère, fluchen, złorzecze,
przeklinam . Activ . 3.
802. Stolidus, a, um , Der Nare, gtapi, nierozumny,
ma, ne. Adj.3. term .
Minor, átus fum , dri, dråuen, grożą. Dep. I.
803. Supérior, us, der, die, das höhere, przednieyſzy,
ſtarſzy. Adj. 2. term . Comp.
Obediens,éntis,d.d. das gehorſamne,poſłuſzny.Adjar.
804.- £ qualis, e, der, die,dasgleiche, rowny. Adj. 2.
Offichófus, a,um , der, die, dasdienſtfertige,uczynny,
na, ne. Adj. 3. term .
805. Inférior,us, der, die, das niedere,niżſzy,podleyfzy .
Adj. 2. term . Comp. (Adj. 2 .
Affábilis, e, der,die, das geſprächige, rozmowny,a,6.
806.Amábilis, e, der, die, das liebe, mily,miłoſny,
na, ne. Adj. 2.
807. Placèo, ùi, itum,tre, gefallen, podobam się. N.2.
808. Humánus,a, um,der, die, das leutſeelige, ludzki,
ka, kie. Adj.3 .
809. Obvius, a,ush, der, die,das begegnende,potyka
jcy. Adj. 3.
Saluto, dvi,átum ,áré, grüßen ,pozdrawiam . Act. I.
810. Reſalúto, avi,tátum , áre, dancken, dziękuig. A.c.
811. Intérrögo,avi, átum , áre, fragen , pytam . Act. i.
Refpóndèo, reſpóndi, refponfum, dére, antworten,
odpowiadam . N. 2.
812. Po
 1

CAPUT VII. 191

‫܂ܬ ܀‬ 800. Injúriasto- Unrecht duldenLepiey jej
7 leráre fatius iſt beſſer, als krzywdę cier
.. eſt, quam ul- fid råchen. pieć, a niźliśig
cíſci. mścić.
801. Malígnus Ein Boßhafter Złośliwy zio
1 maledicit : Fluchet: * rzeczy:
802. Stolidus Ein Thor drohet. Glupi ( ſzaleniec)
minátur. grozi.
803. Supperió- Den Hößern fey Wyżſzym ( prze
rìbus eſto obé- gehorſam : dnieyſzym ) bądź
diens :
poftufzny:
804. qualibus Denen die deines Tobie rownymi
officiofus : gleidhen find, uczynny : 1
dienſtfertig :
805. Inferióri Dem Niedern ges | Niżſzym rozmo
altábilis ; orioſprachig : wny (lagodny :)
806. Et eris a- So wirſt du ger I będzieſz mily ,
mábilis, liebe ſeyn,
807. Etplacébis und allen gefal- I. kazdemu się
omnibus . len .
podobać bę
dzieſz.
gol. Quicúnque Wer (eutſelig iſt.Ktotylko jeſt lua
hum ánus eft, dzki,
809. Obvios fa- Der grüſſet die roi Potykających
lútat : iým begegnen : pozdrawia :
810. Salutántes Den Gruffenden Pozdrawiajacym
refalútat : dandet er : lagodnie (odpo
wiada )dziękuje:
1 811.Interrogán- Dem Fragenden Fytającym odpo
NI tìbus refpón antwortet er : wiada :
der : 17
812. Po .
 191 CAPUT VII.
812. Pofùlo, ávi,atum ,áre, begehren , žądam . Act.i.
1
Porriga, réxi, ré&tum, ígère, darlangen, podaię. A.3.
813. Egénus, a, um, der, die, das nothleidende, po.
trzebny, na, ne. Adj. 3.
Pauper, ris, der,die,das arme, ubogi. Adj. unius.
Opítùlor,átus fum ,ári,helfen, ratuję,wſpomagam . D...
814. Moeſtus, a ,um , der, die,dasbetrübte, fmętny,na,
ne. Adj. 3 .
Solor, látus fum, ári, tröſten, cieſzę. Dep. i .
Consòlor, átusfum , ári, idem .
815. Ignarus, a, um , der, die, das unwiſſende, niea
wiedzący nieumieiętny, a , c. Adj. 3. terin.
dui, átum, árt, unterweiſen, ćwiczę, ngu
Infórmo,czam
. Activ . I.
816 Consilium , li, der Rath , Rada, y. N. 2.
Indigus, a, um , der, die, das dürftige, potrzebny,
na , ne. Adj. 3. terin .
817. Invidèo, invidi, inviſum , invidére, mißgonnen,
或
zayrżę, nienawidzę. Act. 3.
Favèo, fávi,fautum, favére,günſtig ſeyn, ſpržyiam.
Neutr. 2.
898. Verax , verdcis, der, die, das wahrhaftige , pran :
wdziwy, wa,we. Adj. 1. term .
Studèo,ſtudài, dére, fichbefleißigen , usiłuję. Act.2 .
Veritas, átis, die Wahrheit, Prawda, y. F.3.
819. Mendax, acis, der Lügner, Klamca, y . M. 3.
Mentior, mentitusfum , mentiri, lügen, klamam , zmy.
slam . Dep . 4.
820. Amicus , i, der Freund, Pržyiaciel,c. M. 2.
Diligo, léxi, lé&um , ígère,lieben , miłuję. Act.3.
Iniinicus, i. der Feind, Niepržyiaciel, a. M.2.
Odi, ilje, i baſſe,nienawidzę.Verb. def. 821 .
 CAPUT VII. 193
812. Poftulánti- |Den Begehren : Ządającym 6ml
d bus porrigit : den langet er go , podaic:
dar :
813. Egénis at- Den Nothleiden : Potrzebnych y
que pauperibus den undArmen / ubogich wfpma
1 opitulátur : bilft er : ga :
814. Moeſtos ſo- Die Betrübten Smętnych cie
tatur, (confo - tróftet er : ſzy:
látur :)
815. Ignáros in- Die Unwiſſenden Niewiadomych
fórmat : unterweiſet er : ( nieumiej ks
tnych ) ćwiczy,
(uczy:)
816. Consílii in- Den Rathsdikf: Rady potrzebu
digis consù tigen rathet er ; jącym radzi, 1

lit :
( rady doda
je :)
817. Invidetne- Er mißgonnet Zádnemu nie
* mini , favet niemandem, iſt zayrky,wſzyſt
omnibus . jederman gün: kim dobrže žy
ftig. czy.
> 818.Verax ftu- Ein Wahrhafti- Prawdziwy,
det veritati : ger befleißiget przeſtrzega
ſich der Wahr: prawdy:
heit :
819. Mendax Ein Lügner lüget.Kłamca kłama.
mentitur.
820. Amicus di- Ein Freund lie Pržyiaciel milús
Feinddl jé, nieprżyia
bet, ein fein
lìgit, inimicus bet,
odit ; Þaſſer: ciel ma w nike
nawiści :
fila N 821. Do ,

-3 )
 194 CAPUT VII.
821. Dolófus, a, um, der, die, das betrügliché, zdra
dliwy, wa, we. Adj. 3. term .
Sufpicor, átus fum , ári, argwöhniſch reyn, wpodęy
rzeniu mam . Dep. 1 .
Decipio ,cepi,eptum ipère,betrügen,zdradzam . Act.3.
822. Sincérus, a, um, der, die, das aufrichtige, ſzczery,
ra, re. Adj. 3.
Fallo , fefelli, falſum , fallère, tåuſchen , oſzukiwam ,
zdradzam . Activ . 3 .
823. Socius,ii, der Mitgenoß , towarzyſz .M. 2.
Adſto.ftiti,ftitum ,áre, benſtehen,ſtoięprzykim . N. 2.
Juvo,juvi, jutum , juvdre, helfen, pomagam . Act.r.
824. Sodális , is, der Geſelle ,Społtowarzyſz, a . M. 3.
Collúdo, úfi, úfum ,dère, mitſpielen ,gram z kim . A. 3 .
825. Comes, itis, der Gefährte, fpolidący, ego ,towa
rżysz, a. Com . 3 .
Comàtor , átus fum , ári, mitgehen, begleiten, pro
wadzę, idę z kim. Dep. Jo
Conclusio, onis, der Beſchluß, Zamknienie, d. F.3.
1
826. Multus, a, um, der, die, das viele, wiele. Adj. 3.
Superſum, fui, elle, übrig ſeyn, pozoſtaję. N. An.
Paucus, a, um , der, die, das wenige, mało . Adj. 3 .
Admòdum , ſehr, bardzo, Adverb : intend .
Puto, ávi, dtun, áre, meinen, mniemam . Activ . I.
827. Ecce, ſiehe da, oto, Adv.Deinonſt. (Adj. 3.
Ultimus, a, um , der, die, das leşte, oflateczny, na, nie.
Titulus, i, der Titel, tytuł, u , napis, u.M. 2 :
Nam, denn, obowiem . Conj. Caufalis. : 是
Hic, hace, hoc, dieſer, dieſe, diefes, ten, ta, to.P. Dem .
1
828. Veſtibulum, i, derVorhof,przedsionek ,nka. N.2.
Tantum , nur, tylko. Adverb. exclud.
Exordium , ìi, der Anfang,początek,tku. N.2. 829.
 CAPUT VII. 195

821. Dolófus fu- Ein Betrüglicher Zdradliwy ma

ſpicátur &deal iſt argwoniſch wpode y rzeniu
- cipit, und betrüget. y zdradza,

822. Sincérus Ein Aufrichtiger Szczery nie zdra

non fallit. tauſchet nicht. dza.

823. Sociusad- Ein Mitgenoße Społtowarzyſz

ftat & iuvat. ſtehet ben und i ftoi przy dru
Hilft. gimy pomar
ga.
824. Sodális Ein Geſell ſpietet Towarzyſ; po
collúdit : mit : igra zdrugim :

Leo
825. Comes co- Ein Gefährte ge. Podrożny towa,
initátur . het mit. zżyſz idzie
z drugin .
CONCLUS Der ZAMKNIE .
SIO. Be fch 1 u B.) NIE .
$ 26. Multàne 13 ft noch viel; Wiele jeszcze
fuperſunt? übrig ? Sebr zbywa ? (po
Pauca admd wenig , meyne zoſtaie ?) Malo
dum puto . ich. co,mniemam .

827. Ecce, ulti- Siehe da ,der ten-Oto,tut :oſtatni työ

mus titulus : te Titel :

828. Nam hoc Deñ diefer Vor: Ten bow i en

Veſtibulum eſt hof iſt nur ein przedsi o nek
tantum exor- Anfang: jeſt tylko po
dium : czątek:
N 2 829. Cui
Bay
 396 GAPUT VII .
82y. Prolixus, a , um , per, die, das weitläuftige , dłu
giga ,gie. Adj. 3. term.
Convenit, es gebühret, przyſtoi, godzi się. Imp ; 4 .
830. Venio, veni, vestum , venire, kommen, idę przy
chodzę. N. 44.
Clausula, æ, der Beſchluß, Zamknienie,a. F. 1.
831. Vita, æ , das Leben ,kywot, a. F. 1 .
Transèo, ſívi & sli, situm, ire, vergehen, pržemi
jam. N. 4 .
Velut, wie, jako. Adverb . Similitudinis .
Umbra, æ , der Schatten, Cień, ia. F. 1 .
832. Ngfcor, natus fum , naſci, geboren werden , ro
dzę się.' Dep. 34
Morior, mortuusſum ,mori, ſterben, umieram . D. 3 .
833. Omnis, e, alles , wſzelki, ka, kie, Adj. 2. term .
Vanus, a, um , der, die, das eitele, prożny, a, e, marny.
734. 0 ! 0 ! 0 ! Interj. exclam , (Adj.3.
Peccátor, oris,der Sünder, Grzeſznik, a . M.2.
Mors, mortis, der Tød, śmierć, i. F. 3 .
Levíro, dvi, dtum, áre, freſſen , pożeram. Activ.r.
735. Tandem , zulegt, zatym , na oſtatek . Conj.concl.
Sepulchrum , i, das Grab, Grob, u. N. 2.
.
836. Lux, lúcis, das Licht, swiatłość, i. F. 3.
Tenebræ , árum ,die Finſternis,ciemność,i.F.1.Pl.t.
837. Proinde, derhalben, przeto. Conj. concl.
Quisquis, quicquid, wer, welche, welches, ktokolwiek,
cokolwiek. Pron . Com .
838. Formido, dvi, dtum , áre, erſchrecken, lękam ,
boję się., Act. 1.
Inférnus, i, die Hölle , Pieklo, a. M. 2 .
839. Deſidère,dvi,dtum ,dre,fich fehnen , pragnę.Ad.I.
Cælum , i, der Himmel, Niebo ,a. N.2 . 840 .
 1

. CAPUT VII. 197

2,1 829. Cui non Welchem nicht | Ktoremu nie
prolixo effe weitläuftig zu długim być
convènit : ſeyn gebühret : (przy ft 0i)
przynależy :
830. Venimus Darum fommen Przychodzimy
ergo ad clau- t . wir zum Best pržeto do zam
+
sùlam. fchluß. knienia.
831. Vita tran- Das Leben verge Zywot pržemiia
ſit velut um- het wie ein jako cień .
bra. Schatten.
832: Quicquid Was geboren iſt, Co sięnarodziło,
natum eſt, das ſtirbet : umiera :
moritur :
-3 833. Omnia funt Alle Dinge ſind Wszyſtkie rzeczy
11 vana . eitel. są ( prozność)
marność.
834.OPeccátor! |O du Sünder!o grzeſzniku !
mors te devo- der Tod wird / smierć cię po
rábit : c . dich freſſen : , Źrze :
835. Tandem Zulékt wirſt du Zatym (naofta
ibis in fepul- gehen ins Grab, tek ) poydziesz
chrum , do grobu,
836. E luce in Aus dem Licht in z wiatłości do
tenebras : die Finſterniß : ciemności.
837.Tuproinde, D v mitg in Przeto , ty kto
quisquis es, wer du auch kolwiek jeſtet,
reveſt,
838., FormídaſErſchrece'vor der Lękay ( boy) się
inférnum : Hållen : piekla :
839. Deſidèra Sehne dich nachy (Pragņinieba.
colum . dem Himmel.
SA 840. Peca
i

. )
198 CAPUT VII.
840. Pecco,dui,átum, áre, fündigen, grzeſzę. Act, 1.
Nolo, nolui, nolle, nicht wollen, niechce. Ac. & An.
Perèa, rii, itum , tre, umkommen, gine. N.4.
841. Subfifto,fiti,itum, iſtère, ſtillftehen,ſtawam .N. 3.
Addo, didi,fitum ,dère, hinzuthun,przydaje. Act.3.
Plus, plúris, mehr, więcey. Neutr. comp.
842. Acquiéfco, quiévi, quiétum, quieſcère, vergnüget
fenn , przeſtają naczym . N. 3.
Lector, óris, der Lefer, czytelnik, M. 3.
'843. Reliquus, a , um, das übrige, pozoſtały, a, e, Adj.3 .
Reperio,pèri, pertum , rire, finden ,nayduję. Act. 4.
Ordo,inis, die Ordnung, Porządek,dku . M. 3 .
844. Janua, æ , die Thüre, urzwi, drżwi, F. 1. ,
Ingredior, gréjjusfum ,grèdi,eingeßen ,wchodzę.D.4.
A
745. Antèquam , ehe, niż, wprzod. Adv. Temporis.
Abèo, ivi & ri, itum , íre, weggeben, odchodzę.N. 4.
846. Oro, dvi, atum , áre, beten, modlę się. Act. 1.
847. Miferèor, mifértus ſum, miſeréri, rich erbarmen ,
litujęsię, zmiłowaćsię. Dep. 2 . ( Adj. 3.
848. Benignus, a,um ,der, die, das gütige, dobrotliwy.
Salvátor ,óris, derHeyland, Zbawiciel, a. M. 3 .
849, Jeſus, y, Jeſus, Jezus, ä. Maſc. 4. Anom .
Chriftus, in Chriſtus, Pomazanieg, hca. M. 2 .
850, De, dédi, dátum , dáre, geben, daię. Act. I.
Sciéntia, æ ,die Wiſſenſchaft, Wiadomość,i. F. 1.
851. Pietas,átis ,die Goteſeeligkeit, Pobożność,i. F. 3.
852. Beatitúdo, inis, die Seeligkeit, Blogoſławień
Aukio , d . (F3.
853. Benedictus, a , um, der, die, das gelobte, blogo
flawiony, na,ng. Adj.3.
Seculum,i , die Ewigkeit, Wiek, 4. N. %.
 CAPUT VI.
199
Ar
840. PeccarelSündige nicht, Nie grzeſz abyś
-& noli, ne pe- daß du nicht nie zginął
reas. umfommeft.
1 841.Hicfubfifti- Allhier ſtehen wir | Tuftawamy, ynic
mus, nec addy ſtill, und thun więcey nie
mus plus. nicht mehr hinzu .. pržydaiemy.
842. Acquiéfce Begnuge dich Przeſtań na tym
Lector ! Leſer! czytelniků:
843. Reliqua re- DasUebrigewirft Co pozoſtawą
Hd péries ordi- dunach der Ord- naydzieſz poa
ne .
nung finden , ržodkiem ,
844. Janúam in- Wen du zur Thů- Gdy dr żwiami
gréſlus. te wirft einge.: wnidzieſz.
.
gången ſeyr .
eri 845. Antequam Ehedenn du wega Niż odeydzieſz
1 abeas, geheſt,
846. Ora nunc Bete izt alſo : Teraz się tak
1 ita : modi.
. Miſe
847nof .
tri
rére Erbarme dich un. Z miluy się nad
nami.
frer,
. Be
848Sal nígn Gütiger Hey. Dobrotliwy Zba.
vátor. e land,
1
wicieli.
Jezusie(hryftufie!
849 JefuChriſte ! Jeſu Chriſte !
450. Da ſcien- GibWiſſenſchaft
, Day Wiadomočć
tiam , ( umieiętność )
451. Da pietá- Gib Goreſeelig- |Day pobożność,
tem , keit,
!
452. Da beáti.Gib Seeligkeit, Day blog ofthe
túdinem . wieńſtwo.
453. Benedicte Du Gelobter in Błogoſławiony
in Secula fecu- alle Ewigkeit, na wieki wila
lòrum . Amen ! Amen ! kou , Amen !
 PRAZE
VE
RS

THOVN

美
|
.

2
?