Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/omniaquaeextantj09john
 COLLECTIO
SBLECTA

SS. ECGLESIiE PATRUM,

LXXVIIL

PATRES QDIJNTI ECCLESIiE SiECULI.

S. JOANJSES CHRYSOSTOMUS.
IX.
 PHOSTAT INSUPER VENALE

MONTIS PESSULAN1,

Apud VIRENQUE, bibliopolam;

PARISUS,

Apud BIBLIOPOLAM, cui nomkn gallice;

SOGIETE POUR LA PUBLICATION DES BONS LIVRES,

Rue des Saints-P^res, 16

PARISIIS, E TVPOGRAPHEO BETHUNE ET PLON,

VIA VULGO UICTA bR VAUGipA.RD, ?C.
 '

COLLEGTIO
SELECTA

J5J5«
K'^-

EXQuismssiiyiti4-©fER A
TUM DOGMATICA ET M0UALI\<; T^M Al»OLOGETlCA KT ORATOIUA;
ACctR^iHfWLy-

D. A. l}k(^AlM.AU,
CAKONICO IlONOnAKIO r.HiSOMAAENSI,

NONNULLISQI E CLERI GALLICANI PRESBYTERIS ,

UNA CUM

D. M. N. S. GUILLON.
linSCOPO MAJROCHIEWSI ,IN FACULTATK THEOLOGI^ PARI.SIENSI ELOQCENTl^.
.SACRyE PROFF.SSORE, AUCTORE LIBRI CUI TITULUS GALLICB:

BlBLWTnkQnE CUOISIE DES PtRES GRECS ET /,JTi!V.S.

|[^ OPUwS REGI DICATUM.

%

TOMUS SEPTUAGESIMIIS OCTAYIJS.

PARISIIS,
APUD PARENT-DESRARRES, EDITOREM,
VIA VULGO DICTA DE SEINE , 48.

M. Dr,CC. XXXV.
97/3
 ,

S.P.N r^L s
CHRYSOSTOM
ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI

PARS I.

HOMILI/E IN SCRIPTIIRAM.

CLASSIS II.

"tm^^

nO!>IlLI.E IN NOVUM TEStAMENTUM.

OPUS IMPERFECTUM IN S» MATTIi^lM.

liOMILI^ IN S. JOANKEM EVAKGiaiSTAM»

LXKVIIf.
 ,

ERUDITI COMMENTARII
VULGO DICTI
OPUS IMPERFECTUM IN SMATTHvEUM.
INCERTO AUCTORE.
(W> VWW-WVX \V\\\> vWVNiWVVWWA^WWVVWV VW WVfVW WV WV/VW WW/W W\ W«i\W vv% \w w^^vww^

HOMILIA XLIII.

CAPUT XXIII.

I. (i Tiinc Jesus loculus est ad turLas, et ad Dlsclpulos

))Suos dicens : Super cathedrani Mosi sederunt Scribae et
))Pharisaei. Oninia ergo quaecumque dixerint vobis, servale
)) et facite : secundum opera vero eorum nolite facere. Dicunt
))enim, et non faciunt : alligant autcm onera gravia et im-
))portabilia, etimponuntin humeroshominum, digllo autem
» suo nolunt ea movere. Omnia vero opera sua faciunt, ufc

«videantur ab hominibus. Dilatant enim phylncteria sua,

))et magnificant fimbrias : amant autcm primos recubilus
)) in coenis, et primas cathedras in synagogis, ct salulationes
j)iu foro, et vocari ab hominibus Rabbi. Vos autem nolite
» vocariRabbi. Unus estenimmagister vester, omncs autem
)) vos fratres cstis. Et patrem nohle vocare vobis super ter-
)) ram, unus cnim est pater vester qui in coelis est. Nec voce-
»mini maglstri, quia magisler vester unus est Christus. QuL
»major est vestrum, erit minister vester. Qui autem se
» cxaltaverit, humiiiabitur : et qui se humiliaverit, cxallabi-
B.tur \ » Postquam Dominus impios saccrdoles super se ir-
' MaUh, xxu}, i'i3, {
4 OPUS niPERFECTUJl

riicntes, qnasi feroccs bestlas, qnodam venabnlo acutlsslmoc

rcsponsionis proslravit , et incorrigibllem concllllonem

eornm oslendlt. Nam laici dclinqacnles faclle cmcndanlur;
clerici auten), sl mall fnerlnt, inemendablles sunt. Tunc
convertit sermoncm suum od Apostolos, et ad populum,
dlcens : « Super calhedram Mosl sederunt Scrlbaa et Pha-
)»ris3el, » ut Illorum confusio, istorum fieret disclpllna.

Infructuosum namquc est verbum, in quo slc alter confun-

ditur, ut alter non erudlatur. Nam et Deus non propter
malos castlgatloncm super lerram transmlltlt, sed propter
Lonos. Sclt cnlm qula malos flagella non coirlgunt. Scd.
malos castigat, ut corrlgat bonos : qula bonus nlsi admo-
nltus fuerlt, pcr neghgentiam evanesclt. SIc et Chrlstus,

numquid non polult eorum intcrrogatlones contemncre?

Sed volult indignos indlgne docerc, et dlgnos dlgne aedlfi-
carc. Slcut in saecuKirlbus, In eo quod aller paupcresclt,

alter ditalur, et nisi alter dcscenderct, alter non ascende-

ret : slc et in splrituallbus, in eo quod altcr confundilur,

alter eniendatur.

JI. Quid ergo dlclt de saccrdotIbus?« Super cathedram

»Moysi scderunt Scribas ct Pharisael, » id cst, multi sacer-

dotes, et pauci sacerdotes. Muili nomlne ,

pnucl opere.
Tldcte crgo quomodo sedealls super cam : qula calhedra
non faclt non locus
sacerdolem, scd sacerdos cathcdram :

sanctificat hominem, sed homo locum. Non omnis sacer-

clos sanctus est, sed omnis sanctussacerdos. Quibene sede-

rit super cathcdram, honorem acciplct ab illa : qul male

sedcrlt, injurlam faclt cathedr^. Ideoquc malus sacerdos
de sacerdotlo suo crlmen acquirlt, non dlgnltatem. In ju-
dlcio enim sedens, slquldem bene vixeris, et bene docue-
ris, omnium judex es : sl autem bene docuerls, et male
\ixeris, tul soHus condemnator cs. Nam bene vlvendo, et

bcne doceiKlo, popukiin inslruis quomodo debeat viverc ;

 IN S. MATTIIiEUM. IIOMlLLi XLIII, S

Lenc aiitem clocendo, et male vivendo, Deum inslruis quo-

modo lc debent condcmnare.
111. Ad popiilum autem quid ? « Omnia qucecumque
j)dlxerint vobis, scrvale, et facile : secundum vero facta
))eorum nolile faccre. » Id est, vos qui sedetis in Ecclc-
sia, quasi judices sacerdotum, et non auditores, allena
discutienles, et proprianon considerantes, ex vobis ipsis
judicalc dc sacerdotibus. Sicut vos omncs auditis, ct non
omnes facilis quod auditis sic et sacerdoles omnes do-
:

cent, sed non omnes faciunt quod docent. Nam in liomini-

bus dignilas quidem diversa est, omnium autem iialura
una est. llomines enim ab initio creali sunt propter se,
poslea autem ordinali sunt proplcr vos. Proptcrea ergo
natura eorum, ipsorum est aulem eorum, ves-"
: ordinatio
Ira. Si bcne vixcrint, eorum est lucrum si benc docue- :

rint, vestrum. Accipile ergo quod vestrum cst, et nolito

disculere quod alienum est. Sicut enim saccrdotes etiam
infidelcs docent proplcr fideles , melius judicantes prop-
ier bonos etiam malos fovere, quam propter malos etiam
Lonos negligcrc: sic ergo et vos propter bonos sacerdotes
etiam malos honorate , ne propler malos eliam bonos
contemnatis. Melius est enim malis justa praestare, quam
bonis justa sublrahere. Frequenter enim et do homine
malo bona doclrina procedit. Ecce enim et vilis terra pre-'

liosum aurum producit. Numquid propter tcrram viiem,

pretiosum aurum contemnitur? Non sed sicut aurum eii- :

gitur et ierra relinquilur, sic et vos docirinam accipite, efc

mores rclinquite. Nam utapibushcrba3 necessarias non sunt,

sed florcs herbarum : flores enim illa) colligunt, herbas
verorelinquunt : sicet vos flores doctrinai colligite, et con-
versnlionem relinquite, ut quasi inulilis hcrba arescat.
Fidem praidlcant, et infidclitcr agunt. Pacem aliis dant,
et sibi non habent, Ycritalcm laudant, et mendacia diJigunt,
6 OPUS IMPERFECTUM

Avaritiam casllgant, et avaritiam exercent. Qnla ergo scire

bonum et malum, in natura positum est, facere autem in

voluntale : ideo benediccre, omnium est : bene autem fa-

cere, paucorum. Lcgi aiiquem sic interpretantera iiunc

locum : « Quoniam, inquit, super cathedram IVIosi, id est,

in honorc et gradu, in quo fuerat Moses, pauhTtim ad pejus

redacti, constituti sunt contra meritum suum Scrib(C et

legem prophetantem de Christo ven-

Phariscci indigni, qui
turo prsedicabant quidem aHis, ipsi autem non recipiebant
pra3sentem propter hoc hortabatur popuhim audire legem,
:

quam pnTdicabant, et facere, id est, credere in Chrislum

prEedicalum a lege, et non imilari Scribas et Pharisneos

incredulos, proedicantes in lege de Christo, et non creden-

tes ineum. «Etrcddit causam, ut quidproedicabantquidem
in le"-e Christum venlurum, et non credebant in eura,
quia omnia opera sua faclebant, ut ab hominibus vide-
renlur. Id est, quia non vere praedicabant Christum ven-
turum, desiderantes ipsius Chrisli adventum, quem prac-
dicabant scd propter hoc sohim, ut praedicatores et
:

iraditores esse lcgis ab hominibus viderentur. Simile pro-

positum habent omnes, qui justitiam Dei docent et non ,

faciunt : quia non docent vere ipsam justitiam Dei, non

amantes quam docent : sed propter hoc solum, ut docto-
res esse justitice Dei ab hominibus videantur. Nunquam
audistis nUquem de consummatione mundi, et de futuro
Christi judicio cleganter tradentem ScripturasPEt si con-
sideres vitam ejus, intelliges quia sicut latro non desiderat
jispicere faciem judicis terreni : sic nec ille desiderat ad
Christi venire judicium.
IV. « Alligant autem onera gravla et Importabilia, et

«impoimnt super humeros hominum, ipsi autem diglto

»suo nolunt ea movere. » Quantum ad Pharisaeos quidem

et Scribas, de quibus loquitur, onera gravia ct importa-
 ,

IN S. MJLTTH.EUM. HOMILU XLIII. 5

Lllla dlclt legls manclata, maxime quae dederal eis Deus
propler peccfllum vituli adorati, qufe Scrlbcne et PhariscEi

doceLant, suadenles populo secundum mandata viverc legls,»

ct non venire od facilcm et delectaLIlem gratiam Chrisli.
De quibus oncrosis mandalis et Domlnus supra diceLat,
exhortans popuhim Judacorum : « Venite ad me omnes,
» qui laLoralis etoneratieslis, etegovoLIsrequicm daLo '. »

Et Pctrus in ActlLusApostorum diclt : « Et vos quld lentalis

» Deum,et vuhis Imponere jugum super ccrvices discipulor
»rum, quod neque nosjiequepatres nostri, portare potul-
» mus ? sed per gratiam Christl credlmus salvi fieri *. » Erant

cnim quidam, qui onera legls quILusdam ratlonlLus faLulosis

commendantes auditorlLus suis, quasl vincula super hume-
ros cordls eorum alligabnnt, ut qunsi rationls vinculo cons-
tricli, non rejlcerent ea a se ipsi auteai nec ex modica
:

parte ea implcLant, id est, non dlcam plena opere suo,

sed nec modico taclu, lioc Secundum conse-
est, digito.

quentiom autem tales sunt etiam nunc sacerdotes, qui om-

nem justitiam populo mandant, et ipsi nec modlceservanl,
videhcet non ut faclenles slnt justi, sed ut docentes appa-
reant justi. Tales sunt et qui grave pondus venlenllLus
ad poenilentlam imponunt, qui dlcunt et non faciunt, ct
sic dum pcena poenilentiae prsescnlis fugitur, contemnitur
poenapeccatifuluri. Si enim fascem super humeros adoies-
ccntis, quam non polesl Lajulare, posueris, necessc haLet
ut aut fascem rejlciat, aut suL pondere confringatur : sic

et homini, cui grave pondus poenitentiae ponis, necesse

est ut aut poenitenllam tuam rejiclat, aut suscipiens, dum
sufTerrc non potcst, scnndallzalus nmplius peccet. Delnde
ct si crramus, modlcam pcenltentiam imponentes, nonne
mehus cst propler mlsericordlam rationem dare. quara
propter crudelltaleui ? ULI enim paterfamillas largus csl

* Matlh. XI, 28, — » Act. XV, 10, 11.

 ,

8 OPUS rjPEftFECTUM

dlspensalor non debet essc tenax. Sl Dcus benlgnus est, ut

quid sacerdos ejus austerus ? Vis apparere sanctus? circa
tuam vitam esto auslerus, circa alienam aulem beniii;nus.

Audlant te homines parva mandanlem, et grnndia videant

facientem. Talis cst nutem sacerdos , qul slbi indulget
et ab aliis gravia exlgit : quemadmodum malus descriptor
trlbuli in civltate, qul sc relevat, et onerat Impotentes.
V» « Omnia aulem opera sua faciunt, ut ab hominlbus
* videantur. » Postquamsupra sacerdotum, et Pharisaeorum,
%ii Sadducasorum contenlionlbus vexalus est, in suis autem
responslonibus non auditus, convertens se sicut audlvimus,
docuit talcs doctores audiendos esse, non imitandos. Nunc
tiutcm vult ostendere causam, proptcr quam non poterant
credere Chrislo : hoc est, quia omnia facicbanf , ut ab ho-
liilnibus vidcanlur. Impossibile est enim ut credant Chris-
lo coclestia prajdicanti, qui glorlam hominum concupiscunt
terrenam, sicut ah"bi ipse diclt : « Quomodo poteslis cre-

» dere, gloriam quaercntes ab invicem, ct gloriam, quce a

DSoloDeo, non quairitls*?))ln omni re,ex ipsa re nascitnr
quod exterminet rem : ut pula in llgno, ex ipso h*gno nas-
icitur vermis, qui exterminat lignum. Ex vestimcnto nasci-
tur tinea, qua? comedlt vestimentum. Ex oleribus nascitur
vermis, qui olera universa corrumpil : sic et in spirilua-

libus, ex ipso propositoeorum spirituali accipit occasionem

inimlcus, unde els relia texlt : qula a seipso nihil agere
potesl, nlsi occasionem anobis acceperlt. Ideo unumquem-
<quchominem aggreditur secundum conditionem et statum,
i|nem Invenerit circa eum ut puta inter bellatores nasci-
:

iur de virlute contenlio : In dignitosis, de ambilione hono-

vis surgit invidla : inlcr divites, de acquisitione fit zelus.

Quid dicam? inler ipsos ihymellcos, qui cxercent vana hi-

dibria, dc ipsis hidibriis sibi invicem adversantur, ut qni
' Joan, V, 4^j,
 IN S. MATTIL^UII. IIOJIILTA XMII. 9
pcjiis clerlclelnr, melior existlmelur. Idco et saccrdolcs, qui

posili sunt ad ornnmentum popnli, et ad a^dificalionem

sanclitalis, ex ipso mlnislerio eorum accipit colorem dia-
Lolus, et corrumplt Lonnm mlnislerium eorum, ut hoc
ipsum bonum,dum propter homincs fit, fiat malum. Tollc
crgo hoc viliiim de clero, ne velint homlnibus placere, ct
sinc laborc omnia vilia resecantur. Ex hoc vitio nascllur,

ut nc velint inter se mellorcm habere, sicut Juda^i Chris-

lum. Non enim nescientcs eum Dei Filium esse occlderunt,
scd habere cum talem non suslinentes, sicut et prophelat
de illis Salomon : « Venite, circumveniamns juslum, quia
»inulilis est nobis, et improperat nobis peccala legis '. »

Ex hoc vitio nascilur, ut clcrici peccantcs diHicIle pojnllen-

liam nganl. l^lrubescit enim allquando rcus vlderi, qui
semper fucral judex.
VI. Dilalantenim phylactcria sna, et magnlficant fim-
»briam vestimentorum suorum. » Pulo quod IHorum tunc
Scribarum et Pharisocorum exemplo, et nunc mulli allqua
nomina hebraica Angclorum confingunt, et scribunt, et
alligant sibi, quae non intclligenlibus llnguam hebrnicam

quasi metuenda videntur. Sic crgo et isli vani sunt, sicut

iili fuerunt : quoniam personx illorum de mundo recesse-
runt, non mores. Dc hominibus ilaque nostri temporis
exponenlcs, de iUis vldemur cxponere. Ergo sacerdoles,ex
co quod nb hominibus volunt videri jusli, phylaclerla
alligant circa coiIum_, quidam vero partem allquam Evan-

geliiscriplnm. Dic, sacerdosinsiplens, nonne quotldieEvan-

gelium in Ecclesia leglLur, et audltur ab homlnibus? Cui
ergo in aurlbus posita Evangelia nihll prosunt, quomodo
eum poterunt circa collum suspensa salvare? Dclndc ubi
cst virlus Evangelii, in figurls liUcrarum, an in intcUeclu
scnsuum?Siin figurls, bcne circa collum suspcndls : si

» Sap. II, 12,

 »,

10 OPUS IMPERFECTUM

in intellcclu, crgo melias in corde poslta prosnnt, quam

circa collum suspensa. Alii autem, qui sanctiores se oslen-
dere volunt liominibus, parlcni fimbrlc-c aut capiiloruni
suorum alligant, et suspendunt. impietas majorem !

sanctitalem in suis vcstimentls volunt ostcndero, quam In

corpore Christi : ut qui corpus ejus manducans sanalus

iion fuerit, fimbriae ejus snnctitate salvetur, ut desperans
dc misericordla Dei, confidat in vcstc hominis. Et quid
Paulus? non dabat sudnrla sua, et semiclnctia sua, ut sal-
varentur infirml '? Etiam antequam Dei notltia In homi-
iiibus esset , ratio erat ut per sanctitatem homlnum Dei
potentia cognosceretur : nunc autem insania est. Nam
postquam Dei potentlam cognoverimus, quid necessarium
est, ut hominum potentiam cognoscamus?
Nam qul ne-
cessarium non habet, ut Deum ostendat per suam sanc-
titatem, et hoc faclt, sine dubio se festinat ostendere,
non
Deum. Alius aulcm sic interpretatur hunc locum «Quia :

pcrobservatlones, inquit, quorumdam dierum dilatant vcr-

La sua, quasl phylactcria , ct ostendunt populo ea assldue

pr.-cdicantes, quasl conservalorla iegls ct salutls corum :

quales crant de quibus Chiistus dlcebat : « Sine causa

»autcm colunt me, docentes doctrinas ct mandata homi-

»num\ » Fimbrias autcm vestlmentorum mognlficatas
dlcit superemlnentlas corumdem mandatorum magnificatas.
Quando enim per minlmas illas, et superlluas observallo-

iics suarum laudant eximlas, et valde Deo pla-

justitlarum
centes, fimbrlas vestimentorum suorum magnlficant.
YII. « Amant enim primos recubitus in convlvlls. » Haec si
spiritualiler intclligantur , nedificant : si vero corporahtcr,

non solum non rcdificant , sed ndhuc magis destruunt.

Quomodo? Ponc aliquem esse cordc jactantcm, audien-

tcm laudabile cssc in ultimo loco discumbcre , discumbit

'
Act, xi,v, 12. — 2 Mallh. XV, 9.
 IN S. MATXn.EUM. HOMILIA XLIH. H|
post omnes , et non soliim lunc jaclanllam cordls non di-
niillit, sed adhuc aliam jaclantiam hiimilitatis acquirit : ut
qui vult videri justus, eliam humilis videatur ab aliis. Quanli
euim sunt superbi, qui corpore quidem in novissimo re-
cumbunt, cordis autem elailone videntur sibi in cornu
recumbere? Et quanti sunt humiles in cornu recumben-
ies, et conscientia se existimantin ultimo esse? Quidergo ?

Deus non ad carnem loquitur, sed ad spiri-

spirltus est,
tum. Caro enim spiritunlia non intc]h'git, dicenle Apos-
tolo : « Si quis spirilualis est inlcr vos, coguoscat qUcX scribo
))Vobis, quia Domiui sunt mnndata '. » Si crgo spiritus ad
spiritum dicit, spiritualiler, non carnaliter dicit. Non enim
tantum curot Deus, ubi corpus homiuis jaceat, sed in qua
parle mens conscientlae sit coUocata. Ergo quod jubct
nobis in uitimo loco Dominus recumbere , non solum sic

jubet, ut corpore in novlsslmo jaceamus, sed eliom animo,

nt novisslmos nos essc omnium judicemus. Nam sine causa
loco sc humlliat, qui corde se pra^fert. Unde non vitupe-
rat eos, qul iu primo loco recumbunt; sedeos, qui amant
primos discubitus, ad voluntnlem vltuperationem referens,
non ad factum.
YIII. ft Et salutationes in foro. )> Primas saUilatlones noii
solum in tcmpore, sed etlam in voce : non solum in voce,

sed ellam in corpore : non solum in corpore, sed etlam in

in loco : id cst, non sokim exlgunt, ut prlus illos salulc-
mus, scd ctiam cum voceclamantes: «AveRabbi : ))nonso-
lum hoc, sed cliam ut flexls capitibus, ac nudalis, ct in
publico nd gcnua eorum nos incurvemus. «Et vocari ab
)) homlnibus Rabbi. »Id est, vocari voUmt, nonesse : nomen
appetunt, et ofRcium negligunt. Quomodo enimpotest cssc
maglsler, qul discipuUmi non liabet? Da ergo operam, et

invenles fructum : acquirc dlscipulum, et esto maglslcr.

} i Cor, XIV, 37.
la OPUS IMPERFECTUM

«Vos aiitem nolitc vocarl Rabbi. » Ne qnod Deo debelur,

vobis sumatis. Nollte et alios vocare Rabbi, nc dlvinum
honorem hominibus dcferatis. Unus est enim magister om-
nium, qul cmnes homines naturallter docct. SI enim homo
erudirct homlnem, omnes homines discercnt, qui habcnt
doctorcs nunc aulem, quia homo non docet, sed Deus, multi
:

quidcm docentur, pauci autem dlscunt. Homocnim non in-

telleclum homini pra3slat docendo, scd a Deo praestitum per

admonitlonem exercet. Doctrinaenim cotlshubet officlum.
Sicut cnim cos non facit ferrum, sed acuit : et sicut sinc

causa ferrum aculum acullur, ita sine causa homo scnsa-

ius docetur. iMaximc vos, qui spirituales eslis, quomodo
vocalis vobis tcrrcnum mngistrum? Numquid carnalis doc-
trina discipllnam generat splritualem? Scriptum cst enim :

«Boatushomo, quem tu erudieris, Domlne, et de legetua

» docueris eum \ » Et patrem nollte vocare vobis super ter-

»ram, quia non cstls filli terreni. » Ex quo enim C(Blestcm

te csse profcssus es, ex quo patrem tibi vocasti de ccelo,
dlcens : « Pater noster, qui es in co^lis %» ac ex quo te coeles-
lem esse profcssus es, patrem vocando Dcum, lurpe est, ut
iterum te profilearis terrenum, patrem tibi vocando supcr
terram. Ecce enim in arbore, quamvls plurimos ramos
producat, lamen omnium ramorum una dicitur radlx sic :

et in mundo, quamvis homo hominem generet, tamen unus

est pater qui omnes crcavlt. Nam et nos filil fratrcs sumus
patrum nostrorum, quia non ab ipsis natlsumus, sed per
ipsos : Id est, non initlum vllae ex cls habemus, sed transi*
tum vitsc per eos accepimus.
IX. « Qui autem se exaltavcrlt, humillabitur : et qul se hu-
» miliavcrit, cxaltabilur. » In convlvlo cnlm hoc nuptiali, id
est, in hacDci vocatione primos discubltusslbidefcndcbant
Judsei: humlliati autem facti sunt post gentes novissimi, et
' Psal. xciH, 12, — » Matlh. vi, 9, et Luc, xi, 2.
 » :

IN S. MATTnyKUJI. IIOMILIA XLIV. l3

genles, qua) conlra mcriUmi siinm sc vocatas inlelllgcLanl,

facla; sunt anlc Judaios, qui illis quidem crant in temporc

primi quianon prima vocalio cst considcrantla, sed digni-

:

toslor. llli cnim ad prandium mcdiocre invilati sunt, isli

autem ad c-xnam magnam. Illorum invitatorcs Proplictoe

fucrunt, islorum aulem ipse Filius, quicrat causa convivii.

Illorum deleclio apud Deum cx patrihus erat, istorum

autem ex (ide ipsorum. Ideo alibi tangecs Judaeos diccbat
«Tu autem cum vocatus fueris. ad nuptias» (id cst, ad nup-
lias Christi) «: noli recumbcrc in loco priori '.

(V\> VVX VV AAVVV>\ VA VV\ VV .^XX^VV^ VV\.V\\ VVA VV"» V VA VV^ \\%\Ak> VV^X V,% V\ • (VV-X VV> V\A /VVX v^AA^- /VV^ A VVV*

HOMILIA XLIV.
GxVPUT XXIIL

I. « Vaj vobls autem Scribae et Pharlsaei hypocrllap, qui

» devoratls domos viduarum % etc. » Sexus mulierum incau-
tus et mollisest. Incautusquidem, qula non omniaquas videt
autaudit, cum sapienlia ct ratione considcrat : mollis au-
lem,quiafaclleflcctltur, velde malo ah honum, veldc bono
ad malum. Virllls autcmsexuscautlor estet durior. Gautior
qiiidcm, quiaomnia quac vidctdisculitralione; duriorautcm,
quianecdcmalofacileincllnaturad bonum,ncc dc bono fa-

cile rcvocatur ad molum nam ; scquitur rationem. Ideo au-

lem durior, qula rationabllior, Ilacc autcm pra^mlslmus, ut
oslendamus muhercsincautas ct faciles. Proptercn imposlO'
res sanclltnliscircamulicresfacile se constringunt, quia nec
intclligere imposturas corum facilc possunt mullcrcs, cum
sint incaula;, ct addllectionem eorum religionis gratla facile

jnclinantur, cum sint molics cordc. Maxime tanien pcrma-

,' hnc, XIV, 8. — - 2 Mallb, xxiii, 14.
 »;

l4 01>rs IMPERFECTUM

iient cuni vlduls mulIcrlLus, propter duas causas. Prlmum,

qula vlrita muller nec faclle declpltur, habens conslllato-
rem vlrum : dcinde nec faclle de facultatlbus suis aliquld
els dat, cum slt In potestate vlri : vlduae autem faclle deci-
piuntur, non habentes consiliatorem vlrum, et faclle de re-
bus suis talibus prajstant, cum slnt nullius potestati sub-
jectae. Propterea ergo dum judoicos sacerdotes confundlt,
chrlstlanos monet, ut non cum vlduis mulieribus amplius
permaneant, quam cum caeteris : quia etsi voluntas per^
manendi maJa non tamen susplclo est mala.
fuerit,

ir. (i\sd vobls, qui devoratls domos viduarum, oratione

»longa orantes '. » Qui avaritiam vestram reh'gionis colore

deplngltis, et quasl dlabolo Chrlsti arma prsestatis, ut ame-

tur iniquitas, dum pletas aestlmatur, qui longis orationibus
quasl magnls retibus viduarum facultates piscatis. Ob id
dupHciter rei. Primum quidem pro eo quod estis iniqui

alterum, pro eo quod figmentum assumilis sanctitatls. « Vae

» vobls Scrlbae et Pharisa^I hypocrllse, qui claudllis reg-
num ccelorum anle homines ^ » Vult enlm Domlnus osten-
dere sacerdoles Judaeorum omnia nvarltlaj causa facere,
qul per Scrlpturas
quldem Chrisll cognoscebant adventum.
Gonsiderabant autem quoniam , etsi Chrlstus credltus
fuisset, consuetudo sacrificlorum oflerendorum fuerat ex-
ilnguenda, et sacrlficium justltlae vaHlurum : slcut de utrls-
-que Propheta icslatur, dicens : « AfFertc Domlno glorlam
» et honorem ^ ToHIte hoslias, et introite in atria ejus ^.

Ideo perversa interpretatlone ante conspectum populi

claudebant januam legis et Prophelarum, qui de adventu
Christi manifestlssime praedixerunt, ut a fide Chrlsti ho^
mincs separarent, tlmenles ne forte, credlto Christo, ipsi

sncrlficiorum oblatlonibus fraudarentur. Magis enim cu-

* Matih. xxiiT, i4, -^ 2 ibid, i5. -- 3 Psal. xxvui, 2. — « Id»;
xcv, 8,
 IN S. MATTIIJIUM. nOMILIA XMV. l5

picLant, ut, lege Dianenle, in usii essent sacrlficla, qulbus

ipsi ditabanlur, non Deus quam, lcge cessante,
; sacrificiuni
justilit-E veniret in usum, quo Deus delectatur, et homines
justificabantur.
III. Regnum enim ccelorum clicuntur Scrlpturae, qula
in illis insertum est rcgnum coelorum. Janua eorum, intel-

lectus earum. Vel regnum est beatitudo ccelestis, janua

autem ejus est Scriptura, per quam introitur ad eam. Cla-
vicularii autem sunt sacerdotes, quibus creditum est ver-

bum docendi, et interpretandi Scripturas. Clavis autem

est verbum scientine Scripturarum, per quam aperitur ho-
minibus janua veritatis. Adaperlio autem est interpretatio
vera. Videlequia non dixit : «V-x vobis,qui non aperitis reg-
num coelorum : » sed, « Qui clauditis. » Ergo non sunt Scrip-
turae clausae, sed obscurae quidem, ut cum labore inve-
niantur: non autem clausoe, ut nullo modo inveniantur.
Propterea dicit Petrus in Epistola sua, de Scrlpturarum
obscuritate, quianon sicut vohiit homo, locutus est Spiritus;
sed sicut voluit Spiritus, ila locutus est homo '. Ratio autem
©bscurltatis multiplex est, tamen satlsfactioniscausas dlci-
mus duas. Primum, quia Deus alios voluit esse doctores, alios
discipulos. Si autem omnes omnia scirent, doctor necessa-
riusnon erat,et ideo essetrcrum ordoconfusus. Namadeos
quidem^ quos volult esse doctores, slc Deus diclt per Esaiam
prophetam ; «Loquimini sacerdoles in cordibus populi ^ »

Ad eos autem, quos voluit discendo cognoscere mysteria

verilatis, sic dicit in Cantico : «Interroga patrem tuum, et
»dicettibi; presbyteros luos, et annuntiabunt tibi ^. » Et
sicut sacerdoles, nisi omnem veritatein manlfestavcrint iu
populo, dabunt rationem in dle judlcii, sicut Domi-
dicit

nus ad Ezechlelem ; «Ecce specuiatorem te posui domui

;>Israel; si non dixeris impio, ut a viis suis pravis disccdat,

,» 2 Pulf, ), 21. — 2 l»ai, Mf i, — 3 Dcut, xxxii, 7.

 iG OPUS niPtRFf.CTtJM

» Ipsc quldcni in suispcccallsmorlclnr, anlmani aiUcmcjus

» cle manu Uia requiram \ » Sic et populus q sacerdotibus
nisl dicliccrit ct cognovcrit veritatcm, clnblt rationem ia
cliejudicil. SIc enim dicit Sapientia ad populum : «PA ex-
» lendebam sermones meos, ct non audiebatis: ideo et ego
»in vestra perditione ridebo ^ » Sicut enim pnterfamilias
cellarium, aut vestiarium suum non habet expositum cunc-
tis, scd alios quiclem habet in domo qui dant, ahos autem
qui accipiunt sic et in domo Dei alii snnt qui docent, alli
:

qui discunt. Deinde obscurala est notitia veritatls, ne non

lam ulilis inveniatur, quam conlemptibilis. Gontcmptibilis
enim cst, si ab iliis intcliigalur, a quibus ncc amalur ncG
cuslodilur. Non ergo abscondita est in Scripturls veritas,
secl obscura : non iit non inveniant eam qui qua^runt
eam, sed ut non inveniant eam qul qucerere cam no-
lunt ut ad illorum quidem gloriam pertlneat, qui inve*
:

niunt eam, quia dcsideraverunt eam, et qucesierunt, et

invenerunt : ad iilorum aulcm condemnationem, qui non
inveniunt cam, quia ncc {lesideraverunt eam^ nec qncTsIc'
runt, nec invencrunl. Nec potesteis esse cxcusatio conclem^
nationis ignoranlia veriiatis, quibus fuit inveniendi facultas,
si fuissct quaorcndi vohintas. Nam si veritas, sahis, el

vita est cognoscenlium se, magis dcbet quacri quam qu?c-

rere,

IV. Quomodo claudebant Scripturas sacerdoies ? Ahud

pro tiho inlerprelantes, iit puta dicit Esaias : «Ipse vcnlct
»DomInus, et salvabit nos. Tunc aperientur oculi cac-

»corum, ct aures surdorum patebunt, mutorum et llngua

» dlserla erit ^ » Hiec signaerunt adventus Ghrisll. Quando

ergo Domlnus mulum sanavit et surdum, Jud«i perversa
odinvenllonc dlcebant : «HIc non ejicit dr-emonia, nisi in
» Beelzobub princlpe dasmoniorum, ut averterent popuhim
' Ezcch, lii) 17, iS. — . 2 piov, 1, 25, 56. — 3 i^^i XXXV, 4» 5«
 IN S. MATTILEU5I. IIOMILIA XLIV. I7

»a fide Ipsins \ » Aut certe claudcbant januam verllatls,

quando posueiunl decrelum, ut si quis diceret eum Filium

Dei, fieret extra synagogam, slc et modo h.Trclici saccrdo-
tcs claudunt janunm veritatis. Sciunt enim quoniam, si ma-
nifestata fuerit verltas, eorum ecclesia est rclinquenda, ct
ipsi de sacerdotali dlgnilatc ad humilitatem venlent popu-
larem. Ideo quando legunt in populo suo ahquid talc : « Qui
»me mislt, major me est : «perversa interpretatione clau-
dunt januam vcritatis, dicenles filium minorem palre,
cum secundum dlspensatlonem carnis dlcalur minor, Et
nec ipsi intrant in veritatcm Scriplura), propler avariliam;
ncL-ue ahos intrare permiltunt, propterignoranliam. Quid
ergo? ignorans populus cxcusabilis erit? Absit. Si enim
vestimenta empturus,gyras unumnegoliatoremet alterum,
ct ubi meliores vestes inveneris, et prelio villori, ab illo

comparas, quomodo non oportet populum circuire omnes

doctores, et inquircre ubi sincera veritas Chrlsti venunda-
tur, et ubi corrupta, etomnium confessiones cognoscere,
ct verlorem ellgere phis quam vestimentum? Dicit Apos-

tohis «Omnla probate, ct quod bonum est tenete '. » Aut

:

si propter ulihtatem aliquam, vel necessltatem mundialem,

proficlsci volueris ad aliquem locum, cujus viam ignoras,
numquid propter ignorantiam viae discedis a profectlono
proposila? Non, sed experiris nunc istam viam, nunc il-

lam : et quos interroges, quajris : et cum invencris, rogas,

ct postulas ut semitam discas. Et si velles Scripturarum in-
gredi veritatcm, nunc peleres orationibus, nunc quaereres
in Scripturis, nunc pulsaros bonis operlbus, nunc intcrro-

gares sacerdotes, nunc istos, nunc ilios; non investlgas

qui veri sint clavicularii Scripturarum , qui falsi. Sed
isla non fiunt, quia verbum Dei non credllur : quia nec

.» MaUh. xu, 24) ot Luc. XI, 15.-2 j Thcas. y, 21«

LNXVIII. 2
 l8 OPUS IMPERFECTUM

proniisslo bealitutlinis ejus dcsitleratur, ncc judicium com-

iinnatlonis ejus timetur.
Y. « Ya3 vobis Scriba3 et Pharisa^i hypocritas, qui cir-
))Cuitis mare ct aridam, ut facialis unum proselytum : et

cum fuerit factus, facitis eum filium gehennaj duplo,

j)

»quam vos eslis '. ))Judaei enim ubicumque videbant gen-

tiies, proposita quoestione de veritate unius Dei, ct de va-
jiitate idolorum facile disputantes vincebant. Non enim
labor est contra vanitatem idolorum manlfestam, unius
Dei dlcere veritalem, cum ille qui diclt magis adjuvetur
ab ea quam adjuvet eam : tamen corrigebant eum forte,

sed nonpropter gloriam Dei, ut additls cultorlbus honore^

tur Deus : nec propter misericordiam volentes eum sal-

vare quem docebant, sed aut propter avariliam, ut ad-

dltis in synagoga Judaeis, sacrificlorum adderetur oblatio :

aut propter vanam gloriam, propter hoc ipsum ut videan-

lur gentllem corrigere potulsse slcut et nunc faclunt ha;- :

retici sacerdotes, aut promlsslonlbus corrumpunt , aut

minis terrent : non propler gloriam Dei, neque de igno-
ranlia hominum dolentes, sed aut propter avariliam, aut
gloriam vanam, ut videantur ahquos potulsse corrigere.
Sed qui propter Deum allquem vult corrlgere, aut qui
propter vanltatem , ex ipsis actlbus docentls ostendltur.
Quando enlm ipse in sanctltate conversatur, cognosce
quonlam errantem propter Deum corrlgere vult si aulem :

jpse in malis versatur, quomodo alterum propter Deum

corrigere valct ad bonum ? Numquid magls miscrlcors po-
lest esse aliquls alterl, quam slbi ? Aut qui seipsum mergit

in gurgltcm pcccatorum quomodo alterum de peccatis

,

valet eripere ?
Yl. « Facllls autem eum filium gehennae duplo, quam
»vos cstis. »Nam qui forte sub cultura idolorum constilu-

i Matlb, sxiii, i5.

 IN S. M.VTTnEUM. IIOMILIA XLIV. 1 f)

tns, VL'l proplcr alios homines jnslltiani scrvabat, factus

sub Dco, mabjrum inaglslrornm provocalus cxemplo, fit

pejor m;»glstrls, ct sic impietas discipulorum imputatur

magistris. Aut sic, omuis genlilis in simplo est fdius ge-
hennoe, quia idolorum cst cullor. Itcm Judici in simplo
erant fibi gehcnnic, qula non credebant in Gbristum. Qui-
cumque ergo ex genlibus adjungebatur Judasls, non soluQi
non justificabatur : nec enim justillcabatur aliquis^ nisi

pcr fldem Christi, maxlnie posl advenlum ipslus : sed ad-

huc instrucbatur cxemplo Scrlbarum ct Pharisfleorum dis-
credere Chrlsto, ct blasphemare eum, quemadmodum et
ilh : ct sic ricbal duplo filius gchennae. Prlmum quldcm,
qula Idolorum fucrat cullor. Deinde, quia factus fuerat
bhisphemator Christi, et Interreclor. Sicut et nunc, qui
transit ad hoireses, duplo fit filius gehennae. Primum qui-
clcm, qula veritatem, quam lenebat, reliqult. Dclnde, quia
factus est adversarius vcritatis. Qul cnim in erroribus na-
lus est, ct in erroribus permanet, in slmpfo est fiUus gc-»

hennae : qui aulcm nalus in vcrilale, proplcr aiiquain

causam mundialem ad perfidiam mlgrat, duplo fil fiiius
'
gehcnnae.
\If. (1 Yai vobls duces caeci, qui dicitis : Quicumque
»juravcrit per tempium, nihll est autem juraverit
: qui
» pcr aurum lcmpll, dcbct '. aTemplumenlm vel aUare ad
gloriam Dei perllnct, et ad hominum spirllualium sahi-
tcm : aurum autem, quod est in lcmplo, vel donum, quod
est supcr altare, ad glorlnm quidem Dei perlinet : et ip-

sum tamen aurum, vcl donum magls ad delectalioneiu

hominum, cl ad utiiltatem sacerdotum ofTerlur super al-
tnre. Judaiii crgo aurum, quo Ipsi dclectabantur, et dona,
quibus ipsi pasccbanlur, sanctiora dlcebant csse, quam
ipsum tcmplum ct nilarc, ut hoajliics promptlores ficrent
' MaUb, xxiii, iG,

2.
 20 OVVS IvpKuFKCTl5l

ad ofTerciula dona quam ad preccs runclenclas In templo,

aut justilias facicnclas. IMnlta cnim et modo Chrisliani

simplicitcr, et insipientcr sic intellignnt. Ecce enim, si ali-

nua fuerit causa, modicum videlur facere, qui jurat per

Beum : qui autem jurat per Evangelium, magis aliquid
fccisse videlar; quibus similiter dicendum est : «Stulti,

Scripturae sanctaj propter Deum sunt, non Deus propter

enim Deus, qui sanctificat Evaiige-
Scripluras. Major est
lium, quam Evangelium quod sanctificatur a Deo.
VIII. B Vc-E voLis ScribaB et Pharisrei hypocritae, qui de-
•» cimalis mentham, et ancihum, et cyminum, et reliquistis

» quac graviora sunt legis, judicium, et misericordiam, et

))fidem *. nQuoniam Scribarum et Pharisaeorum, ad quos
loc[uebalur, quidam erant sacerdoles, cjuidam aulem po-
pularcs, non congruum exislimo, si duplicem hujus loci
faciamus Iraditionem ut una quidem pertineat ad popu-
:

lares, qui decimas dant altera autem ad sacerdoles, qui

:

decimas accipiunt. Etcnim ipse sermo dubius cst qui ,

dicit : « Vai vobis, qui decimatis. » Nam et qui accipit de-

clmas, recte decimare videtur, et qui dat. Scribas ergo et
Pharisaei minimorum olerum decimas dabant, ut per hoc
vidcntcs eos, dicerent omnes «Pulas quomodo omnium :

rerum suarum decimas oirerre non praBlermittunt, quia

etiam contemptibilium olerum decimas dare non negli'
gunt? Putas c|uomodo secundum omnia Dei praecepta,
vila eorum est consummala, ut ne in modicis his negh*gere
?.cquiescant ?» Quod non erat verum.Nam minimarum qui-
dcm rerum dccimas ofTerebant, ostendendce religionis gra-
lia; in judiciis autem erant injusli, in fratres sine miseri-

cordia, in Deum semper increduli. « Quas simulationes

)»eorum arguens Dominus, hoGC dicit et adjungit Hypo- :

»crita2 liquantes culicem, cameUmi autem guUicntes ^ »

» Matth, xxiii, 25, — 2 ibid. 24.

 IN S. MATTil.ElM. nOMtLlA XLIV. 21

Oiionlom a modicis quiclcm deliclls se absllnebant, qnoj

lieri solent ex decimls non oblatls ; mogna an(em mala
alacrller commiltebant ; qnalla snnt, injuslum judlclum
judicnre, in proximos suos odla exercere, in Deum incre-
dulum essc. In causa autem Scrlbarum et Pharisajoruiu
illorum cndunt mulli. Et nunc qul vldentnr quidem Ec-
clcslam honorare, pauperes consolari, in judlcio anteni
sedenles, ant secundum personarum acceptionem judi^
dicant, aut secundum dlirerentlam munernm inter seip- :

sos lllcs quotidianas exercent, et odia sinc fine, prajpo-

nenles semper avaritiam charllati. In fide autem semper
infirml sunt, qnla luler Chrlstianos et hairellcos nuUam
difrerenllam arbltrantur : slcut ct merctrlx mulier adulle-
lerum idipsum putat et virum. Et ipsl ergo hypocriltC
sunt, ct cuhcem ilquant, modlcum rcpellentes peccatum :

et camehim gluliunt, maxlma et pessima commlttentes.

r5C. Nunc venlamus ad sacerdoles. Sclmus quia ser-
vare justitlam, et facere mlserlcordlam, ct habere fidcm,
propier gloriam suam Deus mandavlt : declmas autem of-

ferre Deo, propter nlUitatem i:acerdotum : ut sacerdotes

qnidem populo In splrltuahbus obsequantur, popnll aulem

in carnahbus sacerdotlbus subminlstrarcnl. Sacerdotcs
ergo avarilia pleni, si quis de populo decimas non oblU'
lisset, ila eum corripiebant, quasi mngnum crimen fecis-

sct, quia decimam ah*cnjus rei vel sahcm minimae non ob-
tuhsset : sl quls autem dc populo in Deum peccobat, aut
lacdebat ahquem, aut allquid talc facicbat, nemo curabat
corrlpcreeum, quasl nuUam culpam feclsset, quia In Deum
peccabat. Et dc suo quldem lucro solhclle agcbant, do
glorla aulcm Dei, ct sahilc honihmm negiigobant. Idco
diclt dc eis : a Vac vobis qui dccimas ellam rcrnm mini-
marnm cxigitis a populo^ et mlserlcorfllam et jusilliani

non facicntcs popuhim non admoncti^. » Sic cnim et modo

22 OPUS IMPEBFECTU.M

fit. Ecce cnlm eplscopus, si debitiim honoris non accepe-

rit a presbytero, aut presbyler si non acceperit a dlacono,

aut diaconus a lectore, irascitur, et turbatur : si autem

viderit aut episcopus presbyterum, aut presbyler dinco-
num , circa Ecclesia^ obsequium non permanenlem, aut
aliaspeccantem in Dcum, neque irascitur ci, nequc curat :

quia omnes quidem de suo honore solliciti sunt, de ho-

nore autem Dei nulhis. Et porliones quisque suas secun-
dum dignilalem suam vlgiLinler aspiciunt, et defendunl,

et secundum dlgnitatem suam curam impendcre circa ob-

sequium Ecclesias non altendunl. Si populus decimas non
obtulerit, murmurant omnes et si peccantem populum
:

\iderint, ncmo nuirmurat conlra eum. Quam compen-

diose in Iribus his complexus est, ct conditlones homi-
num, et quai necessnria sunt hominibus ad snhitem? Om-
iies enim homincs aut judices sunt, sive spirituales, sive
mundiales, aut sub judicibus sunt : et omnibus generaliter
hominibus tam judicibus, quam his qui judicanlur, duo
haec necessaria sunt ad sahitcm, fides vera, et opera bona.
Dicens ergo « Judicium, » letigit eos, qui judicant, sive
mundiales judices, qui pra^sunt mundo : sive spiritualcs,

qui praesident Ecclesiis, ut justum judicium judicent. liajc

est enim eorum prima justitia, ut si vcre aut judices mun-
diales loquuntur justitiam, aut judices spiritunles. Si vero
loquuntur justitiam in Ecclesia, pcr hoc ostendilur si juste

judicarint, dicenle Prophela : « Si vere utique justitiam

«loquiniini, jusle judicate filii hominum *. » Si aulem

non judlcaverint judlcium, non in veritate loquuntur jus-
tiliam, sed in labiis lantum. Dicens autem : « Fidcm, » ad-
monet omnes in fide vivere Dei. Dicens vcro : « Misericor-
))diani, » conversalionem bonam omnibus pnedicavit. Nani
sive abslinentia a malis, sive opus bouarum rerum per
* rsal, LVU, 2.
 IN S. MATTILEUM. IIOMILLV XLIV. 2

misericordlam conservalur. non faccrc homlni Nani el

qusD patl non vult, ct facerc qune sibi ficrl vull utrumquo ,

misericorclicX est. « Duccs cacci, liquanlcs culiccm, camc-

»lum aulem glutientes. » Omncs ergo sacerclotes, qui

propter non oblatas populi decimas curant, ct docent po-
pulum, et corripiunt, et nlia pejora eorum peccata viden-
tes, taxcnt, ipsi sunt qui docent populum suo exemplo

liquare culicem, et camelum glutire id est, a modico :

quidem pcccato se abstinere, majora aulem commillere.

X. « Vic vobls ScriboB et PhnrisaDi hypocritae, qui emun-
» dalis quod foiis cst callcis et paropsidis *. » Quoniam ia
s.pecie calicis ct paropsidis homines dicit, manifestum csl

ex eo quod addidit, dicens : « Ab intus autem pleni eslis

» rapina et iniquilate •. » Judcxi enim quotiescumquc in-
gressuri erant intemplum, aut sacrificin oblaturi per dies
festoSj etseipsos, et vestimenta sun, et utensIHa lavabant,

ct a peccatis nemo seipsum purgabat, cum Deus neque

corporis munditiam laudet, necjue sordes condemnct. Pone
lamen, quia Deus odit sordes corporum, et rerum, et va-

sorum. Si crgo rerum sordes odit, et aut vis, aut non vis,

necesse est ut ipso usu sordidentur : quanto magis Deus

sordcs conscicntia; horret, quam si vohimus, semper mun-
dam servamus? Non ergo vasa lavanda sunt aquis, sed
conscIenlKC precibus. « Pharisajo caBce, munda prlus
» quod iutus cst cabcis et paropsidis, ut fiat id quod foris

»cst mundum ^ » Non ergo sensus est, si calinus ab Intus

mundatur, a foris vero mundatus non fuerit, mundus est :

sed homo, si ab Intus peccatls non fuerlt sordidatus, etsi

nunquam tctlgcrlt aquam, inundusest ante Deum : si au-

tcm peccavcrit, clsi lcto pchngo, ct cunclis fluminibus se
Livcrlt, sordidus et nlger est nnte Dcum.
' Matth. XXIII, 25. — 2 iiji<], _ 3
iijij. 26.
24 OPUS niPEP.FECTUM

HOMILIA XLY.
CAPUT XXIII.

I. « Vne vobis Scrlb,ie el Pharlsoei hypocritae, qui similes

xestis sepulcris dealbalis \ elc. «Merito Justornm corpora
templa dicnntur, quia anima in corpore Justi dominatur,
ct regnat, quasi Dcus in templo. Vel certe, quia ipse Deus
in corporibus habitat justiiJ. Corpora autem peccaloruni
sepulcra dicunlur mortuorum, quia onima morlua est in
corporc peccatoris. Ncc cnim vivens putanda est, quae
iiihil vivum, aut spiritualc agit in corpore. Vel quia mors
ipsa habitat in corporibus peccatorum. Sicut ergo sepul-
crum, quandiu quidem clausum e!=t, pulchrum videlur a
foris ; si vero fuerit apertum, horribilc est : sic ct simula-
toresbonorum,quandiu quidem non cognoscuntur, lauda-
Jjiles sunt; cum autem cogniti fuerint, inveniuntur abo-
xninabiles, Dicito mihi, o hypocrita, si bonum esl essc

Lonum, ut quid non vis esse, quod vis apparere? Si vero

iiialum est esse malum , ut quid vis esse, quod non vis

apparere? Nam quod turpe est apparerc, turpius est esse :

quod aulem formosum cst apparere, formosius est csse.

Ergo aul esto quod apparcs, aut appare quod es : quia

inanifeslum malum a sapientibus non facile reprehenditur,
dum insania aistimatur.
II. « Va) vobis Scriba3 et Phariscei hypocritce, qui asditl-
» calis sepulcra Prophelarum, et ornatis inonumenta justo-
» rum \ » Omne bonum quod fit propler Deum, in omni*
bus rcbus oequaliter observalur. Ubi autem ia oinnibus
• MaUb. xxiii, 27.— ' Ibkl. 29.
 IN S. MATTILETIM. nOMILlA XLV. 25

rcLus non jcqualiter observatur, Lonum illud propler ho-

niines fit, sicut res ipsa pra^sens demonslrat, Ecce enim
cjui morlyria asdificant, Ecclesias ornant, Lonum opus fa-

cere videntur : scd siquidem et alias justiliam Dei custo-

diant, si de Lonis eorum pauperes gaudent, si aliorum
Lona per violentiam non faciunt sua , scito quia ad glo-
rinm Bci redificant. Si autem alias justitiam Dei non ser-
vant, si de Lonis eorum pauperes nunquam gaudent : si

aliorum Lona faciunt sua aut per violentiam, aut per frau-
dem, quis tam insensatus est, ut non inlelligat quia non
fldgloriam Dci faciunt asdificia iUa, sed propler aestimatio-
nem Lumanam? Et juste sedificant marlyria, ut pauperes
violenliam passi aL eis intcrpellent contra eos. Non enlm
gaudent Martyres, quando ex illis pecuniis honorantur, pro
quILus pnuperes plorant. Quahs est vlrtus illa justitia?,

muncrare mortuos, et expoliare viventes? de sanguine mi-

serorum toUere, et Deo olTerre? illud non est Deo ofTerrej
sed velle violentiai sua) socium facere Deum : ut cum
oLlalam siLi pecuniam de peccato LLenter acceperit, con-
sentiat in peccato. Yis domum Dei asdificare? da fidclILus
pauperibus unde vivant, ct ccdificasli rationaLilem domum
Dei. enim homines hahitant, Deus aulem in
In oedificiis
hominihus sanclis. Quales ergo ilii sunt, qui homines ex-
pohant, el acdificia Marlyrum faciunt ? haLitationes homi-
num compouunt, et habltationem Dei destirpant? Jam
ergo ex anliquis lemporiLus morhus isle in hominlLus
LaLcLatur. DiceLant enlm apud se : « Si Lene fecerimus
pnuperibus, quis iUud videt? Et si viderint, non multi vi-

dcnt : et si mulli vidcrint, pro lempore vident. Translt

cnim lempus, ct Iransll cum lempore Lenefacti niemoria.
Nonne ergo mcllus a^dificia faclmus, qune omncs asplciunt,
non soUun hoc tcmpore, sed eliam in poslerum ? Nam
quandiu adificium pcrmanQt; lancliu ajdiScanlis piemo-
SG OPUS IMPERFliCTUM

ria nomlnatur. « insipiens homo, qulfl tibi prodest post

morteni ista memoria, si ubi cs, torqueris : et ubi non cs,

laudaris ? Ergo dum Judoeos castigat Dominus, Chrislia-

nos docet quoniam, si juxta alia bona , aedificia sancla
fecit homo, addilamenlum cst bonis : si autem sinc aliis

bonis opcribus, passio cst glorlse sxcularis.

II [. « Va3 vobis ScribcC ct Pharisoii hypocrltaG, qui ccdi-
» ficalis sepulcra Prophetarum, et ornalis monumenla jus-
» torum. Qui considerat consequentia tunc Pharisaeorum,
»

ct modo intcHiget quia haic non sohmi iUis dixit Phnri-

saeis, sed et omnibus poslmodum nascituris. Nam ctsi ad

illos solos dixisset haec, dicla fuissent tantum, ct non

etiam scripla. Nunc autem et dicta sunt, ct scripta. Dlcta
videhcet proplcr illos, scripta autem propler islos. Nam
etsi patres Judaeorum mortui sunt, tamen fiHi eorum vi-

vunt, qui Prophetas quidem ct ]^lartyres cohjnt : fiHos

autcm Prophctarum et Martyrum pcrsequuntur, mortuo-

rum sanctorum cultores, et vivorum perseculores. [ Si vero
Trinitatem ejusdem substantinc conlitenles, IMartyres passi
sunt, quare eos quasi sanctos colunt, qui unum Ingeni-
tum, et unum Unigcnltum, ct unum Spirltum sanctum
credlderunt? Si autem Martyres colunt, quasi qui veram
confessi sunt fidem, quare persequuntur eos, qul fidem
eorumdem Prophetarum et Martyrum confitentur? Phari-
sjci ergo hoeretici sunt, qui a vcra fide prcccisi sunt. ] Pha-
risaji enim precise inleHIguntur Ipsi, qui sepulcra aidlficant
Prophetarum, et Martyrum nomina cohmt, ct prsecepta

blasphemant; memoriam honorant et fidem contemnunt.

IV. « Et dicltis : Si fuissemus in diebus patrum nostro-
»rum, non fulssemus socii eorum in sanguinc Propheta-
» rum \ j^Semper Juda)i praeteritorum Sanctorum cultorcs
fuerunt, ct praescntium conlcmplorcs, magls autem ctper-

; Mallh, xxui, 36.

 IN S. MATTn.ElJM. HOMILIA XLV. ft^

mortuornm. Non
scculores, ct inimicl viventium., cl amici
enim suslinentcs increpaliones Prophetarum suorum per-
sequebanlur eos, et occidebant. Nam volentibus male vi-
vere, scmpcr conlrarla vlcletur esse correptlo, dicentc
Salomonc Argue sapientem, et amabit te inslpientcm
: « :

»vero, et odiet te '. » Postea autem nascenles filli intelli-

gebant culpas palrum suorum, ct ideo quasi de morte in-
nocenlium Prophetarum dolentes, fcdlficabant monuraenta
eorum, et Ipsi tamcn slmlliter persequebantur, et interfi-

ciebant suos Prophelas, increpanles eos propter peccata.

Nam alter allerius culpam cito intelligit, suam autem dif-

ficile : quia homo in causa alterius Iranquillum cor habet,

in sua autem turbatum. Perlurbatio autem cordis non
perraittlt honiinem considerare quod bonum est. Sic ergo

per slngulas generationes Judsi colcbant illcii quasi sanc-

los, quos patres eorum quasi malos occiderant. Hoc autcm
fiebat, non ut unaquaequc generallo suam innocenllam
ostenderet, sed ut invicem se domestlco fillorum judiclo
condemnarent. Quis enim exlstlmare potest innoccnles,
qui a filils damnantur? Sic et Judici qui
suis quasi rei

fucrunt in tempore Chrlstl, Prophetas quldcm colebant, et

Dominum persequcbanlur; servos honorabant, et Domi-
num contemuebant. Naturtilem consuctudlnem omniuni
malorum hominum Christus exponit, Nam Judcei cor-
riplunlur a Juda^is; sed pcne in omnibus hominibus
malum hoc invcnitur, ut alios quldem culpcnt errantes,
et ipsi in cosdcm currant errores. Ecce si tu audias ali-
quem de antlquis eplscopis loqui, quia ille (nescio quis
sit) peccantem populum llbere increpabat : slc pcrsonas
divitum non aspicicbat, sed unlcuique verum dicebat, sta-
lim collaudas cum, et bentlficas, ct dicis qula talis tlebct
esse in populo doclor. Et si audias quia aliquis extilit

f Trov, IX, 8.
28 OPUS IMPEHFECTUM

increpalus, et feclt illi injuriam, vltuperas et dicls : Qua-

re illum non sustinuit increpantem? Ego si essem, et me
aliquis pro mea culpa corriperet, non solum non irascerer,
sed magis gauderem. Sicut enim famiiia sine flogello noQ
regitur, sic et populus sinc increpationibus non guberna-
tur. » Ecce si quis de tuis doctoribus voluerit le increpare
propter peccatum tuum, ct dicere tibi quod verum est,

statim irasceris, et Llasphemas : sic et Judaei suos quidem

Prophetas non sustinebant, antiquos aulem quasi sanctos
eolebant. Non crgo illc est bonus, qui quod malum est re-

prehendere potest, et bonum laudare; sed qui reprehensus

in malo, bono animo suscipit reprehensionem. In alterius
causa facile possumus omnes jusli judices esse : ille autem
vere bonus, et justus, et sapiens est, qui sibi ipsi judex
fieri potest. Cum nudieris aliquem beatiflcantem antiquos
doctores, proba illum qualis est circa suos doctores. Si
enim illos suslinet, et honorat cum quibus vivit, sine dubio
et illos honoraturus fuerat, si cum illis vixisset. Si aulem

suos contemnit, vere et illos contempturus fuerat, si cuoi

illis vixisset. Nam omnis correctio similis est cseteris ten-

tationibus. Sicut ergo omnis tcntatio fidcles aedlficat ma-

gis, infideles autem destruit amplius : sic et omnis incre-
patio disciplinas religiosum hominem, et Deum timenlem,
meliorem facit : irrcligiosum aulem et malum conturbat,et
ad deterius ire compellit. Sicut crgo vas figuli igne pro-
batur, slc et bonum cor increpaiionc cognoscltur.
V. « Et dicitis : Si in diebus patrum nostrorum fuisse-

Bmus, non fuissemus socli eorum in sanguinc Propheta-

«rum.» Nonquia Judaeispecialiteromninolalialoqucbantur,
sed qula talla cogltabant et faciebant, cogltatlonibus suis
litcc loquebanlur et faclis. Quando enim colebant filli

quos patres occiderant, condemnare videbantur homicidia

palrum suorum, et sc ab illorum consorlio scpararc. Sic
 IN S, MATTH/EUM. HOMILIA XLV. 29

et hflcreticl, quando colunt Prophetas, el Apostolos, et Mar-

lyres, qul a patrlbuseorum, id cst, a Judaeis, vel a genlili-

bus persecullonem passi sunt, et occisi, condemnare vi-

dentur ncta patrum suorum , id est, Judaeorum , alquc

gentlllum et dlcere, quia « SI fuisscmus in diebus illorum,
»non fuissemus socii eorum in sanguine Prophetarum, Apos-
tolorum, et Martyrum. »
VI, « Ilaque testimonium redditis voLis, quia filii cslis

«illorum, qui occidcrunt Prophetas ^ » Naluroe reguh\ dlcit

quia non potest fieri, ut de bonis parcntibus mali nascan-
tur : aut de malis, boni : sed quales fuerunt parenles, tales
erunt et natl. Quia sicut arbor in fructu cognoscitur, et
fructus per arborem demonstralur : slc parentes cognos-
cuntur in fillis, et filii per parcDtes. Nonne hoc ante Chris-
lum Prophela pra)dixit, « Quoniam Deus in generationc
i> justa est ^ ? » Ilem, « Generatlo reclorum benedicctur ^.

lilrgo dant testimonia de fdiis mores parcntum. Quod si

patcr fuerlt bonus, ct mater mala : aut si mater fuerit

Lona, et pater malus; inlerdum fiiii patrem sequuntur, in-

lerdum matrem ; interdum omnes filii patrem, interdum
omnes malrem tamen frequentlus est, ut notl pairem se-
:

quanlur. Si aulem ambo fuerint aequales, allquando fit, ut

de bonis parenlibus mali exeant fdii, aut dc malis boni_,
scd raro. Eccc enlm regula est humante naturie, ut omnis
homo nnscatur duos oculos habens, et quinos dlgltos : ali-

quando tamen ut manifestentur opera Dei, nascltur homo

aut sex digitos habcns, aut oculos omnino non habens, si-

cut in Evangelio scriptum est ^. Sicut ergo exlra regulam

naturae raroevenit, ut deformis nascatur : sic et homoexlra
reguiam natura3 raro procedit ut dissimilis nascalur filius

parenlibus suis. Tu itaque juvenis, quando uxorem duccre

\is, sl virgo, aut si puella nuptui Iradatur, noli qucxrcro
» Mallh.xxiii, 31,— ' Psal, xin, G.-— ' Id. iii, 2. •— ^ Joan. ix, 2,
dO OPUS IMPERFECTUM

(livllem, scd bcne morlgeratam : qula mores boni (llvltlas

frequenter acqnimnt, (llvlllcne autem mores nunquam fcce-

runt. Et glorloslor est paupertos fRlellum, quam divlti^
peccalorum. Noliquacrere speciem,qula scrlplum cst : « Si-
» cnl inaures aureae in naribus porci, ita mulierls male mo-
» rigeratae species '. Qula in speclc, meretrices placent : in
moribus aulem, matronae, Cum auteui requirls, aut ne-
cessarium habes matronae mores discere, consldera quales
habet parentes, ct siue labore cognosces de illa. Si ergo
ambo fuerint bonl, fiduclah'ter pone pedem tuum in domo
illius autem ambo fuerlnt mali, fuge famillam illam.
: si

Crede enim testlmonlo Ghristi, quod verum est, et non

mentllur. Siautemdlssimilesfuerint parentes IlHus, dubium
inde habes eventum, quomodo nauta, qul in mare tradlt
animam suam, nesciens ntrum pereat aut evadal.
VII. Aut ita : Non quia aut de justis parenllbus justi
nascantur, autde iniquls Iniqui, secundumea quac diximus
sed si de parentibus justls justi nascantur, per hoc ipsum
quod similes sunt parentlbus suis, sibi ipsis testimonium
perhibent, quia sunt fdii eorum : si autem de justls iniqui

nascanlur, per hoc ipsum quod dissimiles sunt parentibus

suis, perhibent testimonium sibi, qula non sunt filii eorum,
Et econlra, si de luiquis parentibus inlqui nascantur, sicut
homlcidae Juda?i de homicidis JudaMs, de quibus praesens
loqultursermo, perhoc ipsum quodslnillessunt parentibus
suis inlquis, slbi ipsis testimonlum pcrhibent, quia fdli sunt
eorum. SI autcm dc iniquis nascantur justl, ipsi sibi per-
hlbent testimonlum, per hoc quod dlsslmiles sunt parentl-
bus suls, quia non sunt filli eorum. Secundum lioc ergo
et hajretici ipsi sibi testimonlum daut, quoniam filii sunt
Judaeorum, atque gentilium, qui persecuti sunt Prophetas,
ct Apostolos, ct Martyres, Quomodo? eadem ipsa opera fa«
 IN S. MATTILEUM. HOMILIA XLV. Sl

clcnlcs In Chrlslianos, quic faccrunt JucIctI al qncgcnlllos ia

Proplictas ct Aposlolos, ct Marlyres. Nnmqnid Prophelne
ant Aposloh*, ct Martyres, pcrscquentlum volebant aliquld
flcri suum'* jNumquId lcrroribus carnahbns, aut promis-
sionibus mundiaHbus ah'qucm credcre suadcbant? Nec
cnim est fides, qune ex neccssltate limoris procedit, aut de-
sidcrlomunerlsahcujus tcrrcni sedbenedoccntes,elmelius :

vivenlcs, ut et vcrbls doccnt, ct factls. Et non minas pro-

ponebant carnales, sed futurum Dei judicium exponebant.
Non mundialia bona, sedrcgna coelestiahominlbus promit-
lcbant. SI hagcfaciunthacrctlci, verc fihl sunt Prophctarum,
et Apostolorum, et iMartyrum, qul ita fccerunt : si autemi
alios persequuntur, ahos terrent, ahis promiltunt, aHorum
bona dlripiunt, ahls aulem donant, slne dublo ipsi de se
tcsllmonlum dant quia ipsi fihi non sunt Prophetarum, et

Apostolorum, et Martyrum.
YIII. «Et vos impletc mensuram palrum vestrorum ^ »
Prophctat ilhs futurum, ut quemadmodum patres eorum
intcrfecerunl Prophetas, sic et ipsi Inte^ficlant Chrlstum,
et Apostolos, ct Marlyres, cseterosque Sanctos. Non jubet
ilhs ut faciant qua3 facturi non erant, nlsi jussissct, sed
ostcndlt cis, qula sclebat quod essent facturl : ut puta, si
contrn ahqucm htigos adversarlum, et scis quod ahquld
cogltat advcrsus lc, dicis ini Fac mlhi quod facturus es.
« :

Non jubcs ilH ut faclat, scd ostendis te intehigere quod co-

gllat faccre. Sic ct Dominus ad Judam dlcebat « Quod :

» facis, fac clllus % » Et quam bcne dlxit « Implele, » et :

non, « Supcrimplele. t) Quantum ad verltatem, excesserunt

niensuram patrum suorum. IHI cnim homincs occiderunt,
isli Dcum crucilixcrunt; iHImlnlstros, isti regem. Sed quia
voluntate sua desccndlt In mortem, non Impulabat Ilhs suaj
niortis peccatum : sicut ct in crucc pclebat pro iihs:

} MaUli, xxiii, 32, — » Joan. xiii, 27.

L^^^m
5« OPUS IMPERFECTUM

« Paler, remltle eis, qula nescluntqnicl faclunt^ » Impntat

antem Iliis Apostolorum mortcm, caclerorumque Sancto-
rnm, qul nolentes occisl sunt. Idco dicit : « Implete, » et

non«, «Superimplete. » Nam benlgnlet jusll judlcis est, snas

injurias contemncro, et allornm Injurlas vlndlcarc. Qui

autem suas vindlcal, quamvls jnste vlndlcet, nunqnam
tamen judexjustusesscpulatnr. [(i) Consequenterethaereti-
clsdlciturhoc. Quandoenim videshaerelicos, tresperomnia
reqnales dicentes ejusdem esse substantl.Te, ejusdem esse
anctorhalis, sine princlpio omncs, hos allqua parlc dls-
tanles a se, non mlrerls : Implent enlm mensnram patrum
suorum gentilium, quoniam et ilh slmiliter multos Deos
colebanl. Quando vides eos tres unam personam dicenles,
ct ipsam esse Deum Patrem, ipsam Deum Fiilum, ipsam
Deum Spirllum sanctum, non mirerls : Judaeorum enim
patrum snorum Implent niensuram. Sic enim et illi sem-
per unnm Deum Palrcm colebant, Filium non confitenles
Dcum post Patrem. Quando vides eos confitentes, nc dl-
centes quia Fiiius de IpsaPalris substantla processlt, slcut
et omnis fillus corporalls de corpore patrls, et aGlum car-
nalem applicant Spirltui impassiblll et Invlsiblll, cognosce
qula mensuram Implcnt patrum suorum gentlllum. Et illi
enim tales Deos colebant, qui secundum carnem et gene-
rabanlur et generabant. Quando vides eos dicenles purum
hominem crucifixum et anima, et corpore, non Deum in
corpore solum, in quo nulla esset Divlnltas, scllo quonlam
implent mensuram Judaeorum patruni suorum. Nam ct
illl hominem purum se cruclfixlsse credenles, dlccbant ad

Apostolos : « Ecce enlm implevlslls Jerusalem doctrina

))vestra, et vuitls inducere super nos sangulnem Istius ho-
))minls'*. » Si cnlm homo pnrns cst passus, dimilto : qula
nos mors hominis, non Del salvavlt. Sed dico : « Juda?i tolc

'^'
f;^?^3^v' ''

1\\^^^\
 I.N S. MATTILECXr. HOMILIA XLV. U
peccatum feccrunt, quale faclt qul homlnem occldlt, noii

Dcum. « Quando vldeseospersequentes, et faclenles omnia

qn3D dlxlmus, non mlrerls : implent enlm mensuram Ju-
dajorum et genlillum patrum suorum (2).]
IX. « Serpentes gcnlroina vlperarum, quomodo fugletis

» a judlclo gehennaj ^
? » Sicut enim serpentes prse omnibus
animahbus eorum non est ia
aslullores sunt, et astutla
bono,£edIn malo; hoc enlm semper asplciunt, quomodo
allquem mordeant, et cum momorderint, quomodo se oc*
cultent slc et omnes hypocrilaj aslutiores sunt ca?teris
:

homlnlbus, simpliciter vlventes, et in astutia sua cogltant

quomodo ah*quem laedant, et cum lasserlnt, ita simpHcIter
ambulant, quasi nemlnem nocuerlnl, « Genimlna vipera-
»rum. » Superlus dlximus de Judaels, quoniam per siu-
gulas gcnerationes invicem sua facta condemnabant , et
semper patres reprehendebantur a fiiils suls. Ilem filii re«
prehendebantur a patribus suis. Ideoergoeos omnes viperae
simllavit : quoniam talis est vlperarum natura, quando
conceperint In utero matres, nati earum rumpunt uterun^
malris, et sic proccdunt, Item ipsi nati, qunndo concepe-
rint, sic paliuntur a suo foilu. Sic ergo vlperaj semper
parentes comedunt, et comedunlur a pullls snis : sic et
Juda^i semper palres condemnant, et condemnantur a filiis

suis. « Quomodo fuglelis a judicio gehenna;? » Numquicl

sepulcra Sanctorum iedificanles, an polius a malitia corda
veslra mundanles? Numqiild sic judicat Deus, quomodo
judlcat homo? Homo homlnem judicat in opere, Deus
aulem in cordc. Qunc est aulem I.^ta juslilia, Sanctos cole-
re, et conlemnere sanclilalem? Primus gradus pietatls esl»
sanctilatem diligcre : deinde Sanclos, quia non sancti ante
sanctitatem fuerunt, sed sanclitas ante sanctos. Sine causa
ergo juslos honorat, qui justilium spcrnit. « Quomodo fu-
' Matlh. xxui) 33.

LXXVIII. 3
^4 ^PUS IMPERFECTUM

»gletls? « Niimquld liberabunt vos sancti, quorum monu-

menla ornatis? Non possunt sancti amici esse illorum,
qnibus Deus est Inimicus. Numquid polcst esse pacata fa-
milia, domino adversanle? Quomodo fugietis? An forsitan
nomen vacuum vos liberabit, quia videmini esse populus
Dei? Quid prodest meretrici, si nomen habeat castum?
sic nihilprodest peccatori,sI servus Dei dicalur. Neputetis
quia melior est Chrlstianus impie agens, quam infidelis

impius. Denlque quis pejor est tibl, inimicus apertus, an

qui se fingit amicum, et est inimicus? Puto quod melior
est inimicus apcrtus,quam amicus falsus. Sic et apudDeum
odibilior est qui servum Dei se dicit et mandala diaboli
facit,

X. « Serpentes genlmina vlperarum, quomodo fugietis

»a judicio gehennae? eSerpentes enim sunt et omnes haere-

tici, prudentes In malo, etstulti in bono. Et slcut serpentes

varii sunt in corpore suo, sic hasretici varii sunt in errori-

bus suis, et multipHces in malignitate : qui deposuerunt

imaginem Dei, quaj est in justitia, et sanctitale veritatis ;

et suscipientes Imaginem serpentis, quae est in mahtia et

schemate veritatis, facli sunt serpentes, fiUi serpentisilbus,

ad quem Dominus in persona Ecclesioe et diaboli dicit ;

« Ecce pono inimicitlas Inlerte et muHerem, et inter se-

5)men tuum, el semen illius. Super ventrem tuum, et super

» pectus tuum repes, et terram manducabls omnlbus diebus
)) tuis ', » Propter quam sententiam DomIni,Inter haereticos
et Christianos pnx non polest esse. Si ergo fih*os Eccleslae

non persequuntur haeretici, neqae adversantur, et Ipsi fdii

sunt Ecclesiae : si autem perscquunlur, semen sunt ser-

pentis IlHus, cujus semcn inimicitias exercet adversus se-

men Ecclesise. Nam et isti, qui genimina sunt serpentis,

simihter sicut et ilU super ventrem suum, et super pectus

^ Gcn. III, \f\, i5.

 IN i, MATTU.EUM. IIOJJILI.V XLV. S$
repiint, ct semper manducant terram. Supcr venlrem
quidcm, ot peclus repunt, quoniam quidquid laciunt, prop^
ier venlrem suum fnciunt, ct propter vanam gloriam pec-
toris sui. Terram autem manducant, quoniam neminem

lucranlur, aut capiunt in perfidia sua,nisiilIos, qui in terra

sunt , id est , carnnles homines. Spirituales autem viros
seductio non consumit. Manducare enim est lucrari, vel
acquirere, sive ad vitam, sive ad mortem. Non solum au-
tem serpentes sunt, sed et vipeice, quarum natura est, ut
rumpentes viscera matrum, nascantur sic et auctores :

haeresum, rumpentes lidem malris Ecclesiae, processerunt

ad principatum.
%\. « Quomodo fugielis a judicio gehennae? » Ecclesias
aedificantes, nou ccclesiasticaj verilalis fidem tcnentes :

Scripluraslegentes, non Scripturis credentes : Prophelas,

cl Apostolos, et Marlyres nominantes, non opera Martyrum
imitantes, nec confessionem eorum sequentes. Nec audistis
cum qui dicit « Non omnes qui dicunt mihi Domine,
: :

«Dominc, intrahunt in regnum coelorum, sed qui faciunt

jvokintalem Palris mei '? » Sicut enim non omncs qui
Dominum vocant, Domini sunt, sed qui faciunt Domini
voluulatem sic non omnes qui in locis suis praedicant
:

Apostolos, et Prophetas, et Marlyres, jum per hoc sunt

cultores corum scd qui opcra eorum imitanlur, et lidem
;

sequuntur.

^ Matth. ti, 31.

2.
36 OPUS IMPEBFECTUM

^VV/VVNVV^rvVXAfVX^VXXVVflkiV^^^^^VVVVVX^A^^VVN^/V^iVV^VVV.VVNA^^^^-VV^^VArVVXVVVA-XA/VVVVVViVVXX^^

HOMILIA XLVI.
CAPUT XXIII.

I. « Ideo, ccce ego mitto ad vos Prophetas, et saplentes,

» et scribas, et ex ipsis occidctis, et crucifigetis \ etc. »

Prophetas, etsapicntes, et scribas Apostolos dicit. Prophetae

enini erant, quia prophetico spirltu erant repleti. Saplentes
anlem erant corde, sicut Propheta dicit de els : « Et eru-
» ditos corde in sapienlia '. » Scribae autem erant corde,
quia de thesauris suis nova et vetera proferebant. Sed pri-
mum videamus, qua causa dicit : « Ideo, ecce ego mitto
» ad V08. » Superius dixerat : « Vae vobis Scribae et Pharisaei
»hypocritse, quisedificatis sepulcra Prophetarum, et orna-
» tis monumenla justorum, el dlcltls : SI fuissemus in diebus

jpatrum nostrorum, non essemus socii eorum in sanguine

» Prophetarum ^ »id est, quonlamagdificalls sepulcra Pro-
:

phetarum, et per hoc non solum verbis, sed et ipsis fedi-

ficationibusdicitis: aSi in diebus patrum nostrorum fuisse-
» mus, non essemus sociieorum In sanguine Prophetarum » :

volentes vos justificare coram hominibus, qui secundum

visionem operum judlcant, et non coram Deo, qui corda
cognoscit, quod est hypocrltarum. Ideo dixit Jesus turbis

Judaeorum, et principibus sacerdolum : « Ecce ego mitto

Dad vos Prophelas, et saplentes, et scribas, et ex ipsis

» occidetls, et cruclfigetis, et persequeminl de clvllate iix

Dclvitalem, ut mensuram homlcldarum patrum vestrorum

7)non bene plenam impleatis, » pejora facientes patrlbu»

•
MaUh. xxiij, 54. ^ 2 p^al. i.xxxix, 12. ^ * Matth, xxni,

«9, 5o,
 IN S. MAT1ILEU3I. IIOMILIA XLVf. 5;
veslrls. Qiioniam illi quidcin Prophetas occIJeruiit, vos
autem ipsum Dominum Prophctarum. llli enim eos, qui
annuntiabant venturum Filium Dei vos aulem cos, qui :

eum jam advcnissc lcslantur, ut sic per ipsa opera vestra

homicidialia tcstimonium vobis reddatis, quia filii cstis

palrum homlcidarum ut non solum sanguis islorum

:

Sanctorura, verumeliam propler istorum sanguinem, onv

nis sanguis priccedenlium sanctorum veniat supcr vos.
Nunc virtutem ipsorum verborum videnmns. O.stendil eis
quia intelligit corda ipsorum, qula tales sunt, ut faciant
quod fecerunt patres eorum, Nam apudDeum, qui homi-*
nem occidere disponit, antequam occidat, quasi homicida
habetur. Et quid adulterium committere ausus est, anle-
quam commitlat, jam adulter est antc Deum. Et qui per-
jurare paratus est , antequam perjuret, jnm pcrjurus
videtur : quia Deus non ex operibus judlcat, scd ex cogi-
tationibus cordis, dicenle Aposlolo : « Testimonium red-
»dente conscienlia eorum, eliam cogltationibus iuviccm
» accusantibus se, aut etiam defendentibus se in dle cuin
» judicabitDominusoccultahominum '.» Vohintasestenim,
quae aut remnneratur pro bono, aut condemnatur pro ma!o
opera autem testimonia sunt voluntalis. Ut quid ergo ex-
pectat opera, qui conscientios novit? Numquid et tu ia

ahquo negotio tcstimonia quairis, cum tibi res ipsa fucrit

manifesta?
11. Sed dlcls : oSi secundumvoluntatem judicat,etopera
non expectat, non misisset ad illos Prophelas et sapientes.
Ideo expectat ut duo bona fierentmiserlcordia?, ut et Judaei
secundum conscienlias solas suas condemnarentur, et justi
homines non occiderentur. Et quis scit quia aut mahis
jusle damnatus sit proptcr malitiam suam, aut bonus
propter benevolentiam suaai juste remuncralus sit,nisi
» Roin. n, i5, i6.
38 0PU3 IMPERFECTXJM

voluntas demonstraretur m opere? Quale est enlm Illucl

juclicium justum, cujus justitiam nemo cognoscil? Noii

ergo Deus quserlt opera propter se, ut sclat quomodo ju-
dlcet, sed propter alios, iit omnes Inteliigant quia juslus

est Deus. Nam Deus est, qul omnlum corda cognosclt, et

hominum, et sphituum caelcrorum. Cor
Angelorum, et

autem Del nemo cognoscit, neque homlnes, nequeAngeli.

Ideo ergo et malis dat occasionem, per quam In operibus
ostendalur propositum voluntatis suae malte : sicut dedit

Scribiset Pharlsaels, mlltensad eosProphetas, etsaplentes,

et scribas : et bonis praebet occaslonem, per quam osten-
dant propositum voluntatls sujc bonae, slcut Prophells, et
sapientibus, et scribls suis prjTcbuit, excitans super eos
persecutionem Scrlbarum et Pharlsaeorum , ut non slne

causa quantum ad homlnes coronarentur. Et sicut homo

habens benefaciendl proposilum, certe justum est, iit Deus
pravldeat el occaslones, per quas faciat bona. Ut quid
pinguis terra jaceat sine fructu? SIc justum est, ut homi-
ni malam voluntatem habentl provldeat causas, per quas
faclat mala, dlcente Salomone : « Ad pravos pravas vlas
«mlttit Domlnus. » Unde Davld rogat, dlcens : « Vlam Ini-

»quitalis amove me, legem tuam S elc. »

a Nam et de be-
nevolis alibl Propheta sic diclt « Quia non : dimiltit virgam
»peccatorum super sortem justorum, iit non extendant
1» justi ad inlquitatem manus suas ^ : » id est, non dat po •

lestatem daemonlbus super justos, ne quando contra vo-

luntatem suam malum facere compellantur ab illis. De
malevohs autem stalim slc dicit : « Declinantes autem ad
«sufTocationem, adducet Domlnus cum operantlbus inl-

))quitatem^ : » Id est, qul declinatus est ad malefacien-

dum, IUum cum operantibus mala. Ut puta volenli
soclat

llbi eleemosynas facere, occurrlt anle faclem tuam capti-

* rsal. cxviii, 39. — ^ Id. cxxiv, 3, — 2 IbM. 5,
 IN S. MATTniEUM. IIOMILU XLVI. S^

vus, aut desolata vidua, aut mlseraLilis orphanus; non

lantum tc misit quantum illum trans-
ad utilitatem illius,

misit ad ulilitalem tuam id est, non lanlum praeslitit illi

;

per le, quanlum per illum libi. Nam quod per le illi praes-
tilit, tcmporalc cst, ct tcrrenum quod autem tibi prsesti- :

lit per illum, perpeluum est, et coeleste. Ne putes qula

propter utililatem pauperum Deus dlvltcm fccit, quos et
sine divilibus polcrat suslentare : sed propler ulilitatem
divitum pauperes fecit, qui iafructuosi et sterllcs erant
futurl, nisi pauperes factis fuissent. Si ergo benc facere
volentibus, quando provldet causas benefaciendi, juslus
est Dcus : slne dubio et quando malefacere paratis male-

faclendi providct causns, non cst Injustus. Sicut enim

bonus rogat, ne occasionem peccandl Incurrat, dlcens :

« Yllam iniqultatis amove a me : » slc et malus optat, ut

invenint occasionem nocendl. Ideo ergo dicit Domlnus :

« Ecce ego mitto ad vos Prophetas, et sapientes et scribas,

vet cx ipsls occldells, et cruclfigetis, et flagellabltis, ut

» veniat super vos omnis sanguis justus, qui elTundilur super
»terram'. » Ergo Deus occasionem provldet peccandl?
Etlam, sed non ut peccnre faciat, sed ut peccatorem os-
tendat. Ecce enlm sl tu vitiosum compares servum, ct vo-
kicris morcs suos nonne pones ante illum sacculos
scirc,
cum sohdls, aut nliquem concuplscibilem cibum et si :

quldem scrvus ille Incontlnens fuerlt, et slne timorc, por-

rigat manum suam, ct accipiat inde, numquld male feclsti?
aut numquid tu coeglstl Illum ut faceret male? Non, sed
propalastl maHtiam ejus. SIc et Deus dans homlnibus oc-
casionem peccandi, si peccare vokierint, non illos facit

peccarc, sed manifestal perlinaclam cordis eorum.

III. «Ut venlat super vos omnls sanguis justus, qui cfTu-
» sus est super tcrram, a sangulne Abcl jusli usquc ad san-
A Matth. xxiii, H) 35,
4o OPUS IMPERFECTUM

»gumem Zncharlas fiilil Barachioe, quem occlcllstis Inler

templum et altare \ » Id est, non tantum super Juda30s,

qui jam non sunt, sed super vos malos bomicidas. Nam iii

tempore Abel, Judaji quidem non fuerunt, mali autem fue-

runt, Nam quantum ad bomines multae generaliones sunt
secundum diversitalesterrarum quantumaulem adDeum, :

duae generationcs sunt : ut puta per singulas gcnerationes

sanctis suisbona promittens Deus per Prophelas, ad con-
solationem eorum Cbristum eis propbclavit venturum, ut-
puta : «Gonslituam judicesluossicut prius, tunc vocaberis ;

Civilas juslitiae -, etc. » Ergo promisil quidem, non aulem

praeslitit; praestitit autem novissimis sanctis. Sicut ct per

singuL^s generationes peccantibus mala promiltens Deus

«d lerrorem eorum hunc eis propbetice minabatur interi-
tum, quem Judaei sunt passi, ut puta,« Terra veslra de-
)) serta ^, etc. » Ergo minatus est omnibus, non autemreddi'
dit, sed reddidit generalioni novissimfc. Sicul ergo omnla
hona, qu?ein singulis generationibus a constitutione mundi
omnes sancti mercbanlur, illis novissime sunt donata, quire-
ceperunt Cbristum sic omnia mala, quae in singuhs gene-
:

rationibus aconstitutionemundi pati meruerunt oumes ini-

qul, et sanctorum interfectores, super novissimos Judaeos
venerunt, qui Gbristum repulerunt.
IV. Aut ita ; Nunquam ab initio mundi ante tahs gratia
Dei donata cst hominibus, qualis in Chrlslo : aut talls ia-
leritus venlt super impios, quab*s venit super Judaeos,
Christo repulso. Exempla corporaba dico, quse passi sunt
a Romanis. Quid enim melius esse potest, quam Deum In

corpore venientem suscipere? aut quid pejus contingere

potest, quam Deum cum tanta humilitale et misericordia
venientem ad se non sohun non suscipcre, sed adhuc in-
terficere, et tah modo interlicere? Pone ergo Dcum dicere
* Matth. xxm, 55, — ? Isai, lxh, 12, —' i Id. 1, 7.
 IN 8. MATTH.ErM. IIOMILU XLVI. ^l

nd illos, qiil receperunt Chrlslum : « Ecce ego niltto ad vos

Filium meum in corpore velatum, et Discipulos ejus in no-
minc ipsius, et recipiclis eos, et creclelis in eum, ut veniat
super vos omnis juslitia, quae facta est ab Abel usque ad
Zachariam. » Nonne verum dicit? Yereenimi quantum ad
magnitudinem gralise, qua) dala est hominibus in Ghristo,

non dicamomneni justiliampra^cedentiumSanctorum, qusc

ab initio venit supcr illos; sed puto quod omnium Sancto-
rum justitix tantum mereri non potuerunt, quantum illis

donatum est. Sic et super JudiEOs, qui crucifixerunt Chris-

tum, etpersecuti sunlDiscipulosejus venientes adse quan- :

tum ad magnitudinem iro), qu.x elTusa est super cos, non

dlcam quia omnium impiorum pr.xcedenlium peccata ve-
nerunt super illos, sed magis omnium impiorum peccala
tantum maU non meruerunt, quantum venit super illos, ut
talia paterenlur, qualia passi sunt a Romanis ; et sic post-

modum omnes generationes eorum usque in finem Sfcculi

projicerentur a Deo, et ludibrlum fierent gentibus univer-

sis : sic et modo fit in omnes genles et civitatcs.

V. Vel ila : Omnis gens vel civitas non cum peccavcrlnt,

slalim punit easDeus ; sed expeclat per multas generatio-
nes, et modo mandat, modo minatur, inlerdum ex parle
casligat ; ut quanto magis diutius eos expeclaverit, tanto
ainphus et Dei judlcium justlus sit, ct illorum dignior
pcena. Quando aulem phicuerlt Deo perdere civitatcm
illam, aut genlem, vldelur omnlum generatlonum praece-
denlium peccala reddere illis ; quoniam quoe illse oinnes
generalloncs merebantur, haic sola passa est. Quid ergo?
Injuslus e?t Deus, qui aliorum peccata vindicavit in is-
tis.? Absit. Scd quoniam qucc illi mcrebantur, isli sunt
passi, et soli passi sunt lalia, cum non soli peccassent :

proplcrca qucc aliorum erant, dicuntur isli pcrpessi. Res

enim ista moraHs est, et sicomncs homincs quotidic facimus.

i
42 OPUS IMPEnFECTUM

Ecce enim cnm servi tui peccant, expollas unum, et ite«

rum parcis ei, dicens : « Nisi observaveris, lioc passurus es : a

similiter facis et alleri. Non meliorantibus vero eis, si in-

currerit unus, castigalur secundum suum peccatum, et vi-

delur quidem pro omnibus quod

ille solus casllgatus : quia
aliis est promissum, illi est redditum, Revera autem non

pro aliis casligatus est sed pro se quia secundum meri- :

tum culpai su3e castigatus est. Ule enim pro aliis dicitur
castigari, qui, aliis peccanlibus, ipse casligatur non pec-

cans : qui autem peccans castigatur, non pro aliis, sed pro
se casligatur : sic et generalio ista pro patribus quidem
suis videtur punita, quia illi territi sunt, isti punili. Yerc
autem non pro aliis, sed pro se condemnati sunt: quia
sic peccantes, jusle damnali sunt. Hjcc eadem ad hx-
relicos convenit dicere Christum : « Ideo eccc ego milto
» ad vos sapientcs, et scribas, et ex illis occidetis, et cru-

»cifigetis, et flagellabitis in synagogis veslris, et perse-

» quemini de civitate in civitatem, ut veniat super vos

» omnis sanguis justus, qui cfTunditur super terram. » Yere
enim missi sunt sapientes adversus haereticos, scilicet pa-
Ires veslros. Sapientes autem litterati, quorum sapientia

non est in sensibus carnalibus posita, et in lingua acquisita

per cxercitationem carnalem, sed sapientes circa Dei limo-

rem, sapientes circa Dei notitiam : sapienles animo, non
corpore corde, non ore fide, non
: : verbis, de quibus dicit

Prophcta : «Dexteram luam sic notam fac raihi, et erudi-

» toscorde in sapientia '. » Misit scribas, id est, presbyteros,

et diaconos, et fecerunt eis qualia fecerunt Prophelis, et

AposloHs, et Martyribus patres eorum. Quanta passi sunt
ab ha^reticis pntres nostri, nuilus ignorat, recedente de me-
dio teslimonio scribarum. Ipse enim actus hominum per
singulas generationes dccurrcns, sulUcit ad testimonium
' Psal. LXXXIX; 12.
 IN 8. MATTn.EUM. HOMILIA XLVI. 4^
verilalls, qui sunt filil Prophelarnm, et Apostolorum, ct
Marlyrum, persecutlonem pallentlum semper, et qni sunt
filii Judajorum atque gentllium perscquentlum semper.
Quid opus est verbls acl proballonem generis vestri, cnm
res ipsa loquatur?
Vf. Quod autem dlcit : « Ut veniat siiper vos omnls san-
»guis justus a sanguine Abel, usque ad sanguinem Zacha-
» ria;, » non ita est inleUigendum, ut omniumgeneralionum
praecedentlum et persequentlum merlta, generatio una
persolvat. Nec enim juslum est, iit alter pro alterlus pu-
niatur peccatis, sed cum in die iucllcll unaquasque genera-
tio punita pro peccatis suls fuerlt, de hac una ct Ipsa gene-
ratlone vldebllur esse judlcatum. Omnlumenim inlquorum,
et persecutorum, et homicldarum a Cain usque ad finem
una generatio est : etsi non sint omnes in tempore uno,
omnes lamen filil sunt persecutoris et homicid^e illlus Gain.
Ideo et alibi dlcit : « Amen dlco vobls, non translbll genc-
»ratIo ha}c donec omnia fiant * : » id cst, donec impleatur
omne myslerium vocationis Sanclorum : ut puta Cain fuit
persecutor Abel, et mortuus est : facti sunt glgantes perse-
quentes fdlos Seth. Ecce Cain transllt, sed generatlo ipsa
stetit. Perlerunt glgantes In dlhivlo, sed nali sunt ex Chan
Chananacl, et Cteteraj gentes persequentes filios Scm. Gi-
gantes transierunt, sed generatio ista stetit. Secundum ani-
mam enim Ghanansei de generalione erant eorum iniquo-
rum, qui fuerunt ante diluvlum. Inleremptl sunt Chanansci
ex parte a fiHis Israci, sicut leglmus, et ex els facli sunt
allenlgena?, qui persequerentur Judaeos. Ecce et illi tran-
sierunt, sed generatlo corum stetit. Postmodum conversae
sunt gentes quaedam ad Christum, surrexerunt perfidl Ju-
doci post Ghristum adversus Chrlsllanos, ipsa vicc haben-
les ipsam gcnerationem quanlum ad animam, quam ha-*

' Malth. XXIV, 34.

44 OPUS IMPEUFECTUM

Luerunt genles IIlcC, quaj prlus persequeLanlur Juda^os.

Deinde genllles quldem credlderunt omnes, Juda^I aulem
defecerunt, qiilpersequebanlurEcclesIam :etex ipsaEccle-
sla surrexcrunt haerelicl, qui persequcbantur Ecclesiam,
sed generalio Ipsa sletit. Eccc Juda?i et gentes pcrseculorcs
transierunt, sed generalio ipsa stat. Nam de generatione
impiorum Judaiorum, etgentilium sunt ha}rclici Isll. Ideo
ct mores, et perfidlam sequunlur eorum, sicut dlxlmussu-
pra. Postmodum autem et haerelici transituri sunt, ut noii
slnt secundum quod modo esse vldenlur, et fuluri sunt
gentiles et populi Anlichristi, et transeuntibus Istls, gene-
ralio Justorum stablt in illis. De generalione enim Justo-
rum erant etlam illi qul fuerunt, et impletur quod dictum
est : « Non transibit generalio ista, donec omnia fiant.

Ylf. c Jerusalem, Jerusalem quoe occidis Prophetas, et

»lapidas eos, qui ad te milluntur '. » Omnlafulura anlepros*
piciens Domlnus, praevidit etiam ruinam civilatls Jerusa-
lem, et plagam, quaj Romanis ventura erat super popu-
a

lum illum ideo extollens lamenlum lugcbat eam dicens

: :

«Jerusolem, Jerusalem. » Recordabatur quidem sangul-

nem Sanctorum suorum, qui effusus erat ab illls, et qui
adhuc postmodum fuerat effundendus. Sed non tamen do-
lebat de injuriaSanctorum suorum, sciens qualem illls glo-
riam praeparaverat pro morte temporali : sed dc illorum
interltu flebat, quibus et in isto saeculo mala ventura fuc-

rant, et in Illo pejora. Slcut enlm bcnefacienles, non Deo

praestamus, sed nobis Deus autem gaudet, non de suo lu-
:

cro, sed de nostra salutc sic nos peccantes non Deo noce-
:

mus, sed nobls. Deus autem tristatur, non de sua injuria,

sed de nostra perditione. Sicut rex benignus audlens crlmi-
iiosas personas, legc quldem compellente, ipse mortis senten •

tiam diclat adversus eos, tamenmisericordia instiganlc, lu-

'
MatlU. xxni, 5;,
 IN S. MATTH/EUM. IIOMILIA XLYI. /^5

crymas fundlt snper illos, et vnlt eos adjuvare, et non polest,

conlracliccnlesibi jnstitia: qnoniani misericordia tnnc vera
est misericordia, si sic fucta fuerit, ut justilia per eam non
contemnalur : siautem contempta justitiamisericordia ob'
servetnr, ipsa misericordia non esl misericordia, sed. fatui-
las. Nam justitia non est vera justitia, nisi habuerit in se

et misericordiam : sic et misericordia non est vera miseri-

cordia, nisi habucrit in sejusliliam. Injuste agentibus ac
malefactoribus misericordiam exhibere, nec eos punire,
ipsa misericordia non est misericordia, sed fatnitas sic ct :

Dominus ipse quidem mbrtis sentenliam dictabat super Jii-

daeos, dicens : « Ecce ego milto ad. vos Prophclas, et ex
»ipsis occidelis, utveniat super vos omnis sanguis justus. »

YIII. Ecce ipse eos miserabili iamentalione plangebat di-

ccns : « Jerusalem, Jerusalem. » Nam Deus invitus com-
pcllilnr cnm magno dolore peccatores damnare. Non enim
sic dolet, quia ipse ab eis offenditur, sed quia quasi vio-
lentor cogitnr perderc aliquem, qui omnes cupit salvare.
Nam quemadmodnm in nobis contra naturam est bene fa^
cere, sic ct Deo contra naturam est male facere, aut per-
dere. Sed dicet aliquis t Cum in potestate habeat: Deus
perdere et salvare, quis eum invitnm compellit condem-
nare, si non vult ? » Tu, qui non desideras misericordiaui Dei.
Nam sicut qui desideranti niisericordiam Dci denegat.cru-
delis est : sic qni non desideranti misericordlam prajslat,

injnstus est. Sed dicis : « Quis est homo qui non desiderat
misericordiam Dei ? « Tu, qui pcrmaues in peccatis. Desidc-
rare aulem miscricordiam Dei, est converti ad eum. Ille

enim desiderat misericordiam Dei, qui timet iram ejus :

qui autem non timet iram ejus, non desiderat misericor-

diam ejus, sed contemnit. « Jerusalem, Jerusalem, » quae
usqne nunc luctata cs contra misericordiam meam tuis

peccatis, nunc nulcm ipsam superasti. Volo enim in le mi-

/J6
OPIJS IMPERFECTUM

sereri, scd vires misericorditTDfacIendaj non babeo, nec pos-

snnt te amplius jam sufFerre. Incessabilibus enim iniquita-
iibus tuis misericorclia mca quasi jam lassata, a proposito
suo defecit. « Qu?e occidis Prophetas, et lapidas eos, qui

»mittuntur ad te. » Misi ad te Esaiam, et serrasii eum :

misi ad te Jeremiam, et lapidasti eum : misi Ezecbielem,

et tractum super lapides excerebrasli eum. Quomodo sana-
beris, quae nullum ad te Quo-
medicum venire permittis?
modo curabo infirmitatem tuam, quse omnem medicinam
conculcas? Sanctis meis non peperci, ut tibi parcerem pec-
catrici. IDorum vitam neglexi, ne luam mortem viderera.

Omnes medici spirituales in ie defecerunt, et tu curata non

cs. Insanabilis est passio tua, vicit enim artem divinara.

Si de morte tua gavisus fuissem, nunquam ad te misissem

Prophetas. Si te perdere voluissem, nunquam ad te ego
ipse venissem. Ego tibi quid faciam, si tu ipsa vivere noa
vis ?

X. « Quoties volui congregare filios tuos, sicut gallina

congrcgatpullossuos,etnoluisti ^ ?» Cum tein ^gyptoquasi
sanguinarius nccipiter persequebatur Pharao, misi super
lc Mosem et Aaron, quasi duas mollissimas pennas mise^
ricordiae meas, et liberatos vos de unguibus ejus rapui in
desertum ', et noluistis sequi me, facientes vobis vitulum
in Horeb, ut serviretis potius idolo mortuo, quam Deo vi-
venli ^. « Quotics volui congregare filios tuos, sicut gal-
» lina piiUos suos, et noluisti ? » Percurre, si vis, Judicum
librum, quoties peccaverunt et tradidit illos Deus, et ite-

rum liberavit? Gollinam , Ecclesioe ponit similitudinem.

Sicut enim pulli gallinarum pastum suiim quaerentes, pct
diversa vagaiitur, et maternis vocibus congregautur ad
ipsam, et iterum similiter pascentes disperguntur, et ite-

rum maternis vocibus congregantur : sic et populus Dci

f MaltU. xxni, 57,— * Exod, iv et v. — ' Id. xxxa.
 IN S. MATTILEUM. IIOMILIA XLVI. ^7
carnalcm volnptalem, et mundialcm concuplscenllam se-
qucnles, pcr diveisos vagantur errores, quos Ecclesia ma-
ler per sacerdoles, modo increpatlonlbus, modo Llandi-
mentis, quasi quibnsdam voclbus, congregare et alleclare
festlnat. Et quemadmodum galllna habens pullos vocando
illos non cessat, ut assidua voce vagosltatem corrigat pul-
lorum suorum ; sic ct sacerdoles in doctrlna cessare non
debent, ut studlo et assidultale doclrlnarum suarum negli-
genliam popttli errantls emendent. Et quemadmodum gal-
lina iiabenspuUos, non solumsuos caicfacit,sedetiamcujus-
cumque volatllis filios exclusos a se dihglt quasi suos : Ita et

Eccleslanon solum suos Chiisllanos studet vocare, sed slve

gentiles, sive Judaei, si supposlti illifuerlnt, omnesfideisuae
calore vlvificat, et in baptismo generat, et In sermone nu-
Irlt, et materna dihgit charltale. Ut autem et haereticls haec

eaclem coaplemus, Jerusalem hlc semper Ecclesiam intel-

Jige, quac dlcitur clvltas pacls, cujus fundamenta posita
sunt super monles Scrlpturarum. Sicut ergo illi Judici,
qui fuerant Jerusalem spirllualis, ingressi crediderunt in
Chrlstum ; ilii autem qui erant Jerusalem corporalis ma-
nentes in corporali judaismo, persequebantur spirllua-
les Judoeos, id est, Apostolos, ca^terosque ex circumcislone
credentes : slc et de Ista nova Jerusalem, id est, de Eccle-
sia, qui splrituales Chrislianl fuerunt, relicta corporali ec-
clesia, quam perfidi occupaverant vlolentia, exierunt ab
illis. Magis aulem illi exlerunt a nobls^ sicut Joannes ex-
ponit '. I\on enim ille de Ecclesia exire videtur, qul corpo-
rallter exlt, sed qui splrilualiler veritatis eccleslalicac fun-
damenla relinquit. Nos enim ab iUIs exivimus corpore, illi

autem a nobls onimo. Nos ab illis exivimus loco, illi a nobis

fide. Nos apud illos rellquiinus fundamenla parielum, illi

apud nos reliquerunt fundamcata Scripturarum. Nos ab

^ 1 Joan, II, 19.
48 OPUS IMPEnFECTUjr

illis egressi sumus secunclum aspectum homlnum, illl au-

lem a nobis secundum jucllcium Dei. Ideo et illi corporales
Christiani persec|uuntur noslrosspirituales, specie colorata,
varletate fundata.
X. Propterca quos superius Dominus commemoraverat,
ad illam Jerusalem corporalem dicta esse vldenlur: « Jeru-
»salem, Jerusalem, quaj occidis Prophetas, et lapldas eos,
» qui ad te mlttuntur. » Non dlxlt : « Qusc occidisti, et lopi-
dasti : » secl « Qua3 occldls et lapldas : » id est, quaj hoc
proprlum, et quasi naturalem consuetudinem habes, ut
occidas et lapides Snnctos. Non enim occidit nut lapldavit
Sanclos ante Christum, et cessavit facerc post Christum
quae feclt aliquando Prophetis, sed eadem ipsa facit Aposto-
lis, quae feclt aliquando Prophetls. SIc et hsretlcorum ec-
clesia, non solum persecuta est patres nostros, et persequi

jam cessavlt : sed eadcm filli eorum faclunt nobis, quae pa-
trlbus nostris fecerunt patres eorum. Mittuntur enlm ad
illos viri fideles, quotlescumque inter illos et fideles certa-
men fidei commovetur, non ex ebrletate vlni, sicut fieri

solet frequenter, sed ex allcjua causa rellglonis. Mittuntur

ad illos, sicut mlttebanturProphetae et Aposloh ad Judaeos,
non ad salutem eorum, Insanabiles enim sunt : sed ad prasju-
dlclum ipsorum, utslneexcusallone ignorantiae judlcentur.
Item aiiter : Hsereticl Prophetas, et Apostolos, et Martyres
occidunt, qui modo sunt apud nos : sine dublo occidunt in
verbls suls, et actibus. Quotles enim leguntur in Eccleslis
nostrls verba ct acta Prophetarum et Apostolorum, Pro-
phetse et ApostoII mlssi nlhilominus loquuntur adnos, quos
omnes mlssos ad se hacretlci dum legunt, et male inlcr-
pretantur, occidunt et lapidant eos. Ut autem manifeste
cognoscas quomodo Propheta^ et Apostoli ab haeretlcls OC'
ciduntur et lapldantur, primum intellige quomodo nas-
cilur Chri^tus in nobis, ct cpomodo occiditur, Quando
 IN S. ilATTH/EUM. HOMILIA XLTI. 4

enlai crcdlmus in ChrisUim, Clirlsliim generamiis et for-

niamus in nobis, sicut dlcebat Aposlolus Galatis : « Filioli

«mei, quos ilerum parturlo, donec furmelur Clirislus in

» Yobis '. » Consequenler et quando pcrdimus fidem Christi,
Chrislum occidlmus in nobis, sicut et Prophela^ apud hcc-
relicos occidunlur. Quando eniin fidem et vcritatem ver-
borum eorum prava interprelatlone subvertunt, Prophclas
et Apobtolos enim verbi quasl san-
occidunt in se. Ipsius
j^uis veritasest, quac vivificat vcrbum. Omne cnim verbum,

quod non habel in severitalem Del, mortuum cst, quemad-

modum slnesanguine corpus. Propterea omnia verba divina,
qunmvisruslicasint et incomposita, vlvn sunt quoniam in- :

lus in sensibus suls habent po?ilam verltalcm Dci, quasi san-

guinemin venlsinchisum,et idco vlvlficantaudientem, sicut
lcslntur Pctrus ad Chrislum, dicens :«Quo iblmus? verba
»vlva habes'. » Omnia aulem verbasaecularia, quoniamnon
habent in sc virtutem Del,et quamvis sint composila et in-
geniosa, morlua sunt, quonlam in venls sensuum suorum
non habent virlulem Dci : proplerea nec audionlem snl-
vanl. Secundum hax jnm Inlelhgis qr.omodo ha)rcllci oc-
cldunt et hnpidant Prophetas et Apostolos missos ad se.

Quoties cnim vcritatem verborum corum ghuJio mahgni

spirilus et verbi pervcrsi corrumpunt, occidunt Prophelas
ct Apostolos, et sanguinem verborum eorum, id est, vcri-

lalcjn c(l\mdunt in terram ahud inlclligcnles in

: tolies

verbis Prophclarum cl Apostolorum, et ahud proloquunlur

in populo, blasphcmias suas qnasi hipides quosdam jac-
lant super Apostolos ct Prophelas.
- XI. a Quolies volui congregare filios luos» elc. » Quo-
llescumque cnlm , sicut dlximus, iiilcr hcXreUcos ct (i"

delcs fidei movetur ccrlamcn, cvldcntcr vuit illos Dominus

Gongregarc sub verilale alarum suarum, id est, duorum

' Cal. IV, 19. — » Joan. vi, (if).

LXXVIH. 4
5o OPUS IMPERFECTTJM

Testamentorum, qiiotiescumqiie leguntur apud eos verba

Prophetarum et Apostolorum illi autem non quasi do- :

mcstici pulli gollinno, quae estEcclesia, sed quasi sylvestres

pulli sanguinarii vulturis, aut accipilris, non solum ad ve-
ritalem duorum Teslamentorum venire non acquiescunt,
sed adhuc irruunt supcr ipsam gallinam, id est, Ecclesiam,
et diripiunt, et dispergunt puUosejus, et evellicant eam :

toties vult eos congregare, illi autem nolunt.

XII. « Ecce relinquetur vobis domus vestra deserla ^ ; » id
est, ecce nunctempore instanli. Cum ego fuero crucifixus,
scindetur vehim templi, et secreta mysteria sanctitatis
ejus publicabuntur, et recedet ab eo Spiritus Dei. El sicut
corpus, anima recedente, prius quidem frigescit, deinde
putrescit,et solvitur temphmi vestrum, Dci Spirilu
: sic et

recedente ab eo, prius quidem sedilionibus, et indiscipli-

nationibus replebitur tyrannicis, quasi Deo jam illud non
gubernante, deinde veniel ad ruinam. Sicut enim ante
mortem hominis insanabiiis praecedit infirmitas sic et
, :

ante ruinam aut hominis, aut loci alicujus, aut civitatis,

inemendabilia praecedunt peccala. Sicut enim pulli fre-
quenter a matre vocati, cum non obaudierint, neque se*
culi fucrint matrem, matre longius abeunle, aut venit ac-

cipiter, et diripit eos, aut longius evagantur, ut pereant

sic et Domino frequenter Judaeos vocante, quoniam non

obaudierunt, neque secuti sunt cum, rccedente illo ab eis,

ad genles venit quasi accipiter rex romanus, et parlem

quidem eorum comedit fames et gladius, alii autem per
singulas provincias dispersi sunt, ut perirent.
XIII. « Dico enim vobis, non amodo, do- me videbilis
j>ucc dicatis Benedictus qui venit in nomine Domini '. d
:

Prajcessores nostri exponunt, circa ipsum diem judicii

et resurrectionis, quosdam Judaiorum crediturosin Ghris-

• Matih. xxin, 58. — ' Ibid, S9.

 m S. MATTH^UMf. KOMIUA XLVI. Sl

lum. Qaod et Apostolus significare videtur, dicens : « Ex

«parte caecitas contigit in Israel, donec plenitudo gentium
» inlraret, et sic omnis Israel salvus fieret \ » Et sequens
lectio illa tota hoc dicere velle videtur. Si quis autem
mysterium hoc per illos putat impletum, qui in Actibus
Apostolorum leguntur, Petro prsedicante, aut aliis Aposto-
hs crediderunt , verum
intelligat proptcr tres causas esse
quod dicit. Primum, qula lunc pars modica secundum
clectionem credidit, non totus Israel. Secundo, quod illi
ante gentes crediderunt, non post gentes. Plenitudo au-
tem genlium lunc adhuc iion introierat, sed inchoaverat
hoc. Terlio, quia quando haec futura praedicebat Aposto-
lus, gentes jam crediderant, et Judaei, qui fuerant credi*

turi ; et tamen Aposlolus adhuc credituros significat Ju-

daeos, dicens ad gentes « Sicut enim vos aliquando non ;

» credidistis Deo, nunc aulem misericordiam consecuti estis

wpropter illorum incredulitntem Ita et illi nunc non cre- :

» diderunt in vestra miseratlone, ut et ipsi misericordiam

» consequantur conclusit enim Deus omnes
: in incredulltate,

» ut omhibus misereatur ^. » Dlcens ergo : « Amodo non

»me videbitis, donec dicalis; Benedictus qui venit in no-
»mine Domini :Donec veniat tempus, in
» hoc dicere vult, «

quo credenles dicalis; « Benediclus qui venit in nomine

» Domlni. Spirituallter enim videre Christura, est ipsum m

fide cognoscere. Sicut aulem ad illam Jerusalem dictum

est a Ecce relinquetur vobls domus vestra deserta ^

: » sci* :

hcetcum occideritis Filium Dei apud vos, cum dc illo tem-

plo corporali lemplum exierit spirlluale, quod fuerunt
Sancti,quiex circumcisione credidcrunt in Ghristum. Sio
et ad Ecclesiam omnium ha^resum dlctum esse vidctur,»
Ecce relinquclur vobis domus vestra deserta,» ex quo
«

Filium Dei occidlstis id esl, ex quo vivum verbum veritatij

:

f. Hoin, XI, 25. mm 2 Ibid, 5o-5a. mm I Mattb. xziii, 5$.

4.
 52 0PtJ3 IMPEHFECTUM

illius nienclacls verbi gladio, veritate effusa, mortuuni fe-

cistis ; sicut superlus diximus, spiritualiter Prophctas sus-

cipi Qui enim credunt secundum veritatem

aut occidi.
vobis Propbetarum, suscipiunt Propbetas quiautem cor- ;

rumpunt verltatcm ipsorum, occidunt verba eorum, et eos

ipsos in verbis IpsOrum. Sic et Cbristus aut susclpitur, aut
occidltur apud nos. Si enim credimus verbis ejus, suscipi-
mus eum, et generamusautem non credimus,in nobls : si

et adhuc veritatem verborum ejus corrumpimus, repelli-

mus eum, el occidlmus apud nos. Unde fit, ut quotldle

Chrlstus apud fideles quidem suscipiatur, atque nascatur,
apud hsereticos autem rjpellatur.
XIV. P\.ellcta est autem et deserta, ex qno de illa corpo-
rali Ecclesla splritualis exivil, id est, de populo suo, qui
Tidebatur Ghristlanus, et non erat, populus istc exivit qui
non videbalur, et erat : et magis aulem, secundum quod
diximus, illi a nobis exlerunt, quam nos ab illis. Sicut
autem membrum a corpore praeclsum vivere non potest
neque ramus arboris vlridis esse : slc et omnes haeretici

praecisi a corpore unius Ecclesioe, nec vitam Chrisli in se

habere possunt, nec viriditatem gratlae spiritualls, sed est
ecclesia eorum non ab hominlbus, obundatenim
dcserla :

perversls hoininibus, quomodo semper malorum major est

copla quam bonorum : sed deserta est a sanctls, deserta a
sanctitate, a fide, a veritate, a gratla, a spiritu; deserta

jdenique ab ipso Deo, et a bonls omnlbus quae sunt Dei.

Slcut enim homo, qui Dei non est, mortuus dicitur essc,
quamvis vivat, qulu non Deo, sed diabolo vivlt sic om- :

Xils ecclesia, quamvis abundet hominibus, Inmen si ab illls

bonis, quae dicta sunt, defuerit, descrtaest; quia non Deo,

ised diabolo plcna est. Dico enim vobls : « Non mevidebi-
j» lis amodo, donec dicatis : Benedlctus qui venit in nomine
»DominI. » Yereenimexlcmporcperditlonis suce hreretici
 IN S. MATTII/EUM. IIOMILIA XLVII. S3
nunquam Christum viderunt. Vident cnim eum fide, non
oculis, qui secundum veritatcm ejus credunt in eum : qui
autem non credunt, ca3ci sunt corde, non corpore : noa
necessitate, sed voluntatc. Cognituri sunt aulem eum ia
die judicii nolentes, quando videbunt eum in majestato

Patris, quando videbunt eum eliam omnes iniqui, et Do-

minum cum confitebuntur nolenles. « Domine, Domine,
»nos in nomine tuo dasmonia ejecimus ', elc. » sed iiihil

illis prodcrit tarda confessio. Tunc et isti dicturi sunt

Christo nomine tuo docuimus, et
: « Nos in in nomine tuo
»da2monia ejecimus. » Dicet autem ad eos : « Numquid ia
virtute mea ? numquid in spiritu meo ? In nomine enini
mco aliquid agere, seductorum est : sed in virtute mea, et
in spirilu meo, Sanclorum. Discedite a mc, ncscioquiestis,
Sicutenim vos cognoscentes me, cognoscere noluistls, noa
propter difTicultates veritatis mcse, sed propter iniquilates
maHtiac vestrse : sic et ego cognoscens vos, nolo cognos-
ccre, non propter extranens personas veslras,, sed propter
odibiles malilias vestras. »

HOMILIA XLYII.
CAPUT XXIV.

I. « Egrcssus Jesus de templo, ibat : et accesserunt DIs-

»cipuli ejus, ut ostenderent ei ffidlficationes templi '. »

Superius ingressus est Dominus temphim, quaerens sancti-

talem lempli : sed cum in templo nihil inveniret propriuni
templi, egressus de templo ibat : quia aedificium quidem
stabat quod erexcrunt homines, sanctitas vero decidcrat,
,' Maitli. VII, 27, — » Id, XXIV, 1.
54 OPUS IMPERFECTUM

quam constituerat Deus. Nam templumhominum, estaedi-

flcaiio lapidum pulchre composita : templum autem Dci
est congregatio electorum religiose conversanlium. Jbat
de templo foras, id est, de Judaeis ad gcntes. Ibat non so-

lum corpore, sed voluntate reccdens in spiritualibus. Eccc

si pars aliqua domus fuerit decisa, cum labore tamen pos-
sibile est ut reparetur : si autem ipsum fundamentum ^ic-

rit conquassalum, quid faciat palerfamilias, nisi forte in

aliquo loco nova faciat fundamenta, et lapides de priori

tlomo transvectans, aliam sibi sedificet domum? Sic et in
spirilualibus, si ([uidem populares peccaverint, per pceni-
tentiam corriguntur : siautem sacerdotium ipsum fuerit

dissipatum, quod est populi fundamenlum, quid faciat

Deus? Hac ratione gcntem judaeam relinqucns in alio ,

loco, id est, in medio gentium universarum, nova posuit

fundamenta, idest, Apostolos suos, et omnes bonos trans-
ferens, qui fuerint ex Judaeis, dicentc Propheta « Gon- :

» vertanturad me, qui timent te \ » Novam sibi fecit Eccle-

siam, et admonuit illam, ut sicut mutavit locum, mutcl et
mores, dicens per Prophetam : « Audi filia, et vide, et in-

»chnaaurem tuam,etobliviscere popuhmituum, etdomum

«palristui, et concupiscet rex decorem tuum ^ » Ibat enim
nunquam ad illud temphim iterum reversurus jam enim :

maledixcrat ei, dicens : « Nunquam ex te fructus nasca-

tur ^. » Hsec enim synagoga erat iUa ficuhiea ornata foHis,
et fruclibus vacua : quae arbor videbatur, non autem crat
nisi figurahs, sed erat synagoga reaHs : sicut et judoea, quae

vcrba sanctitalis porlabat, et opera pietatis non habebat :

quoe videbatur popuhis Dci, non antem erat, ad quam vc-

nit Christus esuriens. Christus enim si esurit, quomodo
satiatur? Salialur in fidc hominum, esurit auteni ininfi-

<lehtate eorum. Et desuper samaritanum puteum gaudens

' Psal, cxvin, 79. —'
' Id. xuv, u, 12. — ' Mattli, xxi, 19,
 IN 8. MATTn;EUM. IIOMILIA XLVII. 65

sedebat \ quoniam fides Samarltanorum olTerencla ei fue-

rat,tanquam optlmus cibus. liic aulem in templo nullam
cscam humanae snnctitatls inveniens, egressus de templo,
tristlter ibat. Et vere merito tristabatur, et erat quod iras-

cerctur. Apud Samarltanos in peregre salialus est, apud

Judacos in domo propria mansit jejunus.

II. Nam ibat ; perhoc quod hic dicilur, o Ibat, » hoc sig-

Dificat, quasi offensus ibat. Alioqui sufficeret dicere: «Cum

egressus fuissetde templo, accesserunt adeum. «Quemad-
modum homo, si vadat ahcubi, exlstimans invenire res-
ponsum, non invenerit, confusus egredilur, quasi qui
si

perdidlt aliquid, quia quod sperabat non invenit. Ideo et

Apostolis qunsi dolore repletus, respondit : « Amen dico
Dvobls, non stabit hlc lapis super lapidem, qui non dcs-
«truatur ^ » Non potest paclfica loqui, qui cor habet tur-
batum. « Et occesserunt ad eumDiscipuliejus, ut oslende-
»rent ei structuram templi. Adhuc Apostoli carnales
»

constitutl, spirituales oculos nondum bene apertos habe-

bant, el ideo splritualiter ndhuc vivere non polerant. Ecce
enim totum temphim jacebat spirltualiler dlssipatum, ct
illi quasi mlrabilem composltionem templi Christo mons-

irabant, non inlelligenles quia homo q^uldom in a^dllica-

Deus autem in conversalionc
lione parletum delectatur,
Sanctorum, dlcenle Prophela « Domlne, dilexi dccorem :

»domus tua3, ct locum habitalionis glorlai luoe ^. » Quem

dccorem Non quem diversitas splendenlium marinorum
?

facit, sed quem prajstat varlelas viventlum grallarum. Ille

decor carnem dclectat, isle vivificat animnm ille pro tem- :

pore decipit oculos et dehidlt, iste aulem in perpetuum

aidlficat inlellectum.

III. « Jesus autem respondens e:s, nlt : Vidctls haec om-

»nia? Amcn dico vobis, non relinquetur hic hipis supcr
• Joan, IV, 6.— » Malth. xxiv, a. — ' Psal. xxv, 8,
 56 OPUS IMPBRFHCTUM

»lripicleni, qul noii deslrufilur. d Apostoll unam rem ostcn-

dere voluerunt, et ipsam inutllem : Chrislus autem et clua-
rum rerum salularium dcdit vlvam responsionem. Nam et
de futuro eos admonet, quasi proescius Deus, et de prae-
senll cos docult, quasl benignus magister. Illi aspiciunt
illa,qu(e in hoc sasculo vlva servant : ipse autem monet de
liis, quae fuluro a^terna pcrdurant. « Nam qu3C vldenlur,
, >) lcmporalia sunt : quie autem non vldentur, aeterna \ »

Quid mirum, slc ha3C sunt pcrilura, qu^ manus hnmana

construxlt? sclamus etiam Illa essc solvenda, quae manus
divlna creavit. «Quia inltio tu terram fundasti, Domlne, et
10 opcra manuum tuarum sunt coell : Ipsl perlhunt, lu auleni
»permnnes in acternum ^ » Quidquid enim videlur, carnis
est mysterium : quldquid non vldetur, animarum. Cum
iergo caro transleril, neccsse est ut ct visibilia uiilvcrsa per-

Iranseanl : fas, ut cum rerum vislbillum do-

quia non cst
mlna caro translerit, mysterla quasi dignitoslora remaneant.
Si clvitas allqua rcgi suo terrenofuerlt facta rebellis, nonne
loHit ab ea jus civltalis, el mllitcs suos transmlttit ut (iat
deserta, ut qul potestatem regis sui non cognovit In bono,
cognoscat in malo, ct ipsa desertio teslificetur quld ei pro-
iueiit antea propitiatlo regls? llxc autcm gcns mihi Regi
ccelcstl rebellis cllucta est, legem meam corrupit, praecepta
mca contempsit, minIj?tros meos occldlt, super me Ipsum
jam impias manus erexit, et adhuc Interficere me cogltat,
iiisi me defenderet immortalis natura. Idco tollam ex ea
pignora veritatls mca), id esl, Spiritum sanctum. Tollnm
exercitum meum, idest, Angelos qui custodlebant eam, ut
non stet hic lapls super lapidem. Gum ergo salus ab ea rc-
cesserlt, necesse esl ut perditlo dominetur.
* 3 Cor. IV, i§, — 2 Psal. ci, a6, 37.
 IN S. MATTII.EUM. HOMILIi XLVIII, 67

AA\ \\> \V\ \ W \ \ »AV\V\\ VV\ \\\ VV> VVVWV VVV VV\ VVV VV\ \\A V VV VVW/V^ VVV W\ \VX \ VWW (VVV W\ W * VWVV»

HOMILIA XLYIII.
CAPUT XXIV.

l. uSeclenle aulem co supermoiUcui Olivell, accesseruut

» ad eum Discipuli secrclo, diccntcs : Dic uobis quaudo
» Ikcc cruut^ etquod siguum odvcnlus lui, et consumma-
tiouis sa^culi '. » Id cst, quando ha?c erunt, ut non stet in
))

lcmplo lapis supcr lapidcm, sicut dicis. Et addunt inter-

rogalionibus suis ct ailerum, scilicet ut significct cis eliam
sacculi (incm, cujus Chrislus non fccerat mcntloncm. Scd
illudprimum interrogant ex se et propter se, hoc autcm
sccundum ex nobis et proptcr nos. Nam ncque nos templi
ilhus diruptionem aspcxinius, neque illl ssecull fmem : ideo
illis cxpcdicbat audire signa dirupLionls iliius, nobls aulem
expedlt consummationls aguosccre signa. Omnlbus enlm
laborantibus dulcis est fmis. Yiator hbenler interrogat,
ubi est mansio : mcrcenarius frequentcr computat, quando
annus complelur : agrlcola semper lcmpus messis expec-
lat : negotiator die ac nocte thecae suae dlscutit rationem :

muhcr pracgnans sempcr de dccimo mense cogitat : sic ct

servi Dei hbenter dc consummatlone saecuh rcqulrunt.

Scrlptum est enlm : « Ubi erit ihesaurus luus, ibi erlt et

)) cor tuum '. y> Ecce si sohdorum ahquam quanlllalem ha-

beas in arca rcposltam, quolicscunKjuc veniens dc phitca,
domum tuam Ingredcrls, ante omnia illum locnm ocuh tui
resplciunl, ubi sohdos habcs : sic el Sancli IHum locum
respiciunt, ubi rcposltam habent coronam. Nam ulile cst

iempus consummationis cognosccrc : quia ct homo in iti-

* Malth. XXIV, 5, — » Id. vi, 21,

58 OVVS IMPERFECTUM

nere conslltutus, qnanto magis appropinquaverlt manslonl,

lanto ampllus iricipit festlnare. Nam in longa via etiam
veloces homines pigriler ambulant : quando autem vla fue-

rit breviata, etiam pigri velociter ambulant. Hac ratlone

ct Paulus exhortans dicit : « Nunc enim proplor est nostra

«salus, quam cum credldlmus '. » Quia approplnquata

spcs excltat magnanimilatls virlutem. Ideo quanlo magis
loudabiles sunt Sanctl, qui ante Christum fuerunt : tanto

nos viluperabiles, qul post Christum sumus, et adhuc dc

saeculo recedere nolumus. IUi quidem sciebant finem esse
fulurum quando aulem, nesciebant. Nosautem, Domino
:

demonstrantc quotidle ScTCulum fmiri vldemus et lan-

,
,

quam moli servi, jam albescit aurora, ct adhuc dormimus.

Nam peccatores homines nunquam putant sasculi finem
esse futurum. Et quid mirum, siquod audiunt non credunl
cum nec illud credunt, quod quotidic vident ? Nam quoli-

dic manlbus suis efTcrunt mortuos, et mortalcs se esse non

putant.
II. « Et respondens dixlt els : Vldete ne quls vos sedu-
»cat\ » Imprimis hoc aestimo prcetermitli non oportere,
iit considcremus quid interrogant apostoh*, et sic mehus
inteUlgemus quid Chrislus respondit. Inlcrrogant enim
haecduo Apostoli, quod signum erit destruclionls Jerusa-
lem, et quod signum consummalionis mundi. In consum-
matlone enim genlis judeeae Jerusalem destructa est, qua)

iamen videbalur esse Jerusalem, non autem vera erat. In.

consummatione aulem mundi, Eccksia aut desoKita aut

desolanda est adhuc tamen illa qucx videbatur Eccbisia,
:

non autem quae vcraerat. aut est Dominus autem non se- :

parallm dixit, qua3 slgna pertlncant ad destructionem Jeru-

salem, et quoe ad consummationem mundi, videHcet ut

eadem signa pertinerc vldeanlur et ad manifcslationem
* Rom. MH, 11,--. 2 Malth, xxiv, 4«
 IN 9. MATTH/EUM. HOMILIA XLVIII. 69
destrnclionls Jenisalcm, et ad manifestationcm consumma-
lionis mnndi : qaia non quasi historiam |3cr ordinem expo-
suit eis quomodo res erant agendse, sed propbelico more
prredixit eis quac res erant agendae. Prophetia autem sem-
per per myslerium dicitur, et per mysterium intelligilur.

Quid igilur? hoec signa de fame, de belhs, et deterroemotu,

si ad plenum spirilualiter volucrlmus intelligcre, non pos-
sunt pcrtincrc ad manifestalionem dcstructionis Jerusalem
quia tunc spirilualiler gens conlra gentem non surrexit : id
est, hicresls conlra hajrcsiin. Nam tempore Apostolorum
lantummodo semlnatfE sunt haireses, temporc autcm regis
chrisliani germinaveruntautem lemporibus ma-
: noslris

turuerunt et prscvaluerunt. Tunc enim fames non erat spi-

ritualis, sed magna ubertas, de qua Propheta diccbat :

« Yisitasti terram, et inebriasti cam, multiplicasti dilare

» eam '. » Item si vohierimus ha^csigna lantumcorporaliter
intclllgerc, non proficiunt ad manifcstationem consumma-
iionis mundi. Nam et bella hsec corporalla sempcr fuerunt,
et semper erunt. Et famcs, aut terrne molus carnales sempcr
fuerunt. Non potest autem esse in signum alicujus rei fu-

lura^ quod scmper fuit in usu : sed quod novum sit, ilhid

dicitur signum, Sicut ergo fuit Jerusalem illa corporalis,

quae jam expugnataest in figura : est autem aUera Jcrusa-
lem spirilualis, sciHcet Ecclcsia Christi, qua? in fmcm mun-
di etiam tentanda esl, et adhuc ienlatur : sic et signa iila

quae Dominus dicit, ct spirltuanter inlchigenda sunt, et

carnahter : ut carnaUler intellccta, signidcent deslruclio-

ncm illius Jerusalcm : spiriluahtcr autem intcllecta, slgni-

ficent tentationem Ecclcslajlnconsummalione futura. Ergo

ad ulrumquc tempus porrigc mcntem qui audis, et ad ilhid
quod fuit anlcquam Jerusalcm caperetur, ct ad illud quod
fiet anlequam tcnletur Ecclesia Christi.

rsal, Lxiv, 10.

6o OPUS IMPERFECTUM

III. « Vldete ne quls vos seducat. Multi enlm venlent In no-

«mlnemeo, dlcentes : Ego sum Chrislus, et multos sedu-
))Cent \ 9 IIoc et Apostolus dixit iis, qui fuerunt antequam
capcrelur Jerusalem, quia prius venturi fuerant pseudo-
clirlsti Ktenimhocerat signum primum destructionls Je-
^.

rusalem quod vcre faclum cst. Yenerunt enim Dosithcus,

:

et Simon, et Cleonlus, et Varisuas in nomine Chrisli, et aHi

multi, quos Apostolus In EpistoHs suis tangit. Hoc et pa-

Irihus nostris dixeruiit, qui fuerunt prius ontequam ten-
taretur Ecclesia, quia ventura fuerant hieresum multa
mendacia, dicenlia : « Ego sum Verbum Dei, Christus. » Et
hoc signum fuit expugnalionis Ecclesiae, quod et factum
est. Vero enim priusquam ex lempore Theodosil, prsevari-

canlibus mullis, expugnaretur Ecclesia, mulla dogmata

prfficesserunt ex tempore Constantinl, dicentia : « Hoc est

vcrbum Dei : »per quae signa inleiligere poluerunt perlcli-

taturam esse Ecclesiam Chrlsti, si prophetia Chrlsti anle

exitum intcih*gl poluisset « Multi venicnt in nomine meo,
))dicentcs : Ego sum Christus. » Venient in nomine sponsi,
ut sponsae castitas tentata probetur. Nam sicut omnis mu-
lier, quandiu non admonelur a maUs hominibus, non bene
cognoscitur utrum sit casla; sl vero admonita, conscien-
liam vel fidem viro servaverit, lunc merito casla lauda-
tur : sicEcclesiae fidesnon bene cognoscitur, nlsl antlchrisli

venerint ad eam : sive de iliis pseudo-christls, qui pra3ces-

serunt antequam tentarctur Ecclesia, hoc convenit dicere.
Quoniam sicut cum domus incendio comprehenditur, om-
nes latrones consurgunt, quaerentes unusquisque quod
rapiat : sic quando casus specialiler lunc Judaeorum, aut
generahter, aut modicum Christianorum fieri ccepcrit,

omnes daemones spiriluales latroncs Insurrexerunt, per suos

minislros qua^rentes unusquisque quem perdaut. Non aii-

' Malth. xxir, 5. — * i Tim. i.

 IN S. MATTflvErM. IIOMILIA. XLVIII. 6l

clislls Prophetam dlcentcm, qnomodo m nocle omnes bes-

llaj circuierunt militantes, hoc modo? « Posuit tencbras,
»ct facta est nox, in ipsa pertiansibunt omncs beslise
»sylva2 ', elc. » Sic et doemones spirituales besliic, quon-
diii lux jusllliac est super terram, in cubilibus suis lalent,
id est, in cordibus implorum, et non se ostendunt : cum
oulem tenebras impietatis aspexerint dominari, tunc dte-
mones procedunt, aut minislri eorum de latibulis suis,
quacrenles quem \ aleant devorare. Ideo videle ne quis vos
seducat. Homo circa mortcm phant;<sias videt : sic et mun^
dus in exltu suo multos palletur errores.
Hoc pulo, quod ad omncs Christianos dicebat, sive
IV.
lunc, sive modo, prseclpue tamen ad sacerdotes: « Vldete
» ne quis vos seducat. » Vos estis lumlnaria, verbum vilae

continentes, quasi candelabra lucentia, facile vobis extinc-

tis Ecclcsia a latronibus pra?dam patielur in tenebrls. Quo-
modo autem slet a^dificatio domus, si columnae ceciderint?
Et ne putes qula corporalitcr jubet eos aspicere, cum di-

cit ! « Videle : » sed spirltualiler menle consideriire. Menlc

outcm polcst considcrare, qui per bonam conversationem
mentem habet illuminatam. Qui ergo bene conversalur,
lucidam habet mentem, et intelllglt qui sunt doctores :

qui autem peccat, sensus cjus cum sit tenebrosus, non

intelligltqul suntservIDel, et qnimlnislrl dlaboli.SIcutenlm

qul corporaliler oculos habet aculos, dc longe prospiclt

venlentem, an amicusejus est, an advcrsarius,* qui autem
oculos habet infirmos, quamvis inlenderlt, non cognoscit
an amicus slt, an inimlcus : mcntem apcccalis pos-
sic qui

sidet mundam, de longe considerat, homo Deiest ille, qui

venlt, aut homo diaboll : in nominc Chrisli venlt, aut ia
spirltu Clirisli. Aut putamus quod semper venluri iuerant
povi Christi? Absit. Quod crgo dicebat : « Multi vcnient in
62 OPUS IMPERFECTUM

»nomino meo, » ad tempns Apostolorum pertlnet. Tunc

enim sciens diabolus quia adhuc novug crat Christus in

mundo, tiula veritas Evangelii ejus adhuc erat ignota, quia

Aposloli ejus mullis inccrli, multos inlroducebant Chris-

los in mundum, ut homines volentes venire ad Ghristum,
per simililudlnem nominis ejus errantes, transeant addia-
Lolum et volentes ab eo exlre, impingant in eum. Quem-
admodum si rex in bello victus atque fug&tus ab alio

rege, indueret indumentum regis illlus victoris, et in parto

sua erlgat simile signum signo regis illius, ut ille populus

victoris schema sui regls aspiciens, et slgnum partis ip-

sius, dum pulat se ad proprium currere regem, incurrat in

manusadversarlisui sicetdlabolussubornatministros suos
:

sub nomine Christi, ut volentes homines ire ad Christum,

similitudine nominis tenebricati ad diabolum vadant. Post-
quam vero notitia Christi in toto mundo praevaluit, et veri-

lasEvangelli ejus/acta est manifesta, mandata Discipulorum

ejus implicare jam non poterat, sed submittere Christos.

Neque aliquid agit etiam si submittat quoniam omnibus

:

manifestus est Christus, et Evangclium ejus, et Apostoli

ejus : sed alio modo submittlt Christos, ut verba diverso-
rumhaereticorum introducla, unumquodque eorum dicat:
« Quia ego sum Ghristus unigenituni Verbum Dei. »

Y. « Audielis praelia, et opiniones prsellorum '. » Tunc

quidem corporaliter ea diccbat proelia audlenda, quae con»
tra Judaeam prseparabat imperator romanus. Nam sicut
solet fieri in praeparatione belli, dum eliguntur principes,
dum deputatur et congregatur exercitus, audllio currit,
maxime ad eos, adversus quos prtcparatur. Sed postquam
ingressus est exercitus Judream, sicut exponlt Jospphus,
non statim ad Jerusalem appllcavit, sed ad civitates singu*

las regionis illius, ct diversa prius gesta suiit bella, et plu-«

* Matthi ssiv, 6,
 IN S. JlATTn.fiUM. HOMILIA XLVIII. 63

riinae clvitatcs captae, et sic novissime Jerusalem obsedit

excrcitiis. Ideo mandabat Aposlolis : « Videtc ne iurbe-
«niini ', » sed opus pricdicationis vestrae implete. IUius
Jerusalem corporalis typum gerit Jerusalem spiritualis Ec-
clesia. Nam nisi templum illud destructum fuisset, obser-
vantla legis non faciie fuerat compescenda. Ideo autem
deslructum est, ut etiam si velint Judsei postmodum legem
servare, non possint, aut de Pascha, aut de sacrlficiis, aut
de caeteris festivitatibus. Ceciderunt ergo corporalia et fi-

guralia, ut surgerent splrilualia ct vera mysteria. Postea

autem spiriluallter haercsum nnnuntiabat fore certamina,
qure impiorum princeps Antichrislus contra Chrlstianos
fuerat operaturus in fide. Nam excitans diabohis errorum
scandala, non slalim oppressit Ecclesiam, sed prius per va-
ria loca schismata excltavit ; ut puta audiebatur quomodo
in illacivitate Photlnus hoc praedicet. Item in illa alia civi-

lale Acoiuthus presbyter hocsapercccepit. Sicaudiebantur

a Christianis schismata, et opiniones schismalum, donec
omnium haeresum dux una ellgeretur perversio omnibus.
Sed in illis non opus erat Christianis turbari, qula oportebat
fieri illa. Quod aulem oportebat, docet Apostolus dlcens :

I Oportet inler vos hoereses esse,ut probati manifesli liant '. »

Et sicut in illis tunc auditionlbus praellorum non fuit finis

genlls judacae, sed postea et Jerusalem debellata est, et Ju-

daei quidam in gladio perierunt, quidam a bestiis, quldam
in servilute venditi sunt, quidam per singulas gentes dis-
persi sunt : sic in illls auditiofiibus schlsmatum, tempore
patrum nostrorum non est factus finis , scd postmodum
Ecclesia debellata est, mullis ad nraevaricalionem aut sc-
ductis, aut coactls : modo jam reslat ut fiat fmis. Bene
ergo ait : a Vos nollte turbarl. » Sivc enim tunc in audllione
corporalium praillorum, sivc modo in auditione splritun-
i Matih. xxjv, 6, — ? i Cor. xi, 19,
64 OPUS IMPERFKCTUM

lium praillornm, noslri intiirbabiles manent : qiiia ea, qnae

fmnt in mundo, non possunt nocere eis, qni sunt exlra
mundum, et quae finnt carnaliter, non possunt nocere eis,
qui sunt extra carnem ; nec mendacia lacdunt eum, in quo
habitat Spiritus sanctus : scd mundus mundialibus nocet,
et mendaces seducunt mendacia. Qucmadmodum si quis
in campo quodam labernaculo circumdatus sit, si aliqua
surrexerit lempestas ventorum, sonum quidern lempestatis
audit, vexationes sylvarum videt, ipse anlem flatum non
sentit : sic qui intra justitiam sedet inclusus, quando mun-
dus concutitur, rumores turbationum audit, saeculariuni
miserias aspicit , ipsum autem concussio mundi non
movet.
VI. « Insurget enim g{^ns super gentem, et rognum su-
»per regnum '. v In tempore illo omnes genlcs, et omnia
rcgna, quae videbantur esse sub imperio Romanorum, super
gentem judceam sunt congregala?. Et omnia pene regna
super rcgnum ipsorum» Nec enim polcrat aliquis parcere
eis, quibus Deus irnscebalur. Spiritualiler aulem ila insur-
git hffiresis super ha^resim, el episcopatus super episcopa-
tum. Sicut enim tunc insurgcns gcns snper gentem, et reg-

num super regnum, signum erat dcstructionis Jerusalem :

sic postca insurgens haeresis super haBrcsim, et episcopalus

super episcopatum, signum fuil expugnalionis Ecclcsia?. Et
verc quod dicit : « Insurget gens super gentem, et regnum
» super regnum : » phis convenit nt spirituaUter inlelliga-
mus nunc de hitresibus, q^%Bi corporaliler tunc dc genli-
bus. Tunc enim non gens super gcntem insurrexcrunt, nec
rcgnum adversus regnum, cum pcne omnes iWte gcntcs ct
regna super unam cxcilalse sunt gentem juda3am. Tunc
enim gens snper gentcm , et regnum advcrsus regnum in-
surgcre recle dicitur, quando invicom sibi gentes non sunl
' Matlli, sxiv, 7.
 IN S. MATTII/EUM. IIOMILIA XLVIII. 65
suLjcclcc, sc(l advcrsanlur. Nunc autcni hacrcsis super luc-
rcsini insurrcxit, ct episcopatus supcr episcopatuni. Nani
oniuis lueresis impia advcrsus eas hfcreses videtur iusur-
gere, qucX non sapiunt similiter, ut puta Ijffiresis Photini
non soium Chrisli Ecclesio} advcrsotur, sed omnibus hairc-
sibus aliler sapienlibus. ILcresis nomoousianorum (5),
non solum Gh.risti Ecclcsi(C advcrsalur, scd el omnibus
haeresibus non simiHter sapientibus. Ideo dicit «Insurget :

» gens supcr gentcm, et regnum super regnum; » magis

aulem omuis h.Tresis super Ecclesiam vcritatis. Quoniani
sicut tunc omnes non essent ejusdem ge-
gentes, quamvis
neris, aut ejusdcm moris, tnmen non sibi advcrsabanlur,
sed unam debellnbaut Judceam sicdiversa) haereses, quam- :

vis non sint ejusdem pravitatis, tamcn non sibi ndversan-

lur, sed omnes unam dcbellnnt Ecclesiam veritolis. Et

quid? putas ideo diabolum inuUas ha3rcscs induxisset, ut
invicem se mendacia ejus exj)ugnent? Absit. Sed njulti'«

formes causas erroris induxit, ut mullis modis Chrisli cir-

cumveniatur Ecclesia, ut pars pereat per iham saplenliam,
pars per istam. Sicut qui muUas etiam vcnationcs prcXten-
dit, cogitans quia necesse est aut in hoec, aut in illa relia
venatio cadat.
YII. « Et crunt fames, et pestilentla? et terrcTe motus per
» iocn '. » Quales pcslilcnticTe, et qualis fames, ct tcrr.Ti

niolus praecesserunt Judteam, anle([uam Jerusalem cape-

retur, cognosccre potcst qui Josephum legll. Splntuahter
aulem iln, priusquam expoliaretur Ecclesia , sine dubio
pricccsserunt in populo chrisliano fames spiritualis verbi,
peslilenliae diversorum carnalium vitiorum , motus
tcrrae

spiritualcs turbalionum populi christiani. Ncc enim natu

fuissenl lam muUa schlsmata in populo christiano, nisi

fuisset in eis famcs verbi. « Pestllcntiaj, a id esl, inorbi

' iNIallli. XXIV, -.

LX.WIII. 5
GG OPUS niPEUFECTtJM

carnaliiim passlonum, nlslfuissent in els commoliones tur-

Lalionum, sicut Dominus in illa parahola, quam

signlficat

de seminandis zizonils ab homine malo proponit, dicens :

« Cum dormlrcnt aulcm homines ', » idest, cum ncgllgerent

in peccatis, venlt inlmicus homo, ct seminavit zizunia. Qui

aulcm saliali sunt panc verhl divini, qnl sani snnt a pesll-

lentia passionum carnahum, qui stabilcs sunt In fide et

justitin, apud eos schlsmatn non Inveniuntur dogmatnm.

Omnia aulem haec iniila sunt parturitionls, id est, pseudo-

christi venlentis, et audltiones pracHorum, et insurgens

«-ens super gentem, et fames, ct peslllcnllcie, et lerracmotus.

Sicut haec omnia corporaliler intellccta, initia fuerunt

malorum Judcxls, incrementum autem desoL-itlo fuit Jeru-

salem : sic spirltualiter hc-ec inlellecia , Inllia fuerunt

Christianls, Incrementum autem oppressio fuit Ecclesiae.

Slcut crgo certamlna hoeresum Initla fuerunt parluritlonls,

ouomodo non intelligniius quia, ex quo hnGreses nata^ sunt,

et discesslo facta est mullorum, ex co consummatiococpit ?

VIII. « Tunc Iradent vos in trlhuhitloncm, et occident

»vos, et omnibus genlibus propter nomen
erilis odlo
»meum '. «iEstlmo quod hic jam deficlt exposilio corpo-
ralls, ut de tempore illo dicamus quo Jerusalem capla ,

est a Romanis. Ex eo quod dicit : « Tunc tradent in Iribu-

«lallonem, » qnonlam Apostoll et ca^teii Chrisliani tunc

cceperunt pati persecutionem, quando illa omnla coepe-
runt prfeparari contra Jerusalem, et non potius ab initio,
ex quo Christus asccndit, slcut Actus Aposlolorum lestan-
lur.Plane igitur splrilualiter intelllgere convenit quia ,

quando ha)C omnia coepcrunt fleri contra Ecclesiam Chrlsli,

id est, quando coeperunt esse dogmata falsn, quasi pseudo-
chrlsli, quandocoeperuntaudilionesproellorumiieri,quando
coepit insurgere haeresis super hoeresim, et cpiscopatus su-
i MaUb, xui, 25. ^ ' IJ. XXIV, 9.
 IN S. MATTILEUM. IIOMIUA XLVIII. G7
pcr eplscopatum , qnando facla csl famcs verbl In populo
quando comprchenderunt eos pcstilenlioa vi-
clirisliano,

liorum multorum quando iacti sunt eis lerrx motus tur-

,

Lalionum de rebus divinis : tunc traditi sunt palres nostri

in multas tribulaliones persecutionum in loto mundo, et
occisi sunt, et quidam odio hablti sunt omnibus gentibus,
id est, omnibus hoerosibus. non Nam si hoc, sicut dixi ,

convenlt de lempore Apostolorum, quando erant adhuc

multaj gentes non cognoscentes Deum, sed de isto tem-
pore dicilur quando hccreses factai sunt , consequenter hte
gentes, quibus odio facti sunt palrcs nostri, hcereses sunt
inlelligendcTe; quia quando Ecclesia ccepit periclitari, nescio

si erat in circuitu aliqua gens quce non cognosceret Deum,

cui odio esset. Qua autem ralione genles haereses appel-
lentur, attende. Sic enim aliquando, destructa turre , filli

Noe dispersi sunt , et in totpartes divisl, et super singulas

quasque gentes pracpositi sunt principes secundum propo-
situm ipsorum, angell maligni : sola aulem gens Juda^a
in porlione facta est Dei, sicut in Deuteronomil cantico
scriplum est : « Cum divideret , inquit , excclsus gentes,
» quando dispersit fillos Adam , statuit fines gentlum se-
ncundum numerum Angelorum Del , et facta est portio
»Domini populus ipsius Jacob » Nunquam enim diccret *.

quia gens Judieorum facla est portio Dominl nisi omnes ,

genles extra portionem factcc fuissent. Postquam ergo ve-

nit Fillus Dei in mundum, quod nulla scccula nec sperare
poluerunt, ncc promererl, ne lali mlscricordia gens allqua
fraudarelur, vocataj sunt omncs gentcs ad-fidcm, mixti bo-
ni et mali. Boni, ut salventur : mali, ut inexcusabilcs fiant,
Quando ergo Ecclesia ex mlxtis voluntatlbus erat repletn,
sicut retla, qua3 dlcuntur In Evangelio repleta dc piscibus
mixtis , necesse erat ut purgarclur Ecclcsia , ut boni qui-
* Deut, xxxu, 8, 9.

0,
 68 OPUS IMPERFECTUM

dem plsces milterentur In vasis, mall aiitem projiccrenlui*

foras. Idco concessa est cliabolo erroris seminandi licentia,

et sic dispersae sunt per plurlmas haereses , iinusqulsquc

secundum proposltum suum remansit aulem una fides ,

tantummodo apud Deum. Ideo ergo dicunt Evangelislae

ha^resesgenles esse; quonlam sicuttunc, cum omnes homi-
nes essent una gens et lingua , divlsl sunt per phjrimas
gentes ; ita et modo cum csset lotus popuhis chrisllanus
iina Ecclesia, et una fides, divisi sunt per muUas haereses.
Et slcut tunc omnesgentes faclae sunt sub principalu prin-
cipum malignorum, una autem gens sub principalu Michae-
lis sic et modo omnes haereses factae sunt sub dacmonum
:

principatu, una aulem sub prlncipatu Chrlsti remanslt, de

qua dicit propter Ecclesiam « Una est columba mea, pcr- :

» fecta mea ^ »

IX. « Et tunc scandaHzabuntur multl, et Invicem tra-

» dent, et odio habebunt Invlcem '. » Etiam ex his verbis
ostenditur quomodo haec non dlcunlur de temporibus
Apostolorum , quandiu Jerusalem fuerat capienda ; quo-
nlam tunc paucl scandallzabantur pauci Christiani in- ,

vicem se tradebant, qula nec odlebant invicem,«Sed

» erat omnlum credentium cor unum,et anima una ^;»

sed de noslris dicit , in qulbus phires scandohzall sunt, et

scandallzantur a fide , quam confirmentur In fide. Nunc
alterulrum et tradlderunt, et tradunt, quomodo et odiunt
se alterulrum, Ita ut nec in duobus sinceram invenlas
charitatem, non dicam in multis.
X. « Et multi pseudo-prophetae exurgent, et seducent
»inuItos ^. sProphelae dicuntur, non solum qul de Chrlsto
annunliaverunt , nec qui omnlno futura loquunlur , sed
doctores dicuntur Prophelaj. Ergo pseudo-prophelas,

' Cant. VI, 8.-2 MaUh. xxiv, lo. — ^ Act. iv, 52. — ^ Mallh.
XXlVi 11«
 IN S. MATTH^IM. nOMILIA XLVIII. 69
pseiulo-doclores appcllat haeresum diversarum , aut Illos

quos modo videmus diversis argumcntis religionis speciera

praclcndenles. Alii enim se dicunt nequc mauducnrc ne- ,

que dormire, neque algere, nequc osstuare, sed semper

pcndcre in atii^c. AIII autem vcsliti ciliciis, aut circumdati
catcnis socia sibl da^monia commoventes et quia gratiam ;

Dci non habent, patrocinia da?monum commcndant. Sed

et hnec talia rursum sunt, elsi insensalos faUunt, per haec
lamen non seducuntur saplenles. Alli aulem sunt , qui ve-
hemcnler scducunt ; quoniam etsl mendacitcr , tamea
Christum praedicant, fidem annuntiant : quoniam sic Ec-
clesias habent, sic ordines clericorum , sic EJ.eles, sic lec-

llones legunt divlnas, eadem dare vldentur baptismata

eadem sacramenta corporis et sanguinis Ghristi. Simillter
Apostolos et Martyres cohmt.
XI. Pcr haec ergo valde lenebrescere faciunt mentes
non sohmi mcdiocrium hominum , sed etiam prudentum.
Quem ex parle non moveat Antichristus faciens opera
Chrisli et ante Chrlstlanos olTicia univcrsa explcns Chris-
lianorum ? nisl forte ilhim, qui considerat quod Apostohis
ait : « Cum enlm Ipse Satanas transfigurat se in Angelum
» hicis ', n quid magnum est, si el ministrl ejus transfiguren-
quorum finis erit secundum
tur, sicut miuistri justillne,
opera eorum non secundum schemata chrlstlanltatis
,

eorum? MuUos Inquit scduccnt non omnes quia non

, , , :

est seducenllum vlrtus , sed negh*gentla seductorum. Si

autem seducentium esset virtus, omncs scducerent : nunc
autem ex eo quod non omnes seducuntur, apparet quia
seductorum negligenlia est, non seduccntium virtus. Nam
sicut veritas allicit fidcles ad se, et amlcos vcritatis : slo
et mcndacium infidcles rapit ad se, et amicos mendacii,
non veritatis. Et veritas quidcm Inlerdum aut infidcles
' 2 Cor, XI, 14.
^O OPUS IMPERFECTTJM

Irahlt ad se , ^ul Inexcusabiles faclt eos. Mendaciiim au-

tem nullomodo potest flcctcro ad sc fideles quoniam ve- ;

ritas habet in sc ct rationem manireslam, et firmam vir-

lutem : mendacium autem nec ralioncmhabet manifeslam,
nec virtutem aliquam. Deinde quia vcritas et in sensa
fidelium dominatur mendacium autem in sensu fideiium
,

nihil hnbct.
XII. « Qui aulem pcrseveraverit usque in fincm, hic

» salvus erit '. » Miror quomodo de Dco bfcrclici hacc inlel-

li<>-ant: aut enim Icgcntes hocc, quomodo ausi sunt per-

scrutaliones facerc : ajU perscrutntiones facientcs, quomo-

do hcec le2;cpe non erubescunl? Quibus dicitur : « Qui

Dperseveravcrit usque in fmem?» Numquid pcrsequentibus
seductis Christianis? numquid scductoriLus prophetis?
Non. Sicut enim non sanis, sed infirmis apponitur medi-

cina, sic et consolatio non pericuhmi facienlibus, sed

pcriclitanlibus datur. « Et pracdiccibitur hoc Evangehum

»in universo orbe »Marcus manifestius addit «Primum,
'. :

»inqnit, prsedicabitur Evangclium ^ j Quando autem ilia

bclla corporaha movebantur contra Jernsalem, adhuc ini-
llabatur Evangehum. Nondum pra^dicalum erat in tolo
orbc. Ante hcnereses autem consummatum est Evangelium.
Nam usque ad tempus christiani regis, pricdicanlibus qui-

busdam, aut de gente in gentem notilia Chrisli currente,

pervenit ad omnes. Vis scire, quia tunc complela est no-

litiaChrisli? consldcraquiaex ca haercsum bclla ccepcrunt,
ut ficrct clectlo mehorum. Nam quandiu vocatio est, non

potest esse eleclio , et quandiu clectio est, non polest fli-

cifis esse vocalio. Nam sicut impedimentum est vocationi

eleclio, sic electioni vocatio.

1 MaUh. XXIV, i3. — 2 li^ij. ,4. -. 3 jvjarc. xiii, 10.

 IN S. MATTU.EUM. UOMILlA XLIX. 7I

iV^> ^S* VV» V\>\\> VV^^/V% VV>AV\ VX^WN-VVXW^^VVVVXIVVX V\r<VV\ VV% \ V>^AA V>A \\\ V\A VV\ V^VX VXA V\\ \V\ \V%

liOMILIA XLIX.

CAPUT XXIV.

L « Cnm crgo vlderllls ahominatloncm desolalionls, quas

» dicta est a Danielc propheta, stantem in loco sanclo, qui
jttlegit inlclligat '. elc. » Quidam dicunt abominalioneni
desolationis esscimaglnem Caesar»s, quam Pilatus posuit
in templo. Verlus aulem quid. sit abominatio desolationis,

Lucas evangelisla interpretatur. Nam in quo loco Marcus

et prassens Mallhacus ponunt, a Cum vidcrilis ahominatio-
» nem desolationis *, »in ipso loco Lucas sic ponit: « Cum
»vicleritis circumdari ah exercitu Jerusalem, tunc scitole
«qula propinquavit dcsoiatio ejus ^ » Et sic dicit : «Qui iii

» Judaca sunt : » vidcUcet ut per alleram similitudinem ex-

posilionis ejusdem loci ostcndat, quid sit ahominalio dc-
soh»tionis stans in loco sanclo. Fuit enim exercltus allc-
nigcnarmn, et romani imperatoris slans circa Jcrusalem,
qua) usquc tunc fueral sancta. iioc et Petrus apud Clcmen-
tem exponit. Denique hanc esse ahomlnationem desolalio-
nis et ipse lextus ostendit. Ouasi cnim replicans illa omnla,
qua3 supcrius dixil, hreviter comprehendit, et dicit : « Cum
»ergo vlderitis ahominationem desohilionis stanlem, »lIoc
est, cum vidcrltis ea ipsa pracHa jam stanlia circa Jerusa-

lem, qu.jc ante audiehalls. Simililer et In fme mundi, et in

Antichrlsto intcnigcndum est spiritualiter, quando et lire*

rcses, et fames, et peslilenllie, et iHa omnla ante prajccsse-

runt : novissime aulem abomlnalio desolalionis slelit In

'
Matlh, XXIV, i5^ ct Dan. ix, 37, — * M;iic. xiii, i\. — ' Luc.
XXI, 20.
 ^ai OPUS IMPERFtCTUM

loco sancto, idcst, exercitus Antichrisli. Exercitus auteni

Anlichristi sunt omnes h.Treses, praeclpue ista qucC obli-
xiuit Ecclesiailocuni, et slelitin loco sancto, ita ut videalur
(juasi verbum veritatis stetisse, cum non sit vcrbum veriln-
tis, sed abominatio desolationis, id est, exercitus Anti-
christi, qui mullorum animas reddidit desolatas a Deo. Et
hoc esl forte quod Apostolus dicit « Qui adversatur et ex-
:

»tollitur supra omne quod dicltur Deus, aut quod colitur,

» ita ut in templo Del quasi Deus sedeat, oslenflens se quasi

»slt Deus '. » Et sic omnia illa mala hniiresum diversarum,

quae antea audiebantur tantum, poslea steterunt in loco
sanclo desolantia Eccleslam Christi, ex quo, data sibi li-

centlci, coepcrunt onmes publlce habere Ecclesias. Et nos

quidem exposuimus hlc audiliones praelioruai, et fames, et
terroD motus, et peslilentias, auditionesha^resum, et inoplas
verbi, et concussiones Christlanorum, et corruptiones mo-
rum,quaeanteprsecesseruntatempore Constantlni, usquead
tempus Theodosii. Abominationem autem desolationis di-
ximus esse hanc ipsam hx'resim, qune occupavit sanctse Ec-
clesiseloca, et mullos desolavit a fide, et ipsum exercitum
Antichrlsti, et caeteras haereses, quac coeperunt publice ha-
bere Eccleslas, locum obtlnentesEcclesiaesanctum. Si quis
autem auditiones quidem praeliorum, fames, et tumultus,
etpestilentiasintelligatesseoniniahaec mala splritualia,quae
facta sunt tempore Constantlui simul ct Theodosii usque
iiunc : abominationem aulem desolationis iutelligat esse
' ipsum Antichrislum, qul post modum venlre speratur, cfc

obtinereloca Eccleslarum sanctasub specie Christi, etmul-

los fidelium desolare, non irrationablliter dicit. Nam sive
isla h.-eresis, quae jam tenuit, sive populus ille, qui postmo-
dmii cumipso Anlichristoest futurus, recte exercitus iatoN
ligitur esse Antichristi.

'
2 Thtiss. II 4«
 liN S. MATTII.EUM. IIOMILLi XLIX. 7

II. Et slc Prophet^e vcrba signlficant magls clc consnni -

niatione niundi : prophetia tamen, sicnt clocct Christus,

ad ulrumc|ue est dicla. i^uni autem vcrba illa sic : « In
tdimidio scptiml annl auferctur juge sacrlficium, et abo-
«mlnalio dcsolationis stabit in loco sancto, usquc ad con-
)) summalionem temporls, consummatio dabitur supcr
ct

wsolltudlncm '. )) Illic excrcltus romanus dlclus cst abomi-

natlo desolatlonls, ([ula ad desolntioncm reilaclurus fuerat
judaicum cultum ; hic autcm Antichrlstus dlcitur abomi-
natlo desohitionls, qula multorum Christlanorum animas
facturus est desolatas a Deo. Nam antccjuam caperent Ro-
niani Jerusalem, in dimldio hcbdomadis Christus per
suam doclrinam lulit dc medio jngc sacrificium Judeeo-
rum. Nam dicilur tribus annis et sex mcnsibus docuisse,
qui numerus facit dimldium septem nnnornm, ut ilhid

sacrificlum, cjuod jugiter fuerat In usu, toUcretur demedlo,

et ofTerrclur sacrificlum laudls in voce, ct sncririclum
jusllllae in operibus, et sacrificium pacis per Eucharistiam.
Usquc ad fuiem autcm saecuh tumuUus est, qula judaica
consuctudo dc sacrificlls oflercndis nunquom est rcparanda,

Item in dlmldio hebdomadis, hoc est, tribus annis et sex

nienslbus, hoc sacrlficium Chrlstianorum tollendum est
hh Anllchrislo ,*
confngientibus Chrlslianis anle eum per
loca deserla, non erlt cn.ii aut In Ecclcsiam intret, aut
obhitioncm oflerat Deo. Quonlam autem tribus annis
et sex mcnsibus prolcndcndum est Anlichristi regnum,
muUa) Scripturae slgnificant, maxime tamen in revelallone

6ua Joanncs, Et soh*tndincm illam consummatio occupa-

vit. « Nam usque in flncm tencbit Antichristus : qucm Do-
» minus Jcsus inlerficict spiritu oris sui '. )) De hoc enim et
Aposlohis nit, dicens : « Nemo vos conturbct : quia nisi
))venerit disccssio prinjum, et reveialus fuerit homo pec-
•
Dan. IX, 27.
4 OPUS niPEIlFECTU.M

» cali, filius inleritus, qui adversatur ct cxlollilur supra

»omne quod dicitur Deus, aut quodcolitur, ita ut iu lem-
))plo Dei quasi Deus sedcat, » et addit : Jam cnim mys-
«

))terium iniquilatis operatur \ » Legi quemdam sic expo-

nentem. Quoniam omnia, inquit, quaacumque exposuit su-
pra, signa fuerunt prcxcedentia diruptionem civitalis illius et

templi.
111. Hoc autem quod dicit : « Cum viderltis abomina-
»tionem desolationis, stanlem in loco sancto, » et omnia
quaj dicuntur deinceps, signa sunt consummationis futura),
et venturi Filii Dci, qui ct in abominationem desolationi&
ipsum tradidit Antichristum. Quod autem slaturus sit in

loco sancto, dicit hoc modo : « ilefediricaturiis cst (inquil)

)»sanctuarium, quod fuit in Jerosolymis quondam, ct ibi

«stalurus ' : » ut videnles Judaei credant in eum, nonsoium

propler signa ejus, sed etiam propter reparalionem lempli
ipsius, ccstimantes Prophctas in tempore illo esse impletos,

qui de reparationc Jerusalcm prophetaverunt : non in-

telligcnles quomodo Propheta de rcparalione tcmpli spiri-

tualis locutus est, quam Christus implevit, non de corpo-

rali quam Antichristus est implelurus. « Et tunc (inquit)

» implebitur ibi quodprophetavit Jeremiasin Juda. Quando

» non credidcrunt, inquit, verilali, in tempore iilo lo-

))quetur populo huic ct Jerusalem in spiritu seduclionis.

))llic excitabit tribuiationcm super Sanclos, pro co quod
»non gloriricabunt eum, et mullos occidct. » Sed hoc de
hac interpretatione dubitabile mihi videlur, et fi locus
lempli illius, ex quo dirutum cst jam a Deo, postmodum
sanctus vocatur, secundum quod et hic dicit : « Gum vi-

»derilis abominationem desolalionis slanlem in loco sanc-

»lo, tunc qui in Juddea sunt, fugiant ad montes : et qui

* 2 Thess. II, 8, ct Isai. xi, 4. — 2 2 Thess. n, S-j. — * Dan.

IX, 25.
 IN S, 5I\TTII/EUM. IIOMIM^ XLIX. ^5

»in lccto, non descendant tollerc aliqnid dc domo sna : ct

»qnl In agro, non reveriantnr retro lollereinnicam snam. »

Tnnc (jnando viderimus abominationem desolalionis stan-

tem in loco sancto, qnibus mandat fngere? non solum illis

qni tunc fuernnt anlc caplivilatem Jernsnlem, sed etiam

nobis qni viclemns r.bominalionem desolalionis jam stan-
lem in loco sanclo , id est, popnlnm Antichristi in locis
Ecclesi.T. 111 i antem visibilem hoslem fngerunt pedibns,
nos fintem invisibilem hostem fugiamns actibns bonis.
Qnamvis enim diabohts sit spirilns, et homo corpus, ta^
men nnnqnam illos diabohis pofest comprehendere, qui
fugiunt cnm per opera bona. Sine causa autem fugit ante
eum pedibns, qni sequitur enm peccatis. Sed nt sapienter
iutclh*gamus hnec, qu?c prophetice snnt dicta a Chrislo, bre-
viler cognoscendnm est , qualis est consuetudo Prophela-
rum. Frcquenter ex occasionc carnah incipiebant, ct sic

misccbant propheliam ; nt puta, David cnm fugerct a facie

Absalom, ex occaslone suae Iribuhalionis incipicns, dixit :

« Domine, quid mulliplicali sunt qui tiibnlant me '

? » Et
inlroducens prophetiam dominicaj passionis, addidit ila :

« Ego dormivi et soporalus sum, et exurrexi, quoniam Do-

• minus suscepitme '. » llla3 ergo, qua3 dixIt,uDomine, qiiid
muhiplicali sunt qui Iribulant me, »ct caitera, qua? pra:cc-
dunt, secnndum historiamintelhgamus. Uaecaulcmquicdi-
xit,«Ego dormivi,et soporatussum,» sisecundumhistoriam
velisinlclligerc.nnllum habent saporem,ntdicamus: «David,
cum pateretur a filio, dormivit et surrexit. » Quomodo cnini
dormivil, nt snrgcrct? Qnid crgo? Necessc habemus rclin-

qnerc ordinem hisloria3,ctspiritnalitcrinlclligerec!cChrii!o.

Tale est quod Petrus dicit in Aclibus, inlerprclans : « Et
» non dabis Sancium tnum vidcre corrnplionein ^ : » quia non

• Fsal. 111, 2.-2 Ibid. 6. — ' Psal. xv, lo, ct Acr. ii. 5i, ct
XIII, 35.
^G OPUS IMPEHFECTUM

poterat hoc Inlelllgere de David, sed de Chrlslo : qula Davld

vidit corruptlonem, Chrlstus aulem teilia die resurgens,

non vldit corruplionem. Sic Intelligenda est hscc Chrlsti

prophetia. Coepit exoccaslone corporalis fugae, etquce facla

est tempore illo in Jerusaiem, et prophetia magis de spiri-

luah.
IV. Ecce enlm hoc, quod dlcit : « Qul in Judaja sunt, fu-
Dgiant ad montes '
: » corporahter sccundum hlsloriam etsi

vis intelhgere, posslbile est In tcmporc Romanorum : in

tempore autem Antichrlsti, de Judaea ad monles fugere

corporahter, non proderit. Prlmum, quia nec erit Anli-

christus tanlummodo in tcrra judaea, nec Judoei futuri

sunt ante illum, sed iiblcumquc fuerint Christlanl, ab IHo
aut a mlnistris ejus persecutionem passuri sunt : nec civi-

tas alia tunc est circumsidenda, sed ubique christlanus

popuhis indagandus. Hoc autem quod dicit :« Qui super
»tectum est, non descendat tollere ahquld de domo ', »

slve in tempore Romanorum, slve in lemporc Anllchrisli,

non potest habere corporalem Intellectum : quia in tem-
pore caplivltatis, aut perseculionis, quid prodest homlni
sl sedeat super teclum, et non descendat deorsum? sine

dubio enlm, aut quando non vult deponltur, aut cum ipsa

domo Quld ergo ? Spirituahter haec omnia

succenditur.
magis suntintelhgendahocmodo: «Tunc quiin Judieo sunl,
»fuginnt ad montes. Tunc cum viderllis abominalionem
»desolatIonis stanlem in loco sancto. »Id est, cum vlderitis

haereslm implara, quse est exercitus Antichristl, stantem In

locis sanctis Ecclesiae, In Illo tempore qui in Judoca sunt,

fugiant ad monles : id est, qui sunt In chrislianitate, con-

ferant se ad Scripturas. « Sicut cnlm verus Judicus est
» Christianus, dlcente Apostolo, non qui in manifesto Ju-
» daeus est, sed qui in occulto ^ : » sic vera Judoea christia-
' Malth, XXIV, 16, — » Ibid, 17. — ' Rom. viii, 28,29,
 IN S. WATTILEUM. IIOMILU XLIX. 77
nllasest, cujus nomen intelligilur confcssio. Montes aulem
sunt Scripturic Apostolorum aut Prophelaruni, de quibus
diclum est: «Illuminns tu mirabiliteramontibusaetcrnis '.

Et iterum de Ecclesia dicit : « Fundamenta ejus in monli-

»bus sanclis ^ » Et quarc jubet in hoc terapore omnes
Christianos conferre se ad Scriptnras? Quia in tempore
hoc, ex quo oblinuit hneresis illas Ecclesias, nulla proba-
tio polest ssse verae chrislianitatis, ncque refugium potest
esse Chrislianorum aliud, volenlium cognoscere fidei vc-
ritatem, nisi Scriplurae dlvlnae. Antea cnim multls modis
ostcndebatur quie esset Ecclesia Christi, ct qux genliiitas :

nunc aulem nullo modo cognoscitur, volenlibus cognos-

cerequsesitveraEcclesiaChrisli,nisitantummodoperScrIp-
turas. Quarc? qula omnia ha3c, quai sunt proprie Christi

in veritate, habent et haereses illcc in schismate : similiter

Ecclesias, simililer et Ipsas Scripturas divinas, similiter

episcopos, caiterosque ordines clericorum, similiter bap-

lismum, allter Eucharistiam, et CcXtera omnla, deniquc ip-

sum Chrislum. Volens ergo quis cognoscere quae sit vera

Ecclesia Christi, unde cognoscat In tantce confusione sl-

miHtudinis,nisi tanlummodo per Scripturas ? Ilem antea et

per slgna cognoscebantur, qui erant veri Christiani, et qui

falsi. Quomodo? Falsi quidem aut non poterant facere, si-
cut vcrl Christianl : aut talia non poterant, qualia veri
Christianl : sed faciebant vacua, admirationem quidem fa-
cientia, utilitalem aulem nullamhabentia : slcut frequentcr

exposulmus. Christiani autem faciebant plena, non solum

admiralionem fucicnlia, sed cliam omnem utiiitatem ha-
bentia. Et per haec cognoscebantur qui erant veri Chris-
tianl, qul falsl. Nunc autem slgnorum operatlo omnlno le-
vata est : magis autcm et apud eos invenitur, qul falsl sunt
Chrisllanl, iieri ficta. Sicut aulem Petrus apud Clemcnlern
' Pijal. i-xxv, 5, — » Id, Lxxwi, u
^8 OVV& IMPfiRFECTUM

cxponll, Anllchrlslo ellam plenorum signorum faclenclorum

estdanda potestas. Ilem ex morlbus ipsls prlus inlelllge-
batur Ecclesla Chrlsll, quando conversallo Ghrlstlanorum,
aut omnlum, aut multorum erat sancta, qucc apud Impios
non erat. Nunc aulem aut tales, aut pejorcsfactisunt Ghris-
tianl, quales sunt htTretlci aut gentlles. Adhuc aulem ct

major contlnentia apud illos invenilur, quamvis in schis-

male slnt, quam apud Ghrlslianos. Qui ergo vult cognos-
cere quoe sit vera Ecclesia Ghristl, unde cognoscat, nisi
tantummodo per Scrlpturas ? Sciens ergo Dominus tantam
confuslonem rerum in novissimis diebus esse futuram, ideo
mandat, ut Christiani qui sunt in chrlstianilate, volentes
firmitatem accipere fidei ver^e, ad nullam rem fugiant, nisi
ad Scrlpluras. AHoqui si ad aHa respexerlnt, scandahzabun-
tur, et perlLunt, non inlelHgentes quae sit vera Ecclcsla. Et

per hoc incldent in abominalioncm desoLitionis, qua3 slat

in sanclis Ecclesiye locis.

V. « Et qui super teclum est, in tempore illo non descen-

» dat toUere aliqaid de domo sua '. » Domus nostra, est
corpus nostrum. Superiora cjus, sunt cor, aut caput, quiTe

inlelligunlurdomus tecta. Inferlora aulem sunt venter, aut

celera occuItabiHa membra. Tamen ut mellus intelHgamus
qune sunt tecta domus, historiam de Raab proferamus.
Ha3C susceplt legatos Jesu Nave, et in superlorl parte do-
musabscondit, ne inveniretrex Jericho ^ Hacc est Ecclesia,

qucTe aliquando meretrix fuit, quae legalos Jesu Ghristi, id

est, Apostoloset Prophetas,hocest, scriptaeorum,suscepit
etin superiori partc corporis sui abscondll, id cst, in sensu,
in memoria, et in corde, ut non inveniat eos rex mundi
dlabolus, ut conridenter dlccre possit : « In corde meo abs-
» condi eloquia tua, ut non peccem llbi ^ » Quid ergo ? Qui-
cumque in lemporeillofueritsuper tectum, id cst, in rebus
« MaUh. XXIV, 17, — 2 Jos. II et vi. — ' Psal. cxviii, u.
 IN S. MATTILErW. ITOVlLIi XLIK. 79
splrilnallbus vlvcns, qna) sunt aiit In capllo, aut in corJ(3 :

quae tccla dicunlur corporis nostrl, ct fasllgia prlma : nou

(lcscenclat ad Inferiorcs corporis sui partcs, unde allquld
tollat : id cst, non descendatad aliquas res carnales, ut dc-

sideret aliquld quod cst corporale. Alioqul comprehendel

cumnbomlnatiodesolallonis. Et vldc quia quolquot pereunt
de Christlnnis, propter aliquam corporalemcnusam pcrennt
conslllutam deorsum. Alii proptcr avaritiam, ul ne perdant
quod habcnt, aut inveniant quod non habenl. Ahi pereunt
propter gulam, paupcrtate coactl : ahl propler uxorcs, aut

proplcr marltos : ahi proplcr ahas causas carnales , quae

omnla pertinent ad inferlorcss corporis partes. Sicut cnim
vlventcs in carnc, rehnqucrc vldemur carneni, rcllnquen-
les opcra carnls, ei translmus adspiritum, facienles opera spi-
rilus, ut rccle dicalur de nobis : « Yos aulem non eslls In carne,
scd In sphilu '
:» SIc rehnquere vidcmur inferlora corporis
nostri,opera rchnquentcscarnis, ct ascendimusadcoretca-
put, vivenlcssecundum Ihas virtules, qu^csuntin capile_, aut
incorde, autinspiritu,quacomniatccta domusnoslr.xdicun-
lur. Mandatcrgohdehbusvivcntibusin sanctitatc, ne allquid
concupiscant carnaIe,quodest descendere,nc forle perocca-
sionein desideriilHius, diabohis inveniat locum, ct trahat ad
abominallonem desolationis, ct pereant.

YI. Ilcm, « Qui est in agro, Idesl, aut In Scriplurls, aut

»in Ecclcsils, aut in Ghristo, non revertatur retro loHere

» lunicam suam % » id est, aut convcrsationcm, aut cultuni
priorem : ut pula, Judaius fuisti, et factus cs Chrlstianus ;

in agros cs, nc ad judaicum rcvertaris cultum. Gcnlilis

fuisli, ct factuscs Christianus, ne ahquid, quod est genlili-

tatis, resumas, ne pcr Illas occasloncs Incidas In crrorcs

abomlnalionls Ihlus, quam haercses ihae, sl vls judaismum,
habcnt in se : si vis gentlhtatem, invcnics opud cos.
* Rom. TiH, f), — * Maltli. XXIV, iS.
8o OPIJS IMPl-RFRCTUM

Propterea facile cfidunt iii illas, qui non faerlnt caull se-
cunJum manclata Domlnl hcec pra^moncntis : « Vae autem
wpra^gnantibus ct niitrlenlibus in illis diebus '.
» Quia aut
venlris, aut gremii pondere prcTgravall, non possunt expe-
diti esse adfugnm.
enim dimiserint infantes suos, viven-
Si
tium visccrum suorum patientur separatloncm si autem :

bajulavcrint, susciplent vltae pcrlculum. Puto hoc mehus

inlelligl possc spirilualitcr ad tempus Antichrlstl, quae sunt
splrituales procgnanles, ot nutricntes Ecclesla) Christi in
singuh's quibusque gcnlibus constilut.T. EcclesiiC, quando
prcnedicant vcrbum vcritAtis, crcdentcs in fide concipiunt,
ct habent eos iu gremio suo, quasi in ulcro, donec formen-
lur catechizali per singula nicmbra piclalis ct lidci. Cuni
autcm formali fuerint sic, pariunt cos in baptismo post- :

qunm autcm pepcrcrlnt, necesse cos habent hiclarc doclri-

iiis assiduis. Sed primum videamus, quomodo Dco formant

in utero Ecclcsiae hominem conceptum in fide ut puta le- :

gis justitla est abstinerc a mahs operibus tantum, non

etiam facere bona opera : Christl autem juslitia non est

abstinerc a mahs operibus tanlum, sed ctiam facerc bona

opera.
VII. Ilem legls justitia prima et salutarls, dccem habet
mandala quasi decem menscs. Primum, cognoscere ununi
Deum secundum, abstinerc ab idohs; tcrlium, non per-
:

jurare; quarlum, colere sabbatum spirltuale ;

quinlum,
honorare patrem et malrem scxtum, non occldere scp-; ;

timum, non aduhcrarl octavum, non furtum facerc; no-

;

num, non falsum teslimonium dlcere; decimum, nulhuii

rem proximi concupisccre videhcct secundum myslorium
:

nominis Jcsu Chrisli, quod est In iittcra, iota id cst, per- ,

fcctlonis indicio. Omnis crgo Ecclcsia, qurc conclpit homi-

nem in utcro suo per vcrbuni in fidc, prius debet cum for-

1 Matlli. XMV, 19.

 IN S. MA.TriI.EUM. IIOMILLV XLIX. 8l

marc ojiinibns his niandalis, (|uasi mcnsibus cleccm, iit tlis-

cat prius abstincre ab omiiibus malis, et sic cum malurum

iu ba|)tismum parcrc Dco. Alioquin antcquam discat ab
his omnibus al)stincrc, si baptiz.-ivcrit cuui, non parit,
sed immaturum projicit : sicut mulicr, uWi complcli no-

vem mensibus, decinmm tangens pcpcrit, aborlum fLicit.

ct

Propler quod ncc est homo illc vitalis. Sicnl ct modo peno
omnes non parit Ecclcsia sccundum ea, qua3 diximus, sed
abortos facit. Propler quod nec baplizantur in veritalc a
Spiritu sancto. DiUerl eni « Deus dare eis baptismuni Spi-
rllussancti, donecdignosse praebucrint illo lali baplismate.
Sed et eum Ibrmatum in dcccai illis supradictis mandali^,
et abstincnlem a vitiis baptizans bene parit ; lamen adhuc
parvulus est ille qui baplizatus natus est EccIesIcT filius, ct

tencre adhuc duornm Testamcnlorum, quasi duarum ma-

millarum u:iodica justilia cst nutriendus, quasi tcncro lacte

secundum anguslias faucium fidci sute, quam ipse cepit

carnis nalura, quam etiam gentes volentes laudabiliter vi-

vere scrvant. Gum autem sic enutritur, paulatim iucipit
posse suscipere forliora cl spiritualia Christi mandatn,
quasi nutritorios et vivos pancs, id cst,« In lege scriptum
» est : Non occidcs ' ; ego antem dico: Nec irascaris. In !e;i;c

» scriptum est : Non adulterabcris "*

; cgo aulem dico : Nec
)) usquc ad oculum concuplscas. In lego scriplum el : Non
» pei jiu'abis ^; ogo aulcm dico : Non jurcs omnlno. In lcgc
»scriptum cst : Oculuni pro oculo^ ; cgo autcm dico: Noii
» resislcre malo omnino. In legc scriptum cst : Aniabis
»amicum, et odies inimicuin ^; ego autcm dico : Diligito
» inimicos veslros. » Ilem, « Beati pauperes, I)cati mansueli,
»beatl qui lugcnt, beali qui esurlunt ct slllunt jnstiliam,
»Lcntt miscricordcs, beali muiido corde, bcali pacifici,

' F.NoJ. XX, iT). — 2 ]\/n\, i{. — 3 Lc\it. Xiv, 12. — ^ E\ca\
xi:i, :<'!, <:t Lt\il. xxiv, ?.o, ci Diul. xi.v, 21. — ' r<\lt. .\i,x, i3.

LWVill. G

k
 82 OPTJS IMPERFECTUM

»Leall qui persecutlonem patlunlur propler justlllam '. »

VIII. Nam adolescentl cuidam interroganti, « Quid fa-

» ciam, ut vlvam ''P slc prlmum ei secundum legem manda-
vlt : « Non occldes, non adulterabls '\ etc. » Gum autem Ille

dlxisset: «Haec omnla servnvia juventute mea^, » sccnndum

a^tatem carnalem, quam nos uterum dlcimus, sic ei super-
mandatur : « Si vis perfectus esse, vade et vende omnla
»lua,etda pauperlhus,et habebls thesaurum in ccelo, etvc-
ni, sequcre me ^. » Qui ergo talis est, neque mori potest
quasi abortlvus, nec seduci quasl. inslpiens, nec vinci quasi
infirmus, nec perire quasl parvulus : sed est vir perfectus,
ct advcrsus omnia Invincibllls filius Dcl. Qui autem parvuli
sunt, scandallzabiles sunt. De qulbus dlclt Domlnus in
Evangello « Amen dlco vobis, qulcumque scandalizaverit
:

»unum de pusillls istis credentlbns in me, expedlt ei, ut

» mola asinaria suspendatur in collo ejus et demergatur in

» profundum maris ^\ » Et sl parvuli in Ecclesia scandallzabi-

les sunt, quanto magis abortivi non sunt vitales? Si ergo

hsec ita sc habent, quare non dixit: <( Yae ils, qui in uteroha-
Lentur,ct vae IIs, qui nutriunturadhuc; » sed, « Vae pr?egnan-
» tlbus et nutrientlbus in illis diebus? » Quia quando hujus-
modi abortivi abstractl ab utero Eccleslae, aut parvuh tales,

nesclunt quid patiuntur ; quando enim non senliunt, sic

pereunt. Adhuc aulem ut de proprietate loquar parvulo-

rum, gaudent seducti, ad inlerltum dicuntur, et rldent il-

lecti. Ideo dicit; « Vae praegnanlibus Ecclesiis et nutrien-

tlbus,quando ipsoe dc pcrdilione illorum talium lamenla-
buntur ct plangent. » Ecce quantos videmus de Ecclesia
hujusmodi aborlivos,et parvulos ductos ad prx^varicatlonls
interitum. Numquld aliquls eorum lacrymavlt? NumquiJ
aliquis Iristalus est ? sed adhuc ex diverso oblerunt gau-

Mallh. V pcr loliim, ct Luc. vi, ao-^.j. — * MaUh. xix, 16, —

' Ibid. iS. — 4 Ibid, 20,— *_^lbid. 21. — ^ Marc. ix, 4«.
 /

IX S. MATTH.ECM. HOMILLV XLIX. 85

dcnles. Secl Ecclesioe dolorem perdltionls eorum ipsae la-

nientanluret plangunt. Ideodlclt: « Yc-c Ecclesils prfegnan-

tlbus,et nulrlentlbus in illlsdlebus. » Etsi quidemnegllgen-

tla Ecclesiarum aut Immaturi fuerlnt nati, autparvuli, non
habenles qui aut informaret eos, aut postmodum consum-
maret Invlrum pcrfectum,in mensuram aetatls plenitudlnis
ChrIsti:duplIcItcrvoeEcclesIIspra?gnantIbus,etnutrientibus
in illls diebus qula et In hoc saeculo dolorem patientur perdi-
:

tlonlseorum,etlndlejudlclidamnabunturproplernegligen-
tiamct erudllioncm eorum. SiautemEcclcsiiequidemcom-
petentcr circa cos dlligentiam impenderunt, illi autem nec
audlcrunt, nec ante baptlsmum inrormati acquleverunt,
elonganles se a couvenlu et ab omni audilu Scripturarum,
et ab omnl verbo doclrlnae alloquentium sacerdotum, neque
post baptlsmum proficere voluerunt ; Ecclesils quidem vae,

quia sive hoc, sive illo modo patientur dolorem perditionis

eorum; illis autom'inultipIicIter vae ,
quia omnis causa
perditionlseorum ab illis solis requiretur in die judicii»
Quonlam corporis quldem profectus non est in potestate
hominis, sed Dei animae autem profectus voluntarius est.
:

Yideamus ergo, ne nos imperfectos Invenlat aut nunc hae-

relicorum dominallo, aut tunc ipslus Antichristi. Quoniam
sicut opcra bona In dle tentatlonis prwstant spei virtulem :

sic opera mala dcsperalionls operantur infirmltatem.

JX. « Orale autem, ut non llat fuga vestra hyeme, vel
wsabbalo \ » Et carnaliter et spirilualiter legltur. Fugien-
tibus enim manere necessc est,et in sylvis laterc,
et in via

et per deserta vagari. Fuga aulem vestem portare non slnit,

domum intrare non permittlt, ignem accendere non con-

ccdlt.Inhyemeautem quldfaciatfuglens? Necesse est ergo
aut fuglens frlgore pereat, aut manens gladio morialur. Simi-
liler in sabbato non Hcebat amplius ambulare,nisi ccrlum
* Matth, XXIV, 20.

6.
84 G^US IMPERFf.CTUU

spalium vioe.Undedictiimest in Actibus Aposlolorum, « Sab-

»batihabensiter '.» Qnidergo faciet fugiensin sabbatoPNe-
cesse est ut aut iegem praHereat fugiens, aut mortem suscipiat
manens. Spiritualiler autem de Christianis talem habent in-
terpretationem.Hyememdicunlfrigusinfidelilalisspirituale.
Qui enim non habet in corde suo ignem, de quo Dominus
dicit « Ignem veni miltere in terram % » id est, verbum di-
:

vinum, de quo calefiat in fide, ille semper in hyeme est,

etsi fuerit in media aeslale; qula dubilationum incursus,
quaslquasdamlempestatesdefido Christl pallturanlmaejus,
et algct. Aut in hyeme est, qul in persecutione est, et tem-
pestatem patitur implorum. Et ideo frigida fit fides omnium,
et ad plenum gelat^ nisl iterum calefecerit eos Spirilus sanc-
tus. Ilem est corporale sabbatum secundum litteras legis

quod Judsei Intelligebant, et conservabant dum a corporali

opere abslinerent, non a corporallbus malls. Et est spirituale,

secundumquodgratia Christlmanifestavit quod inlelhgunt :

Chrlstiani et observant, abstinentesse non ab opere corpo-

rall,sed a corporallbus mah*s. Qui ergo vacat ab opere malo
faclens opera bona,laudabifiter sabbatizat, et sancte secun-
dum spirilum, et Dei consilium : qui autem recedit ab
opere bono, faciens opcra mnla, culpabltur, et impie sab-
Latizat. De hoc itaque non bono sabbato loquitur Dominus
in hoc loco admonens, ut ne dies ille inveniat eos in pec-
catls. Ne fuga vestra hyeme vel sabbato
Ideo ergo dlclt : «

» fiatj » qulaqalcumquein hyeme Infidelitatls inventus fuerit,

aut in deliclis hujus mundi sabbatizans, et otlans ab operc

bono, nccesse lempore superatus, pe-
est ut trlbulationum

reat credendo Antlchristo, quoniam, slcut dlxlmus, opera

Lona in persecutlonlbus ad fidem spei pracstant vlrtutem.
Quoniam autem de deliciis et peccatis loquitur locus iste,
nianifestius adaperit evangelista Lucas. Gum enim locum
' Act, I, 12, — ' Luc, XII, 4>
 IN S. MATTII^UM. noMILlA. XLIX. '85

istum exponerct, ita siibjunxit : « Videte ne gravenlur corda

» vestra in crapula el ebriclate \ » Ex duabus ergo parabolis
suporioribus prior quidem docet iit festincmus perfecli esse
in llde Christi : quod possumus adimplere, si Scripluris et
doclrinac sacerdolum assidui fuerimus. Quoniam qui in fide

Christi el opcribus bonis sunt impcrfecli, ipsi sunt, qui adhuc

in ulero habentur, autsdhuc parvuli sunt, quifacilepericli-
tantur in tempore persecutionis, et pereunt, quia dubii sunt
de fide Chrisli. Sequcns autem docel, ut ne vocui inveniamur
ab operibus bonis,et ab excrcilalionevirtutum : quiaquisic
inventi fuerinl, ipsi sunt parvuli, qui in die persecutionis
cito periclitanlur a fide Chrisli : quia non habent opera
bona confortantia cosin spe, necexercitalionemvirtutum in
sufl^erentia adversorum. Simlliler et ex duabus paraboh*s
sequentibus. Prior quidem admonet, ne imperfecti inve-
niamur in fide. Ipsi sunt quidcm, qui dubilationis hyemem
paliuntur. Sequens autem, ut ne sine bonis operibus inve-
niamur in tempore illo, sabbatizantes ab opere bono.
X. « Erit cnim tribulatio magno, qualis non fuit ab ini-
» tio saeculi usqueniodo\ » Quoniam dixit : «VaeprcTDgnanti-
» bus et nutrienlibus : » et, « Videte ne fugn vestra hycme aut
» sabbato nunc exponit quare id est, quia erit tribu-
fiat, » ;

latio magna. Usque ad Christum enim Judaei, etsi peccato-

res fuerunt, lamen filii erant, non hostes : et ideo omnis ira
quae veniebat super eos, casligatio crat de misericordia vc-
niens, non condemnalio de ira descendens. Crucifixo au-
tem Domino desierunt esse fifii, et sunt facli hostes. Prop-
terca jam non castigalio venit corrigens, sed condemnatio
cradicans, Capta cst enim Jerusalem ab Assyrlis, ct ileruni

) reparataest. Destruclaestab Antiocho,etiterumrefledificata

est. Invasa est tertio a Pompcio, et ilcrum reparata est. Si-
cut enim homo, priusquam dies mortis ejus adveniat, lan-
' Liic, XXI, 34. — ' Miittli. XXIV, 21.
86 OPUS IMPERFECTUM

guerc quldem potest, mori autem non polest :sic et Judaea

ante Chrislum vexata est quidem, pcrdlla autcm non est. Post-
quamvcrohorrendumpatricidiumcommiseruntjCrucingen-
tes filli patrem, mortcm inferentes, a quo acceperunt vitam :

elquodmajusest,occidcnlesservidominum,hominesDeum,
nunquam sancntur. Sicut illl tale
tah cos phiga percussit,ut
facinus commiscrunt, quale nunquam commissum est, ncc
est commlttendum slc ct super illos talis sentenlla vcnit,
:

qualisnunquam venit.necveniet. Bxc aptluscstdeconsum-

niationc mundi suscipcre, cujus figura fuit trihulatlo iUa.

Tunc verc lahs crlt Iribulatlo, qualls nunquam fuit. Tunc

dlcent homines : « Aperlat se tcrra, et gluliat nos. » Usque
tuncenimomnis ira,qutefit a Deo,ideo ht,ulfide]esquldem

tentct, inddeles autem cmendet : cum autem Antichristus

venerit, taHs veniet ira, ut et infidcles omnino percant, et

fidelcsplenius coronentur. Cum enlm multi Chrislianorum

credenles Anlichristo, signum nomlnis ejus in manu dex-
tcra, et in fronle suscepcrint, tunc exihunt Angefi cum ig-

neis curribus volnnles per aera, et invisibili manu signa-

bunt omnes fidelcs, in quibus tamen iuventum non fuerit ,

signum Antlchrlsli. Ex illo jam plaga^, quoc venluroj sunt

super lcrram, in qulhus et flnlendus est mundus, jam non

tangent fidelcs, qui signati sunt, scd illos percutient, super

quos Antichristi invcnlum fucrlt signum. Erit enim tribu-

latio magna, qualis nunquam fuit. Nonne major fuit tribu-

lalio in diluvlo,quando ah omni crcatura nihil rcmansit,

nisi solus Noe cum familla sua '. HIc autcm etsi multi oc-

ciduntur, tamen mulli evadcnt. Sed in hoc pejor erit trl-

buh\tio ista, qula illic corporalis fuit perditio, hic autem
spirltualis. Quis aulem illic tormenlis astrictus est, quia

coluit Deum? sed cconlrariopunili sunt quia nolucruntco-

lcre Deum. Ilic autem tormentis alliciendi sunt, qui non
» Gen. VII.
 IN S. MATTIL^UM. IIOMILI\ XLIX. 87
transeiint ad cliabolum, rclinqucntcs Dcum. Nonnc ninjor
luil tribulalio in Sodomis, ubi nuUus evasit ab ignc, nisi so-

lus Lot '. Scd illic fuit adversus peccalores justa Dcl vln-
dlcla,* hic autem crit adversus Sanctos crudelis diaboli
violentia. Quanto ergo pretiosior anima, ([uam corpus :

lanto miscrabilior pcrdilio animarum, quam corporum.

lllic, perditis iniquis, cvascrunt jusli ; hic autem, punilis aut
fugalis justls, Iinqul gaudcbunt. Sed et sl qul prudentes
sunt, cum considerant non corporalem hujus mundi sta-
tum, qui r.dhuc quodammodo stare videtur, quamvis ct

ipse slt minoratus, scd spirltualem tollus chrlstlanilalis sta-

lum subversum, intelhguntquianunquam talis fult Irlbula-

lio splrlluahs, quahs facta cstnunc ex tempore haeresum

corrumpenllum universa. Perlerunt, slcut dlxlmus, omnes
in dihivio, sed corporahter, perierunt oinnes Sj)Irituahter
ante Christum, praeter Judcxos, sed Ignorantia perlerunt :

nunc autem In sclcntla perlerunt, et pcreunt. Multum

enlm intcrest inter illos, qul In Ignorantla sunt, et In igno-
rantia perierunt : et inter Istos, qui in verllatc quidem nati
sunt, propter ahquid autem mundialo, scienles ad mendacia
transierunt, et perlcrunt in els, etpereunt. enlm forsllan
lili

aliquo modo habebunt remlsslonem, istl aulem nullam rc-

mlsslonem habebunt, neque In hoc sa^culo, neque in futuro :

quoniam ipsi sunt qul bh)sphemaverunt,el blasphemant In

Spirltum sanctum. Illl enlm judicandi sunt, quia veritaleni
nonquajslcrunt : i^liautem condemnandi, qula spreverunt.
Levlorenlm culpa est verltntem non apprehenderc, quani
contemnere apprehensom.
XI « Et nlsl Deus brevlasset dics illos, non fieret salva

» omnls caro '. » Abbreviabunlur dies, ut atrocllas trlbula-

tlonum breviata compendlo temperctur. Brevialos aulem
dies inteHiglmus, non mcnsura, sed numcro. Slcut cnim
'
Gen. XIX, — * Matlh, x\iv, 23,
88 OPUS IMPiiRFEGTUM

longlUidlnem clleriJm, qnam dlclt Prophela : « Domum

» luam decet sanclltas in loniiitutlincm dlerum '
: » non
per iongos dles inleillgimus, sed multos : sic et breviali dics

non brevesdies sunt inleliigendl, sedpauci. ftOmnis caro.

Frcqucnter cnim Scrlplurrc pro homlnibus animasponunl
sicut ibl, « Septuaginla animajintraverunt in /Egyptum '.

Frequcnler pro hominibus dicilur earo, sicut ibi, « Ora-

» lionem meam exaudi, ad le omnis caro venlet ^, » Quando
ergo et animas appcUat, spirituales et pcrreclos homlnes
vult ostendere ublcumque autem Carnem, carnales ho-
:

mincs, et infirmos. Ergo dicendo « Non ficret salva omnis :

» caro, » vult nobis oslendere, quia non solum spirituales ho-

inines et perfecli, scd ctlam mediocres homines et infirmi

dc il!o persccutionls pcriculo sunt liberandi, non vlrlule

fidci, aut merito operum suorum, sed velociler subve-
iilenle ChrlsU advenlu. Non enim propler pcccatores di-
niillit diullus, ut cllam electl perlchlcntur, sed proplcr
eleclos fcslinaturus est, ut neque medlocres deficlant
quia promptior est Deus adhberandos bonos, quam ad per-
dcndos malos. Nam ct fiurifcx, si invenerit aurum sordibus
niixtum, non propter sordes cliam aurum contemnlt, sed
propter modicum aurum conlenUis cst cliam sordes acci-
pere. Sed et semper dies mali Sanctorum abbreviantur.
De inlqnls scrlptum est : « Viri sanguinum et dolosi non
«dimidiabunt dies suos '».
» Dc justis aiitem : « Non dabit
»in aeternum fluctuationem justo ^. »

XII. Accipe aulem mihi ad documentum ipsa tempora

anni : ab acquinoclio vCLnali duodecimi mensis inciplunt
paulalim lepcsccrc aercs per singulos dies, usquc ad men-
sem tcrtium, ct dics fieri noctibus iongiorcs. Item ad acqui-
noctio autumnali mensls scptimi incipiunt paulatlm itcrum

• P»al. xcn, 5. — ^ Gcn. xlvi, aj. Exod. i, 5, ct Dciit. x, 22. —

3 r<al. LX!V, 3. — -i
Id. uv,2i.— 5 Ibid. 25.
 I.\ S. MATTILEUM. HOMILI.V XLIX. 89
frii^esccre ncres per sin^ulos clies, et noctes fieri longiores
diebus usquc ad menseai nonum, quanclo celebralur Ghrisli
nalalis : et sic inveniuntur novem c|uiclem raeiisibus aeres
quiciem temperali, et dies prolixiores, tribus aulem men-
sibus nercs glaciales, ct dies brevcs. Yides quomodo Deus
misericordilcr dispensavit, ut dies quidem mali invenian-
tur et pauci, boni autem plures, et longi. Si ergo statum
mundi hujus, qui ad usum oinnium hominum communis
habclur, sic Deus miscricorditcr dispensavit quanto ma- :

gls slaium viteC corum, cum majori dispensat misericor-

dia, ut et volunlas eorum in malis lentata clarescat, et virlus
^oluLilaliseorum vclociler, Deo subvenicnte, non paliatur
dcfcclionem, secundum quod et Apostolus dicit «Tenta- :

» lio vos non npprehendat nisi humana. Fidelis autem ,

»Deus, qui non patielur vos tentari supra id quod polestis

»suslinere, scd facict cum tcntalione eliam proyentum,
»ut possilis evadcre \ »

XIII. « Tunc si quis vobis dixerit : Ecce hic est Chris-

)»tus, ecce illic, nolite credere ^ » Qua ralione supra qui-

dem, priusquam de abominatione desolationis exponeret,
sic dicit a Videte ne quis vos seducat
: multi enim vcnient :

» nomine meo diccntcs Quia ego sum Christus ^. »Hic

in :

autem postquam deabominationedesolalionisstatura inloco

sanclo loculus est, ila dlcit : « Tunc si quis vobis dixerit :

» Eccc hic cst Christus, ecce iliic, nolitc credere. » Sime-

mor cs quia abominationcm desolationls interpretati sumus
staluram in loco sancto, hanc impinm haercsim occupatu-
ram loca Chrislianorum, intelligis quoniam eleganter cst
dictum. Per hanc cnim sfgnificabat quoiiioJo ct priusquam
hieresis ista aboiniLiationis loca sancta obtlneret, ct prlus-
quam diversarum haeresum coiistltucrenlur Ecclcsicc, se-
duclio quorumdam erat liilura sicut et factum cst, Et :

'
1 Cor. X, i5.— ^ MaU'i. xxiv, 25. — ' Marc, xiii, 5, 6.
 OPrS IMPIiRFECTUM

postquam oblliiulsset, et hsercsum dlversorum Ecclcslae

coHsiitul.iJ fuissent, eo amplius seductio quorumdam erat
fulura : sicut et fit. Nam prius nudi dogmatum sermoiies
faciebant errorem, nunc aulem mullarum haeresum ipsac

Ecclcsiae conslitulac. Ideo lunc uniuscujusque dogmalis

nudum verbum dicebant : « Ego sum verbum vcritalis;

ego sum Christus. » Nunc autem singulatim professores

haeresum diversarum dicunt : o Eccehic estChristus, id cst,

Ecclesia. Et iUic, id cst, Ecclesia. » Quia jam non audlendo

dogmatum vcrbn, sed videndo eorum Ecclesias, Chris-
liani scandallzanlur infirml. Adhuc autem de Antichristo
ostendit per hncc verba, quia in illo tempore sancli in mul-
lis iribulationibus constlluli, forliter desiderabunt Chrisli
adventum, jam non susiinonie carnis naiura. Aliquolies
diximus, quod diabolus non ingerat genus tcntationis iu
hominem, sed dcsidcrium uniuscujusque considerat. Et
secundum quod viclerit homlnem desiderantcm aliquid,
ex eo acciplt occnsionem teniandl. Unde et Chrisium cum
esurleniem sensissei, icniavit in fame '
: et Adam et IIc-

vam cum vidisset divinilaiis amorcm habenics, divinilaiis

promissione seduxii '; et Judam cum invcnisset avarum,
pecuniac cupidilale ad proditionem Salvaiorls aliraxit ^;

Sampsonem cum invcnissct nmatorcm focminarum, per

muliercm praecipilavit ^. Sic ergo ei tunc diabolus videns
Sanclos in angusiiis constituios, et foriller desiderantcs
Christi adventum, prlmum quldem propler intolerabiles
persccutlones, deinde propler repromissionem lemporis
illius de adventu Chrisii, quae facta fuerat in Scripluris,

ideo sub nomine Chrisii et Prophelarum icniabat scducere

Sanctos. Et quos divcrsls cruclatibus non poiuit superare,
victus in sua crudelitate, armabat se fraude, dicens per

' MaUlx. IV, 1-4. — * Gcn. ui, i-5, — ' Matlh. xxvi, 46-5o. -—
4 Judic. XVI, 1-21.
 IN S. M/iTTH/EUM. IIOMILIA XLIX. ^i
suos ininislros Ecce hic cst Christus, eccc ilh*c. » Nnai
: «

quando ah"qua rcrum conturhatio fit, tunc ahundant nicu-

(lacia. Unusquisque cnim tlum aut tlmct adversa, aut
dcsiderat prospera, ipse sihi novas generat famas. Et ila
di.ibohis suspcnsas auimas hominum invcnta occasione dc-
ludit, lioc nunlians in fiurihus hominum, hoc ostentans
antc oculos corum, quod unumqucmquc aut liniere, aut
desiderare cognovcrlt. Sicut enim a^grotus in doloribus po-
silus omni homini ostendenli sibi ah*quid ad remedium,
facile credit, non dijudicans personas mcdicanlium_, neque

discutiens arliflcia eorum ipsa enim doloris nnxielasom-

:

nia on)nihus credere cogit : sic et tunc Sancli in necessi-

tate perseculionum positi, ct quasi aegroti, desiderantes

refrigcrium Christi, omnlbusreferentihus aliquid de Chris-
to, facile crcdcnt. Jpsa cnim pressuraj necessitas crcderc
cogit.

XIV. « Exurgcnt enim pseudo-chrlsli, ct pseudo-pro-

»pheta}, ct dabunt signa magna '. » Non inutiha, nequc
vana, quae ministrl diaboH faccre solent : sed magna, id.

cst, utlHa ct plcna, quai Sancti faccre solcbnnt. Nam in

lempore quidem Aposlolorum, et poslmodum nilnistri qul-

dcm Chrlsll ulilia et plena signa faciebant cx parte dcx-

Ira : qualia sunt cajcos illumlnarc, et aUa hujusmodi fa-

ccrc : minislrl autem dlahoH inulllia faciebant, et vana cx

parte slnlslra, quas admlralioncui quldem vidcntihiis exci-
larcnt, ad ulihtalem aulem nuHius proliccrent. El crat
inter ministros Christi, et mlnlstros dlaboH cx hoc judi-
care qui Inutllta, et qui utilla facerent slgna. In hne aulem
tcmporls conccdenda cst polestas diabolo, sicut in histo-

rla Clcmentis Petrus exponlt, ut faciat signa ulilia, ct cx

ea parle, qua prius facerc consucvernnt Sancti, ul jam mi
nislros Gbrisli non pcr hoc cognoscamus, quia ulilin fa-

'
MaUh. XXIV, a/f,
^2 OPUS niPERFECTUM

ciunt signa, sed qiiia omnino non h?ec faciunt signa. Qua
autem ratione lioc ordinavit Deus, altende quia non sem- :

per tempus vocationis est sicut ait Sapienlia « Tcmpus , :

»congregandi lapides, tempus dispergendi '. » Tempus ergo

fuit congregandorum lapidum, quando lapides vivi, id est,

fideles ab infidelitate vocabantur ad fidem, Tempus autem

erit dispergendi lopides, quando Ecclesia Iradetur ad ten-
tationem, ut lapides, id est, Christiani, qui non proficiunt
in a?dificationem corporis Christi, foras projicianlur. Do-
nec crgo fuit vocatio ad fidem ex infidelitale, fecerunt sig-

na et servi Christi : quia signa divinse vocalionis lestimo-

nia sunt, ut praedicationis veritas miraculis commendetur :

cessanle aulem vocatione, incipiet seductio revocans ho-

mines a fide ad infidelilalem. Incipiente ergo seduclione,
Iradenda sunt seduclionis adjutoria diabolo, id est, potestas

faciendorum signorum, ut slgnis et prodigiis mendacia sua

pro verilale commendet. Sed forte dicis : « Si Deus conces-
sit diabolo virtutem faciendorum signorum, quomodo ipse
niandat, nc seducontur Sancti? Si ergo non vult ut sedu-
cantur, ut quid diabolo dat seducendi virtulem ? Si autem
vult ut seducantur aliqni, quare omnibus mandat ne sedu-
cantur? »Audi : Concedlt diabolo seducendi virtutem, ut
ne mali intcr l)onos remaneant apud Christum : mandat
autem, ut ne boni inter malos Iranseant nd diabolum.
Nam sicut crudele est fideles cum infidelibus pcrire, sic
indignum est fideles cum infidelibus glorificari.

XV. « Ita ut in errorem mittant, si fieri potest, ctiam

«electos '. » Non dixit : « Ut seducant, si fieri polest,

etiam electos, » sed « In errorem miltnnt. » Frcquenler

enim Sancli videntes aliquas operationes diaboli abscondi-
tas sub specie pietatis, dum non possunt intelligerc pro-
fundas insidias inimici, conturbantur in corde suo, ac
« Eccl, III, 5. — 2 Matth. XXIV, 2\.
 IN S. MATTH^UM. HOMILIA XLIX. qS
scaiidallzanlur, ct dicunt : « Quld sltLoc quod Ita fitpAnon
lamen cito flectunlur, ut crcdant. Et si sensu vincuntur
quasi liomines, fide autem slant quasi invicli. Magniludi-
nem antem signorum oslendere volens, ideo dicit : « Ut si

» fieri potett -.
))quonIam quantum nd magnitudincm signo-
rum iilorum potest fieri ut seducanlur etiam clecti : sed
ideo non seducuntur, qula perlre non possunt, quos Deus
pranordinavit nd vilam. Dum ergo signorum magnitudlnem
prasdicit, in conservandls fidelibus, Dei potenlia demons-
Iratur. Et de lempore hcTeresum nlhlloniinus conveniunt
iutelligi hcxc. Falsi enim Chrlstlanl, sunt rals* veritates
hcTeresum : falsi autem Prophetaj, praedlcatores verilatum
falsarum. Dant aulem slgna, eadem facientes in simula-
tlone, quac facluut fideles in verilate. Nam et caslitati stu-

dent, et jejunia celebrant, et cleemosynas faclunl, et om-

ncmeccleslasllcum canonemsupplenl. Autnon libi videntur
magna esse slgna seduclionis, cum videas dlabolum [a~
cientem opera Dei ? « Ecce prcedixi vobls '. » Conlestalio-
nis verba sunt hacc, ut ne allquls dlcat : « Vldi eum talia

faclentem slgna, qualia ipse Christus feclt, et ideo creclidi,

exlstimans illum esse Chrlstum. » Propterea dicit : « Ecce
» prpedlxi vobis , » ut excusatlonem ignorantiae lollat ab
hominlbus, et praccedens conlestalio justam faclat pccnam
scquenlem. jMisericordia enlm est, mandalis praevenlre
perlculum. Non cnim vult quemplam perire, qui omnibus
monstrnt perdillonis advcntum.
XVI. « Si auleui dixerlnt vobis : Ecce in solitudine cst,

»noIitc exire : Eccc iu domibus, nollte credcre ^. » Hoc

nunc terllum de cavendls seducllonibus dat mnndalum.
Primum cst, « Vldcte ne seducnmlni, multi cnim venicnt
»in nonilnc mco, dicenlcs Ego sum Chrlstus. »Secun- :

dum, « Tunc dlcent vobis : Ecce hic est Christus, cccc ii-

•
MaUd. XXIV, 25, — ? Ibii'. 26.
^ OPUS IMPERFECTUM

»lic, nollle credere. )/reiiiiim, pra3scns, Jicens;» Si di-

j)xerint vobis : Ecce in solitiuline est, nollle exire : Eccc in
» domibns, nolite crcdere : ut in ore duorum vel trlum les-

» lium slet omne verbura ', »ut trina denunliatio inexcusa-

bilem faciat negligentem. Primum ergo mandalum dedit
de seduclionibus futuris, priusquam abominalio desolatio-
nis constitueretur in loco, et priusquam hreresum ocdifica-

rentur Ecclesiae. Sccundum aule(n de seductionibus post

fuluris, sicut jam diximus supra. Tertiumvero manifestis-
sime de tempore furentis Antichristi, dicens « Si quis vo- :

» bis dixerit Ecce in solitudine est, nolite exire, v seducere

:

enim vos volunt. Sed dicat aliquis « Quid enim ? si fideles :

tunc non exierint in descrlum, aut non inlraverint in do-

mos, numquid per hoc ipsum poterunt declinare pericu-
lutn , maxime cum tunc Antichristus universa ubique
conlineat, et intus et foris, et in civitate et in deserto ?

Sed vide quoniam hcTC dicens ostendlt qula tunc fideles

lalentes erunt in locis quibusdam secrelioribus, Deo cos
abscondente potius quam loco, sicut scriptum est : « Abs-
»condes in abscondito vultus tui a conturbatione homi-
»num. Proteges eos in tabernaculo tuo, a contradictione
»linguarum '. » Prxmonct ergo eos, ne forle tunc, audito
Christi odvenlu, per homines seductores procedant ad pa-
lam, et aut in deserto comprehendantur cgressi aut in do-
mibus concludantur ingressi. Quid enim faciat in solitudi-

ne Chrlsti adventus? Numquid magis amat solltudines

locorum, quam congregationes hominum? Aut numquid
homines timet, ut in solltudlnelatent ? Si^enim quando pas-
surus advenit, non timuit reges aut judices, sed inler im-
pios populos proedicavit pietatis sermoncm, quomodo tunc
timebit, cum venerit judicare peccatores ?
XVII. « Si quis vobis dixerit : Ecce in domibus, nolite
' Deut. XIX, i5, ct Matll). xvjxi, 6.-2 psaJ, xxx, 21.
 IN S. UATTH.EUM. IIOMILIA XLIX. ^5
))Creclere. ))Injnriam cnim facilis Divlnilali, si in domibus
illam quaerilis, qua3 implct coelum ct terram : aut si lalere
pulatis qui venit superbis resislcre, et humilcs exaltare.
In primo enim advenlu ideo celalus venit corpore, ut pro-
barct fideles in secundo autem advcntu venict manifeslus
:

in glorla, ut remunerct fidcm eorum. Ideo tunc necessa-

rium erat ut qutxreretur : nunc autem non est quaerendus
ut credalur, sed qua^rit ipse a quibus credilus est. Spiritua-
liler aulem de novissimls temporlbus htcc ita sunt expo-
nenda. Sunt haercses, quac mendacla sua quodammodo
Scriplurarum colorant nuctoritatibus : quaedam autcm,
qua; omnino ita contra Scripturas habenlur, nc colorare
valeant mendacia sua de Scripturis divinls. Sohtudines er-
^o appellat hajrescs illas, quarum do|z;mala omnino deserla
sunt aScripturis. Domus autem, hccresesquneScrlpturarum
coloranlur cxemplis, quamvis non slnt domus vera?, tamen
vel vidcnlur. Aut ita : Domus diclt haereses, sohludinem
autem Judaeam, sccundum quod scriplum est dc iha :

« Ecce relinquetur vobis domus veslra deserta '. » Aut ita :

Sohtudincs dicit omncs haereses desolatas a veritate, do-

mus autem Ecclcslas Chrlsti : ac si dicat : « Non dlco : Si
dixerint vobis : Ecce in haereticis Ecclesils illis, vel in il-

lis apparult Ghristus, sed cliamsi in ipsls vcrls Ecclcslis,

quac et Dci sunt , id est , domus vestraa , dixerint vobis
Chrislum apparuisse , noHte cis credere diccntlbus ista

de me, quia non est digna Divinltatis meae notltia hacc. »

Ostcndcns per haec, quomodo ex ipsis Ecclcsiis verls fre-

quenter exeunt seductores^ proplerca ncc ipsis omnlno cre-

dendum est, nisi ea dicant vel faciant, quae convenlentia
suntScripturls. Yos crgo nolite cxlre, nolitc credere. »Noii
mandat Illis, ut ne excant de domibus , vel civitatibus. Nec
in domo cnim, aut In clvitate sedeatibus snnctis, ista di^
* Luc, xiii, 55,
96 0PU9 IMPl.RFECTUM

cenda sunl : sed nollie exire de regula verltalls, qunm Ira-

cHdi vobis : nolile credere, quia sicut iYuiiiis anle igneni
praecedil, anle victoriam piigna : sic et anle gloriam Cliristi
tentalio Anlichristi.
XVIII. <i Sicut enim ful^j^ur exit ab Orienie, et paret us-
» que nd Occidentcm, ila erit adventus Filii hominis '. » Ma-
nifeslum et velocem advenlum Chrisli oslendere volens,
fulguris simililudinein introduxit. Sicut enim cum exierit

fulgur, non solum videtur ab liominibus, sed ndbuc secun-

duni ([ualitatem fnlgoris sui non digne aspiciliir : sic ct cum
venerit (jhristus, non solum eum onmes aspicient, sed se-

cundum mensuram gloricc ejus, neque polerunt eum sufii-

cienler aspicere. Et non solum magniludo ejus omneni

locum implebit, scd adhuc magnitudine cjus deficiet om-
nis locus,sicut scriplnm esl « Ignis anlc ipsum praecedct, :

» ct inflammabit in circuitu inimicos ejus. Ariuxcrunt ful-

» gura ejus orbi lerrae, vidit, et commota est terra ^. »

Quem ergo peccalores videbunt, etiam nolenles : quom.o-

do non videbunt eum sancti desiderantes ? Et sicut in icla

oc|di fulgur universa pertransit, sic et Filius Dei, non vc-

nicns adhuc, sed etiam venisse videbitur. Si enim sol, qui
ad minislerinm nostrum creatus est, tantnm habet splcn-
doris virtutem, ut in quacumque parte coeli fuerit, ubique
appareat quasi praesens : quaulo magis Sol spirilualis Chris-

cum venerit, in toto videbilur muiulo, mngis aulcm

tus,

munuus in co videbitur ? Apostolus autem ait « Qucm suis :

» temporibus oslendet .beatus, et solus, ct polcns ^ : » Non

dixit: « Quem millet. » Christus enim,cum sit ubique, noii
venit ab loco nd iccum, sed ubique oslendilur, qui erat
celalus ublque.
XIX. « libi fuerit corpus, illic congrcgcibuniur aquiiac.

' M;iUii. XXIV, 9.;. ~ * 1-tal. xcvi, 5, 4. — ^ 1 Tim. vi. iJ. —

4 UAlh, xxiv. s8.
 IN S. MATTH/EIJM. HOMILIA XLIX. 97
De vultnrlbus enim clicit Scriptura iu Job, quonium ubi-
cumque fuerit corpus, illic invenicntur vullurum pulli '.
Hoc enim naluralc cst vulturuni, sicut dicunt quidam,
ut etiam transmarina cadavera senliant. Quoniam ergo
lurpes aves sunt vullures, idco vulturinis quidam ino-
ribus aptavit nomina aquilarum, ut in moribus quidem
vulturum, Sanctorum congregatio oslendalur ad Chrlsli
adventum autem regallbus, regalis Sancto-
; in aquilis

rum dignitas oslendatur. Ideo euim Sancli aquilis assi-

milanlur, quia sicut filii aquilarum nd solem probantur, ut
slquidem recto aspectu inlendere potuerint contra radios so-

lis, intelliganlur esse legitlmi ; si autem non potuerint, cog-

noscantur adulterini : sic et filii Dei ad Ghristi justitiam
comprobantur; si enim potuerint pleno corde justitiac ver-
ba suscipere, intelliguntur esse legitimi ; si autem non po-
tuerint, cognoscuntur de diabolo esse nali.

XX. « Stalim autem post tribulationem dierum illorum

x>sol obscurabitur, et luna non dabit lumen suum, et stellai

7> cadenl de coelo '.» PalreramiliasmorIente,tota domus ejus

turbalur, omnis familla plangit, et conscissis tunicis suis,
nigris se cooperiunt vestlmenlis : sic et humano genere,
propler quod fuerant omnia creala, circa exilum consti-
luto, totus contristatur inundus, universa cceli ministeria
lugent,et candore deposito pro vestlbus luctuosls tenebris
vestientur. Nam « Sol obscurabitur, et luna non dabit lumen
»suum. Aut propter indignam persecutionem Sancto-
»

rum dolentes, nut super impiorum pcssima opera indig-

nantes aut novlsslmam in eis Dei iracundiam demons-
,

lranles,ut, adhucviventibusimpilssuperlcrram, jamgustus

detur infernalium tencbrarum. Sive hoc, sive illo modo,
merito nox intcrveniens inter diem et diem, praidicct, quia
post modicum nova dies resurrcolionis cst nascltura. Divi-
' Job. xxix, 5o. — 2 Rlallli. xxiv, 2(j.

LXXVIII. 7
 g8 OrUS niPERFKCTTJM

delur enlm, ne istlus saeculi et illius una vlcleatur csse na-

tnra. Sicut eniin omnes carnales morimur, ut spirituales

surgamus : sic et illa tlies tenebris intercidltur quasi qua-

tlam morte, ut nova iterum renascatur. Aut certe quia

spiritualiter iniquitas nox inlelligilur, justitia autem dies.

Ex nalivitate autem Chrlsti lux orta cst, dicenle Propheta ;

« Ad vesperum demorabitur fletus, et ad matutinum lajti-

»lia Mane Ghristi tempus vocatur. H<ec dies justiliae in

'. »

cxitu mundl finitur, iniqultalum et errorum tenebris obscu-

rata. Dc qua et Dominus ad Apostolos dlcit « Ambulate dum :

»hmicn liabetis, ne vos tenebrae comprehendant '. Sol

» obscurabilur, » id est, notitia Ghristi silcbit. Luna non da-

»bit himensuum, » id est, Ecclesia sanctitalis suae clarita-

lem non demonstrabit. « Stcllaj cadent de ccelo, » id esl,

qui vldentur sancti transgredienlur, et cadent de digni-

tale coelesti. Nam quod de dlabolo dlctum est : « Quo-
»modo cecidit Lucifer de coelo, qui mane oriebatur ^. »

Sic interpretantur Apostoli, vel Sancti non de altitudine

coeli ad terram, sed de angellca dignitate ad ignominiam

tenebrarum. Quomodo autem multi transgredlentur Ghris-

tianorum, slgnificat Daniel : « Et de erudltis, inqult, ca-
»dent multi ^. » Sicut ergo tempestas suscitat nubila, nu-
bila autem cooperiunt solem : sic impiorum persecutio
suscitabit trangressioncm, trangressio autem christianitatis

obscurabit candorem. Unde Propheta dicit in alio loco :

« Sol convertelur in tenebras, et luna in sanguinem ^. »

id est, Ecclesia, aut propler assiduam occisionem Sancto-

ruu), aut qula ipsi Ghrlstiani conlra jusliti«m christianita-
tis inter selpsos furentes bellabunt. IIoc et sl de tempore
h.Tresis hujus scriptum intelilgatur, expositionem habct
convenientem. Quomodo ? Ex quo obtlnuit hfcresis ista

• Psal. XXIX, 6. — ' Joan, xii, 55, — ' Isai, xiv, 12, — ^ Dan.
xj, 35.— 5 Joiil. 11, 3 ,
 IN S. MATTIl.EUM. noMIMA XLIX. 99
sanclnniEcclcsiic lociinij qnnsl abominallo clcsolalloiiis, et
Anlichrisli excrciUis consliUUa, Chrlsli solis vcrilas est
obscui ala : Ecclesla fidci sua) splendorem non potult darc
clarum, ct Christinnl mulll, qul erant slcllac ralionabiles,
ceciderunt a firmnmcnto Scrlpturarum sanctarum.
XXI. «Tunc apparcbitsignumFilii hominis In ca^Io ^ w
Quidam putnnt crucem Chrisll oslcndendam esse In coilo :

ycrlus aulcm est ipsuni Chrislum In corporc suo habcn-

tem tcslimonia passlonls, Id est , vulncra lancea3 et clavo-
rum, ut impIeaUir illud quod dicUmi est : « Et vldebunt Iii

p quem pupu^erunt ^ »DenIque quo loco praesens Evan-

In

gelisla ponit, diccns : «Apparebit signum Fllil hominls, »

alil Evangcllsla2 hoc solum dixerunt : « Et vldebunt Flliuni
«homlnls venientem ^ : » vldelicet oslendenlcs signuin
Chrlstl esse Ipsuin corpusChrisli,qui In signo corporls sul
cognoscendus est, a quibus crucifixus esl. Unde In Aclibus
ad Apostolos Angclus sic dlcit : «Hic Jcsus, qul rcccpUis
» csl a vobis, slc vcnlet ilerum quemndmodum vldlslls cum
neunlem In coelum » Non slo portaUis In lall nube
^*.
nec :

enim cimi tali glorla asccndlt, cum quall vcnUuHis est ju-
duare sed slc vcnlct, hoc est, slmllilcr cum hoc corpore,
:

cum quo ascendil. Mdes crgo quia quasi signuni dalur

Ai^ostolis corpus ejus, diccns « Sic vcniet. )»\is aulem sci- :

rc quia ad signum passionls sua^ vulnera corpoiis sul ser-

vavil ? audi post rcsurreclloncm dlccntcm nd Thomam :

« JnJcr digilum luum huc, et vide manus meas et afler :

» inanum Uiam, et miUc in latus meum, et noli esse incredii-

»Ius, scd fidclls ^ » Qul mortuum corpus suum suscitavit,

qul Uilit coslam dc latcrc Adic, et supplevit carncm, num-
quid ctlam non poUnt corpus suum sanarc, cl Integrum
suscilare? Scd corpus quidem suscilavit, vulnera aulcni

» Matlh. XXIV, 5o. — ^ A[X)c. 1, 7. — ' lM.'tic. xiii, 2G, et Luc,

XXI, 'i-, — < Act. 1, iij^^'-^vmriimy.^^
 100 OPL'$ IJIPiiRFECTU.M

ejus scrvavll, ul in tlie jaJIcIi proficercnl ad lesllirioninm

passlonls conlra JudiFOs, et omnes qul dencganles Fiilum

Dei crucifixnni In corpore judaizanl.

XXII. Propterea quasl mnnifesto signo convenicnter
subjunglt, dlccns « Tunc plangcnt se omnes trlbus ter-
:

»rcC '. » Plangent cnlm se Judcel vldentes viventem et vlvi-

ficantcm, quem quasi hominem iriortuum sestimabant, et
convincentes sc corpore vulneralo, scelus suum denegare
non poterunt. PJangent se et gentiles, qui vanis philoso-

phorum dlsputationibus decepti , irrationabilem stultitiam

putaverunt essc, Deum colere crucifixum, et detulerunt
creaturac gloriam Greatoris. Lugent et Christiani peccato-
res, qui magis dilexerunt mundum, quam Christum, cum
audierint eum haec verba dlcentem ad se : « Ego propter
vos homo factus sum. Propter vos alfigatus, ct delusus, et

coesus, et crucifixus sum. Ubi est lantarum mearum inju-

riarum fructus ? Ecce prelium sanguinis mei, quem dedi
pro redemptione animarum vestrarum. Dbi est servitus
Ycstra, quam mlhi pro prctio sanguinis mei debetis ? Ego
super gloriammeam vos habui, cum cssem Deus apparens
homo,et viliorem me omnlbus rebus vestris fecislis. Nam
omnemrem vllissimam terrac amplius dilexistis, quam jus-
tiliam meam et fidem. » Plangent se haeretici, qui purum
homlnem cruclfixum dixerunt, cum vlderlnt ipsum esso
judicem, in quem compunxerunt Judaei. Quomodo ienim

arguat Judceos quasi interfectores Filii Dei, si non fdius

Dei, sed purus homo est crucifixus.

XXIII. Et tunc plangent se omnes trlbus terr?e, qula

jiec resistendi virtus est contra eum, et fugiendi nulia fa-

cultas antefaclem ejus, nec poenltenlla) locus : ex anguslla

omnium rerum nihil eis rcmanet pricter hicium. Mcrilo
plangent se, qula lunc neque pecunlo} divlllbus prosunl ad
« Mattlj, xxiv^ 5'.
 I.N S. MATTII/EUM. IIO:',!ILI.V XLIX. lOl

eleemosynam faclenclam, ncqne parentcs jusll pro paren-

iibus intercecUint, iicfjne Ipsl Angell pro liomlnibus, sicufc
solebant, faciunt verbum : quia non reciplt natura jiulici*

misericorciiam, sicut nec tcmpus misericerclioc judiclum,

dicente Prophela : « Mlsericordiam ct judlcium cantabo tlbi,

» Domlnc '. » Mlsericorclla In prlorl aclvcnlu, judicium in se-

cundo. In prlori advcntu volcnllbus Apostolls igncm do

coelo deponcrc dlxlt : « Nescllls cujus splritus estls ^ Fillus
»cnlm homlnis non venit judlcarc mundum, sed snlvarc ^ »

De secundo autem sic diclt : « Nam Filius homlnis venict

»in majestate Patris sul, et tunc rcddct unlculcjuc secun-
» dum opera ejus ^, Et videbunt Filium hominis venienlein
»in nubibus coeli cum virtule ct glorla multa : ct mittefc

»Angelos suos cum luba et voce magna, et congregabunfc

» electos ejus a quatuor ventis \ » Si quando rex terrenus

processum aHquem, aut cxpedilionem mondat In popiilo,

dignitatcs omnes mcventur : et cxercitus cxcrcitatur, tota

civitas fcrvet : quanto magis Regc cielesli exurgente judlcare

vivos et mortuos, Ylrtutes angcllcae commoventur? Terri-
blles minislri terribiliorcm Dominum procedenles, Gheru-
Llm et Seraphlm pracparentur ad sedem unlus, et rationa-

bilis ihronus vivam sapienliam portaturus. Nec enimpotest

esse res morlua, quac bajulat vilam. Ante ipsum pro can-
delabris fulgura viva pricccdent, et pro tubls horrcnda to-
nltrua. Qualis rcx, lalls est praeparatio regis. Ycre magna
vox luba^ terribllis, cui omnla obaudiunt elemenla, quoc
petras scindlt, Infcros aperit, clausuras tenebrarum pertran-

sit, portas aercas conterlt, vectes adamanlinos et ferrcos

confrlnget, vincula mortis dlrumpet, et de profundo abyssi
animas libcratas, corporibus suls asslgnat. llaec omiiia cl-

lius consumet in opcrc, quam sagitta transit in aerc, di-

• Psal. c, 1. — ' Liic. IX, 55. — ^ Joan. xii, ^j, ~ ^ Mattli. xvi,

27, cl Rum, H, G. — 5 Matlli, xxiv, oo, 5i.

102 OPUS IMPKRI-ECTUM

cenlc Aposlolo : « Iii iiioiiicnlo iniclii oculi, in novissinia

» Uiba. Tuba cnim canct, ct morlui rcsurgcnl incorrupli '. »

In illa vocc pulvis jam dissolulus corporum morluorum in

iiova mcinbra conslringilur. In illa voce quasi una pcrsona

obnoxia tolum mare disculilur, ut si quicl apud se rctinct

dc humanis ossibus, sine contradiclionc reslitual. In illa

voce a qualuor parlibus mundi spiritus congregalur, qui

resuscitet popuium dormientcm.
XXIV. «A ficu aulem dlscitc parabolam '. » Quare non
ex aliis nrboribns, sed polius de ficu sumit similltudincm
acstalis? Quia postquam abic arbores vernore cocperint,
Irequenter evenit ut acccdens frigus pra^cidat sestatem, ct
iterum arborcs indurcscunt : ficus autem, quia pene post
omnes arbores vcrnat, difficile post ficum frigus inlervenit.
Ideo ergo sic comparata est Ecclesia illi lcmpori, propler
indubitabilcm sajculi novi advenlum. Sed quae est islaassi-
milatio rei, videamus. Ficus bono verni temporis tcmpcra-
mento autem miserabili pcrsc-
mollescit ad folia; Ecciesia
cutione afllicta compellitur ad mortem. Sed Domlnus hanc
flssimihitlonem jocundllalis ex ficu, non adafllictloncm cor-
poralem rctulit, sed ad spiritualem profectum animarum.
Nam quando carnalia hominis aflliguntur, tunc spiritualia

ejus florent, sic ait Apostolus : « Et vos suscepislis verbuin

))Dei in Iribuhilione multa, cum gaudio Spirltus sancti ^. ))

Sicut cnlra vernallflatu arbores iaxantnr infoIia,etfructus :

sic persecutionibus excitanlur anima) ad virtutem. Ideo au-

tem sempcr ficus Ecclesiye simllatur quia slcut ficus sub :

uno cortice plurlma grana intra viscera dulcedinis inclusa

constringil : sic Ecclcsia sub uno corpore multos Christla'
nos inlra visccra suai charitalis congregatos compleclilur.
Dcinde et alia rationc : Omnls arbor penc in uno temporc
fructumprcnebel. Namintrapaucosdiesel malurescunt, ct ca-
* 1 Cor, XV, 52, — ' MaUl'. xxiv, 32. — ' i TIicss, i, 6.

I
 IN g. MATTH^EUM. IIOMILIA XLIX. 103

rlunt : flciis aiitem, cx qiio coeperit fructus aflcrrc, usquc

ad hyemcm fruclificarc non ccssat. Nam alii coUigunlur

nialuri, et alii hinc procedunt. Sic Ecclesia, ex quo coepc-
rit Sanclos olTerre, usque ad rinem saecuh non ccssabil.
Nara pcr singnla lempora alii dormiunt, ahl autcm nnscun-
lur. De hac autcm ficu sub alia specle intcrprctationcm fc-
cimus flpud IMarcum, aesllmanles ubique quod vcruni est,

non afTirmantes ut sccundum quod visum

: fucrit unicul-

que, hoc probelur.

XXV. « Amen dico vobis, non pra;tcribit gcneratio h(oc,
» donec omnia fiant '. » Rcs dubia scmpcr facit homincm
ncgligenlcm. Nam quod sine dubio venlurum nobis csse
cognoscimus, ad id nosmelipsos niagnanimiler conforta-
mus. Ne ergo audientcs Aposloll cerlum periculum pro
incerlo suscipiant, ct dubitantcs de ejus adventu, semelip-
sos in negligentia ponant, idco sermoncm suum juramcnlo
confirmans dicit : « Amen dico vobis, non transibit genc-
»ratio hacc, donec omnia fiant. » Quia conlra magnum pc-
riculum magna prreparatio est necessaria : magna aute pra3-
paratio assiduam admonilionem requirit, et cautam. Et
sclcndum est qula non ilhul vult Christus Apostohs suis
ostendere, quia jam inconlinenli futura est lcntatioilla, sed
quia omnino futura est. Ergo non illos homines dicit, qui
illo in temporc fucrant nati, sed fnmiiiam gentis ipsius.
c Generatio isla, » id est, aut facientlum hanc tcntationem,
aut palicntium, aut peccatorum hominum, aut da^monum,
qui operantur in eis. Nam utrique non cessnbunt esse in saj-

Gulo. donec consummalio flat, ut dicat ilhs : « Disccdite a

»me, maledicli, in igncm aelernum,qul pra^paralus cst dia-

»bolo ct angcHs cjus ^. » Necessc est cnim, ut quandiu fides

tcntatur, tentatio reservctur. Aut certo Ghrisllanorum ge-
ncralioncm dicit, id cst, gcneralio ista morlalis non tran-
'
Matth, XXIV, 54. — ^ Id. XXV, /ji.
 104 OPUS IMPERFECTUM
sibit ad immortalilatem : donec, id est, iilsi haec fuerint
consummata, ut poslea immortaliset impassibilisfiat. «Coe-

i)ium et terra translbunt, verba autem mea non prceteri-

bunt '. » Quia ccelum et terra ad ministerium vestrum creata

sunt, verba autem mea ad gubernalionem veslram dispo-
sita. Goelum et terra vanitali subjecta sunt, dicente Apos-
iolo : « Vanilati enim creatura subjecta est '. » Naturaliter
autcm veritas nescit mcntiri, nec potest aliquando perire.

|>'V> VV> VV\ \ V\ VVX VV> W^ VNA VV\ \\i\ \\\ \\\ V^VX VVV \\V VW VW VV\ VW VV\ V^'* vw vw wv vw vw vw vw v^w vw

IIOMILIA L'.

CAPUT XXIV.

I. « De die autem illa et hora nemo scit, nequc Angeli

»ccelorum, neque Filius, nlsi solusPater. Sicutenim in die-
»bus INoe, ita erit et advcntus Filii hominis. Sicut enim
»erantin dicbus anle dihivium comedentes et blbcnles, nu-
«bentes et nuptui tradentes, usque ad eum diem, quo in-
»lravit Noe in arcam, el non cognoverunt donec venit di-
»hivium,ettuntomnes; ita erltet adventusFIHI hominls ^.

Usque nunc exposuit signa consummatlonis prcecedentia

anle consummalionem nunc docet quia subitus venlet :

novissimus mundi interitus honmibus nihii adhuc tale fieri

suspicantibus, secundum quod tlicit et Apostoh.is : « Cum
» dixerint pax et securitas, tunc repentinus illis superveniet
» interitus ^. » cumulum etiam se-
Et de die i!lo incerto ad
ipsum ponit dicens « De die autem illaet hora nemo scit, »
:

id est, non solum aliquis hominum, sed neque Angelorum

* MalUi. xxjv, 55, — ' Rom, viii, 20. — ^ Matlh. xxiv, SG-og, —
* I Thcss. V, 5.
 IN S. MATTILEUM. IIOMILIA L. lO^

qulsqnam, nec ipse Fillus, nlsi solus Paler :nemo ferat

ut

moleste, qula diem IUum Deus posult iu incerto, cum de

Ipso slt FIIIus Incertus. Slmlle allquld scrlptum est et in

Actlbus Aposlolorum. Nam cum luterrogassent eum Dis-

cipuli ejus : « Domlne, sl in tempore hoc restltucs regnum

»Israol, respondit els : Non est veslrum nosse tempora vel
» momenta, qua3 Pater posult In sua poteslate '. » Opportune
ex hoc loco convenit admonere, cum mulli homincs, ma-
xlme qui videntur docli, cum interrogati fuerlnt aliquam
quxslionem, si contlngeret cos Ignorarc quod qua^rltur,
crubescenles ne videanturaliquldignorare, qula totumscire
putanlur, colorant falsa pro verls, et dicunt quod non allis,

audicrunt a Chrlsto. Proplerea conslderantes hunc locum,

non deberenl erubescere aHquId mysteriorum Dei se Igno-
rare, cum legant ipsum Ghristum non erubescentem suam

ignorantiam confiteri ad respondendum :

« Quia dedie Illa et
» horn nemoscit, neque Angell, nequeFUIus : » maximecum
sit mystcrlorum Dei multa profundltas : nec tamen menli-
lur, quando, Ipsum quod scit, a Patre acceplt. Merlto suam
sclenliam dcnegat, qnce non ex eo : slcut et allbl cum csset

bonus bonum se denegavlt, quia bonltas ejus crat ex Patre.

Et ne propter dlspensationem humanam aesllmetur sclre se
negasse, nondixit: «NequeFilius hominls^ :» qulasccundum
Divinitalem dixisset, non secundum humanam naturam.
Nam Inlcr Fliium Dcl, ct filium homlnls nihil inlercst. Ecce
seneclulls slgna cognosclmus, dlem aulem ultlmum igno-
ramus : sic ctlabcnlis signa sclmus, finem ejus non agnos-
clmus. Slcut cnlm quando videmus liomlnem sonem, sci-
mus quia propemodum moriturus est, quando autem,
nescinnis : sic et mundum, quando perturbalum videmus,

casurum cognoscimus, diem aulcm ignoramus. Mysterlum

Dci scire expedlt quidem hominibus. Nam et servus fidlor
* Act. 1, 6, 7. — » Maic. X.
loG OPUS IMPERFECTUM

fit circa obseqnlum dornini sui, cum cceperll secreta siia

commlllere. Sed illiid scire bonuni est, quod proficit ad
aBdificationcm scienti : hoc autem scire quod nihil nobis
prodest, mo-ils nocet, et superfiuum est. Deus crgo, quia
non omnia mysleria diclt hominibus, non in\^Idet scientlcc
nostrae sed quia non omnium mysleriorum scienlia nobis
;

prodest.
II. « Sicut cnim In diebus Noe,sic erlt ct adventus Filii
» hominis. Sicut erant iu diebus anle diluvium manducanles
» ct bibenles, et nubentes, et nuptui tradenles. » Quoddicit
« Sicut fuit in diebus Noe, manducabant et bibebant, nu-
sbebant et nuptui tradebant, » non vetat manducare, aut
bibere, aut nubere. Nec enim fas est ut deslru it quod ipse
constltuit : sed jubet nos, ut quod carnaliter tacimus, ad
Dei gloriam facientes, spirilualiter faciamus, ut carnaHa
nostra propter spirituale proposilum spirilualia fiant. Quis
est qui ad ji;loriaai Dei manducat et bibit ? qui de manu Dei
accepisse icslimat quod manducat et bibit. Quls aulem dc
manu Dei se accepisse acslimat ? qui operatur justitiam, et
Deum limet ofrendcre. Nam et servus illc, quasi servus fi-

delis manducatdomo, qui considerat Ideo accepisse a

in

domino, ut opus dominl operetur. Nam qui Deum non ti-

met ofTendere, ille sine dublo non aestlmat a Deo se acce-
pisse quod biblt ; sed propler hoc solum manducat, quia
caro est. Quls autem est, qui ad gloriam Dei nubit? quinu-
bit aut propter desiderium bonorum fihorum, aut pericu-
liHn peccati timcns. Quis est, qui propter desiderlum bo-
norum fillorum nublt? qui postquam habucrit fihos, circa

Dei dlsciprmam contlnet eos. Alioquin qui fdios negliglt,

ille non desideravlt Deo generare, sed diabolo. Quis cst,
qui propter periculum peccati nublt? qui postquam nupse-
rit, malrimonium caste conservat. Qui autem propter ma-

IrimoDium indilTcrenter abutitur amoribus suis, ille non

 IN S. MATTH.EUM. IIO.MILIA L. I07

proplcr lulclam anliiKU nupsll, scd proplcr abuudaulcui

lasciviam caruis. Qiii crgo slc mandiical el Llhll, non lan-
tnm manducorc ct bibcre vldclur, quanlum Dci glori-un
opcrari ; quia non slbi scrvit, sed. J3co. El qui slc nubit,

non lanUim videlnr nubere, quantum Dci gloriam opcrarl ;

quando non sibi, scd Dco multlpllcat, ct slue peccato con-

servnt. Iloc ergo dicere vult ; « Slcut ante dliuvlum, rece-
dcnte ab hominibus Dei timorc, nihil faciebant homlncs
ab gloriam Dei, scd omnla propter solam cnrncm ; sivc
cnim manducabant aut blbcbnnt, non adgloriam Dei man-
ducabant aut blbcbant, slcut mandat Apostolus ssd prop- ;

ler soLnm vokiptatem carnalcm, sic crit clrca s.tcuII fi-

ncm '. » Sicut enim homines, qui in tolum carni subjccli

sunt, qnamvis habcant animam, tamen solummodo carnes
dicunlur, leslanle Scrlptura ; « Non permaneblt splrilus
» mcus In liomlnibus quonlam sunt carnes
istis, » In qui-
^"
.

bus aulem pars animaj pracvalet, quamvls sint carnales, spi-

rituales dicuntur, sicut dicit Aposlolus a Vos aulem non ;

«cstis in carne, sed spirltu, si tamen Spiritus Dei habitet in

» vobls ^. » Sic opera hominum, quamvis sint splritualla, si

facta fuerint propter causam carnis ut puta, si quis opus ;

bonum propter homines faciat, invcnltur csse carnalc ct ;

quamvis sit carnnle, si propter causam spirltualem fuerit

fuctum, id est, propter gloriam Dcl, iiivenitur spirituale esse
propter causam spirllualem.
III. « Slcut fuit in dlebus Noe, » id est, sic crlt gcnera-
Jis iulcrltus, sic subilaneus. Slcut lunc omnls creatura
deleta Cit, sola aulem arca evasit, de trabibus quadratis
facta, octo animas bajulans^ ; ita et in conbummatione
omnes hacreses intcrlbunt, una tantummodo arca salvabi-
lur, id cst, Ecclcsla Chrisli, de justis hominibus congre-
* 1 Gor. X, 11, — 2 (jyii, v)j 3, ^ i
l\oin, vjji, 9. — 4 Gtii. vii,

per lolum.
lo8 OPrS DIPILRFKCTUM

gala. Sicul tunc quicle|ui(l fuit cxlra arcam, periit : sic et

in fine, quicumque fuerit extra unam Ecclesiam vcritaiis,

peribit.Quas Ecclesia habet oclo rectores, septem spirilus,

quos enumeratEsaias, et unigenitus Deus, sic et Salomon
clicit « Sapienlia cTdificavit sibi domum, et sulTulsit co-
:

«lumnis septem \ »Et ipse, qui sufTulsit, oclavus. Subita-

neus autem non anle nunlialus, slve ab ullo creditus. Et

quid mirum, si pcriturum mundum audiunt et non crc-
dunl? Ecce moriluros se esse quotidie audiunt homines,
quotidie alios morluos vident, et tamen non credunt se
morituros. Si autem se crederent morituros, non facerent
ea pro quibus moriuntur, id est, morte dignanonfacerent.
Si ergo illud, quod quolidie fieri vident in aliis, desefutu-
rum non credunl, quomodo illud credent futurum,
esse
quod adhuc nunquam factum est ?
IV. « Tunc duo erunt in agro, unus assumetur, ct alter
))rehnquetur ^ )) /Eslimo neminem dubilare sensalum, htcc
prcecipue in parabolis esse dicla, et spiriluahter ea inlel-
ligi oportere. Et prima quidem parabohi posita est popu-
laribus justis, et peccatoribus. Secunda de doctoribus piis
et impiis, quando omnes homines aut discentes sunt, aut
docentes. Et Lucas quidem evangelista exponit de duobus
in lecto, et de duobus ad molam praesens aulem Mat- :

thaeus de duobus in agro, et de duobusad molam. Ubi enim

Lucas posuit duo in lecto ^ ibi Matthaeus posuit duo in
agro. Ex quo intelligcre nobis dalur, quoniam lectum et
agrum ambo Evangelislae id ipsum inteHigcre voluerunt :

quoniam qui in corpore sunt, ct in mundo sunt et qui in :

mundo sunt, in corpore sunt. Mundus enim nihil ahud in-

teUigitur, nisi homo, propter quod agrum inlelligere conve-

nit mundum hunc, sicut Dominus intcrpretalus est supra

in pnraboia zizaniorum seminatorum in agro. Duo crgo in

'
l'rov. VI., i. -- 2 Matlb. xxiv, 4o. — ^ Luc. xvn, 5i.
 IN S. MATTII.I^UW. IIOMILIA. L. lOQ

iigro, omnes Chrlsllanl in miinclo vlvcnles eoiloin, non In-

men iisdem aclibus convcrsanles. Et jusli quiclcni assumcn-
tur, peccalorcsautem dcrelinquenlur. Omnes jusli in uno
homlne figurdnlur, et omnes peccatores in uno.
V. « Dunc molentcs ad molam, una assumetur, et una
))rehnquetur '. » Quns sunt islae mulicrcs molenlcs? Pulo
Ecclcsiae,quarum una cst, de qua Domlnus diclt «Simile :

))cst regnum coslorum fcrmento, quod accipicns mulicr

»miscuit in tribus fermenli mensuris '. » Sicut cnim quam-

vis multi sint jusli, et peccatores, lamen quoniam omnium

duae sunt partes, in duabus ponuntur personis : sic ct

Ecclesiac hncresum, quamvis mulla! sint, lamen omnium

hacrcsum una Ecclesia dicitur, et una Christianorum. Una
ergo mulior molcns, cst Ecclcsia Chrlsll. Mola cst orbls
terrarum, proptcr rotundilatcm suam, sicut scriptum est

de ea : « Vox tonitrui tui in rota ^. » Lapis supcrior, est

verbum veritalis qiiod descendit de coelo, ut lerrena om-
nia complectatur, ct protegat simul, et prcmnt, ct molat.
Dicltur autcm lapls, proptcr fortitudlncm suam. Subterior
nutem iapis, est omne verbum impietatis, quod lapis dlci-

lur propler duritiam suam, quod de splritu mundi a deor-

sum asccndit, ut susciplatomnia desursum venlentla grana,
et adversetur vcrbo vcritatis. Haec crgo Ecclesia molcns, id

est, pracdicnns, circumducit verbum veritalis, id est, supe-

riorcm lapidem coelcslcm : ct clrcumducit pcr orbem terra-
rum, et circumducit super omne genus humanum, ul quo-
tiescumque sub gremio vcrbi desuper miscrlt Deus, molat
eos, Id est, cntechizet, et cogateos dcponcre corllcem vetc-
ris hominis inuiilcm ct insuavcm, ut cxuti fiant pura me-
dulla et spiritus, id est, ut jam non sint caro, scd splrilus,
ct fiat similago inundisslma, ct digna ad sacrlficium Dci,

'
MaUli. XXIV, /ji. — * 1(1. XIII, 7)3, ct Luc. xui, 21. — ' Ps;il.

tXVll, Hj,
110 OPUS IMPEnFECTUM

seciinclum qiiccl aJmoncbat Apostolr.s, clicens : « Exuilc vos

«vclerem liomlncm, cjul coirumpihir in concupiscenliis,
»renovamini nulem splrilu sensus veslri *. » Sicut ergo
grana in corllce nisi mollla fucrint, ct deposueriut corlices,
et iurfures, et processerlut secundum cjuod sunt ab intus,

quamvis aqucim acceperint, non conjunguntur ad allera-

trum, ut liat ex omnibus unus panls, quamvis et fermen-
latum acccperint, non fermentautur ; sic et homlnes nisi

moliti fucrint sub verbo, id est, calechizati, utdeposiliscor-

poribus, splrituyles efliciautur, quamvis et aquam baptls-
matis acceperint, quamvis verbum fidei fuerit missum in

eos, sicut fernientum ,non conveniunt in id ipsum, nec pos-

sunt sapere unum, ut unum corpus efliciantur, quia moliti
non sunt. Sicut ergo inter duos lapldes molares teritur tri-

licum, et separatur a cortlce suo, et fit slmilago munda : sic

lidcles in medlo desuper quidem urgente sc verbo Dei ad

ficlem et justillam, inde autem verbo implo sc compelicnte

ad infidelitatem atque peccalum, conteruntur, et carnnlia

sua universa deponunt, el spirituales eificluntur. Sed et illa

mulicr videtur molere, et vcrbum mendacii leve et fragile

circumducit : propterea neque molct, quia non habet vir*
tutcm divinam verbum eorum, nec est lapis superior. Quo-
modo enim mendacium mendacio adversatur, aut iniquitas
iniquitati, ut molatur aliquis intcr eas? Propterea populus
eorum molltus non est. y ^

VI. Considera autem et intelllges. Si deponnnt carna-

jia, fiunt spiriluales, et mollti sunt. Si sunt in idipsum fidei,

omnes moliti sunt. Si autem secundum vetcrem hominem

sunt, si altera iterum sapiunt, quomodo mohti sunt? De-
super enlm verbum verltatis non compelllt eos ad fideni,
quasi lapis superior, nec enim habcnt eum : de subtus au-
lem verbum impietatis non tribulat cos, quia volentcs re-

' Coloss. m, 8, et Ephes, iv, 25,

 IN S. MATTH.iJUM. IIOMILIA LI. 111

(|nicscunt in Qiiomodo crgo molanlnr, quando nou

co.

stringit subterius vcrbum, ncc premit supcriusP Haoc ergo

sumetur, (juae cl vitlclur Ecclcsia, et cst : illa aulem relin-
qnelur, quaB vidctur ct non est. Quidam aulem et hoc
modo exponit : Molcntes sunt filii Israel, mola autem est

verbum legis ; quod volvunt et molunt, sunt Dei mandata

in lege, quic quasi Iritici grana mlnutatlm quidem molen-
les, id est, quanlum ad se dillgcnlcr mandata Del Iraclan-
les, nunquam lamcn cx eis pancni nulrltorium profcrcnlcs.
Panis aulcm nulritorius, cst unigenitus Deus verbum, qui
intus in mandalis Dcl habetur secundum prophetiam in-
clusus, qucm filii Israel carnaliler inlerpretanlcs nunquam
profcrebant ad manifcslum. Fihorum autcm Isracl molen-
tium, una vidclur quidcm csse synagoga, vere autem duae
Una quidem inIquornm,et secundum carnem Judaco-
sunt.

rum altcra aulem sanclorum, et secundum spliilum

:

Judffiorum. Ilanc crgo sanctorum Judicorum et spiritua-

lium synagogam molenlem, ct supervacuam, et sine pro-
feclu molam Icgls Irabcntcm, assumet Dcus in (ine sneculi

hujus jam occunibcntls, ct libcrabit cam de mola : illam

aulcm alleram secundum merilum infulclitalis et pcrvcr •

sitatis ejus relinquct,

(VX-WWWWWiVV^VX^VVWV^WAVX^^VV^WWVWVWM 'WWWVVVVVXVWVVWVVVV^WVVVWVWVXVWWWV»

nOMILIA LI.

CAPUT XXIV.

I. « Vlgilalc crgo, quia nescitis qua hora Dominus vesler

» vcnlurus sit ', elc. » Qua cnim ralionchomini (djsconditus
cst dics morlis ipsius? Videlicct, ul semper bencfacial, sem-
' MaUh. XXIV, /[2.
1 12 6PTJS IMPERFEOTUM

per morlem suflmsperans. Eaclem rntioneel ab omnlbusho

minibus abscontlilus est dies adventus Chrisli. videlicet ut
non una generalio salvctur, sciens adventum ipsius, sed
omnes dum in singulis quibusque generationibus Chrisli
adventus speratur. Ideo et interrogantibus se Discipulis
suis, (i Domine, si in tempnre hoc restitues regnum Israel ? »

rcspondit : « Non est vestrum nosse tempora vel momen-

j)ta, quae Patcr posuit in sua potestate ^ Illud aulem sci-

»tote, quia si sciret paterfamilias qua hora fur veniret,

svigilaret utique, et non sincret pcrfodi domum suam ^. »

Paterfamilias est unusquisque secundum animam iu domo

patris sui, fur autem diabokis est domus autem, nostra :

corpora : janunc sunt, os et nures : fenestroe autem, oculi.

Sicut ergo per januas et fenestras cilo ingreditur latro, et

spoliat patremfamilias : sic per os, et aurcs, et oculos ho-
minis facile invenit diabolus occasionem ad animam, et fa-

citcam captivam sicut ct in Jeremia tale aliquld scrip- :

tum cst, Quia mors intravit per fencstras ^. » Si vis ergo

(i

esse securus, pone seram januce tuic, id est, legem divini

timoris ori luo, ut dicas cum Propheta : « Dixi : Cuslodiam

» vias meas, ut non delinquam in lingua mea. Posui ori mco
«custodiam^. » Item Sapientia docet : «Obslrue aures luas
» spinis, ne audias verba maligna ^. Sed quoniam fragiles
»

sunt nostrie serai, nisi Deus illns servaveril « Quia nisi :

»Dominus custodierit civitatem, in vanum vigilat qui cus-

»todIt eam ^ : » rogemus Deum pariter cum Propheta :

« Pone, Domine, custodiam ori meo, et ostium circumstan-

» tiae labiis meis. Non declines cor meum in verba malitiie 7.

Pone seras super fenestras oculorum tuorum, ut dicas cum

castissimo Job : « Posui testamenlum oculis meis, ut non

' Act. 1, 6, 7. — 2 MaUh. xxiv, 45. — ^ Jer. ix, 21. — ^ Psal.

x.vxviii, 2. — 5 Ecclcs. xxviii, 28, — ^ Psal. cxxvt, I. — ' Id.

 IN S. MATTILEUM. IIOMILIA LI. Il5

» sciUlrcm in vlrgluem \ » Ilcm, « SI concuplvl agrum pro-

»xlml mcl, cgo scminem, cl alll metcnt \ » Ilem quia fragi-
lessunt scrce fcncslrarum nostraram, Dominum iuvoccinus
cum Prophcta clicentcs : « Inclina cor mcnm in testimonia
»tuo, et non in fivarltiam. Averte oculos meos ne vldcant
svanltatem ^. » Quid ergo? ncscit anlma quando per istos
introitus fur ingreditur super eam? Vere nescit. Et quidem
qunndo ducitur ad peccatum, scit quando aulem ingre- :

ditur, nesclt. Ideo vlgilare debet, et claudere omnes islos

introllus; os quidcm narrationibus sanclls, aures audilio-
nibus pils, oculos consideratione mlrandorum operum Dei,
mentem cogitatlonibus occupare coelestibus. Non enim suf-
ficit, ut non loquatur, vel audiat, vel videat, vel cogilet

mala. Qui enlm iia;c agit, clauslt introitus suos, ct implc-

"vlt, et oppilavlt malls advcrsus bona, ut ne locum habeat

introcundl bonus sphitus qui autcm maln quidem depo- :

ult ab els, bona aulem non suscipit, ille dicitur apertos

liabere introitus. Proptcrea vacantes eos invenlens inimi-

cus, intrat ad anlmam. Proptcr quod opus est, ut justi in-

Iroltus non solum vacent a malls, scd ctlam ut sint clausi,

et pleni, ct oppilali bonls advcrsus mala, ut malus non in-

veniat locum introeundi.

Inde ct sapienter Pclrus
II. dlclt npud Glcmenlem »

quomodo debet quis incessanter quaj Dci sunt cogitarc ct

loqui quonlam sl mcns fucrit in
: hls occupata, malus non
invenitlocum ad mentem. Consequentur Propheta non di-
xit lantum « Beatus vir qui non abllt in consillo impic-
:

»rum, ci In via pcccalorum non stctit, ct in cathedra pes-

»tilentlac non scdit ^, » scd addldit, « Sed in legc Domini
»voluntas ejus, et in lege ejus medltabitur dle ac nocte ^. »

Et Paulus cum dlceret : « Non est nobis colluclatio advcr-

' Job. XXXI, 1. — * Ibid. 8. — ^ Psal. cxviii, 56, S^— . * Id, i, i.

— 5 Ibid. 2.

LXXVJIft 8
Il4 OPUS niPERFECTUM i

))sus carnem et sanf^ulnem ', »non dixlt laitlum :

« Depo-
nite mala, Dsed, <r Snscipile omncm armaturam Dei, ut
|

'

))possitis resislere In die malo ' omnia opera bona

» id est,

facitc. Sicul enim vas, qunndiu plenum esl dc aliquo, non

recipit supermissum ;autem vncuum fuerll, reclpit omne
si

quod millitur : sic homo, quandia occupatus est malis, non

recipit bonum et sic occupalus fuerit bonis, rcpellit ma-
Inm; sl autem nec isto, nec illo se occupaverit, Id est, si
neque bonis ncquc malls Intenderit, omnis spiritus intrat
in eum. Intrans aulem non stntim dncit eum ad peccalum,

sed prlmum delectat eum In malls, et sensum deslderlls

carnallbus alligat, et postea dacit ad peccatum, quando
jam et sl inlelligit malum essc quod faclt, non potest re-
slstere contra malum. SI ergo, lc negligcnte domum corpo-
rls hoc modo servare, Ingressus fuerit fur dlabolus ct fura-

lus fuerlt vestimenta juslillarum, qulbus te renatum in

bapllsmo Induit Dcus aurum Intellectus

: si furatus fucrlt
tui; sl dlvlnorum eloqulorum argentum, quod forsltan
cum multo fabrlcasti laborc : si llnteamina gratlarum,
f|uiE libi dedit Deus, cum te adoptaret In fillum, cseteras-

qul dlvllias splrltualcs lollens ,te dormlente, feccrltque tc

mendicum et nudum , sicut serpens Adam , quid fLicies?

Quomodo nudus antc conspectum Domlnl tui occcdesPEt

quldem nudatus abscondit se
ille iiiter llgna paradlsi ^ : tu
aulem sub qua scissura petrarum te abscondes a facle Do-
mlni, cum vencrit confrlngerc terram? Et Adam quldem a

Deo qiiaesltus est ct Inventus, tu autem abjlcieris et peri-

bis. Quia ille ignornns serpcnlls versutlam, per simpllclta-

tcm nudatus cst suam : tu autem sclens, tot Scripturls ad-
monltus, per negllgentlnm faclus es nudus. Propter quod
ille quidcm mortalllate vestilus est ad tempus, lu autem
in aeternum Ipsc tradendus cs morli, maxlme si te com-
' Epl.es. VI, la. — * Ibid. i5, — ^ Gcn, iii, 8.
 IN S. MATTJI.nUM. IIOMILIA LT, ll5

piclicndcrlt flnls prlnsqnnm lILI pcr prcnllcnllam aUcra

tcxas vcstlmenla. Nam prlma grotls pitTslalnr a Deo : se-
cnnda anlcm vix, ct cnin nlmlo roparatur labore cl liiclu,

qnomoclo hrcc parabola Ycnlamns itaqne ad ipsam

cst.

paraboL-c cansam. Omnls homo, si sclrct quando dles

Domlni venlurns cst siipcr enm sicnt fur (scd insperale

veniens sicut fnr )

praeveniret, el non slneret perfodl do-

mum suam. Non dico quia repcllcret q sc furem, sed face-

ret jusllliam, nl, venienle scntcnlia Dei, non perfoderetur
quasi ignorans, sed vocarelur quasi jam prceparalus ad
exllum. Quando animoe peccalriccs dclectanlur in cor-
pore, et lanrfuam in suo proprio domicllio gaudent, ve-
cum senlentla Del angclus
niens mortls perfodit corpus, et
animam violcnlcr dlvellit ab eo : animrc autem just;c, quoa
non deleclanlur in corporc, scd quasi in exillo sunt, in cas
vcnienle sentcntia, non pcrfodluntur, sed vocantur gau'
denlcs.
III. « Quis enlm fideh^s servus ct prudens, quem consli-
» tult dominus ejus super famillam suam, iit det Illis cibum
))in lempore ^ oCnm de vigllanle et non vlgHanle super
domum suam Dominus loqueretnr, sciens quoniam plerum-
quc snccrdotcs mali populum obdormirc faciunt in pec-'
calis : boni aulem cxcilant a ncgllgontlae somno, ct faciunt
vigllarc in opcrlbus bonls, quasl assldua tuba doclrhuc sunc

cxcilans ad bona opcra anlmas audilorum, consequenlcr

de bonis cl sermonem, di-
juslls saccrdollbus inlroduclt

cens « Quis est fidelis servus et prudens? » SI cnim pater-

:

famiHas super posscssionem suam villicum ponlt, iit non

cum singulis colonls habeat causam, scd dc solo villico
omnium cxlgat ratlonom. Si crgo inlercolonos allqua indis-
cipllnalio fucrll focda, unusquisque pro suo dcliclo reus
cflicilur, vlllicus aulcm pro omnium dollclis. Et si bcno
' Mallti. XXIV, 45.

8.
Il6 OPUS lUPERFECTrM

reclcllluin suuiii retlJlderlnt, unusqulsqne quidem pro sua

lide laudalur, villicus autem pro lide omnium remuncra-
tur : sic et Deus in populo ideo ordinat sacerdotes, ut ac-
luum eorum ipsi discutiant ralionem. Ideoque, peccanle
populo, unusquisque quidcm pro suo peccato punilur, sa-
cerdos autem pro pcccalis omnium. Etbene agente populo,
unusquisque quidem pro suo bono remuneratur, sacerdos
autem pro bonis omnium. Quis est servus fidelis et pru-
dens ? Rem
quidem laudabilem proponit, rarissimam au-
lem ut quis fidelis invenialur et prudens. Ecce si quaeras
fideles, id est, Dcum timenles, et ipsos quidem non multos

invenies, lamen adhuc fncllc invenis. Item sl prudcntes

quaeras, invenies mullos : fidelis autem et prudens difficile

invenitur. Quomodo qui fideles sunt, id est, Deum timen-

tes, difilcile sunt et prudentes : et qui prudenles inveniun-
lur, dilficile sunt et Deum timentes. Quanto ergo rarior

invenitur fidefis et prudens, tanto qui inventus fuerlt, bea-

Prudentem autem dico, non scientem et doctum,
tior est.

sed sensatum et mente aculum, quipotest rerum ponderare

naturas, et secundum quod potest rationabiriter omnia
rgere. flerique autem sunt habentes scienllam multam,
sed nec se saplenter regunt, nec scientinm suam saplenter
dispensant. Et omnis quidem prudens potest ct scientiam
habere ex purte, non autem et omnis sciens sapientlam po-
lest haberc quoniam sapientia uniuscujusque in actu pro-
:

ljatur,scienlia autem in sermone. Fidelis quidem quaeritur

propter Deum, ut timeat Deum prudens autem propler :

homines, ut populum Del sapienter gubernet. Quoniam

er<'0 Deo non tantum prudcntla hominis, quanlum con-

scientia placet : hominlbus autem non tanlum conscicntla,

qunnlumsapienliaprodest. Si fucriltantum quis fidells,lai-

cum quidemfacit, sacerdolem aulemnonfacit, nisi fucril fi-

tlclis cl prudcns. rrgo iidclis quanilur, ul facial priu:^qiiam di-

 IN S. 5I\TTn.FA'M. nOMILlA. LT. II7

cnt : prnclcns aiUeni postquam fccerlt dlcat, et dlcat intelli-

gcns cui qunlls doclrina convcnlat, et qnando. Iteni ridclls

qu.Trllur, nt nicmor slt pauperum, sicut Panlus* : prndcns

autem, nt intclligat cui ct quomodo dcbeat dispensare. Et
hoc est, quod dicit, dare cibos in temporc et spiritualos el
corporalos quidcm animnbns,corporalc3 aulsm
: splriluales
corporlbus. Quoniam aulcm in Ecclesia non solum simt paii'
percs in corporalibus rcbus, sed etiam iii spirilualibus mullo
pauperiorcs : ut dct cibos in lempore, id est, in lcmporo
opportuno.
IV. Quidestin temporeopportuno? quasl est allquod lem-
pns, quando non est opportunum doccre, cum dicnt Salo-
mon « Doctrina et flaii;clla in omni lcmporc '. » Sed pnlo
:

hoc intelligendum tcmpusopportunum doclrlniT, quomodo

dicit et Propliela « Tcmporc acccplabili exaudivi tc, ct iu
:

))die saUitis adjuvi lc ^ «Quando misericordia Dei non est

acceptabilis? scd prrccipue lunc est acceptabilis, quando

nccessitatis et angustia^ tempus est. Sicut ct sempcr pluviti
bona est, maxime tamen grata est lempore siccilalis. Et vi-
sitalio amicorum scmpci" suavis cst, multo tamcn suavior
in lemporc hictus : sic doctrina et consolatio saccrdotis
scmpcr opportuna est, niaxime aulem in tcmporc persc-
culionis. Scicns ergo Christus Sanctos suos sinc lcntationo

nunquam fuluros, idco dicit : « In tcmporc opporluno : a

quiaqui semper aegrotat, scmpcr illi ars mciiici opportuna

videtur. Nam sicut navis lunc praecipuc gubernalorcm ne-
ccssarium habet, qnando tempestalcm patilur : quando
aulem prospcrata est, ipsa se dlrlL^It. Et miles lunc prncci-
pnc necessariam habet annonam de regc, quando bellum
et pericnhmi instat ; quando autcm pax cst, undecumqno
possunt sc mililes suslcntarc : slc Ecclesi.c prtecipue in
temporc perscculionis doctrlnam saccrdolis neccssariam
'
llom. XV, 26.— 2 Iiccl. xxn, 9, — ' lnxi. xlix, 8.
Il8 OPUS niPERFECTUJl

habenl, qiiasi spiiiUinlcs inilllcs spiritualcin annonam :

cjuanclo nnlem secnritas est, nnicnique natnralis snfTicit

inlcUectns. Nam in perseculionibns ,

quando nalnralis
ille iniellectns dencit in liniore carnali, neccssarins est
sermo doctoris : ut qnod deficit in limore pcricnli, reparc-
lurper exhortalioncm doctrinie. Sicut aulem tnbicen, com-
misso bello, pngnanlem exercitnm circuit,ct belllcos can-
Ins in luba dccantans, milltes animot ad vhiulem : sic et

saccrdos, persecutione imminente, cxponens in populo for-

lissimorum martyrum glorlosa perlcula, et inenarrabilcs

regni coeleslls coronas vlnccnllbus prcTparatas, chrislinnum

populnm ad. virlulcm pallcntioc vehrmenter accendil. Aut
ita : In lemporc opporUmo, ut in pcrscculionc magis ins-

tanler de verilale fidci doccamus, qnnm dc jnstilla convcr-

salionis : in pacc autcm magls assldne de justltla conversa-
llonis, quam de veritalelidcl. Quonlam In persecullonibns
qnidem pUis necessarla cst doclrina fidcl, quam conversa-
lionis in pace autem plus necessaria est doctrinn conver-
:

sationis, quam fidci. Qnonlam in pcrscculionibns, non

proplcr convcrsatlonem snam bonam ant malam vcnlunt

Chrlsllani in pcricnlum, sed propler fidei confesslonem : in

pace nulem non propler fidem suam vcram pcriclltnnlur

Christiani, sed proptcr convcrsationem quoniam in pcrse- :

cntionc fides Ghristianornm pericHtatur, in pace auleni

juslilia.

V. « Beatus ille servus, quem, cnm venerit dominus cjus,

»invenerit sic faclentem '. »Qnomodo? Sicut superlus di-

xlmnsin fide, in snpientia, in tempore opportuno. In fide,

nt credamus sic esse sicnt docemns. Illc antem credendo
docct, qni faclt quod docet : qui auleni non faclt bonum,
non crcdit bono. Qni non credlt in bono, non docet in

lide : qnl nutem cnm fide non pruedlcat, non solum non cst

' MaUh. ^xiv, f\G,

 IN S. BI.iTTII.EUM. IIOMILIA LI. 1 1 f)

bealns ille serviis, sed miilUiDi infellx, quia alios quiclcm tlo-

cet, seaiUem ncgli-^it. Sic prudcnler, qula non scmper omnla,

ncqiie omnibus omnia sunt dicenda. Frcqucnler illa, quaj
alIosaidiricant,alIosdeslruunl. Sicut infantibusesca mulatur
sccundum relalem, slc in populo secundum virtutem doc-
trina tcmperalur, pracmonente Aposlolo : « Va cgo, fralrcs,
»non potui vobis loqui quasi spiriluallbus, scd qunsi carnall-
»bus. Quasiparvulis In Chrislolacvobis potumdedl, nones-
» cam '.')In tcmporc, neimportuneoblala doctrina non pro-
slt, scd noccat, sicut csca cruciat autcxlra tcmpus accepta.
« Amcndlcovobis, quonlam superomnia bonasua consliluet
» cum '. » Omnium quidem bonorum magna est gratia, In-

ler omncs aulem maxlma cst sacerdolalls dignitas, sl quis

eam immaculale custodlat. Nam si supcr omnla opcra sua
pretiosiorcs exislimnt Deus anim s hominum : quanto ma-
gls credlbile est, ut super omnia bona sua consliluat eum,
qui confert Deo lucrum anlmarum ? Non solum aulem om-
nibus bonis suls mellorem judicat homlnem, sed eliam sui
ipsius impassibilitatl pracposult salutem humanam. Idco
magnus est,qul benc reglt h<crcdilatem ejus, quam proprio
sanguine acquisivit.
YI. « Si aulem dixcrlt mnlus servus Ijlc In corde suo :

wMoram domlnus mcus vcnlrc; et Inclplat pcrculerc

fuclt

» conservos suos, manducct oulcm ct blbat cum ebiils^ »

Percutcre, est injusle percuterc : qui aulcm propter jus-
tam cflusam percutit, elsi pcrcullat, percutcrc non vitlc-

tur. Pcrculil cnim, non ut suum dolorem vlndicct, scd ut

iilius anlmnm salvct. SI aulem propler Dcum pcrcutere
pcrcusslo esse vidcrclur, nunrjuam dlcerct Dcus : « Qui
»parcit baculo, oditfllium suum ^. » Nam ct alibi non ab-
solute diclt: « Qui iratus fueril fratri suo, reus eril judlcio ^ ;

' I Goi-. III, I, 2.— 2 MaUh. xxf, 4/.- ^ H^itl. 48,49.— ^ frov.
xiM, 24. — ' Matlli. V, 22.
120 OPUS imperfectum

scd, qul sine causa iratus fuerlt. Slcut justa ira non
est ira, sed dillgentia : sic justa percussio non cst percus-
sio, sed correclio. Manducare et bibcre sic intelllsenduni
est, slcut supra inlerprctali sumus, de manducanllbus et
Libentlbus anle dlluvium, id est, male manducare et bi-

tere. Propter quod non sinipllclter dlcit manducarc et bi-

bcre, scd cum cbriis, id est, cum peccatoribus, qui tcne-
Lrosorum acluum villo ebrli sunt, de qnlbus et Paulus
dlcit : « Nam qul dormiunt, nocte dormiunt, el qui inebrian-
tur, noctc ebrll sunt '. » Vides ergo quia manducare ct bi-

Lerc sacerdollbus non est peccalum, sed cum ebriis man-

ducare et biberc, id est, sic manducare, quomodo ebrll illi

desiderant. Non enim jubet nos Scrlplura malorum perso-

nas abominari, sed vobjntales. Nam et Chrislus cum publi-
canis ct peccatoribus manducavit, sed noji sic quomodo
publlcani et peccatores volebant. Nec vitium suum nliquis
Scripturaiilllus auclorilatedercndat, quac jubetsacerdotem
Lospitalem essc debere. Hospltalilas enim non circa deli-

ciosos cibos et magnos ostendltur, sed circa asiiiduas

susceptiones impolentium peregrinorum, ut hospitalitas
noslra non ab hominibus Liudelur, scd a Deo senllalur.
Nam dehclosa convlvia niagls luxurinm accusant, quam
humanilalcm commendant. Diclt enlm Salomon : « Ne de-
» lecteris in muUa epuh^ilione, necin turpibuset modicis'.»
Ergonec muUum permlltilur, ncc modicum et pretiosum.
VII. « Veniet domifuis ejus hora qua nescit, et dividet
»eum, partemque ejus cum hypocritis et infidehbus po-
» net ^. »Divideteum, id est, de consorlio Chrislianorum,
ut neque cum Sanclls gloriflcolur, neque cum iis, qui me-
diocrilcr dehquerunt, mediocriter puniatur : sed junget
eum cuni hypocrilis ct infidehbus, ut quorum imilalus est
morcs, ipsorum punialur interilu. Quomodo sacerdos su-
' 1 Thcss, r, 7. — 2 Eccli, xxxvii, I2. — ^ MaUh: xxiv, 5o, £1.
 IN S. MATTILEUM. IIOMILIA LII. 121

per omncm popiilum glorificalur, sibenefecerlt, non soliim

proplcr suamjusliliam,sed propleromnium, quin causa est
ipse juslitisG univcrsorum
peccans super omnes pu-
: ita et

nitur, non solum propter suum peccatum, secl etiam prop-

ler omnium, quia ipse causa fit omnibus ad peccandum.
Ideo autem non solum liypocritas dixlt, sedetiam infideles,

quia si omnes quidem hypocritcT infideles sunt, non lamen

omncs infideles hypocrilae sunt. Ecce enim gentiles infidc-
lcs quidem sunt, hypocritas aulem non sunt; qula non se

fingunt colerc Christum, cum non colant, sed manlfcstum

sequunlur errorem. Hypocrltai autem sunt Judtei ct haere-
lici. IIII aulem, qula dlcunt se Judocos, cum non sint, sed

sunt synagoga Satanae. Isti autem, qula fingunt se esse

Christianos, cum sint anllchristi, id est, contra Christum.
Itcm si quis videtur in Ecclesia essc, ct agat contra Ecclc-
siam, et ille talls hypocrlta dlcituresse.

/W%\V>\\^\\>\\\\\\V\\\\^V\\VXV\\\\\\VV>\\\\\\VV\ VVWWVWWWVWWiV^AiVV^WVW^iVW/VWWAfVV^

HOMILIA LII.

CAPUT xxiy.

I. tf Tunc decem vlrjilni-

simile est rei^num coclorum
»bus % et reliqua. Nolandum quod priorem quldem pa-
')

rabolam de doclorlbus dicit, hanc autem de popularlbus :

tamen et si spirltualem intellectum hLibeat parabola, nihll

nocet inlerprolari eam etiam cnrnallter. Tunc simile erit,
cum dlcbus suls complctis solutus fuerit mundus, cum vc-
nerit judcx omnium occullorum. Modo autcm inlcrim om-
ncs homines nobis invlcem menlimur. Alii fingunt se jus-
los, cum sint inlqui : alii humiliant se ut peccatores, cum
' MaUh. XXV, I.
122 OPUS IMPERFECTUM

siiit sanctl : alii autem lurpcs actns suos usque ad morlem

abscondunt, amplius homincs erubcsccnlcs, cjuam Dcum
timenles, et semper sunt in vulnere, dum pro tempore uo-
lunt apparere vulnerati. Qui autem Dcum limet, homincs
non erubescit. Nec cnim pcjor pptcst csse timor tcrrenus,

quam poena ccelcstis. Quibus similc crit? dcccni vir^ini-

bus. Quidam putant hic virgines dlci, dc quibus Aposlolus

loquitur, « Ut slnt sanctae et corpore et spirilu \ » Et sa-
piens quidcm vlrgo cst, qu(C et corpore ct animo virgo est,
ut nequc habeat virum, ncque habcre dcsiderct. Quid
enim si aut parentes cjus proplcr votum suum in virfi,ini-
tntc eam tenucrunt, cum ipsa tamcn post votum nubcre
volucrit? Quid si pro aliqua occasione quaesita non cst ta-

IIsPHjcc si non est nupla, voUuUalem tamcu nubcndl ha-

buit, corporc quidcm virgo csl, animo autem nupta : quia

corpus operc sordidalur, animus autem voUmtatc. Quam-

vis frequenter occasione necessitalis carnalis, Dcus pra3stct
hominibus misericordLim spiritualfm si lamen postea :

voluntas neccssitati consenllal, nou solum autcm ut ncui

concuplscat, sed etiam abslincat se ab omni re mala, ut
ncquc faclat, ncquc loqualur, ncque cogitct quod displi-
ceat Deo : quia corpus fornicatur, quando cum viro con-
iungllur : anlma autem, quondo diaboli voluntalibus socia-

lur. Quae haec non servat, fatua cst ipsa virgo. Et vere fatua
cst, quie pcr solam vlrglnitatcm corporis putat se Deo plu-

cere. Ecce enim quemadmodum cum manducasct bibls,

non anlma manducat, sed corpus, res cnlm Incorporalis
corporali cibo non pascitur slc cum vir mulierl, aut mu- :

lier viro conjimgltur, non anima copulatur, sed corpus.

Propterca frequenler fit, ut nupta sl alias non peccct, me-
llor sit, quam illa qua? virgo est, et alias pcccat. Quoniam
si illa non pcccat qurc nupta cst, corporc quldem nupla est,

' i^Cor, VII, 34«

 IN S, MAITIJ^UM. IIOMILIA LII. 123

anluio aulom vfrji;oest. Quccantcm allas pcccat, ct vlrgo cst,

corpore quidcm vlrgo est, animo autcmfornicarhi.

JI. Scd r.c dcsperarc faciamus cliam viri^inrs Lonas,

quia diximus por concupisccnliam animns fornicarl, scien-
dum e^t quod aliud est concuplsccro, allud vcllc. Concu-
pisccre passlonls est, velle autcm arbltrii. Frcqucnter enini
concupiscimus cliam quod nolumus. Si crgo concupis-
non conscntit volunlas, concuplscenlia sola noii
cenliie

damnat, mo{ijis autcm ct glorlosiorcm faclt virgiultatis co-

ronam. Nunc veniamus ad splritualcm ejus narrationcm.
Dcccm vlrglncs omncs Iiomlnes diclt, quortim vlta decem
scnslbus sustcntalur, quinquc caroalibus, et quinquo spl-
rilualibus, omnium cnim hominum dux sunt parles. Aut
cnim pcccatores sunt, uut justi. leccatores, qui sccun-
dum carnales ambulant sensus : justi, qui secundum spl-

rltiiales. Ergo et omne genus peccatorum in quinque dlvi-

ditur, et omne genus justorum in quinque secundum

numerum scnsuum, non secundum numerum hominum.
Has autem virgines dividendas profcrt Chrlstus, quando ct

justi ab injustls, et, sanctl a pcrversis pcr vcrbum suum di-

videndi sunt : quldcm ponantur ad dcxtcram

ut qulnque
justi Judlcls, hoc cst sapicntcs qulnque autcm ad sinis- :

tram, idcst, fatuas. Secundum autem mysterium et Moscs

in duabus tabulis lcgem susccplt dcccm vcrborum quin- :

quc quidcm mandata in tabuia una, quinquc nutem in ta-

bula altera. Sicut crgo labuloe Testamcnll illius in uno
quidem h^crcbant, tamcn non potcrat fieri ut ambe ficrcnt
f.d dcxtcram legcntis : quldcm cum
scd necesse erat ut una
quinquc essct ad dexteram, altera oulem cum qulnque
allis cssct ad sliilslram slc omncs Christlani in una tenen-
:

tur vocatione. Non est autem posslbllc, ut omncs ad dcx-

lcram fiant scdcnlis : scd nccesse cst ut justi quidcm fiant
ad dextcram, id cst, quinquc sapicntcs : injusti aulciii ad
 124 ^^^^ IMPEnFECTUM

slnlstram, id est, Insiplentes. Qnklam putant hanc parabo-

lam ad omnes pertlnere, et ad haeretlcos, et ad Juda^os,
praBterqnam ad gentiles : quonlam illl idolorum cultura
corrupti sunt, et vlrgines dlci non possun). Ycre autem
nec ad Jud.TOs pertinct, nec ad ha;reticos ; qula non pos-
sunt JudaM dici vlrglnes, qul, projecto ct crucifixo sponso,
adulterum super se diabolum susceperunt. Ncque haere-
tici virgines dlci possunt, qul et ipsl adulterino sensu cor-
rupti sunt , et virglnllalem verltalis Ghrlstl adulterlno
sermone corrumpunt. Sed ad chrisllanum tanlummodo
populum pertlnet, de qulbus scrlptum est : « Statui vos
»unl viro virginem castam exhlbore Ghristo. Tlmeo autem,
» ne sicut serpens seduxlt Evam aslulla sua, slc corrum-
» pantur sensus veslrl n castltate, qua) est in Gliristo Jesu \ »

Faluan autcm vlrgines sunt, qua) fidem quidem Ghristl In-

lcgram habent, opera autem justlllas non habent. Juda^i
vero et ha^retlci neque fidem habent, neque opera possunt
habere. Sed et si operum oleum habeant, nlhil eis pro-
dest, qula kimpades fidel non habent, quas accendant.
III. « Tunc slmlle erlt. » Bene, « Tunc, » qula Interim
non apparet quae prudentes slnt, qua) fatuae quousque :

lunc muUa) fatua) fient prudentes, et muUai quas vldentur

prudenles, falua; efficlentur. « Qua3 acceperunt kampades
» suas. » Lampas dicilur fidcs, qula sicut lampas Ilhimlnat
domum, In qua est, slc (ides iriumlnat animam cujus est.

Accendltur aulem h;ec kunpas Ignc divlnl verbi. Verbum

enim Del Ignls est, sicut cllclt Dominus : « Ignem veni mlt-
» tere In terram '. » Itcm dicenle Aposlolo : « Fldes ex au-
ditu, audilus oulem pcr verbum Dei ^. » x\cclpiunt autem
homlnes hanc lampadem, quanJo venientes ad Ghristum,
per sacertlotes accipiunt tradllam sibi vcrltatls doctrlnam.
Aut slcut alius pulat, vcrbum Dcl, quod acccplmus acce-
' 2 Gor. XI, •?, 3. — ' Luc. xn, ^9 — ^ noin. x, 17.
 IX S. MATTILEr:»!. IIOMlLlA LII. 1 2i)

dentes ad Chrlstum, lucerna secnndum quod scrlptuni est,

est : « Lucerna pedibus meis vcrbum tuum '. » Oleum au •

tem doclrlna sacerdolum, aut cocterarum Scriplurarum.

Quonlam sicut lucerna nisi ei subministraveris oleum, ex-
tinguetur : slc verbum fidei nostrae, quod credentes accc-
pimus, nisl assiduis nulriatur doctrinis, aut medltationibus
Scriplurarum, exlinguitur, et non satls Illuminat animain.
Aut oleum dicitur opus mlserlcordire. Qula sicut oleum lu-

mcn Inmpadls fovet, slc opera bona subminislrant confi-

dentiam fidei, et vigorem accendunt.
IV. « Kt venernnt obviam sponso ct sponsae ^ » Bene ait:

«Vcnorunt, » quando ex iiia die, qua homo credit Ghristo,

quasi de selpso egressus, et de mundo, ire videtur obvinm
Chrislo : qula quolidie CIumsII expectat adventum. Slcut
enim qul obvlam vadlt alicui, in via stat, et expeclat eum
quandiu vcniat : ita qui credit in Christum, sic debel vi-

vcre in hoc sneculo, quasi peregrinus : et non in suls, sed

in transllu positus. Proplerea ct Judail exlturi de iEgypto,

expedili et pra^clncll agnum jnssi sunt manducare^ : et ad
excundum parall, ostendentes nobls, quomodo qulcumquc
nostri Agni eucharisliam manducant, ita debent semper
esse cxpcdill, quasi quotidie exiturl de inundo. Nec mlrc-
ris, cum Ecclcsia
quia dlxit Ire obvlam sponso et spousac,
intcr nos habeatur sponsa. Sicut enlm Chrlstus cum sit in-
ter nos, lamen venturus dicilur, cum apparueril In glorla :

slc et Ecclesla, quamvis slt Inter nos, laoien ventura dici-

lur, cum apparuerlt in glorla sua. Propterca diclt Aposto-
his : Mortui cnini eslls, el vila veslra abscondila est cum
»ChrIsto In Dco : cum aulem Christus apparuerit vita ves-
«tra, tunc ct vos appnrebllls cum ipso iu glorla ^. Fatuae
» autem accipicnles lampadcs suas, non sumpscrunt oleum
* Ps.il. cxviii, iu5.— 2 Mailli. x\v, 1.- ^ Exod. xir, ii. — •*
Co!o«s.
III, 3, /{.
1 9.C) OrUS IMPI-RFECTUM

«sccnm \ » Slcut Inmpas non vx olco accentllUir, S3<1 ab

ignc, per oleum lamen nulrilur : et nisi oleum ci submi-
nislraveris, extinguitur : sic et non ex operibus nu-
fules

irilur, vel accentlilur, scd ex vcrLo Dei, sicut ait Aposto-

lus, lamen per bona opera nutritur, et nisi subminlstraveris

ei opera bona, dcllcit. Sicut enim non polest in Deum spe-

rare, nisi qui aliqua opera bona faclt non polest crc-
: sic

tlcrcDeo, nisi qui facit aliquid clignum Dco. Inde est, quod
peccalorcs non credunt Deo, sive cum de gloria Sancto-
rum quis eis loqualur, sivc de pcena peccatorum, Et dum
non credunt futurum quod dicitur, neque de bono esse

futuro delcctantnr, neque de malo terreniur. Vere fatui

sunt omnes homincs, qui aut solum exislimant sibi posse
sufficere ad salulem, quia credunt in Chrlstum, et Chris-

iiani dicuntur, et non fcstinant semetipsos bonis operibus

commendare : nec audiunt Jacobum dicentem :« Quia lij

» des sine operibus mortua est '. »

V. «Moram autem faciente sponso, dormitaverunt omnes

«virglnes, et dormierunt ^ » Hoc slgnificat scrmo, quFa
lardante consummatione non sohuii peccalores, sed etiam
justi et spirituales od negllgentlam sunt revolvendl, ct re-
licta via virtulis, ad cornalia delectamenta sunt aliquatc-
nus Iransiluri, ut et illud implealur quod Propheta dicebal
Salvum me fac, Dominc, quoniam dcfeclt sanclus, quo-
«

» niam dlminuti sunt fideles a filiis hominum » Et hoc est ''».

quod Christus dicebat « Putas cum venerit Filius homi- :

» nis, inveniet fidem super terram ^. » Nam vigilare est jus-

lillam f^icerc; dormirc autcin, ncgllgere est eam, sicut

dicit : « \ Igiiatc ergo, quia nescilis qua hora veniet Domi-
)»ni!S^. » Et vere non tardal, scd quantum ad nostram in-

constantiam tardnrc videtur. Nam si consideremus cx quo

' Mattli. XXV, 5. — ' Jacob. ii, 20. — ' MaUh. xxv, 5. — ^ Ysal,
XI, 2. — ' Luc, xviiij 8. — ° Mallb, xuv, 42? ct Marc. xui, 20.
 IN S. MATTII^rM. TIOMIMA Lir. I97

Chrlslns In cceliun nscenflll, cl quanluni vivcLant liomlncs

anle diluvlum, ct piope lantum spatlum est, quanto lcm-
porc crat unlnscujus(jue cornm. Si qnis aulem oculos ha-
Lct aperlos, inlclllgit qnla mystcrlum hnjus verLi in noLis
implclum csl. Omne cnlm stndlum splrltuale rellnquimus,

ct ad carnalla delcctamcnla transimns. Quem enlm inve-

nlcs modo, non dlcam laicum, sed aut presLyterum, aut
cplscopnm, qui ad pcrfcclum conlemnat saeculi Lona, cre-
dcns consummatlonem csse proplnqnam ? Unusquisqne
cnlm dlcit In corde sno, InridcHialis spirltu prncvalcnle :

«Eccecx quo Chrlstn>; fuit in terrls, semper dlcitur « Con- :

snmmatlo vcnlet, et eccc nondum vcnlt. » Ne forte non pratj-

parandl causa, scd terrendi isla Scriptura} loqunnlur ? Qui
autcm non vere credlt consummalionem esse propinquam,
non cx vcrLIs quac dicit, aul audlt, scd cx operlLus quae
aglt, cognoscltur. Qul enlm vere credit consummalionem

csse proplnquam, nihll curat de mundo, nec in posterum

allquld servat .*
qula nec pcregre exlturus allqnld secum
porlat in via, nisiforte panem, qnem nccessarium haLct in

via.

Vf. « Medla nocte clamor faclus est ', » quasi clamor

pi\TCurrenlIum et proctuLanlium Angclorum. Qui cLnmor?
« Ecce sponsus venlt, exite oLviam ei '. » Unde putas ju-
Lcl exire? de domibus, de cIvItatlLus? Non, nec cnim est

rallo : scd ul excant de mundo, excant de iniqua carnls

nalura. Ex co quod Aposlolus ait in novlssima tuLa mor-
tuos suscilandos ^, dalur noLIs occasio aistlmandl cla-
morcm illum esse, de quo Dominus dicil : « Ecce clamor
)) faclns est. » /Eslimemus clamorcm csse tuLarum priuce-
dcnlium, quas Joannes In revelatlonc sua exposuit, quarum
luLarum clamores sunt ipsa slgna, qua) fiunt aL eis ». Qui
•
Malli). XXV, 6. — ' Ibid. -- » 1 Cor. xv, 52. — ^ Apoc, 1, ir

el viu.
198 OPUS iMPliRFHCTUM

ergo inlelllgit illa slgna clamanlia sa3culi finem, ille aiidit

clamorem tubarimi clamanlium quia venlt sponsus, qua-

rum vocem non corporis auris audit, sed animaj intcl-
lectus.
YII. « Tune surrexerunt omnes virglnes illai \ » Hoc est,

cum clamor faclus fuerit, non solum justi, sed etiam pec-
catores de somno negligentiae surgent. Tunc incipient li-

merc et feslinare, tunc credcnt quia vere finiendus est

mundus. Nam quemadmodum securitas eliam diligentes

homines, negligenles facit : sic timor praesentis periculi

eliam negligentes homines, exhihet diligentes; sed nihil
eis proderit diligentia illa, quam generat timor, non fidcs.

Tunc inlelligent quia nihil cst quod vixerunt in mundo.

Tunc incipicnt sapere, quondo nihil eis proderit sapuisse.

YIII. « Et composuerunt lampades suas '. » Id est, timc

incipient omnes aspiccre et discutere fidem sunm ; tunc
considerabunt singuli opcra sua, qui bene fccerunt, qui
malc, ct inlerrogabunt conscientias suas. Quemadmodum
enim, supervcnturo sponso, fcstinat se sponsa componcre,
ne forle cx aHqua parte displicent sponso : ila singuli semet-

ipsos judicabunt npud se. Hoc est enim pr<Tparare fidcs

suas. Quod si sempcr nos ita judicaremus, queniadmodum

tunc judicaturi sumus, nunquam peccaremus in Deum. SI-

cut ergo virgo deformis et debilis sinc causa se componit,

sic etlunc peccatorcs sine causa se prffiparabunt. Natura-
lem rem loquitur. Slcut rex cum tyranno bellum fiiclurus,

si voluerit aspicere exercitum, et conslderare arma illorum,

jubet milli lubam, ut fiant admoniti. Tunc omncs milites
festinant arma sua aspicere, uLi sit gladius ejus, ubi lorica
sit positn, ubi jacet scutum : et qui securitatis tempore
arma suasludult immaculatacustodirc, paratusetlsetus cur-
rit ad inspeclionem. Et qui tcmporc secuiitiilis gladium

» Mallh. XXV, 7. — 2 ll,i(].

 IN S. MATTH.EUM. IIOMILIA LII. I29

suum ajruglnare dimiserlt, aut lorlcam sordescere, sculum

frangi aut rumpi : cum audierit tubam, cl ipse quidem ex-
citalus limore lcstinat limare gladium suum, detergere lo-»

ricam, ligare aut stringere scutum, sed non poterit celare

negligenliam suam : quia urgens necessitas non permiltit
Jongi temporls opus implere. Sic, et domino absenle, malus
servus non aspicit opera sua, quod facit, quid non facit, ^

ant quomodo credit : nec cogitat quia venlurus est domi-

nus ejus, et opera perspccturus, et fidem : sed cum vidc-
rit eum venientem de longe, tunc aspicit opera sua, tunc
incipit festinare, sed nihit ei proderit festinatio ejus : quia
multorum dierum negligentia non potest una hora explerr.
IX. « Fatuac autem saplentibus dixerunt Date nobis de :

» oleo vestro, quia lampades nostrae extlnguuntur \ » Ex^

tinguitur lampas homlnis, quando fides ejus deficit ac

desperat. Sicut enim qui bene sibi conscius est, fiduciali-
ter et magnanlmiter agil : quemadmodum si quis infuso
oleo addat lucernae, sic et ille consideratione operum bo-
norum suorum semetipsum confortat, et fidei surc addit au-
daciam. Qui autem sibi male conscius est, semper pusilla-
nlmis ac limidus est. Et quemadmodum, subducto oleo,
mlnuitur hunen lucernse, sic et ille consideralione operum
suorum malorum semellpsum confundit, et Infidehtatis suse
adhuc diflldenliam addlt. Ideo ergo timentes peccatores ad
Sanctos dicturi sunt : « Date nobis de oleo vestro » : hoc
est, vos sancli, qui habelis opera larga justitiaD sufficientia
vobis non solum adevadendam prenam, sed etiam ad glo-
riam consequendam, accommodate nobis auxilium operum
bonorum vestrorum id est, Interccdite pro nobis pecca-
:

toribus ad Dominum, quia justitia veslra sufTiciens est et

vos glorificare, et nos excusare.
X. « Responderunt aulem prudentes, diceales : Nc forle
* MaUh. XXV, 8.

LXXVIII.
Q
IDO OPUS imperfectum

» necnobls, nec vobis sufficlat \ n Ostendit In lisverblsquod

ita futnrum est lerrlbile jucllclum Illucl, ut nulla Innocentia

sibi confidat. Et vere qnis cst homo natus de mullere, qui

credit juslum se esse inveniendum in conspeclu illius, de
quo beatissimus Job dicit : « Slelloe in comspeclu ejusnon
» sunt munda3 % et coelum sine crimine non est ^ ? » Si ergo

impeccabilisnatura stellarumet coeli, ({uantum ad justitiam

Dei invenltur csse peccatrix, quomodo ante eum homo ap-
jiareat justus, cujus et sine voluntate peccandi natura ipsa
peccalum est ? Ego autem cornalis
dicente Apostolo ; «

»sum, venumdatus sub peccalo quod enim operor, non :

))intellIgo, non enim (juod volo, hoc ago; etjamnon ego

» operor illud, sed quod habitat in me peccatum » Tan- "+.

tus timor tunc crit omnium, etiam Sanctorum, ut nenio

speret se justuni inveniendum, sed. adhuc timeat ne forle

reus existat. Quis enlmpotestad perfcctum dijudicare con-

scientiam suam, et cognoscere cor suum, cum scriptum sit:

« Quia de omnl verbo otioso reddlluri sumus rationem ^ ? »

Quomodo ergo pro peccatoribus tunc intercedant Sancti,

cum timeant ipsi de se ? Nam slcut tempus misericordiae judi-
cium non suscipit, sic et tempus judicii misericordiam non
rccipit. Ideo in prlmo adventu, cum tempus esset miserl-

cordlas, dicentibus Apostolis super inhnmanitatem civltalis

allcujus : « Vis dicamus, ut descendat ignis de ccdIo? » res-

pondit Jesus : a Nescitis cujus splrltus eslis. Non enlm veni

»judicare muudum, sed. saivare ^. » Ostendens quia, cum
vcnerlt in secundo adventu, judicii tempus simililer locum
misericordisc non habebit. Ubi autem misericordia locum
non habet, nec Intercesslo valet. Aut liaec ideo dlcit * Quo- :

» niam indignae sunt passiones hujus lemporls adfuturam glo-

»riam, qua3 revelabiturin nobls?. » Siergo major eritgloria,

* Matth. XXV, 9.— ^ Job. xxv, 5.—- * Id. xv, i5. — ^ Rom. vii,

i4, i5 et 17.— ' Malth, xn, 36.— ^ Luc. ix, 54-56.— ' Roni. vm, 18,
 IN S. MATTII.EUM. HOMILIA MI. 10 1

qn«e praeparala est Sanclls a Dco, quam qnod uniisquisqiie

Sanctorum meretur, quomodo sufliciat et alils ad salutem
uniuscujusque opus eorum, cum nec sibi soli sulficiat ad
gloriain illam justo judicio consequendam?
XI. « ite polius ad vendenles, et emite vobis ^ » Vendi-
lores operum bonorum, vcl doclrina?, sacerdotes sunt, qui

pra^ccpta justiliai in populo dant, quasi prelium nliquod

accipientcs fitlem ipsorum, qui peccatoresper poenltenlinili
solvunt, pretio confessionls eorum placari. Aut certe hoc
prclium doctrina; accipiunt, quando sicdocentes eos audlc-
rit populus. Populus quidem per obcdientiam suam merca-

tus cst sibi salutem; sacerdotes autem, qui docuerunt et

laboraverunt circa eos, reclpicnt Dco doctrina3 sunc la- a

horcs. Bonum ergo est consilium Sanctorum ad peccatorcs,

ut eant ad saccrdotcs, et fideliter audiant cos; et cum au-
dierlnt, faciant, et habehit virlulem olei fides corum, si ta-

men habuerint tempus.

XII. « Aheuntihus aulem eis, eccevenlt sponsus : ct quaj

» paratae erant, intraverunt cum eo, et clausa est janua ^. »

Ostenditur nohis pcr hccc verha, quod illo in tcmpore inter

anguslias diversorum lerrorum videntes sc peccalores, an-
xlahunlur, ct currcnt huc et iiluc ad sacerdotcs, doctri-
nam ct poenltcntiam sihl quoerentes. Ahi autcm inlerrognntes
quld eos oporleat faccre, sed festinante judicio, et nccessi-

Inlihus aliis super alias venlenllhus, cum non slt doccndi

liccnlia, ncc tcmpus faclendic juslifia?, aut agcnd.ne pcBni-
lcnlia:, festlnatio eorum vacua erit. IIoc cnlm ct in quoti-

diano usu videmus ficri. Quotldieenlm sacerdolds clamant

in Ecclesia : «Qui peccavit, pcenitcnllam agat : qill non pcc-
cavit» pcrmaneat in Dco. Nequc seducant vos honorcs ct

divitlae lemporalcs; quia tcmpus vcstriim prope est, et si

consummatio vcsli a tardaverit, mors vcslra non lardat, ct

» Mallh. XXV, 9. — 2 iLid. 10.

l32 OPUS IMPERFJiCTUM

nemo credlt, nemo obaudit : » cum autem venerit super illos

mors, festinant et anxianlur, vocant sacerdotes, pffinilea-

tiam volunt agere, quando jam poenilenlias locus non est.

Itaque dum exponunt peccata sua, dum acciplunt pcenilen-

lise lempus, et praecepla justitiae, capitur anima eorum, et

vadunt vacui, magis aulem ligali justo judicio Dei : quia

non propter odlum peccaiorum displicentes sibi volebant
poenltentiam agere, sed propter mortis timorem. Adhuc
enlui si vivere potuissent, non sibi displlcuissent. Alius au-

tem venditores olel, id est, boni operis, pauperes dlcit.

Hortantur ergo prudentes vlrgines fatuas, ut eant ad pau-

peres, si patitur eas tempus, ut facientes eis bona justitlae,

inlserlcordiam consequantur ab eis :quonlam per miseri-

cordlas factas ia eos, olei, id est, mlsericordla^ merces ac-
quiritur. IUae autem dum vadunt volentes lunc aliquid boni
facere, propier quod posslnt cum fiducia accurrcre Christo,
venturus est Christus repente, et nihll eis proderit anxle-

tas illa tunc incipleniibus bene agere, cum iempus bene

agendi conchiditur.
XIII. « Novlssime auiem venerunt et reliquae virgines,
» dicentes : Domine, Domine, aperi nobis '. » Nihil prodest
ex necessitaie repetita confessio ejus, qui ex voluniaie nec
semel confessus est. Nam voluntaria confessio, et modica
sufficlt Deo : ex necessitaie autem, neque magna. « At ille

» respondens alt : Amen dlco vobis, nesclo vos qui estis ^ »

Signa spiritus mei in vobis non video. Slcut enim qui Im-
mundum spirltum habet, bona opera facere non potest :

sic qul spiritumsanctumhabet,opera nonfacltmala. Quare

igiturvosoperanon facitlsbona, sedmalaPImaglnem meam
non cognosco in vobis. Imago auiem mea, est fugere ma-
lum, et sequi bonum : vos autem econlra, fugisiis bonum,
et operali estis malum. Non potestis nieorum militum prae-

» Matth. XXV, II. — ' Ibid. 12.

 IN S. MATTII^UM. HOMILIA Mll. l33

mla acclpere, qui lyranni vexilla portalis. Non possum

meos (liccrej in quibus meum nihil cognosco.

W^WA/VW VVWXAW^iWN VXV^A^VW W\WX VW WWWWWV^iVW VWVWWWWVW VW VW W>(VW vw.vw vv^

HOMILIA LIII.

CAPUT XXY.

l. « Sicut enim homo percgre proficlscens vocavlt servos

))SUOS \ Horao pcrcgre profectus, Chrislus est, post
etc. »

victoriam passionis ad Patiem ilurus voluntr.te mlsericor- :

diae homo, non Commendat autem

ncccssitate naturie.
Christus dilectionemsuam, quam hnbet in Sanctis. Ad reg-
na enim coelestia ascensurus, et ad Patrem suum iturus
unde descenderat, pcregre se iturum dicit,proptcr charita-
tem Sanctorum, quos reHnquebat interris, cummagispere-
gre csset in mundo, sicut ipse testatur dicens « Incola :

))cnim ego sum in terra apud te '. Quando enim venit iu ))

mundum Jesus, adhuc peregrinus erat, neminem habens

sui nominis confessorcm : postquam autem venit et disci-

pulos acqulsivit, jam paterfamllias erat : et Ideo proflcis-

ccns de mundo, pcregre proficIscebQtur. \ is aulem scirc

quantum diligat fideles suos, considera quid passus est pro
eis. Si enim magls quam gloriam suam illos amavit, quasi

homo moricns propter eos, quid mirum, si majore dilec-

lione lenebalur Sanclorum ,quos rehnquebat in terris, quaui
dilectione gloriae, quam habebat in coclis? « Et tradldit 11-

))Hs bona sua ^ » Non invldens ahis phis dedit, ahis minus,
sed conslderans divcrsilatcm fidei eorum. Qui autem invi-
dus est aut parcus, omnibns est parcus et indlvus. Ncque

' MaUh. XXV, 14. — • Psal. cxnu, 19, — ' Mallh. xxV; 14«
l54 OPUS IMPERFECTUM

quasl acceptor personarum fecit diiTercnliam graliarum.

Vis scire? Consitlera cjiiomodo pene a^qualilcr rcmuneravit
eum, qui minus oLtulit, et cum,quiamplius. Sieuimacccp-
lor personarum fuisset, ulique non iantum in danda gra-
lla, quantum in reddenda mercede esset asqualis ambobus.

Manifestum est, quod in danda grnlia non personas aspexit,

scd virlutem uniuscujusquc considcravit : ne supra virlu-
tem opus injungens, ipse occasio offensionis cxisteret, et
non esset reus qui peccavit, si supra virtulem pondus im-
posuissel. Volens ergo Dominus socios nT)S habere in regno
coelesli, opera nobis diversarum justitiarum commisit : non
quia non habeat potestatem et sine operibus nos glorificare,
sed ideo opus proDmisIt : quia sicut opera sine praemiis va-
cua sunt, sic pra^mia sine operibus sunt ingrata.
II. « Statim autem abiit qui quinque talenla accepcrat,
» et acquisivit alia quinque \ » De talento aguitionis Chrisli
acquislYil unam justitiam bcne vivendo. Depresbyterio au-
lem ipso acquisivit justitiam sollicite proesidendo Ecclesire.
De verbo acquisivit justitiam, verbum veritalis slnceritcr

praedicando. De baptismo hicratus cst secundum Ghrisli

regulam baptizando, et dignos filios cum judicio Ecclcsiaa
acquirendo. De sacrificio acquisivit justitiam, tam mundum
ct immaculatum sacrificium populo offerendo, et pro pcc -

catis populi exorando. « Similiter et ille qui duo lalenta ac-

» cepit, lucralus est aha duo ^; » id est, duas justilias,

Unam bene vivendo, quam acquisivlt a fido Chrisli : alte-

ram sinceriter ministrando, quam fecit cx ministerio dla-

conatus.
III. « Qul autem unum acceplt, abiensfodltin tcrram ^»

Primum videamus, ut quid ncquc iire, qui duo lalenla ha-

buit, abscondlsse talcnla sua proponitur, cum muUidiacouI

iuvcuiantur inuliics : ncquc Illc, qui acccpit quinquo, cum
' MaUli. XXV, iG, — » D.id. 17. — » Ibid. 18.
 I.V S. MATTILBUM. nOMlLLV LIIl. l35

miilll (loctores inveniantur iniitiles; scd i!le tantum, qui

unum accepil, id est, populiis? Altendc; Deus sccundum
prcTscicntlam suam, llcet sclat qui justi futuri sint, et qui
injiisti, taaicnomnes vocat ad fidem, dans els gratiam cre-
dendi in Christum, quod est talentum bonis quidem ad sa-
lulem, malis auteni ad praejudlclum, ut inexcusabiles fiant.

Dlaconls autem et doctoribus secundum providentlam

suam, iliis videtur Deus injungere mlnlsterlum diaconalus
aul presbytcratus, qui sunt justi : qui aulem inveniuntur
injusli, illos homlnes ordlnasse videntur, non Deus. Ab
Deo ordlnatus est, et qui
exilu crgo rei cognoscltur qul a
ab hominlbus. Qui enlm mlnisterlum suum benc consum-
maverit, apparet quia ex Deo fuerat ordinatus qui autcm :

minlslerlum suum non bcne consummaverlt, exhomlnibus

ordinatus est. Quomodo autem quidem sacerdotes ex ho-
minlbus ordlnantur, manifeste in hbro octavo Canonum
Apostolorum dicltur. Qui autcm cx homlnibus ordinatus
cst, quantum ad Deum non cst diaconus, aut saccrdos.
Ergo in sacerdotlbus quldem et dlaconls non est inventus
ut perdat talcnta, qul secundum praesclcntiam ordlnatur a
Dco. In popularibus autem evenil, quomodo ellam qui
peccator futurus est, a Deo accepit fidei gratiam. Sccun-
dum haec ergo quoe dlxlmus, si presbyter aut dlaconus
pcccalor invcnlus fuerit, quoniam quanluni ad prajsclen-
tiam Dcl (sicut jam dlxinius) non cx Dco, scd cx homlni-
bus faclus vidctur prcsbyler aut diaconus, quasl hiicus In-
venitur inter eos, qui unum talcntum fidei accopcrunt. Ac
per hoc nemo Dco peccat, nisl ut qul unum
ordinalus a
tulcnlum acceplt a Dco. Idco autcm gratia fidei omnibiis
a Deo priestatur, gralia autcm clerlcnlus, non omnibus,

scd dignis quia in ilhi causa salulls cst, in isla aulcm dis-
:

pensatio mystcrii. Nam et palcrfamifias annonam quldcm

omnlbus servis pra:stat, acgolla aulcm sua non omnibus
l36 0PU9 IMPERFECTUM

commlttlt. Abscondlt autem talentum snum In lerra, qui

acciplens notitlam Christl, conlemnit vltam splritualem, et
in terrenis acllbus et cleliclls conversans obrult illud in carnc

sua, et sollicitudinibus mundi quasi spinis sufTocat fidei suae

bonum, et non facit fructum. Hoc est enim talentum in

terra abscondere,quod est semen verbi Inter splnas sufFo-

care. Sciendum est autem quod ille, qui fodltgratiam suam
in terram, non peccare proponit, sed justitiam non facere.
Qul enim peccat, non abscondere videtur gratlam, sed cor-
rumpere. SI ergo in tenebras exteriores mittuntur, qui, ac-
cepto verbo fidei, carnaliter vivendo, fructum justitiainon
fecerunt, putas in quales tenebras sunt ituri, qul ipsum la-
lentum fidei suae peccando perdiderunt ? iste qnl fodit ta-
lentum suum, slmllis est vlrginibus fatuis, quae habentes
lampades, oleum non habebant tam enim illa^, quam Istce
:

putaverunt sibi ad salutem hoc solum, quod credebant in

Christum, posse sufficere. Nam vere talentum non perdldit,
id est, domini sui, tamen reusest damni. Nonenim propler
hoc solum unusqulsquc fit Chrlstianus ut sit Christianus
servans talentum fidei suce, sed ut operetur justitiamChris-
to. Sicut enim qui seminandi causa acciplens semen, tem-
pore semlnallonls non seminaverit, damnum domino
facit

suo : non perdiderit semen, est

ctsi tamen tantum dam-
num, quanlum poterathicrum facere, si opportuno tempore
seminasset sic qui accipit fidem Christi, et in hoc sasculo
:

seminalionis non fuerit opcratus justltiam, etsi fidem suam

nonperdlderit, tamentantumvideturpeccasse,quantumpo-
luit justiliam facere, si non neglexisset.

IV. «multum vero temporis venit domlnus servo-

Posl
»rum illorum '. » Primum videnmus quare interim Domi-
nus ascendit in coehmi post modicum Iternm rcversurus,
et sempercum Sanctis futurus? Ut vldeHcet, absente eo,fi-

' Matth. XXV, 19.

 IN S. MATTH^UM. HOMILIA LIII. iS^

deles glorlam sibl ct vitam rcternam ncquirant pcr fidcm

et opcra. PrcXsente enim Christo, ncc lentori fideles pote-

rant, nec proLori si essent verl fideles : quoniam si slt prsc-

sens, non creditur, sed videtur cum aulem nbsens

: fuerlt,

non videlur, sed crcditur dum timelur. Christo igitur

praesente, etsi tcntationem aliquam sustinerent propter

eum, aut justitlam facerent, opus tamen eorum non vide-
batur esse in fide, sed in oculls. Ideo nec poterant sibi

mercedem fidei per justitiam acqulrcre, nlsi ascendisset

ab eis. Nam domino absente, probatur ^prse-
servus fidelis,
senle outcm domino, quidquid fecerit non est laus servl,
scd domini. Yides ergo quia non propter suam utilitatem
Christus ascendit, sed propter nostram. Tempus autem
diflertlargum, ut longior deturhominibus justitise faciendae
licentia.

V. « Et accedens qul quinque talenta acceperat, dlxlt : Do-

»mine, quinque talentatradidlstimihi'. » Vide,bonus servus
non quasi glorians in opere suo,non primum hicritalento-
rummemoriamfacit,sed primummemoratquaeaecepit^pos-
tea quse invenit : ut oslendat non studii sui,aut laboris esso

quod acquisivit, sed beneliciorum domini sui, quibus acquisi-

vit. Tanquam si dicat « Domine, cgo quantum ad mcum:

studium et laborem, nec modlcam quidem juslitiam facerc

potuisscm, nisl gralia tua fuisset mecum. « Sicutdicebat ille

qui dlcit : « Sed plus omnlbus iaboravi, non autem ego, sed
))gratia Dei mecum ^ »

YI. a Ait ei dominus cjns : Euge serve bone et fideHs,

»quia supcr pauca fuisti fidelis, suprn multa te constl-
»luam, intra in gaudium domini tui ^ » Pauca sunt admo-
dum. Si quis tritlci modicam dcderit
de niagna massa
drachmam, aut dc magno vase vini modicum dederlt gus-
tum sic de magno ihesauro rcgni ccclestis modica nobis
:

* Matll). XXV, 20, — » 1 Gor, xv, lo, — ' Matlh. xxv, 21.
l38 OPUS IMPEBFECTUM

per Splritiim sancluin arrha prrestatur. Proplcr' quod cH-

ccbat Aposlolus ; « Ex parte cnim co^noscimus, cl cx parte
))prophetamus : cum autem vencrit quod perfectum est,
» destruentur ea, qua^ cx parle sunt '. » Non dixit : « Intra
»ad gaudium domini tui : »sed, « In gaudium domini tui, »

ut possessor sit gaudii, non tantum spectalor. Et jam non

quasi minister domini in gaudio ejus, scd particcps gau-
diorum. Sicut et alibi ipse dicebat : « Pater, volo iit ubi
pcgo sum, ct isti sint mecum, ut videant gloriam meam,
»quam mihi dedisli \ »Qaidergo dignum facimus in hoc
saeculo, ut participcs Domini nostri in regnis coeleslibus
iieri mereamur? Ideo jiiste dicit Apostolus : « Exjstimo
» cnim quod non sunt condigna? passiones hujus temporis
» ad futuram gloriam, qua3 revelabilur in nobis ^ »

YII. Accedcns autem et qui duo lalcnta acceperat,

« ait

» Domine, duo talenta Iradidisli mihi, cccc alia duo '^. » Et

si minor in opere, non minor in voluntate. Videns autem
Dominus quia servo illi oon voluntas operandi minor fiiit,

sed virtus fidei : nam ct ille vohiit simililer amplius opc-

rari, scd magis desideriis ejus non sufTccit modica fides :

ideo justus judex, ctsi non siinilia Iucra suscepit ab illo,

quemadmodum ab isto, tamen sic benevolentia istum sus-

ccpit, quemadmodum et illum quia Ghristus non magis :

operum remuneralor est, quam vohuitatum. Nec putet

ergo diaconus quod cx eo, quod diaconus est, bcatior crit,

quam laicus studiosus; non enim dignitas apud Deum ho-

norabitur, sed voluntas. Nec diacono se beatiorcm debet
putare presbyter ex eo, quod presbyter cst, quam se si
fuerit bonus diaconus quoniam gradus ministerii ex Deo
:

cst, perfccta autem voluntas ex nobis. Propterea non su-

mus judicandi, quia non fcciaius quod in partc nostra non

' 1 Cor. xni, 9, 10, — • Joan. xvii, 2|, — ' Roni. viir, 18. —
^ Mallb. XXV, 22.
 IN S. MATTII-EIJM. IIO^^.IILI.V LIII. 1
3^
csl : sccl ex co sunuis juclicandi, quod m nobis esl possc, si

volunius.
VIII. « Acccdcns aulcm el qui nnuni lalentnm acccpe-
»rat, ait ; Dominc, scio quia homo durus cs, metis nbi
»non seminasti, et congrcgas nbi non sparsisti '. » ma-
lilia peccatornm, quoe ncquefutnri judicii terrorc mutatur !

Qui enim peccalnm snum debuerat simpliciter confiteri,nt

dominnm qncm male agendo irritaverat_, simpiiciter confi-

tcndo b^nirct e conlra non solum non coiifiletur, sed adluic

:

excnsat. Et dum vnlt unum cxcusare pcccatnm, additet alia

dno. Primnm quia pcccavit : secundo, quia excusat : tertio,

quia et injuriam domino facit. Proplerea sciens Propheta

qnam mala sit excusalio peccalorum, dicit : « Non declines
» cor menm in verba malitice, ad excusandas excusationes in

«pcccatis, cum hominibns operantibns iniqnitatem^ »Dic

ergo, servemendax, qnomodo metit Ghrislus ubi non se-
minavit? Quis enim hominnm est, vcl gentihum, vel Jn-
dxorum, qucm non sufficienter splriluahbus et corporali-
bns scnsibns adornavit, cni non dedit scientiam boni et

mah, cni non dcdit posse fugere malum, et apprchendere

bonnm, si vult? Sicut enim nullus est homo, cui aliqnid
corporis membrorum minus sit ad nsum corporalem sic :

non cst, cui minus sit ahquid sensus aut potentiae ad intel-
hgenliam boni et mah, et ad omne opus bonum faciendum
quodcumque voluerit. Si igitnr eliam in genlibus scmina-
vit gratiam suam, ex quibus nuHus justitirc cohigitur fruc-

tus quomodo in te melit quod non seminavit, quem quasi

:

aratro spirituah crucis sua) verbo aravit, quem doctrina

juslitiae seminavit, quem Spirilu sanclo irrigavit? Tot se-
mina suscipiens gratiarum, vel unum fructum justitia) non
debuisli oflerre^Nam Deus homineno cx duplici crcans
nalura , corporis ct aniuia) , in corpore quidom croavit
•
iMaUh. XXV, 2^.-2 pj,al. cxi., 4.
l4o OPUS IMPERFKCTUM

quinque seiisus, quosdam concuplscenliarum,

et rnotus

nascentium ex occasione scnsuum pr<Ecliclorum in anima :

autem creavit judicia et virtules, ut intelligat malarum

rerum et bonarum discretionem, ut possit resistere moti-
bus suis corporalibus. Qui ergo secundum delectationes
carnales vivere elegerunt, neque considerant in anima sua
judicia et virtutes esse creatas ; nec enim experiuntur ea
si sint, sed tantum sensus carnales, ct molus carnales con-
cupiscenliarum nascentium ex occasione sensuum pra)-
dictorum exequuntur, ex quo fit, ut slc arbltrentur et di-
cant, quia omnia bona carnalia et mundlalia ideo creavit
Deus, ut omnibus cis utamur. Nam si vere non sunt creata
in nobis secundum animam judlcia et virtules, quibus
possumus resislere motibus concupiscenliarum nostrarum
carnalium, certum est quia ideo creata sunt bona carna-
lia, ut utamur illis. Si autem creatum est in nobis, et in-

telligere eos, et posse resistere eis, sine dubio non ideo

creata sunt corporalia bona et mundialia, ut eis utamur,
sed. ut resistentes eis, mellori studio acquiramus nobis
mercedem. Nam nec inteliigere malum et bonum in nobis

esset creatum, nisi prius creatum fuisset et posse resistere

malo. Ut quid enlm homini clatum fuissct intelligere, si

non datum ct posse facere quod intelliglt melius

fulsset ei

esse? Numquid animalibus Deus creavlt intelllgerc, quod

honestius et laudablllus est? Non, quia nec creavlt in els
posse ficere allquld quod mellus est \ SIc nec homini
creasset intelligere, nisi creasset ei et quod intelllgit facere
posse.
XI. « Respondens autem dominus ejus, dixit ei : Servc
))nequam et pigcr, scicbas qula meto ubi non seminavi, et
» congrcgo ubi non sparsi : oportuit ergo le committere
))pecuniam meam nummulariis,et vcnicns ego recepissem
•
Gen. 1, 24. et 00,
 IN S. MATTII^UM. HOMILIA LIII. l^l

»cam cum usuris '. » Nequam dicilur, quia contumeliam

redclidit domino pro lionore : pigor, quia talcntum non du-
plicavit. Et ideo pro eo quidem quasi superbus, pro hoc
autem quasi negligens condemnatur, Vere nequam, quia
largitalem domini quasi violentiam accusavit. Nec enim
Deus ideo liratiam intellectus, aut notitiam sui homini de-
dit, desiderans gloriam sibi acquiri per cum : sed ut per
gratiam Dei ipse sibi vitam a3ternam et gloriam mereatur,
et societatem coelestis regni cum Deo. Hoc sine dubio in-
telligitur ex ipsn pracccdcntium remuneratione justorum.
Si enim propter se dedisset graliam hominibus, nunquam
a scrvis pauca suscipiens redderet niulla. Sed malitia ex-
csecatus dum voluit sapientiam Dei fallere, majoribus se
iratus vinculis aUigavit, dicens : « Melis ubi non semi-
» nasti. » Si enim vere talem scivit dominum suum, eo ma-
gis debuit lestinare, ut per diligenliam suam avaritiam do-
mini sui faceret, ne per negligentiam injustitiam ejus magis
ad iracundiam provocaret, quia austeritas non contemni-
tur, sed timetur. Qui autem timet, non contomnere, scd
placnre festinat, sciens quomodo qui metit ubi non semi-
nat, magis vult metere ubi seminavit.
X. « Oportuitergo te committcre pecuniam meam num-
wmulariis, et veniens ego recepissem eam cum usuris. »
Quidam putant tres istos omnes doctores csse, differentes
autem gratias habuissc : et hunc lertium ideo argui, quia
non docuit alios gratiam scienlioe quam habebat. Et quam-
visomnishomorationalisconslitutus nummularius dici pos-
sit, tamen nescio si habeat rntionem, qiii sic minimus cst,

ut unius talenti gratiam habeat. Qui nummularius est, non

indiget ejus : si autem est, qui illius magisterio opus ha-
beat, illc sine dubio nummularius non est. Cauti enim ho-
minis est, nummularium esse qui dilTerentias pensat vcrbo-
* Malth. XXV, aG, 27.
l4'2 OPUS IMPliRFECTUM

rum. Ergo necesse huoc lcrtium Inlclligcre popularem,

est

sicut diximus supra. Mensa est omnis Scrlptura divina,

sicut et alibi exposuimus, sccundum fjuod dlcit Propheta

de ScripturaYeteris Testamentis Judgeis scandahmi facta :

« Fiat mensa eorum cornm ipsis in hiqueum, et in relri-

»butionem, ct in scandahim *. » Non enim mensa eorum

corporahs facta eis in scandahim, sed Scriptura legis eo-
rum. Legentes enim in legc : « Malediclus omnis qui pendet
» in hgno % » et videntes Jesum crucirixum, contra legem
iestlmaverunt credere in Jesum crucifixum, quem lex mn-
ledlctum annuntiabat, non intelhgenles qula nostram
maledictionem hgno susceperat, ut nos hhcraret a ma-
in

ledlclione, quam susceperamus per llgnum ct sic facla :

cst eis mensa eorum, id est, Scriptura legis eorum in scan-

dalum. Item videntes eum in sabbalis operantem, leprosos

tangcntem, a quibus omnibus abstlnere lex dihgenter prce-
cum, dicentcs « Hic homo
cipiebat, scandahzc-iti sunt in :

» non est ex Deo, qui sabLatum non cuslodit ^ » non in-

telhgentes, qula corporale quldem solvebat, spirituale an-

tem implebat. Et hoc modo facta est eis mensa eorum, id
est, Scrlptura legis eorum, in scandalum. Ergo mensa est

omnis Scrlptura divina, in qua panis verLi nutriens anlmas

positus est, supra quam omnes Ghristiani recumLunt, et
epulantur in spiritu.
XI. Nummulorii autem praesidentes mcnsss illi, snnt sa-
cerdotes fideles et prudentcs, qui cum viderint fidcm ct
aclus Ghrlstianorum, accipiunt judicium dc Scriplurls,
quasi de mensa, et ponderant eos, et a^stimant, et inlelh-
gunt si dlgni sunt Dco, aut non. Et si habent charagma,
id cst, figuram ct imaginem mundl, sunt ipslus, et cpor-
tet eos abjiccrc. iluic mensa3 qui commiscrlt hdem suam,
quam Laplizatus susceplt a Ghristo, ut in Ecclesia perma-
^ Psal, Lxviii, 23, — » Dcut. xxj, 25. — 3 Joan. ix, i6.
 liN S. MATTII^UM. IIOMILll LIII. l^O

neat, Scripliiras aut legat, aiil aiuliat incessanler ex fiJe,

allocutionibns sacerdolnin nunqnam fraudatnr. Impossi-
Lile enim est, ut non mulliplicetur lides ipsins. Paulalini

enim de die in dicm timor Dominl gcneralur, scnsus ejus

iiluminatur, scientia ejuscrescit, confirmotur in flde, ex-
citatnr ad desideriumregni cnelestis, apprehenditeum zelns
anliquorum Sanctornm quos Iegit,excitaturipseplerumquc
ad easdem virlules. Vidcs qunntam usuram facit augmen-
tata fidcSjdata ad mensam Scripturarum sanctarum. Sicut
cnim pecunia liaic corpornlis quldem, si sit in sacculo, in-

clusa ipsa est semper : si autem fuerit agitala de mann in

manum, usn ipso mulliplicatur, nndc usnra dicitur ab

usu : sic ct lides Clirisli, si quidem oliosa teneatur in cor-
dc, non solum ipsa manet qune fuit, sed adhuc minoratur
in otio, et torpcscit, et segnis eflicitur, et paulatim per
actus carnales exinanita ad nihilum vadit : si autem exer-
cilata fuerit Scripturis, et locutionibus assiduis suscitaln,
operibus bonis vivificata : non solum dico multipllcabilur,
sed nunquam desinct crescere, donec vivct homo. Num-
qnid nos ex nobis hoc dicimus? Ipse denique Prophcta in

Psalmorum suorum hunc nnnunliat essc beatum.

principio
INam cum dixisset « Beatus vir qui non abiit in concilio
:

» iinpiorum, et in via peccatorum non stetit, ct in cathedra

« peslilentice non sedit : » addlt, « Et in lege Domini voluntas
»ejus, et in lege ejus meditabitur die ac nocte ^ »Et quod
sit lucrum medilationis hujusmodi, subinfer!;, cicens
« Et crit tanquam lignum, quod plantatum est sccus de"
»cursus aquarum, quod fructum snum dabit in temporc
» suo. Et folium ejus noa defluet, et omnia qua3cumque
»faciet, prosperabuntur ^ »

XII. (i Toflite itaque ab eo talentum, et date ei qnl ha-

»bet dccem talenta. Omni cnim habenti dabitur, ct abun-
! r^al. I, 1, 2. — 2 ILid. 3,
l44 <^PUS IMPERFECTUM

» dabit '. «Peccator agnoscens Clirlslnm, habel haiic ip-

sam graliam, quod cognosclt Christum : sed cum venerit
in judicium Ghristi, dividilur a consortio cognoscentium
Christum, et sic toUilur ah eo, quod videhatur hahere,
quamvis vere non habehat. Quomodo qui cognoscit Chris-
tum, et peccat, videtur quldem habere sclenliam Christi,
vere autem non hahet, et ipsa notitia Christi additur ho-
mini justo qui habebat ? Ille vere habet scientlam Christi,
qui justiliam facit. Et quomodo ei additur scientla Ghristi
super scientiam ? ut qui vldebat per speculum in senigma-
te, videat facle ad faclem ""
: et qui cognoscebat ex parle,
cognoscat sicut cognilus est. Sed et aliter intelligitur.

Qui hdem hahet, et bonam in Domino vohmtatem, etiam-

si quld minus in opere qiiasi habuerit, nlhilomlnus remu-

neratur a judice bono : qul autem fidem non habet, aut

bonam In Domino voluntatem, etiam caeteras virtutes, quas
videtur naturahter possidere, perdit. Eleganter alt : « Quod
»videlur habere, auferetur ab eo ^ jeQuidquid enim boni
sine fide Christi est, non ei impulatur, qui male usus est
eo. Sicut sunt muUi, qui vldentur quidem aut mansueti,
aut humlles esse : scd quia non sunt hoc propter Deum,
Hcet videatur esse allquod bonum eorum^ non autem est :

« Quia quod non est ex fide, peccatum est ^. »

Xin. « Et hunc nequam servum projicile in tenebras

»exteriores ^. Considerandum est, ut quid non dlxit : « Mlt
tite eum in lenebras inferiores »sed« In tenebras : exte-
«riores. »Quidam dicunt non tantum esse infernum deor-
sum, sed exlra mundum istum esse aUqua tenebrosls-
sima loca et ignea, in quibus punluntur qui digni sunt.
Forte ergo ideo dlxlt exteriores tenebras, et non inferiores.

XIV. Qui considerat quomodo sequens parabola para-

* Matth. XXV, 28, 29. — ' 1 Gor. xiii, 12, — ' Matlh. xxv, 29,
4 Kom, XIV, 20, — 5 Matth, xxv, 00,
 IN S. MATTH.El'M. HOXIILI.V LIII. l^^

bolie hulc proeccdentl conjuncta est, et quomodo pars cst

parabol.c hujus : nec eniin alterlus rcl parabola est, nisi

ipsIus,non slneratlone requlrit : quia quod ait : « Post nuil-

» tuni teniporls venlcns dominus servorum illorum, posuit
9 cum eis ratlonem : » uon de secundo dlcit adveutu, quando
venturus est cum majestale, sed de adventu, quo frequen-
ter solet venlre ad omnes Chrlstianos, qulbus gratlam de-
dit suae cognllionls : et dlscullt eos, et ponit rationem cum
eis, utjudicet eos, et justos ab iniquls dlscernat, slcut ex-
posulmus supra In parabola ubi dlcit ; a Simile est regnum
» coelorum homlnl regi, qui voluit rationem ponere cuni
Dservis suis '. »Hflbct autem alia parabola sic : « Cum aulem
svcnerlt Fllius homlnls in majestate sua, et omnes Angeli
»cum sedem majestatls suae, et con-
co, tunc sedeblt super
Djrresabuntnr anle eum omues ^rentes''. » Ac si dicat: « In-
tcrlm quidem slc veniet, slc ponet ratlonem cum servis
suis, slc discutlet eos, sicut exposui in ista parabola. » Cum
autem venerlt FIHus hominis in majestale Patrls sui cum
Angelis suis, lunc sedeblt super sedem majestatls sua?,
tanquam non semper veniens cum majestale Patrls venlat,
nec cum Angelis suis, nec semper veniens sedeat in sede
majestatis suce, sed tunc lantummodo fiet hoc. Sed et il-
lud vide, quomodo in hac parabola peccatorem non in
ignem, nec in allquam pcenam, sed tantum In tenebras

exteriores mitti praecepit : In illa autem, cum venerit in

majestate Patris, jam non tanlum in tenebras exterlores,
sed et in ignem mittet, et pccnas. Item in hac parabola jus-
tum in gaudlum jubet intrare, in illa autem in regnum.
Adhuc aulem quod alt : « Accedcns autem et qui unum
»talentum acceperat, alt : Sclebam quia homo durus cs,
• melis quod non semlnasli et congi^egas quod non spar-
» sisti. » Putas in secundo adventu, cum vencrit sic terribi-
* Maltb. xTiii, a5, — 2 jj. x^v, 5i, 02.

LXXVIII. 10
 l46 OPUS IMPERFECTUM

liler ciim gloria sue-^, slabit peccator ante eum, el lalia di-

cet ? Absit. Maxiaie cum nec a)stiment viri prudentes

personale liinc fore judicium, ut per singulos homines
Christus quidem interroget, peccator autem respondeat,
ct gesla iiarrationnm conficiantur : sed verius est quod ait

Apostohis : « Quia in cogitationibus suis judicabitur unus-

»quisque, dicens : Qui oslendunt opus legis scriptum iu
»cordibus suis , testimonium reddente sibi conscientia
«eorum, etin se invicem cogitationibus accusantibus, aut
«etiam defendentibus, cum judicabit Deus occulta homi-
» num secundum Evangehum meum per Jesum Ghristum'.))
Ergo in hoc s.xculo, quandiu sunt Christiani in corporibus
suis, venit Christus adeos, et ponit rationem cum cis invi-

sibihter, et interrogal eos cogitationibus eorum, et audit

eos in ipsis loquentes, sicut scriptumest de utroque. Dehoc

quidem : « Quia in cogitalionibus impii inlerrogatlo erit^ :»

de illo autem,« Quia cogitatio hominis confitebitur ^ :»

ut puta dicit in Psnhno : «Yiduam etpupillos interfecerunt,

» ct advenam occiderunt, et dixerunt Non videbit Domi- :

» nus, nequeinlelliget Deus Jacob ^, » Non quia taHa fuerunt

speciahter verba iilorum, sed quia tales sunt cogilationes
hominum facientium mala. Nec enim facerent mala, si co-
gitarent Deum aut intelligcre aut videre qure faciunt : sic

et hic, non quia taHa speciaUler sint dicta hominis justi,

aut peccatoris, sed quia tales sunt cogitationes eorum, et

eorum quasi dlcla ponuntur.
cogitaliones

XY. Omnis enim vir juslus, qui facit opera bona sohim
propter Deum, cum vcnerit in recordationem actuum suo-
rum bonorum, nccesse habet venire frequentcr, aut Dco
movente cogitatlones cordis ejus in eo, aut diabolo, prae-

lermisso Deo nescio lamen cum vcnerit considerans

: intra

Rom. 11, i5, 16, — * Sap, J, 9. — ' Psal. lxxv, u. — 4 Id,

xcin, 6, 7.
 IN S. MATTII/EUM. IIOMIMV LIII. 1^7

9C et acliis suosbonos, ct nalnram carnis siifc malevolam,

slc loquitur in cogitallonlbus suis : aNon cgohx^cfcci. » Nec
cnim crcdibilc sine Deo naturam carnls injustam laccre

opus juslum, scd virtus gratiaj Chrlsli, quam dedlt hoiui-

nibusper fidem nominissui. Et talls cogltatiocjusfitconres-
slo anlc Ghristum, audientem tacitas cogitatlonum loquen-
tlum voces. Item omnispeccator, qul feclt opcra mala.cuni
venerit in recordalionem actuum suorum malorum ne* :

ccssc enim habct vcnlro frcqucnter, sive ipso Chrlsto mo-

venle cogltationcs cordis ejus in co, sive dlabolo, Dei
pcrmlssione : scio taaien, vcnlcns nunquam seipsum repre-
hcndit in cogitationlbus suls, nunquam seipsum accusnt,
nunquam se judicatrcum, sicut solent facerc si dellquerint

jusli. Alioquin et compunctus emendaretur, sed. excusat

se semper in cogltallonibus suls, et absolvere se festinat a

realu peccatorum suorum. Aut enlm nalurallbus ncccssi-

lalibus imputat quod peccavit, aut phis ab omnibus Deuni
exigere dlcit, quam Ipsa patltur homlnum habitudo. Non
potest enlm bona cogitare, qui mahi opera facit : sicut nec
mala cogitarc potest, quifacitbona propler Deum. Et bo-
nus quidem forsitan interdum mala cogitat quoniain om- :

nls homo, etsl secuQduni voluntalem animos bonus cst,

lamen secundum naturam carnls malus est. Malus autcm
impossiblle est ut cogitct bona, quonlam et secundum na-

i luram carnls malus est, et secundum animae volunlatcni

pervcrsus, et talis cogilallo maligna fit. Qunndo enim pec-
cator nihil boni possc faccre arbllratur, impedlcnte natu-
ra, nisi tantum cognoscere Dcum ct Chrlstum Fihuni cjus?
nonne cogltalionibus suls hoc dlccrc videtur ad Chrlstum,
quia nlhil boni posse facere creasti me, nlsi solum cognos-
cere : eccc habes beneficiuni tuum. Et hoc ipsum quasi
nihil aestlmans dicit, quod Christum cognoscit. Slmiiilcr

10.
 l48 OPUS IMPERFIiCTUM

et judicia Ghristi, et occulta dc hominibus aut Lonis, aut

mah's, quasi responsa ponuntur : id est, non quia spe-
ciahter sic Christus respondit, sed quia talia sunt judicia
Christi invisibihter judicantis.
XVI. Congratulatur autem justus apud seipsum : pri-

mum, quia taHa opera fecit : deinde, quia nihil eorum sibi

imputavit, scd omnia Christo, propter quod superadditur

ei gratia Spiritus sancli, et introducit eum in suum gau-
dium, ut sic gaudeat in futurae spe glorise suae, sicut gaa-
det et Christus. Nam quantum largior fuerit spes hominis,

tantum cordis ejus gaudium plenum est. Sicut in aHo loco

Dominus dicit DiscipuHs suis : « Hsec locutus sum vobis, ut
pgaudiummeum gaudium veslrum implea-
in vobis sit, et

» tur ', »id est, spes veslra. Spes enim plena hominis, ple-

num est gaudium cordis ipsius. Peccator autem qualia

diximus cogitans, graviter fert primum, quia mahi fecit : :

deinde quia ingratus est, nullam virtutem se aestimans ac-

cepisse ad faciendum opera bona, nisi nudam nolitiam
ejus. Propter quod jubet tolH ab eo etiam hoc ipsum quod
cognoscat Christum, et mitti eum in tenebras exteriores.
Jubet autem, sicut arbitror, maHgnos spiritus minislranles
sibi ad mala, qui obscurantes mcntem ejus, et obhgantes

opera ejus, et consiha simul, quod est manus et pedes, ut

nihil ulterius boni aut consiHari possit, aut agere, mittunt
eum foras. Ubi foras ? Extra Eccleslam Christi, extra fidem
veritatis, extra conventum Sanctorum in haereses tenebro-

sas, ubi non apparet lux veritatis, Sol justiti^ nunquam

splendet. Non enim dixit : « In tenebras inferiores,» ut infer-
nales intelhgamus : sed, « In tenebras exteriores, » ut hsereses

inteUigamus prae ca^teris plus tenebrosas. Aut certe quan-

diu quidem peccator mala operatur, aut cogitat, in tene-
bris est, sed in tenebris propinquioribus : quaado autem
* Joan. iVf II.
 IN S. MATTn^UM. IIOMILIA. LIV. 1^9

in haereslni qnamdam projicitnr, lunc projlcilur in lene-

bras exteriores.

%V* 'W>'VVWV\(W\'W>'W\ \VVlVV\iVV\(VVWV\'VVWVVVVVWXlVVWW\VVWWV\iVW(VVVVV\^iW,VV\iVV\(VV>'VV\'VV\

HOMILIA LIV.

CAPUT XXV.

I. a Cum autem venerit Fillus hominis In majcstaie sua,

»et oranes Angeli cum eo, tunc sedebit super sedem ma-
» jestalis suae \ ctc. » Criminosas personas judex auditurus
inpublico, iribunal suum collocat inexcelso, circa secons-
tituit vexilla regalia, anie conspectum suum ponit super
mensnm calllculam, unde iribus dlgitis mortem homlnum
scribat aut vitam : hinc inde ofTicIales ordinale consisiunt,
in medio secretario ponuntur genera horrenda poenarum,
quae non solum pali, sed et vidcre iormcntum cst. Slant
juxia parntl tortorcs, crudeliores aspectu quam manlbus.
Toia judicii lacies cujusdam schemnlis terrorc vesiitur. Et
cum ad medium productcC fucrint criminosa) pcrsona?, anle
interrogalionem judlcis ipsius, judicil terribili discuiiuulur
aspectu. Simihicr ct Dominus sc ad judicium venlurum
promiliii simililer cum iremore, non cum simlli lcrrore.

Nam ct bona et mala slmiiilcr ordinata sunt in terra sicut

in ccclo, non tamen similia. Ergo vidcnles in icrra poenas,

et glorias, non similcs putare debcmus in coelo : sed cum

slnt lalia super ierram, multo majora suspicari debcmus
in coelo. Quantum cnim Deus distat ab homlnc, lanium
coelcstc judicium a lcrrcno. Istius enlm judicli splcndor in

schemate, illius auiem judicil majesias in veriiate, lcstanle

Propheta : « Dcus manircstc veniet, Dcus nosicr et non si-^

' Malllj, XXV, 5i,

l5o OPUS IMPERFECTUM

»lebit, fgnis Iii conspeclu ejus ardcbit, ct in circnitu ejus

«lempestas valiJa \ » Manifeste, inqnit, non jam cclalus in

corporo, sicut anlca, ut vix eum eliam boni cognoscerenl :

secl manifestus in gloria, ul ellam moli eum confitcantur

inviti : ut qui contcmpserunteum in humilitale,cognoscant
eum in potestale. Et qui scire noluerunt quam dulcis est
mlscricordia ejus, scnliant quam gravis est ira ipsius. « Deus
» noster, non silcbit. » Non dixit : c Et silebit, » osleadens quia
ipse quidem de se tacebit, sed ipsa gloria ejus de ipso lo-
quatur. Aiiquando transfiguratum eum in monte videntes
Aposto]i,acceperuntmandatum necui dicerent', ne videre-
lur Ghristus per potcntlnm subjugare slbi populum, et non
per fidem. Tunc autem jam nemo tacebit, quia non cst
venturns adhuc tentare fideles, sed jam perdcre infideles.

Tunc pnTdicatores nccessarii non erunt. Nam, etsi vox

omnium taceat, visio ipsa clamabit, sicut ipse de secundo
suo adventu dicit : « Sicut fulgur exit ab Oricnle , ct

»paret usque ad Occidenlem, sic erit adventus Filii homi-

» nis ^. »

II. « Tunc sedeblt super sedem majcsiatls suaj. «Sclmus

certissime quia sedes Christi homlnes sunt. Gum ergo do
primo adventu et ascensu Christi dicat Prophela scdissc
eum super sedem sanctam sunm, hoc modo : « Ascendit
» Deus Dominus in voce tubai Deus sedet super
in strepitu, :

» sedem sanctam suam 4 » quomodo hic secundum suum ad- :

ventum exponens, dlclt: « Tunc sedebit siiper sedcm gloricc

» sune?» Sed vide quiain prlmo advenUi sedem Chrisli sanc-

tam dixit, in secundo aulem glorlosam. Quomodo? In

prlmo adventumundavit nos per verbum, lavit pcr aquam,
sanclificavit per Spirilum : in sccundo anlem glorlficabit
per resurrcclionem, ciun transformaverit corpus humilita-

'
Psal. XMX, 5. — ' Maflh. xvii, 2 ct (j. Uarc. ix, l cl S. —
^ iMaUli. XXI /, 27. — * Pral. xj.vi, 6 ct 9.
 IN S. MATTn-EUM. HOMILIA LIV. l5l

lis noslrnc, ut fiat conformc corpori glorine cjus * : cum

scminali fueriut homines iu infirmilate, et surrexerint ia
gloria : cum seminati fuerint corporales, et surrcxerint spi-
ritualcs % tunc scdebit in sede glorice suae, cum scdcs ejus
hoc modo facta fuerit gloriosa.
III. « Et congrcgabunturantceum omnes gentes^. » Quia
omnibus gentibus cognitionis suae gratiam condonavit, ju-
dicans jusle in utroque, ut nec boni sine doctrina veritatisj
bonitatis suos fructus amittant : nec mali propter excusatio-
ncm ignorantiae, maliliae suae poenas efTugiant. Nam sicul
in noctc rcrum facics non apparct, sed et gemma quasi
lapis videtur, cl lapis quasi gemma exislimalur sic et nnle :

adventum Ghrisli, humanorum cordium difTerenlia non

apparebat, sed ct mali quasi boni sustentabantur, et boni
quasi mali comlemnebantur. At ubi illuminatio Evangelii
ad omnes gentcs praedicata pcrvenit, tunc manifestata est

qualitas omniuni vohmtalum, tunc omnes genlcs inex-

cusabiles factae sunt. Et idco lunc justc ad judicium coii-
grcgabuntur omnes, quia qui mandatum praemiltit, lacile
judicium fulurum esse denunliat.
IV. a Tunc segregabit eos ab invicem, sicut segregal
»pastor oves ab hoedis Tunc enim homines mixli sunt,
^, »

et non sohim mixti, quomodo in iisdem locis simul conver-

scntur jusli cum impiis sed cliam confusi sunt, quomodo :

inter justos et impios, quantum ad homines discretio noii

apparct. Sicut in lcmporc hycmis inter virides et aridas

arbores discrctio non cst, cum autcm vcnerlt lcmpus ilhid

bealum vcrnale, disccrnuntur ita nunc unusqnisque se- :

cundum fidcm suam, ct secundum opera sua manifcstabi-

tur, impiis quidcm nulla profercntibus foUa, nullum ostcn-
denlibus fruclum : Sancti autcm et fohis vosliontur vitae

' Phiil[). 111, 21. — 2 I Cor. XV, 44« — ' MaUl). xxv, Sa. —
4 Ibid.
l52 OPUS IMPERFECTUM

seternse, et fructibus ornabuntur glorlae. Et hoc modo

segregabuntur a Domino coelesti pastore. Et pastor quidem
secundum naturas corporum, Ghristus
corporalis segregat
autem secundum genera animarum segregat homlnes. Oves
sunt homlnes justi, propter mansuetudlnem, quia ipsl ne-
minem Isedunt : propter patlentlam, qula cum ab ahls laesi

fuerint, sustinent. Et slcut oves quando hgantur, aut ta-

centj out in simphcitate balant : sic et sanctl cum lajdun-
tur, aut tacent, aut certe in benignitate probati, preces
transmittunt ad Deum. Et sicut ovis ad mortem ducitur,
ctnon clamat : vita ejus tollitur, et mansuetudo ejus non
immutatur sic : et Sancti maledlcunlur, et non remaledi-
cunt : percutiuntur, et non repcrcutiunt : bona eorum di-

illi non contradlcunt

rlpiuntur, et dolorem sentiunt, et :

clamorem non emlttunt. Et quld opus est clamorlbus, cum

illequlnocet, nonmiseretur,etiamsi clamaverlsPIllcautem,
qui mlscrlcors est, miseretur, etiamsinon clamaveris, audit
et videt. lloedos autem homlnes peccatores dicit, quia in
caprls naturahter hsec Insunt vitia; libido prse coeteris ani-
mahbus, supcrbia, rlxa. Semper enim se percutientes ince-

dunt, et modo humero pulsante, interdum cornu percu-

tiunt. Item invidi sibl allerutro Invldent : sicut significat
Salomon de invldis, dicens : « Sicut capra, slc aspicit rui-
»nam proximl sul \ » Item jactantes sunt ct gloriantes,

sicut Idem significat Salomon, dlcens : « Tria sunl quaj

«securlter ambulant, leo Inter jumenta, gallus inter gallU
»nas, et hircus praecedens capras \ v Item caprae mullum
trahunlur concupiscenlia gulae. Propter guiam namquc
suam per saxa et prajcipitia ambulant, ct super praecipltia
se suspendunt. Item clamoribus super omnia garrulae. In

omnibus his vitlis peccatores abundant, et Ideo hoedls sunt

assiaiilatl. Adhuc qua^ro, quare non eorum similes inlro-

* Eccli. XI, 5z, — 2 Prov. xxx, ay-5i.

 IN S. MATTIIiSIJM. HOMILIA MV. l53

duxltretates, dlcens ; «Ita separablteos, slcutovesab hircls: n

aut itn, slcut agnos ab hoedls? Sed vldete qnomodo volens

ostendere Sanctos perfectos in omnibus, ponendos ad dex-
teram, et implos omnlno infructuosos^ ad slnistram : Ideo
sanctos, oves, impios autem, hoedos vocavit. Quomodo
agni , etsi natura mansueti sunt, tamen non sunt om-
nino fructiferi propter astatem : fructum enim adhuc non
habent lactis et lanae. Item capra?, etsi mah*guoe sunt ex
natura, tamen ex allqna parte fructiferac sunt per a^tatem,
lactls enlm abundantlorcs exhibent fructus. Hoedi autem
et mah sunt ex natura, et omnino infructuosi sunt ex aetate.
V. « Et statuet oves ad dexteram suam, hcedos autem
» ad slnistram '. «Quando ahquis anle conspectum regis
aut judicls introducitur, ex ipso loco ubi stare jubetur, in-
teUIgit slproplerbonum introductusest, aut propterraalum.
Si enim propter bonum, statim vocatur in proximo : si

propter malum, longe slare jubelur : slc et istos, Deus jus-

tos quidem ad dextcram constituet, ct peccatores ad slnis-

tram, ut unusquisque meritorum suorum condllionem ex
ipsius loci quaUtate cognoscat, et anle judicil senlentiam,

poenam confusionis excipiat. Merito justos ad dextcram

coUocat, quia nunquam cognoverunt sinislram merito :

I impios ad slnistram, quia nunquam cognoscere voluerunt

dexteram partem. « Vias enlm, quaj a dextris sunt, novit
«Domlnus; perversa} autem sunt, qua) a sinistris sunt '. »

Ecce enim si tu consistas In pubhco pariter curn amico, et

veniens aliquls illum salutet, et te contemnat, aut separans

illum a te, cum illo loquatur, aut famiHariter cum illo jo-

cetur : nonne tu relictus solus, stas aporiatus in pubHco,

et graviorem exlstlmas Illam confusionem, quam mortem?
Et quomodo pulas impios coufundcndos in dle judicil,
quando anle conspectum Angeloruni, segregatis justis, fue
' MaUh. XXV, 33. — » Prov. iv, 27.
l54 OPUS IMPERFECTUM

rint derelicli? Nonne, et si nihil ullerius patcrenlur, iiia

sola verecundia sufficeret eis adpcKnam? Aposlolus autem

dicit sanclos jnm collocatos esse ad dexteram virtutis per
ascensionera et sessionem Domlni salvatori^ \ Nam sicut in
carne sua omnem carnem suscepit, et crucifixus omncm
carnem cruciilxit in se, ct resurgens omnem resuscitavit ia
sc : sic ascendens, et sedcns ad dexleram Dei, omnes ad
dcxteram collocavit. Quomodo hic dicit, quia lunc statuet
oves quidem ad dextcram, hcedos autem ad sinistram? Sed
vide quia nunc nos collocavit ad dcxteram, ad agendum ea
quoe sunt dcxteroe partis postea autcm staluet ad dexleram
:

suam, ad conregnandum.
Vr. « Tunc dicet illis qui ad dexteram. » Et quare non
illis nnle, qui sunt ad sinislram? Quia paratior est Deus
semper ad henefaciendum, quam ad malclaciendum. Nam
bona honis secundum propositum suum prasstat, quia ho-
nus est : malis aulcm mala contra proposilum suum facit

invitus, quia judex cst. Quidquid auiem homo contra nalu-

ram suam agit, pigrius agit. Si enim Christus delectaretur in
poena pcccatorum, nunquam seipsum pro peccatorihus tra-
didisset. « Venite, inquit, henedicti Patris mei : possidele
»paratum vohis regnum a conslilutione muncli '. » Quia
dedistis quae semper hahere non poleratis, recipile qua; in
perpeluum possideatis. Metilo centuplum super coehim,
qui unum Non enim quantum justitia
scminaslis in terra.
hominumpolest mereri, tale creatum est regnum ccelorum :

sed quale Dei virtus potuit prssparare. Si enim secundum

angustias humanaj juslitiai regnum coelorum creare voluis-
sel, utiquc post opera hominum iShid creasset nunc autem :

quoniam non secundum mercedem hominum, sed secun-

dum suamlargitalem conslituit nicrccdem Sanclorum idco :

anlcquam sanclos crearct in saeculo, regnum coclorum pra;-

* Ephcs, j!. — » Matt'i. XXV, 54.

 L\ S, MATXn.EUM. IIOMILLV LIV. l55

paravlt In ccelo. Propterea ct quos anle conslltnlioncm

ninndi snos esse cojjjnoscit, tantis eos laboribns onerat, et
tandia laborare facit, donec dignl eflicianlnr regno coelesti,
Qnin non secundnm modicitatem hominnm rcgnum Dci
cxinanitnr, sed secundnm inagnitudinem regni homines
sublevanlnr « Esurivi enlm, et dedislis mihi manduca-
:

»re', ))et caclera qux soquuntur. Hodic si amicus tuus, aut

colonns, ahquod tibi olTerat munus, verbi gralia, aUquod
vcslimentum : tn aulem despiciens iHud, co ipso vidcnte,
des illud uni ex circumstanlibus libi servis, nonne munus
vilescere facis, ct confundis graviter oIFerenlem? Si vero
susciplcns munus illius, slatim vestierls tc, et processeris
cum ipso vestimento, magnidcas mnnuS; ct nimis laetificas

ofTerentcm.Putas quanto gnudioextollunlnr Sancti, quando

in conspectu omnium Angelorum, qnod fecerunt homini-
Lns, ipseDominus fatctur se accepissc? Jam tale videtur
opus eorum, non quale datum est, sed qualis persona il-
hus qni accepit.
VII. Tunc respondebnnt ei jnsti dlcentes : « Domine,
»quando te vidlmus hospitem, et collegimus te aut nu- :

»dum, et cooperuimus te? Quando autem te vidimus esn-

» ricntem,etpavimus: ant sltientem, etpotavimus?Quando

» tc vidimns infirmum, aut in carcere, ct venimus ad lc ''?))

humilitas, quorum ncc post mortem deficict! Homo

enim maJus cliam falsis laudibus dclectalur, vir autem bo-
nus etiam debitam sibi laudcm fugit. Eccc si per errorcm
personae veniens allquis, pro altero alterl vano homini gra-
tias agit pro bcncficlo quodam, qnamvis in consentia sua
cognoscat se nihii tale fecissc, tamen Incct et congaudet,
audicns qune non snnt sna : si vero bouo aiiciji gralias agil,
quamvis bonus illc inlciligat verum cssc quod de se dici-

lur, tamcn rcfugit, ct rcpellit auuirc cliam ca qmc sibj

* Mallh. XXV, 55. — ' Ibid. '^yj-'')^.

l56 OPUS IMPERFECTTJM

debenlur. Slc et sancli debitam sibi laudcm tunc repel-

lentes, dicunt : « Quando te vidimus esuricntem? » et res-

pondens rex, dicet Amen dico vobis, quandiu fe-

eis : «

» cistis uni horum fratrum meorum minimorum mihi ,

«fecistis \ » bonitas Christi ! Esto, quandiu in corpore

contemptibilis erat in mundo, fuerat verisimilis ratio, ut

propter simiHtudinem visionis fratres suos homines appel-

laret : quid autem dicamus, quod in illa gloria constitutus,

adhuc contentus est eos dicere fratres, quibus sufficeret ad

laudem, si bonos scrvos illos vocaret? Detrahet sibi quod
habct, ut illis preestet quod non habent. Ecce homo, si ex
humili generatur, et Deo proestante, ad aHquam ascenderit
dignitatem, erubescit gencrationem suam audire. Si quis
dixerit eum illius esse Filium, indignatur seipsum confiteri

quod est, ut appareat quod non est. Et Christus adhuc

olorlabitur, fratres suos dicendo, sedens in majestate. Et
mcrlto : quia veniens in judicio gloricne, non mutavit vokm'
talem priorem.
VIII. Hoc potest intelligi et de doctoribus, qui esurien-
tibus justitlam dederunt cibum doctrlna?, quo nutrirentur,
et pinguescerent in actlbus bonis, qui sitientibus Dei agni-
tionem, potum veritatis ministraverunt. Aut certe cibave-
runt eos, in verbo docentes : potaverunt autem, in Spirilu

sanclo baptizantes animas peregrinas iu mundo. Omnes

enlm animae recte peregrinae sunt in hoc mundo, quae pos-
sunt dicere « Quoniam advena sum ego apud t« in terro,
:

))et peregrinus sicut omnes patres mei ^ Verbum enlm )>

fidci praedicantes, colligunt animas ex dispcrsione alicujus

erroris, et faciunt eas domestlcas ct clves Sanctoi um. Ipsum
colligunt Christum, qui nudos, et adhuc sine aliquo indu-

mento justitioe docendo justltiam vestiunt, sicut scrlptum

est : «Induite vos vlsceramiserlcordla?, fidem, pacem, cha-

' MaUh. XXV, 4o. — ' rsal. xxxvui, i3.
 IN S. MATTHJIUSr. nOMILU LIV. iS^

«rltatcm \ Aut Chrlstnm, baptlzanles cos in Christo, si-

»

ciU scriptum cst « Quolqnot in Christo baptlzall estis,

:

» Chrlstum Induislls % » Et qni tales infirmos, et morbo car-

nalium vitlorum languentes vlsllat, et medlcamento curat

doclrlnoe, Christum curat in els : quia sicut in integrls
aniniabus Christus integer est, slc In languentlbus languet.
Sed et qui vcnlt ad eos, qui vivi descendcrunt in infernum,
opera infernalia faclentes, id est, qul sunl in carcere, et
sunt jam sub custodia daemonum, sicnt dlclt Scrlptura :

« Descendant in infernum vlventes ^ : » venlens autem per

verbum educit eos de Illo carcere infcrnali, ut liberet eos
de custodla daemonum, ut posslnt dlcere gratias agentes :

« Domlne Deus, clamavi ad te, et sanasti me Dominc, re- :

»vocasti ab inferis animam meam ^ » ad Cbrislum venlt :

in carcere. Si enlm haec omnia corporaliter corporibus mi-

nlslrare debemus, et magnae beatitudinis est, quae omnino

post modlcum sunt morltura, putas quantae beatitudlnis
esl, hccc omnla splrltualiter animabus perlclitantlbus mi-
nislrare, quse vivificatas possunt vivere in octernum ? Quanlo
melior est anlmaquam corpus, tanto mellora sunt quac ad
salutem animarum, quam quae ad sustentatlonemcorporum
mlnlstrantur.
IX. « Tunc dlcet Illls, qui ad sinistram sunt : Dlscedlle
» a me maledlcli in ignem aeternum ^. » Quasl qui non suf-

ferat praesentlam illorum vel aspicere, slc diclt : « Discedite

» a me. » Nam sicut carnales sajculi carnalem speclositatem
vldendo delectantur ; si qua autem dlsslpata vel deformla
videamus, quasl vulneratuscst aspectusnoster : sicet Deus,
qui In sanctltate delectatur anlmarum, peccatrices animas
asplclens, quasl gravatus non suftert. Tanquam si dlcat
cis : « Quasi putredo et spurcitla estis, nec tandiu vos sus-
* Coloss. III, 11. — 2 Ca]^ jji^ 27. — 3 Psal. liv, iG. — ^*
Id. xxiy,
0, 4. — * Malllii XXV, 4»i
l58 OPUS niPERFECTTJM

liiico, quancliu slalls iu judicio meo. » Ul qnid superius

dicit : « Venile Lenedicli Palris mei, » ct hic non dicit : « Dis*

ccdile a me maledicti Patris mei ? » quia bGiiediclio quidem

ex. Deo est, malcdiclio autem ex diabolo est, sicut oslen-
ditur in illa parabola patrisfamilias, qui seminavit bonum
semen in a*^ro suo, homo autem nialus seminavit zizaniam.
« Esurivi ct dedistis mihi manducare, » et cactera quae
sequuntur. Ex isto quod non tanlum
loco sciendum est
pro eo quod peccaverunt homines condemnandi sunt, sed
eliam pro eo quod bene nou faciunt. Si autem pro eo quod
bcne non faciunt, sic condemnanlur, putas quales pcenas
exolvent pro eo quod peccant? Et digne. Deus eaim ideo
hominem fecit, ut benefaciat, et ad gloriam Dei perlineat :

non ideo tanlum, ut non pcccet. Nam si non faciatbonum,

nec est causa quare creatus est. Sine dubio enim, etsi crea-
tus non fnisset, peccatum non ficret super terram. Nam
qui intelligit mysterium divinai dispensationis, quare fac-

tu3 csthomo, cognosc€t quia merito quasi peccnns con-

demnetur, qui juslitiam non facit. Ideo Deus creavit ho-
minem corruptibilem et inlirmum, quasi ad ccrtamen
contra diabolum, ut qui gloriabatur esse se similem Deo,
per corruplibilem naturam cvacuatus et vicltis, ostcndatur
non solum non esse quasi Deus, sed omni fragihtate fra-
gihor.Unde cum istud propositum suum Chrislus imple-
veritper hominem, id est, cum cvacuaverit omnem prin-
cipatum ct potesJatem, tunc tradet regnum Dco Patri.
Ideoque qui suo arbitrio locum dat,
et negligenlia diabolo

confundit eum, qui proptergloriam suamcontradiabolum,

eum quasi in expeditione creando Iransmisit : et victus,

ostendit diaboUim potentem csse, cum nihil possit. Quem-

admodum si quis a rege suo conlra hosleni Iransmissus,
colkidit cum eo, et factionc habita, fugani pctit ,
prodit
causam regis sui, ct confundit virtutem ipsius.
 IN S. MATTH^UM. ITOMILIA MV. 169

X. « Tiinc rcspoiKlebunl ct ipsi dlconles : Domine,

»quando viclinuis te esurientem, aut sitienlem '
? » in-
converlibilis inobedienlia peccalorum ! Quis non intclli«i;at

lioc, quia omne malum {'acimus, non quia homines corrup-

tibiles sumus, malum propositum possidemus
secl quia
Ecce enim tunc hominum peccatorum corruptibililas car-
nis mortua erit, et adhuc mahlia vivet. Numquid non au-

dierant Dominum supra diceiUem ad Juslos « Quando uni :

aminimorum istorum lecislis, mihi fecistis ? » Et ulique intcl-

ligere debuerant, quomodo qui hominibus non focit, ncc
Christo Sed audientes adhuc contradicunt, iatelh-
facit.

genles fingunt se non intelligere in judicio slaut, et adhuc

:

peccare non cessant. Et hic consequenter et de doclori-

Lus malis intelligi polesl, qui sic esurientibus et sitientibus
cibum juslilia3, aut potum ngnilionis Dui, aut Spirilus sancti
non pra3sliterunt. Qui sic nudos non vestierunt, aut justi-
tiam docentes, aut in Christo baptizanles. Qui sic peregri-
nos in mundo non collegerunt per verbum, nec in Ecc!e-
sioe domum per fidcm introduxerunt. Qui sic infirmos non
curaverunt sermoni])us. Qui in tali carcere impietatis se-

dentes non eduxcrunt per poenitentiam. Si enim haec cor-

pori, corporibus non prccstare tantcs impietatis est, quae et
wsi accipiunt ea, non possunt vivere semper : pulas quanta)
impietatis est, hcec omnia spiritualiter animabus pericli-

inntibus non ministrare, quoe polerant vivere in aeternum,

si haec eis Quanto enim mehor
minislrata fuissenl? est

anima quam corpus, tanlo gravius pcccalum animobus ia-

borantibus spirltuales cleemosynas non pracstare, quam

corporibus corporales. In Ecclesia ergo non solum sunt
pauperes corporaliter, esurientes, aut debiles corporaliter,
aut peregrini sccundum corpus : scd eliam spiritualiter
pauperes, sinc cibo juslitiae, sinc polu agnitionis Dei, sine
'
MaUh. XXV, 44.
a6o opus imperfjecttjm in s. ukmnMvu, homilu liv.

vestlmenlo Chrlsti. Maxime spiiituallter paiiperes sunt, qui

corpornllter vldentur dlvites esse : quonlam plerumque In

abundanlla rerum, inopia justltice Invenltur. Sunt pere-

grinl corde, sunt debiles anlmo, sunt mente ca^cl, Inobe-
dientla surdi, et caeterls passlonibus spirilualibus aegrotan-
tes, quorum anlma^ omnem escam spiritualem abominan-
tur : « Et approplnquaverunt usque ad portas mortls '. »

Qul ergo non habet unde faciat eleemosynas corporales,

faclatspiritualesex gratla verbl, quam accepit a Deo, et in-
veniet relributlonem dignam a Chrlsto, qui omnla tam
corporalia quam splrilualla data, quasl in se facta comme-
morat, quoecumque in homlnibus facla fuerint. Hasc dixi-
mus, ut sciant doctores quantum beatltudinls sibi ac-
et

qulrant, si dUigentes fuerlnt clrca verbum Dei, etquantum

damnationis, si fuerint negligentes.

Rdlquorum capiuun Maulubl cxplanatio desideratun

A Psal. cvj, iS.
 S. JOANNIS CmiYSOSTOMI
C0\ STANTINOPOLIT ANI

ARCHIEPISCOPI,

COMMEMARHIS IN SANCTUM JOAKNliM APOSTOLUM

ET EVANGELISTAM.

WN VV^ \V* V\\V\\ VV^^lVX^VVVWWVVA^/WWVVX^f^iWV^X^ V\ /WWV^VW/VW \IWV\VV\\W> W> W^VA^A.VXWV

HOMILIA I.

I. Agonallum certaminum spectatores '

, si quando
strenaum quempiam athletam jam coronatum accedere
comperiant, omnes accurrnnt, ut ejus pugnas, artem, robur
spectare possint, hincque videas innumerorum hominum
thealrum, qui in ea re ct menlis et corporis oculis toti in-

cumbrint, ut nlliil ad speclacuhuT» pertincns se praeterire

possit.Tum si quis cximius musicus advenlaverlt, hi omncs
simiHter ihcatrum implent , missisque omnlhus, qu;£ piaj
inanihus hahent, etsi ea sjcpe neccssaria sint et urgentia ,

conscenso theolro, seclenl, studioseciue cantum et instru-

incnlorum sonum excipicntos , de utrorumquc concenlu
dispulanl. Ita ([uidemmuhi. Qui aulem in rheloiicis perili

sunt, idlpsumergn sdphistas pr.Tstant. Nam apud istos quo-

que ihealra sunt, et auclitorcs, pLausus, strepllus, et diclo-

rum (»xumcn exquisitum. Quod sl rhelor'im , lihlcliuim

alhielarumque seu spectatores , scu audilorcs simul et
spectatorcs, cum tanta sedent atlenlione, quanturn sludli,
quaiitum dillgonlla; vos adhibcrc par est, cum jam non
'
A idc I). CuJlIoii, tcin. xiii, |j;ig. /j8.-i8G.

LXXVIII. 1 1
l62 S. JO. CIIRYSOSTOMr ARCIIlEPISCOPr C. P.

tlblcen, non sophisla , scd vir de coelo tonitrn clarlorem

emltlens vocem, ad spectacnlum vosevocet? Tolum quip-
pe orbem lioc clamore occupavlt, comprchendlt, implevil;
iion clamoris magniludine , sed lingua cx dlvinae grali(e
motu loquentc. Quodque miruni est, tanlus ille ciamor
non asper est, non insuavis; scd omni musica harmonia
jucundior et dcslderabihor; ad hcTc vero sanctlssimus est,
et admodum tremendus, tot arcanis plenus, tot bona con-
fcrens, ut qui dlhgenler iHum excipiunt atque conservant,
non jam homines sint, non jam in terra maneant; sed su-
pra ssecularia omnia et cum Angclls sortem habentes, ler-
ram quasi coehim incolant. Etenim il!e Tonitrul filius ',
Chrlsto dllectus, columna omnium, qua? In orbe sunt, Ec-
clcslarum ; qui coeh cLnveshabet; qui dc calice Chrlsll biblt,
et ejus baptlsmo baplizatus est; qtii cum magna fiducla su-
pra peclus Domini recubult, hlc jam nos convenit; non
fabulam acturus, non personatus accedit; neque enim la-

ha locuturus est: non In suggestuin asccndit; non orches-

tram pede percutit; non aurea indutus est veste; sed in-

grediturcum singularispulchritudlnisamictu. Chrlsto enim

indulus conspicltur, pedes « Speclosos » calcealos hnbens
in prcTparatlone Evcingelii pacis "; zona non pcclus, sed
lumbos prcTclnctus, non ex purpurca pelle', ncque superuG
auro ornata, sed ipsa veritate conlcxta et conclnnata. Ta-
hs nunc iiobis offertur sinc larva : nulla em*m apud ipsum
simulatio, nulla fictlo vcl fabula ; sed nudo capite, nudam
nunllat veritalem. Neque cum relpsa alius sit, alia cx ha-
Lltu, oculis, voce, auditoribus suadeblt; nec instrumentls
ad haec nuntlanda opus habet, non clthara, non lyra, non
alio quovls hujusccmodi; sed omnia per linguam operatur,
et quavls cllhara vel muslca suavlorcm utlhoremque vocem
emittlt. Est illi proscenium, coelum totum ; thealrum, or-
* Marc. III, 47. — "^
Ephc. vj, 25, et Rom. x, i5.
 IN JOANNEM HOMILIA L l63

LIs; speclalores el ondilorcs, omnes Aogcll, et cx homlnl-

Ltis quotquot angcll siint, aul ficrl cupiunt. Ili namque
soli possunt hanc harmoniam accurate auribus percfperc,
et opci ibus exhibere, alque audltores, quales oportet csse.
Alii vero omnes, ceu Infantes, audiunt quidem, nec tamen
audita intelHgunt; sed placentis pucrilibusque ludis intenti
sunt. Ita hl quoque risui, dehclis, opibus, polentlae dediti,
ventrlque viventes, dlcla quidcm interdum nudiunt; sed
nihil magnum velsubhme operibus exhlbent, quod se semei
laleritio operi et hito dediderint. Hulc Apostolo astant
superna^ \ irlutcs, illius anima3 pulchriludincm,prudenllam
virtutisque speclem miranles, per quam ipsuni Ghristum
nllraxit, et spirilualem accepit grntiam. Etenlm ceu lyram
quamdnm speciosnm lapillis aurcisque fidibus ornalam, sic
anlmam componens suam, id elTecit ut magnum et excel-

sum quldplam spirllu sonaret.

II. Itaque non ut plscatoris, ncc ut filil Zebeda}!; sed
ut ejus, qui profunda Dei novit, Spiritum dico hanc lyram
pulsantem, sic audiamus. Nlhll enim humanum dlcet, sed
quldquid loquctur ex splrltuahbus abyssis haustum est, ex
arcanis illis, quse ne Angeh quidem, nntequam illafierent,

noverant. Nam ipsi nobiscum per Joannis vocem^ et per

nos didlcerunt ea, quaj nos novimus. Et hoc quoque signi-
ficavlt alins Apostolus hls verbis : « Ut innotescat nunc
»Principalibus ct Polcslatibus per Eccleslam multlformis
» saplenlla Dcl \ » Si crgo Principalus, Polestatcs,
Gheru-
Lim et Scraphim haec per Ecclesiam didlcerunt, palam est
illos magna cum non parvo
nttentione hicc edidicisse. Gcrtc
hlnc honore afficimur quod Angeli ea nobiscum audiant,
qune Ignorabant. Quod oulem ctiam pcr nos, nondum di-
cnm quomodo. Multum ergo ndhibeamus cum modcstia
silentlum, non hodie tanlum, aut co duntaxat quo audi-
' Ephes, ui, 10.

11.
l64 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

miis dle; sed per totam vitam, quia illnm omni temporc
audire fructuosum cst. Nam si ea, quae iu regia geruntur,

scire optamus ; nempe quid imperator faciat, quid de sub-

dilis consulat, ctiamsi sa^pe id nihll ad nos attineat; multo
magis quoe Deus dixit audire oplandum est, cum maxime
illaomnia ad nos spectent. Haec porro cuncta accurate ille
nobis enarrabit, quod regis amicus sit, imo quod regem in
se loquentem babeat, omniaque ab illo audiat, quae ille a
Palre accipit; nam alt, « Vos dixi amicos ; quia omnia, quae
»audivi a Palre meo, nota fcci vobis '. » Quemadmodum
igltur, si quem e summo ccelo pronum repente videremus,
quipromilteretse nobis coeleslia accuratedicturum, omnes
accurreremus; nunc quoque alTecti siinus. Ex coelo
ita

namque vir ille nos alloquitur; non enimestexhoc mundo,

ut etiam diclt ipse Ghristus « Yos de hoc mundo non es-
:

» tis %• » et Paracletum in se loquenlem habet, ubique prae-

sentem, qui ita novit ea, quse Dei sunt, ut anlma hominis
res suas novit; Splrltum nempe sanctitatis, Spiritum rec-
tum, qui dirigit et ducit in coelum; qui novos dat oculos;
qui id efficit ut futura tanquam prcesentla videamus, et in

carne coelestla intuenmur. Per tolam ergo vitam nos ei se-

daloet tranquillo animoexhibeamus nemo ignavus, nemo :

somniculosus, vel maculis respersus hic maneat; sed in

coelum nos transferamus, ubi EvangeMsta loquitur ils, qui

istic conversantur. Si in tcrra maneamus, hinc nihil lucrl

referlmus; Joannls qulppe discipliua nihll attlnet ad eos,

qui a vita porcis dlgna non abslstunt, quemadmodum ni-

hil allinent ad eum res humanre. Tonltru quldem, incon-

ditumemlttens sonum, anlmos nostros perterrcfacit; Joan-
nis autem vox neminem fidelium turbat, imo ex tumultu

et perturbatlone cximit, solisque da^monlbus terrori est, et

dcemonum servis. Ut vidcamus ergo quo paclo illos terreat,

' Joan. XV, i5. — ' IbM. 19.

 IN JOANNEM nOMILLV I. l65

et anlnio silcamns ct ore, animo iamen maxlmc. Qnaenam

iilililas, cum tacente ore, animus tumultuatur? Animoi qulo'
tcm qna^ro, quiaanimam audlenlem exopto. Nulla ergo nos
commovcat pecunirc cupiditas, nullus gloriac amor, non irac
tyrannis, non alloruni aflectuum iumullus. Non polest

enim non purgatus nuditus dictorum subllmltatem, ut par

est, vel capere, vel arcanam et tremendamhorumce myste-

rlornm ratlonem, cceterasque virtutes omncs in his oracuh's

conlentas accuraie cognoscerc. Si enim libia et cllhara hi-
dere nemo didicerh, nisi ils anlmum adhibuerlt, quomodo
mystlcas voces quls scdens audlat, si animus in segnitie

degat?
III. Ideo Christiis his nos verbls admonet : « Nohte dare
»sancta canibus, neque projlclalis margaritas ante por-
))C0S \ » Margaritas haec verba vocavit, Hcet hoec margari-
lis longe pretiosiora sint, quia hac maleria nuUa prasstan-
llor. Ideo horum sermonum suavitatem melU comparare
solet, non qnod mel ipsam aequare posslt, sed quod nihil
mcUc dulclus apud nos slt. Nam quod et gemmarum pre-
lium, et mellls suavitatcm longo Intervallo superent, audi
Prophetam hajc asserenlem hls vcrbls : « Deslderabilia su-
«pcr aurum ct Lipldem pretiosum multum, ct dulciora su-
))pcr mcl ct favum ^; » sed bene valenlibus tantum, ideo
subdidlt : « Etenim servus tuus custodit ea ^. » Et nlibi

quoque, cum dulcladixlsset,addidlt «Faucibusmels. Quam :

»diilchi, inquitj faucibus meis elo([uia lua ! » et excel-

lenliam cfTerens addit ,•
« Super rael et favum meo ori » ^»,

quia sana mente pra^dilus crnt. Ne ilaque morbo aflecti

hiEc adeamus, sed post expurgalum animum, hunc clbum
sumamus. Ideo namque tot verbis pramissls, nondum ad
hiXC devencram, ut singuli, omni depulso morbo, ac si In

• Mallli, VM, 6,-2 x'sal. xvni, ii. — ' Ibid. 12. — * Id. cxvm,
io3.
l66 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ccehini intrarent, sic ira, curls, soIlicitiiGlinibus, caelcrisqne

animi aficctibas vacui ingrederentur. Non possumus enini
hinc quld magnum Jucrari, nlsi prius animani ita pur(^!;ave-

rimus. Nec mihi qiils dicat breve tempus inlcr hanc et

sequenlem concioncm esse. Llcctcnim non sohim clierum
quinque spatio, sed etlam uno temporis momento vitam
lotammulare. Quid, quaeso, latrone ethomlcifla sceleslius ?

Annon extremum hoc improbltalis gcnus est? Attamen la-

Iro ilie ad summuni virtulls apicem statim pervenit, et in
paradisum abiit, nec phirimis diebns, nec dimidio die opus
habuit, scdbrevi tantummomenlo. Itaquehcet repenlemu-
lari, et aureum ex hiteo elTicI. Cum cnim neque virtus, ne-

que vitium ex natura insint, facills est mutalio, omni ne-

cessitate libera. « Si vohierltls et audleritis me, inquit,
» bona lerrac comedetls \ » Yides-nc solaopus essc vohin-

tate? vohmtate, inquam, non vulgarl ilLi quas plurlmorum

Scioquippeomncs inca^hmiavolarevelle,
est, sed dih'gcnti.

sed volunlas operibus exhibenda est. Si quidem mercalor

vult ditescere, neque vohjntas in cogllationc tantum con-
slstit; sednavImparat,nnutascogIt,gubcrnatorem accersit,
cacterisque omnibus navlm instrult, aurum mutuatur, pc-
higus Irajicit, in percgrinam terram proficiscltur, perlcula
multa subit, ahaque plurlma patitur, qunc norunt li qui na-
vigare solent, Ila nos oporlet volunlatem exhibere. Navlga-
mus et nos quoque, non ab alla in allam terrani, scda terra
in ccclum. Nos crgo mcntc apparemus ad gubcrnationem,
quaD nos superne ducat, ac nautas obsequentes, firmamque
navim nobls comparemus, ne calamitatc quadam saeculari
vel mcestllia demergamur, ncve arrogantia: splritu efFera-

mur, sed levcs et expcdltl slmus. Si Ita navim, gubernato-

remetnautasparemus, sccundovento navigablmus, Fillnm-
que Dei, vcrum gubernatorcm, ad nos altrahemus, qui
' Isai. I, 19.
 IN JOINNEM HOMIMA. 1. 167

non sinct scapham noslram demergi : sccl licct innumeri

s()ircnt vcnli, venlos lllc increpaLit ctmnrCj et viceprocellae
tranf[ulllitatem cfticict magnam.
IV. Sic comparali acl scqnealem accctlilc concionem
si lamen cnpialis ntile quidpiam audire, ct in menle repo-
ncre. Nemo sit via, nemo pctra, ncmo spinis rcplctus,

Faciamus nos ipsos novales : sicqne libenti animo semina

jaciemus, si nempe tcrram pnram vldeamus; sin contra
pctrosam et asperam, ignoscite si nolimus frustra laborare;
nam si a sercndo dcsistcnles, cooperimus spinas cvcllcrc,
tunc exlrcmae demcnti;c esset in terram incultam semina
jacere. Ilnjiis concionis audilorcm non licct mcnsa; d(c-
moniorum esse participem. Quod enim consortium jusli'

iiam inlcr et iniqnilalem? Slas Joannis auditor, ac pcr

^
illum ea, qua} Spirilus sunt, cdiscis; ct postca oLscedis
UiCretrices audilurus, ob.^cocna loqucntcs, obscoeniora
reprcxsentantes, et cfTocminalos, qui se muluo alanis cnc-

dunt? Quomodo poleris probo ablui ct purgari, in tanlo

coeno volutatus? Quid opus cst obsccsnitotcm illam totam

niinutalim recenscre? Omnia iilic risus, omnia opprobrium,
contumclire, dicleria : omnia dissolutio, omnia pernicics.
Ecce prrcdico ct annuntio omnibus voLis. Ncmo corum,
qni hac mensa fruuntur, animam suani exiliosis illis spcc-
laculis corrumpat. llla quippe omnia dlcla et facta, pompa
salanica sunt. aulem quolquot initiali eslis, qu(c
Scills

pacta nobiscum inicrills; imo qure cum Christo, quando

ille ipse est qui vos initiat : quid illi dixcrilis? qure de sa-
lanica pompa cum illo vcrba habuciilis? (juomodo ct Sa-
taniTC et angelis cjus simul abrcnunliavcrllls, promlserllis-
quc vos ad illa non dcflcxuros esc?Timcndum crgo admo-
dimi nc qui'^, his violalispromissionlbus, scse his Indlgnum
mystcriis cflcccrit. Annon vidcs ([uomodo in rrglis jcdi-
bus, non ii, qui in allouo oircndcrunt, sed qui in honorc
lG8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPlSCOPI C. P.

habenlnr, consilii parlicipes ndvocentnr, et inler amicos

regis conslituantur? Legatus nohis de ccelo venit, ob ipso
Deo missus, de necessariis nos reLus alloculurus. At vos
i)lhil curanles audire qnid velit, quidve loquatur, sedells
mimos audientes. Et quot qunnlisque fuhninibus hrcc

di^^na non i\ierint? Ut enim non hcct parlicipore mcnscC

da^monlorum, sic nec illa dncmoniaca audire fas cst, neque
sordida veste ad lantam iham mcnsam tot bonis refcrtam
acccdere, quam apparavit ipse Deus. Tanta enim ejus vis
est, ut repenle nos ad coclum ipsum rapiat, si tamen
vigiH nienle altendamus. Neque enim qui divinis sermo-
nibus frequenter iustltutusest, in hoc vili statu manet : sed
necessario slatim evoh^t, et subhmem ilhmi petit locum,
immensisque potltur ihcsauris, quos ulinam nos omnes
consequamur gratia et benignitate Domiui noslri Jcsu
Ghristi, per quem et cum quo Patri gloria, unaque sauclo
Spiritui, nunc et sempcr, et in saecuhi saeculorum. Amen.

\V>\V\\A/\iVV\\V> \\V \V\ WWl^VVA WWVVVVVVV^ VV» /VV> V/V\WVW\ /VV\ W\VV\\V\ V\/V»\AW\\VV WWAWVV

IIOMILIA II '.

CAPUT I.

In principio crat Verbum^

Si Jonnnes nos allocnturus csset^ ct sua narraturus, c

re forct ejus gcnus ,
patriam et educalioncm recenscre :

quin vero non ipsc, sed pcr illum Deus humanam alloqui-
lur naluram, supcrfluum mlhi videtur hrc disqulrere
imo vcro Id non supervacaneum fuerit, sed valde neces-

'
Alias 1. — '
Jt.an. i, i. ~ ' Vilc D, Cuillon ,
tom. xiii, pag.
 IN JOANNEM nOMILIA II. iGcj

sariiiiiJ. Cum cnlm cllcllccrls quls, undc, t\ qulbus ortus,

qualls vlr fuorll; tloinclcqne audlerls ejus voccm philoso-
phlamquc lolam, tunc probe sclcs hncc vcrl)a non ojus
esse, scd dlvlnoc virtulls, ejus anlmam movenlis. Qua crgo
fult palria? Nulla quldcm palrla ; scd cx vlco prodilt et
reglone abjecla, (jua3 nlhil ahcujus prctii fcrrct. GallLxam
enlm conlcmnnnt Scribix;, cum aiunt : « Inlcrroga ct vldc
»quod ex GahbTa non surglt Prophcta* ; » nihlH faclt cam
il!c quoquc vcrc IsracHta dlccns Ex Nazarcth polest : «

» ahquid boui csse ? » Ncqnc ex Insigni quopiam

' cjus
rcgionls loco crat; scd nequc nomen ejus ibi nolum
palrc piscalore pnuperc quin ita pauperc, nt filios eadcm
:

in arte cxerccrel. Scilis porro omncs nulUmi arlificcm

cupere fih^um sux artls hacrcdcm rcHnqucrc, nlsi summa

paupcrlatc coactum, maxlme vero sl ars slt vIHs pisca- :

torlbus vero nlhll paupcrius, nihll abjcctlus imo nlhii ,

indoctlus. Allamcn intcr eos, aHI majorcs, aHI minorcs

sunt. Apostolus vcro inlcr mlnorcs compntabatm" : ncque
cnim in mari plsccnbalur, sed in modico stagno : iblqne
versanlem cum patre ct Jacobo frotre, qulbnscum retla

reiiclcbat, quodcrnt exlrcmaj paupcrtatis indlclum, Ghrls-

tus vocavit. lilnc iutcUIgltur quam cxpcrs fuerit cxtcrnaj
disclpllnoi : aHoquin vcro Lncas testlficatur ipsnm non
modo idlotam , sed ctlam illitteralum fuissc^; ct jurc
quldcm. Nam qui ila paupcr crat, ut ncque forum adlrct,
ncquc cum iioncstls clvlbus vcrsarctur, scd cmii soHs
plsclum cauponibus ct coquls, qua in rc fcris ct brulis

praifcrri polucrit? quomodo non pisclum instar mulus

fucrit? Ilic tamcn plscalor, qul circa slagua, retia ct pisccs
vcrsabatur, cx Bctlisaida Galllteaj, palrc piscatorc paupcre,
cxlrcina inopla haboranlc, qui rudis crat ct summc impe-
ritus, qui liltcras nec anlc, ncc postquam Cln^isto liucsit,

•
Joan, VII, 52. — 2 [,j j^ /j(3^ — j
^qj, ,y^ ,3^
lyO S. JO. CimYSOSTOMI ARCiliEPISCOPI C. P.

edidicit, vidcamus quid loqnalur, et quibus de rcbus edis-

serat. Num de agris, de fluminibus, de pisciuni com-
mercio? talia enim fortnssis ck piscatorc audire quis ex-
peclct. Vcrum ne limcalis; nlhil quippo liujusmodi
audicmus; scd coelcstiei tanlum, et quie nemo iiactenus
eJidicit. Tam bubiimia cnim dogmala, tam pra3clarum
vitae inslitutum, lantajnquo philosophiam nobis aflcret,
quantam par est eum, qui cx ihcsauris Spiritus hausit;
tanquam niodo ex coelo desccnderit; imo ncque omnes
qui in c«lo erant ha3C scivisse verisimile cst, ut jam dix.i.

Jlaecciuc, quaeso, piscatoris erant? an rhetoris? an sophistae

vel philosophi? an cujuspiam cxterna iUa imbuti sapicn-
tia? Nequaquam. iNeque enim humanre mentis prorsus est

de immorlali iila cl bcala natura ita philosophtiri, ncquo

de poleslalibus qu<T post iHam sunt, ve! do immorlahtate
et vita {Clerna, vcl do corporibus mortaL'bus, quae immor-
lah'a postca futura sunt, de supphcio, dc {'uturo Iribunah*,
de ralionibiis exigsMulis operum, verborum, cogilalionum;
scirc quid sithomo, quid mundus, quid vcre homo sit;
quid illud quod videtur esse, cum tamen non sit; quid nc-
quilia, quid virtus.

n. ilorum qii.-rjdam Plalo ct Pylhagoras rimali sunt :

caeteri nanique philosophi non momorandi ; ila ncmpe ri-

dicnli omncs fuerunt. Oui vero a])ud illos admirandi et

disciphucT principes habentur, hi maxime sunt, qui de

repubhca ct dc k^gibus quredam scripsere, et tamen in

omnibus plus quam pucri ridiculi habili sunt : quod mu-

lieres omnibus communes fcccrint, vilaii^ i])sam pessum-
dederiut , et lionorem connubii dcturparint , ahaque
hnjosmodi ridlcuh) statucriut; el iu his tolum vilae tempus
insumpserint. De aninia vcro doctrinam omnium lurpis-

simam statucrunl, dum animas homiuum, muscas, culices,

fruticcs fieri, Deumque ipsum animam cssc dicercnt, ct
 IN JOANNEM nOMILL\. 11. l^i

alla qnrcclam turpi.sslma asscrcrent. Ncc cn solum clccausa

culpandi; scd ct magnus est ipsis verhorum Enripus :

quemadmoclnm enim in Euripo huc illuc jactali, sic nnn-

quam in iisdem perstilerunt, ulpotc qui ex inccrta et flnxa
menlc loquerentur. Verum non ita piscalor hic, qui omnia
certa pronuntiat, ct qnasi in petra stans, nunqaam litnbat.

Cum cnim in ipsa adyta induci dignalus sit, ct ipsum

haLcit Dominnm in se loqnenlem, nihii humanum passus
cst. At illi hand sccus quam ii,qni ne pcrsomnium quideni
in regiam admissi sunt, sed in foro cum ahis pcrmixlim
hominiljus vcrsantnr, dum ex propria menlc dc invisibi-
hbus conjeclnrent, in summos crrorcs incidcrunt, dc
incllabihbus disserere nggressi, et quasi caeci vel ebrii in
ipso errorc conlra sc muluo impegcrunt ncc muluo taiT- :

tum alii conlra ah'os, sed ctiam secum dc iisdem re])us

semper pugnant. At([uihic illitleratus, rudis,ex Belhsaida,
Zobcda^i filius; etsi Graici nominum asperitalem admodum
rideant, nibilo tamen minore, imo majore fidncia jam
loquar : quanlo cnim magis harbara ipsis videlur nalio
illa, et a graico inslilnto alicna, lanlo splcndidiora noslra
videhuntnr. Gum cnim harbarns et indoctns ea loqualnr,
qua) nuUus hominum unqnam noveral ; ncc lonualur
modo, scdeliam suadcal; (([uod si ilhid solum essct, mag-
num Torct miracuhim; nnnc vero prixtcr hoc, eliam aliud
majus suppcditelnr argnmcnlum, quod ea, qnnc dicuntur,

divinitus inspirala sint, qnla ncmpc andlloribus omnibus

semper doctrinam suam pcrsuaserit; )
quis immanenlcm
in eo virlulcm non mirabitnr? llhid enim, ut jam dixi,

maximo signo est ipsiun non cx seipso doctrinam el legps

profcrrc. llic Itanuc barbarus Evangello sno nnlvcr.Mim
comprrhendk orbem; corporc autem mediam lenuit Asiam,
nbi olim philosoph.djnnlur omnes grajca) dlsciplln.-e lio-
inines. IJincquc dicmonibus cst formidabilisi qnod in hos-
172 s. jo. cnnvsosTOMi AncuiEPisCon c. p.

lluni medlo falgeat, illorum caliglnem extingaal, daemo-

numquc arcem diruat; anima autem In eum secessit
locum, qui talia opcranli compeleret. Ac GicTCorum qui-
dem opiniones exlincl:e deletreque sunt; hujus vero res
quolidie splendidiores evadunt. Ex quo cnim hlc et reliqui
piscatores fuerunt, PylhagorjE Plalonisque diciphnai, quac
prius obdnere videbantur, silentlo mlssae sunt, ac ne no-
minc quidem illos norunt plerique. Atqui Plato tvrannos
acliit accitus, ut alunt, amicos habuit multos, alquc in
Siclliam navignvit. Pylhagoras vero magnam adiens Grae-
ciam, prerstigiasinduxll innumeras(4);nam quodcumbobus
loqueretur, Id enim de IUo nnrratur, nonnisi mogira aric
praestari potcrat. Illncque maxlme palam quod is, qui
est,

hruta slc alloquchatur, nihil utllltatls hominibus praestaret,

iino ipslsmullum noceret. Cerle aptior ad philosophlam
erat hominum nalura atlamen Ille cum aquihs et bobus,
:

ut aiunt, per praestigias loquebatur. Non ille rationis ex-

pertem naturam rationalem effccit; Id quod homo non
potest; sed praestiglis stultos decipiebai. Non ulili doctrina
homines instltuebat; sed docebat idem csse fabas cdere,
et parentum caplta devorare, audltorlbusque persuadebat

doctorls sui anlmam , modo fruticem^ modo puellam,

modo piscem cfricl. Aimon jure iUa extlncta penitus
deletaque sunt? Certe jure ac merito, ut ralio postulabat.
Atnon sic Illa quai adrudem illum et inilteratumpertinent:
vcmmi Syri, .Egyptli, Indi, Persae, .Ethiopes, innumercTque
alia? sentes, do2;mata ab IUo inducta in hni^uam suam
Iransferentes, borbari hcetessent, philosophari didicerunt.
III. Non ergo frustra dicebam totum orbem thealrum
ipsl fuisse. Ncque enim, missls congeneribus, vanam brutis

inslituendls operam poncbat; quod supervacancum stu-

dlum et ingens Insipienlia fuisset; scd et hujus et ahoraai
expcrs vitiorum, Id unum curabat, ut tolus orbis utile
 I.N JOAN.MiM UOMILIA II. 1^3
quiJpiaua cdisrcrcl, quod posset illura a lcrra in calum
lrarji>rcrre. Idcoquc non cali^inect lcncLrisdocliinaui suam
involvit, ut illi, qui pravau doctriuae sna; oljbcurilalcm ccu
vclum q«iod[>iam obtendcbant : scd liujus dogmala sunt
radiis &olaribus clariora; ideo omnibus pcr orbcm homi-
uibus patefacta mni. Non cnim quinque annorum silcn-
tium acccdcntibus impcrabal, ut iile; ncc sic doccbat, ut
inscnsilibus lapidibus ass^iderct : nequc numeris omnia
dciiniri fabulabalur; sed abjecta omni hujusmodi ingrata
doctrina ct peruicie satanica, tanlam vcrbis admiscuit fa-
cilitatcm, ut non modo viris et sapicnlibus, sed ctiam
mulicrculis ct adolcscentibus dicta omnia pcrspicua cssent.
cnim vcra cl ulilia audiluris essc confirmavit lotum,
lila

quod poblca seculum est, tempus nam tolum ad sc per- :

Iraxit orbcm , et ab omni aliena troga^dia vitam noslram

libcravit, poslquam ba^c audila fuere. Quaproplcr quot-
quot hatc audimus, animamcflundcrcoptamuspoliusquam
a do^matibus ab iilo tiadilis absistamus. Hinc ergo ct
omni cx parte Jiquet nihil humanum ab ipso, sed divina et
coilcslia esse doj^ruala, qua; a divina ilia anima ad nos
pervcnernol. Ncque cnim verborum slrepitum, non dic-
fucum, ncque nominum vcrborunjquc ornalum ct
liofiis

compobitioncm supcifluam vci inuliicm vidcbimus; hxc

quippc procul sunt uh onjni philosophia; sed viuj invictam
ct diviuam, et rcclorum do^^matum imujcnsam viilulcm,
innumerabiiiumqtie bonorum lar^ilionem. \am in pradi-
catione nimia vcrborum curiosilas superflua essel, el so-
phislis digno imo non sophislis, sed pucris insipientibus;
;

ila utapudeosipse philo^opiius infjuccictmagistrum suum,

quem suae artis pudcbalj quiquc diccbat judicibus ipsos
audituros ab se essc vciba sinc artiiicio, cl, ut casus h rc-
bat, prolala; non exquisilis oruala dictis, non vcrbis ct no-
minibus sclccli» fucata. Ncquc cnim par c^l, inquicbal, o
1^4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIKPISCOPI C. P.

viri , hiijns sclatis viriim, aJolescentis proferrc verba co-

ram vobis juclicibns. Ac vide qnam sit illnd ridiculnm :

qnam enim rcm tanqnam tnrpem, philosophia indignam,

ndolescentinmque opns, magistrum snum fngere dixit,
hnic maxime ipse opcram dedit. Ita ubique ambitioni slu-
debant illi; nihilque prceter hoc in Plalone admirationc
dignnm vidctur. Ac quemadmodum si sepulcra cxterins
dcalbata aperueris, sanie, foetore, corruptisque ossibus
plena videbis; ita si philosophi dogmata dictionis ornatu
iiudaveris, multa videbis nbominatione plena : maxime si

de nnima philosophetur, quam nimio honore ad blasphc-

miam usquc afTicit. Ilic cnim diobolicus laqueus esl, men-

suram nusquam servare, sed in utrumque exlremorum illo

captos per pravam doctrinam deducere. Nuijc enim illftm
ex Dei substantia esse dicit : nunc iliam praeter modum et

impie elatam, per alteram hyperbolem deturpat, dumillam

in porcos, asinos, inque viliora animantia inducit. Sed hrcc
satis sunto \ imo uitra modum de his disseruimus. Si quid
enim utile ab illis edisci posset, pluribus iis insistere opor-
Inisset; sin vero tantnm quantum ad eorum declarandam
lurpitudinem satis esset, dicendum oportuit, hyec phisquam
satis sunt. Quare missis illorum fabnlis, jam nostra atlinga-
mus dogmata, quae nobis per hujusce piscatoris lingnam
de coelo demissa sunt, quseque nihil habent humanum.
Age ergo, haec dicta in medium alTeramus, et ut initio hor-
tali sumus, dictis esse attendendum, hoc nunc iternm mo-
nemns. Quid ergo initio dlcit Evangelista?« In principio
» erat Verbum, et Verbum erat apud Deum '. «Yidisti-nc
fiduclam et vim verborum maximam ? Quomodo nihil du-
bitans, nihil conjiciens, sed omnia affirmanlis more loqua-
lur? Hoc ost enim doctoris, non vacillare in iis quai profert.
Namsi is, qui aiios instituit, altero opus hnbeat, qui dicla
' Joan. 1, 1,
 IN JOAxNNEM rOMK.lA IJ. l^S

sua conrirniarc possit, iion dodoriim, sed (llsclpulorum or-

dineui jurc oLliucat. SI qnis vero dixerlt : « Cur prlnin
omissa causa, slalim nobis dc sccuiula cllsserll? » Primum
etsecundum Iilc dicerc rccusabimus Divinitas cnim et :

numero et temporum consequentia superior est. Ideoque

liis repudiatis, Patrcm confitcmur cx nullo csse, Filium-

que ex Patre natum.

IV. Rectc, inqules : « Vcrum cur, relicto Palrc, de Fillo
»dlsscrit? » Qula illc cognitus omnibus crat, si non ut Pa-
lcr, saltem ut Dcus : Unigcnitus vcro ignorabntur. Idco-
quc jurc a princlpio statim cjus nolitiam indero fcstinat
iis, qui ipsum non novernnt. Alloquln vcro Patrem in lioc

serujone non tacuit. Ac vide mihi spirliualcm prudentiam.

Novit Iiomlnes jam olim et ante omnla Deum prx omni-
bus colerc ct asscrere. Ideo inde princlpium fecit, et pro-
gressus Deum csse dicit. Non sicut Plato alterum mcntem,
altcrum animam esse diclt : haec enim procul sunt a divina
illa et immortali natura. Neque enim commune quidpiam
nobiscum hahct, scd longe est a communicatione cum
creaturis; sccundum substantiam dico, non secundum
liabilum. Idco Verbum illum appellavit. Gum enim doctu-
rus esset hoc Vcrbum cssc unigcnitum Filium Dci, ne quis
gencralionem passlbllem susplcaretur, pra^mlssa Verbi op-
pell.itlonc omncm tolllt malam sii.spicionem, dum ct Filium
cx ipso esse, et impassibilltcr Filium esse dcclarat. Vidcs-
ne quomodo, ut jam dlxi, cum de Filio loqucrctur, Patrcm
non Incuit? Quod si Iiaec non salis sint ad tolam rem de-
clarandam, ne mircris. Dc Dco namquc nobis est scrmo,
quem pro dignitalc nequc dlccrc, ncquc cogltare possu-
mus. Idco hlc substantiae nomcn nusquam ponit : qula
ncmo potest dicere quid Deus sit sccrmdum substantiam :

ublquc autcm illum nobis cx opcrlbus dcmonstrat. Slqui-

dem hoc vcrbuin vldcrc cst postcn luccm dictum, ct luccm
1^6 S. JO. CHRYSOSTOMI AI\CHIEPISCOPI C. P.

rursiis appellarl vitam. Neqne hac solum de causa sic lllura

vocavit ; sed haec prima causa esl; secunda, qula qune Pa-
Iris erant noLis crat nunllaturus ; nam alt : « Omnla quoe
» audivi a Patre, annuntiavi vobis \ » Vocat autem illum et

vitam ethicem : nam cognilionis lucem nobls dedit, et ex

luce vitam. In summa non unum nomen, non duo, non
Irla, non plura satis sunt ad ea, quae Deum spectant, edo-
ccnda : sed optandum est, ut etiam pcr multa vel obscure
possimus ea ,
qua3 ad Dcum speclant, complecli. Non
aulom simpHclLer Verbum appellavit, sed cum arliculi

adjedione a reliquis ipsum distinxit. Vides-ne me non

hunc Evangellstam nobis de coelo loqui?
fruslra dixisse
Animadvcrte enlm quo sublimltatls slatim a principio au-
ditorum mentem et anlmam evexerlt. Postquam enim il-
lam supra omnla, qua3 sub sensum cadunt, supra ler-
ram, mare, coelum evexit, eliam supra Cherubim, Sera-
phim , Thronos, Principatus , Potcstates, supra omnem
deniquc creaturam incedere suaslt. Quid igltur? An post-

quam nos ad tantam subllmitatem dcduxit, ibi nos sistere

potuit? Nequaquam : sed perinde ac si quis stanlem ad

littus marls, ac respicieutem urbes, oras, porlus; postqnam

in medium pelagus adduxerit, a priorlbus quidem amovlt,
at aspcctul ejus lermlnos non posuit, sed immensum ipsi

spectaculum dcdit ; sic et Evangellsta, postquam nos supra

omnem crealuram induxlt, et ad superlora creaturis sae-

cula mislt, subhmcm ocuhuii mcntis rc!in(|uit, qul nulhmi

fmem in supernls altlngere posslt, co quod nuiUis sit. Nam
ubi ad principium ascendit ratlo, qua^rit quid sit ilhid

principium. Deinde ubi illud : « Erat, » reperit, semper

ulterlus mente procedens, ubi cogilaticnem sistat non ha-
bet : sed intente resplciens, cum terminum non reperlat,
defessus rursum ad Infcriora desccndit. ilhid enlin : « In
' Joan. XVII, i5 el 25,
 IN JOANNEM HOMILIA II. I77

))prInclpio crat, ))iHhil alind sijj;nificat, f[nam quod seniper

fucrlt, et nBtcrnus sil. Vides-ne veram philosophiam, et

divina do^mata, non (jualia Graecorum, qui tcmpora cons-

litunnt, ct deos alios seniores, afios juniores dicunt? At ni-

liil apud nos simile.Si enim Deus cst, ul rcvera cst, nihil est
anlc illum; omnium, ipsc primusest; si domi-
si creator
nus et dominalor omnium, omnia post ipsum sunt, et opi(i-
cia, et ScTCula. Volebam in nlia certamina dcscendcro, scd

forlassc (aliscil vobis animus. Quarc post quojdam monita,

quae vobis ad diclorum et dicendorum caplum erunt ulilia,

lincm dicendi faciam. Quaenam i^itur ca sunt? Scio mul-

tos dictorum longiludinem fasiidirc. Ifoc vcro lunc fit,

cum anima mullis saecularibus curis sarcinisquc obruitur,

Sicut cnim visus, dum purus lucidusquc est, acnlc videt,
nequc laboratcum vel tenuissimacorpora peisi)icit: quando
autem dc capitc malus humor aliquls dcfluit, vcl densa
qmcdam nebula, ex infimis parlibus nsccndens, anle pu-
piilam sistilur, ne crassiora quldcm clare pcrspicere po-
lcst; sic etifi anima conlingit. Cum enim expurgala, nuUo
animi morbo turbatur, aculc intuelur ea quac vidcrc opus
est; cum porro, mullis fedata afleclibus, virlutem prisli-
nam amiscrit, non faciic potesl subiimia ciltingcrc : scd
slalim faliscit et decidit, el ad somniim ignaviauique de-
cliuat, olquc ea, qua: ad virtutem et vilain probam perli-
ncnl, praemittit, neque illa diiigenter adit.
V. Quod ne vobis accidat; ncquc enim ha^c diccndi fi-

ncm faciam; vcslrum roborate animum , ut nc eadcm

audi.itis, qu:c fidelibus Ilebraiis a Paulo dicta sunt. Nam
illisgrandem dicit essesermonem el inlcrprctaludifllcilcm :

non quod nalura sua talis csset, scd qnia, inquit, « Imbc-
)>cillcs ficti eslis ad audicndum '. Nam qui imbccilius est ))

ct indruuis, perindc brcvi alquc longa oralione turbatur

' Ilcljr. V, 1 1.

LXWIH. \'2
 17§ S. JO. ClIRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

el quoe clara expetlilaqne sunl, capUi cllfficilia arbilralur.

Veruni nullus hic talis esto ; scd omni dcpulsa sccculi cura,
quisque hanc doclrinam audiat, Cum cnim autlilor pecn-
uiarum cupidilate lenetur, non polesl certe cupide audire;
iieque enim polest anima una multis suiriccre cupiditali-
bus; sed alia aliam cnpiditatem pellit, et discissa anima
infirmior evadit; dum allera praevalens cupidilas, totum ad
se Irahit,quod etiam in iiberis contingere solet. Nam
cum unum tantum quis habet, eum supra modum amat;
cum mullos, divisus amor rninor ad singulos eiricilur. Quod
si ubi illa vis et ceu tyrannis est, alque cjusdcm generis
suntii, qui diliguntur, ila contingit ,
quid dixerimus de
amorc, qui cx voluntate et afFectu prodit , maxime vero
cum amores illi sese mutuo impugnant "^
Gontrarius enim
est pecuniarum amor doctrinx» hujus amori. In ccelum in-
tramns cum huc ingredimur. Non de loco, sed de aiTectn
loquor : potest enim qui in tcrra degit, in coelo stare, et
ccelestia cogitare, imo audire. Nemo igitur in coelnm ter-
rena inducat : ne modo, dum hic versatur, de re domcstica
soUicitus sit. Oporteret enim lucra hinc hausta domum et

in forum deferri, non aulem Ecclesiam domesticis et fo-

rensibus sarcinis gravari. Ideo nanique ad doctrinae ihro-

num ingredimur, ut hinc externas illas sordes deponamus.
Quod si debeamus hoc tantillum olii externis illis et geslis

hdjefactarc, melius esset ab ingressu prorsns abstinuisse.

Nemo igitur in Ecclesia res domeslicas animo verset; sed
domi res Ecclesiic cogltet. Haec caeleris omnibns nobis sint

preliosiora : haec enim ad animam, illa ad corpus perli-

nent; imo qua? hic dicuntur et corpori et animne compe-
tunt. Ideo h?ec quasi pra^cipua Iractentur , aha omnia
perfunctorie. Uxc quippe et futurae et prajsentis vitac snnt
iila adneutrain pertinent, nisi secnndum iegem de his posi-

tam Iractentur. Non cnim solum qni post Iia^c fulnri si-
 IN JOAN?<EM nOMILlA 11. 1
'^ 9
mus, et quomodo illic vivemus, hic edisclmus; scd eliam
qna rallone hic nobis sit vivcndum. Nammedlcamcntorum
oflicina spirilunlis domus haec est ; ut qu.T; vuhiera foris
accepimus, hic curemus ; non aulein ut hic aliis acceplis
vuhieribus reccdnmus. Nam si Spirltui sancto nos allo-
queiitl non animum adhibeamus, noii modo prlora peccala
non abluemus, sed etiam alia admlltomus. Ilulc igllur h-
bro nobls per revchuionem tradilo magna cum dihgentia
altendamus. Non enim multo postea studio egeblmus, si
prlnclpia ct nrgumcnta didlcerimijs : scd si lantillum inltio
laborls susccperimus, ahos delndo sccundum Paulum mo-
nere polcrimus. lllc namquc Aposlohis admodum subhmls
csl, muhlsque plcnus dogmalibus, in quibus magis versa-
lur, quam in aHis. Ne, quefiso, perfunctorie audiamus. Ideo
enim nos paulatim ha^c expHcamus, ut vobis captu faciha
omnia sint, nec cx memoria efiluant. Timeamus crgo, ne
ex senlenlia iila culpandi simus, qua dlcit : « Si non venis-
»sem, et non haberent'. »
locutus fuissem eis, peccatum
Quld plus habebltuus, quam II, qul nlhliaudierunt, quando
post concionem nihil domum releremus, sed verba tantum
mirali fucrimus? Dale nobis igltur, ut in bonam lerram
semen jaciamus date, ut nos magis attrahalis. Et si quis
:

spinas liabcat, ignem Spirilus injlciat si quis cor durum :

et contumax, codcm igne molle iilud et tractabile reddat.

Si quis per viam a turba cogltatlonum invadalur, inlcriora

petat, nec attendat iis, qusc ad rapiendum intrare vellent
ut comantes segetcs veslras videamus. Nam si eam de no-^

bis curam exhibeamus, ct si magno sludio splrituali con-

cioni allcndamus; sl non confesllm, saUem paulatlm a
saecularlbus omnibus rcbus nos expedicmus. Ideo animum
adlubeamus , ne de nobls dicalur : « Aspldis surdae aurcs
»corum\ » Qua in re^ quoeso, a fcra diirert hujusmodi au-
I Joaa, XV, 22, — 2 fgai, lvu, 5.

12.
l80 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

clitor? Quomodo non sil irrationabili quovlsirrationabilior,

qiii,Deo loquentp, non altcndit? Nani si placere Deo, illud

esthomoesse; qui ut hoc adipiscatur audire non vult, ni-
hil aliud, quam fera esse dicalur. Coglta ergo quantum sit

malum , cum Christus nos velit ex hominibus Angelis

jequales facerc, si nos exhominibus in feras transmutemus.
Nam ventri servire, pecuninrum cupiditate teneri, irasci,

mordere, calcilrare, non hominum, sed ferarum est. Atqui

feraj singuK-e suum habent alTeclum, idque secundum na-
turom : at homo, qui principium cogltationum , et vitam
secundum Deum instituendam abjecit, omnlbus sese aniini
morbls addicit; nec nodo fera efficitur, sed et multiforme
monslrum neque secundum naturam veniam meretur.
,

Nequilia quippe omnls ex arbitrio et vohmtale est. Sed

absit ut hoc unqunm de Ecclesia Chrisll suspicemur : de
vobls enlm meliora, qu3eque ad salulem ducant, sentimus.
Yerum quanlo magis hoc ita esse confidimns, tanlo majo-

rem cautelam in concionlbus adhlbere non cessabimus, ut

postquam ad Ipsum vlrtulum culmen pervenerimus, nobis
promlssa bona consequamur quae ulinam adiplscamur, :

gratia et benignitatc Domini noslri Jesu Christi, per quem

et cum quo Patri glorla, slmulque Spiritui sanclo in saecuhi

sa?culorum. Amen.

(VVVWVVWiVV^-VV^iWX.VWVX^ W^ W> VW W\ VW VWiW> WV VW'VVSVV> rW> W> VV\;W\ VW\V\iVV>'VV\ VWWX \l\l\

HOMILIA III \

CAPUT I.

In principlo erat Verbum \

I. Supervacaneum jam esset vos de altentione concioni

' Alias 11. — 2 Joan. i, i.
 IN JOANNEM noMlLU III. l8l

ndlilbencla monere; tam clto nempe admonltlonls frnclum

rc et opere exhlbuislis. Concursus enim, cllligens altenllo,
priTpropera cum impulsu feslinalio ad interiorcm occu-
pandimi locum, unde facillus vocem nostram audire possi-
lis; pcrsevernntla , c|ua vel in angustia positi recedere non
vultis, donec splrltuale theatrum solutum fuerit ; plausus,
strepitus, cacteraque similla, ct fervorem animi et intentam
concioni mentem indlcant. Quaproptcr superflnum esset
hac de re monere,* sed IUud dlcere ct moncre opera3-pre-
iium fuerit, ut hoc animo esso perseveretis : nec modo
hlc idem studliim cxhibeatis; sed eliam domi vir uxorem,
patcr lilium dc hls alloquantur; sua hi dlcant, et paria ab
ilh's exigant, omnescjues hoc mutuiim pignus in medium
aflerant. Ne quis mihi dlxerit pueros in hoc occupari
non oportere; opus essel enim non modo his incumbere,
sedhancsolam habere curam. Attamen Infirmitatls vcstroe
causa, id non dico, neque pueros ab externo illo studio
avoco; ut neque vos a civllibus ncgotils. Vcrum ex sep-
lcm liis diebus, unumcommuni Domino nostro con-
rogo
secrelis. Annon absurdum fuerlt, si cum servos nostros
obsequia sua nobis semper pra?stare jubeamiis, nos ne
minlmum quldem olii nostri Deo addicamus; praescrtim
cum ha?c servitus Deo nihil confcrat Deus enim nulla rc
:

eget; sed ad noslram rcdundet utllitalem? Verum cum ad

ihealra rillos addsicltls, neque disciplinas, nequc ahud
quidpiam obtcndltls; si vero quldpiam spirituah's lucri sit

colllgenduni, vacationcm III ud esse dicltis. Et quomodo

iram Dei non provocabltls, dum ca3terls omnibus suo tem-
pore operam dantes, dlvlnis operam darc, moleslum ct
importunum fillis cxisllmalis? Ne ita, ne ita, frntrcs mci,
agalis. Elenim hax maxime actas ista cget disciplina : te-
nera enlm cum slt, clto illa quae dicuntur imbiblt, doctii-
nac|ue ibi ccu sigillum in cera imprimitur. Alioquin autcm
l82 S. JO. CIIRYSOSTOMI AP.CIIIEPISCOPI C. P.

hac priiHcieva cctale vel ad viliLim vel ad virtntem declina-

liir. Si quis igiliir a principio et quasi a veslibulo illos a

vitiis abduxerit, et ad oplimam viam direxerit , ceu in

quemdam habilum et rectam vilsc ralionem eos constituet
iieque sponte sua facile ad malum declinabunt, consuetu-
dinc illos ad bona opera trahente. Ita nobis vel ipsis seni-

bus venerabiliores erunt, et urbanis negoliis gercndis ap-

liores, dum in juventute senilem ielatem expriment. Neque

enim ficri polest, ut jam dixi, ut qui hujusmodi concione
fruuntur, ct lantum Aposlolum frequentant, non ingens
quodpiam bonum sccum refcrant; sive tandem vir, sive
muher, sive juvenis sit is, qui hujus mensa; particeps elh-
citur. Nam si fcras verbo domilas cicuramus, quanto ma-
gis homines hac spirituali doctrina ad frugem deducemus,
cum inter medicinam et eum, qui curatur, tantum sit dis-
crimen ? Neque enim tanta nobis inest ferilas, quanla
belkiis : nam hcec cx natura, illa ex arbilrlo proficiscitur.
Nequc vcrborum eadem vis est; illa enim ex humana
mente prodit, haec ex Spiritus virtute et gratla. Si quls
igitur de se desperet, mansuetas illas ferns cogitet, et nun-
quam in desperalionem incidet scBpe hanc medicanienlo- :

rum ofGcinam adeat, divinas leges omni tempore audiat,

et domum reversus, qua^ audivit in niente describat : sic-

que in bona spe et securitate conslituelur, et experientia

profectum seniiet. Cum enim diabolus legem Dei in anima

dcscriplam viclebit, et labulas esse cor illius, non accedet
ulterius. Ubienim lilleric regias, non in apreo cippo sculptae,
sed in rellgioso animo a Splritu sanclo eirormalae multn
fulgent gratio, nec contra respicere ille poterit,, sed procul
nobis lerga vertet. Nlhil enim ila formidabilc cst et illi et
cogitationibus ab ilio immissis, ut mens, quredivina medi-
latur, et huic semper haeret fonti. llanc nulia rerum prae-
senlium turbabit, quanlumvis molesla sit; nulla inllabit et
 IN JOANNEM IIOMILI\ llf. l83

extollcl, qnanlLinivls pro^-pcra fnoril : scd iii tnnla procclla

ct tcnipcslalc, tranqnillilalc magna frnctur.

II. Nccjnc cniui cx rorum naUira turbamur, sed cx ani-

Dii nostri infirmilnle. Nam si ex rcLus, quc-c accidunt, lur-
Larcmur omnes homines tuiLari nccessc essct. Omnes
,

enim idem navigamus pelagus, ncque fieri potest, ut extra

fluctus ct lempcstotcs versemur. Quod si quidam cxlra
lempcstatem et furibundum mare degant, palam est lein-
pcslatem non a ncgotiis oriri, sed a slalu mcntis nostrai.
Si lianc igitur ila comnarcmus, ut omnia facilc ferat, nulli

fluctus, nulla lempcstas, scd tranquillilas nobis sempcr

ad(>rit. Vcrum ncscio quo pacto, cum nihil horum diccre
in propcsito habcrem , in tanlam admonitioncm dcvene-
rim. I^noscite, quaeso, longiludinem : etcnim vereor, ct
admodum vcrcor, ut hoc sludium mcum felicem exilum
habcat; nam si lisus esscm, nculiquam vos his de rebus
alloculus csscm. Satls certe sunt quai diximus, ut omnia
voLis fjcilia reddantur. Tempus autem est ut ad rcm pro-
positam veniamus, ne vos defessi hccc cerlnmina adealis.
Gerlamina quippe nobis proslant contra veritatis hoslcs,
contra eos qui nihil non ngunt, ul Filii Dci p;Ioriam, imo
polius suam dejiciant : illa quippc sempcr manct ut est,

nihil pcr malcdicam linguam imminuta. Illi vcro, dum

cum, quem se adorare dicunt, prosternerc sludent, vultum
suum infamia rcplent, etanimam supplicio addicunt. Qnoc-
nam ergo dicunt illi, dum nos hsic profcrimus ? Jllud, « lu
«principio erat Verbum ', «non aclernilalcm simpliciler in-
dicarc. Nam hoc de coclo eliam et dc terra dictum fLU*t.

impudentiam et impictatcm ingcntem ! De Dco tc ollo-

quor, ct tu mihi lerram et homines terra ortos affers iu
medium? lirgo quia Christus Filius Dei dicilur ct Deus, ct
homo similiter Filius Dci ct Dcus piicdicatur; nam « E;^o
' J 1 tl . 1 , 1
 l84 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCrilEPlSCOPI C. P.

))dixi, in(|nlt: Dii cstis, ct filii Excelsi omnes % » cnm Uni-

gcnlto contendcs de riliationc, ct dices ipsnm nlhil plns
habcrc, cjuam lu hnhcas? Ncqnnqiiam, nit. Alqni illnd ip-
snm ngis, cLsi non pcr dicas. Qnomodo? Qnia dicis lc
gratiam arloptioncm pcrcepisse, ipsnmqnc slmilitcr cum :

antcm dicis Ipsnra non natnra filinm csse, nlhil aliud pro-
bas, qnom pergraliam filium cssc. Cactcrnm vidcamns ca,
qua3 nobis affcrnnt, leslimonia : « In princlpio feclt Dcns
»coeIum ct tcrram : lerra aulcm crat invisibilis et incom-
)) posila' : )) et, « Erat homo ex Armathaim Siplia ^ )) HcTC
ipsis firma videntm' : et vcre firma sunt, sed ad demons-
trandam doclrinrc veritalem : nam ad illorum blasphemiam
comprobnndam omnlnm debillssima sunt. Qnid enim
qn.Tso,commnnc habctillnd : « Fecit, » cnm illo, « Erat? »

Quld Dens cnm hominc? Cur ea mlsccs, qua3 misccri non

possunt? cur confnndls ea, quc-c divisa sunt,etqua3 sursum,
dcorsum ponls? HIc enim illud, «Ernt, » non aRlcrnilatcm
oslcndlt, si solum spectetur; sed si addatur cnm illis : « la
j»principio crat, j)et « Verbum erat. » Quemadmodnm ergo
illud, « Esso, »cnm dc hominc dicilnr, praesens tantum in-
dicat tcmpns; cnm anlcm dc Deo^ a^Lcrnilatem demonstrat
sic ct illnd, « Erat, » dc nostra dictum natura, practcritum
tcmpus slgnificat, ipsnmque finitum; cum autem de Deo,
aeternitotcm indlcat. Salis crgo crat ei, qui audiret « Ter-
»ram, ct Iiominem,» nlhil aniplius de illis cogilare, quam
naturae creatae convcnlat. Nam quod faclumest, quidqnid
tandem sit, in lemporc vcl ScTcuIo faclnm cst at Filius :

Dci, non temporibus tantum, sed saeculis onmibus supcrlor

est nam illornm cl creator et opifex csl; dicilur cnim
: :

a Pcr qncm f-cit cl sjccdla^. » Qul autc]ii opifcx est, ante

opificia hand dubic (Viit. Ononiam vcro qnidam ila insen-

< P>a!. i,xx\i, Cj, ct .Imn, x, 54. — » Gen. 1, 1, 2. — ^ 1 Rog.

1, 1. — ^ lh:hi\ 1, 2.
 \v.
A^yi.
^^1*

^f «T. MIOHAeL'8

IN JOANNEM IIOMIMA. III. ^iSRARlS

sall snnt, ut postca majus cjulclpiam dc sua cllgnitatc suspi-
ccnlur, illo vcrbo, «Fcrlt, netillo, « llomo erat, » audiloris
mcnlcm pr.Tcoccupat , ct omnem impudcntiam excintlit.

Niim cjU:X^fiicta sunt omnla, coelum, terra, tempore facta

sunt, temporale principium habent, eorumcpie nihll sine

principio cst, cpiia facta sunt. Itac|ue cuai audis ipsum fc-

cissc lerrai*, et liominem csse, superfluc nugaris, et inu-

lllia efl\itis. Ei^o cnim aliam liyperbolen oflcrre possum,

QucTnam illa est? Si de tcrra dictum csset : «In princlpio
lerra cral;»et dc homlnc, alnprincipio erat homo, » nec[uc
ita quid jnajus de illis suspicandum fore, cjuam illa qua)
nunc coguoscimus. Nani prjemissa lcrraB ct hominis appel-
lationo, c]uldc|uld de illis dlcatur, non potest animus majus
quiJpiam dc illis imaginari, quam ea, qurc scimus : ut
contra Verbum, eliamsi lenue quidpiam de illo diclum
fiierlt, non permiltit lamen aliquid abjcctum ct vile de sc
existimari. Enimvero de terra sic postea dlcltur,* « Terra
» aulem erat invislbilis et incomposita '. » Cum dixlsset

enlm ipsum fecisse proprlum terminum por

terram, et Ipsi

sulssel, secure jam qua3 scquunlur enarrat; gnarus neml-

ncm ila slullum esse, ut illam slne principio et non fnctam
cssc suspicctur. Terrnc quippe nomen, et illud, « Fccit, »

salis sunt ut vcl admodum stullo sundeant, ipsam nec

a-tcrnam, nec non faclam esse, scd ex eorum mjmcro quncj

intcinpore condita sunt.

III. PrcTtcrca aulem iliud, «Erat, » dc terra et de hominc
dictum, non simpllcitcr exislcntiam signlfical; scd de ho-
mine dlclum, indicat ipsnm ex tali esse ioco ; de tcrra au-
tcm, illam tc'di esse modo. Neqiie enim sim})Iicitcr dixit :

« Tcrra ernt, ^ ctposten lacuit; sed qualLi j)osl creationem es-

scl tnddidit, ncmpc, Invislbilis erat el incomposita, » ndliuc
aquis opcrla el aduiixta. Et de Elcana non dlxll sohim
' (jcn. 1, 1.
 iSGK'5A?'*4 *JOj^,^RYSOSTO.MI AP.GIIIEPISGOPI C. P.

quod homo, sed abjccit unde esset, « De Ariiialhnim

esset
»Sij)ha. » De Verbo aulein non sic. Et me pudct profeclo
hcec simul indagare. Si enim reprehendimus eos, fjiii circa
homincs hoc agunt, quando muUum est inter eos, qr.i com-
parantur, virtutis discrimen, hcet illi cx una eademque suh_
stanlia sint ; quando ct citca naturam ct circa alia inhni-

lun:j cst inlersiilium, quomodo non exlremit? dcmcntia^

fucrit has qua^stiones movere? Sed nobis ille propilius sit,

qncm ipsi hlasphemiis impetunt. llujusmodi namque dic-

lorum adhibendornm necessitatem noii nos induximus, scd
illi nobis obtulere, qni salulem impugnant suam. Quid ergo
dico ? Illud, Erat, » de Yerbo dictum, significare ipsum
ailernum esse : nam ait; « In principio erat Verbum; •>

consequens aulem erat, ut apud aliquem esset. Cum enim

maxime illud Dei sit proprium, ut sit lelernus et sine prin-
cipio, hoc primo posuit. Deinde, nc quis audiens ilhid,

« in principio erat, » cliam ingenitum diceret, stalim ipsi

occurrit, anlequam diccrct quid erat,dicendo : « Erat apud

» Deum. » Et ne quis ipsum Verbun) prolatilium aut intcr-
num essc putaret; per arliculum praemissum, et per sccun-
dam additioncm^ hanc amovet suspicionem. Non enim
dixit; « In Deo erat ; » sed, « Apud Deum, » ejus nobis se-
cundum hypostasira aeternitalem declarans. Deinde illud
clarius significavit adjicens Verbum istud fuisse Deum.
Sed, inquies, factum, Quid ergo obfuit quin diceret : « In
principio fecit Deus Yerbum? » Nam cum de teira loque-
retur Aloysos, non dixit « In principio crat lerrti; » sed :

« Fecit eam, et tunc fuit '. » Quid igitur probibuit quomi-

nus Joannes ita diceret : « In principio lecit Dcus Verbum?»

Si eaiQ:i ita dixit Moyses limens ne quis lerrani non faclam
diceret, multo magis de Filio metuere o])ortcbat Joannem,
si creatus fuisset. Mundus enim ciim sit visibilis, hoc ipso
* Gcn. 1, 1.
 IN JOANNEM nOMILIA III. 187
coiulllorem prxdicat : nam a Cocli, inquit, cnarrant glo-
«riaiM Dci \ » Filiiis aulem invisibilis cst, ct crcaturam
infinito nieclio cxcedit. Si ilaquc hic ncqiic verbo ncquc
doctrina opus crat, lU disccremus mundum cssc faclum,
lainen clarc illud et ante omnia ponit Prophela; multo nia-
gis id de Filio Joannem dicere oportehat, si creatus fuissel.
Etiam diccs : « Sed Pelrus id clarc dixit ct perspicue. »

Ubinam ct quando? Cum Judixos alloquens diceret « Ip- :

»sum Dominum ct Christum Deus fccit^ Cur cr^o id, :

quod scquiUir, non adjecisli « Hunc Jesum qucm vos cru- :

»ci(ixislis ^?» An ignoras ex dlclis alia nd immortalcm na-

iuram, alla ad incaunationem pertinere? Si aulein nt)n iia

se res habct, sed. omnia dc Deitate accipias, Deum passi-

Li!em inducos. Si vero non passiLilis, non lactus liliquc

est. Nam si ex divina el IneffaLili natura sanguiseniuxerit,

et si vice carnis ipsa in cruce clavis transfixa et dlssecta
sit, rallone nixum est sophisma tuum, Quod si nc diaLoIus
quldem ila Llasphemaverit, cur iiicxpiaLIIcm ignorantiam
simulas, quali ne dicmones quidem unquam usi sunt? Proc-
lerea hccc, Dominus, et Christus, uon sunt suLstantiic, scd
dignitalls; altcrum cnim est potentiac, altcrurn unctionls.

Quld ergo dixcris de Filio Dci? Nam si creatus sit, ut vos

dicilis, nuhum hoc haberct locum. Non cnim prius faclus
cst, ct tunc Dcus ipsum ordinavit : nequo aLjcctum habct
principium, scd cx natura atquc suLslantla. Interrogatus
cnim num rcx esset « Ego iu hoc natus sum ^, inquit. :

Pelrus autem quasi de quodam qui ordinatus sit loquitur;

nam dc crconomia, sivc de humanitate ipsi sermo cst ^.

IV. Filcquid uiiraris si Pclrus id dical? nam Paulus Athc-

nicnses aUoqucns, virum ipsum tantum appcllat dicons :

«Inviro, iu quo slatuit, fidem pricLcns omnibus, suscilans

'
Psal. xviii, 2. — 2 ^(^.j-^ jj^ 5(5^ ^ 3 ibiJ, — 4 Joan. xviii,
37. ~ ' Acf. II, 22 ct aj.
l88 S. JOc CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOM C. P.

»eam a morluls ^ : »nlhllque de forma Del loqultur, ne-

qiie Deo xqualem dlcit, neque quod slt splendor glorIa3
ejus; Idque merilo. Nondnm enim tempus ha^c dicendi
venerat ; sed satis adhuc crat, ut ipsum hominem esse et

resurrexisse admitterent. Sic et ipse Ghrlstus quo fecit,* a

edoclus Paulus, ila rcs dispensabat. Non enim statlm no-

bis Deitatem suam revelavit; sed prlus Propheta et Chris-
tus slmplex homo putobatur; dclnde ct verbis, et operibus
id quod vere erat oslendlt. Ideo Pelrus in prlncipio hoc
ulitur modo : nam hanc prlorem ad Judaios concionem
habult. Quia enim de Divlnitate ejiis nihil hactcnus edis-
cere potuerant, Ideo de Chrlsti humana nalura verba fa"
cit, ut hls exercitalus auditus, ad reliquam perciplendam
doclrinam aptaretur. Quod sl quis voluerit totam conclo-
nem altius repetere, id quod dico conspicuum esse inve-

nlet. Nam et virum illum vocat, deque passione, resurrec-

lione, ct j^eneralione secundum carncm plurlbus agit.

Paulus vero cum dlcit : « Qui faclus cst cx semine Davld

wsecundum carnem % »nihil aliud nos docet, quam quod
i!lud« Feclt, » de oeconomia diclum sit ; id quod etlam nos
confilemur. Verum filius Tonitrul nos de ineirabill et ante
sfficula existentia nunc nos alloqultur. Ideo illo, « Fccit, »

rellcto, « Erat » dixlt. Oporlebat enim, si creatum fuisset,

id maxime defmire. Si enlm Paulus tlmult ne quis ex insi-

pienlibus susplcaretur Fillum Patre majorem forc, et ge-
nitorem subjeclum habiturum csse; nam ideo Corln-
slbi

ihlls scrlbens dicebat « Cum autcm diclt Subjecta sunt,

: :

» slne dubio praster eum, qui subjeclt el omnia o atqui

'^
;

quls suspicarctur Patrem cum omnibus subjeclum fore

Fillo ? et tamen si lias absurdas susplcloncs timult ct dlcit

« Proctcreum, qui subjeclt ei omnla^ wmuUo magls Joan-

ncm, si Fllius Dcl creatus fuisset, tlmere opoiiebat, ne
'
Acl. xvii, 3i. — * Rom. i, 3. — * i Cor. xv, 26, 27.
 IN JOANNEM IIOMILIA lll. 189
qiiis Ipsum increatum putaret, illudque pra3 omnibus do-
cerc. Cum aulcm genilus sit, jure neque ipsc, nequc alius
quisplam, vel Apostolus, vel Propheta creatum Ipsum
fuisse dicit. Imo nequc ipse Unigenitus id prcTlermisisset,
si creatus vere fulsset. Qiii euim tam humilia sese demit-
lendo loquitur, multo minus id tacuisset. Nam verislmilius
pulo ipsum quam haberet pra^slantlam potius lacuisse,
quam sl non haberct id prcelermisisse, nec significasse Id
se non habere. lllic consentanea taccndi causa crat, quod
vcllct docere homines humilitalem, idcoque pra^.stantiam

sunm obtegeret; hic autem neminimam quidem probabi-

lem taeendi causam dicere possis. Cur cnim si creatus
erat, se factum esse tacuisset, qui multa sibl congruenlia
prajtermillebat? Itaque is, qui ad docendum humllitatem
abjccta, sibi non compelenlia, soepe dixit, mullo magis,
si creatus fuissct, id non praetermissurus erat. Nonne vides
ipsum, nc quis ingenitum suspicaretur, nihll non agentem
et dicentem, Imo Indigna loquentem sua dignitate et sub-
stantia, atque in Propheta; humililalem scse demittentem?
Illud enim, « Sicut audio judico '
: » et illud, « Ille mihi
V dixit quid dlcam et quld loquar ', » et simllia, Propheta-
rum tantum verbasunt. Si ergo, ut hanc tollcret susplcio-
nem lam humilla profcrre verba non dedignatus est,
,

multo magls, sl crealus esset, ne quis increatum illum

suspicarelur, multa slmllia dixlsset, verbi causa : « Nolite
putare me genitum esse a Patre; nam factus, non genltus
sum, neque ex eadem, cx qua ille, substantia. »Nunc au-
tem omnino contra facit; nam ea loquitur, quai vel invl-
tos cogant ad conlrariam amplectendam seotentiam; ut
nempe ; « Ego In Patre et Pater in me ^ ; » et, « Tanlo tcm-
»pore vobiscum sum, non cognovisli me, Philippe? Qui
et

» videt me, videt ct Palrem ^ » et, « Ut omncs honorcnt

;

.* Juan. V, 3o, — ' Id, viii, 28, -^ ^ Id, xiv, 10, — ^ Ibid. 9.
 igo S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

wFilium, sicut honorant Patreni '. » Sicut Pater suscitat

nmorluos, et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat "",

»Paler meus usque modo opcratur, et cgo operor ^. » Si-

» cut novit me Pater, et ego nosco Palrem. Ego et Pater

» unum sumus ^. » Et ubique « Sicut, » et « Ita » ponit, dicit-

que se et Patrem unum esse, nullamque essc dillerentiam
deciarat. Auclorilatem vero et per haec, et per alia plura
demonstrat , ut cum dicit : « Tace, obmutesce ^; Yolo,
«mundare ^; Tibi dico : Surde et mute di-emon, exi ab
» co 7 : wiUudque, « Audislisquia dictum est antiquis : Non
»occides; ego autem dico vobis : Qui irascitur fralri suo
«fruslra, reus erit ^. «Similiaque statuit, et miracula edit,
quae possint ejus poientiam demonstrare : imo vel minima
quidem illorum pars eos, qui non omni prorsus sensu ca-
rent, adducere et persuadere possit.
V. Verum ea est inanis gloriac vis, ut vei in rebus ma-.
nifestissimis possit eorum, qui illi capli sunt mentem ex-
caecare, atque illis suadere, nt etiam adversus ca, quie in
confesso sunt contendant; aliosque, quibus nola veritas
est, ad simulandum et conlra nitendum incilet : quod
etiam Judasis accidit. Non enim per ignorantiam Filium
Dei negabant; sed ut apud vulgus honorem sibi concilia-
rent. « Nam cretlebant in eum, inquit, sed timebant nc
»cxtra synagogam fierent 9, » in aliorumque gratiam salu-
tem suam prodebant« Non potest enim, non potest ulique
is, qui prcnesentem gloriam ita captat, ilJam, quai a Deo est,

assequi. Quapropter increpavit eos his verbis : a Quomodo

«polestis credere, qui gloriam ab hominibus accipitis, ct

» illam, quai a Deo est non quaeritis '° ? » Ea quippe profunda

quaedamebrietasest : ideoque is, qui illo animi morbo cap-

* Joan. V, 23. — 2 Ibid. 3i. — ^ Ibld. 17.— ^ Id. x, i5 et 3o.—

5 Marc. IV, S^. — - ^ Mallh, viii, 3.— 7 Maic. ix, u^. — ^ Malth, 5,

21, 22. — 5 Joan. XII, 42. — ^^ Id. v, 44«

 IN JOANNEM nOMILlA III. I9I

tus est, clifTicilc rcsipiscit. Hrcc labes caplivorum nniuiam

a ccclo abscinclens, tcrrae affigit, nec sinit vcram inliicri

lucem, scd in cocno semper volutari curat, domiuos ipsis

parans iia potenles, ut sine jussu aliquo ipsis impcrent.

Nam is, qui hujusmodi morbo laborat, ciiam nemine ju-
bcnte sponlc, iila omnia efficit, qune pulat dominis illis

placere posse. Illorum quippe gratia pulchris induilur ves-

libus, faciem ornat, nou sibi, sed aliis, famulorum lurbam
in foro circuaiducit, ut aliis sit admirationl; quidquid de-
nique facit, ut aliis placcat exhibet. Num hoc animi morbo
quidquam deterius esse possit? Ut ahis sit admiralioni,
stcpe se proccipitcm dat. Satis cerle essent ea, quac a

Chrislo dicta sunt ad hujus morbi tyrannidem demons-

trandam. Verum hinc eliam illa co^noscatur : nam si

quempiam ex iliis civibus, qul sumplus profundunt maxi-

mos inlerroges, cur tantum auri Impendant, quid sibi vo-
hmt hujumodi sumptus, nlhll aHud respondebunt, quam
ut populo phiceant. SI rursum sclscllerls, quid sit popu-
ius; quidpiam, inquient, lunuiltu plenum et perlurbatione,
cx Insipicnlla plerumque constans, quod temere s(epe nl-
tro citroque fertur, Instar marlnorum fluctuum, et secum
pugnantc senlentla plerumque jactatum. Qui talem habct
dominum, quo non mIseral)iiior fuerlt ? Sed quod saocula-
res homines his inhicnt, non ita grave est, ctsi grave re-
vera slt quod autem qul se mundo renuntiasse dicunt,
:

hoc morbo laborcnt, Imo majore, id certe gravissimum.

Uiis cnim pecuniarum tantum cst jactura his vcro animae :

periculum. Nam cum glorias causa a recla fide dcsciscunt,

cl ut slbl glorlam parlant, Deum dedecore alliciunt, quan-
tum, quoeso, torporis, quautum Insani.ne res htcc prae se
mullum damnl inferant, aH-
fcrt? Circtera porro vitia, Hcet
quam salleni afFcrunt voluptatem, etsi temporaneam et
Lrevem. Nam avarus, ebrioous, muherumquc amans, ali-
 192 g. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

cjuam damco admixtam, etsl brcvem, voluplalem habent

qui aulem hoc morbo capli sunt, acerbani scmpcr ct vo-
luptale vacuam a|i;unt vltam. Neque enim id quod maxime
amant asscquunlur; gloriam nempe et auram popnhircm;
sed videnUir quidem iila frul^ ne tamen fruuutur, quod
ilhid miuime sit gloria : ideoque vitium illud, non gloria,
scd rcs gloria vacua dicilur; vanamquc gloriam vclcres
omnes id jure vocarunt. Vacua namquc est, nihil inlus
liabens splendidum acI gloiiosum. Scd quemadmodum
larva3 videutur quidem dccorai ct amabiles, sed vacua3 in-

lus sunt : ideo licet formosiorcs sint ca^lcris corporlbus,

neminem unquam ad sui amorem aliexcrunt; sic illa apud
vulgus gloria; imo longe miserabiiius, hunc morbum cu-
ratu dillicilem et tyrannicum nobis elFormat : conspectum
quippe solum splendidum habct; inleriora vero, non va-
cua modo, scd eliam dedccore ct crudcli lyrannide plena
sunt. Unde ergo morbus tam absurdus,
nascltur, iuquies,
nullaque aflicicns voluptate? Unde? Non aliunde quam a
vili ct abjeclo animo, Non potest cnim is, qui gloiicC amore

caplus cst, mognum aut gcnerosum quidpiam facile cogi-

tare ; sed necesse est ut turpis, vilis, iuglorius et exiguus
sit. Qui enim j)ro virtule nihli, sed ut hominibus nullius
pretii placeat, omnia facit, quique illorum scnlcnliam er-
roneam ct faliacem ubivis sequitur, quouiodo gloria dig-
nus esse possit? Anlmadvcrte aulem : sl quis illum intcr-
roget: Quidtuvulgusessc arbilrarls?» ignavamhaud dubie
«

et desidem mullitudinem esse dicet. Quid vero ? Num illis

simllis esse oplaveris? Si quis autcm illum dcnuo slc pcr-
conletur, non puto ipsuni se talem esse optaturum. Quo-
modo igiUir non admodum ridiculum fuerlt, Illorum auram
aucupari, quibus nunquam simliis esse vells ?
VI. Sin dlxeris mullos essc et in unum coacios. Ideo
maxime contcmnendi. Naui jI singuli contemplu digni,,
 IN JOANNEM nOMlLI.V III. 1 ^3
plurlml coacll longe magls clcspiclcndi crnnt. Mullornm
enim insipionlla , collccla ninllilndlnc, mogls angclur.
Qnapropter sl slngnlos scorsim qnls dnxcrlt, cmcndarc po-
terlt; simnl coaclos non facile : co qnod insiplcntia sit

major, et pccornm aganlur, mulnamqnc sequan-

illi inslar

lur senlcnllam. Tnlcm-ne, qnaeso mnlliludinls anrani ,

sectabiminl ? Ne, qnocso et obsecro. Id cnim omnla sns-

dequevertit: Id avariliam peperit, invldiam, crimlnationcs,
insidlns : illud cos, qui nuUam passl sunt injuriam, contra

eos, qni nullam Inlnlerunt, armat ct cfTerat. Qui hoc InLo-

rat morbo non amicillam novlt, non consnetudlnem, ne-
mincm prorsus reverelnr ; sed, bonls omnibus ex animo
rejectis, cum omnlbns bellum gerit, inconslans ct inhu-
manus. Ira^ certe morbus, elsl tyrannlcus slt et Intolera-

bilis, non semper cxagltare solct, sed cum ab allqulbus

irritatur. At vanae glorioD amor scmper vlget, nnllum tcm-
pus, ut ita dicam, est quo dcsinerc posslt, nisi ratlo illam

cohibeat et ccmprlmat, scd scmper adcst, non modo ad

pcccandum Incitans, sed eliam si quid rccle cgerimus, o
manibus prcXrlpiens. Aliquando vcro non sinit recte ope-
rnri. Quod si Paulus avaritiam Idolorum scrvltulem vo-
cct'; ejus matrem, radiceni
fontem.vanam glorlam scl-
et

licet, quo nominc vocabimus? Neque enim illud lantae

neqnilioedignnm invenlemus. Resipiscamns igllur, dilecti,
et hoc pernlciosum cxuamus vcslimcnlnra ipsum discin- :

damus et dissccemus, veraque libcrtfilc tandem libcri clli-

clamur, alque in scnsum nobis a Dco conccssa; nobilltatls
veniamus mnltitndinis auram despiciamus. Nlhil cnim
:

magls hoc morbo ridicnlum el Indecorum nihil tanta :

turpitudinc ct inramla plcnnm. Ilocque mnllis ex ralionl-

bus viderc cst : quod nempe gloriam concupisccrc, ignc-
mlnia; illam aulem dcspiccre ct nihll repntarc, verc gloria
* Ephes. V, 5.

LXXVIII, l3
 194 s. jo. chrVsostomi AnciiiEriscopi c. p.

sit ; sed oinnia ad Dei placilum et dicenda, et agsnda

siint. Sic cnini polcrimus merccdem accipere ab co, qui
nostra accuralc respicit, fjuando illo solo conlenli crimus
spectalorc.Quid enim nobis allis oculls opus, cum is, qui
nobis honorem et priemium iarglturus est, gesta nostra
semper videat? Quomodo non absurdum sit, servum qui-
dcm ad hcri sui placitum omnia facere, nlhilque oliud
qua?rere, quam ut ab ipso videatur, nequc alios ad gesla
sua oculos exqulrere, quantumvis magni sint alii spectato-
res, sed unum scopum habere ut ab hero suo videatur
nos autem talcm habenles Dominum, alios quasrere spec-
lalores, qui nos nihil juvare, sed aspicicndo nocerc pos-
sunt, lotumque laborcm nostrum fruclu vacuum reddere ?
Nc, quajso, id agnmus sed a quo mercedem acccpturi
:

sumus, cum gestoi^um laudalorem advocemus et spccta-

lorcm, Nihil nobis commune cum humanis oculls slt. Si
enim hanc gloriam assequi voluerimus, eam profecto con-
sequcmur, cum solam Dei quceremus glorior*:. « Nam glo-
«rificontes me glorificabo ', inquit. » Ac qucmadmodum
lunc maxime diviliis aflluimus, cum illas spernimus, ct a

Deo tantum divitias qua^rimus; nam ait :« Quoerite rcg-

»num Dci, et haec omnia adjicicntur vobis ^; » sic et de

gloria diccndum. Cum largilio sive pecuniarum, sivc glo-

riae periculo v&cat, lunc illam Dcus abundantcr imperlit.

Tunc autem hncc sine periculo sunt, cum nobis non impe-
rant, ncc dominantur, ncc nobis tanquam servis uluntur;
sed ut heris ct liberis adsunt. Ideo non vult nos illas

amare, ne iis subjiciamur : quod si assequamur, illas no-

bis cum abundanlia multa Quid enim Paulo cla-
largltur.

rius, quaeso, qui ait « Non quaMnmus ab : hominibus glo-

«riarn, neque a vobis, neque ab allls ^? » Quid locuplctins

illo, qui nlhil habet, et omnla possidet? Cum enim, ut

'
i Keg. II, 3o. — ' MaUh. vi, 53, — ^ j xiiess, n, G.
 IN JOANKEM IIOMILLi IV. 1
^5
illxl, non siilijicicmiir els, lunc illas lcncbimus, Innc occi-
piemus. Si itaqnc glorlam assequi cuplanins, gloriam fu-
giauns; sic cnim polcrimus, servalis Dei prneccplis, ct

prcTsenlia, et futura conscqui Lona pcr graliam Clirisli,

cum quo Patri gloria, unaque Spiritui snnclo, in Scxcula

sajculorum. Amcn.

«W» W VV\ VVWW.WNVV» W.\WAVA\V\ VV^ VV» W^WV VW VWiVVX vvv VWW% VVWW-WV vw www vw vw vw

HOMILIA IV \

CAPUT I.

In princlpio crat \erbum, et Vcrbum crat apncl Deuni ^

I. Traditis ad disclpllnas pueris, non gravia magistri

statim imponnnt onera, neque confertim hoc faciunt, setl
paulalim et eadem ipsis saspe repetunt, ut ea facilius in
mente imprlmant, ne a prlncipio delerritl mullltudlne eo-
rum, qucc vix memorla relinere valeal, segnioros evadant
ad ea,qua3 sibi Iradita sur.t, coliigcnda, desidia tandem ex
dKncultalibus parla. llunc cgo morem seqnar, Icvomqnc
vobis laborcm redJam ac paulalim cl pcr partes accoplis
:

iis, qua) in liac sncra mensa proponuntur, sic ca in animos

vcslros immiltam. Idcoquc ipsa itorum vcrba proponam,

non ut Idem repetam, sed ut addam omissa. Agc crgo
verba rursus ab inilio ndducanius : « In prlnclpio crat
»Vcrbum, et Vcibnm crat apud Deum. » Cur cum nlii

Evangellsta: ab incarnalione Chrisli orsi sint ; (nam Mid-

ihKus sic orditur : « Liber gcncrationis Jcsu Chrisli, filii

wDavid' : »Lucas nobis ca, qua^ i^hu^Iam spcclant, in priu-

cij)io cnarrat; l^hjrcus vcro similia fcrc proferl, cx Bap-

* Alias 111. — ' Joan. i, i, — ' Mall!). i, i.

196 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPl C, P.

llslx lilslorla orsiis. ) Joannes itl paucls ct post Illa prlora

siibindicavlt his verbls : « Et Vcrbnm caro faclimi cst ', »

CKlerisque omnlbns praternjissls, concepllonc, partu, cdu-

catione, incremcnlo, ieternnm statlm generatlonem nobls
enarrat? Qua^nam jam vobls dicam. Cum
horum causa slt

caeteri Evangehsla^ de iis, quae carncm spectant ut pluri-

mum verba feclssent, tlmendum erat ne quiplam huml

repentcs in hisce dogmatibus conslsterent; quod et Paulo
Samosatensi conligll. Ex hac igitur abjecta oplnione redu-

cens eos, qui lapsuri erant, el ad coelos erlgens, jure ex

superna selernaque existentla narrandl prlncipium ducit.
Nam cum MatthcTus ab llcrodc rege ; Lucas a Tlberlo Gne-
sare ; Marcus a baptismate Joannis narrationem coeplssent
istis omnibus ille omissls, slallm supra tempus et saecnlum

omne conscendlt, illucque auditorum menlem quasi jacu-

latur, cum ait : « In prlnciplo erat : » neque conslstendi
locum relinquil, neque lerminum ponit, ut Herodem
Illi,

iieinpc, Tiberium et Joannem. Ad haec, quod summopere

mirandum, neque hic sublimiorem aggressus sermonem,
oeconomlam slve incarnationem ncglexit neque, qui eam ;

iiarraverunt, illlus ante saecula existentiam tacuerunt ; id-

que jure merilo unus quippe Splrllus erat, qul omncs

:

movebat; idcoque magnum In narrallone consensum ex-

hibuerunt. Tu vero, dilectc, cum Verbum audls, ne feras

eos, qui dlcunt ipsum opiflclum csse ; neque eos, qui pu-
tant ipsum simpliclter verbum esse. Multa nempe sunt
Dei verba, quai ct Angell « Faclunt; » sed nullum horumce
Terborum Dcus est; verum illa omnla sunt prophellce et
praecepla; slc enim solet Scriptura vocarc leges Del, prae-
cepta et prophetlas : Ideoque dc Angelis adjlcit : « Potentes
»virtute, faclentes verbum Illius ^ » Hoc autcm Verbum
jubstantia est in hypostas*, quDe a Patre sine passionc
' Joan, 1, 14. — 2 sa', cr, 20.
 IN JOANNEM nOMILIA IV. I97

procedil. Illiul cnim, ut dixi, per Vcrbi appcllalioncni

significavit. Qucmndmoclum igilur illud, c In principio
»erat Yerbum, » aeternitatem dcnotat : ita et illud,« [loc

»crat in principio apud Deum, icoaslernitatcm nobis sig-

nificat. Etenim ne oudicns, « In principlo crat Verbum, »

seternuin quidem existimares, scd Palrem aliquo vitae in-

terstilio seniorem, et majoris acvl crederes, neve princl-
pium Unigenito apud
dares, adjccit : « Erat In principio

))Deum «ila sclernus ut Patcr, nunqtiam cnim Verbo va-

:

cuus fuit; sed sempcr Deus apud Deum fuit, in propria

gibi bypostasi. Quomodo crgo, inquies, adjccit, « In niundo
t)erat, » si erat apud Dcum ? Quia et apud Deum, Deus
crat, et in mundo crat nullo quippe claudilur lcrmino
:

sive Palcr, sive Filius. Nam sia Magniludinis cjus non est
»finis', ct sapientlne cjus non est numerus^ «liquct neqne
substantiae illiusesse inillum temporale. Audlstl, « In priu'
cipio rccit Deus coclum ct lerram Quid cogitas de
^ ? »

hoc principio ? Certe quod ha.'C anlc omnia visibilia facla

sint. Sic et cum dc Unigenilo audis : « In principio erat, »

nnte inlelligibilia omnla et ante saecula ipsum esse Inlclll-

gas oportct. Quod sl quls dlxcrit Et quomodo flerl po- : «

lcst, iit Fllius cum sit, non slt junior Patre? Nam qui ex

aliquo cst, nccessario postcrior cst illo a quo est; » respon-

dcblinus liicc ex humanls cogflallonibus proficlsci, et eum,
qul litcc quncrit, absurdlora etiam quaesiturum csse : nec
csse Illa vcl aurlbus pcrclpicnda. De Deo quippe nobis est
sermo, non de hominuni natura, hujnsmodi ratioclniorum
consequenllne et nccessllati subjecla. Verumtamen ad iu-
firmiorcs roborandos respondebimus.
11. Dic crgo mihi, radius solis cx nalura-ne soils exilit,

an aliunde? Necessario fulendum, nisl sensibus vacul sl-

mus, ex cjus natura prodiic; ct tamen licct cx sole radius
' Psal. cxLiVj 5. — * 1(1. txi,vi, 5. — ^ Gcn. 1, 1.
198 S. JO. CIII\YS0ST03II ARCIIIEPISCOPl C. V,

prodent, luinqiiam diccmus ipsnm esse solari iialura pos-

lcriorem : qunudofjuidem nunquam sol sineradlo visus csl.

Quod si in his visibiJibus et sensibiiibus, quidpiam sit quod

sit ex aliquo, ncque poslerius sit illo; cur id non credis do
invisibiii et inellabiii nalura? Cerle hoc ipsum ila sc habct,
ut illam subslantiam decet. Ideoque Paulus eo ipsum vo-
cavit nomine, simul declarans et ex ipso et coaeternum ipsi
csse Quod igitur, dic mihi, annon saecula omnia et spa-
'.

lium omnc per ipsum facta sunt? Hoc confiteatur neccsse

est is, qui mente caplus non sit. Ergo nihii medium est

inler Ifilium ct Palrcm. Si nihil, ergo non posterior, sed

coa'ternus cst. Nam « Ante » et « Post » lempora significant.
Hx qiiippe voces non possunt sine sa^culo vel temporo
cogitari. Dcus vcro superior est lcmporibus ct saBCulis.

Quod si omnino dixeris Filio principium essc, cave nc Pa~

Irem quoqiie sub principio eadem rationc constituero co-
garis; antiquiorc quidem, scd tamen principio. Dic enim
mihi, annon terminum atque principium Filio ascribens,
alque ab illo principio altius prodiens, Palrem prius exis-
lcrc dicisPldccrlemanircstnm. Dic ergomihi quanto spatio
praccxistit Palcr? sive enim parvum, sive magnuin dixeris
spatium, sub principio Patrem posuisti. Nampostquammcn-
suram spalii iliius duxcris. sic diccs vel parvum vel magniim
cssc : mensura vero duci non polest, nisi utrinque principium
sit. Itnque Patri, quantum in te fuit, principium dcdisli : sic-

que secundum vos ne Pater quidem sine principio eril.

Vides-ne verum csse id, quod a Servalore dictum est, et
dictum illud virtutis ejus ubique argnmcntum esse? Quod-
nam illud cst?« Qui non honorat Filium, non honorat
» Patrem'. » Novimultishrcc incoa:;prehensibilia cssc. Idco-
quc ratiocinia hujusmodi moverc sjcpe cunctamur, quod
vulgus illa assequi ncqueat; vel si assequatur, iila non lirma
•
Ilcbr. 1, 5. - 2
 IN JOANNEM IIOMILIA IV. 1 99
cl ccrla maneant : « Ratiocinia quippc liomlnnm llmlda
))sunt, ct fallaces cogilaliones eoriim •'. » Libenlcr autem
adversarios intcrrogaverim, quid sil illud a Propheta dlc-
tnm : « Ante mc uon fuit alius Deus, postme non erlt ^?))
et

Nnm sl junlor cst Patrc Fllius, quomodo diclt « Post me :

»non erit ? » Num cv^o Unigenill substanliam tollclis? nc-

ccsse ciiim cst aut eo audacicc procedcre, aut unam admit-
lcrc Divinitalem in propria byposlasl Patris ct Filii. Quo-
modo nulem Omnia por ipsum facla sunt, » verum
Illud, «

esl?Nam si a^vumest Illo antiquius, quomodo Id, quod anlc

illum est, per ipsum factum fuerit? Vldetls-nc In quantam
icmcritatem semcl abjocta vcritatc processerlnt? Cur non
dixlt Evangelisla ipsum cx non cxtanllbus factuui cssc, ut
dc omuibns Paulus his vcrbls asserit :
« Qui vocavit ca, quai
))non sunt, lanquam ca quai suot ^; » scd dicit « Jn prin- :

))cipIo erat? » Iloc cnim contrarium est illi, ac jurc mcrito,

Dcus cnim ncquc fit, ncque quid scantiquius habel. Vcrum

ha:!C gcntilium vcrba sunl. Dic et ilhid mihi, annon dixcris

Creatorcm creatis opcribus incomparabihtcr cxccllcnllo-

rcm esse? Cum ergo ipsis slinile forct id, quod cx non cx-
tanlibus essct, ubl essct illa Incomparabihs exccllcnlia ?

Quid autem cst iUud, « Ego primus, ct cgo post hajc, » et,
« Ante me non fuit alius Deus ^? » Nam si Filius non sit cx

cadem substantio, alius cst Dcus; si nou coaeternus, est

postiHum ac sl non cx subslaniia prodiit, palam est ipsuni
:

factumesse. Quodsl dixcrint htcc ad diflcrcntiam idolorum

dicla fulssc,quomodo non conccdent ad diircrentiam ido-
lorum sohim verum Dcum dici? Quod si hoc ctiam ad dif-
fercnllam idolorum dictum sit, quomodo iotam scntcntiam
inlcrprctabcris? Post me enim, inquit, non cst alius Dcus :

non cjicicns Filium hoc dicit, scd slgnificat : « Deus idoli-

' Sap. IX, i\. — ^ Isai. xmii, lo. — ' Roin. iv, 17. — ^ Isai. xli,

4, XLiv, 6, XLViii, 12.

200 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ciis post me non est; » non quod Fillus non slt. Etlam,
inquies, quld Igltur? illud, « Ante me non fuit allus Deus, »

ila accipies, quod ncmpe idolicus dcus non fuerlt; at fuerlt

sallcm ante eum Filius? Ecquis docmon haec dixerit? Ne
ipsum quidem diabolum Id pulo dlcturum esse. Alioquln
autcm sl non est co.Tlernus Palri, quomodo infmitam
,

ejus vllam dixeris? Nam sl principlum anlerius habet

eliamsi infinllus slt, non tamen immensus crlt : immensum
cnlm ulrlnque immensum esse oportel; quod eliam Pau- Id
lus declarans diccbat : « Ncque prlnciplum dierum, neque
»fmem vita) habens, et prlnciplo et finc carere declarans.
'
»

Quemadmodum enim hoc, sic ncque illud finem habet;

cum ncque hic finis sit, ncque iHic Inilium.
III. Quomodo autem cum vitasit,fuerittempus cum non

essel? Yitam enim semper, ac sinc prlnciplo ct fine esse

ncmo non falcalur, si iile vcre vita sit, ut revera cst. Si
vero fuit allquando cum non esset, quomodo vila aliorum
sit, qu.T allqnando non fuit? Quomodo igitur, inquit, Joan-
ncs principium posuit dicens : « In principio erat? «Illi-ne
voci, quncso, « In principlo, » et illi, « Erat, » attcndis, et
illam «Verbumcrat, » non cogitas? Quid vero, quando de
Palrediclt Prophcta: « Asa^culoet usqucin saeculumtues'*,))
an his verbis terminos Ipsi ponit? Ncquaquam sed seterni- :

tatem significat. Idipsum hic cogita. Non terminos ponens

italocutus est : ncquoenlm dixit : aPrincipium habuit; » sed,
« lu prlnciplo erat; » hac voce « Erat, » le deducens ut
Filium slne principlo cssc cogltares. At, Inquics, Pater
cum articulo dicllur; Filius vcro sine artlculo. Quld ergo
cum Aposlolus diclt : « Magni Dci ct Salvatoris nostri Jcsu
» Christi^; » et rursum, « Qui est supcr omnia Dcus^^^oEcce
nnmque hic slnc articulo Filium memoravlt. Idipsum de
Patre observes nam ad Philippcnscs scrlbcns sic alt
: :

• Hcbr. VII, 3.-2 psal. i,xxxix, 2. ^ j^^ ,,^ ^5^ _ Ryni. ix, 5. ^ 4
 IN JOAKNEM IIOMILU IV. 201

« Qui cum in forma Del cssct, non rapinam arbilralus cst

»essc se ?Equalcm Dco '

: » ct nd Romanos : « Gratia voLis
» ct pax a Dco Palrc noslro, et Domino Jcsu Chrlsto ^. »

Alioquin vero supcrvacaneum fuisset hic arliciilum prre-

ponere, cum supra frcquentcr apposllus fuerlt. Quemacl-
modum enim cum de Patre dicit : « Spiritus est Deus ^ ; »

quia arlicuhis Spirilui non pra?positus cst, non Ideo Incor-

porcum essc Dcum ncgamus; sic ct hoc loco, cliamsi Fillo
arlicuhis non pra;ponatur, non minus lamcn Dcus est Fi-

h*us. Qua vcro dc causa? Cauii enlm Dcum et Deum dixlt,

nuHum indicat nobis Divlnltatis dlscrlmen ; imo prorsus

conlra. Cum cnim prlus dixlssel : « Et Deus crat Vcrbum, »

ne quls pularet minorein esse Filii Dlvlnltatem, slalim vcras

Divinilalis ejus documenta profert; scternitatem nempe slc
resumens, « Ilic crat a prlnciplo apud Dcum; creandi )>

vim cum addit, « Omnla per Ipsum facta sunt, et sine Ipso

» faclum cst nihil quod factum cst : » Id quod maxime Palcr

cjus per Prophctas ubique substantiaj ejus argumentum
essc dicit : ac frequenter demonslralionls genus Prophela3
vcrsant : neque ad hoc £olum, scd ut ctiam Idolorum cul-
tum toUant : nam « Dii, inquit, qul ccelum ct lcrram
» non feccrunt, percant ^, » ac rursum, « Fgo manu mea
«exlendl ccelum ^ : » oslcndensque Illud cssc Dlvlnitatis ar-
gumcntum, id ubiquc ponlt. Ipse autcm Evangellsta, hls
non contenlus verbis, vltam ipsum vocavit et lucem. Si Ita-

que semper cum Palrc cral, sl omnia ipse produxlt et con-

llnet; hocenim per vltam significavit : sl omnla Illuminat,
quis ita slullus erit ut dicat Evangelislam ha3c verba, ut
Divinilatem ejus minuerct, induxissc, quibus cXquaiitas pa-
rilasquc dcmonslrarl prolcrat? Nc, qua^so,
confundamus
crcaluram cum Crcalorc, ncnos quoque nudiamus « Co- :

' Philip. 11, C. — '

rvom. I, 7.— ^ Joan. iv , 24. — ^ Jcr. x, ii.
— ' Isni. XMVj 24.
202 S. JO. CIIilYSOSTOMI AHCniEriSCOPI C. P.

» liierriiil crcaluram proe Crcatorc '. » Eliamsi ciiim de coejls

liaic Inleliigenda dicant : altamcii dc lils loqncns omnino

prohibuit ne crcaiura colalur, qui gentiliiun error est.

IV. Ne itaque hujusmodi maledictioni nos subjiciamus.

Ideo vcnit Filius Dci, ut nos ab hoc cultu erueret; ideo
scrvi formam acccpit, ut nos ab illa servilule liberarct;
ideo sputis et coiaphis dehonestatus, idco mortem turpis-

simam passus csl. Nc, qutTso, hc-cc omnia inulilla redda-

mus, nequc rursum nd pristinam redeamus impiclatcm,
imo iu longc graviorem : non enim a^qualc cst crcaluram
colcrc , ct ipsum Crcalorcm ad creaturarum viiitalcm,
quantum iu nobis est, deprimerc. INam ipse manct qualis
cst : (( Tu autem idem ipse cs, inquit, et anni iui non dcfi-
» cicnl '. » Glorificemus igitur cum, sicut accepimus a

Palribus. Giorlficemus eum et fide ct opcribus. Nihilenim

nobis ad salutem prosunt dogmata pia, si vita sit corrupta.

Quamobrem illam concinncmus ad Bei placitum, omni

lurpitudine, injuslitia, avaritia longc abacta, tanqnam hos-
pites ct advcnnc, ct a pra^sentibus longe alieni. Si divilias
quis mnltas habcat ct pra^dia, sic iis utatur, ut pcregrinus
qui paulo post velit nolit disccssurus cst. Si quis ab alio
injuria laesus stt, ne immorlalilcr irascatur, imo ne aliquo
quidem tcmpore : non plus enim uno dic nobis ad iram
conccssit Apostolus : (( Sol, iQquit, non occidat super ira-

scundiam vestram ^. » Et jure quidem optandum quippc

:

est, et vix caveri potcst, ui nc in tam modico spatio quid

molestum autcm nox nos apprehendat, res gra-
accidat. Si
viores evadunt, momoria ingcntem nobis ignem colligenle,
nobisquc per lemporis spatinm ha3C acerbius scrutantibus.
Antcquam crgo otium hujusmodi occupemus, et vche-
mcnliorem accendan^us rogum, jubot malum prasvcrterc,

el extingucre. Vehcmens qnippc est irac motus, omniquo

•
Roiii. I, 25. — 2 p^al. ci, 20. — ' Ephcs. iv, 26.
 IN JOANM-M IIOMILIA IV. 200

flanima aculln?. I(]eo cclcrilale mnlla nobis cst opns, nt

llammani pr.xverlamns, ncc sinamns assurgerc. Ilic qnippc
morbns muHornm cansa malornm ciricitnr. Domos cniai
lotas evcrlit, vclercs solvit consnelndines, noii consolabil-cs

Iragoedias brevi lcmpore ac momcnlo paril. Nam Momcn- «

»tum furoris ejus, rnina ejus ', inqnil. » Ne ilaqnc fcrain

banc sine frcno sinamns, sed camnm ipsi nndiquc forlissi-
mnm, fulnri jndlcli mctum, injiciamns. Cum te amicns
beserit, ant famillaris concitavcrit, cogilaquanta erga Denm
pcccaveris, elperpende tc, si modcratlns cum iilo agas, ml-
tius tibi jndicium illud constitncre. Nam ait : c Dimitllte, ct
» dimlttetur vobis ', «Slallmque morbus anfugiet. Ad hicc
considercs, veiim, n!im aliqnando in furoiem actns, te

conlinncrls; et nnm aliqnando eliam ab ira abrcptus fue-

ris : nlrornmqne comparalione tcmporum, ad cmendalio-
ncm valdc jnvaberis. Dic cnim mihi, qnandonam tc i])sum

huidasti, cnm ab ira snperatus cs, an cum supcrastl? An-

non cum primnm accidit, nos vehcmentcr incusamns,
crnbcscimns, ctlnm ncmine aroinente, ac mnlta nos et ver-

borum ct geslorum subit poenltentla? Cnm antem snpcra-

mns, gandemns, et quasi victores exultamus? Victorla
enim contrn iram non cum par pari referimus; lia^c
est,

quippe exlrema cladcs est; sed cum a^qno anlmo omnia

patimur et andimus. Hoc quippe est superiorcm esse, non
mala inferrc, scd mala patl. Cum irasceris igilur, nc dlcas :

<( Prorsus obslstam cgo, prorsus irruam in iilum : » Nequc

Dioncnlibus ut iram cohlbcas dixcris : « Non patiar ut

poslquam ille mihi illnserit, impunc abeat. » Ncque enim lc

unquam irrideblt, nisi quando acl vindlctam te contulerls:
sln le qnlcscente irriseril; nt stullus id agct. Tu vcro cum
viccrls, nc quicras gloriam a stultis, sed ea contenlus csto,
qnnm a sapientlbus asscqucris. Imo vcro cur tibi parvum
'
Hccli, ij 13. — ' Luc. 1. 07.
204 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

illud ac vile iheatriim hominum conslituo? Ad Deuni sta-

tim rcspice, et ipse te laudablt ; quo laudante nemo debet

ab hominibus glorlam qua^rere. lluminum qulppe laudes
plerumque vel ex gratia prodeunl, vdex odio nrgantur;
nihilque hicri alFerunt : Dei vero judiclum hac inaequabi-
litate vacat, muUamque laudato affert ulilitatem. lianc
igitur laudem sequamur.
V. Vis-ne discere quantum sit mahim ira? Praesens esto
dum ahi rixantur in foro noque enim in le ipso turpitudi-
:

nem illam tam facile deprchendes, animo nempe lunc te-

nebris et ebrietate obvoluto. Sed cum ira vacuus es, tunc
in ahis tua conlemplare; quando judicium tuum corrup-
lum non est. Ylde mlhi turbam circiimllucnlem, et iratos,

ac si furerent, in mcdlo turplter agentes. Cum enlm ira in

pectore eirervcscit et elTeratur, os ignem splrat, ocuU ig-

nem emiltunt, inflatur undique vultus, incomposite ma-

nus jaclantur , rldlcule podcs exlhunt, ct insuUant li-

lem dlrlmere conantibus; nihil irali difTerunt a furen-

tlbus ciim haec omnia nuho pra^dltl sensu peragunt ;
,

imo ne ab aslnis ngrestibus, cah:Ilrantes, mordentes. Sane

vir iracundus modesle agcre nescil. Deinde post tantum
cxcitatum rlsnm, ubi domum redierint, ad se reversi, do-

lore simul ac melu agilanlur, animo volventes quinam

rixT prasenlcs fuerint. Postquam enim ceu furenles de
spectantibus nihll cogllaverant, rcsiplsceutes postea secum
reputant, num amici, num inimici spectalores fuerint :

nam perinde utrosque mctuunt; illos, ut se improbantes

majorcmque inferenles pudorem ; hos, ut de sua turpilu-
dine gaudentes. Quod si ad plagas usque mutuas rixa pro-
ruperit, tum metus gravior, ne quid dcterius verbcrato
accidat^ ne subsequens febris mortem inferat, vel tumor
curatu dlfficilis in cxtremum periculum conjlciat. Quid
enim mihi pugna opus erat? quid contumclils et rixis? Pc-
 IN JOANNEM IIOMILIl IV. 2o5

reant cl Iircc ct llla : liincque omiilbus lilscc flaxls rcbns

maledicnnl, qncc rlxandl cau^a fuerc. Jnslpienllorcs vcro ct

mallgnos dasmonas , el lioram tcnipnsque crlmlnanlur.

Verum non hora mala in causa est ; nulla quippc horn
mala : neqne ha;c a maligno da^mone proficiscunlur ; scd
exnequllla rixantium. HI namque et dicmonas attralumt,
el slbi ipsis mala inferunt. Scd cor inlumescit, inquics, ct

a contumeliis mordctur ? Id et ego novi ideoque miror eos,

:

qui malam hanc fcram cocrcent. Si enim velimus, possu-

mas morbum dcpeJlcre. Gur em*m cum prlncipes viri nos
contumelia aiTiciunt, id non a^imus? Nonne quia timor,
non minorquam ira, nos detcrret, nec vcl a principio Iram
erumpere sinit? Cur porro scrvi a nobls milie conlumeliis
onerati, omnia tacili ferunt? Nonnc quia ct ipsi codeni
vinculo ligantur? Tu vero ne solum Dci timorem cogitcs
sed etiam te tunc a Deo contumeliis afTici, qui jubet te ta-
cere, et omnia paticntcr fcrcs. Dic te laccssenti : « Quid
faciam tibl? » Alius mihi et manum et llnguam cohlbct;
eritque diclum illud, et tlbi et ipbi philosophiae materia.
Nunc nulem hominum gratia etiam inlolerabilla ferimus;
iis, quinoslacessunt, saepe dicimus : « Illemelacessivit, non
tu :»Deo autem ne parem quldem revcrentiam exhibcbimus?
Ecqua nobls crit vcnia? Anima2 nostrac dlcamus « Deus :

nos nunc lacesslt, qui manus noslras cohibet »ne insilia- :

mus, nec mlnore Deum quam homincs obscqucnlia prosc-

quamur. Adhocvcrbum cxhorrulslis ? Sed non lantum ad
verba, sed etiam ad opus vos cxhorrcscere cuplo. Jussit
Deus nos colaphis caesos, non niodo fcrre, sed etiam ad
pejns quidplam paliendum nos ofTcrre. Nos autem cum
tanla violenlia obslslimus, ut non modo nos ad male pa-
liendum nos ofleramus, scd ctlam nos ulciscamur; inio
ScXpc priores manus infcramus, nosquc vinci putcmus, nlsl

pai ibus afliciauius. Nam ilhid gravius est quod uos vincere
2oG S. JO. CHI\YS0ST0M1 ARCIUI-PISCOPI C. P.

cxisllmemiis, qnanclo cxtrcma chide afllcimiir, et hnmi

prostrati jacemus; ac mille acccptis a diabolo vulncribus,

de illo vicloriam rcporlasse credamus. Quamobrcm rogo

discamus qui sit linjiis viclori.T modus, et hanc morum
specicm adeamus. Siquidem male pali, idipsum est quod
coronari. Si ergo vohimus nos a Deo viclorcs proclamari,
in his certamiuibus nelegemsajculariumagonumservemus,

sed legem a Deo pro his certaminibus posilam, ut omnia

iequo animo feramus. Ita enim el adversarios ct prccscntla
omnia superabimus ct promissa conscquemur bona; gratla
et benignitale Domir.i nostrl Jesu Christi, per quem et cum
quo Patri slmulque Spiritu sanclo gloria, imperium, honor,
iiunc et sempcr, et in SKCula saeculorum. Amen.

HOMILIA Y ^

CAPUT I.

Omnla per ipsum facla sunt, et sinc ipso faclum est nihil,

quod faclum cst \

I. Moyses hlstorlam Veterls Tcstamenll a sensilibus no-

bls orditur, ct ca phiribus enumcrat, nam ait : « In princl-
»pio fecit Deus ccclum ct terram ^. » Deindc adjicit hiccm
factatn,secundum coihim, slellarum naluram, omnigena
animahum genera, ne singu!aprosequcnies k)ngiores simus.
ilic autem EvangcHsta uno verbo com[)lcclitur omnia, ct

il!a ncmpe et iihs supcriora. Et jure ccile, quia IHa audl-

loribus nota sunt, ct ipse ad praeitnntius argumeulum pro-

perat, ac lolum opus aggrcdilur, non dc operibus, sed Jc

'
Alias IV. — ' Joan. i, 5. — ' Gcn. i, i.

/«
 IN JOANNEM IIOMILIA V. 207
opifice cl crcalorc diclurus. Idco Moyscs fjuidcm, clsi nii-

uorem crealionis parlcm oggrcdiatur; nihil cnim nobis dc

invisibillLiis polcslatibus narravit, in illis versalur. liic

vcro, quia ad ipsum Crcalorem ascendere fostinat, jure

omnia prselcrcurrit, ct Ikxc quae ilie dixit, et ea quae ipsc
lacuit, paucis complectitur : « Omnia pcr ipsum facla
»sunt. j) Nc vero putcs ipsum ca tantum memorarc, quo)
Moyses narravit, subjungit o Et sine ipso factum est nihll, :

»quod factum » Iloccst.ex rebus faclis,sivcsub aspectum,

:

sive sub intcllectum lanlum cadant, nihil sine Filii virtute

productum est. Ncqueonimpunctum apponcmus postillud,

« Nlhil, »ut haeretici faciunt. Illi cnim cum velint Spiritum
creatumcsse,ilalcgunt : «Quodfactumest,in ipsovita erat.»

At sic haec nullo modo intelligi poterunt. Primo enlm hic

non opporluna Spiritus mentio esset ; quodsl tandcm id vo-

luisset, cur lam obscurc locutus csset? Unde enim conslat

hoc dc Splrliu dlctum esse? Alioquin autem secundum
hanc seriem comperlcmus non Spirltum, scd ipsum Fllium
per seipsum factum cssc. Yerum attendilo ne vos hoc
dlctum cfTuglat, cl agc Inlerim ad Illorum morem lcga-
mus : hoc pacto cnim manifestior crit absurditas : « Quod
«factum est, in ipso vila crat. »Vitam hic Spiritum signifi-

care dicunt. Scd vila eliam lux appcllata hic occurrit;

subjicit cnim : « Et vila crat lux hominum. » Sccundum
illos crgo luccm homiaum hic Splritum diclt. Quidigitur?
cmn subdit : «Fuithonio missusa Deo, uttcsiiinonium pcr-
hibcrct dc lumlnc', » ncccsse est ut dlcanthocetiam dcSpI-
ritu proferri. Eum enim, qucm supra Vcrbum dixit, in se^

qucntibusDcumjvitam,ctIucemnomInat. « Vilaerat, inquit,

» hoc Verbum, et haec ipsa vlta lux cral. » SI itaquc Verbum
vita crat, Verbum autcm, quod est vila, caro faclum est,
vlta caro faclacsl, hoc cst, Vcrbum : « Et cjus gloriam vidi-

» Joaii. 1, G.
208 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIILPISCOPI C. P.

»mus, quasl Unigenlti a Palre. » SI ergo dlcant Spirltiim

hic vltam vocarl, vide quanta absiircla sequantur. Splrltus

cnlm Incarnatus fuerlt, non Fillus Splrlius erit unigonitus :

Filius. Si non Ita res fuerit, dum hoc cfTugient, in aliud

longe absurdius incident ita legenles. Nam sl confiteantur

illud de Fih*o dlctum esse, ncque interpungant, nec legant
iit nos leglmus, Ipsum Fillum a seipso factum esse dlcnnt
oporlet. Si enlm Verbum vita erat, si quod factum est, in

ipsovItaerat,ipsuminseipsoet perselpsumfaclum est secun-

dum hanc leclionem. Dclnde, qulbusdam intcrpositis, adji-
cit : « Et vidlmus gloriam ejus, glorlam quasi Unigeniti a
»Patre '. » Ecce sccnndum Illorum, qul ita loquuntur, Icc-
tlonem Splritus sanclus Unigcnltus esse fillus deprehendi-
tur. Deillo enlm h.TC omjiis narratio institultur. Vldells-ne,

quando a verltale scrmo aberrat, iu qua? pra^clpltia abeat

et quot absurda parlat? Quid igllur? Splrltus, inqules, non
est lux? Est qnldem lux, vcrum hlc non de illo agilur :

quandoquidem et Deus Spirllus, hoc est, Incorporeus;

sed non ubicumquc Splrllus dlcltur Deum cs:^e dccla-
ralur. Et quid mirarls, si id de Patre dlcamus ? Neque enlm
de Paraclelo quoque id dixerlmus, quod ublcumque Spi-
rltus dlcitur, id dc Paraclclo inlelligatur quamvis hoc :

nomen ipsi maxime compelat. Altamen ubi Splrltus legi-

tur, non semper Paracletus est intelilgendus. Nam et Chrls-

tus Dei virtus el Del saplenlla vocalur; at non semper ubi
Dei virtus et Dei saplcntla dlcllur, Chrlslus indicalur. Sic
et hoc loco, Ilcet Splrltus illumlnct, non iamen dc ipso
nunc loqullur Evangclista. AUamen his cxclusi absurdls
ratlociniis illi, qui scmper verilali repugnant, dlcere non
deslstunt :« Quod factum est, in ipso vita erat : » Id est,

quod factum cst vlla crat. Quld igitur? An Sodomorum

suppllclum, dlluvium; gehenna et mille rcs hujusmodi vita

' Joan , 1, i4«

 IN JOANMi:.! IIOMILIA V. 20 Q

erant? Sod de crealione nobis cst scrmo, inf|Miiinl. Ccrle

illn quoqiie ad creatlonem pcrlincnt. Vcriim ul aliunde
cliam illorum scnlcntiam validius confulcmus, intcrro^a-
bimus ilios : « Num, qujcso, lignum vila cst? num hipis,

inanima ha:c immobiha? An homo omnino vita est?»

ct

Ecquis hoc dixcril? Non enim ipsa vita homo, scd vilae
capax homo est.

II. Yide rursum hic absurditatem : nam hanc sequcmur

diccndi seriem, iit hinc corum inslpicnliam dlscamus : sic

nihil usquam illi dicunt quod Spiritni compelcrc possit.

Poslquam enim inde cxciderunl, hominibus ilhi ascribunt,
quac de Spirilu dl^nc dicla fuissc put:ibanl. Gnelcrum jam
leclioncm examinemus. (^realura nunc vila dlcilur: crgo
hixcliam cst : dcque illa tcstlficalurus vcnit Joanncs. (lur

crgo non ct ipse hix est? nam « Non crat iile hix, inquit : »

Atqui cx crcaturarum numcro erat. Qnomodo cr[i,o nou

cst ]nx? Quomodo in mundo crat, et mimdus pcr ipsum
faclus est? Grcatura-ne erat in crcaturo, ct crcatura per
crealuram facta esl ? Quomodo mundus cum non cogno-
vit? An creatura crcaturam non novIl?« Quotquot anlcm
Drecepernnt eum, dedit cis poleslalcm Fillos Dci ficri '. »

Sed sat risui datnm est : ha?c monslra vcrborum vo])is

dcinccps confulandn rclinquo, no nos Ikcc rlsum moveridi

causa pr.-cmislsse vidcnmur, lcmpusquc fruslra tcramu?.
Nam si hxc de SpIiMlu non dicln sunt, ut jam dcnionslra-
ium est, neqne de crcatura, et eamdcm lamcn illi lecllo-
ncm lucanlur, illiid omnium absurdlssimum scquclnr, ut
diximus, quod Fillus pcr sclpsum fnctus sit. Si cnlm !iix

vcra Fillus cst : Inx anlem ha?c vita cral; vilaquc in ipso
facla est; necessario ilb.id conscquitur sccuiidum corum
lccliancm. hlco, hac oniissa, ad IcL!;ilimam vcniamus lor-
toncm cl intcrpretationcm. Quxnain illa csl? ul in ha}C
* Joiin. I, 12.

LXVMII l/j
210 S. JO. CIinYSOSTOMI AnCHIEPISCOPI C. P.

verba , « Qnod facliim cst, » lermiiicmus seulenllam :

deinde ab hoc diclo incipiamus : « Iii Ipso viia erat. » JIoc

aulem ille vult signincare : « Slne Ipso factum cst nihil

» quod ractum cst. » Si quid, inqult, raclum est, sine ipso

factum non est. Vides-ne quomodo per Lrcve hoc addita-

mcntum, absurdaomnia, quje suborirIpolerant,climinavit?
Per id enim quod intullt,« Sine ipso fnctum est nihil, »et

per illud additum, « Quod factum est,» inlellectuaha simul

comprehendit, Spirilumque subtraxlt. Cum enim dixisset

t Omnla per ipsum facta sunt, el sine ipso factum est ni-

» hil » Ne quis diceret

: « Si omnia, ergo : Spirilus per ipsum
factus est, » hoc additamento opus fuit. ((Ego,inquIt,sI quid
factum est, hoc per ipsum faclum esse dlxi : sive invlsibile,

sive incorporeum, slve in coelo factum sit. Ideo non slm-

pllciter omnia dixi, sed si quid faclum cst, hoc est, qua;
facta sunt. Spiritus vero factus non est. » Yides-ne accura-
tam doclrinam ? Rerum sensilium creationem memoravit,
quam antea Moyses docuerat : deinde jam imbutos adsu-
Llimiora ducens, Incorporea nempe et Invisibilia, Splrltum
sanctum ab omni creatura sejunxit. SIc ct Paulus hac gra-
lia inspiratus dlcebat :« Quoniam in ipso crcala sunt
» omnia \ » Hic vero rursum eamdem accurallonem ob-
Idem namque Splrltus hnnc quoque movebat
serves vellm.
animam. Nc quls enim rem factam quampiam a Dei crea-
lione removeret, eo quod ipsa invlsibilia essent; ncve his
Paracletum admiscerct, prsetermlssis sensilibus, qune om-
nibus nota erant, coelestla enumerat hls verbls : « Slve
» Thronl, sive Dominatlones, slve Prlnclpatus, sive Polesla-
»tes ^ «Illud cnim « Slve, » slngulis apposltum, nihll allud

uobis signlllcat, quam hoc,« Omnia per ipsum facta sunt,

»et slne ipso factum est nihil quod factum est ^ » Quod si

illud« Per » diminutionem significare pulcs, audi Prophe-

' Cul. 1, iC. — >
Jbid. — 3
joan, ,^ 3,
 iN JOANNEM nOMILlA V. 211

lam (llccnlem « Inillo lu, Domlnc, tcrram fnndastl, ct

:

» opera maniium tiiarnm snnt ccoli \ oQnod de Palre ut

crcalorc diclum est, id de Filio diclt non dictilrus, nisi :

crcator, sed tantum minisler existimatus esset. Quod si

hic« Per ipsum wdicatur, non alla de causn dlcitur, quam

ne quis Filium non genitum esse susplcetur. Quandoqui-

dem quod secundum crentlonis dignitatem nihil minus
habeat, quam Paler, audi ipsum dicentem « Sicut Patcr :

» suscltat mortuos et vlvificat, sic et Fillus quos vult vlvi-

» ficat '. »Si Itaque de Fillo dlcatur in Veteri Testamento :

« Inltlo tu, Domine, terram fundastl, wmanlfesta esl crca-

lionis dignltas : sin de Patre Prophetam id locutum dixe-
rls Pauhmi autem Fiho ascripsisse id quod de Patre
,

dlctum erat; idlpsum tamen sequetur. Nequeenim id Pau-

lus Fiho competere statuisset, nlsi admodum certus parem
esse dignltalem. Extrcmne namque audaclne csset ea, qua)
incomparablH nnturcTe competcrent, minori et inleriori as-

cribere.
III. At neque mlnor, neque inferlor Patrls snbstanlla
est Fihus. Quapropter non hoc solum de Filio ausus est
Paulusdlcere,sed eliam aha simHia ; nam IHhjd, «Exquo,»
quod tu sohus Patrls dlgnitati ascribis, ille de Fiho dicit
his verbis : « Ex quo lotum corpus, per nexus et conjunc-
» tiones subminislratumet constructum, crescit in augmen-
» lum Dei ^. » Neque hoc solo contenlus est ; sed et aliunde
vobis obstruxit ora, cum illud, « Per quem. »quod mlno-
rem significare dicls, Palrl ascribit : « FideHs enim Deus,
«inqult, per qucm vocalls est in societatem FIHI ejus ^; et
rursum,« Per vohmtatem ejus; » et aHbi,fl Quoniam ex
»ipso, et per ipsum, et in ipsum omnia^. » Itaque non uni
Fiho IHud, « Ex quo, » sed etiam Spiritui trlbuitur. Etenim

' Psal. ci, 2G. — ' Joan. v, 21. — ' Col. 11, ig. — 4 , Cor. 1, 1.
— ' Rom, II, 36,

14.
212 S. JO. ClIUYSOSTOMI AnCIIIEPISCOPI C. P.

Josepbo Angelus Ne tlmeas accipere Marlam

diceljat : «

«conjugem luam quod cnlm in ea natum est, ex Spirltu

:

» sancto est \ » Quemadmodum et illud, « In quo, » quod

Spirilus est, non recusal Propheta Deo tribuere, dumail :

« In Dco fflciemus \irlulem '. » Et Paulus obsccrans ait :

« Si quomodo landem aliquando prosperum iler habeam

»in vohmtale Dei venicndi ad vos ^; »et iterum id de

Christo dicil : « In Chrlsto Jesu. » Hujuscemodi cerle ver-
ba indiscriminatim accepta frequenter reperlemus quod :

minime fieret, nisi ublque eadem subslanlla esscl. Ne au-

tem illud, « Omnla per ipsum facta sunt, » de signls pules
nunc esse diclum : de iis enlm reh'qui Evangehstoe verba

fecerunt ; post hcec subdit : In mundo crnt, et mundus

;)per ipsum fiictus est : »non aulem Splritus, qul non ex
numero opiriclorum est, scd supra omnes omnino croalu-
ras. Verum jam rellqua prosequamur. Cum de creatlono
loquens Joanncs dlxisset :« Omnia per ipsum facla sunt,

»et sine ipso factum cst nihil quod factum cst; » dc provi-
denlia sermonem adjicit his verbls, Jn Ipso vita ernt. » Ne
quis enim increduhis dubitaret, quomodo lot lantaquc per
ipsumfacla slnt, subdldlt : «lu ipso vlla erat. » Quemadmo-
dum si ex fonte abyssos emiUenle aquam hauserls, quan-
tumcumquc haurlas^ fonlem nlhilminues; Ila de (inlgeniti

Ti operandi pulandum, quantacumque per ipsam facta

credideris, nunquam iila nilnultur; imo vero ut magis
proprio utar exemplo, rempe lucis, de qua ille mox ad-
ilcit, a Et vita crat hix. »Qucmadmodum eigo lux, quan-
tacumque hominummlllia inuminet, nlhll splendorls fsunt-
tlt sic quoquc Deus ct antcquam operetur cl post emlssa
;

opera, perinde inleger manct, nec minuitur, ncque cx

operalione nniUa fatigatur; sed etlamsi mille mundos si-
miles creare oporteret, ctlamsi infinilos, illls omnlbus suf-

» Matlli. 1, 20.-— ' Psa!, lix, i3. — ' Roin. i, 20.

 IN JOANNEM HOMILU V. 210

ficeret, nec creanJis modo, sed eliam post creatlonem

servandis. Vitae qiiippe nGinen hic, non ad creationem so-
lum pertinet, scd et ad providenliam, cpia res creatac ser-

vanlur et pcrmonont. Etiamquc resurrectlonis doctrlnam

jom nobis fundarc incipit, et ab admirandls hisce Evange-
lils orditur. Vila namque ad nos advenienle, solutum est
morlis imperium, kiccque nos inumlnanle, tcnebroe noa
uhra manent; sed manet semper in nobis vila, et mors ei

dominarl non polest. llaquc quod de Palre dlctum est, de

hoc quoquo proprle dlcalur, « In Ipso vlvimus, movemur,
»ct sumusquod etiam Paulus dcclarat his vcrbis :
'
: » id

« In ipso creata sunt omnia, et omnla In ipso constant '. »

Qunpropler et radlx dicitur et fundamenlum. Cum autem

audis, « In ipso vita erat, » ne compositum suspicerls ; nam
poslea de Patre diclt : o Slcut Pater habet vltam in semet-
i ipso, sic dcdlt et FiJIo habcre vltam ^. » Sed sicut Patrem
non Ideo composllum dixerls, slc nec Fllium dlcas. Etenlm
allblquoquedicit : «Lux est Deus ^ ; » ct rursus, « lucem ha-
«bltat inaccessibilem ^. » llxc porro omnia dicta sunt, non
ul cri^posltlonem susplcemur, sed ut paulatlm ad doctrl-'
nac culmen cvehamur. Cum enim non facile a vul:;o Intel-

Jlgi posslt, qua ratlone vlta In ipso cxlslat, prlmo id quod

humilius cst dicit ; cruditos vero poslea altlus erigit. Qui
cnim dixit : « Dcdlt ei vilam habcre, » Is ipse ait : « Ego sum
vila ^; » et rursus, « Ego sum hix 7. » Et quails, quccso, hacc
lux cst? Non sensllis, sed splrltualls, quic illumlnnt ani-
mam. Qula enini Christus dlclurus crat: « Nemo potest ve-
»nire ad me, nisl Patcr Iraxerlt eum ^, » idco praevenicns
EvangcIIsla dixlt Ipsum csse qui illumiuat; ut si dc Patre
quld simllc audias, ne id solius Palrls, scd Filll quoquc esse

• Act. XVII, 2.5.— '

Col. I, i6.— ' Joan. r, 9.6.— < i Joan. i, 5.
— ' i Tiin. VI, i6. — . 6 Joan. xiv, 6. — 7 JJ. vui, 12, ct ix, 5. —
« la. VI, 41.
2l4 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARGHIEPISCOPI C. P.

profitearls : nam Omnla , inqult, quaecumqiie habet Pa-

))ler meus, mca-sunt \ ))Primo igitur crealionem nos do-
cuit dcuule anlmae Lona, quas veniens nobis largitus est,
:

uno verbo sublndlcavit Evangellsta dicens « Et vlta erat :

» hominum. » Nec dixlt; « Erat

lux hjx Judoeorum, » sed uni-
versorum hominum. Neque enim Judaei lanlum, sedeliam
hanc cognltionem devenerunt, ct hcTC lux com-
gentiles ad
munis omnibus proposita erat. Cur autem non Angelos
homines sohmi dixit? Quia nunc ipsi de hu-
addjdit, sed
mana natura sermo est, ct homlnibus bona nuntialurus ve-
nit. « Et lux in tenebris lucet ^ «Tenebras hic vocat mor-
lem et errorem. Uxc quippe lux senslhs, non in tenebris
lucet, sed slnc tenebris est. Pncdlcatio autem Inter eum,
qui omnia occupaverat, crrorem efTulsIt, eumquc sustu-
lit; ct iii ipsam mortcm veniens ipse, sic illam superavit,

ut eos, qui morte jam detinebantur, erucret. Quonlam Igi-

lur neque mors, neque error hicem illam superarunt; sed

est ubique splendlda, et propria vi fulget, idco ait : « Et
)) tencbrae eam non comprehenderunt ^. )) Est enim incx-
pugnabilis, nec libenler in anlmis habitat, qui noluMi illu-
mlnari.
IV. Quod si non omnes ceperit, nc id tc conturbet : non
enim ex necessitale aut vi, scd ex voluntate et arbltrio ad
nos accedlt Deus. Ne lucl huic ostluin claudas, et multa
voluptale frueris. Ha3c porro lux per fidem accedit, et cum
semel advenlt, exclpientem se admodum illuminal, et si

j)uram exhibeas vitam, perpetuo intus manebit : « Nam qui

» me, mnndala mea servablt, et venicmns ad eum
dillgit

))ego et Paler meus, ct manslonem apud eum faciemus ^. »

Qucmadmodum enim non potest qnls radio solari probe
frui nisi oculos aperiat
, ita neque hujus splendoris :

abunde consors csse, nisi nnimac oculos aperiat, eorumque

* Joan. XVI, i5. — * Id. i, 5. — ^ Ibid. — ^ Id. xiv, 24.
 IN JOANNEM nOMILIA v 2 10

ncicm uiidiquo parcl. Qnomoclo aulcm itl fieri possit? Si

animum omiii vilio purgcmus. Pcccnlum enim lenebrosuin
csl, densaque caliglne ofTusum; idque iude palam cst,

quod inconsidcrale ct sinc arbilrls admillalur ; nam

« Omnis qui male agit, odit luccm, et non venit ad lu -

» ccm » ct Quae in occullo (lunt, lurpc cst et dicerc '. »

*
:

Slcut cnlm in tenebrls nec amicum ncc inimicum agnos^

cimus, rerumque omnium naturam ignoramus, sic et iu
pcccato accidlt. Nam qui avariliac sludcl, non distlnguit
amlcum ab inimico, invidusquc necessiludine sibi junc-
lum ut Inlmicum habct; ac qui insidlalur, conlra omnes
bcllura gcrit ; uno vcrbo, quisquls pcccalo obnoxius esl,

nihil dirfurt ab cbriis ct furenlibus, ncquc rerum natuiam

novil. Ac qucmadmodum noc!u llgnum, plumbum, fer-

rum, argenlum, nurum, lapidem pretlosum, omniaque

pari modo ccrnimus, cum lux ad haec discerncnda non ad-
sll : slc qui vlla impurus est, lcmpcranliae virtulem nou
novil, nequephllosophiie pulchritudinem. In tenebris eniui
ut jam dixi, nclapidcsquldempreliosipulchriludlnemsuam
cxhibent, non naturae suoe vilio, snd spectanlium ignoran-
lla, iNcquc hoc unum nobis danjnum in peccato degcnli-
bus accidit; scd mclu versnmur ac quem-
ct in ^«'"rpeluo :

admodum ii, qui pcr noctcm ilhmcm itcr agunt, scmpcr

Ircmunt, hcct ncmo adslt qui inelum incutlat: sic il, qui
pcccatis dediti sunt, fiderc nequeunt, eliamsi nullus adslt
qui icdarguat; sed omnla formidant ct suspccla habent,
consclcntla stlmuhmlc, omnlaque ipsis terrorc et formi-
dine plenn sunt, omnia anxii circumspiciunt. Tam moles-
tam ergo vilam fugiamus. Nam post angorcm hujusmodi,
mors scquclur, mors immortalis lUic enim nulhis suppH- ;

cii fmls erit. Hic vero ab insanientibus nihll dlfTorunt ii,

qui res sibi fingunt, qua^ nc quidem cxislunt. Yidcntur

' Joan. iij, ao,— 2 Ephcs, v, la.
2lG S. JO. CillXYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C P.

enim siM divites esse cum non slnl; se deliclari putant, ct

nuHai dclicio3 : nec prius fallaciam, ut par csset, sentiunt,
qiiam ab hac insania liberentur, ct doncc somnum excu-,
tiant. Ideoqac ut sobrii simus et vi^ilemus Paulus omnibus
pnccipit, et idipsum quoquc Ghristus. Qui sobrius est ct
vigilat, si a peccato cnpiatur, cito ipsum excutit ; qui vero
dormit aut insanit, ne quidcm senlit quomodo a peccalo
lencatur. Ne ilatjue dormiamus. Neque enim noctis tempus
Cbt, sed diei. Itamic« Sicut in dic honeste ambulemus *
: »

Niliil enim peccalo lurpius. iMinus cst malum, secundum

lurpiludinis ralioncm, nudos, quam peccalis et sceleribus
onustos obambulare. Ilhid enim non tantum crimcn essct :

ssepe namque ex pauperlale orilur. Peccatore autem nihil

turpius, nihll conteniptu dignius. Cogilemus ergo cos, qui
rapiuas ct usur.^c causa in judiciuin raptantur, quam tur-
pes, quam ridiculi vidcanlur, ut qui omnia impudenler,
faUacitcr etcum violentia cgerint. Nos nutemita miseriin-
fciicesque sumus, ut dum paUium neghgenler vel trans-
Vcrsc posilum geslare non pr.timur : iino idipsum in ah'o

emendamus; cum aulem et nos ct proximi noslri inverso

capilc ambulcmus, id nc quidem scntiamus. Quid enlm,
qUiTSO, turplus vlio, qul merclrict:.! ndltPQuid contumc-
lloso, quid malcdico, quid invldo rlsu dlgnlusQui ficri ?

polest ut hncc non tam turpla habeantur, quam nudos am-

buhu^e ? A consuctudine tantum. Illud enlm nemo unquam
sponle sua passus est, hoc vero omnes conhdenter audcnt.
Ccrlc si quls Angelorum ccGlum adlret, in quo nihll Uii-
quam hujusmodl gestum cst; slaiim videret quam ridicula
res csset. Ecquid Angelorum coelum memoro? nam In Im-
peraloriis apud nos a)dibus, sl quis inducla merelrlcc uta-
lur, vcl sl cbrlelale CJipialur, vel lurpc aliud quidpiam
adaultal, cxlrcmas dat poenas. Quod si in imperaloriis
*
i«om. xi!j, 10,
 IN JOANNliM IIOMIMA VI. 21 7

.Tdlbus lalla aiulcrc non llcct; Riullo magls, uLIquc proe-

scnlcunlversoruni llegc, omnlaquc clrcumspiciente, si '^imi-

lia cxlrcmum luemus suppllclum. Quaprop-

a^^grediannir,
lcr rogo multam in liac vila quiclcm ct modcstiaiu,
,

niultam munditlem cxhibeamus. Regem quippc hnbemus,

qui noslra omnla pcrpetuo intuelur. Ut Ilaque semper lux
iUa nos ilhimlnct, hunc nobis radium altrahamus. Ila enim
et prrcsentibus ct futurls fruemur bonis, gralia et benigni-
lalc Domini nostri Jcsu Christi, pcr quem et cum quo Patri

s:;Ioria unaque Spiritui sanclo in sa^cula. Amen.

V\ ^ V\\ V\\ W^AVA W 1 VV^ VV\-(,V\ VV^ V\\ VVV \VA V V\ V VA VVVWVVVV VV\ WA w> vv% wv \\\\\%\v\\w\\v vww/»

liOMILTA YI \

CAPUT I.

Fuit homo mlssus a Dco, cui nonicn crat Joanucs \

In cxordio dc Dco Ycrbo quae prreclpua et magis neces-

siiria erant locutus Evr.ngelista , ordlne procedens , ad
Verbl pricconcm cognomincm Joannem postca vcnit.
sibi

Tu vcro cum audls ipsum a Dco missum fuisse, nihil huma-

num ab co dici putcs. Non enim sua, scdmittentls sc dicta
profcrt. Idcoquc Angclus appcllatus est Angeh vcro sive ;

nuntii officium cst, nlhil exsc dlccre. lllud autem, « Fuit,

non hic ad exislentiam transitum signlficat , scd missio-
nem ipsam; nam ilhid, «Fuit nilssus a Dco, » idlpsum cst
quod ,
fl Missus cst a Dco. » Quomodo igllur illud, « Qui
» cum in forma Dci cssct ^, » dicunt non intelhgi de aequa-
lilatc Fihi cum Palrc, co quod arlicuhis non apponatur?
Fcceenim hic quoquc nnlhis adest articuhis. An igllur hic

• Alias V. -^ 2 Joan. i, G.— ' rhilip. u, G.

2l8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIliPISCOPl C. P.

de Palre non est sertno? Quid crgo dlcemus de Prophela

qui Eccc ego millo Angeliim meum anle faclem
nit : «

tuam, qul praeparablt vlam tuam' ? » Illud « Meum ei luam,»

))

duas personnas significat. « Hic venit in teslimonium, ut

«lesllmonium perhlberet de lumine \ » Quid hoc, dicet
forlasse qulspiam, servus dedomino testimonium perhibel?
Cum ergo non modo iilum servi testimonio perhiberl vide-
bis, sed eliam ad servum venire, ac cum Juda^is ab illo

baptizarl,nnnon magis obstupesces et dubitabis? Sed non

oportet turbarl vci commoveri, at potius ejus Inenabiiem
benignitalem mirarl. Si vcro quis dubius In perturbatione
nianeat, id ilH dlcet, qnod Joanni : « Sine modo : slc enim
» decet nos implere omnem juslitiam ^ » Quod si magis
adhuc turbetur, dlcet illi rursum id quod Jud.cls dicebat :

« Non ab liomine tcslluionlum occlpio ^K » Si ergo hoc

teslimonio non eget, cur Joannes missus est a Deo? Non
quod ejus lestimonio egeret, Id enim dicere, exlremae im-
pietalis esset. Scd cur tandem? lilud ipse Joannes docet
cum ait : « Ut omncs credercnt per ilium ^ Ipse vero
Christus cum dlxlsset : «Non ab homine lestlmonium acci-

»pio, » ne apudlnsipienliores slbi ipslrepugnare viderctur;

cum nunc dicat : « Allus cst qul tcstimonium perhibet dc

»me, et scio quiavcrum cst testimonium ejus^, «de Joanne

loquens; nunc vero, « Non ab homlne testlmonium accl-

» pio, » soiutioncm mox adjicit dicens : « Scd liaec dico prop-

»ter vos, ut saivl sills "; » ac si dlccret : « Deus sum, et

Dei verus filius, cx subslanlia lila immortaii ct beata,

nulhusque tcstimonio egeo. »Etsi enim nemo id teslificari
vellot In nullo secundimi naturam minor essem. Quia
,

vcro muilorum saUis mihi cur;c est, Ideo In hanc me de-

misi humilitalem, ut hominl leslimonium de me ferendum
* Malach. ui, i. — ' Joan. i, 7. — •< MaUh. m, i5.— 4 Joan. v,
34. — 5 Id. i, 7. — ^ Id. V, 32. — 7 Ibid. 34.
 IN J04NN£M IIOMILIV VI. 2I9
comniillcrcm. Nam perspectn JuJaiorum imbecillilale, sic
facillor fidcs in cum futura videbalur. Sicut igllur carncni

iuduit, necum nuda dlvinilatecongrcssus, omnes perdcrct:

sic et prajconem misit Jiomincm, ut congenerem sibi vo-
cem audienlcs, facilius ii, qul lunc nudiebnnt, accederent.
Nam quod non iHIus lesllmonio opus Iioberet, hoc solum
modo oslendi potcrat, si ncmpe sc nuda substantia exlii-

buissct, omncsquc in stuporem conjecissct. Verum id non

fecit, quoniam, ut jam jam dixi, omnes pcrdidissct, quod
nemo possct inaccessam illnm lucis vim ferre# Idco carncm
induit, et testimonium de se ferendi officium uui conser-
vorum nostrorum tradit, quia omnia ad salutcm hominum
opcratus cst, neque suae dignitati tanlum, sed eliam audl-
torum captui et ulilitati consuluit : quod ct ipse subindi-
cans dlcebat :« Hacc dlco propter vos, ut salvemini ', » Et
Evangelista, qui ea ipsa, quac Dominus, loquitur, postquam
dlxerat : Ut teslimonium pcrhibcret de luminc,» sub-
junxily; a Ut omnes crederent per eum; » ac sidicerct : « No
piites ideo tcslificalurum venisse Joannem Baptistam, ut
aliquid fidei verbis Domini adderet » non propterea venit, :

sed ut conlribules sui per ipsum credcrcnt. Quod autcm

ad eam tollendam suspicioncm haecdixcrit, cx sequenllbus
conslat; addit enlm : « Non erat ille lux %* » nisi enim hu-
jus abigenda3 su^piclonis gratia haec dixisset, supcrQuum
hoe esset, et magis repetilio quam cxplicatlo doctrinae,
Cum dixisset cnim, « Missus est ut testlmonlum perhlberet
» de lumlne, »cur iterum dicit: « Non erat ille lux ? » Non
frustra nec sine causa ; sed quia frcquenter apud nos ma-
jor est is, qui testificatur, quam ille, de quo testlmonium
fertur, fidequc dignlor plcrumquc videlur esse ; ne quls
de Joanne id suspicarctur, slallm a princlplo hanc malam
susplcionem tollit, eaque radicitus cvulsa, ostendit quis sit

» Joan. V, 5:i, — » Id. i, S.

220 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI G. P.

is, qul tesllficalur, et quls ille, (le quo tesllmonium fertur,

et quanlum slt inter utrumque (liscrlmen. Ac postquam

hoc fecit, ostenditque illlus Incomparabllem excellentiam,
fidenter jam caclera prosequilur : et si quid absurdl insi-
picntlorum aninios sublrct, hoc dillgenter stiblato, facile

delnccps ct slne oblce doctrlna) verbum immlttlt. Prece-

mur itaque, ut cum tantarum revelatlonc rerum, cumque
sana rectaquc doctrina, vltam quoque puram sanctamque
ducamus. Doclrlna quippe nihll nobls prodest slne bonls
operlbus. Llcetcnun fidem Intcgram Scrlpturarumque intel-
hgentiam tencamus, si bonae vitae patrocinio nudi et vacui
simus, nihil Impedlct quomiiujs in gehennaj ignem deji-
ciamur, et In infinltum Inextingulbih flamma combura-
mur. Sicut enlm ii, qul bona cgerunt, resurgent in vitam
aeternam ; s:c illi, qui contrarla ausi sunt, in aeternum et
nunquamfmcm habiturum supphcium. Quamobrem omne
adhibeamus sludium, ut ne hjcrum nobls ex recta fide
parlum, operum pravitale labefaclemus ; sed cum hlc pie
uxerimus, Chrlstum cumfiducia videamus, culbeatitudini
par nihil unquam fuerit. Utlnam nos supra dicta conse-
cuti, ad glorlam Del omnia faciamuo, cui glorla una
cum unigenlto FHIo et Splrltusanclo instccula saeculorum.
Amen.
 ly JOANNEM HOMILIA VII. 22 1

*\\v\'\V\,^V\\V\%V\\VV\V\\VV\\\\/W\\\>VV\VV%/W\\V\V\\W».W%V\VW\\V\VVAV\\'V\AV\\\V\XVVVV\\.V'»

HOMILIA YII '.

CAPUT I.

Erat lux vera qiiae illuminat omnem homincm venicntem

in hunc mundum ^

Ideo^, clileclisslmi filii, vosminutallmet per partes Scrlp-

lurarum doclrina pascimus, nec|ue simul omnia efTundi-
mus, ut fucllior vobis sit emissi verbi cuslodia. Nam in

ajdificiis, qui anlequam priorcs lapides conjiuicti sint,

alios superimj)oni!, non firmum, sed faciie ruiturum strult

parietem; qul autcm expcclat donec calce firmentur, et

sic paulalim cactera adjicit, iulam, firmam dluque duratu-
ramdomum excitat. Uos.Tdium structoresetnos imitemur,
eodemque modo vestras ledificemus anlmas. Timemus
enim ne reccns cum sit prior slruclura, secundae addltae
speculationes, priores pessumdent, cum mens nequeat
omnla simul continere. Quid I^ilur hodie lcctum est?
«Eral Kix vcra, qniE illuminat omncm hominem venienlem
» in hunc munduui. » Qui enim supra dc Joanne disserens,
dlcebat eum venisse, « Ul lestimonium perhlbcret de lu •

))mlnc, j)et nunc missum csse ; ne quis hax audiens, ob

nuperum testificanlis advcnlum, dc eo, cul teslimonium
ferebatur, aliquam suspicloncm admillerct, menles erexit,
ct ad omnl prlncipio supcriorcm cxlslentlam transmlsit,
quae nulJum habilura fiiicm cst. Et quomodo possunt haoc
csse, Inquics, cum slt filius? Dc Deo ioquimur, ct tu
inlcrrogas c[uomodo? nequc timcs vel horrescls? Ad hacc,

Alias VI. — » Joan, i, 9. — 3

yjjg d, Guillon, tom, xui, pag.
5455^8.
2 22 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

si quis qnrcrat a te qnomoclo aiiiaia} et corpoia immor-

tali vila fruitura sint; interrogationem illam ridebis, quasi

non sit humanie mentis quaerere, sed credere tantum opor-

lcat,nequedictumilludscrutari, cuJLissufficienssitdemons-
tratio dicentis potentia; sin autem illum, qui et animas et

corpora crcavit,et nulla comparalione creaturam universam

exuperat, sine principioesse dicamus, tu interrogabis quo-
modo id factum sit. Ecquis sana; menlis hoec esse dixerit,
quis bene valentis animi et ratiocinii? Audistis illud, «Krat
»lux vera, » quid frustra conlendis, iit infinitam illam vi-
tam ratiocinio assequaris, quae non potest attingi? Quid
quaeiis ea quae exquiri nequeunt? cur incomprehensibilia
scrutaris? cur examinas ea, quae examini non subjacent?
Solarium radiorum perquire radicem; nonpoteris assequi,
nequc tamen indignaris, neque aegre fers imbecillitatem

luam. Cur ergo in niajoribus audax es et temerarius?

Joannes filius Tonitrui, qui spirituali tuba canit, ubi illud,
« Erat, »a Spiritu audivit, nihil ultra quoesivit : et lu non
panigratiadonatus, qui ex infirmis ratiociniis tuis loqueris,
cognitionis illius terminum transcendere conaris? ideoque
non parem ei, quam ille habuit, nolitiam unquam asse-
queris. Hujusmodi namque est diaboli calliditas eos, qui :

illi obsequuntur, exlra terminos a Deo nobis positos trans-

fert, quasi longe ulteriora attingere possimus postquam :

autem hac spe incscatos a divina gratia exlrusit, lunc

demum non modo nihil ultra addit; quomodo enim id

faceret diabolus cum sit? sed nec sinit ut ad priora, in

quibus tulo versabamur, redeamus; verum circumquaquc

agit errantes, qui nusquam consistere possimus. Sic pri-
mum parenlem ex paradiso excidcre curavit. Gum enini

ilhim spe majoris scicntia? et honoris inflasset, etiam illum

ab iis, quibus tranquille fruebatur, cjecit. Non modo enim
non faclus est eequalis Deo, lU ipsi polliccbatur, sed sub
 IN JOANNEM IIOMII.U VII. 2 93

inorlls lyrannitlom clolrusll; nec solum a llgni esn nihil

accopil; setl cliam exilla, qnam liabcbjf, scicnlia non pa-
rnm amlslt ; idque spe majoris adipiscendae. Nam Innc
primum de nnditatc erubesccre coeplt, cum anlea omni
pndore et rnbore snperior fuisset. lliud etiam quod sc nu-
dnm esse adverleret, quod vcstibus cxinde egeret, illud,
inqnam, el alia plurlma tristia acciderunt. Quod ne nobis
quoqnc conlingat, Dco oblemperemus, ejiis praccepta ob-
servemus, et nihil ullerius curiose perquiramus ; ut ne ex
nobis conccssis excidamus donis, quod et illis accidit. Dum
enim vilae principio carenlis principium perquirunt, etiam
illa, qna) habere poleranl, amiscrunt. Neque eniin id, quod
qua^rebant, invenerunt; non enlm polerant; atqne a sana
circa UnigcniUim fide exciderunt. At nos ne Iransferomus
lcrminos anliquos, quos posnerunt palres nostri, et ubique
Spiritus sancti legibus cedamus, et cum audlmus : « Erat
whixvera, »nihil ulterius inquiramus : neque enim ultra
possumus perlingere. Nam si Deus ut homo genuisset,
neccssario inlerstitii quidpiam fuisset gcnilorem inter et
genitum; sed qnla inefrabilimodoet, utDcumdecet,gcnuit,
absline ab his vocibus, «Ante, »ctaPost » : haec qulppe tcm-
porumnomina sunt : Filius vcro etiamsaeculorumomninm
condilor cst.

11. Ergo non pater, ales, sed frater est. Qua3 nccessilas,
quoeso? Nam si Palrem et Fillum ex ah*a et dlversa radice
ortos dlccrcmus, ha3C jure dlcere posses : sin hanc vitamus
impletatem, dlcimusque Patrcm sine prlncipio esse, nec
gcnltum fuisse; Fllium vero sine princlpio quidem cssc,
scd gcnllum a Palre, quse necessilas cx hac cogltatlone,
jmplum illnm infcrre sermonem PNulla sane. Elenlm splen-
dor esl; splondor autem simul intelligilur cum natnra illa,

cnjus est splendor. Idco cnim Paulus illnm sic vocavit, ut

nihil mcdinm suspicarcrls intcr Palrcm et Filium : id cnim
2^4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIILPISCOPI C. P.

hoc nominesIgnlficaUir. Poft hoccxemplum, cam, quoe hinc

apud insanos suboriri poterat, absurdiiatcm corriglt. Ne,
inqult, quoninm splendorem audlsfi, ipsum proprln hypos-
lasi privari pules. Nam impium hoccssel, cl Sabclhano-
rum Marcellianorumquc insanla. Nos aiitcm non ita senti •

mus, sed ipsum in propria sibi hypostasi esse dicimus :

ideo postquam ilhim splendorem appellaverat, inluht « Et :

»character subslanlitC illius ' , » ut propriam hyposlasim

significarct, oslenderolque Ipsum ex eadem esse subsionlia,
cujus character est.Ncque enim salls est verbum unum, ut
jam dixi, ad Illa de Dco dogmata homlnlbus significanda :

sed optandum ut mullis simul allalis, ex singulis quod con-

veniat seJigamus. Ila enlm polerimus dignc gloriain Dci
celebrare; dlgne scilicet sccundum raciilialcm noslrr.m,
Si quis enim dc lUa (jignc se loqul posse pulei, alqtic assc-
veret se ita Dcum nosse, ul Ipsc sc novlt, is moxlmc Dcum
ignorat. llaec cum sciamns, diHgcntcr rcllncamus ca quas

tradidere nobis ii, qni i\h inllio Ipsls oculis vidcrunt, et mi-

nistri fuerc verbl, ncqcc uhra curiosc scrnlcmur. Duo

namquc damna hoc mor])o hiboranlcs Invadcnt; quod {c~
mere laborent Ilia qnccrcndo, quai invcnirc nequcunt; et
quod Deum In iram provoccnt, dum ab ipso posilos lcrmi-
nos evcrterc conanlur. Quod qunntoperc Irara Dei conci-

tet, non opus Quam-

est vobis diccrc, ciuii id omnessclalls.
obrem, missa iilorum arroganlla, Dci verba cum hemore
audlamus, utille pcrpetuo noslucalur; nani nit «Adqucm :

» resplciam nisi ad mansuctum cl humilcm, et quiclum, ct

»lrementem veiba mca '? » Ilac igilur njissa curiosllalc,

conteramus corda, peccala lugcamus, ul Clii istus jussit, do

scelcribus noslris compungamur, ac diiigcnler animo rcpo-
lamus ea, qua) iuiclcnusadmisimus, dclicta; sludcamus ilia

omnlno abiucre. Ad lianc quippc rcm mullas Dcus nobis

! Ilebr, i, 5. — 2 ls:\i, lxvi, 2.
 IN J0A>'NI<M nOMlLI\ VII.

apcruit vlas. « Dlc tii prior, inquit, iniqullay^^.^ld

» tlficorls '; »et rursus, « Dixi : Confitob6i3i^ve^^ijni

» iiijusliliam meam Domlno, et tu remlsistiyiJrpXetateDi cW« ^r^
» dis Neque enim parum nobls confernsi^l nmHi,enatath^
mei ^ »

peccatorum molem frequens eorum memoria ct accusaTi

Est et alia efficacior vio, si nemini eorum, qui in nrrr^y^^^

carunt, succenseamus; si omnibus iis, qui in nos tlefique-

runt, delicla condonemus. Vis et lertiam ediscere viam?
Audl Danlelem dicenlem : « Quamobrem peccata tua elee-
»mosynis redlme, et iniquitates tuas, misericordia erga
«pauperes ^. » Est et alia, nempe orationum frequenlla, et
in prccibus ad Deum cmlssls perseverantia. Allcrt etiam
nobis consolationem non modicam et rcmissionem pecca-
lorum jcjunium, quando cum benlgnltate erga alios con-
junclum est, atque ira^Dei vehemenliam extingult. « rgnein
))enim flammantem aqua extlnguet, et eleemosynispeccala
» purganlUi^ 4. » In hls ergo vils omnlbus gradlamur. Si enim

in iis semper versemur, si in IIs omne studium insumamus,

non modo prselerita peccata abluemus, sed etiam In futuro

maxima lucrablmur. Neque enlm diabolo locum ofTeremus
nos Invadendi, ne(|ue In segnilicm vcl in pcrniciosam cu-
rlositalcm Incldemus. Pcr haec enim atque alia, insanas
ilias quccstiones, noxlasqucdisputationcs Inducit; quod otlo-
sos dcsidesquc videat, et nuUam vitnc probo) curam gcrcn-
les. At nos hunc iili auditum obstruainus, vigllemus, sobrli
simus; ut poslquam hoc brevi tempore modicum labora-
verimus, Immorlalibus per Infinila sa^cula fruamur bonis»
gratia et benignitalc Domini nostrl Jesu Chrlsli, per quem
et cum quo Palri, et una Spiritui sancto gloria, in Scxcula
sa:cuIorum. Amcn.
* Isai. xLui, 26. — 2 Psai, xxxi, 5. — ' Dan. iv, 24. — 4 Eccli.
111, 53.

LXXVIII. i5
 S. JO. CIIRYSOSTOMi ARCIIIEPISCOPI C. P.

vvvv vv vv vvv vvv vvvvw

. vwwvwv vv\vw wvvw vwwv tw vwwv vw *A/v

HOMILIA Ylir.

GAPUT l.

Erat liix vcra qucQ illuminat omnem hominem venienlem

in hunc mundum '.

enim prohibet quominus hodle eadem verLa ex-

ISihil

pendamus, quia nuper dogmatum exposltio impedimenlo

fuIt,quominusomnia, qusclecta fuerant, expllcaremus. Ubi
sunt igitur illi, qui dlcunt ipsum verum Deum non esse?
llic enim lux vera appellalur; alibi vero ipsa veritas, ipsa
vila. Verum illud, cum eo pervenerimus, apertius indaga-
bimus. In praesenli aulem, necesse est id interim charitati

vcstrae recensere. Si illuminat omnem homlnem venientem

in hunc mundum, quomodo tot homines non ilkimlnali
manent? Non enim omnes Ghristi cuUum agnoscunt. Quo-
modo ergo inuminat omnem hominem? Quantum in ipso

est. Si qul vero sponte sua mentis oculos claudentes, hnjus

hicis radios perclpere nohnt, non ex natura hicis evenit

quodln tenebrismaneant; sedexnequiliaeorum, qui sponte

se hoc privant munerc. Gratia quippe in omnes efFnsa est;
non Judoeum, non Graecum, non Barbarum, non Scylham,
non hberum, non servum, non virum, non mullerem, non
senem, non juvenem aversatur; sed omnes simlhter admlt-
llt, et cum parl vocat honore. Qui vero nolunt hoc frui

dono, hanc sibl ipsis cfficltatem imputent oportet. Gum

enim, aditu omnibus palenle, et a nemine inlerchiso, qui-
dam ex voluntarla nequllia extra manent, ii suo tantum
vitio pereunt. « In mundo erat : » at non tanquam mundo
*
Alias vii, — 2 Joan. i, 6.
 IN JOAXNEM nOMlLIA VIII. 227

coaetaueus; abslt; ideo Intullt : « Et muncliis per ipsum

» factus est ' : » per haec rursum te inducit ad illam Uni^^e-
nili ante saecula existentlam. Nam qui audlvit hunc uni-
versum mundum illius esse opus, etiamsi sensu prorsus
careat, etiamsi inimicus et advcrsarius gloria) Dei sit, atta-

men velit nolit, Condltorem anle oplficla fulsse confileri

cogetur. Quamobrem mirarl semper subit Pauli Samosateni

insaniam, quomodo tam manlfestoe verltnti obsistere potue-
rit, sesequesponte praecipitem dederit. Neque enim ex igno-
ranlia, sed rci admodum gnarus erravit, iion secus ac Ju-
daei. Quemadmodumenim illi, ut huminibus assentarentur,
sanam prodidere fldem, gnari ipsum Unlgenltum Dei esse,
prlncipum vero metu id non confitentes, ne ex Synagoga
ejlcerentur; ita et illum in mulierls cujusplam graliam,
salulem suam inquiunt prodldisse (5). Gravlsenlm, gravis
certe est inanis gloriae tyrannis, quae possit etiam sapien-
tum oculos excaecare, nisi vigilent : nam si munera id pos-
sunt, multo magis hic afTectus longe violentior. Idclrco
Judaeis dicebat Chrislus : « Quomodo polestis credere, qui
))gloriam ab hominlbus accipitis, et glorlam, quae a solo
j> Deo est, non quterltls "^
? Et mundus eum non cognovlt ^. »

Hic mundum vocat multitudinem corruptam et terrenis

rebus inhiantem, turbam, vulgus, insipientom populum.
Nam Dei amici et admirabiies viri omnes ipsum, ctiam anle
incarnationem, noverant. De Patriarcha qulppe nominatim
dicit Christus « Abraham pater vester exultavit, ut videret
:

1)diem meum ct vidit, et gavisus est ^. » De Davide autem

:

Judieos confutans « Quomodo ergo David In Splritu vocat

:

))eum Domlnum dlcens Dixlt Domlnus Domino ineo Sede : :

» a dcxlris meis ^? » Ac sa^pe Illis obsistens, Moysem memo-

rat. De rellquis vero Prophctis Apostohis. Omnes enim

' Joan. 1, 10. — » Id. V, 44. — ' Id, 1, 10, — * Id, viii, 56,—
' Matth. xxii, 43, 44.

i5.
 2 28 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Prophelas a Samuele illum cognovisse, et adventum ejus

dia anle praenuntiasse dicit Petrus liis verbis « Et omnes
:

»Prophet9e a Samuele et deinceps qui loculi sunt, annun-

»tiaverunt dies istos '. » JacoLo autem et patri, necnon et

avo ejus, et visus et loculus est, iisque multa et magna se

daturum est pollicitus, quse etiam executus est. Quomodo
ergo, inquies. ipse dixit : « Multi Proplietae vohierunt videre
» qu3e videtis, et non viderunt, et audire quaa auditis, et non
» audierunt ""? n Annon fuerunt ejus cognitionis participes?
Fuerunt cerle idque ex hoc loco, unde putant quidam
:

ipsos hac cognitione privalosj demonslrare tentabo. « Multi

» enim, inquit, voluerunt videre qure videtis. » Itaque vide-
runt eum ad homines venturum esse, et ca dispensaturum
Neque enim, nisi novissent, videre
quae vere dispensavit.
concupivissent. Nemo enim eorum, quorum notitiam non
habet, desiderio capi potest. Itaque cognoverunt FiHum
Dei, et venturum eum ad homines esse noverunt. Qu^enam
ergo sunt quae nescierunt, et quaenam quae non audierunt?
Hnec quae nunc vos videtis et auditis. Quod si iUi et vocem
ejus audierunt, et viderunt eum ; at non in carne, neque
ita cum hominibus versantem, neque tam hbere cum ipsis

loquentem. Hoc igitur et ipse significans non simpHciler

dixit : «Cupierunt videreme; » sedquid?«Qua3V0Svidelis,*»
neque « Audirenie; »sed quid?«Quoe vos auditis. «Itaque

licetejus in carne adventum non viderint, futurum lamen

esse noverunt, quem videre cupiebant; in eumque crede-*

bant, hcet illum in carne non vidissent. Cum itaque nos

gentiles accusaverint dicenles : « Quid priori illo tempore
faciebat Christus, cum nondum humano generi prospice-
ret? Et cur extremo tempore venit ut nostra? saluti provi-
deret,postquam tanto tempore nos neglcxerat ? » Respon-
debimus ipsum eliam ante adventum illum in mundo fuisse,
.' Act, III, 24. •— ^ Luc. X, 34.
 IN JOANNEM nOMILI.i VIII. 5i29

de operlbiis ab seeclendisprinscogitasse,alqueillIsomnIbus
cognitiini fulsse, qui liac cognitionc dlgni erant. Quod si

quia non omnibus tunc notus fult, sed probis tautuni et

virtule proeditis, ideo dicitis illumincognitum fuisse: eadem
ratione ipsum nunc quoque non adorarl ab homlnlbus dlxe-
rltls, qula etiam nunc non omnes Ipsum noverunt. Sed

quemadmodum in proesenti nemo, quia a multls Ignoratur,

ipsum a mullis cognosci negaverlt sic neque dubltandum
;

est Ipsum supcrloribus Illis temporibus, a multls, imo etiam

probis Illls et admlrandls virls omnibus cognltum fulsse.

II. Quod sl quls dlxerlt « Cur non omnes tunc Ipsi adhoe-
;

serunt, neque omnes ipsum cohicrunt, sed soH justi?»

Sclscltabor et ego,, cur etlam nunc non omnes Ipsum no-
verunt? Ecquld de Ghrlsto loquor? Nam Patrem quoque
ejus, cur non omnes et tunc et hodie noverunt? Verum
alii omnia temere ferri dlcunt; ahi dcemonlbus universi
providentlam tribuunt : sunt eliam ahl, qul praeter hunc
Deum, ahum sibi comminlscunlur ex lis quidam adver- :

sariam Deo potestatem esse blasphemant et leges ejus, ,

midignl dcemonls esse putant. Quid Igltur? num Ideo di-

cemus Denm non quidam hoc dicunt? num et
esse, quia
ipsum mahim esse confitebimur, qula quidam id impie
profitentur? Apage stuhltiam extremamque dementiam.
Nam si ex furenlium judiclo dogmata statueremus nlhil ,

obesset quomlnus ct ipsi furore gravlsslmo duceremus.

Cerle nemo solem nntura sua ocuhs pernlclosum esse dlxe-
rit, quia nonnuhl ocuhs hiborant; scd hicldus dlcltur ex
eorum qul sanos oculos habent judlclo : mel quoque nemo
amarum dlxcrlt, quia infirmis qulbusdam tale vldetur esse
ct Deum tamen ex Infirmorum opluione vel non esse, vcl
malum csse, vel modo providere, modo non provldere qul-
dam pronuntiabunt? Ecquis lUos sanac mentls csse dlcat?
quis non furiosos et cxtrcma dcmcntia captos dlxerit?
23o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

« Mundus eum non cognovlt, «inquies. Sed ii, quibusdig-

nus non erat mundus, ipsum noverunt. Gum autem me-
morat cos, qui ipsum non noverunt, carpllm ignoranlia)
causam Indlcat. Nequeenimsimpllciterdixit: « Nemoipsum
Munduseumnoncognovlt; oldest, ilhomines,
novit; ))sed«
qui mundo tantum liaerent, et ea quae mundl sunt sapiunt.
Sic enim solet Ghristus ipsos appellare, ut cum diclt : «Pa-
))ter sancte, et mundus
non cognovit '. » Non igitur Fi-
te

iium tanlum, sed etiam Patrem cjus mundus ignoravit, ut

dlcebamus. Nihil enim ita mentem turbal, ut rebus pra;-
sentlbus inhiare. Hitc cum sciatis, a mundo vos segregatc,
et a cnrnalibus rebus abscedite, quantum fieri poterit : ne-
que cnim in re nullius prelii hinc damnum oritur, sed in

c:q)itc bonorum. Ncque enim polest homo, qul pra3senlis

scvl rebus admodum haeret ccelcslia recte percipere : sed

necessc cst eum, qul his adductus est, ab Illis excidere :

« Non poteslis enim, inquit, Deo servircet mammonre';

ut unl hccreamus, alterum odisse oportet. HcCc ipsa rerum
cxnerientia clamat. Qul enim pecuniarum concupisccn-
liam derldent, 11 maxime sunt, qul Deum ut decetamant;
quemadmodum et qui a prlnciplo illas mirantur, praeser- 11

llm sunl, quIDeum remlsslus diligunt. Anima enim divltla-

rum amore semel capla, non faclle absistet ab iis agendis,
quac Dcum ad iram provocant, utpole quae aUerl serviat
domlno, qul In omnibus contra Dei mandata prajclpiat.

Yigllate Itaque et expergiscimini, ac cogitantes cujusnam

domini simus servi, cjus tanlummodo regnum dih*gamus ;

higeamus et praeterlta deploremus tempora, quibus mam-

monoj servivimus : abjiciamus semcl jugum ejus grave ct

intolerabile, et jugum Ghristi levc el suave cnm perseve-

ranlia fcramus; qui nihil tale praecipit, quale mammona.
llic cnim jubet nos omnlbus inimicos esse; contra vcro
* Joan. xvn, 25. — * Matlb. vi, a4, ct Luc. xvi, i5.
 IN JOAKNEM IIOMIIJA VIII. '2dl

Chrlstns omncs amplecli ct amare. Illc nos luto ctlatcri-

bus airigcns, lioc cst anro, ne noctii quiclcm sinit nos vcl
panlulnm rcspirarc; hic a snperflua illa ct insana cnra nos
hbcral : secl jubct thesauros in C03I0 parare: non cx injuria
ahis illala, sed ex proprio justitia. lllc post multos sndores
nostros ct miserias, non poterit adcsse nobis cum extrcmo
supplicio puniemur, ct ob le^es ejus servatas mala palie-
mnr; imo flammam accendct; hic si pocnlum
prcccipiat
aqua2 frigidai dore, ne hujusquidem facti merccdem amitti
sinct, sed lav^G nos prremio donabit. Annon cxtrema) de-
mentin3 fucrit , Inm placida ct tot bonis refcrta scrvitute

nei|;lccta, ingralo scrvire tyranno, qui neque hic, ne jue

illic polest cos, qui sibi obsequcntcs sunl, juvare? Neque
id solum mali ct damni cst, quod supplicio traditos non
eruat; scd quod, ut dixi, scquaccs suos iunumeris obruat
malis. Piurimos enim ex iis, qui ibi cruciantur, videre est
ideo supplicio tradilos, quod pecuniis servierint et auruia

amarint, egenisque non erogarint. Qu?e ne nos quoque pa-

tiamur, dispergamus, demus pauperibus, animam nostrara
eruamus ct a noxiis hujus vitre curis, et a snpplicio illic

nobis parato : deponamus justiliajn in coelis, loco terrcna-

rum opum colligamus thesauros qui absumi nequeant
ihesauros qui possint nobiscum iu coelum pervenire, qui
possint nobis periclilnntibus pntrocinari ct Judicem rcd-
dere propitium; quem ntinam ct nunc ct in illa die propi-

lium habcntcs, cumlibertalc bonis illis in coclo paratis iis,

qni recte diligunt enm, frnamur, gralin ct benignititc Do-

mini noslri Jesu (^hristi, cnm quo Pnlfi gloria , nnaquc
saucto Spiritui, nunc ct semper,cl in s;ccnia t-<Tcu!orum.

Amcn,
252 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

^/\A VV> WWVNVVSVV^VVN WWXAWXiWWX^SVWWX vw.vwvwvwvw vv\ www vvww vwvw vw vwwww

HOMILIA IX \

CAPUT I.

Jn proprla venlt, et sul eum non receperunt \

I. Si prlorum remlnlscamlnl, quoe sequuntur cum ma-

jori alacritate acljiclemus, utpote qul magnum Impcndere
Idcrum videamus ita enlm vobis captu facillor sermoerit,
:

si jam dictorum mcmineritis; nobisque non multo opus

erit labore, cum vos ex discendl cupidilate acutius caetera

displcietis. Quienim ea, quae tradita sunt, semper amitlit,
doctore semper egebit, ncc unquam sciet quidpiam ;
qui
autem accepta custodit, et reliqua superaddit, cito ex
discipulo maglsler erit, nec sibi solum, sed aliis quoque
ulllis. Hujusmodi spero fore hanc concionem , Idque ex
tanto vestro audiendi studio auguror. Agc ergo, in vestris
anlmis, quasi in tutissirao thesauro, argentum Dominl dc-
ponamus, et quae nobis hodie proposita sunt, quantum no-
I)is Splrltus gratla suppeditabit , expUcemus. Dixerat :

« Mundus eum non cognovit, v de antiquioribus inis tem-

poribus loquens : desccnditdelnde adtempuspraedicationis,
et ait : « In propria venit, et sui eum non reccperunt.
Suos hic Judaeos vocat, ut populum pecuHarem, vel eliam
omnes homlnes tanquam ab ipso crealos. Ac quemadmo-
dum supra de muUorum amenlla stupcns, et de communl

natura erubescens dicebat mundum ab illo conditum

Cacatorem suum non cognovisse; sic et hoc loco Judajo-
rum ahorumque multorum ingratum animum aegre fcrens,

* Alias VIII. — 2 Joan. i, ii.

 IN JOANNEM HOMILIA IX. 253

in gravlorem proriimplt accusatlonem, dicens : «Suieuni

» non reccperunt, » etsi ipse ad illos vencrlt. Neque ipse
soliim, sed eliam Propheta3 idipsum mlrabundi dlxerunt;
necnon Paulus hls de rebus obslupescens. Et Prophetnc
quidcm ex pcrsona Christi clamanles dixerunt : « Populus,
»quem non cognovi, servivit mlhl, in audltu aurls obedi-
» vit mihi. Filli alleni mentiti sunt mihi ; filii nlieni invetc-

»rali sunt, et claudicaverunt a semitis suls*. »Et rursum

« Quibus non est narratum de eo, videbunt : et qui non
»audlcrunt, inlelligenl; » et, «Invcntussum a non quoeren-
»tlbusme pahnm apparui ils,
: quimenon Interrogabant^»
Paulus autem ad Fiomanos scribens dicebat « Qiiid ergo? :

»quod quaerebat Israel, hoc non est consecutus eleclio :

»autem consecuta est^. » Et ilcrum : « Quidergo dlcemus?

» quod gentes, qua^ non sectabantur justitlam, opprehen-
» derunt justltiam : Israel vero sectando legem justitla3, in

»legcm justltia^ non pervenit^. » Res est enim admiralionc

dlgna, quomodo ii, qui in propheticis Hbrls educati sunt,
quique quotldic audlunt Moysen innumera de Chrisli ad-
venlu loquentem, necnon sequentium temporum Prophe-
las, atque ipsum Christum quotldie mlracula patrantem,
cumque Ipsis solis versantem, necdum permltlenlem Disci-
pulls ut In viamgentlum abirent, aut in civitatem Samari-
lanorum ingredercntur, quod neque ipse faciebat, scd fre-
qucuter dlccbat sc mlssum esse ad oves quac pcrierant
domus Israiil; allamen illi post lot slgna in gratiam sui
etllta, cum Prophelas quotidie aucllrent, ipsumque Chris-
lum momentem, usque adco caccos atque surdos
assldue
se praisiiterint, ut nullo corum ad fldem in Ghristum in-

ducl poluerlnt. Gentiles autcm nihll horum conscculi, di-

vliiaoraculane in somnis quldem audierant : sed in fabulis

* Psal. XVII, 45, 46. — 2 Isai. Lxv, 1, ct Rom. x, 20, — ^ Roin.

xi> 7. — ' Id. IX, 5o, 5i,
254 S- J<^' CHRYSOSTOMI AKCIIIEPISCOPI C. P.

insanlentium versati; slc enim voco cxternam illam pbilo-

sophlam; et poelariim dellramenta tractantes, lignis ct

lapidlLus addicti erant, nec vel in doctrina vel in moriim

disclplina quldplam sanum vel utile noverant; vita qulppe
illorum impnrior quam doctrina scelestiorque erat. Quid
autem allud sperandum erat, cum deos suos viderent nul-
lls non flagitils gaudcntes, atque obscoenis verbis, obsco3-

nioribusque rebus cultos : hncc pro fcstis dlebus et pro

honorc habentes, ad haec eliam nefandis CiTdibus, puero-
rumque mactationlbus honoratos, qua in re deos ipsi suos
imitabantur. Atlamen in ipsura nequitioe profundum lapsi,

repente quasi per quamdam machinam snblimes acli, ex

ipso coilorum verlice sublimes nobis apparuerunt. Id vero
quomodo et unde evenit ? Audi Pauhmi narranlera. Beatus
quippe ille, dum hacc dillgenter inquireret, non ccssavlt

donec causam invenissct, ut omnibus aperlret. Quaenam

illa est, ct unde tanta ciecitas ipsls obvenerat? Audi iUum,

cui hoc ministerium creditum fuerat. Quid ergo diclt, ut

dubitatlonem multorum soival?« Ignorantes justitiam Dei,

» et quocrentes propriam justitiam statuere, justitirc Dei
» non sunt subjecti'. » Propterea ergo id passi sunt. Ac
rursus idipsum nhtcr exphcans diclt : « Qaid ergo dicemus ?

» Quodgentes, qure non scctabantur justiliam, apprehende-

»runt justitiam; justiliam aulem, quseexfide est.Israel vero
» sectandolegem justilicC, inlegem justltiicnon pervenit. Dic
»qua de causa? Qula non ex fide : irapegerunt enim in \a-

»pidcm offcnsionls ' ; Dhocest, increduhlas iUIs causa ma-

lorum hanc vero peperit arroganlia. Quiaenim antea
fult :

ptus quam gentlles habenlcs, quod nempc legem aLcepis-

sont, Deum nossent, ct alia qunc l^auhis memornt; post
C^hristi advondum gentiles vldcrunt per fidom cum pari
sccum honorc vocalos, ac po^l {iJcin nihil plus hobcrc
'
Rom. X, 3. — 2 j[,{, iXj 3o-53.
 Ii\ JOANNEM IIOMILIA IX. 255

cum, qui exclrcumcisione esset, quam cum qui ex genllbus

acccssissel; ex. supcrbia iu invidiam delapsi sunt, alquo
inclTabilem illam immensamque Domini benignitatem non
lulcrunt : quod.non aliunde processit, quam ex arroganlia,
nequitia et odl o.
Quid cn im, omnium stultlssiml, illa in ab'os elTusa
II.

providcnlia vabis damni allert? Num bona vestra ex alio-

rum consortio minuebanlur? Yerum creca profecto molitia
est ,
quKJ quici deccat pcrcipere ncquit. Exulcerali ergo
quod in cadeai libertalc consorles habercnt, in se gladium
impulcrunt, seque a divina benignitate ejccerunt; et jure

quidcm. Nam ait : « Amice, non facio tibl injuriam : volo

fl aulcm et hls dnre slcut ct iibi^ ?> Imo ne quidem hac
responsionc digni sunt. IIlc namque elsi a?gre ferebat, po-
terat tamen dujl tolius labores, aerumnas, .xstum, et sudo-
rem proferre. 111 vero quid dicere possint? Nihil quidem
lale; sed desidiam, Intemperantlam el mille villa, quic
Prophetie omnes incusantes illis perpetuo objiciebant: pcr
quse vltia Illi perinde atque gentiles Deum oflenderent. Id
qiiod dcclarans Paulus dicebat : « Non enlm est dislinctio
» Judoii alque Gra^cl : omncs cnim peccaverunt, ct egent
»gloria Dei, juslificali gratis per gratiam Ipsius'. o lloc
vcro caput totum utilitcr ct admodum prudenter in epis-

tola Illa pertr^clat. Superius autiuii illos majori suppllcio

dignos ostend.it :ftQuicumque enim In lege peccaverunt,

»per legem judicabuntur ^ , » id est, gravlus; quia pncler
naturam legeiii quoque accusantem habebunt. Neque hinc
tantiun, sed et quod in causa fuerint cur gentes Doum
bliisphemarenfl : a Nomen cnlm meum, Inquit , pcr vos
«blaspheinatur in gentibus ^. » Cum igitur hoc maxlme
morderct illos.; ctenlui credentibus quoque ex circumci-
' MaUli. XX, i5. — 2 Kuiii, 111, 22-2^. ~ * IJ, 11, 12.— ^ It>ai. ui, 5,
ct lloni. 11, 24.
236 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

sione res stupenda videbatur esse; quamobrem Petrum

incusabant Caesarea ad se redeuntem, quod ad viros prae-
putium habenles ingressus esset, et cum illis comedisset.
Et postquam Dei osconomiam intellexerant, adhuc mira-
bantur quo pacto donum sancti Spiritus in gentes efFusum
esset; ex slupore significantes se nunquam rem tam inopi-
natara expectavisse. Quia ergo sciebat illos hoc potissi-

mum aegre ferre, nihil non agit ut eorum tumorem depri-

mat, et arrogantia inflntos dejiciat. Et vide quomodo id

agat, poslqnam de gentihbus dispulaverat , ostenderatque

illos nullam prorsus defensionem habere, nullamque spem
salutis, acriterque illos incusaverat de perversitate doctri-
nas deque vitag impuritate ; ad Judaeos sermonem transfert
ac recensilis iis omnibus, quae Propheta de ilHs dixerat,

quod scelesti essent, dolosi, caUidi, quod omnes inutiles

facti, ac nulhis in iis esset qui Deum requireret, sed om-

ncs decHnassent, et simiha, subdidit : « Scimus autem quo-
Duiam qujccumque lex loquitur, iis qui in lege sunt loqui-
» utomne os obstruatur, et subditus fiatomnis mundus
tur;
»Deo. Omnes enim pcccaverunt, et egent gloria Dei '. »
Quid ergo te elTers Judaee? cur altum sapis?
, Nam os
quoque tuum obstructum est, et confidentia tua sublata,

ac cum universo mundo tu factus es subditus, ct perinde

ntque ahi opus habes ut gralis justificeris. Oportebat certe
eliamsi probe vixisses, et fiduciam multam apud Deum ha-
buisses, iUis non invidere, qui pcr benlgnitatem Dei mise-
ricordiam et sakitem consecuturi erant. Nam extremae
nequitiae est, ahorum bona inique ferre, cum maxime sine
uUo luo detrimento id futarum est. Si enim ah*orum sahis
Lona tua pessumdaret, jure dohiisses, eliamsi id non ac-
cedat iis, qui philosophari didicerunt. Si autem aUerius
supphcium mercedem tuaai non auget, neque iUius fehci-
* Rom. ni, »9 et a3.
 IN J0AXNE3I IIOMILIA IX. 207
las ipsam minnilt, cur tn doles quod alius gratis salule do-

nelur? Oportebat igitur, ut dixi,etiamsi te probe gessisses,

non morderi de salutc in gentes effusa : cum autem iisdem
obnoxius peccatis sis, Dominumque offendcris, aliorum
bona acgre fers, et altum sapis, quasi solus debeas gratia:;
consors esse, non invidia^ solum et orrogantiae, sed etiam
tantas dcmentiae causa omnium gravissimis dignus fueris
suppliciis : omnium quippe malorum radicem superbiam
in te inseruisti. Ideo Sapiens quispiam dicebat :« Princi-

»pium peccati superbia % » boc est, radix , fons, mater.

Sic per eam prinnis bomo a beato illo statii dcjectus est;

sicdiabolus, qui ilhim decepit, ab illa dignitatis sublimitate

excidit. Quare cnm nosset scelestus ille bujus peccati na-

turam posse ex ipsis coelis dejicere, hanc ingressus viam
est, cum Adamum ex tanto honore deturbare curavit.
Cum enim illum spe asqualitatis cum Deo adipiscendaj in-
flalum reddidisset, sic illum dejecit, et in profuudum in-
ferni praecipitavifc. Nibil enim ita a Dei benignitate avertit,
et gehenna) ignis suppllcio tradit, ut superbiae tyrannis.
liac nos occupan(;e, tota vita nostra impura efficitur, etiamsi

castitatem, vlrglnitalcm, jcjunlum, precalionem, elecmo-

synam, coeterasque virtutes cxerccamus. « Inimundus, in-
»quit, apud Donjinum omnis superbus \ »Hunc ergo animi
tumorcm comprimamus; huncfastum de medlo tollamus,
si mundi vclimus essc, et ab eo, quod dlabolo paratum est,

suppllcio hberori. Nam quod arrogans codcm, quo diabolus,

slt suppbclo puniendus, audi Paukmi dlccntem : « Non
nneopbytum; ue in supcrblam elatus, in judicium incidat
» ct in laqucum dlaboH^. » Quid csl judicium? In eamdcm,

inquit, damnationem, in idem supph'cium. Quomodo igi-

lur hoc mahim effugeris ? Si tecum reputes naturam tuam,
si pcccatorum muhltudincm si magnltudinem crucia-
, ,

• Eccli. X, i5, f— * Ibid. 7. — ^ 1 Tini. m, 6,

258 S. JO. CimYSOSTOMI ARCHlEinSCOPl C, P.

luiim ; sl cogUaveris quam fluxa sint ea, q« ix in hoc mundo

splendidavidentur esse, quaeque facilius marcescunt, quam
verni flores. Si lias frequenter cogltation es animo verse-
mus; memoria repetamus eos, qui in vii 'tule maxime flo-
si

ruerunt, non facile diabolus nos efFerre p olerit, quantum-

vis contendat, neque inire viam qua nos supplantet. Deus

autem humilium, benignus ille et mansuietus, et vobis et

nobis cor contritum et humiliatum tribuat. Sic enim pole-
rimus coetera quoque facile praestare, ad gloriam Domini
nostri Jesu Ghristi; per quem et cum q^uo i^atri unaque
Spiritui sancto gloria, in saecula saiculonim. Amen.

^AVVV^VV^/VVNXX^.VNAWNVV^^A^VV^VV^VXAVVNVV^VVNVVXiVW.VVXiVVX/VVXVVX A/V^WXIWV/W^VMVV^VVAWXW*

HOMILIA X \

CAPUT I.

In propria venit, et sui eum non re ceperunt '.

I. Deus, utpote clemens et beneficus, dilecte, nlhil noii

agit et operatur, ut nos virtutc splendidi simus ; quod nos
veht acceptos probatosque esse; idque, Qon vi aut neces-
sitale, sed suasione et beneficiis suis voleiates omnes allicit

et ad se trahit. Quamobrem venientem ilJum ahi recepe-

runt, alii secus. NuUum enim vult invituin vel necessitate
coactum servum habere; sed omnes hbenter et ex voUin-
tatis proposito venire, ac de tah servitule graliam ipsi ha-
bere. Homines enim servorum ministerio opus habentes,
ipsos vel invitos servitutis legi subjiciunt. D>eus autcm cum
nullo indlgeat, nuUique necessitati, qua ho mines premun-
tur, sit subjectus, nostrse salutis causa taiitam onmia facit,

* AUas IX, — Joan, i, 2.

 IN JOANNEM IIOMILLV X. 2^9
hocque nostro arbitrio et volunlnti permillit, ideoqnc no-
lenlibus nuUam vim aut necessilalein infert; ad nostram

enim solum spectat ulilitatem. Nam invilos ad hanc trahi

necessitatem, idem csset ac nullo modo servire. Cur er^^o,
inquies, punit eos qui nolunt ipsi obsequi? et cur gehen-
nam comminalus est iis ,
qui ejus praecepta non audiunt?
Quia etiam nobis non obtemperantibus, magnam nostri cu-
ram gerit, utpole bonus; imo nobis resilientibus et fugien-

*ibus, non abscedit. Quia igitur priorein iliam beneficii

viam adire nokiimus, nec suasioni beneficiisque cessimus,
alteram induxitper supplicia et cruciatus; quae acerbissima
quidem est, sed tamen necessaria. Priore namque contempta,
secunda necessario inducitur. Nam ct legumlatoresmagnas
gravesque contra peccantes constituunt poenas neque ta- :

men ideo iilos aversamur, imo magis honoramus constituti

suppliciicausa, etquod nulla nostrareindigenles; imosa^pe
nescii quinam legum suarum ope juvandi sint, attamen
bono vitae noslrse et reipublicae ordini advigilarunt; virtute
praeditos honore afTicientes, improbos autem et protervos,
qui reliquorum quietem turbant, per supplicia coercentes.
Quod si hos admiramur et dih*gimus, nonne multo magis
Deus ob lantam hominum curam et admirandus et aman-
dus est ? immensum quippe discrimen est inter illorum et
Dei erga nos providcntiam : incfR\biIes profecto et supra

mentem omnem sunt divitiae bonitatis illius. Hic animum

adhibe : « In propria venit, » non necessitatis suae causa;
Deus quippe, ut dixi, nullo indiget; sed ad beneficin suis
pra^standa. Sed neque sic ilh*, qui sui eranl, in propria pro
ipsorum uliHtate venientem, receperunt eum ; imo repulc-
runl : neque hoc salis ipsis fuit ; sed exlra vineam ejectum
occiderunt \ Neque tamen sic ipsos a pocnitentia exchisil;

sed concessit iUis ut, si post taiUum facinus scclera sua

* MaUh. XXI, 59.
 a/jo s. jo, ciinYsosTOMi ahchiepiscopi c. p.

abluere velcnt per ficlem in ipsum, iis qui nihil tale admi-
sissent, imo amicissimis sibi pares forent. Quod autem non
gratis vel animi causa id dicam ; hacc clara voce testifican-
tur omnia qure bealo Paulo contigerunt qui postquam
illa :

Christum post ejus mortem persecutus fuerat, ejusque

martyrem Stephanummultorum manibus lapidaverat, quia
poenitenliam egit, et errata priora damnavit, atque ad eum,
quem persecutus fuerat, prolinusaccessit, statim interami-
cos, et quidem primarios allectus est a Christo, qui ipsum
prneconem totiusqne orbis doclorem conslituit; qui prius
blasphemus, perseculor et contumeliosus fuerat : ut et
ipse de Dei benignitate exultans, sine rubore testificatus
est. Imo et ipse priora facinora sua in scriptis suis quasi in
cippo exarata, omnibus declaravit : melius putans fore, si

prior vita sua apud omnes traducerctur, ut divini doni mag-

nitudo effulgeret, quam si ipse, ne errata sua omnibus
declararet, ineffabilem Dei benignitatem obtegeret. Prop-
terea, persecutiones, insidias, bella contra Ecclesiam ex-
citata saepe saepius commemorat, modo diccns o Non sum :

)) dignus vocari Apostolus, quia persecutus sum Ecclesiam

)) Dei ' ; » modo auteni, « Yenit Jesus peccatores salvos fa-
»cere, quorum prlmus ego sum ^ ; » ac rursum, « Audistis
5) conversationcm meam aliquando in judaismo, quoniam
» supra modum persequebar Ecclesiam Dei, et expugnabanx
» illam ^. 3

enim"quamdam vicem Chrislo reddens, ob pa-

II. Velut
tientiam, quam sccum exhibuerat, ut oslcnderet qualem,
et quomodo bostem et inimicum salute donasset; sic liberc

bellum quo Chrislum in piincipio ardenlcr

illud prsedicat,

impugnabat hinc autem desperanlibus spembonam indit.

:

Nam ait ideo Christum se resipiscentem admisissc, nt in se

primo ostenderet omnem patientiam, et immensas bonita-
« I Cor. XV, 9. — =•
1 Tini. 1, i5. — 3 Gal. i, i5.
 iN joanNem hoMilia. X. 241

tis suae dlvilias, in exemplum eorum, qui postea in ipsuni

credlturi erant in vltam aeternam. Gravlora quippe acl ipsis

admissa fuerant, quam quaj venlam mererentur; qua; de-

clarans Evangelista dicebat ; « In propria venlt, et sui cum
» non receperunt. » Unde venlt is, qui omnia implet, qul ubi-
que pracsens est? Quem locum reliqult, qul omnia tenet et
continet? Locum quidem nuUum reliquit quomodo pos- :

set enim? Suo autem ad nos descensu Id feclt. Quia enim

in mundo cum esset, non vldcbatur adesse, quod nonduni
cognoceretur; postea vero seipsura ostendit, cum nostram
induerc carnem dlgnatus est : hanc manifestatlonem et
descensum, adventum appellat. IVlIrum est disclpulum noii

erubescere de magistri contumelia; sed eam ipsam contu-

meliam fidenter lltlerls mandare. Id vero non parum de-
monstrat quam amans veritatis esset. Alioquin autem eum,
quem pudet convitiandum, non pudet ejusqul convltils one-
ratus est. Hic quippe hac ratlone clarlor fuit, qui post con-
tumeUam, contuuieliosorum provldentla gessit. Illi vero in-
grati et scelesti apud omnes visi sunt, qul eum, qui tot bona

allaturus venerat, quasl Inimlcum et hostem expulerunt.

Neque illud nocumentl tantum acceperunt, sed etlam quod
ea non obtinerlnt, quse consecull sunt 11, qul ipsum accepe-
runt. Quaenam hi consecuti sunt? Quotquot autem rece- ft

» perunt eum, dedit eis polestatem fiKos Dei fieri ', » inquit.

Cur non narras nobis, Beate, eorum supplicium, qui noa

rcceperunt illum, sed eos dicls suos fuisse^ et in propria
venicnlem non recepisse? et quid hac de cnusa passuri,
quodque suppHcIum sublturi non adjecisti? Atqui ma-
slnt

gis illos ila tcrruisses,et per comminallonem iliam, arro-

gantiije durilicm emollivisses. Cur ergo id tacuisli? Ecquod,

inquiet, majus hoc supphcio fuerit, quando potestate ipsis

data ut filii Dei ficrcnt, ipsi fieri nolucre, sed tanta sc nobi-
* Joan. 1, 12.

LXWIII. 16
242 S. JO. CHRYSOSTOSII ARCIIIiiPISCOri C. V.

lilate, tanto se honore sua sponte privorunt? Verum non

hoc tanlum supplicio afficientur, quod hoc bonum non ac-
ceperint ; scdeos etiom inexlingulbilis ignis excipict, id quod
postea clarins aperuit. Interim vero inellabilia bona enar-
rat, quibus donandi sunt illi qui eum reccperunt; idque
brcvi profert his ipsis verbis ; « Quotquot autem receperunt
»eum, dedit eis potestatem fdios Dei fieri. » Sive servi sive
liberi, sive Grceci sivc Barbari, vel Scythoc, sive insipientes

sive sapientes, sive viri sive mulieres, sive pueri sive seniores,

sive nobiles sive ignobiles, sive diviles sive pauperes, sive

eodem omnes dignantur ho-
principes sive privati, inquit,
nore. Fidesenimet Spiritusgratia, conditionumhumanarum
iusequalitalem lollens, in unam omnes redigit formam, et
uno regio charactere notat. Quid huic benignitati par fue-
rit? Rex quidem ex eodcm quo nos iuto formatus, conser-

vos suos qui eamdem naturam participant, ac sa^pe meiio-

ribus pr(editos moribus, non dignalur in exercitum regium
ascribere, si servi quidem iili fuerint. Unigenitus autem
Dei Filius publicanos non dedignatur, magos, servos, om-
niumque ignobilissimos, mullos etiam corpore mutilos, vel
magna afTeclos iabe, in fiiiorum numerum ascribere. Tanta
est fidei in Christum virtus; tanla graliaB magnitudo. Ac
quemadmodum ignis natura, si metallorumterram attlgerit,

iilam cito aurum reddil ; sic, imo ionge magis, baptisma,

quos abluit, aureos ex iuteis reddit, Spiritu ignis instar
iilo lempore in animas nostras incidente, et lutea absumpta
imagine, ccelestem novam et splendidam imaglnem, quasi
ex conflatura splendentem referente. Et cur non dixit :

« Fecit illos filios Dei, » sed, « Dedlt illis filios Dei fieri? »

Ut ostenderet muita nobis opus esse diilgcntia,ut adoptio-

nis imaginem in baptismale nobis impressam, immacu-

latam sempcr et intaclam servemus; simuique decla-

raret hanc potestatem a neminc nobis auferri posse, nisi
 IN JOANNEM IIOMILIA X. S^S

nrlusipsi illam nobls abstulerlmus. Si enim 11, qni ab homi-

nibus auctoritalem quamdam accepcrunt, tantum illam fcre

servant, quantum qui dederunt, multo mngis qui a Deo
hunc consecuti sumus honorem, si nihil hac indlgnum
potestate fecerimus, omnium polenlissimi erimus; eo quod
omnium maxlmus optlmusque sit is, qui nos hoc honore
diguatus est. Simul autem vult declarare gratiam non in

quemllbet lemere infundi, sed in eos qui voluntatis propo-

situm et diligontiam adhibent; in horum enim poteslate
silum est ut lilii Dei fiant. Nisi enim voluerint, donum non
advenit, nec operatur quidpiam.
III. Ublque igitur necessitalem toliit, et voluntalis arbi-

Irium cfTert; id quod nunc dixit. In hls enim arcanis, aliud Dei
est^ nempe dare gratiam; aliud hominis, scilicet fidem
cxhibere. In subsequenti vero tempore multa opus est di-
llgenlia. Non enim sufficit ad puritatls custodiam baptlzari
solum et credere : sed si velimus semper laelo munere frui,

illo dignam oporlet exhibere vitam. Hoc autem voluit Deus

n nostra situm esse poteslale. Ut myslica enlm genera-
lione nascamur, et peccata ante admissa abluamus, id per
baplismum efllcllur; ut vero deinccps puri maneamus, et

nullam ullra admittamus maculam, id in nostra silum est

potcstate ac dillgcntia, Idcirco et generationis modum me-
morat, et facta cum carnali partu comparatione,ejus excel-
lenliam demonstrat his verbis ; « Oui non ex sancfuinibus, ne-
» que ex volimtatc carnis, neque ex volunlate viri, sed ex Deo
» nati sunt '. » IIoc autem fecit, ut prioris partus ex sanguini-
bui> et ex voluntale carnis vilitatem edocti, ac secundi qui per
gratiamiitsublimItalenobiIIlatequeperceptn,hinc magnam
hujus, et generantis dono dlgnam oplnionem conclpiamus,
multamqueposteadiligcntiamexhibeamus. Magnopcreenim
timendumest, nc hac pulchra focdata slola,ob ignavlam ct
' Joan. 1, j5.

iG.
244 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

scelera nostra, ex ihalamo ejiclamur : perinde atque quln-

que illae virglnes faluae ; ut ellam iile non habens vestem
nuptlalem. Nam et ille ex convivis crat, invitotusquc fuerat
qaia vero post vocatloiiem et tantum honorem, se invitan-
tem contumelia alTecIt, audi quas poenas dederit, quam
luctuosas et lacrymis dignas. Ad tam splendidam enim et

tam lautam mensam admissus, non solum convivio exclu-

clitur, sed et ligatls manlLus et pedlbus in tenebras exle-
riores mitlilur, ubi perpetuus est fletus et stridor dentium.
Ne itaque, dilecli, fidem ad salutem nobis satis esse existi-
memus. Nisi enim vilam puram exhibuerimus, sed vesti-
Lus hac beata indignis vocatione induti accesserimus, nihil

impediet quominus eadem ipsa patiamur, qua^ miser ille

passus est. Absurdum cnim est, dum iile, qui Deus et rex
est, homines viles et nullius pretii vocare non erubescit,
sed e trivio illos ad mensam suam invitat, nos tantam
ignaviam exhibere, ut ne quidem post lantum honorem
meUores evadamus ; sed et post vocationem in eadem ne-
quiliaperseveremus, inelTabilemque vocantis benignitatem
pessumdemus. Non enim nos ad spiritualem hanc et hor-
rendam mysteriorum participationem vocavit, ut cum
priore nequitia ingrediamur, sed ut abjecta illa turpitu-

dine, iis vestlbus induamur, quoe ad regium vocatos con-

Tivium deceant. Sln nolimus digna tali vocatione pra?stare,

id non ei qui nos sic honoravit, sed nobis imputandum :

iion enim il!e nos ex admirando illo convivarum choro ejicit;

sed nos ipsos ejicimus. ille quod suum erat praeslitit,

nuptias fecit, mensam paravit, qui vocarent misit, venien-

tes excepit, et nullo non honore affecit : nos autem ipsum,

convivas, nuplias, sordidarnm veslium, hoc est pravorum
operum, contumelia afficientcs, jure demum ejicimur. Hoc
enim pacto, et nuptias et invilatos honorans, petulantes et
impudenles iiios ejicit. Nam si hujusmodi veslc indutos
 IN JOANNEM IIOMILI.V XI. 245

rellnquerct , alios viclcretnr contLimelia flfiieere. Veriuii

faxit Dcus ut ncmo vel noslrum vel allorum talcm cxpe-

rlatur vocalionem. Icleo baec anlequamfierent, litterlsmaii-

clata sunt, ut Scripturae mlnls ad bonam frugem rcducli,

nunquam in tantam ignominlam, in tantumque supplicium

incidamus; sed verbo tantum tcnus boec experiamur, ac
splcndldasinguli vestc induti, ad locum, quo vocati sumus,
proficlscamur, quo nos omnes frui conlingat gratia ct be-
nignitale Domlni nostrl Jcsu Chrisli, pcr qucm et cum quo
Palri simul et Spiritui sancto gloria, bonor, imperium,
nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

(VV\ VV\ VV> VVX VVV VV VVV> V\V WV VVV VVV VW VWWV VW VW VW WX VW VW VW VW VW VWVW VW VWAiW VW V*'*
I

HOMILIA XI \

CAPUT I.

,j Et Verbum caro factum est, et habltavit in nobls \

'
t. Unamavoblsgratlampetam, antequamadverbaveniani
evangehca ^; sed rogo nc postulatum negctis. Neque enini
grave quldplam vel onerosum requlro, neque accipienti
mihi solum utile crlt, sed et pra3bcnllbus vobls ; imo forle
vobis longc utillus, Quld igitur a vobls postulo? Ut una
sabbatorum, vel in ipso sabbato, illam Evangellorum
partem, quae vobls in conclone legenda est pra} manibus
singuli accipientes, domi sedentes, frequenter legatis, ac
dicta SKpe cxploretls et examlnetis : ac quld clarum, quid
obscurum sit annolctis quid in verbls pugnarc vldeatur,
;

hcet non pugnet. Sicque omnlbus frequcnter expcnsls,

• Alias X. — 2 Joan. i, rj. — ^ yjjc d^ Guillon, tom. xiii, pag.

587-393.
940 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARGHIEPISCOPI C. P.

ad concioiiem accedatis. Neque enim modicum cx iali

studio et noLis et vobis lucrum accedet. Nobis enim non
multo opus erit labore ad vim sententiarum vobis expla-
nandam, mente jam vobis ad dictorura notitlam assueta.
Vos autem acutiores et perspicaciores boc modo elTicie-
niini, non modo ut audiatis et discatis, sed etiam ut caete-

ros doceatis. Siquidem illo quo nunc agitis modo, multi

pra^sentium verba Scriptunc simul et explicationes nostras
quidem si annum integrum his insu-
ediscere coacti, ne
mamus, magnum quidpiam lucri referent. Quomodo pos-
sent enim, cum obiter tantum et brevi tempore dictis
attendant? Quod si qui negotia prsetendantet sollicitudines,
si multam in publicis privatisque rebus operam, primo
quidem non lcvis culpa baec est, sese tanta negotiorum
iurba obraere, et saecularibus rebus ita semper affigi, ut
ne minimum quidem studii impendatur iis qua) maxime
necessaria sunt. Deinde quod haec sint oblentus et simubn-
tiones, arguunt colloquia cum amicls, theatrorum frequen-
tatlones, consessus ad equorum certantium spectacuPal in
quibus saepe dies integros consumunt, neque tamen in Jiis

negotiorum moles unquam obtenditur. In viHbus igitur

hujusmodi rebus nullam obtenditis occupationem : si

autem divinis rebus sit incumbendum, haec adeo vobis

superQua et nullius pretii videntur esse, ut ne minimum

quidem studium in his adhibendum esse ducatis. An me-

rcntur qui sic afFecti sunt vel respirare, vei hunc solem
aspicere? Est et alia tani ignavis hominibus ineptissima
cxcusatio, Hbrorum scilicet inopia. iVc divitibus quidem
ridiculum esset ea de re vcrba facere. Verum quia multos
iiaupercs hac frequenter excusatione uti puto, hoc ab ilHs
placiiio sclscitari veHm. Annon singuli crtis suic, quam
cxerccnt, instrumenta sana et intcgra habeant, etsi ex-
trc"iia inopia premantur? Quomodo ergo non absurdum
 IN JOANNEM IIOMri.lA XI. 2^7
fuerit, illlc panperlatcm non obt<3ncIerc, ac nihllnon agere
ad omnes removendos obices; ubi auteni tanta deccrpenda

est ulilltas , occupatloncs et inopiam deflere? Cseterum

si (jul ila panperes esscnt, posscnt ex assidua hlc (icri solita

lectione, nlliil exils, quae dlvinoe Scrlpturae continent, igno-

rarc. Quod si id impossibile vobls videatur esse, non im-
merilo vldetur, multi enim non magnam lectioi)I altentlo-

nemfldhlbent; sed lectione perfunctorie aucllta, statim

domum se rccipiunt. Quod si qui manserint, ii non meliorc
sunt condltione, quam qui recesserunt, corporo soluni
pra^sentes. Sed ne ampllus querimoniis vos tnedio afTicIa-
mus, neve in reprehenslonlbus totum tempus teramus,
Evangelii verba aggrediamui' tempus enlm est ut rem
:

propositam attlngamus. Sed animum adhibete,ne quidvos

dictorum effuglat. « Et verbum caro factum est, et hubi"
«tavit in nobis. » Postquam dlxerat illos, qui eum recepe-
runl, ex Deo natos et Dei filios esse, inefrabllis hujus
honorls causam afTert, hanc nempe, quod Verbum caro
fnctum sit, et Dominus servi formam acceperit. Filius enim
homlnis efFectus est, cum verus Dei Filius esset, ut homi-
nes Dei fdlos efficeret. Sublime namque cnm humlll ver-
sans, nihil in gloria sua Isedltur, ilhid vero ex multa erlglt
humililate ; quod et in Chrislo factum est. iNaturam quippe
suam tah dcscensu non minuit; nosque, qui in ignominia
et in tenebrls semper versabamur, ad gloriam ercxlt inef-
fabllem. SIc et rex cum pauperem et mendicum alloqullur
cum studlo et benevolentia, nliiil turpe facit, ilhim vero
apud omnes iihistrem ac splenclidum reddit. Quod si in
illa adventilia prorsus hominum dignllate, honoraliorem
cum vihori consuetudo nihil iaedit; multo minus immor-
takm ac bealam iilam substantiam, quoe nihil adventilium
habet, nihll quod modo adslt, sed omnia bona immota et
ad fmcm us([uc manentia. Ilaque cum audicris, « Verbum
 248 S. JO. CHnYSOSTOMI AHCHtEPISCOPI C. P.

))Caro factum est, » ne tupLeris, ne concidas. Neque enim

substantia decidit incarnem; impium enim essct id vel
cogitare; sed manens quod erat, sic formam servi acce-
pit.

II. Gur autem illo verbo, « Factum est, » usus est? Ut

haereticorum ora obslrueret. Quia enim sunt qui dicant
ea, quie incarnationem spectarent, phanlasiam et figmen-
tum esse, ut eorum blasphemiam de medio toUere pra^ver-
teret, illud verbum, « Factum est, ))posuit non ut muta- :

tionem substantise, absit; sed ut verae carnis assumptionem

declarnret. Quemadmodum enim cum dicit : « Ghristus
anos Hberavit de maledicto legis, factus pro nobis male-
dictum ; » non significat substantiam suam a gloria abs_
)) '

cedentem, in maledictum versam esse illud enim ne :

dasmones quidem, neque vel stultissimi et amentes cogi-

taverint; tantam nempe sapit illud cum impietate conjunc-
tam stultitiam. Non igitur hoc dicit; sed ipsum aecepto
illo, quod contra nos erat, malcdicto, non sinere nos am-
plius malediclos esse. Sic et hoc loco dicit ipsum carnem
factum esse; non mutata in carnem substantia, sed post
acceptam carnem illa intacta manente. Quod si dixerint
Deum, carnem decidere potuisse,
ut qui omnia possit, in
respondebimus illis eum omnia posse, donec manet Deus;
sed si mutalionem sdmiserit, imo mutationem in pejus,
quomodo Deus fuerit ? Nam mutari, longe est ab immor-
tali illa Quapropter Prophela dicebat « Omnes
natura. :

Dsicut vestimentum veterascent, et sicut opertorium mu-

«tabis eos et mutabuntur. Tu aulem idem ipse es, et anni
» tui non deficient^. » Haec quippe subslantia omni muta-
tione superior est. Neque aliud quidpiam illo melius est,

ut proficiendo possit ad illud pervenire. Quid dico melius?

Nihil ei par est, vel tantillum ad illum accedit. Sequitur
* Gal. ni, 10. — i Psal, ci, 27, 28,
 IN JOANNEM nOMILIA XI. 2^9
ergo ipsum iii pejus mutatum csse, slmutatus sit. Hoc aulem
non potest Deus esse : sed Llasphemia in caput eorum,
qui ha3C proferunt, vertatur. Quod enim ilUid « Factum
»est, »ideo dictum sit, ul ne phantasiam esse suspiceriSj
animadverte ex iis, qure sequuntur, quomodo et dictum
ilhid etpravam hanc suspicionem expurget. Subdit enim,
fl Et habitavit in nobis, » ac si diceret : « Nihil absurdura
suspiceris ex hoc dicto, «Factum est. » Non enim immuta-
bihs natura3 mutationem, sed habitationem dixi. Habitatio
autem non idipsum quod habitacuhim, sed aliud. Aliud
est

enim in alio habitat; ahos enim non esset habitatio. Nihil

enim in seipso habitnt. AHud vero dixi secundum substan-

liam. Nam unitate et conjunctione Deus Verbum et caro
unum sunt : sine ulla confusione, vel subslantiarum abla-
iione ,• unionem incfTabilem inexphcabilemque.
sed per
Quomodo autem idfiat ne quaeras; factum est enim ut ipsc
novit. Quodnam crgo fuit habitacuhim, in quo habitavit?

audi Prophetam dicentem : « Suscitabo labernaculum Da-

»vid, quod cecidit ^ «Verenamque cecidil, cecidil natura
noslra casu incurabili; et potenli illa manu sola egebat.
Neque enim poterat alio modo resurgere, nisi is, qui in
principlo iham efTormaverat, ipsi manum porrexisset, et
supcrne IHam reformasset pcr aqux regcnerationem ct
Spirltus. Et vlde mihi horrendum et arcanum mystcrium.

Semper habltat in hoc tabernaculo carnem quippe nos- ;

tram induit, non ut postea rclinqueret, sed illatn scmper

secum hablturus. Nlsi enlm hoc esset, non iliam regio
soHo dignatus esset, neque ipsam ferens adorarelur ab
omni coelosli exercltu, ab Angeh*s, Archangelis, Thronis,
Dominationibus, Principatlbus, Polestatibus. Quis sermo,
qU'X mcns, lantum illum honorem generi nostro colialum,
supcrnaluralcai illum ct horrcndum expHcare potcrit?
* Amos IX, i5.
25o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

Quis Angelus ? usquam vel in

quis Archangelus ? Nullus
ccslo vel ia terra. Talia quippe suntDei opcra, tanta tamque
supernaiuralia ejus beneficia, ut non moclo humanam
linguam, scd et angelicam virtutem superet eorum accu-
Quamobrem nos concionem hanc silentio
rata narratio.
claudemus, cum vos monuerimus ut benefactori tanto
vicem rependatis, cujus rei lucrum totum nobis postea
rependetur. Yicem autem rependimus, si magnam animaj
nostrae curam habeamus. Naui et hoc benignitalis illius

opus est, ut cum nullo nostrum egeal, sibi vicem rependi

dicat, cum nos animam nostram non negligimus. Quam-
obrem extrema^ amentia^ esset, ct innumeris dignum sup-
pliciis, lantum consecutos honorem, non ea quae penes
nos sunt referre, cum maxime tota rei utilitas in nos
redundet, et innumera nobis in hujus rei mercedem repo-
sita bona sint. Pro his vero omnibus gloriam referamus
benignissimo Deo, non verbis tantum, sed multo magis
operibus, ut futura consequamur bono, qua3 utinam omncs
adipiscamur, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi : per quem et cum quo Patri gloria, simulque Spi-

rltui sancto, in saecula Stcculorum. Amen.

HOMILTA XII \

CAPUT I.

Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre,

plenum gratiai et veriiatis ^.

I. Forle pkis quam par erat^, vobis nuper onerosi et mo-

• Alias XI. — ^ Joan. J, i4. — ^ Vide D, Guilion, tom. xui, pag,
617-622.
 IN JOANNEM irOMILlA XII. 25

lcsli fulmiis, acriori nsi sermone, et longa contra multo-

rum clcsidiam oralioiic habila. Verum si id mordendi so-
lum causa fecissemus, jure nobis singuli succenserent ; si

vero utilitatem vestram spcclantes, nudltorum graliam

inire non curavimus; etiamsi illam profectus vcstri curam,
quam gessimus, acccptnm habere nolitis , amori saltem
nostro veniam conccdatis oportet. Admodum enim time-
mus ne, nobis cum studio multo concionantibus, vobis
nutcm dictis attendere negligentibus, graviores vobis ra-
liones reddenda) sint. Ideo cogor vos frequentcr excitare
ct expergefaccre, ne dictorum quidpiam inutiliter eflluat.
Hoc enim pacto licebit vobis ridenter et hic vivere, et in

illo die anle tribunal Christi astare. Quia igilur vos nuper
satis perstrinximus; age hodie statim ipsa verba propona-
mus. « Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a

«Patre. »Postquam dixerat nos filios Dci efFectos esse, et

oslendcrat non alio modo quam quod Verbum
id evenisse,

caro factum esset, aliud hinc emolumcntum provenisse di-

cit. Quodnam illud est?« Yidimus gloriam ejus, gloriam
»quasi Unigeniti a Patre. «Non utique visuri, nisi per so-
ciumsibi corpus nobis apparuisset. Nam si Moysis, naturne
nostrai hominis, vultum ferre non poterant illius temporis
homines, quod gloria illastraretur; sed velo opus habuit
quod gloriam illam ingcntcm obumbraret, ac
vir justus,

milem blandamque Prophetoe faciem ostenderet; quomodo

nudam Divinilatem, ipsis supernis virtutibus inaccessam,
nos lutei et terreni ferre potuissemus ? Idco habitavit in
nobis , ut ipsum adire, alloqui , cum ipso versari libere
possemus. Quid autcm sibi vult illud, « Gloriam quasi Uni-
wgeniti a Palre? » Quia multi Prophctarum gloria clari
fucrunt, ut ipse Moyses, Elias, Elisa3us; ille ignco curru
vcctus, hic rcccptus, cl post illos Daniel ct trcs pucri,
aiiique plurimi, quotquot miracula patrarunt, gloria gplen-
252 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHlEPISCOPI C. P.

didi fuere. Angeli quoque, qui hominihus apparuerunt, ct

nalurae suae fulgorem homiaibus cxhibuerunt, Neque An-
geli solum, sed etiam Cherubini et Seraphini cum gloria

magna Prophetae apparuere. Ab hisce porro omnibus nos

avertens Evangclista, atque a creaturarum conservorum-
que nostrorum splendore menlem abducens nostram, in
ipso nos bonorum culmine conslituit. Non enim Prophetse.
non Angeli, non Archangeli, non supernarum Virtutum,
non alterius crealoo natura^, si qua sit aha; sed ipsius Do-
mini, ipsius Regis, ipsius vere unigeniti FiHi^ omnium nos-
trum Domini gloriam vidimus.-Ilhid autem « Quasi, »non
similitudinis est, neque parabolae, sed conlirmationis et
defmitionis nulli dubio obnoxi?e; ac si diceret « Vidimus ;

gloriam, qualem decebat habere unigenitum et germanum

Filium Dei, universorum regis. »Id in more est plurimis;

neque enim recusabo a communi consuetudine id asse-

rere. Etenim non ad verborum speciem neque ad seriei ,

ornatum loqui in proposito habemus, sed ad vestram so~

him ulilitatem; quapropter nihil officit quominus a com-
muni consuetudine id confirmetur. Quaenam est iUa mul-
torum consuctudo ? Quidam regem ornatissimum viden-
les, et pretlosis undique fulgentcm lapidibus, si quando
illam pulchritudinem, illum ornatum, gloriam illam aliis
enarrare velint, pro modo suo depingunt, purpurae florem,
gemmarum magnitudinem, mularum alborem, jugum au-
reum, strati fulgorem; postea vero his aliisque multis re-
censitis, cum non possunt totum splendorem verbis reprae-
scntare, continuo addunt Quid multis opus est ? »uno
: «

dicam,quasi rex perque illud, « Quasi, »non regi similem

:

(lescribere volunt, sed ipsum verc regem. Sic igilur Evan-

gelista illuda Quasi » posuit, ut incomparabilem iliam et
proecellentem gloriam exhiberet. Alii quippe omnes, An-
geli, Archangeli, Prophetae, jussi omnia faciebant : ipse
 IN JOANNEM IIOMILIA XII. 255

vero cum potcstate, quae rcgeni ct dominum deceret : id

quod etiam turba) mirabantur, quod docerct tanquam po-
tcstatem habens,
II. Apparuerunt itaque, ut dixi, Angeli in terra cum
gloria multa, ut Danieli, Davidi, Moysi; sed ut servi et do-
mino obsequentes omnia faciebant : ipse vero ut dominus
et omnium imperalor : etsi sub vili forma et habitu appa-
ruerit. quoque creatura dominum suum agno-
Atlamen sic

Tit. Quomodo? Stella de coelo Magos vocavit, ipsum ado-

raturos; AngelorumccEtusmagnus undique efFusus domino

suo ministrabant, ipsumque hymnis celebrabant; et alii
repeute pr.xcones insurgebant, omnesque simul sibi invicem
occurrentes, arcanum hoc mysterium nuntiabant, pastori-
busAngcli, civibus paslores, Gabriel Mariae, et Elisabelhfc;

iis, qui in lemplo erant, Anna et Simeon. Nec viri mulie-

resque solum l^elilia magna sunt affecti, sed etiampuerukis
nondum ex vulva egressus, ille, inquam, deserti cultor,
Evangelistae cognominis, exultavit in ulero matris : omnes-
que spe ad futurum partum inhiabant. Et ha3C quidem
circapartuslempus; quando autemseipsummagis exhibuit,
rursus alia miracula prioribus majora splenduerunt. Non
ullra enim steUa et ccelum, non Angeli et Archangeli, non
Gabriel et Michacl; sed ipse Patcr superne et ex coelo pra3-
dicabat illum, ct cum Patre Paraclitus advolans ad ilhim
cum voce, manensquc supra ipsum. Vere propterea dixit :

« Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre. »

Ncque propter illa sokmi; sed propter ea etiam quaj sccuta

sunt. Non ultra enim pastores tantum, vel vidua;, vel sencs

nobis ilkim annuntiant; sed etiam ipsa rerum natura tuba

clarius cL^mans, et tam alta voce, ut cjus sonus slalim
huc usque pcrvenerit. « Pervenit enim, inquit, usque ia
^Syriam fama ejus ', » qua) ipsum omnibus rcveiavit : om-
« MaUh. IV, a/j.
254 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

nia undique clamabant regem coelorum adventasse. Nam

dismones undique fugiebant et resllicbant, diabolus obvo-
lulus recedebat; ipsa mors repulsa interim, postea penitus
abolita est : omne infirmilatis genus solutum est; monu-
menta mortuos emiltebant, insanos daemonia relinquebant,
morbi infirmos deserebant. Videreque erat res stupendas
et mirabiles, quae jure Prophetae desiderabant videre, et
non viderunt. Yidere erat formatos oculos, et illud tam
optabile, cujus omnes spectatores essecupiebant, quomodo
Adamum de lerra formasset Deus, id brevi et in praestan-

liore corporis parte ostendentem Christum; membra insu-

per paralysi sohUa et dissoluta, jam restituta et caeteris

copulata,manus emortuas motu gaudentes, pedes sohitos

repente exiiientes, aures obstructas jam apcrtas, et Hn-
guam magnosonitu loquentem, quae priusmuta erat. Quem-
admodum enim optimus architectus, domnm vetustale
labanlem; sic ille humanam naturam restituit partes frac- :

tas resarsit, disjunctas et dissolutas copulavit, penitus lapsas

erexit.Quid dixerimus de animae rcformatione, corporeis

curationibus longe praestantiore? Magna res certe est cor-
poris valetudo, sed multo major anima;; tantoque major,
quanto anima praestantior est corpore. Neque hac tantum
ratione; sed quia corporum natura, quocumque illam velit
Creator agere, sequilur, nec resistit nnima vero, quae sui
;

arbitrii est, et in actibus libertatem habet, non in omnibus

obtemperat Deo, si quidem nolit illam enim invitam non

:

vult Deus per vim et necessitatem, pulchram et virtute prae-

ditam reddcre qiiandoquidem illud virtus non esset. Sed
:

illi volenti et lubenti suadendum, ut lalls efliciatur idquod :

longo difficilius est, quam illa alia curatio. Id tamen fecit

ille, atqiie nequitiae genus omne tlepulsum est. Ac sicut
corpora bene curata non ad valetudinem niodo, sed ad su*
prcmum sanitatis statum reduxit; sic ct animas, non modo
 IN J0ANNE31 HOMILIA XII. 255

ab extrema neqnltla erlpult, sed atl Ipsnm vlrtutls culmen

erexit. PuLlicanus factus est Apostolus; persecutor, Llas ^

phemus et contumellosns, orLIs proedlcator fult : Miigi,

Judaeorum doclores; lalro, paradlsl clvis; mcrelrix, fide

magna refulslt ; ChanancTa et Samaritana mulleres, qnarum
postrema meretrlx erat inqnam, mulieribus altera
; exliis,
pracdicallonem apud contrlLules suos suscepit, totamque
civltatem quasl sagena captam ad Christum adduxit : allera

autem fide et assiduitate id cllecit, ut daemon mah'gnns ex

liliae suoe anima pelleretur. AUi qncque longe hls pejores in

Discipulorum numerum statim admitleLanlur. Omnia slmul

transmutaLantur, corporum aegrltudines, morLI animarum,
qna3 ad sanitalem perfectamque virtutem reduceLantur.
Nec dno tantum homines, aut tres, aut quinque, vel decem,
vel vlglnlij vel cenlum solummodo; sed integrae civltates
et gentes facillime IransmutaLantur. Quls vero praecepto-
rum sapientiam, coelestium legum virtutem, angclicae vit?e

ordinem digne descripserit ? Tale quippe induxit vitae genus,

tales noLIs constitnit lcges, talem morum formam, ut qui
iis ulunlur, Angeli statim efficlantur, et quanlum homlni
licet Deo similes, et si omnium homlnum nequissimi fue-
rint.

III. Ha3c Itaque omnla miracula colllgens Evangellsta,

qua) in corporlLus, quic in animis, quco in elementis; ncc-
nonprccccpta, dona illa arcana ipsis coelis suLiimiora, lcges,
vila3 instilutum, oLsequentiam, futurorum promissioncs,
cjusque crucialus, hanc rnlraLilem et suLlimi doctrina ple-
nam emisit vocem : « Yidimns gloriam cjus, gloriam quasi
» Unigeniti a Patre, plcnum gratiae et veritatis. » Non enim
propler miracnla tanlum ipsum miramur, scd etiam prop-
ler cruciatus; ut cum affixus fnit crnci, flagellalus, alapis
caisns, consputns, ct cum in maxillis plagas accepit aL iis,
quosbcncficiis alTecerat, At enim in his quoquc, quoD Igno-
aSG S. JO. CfitfetSOSTOMI AI\CHIEt>ISCOPI C. P.

minlosa videntur, idem ipsiim dictum apposlte proferaturj

quandoquldem et ipse rem illam, gloriam appellavit non :

enim providentiae tantum et charitalis illa erant, sed eliani

immensse polestatis. Tunc enim et mors destruebatur, et
maledictio solvebatur, daemones confundebantin% deque
ipsis triumphabatur, et chirographum peccatorum cruci
alligebatur. Deinde, qula haec miracula invislbiliter patra-
bantur, quaedam visibiliter peracta sunt, quae demonstra-
rent ipsum esse unigenitum Filium Dei, totiusque naturse
dominum. Nam cum bcatum corpus adhuc in cruce pen-
deret, sol radlos averlit, terra tremuit et tenebris oppleta
est, sepulcra aperta, terrfe solum concussum est, mortuo-
rum innumera multitudo exihit, et in civitatem ingressa
est. Ac dum monumenti ipsius lapides loculis aptati mane-

rent, et signacula starent, surrexlt mortuus ille qui cruci

clavis affixus fuerat, ac virtute quadam magna repletos
undccim Discipulos, misit omnibus per orbem hominibus,
communcs naturae totius medicos futuros, qui vitam homi-
numemendarent, coelestiumque dogmatumnotltiam ubique
disseminarent, daemonum lyrannldem solverent, magnaque
et arcana bona homines docerent animoe immorlalitatem
:

nobis praedlcarent, corporisque vitam aeternam, praimla men-

lem exuperantia et nunquam fmem habitura. Haec secum
reputans Beatus ille, et alia plura, qute ipse quldem noverat,
sed scribere noluit, quod ea mundus non caperet nam ;

omnia, inqult, « Si scribantur per slngula, nec ipsum ar-

j)bitror mundum capere eos, qui scribendi sunt, libros '. »

Haec, inquam, omnla cogitans exclamavit : « Vidimus glo-

»riam ejus, gloriam quasi Unlgeniti a Patre, plenum grallEe

» et veritalis. » Qui ergo tot spectaculis hujusmodi doctrina,

tanto munere dignati sunt, vitam dogmatibus dignam exhi-
beant oportet, ut illis fruantur bonis, Ideo namque advenit
.' Joan. XXI, 25.
 IN JOANNEM IIO.MILI.\ XII. 25^

Domliius noster Jesiis Christus, non solum ut hic ejus glo-

riam,sc(lcliamutfuturam videamus. Proplereadixit «Volo :

))ut ubi sum ego, et ipsi sint, ut videant gloriam meam \ »

Qnod si haec gloria tam splendida, lam conspicua fuit,

quid de illa dixerimus? Non enim in terra corruptioni ob-
noxia videbitur, non nobis in fluxo corpore manentibus;
sedin immortali et perpetua crealura, etcum tanto splen-
dore, ut nullo possit explicari sermone. beati, ter beati,

sajpiusque beali, qui gloriae illius spectatores esse digna-

bunlur De hac Propheta
! dicit ; « Tollatur impius, ne videat
ji gloririm Domini '. » Sed absit, ut aliquis nostrum lollatur,

ne illam unquam videat. Nisi enim illam consecuturi esse-

mus, opporlune a nobis diceretur « Bonum erat nobis si :

nali non fuissemus, » Nam cur vivimus ? cur respiramus ?

Quid. sumus, si iilo privemur aspectu? si Dominum nostrum
nemo concedat unquam videre? Nam si qui solarem iucem
non vident, morte miseriorem vitam degunt; quid eos
perpeti credas, qui tali luce privantur? Hic enim damnum
in hoc uno constat; illic vero non item ; quamvis si illud
solum adesset mali, non par cruciatus esset, sedtanto gra-
vior, quanto hoc nostro prasstantior est. Verum
sol ille

aliud quoque supplicium expectandum est. Nam is, qui

lucem illam non aspicit, non in tenebras abduccndus tan-
tum cst, sed perpetuo comburendus, ita ut tabescat, den-
tibus stridcit, innumerisque ahis tormenlis excrucielur.
Nc ilaque sahitem nostram ita contemnamus, ut per bre-
vissimi lemporis negligentiam atque desidiam, in neternum
conjiciamur supplicium; sed vigilemus, sobrii simus, nihil
non agamus et operemur, ut illis fruamur bonis, ac procul
simus ab illo fluvio igneo, qui cum multo fragorc fluet
anle Iribunal horrendum. Qui semel illo inciderit, ibi
pcrpctuo maneat oportet; nemo erit qui a supplio eripiat,
• Joan. XVII, ai. — ^ IsaX, xxvi, lo in Gr.xco.

LXXVIII. 17
258 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

iion paler, non mater, non frater. Hoc Prophetai clamant;

alius dicit : « Frater non reclimit, redimet homo ? » Eze- '

chiel vero quidpiam amplius efFert his verbis : « Si steterit

» Noe et Job et Daniel, filios suos et filias non eripient '. »

Unum enim ibi tanlum juvat, nempe operum patrocinium,

quo qui caruerit, alio modo servari non poterit. Ha3C itaque

perpetuo versantes nobiscum reputantes, vilam expur-

et

gemus, et conspicuam reddamus, ut cum fiducia videamus

Dominum, etpromissa consequamur bona, gratia et benig-
nitate Domini nostri Jesu Christi, per quem et cum quo
Patri gloria una cum sancto Spiritu^ nunc et semper, et in
saecula saeculorum. Amen.

•VVX W\ \.\->W\ VVAWWV^ W^AA/N/VVX VVVWX WN/WMW^ WMVWVVMW^iVVA-WNiVVV W^-VVN-WA ^>(VWVWIVVVVV\

HOMILIA XIII \

CAPUT I.

Joannes testimonium perhibet de ipso, et clamat dicens :

Hic erat quem dixi : qui post me venturus est, ante me

factus est, qui prior me erat ^.

I. Numquid fruslra currimus, et frustra laboramus? Num

supra petras scmen jacimus? Num secus viam vel intcr
spinas jacta semina lalent? Anxius sum et timeo, ne inuti-
lis nobis agricuUura sit; eiiamsi nullum ia hujusce laboris
mercede detrinientum passurus sim; non enim eadem con-
ditione, qua agricoia^, sunt verbi doctores. Agricola enim
post annuos ssepe laborcs, post tantam miseriam et sudores,
si terra nihil laboribus nemine alio
illis dlgnum tulerit, a

poterit consohilionem acciperc; sed cum tristitia et pudore

*
Psal. XLViji, 8.—. ^ EzecU. xiv, i4 et i6.— ' Alias xii.— ^ Joan.
I, i5.
 IN JOANNEM nOMILIA XIII. 209

ab arc domiim rcvertetur ad uxorem el filios, atque a nc-

niinc diuturni laboris mercedem repelere poteiit. Nobis
aulem nihil hujiismocli accidel ; sed eliamsi culta lerra
nullum fructum tulerit, si laborem nos omnem exhibue-
rimus, ille et terroe et cultoris dominus non sinet nos cum
vana spe recedere, sed mercedem tribuei. « Unusquisque
»en!m,inquit, proprlam merccdem accipiet secundum pro-
«prium laborem % » non secundum rei fmem. Et quod ila
res sehabeat, audi : «Ettu, inquit, fili hominis, testificare
Dpopulo huic; si forle audiant, si fortc audiant, si forte

«intelligant '. » Et per Ezechiclem id ediscere licct : « Si

» speculator pra^dixerit, quid fugere, quid eligcre oporteat^

» animam suam hberavit, quamvis nemo attendat ^. » At-
tamen hcet hanc firmam consolationemhabeamus, licet de
relribulione fideamus, quando vos nihil opere proficero
videmus, nihilo melius airicimur, quam agricolic, qui ge-

munt et lacrymantur, ac pudore ruboreque afficiunlur.

lloc doctoris misericordia, hoc patris cura est. Elenim
j\Ioyses cum ab ingrata Judaeorum genlc liberari posset,
splendidiusque ac muUo majus in aham genlem imperiuin
oblinere; uam
Deus « Dimitte me, ct delebo eos fa-
ait : :

»ciamque te in gentem hac majorem^; » quia sanclus erat

et Dei servus, quia verc amicus et probus, hanc voccm ne

auditu quidem lujit; sed pcrire mahiit cum gcnlc sibi semel
credila, quam sinc majorem dignitalem
iihi servari, et ad
assumi. Talem oporlet eum esse, cui animarum commissa
cura cst. Absurdimi eniin cssel, duin pravorum filiorum
pater non vult aHos, quam ab se gcnitos, fiiios suos dici,
commissos discipulos semper mutare, ac nunc hos, nunc
alios, posteaque novos ascribere, atque erga nullos ami-

citia bcncvolentiaque afiici. Verum absit ut lalia de vobis

* 1 Cor. i-i, 8. — 2 Ezcch. 11, 5, G. — ^ 1,1. „1, 19. — ^ ExuJ.
xxxii, 9.

^7-
sGo S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

unquam suspicemur. Confidimns enim vos magis abundare

in fide in Dominum nostrum Jesum Christum;, et in chari-

late mutua erga omnes. Haec vero dicimus ut studium ves^

trum augeamus, et vita3 probitatem in dies accrescere
curemus. Sic enim ad verborum horumce profundum mente
pertingere poteritis, si nuUa nequitioe lippitudo oculos men-
lis vestrae obscuret, ejusqueperspicacitatemobturbet. Quid

igitur nobis hodie proponitur? Joannes de illo testificatur,

et clamat his verbis : « Hic erat quem dixi : Qui post me

))venit, ante me factus est, quia prior me erat. » Saepe hic
Evangelisla Joannem ultro citroque versat, ejusque testi-

monium circumfert. Id vero non sine causa, sed admodum

prudenter prsestat. Quia enim Judaei virum supra modum
mirabantur; nam et Josephus ex ejus nece beUum ortum
iiarrat, illiusque neci metropoleos excidium ascribit, ac

longo sermone laudes ejus prosequitur (61; ut Judaeos

pudore sulTundat, Prodromi testimonium illis frequcnter
commemorat. Et alii quidem Evangelistae, facta veterum
Prophetarum mentione, ad singula gesta eo remittunt au-
ditorem, ac quando natus est dicunt « Hoc autem totum :

))factum est, ut impleretur quod dictum est per Esaiam

» prophetam dicentem Ecce Yirgo in utero hobebit, et pa- :

» riet filium \ » Et cum insidiis appeteretur, et ita diligenter

undique perquireretur, ut immatura etiam aetas ab Herode

jugularetur, Jeremiam illum ohm prophetam in medium
adducunt dicentem : « Vox in Rama audita est, lamentatio,
» ploratus et ululatus multus, Rachel plorans filios suos • ; »

et ex ^gypto rediret,Oseam proferunt sic loquentem,

cum
« Ex ^gypto vocsivi filium meum ^ » et ubique ad hunc :

faciunt modum. Hic vero, utpote qui subUmius quam alii

loquatur, clarius atque recentius proferens teslimonium,

« Malth. 1, 22, 25, et Isaii. vii , i4. — ' Jer. xxxi, i5. — ' Osee
XI, i> et Malth. n, i5.
 IiN JOANNEM IIOMIMA. XIII. 261

non raortuos tantnrn, scd et viventem, r[uleiini ct prsescn-

tem ostenderat et Laplizaverat, in mediuni frequcnter ad-
ducil; non quo Dominum servl teslimonio fide dij^nuin
comprobaret, sed ut audilorum inflrmitati se ntlemperaret.
Sicul enim nisi formam servi acceplsset, non acceptus ad-
missusque fuisset ; sic nisi servi voce conservorucn aures
assuefecisset, maxima pars Judaeorum, sermoni non oLtem-
perasset.
II. Ad hcTC aliud apparabalur magnum et mlrabile. Quia
enim, qui de seipso magnum qulclpinm effert, suspectus
est, et audltorum plurimos siepc ofFendit ; ideo alius de illo

testificaturus accedit. Alioquin autem, quia solet multitudo

ad familiarem sibi et Innatam vocem accurrere, utpote
quam melius noverlnt : ideo vox de ccelo semel aut bls au-
dita est; vox vcro Joannis frcquentlssime. Nam qui populi
imbecillitatem superabant, et asensillbus omnibusexempti
erant, quiqne supernam vocem audlre poterant, non ad-
modum opus habebant humana; quippe qui huic omnino
ohtemperobant, et ab illa ducebantur. Qui vero adhuc
circa infima vcrsabantur, et multa terrenarum rerum ca-
lij^ine obtegebantur, hac humiliore egcbant voce. SI ergo
Joannes, quia sensilibus se undique exult, maglstiis homi-
nlbus opus non habuit, sed ex coclo erudllus est; nam ait

« Qul mlslt me baptizarc in aqua, ille mlhi dlxit Super :

wqnem vidcrls Splritum Del desceudcnlem, hic esl *; » Ju-

diTl vcro adhuc Infuntcs, qul ad alllludlnem Illam attlngere
nondum polerant, homlncm habcbant mogistrum, non sua
eis, sed coelestla annunllantem. Quid ergo hic loqultur?
« Ipse lcslimonium perhlbct dc eo, ct clamat dlcens. » Quld
sibi vult illud, «Clamat? » Cum fiducla, cum libertate, omni
abj'Xta formidine projdicat. Quld testatur cl clamat^ « llic
» ernt, inquit, quem dlxi : Qui post me venit, ante mc factns
'
Joan. 1, 32.
26'2 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

»cst, quia prlor me erat. » Obscuriim cst testimonium, et

adhuc valcie humile ac flemissum. Non enlm clixit : « HIc est
FiliusDeiunigenilus; » sedquld? «Hlceratquem dlxi : Qui
» post vcnit, ante me faclus est, quia prior me crat. » Quem-
admodum enlm avicularum matres pullos suos non stalim
nec uno die vohindi artem totani edocent, sed primo ex
nido educunt tantum, deinde a volatu requiescere sinunt,
post ad volatum exercent, dleque postera multo majus vo-
landi exercitium addunt; sicque paulatim, ac sensim ad
congruenlem altiludinemcducunt Itabealus Joannes, nou :

slatim ad sublimia Judaeos deduxit; sed paululum e terra

educit et volare docet, cum ait Chrlstum se melioremesse.
Neque enim porum inlerlm illud erat, quod auditores cre-
dere possent illum, qui nondum visus fuerat, nec miracula
majorcm Joanne, tam mirablll et illustri viro,
cdidcrat, esse
ad quem omnes accurrcbant, quemque Angelum esse puta-
bant. Interim vero id ouditorum animis suadere conabatur,
eum, de quo testimonium perhibebatur, perhibente majo-
rem esse eo, qul jam venerat, eum qui venturus erat, cons-
picuo eum qui nondum apparuerat esse pra?stan'-
et illustri

liorem. \ide quam prudenler testimonium profcrat. Non

proescnlem modo ostcndit, sed autequam oppareat prffidicat.
Jllud enim, « Hic est quem dixl, «id significat, quemadmo-
^um et Matthaeus ait « Omnibus qui ad se veniebant di-
:

:))cebat : Ego quidem baptizo vos in aqua : qui autem post

)) me venit, fortior me est, cujus ego non sum dignus solvere
;> corrigiam calceamenli Gur ergo antcquam appareret,
'. »

ita loculus est? Lt acceptum esset apparentis testimonium,

jam auditorum animis ad hoc apparatls per Joannls sermo-
jiem; nevc Ghrisli vile indumentum oiriccrct ipsl. Nam nisi
aliquid de Chribto audissent antcquam illum vidcrcnl, nisi

lcslimoniumillud magnum et rairabilc de Illo acccplsscnt,

'
MaUli. 111, II.
 IN JOANNEM HOMILIA XIII. 263

liabltus hiimilltas stalim dictorum magnitucllni obstltisset.

Chrislus enim tam Irivio et vul^ari habitu incedebat, ut et

Samaritana) muheres, et merclrices et pubHcani cum mag-
na hberlale ac fiducia ad illum accederent, ipsumquc al-

loquerenlur.
III. Ut ergo dixi, sl hcxc verba simul audissent, et Ipsum
vidissent, Joannis teslimonium irrisissent. Cum vero ante
Chrisli adventum id sa?pe audissent, et ex dictis videndi

cupldine concltatl essent, contrarium accidlt : neque viso

ilio, de quo testimonium perhibitum fuerat, ejus doctrinam
abjecerunt; sed ex fide, quam ex dictis conceperant, ip-
sum cLirlorem putarunt. lllud autem : « Qui post me ven-
Dturus est , »lIoc est, priedicaturus, non futurus. Hoc
enim MalthtTus quoque significat cum alt : « Post me venit
»vir * ; »Non de cjus ex Maria generatione loquens, sed de
advenlu ad prredicnndum. Nam si de gencratione locutus
esset, non dixisset de prcesenti, sed de prreterito : jam enim
natus erat Christus, cum hsec Joannes diceret. Quid au-
tem significat iUud : « Ante me factus est ? » Ckirlor nempe
ac splendidior. Nam quodprior preedicans venerim ego, ne
mc idco majorem csse puletis : longe minor ego sum, ct
usque adco minor, ut ne quidem illius servus censeri dig-
nus sim. Id enim slgnificat illud, « Ante me factus est : »

quod aho declarat modo Malthaeus his verbis : «Non sum

» dignus solvere corrigiam calceamenti ejus. » Quod vero
ilhid, « Antc rne factus est, » non intelligatur de Christi
ortu, ex hoc addilamento patet. Nam si id diccre voluisset,

superfluum fuisset id quod additur, « Quia prior me crat. »

Quis enlm ita slultus et inslpiens est, ut ignoret eum, qui

ante se factus fuerit, sc priorem esse? Quod si id de ifla,
quaj antc sajcuhT cst, cxistenlia inteHIgatur, nihll aHud sig-
nlficat dictum iliud, nisi hoc : « Qui post me venit, ante
.' Mallh, 111, 1 1,
2G4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» nie factus est. » Alioquln autem hoc inconslderate diclum

esset, et causa lemere projecla fnissel. Nam sl hoc signlfi-

care voluisset, contrario modo res enuntianda erat, qui

post me venit, prior me erat, quia ante me factus est. Nam
quod quidam prlor sit, jure quis hanc causam dederit,

quod prlor factus sit. Quod. vero prlor factus slt, non id

in causa est quod sit prior. Quod vero nos dicimus, llrma
ratione nitltur. Scltls quippe omnes, non manifestorum,
sed obscurorum causam essc sempcr afTerendam. Quod si

de essentia sermo esset, non obscurum eum, qui

esset

prior factus sit, prlorem esse oportere; qula autem de ho-

nore dlsserit, jure eam,quae videbatur inesse, dKTicultatem
solvit. Nam verisimile est multos in dublum vocaturos
esse, cur et qua de causa Is, qul posterlor advenlt, prior sit

id est, honorabllior visus slt? Hujus ergo quaestionis statim

causam et sohitlonem affert : « Quia prior me erat. » Neque

enlm, Inqult, quodam profeclu auctus, me prlore retrorsum
abjeclo, prior ipse faclus est : sed prior me erat, etsi pos-
terlor advenlat. Et quomodo, Inquies, sl de conspicuo ejus
adventu, deque glorla ipsum exceptura sermo cst, Id quod
nondum finem acceperat ut jam factum dlcit ? non enim
dicit: « Fiet,» sed «Factus est. » Quia id jam olim Prophetisln
more fult, qul de fuluris rebus quasl jam factis loquuntur.
Nam Esaias de nece Illius loquens, non dlxlt : e Tanqunm
»ovIs ad occlsionem ducetur, » Quod futurum erat: sed,
« Tanquam ovis adocclslonem ductus est \ » Atqul nondum
incarnatus erat quod futurum erat, Propheta quasi
; sed id,

factum narrat. Et David crucem slgnificans, non dixlt :

« Fodlent manus meas et pedes meos, » sed, « Foderunt

))manus meas ct pedes meos; » et, « Dlviserunt slbi vcsti-

»menta mea, et super vestem meam mlserunt sortem *. »

Et de proditore verba faciens, qui nondum natus erat, sic

? Isai. mi, 7, et Act. viii, 32. — ' Psal. xxi, 17-19.
 IN JOINNEM nOMILIA XIH. 265

alt : « Qul edebat panes meos, magniricavlt snper me siip-

plantallonem \ wSIiuiliter et de iis, quae in cruce contigc-

runt, loqucns dicit ; « Dederunt in escnm meam fel, ct in

» siti mea potaverunt me acelo ^.

IV. Yullis-ne alia inducamus ? an hscc vobls sunt salls ?

Ego sane arbitror. Nam si non latiuslocum exploravimus,

saneprotLmdius scrutatl sumus : nec minor hacin re, quam
in illa, labor est; vcremurquc ne si vos In his sine modo
dclineamus, fastidium Ingeneremus. Quamobrem, uti par
est, finem dlccndi faciamus. Quis porro finis est con-
gruenlior? Si debita Deo glorla referatur; non verbis tan-
tum, sed multo magls operibus. « Luceat, Inquit, lux vestra
» coram homlnlbus, ut videant opera vestra bona, et glo-
j>rl[icent Patrem vestrum, qui in caslls est ^. «Nihilenlm

splendidius, dilecte, optimo vita3 Institulo. Hoc Saplens

ille autem justorum ut lux splendent
dcclarat : « Yiai » "*.

Splcndent certe non iis modo, qui per opera lumen accen-
dunt, ct ad rectam ducunt viam, sed et viclnis eorum.
Infundamus crgo oleum hisce lampadibus, ut sublimior slt
ignls; ct lux appareat locupletlor. Hoc cnim oleum, non

nunc tantum magnam vim habet; sed cum etiam sacrificia

florcrcnt, mirum in modum virtutem illorum probavit;
nam ait : n Oloum enim volo ct non sacrlficium ^. » Et
mcrllo quidcm. Illud enim altare inanlmatum crat; hoc
vero animatum cst. Et illic quidem, quldquld imposi-
tum cst igne consumitur, in cinerem abit, atque efTundl-
tur, dissolulusque fumus in acrls naturam trausit. Jlic

vero nlhil slmilc; sed alios fert fruclus. Ilaec Paulus decla-
ravlt; cumcnimCorInlhiorum,quIpaupcrumsludiosierant,
thcsauros euarraret, haec scripsit : « Quoniam minlsterium
«luijus oiricii non solum supplet ea qua3 dcsunt sanclis,

' Psul. xr, 10. — - ' Id. Lxviii, 22. — » Mallh. y, i6. — * Prov.
IV, )8. — 5 Osee, vj, 6, ut Maltb. ix^ i3.
266 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» sed etlam abnndatpcr mnltas gratiarum acllones Deo; »

Ac rursnm : « Glorificantes Denm in obedlentia confesslo-

))nls vestrcT In Evangelio, et simpllcltate communlcatlonis

)) vestrai In Illos et in omnes, et In ipsorum obsecralione pro
))VobIs, desiderantlnm vos \ » Yides-ne illnm In gratlarum
actlonem desinere, et In Dei laudem ; in frequentes eorum
precatlones, qul beneficla acceperunt, In ferventiorem cha-
rltatem? Sacrificemns ergo, dilecti, sacrliicemus qnolidle
in liisce aris. Hoc quippe sacrlficlum, et preclbns et jejnnio
etmnltls allis prsestantins est; dum ex jnstolucro, exjustls
laboribns procedat, et omnis slt expers avarltla), raplnae,
violentlae. Tales enlm oblatlones admlttlt Deus; csetcras
antem aversatur Nequeenim vnlt ex aliorum cala-
et odlt.

mllatlbus honorarl. Impnrum namque profanumque est

hujusmodi sacrificium, Denmqne potlus irritaverlt, qnam
placavcrit. Qnapropter omnl slndio enitendum cst, ne cnl-
tus nomlne, qnem honorare vohimns, probro afficlamns.
Si enlm Gaiin, qnl ea qnae inferioris conditionls erant obtu-
lit, nec qnempiam laeserat, extremas dcdit poenas; cum
quld ex rapina et avarltla obtulerlmus, annon gravlora pa-
tiemur? Ideo namqne Deus hujus praecepti rationem nobis
declaravlt, ut misereamur, non nt conversos torqueamnsi
qul autem aliena raplt et alteri dat, is non mlsericordiam
exercnlt, sed extremam operatus Inlquitatem est.
laeslt, et

Ut ergo lapis nunquam oleum parlat, sic nec crudelitas hu-

manitatem. Cum enim talls slt radix, nunqnam ideleemo-
syna fuerlt. Quamobrem obsecro ne eo solum spectemus
nt eleemosynam erogemus; sed ctiam nt ne ex raplna
largiamur. Nam esto« Unus qul precetnr, aller qui impre-
» cetnr, utrius vocem audict Dominns * ? » Si nos sic dillgen-

ter inslituamus, pcr Del gratiam poterimns multam benig-

nitatem , miseilcordlam ct veniam omnium , quae hoc
* 2 Cor, ix, 12-j4. — ? Eccli, xxxiv, 29.
 IN JOINNEM H05IILIA XIV. 267

clliilurno lcnipore admlsimus, peccalorum consequi, ac

fluvium igneum cfFugere ; a quo erepli, iilinam nos omnes
ad regnum coelorum ascendamus, gralia et misericordia
Domini noslri Jesu Christi, per quem et cum quo Patri
gloria simul ct sancto Spiritui in srecula sseculorum. Amen.

^XVVVVVXNXVVVV^VVXVXXXVVVVVVXVVX^VXAXXAVVXVVA^/V^^/VNXVSiNA^VVVVVN^/VVVVXVXA/VVX-VX^V^V^VIV^VVVVXVV^

HOMILIA XIY \

CAPUT I.

Et de plenitudinc ejus nos omnes accepimus, et gt atiam

pro gratia '.

I.Nuper dicebamiis Joanncm, ut dubitatlonem eorum

solveret, qui apud se qua:;situri erant cur Ghristus, qni pos-
lerior ad praidicandum venit, prior et splendidior illo fue-

rit, hoc addidisse : « Quia prior me eral. » Et haec una

causa est : Quienam
sed sabdit aliam de qua nunc agilur.
illa est? « De plenltudine, inquit, ejus nos omnes accepl-

»mus, et graliam pro gratia, »et post h?ec itcrum aham

Quam illam? « Quia lex per Moysem data est, gralia et ve-
» rilas per Jesum Christum facta est ^ » Et quld est, Inqules,

IUud « Ex plenlludlnc ejus nos omnes acceplmus? »Nam

:

eo inlerim sermo refcrcndus est. Non habet, inquit, doni

erogandi consortein sed ipse fons, ipse rndix est bonorum
;

omnlum, ipsa vlta, ipsa hix, ipsa verilas, qui bonorum dl-
vitiasnonln serelinet,sedin«HosomnesefrundIt,etpostquam
effudit, plenus remanet, nihil mlnus habens postquam allis

elargitusest, sedsemperscaturiens, etahis bona imperliens,

ineaclemmanet pcrfcclione. Quod aulem ego fcro partlccps
boni, ab allo accepi, et exigua pars tolius cst, ct quasi stilJu

' Alias xiji. — » Joan, 1, iG. — '

Ibid. 17.
268 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

abysso immeaso comparala. Imo ne

ineffabili et pelago
hoe quidem exemplum potest satis explicare id quod recen-
sere conamur. Etenim si stillam ex pelago haurias, eo ipso

pelagus minuisti, etiamsi imminutio illa visu non percipia-

tur. De fontc autem islo id dici nequit; sed quantumcum-
que hauscris, mane-: men nliiii irnminutus. Quare alio
exemplo utendum qcod iaiiien inllrmum est, nec potest
;

rem qua^sitam demonstrare; sed magis quam primum ad

propositam nos ndducit sententiam. Supponamus esse ig-
nenm fontem, ex quo fonte mille, bis mille, ter mille, et
longe plures kicernae accenduntur, annon aque plenus
ignis manet, postquam tot aliis vim suam indidlt? Id ne-
mini non nolum est. Quod si in corporibus divisibilibus,
quae per ademptionem minuuntur, quidpiam simlle reperi-
tur, quod postquam aliis qu^ sua erant indidlt, nihll ta-
men mlnuitur, mullo magis in incorporea et immortali illa

potentia hoc continget. Nam si cum id quod participatur

est substantia et corpus, et dividltur, et non dividitur :

mullo magis cum de vi agendi sermo est, deque vi agendi

incorporeae substantiae, exploratum est id evenire. Ideo
Joanncs dicebat : « De plenitudlne ejus nos omnes accepi-
» mus ; » Et teslimonlum siium Baptistac testimonio connec-
lit. Nam iliud, «Deplenitudlneejusnosomnes acccpimus, »

Non Praccursoris, sed Discipuli dicium est. lioc autem vult

significare :« Ne putetis nos, qui mullo temporecum illo

versati sumus, et ejusdem mensse consorles fuimus, ex

gratia aliqua testimonium ferre. Nam Joannes, qui ilium
antea non viderat, nec cum illo versatus fuerat, sed cum
baptlzaret tanlum, ipso cum caeteris conspecto, inde omnia
acciplens, exclamavit : « Prior me erat. » Nos aulem omncs,
duodecim, Irecenti, quingenti, tcr mille, quinquies millc,

mukai Judaiorum myriades, omnis plenitudo fidelium, qui

tunc fuere, qui nuuc, qai futuri sunt, do plenitudine ejus
 IN JOANNEM HOMILIA XIV. 269
accoplmus. Qnid autcm accepimus? Grntlam pro gratia.
Quani pro qua? Pro veteri novam. Sicut enlm erat juslilia

et justitia,« Secundum justitiam, inquit, quse in lege est,

ijfactus irreprehensibilis '

; »Item fides et fides est Ex: «

» fide in fidem '; » Adoptlo quoque et adoptio : « Quorum

» adoptio ^, inquit; » Glorla quoque duplex : « Si enim quod
» evacualur per gloriam est, multo magis quod manet ia
Bglorla ^; »Et lex duplex. Nam ait : « Lex spiritus vitse li-

wberavlt rae ^; » Et cultus duplex : « Quorum servitus ^, »

seu cultus ; et rursum : « Spiritu Deo servientes 7 ; »Du-

plex quoqueTestamcntum «Disponam vobis Testamentum :

»novum, non secundum Testamentum quod disposui cum

«palrlbus vestris ^; »DupIex quoque sanctificalio, duplex
baptisma, duplex sacrificlum, duplex lemplum, duplex
clrcumcislo; slc et duplex gratia. Sed illa quidem ceu fi-
gura sunt; haec ut verltas : qua) homonyma quidem, sed
non synonyma sunt. Nam in typis et imaglnibus, qui co-

lore albo et nigro plngitur, homo vocalur, ut et verus

homo nativo colore instructus. In statuis quoque aurea pe-
rinde atque figlina statua dicitur j sed illa typus sunt, haec
"veritas.

II. Ne igltur ex nomlnum consortio, res easdem, sed

neque diversas esse putes. Nam si typus erat, non erat alie-

nus a vcritate; si umbram servabot, minor erat verltate.

Quid ergo discrlminis est inter haec omnia? Vultis unum
aut duo ex dictis tractemus ? Sic caetera vobis manifesta
erunt : videbimusque illa puerorumpraccepta, h£ec virorum
fortium fulsse; illa quasihominibus, haec quasi Angelis cons-
tituta. Unde igltur ordiemur ? V^ultis ab ipsa adoptione or-
diamur? quid discriminls inter hanc et iliam est? llla no-

Philip. iu, 6. — 2 ibid passim. — ' Rom. ix, 4» — ^ ^ Cor.

111, 11. -— ' Hom. viu, a, — ^ Coloss. 111, 5. — ' Philip. iii, 3. —
^ Jer. XXXI, 5i, 5a.
270 S. 30. CIIRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

mine tenus erat; haec re ipsa. De illa dlcltur : « Ego dixi :

»Dii estis, et filii Altissimi omnes '. » De hac autem, « Ex

»Deo nati sunt. » Quomodo et qua ratione? Per lavacruni
regenerationis, et renovationis Spiritus sancli. Et iili qui-
dem postquana filii appellati sunt, spiritum servitutis adhuc
habebant : nam servi cum essent, hac apellatione ornaban-
tur; nosautem hberi tunc effecti; non nomine. sed re ho-
noreni accepimus et hoc Paulus dicebat « Non enim
, :

» acccpistis splritum servitutis iterum in timore; sed acce-

» pistis Spiritum adoptionis fdiorum, in quoclamamus Abba :

Pater '. » Generati namque superne, et, ut ita dicam, re-

formali, sic vocali sumus filii. Sanctitalis vero modum si

quls didicerit, quis hlc, quls ille, multam hic quoque diffe-
rentlam videblt. Illi namque quando
non colebant, idola
cum nec fornlcabantur, nec moechabantur, hoc vocaban-
lur nomine. Nos autem non abstlnendo ab illis rebus tan-
tum, sed et majora possidendo, sancti cfficimur. Et pruno
quidem ex ipso Spirltus illapsu hoc consequimur donura.
Deinde ex vlta longe prffistantiore, quam judaica. Et ne ex
jactanlia dicta putes, audi quid illis dicat : « Nolite kistrare,
» neque purlficare filios vestros, quia populus sanctus es-
tis ^. » Itaque opud illos haic sanctltas erat, ab idolorum
legibusabstinere; apudnosvero nonita; sed, «Utsitsancta,
winquit, corpore et spiritu Pacem persequlmini et sanc- ^^

» tificaiionem, sine qua nemo videbit Dominum, et perfi-

» clentes sancllficatlonem in timore Dci ^. » Non eaim hoc

uomen, «Sanctus, » In omnibus, de quibus dicitur, eamdeni

habet siguificationem. Nam Deus sanctus dicitur; sed non
sicut nos. Gum enim Propheta hanc vocem a Seraphinis
audivit, altendc quid dixerit : « ilei mihi, miser ego^ quia
»homo cum sim, impura labia habeo, et in medio populi

' Psal. r\xxi, 6. — » Rom. viu, i5.— ^ Deut. xviii, 10. — -*

1 Gor.
VII, 04. — ' Ilebr. XI!, i.j.
 iN joannem iiomilia XIV. 271

» Impiira labla habentls ego habllo '. » Etsl IUe el sanclus et

piirus essel. Yerum sl nostram cum superna Illa sancllta-

tem comparemus, Impurl sumus. Sancti sunt Angell, sancti

Archangeh, et Cherubim alque Seraphim; sed hujus sanc-
tltatis alla rursum diflerentla est inter nos videlicet et supe-

riores illas potestates. Possem c«tera omnla persequi, sed

video oralionem longlus progressam, quapropter ulterlore
missa perquisillone, vobis cffitera exploranda rchnquemus.
Yobis enim licet domi hcec colllgendo, differentiam inler-
noscere, et reliqua simiilter indagare. «Dasapienti, inquit,
» occasionem, et sapientior erit ^. » Inillum namque a no-
Lis est, linis erlt a vobis. Operac-pretlum aulem est seriem
persequi. Cum dixisset ; « De plcniludine autem ejus nos
» omncs accepimus^ » subdidit « Et gratiam pro gratia ^ : »

ostendens Judieos quoque per gratiam salvos fuisse. Non

enim quodmultipHcati sitis; sedpropterpatres veslroselegi
vos. Si ergo non ex proprils meritis a Deo elecli sunt, palam
est eos per graliam hunc esse conseculos honorem. Et nos

quoque gratia salvi facli sumus, sed non simili modo. Ne-
que enlm iisdem in rebus, sed in muito majoribus et subli-
mioribus. Non itaque talis est apud nos gratla. Neque enim
peccatorum lantum vcnia nobis coUata est; hujus namque
cum illis consorles sumus : omnes enlm peccaverunt; sed
dotur etlam juslitia, sanctificatlo, adoplio, Spiritus gratla

longc splendidlor et uberior. Pcr hanc graliam Deo chari

facti sumus ; non ultra ut servi tantum, sed etiam ut fiiii et
amici. « Idco, inqult, gratlam pro gralia. » Elenim legalia
quoque ex gratia erant : necnon quodex nihilo facti simus :

non enlm ex priccedentibus merilis hanc remunerationem

acceplmus quomodo cnim, cum non esscmus? Sed Deus
:

semper benericils nos prajvenit non modo cum nos ex nihllo ;

produxit, sed cllam cum creatis dat ut qua3 agenda, quac uon
* Isai, VI, 5. — 2 pi-Qv, jx, 9, — 3 Joiin. 1, x6,
2^2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

agendasuntsciamus ;ethanc innaturalegem nanciscamur

et quod nobis conscientisR tribnnal incorruptum indiderit,

id gratiae maximae et ineffabilis benignitatis fuit. Quod ilem

hanc legem jam corruptam, per scriptam legem restaura-
verit, id gratiae erat. Nam consentaneum erat, ut qui semel

datam legem adullerassent, supplicio et ultioni traderentur.

Non hoc autem factum est sed concessa est emendatio, et ;

venia non debita, sed per misericordiam et gratiam data.

Quod enim id ex gratia et misericordia prodierit, audi Da-
videm dicentem «Faciens misericordias Dominus, et ju-
:

» dicium omnibus injuriampatientibus. Notas fecit vias suas

» Moysi, filiis Israel voUmtates suas ^ » Et iterum » Dulcis :

»et rectus Dominus, propter hoc legem dabit delinquenli-

»bus in via '. »

III. Misericordiae igitur et miserationum et gratiae opus

legem accipere. Ideo cum dixisset « Gratiam pro
illud est^ :

»gratia, » vehementius magnitudini donorum insistens

subjungit « Lex per Mosem data est, gratia et veritas per
:

» Jesum Christum facta est ^. » Videte quam placide ac pau-

latim uno verbo et Joannes Baptista et Discipulus ad supre-
mam auditores cognitionem evehant, postquam eos in hu-
milioribus exercitarunt ? Illenamque poslquom secum
contulerat eum, qui sine comparatione omnes excedit, sic
ejus postea excellentiam ostendit dicens : « Qui ante me
sfactus est; » deinde subdens illud, me erat. » Hic
« Prior
vero multo majus praestitit, minus tamen quam Unigeniti
dignitas postularet. Non enim Joanni, sed ei, qui majori
quam Joannes, apud Judseos erat admirationi, Moysi nempe,
ipsum comparat dicens « Lex per Moysem data est, gratia
:

et veritas per Jesum Chrislum facta est. » Et videpruden-

tiam, Non personarum, sed rerum disquisitionem facit.

Nam cum res ipsae longe majores demonstrarentur, nesces-

»
Psal. cii, 6, 7. — 2 i(j, XXIV, 8. — ' Joan. 1, 17,
 IN JOANNEM nOMIMA. XV. S^D

sarlo Ingrati illi senlentlam ct opinioncni de Christo exci-

pcre debebant. Ciim enim opera ipsa, quae nnllam habeant
vel graliai vel odii suspicionem, testificantur; certum ellam
impndenlibus prcebent indicium. Nam quaha illa auctores
ediderunt, talia manent et conspicua sunt : fjuamobrem
omni suspicione et exceptione majus est Illorum testimo-
nium. Animadverte autem quam modestam facial compa-
ralionem etiam apud infirmiores. Non enim excellentiam
illam verbis exlolUt, sed nudis nominibus dificrentiam os-
tendit, dum gratiam et veritatem, legi; et hanc vocem,
« Facta est, » huic, « Data est, » opponit. Multum autem
est inler utramque discrimen. Nam ilkid, « Data est, » mi-
nislri erat, cjui ab alio acceptum dedit quibus jussus erat;

illud vero, « Facta est gratia et veritas, »Regis est qui cum
poteslate peccata omnia dimiltit, et donum prjeparat suum.
Quamobrem dicebal : « Dimittuntur tibi pcccata ' ; » et
rursum, « Ut autem sciatis qula potestatem habet Fihus
»hominis in terrn dimitlendi peccata, ait paralytico : Sur-
» gens toUe lectumtuum, et vade in domum tuam '. » Vides-
ne quomodo gralia per eum fiat? Yeritalem quoque vide.
Gratiam igitur, el haec et qune ad lalronem spectant, et bap-
tismatis donum, et Spiritus gralia per ipsum data ostendunt;
necnon aha plurima. Veritatem autem manifestius Intelli-
gemus, si figuras didiccrimus. Nam quge in Novo Testa-
mento dispcnsanda erant, figura^ prius ut figurae descrip-

serant, Chrlslus autem venlens consummavlt. Paucls ergo

figuras illas videamus. Neque enim omnia illa recensero
praesenlis est temporls; a paucis, quie nunc profcram, cx-
lcra intelllgetis. Vultis ab Ipsa passione inciplamus? Quid
ait figura : « Accipite ognum per domos, et immohite, et
» facite ut prrecepit et slatult Dominus ^ » Christus vero

' M;uc. II, 2. — » Ibid. 10, II. — ' Exod. xii, 3.

LXXVIII. l8
2^4 S. JO. CHRYSOSTOMI AUCHIEPISCOPI C. P.

non sic ; neque enini praecipit hoc agerc : sed ipse ses^ obla-

lionem el hosliam Patri ofTGrt.

IV. Vide quo pacto tigura per Moyseni data slt, veritas

autem per Jesum Christum facta sit. Et rursum m monlc

Sina, cum pugnam commilte-
Amalecitae contra Hebrc-eos
rent, manus Moysis ab Aarone et Or ulrinqye extensae
substinebantur; Ghristus autem ipse per sese manus ex-
tensas tenuit in cruce. Vides-ne quomodo figura data, ve-
ritas autcm facta sit? Rursus lex dicebfit « Maledictus om- :

» nis qui non manet in ils quae scripta sunt in libro hoc ' : »

Gralla vero quid dicit?« Venlle ad mc omnes qui laboratis

» et onerati estis, ct ego rericiam vos ^ ; » et Paulus, « Ghris-

»tus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis ma-

»ledictum ^ » Qula igilur tanta fruimur gratia et veritate*

obsecro ne propter doni magnitudinem segnioresevadamus.

Quanto majori enim dignali sumus honore, tanto majorem
virtulem exhibere tenemur. Nam qui parvis acceptis bene-

ficiisparva retulerit, non usquc adeo culpandus est qui :

vero ad supremum honoris culmen ascendit, posteaque vi-

lia exiguaque rcpendit, longe majori erit
supplicio dignus.

Sed abslt, ne de vobis talia unquam suspicemur. Gonfidi-

mus enim In Domino, vos animas vestras versus ccelum ceii

alis quibufdam extulisse, et a terra abstraxisse, ac dum in

mundo versamini, mundana non tractare. Attamen llcet

lali instructi fiducia, non cessamus vosfrequenter deiisdem.

ipsis monere. Nam et in externis illis certamlnlbus non pros- ,

tratos,nonsupinosjacentes;sedstrenuos,currenles, horlan-
tur spectatores omnes. lllos enim semel a victoriaexclusos,

nuilo quipossint hortalu moti surgere,ne vanelaborent, si-

nunt decussos jacere. liicautem nonde voblsmodoqui vigi-

latis,sed etiam deiis qui collapslsunt, estallquldsperandum,

si reslpiscere veHnt. Quaraobrem nihil non agimus, rogan-

'
Deut, xxvij, 26. — 2 Matlh. xi, a8.— ^ Gal. lu, i5.
 IN JOANNEM HOMILIA XIV. ^76
tes, hortantes, exprobrantes, incrcpantes, laiidantes, iit

vestram salulem operemur. Ne itaque frequcntiorem acl

proLam vitam horlalionem aegre feralis. Non enim ita lo-

quiinur ut vos in desidiae crimen vocemus, sed hona spe

fulti monemus. Neque ad vos solum, sed ad nos ctiam
spectant et haec et quoe poslea dicentur. Etenim nos quo-
que hac egemus doctrina : etiamsi enim a nobls dicantur,

nihil tamenvetatquominushaecnosetiam attingont. Sermo

namquepeccolis oboxium corrigit; probum vero ac scelere
vacuum ab eo longius abducit. Neque enim nos a peccalis
puri sumus. Communis est medicina, remedia omnibus
prostant; sed curatio non communis est, licet usus singu-
lorum arbitrio permittatur. Quapropter is, qui ut par est
remedio ulitur, valetudinem recuperat; qui vulneri reme-
dium non admovet, mahuB auget, et ad deteriorem finem
vergit. Ne itaque medicinam aegre feramus; imo potius

gaudeamus, si doctringe modus acerbum inferat dolorem :

nam suavissimum postea nobis fructum afferet. Nihil ad

hoc non agamus, ut a ph^gis et vulneribus, qua3 peccati
dentes animae infligunt, hberi, ad a^ternam vitam proficis-
camur , ut Ghristi conspeclu digni, ne ultricibus immanl-
busque potestalibus illo die tradamur; sed iUis, quse nos ad
coelorum ha^reditatem inducant, quae pra^parata iis est qui
diUgunl illum. Quam uiinam nos omnes consequamur,
gralia et benignilate Domlni nostri Jesu Christi, cui glo-

riaet imperium in scecula saeculorum. Amen.^

1$.
276 S. JO. CHRVSOSTOMI ARCniEPlSCOPI C. P.

(W\ WX^/W/WX^W^/WWV^/WXIWX W\ VVXiWXIWWV^/WX/WXfWX/WXIWXWX WXfWXiWWVXIWV VW^/WWXWXW*

HOMILIA XY \

CAPUT I.

Deum nemo vidit unquam. Unlgenltus Flllus, qui est in

sinu Patris, ipse enarravit '.

I. Non ea est Dei voluntas, ut sacrae Scripturae nomina

tantum et verba audiamus ^, sed ut cum multa prudentia
intelllgamus. Ideo beatus David plerumque sic Psalmos
suos inscrlpsit, « In intelleclum, » et dicebat : « Revela
»oculos meos, et conslderabo mlrabilia de lege tua ^, »

Post ipsum filius ejus docet saplentlam quasi argentum

exqulrendam esse, imo plusquam aurum comparandam.
Dominus vero Judaeos hortatur, ut scrutentur Scrlpturas,
ad majoremque nos inducit perquisitlonem. Neque enim
sic locutus fuisset, si slatim a prima lectlone haec intelligi

possent. Quod enim in medio positum statim perclpltur,

iiemo scrutatus fuerlt; sed id tantum quod obscurum est
et multo egetexamlne. Ideo thesaurum abscondltum Scrip-
turas esse dicit, ut ad inquisitionem nos excltet. Haec autem
ideo dlxi, ut ne oblter et perfunctorie Scriplurae verba
aggrediamur; sed cum accuratione multa. Si quispiam
enlm sine examine ejus dicta audlat, et onmia secundum
litteram accipiat, absurda mulladeDeo susplcabltur. Nam
iUum hominem esse, et seneum, iracundum, furlbundum
putabit, et his deteriora de illo dogmata exciplet. SI vero

profundam ejus mentem edidlcerit, absurdls hujusmodi

oplnionibus liber erit. Nam in hac proposita lectione Deus
•
Alias XIV. — ^ Joan. 1, i8. ~ ^ Vide D, Guillon, tom. xiii,

pag, 551-553. — ^ Psal, cxviu, 18.

 IN J0ANNE3I HOMILIA XV. »77
dlcitur slnum habere, quod est corporlbus proprium. At
nemo ita stultus est, ut iiicorporeum corpus csse putet. Ut
itaque omnia splrituall sensu percipiamus, age allius hunc
locum exploremus. « Deum ncmo viditunquam. » Ex qua
illud consequentia Evangelista dicit? Postquam ostenderat
tantam illam donorum Ghristl magnitudinem, et quam
immenso haec dlscrimine illa, qua3 a Moyse dispensata fue-
rant, superarent, vult demum consentaneam dlirerentlaj
causam aperire. Ille enim servus cum esset, humiliorum
rerum minlster fult; hlc vero Domlnus, rex, regls filius,
longe majora nobls attullt, qui cum Patre semper cst et
videt eum pcrpetuo. Propterea haec intullt : « Deum nemo
i>vidlt unquom. » Quidergo dlcemus vocalisslmo Esaiae di-
cenli : « Vidl Dominum sedentem super solium excelsum et
welevatum '? ))Quid Joanni testificanti ipsum haec dixisse,
quando vidit gloriam ejus? Quid Ezechleli? nam et ipse

super Cherubim sedenlem illum vidlt. Quid Danieli, qui

et ipse dicit : a Antiquus dierum sedit ^? » Quid et ipsi
Moysi dicenti : « Oslende mihi gloriam tuam, ut manifesle
» videam te ^? » Jacob vero hinc appellatlonem acceplt^
Israel vocatus : Israel enlm « Vldens Deum » significat ^,

Aliiquoque ipsumviderunt. Quidergo Joannes ait : «Deum

snemo vidit unquam? »Ut ostenderet illa omnia attempe-
ratloncm quamdam csse, non nudae substantiic vlsionem.
Nam si ipsam naturam vidissent, non diverso vidissent
modo. Simplex enim illa est, sine figura, sine composi-
tione, inclrcumscripfa; non sedet. non stat, non ambuLit.
Haec qulppe omnia ad corpora perlinent. Quomodo nutem
sit, ipse sokis novit. Et hoc per Prophetani quemdam ipse
Dcus et Pater dcclaravit. « Ego, inquit, visioncs multi-
»pllcavi, et in manibus Prophetarum asslmilalus sum ^; »

' Isai. VI, 1. — > Dan. vii, 9. — 3 Exod. xxxiir, i3. ~ * Gcn,
xxxii, 38. — • Osec, xjj, 10.
278 S. JO. CIinYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

id est, me attemperavi, ncqiie id quod eram apparni. Qnla

enim fiKus ejns in vera carne nobis adventurns erat, jam
olim illos exercittibat, ut Dei substantiam viderent, quan-
tum videre poterant. non modo Nam id quod Deus est,

Prophela3, sed nec Angeli, nec Archangeli vident. Sed si

intcrroges illos, nihil de substantia respondentes audies,
sed tantum canentes : « Gloria in excelsis Dco, et in terra
))pax, in hominibus bona voluntas '. »Si a Cherubinls et
Seraphlnis allquid ediscere velis, mysticum sanctificatlonls

melos audies; ct,« Pleni sunt co^li et lerra gloria ejus ^ )>

Si supernas Vlrtutes perconteris, nihil allud comperies,

iilsi totum illls opus esse Deum hiudare : « Laudate

))inqult, eum omnes Virtutes ejus ^. » Solus ergo Filius
ipsum vldet, itemque Spiritus sanctus. Creata qulppe na-
lura quomodo increatum videre posslt? Nam si Incorpo-
ream quamHbet Virtutem, etsl ea creata slt, clare cons-
plcere nequlmus et hoc snspe in AngeHs ostensum est
,

mullo minus incorpoream et non factam naturam vldere

polerimus. Ideo Pauhis quoque alt « Quem ncmo homi- :

))num vidit, neque vldere potest ^. )) Soli-ne igltur Patri

hoc prneclpuum competlt, non autem Filio? Apage etiam :

Fillo inest quod et illl Insit audl Pauhmi declarantem

; :

Qui est imago Dei invlsibills ^. » Qui autem invisibllis

(i

imago est, et ipse invisibllls est; alias non esset imago.

Quod si alibi dlcat : « Deus manlfestatus est In carne ^; » ne
mirerls; nam manlfestatio per carnem, non secundum
essenllam facta est. Siquidem ipsum invlsibilem esse, non
modo hominibus, sed eliam supernis Virtutibus, ostendit
Paulus. Cum dixisset enim : « Manifestatus est In carne, »

subdidit : « VIsus est Angells 7. »

II. Itaque tunc Angells visus est, cum carnem induit

*
Luc. 11, 14. — 2 Isai". VI, 2. •— ^ Psal. cxlvui, 2. — ''1 Tim.
VI, 16. — « Col. 1, i5. — « i Tim. iii, iG. — ? Ibid.
 !N JOANiXEM IIOMlLIl XVI. 279
anlca nr.tcm ipsum non ila videhant, siqnidem snbstanlia
ipsis invisi!)ilis ernt. Et qnomodo, inqnies, dicit Chrislus :

« Nc contemnalis unum cx his puslllis. Dico enim vobis

wquod Angeli eorum semper vident faciem Palris mei, qui
» in ccelis est ? » Quid enim ? num faciem hahet Deus, et in
'

coelis circumscrihilur? Vcrum iiemo ita insaniat, ut hnec

dicat. Quid ergo nuncdicilur? Quemadmodum cum ait :

« Beati mundo corde, quoniam ipsi Dcnm videhunt ^ ; »

de illa, qua3 secundum mentem est, visione loquiturnohis

possihili, et de cogitatione Deum respiciente ; sic et de
Angelis dicendum est, ipsos per purani et vigilem naturam
suam quam Deum semper imaginari. Ideo
nihil ahud,
ipse quoque ait: « Nemo novit Palrem, nisi Filius^, Quid »

igitur? Omnes-ne in ignorantia sumus? Ahsit. Sed nemo

sic novit, nt Filius. Ut igitur mulli pro captu suo ipsum
viderunt, snhstantiam vero nemo vidit: sic et nunc omnes
Dcum novimus, suhslantiom vero ejus qua; sit nemo novit,
nisi is qui ex ipso nalus est. Cognitionem enim hic dicit

certam visioncm et comprehensionem, lalemque qunlem

Pater de Filio hahet. « Sicut enim cognoscit mc Pater
»inquit, et cgo cognosco Patrem ^. » Quopropter vide cum
quanla securitate loquatur Evangelisla. Cum dixissetenim:
tDeum ncmo vidit unquam, » non addidit: «Filiusqui vidit,

narravil; » sed aliquid aliud amplius, quam viderc, posuit,

cumdixii : « Qui est in sinu Palris : »mnIlo enim amplius,
quam videre, est esse in sinu Patris. Nam qui solum videt,
non accuralam omnino rei visue coi»;nilionem hahet. Qui
aulem in sinu versatur, nihil ignoravcrit. Ne ergo audiens,
« Nemo novit Palrem, nisi Filius ^, » dicas « Si amphus
:

quam alii novit,at non novit quantus sit; » ideoEvangeiista

dicit ipsum in sinu Patris versari; ipseque Chrislus se lan-

' MaUh. xvni, 10. — ' Id. v, 8. — ^ Id. xi, 37. — * Joan. x, i5.
— » Ibid.
aSo S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tum illum nosse dlclt, quantum Pater FillmTi. Contradi-

cenlemergointerroga. Gognoscit-ne Palcr Filium? Respon-
tleLIt : « Etiam,» nlsiinsaniat. Delnde interrogarepergamus.
Accurata-ne visione et cognitione ipsum novit et videt,

ac quidnam sit plane cognosclt ? IUud etlam fatebitur,

Hinc collige accuratam Filil de Patre cognltlonem. Ipsc

namque dixlt : « Slcut novlt me Pater, Ita et ego cognosco
» Patrem ^
; » et alibi, « Deum nemo vidit, nisi qui est ex
sDeo \ »Ideo, ut dlxl, Evangelista sinum commemorat,
omnla hoc uno verbo nobis declarans, quod multa sit sub'
stantiae cognatio et unltas; quod omnino par sit utrinque

cognltio, quod par potestas. Non enim aliquem alterius

substantic-e Palcr in sinu habuerit : neque ille auderet, si

servus et ex aliorum numero esset, in sinu Patrls versari :

hoc enim veri Fllii lanlum est, qui multa flducia cum
Patre utalur, nihilque mlnus quam ille habeat. Yis seterni-
tdtem cjus discere? audi quae dicat Moyses de Patre. Cum
enim interrogaret quld, quaerentlbus yEgyptiis quls ipsum
misisset, responsurus ipse esset, jnssus est dicere « Qui est :

» misit me ^ » Illud aulem, « Qui est, » Ipsum semper esse

signlficat, atque etiam sine princlplo, vere et proprle essc.
lloc significat etlam illud, dn principio erat, «ipsumque
sempcr esse indicat. Hoc igitur dlcto hic usus est Joannes,
oslendens Filium sine principio et ab acterno in sinu Patris
esse. Ne Itaquc ob nominls consortium putares illum ex
eorumnumeroesse,quipergratiamfiliisunt, adest articulus
qui distinguat illum ab lls, qui per gratlam suntfilil. Quod
si hoc tibi non sit satis, et si adhuc versus terram pronus
iacedis, magis proprium audi nonien, « Unigenitus. » Sin
adhuc humum respicls, non dubitabo humanum de Deo
«rolbrre verbum, nempe « Sinum; «tanlum ne quidpiam
humile suspicerls. Yidlsti-ne benignitatem et provjdentiam
•
Joan. X, i5. — * Id. i, i8. — ^ Exod. iu, i4.
 IN JOANNEM IIOMILIA XV. 28

Domlnl? Indlgnas slbi voces asciibit Deus; iit vel slc vi-

deas, acmagnum quid et sublime cogiies, et iu humi repls?

Dic enim mihi cur sinus hic memoralur, quod crassum et
carnale nomcn est? An ut Deum esse corpus suspicemur?
Absit, inquics. Cur ergo? Nam si per hoc verbum, nec ve-
rus Fihus esse probaiur, nec Deum incorporeum esse sta-

tuilur, frusira jaciaiur hoc dicium nulllus usus. Cur ergo

dicium est? neque enim ab hac quaestlone desistam. Annoii
palam est ideo prolatum esse, ut non ahud ex illo percipia-

mus, quam quod ille sit verc Unigcnitus^ quod coaeternus

Patri? « Ille Quid enarravii ? » Dcum nemo
ena rravit, inquii. »

»vidit unquam. » Unus est Deus. Sed hoc et reliqni Pro-

phetas, et Moyses frequoniisslme clamat « Domlnus Deus :

»iuus, Dominus unus est » et Esaias, « Anle me non est

' :

wfactus allus Deus, et post me non est "". »

Quld ergo allud a FiHo didiclmus, uipole qui slt ia

III.

sinu Palris ? Quid ab Unigenilo ? Primo quod hoec sint ex

ejus operaiione. Deinde, nos longe clariorem accepisse doc-
Irinam, ei cognoscere quod Spiritus sit Deus, et quod qui
adorant eum, in spiriiu et veritate adorare debeant ^ : insu-
perque ilUid ipsum, imposslbile esse Deum videre et nemi-
nem ipsum cognoscere, nisi Filium : et quod sit Paler veri
Unigenlii; ct quDecumque alia de illo enarrala sunt. Ilhid
autem, « Enarravit, » clariorem et aperliorem eirert doclri-
nam, qunm non Judiels modo, sed eliam loli orbi Iradidit

et complevit. Prophelis cerle, ne Judifii quidem omnes at-

tendubant; Unigenilo aulem Dei lolus orbls cesslt et cre-
dldli. Enariallo itaque hlc doclrlnae evldenliam slgniricai.
Ideoque elVerbum dicltur, et mfgniconsini Angelus. Quo-
niam Igilur et majoreel perfectiorc doclrina dignali sumus,
Deo nou ulira pcr Prophelas, sed per proprium Fihum no-
bis exlremls hlsce diebus loquonle, vita3 inslituium longe

* Dcut, VI, 4» — ^ Isai, XLiii, 10, — ^ Joan, xv, a3.

^8ii S. JO. CHRYSOStOStt ARCIIIEPISCOPI C, P.

melms, et tanto honore dignum exhibeamus. Absurdum

enim essct, si cum ipse tantum (lcscendcrit, ut non ullra
per servos suos nos alloqui velit, sed per seipsum, nos ni-
hil quam illi priores cxhibcam.us. Illi Moysem, nos
amplius
Moysis dominum doctorem habemus. Tanli ergo honoris
dignam philosophiam profcramus, nihilque habeamus cum
terra commune. Ideo namqueille de coelis nobis doctrinam
attulit, ut eo cogitationem noslram tronsferret, ct pro vi-
rlH nostra imitatores docloris nostri simus. Et quomodo
possumus, inquies, imitatores Christi esse? Si omnia ad
communem utililatem faciamus, nec quas nostra sunt quoe-
ramus. Nam et Christus ait Non sibi ipsi phicuit; » sed si" : «

cut script.um est, « Opprobria exprobrantium tibi cecide-

» runt super me \ Ncmo igitur quod suum '. » est quaerat

Sic enim quis quod suum est quaerit, si quod proximum

spectat, respiciat. Nam quae proximi sunt, nostra sunt.

Corpus unum sumus, alter alterius membra et parles.

Ne igitur ila affecli simus ac si segregati essemus. Nc quis

dixerit : « Ille mihi amicus non est, non cognatus, non
vicinus, neque quid commune cum illo habeo, quomoclo
accedam ? » quid clicam?Eliamsi enim noncognatus,etiarasi
non amicus sit, al homo est ejusdem naturce, eumdem ha-
hens dominum, conservus , contubernalis ; in eodem
quippe mundo est. Quod si eamdem fidem habeat, ecce
membrum est tuum. Qucc amiciiia tnntam conjunctionem
efficere potest, quantam fidei cognalio? Neque enim tanta
solum propinquitas inler nos exhibenda, quanta est amici
ad amicum sed quanta membri ad membrTun. Hoc quippc
;

omiciliae ct necessitudinis gencrc, nullum majus repe-

rias. Quemadmodum nec dicere possis : « Unde mihi fami-
liaritas et necessiludo cum illo ? » id enim ridiculum est, sic

hec de fratrc hoc dicere possis. « Omnes enim, inquit,

» Psal. Lxviir, 10, et Rom. xv, 3. — ^ i Cor, x, 24.
 IN JOANNEM IIOMILIA XV. •
2 85

» Iii nnum corpns baptizati sumus \ Cur in unum cor-

»

pusPut non se^regemur; secl ut ex mutuo necessitudine et

amicilia, unius corporis condilionem servemus. Ne ergo
proxiiiuim despiciamus, ut ne nos ipsos conlenmamus.
« Nemo, cornem suam odio habet % ^sed nutrit
inquit,
et fovet. Idco domum unam hunc mundum dedit nobis

Deus; omnia ex oequo distribuit unum accendit omnlbus ;

solem; unum leclum extendit coelum ; unam paravit men-

sam, terram. Dedit quoque alteram. mensara, hac longe
majorem, sed hanc unam, ut sciunt mysteriorum consor-
tes; unum spiritualem generalionls modum omnibus largl-
tus est. Una est omnibus patria in coelis : ex eodem calice
omnes bibinius. Nihil dlviti pkisaut pretlosius; nihil pau-
perl vihus vel minus datur. Sed omnes cx a^quo vocavit, et

carnalia et spiritualia aequaliter tradidit. Unde ergo tanta

in vila inoequalitas? Ex divilum avaritia et arrogantia»
Sed ne quaeso, fratres, Ila In posterum agatur, communibus
et magis necessariis nos una copulantibus, ne a terrenis et
vilibus rebus distrahamur; a divitiis, inquam, et pauper-
tate, a cognallone corporea, ab odio, et amicitla. Haec
quippe omnia umbra sunt, et umbra abjectiora IIs, qui su-
perna charilatc colligantur. Hoc vlnculum infractum ser-
vcmus nihilquc ex malignis spiritibus surrepere poterit,
:

quod hanc unitatem divldat. Quam nos omnes assequl con-

lingat, gralla et benignitatc Domlni noslrl Jesu Ghristl,
per quem et cum quo Patrl gloria, unacum sancto Spi-
rilu, nunc et seinper, et in siccula sjcculorum. Amen.

' 1 Cor. XII, i5, — ' Eplics. v, 29.

284 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

HOMILIA XYI \

CAPUT I.

Hoc enim esl lestinioniam Joannis, quando miserunt ad

eum Judaei ex Jerosolymis Sacerdotes et Levitas, ut in-
ierrogarent eum : Tu quis es ^?

I. Grave qaidpiam invidia est,dilecle, grave, inquam, et

perniciosum invidis, non iis quibus invidetur. Ipsis enim

prioribus nocet, ipsos priores corrumpit, tcmquam virus
Diorliferum eorum animos occupans. Si autem in quopiam
laedat eos, quibus invidetur, leve et nuilius momenli dam-

num est, quod damno majus lucrum referat. Neque in invi-

dia solum, sed etiam in ca^teris omnibus vitiis, nonqui malo
afficitur, sed qui afficit, is damnum accipit. Nisi enim res se

ita haberet, non pra^cepisse discipulis Paulus injuriam acci-

pere, potius quam inferre, cum dicit «Gur non potius in- :

» juriam accipitis? Gur non magis fraudem patimini ^?» Ac-

curale quippe noverat, non mala accipienli, sed mala

inferenti perniciem ubique paralam esse. Haic porro omnia
propter Judaeorum livorem dicta nobis sunt. Nam qui ex ur-
bibus ad Joannem confluxerant, et pcccata sua damnantes
baplizati fuerant, iidem ipsi quasi poenilentia ducti, mittunt
qui interrogent eum : « Tu quis es ? » Vere genimina vipera-
rum, scrpenles, et si quid his gravius. Generatio mala, adul-
teraet perversa, postquam baptizataes, de Baplista inquiris
et curiose scrutaris? Ecquid hac stultitia slultius fuerit ?

Quomodo exiistis ad eum ? quomodo peccata confessi estis ?

quomodoaccurrislis adbaptizantem?quomodointerrogastis
* Alias XV, — » Joan, i, 19, — '1 Cor. vi, 7.
 IN JOANNeM HOMILIA XVI. 285

agendiinn essel? Ha^c quippc omniQ a vobis inconsiderate

facto sunt, qui nec principium, ncc qua de re agrreiur in-
telJigeretis. Sed nihil horum dixit vel exprobravlt bealus

Joannes; verura omni cum mansuetudine respondit. Cur

autem ita se gesserit, cognitu dignum est, ut eorum nequi-
tia omnibus manifesta esset. Saepe Joannes apud Judaeos
Christo te-timonium perhibuit ; et cum baptizaret eos, fre-
quenter Christum commemorabat dicebatqr.e: « Egoquidem
))VOsbaptizo in oqua; qui aulem post me venit, fortior me
Dcst. Ipse vos baptizabit in Spirltu sancto et igne '. »1111

igitur circa Joannem nliquid humanum passi sunt : mundi

namquG gloriam spectantes, et ea solum, quae ob oculos
erant, respicientes, Joanne indignum putabant, si Christo
inferior esset. Mulla namque Joannem commendabant
primo splendor generis ; erat enim principis sacerdotum
filius (7), deindevitae asperitas,humanarura omniumrerum
conlemptus : vestilum siquidem, mensam, domum, ipsum
cibum parvipendens, in deserto antea versolus fuerat.
Christus contra, vili genere nalus erat, id quod ipsi saepe

his verbis objiciebant : « Nonne hic est fabri fillus ? Nonne

»mater ejus dicitur Maria, et fratres ejus Jacobus et Jo-

T> seph '^

? » Ac quaetur videba ejus esse patria ita vituperabi-
lis erat, ut eliam Nalhanael diceret : Ex Nazareth polest
«

» aliquid boni esse ^ ? » Ad haec vitae genus communis ves- ;

timenta vulgaria. Neque enim zona pellicea cingebatur,

neqne ex pilis paratum vestimentum habuit, neque melle
et locustisvescebatur. Sedvulgari victusgenereusus, etiam
improborum hominum ac publicanorum convitiis intererat,
ut illos attraheret. Quod non inlelligentes Juda^i, ipsi ex-
probarbant, ut ipse ait « Yenit Filius hominis manducans :

j)et bibens, et dicunt Ecce homo vorax et polator vini,

:

Dpublicanorum et peccalorum amicus ^. » Cum ergo fre-

» Mattli. 111, n,— » Id. xur, 55.— ' Joan. 1, 4C,— ^ Malth. xi, 19^
^86 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quenter Joannes ab se JutlEeos ad Chrlstum mitteret, qui

videbatur illis Joanne infenor csse ; cum pudefacti et aegre
ferentes mallent Joanneni habere doctorem, id tanien
aperte dicere ausi non sunt ; sed miltunt ad illum sperantes
se per adulationem posse iilum allicere, ut se coniiteretur

Christum. Non infimaj sortis homines raittunt, ut ad Chris-

ium, cum vellent eum capere in sermone ; servos enim

miserunt, deinde Herodianos ejusdem farinae homines. Hic
autem sacerdotes et Levitas; nec quoshbet sacerdotes ; sed
ab Jerosolymis, id est, honorabiliores. Neque enim sine
causa haec significavil Evangelista. Et mitlunt, ut interroga-
rent,«Tuquiscs? » Natales quippe ejus ita conspicui erant,
ut omnes dicerent « Quis putas puer iste erit '? et per
:

omnia inontana hoBC divulgabantur. Rursumque cum venit

ad Jordanem, omnes civitates advolarunt, et ex Jerusalem
omnique Judsea Joannem adibant, ut baptizarentur. Hi ita-
que nunc interrogant, non quod ignorent, quomodo enim
ignorarent eum, qui tot modis manifestus erat? sed ut eum
ad id quod supra dixi inducerent.
II. Audi ergo quomodo Beatus hic ad interrogantium

mentem, non ad ipsam interrogationem respondeat. Dicen-

libus enim «Tu quis es?» Non respondit statim id quod
:

recterespondendumerat «Ego voxclamantis indeserto^« :

Sed quid? Id quod illi suspicabantur amovit. Nam inter-

rogalus; «Tu quis es? inquit. Confessus est et non nega-
» vit , et confessus est , quia non sum ego Christus ^. » Et
vide Evangelistae sapientiam. Ter idipsum dicit, ut et Bap-
tistae virlutem, et nequitiam insaniamque illorum demon-
stret. Lucas verodicit quod, cum turbaesuspicarenturillum
esse Christum, ipse hanc amoverit suspicionem. Hoc frugi
servi officium est, non modo domini sui gloriam non abri-
pere, sed etiam oblatam a multitudine depellere. Verum
* Luc, 1, 66, — » Joan, i, a5, — ' Ibid, ao.
 IN JOANNEM HOMILIA XVI. 287
turbae ex slmplicllate et ignorantia in hanc venere suspi-
cioneni : hi auleni malo, ul dixi, animo interrogabant eum,
quod optabant consecuturos essc.
speranles se adulalione id
Nisi enim hoc sperassent, non statim ad allam venlssent
Jnterrogalionem, sed indignati quod ad propositum non
respondissct, dlxissent : «Num hoc suspicati sumus? nuui
hocpercontatum venimus?» Sed quasi capti ac deprehensi
ad aiiam veniunt interrogationem «Quid ergo? Elias es
:

»lu? Et respondit : Non sum'. »Nam et hunc venturum

esse sperabant , ut et Christus ait. Nam interrogantibus
Discipulis : « Quomodo crgo Scribas dicunt, quod oporleat
» Ehitm primum venire ?» ipserespondit : « Elias quidem ve-
anict, et rcstltuet omnia'. Deinde interrogant : Propheta
»es tu? Et respondit: Non. » Et tamen Propheta erat. Gur
ergo id negat ? Rursus mterrogantium mentem respicil.

Sperabant enlm Prophetam qnemdam eximium venturuni

esse, quod Moyses dixlsset: «Prophetam vobis suscitabit
wDominus Deus ex fratribus vestris, sicut me ipsum au- :

» dlte ^ » Ilic autem erat Christus. Ideo non dlcunt « Pro- :

pheta es tu, ex numero Prophctarum » sed cum articulo ; :

«Prophela illees tu,qui a Moysepra^nuntiatus est ?» Idcirco

negavit ille, non se Prophetam esse, sed ilkim Prophetam,
«Dixerunt ergo ei: Quis es? ut responsum demus iis qui
» miserunt nos. Quid dlcis de te ipso^. » Yides-ne illos qui-
dem instantes et interrogantes, neque desistentes; illum
vero, modcrate prius remotis falsis suspicionibus, veram
sententiam statuentem. Nam ait: «Ego vox clamantis in
» descrlo : Parate viamDomini, sicut dixit Esaias pro-
»pheta^. )) Quia enim magnum et exQpJsym quidpiam de
Christo locutus est, illorum se opinioi" altemperans, ad
Prophetam statim confugit, hinc verbis suis fidem conci-

* Mallh. XVII, 10, II. —. 2 Dcut. xvni, i5. — ' Joan, 1, 22. —
4 Ibid, a3,
288 S. JO. CIIRTSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

lians. «Et qui missi fiierant, inqult, eranl ex Pharlsreis ; et

winterrogavernnt eum,et dixerunt ei : Quld ergo baptizas,

» si tunon es Christus, neque Elias, neque Prophela ^
? » Vi-
des-ne me non temere dixlsse ipsos eo inducere illuni vo-
luisse? Et inltio quldem id non dlcebant, ne ab omnlbus
deprehenderentur. Deinde quia dixlt : « Non sarn Ghristus,
rursum illi ut ea qiiae intus machinabanlur oblegerent, ad
Eliam veniunt, et ad Prophetam. Ut vero dlxit se neutrum
eorum esse, dubii demum et posita larva, aperte dolosam
suam mentem detegunt dlcentes Quid ergo baptizas, : «

«sltunones Chrislus? »Deinde rursum obscurc loquentes,

ahos addunt Eham nempe et Prophetam. Qnia enlm
, ,

adulallone Ipsum supplantare non potuerant, sperarunt

se accusatlone posse iUum cogere ad Id de se confilcn-
dum quod verum non
, esset. At non poluerunt. amen-
tiam ! o arrogantiam et intempestivam curlosltatem ! Mlssi
estis ut dlsceretls ab eo , quls et unde esset Ipse. Num-
quid leges ipsi pracscrlbells? IIoc enim cogentium erat
ut se Chrlstum esse confiteretur. Attamen neque nunc
indignatur, neque ut par esse vldebatur aliquld profert
simile. An vos mihi praecipllls, legemque statuistis? Ve-
rum multam rursum modestiam exhibet. Nam alt : « Ego
»quldem baptlzo in aqua : medlus autem vestrum stat.

»quem vos nescltls. lllc est qui post me venturus est, qui
» ante me factus est, cujus non sum dignus ut solvam cor-
»rigiam calceamenti '.

lil. Quid hls opponere possunt Judsei ? Contra hanc

accusationem ne mulire quidem possunt, damnatio nulla
"venlaavertipotesi •, ipsi conlra seipsos sententiam tulcrunt.
Quomodo et qua rlitione? Fide dignum putabant esse Joan-
nem, et ita veracem, ut non modo cum de ahls, sed etlam
cum de seipso testihcaretur, credendus esset, Ncque enim,
' Joan. 1, 24, 25, -. » Ibid. 26, 27.
 IN JOANNeM IIOMlLLV XVI. 289
nlsl ea fulssent oplnlone^ mlslssent qul Interrogarent Illum
de selpso. Scltls cnlm nos illls tantum dc seipsls loquenli-

hus credere ,
quos omnlum veraclsslmos csse putamus.
Nequc illud tantum Ipsorum obslrult ora; sed anlmus quo^
quc, quo Illum adorli sunt.Gum vehementi namque studlo
ipsum adierunt, llcet postea mutati sint; qucX ambo signi-
ficans Chrlstus dlcebat: «Ille erat lucerna ardens, et vos

»voluIstIs ad horam exultare in cjus luce'. » Et responslo

ejus fidem ipsi conciHabatmajorem. « Qui enlm non quse-
»rit gloriam suam, Inqult, verax est , et injustitla in illo

» non est '. » Ilic vcro non quoeslvlt, sed ad alium ipsos
mlsit. Et qui missl fuerant ex fide dignioribus apud ipsos
et ex primarlls vlrls erant, ut nulla ipsis superesset excu-
satlo aut venla quod Christo non crediderint. Cur enim
non obtemperastis iis, qune Joannes de illo dicebat? Yos
misistlsprlmores vestros; vos Ipsorum opera Interrogastis;
vos audistls quld Baplista responderlt : « Omne studium,
omnem dlllgentlam illi adhlbuerunt; omnla scrutati sunt;
omncsque protulerunt quos susplcabamlnl. » Et tamen ille

cum hbertate magna confessus est se nec Chrlstum, nec

Ellam , nec Prophetam Illum esse : neque hoc contentus,
quis ipse esset docult, et de baptlsmatis sui natura disse-
rult, quod nempe exlguum ct vlle esset, et proeler aquam
nihil amplius haberet, ostendcns pr-xcellenllam baptls-
matls a Christo dati. Prolulit quoque Esaiam prophetam
dlu antca testificantcm ; Domlnum hunc servum
Illani ,

et mlnistrum vocanlcm. Quiddemum supererat? Annon ufc

crcdcrent el, de quo tesllmonlum fcrebatur, ut adorarent
eum , et confiterentur Deum ? Quod autem testimonlum
non ex adulallone, sed ex verltate proccderet, id et mores
et phllosophla testificantls ostendebant. Inde vero palam
id erat, quod nemo proximum sibi pracferat, neque si pos-

Joan. V, 35. — ^ Id, vii, 18,

LXXVIII. 19
290 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIKPISCOPI C. P.

sit honorem slbi conciliare, alterl illum cedat, cmnmaxime

tanlus esset honor. Itaque Joannes, nisi Ghristus fuisset
Deus, nunquam hoc testimonium protulisset. Nam si hunc
honorem, utpote naturam suam longe exuperantem, nb
se repulit; certe non alii naturai inferiori illum tribuisset.
«Medius autem vestrum stat, quem vos nescitis '. » Hoc
clixit, quia il!e, ut par erat, quasi unus e turba populo ad-
miscebalur, utpotc qui ubique et fastus et pompre con-
temptum edoceret. Cognitionem autem hic dicit perfectam
notltiam; nempe quis esset, unde venisset. IUud vero,
(( Post me venturus est, » sajpe posult, ac si diceret : a Ne
putetls totum In baplismale meo hoc perfectum
perficl. Si

esset, non alius post me venlret, alterum allaturus. Sed

hoc ad illud est praeparatio qusedam. Nostra sunt umbra

et imago; alium venlrc oportet, qui veritatem afferat. Ita-

que illud, (( Post me venlet, » ejus dlgnitatem maxlme csten-

dit. Nam sl hoc pcrfectum esset, non secundum qua^rere-
tur. (i Ante me factus est ; » hoc est, me honorabilior et
clarior est. Deinde ne putarent prsecellentiam ex compara-
tione indicari, ut nuUam esse comparationem declaret,
adjicit: (c Gujus non sum dignus solvere corrigiam; » hoc
cst, non sohim anle me factus est, sed ita res est, ut ne
quidem inler ultimos ejus famulos compulari merear;
calccamenlum qulppe solvere, extremum ministerlum est.
Quod si Joannes non est dignus qui corriglam solvat;
Joannes quo nullus majorinter natos muherum% quo nos
ipsi loco poncmus? Si is, qui orbi a^quaUs, imo illo major

erat,Quorum, (( inquit, dignus non erat mundus ^ » se In-

dignum esse alt qui inler ultimos ejus ministros compule-'

tur ,
quid nos dicemus, qui malis innumeris onusti sumus,
qui tantum distamus a Joannis virtute, quantum terra

iistat a coelo ?
«
Joan. f, jG, — =5
Matth. Ki, 11, -- ? Hebr. iv, 33.
 IN JOANNEM IIOMILIA XVI. 29

IV. lilc crgo se indignum cssc ait qui solvat corrigiam

cnlccamenti. Inimici autem verilatis in tantam prorum-
punt insaniam, ut dicant se nosse illum, ut ipsc se novit.
Qua amcnlia quid deterius? qua arroganlia quid furiosius?
Bcne dlxit Sapiens quidam : « Principium superbiae, non
«nosse Dominum '. » Non dejeclus, uec diabolus effectus
fuisset diabolus ille, qui ante diabolus non erat, nisi hoc
morbo caplus fuisset. Hoc illum a pristina fiducia dejecit,
hoc in gehennam demisit : hocipsi caput omniuin malorum
fuit. lioc quippe vitium omnem animi virtutem labefactal,
eleemosynam nempe, orntionem, jejunium, qaidvis aliud.
« Excelsum in hominibus, inquit, impurum est apud Do-

Dminum^ » Non fornicatio igitur, non adulterium tantum

hominem polluit; scd etiam et multo magis superbia.
Quare? Quoniam fornicntio, licct venia indigna sit, potest
tamen quis concupiscentiam praetendere. Arrogantia vero
nullam habet causam, non obtentum, quo vel veniae um-
bram mcrcatur : sed nihil aliud est quam mentis eversio,
morbus gravissimus ex una insipientia ortus. Nihil enim
insipientius arrogante homine, etsi opulentissimus sit, etsi

exlerna illa sapicatia admodum instructus, quantumvis

potens,etiamsica omnia, quae hominibus expetenda viden-
tur, obtincat. Nam si is, qui deveris bonis superbit, infelix
ac miser, omnium merccdem amittat; qui de iis
illorum
qua3 nihil sunt extollitur, qui ex umbra et foeni florc, id
cnim cst inanis gloria, sese inflat, quomodo non omnium
maxime ridiculus sit, cum idipsum agat quod pauper et
mendicus, qui semper famelicus, si semel loetum somnium
noctu viderit, idco glorlctur? Infelix et miser, dum anima
lua gravissimo morbo corrumpitur, extrema paupertatc
laborans, altum sapls, quod tot talenta auri habeas, quod
scrvorum lurbam? Verum hcec noa tua sunt; si mihi non
*
Eccli. X, i|, '— 2 il)jj, 7j ct j^uc, XTi, i5,

^9-
292 S. JO. CURYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

crcdls, allorum divltnm experientla id edisce. Sin ita ebrius

es , ut hujusmodi exemplis non instituaris, paululum ex-

pecio, et experimento iuo edisces nihil hinc tlLi utilitatis
accederc, quando animam efflans, nec horae nec momenti
unius domlnus, haec invitus prsesentibus relinques, iisque
saepe quibus noUes. Multis enim nec de iis disponere per-
missum fuit. Sed repente migrarunt, dum iis.frui optarent,
nec concessum illis cst; sed absiracti, ac per vim abducti,
ahis, quibus minlme volebant, ea reliquerunt. Quod ne
nobis accidat, hinc jam, dum per valetudinem licet, mitta-

mus in civitatem nostram; illo enim iantum modo his frui

poierimus, alias minime. Sic in tutissimnm locum recon-

demus : nihil enim, nihil utique potest ea istinc auferre,
iion mors, non lestamenta , non haeredilaium snccessio,
lion sycophantiae vel insidiae ; sed qui hlnc abscedit multa
secum ferens, iis perpetuo fruetur. Quis ergo sic miser est,

qui nolit cum pecunlls suls seternum deliciari? Transfera-

mus ergo divitias nostras,deponamus. Non nobis opus
illic

erit asinis, camehs, curribus, non navibus ad haec trans-

vehenda. Hoc difTicultate nos eripuit Deus sed opus tan» ;

lumhabemus pauperibus, claudis, caecis, infirmis. HistaHs

comportatio demandata est : hi pecunias Iransmittuni in

coelum ; hi talium possessoies opum, in aeternorum hajre-

ditatem bonorum perducunt, quam nos omnes assequi con-

lingat graiia et benignitaie Domini nostri Jesu Chri&ti,per

quem et cum quo Patri gloria una cum Spiritu sanclo

nunc et sempcr, et in ssecuL'! sajculorum. Amen.
 IN JOANNEM HOMILIA XVII. 2^3

%\iVVV\\\VVVVW VVVV\\VVVW\V\\VV\^\VVVVVVWA^^^ A WVVWVVWVMWWWW^

HOMILIA XVII \

CAPUT I.

Hcec facla sunt in Bcthanla trans Jorclanem (8), iibi erat

Joannem baptizans. Altcra autem dic videt Jesum ve^

nientem ad sc, ct ait : Ecce A^nus Dei, cccc qui tollit

pcccata mundi '.

I. Magnum bonum fiducia et loquendi libertas, omnlaquc

Cbristi confessioni postponere; ita magnum et mirabile,
ut Filius Dei unigenitus talem homlncm coram Patre proe-
dicet : etsi non aequalis slt merces. Tu enlm confiteris iii

lerra; ille vero confitetur in coilis : tu hominibus praasen-

tibus; coram Patre et Angelis omnlbus. Talis crat Joan-
illc

nes non muhitudinem, non gloriam, non aHud quldvis

:

rcspiciebal; sed h£ec omnla calcabat, et cum ea qua par

crat libertate, quoe Chrlsli cr-ant omnibus pra^dicabat. Idco
locum indicatEvangehsta, ut vocalisslml pracconls fiduclam
ostenderet. Non domi, non in angulo, non in deserto; sed
ad Jordanem In medlo muUItudinls, procscntibusque omni-
bus qul ab ipso bapllzabantur; adcrant enlm Judicl mlra- ;

bllem illam de Ghristo pra^dlcavlt confesslonem, subUmibus,

magnls arcanisque plenam dogmatlbus, quod non essct ipsc

dignus qui corrlgiam calceamenli ejus solveret. Qnomodo

autem id agit? his ncmpc vcrbis : « IIccc In Bcthania facla
»sunt. » Accuratlora autem exemplaria habcntaln Betha-
»bara. t) Nam Belhania non est tians Jordancm, neque In

descrto , scd pro[)c Jcrosoiymam. Loca nutcm alla ellani

de causa signKicat. Cum cnim rcs non antlquas, sed quie

» Alias XVI. — » Joan. i, 28, 2y.
294 *• JO. CIIUYSOSTOMI Ar.CHIEPISCOPI C. P.

paulo aiilc conligerant, narraturus esset, illos qui aderant

et viclerant dictorum testes advocat, exque locis testimo-

niumaccipit. Gum enim fideret se nihil veritati addere, sed

ea quae gesta fuerant vere et simpliciter enarrarc, a loco

testimonium accipit, qua^ non levis, ut dixi, futura erat

veritatis dcmonstratio. « Altera autem die vidit Joannes

»Jesum venientem ad se, et ait Ecce Agnus Dei, qui toUit :

vpeccatum mundi. » Distribuerunt tempora Evangelislae.

Matthceus tempora, quae Joannis Baptistaevinculaprrecesse-
runt, Lreviter transcurrens, ad sequentia properat: Joan-
nes autem Evangelista non modo hoec non breviter prceter-

currit, sed in his maxime immoratur. Ille postquam venit

Jesus e deserto, intermediis omissis, verbi gratia , quae
Joannes locutus est, quse mittentes Judaei dixerunt, caete-

risque missis omnibus, statim transiit ad carcerem : «Cum

» audisset, inquit, Jesus quod traditus esset Joannes^ seccs-
))sit inde \ » Joannes vero non sic, sed profectionem in
desertum tacuit, utpote a Matlhoeo narratam ; eo vero, quse
posl descensum ex monte gesta sunt, narravit, et multa
prastercurrens adjicit : « Nondum enim missus fuerat Joan-
»nes in carcerem^. » Et cur, inquies, nunc Jesus venit ad
Joannem non semel, sed bis? nam Matthasus quidem ne-
ccssario illum ad baptisma venisse dicit ; id quod osten-
dens Jesus adjicit: « Sic decct nos implere omnem justi-

» tiam ^ » Joannes vero iterum venisse ilhmi dicit post

baptisma; id quod palam Ego vidi Spi- facit his verbis : «

» ritum descendentem quasi columbam, et manentem super

Dcum^. » Cur ergo venit ad Joannem? Non modo enim ve-

nit, sed et iUum adiit: «Cum veniret, inquit, ad eum,vidit

/>eum. » Gur ergo venit? Quia ille ipsum cum multis bap-
tizavit, ita ut nemo suspicaretur ipsum eadcm de causa,

« Matth. IV, 12, — » Joan. lii, aj. — » Matth. iii, i5. — * Ibid.

16, ct Marc. 1, 10.

 iN joannem iiomilia XVII. 295

qua alii, ad Joannem accessissc, ut scillcet peccata confi-

teretur, et in poenitentiam abluerelur in flumine. Ideo
accedit dans Joanni locum, ut talem amoverct suspicio-
ncm. Nam cum dicit: « Ecce Agnus Del, peccatum
qiii tolllt

• mundi,» totam illam depellit suspiclonem. Qui enim ila

purus est, ut aliorum peccata possit abluere, is, ut palam
est,non ut peccala sua confiteatur accedit, scd ut admi-
rando illi pra^coni occasionem pra^beat, ut secunda repc-
litaque voce quac prius dicta fuerant in audientium animis
allius imprimerenlur, allaque rursum acljlcerentur. IUud
autem, Ecce » diclum est, quia multi snepe ex jam dictis,
«

ct a multo lempore quajrcbant eum. Ideoque prassentem

illum ostendlt ac dlcit, «Ecce: » ostendcns illum ipsum esse
qul jom olim qucerebatur. IIIc est Agnus. Agnum aulem
vocat, in mentem Judseorum revocans prophctiam Esaiaj,
necnon umbram illam Moysls tempore , ut per figuram
illos magis ad veritatem adduceret. Illequldem agnus nul-
lius peccatum accepit ; hlc autem totius orbls terrarum
peccata. Periclltantem qulppe mundum clto ab ira Dei
eripult. a Hic est de quo dixi : Qui post me venit, ante me
• faclus est ^ »

II. Vides-ne etiam hlc, quo pacto id quod supra dictuni

fucrat interpretatur? Nam cum dlxisset agnum, et ipsum
tollere peccatum mundi, tunc ait : « Ante me factus est; />

ostendens illud, « Ante, » sic expllcandum esse, quod tollat

peccata mundi, quod baptlzet in Spiritu sancto. Adventus
qulppcmeusnllillplushabuit, quam quod communemorbis
benefactorem praedlcaverlm, et quod baptlsmum aquo)
minlstravcrlm; hujus autem adventus opus Illud est, pur-
gare homines omnes, Paracliti operatlonem largirl. II Ic antc
mc factus est; id cst, me clarlor apparult, « Quia prior mo
»erat. » Erubcscant ii, qui Pauli Samosateni insanum crro-
' Joan, I, 3o*
296 S. JO. CHRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

rem suscepere, qui tam aperlam oppuguant veritatem. « Et

»ego nesciebam eum '. » Vide quo paclo omnem hoc tes-
timonio aufcrat suspicionem, ostendens illud non ex huaiana
gralia et amicitia, sed ex divina revelalione proficisci. « Ego
» nesciebam cum, inquit. » Quomodo erg ofide dignus testis
fueris? Quomodo alios docebis, si ipsc ignores ? JNon dixit :

« Non novi illum » sed,ita ut hinc

« Nesciebam eum, »

maxime fide dignus appareat. Quo pacto enim in ejus gra-

tiam, quem ignorabat, locutus fuerit ? « Sed ut manifestetur
» in Israel ideo veni baptizans in aqua ^ » Non ergo iile
:

haptismate opus habebat : neque aha de causa lavacrum

illud paratum fuerat, quam ut omnibus ad Ghristi fidem
viam sterneret. Non enim dixit : « Ut baptizalos puros red-
dam, »nequc, « Baptizatum veni, ut a peccatis hberem; »

sed, « Ut manifestetur in Israel. Quid enim, qua^so? an

»

sine baptismale non licebat pra^dicare et popuUim attra-

here? Verum non id ita facile fieri poterat. Neque enim ita

concurrissent omnes, si praidicatio sine baptismate fuisset;

nec comparatione facta ejus praieminentiam edidicissent.
Siquidem multitudo exibat, non ut quai dicebat audiret.
Sed cur? Ut confitcntcs pcccata baplizarentur. Advenien-
les aulem qua) ad Christum spectabant docebautur, nec-

non baptismi difTerentiam hic enim erat judaico procs- :

tantior; ideoqueomnesaccurrebant. Altamenhicbaptismus

imperfectus erat. Quomodo igitur cognovisti eum? Per
descensum Spirilus, inquit. Ne
autem hinc existimet
quis
illum Spiritu eguisse, ut nos egemus, audi quomodo hanc
quoque suspicionem amoveat, ostendens Spirltus descen-
sum ad praedicandum Christum sohimmodo fulsse. Cum
dixisset enim « Et ego non cognoscebameum, » subjunxit
:

« Sed qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit Super :

» quem videris Spiritum descendeutem, et manentem super

* Joan. 1, 3i, — 2 ibid.
 IN J0ANNE5I HOMILIA XVII. 297
))cum, ille est qul baptizat in Spiritu sancto *. )> Vides-ne
ad hoc venissc Splritum sanctum, ut Ghristum ostenderet?
Eratquippectiam Joannis testimonium suspicione vacuum.
Ut autem illud fide dignius exhiheret, ad Deum reduxit et
ad Spiritum sanctum. Quia enim Jonnnes rem tantam,
lam admlrandam proedicavit, quse posset auditores omnes
Jn stuporem conjicere; nempe quod ipse solus orhis pec-

cata omnia tolleret, et quod. doni magnitudo ad tantam

redemptionem suiTiceret, hanc demum sentcntlam firmat.
Confirmatur autcm ex eo quod slt Filius Dei, quod non
egcat huptismalc, et quod ideo tantum Spiritus descendit,
ut illam manifestaret. Non enim pcnes Joannem erat Spi-
rilum dare, quod declarant ii qui ah ipso haptismum acce-
perant, dicentes :« Sed nequc si Spiritus sanctus est, audi-
» vimus '. » Non ergo haptismate Christus egehat, non illo,

nonalio; sedpotiushaptismapotentia ChrislI.Namresiduum

caput erat omnium honorum, ut scilicet haptizalns Spiritu
sancto dignaretur. Hoc Spiritas donum addidit ille cum
advenit. « Et testimonium perhihult Joannes dicens : Vidi
» Spiritum descendentem sicut columham, ct manentem
» supcr eum. Et cgo ncscleham eum. Sed qui misit me
»hapllzare in aqua, ille mihi dixit Super quem vidcrls
:

))SpirIlum descendentem, et inanentem super eum, hic est

«qulhaptizat In Splritu sancto. Et ego vldi ct teslimonium
»perhlhul, quia hic est Filius Del ^. » Frequenter hoc uti-

lur dicto, « Ncscicham eum, » nec sinc causa; sed qula

cognatus cjus erat secundum carncm. « Ecce Elisahelh, in-
» quit, cognata tua, et ipsa conccpit fillum ^. » Ne videretur
ergo cognationis gralia loqul, frequenter dicit : a Nescieham
» eum. » A.C vere ita rcs sc hahuit : nam toto vitoe tempore
in dcserlo versahatur extra putornam domum. Cur ergo,
' Joan. 1, 55. — 2 j^Qt. xix, 2. — * Joan, 1, 52-34. — * Luc.
1} 5G.
298 S. JO. CimYSOSTOMI 'ARCHIEPISCOPI C. V.

si ante Splrltus descensum non noverat eum, et sl IUum

tunc primum novit, ante boplismum prohibebat eum dicens
Ego a le debeo baptizarl ? » Hoc enim signum erat Chrls-
tf '

tum sibi probe notiim fuisse. Ycrum non diu ante; et jure
quidem. Nam miracula illa, quae dum puer esset Jcsus
facla sunt, nempe circa Magos et simiHa multo , ante tempore
contigerant, ipso quoque Joanne adhuc Infante. Per mul-
tum autem iilud, quod ab hinc Interccssit, tempus, omnlbus
eratignotus. Nam si notus fuisset, non dicturus erat :
«
Quia
» manifestatus cst in Israel : Ideo veni baptizare.
III. Hinc palam est signa Ilia, qu3e a Ghristo in pueritia

facta feruntur, falsa et a quibusdam conficta esse. Nam si

a puero miracula edidisset, Joannes non illum ignoravis-
set, nec reiiqua multiludo opus iiabuisset doctore qui illum
indicaret. Nunc autem ipse ait se ideo venisse, ut mani-
festaretur in Israel; atque ideo rursum dicebat : « Ego a le
» debeo baptizari. » Deinde, utpole qui clarius edidicissct,
turbis Ipsum praedicavit dicens : « Hic erat quem dixl : Post
©me venit vir, qul ante me factus est; et qui misit me bap-
«tizarc In aqua, » Ideoque mc misit ut manifestaretur In
Israel; Ipse Ilii ante descensum Spiritus Ipsum rcveiavit.
Quamobrcm antequam adveniret dicebat : « Post me venit,

» qul anle me factus est. » Non ergo noverat ilium antequam

veniret ad Jordanem, omnesque baptizaret : sed quando
baptizandus erat, tunc ilium cognovit : ipso Patre liium
Prophelaj reveiante, et Spiritu ipsum dum baptlzaretur os-
tendente Juda^Is, quorum causa Splritus descendit. Etenim
ne Joannls testimonium contemneretur dicentis : « Prior
me crat, » et, « In Spiritu baptizat, et judicabit orbem ; »

Pater Fllium praedicans, vocem emittit : Spiritus advenit

vocem in Ghristl caput pertrohens. Quia enim ilie baptiza-
bat, hic baplizabatur, ne quis ex prcesentibus iiiud de Joanne
l Matth. iii, i4.
 liN JOANNEM nOMILIA XVII. 299
illclum esse putaret, venlt Spirltus qul hanc susplcloneai
amoveret. Itaque cum dlclt : « Nesclcbam eiim, » cle praj-
terlto id Intelligcndum est tempore, non autem de eo quod
Laptlsmo proxlmum erat. Nam quo pacto prohlbulsset eum
dlccns :«Ego atedebeobaptIzari?»Quomodo tanta locutus
fulsset ?Cur ergo, Inquies, non ciediderunt JudcTei? Neque
enim sohis Joannes Chrlstum viderat in columbie specie.
Quia etlamsi illi vidcrant, at res hujusmodl non corporels
tantum ocuHs opus habent, sed pollus mentls, ne inanls
phantasia esse putaretur. Nani si miracula edentem viden-
tes, si manibus tangentem corpora a?grorum ct mortuorum,
et sic ad vltam et sanltalem reducentem, tania Hvoris ebrie-
tale capti erant, ut contraria ils, qua3 vldebantur, proferrent,
quomodo ex solo Splritus adventu incredulltatem abjecis-
sent ? Quidam vero dlcunt non omnes viclissc, sed Joannem
tantum et cos, qui mellus affecti erant. Licet enlm sensu
praedltis ocuhs Spiritus specie columbac descendens videri
posset, non necesse tamen erat rem esse omnibus manlfes-
tam. Nam et Zacharias muUa senslbili specle vidit, necnon
Daniel et Ezechiel, ac slne uUo visionls consorte. Moyses
quoquc multa vldit, et quaha nullus aHus viderat. Trans-
figuratlonis quoque non omnes DiscIpuH
in monte visione
dignati sunt; imo ne resurrectionem quidcm omnes vide-
runt id quod aperte declarat Lucas dlcens « Ostendlt
: :

»sclpsum tesllbus a Deo praiordinatls '. Et ego vidi et tes-

»timonium perhlbuit, quia hic est FiHus Dei '. » Ubi testi*

monlum perhibui esse FiHum Dei? Agnum quidem ipsum

appeUavit, et quod Spiritu baptizaturus esset dixit; FiHum
autcm Dei, nusquam. At qui post boptlsma nlhil ipsum
dixlsse scribunt caitcri EvangcHstae verum missis iis, quaj :

interca facta fucrant, miracuhi post captum Joanncm a

Christo cdita narrant. Undc conjectarc possumus ct ha^c ct
* Act. X, 4i. — ^ Joan. i, 5/{,
5oO S. JO. CimVSOSTOMI AnClIlEt>ISCOl>I C. P.

alia longe plura sllenlio missa fuisse; quod hlc ipse Evan-
gelista in fine libri significavit. Tantum enim abfuit ut mag-
num aliquid de illo confingerent, ut etlam quae probrosa
esse videbantur, omnes uno consensu accurate recenserent,
nec quemplam illorum quld simllc tacuisse reperias. Mira-
cula vero alia allis narranllbus omlserunt, alla slmul omnes
tacuerunt. lla^c autem non slne causa loquor, sed ad con-
iundendam gentillum impudentiam. Hoc qulppe satis est
ad demonstrandum illorum veri sludlum, et probandum
ipsos nlhil ad gratiam dlxisse. Hoc argumento et ahls mu-
niti, poteritls cum Illls congredl. Verum attendlte nam :

absurdum esset medicum tam strenue pro arte sua pugnare,

coriarlumitem, texlorem,caeterosqueomnes arllfices; Ghrls-

tianum vero, seque talem profitentem, ne verbum quidem

posse od suam luendom fidem proferre. Atqul illa neglecta,
pecnnlai sokimmodo damnum referunt; h<cc vero si negli-
gantur, ipsam nobls anlmam perlmunt. Attamen ita mlsere
afiecti sumus, ut ilHs tolam curam Impendamus; necessa-

rla vero, quse nobls salutis causa sunt, ut nuUius pretii con-
lemnamus.
IV. Id vero non sinlt genllles errorem siium Ita faclle ir-

rldere. C^um enim ipsi mendaclo nixi nihil non agant, ut

dogmatum suorum turpitudlnem obtegant; nos autem ve-
ritalis cultores ne os quldem aperlre valeamus, quomodo
non inde dogmalis imbecillltatem arguant et damnent?
Quomodo non fallaclam stultltlamquc nostra esse suspi-
centur? Quomodo non blasphemabunt Chrlstum ut phi-
num, et deceptorem, qui multorum stultitia ad fraudem
usus slt? Hujusmodi vero blasphemiac nos in causa sumus,
qui noluerimus edlscendls pro tuenda rcligione argumentls
advigllarc; sed hls contemptis velut supcrfluls, terrcna so-
lum curemus. Et quldcm saUatoris, aut aurigrc, aut cum
ferls pugnantls amore captus quispiam, nihU non movct.
 IN JOANNeM HOMILIA XVII. 3oi

nihil non ogit, nt in certominihiis non inferlorcs cvodant;

illos admodum laudant, ct adversus vilupcrantes dcfensio-

nem parant, adversariosquc mille convitiis onerant. Cum
vero dc christianismo propugnando agltur, omnes caput
inclinant, torpescunt, oscitant, ac cum risu exceptl rece-

dunt. Quanta haec Indignatione non digna fuerint, cum

Chrlstus a vohis saltatore Inferlor hahetur? Quandoqui-
dem dc illorum gestis mllle paratls defensiones, llcet ipsi
omnlum lurplssimi sint uhl autem dc Chrisli miracuhs,
;

qua3 totum altraxerunt orhem, agitur, ne cogitare quidem

aut curare quldplam videminl. Credimus in Patrem, el Fi-
llum et Spirltum sanctum, in rcsurrectionem corporum,
in vltamasternam. SlquIsergoGraecusintcrrogaverit : « Quls
est hIcPater?quIsFiHus?quisSpirIlussanctus?Etquomodo
Tos, qui tres dicltis deos, nos accusatis quod deorum mul-
lipHcitatemadmlttamus?» QuIddlcetisPquIdrespondehltis?
Quomodo hanc ohjectlonem depelletlsQuid vero si, vohis
?

tacenlihus, aham moveant quLTstlonem « Quoenam est illa

:

rcsurrectio? Num In hoc corpore resurgemusPnum in aho?

SI in hoc, quae necessltas ut dissolvatur ? » Quid ad haec res-
pondehitls? Quld vero si hoc ohjiciat « Cur non superiori
:

temporcadvenitChrIstus?AnnunchumanogenerIprovidere
vlsum illi est.et in prselerito omn tempore id neglexit ? » Quld
I

sl aha plura examinet? Neque enim expedit ut multas ailas

quasstlones adjicientes, solutloncm lUarum taceamus, nehacc

simpliciorihusnoccant. Nam quoediximus, suntadexcutien-
dumsomnum vestrum satIs?Quidergosi hoecperconlentur,
vos autem ncaudlre quidem haec verha possltls ? An, quaeso,
exiguum nos manet supplicium, qui sedcntihus in tenehris
lanta crrorlscausasimus? Ycllcm, siper otium vestrum hcc-
rct, cxecrandi cujusdnm graccl phllosophl iil)rum contra nos
scrlptum huc afTcrrc, necnon alterlus longe anliquioris; ut
sic vos cxcitarcni, el tanlam vcslram scgniticm exculcrem.
302 S. JO. CHRVSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Nam sl illi, ut nos impugnarent, ila odvigllarunt, qua eri-

mus dlgnl venla, si illala contra nos tela propulsare nescia-
mus? Qua de causa producti sumus? Non audls Apostolum
dicentem : « Parati estote ad defenslonem, omni vobls ra-
»tionem exposcenti ejus, quoe In vobls est, spei ^ » Paulus
quoque eadem utitur admonitlone « Verbum Ghrisli Inha- :

» bitet in vobls Sed quld ad haec dicunt homi-

abundanter ^. »

nesfacIsinsIpIentIores?« Benedicta omnis anlma slmplex;»

et, «Qui ambulat simpHcIter, ambulat confidenterA » Hoc
quippe est omnlum causa malorum, quod Scrlpturarum
testimonils opporlune uti multi nesclant. Neque enlm hlc
inslplentem inteliigit, neque iguarum qui nihil sciat; sed

eum, quinecimprobus, nec versutus slt, sed priidens. Nam

si res ita esset, frustra dlceretur : « Estote prudentes sicufc

»serpentes, et slmplices slcut cohmibag ^. » Sed quld haec

ullra persequamur, ad nlhil profutura ? Practer ea enim, quae
jamdictasunt, ahaquoqueadmoreset viloe institulum spec-
tantia male geruntur a nobis. Verum undlque miseri,
undique sumus ac semper paratl ad allos coar-
ridiculi ;

guendos, segnes sumus ad ea corrlgenda, quse In nobls redar-

guuntur, Quamobrem obsecro nobls tandem attendentes,
ne in reprehensione gradum slstamus. Neque enlm hoc est
ad Deum placandum satls; sed ellam optlmam In omnibus
mutatlonem exhlbere studeamus, ut ad glorlam Dei vitam
agentes, et ipsl futura gloria fruamur; quam nos omnes
assequi contingat, gratia et benignitate Domlni noslri Jesu
Christi, cui gloria et imperium in sa^cula sseculorum.
Amen.
' 1 Pclr. jli, i5. ~ « Col. iij, 16. — 3 pj-oy, X, 9, ~ 4 Matth.
X, 16.
 IN JOANNliM nOMILIA XVIII. 3o3

HOMILIA XYIII '.

CAPUT L

Altern clle iterum staLat Joannes, et ex cllsclpullsejns duo.

Et respiciens Jesum ambulaniem, cllcit : Ecce Agnus Dei.
Et audierunt eum tluo cliscipuli loquentem, ct seculi

sunt Jesum ^

I. Segnis plane est humana natura, et ad perniclem

prona, non ex ipsa naturae conditione, sed ex voluntatis
ignavia. Quaproptcr multa opus haLet monitione. Ideo
Paulus Phillppensibus scribens dicebat : « Eadem scribere,
«mihi c|uidcm non grave, vobls autem tutum ^. » Nam
lerra c|uidcm, semel suscepto semlne, statim fructus pro-
fert, nefjue altora eget satione anlma autem nostra non
: in

ita res se habct^ sed optabile est ut, postquam frequen-

ler jactum est semen, et post magnam exhibitam dih*gen-
tiam, semel saltcm possit fructum excipere. Priino c^uldem
cjuaj dicuntur non facile impriaiuntur in animum, quod
multa subslrata sit durilles, innumeris splnis obslrualur
anima, multoscjue insldiatores habeat qui semen abripiant.
Deinde postquam infixum semen radices egerit, eadem est
opus dillgentia, ut ad vigorem perveniant semina, illoesa-

que maneant, neque ladantur ab allquo. In seminlbus enlm,

cum spica perfecta virtutem suam flcceplt, aestum castcras-
que pestes contemnit : in dogmatibus vero non sic ; sed
post([uam tolum opus impensum cst, supervenicns hyems
ac tempestas, difficultatc prseoccupante, et fraudulcnlis

* Alias xvll, — t Joan. i, SS-Sy, — ? Philip, lil, j.

3o4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIIiPISCOPI C. P.

homlnlbus inslcllanllbns, ingruenlibus varils lentationibus,

totum laberactatur. Hrec porro non sine causa a nobis dicta

sunt; sed ut dum andis Joannem eadem ipsa rcpelentem,
ne quasi nugacem damncs, neque inanem onerosumveexis-
times. Yoluisset quippc semcl locutus audiri : quia vero
non multl erant qui dictis statim attenderent ob somnolen-
tiam, repellta voce illos expergefacit. Jam hic attende ; di-

xit : « Qui post me venit, ante me factus est; » et, « Non

»sum dignus solvere corriglam calceamenti ejus; » et,

« Ipse vos baptlzablt in Spiritu sancto et igni ', » quodque

viderit Splritum dcscendenlem sicut columbam, et ma-
nentem super eum, et testificatus est quod ipse esset Fi-

lius Dei, nemo altendit, Cur nemo interrogavit vel dixit : «

haecloquerisPquadecausaetratlonePoDIxitrursum «Ecce :

» Agnus Dei qui tollit peccatum mundi. » Ncquesic illorum

ignaviam tetlgit. Ideo eadem ipsa repetere cogitur, ac si

terram quamdam asperam et duram renovatione emolliret,
et verbo quasi aralro subactam mentem excitaret, ut pro-
funde semina jaceret. Idco non longo utitur sermone, quia
unum tantum curabat, ut illos cum Christo conjungeret.
Sciebal enim illos, si hoc semel suscepissent et obtempe-
rassent, non ultra tcstlmonio opus habituros. Ut etiam
evenlt. Nam si Samaritanl, postquam iHum audierant, mu-
lieri dicunt : « Non jam propter tuam loquclam credimus :

» ipsienlmnovimus, quiahicest Salvatormundi Christus '',•

multo citius Disclpuli capti fuissent, ut revera capli sunt.

Cum enim accessisscnl, et una tantum vespera audivissent,

non ultra ad Joannem revcrsi sunt ; sed ita ilH hasscrunt,

ut Joannis etlam ministerlum acciperent, ipsumque prcedi-

carcnt. « Invenlt, inqult, hlc fratrem suum Simonem, el

» dicltei : Invenimus Messiam, quod est inicrprelatum Chris-

»tus ^ » IIoc vero mlhi consideres vehm, quomodo cum
* Matlh. ii), n.'— ' Joap. iv, 42. — Md. 1, 4i.
 IIS- JOANNJESi WOMILIA XVIII. 3o5

tViccret : « Qul post nic vcnlt, aiite me factiis cst ; » Non

ct «

» siim dignus solverc corrigiam calceamenti ejiis, » neminem

ceperit; cum autem humi-
de oeconomia locutus est, et in

liorem sermonem dcscendit, tunc secutl slnt Discipuli. Ne-

que illud tantum considerandum cst; sed eliam quod non
tam multi alliclantur, quando quid magnum et sublime dc
Deo dicitur, quam ubi clementiae et benignitatis verba, quae
ad auditorum salutem spcctent, proferuntur. Audiernnt
enim quod toUeret peccalum mundi, et statim accurrerunt.

Nam si cunctamur?
scelera abluenda sunt, inquiunt, cur
Adest qui sine labore nos liberet, quomodo non extremoe
dementice fuerit, donum in aliud tempus rejicere ? Audiant
catechumeni, qui iisque ad cxtremum halitum salulem
suam remittunt. Rursum stetit Joannes, inquit, et dicit :

« Ecce Agnus Dei. » Nihil Chrlstus loquitur; sed omnia

ille. Sic sponsus solet, nihll Ipse sponsae dicit, sed adest
silens. Alii Ilkim Indlcant, sponsamque ipsi tradunt. Illa

coioparet, neque sponsus illam per se accipit, sed allo tra-

dente. Postquam vero Illam traditam acceperit, ita erga il-
lam afTicItur, ut non uhra pronuborum recordetur. Id circa
Christum evenit. Venit In sponsam ducturus Ecclesiam ,*

nihil Ipse dixit, sed affuit tantum. Joannes autem amicus

ejus sponsoc dexteram ipsl tradidit, verbis illl hominuni
animas concihans : quos acceptos ille Ita affecit, ut non ul-
tra adeum, qui Iradldcrat, reverterentur.
II. Neque hoc tantum, sed cliam aHud hic est observan*

dum. Quemadmodum in nnptiis non sponsum adlt puella,

sed ille ad ipsam festinat, etiamsl fillus regis slt, etiamsl

iha sit vihorls conditionis, imo si anclllam ducturus sit.

Ita et hic contiglt. Hominum natura non asccndit in coe-

lum; sed ipse ad vilem illam et contemplu dignam descen-
dit.Postquc celebratas nuptias, non sivit illam hic ullra
remanere; scd abduclam in palernam domum duxit. Cur
I.XXVIII» 20
 3o6 s. jo. cnnYsosTOMi AncniEPiscopi c. p.

Joannes non seorsim Dlscipulos acciplt, ut de hisce rebus

ipsos alloquatur, et sic illos Christo tradat; verum palam
pra3sentibus omnibas dicit ; « Ecce Agnus Dei?» ne vide-
retur illud dc industria factum esse. Nam si, illo seorsim
hortante, ad Christum abiissent, ut gratiam Joanni haben-
lcs, citofortasse resihissentnunc autem ex communi doc-
:

irina ad Christnm sequendum inducti, firmi perstiterunt

Discipuh, ulpote qui non in gratiam magistri secuti essent;
sed propria3 utihtatis causa. Prophetse utique et ApostoH
omnes absentem iUum prsedicarunt; ilH ante adventum,
hi post assumptionem cjus. Hic vero sohis praesentem prae-

dicat; ideoque ihum amicum sponsi dicit, quia nuptiis ipse

sohis alTuit. Eienim ipse omnia fecit et perfecit ipse rei :

principium dedit. « Ei rcspiciens Jesum ambulantem dixit

))Ecce Agnus Dei '; » ostendens se non voce tanium, sed et
ocuhs testificari. Mirabatur quippe Christum gaudens et
exuUans. Neque statim hortatur, sed interim praesentem
miratur tantum ei obstupescit; donumque quod allalam
vcnerat ostendit, itemque purgationis modum. Agnus quip-
pe hoec ambo dcclarat. Neque dixit « Qui sublaiurus est, :

vel qui sustulit, » sed« Qui tolht peccata mundi; » utpote

qui id semper faciat. Neque enim tunc solum sustulit cum
passus est, sed ex illo ad hoc usque tempus tolht peccata,
non semper crucifixus. Unum enim pro peccalis obtulit
sacrilicium; sed semper hocunosacrificio purificai. Quem-
admodum igitur Verbum excelleniiam ostendit, ct Filius
pra3stanliam qua aliis anteceUit ; sic Agnus, et Christus, et

Propheta , lux vera , pastor bonus, ei qusecumque de illo

dicuntur cum articuli additamenio, multam pra^ se ferunt

distinctionem. Nam multi erant agni ,
prophetae, christi,
fihi; sed ab iUisomnibus longe disiat ipse. Neque articulo

lantum id confirmavit, scd etiam additamento Unigeniti.

* Joan, I, 36,
 IN JOANNEM IIOMILLi XVIII. So;

Nlhll cnliii ipsi commune cum crcatura cst. Quod si cui

exlra tempus dictum videalur, hora nempc dccima; nam
hoc tempore, hora erat quasi decima, inquit ; hic certe mihi
longe abcrrare videtur. Nam
apud multos quldem eorum,
quicarniserviunt, post sumptum prandium non videtur op-
portunum esse tempus ad res serias tractandas, quod ciho-
rummole cor obruatur. Ubi autem vir eratqui ne communi
quidem clbo uteretur, quique eliam vespere ita sobrius et
levis erat, ut nos sumus matutinis horis, imo longe magis;

(apud nos enim soepc vespertini cibi rehquiae in imagine

versantur: illc vero nulla re hujusmodi naviculam grava-
bat) ; jure vesperi de rebus hisce loquebatur. Ad haec vero
in dcserto sedes habebat et prope Jordnnem , quo omnes
cum tremore magno ad baplismum properabant, parum
ScTCularia quandoquldem cum Christo per
tunc curantes :

triduum jejuni perseverarunt. Hoc enim pra^conis strenui,

et accurati agricolai opus est, non ante discedere, quam vi-

deat insitum verbumradlces ponerc. Curautemnon totam

peragravit Judaeam, ut illum proedicaret, sed secus flumen
stetit, expcctans eum, ut advenienlem ostenderet? Quia
illud per opera fieri volebat : id vero interim curabat, ut
illum notum quibusdam suaderct, ut teternam
faceret, ac
vitam audlrent. Majus autem ipsi relinquit testimonium,
per opera confirmandum; quemadmodum ipse dlcit : «Ego
)) non ab homlne accipio testimonium : opera enim, qutc dc-
7) dlt mihi Patcr, haic suntqune testificanlur de me '. »YIde
quam eificacius illud esset. Quia cnim parvam injecerat
scintillam, rcpente ilamma in altum erupit. Nam qui prius
Joannis verbis non attenderant, demum dicunt : « Omnia,
»qu3e Joanncs dixlt, vera sunt^.
III. Alioquin autem si circumcundo ista dixiset, haec
humano studio peractavisa fuissent, acprccdicaliodcinccps

l Joaa. V, 5G. r— .
' Id, x, [\-i.

20.
 5o8 S. JO. ClHRySOSTOMI ARCIIIKPISCOPI C. P.

111 snspicionem venisset. « Et aiKliernnt eum duo Discipuli

» ejus, et secuti sunt eum '. » Atqui alii quoque erant
Joannis discipuli. Verum non modo non secuti sunt, sed
illi

etiam ipsi invidebant; dicebant enim « Rabbi qui erat : ,

»lecum Jordanem, cui tu testimonium perhibuisti,

Irans
» ecce hic baplizat, et omnes veniunt ad eum *. » Ac rur-

sum iidem ipsi incusantes dicunt « Quare nos jejunamus, :

» et DiscipuH tui non jejunant ^ ?» Verum qui aliis erant me-

liores, non ita afFecti erant ; sed slatim atque audierunt,

secuti sunt. Secuti sunt autem, non quod pristinum doc-
torem spernerent, sed quod ipsi maximc obtemperarent;
et argumentum erat maximum illos ex reclae mentis ratioci-
nio id egisse. Non enim hortatu ad Id adducti sunt, quod
suspiciosum fuisset sed quia tanlum praedixerat ipsum
,

esse baptizaturum in Spiritu sancto, secuti sunt eum. Non

ergo magistrum reiiquerunt, sed ediscere voluerunt quid
amplius quam Joannes. Et animadverte vere-
ille ferret,

cundam diligentiam. Non enim stalim accedentes Jesum

jnterrogarunt denecessariismagnisquerebus : nequc palam
omnlbus praesentibus, et perfunctorie : scd seorsim ipsum
alloqui studuerunt. Sciebant enim doctoris sui verba, non
cx modestia, sed ex verltale proficiscl. «Erat autem An-
7) dreas frater Simonis Petri, unus ex duobus qui audierant

-j) a Joanne, et secuti sunt eum ^> » Gur ergo aUerlus nomen
non profert? Quidam dicunt eum, qui hoc scripsit, ipsum
esse qui secutus est; non ex conspi-
aUi contra, qula ille

cuis crat, nihil prajter necessaria slbi dicendum esse pu-

lasse. Quid enim utilitatis ex indicato nomine, quando

ncqucseptuaglnta duo Discipulorum nomina proferuntur?

Id quod etiam apud Paulum observes dicenlem : «Misimus
» cum illo (ratrem in muitis s.Tpe studiosum, cujus laus est

•
Joan, i, 5;. — ? 10. iu, G. — ^ Mallh. fx, i/j. — ^ Joan.
j, 4o.
 IN JOANNEM IIOMILIA XVIII. OO9

» In Evangclio \ » Andrece autem meminlt ob aliam cansam.

Qucxnam illa? Ut cum audieris Simoncm , ubl cum illo

audisset, « Venite post me, et faciam vos piscatores homi-

«num % »non dubitosse de tam inexpeclala promissione,
discas fratrem ejus jamanlefidei fundamenta jccisse, « Gon^
» versus autem Jesus, et videns eos sequcntes, dicit eis :

» Quid qucxritis ^?» Hinc docemur Deum donis non pra^ve-

nire voluntates nostros; sed ubi nos incepimus, cum vo-
luntatem preemisimus, tunc plurimas ille nobis dat salutis
occasiones. Quidque-critis?» Quidhocest? Quinovitcorda
hominum, cui cogitationes nostrac patent, hic interrop;al?
Sed non ut discat.Quomodoenimiddici possit? Sed utper
interrogationem illos sibi magis conciliet, majoremque indat
fiduciam, illosque colloquio dlgnos ostendat. Yerisimile enim
cst iilos, utpote ignotos, erubuisse et formidasse, qui talia de
magistroaudlssent. Hcecltaqueomniaabigens, verecundlam
iiempe etmetum,interrogat illos; nec sinit cum silenlio do-

mumpervenire. Etiamsi veronon interrogasset, perstitissenfc

ipsum sequendo, et In domum usquccum illo pervenissent.
Cur ergo interrogal? Ut id quod dixi efficeret, ut erubes-
centes illos hoesitantesque firmaret ac fiduciam Inderet,
Neque tantum sequendo , sed etiam per interrogationem
illam desiderium suum exhibucrunt. Cum cnim nihil ab
illo cdidicissent vel audisscnt, Magistrum tamea vocant,
scsc Discipuhs annumerantes, et cur scquantur osten-
dcntes, ut nempc ullh'a audircnt. Animadvcrte, qua?so,
illorum prudentiam. Non dlxerunt : « Doctrina aul rc qua-
piam necessaria nos imbue. »Scd quid dicunt? « Ubi
«inancs ^? » Nam quiete, ut jam dixi, ipsum alloqui, au-
dircct disccrc cupiebant. Idco ncc difrcrunt, nec dicunt ;

a Dic craslino venicmus, ct tc pnblicc loqucntem audic

uius : » scd magnum audicndi slndium proi sc fcrunt
• a Cor. viii, iS. — » Mallh. w^ 19. — ^
j^jan. j, 38.— 4 ibid
010 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARGIIIEPISCOPI C. P.

quod nc quidem inslanle hora recedani; nam sol ad occo-

sum vergebat : « Erat quippe hora circilcr decima,inquit.
Ideo Christus domimi non docet> non locum ; scd ut sequan -
Im^ magis aliicit,ostendens se illos in snos accepisse. Ideo-
que non quid simile dicit : « Intempestivum csset vos nunc
domum ingredi, audielis cras quod voletis; nunc domum
abite : » sed quasi amicos ex diuturna consuetudine, ipsos
alloquitur. Gur ergo alibi dicit : a Filius hominis non habet
» ubi caput recHnet '
; » hic vero : « Venite et videte ubi ma-
» neam ""
? » Quoniam iilud, « Non habet ubi caput recUnet,
significat illum proprium sibi diversorium non habuisse,
non quod in domo quapiam non maneret : id enim para-
bola significat. Evangehsta porro dicit ipsos die illa cum
eo mansisse. Cur aulem ita factum sit, non addidit, quod
manifesta res esset. Neque enim alia de causa secuti sunt
eum, vel Christus accivit eos, quam ut doctrinam ac-
ciperent; quam tam copiose et cum tanto studio una
nocte perceperunt,utmox uterque ad alios advocandos pro-
peraret.
VI. Hinc nosquoquc discamus omnia divinse doctrinae
postponere, nuUumque tempusnon opportunum restimare;
sed ctsi in alienam domum ingredi oporteat, etiamsi ignotum
homines proceres ignotos adire, etiamsi intempestive et quo-

vistempore,nunquamhoc commercium esse negligendum.

Cibusergo,balnea5coena3jahaqucadvitampertlnentia,suum
tempus habeant: doctrinaverosuperna3pliilosophiae nullam
habeat defmitam horam; sed omne iempus ipsi proprium
esto « Opportune, inquii, importune argue, obsecra, incre-
:

» pa ^ » Propheta quoque ait « In lege ejus meditabitur die ac :

» nocte ^. » Moyses quoque Judasis hoc semper facere pra3-

cipicbat. Nam ea, qua3 ad vilam speclant, balnea dico et

' Luc. IX, 58. — • Joan. i, 09. — ^ 2 Tim. iv, 2. — < Tsal.

1, 2.
 IN JOANNEM IIOMILIA XVIII. 3ll

cocnas, clsl necessaria sint, si frequentlus adhlbeaniur,

corpus cxtenuant : animac aulem doclrina quanto magis
inculcatur, lanto fortiorem rcdditanimam. Nunc aulem
nugis inulilltcr omne tempus consumimus, auroram, ma-
lutinum, meridlem, vesperam in constituto loco vane im-
pcndimus; divina aulem dogmata si semel aut bis per heb-
domadam audiamus , lorpescimus , Quare?
nauseamus.
Quia animo prave alTecti sumus : appctitum studiumque
ejus circa istcec omnc dissolvimus; idcoque spiritualcm
cscam non appclimus. Magnum hoc praeter alia est oegri-
tudlnls indicium, cum non csurimus, nec sitimus, setl
ulrumque nobis faslidlosum est. Si autem hoc, cum in
corpore accidlt, gravls morbi Indicium et causa cst, multo
magls in anima. Quomodo igllur illam lapsam et dissolu-

tam erigere poterimus? quibus operibus? qulbus verbis?

Si dlvinos sermones, propheticos, apostollcos, cvangelicos
allosque omnes tractemus. Tunc enlm sciemus longe me-
lius esse his uli cibis, quam impuris aliis; sic enim licet

intempestlvas nugas et confabulationes vocarc. Quid enim,

qufcso, melius, de forensibus, de judlcialibus, de militari-
bus rcbus, an de coelestibus loqui, deque ils, qux post hanc
vilam evenlunt? Quid utlllus, de vicino et ejus ncgollls
loqui, ac de allenis curlose perquirere, an dc AngeHs, ct
derebus, quacad nostram verlunlur utilitatem,vcrbafaccrc?
Quac enim vlclni tui sunt, non tua; quoe ad coelos perti-
nent, lua sunt. Sed Hcet, inqules^ ei qui scmel haec dlxit,
omnia implere. Quld vero dc iis, quae frustra et temere dis-
pulalis, non idlpsum cogilatis, sed totam in illisvitam im~
pendentcs, nuUum disputatlonis finem invenitis? Necdum
dico his longe gravlora. Nam qui modestlores sunt, his de
rebus mutuo fabulantur, segniorcs autem ignaviorcsque,
mimos, sallatorcs, aurigas in scrmonc scmpcr versant, au-
ditum dclurpantcs, animam labcfactantes; naturamque
5l2 S. JO. CHRYSOSTOMI AHCIIIEPISCIOPI C, P.

hujusmocli naiTationlbus praecipltem agunt, et in omne

ilagllii geniis animum inducunt. Nam simulatque saltatorls
nomen prolatum fuit, statim in anima dcplugitur ejus facies,
coma, mollis veslis , illeque totus hls longe mollior. AHus
rursum flammam excltat et fovet, dum meretricem in con-
fahulationem inducit, ejusque verha, hahltum, oculos las-
civos, mollem aspectum, cincinnos capillorum,fucataspic-
tasque genas. Annon quid humanum passi estls dum hasc
narrarem? Sed ne pudeat vohls, ne eruhescatls : nalurai
namque necessltas id exigit, et sic anima afficitur pro ra-
tlone eorum qucC narrantur. Quod si me loquente, si in
Ecclcsia stanles, si ah iUIs semoti rehus, aliquld humanum
i\udlentes patimini, cogltale quo afTectu slnt ii qui in thea-
hunc honestum
tro sedent, Hcent.ia fruentes multa, extra
venerandumque consessum, cum impudentla magna illa
videntes et audientes. Et cur, dicet fortasse qulspiam ex
iis qui non adhlbent anlmum, si natursc necessltas sic ani-
niam afficlt, illa rellcta, nos accusas? Quia hcec audiendo
emollirl, iUud opus est naturas autem audire, non
: talla

natura? est, sed arbitrll peccatum. Quandoquldem cum qui

se igni admoveat^ uri necesse est, id nempe vult naturoe

infirmitas : verum non natura nos igni et ustioni admovet.

Id enim ex perversa solum vohmtate pendet. Hoc igltur
amoveri volo et corrigi, ut ne sponle vos praeclpltes detis,

neque ad profundum nequltlce vos Impellatis, vel sponte

curratis ad rogum ; ne flammse diaholo parat.ne nos oh-

r.oxlos reddamus. Ullnam vero nos omnes ah hac et illa

flamma ereptl, in slnum Abrahae rcclpiamur gratlaet benlg-

nitale Dominl nostri JesuChrlsli, cum quo Palri gloria

simulque sancto Splritui, in seecula SBeculorum. Amen.

 IN JOANN£M HOMILI.V. XIX, 3l3

\\\ \\>\V% VVWVVVW WX VVVVW VV\'VV'\\\A'\V\(VV\^/VVVV\W\^/V\A.V\^/V\>/V\ VVNVVVVVXVV^iVVX^VVVVXAVVX^VV»

HOMILIA XIX \

CAPUT I.

lavenlt hlc prlinns fratrem sunm Slmonem , et cllcit el :

Invenimiis Messiam, quod cst inlcrpretalum Christus :

et adduxlt illum ad Jesum '.

I. Deus inltio cum feclt homlnem, non rellqult illum

sokim, sed dedlt el adjutrlcem mullerem, ut habltaret cum
eo , cum cx hoc conlubernlo multum hicrl accessurum
nossct. Quldenlm sinon, utl par erat> hoc beneficlo usa sit

mulier ? Altamen sl rel naturam quis exploraverlt, magnam

comperlet ex hoc contubernlo utifitatem In eos qul mente
valcnt dcrlvatam. Neque id de vlro tantum et uxore dicllur;
scd etlam si fratrcs una vixerlnt, pari beneficlo fruentur.
Quamobrem Propheta dicebat :«Quam bonum et quam
»jucundum, habitare fratres in » unum ^ Paulusque monet
ne nostrum coetum deseramus^. Hoc qulppe est in quo a
feris dlfTerimus. Idco urbes construimus, fora, domos; ut
una collccti simus, nonhabltaculotantum, sedetcharltatis
vinculo. Cum enlm natura nostra a Condltore Ita facta slt,

ut ahis egeat, nec sibl Ipsl satls rem slc aple dlspensa-
sit,

vit Deus, ut Indlgentla hujusmodi a mutuo consortio et a

conventlbus juvetur. Ideoquc nuptla?. constltutac sunt, ut

quod aUeri decst, ab altero supplcatur, sicque natura, qua;

egena erat, slbi tandcm sufficlt; Ita ut ficct mortalls facta
slt, successlonc ccu dluturnam immortalltatem servet. Po-
lcram hoec fusius proscqui, ostcndcrequc quanlum cx inti-

' Alias xviij, — ' Joan. i, 4i> 42. — ^ Psal. cxxxii, i. — ^ Ilcbr.
X; 25.
3l4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

ina et slnccra conjunctione lacrl accedat. Sed allud Instat

tractandum, cujus gralla lia^c a nobls dlcta sunt. Andreas
cum apud Jesum manslsset, raultaque didlclsset, non the-
saurum In se abscondit, scd feslinat et currlt ad fratrem,
cjus ipsum consortem redditurus. Cur vero non narravit
Joannes quid dlxerit eis Ghristus ? et undenam cognosci-
mus ipsos Ideo apud illum manslssc? Id nuper a nobis
ostensum est : licetque ctiam ex iis, quae hodle lecta sunt,

id edlscere. Animadverte enim quid hic fratri suo dixerit

« Invenlmus Messiam, quod inlerprelatum est Ghristus. »

Yides-ne quo pacto quaj brevi tempore didlcerat, hinc osten-

dat? Nam ct Maglstri virtutem declarat, qul hoc ipsis sua-
serit et ipsorum studlum dHigcntlamque , qui hnec jam a

princlpio curarent. IIoc quippe verbum est animoa adven •

tum ejus summe desidcrantis et de coelo venturum expec-

tantis, gaudioqua exultantis postquam apparuit , atque
feslinantis tantam rem caeteris nuntiare. lioc fratcrnsD erat

benevolentiaj, amicoe cognatlonls, sinceri aftectus, in splri-

tualibus manum mutuo porrigere. Audi aulem illum cum
articull additionc loquentem. Non enim simpliciter dixit

Messiam^ sed Messiam illum. SIc qucmdam Ghrislum ex-

pectabant, qui nihil commune cum aiiis haberet. Animad-
verte autem, vel a principio, morigerum facilemque Petri
aniiiium. Statlmnihilque moratus accurrit. « Adduxit eum,
«Inqult, ad «Tesum. » Sed nemo facihtalem ejus damnet
quod sine multo examine verbum acceperit. Verislmlle
enim est fratrem hoec ipsi accuratc et plurlbus narrasse
verum Evangellsta^ ublque multa compendlo narrant, bre-
vitatl studentes. Alloquln autem non dicit eum statim cre-

didisse ; sed « Adduxit eum ad Jesum, » Ipsl traditurus eum,

ut omnia ab Illo edlsceret. Nam alius quoque Discipulus
aderat, et ad huec concurrebat. Quod si Jonnnes Baplisla
cumdlxit: « Aguusest^ et in Spiritu baptizat, » clariorein hac
 IN J0ANNE5I nOMILLV XIX. 3l5

dc rc tloclrinam a Clirlsto excipiciulam reliqult, miillo

magis Andrcas itl efleclt, qui non ad iotum explicandum
sufficere censebatur; sed ad Ipsum lucis fontem deduxit
fralrem, ila festinum et gaudenlem, ut ne tantillum quidem
cunctarctur. «Intuitus autem eum Jesus dixit : Tu es Simon
»filius Jona3, la vocaberis Cephas, quod interpretatur Pe-
» trijs \ » iiic jam incipit Divinitalem suam sensim revelare
ex pra^dictionibus. Sic etlam cum Naihanaele fecit, et cum
samaritana muliere.
II. Proplietia) quippe non mlnus quam slgna movent,
ncc fastum pra} sc ferunt. Nam mlracula ab insiplen-
libus saltem traducuntur. g In Beelzebub, dlccbant, ejicit
» daemonia "^. » De prophclia nihil unquam tale dictum esl.

In Slmone igitur et in Nathanaele hoc doclrlnae usus cst

modo : in Andrea autem et Phillppo non idipsum fecit.

Quare? Quia ilU testimonium Joannis habucrant, non

modicam proeparationem Phillppus vero cum astantes vi- :

dcret, fide dlgnum accepit ad fidem amplectendam indi-

cium. « Tu es Simon filius Jona3, tu vocaberis Cephas,
»quod interpretatur Petrus. » A prajsenti futurum credlbile
reddit. Nam qui patrem ejus memoravit, slne dubio futu-
rum piKvIdebal. Praidictlo autem cum laude conjuncta
est. lioc porro non adulantls erat, sed futurum prccdicen-
tis, idque inde palam est. Anlmadverte autem, quam ve-
hemenler Samaritanam, praeterlta revelans, reprehendat.

« Quinquc viros habuisti, inqult, et is, quem nunc habes,

» non vlr tuus esi ^. » Sic et pater ejus multa de prophetia

verba facit contra idolorum cultum. « Annuntient qua) vo-

»bis ventura sunt^ ; » etrursum, « Annuntiavi et salvos feci,

»et non erat in vobis alicnus ^. » Et in tota prophetia lioc

ipsum tractat. IIoc enim maximc opus Dei e&t, quod non
possint dxmoncs imitari, eliamsi admodum contendant.
' Joan. 1, 42. — ^ Mullh, xn, 2\, — - ? Joan. iv, iS. — ^ Isai,

XLi, 22. — 5 IJ, xLui, 12,

5l6 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

in miraculis polest quasdam specles decipere : futura vero

accurate praedicere, unius immortalis natura? est. Quod si

id daemones aliquando fecerint, iosipientes fallendo fece-

runt : unde et vaticinia eorum semper falsa deprehendun~
lur. Pelrus vero nihil ad haec respondet : nondum enim
quidpiam clare noverat, sed interim ediscebat neque prae- :

dictionem illam clare videbat neque enim dixit: « Ego to :

cognominabo Petrum , et super hanc petram aBdificabo

Ecclesiam meam. » Sed, «Tu vocaberis Cephas. » Illudenim
auctoritatis et potestatis majoris crat. Christus vero non
statim et ab initio totam potestatem exhibet suam, sed in-
terim humilius loquitur. Postquam auteniDivinitatemsuam
demonstravit, cum majorc agit auctoritate dicens :« Bea-
»tus es, Simon, quia Paler meus reveh^vit tibi '
; » et rur-
sum : « Et ego dico libi : Tu es Petrus et super hanc petram
meam'.))Hunc ergo sic vocavit, Ja-
«aedificabo Ecclesiam
cobum aulem et fratrem, filios Tonitrui. Quare? Ut osten-
dat sc eumdem ipsum esse qui et Vetus Testamentum de-
dit, et nomina mutavit, qui Abram Abraham vocavit,

Saram Sarram, Jacob Israelem. Mullis ctiam ab ortu no-

mina imposuit, ut Isaaco, Samsoni, ct ahis ab Esaia et
Osce memoratis quibusdam eliam eam, quam a parenti-
;

bus acceperent, appellalionem mutavlt, ut supra diclis et

Jesu filio Nave. Nam id in more erat apud veteres, ut ex

rebus nomina imponerent, quod et Elias fecit. Id vero non

sine causa, sed ut ipsum nomen beneficii divini monimen-
lum memoria perpctua per exprcssam nominibus
esset, et

prophetiam audltorum animis insideret sic Joannem a :

principio vocavit. Nam qui u puero virtutc clari fuUui

erant, inde nomina sumebant; iis vero, qui postca chiri
futuri crant, postca nomcn imponebatur.
Ilf. Sed tunc divcrsa singuli nomina accipiebant, nunc
» MallU, xvij 17. — ? Ibid. iS,
 IX JOANNE.V nOMILIA XtX. 5l7

anlem nniim omnes habemns, qnando

illls omnihns maJLis,
Christlani appellamnr, et filii Dei, et amici etcorpusunnm.
llla cjnippe appellallo pUis qnam aliae omnes nos excitat,

dlligenlloresquc ad virtutcm exercendam efndt. Ne ergo

indigna faciamus tanti nomlnls honore, cogltantes dignita-
tis exccllenliam, qua Christi nomlne vocamur. Sic enim
nos Pauhis appcllavit. Cogitemus revereamurqne nominls
magnitndinem. Si enim, qui ducis cnjuspiam insignis, vel

conspicui viri csse dicitur, oltum sapit cum se ilHus vel

illins esse dicitnr, nomenque ilhid magno sibi ducit esse

honori, lotisque vlrlbus nititur, ne per ignavlam suam tanto

nomini notam infamiae inurat; nos, quinon a duce vel prin-
cipe lerreno, non ab Angelo, vel Archangelo, vel Sera-
phino, sed ab eorum Rcge nomen sortlti snmus, annon ani-
mam qnoque nostram polius exponemus, nt ne is, qui nos
hoc honore afTecIt, contumeha afTicIatnr ? Annon impera-
lorlos ordines noslis, scutatornm, hastatornm, qui impe-
ratorcm stipant, quanto nempe fruantur honore ? Ita et
nos, qni longe propinqulores Regi nostro snmus, et tanto
propinqulorcs, quanto proplnqnius est corpns capiti, nihil
non acturi sumus, ut Ghrlstum imltemur. Quid ergo ait

Chrlstus : « Vulpes foveas habent, et volucres coeU nidos,

»Filius aulcm hominls non habet ubi capnt snum recli-
» net \ » Hoc si a vobis cxigamns, forte grave et onerosum
multis videbitur : quapropter tam accuratam imitalionem
non exposcam, ut infirmllati vestro) parcam. Rogo an-
lem nc pecunlls nimis hnereatls, sed nt ego ob infirml-
lalem vestram tantam a vobis virtutem non exigo : sic

et vos multo magis a nequltia recedatis. Non accnso cos,

qui domos habent, agros, pecnnias, servos; scd volo ut
hcilc ct cum decore illa possideatls. Quld est cum dc-
corc? nt dominl, non scrvi illorum silis; ut ea possi-
.' Luc. XIX, 58.
5l8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

deatisjiion illa vos possicleant;iisutamini, non abutamini.

Opes ideo sic vocantur, ut iis in opera nccessaria utamur,
non ut illas custodiamus. lloc quippc servi est, illud heri.
Gustodire, servi est; impendere, heri et potestatem haben-
tis. Non ideo accepisti, ut in terram defodias, sed ut dis-
tribuas. Si vellet Deus ut non hominibus
illte servcirentur,
dedlsset, sed in terra occulta dimisisset. Quia autem vult
illas impendi, ideo permisit ut illas haberemus, ut illas

mutuo communicaremus. Sin apud nos retineamus, non

ultra domini iliarum sumus. Si autem ilias augere velis,

ideoque servas ; illa prorecto optima erit augendi ralio, si

dispergaset undique distribuas. NuHus enim proventussine

sumptu, nullae divltiae sine expensa id quod in rebus sce-
:

cuiaribus videre est. Sic mercator, sic agricoia facitj hic

semina, ille pecunias spargit : ille navlgat et pecunlas im-
pendit; hic per totum iaborat annum, serit, excoiit. Hic
autem nuiio eorum est opus,* non apparanda navis est, nou
jungendi boves suntj non aranda tcrra, non aeris intem-
peries observanda, non grando timenda. Non liic fluctus
sunt, non scopuii. liaec^navigatio, ha3c sementis, hoc uno
opus habet, ut facuitates dispergantur, caitera vero omnia
agricola iiie curabit de quo ait Christus «Pater meus agri- :

»cola est \ » Quomodo absurdum non fuerlt, ubi sine la-

Lore omnia sumere possumus, supinos et oscitantcs ma-
nere; ubi vero muiti sudores, labores, soiiicitudines, efc

poslea spes incerta, ibi omnem diilgentiam adhibere? Ne,

qua^so, ne, cum de saiutc nostra agitur, tantopere desipia-
mus; sed onerosiora iila mittentes, ad facillora et ulliiora
curramus, ut et futura consequamur bona, gratia et misc-
ricordia Domini noslri Jesu Ghrlsti, cum quo Patri gioria
una cumSpIritu sancto, nuncctsempcr, et in soccula soeca-
lorum. Amen.

! Joan, XV, i.
 IN J0ANNE3I nOMILIA XX. SlQ

(VVNA/VVVVVVVVXVVVVX^VVVXA^VVAVVNVVVVVVVVVVVVVVVVVXiVVVVVXVVVVVVVVN^VyVVX^^

HOMILIA XX \

CAPUT I.

In crasllnnm volult exire in Galilneam, et invcnit Philip-

pum, ct dicit ci : Sequcre me. Erat aulem Phiiippus a
Belhsaida civitate Andreae ct Petri ^

I. SoHicile qurcrenti idiquid superest^, ut in ProverLio

icrlur. Chrislus vcro allquid magls subindicavit diccns :

« Qui quaerit invenit ^. »Unde mirari subit cur Phillppus

Chrislum secutus sit. Andreas qulppe venit cum audisset a
Joanne, Petrus vero cum audisset ab Andrea. Ilic autem
cum nihii ab allo didlclsset, tantum diccnte Christo : « Se-
»querc me, » oblcmperavit statlm, nec recessitj sed et
prajdlcator aliis fuit. Accurrcns enlm adNathanaelem, ait:

« Quem scripsit Moyses in lege et Prophetse, invenimus ^ »

Yides-ne quam vigilaret, et quamfrequcnter Moysls scripla

mcditarelur, atque expectarct Christi adventum ? Nam
ilhid, « Invcnimus, »ejus est qui semper quaBrit. « In cras-
«tinum exlvit Jesus in Gahlueam. «Anlcquam enim ipsi

ullus ha^rerct,- ncmlncm vocat. Id vero non sine causa

fccit, sed summa sapicntia atque prudentla. Nam si nemlnc
sponte acccdcnte ipsos ille altraxlsset, fortasse postea rc-
siUIsscnt. Ubi autem iilud ultro delegcrunt, firmi postea
manscrc. Philippum autem vocat sibi magis notum, ulpote
qui in Galila3a natus ct educatus esset. Assumptis ergo Dis-
clpulis, ad rellquorum venatum proficiscitur, ac Phllippum
ct Nathanaclcm altrahlt. De hoc autcm non tam mirabilo
fult, quia Jesu fama per totam Syriam pcrvolavcrat,' scd
' Alias XIX. — » Joan. i, 4^, 44. — ? Prov. xiv, 25, — 4 Joan,
320 S. JO. CHBysoSTOMI AHCHIePISCOPI C, P.

niirnni erat qiiod Petnis et Jacobus et Phillppus secntisint,

non modo quod ante signa crediderint, sed etiam quod ex
Galilaea essent, uade nec Prophcta prodibat, ncque ahquid

boni exibat; ruslica quippe gens erat, agrestis, aspera. Ve-

rum inde Christns potentiam ostendit suam, dum ex terra
nuUum ferenle fructum, seiectam Discipulorum partem
eduxit. Verisimile igiUir est Philippum, quod Petrum vi-

dissct et Joannem audisset, secutum esse; credibile quo-

que est Christi vocem aUquid in illo opcratam esse no- :

veratenimChristusquinamidoneifuturiessent. Evangehsla
autemha3Comniacarptim enarrat. Quod Christus venturus
esset hoc ille sciebat quod vero hic esset Ghristus ignora-
:

bat, id quod ipsum vel a Pelro vel a Joanne audivisse puto.

Joannes porro vicum illius nominat; ut agnoscas Deum
infirma mundi elogisse. k Invenit Philippus Nathanael, et
» dlcit iUi : Quem scripsit Moyses in lege et Propheta3 inve-

» nimus, Jesum fiUum Joseph a Nazareth '. » liaec dicit ut

UdempraedicatIoniconcIUaret,exMoysenempeetProphetIs,
utque auditorem inde vencrabundum redderet. Quia enim
Nathanael peritus erat, et veritatis studiosus sectator, ut
etiam Christus testiUcatus est, ipsaque res comprobavit,
jure iUum ad Moysem etProphelas misit, ut sic praedicatum
iUum susciperet. Si autem iUum UUum Joseph appeUat, ne
turberis. Adhuc enlm Josephi fiUus esse exislimabatur. Et
unde constat, PhiUppe, hunc esse quem dlcis? Quod sig-
num das nobls ? Non suiUcIt enim ita pronuntiare. Quod
signum vidisti? quod miraculum ? Non sine periculo tantis
rebustemerefides habetur. Quodergohabes argumentum?
Idemipsum, inqult, quod Andreas. Nam iUe cum thesau-
rum, quem repererat, enuntiare non valeret, neque verbis
dcclararc, fratrem quem repcrit iiio adducit. Sic ct iste,
qiiomodo Ule sit Ghrislus, ct quomodo iilum Proplietae
' Joan, I, 45.
 IN JOANNliM nOMILlA XX. ^Al

prnenuiUiarlnt, non clicit ; sed clucit illum acl Jcsiim, scicns

illum non ultra discessurum esse, si illius verba doctrinnin-
quc ^ustaret. « Et dlxit ei Natlianncil : A Nazaiclli polcst
«alicjuid Loni exirc? Dicit ei Philippus : Vcni, ct vidc. Yi-
» dit Jcsus Nathanacl venientem ad se, et dicit de co : Ecce
» verc Israclita, in quo dolus non cst \ » Quod dixisset : « A
» Nazareth potest aliquid boni cxire? » idco honiinem lau-
dat ct miralur. Atqui incusandus potius crat. Miiiimc. Nc-
quc cnim vcrba non credenlis crant, ncquc crlminatione
dii;na, scd laudc. Quomodo ct qua ratrone? Quia hic magis

quamPhilippus in prophelicis vcrsatus crat. Audicrat cnlm

cx Scripturis Chrislum ex Bethlehem oriturum esse, et cx
vico in quo fucrat David. Ea itaque fama apud Judocos
obtinebat, et Prc^phcla olim proedicaverat his verbls :« Et
)) tu Belhlchcm, ncc|uaquam minima es in principibus Juda
» cx le enlm exiet dux qui regat populum meum Isracil "^.
»

Cum audisset ergo a Nazarcth essc, turbatus cst et dubila'

vit, quod Phdippi verba cum prophctlca pra:dIctIone non
consonarc vidcret. Anlmadverte autcm ejus in Ipsa dubi-
latione prudcntiam modestiamque. Non cnim statlm dixit :

« Me faUIs, o Phihppe, ct mcntirls. Non credo, noa adibo :

a Prophells didici Christum

a Bcthlehcm venturum esse

et tu dicis, a Nazarelh. Ergo non is Ipse cst. » Verum nlhH

Sed quid? Adlt illum et ipso, ac dum non ad-
slmilc dlxlt.
mitliteum aNazareth esse, accuratum Scripturarum stu-
dlum ostendlt, ct mores suos fallaciae non obnoxios quod ,*

autem hcTC nunliantcm non rcspuat, magnum Chrlsti ad-

ventus desiderium cxhibet. Cogitabat cnim poluisse Phi-
llppum circa locum crrarc.
H. Anlmadvcrte itcm, quam modcTalc ridcm ipsl nc^get^

Neque cnim dlxit « Niliilbonl fert Gah'i;ca. »

ct Interroget. :

Scd quomodo, « A Nazarclh potcst aHquId boni cssc?»

' Joan. i, f\G, /|;, — » Micli. v, 3, MalUi. 11, G, fl Joan. vii, /|5.

LXWill. '2 1
'h'1'2. S. JO. GIIRYSOSTOMI ARCHIEPISGOPI 0. P.

Piiilippiis qnoquo r.tlmodr.m priulons crat. Neque cnini

conlradicente illo, indignatur vcl a^gre ferl; sed pcrstal
lanien at virum ad Ghristum adducat, et a principio apos-
lolicam conslantiam exhibet. Ideoque ait Christus : « Eccc
» vcre Israelita, in quo dohis non cst. 9 Itaque polest Israe-
lita mendax esse : sed non hic vir talis, ejns quippe judicium
nullam habet personarum acceptionem, nihil ad gratiam,
nihil ad odium ioqoitur. Atqui Judaei quoque interrogati

ubi Ghristus nasceretur, dixerunt : « In Bethlehem, » et hoc

testimonium protulerunt :« Et tu Bethlchcm, ncquaquam
»minima es in priricipibus Juda. »Verum iih priu^quam
ipsum viderent hiCC tesliricabantur. (Jbi autem viderunt,
pree invidia testimonium occultarunt dicentes : « Hunc au-
» tem nescimus unde sit '. » Nathanael vero non sic; sed
quam a principio de illo opinionem habuit, hanc scrvavit,
nempc illum a Nazarelh non esse. Gur ergo illum Nazare-
num Prophet;xi vocant? quod ibi educatus ibisset, et man-
sissct, Non dicit autem Ghristus « Non sum ex Nazaretli, :

ut tibi Philippus nuntiavit, sed. ex Bethlehem, »ne stalim

dubitationem injiceiet. Ad Iigcc, etiamsi id persuasisset,
non idoneum lamen illudindicium erat, quod ipse Giirislus
esset. Quid enim vctabatcum, qui in Belhlehem nalus cs-

sct, non essc Gliristum, ut tam multi illic nati? Hoc ergo
uutlit, quodque illum magis ad credendum trahere poterat
id agit, dum dcclarat seillorum coiloquio prossentcm fuissc.
Cum dixisset crgo iilc : « Unde me nosliP respondit : Prius-
» quam te Piiilippus vocaret, cum esses sub ficu, vidi te^ »

Vide mihi liomincm constanlem et firmum. Gum dixissct

cnim Cliristus :« Eccc vcrc Israelita, »11011 laudibus cmol-

litus cst, non cncomiis raptus, scd perstat inquircns ct

accuratius cxplorans, vultquo clarum quidpiam cdiscerc,

Jpse igitur ut Iiomo adhuc perquirit, Jcsus auteai ut Deus
l Joan, ii, 29. — =»
Id. 1, 48.
 IN JOANNEM nOMILlA XX. 02^

rcspondct Jamtc ante vicli; » morum qnlppcejus tTquita-

: «

lcm, non uthomo qui ipsum sccutus csset, sed jam olim ut
Dcus noverat « Et nunc vidi te sub ficu, cum nullus ibi
:

adesset^ nisi Philippus ct Nalhanacl, qui seorsim ibi htec

loquebantur. » Idco dictum est : « Videns iUum a longe
» dixit : Ecce vere Israehta. »Ut edisceret, etiain antequam
Philippus adventaret hocc locutum Christum esse, ne sus-
pectum testimonium haberet. Ideoque ct tempus dixit et
locum, ct arborcm. Nam si tantum dixisset « Antequam :

Phihppus veniret, le videram, »res suspecta fuisset, quasi

ipse misisset Phih'ppum, nihilque magni diceret. Nunc au-^

tem, et quod locum quo loquebatur cum Philippo,

dicat, in
et quod arboris spcciem, et quod colloquii tempus, nihil

dubii circa rem pramuntiatam rclinquit. Neque hinc tan-

ium; sed alio quoque modo ipsum erudit; dum memorat
ea quffi dixerant,nempe « A Nazareth potest aliquid boni
:

»esse? »quo illum sibi maxime conciliavit; et quod illum

ita loquentem non improbaverit, sed laudaverit, miratus-
que unde hinc etiam vere Christum illum esse
fuerit :

cognovit, tum a prophetia, tum quod ejus sententiam ac-

curate exploraret, quo ostendebat se iila etiam, quai in
niente erant, intclligere ad hccc etiam quod ea, quae ipse
:

apud se locutus erot, non argueret, imo laudaret. Quod a

Philippo vocalus fuissct, iddixit; ea vero,qua3mutuo loculi

fucrant, missa fecit, cjus conscientioc relinquens, quod nollet
eum amplius arguerc.
Ilf. Quid igitur ? An solum cum Philippus vocavit, eum
viditPannon etiam antea insomni illo oculo viderat ? Vide«
rat sane : idque ncmo diiriteatur. Scd hic illud tantum
quod opus erat dicendum fuit. Quid ergo illc? Quia signum
non dubium pracscicnlia; ejus acccperat, ad confessioncm
venit, et pcr cunctalionem priorcm, accurationcm suam
osteudcns, ct postca per conscnsum probitalcm suam cx-
324 S. 30, CIinVSOSTOMI AI^CHIEPISCOPI C. P.

liiLens. Nam respondit, inquit, et ait : « Rabbi, tu es Filius

»Dei, tu es Piex Israel '. «Yides-ne animam gaudio exul-
tanlem, et verLis Jesum amplexantem ? Tu cs, inquit, ille

expectatus et clesideratus. Yides-ne slupentem, mirantem,

exultantem, salientem prae voluptate? Ita nos quoque gau-
dere oportet, quibus Filii Dei cognitio data est ; gaudere,
inquam, non mente tantum, sed rebus ipsis gaudium el-
ferre. Quid autem gaudentium est? obtempcrare ei quem

nosti. Credentium autem est ca facere, qua3 ipse velit. Nam

si ea factmu sumus, quoe ipsum ad iram provocent; unde-
jiam ostendemus nos gaudere ? Gum quis domi amicum
excipit, non videtis quomodo cum gaudio omnia faciat,

undique circumcursans, nulli rei parcens, etiamsi opus sit

facultalesomnes profundere; idqueut amico placeat. Quod

si vocanti non obtemperaret, nequc ad ejus placitum om-
nia faceret, etiamsi miilies diceret se de ipsius adventu lac-

tari, non ulique fides ei ab hospile haberctur, et merito

sane : illud enim operibus exhibendum esset. Itaque quia
Christus ad nos venit, ostendanius nos gaudere, nihilque
quod ad iracundiam pro^ocarc possit fiiciamus, ornemus
domum illam in quam advenit : hoc gaudentium est.
Apponamus in prandium id quod ipsi maxime placet : hoc
exultantium est. Quodnam vero prandium illud est ? Ipse
ait : « Meus cibus est, ut faciam vokmlatem ejus qui misit
» me "*.
» Pascamus ipsum esurienlem, potum demus si-

tienli; si vel aquam frigidam dederis, accipict^ te quippe

amat; amici vero dona, quantumvis exigua, amico magna
videntur esse. Tu vero solum ne segnis esto, etiamsi duos
obolos deposueris, non aversabitur, sed tanquam magnas
opcs accipiet. Gum enim nnllo indigeat, neque haec ipsi
necessaria sint, jure non munerum magnitudinem, scd
dantis proposilum spectat. Tantum oslcnde te adventautem
.' Joan. i, 49- — ' Itl» IV, 34
 IN JOANNEM nOMILlA XXI. 325

ipsuai aaiarc, te ca dc caiisa nlhil non agere, le clc pracsen-

lia ejus gaudere. Vide quomodo illc crga te sit aHectus.

Propler lc advenit, aniuiam pro to posuit, et post lanta
beneficia, ne rogare quidem le recusat. « Pro Ghristo enim,
»inquit, legatione fungimur, tanquam Deo obsecrante per
»nos '. » Ecquis ita furiosus esfc, ut domiuum suum non
amet? lloc et ego dico scioque nostrum singulos non ali-
:

ter vcrbo saltem ct mcnte scnsuros csse. Sed non verbis

lantum, sed ctiam operibus vult is, qui amatur, amorem cx-
hiberi. Nam
quidem loquamur, neque proestcmus id
si ita

quod amantes solent, ridicula sane res est, non apud Deum
lantum, scd eliam apud homines. Quoniam igitur verbis
lantum conrileri, et rebus contraria proestare, non inulile
modo, sed cliam perniciosum cst; rogo confessionem per
opera exhibeamus, ut ipse nos confitcatur illa die, quando
apud Patrem quinam digni sint confitcbitur : in Christo

Jesu Domino nostro, per qucm ct cum quo Patri gloria

simulquc sancto Spiritui, nunc ct scmper, ct in saecula

sa^culorum. Amcn.

\\ \ V v-N \ > > VV^ \ V^ VVA V\ VN^A\ V\ VVA VW VVX \\^ VV» <W (VNA^VVS \\\\V\ VV\ NX'^ A V\ V\> \ V \V^ \V> V\A VV\ iAA 'V\A

libMILIA XXI \

CAPUT I.

Picspondit Nothanacl, ct dlclt ci : Rabbl, tu cs Filius Dei,

lu cs Picx Israel. Piespondit Jesus, et dixit ei : Quia dixi

tibi : Vidi tc sub ficu, credis? Majora his vidcbis ^.

I. Multa nobis cura opus est, dilccli, multlsquo viglliis,

ut sacrarum Scripturarum profundum inspiccre possimus,

* 2 Cor. V, 20. — 2 Alias xx, — .
' Joan, i, /\r), 5o,
326 S. JO. CIIRYSOSTOMI A!\CHIEPiSCOPI C. P.

neqne eiiini snpini vcl dormitantes possumus ejus scnsa

percipere. Sed opus cst accurato examine, assiduisqucprc-
cibus, ul vel tantillum possimus in sacra illa mysteria pe-
nelrarc Ecce namque hodie non levis noLIs quaestio propo-
nitur, sed qua3 multa egeat diiigentla, multa perquisitione.
Cum Nathanael dicit : « Tu es Filius Dei ; respondet Ghris-
lus : « Quia dixi tihi : Vidi te sub ficu, credis? Majora his
»vldebis. » Quid quairilur circa pricmissa verba ? Gur Pe-
trusposttantamiracula, post tantam susceptam doctrinam,
sic confessus, «Tu es FiliusDei, » beatus pra^dicatur, utpote
cui Patcr Ii.tc revelaverit; Nathanael vero, qui ante signa,
ante doctrinam, idem ipsum est locutus, nihil tale audivit;
sed quasi nihil tantum dixisset, quantum opus erat, ad ma-
jora mittitur? Quid igitur in causa est? Quia eadem qui-
dem verba locuti sunt Petrus et Nathanael, nec tamen
eodem uterquc sensu. Sed Pelrus quidem confessus est
cum Deum; Nathanael vero simpli-
Filium Dei, ut verura
cem hominem. Et undenam id nobis hquet ? Ex sequenti-
bus. Postquam dixlt enim: o Tucs FiliusDei, » addidit, « Tu
))cs Piex Isracl. »FiIius autem Dei, non Iraelis tantum, sed
etiam orbis totius Piex est. Neque inde solum id palam est,

sed etiam ex sequentibus. Pelro namqiie nihil ullra adjecit

Christus, sed quasi fides ejus perfectaesset, Ecclesiam di-
cit se super confessionem ejus ccdificaturum cssc : hic vero
nihil hijjusmodi, imo contrarium observes. Quasi enim
confessio ilia potlorc sui parle deficcret, rellqua subdidit.
Quidenim ait?« Amen, amen dico vobis : Amodo vidcbitis

» coelum apertum, et Angelos Dei ascendentes et desccn-

» denles super Fillum homlnis '. » Vides-nc quomodo
ilhim paulatim de terra crigat, et co deducat , ne ip-

sum tanquam simplicem hominem elTingat? Is enim

cui Angeli serviunt, supcr qucm Angeli asccndunt et

' Joan. 1, 5r.

 IN JOANKEM IIOMILIA XXI. 02

clcscciiclunl, cjuo paclo homo fiicrit? Idco dlxll : «Majora

»lils vidcbis, » (]nod explicans, Angcloruni minlslcrlum at-
lullt; ac si diccrct : «ruagnum tlbi boc vldctur, o Nalhanacl,
idcocjue mc uL Israells ilcgcm confcssus es, cjuld crgo dl-
ces cum videris Angclos siiper mc ascendenlcs et descen-
dcnics? » lils Illl suadcns, ut se Angelorum cllam Doml-
num confitcaiur. Nam quasi ad gcnuliuuii llegis fillum, slc
dcsccndebant et ascendebant mlnlslri regli. IJoc modo
lcmpore crucls, iilo autcm in rcsurrectione ct ascensionc,
imo antca quando acccsscrunt, ct minislrabant ci, quando
ipsius natales proedlcabant, cjuando clamabant : « Gloria In
» cxcelsls Dco, ct In tcrra pax ^ «Quando ad Mariam ve-
ncrunt, quando ad Joseplium. Quod saepe fecerat, nunc
facij. Duo prxdicil, et alterius Indlcium dat, alterum ex hoc
confirmat fulurum. Ex supra dlctis alia jain demonslrata
fuerant, qualc iUud erat ante Phillppi vocatlonem, « Vldi te

»sub ficu,))alia evcntura erant, et ex parte evenerant,

Angelorum nempe descensus et asccnsus, in cruce, in
resurreclionc, in ascenslone, cui rcl ex pra^dictls fidem
facit, ctlam anlc cventum. Nam cjul jam In practerltis ejus
vlrtulcm agnovlt, futura sl audlat, facllius accipiel. Quld
ergo Nathannel? Nihll odhoc respondit. Ideo Chrlstus hic
fiiiom dlccndi faclt, slnens illum dlcta secum reputare,
nec volcns omnla slatim efTundcrc, sed jacto in bonam
lerram semine, sinit eam fructus pcr otlum proferre. Id
cjuod allbi slc dcclarabat : « Slmlle cst regnum co^lorum
Dhomlni, qul scminavit bonum semen. Gum autem dorml-
»ret, vcnit inimlcus cjus, ct supcrsemlnavit zizania in mc-

» dio trltici ^ Dic tertia nuptlre factai sunt In Gana Galiheaj.

» Et vccatus csl Jesus ad nuplias. Erat autem matcr Jcsu
» ibl ct IValrcs cjus »Jam dixi eum In Gallhea notlorem
^.

fuissc ;
quare vocant cum ad nuplias, Ipsecitic adest. Non
* Luc. 11, i4. — ^ MaUh. xiii, a^, 25. — ^ Joan. n, i, 2.
528 S. JO. CIIRYSOSTOMI AHCIIIEPISGOPI C. P.

suam respiclebat, sederat ad benericlum

eiilm ad tlignitalem
nobis inrerendum paratus. Nam qui non dedignatus cst
formam servi accipere, multo minus dedlgnabitur ad nup-
lias servorr,m venire« Qui cum publlcanis et peccatoribus
versabtitur, multo minus rccusabit cum invitatis ad nup-
lias recumberc. Qui vocavcrant, non congruenlem dc illo

opinionem habcbant, nequo ut magnum quempiam virum

invllabant, scd ut popularem et sibi nolum; et hoc subin-
dicavit Evangelista dlcens ; « Erat autem mater Jesu ibi,

» et fratres ejus; »quemadmodum illam et fralres ejus, ita

ctJesum vocavcrant. « Et deficiente vino, dicit matcr ejus
»ad eum Yinum non habent \ »Hic jure qua^ratur
:

« Unde matri in magnum de filio opi-

mentcm subiit quid
:narl : nulium enim adhuc signum fecerat nam « Hoc fe- :

» cit, iuquit, initium Cana Galiloeffi ^ n

signorum Jesus in

II. Quod si quis dixerit non idoneum hoc csse argumen-

lum, quod illud sit inltlum signorum, eo quod additum sit,

« In Cana Galllaea); » quasi hoc primum ibi factum sit;

uec tamen absolulc primum verisimile quippe est illum :

alibi alla fecisse. Rcspondcbimus ei id quod jam primo di-

ximus. Quodnam illud est? Id quod ait Joannes « Ego au- :

» lemnesciebnm eum,sed utmanifcstcturin Isracl,propterea

»veni ego in aqua baplizans ^. » Nam si in primaeva actale
mlracula cdidissct, non opus habuisscnt Israelltje altero,

qui ipsum indicaret. Qui enim cum vir factus esset, ita

ex miraculls cf^lcbralus cst, non in Judasa tantum, sed

etlam in Syria et ullra, idque trium lantum annorum
spalio ; imo nc tribus (juitlcm annis ad fiimam opus habuit;

sed quamprimum fimia ejus ubiquc pervagata cst. Qui

er^o tam brevi spatio tcmporis ob mlraculorum multltudi-
nem ita claruit, ut nomcn ejus omnibus notum esset; multo
magls si adhuc pucr mirucula edidissct, non potuisset
'
Joan. n, 3. — ^ HjiJ. n, ^ 3 jj. j^ 5,^
 IN JOANNIiM nOMILlA. XXI. 629
lanlo tcmporc laterc : mnjorl qaippc aclaiiratlonl falssent
nilracula a piicro facla, cuni niaxlme tcmpus el cluplex et

Iriplex, Imo ampllus fuerlt. Yerum nlhll aluid pucr fecit,

nisl Id tantum quod Lucas cnarrat, duodcnnem Ipsum se-
disse In medlo doctorum audicntem, et Interrogatione sua

admirandum visum fuisse. Alioquln autem jure ac merilo

non coeplt in puerlli cetate mlracula cdere. Putasscnt enlm
rem Illam vere phantasma esse ; nam sl de illo jam viro id
multi susplcali sunt, muUo magls Id crcdldlssent, sl admo-
dum juvenls signa fecisset. Et Invldla permotl ipsum citiua
ct ante conslllutum tcmpus In crucem eglsscnt : atque Ita

res ad ceconomiam spcctanlcs credltaB non fuissent. Quo-

modo Igitur matrl in mcntcm subiit, Inquies, magaum
quld de IIIo cxisllmarc? Manifestarl jam cocperat, et ex
Joannis testimonio, et ex IIs, qure Discipulis ipse dixerat :

ante haec antcm omnia, ipsa conccptio, ct qua) in natall

ejus gcsta sunt, magnam matri circa filium exlstimationem
Indebant : « Audivit enlm, Inqult, de puero ct conserva-
»Lat in cordc suo '. » Sed cur, Inquies, non Id antea dixlt ?

Quia, ut dixi, tunc cocpit In publlcum prodlre. Antehac

cnim tanquam unus e vulgo versabatur quaproptcr non :

audcbat mater lale quidpiam ipsi dlccre. Ubl autem audivlt

Joannem proptcr ipsum venisse, ac de Illo talc testimo-
nium pcrhibulsse, dlscipulos Ipsum hnbere, tunc de-
mum cum fiducla rogat ilhim, et dcficientc vino diclt :

« Viiuim non habent. » Volcbat enim et illos beneficio

devlncire , scquc splcndldlorem per fillum rcddcrc; ct

fortc humanum quidpiam passa est , ut et fratrcs ejus

qui dlccbant : « Ostcnde tc ipsum mundo % » quod vcllcat
cx mlraculis sibi gloriam comparare. Ideo sic illi aspcrius
rcspondit Quid mihi ct libl est, muhcr? Nondum venit
: «

whoramca^ » Nam quod admodum matrcm vcncrarctur,

' Luc. n,5j. — ' Juan. vn, 4« — ' U. u» 4«
53o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCmEPISCOPI C. P.

aiull Lucam narrantem quam subditiis cssct parenlibus;

nccnon hunc Evangelislam dicenlem quantam curam iiiius

ia cruce Labucril. Lbi cnim parenles rem divinam non

impediunt neque prohibent,cedcndum ipsis est; et si secus

fiar, periculum maguum est; cum autem a nobis inlempes-

livcquidpiam postulant, nobisque oiTiciunt in spiriluahbus,

non lulum cst ipsis obsequi. Ideoque hic ita respondet,

el ahbi rursum « Qua3 est maler mea et qui sunt {Vatres
;

» mei ' ? Nondam enimcam, quam parerat, de ipso opinio-

nem habebnnt; sed quia ipsum pcpererat, matrum morc
putabat sc iili posse omnia praecipere, quce ilhim ut domi-
num colcre ct adorare debuisset : ideo tunc ita respondit.
Gogites vehm quid ilhiderat, circumslanlc populo, totaquc
lurba ipsum inlenlis animls audientc, doctrinamque per-
ciplenle, iilara in medium accedentem a concione ipsum
abducere, ut seorsim alioqucretur : non domum ingrcdi,
scd foras Ipsum sohim educcre. Idcirco diccbat illc : « Qua3
D est maler mea,et qui snnt non malrem con-fratres mci ^ ?

lumeha afficiens, abslt; sed ipsi optlme consulens, nec

slncns eam vile quidpiam et abjcctum de se existimare.
Nam si aliorum curam gerebat, nihilque non agebat ut
congruenlem de se opinionem illis ingereret mullo magls ,

erga malrem in agebat? Quia enim verisimlle est, cum ta-

lia audisset a fiHo, noluisse lamen obtemperare, sed primas
sibi scmpcp vindicasse parles, ulpolc malrcm, ideo sic il!e

rcspondit. Neque enlm iUam ab huo:iiIi opinione ad subli-

miorcm scntcntlam erexisset, si semper expcctasset iila,

se ab ipso tauquam a fiho honorandam, neque ipsum ut

Dominum habituram csse. llac ergo de causa sic timc lo-
quebalur : *; Ouid mihi et tibi est, muHcr ^ ? » Alia quoque
cnusa non minus ncccssaria aflerri polcst, quaQnam illa?

Nc gesla unracula in suspicionem veaircnt : ab indigCJilibus

' Marc, lu, 55. — ^ Mallh. xii, 4S. — ' Joan, ii, .{.
 IN JOANNEM nOMlLIA XXI. 55

cnim, non a malrc Quare? Qula illa, qu.c

rogancliis crat.

cojj;nalorum prccibus impctranlur, licct mogna, non ila

grala sunt praescnlibus ut plurimum. Cum autem indigen-
tes ipsi suppllcant, tunc miraculum susplcloue vacat, puraj

laudcs sunl, moiina utilitas.

III. Etenim si quls optlmus mcdlcus In aBgrorum com-

plurium domos ingrcssus, ab aegrolls vcl astantibus nihil

nudiat, sed a malre lantum rogetur, hinc suspectus ct

molestus npgris crlt, ac neque aegri, neque astantcs mag-

num quldpiam ab Illo cxpcclabunt. Ideo tunc Increpavlt
diccns : « Quld mllii et tlbl cst, muller? «monens illam nc
simile qultlplam In postcrum agcrct. CuraD namquc Illl erat
maternus honor, mulloque magls illlus salus, ct multis
pra^stauda bencficia, pro quibus carnem induerat. Ilaec

itaquc verba non erant arrogantcr matrem alloquentls; sed

dlspcnsalionls qua ct illam instltueret, et mlracula cum
dignilatefieri provlderet. Nam quod magno Illam in honore
haberet, vcl lioc ipsum, ut caetcra taccam, qr.od illam in-
crepare vldeatur, probare potest, Indignatloquc ipsa mag-
nam prae se fcrt rcverentlam. Quonam autem paclo, in
sequcnti conclonc dlcemns. Haec itaque cogllans, cum au-
dlcrls muherem qnamdam dicenlcm : « Beatus vcntcr qul
> lc portavlt, ct ubt-ra qua3 suxlsli ', » illumquc responden-
lcm: « Qulnlmobcall qui faclunt voIunlalcmPatrls mcl'; »

cadcm scnlenlla hccc dlcla esse existlmalo. Non enim ma-

Ircm rcpcllcnlls rcsponsio cst, scd dcclarantis nihil ipsi
jiroiuturum fuisse partum, nlsl admodum proba ridellsquc

fulssct. Si porro lAIarlae nlhil proderat quod Chrlstum gc-

nuissot, ni^I virlutc interlori praidlta fuissot, muito mlnus
uobis proderit probilatis cxperlibus, si palrem, sl fralrem,
fei filium probum cl vlrtute pia3dllum habeamus; si nos
cjus virtule procul fucrimus; ait quippc Davld : a Fralcr
' Luc. u, 27. — * Ibicl. 28.
332 S. JO. CHRYSOSTOJII AnCHlEMSCOPI C. P.

»non redimit, redimet homo '? » In nullo quippe allo, nisi

in bonis operibus, post Dei gratiam, spes salutis habenda.
Nam si partus ad id profiUiirus Yirgini erat, profiiturum
qiioque Judaeis erat, quod Christi secundum carnem cog-
nati essent, profulurum ilem civitali, in qua natus erat,

profuturum etiam fatribus. Atqui dum fratres illius sui cu-

ram non gerercnt, nihli acognationis dlgnitate juvabantur;

sed cum reliquo mundo damnati erant. Tunc vero admira-
tioni habiti sunt, cum per propriam virlulem eflulserunt.
Urbs autem et excisa et combusta est, nihil hinc mutuata
subsidii ; cognali vero illi secundura carnem, caesi misere
perierunt, nihil ex cognotione ad sakitem hicrati, quia vir-
tutis patrocinio destituti erant. Omnium autem praestanlis-

simi claruerunt Aposloli ; quia verum et expctendum cog-

nationis ejus modum subierunt, per obedientiam. llinc
ediscimus fide nobis opus esse, et vita proba virtuteque
fulgente id : enim tantum nobis salulem parare poterit. Gerte
cognati ejus multo tempore admirationi fuerunt ublque, el
Desposyni nppellati; attamen ne nomina quidem illorum
scimus. Apostolorum aulem et nomina et vita ubiquc cele>
brantur. Ne itaque de generis nobihtate altum sapinmus;
sed etiamsi avos et abavos innumeros claros et ilitistres

proferrepossimus, illorum nosvirtutem superareconemur;

gnari nobis in futuro judicio ex aliorum vlrtute nlhii lucri^

fore, imo id nobis gravius judicium pariturum esse. Nam

probis ortis patribus, domique exemphun habentes, ne sic

quldem doclores imitnmur. llxc nunc dico, quia gentiles

mullos video, cum illos ad lidem et christianismum am-
plcctendum cohortamur, ad cognalos et avos suos confugcre
ac dicere: « Omnescognali, familiarcsctcontubernalesmei,
fideles Christiani sunt. » Quld hocad te, mlscret infelix, hoc
in perniciem tuam vertitar, quod ncc contubernales rcve-
* Fsal, XLviii, 8,
 IN JOANNEM IIOMILIA XXI. 353

rearls, nt ncl vlrlulcm cnrras. Rnrsus alil qnldam, ficlcles

utlquc, sed Ignavi, ad virtnlem incltati, Idlpsum oLlendnnt

dPatcr mcns, avns,proavns, pll ac vlrtnlepra;dill rnerunt. »

Sed hoc ipsum te maximc damnabit, qnod a tallbus ortns,

gcncre tuo indlgna perpetrcs. Andi quld Propheta Jndacls

dicat : « Scrvivil Israel in mnUcre, et in mnliere servatns
» est '; )) ct Chrislns, « Abraham pater vester exnllavlt nt
))videret dicm menm, et vidit ct gavlsus est "". » Et ubiqne
virtutem avorum non ad landem, sed ad majorem accnsa-
lionem profernnt. llccc cnm sciamns et nos, nihil non aga-
mns, ut pcr propria opera sahilem conseqni possimns, ne
frustra in aliornm geslls spem habenles, tnnc discamus nos
deceptos fulsse, cnm nobis haec notilia nihil proderlt. « Nam
» in inferno, inquiJ;, qnis confitebitnr llbl ^? » IIIc ergo pce-
nitentiam agamns, nt a:terna conseqnamnr bona, qua) nos
omnes nancIscicontingatgratiaetbenignltalcDomininostii
Jesn Ghristl, pcr ([uem et cnm qno Palrl glorla et impe-
rinm, simnlqnc Spirilui sancto, in sa:cula srccnlorum,
Amcn.

* Osee XII, 12. — * Joan. vm, 56. — ' Psal. vi, 6.

o5A S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOri C. P.

^V^/W^W^ VV^ WV W^ \\A \-V>/VV> VWWV^VVMWX WV *W WX VVA.WWVWVAWV VVV W^ V»-'« AV» WWX^ V\< (W\ vw

HOMILIA XXII \

CAPUT II.

Quid mihi et tibi , mulier? Nondum venit

hoia mea ^

I. Est quidam in conclonando lahor, quod Paukis his

verhis testatur : « Qui hene prdesunt preshyteri, duplici
«honore digni haheanlur, niaxime qui lahorant in verho et

» doctrina ^ » hunc hahorcm vel levem vel

At penes vos est

gravem reddeie. Nam si dicla respuatis, vel non respuentes,

operlbus non exhibuerilis, gravis nohis lahor crit quod
fruslra Liboremus; sin atlendatis , et audila exequamini,
sudoris hujus ne sensumquidcm percipiemus fructus enim :

lahore partus non sinet lahorem gravem videri. Itaque si

vultis studlum nostrum excitare, non extinguere vel mi-

nucre, fructum, quaeso, exihihete nohis, ut lcetas segelcs

videntes, spe rei hene gerendos fulti, et divitias nostras

coniputantes, ne torpeamus in hac tam fausta negotiatione.

Neque enim parva nohis hodie proponltur qua^stio. Malre
namque Jcsu dicente « Vinum non hahenl, » cum respon-
:

dlssct Christus : « Quid mihi muHer? Nondum

et tihi est,

i/ vcnit hora mea; » cimi id, inquam, respondlssct, quod

volehat mater elfecit. Ha3c uon minor prlore quiestio est.
Illo igitur invocato, qui hoc miracuhim operatus est, sic ad
solutionem properemus. Non hic solum autem hoc dlctum
occurrit, ipse namque Evangehsta in sequenlihus dicit t

.'
Alias XXI. — » Joan. ji, 4« — ? i Tini, v, 17.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXII. 555
«Non polncrunl euni apprclicnclcre, quia nondum vcncrnt
» liora ejus '
: b et ilcrum, « Nemo misil in illnm manas, qnia
» nondum venerat hora ejus ' : » ac rursnm, « Vcnit hora :

BGlorillca Filium tiium. » Haec omnia pev totum Evange-

lium clicta hic collcgi, ut unam omnibus solulionem afTcram.
QucTnam cst illa sohilio? Non lemporum nccessitati sub-
jectus erat Christus, ncque horas observansdicebat; «Non-
» dum venit hora mea. » An id observaret lcmporum Opifex,
annorum et sieculorum Greator? Yerum per ha?c dicta hoc
vult significare se omnia congruenti lempore operari, nec
simul faccre, ne hinc rerum ordo turbaretur; si non oppor-
tuno lcmpore singuh\ ederet, sed omnia simul misceret,
c;enerationcm, rcsurreclionem, judiciura. Hic animum ad-
hibe, oportuit crcalurpm facere, sed non omnem simul;
homincm etmuHerem; scd non una ambos. Oporluit mortc
damnari humanum genus, et resurreclionem fieri ; scd
multum utrumque intervaiium erat. Oportuit dari
inler
legem, sed non simul gratium vcrum singula suis tempo- :

ribus dispensanda. Non suberat ergo Ghrislus temporum

necessitati, ut qui tcmporibus suum ordinem assignavisset,
eorum nempe Sed Joannes hic Ghrislumdicentem
Crealor.
inducit « Nondum venit liora mca, » ostcndens ipsum non-
:

dum notum fuissc multis, neque totum Discipulorum cho-

rum Sed Andreas eum scquebatur cum l^hilippo,
habuisse.
nuliusquc aiius. Imo vero neque hi omnes ipsum, uli par
rrat, cognoscebant, ncquc mater ipsa nequc fralres. ,

Nam post multa edita miracula de fratribus dicit Evange-

lis<ia, « Ncque fratres ejus credebant in cum ^ d Scd neque
illi, qui nupliis aderant, ipsum novcrant, Ahoquin enim ac-
cessissent,et in necessitate rogassent iliuin. ideo ait: «Non-
» dum venit hora mea. » Nondum notus sum pracsentibus,
scd ncquc sciunt ilii vinum dcficere. Sinc, doncc id scn-

i Joan, vu^ 00. — ' Id. Tiii, ao, »— ? IJ. vii, 5,

336 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHIEPISCOPI C. P.

tlant. Ncqae enim hnec me a te aiidire oportiilt. Mater qnlppo

es, et miraciilum reddis suspectam. Oporlebal illos indi-

genles accedere et precari; non quod ea re opus habeam;

sedut ipsi cum magno consensu miracukmi gestum accipe-
rent. ^'am qui se in necessitale constitulum novit, cuni
petita consequitur, magnam habet gratiam; qui vero ne-
cessitatem nonduui advertit, nequc benelicii clare sensurn
recipiet. Et cur, inquies, postquam dixerat : « Nondum vcnlt
))hora mea, » et recusavcrat, id quod mater dixerat cfTecit ?

Ut contradicentibus, et putantibus ipsum horaj subjectum

cssc, demonstrarelur ipsimi non esse horae et lempori sub-
ditum. Nam si subditus horae fuisset, quomodo,congrucntG
nondum advcniente hora, id opus percgisset? Ad ha^c in

matris honorem id fecit, ne omnino ipsi repugnare vidcre-

lur; ncexlmbeclllllateidfacere videretur; nc, tanto astanle
coetu, matrcm pudore afficeret ; nam ministros ipsi obtule-
rat. Siquldcm postquam Chananaea) dixerat ; « Non cst bo-

»num sumere pancm fiHorum, et dare canibus *, )> dedit

tamen postea, ejus assiduitate permotus. Atqui etiam dixe-
rat : « Non sum missus nisi ad oves quoc perierunt domus
»Israel ^ » Postquam tamen h^c dixcrat, fdlam ejus hbe
ravit.

II. llls discimus nos, etsi indlgnos, assldullale tamen nos

soepcdignos redderequiaccipiamus. Idcirco maleretexpec-
tavit, et sapienler ministros admovit, ut a pluribusrogaretur.
Ideo addidit ; « Quodcumque dixerit vobisfacite^ » Noverat
cnim ipsum non ex imbeciQitale renuisse, sed quod faslum
fugeret, noUetque se ad miracukmi patrandum stalim pro-
jicere, idcoquc ministros adduxit. « Erant autem ibi lapi-

)) dcic hydriae sex posita3 secundum purificationem Judoco-

»rum, caplentes slngulcc metretas binas vel ternas. Dixit

»eis Jesus : Implcle hydrias aqua, Et implcverunt eas us^

1 Matlh. XV, 26. — 2 Ihlil, 14. ^ 3 Joan, iij 5,
 IN JOANNliM IIOUILIA XXII. SS^

»qne acl snmnuim '. » l\on slne causa clixit : « Secundnm

» purificationem Judeorum. » Scd ne quis fortassis infide-

lium suspicari posset, fjcce inlus remanenle, infnsa deinde

ct admixla aqua vinum lenuissimum evasisse, ideo ait :

« Secundum purificationem Judccorum, » ostendens in va-

sis illis liuncjuam servatum fuissc vinum. Nam cum Palaes-

tina aqusc penuria laboret, rarlque slnt ibi fonLes et aqua-

rum semper hydrias aqua implebant, ne si
scalurlp;incs,

quando immundi lierent, ad flamlna currero cogerenlur,

sed ad manuni scse purgandi inounm haberent. Cuv auLem
signum non edidit antequam illce implerentur, quod longe
iuirabihus fuisset? Ahud eniin est subjectam niateriam iu
aham quahtatem mutare, ahud ipsam substantlam anlea
iion existentem creare; hoc enlm longe mlrablhus cst. Sed
res non ita credilibls multis visa fuisset. Ideoque miraculo*
rummagnlludlnemssepe libenter niinuit, ut faclhusilla cre-
dantur. Et cur, inqulcs_, non Ipse aquam produxit, ut tunc
in vinum converleret, sed idmlnislros facere jussit? Eadem
rursuin dc causa, et ut ipsos, qui hauserant, rei testes ha'-
bcret, nec id praesligias esse putaretur. Nam si qui ausi es-
sent id impudenter ncgare, poterant mlnlstri dicere : « Nos
nqunm hausimus. » Ad dogmata contra Ecclesiam
hscc vero
suborta averlit. Qula enlm qnidam ahum esse mundi crca-
lorem dicunt, operaquc visibiha non ejus esse, sed aUerius

I)ei ipsi contrarli, ut eorum insanlam roprinnit, ila luuha

niiracuLi cdit ex subjcctls substanliis. Nam si creator ipsi
conlrarius esset, non ahenis uLerelur ad potenLlam snani
demonslrandam. Nunc igitur osLcndens se eumdcm Ipsuni
esse, qui aquam in vlncls mutat, et phivlnm per radicem
in vinum convertit, id quod in ipsa planLa longiori tempore
faclt, id rcpcnte in nupllis operntus est. PosLquam auLcin
implesscnlhydria5,ail: « llauritenunc, cLfciiearchilrichnu.
* Joaii. II, C, j,

LXXVIII. 22
 J

538 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

«Ettulerunt. Ul aiilem gustavit architrlclinns aqnam vi-

» num factam, unde esset minislri autem scie-
et nesciebat ;

»bant, qni hauserant aquam. Vocat sponsumarchitriclinus,

»ct dicit ei Omnis homo primnm bonnm vinum ponit, et
:

»et cum inebriati fuerint, tunc id quod deterius est tu ser- ;

» vasti bonnm vinnm usquc adhnc \ » Hic rursnm quidam

cavillantur dicentes ebriosornm ccetnm fnisse, hebetem

gustantium sensum, qni rem non possent capcre, nec judi-
cium ferre, ita ut nescirent an vinnm an aqua id esset :

iiam qnod ebrii essent, ipse architrichnns decLiravit. Ridi-

cnkim phme illud est verum hanc illornm snspicionem
:

jam sustuUt Evangelista. Non enim convivas ail de re iUa sen-

lentiam tnlisse, sed architriciinum, qni sobrius adhuc nihil
gnslaverat. Scitis quippe omnes, quibus conviviorum cura
commillitnr, esso omnlum maximc sobrios, unam hanc
curam habentes, ut cum recto ordine omnia disponantur.
Ideoqne scnsum ilhmi vlgilem et sobrium ad rei gestae tes-
linmniumevocavit. Non enim dixit «Infundite convivis vi- :

num; »sed, « Ferte architricUno. Ut autem gnstavit archi-

«trichnns aquam vinum factam, et nesciebat unde csset;
«ministri autem sciebant. Vocat sponsum architricHnns. »
Cur non ministros alloquitur? Sic enim miraculnm reve-
hitum esset. Qnia ne ipsc quidem Jesus quod factum fue-
rat revehivit, sed sensim pauLatimque volebat vim miracu-

lorum in nolitiam venire. Si vero tunc declarratum fuisset,

non fides habenda erat ministris narrantibus; sed. insanire

pntati fulssent, cum homini, qui opinione multorum e vulgo
crat, taUa ascriberant. Ipsiqnidem experientia rem clare
noverant, neque poterant snis manibus fidem neg-ire, non
tamen idonei erant ut aUis fidem facerent. Ideo non omni-
bus rcvelavit ; sed ei, qui maxlme posset id perspicere, cla-

riorem rei notitiam in posterum reservans. Nam post aUa

1 Joan, II, 8-10.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXII. SoQ

conspicua slgna, hoc cliam credibilc futuriini crat. Quando

cnim fllium reguli postea curavit, per ea, qua^ tunc dicit
Evangclista indicat lioc etiam manifeslius fuisse. Ideo enini
maxime regulus ipsum vocavit, quia signi istius gnarus erat,
ut dixi. Quoddeclarans Joannes dicebat : « Ycnit Jesus in
» Cana Galilaese, ubi fecit aquam vinum '. » Neque modo
vinnm, scd vinum optimum.
III. Talia sunt Ghristi miracula, quas rcs naturales proes-
tantia longe superent. Sic et in aliis quoque quando mem-
brum distortum restituit, sanioribus validius Quod
cfTecit.

ergo vinum ct vinum optimum illud esset, non modo mi-

nistri, sed et architriclinus et sponsus testificaluri erant;
quod autem a Christo factum esset, qui aquam hauserant.
Ita ut, etsi tuncmiracukmi non rcvelatum fuisset, non ad fi-

nem usque sileri posset. Sic multa necessariaque praemitte-

Lantur in futurum tempustestimonia. Quodenimaquam vl-

num fecissct, ministros testes quod bonum vinum

habuit :

esset, architriclinum et sponsum. Verisimile autem est spon-

sumaliquid ad hiccrespondisse* Verum Evangelista adma-
gis necessaria properans, hoc tantum recensito signo, cae-

iera prictermisit. Necessarium quippe erat utsciretur ipsum

aquam vinum mutavisse; quid vero achitriclino sponsus
in

responderit, rcfcrre neccssariumnon putavit. Multa quippe

signa primum obscuriora, progressu temporis clariora facta
sunt, iisaccuratcnarranlibus,quioprincipioviderant. Tunc
igitur vinum ex aqua fecit Jesus ;nunc voluntates
tunc et

mollcs et dissolutas in melius mutare non desinit. Sunt

cnim, sunt, inquam, homines, qui nihil ab aqua difTcrunt;
ita sunt frigidi, molles et nunquam consislentes. Illos au-
iem, qui ad Dominum adducamus, ut illorum
sica freclisunt,

vokmtatem in vini conditionem mulet, ut non ultra diflkiant,

sed solidiores sint, ac cum sibi tum ahis lcelitite causa cva-
* Joan, 1?, 4^«

22.
34o S. JO. CHRYSOSTOMI AHCHIEPISCOPI C. P.

dant. Quinam vcro sunt IUi frigitll , nisi II qul fluxls hujus

vitai rebus inhaerent; qui mundi dchcias non derldcnt'; qui

olorlam et polenllam amant, liicc quippe omnla fluxa,
iiunquam consistunt, qiia3 in praeceps semper ct cmn Im-

petu feruntur. Nam qul hodle dlves, crns pauper est : qui

hodie cum pryecone, haUeo, curru multlsque llctorihus se

eflert, ssepe sequentl dle carcerl rnancipatur, allique invi-
tus hunc fastum relinquit. Qul dellcatls clbls dedltus est,
poslquam ventrem crapula disrupit, ne uno quidem die
potest in eadem abundantia permanere sed Illa in vaporem ;

versa, cogltur alia congerere, nihilque difTert a torrente :

nam quemadmodum ibl priore recedente fluctu, ahi rursus

instant; slt et nos alio post aUum cibo indlgemus. Hujus-

modl est rerum hujus saecuU natura, nunquam stant; sed

semper fluunt et trahuntur. DeUciae vero ciborum non
modo fluunt et praitercurrunt; sed muUa nobis aUa negotla

ingerunt. Dum enim cum impetu dlflluunt, tum robur

corporls, tum anlmae virtutem abstrahunt. Neque Ita vlo-

lenti flumlnum fluctus ripas excedere solent, ut clborura

dellclse valetudinis fundamenta secum sublrahunt, Si me*

dlcum adeas et perconterls, omnom morborum causam
hinc prodire dlsces. Nam tenuls et vUis menso, valetudinis
maler est. Idco medlcl sic lUam vocarunt. Non satiarl Id
valetudlnem vocant : « Cibi enlm parcitas, sanitas; fruga-

))Us mensa, malcr valetudinis, )) Inqulunt. Quod sl fruga-

litas mater est valetudlnis, plane salletas mater est morbi
etinUrmltatis paritqueaegrltudlnes
: ipsammedlcorum artem
superantes; pedum, capitis, oculorum, manuum morbos,
Iremores, paralysim, Icteron, febres dluturnas et ardentes,
allaque longe plura, qusc recensere non vacat : ha?c non ex
indigentia, nec ex philosophico victu, sed ex satletate et
crapula generantur. Quod sl veUs hinc ortos animoe mor-
bos explorare, deprehendes inde nasci avaritiajji, moUItieui,
 IN JOANNEM IIOMILIA XXIII. 5^1

alrani bllem, plgritiam, liLIdinem, omnemquclgnorantiam.

His gaiidcnles mensis animse non asinis mcllores evadnnt,
qune a lallbus fcris discerpantur. Nec tacebo et foslldia
qulbus obnoxii sunt ii qui sc huic addixere morbo, qucc
omnia reccnscre non possurnus : unum quod est caput
omnium dcclarabo. Lauta mensa, de qu a loquimur, iiun-
quam illi cum voluptatc fruuntur. Fruga lilas qulppe ut va-
lctudinis, ita et voluptatis mater est; satietas vcro, ut mor-
Lorum, ita fastidii fons est et radix. Nam ubi salietas cst,
ibi concuplscenliacssc ncquit : ubiveroconcup iscentlnnon
est, quomodo voluptas cssc possit ? Ideo non modo pruden-
tlores et valentiorcs divitlbus pauperes videmus; sed ma-
jori lajlitia fruenles. Qnx omnia cogitantes ebrictatcm de-
liciasque fugiamus; non mcnsa) tantum deliclas, scd etallas

omnes, qucc In rebus sacularibus haberi possunt; earumque

loco spiritualem nanciscemur voluptatem, et delcctabimur
in Domino secundum Prophetam, qui diclt : « Delectarc in
» Domino, et det tibi pelitiones cordis tui ^ ; » ut ct praesen-
libus et futuris fruamur bonis, gratia et bcnlgnitate Domlni
noslri Jesu Chrisli ,
per quem et cum quo Patri gloria
simulquesanctoSpiritui, in soeculasaeculorum. Amen.

<VV> VV> \\^ VV \V>/VV>\\> VV\ \ V\\\^ VV> \\% V^-^ /VV\ VV\\VVVV^ VV\A(V\ \V\ VV»'V>A vvxxx^ w\ vv> vv» vv^s vv> vv»

HOMILIA XXIII \
CAPUT II.

Hoc feclt Inltlum slgnorum Jesus in Cana Galllaene '.

I. Vchemcnlcr Inslat diabolus, et saUiti nostra; undlquc

Insidiatur. Vigilandum itaquc, et undiquc ipsi adltus inlcr-

' Psal. XXXVI, 4. — ^ Alias xxii. — ' Joaii. 11, ii.

542 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

cludendus est. Nam parvam invenerit occasionem,

si vel
lalum sibi postea parabit ingrcssum et vim suam totam ,

paulatim inducet. Si itaque salutis nostra) aliquam ratio-

nem habeamus, ne in parvis quidem rebus ipsum accedere
sinamus, ut per haec majoribus occurramus. Nam cxtrema)
insipientiae csset, si dum tantam ille diligentiam adhibet,
utanimam perdat nostram, nos pro salute nostra non pa-
rem adhibcamus solHcitudinem. Hsec a me non sine causa
dicta sunt; sed quia timco nc in media caula nunc ille

hipus astet occultus , ovemque rapiat , quaj se vel ex

scgnilie vel dolo malo a grege auditorum semoverit. Nam
vuhiera si sub sensum cadcrent, aut si corpus plagas acci-
peret , non opus csset insidias hascc tantum pra^cavere.
Quia vero invisibihs anima est, ipsaque vuhicribus confo-
ditur, muUa nobis opus cst vigilanlia, ut unusquisque sese
exploret. « Nemo cnim novit ea quac sunt hominis, ut spiri-
» tus hominis qui in ipso est \ » Oratio enim ad omnes per-
vadit, et commune omnibus o^fTert remedlum : sed ad sin-
gulos audltorcs pertinet illa accipere, qua^ morbo suo
depellendo sunt congrucntia. /Egros non novi, nec bene
valcntes ideo de rebus omnibus loquor ea, quai animi
:

morbis singuhs competant : modo de avaritia , mox de

mensae deliciis ; hinc hbidinem aggredlor : postea vero
cleemosynam laudo, ad ihamque erogandam hortor,* hinc
bonorum operum alia gcnera. Timeo enim ne dum uni
morbo curaudo incumbo ahi remedium afFeram dum , ,

vos ahis a)griludinibus laboratis. Si unus tantum hlc rtdesset,

non necessarium ducerem multlphcem habere sermonem.
Quia vero in tanta muhitudine, muUos esse morbos veri-
simile est, non sine causa doctrinam variamus : sermo
quippe in omnes efFusus, suam ccrte ulihtatem habebit.
IdeoqueScriptura ipsa varia est, ac de seXcentis rebus edls-
» 1 Cor. II, 11.
 IN JOANNEM IIOMIMA XXIII. 343

serlt, qula ad coraniuncm hominum naturam scrmonem

diriirll. In lanla vero multitudlnc, ncccsse cst omnes animi
niorbos reperlri, llcet non omncs in cunctis adsint. llls

itaque nos cxpurgantes, dlvlna vcrba, qu(c hodic lccla sunt

inlentls admodum Quaenam Illa sunt ?
animls audlamus.
« Hoc ieclt Inlllum sIii;norum Jcsus in Gana Galllccac. »

Dixi nupcr quosdam non hoc inltlum csse putare. Quid

cnlm,inqulunt, sl dlcalur Id de Gana Galllaea; tantum, nam
hoc inltlum fcclt in Gana. Ego vcro hac dc rc non curiosius
cdlsscram; sed dlco ipsum post bapllsma slgna cdcrc coe-
pissc : ante baptlsma vcro nullum fcclssc, jam dcclaravi-
mus. Slve aulcm hoc, sivc aUud post baptisma prlmum
signum fucrll, dlsquhicrc non operae-prccium cssc cxls-
tlino. a Et manifestavit gloriam suam '. » Quo modo et qua
ratlone P Ncque cnlm multl rci gestse attcndcbant ; scd mi-
nislrl tantuin, architrlclinus ct sponsus. Quomodo crgo
manlfcstavlt gloriam suam? Quantum In ipso crat. Quod
si non tuiic, ccrle postca omncs mlracuknn audituri crant;

nam adlioc usquetcmpus cclcbratur neclalet. Quod autem

illo dic non omncs id noverlnt, ex sequentlbus palam est:

postquamenlm dlxerat « Manlfeslavlt glorlam suam,» sub-

:

dldit :« Et credldcrunt in cum DiscIpuII ejus ', »qui prlus

mlrabantur. Vldcs-ne tunc maxlme necessarlum fuisse ut

miracula cdercDtur, cum probl homlncs, qul dlctls altcn-

dcbant, adcrant ? Hi enlm et faclllus crcdituri erant, et
gesla accuratc observaturi. Et quomodo notus fuisset sinc
mlraculls ? Gcrte sntis erant doctriua , et prophella cua)
iniraculo conjuncla, ut ca in auditoruni animos insinuarcnl,
ut jam assucli, gestls rcbus cum allcctu altcndcrcnt. Idco
alibi sacpe dicunt Evangcllsta: ij)sum non edlJissc signa,
proptcr honiinum illorum pcrvcrsltateni. « Et post hxc
» dcsccndlt In Gapliarnaum ipsc el mater ejus ct fratrcs ct
'
Juan. II, 11. — 2 lljiJ,
54 ^t
S. JO. CIIRYSOSTOMI Ar.CIIlEPISCOM C. P.

» Disclpiili cjiis : ct ibi mansernnt non mullis clicbus '. » Cur

cum malre Cnpharnaum vcnit? Nef|uc cnim ibi ulhim fecit

mirnculum; neque urbis islius incolac probe erga illum

adecli erant, sed admodum corrupti. Illudque Chrislus
significavit diccns Capharnaum, usquc ad coelum
: « Et lu,

»elata, usque afl infernum dcprlmeris '. » Cur ergo Illo sc

confert ? Ut mihl quidem videlur, quia paulo post iturus
erat Jcrosolymam ideo tunc abiit, ne matrcm et fralres
;

nblquc sccum traheret. Ablens igltur ilHcque iu matris

honorcm pauhmi commoratus, iterummiracula oggredltur,

cum illam ibi rehquisset. Ideo diclt ipsum, non pauclselap-
sis diebus, vcnisse Jerosolvmam. Paucis er<!:o ante Pascha
diebus baplizalus est. Et Jerosolymse quid agit? Rem
magufc auctoritatis. Nam negotlatores iilos, nummularios,
eos qui cohmibas vcndcbant et boves et oves, Ideoque ihlc
versabantur, cjccit.
ir. Alius cutem Evangellsta narrat ejicientem illum
dixisse : « Nolile facere domum Patris mei speluncam latro-
V num ; » hic vcro diclt, « Domum negoliationis » non con- ^
:

trarla loquentes, sed demonslranles Ipsum Id bls fccisse,

et hsec non codem gesla tempore fuisse; sed ct nunc initio

praodlcntlonis, atque etinm cum ad passionem pervenisset

quapropter vehementlorlbus usus verbls, speluncam voca-
vit : non item nunc inltio; sed moderaliore Increpationc
ulitur : unde verislmile sit Idipsum bis fecissc. Et cur, in-
qules, id Chrlslus et cum tanta vehementia fccit, quanta
nusquam ngere deprehenditur, ct haec cum contumeliis et
conviliis aflectus, Samaritanus et doenioniacus ab illls vo-
cnretur ? Neque enim verbis contentus, cum flagello etlam
illos cxpulit. Judacl, cum allls beneficium confertur, accu-
sant et eircruntur; quando autem par essc videbntur illos

exa^perari castigalos, non ita aspere agunt. Ncque cniin

* Jjan. w, 12. —2 Luc. x, i5.— ' Joan. ii, i6.
 IN JOANNEM nOMILIA XXIII, 345
incrcparunt, nut contumclia afTeccrunt, scil quld cllxcrunt?
« Quod signum ostendis nol)is qula talla facis '? » Yidcs-ne
livorcm ingenlem, et quomodo aliis iliata beneficia indig-
iilus fciTcnt ? Aliquando igitur templum ab illls spcluncnm
latronum faclum esse diccbat, ostendcns illa, quae yende-
bantur, furto parta fuisse, atque ex raplna et avarilla pro-
dlre, ipsosque ex aliorum calamitate ditescerc ; aliquando
aulcm domum negoliationls dicit, impudentem negotia-
tiouem significans. Sed cur boc fcclt? Qula futurum erat
ut in sabbato curaret, et multa hujusmodl facerct , quoe
ipsi putabant transgrcssionem csselegls, ne vidcrctur Dco
ndvcrsarlus csse, qui conlra Patrcm id faciendo Insurgeret,
jam binc illorum bujusmodl suspicionem corriglt. Nam qul
pro templi honore lantam ostenderat indignatlonem, lem-
pll Domlno, qul in ipso coJebatur, non advcrsaturus crat.
Salls crant superlores annl quibus sccundum legcm vlxe-

rat, ut probaretur ejus crga lcgislatorcmrevercntla, Ipsum-

que non legi adversaturum csse. Quia autcm illl anni In
oblivloncm vcnturl erant, qula omnibus noli non erant,
eo quod in paupere domo enutritus fuisset, omnibus prae-

scnlibus, utpote die fcsto appropinquantc , Id facit , nec

sine periculo. Neque solum enim cjecit; sed et mensas
evcrtit, argentum eirudlt, ut iUisecum reputarent eum, qui
ob decorcm domus sese in pcrlcula conjiccrct, dominum
domus non despiccrc. Si cnlm Id simuL^tc tantum fccissct,

hortarl sohim oportnissct : nam sc In pcrlcula conjicere,

nudax facinus Nequc enlm levc Ilhid crat scse foren-

crat.

sium furori objiccre, et brulorum hominum, mcrcatorum

vldcHcct, turbam contumeliis oncrare et ;>dversum sc cxas-
pcrarc; id non slmulantis crat, sed pro domus decore perl-
rula omnla adcuntis. Quamobrcm non gestis solum, sed
eliam dictis ostcndlt suam cum Patrc concordiam non :

' Joan. II, li

34^ S. JO. CIIRYS0ST05II ARCIIIKPISCOPI C. P.

cllxit enim domum sanclam, sed domum Palris mei. Eccc

Patrem vocat, nec indignantur. Putabant enim ipsum sim-
pliciter loqui. Sed quia deinde clnrius locutas est, ut suam
cum Patre pcqualilatem declararet, tunc in furorem acli
sunt. Quid igltur illi? « Quod signum noLis ostendis, in-
»quiunt, quia htec facis?» O summam amenliam ! Quo
signo opus erat, ut a male faciendo desinerent, et domum
a lanta turpiludine liberarent? ille tantus pro domo Dci
zelus, nonne maxlmum virtutls signnm erat ? Probi autcm
viri hinc agniti sunt, nam : «Recordati sunt Discipuli cjus
» tunc quia scriptum esl ; Zelus domus tua) comcdit me '.

At non illi prophclia} meminerunt, sed diccbant : « Qucd

«signum oslendis nobis ?» De turpi amisso lucro dolentcs,
spcrantesque se sic posse illum abducere, ad miraculum
patrandum evocant,ut ractum cjus coarguant. Idco signum
iion dat illis. Imo cum prius accessissent slgnum petentes,
Jioc respondit « Gcneratio prava et adulicra signum quai-
:

»rit, et signvuii non dabitur ei, nlsi signum Jonjc ^. » Sed

lunc clarius nunc autcm magis ajnigmalice. IUud aulem

;

agit ob extremam illorum insaniam. Ncque enim ille, qui

non pelentes praevenicbat et signa dabat, petentes rcpulis-
set, nisi illos prava et dolosa mcnle fuisse scivisset. Nam
vel ipsa interrogatio quanta nequitla plena esset, consldcres
velim. Cum enim oportuisset ejus studium ac zchim appro-
bare, atque obstupesccrc, quod talem domus curam gere-
ret ; illi accusant , ac vendere sibi licere conlendunt
nequc licere sibi a vendendo desistere, nisi ipse signum
ostcndat. Quid ergo Christus? « Solvite temphim hoc, et

»in tribus diebus excilabo iliud^ » Multa hujusniodi loqui-

lur, quic audientibus sint obscura, sed post futurls chu^a :

cur hoc ? ut cum rei pra^clicta) finis adveniret, probarclur

ipsum jam olim id prtescivisse; quod in hac prophctia ncci-
' Joan. II; 17. — ^ MuUh. xvi, 4. — ' Joan. 11, i^.
 IN JOANNEJI IIOMILIA XXIII. 3^7
cllt. Nani all : « Cum rcsurrexlsset a morluls, rccordati suut

flDIscIpuli ejus qula hoc diccbat : et crcdiderunt Scrlplura^

»ct scrmoni tjucm dlxit Jesus '. » Cum hacc dicerentur , alli

dubitabant quandonam id eventurum esset ; alii conlen-

debant dicentes : « Quadraginta sex annls aedlQcatum est
» templum hoc : et tu in tribus diebus cxcltabis illud ^ ? »

Quadraii^Inlascx annls dicentcs postremam lempll construc-

lioncm slgnificant ; prior enim vlginti annis absoluta fuit.

III. Gur ergo aenlgma Ilkid non Non

solvit, neque dixit : «

dc hoc templo loquor, sed de carne mea. » VerumEvange-

lista, diu posten scribens Evangelium , dictum ilkid expk-
cavlt; ilie vcro lacuit. Quarc? Quia verbis ejus fidem non
habuisscnt. Sicnim ne quidem DIscipuH poterant tunc
inlclligere, multo mlnus turbas. « Cum surrexisset, inquit,
» Jesus a mortuis, tunc recordatl sunt, et crediderunt scr-
» moni et Scrlpturoe. » Duo enim ipsis tunc proponebanlur
resurrectio, et quod majus erat, num Deus essel is qui inlus
habilabat; quaeambo sublndlcavitdicens: «Solvitetempkim
»hoc, ct in tribus quod Paukis
diebus excitabo illud : »

dicit non parvum esse Divinilatis slgnum, his verbls « Qui :

»pracdeslinatus est Fihus Dei in virtute secundum Splrilum

» sanctificationis, ex resurrectione morluorum Jesu Chri-

»sli^. » Cur et illic et hic et ubique hoc signum dat; modo

diccns: « Cum exakatus fuero; » ct, « Cum exaltaveritis Fi-

»kum homlnls , tunc cognoscctis quia egosum'*; »modo

aulem, «Et signum non dabitur vobis, nisi slgnum Jona?; »

atque hlc rursum, o In trlbus dlebus excltabo illud? » Quia

hoc maxime argumento ostendcbatur ipsum non esse pu-
rum hominem, quod posset adversus mortem Iropaeum
crlgere, ac diuturnam ilkustyrannldem dlfficileque bekum
Ikud tam clto solvere. Ideo ait : « Tunc sciclls. » Tunc,
quandonam? Cum postquam rcsurrcxcro altraham totum
* Joan, 11, 2a. — ' Ibid, 20, — ' lloni, 1, 4» — * Joan. vm, 24.
548 S. JO. (!HRYS0ST0MI archiepiscopi c. p.

orbem : lunc sclells me ut Deum et verum Dcl Fillum Id

fcclsse, ad ulclscendam Patrl illntam contumeliam. Gur au-
lcm non dicit quibiis opus essct signls, ad male factum tol-
Jendum, sed se slgnum daturum esse pollicitus est? Qul sic
illosmfiglslrrltasset; hoc autem modo magis exterruit. Atta-

men nihil ad hoc rcsponderunt videbatur cnim illls incre-

:

dibile quidpiam dicere, nec ultra Interrogare valuerunt; et

quasi res fierl non posset, mlssam 111 am fecerunt. Quod si

mente valuissent, etiamsi illud Incredibile videretur esse,

postquam multa signa fecerat, lunc inlerrogassent illum,

tuncprecali fuissent ut illorum dubltatlonem solveret ; ^ed
insanl cum essent, aliis dictls ne mlnimum quidem attende-
rant : alia vero cum mala mcnte audiebant. Ideoque Chrislus
aenigmatice ipsis loquebatur. Sed quod jam quacrltur hoc
non noverint Ipsum a mortuls resurrec-
est, cur Dlscipuli
turum esse? Qula nondum Splrltus gratla dignati fuerant.
Qunpropter de resurrecllone frequenter audientes, nihil
intclligebant : sed cogitabnnt intra se quld hoc esset. Nam
stupendum et inexpectatum erat , quocl dlcebatur, quod
nempe qulspiam sese posset resuscitare , atque illo modo
rcsuscitare. Ideo Petrus increpatus fuit, quod cum nihil
nosset de resurrectlone, diceret : « Propitlus esto tlbi \ »

Neque Christus ante rem ipsam hoc illis revelavlt, ne illis

ofFendlculo esset, qul initio vix fidem habebant ils, quoe dice-
bantur, quod ea admodum Inexpectata essent, nequeclare
scirent quis esset Jesus. lis enim quoc operibus Ipsis clare

comprobantur, nemo fidem negaverlt ; illis vero quae ver-

bissolumproferebantur, verisimlleerat quosdam fidem esse
negaturos. Idclrco slnebat initlo rem occultam manere; cum
autem experlmento dicta sua vera comprobabnt, tunc ver-
borum dabat Inlelligentiam, tantamque Splrltus gratlam,
ut confestlm omnia acclperent. « Ille enim, Inquit, vobls
' Matlh, XVI, 22,
 IN JOANNEM nOMILIA XXIII. S^Q
» commemorabit omnia. » Nam qui conceplam dc illo reve-
renliam, iina vespcra deposuerunt ac fugcrunt, qui se dice-
Lant non nossc illum , vix omnium, quoe mullo tempore
facta diclaquc fucrant, recordati fuisscnt,nisi magnam con-
secuti fuissent Spirilus gratiam. Si vero, inquies a Spiritu
audituri erant, quid opus erat illos cum Ghristo versari,
noninteliecturoscaqnaidicebanlur ? QuoniamSpiritus non
docuit, sed in memoriam revocavit ca, quae Ghrislus dixerat.
Non parum autem ad gloriam Ghristi conferebat, quodSpi-
ritus mitteretur ad renovandam dictorum suorum memo-
rinm. Initio quidem exDei bcneficio fuit, quodSpiritus gra-
tia fcvolaret, ita copiosa et ampla. Deinde eorum virtutis

quod donum tantumretinerent.Yitam quippe sanclilale

fuit,

conspicuam duccbant, multamque sapientiam exhibebant,

laboresque magnos : vilam prasenlem contemnebant, hu-
mana nihili pendebant; sed superiores omnibus fuere; ac
sicut aquilae leves in altum volantes, operibus ad ipsum cce-

lum pertingebant, perque opera ingentem Spiritus gratiam

obtinebant. Hos ilaque nos quoque imitemur ne extingua- :

mus lampades nostras ; sed lucidas per eleemosynam redda-

mus. Hujusce ignis lumen ita servatur. Colligamus igitur
oleum in vasis, dum vivimus. Neque enim post disccssum
hinc nostrum possumus iUud emere, nec aliunde accipere^
nisi pcr manus pauperum. lllud, inqunm, hinc abunde col-

h'gamus, si velimus cum sponso ingredi : sin minus, cxtra

ihalamum nccessario manebimus. lmpossibilccnim,impos-
sibile, inquam, est, etiamsi mille bona cdamus opera, sine

eleemosyna ad rcgni iimlnn ingredi. Jdeo illam admodum

hberaliter exhibeamus,nt inefrabilibus fruamurbonis,quae
ulinam nos omnes consequamur, gratia et benignitatc Do-
mini nostri Jesu Chrisli cui gloria et imperium ubiquc,
,

nmic et scmper, et iu gaccula sajculorum. Amcn.

^/BRARN
55o S. JO. CHRYSGSTOMI ARCniHPISCOPI C. P.

-WA VV\iVV>'VV\iVVVV\A VVX/VV\ VV> VXA/VVX VV\(VV\ VV\ VVVVV\iVV\iW\VWVV\ vv\ vv\vv\ vv\ w\vv\
vv\ vv\ vv\ vv\

HOMILIA XXIV \

CAPUT II.

Cum aiitem esset Jerosolymis in Pascha in die festo, ninlti

crediderunt in eum '.

I. Tunc ex hominibus quidem in errore persta-

illis, alii

Lant, alii veritatem amplexabantur ^ verum ex his non- ;

nulii brevi tantum retinebat illam, et ab ea demum «xci-

debant. IIos Ghristus subindicavit, quando ipsos seminibus
comparavit, quae non profundas mitterent radices, sed eas
in superlicie terrse ponerent, quos cito perire dixit. Hos
quoque hic commemorat Evangelista cum ait « Gum au- :

»lem essct Jerosoiymir in Pascha in diefesto, muUi credi-

«derunt in eum , videVic ..Jus signa quic faciebat. Ipse

«autem Jesus non se crodebat eis'^. »Firmiores erant Dis-

cipuli, qui non signis lantum, sed etiam doctrina permoti

accesscrunt. Grassiores quippe signa pcrtrahebant, rationc

praeditos prophelise et doctrina. Quotquot igitur per doc-
trinam capti sunt, hi signorum sequacibus firmiores erant;
quos et Ghrislus beatos praedicabat his verbis : « Beati qui

»non viderunt et crediderunt ^. j> Quod autem ilH non veri

essent discipuli probat id quod subjungitur « Ipse Jesus :

» non se credebat eis.» Quare ? « Quia omnia novei^at, et quia

» opus non erat ut quis testimonium perhiberet de homine

»ipse enim sciebat quid esset in homine^. » Id est, verba

non curabat, qui in ipsa corda penelrat et mentes; et cum
fervorem illorum temporaneum esse sciret, non fidebat eis

* AHas xxm. — • * Joan. n, 25, — ' Vide D. Guillon, tom. xi,

pag. 25^jti4»-"-''^ JLog»> n? 24. — ? Icl, xx, 29. — 6 Id. u, 25,

Am
 IN JOANMiM nOMILlA XXIV. 55

iit perfectls dlsclpulis dogmala IradeLat: : non omnia Ipsis

qiiasi fidem firmiter essent amplexi. Nosse aulem ca, quae

in corde liominum sunt, illius tanlum est, «Qui fmxit sigil-

»lalim corda % » ncmpe solius Dei; nam « Tu , inquit
» cognoscis corda solus'. » Non egebat testibus, ut eas, quas
formaverat, mentes cognosceret ; ideoque temporaneae ipso-
rum iideinon confidebat. Homines quippe, qui neque proe-
senlia neque fulura norunt, sajpe dolose nccedenlibus et
paulo post recessuris omnia sine ullo melu dicunt et tra-
dunt. Cbristus vero non item; nam arcana eorum omnia
probe sciebal. Tales nunc sunt multi, qui fidelium quidem
nomen habent , sed versatiles et inconstantes sunt; ideo
Christus non se credit eis, sed plurima ipsis occuUat. Ut
enim nos non amicis quibuslibet, sed veris fidimus ita et :

Deus. Audi itaque quidChrislusDiscipuIis dicat «Non jam :

» dico vos servos : vos enim amici mei eslis^. » Unde et

quare? « Quia omnia, quae audivi a Patre meo, nola feci vo-
» bis ^. » Idcirco neque Judasis signa petentibus dabat, quia
illi tentantes petebant. Annon ut olim , sic nunc quoque
signa petere tentantium est ? Nam sunt hodieque qui qusc-
runt ac dicunt Cur non etiam nunc signa fiunt? »Si
: «

fidelis es ut esse debes si amas Christum ut amare par ,

cst, non opus habes signis hoec enim infidelibus dantur. :

Cur Judycis, inquies, non dala sunt ? Data certe sunt. Si-
quando vero pctentes non accepcrint illud ideo factum ,

est, quod non ut ab infidelitate liberarentur hacc petiisscnt,

sed ut sese magis in nequilia confirmarent. « Et erat homo

»ex Pharisceis, Nicodcmus nominc, princeps Judceorum ;

» hic vcnit ad Jesum nocte "•.

» llic et in mcdio Evangelio
CliristuQi defendere videtur; ail cnim: a Lex nostra nemi-
»ncm judicat, nisi prius audiat ab eo ^. » Adversus hunc

' Psal. xxxii, i5. — ^ Acl. i, 24» — ' Joan, xv, i4. — ^ Ibid.—
* Id. III, 1, a, — ? Id, VII, 5i.
 352 S. JO. CHRYSOSTOMI AHCIIIKPISCOPI C. P.

Jiulael Indionabanlnr dicentes ; «Interroga et vidc quIaPro-

«phela ex Galiloea non snrrexil'. » Post crucem eliam mag-
nam pro dominici corporis sepultura curam adhibuit.
«Venit, inquil, Nicodemus, qui venerat ad Dominum
»nocte, ferens mixturam unguenti et aloes quasi
libras
«centum \ » Hic jam nunc bene affeclus erat erga Chris-
tum, nec tamen quantum par erat, neque eo quo
oporte-
bat animo, sed adhnc judaica imbecilhtate
detinebatur.
Ideo noclu vcnit, quia inlerdiu id facere formidabat.
Sed
benignus Deus neque repuHt, neque redarguit,
nec doc-»
trina sua privavit verum cum mansuetudine magna ipsum
:

alloquitur, subhmiaque ipsi dogmata aperit; jcnigmatice

quidem, aperitque tamen. MuUo magis enim venia dignus
ille erat, quam ii qui mab*gnc idlpsum agebant.
Ilh" enim
omni suntexcusationeindlgni; hic vero improbandus
qiu-
dem erat, sed non tantopere. Gur ergo Evangelisla nihil
tale de quidem ahbi ex priucipibus multos
illo dixit? Dixit
m ihum credidisse 3; sed propter Judaeos non illum con-
fessos esse, ne exlra Synagogam
ejicerentur. Hic vero
omnia ista per ihum noctu aditum subindicavit. Quid ergo
ait? «Rabbi, scimus quod a Deo venisti
magistcr nemo :

»enim potest facere haec signa, quoe tu facis, nisi fuerit

» Deus cum eo ^.

II. Adhuc Nicodemus humi repit, adhuc humanam de

Christo senlenliam habet, et de iho quasi de
Propheta
. loquitur, nihil aUuai ex signis conjeclans « Scimus, in- :

»quit, quod a Deo venisti magister. » Gur ergo

noclu et
clam venis ad eum, qui divina loquitur, qui a Deo
venit?
Cur non cum fiducia loqueris? Verum hoc non dixit
Je-
sus,neque redarguit illum « Galamum cnim conquassa- :

»tum non confringet, inquit, et lignum fumlgans non

' Joan. vir, 62. - I Id. xix, 59. - ? id. xu, 4i. - 4 Id.
III, 2.
 IN JOAiNNEM nOMILlA XXIV. 555
lextingnet*. » Iclcm quoque rursum
Non conlendet : «

»inquit, nequc clamabit^» Ac rursum « Non venl ut :

» judiccm mundum ; sed ut salvnm faciam mundum ^ Ne-

» mo potest hoec signa facere, qnoe tu facis, nisi fuerit Deus
» cum eo. » Adhuc ille secundum haereticorum sententiam
loquitnr, qui dicit ab alio moveri, et aliornm ope indigere,
ut hoc faciat. Quid ergo Ghristus ? Yide indulgenti«) illins

magnitudinem. Non Ahorum auxilio non egeo » sed

dixit : « ;

« Gum potestate omnia facio nam verus sum Dei Filins, et

:

eamdem, qnam Genitor, potestatem habeo. » Interim vero id

efferre noluit, ut audienti sese accommodarct. Nam quod
semper dico, hoc nunc repetam, id Ghrislnm interim stu-
duisse, non ut dignitatem snam rcvelaret, sed ut persuade*
ret se nihil contra Pptris volnntatem facere. Ideoqne iix

verbis ssepe moderatus deprehenditur, in rebus non item.

Gum enim miracula edit, cum potestale omnia facit diccns
« Volo, mundare '^. Talitha, surge ^ Exlende manum; di-
«mittnntnr libi peccata ^. Tace, obmntesce 7. Tolle gra-.
«batum tuum, et vade in domum tuam^. Tibi dico malum
» damonlnm : Exi ab ipso 9. Fiat tibi slcnt vis *^ Si quis
» vobls dixerit aliquld, dlcite quia Dominus his opus habet ".
» Hodie mecum eris in paradiso '^ Andistis quia dictuni est
» antiquis : Non occides. Ego autem dico vobis, qula qui
» irascitnr fratrl sno lemere, reus erit judicio '^. Venlta
ppost mc, et faciam vos piscatores hominnm"^. » Ubique
ccrle magnam videmns ejus auctorilatem. In rebus eninx
nemo ea, qnoB facta sunt, reprchcndere possil. Quomodo
possit ? Nam si ea, qnoc illc dicebat, non cireclum et fuienx

' liai. XLii, 3, et Mattli. xii, 20. — ' Ibid. 19. — » Joan, xu, 47«
— ^ Matlh. viii, 3. Marc. 1, 4*» et Luc. v, i3. — ^ ]\Ijh-c. v, i3.—
6 1(1. u. 5. — 7 Id. 1, 25, et Luc. iv, 35. — s
Mallh. ix, 6. Marc.
II, 11. Luc. V, 24, et Joan. v, 8. — Marc. ix, 24. — "* Matth, xv,
28. — " Id, XXI, 5, — •» Luc, xxiii, 43, — '^ Malth. v, 21, 22, —
•"^
IJ. IV, 19,

LXXVIII. 25
354 S. JO. CHnYSOSTOMl AHCHlEPISCOPi C. P.

consecuta cssent, potiilsset quls dicere praecepta illa ex

arrogantia prodilsse. Quia vero eveniebant, rei veritas illos

vel invitos ad silentium compellebat. In verbis autem ira-

pudentes cum essent, polerant illum ut arrogantem car-

pere. Ita nunc Nicodemum alloqnens, nihll sublime aperte
diclt, sed per aenigmata ipsmii ab humili sententiam dedu-
cit, ostendens se sibi ipsl sufficere ad miracula patranda.
Perfectum enim ilhim Pater genuit, sibique ipsi sufficien-

tem, et nihil imperfectum habentem. Sed videamus quo

pacto hoc ille confirmet. Dixil ille : « Rabbi, scimus quia
»a Deo venisti maglster, et quod nemo potest facere quas
» tu facis, nisl fuerlt Deus cum eo. » Existlmavit se magna
qua^plam de Chrlsto dixlsse. Quid ergo Christus ? ostendens
iUum ne ad Hmlna quidem vera3 cognitionis accessisse, nec
vel in veslibulo esse, sed extra regiam aberrare et eum et

alium quemvis ha^c dicentem, necdum ad veram appro-

pinquasse notitiam, qul talem de Unigenito oplnionem ha-
berent, quid alt? « Amen, amen dico tibi, nisi quls natus
»fuerit desuper, non potest videre regnum Dei ^ Hoc est

« JNisi tu natus fuerls desuper, et accuratam dogmatum

cognitlonem acceperls, foris aberras, et procul es a regno
coelorum. «Yerumid non clare dlcit, et ut minus onerosum
id quod dicebatur csset, non ipsum aperle alloqultur, sed
iudeterminate dicit : «NIsI quis natus fuerit » ; ac si dice-
ret : « Sive tu, sive qulvis alius hxc de me sentiat, Is extra
regnum est. » Nisi enim haec illa mente dixisset, responsio
non ad propositum csset. Hoc si Judaei audissent, deriden-
tes discessuri erant. Hic autem discendl studium prse se
luUt. Ideo enlm obscure soepe loquitur Christus, ut audi-
lores et ad interrogandum promptiores, et ad operandum
expeditiores reddat. Nam quod clare dicitur, auditoreni

saepe fugit ; quod autcm obscurum est, attentioreni studio-

! JoaDt lUt 5*
 IN JOANNliM Iia3IILLV XXIV. 555

siorcmquo rcdcllt. IlocaiUcin slgnifical : « Nlsi natus faeris

desupcr ; nisi pcr lavacrum rcgcncralionis Spiritum acce-

pcris , non polcs ad rectam dc me opinioncm pervenire.
Hacc tua opinio non spiritualis, sed animalis est. Non tamcn
his vcrLis usns est, ne illum pro facultate sua loquentem
lerreret; sed ad majorem illum cognitionem sine suspicionc

erigit, cum dicit : « Nisi quis renatus fucrit desuper. «Illud

« Desupcr, »
qnidam «De coelo » dlcunt significare ; alii vero,
« A principio. » Is enira, qui non sic natusfuerit, inquit, non
potest vidcreregnum Dei; seipsumsignificans, et ostendens
id non esse quod solum vidctur sed aliis opus esse oculis, ;

utChristusvideatur. Hisauditis, Nicodemus alt: «Quomodo

»potest homo nasci, cum sit senex' ? » Rabbi eum appellas,
ct a Deo venisse dicis, nec ejus verba admittis, dictumque
profers magistro, quod magnam aiTerre perturbatio-
possit

nem? Illud enim « Quomodo»non admodum credentium

dubilalloncm effert, sed eorum qui adhuc lerrenis ha^rent.

Nam Sara ideo risit, quia« Quomodo » dixit; aliique multi

hac intcrrogatione usi a fide exciderunt.

III. Sic et haeretici in sua perstant haeresi pari modo in-

terroganles ; dicuntenim ahi :

« Quomodo incarnatusest ?»
alii, « Quomodo natus ? » cogilationumque suarum infirmi-
tati, immensam illam subjiciunt substantiam. Qune cuni
sciamus , intcmpcstivam illam curiositatcm vitare oporlct,
Neque enim quomodo hncc facta sint scient unquam ii
qui hasce movcnt qu.Testiones et a recta fidc excident. ,

Idco Nlcodcmus dubius modum qurcrit. Inlellexlt enlinea,

qune Chrlstus diccbat, ad se spcctare; turbatur , caligine
replctus; hcXTCt, ulpote qui sc homincin adilsse putet, ct
majora audiat quam quae ad homincm pertinere possint,
quscque nemo unquam audlerit; mcnlcm quidcm erigit ad
diclorum sublimitatem; scd obtcncbratur, nec consisterc
' Joan. iij, 4.

23.
556 s, jo. ciir.YsosTOMi ai\Chil1»iscoi»i c. p.

polest : iindlqiie circumfertur, et frequenler ex fide excl

(lit. Ideoque persislit impossibilia tenlans, iit Jcsum ad
clariorem doctrinam evocet. « Numquid potest, inquit,
» homo in ventrem matris suoe iterato introire, et nasci ' ? »

Anlmadvertile, quando quis propriis cogitationibus spiri-

lualla permitlit, quomodo ridicula proferat; ac delirare
videatur ut ebrius, quando prseter Dei placitum, dicta cu-
riosius scrutalur, neque fidei assensum pra^bel? Audivit
generationem, nec intellexit eam spiritualem esse; sed in
carnis vilitatem dictum pertraxit, tantumque tam sublime
dogma ad naturalem rerum seriem deduxit. Ideo nugas et
ridiculas quaestiones jam comminiscitur. Idcirco Paulus
dicebat : « Animalis homo non percipit ea, quae sunt Spiri-
»tus'. » Yerumtamen Nicodemus reverentiam
hic etiam
erga Christum servat. Neque enim dictum irrisit, sedim-
possiblle esse putans siluit. Duo namque dubitationem af-

ferre poterant, generatio talis, et regnum. Nondum enlm

regni nomen apud Judaeos auditum fuerat, neque genera-
lio hujusmodi. Sed interim in priori consistit, quod ejus

mentem maxime exagitabat. Haec cum sciamus, ne ratio-

cinio divina scrutemur, neque ad naturalem rerum seriem
illa referamus , vel naturali necessitati subjiciamus ; sed
pie omnia cogitemus, credentes Scripturae dictis. Nam
curiosus indagator nihil lucratur, ac proeterquam quod id
quod non inveniet, extremas etiam dabit pcenas.
quserit

Audis Patrem genuisse? id quod audisli crede; quomodo

autem, ne quaeras neque ideo generationem abneges hoc
; :

enim extremae improbllatis esset. Nam si Nicodemus, au-

dlta generatione, non illa inejDfabili, sed hac generatione
secundum gratiam; quia nihil magnum de illa cogilavit,
sed humana tantum et terrena commentus est, in dubium
ct caliginem conjectus est qui tremendam illam genera- ;

• Joan. 11), 4. — ' I Cor. ii, j4.

 IN JOANNKM IIOMILIA XXIV. 00

llonem ,
qn.x ct ratlonem et mentem omnem exuperat
curlose scrulantur et explorant, quanto supplicio digni
fucrinL? Nihil enim tantas parit tenebras, quantas liumana
rallo, quie terrena semper loqultur, neque supernam illu-

niinatioaem admlttit. Luteas qulppe versat et terrenas co-

gitationes. Ideo supernis nobis (luentls est opus, ut, lulo
deposito, quldquld in mente durum est sursum feratur et

cum divlnis dogmatibus commlsceatur. Illud vcro lunc

contingit, cum et animam probam et rectam vitam exhlbe-
mus. Potest enim, potcst utique non ex intempesliva modo
curiosltate, sed etiam ex morum pravltate mcns nostra
obscurarl. Idclrco Paulus Corlnlhils dlcebat « Lac vobls
:

«potum dedi, non escam. Nondum cnim poleralis; scd ne

»nunc quldem potestis adhuc cnlm cnrnalcs estis. Cum
:

))sit inler vos zelus et conleniio, nonnc carnales eslis ? » '

lu Epislola quoquG ad liebrgcos ct alibi sa3pe apud Pauhmi

haac dicllur cssc pravorum dogmatum causa. Anlma cnim

afiectibus dcdita non polest quid magnum aut generosum
intueri; sed ceu quadam lippltudlne perturbata, denslssi-
mls tenebris subjccta Expurgemus Itaque nosmetipsos,
est.

iUumlnemusluce cognllionis, ne scmen in splnas jaclamus.

Ouacnam haec sii spinarum copianoslis, ctsi nostaceamus.
Srepe namqueChrlstum audistis praescntls vitoe soHIcItudi-
nem, dlviliarumquo fallaciam splnarum nomlne vocantem ,

et jure quidem. Quemadmodum enini illac infructuosae

sunt, ita et dlvltije; ut illa3 tangcntes se lacerant, sic et
hacc vltia anlmam; ac quemadmodum spinnc igne facile

absumuntur, ct odIo?a3 agricolis sunt : ita et res mundanae;

ac sicut in spinis fcra;, viperae, scorpil occultantur : Ita et

in diviliarum fallncia. Verum immittamus Splrltus ignem,

ut et spinas consumamus, ct purum parcmus agricolaj ar-
vum ; dcinde vero splritualibusipsum rigcmus alvels. Plau-
* 1 Cor. iii, 2, 3,
538 S. JO. CIIUYi-OSTOMI ARCilll-PISGOPI C. P.

lctiuis ollvam fruclireram, miliss-Qiam arborem scmperquc

vircnlcm, illuminanlem, niilrientem, valetuclini aptam.
llaBC omnia in se habet cIeemosyna,qua3 quasi sigillum est
ipsam possidentibiis. Ilanc arborem ne mors quidem ipsa
arefacit ; sed stat illa semper mentem illaminans, nervos
animne fovens, vires inlegras servans, robustioremque red-
dit animam. Si perpctuo illam habeamus, poterimus cuni
liducia Sponsum videre, et in thahimum intrare; quem nos
omncs assequi conlingat gratia ct benignitate Domini nos-
Iri Jesu Ghrisli , cum quo Patri gloria simuh|ue Spiriiui
sancto, nunc et sempcr, et in seocula saeculorum. Amen.

'W\'VV\ WWVWVMWWVX WX-W^^VV^/WXiWA VWVWW^^WX WWV^VW^A/X W> (VW VV» \W Vd^ VWVVX W» VXMVW

HOMILIA XXV \

CAPUT III.

Respondit Jesus : Amen dlco libi : Nisl quis natus fuerit

cx aqua et Spiritu, non potest introire in regnum

Dci».

I. Pueruli quotidie magistros adeuntes, doctiinam ac-

cipiuntet recitant, ct nunquam hoc agendi fmem faciunt;
imo nonnunquam noctibus dies adjiciunt, idque pro fluxis

rebus facere a vobis coguntur. Nos outem non a vobis, qui

hoc requirimus, quod vos a fihis
in perfecliore aelate eslis,
vestris exigitis. Neque enim quotidie, sed bis tantum in
hebdomada, idque per brevem diei partem, ut laborem
lcvemus, vosconcioni adesse et attendere hortamur. Ideo
paulatim vobis Scripturarum dicta decerpimus, ut ea faci-

lius caperc, et in rncutis vestra? receptaculis deponere va-

'
Alias XXIV. — * Joan. iii, 5.
 IN JOANNEM UOMILIA XXV. oSq

leatls; alqueinmemorlarellnere, utpossllisea allis referre.

Nlsi fortasse qulsplam admodum somnlculosus slt et Igna-

vus pucruloque bebetlor. Dlctorum Itaque scrlem arrlpla-
mus ; Nlcodemo namque In humlllora dccldente, et Ghrisli
dictum ad lerrenam generationem dcprlmente, ac dlcente
imposslbile esse senem denuo nasci, Chrlstus gencrationls
illlus modum clarlus cxpllcat, qui difTicIle quidem intelli-

geretur ab eo, qui anlmnli modo interrogasset ; possetque

laracn ab hac abjecta cogitallonc interroganlem erigere.
Quid cnim dlclt ? « Amen dico tlbi : Nisi quls natus fuerlt ex

» aqua et Spiritu, non potcst intrare in rcgnum Dci; » id

est : « Tu quidem hoc impossiblle esse dlcis : ego vero ad-
modum possibUe dlco; ut etlam necessarium slt, et sine

illo nemo salvus esse posslt. Necessaria enIm,nobIs admo-

dum facllia fecit Deus. Nam terrena quldem generatio se-

cundnm carnem ex pulvere est : quapropter a ccelcstibus

illa inlercludltur ; quid enlm habet terra cum coelo com-
mune? Illa vero ex Splritu facile nobls ccelestcs illos forni-

ccs apcrit. Audlte quolquot nondum IUumlnati estis : ex-

horrescltc , gemitc : tremenda qulppe est comminatio
lerribills sententia; « Non potest, inquit, qui non natus est
»ex aqua regnum coelorum. » Quia
et Splritu, intrare in
mortls Indumentum gcstat, nempe maledictionis etcorrup-
lionis nondum dominlcum acceplt Symbolum, pcrcgrlnus
:

est et alienus. Non habet regiumslgnum « Nisi quis natus :

»fuerlt, inquit, cx aqua et Splrltu, non potest introlrc In

»regnum coelorum. » Vcrum Nlcodemus neque slc intel-
lexit. Nlhil enlm delerlus, quam humanls ratlocinlls splri-
lualla permlltere : hoc Impedlvit quominus illc sublime
quldpiam et magnum cogitarct. Ideo nos fideles vocamur,
ut lunn.Tnarum ralionum imbecIUItatc conlempla, ad fidci
subllmitatem nsccndamus , ct bonorum noslrorum sum-
mam hujusmodi doclrina} conmiittamus quod si feclsset
:
56o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Nicodemus, Quid ergo

res nonilli impossibilis visa fuisset.

Christus? Ut illum abducat ab hac cogitatione humi re-

penle, et oslendat se non de hac generatione loqui, ait
« Nisi quis natus fuerit cx aqua et Spiritu, non potest in-

y) regnum co^lorum. »Sic autem locutus est, ut per

troire in

hanc comminationem ipsum ad fidem pertraherct, suade-

retque ipsi ne rem esse impossibilem existimaret, atque il-
Jum a carnalisgencrationis cogitatione abstrahcret. De alia,
inquit, loquor generatione, o Nicodemc; cur sermonem
ad lcrram dctrahis? Cur naturoe necessitati rem illam sub-
jicis? Hic partus vulgari illo superior est, nec quid com-

mune nobiscum habet. Haec quoque gcneralio vocatur, sed

Iiominc tantum communis, re difTert. Abscede a vulgari
niore,ahum induco parlum inmundum alio modo gigni :

homines volo; novum procreationis modum alTero. Formavi

ex terra et aqua; non ulile figmentum fuit, sed vas dete-
rius factum est. Non ultra ex terra et aqua efformare volo;
sed ex aqua et Spiritu. Quod si quis interroget, quomodo
ex aqua? inlerrogabo et ego illum : « Quomodo ex tcrra?
quomodo lutum varias in partes distributum est? quomodo
iinius speciei erat iHud quod subjectum est? Terra tan^
tum erat; quoc autem ex iUa facta sunt, diversae sunt spe-

ciei. Unde ossa, nervi, artcrise, vcnai? undc membranas,

vasa organica^ cartilagines , tunicsj, hepar, splen, cor?
unde pellis, sanguis, piluita, biHs? uude tot operationes?

unde varii colores ? Hiec enim non ex terra vel luto profi-
ciscuntur. Quomodo terra, accepto semine, germinat; caro
autem hcec accepta corrumpit? Quomodo tcrra jacta se-

mina nutrit; caro autem ab illis nutritur, non illa nutrit?

Exempli causa, aquam excipicns, vinum fecit; caro

terra

sajpevinum accipiens, in aquam convertit. Unde ergo li-

quet haic ex terra esse , cum terra contrariam exhibent

operationem, ut dixi? » Id ratiocinio assequi nequeo; sola

 IN JOANNEM nOMILIA XXV. 56

fide acclpio. SI ergo illa, quae quotlclle flunt ct tangnntur,

fide opus habent, multo magis illa adaiodum arcana et
spiritualia. Quemadmodum enim terra inanimata, Immota,
Deo sic volente, virtutem acceplt, ut tam mirabilia exilla
prodirent; ita ex spiritu et aqua simul hoec mirahiha et ra-
tioncm superantia omnia facile parantur.
Ne itaquc, quonlam illa non vldcs, fidem neges. Nam
II.

nec animam vides, et tamen credls animam esse, et divcr-

sam a corpore. Yerum Chrlslus non hoc exemplo Nlcode-
mum inslituit, sed alio. Hoc enim, nempe anima, cum In-
corporcum slt idco non in medluni adduxlt_, quia ille
,

adhnc rudlor erat. Aliud ergo exemphim ponit, quod cum

corporum crassltudlne communionem quldem nuUam ha-
beat, neque
incorpoream ascendit naturam; id est_, vcn-
in

torum impctum. Et primiim ab aqua ordilur, quoe tenuior

est quam lerra , crassior quam venlus. Quemadmodum
enim a principlo elementum terra subjecta esl; lotum au-
tem Oplficis fuit; slc et nunc aqua clementum subjlcltur :

totum autem est ex Spiritus gratia ; et tunc quldem «Fac-

»lus cst homo
anlmam viventem »nunc vero in Splrl-
in • ,

tum vlvificanlcm. Multum autem est intcr utrumque dls-

crlmen : anima enlm vitam alterl non dat; spirltus vero
non per sc tantum vivit, sed et ahis vitam prtebet. SIc mor-
tuos suscllarunt Apostoh. Et ohm quidem post crcationem
homo demum formalur; nunc vero contra ante novam
crcallonem novus homo creatur. Nam hlc prior generatur,
deinde mundus Iransformatur. Et ut a princlpio tolum
formavit, sic et nunc totum Ipsum creat. Et tunc quldem
ait : c Faclamus ei adjutorium^ ; » hlc vcro nlhll simile.
Nam qni Spirilus gratlam accepit, quo aUcro egebit adju-
torc? Qui in corpore Ghristl conslsllt, qua deinde egcbit
ope? Tunc ad Imaginem Dci fccit hominem; nunc ipsi

' Cen, II, 7. — ^ Ibid, 18.

362 S. JO. CHRYSOSTOMI AncmiiPISCOPI C. P.

Deo conjnnxlt. Tnnc jussit illum imperare piscibus et bes-

iiis;nunc snpra coelos primitias nostras assumpsit. Tunc

paradisum habitandum dedit; nanc ccelum nobis aperuit.

Tunc formatus homo est die sexta, quia complendum crat

sreculum; nunc prima die et ab initio, et cum luce. Ex

quibus omnibus hquet ea, quae perliciebantur ad aliam
meliorem vitam pertinere, et ad statum nunquam termi-
nandum. Prima itaque formatio Ada3 terrena est, et post

hanc ex Adse latcre, mulieris, ct post illam ex semine, Abe-

lis. Attamen nullam explorare possumus, nec sermone
describere; etsi illa crassiora sint. Quomodo crgo spiri-

luaiis per baptismum generationis, qua3 longe sublimior

cst, rationem dare polerimus? quo pacto stupendi partus
ratio a nobis expelatur? Nam et Angeli huic generationi
affucre. At vero modum explicare mirabilis iUius pcr bap-
lismum generationis, nemo poluerit. AfTucrunt illi, nihil
efncientcs, sed ea, qux ficbant, solum videntes. Pater,
Filius et Spiritus sanctus omnia operatur. Obtemperemus
ergo Dei sentenlla), qune est ipso visu ccrtior. Nam visus
saepe fallitur : Obtemperemus itaque ipsi.
illa falii nequit.

Nam quae illa quse non erant produxit, de eorum natura

loquens fidem merctur. Quidigitur illa dicit? Id quod efFi-
citur esse generaiionem. Quod si tibi qulspiam dixerit
«Quomodo ?» ex Ghristi sentenlia os ejus obsirue,quai magna
claraque est demonstraiio. Si quis vero interrogaverit cur
aqua assumaiur; vicissim interrogemus ct nos cur ierra
ab inilio ad hominis formaiionem producta sit. Nam quod
sine terra posset homlnem formare, nemini non conspi
cuum est. Ne itaque curiosius inqulras. Quod enim neces-
saria sit aqua, hinc ediscas; cum aliquando Spiritus ante
aquam descendisset, non hic stelit Apostolus, sed ut oslen-
dat hanc nccessariam necsuperfluam esse, vide quiddicat
« Numquid aquam quis prohibere potest, ut non baptizcn-
 l.\ JOANNEM IIOMILIA. XXV. oG3
» tiir hi, qul Splrltuin sanctum ncccpernnt slcutct nos ?» '

Qukl er*50 opus cst aqua? IIoc jam cllcam, ut occultum

mysterium voLis aperlam : sunt enlm hac cle rc arcani
quidam alli sermoncs. Interimautem vobis cxmultis unum
dicam. Quis illecst? Divlna celebrantur in hoc symbola :

sepultura, morlificatlo, resurrectlo, vlta, et ha3c slmul

flunt omnla. In aqua enim tanquam In sepulcro caput im-
mergentibus nobis , velus honio sepelitur ac dcmergitur
lotus : dcinde nobls cmergenllbus, novus exurglt. Ut enim
nobis facile est immergiet postea emergerc : slc Deo facile
cst velcrem sepellre hominem, et novum Inducere. Ter
lioc flt, ut discas vlrtutem Patrls et Filii et Splritus sancti
haecomnla implere. Quod autcm ha)c non per conjectu-
ram dicta sint, audi Pauium: « Gonsepulti sumus cum iilo
»per baptismum in mortem ^ ; » ac rursum : « Vetus homo
» noster simul cruclfixus est ^ ; » et itcrum : « Complantati
»facti sumus similitudlni mortls ejus'^. » Non modo autem
baplisma crux dicitur; sed crux quoque baptlsma. Bap-«

» tismo, quo ego baptlzor, vos baptlzabimini^ ,• » ac rursum :

« Bapllsmo habeo baptlzarl, quem vos nescitis^. » Qucm-

admodum enlm nos faclle baptizamur, et emerglmus : sic

et ille mortuus, cumvoluit, resurrexlt; imo longe facillus,

ctlamsi trlduo per inyslerium et ccconomiam manserlt.

III. Talibus ergo dlgnati mysterlis, vitam tanto dono
dlgnam exhibeamus, oplimum institutum. Qui vero non-
dum his dlgnali estls omnia faclte iit iis dignemini, ut
,

unum corpus cfriclamur, ut simus fratres. Quandiu enlm

sic separamur; ctsi pater quls fuerlt, elsl fillus, clsi frater,

quivistandem fuerlt, nondum vere cognatus est cum a ,

suporna cognatlonc sit abstractus. Qua) enim utilltas ex

lulei gcneris conjunctlone, cum splritualiter non sumus
* Act. X, 47. — ^ Col. 11, 12. — ' Rom. vr, G. — * Ibid, 5. —
* Marc. X, 59. — « Luc, xu, 5j.
564 S. 30. CHRYSOSTOMI AHCHIEPISCOPI C. P,

conjuncll ? Quod lucrnm terrenic alTinltatis, cum In coells

sumus extranei? Extraneus quippe est catechumenus fi-

deli. Neque enlm idem Ipsum caput habet, non eumdem

patrem non eamdem clyltatem non escam non indu-

, , ,

menlum, non mensam; sed omnia segregata. Etenim huic

omnia in terra, illl omnia in coelo hulc Christus rex est,
:

illi peccalum et dlabohis : huic Christus delicicC, illi cor-

ruptlo. Indumentum quoque lUi vermlum opcra, huic An-
gelorum Domlnus. Clvitas huic crelum, illi terra. Gum
ergo nihil commune habeamus, In quo, quaeso, communl-
cabimus? Sed eodem partu, ex eadcm vulva prodlmus?
Verum neque hoc safficit ad genulnam coguatlonem. Stu-
dcamus igltur, ut supernae clvltatis clves simus. Quousquc
in exIHo manemus, cum oporterct veterem repetere pa -
Irlam ? Neque enim de rc nuHIus pretll periculum est. Sed
si accidat, quod Deus avertat, inexpectala morle non inl-

tiatos hlnc abripi, etiamsi mlile bonisinstrucli simus, nihil

ahud nos excipiet, quam gehenna et vermis vencnalus,
ignis Inexlinguibllis, vlncula insolublha. Verum absit ut

quisplam audltorum supphclum iilud experlatur. Quod

vitabimus, sl sacris mysteriis dignati, aurum, argentum et

lapides pretiosos pro fundamento ponamus. Sic enlm po-

lerimus, iilo abeuntes, divites apparerc, quando non hic
pecunias reHquerlmus, sed ad tutos illos thesauros trans-
mlserimus per manus pauperum; quando Christo mutuum
dederlmus. Multa debemus non pecunias, sed pec-
illic,

cata. Mutuo igilur iili pecunias demus, ut impetremus rc-

missionem peccalorum. Ipsc enim est qui judicat. Ne des-
piciamus ilium hic esurienlem, ut et ipse nos ibi nutriat.

Hic induamus ipsum, ut non relinquat nos nudos palrocinio

suo. Si hic polum dederimus, non dlcemus cum divile:
iili

« Mlltc Lazarum, ut intingat extremum digiti sui In aqua.

 IN JOANNKW nOMltU XXV. 565

))iit rcfrlgeret llngnam noslram aduslam^ )) SI lilc cum

domi accipiamus, illic mullas nobis parnLit mansiones. Si
invisamus eum in carcere dctentum , ipse quoque nos a

vinculis liberabit. Si illum hosnitem exceperimus, non dcs-

piciet nos, qui peregrini et liospites sumus in regno coelo-
rum, sed siipcrnoe civilatis consorles reddet. Si infirmum
illum invisamus, cito nos ille liberobit ab infirmitatibus

nostrls. Lt ergo qui magna pro parvis donis accipiamus;

sallem illa exigua demuSj ut moxima mercemur. Dum
adhuc tempus est, seminemus, ut metamus. Cum enim
hyems adveneril ; cum marenon ultra navlgabileerit, tunc

nonpenes noserit negotiari. Sed quando hyems ? Guni

erlt

advenerit dlcs ille magnus et conspicuus. Tunc enim non

hoc mure magnum et spatiosum navigabimus mari nam- :

que praesens vila simihs est. Nunc serendi tempus est, tunc
metendi et lucrandi. Si quis sementis lempore semina non
jecerit, si temporc messis serat inutifiter, sane ridicuhis
erit. SI serendi non jam coUIgendum, sed se-
tempus
slt ,

rcndum est. Igitur ut colhgamus, ne jam

Dlspcrgamus
colligere satagamus, ne messem perdamus. Nam hoc tem-
pus, ut dlxi, ad serendum evocat, et ad erogandum, noa
ad coUigcndum et recondendum. Ne itaque opportunita-
tem amitlamus, sed ubertim semen jaciamus, nec rei fami-
hari ullo modo parcamus, ut eam cum magno reclpiamus
foenore, gratia et benignitate Domlni noslri Jesu Ghristi,
cum quo Patri gloria unaque Spiritui sancto in sajcula snecu-
lorum. Amen.

-' Luc, xvj, 24.

566 s. jo. cnnYsosTOMi archiepiscopi c. p.

HOMILIA XXVI \

CAPUT II. i

Qiiod natam ex carno, caro est; et quod natiim est ex

Spiritu, splritus est '.

Magnis nos mysterils dlgnatus est unigenltus Flllus

I.

Del; magnls, et quibus dignl non eramus, sed quae dece-

Lat illum dare. Nam si merlta nostra quis rep.itet non ,

solum dono eramus Indigni, sed suppllcio et ultlonl ob-

noxii. Sed id non resplciens Ule, non modo nos a suppll-

clo liberavlt, sed, vitam largitus est priori longe clariorem.

In alium nos mundum Induxit, aliam condidit crcaturam
« Si qua enim in Chrlsto nova creatura ^ » Inqult. Quae
nova creatura ? audl Ipsum « Nlsi quls natus fuerlt ex
:

» aqua et Spirltu, non poterlt Intrare In regnum Del ^, »

Paradlsus nobls concredltus fuit, neque digni fuimus qui

illic versaremur. In coelum nos extulit. In prioribus fideles
non fueramus, et majora tamen tradidit. Non potuimus
ab uno abstlnere ligno, et supernas pra^bult deliclas. In
paradisonon perseveravimus, et coelos nobis aperuit. Jure
dlxit Paulus : « altltudo divitlarum saplentiae et scientlae

»DeI ^! » Non ultra mater, non ultra partus, non somnl,

non concubitus et amplexus sursum tandcm nalurae
:

nostrae texitur opiflclum ex Spirltu et aqua. Aqua aulem

assumpla est, partus genito facta. Quod cst matrix em-
bryoni, hoc est aquafideli; In aqua enim fingilur et for-
matvu\ Prlmum diccbatur : « Producant aquaj reptilc anl-

* Alias XXV. — * Joan, xn, 6. — ? 2 Cor. v, 17, — "5 Joan. 111, 5,

— * Roui, II, 33.

 IN JOANNCM IIOMILIA XXVI. oG^

»mae vivenlls ^ Ex quo autem Jordanis fluentn Ingres-

»

sus est Dominus, non amplius reptilia animarum viven-

tium, sed animas rationales Spiritum sanctum ferentes
aqua proclucit. Ac quod de sole dlctum est : « Tanquam
ssponsus procedens de thalamo suo '; » Id de fidclibus
jam dicl possit, qui splendidiores quam sol emlttunt ra-
dios. Sedquod il vulva formatur, tempore opus liabet; in
aqua vero non sic, sed unotemporis momento fiunt omnia.
Lbi enim fluxa vita cx corporea corruptione principium
habet, moras trahit id quod parilur ; talis quippe est cor-
porum natura : tempore illa perfcctionem acquirunt. Spi-
rilualia Sed quid ? A principio perfecta sunt.
veronon sic.

Vcrum quia Nicodemus hcec frequenter audiens turbaba-

tur, vidcquomodo ipsl myslerii arcanum aperiat, et cla-
rum reddat id quodobscurum antea erat, cum ait « Quod :

»natum est ex carne, caro est; et quod natum est ex Spi-

Ipsum abducit a rebus omnibus sub
wrllu, spiritus est. »

sensum cadentibus, neque sinit corporcis oculis mysteria

scrutari. Non de carne, inquit, dlsserimus, sed de Spiritn,
o Nicodeme. Interlm eum ad superna transmittlt. Nihil
ergo scnsile quajras. Nam Spirltus his oculls non percipi-
lur. Neque putes quod carnem Spiritus parlat. Quomodo
crgo, dixerit forte quisplam, Domlnl caro nata est? Non a
Spirilu tantum, sed etiam a carne; quod Paulus his verbis
significat « Factum ex mulicre, factum sub legc ^. » Spl -
:

ritus enim Illam sic formavit, non ex nihllo nam quld opus :

fuisset vulva? Sed ex virginea carne quomodo aulem, :

non possum explicare. Illud porro faclum est, ne quis ahe-

num a natura nostra partum illum exisllmaret, Nam sl, re
sic gesta, sunt tameii quidam qul talem non credunt gene-
rationcm , nlsl virginalis carnis particcps fuissct, quo non
prorupisscnt impletatls?» Quod natum est ex Spirilu,
? Gcn, j, 20. -« ' Psal, xvui, 6. — 3 Gal, iv, 4^
368 s. jo. CHmosTojH AHdmEHscopi c. v,

» spIrlUis cst. » Vldes-ne Splrllus dlgnltalem ? NamDel opus

illc efficlt. Siipra dlcebat : « Ex Deo nntl sunt, ))hic vero
dlclt Ipsos a Spirltu glgnl : « Quod natum est ex Splritu,

)) splrltus est; ))Id est, qui natus est ex Splrltu, splrltualis

est. Generatlonem quippe hicnon secundum substantiam
dicit, sed secundum honorem et gratlam. SI ergo Flllus sic
natus est, quld ampllus habeblt quam caeteri homines, qui
ita nall sunt? Quomodo Unlgenitus est? Nam et ego ex
Deo natus sum, sed non ex ejus substantia. SI ergo neque
ipseexejus substantia, in quo difTert a nobis? Sic quoque
Spiritu mlnor invenietur. Nam hujusmodi generatio flt ex
Splritus gratla. Num ergo ut FIHus maneat, Spirltus auxi-
lio opus habet? Ecquid haec a judaica doctrlna differunt ?
Cum dixisset ergo Christus, qui natus est ex Splritu, spi-
quod lurbatum Illum adhuc cerneret, adsensibile
ritus est;

exemplum progreditur. « Ne mlreris, inqult, qula dlxl tlbl

«oportet nos nasci denuo. Spiritus ubi vult spirat '. )) Cum
dicit : « Ne mirerls, ))ejus animi perturbatlonem signlficat,
et ad subtillorem coiporum rationem deduclt. Nam a car-
nalibus ipsum abduxerat his verbis : « Quod natum est ex
»Spiritu, splritus est; ))qula vero non intelllgebat ille quid
hoc esset, rursus illum ad allam transfert imaginem, neque
ad corporum crassltudlnem adducens, neque de incorpo-
reis omnino loqucns : neque enlm polerat id Ille intelli-

gere; sed medlum allquid corporeum inter et Incorporeum

invenlt, ventl nempe impelum; Indequelllum instltuit. De
venlo namque dicit « Vocem ejus audis; sed nescis unde
:

» venlat, aut quo vadat ^ )> Gum diclt : « Ubi vult spirat, »

non ventum arbltrio suo ferri; sed naturalem

signlficat
ejus impelum et vim sine impedlmento latam. Solet enim
Scriptura etiam de inanimalis ita loqui, ut cum dlcit
« Vanltati creatura subjecta est non volens ^ ))Illud igitur,
* Joan. III, 7, 8. — * Ibid. — ^ Rom, vui, 20,
 IN JOANNEM IlOMILr\ XXVI. 56^
« Ubl vult splrat, »11011 possc illum rcllnori slgnlficat, rt

iiblque difFnncli ueminemque illum impecllre quomlnus

,

liuc illuc feratur; scd magna vi cfTundl, neminc impelum

coercere volente.
II. « Et vocem cjus audis, wslrepitum nempect sonum :

« Sed ncscis unde vcniat, aut quo vadat. Sic est omnls qui
» nalus est cx Spirltu '. » Ilcec concluslo est. Si hujus vcnti,
inquit, quem sensu, nempc auditu et tactu pcrcipis, Impe-
tum cxplicarc non polcs, nec vlam ejus nosli, cur dlvlni
Spirilus opcralloncm curiosc exploras, qui vcnti vim non
intelllgis, etsi sonum audlas? lllud enlm ;« Ubl vult spi-
» rat, » de Paracleli polestate diclum est, et sic explicandum.
Si ventum nemo cohibet, sed quo vult ille ferlur, multo
magls Spirilus opcrationem nec naturre leges quaslibet, nec
corporeae gencrationis termini, nec quaevis -^ia hujusmodi
poterunt cohibere. Quod autem de vento dlcatur illud :

« Yoccm ejus audis, winde pcrspicuum cst. Neque cniui

infidcli, qui non nosset opcratlonem Spiritus dixisset : a Vo-
» cem cjus audis. » Quemadmodum igitur venlus non appa-
ret, eliamsi sonum cmitlat; sic nec splrltualis generatio
oculis corporels perspicitur. Atqui venlus est corpus, licct
lenuissimum : nam quod sensui subjicilur, corpus est. Si
ergo non icgrc fers quod corpus non videas, nequc idco ip-
siim essc dKfitcris; cur dc Spiritu audlens turbaris, et tot
rationcs exigis cum lamen id ; clrca corp«is non agas ? Quid
crgo Nicodemus? Adhuc in judaica vililate manet, cum
tam manifestum excmpluni acccperlt. Cui adhuc cuni du-
bio dicenti Quomodo
: « possunt h.GC fieri ^ ? » vchcmcnllus
dicit Chrlstus « Tu es : maglslcr iu Israel, ct hnec Ii!;n0'

ras^?»\ide quomodo nusquam eum dc malitia, Scul de

slolidllate polius ac siiDplicitato accusat. Ecquid habet

' Juan. 111, 8. — * lljid. f). — * IbM. lo.

LXXVIII. 24
5^0 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

commnne, dixerit quisplam, liajc generalio cnm judaicis

rebusPSed quid, qureso, non coramunc? Elenim primi
homlnis formalio, necnon mulieris ex laterc eductre, item
steriles.ct ea, quae pcr aquas perfecta sunt, in fonte videli-

cet,unde Elisaeus fcrrmii eduxit ; ea, qua3 in mari rubro,

quod trajeccrunt Judnei; ea, quae in piscina, quam Angelus
agitabat, et quae ad Neeman Syrum spectant, qui in Jor-
dane mundatus est haec, inquam, orania generationem et
:

purgationem futuram, quasi in figura pra^nuntiabant; nec-

non Prophetarum dicta hunc nascendi modum subindica-
bant, exempli causa : « Annuntiabitur Domino gcneratio
«ventura, et annuntiabunt justitiam ejus populo qui nas-
» cetur, qiiem fecit Dominus ^ ; «ct illud , « Renovabitur ul
» aquila^ juventns tua %• «item :« iUuminare Jerusalem :

» Ecce rex tuus venit ^ ; »et , « Beati, quorum remissa) sunt

»iniquitates 4. » Et Isaac quoque figura erat hujus genera-
tionis. Dic enim, o Nicodeme, quomodo natus illeestPan
lege natura? Nequaquam ergo quidara medius inter hanc
? :

et illam generationem modus erat illa enim ex concubitu ;

est; hic vero non ex sanguinibus natus est. Ego vero de-
monstrabo non hanc modo generationem, sed et illam ex
Virgine, hisce modis praenuntiatam fuisse. Quia enim nemo
facile crediturus erat Yirginem parere, sleriles primum,
deinde non modo steriles, sed eti.am anus pepererunt
quamvis ionge mirabilius sit, ex costa mulierem fieri. Ye-
rum quia illud antiqulssimum erat, alius pariendi novus
modus secutus est, nempe sterilium, qui virginalis partus
lidem antecesslt. Ikcc ergo Nicodcmo in memoriam revo-
cans dicebat « Tu es magister in Israel, ct ha3c ignoras?
:

»Quod scimus loquimur, ct quod vidimus testamur, et

» testiinonium nostrum nemo acclpit '\ » Ilicc subjunxlt, c^

'
Psal. xxi, 32. — 2 id, cn, 5. — ^ Jsai. lx, i. — * Psal. xsxi, i.

— ' Joan, ni. 1 1.

 IN JOANNEM IIOMILIA XXVI. 5;!

allunde rursum dicto fidem faciens, et illius iniLecillitati se

altemperans.
III. Quld vero Quod scimus loqulmur,
slgnlficat illnd : «

»ct quod vidimus testamur? »Quia cum visus plus quam

alii scnsus noLis fidem faciat, et cum persuadere volumus,
ita loquamur, non audltu percepimus, sed ipsis oculis vi-

dlmus; ideo Christus humano more ipsum alloquilur,

hincque dictis fidem facit. Quodque res ita sit, quod nihil
aliud declarare velit, neque visum sensiLilem inlelligat,

hinc palam est. Poslquam enim dixerat ; « Quod natum est

»ex carne, caro quod natum est ex Spirltu, spirilus

est ; et

»est;»suLjunxit, «Quodscimus loquimur, et quod vidimus

» testamur. » Hoc autem nondum factum fuerat. Cur ergo
dicit « Quod vidimus? » Annon manlfestum est ipsum lo-
:

qui de accurata cognlllone, quse non errarc possIt?« Et

«testlmonlum nostrum nemo accipit. »Illud ergo : « Quod
» scimus, » vel de se et de Patre dlcit , vel de seipso solum.
Illud vero : « Nemo acclpit, »non aegre ferentis nunc est,
sed rem geslam narrantis. Non enim dixlt « Quid voLis :

insensILIIius sit,qul ea, quae a noLIs ita accurate annuntlan-

tur, non admittitls ?» Sed reLus et verLIs nullam non man-
sueludinefn exhlLens, nlhil ila loquitur; sed mltl sermone
quod futurum erat pricdiclt, nos hinc quoque ad summam
instituens mansuctudinem, ut cum quosdam alloquimur,
nec ipsls suademus, ne id indigne feramus. Nam qui In-
dignatur nihil perficere solet, sed magis a fide hahenda
avertit. Ideo oporlel aL ira aLstlnere : illud vero quod
diclmus fide dignumreddere, aLstlnentlo, non aL ira modo,
sed etiam a clamore. Maleria enim irac clamor. Impedia-
mus equum, ut dcjiclamus equitem; Irce pennascae-
igitur

damus ne malum accrescat. Acutus enim morLus est ira-,

qui possit animas nostras declpcrc. Ideo illi aditus undiquo
mlcrcludcndus est, Nam aLsurdum essct feras mansuc-
24*
 372 S. JO. chrysostomi archtepiscoi^i c. p.

facere posse, mentem vero nostram efTeratam desplcere.

Ignis vehemens est Ira, qui omnia ahsumit; nam et cor-

pus corrumplt animam et lahefactat, atque injucundum

visuque lurpem hominem reddit. Cerle si iratus seipsum
intucri posset, non altera indigeretadmonitione. Nihil enim
insuavius irato vultu. Ebrietas quaedam ira est, inio ebrie-
tale deterior, et dgemone miserahilior. Verum si curemus
ne cK^morem erumpamus, optimam philosophiae viam
in

inveniemus. Ideo Pnulus non iram modo, sed etiam cla-

morem vitare juhet : « Omnis ira et cLimor tollatur a vo-
»his ^ )) Ohlemperemus ergo huic omnis philosophiae ma-
gistro, et cum contra servos nostros irascimur, peccata
nostra cogi temus, et eorum nos mansuetudinis pudeat. G um
enim tu convitiis oneras, ille vero silens convitia tolerat
tu te turpiter gcris, ille philosophatur; id pro admonitione
haheas. Etsi namque homo tamen est, anima prae-
servus,
ditus immortali, iisdemque a communi domino honoratus
donis. Quod si par nohis Iq majorihus et spirituahhus,

humanae cujusdam et vilis praerogativse gratia convitia nos-

tra ita mansuete ferat : qua venia, et qua defensione digni
erimus, qui divino metu non possumus, imo nolumus, ut
ille nostro, philosophari ? Ilaec itaque omnia nobiscum re-
putanles, ac peccata nostra naturccque consortium cogi-
tantes,mansueteuhique loqui studeamus, ut humiles corde
eilecti, animabus nostrisrequiem inveniamus et praesentem
et futuram, quam utinam omnes assequamur, gratia et he-

nignitale Domini nostri Jesu Christi, cum quo Patri gloria

unaque Splritui sancto, nunc et semper, et in saccula sae-

culorum. Amen.

' Ephes. IV, 3i.

 IN JOAxNNEM IIOMILIA XXVII, 07

HOMILIA XXYII \

CAPUT III.

Si terrena cllxi voLis, et non creditls, qnomodo si dlxero

vobis cocleslla, credetls? Nemo ascendlt in coelum, nlsi
qui de coelo descendit Fillus hominis, qui est in coelo \

I. Quod srcpe dlxP, hoc et nunc dlcam, nec finem di-

cendl faciam. Qld hocest? Locuturus Jesus de subllmi-

bus, auditorum saepe imbecillltati sese altemperat, neque
magnitudine sua dignls utitur veibls, sed demlssioribus.
Nam subllme magnumque dictum semel proh\tum, iUani
posset €llgnitatem decharare, quantum scihcet audire nos
possimius humlHora vero, quae audltorum mentcm altln-
:

gerc possunt, nisi frequcnter dlcerentur, snbhmia cum es-

sent, humi repentem audllorcm non attlglssent. Ideo longe
plura humlHa dixlt, quam subhmla. Sed nc hoc aHud
damnum importaret, et humi discipuhim rctineret; infe-
riora IHa non dlclt, nlsi causam IHa diccndi afTerat quod :

hlc etiam fecit. Cuin enim dixisset dc baplismate, et de

iUa, quse in terra fit sccundum gratiam, generatione, vo-
lens de generatione iHa sua arcana et inellablH loqul, in-
iermiltlt tamen, et qua de causa intermittat ipse declarat,
Quapnam IHa causa est? Audllorum crassllies ct imbecIHI-
tas, quam mox sublndicavlt hls verbis : « SI terrenn dlxi
» vobis, ct non quomodo si dixero vobis
crcdltls, coeleslia
«credctls? «Itaque ubi modcstum quid et humlle dicit, id

* Alias XXVI, — ' Joan, m, 12, i3. — ' Yidc D, Cuillon, t. xiv,
pag. 2G9-272.
374 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOM C. P.

auditorum imbecillilati ascrlbendiim est. Terrestrla vero

hic quidam putant ventum significare, ac si diceret : « Si
exemplum ex terrenls dedi, nec tamen oblemperastis,
quomodo poteritis sublimiora discere?»Si porro hic bap-
tisma tcrrenum appellet, ne mireris; aut enim iUud ita

vocat quod ia terris conferatur; aut ila voeat, ipsum com-

parando cum tremenda illa sua generatione. Nam etsi hajc

gcneratio co^lestis sit; si tamen comparetur cum illa ex

Palris substantia generallone, terrena dici potest. Ac jure
non dixit «Non intelligitis,» sed, « Non creditis. » SI quis enim
:

ea credere et admittere nolit, quae mente pcrcipi possunt,

is jure stultitiae accusetur; si quis vero i]la non admittat,

qua^ non mente, sed fide percipiuntur, is non jam slultitiae,

scd Incredulitatis causa arguitur. Ut ergo illum abducat,
uc ratiociniis diclum percipcre quccrat, vehementius in 11-

lum invehitur, de Incredulitate accusans. Si vero uostram

illam generatlonem fide admittere oporteat, quo non digni
sunt suppllcio, qui Unigeniti generalionem ratione inqul-
runt? Sed forle dixerit quldpiam, cur haec dicta sunt, sl

auditores non crediturl erant? Quia etsi Illi non credituri

erant, at crediturl certe futuri homines, ct hinc utili-

tatcm percepturi. Yehementius ergo in illum invehens,

ostendit demum non modo illa nosse, sed etiam alia
sc

longe plura ct majora; quod per sequentia ostendit dl'

cens : « Nemo in co^lum ascendit, nisl qul de co^lo des-
«cendit Filius hominis, qul est in ccelo. » Et quaenam,
inqules, liaec consequentla? Maxima certe, et admodum
cum supradictls consonans. Quia enlm IUe dixerat : « Sci-
»mus quia a Deo venisti magister, » hoc Ipsum IUe corrigit,
ac si dlcat : « Ne putes me ita magistrum esse ut multl Pro-

phcta^, qui de tcrra crant. Ex coelo nHmque venio. Pro-

phetarum quippc nullns eo ascendit; ego illic habilo. « Yi-
dcs-ne quomodo illud etiain quod odmodum subhme vldetur
 IN JOANiNEM IIOMILLV XWir. S^S
csse, ejiis magnitiidine indignissiiiium sit ? Non lantuni
ciiim in coclo cst, scd eliam ubiquc, ct omnia implct. Verum
adliuc pro auditoris inibccillitate loquitur, ut paulatiiii
illum erlgat. Filium autem hominis hic non carnem voca-
vit; scd a miuori suLstanlia se totum, ut ita dicam, nomi-
navit. Solet enim sa^pe a Divinitate, saepe ab humanltate, so
lolum vocarc. «Et sicut iMoses cxaltavit serpentem in deserlo,
» ita cxallari oportcl Filiuin hominis'. » lloc rursum videlur
a superioribus ahenum; sed cum ilUs maxime consentit.
Cum dixissetcnim maximum per baptlsma collatum homi-
nibus csse bcneficium, addit hujus cnusam, ncque ilhmi mi-
norem, scihcet pcr crucem. Quemadmodum et Pauhis Go-
rintlilos alloquens, haec slmul junglt bencficia his vcrbis :

a Numquld Pauhis crucifixus cst pro vobis, aut in nomino

» Pauh bapllzati cstis ^? » llocc enim duo maximc incflabi-
lem ejus amorcm ostcndunt; quod pro inimicis passus sit;
ct quod pro inimicis morluus, per baptismum integram
pcccatorum vcniam hirgltus sit.

11. Cur autcm non clare dixit se crucifigendum essc,

scd ad vctercm Iiguram audltores remislt? Primum ut dis-
ccrcnt vetcrum cum novls cognatlonem, scirentque hacc
ahcna non cssc; dclndc ut intehigas non invitum ad
ilhs

mortem vcnissc; ad hax autem ut disccres nuUum ipsi ab

illa rc damnum importarl, ct hlnc muUIs ipsuui salutcm
parcre. Nc quls enim dlceret : « Et quomodo ficri potcst, ut
qui in crucifixum crcdunt, saluteni conscquantur, cum ct
ipsc a morte correptus fuerit?»ad vctcrcm nos hlstorinm
diicit. Nam si imaginem acncam scrpcntis rcspicicntcs Ju-
d.ci, morlem vitabant, muUo magls ii, qui in crucifixum
crcdunt, pracstantiore fruentur beneficio. Non cnim prop-
tcr crucifixi ImbecUhtnlcm, ncque quod JudiTi supcriores
fucrint, Ila factum cst scd quia Deus dilcxlt mundum.
;
SyO S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

ideo animatum ejus templum crucifigltur. « Ut omnis qui

» crcdit in illum non perent, scd habeat vitam a^ternam '. »

Vides-ne crucis causam, et salutem inde partam? Vides-ne

ligurae cum vcritale consonantiam? Illic mortem effugerc
Judaei, sedtemporaneam; hic aeternam fideles. Illic sus-
pensus serpcns serpentum morsus curabat; hic crucifixus
Jesus a spirituali dracone inflictas plagas curabat. lUic qui
oculis corporeis videbat, curabatur; hic qui mentis oculis
videt, peccata omnia dcponit. Illic ses pendebat ad modum
serpentis figuratum; hic corpus dominicum a Splritu for-

iQiatum. lUic serpens mordebat, ct serpens curabat; hic

mors perdidil, et Sed qui interimebat ser-
mors servavit.

pens, venenum habebat; qui vero servabat, vencno vacuus

erat. Idipsum jam viderc est nam mors,qu?e interimebat, :

peccatum habebat, ut vcnenum serpens Domini autem :

inors ab omni peccnto immunis erat^ ut oeneus scrpens a

veneno vacuus. « Peccatum cnim, inquit, non fecit, nec
«inventus cst dolus in ore ejus '. » IIoc crgo cst quod slg-
nificavit Pauhis : « Expolians principatus et potestates,
Dtraduxit confidenler, palam Irlumphans iUos in semet-
»ipso\ » Quemadmodum enim alhlola strenuus, cum su-

blimem actum adversarium prosternit, clariorem refert

vicloriam: sic ct Chrlslus, lolo spectantc orbe, adversarias
polestnles dejecil; et els, qul in soHtudine vuhieratl fuerant,
curatis, ab omnibus ferls Ipsos in cruce suspensusliberavit.
Verum non dixit : « Suspe-isi oportet » sed, « ExaUarl. »

Quld cnlm dictu tolcrablUus esse vldebatur in audientis

grallam, hoc proximc ad figuram accedens posuit. « Sic
«enirn Deus dilexlt mundum, iit FiUum suum nnlgenitum
» daret, ut omnis qui credit in ipsum non pcreat, sed habent
» vitam octernam ^. » Hoc est, ne.mireris quod ego exaUan-

•
Joan. nij i5. — » i rclr, u, 22. — » Gol. 11, iS. — ^ Joan.
211, 16.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXVII. 677
dus slm, iil vos saliilem conscquamini. Nam hoc ila Palri

visimi csl; ct sic illc vos dilcxit, ut pro servis Filium darcl,
ct pro ino;ratis servis. Atqui ncque pro amico quispiam id
agat : « Yix enim pro justo quis moriatur '. » Sed illc lon-
giore usus sermone est, quia fidclibus verba faciebat : hic
aulcm brevius Christus, quia Nicodemum alloquebatur;
sed cum majore emphasi quoe in singulis dictis observa-
:

lur. llisenim verbls, « SIc dilexit, et Dcus mundum, »

ingcns amor significatur. Multum quippe, imo immensum
erat discrimcn. Nam immortalis et sinc principio, magni-
tudo infinita, ex terra et cinere formatos, innumcrls onus-
tos pcccatis, qul semper sc olTcndebant, ingratos; hos
inquam, dllexlt. Et quic poslca sequuntur perinde vehe-
mcnlia sunt; addlt cnim : « Ut FHium suum unlgenitum
»daret; non servum, non Angelum, non Archangekmi ait.
»

Atqui nemo unquam vel clrca fillum tanlum studlum adhl-

buit, quantumDcus clrca ingratosscrvos. Passlonem itaque
non omnino apcrle, sed obscure pra^dlclt emolumentum :

autem ex passlonc futurum clare dlcit « Ct omnis qui :

icredlt in eum non pcreat, sed habcat vilam rcternam. »

Quia dlxerat ipsum exaltatum iri, et morlem subindicave-

rat, ne verba islajc moerorem parerent audllori, et de ipso
humanum quldplam susplcaretur, putarctque moriem ipsi
fmcm existcndi futuram essc, vlde quo pacto id attempe-
rct, cum dicit datum csse Dci Fllium, vltai causam, imo

vita} aGternaj. Is vero, qui per mortcm suam vitam ahis da-
lurus erat,in morle non diu mansurus erat. Nam si il,qui
in cruclfixum crcdunt, non pereunt, multo minus peribit
ille crucifixus. Qui cnim perniciem ab aliis aufcrt, multo
mogis ipse a pcrnicle liber erit : qui alils vitam impertit,
nnilto magis slbl impcrtlct. \ides-ne ublque opus csse fidc?
Nam cruccm vitic fonlcm csse dicit. Id raliocinlum non
' Rom. V, 7.
378 S. JO. CHRYSOSTOMI A.RCHIEPISCOPI C. P.

facile admlUat : cujus rel tesles nunc sunl gentiles, qui Icl

videntes cum risu exciplunt. Fides vero, quac raliociuii

iinbecillitatem superat, hoc faclle admlttit ct retinet. Dnde
autem tanlopere Deus mundum dilexit? non aliunde, quam
ex sola benignitate sua.
III. pudorem ergo vertamur ob lantam charitatem
In :

crubcscamus de benignltatls excessu. Ipse enim ut nos ser-

varet, ne unigcnito qnidem Filio sno pepercit; nos pecu-
niis parclmns in nosiram perniciem. Ipse unigenitum Filium
pro nobis dedit; nos nc argentum quidem in ejus graliam
despicimus, inio nec In nostram utilitatem. Et qaanam ha^c
venia digna sunt? Si homlncm vldeamus perlcula ct mor-
lem pro nobis subire, ipsum omnibus antcponlmus, et in

intimis amicls annumeramus, nostra omnia ipsi tradimus,

ct ea ipsius esse magis quam nostra dicimus; nequc sic
pulamus dignam rependerc vicem. Erga Christum vero
neque hunc grali anlmi mo Jum servamus. lilc anlmnm pro
nobis posuil, ct propter nos pretiosum sanguinem effudit,
nos, inquam, qui nec bonl nec grati eramus; nos vero ne
in nostiam quldem ulililatem pecunias cfTundimus; sed
eum, qui pro nobis mortous est, et nudumet peregrinum
dcspicimus. Ecquis nos a fuLuro supplicio eximet? Nam si

non Dcus nos, sed nos Ipsi punlrcmus, annon contra nos
colculum ferremus? annon nos Ipsos ad gehennoe ignem
condcmnaremus, quod euni qui animam pro nobls posuit
fame tabcscentem contempscrimus? Et quid pccunias mc-
moro ? Si enim mille haberemus animas, annon illas omnes
pro illo ponere oporluit? Etiamsl ne sic quoque quld be-
neficlo tanlo dignum feclssemus. Nam qui prior bencficium
ponil, manifestum prse sefci t bonitatis indicium ; qul aulem
bencficio afTicilur, quidquid tandem dcderil, debilum red-
dit, non grallam inil; maxlmc vero cum ille prior bencficus
inimicis dona confert, ct Is, qui rependit, bencfactori suo
 IN JOANNESI nOMILU XXVIl. O79
dona relrlbull, quibns ellam ilonls ipsc quoquc frullur.

Veriim hls non movemur, usquc adco ingratl, ut servis,

mulis, equls operlmentn aurea circumponamus; Domlnum

veronoslrum, nudum erranlem, ostiatlm mendlcantem, In
compltls stantem et manus extendentem dcsplciamus, Imo
scepc torvis intucamur oculls ; ctlamsl proptcr nos lilsce
malls sc subjlclat. Llbenter enlm csurlt, ut tu nutrlarls;
nudus clrcumit, ut tlbl Incorruptionls vcslem confcrat. Nlhll
tamen vos erogatls : scd vcstlmenta veslra alla a tincls ro-

duntur ',alialn arcarecondita,superfluaccur3ep05sIdenlIbus

sunt : dum Is, qul et haec el alla omnla iargitus est, nudus
obambulat. Verum ha?c non In arca recondltls, scd hls
magnlficc induimlni? Quld, quaeso, hinc vobis pkis accc-
dit? Ut forenslum turba vos susplciat? Ecquld hoc ? Non
cnlm hls Indutum admlrantur; scd eum qui cgenls hTrgitur.

Itaque sl vells admiratloni esse, oHos induc, et sic millc

plausibus excipieris. Tunc tc Deus cumhomlnibusLiudabit.
Contra vcro si secus agas, omncs ncmo te laudablt; sed
tlbi invidebnnt, dum vldebunt corpus ornatum, anlmam

vero neglcctam. Hujasmodl ornalum merctrlces sectantur,

quae spepe majorl et opulentlori cullu gaudcnt. Ornatus
autem anima3 pcnes vlrtulis studiosos tantum habetur. llxc
frequenter dlco, nec fincm diccndl faciam, non paupcres
lanlum curans, quantum animas vestras. IIHs enlm clsi

nona aHunde tamen quaedamerit consolallo; slnuHa

nobls,
adslt, et famc pereant, non magnum hoc damnum Ipsis.

Quld nocuit Lazaro paupertas ct fames? Sed vos nihil a

gehenna criplet, nlsi pajipcrum opc juvcminl. Scd cndcm
ipsa dlcemus quai dlves IHe perpetuo tradltus Ignl, omnis
consolationis experll. Vcrum absit, ut quls Illa unf[uam
verba audiat ; faxit Deus ut omnes In sinu Abraha^ rccipian-
lur, gralla ct bcnlgnitatc Domini nostri Jcsu Chrlsli, pcr
' Jacob. V, 2.
58o S. JO. CHRYSOSTOJII ARCHIEPISCOPI C. P.

quem et cum quo Palri gloria, unaque sancto Spiritui, in

saecula sGCculorum. Amen.

HOMILIA XXYIII '.

CAPUT III.

Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut judlcct

mundum, sed ut salvum faciat mundum ^,

I. Multi ex segnioribus, ad peccata miiltiplicnnda et ne-

gligentinm augendam divina abutenles clementia ita lo-

quuntur. Nulla cst gehenna, nuUum supplicium, omnia

Dcus peccata remillit; quorum os sic obstruit Sapiens
quidam « Ne dicas Miseratio ejus magna, multitudinis
: :

Bpeccatorum meorum miserebitur quia misericordia et :

» ira apud ipsum, et super peccalores ardebit furor ejus ^; »

el rursum, « Ut multa misericordia ejus, et multa redar-
» gulio ejus ^. » Et ubi, inquies, benignitas ejus, si secundum
peccatorum nostrorum merita acccpturi sumus ? Quod se-

cundummerita accepturi simus, audiProphetamet Paulum

dicentem, illum quidem « Tu reddes unicuique secundum
:

» opera sua ^; » hunc aulem, « Qui reddel unicuique secun-

» dum opus suum ^. » Quod autem nihilominus magna sit

Dei clemenlia, vel hinc pahnm est, quod cum in vitas duas
nostra Deus diviserit, aham certaminum, aham coronarum,
multam hac in re quoque benignilatem exhibuerit. Quo-
modo? Quia postquam innumera peccata admisimus, nec
cessavimus a juvcntute ad extremam usquc senectutem

• Alias xxvii. — ' Joan. iii, 17. — 3 Eccli, v, 6-7, — ^ IJ, xvj,
i5. ~ 5 Psal, Lxi; i5, — 6 i\om, u, 6.
 IN JOANNF.M HOMILIA XXVIII. 38 1

sceleribns anlmam noslram inquinarc, nnllas eornm pcenas

repelat, sed pcr lavacrnm regenerationis veniam concedat,
imo jnstitinm et sanctificationem elargiatnr. Quid ergo,
inquies, si quis a prima actate mysteriis dlgnatns, post liaiic

in inille peccata incidatPHic certe majori obnoxius est

snpplici^. Eorumdcm enim peccntorum non pares subimus
pcenas, scd longe graviores, si postquam initiati sumns in
scelera ruimus. Id significat Panlus his verbis : « Irritani

» faciens qnis legem iMosis, sine nlla miseratione duobus

))vel tribns testibns moritur : quanto magis pulatis dete-
))riora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit, et
T. sangninem testarQentipollutum duxerit,et gratiac Spiritus

y> conlumeliam fecerit '? )) Ergo majori ille dignus erit snp-
plicio. Vernmtamenhicpoenitentiaeportasaperuit, acmultos
abluendi peccata modos subministravit, si illc voluerit.

Cogites velim quanta sint haec clementiae argumenta, quod

per graliam remiserit, et qnod post graliam peccatorem
snpplicii dignnranon puniat, sed emendationis spatinm
concedat. Propterea ait Ghristus Nicodemo « Non misit :

))Deus Filium sunm in mundum, ut judicet mundum, sed

» ut salvet mundnm '. » Duo enim sunt Christi adventus;

qui jam fuit, et qui fnturus est : sed non iisdem de causis
ambo; sed prior fuit, non ut facinora nostra examinet,
sed ut dimiltat; secundus erit, non ut dimittat, sed ut exa-
minet. Ideo de priore quidem dicit Non veni ut judicem
: «

))mundum, sed ut salvem mundum ^ » De secundo autem,

« Cum venerit Filius in gloria Patris sui, statuet oves qui-
))dem a dextris, hocdos autem a sinistris : ct abibunt alii

))quidem in vitam, ahi in supplicium sempitcrnum ". » At-

qui prior etiam adventus judicii erat secundum justitias

rationcm. Quare? Quia antc adventum ejus lcxerat natu-

• Ilebr. X, 2S, 29.— 2 Joan, m, 1-. — » Id, xii, 47. — "^

Mallb.
XXV, 01, 35 el 4^.
 382 S. JO. CimYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ralls, Prophetae, rursumque Icx scrlpta, doctrina, mllle

promissiones, signa, supplicia, et alia multa, quae possent
emendare; quorum ralio omnino exigenda erat. Sed quia
clemens est, non examen, sed veniam exhibet. Si enim
perquisitionem fecisset, omnes plane de medio subLiti fuis-
sent : « Omnes enim peccaverunt, inquit, et egent gloria
»Dei '. » Vides summam clemenliam? « Qui credit in Fi-
» lium, non judicatur ; qui autem non credit, jam judicatus
»est '. /) Atqui si tunc non venit ut judicaret mundum,
quomodo qui non credit, jam judicalus est, si nondum adest
judicii tempus? Vel hoc dicit, qu'a ipsa incredulitas sine
poenitentia supplicium est; nam extra lucem esse per se
magnum est supplicium : vel futura praenuntiat. Quem-
admodum enim homicida, licet sententia judicis damnatus
non sit, ipsa rei natura jam damnatus est; sic et incredu-
lus. Quandoquidem Adam qua die dc ligno comedit, mor-
tuus est : illa quippe sentenlia erat : « Quacumquc die
«comederitis de ligno, moriemini ^. » Atqui vivebat. Quo-
modo igitur mortuus erat? Ex sententia, et ex ipsa rei
natura. Nam qui se supplicio obnoxium reddidit, sub sup-
plicio est; eliamsi non reipsa, sed ex sententia. Ne quis
enim audiens « Non veni ut judicem mundum, »se putet
:

impune posse peccare, hlncque negligentior evadat, hanc

quoque tollit ignaviam, dicens « Jam judicatus est. » Quia :

cnim judicium fuiurum nondum venerat, supplicii timo-

rem admovet, et ostendit id quod multoe est benignitatis, :

non modo Filium dare, sed ctiam supplicii tempus dilferre,

ut possintpeccanteset incredulipeccata sua abluere. « Qui
«credit in Filium, non judicatur. » Qui credit, non qui
curiose inquirit; qui credit, non qui multum scrutatur.
Quid ergo si impura ejus vita sit, et gesla non bona ? Hos
ulique non verc fideles esse Paulus ait : « Gonlitentur se
' Rom. iii, 2.';. '" 2 Joan. iii, i8. — ' Gen. ii, 17.
 IN JOANNEM nOMILlA XXVIII. 383
»nossc Dcum, faclls aulem ncgant \ » Caclerum hlc decla-
rat ipsos non hac de re judicarl; sed ob facinora graviori
nltione punlendos esse; iufidelitatls vero causa, eo quod
crediderlnt, non punlri.

II. Vidcs-ne quomodo cum a lerrlbillbus orsus csset, in

eadem rursus desinat? Inilio quippe dicebat : « Nisi quls

jjnalus fuerit ex aqua et Spirilu, non intrabit in regnum

»Dci^; »hlc vero rursum : « Qui non credit In Fih*um, jam
» judicatus cst. » Idest, ne putes moras peccatls obnoxium
jnvare, nisi resipuerit. Nam qui non crediderit, nihil dlfTe-
ret ab eis, qni jam judicali sunt et pnniuntur. « Hoc est aii-

» tcm judlcium, quia lux venit in mundum , et dllexerunt

»]iomines magis tenebras qnam iucem^;» hoc est , ideo

pnniuntur, quia tenebras reHnquere et ad lucem accurrere
nohierunt. Ilis verbis omncm ab ilhs aufert excusatlonem.
Nam sl raliones et po^nas cxpeliturus vcnlssem, inquit, di-
cere possent : «Ideo resikiimus. » Sed veni ut illos a tene-
bris eriperem, admoverem. Quis ergo misereatur
et luci

ejus, qui a lenebris ad lucem venire recusat ? Cum enim

nulla de re nos incusare possint, inquit, sed mille benefi-
cils sint afTeclI, a nobis resiiiunt. Hac de re quoquc illos

alibi accusans dicebat: « Odio habuerunt megratis'*; » et

rursum : « Si non vcnisscm el locutusfuisscm eis, peccatum
» non haberent^. » Qui cnim expers iucis in lenebris sedet,
fortasse veniam impctret; qui vero post lucis advcnlum in
lenebris residct ,
perversae et pervlcacis volunlatis argu-
mcntum prae se fert. Dclnde qula
quod dlctum fuerat, id,

multis incredibilc videbalur; ncnio enim tenebras lucl pra^-

lulcrit; causam ponit cur sic afrccli cssent. Qusenam hi-ec
cst? « Erantenim, inquit, eorum mala opera. Omnis autem,
» qui male facit, odit luccm, cl non venit ad lucem, ut non
' Tit. 1, 16. — ' .Toan. iii, 5. — ^ Ibid. 19. — ^ P.sal. x\xiv, 19,
ct Joaii. XV, v.O, — ' lljid. 23.
384 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCinEPISCOPI C. P.

» arguant nr opera ejns ' .

» Cerle non ad judicandum vel ad
inquirendum venit; sed ut venlam et remlssionem peccalo-
rum darel, et salulem per fidem larglretur. Cur ergo fu-
gcrunt? Nam si judicaturus in tribunall sedlsset , allqiiem
excusalionls colorem habulssent. Qui enlm malorum sibi
consclus est, judlcem fugere solet vcnlam autem conce- :

dentem, peccatores omnes adeunt. Si ergo condonaturus

venit, hos maxime accurrere par erat, qui multorum sibi

conscll erant peccatorum : quod etiam multi fecerunt.

Nametpublicanletpcccatores venlentes, cum Jesu accum-
bcbant. Quid ergo sibi vult lUud? De Illis loqultur qul in
nequllla omnino pcrmanere decrevernnt. Ipse namque
Ideo venit, ut prlora peccata dlmlttcret , et iid futura ca-
venda confirmaret. Qula vero quidam sunt ita moUes et
dlssohiti ad virtutis susllnendos hibores, ut ad extrcmum
usque haHtum velint In peccalis perslstere, et nunquam ab
illis abscedere , Illos hic Incessere vldetur. Quia enim
christlanismus cum recta doctrina probam vitam expetlt,
ad nos venire formldant, Inquit, quia nolunt vitam rectam
exhlbere. Nam eum, qui in gentilium crrore vllam ducit,
nemo reprehenderlt : qul enim tales colis deos, fcstos dies
perlnde turpes et ridiculos, alque dil ipsi sunt, celebrat,
nc digna dogmatibus exhlbet opera ; qui vero Deum cohmt,
sl segniler vlvant, a nemlne non reprehenduntur et accu-
santur : tantas admirationi etiam apud Inimlcos suos cst ve-

rltas. Vlde ergo quam accuratc loquatur; non enim dlclt,

« Qui prava operalur, non venlt adlucem ; » scd (cQui In malis

pcrseverat; » id est, qul vult semper in peccatlcceno vohitarl,
non vult se Icgibus mcis subjlcerc ; scdcxtra manens libcre
fornicalur, ca^teraque omnia prohibita exeqnilur. lluc
cnim S8 confercns, quasl fnr Inluce stallm manifestus red-
ditur. Ideoque impcrium fugit mcum. Gcrlc mullos gen-
'
Joan. 111, 20,
 IN JOANNEM IIOMILIA XXVIII. 585

lillum dlccntcs audlmus se Ideo non possc ad fidem nos-

tram accedcre, quod non posslnt ab ebrletole, fornlcatlono
ca'lerlsque hujusmodl vitlis Quld ergo,
abstlncre. Inquies,
annon sunt Chrlstlani non mollorls frugis? annon et genti-

les phllosophice vlventes? Chrlsllanos esse qui mala perpe

trent ego quoque novi : num autem gentiles sint qui pro-

bam ducant non perinde notum mihi. Ne mihi

vllam, id
illos objlcias, qui cx nalura sua modesti ornatlque sunt hoc :

enim vlrlus non est sed illos afferas, qul afFectlbus vehe-
:

henter trahuntur^ et tnmen philoscphantur at certe non :

possis. Nam si regni promissio, gehennae comminotlo, et

alia hujusmodi vix homlnes in virtutls exercitlo relinent,

longe dKricIlIus Illam exercebunt, qul nihil eorum credunt.

Quod quldam virtulem simulant, id gloriae causa faclunt;
si

qui autem vanai glorias causa vlrtutem exercent, iibi latere

polerunt, non a pravis cuplditatibus absllnebunt. Verum
ne contentlosi vldeamur, concedamus apud gentiles esse
quosdam qul recte vivant; nlhil enim hoc dlctls nostris
oflicit. Nam quod saspe contlngit, non quod raro accidit,

hic inlelligendum.
III. Yide etiam quo pacto aliunde quoque illis omnem
excusationis modum auferat, cum diclt lucem in mundum
venisse. Num, Inqult, illam quaisierunt? num laborarunt
nt assequerentur? Ipsa hix ad illos venit, neque sic tamen
accurrerunt. Qula vero obtcndere possunt Christlanos esse
quosdam qui male vivant, respondeblmus hic non agi de
iis, qul Chrlsllani natl sunt, qulque a majorlbus piam
acceperc religionem; ctsi sa?pe illi ex prava vita a vera
doctrlna dccussl fuerint. Verum non de iis puto nunc
sermoncm haberl ; sed dc ils gentllium vcl Judaeorum. qui
deberent ad rectam convertl fidem. Ostendit enlm nemi-
nem corum, qul in crrore degunt, velle ad fidem accedore,
nisi prlus rcclae vlltc normam sibi prrcscripserit; neminem-
LXXVIII. 25
586 S. JO. CnRVSOSTOMI archiepiscopi c. p.

que in incredulltale mansurura, nisi prius decreverit in

pravitate perslslere. Ne mihi dixeris castum illum esse» nec
furari non enim in his tantum consistit virtus. QuaG enitn
:

ulihtas, si haec quidem observet, sed vanae gloriae sit cupi-

dus, vel amicoram gratia in errore maneat? Hoc cnim non
est recte vivere. Nam glorlas servus non minus peccat,
quam fornlcator; imo longe plura et graviora admittit.
Ycrum indica mihi quemdara apud gentiles ah omnibus
vitiis peccatisque llberum. Nunquam possis. Nam qui
maxime apud illos claruerunt, qui et pecunlas et guloe de-
licias contempserunt, ut aiunt, ii maxime omnium gloriae

servierunt quod sane omnium est causa malorum. Sic et

;

Judici in nequltia perstiterunt; quare illos arguens dice-

hat : « Quomodo potestis credere, qui gloriam ab homini-
»bus acclpltis '
? » Et cur Nathanaeii, cui verltatem prae-
dicabat, de his locutus non est, nec longlori est usus
sermone? Quia is non cum illo studio venerat. liic enim
istud sibi faciendum constltuerat, et quod ahi quicti, hic
audiendae doctrinae tcmpus adhibuit. IUe vero, aHo suadente,
accessit, ncc tamen ilium praeleriit ; ipsum enim sic allo-
quitur : « Amodo videbitls co^Ios apertos, et Angelos Dei
»ascendentes et descendentes ^ »Iiuic autem nihil horum
dixit; sed de incarnatlone et de vita aiterna ipsum alloqui-
tur, diverso modo singulis pro afFectu cujasque loquens.

Illi quidem, quia Prophetos caiiebat, neque ila segnis erat,

haec audivisse satis erat. liuic vero, quia quadam adhuc

formidine detinebatur, non totum statim revelavit; sed
nientem ejus excitavit, ut metu metum excluderet, cum
dixit eum, quinon crederet, judicari, etnon crcdere a prava

concupiscenlia proficisci. Quia cnim hominum gloriam

niagni faciebat, et pluris quam supplicium. « Multi enlm,
»inquit, ex principibus credidcrunt in eum, sed propter
» Joan, V, 44« ^ ^ Id. 1, 5i.
 iN joannem iiomilia xxviir. 58;
jjJiulcTOs non confitebanlnr ", » Hinc illuni pcrstrlnglt, os-
lcndilqnc non posse enm, qui in sc non credercl, alia clc

causa non credere, quam quod vita impurus essct. Et in

scquentihus ait : « Ego sum lux «hic aiitem ; ait : « Venit
»Iux in mnndum ^ » In princlpio enim obscurius, deinde
ciarius loquebatur. Atlamen homo ille ninllitudinis fama
delinebatur, quapropler non ea, qua par erat, utebaturli-
Fuglamus ergo inanem gloriam; hoc enim vitio-
berlnle.
rum omnium vehementissimnm est. Hinc avarilia et amor
pecuniarnm oriuntur, hinc odia, bella, htes. Nam qni
phira concupiscit, nusquam consisterepoterit. Nulla aulem
nlia de causa caetera amat, quam quod vanam gloriam amet.
Cur eunuchorum agmen, gregem servorum?
enim, quaj^o,
cur tynlum fastum mulli exhibent ? Non alia causa, nisi ut
mulloshabeant inopportunae magnificentice testcs. Si hanc
ergo rescindamus, cum capite eliam mcmbra nequilia3 lol-
lcmus, nihilque prohibebit quominus terram quasi ccehmi
incolamus. Neque enim ad nequitiam tantum quos capit
impelht, scd et virtuti se subdoie admiscet; et cum a vir-
lute nos decutcre non potest, in ipsa ilLi virtute magnum
detrimentum importat, dum labores lolerare cogit, et a
laborum fructu privat. Nam qui ad vanam gloriam rcspicit,
sive jejunium, sive oralionem, sive eleemosynam excrceat,
omncm amittit mercedem. Quo damno quid miserabillus
fuerit, quaudo nempe quis se fruslra maccrat, ridicuhisquc
cvadit, et a supcrna gloria excidit? Neque enim polest qui
ulramque dcsiderat, ulramque conscqui. Possumus tamen
utraniquc consequi, non utramque gloriam concupisca-
si

mus, sed ccelestem tanlum; qui vrro utramque amal, non

ulramquc adipisci potcst. Quamobrcm, si velimus gloriam
adipisci, fugiaraus humanam gloriam ; ct eam, qurc a solo

Deoest, desideremus, et siculruqucpoticmur. Ulinam vero

• Joan. xu; 42. — * li.iJ. 4^«

2S.
 388 S. JO. CHUYSOSTOMI ARCHIEPIS(iOPI C. P.

hac fruamur, gralla et benlgnitate Domlni nostri Jesu

Chrlsti, pei' quem et cum quo Patri gloria unaque sancto
Spiritui, in sa3cula saeculorum. Amen.

HOMILIA XXIX \

CAPUT III.

Venlt antcm in Judaeam terram ipse et Disclpuli ejus, et

illic demorabatur cum eis, et baptizabat ^

I. Nihil veritate clorius, nihil fortius, ut mendacio nihil

infirmius, etiamsi innumeris se tegat operimentis. Nam
facile deprehenditur, et facile difflult. Veritas contra nuda
prostat omriibus, qui voluntejus pulchriludinem intueri;
iion vult lalere, non perlculum timet, non insidias, non
gloriam mullitudinis ambit, nulH humanarum rerum sub-
jacet ; sed omnibus superior multas excipit insidias, manet
autem invicta, eosque, qui ad se confugiunt, quasi tutissimo
muro munitos servat, idque ex polentiae su(C magniludine;
ct occuitos insultus evertit, sua vero palam omnibus pro-
ponit : quod et Ghristus Pilato his verbis significavit : « Ego
»palam locutus sum mundo, et in occulto loculus sum ni-
» hil '. » Quod tunc dixit Jesus, hoc nunc fecit. « Post haec,
»inquit, venit in Judaeam tcrram ipse et Discipuli ejus, et
» illic demorabatur et baptizabat. » In solemnitatibus in ci-
vitatem ascendebat, ut in medio doctrinam illis propone-
rct, utquo ex miraculis utililatcm carperent. Peraclis autem
dicbus festis, in Jordanem saepe veniebat, quia illo multi
concurrebant. llla enim, quae magis frequentabantur, loca
semper petebat, non ostentationis causa vel ambltionis, sed

» Aiias xxvm, — ^ Joan. iii, 22, —- ' Id, xviii, 20,

 IN JOANNEM IIOMIMA XXIX. SSc)

iit pluribusprodessct. Alqul subhnec dicit Evangelista, noii

Jesum, sed Discipulo? ejus bapliznssc nnde palam csl hoc ;

eliam in locoita inlelligi, ipsos nempesolos baplizavisse. Et

cur, Inquies, non baplizabat? Jam prlus dixerat Joannes :

« Ipse vos baptizabit In Spiritu sancto et ignl '. » Spirltuai

vero nondum dederat; jure ergo non baptizabat; scd DIs-
clpull tantum, quod vellent phirlmos ad sahitarem doctrl-
namaltrahere.Etquare, Dlsclpuhs Jesubaptizanllbus, Joan-
nes baptlzare non destltit, donec in carcerem traderetur?
Nam cum dicltur : «Erat Joannes baptlzans In /Enon ',» ad-
jiclturque, aNondum missus fuerat in carcerem ^, r> significat

iitlque illum non hactcnus destitisse. Et cur ad ilhid usquc

lempus baptizavlt? nam dignlores Jcsu Discipulos declaras-
set, si, Ihis inciplentibus, ipsc deslitisset. Cur ergo bapliza-

bat?Ne discipulos suos in majorem invidiam et contentio-

nem conjiceret. Nam sl saipe ch^mando,primasque Chrlsto

conccdendo, seseque mlnorem praedicando, non persuasit
ilhs ut ad eum accederent ; sl hoc etlam adjecisset, longe
contentiosiores IIlos reddldisset. Ideo Chrlstus tuncmaxime
prcedicare coepit, cum de medlo sublalus est Joannos. Piito
autem ideo citius Joannem morte sublalum fulsse, ul totlus

multiludlnis animl ad Ghrlstum converlerentur, neque

amplius circa ambos sclnderentur. Prretcrea dum baptiza-
bat Joannes, non fmcm faclcbat monendi ct magna de Jesu
prrcdicandl. Baptizabat vero tantum in eum, qui post se

venturus erat, ut in eum crcderent. Qul igitur hoc praedl-

cabat, quomodoDiscipulorum ChrlstlprvTslanlinm demons-
Irassel, sl a baptismatc deslitisset? nam e contrario visum

fuisset ipsum ex invldia vel ira ccssare. Persistendo autem,

h<xc firmlora declarabat. Non enlm slbi glorlam compara-
bat, sed audilores ad Chrlstum miltebat, ncc minus quam
Disclpull ad cam rein pracslabal; imo plus quarn iHi. Nam
* Luc. III, i6. — 2 Joan. ni, a3. — * Ibid. 24.
ogO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quanlo iinniis suspectnm erat ejus lestimonium, ianlo

majore quam ipsi lama valebat apud omnes. Hoc Evange-
listasnblndicans dicebat : «Exibant et Laplizabantur ab eo
» omnis Judaja, Jordanem \ » Discipulis bap-
el regiio circa
lizantibus, non cessabant multi ad Joannem accurrerc.
Quodsi quis percontetur, quid plus liabueritDiscipulorum,
qiiam Joannis baptisma? dicemus, nihil. iNam utrumque
Laptisma Spirilus gratia vacnum cral, et una utrisquc bap-
tizandi causa erat, tit bnplizatos nd Chrislum pertraherent.
Ne enim circumcursantes, coHigerent eos, qui crcdituri
erantj ut Simoncm frater, Natbanaelcm Philippus adduxe-
runt, baptizare conslituerunt, ut per baptismum omncs
sine labore pertraherent, ct futurac fidci viam pararent.
Quod autem hnec baplismata allerum altero nihil phis
habcrent, sequentia indicant. Qua;nam iHa? « Facla est,

))inquit, quaestio ex discipuHs Joannis cum Judao de pu-

» riiicatione \ » Invidebant quippe semper discipuli Joannis
Christi Discipuhs, imo ipsi Christo; et cum viderent illos

baptizare, eos, qui baptizabantur, ailoqui ccsperunt, quasi

bapiisma suum quid phis haberet, quam baptisma Disci-
puiorum Christi ; atque ex bapiizalis ahquem adorti, id illi

persuadere conati sunl, nec poluerunt. Quod aulem ilh*,

iion autem Judicus iile, quaeslionem moverint, audi quo-

modo id Evangelista subindicet; non enim dixit Judaeum
aliquem ab illis quaisivisse; sed ex Joannis discipuHs quses-

iionem lootam fuisse cum Judseo quodam de purifica-

tione.

II. Consideres autem vehm Evangelistae lcnitalem. Non

enim in adversum invehitur, scd pro facultale culpam mi-
nuit, quaBstionemquc fuissc tantummodo dicit. Nam quod
ex invidia ilU locuti sint, sequentia indicant, qure ctiam
ille moderale narravit; nam ait : « Venerunt ad Joannem
* Mallh, 111, 5, — 2 Joan. iii, 25,
 IN JO\NNEM IIOMILl-V XXIX. Sgl

»et clixerunt ei : RabLi , qui erat iccum trans JorJauem

» cui tu teslimonium perhibuisti, eccc hic baptizat, et om-
»nes veniunt ad cum ', » Id est, quem lu baplizasti, nain
illud, « Cui lu teslimonium perhibuisti, » hoc indicat, ac si

diccrent: « Quem ciaruni et conspicunm cffecisti, haec,qua3

tu faci?j nudel aggredi. Non dixerunt: « Quem tu baptizasti:»
»

nam coacti fuissent vocem illam supernam commemorare,

necnon Spiritus sancli dcsccnsum. Sed quid dicunt?«Qui
» crattecum trans Jordanem, cui testimonium perhibuisti:
id est, qui in discipulorum ordine erat, qui nihil plus habe-
bat quam nos, is se abs le segregans, baplizat. Non hoc
autem solum modopulabant se illum concitarc posse, scd
quod ctiam sua jam minus clara ct conspicua forent
« Omnes enim veniunt ad eum, » inquiunt. Unde palam

est eos ncc Judneum,CGm quo clisputnvcrant, ad suam sen-

lentiam adduxisse. lla^c porro dicebant quod adhuc imper-
fecliores, ncc prorsus ambilione vacui essento Quid ergo
Joannes? Nec ipse illos vehementer arguit, ne, se rehcto,
aliud quidpiam mali aggrederentur ; sed quid dicit ? « Neino
»potestaccipcre quidquam, nisi fueiit ei datumde coeio''. »

Quod si humilius loquatur de Christo , ne mireris; non

poterat tah afTectu precoccupalos stalim omnia docere. Sed
vult interim illos lerrere, ipsisque ostendere ipsos non alii
quam Deo ipsi adversari, dum ilhini impugnarent; quod
ipsum diccbat Gamaliel : « Non poteritis dissolverc ilhid,

»nequando Deo repugnarc repcriamini ^ » Hoc et ipsc

et

subobscure aslruit. Cum cnim dicit « Nemo potcst acci- :

» pore, nisi fuerit ei datum de coclo, » nihil ahud significat,

quam ipsos impossibilia .'iggrcdi, hincque Dco adversarios

dcprehcndi. Quid igitur? Theodas nonne a scipso accepe-
rat ? Acceperat quidem, scd slalim prostratus periit. l\cs

autem Christi non sic. llinc eos etiam sensim consoLitur,

* jQan, Jit, 26, — ' Ibid. 27. — ' Act, v, 3q.
^92 S. JO, CHRYSOSTOMi ARCHIEPISCOPI C. P.

ostendens non hominem , sed Deum esse qui ipsos gloria

superarel. Quaproplcr si splcndidce res ejus essent, om- si

iies illum adirent, non mirandum esse; hujusmodi enim

sunt res divinae; et Deum esse qui isla3C appararet : alias

enim non tanlum invaluissent. Humana quippe facile de-

prehenduntur, ct fluxa sunt, cito diflluunt et pcreunt. Haec
porronon item ; neque igitur humana sunt. Elanimadverte
quomodo cum dicerent : « Gui tu teslimonium perhibuisti»
putarcntque illud ad Ghristum dejiciendum conducere,
hoc ipsum in illos convertat. Nam prius cum ostendisset
non ex leslimonio suo Ghristum clarum evasisse hinc ,

postea ipsos reprimit dicens « Non potest homo a seipso :

» accipere quidquomj nisi ipsi datum fuerit de coelo. »

Quid hoc est? » Si meum prorsus testimonium accipilis,et

verum putatis, vel ex eo discite non mc, sed ilkim potio-
rem habendum esse. Quidcnim testificatus sum? Yosevoco
rei testes : » idco addit : « Ipsi vos mihi testimonium perhi-
))betis quod dixerim : Non sum ego Ghristus; scd missus
a sum ante iUum '. » Si ergo meo ha?renles teslimonio, haec

mihi objicilis dicentes : « Gui testimonium perhibuisti : »

non modo non ifle imminutus fuit ex tcstimonio meo, sed

ex illo phirimum augetur. Afloquin aulem non meum, sed
Dei erat teslimonium. Quamobrem si flde dignus vobis
videar esse, hoc etiam inter alia multa dixi me missum
luisse ante illum. Yides-ne quomodo paulatim ostendat vo-
cem iflamesse divinam? Hocenimvult significare: « JVlinis-
ter sum et ea loquor, quae ad mittentem me spectant
,

non humanam aucupor gratiam sed Patris ejus, qui me ;

misit, ministerium exhibeo. Non ego ad gratiam lestificatus

sum, sed id dixi, quod ut dicerem missus sum. Ne ilaque
me ea de causa magnum esse
hocenim illiusosten- putelis :

dit magnitudinem. lUe namque rerum Dominus est; id

I Joan. iiTj 28.
 IN JOANNEM IIOMILU XXIX. SgS

quod rnrsiimslgnificat hls additis verbls : a Qiil habet spon-

Dsani, spcnsus est : amicus aulem sponsi, qui stat et audit

))euui, gaudio g;auclct propter vocem sponsi '. » Quare qui

ait Non sum dignus, ut solvam ejus corrigiam calcea-
: <f

menli % se amlcum ejus nunc dicit

r> non ut exloUat et :

laudet se hax dicit sed ut ostendat id se maxlme curare,

,

neque se invito vel nolente haec fieri, sed admodum cu-

plcnie et promovente, et hac de causa se omnla fecisse;
quod admodum prudenter amici nomlne slgnificavit. Non
cnlm ita servl sponsi ut amicl gaudent, atque hls in rebus
lalanlur. Non ergo se honore a3qualem diclt, abslt; sed
ut gaudii sui magniludinem declaret, atque ut se eorum
indrmitati altemperet, amlcum sedlcit. Ministerlum quippe
subindicavit, cum dlxit semlssum fulsse anteillum. Idclrco

quod putarct illos haec cTgre ferre, se amicum sponsl dlcit

esse, oslendens sc non modo non a^gre ferre^ sed admodum
gaudere. Qula igitur hoc perfecturus adveni, tantum ab-
est ut de gestls doleam , ut mnxlmo moerore afTiccrer , si

non fierent. Si sponsa ad sponsum non accederet , lunc

dolcrem ; non vero nunc, cum noslra completa sunt. Nam
cum rcs cjus recle procedunt, tunc nos prospere agimus;
quio quod volcbamus evenlt, et sponsa sponsum agnosclt.
Et vosipsihoc testlficaminicum dlcilis : « Omnes veniuntad
eum. « Uoc enlm curabam, ct ea de causa omnia feci.
Quare cum illud jam evcnisse vldeam, gaudeo et exuho.
III. Quld vero slgnlficat illud « Qui stat, et audit eum, :

»gaudio gaudet proptcr vocem sponsi Ex parnbola ad ? ))

rem proposilnm sermoncm translullt. Qula enim sponsum

et sponsam memoravit, ostendit quomodo sponsalia fianl:

pcr vocem nempc atque doclrinam ita enim Ecclesia :

dcspondctur Dco. Idcirco Paulus dlcebat : « Fidcs ex au-

»ditu; audltus autcm pcr verbum Dei ^. » Hac ego voce
.» Joan. 111, 59. — ' Id, 1, 27. — ' Rom, x, 17,
394 S. JO. CIIP.YSOSTOMI ARCHIEPISCOPI G. P.

gaudeo. Illud vero, non slne causa posuit; sed

« Qul stat, »

ut ostenderet res suas cessavlsse, et siLi jam slandum et

audlendum esse, ac sponso tradendam essesponsam seque :

mlnlstrum et servum esse, bonam spem suam atque laeti-

tiam in opus jam oxiisse; ideo sic pcrglt : « Hoc ergo gau-
sdlum meum impletum est » id est, perfeclum est opus
^ ;

meum, nlhil uitra quod faciamus hnbemus. Dcinde non

prcesens modo, sed etiam futurum doloris augmenlum co-

hibens, de futuris pronimtiat, ea qua3 et ex dictis et ex
factis confirmat his verbis : « Illum oporlet cresccre, mc
»aulem minui ^ : »hoc est , noslra cessaverunt : qure vero
iliius sunt augentur. Hoc ilaque, quod timetls, non modo
nunc aderit sed majus etiam lu dics fiet. Ilhid enini
,

maxime est quod res nostras splendidiores oslendit. Ideo

veni; et gaudeo de tanto rerum adChristum pertinentlum
incremenlo ct quod ea evenerint, quorum gralla nostra
,

praccesserunt. Yides-ne quam placide, quam sapienter illo-

rum ulcus emollierit, Hvorem extlnxerit, ipsosque Impos-

sibilia aggredi demonstraverit; qua re maxime solet nequi-

lia sedari ? Ideoque provisum est, ut, illo adhuc vivente et

baplizante, haec fierent,utilhim tantae magnitudinis testem

haberent, et nullom excusationem, si non obtcmperarent.
Neque enim a seipso ad id dkendum impulsus est, non
ahis sciscitantibus ; ipsi cnim auditores persuadendi erant
neque ex se loquenti ita credidissent ; ut ipsis percontantl-

bus se confutantem respondentis senlentiam cxccperunt,

quemadmodum et Judcxl ; nam qula ad illum miserunt,
talibusque auditis, non credidcrunt, omnem slbl veniam
pra3cideruut. Quid igltur hinc docemur ? Omnium malo-
rum causam csse vanam gloriam. Illa enim ipsos in livorem

conjecit : hasc illos concitavit, ut Jcsum adirent ac dlcc-

i^ent: « Q uare Discipuli tui non jej ununt ^ ? » Hoc ergo vitium,
'
Joan, iJi, 29.-- 2 ibid, 3o.— ' Matth. ix, i/j.

\1
 IN JOANNEM IIOMILIA XXIX. SgS

dilecti, fiigiiimns. Si hoc fngiamns, a gehennaliberabimnr:

hoc cnim eis maximc igncm iiicendit; lioc ubiqne domi«
natum exercet snnm, alqnc a^tatem et dignitalem omneiii
lyrannicc occnpat; hoc Ecclcsias snbveilit, res civileslabe-
factat, doQios cvertit, civitates, popnlos, gentes. Ecqnid

miraris ;
qniindo in deserlum venil, magnamqne ibi potes-
tatem suam exhibnit ? Nam qui diviliis valc dixerant, mundi
fastum omnem abjecerant, et humanam consuctudinem,
qui violcnlas corporum cupidilales superaverant ; hi saepe

a vana gloria capli omnia perdidcrunl. Hnjns vitii causa

qui multum iaboraverat, ab eo qui nihil laboris, sed mnlta
pcccala adn)iserat , PharisaBus a Pnblicano victns est. At
hoc accusare vilium nullo labore possumus. Omnes cnim
eumdem ipsum calculum ferunt. Quod quscritur aulem est,
quomodo ipsum superare possimus. Quomodo ergo profli-

gabimus? Si gloriam gloriaa opponamus. Ut enim terrenas

divitias contemnimus, qnando ad alias respicimns divitias,

et hanc vitam despicimus, cum cogitamus aliam hac longe

meliorem ; sic et gloriam hujus mundi respuere poterimus,
cnm aliam longe hac ch\riorem spectabimus, quaeque vere
gloria csl. Nam hrec, de qua loquimur, vana inanisque est,

iiec nisi nomcn re vacnum habet; illa aulem ccelestis vera

cst, qnai non Iiomincs, scd Angelos, Arcliangelos, et Archan-

gelorum dominum, imo etiam homines ipsos laudatores
habcl. Si ad illud ihealrum respcxeris; si coronas illas didi-

ceris; si ad iilos plausus le transtuleris, terrena nunfjuam

te delincbunl, nou magna praesenlia reputabis, non absen-
tia quaeres. In hac quij)pe rcgia, nemo sateilituni regiorum,
non curans diadema gcstantis et in solio sedcntis graliam,
graccuiorum voccs imitatur, muscarum et culicum voian-
tium stridorcm cnim meliorcs iis snnt hominuin
: nihil

laudes. Cognita itaquc liumanarum rerum vilitatc, omnia

ia tulisslmos confcramus Ihcsauros, ct manentcm peren-
5q6 S. JO. CHRYSOSTOyi ARCHIEPISCOPI C. P.

neraque gloriam qua^rcmus ; qnam ulinam no5 omnes con-

seqaamur, gratia et benigoitate Doraini nostri Jesu Chrisli,

per quem et cum quo Patri gloria unaque sancto Spiritui,

nuQC et semper, et in saeculassculorum. Amen.

HOMILTA XXX \

CAPUT III.

Qui de rursum venit, super omnes e?t : qui est de terra,

de terra est, et de terra loquitur '.

I. Grave quiddam est glori:e amor, graTC et malis muitis

refertum : spina est, quae diflicile avellitur; fera, quae man-
sueiieri nequit, multis capilibus instructa, in eos ipsos, qui

se nutriunt,armata. Sicnt enim vermisligna, o quibusgigni-

tur, corrcdit,et rubigo terrum, ex quo nascitur, consumit,

et lanam tineae ita inanis gloria altricem suam animam

:

perdit. Ideo mulla nobis opus est diligentia, ut vitium hoc

tollamus. Vide ergo quanta decantet Joannes discipulis
suls hoc morbo laborantibus , ac vix eos sedare polest.

Xam post priora illa his etiam ilios demulcet sermonibus:

€ Oui de sursum venit, super omnes est : qui est de lerra,

*de terra est, et de lerra loquitur. « Quia, inquit, testimo-

nium meum ubique circumrerlis, ct me flde dignissimum
praedicalis, iilud sciatis oportet, non licere eum, qui de

ciio venit, fide dignum reddi ab eo qui in terra habilat.

Diud autem: « Supra omnes est, « quid signlfical ? Eurn

nullo eg^Tc, sibi suflicere, et sine comparalione omnium
maximnm esse. Se vero de terra esse et ioqni dicit ; non
qnod ex propria mente ioqueretur, sed ut Christus ait : c Si

hXlii IIIX. — 5 Jc3n. 111. 01.

 IN JOA.NNEM HOMILIA XXX. 5^7
» lerrena dixl vobis, et non credilis '. » Baptisma sic appellat

non quod terrenumcsset, sedquiaillud cum incrfabiligene-

ratione snacomparabat ; sicethoclocose delcrra loqui dixit
Joannes, suam cum Christi comparando. Nihil enim ahud
significat ilkid, « De tcrra loquitur, » quam quod sua exigua,
humilia et vilia sint, si cum Christi magnitudine compa-
renlur, ac terrense natura^ quasi similia sint. Apud illum
enim « Omnes thesauri sopientiae reconduntur'. s Quod an-

tem de humanis ratiociniis non loquatur, hinc palom esl

« Qui est ex terra, ex terra est. » Atqui non erat totus de
terra, sed pr.Tecipua coeleslia erant ; animam quippe habe-
bat et spiritus particeps erat, quae non sunt de terra. Quo-
modo ergo se de terra esse dicit? Nihil aliud his significa-
tur, quaui parvus sum, et nullius prelii , utpote qui humi
repam et in terra naius sim. Christus autem ad nos dc ccelo
venit. Cum pcr haec onmia eorum morbum reslinxisset,

cum majore fiducia de Christo lo([uitur. Antea enlm super-

iluum fuisset verba profundere, cum hoec in mente audi-
torum locum invenire non possent. Postquam autem spinas
evulsit, jam confidenter semina jacere incipit his verbis :

a Qui de cffilo venit, super omnes est, et quod vldit et au-

sdivithoc leslificalur, et testimonium ejus nemo accipit ^.a

Magnum quid et sublime de ipso locutus, rursus ad humi-

liora perglt : nam ilhid a Quod audivit et vidit, Dhumanius
dictum e^t : ncque enimexvisu vei auditu illa, quai sciebat,
acceperat; scd in natura totum habebat, qui perlectus cx
«inu paterno exierat, nec egcbat doctorc; nam ait : a Sicut
» novit me Pater, ita et ego cognosco Patrem ^. » Quid ergo
sigulficot illud : o Quod audivlt loquitur, ct quod vidit,
»testalur ? » Qula per hos sensus nos omuia discimus accu-
rale, et fide digui magistri habemur, circa ea quse vel visu

Joan. iii, la. — >

^ Col, ii, 3. — ^ Joan. iii, 3i, 33. — "* Id.
X, i5.
398 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIfiPISCOPl C. P.

Yel audltii percepimiis, ulpote qui nec fmgamus, nec falsa

dicamus. Id astruere volens Joannes dlxlt : « Quae audivlt
»et vldlt, » ut ostendat nihil In Illo mendacil, sed omnia
vera esse. SIc et nos sacpe curlose perquirlmus : « Tu-ne
audistl? tu-ne vldlsll?» SI id aflirmetur, lunc certum tes-
timonlum habetur. SIc et ipse cum dlclt : « Sicut audlo ju-
dlco % » et, « Qua) audlvi a Patre meo, loquor =*,
» et, « Quse
» vidlmus ioquimur ^, » et simlha alla loquitur, non ita dlcit,
ut dlscamus inum ea acceplsse quae dicit; id enlm putaro

extremoe dementla^ esset; sed ne quid ex diclls ejus in suspi-

cionem vocarctur ab impudenlibus Judceis. Quia enim
nondum eam, quam par erat, de illo opinionem habebant,
frequenter ad Patrem confugit, hincque verbis suls fideai
faclt.

11, Et quid miraris si ad Patrem confugiat , cum et ad

Prophetas et ad Scrlpturas sa3pe recurrat, ut quando dicit
«IJlae sunt quae testimonium perhlbent de me^?» Nuni
ergo Prophetls ilkim mlnoreoi esse dlcemus ,
quia Inde
testimonia mutuatur? Abslt. Sed propter auditorum infir-
mitatem sic sermonem temperat, et ex Patre audita se nar-
rare dlclt, non quasi doctore egeat ; sed ut ilh credant
nihil a se falsum dlci. Quod autem dicit Joannes sic Intel-

llge : « Mihi opus est audlre ab illo. Nam de coelo vcnit, et

coelestia nuntiat , quae sohis Ipse clare novit; nam Illud,

« Audlvlt et vldit, » hoc slgnificat. « Et testimonium ejus nemo

» accipit. » Atqui dlsclpulos habuit, et multi dictls ejus
attendebant; cur ergo dlcit : « Nemo accipit?»Hoc est,
pauci accipiunt. Nam si neminem dixissst, cur subjunxis-
sel;«Qui accepit ejus tcstimonium slgnavlt quia Deus
«veraxest^?» HIc discipulos suos perslringlt, ac si non
multum ei crediluri essent. Quod enlm neque postea ipsi

* Joan. V, 5o. — 2 Id. \iu, 26. — 3 Id. iii, n. ~ 4 jd, v, 36.—

Id. ni, 55.
 IN JOAiNNEM IIOMILIA. XXX. 699
crecliderlnt, palam cst ex seqiienliLiis. Idclrco illos in car-
cere inclusus mislt ad eiim, ut ipsos mngis ipsl connec-
ieret. Illi vero lunc etiam vlx crediderunt, quod subindi-
cans Christus dixit : aBeatus qui non fuerit scandallzaUis
»in me '.» Nulla Igilur alia de causa dlclt «Et leslimonium :

»ejus nemo accipit, «quam ut Discipulos suos erudiat, ac

sidiceret : «Ne puletls, quia pauci crediluri sunt, ideo falsa

iJlaessequce dicuntur. «Nam quaevldit testalur, inquit. Hasc

porro dicit, ut slmul Judaeorum ignaviam perstringat, ut
in prlncipio Evangelii ipsos coarguit his verbis : «In propria
»venit, et sui eum non receperunt ^ »Hoc autem non ve-
nieulis, sed non recipientium peccalum est. » Qui accepit
»ejus teslimonium, obsignavit quia Deus verax est. » Hic
illos extcrrct, cum
eum, qui Christo non credit,
oslendit
non modo non ipsi, sed neque Palri credere; quamobrem
adjlcit: « Quem enim mlsit Deus, verba Dei loquitur » -^.

Qula ergo verba ejus loqultur, et credens illi credit, et

incredulus illi non credit. Illud aulem « Obsignavit, » id
est, ostendit. Postquam hsec dixlt et timorem auxit, adjicit:
a Quia Deus verax est; » signlficans neminem posse iili

non credere, nisi mendacii arguat Deum qui misit ipsum.

Quonium igitur nihil exlra ea quoe sunt Patris dicit Chris-

tus, sed omnia iihus sunt ; qui ipsum non audit, milten-
lem Patrem non audit. \ides-ne quomodo ipsos per hajc
etiam percellat? Ilaclenus enlm nihil grave pulabant esse
Chrlslum non audlre. Ideo tanlum pcricuhjm incredulis
impendere oslcndit; ut discant Christum non audire idip-
sum csse quod Deum non audire. Deinde prosequitur im-
beciUilali mentis eorum se altemperaus his verbis; «Non
i enim ad mensuram dat Deus Splritum'*. » Rursu,s, ut dixi\
humillori modo loquitur, sic varians ad faciHorem audito-
rum captum; non enim poterat aliler metum augerc. Nam
l MnUb. xj, 6. — » Joan, 1, u.— ' Id. lu, 54. — Ibid.
400 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOM C. P.

si quld (le Ipso magnum et subllme dlxlsset, non credldis-

Patrem totum refert,
sent; sed id nlhili feclssent; ideo ad
de Christo interim quasi de homlne loquens. Quld vero
signlficat illud « Non ad mensuram dat Deus Spirltum ? »
:

Nos omnes, alt, ad mensuram Splrltus operalionem acce*

pimus : per Spirltum enim hic operalionem Intelliglt. Haec
qulppe ea est quse distrlbultur : hlc vero tolam illam sine
mensura habet operationem. Si autem operatlo ejus im-
niensa est, multo magls ejus substantia. Videsne Splrltum

etiam immensum esse? Qui ergo totam Splritus operatio-

nem accepit ;
qul ea qu.-e sunt Dei novit, qui dlclt : « Quod
» audlvlmus loqulmur, quod vldimus testamur ', »quo-
et

modo posslt suspectus haberl? JNihll enlm dlclt quod non

slt Dei, nihil quod non sit Splrltus; atque interim nihil de
Deo Verbo loquitur, sed ex Patre et ex Spirltu , doctrlnae

suac fidem conclliat. Quod Deus esset noverant, quod Spi-

ritus esset sciebant ; etsl non congruentem de illo oplnio-

iiem haberent quod autem Fllius essct nesclebant. Ideo

:

sempcr ad Patrem et ad Splritum confugit, ut dictls fidem

concilict. Nam siquis, hac subhila causa, sermonem per se

consideret, longe ebest a dignitate Ghristi. Non enim ideo

fide dignus ipsis erat, quod Splritus operationem haberet,

qulppe qui non egeat auxllio ililus; sed sibi ipse sufnclat.

Interim vero secundum slmpllciorum oplnlonem loquitur,

ut ab humlhoribus paulatim illos erigat. Haec aulem dlco
ut ne obiter Scriptur.ne dicta prsetercurrnmus, sed et dicen-
tis scopum auditorum imbeclllitalem ahaque multa
, et

exploranda esse discamus. Doctores enim non omnia ut

vellent ipsi proferunt; sed multa ad auditorum captum
infirmitatcmque temperant. Ideo Paukis ait : « Non polui
»vobis loqui quasi spirltualibus, sed quasi carnallbus : lac

» vobls potum dedl, non cibum \ «Yolebam, inquit, vobis

» Joan. iii, u, — ^ i Cor, m, 2,

 IN JOA:xSK)I IIOl^ULIA XXX. 4^1

ul spirltuallbiis loqui, nec potui , quarc? Non quod illc

non possel sed quia illi non potcrant sic audlre. Sic
; ct

Jonnnes volcbat magna quit!{]am doccre discipulos, scd id

illi nondum capere poterant. Ideo In humilioribus maxiniG
veisatur.
III. Diligcnter igitur omnla sunt exploranda. Nam Scrip-
turse dicla spiritualia arina sunt. Verum si ea adaptarc ct
discipulos probe armare nesclamus, ipsa quidcm suam vim
habent; sedarmatis inutilia sunt. Supponamus essefirmum
thoracem , galcam, clypeum et hastam : deinde arma illa

quis accipint, et thoraccm pcdibus ;

^aleam non capili, scd
oculis; clypcum non pcctori, sed pedlbus adaplet : anpole-
rit his armis juvari ? annon potius iis kctletur? III ud cerle
liquidum cst. Hoc vero non cx armorum imbeclllitale, sed

ex Imperilia utentisprovenit. Ita et in Scrlptuiis. Si illarum

ordinem confundamus, illaj semper sua erunt vi instructae :

nos vero nihil juvabunt. H.cc vobls publlce et prlvatlm rc-

pelens, nihil proficionam swcularibus vos semper rcbus
:

addlctos conspiclo, dum sphllualia nihil pcndilis. Idco et

vitam ncgligimus, etcum pro vcritalc certamus, non magna
vi instrucli sumus; sed. ridiculi evadimus, tum apud gen-
liles, tum apud Jucla30s et aj)uu hacreticos. Quod si in alils

quoquc rcbus parl ncgligeulia utcrcminl, nc sic quldcni

vobis esset ignosccndum. Vcrum In sa^culnribus negotiis
quisquc vcstrum cst gladio acutior, tam qui artcs exerccnt,
quam qui ics civilcs traclant, In necessariis vcro et splri
tuallLus, Ignavl prorsus sumus, levla rcbus seriis priclbren-

lcs. Qunc aulem ca."leris omnibus anicfercnda crant, h.-cc

ne Icvia quidem ccnscrc dignanuir. An ncscilis hccc non

priscis lajilum hominibus scripta essc, scd cliam nobis ?
Non audis Paulum dicentcm : « liax ad noslram doclrinam
))scripla s;.nt, ad quos fincs saeculorum dcvencrunl, ut {.cr

))pallcnliam ct consolalionem Scripturarum s-pcu) habea-

i.xwiii. .^G
402 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPlSCOPI C. P.

» mus * ? » Scio equidem me frustra loqui, sed finem dlcendi

non faciam. Hsec enim faciendo apud Deum excusatus ero,
eliamsi nullus audiat. Cerle qui allentis loquitur, consola'
tionem ex audilorum oLsequenlia accipit qui autem scepe :

concionans non auditur, nec lamen concionari cessat

majori pragmio dignus erit, quia secundum Dei placilum,
auscullante nemine, officium iniplet suum. Attamen licet
nobis major merces ob socordiam vestram paretur, ma-
lumus hanc minui, et salutis vestrae spem esse majorem:
profectum enim vestrum mercedis loco habemus. Et haec
nanc dicimus, non nt molesti et onerosi vobis simus, sed

ut dolorem noslrum de segniiie vestra conccptum exhi-

beamus : qua ulinam nos omnes liberali, spiritualium re-

rum studio haereamus, et ccelestia bona consequamur, gra-

tia et benigiiilatc Domini nostri Jesu Christi, cumquo Patri

gloria unaque Spirituisancto, in saeculasaeculorum. Amen.

ft,V.\V\'V\AW\/VV^'VV»'\A.'\W\/V\'X/VV\\VMVV> WXA/VX/VVXiW» /VW VVWVN^WS W\'W\'VW,V\MW\/VV\iW>/VWVV\ W1

HOMILIA XXXI \

CAPUT III.

Poter diligit Filium, et omnla dedit in manu ejus. Qui

credit in Filium, habet vitam xternam : qui autem in-
credulus est Filio, non videbit vitam ; sed ira Dei autem
super eum ^.

I. Magnum attcmperatlonis et indulgentise lucrum in

omnibus rebus experimur. Sic arles pcrficimus, non re-
penle omnia a magistris discentes ; sic urbes construxi-

•
Rom, XV, 45 et i Gor. x, ii. — ' Alias xxx. -— ' Joan. iii,

5')j 5G.
 IN JOANNEM nOMItlA XXXI. 4^5

mus, senslm ct paulallm redlficantes; sic vltam sustenta-

mus. Nec mireris si liic moclus in hujus vitac rebas tanlam
vim habeat quando in splritualibus quoque hoc prudens
:

temperamentuni ita valel. SIc ab idololatria potucre Jud;x;i

eripi,senslm reducti; qui a principio nihil sublime audie-
runt, neque quantuin ad dogmata, neque quantum ad vitae
institulum. Sic etiam postChrlsti adventum, quando subli-

miorum dogmatum tempus erat, omnes adducebant Apos-

toli, nihil subllme a prlnclplo loquentes. Sic ct Christus mul-
tis a prlnclpio verba faciebat. Sic Joannes nunc fecit deillo

quasi demirablllquopiam homineIoquens,sublImiaque ob-

scurius inlerserens. Initio namque dlcebat ; « Non polest
»homo n scipso acciperequidquam. »Deinde postquam ali-

quidmcignumadjecIt:«Quidecoelovenit,supraomnesest; »

rursus ad humilla descendlt, aliaque multa : « Non enlm ex.

» mensura dat Deus Spiritum » postea rursus « Pater diiiglt

; :

» Filium, et omnia dedlt in manu ejus. » Indc cum intelllgeret

metum suppllcil magnam utllltatem parere multosque non ,

tam promissis quam commlnationibus moveri, hic landcm

claudit sermonem et ait « Qui credit in Filium, habet vltam
:

» seternam qui vcro non credit Fillo, non videblt vitam ; sed
:

«IraDelmanet supereum'. »Rursumhic adPatremsupplicii

sermonem refert. Non enim dixit: « Ira Filli, » etiamsi illc sit
judex; sed Patremmemoravit, ut magis terreret. Num ergo
sufficit, inquies, in Fllium credere, ut vlta oeterna habeatur ?
Nequaquam. Audi Christum hoc ipsum dcclarantem his
verbis « Non omnis qui dicit mihi Domine, Domine,
: : in-

» regnum ccelorum ^ » et blasphemia in Splrltuni

trabit in ;

sufficlt ut in gehennam quis detrudatur. Et qiild dico de

parte dogmatis? Nam etsi quis recte credat in Palrem et

Fillum et Spiritum sanctum, si recte non vivat, nlhil ipse
fides proderlt ad salutem. Ergo quando dicit « Haec est :

* Joan. 111, 56, — ^ Matlh, vii, ai.

4o4 S. JO. CIIRYSOSTOMI AnCHIEPlSCOPI C. P.

» enim vita ceterna, iit cognoscant lc solnm verum Dcum S »

iie putemus Id nobis ad salutem satis esse. Opus namque

nobis est et vitffi et morum instltuto probo. Elsi hic dixe-

rit :« Qui credit in Filiiim, habet vitam ffternam; » verum

sequenlia vehementius protulit. Nequc enim ex bonis tan-
tum, sed etiam ex contrariis sermonem conlexit; et vide
quo pacto infcrt enim, « Qui non credit Filio, non videbit
:

» vitam sed ira Dei manet super eum. » Altamen non binc
;

inferimus solam fidem ad salutem esse satis; quod probatur

exdiclisevangelicisfrequentibus,bonamvItamspectantibus.
Ideo non dixit : « Hrec sola esl vita aeterna, » neque, « Is qui
solummodocredit inFilium, habet vitam aelernam » sed in ;

titroque vitam esse significat. Certe si vita proba non se-

quatur,magnum sequetur supplicium. Nequedixit « Manet :

»eum,» sed, «Manetsupereum declarans nunquam ab eo ;

discessuram iram esse. Ne pulares enim illud. « Non vide-

»bit vitam, » mortem lemporaneam indicare; sed crederes
perpetuum esse supplicium, hoc dictum posuit; ut oslen-
deret illam perpetuo manere et insidere. illud autem fecit,

ut per haec omnia verba ipsos ad Ohristum impelleret.

Quapropter non ad illos privatim monita dirigit; sed in
communi, et ut maxime ipsos allicere polerat. Non enim di-
xit : « Si credatis, si non credatis; » sed in communi loquitur,

ut quce dicuntur nulli sint susplcioni obnoxia : idque fecit

Tehementius, quam Ghristus. Nam Christus dicit : «Qui

Dnon jam judicatus est »hlc autem « Non videbit
credlt, ;

»vitam, sed ira Dei manet super eum; » et jure quidem.

Ncque enim idem est aliquem de seipso loqui, et aiterum
de illo. Nam Christum putassentex ambitione et fastu saepe
lalia loqui : Joannes vero hac carebat suspicione. Quod si

postea Christus vehementiore usus est sermone, id tunc

fecit^ quando de ipso inagnam habebant opinionem. « Ut
* Joan, XVII, 3,
 IN JOANNJiM HOMILU XXXI. 4o5

))ergo cogtiovlt Jesus, qula audlcrunt Pharlsa?l, quocl Jcsus

))plures discipulos faclt, et baplizat, quam Joannes, quan-
))quam Jesus non bapllzaret, sed Disclpull ejus, secesslt ex
)) Juda3a,et venit in Galila^om'. » quidem non bapllza-
Ipse
bat; sed nuntli cum vellent majorem illi invidiam con-
flare, ita referebant. Cur, inqules, secessit? Non quod
tlmeret, scd ut invldla^ causam prassclnderet, et livorem
miligaret. Poterat enim sc aggredientes cohlbcre ; sed no-
lcbat ilhid frequentlus agere, nc incarnationis fidem do
medio tolleret nam si sncpe deprehensus aufugisset,In eani
:

apud muhos suspicionem venlssct. Idco muUa humano

more faclebat. Ut enim credi voluit se Deum csse ita et :

carncm gestasse. Ideo post resurrectionem Discipulo dicc-

bat « Palpa et vide, quia spiritus carnem et ossa non ha-
:

»bet^. Idcirco Pelrum increpavit dlcentem: « Propllius

))

»esto libl, non erit tibl hoc ^. »Tanlum ea de re sollicilus

fuit.

II. Nam non modica hc-ec est Inler Ecclesine dogmala

porllo, imo saiulis nostros caput, per quod omnia facta con-
summataque sunt. Sic mors sohila, peccatum sublalum,
maledictum abrogatum, innumera in vitam nostram inducta
bona sunt. Ideo maxime oeconomlam credl volebat, quaj
innumerorum fuerat bonorum. Dum
radix et fons nobis
autem humana dlspensabcit, non sinebat divina obscurari.
Cum recessisset ergo, ea ipsa, qua^prlus, tractarcpergebat.
Ncque enim sine causa in GaiilaGam abierat, sed magna pa-
rans apud Samaritanos negotia; nec ulcumque illa dispen-
sans, sed quanta pnr Ipsi erat sapientla, ut nuHam Judicis
vcl impudentls excusatlonls ansam reh*nqueret : quod sub-
indicans Evangelista subjunxlt : « Oportcbat autem ilkmi
«translrc pcr Samariam ^, » ut ostenderct ipsum hoc quasi
* Joan. IV, 1-5. r- ' Liic, xxiv, ^9. — ' Matlh. xvi, 22.-- 4 Jorn.
iT, 4.
4o6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

obiter fecisse; sic et Apostoli agebant. Nam sicut illi, Ja-

daeis persequenlibus, ad genles veniebant, ita etCliristus,

quando ipsum pellebant, lunc gentes adlbat, ut in Syro-

phcsnissa lecit. Ha^c porro sic gesla sunt, ut omnis defensio

Judaeis tollerelur,nec dicere possent : « Nobisreliclis, adin-

circumcisos profectus est. »Quapropter Discipuli, ut sese

purgarent, dicebant : « Vobis oportebat primum loqui ver-
))bum Dei : quia vero indignos vos judicatis, ecce conver-
»timur ad gentcs \ )> Et ipse rursum, « Non veni nisi ad

)) domus Israol
oves que perierunt et rursum, « Non est =*
: ))

»bonum accipere panem filiorum et dare canibus ^. » Gum

autem illum repiilerunt, tunc januam gentibus aperuerunt.
Neque tamen sic ad illos prrecipue vcniebal, sedtranseundo

tantum. Transiensigitur, « Venit in civltalem Samariae, quae

«dicitur Sychar, prope locum, quem dedit Jacob Joseph

»filio suo. Erat aulem Cur Evangellstn

illic fons Jacob 4. »

dc loco sic accurate loquitur? Ut cum audieris mulierem

diccntem « Jacob pater nosler dedit nobis hunc puteum ^ »
:

ne stupeas. Nam locus ille erat, ubiproDina indignantes

Levi etSymeon, gravem illam credem patrarunt. Non abs
re autem fuerit, unde originem habuerint Samaritani nar-
rare. Nam tota illa rcgio Samaria vocatur. iJnde ergo sic

appellati suntPSomor mons quodam, ille nominabatur a

qui iUum possederat, ut dicit Esaias « Et caput Somo- :

»ron Ephraim^; » sed qui illum incolebant non Samari-

tani, sed Israelita3 vocabantur. In dccursu vero tempo-

ris Deum offenderunti et Phacee regnante, ascendens

Theglalh Phalasar, multas cepit urbes, Elam adortus occi-
dit, etOseae regnum tradidit (9). Ilunc aggressus Sahnana-

saraliascepit urbes, et tribularias fecit. Verum Osee primo

quidem cessit, dcindc vcro rcbellavit, et ad /Ethiopum

« Act. xin, 46. — » Matth. xv, 24. — ^ Ibid. 26, — ^ Joan. iv,

5, 6. — * Ibid. u. — <^
Isaji. vji, 9.
 IN JOANPiEM IIOMILIA XXXI. 4^^7

auxllliim conriiii:;it '. » Recognlla, Assyrlusexcrcllum aclmo-

vit, et capta clvilale, gt ntem illam non ibi ampliushabilarc
pcrmisit, nc Ilcrum dcficerent. Sed hls Babyloncm et iii

Medlam trnnslatis, gcntcs alias varils ex locis cducfas iii

Samariam habitatum mlslt, iit firmum suum his In locis

imperium postea essct, regionc fidis incoHs tradila. Ills ila

geslis, Deus ut polenllam suam ostcnderet, quodque non

ob imbccIUItalem Judacos tradidisset, sed propter incolarum
peccata, leones in barbaros immisit, qui tolam gentcm dc-
vaslabant. Hccc rcgi nuntlantur, il!e mlttit sacerdotcm
quemdam, qui Dei leges ipsis traderet. Attamen ne sic qui-

dem omnino ab impiclate dcsliterunl:, sed parlim tantum.

Iiiseqaenti autem tempore, idolorum abjeclo cuUu, Deuni
cohicrunt. Cum hoc in slatu res esscnt, reversi Judrel,
hos ut ahenigenas ct hostcs aversabantur, quos a monle
Samarltanos vocabant. Judacls vero non hinc parva cum
ipsis quodnon tolasScripturasrecipe-
oriebatur contentio,
rent, sed Moysis tantum hbros; nec Prophetas multum cu-
rarent. Samaritac vero judaicam noblhtatem ambiebant,
genusquc suum ad Abraham quasi progenltorem refercbant,
utpolc qul ex Chaldasa essent, ct Jacob patrem suum vo-
cabant, utpote Abrahas nepotcm. Judaei vero cum cseterls

omnibus ipsos quoque abominabantur. Unde et Christo

exprobrabanl hls verbls : « Samarltanus es tu, et daemo-

»nlum habcs ^ «Et in historia ejus, qui descendcrat ab Jc-
rusalem in Jerlcho, IUaipsa decausa ChristusSamaritanum
induclt : «Quirecitmlsericordiamin illo^,» vilemnempeper-
sonam, despcctamct apud illos abomlnabileni. El ex dccem
leprosis, unum allenigenam vocat, quia Samarllanus crat
atque Ipse Dlscipulis loquons dlcebat : « In vlam gcnlnmi
ne ablerltis, et in civitatcm Samarltanorum ne Intraverills.

'
4 t^cg- xvii, pcr totiirn, — ' Joan. viii, 4S. — ' Luc. x, 7)j. —
4 Mallh, X, 5.
/j()8 S. JO. CIir.YSOSTOMI ARCIIIEPiSCOPI C. P.

llf. Non ut liisloriam lexeret tantum Evangelista Jacob

memoravit : sed ut Jiidaeos jamdiu expulsos ostenderet. Si-
quidemprogenitorumlemporibusjamhsccolimsiiajlocaoccu'
pabant illi. Quas enim loca progenilores sui, non olim sua,
occupabanl, hccc ob ignaviam ct nequitiam hi suam amise-
rant. Sic nihil prodest a bonisprogenitoribus oriri, si nepo-
tes degenerent. Barbnri enim, ut majiis cxperimentum ac-
ciperent, ad judaicum stalim cultum redierunt; Judaei vero
tot a2rumniscastigati,neita quidemresipuerunt. Huc itaque
Christus vcnit, mollem et lascivam vitam semper abigens,
laboriosam vero et arctam inducens. Non enim subjuga-
Jjbus usus est, scd ita assidue iter agit, ut dciatigetur. iJoc
ubique docct, ut sibi quisque operetur, nec quserat super-
flua, nec multis egeat. Ita porro vuit nos a supervacaneis
jilienos esse, ut etiam multa necessaria amputaret. Ideo
diccbat : « Yulpes fovcas habent, et volucres cceli nidos;
» Filius anlem homiuis non liabet ubi caputreclinet ^ Quo-
circa in montibus ssepc versatur et in desertis, non interdiu

tnnlum, sed etiam noctu. Hoc etiam David pracnunlians

dicebat « De lorrente in via bibet % » ut ejus cxpedilam
:

vitx ralionem demonstraret. Idipsum hic Joannes indicat :

« Jcsus ergo fatigatus ex itinere, sedebat sic super fonlcm.

» Hora erat quasi sexta. Venit mulier de Samaria haurirc
«aquam. Dicit ei Jesus : Da mihi bibere. Discipuh aulem
))ejus abicrant in forum ut cibos emerent ^. )) Hinc ejus
patientiam in carpendo itinere, et ciborum neglcctum
discimus, ct quam obiler huic rei det operam ; sic DiscipuII

quoquc res suas traclare didicerunt. Non enim vialica secum

sumebant quod altcr indicat Evangelista, cum de fermenlo
:

Pharisrcorum ipsis loquerctur; quod ifli diclum pulabant,

quia panes non sumpscrant : cum esuricnles inducit, et
et

spicas vcllcnlcs ut ederent, ac cum dicit cum, quodesuriret,

» Mallh. vui, 20. — 2 Psil. cix, 7, — ^ Joan. iv, 68.
 IX JOANNEM IIOMILIA. XXXI. 4^9
nd ficuni venlssc; nihil aliucl hls nos docet, qunm venlrem
csseparvi pendendum, ncc ilkmi lantopere curandum esse.
Considera hic quoque iilos nihil atlulisse, neque tamcn ideo
slalim a principio dici hanc rem curarc, sed cum hora
prandii advenit, escas emplum Nos vero contra slalim
ire.

alque a leclo surreximus, ante omnia ha?c curamus, coquos

et cauponcs accersimus, idque magno cum studio ngimus :

ct poslha3C aha curamus, haec semper carnalia spit ituaHbus

anteponcntcs, ct qua3 perfuncloric tractanda crant, quasi
necessaria exequenles. Idea omnia praeposterc aguntur.
Contra omnlno ogere oportuit, spiritualium magnam habere
ralioncm; quibus pcrrcclis, h^ec nltingere par fuit. Illnc
porro non Liborum lolerantia modo in Ghristo observanda,
sed etiam quantum csset a fastu aUenus; non tantum quod
faligatus esset, quod sedcret secus viam; sed eliam quod
sokis rehctus esset, et DiscipuH ejus discessissenl. Atqul
polerat, si vokilsset, aut non omncs mislsse, aut profectis
iliis, aHos hubere minislros; sed noluit. Elenim Dlscipulos
sic assucfaciebat ad faslum omnem calcandum. Et quid
mirum, dixerit forle quispiam, si moderati erant, cum pis-

catores cssent, aut tentorlorum oplfices? Verum slalim ad

Cttjkim cvolarunt, et rcgibus cku^iores evaserunt, famlHarcs
ncmpe facli univcrsi orbls domini, et admlrandi magistri
asseclaB. Scltls autem eos, qui ex humlHore gradu ad dlgni-
tates pcrveniunt, facllius In arrogantiam circrri, utpotc qui
antea honoris cxpertes esscnt. In hac igitur iHos humlHlalc
contincns, docuit eos ut per omnia modesti et humiles es-
scnt, ac nunquam mlnislris egcrent. Ipse autem, inquit,
fallgalus ex Itlnere, sedcbat sic ad fontcm. Vidcs-ne sedlsse
iUum laboris et acstus causa, ad Dlscipulos expcctandos ?

Norat qulppe quid cssct Samariianis cventurum. Non ta-

mcn IHa piajcipue de causa venerat; nequc, clinmsi ea do

causa non venisset, rcpenenda muhercuki IHa erat, quae sc
4lO S. JO. CIIUYSOSTOMI ARCIIIF.PISCOPl G. P,

aclco dlscendi cnpldam oxhlbult. Jiidacl cnim ipsum ad sc

venicntem repcllcbant; genlilcs contra alioproliclscentem,

ad sc Irahebant. llli invidebant, hi crcclcbant; illi indigna-
bantur, hi mirabantnret adorabant. Quid ergo? oportebal-
ne tot hominum saUilem despicere, ct tam studiosum aflcc-
tum dimitterc? lloc certe indignum illius bcnignitate :

ideoque hccc omnia cum sapientia sibi congruente dispen-

sat. Sedebat, corpus recreabat et juxta fontemrefrigerabat.

Eralque tunc meridies, quod Evangelista declarat his verbis,

« liora erat quasi sexta, et sedcbat sic. » Quid est illud,

« Sic?» Nonin nonin pulvinarj,sed simpliciter huml.

solio,

« Yenit mulier ex Samaria haurlre aquam. »

IV. Yide quomodo declaretmulicrcmpropleraliudcgrcs-
sam esse ex civitalc, ubique impudentem Judaporum pervi-

caciam reprimens, ne quis dicerel ipsum transgredi prac-

ceptumsuum, cum vetarct in civilatem ingredi Samaritano-
rum, qui ipse cum Samaritanis Joqueretur. Ideo Discipuli
ejus in civitatem cibosempturi venerant, inqult ^>angoHsta,
niultas induccns coUoquii cum muliere causas. Quid ergo

muher? Cum audisset, « Da mihi bibere, » admodum pru-

denter Ghristum intcrrogandi occasionem captans inquit :

« Quomodo tu, Judoeus cum sis, bibere a me poscis quac sum

«muiicr samaritana? Non cnlm coutuntur Jnd.x\ Samari-
«tanis \ » Et unde IUum Juda^um esse novlt? Ex habitu
forle, aut ex sermone. Tu vero animadverte quam perspicax

muliercsset. cavcndumerat, Christopotiuscautione

Nam si
opuserat, quam ipsi. Non cnim dixit «Non coutuntur Sama- :

ritani JudcTls,- » sed « Juda)i Samarilanos non admitlunt. » At-

tamen muhcr, elsl a culpa immunis, quia pulabat alium in

culpam incidere, non lacuit, scd corrcxit id, quod contra
legemficriputabat. Sedposset quispiam qua^rere, cur Jesus
ab iUa potum peticrit, id lege non pcrmlttente ? Si quis enlm
* Joan. IV, 9.
 IN JOANNliM nOMILIl XXXI. l^M

dixerit quod prasviderct iion daluram essc, inlniis pelerc

oportuil. Quldcrgo dlccndum? Indifferens jam fuissc lalcs

obscrvationes abrogare. Nam qui alios ad Iransgreclienduni

induccbat, multo magis iilas Non enim
Irnnsgrcdi debebal. «

wquod ingreditur, inquit, colnqulnat homlnem, sed quod

DCgredltur '. » Non parva autem Judaeorum accusatio cst
illud cum muliere colloqulum ; qula illi SiTpe et verbis et

gestis allecli, non oblemperabant. ILtc aulem vidc quam

cito levi inlerrogatione caplalur. Jesus vero hac in re, hac
in via nondum instabat : sed eos qui accedercnt non im-
pedlebat. DIscIpuIIs namque slmpHciler dixlt, ne in civita-

tem Samarltanorum intrarent, non tamen ut accedenles

illos repellcrent : res enim illius benignitatc admodum in-

digna fuissct. Ideoque mulicri slc respondet : « Si scircs

» donum Dci, et quis est qui tlbi dicit : Da mlhi blbere, tu
»forsIlan petisses ab eo, et dedisset tibi aquam vivam '. »

Prlus indicat eam esse dignam quoe audiatur, nec rejlcia-

tur; ac dcinde quis ipse slt revciat. Nam mox auditura

quis esset, ipsi obtemperaturn erat ; quod de Juda^is nemo
dixerlt. Nam cum dldicissent, nihil ab ipso petierunt, ncc
quidpiam ulile ediscere cuplerunl; imo illum contumcliis
onerabantetpellebant.Hisauditis,mulIervIclequnmmodeste
respondeat : «Domine,nequeinquohauriashabcs, et puleus
» allus est; unde ergo habes nquam vivam ^ ?» Jani Illam a
vlllore opinionc rctraxlt, ita ut non ultra crcdcrct illum

vulgarem qucmpiam esse homlnem. Non modo enim illum

Dominum vocat, sed honorlfice loquitur. Nam quod hono-
ris causn slc loqucretur, ex sequcntibus Non enlm
licet.

irrisit, non traduxit ilhim, sed inlerim subdubitabat. Quod

si non slalim rcm lotam inlellexit, ne mlrcris : ncque cnlm
Nlcodemus intellexcrat. Nam quld Quomodo
ilic dicit ? «

• possunt lucc fierl ? » ct rursum « Quomodo potest homo

-* Mallh, XV, II. — 2 Joan, iv, lo, — ^ Ibid. ji.
4l2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

r> nascl ciim sit scnex? » et iterum, « Numquid potest in ule-

»rum niatris suae iteralo introire et nasci '? » Haec auteni
verecundius, Domine, neque in quo haurias habes, et
«

puteus altus est, unde ergo habes aquam vivam '? » Aliud
Chrislus dicebat, aliud illa suspicabatur, nihil aliudquam ver-
ba audiens,ncque adhucsublime quidpiam intcllig;ere vale-

bat. Atqui pelulantius respondere potuisset : « Si haberes

aquam vivam, nonpeteresame, sedlibipriuspracberes jam :

vero te jactas. » Verum nihil horum dixit sed modeste ;

loquitur et in principio et in sequentibus. Nam in principio

ait : « Quomodo tu, JudaBus cum sis, bibere a me poscis?»
Ncque dixit, ac si alienigenam et inimicum alloquerelur :

« Absit ut tibi prasbeam homini inimico et a gente nostra

alieno. » Deinde cum magna loquenlem audiret, qua; so-
lent inimicos maxime mordere, non irrisit, non cachinnis
excepit illum; sed quid diclt? « Numquid tu major es pa-
» Ire nostro Jacob, qui dedit nobis puteum hunc? Et ipse

» ex eo bibit, et (ilii ejus etpecora ^. »Yides-nc quo pacto

se in judaicam nobilitatera ingeral? hoc autem vult signi-

ficare : « Ille hac usus est aqua, nihil ultra quod daret
» habuit. h His porro declarat sc ex prima responsione, mag-
num et sublime quidpiam intellexisse ; nam cum ait ; « Ipse
»bibit, et fihi ejus et pecora, »nihil aliud subindicat, quam
80 in mente habere aliam praestantiorem aquam, quam nec
reperiret, nec clare nosset. Ut autem quid illa intelligat cla-

rius exprimam : « Non potes dicere, inquit, Jacob hnnc

» nobis dedisse fontem, sed fllio usum fuissc : » nam et ipse et
filii ejus cx hac bibebant aqua ; non bibituri si aliaai me-
liorem habuissent. Ex hac igitur nec tu poteris dare. Aliam
vero meliorem habere non potes, nisi te Jacob majorem
profitearls. Unde igitur quam le daturum polllceris aquam
habcre possis? At Judaii non tam mlli cum illo sermone
• Joan, ui, 4 ^t 9'— ' 1^1« »v, ii, — ' Ibid. i2»
 IN JOANNEM IIOMILIA XXXI. 4^5
uluntur, cumcaclem cle re loquerelur, ojusclem aquoe men-
lione facta. Sed uihll hinc lucri consecuti sunt. Quando
autem AbrahaB meminlt, ipsum lapidlbus impetere couati
sunf. Verum non ita mulier cum illo agll; sed cum man-
sueludlne in tanto sestu, in meridle, omnia palienler admo-
dum et dicit et audit, et nihil eorum cogitat, qutX Juda?i
verisimililer dixissent, ipsum nempe insanum et mente
cnptum csse, qni se deluderct circa fontem et puteum, nec
quidquam prasstaret, sed jactabundus loquerctur. llla
vcro perseveranterauscultat, dum quod qua^rlt inveniat.
Y. Si vero muller samaritana tantum adhibet studium,
iit quid ulile ediscat, et Christo assldel, etlamsi ilUim non
noscat; quam nos veniam consequemur, qui ipsum novi-
mus, qui non secus puleum, non in deserto slamus, non
in meridle, non adusti solarlbus radlls; sed sub aurora,
sub hoc tecto umbra fruimur et suaviter agimus, ncque
patienter audlmus quidplam, sed dcsidia torpemus? Non
sic illa; sedita dictis attendit, ut etiam alios advocet. Ju«
diBi vero non modo non advocabant, setl etinm eos, qul ac-
cedere vellent, impediebant; quamobrein dicebant : «Num
)) allquis ex princlpibus credlt in eum ? Sed turba ha;c qufe
)) non novit legem, maledlcti sunt '. » Imltemur crgo Sama-
riianam : colloquamur cum Christo. Nam nunc etiam in
medio noslrum stat, p r^ rP rftp h r tn n j \\^^ l^ i i r I
pu n
1 i nos al-
loquen.'. Au I a m u s jar^jp>y#ygBjtpihp,(*^^ q u e q u o iVus-
tra ct inulllllcr viwj^wfsr Nam ilLx a^? miiC Deo non
placent, illud est imilililer vivere; imo offiPtMitum inulili-
ter, sed in damn<Vni>-^ijujji^enim nojiis^alu^ lempus inu-
tilltcrprorsus im|K?»j^Jmius / ^l^ijB^^ ^ii^^ exlremas
daluri pcenas inuliliter consumpii lemporis. Cum is, qui
pecunias ad negotiandum recepit, et eas iusumpsit et dc-
voravit, rationem ci, qui sibi credidil, daturus sit^ is certe,
' Joan. vii, 4^) 49»
/il4 S. JO, CIIRtSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P,

qul hanc vitam Inutiliter impendlt, non erit a suppllclo llber.

Non ideo nos Deus in hanc vilam protulit, anlmamque de-

dlt, ut pra3senti tantum fruamur vita, sed ut pro futura
vila negotiemur. Bruta praesentl tantum vitae usui sunt;
nos autem ideo immortalem habemus animam, ut ad illam
nobls parandam vltam nihil non ogamus. Si quis sciscite-
tur quis usus sit equorura, asinorum, boum, allorumque
hujusmodi pecorum, nulhim aHum dlcemus quam mlnis-
terlum in prsesentl vita praestitum. De nobls vero non item,*
sed mellor status est post dlscessum ex hac vita : nihllquo
non agendum est, ut ibi clariores simus et cum Angehs
choreas agamus, ut Regi astemus pcrpetuo et in saecula in-
fmita. Ideo namque immortaHs est anima, ct corpus im-
mortale erlt, ut perpetuls fruamur bonis. Si vero, coeKs tlbi

proposltis, terrse inhaereas, coglta quantam Datori contume*

ham inferas. Illc superna tibi offert lu vero, non magna
;

iUius hablta ratlone, terram anteponis. Idco gehennam

comminatur, utpote contemptus, ut hlnc dlscas quantis te

prives bonls. Sed abslt ut iUud suppHcIum experlamur;

verum potlus Deo placentes aeterna consequamur bona,
gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi, cum quo
Patri gloria unaque Spiritui sancto in soecula saeculorum.
Amen.
 IN JOANNEM noJIILlA XXXII. l^lS

HOMILIA XXXII \

GAPUT IV.

Rcsponclit Jesus et dixit ei : Omiiis qni Libit ex hac aqua,

sitiet ileriim : qui autem Liberit ex aqua, quam ego
dabo ei, non sitiet in aeternum : scd nqua, quam ego
clabo ei, fict in eo fons aqua^ salienlis in vltara seter-
nam ^
I. Spiritus graliam Scrlptura modo ignem, niodo aquam
appellat, non suLstantiae, sed operationi indicandae haec
apta nomina essc dcmonstrans. Non enlm ex diversis suL-
stantils constat Spiritus, cum invisiLills et unius generis
sit. Allerum certe Joanncs significat cum diclt : « Ipse vos
»Lnp!lzaLit in Spiritu sanclo et ignc ^ ; » Allerum vero
Christus : « Flumina de ventre ejus fluent aquae vivse; hoc
» aulem dlxit de Spiritu, quem accepluri erant^. «Ita et
mulierem alloqucns Spiritum vocat aquam : « Qui LILerit
»ex aqua, quam ego daLo ei, non sitiet in fleternum; » sic

Spiritum vocat ignem, ut vim fervoremque graliae, et pec-

catorum perniciem significct; aquam, ut purificationem
refrigeriumque per illam excipicntlLus animis partum in-
dicet. Et jure quidem. Nam tanquam hortum, fructiferis

sempcrque vlrenliLus arLorlLus comantem; sic studlosam

animam exornat, neque moeroris, nequc satanicarum insi-
diarum sensum capcre slnit; quippe quce ignlla mah*gni
lela faclle cxtinguat. Tu vero mihi Christi saplentlam con-
sidercs velim, quam lenllcr muhcrculam erlgat. Ncque
cnlm a prlncipio dixlt illi : « Si scires quis est qui dicit

* Alias XXXI. — ' Joan. iv, j5, i4. — ' Mallh. iii, ii. — ^ Joan,
VII, 58, 59.
4l6 S. JO. CIinYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

» libl : Da mllii Llbcre. » Sed postquam occasioneni illi

pricbiierat, nt se Judaeum vocaret et accusaret, crimina-

tionem depellcns hoc dlcit. Cum vero dlxissct : « Si scires

» quis est qul dicit tibi : Da mihl bibcre, forsitan peliisses

» ab eo, » et magnis promissionlbus eo induxissct illam ut
Patrit-ircba) mentionem faceret, sic mulieri oculos mentis

aperuit. Dcinde illa reponenle : « Numquid tu major es pa-

» tre nostro Jacob ? »non dixit : « Etiam, major sum. » Nam
vlsus fulsset id se jactando dicere, cum nuHa adhuc esset
rei demonstratlo. Per ea aulem quoB dlclt, ad III ud prtepa-
rat. Non enlm slmpliciter dicit Dabo tlbi aquam; » Scd
: «

postquam de Jacob tacuit, quod suum crat cxtullt, a na-

tura donipersonarumdifrerentlam per munerum disciimen
declarans, necnon suam supra Patriarcham excellenliam.
«Simiraris, inqult, quod ille hanc aquam dederit, sl longe
mellorem tibl dedero, quid dlces? Jam prius pene confessa
es ine Jacob majorem esse , cum sciscitando dixisti :

« Numquid lu majorcs patre noslro JacoJ), qul mehorem

promlttas aquam? Si illam acceperls oquam, lunc me
plane majorem conrileberis. »Vides-ne mulieris judiclum
sine ulla acceptione, qua? ex rebns ipsis et de Patrlarcha
et de Chrislo fert sentenliam? Verum non ita Judai : cum
viderent enim IllLim da)monIa ejlclentem, daimonlacum
ipsum vocabant, nedum Patriarcha majorcm dlcerent.
iMuher vero non slc, sed inde fcrt sententiam, unde Chris-
tus volebat; ex ipsa nempe operum demonslrailone; nani
ct ipse quoque inde fert judicium dicens : « SI non la-

»cio opera Patris mei, nolite mihl credere : si autem fa-

»cio, etsi mihi non credilis, operibus crcdllc '. » Sic et

mulier ad fidem adducltur; quapropter cum audlsset :

« Numquld mojor es patrc nostro Jacob ? » omisso Jacob,

de aqua loquitur his verbls : « Oauils qui bibet ex hac
' Joan. X, 5-, 58.
 IN JOANNEM nOMILIA XXXII, 4^7
»aqna, slllet Iterum, «ct comparatlonem, mlssa accusa-
llone, ex praecellentla faclt. Non dicit cnhn ; «Hnec aqua nl-
hil est, omnlaque dcspiclonda ; » sed illudprofert quod ipsa
natura testalur : « Omnls qul biblt ex hac aqua, sitlet ite-

«rum; qnl antcm biberit cx aqua, quam ego dabo ei, noii

» siliet in seternnm. » Jnm audlerat aquam vivam mulier,

sed non Intellexerat. Qula enim aqua vlva dlcltur, qune pe-
rennis est et semper scaturlt, non priTcisa scaturigine, de

hac intelligendum muller putabat. Ideo clarlus id Illl dcln-

ceps aperit, et ex comparatlone ejus excellentiam demons-
trans ita pcrglt : « Qui biberlt ex aqua, quam ego dabo ei,

» non sltiet in .xternum. ))Sic, ut dixl, excellentlam osten-

dens, necnon ex sequentibus : horum quippe nlhil habet
vulgaris aqua. Quld vero sequltur? Fiet in eo fons aqnae sa-
wllentls in vitam aeternam. ))Sicut enlm qui fonteni Intns
habet, nunquam sltiet; slc nec Ille qul hanc aquam habue-
rit. Statimque muher credidit, multo saplentlor Nicodemo;

nec modo saplentlor, sed et fortior. Ille nnmque multls

audills hujusmodi, nec alium quemplam advocavlt, neqne
ipse fiduclam habuit : haec vero apostolico fungitur oHi-
cio , omnibus annunlians, omnes ad Jesum advocans,
totamquecivItatemadillumpertrahens.IUe, audltoChristo,
dlxit : Quomodo possunt h<TC fieri * ? » ac cum Christus
clarum exemplum venli altulisset, neque Ita sermonem ad-
misit. Secus autem muller : sed primo dubltabat, dclnde
vero non tanta adhibita cautela, sed quasi Lntam scnten-
tiam dlcta exciplens, ad rem acclpiendam statim fertur.
Quia enlm Jesus dlxcrat : « Fiet in eo fons aquae salientis
» in vitam aeternam ; » statim alt muher : « Da mlhi hanc
»aquam, ut non sitlam, neque veniam huc hnurire -. »

II. Vides-ne quomodo paulatim ad dogmatnm culmen

deducatur? Primo putavit illum transgressorem quemplani
' Joan. ui, 9. — ' Id, iv, i5,

i.xxviii. 27
4l8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Judseum esse. Delnde quia hanc IUe crlminalioncm depu-

lit; non decebat enlm eum, qul Illam edocturus erat, sus-

pectum esse; cnm audlsset aquam vivam, putavlt de sensili

aqua hoc dici. Demum cum audlsset ca, quae dlcebantur,
esse spirltualla, credldlt quldem posse Illam aquam pellere
sltlmj nec tamen quid lUa esset sclebat sed adhuc ; diibita-

bat : putabat certe haec sublimiora esse, quam ut sensu

percipi possenl; sed non prorsus Id quid esset noverat,
Nunc certe mellus videbat, neque tamen tolum percipie-
bat; nam ait « Da mihi hanc aquam, ut non sltlam, neque
;

»veniam huc haurlre. » Jam ilium Jacob prcneferebat. Non

hoc fonte opus habeo, si a le aquam iilam acclpiam. Vldcs-
ue quomodo Ilhim Patriarchse anteponat ? lloc probl animi
indicium est. Oslendit quam de Jacob opinionem habe-
ret : vidlt Jacob mellorem, neque prima illa opinione
relenta fuit. Non ergo faclle muHer credldlt, neque lemere
dlcta recepit, quae tanta accurallone quseslvlt ; neque etiam
immorigera vel contentiosa fuit. Idque ex petitione sua
demonstravlt. Atqui Judaeis dlxlt Christus Qul comede-
: «

»rlt de carne mea, non esuriet ; et qui credit In me, non

» sitlet unquam '; » Sed non modo non crediderunt, sed
etiam scandalizati sunt. Hajc mulier contra expectat et pe-
tit. Judsels ille dicebat :« Qui credit in me, non slllet; »
Mulieri vero non ita, sed rudlore modo « Qui blberit ex :

» hac aqua, non sitiet. » Promisslo namque erat spirituahum

rerum, non visibihum. Ideo muherls anlmum poUicItatlo-
nibus erigens, adhuc sensibihbus immoratur, quod illa

nondum posset spiritualia occurate comprehendere. Nam

si dixisset : « Si crcdideris in me, non sities; »illa non in-
tellexlsset, cum non nosset quls essel ille se alloquens, nec
de qua slll ageretur. Cur aulem non ita Judails locutus
est? Quia iUi multa signa viderant, Illa vero nullum; sed
* Joan, VI, 55,
 IN JOANNEM HOMILLi XXXIf. 4^9
verba pnmum aiulieraL Icleo per prophetiam deinceps vim
suam oslendit, ncc slalim arguit illam. Sed quiddicit?
«Vadc, voca virumtuum, et veni huc. llla vero dicit ; Vi-
»rum non habeo. Dicit e'i Jesus: Bene dixisti Virum noii
:

»habeo : quinque cnim viros habuisti, ct nunc quem ha-

j bes, non est luus vir. Hoc vere dixisti. Dicit ei mulier : Do-
wmine, video quia Propheta es tu '. wPapfc, quanta mulie-
ris philosophia ! Quam mansuelereprehenslonem admittit!
Cur, inquies, non admisisset ? Nonne sa^pe Juda^os flcrlus

redarguit? Non enim paris virtutis cst mentis secrcta in

mcdium adducere, et rem clam peractam revelarc. llkid

enim Dei tantum est, cum nemo novit, iiisi is qui id in
menlehabet; alterum vero saUcm familiaribus nolum est.
Attamen Judsi se reprehensos esse indigne ferunt. Sed iilo
dicente « Quid me quairitis interficere ^ ? » non modo non
:

admirantur, ut muher iihi; sed etiam convitiis et contu-

mcliis afhciunt ; etiamsi aliorum signorum argunienta ha-'
berent : Ijffic autem hoc unum lantum audiercU. Attamen
illi non mouo non mirati sunt, sed etiam probro afFecerunt
dicentes Dajmonium habes, quis te quaerit inlerficere^ ?»
: a

llosc vero non modo non convitlatur, sed miratur et obstu-

pescit, Prophctamque opinatur esse; etsi acrius hanc re-

prehendat, quam illos. lloc enim peccatum unius ipsius
erat; illud vero omnibus commune. Non autem ita mor-
deri solemus de communibus deiiclis, ut dc propriis. Et
iili quidem magnum quidpiam sc perficere putabant, si

Ghristum intcrficerent : mulieris vero facinus malum essc

apud omnes in confcsso crat. Attamen non icgrc mu- tulit

li(jr,sedobstupuitmiralaqueest. Eodemquoque modo cum

Nathanaele Chrislus se gessit. Non primum prophetiam in*

duxlt, neque dixlt : « Vidi lc sub ficu ^; » sed cum iilc dixis-

'
Joan. IV, i6 - icj. — 2 jj. y,, ^ 20. — ' IbiJ. — 4 i(]^

h 48.

27.
420 S. JO. CIIUYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

set : « Unde me nosli ^? » Id respondlt. Volebat enim mira-

cula et prophetlas ab Illls Incipere, qul ad Ipsum accedebant,
ut et magls IUos slbl conclllaret, et vanae glorIa3 suspiclonem
elFugeret. Hoc Ipsum hlc aglt. Exlsllmabat enim molestum
et superfluum fore, sl eam statlm accusarel dlcendo : « Vi-
»rum non habos. » Iliud vero corrigere post acceplam ab
eadem ipsa occaslonem, certe consentaneum erat, et nu-
dientem mansuetlorem reddebat. Et quainam illa conse-
quentla, inqules, dicere : « Vade, vocn vlrum tuuni ' ? » De
dono agebalur et de gratla humanam noturam supernnte.
Instabat muller flagltans, et dlxlt el : « Voca vlrum tuum ; »

sublndlcans iUum quoque horum particlpem esse debere.

Illa acciplendl cuplda, suam celat lurpltudinem, seque

hominem alloqul putans ait « Non habeo virum ^. »HInc :

occosionem captans Chrlstus opportune Illam reprehendit,

ulrumque accurate exphcans nam prlores omnes nume- :

ravit, et hunc occuUum revelavlt. Quld ergo muHer? non

segre tulit; non, illo reliclo, fuglt; non Id conlumeham esse

putavlt, sed magls admlratur, magls perseverat; nam alt :

« Video qula Propheta es tu ^. » Ejus vero prudentlam

perpende. Non statim accurrlt, scd adhuc conslderat et
miratur. lilud enlm : « Video, » Id est, videris mihi propheta
esse. Deinde quia hoc susplcata erat, ulhll terrenum inter-

fogat, non de valeludlne corporis rogat, non de opibus,

non de dlvitlls, sed de dogmatlbus statlm. Quid enlm di-
cit?« Patres nostri in monte hoc adoraverunt, »Abraham
slgnlficans, (|uem filium eo adduxlsse dlcebant : « Et quo-
»modo vos dlcltis, quia Jerosolymls est locus ubi adorare
* oporlet ^ ? »

JH. Vldes-ne quam menle sublimlor evaserit? Nam iila,

cui de sedanda slti cura erat, jam de dogmatlbus interro-

» Joan. 1, 48.— » Ide iv, \6. — 3 Ibid. 17. — * Ibid. 19. —

5 Ibid. 20.
 IN JOAN.NEM IIOMILIA. XXXII. 4^1

gal.Quidcrgo Chrlstus? Non solvlt([aoeslionem. Nonenlm

hoc curabat, ut ad omnia accurate respondcrot id qulppe ;

supervacaneum fuisset. Sed rursus mulierem ad mujorem

subllmilalcm ducit; ne prius illa tractat, quan^iiiilier con-

fes<a essetipsum Proplietam, ut majorem postea dictis

fidem haberet. Quae enim hoc crederct, non ullra dc dlclls
dubltalura erat. Pudeat ergo nos, et erubescamus. Muller
quoe qulnque viros habuerat, Samarllana, tantum doctrIn<e
nddlscendai studlum habct, nec hora diei, nec allud quod-
vis oflicium vel negotium illam ab hujusmodi qujx^stlone
abducit : nos autem non modo de dogmalibus non interro-

gamus, sed omnibus socordes ignavique sumus. Ideo

in

omnla ncgllguntur. Quls vestrum, qua?so, domi chrlstla-

num llbrum arriplt, dicta examinat, aut Scrlpluram scru-
tatur? Nemo sane; sed talos et cubos apud plerosque invc-
niemus, llbros nusquam, vel apud paucos certe. lii vero
perlnde aflecli sunt, nlque 11 qui non habent, qul llgatos vcl

prorsus in scrinils depositos servant, omneque studlum po-

nunt in membranarum tenuitate, autin litterorum pukhri-
ludino, neglecta leclione. Neque cnim ad utilitatem quam-
piam illos acquirunl, sed ut opulentiam suam amblllose
oslenlent. Tanlus est Inanis gloriai fastus. Neminem audio
id ambire ut llbros intelligat ; sed potlus se libros habere
jactant aueislilterlsscrlptos. Et quid, quaeso, hinchicripro-
venlt? Non enim proptcrea datae nobis sunt Scripturac; ut

ilhis in librls tantumhabcamus; scdut in cordibus insculpa-

mus. Certehaec librorumpossessio, judaicajambltionls est.

cumvldelicetprnp.coptalltlerls solum mandantiu\ Nobis ull-

que non ab inilio sic lexdata fult, sed in tabulis cordis carnall-
bus. Haec vero dlco, non quod libros coinparare prohi-
beam, imo id laudo, ct ut fiat exopto; scd vclim eorum ct
dicta et sensa ila in anlmis nostils versari, ut II scilptoruiu
intclligeutiapurgcnlur. Namsidomun),ubiEvangclium esl,
422 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

adire non airdet diaboliis; miilto minus ad animam evange-

licis imbutam sentenliis accedere aut dcemon aut peccatum
audebit. Sanctiiica igitur animam tuam, sanctifica corpus:

lijec sempet in corde et in lingua verses. Nam si turpia verba

inqulnant, et dcemonas evocant, palam certe est lectionem
spiritualcm sanctificare et spiritualem graliam attrahere.
Scriplurse divina sunt cantica. Cantemus ergo intra nos ip-

sos, ac morbis animas haec remedia adliibeamus. Si scire-

musenimea, quae leguntur, magno illa studio audiremus.
Ha3c semper dico, ncc finem dicendi faciam. Annon absur-
dum fuerit, si dum homines in foro sedentes, ourigarum
et saltntorum nomina, genus, urbes, industrinm, imoequo-
rum virlutem aut vilia narrant, illi, qui huc conveniunt,
eorum, quaj hic aguntur nihil sciant, imo ipsum librorum
Bumerum ignorent? Sl enim vokiplalis causa illa perci-
pias, ostendam libi hincmajoremdecerpi voluptatem. Quid
cnim, quaeso, suavius? quid mirabilius? An hominem cum
homine iuctantem cernere? an homlnem cum diabolo pu-
gnantem, et corpus cum incorporea potestate congre-
cliens et superans? Has pugnas conlemplemur; has, in-

quam, quas imitari decorum ulileque est, quas qui imitan-

tur, coronam accipiunt non autem illas, quarum studium
:

ignominiam parit imitantibus. Illam enim pugnam cum

daemonibus aspicies, si aspexerls; hanc cum Angelis et

Angelorum Domino. DIc enim mihi, si liceret tibi cum

principibus ac rcgibus sedentem spectacuhs frui, annon ii-

lud valde honorificum putares? Hic vero cum rege Angelo-

rum videns diabolum a dorso corrcptum, reluctantem ac
vincere fruslra conantem, annon currls ad hoc spectocu-
luni? Et quomodo, inquies, possant ha)c fieri ? Si libruni
praemanibushabeas. Inillonamquevidcbis,etfossasetIonga
curricula,etcaptandiansas,etjustiarlificium.na}cslspecta-
cula inlueare, discos certandi modum et daemonas supera-
 IN JOANNEM nOHILIA XXXIII. 4^5
Lis. Illa vero spectacula, dacmonum sunt cclcbiitaies, non
hominum ibcalra. Nam si in idolorum templum non iicet
in^redi, multo minus licet in satanicam celebrilalem. Haec
diccre et non desinam, donec vos mulatos videro.
ajijilare

Nam haec dicere « Mihiquidem non pigrum, inquit, vo-

:

»bis autem tutum est \ » Ne igitur admonitionem apgre fe*

ratis. Nam si grnviler ferendum, mihi potius esset, qui non
audior, quam vobis qui scmper auditis, nunquam auleni
oblemporatis. Sed absit ut semper vos accusare cogar; fa*
xit Deus ut hac turpitudinc Hberali, spirituaK spectaculo
dignemini, et futura gloria fruamini ; gratia et benignitate
Domini nostri Jesu Chrisli, cum quo Patri gloria unaque
Spiritui sanclo in sa^cula sa3cuIorum. Amen.

HOMILIA XXXIII \

CAPUT ly.

Dicit ei Jesus : Mulier, crede mihi , quia venit hora

quando neque monte hoc, neque Jerosolymis ado-^
in

rabilis Palrem. Vos adoralis quod nescilis nos adora* ;

mus quod scimus, quia salus cx Judaeis est ^.

I. Ubique fidc nobls opus bonorum

est 4, dilecti, fidc

matre, salutis medicina, sine qua nuHam magnarum rerum

doctrinam percipere possumus : sed perinde atque iHi qui
sine rtavi mare Irajicere conanlur, tanlilhim possunt mani-
bus pedibusque natare, scd ultcrius progressi, cito a flucti-
bus dcmerguntur sic ct qui propriis utuntur ratiociniis,
:

anlequam didicerint, naufragium faciunl. Quemadmodum

* Philip. 111, 1. — ^ Alias xxxii. — ^ Joan. iv, 21, 23, — ^ Vidc
D. Guillon, tom, xii, pag. 432-455,
4^4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

et Paulus ait : « Qui Quod ne

circa fidem naufragarunt \ »

nosquoquepallamur, sacram tcneamus ancoram, per quam

Chrislus Samaritanam nunc ducit. Nam cum illa diceret
« Quomodo vos dicilis quia in Jerosolymis est locus, in

» quo oporlet adorare ' ? » respondit Ghristus : «Credemihi,

» mulier, quia venit hora, quando neque in Jerosolymis,

«neque monte hoc adorabitis Patrem. » Maximum huic

in

dogma revelavit, quod nec Nicodemo, nec NathanaeH

dixit. Haec sua juclaicis praestantiora esse contendit, et

patrum auctoritate lirmare nititur. Chrisius vero nihil ad

hoc respondit; supervacaneum enim tunc fuisset osten-

dere, cur patres in monte, cur Judaei in Jerosolymis ado-

rarent. Ideo ilUid tacuit ; et sublata de utriusque loci praes-

tantia quaistione, cjus animam erigit, ostendens neque

Judaeos neque patres posse magnum quidpiam in futuro

prseslare; el tunc differentiam inducit, Verumtamen praes-

tantiores Judajos significot, non locum loco anleponens, sed

illa solum ratlone. Juda^is prlmas concedens ac si diceret :

« Nihll de loco jam disputandum. » In cultus quidem modo

Judaei praeferendi erant Samaritanis :o Yos, inquit , ado-
))ratls quod adoramus quod scimus. »Quo-
nescltls; nos

modo ergo nesciebant Samaritani quid adorarent ? Quia

Deum loco circumscrlbi, imo quasi dividi posse putabant.
Sic igitur illum colebant; sic Persis nuntiarunt istlus loci

Deum slbi iratum esse, nihil de eo ampUus quam de idolo

rali. Quapropter perseverabant et illum et daemonas colere,
ea, quic miscerinonpoterant confundentes, Juda^i vero hac
opinlone Uberl erant, ipsumqne putabant esse orbis Deum,
eliamsi id non omnes crederent. Propterea dlcit « Vos :

adoratis quod nescltis ; nos a Joramus quod sclmus. » Ne

y>

mirerls autem quod se Jud^els annumeret nam secundum :

muUeris opinionem ioquitur, quasi Prophcta Juda^orum

» i Tim, 1} jy. — ^ Joan, iv, ao.
 IN JOANNEM HOMILIA XXXIII. 4^5
ideoque Adoramus «posult. Quod enlm adoretur,
illud, «

nemiui non notum est; adorare enim creaturcX est, odorari

vero, creciturarum Domini.Verum interim ille ut Jud.Tus lo-
quilur. Illud ergo, « Nos, »id est, nos Jnd;ci. Judaica igitur
extollens, sefide dlgnumprLebet, etdictissulsfidem conci-
liat, suspiclonem aniovens, ostendensque se non cognatio-
nls gralia illa extollcre. Qul eniai circa locum talem profert
senlentiam, de quo loco Judail maxime gloriabantur, ac se
caeteris prtererendoscensebant, dum hanc illis pra3stanliam
aufert, palamest eum jam non ad gratlam cujuspiam loqui;
sed ex veritate et ex vi prophelica. Qula igltur a tali existi-

matione abduxit dlcens: « Gredemihi, mulier, elc. » adjicit,

fl Quia salus a Juda^is est; ))hoc est, vel quod hinc orbi
bona collata sint ; nam Dei cognltio idolorumque reproba-
lio hlnc ortum habuit, necnon et aha omnla dogmala, et

vester cullus licet non rectus slt enlm ortuni

; a Judaeis

habuit. Yel hoec ergo, vel adventnm suum sahitem vocat.

Imo vero non aberraverit quispiam, sl dlcat hcec ambo
saUitem esse, eam scilicet quam ex Juda^is esse diclt quod ;

Pauhis subindlcans dlcebat «Exqulbus Chrlstussecundum :

»carnem, qui est super omnla Deus \ Yides-ne quomodo ))

YeluspraidicetTestamentum acbonorum radlcem esse de-

claret, et se nullo modo contrarium esse legi ? Siquidem ex
Juda?is bonorum causam omnlum esse dicit : « Sed venit
))hora et nunc est, quando veri adoratores adorabunt Pa-
nlrem ^ ))Yobis praistanllores sumus, o muHer, inquit, in

. adorandi modo verum : hic cuUus deinceps finem habebit :

non enlm locus tanlum, sed eliam modus colendl muta-

bitur : et ha^c ad januam sunt. « Yenit enim hora et nunc
» est. »

II. Quia enlm Prophelai muUo ante tempore loculi sunt,

id hoc loco lollens dicit : « Et nmic est. » Ne putes , inquit,
' Rom. IX, 5, — 2 Joan. iv, 23.
426 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

hanc prophetiam post multumtempus impleudam esse : res

enim instat, et in januis est, « Quanclo veri adoratores ado-

wrabunt Patrem in spiritu et veritate ^ » Cum dixit veros,

cum Samaritanis Judaeos repulit; etiamsi enim illi slnt his

meliores; venturis tamen longe sunt inferiores, et quantum

veritas figura melior est. De Ecclesia vcro loquilur, quia
vera Deoque consentanea adoratio illa ipsa est. « Nam Pater
Dtaies qnoerit adoratores^ » Ergo si tales quaerebat, non ex
voluntale propria illis olim talem concessit modum, sed ex
indulgentia, ut hos etiam introduceret. Quinam ergo sunt
verl adoratores? Qui cultum non loco circumscribunt, ac
Deum in spiritu colunt, sicut et Pauhis ait : «Gui servio in

» splrita meo, in Evangclio Filii ejus ^ ; » et itcrum, « Obse-

» cro vos, ut exhlbeatls corpora vestra hostiam vivenlem , Deo
«placenlem, rationabile obsequium vestrum^». » Cum au-
tem dicit : «Spiritus est Deus^, » nlhll aliudquam incorpo-
reum signiricat. Oporlet igitur incorporei cultum etlam ta-
lem esse, et per id, quod incorporeum in nobisest, ofTerri, id

est^ per animam etper mentis puritatem. Idcirco ait : «Et

» adoratores ejus in spirituet veritate oportet adorare. » Gum
enim et iUi et Judaei animam
multamque cor-negligerent,
poris curam gererent, ipsumque omnimode purgarent, dicit
non corporis puritate, sed illo quod incorporeum in nobis
est, sclllcet mente, incorporeum esse cokndum. Ne itaque

oves et vitulos, sed te ipsum ofFer Deo in holocaustum hoc :

est enini hostiam vi ventem exhlbere. In veritale namque ado-

rare oportet, Ut priora typus erant, nempe circuincisio, ho-

locausla, sacrificia, incensum; nunc certe non item sed ;

omnia veritas. Non enim caro circumcidenda, sedmallgnse

cogitatlones ac seipsum crucifigere oportet, absurdasque
concupiscentias loliere et immolare. Ha3C mulieri obscura

* Joan, IV, 25,— ^ Ibid,— ' Roin. 1, 9. — ^ Id. xii, it— ' Joan.
IV, 24.
 IN JOAr,NEM HOMILIA XXXIII. /,27

visa sunt : dlcloriim siiLllQiItatem non assecula illa, et lise-

rens, audl qnid dicat : « Sclo quia vcnit rvlessias qui dicitur
»Christu'5. Cum venerlt ille, annuntiabil noLIs omnia. Diclt
ei Jesus : «Ego sumqui loquor tecumV. » Etunde Chrisli ad-
ventum expectabant Samaritani, qui solum Moysem recl-
piebant: E\ Ipsls Moysls scriptis. Nam In principioFilium
revelavit. Illud enim « Faclamus hominem ad imagincm et
:

» slniilitudinem noslram%))ad Filium diclum fucrat et ;

Abrahamo in tabernaculo Filius loquilur; et Jacob cle illo

prophclice pracdicit : « Non deficlet prlnceps de Juda, nec

» dux de fcmoribus ejus, donecveniat is, cui reposilum est,
»et ipse expectntio gentlum ^. » Ipse quoque Moyses alt

«pROPHETAM vobis suscltabit Dominus Deus de fratribus

» vestris, sicutme; ipsum audietis^. «Item qua3 de serpente,
de virga Moysis, de Isaac et de ove, multaque alia, quis col-
llgere possit, quaj adventum illius prsedlcebant. Et cur, iii-

quies, his Chrislus non usus est ut mulieri suaderef; sed

Nicodemo serpentem protulit, Nalhanaeli prophetias com-
memoravit; huic vero nihi! simile dixit? Cur et qua de
causa ? Quia illl viri erant, qui in his versabantur rebus;
haec vero mulier inops, rudis, Scripturarum expers. Ideo-
que non mulierem alloquens adhibet sed ex aqua ex-
illa ;

que prophetia illam attrahit, ac per illa Christum in memo-

riam revocat, ac seipsum demum revelat. Quae si Initlo non
quaerentl mulieri dixisset, visus fuisset ei delirare et futilla
loqui. Nunc autem paulatim illi memoriam revocans, op-
portime sese revelat. Et quidem Judceis srepe diccntibus :

«Usquequo animam nostram tollis ?Dic nobis si tu es Chris-

»lus^. n His non clare respondit ; huic vero mynifeste dixit

se Chrislum csse : nam melius afTecta muiier erat, quam
Juda^I. lili enim non ac discendum qurcrebant, sed ut ipsum
* Joan, IV, 20, 'yfi. — * Gen. 1, a6, ^ ' Id, xlix, 10, — * Dcut,
xviii, x5. — ' Joan. x, a4«
4^8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

semper traducerent. Nam si discere voluissent, satls fuisset

doctrina verborum, Scripturarum, signorum. lila vero slm-
pliclmenteetsincero afiectu lof|uebatur,utpalam est exiis,

quae postea fecit. Nam audivit et credldit, et alios ad cre-

dendum induxit; in omnibusque videre est mulleris diligen-

tiam et fidem. « Et continuo venerunt Discipuli ejus \ »

Tempestive advenerunt, cum doctrina jam perfecte tradita

esset. « Et mirabantur quod cum m.uliere loquerelur;

))nemo tamen dixit : Quid quaeris, aut quid loqueris cum

»ea O
III. Quidmirabantur?Facilitatem, humllitatem tantam;
quodtam conspicuus cum esset, eo sc demltteredignaretur,
ut mulierem inopem, Samaritanam alloquerctur. Attamen
licet stupcfacti,causam non qua3sierunt; ita nempe insli-
luti erant, ut discipulorum semper ordinem tenerent; ita

ipsum timebant ac reverebantur. Etlamsi enim nondura

dignam ejus exlslimalionem haberent, at quasi admlran-
dum quemdam virum ipsum suspiciebant observabantquc.
Attamen cum Joannes supra
saepe audcntiores visi sunt, ut

pectus ejus recubuit; et cum accesserunt adeum dlcentes :

« Quis major est in regno coelorum ^? » cum filii Zebedaei

rogant ut alter a dextrls, aller a sinlstris sedeat ^, Cur ergo

hic non interrogarunt? Quia tunc cum de rebus suis age-
retur, necessorio sciscltabantur hic autem res nihil ad ;

eos perllnebat. Joannes aiitem multo post tempore hoc

facere solebat, quando Ghristi erga se dilectione fretus,

magls fidebat. Hic enim erat, inquit, quem diligebat

a

» Jesus ^. » Quid hulc bealitudlnl par? Verum non hic gra-

dum sistamus, dilecti, ut Aposlolum beatum praedicemus;

sed nihll non agamus ut in beatorum numero acccnseamur
imilemur Evangelistam, et videamus quid caus?e fuerit,

'
Joan. IV, 27. — » Ibid. — ^ Matlh. xviu, 1. — ^ Marc. v, 07.
--. 5 Joan, XIX, 26.
 IN JOANNEM nOMILIA. XXXIII. ^29
qnod tantani sibi Chrisli dilectioneni attraheret. Qnaenam
causa fuit? Patreni rchqnit et naviculam et rele, et Jesum

secutus est. Vernm hoc illicommune cum fralre suo

erat, itemque cum Petro et Andrea, et cnm creteris Apos-
tolis. Quid ergo eximium hobuit, quod tanlam ipsi dilec-

tionem ccnciliaret? Ille de seipso nihil hujnsmodi dixit,

nisi soUim quod dihgerelnr; causam vero cur diligeretnr

modeste tacnit. Quod enim eximie a Christo diligeretur
omnibus palam erat : altamen non observamus ipsum al-
loqnentem, ac seorsim sci citantem, ut fecit saepe Petrus,
ut Phihppus, nt Judas, nt Thomas; nisi tantum semel in

gratiam co-Apostoli sni rogantis se : nam innnente Apos-

toh)rum coryphoeo, tunc necessario interrogavit; hi enim
mutuo se amore diligebant. Sic in temphim simul ascen-
disse, simul concionatos esse narratur. Atqui Petrus tamen
ardentins ssepe ct movetnr et loquitnr : ac demum Christum
dicentem audil : « Petre, amas me plus his *? » Qui vero
plus CcTteris dih'gebal, procnl dubio diligebatur. Verum
allerum ex amore erga Jesum ; alternm ex amore Jesu erga
illum palam erat. Quid ergo hunc eximium amorem
ilH

conciliavit? Yidetur mihi illi modestiam et mansuetudinem

magnam exhibuisse : quapropler saepe non ita iibere et fi-

denter agere deprehenditur. Haccquantasit virtus,exMoyse

arguilur : nam hrcc ilium talem et tantum effecit. Nihil
enim par humilitati est. Ideo hinc beatitudines Christus
incoepit. Nam quasi a^dificii maxlmi fundamentum jacturus,
hurnilitatem primam posuit. Nemo quippe potest nbsqiie
illa salutem consequi; scd etiamsi quis jejunaverit, etiamsi
precatus eleemosynamque erogarit, si id superbe fa-
sit

ciat, hfcc omnia abominanda sunt; ut contra si adsit hu-

mihtas, omnia oplabiha amabihaque sunt et cum securilale

cxercenlur. Modestc igilnr agamus, dilecti, modeste aga-
.' Jnan. xxi, l5.
43o S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

mus certe facilis haec virtiis est, si vigilcmus. QuiJ tan-

:

dem illud est, mi homo quod te in arrogantiam exloUit?

,

Annon vides naturae vililatem? volnntatcm ad lapsum pro-

nam? Cogila mortem tuam, peccatorum multitudinem.
Verum fortassis ob multa prccclare gesla altum sapis?
Hoc ipso omnia amiltes. Quapropter non tam peccator,
quam virtutis sectator modestioe operam dare debet. Qua-
re? Quia ille ex conscientia ad id cogitur; hic vero nisi

admodum vigilet, cito ceu a vento quopiam abripitur ct

evanescit, sicut Pharisseus Sed pauperibus erogas?
illc.

Verum non tua, sed ea quae Domini sunt, qutC sunt con-
servis communia. Ideoque humililer senliendum, dum in

contribulium calamitatibus, quse tibi instent praevides, et

naturoetuse conditionem in aliis ediscis. Fortassenoslalibus

orti sumu?progenitoribus. Quod si divitice ad nos transiere,
illashaud dubie relinquemus. Quid vero sunt divitiae?
Unibra inanis, fumus evanescens, flos foeni, imo llore sunt
viliores. Cur de fceno allum sapis? Nonne et furibus, et mol-
hbus, el meretricibus et sepulcrorum effossoribus divitiae

accedunt? Ideo-ne iatumescis quod tales opum consortes

habeas ? Sed honoris cupidus es? Verum nihil ad honorein
opporlunius eleemosyna. Nam honores ex divitiis et poten-
tia parti, coacti sunt et odiosi; hi vero ex arbilrio et cons-
cientia honorantium prodeunt, quos ne ii qnidem qui ho-
norant de medio tollere possunt. Quod si homines tantam
erga eleemosynam erogantes reverentiam habent, et omnia
ipsis bona apprecantur : cogila quantam a benigno Deo
mercedem accepluri quam sint, retribulionem. llns ergo
quaeramus divitias semper manentes, nunquam fugienles;
ut et in hac vita magni, et in illa conspicui simus, atque
seterna consequamur bona; gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Chrisli, cum quo Patri gloria, unaque Spiritui
sancto, nunc ct semper, et in sa^cula saeculorum. Amen.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXXIV. 43

W/VVNWV\A/\\r\A VV\ W> VV^A/VVVXA^A»* VVAVV^iVVVA/VNiVVXlVVA/VVXVVX/VVVWVWWVWXAiVWVSAMA.VVX/V^ V\*

HOMILIA XXXIV \

CAPUT IV.

Rellqult ergo hydriam suam mulier, et abllt in civitatem,

et clixit hominibus : Venite, videte hominem, qui dixit

mihi quaicumque feci. Numquid ipse est Christus ^?

I. Multo nos fervore oportet, multo excitarl studio;

alloquin promissa bona consequl non poterimus, quod sig-
nificans Christus modo quidem ait « Si quis non accipit
:

»crucem suam, el sequitur me, non est me dignus ^ » modo ;

autem, Ignem veni millcre in terram, et quid volo nisi ut

c.

«accendatur 4? » Utroque dicto, ferventem incensumque

Discipulum nobis, et adomnia subeunda pericula paratum
significat. Talis erat el hixc muiier : ita enim verbis Christi
incensa est, ut relicta hydria et aqua, cujus gralia eo con-
urbem accurrens, universum popuKmi ad
cesserat, et in
Jesum traheret. « Yenlle, inqult, et videte hominem, qui
»dixlt mihi omnia qurecumque feci. » Vide studium, vide
prudentiam; venerat ut aquam hauriret, et cum veruni
fontem invenlsset, fontem sub sensum cadentem despexit,
ut nos doceret, etsi exiguo exempio, splriluali doctrlnae in-
lentos sa3cularla omnia contemnere oportere, nuliamque
quantum In nobis est, iliorum ralionem liabere : quod et

Apostoll fecerunt, ipsa quoque, imo fervenllus pricstltit.

llli namque vocati, rctia dimiserunt; haec vero sponte sua,

nullo pra3clpicnte, rellnqnit hydriam et Evangellstarum
oflicio fungitur, gaudlo ipsi aias addente; neque unum aut

'
Alias xxxni. — ^ Joan, iv, 28, 29. — ' Mallh. x, 58. — ^ Luc.
XII, 49.
432 S. 30, CHRTSOSTOMI ARCIIIEPISCOP! C. P.

alteriim, ut Andreas et Phlllppns, secl universam commovet

civltatem, etlantum populum ad Ghristum adducit. Et vide
qunm prudenler loquatur. Non dlxlt « Venite, vldete Chrls- :

tum; » sed cum eadem attemperatione qua Chrlstus ipsam

ceperat, illos alllclt. « Venlle, inquit, videtc hominem, qui
» dlxit mlhl omnia qua^cumque feci, » nec puduit illam
dicere : « Dixit mihi omnia qUiTcumque feci, r> etsi dlcere
potuisset : « Venite, vldete Prophetam. » Vermu cum anima
divino igne succensa est, nihil ultra terrenum respiclt, non
famam, non infamlam; sed flammce tantum ardore mo-
vetur. « Numquld ipse est Christus? » Animadverte iterum
magnammuUerlssapIenliam. Nequepenltusaffirmat^neque
relicet. Volebat enlm non ex opinlone sua illos Inducere
sed illo audito, ipsos suae sentenlias consortes habere^ unde
res magls probablhs evasura erat. Atqui non totam vitam
suam ipsi Christus declaraverat; sed ex dlctls caelerorum
quoque notitiamipsum habere credidit. Nec dlxit «Venite, :

credite; » sed, « Venile, videte, » quod sane levius erat, et

magis ipsos allicere poterat. Vldlsti mullerls saplentiam?
Sciebat enim, et plane scicbat, illo degustato fonte, idip-
sum illis eventnrum esse quod sibi evenerat. Atqui alius
crassioris ingenii, criminatlonem sibi factam obscurius
dixlsset; illa vero vitam suam declarat et In medium addu-
cit, ut omnes atlraheret caperetque. « Interea rogabant
»eum Disclpuli ejus, dicentes : Rabbl, manduca '. »lllud
« Rogabant, » idiomate suo hlc slgnlficat, hortabantur.
Videntes enim eum ex itlnere et aeslu defatlgatum, horta-
bantur eum. Non enlm ex petulantia, sed ex amore doc-
toris ad cibum sumendum pellebant. Quid ergo Chrlstus?

« Ego clbum habeo manducare, quem vos nescills DIcc :

»bant ergo ad invicem Numquid aliquis attulll ei manda-

:

» care ""
?» Quld ergo miraris si mulicr aquam audiens, vere
f Joan. IV, 5i, — ' Ibid. 52, 53.
 JOANNEM IIOMILIA XXXIV. "
IN i\t)0

aqnam essc arbitrabalur, qnando Discipuli pari siint moclo

aflccti, niliilqne spiritnalo inlellignnt; sed dnbitant, dum

doclori reverentiam ct honorem pro morc exhibent, ac
mntuo colloqunntur, nec audent ab illo sciscitari? lloc

etiam alibi faciunt, dum interrogarc cnpientes, abslinent

tamen. Qnid crgo Christns? « Meus cibns est ut faciam
wvoluntatem ejus qui misit me, ct perficiam opns ejus \ »

Hominum salutem bic cibnm vocat, ostendens cum qnanta

cura nobis provideat. Ut enim nos cibum, ita ille nostram
salntem desiderat. Audi vero qno pacto non nbique omnia
cito rcvclet, sed nrimo anditorem in dnbilationem conjiciat,
nt poslqnam qnyBrere incoepit qnid sit illnd qaod dicitur,

cnm dubilando bTborat, libeotins id qnod qna^rebat exnO"-

silnm nccipiat, et ad nndiendum magis exciletur. Gnr ergo

non slatim Mens cibns est ut faciam volnntalem
dixit : «

« Patris mei » quod etsi non omnino clarnm, tamen clarius

:

illo erat, qnod jam dixerat. Sed qnid? « Ego cibnm habea

«manducare, quem vos nescitis. » Primo igitnr, nt dixi, ex

dubitatione attentiorcs illos reddit, atque assnefacit, nt
cliam per rcnigmata dicta intelligant. Quid antcm sit vo-
innlas Patrls deinceps explicat. « iNonne vos dicilis, qnod
» adhnc qnaluor incnscs snnt, et messis venit? Ecce dlco
» vobis : Levate ocnlos vestros, et videte regiones, qnia albae
»sunt jara ad messem.
II. En rursum familiarlbns vcrbis illos ad subliminm
rcrum contemplalionem nam cum cibnm dixit,
crigit :

nihil aliud qnam fntnram hominnm salutcm dcc!ar..vil

ager rnrsnm et messis hoc ipsnm significant, fimmarum
ncmpe inullitndinem ad prsedicantes excipiendos paralam.
Oculos aulcm hic diclt et mcntis et corporis. Nam videhant
Samaritanorum turbam venientein, illornm vero j)romptam
volnnlatcm regiones albas oppellat. Qucmadmodum enim
1 Jonn. IV, oj. — ^ Ibid. 7)^.

IX \ iii. 28
 434 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

spicie, cum alboe sunt, jam acl messem sunt paratoe: sic et
isli ad salutem jam sunt parati et idonei. Et cur non clare
dixit illos ad credendum accederc, et paratos ad verbuni
suscipiendum esse, a Prophetis jam inslitutos, et fructum
reddituros; sed regionem et messem ipsos appellavit? Quid
siLi volunt hae figurae? Neque enim hic tantum, sed etiam
per totum Evangelium id agit, et Prophelas quoque eo ipso
utuntur more, et metaphorice multa dicunt. Quanam ero-o
de causa Neque enim temere Spiritus gratia sic insliluit.
?

Sed cur tandem ? Duabus de causis primo, ut major dic- :

lorum emphasis esset, el ea in conspectu ponerentur mens :

enim, imaginem rebus consonam assecula, magis excilatur,

ac res quasi depictas videns, ab illis magis abripitur; ha?c
prior est causa. Secundo, ut narralio sit suavior, et dicto-
rum memoria magis perseveret. Neque enim ila sententia
accipitur, neque ita suadet auditoribus muUis, ul narratio
per res ipsas, quarum experimentum habemus. Quod in
parabola sapientissime tractatum videre est. « Et qui melit,
» mercedem accipit, et fructurn coUigit in vitam aternam '. »

Nam terrenae hnjus messis fructus, non ad aelernam, sed

ad temporaneam vitam juvat; spiritualis vero messis fructus,

ad immortalem vitam. Vides-ne quomodo verba quidem

sensibilia sint, sensus vero spirituales; atque ipsa verba a
coilestibus lerrena distinguant? Quod enim de aqua dixit,
postquam ejas proprietatem indicaverat, « Qui bibit ex
»hac aqua, non sitiet % » idipsum hic facit, cum ait hunc
fructum coUigi in vitam geternam : ut et qui seminat et qui
metit simul gaudeant. Quis est qui seminat? quis est qui
•
metit ? Prophetaj scmen jecere, nec ipsi messuere, sed
Apostoli. Neque tamen ideo illi a voluptale et mercede
laburum prlvali sunt; sed nobiscum lcetanlur et gaudent,
ctiamsi non nobiscuai metant : neque enim messis opus
* Joan, IV, 35,— 2 lbi(j. i3.
 IN JOANNeM HOMILIA. XXXIV. 4^5
idem est dc seraenlls. Ubl ighnr minor est labor, et major
voluptas; ad hoc vos servavi, non ad sementem, ubi mul-
tum laboratur. In messe namque amplus est proventus,
labor vero non tanlus, sed multa facilltas. Hic aulem vult
significarc Prophetarum volunlatem eam csse, ut homlncs
ad me accedant; hoc et lex apparavlt. Ideo seminarunt,
ut huncfruclum parerent. Ostendit quoquese mlslsse IUos,
ac multam Inter veterem et novam legem esse afilnitalem,
simulque omuia per hanc parabolam ellicit. Memlnit autem
proverbli cujusdam, multorum ore ferebalur. a In
quod in

» hoc enim, inquit, est verbum verum; quia allus est qui
» semlnat, allus est qul metit '. » Hcec autem dlcebant multi
« Num alll labores ferrent, ahi fructus decerpercnt? » di-
cilque : « HIc sermo jam verus est; Prophetae quldcm labo-
rarunt, vos nulem laborum ipsorum fruclum decerpltis; »

non dlxit « Mercedem » neque enim iiU sine mercede :

lantum suscepcre hiborem sed « Fructum. » Hoc et Daniel ;

fecit (lo); ipse namque proverblum hoc commemorat :

« Exiit ab iniquls scelus ^ » David quoque flendo hujus

provcrbii meminit. Ideo jam prius dixerat : « Ut et qui

» semlnat slmul gaudeat, et qui melit. » Quia enim dicturus
erat ahum seminalurum, ahum messurum esse, ne quis,
ut dixi, pularet Prophetas mercede privari sua, novum
quldplam et quod in rebus senslilbus
inexpectatum dicit;

non accldnt, sed in splritualibus exlmium sit. In sensIUbus

enlm si contlngat ahum serere, ahum metere, non una
gaudent, sed dolet is qui seminavit, utpote qui alteri labo-
raverit; gaudent veio ii t.nntum qui metunt. Hic autem non
ita; sed qul non metunt ea quoe seminarunt, una cum me-
tentibus goudent; unde palam est eos mercedis esse con-
sortes. «Ego mlsi vos mctere quod vos non laborastls alii :

j) h^borarunt, el vos in laborem eorum intrastis ^ » Hoc pacto

• Joan. jv, 37, — . 2 i i\eg. xxiv, 14. — 4 Joan, iv, .^8.

28.
456 S. JO. CIIRYSGSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

illos melius hortatur. Quia enini laboriosum videbatiir esse

totum orbem perngrare et praedlcare , rem esse facilem

ostendlt. Nam hoc laboriosum, hoc miilli sudoris erat, se-

niina jacere, et anlmam non initiatam ad Dei cognitionem

deducere. Cur autem hazc loqultur? Ut cum milteret eos
ad praedicandum, non turbarentur, quasl ad rem laborlo-
sam missi. Prophetarum quippe munus longe magis Libo-
riosum erat, ut res Ipsa testificatur; vos ad lacih'a venistis.

Sicut enlm in messe facile fructus colligitnr, et brevi tem-

pore area manipuhs impletur, ncc tempora expectantur,
non hyems, non ver, non imber ila et nunc fil nt ipsa opera ,*
,

clamant. Dum haec illc diceret, exierunt Samaritani, et

confertim colleclus est fructus; iileo dicebat : « Levale
• ocuios vestros, et vidcle regiones, quia albac sunt. » Ha?c
dixil, et res ipsa vlsa cst, sermonem opera sccuta sunt.
Nam « muUi credidernnt in eum Samari-
Ex civitate illa

»tanorum propter verbum mulieris teslimonlum perhiben-

» tis : Quia dixil mihi omnia quagcumque feci. » Yidebant
enim eam non ad gratlam laudasse ilkmi, qui peccata sua
coarguisset; nequc ut graliam cujuspiam si conciHaret,
vitia sua omnlbus palefacere.
III. lianc ergo muHerem et nos imllemur, et In peccatis

nostris vulgandis ne vereamur homines ; sed Deum, ut par

est, timeamus, qui nunc faclnora noslra videt, et tunc

et

puniturus est eos, qui nunc poenllentlnm non agunt. At nos

contra eum, qui nos jndicaturus est, non timemus; eos au-
tem qui nobls nocere nequeunt, formidamns, tremimusque
ne apud illos infamia iaboremus idcirco in quo limcmus, in ;

eo pcenas dabimus. Nam qui solum ne hominibus lurpis vi-

deatur cavet, neque erubescit, Dco vldente, nefarium quid-

piam patrare; si non poenitentiam agat, in illa die non antc
unum aut duos, sed orbe toto videnle traducetur, Nain
> Joan, jv, 7>().
 IN JOANNBM HOMILIA. XXXIV. 4^7
quod ad bona et mala opera spectanda, magniis ibi conses-
sus sit, parabola ovium et hoedorum tc doceat, necnon
Lealus Paulus qui dicit : « Omnes enim nos manifeslari
«oportct anle Iribunal Christi, ut referat unusquisque pro-
Dpria corporis prout gesserit sive bonum, sive malum ^ ; »

et rursus, « Qui manifestabit abscondita tenebrarum ''.

»

Conimisistiahquodpeccatum, aut cogitasli illud.ethomini-

bus occultas? at Deo non occuhas : et tamen nihil curas;

oculos autem hominum formidas. Gogita ergo te non ho-

mines Litere posse in die illo. Omnia cnim quasi in imagine
lunc stabunt anle oculos nostros, ut unusquisque contra se
ferat senlentiam ; quod ex divite pahim est. Etenim paupe-
rem ilhun, quem despexerat, Lazarum dico, ob oculos
stanlem dives vidlt, ct qucm cum horrore dopulerat, digi-
tum jam rogat sibi sohitio esse. Ilogo igilur, etsi nemo nos-
tra videat, singuU in suam conscientiam ingrediantur, et
judiccm sibi rationem constituant, peccata in medium
agant. Et nisi vehnt ea in die iUa terribih promulgari,
poenitenlice remedia apponant, ac vuhiera sanent. Potcst
enim, polest qulsque, etsi mllle plagis onustus, sanus abire.
Nam«Sidimiseritis, inquit,peccatadimittenturvobis ; sinon
» dimiseritis, non dimittentur ^. » Quemadmodum enimin
baptismate ablula peccata non amplius npparcnt ; ita ct hoec
delebunlur,si poinitenliam agamus. In hoc autem pceniten-
lia sila est, ne eadem ipsa patrentur : «Nam qui ad peccala
»reverlilur, simihs est cani ad vomitum suum redcunti ^;
necnon ci, qui secundum provcrbium ignem verberat, et in
pertuso dollo haurit. Oportct ergo et re ct nnimo a sccleri^
bus abstinere, alquc contrciria peccalis singulis remedia
apponere. Exemph causa, rapuisli, et avarus fuisli? a ra-
pina abstine, ct elcemosynai rcmedium vulneri admove.

• a Gor. V, lo. — • i Cor. iv, 5. — » Matlh, vj, i4, i5. -•

* 2 Tct, IJ, 32, et PlOV, XXVI, II.
438 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

Fornicatus es ? Afornicatione absisle, et vulneri castitatem

appone. Fratris Ini famam verbo laesisti, ipsique nocuisti?
A maledictis abslinc, et charitatis remedium appone. Ila per
singula faciamus, neque peccata transcurramus. Nam ins-
lat demum, instat certe rationis reddenda3 lempus. Ideo
Paulus dicebat : «Dominus prope est; niliilsollicitls sitis '. »

Sed nobis forlfe contra dicendum est : Domlnus prope est,

soliiciti eslote. » Illi namquc tuncpulchre audiebanl: « Nihil

» soiliciti sitis, » qui in aerumnis, hiboribus, certaminibus dc-
gebant. Qui autem in rapinis versantur, in vohiptate, qui
graves reddlturi sunt ratlones, non hoc, sed illud mcrlto
audierint :Dominus propc est, solHclLi estole. » Non enim
«

longe a consummatlone absumus, sed adfmem jammundus

vergit. Iloc prfenuntiant bella, asrumnaj, lerrae motus, hoc
cxtincta charltas. Sicut enim corpus expirans, et morti pro-
ximum, mille dolorlbus afficltur, et ruilura domus multa
prajmittit quae ex tecto ct ex parletibus decldunt : slc con-
summatioorbis jam prope et pro foribus est; ideo mala un-
dique ipsum invadunt. Nam si tunc Dominus prope erat,
muUo magls nunc prope est. Si ante quadrlngentos annos
cum hoBC dicerenlur, tempus ilhid plenitudinem temporuni
Pauhis vocabat, multo magis praesens tcmpus ita vocandum.
At fortassis ideo quidam non credunt, atqul ideo magis cre-
dendum. Unde ml homo, fmem et supra dicta non
nostl,

prope esse? Gertc ut anni finem non diem ultlmum dicl-

mus esse, scd ellam ultimum mensem, etsl triginta dierum
slt ita si tot annorum quadringenteslmum esse finem dixe-
:

rimus, non aberrablmus. Itaque jam tunc Ille finem pne-

nuntiavit. Coerceamus igitur nos ipsos laetemur In tlmore :

Dei. Etenim nobls cum Hcentia versantlbus, non vahle cu-

rantibus, non expectanllbus, ropente aderlt Dei adventus :

quod significans Ghristus dicebat : « Sicut cnlm factum est

' Philip, IV, 5, 6,
 IIV JOAN.NEM IIOMILIA XXXV. 4^9
»In diebus Noe, et in dicbiis Lot, sic Ci-It iii consiimmalione >

»sa?culi liujus '. » Hoc ct Paulus sic dcclarat : « Cum dixc-

»rint : Pax ct securilas, lunc repenlinus eis superveniet in-
» tcrilus, sicut dolor in ulcro habenlis \ » Quid est dolor in

utcro habcnlis? Sa?pe prregnantes muliercs, dum ludunt,

prandent, in balneo, in foro sunt, de futuro nihil cogitan-
les, repentinis invaduntur doloribus. Cuni ergo ejusdem
conditionis res nostrne sint, simus semper parali. Non enini
semper h.cc audicmus, non scmper hanc polcstatem habe-
bimus. oln inferno, inquit, quisconfitebilur tibi ^ ? » Ilic ita-

que poDuitentiam agamus; ut sic Dcum propitium habea-

mus,ac plenam delictorum veniam conscquamur quam ; uti-

nam omnes impeiremus, gratia et benignitate Domini nostri

Jesu Christi, cui gloria et imperium in scecula saeculorum.
Amen.

HOMILIA XXXV 4.

CAPUT I.

Cum venissent ergo ad illum Samaritani, rogaverunt euui

ut ibi mancret : et mansit ibi duos dies. Et multo plurcs
crediderunt in eum sermonem ejus; et mulieri
propler
dicebant : Quia jam non propler tuam loquelam credi-
mus : ipsi enim audivimus et scimus, quia hic est vere

Salvalor mundi Chrislus. Et post dies duos excessit

inde, ct abiit in Galilaeam ^

I. Nihll invidia ct livore pejus, nihil inani gloria dele-

rlus : hxc innumera corrumpcre solet bona. Judaii ergo
* Maltb. XXIV, 57. — 2 1 Thcss. v, 3. — 3 Psal, vi, 6. — < Alias
XXXI?. — ' Joan. IV, 4o 4'^«
4/|0 S. JO. CIIKYSOSTOMI ARCIIIEPISGOPI C. P.

CLim majorcm qunm Samaritani cognltionem haberent, et

cum Propbctis cducati essent, illis tamen hinc inleriorcs

fueriint. Samaritani testimonio mulieris fidem babuere,

luilloque viso signo, exeunt rogaluri Cbristum ut secum
mancrct. Judasi vero, etiam visis miraculis, iion modo non
inum apud se reiinuerunt, sed etiam ipsum expulerunt,
niliilque non egerunt iit ipsum e rogione sua eliminarcnt :

etiamsi illorum gratia venisset, ilkim nibilominus ejece-

runt; hi contra ut apud se manerct rogarunl. Num crgo ad
hos roganlcs non accedcndum fuit ; scd illis, qui sibibenc
afiecti erant, rchclis, apud insidiatores et adversarios ma-
nereoportuit? At non fuisset ilhidejus providenlia dignum.
Ideo morem gessit et mansit apud cos duobus diebus. Ipsi
quidcm vohiissent iUum perpctuo rctinere; illud cnim in-
dieat Evangchsta his verbis : « Rogavcrunt cum ut ibi ma-
» nci ct. » Ipse vero noluit, scd duos tantum dics cum ilhs

mansit, et illo iemporis spatlo longe phjres credidcrunt in

eum. Atqui non verisimile erat illos csse credituros, tum

quod nuhum signum vidissent, tiim quod Judxos odio ha-
Lcrcnt. Altamcn quia dictorum ilhus vcritatem juste resti-
marunt, his nihil oflicicntibus, subhmiora de illo cogita-
runt, quam qu2e possent hujusniodi obiclbus impediri, ac
certalim iUum majxis ac mai^is admirabantur. « Nam mu^
»heri dicebant : Non jam propter tuam hjquelam ci credi-
»mus: ipsi cnim audivimus el scimus, quia hic cst vcrc
»Salvator mundi Ghristus. » Discipuh magistram illam su-
perarunt : hi namque Judfeos jure accusarc possunt, et
quod crcdiderint et quod eum acceperint. lHi quorum gra-
lia lotum hoc opns suscepcrat, sicpe ipsr.m lapidaverunl

hi vero non accedentem ad sc traxerunl illi, visis signis, ;

pertinaces mancnt hi sinc signis magnam crga iliumhdem

;

exhibcnt et ea dc causa gloriantur, quod sinc signis crc-

:

diderint : illi vcro fincm non (iiciunt tentandi et signa quae-

 IN JOANNEM IIOMILI\ XXXV. 44 i

rciuli. Ila scmpcr probe alTccla anima opiis est : qnam sl

verilas adcal, racile occupaLit ; si non occnpet, id non ex

veritnlis infirmitale, sed ex ejns pcrvicacia oiitur. Nnm et

sol pnros ocnlos facile illnminat; sin minns, ociilornm

culpa, non solis imbecillitas est. Andi igltnr qnid hi dicnnt,
« Scimus quia mnndi Ghristus. Yides-
liic cst vere Salvator
nc qnam cito noverunt ipsum orbem terrarum attractu-
rum esse, et ad communem opcrandam salnlem venisse;
quodque in solis JudcTeis ejus providenlla circumcludenda,
sed vcrbum ejus nbique disseminandum foret? Al Jndcel
non item imo dum quoercrent jusliliam snam slatuere,
;

justitice Del non snbjccli fuerunt \ lli vcro fatenlur omnes

in culpa esse, illud apostolicum prrc se ferenles : « Omnes

ypeccaverunt, et cgcnt gloria Dei, justificatl gratis per

»graliam Ipsius ^ » C^jm dicnnt enim Ipsum esse Salvato-

rcm mundl, osteiidunt non modo mnndum pcriisse , et

Salvalorcm esse, sed et In rcbus maximis. Venerunt enim

mnlti ut homlnes salvos facercnt, Prophetce, Angeli. Sed
vcrus Salvalor hlc cst, inqnit, qui veram praebet salutem,
non solum autem tcmporaneam. lioc sincertE fidei argu-
inentum cst. Ltrinque enim mirabiies sunt, et quod credl-
detint et quod sine signis credidcrint; qnos et Ghrlstus
beatos prccdlcat his vcrbls : « Bcall qul non vltlernnt, et
»credlderunt quod etiam sincere credlderlnt cum
^; oet :

cnim audirent mulierem dubie loquentem «Nnmquid ipse :

»cst Ghristus '*? » non dixerunt : « Nos qnoquc dubitamus,

ncque ita existimamus, » sed « Scimus ; » nc(|ue hoc lanlum,
sed cllam.ttHic cst verc Salvalor mundi. » Neque cnlni
Chrlblnm ut uuum e vulgo conrilcbantur, sed vere Salva-
torem diccbant. Alcjui quem ab illo servatum vidcrant?
Vcrba tantum audicrant, ct lamen ea ipsa prolcrunt qu(u
« lUmi. X, 3, — * Id. iir, 25, 21. — * Joan. xx, 29. — ^ Id.
IV, 2(J.
4/|2 S. JO. CHRYSOSTOMi ARCIIIEPISCOPI C. P.

dixissciit, si vidissent mulla inagiiacjue miracula. Et cur

Evaiigelistoe iion referunt ea quae dixit, qunccjue mirabi-
lia crant? Ut discas ipsos mulla ex magnis rebus praeter-
mitlere; sed ex evcntu totum demonslraverunt. Verbis
enim totum populum, imiversamque civitatem con-
suis

vertit. Ubi autem auditorcs non obtemperant, tunc quac

Cbristus dixerit referre coguntur ne audilorum igna- ,

viam in concionantem quis referat. « Post duos autem dies

» exiit inde, et abiit in Galilacam. Ipse enim Ghristus testi-

pmonium perhibuit, quia Propheta in palria sua honorem

» non habet '. » Cur hoc adjicitur? Ouia in Gapharnaiiai
non abiit; sed in Gahlajam, et inde in Cana. Ne quaeras
enim cur non apud suos, sed apud Samaritanos maneat :

causam aflert, qnod nempe ipsum non audirent. Ideo ig.ilur

non eo se contuht, nc gravius judicium subirent.
II. Puto enim hic patrinm suam intelhgi Gapharnaum :

quod autem ibi nuUo cum honore exceptus sit, audi ipsum
dicentem :« Et tu Gapharnaiim, quae usciue ad coehmi
wexallata es, usque ad infernum descendes '. » Patriam
vero suam vocat secundum oeconomiae rationem, quia diu-
lius ibi versatus fuerat. Quid ergo, inquies, annon multos

videmus, qui apud popularcs suos admirationi habentur?

Yidemus ulique; sed per ea, quae raro contingunt, non est
sententia fercnda. Ouod si quidam in patria sua honorem
sunt consecuti, multo magis in ahena consuetudonamque :

contemplum parere solet. «Cum ergo venissetin Gahhvam,

»exceperunt eum Gahlici, cum vidissent omnia quae fecerat

«Jerosolymis in die festo; ipsi enim venerant ad diem

»festum^ Yides ne quomodo ii, qui male audiebant, ipsi
»

maxime Ghristum adeant? Nam hic quidem Evangehsta

dicit « Ex Nazareth potest ahquid boni essc ^ ? » AHus au-
:

' Joan. IV, 44. — * Luc. x, i5. — ^ Joan, iv, 45. — ^* U.

1,46.
 IN JOANNEM n0MILI\ XXXV. 44^
lem , « Scrutare et vide, qiila Prophcla a Galilsea non
Msurgit '
:
» quod in contiuiieliam ipsiiis dicebant. Mulli
namque pulabant ipsnm ex Nazarelh csse atqne ei tan- :

quam Samaritano exprobrabant. «Samaritanus es, aiebant,

))et d;emonium habcs wSed ecce, inqnit, Samaritani et
'.

Gahlai crcdunt ad ignominiam Judasorum imo Sama- ;

ritani Gahlccis meliores dcprehenduntur illi enim ex mu- :

lieris solum tcslimonio ipsum acccperunt; hi vero postquam

signa ab illo lacla viderant. a Venit ergo Jesus ilerum in

»Cana aquam vinum ^ «Miracuhmi in
GalilcTce, ubi fecit
memoriam revocat, ad majorem Samaritanorum laudem :

hi namque post signa et Jerosolymis et apud se cdila, ip-

sum susceperunt. Samaritani vero ex doctrina lantum. Istuc
venisse narrat, qua de causa veneiit non ailjicit. In Gali-
la;nm enim propter Judaeorum invidiam venit; sed cur in
Cana? Primum vocatus ad nuptias illo concesserat; scd
nunc quare? Mihi quidem venissc videtur ut fidcm patrali
miraculi praesentia sua lirmaret,ulque non vocatus accedens,
magis illos alliceret, cum rehcta patria, illos suis antcfcrret.

« Erat autem quidam regulus, cujus filius infirmabatur

))Capharnaum. Hic cum audisset quia Jesus adveniret a

» Judica in Gahla^am, venit ad eum, et rogabat eum ut des-

» cendcret, et sanaret filium ejus ^; » sive ex genere regio
cum esset, vel cx quadam dignitate regulus appcllarelur.
Quidam putant hunc ipsum memoratur aMatthreo;
esse qui
sed ahus esse probatur non ex dignitale modo, sed ctiam
ex fide. lUe namque Chrislum ire volentem, ne eat rogat
Lic nec scse ofTcrcntem, domum Irahit. Ille dicit : « Non
» sum dignus ut intrcs siib lectum meuin ^ ; »hic urget di-
cens : « Desccnde priusquam moriatur filius mcus ^. dllle

de monte descendens Capharnaiim venit; hic vero a Sa-

* Joan. vu, 52. — 2 jj^ viu, 48. — ' Id, iv, 4^. — ^ Ibid. 4/. —
' Matlh, VIII, 8, — ^ Joan. iv, 49*
444 S, JO. CimtSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

niarla, nou in Capharnaum, scd in Cana venienlem adlt.

Illlas puer paralysi laborabat; hnjns fillus febrl. « Et ve-
» niens rogabat eum ut sanaret filium ejus : incipiebat enim
wmorl. ))QuId ergo Chrislus?» Nisi signa et prodigia vlde-

»rltis, non creditls \ quod veniret et rogaret id «)Atqui fi-

des erat; et poslea hoc ipsum lestificatur Evangelista dl-

cens : « Cum Jcsus dixisset : « Vade, fiHus tuus vivit

»credidit sermoni ejus, et ibat ^. )) Quid ergo sibi vult hlc?

Yel hoc Samaritanos, qui slne slgnis crediderunt admirans
dixit, vcleam, quaj sua vidcbtitur esse, clvltatem, Caphar-
naiim nempe, perstrlnglt. Siquldem cum allus apud Lucam
diceret : «Credo, Domine, adjuva Incredulltalem meam^,»
ilsdem usus est verbls (i i). Ilaque hcet hic crcdlderit, non
tamen plene quod dechirat, cum sciscltatur qua
et inlegre :

horarehquit eum febrls. Volebatenlm dlsccre, num sponte

sua, num ex Chrlsti pr^ccepto fcbrls abscessisset. « Ut vero
» cognovlt qala heri hora sepllma, credidit ipse et domus
»ejus tota 4. )) Vldes-ne Illum credldisse servis nunllantibus,
non Chrlstoloquente? Menlem ergo ejus, quavenerat, ar-
gult Ita enim magls Ilhim ad fidem Inducebat. Ante sig-
:

num enlm non admodum credebat. Quod sl et venerit et

rogaverlt, nihil mlrum. Solent enim palres ardenli amore
ducli, non solum eos, qulbus fidunt, mccllcos adlre, verum
eliam eos, qulbus non itafidunt,nequldpiampra2leriisse vi-

deantur. Siquldem, oblata sohmi occasione, acccssitquando

vcnlt ille In Galllaeam : qul si admodum Illl credldlsset,
fi!Io in exlremls laborante, non noglexlssct in Judaeam ve-
nire. Quod sl timebat , neque iUud excusandtun erat.
Consideres velim, vel ipsa verba quantam demonstrent viri
infirmitatem. Cum oportuisset enlm, sl non prius, saltem
post reprehensara anlmi sui senlentlam, magniim quldpiam
* Joan. IV, 48. — * Ibid. 5o. '— ^ Marc. ix, 25. — 'i
Joan.
IV, 55.
 IN JOANNEM IIOMil.lA XXXV. 44^
de Ghrlsto cogltarc, audl qiiomodo adhuc humi serpat.
« Descende, inqult, prlusquam morialur fiilus meus, »

quasi non posset mortuum suscltarc, ct quasi non nosset

quo statu puer essel. Ideo illum coargult, et consclentiam
perstringlt, ostendens signa animie causa maximeedi: hlc
enlm non mlnus palrem animo hiborantem curat, quani
filium; ut nobis suadeat, non tam signls, quam doclrlnae
ejus attendendum esse. Slgna qulppe non fidehbus, sed
inhdehbus et crasi^loribus parata sunt.
III. Tunc lUe mo^slus non mukum dlctis attendebat,

nlsi iis quae ad filium spectabant. Postea vero IUa in men-

tem revocalurus erat, atque hlnc magnum consecuturus
lucrum quod et : evenit. Cur auteni Christus centurloni se
ultro obluht iturum : hlc autem ne rogatus quldem? Quia
ibi hdes perfccta erat, ideo se iturum obluHt, ut vlri probi-

tatem edisceremus : at rcguhis adhuc iinperfeclus erat.

Quia ergo admodum instabat dlcens : « Descende, » nec-
dum sciebat Ipsum vel absentem posse sanarc; id se posse

ostendit; ut quam per se cenlurio nolillam habebat, eam

reg;jhis, non accedenie Jesu, acquireret. Cum ilaque dlcli :

« INisi signa et prodigla videritis, non credills, » hoc slgni-

ficat, « Congruenti lide nondum instructi eslls ; sed adhuc
me ut Prophclam habetis. »Quisergo ipse sit revelans, et
ostendens, etiam sine miracuhs sibi credendum esse, ea-
dem ipsa quae Phlhppo dlxit : « Non credls quia ego in Pa-
»tre, ct Pater in me est '
? Etsi mihi non vuUis credere,
woperibus credile '. Jam aulcm eo descendcntc, scrvi oc-

» currcrunt ei dicentcs, qula fillus ejus viveret. Interrogabat

»ergo hornm ab cis, in qua mellus habuerit : et dlxcrunt
»ei : Quia heri hora seplima reHquil eum febrls. Cognovit
»crgo Pater, quia illa hora erat, in qua dlxlt ei Jcsus, quod
»fihus ejus vivcret : el credldit ipse, et domus ejus tola^ »

'
Joan. XIV, 10. — »
Id. x, 3S. — '
IJ, iv^ 5i-5.i,
 44^ S. 30, CimtSOSTOMI ARCHIEPISGOPI C. P.

"Vides-ne qtio pacto miraculum evulgatum slt? Neque vul-

gari modo a periculo liberalus est : sed coafestim, ita ut

liqueal rem uon ex nalurali serie, sed ex Ghrisli operatione

l\\ctam esse. Nam cum ad ipsa mortis Ilmina pervenisset, ut
declaravit pater his verbis : a Descende, priusquam moria-
))tur filius meus, » subito ex morbo ereplus est : quse res
eliam servos excitavit. Servi enimfortasse non utnunliaturi
tantum, sed ut superfluum Ghrisli adventum pulantes, ob-
viam venerunt. Sciebant enim ipsum jam illlc adventare :

unde eodem itinere illum convenerunt. Regulus autem,

posito tlmore, ad fidem accedit, ut ostendat ex ipsius pro-
fectione hoc opus secutum esse, ac demum id dlllgenler
agit, ut ne vldeatur ipsum frustra profectum esse, quare

accuralP omnia sciscitatur « Et credidit ipse et domus ejus

:

» tota. )) Nam nulli prorsus dublo obnoxlum erat testimonium.

Qui enim neque affuerant, neque Christum audlerant,
neque tempus noverant, ubi ab hero suo didicerunt idem
ipsum esse tempus, certissimam habuere Ghristi potentiae
demonstralionem; ideo et ipsi crediderunt. Quidergoper
ha3c docemur? Ne miracula expectemus, neve divinse po-
lentiae plguorn quaeramus. Hic namque multos video, qui
cum vel filio vel uxore aegrotante, ahquid solatii accepere,
majorem erga Deum pletatem exhibuerunt. Etiamsi vero
non exaudiamur, in gratlarum aclione et laude perseverarc
par est. Hoc qulppe fidehum servorum est, hoc diligentium
et Dominum ut par est amantium, ut non modo in tran-
quillitate, sed eliam in a^rumnls ad illum accurrant : hoec
quippe sunt Dei providenliag opera : Quem enim dihgit
«

))Dominus, castigat flagellat autem : omnem filium, quem

))susclpit \ ))Qui autem illum in tranquillltate solum colit,
iion tauti amoris signa exhibet,
neque pure Christum amat.
Ecquid de valetudine, de opibus loquor? quid de pauper-
* Hebr. xii, 6.
 IX JOANNEM nOMILlA XXXVI, 447
tale et morbo? Licct enim gchennam, licot aliud quidpiam
grnvissimum nudieris; nequesic a Deo laudihus cclehrando
absistendum. Sed omnia pro ejus dileclione ferenda. lioc
fidelis servi, hoc conslanlis animi est. Qui hoc nffectus

modo est, et praesentia facile sustinebit, ct futura conse-

quetur bona, et mulla apud Dcum fiducia fruetur, quam
nos omnes assequi conlingat, gratia et benignilate Do-
mini nostri Jcsu Ghrisli, cui gloria in s^ecuhi sa^culorum.
Amen,

(VX^VXVVVXVVNAA/VVVVVVVVXXVVXVVVVVVVVVVVVVV^VVVVV^VVVVVXVX^VV^VVXV^A.VXA.VVVVVWVXVV^W^ vvw*^

HOMILIA XXXVI \

CAPUT y.

Hoc iterum seciindum slgniim fecit Jesus cum venlsset a

Judaea in GaHIa^am ^. Post haec erat dies festus Judaso-
rum, ct ascendit Jesus Jerolosymam ^

I. Quemadmodum in auri metallis, quivis hac in re pe-^

ritus, ne minimam quideni, venam neglexerit, utpote cum
hinc magnae possint hauriri divitiae; sic et in divinis Scrip-
turis, nc quidem iota unum vel unus apex sine damno proe-

tercurras ; sed omnia sunt exploranda. Nam a Spiritu

sancto iiaec omnia prolata sunt, nihilque ibi supervncaneum,
Hic vero considera quid dicat Evangehsta : « Hoc ilerum
Bsecundum signum cum
fecit Jesus, venisset a Judiea in
» Gahla^am : » neque enim « Secundum » sine causa addidit
sed adhuc Samaritanorum miraculum cclebrat, ostendens
hos ne post alterum quidcm slgnurn ad eam subhmitalem
devcnisse, ad quam devenerant ii qui nihil viderant. « Post

' Alias XXXV. — 2 Joan, it, 54. —

< ' Id. r, i.
448 S, JO. CHRYSOSTOMI ARCIHEPISCOPI C. P.

«haec, erat fcstarli Jtidaeorum. » Qiiocl feslum? Pentecostes,

tit milii videtur. « Et oscendil Jesus Jerosolymam. »Fre-
quenler iu solemnitatibus versabatur in civitate, tum ut

videretur cum iilis feslum agere, tum ut simplicem multi-

tudinem altraheret. In illls enim maxime diebus ii qui
simphciore erant animo concurrebant. « Est autem Jeroso-
»lymis probatica piscina, quac cognominaturhebraice Belh-
«saida, quinque porticus habens. In his jacebat mulLitudo
»magna languentium, csecorum/claudorum, aridorum, ex-
ppectanlium aquaj motum '. » Quis hic curcUionis modus?
qualc myslcrium subindicatur ? Neqne enim sine causa
h(PC scripta sunt; sed fulura nobis quasi in (igura et ima-
gine describit; nc si res stupcnda, inexpectata acciderct,
audilorum multorum fidcm aliquotcnus hibefactaret. Qu.-e-
nam igitur hGCc desciiptio? Futurum bnptisma dandum
crat, pl,enum virtute et gratia maximii, baplisma quod
peccata omnia obluerct, quod ex morluis vivos rcdderet.
IL-ec ergo ut in imagine depinguntur in piscina et in ahis
multis. Et primo quidcm aquam dedit, qutc corporum ma-
culas abhieret, sordesque non veras, scd lalcs cxistimalas;
ex funcre nempc, cx lepra et similcs. Mullaque videre cst
cadcm de causa in vclcri lege per aquam niundata. Scd ad
proposilum jam redcamus. Primo itaque ut diximus, ,

corj)orum maculas, dcindc varins infirmitatcs per aquam

solvi curot. Ut cnim nos Deus ad baptismi graliam propius

reducerct, non jam maculas sohim, scd ct morbos sanat.

Imogines enim, qua3 propius ad vcritalem accedunt, ct in

baplismale et in passionc ct in aliis inagis conspicucT sunt,

quam vctustiorcs. Quemadmodum enim qui prope rcgem

sunt satelliles, rcmolioribus sunt honoraliorcs ; ila et in

figuris factum cst. Et Angehis dcscendens lurbabat aquam,

et sanandi vim indcbat ipsi, ut disccrent Judrei, A.ngeIorum
' Joan, v, 2, 5.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXXVI. /|49

Domlniim mullo magis posse aoima) morbos omnes curare.

Sed qiiemadmodum hic aquarum natura non slmpliciter
curabat, alioquin enim semper id facerct; sed Angcli ope-
ratione id fiebat; sic in nobis non aqua simpliciler opera-
lur^ sedpostquam Spiritus gratiam acceperit, tunc omnla
solvit peccata. Circa hitnc pisclnam jacebat muitltudo
magna infirmorum, caecorum, claudorum, aridorum, aqua3
molum expectantium. Sed tunc infirmitas impedimenlo
erat quominus is, nunc autem unus-
qui vellet, sanaretur :

quisquc potestatcm accedcndi habet. Non enim Angehis

est qui aquam movet, sed Angelorum Dominus omnla eili-
cit. Nec dlcere possumus : «Dnm ego accedo, allus ante

nie descendit. «Sed si totus orbis vcnerlt, gratia non con-

sumitur, neque vis vel opcratio deficit, sed semper eadeni
manet. Ac qucmadmodum solares radli quotldie ilhimi-
nant, nec absumuntur, neque quod mullls subminlstren-
lur h)cis quidpiam amlttunt : sic, imo multominus Spirlkis
oprralio minuitur a muUItudine accipientium. Iloc auleni
factum est, ut qui discerent in aqua curandos esse corpo-
rls morbos, et hac in re diu exercltali essent, facillus cre-

derent eliam morbos animi posse curari. Gur porro, mlssls

cacteris omnibus, Jesus ad eum, qui trlginta octo annos
a^grotabat, venit? Cur interrogat, « Yis sanus fieri ? » Non '

iit id disceret; ilhid enim supervacancum fulsset, sed ut

hujus perscverantiam oslenderet, et ut sclremus ideo ip-

sum, caiteris omississ hunc Quid ergo infirmus?
adllsse.

<' Hespondit ei : Domine, hominem non habeo, ut, cum

»turbata fuerit aqua, mittat me in pisciuam : dum venk»
j>enim ego, ahus ante me descendit \ )) Idco interrogavit,
« VIs sanus iiori? » ut hrec ediscamus. Neque dixlt : « Yis
nt le sanem ? wNondum enim tanta dc ipso habebatur opi-
nio; sed,a Yis sanus fieri? »St«ipcnda prorsus est paraly-
* Joan. V, G. — ' Ibid -.

LXXVIII. 29
45o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

iici perseverenlia per trlginla ct oclo anuos, dum speraret

singulis annis ab aegriludine liberari, mansit, nec discessii.
Etiamsi enim non praterita, annon futura poterant illum a
loco abducere, nisi patienlissimus fuisset? Cogita enim
cum quanta cura caeterl aegri vigilarent.Neque enim lem-
pus quo agitanda erat aqua, notum erat; sed claudi, et mu-
tili observare poterant ; coeci vero quomodo vidissent, nisi
fortasse ex motu didicissent ?

II. Erubescamus ergo, erubescamus, dilecti, et lugea-

mus de nostra tanta segnitie. IUe triginta octo annis per-

severavit, nec quod volebat acceperat, neque tamen dis-
cessit neque ex negligentia sua non consecutus est ; sed
:

aliis impedientibus, vimque passus; neque tamenpropterea

animum despondit ; nos vero si decem diebusperseveremus
pro re aliqua precantes, nec impetremus, dein torpemus
in eodem adhibendo studio. Etqui hominibus tam diuturno
tempore haeremus, militnntes, in serumnis versanles, ser-

vilia ministeria exercentes, et in fme saepe ab illa spe con-

cidimus; apud Dominum nostrum, ubi longe major merces
sequitur, quam sint ipsi labores, nam « Spes, inquit, non
Bconfundit ^; » cum eo, quo par esset, studio perseverare
non sustinemus : et quanto non supplicio haec digna fue-
rint? Nam etiamsi nihil accepturi essemus, vel hoc ipsum
quodfrequenter alloqueremur eum, annon bonis innumeris
aequiparandum esset? Sed precatio laboriosa et assidua
esse debet? Ecquid in non laboriosum est? Vel
virtute

hoc ipsum, inquies, valde anxium reddit, quod nequi-

liam voluptas, virtutem labor comitetur : multosque ar-
bitror idipsum quaerere. Quaenam igitur hujus rei causa
est ? Initio dedit nobis Deus vitam soilicitudine iabori -

busque vacuam dono abusi sumus; atque ex inertia tanto

:

eversi bono, paradisum amisimus. Ideo laboriosam homi-

' Ilonit V, 5.
 IN JOANNEM IIOMILIA XXXVI. 45
nibus vltam reddidit, ct apud humanum genus hoc fere
modo sese purgat. « Delicias a principio dodi vobis; sed
ex lenilale mea dcteriorcs evasistis, Ideo laboribus vos
sudoribusque addixi. « Cum autem ne ille quidem labor
vos cohiberet, legem rursus dedit prceceptamulla complec-
tentem ,* ceu cuidam indomito equo frenum et compedes,
ut ejus impetum coerceat; sic faciunt equorum domitores.
Ideo vita laboriosa iusliluta est, quia olium nos corrum-
pere solet. Natura quippe nostra desidiam non fert, sed
facile ad vilia dcflectit. Ponamus enim temperanti, ut
nec alias virtutes exercenti, nulhim esse laborem; sed
dormientlbus omnia optime cedere quo pacto hac utemur
:

iiidulgentia ? nonne ad arrogantiam et supcrbiam ? Sed cur,

inquies, tanta voluptas nequiliam, tantus laboret sudor vir-
tutemcomitalur? Ecqua tibi gratia habenda esset, et cujus

rei mercedem acciperes, nisi laboriosa virtus esset? Multos

enim indicare possim, qui natura sua mulierum horrent
consuetudinem, ipsarumque colloquia, ceu rem execran-
dam devitaot : hos-ne, quajso, caslos appellabimus, aut
coronabimus celebrabimusque? Minime. Castitas enim cst
temperantia et pugna ad voluptates supcrandas. In bellis
porro, ubi vehementiora sunt cerlamina, ibi tropoea splen-
didiora: secus vero, quando nemo Sunt multi na-
resistit.

tura socordes : hos-nc mansuelos dicemus? Minime. Id*

circo Christus, tribus propositis eunuchorum generibus,
duosincoronatosrelinquit, unum in rcgnuminducit '. Sed,
inquies, quidopuscst mahlia^Hocetegodico «Ecquisergo :

nequltiae opifex? Quid aliud quam ignavia quae ex voluntale

proficlscltur? » At, iuquies, bonos
tantum esse oporteret.
Ecquid bono proprlum, an coniinenlcm esse et vigiiare,
an dormire et stetere? Et cur, inquies, non ita statulum
est, ut sinc labore rectc operaremur? Digna verba pecori-
' Matlh. XIX, 12.

«9-
 452 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. I».

bus alque iis, qui veiitrem deum arbltrantur. Ut discas

enim boec verba inertium esse, respoode mibi. Ponamus
esseregemetducem,regeverodormienteetebrielalioperam
dante, ducem magno labore Iropaea erexisse, cui victoriam
imputares ? Uter pro re gesla vokiptatis fructum decerpal?
Vides-ne animum eirca illa magis afTectum esse, quae cum
labore peperit? Ideo iile virtuti labores odmiscuit, ut ani-

inam virtuli assuefaceret. Idcirco virtulem miramur, licet

iibimnon sectemur; nequitiam vero etsisuavissimam, dam-
namus. Quod si dixeris « Gur non potius eos miramur :

qui natura boni sunt, quam eos qui voluntate? » Quia jus-
ium est iaborantem noa hiboranti anteferre. « Et qnare,
inquis, nunc laboramns? » Quia non laboranles, moderatc
uon egimus. rem accuratius exploret, alio
Inio vero si quis
modo nos desidia perdere solet, multumque laboris inferre.
lii si placet includamus hominem, solum alomus, ventris-

que voluptale obruamus, nec ambulare, nec aliquod opus

exercere sinanius; sed mensa fruatur, lecto, perpetuisque
deliciis. Quid bac vita miserabilius fuerit ? At aliiid est

operari, inquies, aliud laborare : poteratque inilio homo

operari sine labore. Annon poterat? Imo polerat; et ita

Deus volebat, sed iu non passus es. Stotuit enim te ut pa-

radisum coleres, opus tibi injunxlt, scd laborem non ad-
miscuit. Neque enim si initio laborasset homo, hoc Ilii in
poenam postea statuisset : potest enim quis simul et operari

et non laborare, quemadmodum Angeh'. Quod enim ope-

rentur audi : «Potentes virtute, fiiclentes verbum illius '. »

Nunc cerlc minores vires gravem efticiunt laborem. Tunc

vero secus res sehabebat : nara qui ingressus est in requiem
suam : o Requlevit, inquit, ab operibus suis ^, » sicut ei a
suis Deus. Non tlesldiam hlc significat, sed laborem uon
fuisse. Nom Deus etiam nunc opcralur, ut Christus dicit
* Psal. cii, 50. — 2 Hehr, iv, 4? eS Gcn. u, 2.
 IN JOANNEM nOMILlA XXXVII. 4^5
« Pater mens nsqnc modo operatur, et ego operor ^ » Qua-
propler rogo, tlepnlsa omni desidio, vlrtulcm sectemnr.
Nccjnill.-B enlm vo!nplas, brevis est, dolor vero perpcluus :

virtutis contra imniorlale gandlnm, lemporanens labor.

Hoec anle coronas sectalorcm sunm erigit, speqne a!it; illa

conlra ante snpplicinm crnciat, conscienliam iorqnet ex
gestorum memoria, omniaque snspecta reddit. Atqui hcec
qnot laboribus, qnot sndoribns deteriora snnt? Qnod si, his
depulsis, vohiptas tantum adessel, quid iUa vihns ? Statim
alque apparet, avolat, marcescit, fugit anteqnam compre-
hendatur : clsi corporis, etsi mensae, etsi divitiarum vo-
hiptatem dixeris, non cessat illa qnotidie senescere. Guni
autem his eliam addatur suppliclum et crnciatns, quid ilhs
niissrabillns quiipsamsectanlnr? lia^ccnm sclamus, omnla
pro virlnte snslineamns; sic enim vera vohiptate frnemur,
gratia et benignitate Domini noslri Jesu Ghrlsli, cum quo
Patri gloria unaque saucto Spiritui in scecula saeculornm.
Amen.

(\VV\\> ^.-VA/WV VWVVN W^/VV^ VVVVVV VV%(VV> VVVVW VVVVV^ VVV VW^WV VVV VVV^VV^ VWWV WV VW VW vv\ ,VVV vw

IIOMILTA XXXVII \

CAPUT V.

Dicit ei Jesus : Yis sanus ficrl? Respondit cl laiiguidus :

Eliam, Domine : sed hominem non habeo, ut, cuai

tnrbata fuerit aqua, miltat me in piscinam ^.

I. Mngnum Scriptnrarum sacrarum lucrum, utilltns im-

mensa, ut declarat Paulus hls verbis : « Quaecumque scrlpta
»sunt, ad nostram doctrlnam scripta sunt, ad quos fines

» Juan. V, 17. -» » Alias xxxvi. — ' Joan, v, G, 7.

454 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» saeculorimi devenerunt ; ut per pallenliam et consolatio-

»neni Scrlpturarum spem hnbeamus '. » Omnium enim
medicinarum ihesaurus divlnie Scrlplurae sunt; ita ut si

arroganllam extinguereopus slt, sl concuplscentiam sedare,

si pecuniarum amorem calcare, si dolorem despicerc, si

animum slrenuum statuere, sl patlentlam firmarc; hinc

ansam magnam quis nanciscatur. Quis enlm velexils, qui
cum paupertnte diu conccrtarunt, vel gravi morbo detenti
sunt, hac lecta chnusula non magna aflTicIalur consolalione?
Hic quippe triginta octoannisparalyllcus, slnguhsque annls
ah*os vldens valetudinem adeptos, se autem morbo deten-
tum, non concidit, neque animum dcspondlt : etsl praite-

ritorum moeror, et futurorumexpectalio, omni adempia spe,

possent illum torquere. Audi ergo quid dicat, et rcm tra-
gicam edlsce. Cum enini dlxlsset Chrlstus : « Vis sanus
wfieri?)) respondit, « Etiam, Domine homlnem iioii
; sed
»habeo, ul cumturbala fueritaqua,mlltat meln piscinam.
Quid hls vcrbis mlserius? quid ipsls rebus calamltosius ?

Vides-ne animum longo temporc confectum? Yides-ne

compressam et sedatam iracundiam? neque enlm blasphe-
pium quidplam locutus est, qualia In jerumnls a muUis
dici audimus; non maledixit dlel suae; non indlgne tuht

interrogationem, neque dixlt « Ut nos traduceres et irrl-

:

deres venlsti, dum num vehm

inlerrogas sanus fieri; » sed
mansuete et modeste admodum respondit : « Etlam, Domi-
» ne. » Ellamsi non nosset quis Ille esset qui ipsum inler-
rogabat, ignoraretque se ab Illo sanandum fore; attamen
omnia narrat, nec quidpiam postulat, ut ii, qui
lenlter
medicum alloquunlur, sed morbl sul tantum rationem
expllcat. Expectabat fortasseidsubsIdllallaturumlpsiChrls-
tum aquam conjiceret, et
esse, ut in hisce verbis volcbat
ipsum ad eam rem allicere. Quid ergo Ghristus ? ostendens
' RoiD, XV, 4»
 IN JO.INNEM IIOMILIV XXXVII. 4^^

se vcrbo omnla possc : « Snrge, inqull, lolle grabaUmi

» limni, el ambula '. » Qiiidam pulanl hunc eumdem ipsnm
csse qui apud iMaUh.Tum jacet. At non est ut pluribus ar-

gumcnlis demcnstralur. Primo quod hic neminem haberet

se curanlem, ille vero mullos qui se curarent atquegesta-
rent : idcoque hlc dlcebat : Hominem non habeo. » Deinde
a

ex rcsponsione llquet. Ille namquc nihil loquilur, hlc omnia

ad se spcctanlia reccnset. Tertio, ex lcmporc : hic enim
in festo et sabbato sanalusest, ille in dle aha. Locus quoque
diversus est; nam ille domi, hic ad plscinam curatur. Mo-
dus quoquc curationis diversus est : iilic enlm dlcit : « Re-
wmittuntur libi peccata'? » hic vero corpus primo sanat,
posteaque animam curat. llHc remissio, nam ait : « Remit-
» tunlur tibi peccata ; » hic monitum et commlnatio, ut sibi

in poslerum caveat. « Noli amphus peccare, inquit, ne tibi

» aliquid delerius contingat ^ » Judaeorum quoque accusa-

liones diversae sunt; hic rem in sabbato faclam ar<i;uunt,

ilHc eum blasphemlse nccusant. Tu vero mihi considereji

ingentem Dei sapienLiam. Non enim statim ipsum suscita-
vit; primum sciscitando sibi famillarem reddit, ut fidei
sed
viam paret. Ncque modo suscitat et sanat; sed eliam jubet
lectuhmi tollere, ut miraculo fidem addcret, nec posset
qulsplam ha?c speciem ct fallaciam tantum esse suspicari.
Nisi enira membra firma robustaque essent facta, non po-
lcrat lcctum tollcre. Iloc vero Ghristus soepe facit, ut magls
impudentium calumniatorum orn obstruat. Nam in panum
miraculis, ne quis diceret turbam tanlum satiatam fuisse,
remquc illam essc phantasiam, curavit ille nt mullae fra^
mcntorum rellqui<'e superessent : leproso autem mundalo
dicit : « Vade, oslendc te sacerdoti 4 ; » nt simul curationis
firmam fidcm eorum, qul dlcebant ipsum Dei
faccret, ct
praDCcptls adversari, impudentinm comprimeret. Idlpsum

* Joan. v^ 8 ' MaUli. ix, 2.— ' Joaii. v, i/f,— * iMaUli. viii, 4.
45G S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. V.

fecit f|iianclo vinnm io ciquani conveiiit : non moclo enim

))viriim oslendit, sed arcliilriclino niilti curavit, ut is cjui

nlhil geslorum se nosse confiterelur, minime suspectum

rcdcleret lestimonium. Ideo dixli Evangelista : « Nescicbat
cjrcbilriclinus unde esset, » sicque ouinino cerlum testimo-
nium declaravit. Et postquam mortuum suscitaverat, alibi
dicit : « Datemanducare ', » ut indubltatum resurrec-
illi

tionis argumenlum exhiberet quibus omnibus vel insi- ;

picnlioribus suadet, se non fallacem vel proBstigiatorem esse,

sed ad conmmnem hominum sahilem venisse.
II. Sed cur ab eo fidem non requirit, ut a caecis, quibus
dixit : « Creditis quod hoc possim facere '? » Quia illc non-
dum sciebat quis ipse esset. Neque enim ante, sed post
ffiiracuha hoc facere solet. Nam ii,qui in caeteris polestatem
ejus viderant, jure hoc audiebant, qui vero nondum didi*
cerant quis esset, sed ex signis docendi erant, post illa

edita ad fidem vocanlur. Ideo MatthaGUs non initio signo-

rum inducit Christum hoc dicentem ; sed postquam multos
curaverat, id solis duobus caecis dicit. Tu vero hic paraly-
tici fidem animadverle. Cum audiret, « Tolle grabntum
;) tuum, et ambula, » non irrisit, nec dixit : « Quid hoc
est ? Angelus descendit et turbat aquam, unumque lantum
sanat. Tu vero, homo cum sis, uno praccepto plus quam
Angehuii te posse speras ? lioc superbia, hoc faslus est,
risuque digiium. » Verum nihil horum dixit vel cogitavit;

sed ubi primum audivit, surrexit, et sanus factus, impigre

parult jubenli: «Surge,tolle grabatum tuum,et ambula. »

Illud certe niirandum est ; sed quae sequuntur longe mira-

billora. Imo vero quod inilio nemine obstrepente credi-
derlt, non itamirabile cst, ut cum postea furentibus Judaeis,
undique instantibus, accusantibus, obsidentibus ac dicen-
tibus ; « Non iicet libi tollere grabalum tuum, » nou
' Marc. V, 45, el Luc, vui, 55, -— * Matth, ix, 28.
 IN J0ANNE3I IIOMILIA XXXVII. 4^7
modo llIorLim insaniam dcspexit, sed cnm mngna fiducia
in medio llieatro bencricum prajdicavit, illorumque impu-
denliam repress.it ,* id ccrte fortis animi csse dico. Instanti-
Lus enim Judajis, ac cum conviiio et arrogantia dicentibus ;

« Sabbalum est ; non licct tibi tollere grabatum tnum "*;

audi quid respondeat : « Qui mc sanum fecit, ille mihi

» dixit ; Tollc grabalum tuum, et ambula ^ » Tanlum non
dicens : « Dcliri et insanieslis, dum jubetis me illum, qui
me a tam tam diuturno morbo liberavit, non repu-
giavi,
tare magistrum, nec jussa ejus omnia exeqni. » Atqui si
malignc agere voluisset, poterat alio modo dicere : « Non
lubens hoc facio, sed alio jubente. Si peccatum est, juben-
lem accusate, et lectum deponam; » vel forte sanitatis
beneficium occultasset. Nam probe sciebat ipsos non ita

de violato sabbato morderi, ut de segro cnrato. Sed ncqne

hoc occultavit, nec illud. dixit, nec vcniam pctiit; sed.

splendida voce beneficium confessus est et praedicavit. Ita

paralylicus. Illi vero quam improbe se gesserint considcres

vclim. Non cnim dixcrunt « Quis te sanuni fecit? » sed :

hoc omisso, cum strepitu magno transgressionem illam in

medium adducebant. « Quis est ille qui dixit tibi ToIIe :

»grabalum tuum, et ambula? Is autem, qui sanus fueral

j) effectus, nescicbat quis esset. Jcsus aulcm declinavit a
» turba constitula in loco ^ » Et cur abscondit se Christus?
Primo ul ipso absente testimonium suspicione vacnum esset
qni enim sensum restitutne sanilalis habebat^beneficii testis
erat fide dignus. Ad haec, ne majorem in ipsorum animis
flammam acccnderet; noverat vei solam ejus cui invidclur
pragsenliam, non parvam invidis scinlillam excitare. Ideo
sccedens, reliquit ipsis rem apud sc tractandam ita ut ;

riihil ipso dc se diccret, scd ii tantum qui curati fuerant

cum accusantibus loquerentur. Nam ct hi quoquc miraculo

' Joan. V, 10. ^ 2 Ibid. ii. ~ ^
[H^^ ^^, i3.
458 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

prsebent testiinonlum : non enlm clicunt : « Cur haec jussisti

fierl In sabbato ? » sed, « Cur hnec facis in sabbato? » non
transgresslonem indigne ferentes, sed paralyllcl valetudini
invidentes, Atqui si humanum opus spectes, iilud potlus
quod paralylicus fecit erat vere opus; Christus enim ver-
bum tantum emiserat. Hic ahler jubet solvi sabbatum;
ahbi vero per seipsum solvit illud, cum lutum miscct, et
oculos illlnit. Illud autcm faclt, non transgredlens, sed su-
pergredlens legem. De hls vero postea. Neque enim ublque
simlli modo dc sohito sabbato accusatus sese purgat : id
quod accurate observandum est.
III. Interim autem videamusquantum mnhim sit Invldia :

quo pacto menlis oculos ad pernlclem invldi excaecet.

Quemadmodum enim furiosi gladium In se Ipsos saepe con-
vertunt, ila quoqiie invidl, unam solum speclantes iillus

cui invident pernlciem^ contra suam salutem bruto impetu

feruntur. Hi vel feris sunt deterlores; nam illae, vel quod
clbo egeant, vel a nobis irrltatas, contra nos armantur; lii

autem etiam post accepta benelicia beneficos Sciepe pro

inimicis habent. Ferls sane iii deterlores sunt, daemonibus
parcs; imo forte pejores iilis. liil namque adversum nos
implacablies exercent inlmicilias; sed suislmliibus daemo-
nibus non insldiantur ; ideoque hinc Ciirlstus Judoeos con-
futavit, cum dlcerent Ipsum in Baelzebub ejlcere daemonia.
Hi vero ne natura) quldem suac consortium reverentur,
neque sibi ipsls parcunt; nam ante anlmam suam, quam
eos quibus invident, iaedunt, dum Illam fruslra tuniuitu ac
moerore replcnt. Cur, mi iiomo, dc proximi bonis crucia-
ris? Dolere oporteret de maiis nostris, non de proxlmi
feilcltate. Quapropter hoc peccatum vcnla prorsus prlva-
tur. Nam scortator potcst concuplscenliam obtendere; fur
paupertatem; liomicida iram; excusationes quidcm frigi-

das et insanas, sed qucie tamcn proferri queunt. Tu vero^

 IN JOANNEM nOMILlA XXXVII. 4^9
qu.Teso, quam causani oLlcndes ? Nullani omnlno, nisi in-
genlem nequllian]. Nnm si inimicos diligere jubemur; si

amicos odio habeamus, quo non supplicio puniemur? Et

si is, qui amicos suos dlligit, non melius quam gentes af-
feclus est; qui sc nlhil laHlenlibus nocet, quam est habi-
lurus vcniam, quam consolnlionem? Audi Paulum diccn-
tem « Si tradldero corpus meum ita utardeam, charllaleni
:

»aulem non habuero, nlhil mihi prodest \ » Quod auicm

nbi livor et invidia esl, charilas prorsus sublata sit,nemini
non nolum est. Hoc vilium est fornlcallone et adulterio

pcjus. Nam ilkid in operante consistlt; invidiae auteni

tyrannis, Ecclesias integras subvertit, et totum orbem la-

Lefactavit. Haec cacdis mater est. Ilac motus Cain fralrem

occidit : illa concitante Jacobum Esaii, Josephum fratres,

humanum genus dlabolusa^gressusest. At tunoninterficis,

sed caede longe graviora perpetras, dum precarls ut frater
ignominia afliciatur, dum laqueos ipsi tendls uudlque, dum
pro virlute susceptos labores resolvis, cum egre fers quod
orbis Domino placcnt. Non IUum ergo; sed eum quem
ipse collt impugnas : illum contumclia afTicis, dum hono-
rem tuum illius honori anleponis : quodque gravissimum
cst, levem putas essc culpam, licct omnlum delerrlma sit.

Nam si des eleemosynam, si vigiles, si jejunes, omnium

sccleratissimus est, dum fratri invides. Id vel inde conslat :

scortatuscst qulspiam apud Goriuthlos; sed accusatus clto

rcsipuit; Abeli Cain invldit, ct nunquam emendalus est

sed licet Deus ipsi frequcnter lioc ulcus memoraret, Ille

luagis intumescebat, et ad caedem properabat; ita hoc vi-

lium illoneque faclle curatur, nlsi attendamus,
forlius est,
Radicitus crgo ipsum cvellamus, Illud cogilantes, nos ut
Deum oficudimus, dum allorum bonis invldemus, ila pla-
cenuis ipsi cum congralulamur, et ita consortes eflicimur

'
1 Gor. xm, 5.
460 S. JO. CHRYSOSTOMI AP.CIIIEPISCOPI C. P,

Lonorum qune recle operanti parata sunt. Ideo Paulns

liorlatur gaudere cuin gaudenlibus, et flere cum flcnlibus \
ut mnguuni utrlnque lucrum reporlemus. Cogilanles igi-
tur, etsi non laboremus, si erga laborantem recle afljcia-
mur, ilJius nos coronarum parlicipes effici, livorem omnem
ejiciamus, et charitatem in animis nostris inseramus; ut
dum fratribus prasclarc agentibus plaudimus, et pracsentia

et futura consequamur bona, gratla et bcnignilate Domiui

noslri Jesn Chrisli, pcr quem et cum quo Palri gloria, una-
que Splritui sanclo, nunc et semper, ct in saecula saeculo •

rum. Amen.

(W^ VV\ VV> VV^iVV» "VV-X^X^/VVV W\ WV-VW/WX vV\'VV\ W\ VV\iW\'VVV v\ ' (VVX V\\/W> w^fWr/wx w\ w^ v\> ma x\/%

HOMILIA XXXYItP.
CAPUT y.

Postea invenit eum Jesus in templo, et dlxit ei : Ecce sa-

nus factus es, jam iioli peccare;, ne deterius aliquid. tibi

contingat ^.

I. Pics gravis peccatum est, res certe gravis et anlmae

pernicies ; ita ut ex redundanlia saepe etiam corpora laedat.

Qula enim ut phu^Imum acgrotante anima, nullo aflicimur

dolore; si vero corpus tantillum laboret, omnem adhibemus
operam ipsum ab infirmitatc liberemus, eo quod ilhim
ut
senliamus; ideo Dens corpus castigat ob animte peccata;
ut Inrerioris parlls castigatione, superiori valetudiuem pa-
riat. Sic et apud Corinlhios fornlcatorem Paukis emenda-
vit, per carnls interitum animae morbum cohibens : nam
' Rom, jLii, i5, — "^
Alias xxxyu, -^ ^ Joan, v, i4t
 IN JOANNEM nOMILIi XXXVIII. 4^1

invccla in corpus seclione, sic molnm compresslt baud :

secus quam medicus oplimus, qui cum liydropisim aul

splenem inlerioribus pharmacis non cedcre videt, exterius

urit. Sic erga paralyLicum egit Ghrislus : ac vide quomodo

id dechiret : « Uicce sanus faclus es, jam noli peccare, ne
» delerius tibi aliquid contingat. » Quid igilur inde discimus?
Primum ex peccalo ipsi natuni morbum; secundo, verc
crcdendani esse gehennam; tertio, diuturnum atque per-
peluum esscsupplicium. Ubinam ergosunt illi, qui dicunt
« llonc unius spalio occidi, brcvi temporc adnlterium
commisi, et imn)ortales dabo pnena5?« Ecce hic non
iot peccavit quot plexus cst annis, et in diuturnitate pcence
iotam fcre hominisvitam absumpsit. Non enim extempore
peccata melilurDeus, sed ipsa scclerum natura. Ad ha^c ii-

lud quoque considerandum, etsi graves ])riorum sceierum

paMias demus; si in endcm postea incidamus, longe gra-
viora nos deinccps passwros, ac jure merito. Isenim, qui
nesupplicioquidem mellor eiricilur, quasi stupidus demum
ct coutemplor in majorem ducetur cruciatum. Semel enim
lapsum debebat supplicium coliibere et ad mcllorem
frugem reducere. Quia vero post illatum supplicium non
lemperantior elTicitur, scd eadcm ipsa audet aggrcdi, jure
dabit pcenas ad quas inferendas ipsc provocavit. Si vcro
peccata hic rcpetita gravius puniuntur, quando hic nul-
las peccalorum prenas damus, annon magnopcrc limcn-
dum tremendumque nobis est, utpotc inlolcrabilia passuris?
Et cur, inquics, uon omnes sic puniuntur ? Multos enim
ticelestos vidcnuis pingui valetudinc fruentes, prosperaque
fruentcs forluna. Verum ne fidamus, sed hujusmodi homi-
nes omnium uiaxifne depiorcmus- Si cnim hic nihll patian-
iur, hoc illis viaticum cst ad majus supplicium. iJoc Pau-
lus his vcrbis significavit : « ISunc aulemcum judicamur,
j) a Doniino corripimur, ut nou cum boo mundo damnc-
462 S. JO. CHRYSOSTOMI AUCIIIEPISCOPI C. P.

»miir \ ))HIc aclmonlllo, illlc snppliciuDi. Qiiid igitur? iii-

quies, an morbi omnes ex peccatis oriuntur? Non omnes*

sed plurimi. Quidam enim ex segnitie ortnm habent. Nam
gula, ebrietas, segnilies, hujusmodi morbos pariunt. Unum
porro ubique observandum est, ut plagam omnem cum
gratiarum actione feramus. Propter peccata etiam inferun-
turmorbi nam : in libris Regum quemdam videmusideopo-
dagra laborantem. Veniunt etiam ut probatioresreddamur,*
hinc Job dicit Deus : « Ne me putes aliler sic tecum egisse,

)) nisi ut justus appareas ^ ? » Scd cur cum de his paralylicis

agitur, peccata in medlum Christus adducit? Nam et illi,

cujus Matthoeus meminit, ait : « Gonfide, fili, remittuntur

))tibi peccaia ^; » et huic, « Yide, sanus factus es, noli

»ampHus peccare. » Scio quosdam hunc paralyticum cri-

minari, quod Ghristum accusaverit, el ideo illa audisse di-

cunt. Quid ergo de paralytico illo dicemus, de quo Mat-
thaeus, qui eadem penc audivit? Nam illi quoque dixit :

« Remittuntur tibi peccata. » Unde palam est eum, non illa

de causa hsec audivisse : quod ex sequentibus clarius edis-

cere licet. Postea enim, inquit, invenit eum in templo

Jesus : quod sane pietaiis signum erat; non enim forum
et ambuhicra petebat, neque cibo et desidiae se dedebat;
sed in templo degebat etiamsi illinc se ab omnibus pel-
:

lendum cxpectaret, nihil ipsi suasit ut a templo discederet.

Cumergo Christus illum invenisset ; postquam cum Judaeis
locutus fuerat, nihil hujusmodi subindicavit. Quod si hac
de re illum accusare voluisset, dixisset : « Rursus in iisdem
persistis, nec ex recuperata valetudine faclus cs mehor?))
Verum nihil dicit hujusmodi, sed in posterum cautiorem
reddit.
Cur autem, cum claudos et mutilos curat, nihil hu-
II.

jusmodi loquitur? Mihi quidem videtur his quidem mor-

' i Gor, XI, 32, — * Job, xl, 3, — ^ Matth. ix, 2.
 IN JOANXEM IIOMILIA. XXXVIII. 4^3
Lum in peccntorum poenam venlsse, aliis vero ex corporea
infirmitatc. Nisi hoc esset, alios quoque eadem de causa
allocutus fuisset. Cum enim hic morhus ca^terorum om-
nium sit gravissimus, per eum eliam minoribus remedium
praebet. Sicut enim cum alium quemdam curavisset, prae-
cepit ei ut daret gloriam Deo; non illi soli hoc monitum
dans, sed per illum omnibus; sic per hos eliam, caeteros
omnes hortatur, et haec monita dat singulis. Ad haec, hoc
eliam addendum, ipsum nempe magnam ejus perseveran-
liam vidisse : ideoque illum monet ut qui possit mandotum
servare, atque ilhim beneficio et futurorum timore mnlo-
rum in sana mentc continet. Et vide quam sit aHenus a
fastu. Non enim dixit; « Ecce sanum te feci; » sed, « Sa-
»nus faclus ampHus peccare. » Neque dixit « Ne
es, noli :

te puniam; » sed, « Ne libi ahquid deterius contingat. » In

neutro personam memorat, ostendilque valetudinem ex

gralia potius quam ex merito restitutam. Neque enim
dixit illum ex merito evasisse poenas, sed ex benignitate
servatum esse. Nisi enim ita res esset, dixisset : « Ecce de-
bilas peccatorum pcenas dedistl; cave tibl deinceps. » Jam
vero non ita dicit, sed quomodo ; « Ecce sanus factus es,

»jam noli peccare. » Hsec nobis ipsis frcqueuter dicamus.

Et si castigati evadamus, haec intra nos loquamur singuli,
« Ecce sanus factus jam noli peccare. Quod si In ils-
es, »

dem perseverantes, poenas non demus, illud apostolicum

recitemus : « Benignitas Dei ad pcenitenliam nos adducit
»secundum duritiam autem et impoenitens cor nostrum
»thesaurizamus nobis iram \ » Neque firmando corpus
duntaxat; sed aliunde etiam magnum Divinitatis suae sig-
num ipsl praebuit. Cum enim dixit « Jam : noli peccare, »

significat sc peccata illa omnia nosse, quoe ille ante fece-

rat; unde in posterum fidc dignus haberi debebat. « Abiit
' Rom, iij 5.
464 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» ergo ille liomo, et nunllavit Jiidsels, qula Jesus esset qul

»feciteum sanum '. Vide ilerum ipsum grato animo esse
»

perseverantem. Non enim dixit « llle est qui dixit milii ; :

))Tolle grabntum tuum. » Quia enim illi id, quod culpan-

dum videbatur, semper objiciebant, ipse responsionem ai-
fert, ut medicum celebret, et alios alliciat et trahat. Non
enim tam stupidus et ingratus erat, ut post tantuni bene-
licium cum admonitione conjunctum, beneficum proderet,
et malisjno animo sic loqueretur. Nam elsi fera^, etsi inhu-
manus etlapideus fulsset, ct bencflclum et metusipsumpo-
terant coliibere. Ex commiuatione quippc limebat ne quid
sibi delcrius conlingeret, cum maxima haberet potestatis

ianti medlci argumenta. Aiioquin si calumniari voluisset,

non memorata sanltate, transgresslonem tantum incusasset.
At conlra ille magna cum fiducia et grali anlmi slgnlfica-

tione beneficum ceiebrat, non mlnus quam Ciccus iile, qui

dicebat; « Lutum fccit de spulo, et unxit ocuios meos ; »

ita et hic, « Jesus est qui fecit me sanum. Propterea per-

))sequebantnr Judoel Jesum, et volebant illum interficere,
))qula ha^c fnciebat in sabbato Quid ergo Ghristus? '. »

« Pater meus usque modo operatur, et ego operor ^ »

Quando Discipulos defendere opoilebat, Davidem illorum

conservum in medium afTerebat : « Non legistis, inquit,

Bquld fecerit Davld quando esuriebat ''. )) Quando autem

pro seipso loquitur, ad Patrem confugit, ulrinque se Patri
aequalem signlficans, et cum privalim Palrem nominat, et
cum eadem qucC Pater operari ostendit. Et cur nou
se
memorat ea, quae iu Jericho facta sunt ? Yolebat illos a
terra abducere, ut non ampUus ad illum tancjuain homi-
neni respicerent sed tanquam ad Deum et legislatorem.
:

Nisi autem Dei Filiuset ex eadem substantia essct, defensio

* Joan. V, i5. — 2 I;}, jx, 6 ct 11. — ^ Id. v, 16. — ^*

Ibid. 17.
— 5 Matth. x;i, 3.
 IN JOANNEM nOMILIA XXXVIII. 4^5
forela ccusatlone clelerior. SI quls enlm priercctus, qul rcglani

legem transgrederetur, accusalus respondcretipsumregcm

illam trangressum esse, non utlcjue absolvcretur; imo ma-
jorl esset crlmini obnoxlus. Verum hlc quonlam par est

clignllas, defcnslo legltlma Eadem rallone qua omnlno est.

Deumcrimine liberatls, et me liberate; ideo primum dicif:

« Pater meus » ut vel invilis suadeat eadem sibl conce-
,

denda esse, sl verum FHIum revereantur. Quod si quls di-

xerit : « Et ubinam Pater operatur, qui septlmo dle requle-
vit ab omnibus operibus suls? »Is modum quo operatur
dlscat. Quls ille modus esl? oplficlls suls providet, iildque
fovet. Cum vides croo solem orienlem, luna3 cursum, stag-
na, fontes, fluvios, pluvlas et nalurne cursum, slve in semi-
brutorum corporibus, flliaqueom-
lilbus, sive In nostrls et

nia pcr qujc hoc universum consislit, dlsce perennem^

Palris operalionem « Qui solem suum, inqult, oriri facit
,

» super malos et bonos, et plult super justos et injustos '. »

Et rursum , « Si aulem foenum agri quod hodie est, et cras

» ignem millltur, Deus slc vestit ^ » Et de volatlllbus
In

quoque,« Paler vester ccelestis pasclt illa ^. »

III. HIc ergo verbis totum perfecit in sabbalo, nihilque
ampllus addidit. Sed cx iis, quaj In templo fiebant, at(jue
ex ipsorum operibus, objecta crimina Ubi vero opc- solvit.

rari proeclplt, exempli causa lectum tollere; rem sane non

magni momenti, sed qua3 tamen sabbati sohitlonem clare
slgnlficet, tunc alllora loqultur, ut illos ex Palris dignltale
perccllal, et adsubllmiora ducat. Quapropter cum de sab-
balo agitur, neque ut homo tantum, neque ut Deus tantum
sese purgal; sed modo hoc, modo illa ratlone. Volebat
enim ulrumrjiie crcdl, et incarnatlonls humilitatem, et
Deltatis dignitatem. Ideo nunc ut Dcus sese purgat. Nam si

humano sempcr more ipsos allocutus fuissct, in cadeiu

» Mallh. V, 4r.. — 2 1(1 VI», 00. — 3 Ibid. ?.6,

LXXVIII. 3o
46G s. jo. ciiuysosTOMi ARcnij^Piscopi c. p.

perslitlssent humilltate. QuamoLrem ne id fleret, Patrem

in meciium adducit. Alqui Ipsas crealuroc in sahbato ope-
ranlur. Sol cursum perflcit, flumina manant, fontes scatu-
riunt, mulieres pariunt. Yerum ut discas ipsum non ex nu-
mero creaturarum esse, non dixlt; « Etiam operor : » nam
crealura3 quoque operantur. Sed quid? « Etiam operor ; »

nam Pater meus operatur. « Propterea ergo magis qua^re-

))bant eum Judasi interficere, inquit, quia non solum soive-
))bat sabbatum, sed quia ct Patrem suum dicebat Deum,
»ajqualem sc faclens Deo '. » Ncque verbis tanlum id de-

monslravit, sed longe magis operibus. (air ila? Quia in

vesbis caviiiari poterant, ac de fastu accusare; cum autom
rerum cperum veritatem, quoe polentiam pra^dlcaret,
et

cernebanl, tunc ne hiscere quldem conlra audebant. Ve-

rum aiunl ilii, qui noiunt ha3C pia mente accipere Non : «

Christusse£e(jualemDeofecit;))sedhoc Judacisusplcnbantur.
Quamobrem haec dicla altlus resumamus. Dic mihi, Cliris-

lum Judacipersequebantur, necne? Persequebanlur ulique;

idnemini non nolum. Ilia-ne, an aiia dc causa ipsum per-

sequebanlur? Illa cerle de causa, ut fiilentur omnes. Sab-
batum solvebat, necne? Soivebat, idncmo negaverit. Deum
Patrem suum dicebat, necne? Dicebat ivlique. Ergo eadem
seriecsclera subsequunlur. Sicutenim Patrem dlcercDenm,

solvere sabbatum, ac propter hoc raagisque propler iilud a

Juda^Is persecutionem pati, non falsaopinio, sed veritas;
ilQ. selpsum sequalem Deo facere, eadem mente deciaraba-
lur : quodexsupradlctismaniiestius est. liiudenlm, «Paler
))meus operatur, ct ego operor , » idipsum est ac si se Dco
cequalem faceret. Nuiiam cnlm perhibet in his vcrbis diffe*
rcntiam. Nequccnim dixll « Ilie operatur, et ego submlnis-
:

Iro,)) sed« Sicutiiicoperatur,Itaetego; » magnamqueosteu-

dit ajquaiitatcm. Qiiod si id pon iile demonslrare voluis§et|
* Joan, V, 18.
 IN JOAKKI-il IIOMILU XXXVIII. Ifi-j

sed icl Judai fiuslra susplcall esscnt, non sivisset Illos ha3c

falso exislimare, scd euicndavlsset. Neque hoc Evangelisla

silulsset, verumpalara dixisset sic Juda^os suspicalosfuisse,

sed ipsum non se Deo a;c|ua!em fecisse, ut ahbi facit, cum

videt rem alia menlc diclam, alio sensu accipi; ut cum
Chrislus diclt : « Solvile lcmplum hoc, et in Iribus dlehus

Bexcitabo illud ', » de carne sua loquens. Verum Judaei id

iion inlelligcntes, sed putantes IUum de judaico templo
loqul, diccLant : « Quadraglnla sex annis acdificalum est
lcmplum hoc, et tu
j) in tribus dlebus excitabis ilhid ^.^^»

Quia igilur ahud ipse dixerat, aliud ilh suspicali fuerant,

iUequc de carne sua, hi de tcmplo suo InleUigcbant; Id iu-

dlcans Evangehsla, imo illorum corrlgens opinionem, opi~

nioncm, subjunxit autem dicebat de lemplo corpo- : « Ille

»ris sui ^ » Ilaque sl hoc loco ChrisUis non se acqualem

Palri fecisset, JuJagorum certe id opinanllum sentcnliam
emendavlsset, dlxissetque : « Juda^I putabant ipsum se Dco
acqualem facere, ipse vero non de a^quahlate illa loquebaturr
Ncquc cnim hic solum Evangelisla Id hoc loco faclt; scd eliam
olius Evangchsta aUbi. Cum enim praecepisset DiscipuIIs

Jesus : « Cavelc a fermento Pharlsieorum et Saddacseo-

»rum ^ : » iUi vcrp cogilarcnt, dlcerentquc :« Panes non
acccpimus; » cum allud lUe dlccret, fermentum doclrinam
appeUans, aliud de panlbus dictum pulan-
iUi iiilelllgerent,

tes; niud corrlgit, non jam EvangeUsla, sed ipse Chrlslus

sic loquens : « Quomodo uon Inteliigltis me non dixisse vo-

» bis a pf.nibus caverc ^? » Hic vero nlhil slmUe. Atqui dicet
ahquis, hoc ipsum de meuio tollit Christus dum addit : « Noii
» polest Fiiius a seipso quidquam facere ^. » Imo conlra, mi
homo; non enlm toiUt (cqualitatem, sed hrmat eam, dum
huiC dlcit. Vcrum dijigenlcr nltendilc. Nequc enim de

' Joan. 11, 19. — 2 Ibid. ao. >- ^ Jbid. 21. — •*

Mallli. xvi, G, —
' Ibid. 11. — ^ Joan. v, \<j.

3o,
468 S. JO. ClII\YSOSTOMI ABCHIIiPISCOPI C. P.

lev! re quaeslio est. Nam illud, « A semetlpso, » ssepe in

Scriptura habetur, et de Christo et de Spiritu sancto dictum

est, visque dictionis est ediscenda,ne ingravissimoserrores
incidanius. Nam si illam excipias ut statim offertur, vide
quanla hinc absurditas consequatur. Neque enim dixit se

alia posseper semetipsum operari, alias secus ; sed genera-

lim dicit : « Non potest Fiiius a semetipso quidquam fa-
» cere. »

IV. Interrogabimus ergo contradicentem : « Nihil-ne

potest a somelipso facere Fihus ? »> Si responderit , « Nihil;
reponemus : maximum bonorum per semetipsum
« Atqui
fecit, »id quod Pauhis clamat :« Qui cum in forma Dej
»esset, non rapinam arbilratus est esse se aequalem Deo,
»sed semetipsum exinanivit formam servi accipiens *. » Et
rursus ipse Christusahbi « Potcstatem habeo ponendi ani- :

»mam meam, et postestatem habeo sumendi eam, et nemo

» tolht eam a me ego pono eam a me ipso ". » Yides-ne et
:

mortis et vitae polestatem habentem, qui tantam oecono-

miam a semetipso fecit. Ecquid dicam de Christo? Nos
enim quibus nihil viHus, muUa a nobis ipsis facimus, a

nobis ipsis nequiliam, a nobis ipsis virtutem dehgimus.

Quod si non a nobis ipsis, neque potestatem habeamus;
neque si gehennam incidemus neque si
peccaverimus in ;

bona opera fccerimus, regnum co^iorum consequemur.

INihil aliud ergo est, illud, « A semetipso non potest facere
»quidquam, »quam quod nihil possit Patri contrarium fa-
cere, nihil alienum, nihil peregrinum, quod maxime id

aequalitatem et concordiam magnam ostendit. Et cur non

dixir :« Nihil contrarium facit; » sed, « Non potest? » Ut
hinc rursum oslendat omnimodam ajquahtatem. Non enim
imbeciHIlalem, sed magnam ejus potentlam indicat. Nam
ahbi quoque de Patre dicit Paulus : « Ut per duas res im-
' riiillp. ii^ 6, 7, — * Joan. x, 18.
 IN JOANNEM IIOMILIA. XXXVIII. 4^9
»mobllcs, Iii quibus imposslbile est mcntlri Dcuni '. » Et
rursum : « Si negaverimus, ille ficlelis manet, ncgare seip-
Dsum non potcst ^ » Illud, « Impossibile cst, wnusquam
imbccillilalem signlficat, sed potentlam, et potentiam Inef-
fabilem. Hoc autem signlficat ; « Illa substantia res liujus-

modi nuUas Qucmadmodum enlm cum dlcimus

admiltlt. o

« Impossibile est Deum peccare, «non imbeciUItatem ipsi

Irlbuimus, sed inefrabllem quamdam potentlam testlfica-

mur; sic etiam cum dicil ipse: « Non possum a me ipso fa-
» cerc quidquam, » hoc slbi vult, «Prorsus impossibile est ut
Patri conlrDrlum quidplam faciam. Ut vero discas illud sic
intelligendum esse, sequentla explorantcs, videamus an no-
biscum, an voblscum Christus consentiat. Tu dlcls dictum
illud potentiam auferre, necnon auctoritatem ipsi compe-
tenlem, ipsumque imbecillum comprobare : ego contra
dico his demonstrari ffiqualltatem, omnlmodam parltalem,
etomnia ex eadem volunlate et polenlia fieri. Ipsum per-
contemur Chrlstum, et per ea, quce postea dicturus est
videamus, an secundum luam, an secundum noslram opi-
nionem dicta interpretelur. Quid ergo dicit? « Qua^cumque
»Pater fecerlt, ha3c et Filius similiter facit ^. »Yides-ne
quomodo senlenliam vestrnm radicitus evellat, nostramquc
confirmet? Nam si a seipso nihll facit, neque Pater a seipso

allquld faclet, si quaecumque facit Pater et ipse faciat. Nam

si res non ila essel, alludabsurdum sequeretur. Neque enim
dixit :« Quae vidlt Palrem facienlcm hcec faclt; » scd,
« Nlsi viderit Patrcm faclcntem, non sermonem ad
faclt, »

omne tempus exlendens : secundum vos autem eadem

senipcr dlscel. Yides-nc scntentlae sublimitntem, et verbi
humilitatem vel impudentlores ad illud invltos etiam com-
pcUcrc, ut a vili sensu, qul a lanta dignitalc al)horret, fu-
giant? Quis enim adco miser ct infeli\ fuerlt, ut dicat
» Ilcbr. VI, 18. — ^ a Tim. 11, 12, — '
Joan. v, 19.
 470 S. JO. CHRVSOSTOMI ARCinEPISCOPI C. V,

Filium quotidle illa ediscere, quse facereoporlct ? Qiiomodo

veriim eril illud Tu autem idem ipse es, et cnni lui non
: «

» deficient '
? » Quomodo « Omnia per ipsnm fLicta sunt, el
,

» sine ipso faclum est nihii ', » si iila quaj Pater facit, haec
ipse videns imitatur? Vides quomodo et ex iis, qua; supra
dicta sunt, et ox iis, qu?e poslea dicentur, ejus auctoritas
demonstretur? Quod si humilius quaadam proferat, ne mi-
reris. Qnia enim, sublimioribus-quiLusdam auditis, |ferse-

quebantur eum, et Deo adversnrium esse putabant, paulo

demissius verborum lantum tenus locutus, ad sublimiora
rursus evehitnr, deinde ad humilia deflectit sic doclrinam
# varians, utfacilius vel ab improbisadmittatur. Animadverte,
:

quffiso, postquam dixerat meus operatur, et ego ope-

: « Pater
»ror, »et se Deo acqualem ostenderat, rursus dicit « Non :

» polest Filius a seipso facere quidquam, nisi quod viderit

» Patrem facienlem.» Deinde allais, «Quajcumquefeceril ille,

» haec et Filius similiter facit ^ » rursumque humilius : « Pater

»diligit Filium,et omnia demonstrat ei, qure ipse facit : et

» majora l^js demonslrabit ei opera ^. » Yidisti-ne tantam hu-

militatem ? Jure quidem : nam quod jam dixi, nec finem di-

cendi faciam, id nunc repetam. Quando aliquid demissum

dicit et humile, id cum hyperbole porfert, ut vel improbis
verborum vilitassuadeat, ut pia mentesensa percipiant. Nisi
enim hocesset,cogita quamabsurdumesset idquod dicitur,
quod verba explorando percipies. Quando enim dicit, ma-
jora his ostendet ei opera, invenietur multa nondum didi-
cisse : quod ne de Apostolis quidem dicendum. Nam cum
Spirilusgratiamaccepissent,confertimomnianoverunt, om-
nia potuerunt,qu3e ipsos et scire et posse oporlebat; hicau-
tem mulla scitu necessaria nondum didicisse deprehendilur
quo quid absurdius esse queat? Quid ergo sibi vult dictum
ilUid? Quia paralytico sic curato, mortuum suscitaturus
» Psal. ci, 28. — • Joan. 1, 3. •— ' Id. v, ao.
 iN joanNem noMiLiA xxxviii. 471

erat,* ideo sic lociitus est, ac si cllccrct : » Miramini me pa-

ralyticuLii sanusse, hls majora vidcbilis. » Neque tamen ita

loculus est, sed linmiliore usus est sermonc, ut illorum fu-^

rorem compesceret. Ut vero discas il[ud<r Demonstrabit, »

non proprie dictum esse, audi ea, qnte sequunlur. « Sicut
»enim Pater suscilat morluos et vivificat, sic et Filius quos
» vult vivificat S » Atqui illud, « Niiiil potest n semelipso
«racerc, »contrarium est illi dicto, « Quos vult. »Si enim
quos vull vivificat, a scmelipso aliquid facere potest. Velle
enim poteslatis est. Quod si non potest a seipso, jnm noii

quos viilt vi\ ificat. lllud enim , « Sicut Pater suscitat, »

scqualem probat virtutem; illudquc,« Quos vult, »polesta-

lis paritatem. Yides-nc illud, Non potest a seipso facere,
« *)

potestalem non lollere, sed parem potenliam et voluntatem

si^nificare? Sic intelligns illud, c Demonstrabit ei. » Etenim
alibi dicit Ego resuscitabo eum in novissimo die ^; » ac
: «

rursnm, oslendens se vim operandi non accepisse. E<2;o

» sum, inquit, rcsurrectio et vila » Dt-inde ne dicas ipsum "".

quos vult mortuos suscltare et vivificare, sed alia iion pe-

rinde facere, hanc objeclionem depellere occUpat his ver-
bis : « Qua^ctmique ille fccerit, haec et Filius similiter
»fncit, n declarans se omnia, quaj il!e facit, similiter facere;
morluos nempe suscitarc, corpora formare, peccata rc-
mitterc, ct quidvis aliiid, perinde alquc Pater operatur,
facere.

V. Verum hisanimum non adhibent ii, qui suam ncgli-

gunt salulem. Tantum malum est, prcTcellentife amor. Hoc
ha^rescs pepcrit : hoc gentilium impielatem firmavit. Deus
cjftiflem volcbal invisibilia sua per mundi crej>tionem inlel-
ligi. lUi vcro his omissis, et hanc dedignantes doclrinam,
altcrarn sibi paravere viam ; quapropter a vera via abcrra-
ruiit. Ideo Judici non crediderunt gloriLe humanae cupidi,
' Joan. V, 21. — » IJ. vj, 59.— ' 1(1. XI, a4.
4^2 S, JO. CHRYSOSTOJII ARCIIIEPISCOPI C. P.

illam vero, quae a Dco est, gloriam non qiiflerentes. Verum

hunc morbum omni sluclio et diligentia fuscia-
iios, dllecli,

mus. Licet enim innumera probe gesserimus, hacc omnia

vanae gloria.» pernicies lahefaclabit. Si ergo ad laudes res-
piciamus, i^as quaeramus quae a Deo sunl. Laus enim
hominum, qualiscumque fuerit, stalim otque apparet eva-
nescit. Elsi autem non perlret, nihll certe hicri nobis
afferret, et ex corrupto snepe judicio provenit. Quid enim
tam admirabile humana gloria habeat, qua fruuntur et
saltantes juvenes, et impudicaj muUeres et avari alque
raplores? Qui autem a Deo hiudatur, non cum his, sed
cum Sanctisilhs admlralionihabetur, cum Prophetis nempe
ct Apostohs. qui angelicam duxere vitam. Quod si turbam
circumducere et suscipi optamus; ilhid quid sit explorc-
mus, ac nulhus pretii esse deprehendemus. Uno verbo, si

lurbam amas, Angelorum multitudinem libi attrahe, et

daemonibus terribihs csto, et sic hominum nuham habebis
rationem ; sed omnia ellam, quae splendida videntur, ita

calcabis ut coenum atque hitum : et tunc cLire videbis

iiihil animam ila deturpare, ut gloria^ amorem. Non potest
enim, non potest ulique vanae gloriae amator, vitam cru-
ciatu plenam non ducere; sicut eliam qui ilham calcat, non
potest vitia multa non conculcare. Nam qui vanam gloriam
superavit , invldlam, pecuniarum amorem , ca^terosque
gravissimos morbos devicturus est. Et quomodo, inquies,
illam superabimus? si aham spectemus gloriam; hoc est
cojlestem, a qua nos haec ejicere conalur. IHa enim nos et
in hac vita conspicuos eflTicIt, et ad fuluram vitam nobis-
cum perglt, atque ab omni servitute carnali nos hberat.
Carni miserc nunc scrvimus, lerrac tcrrciiisque rebus ad-
dicti. Slve in forum te conferas, sive domum intres, sive
vias,staliones,diversoria frequentes, sive navim conscendas,
insnlam adeas vel regias fcdes, si judicialeforum velsena-
 IN JOANNEM nOMILlA. XXXIX. 4^5
lum adcas, saccularlum ublqiie rerum solllcltudlncm obser-
vobis, slngulosqiie bls In rebus laborantes, abeuntes, ma-
nentes, navlgantcs, agrlcolas, eos qul In agro, eos qui in
urbe habllant, uno verbo, omnes. Qua) nobls spes saUitis

erit, qunndo Dei terram incolentes, nihll ea, quaj Dei sunt
curamus. Sedcum jubeamur hic pcrcgrlniesse, peregrlniin
coelo mundi cives. Quid hac stupidltate deterius?
sumus, et

Quolidle judlcium ct regnum audlmus, te eos qul in dlebus

Noe erant necnon Sodomltas imltamur, et experlmento om-
nia edlscere voUimus. Atqui idco illa omnia scripta sunt, ut
is quisfutura non credat, ex prseteritls claram accipiat futu-
rorum notillam. Iia3c itaque cogitantes, lam praeterlta,
quam pauUun ex hac servitute resplremus, et aU-
fulura,
quam anlma) rationem hnbeamus, ut et pra^senlla et futura
consequamur bona, grntla et benignitate Domlni nostri
Jesu Christi, cui glorla et imperiuin in saecula soeculorum.
Amen.

\.V\VV>\V^V\\V\\VV\V\\VV\V\\VV\VVVV\\VVV\AAVVVVVAVV\\A^/V\AVV\VV\VVVVV\VVVV\\VV>(VV\VV\\A/XVV\

HOMILIA XXXIX '.

CAPUT V.

Palcr ineus non judicat qucmquam, sed omne judlcium

dedlt Fillo, ut omncs honorlficent Filium, ut honorifi-
cant Patrem **.

I Multa nobis opus est in omnibus diligenlia, dllecti;

accuratam quippe ratioiicm dabimus et verborum et ope-
rum. Rcs enim noslraj non sunt praisentls vitaj limitibus
circumscrlpl(c, sed alia nos exceplura est vita3 conditio,

' Alias xxxvni. — 2 Joan, v, 22, 20,

4^4 «• ^^' CnRYSOSTOMl ARCHIEPISGOPI C. P,

tremenrloqne jndicio sistemur. « Omnes enim nos, inqait

»Paulus, manifestnri oportet ante tribunal Ghristi, ut refe-
»rat unusquisque, quae per corpus egit, prout gessit sive
»bonum sive malum '. )>lIoc Iribunal semper cogilemus,
et sic semper virtuti incumbere poterimus. Nam sicut is,
qui illam diem ab animo ejicit, quasi equus excusso freno
in prsecipitia ruit « Profanantur enim, inquit, via; ejus in
:

» omni iempore *; » et causam afferens ait :« Auferunlur

» jndicia tua a facie ejus ^; » ita qui semper hoc timore le-
netur, temperanter incedct : nara, « Piecordare, inquit, no-
»vissima tua, et in aBlernum non peccabis 4. nQui enim
nunc dimiltit nobis peccata, is tunc judex sedebit qui ;

mortuus est pro nobis, hic universam naturam jndicans

appaPebit. Iterum enim, inquit, « Sine peccalo videbitur
» suscipientibus ipsum ad sahitem ^. Quamobrem hoc
»

loco dicit : « Pater mcus non judicat quemquam, sed omne

«judicium dedit Fiiio; ut omnes honorlficent Fiiium, ut
» honorificant Patrem. » Ergo~ne Patrem, inquies, ilhim
dicemus ? Absit. Ideo namque dicit : « Filium, » ut Filium
manentem honoremus sicut Palrcm. Qui vero ipsum vocat
Patrem, non uitra Filium ut Palrem honorat, sed omnia
miscet. Quia ergo beneficio afTecti homines non ita ad offi-

cium redeunt, ut castigati,* idco terribiiia dixit, ut melus

saltem ad honorem sibi ferendum Iraheret. Cum dicit :

« Omne; »id est, puniendi et honorandi polestalem habet,

atque utrumque pro lubito faciendi. IHud vero, « Dedit, »

dictum est, ne ipsum non genilum esse suspiceris, neqnc

putes dnos esse Patres : nam quidquid est Poter, est et Fi"

lius,genitus ct Filius manens. Ut vero discasilkid, «Dcdit, »

idipsum significare quod « Genuit, » audi illud alio loco de-

claratum : « Sicut Pater habet vitam in semctipso; ita de-
'
2 Cor. V, 10. — 2 Psal, H, x, 5, — ? Ibid; — < Ecoli. vii, 4o»
— -
Hcbr. IX, 28.
 m JOANNEM HOMfLLV XXXIX. 4?^
» cllt et Fillo vltnni haberc in scmctipso '. »Quicl ergo?
Prius nc ipsum gcnuit, ac dcinJe vitam dcdit? Qui dat
enim, cuidam cxistenti dat : ergo-ne gcnitus erat sine vita?
Verum hoc nc dcTmones qnidem suspiccntur : multam
C|uippc habet insaniam cnm Impif^latc conjuuctam. Quem-
admodum crgo illud, « Dedit vltam, ))idem est, c|uod ge-
nnit ipsum vitam ; sic«Dedit judicium, «id cst, ipsum
judicem gcnuit. Etcnim nc audicns cjnod ipse Patrcm
causani habuerlt, diversilalcm substanll?e pulcs, lionorem-
quc nilnorcm, ipsc vcnit tc judicalum, hinc cequalitatem
ostendcns. Qui cnlm quos vult piinicndi ct honorandi po-
iestatem habet, eadem qua^ Pater potest. Nisi cnim hoc
esset, sed postea quam genitus fuerat honorem accepisset;
qua} causa fuit ut ipsc postcrior honoraretnr? Quo paclo
ita profecit, ut hanc dignitalem acciperet? Non erubescilis
dum immortali nuHumcp^ic augmentum acclpienli nalurae
humnna et tam vilia ascribllis?« Cur ergo, inquics, ita lo-
quitur? )) Ut dicta facilius credantur, et ad sublimiora viam
paret ; ideo utraque cominiscct. Vide autem quomodo :

nam e re fuerit hcec a principio observare. Dixit : « P-^ter

»mcus operatur, ct cgo operor ))et hls verbis ascjualitatcm ;

et parcm honorem ostcndit « Et quasrcbant eum interfi- :

j)ccre. »Quid deinccps aglt? Vcrba attcmncrat, eumdem

sensum retincns, dum ait « Non potcst Filius a scipso fa-

:

» cerc quidquam. » Dcinde rursum ad sublimia redit « Qua; :

»cnim il!c fecerit, huec ct Filius simiiiter facit. Post hnec d

rursus ad huniilia dcsccndit : « Pater enim dillgit Filium, ct

Bomnia demonstrat ci quascumque faclt; et majora his
» dcmonstrabit ei. ))Hinc rursum sublimiora dicit :« Sicut
Bcnim Paler su^citat mortuos et vivilicat, sic et Filius quos
»vult vivificat. Sub hacc Iterum humilia simul et sublimin
»

attingit : « Nequc enim Palcr judicat quemquam, scd omne

' Joan. V, 26,
 4^6 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIBPISCOPI C. P.

» judiclimi dedit Filio; » hlnc ad sublimiora perglt :« Ut

«omnes honorificcnt Filium, ut honorificant Patrem. » Vi-
des-ne quomodo sermonem varlet, dum sublimia vcrLa et
nomina humilibus admiscct, ut et a praesentibus lacilius
admitterentur, et a futuris nihil damni acclperelur, sed hi
a subhmibus, de ahis quoque consentaneam opinionem
haberent. Nam si res non ita se habeat, et si verba non
per attemperatlonem quamdam dicta sunt, cur subllmia
admiscuit? Nam qui magna de se loqui debet, si humih*us
quidpiam prolulerlt, occasionem dat putandi se per dis-
pensationem quamdam hoc agere; qui autem vilia de se
loqui debet, si magnum quidpiam dixerit, cur ea loquilur
quae suam naturam superant? Hoc enlm non ex oeconomia
quadam, sed ex summa impietate prodlt.
II. Itaque nos justam Deoque congruentem causam, cur
nempe verbis utatur humilibus, dlccre possumus, nempe
quod sese demittat, nosque doceat ut modeste agamus sic-
quc nostra) sahjli provideat : quod et ipse ahbi declarat his
verbis : c IJaec autem dlco ut vos
»Quiaenini salvi sllis.

ad Joannis testimonlum confugit, suo omisso, quod magni-

tudine sua indignum erat ; causam cur viha verba protule-
rit, adjicit; nempc, « aulem dico ut vos salvi silis. »
Ilaec

Vos autemqui dicilis ipsumnon habere eamdem quam Pater

polestatem, quid dlcelis cum audlerilis illum dicenteni
se parem habere paterna3 virtutem, potestatem, gloriam ?
Cur eumdem cxlgit honorem, si, ut vos dicilis, hjnge in-
ferior est ? liaec enlm dixisse non contentus, adjicit : « Qui
»non honorificat Filium, non honorificat Patrem, qui misit
»illum. » Vides-ne quomodo honor Filii cum houore Palris
copuletur? Et quid hoc, dlcet aliquis, id et in Aposlolls

vldemus Qui vos susclpit, inquit, me susclpit. » Sed

: «

illic servorum res ut sibi proprias tractat, et ideo sic loqui-

tur ; hic vero sic dlcit ;
qula est una substantla, upa gloria.
 IN JOINNEM ROMILIA. XXXIX. 4??
Alloqnln vero Apostolls non dlxit, iit Iionorificent. E re
flutem dixlt : Qui non honorificat Filium, non honorlficat
«

» Palrem. » Nam si ex duobus regibus alter contumelia afli-

ciatur, in alterum etiam cadit contumelia, maximeque
Si is, qui Knedilur, imo eliam milite lajso, contu-
filius sit;

melia afiicitur rex.Verum non eodem modo,sed per Inter-

medlimi uliquem. Ilic vero non similiter, sed per selpsum.
Ideo dicere occupavit : « Ut honorificent Filium, ut honori-
» ficanl Patrem ; » ut cum dixerlt : « Qui non honorificat Fi-
»lium,non honorificat Palrem, weumdem inlenigas hono-
rem. Neque enim simpliciler, « Qiii non honorificat » sed
« Qui non honorificat ut dlxi, non honorificat Patrem. » Et
quomodo, iuquies, ejusdem substanliic sunlqui mitlitetqui
mitlilur? Piursus ad humana sermonem demittis, nec co-
gilas hiec omuia non alia de causa dicta fuisse, nisi ut cau-
sam cognoscamus, ac ne in Sabellli morbum incidamus, et
Judacorum infirmitas hoc modo curetur, ut non Deo
adversarius apud eos esse exislimetur : nam dicebant : « Hic
» non est ex Deo, hic a Deo non venit. » Ut vero hanc sus-
picionem auferret, non tam sublimia quam humilia adhi-
bebat. Idcirco frequentissime dicebat se missum fuisse,
non ut hinc putares inferiorem dici, sed ut illorum ora

obstrueret. suam tamen

Ideo saepe ad Patrem confugit,
auctorilatcm interserens. Nam si omnia secundum dlsfni-
tatem suam dixisset, dicta non admisissent illi quando- :

quidem vel ex paucis hisce vcrbis persequebantur illum

saepe, et lapidabant. Quod si ad illos respiciens semper hu-
milia dixisset, mulli poslea hinc hcsi fuisscnt. Quapropter
doclrinam miscet,per hnmilla, ut dixl, illls silenlium impo-
nens, et per ea, quae dignitatem exprimebant, vilem depel-
lens exislimationem apud eos, qui mente valerent, ut osten-
deret id non sibi prorsus competere. Nam missum esse
iranslationem indicat, Deus aulcui ubiquc csl. Cur ergo
478 S. JO. CHRtSOSTOMI AKCHIEPISCOPI C. P.

dicitmissum fuisse? crassiori verho utitur, dum suum cum

Palre consensum declarat et sic sequentia eadem de causa
:

tempcrat. « Amea amen dico vobis, quia qui audit sermo-

»nes meos et credit ei qui misit me, habet vitam aeter-
»nam '. »Vi(les-ne qsiam frequenler idipsum repetat, ut
illam suspicionem tollat, et liic et in sequentibus, metu et

promissis a contenlione rcmovens, alque hic rursus ad

humilia admodum descendat. Neque enimdixit: «Qui audit
sermones meos et credit in me; » nam id superbe diclum et

verborum fastum pulassent. Etcnim si post lantam lempo-

ris, et tot patratis miracuiis, cum sic ille loqueretur, hoc

suspicati sunt; muUo magis tunc id putaturi erant. Ideo-
que dicebant Abraham mortuus est, et Prophetse
illi : «

»mortui sunt, et quomodo tu dicis Si quis sermoncm :

»meum servaverit, in seternum non gustabit mortem ^?»

Ne igilur hic quoque eiTerarentur, vide quid dicat a Qui :

» verbuni meum audit et credit el, qui memisit, habet vitam

Bseternam. » Hanc ioquendi ralioncm faciie ndmittere po-
tcrant, cum discerent eos, qui Jesum, audirent Patri cre-
dere. Gum enini hoc iibenler adaiillcrent, ca:lera facilius

accepturi erant. Itaque cum iiumile quidpiam diceret, su-

biimioribus viam parabat. Poutquam aulem dicit : « habet

»vitam aeternam, «subjungit; « Et in judicium non venit,

» sed transiit a morle in vitam ^ » His duobus sibi fidem

conciiiat, et quod Palri credendum diceret, et quod obse-
quenli multa bona poUiceretur. lilud aulem, « In judicium
» non venit, » id est, non punitur. Mortem autem non hanc,
sed iclernam dicit; ut et vitam dicit immortalem. « Amen
» amen dico vobis, venit hora, et nunc est, cum mortui au-
» dient vocem Filii hominis, et qui audierinl, vivcnt ^. »

Opcribus ipsis verba comprobat. Nam cum dixisset : «Sicut

» Paler suscilat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult
* Joan, v, 24. — ' Id. vui, 52. — ^ Id. v, 24. — ^ Ibid, 25.
 IN JOANNEM nOMILIA XXXIX. 4^9
» vlvlficat S » nc viderenlur licec ex jactantla et fastu dicta
fuisse, ex operibus rem demonstrat, cum dicit;« Yenit

))hora : » dcinde ne pules diu expectanduni esse, adjicit,

« Et nunc est, cum morlui audient vocem Filii Dei et qui

»qui audierint, vivent. » Yides-ne hic auctorllatem etpolen-

tiam ineffabilcm? Queniadmodum enim in resurrectione,

sic et nunc crit, inquit. Nam tunc audita imperantis voce

resurgemus, « In jussu Dei, inquit, mortui resurgent \ »

Et unde, inquics, constat ilkid non ex fastu diclum esse?

Ex eo quod additur, « Et nunc est. » Nam si futura tantum
nunliaret, hinc ipsis suspicio orta esset. Jam vero ei de-
monslrationempra3but. «Me, inquit, vobiscum versanle,hoc
cveniet.» Ncqueenlm,nisi poleslatem habuisset ,hocpromis-
surus erat, ne rldiculus omnibus essel. Deinde dicla sua
cxph*cal his verbis : «Sicutenim Palcr habet vilam in semet-
»ipso ; sic dedil ct Fiho vilam habere iu scmelipso ^.

III. A^idcs-ne quomcdo aequalltatem stabiliat, et hanc so-

h'»m dilTerentiam slatuat, quod unus sit Pater, alter Filius?
Namvox illa, « Dedit, nhajicsolum distlnctionem inducit
caetera vero omnla agqualla et paria esse oslendit : unde 11-

quc eum cum eadem polestate et virtule omnia facere, qua

Pater, nec aliu'ide vim illam mutuatus. Ita enlm vitam ha-
bet, ut Pater. Ideoquerursus adjicit id quod sequltur, ut ex
hoc illud inlelligamus. Quid illud cstPoEt potcstatem dedit
» ei judiclum facere '+. » Et cur resurrectionem et judicium
lam frequenter memorat? « Sicut enim Pater suscital mor-
»tuos et vlvificat, sic et Fillus quos vult vivificat; » et rur-
sum NequePater judicat quemquam, sed omnc judicium
: (.'.

«dedit Fiiio »iterumque,« Sicut Paterhabet vitam in se-

;

j)melipso, ila dedlt et Fiiio vitam hcibere in semctipso; »et

« Qul audlcnt voccm Filii Del, vivent ; » et hoc loco, « Po-
» lcstalcm cl dedit ct judicium facere. » Cur ergo hacc fre-
' Joan. V, 21. — * 1 Xhas3. iv, — 3 Joan. v, 26.— < Ibid, 37.
48o S. JO. CIinYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

qaentliis versat, nempe juJiclum, vitam, resurrectlonem?

Quoniam hagc maxime sunt qu;e vel obstlnntum auditorem
flectere posslnt. Qul enlm credit se resurrecturum esse, et
scelerum poenas daturum; etsl non allud vlderlt slgnum,
hoc accepto accurrethaudduble, ut propltlum sibi judlcem
reddat. « Qula Flllus hominls est nollte hoc admlrarl \ » :

Paulus Samosatenus non sic Icgit; sed quomodo?« Dedit

»el potestatem judlcium fi\cere, quia Fihus hounnis est. »

Verum hoc ita nuUam habet consecutlonem. Non

lectum
enim Ideo judicium accepit, quia homo est alloquin quld :

impediret quomlnus omnes homines judlces essent ? Sed

qula Inefrabills illius substanlia3 Filius est, ideo judex est.
Ila Igltur legendum, qula Fllius homlnls est, nollte hoc ad-
mlryri. Cum vlderetur audltorlbus pugnantla loqul ; et ni-
hil allud quam purum homlnem esse illum putarent, verba
aulem supra homlnem, Imo supra Angelos essent, et soHus
Del; hanc solvens objectlonem subjunxlt :« Nohte mirari
)) hoc, qula Filius hominis est. Quia venit hora, in qua om-
)) monumentis sunt, audient vocem ejus et pro-
nes qul In ;

))Cedent qul bona fecerunt in resurrectlonem vlt?e qui :

» vero mala egerunt, In resurrectionem judlcll ^. » Et cur

non dlxit Nollle mlrari, quia FiHus hominls est

: nam ;

etlam Fihus Del est ; » sed resurrectionem memoravlt ? Jam

illud supra posuerat, dicens : « Audlent vocem FIIII Del. )>

Quod si hic 111 ud tacuit, ne mirerls. Nam cum opus dixerit

quod Deo proprium erat, hlnc inferendum audlloribus re*
llnquit ipsum esse et Deum et Dci Fillum. Nam sl Id fre -

quenter dlxisset , illos ad repugnanduu) concitasset, ex

miraculls vero comprobatum minus odiosam doctrinam
reddebat. Nam qui sylloglsmos neclunt, posllis proposltlo-
nibus quae rem probent, sa^pe conclusioncm non afterunt;
sed benevolentiorem hinc sibi audilorem reddunt, etsplen-
» Joan. V, 26, — » Ibid. ?.S^ 29,
 IN JOANMiM IIOMILIA XXXIX. zi8i

dlcliorcm rcfcrnnt vicloriam, diim adversariam ipsum co-

gunt sentenliam fcrrc (jiiam vohint : ila ut qui pra^icnlcs
Cumporro Lazari re-
sunl ipsam ideo statim airplcctanlur.
surnctloncm memoravit, judicium tacuit; noncnim hac de
causa suscilalus est Lazarus. Cum
aulem de universoli re-
surrectione, id adjecil, eos qui boua egerunt iluros in re-
surreclionem vita^; quivero mala, in resurrectionem judicii.
Sic ct Joanncs auditorem excilavit, judicium memorans,
ct dicens eum, qui non credit in Filium, non visurnm esse
vitam, sed iram Dei mansuram csse super eum. Sic ct
Nicodemo dixit :« Qui credit in Filium, non judicatur :

» qui autcm ncn credlt , jam judicatus est. » SIc et Iioc

loco ct judicii et suppllcli meminit, malis actibus dc-
putati. Quia enim supra dixeral: « Qui audlt verba mea, ct

»credit ci, qui me misit, iion jndicatur, » ne quis putei hoc

ad salutem salis esse, vitaj ralionem addlt, « Qui bona cgc-
»vunt, inresurrectionem vita? ; qui mala, inresurrectioncm
B judicli.» Qiioniamigilurdixerattoluaioibcmipsirationem
rcdditurum esse, et omnes a vocc cjus csse resurrecturos,
rcm certe novam, inexoectatam, ct a muUis nondum crc-
dilam, ab iis cliam qui credidissc vldcntur, ncdum a thi-

daeis ; audi quo paclo heec profcrat auditorum indrmilali sc

attemperans. « Non possum ego a me ipso faccre quidquam :

sicut audio, judico, et judicium meum justum est : quia

» non quanro vohintalem meam, sedvoluntalcm cjus qui rni-
sit me '. »Atqui non parvum jam dederat resurrcctionls

argunientum, cum paralyticum sanavit. Ideoque non anlc

de re.'-urrcclione locutus cst, quam hoc fccisset, quod a re-

surrectlonc non muhum abcrat : judiclum vero post cura-

lum corpus subindicavit hls verbls : « Eccc saiius factus es,

» jam noli peccare ; ne dcicrius libi aii([uid conlingat \ »

Altnmcn ct Lazari ct orbis lcrrarum rcsurrcclionem pno-

* Jorin, V, 5:1. — ^ \\)\<\. i\.

rxxviii.
48'i S. JO. CimYSOSTOMI ARCIIIEPISCCPI C. P.

Et quia hasce duas resurrecliones praeclixit; Lazarl

tlicit.

quae mox lutura erat, et orbis terrarum diu poslea futuram,

Lazari resurreclionem per paralyticuQi indicat, quampri-
mum futuram, « Venit horaet nuncest ; » universalem aulem
ex Lazari resurreclione, per ea quaj facta fuerant, nondum
"-esta sub oculos adducens. Quod ipsum ubique facere
vi-

demus dum duas vel tres praidictiones proponit, et fulura

cx gestis credibilia reddit.

IV. Allamen his dictis atque gestis, quia illi imbecilliores

erant,haecnoi> salis habuit, sed aliis quoquc allatis, illorum

perlinaciam reprimit dicens : « Non possum a me ipso fa-

))cere quidquam : sicut audio, judico, et judiclum meum

«justiuii est : quia non qusero volunlalem nieam, sed vo-
»lunlatem ejus qui misit me. » Quia enim aliena quEcdam
et a Prophelis diversa dicere videbalur; nempe dice-
illi

bant Deum esse qui judicat terram omnem, hoc est,

genus humanum. Et hoc David ubique priedicat, « Ju-
»dicabit populos in asquitate '; » el, a Deus judex justus
»fortis ct patiens %
omnes Prophelaj et
» simiiilerque

Moyses. Christus vero dicebat « Palcr neminem judicat, :

»sed judicium dedit Filio. » lilud vero auditorem Judicum

turbarc poterat, inducereque ut Jesum Dco adversarium
suspicaretur; hic admodum sesc demitlit, quanlum scili-
cet imbeciliitns corum poslulabat, ut perniciosam hanc
suspicloncm radicitus avelleret, aitque « Ego non possum :

» a meipso facere quidquam; » id est, nihil aiienum, diver-

sum, quod Pater noht, a me faclum videbitis, vel dictuin

audietis. Et cum prius dixerit «Filiushominis» est, quia illi :

eum purum hcminem esse arbilrabantur, ideo illa adjecit.

Ut ergo supia cum diceret « Quod audivimus loquimur, :

»et quod vidimus lestamur » et Joannes « Quod vidit ; :

wtestatiir, et testimonium ejus nemo accipit; » de certa

' T>,ip] ^^, ,10 •— * Id. VII, 12.

 IN JOANNEM HOMILIA XXXIX, 4^5
loquiUir cogaillone acl utrumque, non vero simpliciter de
audilu ct de visu; ita et hic per audiluni nihil aliud sigui-
licnt, quam nou posse sc aliud velle, quom quod vult Pater.

Sed id non ita clare dixit; ncque enim ferre potuissent, si

aperte dixisset. Verum quo pacto? Admodum demisso et

huniano more : « Sicut audio, judico. » Non de doctrina

hicogitur; nequeenimdicit : «Sicutdoceor,» sed, «Sicutau-

j)dio, » Non quod auditii egeat. Non modo non doctrlna,
sed ne audilu quidem indigebat; sed concordlam indicat,
etidem ipsumjudicium,ac si diceret: «Ita judico ac si Pater
ipse judicaret. » Poslea acljlclt : « Et novi quocl judicium
Bmeum justum est, quia non qurero vohintatem meam; sed
»voluntatem ejus qui misit me. » Quid dlcis? Ilybesne
alteram quam Pater volunlatem ? Atqui alibl dixlsti : « Si-
»cut eij;o et tu unum sumus. » Et rursum, de volunlate et
concordla loqucns : « Da eis ut el ipsi in nobis unum sint ,

hoc cst, in fide nostra. Vides-ne ea, quae magls humilia vi-
dentur, sublimem sensum occultum habere ? Quod ergo
subindicat, hoc est. Ostendit non aliam esse Patris vohin-
tatem, quam suam ; sed ita, inqult, una cst mea et Patrls,
ut unlus animi voluntas una Nec mireris si tantam di-
est.

cat conjunctionem. Nam de spiritu quoque eodem Paulus

exemplo utitur dicens : « Quis scit hominum c[uod homlnls,
»nisi spirltus hominis qui in ipso est : ita et quae Dei sunt
B nemo novlt, nisi spiritus Dei \ » Nlhil ergo aliud quam
hoc dicit : « Non est mihi voluntas aHa et propria quam
qua; Patris est, sed sl quid ille vult, hoc et ego volo; et si

quid ego, hoc et Quemadmodum

iile. ergo Patrem nemo
reprehendet judicanlem, ita nec me : » ex eadem quippe
senleutra ulerque calculus fertur. Quod si ha3C Ille humano
niore locjualur, ne mireris : nam illum hominem purum
esseputabant. Quamobrem iii simiiibus oportet non dicla
£ i Cor, iJ, II.

01,
484 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

solum, sed et liomlnum opinloncm perpendere, et respon-

sionem qiiasl secundnm illam opinionem datam accipere :

alloquln mulla scquercntur absurda. Animadverte, quaeso

dixit ; « Non quaLTO voluntalem meam. » Ergo alia est ejus
voluntas, et longe infcrior ; nec modo inferlor, sed etiam non
tamulills. Nam si salutf.risesset, et siconsonaretcum volun-
lale Patris, curlllamnon quaerlsPHomincs quippe jure hoc
ipsum dixerlnt, ntqui mullashabeant vohinlatespraeler Dei
placltum. Tii vero qua de causasicloqueris, qul per omnia
Patri simlhs es ? Hoc enim verbum nemo fllxerit esse viri

accurali, et qui cruclfixus sit. Si namque Pauhis ita se vo-

lunlatlDeicopulat, utdicat Vivoautem jam nonego, vivil
: «

» vero in me Christus \ » quomodo omnium Dominus dixe-

rit: «Non quaero vohmtalem meam^ sed ejus qui misit me,»

ac si alia sit. Quid ergo sibi vult? Quasl homo loquitur,

et secundum audltorum opinionem. Cum enim superius

alia ut Deus, oHa ut homo dixlsse demonstretur, rursus ut

homo h.'cc profert, ct ait : « Judiclum meum justum est. »

Et unde hoc liquet? « Qula non quaero vohmt^item meam,

» sed voluntalem ejus qui misit me. » Sicut enim homo, qui
ab ailectu hber est, non potest jusle accusari quod prceter

fas judlcaverit; sic nec me jam poleritis reprehendere.

INam qui vuU sua glabilire, jure forta^sls in suspicionem

veniat^ quod hac de causa justitiam pessumdcderit. Qui
vero sua non rcspicit, qua de causa non juste calcuUim
ferat ? Hoc itaque rallocinio qure ad me spectant explorate.

Nam sl dlcerem me non a Patre missum esse, nec geslorum

gioriam ad ilUim referrem, vestrum fortasse quispiam sus-
plcaretur me jaclabundum vera non dlcere. Si autem aUeri et
quae facta sunt refero, cur dicta iha suspecla habealis? Vi-
des-ne quo sermonem deduxerit, unde judicium suum
justum esse asserat? unde videhcet quivis c vulgo dcfen-
J Gal. ji, 20.
 IX JOANNEM HOMILIA XXXIK. 4^5

slonem pararct. Vides-ne quod srcpe dlxl, quomotlo clarc

rcsplcndcal? Quid illud est quod dixi ? Ulam lanlam ver-
Lorum humililatem sanae mentis hominlbus suadere, ne
dicta statim ad infima deprimant, sed polius in suhlimio-
rem sensum ducanl; imo qui jam humi repunt, hincpau-
latim ad alliora facile provehunlur.
V. Haec omnia cogitantes, quoeso, ne dicta praetercurra-
mus, sed accurate omnia exploremus, et causam sic lo-
quendi uLique consideremus. Nequc putemus sat noLIs ad
excusationcm esse ignorantlam et simphcitatem. Neque
enim simphces tanlum jussit esse, sed etiam prudontes.
Ulamur eigo simpiicitate, sedcum prudentia, tam in doc-
trina, quam in operiLus; et noLis ipsis jus dicamus, ut non

tunc cum hoc mundo damnemur. Tales nos erga servos

nostros exhiheamus, qualem volumus erga nos esse Domi-
num nostrum. « Dimille, inquit, noLis deLita nostra, sicut
»ct nos dimiltimus deLitoriLus nostris \ » Scio quidem
animam injurias non a^quo animo ferre ; sed si cogilemus
nos non kcdenli, sed noLis ipsis ita consulcre, cito ira3

venenum aLjicicmus. Nam qui centum denarios deLilori

non rcmisit, non conservum lasslt, sed selpsum centum
miliium talentorum, quae siLI prius remissa fuerant, deLito-
rem rcddidit. Cum ergo ahis non dimittimus, noLis non
dimitlimus. Ne ergo tantum Deo dicamus : « Ne memineris
peccata noslra; » sed eliam noLis ipsis singuli dicamus :

« Ne menincrimus conservorum peccata. » Nam tu prior

in te juslitiam exerces, hinc sequitnr Deus. Tu logem scri-
bis de venia ct pcena, et dc his fers senlentiam, ergo pencs
lc est ul Deus peccalorum luorum vel recordelur, vel non
rccordelur. Ideo l^aulusdimlltere juLet,siquis quidpiam ad-
versus alium haLcat, ncc modo dimitlerc, scd ila ut nec re-
llquiac mancant. Siquidem Chrislus noii modo peccata nostra
' Mattli. VI, 12.
486 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

iii mecllumnon altulit; seflneqncnospeccavissecommemo-

ravit, neque dixit ; « Hac et hac in rc peccasli; »sed dimisit
et delevit chirograplium, nec peccata recensuit, ut Paukis
signiJlcfit : « iloc ct nos faciamus; omnia ex mente delea-
inus.» SiquidLoni ab eo, quinosliiesit, ndmlssum tuerit,hoG

sohim rcputemus; si moleslum et odiosum quldplam, eji-

ciamus et deleamus, ut ne vestlgluni quidem remaneat.

Quod si nlhllboni erga nos egerit, tanlo major nobls con-
donantibus merces el Lius erit. Alii viglllis et huml cubando,
milleque macerationibus peccala expinnt, llbi faclliore vla,

injuriarum nempe obllvione licet omnia abstergere scelera.

Cur conlra te glndium ut insnnus et furens admoves, tequo
a fulura vila expellis, cum nihll non facere oporteret, ut
illam consequaris? Nam si praescns vlta ila dcsiderabilis est,
quld de illa dlxerls, unde aufugit omnls dolor, mo^ror, ge-
mllus, ubi nec mortls timor, nec ullus bonorum finis

meluendus? Beati, tcr sccplusque beall, qui illa fruuntur

sorte, ut miseri terquc et sfepius mlseri, qui ilfa sese privant
bcalitudlne. Ecquid, inqules, Illam nobis vitam acquirlt?
Audi ipsum judlcem adolescenli cuipiam hac de re loquen-
lem. Ipso namque rogante, e Quid faciendo vltam selernam
«possldebo '
? » caelcris prremissis Ghrislus praeceplis, in
amorem proximi desilt, At fortasse audllorum quispiam, ut
dlves Ille dlxerlt : « Hsec nos servavimus; non furati sumus,
non occldimus, non moechati sumus. » Verum hoc dicere
non poterls, te proxlmum ut oportebat dllexlsse nam vel ;

invldus fuisti, vcl maledicla protulisli, vel keso opem non

tullsll, vel de bonis non largilus es, nec dllexisli. Ycrum
non hoc solum jussit Chrislus, sedetallud; quidillud?
« Vende omnla quae habes, et da pauperibus, ct veni, se-
j>querc me^. » Sequl Christum, imilariChrlstumhlcsignlfl-
cat. Quid hinc discimus? Primo eum, qui hscc omnla non
* M.iUb. XIX, 16. — » Ibid. 21.
 Ix\ JOANNEM IIOMILIA XXXiX. 4^7
liabct, soiiem lllam non possc cum pi Imis consequl. Cnm
dixisset enim ille: « Omnia fbci, » acsi magniim quidpiam clc-
esset ad jJciTcclioncm, ait ; « Si vis pcrfeclus esse, vende
»omnia quae habes, ct da pauperibus, et veni, soqucre me. »
IIoc itaquc primo discendum est; secundo, quod illuni
frustra venditantem se coarguerit. Qui enim in tanta copia
rcrum erat, et pauperes contemnebat, quo pocloproximum
dilexerit ? Non vera crgo dicebat. At nos et hoc et illud
faciamus, omniaquenostra diligentereJOfundnmus, ulccEhim
comparcmus. Nam quidam pro sa^culari dignitate omnia
si

sua effudit; dignitale, inquam, quam in hac vila solum,

ncquc diuturno lcmporc rctincre potest : multi namquc
diu antequam morcrcntur proefecturam amisere; nlii vcro
pro ilha, vita cliam mnlctaii sunt; attamcn licet hoc sciant,
omnia pro illa profundimt. Si igitur pro hujusmodi digni-
late tot lantaque faciunt, quid miserabilius nobis fucrit,

qui pro illa scmper manenle, qunc tolli nunquom polcst,

ne pauca quidem profundimusj ne(|ue ea erogamus quac
paulo post hic amissuri sumus? Quis furor ille, cjuas invilis

eripienlur, ea nolle sponte dare et nobiscum auferre? Si

quis nos ad mortem ducorct, deiude proponeret, num vi-

lam bonis omnibus redimere vellemus, gratias certe ilU

haberemus. Nunc vero cum proponitur deduclis ad gehen-
nam, ut dimidiarum facuUalum dono eripiamur, malumus
ad siq^plicium duci, et ca fruslra s^rvare, quaj noslra non
sunt, ita ut noslra perdamus. Quam excusalioncm habebi-
nuis ? Quam veniam merebimur, si cum tam facilis nobis
via aperla sit, per pra^cipilia fcramur, ct infructuosum
suscij)iamus ilcr, alque his et illisominbuo nos piivemns,
cum libere possimus his ct illis pcriVui? Sed elsi non antc,
sallem nunc ad nos rcdeamus, et sana menle, praesenlia
bona utpar est dlspenscmus, ut futura facilc consequamur,
gratia et benignitatc Domini nostri Jesu Chrisli , cum
488 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

qno Palii gloria , unaqiie snnclo Spiritui^ in Scnecula sa3cu-

lorum. Anien.

%VV\ \\ VV\,V\ X^X^VfVV^^^A/VXA VV>iV\% VVA VV\ VV\ V-V^Vl^ VV\,VV> VVi VV^ V\\ VV\ V\^ VV\\\^iVV\ vvvvvv/vvx v\> vv>

HOMILIA XL \

CAPUT V.

Si ego teslimoniuni perhibeo de me ipso, testimoniuni

meum non est verum. Alius est qui leslimonium pcr-
hibet de me, et scio quia verum est testimonium ejus '.

1. Si quis metallicam lerram fodere aggredialur, cum

sit artis imperilus, aurum non efficiel, omnia temere mis-
cebit, eritijue hibor ejus inutllis,imo noxius ila qui divi- ;

jiarum Scripturarum consequenlinm non norunt, neque

proprictatcs et legcs ejus explorant, sed simph^ciler et uno
modo omnia percurrunt, aurum cum lerra ujiscentes, nun-
quam rcpositum in illa thesaurum invenient. Uxc porro
uunc jam proponitur locus, multum qui-
dixi, quia is qui
dcm aurum habet, non quidem conspicuum, sed obscuri-
lale mulla obvolutum. Quamobrcm oportet fodiondo et
expurgando ad verum sensura perlingere. Quis enim non
slalim turbelur audiens Christum diccntem « Si ego tesli- :

pmonium perhibeo dc me ipso, teslimonium meum verum

»non cst. » Nam sscpe videmus ilhim deseipso leslimonium
pcrhibere; Samririlanaj quippo dicebat : « Ego sum qui
sloquor lecum ^; »et coeco similiter : « Qui loquor tecum,
»ilie est 4; » et Juda^os increpans : « Vos dicilis : Tu blas-

»phemas, quia dixi : Fiiius Bei sum '\ » Et alibi sacpe simi-

hlcr. Si ergo hiec omnia mendacia esscnt, qu:c nobis esset

•
Alias XXXIX.— ' Joan. v, 5i, 52. — ' Id. iv, 2G. — ^ Id. ix, 5;.

— 5 Id. X, 56.
 IN JOANNEM IIOMILIA XL. 4^9
spcs saliills ? Uiule ergo verilatcm roperiemus, ciim ipsa
voritas dlcat : « Testimoninm meum verum non est?))Ne-
cjuo lioc lanlum conlrariurn videtur, sed aliufl quoque non
minus; nam in sequenliLus oit :« Et si ego testimonium
«perhibeo cle me ipso, testimonium mcum verum non
Dcst \ »,Utrum ergo horum accipiam? nlrum fiilsum pu-
tabo? Nam si hccc ita acceperimus, nulla facta personce,
nulla causae et caeterorum similium perquisitione, utrnque
falsa erunt. Si enim testimonium ejus verum non est,neque
hoc ipsum verum est. neque posterius, neque prius. Quid
ergo sibi vult? MuUa nobis opus est vigilanlia, imo potius
Dei gralia, ne nudis vcrbis insistamus. lla cnim hcerctici

erraut, dum nequc scopum dicentis, neque audlentium af-

fectuui explorant. Nisi crgo licec adjlciamus : imo alia quo-

que, ut tempora, loca, auditorum animum, multa consc-
quenlur absurda. Ouid sibi vult ego id quod jam dictum
cst? Dicturi erant JudcTi : o Si tu tcstimonlum perhlbes de
» le ipso, lestimonium tuum non cst vcrum. ))Ideo hnec
pricoccupat ac si dicerct : « Dicelis utiquc mihi : Tlbi non
credimus : ))i\emo enim qui statim de se testimonium per •

hibeat, apud homines credelur. Ilhid crgo : «Non cst ve-

))rum, ))non temere lcgendum, sed subintelh*gendum est
sccundum illorum opinloiicm, ac si diccret « Vobis non :

cst verum. Non ergo contra dlgnitatem suam, sed contra

))

illorum opinionem sic loqullur. Ac cum dicit « Testimo- :

»nlum mcum verum non est, «illorum sententiam coar-

guit, necnon o])j<xlIonem qiiam ipsi obhnturi erant. Cnm
vero dlcit : « Et si ego teslimonium perhlbeo de me ipso,
• verum est testlmonlum moum, ))ii)sam rei naturam os-
tendit, quod scilicct ipsum, utpole Denm, ride dlj;num
credi oporlerot, eliam cum dc seipso loquerelur. Quia
cniwi dixerat resurrcctioncm inortuorura ct judicium, et
' .lo.nn. viu, i.\.
 4^0 S. JO. CIinYSOSTOMI AnClIIIiPISCOPI C. P.

quod qiil crcdit in ipsum non judicatur, sed ad vitam vc-

nit,etquodsedensomnium rationescxpcliturus,etquodeam-
dem habcat, quam Paler, potestatem et viitutem; cum
hasc omnia confirmaturus csset, alio modo hnnc oLjectio-
nem necessario primam pouit. Dixi, inquit , a Slcut Paler
» suscitat morluos et vivificat; sic et Filius quos vult vivi-
» ficat. » Dixi : « Neque Pater quemquam, sed omne
judical

» judicium dedit Filio '

.» Dixi honorandum esse Filium sicut
Patrem; Qui non honorificat Filium, neque Patreni
dixi ; a

» honorihcat; » dixi « Oui audit vcrba mca et credit ea,

:

»non videbit mortem, sed Iranslatus est a mortc ad vi-

»tara; »dixi vocem meam mortuos suscitaturam essc, et
nunc et postea ; dixi me rationem omnium peccatorum re-
petituram esse; dixi me esse jusle judicaturum, ac merce-
dem Leno operantlbus daturum. Quia ergo omnla
illa

prohjta fuerant, et niagna quidem crant, nccdnm tamen

data fuerat horum chu^a demonstralio, scd oLscura planc;
primo quod objlciebalur ponit, ad diclorum veram ratio
nem venlurus; ac si ila loqueretin% etsi non iisdem verbls.
Sed fortasse dlcelis : « Ihec omnia tu dicis, nec es fide dig-
nus testis, qul tlbl ipsi testimonium perhibeas. Hac ita- »

que rationc primo solvens illorum contentioncm, quod ca,

qna) dicturi erant proferret, oslenderetque se arcana cor-
dis corum nosse, et hanc primam virtutis suae demonslra-
tionem exhibens, demum post objeclionem prolatam, ahas
demonslratlones ciaras et inexpugnabiles; tnesaddu-
affert

cens tesles, opera sua, Patrls lestlmonium, ct Joannis

prcxdicationem. Prlraumque testhnonlum ponit, id quod
minus erat, nempe Joaunis. Cum cnim dixisset : «- Alius
»est qui teslimonium perhibet de me, ct scio qula veruni
»e3t tesliinonium ejiis; «subdldit : (t Yos misistis ad Joan-
» nem, et testimonium perhibuit veritati \ » Atqui si non est
' Joan. V, 22, — ' Ibid, 53.
 IN JOANNEM IIOMILIA XL. ^Ql

vernm teslimonlum tuum, qnomodo dicis « Vcrum esl les- :

limonium Joannis: » ct, «Teslinionium perhibuit veritali ?»

Vides-ne qnam clarum vel indo sit illud « Teslimonium ,

» meum non est verum, » adversus eorum suspicionem dlc-

lum ruisse ?

II. Quid si ille, inqules, teslimonium ad gratiam pcr-

hlbuit? Ne hoc dicerent, vide quomodo hanc amovlt sus-
picionem. Nonenim dixlt : « Joannestestimonium perhibuit
de me; » sed prius « : ^ os misislls ad Joannem, noii
misisselis autem, nisi fide dlgnum existimassetls. » Quod-
quemajusest, non miserunt inlerrogalum ilhim de Christo;
scd fulc dij;num pulabant de selpso teslimonium ferentem,
multoque magls de alio loquenlem. Solcmus enim nos
homines, non perinde credere iis, qui dc se loquuntur,
quam iis qui de alils. Hunc vero ila veracem putabant, ut
eliam de sc loquens, aUerius teslimonio non cgeret. Nam
qui missi fucrant, non dlxerunt : « Quid dicls de Chrislo ? »

sccl, « Tu qui es? Quld dicis de te ipso '

? » Tam mirabilem
pulabant hominem? IIoc ergo totum sublndicavlt, cum
dixit : « Vos misislls ad Joannem. » Ideo Evan^clista non
solum (licit eos misisse, sed de mlssls expresse dicit fuisso
cx sacerdollbus et ex PharisiTis, non e vulgo, nec qui cor-
rumpl vel dcclpi posscnt, sed qui ejus dicta accurate per-
clpercnt.Ego aulem non ab homine testimonium
« acci^
»pio'.»Cur ergo Joannis tcslimonlum acclpis? Illlus certe
teslimonium homlnis non erat. « Qui misit mc, inquit,
«baptizare in aqua, ille mihi dixit '\ » Ilaque Joannis tesli-
monlum Dei erat tcstimonium : ab illo enim didicerat cn,
qujE dicebat. Sed ne diccrcnt « Unde constat illuma Deo :

didicisse, et hiuc adversum starent, illornm ora vehemcn-

ier reprlmil, et adbuc contra illorum opinlonem edisserit.

Neque enim verisimile cratmultos haec scivisse, sed Joanni
' Joan, 1, 22. — » Id. V, 34.— ' Id. i, 33.
4^2 S. JO. CIiriYSOSTOJII ARCIIIEPISCOPI C. P.

atleiidebant, nt ex se loquenti. Icleo ait Ego ab hoiiiine

: «

?>iestimonium non accipio. »Si ab homine testimonium

non acccpturus, neque iilo usurus eras, cur ejus tcslimo-
nium adduxisti? Ne igitnr hasc dicerent, audi quomodo
tali objectioni occurrat. Cum dixisset enim : « Ab homine
» testimonium non accipio; » subjunxit; « Sed haec dico, ut
» vos salvi silis. »Iioc est : « Ego hujus testimonio humano
non opus habcbam, cum Deus sim; » sed quia illum sus-
picilis et omnibus fide digniorem putatis : et ad illum
quidem ut ad Prophetam accurrebalis civilas enim tola ad ;

Jordanem eflundebatur; mihi vero ne quidem iniracula

patranti credidistis : ideo hoc vobis testimonium comme-
moro. a Ille erat lucerna ardens et luceus, vos autem vo-
«luistis exultare ad horam in luce ejus '. »Ne dicerent
enim : « Quid si ille dixit : Et nos non recepimus? » dicla
recepisse illos ostendit. Neque enim vulgares homines mi-
serunt, sed sacerdotes et Pharisaeos. Sic hominem mira-
bantur, nec poterant diclis ejus obsislere. Ilhid autem :

« Ad horam, Duimiam illorum facilitatem indicat, quod

scilicet cito ab illo resiiierint. « Ego autem habeo majus
»teslimonium Joanne. » Si velletis enim secundum veram

rerum seriem fidem accipcre, ab operibus vos magis in-

duxissem. Quia vero noii vultls, ad Joannem vosduco Eon ;

quod ejus egeam testimonio; sed quia ideo omnla facio ut

vobis sahitem pariam. Testimonium enim majus habeo,
quam Jonnnis ab operibus. Verum non ad id specto solum,
ut ad fide dignis viris apud vos commender sed ut a vobis :

nolis, qui apud vcs mirabiles habeanlur. Sic postqunm illos

incesserat his verbis : « Voluistis exultare ad horam in luce

»ejuS; «demonslraveraique illud corum studium tempora-
neum ac minime firanun fuisse; cum lucernam ipsum
vocavit, osiendit ipsum a semctipso luccQi non habcre, sed
• Joan, V, 55. — * Ihld, 56,
 IN JOANNEM IIOMILIA XL. ^O^
a gralla Spirilus. N(3cdum tanicn dixit in quo dilTerret ab
ipso, quod scilicct ipse Sol justilia) csset ; sed cum illud

subindicasset tanlum, in vebcmcnter invebitur, os-

illos

lenditque illos eodcm animi proposito, quo iHum contemp-

serant, Cbristo credere iioluisse. Nam Joannem Ad « bo-
» ram » sobim admirnti sunt quod nisi fecissent, cito illos :

ad Jesum ducturus erat. Postquam igitur illos omni ex

parte indignos vcnia ostenderat, addidit a Ego aulem ba- :

» beo teslimonium majus Joanne. » Qunle ? Opei iim. « Opera

»enim, inquit, qua; dedit mibi Pater, ut perbciamea. ipsa

»opera testimonium pcrblbent de me, quia Paler me mi-
» sit \ » Ilic paralyiicum sanalum et alios muUos comme-
morat. Vcrba quidem, dixisset fortc quispiam corum, illa

magnlfica Joannes ad gratiam dlxerit ; licet tamen boc

diccre non possent de Joanne ita pbilosopbiae studioso,
quem admirabanlur : opcra nulcm vel apud iusanos, nulli
erant suspicioniobnoxla. Ideoalternm adduxitteslimonium
dlcens :« Opera quse dedit milii Pater, ut perficiam ea,

^ » ipsa opera quae cgo facio lestanlur de oic, quoniam misit

» me Paler. »IIic accusatlonem de violato sabbalo depel-
lit. Quia enim dicebant Ilii : « Quomodo potest a Deo esse,
qui sabbalum non custodit? » Ideo dixit :« Qute dedlt mibi
» Pater, netiamsi illc auctoritate sua ageret; sed ut vaiidius
probaret se Patrl nibil contrarium facere, ideo quod longe
mlnus erat posuit.
III. Et cur, inquies, non dixit : « Opera qune dedit mibi
Pater, testlficantur mc Palri (cqualem essc? » Certe utrum-
que ex opcribus cdisci poterat, et ipsum nibil conlrarium
Patri facere, et aequalem Genilori esse, id quod et alibi pro-
bntcumdicit eSi mibi non : creditis, operibus meis credite,
» ut sci^tls et crcdalis quia ego in Patre, et Pater in me
»est\» Utrumque, inquam, lcstificatus esset, et se aequaleni
'
Joon. V, 7)G, — ' 1(1. X, 58.
4^4 S. JO. CHRYSOSTOMI AI\CHIEPISCOPI C. P.

esse Palri, et se nihil facere Patri contrariuni. Cur ergo

rion sic locutns est; sed majore parle rclicta, minorem
posuil? Quia hoc primum erat, de quo erat quaestio. Nam
etsi longe minus est credi ipsum a Deo vcnisse, quam credi
Deo cequalem esse; illud enim Prophetas dixerant, hoc vero
minime attamen ; ipse de minore parle magnam curam
habet, gnarus si hoc admittatur, illud etiam facile admis-
sum iri, et majorc prajlermissa, minorem memorat, ut per
hancet illamrcciperent. Hoc peracto, rursum adjicit : « Qui
»misit me Pater, ipse teslimonium perhibuit de me \ » Et
iibi teslimonium perhibuit de illo? In Jordane, cum dixit :

mcus dilectus ipsum audite '.

llic est Filius ; » Verum

hoc apparatu quodam egebat. Quod ad Joanncm perline-

bat, manifestum erat ipsi namque miserant, neque id :

negare poterant; signa quoque clara erant : ipsi facta vide-

rant, alque sanatum audierant et crediderant, ac propterea

illum accusabant. Restabat demum ut Patris testimonium
afferretur, quod inducturus subdidit « Nec vocem ejus :

» unquam audislis ^. » Et quomodo Moyses dicit « Deus :

loquebatur,» MoysesVespondit Quomodo David linguam,

^.

quam non noverat, audivit ^? Rursum Moyses, « Si est gens

); talis, qux^ audivit vocem Dei? Neque speciem ejus vidis-
» tis ^. » Atqui illum vidisse dicuntur Esaias, Jeremias, Eze-
chiel et alii plurimi. Quid ergo nunc sibi vult Chrislus?
In philosophicam illos inducit disciplinam, paulatim osten-
dens, in Deo nec vocem nec spcciem esse; sed superioreni
illum esse et sonis et figuris hujusmodi. Nam ut dicendo,
« Neque vocem ejus audistis, » non significat illum vocem
emittere, nec audiri ; sic cum Nequc speciem ejus
dicit : «

«vidislls; » non dicit ipsum speciem habere, nec tamen

* Joan. V, 37. — * Mallh. iii, i^, ct Luc. ix, 55. — ^ Joan. v, Sj,
— ^ Exod. XIX, 19, ct Dcuf, IV, 53. — * Psal, lxxx, 6. — * Deut
IV, 12.
 IN JOAINNEM UOdlLIA XL. /jgS

vlderi. Veriim neutrum liorum habere Deiim inlelliglt. Ne

(licercnt enim : « Frustra tc jactas, ^loysi tanlum locutus
est Deus ; » clicebanl enim : « Nos scimus quia Moysi locutus
Dcsl hunc vero ncscimus unde sit
Deus : » ideo sic locu- ' ;

lus est, ostendens in Deo nec voeem nec speciem esse. Et

quid hoc dico ? Non modo vocem ejus non audislis, nec
speciem vidistis, sed id de quo maxime gloriamini, de quo
maxime iiiflali estis omnes, quod mandata ejus acceperitis
et habeatis; ne illud quidem dicere poteslis, ideo subjun-

git « Neque verbum ejus habelis in vobis manens *; » id

:

est, niandala, praecepta, legem, Prophelas. Etiamsi enini

Deus hccc praeceperit, altamen hsec apud vos non sunt,
quia mihi non credilis. Etsi enim passim et ubique dicant
Scripturas mihi essc credendum, vos tamen non oredilis,

palunique est veibum ejus a vobis abscessisse; ideo addit

iterum :
« Quia quem misit ille, vos non creditis '. » Deinde
ei,

ne dicerent : « Quomodo si vocem ejus non audivimus, tibi

testimoniuui peihibuit? wait ille : « Scrutamini Scripluras;
»illa3 cnim sunt quse testimonium perhibent de me S » in-
dicans per has Dcum lestimonium perbibuisse. Nam et in
Jordane monle testimonium perhibuit. Sed illam vo-
et in

cem nou fert in medium. Fortassis enim non creditus fuis-

set. Nam aliam vocem non audierant, nempe in monte;

aliam vero audierant quidem, sed non altenderant. Idcirco

mitlit iilos ad Scripturas, oslendens Palristeslimonium inde

csse sumendum. Sublalis prius anliquis, in quibus gloria-

bantur, vel quasi vidissent Deum, vel quasi vocem ejus
audisscnt. Quia vero credibile erat ejus voci non credituros
essc, eaque imaginaturos esse qua3 in monte Sina acciderunt,
corrccla prius ea qujs suboriri polerat ea de re suspicione,
ct oslendoos, illa per demissionem quamdam facla esse,
ipsos ad Sciiplurnrum lcstimonium mittit.
' Joao. IX, 29. — 2 Id, IV, 53, -' ^ Ibid. — < Ibid. 09.
49^ S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

IV. Et iios quoqiie, quando contra hasrcilcos pu^Linanms

et armamnr, hinc nos instruamus. «Omnis enim Scriptiira,
))inquit, divinilus inspirala, utilis cst ad docendum, ad ar-

»guendum, ad corrigendum, ad inslituendum in ju3titia,iit

» perfeclus sit Dei homo, ad omnc opus Lonum inslnic-
»tus ^ » Non ut alia habeat, ahls careat nam tahs homo
:

perfectus non esset. Quae ulihtas, quacso, si assidue prece-

tur, ncc eleemosynam hirgiter eroget? \v\ si largitcr crogct,
sed rapax et violentus sit, idque faciat ad oslenlalioncm et

vanam gloriam? Vol si eroget quidem accuralc, et ad p!a-

citum Dei; sed inde sese extollat et altnm snpiat ? vel si

humilis quidem sit et jejunlls se exercoat, avarus tamcn et

malremque malorum om-

usurarius et terrcnis addictus,
nium in animam suam inducat? Avaritia namque radix
omnium malorum est. iianc formidemus, hoc ftigiamus
peccalum. llicc orhcm lerrorum subvertit ha:!C omnia :

mlscult : h;ec a Leallsslma Chrlsti servitule nos abducit :

« Non polestls, inqult, Deo scrvire et mamiDoiiaa % u qui

Christo conlidria praecipit. Chrislus quippe dicil : « Da ia

digentlLus; » illi^, : « Pianc ah indigcnlibus; oCiuMstiis dlclt :

« Insldianlibus tlLI, et kcdentibus ic da veniam : » hic con-

Ira : « Laqueos para adversus eos qui tc nlhll kcserunt. »

Christus dicit : « Benignus et mansuetus eslo; » hic e con-

irario, « Crudelis esto cl inhumanus, el nihil csse exislimato
lacrymas panperum; » ut in il!a die sevcrum noLIs consli-
tuat judiccni. Tunc euim noLIs omnia quaB fccimus ante
oculos versaLuniur, I.'cslque illi et nudali a noLis, omnem
noLis defensionem intercludent. SI enlm Lazarus, qui nibll
incsus fuerat a divile, sed nuliam aL co opcm zicceperat,
acerbus ejus accusator extiilt, uec permisit ul vcnlam ullam
consequerclur ; quam, quccso, dofcnsloncm habcLunt, qui
aliena rapiunt, ncdum eleemosynam erogent, pupillorum-
* 2 Tini. }i!, iG, J7. — ' Matlh. vi, 24, Ct Luc. xv;, i5.
 I>' JOAN.NEM IIOMILIA XI.. 4^7
que clomos everlant? Si ilii, qui ChrlsLum esuricnlem noii
Dulrierunt. lantum igncm in caput suum allraxcrunt, qui
aliena rapiunt, mille lites movent, omniumque bona sibi

ascribunt, qua consolatione fruentur? llanc ergo cupidi-

talem ejiciamus. Ejiciemus aulem si cogitemus injustos
homineset avaros, qui ante nos fuerunt et obierunt. Annou
nlii eorum pecuniis et laboribus fruuntur_, Ipsi supplicio,

cruciatuetmalisintolcrabilibusplectunturPAnnon exlrcmas
(lementiac fucrit, in sollicitudine et airumnis vcrsari, ut et
in hac vita laboribus atteramur, et hinc migrantes inlole-
rabilibus torqueamur suppliciis atque laboribus, cum opor-
terel et hicin deliciis viverePNihilenim tantam voluptatcm
parit,quantam eleemosyna, conscientia pura, et defunctos
ab omnibus erui malis, et innumera consequi bona. Sicut
enim ncquitia etiam ante gehennam, eos qui illam exercent,
supphcio africere solet; sic et virtus etiam ante regnum,
illam excrcentibus delicias parat, bona spe, perenni vo-
liiplale vilam afliciens. Ut hanc itaque et hlc et in fulura
vila consequamur, bonis incumbamus operibus. Sic enim
ct fuluras adipiscemur coronas; quas ulinam consequamur
omnes gralia ct benignilate Domini noslri Jesu Christi, per
quem ct cum quo Patri gloria, unaque Spiritui sanclo,
nunc et semper, et in srccula steculorum. Amen.

LX.WIII. 3ji
 /jqS S. JO. CliRYSOSTOMi ARCniEPISCOPI C. P.

(k/VXV^AAAA^VVVWV^VX/VVX/V^A^^A/VVV^^AA/VVVV^^AA^^VVVVN^AAXVVVV^X^X^VVWVVVN^^^VVAA^VXV

HOMILIA XLI \

CAPUT V.

Scrutamini Scripturas, quia vos putatis in ipsis vltam

aelernam habere : et illae sunt quae testim^nium perhibent
de me : et non vultis venire ad me^ ut vitam aeternam
habeatis *.

I. Maganm, dllecti, de spirltuallbus ratlonemhabeamus,

neque tamen nobis nd sahitem satis esse pntemus, si ea
utcumque tractemus. Nam si in ssecularibus rebus nemo
magnum quidplam lucrari deprehenditur, si obiter et per-
functorie agat, multo magis in spiritualibus rebus id eve-
nlet, quia hoe majori opus habent dihgentia. Ideo Christus
Judaios ad Scripturasxemlltens, non ad slmphcem lectio-
nem, sed ad accuratum examen illos remittit. Neque enim

dixit : Legite Scripturas; »sed, « Scrutamini Scripturas;

qiiia ea, quiie de ipso ibi dicuntur, muha opus habent in--

vestlgatione. Sub umbra enun quadam occuUa veteribus

erant. Ideo illos accurate fodere jubet, ut in profundo

posita reperire posslnt. Neque enim in superficie vel in

coiispectu jacent, sed quasi thesaurus quispiam profunde

admodum recondita sunt. Qui vero profunde posita quserit,
nisi cum diligentla et labore quaerat, nunquam quod quoe-

rit inveniet. Ideo postquam dixit : « Scrutamini Scriptu-

» ras, » intuht : «Quin vos putatis in ipsis vltamaeternam ha-
»bere. » Non dixit : « Habetis, » sed « Putatis habere, »

ostendens ipsos nihil maguum lucrari, dum putarent se c\

' Alias M.. — 2 Joan. v, 39, io»

 IN JOANNEM nOMILIA XLI. 4 99

sola lectlone slne fidc posse salulem consequi. Ac si dice-

ret Annon miramini Scripluras? annon vitae fonles
: « esse

arbitramini. His jam nitor et ego hoe namque sunt ; quae

teslimonium perhibent de me, et non vultis ad me venire,
ut vitam seternam habeatis. » Jure ergo dicebat: «Vos pu-
» tatis, » quod nollent ipsi obtemperare, sed de simplici
lectione gloriarentur. Deinde ne ex nimia cura in vanae

gloriai sui^picionem veniret, neve quod illorum fidem exi-

geret, putaretur qua) sua erant curare; nam et Joannis
vocem, ct Dei testimonium et opera sua commemoraverat,
vitamque promiserat; illis omnibus usus, ut eos ad se alli-

ceret. Quia, inquam, credibile erat multos suspicaturos

esse quod gloriam captaret, audi quid adjiciat. « Glorlam
» ab homine non accipio »hoc est, « Illa non egco. Non
' ;

sum, inqult, talis naturse, ut hominum gloria opus habeam.

Nam si sol a lucerna lucis additamentumnon accipit,multo
mlnus ego humana egebo gloria. » Et cur hsec dicis, si non
egeas?«Ut vos salvi sltis. «lllud vero supra dixerat, et hic
subindicavit hls verbis : « Ut vitQni habeatis. » AfTert et
aham causam. Quam Sed cognovi vos, quia dllectlonem
? «

j)Dei non habetls in vobls ^ » Quia saepe quasi Deum dili-

gerent persequebantur eum, quia aequalem se faciebat Deo,
scicbatque ipsos non sibi credituros esse; ne quis diceret
oCur ita loqueris?» Ut vos reprehendam, inquit, quia non
propler dilectionem Dei meperscquimini. Siquidem ipsemihi
lestimonium perhibet et per opera et per Scripturas, Sicut
ergo anle hac cum putarelis me Deo adversarium esse, me
cxpellebatis; ita nunc, ex quo h;ec demonstravi, accurrere
vos oporlebat, si Deum diligeretis; sed non vere diligilis.

Idco haec dixi, ut comprobarem vos fastu et jactanlia duci,

et invidiam vestram oblcgere. Neque ex his tantum, scd ex

futuris quoque hoc astruit; nam ait ; « ligo veni in nomine

' Joan, V, ^i, — 2 li)id, 42.

52.
 5oO S. JO. CtlRVSOSTOMI ARCHlliPlSCOPl C. P.

» Patrls niel, et non recepistis me : si alius venerit in noniine

» SLio, illum rccipielis '. » Vides-ne illum ubique dicere se
ad hoc missum esse, et ex Patre judicium accepisse, nec
quid posse a semetipso facere, nt omnem improLitalis an-
sam resecet? Sed quemnam dicit In suo proprio nomine
venturum esse? Anlichrislum hic subindicat, eorumjjue
nequitiam ineluctabili argumento demonstrat. Nam si lan-
quam Del amatores me persequimini, multo magis Anli-
christum persequi oporluerit. lile namque nihil simile
proferet, ncque a Patre se missum, neque ex ejus vohuitate
venire dicet. Sed coutra, ea tyrannice rapiet quse non ad
se perlinent, seque Deum universorum profitebitur, ut Pau-
lus ait : « Supra omnem qui dicitur Deus aut colitur, os*
))lendens se tanquam sit Deus ".«Hoc enim est In proprio
nomine venire. « Ego vero non sic; sed In nomine Potris
mel adveni. » Vel hinc ostendi poterat Ipsos non amare
Deum, quod illum, qui se dlceret ab Illo missum, non re-
clpereut. Jam vero excontrario ostendit Illorum Impuden-
tlam, ex eo quod Antlchristum recepturl essent. Gum enim
eum,qui aDeosemlssumdicebat, non reciperent eumque, :

qui Deum non noverat, sed jactabundus se universorum

Deum dicebat, adoraturl essent palam erat ex invidia et ;

ex Dei odio persecutionem ortam esse. Ideo duas ponit

dictorum causas, prlorem nempe Illam, quae utilior erat,

iit salvl sitis, ut vitam habeatis. Quia vero ipsum irri-

suri erant, vehemenliorem ponit, declarans, sl audientes

non obtemperent, pro more suo Deum ublque facturum
esse.

II. Paulus certe de Antichristo loquens prophetice dlcit

« Mlttet illis Deus operationem errcris, ut judicentur om-

»nes qul non crediderunt veritall, sed consenserunt ini-
«quitati ^ » Chrislus autem non diclt esse venturum; sed,
' Joan. V, 45. — 2 2 The&s. ii, 4«*^ ^ Ibld, 10, 11,
 IN JOANNEM nOMILI.V XIJ. 5ol

« SI venerlt, » aucliloribus se allcmperans, qula nonduni

coniplcta eral lola illorum nequltia. Itlcoquc illius ndven-
lus causam lacuit. Poulus vero intelligentibus aperte illani

declaravil; illcnamqueeslquiomnem ipsis nufert excusatio-

neni. Delnde incrcdulilatiseorumcausam hls verbis apcrit

« Quomodo potestis vos crederc, qui gloriam inviccm acci-

» pills : ct glorlam quce a solo Dco

,
est, non quaeritls ' ? » Hinc
itcrum ostendens eos non Illa, quce solius Dei erant, spec-
lare; sed lioc obtentu, efleclum suum Tan~
velle tucri.

tum enlmaberat quin hfcc adDei gloriam facerent, uthu-

manam slbl potius quam divlnam oplarent. Quomodo ergo
tantum odii pro Dcl gloria susclperent, quam usque ndco
contemnebant, ut humanam ipsi antcferrcnt ? Postquani
autcm dixerat ipsos dilectionem Del non habere, et duplici

ratione id proboverat, tum per ea, quse in se facta, tum pcr

ea, qune in Anlichristo futura erant, insuperque clarlus de-
monstraverat esse illos omni venia indignos, slc illos re-

darguit iMoyscm accusatorem adducens : « Nolite putarc

»quod cgo accusaturus sim vos apud Patrem. Est qui ac-
» cusat vos Moyses, in quo vos sperastis. Si enim crederetis

» Moysl crederells forsitan et mihi

, de me enim ille :

» scripsil. Si autem illlus lilterls non crcdllis quomodo ,

» meis crcdllis vcrbls ^? » Ilocest, ante me ille contumelia

afTicIlur in iis, qna3 conlrn me facills. Moysi enim magis
fidem negastis, quam mihl. Yide quomodo illos undique
omni intcrcludat derensione. Dum me persequercmini,
Deum vos dlllgere dlcebatis ? Ostcndi vos hoc illlus odlo
facere. Mc nccusalis quod sabbatum solvam et legem
Irnnsgrcdlar ? dc hac accusatione me purgavi. AfTirmatls
vos fidcm erga Moysem profiteripcr ea, qua3 conlra mc au-
dctis ? Ostendo ego Illud maxlnie csse non credere Moysl.
Tantum cnim abcst ut legl repugnem; ut Is,qui vos accu-
• Joan. V, 44. — ^ Ibid. 45-47»
502 S. JO. CHRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

salurus est, nullus alius slt, quam is, qui legem vobls Jedit,

Ut igitur dc Scripturis dicebat: « In quibus putatis vitam

»iEternam habere '; » ita delVloyse ait; « In quo vos spe-
»rastis, » ex suis eos sermonibus capiens ubique. « Et unde
discennis, inquient Judaei, fvloysem accusaturum esse, ac te
non id vane jactitare? quid enim tibi cum Moyse com-
mune? Sabbatum solvisti, quod jussit ille servandum :

quomodo ergo ille nos accusaverit ? Et quomodo proba-

bitur, inquies, nosin alium, qui in suo nomine veniat esse

crediturcs ? hnec quippe omnia nuUo teste dicis. c Atqui hccc

omnia ex superioribus probantur : « Quando enim ex ope-

ribus, cx Joannis voce, ex Palris teslimonio in confesso

fuerit me a Deo venisse, pahnm certe est Moyscm ipsos

accusaturum esse. « Quid enim ille dixit ? Annon, quod si

quis signa faciens vencrit, qui ad Deum ducat, futuraque

vere pronuntiet, ipsi credere oporleat ^? Annon Christus

ha3c omniafecit? Signa cum omni vcritale edidit, omnes

ad Deum, pr.Tdictiones ex rcrum eventu asseruit.
traxit

At unde probatnr ipsos alleri credituros esse ? Ex eo quod

Christum odcrint. Nam qui eum, qui ex Dei vohintate
Deo adversarium sine dubio recipient,
venit, aversantur,
Quod si Moysem nunc proferat, hcet dixerit « Ego ab :

«hominetestimonium non accipio » ne mireris, non enim :

ad iMoysem, sed ad divinam Scripturam illos remiltit. Ve-

rum quia Scriptura) minorem ilhs terrorem afTerebant,
legislatorem ipsum accusatorem inducens, majorem illis

metum incussit, et singula eorum dicla confulot. Hic au-

lem animum adhibe dicebant se cx : Dei amore iUum

persequi; ostcndlt ille ipsos exDei odio id facere : dicebant

se Moysl hcerere; ille probat ipsos id agere, quod Moysi

non crederent. Nam si Icgis studio tencbantur, oporluit

iUum recipere qui legem implebat. Si Deum diiigebant,

» Joan, V, 09. — 2 Deut. xm, 1,

 IS JOANNEM IIOMILIV \U. 5o5

ilii cietlere par erot, qiii ad Dcimi Iralicbal; si Moysi crc-

debant, oporluit illnm adorare, quem ipse proenuntiavit.

Quod si illi, prinsquam milii, fides negalur, iiihil mirum

si ego ab illo praenuntiatus a vobis expelior. Sicut ergo
iilos, qui Joannem mirabantur, ostendit ipsam Joannem
despicere ab iis quae contra sc perpetrarunt; sic eosdem
cum sc Moysi crederc putent, ipsi non credere probat,
atque omnia, quae pro se illi afferebant, in caput ipsorum
retorquct. Tantum abest, inquit, ut vos a lege retraham.
ut ipsum Icgislatorem contra vos testem advocem. Quod
ergo Scripturae id testificentur dicit ; ubi autem teslificen-
lur non adjecit ; majorem illis timorem incutere volens,
nt ipsos ad explorandum el interrogandum excilaret. Nam
si non rogatus dixisset, testimonium illi rejecissent. Jam
vero si dictis altendissent, ante omnia oporlebat ab illo

quacrere ct ediscere. Ideo enim non demonstrationes tan-

lum, sed etiam sententias et minas frequenlat, ut sic cos
vel metu reducat : illi tamen silent. Talis enim res est ma-
litia; quidquid dicatur vel fiat, non cxurgit, sed proprium
virus servat.
III. Quapropter par est, omni expulsa animl nequilia,
nulIuQi nectere dolum. « Ad pravos enim, inqiiit, pravas vias
»mittitDeus *; » et, « Spiritus sanclus disciplinai ciTugiet
»do!um, et auferct se a cogitationibus, quae sunt sine in-

«tellectu'. » Nihil enim ita stiiltos reddit, ut nequitia.

Subdolus enim, improbus, ingratus; hx quippe sunt nc~
quiliae genera; si nihil Ia3sus ofrendatur, si dolos nectat,
annon summae dementiae indicia proferat ? Nihil ita pru-
denles reddit, ut virtus : elenim gralos reddit, probos, bc-
nignos, miles, mansuetos, modestos : caetcra omnia bona
hacc parere solet. Quid hoc modo afTcctis prudentius? Fons
enim vere et radix prudcntiae virlus cst; malitia vero cx
' Prov, xxj, 8. — i Sap. i, 5.
5o4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPl C. V,

amenlia orlnm liabet. Arrogans enim el iracunclns, defi-

cienleprudentia, liismorbis capitnr, IdeoPropheta dicebat:
« Non est sanifas in carne mea. Pntrnerunt et corruptie

» snnt cicatrices mea) a facie insipienlige meae ' ; » ostendens

peccatum quodvis ex insipientia ortum haberc; contra vero
virlule proeditnm ac timentem Deum, omnium esse sa-

pientissimum. Idcirco Sapiens quidam dicit : « Initium sa-

«pientine limor Domini '. » Si ergo timere Deum, est sa-

pienliam habere, malus non ita afFectus verc sapientia
privalur. A^era antem privalus sapientia, omnium est in-
sipicntissimus. Atqni plurimi improbos admirantnr, ut
qui possint Irederc ac nocere; non intelligentes ipsos om-
iiium miserrimos censendos esse, quod dum caeleros se
lasdere pulant, in seipsos gladium verlant, quod extremac
dementiGe est; nam inscii seipsos confodiunt, et dum alleri

se nocere putant, scipsos jugulant. Idco Paulusgnarus nos,

cum ca^leros percutere volumus, nosmetipsos interlicere,
dicebat : « Quare non polius injuriam accipilis? quare noii
«magis fraudem patimini ^? » Injuriam enim non accipit
qui non infert; nec malo afficitur, qui malum non ope-
ratur, quamvis id multis aenigma esse videalur qui phi-
losophari nolunt. Ilffic cum sciamus, non eos, qui la^dunlur,
vel injuriam accipiunt, sed illos, qui injuriam inferunt, mi'
seros procdicemus et deploremus. Hi enim maxime lcX-

duntur, qui Deo bellum inferunt, ct mille accusatorum

ora aperiunt, malaque fama in hac vita laborant, atque in-
gens in futuro sibi parant supplicium. Ut contra si qui lagsi

injurias fortiter ferunt, Deum habent propilium, omnesque

sc commiscranles, approbanles, laudanles. Hi in hac vita

admodum celebres erunt, qui magnum philosophiic exem-

plum pra)bcant, ct in fuiura vita astcrnis fruuntur bonis,

' Psal, xxxvii, 4 et 6, — * Id. cx, lo, Prov, i, 7, ct Eccli, i, 16.

— 3 1 Cor. VI, 7.
 IN JOANNEM IIOMILtA XLI. 5o5

qiic-e nos omnes assequi contlngat, gratia et benignilale

Domiui nostri Jesii Christl, cum quo Pati i et simul Spiri-
lui sancto glorio, nunc et seinpcr, et in saecula sicculorum.
Amen»

FIMS TOMI SliPTUAGESlMI OCTAVI.

V\VVW\.\\V\VV\\VVVV\\V\V\\\ VV\V\\ VWVWVWVWWVVWVWVW VW/VWVW^WWWWWWVWVVWVWt^

ANNOTATIONES.

Annot. (i), pag. 32.

Ihec alias clesunt; ({uare caute lege.

Annot. (2), pag. 33.

Non salis intelligitur cur gentiles vocet Judieorum pa-

tres. Lihenter crediderim vocem illam genlUium ama-
nuensium errore in texlum irrepsisse.

Annot. (3), pag. 65.

Hsercsis Homoousianorum de Catholicis intelligitur.

Annot. (4), pag. 172,

De Platonis in Siciliam appulsu multi narraverunt. De

PythagoraB cum hobus et aquilis colloquio, nusquam me
legerememini; nisi forte refcratur ad id quod ait Diogenes
Laertius in principio vittX Pythagoric, animam ejus inquas
vellct arhores vel animantes commigrasse. Ctetcra quas de
Pylhagora sequunlur, vide apud Diogcnem Laertium.

Annot. (5), pag. 227.

Quod mox dicit Chrysostomus, Paulum Samosatenum

in mulicris cujusdam gratiam salutem suam prodidisse, de
5o8 ANNOTATIONES.

ZenoLia Palmyrenorum rcgina Intelligi debet, qnsePaulum

Samosatenum aliquanciiu protexit. Quod autem diclt
Paulum in mulieris illius gratiam, et contra quam ipsc
sentiebat,haeresimillamprotulisse, nescio an aliusunquam
dixerit. Inter alia autem dicebat Paulus Samosatenus Fi-
lium in Patre quidem esse, sed hypostasim habere suam,
quod ad Sabellii hajrcsim accedebat.

Annot. (6), pag. 260.

Quod hic dicit Chrysostomus, Josephum Jerosolymo-

rum excidium Joannis Baptistaj neci ascribere, nonomnino
consonat cumiis, quae narrat Josephus (Lib. XVIII, c. 6.)

ubi dicit totum Uerodis exercitum caesum fuisse ab Areta

Arabiae Petraeae rege ; et hanc cladem, non autem excidium
Jerosolymorum, Joannis Baptisla3 neci ascribit. Non de-
sunt autem inter viros doctos qui hunc Josephi de Joanne
Baptista locum suspectum habeant. Sed hxc fusius perse-

qui non est pra?sentis inslituti.

Annot. (7), pag. 285.

Non defuere olii qul dlcerent Zachariam, Joannis Bap-

tistae palrem, fuisse sacerdotum principem; quod tamenin
Evangelio Lucaj non dicllur, imo contrarium suadelur.

Annot. (8), pag. 293.

Allqui, €v pvjGaSapa sic in accuraliorlbus exemplarlbus le-

Chrysoslomus, qui addit Bethanlam non

gitur, inquit infra
trans Jordanem esse, sed propc Jerosolymam. Quidam
pulant aliam hic Bethaniam memorari, quaj sit trans Jor-
danem.
 ANNOTATIONES. SoQ

AiNNOT. (9), pag. 90^.

Qiiae aiox memorller narrat Chrysostomus de Theglalh

Phalassare, de occiso Ela, de rege yElhlopum, quem ponit
pro rege /Egypliorum, haec, inquam, omnia non accurale
dicla sunt, sed ut sese mcnli concionantisolTerebant, quod
nlias non «emel cbservatur,

Annot. (10), pag. 433.

« Ha3C verba, Inqult Savllius, usque ad ^ta toGto olenl glos-

scma : quod si rctinenda sunt,ut ea relinet uterque Codex

noster, pro Aavt/jX legendum est AaulrJ et pro Aau'i(J forte

legcndum vel AavtyA vel up£y.iccc ; sed nesclo. »Sed ha;c non
csse glossema probant omnes manuscrlpti nostri, tum etiam
Savlllani, qui haec simiiiter habent, ct omnlno quadranlad

serlem. Postquam enlm di\erat, srovsaav ^.Iv ^fy.o ot Trpo^^^Tat

« Laborarunt enlm Propheta?, n ad exempla mox venlt, et

primo Daniclem commemorat; imo potius Davidcm; nam

hic Danlelem puto mendose pro Davide positum a libra-
riis. Siquidem proverbium illud, £H/;aOsv s? avoawv 7T:l-/i^.^.slstx

ab uno Davide prololum reperio 1 Reg. XXIV, i3. ubi

Saiilem alloquens, ct de insldils contra se structls con-
querens, Delquc justiliam appellans dlcit : -/a9w? 'Xi-^sra.t y}

TtapaSoA/i c/.rjyv.'tVL l\ avdt/wv l^s^.suceTat 7ir).y3|Xf/s).2i« « Ut in VCtcri

» ferlur proverblo : Ex inlquis egrcdletur scclus. » Itaque

hoc nonnisi de Davide dlci potuit. Pergit aulem : vat

Aaijt5' sv To) Opvivetv ptsp.^7;Tai TotxuTViS 7rapotp.ta5 ; «Davld quoque

«flcndo hujus proverbii meminlt. » Tt Danielem pro Da-
vide supra posllum pulo, ita hic David pro Danielc posi-
tus fuerlt ; nam postquam per trcs hebdomadas fleverat ct
jejunaverat Danici, hagc post aha multa audivit : yal a;o-
5 10 ANNOTATIONES.

p(7&)o-tv oiavo^ot, «Et Inlque agent inlqul, (Dan. XII, lo.)» id

quod in Illadsupraillatum proverbium recidit «Ex iniquis
:

» egredietur scelus. » Verum contra manuscriptorum om-

nium auctoritalem nihii mutare ausi sumus.

Annot. (ii), pag. 444-

Memorla hlc labltur Chrysostomus; nam h^ec non apud

Lucam, sed apud Marcum leguntur.
 CONCORDANTIA
BIBLIOTHEC^ LATINiE GUM GALLICA.

BIBLIOTHECA LATINA. BIBLIOTHECA GALLICAS

homilij: in s. joannem.

Horailia i, pag. i6a. Hjusdem fragmenta , toni. xii!

pag, 4S5-4St3.
Homilia ii, pag. 168. Ejiisdem fragmenta , tom. xiii

pag. 487-493.
Homilia vu, pag. aai. Ejusdem fragmenta , tom. xiii,

pag. 545-548.
Homilia xi, pag. a45. Ejusdem fragmenta , tom. xui,
pag. 587-596.
Homilia xii, pag. a5o. Ejusdem fragmenta, tom. xiii,

pag. 61J-622,
Homilia xv, pag. 276. Ejusdem fragmenta, tom. 11,

pag. 55i 556.

Homilia xxiv, pag. 35o. Ejusdem fragmenta , tom. xi ,

pag. 258-244.
Honiilia xxvii, pag. S^S. Ejusdem fragmenta , tom. xiv ,

pag. ^69-272.
Homilia xxxin, pag. 425. Ejusdem fragmenta, tom. xii,
pag, 432-435.
\\\V\\V\\»\\V\\\\\\\\\\\ VWVWWWVW^XVWWVVVVVXWWvVVVVVWV VWVVWX^ VVWVVWWWVWV*^

INDEX
lOMI SEPTUAGESlMl OCTAVI.

O r U S I M P i: II 1' ii C TU M

IIoMiLiA XLllI. Caput XXHl. 5

— XLIV. Idea» capiit. i5
— XLV. Idem caput. a4
XLVI. Idem captit. 36
— XLVII. Caput XXIV. 55
— XLVin. Idem caput. Sj
— XLXIX. Idem captit. 71
— L. Idem capul. joi
— LI. Idcm ca[)ut. 111
— ' LII. Idem capul. laj
— Llll. CaputXXV. i53
— lilV. Idem caput, 1^9

COMMEINTARIUS IN S. JOANNliM KVA iNGELISTAM.

noMiLiA I. Caput I. i6"j

— II. Ideiu caput. 168

— III. Idem caput. 180
— IV, Idcm caput. iqo
— V. Idcm caput. 206
— VI. Idcm capul, 217
— VII. Idcm capiit. aai
— VIII Idcm caput. aaC
— IX. Idem capiit. aSa
— X. Idcm caput. 2S8
LXXVIIl. 55
 ^^^ INDEX.
HoMiijA XI. Caput I.
»45
— XII, Idem caput.
a5u
XI II. Idem caput. g«
XIV. Idem caput.
g
XV. Idem caput. /.

X"VI. Idcm capul

284
XVII. Idem caput. t
XVIII. Idem capu/. 't •z

XIX. Idem caput. - -,

XX. !dem caput, .7

319
XXI. Idem caput. » r

XXII. Caput II. -^j/

XXIII. Idem caput. 3/

XXIV. Idem caput. -zt

XXV. Caput III.

55g
XXVI. Idem caput. jgg
XXVII. Idem caput. j.,^
XXVIII. Idem caput.
jg^
XXIX. Idem caput. -loo

XXX. Idem caput. 5 g

XXXI. Idem caput. Iq^
XXXII. Idem caput. i.e
XXXIII. Gaput IV. ^jj5
XXXIV. Idem caput. /jj
XXXV. Idem caput. ^3^
XXXVI. Gaput V. ^^_
XXXVII. Idem caput. /53
XXXVIII. Idem caput. aQq
XXXIX. Idem caput. /,.3
XL. Idem caput.
488
XLI. Idem caput.
498

AnP(0TATI0NB9.
5o5
CONCOHDANTIA.
5m

BXPLICIT INDBX.
 o»
t-i

o» o>

3^ '

>

TH£ mSTITUrE Or MCIWAEYAL STUOIES

69 QUEEN'S PARK CRESCENT
TORONTO - 5, CANADA

97 ' 9f /