COLLECTTO

8BLE0TA

SS. ECCLESLS PATRUM.

LXXXVI.

PATRES QUINTI ECCI.ESIAE SAECULI

S. JOANNES CHRYSOSTOMUS

XVII.
 PROSTAT 1NSUPER VENALE
),
MOHTIS PESSULAM.
Apld virenqYje , BIBMOPOi.AU ,

PARISHS ,

Aruo BIBLIOPOLAM , cui nomen gallice ;

SOCIETK POUR LA PCBUCATION DES BOHS ilVHES,

Rue des Saints-Peres , 16.

PARISIIS. ~E TYPOGRAPHEO BOURGOGNE ET MARTINET

VIA VULGO DICTA JACOB . N° 3o.
 ,

COLLECTIO
SELECTA

SS. ECCLESIiE PATRUM,

EX RA
TUM DOGMATIC A ET ORATORIA J

D. A. B. CAILLAU,
CANONICO HONO RAOTlr CftXBBANKlRR'.!! CJDCRCRNSI ,

NONNULLISQUE C LEHL.GAXU-CANL PRESBYTERIS ,

D. M. N. S. GUILLON,
BPISCOPO MAROCHIBNSI, IIV FACcA-ATB THtJLORI.t PABISIBnSI K LOQtJBN T I *

SACB.E PBOFBSSORB, AUCTOBB LIBHI COI TITCLCS l. ALLICK:

BIBLIOTBEQVE CBOISIE DES PEB.BS GB.ECS ET LJTINS

OPUS REGI DIGATUM.

TOMUS OCTOGESIMUS-SEXTUS.

PARISIIS,
APUD PARENT-DESBARRES , EDITOREM
VU VULGO DICTA DE SEIWE, 48.

M. DGCO. UXVH
S. P. N. JOANNIS
CHRYSOSTOMI
ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI

OPERUM
PARS I.

HOMILLE IN SCRIPTURAM.

CLASSIS IT.

HOMIIJE IN NOVUM TESTAMENTUM.

IIOMILI/E IN KPISTOI.AM AD COLOSSKNSKS.

BOMILLE IN KPISTOLAM I AD THESSALONICftNSJ S.

HOMILLE IN EPISTOLAM II AD THESSALONIC ENSES.

HOMil.I.E IN EPISTOLAM I A I) TIMOTtlEUtf.

I.WW I.
k
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI
CONSTANTINOPOLITANI
ARCHIEPISCOPI ,

COMMENTAHIUS IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.

HOMILIA I.

CAPUT I.

Paulus apostolus Jesu Chrisli per voluntatem Dei, et Ti-

motheus frater, iis qui sunl Colossis sanctis et fidelibus
fralribus iu Christo Jesu, gratia vobis et pax a Deo
Patrenoslro ct Domino Jesu Chrislo .

2
I. Sanctac quidcm sunt omnes Epistolae Pauli ; aliquid
aulem habeul amplius eae, quae illo vincto miltunlur , cu-
jusmodi sunl Epistoke adKphesios, ad Philemonem, ad
Timotheum, cthaecpnesens;nameaquoquemissa est cum
esscl iu vinculis. Sicut scribcns illc diccbal : « Propler
»quod eliam vinclus sum, ut manifesteni illud ila utopor-
»tctme loqui \ » Sed ea videturessc postcrior Epislola ad
Romanos. Nam illam quidem scripsit cum Romanos non-
dum vidisscl, Imnc autemcum jamvidisset,et jamcssct in
fme praedicationis. Illinc auleni csl perspicuiim : dieil

oniin in Epistola ad Philcmoncm : « Cum sis lalis ut Piti

Colos. i, i, a. — » Vide D. Guillon , (om, xiii, p. /J

1
4 - 5 1 5. —
s
Coloss. 1Y, 4>

It
4 S. JO. CURYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

»lus senex ,» ct rogans pro Onesimo. In hac autem mit-

tit ipsum Onesimum , sicut dicit : «Cum Onesimo fideli
2
»et dilecto fratre , » fidelem et dilectum , et iralrem eum
vocans. Quamobrem confidenter dicit in hac Epislola :

a A spe Evaugelii quod audistis ,

quod praedicatum est in
est .» Jam enim tempus
5
» universa creatura quae sub ccelo
habebat praedicatio. Hac ergo existimo esse posteriorem
Epistolam ad Timolheum, quae circiter ejusmortcm scripla
4
fuit. Illic enim dicit : «Ego enim jam delibor » Est ergo
haec Epistola antiquior illa quae scriptaesl ad Philippenses.
Illicenim tunc erat, vinculorum quae fuerunt Romac ha-
bens initium. Cur ergo dico has Epistolas plus haberc
quam alias? Proplcrea quod scriberet cum esset in vincu-
lis. Lt si vir fortis scriberet, a caedibus inlerim desistens

et tropaeis , sic ipse quoque faciebat. Sciebat enim ille

hoc esse magnum. Ad Philemonem enim scribens , dicit :

« Quem genui in vinculis nieis 5

. » Haec autem dixit, ne in
rebus adversis et asperis dolore afliciamur, sed etiam iaetc-

mur. Hic erat apud eos Philemon. Etenim illic scribens

dicit: « Et Archippo commilitoni nostro; » et hic « Di- :

G
»cite Archippo . » Videtur porro huic fuisse mandatum
aliquodmunus Ecclesiae. Nec hos autem viderat, neque
Romanos, neque HebraeOs, quando ad eos scribebat. At-
que de illis quidem multis in locis id significat; de his au-
tem audi eum dicentem « Et quicumque non viderunt :

» faciem meam in carne. » Et rursus : « Et si absum carnc,

«spiritu tamen sum vobiscum. » Ita noverat ubique rein
magnam esse suam praesentiam, et se semper etiam ab-
sentem tanquam prneseutem exhibet et sistit : et quando
punit fornicatorem, vide quomodo se judicio tanquam
praesentem sistit. Nam « Ego quidem , inquit, tanquam
« Philem. 9. — » Coloss. iv, 9. — 3 Id. 1, 23. — 4 a Tim. 4« —
6 Pliilem. 10. — e Id. 2.
 COMMliNT. IN EPIST. AD COLOSS. IIOM. I. 5
• abscns corporc, prcesens antem spiritu , jam judicavi
«tanquam praisens. »Et rursus : « Vcniain ad vos, et cog-
» noscaui non scnnonem eorum qui sunt inflati sed , vir-
» tulcm *. » Et rursus « Non solum dum adsum apud
: vos,
» scd multo magis dum absum. Paulus Apostolus Jesu
2
«Christi pcr voluntatem Dci . »Opera>pretinm est autem
dicerc etiam argumentum qnod invenimus cx Epistola.
Quodnam aulem est hoc? Pcr Angclos ad Deum accede-
bant, obscrvationes habebant multas ct judaicas et graccas
scu ethnicas. Haec ergo corrigit : proptcrea et in initio

dicit : « Per voluntatem Dei. »Ecce rnrsus illud : « Per, »

posuit. « Et Timolheus fratcr

Ergo ipse quoque , inquit. »

erat Apostolus. Consentaneum aulem erat eum quoquc

fuisse notum sanctis qni erant Colossis, quae quidem erat

civilas Phrygiae , idque constat ex eo quod sit propinqua

Laodiceoe. « Undenam,
Et fidclibus lratribus in Christo. »

dic rogo, factus es sanctus? An- Undenam vocaris fidelis?

non quod per mortem Christi fuisti sanctificatus? Annon
quod credis in Christum? Undenain factus es frater? Non
enim in opere, ncquc in scrmone, nequc in recta actione
apparuisti fidclis. Undcnam sunt libi, dic quaeso, tam
multacreditamysteria ? JNonne propter Christum ? « Gratia
» Dco Patre nostro. » Undenam vobis gra-
vobis et pax a
lia? undenam pax? A Deo inquit Patrc nostro. Atqui in , ,

hac non posuit nomcn Christi. Dicam eis qui calumniis

insectanlur Spiritum. Undcnam Dcus Pater? Quis ex ser-
vis tam magna gessit ct praeclara? quis tc sanctum fecil ?

quis fidelem? quis filium Dei ? Qui lc fecil fidc dignum, is

quoque fuit cansa ul tibi credereltir.

II. Fidcles cnim vocainur, non solum proptcrea quod

credamus , quod a Dco credita nobis sinl mys-
scd etiam
leria, quae ne Angeli quidem anle nos n<ncrunl. Sed m-
1
i Cor. v, 5, ct iv, kj. — * Gulat. iv , 18.
6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

discriminatim haec sic ponebat Paulus. « Gratias agimus

»Deo Patri Domini nostri Jesu Christi \ » JMilii vidctur
omnia Patri attribuere , ita ut non statim eis addat ver-
bum. « Scmper pro vobis orantes. » Non solum per gra-
tiarum actionem sed et per perpcluam orationem ostcn-
, ,

dit dilectionem, quod etiam quos non viderat, semper ,

apud se haberet. « Audientes fidem vestram in Christo

»Jesu 2
. » Cum superius dixerit ,« Domini nostri » hic, ,

« Jesu Christi , » ait. Ipse est Dominus, inquit, non servi

Jesu Christi , quae quidem manifesta sunt beneficii sym-
bola : « Ipse enim , inquit , salvabitpopulum suum a pec-
s
scatis eorum . Audientes fidem vestram in Christo Jesu,

»ct dilectionem quam habctis in omnes sanctos. » Jam eos

sibi conciliat et captat benevolentiam. Epaphroditus est

qui haec renuntiat. Miltit autem epistolam perTychicum,

cum illum apud sc detinuisset. « Et dilectionem inquit, ,

»quam habetis inomnes sanctos, »non in hunc aut illum;

ergo in nos quoque. « Propter spem quae reposita est vobis
u
» in ccelis . Futura , inquit , bona. » Hoc adversus tenta-
tiones, ne hic quoque quacrant quietem et otium. Nam ne
quispiam diceret : Et quid lucri ad eos redit ex dilectione
in sanctos , cum ipsi angantur et dolore afficiantur ? Lae-
tamur, inquit, quod in ccelis magna et praeclara vobis
conciliatis. Propter spem , inquit , repositam. Rem osten-
dit firmam et stabilem. « Quam audiislis in verbo verita-
»tis. » Hoc dicto carpit illos, quod cum longo tempore
eam habuerint, desciverint et sint mutati. « Quam prius,
«inquit, audiistis in verbo veritatis Evangelii. » Et jure
verbo fert testimonium veritatis , quod in eo nihil sitfalsi,

« Evangelii. » Non dicit, praedicationis, sedperpetuo vocat

Evangelium, eis in memoriam revocans Dei beneficia; el
cum eos prius laudasset, haec revocat in memoriam.
1 Coloss. i, 3.— ' lbid, 4. — 3 Malth. i, 21. — * Colosf. 1, 5,
 ,, ,:

COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. I.

7
« Quod pervenit ad vos sicutetin universo mundo 1
. » Jam
eis gratificalur. Quod pervenil autem dicit metaphorice :

non enim accessit ct recessit, scd mansit et est illic.

Dcindo quoniam maximc confirmantur multi cx co quod

mullos habeant dogmatum socios , propterea subjunxit
« Sicut ct in universo mundo. » Ubique adest, ubique do-
minatum obtinet , ubique stat. « Et fruclificat , et crescit,
• sioutin vobis. «Fructificat peropera, augetur quod mul-
tos assumat , quod magis firmetur ac stabiliatur. Tunc
enim plantae densae fiunt, quando planta fuerit firmata ac
slabilita. « Sicut in vobis. Auditorem laudibus praeoccu-
»

pat, ut ne invitus recedat. «Ex ea die qua audivistis. » Est

mirabile quod cilo accessistis, et credidistis, et statim a
principio fructus ostendistis. « A quo die audivistis, et
» cognovistis gratiam Dei in veritate. » Non in sermone
inquit , neque in deceptione, sed in ipsis Hoc ergo
factis.

dicit; id quod fructificat, sive signa et miracula quod ,

simul accepistis, et gratiam Dei cognovistis. Cum ergo

suam statim ostendat virtutem, quomodo non est diificile

ut ei nunc non credalur? « Sicut didicistis ab Epaphra

«charissimo conservo nostro
2
. » Eum verisimile csl illic

praedicasse : didicistis Evangelium. Deindc ostendcns cum

csse fidedignum, dicit: «Gonscrvo nostro. Qui est fidelis
»provobis ministor Christi. Qui etiam manifesta\it nobis
» dilcctionem vestram in spiritu \ » Ne dubitctis , inquit
de spe fulura. Videtis orbcm tcrrarum converti. Et quid
opus cst dicerc quae iiunt intcr alios ? Qusc sunt intcr vos
ipsos , sunt ipsa quoquc sine illis fidc digna. Cognovislis
cnim Dci graliam in vcritalc, hoc cst, in factis. Quamob-
rem duo sunt qtwe fulura confirmcnt qucd omncs
, ct

crcdidcrinl, ct quod vos. El non alia quidcm iacla sunt

alia autcin dixil Epaphras : « Qui csl, inquil, fidclis, lioc

' Coloss. 1,6. — » Ibid. 7. — 3 lbid. 8,

 ,;

8 S. JO. CHRYSOSTOMl AHCHIEPISCOPI C. P.

»est, verax. «Quonio^o pro vubis luiuisler? Quod ad ip-

sum accesserit, et uobis , inquit, oslenderit vestram di-
lectionem in spiritu; hoc est , spirilnalem in nos. Si hic est
Christi minister, quomodo dicitis vos adduci et conci-
liari per Angelos? Quod nobis quoque significans dicit:
« Dilectionem vestram in spiritu. » Haec est admirabilis
firmaque et stabilis dilectio. Nain aliae quidem solum ha-
bent nonien dileclionis. Sunl auteni non hujus-
aliquae

modi. Sed non est hoc amicitia. Quamobrem ca cst facile

dissolubilis.

III. Mullae sunt occasiones concilianda? amiciliae : ct

turpes quidem praemitteinus. Nemo enim nobis objiciet

illas non esse malas. Scd ^i vullis, in medium adducamus

naturales ctquae ad hanc vitam agendam pertinent. Atquc

hae quidem ad hanc vitam pertinent. Verbi gratia cum ,

de aliquo quispiam est bene meritus; cum amicum para-

vit a raajoribus, cum fuit socius mensae aut peregrinalio-
nis, aut est vicinus : sunt hac quoque pulchrae et honestu\
Aut est ejusdem artis : atque haec quidem nonest sincera
habet enim ammlationem quamdam et invidiam. Nalura-
les autem , ut puta patris erga filium, filii erga patrem ,

fratris crga fralrem, avi erga ncpotem, matris erga fdios;

, si vultis autem uxoris quoquc erga marilum. Hae enim
f

omncs malrimoniales sunt ad vitam perlinentes et ter-

,

restres atque hae quidem videntur illis esse vehementio-

:

res. Yidentur autem, dixi, quia saepe a memoratis supe-

ranlur. Et aliquando quidem visi sunt amici melius et
sincerius affecti quam fratres, et quam filii in parenles.
Et qui fuit quidem genitus, non opem tulit; qui autem
eura non cognovit, affuit et opem lulit. Dilectio autcui
spiritualis , est omnium suprema, veluti quaedam regina
quae in suos dominatum obtinet, honestaque est specie
pulchroque habitu. Nihil enim terrestre eam parit sicut
 COMMi:NT. IN I.IMST. Al) COI.OSS. IIOM. i.
g
ill;mi roii consueludo, nou beneficiuin, nou nalura nou
,
.

annim ; sed a superis dcscendit e ceelo. Et quid uiiraris

si bcneficio non eget ut consistat, cum ne si mali quidem

quidqnam accipiat cverlalur? Quod autcm haec sit illa

major , audi Paulum dicentcm : « Optarem ego ipse esse

1
»analhcma a Ghristo pYo fratribus mcis . » Quis hoc patcr
optaverit, esse in malis ? Et rursus , « Resolvi et esse cum
» C.hristo longc manere autcm in carne cst
esl melius :

2
»inagis nccessarium propler vos » Qu.enam matcr ha?c .

voluisset dicerc, ut sua despicerct? Et rursus audi cum

dicentem : «Orbati cnim a vobis ad lcmpus hora; ; aspcctu,
3
»non corde . » El hic quidem patcr conlumelia aflcctus
solvit amicitiam , illic autcm, non itidem : sed et ad illos

qui lapidibus appctcbant abiit, eos bcncficio affecturus.

Nihil cst cnim nihil acquc validum, ut vinculum spiritus.

Qui cnim quod sit beneficio afiectus, evasit amicus ; si

hoc perpctuo non fiat , crit inimicus. Qui cx consueludinc

crat indivulsus , intcrrupta consuetudinc cxlinxit amici-
liam. Mulier rursus , si fuerit lis ac dissensio , dimitlit ma-
ritum, et solvit amorcm. Filius si diu vivcntem viderit
palrcm negrc fcrt. In spiritu autcm, ejusmodi nihil esl
, :

nullocnim horum solvitur, quoniam iisdcin non constal.

Neque lcmpus, neque viloc longitudo ncc inaluni pati vcl ,

audirc , non ira , non conlumclia , ncquc ({uidquam aliud

invadit, ncque cam potest dissolvcrc. Et ul scias , lapidi-
4
bus appctchatur Moscs , ct pro ipsis rogahat. Quis patcr
hoc fecisset pro eo qui lapidibus appcterct, et non ipsuni
obruissetlapidibus ? Has persequamur ct qua?ramus amici-
tias qunc sunt cx spiritu : sunt cniin fortes ct solulu diflici-

les; non cas quac cx mensis oriuntur. Nam illas vclamur

inducerc. Audi cnim Christum diccntcni in Evangrlio :

Non invitavcris amicos tuos, nequc vicinos tuos , si feceris

> Kom. ix, 5. — • Philip. i, »3. — * i Tlicss. it, 17. — < ExoJ. xvm.
 ,;

IO S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

conviviutn , sed claudos et mancos *

; et merito ; est enim
magna pro his non suslines convi-
mcrces. At non poles ,

vari cura claudis et caecis scd existimas hoc esse grave et

;

molestum ct recusas. Certe id vitare non oportet, sed

,

id facere non est necesse. Si non feceris eos tecum consi-

dere, e mcnsa tua ad eos mitte cibum. Nam qui amicos
invitat , nihil magnum facit. Hic enim accepit merceclera
suam. Qui autem pauperem habct
invilat mulilum et ,

Deum dobitorem. Ne ergo aegre feramus quando non hic

acceperimus, sed quando hic acceperimus; nam illic non
accipiemus. Similiter si homo reddiderit, Dens non red-
dit; si hic non reddet, tunc reddct Deus. Nc crgo illos

quacramus bencficio aificcre qui possunt nobis rcddere

neque hac spe eis benefaciamus : frigida cst haec cogitalio.

Si amicum invitavcris , ad vespcram usque est gratia.

Propterea temporanea hacc araicitia citius solvitur , quara
expensae dillluunt. Pauperem aulem et mancum si invita-
veris , nunquam peribit gralia. Deum enim qui semper
meminit et nunquam
, obliviscitur , habes debitorem.
Quam pusilli autem et mollis, dicquaeso, est animi, non
posse considere cum pauperibus? Quid dicisPEst immun-
dus el sordidus ?lava eum et duc ad luam mensam. At
,

sordida habet vcslimenta? muta, et da mundam vestem.

IV. Non vides quantum sit lucrum? Christus peripsum
accedit, ct tu eum nihili faeis ? Regem ad mensam invi-
tans , pro his times ? Ponantur duae mcnsae ; et altera qui-

<Jem his replealur, ethabeat caecos , debiles et claudos

manibus et tibiis mutilatos, nudis pedibus et absque cal-
ceis, una tunica indutos eaque detrila. Altera autem ha-
beat potenlcs , exercituura ductores , toparchas ,magnos
principcs, prctiosis indutos vcstibus subtiiibusquc telis li-

neis, zonisque cinctos aurcis. Rursus hic in raensa paupe-

> Luc. xiv, i3.
 COMMF.NT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. I. i i

rum ncc sit argentum , ncc vini multum , setl quod salis

sit et possit exhilararo. Pocula autcm et vasa relicta con-

loeta siul ev vitro solo. IlJic autem in mcnsa clivitum, vasa
quidcm omnia sint ex argcnto et auro, et ne unus quideni
iVrat semicircularcm mensam (i), sed duo adolcscenles
vix eam moveant. Sit ct phiala aurea pondo dimidii ta-

lcnti ,
quani vix duo juvcnes movere possint : et ordine

lita sint amphorae longe molius quam argcntum, nempe

auro splendentcs. Sit semicircularis mensa , molli stra-
gula undique strata. Rursus hic quidem sint multi minislri

accumbenlium , non minus ornali vestibus et splendide

amicti, et anaxyridas, seu quas braccas vocant laxas ha-

bentcs, visu quidem pnlchri , in ipso autem flore ajtalis

luxuriantes cl bene curata cute ; et bonac habitudinis.

lllic aulem sint duo soli ministri , omncm hunc fastum

conculcanles. Etsintquidem illis cibi lauti etopipari; his

aulem quanlum satis sit ad satiandum appelitum et se re-

creandum. Satis-ne dixi ? an cxacle et accurate strucla)
sunt ambac mensse ? Deest-ne aliquid ? ego quidcm non
opinor. Namet invitatos recensui, exposuiqne quam prc-
tiosa et magnifica essent vasa , slragula etcibaria. Sed ct
si quidpiam praHermisimus , in oralione progredientes id
inveniemus. Agc ergo quoniam quod oportuit et decuit
dccus et ornamentum acccpit utraque mcnsa, videamus
ubinam vos accumbetis. Nam ego quidem vado ad lncn-
sam caecorum et claudorum plures autcm cx vobis eli- :

gent hanc ibrtassc mensam ductorum exercitus, quac cst

splendida el hilaris. Videamus ergo utra sit majori rcplcla
voluptate nondum enitn futura in([uiramus. Nam in illis
:

quidcm hcec mca cst supcrior. Quarc ? Quoniam hax

quidcm Ghrislum habel accumbcnlcin : illa aulem hoini-
ims : hicc Dominum ; illa scrvos. At de his nondum agi

tur; scd videamus ulra majorem habcat voluplatcm in

 ,

12 S. JO. CHHYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

pra?senlia. El in hac quidem major cst luec voluplas. Nam

cnm rege accumberemajorem aftert voluptatem , quam
cum servis. Sed hoc quoque mittamus et rem ipsam per ,

se examinemus. Ego itaque et qui mecum hanc mensam

elegerunt, cum magna liberlate et animi tranquillitate et
delectationc, et dicemus, et audiemus omnia. Vos autem
trementes et formidantes accumbunt reveren-
, et eos qui

tes ne manum quidem audebitis cxtenderc tanquam in

, ,

paadagogi lndum litterarium ingressi, non ad prandium,

lanquam saevos dominos horrescentes. Sed non sic illi. At
magna, inquit, res est honor. Atqui ego quidem majori
sum in honore. Nam vestra major apparet vilitas, cum
etiam ejusdem mensae participes, proferatis verba servo-
rum. Etenim tunc maxime apparet servus, cum accubuerit
cum domino. Nam illeqnidem est ubi ei esse non conve-
niebat, ex familiaritate non tantum habens honorem
quantam dejectionem tunc enim valde humilis redditur
;

et abjectus.Servum enim per se videris esse splendidum,

et per se splendidum esse pauperem, at non quando am-
bulat cum divite. Humile enim quando fuerit prope su-
blime , tunc apparet humile : et comparatio humile reddit
humilius, non altius. lta vos quoque humiliores reddit et
abjectiores cum illis accumbere; sed non nos. In duobus
quidem illos supcramus, ncmpe in libertate et honore,
cum quibus nihil potest confcrri, quod attinet ad volup-
tatem. Nam
ego quidcm malim solum panem sumere cuni
libertate, quam innumerabiles cibos cum servitute. « Me-
»lius est vocari ad olera cum charitatc, quam ad vitulum
»saginatum cum odio » Nam quidquid illi dixerint, ne-
!
.

cesse est ut qui adsunt laudent, vel ofFendant, se gerentes

tanquam parasitos, imovero illis pejus. Nam eis quidcm,
et si cum probro et ignoiuinia conlumeiia afficianlur , non
1 Piov. XV, 18.
 COMMENT. W EPIST. AD COLOSS. HOM. I. l3

deesl tamen libertas Ioquendi. Vobis autctn no hoc qui

dem adcst. Scd ejusmodi quidem est vililas ct dejcctio;
extiinoscitis cnim ct trepidatis nullus aulem habetur hc-:

nor. Ergo quidcm omni voluptate estprivata, ha?c au-

illa

tem plcna omni animi delcctalione.

cst

V. Scd et ipsarum escarum naluram examinemus. Nam

illic quidem necesse cuique cst , etiamsi nolit, multo vino

disrompi hic autem licet non comedere nec bibere , si

: ,

nolit. Quamobrem illic eam, qune cx ciborum conditione

oritur volnplatem , et praecedens adimil dedccus , et qua3

salictatem sequitur moleslia. Non minus enim quam fa-

mcs, corpora corrumpit nobis ct dolorc afficil repletio et

saturitas; imovero gravius et quemcumque mihi darc :

volueris eum facilius disrumpam replelione quam fame;

, ,

rcvcra enim illa quoniam famcm vel

haec est tolcrabilior :

viginti dies quispiam tulerit repletionem autem ne dnos ;

qnidem. Et cum famc quidem assidue luctantcs, qui ruri

degunt, sani sunt, nec cgcnt mcdicis. Ilanc autcm reple-
tionem, inquam non illi tulerint nisi perpetuo acccrsant
,

medicos imovcro illorum quoquc auxilium socpe superal

:

hujus tyrannis. Ergo quod attinet ad voluptatcm haec pri- ,

mas habct partes. Nam si honor quidem est jucundior

quam probro et contnmclia aflici; ct polestalcm liabcre,
qnam csse subjectum et confidcre quam timcrc ct trc-
; ,

mcrc; ct frui iis quae sufficiunt, qnam snpra modum im-

mergi in fluctus dcliciarum : hncc mensa illa cst melior ,

cliam qnod atlinet ad voluptalem. Quinetiam qnod ad suinp

tum attinet, ha;c quoque cst melior. Nam illa quidem innl-
tum consumit, ha:c vcro nequaqnam. Sed quid? nuin iis
solum qui accubant jncundior est hfflC mensa , an ctiain ci

<|ui invilat niajorcm affert quam illa volnplatem ? lloc

enim estquod a nobis magis quanritur. Qui crgo illos invi-

tat, mullis anle dicbus sese apparal ; cl ncccsse csl ul ha-

 ,,

l4 S. JO. CITRYSOSTOMI AP.CniEPISCOPI c. ?.

beat ncgotia , curas et solliciludines , ut qui neque nocte

dormiat, neque intcrdiu quiescat, sed apud se multa con-
fingat , loquens cum
cum obsonatoribus cum
coquis , ,

mensae structoribus. Deinde cum ipse dies advenerit, vi-

deris ipsum magis limenlem quam eos qui sunt pugnis
decertaturi , ne quid fiat prater rationem , ne invidiae fas-

cino feriatur , ne inde multos accusatores sibi pariat. Hic

autem est liber ab omni cura et negotio, mcnsam ipse per
se parens, et non multis ante diebus de ea sollicitus. Et
postea hic quidem statim amisit gratiam ille aulem habet :

Deum debitorem et bona spe alitur , singulis diebus ex

,

illa mensa convivans. Nam sibi quidem consumuntur

gralia autem non consumitur sed quotidie magis laetatur :

et exultat, quam qui multovino se ingurgitaverint. Nihil

enim animam acque nutritatque bona spes ctbona expec- ,

lalio. Sed videamus ea quce poslea sequuntur. Illic qui-

dcm sunt tibiae, citharae, et fistulaj; hic autem nullus dis-

sonans modus. Sed quid ? Hymni psalmodioe. Iilic qui- ,

dem hymnis celcbrantur daemoncs hic autem Deus om- ;

nium Dominus. Vides quidem quantaj sit hnec gratiae in ,

illam autem quantum cadat ingrati animi vitium, slupor-

que et sensus egestas? Dic enim mihi, tc Deus aluit suis
bonis , et cum oporteret Deo gratias agere cum si« nutri-

tns, tu introducis dremones? Nam quae canuntur fidibus

non sunt aliud, quam daemonum cantica : et cum te opor-

icretdicere : Benedictus es, Domine ,

quia me nutrivisti

exbonistuis ; tanquam infamis quidam canis ne memi- ,

nisti quidem , sed introducis dajmoues ? Imovero eliam

canes, tam qui acceperunt quam qui non acceperunt,
blandiuntur domesticis; tu autem ne hoc quidem facis.

Canisetiam, non accipiens, blanditur Domino ; tu autem,

etiam cum acceperis , adversus cum latras. Rui^sus canis

etiamsi alienus ei bene faciat, ne quidem desinit esse ini-

 COMMF.NT. IN EPIST. AD COLOSS. IIOM. I. 1 5

micus, ncquc alllcitur ad amicitiam lu autcm mala innu-

,

merabilia patiens a dxmonibus, etiam ad prandia cos

introducis. Quamobrem cs duplo canc dctcrior. Recte

antem in mcmoriam revocavi cancs apud cos qui lunc sc-

lum aguut gratias, cum aflecti fucrint beneficio. Reverca-
miui rogo canes, qui etiam fame laborantes adulantur
dominis. Tuautcm si audieris quod ditmon curavit qucm-
piam statim
, dimittis Dominum , o ratione minus praedile
quam canes ! At meretrices, inquies, dum aspiciuntur,
voluptatcm exhibent. Quam voluptatem? Quam non in-
famiam et ignominiam? Lupanar facta est tua domus, fu-
rorque et oestrum non tc pudet ea vocarc v oluptatem ?
:

Atqui si liceat omni uti voluptate majus est illud pro-,

brum, et major quge cx ea accipitur molcstia. Quomodo ?

Annon grave est tc lupanar facere domum tuam in qua
,

homines veluti sues in cceno volutentur. Si autcm non co

usque progrcdiatur, ecce rursus major cst dolor. Aspec-
tus cnim non esl voluptas, quando non fuerit usus , sed
majus desiderium ct flamma vchemcntior. Sed vis scire
finem?Illi quidema mcnsa surgcutes sunt insanis similes
et furorc percitis, audaccs, iracundi , ctiam mancipiis ri-
diculi. Et famuli quidem disccdunt sobrii , isti vcro cbrii.
dedecus! Illic autem nihil ejusmodi, sed domum recc-
dunt, cum lncnsam concluserint gratiarum actionc , Lcli
dormicnlcs, i.eti expergiscentes, ab omni probro ac cri-
minc liberi.

\ I. Si vis autem videre cos ctiain qui sunl invitati , vi-

dcbis hos quideni inlus cssc tales quales illi cxlrinsccus ,

ncmpc caecos, mutilos , claudos; <l qualia sunt horum

corpora , tales sunt illorum anim.c , aqua intcrcutc labo-
rantcs ct inflammatiouc : ejusmodi cnim rcs est arrognu
tia. Nam post delicias iit mutilatio. Res enim ejusmo.li «
|l

repletio et ebrietas, claudos rcddcns et mulilos. Al bos

 ,

l6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPr C. P.

videbis lales habere animas qualia isli corpora, splendidas,

ornalas. Nam quivivunt cum graliarum actionc, qui nihil
amplius requirunt quam quod salis sit ,
qui sic philoso-
phantur, in perpetua sunt laetilia. Videamus autem et hic

et illic finem. Illic quidem est voluptas intemperans, risus

cffusus , ebrietas, scurrilitas, verborum obscoenitas. Narn

quia pudet loqui turpia , per meretrices pudor tollitur.

Hic autem est humanitas, benignitas, et mansuetudo. At-

que illum qui dissolutos invitat, armat inanis gloria; alium
autem humanitas, benignitas et mansuetudo. Nam illam ,

quidem mensam constiluit humanitas acbeuignitas hanc ;

vero inanis gloria ct crudelilas, exinjustitia et avaritia. Et

illa quidem desinit in ea quae dixi , in arrogantiam, in
mentis emotionem , in insaniam : tale enim est germen
vanaj gloriae ; h-nec autem in gratiarum actionem , et Dei
gloriam. Porro huic quoque major laus daturab homini-
bus. Nam illi quidem invident; hunc autem omnes ha-
bent tanquam communem patrem etiam ii qui non sunt ,

affecti beneficio. Ac sicut ii qui non sunt injuria affecti

condoleut iis qui injuria affecti sunt , et communes hos-

tes fiunt; ila etiam beneficio affectis junguntur ii qui be-

neficium non accepcrunt, ac beneficium una laudant et
mirantur. Illic multa est invidia, hic autemmulta gerilur

cura , bene precantur omnes. Et in hoc saeculo res ila

et

se habent ; illic autem cum Christus advenerit hic qui- ,

dem stabit cum magna fiducia , et audiet praesente toto

orbo terrarum : « Esurientem me vidisti, et enutriisli ;

» nudum et induisti ; hospitem , et hospitio excepisti * , »

et qu33 sunt hujusmodi. Ille autem contra audiet : Serve

male et ignave. Et rursus : « Vae qui molliter deliciantur

» in cubilibus suis , et qui dormiunt in lectis eburneis, qui

2
«bibunt viuum defaecatum , »et primariis unguentis uncli

» Mallh. xxv, 35. — » Amos. vi, 4.

 ,

COMMENT. IN EPIST. A» COLOSS. HOM. I. J<J

lurc tanquam stantia reputarunt, ctnon tanqnam fngientia.

ILiv a nobisnon temere dicla snnt, scd nt vestram men-
tem immutem, elvos nihilfaciatis quod non lncrnm affe-
ral. Qnid vcro incjnit, qnod el ha,'C ct illa facio ? IIoc
,

passiinest in orc omninm.Etquid, d;c qwcso, nccesse cst,

cum omnialiccat facerc ulilitcr, dividcrc et alia qnidcm ,

non solum ad inutilia scd etiam temere consumcre alia

, ;

autem uliliter? Dic mihi si seminansalia quidem jaceres

,

supra petram, alia autcm in lerram oplimam, hoc ne tibi

sulTiccret, et diceres; Quid obcst si alia quidem temciv
, ,

alia vcro in tcrram oplimam jccerimus? Namcurnon om

nia in optimam ? cur lucrum minuis ? Et si pccunias qui-

dcm oporteat congerere, non hoc dices, sed undiquc con-
geris? illic autem non sic. Et si foenerari oporleat, nou
diccs Cur alias quidem pauperibus, alias vcro dabimus
:

divitibus sed illis omnes? Hic autem ubi est tantum lu-
;

crum, non hoc rcputas ,nec cessas tandem temerc impcn-

dere et consumcre ? At habct , inquis, hoc quoquc lu-
crum. Quodnam dic qurcso ? Amicitias augct. Nihil csl
frigidius hominibus qui ex his fiunt amici cx mcnsa ct ;

saturilate parasitorum. Nihil ingratius amicitia hinc orla.

Ne contumelia affcccris rem adco admirabilcm , netnpe
charilatem : nequc dixcris hanc csse ejus radiccm. I t si

arboris aurum fercntis et lapides pretiosos , radiccm non

diccret quispiam essc talem, sed nasci cx pulrcdine. IIoc
tu quoquc facis. Naui si liinc nala fuerit amicilia , niliil c.i

fuerit frigidius. Scd illac mensae concilianl amicitiam , non

apud homines, sed apud Deum
camquc uniformcm
,

cum mensae fuerint uniformes. Nani cjui alia qnidem hic ,

alia vcro illic consumit , etiamsi mnlla dederit, nihilmag*

num facit. Qui aulcm oinnia hic consumit, ctiamsi pauca
dederit, tolum eflicit. Nain quod quacritur, non cst, mul-

ta-nc dederit an pauca ; sed annon minus quam ferre poa-

lxxxvi. a
l8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

sint vires. Cogitcmus cum quiquinquc lucraluscst talenta,

et qui duo. Gogitemus eam quae duos misit obolos. Cogi-
temus viduam quac fuit tempore Eliae. Non dixit illa quac

duos misit obolos Quid cnim obest siuuum quidem obo-

:

lum apud me relinuero , unum autem dedero? sed totas

suas dedit facultates. Tu autem cum tantae tibi suppetant
copite , es illa parcior. Ne ergo nostram negligamus salu-
tem, sed aggrediamur eleemosynam. Nihil est enim ea
melius et praestantius : idque ostendct tempus futurum.
Interim autem ostendit etiam praesens. Ad Dei ergo viva-
mus gloriam , et quae ei placent ea agamus , ut digni ha-
beamur promissis bonis. Quae delur nobis omnibus con-
sequi gratia et bcnignitate Domininostri Jcsu Christi, cui
gloria, imperium , honor, nunc et semper , et in srccula

saeculorum. Amen.

HOMILTA 11.

CAPLT I.

Ideo et nos ex qua die audivimus , non cessamus pro vo-

bis orantes , ct postulantes ut implcamini agnitione vo-
lunlatisejus , in omni sapienlia ct intellcctu spirituali.

Ut ambuletis digne Deo, per omnia placentes, in omni

opere bono fructificantes, et crcscentes in scienlia Dei 1 .

2
I. Ideo, quare ?quia audivimus fidcm vcstram et chari-
talem. Quoniam bonam spem habet bonam quoque spcni ,

habemus ut et dc futuris postulemus. Sicut enim in cer-

,

taminibus illos maxime excitamus qui sunt propinqui vic-

» Coloss. i, 9, 10. — » Vide D, Guillon, tom. xm, p. 5i5-5i6.

 ,

COMMENT. IN EPIST. AD COLOS9. HOM. II. 19

!<>i i.i\ iia etiam Paulns cos maxiino hortalur qui sc amplius
MCte gesserunt. «Ex qua die, inquit, audivimus, non ces-
» samus j>ro vobis oranlcs. » Non unum dicmpro vobis ora-
mus, aul duos, aut tres. llic etiam oslcndit charitatcm, et
paulatim suhindicat eos nondum pervcnisse ad finem. Hoc
cnim , «Ut impleamini , » hoc significat. Vide autem mihi
luijus Beali prudentiam. Nusquam dicit cos toto esse pri-
valos, sed ubiquc cos dcficcrc. IIoc significat illud, ut im-
plcamini. Et rursus : « Per omnia placcntcs , in omni opere
» bono. » Et itcrum , «In omni virtule confortati ; »et rur-
sus,«In omni palicntia ct longanimitatc. »Illud cnim
«Omni,» cst ejus qui suo lcstimonio aliquid tribuit iis qui
sc rcclc gcrunt, ctiamsi non univcrsim. « Ut impleamini ,

» inquil, » non ut accipiatis : acccpcrunt cnim ; sed ut im-

pleamini eo quod vobis deest. Ita et rcprehensio non fuit
gruvis; nec sinit cncomium ut dejiciant animum , ct rcd-

dcntur supini , cum iucrit inlcgrum. Quid est aulcm , « Lt

* implcamini agnitione volunlatis ejus? »Id est, per Filium
vos ad ipsum adduci oporlet, non utique per Angclos. At-
quc quod oportcat quidcm adduci , novistis. Reslat
au-
tcm vobis ut hoc discatis , cur miscrit Filium. Si enim pcr
Angelos nos oporleret esse salvos non misissct ncc tra- ,

didisset Filium. « In omni sapienlia, inquit et intellcclu ,

»spiriluali. » Nam quoniam ipsos decipiebant philosophi,

volo vos, inquit, essc in sapientia spirituali , non sccun-
dum sapientiam hominum. Siautem, ut discamus Dci vo-
lunlalem , spirituali opus esl sapientia : ut csscntia quid sil

discamus, opus est conlinuis prccibus. Et hic ostendil

quodcx illo tempore oretPaulus , cl nondum pcrfccit, ncc
destitit. [lludenim, «Ex qua die andivimus, » hoc signifi-

cat. Illis aulem affert condemnntionem , si ex ille tefntoore,

cliam precibus adjuti, sc non cmcndaverint. El postnl.-ui-
les, inquit, id cst, cum magno sludio. Ifoc «'nini oMeiidJt
a.
 » ,

20 S. JO. ClIIlVSOSTOMI ARCHiLHSCOPI C. P»

ilhid , a Cognovislis ; » sed oportct eliam aliquid agnoscere :

«Ut vos,inquit, ambuletis digoe Deo. » Hic dc vita dicit

et operibus : nam hoc quoque facit ubique, fidei* sempcr

conjungit vitas agcndae rationem. «Per omnia placentes.
Quoinodo autem per omnia placentes?« In omni operc ,

»bono fruclificantes et crescentes in agnilionc Dei. »Sicut

cnim se tolum vobis revelavit, ct sicut tantam accepislis
cognitionem; ita et vitoe vestrne institutionem ostendite
fide illa dignam ; ea enim opus habet magna vil;e agenda?
ratione , el longe majori quam velus. Nam qui Deum novit,

et dignus est habilus qui Dei csset servus, imovero filius ,

vide quanta opus habeat virtute. «In omni vjrtute conlbr-

» tati *. » Hic dicit de tentationibus et persecutionibus.
Oramus ut impleamini corroborati ne torpescatis neque : ,

animum despondcatis. «Secundum potentiam clarilatis

»cjus, » Sed ut accipiatis eam animi alacritatem quam ,

ejus gloriae fortitudinem decet dare. k In omni patientia et

» longanimilatc. »Quod dicit est hujusmodi. Breviter , in-
quit, oramus ut vos vitam agatis ex virtute , dignamque
vestro vivendi instituto, forliterque ac firmiter stetis cor-
roborali , ut oportet cos, qui a Deo sunt corroboraii.
Proptcrea nondum allingit dogmata , et in vita versalur

ubi niliil habet quod reprehendat, et cum eos laudasset

iu quo laudandi erant, lunc accedit ad accusalionem.
IIoc ubique facit, quando scribit ad aliquos. Si habeat
aliquid quod reprehendat, et aliquid quod laudet, prius
laudat , et tunc descendit ad crimina. Prius cnim sibi con-
ciliat et benevolum reddit auditorem , accusationem libe-
rat ab omni suspicionc; et ostendit se quidem velle om-
ninolaudarc, sed ad ea dicenda impelli a necessilate. Iloc
eliam facit in priori ad Gorinthios 2
. Nam cum eos pluri-
mum laudasset ut qui ipsum diligerent , tunc ab eo qui
» Goloss. i, n. — » i Cor. v.
 COMMENT. IN EPIST. AD GOLOSS. HOM. II. 21

fueral foraicalus descendit, ad accusalionein. In Epislola

autcui ad Galatas non ita sed contra. Imovero si quis-
* ,

piam examinaverit, illa quoquc cst cx laudc accusatio.

Nam quoniam nihil poterat dicere quod ipsi recte gessis-
sent, et crimen crat vehemens, omnesque corrupti erant,
et ferre poterant cum essent fortcs, incipit ab accusa-
tionc dicens : Miror. Quamobrem hoc quoque est enco-
mium. Postca autem eos laudat , non propler prrcsentia,
scdproplcr praterita , dicens : Si fieri poluisset, oculos
2
«vestros crutos mihi dedissetis .»
II. Fructificanles , inquit : Hoc dc operihus. « Confor-
»tali : »hoc de tcntationihus. « In omni palientia ct longa-
«nimitate. » Longanimilate seu lenitate inler se; patientia
erga externos. Longanimis cnim ac ]enis cst quispiam in
cos quos etiam potest ulcisci. Tolerat ilem eos quoque
quos non potest ulcisci. Proplcrca in Deo quidem nun-
quam dicitur utto^svy) , seu patientia, longaniniilas aulcm
et lenitas saepe dicilur. Sicut hic ipsc quoque Beatus scri-
bit, alibi dicens : « An divilias bonitalis ejus el loleranli.T
2
»et longanimitalis contemnis ? In omai. » Non nunc qui-
dem, postea autem minimc. « In omni , inquil , sapienlia
»ct intellectu spirituali. » Alilcr enim non licet cjus agnos-
cerc voluntatcm. Alqui existimabant se ejus haberc vo-
luntatem , sed non crat spiritualis sapientia. « I l ambulelis
»dignc Dco. »Hoc eniin est via optimi vil.-e instituti <'t rec-
tae conversalionis : nam qui Dci didiccril benignitatem , dis-

cct autem si vidcrit traditum Filiura; habebit ffiajorem

animi alacritatem. Alioqui aulcm non solnm ovamus, ul
discalis, scd ctiani ut in laclis ostendatis. Nam qui novit
nectamen lccit, cstetiam puniendus, am- { tvos, inqnit .

buleli». IIoc est , sempcr non semcl , sed perpetuo. Sicut

,

cnim ambulare nobis est neccssarium , ita etiain rcclc vi-

> 'Jriilat. i, — • td. i, 6, el iv, 10. — 3
Bom. n, 4-
22 S. JO. CHRYSOSTOMI AI\CHIEPISCOPI C. P.

vere, et id semper vocat ambulationem , et mcrito , ostcn-

dens hanc esse vitam qua; est nobis proposita : scd mun-
dana non est hujusmodi. Magnam autcm dicit essckiudcm,
vos digne Domino ambulare et , in omni opere bono , ut
semper crescatis et nusquam , sislatis; et metaphorice
fructum ferentcs et crcscentcs in agnitionc Dei , ut sic
corroboremini secundum polentiam Dei ,
quantum homo
potest. «Magna consolatio. Non dixit
«Per potenliam ejus.

virtutem aut polestatem; Sed imperium, quod est majus.

Per imperium inquit, seu dominatum glorise cjus quia
, ;

ubique gloria ejus imperium obtinet. Jam consolatus est,

quod cum in probroet dcdccore essetis,rursus ambulaslis
dignc Domino. De Filio dicit illud quod ipse ubiquc im- ,

perium ot dominatum obtineat et in ccelo et in terra, quod

ejus gloria ubique regnet. Non dixit tantum , « Corrobora-
mini, sed, utparest, eosquiDomino tam forti serviunt. «In
» Dei agnitione : » simuletiam altingit ralionem cognitionis.
Errorquippeest, Deum non utoportetnossc. Aututcresca-
tis, inquit, inDeiagnitione. NamsiquiFiliumnescit,nccPa-
trem quidem scit, merito opusestagnilione: clenimabsque
illa nil prodest vita. «In omni patientia et longanimitate,
«inquit, cum gaudio; gralias agcntcs Deo^.MDeinde eos
cxhortaturus , llon meminit eorum qure sunt eis recondita,
sed hoc quidcm tacite significavit, diccns inilio :«Proptcr
»spemqua3 roposita est vobis in ccelis. »IIic autem memi-
nit, eorum quoc jam fuerunt ha3C enim sunt causas illo- :

rum. Hoc porro facit in multis locis. Nam quae jam fue-
runt, fidem faciunt , et magis excitant auditorem. «Cum
»gaudio, inquit, gralias agcnles Deo, » Ha?c est conse-
quentia. Non cessamus orare pro vobis, et gralias agcre
de prioribus. Vides quomodo ipse aggrediatur loqui de
Filio. Nam si cum magno gaudio gratias agimus, magna
» Coloss. I, 12.
 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. II. 23

sunl quno dicuntur. Nam ctgratiae agi possunt propter so-

jtmi melum : possunt ctiam agi gratiae ab co qui cst in
inoTore: utputa, Job quidem agebal gratias, scd dolore
aHbclus. Ideo dicebal ,« Dominus dedit Dominus abstu- ,

»lit
J
. »Ne dicas nondolorecum aftecisseea quaefacta fue-
rant, neque eum injecisse in animi aegriludinem, ne Justi
magnum auferas encomium. Cum autcm haec sint hujus-
modi, non propter melum , neque propter dominalum
lantum , scd etiam propler ipsam rerum naturam, «Gra-
» agimuseiqui dignos nos fecit
lias in partem sorlis Sanc

»lorum in luminc. » Magnam rem locutus est. Talia sunt

quac data sunt, inquit, ut non solum dederit, scd etiam
forles feccrit Quod autcm dixit, Sulli-
ad accipiendum.
caentcs fecit , magnum pondus oslendit. Ut si quispiaui
infunaa conditionis Rcx factus fuerit , potest cui vclil dare
praifccluram , cl hanc solam ci potest darc dignilalem ,

scd non idoneum redderc adgerendum magislratum. Sacpc

eliam eum ridiculum facit honor. Si aulem dignitatem
dederit, ct aptum fecerit ad honorem et idoneum ad ad- ,

minislrationem, lunc ea rcs cst honor.

Hoc ergo hic quoquc dicit quod non solum nobis
III. ,

dcderit honorcm sed eliam forles feccrit ad accipiendum.

,

Duplex ergo est hic honor, quod ctiam dando aplos fece-
rit etidoneos. Non dixit solummodo, Qui dedit, sed eliam,

Qni suITicientes ct idonoos fccit in partcm sorlis sanclo-

rom in lumine. IIoc est, qui nos collocavit cuin sanclis.
Sed non solum dixil, qni collocavil, sed ctiam, qui pivel)uil
ui iisdcm fruemnur. Pars esl enim illud quod unusquisquc
accipil. Potest onim fieri ul qnispiam sit in oadfiia ctTi-
talc,non aulein fruatur iisdom. lil Bulen eamaem btbett
parlcm el non Iruatur iisdem, lninime cssc polesl. Fieri
,

polcst ut sit in eadem sorle, ct non eanidcm habcat par-

• Job. i, 21,
 ,

24 S. JO. CURYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

tem. Ut in sorte sumus omnes, sed non eamdem habemus

partem. Hic autem non hoc dicit, scd etiam partem cum
sorte. Cur sortem vocat? Ostendens neminem ex honis
suis actibus et recte faclis regnum assec|ui. Sed ut sors ex

bono eventu potius accidit, ita hic quoque. Nullus enim

tale vitae suae institutum exhibet , ut dignus habeatur regno
sed totum est ex Dei dono. Propterea dicit , « Cum feceri-

» tis omnia, dicite : Servi inutiles sumus nam : quae dehui-

» mus facere , fccimus *. In partem sortis sanclorum in lu-
» mine, » hoc est, in cognitione. Videtur autem mihi simul
dicerc et de praesentibus et de futuris. Deinde ostendit ca
quibus digni sumus habiti. Ncque enim hoc solum mira-

bile est quod regno dignali fuerimus; sed etiam adden-

dum est quinam cum essemus non sunt enim paria. Quod :

quidem facit etiam in Epistola ad Romanos « Vix enim :

»pro justo quis morietur pro bono enim fortassc quis au- :

2
» det mori Qui eripuit nos de potestate lenebrarum »
. ,

inquit. In illo totum situm est et haec dare et illa. Nus- ,

quam enim nostrum est quod recte geritur. « De potestale

» tenebrarum, » inquit ; hoc est, ab errore, a diaboli tyran-
nide. Non dixit solum : A tenebris , sed, a polestate. In
nos enim magnam
habuit potestatem, et in nos domina-
tum obtinuit enim grave vel solum esse sub diabolo,
: est
cum potestate autem est hoc quoque gravius. « Et trans-
,

3
»tulit, inquit, in regnum fllii dilectionis suae »Non ergo .

solum in liberatione a tenebris ostendit suam benignita-

tem. Magnum quidem est liberasse a tenebris in regnum ,

aulem etiam introduxisse est multo majus. Vide ergo ,

quam multiplex sit donum; quod in imo jacentes nos li-

beraverit quod non solum liberaverit, scd etiam in regnum
;

transtulerit. Qui eripuit nos, seu liberavit non dixit eje- : ,

cit, sed liberavit , ostendens magnam nostram aflliclio-

» Luc. xvii. — » Rom. v, 7. — * Coloss. 1, i3.

 »,

COMttfiNT. IN EPIST. \U COLOSS. HQM. Jg, ^5

noin cl miscriam, ct illorum caplivilalcm. Dchule polen-

tiac Dei facilitatcra. Et transtulit, inquit; ac si quis raililcm
a Ioco in locum transferat. Non dixit autem , traduxit
ncque transposuit. Totum cnim fuisset ejus qui transpo-

sucrat , non cjus qui transicrat. Scd transtulit , inquit.

Quamobrcm ct nostrum est, et ejus. « In regnum filii di-

» Iectionis suae. » Non dixit solum regnum ccelorum , sed

splendidiorem et graviorem rcddidit orationem , dicens :

« Regnum filii ; » eo cnim non est majus encomium : quod

cliam dicil alibi : «Si sustineamus , ct conregnabimus 1 .

Iisdcm nos dignalus est, inquit, quibus Filium. Nec hoc

solum , sed addilur, Dilecti. Inimicos ,
qui oblenebrali
erant, rcpente transtulit ubi erat Filius, et in eumdcm io
quo illc erat honorem. Nec hoc solo fuit contenlus; scd
ut magnum ostenderet donum , non satis habuit dixissc
rcgnum, sed addidit ctiam , Filii : nec hoc solum , sed
eliam dilecti; nec hoc tantum, sed etiam honorem ct dc-
cus naturae. Quid enim dicit? <> Qui est imago Dci invisi-
» bilis. » Scd non statim ad id venit, scd interjecit colialum
in nos bencficium. Nam nc audicns quod totum sit Palris,
cxislimes cxlra esse Filium , dat totum Filio , el tolum
Patri. Nam ille quidoin translulit, scd hic causam pnc-
buit.Quid cnim dicit? «Qui eripnit nos cx polcslate lc-
«ncbrarum.» Idem autcm cst quod illud. « In quo habc-
»mus rcdcmplioncm, rcmissioncm pcccalorum 2 .»Si eniDJ
rcmissa non csscnt peccala, non csscmus hinc translali :

Ecce rursus hic illud, «In quo.»Etnon dicit XuTpw<nv re- ,

demptionem sed aK^XxjT^i-j id cst, plcnam cl perfectam

, ,

rcdemptionom; no amplius corruamus oeque cfliciamur ,

mortalcs. « Qui est imago Dci invisibilis , primogonilus

«omnis crcalurac\» In qusestionem incidimus hsreticam.
Proplorca hodic diflcromus , ct crastinadic rcm aflcroiiin>

' a Tit. ii, 12. — « Colos5. i, i\. — J Ibid, i5.

26 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vestris audiendi cupidis auribus. Si quid autem oportet

amplius dicere , majus est opus Filii. Quomodo ? illud

enim non potest, ut manentibus in peccatis dct rcg-

fieri

num. Hoc autem est facilius. Quamobrem addonumviam

muniit. Quid dicis Ipse tibi peccata rcmisit, ergo te
:

quoque adduxit jam prius tanquam fundamenlum jecit

:

radicem dogmatis.
IV. Interim autem cum illnd dixerimus, fmcm imponc-
mushuic orationi. Quidnam autcmhoc est?Quod tantum
assecuti beneficium, ejus semper debemus meminisse, et
Dei donum in nobis a quibusnam libe-
perpetuo versarc ,

rati, et qiucnam adepti sumus cogitare, et sic grati erimus:

sic charitatem in eurn augebimus. Quid dicis, o homo?

Yocatusesad regnum , ad regnum filii Dei, hiasque to-

lus et oscitas , fricasque ct scalpis, ct torpescis? Si enim
vel in mille mortes te oporteret insilirc quotidic , annon
essent omnia sustinenda ? Sed ut magistratum quidem as-

sequaris , nihil non autem regni futurus

facis; Unigeniti

particeps, non in mille enses insilis, non in ignem te in-

jicis? Et hoc nondumita grave est, sed quod etiam exces-

surus, lamentaris et hic lubenler versaris cum sis ama-

, ,

tor corporis. Quid vero ? etiam-ne mortem censes esse

terribilem? Hujus rei causa sunt delicine et otium. Nam
qui/vilam degit acerbam , vel alatus esse cuperct et hinc
discedere. Nunc aulem hoc ipsum nobis usuvcnit, quod
pullis, qui molles redduntur et teneri nido volenlcs ma-
nere perpeluo; sed quo diulius manserimus, co erimus
imbecilliores. Nidus enim est vita praesens , conglutinata
ex palcis et lnto. Eliam si mihi magnas aedes ostenderis ,

et ipsas rcgiasmulto auro ctgommis fuigcnles,exislimabo

eas nihil differe a nidis hirundinum. Nam cum hyems ad-
vencrit, omnia sua sponle cadent. Hyemem aulem appello
illum diem, qui non est hyems omnibus. Nam Deus quo-
 ,

COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. II. 27

que noclcm ct dicm illud tcmpus appcll.nt, illud qnidcm,
ad pcccatores ; hoc vcro , respiciens ad justos. Ita ego
nniK'quoque eum voco liycmcm. Si aeslalc non iuerimus
bene enutriti, utpossimus volare, cum hycms advcneril,
non accipient nos nialrcs, scd nos fame sincnt cnccari,
aul nido cadente inlerire. Nam sicut niduni , imovcro
co facilius , omnia nunc cxpurgat Dcus , omnia des-
trucns rcparansquc ct componens. Involucrcs autem ,

cl qui non possunt ci obviam vcnire in aere , scd adco

sordidc et illiberaliter sunl cducati ut lcvcs pennas ha-
bcrc non possint , ca palientur quac conscntancum cst cos
pali qui Alquc hirunriinum quidcm ni-
sic sunt afTccti.

dns cum Nos autem non pcrimus, sed

cccidcrit , cilo perit.
pcrpetuo punimur. Ilycms erit quod tunc crit tcmpus
imovcro hyeme gravius ac molcslius. Non cnim trahun-
tur torrentes aquae, scd fluvii ignis. Non sunt lencbrae e
nubibus , scd tenebrac indissolubilcs, et lucc penilus ca-
rentcs : adeo ut nec coelum videant nec aorcm; sed in
majores redigantur angustias, quam qui infossi sunt in
tcrra. Hoec saepc dicimus , scd non porsuademus aliqui-
bus. Sed non est mirum , si nobis , qui sumus vilcs homi-
nes , concionanlibns hacc accidunl, cum haec cliam acci-
dcrcnt Prophclis , non de his solum rcbus disscrentibus ,

sed dc bcllo ct captivilale : ct Sedechias argncrotur a Jc-

rcrnia , nec afficeretur pudorc. Proptcrca diccbant Pro-
phetae :
« Vac qui dicunt : Appropinquant cito quae facicl

» Deus , ul vidcamus , ct vcniat consilium sancti Israel;

»ul cognoscamus
!
.» Nc hoc miremur. Nam cl qui erant

tempore arcae, non credebant : scd crediderant , quando

nullum erat lucrum fidei. Ncquc qui erant Sodomis expcc-
larunt : scd ipsi quoque crcdidcrunl, quando nihil cis
proluil. Et quid dico de fuluris ? Quifl c\pcclasscl ea quaj
•
Isali liv , 19.
 ,

28 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

jiunc liuut iu diversis locis? Terraeinotus, el urbiuin ever-

siones. Atqui hsec erant
illis niagis credibilia quam arca, ,

inquam. Undenam hoc constat? Quod illi quidem "non

potuerint aliud exemplun aspicere, neque Scripturas au-
dierunt. Hic autem sunt innumcrabilia , quae et nostris
facta sunt temporibus et praecedentibus. Sed undenam
processit eorum incredulilas ? Ex molli el ignava anima.
Bibebant et comedebant, et propterea non crcdcbanl.
Nam quae vult quispiam , ea et putat, ea et cxpectat : qui
autem contradicunt, nugaces habentur. Sed ne hoc no-
bis accidat; non enim erit amplius diluvium, neque ad
mortcm usque punitio sedsuppliciorum initium cst mors
:

non credentium , quodsit judicium. Etquis , inquit, inde

veniens haec narravit, et haec dixit?Siludens quidein haec
dicis, ne sic quidem recte; non est enim ludendum in rcbus
hujusmodi. Non enim ludimus in ludicris, sed in rebus
periculosis. Si autem cum revera ita te liabeas, non existi-

mas post haec esse aliquid , quomodo dicis te esse Christia-

num ? Nulla enim a me habetur ratio externorum.

V. Cur lavacrum accipis? Cur Ecclesiam ingrederis?
Num pollicemur principatus et magistratus ? tola spes no-

bis est in futuris. Quid ergo accedis, si non credis Scriptu-

ris, si non Non dixerim eum esse Chris-
credis Chrislo?
Qua de re ?
lianum. Absit; sed vel etbnicis deteriorem.
Eo quod Chrislum existimans esse Deum, non credis ipsi
tanquam Deo. Nam illi quidem opinioni adjuncta cst im-
pictas. Eum cnim qui Christum non exislimat esse Deum,

nccessc est ncc credcrc. Ipsa autcm impielas ne habclqui-

dem conscquentiam, Deum confiteri, et existimarc eum
non esse fide dignum in iis quae dixil. Ebrietatis sunt haec
verba , deliciarum ct libidinosac intemperautiac : <- Come-
» damus, ct bibamus , cras enim moriemur 1
. » Non cras
i l Cor. xv, 5a.
 COMMKIST. IW LPrST. AD COLOSS. HOM. ir. 29
sed quando hacc dicitis , jam estis mortui. Nihil crgo diffe-
remus a porcis i l asinis, dic quaeso? Si cnim non cst ju-

dicium, neque merces ac remuneratio, neque li-ibunal,

cur sumus hoc ornali dono ncmpc rationc, et omnia ,

habemns subjecta ? Cur nos quidem imperamus, illa au-

tcm parent? Vidcs quomodo undique urget et incitat dia-

holus, ut nohis persuadcat Dei donum ignorare. Servos

miscet cum dominis; sicut quidam plagiarius , et servus

ingratus , nititur ingenuum ad camdem dcducere viJitatem

et ahjcclioncm , ad quam deductus esl is qui oiTendil : et
videtur quidcm de medio tollere judicium, lollit aulem
quod sit Deus. Semjicr enim talis est diabolus; fraudihus
dolisquc et iusidiis non directe proponil omnia ut cavea-
, ,

mus. Si non est judicium, Deus non est justus, sccundum

hominem dico. Si Dcus non est justus nec est Dens. Si ,

Deus non est, temcre fcruntur onmia, nihil cst virtus, nihil

vilium. Sed nihil horum dicit aperle. Salanicoe cogilalio-

nis vidisli animumPquomodo ex hominibus velit nos hrula
faccrc, vel polius feras ac hestias, imovero dacmones. Nc
ergo persuadeamur. Est enim judicium, o iniser et infelix !

Scio undcnam venias ad haec dicenda. A te multa admissa

sunt peccata», offcndisti, non cst lihi dicendi liberlas ct
iiducia , cxislimas rerum naturam luis cssc vcrhis conse-
quenlcm. Inlerim , inquit, non cruciabo animam gehemi.c
expectatione, ct si sit, ei quod non sit persuadebo inle- :

rim hic mc dcdam deliciis. Curpeccatis addis peccataPsi

cum peccalis crcdidcris csse gchennain ahihis luens poe- ,

nam peccatorum sin aulem hoc quoquc impium addidc-

;

ris, et impietatis et hujus cogilalionis ultimum feres sup-

plicium, et quaB lihi hrcvis ct frigida fuerit consolalio, erit
lihi argumcntum perpetui supplicii. Eslo, pcccasti. Ouid
alios quoque horlaris ad pcccandum, dicens non essr ge-

hennam ? Quid dccipis simpliciores? Cur populi mauus

 ,

3o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

dissolvis et Quanlum quidem in te cst, omnia

cnervas?
sunt cversa.Neque viri probi erunt mcliorcs scd ignavi ,

ac desidcs ncqucmali dcsisteut a vilio. Num si alios cor-

:

rumpamus, habemus veniam peccatorum? Non vidisti

jpiomodo diabolus aggressus sit prosternere et dejicere
Adamum? An ei data est venia ? IMajor quidcm certe hiuc
fuit occasio supplicii. Lt cnim non pro nostris lantum
scd etiam pro alienls peccatis puniamur, omnia machina-
tur. Ne crgo exislimemus , quod alios converlamus ad
cumdem nobisparatum interitum , nos nobis mitius facerc
judicium. Hoc ipsum quidem certe faciet gravius et aspe-
rius. Quid nos ipsos protrudimus et perdimus? Hoc to-
tum cst satanicum. Homo peccasti? Bcnignum et clc- ,

mcntem babes Dominum roga, supplica lacrymarc, , ,

ingemisce, et alios lcrre, et pete ne in eadem incidant.

Si quis servus eorumqui dominum offenderunt, dicat filio

suo Fili, ego offendi dominum tu da operam ut ei pla-

: ;

ceas, ne eadem libi accidant non aliquam, quacso te, as- :

sequetur vcniam? non franget et flectet Dominum? Sin

aulcm his missis vcrbis illa dicat : Dominum non pro me-
rito singulis redditurum cssc, omnia tum bona tum mala
misceri et confusa esse, nullamque in hac domo haberi
oratiam.
o
Quid existimas doininum de illo sentire? Annon
illepcccatorum suorummajoresdabit pcenas?Merito certe.
Nam quidem cxcusabit animi motus, ct pcrturbatio,
illic

etsi dcbiliter; hic aulem nihil. Si ergo nullum alium, eum

quidem ccrte imitare divitcm qui in gehenna dicebat :

«Pater Abraham, miltc Lazarum ad cognalos meos, nc

1
» vcniant in hunc locum , » quoniam ipse abire non polc-
rat; nc in illa ipsa incidant. Abstincamus ab his vcrbis

satanicis.

VI. Quid ergo, inquies , quando nos intcrrogant Gracci

* Lur. xvi. »
 COMMKNT. IN EPIST. AD COLOSS. IIOM.' H. 3l

set othnici; non vis illos curarc? Sed cum Ghrislianum

inteceris in dubitationem, obtentu curandi Grfflci , vis

dogtna confirmare salanicum. Nam quoniam i|>sc cx solo

loqucns auimo haec 11011 pcrsuadcs, alios testes vis adduccre.
Si autcm cum Grrcco oporlet disscrerc , uon hinc su-
mendum initium dispulalionis, scd an Christus sit Dcus
et Dei fdius : an daeinoncs sint qui sunt apud illos dii. Sin
luvc prohata iucrint, alia onmia sequunlur. Priusquaniau-
tem positum sit principium, vanum est disserere de fine,

Priusquam prima elementa didiceris , supervacaneum ct

inulilc est ad finem venire. Non credit Grcccus judicio, ct

illi idemquod tibi accidit. Nam ipse quoque multos habol
qui ea de re sunt philosophali; cliamsi hoc dixcrinl do
corpore separato ah anima : scd tamen judicium consli-
tuerunt; et res est tam clara ut ncmo ferc hoc ignoret:
sed et poetae et omnes intcr se consentiant et de trihunali
et de judicio. Itaque nec Graecus suis fidcm negat, nec
Judocus de his duhitat, nec quivis homo. Quid crgo nos
ipsos dccipimus ? Hacc mihi dicis : quid Deo dices qui si-

gillatim finxit corda nostra , qui quffl sunt in cogitatione

novit omnia : qui vivit ct opcratur; et magis incidil quam
quivis gladius anceps ? Nam dic mihi pcr vcritalem , non lu
tc ipsum peccantem condcmnas? An quisquam homo cst
quiscipsumsegnitcragentcmnonreprchcndat?Etquomodo
casu orta cst sapicntia , ut ipsc qui pcccat sc ipsum con-
tlcmnct? hoc cnim cst magnac saptcntiac. Tu lc ipsum con-
dcmnas; qui autcm hanc lihi dat lnoiilem et cogitationcm,
sinct omnia ferri temcrc? Sit crgo hoic rcgula et definitio
in gcncrc , et universe. Nullus c\ iis qui vivunt in virlute,
non crcdit scrmoni de jiulicio , ctiainsi sil Graccus, cliam-
si hicrcticus. Nulluscx iis qui in mullo versantur vilio, pr.i-«

ter paucos , admittit sciinoncin i( •surreclionis. Ethoc -'

quod dicit Psalmographus : « Auterunlur judicia tua a

 ;

32 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

l
»facie cjus » Quare? Quoniam profananlur viae ejus in
.

onmi tcmpore. « Comedamus cnim inquit, et bibamus: ,

» crasenimmoriemur. » Yides quod haec diccre sitvilium et

abjectorum? Ab esu et potu oriunturhaBC verba quaeever-

lunt resurrectionem. Non fert enim , non fert anima judi-
cium conscienti;e , et perinde est atque si homicida cum
non capiatur, deinde sic oc-
prius sibi suggesserit fore ut
cidat. Nam, eum judicante conscientia non cito venisset ,

ad audendum suscipere facinus et scit ergo et prre se : ,

fert se ignorarc, netorqueatur aconscientia etmetu. Alio-

quin enim evasisset imbecillior ad caedem. Ita certe et qui
peccant sciunt peccatum rem esse malam , et qui quotidie
volutanlur in ipsis malis, nolunt scire, quanquam eorum
conscientia rem comprehendente. Sed ne illis attendamus
eritenim omnino judiciumetresurrectio : nequetam multa
opera frustra dimittet Deus. Quamobrem rogo abstinen- ,

tes a vitio, virtulem amplectamur, ut verum accipiamus

sermonem in Christo Jesu Domino nostro. Quanquam

quid est facilius, admittere-ne quod dicitur de Resurrec-
tione, an quod dicilur de Fato? Hoc plenum est injustitia,

plenum insipientia et egestate rationis plenum inhumani- ,

tale. Illud est plenum justitia, distribuens pro meritis et :

tamen ipsum non admittunt. Causa autcm est segnities.

Nullus enim qui sapiat, hoc admittit. Nam et inter Grae-
cos, qui voluptatem definientes , finem esse dicunt , illi

ipsum admiserunt. Qui autem virlulem amaverunt, ne-

quaquam sed expulerunt tanquam quod careat ratione.
: ,

Si hoc autem ita habet inter Graecos, multo magis ita ha-
bet in ralione resurrectionis. Considera autem mihi, quo-
modo duo contraria introduxerit diabolus nempe ut :

virtutem quidem negligamus, necessilatem introduxit dia-

bolus; etut prompto et alacri animo colamus dsemones per
* Psal. ix, a;.
 :

COMMBNT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. III. 33

duo otiam contraria persuasit. Quamnam ergo poterit dare
rationem qui non crcdit rei adeo admirabili , et credit iis

qui illa nugautur? Ne ergo, ne haec te consolatio nutriat,

quod vcniam consequeris : sed nos conversi ad virtutem

oxcitemur, ac vere Deo vivamus ; in Christo Jesu Domino
nostro cui cum Palre et sancto Spiritu gloria , imperium
et honor, nunc et semper, et in omnia saecula sseculorum.
Amen.
WW WVWlW VWv WVW VVVVVV WWWWVVW WVvVVVWWV W W VW WWW V V V wv w , w vw- w wv w»

HOMILIA III.

CAPUT I.

Qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creaturae

quoniam in ipso condita sunt universa , in coslis et in

terra, visibilia et invisibilia. Sive Throni , sive Domina

tioncs, sive Principalus , sivc Polcstates; omnia per
ipsum , et in ipso crcata sunt. Et ipse est ante omnia;
et omnia in ipso constant, et ipse cst caputcorporisEc-j
clesine *.

I. Hodie nccesse est redderc debitum, quod heridistuli,

ut id discendi cupidis animis vestris et cogilationibus sub-
jiciam. De Filii dignitalc dissercns Paulus hscc dicit, sicul
etiam ostcndimus : « Qui
imago Dei invisibilis. » Cujus
cst
ergo vis eum essc imaginem ? Si Dei quidem pulchrc ,
:

Dcus enim est ct Dei Filius Dei autem imago immutabi-

,

litatem ostcndit : crgo secundum hoc immutabilis cst. Si

autem imago hominis, dic mihi; et a te tanquam ab in-
sano discedam. Cur aulcm nusquam ncqueiniago, nequc
fiiius appellalus est Angelus, sed homo utrumque? Quarc?

' Coloss. i, i5i8, — « Vide D. Ouillon, tnm, xnt.p, 5j6-5i8.

IXXXVI. »
 ,

34 S. JO. CH1\Y803T0MI ARCDIEPISCOPI C. P.

Quoniam illic quiclem nature sublimitas cito multos inje-

cisset in hanc impictatem. Hic autem vilitas et abjectio

spondet rcm fore in tuto, et ne volentes quidem sinit lale

quid suspicari , et sermonem deprimcre. Propterea ubi

multa quidcm erat humililas, confidenlcr Scriptura po-
nit honorcm. libi aulem major est natura, non item. Sed
imago est invisibilis, inquit : ergo si ille est invisibilis, est
ipsa quoque invisibilis, et similiter invisibilis; alioquin
inuigo non esset. j\am imaginem , quatenus est imago,
etiam apud nos oporlet esse immutabilem , et a characle-
ribus et similitudine. quidem hoc ncquaquam po-
Sed liic

test fieri ars cnim humana saepe non assequitur imo-

: ,

vero nunquam si accurate exainines. Ubi autem esl Deus,

,

ars nunquam excidit et aberrat, neque ullus unquam est

lapsus. Si aulem est creatura quomodo est imago ejus ,

qui creavit ? fteque enim equus est imago hominis. Si ejus

qui esl invisibilis imnmtabilitatem non oslendit imago
quid prohibet etiam Angelos esse ioiaginem ? Nam ipsi

quoque sunt invisibiles, sed non sibi ipsis. At anima est

invisibilis , cst quodammodo imago ; at non sicut ipse esl,

Primogenitus omnis creaturae.
II. Quid vero inquit, ecce est creatus? Lnde id colligis,

dic quaeso? Quoniam dixit, Primogenitus. Atqui non dixit,

primocreatus, sed primogenilus. Deinde si quia primoge-

nitus cst , illum crealum dixeris, quid dices quando illum
audieris iratrem vocari ? Etenim fratrem illumvocat Scrip-
tura secundum omnia nobis assimilatum. Ergo-ne ideo
illum creatorem csse negabimus, et nec dignilale , neque
alio quopiam nobis anleponere dignabimur?Ecquis menle
valens hoc dixeril? Nam iilud primogenilus, non dignila-
tem et honorem , sed tempus tantum exprimit. Si crgo
primogenitus nihil plus habet quam nos ; atque hac ralione
primogenitus esl oinnium, consubstantialis erit Deus Vcr'
 »,

COMMJvNT. IN KPIST. AD COL099. HOM. III. 35

bum lapidihus , lignis et reliqui». Nom ail , «Primogenitus

«omnis creaturac. » Al Primogenilus , inquies, diclusfcst;
ergo creatus est. Benc quidcm , si res ila se haberet, et
nisi alia similia habcrcl, ut priir.ogenilus cx mortuis et
primogcnitus in mullis fralribus. Dic quaeso,Primogenitus
cx mortuis qnid significat? Non quod primus resurrexif.
Non enim dixit, niortuorum,sed, primogcnitus ex mortuis.
Neque dixileum primum csse morluum scd primogeni- ,

tum surrcxisse ex mortuis. Quamobrcm nihil aliud signi-

ficat , quam eum fuisse primilias resurreclionis a morluis.
Ergo nec bic aliquid probalur. Deinde aggreditur ipsum
dogma. Nam nc exislimarent eum esse recentiorem eo ,

quod olim qnidem adducerclur pcr Angelos: nunc autem

per ipsum ostendit primum eos nihil potuisse; non cnim
,

ipse eduxisset e lcnebris. Secundnm autem quod sil ante ,

ipsos. Quod aulcm sit ante ipsos hoc probat argumento,

quod ipsipereumsintcrcati. Quoniam in ipso, inquit,con-
dita sunlomnia. Quidhicdicuntassccke PauliSamosatcni?

omnia in ipso iacta csse; diclum enim iuil in ipso condila

essc omnia. Sed qnai sunl in cadiset qu.e sunt in tcrraprimo
dixit ; de quo eralqua^stio. Deinde subjungil, visibilia el in-

animam dicil; visibilia, omncs homi-

visibiiia; invisibilia,

nes. Elquodin confessoestrelinquitjponitautem iddc quo

dubitalur. « Sive Throni , inquit , sive Dominationes, sive
»Principatus,sivePolcslales. »Illud, « Sive, » comprcliendit
universum. Spirilus anlem non numeratur cum polcslali-
bus, sed a majori ad minora ostendenda proceditur. Om-
nia, inquit, pcr ipsum, et in ipso crcala sunt. Eccc illud

« In ipso , » est per ipsum. Nam cum dixissel , « In ipso,

subjunxit, per ipsnin. Illud aulcm, «In ipsum, »Quid esl
;'

Hoc est in ipsum pcndet omniuin subslanlia. Non soltmt

ipse ea ex nihilo ad hoc ut cssonl deduxil , sed ipsc (pioipio
ea nunc continct. Quamobrcm si esscnl divulsa ab ejllf

3,
 »

36 8. 30. CHMfSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

providentia , interiissent. Sed non dixit, Continet, quod

erat crassius sed quod est ; substilius ; « In ipsum pendet.
Solum ad eum annuere et inclinari, suflicit ad continen-
dum et constringendum. Sic etiam primogenitus tanquam
fundamentum dicitur. Hoc autem non significat creaturas

esse ejusdem cssentiae , sed in ipso esse omnia, et per ip-

sum. Nam Paulus quoque quando dicit, « Fundamentum
«posui *, » non dicit de essentia , sed de operatione. Nam
ne existimes ipsum esse ministrum, dicit ipsum ea conti-
nere , minus quam fecisse. Quanquam in
quod non est

nobis est etiam majus.Nam illud quidem ars inducit: hoc

vero nequaquam neque enim continet quod interit. Et
;

ipse est anteomnes, inquit. Hoc estDeo conveniens. Ubi

est Paulus Samosatenus ? « £t omnia in ipso constant. »

Hoc est, In ipsum sunl condita. Assidue eadem versat,

verborum continuatione tanquam crebris quibusdam ic- ,

tibus, perniciosum dogma evertens radicitus. Nam si et

tam multa dicta sunt et post tantum tempus exortus est ,

Paulus Samosatenus^ multo magis, si haec non fuissent

praedicta. Et omnia, inquit, in eo constant. Quomodo
constant in eo qui non est ? Quamobrem et quae per Ange-
los fiunt, ejus sunt. «Et ipse est caput corporis Ecclesiae.»
Deinde cum dixisset de dignitate, deinceps dicit de benig-
nitate. Ipse est , inquit , caput corporis Ecclesiae. Non
dixit autem plenitudinis idem quidem significans. Volens ,

autem ostendere eum nobis esse conjunctiorem quod qui ,

et sic est supra et superior est omnibus, iis se conjunxit

,

qui sunt infra omnia. Lbique enim primus est supra. In

Ecclesia primus , est enim caput in resurrectione primus.
,

Hoc enim sibi vult illud, « Lt sit ipse primus. »

III. Quamobrem in gcneratione quoque est primus. Et

hoc est quod Paulus maxime studet ostendere. Nam si hoc
" i Cor. iii, >8.
 COMMIiNT. IN EPIST. AD COLOSS. IIOM. III. Z']

fucrit probalum quod esset autc omnes Angclos, illud quo"

que simul infertur, quae erant illorum ipsc faciebat iuipe-

rans. Et quod est admirabilc, in posteriori generationc

contendit ipsum primum ostcnderc. Alqui alibi primum
dicit Adam , sicut est revera. Sed accepit Ecclesiam pro
hominum
universo genere : est enim Ecclesiac primus. Et

hominum quidem tauquam crcaturoc primus est secundum

carnem, et proplerea hic ponit primogcnilum. Quid est
hic primogenitus? Qui primus est creatus, aut qui rcsur-

rexit ante omnes, sicut et illic, qui est anle omnes. Et hic
quidem posuit primitias , diccns : * Qui est principium ,

» primogcnitus cx mortuis, ut sit ipse primatum tenens. »

Ostcndens quod alii quoque sunt cjusmodi. IUic autcm
non est primitiae creaturac. Et illic qnidem est imago Dei
invisibilis, et tunc primogenitus. «Quia in ipso complacuit
• omnem plenitudinem habitare, et per eum reconciliarc
» omnia in ipso ; pacificans per sanguinem crucis ejus, sivc
1
»quac in terris, sive quae in coclissunt . » QiKccumque, in

quit, sunt Patris, ea quoquc sunt Filii, idquc majori slu-

dio, quod et fuerit mortuus, et nobis se ipsum conjunxe-

rit. Primitias autem dixit tanquam dc fructu aliquo. Non

dixit : Resurrecctio, sed, Primitiae, ostendcns quod nos om-
nes sanctificarit, et tanquam sacrificium oblulerit. PJeni-
tudincm dc Divinilalc dixit, sicut diccbat Joanncs : « Dc
2
«plenitudine ejus nos omncs acccpimus »IIoc cst: Sivc .

Filius, Vcrbum, illic habitavit, non opcratio aliqua,

sive

sed esscntia. Non potest ullam dicerc causam nisi Dci vo

luntatcm. Hoc enim est « In ipso complacuit, ct per cuin
:

«omnia rcconciliare in ipso. »Nc cxistimcs quod scrvi par

tes susceperit «In se ipso » inquit. Atqui alibi dicit quod
: ,

Deo reconcilict, sicut in Epistola ad Corinlhios scribcns 5 ,

diccbat. Rccte autcm dixit : «Pcr eum reconciliarc. » JafD

1
Coloss, i, 19, ao, — » Joan. 1, x6. — 3 2 Cor, xt, 18.
38 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

enim erant reconciliati, sed perfecte oportebat, ut non es-

sent amplius ei inimici. Quomodo idfiat, declarat postea.

Non enim data est solum reconciliatio, sed etiam modus

reconciliationis. «Pacificans per sanguinem crucis ejus. »
Inimicitias quideni ostendit illud, « Reconciliare ; » bellum
autem illud. «Pacificans per sanguinem, inquit, crucis ejus
» in ipso : sive rjuae in terris , sive quae in ccelis sunt. » Mag-
num quidem est reconciliare ; per ipsum autem, majus;
et eo majus est per sanguinem ejus. Et non solum per san-
guinem, sed quod est eo majus, per crucem. Quamobrem
quinque sunt admirabilia,Deo, rcconciliavit, per se ipsum,
per mortem, per crucem. Papae ! quomodo rursus miscuit?
JNairi ne existimares unum esse, neque crucem esse aliquid
pcr se, dicit per se ipsum. Quomodo novit hoc esse mag-
num? cum non verbis, sed se ipso dato pro reconcilia-
tione, sic omnia cffecit. Quid est autem illud, Quae in
ccelis ? Nam quae in lerra quidem sunt, merito; repleta
enim erat inimicitiis, et divisa crat in multa, et unusquis-
que nostrum secum dissidcbat et cum multis. Quae autem
sunt in quomodo pacificavit?
crelis Illic quoque erat bel-
lum etpugna. Et quomodo oramus dicentes : «Fiat volun-
1
» tas lua sicut in ccelo el in terra ? » Quid ergo est? Abs-
cissa crat terra a ccelo, bellum gcrebant Angeli adversus
homines, videntes suum Dominum probro et contumelia
affectum. Dicit omnia instaurari in Christo, quae sunt in
ccelis, ct qua) sunt in lerra Quomodo ea quae sunt in cce-
2
.

lis? Illuc transtulit hominem inimicum qui odio habe-

:

batur illis reddidit. Non solum quae sunt in tcrra fecit pa-
cem agere, sed ad ipsos suslulit hostem et inimicum.
Hoc pax profunda. Angeli rursus cernuntur in lcrra, quo-
niam homo quoque apparuit in coelo. Mihi autcm videtur
ca de causa fuisse raptus Paulus, et ut ostenderet quod
1
Matlh. vi, 10. — Ephes. i, 10.
 COMMfiNT. 1N BPMT. AO COLOSS. HOM. III. 3g
Filius quoque illuc sit assumptus. Nam in terra pax est
duplex, et cum ccelestibus, et inter se. In ccelis autem
simplex. Nam si propter unum pcccatorem poenitentiam
agentem laetantur Angeli, multo magis propter tam multos.
Haec omnia elTccit Dei virtus. Cur crgo, inquit, Angelis
confidilis? Tantum enim abcst ut illi vos adducant et ac-
cessum pracbeant, ut etiam bellum gesserint, et nisi vos

Deus ipsc illis reconciliasset, pacem non babituri eratis.

Quid ergo ad illos accurritis ? \ is scire quantum Angelo-
rum esset in nos odium et quomodo nos semper aversa-,

bantur? Mittuntur ad supplicium adversus Israolilas, ad-

versus David, adversus Sodomitas, adversus vallem luctus.
Scd non nunc. Imo contra, in terra cauebaut \alde l.-etan-
hos deduxit ad ipsos et homines illuc sustulif.
tes, et :

III. Et mihi contemplare rem mirandam. Hos primos

huc deduxit; et tunc hominem ad eos sustulit. Goelum
facta est terra , quoniam quae erant terraj ccclum erat sus-
cepturum. Propterea gratias agentes dicimus : a Gloria in
» excclsis Deo, et in terra pax, hominibus bona voluntas ' . »

Ecce, inquit, apparuerunt etiam homincs dc caelcro benc

placentes. Quid cst bene placitum? Pieconciliatio. Non cst

ampliuscoelunipariesinlermcdius. Priino,secunclumnumc-
rumgenlium erant Angcli. Nunc aulem non sccundum nu-
merum genlium , sed secundum numerum fidelium. I ndc
hoc constat ? Audi Ghristum diccnlem «Vidctc nc .-
desj>icia-
«tisunumexistispusillis.Angclionimeorumpcrpeluovidcnl
2
» facicm Patris meiqui est in coelis .» Unusquisque cnim Ci-

delis habetAngclum. ISameliam ab inilio unusquisquc ^ir

probus habcbal Angelum, sicut dicit Jacob :« Angclusqui

5
• pascit me et libcral rac a juvcnluie mea . «Sicrgo habe-
mus Angclos , modcslc nos geramus lanquam nobis adsiut
quidam p.xdagogi. Mam adest etiam damon. Propl<r< a

' Luc. ii, 14. — ' Malth. xiv, 10. — J Gen. xlviii, 16.
40 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHlEPlSCOPl C. P.

oranius, et dicimus potentes Angelum pacis et ubique ,

pacem petimus. Nihil enim potest ei aequiparari. In Eccle-

siis pacem in supplicationibus, in salutalionibus, et se-
,

mel et bis et ter et ssepe eam dat is qui praeest Eccle-

, , ,

siae, dicens; « Pax vobis. «Quare? Quoniam ipsa estmater

omnium bonorum, ipsaestgaudii materia et argumentum.

Propterea Christus quoque Apostolis domos ingredienti-
bus hoc jussit statim dicere tanquam aliquod bonorum
symbolum. « Intrantes enim, inquit, domos dicile Pax , :

» vobis *. » Nam si ea non sit omnia sunt supervacanea. ,

Et rursus dicebat Discipulis « Pacem relinquo vobis pa- :

,

2
»cem meam do vobis . »Ipsa viam munit ad charitatem.
Et non dicit qui praeest Ecclesiae : Pax vobis solummodo,
sed, pax omnibus. Quidenim, si cum hoc quidem pacem
habeamus, cum illo autem bellum et puguam quid lucri ,

referemus ? Neque enim in corpore si ex elementis alia ,

quidem quiescant , alia vero seditionem agitent , fieri po-

test ut unquam consistat sanitas , sed per bonum omnium
ordinem, et consensum , et pacem : et si non omnia quies-
cant, et in suis propriis maneant terminis , omnia ever-
tentur. In nostra quoque mente nisi omnes quiescant co-
gitationes, pax non erit. Tantum bonum estpax, ut filii
Dei vocentur ejus effectores et conciliatores : et merito.

Nam Dei Filiusideo quoque venit in terram , pacificatu-

rus quae in terra , et qivae in ccelis. Si autem pacifici sunt

filii Dei , qui res novas moliri student, sunt filii diaboli.
Quid dicis? Lites et pugnas immiltis? Et quisest, inquies,
adeo infelix? Sunt enim multi hetantes malis, ct Chrisli
corpus magis discerpentcs, quam milites id lancea disse-
cabant , et Judaei clavis dissolvebant. Illud hoc minus est
malum. Illa membra dissecta rursus coaluerunt : haec au-
tem avulsa, nisihic rursus fuerintconjuncta, non conjun-
' Malth, je, 12, — 3 Joan. xin, 27.
 COMMENT. IN EPIST. \D COLOSS. HOM. III. 4l

gcntur amplius , sed mancnt extra Ecclesia? pleniludinem.

Quando voles cum fratrc bellum gererc, cogila te bellum
gercrc cum membris Christi , et desine furerc. Quid cnim
si is cst abjectus, si vilis, si contcmnendus? « Non est ,

» inquil , meo, ut pereat unus cx his

voluntas coram Patrc
»pusilhV. » Et rursus « Angeli eorum pcrpeluo vidcnt fa- :

» ciem Patris mei, qui in ccelis est. » Deus propter ipsum ct

servus factus, et occisus est. Tu autem eum nihil esse exis-

timas. Tu ergo in hoc quoquc cum Deo pugnas conlra- ,

riam ei fcrens sententiam. Cum ingressus fucrit is qui

praeest Ecclesiae Pax omnibus; quandoser-
, statim dicit :

monem facit ac concionatur Pax omnibus quando bene- :

;

dicit Pax omnibus; quando jubet salutare

: Pax omnibus ; ;

quando peractum fuerit sacrificium Pax omnibus. Et :

rursus in medio : Gratia vobis et pax. Quomodo ergo non

absurdum , si totics audicntes nos habere pacem , intcr
nos belluin habeamus,et accipicntes et reddentes, cum
eo qui dat pacem bellum geramus ? Dicis , « Et spiritui
»tuo, »et eum foris calumniaris? Hci mihi, qiue sunt Ec-
honesta ac vcncranda facta sunt figurae tanluui
clesiae ,

rerum, sed non aliqua veritas. Hei mihi usque ad verba ,

manent symbola horuni caslrorum Undc etiam ignoralis !

cur dicatur : Pax omnibus. Scd auditc deinceps quid di- ,

cat Christus : «Inquamcumquecivitatem autcm aut vicum

»ingressi fueritis , intranlcs domum, salutalc ipsam. Et si

» domus quidcm sit digna , vcniat pax vcstra super ipsam.

»Sinautem non sit digna, pax vcslraad vos revertatur . »

Propterea nescimus , quia vcrboruin figuram haec cssc

existimamus , et non mente asscntimur. Num ego do pa-
ccra? Christus est ,
qui per nos loqui dignalur. Eliamsi
omni alio temporc sumus vacui gratia, non tamcn sumus
nunc propter vos. Nam si in asinum et in vatcm opcrata
' Malih, JtYllt) i\. — * Id. x, ia.
42 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

est Dei gratia propter dispensationem et Israelitarum uti-

!
litatem , liquidum est quod nec in nos recusabit operari,
sed hoc quoque propler nos sustinebit.
IV. Nemo ergo dicat me esse imperfeclum , vilemque
et abjectum et nullius pretii et ita mihi attendat. Sum ,

enim talis. Sed semper solet Deus propter multos iis etiam
adesse qui sunt hujusmodi. Et ut remscialis itase habere;
cum Cain propter Abel cum diabolo
dignatus est loqui ,

propler Job cum Pharaone proptcr Joseph cum Nabu-

, ,

chodonosor propter Danielem cum Balthasar propter ,

eumdem. Magi quoque assecuti sunt revelationem ; et

prophetavit Caiphas cum esset Christi occisor et indignus,
propter dignitatem sacerdotii. Dicitur cliamAaron prop-
terea non fuisse lepra infectus. Nam cur, dic quaeso, cum
ambo murmurassent, soror sola deditpoenas? Ne mireris.
Nam si in externis dignitatibus , eliamsi innumerabilium
criminum accusetur quispiam non prius ducitur in judi- ,

cium quam deposuerit magistratum, ne ille simul cum

,

ipso probro afficiatur : multo magis in magistratu spiri-

tuali , quicumque is sit , operatur Dei gratia ; alioquin

omnia perirent. Quando autem eum deposuerit, sive cum
e vita excesserit , sive hic quoque , tunc graviores dabit
poenas. Ne putetis hiec a nobis dici ? Dei est gratia quae

operatur in indignum; non propter nos, sed propter vos.

Audileergo quiddicat Christus : aSidomussitdigna, vcniat
»paxvestra ad ipsam 2
. » Quomodo autem sit digna? Sivos,
inquit , susceperint. Sin autem vos non susceperint, ne-
que sermonem vestrum audierint , amen dico vobis, tole-
rabilius erit terrae Sodomorum
Gomorrha?orum in die et

judicii quam illi civitati. Quid ergo prodest quod nos sus-

cipitis et non auditis ea quae a nobis dicuntur ? Quid lucri

,

ad vos redit si nos colitis, et non atlcnditis ea quae vobis

« Num. xi!, — » Matth, x, 5.
 COMMENT, IN BPIST. AD COLOSS. HOM. IU. 43
dicuntur? Ille est nobis honor, ille cultus est admirandus,
qui vobis est nobis prodest, si nos audiatis. Audile et Pau-
1
luni decentem : « Nisciebam, fratres, quod sit pontifex . »

Audi et Christum dicentem : « Omnia quae dixerint vobis

»ut servetis, servate, et facite*. » Nonme contemnis, sed
sacerdotium. Si me eo videris nudalum, tunc me con
temne. Tunc nec ego imperare pergam. Quandiu aulem
in hac sede sedemus qnandiu proesidemus, habemus ct
,

auctorilatem, et virtutem etiamsi simus indigni. Si Moy- ,

sis thronus crat adeo vcnerandus ut propter illnm audire-

tur , mnlto magis Christi thronus. Illum nos accepimus ,

in illo loquimur , cx quo Christus in nobis posuit ministe-

rium reconcilialionis. Legati, quicumque ii fuerint, prop-
multum honorem assequuntur.
ter dignitatcm legntionis ,

Yide enim veniunt inmediam Barbarorum regionem soli

:

intcr tot hostes:etquoniammagnam vim habet jus legalio-

nis,omneseosinluentur, omnes luto emiltunt.El nos ergo
suscepimus munus legalionis, et a Deo evenimus. Haec est
enim dignilas episcopatus.Venimus ad vos lcgalione fun-
gentes, roganles ut bello finem imponalis, et dicimus qui-
busnamconditionibus, non civitatesvobis daturos pollicen-
tes,neqnetotcttotfrumenti modios,ncquemancipia,neque
aurum, sed rognum ccnlorum, vitam aelernam, cumChristo
consuetudinem , et alia bona quac nequc a nobis verbis
possunt exprimi, nequc a vobis andiri, qnandiu fuorimus
in hac carne <?t vita proesenli. Logalionc ergo fungimur :

honorc aulem frui volumus : non propler nos, absil , sci-

musenim quani sit vilis; sed propler vos , ut vosquncdi-
cimus diligenter audiatis : ut ulililatem accipialis, ul non
enm socordia ct negligenlia ea quac dicuntnr attendalis.
Non videtis quomodo legalos cuncii circumstnnt et obsrr-
vant 1' Nos aulem Dei legationis munusobimus apud hmni
• Act. xxmi, 5. — » MjiuIi, xxiii, 3.
44 »• J°- CHRYSOSTOMI ARCHIEtMSCOPI C. V.

nes. Si autein hoc vobis durum vidctur ; non nos , sed

ipse episcopatus : non iste aut ille, sed episcopus. Nemo
me audiat, sed dignitatem. Omnia crgo faciamus, ut Deo
placet , ut vivamus ad Dei gloriam et digni habeamur
,

bonispromissis iis qui ipsum diligunt, gralia et benigni-

tate Domini nostri Jeju Christi, cum quo Patri et Spiri-
tui sancto gloria , imperium, et honor, nunc et semper ,

et in saecula saeculorum. Amen.

VS^VVV\VVVVVVVV»'VVVVV\VVk'*AVV»VVVVVV<.\VVVVVVVV'V*\.VVlV»V\\«\V\\\VVVV\^\VV*'V\VVVVV»VV, \V*VVV

HOMILIA IV.

CAPUT I.

Et vos cum essetis aliquando alicnati et inimici sensu in

operibus malis nunc autem reconciliavit in corpore
,

carnis ejus per mortem exhibcre vos sanctos et iiuma-

,

culatos et irrepreheusibiles coram ipso *.

I. quod etiam cum essent in-

Hic deinceps ostendit 2
,

enim quod
digni reconciliatione, eos reconciliavit. Dicere
essent sub potestate tenebrarum ostendit calamitatcm in ,

qua eraut. Sed ne cum audieris poteslatem tenebrarum ,

existimes esse necessitatem , subjunxit : « Et vos cum es-

» setis alienati. » Quamobrcm videtur quidem idem dicere,

non est autem idcm. Non sunt enim paria , eum qui ex
necessitate perpessusest, et eum qui sua sponte et volens
est passus, a malis liberasse. Nam ille quidem dignus est
misericordia ; hic autem dignus est qui odio habeatur. Sed
tamenvos, inquit, non invitos, nec necessitate compulsos,
sed lubenles et voluntarie ab ipso resilientes , cum essetis

» Coloss, i, 11, 22. — « Vide D. Guillon, tom. xui, p. 5i9-5a4«

 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. IV. /fi

indigni , Et quoniam mcminit corum quae sunl

liberavit.

in coelis, omnes iniuiicitias hinc non illinc duxisse

ostcndit
inilium. Nam illi jam olim volebant et Deus voluit vos , ;

autem noluistis. Et omnino ostendit fore, ut in inferiori-

bus temporibus niliil possent Angeli, si mansissent ini-

mici : et neque possent persuadere, nequc pcrsuasos libe-

rare a diabolo. Neque cnim persuasisse aliquid profuisset,

si qui detinebat non fuisset ligatus. Ncque esse ligatum ali-

quid profuisset si qui detinebantur nollent redire. Sed

,

utrumque oportebat, quorum illi quidcm nihil; Chrislus

autcm fecit utrumque. Itaque mirabilius cral persuadere ,

quam mortem solvere. Nam illud quidem lotum erat in

ejus solius potestate, hoc autem non in ejus solius potes-

late , sed etiam erat in noslra : facilius autem eflicimus

eaquaesuntin nostra potestate. Ut quod sit ergo majus,id
ponit posterius. Neque solum dixit, « Cum inimiciessetis,

»sedctiam, alienati »quod magnam : praefert inimicitiam/

Neque solum sed nequc expeclantes reverti. Et

alienati ,

inimicos dicitsensu seu animo hinc declaranseoruinalie- ;

nationem non in proposito tantum stetisse. Scd quid?«Et

»ih operibus malis. »Et inimici, inquit, cratis , et agebatis
quac sunt inimicornm. « Nunc autem rcconciliavit in cor-

» porecarnisejuspermortem, exhiberevossancloset imma-

»culatos et irreprchensibiles coram ipso. »Hic ponit ctiam
modumreconcilialionis. Quod in corpore non solum pcr-
cussus, flagellatus, etvendilus, sedetiam lurpissimamorle
morluus sit. Rursus meminit crucis; et rursus aliud ponil

beneficium. Non solum eniui libcravit , scd etiam quod

superius dicit : Qui nos fecit idoneos et suflicientcs, hic
quoque tacilc significat. « Pcr mortcm cjus , inquil , cxhi-
«bcrevos sanclos cl immaculatos ct irrcprehcnsibiles co-
» ram ipso. » Non solumcnim libcravit a peccatis, scd eliam
in proborum acbonorum numcrum rclulit. Non cjnmtanla
40 s. jo. chrysostomi archiepiscopi c. p.

passus est soluin ut nos libcraret a malis, sed eliam ut pri-

mas partes assequeremur. Lt si quis reum non solum li-

beraret a supplicio , sed etiam ad honorem eveheret. Et

relulit in nuinerum non solum eorum qui nihil peccarunt,
sed etiam corum qui res gesserunt maximas et praeclaris-
simas quod majus est dedit sanclitatem quae est co-
: et ,

ram autem irreprehensibilem, majus est, quam

ipso. Illud

inculpalum. Irreprehensibiles enim dicimur quando nec ,

reprchensioneneccriminatione dignumquid fecimus. Sed

quoniam totum ei attribuit, dicens quod pcr mortem haec
gesserit, ne quis dicat, Nulla ergo rc egemus ,
propterea
subjnnxil: « Si tamen pcrmanetis in fide fundati, et slabi-

»les, et immobiles a spe Evaugclii 1 . » Eorum socordiam

hic perslringit non soluui dixit, permanelis. Potest
: et

cnim essc ut permaneat labans et seditionem agitans po- :

test etiam esse ut stet et maneat circumactus sed Si : ,

lamen permanetis, inquit, fundati et stabiles,et immobi-

les. Papae quanta usus est melaphora ac translatione ?
!

fton solum, inquit, non labanles, sed ne moli quidem.

Vide autcm; nihil inlerim ponit gravc nec laboriosum ,

sedfidem etspem, hoc est, si maneatis credenlesquod vera

sit spcs futurorum. Nam hic quidem potest fieri : in virtute

auteui non licet ne vcl parum quidem commoveri : ita

non est grave. A spe, inquit Evangelii, « Quod audislis, ,

» quod praedicatum est in universa creatura quac sub ccelo

»est. »Qu?enamest autem alia spes Evangelii,quam Chris-

tus ? Ipse enim est spes nostra, et qui htec omnia estope-
ratus : Quamobrem qui eam aliis ascribit, est transmotus
actransmulatus. Omnia enim perdidit nisi credatin Cbris-
tum. Auclivistis , inquit : eos rursus citat testes , deinde
lotum orbem terrae. Non dicit : Quod proedicatur , sed
quod est jam creditum et praedicatum, quod etiam fecit

1 Coloss. i, a3.
 COMMENT. IN KPIST. AD COI.OS9. HOM. IV. ^7

in prineipio : a mullorum tcstimonio cos volcns stabilire.

« Cujus faelus sum ego Paulus ministcr. »Et lioc quoquc

conferl acl hoc ut sit fidc dignus »Ego, inquit, Paulus :

minislcr ; erat cniin magna ejus auctoritas ut qui ubique

jam cclcbraretur , et esset doctor orbis terrae. « Nunc

» gaudeo in passionibus pro vobis, et adimpleo ea quac
i desunt passionum Chrisli in carne mea pro corpore ejus,

»quod cst Ecclcsia '

. »

quamam cst haec conscqucnlia ? Videtur quidcm

II. Et
adhuc pcndere, scdmagnam habet consequcntiam. El mi-
nisler , inquil; id esl , Nihil a me aflerens, sed qua3 sunt

allerius annunlians. Ila crcdo quod et pro ipsopatior: ct

iKin solum palior , scd etiam laclor paticns, ad spem futu-

ram aspiciens : et paliornon pro me , sed pro vobis. « Et

»adimpleo, inquit, quredesunt passionum Christi in carnc
»mea. » \ idelur quidcm magnum esse quod cst locutus,

scd non est arroganliae, absit, scd magna? in Christum

beuevolenliae. Non enim vult essc suas, sed illius passio-
ncs , eos ipsi volcns conciliare. Et quae ego, inquil , pa-
tior , propler illum patior. Quamobrem non mihi , scd illi

habcle gralias : ipse enim haec palitur. Ut si quis niissus

ad aliqucm alium , roget dicens : Rogo te pro me ad illum
,

vade. Dcinde ille dicat, proptcr hunc haecfacio. Quamob-

rcm non erubescit has quoquc ejus appellare passiones.
INon solum enim pro nobis rst mortuus; scd eliam posl-
quam fuit morluus, paralus luit pro nobis aflligi ? contcn-
dilque et acrilcr conatur ostcndcic IpsUm quoquc nunc
periculum subire pro Ecclesia per proprium corpus. El
illuc respicil dicens: Non per nos adducimini
, et acccssum
habelis, scd, per ipsum, etiamsi nos hccc faciamus. Non
cnim noslrum opus suscepimus , sed opus illius. El po-
rinde esl ut si quispiam oxcrcilus, cui obtigissct du\ bolli

' Coloss. 1, t\.

48 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quieum defenderct ac protegeret in bello staret deincle , ;

cum ille excessisset, ejus vices gerens lcgatus illius vul-

nera susciperct , donec peractum esset bellum. Deindc
quod propter ipsum hoc faciat, audi : « Pro corpore ejus,
inquit. Hoc volens dicere , Non vobis gratificor , sed
Christo. Nam quae illum oportebat pati, ego pro ipso pa-
tior. Vide quam multa probet et confirmet ; ostendit mag-
num amorem; sicut in secunda Epistola ad Corinthios
dicebal: « In nobis posuit minislerium reconciliationis. »

Et rursus, « Pro Christo legatione fungimur tanquam Deo

»hortanle per nos '
; » Hoc hic quoque dicit, pro ipso pa-
tior , u t ipsos magis attraheret : hoc est, etiamsi is qui vo-
bis debet, abiit , ego tamen reddo. Propterea enim dicit

etiam , « Qua; desunt ; ut ostendat putare se ipsum non-

dum totum pro nobis esse passum. Dicit etiam eum post
mortem pati , siquidem adhuc manserunt quoe desint. Hoc
in Epistola ad Romanos aliter facit, dicens : « Qui etiam
» interpellat pro nobis
2
, » Ostendens eum non sola mortc
fuisse conlentum , sed etiam poslea facere innumerabilia.
Non ergo se ipsum extollens haec dicit , sed volens osten-
dere Christum eorum adhuc curam gerere. Et rem facit

fide dignam subjungendo , , « Pro corpore ejus. » Nam quod

ita sehabeat, et non sit improbabile, est perspicuum ex
eo quod haec fiant pro corpore ejus. Vide quomodo nos
sibi conjunxit. Cur crgo in medium Angelos adducitis ?
Cujus faclus sum ego , inquit, minister. Quid alios, in-
quit , introducitis Angelos ? ego sum minister. Deinde os-
tendit se nihil fecisse , siquidem cst minister. « Cujus, in-

» quit , factus sum ego

secundum dispensationem minister
Dei quae dala est mihi in vobis ut impleam verbum
, ,

5
»Dei » Dispensationem. Aut hoc dicit
. quod sic voluit ,

cum ipse abiisset, nos susciperc dispensationem, ne effi-

> 2 Cor, v, 18 el ao, — » Rom. yiii, Sj, — 3 Coloss. i, a5.

 »,

COMMENT. IN F.PIST. AD COLOSS. HOM. IV. 4g

cercmini tanquam deserti. Ipse enim est qui est passus;
ipse qui legalionc fungitur. Aut hoc dicit : Me qui omnium
maxime eram persecntor, propterea sivit persequi , ut
piwdicans sim fidedignus. Aut dicit dispensationem, quo-
niam non quncsivit opera , nequc actiones, neque praeclara
facinora , scd fidom et baptisma. Non enim aliler verbum
suscepissetis. « Invobis, inquit, utimpleam verbtim Dei.
Dicit degentibus, ostendens eos adhuc labare, dicendo,
* Ut impleam. »Nam quod gentes disjectae potuerint dog-
matum tantam suscipere altitudinem, non erat Pauli,sed
Dei dispensationis. Nam ego , inquit , non potuissem. Cum
antem ostendisset,quod majus est, suas perpessiones esse
Christi, tunc apertius subjungit, boc quoque esse Dei
quod verbum in eis impleverit. Et hic ostendit , licet non
manifeste, hoc quoque, quod dictum est, potestis audire,
cx dispensatione esse; non autem ex incuria ; sed ut sitis

capaccs. Deus enim non repentc facit omnia , sed utitur

sui demissione proptcr magnam suam humanitatem. Et
haec est causa quod nunc Chrislus advcnerit non olim. ,

Et sic ostendit in Evangclio quod servos miseritprimos, ne

ad caedem filii venirent. Si cnim nc filium quidem Dei
sunt revcrili, qui post servos venerat, multo magis antea.
Si minora praecepta non audierunt , quomodo majora au
divissent? Quidcrgo dicit ? Annon sunt nunc quoque Ju-
daei et Graeci impcrfeclius afFecti? Ea vcro est summa so-
cordia. Nam post lantum tcmpus, post tot documcnta,
adhuc mancrc impcrfcctos , est magnrc hcbetudinis.
III. Quando crgo
dixcrint Graeci, Cur nunc vcnit Chris-
tus? ncsinamus cos hoc diccrc, scd rogemus num rcclc se
gesserit. Ut cnim si vcnisset ab initio ct sc non recte gcs- ,

sissct, non suffccissct tcmpus ad excusatiooem ita quo- ;

niam sc rectc gessil non est fcquum ut temporis a nobis

,

cxi^alur ratio. Ncquc cnim a mcdico qui morbnm cnr.uil.

LMXTI, 4
5o s. jo. cnnysosTOMi archiepiscopi c. p.

et sanitati aegrotum restitiurit, cxigit quispiam rationem

curationis : neque ducem e-xercitus victoria potitum exa-
minat , cur in hoc tempore , et cur in illo vicerit. Nam si

non rem recte gessisset erat interrogandus cum autem

, ;

rem recle gesserit, cum laude est excipiendus. Quae est

enim dic quaeso, fide dignior, tua-ne ratiocinatio ct ca-
,

annon? hoc ostende

liunnia, an rei perfectio? Vicit-ne, :

Superior-ne annon? adfinem-ne perduxit qune dixit,

fuit,

annon? Haec sunt de quibusreddenda est ratio. Dic mihi,

Deum omnino fateris esse si non Ckristum? Ex te autem
,

sciscitor. Deus-ne est sine principio? Dices , sane. Dic au-

tem mihi : cur non ante decies mille annos fecit homines?
Yixissent enim longiori tempore. Nam
bonum est si esse,
mullo magis esse diutius. Nunc autem damnum-ne acce-
peruntejus lemporis quo non fuerunt, aunon ? Sed dam-
nutn acceperunt. Quomodo autem , ipse scit qui fecit.
Rursusex te quaero , cur non omnes repente et simul fecit ?

et iliius quidem qui primus est natus , anima, tot habet

annos, altera autem, cum nondum sit facta, minus habet?

Cur illum quidem primum hunc vero posteriorem , in hunc
mundum induxit ? Et haec quidem vere digna sunt , de qui-
bus quacratur, at non quae curiose indagentur : nam hoc
ne est quidem quaerendum. Ego enimdicam causamquam
dixi. Pone mihi quidem humanam naturam esse veluti

quamdam aelaleni et primis quidem temporibus adolcs-

:

centis locum habcre nostrum genus iis autem qui scquun- ,

tur, juvenis iis vero qui sunt prope senium, senis. Jam-
:

vero cum in flore et vigore fuerit anima, laxatis membris

corporis et bello finito
, tunc ducti sumus ad philoso-
,

phiam. Atquicontra, inquies, res se habet. Eos qui sunt

adolescentes docemus , magna dogmata, \erum
sed non
rhetoricam et dicendi facultatem haec vero quando flo-:

rent aetale. Vide aulem Deum quoque haec facere apud

 COMMENT. 1N EPIST. AD COLOS9. HOM. IV. 5l

enim lanquam pueris Deus Moysempraefe-

Judrcos. Jud;eis
cit el ut pueris hacc fecit ille, adumbrans
Iltteratorem :

sicut nos elcmenla « Umbram enim, inquit, habens lex

:

» futurorum bonorum non ipsam rerum imaginem s » , ,

Sicut nos pucris et placcntas emimus, ct nummulos da-

mus, unum ab cis exigentes ut nunc cantad ludum liltera-
rium. Ila Dcus lunc quoque et divilias dedit ct dclicias,
mulla concedcndo unum ab eis cmens ut audirent Moy- ,

scm. Proplcrea dcdit cos dociori acmagislro, ne ipsum

despicercnt, sed ut palrcm bcncvolum cxciperent. Vide
quomodo illum solum limucrint. Non enim dixerunt Ubi :

cst Dcus, sed , l bi csl Moyses? et cum solum adesset, erat

lcrribilis. Qnando igitur male fecerunt, vide quomodo
eos nuniit. I\am Dens quidem volcbat cos abdicare, ipse
vcro non permittit ; imovero totum fuit Dci ; illo tanquam
patrc niinaulc; magislro autem rogante ac deprecanlc,
dicenlequc, Mihi condona , et ab hoc lcmpore eum reci-

pio. Sic deserlum fuit ludus liitcrarius : et sicut pueri cum

inludo littcrario fuerint longo tcmporc, volunt rccedere :

ita illi quoquc tunc assiduc quoercbant /Egyptum, ct flc-

bant, dicentes : Periimus, consumpti sumus, interiimus :

el tabulam corum contrivit Moyscs '

, cum veluli quacdam
nomina cis scripsissct. Quod cliam fecerit magisler, cum
accepla labula cam viderit male "scriplam, ipsam quoquc
jacit tabulam , magnam iram volens oslcndcrc : et si

confregcrit ,
patcr non irascitur. Nam ipsc quidem ei

scribend.e incubuerat : illi aulem non ad cum aspi-

cienles, scd alio convcrsi , sc immodcste et insolenlcr
gercbanl: el sicut in ludo litterario, se iulcr sc pulsahl !

itatunc quoque se inlcr sc jussit vcrbcrarc cl inlcriuHic.

Et rursus sicul dans discipliuas, dcindc cxigcns , el non
invenicns, ita puniebat. Ul verbi gralia, quamam sunt lit

1
Hcbr. x, i. — » lixod. xvu
4
 2 S. J0. CHRYSOSTOAK AHCHIEPISCOPI C. P.

tcrae quoe Dei potentlam indicant? Quae sunt , inquit, in

^Egypto. Sed illae litleraj significabantplagas, et quod pu-
niat inimicos eterant eis ludus litterarius accuratus. Quid
:

enim crat aliud punitio inimicorum, quam vestrum bene-

ficium? Alioqui autem vos quoque afliciebat beneficio, et
perindefuit, utsi quispiam dicat quidem senossc litleras,

sparsim autem interrogatus, non inveniat, et verberetur.

Ita 111 1 quoque dicebant quidem se nosse Dei polentiam,
si sparsim autem ab eis exigeretur ipsa cognitio, ne prae-
bebant quidem, et ideo verberabantur. Vidisli aquam?
debes recordari aqua^ quae fuit in vEgypto. Nam qui ex
aqua sanguinem, poterit ipse quoque hoc facere. Si-
fecit

cut nos snepe dicimus pueris Cura videris in libro ele- ,

mentum, A, recordare quod id habebas in tabella. Vi-

disti famem ? Recordare quod is ipse erat qui germina
perdidit. Vidisti bella? Recordare diluvii. magnosVidisti
esse qui terram habitant?sed non majores /Egyptiis. Qui
ex eorum medio te exemit , annon multo magis te cum sis
extra servaverit ? Sed non noranl se de sparsis interrogari
elementis ; propterea verberabantur. Comederunt et bibe-
runt et recalcitrarunt. Oportebat in manna non quoerere
voluplatem, cum inde ortum malum didicissent. Et idem
faciebant quod puer ingenuus missus adludum litterarium,
qui quaerat degere cum servis, et eis ministrare; et cum
necessarios ac ingenuo dignos cibos in mensa patris sedens

sumere possit, malit frui fcedida et tumultu ac perturba-

tione plena servorum mensa. Ita et /Egyplum quaere-
illi

1
bant. Et dicebantMoysi ; Ccrte, Domine
omnia quaecum-
:

quc dixeris faciemus , et audiemus. Et ul patrc inemenda-

biles filios interimere volente, magister assidue deprecatur,
id lunc saepe factum est.
IV. Cur haec a nobis dicla sunt ? Quod a pueris nihil

Exocl, uxiv,
 ,

COMMUNT. 1N liPIST. AD COLOSS. HOM. IV. 53

difleramus. Yis corum quoquc dogmata puerorum
audire
essc?«Oculum et dentem pro den-
, inquit, pro oculo ,

»te*. » Merito. Nihil enim ad ullionem rcque incitatur at-

que pucri animus. Nam quoniam rationis egestas est ot
aninii motus ac perturbatio magna autem egestas rationis, :

et consideralionis esl in illa a:late, merito ab irae tyran-

nide opprimitur puer, et lanla tyrannide , ut saeps cum
ad terram se alliserit et surrexerit , aut irasccns genu pul-
set , aut scabellum evertat et ita dolorem scdct et iram
,

extinguat. Tale quid etiam Deus fecit, oculum pro oculo

dans exculpandum , et dentem pro denle ct /Egvptios ,

perimens , necnon Amalecitas qui ipsos molestia affece-

rant. Et lalia cis promittit, ut si quis dicat : Pater, illc

me percussit. Deinde dicat pater : ille homo malus est

illum habeamus odio. Ila etiam Deus. Eis qui tibi sunt
inimici cro inimicus, in juit , et eos qui te odcrinl odero.
Et rursus quando precabalur. Balaam , puerilis crat qiuc
ipsis facta csl animi demissio. Sicut cnim pucri , cum quid-
piam non formidabile vidcnt , ut lanam et similia, stalim
liment luncque ne timere pergant, id ad manus illorum
;

adducimus et nutriccs jubemus oslenderc quid sit. Ita

,

etiam fccit Deus. Quoniam vales crat lerribilis , timorem

illis convcrtit in audaciam : et sicut infantcs qui ablaetan-

tur, omnia habent in parvis calalhis : ita illis quoquc da -

bat omnia, ct multas delicias. Sed sicul infans requirit

mammam , ita isli quoquc /Egyplmn , cl qr.ae illic crant
carnes. Quamobrcm non abcrravcrit ; qui Moysen 1
et
doclorem, et allorem et paedagogum appcllavcrit , ct cjus
magnam dixerit esse sapicntiam. Non sunt enim paria vi -

risjam philosophis praeesse ct pucris imperarc ratione , ,

minus praeditis. Et si aliud quoquc vullis audire. Sietit nu-

trixdicit infanli, Quando cs egcsturus, vcslcs tuas colli-'-.
1
Deut. xi.\, 3i, — ' Luus Moysis.
 ,

54 *. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P,

et compone ; et quandiu considebis. Ita etiam faciebat

Moyses. Et sicut omnes animi motus et perturbationes
tyrannidem exercent in pueris; nondum enim habent
aurigam; inanis gloria, cupiditas , rationis egestas , ira

invidia; ita etiam in Judaeis haec omnia dominatum ob-

tinebant : conspuebant , Moysem verberabant : et sicut
puer accipit lapidem, ct omnes clamamus : ne jeceris,
tailli quoquelapides cupiebant adversus patrem, ille vero
fugiebat. Et sicut si ornamentum aliquod habeat pater,
ab eo petit puer ornamenti cupidus , ita etiam fecerunt
1
Dathan et Abiron insurgentes adversus sacerdotium. ,

Erant autem omnium maxime invidi, rixosi et imperfecti

in omnibus. Tunc crgo , dic mihi quaeso, oportuil Chris-
tum apparere j tunc haec praecepta dare philosophica ;

quando iurebant libidine. quando erant equi in fceminas

insanientcs quando serviebant pecuniae et ventri? sed ef-
,

fudisset documcnta philosophiae dissercns cum insipienti-

bus : et neque hoec neque illa didicissent et sicut is qui
, :

antc elcmcnta docct legere , nunquam ne elementa quidem

docebit; ita tunc quoque: Sed non nunc. Nam per Dei
gratiam multa mansuetudo et multa virtus ubique est
plantata. Pro omnibtis ergo gralias agamus , et ne simus
nimium curiosi. Nam lempus nos nescimus, sed eflector

temporis , et opifex saeculorum. Omnibus ergo illi ceda-

mus ; hoc est cnim Deum glorificare, de iis quae facit , ra-

tionem non exigere. Sic et Abraham dedit gratiam Deo:

« Persuasum habcns , inquit, quod id quod promisit po-
2
tensest etiam facere ; »ille ne dc futuro quidem est scis-

citatus. INos autem etiam de praeteritis rationem inquiri-

mus. Vide quanta sit amentia ,
quantum ingrati animi vi-

tium. Sed de caetero desistamus: nihil enim ex eo lucri

accipitur , sed magnum damnum : et grato simus animo
• Num. xxvi, — » Rom, iv, 21,
 C0MMENT. 1N EPIST. A.D COI.OSS. 1IOM. V, 55

jn nostrum Dominum et Deo gloriam cmittamus, ut pro:

omnibus oiVerentes gratiarum actionem ejus uiisericordia ,

dignemur; gratia et benignilate Domini nostri Jesu Chri-

6ti, cum quo Patri simulrjue sancto Spirilui gloria impe- ,

rium honor, nunc et semper et in saecula s&culorum

, , ,

Amen.

HOMILIA V.

CAPIT II.

Mysterium quod fuit absconditum a saeculis, etgeneralio-

nibus nunc autem manifcstatum est sanctis cjus qui-
:
,

bus voluit Deus notas facere divitias gloriae sacramcnti

hujus; in gentibus quod esl Christus in nobis spcs
,

gloriae. Quem nos annuntiamus corripienlcs omncm ,

hominem et doccntcs omnem hominem in omni sa-

,

pientia ut exhibeamus oinnein hominem pcrfccluin

:

1
in Christo Jesu .

I..Cum dixisset ea quae sumus assecuti ', et ostcudissct

Dei beuiguitatein, ct honorcm , ex magnitudiuc corum ,

quae dala sunt , rursus adducit aliain amplilicalionem ,

ncmpc quod ncc aute nos quispiam cum iion il. Quod
eliain facit in Epislola ad Ephesios, dicens ? Neque Augc-
li, ncquc Principalus , neque ulla alia crcala virtus', scd
solus pei Filins novil. Idco non soluni dixit cond itiun m ..
<l

etiam abscondiluin : ct quod cliiiuisi iiiinc faclum sit ,

<st

lamcn vctus : et quod Dcus ha c ab 5

iuilio volcbal, cl sic

' Coloss. i, 26-38. — » Vide D. tjuillon, toni. xni, p. 5il-Si6. —

s E|iht.«. iii, 5.
 ,

56 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEMSCOPI C. P.

erat constltntum. Cur aulem, nondum dicit. «A saeculis,

»inquit, ab initio. » Et mysterium jure vocat quod nemo

noveratnisi Deus. Et ubi absconditum ?«In Christo : »Si-

cut dicit Epistola ad Ephesios : aut sicut quando dicit
Propheta :« A saeculo et usque in saeculum tu es 1
. Nunc
autem manifestatum est sanctis ejus, inquit, » Qnamob-
rem totum est Dei dispensationis. Nunc autem manifes
tatum est inquit; non dixit factum est sed«Manifestatum
, ,

»est sanctis ejus. «Ilaque nunc quoque adhuc abscondi-

tur, siquidem manifeslatum fuit solis sanctis. Ne illi ergo
vos decipiant : nesciunt enim cur solis iis quibus voluit,
inquit. Vide quomodo ubique reprimit eorUm interroga-
tiones. Quibus voluit Deus, inquit, notas facere. Ejus au-
tem voluntas non caret ratione; eos gratiae magis reddens
obnoxios, quam si ipsos sineret de rebus a se recle gestis
gloriari. Quidnam sint divitiaegloriaemysteriihujus in gen-
tibus, graviter dixit et praeclare, et ex magno afiectu pon-
dus addidit, amplificationum quaerens amplificationes est :

enim hoc quoque amplificationis , indefinite dicere , « Di-

» vitiae gloriae mysterii hujus in gentibus. » Nam maxime
apparet in gentibus , sicut etiam dicit alibi : « Gentes pro
» misericordia glorificare Deum 2
. » Nam apparet quidem
etiam in aliis, multo magis autem in his magna gloria
niysterii. Homines enim sensu minus praeditos quam la-

pides , repente deduxisse ad dignitatem Angelorum , so-

Jummodo per nuda verba, et fidem solam, absque omni

operatione, revera est gloria et divitiae mysterii. Ut si quis
canem fame et scabie perditum , turpem et deformem
et qui ne moveri quidem posset, sed jaceret, repenle et

hominem fecerit , et in sede regia ostenderit. Vide nam-

que. Lapides adorabant et terram, et didicerunt quod et

coelo et sole sint meliores, et universus mundus eis scrviat.

' Psal. lxxxix, 2. — » Rom. xy, 9«

 COYlMENT. 1N EtMST. Al) COLOSS. IIOM. V. 37

Eranl caplivi, et in vinculis diaboli : repentc fuernnt su-

pra caput cjus, eiquc imperabant , et eum flagellabant.
Cum dicmonum essent caplivi et servi corpus Domini ,

Angelorum et Archangelorum facti sunt. Qui ne quid esset

quidem Deus sciebant, mox in eodem cum Deo throno
consedcrunt. Vis videre innumcrabiles gradns supra quos
exilierunt? Oporlebat primiun discere quod lapidcs non
sint dii. Secundo autem, quod non solum non sint dii,
sed eliam minores hominibus. Tertio quod et brntis mi- ,

nores. Quarto, quod et plantis. Quinto quodextrcma si- ,

inul collegerunt. Quod non solum lapides, sed nec lerra,

nec animantia, neque plantae , nec homo nec ccelum , , vel
quod excelsius est, quod non lapides, non animalia , non
plantae, non elementa, non superna non inferna , , non
homo non diemones non Angeli non Archangeli
, , , , non
aliqua alia ex supernis illis Potcstalibus, dcbet coli ab hu-
mana natura. Tanquam ex profundo aliquo haurientes
discere oportebat, quod qui cst omnium Dominus is est
Dcus:quod cum solum oporlet colcre, quod res pulchra
et bona sit admiranda vitns instilulio quod mors pracsens :

non sit mors, quod vita non vita:quod corpus rcsurgat,

quod incorruptibilc fiat, quod ascendat in ccclos quod ,

assequatur immorlalilalem , quod stet cum Angclis, quod

illuc transferatur. Sed hunc qui illic crat in imo, cum hacc
omnia superassct ac transiliisset , supcrius collocavit in
throno : illuin qui erat infra lapides , eflccil siiperiorcm

Angelis ct Archangclis ct Thronis ct Dominalionibus. lle-

vera bene dixit, qdae sunt divitise gloriac liujus mystcrii.
Ac si quis philosophum quempiam stultum cssc statim os-
tenderet. Imovero quidquid dixeris, nihil dicos. Pauli
namquc verba indcfinita sunt : « Qu.c sunt divili.T , inquil ,

ngloria) myslerii hujus in gcnlibus; -» quod cst C.hrislus in

vobis? Hursus oportebat scirc, quod qui cst supcrior om-
58 St JO. CHI\YSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

nibus , et imperat Angelis , et in alias omnes Potestates ob-

tinet dominalum , descendit infra , homo, et
et factus est

passus est innumerabilia , et resurrexit , et est assumptus.

II. Haec omnia erant illius mysterii : et cum encomio id
ponit diccns : « Quod est Christus in vobis. »Si est autem
in vobis, cur Angelos quaeritis doclores ? Mysterii hujus. Est
enim aliud quoque mysterium. Sed hoc est reveramyste-
rium quod nemo novit, quodest admirabile, quodestpneter
communem expectationem, quod abscondebatur. Quod
est, inquit, Christus in vobis , « Spes gloriae ,
»
quem nos an-
nunliamus, a superis eum ferentes. Quem nos, non Angeli,
docenleset admonentes, non imperando, neque cum neces-
sitate. Nam hoc quoque est Dei benignitatis, non adduci ty-
rannice. Quoniam illud docentes, eratmagnum.subjunxit,
admonentes; quodmagis erat patris quam doctoriset rna-
gistri. Quem nos , inquit, annuntiamus, admonentes om-
nem hominem, et docentes omnem hominem in omni sa-
pientia : id est, cum omni sapientia et prudentia; vel
omnia in sapienlia dicentes. Itaque omni sapientia est opus.
Talia enim posse discere non est quorumvis. « Ut exhi-
» beamus omnem hominem perfectum in Christo Jesu. »
Quid dicis, omnem hominem ? Certe, inquit, nostrum
studium in eo ponimus. Quid enim si non hoc fiat? Stu-
duit healus Paulus perfectum facere. Igitur hoc esl per-
feclio; illud autem res est imperfecla. Quo fit ut si quis
non omnem habeat sapientiam, sit res imperfecta. « Per-
»fectum in Christo Jesu. » Non in lege, neque in Angelis :

illud enim non perfectum. In Chrislo; hoc est, in cogui-

tione Christi. Qui scit quid Christus fecerit, plus sapit

quam Angeli. « In Christo Jesu, in quo et laboro cer-
»tando\ » Non leviter nec quomodocumque, inquit, stu-

deo, sed laboro decertans cum mullo studio, id est, cum

» Uoloss. i, 39.
 COMMENT, IN EPIST. AD COLOS9. HOM. V. 5$
multis vigiliis. Si ego pro vestris bonis adeo vigilo, multo
magis vos debelis. Deinde rursus ostendit rem esse
divinam. « Secundum operationem ejus quae operatur in
» me in virtule. » Ostcndit hoc csse opus Dei. Qui ergo me
ad hoc iacit fortem ct robustum, palam est quod hoc ve-
lit. Et idco dicit initio, « Per voluntatem Dci. » Quam-
obrem non solum hoc posuit utens modestia , sed et vere
dicens : « Certando. » Hoc dicens, ostendit esse multos
qui cum eo pugnant. Deinde rursus magna est benevolen-
tia. « \ olo enim vos scire qualem sollicilutlinem habeam
1
»pro vobis , et pro iis qui sunt Laodicere . » Dcinde ne
hoc videatur cssc corum imbecillitatis, conjunxit eliam
alios , et nondum reprchendit. « Et quicumque non vide-
srunt iaciem meam in carne. » Divine hic ostendit sc eos
assidue videre in spiritu. Suo autem testimonio cis tribuit

multam dilectionem. Ideo infcrt « 1 1 consolentur corda

sipsornm, inslructi in charitate , et in omncs divitias ple-

«niludinis intcllectus in agnitione mysterii Dci patris ct

» Chrisli Jesu : in quo sunt omnes thesauri sapicntia3 et
2
«scientiae abscondili . » Jam dogma aggredi conlcndil et
euilitur : ncque accusans, nequc cos libcrans ab accusa-
tione. Certamen, inquil, habeo, seu contendo et laboro.

Quare? L t sinl compacti. Hoc esl quod dicil, ut stent firmi

et slabiles in iide. Sed non sic ponit, verum resecat qua?
sunl accusalionis; hoc est, ut sint unili cuui charilate;
neque cum necessitalc, ncquc cum violentia. Nam sicul

dixi, absquc molestia illos scinpcr horlalur; ct propterca

dieit : Angor quia cum dilcctionc, cl lubcnlcr agere volo.
Non orc solum, ncque temere cl inconsideralc iicri volo

congrogationem eorum accipiant consola-

: sed ul corda
tioncin coinpaclorum in charilale in omnes divilias cerl.r.
:

persuasionis intellcctus, hoc csl, ut non dc ulla rc dubi-

*
QoIom, ii,i. — » Ihid, 2, 3.
 60 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. I>.

tent : ut de omnibus sint plene persuasi. Certam autem et

plenam persuasionem dixit eam quee est per fidem cst enim :

etiam persuasio per ratiocinia; sed illa nihili cst ajsti-

manda. Scio vos credere , sed volo vos esse plene persua-
sos. Non in divilias solum , sed in omnes divitias. Lt silis

in omnibus et plene persuasi. Vide autem beati hujus

prudentiam. Non dixit : Male facitis quod non plenam ha-
betis persuasionem , nec eos accusavit : sed , Nescitis quo-
modo studeam, ut plene persuasum habeatis cum inlelli-

gentia, non temere, nec leviter. Nam quoniam dixit fidem :

Ne cxistimelis, inquit, quod temere dixerim et inutiliter,

sed cum intelligentia , cum charitate. « In agnitione mys-

» terii Dci patris et Christi. » Quamobrcm hoc cst Dei mys-
terium, per Filium adduci; et Christi , « In quo sunt om-
» nes thesauri sapienlire et scientiae ahsconditi. » Si autem
sunt in ipso, sapienter quoque nunc venit. Cur ergo stulti

quidam criminantur? Vide quomodo loquitur cum simpli-

cioribus. « In quo sunt omnes thesauri. » Ipse novit omnia.
« Absconditi. » Nam ne jam existimetis vos habcrc uni-

versum. Sunt enim absconditi etiam ab Angelis, non a

vobis solis. Quamobrem sunt ab eo omnia petenda : ipse
dat sapientiam et cognitionem. Dicendo crgo thcsauros ,

ostcndit multitudinem; dicendo vero, omnes, eum nihil

ignorare; dicendo autero absconditi , quod solus sciat.
» Hoc autem dico , ut nemo vos decipiat in sublimitate ser-
» monum ' . »

III. Vides, inquit, me haec dixisse, ne quaeratis ab ho-

minibus. Decipiat, inquit, in probabilitate sermonis. Quid

tum enim si dicit probabiliter ?« Nam et si in corpore ab-
sens sum sed spiritu vobiscum sum
l
» : d Consequens erat .

dicere; nam si carne absum, novi tamen deceptores. Nunc

autem desiit in encomium. « Gaudens et videns ordinem
» Coloss. ii, 4- — * Ibid. 5.
 COMMENT. IN F.PIST. AT) COI.OSS. HOM. V. 6l

)> et firmamcntum cjus quae in Christo est, fidei

veslrum , ,

» Ordinem »bene constitutum dicit ordinem. « Et

vcslrae. ,

»lirmamcnlum fidei, quoe in Christo est. «Hoecmagis sunt

laudis et non dixit fidem, sed firmamentum, tanquam
:

mililibus ordinatc firmiterque slantibus. Quodest firmum

ac solidum non dolus labefactat, non tentatio. Non solum,
inqnil, non cecidistis, sed nec ordinem vestrum confudit
aliquis. Se ipsis slilit et exhibuit, ut limerent tanquam
pracsentem. Sic enim servalur ordo , nempe id quod ex
soliditale ac firmamento est condcnsatum. Sic enim fit

firmamentum , quando mnlta coacta ac congregata dense

et indivulse conglutinavcris , ut fit in muro hoc autem
:

est opus charitatis. Eos enim qui apud se sunt, quando

exacle conglutinarit ac conjunxerit, fortes reddit ac soli-
dos. Fides quoque rursus hoc ipsum facit, quando non
sinit ingredi raliocinia. Nam sicut ratiocinia dividunt et
concnliunt, ila consolidat fides et condcnsat. Quia enim
Deus nos majoribus alTecit bencficiis , quani quae possit
humana ratio assequi , merito fidcm introduxit. Fieri cnim
non potest ut sit firmus ac solidus, qui exigit rationcs.
Ecce enim quae graviora et majora sunt apud nos, ratio-
ciniis vacua, soli adhaercnt fidei. Nusquam cst Deus , et
est ubiquc. Quid est hoc magis a ratione alienurn? Unum-
quodque per se est perplexum et refertum haesitatione.
Non est cnim in loco; neque cst ullus in quo sit locus. Non
cst gcnitus ; non se ipsum fccit, non cocpit esse. Quoenam
ralio haec susceperit, si non sit fides? Annon videtur esse
ridiculum , ct nullum habere finem magis quam ocnigma ?

Alque quod sit sinc principio, ct ingenitus , et incircum-

scriplus, ct infinitus, ita cst dubium cl pcrplcxum. Quod
sit aulem incorporeus, videamus num possimus indagarc
ratione. Dcus est incorporeus. Qurdest incorporeiii P Solum
vcrbum nudum mcns enim : nihil susccpit , nequc sibi flgtt-
ti« 5. JO. CHRYSOSTOMI AKCIIIEPISCOH C. P.

ram impressit. Nam si figuram impresserit, venit ad na-

turam , et ea quae sunt cflicientia corporis. Quamobrem
dicit quidem ore; sed quid dicat non novit cogitatio, aut
unum solum nempe quod non sit corpus hoc solum no-
, ,

vit. Et quid dico de Deo? In anima enim quid est incor-

poreum , qua2 est facta ,

quae inclusa , quae circumscribi-
tur? Dic, ostende : sed non potes. Est aer? Sed aer est
corpus , etiamsi non solidum , et ex mullis constat quod
sit corpus laxum. Ignis est corpus sed operatio auimse est :

incorporea. Quare? Si quidem omnia pervadit. Si ipsa

est corpus, in loco est incoi-poreum. Ergo circumscribi-

tur. Quod autem circumscribitur, est in figura. Figurae
autem ex autem sunt corporum. Rursus quod
liuea : lineae

est expers fignrae quamnam

habet notionem ? Non habet
figuram non formam, non locum. Vides quomodo mens
,

caligat? Rursus natura illa non est capax malorum, sed

et sua sponte quispiam est bonus. Estergo capax. Sed dici
non potest , absit. Rursus ad hoc ut esset , volens deduc-
tus est, an nolens ? Sed uec hoc dici potest. Rursus cir-

cumscribit orbem lerras, annon ? Si non circumscribit,

ipse circumscribitur. Si autem circumscribit, esl infini-
tus natura. Rursus circumscribit sc ipsum ? si circumscri-

bit se ipsum , non est ergo sibi sine principio, sed nobis.

INon est ergo natura sine principio. Lbique oportet dare

conlraria. Yides quanla sit caligo, et quod ubique opus
sit fide. Ipsa est finna ac solida. Sed vultis veniamus
si ,

ad his minora. Habet operationem illa essenlia. Et quid

est in eo operatio ? Motus-ne aliquis ? Non est ergo immu-
tabilis. Nam quod movetur, non est immulabile. Nam ex
immobilitale movelur, sed tamen movetur, et nunquam
stat. Quonam autem motu, dic quaeso? Apud nos enim
suntseptem, sursum, deorsum, intra, foras, dextra , si-

nistra , circulariter : aut si non hoc , augmenlum , dinii-

 COMMENT. IN EPIST. AD COLOS9. HOM. V. G3
nutio, orlus, interilus, alleratio. Sccl ntillo hortim, verum
eo motu quo mcns , movelur. Sed nec hoc quidem : absit.

In multis enini eliam absurde mens movetur : Velle cst

opcrari, Omncs autcm homines vult csse bonos et salvos.
Quomodo non fit? Sed aliud est vclle, aliud operari. Ad
opcrationem crgo non suflicit velle. Quomodo ergo dicit
Scriplura, « Omnia quaecumque voluit fccil ? » Et rursus, *

2
lcprosus dicit Chrislo , « Si velis, potes me mundare . »

^ ullis aliud quoque dicam ? Quomodo ex iis quae non ,

erant, facta sunt quae sunt? Quomodo in nihilum dissol»

vuntur? Quid est ccelo altius? Iilo aulem altius quid?Et
illo quid? Et quid post illudP et hoc in infinitum. Quid
inlra lerram est? inare : et post ipsum quid? et rursus
post illud? Sed in dexteris et sinislris nonne eadem est
dubilatio?
IV. Sed hacc quidem sub aspectum non cadunt. Vultis
in iis dcducamus orationem? In iis quac
quae cernunlur
jam evenerunt? Dic mihi quomodo bellua Jonam habebat
non peribat? Annon id est expers rationis ?
in vcntre, et

Annon temere movetur? Quomodo juslo pepercit? Quo-

modo calor non eum suflbcavit? Quomodo non putrefe-
cit? ISam si in profundo solum esse , periculosum cst , esse
ctiaui in visceribus , et in illo calore , longe pcriculosius.
Quomodo illinc spirabal acrem ? quomodo duobus ani-

manlibus suflicicbat respiratio Quomodo autcm cum evo-

?

muil illaesum? Quomodo et loquebalur? Quomodo cl apud

sc crat et prccabatur? Annon sunt haec incredibilia, si

ralione exquirainus? Sin aulcm fidc, valdc crcdihilia. Di-

cain et quod esl hoc amplius. Frumcnlum in sinu lerrae

corrumpitur et resurgit. Vide miracula contraria , ct qua-

allcrum ab altcro vincuntui-. Est niirandum quod non pu-
trucrint : est niiraudum quod putrefacla resurrcxcrinl.
• Psal. cxui, i. — » Matth. tmi, a.
64 8, 30, CIIRYSOSTOMI ARCHIEr-ISCOPI C. P.

Lbi sunt qui non credunt resurrectioni , et dicunt : Hoc

os quomodo liuic conglutinatur? et ejusmodi fabulosa in-
troducunt. Dic mihi Elias , quomodo ascendit in curru
ignis? Ignis solet urere. non sursum tollere. Quomodo vi-

vit tantum tempus? In quo est loco? Quare hoc factum

est? Quoautem translatus est Enoch? Eo-ne cibo vescitur
quo nos? Et quid vetat quominus sit hic ? At non vesci-
tur? et cur fuit translatus? Vide Deum paulatim nos eru-
dientem. Translulit magnum. Hoc nos
Enoch hoc non
: est

rnrsus docuit in Elire in altum evectione. Rursum inclusit

Noe in arca. Neque hoc est ita magnum. Hoc nos docuit
in Prophetae inclusione in ceto. Sic vetera quoque prsecur-
soribus opus habuerunt et figuris. Sicut enim in scalis
primus gradus Iransmittit adsecundum; a primo autem
non licet venire ad quartum, et iste ad illum, ut ille ad
istum sit via : neque ante primum fieri potest ut veniatur

ad sccundum; ita hic quoque. Et vide signa signorum et :

videbis hoc in scala quam vidit Jacob. Superius quidem

firmus et stubilis slabat Dominus inferius autem Angeli :

ascendebanletdescendebant. Prophetice nuntiabaturquod

Filium haberct Pater : oportebat hoc credi. Undenam vis

ostendam signa? ab alto infra, ab imo supra? Ostenden-

dum quod gignat impatibiliter propterea genuit pri-
erat ;

mum slerilis. Imovero ab alto petitum ducamus sermo-

nem. Credi oportebat quod ex ipso. Quid crgo? hoc fit,
sed obscure,ulpote in umbra et figura; sed fit etproce- :

dendo fit quodam modo manifestius. Ex homine solo cst

mulier , et ille manel integer. Rursus conceptionis ex vir-

gine oportebat esse aliquod signum. Parit sterilis , non se-

mel, sed bis et ter, et saepe. Generationis ergo ex virgine

sterilis fuit quidem typus , et illa mentem transmittit ad

fidem. Hoc rursus fuit typus quod solus Deus possit gigncre.

«
4 Reg. ii.
 ,
,

COMMENT. IN EPIST. AD COI.OSS. HOM. V. 65

Si onim quod est prasslanlius hotuo, etiam absque eo pa-
rilur , niulto niagis generatur cx eo quod esl illo praestan-

lius. Est alia quoque gcncratio typus vcritatis; nempe

noslra ex spirilu. IIujus rursus lypus est sterilis, quoniam
non cx sanguinibus. Ipsa vero supernac gcneralionis typus
est. Alque illa quiJcm ostendit ejus impatibilitatem; haec

vero ex solo posse gcncrari. Esl Ghristus supcrne in omnes

dominatum obtincns. Oporlcbal hoc credi. Fit hoc in
terra in homine. « Faciamus hominem, inquit, ad ima-
«ginem et similitudinem nostram 1 , » ut brutis omnibus
imperet. Ita non verbis , sed rebus etiam nos docuit. Na-
turae separationem significat paradisus, et omnium opli-
mum et prsestantissimum esse hominem. Christus erat
resurreclurus : vide jam quol signa; Enoch, Elias, Jonas,
quae facta sunt in fornacc, qine tcmporc Noe facta est in-
undatio, semina ,
planlae , noslra , et omnium animalium
gcneralio. Nam quoniam in hoc omnia periclilabantur
hoc maximc omnium multas habuit Quod omnia
figuras.

non sine providcnlia gerantur, cx iis quoquc quae apud

nos fiunt potest conjici. Nulluin enim corum sine provi-
denlia manct. Scd et gregcs , alia omnia opus habent ut
regantur. Et quod casu nou facla sintomnia, ostcndit gc-
henna oslendit etiam diluvium quod
: fuit lemporc Noe
ignis, demersio Egvpliorum , quae facta sunt in dcscrto.
Oportcbat et baptismum multa praeccdcrc; facla sunt illa ,

quaecumque in aqua, alque alia innumcrabilia , ui qtwc

qnod qui sanus non
facta sunt in vctcri, qu;c in piscina;

erat mundaretur, ipsumdiluvium, baj)tisma Joannis. Opor-

lebat crcdi, quod filinm suum tradal Dcus hoc priUa f« :

cil homo. Quis ille? Abraham patriarcha. Ildniin etgo

oiiiiiiiiin typos, si velimus, invenicmus, si qu.-crnmus in
Scriplura. Scd nc dcfaligemur , verrfld in bis nos compo-
(itn, i, vii.

i.xxxvi. 5
66 ii .10. CHRYSOSTOMI ARCHIKPISCOPI C. P.

namus. Firmam et stabilem habeamus fidem: exactam et

accuratam ostcndainus vitae nostrae institutionem; ut cum
per omnia Deo gratias egerimus, promissis etiam iis qui
diligunt eum dignemur bonis, gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Christi, cum quo Patri, simulque sancto Spi-
ritui gloria, potestas, honor, nunc et semper et in saecula
sneculorum. Amen.

HOMILIA VI.

CAPUT II.

Sicut ergo accepistis Jesum Christum Dominum nostrum,

in ipso ambulate, radicati et superaediflcati in ipso , et

confirmati in fide, sicut et didicistis, abundantes in illa

1
in gratiarum actione .

I. Prius illos proprio pr<evenit lestimonio dicens, , « Sicut

» accepistis. »Nihil aliennm, inquit, introducimus ; ergo
neque vos. «Ineoambulale. »Ipse enim est via quae adducit

ad Patrem. Non in Angelis, uon illuc ducit hasc via. « Ra-

» dicati;» hoc est fixi ac slabiles, non aliquando quidem
hanc; aliquando vero illam; sed radicati. Quod est autem
radicatum seu quod radices egit, non poterit transmoveri.

Vide quam proprias et appositas ponit dicliones. « Et su-

»peraedificati, » inquit, hoc est , mente ad ipsum pertin-
o-entes.«Et confirmali in ipso » : hoc est, ipsum tenentes,
tanquam super fundamenlum acdificati. Oslendit eos ce-
cidissc Hoc enim indicat illud, /Edificati. Revera enim
:

> Coloss. n, 6, j.
 COMMKNl. 1N KIUST. Al) COLOSS. HOM. VI. 6j
ttdificium est fidcs : cl opus cst forli fundainento, stabili-

quc el lula .Tdilicatione. Nam si quis in lulo non jedifica-

verit, labascit. Et si tuto, et non firmetur,non statamplius.

« Sicut et didicistis. «Rursus sicut, significat nihil novum

dici. « Abundantes, inquit, in illa in gratiarum actione. »

Hoc est, enim eorum qui sunt memores beneficii : non so-
lum, inquam, gratias agere, sed cnm magna abundantia :

plus quam didicislis, si fieri potest, cum mogna animi con-

tenlionc. « Videte ne quis vos decipiat*. » Vides quomodo

ostenderit csse furem, et alienum, ct sensim ingredientem ?

Jam enim statuit ipsum ingredientcm. Et pulchre dixit

cwXaywywv, suffurantem ; ut si quispiam aggerem inferne

suilodiens, sui sensum non prnebeat, illud vero labatur; sic
ille iacit. Videle ergo hae sunt enim iilius partes ne sen-
:

sum quidem sui praebere. « Per philosophiam. » Deinde

quoniam vcneranda vidctur esse philosophia, addidit. « Et
» inancm fallaciam. » Est enim bona quoque deceptio et
bonus dolus quo multi sunt dccepti quem non fallaciam ,

quidem aut deceplionem oportet vocare. De qua dicit Je

rcmias: «Dccepisti me, Domine, et deceptus sum 2 »Nam .

quod est hujusmodi, ne deceptio quidem diccndum est.

Main et palrem suum decepit Jacob, sed non crat deccp-
tio, veruin dispensalio. Per philosophiam, inquit, et ina-
nein fallaciain, « Secundum traditionem lioininum, secun-
» dum cleinenla non secundum Chrisluin. » Jam
mundi, et
altingit reprehensioncin dieium obscrvalionis, elementa
mnndi dicens solem ct lunam. Sirutctiam dicebat in Epis-
tola ad Galatas : « Qitomodo converlimini ad inlinna el

»egena mundi clementai* ?><Et nou dixit dierum observa-

tiones, scd tolius miiudi prrsenlis : Ut oslendat quam sit

res vilis. iNain si mundus nihil est, mnllo magis elementa

Cum ergo ostendissel quain uiulii.s allc.eti furrini. bdnbfi
Coloss. u, 8. — > Jerem. \\. 7. — 1 (j iU t. iv , g,

5.
 «

68 S. JO. CHRYSOSTOMJ ARCHIKPISCOPI C. P.

ciis, tunc affert accusationem, ut majorem ostendat, et

arguat auditores. Hoc etiam semper faciunt PropheUe,
prius ostendunt beneficia, et tunc augent accusatione; si-

cut dicit Esaias : «Filios genui, et exaltavi, ipsi vero me

» spreverunt. » Et rursus, % Popule meus, quid feci tibi, aut
1
» in quo te dolore affeci, et tibi molestus fui ?»EtDavid,
ut quando dicit : «Exaudivi le in abscondilo tempestatis. »

2
Et rursus,« Aperi os tuum , et implebo illud . »Et ubi-
que sic invenies. Si non per-
ergo illi quidquam dicerent,
suaderi oportet nunc autem, etiam absque beneficiis,
:

illa oporteret fugere. « Et non secundum Christum. »Nam

etsi ita res se haberet ut possetis ei huic et illi servire, ne
sicquidem oporteret. Nunc autem non sinunt illa vos esse
secundum Christum ea vos inde abducunt. Cum prius :

graecas labefactasset observationes, tunc etiam evertit ju-

daicas. Nam et Gra^ci et Judnei plura observabant. Sed
ilii quidem ex philosophia ; hi vero ex lege. Prius ergo

accedit ad eos apud qnos majora erant accusanda. Quo-

modo non secundum Christum?«Quia in ipso habitat om-
»nis plenitudo Divinitatis corporaliter, et estis in illo re-
3
» pleti. Qui est caput omnis principatus et potestalis . »

II. Vide quoinodo in eorum accusalione illud confodit,

prius ponens solutionem , et tunc objectionem : minime

enim suspecta est haec solutio, et magis admittit auditor,
utpote cum qui dicit, non ad id studium conferat. Nam
illicquidem eliam contendit ne vincatur hic autem mi- :

nime. « Quia in ipso habitat. » Hoc est, quia Deus in ipso

habilat. Sed ne existimes eum esse conclusum tanquam in
corpore, dicit « Omnis plenitudo Divinitatis corporaliler
: :

4
»et estis in illo repleti . » Alii aiuut eum dicere Ecclesiam
ab ejus Divinitate repletam, sicut alibi dicit: « Qui omnia
1
Isai. 1,2, el Mich. vi, 3. — » Psal, txxx, 8. — ' Coloss. n, 9. —
4 Ibid. 10.
 C0MMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. VI. 69
1
» implet in emuibus ; » corporaliler autem est, tanquam
Quomodo ergo non subjunxit Quae est
corpus in capite. :

Ecclesia ? Quidam aiant cum de Patre dicere Divinitatis ,

plenitudinem in ipso habilare; sed perperam. Primum

quidem, quia habilare non propric dicitur de Deo. Se-
cundo, quia plenitudo non est quac suscipitur. «Nam Do-
2
»mini est tcrra, et plenitudo ejus . »Et rursus Apostolus,
« Donec plenitudo gentium advcnerit 3
. » Totum dicilur

plenitudo. Deinde quid sibi vult illtid, « Corporaliter ?»

Sicut in capite. Cur autem rursus idem dicit «Et estis in :

» illo repleli? » Quid ergo illud est ? Quia niliil minus ha-
betis quam ille. Sicut in illo habitavit, ila etiam in vobis.

Sempcr enim contendit Paulus ut nos adducat prope

Christum: ut quando dicit « Conresuscitavit, ct consedere :

«fecit : » et, « Si sustinuerimus , et conrc^nabiinus : » et,

« Quomodo non etiam cum ipso omnia nobis donabit' 1

; »

vocans etiam cohaeredcs. Deinde dc dignitate , « Et ipse est

» caput omnis principalus et potestalis. » Qui est superior

omnibus, et causa omnis principalus et poteslatis, annon

est consubstantialis ? Deinde admirabiliter subjunxit bcne-
iicium, et multo admirabilius quam in Epistola ad Roma-
nos. Nam illic quidemdicil: «Circumcisio cordis in spiritu,
1
» non littera : » hic aulem, in Chrislo. « In quo et circum-
» cisi estis circumcisionc non manu facta , in cxpoliationc
» corporis caruis, sed iu circumcisionc Christi *.» \ ide quo-

modo proxime ad rcm accedit. Dicit in cxpolialionc, non

dixit in spoliationc. Expolinlioiicin corporis peccatorum,
Veterem dicit vitam. Karloiu assiduc cl varic \crsal, sicut

superius diccbat : iQuieripuil nos a polcslale lcnobraruni,

»et abalienatos reconciliavit ut csscmus sancli et incul

« Ephes. i, \7>, — » Psal. ixtn, i. —* Rom, XI, a5. — * Bphes.

ii, 6; i Tim. i, la, ol Boni. vni. ??., e( 17. — 5 Hom. 11, i<). — ° Colosv
11, 1 1.
 :

yo s. 30. ciiiusostomi vrchiepiscopi c. p.

» »Non amplius, inquit in g^adio est circumcisio

pa!
i
* . ,
,

sed in ipso Christo. Non enim manus infert, sicut illic,

hanc circumcisionem, sed spiritus. Non partem, sed totum
hominem circumcidit. Corpus est et hoc, et corpus est il-
lud sed illud quidem carne, hoc vero spiritualiter cir-
:

cumciditur, sed non sicut Judaei. Non enim carnem, sed

peccata exuistis. Quando et quomodo ? In baptismate. Et
quod vocat circumcisionem, vocat ctiam sepulcrum. Vide
quomodo rursus transit ad justificationes. Peccatorum,
inquit, carnis, quce fecerunl in carne. Dicit majus circum-
cisione. Non enim jecerunt id quod est circumcisum, sed
perdiderunt, sed corruperunt. « Consepulti ei, inquit, in
»baplismo, in quo et consurrexistis per fidem operationis
2
» Dei, qui suscitavit illum amortuis . » Sed non est solum
sepulcrum. Vide enim quid dicat: «In quo etconsurrexis-
» tis per fidem operationis Dei, qui suscitavit illum a mor-
» tuis. » Recte dixit : totum enim est fidei. Credidistis quod
Deus potest suscitare ; et ita suscitati estis. Deinde et quod
est fide dignum Qni : suscitavit, inquit, illum a mortuis.

Jam ostendit resurrectionem. « Et vos cum mortui essetis

»in delictis et praeputio carnis vestrae, convivificavit cum

»illo
3
. » Eratisenim morli obnoxii. Quod si eliam mortui
cssetis; non frustra. Sed utili morte esselis morlui. Vide
quomodo rursus oslendit qmenam crant mcriti, per ea quae
subjunxit Donans nobis omnia delicta, delens quod ad-
: «

» versus nos erat chirographum decreli, quod erat contra-

» rium nobis. Et ipsum tulit de medio, affigens illud cruci
» ct expolians principatus et potestates, traduxit confiden-

» ler palam , triumphans illos in semetipso *. » Donans no-

bis, inquit, omnia delicta; quaenam? quae efficiebant mor-
talitatem. Et quid? Sivit-ne ea manere? Nequaquam, sed
delevit, non solum expunxit, sed delevit, ita ut non appa-

Coloss. i, 21. — » Id. ir, i2. — J Ibid. i3. — < Ibid. U, i4> »*«
 COMMKNT. IN KPIST. AD COLOSS. HOM. VI. Jl
rerent. Ia decretis, inquit, seu dogmatibus. In quihusnam?
In fide. Suflicit ergo credere. Non operibus opera ; scd
opera fidei addidil. Et quid postea ? Remissioni rursus
subjungit deletionem. El ipsum, inquit, tulit de medio. Et
ne sic quidem servavit, sed et id disrupit allixum cruci.

« Expolians principalus et polestales, traduxit confidenter

»palam, triumphans illos in semetipso. » JNusquam locutus
est tam magnifice.
III. Vides quantum posuerit studium ut deleretur chi-
rographum ? nerape eramus omnes ohnoxii peccato et
poense: ipse punitus solvil et peccatum et poenaui. Punitus

aulern luit in cruce. Illic ergo ipsum alfixit : deinde ut

qui haheret potcstatcm ipsum disrupit. Quodnam chiro-
graphum ? Aut id dicit quod dicebant Moysi « Quaecumque ,

1
» dixit Deus faciemus et audiemus » Aut si non hoc, quod .

Deo debeamus obedientiam. Aut si non hoc, id quod te-

nebat diabolus, chirographnm quod Deus fecit Adamo
2
dicens : « Quo die e ligno coincderis, morieris . » lloc ergo
chirographum tenehat diabolus : nec id nobis dcdit Chris-

tus, sed ipse id scidit. Quod quidcm cst ejus qui lactus
remiltit. «Expolians principalus et poteslotes. «Diaholicas
dicit poteslates : vel quia cas induerat humana natura :

aut quoniam eas habebat tanquam ansam; homo iactus

amovit ansam. Hoc sibi vult illud, Traduxit? Rectc dixit ,

n Traduxit. » Nunquam tam turpiter et indecore sc gessit

diabolus. Nam cuin eurn se habilurum experlnret, etiam
quotquot habuit pcrdidit : et corpore aflixo inorlui resur-

gebant. Illic vulnus accepit diabolus, cum id letalo acce

pissct a corporc mortuo. Et sicul alhloln existimans sc
percussissc adversariuin , lclale vulnus accipit ; ita etiani
hic ostcndit quod secure ct conhdenter mori. esl probruiu
et dedecus diaboli. Ille p.nim omnia lerissrl si potuissH,
£xod. xkit, 3. — » Gen. n, 17«
J7i S. 10. CHRYS0STOMI AnCIIlEPISCOPl C. P.

ut pprsuaderet hominibus eum hon essc mortuum. Nam

quoniam totum quod postea futurum erat tempus, eral
signum et indicium resurrectionis mortis autem; si non :

illud fuisset, non fulurum erat aliud tempus, propterea

mortuus quidem est publice, omnibus videntibus. Non

resurrexerit autem publice, ut qui scirct tempus quod
postea erat futurum , veritati lalurum teslimonium. Nam
quod mundo vidente supra in ligno occisus sit serpens,
hoc est admirabile. Quid enim non fecit diabolus utclam
moreretur? Audi Pilalum dicentem «Tollile ipsum vos et :

1
» crucifigite ego enim nullam iuvenio in eo causam
: » El .

rursus ipsi dicebanl Jtidaei : « Si filius Dei es, descende de

»cruce 2 . » Jamvero quoniam letale vulnus accepit, et non
descendit, propterea etiam mandatus est sepulturae : quo-
niam ficri poterat ut statim resurgeret, ut res crederetur.
Atqui in morte quidem privatorum , licet eam imputare
animi deliquio : hic autem non ita. Milites enim non fre-

gerunt ejus crura, sicnt aliorum, ut mnnifeslum esset eum

esse mortuum : et manifesti sunt qui ejus corpus sepelie-
runt : propterea ipsi Judaei cum militibus obsignanl lapi-
dem. Hoc enim erat in quo maxime omnium poncbatnr
studium, ne id adumbraretur ac tegeretur, et ut essent
testes ab inimicis, a Juda?is. Audi ipsos dicentes Pilato :

« Dixit seductor ille adhuc vivens : Post tres dies rr-sur-

» gam. Jube ergo a militibus custodiri sepnlcrum 3 :»quod

ipsi fecerunt. Andi ipsos quoque postea dicentes Apostolis,
c \ultis inducere super nos sanguinem viri hujus ". »

Ipsius crucis modum non sivit contumelia afilci. Nani

quoniam Angeli nihil lale sunt passi propterea facit ,

cmnia ostendens quod rem magnam et pi-eclaram mors

:

gesserit. Ea enim fuit tanquam singulare certamen. Per-

cussit Chnstum mors; sed Christus percussus eam postea

> Joan. xix, 6. — • Mattli. xxvn, fa. — ? lbid. 6?>. — * Act. r. iS.
 COMMF.NT. 1N KPIST. Al) COI.OSS. HOM. VI. ^3
sustulit. Mortuo corpore solutus est qui videbatur esse
imniorlalis hoc vidit orbis torrae. Et quod est admira-
: rt

hilo. non commisit sod factum est rursus aliud

hoc alteri :

chirographum, non tale quale prius.

IV. Videtc ergo nc ex eo arsuamur et convincamur,
poslquain dixcrimus, Ahrenuntiamus Satanae, et tecum
conjungimur, Christe. Vel potius non est hoc vocandum
chirographum sed foedus et paclum conventum. Est enim
,

chirographum quando quispiam est debito obnoxius. Hoc

aulem est foedus et pactuin conventum non continet pce- ,

nani, neque dicit Si hoc, si non hoc quod dixil Movsos

: :

aspergens sanguinem leslamcnii. Dcus quoque vitam pro-

misit .clernain. Hiaee omnia sunl pactum conventuin. Illic
servus agit cum Domino, hic amicus cum amico. i Quo
»die. inquit , comedes, morieris 1
. » Slatim miiicT. Hic au-
lem nihil hujusmodi. Hic nuditas , et illic nuditas. Sed
illic quidem cum peccasset nudatus fnit , quoniam pecca-
vit : hic autem nudatur ut liberelur. Exnil tunc ille «;Io-
c
riamquam aliquando liabuit; nunc hic veterem cxuit ho-
minem et priusquam ascendat tam facile exuit quam
:

vestimettta. Ungitur sicut athlelae stadium ingressuri. Si-

inul enim nascitur, et non sicut primus ille qui paulatim;
sed statim. Noa sicul olim sacerdotes solo capite, imo-
\rro amplius. Nain ille quidem capito, aure dextera, manu.
ul, et ad obedienliarii , et booa opcra riiiu cxcitaret. Hic
autem lolus ungitur. Non solum eotidB venit nt doeoatur,
s; (I oliam ul decertet et exorceatur. Ad alteram roducilur
creatnram. Nam quando confossus fttertl \it.mi .rioinam,
<
•onfossus est aliam creaturam. Accepit puhoreni e terra,
<'i linxii hominem. De cxtero auiein nori pulverem . led
Spiritum sanctum. Hoc fingilur : boc componitur. Sfcul
et ipse in ulcro Virginis, INon dixit , in paradiso. sed, in
'
(ien. ii, 7.
 ,

j4 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIKPISCOPI C. P.

ccelo. Non enim quoniam subjccta est terra,existimes esse

in terra. Illuc translalus es in ccelum. Illic haec fiunt in-

ter Angelos. sursum animam tuam sumit Deus , sursum

eam componens et concinnans : te sistil ad sedem regiam.
Fingitur ac formatur in aqua,animae rcspondentem acci-
pit spiritum. Poslquam autcm homo fuerit formatus , non
ducit adeum bestias , sed daemones, et eorum principcm :

et dicit, « Calcate super serpenles et scorpiones 1 » Non .

dicit, « Faciamus hominem ad imagineni ct simililudinem

»nostram 2 . » Sed quid? dat eis filios Dei fieri qui non ex :

sanguinibus , sed ex Deo, inqiiit, nati sunt. Deinde ne au-

dias serpentem, statim doceris dicere : Abrenunlio tibi

idest, quidquid dixeris, te non audiam. Deinde ne per alios

te expugnet, dicit : Et pompa: tuae et cultui tuo et Angelis
, ,

tuis. Posuiteum non ut custodiret paradisuui. sed ut versa-

relur in ccelo. Cum primum enim ascenderit , hoec verba lo-
quitur: «Pater noster quies incoelis, fiat voluntas tua sicut
»incceloetin terra 3 . » Nonin faciemcadit puer nonlignum :

vides, neque fontem, sed ipsum Dominum statim amplec-

teris, commisceris cum corpore, conspergeris cum corpore,
quod supra situmest, quo diabolo non licet accedere. Non
est mulier ut accedat et decipiat tanquam imbecilliorem.

Non estenim, inquit, fcemina, nec inasculus\Nisi tu adip-

sum desceuderis, non potei it ubi es ascendere. Tu enim es
in ccelo. Cceium autem non patet diabolo. Non habet lignum

quo cognosci potest bonum et malum sed solum lignum ,

vitre. Non amplius a latere tuo mulier, sed omnes unum

sumus a latere Christi. Nam si qui sunt uncti ab homini-

bus, nihil patiuntur a serpentibus , neque tu patieris ali-
quid quandiu fueris unctus, ut possis serpentem tenere et
sufFocare , calcare super serpentes et scorpiones. Sed si-

cut magna sunt dona, ita quoque magnum est supplicium.

» JjUC. x, 19-— * Gen. 1, 26. — J

Matth. vi, 9. — < Galat. 111, »8.
 ,

rouuivr. IN F.PIST. AI) coi.oss. HOM. VII. j5

Non licet ei qui cecidit e paradiso, habitare ex adverso
paradisi , noque reverli eo nnde cxcidinius. Sed quid pos-
tea? Gehenna et veriuis non desinens. Sed absit ut quis-
quam ex nobis sil obuoxius huic supplicio : sed ex virtute
viveutes , sludenmus ea agere qure ei recta videntur et sunt
grata. Deo placcamus, ut possimus et a suppliciis liberari,
el a ternis bonis perirui, gralia et bcnignitale Domini nos-
s

tri Jesu Chrisli, cum quo Patri et Spirilui sancto gloria

imporium, lionor, nunc et semper et in saecula sseculorum.
Amen.

HOMILIA VII.

CAPUT II.

Nemo ergo vos judicet in cibo aut in potu , aut in parte

diei festi , aut neomeniae , aut sabbatorum, quae sunt
uinbra fulurorum , corpus autem Christi. Nemo vos
seducat voleus in humilitate et religione Angelorum,
qiue non vidit ambulans , frustra inilatus 6ensu carnis
suae : ct non tonens caput, ex quo totum corpus per
nexus et conjunctiones subministratum et constructum
crescit in augmentum Dei '.

I. Cum prius dixisset aenigmatice , « Videle ne quis vos

odecipiat secundum tradihonem hominum »et rursus :

superius , « Uoc autem dico ut neino vos decipial in pro-

» habili sermone ; »el pr.eoccupasscl animum , et elTecis-

sel sollicilum : doiude interposuissel beneficia , et id am-

1
Goloss. ii, 16-19.
j6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

plificasset; tuncsubjungitreprehensionem,etdicit, « Nemo

»ergo vos judicet in cibo , aut in potu, aut in parte diei
» festi , aut neoinenine , aut sabbatorum. » Vides quomodo
ea deprimit ? Si ea, inquit, assccuti estis , cur vos parvis
redditis obnoxios ? Et extcnuat dicens ; Aut in parte diei

fcsli. Non enim tenebant omnia priora ; ant neomeniaB ,

aut sabbatorum. Non dixit, ne ergo servetis : sed, ne

quis vos judicet. Ostendit ipsos transgredi et solvere : in

alios antem crimcn transtulit. Ne sustineatis , inquit, eos

qui judicant : sed ne hoc quidcm. Veruin cum cis solum
disserit , non cis os obstrucns ac cos reprimens, dicendo ,

non debetis dijudicare. Sed ha?c non altigit. Non dixit,

in mundis et immundis. Ncque dixit in scenopegiis et azy-

mis et pentecostc; sed, in parle diei festi. Non enim au-

debant totum servare. Et si servabant, non ut festum age-
rent. « In parte, » inquit : ostendens quod magna ex parle
sitsolutum. Namelsi sabbatuinagebant, non tamen exactc
et accurate. « Quae sunt umbra fnlurorum. » Novi, inquit,
tcstamenti : « Corpus autem Christi. » Alii quidem sic

puncto dislinguunt. Corpus autem Christi ; Veritas au-

tem in Christo fuit. Alii vero , Corpus Christi bravium
nemo vobis inlervertat, seu intercipiat , •xaTaSsaStuSrivai

enim quo verbo Paulus quando aliorum quidem utitur, est

et victoria, aliorum vcro bravium, seu praemium, quando

victoriam assecuto insultatur. Stas supra diabolum etpec-

catum , quid peccalo te rursus subjicis? Propterea dicebat
eum esse debitorem legis implendae. Et rursus, Nuin in- «
J
» ventus est Christus minister peccati ?» quod dicebat scri-
bens ad Galatas. Quando eis iram movit dicendo, prae-
mium interverlat, tunc incipit. « Volens, inquit, in humi-
2
» litate et religione Angelorum . » Quae non vidit ambulans
frustra inflatus sensu carnis sua?. Quomodo in humililate?
1
Galat. v, 2. — • Id. u, 10.
 ,,

COMMKNT. 1N KPIST. AO COl.OSS. HOM. VII.

77
aut quomodo inflalus? Ostendit totum esse inanis glorhc.
Quid autem omniuo quod dicitur? Erant quidam qui
est

dicereul nou oporlere nos |>er Christum adduci sed per ,

Vngelos. Illud enim est majus quam ut id possimus assc-

qui. Propterea susqucdeque versat quae dicla sunt de
Christo. « Per sanguinem crucis ejus «reconciliati sumus :

quia pro nobis passus est, quia nos dilexit : Et inhoc ipso
eonfixierant.Necdixit adduclionem, sed religionem. «Quju
» non novit ambulans. » Non enim novil Angelos , sed ila

tuit aflectus tanquam nosset. Proplerea dicit , « Inflatus

»scnsu carnis suae , temere , «noque propter rem aliqnam
veram , sed propter dogma fuit inllatus et humilitatis praj

se fcrt speciem : ac si dicerct , ob mentem carnalem, non

spiritualem, humana est cogilatio. « Et non tenens capul,

inquit, cx quo totum corpus ; » id est, hiuc habet ut sit

et ut recte sit. Quid dimisso capile haeres membris? Si il-

linc excidcris, periisti. Ex quo lolum corpus. nQuicum-

quo sit, non solum inde habet nt vivat , sed etiam ut illi

coojungatur. Universa Eccclesia quandiu habuerit caput

augetur. Non enim arrogantiae et vanai gloriae est alfectio,
inventum humana) mentis. Ecce illud, « Ex quo, » dicitur
de Filio. « Per nexus et conjunctiones, inquit, subminis-
» tratum el constructum,crescit in augmculumDei.» Quod
ost secundum Deum , inquit , et cx oplimo v i ta? institulo.

« Si ergo niorlui eslis cum Christo 1

. o Medium illud ponit,
et quod est vchementius ulrinquc. « Si mortui cstis cum
» Christo; ab elemenlis hujus mnndi, quid lanquain viveu-
»lcs in mundo decernilis ? » Non habet conscquentiam.
Oporlebat enim diccrc , Quomodo laii(|uam vivenles sub-
jicimini elcmenlis? Sed hoc dimisso, quid dicit?« Ne lcti-
geritis, ncque gustaverilis neque conlractaverilis. Qxvv
,

• Coloss. 11, ao.

^8 S. JO. CHHYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» sunt omnia in interitu inso usu secundum praecepta et

«doctrinas hominum 1
. »

II. Non estis, inquit in mundo quomodo subjicimini

, :

elementis? Quomodo hominum observationibus? Et vide

quam illos ludificetur : Ne iangas , inquit, ne contrecles,

negustes, quasi illiaquibusdam magnis abstinerent. oQuae

» sunt omnia in interitu ipso usu » Multorum dejecit tumo-
rem, etsubjunxit Secundum : « praecepta etdoctrinas ho-
»minum. »Quid dicis ? Etiamsi legem dicas, ea jam est
doctrina hominum post tempus, aut ita dixit, quia eam
:

adulterabant ac depravabant ; aut tacite significat ea quae

sunt Graecorum. Totum , inquit , est dogma seu decretum

humanum. « Quee sunt rationem quidem habentia sapien-
» tiac in superstitione et humilitate, et non ad parcendum
2
»corpori, nec in honore quodam ad saturitatem carnis .

Rationem, «inquit, non vim ; ergo nec veritatem. Quam-

obrem etiamsi rationem habeas sapientia? aversamur. ,

Nam videlur aliquis esse pius et modestus , et corpus des-

picere neque tamen talis est. « Non in honore aliqno ad
;

» saturitatem carnis. Deus enim dedit honorem ipsi autem :

non usi suntcum honore. Sic quando iuerit dogmaseu de-

cretum,id scit vocarehonorem.Dedecore, inquit, afficiunt

carnem , eam privantes non , et potestatem adimentes :

permittentes ut voluntarie dominetur Deus carnem ho ,

noravit. a Igitur si consurrexistis cum Christo, quae sursum

» sunl quaerite. Eos conciliat, cum superius probasseteum

esse mortuum. Propterea dicit, « Igitur si consurrexistis

» cum Ghristo quae sursum sunt quserite
,
»Non est illic 3
.

observatio. « Quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est

» indexteraDeisedens,» Papae! quo mentem nostramevexit?

Quomodo eos magno implevit spiritu? Non satis habuit

dixisse, quae sursum sunt, neque ubi Christus est. Sed
* Coloss. ii, 21, 22. — • Ibid. s3. — * ld. m, i.
 i.OUMFNT. IN J-PIST. AO COLOSS. IIOM* VII. 7C)

quid ? In dexlera Dei sodens. Iliinc dc caetero elTecit ut in

tcrram non aspieiatur. « Quae snrsuni sunt sapile, non qtiaB

«super lcrrani : Morlui cnim cslis, et vita vestra abscon-

»dita est cum Chrislo in Deo. Cum autem Christus appa-
t rueril vila vestra , tnnc et vos apparebitis cuni ipso in
»\ila, inqnit, bacc non cst veslra quaedam
1
«gloria . ; est

alia vila vestra. Jam urgel ut eos transferat, et contendit

ostendere eos sedere superne , etiamsi sint mortui , ex
nlrisque probans non esse quasrenda quae hic sunt. Nam
sive morlui estis,non debetis qiucrere sive superne estis, ;

non debetis quaerere. Neque apparet Christus, ergo neque

vita vestra. In Deo cst apud superos. Quidergo? Quando
vivenius? Cum Christus apparuerit vita veslra , tunc glo-
riam quaerile, lunc vilam , tunc delicias. Haec sunt quibus
itcr munit, ut eos abducat a deliciis otioque et roquic.
Hic est mos ejus, ut alia probans et confinnans , ad alia

transiliat. Ut de iis loquens qui coenam anticipabant, re-

pente delapsus est ad observationem mysleriorum. Mag-
num enim quidpiam reprehensio, cum facla fuerit citra
suspicionem. Abscondita est, inquit, a vobis : tunc vos
quoque cum eo apparebitis. Quamobrem nunc non appa
retis. \ ide quo modo eos transferl in ipsum ccelum. Nam

sempcr contendit ostendere cos eadem habere

sicut dixi,
quae Christus. Et pcr omnes snas epistolas hoc agit ul ,

oslendat eos socielalem el eonuuunionem habcrc in om-

nihus. Proplerea el eapul dicit ct corpus : el omnia facit,

uthoc lepnrsentct et exhibeat. Si crgo tunc apparehimus,

ne doleamus quando honorem non assequimur. Si haec
vita non est vila, sed est absconsa , lanquam mortui delx
mushanc vitam vivore. Tunc ct vos , inquit, cum ipso ap
parebitis ingloria. In gloria dixit, non abs rc, ncc incon-
siderate. l\am ct margarita cst absconsa quandiu fuerit
1
Colos9. iii, a-4.
 ;

8o S JO. CHIWSOSTO.VII A UCIII BPISCOPI C. P.

in ostreo. Sive ergo contumelia afficiamnr ne doleamus ,

sive quodvis patiamur. JNon est enim nostra vita haec vita.
Hospiles enim et peregtini sumus,« Mortui enim, inquit,
» cstis. »Quis adeo desipit ut niortuo corpori sepulto aut
servos emat, aul domos aedificet, autpretiosas vestes com
paret? Nullus. Ncc nos ergo. Sed sicut unum solum quae-
rimus ne simus nudati; ita hic quoque unum quaeramus.
,

Sepultus et nosler primus homo, sepultus est non in terra,

sed in aqua non morte ipsum dissolvente, sed eo qui
:

mortem dissolvit, ipsum sepeliente non lege naturae, sed ;

jussu fortiore quam sit et nalura et dominium. Nam quae

facta sunt a natura, dissolverit etiam quispiam ; quae au-
tem ab ejus jussu, nequaquam. Hac sepullura nihil esl

beatius, qua oumes laetantur, et Angeli, et homines , et

dominusAngelorum. Huicsepulturaenon opusest veslibus,

non loculo, nec ulla re alia ejusmodi. Vis videre symbo-

liim seu signum? Ostendam libi piscinam in qua alius ,

quidem est sepultus , alius vero resurrexit. In mariRubro

demersi sunt /Egyplii , ascenderunt et pervaserunt Israe-
liiae. Pies eadem alium quidem sepclit, alium vero general.
III. Ne mireris si orlus et interitus sit in baptismate.

Nam dicmihi, solvere et conglutinare nonne sunt contra-

ria? Cuivisest perspicuum. Hoc facit ignis. Nam ceram
quidem dissolvit et perdit ; terram autem metallicam con-
glulinat , et aurum facil. Ila hic quoque. Ceream statuam
cum vis ignis deleverit ,
pro ea aurum reddil. Eramus enim
planc lutei ante lavacrum , aurei autem postea. Unde hoc
constat? Audi ipsum dicentem : « Primus homo e terra
«terrenus; secundus homo
»Egoquidem divinus e ccelo *.

dixiquantum intersit intcr lutum et aurum inveni autem ;

;

majorem diiTercntiam ccelestis et terreni. Non tantuni au-

tem interest inter lulum et aurum quantum inter terrena ,

1
i Cor. xv, 47»
 COHHB.NT. IX BPIST. VI) C01.08S. IIOM. VII. 8l

ot corleslia. Gerei cramus ct lnlci : ncs cnim liquefecit

llamnia cupiditatis, mullo magis quaui ceram ignis : et
quaevis nos confregit tentatio, niullo magis quam lutcos
lapis. Et si vultis describamus vitam priorem , ut videamus
num onmia cssent lerra et aqna, et hujusmodi ul inslar
Euripi fluerent et refluerent , cssentquc veiuli pulvis ,

phme instabilia ct difllucntia. Et si vultis, cxaminemus

non priora, sed praesentia, num omnia instar pulveris et

aquaeesse reperiamus. Quid enim vis nos dicere? magis-

tralus et principatus? nihil enim in hac vita videtur essc
magis ceinulandum. Sedmagis invcneris pulvcrcm in aere

slantcm ,
quam haec, nunc maximc. Cui cnim r.on sunt
subjecli? lis qui ipsos amant, Eunuchis iis qui pecuniai ,

gratia faciunt oinnia , irac populi, potenriorum indigna-

lioui. Qui hcii sublimis in tribunali , habebat praecones
alta voce clamantes, et multos praecurrcnlcs , et in foro

superbe et gloriosc incedentes, cst hodie vilis, humilis,

abjectus, ab omnibus illis deserlus , et nudus, lanquam
pulvis eventilalus, tanquam unda quae praeteriit. Sicut au-
lem puivis cxcitatur a noslris pedibus ; ila ctiam pariun-
tur magistratus aljiis <jui versanturin pecuniis , ct in tota
vita locum ct ordinem habcnt pedum : ct sicut pnlvis qui-
dem, cum cxlollilur , magnam partem tenct aeris , ipsc au-
tcni cst modicus: ila etiam magistralus : ct sicul pulvis
cxcaecat oculos, ita ctiam fastus principaius orbat mcntis
oculos. Sccl (piid ? vis exculiamus rcni valde oplandam,
nempe divilias. Age, eas sigiilalim examinemus. Habcnt
delicias , habent honores, habcnt potenliam. \lquc pri-
niuin quidem, si vis, examincmus deiicias? Annon eee Itutf
pulvis? Imovero citius pulvere transeunt. Nam adlinguam
uaquc perlingil voluptas deliciarum. Cum aulcm impletus
fuerit vcuter , ne ad linguam quidem usque. Atipoi hoao
rcs, inquit, suni res suavis et jucnnda. Et quid cst illu

lxxxm. 1
&'A S. JO. C1IRTS0STOMI Vr.CHIEl'ISCOI'1 C. I'.

honoro insuavins, cuni haheatur propler usnm pecuni.c?

Cum non habeatur cx libera electionc, ncquc ex aliqua
animi alacritale, nontufrueris honorc, seddivitiae. Quam-
obrem hoc ipsum maxime omnium inhono-
facit divilcm
ratum. INam, dic quccso si le habeutem amicum omnes ,

honorarent faterentur autcm te quidem nullius esse prc-

,

lii , necesse autem esse ut propter iilum te honorent, quo-

modo le ignominia aliter magis affecissent? Itaque igno-
miniaecausa sunt nobis divitiae, ut qnaeipsis possessoribus
sint magis honorata?, ct imbecillitatis indicium potius quam
polcnlia?. Quomodoergo non estabsurdum, terraetcinere,
hoc cnim est aurum, nos non existimari esse dignos scd nos ,

propter illud honorari ? et merito. Melius est enim nonho-

norari,quam sichonorari. Nain dic, quaeso, si quis libi di-

cerct, Nullo te honoredignum esse exislimo, sed propler

famulos tuos te honoro an hac ignominia potest quid-
,

quam esse pejus? Si anlem propter servos lurpc est hono-

rari , qui sunt parlicipcs ejusdem cujus nos animae ct

nalurae : mullo magis propter ea quae sunt his viliora, do-

morum, inquam ,
parietes ct atria, et vasa aurea, et ves-

les. Hccc vere sunt ridicula et pudcnda. Melius est mori

quam sic honorari. Dic enim mihi, si te in hoc faslu peri-

clilanlem vilis quispiam et despuendus ab hoc periculo

vellet iiberarc, quidnam hoc cssct pejus?Quod aulem de
civitalc inler vos dicitis, volo vobis dicere. Eum qui rerum
potiebatur aliquando offendit nostra civilas, et jussit cam
everli fundilus , cum viris, pueris, et domibus(2). Tales
enim sunl irae regiuu. Poteslati quantum volunt indul-
gcnt; lanlum malum cstpolestas. Erat ergo inextremispe-
riculis. Hicc autem vicina civitas maritima rogavit pro
nobis imperatorem. Qui autem nostram habilabant civi-
tatem, dicebanlhoc cssc pcjus quam dirui civitalem. Adco
sic honorari pejus cst qmtm ignominia allici. \ide enim
 COMMENT. LN IilMST. AD COLOSS. IIOM. VII. 83

undcnam radices agat honor. Coquorum nianus faciunt

ul nos honorcinur. Quamobrcni illis debcmus hahcrc gra-
tiam. El suhulci lautain pra?benles mensam , cl lextores

cl laniiici , ct qui mctalla operantur , el qui placentas con-

diunt, ct mcnsas slernunl.

IV. Annonergomelius est non honorari , quam talis ho-
norisillishahercgraliauiPPra3lcrlnccautemquod ditescere
plcnum sit ignominia, cgo apcrte conabor ostcndere. Tur-
pem facit animam. Quid cst autem hoc ignominiosius ?
Nain , dic quacso , si corpus csset spcciosum et omnes ,

suporans pulchritudinc , acccdentes autem divitiac pollicc-

rcntur se id turpc lacturas, ctpro sano aegrolum, pro hcne

coinposito lumidum ct inflannnatum et omnibus mcm-
:

hris inlcrcule rcpletis inQasscnt quidem facicm, et omni

ex partc lumidam reddercnfc, pedcs quoque iuflassent et
trabibus fccissent graviorcs, inflassentet ventrem , et efle

cissent majorem quovis dolio : postea nc iis quidem qui

vellent curarc se permissuras profilcrentur; ea enim est
nimia potestas; sed se lantam daluras esse liberlalem , ut
si quis accederct ad ipsum liberandum a noxiis, cum cs
sentpunilunc. Anquidimmanius, qiueso, fuerit? Cumcrgo
divithesicanimam afliciant.. quomodo respulchra fucrinti'
Scd nimia polcstas est ipso morbo gravior. /Egrolantcm
enim nc medicorum quidcin parere lcgibus , cst gravius

quam ;cgrotarc. Quod habont et diviliai, facicntcs onini cx

parlc inlumescerc ct inflannnaii aniuiani , ct prohibcntcs

iucdicos acccdcrc. Quamobrcm proptcr niiniam polcsla-

tcin nc cos bealos pronunticmus, sed corum iniscrcamur.
Neque cniin si aqua intercute jacenlem vidcrim cl ncnii-

ncin vchiiiii iii (puuninus potu impleaiur quanlum vclit, ct

noxiis carnihus , euni hcalum dixcrim prpptei <;un potcs-

lalein. Polcslas cnini non est $t nipcr hona , sicut nec ho-
norcs. Mam c;c superbia implenl cl arrogantia. Si aulcm
 ,

84 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEIMSCOPI C. V.

nolles corpus morbum suscipere cum divitiis, quomodo

dcspicis animam , 11011 lianc solum , sed aliam quoquc sus-
cipienlcin punilionein? Undique cnim aesluat febribus et

inflammalionibus. Fcbrem aulem illam ncmo polcstexlin-

guere : non sinunl enim diviliae , ulpolc qune detrimenla
persuadcnt essc commoda : utneminem sustinere, et per
summam licentiam omnia agere. Non enim aliam invenies
animam lot ct tam nefariis plenam desideriis ut corum ,

qui volunt dilescerc. Quas enim nugas non sibi depingunt,

magis quam qui Hippocenlauros effingunt ct Chimaeras,
et Serpcnlipedes , et Scyllas ; monstra videris eos effingen-
tes. Et si quis velit eorum unam effingere cupiditatem
nihil videbuntur , ncc Scylla , ncc Chimoera , nequc Hip-
pocentaurus , si cum portcnlo illo conferantur, sed vide-
bis illam habere omnes sirnul belluas. Et fortc existimabit
quispiam me fuisse in multa divitiarum copia , ut qui in
iisquae dicuntur tam sim verax. Fertur quidam prius ;

enim confirmabo orationem cx iis quae canunlur apud

Graecos; fertur, inquam quidam rex apud eos in deliciis
,

eo venisse luxus ut auream sibi fecerit platanum, ccelum-

,

que supcrne , et ita sedissc (3) , idque cum bellum gereret

adversus belli peritos. Annon est haec cupiditas hippocen-
taurorum? Annon scyllne ? Alius rursus injecit homines in
bovcm ligneum. Annon est scylla? Quidam autem ex prio-
ribus Regem ex viro fecit mulierem; militem ex muliere
quid dicam ? bestiam ralionis expcrtem, ct his adhuc pe-
jus. Besliae enim , si sint sub arboribus , suam sustinent
naturam, ct nihil quaerunt ampiius. Iste autem etiam fe-
rarum naturam longc superavit. Quid crgo divitibus fue-
rit insipientius ? Uoc autem fit ex nimia desideriorum vi.

At nonne multi eum admirantur? Fiunt ilaque sicut ipse

ridiculi. Hoc non oslendebat divitios, sed amentiam. Au-

rca illa platano quanto cst tcrrcslris platanus melior ct

 <:o m\m:\t. i\ BPIST. ao coi.oss. nov. vn. 8f>

pra\sianii<ir? \asecundum naturam sunt jn-

1 1 1 quir sunt ,

cundiora iis Quid ijbi volebat

quae suni praicr nalur;uu.
coelnm aurenm, o fatue? Yides quomodo insanientcs fa-
ciant divitiac ? quomodo intumescant el a?stuent ? Exisliino
ipsas etiam maro non nosse, ei fortasse velle cliam in ipso

ingrcdi. Annon h;ec sunt chimrera? Annon hippoccnlau-

rus ? Sed sunt nunc quoquc qui ab ipso nihil distanl, sunt
etiam mnllo insipicnliores. Quid cnim, dic quaeso, ab
aurea plalano dilTerunt, quod altinet ad amentiam, qui
amphoras faciunt aureas ct ollas et alabaslra? Quid , ,

vero mulicres pudet quidem sed tamen necessc est di-

, ,

ccre, matulas facienlcs ar^cnteas ? Opoiicret vos pudcre

quae h;ec facitis. Christo csuriente lu ita indulges deliciis,
imovero dcsipis? Quasnam hae non lucnt pcenas? Deinde
rogas cur latrones, cur parricidac , cur mala, cum diabo-
lus vos ita agitet ac disccrpal? Nam discos habcre argen-
teos, nc hoc quidero animo convenit philosophico, sed
lotum est plane dcliciarum. Immunda autem vasa facero
argcnlea , an aliquid habct deliciarum? Non dixerim dcli-

ciaruin, sed insaniae, imovcro pejus insania.

V. Scio multos mc propler hoc habcrc ludibrio : sed
non curo, modo aliquid prosim. llevera amcnles et furen-
tes faciunL diviti;e, Si pcncs ipsos cssct, vcllenl el lerram
esscauream et parictcs aurcos, foiiassc et codum et
,

aercm ex auro. Quis furor ? qua? iuiquilas? qaae fcbris ?

Alius perit frigore ,
qui est faclus ad Dei imaginem , lu
autein h;ec fabricaris? O iastum cl arroganliain ! Quid
amplius fccisset insanus? Excrementa tanli facis ul ea ar-

gento cxcipias ? Scio vos audientes obtorpcscerp, sed ob-

torpcsccre dcbenlqiuc h;ec faciunt, et viri qui nmrbis lm-

jusmodi deserviunl : esl enim hoc intcmporontia, el cru-

delitas, el inhumanitas, cl fcrilas, ellascivia. Qunc scylU
qttJB chimacra, quis draco, vcl potius quia dfcmon, quis
 ;
,

86 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHIEPISCOPI C. P.

diabolus hoc feccrit? Quid prodest Christus? Quid pro-

dest fides, cum toleratur aliquis ex Gentibus , imovero
non ex Genlibus sed ex daemonibus , ? Si caput non est or-
nandum oro ct margaritis : qui argento utitur ad tam im-
mundum ministerium ,
quamnam assequetur veniam?
Non sufficiunt reliqua ,
quamvis nec illa sunt toleranda :

cathedrac et scabella cx argento omnia ? Atqui hoec quo

que sunt amentioe. Sed ubique est fastus supervacaneus
ubiqueinanis gloria. Nusquam usus habetur ratio, sedubi-
que sunt supervacanea. Ego vereor ne ab hac insania pro -

cedens sexus muliebris monstrorum formam suscipiat : ve-

risimile cst eas cupere pilos quoque habere aureos. Aut
fateamini vos eo quod dictum estnihil esse affectos, etex-
citatos , et indicisse in concupiscentiam, et nisipudorrc-
tinuisset , non recusavissetis. Nam si audetis ea quae sunt
his absurdiora , multo magis cxistimo eos pilos aureos esse

desideraturas, etlabra , et supercilia , et totas auro lique-

facto se velle illinere. Si autem non croditis, et cxistimatis

me ridenlem dicere, ego narrabo quod audivi, imovero

nunc quoque est. Rex Persarum barbam habet auream iis ,

qui harum rerum sunt pcrili veluti subtegmine, illius pi- ,

lis auri laminas involventibus. Et jacel tanquam mons-

trum. Gloria tibi, Chrislc, quam multis nos implevisti bo-
nis , ut sani essemus, a quam mullis monstris et amentiis
liberavisti? non amplius suadeo, sed im
Ecce pracdico ,

pcro, et dcnunlio audiat qui velit:qui non vnlt autcm

: ,

non pareot quod si pergatis baec facere non tolerabo

: ,

neque vos excipiara neque sinam ut hacc limina transea-

,

tis. Quid enim mihi opus est aegrolantium multitudinc?

Quid vero si vos crudicns non prohibeo quoe non sunt

supervacanca ? Atqui Paulus prohibuit aurum etmargari-
tas. Ridemur a Groecis : res nostrae videnlur esse fabuhe.

Et viris hacc suadeo. Accedis ad ludum litterarkmi ,

philo*
 ,

co\i\if.nt. in r.nsT. \n r.oi.oss. now. vn. 87

sophiam discens spiritualem? Aufer illtun faslum. JIoc et
viris suadeo el fdbminis. Et si quispiam alitcr faciat non ,

amplius palior. Duodccim cranl Discipuli : ct audi quid

Non et vos vultis abirc ? » Nam si
C.hrislus eis dical : «
!

semper adulemur, quando vos recreabimus? quando pro-

ficicmus ? At suul, inquil, alke haereses, et transmutan-
lur. Frigida est luxc oralio. Melior est unus faciens vo-
lunlatem Domini quam mille iniqui. Nam tu quoque dic ,

milii, utrum malis, mille-nc haberc servos fugitivos et

fures, an unum benevolum? Ecce suadeo et jubeo ut et
faciei ornamenlum et cjusmodi vasa conteras, et des
,

paupcribus, ct ne sic insanias. Qui vult rcsilial. Qui vult

accuset et reprehendat : niillum palior. Quando sum judi-
candus stans ad iribunal Christi , procul vos statis , etgra-
lia vcstra in nihilum cedit , mc reddenle rationem. Ihec
verba omnia corrumpunt. Ne discedat, inquit , et ad
aliam haeresim deficiat. Est imhccillus , le demillc , et tc
ci aliquantispcr accommoda. Quousque? Semel, et bis ,

el ler, non perpctuo. Ecce rursus denunlio , ct cum

hcato Paulo protcslor , quod si rursus vcncro, non par-
cam J Quando aulem vos reclc gesscrilis, lunc
. scielis

quantum lucrum quanta sit ulilitas. Certe rogo

, ob- , el
secro, neque genuaquidcm vestra dubitem apprchenderc,
vl pro co BUppllearc. Qtiasest hafec mollilics , qune delicia',
qu.i' ((inlumelia ? conlumclia cnim cst , non dcliciac. Qu.t
attoentia? Qunc insaniaPTot patiperes circiunsistunt Ecclc-
siam : ct lam multos filios hahcns Ecclesia , lam divites ,

hnlli paupcri notestopetn ferre : scd aliiis quidem esiirit

alinsvero cstcbrius, aliusin argcnlo egcril , alius nc pa-

iinn quidem habct quo vcscatur. Quaenaqn csl h.rc insa
nia? qu.vnam lanla fcritas ? Absit ut sit hobis taciendum
pericnlnm ulciscendi oosqui nonobediuni; ila ui indigna-
.

•
loon. vi, G-. — > ?.
Cor. xm, a.
88 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIKPISCOPI C. P.

tione moti illos plectamus ; scd lubentcs ot patientes illi

haec orunia obeant. Ut in gloriam Doi vivarnus , et a sup-

plicio quod illic est , liberemur , ct bona assequamur pro-
missa iis qui ipsum diligunt , gratia et benignitale
Domini nostri Jcsu Christi cui cum Patre ct Spiritu sancto
gloria, imperium et honor, nunc et semper, et in omnia
saecula saeculorum. Amcn.

HOMILTA VIII.

CAPUT III.

Mortificalo crgo membra vestra, quae snnt super ter-

ram , fbrriicationem , immundiliam , libidinom , concn-

pisceritiam malani , et avaritiam ,
quaeest rdolorum ser-
vilus : propler quarj venil ira Dci super filios incrednli-

lalis : in quibus ambulastis aliquando cum vivcrctis in

1
illis .

I. Scio mullos cssc oflensos eaquac hanc pracccssit dis-

ceptationc. Scd quid agam? audivistis quid jussorit Domi-
nus. Numego sum causa? Quid faciam ? Non videtis quo-
modo qui quod debctur cxigunt, si culpac obnoxii sint

ingrati, eos in vincula conjiciunt. Audivistis quid hodic

exclamaritPaulus. «Mortificate, inqnit, membra veslra quae

» sunt supra tcrram, fornicalionem , immunditiam , libi-

» dinem, concupiscentiam malam, et avaritiam , quae est

» idolorum servilus. » Quidest illa avaritia delcriusPIIoc

cst gravius quam id dicebam , nempe quam stoliditas illa

< Coloss. iii, 5-7.

 ,
;

COMMKNT. IX EPI8T. AT) COI.OSS. IIOAr. VIII. 89

erga argentum. Et avaritiam , inqnit , quac est idolorum
servitus. Videtis ubinammalum desinat? Nc aegre feratis :

non onim lubens neqne lemerc volo habcre inimicos. Sed

velim vos co vcnirc virtutis ul ego dc vobis audiam quac ,

oportet. Quamobrem non sunt quae dixi aucloritalis , ne-

quc impcrii , scd tristilire ctdoloris. Ignoscite , ignoscitc :

nolo mc indccore gcrerc de iis disscrens ; sed cogor. Non

pro dolorc pauperum haec dico , sed pro vestrasalute. Pe-
ribuntcnim ,
peribunt qui Christum non aluerunt. Quid
cnim si alis paupcrem? Sed quandiu sic luxui ct dcliciis

indulges , sunt omnia supervacanea. Non enim quaerilur

multa-ne dederis, secl num minus dedcris quam fc-rant fa-
cultates : hoc enim est ludcntis. Morlificate crgo, inquit,

membra vestra, quae sunt supra lcrram. Quid dicis ? Nonne

tu dixisli : Scpulli estis, consepulli cstis, circumcisi cstis
exuimus corpus peccatorum carnis? Quomodo ergo rursus
dicis, Morlificalc? Ne ludas. Hacc dicis ac si hasc sint in
nobis. Non cst contradictio. Ut si quis cum a sordibus
abstersissct statuam , vcl potius eam denuo (udisscl ct con-
eamque de intcgro fulgentem rcddidisset ct niti-
flassct,

dam ,quidcm csse exesam et periissc rubiginem

dicat
suadcat aulem rursus opcram dare, ul deporialur rubigo,
non ulilur contradictione. Non cnim quam abstersit rubi-
ginem , sed quae postea adnascilur, suadet deponcre. Sic
nequc priorem dicil morlilicalionem; neqne illas iornica-
tiones ; scd quaj postea accedunt. Sodecce, inquiunt haere*
tici , rcs creatas Paulus calumniatur. Dixii enim superius ,

« Quac sursum sunt sapile, non quae super terram; »rur-

sus dicil,« Morlificalc mcmbra veslra qu.v sunl suprr lcr-
»ram. » Ilic pcccalum nec res crcatas calum-
signilicat,
Dtatur. Sic enim ea quaa super terram sunt vocal peccata;
sive quod <\ terrena cogitationo et in lerra pali-cnlur; sive
quod peccatores lcrrenos p»se oslcndanl. Fornicalionom,
CjO S. JO. CIIRYSOSTOMI AI\CIlIEPISCOPI C. P.

immundiliani , incjuit. Rcs prnetermisit quas nc honeslum

tjuidem cst dicere : ct per immundiliam, omnia ostmdit.
Libidinem, inquit , concupiscentiam malam. Ecce totum
dixit in genere. Omnia enim sunt mala cupiditas , invidia ,

ira , tristitia. « Et avaritiam, inquit, quae est idolornm

»servitus. Proptur quac venit ira Dei super filios incredu-
»litatis. »Per multa cos abduxit; j)er ea quae fuerunt be-
neficia, per mala futura a quibus sumus liberati quinam ;

cum essemus, et quare : et omnia illa,quinam fueri-

ut
mus, et in quibus : et quod ab cis simus liberati, quo pacto
et quomodo, ct propter quae. Haec sufficiunt ad averten-
dum scd hoc cst omnium vehementissimum, dictu qui-
:

dem injucundum, non tamen inulile, sed etiam utile.

Propter quae, inquit, venit ira Dei super fdios increduli-
tatis. Non dixit , supcr vos; sed supcr fdios inobedientiae.
« In quibus ambulastis aliquando, cum vivcretis in illis, »

incutiendo pudorem Cum vivcretis, inqnit in illis et ; , ,

cum laude, ut qui nunc non vivant sicnt tunc vivebant; :

tunc licebat ita loqui. « Nunc autera deponite el vos om-

»nia \ »Et universe semper dicit et sigillatim. Hnec sunt
autem ex afiectu. « Iram , indignationem , malitiam, blas-
• phemiam, turpem sermonem de ore vcstro. Nolite men-
2
>,tiri invicem » Turpem sermonem, inquit, ex orc vcstro,
.

cum emphasi, quoniam id maculat et polluit. « Expoliantes

» vos veterem homincm cum aclibus suis el induentes no- ,

«vumcumqui rcnovalur in agnilionem Dci sccundum ,

«imaginem ejus qui creavit eum » Operae-prctium est

3
.

hic quacrere cur membra et hominem et corjnis vocet , ,

vilam corruplam et depravatam : ct rursus dc virtule prae •

dito similiter agat. quomodo di- Et si homo sunt peccata,

cit, « Cum actibus suis. » Semel enim dixit veterem homi

ncm, oslcndens quod hoc non sithomo, scd illud. Libcrum

1
Coloss. iii, S. — » Ihid. 9. — s Hid. 10.
 COMMKXT. IN F.PIST. AD C0L0SS. IIOM. VIII. 91

animi arhitrium magis oblinet principalum quam essenlia:

et hoc magis est homo ,
quam illud. Non cnim essenlia
injicil in gehennam regnum, sed ipsnm
, nequc inducit in

liherum arhilrium neque odimus

: et ncminem amamus ,

qualenus cst homo, scd quatcnus talis aut talis homo. ,

Si crgo corpus quidem cst csscnlia ipsa aulem in ulris- ,

qiie non cst ohnoxia rcddendae rationi quomodo ipsum ,

dicit esse malum?

II. Quid vcro dicit, « Cum suis aclibus ? » Liherum ar-
bilrium cum operibus. Veterem autcm ipsum vocat, ejus
volens ostenderc turpitudinem , ct deformitatem, et im-
hccillitatem. Et induite novum, id est, Ne expectelis fu-
lurum idem accidat, sed conlra. Nam quo magis
ut ci
proccsscrit, non tenditad senium, sed ad majorcm priorc
juvcnlulem. Nam quando majorem acceperit cognilio-
nem, majora quoque conscquitur, et magis viget, ct majo-
rem vim habel, non solum ob juvenlulem, scd etiam ob
formam ad quam refcrlur. Ecce creatura oplima vitnc in-
slilulio dicilur. Ad imagincm Christi. Hoc enim cstillud,
« Ad imaginem ejus qui creavit ipsum. » Nam ncc Chrislus
senex mortuusest, sed eratadeo pulchcr ut dici non pos-
sit. « l bi non est masculus ncc frcmina ,
gcnlilis <i Jud;cus,

» circnmcisio et praepulinm , Barbarus ct Scylha , scrvus

»el libcr, sed omnia, et in omnihus Christus '. » Eccc
lcrlium hujus viri cncomium ,
quando ncc gcnlis, nec
aucloritatis, nequc majorum ingrcdilur discrimcn, cum
nihil habcat cxtcrnum , ncque his opus hahcat : talia eniin

omnia sunl exlcrna. Circumcisio, et pr;cpulium , scrvus

ct lihcr, (Ir;ecus, lioc cst, proschlus, ct .lud.eus a majo-
rihus. Si hunc solum haheas , cadem assc([iicris qua* alii

<pii habent. Scd omnia, inqait, ct Sn omnibns cst Chris

lus: id csl , oinnia nobis cril Chrislns. ctdimiilas , d gc

1
Coloss. iii, 1 1.
 ,

gi S. .10. CIIRYSOSTOMI AttCHIKPISCOPI C. P.

mis , et in vobis omnibus idem. Ant aliud dicil , ncmpe ,

Omnes nnns Christus facli estis , cnm silis cjns rorpns.

« Indnile vos ergo sicnl clccli Dei , sancli ct dilecti '. »

Oslendit facililatem virtnlis, ul ct cam perpetno habeant,

et ut lanquam m?ximo nlantur ornamento. Et est cum
laude suasio. Tunc enim vim habet maximam. Fuernnt
enini saucti, scd non clecti. Nunc autem et electi, et
sancti , et dilccli. « Viscera misericordiae. » Non dicit mi-
sericordiam, sed cum majori cmphasi per duo. Et non
dixit , Tanquam fralribus , sed tanquam filiis palres. Ne
mihi cnim dixeris quod pcccavit. Propterea dixit viscera.

Et non dixit misericordiam , ne eos vilipenderet , sed vis-

ccra misericordirc. « Benignitalem , humililalem , modes-

» tiam , palientiam , supportantes invicem : et donantes
» vobismetipsis , si quis adversus aliqucm habeal querelam.
2
«Sicut ct Christus donavit vobis, ila et vos . » Rursus
dicil pcr speciem. Nam a henignitate orilur humilitas, et

ab ea patientia. Supportantes , inquit, invicem. Hoc cst

suslinentes , ct aller alteri dimitlentes. Et vide quomodo
ipsum nihil essc oslcnderit, ut qui vocarit querelam. Et
adjicit. « Sicut ct Christns donavit vobis. » Magnum
excmplum qnod scmpcr facit a Christo ipsos adhortans.
, ,

Querclam dicit. Iliic qnidcm parvum illud esse ostendit.

Quandoaulem adduxit exemplum, persuasitquod, etiamsi
de magnis possimus accusare, oportct condonare : illud

cnim , sicut Chrislus, hoc significat : nec hocsolum, sed

etiam quod ex toto corde; neque hoc lantum, sed ctiam
quod oporlcat diligcre. Chrislus enim in mcdium adduc-
lus hacc omnia adducii. Et quod ctiamsi sint magna
cliamsi prius eos nulla aiTccerimus injuria, etiamsi nos
quidcm magni, iili vero pusilli , etiamsi sint nos postea
affecturi conlumejia : et quod anima pro ipsis sit pononda.
' ColO«S. !II, 12. — • Iltill. IJ.
 COMMliNT. 1N lilHST. VI) COLOSS. HOM. VIII. 0,3

lllud enim , Sicut, haec poslulat, ct quod uec ad morleai

tisquc solum slarc oporlcal sed si fieri possit, etiani pos- ,

tea. « Super omuia aulcm haec charilalcm habele cjuod , ,

»osl vinculum»pcrfectionis quod hoc dical. Nani *. » ^ idcs

quoniam fieri potcst ut qui condonct non diligat, cerlc,

inquit, oportetetiam diligcre, el oslendit viam per quam
ficri potcsl ut condonetur. Fieri enim polest ut sit aliquis

benitrnus ct mitis , et humilis , et lenis , ct nullo moveatur

afleclu.Quamobrem in principio dixit : \ isccra miscricor-
A\x , ct charitatem ct miscricordiam. Supcr omnia autcm
haec charilalcm ,
quce est vinculum pcrlectionis. IIoc cst
autem quod vult dicere Ula nihil prosunt; dissolvuntur :

enim illa omnia nisi fiant cum charilale. Ipsa omnia illa
,

constringit. Quodcumque bonum dixcris, si ca absil, nihil

cst, scddiflluil. El sicut in navi, ctiamsi magna sinl ins-

trumenla, et non sint qunc cam succingant tabulata, nihil

prodcst: etin domo si non sint conligualiones : ct in cor-

pore, ctiamsi magna sint ossa non sinl aulem ligamcnla , ,

nihil juvat. Cujusmodicumquc enim quispiara bonaliabcat

opcra el recle facta, cvanescunt omnia, nisi sil charilas.

Non dixit : Est fastigium, sed quod est majus vineulura :

hoc enira cst magis ncccssarium , quam illud. Nam fasli-

gium quidcmcstinlenlio perfeclionis; vinculum atilein cst
complexus ct comprehcnsio eorum qu;e perfeclionem ofli-
ciunt , tanquam radix. « Et pax Dci cxullct in cordibus
»vcstris: in qua ct vocati cstis in uno corpore, et grali
2
neslote . »

III. PaxDci cst ea qu.-e cst firma et slabilis. Si proplcr

hominem quidcm paccm habeas, ea ciio dissolvitur. Sin

aulem proplcr Dcum; non ilidem. Quanquain divil uni-
rerse.charitatem, rursus lainenvcnil ad id quodesl singu-
lare: eslenim eliam immodcrntacharilas. I I, quando quis-
1
Colo.s>. iii. i
i. — • Ibid. i5,
 ,

<j4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARC IllEPISCOri C. P.

piam cx niulla charilalc lemerc accusat, dcpugnatqne, et

aversatur. i\on dicit, hoc nolo sed sicut Deus vobiscum
;

fecit pacem, ila vos quoque facite. Quomodo fecit ? Cum

ipse voluisset , nulla re a nobis accepta. Quid est, Pax
Dei praeinium distribuat in cordibus vestris ? Si pugnent
duae cogitationes , ne staluas iram, nec insultationem le-
nentcm braviumet praemium, sed pacem. Lt, sitquispiam
injuste afiectus conlumelia : a conlumelia enatae sunt duao
cogilalioncs; una quidem jubens ulcisci , altera vero tole-
rare ; et inter se luctantur. Si steterit pax Dei prajmium
distribuens , dat pramiium ei quaejubet tolerare, et illum
pudore Quomodo? Persuadens Deum csse pacem
afficit.

ct pacem nobiscum fecissc. Non abs re nec temere osten-

dit rei magnum esse certamen. Ne ira, inquit, praemium

distribuat, non contentio, non paxhumana. Pax enim hu-

mana fit ex co quod non ulciscainur, ex eo quod nihil
grave patiamur. Al non hanc, inquit, volo, sed iliam quam
Christus reiiquit. Sladium intus fecit, in cogitalionibus,
ccrtamcnque et pnemii distributorem. Deiude rursus ab-
hortatio « In qua et vocati estis; » hoc est, propter quam
:

vocati estis. Pievocavit in memoriam quam multorum bo-

norum causa sit pax. Propter eam te vocavit, ejus causa
vocavit, ut fide dignum acciperespraemium. Namcurunum
fecit corpus? Nonne ut ipsa dominatum obtineret? Nonne
ut in pace degendi haberemus occasionem ? Cur omnes
sumus unum corpus ? Quomodo autem sumus unum cor-
pus? Propter pacem unum corpus sumus, et propterea
quod sumus unum corpus in pace agimus. Cur autem non
,

dixit Pax Dei vincat

: sed praemium dislribuat? Eam efle-
,

cit fide digniorem non sivit ut cum ea luclaretur mala

:

cogitatio, sed staret inferius : etnomenpraemii excitavitau-

ditorem. Nam si dederit praemium bonie cogitationi, quan-
umcumquc iila, nempe mala, sit impudens, ei de caetero
 »»

COAIMUNT. 1N liPIST. AD COLOSS. IIOM. VIII. g5

nihil proderit. Alioqui aulem scicns illa quod quidquid
feccrit, pracmium non sil acceptura , quidquid spirarit,
et vehemcntius irruerc aggrcssa 1'ucrit, ul quae inutiliter
laboret, desistet. llcclc autcm addidit, « Et grati estote,
lioc cst cnim cssc gratum, et ad inculiendum pudorem
valdc apposituui, ut conservis similiter utatur, sicut ipso
Deus. Domino cedat, parcat ,
pro omnibus gratias agat,
sou conlumelia affecerit quispiam , seu percusscrit. Qui
onim Dco agit gralias non eum qui
pro iis quae passus est ,

fecit ulciscetur. Nam is quidem qui ulciscilur, non agit

gratias. Sed nc simus sicut ille qui contum cxigebat dena-

rios, nc audiamus « Scrve ncquam. » IIoc enim ingrali

,

animi viiio nihil cst pejus. Itaque ingrali sunt qui ulcis-
cunlur. Cur autem ad primam venit fornicationem? Nam
cum dixisset, Mortillcate mcmbra veslra quas sunt supra
lerram , statim dicit, Fornicationem : et hoc ferc lacit

ubique quoniam hoc vitiuni maximc dominatur. Scribons

:

cnim in Epistola ad Thessalonicenses, hoc fecit. Et quid

mirum, cum eliam dicat Timotheo, « Te ipsum caslum cus-
» lodi '. alibi « Pacem
»Et rursus cum omnibus
: sectemini
2
» et sanctificationcm, siue qua nullus vidobit Dominum .

Mortificale, inquit mcmbra vestra. Quod est mortuum

,

qualc sit non ignoratis cxosum abominandum, diilluons.

, ,

Si mortificavcris , non nianet mortuum sed slalim cor- ,

rumpilur et intcrit sicut corpus. lv\linguo orgo calorem ,

ctiiKinet mortuum. Oslenditipsum hoc

qund C-hris- facerc
lus in lavacro. Propterea etiam mombra vocal, tanquam

aliquem virum fortcm inlroduoons, et ad majorom dcdu-

ccns emphasim. Et roctc dixit, Qiue sunl supcr torram :

hic cnim mancnt, el hic mullo magis corrunipiinlnr rl

inloreunl, quam hacc mcmbra. Quamobrem non <*st sic
corpus a torra, sicut pcccatum ost tcrroslre. ISam corpus
i Tmi. v, j2. — » il.hr. xii, ij.
 »,

(,6 5. JO. CHr.YSOSTOMI ARCHIKPiSCOPI C. V.

aliquando quidem pulchrum ccrnilur illa aulem nunquam, :

cl omnia quae sunt suprr terram concupiscunt hrcc mem-

bra. Si talis sit oculus non videt quae sunt in ccelis, si
,

auris , si manus, si quodvis membrum dixeris. Oculus vi-

det corpora, et pulchritudines, et figuras has qua3 sunt ex

terra : his dclectatur. Auris mojli cantu , cilhara et fistula
ct turpi sermone. Hax autem sunt circa lerram. Postquam
ergo supcrius cos collocarit juxta thronum, tunc dicit,
Morlificate memhra veslra quae sunt super lerram. INon li-
cet slarc superius cum his membris. Non est enim illic in
quod ea operari oportet:et hoc lulum cjt illo pejus. Nam
illud quidem lutum fit aurum. « Oportet enim, inquil,

»corruptibile hoc induere iucorruptionem *. »Hoc autem

lulum non potest rursus fundi ct conflari. Quamobrem
Ikcc magis sunt supra terram quam illa. Proplcrea non
dixit ,
Qua3 sunt e lerra , sed , quae supra terram ficri : enim
polest ut iiaec non sint e terra nam hrec quidem necesse
:

est esse super terram. Illa autem ncquaquam est necesse.

Nam auris quidem cum ex iis quae hic dicuntur nihil au-
dit, sed ex iis quae sunt in coelis : quando oculus nihil vi-
det ex iis quae sunt hic, sed quae supra non est super
,

lcrrain quando os nihil loquitur ex iis quae hic sunt, non

;

est super terram; quando manns nihil fecerit ex iis qu;e

sunt mala, non est ex iis quae sunt supra terram, sed ex

iis quae sunt in cceiis.

IV. Hoc cliam dicit Christus. « Si oculus tuus dexter
2
» te scandalizet, id est , si aspicis impudice, excinde eum ,

hoc est, malam cogitationem. Mihi autcm videtur fornica-

tionem , immunditiam , libidinem, concupiscenliam , sig-

nificare fornicationcm , per haec omnia nos ab ea re ab-

ducens. Id enim est revera animi morbus;et sicut corpus
palilur, aul febri laborat, aut vulncralur ; ita hic quoque
i Cor. v, i3, — a Malth. v, 29. .
 COMMENT. IN EPIST. AD COI.OSS. IIOM. VIII. C)J

affectus. Et non dixit, Reprimite, sod, mortificulc, ut de

caetero non possit resurgere; et auferte. Ut, si calli sinl in

corporc , corpus est mortuum , et id auferimus. Sed si

vivum secueris, affert dolorem. Sin autem morte affectum,

ne dolcmus quidem. Ita etiam in animi affectibus et mor-
bis, ea animam efliciunt patibilem, quae est immortalis.
Quomodo idololatria dicta sit avaritia sacpius diximus. Qua?
enim in humanum genus tyrannidem maxime exercent ,

haec sunt, avaritia , et intemperantia, et concnpiscentia

mala. «Propterquae venit ira Dei superfiliosinobedientiae.»

Filios dicit inobedientiae , eos privans venia, et ostendens
eos in his esse, quod non paruerint. « In quibus, inquit,
»et vos ambulastis aliquando, et persuasi estis. »Oslendit
eos adhuc esse in iis , et laudat dicens : Nunc autem de-
ponitis et vos omnia, iram , indignationcm, malitiam,
blasphemiam, turpem sermonem. Non ad illos , sed ora-
tionem deducit ad alios , ne feriat. Blasphemia dicit ma-
ledictaet convicia; sicut iram dicit malitiam. Alibi autem
ad incutiendum pudorem dicit « Alter alterius mcmbra ,

«sumus «illos facit hominum veluti opifices

1
, alterum ,

quidem repellentium alterum vero suspicientium. Illic

,

membra dicit hic omnia cor, iram ; os, blasphemiam;

; ,

oculos fornicationem, avaritiam manus et pedes men-

, ; ,

dacium, cogitationem ipsam et mentem vetercm. Unam

habet formam regiam ncmpe Christi. Videntur isti mihi
,

magis csse exgentibus ,

quos respicit, ostcndens mcmbra
sive majora sive minora unani rogiam formam habere.
Sicut cnim tcrra, cum sit arcna , sua prius pcrdita forma ,

postea fit aurum ; et lanac . qualescumque sint, altcram

formam accipiunt et priorem occultanl; ila etiam fidelis.
«Supportantcs, inquit, invicem. »Ostendit quod juslum
est.Tu illum patero. o\ ille le quod quidnn dieil in I"j>i- :

'
K|>hes. jv, a5.

I.XXXTI.
y
 :

98 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISGOPI C. P.

l
tola ad Galatas : « Alter alterius onera portate , »Et grati,

inquit, estotc. Maxime enim ubiquc hoc quaerit, ut quod

sit summa bonorum.
Y. Gratias ergo agamus in omnibus quidquid evenerit
hoc enim esl Nam in rebus secundis hoc
graliarum actio.

agere, non est magnum

enim rerum nalura nos ad hoc
: ipsa
impellit. Quandoautem cum ad extrema ventum est, gra-
tias agimus, tunc est admirandum. Quando enim propter

ea quae alii maledictis insectantur et aegre ferunt, gratias

agimus , vide quanla sit philosophia. Primo Deum exhila-
ras ; secundo diabolum pudore afficis ; terlio et quod fac-

tum est nihil esse pronuntias. Simul enim tu gratias agis,

et Deus dolorem amputat et recedit diabolus. Nam si ,

aegre tuleris is ut qui quod volebat effecerit

, adest, et ,

Deus , ut qui sit blasphemia et maledictio affectus , relin-

quit, et malum intendit et auget. Sin autem gratias ege-

ris, ut qui nihil proficiat, recedit : et Deus , ut qui sit

honore afFectus, honorem magis rependit. Nec fieri potest

ut homo qui propter mala agit gratias, mala sentiat. Lae-
tatur enim anima , ut quae recte se gerat : statim laetaest
conscienlia, et suis gestit et exultat laudibus. Quae vero
laeta est, non potest esse tristis. Illic autem cum calamitate
urget eliam flagellans conscientia. Hic coronat et tanquam
praeconio proclamat. Nihil est lingua illa sanctius, quae in
malis Deo agit gratias. Pieveraea nihil distat a lingna Mar-
tyrum. Similiter et ipsa et ille coronatur. Nam eam quo-
que urget lictor, qui cogitDeum negare per blasphemiam :

instat et diabolus cogitationum urgens carnificinis, et

tenebrarumoffundensanimi aegritudinibus. Siquis ergodo-
lores tulerit , coronam accipit martyrii.
et gratias egerit,

Ut infans Deo agit gratias, hoc matri corona

aegrotat, et
est. Quo tormento non est deterior animi aegritudo. Sed
1 Galat. vi, j.
 ;

COMMENT. 1N EPIST. AD COI.OSS. HOM. VIII.

99
ca non cogit vcrbum acerbum emitterc. Moritur, rursus
agit gratias. Facta est filia Abrahami. Nam etsi propria

manu non occidit , sed tamen ketata est propter sacrifi-

cium ,
quod par est : non succensuit cum donum aufcrre-
lur. Rursus aegrotavit non fecit ligamina, reputatur ci :

martyrium mente cnim sacrificavit filium. Quid cnim

; ,

si illa nihil prosunt, sed sunt fallacioo et ludibria ? Sunl

tamcn qui suadent ea prodcsse. Et maluit infantem vidcrc

mortuum quam pati idololalriam. Ut ergo ipsa cst mar-
,

tyr , sive in se ipsa , sive in filio hoc faciat, sive in marito,

sive in aliquo qui est ei charissinms, ita altera est cultrix

idolorum : cst enimperspicuum qnod diis sacrificassct si ,

licuisset sacrificare. Imovero jam fecit quod est sacrificii.

Ligamina enim, et si dc iis millies philosophcntur qui iis

uluntur, diccntes, Deum invocamus , et nihil amplius fa-

cimus, et quse sunt hujusmodi , ct christiana est, vetula

et fidelis ; ea est idololatria. Es fidelis , signa te : dic, hacc

arma habeo hoc medicamentum aliud autem nes-

sola , :

cio. Dic mihi , si quis acccsserit medicus , ct medicinae

dimissis medicamentis, incantct eunvne dicemus medi- ,

cum ? Nequaquam. Medicina? cnim non vidcmus pharmaca

ita nec hicchristianismi. Aliaaulcm rursusalligantnomina
fluviorum, et alia audent innumcrabilia. Ecce dico et prac-
dico vobis omnibus, quod si quispiam fuerit deprchensus ,

non parcam iterum , sive ligamen, sive incantationcm,

sive hujus arlis aliquid aliud faciat. Quid vero? morietur,
inquit , infans. Si sic vixcrit, lunc morietur. Sin autem
absque illis mortuus fucrit, tunc vivit. Nunc aulcm si vi-

deris quidcm filium vcrsanlem cum merelricibus ,

0|il;i^

eum in tcrra infossum , ct dicis ,

Quid ci prodcst viverc?
Videns autcm cuin in pcriculo salutis , vis vidcrc cum vi-

vum ? Non audivisti Chrislum diccnlcm , « Qui perdidil

» aiumaui suaoi invcnict cam ;
qui autcm iuvenit ,
pcrdct
7-
100 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C P.

» eam* ? » Credis iis quae dicta sunt , an tibi videnlur esse

fabulae? Dic mihi , si quis dixerit, Duc in templum idolo-
rum, et vivet ,
Non, inquit.
patieris? Quare? Quia cogit
colere idola : hic autem non est idololatria, sed solum ,

inquit, incantatio. Haec est cogitatio satanica, hae suntdia-

bolicae insidiae; tegere errorem,et inmelle dare venenum.
Quoniam novit se illa hac via non persuasurum , ingres-
sus est ad amulela et aniles fabulas. Et cruxquidem afFccta

estignominia : litterae aulem in majori honore sunlhabitae.

Christus fuit ejectus , et introducitur anus ebria et deli-
rans. Conculcatum est nostrum mysterium , et choros
ducit fraus diaboli. Cur ergo non arguit, inquit , Deus ?

Quod ab iis datur auxillum saepe arguit, et non tibi per-

suasit. De caetero dimitlit errantem. « Tradidit enim , in-
2
»quit, ipsos Deus in reprobum sensum . »Haec ne ethni-
cus quidem, qui sapit, toleraverit. Dicitur quidam oraior
populi Athenis aliquando haec sibi applicasse : deinde cum
quidam Philosophus illius magister eum vidisset repre- , ,

hendisse, conquestum esse, momordisse traduxisse. Nos ,

aulem adeo misere affecti sumus , ut his credamus. Cur

nonsunt, inquies, qui mortuos suscitent, et curationes
peragant? Cur non dico. Cur nunc non sunt qui vitam
,

despiciantpraesentem?Curmercede Deoservimus?Quando
imbecillius affecta erat humana nalura; quandooportebat
plantari iidem, erant multi hujusmodi. Nunc autem non
vnlt nos pendere ab his signis , sed paralos esse ad mor-
\em, Cur ergovitae praesenti inha?res? curfutura non aspi-
cis ? et pro hac quidem etiam idola colore sustines , pro

illa autem ne subire quidem aliquam animi aegritudinem ?

Propterea non sunl nunc tales, quoniam turpis nobis visa

est illa vita ; siquidem pro illa nihil agamus : pro hac au-
tem nihil recusamus perpeti. Quidvero aliud quoque ridi-

> Matth. xx, 09, — » Bom. 1, 28.

 COMMENT. in KPIST. AD COLOSS. HOM. \ 111. XOI

culum ? cinis. et fuligo, ct sales. Etrursus in medium prodit

anicula , res plane ridicula et pudenda. Et oculus, inquit,
rapuit infantoui.
VI. Quousquc liacc satanica? Quomodo non ridebunt
Gnoci? Quoinodo non subsannabunt , quando eis dicenms
inagnain esse virlulem crucis ? Quomodo id eis persuade-
bilur , cum videant nos opus habere iis qiue ipsi irrident?
Proplerea Deus dedit medicos et medicamenta. Quid vero
si illi non curent sed puer excedat ? Quo
, abil , dic quasso ,

infelix et miser? Ad daemones-ne abit et ad tyrannum ?

Annon abit in ccelum? Annon ad suum doniinum? Quid

ergo doles? quid fles? quid lugcs? Qnid infantem magis
diligis quam Dominnm? Nonne propterilium cum habes?
Cur es ingralus, qui donum plus ames quam illum qui
dedil ? At sum inquit imbecillus et non iero Dei timo-
, , ,

rem. Nam si in nialis corporalibus majus legit minus, multo

magis in anima limor solvit timorem, et dolor dolorem.

Erat puer pulchcr, sed cnjusmodicumque esset non erat ,

Isaaco pulchrior erat : ille quoquc unicus. In senectute tibi

natus cst? et ille. Sed est venustus et elegans? vcrum cu-
jusmodicuinque sit , non cst Moyse vcnustior et clegan-
tior, qui etiam barbaricos oculos iUexit ad sui amorem :

idque eo tempore nctatis , in quo nondum apparet venustas

et elegantia. Sed tamcn eum dileclum in fluvium jace-
runt parentes. Tu quidcm ct vuJcs jacentem ct mandas
sepultura;, et abis ad inonimentum. Illi autcni nescicbant
qnidem num piscibns esca essct futurus. an canibus, an
alicui alii bestiac ex iis quac pascuntur iu mari. Et hacc fa-
cicbant cum
adhuc scirenl de rcgno neque de re-
nihil ,

surrectionc. At non est unicus, at ipsc quoque post mul-

tos cxccssit. Scd non tam repcntina el tam accumulata

tristisquc fuil calamilas, qiinm quaE Jolio accidit : non tecto

dejecto , noii inter praudendum , non calamitatibus priai
 ,:

102 S. J0. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

annuntiatis. At a tc diligebatur ? Sed non magis quam

Joseph devoratus a bestia : sed tamen tulit calamitatem
et quae post illam extitit, et quae post hanc. Pater flevit

sed non impie sc gessit : luxit, sed non se afllixit , nec in-

tolerabiliter tulit; sed usque ad haec verba constitit, di-

cens, Joseph non est, Symeonnon est, etBenjamin acci

pietis
1
. In me facta sunt omnia. Vides quomodo illi per-
apudte autem
suaserit famis tyrannis ut filios despiceret,
non tantum potest Dei metus, quantum fames. Lacry-
mare non veto, sed nihil blasphemum dixeris nec feceris.
:

Cujusmodicumque sit filius, non est cum Abele conferen-

dus. Sed nihil tale dixit Adam. Atqui gravis est calamitas :

quid enim gravius, quam quod frater fratrem interiecerit?

sed enim aliorum quoque fratricidarum opportune mihi
venit in mentem: Ut et Absalon Ammon interfecit primo-
2
genitum : etDavid rex amabat puerum, et in sacco qui-

deni jacebat et cinere. Non adduxit divinatores, neque

incantatores : et si tunc erant , idque ostendit Saiil : at

Deo Tu quoque idfac. Quod juslus

supplicabat. facit, fac

tu quoque. Eadem dic verba quando mortuus fuerit in-

fans Ego ad ipsum abibo, ipse vero non veniet ad me.

:

IIoc est philosophiae hoc est benevolentiae. Lt ames in- ,

fantem non tantum amas quantum ille tunc etiamsi

, , ,

esset natus cx adulterio tenebatur autem tunc ille beatus :

summo malris desidcrio. Scitis autem fa^tus amoris paren-

tum participes esse et tantus erat amor ult ct si propter : ,

eum male audiret vellet tamen eum vivcre. Sed tamen ,

Deo egit gratias. Quomodo affectam existimas fuisse Re-

beccam quando Jacobo minatus est frater ? et maritum
,

non aflecit molestia, sed jussit eum amandare? Cogita quae

sunt his pejora , cum grave aliquid pateris , et suflicientem

habebis consolationem ; et apud te reputa ,

quid si in bello

« Gen. xui, 36, — » a Reg. xm.

 ,

COMMENT. in epist. ad coloss. iiom. ix. 10S

cssct mortuus? quicl si in igne? Et si iis quae passi fucri-

nui> , graviora cogitemus, sufllcientem habebimus conso-
lalioncm. Et cos qui graviora passi sunt, semper conside-
rcimis : nccnon si ipsi graviora aliquando passi sumus. Sic
oliam horlaiur Paulus, ut quando dicit,« i\ondum usque
y> adsanguincm restitislis adversu> peccatumdeccrtantes 1 .!
El rursus, «Tentatio vos non apprehendit, nisi humana 2 . »

lis crgo quae passi fuerimus graviora consideremus : inve-

niemus enim, et sic erimus grati. Antc omnia autem, prop-
lcr omnia assidue gratias agamus. Sic enim et haec ces-
sabunt , et nos ad Dei gloriam vivemus, et bona promissa
assequemur. Qu;e detur nobis assequi gratia et benigni-
tale Domini nostri Jesu Christi cui cum Patre et saocto
Spiritui gloria, imperium et honor, nunc et semper et in
sajcula saeculorum. Amen.

HOMILIA IX.

CAPUT III.

Vcrbum Christi habitct in vobis abuntlantcr, in omni sa-

pientia docentcs ct commonentcs vos ipsos in psahnis
ct hymnis , et canticis spiritualibus in gratia , canlantcs
in cordibus vcstris Domino. Omne quodcumquc facitis

in vcrbo aut in opere , oninia in nomine Doinini noslri

Jesu Chrisli , gralias agcntes Dco ct Patri pcr ipsuni \

I. Cum suasissel essc gralos, viamoslendil. Quam illam?

de qua nos vobiscum prius disseruimus. Quiil diccns?

• Hebr. kii, \.— * i Cor. x, i3, — J Goloss. ui, i6, 17.

 ;

I(>4 8. JO. CHRVSOSTOMl ARCUltPlSCOPI C. P.

« Verbum Christi habitet in vobis abundanter. » Imovero

non hanc solum sed etiam aliam. Nam ego quidem dixi
,

quod oportet eos etiam recensere qui graviora passi sunt,

et animo versare eos qui sustinuerunt ac tolerarunt gra-
viora quamnos, el gratias agere quod illa non evenerint.
Ipse vero quid dicit? Verbum Christi habitet in vobis abun-
danter; boc est, doctrina, dogmala, admonitio, in qui-
bus vitam proesenlem nihil essc dicit, neque ejus booa. Si
enim haec viderimus, nulli ex iis quae sunt aspera et dif-

ficilia cedemus. Inhabitet, inquit, in vobis abundanter.

Non solum dixit, Habitet, sed etiam cum magna abun-
danlia. Audite quicumqueestismundani, et uxori praeeslis

et liberis, quomodo vobis quoque maxime mandet legere

Scripturas, et non leviter, nec temere, sed magno studio
Nam sicut qui est dives in pecuniis
ac diligentia. , ferre
potest damnum et condemnationem ita etiam qui : est di-

ves in dogmatibus philosophue , facile ferre potest non

solum paupertalem , sed etiam alias calamitates, etiam illo

facilius. Nam illic quidem dum damnum exolvitur, necesse

est ut qui est dives detrimentum accipiat, et arguatur. Et
si hoc ei saepe acciderit, non poterit amplius ferre. Hic
autem non sic. Non enim sanas et rectas consumimus co-
gitationes ac rationes cum ferre oporteat aliquid quod no-
,

lumus sed manent perpetuo. Vide autem hujus

,
beati pru-

dentiam. Non dixit , Vorbum Christi sit in vobis solum-

modo. Sed quid? Inhabitet abundanter et copiose. « In
»omni sapientia docentes, et commonentes vosmetipsos. »
Virtutem dicit sapientiam et merito humilitas enim est
, :

sapientia , itemque elecmosyna , et quae sunt hujusmodi

ut et contraria sunt insipientia : enim crudelitas ex in-
est

sipientia. Unde multis in locis omne peccatum vocat in-

sipientiam. « Dixit enim , inquit, insipiens in corde suo ,
 ,

C0MMENT. IN EPIST. AD COLOSS. DOM. IX. 40-5

» non est Deus*. » Et rursus , « Putruerunt et corruptae sunt

2
«cicatrices meaa a facie insipientiae meae »Quid enim, .

dic quaeso, est eo stultius, qui vestimenlis quidem vesti-

tur, lratres autem suos despicit nudos? Qui canes quidem
alit , Dci autem imaginem in fame contemnit? Cui plane
est pcrsuasum nihil esse res humanas, et eis est aflixus

tanqnam sint immortales? Sicut ergo nihil est tali viro

insipientius, ita nihil est eo sapientius qui ex virtute se

recte gerit. Vide enim , inquit ,

quomodo sit sapiens. Fa-

cultates suas imperlit, est misericors et benignus, agnovit

communem essc naturam, agnovit usus pecuniae nuilam
esse habcndam rationem suis corporibus magis esse par- ,

cendum, quam pecuniis. Quamobrem quicumque gloriam

despicit, est pbilosophus. Novit enim res humanas. Divi-
narum et humanarum rerum cognitio est philosophia. Ergo
novit quidem quae sint res divinae et quae humana? et ab , ;

his quidem abstinet illas vero exercet et operatur. Scit

,

autem etiam in omnibus Deo agere gratias. Vitam praesen-

tem nihil esse existimat : propterea ncc laetatur rebus se-
cundis , neque propter advcrsas dolore aflicitur. Ncque
alium expectes doctorem : habes Dei eloquia. Nullus te
docet sicul illa. Nam ille quidem saepe se occullat propter
vanam gloriam et proptcr invidiam. Audite quaeso vos om-
nes quibus curae sunt quae ad hanc vitam pertinent , et pa-

ratc vobis libros medicamenta animae. Si nullum alium

vultis, Novum Testamentum vobis parate, Apostolorum
Actus, Evangelia, magistros perpctuos. Si dolor acciderit,
tanquam in medicamcntorum apothccam aspice, illinc
mali accipe consolationcm; si damnuin, si mors, si tuorum
amissio. Imovero non aspice , sed omnia suscipe , et mente
tene. Uoc esl omnium malorum causa , nescire Scriptu-
ras. Absquc armis imus ad bcllUm ; et quomodo oporlet
1
Pftll. XIII, I. — • 1(1. XXXTII, 5.
I06 S. JO. CHRYSOSTOMI AKCHIEPISCOPl C. P.

esse salvos ? Praeclare nobiscum agitor si cum his salvi si-

mus tantum , abest ut absque his salvi esse possimus. Ne

omnia in nos conjicialis. Oves eslis , sed non rationis ex-
pertes, verum ratione praeditae. Mulla vobis mandat Pau-
lus.Qui docentur, non semper tempus terunt in discendo,
quoniam non docentur. Si semper discas, nunquam disces.
Ne ita accedas lanquam futurum sit ut semper discas: alio-
qui nunquam tanquam discendi finem assccutu-
scies; sed
rus , et annou dcfinita tempora
alium docturus. Dic mihi :

in disciplinis expectant omnes, ct in omnibus artibus? Sic

omnes certum tempus definimus. Sin autem semper dis-

cas est signum quod nihil didiceris.
,

II. Hoc Deus exprobravit Judaeis « Qui tolluntur ex ,

» utero et erudiuntur usque ad senium. » Si non semper

,

hoc expectavissetis, non sic omnia retro abiissent. Si res

ita haberet ut alii quidem didicissent alii vero essent ,

erudiendi, opus nobis profecisset; aliis cessuri eratis, et

nobis opem tulissetis. Dic mihi quaeso, si aliqui irent ad
litteratorem, deindemanerent semper discentes elementa,
annon magistro multum labori essent exhibituri? Quous-
que vobiscum de vita disseremus ? Apud Apostolos non ita
erat , sed assidue transiliebant eos qui prius discebant
conslituentes magistros aliorum qui discebant. Sic potue-
runt obire orbem terrae, quod uni loco non essent alligati.

Quam mullos nostros fratres qui sunt in agris, et eorum

magistros existimatis egere doctrina ? Sed vos me tenetis
affixum. Nam priusquam caput recte sit afFectum, super-
vacaneum est ire ad reliquum corpus. Omnia in nos con-
geritis. Qporteret vos a nobis solum discere ; uxores autem
a vobis, filios avobis; sed nobis omnia relinquitis. Prop-
terea magnus est labor. « Docentes, inquit, et commonen-
»tcs vosmetipsos inPsalmis, hymnis, et canticis spiritaa-
» libus. » Vide quam non importunus et molestus sit Paulus.
 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM, IX. 107
Quoniam lectio est laboriosa, valde molcsta et gravis, non
deduxit ad historias, sed ad Psalmos, ut simul et animum
oblectes canens, et furtim subducas a laboribus. Hymnis,
inquit, et canlicis spiritualibus. Nunc autem satanica qui-
dem cantica, et saltationes vcstri diligunt pueri, sicut co-
qui, ct opsonalores, et qui choros agunt. Nemo autem
ullum novit Psalmum : sed res videtur esse pudenda, ridi-
cula, et subsannanda. Illinc conservantur omnia mala : in

quali enim terra steterit planta, talem fert fruclum. Si in

arenosa et salsa, talem. Si in dulci et pingui, rursus simi-
lem. Sic fons quidam sunt documenta. Doce eum canere
Psalmos illos plenos philosophia nempe statim de mode- :

ralione et temperantia, imovero ante omnia de consuelu-

dine non habenda cum malis statim ab ipso initio libri. ,

Proplerea enim hinc quoque incoepit Propheta, dicens :

1
« Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum » Et rur- .

sus, t Non sedi cum concilio vanitalis. » Et rursus, « Nihil

»factus est in conspectu ejus malignus timentes autem :

» De consuetudine habenda cum bo-

2
» Dominum glorificat .

nis, et haec et multa ibi invenies quod ventri imperandum :

sit, dc continendis nianibus; quod plura habendi cupidi-

tale teneri non oporteat quod nihil sint pecunioe, nec glo-
;

ria et quae sunt hujusmodi. Quando ab ineunte .-elale

,

puerum his instruxeris, paulalim duces ad altiora. Psalmi

habent omnia hymni aulem rursus nihil lmmanum.
,

Quando in Psalmis didiccrit, lunc ctiam sciet hymnos,

ulpote rcm diviniorem. Superiorescnim potestales hymnos
canunt, non psallunt. « Non cst enim, inquit, speciosus
»et rursus, «Oculi mci super
5
»hymnus in ore peccatoris :

» lideles lerrse, ul ipsi mecum sedeant ; » et rursus , « Non

ehabilat in medio domus meac qui facit supcrbiam'. »Et

Psal. 1, 1. — . Id. xxv, 14, el xir, 5. — » Eccli. xv, 9. — < Psal.

c, 8, 9.
 ,

108 6. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

iterum , « Ambulans immaculata hic mihi ministra-

in via
»bat : » adeo ut caveatis non solum ne cum amicis, sed ne
cum servis quidem se misceant; mala enim innumera li-
beris importantur, quando servos corruptos eis praefeceri-
mus. Si enim patris fruentes tanta et benevolentia et philo-
phia, vix salvi evadunt ; si illos tradamus servis bonum
nihil curantibus, quales futuri tanquam inimicis sunt? Illis

utuntur; existimantes illos moderatiores fore dominos, si

insanos illos, improbos et nullius pretii reddant. Ante alia
ergo omnia baec curemus et his operam demus. « Dilexi ,

» inquit, eos qui diligunl legem tuam. » Hunc ergo nos quo-

que oemulemur et hos diligamus. Ut rursus autem tempe-

rantes et moderati siut pueri , audiant Prophetam dicen-
tem : « Lurnbi mei impleti sunt illusionibus. »Et rursus :

!
« Perdes omnes qui fornicantur abs te . »Et quod ventri
oporteat imperare , rursus audiant : « Et occidit, inquit,
«plures eorum, cum esset adhuc esca in oreeorum 2 »Et .

quod oporteat non vinci a muneribus : « Divitioe si aflluant,

» nolite cor apponere s
» Et quod gloriae sit dominandum : :

« Neque cum eo descendet post ipsum gloria ejus 4 » Quod .

maligni non sint amiulandi «Noli aeinulari in malignanti- :

» bus 6 . » Quod principatus et polestates nihili oporteat exis-

timare:«Vidi impium superexallatum et elevatum sicut
6
» cedros Libani; et transivi, et ecce non erat . » Quod pra>
sentia nihili sint facicndaBeatum dixerunt populum cui : «

»haec sunt, beatus est populns, cujus est Dominus Deus

7
» Quod non impune peccamus, sed sit remune-
» adjutor .

ratio « Tu reddes unicuique secundum opera sua\ » Cur

:

autem non reddit quotidie?«Deus judex justus, et fortis,

» et patiens*. » Quod bonum sit humilitas, «Domine, inquit,

« Psal. xxxn. 7, et lxxii, 26 — a ld. lxxvii, 35. — ' Id. lxi. 10. —
4 ld. xlviii, 18. — s Id. xxxvi, 1.— 6 Ibid.
07. — 7 Id. cxlui, 18, — • ld..

lxi, 11. — * Id. VII. 1».

 ;

COMMKNT. IN EPIST. AD COLOSS. HO\f. 1*. 100.

» non est oxaltatum cor meum *. » Quod malum sit super-

2
bia: «Propterea, inquit, tenuit eos superbia in finem . »

Et rursus «Dominus superbis

: resistit \ » Et rursus : « Egre-
4
d dietur tanquam cx adipc iniquitas eorum . » Quod bonum
sitcleemosvna : «Dispersit, dedit pauperibns : justitia ejus

»manet in saculum 6
Quod laudandum
. » sit misereri :

6
«Bonus cst vir qui miseretur et commodat ; » et his loDge
plura illis invenies philosophiae dogmata : ut, quodnon sit

maledicenduni Detrahentem, inquit, clanculum proxime

: «

»suo hunc persequebar \ »Quis sil hymnus supernorum,

quid supcrne dicunt Cherubim, sciunt fideles. Quid dice-
8
bant Angcli infra posili?«Gloria in excelsis Deo »Prop- .

lerea post psalmodias hymni, utpote res quaedam perfec-

lior. « In Psalmis, inquit, hymnis, et cantici» spirituaiibus,
» cautantes in cordibus vcslris Deo. »Aut hoc
in gralia

dicit, quod proptcr graliam haec nobis dedit Deus, aut

canticis qua3 sunt in gratia; aut admonentes nos ipsos et

docentes in gratia aut quod in gratia habebant ha^c dona

;

aut, haac est explicatio. «Agratia, inquit, spiritus cantan-

»tes in cordibus vestris Dco. »Non solum, inquit, ore, sed
cum attcntione.
III. Hoc enim est Deo canere, illud vero aeri ; vox enim
temerc dilTuuditur. Non ad ostentationem, inquit. Etiamsi
sis in foro, potes te ipsum convertere, et Deo canerc ne-
mine audiente. Nam sic quoque orabat Moyses, et fuit au-
ditus. Dicit enim « Quid ad me clamas ? » Alqui
: nihil dice-
bat, sed mentc clamabat cuui cordc contrito. Quamobrcm
Deus enim vetat quominus et ainbu-
solus exaudiit. Nihil
lans corde oret, et sursum sit. «Omne quodcumque facitis,
• inqnit, in verbo aut in opcre, omnia facite in nominc
«Domini Jcsu Christi, gralias agentes Deo ct Patri per ip-

• Psiil. c\xx, i. — • [(], r.xxu, 6. — J Id. iii, 34. — < Iil. i.xxii, -. —
« M cii, K. _« lbid. 5. — ' —
ld. c, 6. • Lur. 11, 14.
 :

XIO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»sum*.»Nam si sic faciamus, nihil erit scelestum, nihil

immundum, ubi Christus invocatur. Si comedas, si bibas,
si uxorem ducas , si peregre proficiscaris, in nomine Dei
fac omnia, hoc est, eum vocans adjutorem. In omnibus
eum prius orans, res aggredere. Vis aliquid loqui ? hoc
praepone. Et ideo nos quoque in Epistolis nomen Domini
praeponimus. Ubi fuerit nomen Domini, omnia sunt fausta et
felicia. Nam si consulum nomina efficiunt ut firrnatse et va-
multo magis nomen Christi. Aut hoc dicit
lidae sintlitterae,

Secundum Deum omnia et drcite, et agite. Nolite Angelos

introducere. Comedis? Deo age gratias, et itidem postea
idem facturus. Dormis? age gratias, et itidem postea idem
facturus. Vadis ad forum ? fac idem, nihilmundannm, nihil
quod ad vitam praesentem pertineat. Fac omnia in nomine
Domini, et omnia tibi recte succedent. Ubicumque positum
fueritDei nomen, omnia sunt fausta etfelicia. Si daemones
expellit, si morbos propulsat, multo magis rebus affert

facilitatem. Quid est, facere in verbo aut in opere? Vel

exeuntem, vel quidvis facientem. Audi quomodo Abraham

famulum suum in nomine Dei miserit : David in nomine
Dei Goliath interemit. Admirabile est nomen ejus et mag-
num. Et rursus Jacob filios suos mittens, dicit «Deus au- :

»tem meus det vobis gratiam coram homine*. » Nam qui

hoc facit, Deum habet adjutorem, sine quo nihil ausus est
facere. Utpote ergo honoratus, cum fuit invocatus, vicis-

sim honorabit rebus afferens facilitatem. Invoca Filium,

gratias age Patri. Nam dum invocatur Filius, invocatur et
Pater ; et dum ei aguntur gratire , Filio quoque gratiae

aguntur. Haec discamus non verbo tenus, sed per facta

implere. Huic nomini nihil potest a?quiparari : hoc ubique
est admirabile. « Unguentum , inquit, effusum nomen
J
» tuum :
» qui hoc dixit, statim bono odore fuit repletus,

» Coloss. in, 17. — » Gen, iti, 14. — 3 Cant, 1, a.

 »,

COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. IX. III

« Nemo potest dicere Dominum Jesum, nisi in Spiritu

«sanclo »Hoc nomen tam mulla opcratur. Si dixeris
1
.

«In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti cum fide,

hrcc perfecisti. Vide quam multa fecisti. Creasti hominem,
et alia omnia operatus es cx baptismate. Sic morbis impe-
rans nomen fit terribile. Propterea diabolus introduxit ea
quae sunt Angelorum, honori nostro invidens. Daemonum
tales sunt incantationes. Etiamsi sit Angelus, eliamsi Ar-
changelus, eliamsi Cherubim, nc patiaris.Nam ne hae qui-
dem potestales excipient, sed excutient cum viderint Do-
minum contumelia aflectum. Ego te honoravi, inquit, et
dixi Tu me invoca et tu eum dedecore aflicis? Si hoc
: :

carmen cum fide canlaveris, et morbos et daemones fuga-

ijts el si morbum non propulsaris, non id fit propter im-
:

becillitalem, sed eo quod cxpediat. Secundum magnitudi-

ncm tuam, inquil, sic et laus lua. Per hoc nomcn orbis
(err& fuit convcrsus, fracta est tyrannis, conculcatus fuit
diabolus, aperli sunt coeli. Et quid dico, cceli? nos pcr hoc
nomen suinus regenerati. Si hoc habeamus, resplendemus.
IIoc et martyres facilct confessorcs. Hoc pro magno dono
teneamus, ut in gloria vivainus, et Deo placcamus, ct digui
habcamur bonis promissis iis qui ipsum diligunt, gralia et
benignitate Domini nostri Jesu Christi cui cura Palre et
Spirituisanctogloria, imperium et honor, nunc ct sempcr,
ct in omnia sa:cula saeculorum. Amcn.
1
i Cor. xn, 3.
112 S. JO. CBRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

HOMILIA X.

CAPUT III.

Mulieres, subditae estote viris, sicut oportet in Domino.

Viri, diligite uxores veslras, et nolite amari esse erga
illas. Filii , obedite parentibus per omnia. Hoc enim
placitum est in Domino. Patres , nolite ad iracundiam
provocare filios vestros ut non pusillo animo fiant.
,

Servi, obedite per omnia dominis carnalibus non ad ,

oculum servientes , quasi"hominibus placentes , sed ia

simplicitale cordis Deum. Quodcumque fa-
timentes
citis ex ,animo operamini sicut Domino et non homi- ,

nibus, scientes quod a Domino accipietis retributio-

nem haereditatis. Domino Christo servite Qui autem
injuriam facit, recipiet id quod inique gessit ; etnon
est personarum acceptio apud Deum. Domini , id quod
justum est et aequum servis praestate, scientes quod et
2
vos dominum habetis in coelo .

I. Cur non ubique etin omnibus Epistolis hoc praecipit,

sed hic, et in Epistola ad Ephesios et in Epistola ad Timo-

theum, et adTitumPQuoniam verisimile est in his civitati-
bus fuisse seditiones aut verisimile : est eas in aliis se recte
minus recte, adeo ut oporteret eas de his
gessisse, in his vero

audire. Velpotius quod iis dicit, dicitomnibus.Magnamau-

tem similitudinem habet haec Epistola cum Epistola ad Ephe*
sios in hisquoque. Alibi vero id non facit autquod ad viros :

» Coloss. ih, a8-»5, etiv, i 4

 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. X. Il3

j>acem agenlcs, qnos oportebat sublimia, quoe eis adhnc

deerant , dogmata discerc
non oportebat de his scribere : ,

aut quod cum consolalioncm jam accepissent in tentalio-

nibns supervacaneum esset de his audire. Quamobrem
,

conjicio hic jam firmam el stabilem esse Ecclesiam, ct

haec dici in fme. «Mulieres , subditae estote viris, sicut

» inDomino.» Idest,Subditae estote propter Deum,

oj)ortet

quoniam hoc inquit, vos ornat, non illos. INon enim hero
,

debitam subjectionem , neque eam solum quae estanatura,

Sed cam etiam dico quae estpropter Deum. « Viri, diligitc
»nxores vestras, et nolite amari esse ad illas. » Vide rur-
sns quomodo suaserit quod alteri ab altero est praestandum.
Sicutillic ponit melum et charitatcm, ita hic quoque. Po-
testenim csse, ut qui diligit sit acerbus. Hoc est ergo
quod dicit Ne pugnelis. Nihil est enim hac pugna accr-
:

bius , quando viri fucrit pugna adversus uxorem. Nam

qnae adversus personas qune diliguntur sunt pugnae, cac
sunt acerba?, et ostendit hoc fieri ex magna acerbitate ,

cum alicui advcrsus suum membrum est dissidium. Atque

diligere quidem est virorum , illarum vero cedere. Si er-
go unusquisque quod suum omnia firma cst afFerat, stant

Ex eo enimquod diligatur, fit mulier amica et

ct stabilia.
bcnevola; ex eo autem quod sit subdita, vir fit mitis et
clemens. Vide autem quod hocquoque nalura sicsitcom-
paralum, ut vir quidcm diligat, mulier autem obediaf.
Nam quando is qui imperat diligit cum qui j>arct im- ,

perio, tunc consistunt omnia. Non tam ab co qui par< l

quaeritur dilectio , quam ab co qui iniperat erga cum qui
parcl : ab illo cnim est obcdientia. Nain quod mulieri est
pulchritudo , viro aulcm cupiditas et dcsidcrium , nihil

aliud oslendit quam quod sic fial projiter dilectionem. Ne

ergo quoniam subjecta esl mulicr , sis insolens : ncqiif in.
qiioniam vir diligil . intumescq. IMeque \u\ amjcitjs ''\inl

r.xxxvi, fi
 Il4 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P\

lat mulierem ; neque mulieris subjectio inflet virum. Prop*

tereatibieam subjecit , o vir , ut magis ametur. Prop-
terea te fecit amari , o mulier, utfacile ferasquod sis sub-
jecta. Ne timeas quod sis subjecta ; ei enim qui amat esse
subjectum , nullam habet difficultatem. Netimeas amans:
habes enim ipsam cedentem. Non alias ergo esset vincu-
lum. Habes necessarium a natura imperium , habe etiam
vinculum qnod est excharitate : eam enim quae est imbe-
cillior, sinit esse tolerabilem. « Filii , obedite parenlibus
»per omnia. Hoc enim placitum est inDomino.» Rursus
posuit, in Domino, et leges ferens obedientiae et pudo- ,

remincutiens, ac deprimens. Hoc enim, inquit, est placi-

tum Domino. Vide quomodo non ex sola natura, sed ante
eam ex iis quae Deo placent, vult nos omnia agere, ut
etiam mercedem habeamus. «Patres, nolite ad iracun-
» diamprovocarefilios vestros, ut non pusillo animo fiant.»

Ecce hic est subjectio et amor; et non di-

quoque rursus
enim supervacaneum, ipsa quippe
xit, Diligite filios, esset

cogit natura sed correxit quod oportuit quod et amor

: ,

hic esset vehemenlior, quoniam et major est obedienlia.

jNusquam enim ponit excmplum viri etmulieris. Sedquid?
Audi Prophetam dicentem : « Sicut pater miserctur filio-

» rum , miserlus est Dominus timentium eum » Et rursus 4

.

dicit Christus : « Quis est ex vobis homo, a quo si petie-

» rit filius panem num lapidem , dabit ei ? etsi petierit piV
» cem, num serpentem dabit ei 2 ? Patres, nolite ad ira-
• cundiam provocare filios vestros,nepusillo animofiant. »
Quod idoneum ut maxime eos morderet, hoc po-
sciebat
suit , et eis imperans, et nusquam ponit
amantius dixit
Deurn. Fregisset enim parentes, inflectens eorum viscera.

Illud autcm , nolite provocare, hoc est, ne reddite eos

conlcotiosiores ; est enim, ubi debetis illis aliquid conce*

• Psal. *n, |3, — » Matlh. vii, 9.

 »

COMMLNT. IN LPIST. AD C0L0SS. HOM. X. n5

doro. Dcinde vcnit ad lcrtium imperiuin, «Servi, in-
• quicns, obedito dominis carnalibus. » Esl hic quoque amor

quidam, scd non ila naturalis sicut superius , sed consue-

ludinis et ab ipso imperio , et a factis. Quoniam ergo hic
quidcm id quod cst amoris est succisum ac diminutum ;

quod cst autem obedientiaD intensum et amplificatum , in

co vult immorari, et quod primi habent a natura hoc ,

eis dare cx obedientia. Quamobrem non pro dominis cum

solis loquitur famulis , sed etiam pro ipsis , ut se dominis
reddant desidcrabiles. Sed non hoc ponit aperte : alias

enim eos supinos effecisset. « Servi inquit obedite , ,

»per omnia dominis carnalibus.

II. Vide autem quomodo semper ponit nomina mulie ,

res, filii, servi ut jus obedicndi, quod debelur. Scd ne

,

dolcrct subjunxit Dominis carnalibus. Quod est tui

, , ,

inquit, optimum , nempe anima , libera cst ; ad tempus

est servitus. Corpus crgo subde , ne necessitatis amplius
sit scrvitus. « Non ad oculum servienlcs lanquam homini-
»bus placentes. »Fac, inquit, servitutem, quae est ex lege,
cssc cx melu Christi. Nam
non videnle facis quae etsi illo

oportct, et quae pertincnt ad honorem domini id plano ,

1'acis proplcr illum insomnem oculum. INon ad oculum ,

inquit, tanquam hominibus placentcs. Quo fict ut vos

damnum subcatis. Audi enim Prophclam dicentcm: « Dis-
«sipavit Doininus ossa corum qui hominibus placcnl 1
. »

\ idoergo quomodo cisparcit, elcos componil. « Scd in sim-

splicitatc , inquit, cordis timcntcs Dcum. » Nam illud qui-

dcm non csl simplicilas, scd hypocrisis ct simulatio ; aliud

in animo habcrc , ct aliud faccre : alium quidcm vidori
prajscntc domino, alium vero abscnte. Non dixilcrgo so-
lum , in simplicitalc cordis , sed limcnlos Deum. Hoc cniin
cst limere Dcum, quando ncminc vuhnlo niliil mali fstci

; Psal. tn, 7,
8.
 »

Il6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

mus. Sin autem facimus , non Deum , sed homines time-

mus. Vides quomodo illoscomponatPQuodcumquefacitis,
inquit, ex animo operamini, sicut Domino, et non homi-
nibus. Non solum ab hypocrisi , sed etiam ab otio et desi-
dia eos vult liberari. Eos liberos fecit pro servis, cum non
opus habeant ut adsint domini. Hoc enim est illud , Ex
animo, cum benevolentia , non cum servili necessitate,

sed libere et ex animi instituto. Et quamam est merces ?

Scientes quod a Domino accipietis retributionem haeredi-

tatis. Christo servile. Ab ipso enim inquit, acci-
Domino ,

pietismercedem. Et quod domino servitis, ex hoc est

perspicuum. Qui enim inquit, injuriam facit recipiet , ,

id quod inique gessit. Hic confirmat quod prius dictum

est. Nam ne viderentur verba esse assentationis : Recipiet,
inquit quod inique gessit. Hoc est luet pcenas non
, id , :

est enim personarum acceptio apud Deum. Quid enim si

es servus ? non te pudeat. Atqui oportebat dominos hoc
dicere sicut etiam in Epistola ad Ephesios. Sed hic mihi
,

videtur lacite significare Graecos dominos. Quid enim si

ille quidem Graecus tu autem es Christianus? Non per-
,

sonae , sed res examinantur. Quamobrem sic cum bene-

volentia, et ex animo est serviendum. Domini quod justum
est etaequum servis praestate. Quid est autem juslum ?
Quid aequum? Efficere ut sit eis rerum omnium abundan-
tia ,non sinere ut aliis egeant sed pro laboribus eos
et ,

remunerari. Non enim quia dixi eos a Deo habere merce-

dem propterea tu eos prives. Alibi autem dicit, Remit-
,

tentes minas, volens eos facere mitiores. Illi enim erant

perfecti. Hoc est, Qua mensura mensi fueritis, remetie
«

»tur vobis. »Et illud, « Non est personarum acceptio ,

illis dictum est. Illis autem tribuitur, uthi hoc excipiant.

Quando enim alteri dixerimus quod alteri congruit, non
tantum illum correximus, quantum eum qui estreus, et
 7

COMMENT. IN JEPIST. AD COLOSS. HOM. X. I 1

vos cum illis, inquit. Hic communem eflecit servituteuo.

Scientes cnim, inquit, quod ct vos Dominum habetis in

coelo. « Orationi instate, vigilantes in ea in gratiarum ac-

»tione*. »Nam quoniam orationi instare et in ea perseve-

rare , saepe reddit pigros et ignavos , propterea dicit ,

Vigilantes , hoc est non vagantes

, sobrii , et errantes. Scit

cnim , scit diabolus quantum bonum sit oratio , ct ideo

gravitcr inslat. Scit etiam Paulus quod multi precantes ,

sint dcsides et segnes. Quamobrem dicit , « Oralioni ins-

»tale , » tanquam de re laboriosa. Vigilantes in ea, in gra-
tiarum actione. Hoc, inquit, sit vestruin munusctollicium,
in precibus agere gratias, ct pro manifestis, et pro non
manifestis , et pro iis quae volentibus , et pro iis quae in-
vitis beneficit, et pro rcgno , et pro gchenna, etpro afllic-

tione, et pro recreatione, Sic enim mos est Sanctis orare,

et gratias agere pro communibus bencficiis.

III. Scio cgo quemdam virum sanctum sic orasse. Ante
hoc vcrbum nihil aliud dicebat, quam : Gratias agimus
pro omnibus bcneficiis tuis, qnae a primo die usque ad pra>
sentcm diem nobis indignis sunt collata : pro iis qtuc sci-
mus et nescimus , pro manifestis, pro non manifeslis, quac
opere facta sunt , ct quae sermone , qu.e voluntaric facta
sunt ct involuntarie, pro onmibus quae facta sunt nobis
indignis, pro afllictionibus, pro recreationibus ,
pro sup-
plicio, pro regno coelorum. Rogamusut conscrvesanimam
nostram sanclam puram habcntcm conscienliam, fincm
,

dignum tua clcmentia. Qni sic diiexisti nos 1 unigenitum 1.1

Filium rlares, dignare nos csse dignos charitale. Da in scr-

monc tuo sapicntiam, et in timore tuo, unigenitc Christc,

tuam inspira forliludincm. Qni pro nobis dedisli Unigeni-
tum , et sanctum luum emisisli Spirilum in reinissionem
pcccaloriun noslrorum, si quid volenlos vrl inviti pccca-
1
C.i)llSS, IV, 2.
Il8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vimus , condona , et ne reputes. Recordare omnium qui

invocant nomen tuum Recordare omnium qui
in veritate.
bene et secus nobis volunt. Omnes enim sumus homines.
Deinde adjectafidelium oratione, veluti quadam coronide,
et pro omnibus colligatione, facta prece , hic cessabat.
Multa enim nobis bona Deus etiam invitis, multa quo-
facit
que et majora nescientibus. Nam quando contraria preca-
mur ipse autcm facit contraria palam est ipsum nes-
, ,

cientibus bene facere. « Orantes simul et pro nobis *. »

Vide humililatem, post illos se ipsumponit. « Lt Deus ape-
»riat nobis ostium sermonis ad ioquendum myslerium
«Christi. «Auditum, inquit, etloquendi libertatem.Papae!
lantus athleta non dixit, ut liberer a vinculis, sed cum
,

esset in vinculis, alios rogabat, et propler rem magnam

nempe utacciperet loquendi
rogabat, libertatem. Res duae
magnae nempe et personae qualitas
, , et rei. Papoe! quanta
auctoritas. Mysterium, inquit, Christi. Ostendit nihil esse
sibi desiderabilius quam hoc loqui. « Propler quod etiam
»vinctus sum, ut manifestem illud , ita ut oportet me lo-
»qui
2
. » Cum magna, inquit, fiducia, et dicendi libertate,
nihil reticentem. Vincula eum manifestum reddunt non ,

in obscuro collocant. Cum multa , inquit , fiducia et di-

cendi libertate. Dic mihi, tu vinctuses, et alios consolaris?
Maxime majorem loquendi libertatem dant mihi vincula.
:

Sed Dei rogo auxilium. Audivi enim Christum dicenlem :

«Quando vos tradent , nolite esse solliciti, quomodo, aut

»quid loqusmini \ »Et vide quomodo dixit metaphorice,
ut Deus aperiot nobis ostium sermonis? Yide quam sit a
fastu alienus , et cum esset in vinculis quam humiliter lo-
quatur. Hoc est, ut niolliat corda ipsorum. Non sic autem
dixit : sed ut nobis det fiduciam ct loquendi libcrtatem ;

sic dixit humiliter et modeste se gerens : et idquod habe-

1
Coloss. iv, 3. — » Ibid 4. — 3 Mallh."x, 19.
 COMMIiNT. IN BPIST. A.D COLOSS. HOM. X. II9

bat rogat ut accipial. Oslcndit autem in hac Epistola , cur

tunc non vonerit Christus , eo quod illa uinbram vocarit.
Corpus aulem, inquil Chrisli. Quamobrem oportebat
,

eosumbnc assucscere. Simul etiam suac in eos charitatis

maximum indicat argumcntum. IJt vos inquit, audiatis ,
,

Ego autem vinclus suql Rursus vinculum adducit in me-

dium quod valde amo, quod cor mcum excitat, et desi-
,

dcrium scmpcr aflert videndi Paulum in vinculis, et scri-

bentem et praedicantem et baplizantem, et calechesi

, ,

instituentem. Dc omnibus quac ubique erant ecclesiis ad

eum vinctum referebatur. Yinctus supra modum aedifica-

bat. Tunc magis crat solutus. Audi cnim eum dicentcm :

« l t plures e fratribus confidentes in vinculis meis, abun-

»danlius auderent sine timorc vcrbum Dei loqui *. » Ipse
quoque rursus hoc confitelur dicens «Quando enim infir- :

2
» mor, tunc potens sum . » Proptcrea dicebat etiam , « Sed
«verbum Dei non est alligatum
3
. »In vinculis erat cum
maleficis ac sceleralis, cum captivis, cum homicidis, doc-
tor orbis terrarum. Qui in tertium ascendit ccelum , qui
verba audivit arcana et ineflabilia , crat vinctus. Sed tunc
velociorerat ejus cursus. Qui erat vinctus , erat solulus ;

et qui nou eral vinctus, erat vinctus. Nam ille quidem age-
bat quod volebat hic autem ipsum non prohibebat, nc-
:

que suum implebal propositum.Quid facis, o stolidePNum

-3st cursor corporalis ? num in stadio quod cst apud nos
cerlat? In coelis versalur ; cum, qui currit in ccelo, non
possunt ea quae sunl in terris alligarc et relinero. Non vi-

deshunc solem? Uadiis injicc vincula, sistc ejus cursum.

Sed non poleris. Nec ergo Pauluni el multo minus hunc ,

quam illum majorem cnim Dci curam ac providentiam

:

esl hic , quam illc conscculus , m qui non nobis talem .

scd veram ieral lucem. I bi sunt qui nihil volunt pati prop-
• Philip. i, 14. — » 2 Cor. xu, 10. -Jj T im. 11, y.
120 8. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ter Christnm ? Quid aulem dico pati , cum ne pecunias

quidem quoque aliquando
velint profnndere ? Vinciebat
Paulus et conjiciebat in carcerem. Sed postquam factus
,

est Christi servus non quod agat gloriatur, sed quod

,

patiatur. Et hoc est miraculum praedicationis quando ,

per ipsos patientes non autem per male agentes sic ex-
, ,

citaturet augetur. Ubinam vidit quispiam ejusmodi certa-

mina?Qui malepatitur, vincit : et qui male agit, vincitur.

Ille hoc praclarior, praedicationem inlroduxit pervincula.

Non erubesco, inquit, sed etiam glorior, crucifixum prae-
dicans. Sic autem cogita Universus orbis : terrae, iis dimissis

qui sunt soluti, accedit ad vinctos : eos qui vinciunt aver-

sans , honorat eos qui sunt circumdati catenis; cos odio
habens qui in crucem egerunt , adorat crucifixum.

Neque solum estmirandum, quod proedicatores et

IV.
idiotae erant piscatores, sedetiam quod alia impedimenta,

naturae erant impedimenta et major facta est accessio. ,

Non solum nihil impediit ruditas et imperitia , sed etiam

hocipsum effecit ut manifesta fieret praedicatio. Audienim
Lucam dicentem : « Et cum comperissent quod , inquit ,

«homines essent, illittcrati et rudes, mirabantur. »Nonso-

um nihil prohibebant vincula , sed ea ipsa efficiebant eos
confidentiores. Nonadeo confidebant discipuli cum Paulus
esset solutus, quam cumvinctus. « Ut abundantius, inquit,
» audeant sine timore sermonem Dei loqui. » Ubi sunt qui
dicunt divinam non esse praedicationem?Ruditas et impe-
ritia non sufficiebat ad efficienduui ut ipsi condemnaren-
tur. Oportebat ergo eos hic quoque terruisse. Scitis enim
his duobus animi morbis teneri multitudinem , inani gloria
et abjecti animi vitio. Ruditas et imperitia non sinebat eos
suffundi pudorc : pericula eis debebant injicere timorem.
At faciebant , inquit, miracula. Creditis ergo eos fecisse
miracula. At non (aciebant ? Hoc est majus miracuiuin
 ,

COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. X. 121

quam facere , si adducebantur homines absque miraculis?

Yinctus ctiam fuit apud Grajcos Socrates. Quidergo?an-
non statim Megaram fugerunt discipuli ? Maxime : non
enim admiserunt quae dicebantur de immortalitate. Sed
hic vide. \ inctus est Paulus , et magis confldebant disci-
puli : et merilo. Videbant cnim non impediri praedicatio-
nem. NumpolcsimpedirelinguamPpcreamcurrit maxime.
It enim cursorem, nisi pedes vinxeris, a cursu non pro-
hibueris; ita etiam Evangelistac nisi linguam ligaris non
,

prohibueris quominus is currat. Sed sicut ille si lumbos

ligaris , magis currit et portatur, ita hic quoque magis
praedicat liberiusque el coufidentius. Extimescit vinctus
quando solum fuerit vinculum : qui autem mortem des-
picit, quomodo fuerit ligatus? Perinde faciebant atque si

Pauli umbram vinxissent , et os ejus obturasscnt. Erat

enim pugna umbratilis : nam et suis magis erat desidera-
bilis , et inimicis magis reverendus ; ut qui magni et fortis
animi ferret praemia, nempe vincula. Corona ornatcaput,
non pudore afficit, sedetiam praeclarum cfficit. Invitieum
coronabant catena. Nam dic miJii posset-ne ferrum for- ,

midare qui audebat adamantinas frangere mortis portas ?

Veniamus, o dilecti, ad vinculorum horum zelum etaeinu-
lationem. Quaecumque mulicres aurea induistis monilia
Pauli dcsirate vincula. Non sic vobis circa collum fulget
collarc, ut in ejus anima fulgebat ornamcntumaureorum
vinculorum. Si quispiam illa dcsidcrat, haec odio habcat.
Quid cnim est commune ignaviac cuui magni animi vir-

tute, corporis ornamento cum philosophia ? Ilia vincula

reverentur Angeli ; haec vero ctiam ludificantur. Illa vin-

cula solent a tcrra ad ccelum tollere? hocc vincula a ccelo

deducunt ad terram. Rcvcra enim h/ec sunt vincula, non
illa.Illa ornamentum h.cc vincula. Haec cum corporo
,

nuimam quoque opprimunt illa cum corporcoruantetiam ;

 ,

122 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

animam. Vis scire quod ilia sint ornamentum? Dic mihi

quis magis spcctatores atraxit, lu, an Paulus? Quid te
dico ? Ipsa imperatrix tota auro circumdata , eos qui vi-

dent non magis attraxerit. Sed si contingeret et Paulum

eo tempore vinctum, et Imperatricem ingredi Ecclesiam,
omnes ab illa in eum converterent oculos et merito. ;

Vidcre enim hominem humana nalura superiorem, et qui

nihil habet hominis, sed est Angelus in ierra, est admi-
rabilius quam videre ornatam mulierem. ]\am hasc quidem
licct videre et in spectaculis , et in pompis , et in balneis,

et multis in locis et ubique. Hominem autem circumdatum

vinculis , et existimantem se maximum habere ornamen-
tum , et vinculis non cedentem , fieri non potest ut qui
cernit , terrenum aspiciat spectaculum ; sed illud ccelis

dignum. Qui est his circumdatus animus, circumspicit

quis videat, quis non videat : est fastu plenus, curis te-
netur et sollicitudinibus , vinctus est aliis innumerabilibus
animi affectibus ,• qui est autem illis circumdatus , est

expers fastus , exultat animus , et liber est ab omni solli-

citudine , laetus coelum suspicit. Si quis mihi daret optio-

nem malem-ne, videre Paulum e coelo descendentem et ,

vocem emittentem an ex carcere mallem ex carcere. , ;

Non enim e coelo ad ipsum veniunt cum sit in carcere. ,

Colligatio praedicationis sunt vincula Pauli fundamentum :

est illa catena. Vincula illa desideremus.

V. Et quomodo, inquit, fieri potest? Si haec contrive-
rimus et perfregerimus. Nullus usus, sed potius damnum
est nobis ex his vinculis. Haec nos illic ostendent vinctos.
Pauli autem vincula illa solvent vincula. Quae est his hic
vincta , immortalibus illic vinculis vinctas habebit manus
et pedes : quoe Pauli vincta fuerit vinculis , habebit veluti
ornamentum ei tunc circumdatum. Solve el te ipsum a
vinculo, et pauperem a fame. Gur peccatorum catenqs
 COMMENT. 1N EPIST. AD COLOSS. HOM. X. 123
coimcctis? Quomodo ? inquit. Quando tu aurum gestas ,

alius aulem quidem ut inanem assequa-

perit; quando tu
risgloriam, tanlum auri accipis, alius autem non habet
quod edat, annon peccala connectis? Indue Ghristum et ,

non aurum. Ubi est mammona illic non est Christus. ,

I bi est Christus illic non est mammona. Non vis indui

,

ipso Rcge universorum ? Si quispiam tibi daret purpuram

et diadcma, non id potius acciperes quam quodvis aurum ?
Ego non tibi do ornamentum regium , sed ipsum tibi re-
gem quomodo inquit Christo
praibeo quo induaris. Et , ,

induetur quispiam ? Audi Paulum dicentem « Quicumque ,

1
»in Christo baptizati estis, Christum induistis »Audi .

apostolicam admonitionem : « Carnis , inquit , curam ne

2
«iecerilis ad concupiscentiam . » Sic quispiam Christo
iuduilur si carnis curain non gerat ad concupiscentiam.
Si Christo induaris , ipsi te formidabunt daemones. Sin

autcm auro, etiam homines irridebunt. Si Christo indua-

ris, etiam te reverebunlur homines. Vis vidcri pulchra ct
decora ? Tibi sutficiat ibrmatio creatoris. Quid aurea in-
ducis ornamenla, tanquam id quod Deus eflinxit correc-
tura ? Vis videri decora? Inducre elcemosyna , induere
benignitatc , induere modeslia et temperantia , el a te
absit iaslus. Haec omnia sunt auro pretiosiora. Ilaec ctiam
speciosam rcddunt magis decoram. Ihcc etiam non lbr-
mosam efliciunt ibnnosarn. Quando enhn quis cum beno-
volentia conjunctam viderit ibrmam, cx charilate ibrt
senlenliam : pravitalem autcm
quidrm pulchra, , no si sit

potest quispiam dicere pulchram. Saucialus cnim animus

nourectaniierlsententiam. Ornal/quondam fuil .Egyptia :

ornatus quoque luit Joscph. Llcr cral ibrmosior, non dico

quandoiilaerat inregia, hic aulem in carcere.llic eral nu-
dus .scderatiudutus vcslimentis temperantiaj etconliucn-
» Galat. ni, 37. — • Rom. u», i4-
124 »• J0 » CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tiae; illa erat induta , sed erat nuda turpior , non habebat
enim temperantiam. Quando te impense ornaris, o mulier,
tunc nuda facta es turpior : exuisti enim modestiam. Erat
etiam Eva nuda , sed quando fuit induta, tunc erat tur-
pior.Nam quando erat nuda gloria Dei fuerat ornata , ;

quando autem induit vestem peccati tunc crat lurpis. Et ,

tu cum mundano indueris ornatu , tunc appares turpior.

Nam quodnimius sumplus, etluxus non sufliciat ad oslen-
dendam pulchritudinem , sed fieri possit ut induta minus
sit honestaquam nuda, ego dicam. Si quando induisti ves-
timenta libicinis aut chorauli , an id non erat inhonestum
et indecorum ? Atque indumenta sunt aurea ; sed prop-
terea est dedecus ac turpiludo quod sint aurea. Scenae
enim sumptus ac luxus convenit tragcedis histrionibus , ,

mimis saltatoribus, et iis qui pugnant cum bestiis. Fideli

,

autem mulieri aliae dantur aDeo vesles , nempe ipse unige-

nitus Dei Filius. « Quotquot enim , inquit , in Christum
» baptizati estis , Christum induistis. »Dic quaeso, si quis
regiam dedisset vestem, tu autem mercenarii vilem vestem
accepisses, annon eo quod te turpior geras rt indecore ,

etiam punireris? Cceli et Angelorum dominum induta es ,

et circa terram versaris? Haec a me dicta sunt, ut osten-

dam quod per se magnum sil malum nimius ornamento-
rum appetitus et desiderinm , etiamsi nullnm aliud inde
nasceretur , sed citra periculum id liceret habere. Nam ad
inanem gloriam fastumque parat et instruit. Nunc autem
multa etiam aliamala nascuntur ex nimia ornandi sui cura,
manifestae suspiciones, sumptus intempestivi, blasphemiae,
avaritiasetplura habendfcupiditatisoccasiones. Quidenim,
dic quasso, ornaris ? Utplaceas marito? Hocergo fac domi.
Hic aulem fit contrarium. Nam si vis tuo placere marito,

noli placere aliis. Si aulem placeas aliis, marito tuo pla-

cere non poleris. Quamobrcm omnem ornalum oporteret
 C0MMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XI. 125
deponere cum vadis ad fornm, cum is ad ecclesiam. Alio-
qui auteni, ne ex iis placcas marito ex quibus et mere-
trices , sed ex eo potius ex quo mulieres liberae. In quo
cnim dic quaeso, differt uxor a meretrice? Quod haec
,

quidem unum solum spectat, ut corporis pulchritudine

alliciat eum quem amat. Illa vcro et praeest domui libe- ,

rorumque et aliorum omnium habet societatem. Habes

illiolam? Yide nc damnum accipiat. Solent enim mores
componere ex educationej et malrum mores imitari. Sis
fili;c exemplum modestiae et temperantiae. Illo ornatu or-
nare ; et vidc ut hunc despicias. Revera enim illa sunt
ornamcntum; h;cc vero magis dcdecus afferunt ,
quam
ornant. Sufficiunt quae dicta sunt. Deus autem qui mun-
dum fecit, et nobis dedit mundum anima?, nos mundet et
exornet et sua gloria induat. Ut omnes in bonis operibus
resplcndentcs, et ad ejus gloriam viventes, gloriam emit-
tamus Patri , etFilio, et Spiritui sancto. Amen.

HV»\VHVUV,VVl\VlWV\MWiUW'VlV\uvaVi,MWVV\V«VV\WH\\rt\V«vV«VVl\VW\V»lVkW

HOMILIA XI.

CAPUT IV.

In sapientia ambulate ad eos qui foris sunt, tempus re^

dimentes. Sermo vcster sempcr in gratia , salc sit con-
dilus, ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique res-
pondere *.

I. Quod Christus dicebat Discipulis, hoc nunc qtioquc

monet Paulus. Qnid autcm diccbat Christus ?«Ecce ego

r
•
ColOM. iv, . »
#
G.
126 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

» mitto vos sicut oves in medio luporum. Sitis ergo pru-

1
adentes sicut serpentes, et simplices sicut columbae . »

Hoc est cauti eslote nullam eis adversus vos dantes

, ,

ansam et occasionem. Propterea autcm adjicitur « Ad eos ,

»qui foris sunt »ut discamus, quod adversus nostra mem-

;

bra non tanta nobis opus est cautione ,

qnanta adversus
extraneos. Ubi namque fratres sunt, ibi multa condonan-
tur, ibi charitas magna. Oportet hic magnam esse secu-
ritatem , majorem vero foris. Non sunt enim paria , esse
inter inimicos et hostes, et inter amicos. Deindepostquam
terruit, vide quomodorursuseis addit animum «Tempus :
,

«inquit, redimentes. »Hoc est, praesens tempus estbreve.

Hoec autem dicebat non quod vellet eos esse varios et ,

hypocritas ac simulatores; hoc enim non est sapientiae,

sed amentiae. Sed quid ? In iis inquit in quibus non lae- , ,

dunt, nullam dateansam nec occasionem. Quod etiam

eis

dicit ad Romanos « Reddite omnibus debita cui debetis

, :

» tributum, tributum ; cui vectigal, vectigal ; cui honorem,

2
«honorem . «Propter prasdicationem solum esto , inquit,
tibi bellum. Nullum aliud initium accipiat hoc bellum.
Nam si etiam propter alia essent nobis cum eis gerendae
inimicitiae , neque nobis esset merces , et ipsi futuri sunt
deteriores, etvidebuntur nos jureaccusare. Utsivectigalia
non solveremus, sihonoresquos convenitnonredderemus,
si nonessemus humiles. Yicles quantum se demittat Pau-

lus, ubi nihil kedit praidicationem ? Audi enim ipsum di-

centem Agrippae: « Beatum me existimo hodie apud te
» causam acturus qui es maxiine peritus consuetudinum
,

3
»ct qusestionuni quae sunt apud Judaeos . » Si autem exis-

timasset oportere conlumelia afficere principem, omnia

evertisset. Audi et beatum Petrum, quam leniter et man-
suete respondet Judceis dicens : « Obedire oportet Deo
i Mattb. x, 16, — » Rom. xui, 7. — » A(t, xx^, s.
 ,

commknt. in fpist. ad coloss. rtoiw. xr. 12?

»magis quam hominibus *. » Atqui homincs qui animum

desponderant , ct vitoc spem abjecerant, poluissent conlu-
melia aflicerc, et quidvis facere. Sed proplerea animiun
dospondcrant , el vilno spcm abjeccrant , ut nc inanem
gloriam cnptarent, boc cst enim inanis glorice; sed ut
pranlicnrent, et ut libcre ct confidenler omnia loqueren-
tur. Illud aulem , nempe inanem cnptare gloriam est im- ,

modesli;c. « Scrmo vesler semperin gratia salc sit condi-

»lns. » Hoc est, ne sermonis gralia co deveniat , ut eo
ulantur citra discrimcn. Licet cnim , licet urbane et lepidc
loqui , sed cum ea qua par est honestalc et decore. « Ut
«sciatis quomodo oporlcat vos unicuiquc respondere. »

Quamobrem non oportet simililer loqni cum omnibus

cum Grnecis, inquam , et iratribus. Ncquaquam. Ilocenim
cst cxtremaj amcntine. « Qnne circa mc sunt omnia, vobis
» nota iacietTychicus chnrissimus frater, cl fidelisminister,
2
»et conservus in Domino . » Papa;! quanla est Pauli sa-
pientia. i\on omnia inserit in Epistolis, scd quae sunt nc-

cessaria et urgenlia. Primo quidem nolens ens in nimiam

oxtcndere longitudinem : secundo autem , cum qui profi-
ciscitur reddens magis rcvefendum ut habeat aliquid ,

quod narret: terlio, ostendons quantum in eurn sit aflec-

tus; non enim alias ei hn?c mandassct. Deindc cranl qunc-
dam qune non oporlebalsignificarilitteris. Charissimus, in-
quit, lrater. Si charissimus , scivit omnia , el <um nihil
cclabnt. Et fidelis minislcr et conservus in Domino. Si fi-

delis, nihil menlielnr; si conservus, fuit socius et parli-

( wps lcnlalionum : undi(|iie ergo collegit id quod fidcin

5
faccret. « Qucin misi nd vos ad hoc ipsum . » Ilic mul-
tam oslcndil dileclioncm , siquidem cum idco misil, rt cn
fuit cnusa cur pcrcgre sit profectus : (juod clinm diccbal
scribcns ad Thcssalonicenses : « Proptcr quod non susli.
> Acl, y, 39. — » Colos. iv, 7. — 5 Ibid. 8,
128 S. JO. CHHYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» nentes amplius , placuit nobis remancre Athenis solis , et

»misimus Timolheum fratrem nostrum *. Ad Ephesios

»

quoque eum ipsummittit, et propter eamdem causam.

« Ut cognoscat quae circa vos sunt et consoletur corcla
:
T
estra
2
. » Vide quid dical. Non ut vos res meas discatis,
ed ut ego vestras : ila nusquam quod suum est ponit.
^stendit eos quoque esse in tentationibus, dicendo, « Lt
» consoletur corda vestra.Cum Onesimo charissimoetfideli
» fratre qui ex vobis est. Qui omnia quae hic aguntur nota
3
»-facient vobis . » Hic est Onesimus, de quo ad Philemo
nem scribens dicebat, « Quem ego volueram mecum de-

» tinere , ut pro tc mihi ministraret in vinculis Evangelii.

6
» Sine consilio autem tuo nihil volui facere . » Addit eliam
encomium nec solum
civitatis , ut eliam gloriarentur ,

non afiicerentur pudore, dicens, « Qui est ex vobis. Qui

» omnia quae hic aguntur nota facient vobis. Salutat vos
5
>Aristarchus concaptivus meus . »

II. Hoc encomio nullum est majus. Hic est qui cum
ipso abductus fuit Jerosolymis. Majus dixitquam Prophetae.
]Nam illi quidem se ipsos dicunt hospites advenas et pere-

grinos; hicautem etiam caplivum. Tanquam enim capti-

Yus sic agebatur et lerebatur, et ad male patiendum sic
erat omnibus propositus. Imovero illis pejus: nam illos
quidem postquam ceperunt hostes, eos valde curant ut
sibi proprios hunc autem ut hostem et inimicum omnes
;

agebant et ferebant, verberantes, flagris caedentes, contu

meliis aSicientes, calumniantes. Hoc illis etiam erat conso-
lationi, cum enim praeceptor in iisdem versatur, majorem
consolationem accipiunt discipuli. « Et Marcus consobrinus
«Barnabae. »Hunc quoque jam laudavit ex cognatione;
erat enim Barnabas vir magnus. « Dc quo accepislis man-
1
i Thess. iii, l, — > Ephes. vi, ai. — } Coloss. iv, 9. — <Philem. i3.
— s Coloss. IV, 10.
 COMMENT. IN BP19T. \Y> COLOSS. HOM. XI. 129

data. Si venerit ad vos, suscipite illum. »Quid vero, non

aliler suscepissent? Maximc. Sed cum magno, inquit, stu-
Jio, et hoc magnum virum ostendit. Undenam autem ac-
ceperintmandata, non dicit: «EtJesusqui dicitur Justus.»
Iste forlasseeratCorinthius. Deinde datomnibus commune
encomium, cum dixisset quod erat uniuscujusque pro-

prium. «Qui sunt ex circumcisione. Hi soli sunt adjutores

1
»mei in regno Dei qui mihi fuerunt solalio «Postquam
: .

dixit , «Concaptivus , » ne auditorum animum simul deji-

ciat, vide quomodo hoc ponat, et eos excitet: «Adjutores,
» inquit, mei ad regnum Dei. » Quamobrem cum sint socii
lcntationum, sunt etiam regni socii. « Qui fuerunt mihi
«solatio. » Ostendit eos esse magnos, siquidem Paulo fue-
runt solatio. Sed videamus Pauli prudentiam. <•
In sapien-
»tia, inquit, ambulate ad eos qui foris sunt, tempus redi-
» mentes 2
Hoc est, non est vestrum tempus, sed illorum.
. »

Nolite ergo dominium et auctoritatem vobis vindicare, sed

tempus redimite. Neque dixit solummodo, emite, sed, re-
dimite, sic aflccti, aliter ipsum veslrum eflicientes. Summae
enim fuerit amentiae, bcllorum et inimicitiarum excogitare
occasiones. Nani ad hoc quod pericula sustinemus super-
llua, ct quae nihil habent lucri, aliud quoquo damnuni
accedit, quod ad nos Graeci non accedant. Nam quando
fueris inlcr fratres, merito conhdis : foris autom non sic
oportet. Yides quomodo ubique eos qui sunt foris dicit
Graecos. Propterea dicebat ctiam scribens ad Timolhouin :

«Oporlel ipsum et ab iis qui foris sunt bonum habcio

» testimoniuin 3 »Et rursus . : « Quid enim mea rclcii de iis
»([ui foris sunt judicare'? In sapientia, inquit, ambulatc
» ad oos qui foris sunl. »Foris enim suut, etsi eunulcin
qucm nos mundum liabitcnt, ut qui sinl cxira regnum ot
domuni patris. Simul etiam cos consolalur, illos vocans
1 ColoM. iv. 11. — > lliiil. 1. - 1 1 Tim. 111,7. — 4 t (Jor. v, la.

I.XXXVI. »j
)3o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

extraneos. Quod quidem diccbat superius : o Vita vestra

»absconsa estcumChristo inDeo*. »Tunc, inquit, gloriam
quaerite, tunc honores, tunc alia omnia. Nunc aulem ne-
quaquam, sed illis praebete. Deinde ne putes eum de pecu-
riiis loqui, addit:«Sermo vester semper in gratia sale sit

»conditus, ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique res-

» pondere 2 . » Ut non sit plenus hypocrisi. Hoc enim non est
gratia : neque sale est conditum. Si absque periculo colere
oporteat, ne recuses. Si tempus sit placide lnquendi, ne
eam rem existimes assentalionem. Fac omnia quse ad ho-
norem attinent, ita ut non laedatur pietas. Non vidcs quo-
modo Daniel hominem colit impium? Non vides quomodo
tres pueri cum sapientia regi offerantur et animi oslenden-
tes fortitudinem et dicendi libertatem , non autem teme-
rariam audaciam et asperitalcm ? Hoc enim non esl lo-
quendi libertatis et fiducioe, sed inanis gloriae. « Ut sciatis,

»inquit, quomodo oporleat vos unicuique respondcre. »

Aliter enim principi, aliter ei qui allcrius paret imperio;

aliler diviti, aliter pauperi. Quare? Quoniam divitum
et principum animi sunt imbecilliores, ut qui tumeant
et diflluant.Quo flt accommodare
ut se magisdemittere et
oporteat : eorum qui sunt subjecli al-
pauperum autem el

teri, solidiores et prudentiores. Quare et hic utendum est

majori loquendi libertate, unum spectando, nempe aedifi-

cationem. Non quoniam hic quidem est pauper, ille vero
dives, ille ideo plus honoretur, hic vero minus; sed prop-
ter irabecillitatem hic quidem ieratur, ille vero non ilem.
Sic nec sine causa Graecum voces execrandum, neque sis
contumeliosus. Sed si de dogmatequidem rogeris, rcsponde
id esse execrandum et impium. Si nemo autem roget, ne-

que cogat dicere, non oportet temere inimiciliam snsci-

pcre. Quid enim necesse est supervacaneas sibi comparare

< Goloss. iii, 3. — * Id, iv, 6.

 C0MMENT. IN EPIST. A» COLOSS. BOM. XI. l3l
inimicitias? Rursus si quempiam calechesi instiluas, dic
ut postulat subjectum argumenlum, alioqui tace. Si sermo
sit sale condilus, et in dillluentem inciderit animam, mol-
lem restringit; et si in asperam, levigat duritiem. Sis gra-
liosus, nec molestus, nec rursus mollis, sed et austeritatem
habcas et voluptatem. Nam si quis sit supra modum auste-
rus, magis laedit quam prodest. Sin autem sit supra modum
urbanus, magis est molestus quam jitvat. Quamobrem
oportet ubique esse modum. Nec sis tristis et torvo vultu,
est enim injucundum neque diffusus ac dissolutus, est
:

enim despeclui obnoxium ; sed ulriusque accepta virtute,

fuge vitium, sicut apis, hujus quidem ketitiam et alacrita-
tem, illius vero carpens gravitatem. Nam si medicus non
similiter omnibus utitur corporibus, multo magis magis-

ter. Atqui non convenientia medicamenta magis tulerint

corpora quam anima sermonem. Verbi gratia accedit

,

Graecus, et tibi fit amicus? de illa re cum ipso nihil disse-

rueris, donec cum eo tecum magna fuerit amicitia, cum
fuerit paulalim.

III. Vide quando Paulus venit Athenas , quomodo cum

eis disserebat. Non dicebat, O scelerati et plane execrandi.
Sed quid ? « Viri Athenienses, vos pcr omnia video essc
» tanquamsuperstitiosiores 1 »Rursusquando probrisopor-
.

tebat aflicere, non recusavit, sed cum magna vehemcntia

dicebat Elymae « Plcno omni dolo, et omni fallacia, fili
:

2
» diaboli, inimice omnis juslitine .» Namsicut illos probroaf-
fecisse insipientise fuissct, ita hunc non affecisse fuissct pu-
eilli et abjecli animi. Rursus; ad magistratum es adduclus
propler negotium? exhibe quos par ost honores. «Omnia,
»inquit, qute hic sunt, vobis nota facient. »Cur non in- ,

quit, simul vcncrint. Quid. est autom : Omnia vobis nota

facient? Hoc cst, vincula, et alia omnia qu.-o mo rolimnt.
1
Act. kvii, aa. — Id. xin, 10.
1-32 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Non ergo qui vos opto videre, et mitto alios, ipse tardas-
sem, si non me niagna retineret necessitas. Atqui non erat
hoc insiuiulantium; imovero valde insimulantium. Discere
enim quod et inciderit in tentationes, et eas fortiter et ge-

nerose tulerit, ejus erat qui rei fidem faciebat, eterigebat

eorum animos. «Cum Onesimo, inquit, charissimo et fideli
» Servum Paulus dicit fralrem et merito, cum
1
«fralre . :

et ipse se servum nominet fidelium. Deprimaraus omnes

fastum, conculcemus arrogantiam. Servum se nominat
Paulus, qui est instar orbis terrarum et coelorum innume-
rabilium, et tu altum sapis? Qui omnia utvolebat, agebat
et ferebat; qui in regnum ccelorum primas tenebat, qui
fuit coronatus, qui in tertium ascendit ccelum, servos fra-

tres vocat et conservos. Ubi est insania? Ubi arrogantia?

Adeo fide dignus fuit Onesimus ut haec ei crederentur.
«EtMarcus, inquit, consobrinus Barnabae. De quo acce-
2
» pislis mandata Suscipite illum » Forlasse a Barnaba
: .

mandata acceperant, « Qui sunt ex circumcisione. » Com-

primit tumorem Judacorum, erigit eorum animos, quod
pauci essent ex circumcisione plures autem ex gentibus. ,

Qui fuerunt, inquit, mihi solatio. Ostendit se esse in mag-

nis lentationibus. Itaque non est hoc parvum, quando
sanctos consolamur et praesenlia, et sermone, et assidui-
tale, quando simul cum eis aflligimur. Cum vinctis enim,
inqnit, tanquam simul vincti. Quando illorum perpessiones
nostras esse ducimus, in coronis quoque socii erimus. Non
es Iractus in stadium, non descendisti ad certamen alius :

ad luctandum se exuit, alius luctatur. Sed si velis, tu

quoque eris socius. Unge illum certaturum, ejus sis ami-

cus magna voce exclama, excita vires,
et studiosus. Foris

recrea animum. Haec in aliis omnibus fieri cst consenta-

neum. Paulus enim non opus habebat, sed illos excitans

Coloss. iv, 9. — a Ibici. 10.

 COMMENT. IN EPIST» AD COI.OSS. IIOM. XI. 1 33
dicebat haec omnia. Tu ergo in aliis omnibus, eorum qui
volunt vituperare, "ora obstrue, procura ut sint qui eum
ament, exeuntem ofliciose et diligenter excipe. Sic eris
particeps ac socius coronarum, sic gloriae, etiamsi nihil
aliud cgcris; laHatus es autem ob ea quae facla sunt, sic
quoque non parum fuisti socius altulisti enim charitatem,
:

*quae est summa bonorum omnium. Nam si qni flent, vi-

dentur esse luctus participes, mullum
et iis qui lugent
gratificantur, ac doloris multum adimunt; multo magis
etiam qui laetantur majorem afterunt voluptatem. Quantom
enim sit malum nos habere qui simul doleant, audi Pro-
phetam dicentem « Expectavi si quis contristaretur, el
:

1
»non fuit » Propterea Paulus quoque dicil « Gaudete
. :

2
»cum gaudentibus, et flete cum flentibus . » Auge lccti-

tiam. Si videbis fratrcm esse in existimatione, ne dixeris :

Est illius bona existimatio, cur ego gaudeam? Haec non

sunt verba fratris, sed hostis. Si velis, non sunt illius, sed
tua. Est in tua potestate cam facere majorem , si non sis

maestus, sed laeteris, si fueris alacris, exullesque et gestias.

Quod hoc autem ita sc habeat, illinc est perspicuum. Qui
invident, non illis solis invident qui in bona sunt existima-
tione, sed iis etiam qui bona illorum existimatione laetantur.
Ila sciunt quod hi quoqoe sint in bona cxistimatione : et ii

suntquimaximcglorianlur. Nam illequidem etiamerubescil

cum valdelaudalur : iste etiam cum mulla volnptale gloria-

tur. Non videlis quomodo alhleianun quidem corona-

allcr

tur, alter vero non coronalur ? Dolur auiem el l.elilin <si

eorum qui ainant et eoruin qui oderunl. Uli salttmt, illi tri

pudiant. Vide quanta res sit non invidere : allerius cst labor,

et tua est voluptas. Alteri iinponilurcorona, ct lu salta>, lu

gloriaris. Nam dic mihi quseso : alius vicit, tu »|uid saltas.'

Sed illi quoque recte sciuntquod commune sit quod lactum

I Psal. lxviii, aS, — • Roin. xu , |5.
1 34 *• J 0. CHHYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. f.

est. Proplerea hunc quideui non vituperant qui invident;

tentant autem deprimere victoriam, etaudis eoshaec verba
dicentes : Te delevi et dejeci : etiamsi alterius sit opus , tua
tamen est laus. Si ergo in externis tantum non bonum est

invidere,sedaliorum bona sibi accommodareetsuaducere,

multo magis in nostra de diabolo victoria ; tunc ille magis^
contra nos spirat, ut qui magis laetemur. Etsi est sceleratus,
cxacle novit hanc magnam esse voluptatem. Vis eum molestia
afficere? gaude eum exhilarare?esto tristis.
et laetare. Vis

Dolorem qui ex victoria fratris ei accidit, levas per tuam

animi aegritudinem. Cum illo stas a fratre abscissus; majus
quam ille malum facis. Non sunt enim paria, cum sis

inimicus, facere quac sunt inimicorum, et cum sis amicus,

stare cum inimicis. Iste est inimicis pejor et sceleratior.

Si frater sibi bonam paravit existimationem , vel dum lo-

quitur, vel dum laudatur, vel aliquid recte gerft, esto par-
ticeps laudis et bonae existimationis. Ostende eum esse

tuum membrum.
IV. Et quomodo ait ? ego enim non sum bonam asse-
,

cutus famam. Ne hoc verbum dixeris, labia comprime.

Si prope me esses lu qui haec loqueris , imposuissem
manum labiis tuis, ne audiret inimicus. Saepe inter nos
intercedunt inimicitiae , et inimicis non ostendimus. Tu
vcroostendis diabolo. Ne hoc dixeris , ne hoc cogitaveris.
Sedcontra, est meum membrum : ad corpus transit glo-
ria. Gur ergo, inquit, non ita sunt affecti qui sunt foris?
Quoniam tu cs causa. Nam cum viderint te ejus laelitiam
alienam esse dicentem , ipsi quoque alienantur : quod si

viderint teeam ducentem essepropriam, nonaudent; sed

tu quoque es similiter clarus. Non est dfcendo laudem as-

seculus, sed tu dum ei gratularis majorem es laudem ,

adeptus quam ille. Si enim charitas est res magnaetcaput

omnium tu eam, quae ex ipsa paratur, accepisli coro-
,
 COMMF.NT. IN fiPIST. AD COLOSS. HOM. XI. l35

nam. Hle cnm qure acquiritur ex arte dicendi tu eam ,

qu.v cx vchementi amore. Ille ostendit vim verborum tu :

per factadejecisli invidiam,et conculcasti livorem. Quam-

ohrcm jure magis quam ille fucris coronatus ccrtamen :

tuum est prreclarius. Non solum conculcasti invidiam, sed

etiam aliquid fecisti. Ille unam solum habet coronam tu ,

aulcm duas et duas illas una splendidiores. Quaenam sunt

,

hre? Unam suscepisti adversus invidiam altcra est qua ;

fuisti redimilusex charitatc. Non enim colketari solum est

indicitim quod sis mundus ab invidia, sed etiam quod ha-

beas charitatem qure radicesegerit. Illisrepe molcstiam ex-
hihcthumana aliqua animi perturbalio ut inanis gloria. ,

Tu aulem es mundus ab omni pcrturbatione animi. Nam

si inani gloria laborares, non lactarcris proptcr bona alte-

rius. Erexit, dic qurcso , Ecclesiam , caelum amplificavit?

Rnrsus lauda. Ilabes dupliccs coronas, dejecisti invidiam,
charitale cs redimilus. Eliam rogo et obsccro. Vis et ter-

tiam audirc coronam? Ei applaudunt qui inferne sunt ho-

mines , libi autem qui supcrnc sunt Angeli. Non enim sunt
paria,pulchramet elegantem ostendere dictionem, etmo-
lus animi superare. ILcc laus est temporalis , illa vero
reterna. Hic est ex hominibus , ille ex Deo. Hic aspicilur
coronalus, lu aulorn in occullo coronaris , ubi Pater tuus
te videt. Si disscclo corpore liceret uniuscujusque videre
animam , ostendisscm tibi htmc esse honesliorem et magis
rcsplendenlem. Invidiac stimulos proleramus , nobis ipsi»
prosimus, o dilccli ! ipsis nobis coronamimponemus. Qui
invidct, cum Deo pugnat, nnn, cum illo. Nam cum illum
videt habere grntiain , ct dolct, et vult dcslrucre Ecclc-
siam , non pugnat cum illo, scd cum Deo. Nam dic quae-
so, siquisornaret puellum regis , et in bona esset exisli-
mationo eam cxornans, decoramquc reddens , vellet au-

tem aliquis eam se turpiter et indecore gerere, et ipsum

 1 36 30. CHRYS0ST0MI A UCHIEPISCOPl C. P.

non posse eam ornare , cuinam insidiaretur, huic-ne an

illi el ejus patri ? Ita nunc quoque tu invidens pugnas ,

cum Ecclesia; cum Deo bellum geris. Nam quoniam cum

fratris laude connexa est ntilitas Ecclesiae , si haec corrual

ut quoque corruat uecesse est. Quamobrem in hoc

ille

opus facis satanicum, utquicorpori Ghristi insidieris. Ad-

versus eum dolore slimularis ,
qui tibi nullam fecit inju-

riam;multo autemmagis adversus Christum. Quam tibi fe-

citinjuriam, utnon sinas ejus corpus ornari pulchritudine?

Utnonsinassponsauidccorari ?Consideraautem mihi quan-
lum sit supplicium inimicos tuos laetitia afficis; et illum
;

ipsum qui est in bona existimatione quem vis molestia ,

aflicere , niagis exhilaras , et invidens magis ostendis eum

laudari et bene audirc : nam alioqui non invidisses ; vel

potius ostendis quod crucieris. Atque me quidem pudet

ex his adhortari. Sed quoniam tanta est nostri animi imbe
cillitas , vel ex his casligati , ab hoc pernicioso vilio libe-

remur. Doles quod laudetur et in bona sit existimatione.

Cur ergo invidens auges ejus laudem ? Vis eum cruciare?
Cur ergo ostendis te dolere? Cur de te ipso prius exigis
pceuas, quam de eo quem non vis laudari ? Eiinde esldu-
plex voluptas et laetitia, et tibi cruciatus non soium :

quod magnum eum ostendis, sed eliam quod alteram ei

procreas voluptatem et dum teipsum cruciaris. Et rur-
,

sus de iis de quibus doles , ille laetatur te invidente. Vide

quam graves nobis plagas inlligimus , et non sentimus.
Est inimicus. Atqui cur inimicus ? quam tibi fecit inju-

riam? Sed tamen iuimicum reddimus illuslriorem

el nos ,

ipsos magis punimus. Hoc rursus nos ipsos cruciamus si ,

seuserimus quod ille cognoverit. Nam ille quidem fortasse

nonlaetatur, nos autem putantes eum laetari , rursus prop-
terea dolemus. Cessa ergo invidere; cut tibi ipsi imponis
vulnera ? Haec cogitemus , o dilecti ! nempe duplices coro-
 COMMENT. 1N EPIST. AU COLOSS. HOM. XII. l3j
n.isoorumqui non invident laudesscilicet ab hominibus, :

laudes a Dco et mala quae oriuntur ex invidia, et sic fe-

,

ram potcrimus extinguerc et coram Deo laudari et in , ,

bona esse existimatione, eteadem assequi quae ii, quorum

est bona existimatio. Fortasse enim assequemur. Quod si

non assequamur, non asscquemur quod non expediat. Et

sic poterimus , cum ad Dei gloriam vixerimus , bona pro-
missa consequi iis qui ipsum diligunt , gratia et benigni-
talc Domini noslri Jesu Christi , cui cum Palre et Spiritu
saucto gloria, imperium, honor, nunc et semper, et in sae-

cula saeculornm. Amen.

HOMILIA XII.

CAPUT IV.

Salntat vos Epaphras , qui cx vobis cst , servus Christi,

sempersollicilus pro vobis in orationibus : utstetis per-
fecti, et pleni omni voluntate Dei. Tcslimonium
in

enim illi perhibeo quod habetmultum zelum pro vobis,

et pro iis qui sunt Laodiceae, et qui Hierapoli'.

I.Etiam in inilio Epistol;r,viruui commendavit acharitate.

Cbaritatem autem ostendit, et quod laudeti Quod quidcm
dixit ab initio : « Qui etiam manifestavit nobis chariiatcm
2
>\<sii;uu in spirilu .» Dilectionem ostendit et amajbilem
reddit, quod pro aliis oret. Ipsnm autcm commendat, ape-
ricns oslium sermoni (^jus. Nam quod reverendus sil ma-
gister, id est utile discipulo. \\l rursua aood dixerit , «Et
> vobis, » ut eliam de viro glorienlur , ut qui lales viros fc

1
Coloss. iv, 13, 13. — • ld. i 8.
 »»

l38 S. JO. flHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

rant. « Et semper , inquit , sollicitus pro vobis in ora~

» tionibus. » Non solum dixit, orans, sed, sollicitus, trc-

uiens , Testimonium enim inquit, illi per-
et timens. « ,

» hibeo quod habet multum zelum pro vobis. » Est testis

fidc dlgnus. Quoniam habet , inquit, multum zelum pro
vobis. Hoc est , vos valde diligit fel magno vcstri flagrat
amore. « Et pro iis qui sunt Laodiceae , et qui Hierapoli.
Illis quoque eum commendat. Sed hoc unde erant scitu-
ri? Verisimile est illos audivisse; sed etiam dum Epistola
legeretur dlscebant. « Facite enim , inquit , ut et in
1
«Laodicensium Ecclesia legatur . » Ut stetis, inquit, perfec-

ti. Simul et eos reprehendit , et non acerbe eos admonet

et consilium dat. Fieri enim potest ut et quispiam sit per-
fectus et nonomnia noverit, adhuc au-
stet : ut si quis
lem vacillet fieri polest eliam ut non sit perfeclus nec
, ,

consislat. Ut si quis sciat quidem partem ncc stet firmi- ,

ter. Sed hic utrumquc optat. Ut stelis , inquit, perfecti.

Vide quomodo eos rursus admonucrit sermonis de Ange-
lis , et de vila. « Et pleni , inquit, in omni voluntate Dei.
Mon enim solum sufficit facere Dei voluntatem. Cui enim
est plene aliquid persuasum , non sinit aliam in se esse vo
luntatem non plene persuasum haberet. Testimo-
: alioqui
nium , perhibeo, quod habet multum zelum.
inquit, illi

Et zclum et multum utrumque auget et amplificat. Si-

, ,

cut et ipsedicit, scribens ad Corinthios :«Emu)orenim

»vos Dei zelo 2 Salutat vos Lucas mcdicus charissimus
3
. .

Iiic est ille Evangelista. Non eum autem deprimens ponit

ultimum, sed illum exlollit, ut Epaphram. Verisimile est

fuisse etiam aliosqui vocarentur hocnomine. « Et Demas.»

Cum dixisset, Salutat vos Lucas medicus , adjecit, cha •

rissimus.Hoc qnoque non parvum est encomium, sad valde

magnum, esse Paulo charissimum. « Salutale fratres qui
« Coloss. iv, 16. — * 3 Cor. xi, 2. — 3 Coloss. iv, 14.
 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XII. 1 3g
»sunt Laodicc, elNympham, et quae in domo ejusest Ec-
1
• cfesiam .» Vide quomodo eos conglutinat , et inler se
conjungit, non solum quod salutaverit, sed etiam quod
Bpistolas dcderit. Deinde rursus gratificatur, eum seor-
sum appellans. Hoc autcm facit non sine causa , sed alios
ad eamdem adducens temulationem. Neque enim est par-
vum quod non connumeratur cum caeteris. Videquam mag-
num eum ostendit esse virum, siquidem domus ejus erat
Ecclesia. « Et cum lecta fuerit apud vos Epislola, facite ut
2
»et in Laodicensium Ecclesia legatur . » Mihi videntur
csse quaedam ex iis quoc illic scripta sunt , quae hos etiam
oportebat audire. Et his major erat utilitas , cum illis re
prehensis sua peccata agnoscerent. « Et ea quae Laodiccn-
»siumest, ut et vos legalis. » Quidam dicunt non Pauli
ad ipsos missam , sed quae ab ipsis ad Paulum. Non enim
dixit , Eam quae est ad Laodiccnses , sed quae scripta est a
Laodicea. «Et dicile Archippo, Vide ministerium qued ac-
5
» cepisti in Domino , ut illud impleas .» Gur non scribitad
ipsum? Fortasse non opus erat , sed sola nuda admoni-
tione, ut fieretdiligentior. « Salutatio mea manu Pauli
4
.»

Hoc est indicium sinceritatis et amicitiae, quod et vide-

rent litteras, et in eas essent affecti. « Memores estote vin-
sculorum meorum. » Papae ! quanta consolatio. Hoc enim
suflicit ad eos ad omnia adliortandos , et ad reddendos
fortiores ad ccrlamina. Non solum fortiores , sed et eos
reddcbat magis familiares. « Gratia vobiscum. Amcn.»
II. Magnum encomium , et majus aliis omnibus dicere ,

de Epaphra : t Qui est ex vobis servus Christi : » ct mi-

nistrum ipsum pro ipsis dicit , sicut et se dicit ministrum
Ecclesiae. Lt quando dicit , « Cujus cnim fui Paulus mi-
5
»nister .» Ad camdem dignilalem virum eflert, conser-
1
Coloss. iv, i5. — » Ibid. »6. — » Ibid. 17. — * Ibid. 18. — » Id.
1, »5.
l4o S. JO. CHRYSOSTOiMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vum eum superius vocat, et hic servum. Qui ex vobis est,

inquit, tanquam cum matre disserens, et dicens, Quid
est ex tuo utero ? Sed invidiam attulisset hoc encomium.

Propterea non ex his solis eum cominendat, sed et ex iis

quac ad ipsos pertinent; ut illic solvit invidiam , et hic
quoque « Semper inquit, pro vobis sollicitus. » I\on
; ,

nunc solum apud nos ut nobis ostendat, neque apud vos

solum ut vobis ostendat. Magnum exhibuit animi studium
et alacritatem dicendo , « Sollicitus. » Deinde ne viderelur
eis blandiri, subjunxit, «Habet mullum zelum pro vobis,
» et pro iis qui sunt Laodiceae , et qui Hierapoli. » Et il -

lud, « Ut sletis perfecti, »non est assentationis , sed reve-

rendi prteceptoris. « Et repleti, inquit , et perfecti » Illud
quidem dedit hoc autem dixit deficere. Nec dixit « Lt
, ,

non labetis » sed, « Ut stetis. » Quod autem a mullis

,

salutentur, hoc eos recreat quando non solum qui sunt ,

ex eis familiaritate et necessitudine conjuncti , sed etiam

alii eorum memincrunt, « Et dicite Archippo: Vide mi-
«nisterium quod accepisti in Domino. » Eos maxime ipsi

subjicit. Non poterant enim amplius illum arguere ipsos

increpantem quando ipsi universum susceperint. Non
,

est enim consentaneum

rationi ut discipuli dicant de ,

praeceptore. Sed eis os obstruens hoc dicit dicite in- : ,

quit, Archippo Vidc. Hoc verbum semper est terrentis

: :

ut quando dicit « Videte canes. Videte ne quis vos sedu-

,

» cat. Videte ne aliquo modo ista veslra libertas sit offen-

«diculum inhrmis *. » Et semper sic dicit quando lerret.

« Vide , inquit Domino ut

, ministerium quod accepisti in ,

» illud impleas. » Neque sinit eum esse dominum sicut ,

ipse dicebat « Si enim volens hoc facio

: mercedem ha- ,

2
»beo; si autein invitus , dispensatiomihi est credita . » Ut
ipsum impleas. Semper studio utitur. « Quod accepisti in

Philip. iii, 2 ; Coloss. n, 8 ; et 1 Cor. vm. 9. — • 1 Cor. ix, 17.

 COMMF.NT. IN K.PIST. AD COI.OSS. HOM. Vll. §4 l

) Doinino. » Rursus illud , « In , j cst per Dominum. Ipse

lihi dedit , non quando ostendit
nos. Et illos ei subjicit,
id ipsi 1'uissc traditum a Domiuo. « Memorcs cstole vincu-

«lorutn mcorum. Gralia vobiscum. Amen. » Solvit metum,

Et si euim doclor est in vinculis ,
gratia taincn eum sol-

vit. Vj, hoc quoque est gratiac , concedere ut ipse sit vinc-
tus. Audi enim Lucam dicentem : « Revertcbantur Apos-
» toli a facie concilii gaudentes, quod digni essent habiti
»pro nomine ipsius conlumcliam pati*. :>Reveraenim dig-
inmi esse habitum est , ct contumeliam esse passum, et
vinctum csse. Nam si qui amat quempiam lucrum esse ,

pulat si propter amalum passus sit ; multo magis propter

Christum. Ne ergo segre feramus aflliclioncs propter Chris-
tum sed vinculorum Pauli nos quoque simus memores.
,

Et hoc sit nohis adhortatio. Vcrbi gratia suades aliqui- ,

bns, ut pauperibus dent propter Christum ? reminiscere

vinculorum Panli , et te et illos pronunlia miseros, si ille

quidem et corpus dedit vinculis proptcr ipsum tu antem ,

ne cibum quidem impertiaris. Exlollcris propter bona

opera? recordare vinculorum Pauli et quod nihil tale sis ,

passus nec ultra te extollcs. Bona proximi concupivisti?

,

mcmento vinculorum Pauli ct videbis quam sit absurdum ,

illtim quidcm csse in vinculis le aulcm in deliciis. Rursus ,

deliciaruin tcneris desiderio? tibi vcniat in mentem car-

ccr Pauli : es illius discipulus , cs illius commilito. Quo-
modo cst ralioni consentaneum ut , commililo quidem sit
in vinculis , lu autem in dcliciis. Es in alllictione, exisli-

mas te esse derelictum? audi vcrba Pauli, ct vidcbisquod

esse in aflliclionc , non cst indicium dcrelictionis. Vis ves-
tes ferre sericas? Rccordarc vinculorum Pauli , et ca vi-
dcbunlur viliora pannissordidis ct cccnosis. Vis aureis in
dui? tibi veniant in mentcm vincula Pauli , el nihilo tibi

1
Act. v, 4 tt li
 ;

1^2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

videbuntur meliora esse, quam vctus juncus. Vis capillos

ornare, et videri pulchra? cogita squallorem Pauli in car-
cere, ct ad illam accenderis pulchriludinem; et hoc exis
timabis esse deformitatem, atque acriter ingemisces, illa

vincula cupiens. Vis tritos fucos et pigmcnta libi illinire ,

et similia? cogila iJlius lacrymas : triennium noctu et diu

non cessabat flere; hoc mundo orna tuas genas : hae la-

crymae illas reddunt splendidas. INon dico ut pro aliis fleas

volo quidem, sed hoc est te altius, verum suadeo ut hoc

facias pro peccalis tuis. Jussisti viuciri puerum, et irata

es? Memento vinculorum Pauli , et statim sistes iram. Re-

miniscere nos esse ex iis qui vincti sunt , non ex iis qui vin-
ciunt ; ex iis qui sunt contriti corde , non aulem ex iis qui
conterunt. Diflusa es , et magnum edidisti caehinnum?
tibi veniant in mentem illius fletus, et ingemisce : multo
splendidiorem te reddunt hae lacrymae. ^ idisti se deliciis

dedentes et saltantes ? Recordare ejus lacrymarum. Ex

quonam fonte tanla emanarunt fluenta ut ex illius oculis .

lacrymae ? a Memores estote inquit, lacrymarum mea-

,

» rum *
, » sicut hic vinculorum. Et merito illis haec dice-

bat , cum eos Epheso Miletum accersivisset. Dicebat enim

doctoribus ; ab iliis quidem exigens etiam ut congregent,
ab his autem solum ut pericula subeant.
III. Quemnam fonlem vis compararecum hislacrymis?
Eum-ne qui erat in paradiso qui irrigabat universam ter-
ram? Sed nihil dices aequale. Hic enim fons lacrymarum
animas irrigabat, non terram.Si quispiam nobis ostenderit
Paulum lacrymantem et gementem, annon multo esset
melius eum quam innumerabiies choros clegantcr
videre,
et belle coronatos ? De vobis non loquor. Sed si quis a
theatro et a scena abducto aliquo incontinente et hnpu-
dico, qui amore corporum flagrct et bacchetur, ostende-

• Aci. xx, 3i.

 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XII. l^A

ret puellam virginem in ipso flore aetatis, et quae in aliis

superel aequales, et vultu plus qlinm membris aliis, et

qua? leneros mollesque habaat oculos, leniler insidentes ,

lcnilcr volvenles, (lcxihiles, miles , serenos, subridentes,

multo pudore compositos, et mulla gralia, nigris palpebris,

inferne autem et superne sit coronata, et animatam, ut

ita dicam, habeal pupillam, nitidam frontem, inferne au-
tem genam ad concinnum ruborem venienlem, instar mar-
moris sublectam, planam et aequam. Deinde mibi osten-
dcrit Paulum lacrymantem, ca dimissa ad ipsum spectan
dum Ab ejus enim oculis resplenderet pulchri
exilirem.
tudo spiritualis. Nam illa quidem juvenum erigit animos,
accendilqne eturitj hoec aulem contra comprimit. Ilujus
qui videt oculos, oculum nnimae eflicit pulchriorem, ven-
trem comprimil, replel philosophia et mulla commisera-
tione, et adamanlinam mollire polest animam. His rigatur
Ecclesia : his lacrymis planlantur animae. Eliamsisil ignis,
hae lacrymae possunt extinguere, et sensibilem et corpo-
ralem. Hoe lacrymne sagitlas Maligni ignilas exlinguunt.
Meminorimus ergo ejus lacrymarum, et irridebimus om-
nia prnesontia. Has lacrjmas Christus bcatas pronunlia-

bat, dicens, «Beaii qui lugent, et beali qui llent, quoniain

» ipsi ridebunl '.» Has lacrymas emitlebant el Esaias et Je-

remias. quidem dicebat « Dimitte me flebo

Et ille , ,

Hic aulem dicebat, «Quis dabil capili meo

2
b amaye' » .

«aquam, et oculis meis lontem lacrymaruin *,» ac si non

sulliciat fons naturalis. Nihil est his lacrymis jucundin*
quovis risil smi t li;e jiicundhres. Sciunt qui ltigent, quan-
tani h-ve reshabeal cnnsnlalionem. He evislimoinus rem
esse deprocandam, sed eliam vnldc optandam. Noii ul alii
pecccnl, sed ut ipsis peecanlibus nos contci anmr. Ilarum
ergo rccordemur lacrymarum, horuin vincuiurum. Krgo
' Miillh. v, 5. — • lsai. xxu, 4- — J Jerem. tx, 1.
1 44 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

et super viucula descendebaut lacryma?. Qua3 autem ex

vinculis percipitur, voluptatem non sinebat sentire mors
eoruni, qui vinciebant, pereuntium. Pro illis quippe dole-
bat eratenim discipulusillius qui flebalsacerdotes Judaeo-
:

rum, non quod ipsum essent in crucem acturi, sed quod

ipsi perirent. Nec ipse solos hoc facit, sed etiara alios sic

exhortatur, dicens, « Nolite, inquit, flere super rae, filiae

1
» Jerusalem . » \ ideruntparadisum isti oculi, viderunt ler-
tium ccelum : sed eos non tam censeo beatos propter hoc
spectaculum, quam propter lacrymas per quas viderunt
Christum. Hocquidem reveraestbeatum. Namipseqnoque
de eogloriatur,dicens «Nonne JesumChristum Dominum
:

2
»nostrum vidi ?» Sed
est beatior quod fleverit. Sic illius

spectaculi multifuerunt participes et eosquinonfuerunt :

participes,rursusbeatospronuntiatChristus, dicens, «Beati

3
» non viderunt et crediderunt » Hoc autem non multi
qui .

sunt assecuti. Si enim hic manere propter Christum, est ma-

gis necessarium quam dissolvi ut sit cum ipso, propter alio-

rum salutem ; ergo et proptcr ipsos ingemiscere, est magis

necessarium, quam ipsum videre. Nam sipropter ipsos esse
iu gehenna,est magis desiderandum quam esse cum ipso ;

etiam propler ipsos esl magis desiderandum ab ipso separari,

quam essecum ipso. Hoc enim est quod dicebat : « Optarem
wipscegoanathemaesseChristo';» multomagisnoncessavi,
inquit, propler ipsum flere, cum lacrymis unumquemque
admonens 5
Quare? Non timens pericula, sed, ut si quis
.

regrotanti assidens et nesciens morbi finem

, lacrymetur ,

propter desiderium , metuens ne e vita excidat : ita ipse

quoquecum videretinfirmum, nec possct increpare, decae-
tero lacrymabatur. Hoc quoque fecit Christus,ut vel reve-
rerentur lacrymas. Lt peccabat aliquis, increpabat. Cons-

> Luc. xxiii, 28. — »1 Cor. ix, 1. — 3 Joan. x, 29. — 4 Rom. ix, 3.
•— s Act, xx, 5i.
 COMUENT. !N EPIST. AI) «OT.OSS. HOM. XH. l45

euDD et resiliebat qui increpabatur; lacrymabatur ille, ut

vcl sic attraheret.

1\ . Meminerimus harum lacrymarum. Sic noslras edu-

cemus ftlias, sic filios cum vidcrimus esse in malis. Quae-
cumque volunl amari, meminerint lacrymarum Pauli, et
gemant. Quaecumque beatae consemini, quaecumque eslis
in thalamis, quaecunique in voluptate, earum recordemini.

Quicumque estis in luctu, lacrytnas lacrymis commutate.

llle non lugebat mortuos , sed eos qui peribant et vive-
banl. Dicam etiam alias lacrymas. Flebat quoque Timo-
theus:crat enim ejus discipulus. Et ideo ad eum scribens
dicebat : « Memor lacrvmarum tuarum ut gaudio adim-
«plcar '. »Multi eliam deflent ex voluptale. Ita etiam res
est voluptalis, el voluptatis iogenlis. lla non sunt graves
ac molcstae lacrymae quae proficiscuntur ex hoc mcerore ;

sed mullo meliores illis quae sunt propter mundanam vo-

luptatem. Audi Prophelam dicentem , « Audivit Uominus
2
» vocem flclns mei . » Ubi non sunt uliles lacrymae, in pre-

cibus, in admonitionibus? Nos autem eas reprchendimus,

ut qui non ulamur ad ea qiue dalae sunt. Quando fratrem
pcccanlcm consolamur, flcre illum oportet lugentcm et
ingemiscentem, Quando alicui suademus, ille aulem mcn-
lem non adhibet, sed perit, flcndum cst. Hae sunl lacrymae
philosophiae. Quando aulem quispiam pauper fuerit,
quando in morbo corporali quando mortuus fucrit ne- , ,

quaquam. Haec enim non sunl digna lacrymis. Sicut crgo

risum reprehendimus , eo importune ulentes : sic etiam la-
crymas, intempestive eas usurpanles. Tunc cnim cerni-
lur uniuscujusquc virlus, quando ducitur ad oppoftunatn
sui muneris functionem quando autem ad alienam, ne
:

quaquam. Llt, vinum datum cst ad hvliliam, non autrm

ad ebrielatem : panis ad nulrilionem, coilus ad liberorum
• 2 Tim. i, \. — . INal. V i, a.

LXXXVI. 10
 l/jG §. 30. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

procreationem. Sicut ergo ea viluperantur, si abusus fue-

rit; ita etium lacrymte. Lcx feralur ut in solis precibus et
admonitionibus iis uti liceat : et vide quomodo res erit eliam
optanda. Nihil ita purgat peccata , ut lacrymae, et pul-
chram ostendit faciem corpoream : eum enim qui videt at-
trahunt ad misericordiam : eam nobis faciunt gravem et
honestam. Nihil est jucundius oculis lacrymantibus. Hoc
enim est membrum omnium in nobis nobilissimum , et

speciosissimum , atque adeo ipsius animae membrum. Tan-

quam ergo ipsam vidcntes deflentem animam, ila flecti-

mur. Haec a nobis non temere dicta sunt , sed ut vos nec
nupliis, nec sallationibus , nec choris adsitis sotanicis.

Vide enim quid invenerit diabolus. Nam quoniam a scena ,

et iis quae illic sunt lurpia et indecora , ipsa natura abduxit

mulieres, quae sunt theatri abduxit in gynacceum, molles,
inquam, et meretrices. Hanc pestcm invexit lex nuplialis,
imovero non lex nuptialis absit sed lex noslrae molli-
, ,

tiei. Quid facis, o homo? Nescis quid agas. Mulierem du-

cis ad temperantiam et liberorum procreationem. Quid

ergo sibi volunt meretrices ? Ut sit, inquit major laelitia. ,

Annon hasc sunt insipienliae? Probro aflicis sponsam, pro-

bro aflicis invitatas. Nam si his delcctantur res est pro- ,

brum et contumelia. Nam si videre meretrices sc tnrpiter

et indecore gerentes aliquam aiTert magnificentiam, cur
non attrahis sponsam ut illa quoquespectet? Omninolurpe
est et iudecorum, viros molles et saltanles, et omnem
pompamsatauicam domum inlroducere. «Mcmoresestote,
«inquit, vinculorum meorum. » Matrimonium est vincu-
lum vinculum a Deo constitutum. Solutio est merefrix
,

et dissolutio. Licet aliis exhilarare nuptias ut lautis men- ,

sis et vestimentis. II<ec non ainpulo, ne videar esse valde

a°reslis. Quanquam Rebeccae satis fuit solum therislrum.

Sed non amputo. Licet exhilarari veslibus; licet in prae-
 COMMP.NT. 1N EPIST. AD COLOSS. ttOM. XII. l^
scntia venerandorum virornm et reverendarnm mnliernm.
Quid ludibria illa, qnid monstra indncis? Dic quae audis
al) ipsis. At erubcscis dicere ? Tu crubescis , et illos cogis

>d facere? Si pulchrum est el honestum, cur non ipse quo

que facis ? Si aulem est turpe, cur alium cogis ? Omnia
oporlet cssc plena temperantia ac modeslia , gravitate et
honeslate. Conlrarium autem video , saltantes tanquam
camclos, tanquam mulos. \ irgini solus est aptus thalamus :

at est, inquit, pauper. Quoniam est pauper, debet etiam

esse modesta et honcsta. Habeat mores pro divitiis. Non
potest dare Cur eam etiam alias reddis conteui-
dolcm ?

nendam ex hac perversione? Laudo quod adsint virgines

aequalem suam honoranles: quod adsint mulieres eam ho-
noranles, quoe in suum numcrum est relata. Hoc recte est
conslitutum. Sunt enim hi duo chori : chorus virginum,
et chorus earum quae nupserunt. Ulae tradunt, hae susci-
piunt. Sponsa est inicreas, neque virgo, neqne mulicr.
Nam illinc quidem egrcdilur , in hanc autem ascendit clas-
sem. Cur autem merelrices? cum oporteret eas prae pu-
dorc tegi , dum nuptiae celebrantur, cum oporteret eas
infodi; matrimonii enim corruplionos autcm cst scortalio;

eas ducimus ad quando aliquid quidem faci-

nuplias. Et
tis, etiam vcrbis tenus conlraria omnia doprecamini ut :

qiumdo scminas, quando vinumhauris ex torcularibus, ne

responderis quidcm quae vappam significant. llic autem
ubi dcccnt modcralio et tcmpcrantia, vappam introducitis;
hoc enim cst meretrix. Quando ungucnluui componitis;
nihil male olcns sinitis appropinqii.ue. Malrimonium est
ungucnlum ; cur cccni fo^torem inducis in composiiionrni
uugiKMitii' Quid dicis? Saltat virgo , et non eain pudol siifle

aequahs? oporlet enim ipsam hac esse honcsiioicin el gri

viorem; ex ulua quippe egresga cst , qoq <-x paleestra. Non
oportel enimomnino virgiuoin apparere in nuptiis.

10«
 ,

1^8 S. K). CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

V. Non vides quod in rogia qui sunt jquideoi honorati

sunt intus circa regem : ii autem qui non in honore sunt,
slant foris? Sis itaque intus circa sponsam, sed castus
mane domi. Ne in pompam ducas virginitatem : astat

utcrque chorus ; quidem qualem det oslendens; hic

ille

autcm, ut eam conservet. Cur dedecore afficis virginita-

tom? Nam si tu es talis, lalia sponsus de illa suspicabitur.
Si tu velis amari, ea sunt olerum omniuin venditricis, et
opificis. Annon sunt haec probrum et dedecus? Probrum
enim est et dedecus se indecore gerere, eliam si sit fllia re-

gis? Numprohibet pauperlas? Num vitae studium et insti-

liitum? Etiamsi serva sit virgo, maneat in pudicilia. « Tn

» Christo enim Jesu non eslservus, necliber 1 . » Thealrum-
ne est matrimonium, est inystcrium et rei magnae typus :

et ipsum non reverearis, reverere

si id cujus est typns.
« Sacramentum; inquit, hoc magnum est, ego aulem dico
2
» in Christo et Ecclesia .» Ecclesiaeesl typus etChristi, et
meretrices introducis? Si ergo inquit, neque virgines sal- :

Innt, neque quae nupserunt, quis sallabit? Nullus. Salta-

tionis enim quaenam est necessilas? In mysteriis Graeco-
rum sunt saltationes; in nostris autem, silentium, honesta
gravitas , pudor et modeslia. Magnum peragitur myste-
rium , foras meretrices , foras profani. Quomodo est

mysterium? Conveniunt et duo faciunt unum. Cur ,

quando ingx*editur quidem, non estsallatio, non suntcym-

bala, sed multum silentium, multa quies; quando autem
conveniunt, non inanimatam imaginem, non alicujusexiis
quaesuntin terra, sed ipsius Dei facientesimaginemetsimi-
litudinem, tantum introducis tumultum, et eos qui adsunt
perlurbas,et dedecore animam afficisetconturbas? Veniuut
futuri unum corpus : ecce rursus mysterium charitalis. Si
duo non facti fuerinl unum, non faciunt multos, quandiu

» Galat. iii, 28. — » Enhes.

1
v, 3i.
 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XII. 1 4o
duo manserint; quancloautem venerint ad unilatem, tunc
faciunt. Quidexhoc discimus? Quodunionismagnasilvis.
SolersDciarlificium unumin duo divisit ab initio. Etvolens
oslendercquodetiampostquamsildivisusmanelunum, non
sinitunumsuflicere ad generationcm. Nonest enimunus qui
nondumest junctus, seddiinidiuni unius : elliincpalaniest
quodfilios nonduin procrect. Vidisti inyslcriuin nuptiaruin?
Fecit ex uno ununi , ct rursuscum hos duos fecisset
ununi , sic facil ununi. Quamobrem ex uno quoque nas-
citurhomo. Mulier enim et vir non sunt duo homines, sed
homo unus. Idque potest probari ex niullis : cx Jacobo, et
ex Maria malrc Christi, ex eo quoid dical, « Masculuni e't

1
vfosminam fecit cos .» Si ille quidem cst caput, illa vero
corpus, quomodo duo ?Propterea haec quidcm discipuli,
ille vero locum tenet magislri: illc principis, ba?C cjus
qua? paret principi. Ex ipsa quoque corporis formalionc
videris esse unum 2 . Facta csl cnim ex latcre, et tanquain

duo ex dimidio dissecla sunt. Proplerea eam quoquc vo-

cat adjutricem , ut ostcndat eos csse unum. Ideo et palii
et matri prasfcrt conjunctiqnem el coliabilationem, ut os-

tendat quod sinl untun. Et patcr siiuiliter l.xtatur et filia

et filio junclis inatriinonio, quodcorpus properet ad suuui

membrum. Filquc tanlus suinptus, et pecuniae detrimcu-
tum, et tamen id ferre ncquit, ut non conjugatuni videat.
Tanquam eniui ipsa abscissa Carne, uterqde cst rmperfec-
1

tus ad liberorum |>rocrealioncm, uterqtie est iinpcrlrclus

ad prassentis vitne constilutioucui. Propterea dicit etiai

Propheta, «Dcjectus spirilus lui'. i Quoiuodo autcin sunt

etiain in carne unai' ul si auri adetrteris quod cst pnrissi

mum, el altcri auro admiscuci is ; ita hic quoquc, id qtiud

est pinguissimum, tanquam fuudonlr voluplalc, suscipicn>

mulier alil et fovet, el cinn c.i qnae sunl sua conlulcril.
1
Gen i, 3j. — • Id. j. — * Malddi, n, i5.
 ;,

l5o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

yiro reddit. Et est infans instar pontis. Quamobrem tres

fiunt una caro, infante utrinque utrosque conjungente.
Sicut enim si, cum duae sint civitates, et fluvius eas om-
nino dividat, una fit civitas ponte utrinque conjungente
ita est hic quoque et magis, quando ipse pons est ex
utriusque essenlia, ea ratione ut corpus et caput sint
unum corpus; collo eniin dividitur, sed non magis divi
duntur quam conjungunlur. Namcumsitmedium, utrum-
que conjungit. Et perinde fit ut si chorus sit distractus
una quidem ejusparte hinc accepta, altera autem a dex-
tera, unum fecerit. Aut sicut qui fuerint in unum con-
tracti, etiam manus extendentes sunt unum. Manus enim
extensae non sinunt esse duos. Propterea exacte et accu-
rate dixit : non, «Erunt una caro,» sed, «In unam carnem,»
nenipe ab infante conjuncti.Quid vero, quandonon fuerit
infans, non eruntduo? Erunt; hocenim facit coitus : con-
fundit et commiscet amborum corpora, et sicut qui in
oleum injecit unguentum, totum facit unum; ita hic
quoque.
VI. Scio multos pudore aifici iis quae dicuntur. Causa
autein eorum quae dixi est iibido et impudicitia. Quod sic

fiant nuptiae, quod corrumpantur et depraventur, id rem

reddit odiosam. « Nam honorabiles sunt nuptiae, et cubile
» immaculatum*. pudet ejus quod est honora-
» Quid te

bilePQuid erubescis, ob quod est immaculatum ? Hajc

id

sunt haereticorum. Haec sunt eorum qui introducunt me-

retrices. Propterea volo ipsum expurgare matrimonium.ut
reducam ad suam nobilitatem, ut obturem ora haeretico-
rum. Probro affectum est Dei donuin, radix nostrae gene-
rationis : multum fimi et cceni injectum est radici.
nain
Hac ergo expurgemus sustinete igitur parum.
ratione :

Nam et qui ccenum tenet, faetorem sustinet. Volo osten-

< Hebr. xm, sa.

 COMMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XII. 10 1

(lci •(• quod non propter hasc oporteat pudore suflundi, sed

propter ea quae facis. Tu vero illum mittens pudorem, hoc

suflunderis. Deum ergo condemnas qui sic decrevit. Di-'

cam quomodo est sacramentum Ecclesine. Christus venit

ad Ecclesiam, illa ex ipso est orla, et cum ea congressus

est congressu spirituali. « Despondi enim vos, inquit, uni

Bviro virginem castam
1
. » Quod autem ex ipso simus, et
ex membris ejus, et ex carne ejus, audi quomodo dicat.
Haec autem omnia mente vcrsantes, ne tantum mysterium
pudore afliciamus. Christi praesentiac typus est matrirao-
nium, tu vero inebriaris? Dic mihi, si regis videres imagi-
nem, num eam probro afliceres ? Nequaquam. Videntur
quidem res esse indiflerentes quae liunt circa malriino-
nium sunt autem magnorum causne malorum. Omnia
:

suntplena iniquitatc. «Turpitudoctstujtiloquium, et scur-

» rile verbum, inquit, ex orc vestro non exeat 2 . » Omnia
autem illa sunt turpiludo ct stultiloquium ct scurrilitas,
non leviter, sed supra modum. Ars enim est hoc, et

magnam aflcrt laudem iisquieam exercent. Ars facta sunt

pcccata. Non leviter ea tractamus, sed adhibitio sludio et

scientia, et de caetero diabolus est copiarum suarum dux

et imperator. Ubi est enim cbrictas, est et lascivia; ubi
sermo obsccenus, adest diabolus sua eflerens. Cum his

convivans, dicquaeso, Christi mysterium peragis, etdiabo-

lum invocas? Me forte exislimatis gravcm et imporlunum.
Nain hoc quoque est multa^ perversitalis, quod qui incre-
pat ludibrio habeatur tanquam austerus. I\on auditisPau-
lum dicentem, « Quidquid faciatis, sivecomcdalis, sivebi-
3
) batis, sive aliquid faciatis, omnia ad gloriam Dci facile ?»

Vp8 autem ad malcdiccnliam et ignominiam. Non audilis

Prophetam dicentem, « Servite Domino in timorr. < t

>< xultale ei in tremore*?» Vos aulom (lillimdiniini et luxu

» 3 Cor. ii. a. — • Ephes. t, 4- — 9 » Cor. %, 5i, ~ « Ps«l. n. n.

ldA S. JO. CHIUSOSIOMI AUCIliEPlsCOPl C. P.

diiiluitis. Annon vero licet etiam tuto laetari? Vis audire

pulchros modos?Cerle ne oporteret quidem. Sed me libi

accommodo., Si velis non audias satanicos niodos, sed

,

spirituales. Vis videre saltanles? vide chornin Angclorum.

Et quomodo fieripotest ut videam? Si hajc abegeris, veniel

Christus quoqne ad has nuptias. Si adsit autcni Christus,

adest etiam chorus Angelornm. Si velis , nunc quoqnc
faciet miracula sicut et tunc. Faciel nnnc qnoque aquam
vinum, et multo admirabiliora. Dissolutam convertet laeli-

tiam et frigidam cupiditalem, et transforet ad spiritualem.

Hoc est ex aqua vinum facere. Lbisunt tihicines, nequa-
quam est Christus. Sed et si fuerit ingressus, eos prinium
ejicit, et tunc facit miracula. Quid salanica pompa est

injucundius? Ubi sunl omnis articuli? non distincla, illic

sunt omnia non signata, nec nolata. Si quid sil autem ar-

ticulis distinclum, rursus omnia turpia, omnia injucunda.

VII. Nihil est virtule jucundius , nihil moderatione
suavius, nihil honestate dcsidcrabilius. Faciat quispiam
nuptias quales ego dico, ct videbit voluptatem. Quales
autem nuptias, attendite. Priinum quidem virurn qu;rrc
virgini ,
qui vere sit vir tulorque ejus et defensor , tan-
quam corpori caput imposilurus, nt qui non mancipium,
sed filium ei sis traditurus. Nc qu.cras pecuniam, r on ge-
neris splendorem magnitudinem sunt ha?c
, non patria? ,

omnia supervacanea sed animi pietatem mansuetudi-

: ,

nem veram prudentiam Dei timorem, si vis filiam vi-

, ,

vere cum voluptate et lacfitia. Quaerens cnim ditiorem ,

non solum eam non juvabis, sed etiam kedos , servam fa-

cies pro libera. Non tanta eniin ex aureis fruetur volup

tate, quanta molestia ex servitute. Sed haec ne quaeras ,

sed illum qui sit autem non pos-

paris conditionis. Si fieri

sit ,
pauperiorem magis quam ditiorem si non domino ,

vendere ; sed marito vis tradere filiam. Quando viri virtu-

 ,,

C0MMENT. IN EPIST. AD COLOSS. HOM. XII. l53

lem exacte examinaveris , et eam es tracliturus ', roga

Christiim ut adsit ; non enim illum piulebit , mysterium
quippc est suce presenti». Atque tunc roga ut talem det
sponsum. Ne sis servo Abrahce dcterior ,
qui ad tantam
Ofiissus peregrinalioncm , vidit quo essct confugiendum ,ct
idco omnia est consccutus. Quando tu es sollicitus, et vi-
rum quasris, precare dic : Deo quem tu velis provide
, ,

rem totam ei trade et committe hoc aulem a te ornatus :

honore te rcmunerabilur. Duo cerle oportct faccrc

,

nempe rem illi committerc, et talcm qtuTrerequalem ipse

vult nempe probuin cl horiestum. Quando es faclurus
,

nuptias, nc domos obeas specula et vcstcs commodalo ,

accipiens : res enim non fit ad ostentalioncm , noque

fiiiam addncis ad pompam : sed iis quae in ea sunt domum
exhilarans, voca vicinos , ct amicos , cl cognalos; quos
nosti quidcm bonos el probos , eos voca , ct ut iis qu;e ad-
sunt contenti sint admonc. Kx iis qui sunt ex orch°stra
adsit nullus. lllic enimesl sumplus supcrvacancus ct indc-
corus. Antc alios omncs voca (Uirislum. Scis per queiu
eum vocabis. «Qui fecerit, inquit, uni ex minimis
» mihi iecil'. » Ne putes rem esse gravem et molesiam ,

pauperes vocare prppter Christum. Res esl gravis et mo-

Iesta vocare mere*trices. Paupores enim vocare, ea resest
occasio diviliarum, illud aulem eversionis et
exitii. Orna

sponsam noo aureis ornamentis, sed mansuetudine et pu-

dore ct consuclis vcslibus pro qnovis inundo aureo, el ;

implicaturis et intexturis, indnens pudorem et verecun

diam, et illa non quacras. Nullus sit lumullus , nulla per
turbatio. Vocetur sponsus , accipial virgincin. Prandia el
ccenae non sint plena ebrietate , sed spirituali voluptate. ln
nnmcra eniin bona cx lalibus nupliis emergent : el quae
ad vitain pertinent iu tulo erunl. Ivx iis aulem qu;e nunc
' M.illh. \w, 45.
1 54 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

fiunt nuptiis, si nuptiae et non potius pompae sunt dicen-

dae , quot mala ? Solula sunt coenacula , slatim incessit
cura et metus , ne quid interciderit ex iis quaecommodato
accepta erant, et voluptatem excipit intolerabilis animi
aegritudo. At hic angor et haec molestia est eorum qui
sunt afllnes ; imovero ne ipsa quidem sponsa est ab his li-

bera: ea quidem certe quae succcdunl postea sponsae sunt

omnia. Videre enim dissolvi omnia , sunt argumentuui
tristitiae : videre domum desertam est mceroris occasio. II-

lic Ghristus, hicSalanas; illic laetitia , hic cura ; illic vo-

luptas , hic dolor; illic sumptus, hic nihil tale ; illic pro-
brum et dedecus , hic modestia ; illic invidia , hic nulla
plane est invidia ; illic ebrietas , hic sobrictas , hic salus,
hic temperanlia. Haec autem omnia cogitantes, hactenus
malum sistamus, ut Deo placeamus , et digni habeamur
qui consequamur bona quas sunt promissa iis qui ipsum di-
ligunt gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi,
,

cui cum Palre et Spiritu sancto gloria, imperium, honor,

nunc et semper , et in saecula sreculoruni. Amen.
 ,

S. J0ANNI8 CHRYSOSTOMI
CONSTANTINOPOLITANI
ARCHIEPISCOPI ,

COMMENTARIUS IN EPIST. I AD THESSALONICENSES.

HOMILIA I.

CAPUT I.

Paulus et Sylvanus et Timothens Ecclesiae Thessalonicen-

sium in Deo Patre et Domino Jesu Christo, gratia vo-
,

bis et pax a Deo Patre nostro et Domino Jesu Christo.

Gralias agimus Deo semper pro omnibus vobis memo- ,

riam veslri facientes in orationibus nostris ; sine inter-

missione mcmores operis fidei vestrjc, et laboris charita-

tis, et suslinentiae spei Domini nostri Jesu Christi, ante

Deum et patrem nostrum !

.

Quamnam ob causam ad Ephesios quidem scribens (4)

I.

ct secum habcns Timotheum eum secum non conjunxit, ,

elsi eis esset notus, et haberetur in admiralione r « Expe-

» rimentum enim ejus cognoscilis, inquit, quod sicut patri

» filius mecum servivit

2
; » et rursus , « Ncminem habeo tain

«unanimem, qui sinccra alFeclione pro vobis sit sollici-

• his \ »Hic autem cum sibi conjungil. ]\lihi videlur quod

statim eum esset missurus , et s.upcrvacaneum essot ut is

> i Thess. i, i-3. — Philip. n, aa. — » Ibid, ao.

 »;

l56 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

scriberet qui mox littcras erat accepturus. Dicit enim :

« Hunc spero mittere ad vos. » Hic aulem non ita :sed sta-
tim erat reversus, quamobrem merito scribebat. « Num
» cum nuper, inquit, ad vos venissct Timotheus a nobis *.

Cur autem Sylvannm, etiamsi suo testimonio

ei praepohrt
innumerabilia ipsi bona tribuat, et omnibus eum praepo-
nat? Forte quidem quod ipse ob magnam humilitalcm
hoc vellet et rogaret. Nam cum videret magistrum adco
se humiliter gerere , ut secum conjungeret discipulum
multo magis hoc ipse quaesierit et contcnderit. Paulus
enim, inquit, et Sylvanus, et Timolheus Ecclesiaj Thes-
salonicensium. De se hic nihil ponit : non Apostolus, non
servus. Mihi videtur non ponere dignitatem, proplerea
quod ii essent catechesi recens imbuti , et nondum acce-
pissent ipsius experientiam ; et alioquin apud ipsos adhuc
esset initinm praedicationis. « Ecclesise , inquit , Thessalo-
» nicensium. » Pulchre. Quia enim verisimile erat illos esse
paucos , et nondum consistere ,
proplerea eos consolatur
per nomen Ecclesi.e. Nam ubi multum tempus praeterierat,
et magnus eral ccetus Ecclesia?? non hoc ponit. Quoniam
autem nomen multiludinis esl ut plurimum nomen Eccle-
siae et coetus jam collecti et cousistentis, ideo eos sic vo-
,

cat « In Deo
: inquit, Palre et Domino Jesu Christo. »
,

Ecclesiae, inquit , Thessalonicensium « Qua3 est in Deo. »

Ecce rursus illud « In Deo, * dictum est in Patre et in Fi-

lio. Illud autem , in Deo dicit quia multoe erant

, ,
Ecclesi;e
et judaicae et graeca\ Magna est dignitas, et cui nihil est
aequale , si est in Deo. Faxit ergo Deus ut haec quoque
Ecclesia sic vocetur. Vereor autem ne longe sit ab hac
appellatione. Nam si non potest
quis est servus peccati ,

dici in Deo : « Gratia vobis el pax. procemium Epis-

» Vidisti

tolae statim esse a laudibus?« Gratias agiuius Deo semper

1
Philip. ii, 19.
 ,,

C0MMFNT. IN F.P1ST. I AD THESSAL. HOM. I. \5j

»prp OjDjnibus vobis, memoriam vestri facienlcs in ora-

» lionibus noslris. » Nam

Deo agere gratias, est
pro ipsis

ejus qui suo lestimonio ipsis multum Iribuit profectum,

quandp non solum ipsi laudanlur, sed Deo quoque agun
lurgratiae, ut qui ipse omnia operetur. Docet eos quoque
sc modeste gerere ,
propemodum dicens universum esse
Dei virtutis. Atque gratias quidcm agerc esl propler recte

faeta; meminissc aulem in oralionibus, est sux in ipsos

dileclionis. Deinde, quod mullis in locis facit, utnon solum
lneminerit in orationibus , sed eliam absque orationibus;
« Sine intermissione, inquit, memores operis fidei vestnc,
» ct laboris charitatis, et sustinentiae spei DomininostriJesu
«Christi ante Dcum ct Patrem nostrum. »Quid est illud
Sine intermissione memores? velmemores ante Deum et
Patrem ; vel laboris charitatis memores anle Deum et Pa-
trcm noslrum. Non solum autcm dixit, Sine intcrmissione
memores, sed addidit, vestri. Dcindc nc putes illud ves-
tri, sine causa dici , subjunxit, anle Deum el Palrcm nos
trum. Quia enim nulluS hominum laudabat quae ficbant
nemo reddebat mercedem hoc etiam addit ac , ; si dice-
ret, Conftdilc : coram Deolaboralis. Quid est, operis fidei ?

Inslilutum vcstrnm et inslantiam nemo flexit. Hoc cst enim

onus fidei. Si credis, omnia palerc aulem non palcris
: si ,

non credis. Annon eniin sunt, ejusmodi quae sunt j)ro-

missa , ut vcl mille mortes pali eleclurus sit qui credit?
Proponilur rcgnum culorum, et immorlalitas . ct vita

reterna. Qui ergo crcdit, omnia patietur. Ergo fides per

opera ostcndilur. Mcrito igitur dixit eam non ntcumque,

scd pcr opcra oslcndile, pcr inslantiam, pcr animi alacrita-
lcm. aEtlaboris charilatis. «Quisnam est labor utcumquc
diligere? Nullus labor. Germane autem et sincere dili-

gere , multus esl labor. Quando enini , dic quseso , movrn-

tur imiumcrabiliaqu.-e nos volnnt abducere a chnrilale,nos
 ;

i58 s. jo. cnnvsosroMi archiepiscopi c. p.

autem omnil)us resistimus , annon est laLor? Qnid enim

non passi sunt isti ut a charitate non discederent? Nonne
ad Padli hospitem vcnerunt '
, qui bellum gerebanl cum
praedicatione : et cum eum non invenissent , ipsum Jaso-
nem trahebant ad magislratus civilatis? Hic ne est, dic
quaeso, parvus labcr, cum semina nondum concrevissent,
lantam ierre tempestatcm , tantas lentationes?« Et cautio-
8
» nem ab eo exegerunt Qua data, emisit Paulum. Est
. »

ne hoc parvum , dic quaeso ? Nonne se ipsum pro illo sub

iecit periculo? Hunc laborem dicit charilalis, quoniam sic

fuerunt alligati.

II. Vide autem ,

primum dicit quae illi recte gesserunl

deinde quae ipse, ne videretnr de se loqui magnifice , ne-

que eos anticipando diligere. « Et suslinentice , » inquit, id
Neque enim uno tempore fuit illa perse-
est, toleraniife.

cutio sed perpetuo. Neque solum bellum gerebant cum

,

Paulo magistro sed etiam cum discipulis. Si enim ita

,

erant affecti in eos qui faciebant miracula viros plane re-

verendos : quomodo existimas fuisse affectos in eos qui
cum ipsis habitabant, eorumque cives erant, et repente
abscedebant? Quod quidem dc ipsis quoque testatur, di-

cens , « Imitatores fuistis Ecclesiarum Dei, quae sunt in

» Judaea. Spei, inquit, Domininostri Jesu Christi anteDeum
«etPalrem nostrum 5
. «Rectesic dixit; haec enim omnia
sunt a fide et spe. Quamobrem non solum fortis et magni
animi virlutem ostendebant quae fiebant, sed etiam quod
cum certa persuasione credebant praemiis repositis. Prop-
terea permittcbat Deus ul statim fierent persecutiones,

ne quis dicerct casu et adulatione constare praedicationem ;

et ut ostenderetur eorum fervor : et quod non esset humana

persuasio , sed Dei virtus quae credentium persuadebat ani-
mis , ut vel ad mille mortes essent parati. Quod quideni

• Act. xvii, 5. — » Ibid. 9. — 3 1 Thess. 11, U.

 ;

COMMRNT. IN F.MST. I KX) THKftSA!.. HOM. f. ID$

non fuissot, nisi stalim in profundo coaluisset , et confir-

inatn fuisset praulicalio , et stelisset immobilis. « Scienles,

«fratres dilecli, a Deo electioncm vestram, qnod Evan-
» gelinm nostrnm non fuit ad vos in sermone tanlnm, sed

»et in virtute, et in Spirilu sancto, etin plcnitudinemulta :

«sicnt scitis qnales fuerimns in vobis proptcr vos. »Quid

esl, scienles quomodo fuerimus intcr vosPHicetiam tan-

git qna?, a sc rectc gcsla, sedtecte et adumbrale. Vult enim

prinmm eorum laudes persequi. Quod autem dicit, est

bujusmodi Scivimus quod silis ex fortibus et magnis vi-
:

ris et quod ex electis. Propterea nos quoque proplcr vos

,

omnia suslinemus. Illud enim Quales fuerimus in vobis, ,

hoc significat, quodcum magna animi alacritate, ct multa

vehemenlia ,
parati cssemus animas nostras dare propter
vos : hujusque non est nobis habenda gratia , sed vobis,
quod sitis clecti. Propterea alibi quoque dicit : « Et haec
» palior propter electos
!
. » Nam pro Deo dilectis quid non
patiaris ? Et cum dixissel quod suum erat, dicit propemo-
dum : « Si enim estis et dilecti ct electi, omnia merito SQsti-

»nenms. » Nonenimlaudandocossolumconfirmabal,eisque
aninmm addebat, sedeliam revocando in mcmoriam quod ,

ostendissent virtutem et fortitudinem

ipsi eorum animi ,

alacritati respondentem. Dicit ilaquc, « Et vos imilatores

nflostri facti cslis, el Doinini, cxcipicmtcs vcrbum iu Iri-

» bulatione uudta, cum gaudio Spirilus sancti ?

. »Pap;c!
cjuanliimNMicomium ? Discipuli rcpcnlc facli snnt magis-
Non solum audicrunt verbum, scd ctiam ad idcm per
tri'.

vencrunt fastigium ad quod Paulus. Sed hoc nihil cst

\ide eniin quoinodo poslca cos extollal. Imitatotcs facli
eslis Domini. Quomodo? Kxeipienles verbiim in tribula-
lione mnlla, cum gaudio Spirilus snncli. INon soluni < niii

tribulalionr et aflliclionc , scd cum inulla. Iloe aulcni li-

1
a Tim. n , 10. — • Thess. i , <i. — ' Acl. \mi.
)6o S. JO. CTIRVSOSTOVJI ARCHIF.PISCOPI C. P.

cet discere ex Actis Apostolorum, quomodo excitarunl in

eos persecutionem '. Conturbaverunt, inquit, magistratus
omnes civitalis, et civilatem concitaverunt in ipsos. Neque
dici polest, Aillicli quidem estis et credidistis ; sed , do-
lent.es; imovero gaudentes. Quod quidem faciebant eliam
Apostoli,« Gaudentes quod digni essent habiti
, inquit ,

2
pro nomine Christi contumeliaaflici » Hoc enim est .

admirabile. Etsi ne illud quidem est parum quomodo- ,

cumque ferre alllictiones at hoc jam est eorum qui hu- ;

manam naturam supcrant et habent corpus tanquam im- ,

palibile. Quomodo antem fuerunt imitatores Chrisli?

Quoniam ipse quoque multas sustinuit perpessiones nec ,

dolebat, sed gaudebat. Lubcns enim et sponte eo venie-

bat. Propter nos se ipsum exinaniil sputa : et colaphos pas-
surus , in crucem agendus, et adeo gaudebat haec paliens ,

ut Patri diccrct. « Glorifica me 3

. Cum gaudio, inquit, Spi-
» ritus sancti. » Ne quis diceret ,
Quomodo dicis in tribu-
lalione? quomodo in gaudio ? Quomodo possunt utraque
convenire? subjunxit , « Cum gaudio Spiritus sancti. » Af-
fliclio est in corporalibus, ct gaudium in spiritualibus.

Onomodo? ea quidem quae fumt sunt molcsta : quae autem

ex eis oriunlur, nequaquam. iNon id sinit enim spiritus.

Ouamobrem fieri polcst ut el patiens non hctetur, quando

palitur pro peccatis : et flagris caesus laetetur quando pa- ,

titur propter Christum.

III. Hoc est enim gaudium spiritus : pro iis qnae vidcn-

lur esse gravia et molesta, cducit laelitiam. Afilixerunt vos,

inquit, persecuti sunt sed vos nc in illis quidem dimisit
:

4
spirilus. Sicut in igne rore aspergcbantur tres pueri , ita

vos quoquc in afllictionibus. Sed sicut illic non est naturae

i"-nis rore nspergere, sed sibilantis spiritus ; ila bic quo-

que, non est naturae afllictionis gaudium procreare, sed

> Act. xvii. — U- Vi 'M- — 5 Joan xvn > - ». — 4 Dan. 111.
 ,
;

COMMKNT. 1N EPIST. I AD THESSAL. HOM. I. l6l

puebat,scdpassiomsproplerChristum,etroreperfundentis
spirilus, constituentisqae in quiete et recreationeper ibrna-
cem tenlalionum. Cum gaudio , inquit; non simplici, sed
multo. IloccnimestSpiritussancti. «Ita ut facti sitis forma
1
»omnibuscredentibus in MacedoniaetAchaia . » Atquipos-
trcmo venit ad eos. Sed-ita, inqu il , resplenduislis,ut
fieretis doctorcs eorum qui praeccsserant. Et hoc est apos-
tolicum. Non enim dicit, Ut facti sitis forma ad creden-
dum ; sed, iis qui jam credcbant facti estis forma. Id est,
quomodo oporteat in Deum credere vos docuistis , qui ab
exordio ad certamina descendislis. Et in Achaia , inquit
hoc est, in Hellade. Vides quanta res sit animi alacritas.
Non eget tempore; neque cunctatione , neque dilatione :

sed suilicit se solum exhibere, et confecta sunt omnia. Sic

ergo isti cum posteriores accessissent ad praedicationem
fuerunt priorum doctores et magistri. Nemo igitur animum
despondeat : eliamsi multo consumplo tempore nihil effe-

cerit ; licet ei vel parvo tempore tantum eijicere , quantum

ne prioriquidem lempore. Nam si qui nonduin crediderat,
lantum in initio resplenduit, multo magis ii qui jam crc-
diderunt. Nullus rursus hoc cogitans sit piger ct segnis,
ut qui didicerit quod liceat brevi tempore lotum parare.
Futurum enim est incertum Domini, re-
: et fur est dies

pente invadens nos dormientes. Sed non dormiamus si ,

nos tanquam fur non invadet, nequc abducct imparalos,

Nam si vigilemus , ct sobrii simus , non amplius tanquam
fur nos invadet , sed tanquam Regis nuntius nos vocans
ad bona nobis parata. Sin dormiamus, tanquam fur accc-
dit. Nullus ergo doriniat, nullus sit piger ad virtulem. Hoc
enim cst somnus. Nescitis, quando dormimus, quam nos-
tra non sint in luto ,
quam facilc eis parenlur insidkc?
Qu ando aulcin vigilamus, non opus esl nobis lanla cu-.l<>

i Tlu-ss. 1, 7.

LXXXVI. - I I
 l62 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

dia. Quando dormimus, etiam cum multa cuslodia saepe

perimus. Sunt et ostia, et vectes , et custodes , ct vigiles;
et tamen ftitf ingredilur. Cur hcec dico? Quoniam si vigi-

lcmus, non egcbimus aliorum auxilio. Sin aulem dormia-

mus , nihii nobis prodcst aliorum auxilium , sed eliam cum
illo perimus. Bonum est frui sanctorum precibus sed : cum
ipsi quoque fuerimus intenti operi. Et quid mihi, inquit,
opus est aliorum prccibus , cum fuero intentus operi , ncc
me eo redigam, ut opus habeam? Ncc ego quidem hoc
volo; sed opus semper habemus si sapiamus. Paulus non
dicebat, Quid mihi opus est precibus? etiamsi qui preca-
banlur non essent illo digni, imovero ne pares quidem.
Et tu dicis, Quid mihi opus est precibus? Pctrus non dixit,

Quid mihi opus est precibus. « Oratio enim, inquit, fiebal

»sine intermissione ab Ecclesia ad Deum pro eo '. »Et lu
dicis, Quid mihi opus est precibus? Propterea tibi opus
est, quoniam existimas
non opus habere. Etiamsi fue- te

ris sicut Paulus opus habes precibus. Ne te extollas ne

, ,

reddaris humilis. Sed, ut dixi, si simus quidem intenli

2
operi, preces pro nobis emissas juvant Audi Paulum di- .

centem. « Scio enim quod hoc mihi proveniet ad salutem

»pervestram orationem et subministralionem spiritus Jesu
3
» Christi ; » Et rursus , « Adjuvantibus et vobis in oratione

»pro nobis. Ut ex multis personis ejus quae in nobis cst

u
» donationis per multos gratiae agantur pro nobis . »Et lu
dicis, Quid mihi opus est oratione? Sin autem simus pi-
gri nemo nobis prodesse poterit. Quid profuit Jeremias
,

Judaeis? Nonne ter ad Deum accessit, etter audivit « Ne :

«preceris, nec roges pro populo isto quoniam non le ,

«exaudiam Quid Saiili profuit Samuel? Nonne eum

5
? »

luxit usque ad extremum diem, nec solum pro eo oravil?

• Act. xu, 5. — > Ibid, — * Pliilip. i, 19. — 4 3 Cor. 1,11. — 5 Jerem.
vn, i5.
 ,

COMMENT» IN BPIST. I AD THESSAL. HOM. I. l63

Quid profuit Israelilis? Nonnc clicchat « ,

peccem
Absit ut
» inlennillens orare pro vobis '
? » Nonnc omncs perierunt?
Nihil ergo prosunt, inquics, prcccs? Imovero valde pro-
sunl, sed quando nos quoqnc aliquid agimtts : nam simul
agunt preces et opem fcrunt : simul autem agit quispiam
ct opem fcrl ci qui ipsc opcralur. Sin autcm maneas piger
ct otiosus , cx cis non magnam accipics utililatem.
IV. Nam si regnum in-
valcrent preces nos otiosos in
troducere, cur non omnes Greeci fiunt Ghristiani ? Nonnc
oramus pro lolo mundo ? Nonne hoc quoque faciebat Pau-
lus? Nonnc rogamus ut omnes convcrtantur ? Dic enim ,

cur mali non fiunt boni? Annon ut palam est, quia nihil ,

possunt cx se aflcrre ? Valde crgo prosunl preces, cum

nos quoque a nobis qu.-e suntnostra altulerimus. Vis scire
2
quantum prosint preces ? cogita Cornelium, Tabitham ,

audi etiamJacobum dicentem Labano « Nisi timor patris :

»mci esset mihi vacuum me dimisisses » Audi autem

,
3
.

Deum quoque rursus diccntem , « Protcgam hanc civila-

» tcm proplcr mc , » Sed

et propter David servum meum 4
.

quondo? Temporc Ezechiae qui crat vale- justus. Nam «i

rent preces ctiam lempore valde scelcratorum cur non ,

cliam quando venit Nabuchodonosor hoc dixit Dcus ,

, ,

sed tradidit civilatem ? Quoniam plus valuit scelus ct vi-

lium. Rursus ipse Samurl oravit pro Israclilis et impe- ,

ravit ; sed quando? Quando ipsi quoquc Deo grati erant

et accepti , tunc fugavit inimicos. Et qnid opus , inquit
allerius prccibus, quando cgo Deo sum gralus ? Ne hoc
unquam dixeris o homo. Opus cst ct valde opus estmul-
,

tis precibus. Audi cniin Dcum diccntcm dc amicis Jobi :

« Et orabil , inquit , pro vobis , ct dimilletur vobis pcc-

5
scatum ; «quoniam peccarant quidcm , scd non magnunt

* i Reg. xii, 10.— • Act. x, 3, et i«, 36,— * Gen. xxxi, 4a. — < 4 R«'g«
«34. — I Job.xuT, 8.

U.
 »,

l64 8. JO. CHRYSOSTOMI A.RCHIEPISCOPI C. P.

admiserant peccatuin. Sed hic ipse justus , qui per preces

tunc amicos suos servavit , in tempore judaico non potuit
servare Judaeos pereuntes. Et ut id scias , audi Deum di-

cenlem per Prophetam « Si et Job, et Da- : steterit Noe,

> niel non eripient filios suos
, quoniam praevaluit , et filias ,

2
• vitium
1
»et rursus « Si steterit Moyses et Samuel
; »
, .

Et vide quomodo hoc dicitur duobus Prophetis quoniam :

ambo pro ipsis rogarant, et non erant assecuti. Dicitenim

4
Ezechiel, «Heimihi, Domine Ideles tureliquiaslsraelis ?•>
Deinde ostendens Deus quod hoc juste faciat nec ipsum ,

despiciat, cum precationem ejus non excipit ipsorum ,

peccata ipsi declarat , ac si diceret ; haec satis sunt ut tibi

persuadeant me non quod, te despiciam , sed ob peccata
ipsorum, non acceptam habere supplicationem : sed ta-
men subjungit et dicit, «Si steterit Noe et Job, et Daniel :

et merito illi magis haec dicit, quoniam ipse est qui est
multa passus. Dixisti , inquit , mihi ut super stercora
comederem, et comedi ; dixisti ut me raderem, et sum
rasus. Jussisti, et dormivi super unumlatus. Jussisti onus-

tum exire per foramen , et exii. Accepisti uxorem meam

et praecepisti mihi ne lugerem , et non luxi , sed tuli for-

titer. Innumerabilia alia feci propter ipsos : et ego pro ipsis

te rogo; nec exaudis? ut ostendat ergo Deus se non quod

ipsum contemnas et Job, et Da-
id facere, dicit: « Si Noe
» niel pro filiis non persuadeor. »
et filiabus oraverint ,

Jeremiae quoque qui pauciora quidem patiebatur a Dei

jussis plura autem ab eorum vitio et scelere quid dicit ?
, ,

« Annon vides quid isti faciunt? Certe , inquit, faciunt,

»sed fac propter me \ «Propterea dicit ei : « Si steterit
«Moyseset Samuel. » Moyses primus legislator ,
qui soepe
ipsos eripuit a periculis , qui dixit : « Si dimitlas quidem
• Ezech. xiv i
\C>. — Jcrera. xv , 1. — 3 Ezech. ix , 8. — 4 Jerem.
vii , 16.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. HOM. I. l65

o pcccatum , dimittc; sin minns , me quoque dcle*. »Si

hic ergo nunc essel, ct haec diceret , non impelraret. Et

si rursus Samuel, qui ipse quoque eos eripuit, qui ab
ineuntc aetare habitus fuit in admiratione.De illo enim
dixi quod tanquam amicus cum amico sim loculus et
, ,

non per aenigmata. Dc lioc aulem dixi, me in primaaelate

ci visum esse , et ab ipso placatum , cxclusam aperuisse
prophetiam. « Etcnim vcrbum , inquit, erat preliosum :

2
»et non erat visio distincta . * Si isli ergo sleterint, nihil
proficicnt. Et de Noti dicit : « Juslus , pcrfeclus in gcne-
5
rationc sua erat Noe : »et de Jobo, « Irreprehcusibilis,
» verus, pius\»IIos ilaque stantcsetDanielem, quem cliam
Deum Chaldaei cxistimarunt , non potuissc liberarc inquit
filios ipsorum et filias. Cum hoec ergo sciamus , nequc
preces sanctorum contcmnamus , nequc tolum in eas
conjiciamus, tum ne perigri simus et socordes , ct ne
temere vitam ducamus tum ne a magno lucro cxcida-
:

mus : sed et hortcmur ad orandum pro nobis et ad ma-

nus nobis porrigendas : et ipsi vilutem seclemur, ut bona
quae sunt promissa iis qui ipsum diligunt conscqui possi-
mus gralia et benignilate Domini noslri Jesu Christi,
,

cum quo Patri et Spirilui sanclo gloria, imperium, honor,

nunc etsemper, et in saecula sacculorum. Amen.
' E*oil. xxxn, 3i. — » i Rej;. m, 1. — » Gcn. vi, i. — * J«l>. «, l.
l66 S. 30, CHRYSOSTO.Vi ARCHIEPISCOPI C.

k. *. -v -vv-w* *

HOMILTA II.

CAPUT I.

A vobls enim diflamatus sermo Domini non solum in

est
Maceclonia et in Achaia, sed et in omni loco fides vestra
quae ad Deum profccta est, ita ut non sit nobis necesse
quidquam loqui. Ipsi enim de nobis annuntiant qualem
intro^Am habuerimus ad vos et quomodo conversi eslis :

ad Denm au mulacris, servire Deo vivo et vero, et ex-

pectare Filium ejus de coelis, quem suscitavit cx mortuis,
Jesum, qui eripuit nos ab ira venlura 1 .

Quemadraodum bene olens unguentum non in se con-

I.

clusum bonum habet odorem, sed procul emittit, et aerem

odoris illitum sic etiam immitlit in sensus propinquorum;
sic etiam viri pneclari et admirandi, non in se conclusam
tenent virtutem, sed per famam suam juvant plurirnos, et
meliores reddunt. Quod et tunc faclum est. Quocirca di-

cebat : omnibus fideiibus in Achaia, et Ma-

Ut forma fiatis

cedonia. A vobis enim

« inquit, resonat sermo Domini, :

»non solum in Macedonia et Achaia scd et in omni loco ,

» fides vestra quae in Deum profecta est. » Erudilione ergo

omnes proximos,- miraculo autemorbem terrae.
implevistis
Hoc enim sibi vult illud, in omni loco. Neque dixit Vulgo :

jactata est fides, sed, resonuit. iNeuipe sicut tuba clare re-
sonanle rcpletur totus locus, ita praeclara vcstrae forlis et

magni animi virtutis fama; sicut illa resonans, sulficit ad

« Thess. i, 8-10.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. IIOM. II. 1 6j
iinplendum orbcm terrne, et pari sono pcrveniendum ad

omnes qni sunt ubique. Namres magnaj, ubi quidem gesla3

fucrint, canunlur clarius procul autem canuntur quidcm,
:

sed non adeo. A vobis vero non sic : sed insignis sonus
exiit pcr totam terram. Ne quis vcro putet esse haec verba
hyperbolica. lhec enim gcns Macedonum anlc Christi ad-
venlum erat insignis, et ubique canebatur magis quam
Romanorum : et Ilomani ideo sunt admirandi quod eos
subjugarint. Nain qin*c gessit rex Macedonum snperarunt
omuem dicendi lacultalcni : ut qui a parva profectus civi-
tate, occupavit totum orbcm terra3. Propterea et Pardum
volucrem eum videt Propheta, signiiicans velocitatem et
vehementiam et ardorem, et quod repenle lotum orbem
terraj pervolarit cum tropaeis et victoria. Aiunt autem quod

eliam, cum quemdam philosophum audiissct dicenlcm iu

finilos esse mundos, vehementer ingcmuerit quod cum :

iiiliniti essent, ne unum quidem cxpugnasset. Adeo magni

et excelsi erat animi, et ubique tcrrarum canebatur. Simul

autem cum fama regis, gentis etiam ascendebat gloria.
Dicebatur enim Alcxander ille Maccdo. Quamobrem cjus
volanto fama, merito quaj illic gcsta fuerant ubiquc canc-
banlui : nihil cnim insignc potest lalcre. Non minus crgo
erant insignes rcs Maccdonum quam llomanorum. «Fidcs
» veslra, inquit, qu.e ad Dcum profccta est. » \ ide quomodo
quasi de re animala loquens, illud, «Profccta csl, » posue-
rit.Hoc aulem ex eorum vohcmentia orilur. Dcindc de-
clarans ipsos iidcm suam vchcincntcm ct eilicaccui ostcii-
disse, subjungit «Ita ut non sit nobis necesse quidquam
:

«loqui. Ipsi oniiii do nobis annunliant, qualem inlroiluni

«habuerimus ad vos. » Non cxpcctant ut de vobis audianl.
sod eos qui aderant ct ros a vobis praclare gcstas vidcr.uil.
ii qui non aderant nec vidcrant, pivcoccupanl, adio ubicpio
cvulgata rcs eiat. Quo iit ut non sit nobis opus vcslra
 ;

l68 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

narrando, eos ad parem deducere zelum et aemulationem.

Nam quae ipsos oportebat a nobis audire , ea ipsi priores
dicunt : quanquam in iis quae sunt hujusmodi saepe invidia
intervenit. Sed hanc quoque vicit excellentia, et ipsi sunt
praecones vestrorum certaminum : quamvis ipsi sint infe-

riores, ne sic quidem tacent, sed praeveniunt. Nobis autem,

cum tales simus non licet fidem negare. Quid est illud,
,

«Qualem introitum habuerimus ad vos?»Quod plcnus

fueritpericulis; quodmiraculis innumerabilibus; quod ni-

hil ex his vos conturbaverit, sed ac si nihil accidisset, ita

nobis adhaerebatis, tanquam mali nihil perpessi, sed bona

assecuti innumerabilia, ita nos excepistis postea. Secundus
enim hic fuit ingressus. Abierunt Berrhceam : passi sunt
perseculionem, et postea cum venissent, eos ita exceperunt,
ut ab ipsis honorarentur, et animas suas pro ipsis ponerent.
Illud ergo,«Qnalem introitum habuerimus ad vos,»est
conjunctum et horum et ipsorum encomium. Sed ipse id
convertit in laudem ipsorum. «Et quomodo conversi, in-
» quit, estis ad Deum Deo vivo et
a simulacris, ut serviatis
» vero. » Hoc magna cum vehementia neque
est, facile, et :

multo opus habuistis negotio ut scrviretis Deo vivo et vero.

Hic etiam intulit adhortationem quod est minus grave. :

«Et ut expectaretis Filium ejus de ccelts, quem suscitavit ex

«mortuis, Jesum, qui liberat nos ab ira ventura, »Etut
expectaretis , inquit, Filium ejus de coelis, qui in crucem
fuit actus, qui sepullus. Ideo haec declarans subjungit,
« Quem suscitavit e mortui*. » Vidisti simul omnia et resur-
rectionem, ascensionem, secundum adventum, judicium,
justorum remunerationem, malorum supplicium. «Jesum,
»inquit, qui nos eripuit ab ira ventura. »Et hoc est illis

solatium, consolatio, et adhortatio. Nam si excitavit e

mortuis, et est in ccelo, etillinc venturus est, et credidistis
nisi enim vos iila credidissetis, non essetis tam multa per-
 COMMEtfT. IN EPIST. I AD THESSAL. IIOM. II. 160
pcssi; sunthaecquoquesufllciensconsolalio. Isli, inquit, da-
buntpcenas. Quodquidem in sccuudaquoquedicitEpistola:
aEt aliam vos habcbitis eonsolationem non parvam. Et ut
» expcctetis, iuquit, Filium e coelis; » ostendcns ea quae sunt
gravia et aspera, esse in manibus : quae autem bona, in
cxpectatione, quaudo Christus venict e coelis. Vide quanta
spe sit opus, quod Christus in crucem actus, sit suscitatus
cl quod venturus sit ad judicandos
assumptus in coelos ;

vivos ctmortuos. «Nametipsi scilis, fratres, introitum nos-

» trum ad vos, quod non inanis fuit; sed ante passi multa,

»et contumeliis aiYecli, sicut scitis, in Philippis, fiduciam

< habuiiiius in Dco nostro loqui ad vos Evangelium Dci in
1
«multa solliciludine . »

II. Magna quidem et praeclara sunt quae gessistis : sed

nec hos humano sermonc usi sumus. Sed id quod supe-
rius, hic quoque dicit, quod utrinque ostendatur qualis
sit praedicatio, et ex signis, et ex eorum qui praedicant
instituto , et ex fervore et studio corum qui suscipiunt.
« Ipsi enim , inquit, scitis et nostrum ad vos introilum ,

«quodnon fuit inanis : » hoc est, non humanus, neque le-

vis ac vulgaris. A magnis cnim erepti periculis et mortibus
ctplagis, incidimus rursus statim in pcricula. « Sed antc,
»inquit, passi mulla, contumeliis allecti , sicut scilis in
»Philippis , fiduciam habuimus in Deo nostro. » Vides quo-
modo rursus tolum Dco allribuit? Ad loquendum , inquit,
ad vosEvangelium Dei in mulla sollicitudine. Dici non po-
test quanto ilHc in pcriculo fuinius , hic vero non. Scitis
enim et vos quanlum fuerit pcriculum, cum quanla solli-
citudine fuerimus apud vos. Quod ad Corinthios quoquc
scribens dicit, « In infirmitatc , et biborc , et in limorc ct
2
ktremore multo fui apud vos . Exhortatio cnim noslra ,

» non dc errorc , neque dc immunditia , ncquo in dolo : scd

I Thcss. ii, l, a. — * i Cor. n, 3.
 ,,

170 8. JO. CIIRYSOSTOMI AP.CIIIEPISCOPI C. P.

» sicut probati sumus a Dco ut crederetur nobis Evange-

»lium, ita non quasi hominibus placentes, sed
loquimur ,

1
»Deoqui probat corda nostra » \ides quod, sicut dixi .

ex eorum instantia sumit argumenlum quod divina sit ,

prasdicatio. Nam si hoc non ita esset, si esset deceptio, non

tam multa passi essemus pcricula quoe ne concedebant ,

quidem ut respiraremus. Quidnam est ergo? Si non futu-

rorum, inquit aliquid nos excitaret, si non persuasum
,

nobis essct quod bona sit spes, non ila alacriter in aerum-
nis affecti fuissemus. Quis enim eligeret pro iis qu;c hic
sunt tam multa sustinere, ct vita vivere sollicila et labo-
riosa et plena periculis ? Cuinam enim persuaserint ? Nani
,

haec ipsa annon sufficiunt ad perlurbandos discipulos, cum

proeceptores videant in periculis. Sed hoc\obis non acci-
dit. « Exhortatio enim noslra hoc est doctrina, non ,

» est de errore. » Non est, inquit, res dolus , neque dcceptio.

utcedamus. IS ion est, pro rebus odiosiset execrandis, non
pro praestigiatoribus , et magis ; hoc enim sibi vult illud

«De immunditia. » Neque in dolo, neque in seditione, quod

fecit Theudas. « Sed sicut probati sumus a Deo, ut crede-

» retur nobis Evangelium , ita loquimur. Non quasi homi-

»uibus placenles, sed Deo. » Vides quod non sit inanis
gloria? SedDeo, Qui probat corda nostra. »Ni-
inquit, «

hil, inquit, agimus ut hominibus placeamus. Quanam

enim de causa hoc fecissemus? Deinde cum ipsos laudas-

set dicendo non tanquam volentes homimbus placere, ne-

que honores quaerentes ab hominibus, subjungit: « Sed

» sicut probati sumus a Deo , ut crederetur nobis Evange-
«liumDei;» acsidiceret, Nisi nosnovisset liberos
ab omni
re qiKc ad hanc vitam pertinet, non nos elegisset. Ouales
ergo probavit, tales mancmus. A Deo probati sumus, in-
quit, id est, nosprobavit, et crcdidit nobis Evangelium,-

« Thess. n, 5, 4-
 ,

COMMENT. 1N EHST. I AD THESSA.L. UOM. II. 171

ut crgo Dco nos probi visi sumus, manemus. Nostracsic

fjrlutia signum est et argumonlum quod nobis sit credi-

,

tum Evangelium ; si quid malum fuissct in nobis, Deus nos

non probavisset. Illud autem, probavit, hic significat; in-

venit probos ct credidit : non scrulatus est. Nos enim sic

probando agimus , ille sinc tali probationc. Sic crgo loqui-

murut par est eos qui a Deo suntprobati, et crcdili siinl

esse digni Evangelio: et loquimur: non quasi hominibus

placentcs non propter vos haec omnia fecimus.
; hoc est,
Quoniam prius ipsos laudavit ne quod dicit vocaret in ,

suspicionem, ait : « Neque enim aliquando fuimus in ser-

» mone adulationis , sicut nostis : ncquc in occasione ava-

» ritias , Deus testis est ? neque quajrentes ab hominibus
«gloriam, ueque a vobis ,neque ab aliis, cum possennis
»esse oneri tauquam Christi Apostoli *. » Neque enim ali-

quando fuimus in sermone adulationis , inquit, hoc est,

non sumus quod quidem est eorum qui decipiunt
adulati ,

qui volunt possidere et dominalum obtinere. Non potest

dici quod adulati simus ut dominatum obtineamus ne-
, ,

que quod propler pecuniam eo venerimus cujus rei sanc , ,

evidentis, lestes ipsos compcllat. An adulati simus, vos

scitis, inquit. Quod autcm non erat evidcns , an pcr mo-
diun avarili;c, Deum
Ncque quaeronlcs al> citat tcstem. «

«hominibus gloriam noquo ab aliis; cum , ncquc a nobis ,

»possemus essc oncri, tanquam Christi Aposloli. » Hoc

est, neque honores qiurrentes n^quc glorianles et nos ,

jaclantes, nec stipati satcjlilibus. Quanquam si hoc fccis-

scinus, nihil fccissemus alicnum. Nam si quitlam missi a

regibus, sunt tamcn in honoro , mullo raagja nos. Neque
dixit : Contumelia aflecti sunius t ncquc honarem non su-

nius quod quidcra cxprobrantis foittel ftfld

consccuti , ; ,

Non quusiviinus. Qui crgo non ijuaBsiviaiUI cuin lic< ivl

• Tbessi i , 5, 6.
 ;

I72 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quaerere, hoc etiam cxigente praedicatione, quomodo fe-

cisscmus aliquid propter gloriam ? Quanquam etiamsi quae-
sivissemus , nc sic quidcm essemus accusandi. ^Equum
esset enim ut qui a Deo missi sunt ad homines tanquam ,

a ccelo nunc venientes legati , magno fruerentur ho-

nore.
III. Sed his neglectis nos horum nihil fecimus, nt ob-
struamus ora adversariorum. Neque dici potest quod erga
vos quidem sic erga alios autcm non sic nos geramus. Ita
,

enim ad Corinthios quoque scribcns dicebat « Sustinetis :

»enim si quis vos in servitutcm redigit, si quis devorat,

»si quis accipit, si quis extollitur, si quis in faciem vos
1
«caedit . » Etrursus, « Praesentia vero corporis infirma,
»sermo contemptibilis. »Etrursus, «Donate mihi hanc in-
2
» juriam » Illic quoque ostcndit se valde esse humilem,
.

exeo quod tam multa conculcaret. Iiic autem dicitetiam

dc pecuniis: « Cum possemus vobis esse oneri ut Christi
» Apostoli. Sed facli sumusparvuli in medio vestrum, tan-
»quam si nutrix foveat filios suos , ita dcsiderantes vos,
» cupide volebamus tradere vobis, non solumEvangelium
» Dei , sed ctiam animas nostras : quoniam charissimi nobis
3
» Sed facti sumus inquit parvuli id est
facti estis . » , , :

nihiiimportunum nihil molestum nec grave, nequequod , ,

fastum habeat ostendimus. Illud autcm, « In medio ves~

»trum , » ut si quis dicat , non ex vobis locum et sortem
superiorem el eminentiorem accipientes. Tanquam si nu-
trix foveat , inquit, filios suos , ita oportet esse doctorem.
Num nulrix adulatur ut gloriam consequatur? num pecu-
niam petit a parvis pueris ? num cst illis gravis et molesta ?
Annon illse sunt benigniores et mitiores quam matres?
Hic ostendit amorem et benevolentiam. Ita desiderantes
vos , inquit ; ita vobis devincti sumus , et non solum nihil

1
1 Cor. xi, 20. — • Ibid. 10 el 12. — 3 Thess. 11, 7, 8.
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. II. 1^3

accipimus , sed si oporteat etiam ipsas impertiri animas
non rccusabimus. Hoccine est, dic quaeso, humanae men-
tis? Et quis adeo desipit ut hoc dicat? « Cupide voleba-
»mus tradere vobis non solum Evangclium Dei sed ctiam ,

• animas nostras. » Quamobrcm hoc est illo majus. Et

quodnam cst lucrum ? Ex Evangclio quidem lucrum dare :

autem animam quod ad diflicultalem attinet, est illo ma-

,

jus. Non sunl enim paria praedicare et dare animam. Nam

illud quidem est honorabilius , hoc autcm esl majoris difii-

cnltatis. Vellemus , inquit, si liceret, etiam animas vobis

effundere. Quoniam ergo laudavit et laudat , propterea ,

inquit, non non vobis adulantes, non

pecunias quaerentes,
gloriam appetentes hoc facimus. Vide enim si multa con- :

fecerant certamina , admirabiliter ac praeter opinioncm

oportebat eos laudari et haberi in admiratione, ut forlio-
res evaderent; habebat laus suspicionem. Propterea hacc
omnia amovens suspicioncm, dicit pericula. Et rur-
dicit,

sus ne putetur pericula dicere tanquam pro ipsis labo-

, ,

rans.et tanquam ab ipsis debens honorari ideo postquam ;

pericula memoravit, subjunxit :

« Quoniam charissimi nobis
«facli estis.Atque ideo animas noslras lubenter vobis
»

dedissemus eo quod vobis valde simus dcvincti. Atquc

,

Evangelium quidem quoniam Deus jussit, annuntiamus

, ,

tantum autem vos diligimus ut, si liceret etiam animas , ,

dedissemus. Sic oporlct diligcntem diligerc , ut si ab eo

petalur anima , et fieri possit, Non dico, si
non vetct. pe-
tatur solum , imovcro ut ipscad hoc donum accurrat. Ni-
hil cnini, nihil hujusmodi amorc fucrit jucundius : nihil

illic contigerit moleslum. Fidelis amicus rcvcra cst vitae

medicamentum. Fidelis amicus, estvalidiun tegumcntum.

Quid cnim non fecerit verus el gcrmanus amicus? Quam
non attulerit voluptalem? quam non ulililatem? quam non
securitalem ? Etiamsi thesauros dixeris innumerabiles ,
 ,

I7/4 s» so ' CN1\YS0ST0MI ARCniKPISCOPI C. P.

nihil vero et gcrmano ainico potest requiparari. Primum

autem dicamus quanlam voluptalem habet amicitia. Gestit
gaudio amicum videns et diffunditur : cum eo conjungi-
lur quadam conjunctione ,
quae ineflabilem animo habet
voluptatem. Et si solum ejus memincrit , mente assurgit
et altollitur. De germanis loquor amicis, qui sunt unani-
mes, qui pro amicis mori elegerint, qui ardentcr amant.
i\e mihi, cogitantes eos qui leviler amant, et suntmensae

socii , et amici nomine, existimetis arguere id quod dici-

tur. Si quis habet ainicum qualem dico, verba agnoscet,
etsi eum quotidie videril, non satiatur. Eadem ipsi quae
sibi ipsi optat et precatur. Novi ego quemdam qui pro
amico viros sanctos rogabat ut pro ipso primum orarent
deinde pro se. Tanta res est bonus amicus ut et loca et

tempora prdpter ipsos amentur. Sicut enim a splendidis

corporibus flos emanat in loca vicina; ita etiam amici, ad
]oca ad quae accesserint, suam emitlunt gratiam : et saepe

cum absque amicis in iliis locis fuerimus , flemus recor-

dantes dicrum in quibus cum illisversali sumus, et gemi-
mus. Verbis explicari non potest quantam affert volupta-
lem et Lxtitiam praesentia amicorum : soli autem sciunt
qui experiuntur. Et gratiam petere, et gratiam accipere
ab amico licet cilra suspicionem. Quando nobis imperant,
lunc eis habemus gratiam rquando dubitant et verentur,
tunc trislilia afllcimur. Nihil habcmus quod non sit illo-

rum. Omnia qua? hic sunt ssepe dcspicienles , propler illos

nolnmus hinc emigrare. Uli sunt luce etiam magis deside-

rabiles.

IV. Revera ipsa quoque luce est amicus desiderabilior :

loquor de sincero et gcrmano. Nec mireris. Melius enim

est ut sol nobis extinguatur, quam 11 1 privemur amicis.
Melius est degere in tenebris , quam amicis privari. Et
quomodo, ego dicam. Multi solem videntes sunt in tene-
 :

COMMENT. IN EMST. I AD TITESSAL. IIOM. II. 17^

bris , amicis aulcm inslructi, nunquam in rcrumnis ver-

santur. Dc amicis loquor spirilualibus, qui nihil praeferunt
amicitia\ Talis crat Paulus ,
qui nec rogatus in gehen-
nain aniinam suain lihcnlcr dedissct. Ita ardenli diligen-
dum est alleclione. V olo cxemplum amiciliae dare. Palres

ct tilios superant amici : amici , inquam , secundum

Christum. Nc mihi enim hodiernos amicos dicas ; nam
cum aliis hoc quoque bonum reccssit. Scd cogila quod
lemporc Apostolorum , non loquor de coryphreis et prin

cipibus , sed de iis qui crediderunt , « Omnium , inquit ,

»crat anima una, ct cor unum , ct nemo qnidquam ex iis

»qua2 habobat diecbal esse proprium , et distribuebatur

»singulis prout opns habebant *. » Non erat meum et

tuinn. Hoc erat amicilia, ne quis quae sua erant sua exis-
limarct, sed quae erant proximi : qutti autem sua, aliena ;

ut illius animaeaeque parceret atque suse ; et ille similitcr.

Et ubi , inquit , ficri potest ut talis inveniatur? Etiam

sed quia nolumus, fieri non potest. Potest cnim facilefieri,

si velimus. l\am si fieri non possct, ne jussisset quidem

Christus , ncc tam multa dixisset de charilale. Magna res
cst amicitia , et quam sit magna , nullaoralio nec discere,
nec cxplicare potcst , practcr ipsam experientiam. IIoc
fecit haereses hoc Graccos facit csse Graecos. Qui diligit,
:

non vult imperare,ncc magislralum gerere sed majorem ,

habct gratiam, si obediat cl jussa exequatur. Vult magis

gralificari quam graliam aeciperc Diligit cnim ct qnasi
non exsatiato suo desidcrio,sic allicilur. Non tam laHatur
bcncficium accipiens, quam bcnefaciens. Mavult cnim eum
habere obnoxium quam ipsidebcre; iino mavull ot
sibi ,

ipsi debcre, et ipsum haberc debilorem et vult gratifi- :

cari, et non vult videri gralificari, scd esse polius debilor.

Multos ex vobis cxislimo lorle ignorarc quod diclum csl ;

1
Act. it, 3a.
Ij6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

necesse igitnr est ut repetam. Vult prior beneficio afficere,

et non videri prior beneficio afficere sed reddere. Qnod ,

quidem Deus quoque fecit in hominibus. Erat Filium suum

pro nobis donaturus , sed ne videretur nobis donare , sed
nobis debere , jussit Abraham dare filium suum : nt rem
magnam faciens , nihil magnum videretur facere. Nam si

non fuerit quidem amicitia , et exprobramus beneficia , et

parva extollimus; si autem fuerit amicitia , etea celamus,
et quas sunt magna parva volumus ostendere ; ne videa-
mur amicum habere debitorem sed ipsi esse debitores , ,

in eo quod eum habeamus debitorem. Scio multos non

intelligere quod dicilur. Causa autem est quod loquar de
re , quae nunc ccelum habitat. Quemadmodum ergo si lo-
querer de aliqua planta quae nascalur in India , cujus
nemo expcrienliam haberet , ne posset quidem rem expli-
care oralio, etiamsi infinita dicerem : ita enim quaccumque
nunc dixero , frustra dicam : nemo poterit scire. Incoelo
plantataesthascplanta, ramos habens non onustosmargari-
tis sed vila qu«*e ex virtute agilur, quae esthis mullojucun-
dior.Quamnam vis dicere voluptatemPan turpem ? an ho-
nestam? Sed omnes exuperat voluptas amiciliae eliamsi ,

mellis voluptalem dixeris. Nam idquidem aftert satietatem,

amicus autem nunquam, dum fuerit amicus sed augetur :

potius desiderium, et satietatem nunquam afferi voJuptas.

Vita quoque pi'a:sente amicus est jucundior. Multi ccrte

post morlem amicorum, ne optarunt quidem amplius vi-

vere. Cum amico eliam exilium libenter tulerit quispiam.

Absque amico autem ne suam quidem patriam habere
voluerit. Cum amico etiam pauperlas est lolerabilis ; abs-
que illo autem et sanitas, et divitiae sunt inlolerabiles.
Allerum habet Angor quod non possim exemplo
se ipsnm.

rcm ostendere. Revera enim planum fecissem, quae dicta

sunt esse multo minora quam oporleat. Et luec quidem
 ,,

COMMENT, IN EPIST, I AD THESSAL. HOM. II. I77

hic ita habcnt. A Deo autem tanta est merces amicitiae

quanta nc dici quidem potest. Nobis dat mercedem ut
alter alterum diligamus. Ama enim , inquit, et accipe
mercedcm pro qua re debemus mercedem. Ora inquit,
, ,

et accipe mercedem, pro quo mercedcm debemus quia ,

bona petimus. Pro eo quod petis inquit, accipe merce- ,

dem. Jejuna et accipe mercedem. Sis vitule praeditus , et

accipe mercedem, ctiam si mercedem debeas ; sed sicut
parcntes quando fecerint ut filii vivant in virtute , tunc
etiam eis dant mercedem : quod se
sunt enim debitores ,

constituerint in voluptate. Ita etiam Deus. Merccdcm in- ,

quit accipe si sis virtute praeditus. Nam patrem ketilia

,

aflicis, et hujus rei tibi mercedem debeo. Sin autem ma-

lus ,nequaquam irritas enim eum qui te genuit. Ne

: ,

itaqueDeum irritemus, sed ketitia afliciamus ut regnum ,

coelorum assequamur, in Christo Jesu Domino nostro

cum quo Patri simulque sancto Spiritui , gloria ,
potestas,

et honor, nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

l 2
LXXXVI.
1J% S. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vvvvvvvv\vv\v\vvwvvaawvv*vvvvvvvvvvvvvvvvvv^

HOMILIA III.

CAPUT II.

Meraores enim facti eslis, fratres, laboris nostri et fatiga

tionis, nocte et die operantes, ne quem vestrum grava-

remus, prscdicavimus in vobis Evangelium Dei. Vostes-
tes estis, et Deus quam sancte et juste et sine querela
vobis qui credidistis fuimus, sicut scitis, qualiler unum-
quemque vestrum, sicut pater filios suos, deprecantes
vosetconsolanles, sumusut ambularetis digne
teslificati
1
Deo, qui vocavit vos in regnum suum et gloriam .

I. Doctorem nihil oportet onerosum putare eorum quae

tendunt ad salulem discipulorum
2
. Nam si bealus Jacob
nocte et die laborabat in ovium custodia: multo magis
eum cui crediloe sunt animae, etiamsi sit opus laboriosum
et vile, omnia oportet facere, unum solum spectantem,
nempe salutem discipulorum, et quae inde Deo affertur
gloriam. Vide ergo quomodo Pauluspraeco, Apostolus or-
bis lerroe, tali suscepto honore, operabatur manibus, ne
gravaret discipulos. «Memores enimestis, inquit, fratrcs,
• laboris nostri et fatigationis. » Prius dixerat : « Polera-
» mus oneri esse, tanquam Chrisli Apostoli, quod eliam
»

dicit in Epistola ad Corinthios : « Nescitis quod qui sacris

3
aoperantur e sacro comedunt ? » Sic et Christus consli-
tuit ut qui Evangelium annunliant , ex Evangelio vivant.
Sed ego, inquit, nolui, sedlaboravi. Nequesolumoperatur,

• Thess. ii, 9-13. — * Yide D. Guillon , tom. xiv, p. 217-231. —

' 1 Cor. lx, i3.
 ;

COMMENT. IN EPIST. I AD TIIES9AL. HOM. III. 1

JQ
sed cum mullo sliulio et diligentia. Et vido quid dicat. Me-
mores, inquil, eslis, non beueficiornm meorum, sed labo-
ris nostri et fatigalionis. « Nocte et die opcrantes, ne quem
«veslrum gravarcmus, sic praedicamus vobis Evangelium
»Dei. » Corinlbiis autom aliud dicit: « Alias Ecclesias,ex-
»poliavi, accipieus slipcndium ad minislerium vcstrnm 1 .))
Atqui illic quoque operabatur, sed non revocavitinmemo-
riam , sed aliud posnit quod magis pungeret; perinde
atque sidicercl: Ab aliis sum nulritus vobis inserviens
hic aulem non sic. Sed quid ? Nocle et die operantes. Et
illic quidem dicit: « Ei cum essem apud vos et egerem,

» nullum gravavi et, Accepi stipendiuin ad ministerium

;

»vestrum 2 .» Hic autemostendit eosesse in pauperlale; illic

vero non ila. Proplerea assidue eos adducit testes : « Vos

»enim, inquit, testcs estis, etDeus,» qui sermonem fide
dignum facit. Sedhoceos maxime reddebat certiores. Nam
illud est ineertum ignoraulibus; hoc autem nihil dubii
relinquit et ne mireris. Non advcrtebal se Paulum esse,
:

qui haec diceret; scd admodum vull eos certiores lacere.

Ideo dicil : « \os testes cstisetDeus, quam sancte et juste

»et sinequercla vobis fuimus qui credilis. » Oportebat eos
rursus laudare. Ideoeaproponit quae satis crant ad persua-
dendum. Nam qui illic,inquit, laborabam egestate, etnon
accepi, multo magis nnnc. « Quam saucte et juslo ct siue

»querela fuiiuus vobis qui creditis. Sicut scitis : qualiler

«unumqueuique vestrum, sicul filios suos vos dcprecantos
»et consolanles. » Cum superius dixisset id quod cst edu-
chationis, hicdicitquodcstcharilalis,quodmajuscst,etsine
fastu dictum. «Sicut patcr filios suos, dcprecantes v«>s c\

»consolantcs et tcslificantcs ut ambuletis digne Der», qui

»vocat vos in rcgnum suum et gloriam. » Quando dicil :

Et testificantes, tunc meminit patrum. Sed el. tcstificati

1
a Cor. xi, 8, — > • ll>i<l,

lii
 ,

l8o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

sumus hoc quoque non vehementer sed sicut pater,

, ,

unumquemquevestrum. Papae! intanta multitudinenemi-

nempraetermisit,nonparvum, non maguum, non divitem,
nec pauperem. Hortantes, inquit, ad quid? ad ferendum om-
nia. « Etconsolanteset testificantes. Hortantes «nonergo :

qujerebant gloriam. Et testificantes: non ergo adulabantur.

Utambularetis digne Deo qui vocavit vos in suum regnum et
gloriam. Vide rursus quomodo narransetdocetet consola-
tur. Sienimvocavitadregnum,oportet omniaferre.Horta-
mur vel rogamus non ut nobis aliquid donetis, sed ut regnum
ccelorum assequamini. « Ideo et nos gratias agimus Deo
» quod cum accepissetis a nobis verbum
sine intermissione,
» auditus Dei, accepistis illud non ut verbum hominum, sed,

»sicut est vere, verbum Dei, qui operatur in vobis qui

»credistis*.» Non licet, inquit, dicere, quod nos quidem

impune omnia agimus, vos autem facitis indigna nostra

conversatione. Non enim nos audientes affecti estis tan-
quam audientes homines, sed tanquam ipso Deo admo-
nente ita attendistis. Lndenam id liquetPSicut enim, quod
non in adulatione, neque in inani gloria praedicaverit, os-
tendit ex suis tentationibus, et illorum testimonio, et ex
iis quae agebat; ita etiam quod illi verbum recte accepe-
rint, a tentationibus. Qomodo enim, inquit, nisi tanquam
Deum dicentem audivissetis, talia ferretis pericula? Vide
autem auctonlatem. « Vos enim imitatores facti estis

» fratres , Ecclesiarum Dei qua? sunt in Judaea in Christo

» Jesu, quiaeadem passi estis et vos a contribulibus vestris,

» sicut et ipsi a Judaeis, qui et Dominum occiderunt Jesum

»et Prophetas, et nos persecuti sunt, et Deo non placent,
»et omnibus hominibusadversantur,prohibentes nosGen-
» tibus loqui ut salvae fiant, ut lmpleantpeccata sua semper.
2
• Pervenit aulcm ira Dei super illos usque infineiu .»

Thcss. n, i3. — « lbid. j4-»6.

 COMMENT. IN BPIST. I AD THBS6AI. HOM. III. l8l

II. Vos, inquit, imitatores facti estis Ecclesiarnm Dei

quae snnt in Judaea. Magnacst consolatio. Non est, inqnit,

mirum, si ipsi haec vobis iaciant, cnm hoc etiam faciant

suis contribulibus. Hoc antcm non parvum quoque est in-

dicium quocl vera sit pracdicalio, cum et omnia quae Ju-

daei ferre sustinuerunt, eadem passi estis et vos a conlri-

bulibns veslris, sicut et ipsi a Judajis. Plus aliquid habet

in eo quod dixerit, et illi in Judaca. Ostendit cos ubique
laetari, ut qui decertassent. Dicit ergo, vos quoque eadem
passiestis, et quid mirum si vobis quoquc fecerunt, cura
eadem quoque ausi fuerint in Dominum. Vides quomodo
hoc induxcrit quod magnam habet consolationem ? et hoc
versat assidue, et in omnibus propcmodum Epistolis hoc
inveneris, accurate examinans quomodo in tentationibus

semper Christum divcrse afferat. Vidc ergo; hic quoque

accusans Judaeos, eosrevocatinmemoriamDomini,et ejus
perpessionum. Sic solet res maximam habere consolatio-
nem. « Qui et Dominum occiderunt, n inquit. Sed for-

tasse eum ignoraverunt. Maximc quidem noverunt. Quid

vcro, annon etiam suos Prophetas occiderunt,etlapidibus
obruerunt, quorum etiam libros circumferunt? ct liacc

fecerunt non propter verilalem. Non est ergo solum con-

solatio in tentationibus, sed etiam admonitio, ne existimc-
mus quod hasc faciant propter verilatem, et idco conlur-
bemur. Et nos, inquit,pcrsoculisunt. Et nos, inquit, passi
sumus mala innumcrabilia. «Et Deo nonplacenl, ct omni-
»bus hominibus adversantur, prohibenlcs nos Gcntibus
«loqui ut salvae fiant. » Omnibus, inquit, hominibus ad-
versantur. Quomodo? Si cnim toti orbi lerrae loqui opor-
tet, isti autem vetant, sunt communes inimici orbis torr.r.

Christum occiderunt, ct Prophclas : Dcum conlumclia af-

ficiunl , sunt orbis tcrr.c communcs inimici : DOI sxpej-
lunt qui ad salutcm acccssimus. Quid mirum si iu yoa
 ;

l82 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quoque ita segesserint» cum etiam in Judaea hoc fcceint?

Prohibentes nos Gentibus Ioqui ut salvae fiaDt. Est ergo
invidia, omnium impedire salutem. « Lt impleant peccata
»sua semper: pervenit autcm super illos ira Dei usque in
»finem. » Non sunt amplius talia qualia erant priora. Non
est amplius rcditus, non amplius finis. Sed prope instal
Lnde id patet? Ex eo quod prasdixit Christus. Non hoc
ira.

enim solum habet consolationem, quod acceperint socios

afilictionum , sed et quod eos qui aflligebanl audierint
plexos fuisse. Si autem molestia afficit dilatio, consoletur
quod non amplius sursum aspiciant. Imovero dilationem
quoque contraxit, dicendo, ira, rursus ostendens eam de
beri, esseque praestitutam et praediclam. «Nosautem, fra-
» tres, desolati a vobis ad tempus horae, aspeclu, non corde,
» abundantius feslinavimus faciem vestram videro cum
»multo desidcrio 1 »Non . dixit, separati; sed quod majus
erat. Superius dixit de adulatione, ostendens se non adu-
lari, non quaerere gloriam: hic dicit de charitate. Quo.
niam superius dixit, Sicut pater filios, sicut nutrix; hic
aliud dicit: «Orbati,» quod est filiorum patres quaeren-

tium. Quid vero? illi-ne erant erbati? Non, inquit, sed

nos. Nam si quis desiderium examinaverit sicut parvi
pueri, quorum uullus curam gerit, immaturam subeuntes
orbitatem, in magno sunt parentum desiderio, non solum
proptcr ipsam naturam, sed etiam propter solitudinem
ita nos quoque. Ilinc quoque ostendit suam animi aegritu-
dinem, in qua eratpropter separationem. Et haec, inquit,
non quod multum tempus expectavimus, sed
licet dicere,

ad tempus, idque facie, non corde. Semper enim vos ha

bemus in mente. Vide quanta sit dilectio. Quamvis autem
eos haberet perpetuo in corde, qurerebat tamen eorum in
aspectuseu facie praesentiam. Ne quis mihi supervacaneam
1
Thess. mj 17.
 COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. III. 1 83
lianc tlicat philosophiam, hoc planeest ardcntis dilectionis,
> icl< rc, et audire, et dicere : et hoc multum contulerit.
Ahundantius, inquit, festinaviinns. Quidcst, abundantius?
Num hoc sibi vult, quod vos magni faceremus, num, ut
est verisimilc, cum hora abfuissemus, studuimus videre
iaciom vestram? Vide beatum Paulum, cum per se non
possetsuum iinplere desiderium , hoc facere per alios. Si-

cul cum millit Timotheum ad Philippenses, et eumdem

rursus ad Gorinthios : per alios cum eis versans, cum per
se non posset: erat enimamans furore correptus, et cujus
jmpetus ad amicitiam cohiberi non poterat. « Quoniam
»voluimus venire ad vos\ Quod quidem est dilectionis.
Eliamsi, inquit, nullo alio nlihi opus est quam ut vos vi
dcamus. «Ego quidem Paulus, el semel et iterum, sedini'
»pedivit nos Satanas.
111. Quid dicis : Satanas impedit? Certe. Non enim hoc
crat opus Dei
2
. Ad Romanos quidem dicit Deum prohi-
buisse. Et alibi dicit Lucas : « Spiritus prohibuit ipsos ve
3
x nire in Asiam .» Corinlhiis autemdicit opusesseSpiritus:
hic autem solum Sataiue. Quamnam autem dicit fuisse Sa-
tanie cohibilionem ? Inexpectatas quasdam etvehemenle*
tentationcs. Nani cum ei fuissent slructie a Judaeis insidiaj *,

rctentus cst iu Uellade tres menses. Aliud aulcm cst certo

consilio ct proplcr dispensationem mancrc, et sua sponte ;

aliud cohibcri. Nam illic quidcm dicit:«Quare non am-

«plius locuni habcns in his regionibus ] ;»ct, « Vobis par-
»ccns, nondum veni Coriulhum
f
. »IIic autem nihil tale.

Sed quid? Satanas impcdivit. «Ego quidem, iuquit, Paulus

«ctsemeletbis. » Vide quanlum gloriatur, volens oslendere

sceos maximc omnium diligcre. Ulud Ego quidem Pauhws, :

ac si diceret : Etsi non alii. El illi quidcin volobant tan

* Thcss. iii, 18. — • Ilom. xv, aa, — * Act. jm, 9. — * ld. xx> '• t*
* Ilom. xy, »3. — 6 2 Cor. 1. a3.
 »»

l84 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P,

tum, ego autem aggressus sum. «Quae est enim nostra spes,
» aut gaudium, aut corona gloriae ? Nonne vos ante Domi-
» num nostrum Jesum Christum estis in adventuin ejus 1 ?

Macedones sunt, dic quaeso, spes tua, o beate Paule ? Non

ii, inquit, soli. Propterea subjunxit quoque ? : Annon vos
Quaenam est enim, inquit, nobis spes aut gaudium, aut
corona glorine? Agnoscitis-ne verba esse mulierum visce-
ribus valde incalescentium, loquentinm cum infantibus?
Et corona, inquit,gloriationis. Non sufficiebatenim coronae
nomen ad ostendendum splendorem , sed etiam addidit
gloriationis. Quanti est hoc ardoris? Nunquam patcr et

mater, si simul essent congressi, et suum miscuissent de-

siderium, potuissent ostendere suum desiderium ex aequo
respondens Paulo. Gaudium, inquit, et corona. Magis, in-
quit, exulto propter vos quam propter coronam. Cogita
enim quantum sit integram adesse Ecclesiam quae a Paulo
fuit plantata, et egit radices. Quis non exultet propter tam
bonam et numerosam prolem Quamobrem nec hoc est
?

adulationis. Non dixit euim tantum, vos, sed vos cum aliis.
« Vos enim estis gloria nostra et gaudium 2 Propter quod .

» non sustinentes amplius, placuit nobis remanere Athenis

» solis. «Placuit, id est, elegimus. «Et misimus Timotheum

3
» fratrem nostrum et ministrum Dei in Evangelio Christi
, .

Et hoc dicit, non Timotheum extollens, sed ipsos hono-

rans ; ut qui adjutorem et ministrum Evangelii miserit
ipsis ; quasi diceret, Avulsum ab operibus misimus ad vos
ministrum Dei, et adjutorem nostrum in Evangelio Christi.
« Ad confirmandos vos et exhortandos vos pro fide vestra, ut
4
» nemo moveatur in tribulationibus istis . » Quid autem hic
dicit ? Quoniam magistrorum tentationes conturbant dis-
cipulos; tunc autem in multas incidit tentationes, ut et
ipse dicit quod eum impedierit Satanas; ipsos recreans ita

1
Tbess. ii, 19. — ' Ibid. 20. — * Id. m, 1,2. — * Ibid. 3.
 » »

COMMENT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. HOM. III. 1 85

locutus est; ac si diceret: Et semel et bis volui venire, et
non potui, quod quidem magnae erat violcntiae verisimile :

aulem esthoc eos conturbassc non tam enim suis discipuli :

quam magistrorum conturbantur tentationibus : neque

enim milcs adeo conturbatur suis tentationibus, ut quando
viderit sauciatum ducem exercitus. Ad confirmandos vos,
inqnit. Ergo ut ne turbarentur misit, non tanquam qnibus
fidei deesset aliquid, neque ut qui deberent aliquid discere.
«Et exhortandos vos pro fide vestra, ut nemo movcatur in

»tribulationibusistis. Ipsi enim scilis quod in hoc positi su-

»mus. Nam et cum apud vos essemus, prnediccbamus vobis

1
«passuros nos tribulationes, sicutetfactum est, et scitis .

Non oportet, inquit, conturbari. Nihil enim novum et alie-

num,neque praeter spem accidit quod quidem satiseratad :

ipsos excitandos. Vides quod propterea Christus quoque

praedicebatDiscipulis ? Audi cnim eum dicentem «Et nunc :

» dixipriusquam fiat, utcumfactumfueritcredatis 2 . » Magna

enim,magna res est ad aliorum consolationem, audire quac
facta sunt a magistris. Sicut enim aegrotans, si a medico au-
quod hoc fiat ct illud, non valde conturbatur; sin
divcrit
aulem ex inopinato aliquid evencrit, cum et illc dubius sit
ac perplexus, et morbus artem supcret, trislitia afficitur et

conlurbatur; ita ltic quoque. Quae praesciens Paulus, prne-

dixit eis futurum ut afiligcrentur, sicut, inquit. et faclum
est: ct scitis. Non quod hoc factum sit solum dicit, scd quod
multa praedixeritetevenerint. «In hoc positi sumus. » Quam-
obrem non solum de praeteritis non oportel perlurbari, seu
moveri, sed ncquc dc futuris, si tale quid contigcrit. « In hoc
»cnim positi sttmus.

IV. Audiamus quibtts sunt aurcs ad audicndum. In hoc

positus est Christianus. In hoc positi stimus. Do otnnibus
dicit fidelibus, in hoc positi stimus : et qttasi in oliuin ot

» Tliess. it, 4* — • Joan. nv, ao.

" "Ift

T. MIOMACL-8
ooLLsoa
l86 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

requiera simus traditi , alienomodo amcimur. Iraovero

quanam de causa alieno modo afficimur? Neque enirn
tempus aillictionis , neque tentalio apprehendit nisi hu-
mana. Opporlunum est vobis quoque dicere : « Nondum
» ad sanguinern usque restitistis contra peccalum decer-
» lantes *. »Imo ne opportunum quidem est hoc vobis di-
cere. Sed quid? Nondum pecunias despexislis. Nam illis

quidem qui sua omnia perdiderant, merito haec diceban-

tur; iis autem qui sua habent, hoc Cuinam sunt raplac :

pecuniae propter Chrislum? Cui sunt impacti colaphi?

Quis contumelia afiectus est? usque ad verba, inquam.
Lndenam est gloriatio ? undenam potes habere fiduciam?
Tam multa passus Chrislus propter nos qui eramus
est
inimici quidnam possumus ostendere quod propter ipsum
:

passi simus? quod passi quidem sumus nihil est; sunt au-
tcm bona innumerabilia quibus ab ipso afficimur. Undenam
erit nobis illo die fiducia? Nescitis quod miles quando

mille plagas et vulnera ostendit , tunc poterit esse illus-

tris apud regem? Sin autem nihil possit ostendere recte

et fortiter gestum, etiamsi nihil offenderit, inter extre-

mos collocabitur. Atnonest, inquies , tempus belli. Nam

si esset, dic quaeso, quis decerlasset? quis ad pugnam
prosiliisset? quis phalangem fudisset? Fortasse nullus.

Nam cum video te propter Christum pecunias non despi-

cere, quomodo credam futurum ut plagas despicias? Dic
mihi , fortiter-ne fertis eos qui probro ct contumelia vos
afficiunt, et eis benedicitis? Hoc non facis, et non obedis.
Quod nihil habet periculi non facis, et plagas , dic quaeso,
feres, in quibus multum est tristitiae et doloris? Nescitis

quod in pace se ad bellum oportet exercere? Non videtis

hos milites, qui etiam nullo urgente bcllo, et vel in
summa pace , abstersis armis, cum magistris qui struere
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. IIOM. III. 1
87
aciem et ordines collocarc eos docent , in patentes et latos

campos qnolidie fere exenntes, rcm militarem exercent

accnratissime PQuishoc facitmilitum spirilualium P Nullus.
Proptcrea in bellis molles sumus et ignavi, ct ab omni-
bus iacile capiinur et expngnamur. Quam hebelis autem
est ingenii , exislimare pnesens tempus non esse belli, cum
clamet Paulus : « Omncs autem qui volunt pic vivere in
1
» Christo Jesu, persecutionem paticntur ; »ct dical Chris-
2
tus : «In mundo alllictionem habebilis ; » el rursus bealus

Paulus clara voce clamet ct dicat : «Non cst nobis lucta

$
» adversus sanguinem et carnem : » ct rursus : « Stctis ergo

»succincti lumbos vestros iu vcritalc. »Et nullus illo teni-

pore dixit : Quid nos armas , dic quaeso, cum non sit

bellum? cur nobis temere negotia exhibes? Loricis induis

militcs, cum quiescere liceat el recreari? Sed si quis hasc
dixisset, responsum illi fuisset : Maxime quidem, ctsi non
essct bellum , oportcrct de bello curam gerere et sollici-
tudincm. Nam qui in pace de praelio est sollicitus , crit

tcrribilis in tempore pralii. Qui aulcm est rei bellicac im-

peritus, etiam in pace magis conlurbabilur. Quamobrem?
Quoniam flebit pro iis quae habet : ct tristitia aflicictur

quod pro iis non possit pugnare. Timidi enim ct impcrili

et pugnac ignari bona et posscssioncs sunt omnium for-

tium Quamobrcin proptcrca priuium
ct qui sciunt bcllare.

vos armo. Deindc vero belll quoquc lcmpus est totuni

temptis vitac noslrac. Quomodo cl quanam lafionci' Immi-
net sempcr diabolus. Audi quid dc illo dicat Circuil :

rugicns ut lco , volcns arripcre. Innumcrabilcs cor|>oris

aflcctioncs nos invadunl ,
quas quidcm neccssc est rcccn-
scrc , 110 nos tcmere dccipiamus. Quid cnim , dic (piaso ,

non nobiscnm bellum gcrit? Hivili.T ,

]>ulcIiriludo, dell-
ciae, polcstas, invidia ,
gloria, arroganlia. Non solum
• a Tim. 111, jo, — » Joan. xvi, 33. — » Eplies. vi, 12-1 \.
l88 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

enim nostra bellum geritgloria; prohibensne nosdemitta-

mus ad humilitatem , sed aliorum quoque gloria educens
nosadinvidiam. Sed quidcontraria, paupertas, ignominia,
despici, abjici, nuilas habere vires? Haecquidem in nobis:

quae autem sunt ab hominibus, pravitates, insidiae, doli,

calumniae, mille circumventiones. Quae snnt a daemo-
nibus similiter, principatus, potestates, mundi rectores,
tenebrarum hujus saeculi , spiritualia ncquitiac. Alii sumus
laetanles, alii dolentes, utraque sunt dcclinalio, et sanitas,
et infirmitas. Lndenam non pcccabit quispiam? Vultis ut
et ab ipso Adamo incipiens dicam statim ab initio ? Quid
,

protoplastumcepit etexpugnavit? Voluptas, etcibi, etim-

perandi desiderium. Quid illius fiiium qui eum est secutus?
Invidia. Quid eos qui fuerunt lempore JNoe? Corporum
voluptates , et quae ex eis nascuntur mala. Quid ejus
filium ? Petulantia et nimia licentia. Quid Sodomilas? li-

bido et salacilas et panum

autem hoc quo- saturitas. Saepe

que facit paupertas. Propterea dicebat quidam Sapiens :

1
« Divitias et paupertatem ne dederis mihi » Imovero .

nec divitiae, nec paupertas, serl quod his utrisque uti non
possit liberum arbiirium. « Agnosce inquit, quod transis ,

2
»in medio laqueorum . »

V. Admirabiliter dixit beatus Paulus : « In hoc positi

isumus. » Non dixit solum, tentamur, sed, «In hoc positi

»sumus » ac si diceret In hoc nati sumus. Hoc est nos-

, :

trum munus et oflicium haec est vila nostra, et tu quasris:

quictem ? Non instat lictor latus lacerans et cogens ,

sacrificarc sed instat vehemens pecuniae cupiditas et

,

avaritia, nobis efibdiens oculos. Nullus miies nobis accen-

dit rogum , nec nos imponit craticulae , sed corporum in-

flammatio magis quam illa accendit animam. Noo adest

rex bona promittens innumerabilia, el pudore afliciens;
1
Prov- xxx, 8. — a
Eccli. 15, i8.
 :

COMMENT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. HOM. III. 189

sed adest insanus amor gloriae quae plus quara ille titillat

t»t allicit. Magnum revera bellum , et valde magnum si

sapiamus et simus sobrii. Praesens quoque tempus habet

coronas. Audi Paulum dicentem « De caetero reposita
:

nestmihi corona justitiae, quam reddet mihi justus Judex,

mon solum autem mihi sed et omnibus qui dilexerunt,

«adventum ejus *. » Quando amiseris dilectum unicum

filiuin, in magnis nutritum opibus, et qui bonam de se
spem concitabat , et tibi solus fulurus erat haeres, non
luge sed Deo age
, gratias , et glorifica eum qui accepit
et in hoc, Abrahamo nihilo eris inlerior. Ut enim Deo
ille

dedit qui jusserat; ita tu , cum ipse accepisset, non ge-

muisti. In morbum gravem incidisli, et multi adsunt qui
cogunt, quidem incantationibus, alii vero l>gaminibus,
alii

alii vero quibusdam aliis sedare malum? tu vero propter

Dei metum forti et magno tulisti ac immobili animo, et
maluisti quidvis pati quam sustinere ut aliquid ageres ex
iis quae pertinent ad cultum idolorum. Hoc tibi afFert co-
ronam martyrii : nec dubita. Quomodo aut quanam ra-
tionePEgo dico; quia animo fert
sicut ille magno et forli
dolores lormentorum ut non adoret simulacrum, ita tu
,

quoque fers dolores morbi ut nullo opus habeas eorum ,

quae ille praebet, neque facias quac jubet. At sunt dolores

illi vehementiores ? Sed isli longiores. Quamobrem par est
eorum exitus. Saepe autem sunt etiamvehementiorcs. Quid
enim, dic quaeso, cum ardens febris te intus vexat et urit,
et aliorum suadentium cxcutis incantationem, annon es
redimitus corona martyrii ? Rursus amisit quispiam pecu-
niam? Multi sunt qui suadent ma-
ut eat ad divinatores;
luisti lu propler Dei metum, quoniam est vetitum pccu- ,

nias non acciperc, quam Deo non obedire parcm habes ;

mercedem atquc illc qui eas crogavit pauperibus. si iis

> a Tim. iv, 8.

 ,
:

I90 3. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

amissis gratias egeris , et cum posses ire ad divinatores ,

sustinnisti eas potius non accipere , quam sic accipere.

Nam sicut ille propter Dei metum eas effudit in egenos

ita tu quoque propter Dei metum, cum illi rapuissent,
non recepisti. In nostra est potestate ut vcl nos ipsos in-
juria afficiamus, vel non in nullius autem alterius. Et si :

vultis, in ipso furto rem agitemus. Fur murum perfregit

thalamum est ingressus, vasa exportavit aurea magni pre-

tii, et gemmas auro pretiosiores et ut semel dicam in- , ,

tegrum amovil thesauruin nec fuit comprehensus. Grave :

quidem est quod faclum est et damno esse res videtur : ,

nondum est autem. Sed in te silum est ut id sit tibi vel

damno vellucro. Et quomodo, inquit potest hoc essc lu- ,

croPEgo tentabo oslendere quomodo. Te volente erit mag-

num lucrum, et si nolueris, majus damnum quam quod
fuit. Nam sicut in artificibus, subjecta materia; is quidem
qui est peritus artis, ea qua oporlet utitur; imperitus au-
tem perdit et corrumpit, et ut sibi damno sit efficit : ita

ctiam in his rebus. Quomodo ergo erit lucrum? Si Deo

gratias egeris non lugeas nec ejules; siJobi verba di-
: si

cas : « Dominus
dedit Dominus abstulit. Nudus sum ,

l
«egressus ex utero matris mese, nudus etiam abibo » .

Quid dicis « Dominus abstulit ?» Fur abstulit et quomodo

: ,

poleris , inquit , dicere : Dominus abslulit ? Nc mireris.

Etenim Job qua3 diabolus abstulit, ea, dixit, Dominus ab-
stulit. autem ille sic ausus est dicere ,
Si quomodo quae
fur accepit, non dicesabslulisseDominum? Quem miraris,
dic quoeso eum-ne qui sua effudit in pauperes an Jobum
, ,

propter hsec verba ? Num ille qui tunc non dedit, minus
habetquam qui dederunt ? Ne dicas Non habeo gratiam. ,

Ex mei animi sententia res non fuit me nec sciente nec :

volente fur accepit. Qusenani erit merces ? Neque sciente

» Job. 1, ai.
 :

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. III. igi

nec volev»te Jobo haec acccpit. Quomodo enim? Sedtamen

deeertavit. Licet aulem libi tantam accipere mercedem ,

quanlam si eas tua sponte abjecisses. Et merito hunc ma-

gis admiramur qui injurias grato fert animo, quam eum

qui dat sua spontc. Quare? Quoniamhic quidem laudibus

alilur ct conscientia, et bonam habetspem et cum pecu- ,

niae privationem prius fortiter tulisset , tunc eam abjecit

illc vero, cum eis adhuc esset alligatus , vi fuit spoliatus.

Non sunt autem paria , cum prius fueris persuasus ut a

pecuniis discederes , eas ita eiludisse , et cum eas adhuc
possidercs , eis esse privatum. Si haec verba dixeris , acci-
pies multiplicata, et longe plura quam Job *. Nam ille

quidem hic-accepit duplicia ; tibi autem Christus hic pol-

licitus est centuplum. Non blasphemasti propter metum
Dei , non usus es divinatoribus , gratias egisti malis aflec-

tus ? es similis ei qui despexit : etenim ha?c non fiunt nisi

prius despexeris. Non sunt autem paria , multo tempore

meditari despiccre pecunias , et ferre damnum quod re-
pente acciderit. Sic damnum efficitur lucrum , et nihil lc

loedet, sed etiam tibi proderit diabolns.

VI. Quomodo aulem iit etiam gravc damnum? Quando
damnum accepcrit anima. Dic enim mihi. Fur te privavit

pecuniis : lu cur le ipsum privas salute? Quarc dolons

propter mala quae passus es ab aliis , ipse te in plura mala
injicis? Ille te fortasse conjecit in paupertatom ; tu to
autem maxime laedis in praecipuis. Ille te tuis exlernis

privavit facultalibus, et qnaa vel te invilo sunt postca resi-

liturae : tu autom divitias aeternas tibi i|>si adimis. Te dia-
bolus moleslia alfecit ablatis pocuniis? Ipsuni tu quoque
moleslia alhce gralias agons; ne oi l.cliliam allcras; si eas
ad divinatorcs, lnrtilia afli( is. Si Deo Wgm gralias , lota-
lem plagam ei inlligis. Vide auteni quid iiat; neque ipsas
' Job. xtu.
 192 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPl C. P.

invenies si iveris ad divinatores; non potest enim esse ut

illi sciant; quod sietiam casu dixerint el animam praete- ,

rea perdis, et a fratribus tuis irrideberis, et eas rursus

male perdes. Daemon enim sciens te non aequo animo ferre
damnum , sed pro his etiam Deum luum negare, rursus
dat pecunias , ut habeat occasionem te decipiendi et effi-

ciendi ut deficias. Quod si etiam dicant divinatores, ne

miremini. Daemon est incorporeus, omnes obit orbis par-
tes. Ipse armat latrones. Non enim haec fiunt absque dae •

mone. Si ergo eos armat, et scit ubi sunt repositas , non

ignorat suos ministros : non est autem hoc mirum. Si te
viderit damnum aegre ferentem , et alterum afferet. Si te

viderit irridentem et despicientem , ab hac via recedet.

Sicut enim nos molestia afficimus inimicos; sin autem vi

derimus eos non dolere , deinceps desistimus, nt qui non

possimus mordere; ita etiam diabolus. Quid dicis? Annon
vides eos qui in mari navigant, quomodo pecunias non
curent si orta sit tempestas , sed etiam suas abjiciant
facultates ? Et nemo dicit, quidfacis, o homo ? tu cum
tempestate concurris et naufragio priusquam fluctus tibi
?

ademerit divitias,tu tuis manibus hoc facis? Cur ante nau-

fragium te in naufragium injicis? Sed hsec quidem dixerit

rusticus , et maris procellarum ignarus. Rei autem nau-

ticae peritus , et qui scit accurate quid efficiat tranquilli-

tatem, quid tempestatem , eum qui haec dicit etiam irri-

debit. Propterea enim , inquit , jacio, ne fluctus obruant.

Ita etiam rerum et tentationum quae in hac sunt vita pe-
ritus , cum viderit imminere tempestatem et spiritualia ,

nequitiae quae volunt facere naufragium, abjicit quod est

reliquum pecuniae. Admissum est in te furtum , fac elee-

mosvnam , et levius reddis navigium. Rapuerunt latrones,

tu Christo da reliquias. Sic eam quae prius extitit solaberis

paupertatem. Levius redde navigium : ne retineas ea quae

 ,,

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. III. 1^3

manserunt, ne scapha obruatur. Illi ut servent corpora ,

ejiciunt supellectilem , nec expcctant dum ingruens fluc-

tus evertat scapham. Tu ut serves animas, non reprimes
naufragium ? Periculum facite rogo , si non credatis , et
videbitis gloriam Dei. Quamlo tibi aliquid molesti conti-
gerit, da statim eleemosynam, gratias age quod contige-
rit : quantum subeat gaudium. Lucrum enim
et videbis

spirituale, etiamsi sit parvum, tantum est ut abscondat

et obscuret omne damnum corporalc.^Quandiu habesquod

des Christo, es dives. Dic quaeso , si tibi spoliato rex ac-

cedens manum tendat , rogans ut a te aliquid accipiat
annon te existimaveris omnium ditissimum, si ne post tan-
tam quidem paupertatem tui pudeat regem? Ne abripia-
ris, te solum supera, et superabis insidias diaboli. Licet

tibi magna lucrari , despiciamus divilias, ut ne despicia-

mus animam. Quomodo autem despexeris ? Non videtis

praeclara corpora , et eos qui capti sunt eorum amore

quandiu quidem sunt in conspeclu , acccndilur ignis ,

exurgit splendida flamma postquam autem quispiam ca :

procul abduxcrit, exlincta sunt omnia et sopila. lla cliam

in diviliis nemo aurum sibi comparet, nemo lapides pre-
:

tiosos : nemo torqucs ct monilia : ea dum videntur , ines-

cant oculos. Si vis esse dives ut veteres , non in auro
ditescas, scdin rcbus necessariis, ut eliam parata aliis dis>

tribuenda habeas. Ne orqamentis delectcris, ejusmodi di-

vitiac palent insidiis latronum, ct nobis praebent sollicilu-
dines. Non vasa aurea ct argentea : sed sint apothccae
frumenti , vini ct olei. Sint, non ut rursus veuditae pecu-
niam conficiant sed ut erogentur egcntibus. Si nos af<-
,

duxcrimus ab illis supcrvacancis, assequcmur bona cceics-

tia; quae nobis omnibus conscqui dctur in Chrislo Jesu
Domino noslro, cum quo Palri simulque saucto Spiritm,

lxxxvi. *
i3
194 * J0, CIIBYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

gloria, potestas, et honor , nunc et semper , et in seecula

saeculoruiu. Anien.

HOMILIA IV*

CAPUT III.

Propterea et ego amplius non sustinens , misi ad cognos-

cendani fidem vestram , ne forte tentaverit vos is qui
tentat , et inanis fiat labor noster. Nunc autem veniente
ad nos Timotheo a vohis , et annuntiante nobis fidem
et charitatem vestram, et quodmemoriam nostri hahetis
semper , dcsiderantes nos videre, sicut et nos quoque
vos. Ideo consolati sumus, fratres, in vobis, in omni
necessitate et tribulatione nostra per fidem vestram.
Quoniam nunc vivimus, si vos statis in Domino l
.

I. Proponitur nobis hodie quaestio quae a mullis quseri-

tur , et ex multis colligitur. Quaenam est autem qnaestio ?

« Propterea et ego, inquit , amplius non sustinens , misi
»Timotheum ad cognoscendam fidem vestram. » Quid di-
cis? qui tammulta scit, qui audivit verba arcana, qui ad
tertium usque ccelum ascendit, is non novit? Idque cum
•it Alhenis, nec magnum intercedat intervallum, neque
ita pridem ab eis sit separatus ; « Orbati enim , inquit , a
» vobis ad tempus horae ; » non novit res Thessalonicen-
sium; sed necesse habet mitlere Timotheum ad cognos-
cendam fidem eorum. « Ne forte tentaverit vos is qui tentat,
» et inanis fiat labor noster. » Quid si dixerit quispiam non

Z i Thess, iii, 5-8.

 »

COMMKNT. 1N KPIST. I AD TIIESSAL. HOM. IV. 10,5

omnia nosse sanclos P Id autcm ex mullis didiceris , nempe

et a primis , et iis qunc sunl postoa consccula. Sicul Eli-

Mrtl ignoravit dc uu.lierc : sicut Elias dicebat Deo : « Ego

»reliclus sum solus , ot quxrunt animani mcam K »Prop-
terea audivit a Deo : « Rcliqui mihi septcm millia viro-
»rum 2
» ct Samuel rarsus quando missus fuit ad David
:

ungendum « Dixit, iuquit, ei Dominus Ne attendas ejus

: :

» speciem, ncque habitum magniludinis cjus, quoniam eum

»niliili ieciquoniam non tanquam homo vidcbit Deus.
:

»Homo cnim vultum aspicict, cor aulcm Deus » Hoc

3
.

aulem fit magua Dci cura et providentia. Quomodo et qua-

nam ratione? Et propler ipsos sanctos , ct propler eos qui

ipisis crcdunt. Sicut enim ipse pormittitiieri persecutiones,

ila etiam ipse permittit eos multa ignorare, ut ad modum
qucmdam reducantur. Propterca Paulus quoque dicebat:
« Datus est mihi slimulus carni , Angelus Satanae ut me
4
» colaphizet , ne nimium extollar. » Et rursus ne alii magna
de illis imaginarentur. Si enim ex signis eos esse deos cxis-
timarunt, mullo magis si pcrpctuo mansissent scienles
omnia. Et ipse rursus dicit : « Ne quis de me cogitet supra
» quod videt esse me aut ex me audit aliquid
id » Et rur ,
5
.

sus audi Pelrum diccntem quando curavit claudum « Quid :

» nos tanquam noslra virtute aul pie-

iixis aspicitis oculis ,

»tate fecerimus cum amhulaic

6
? »Si autem his haec di

centibus cl facienlibus , vel cx parvis sic oriebantur pravrc

suspiciones; mnlto magis ex magnis. Porro alia quoque
de causa haec permillebantur. Nam ne quispiam pcssct
dicere, ipsos ,
quod homines non essent, res lantas yslt
sisse, alquc ila omncs licrent dcsides et supini ;
proplci <•

ostendit eorum imbccillilatem , ut ingralis auimis impu-

dentiae omnem ampularet occasionem. Propterca ignoral :

•
4 Leg. iv. — » 3 Rrg xix, 10. — 3 l Rcg. xvi. 7. — < a Cor. xu. 7.—
• ibid. — e Act. 111, n.
i3.
 ;

10,6 S. JO. CflfcYSOSTOMl ARCHIEPISCOM C. P.

propterea eliam cum saepe proposuisset venire non ve- ,

nit , ut discant eum multa nescire. Ex hoc ergo multum

capiebatur lucrum. Alioquin enim etiam sic erant adhuc

qui dicerent,hunc esse magnam Dei virtutem, et alii eum

esse hunc et illum. Si haec non facta essent, quid non
existimassent? Videtur autem hic esse quaedam eorum re-
prehensio , sed si quis attente consideret, multo magis in-
dicat eos esse admirabiles tentationum exuperatio. Quo-
modo? Attende. Nam si eis prius dixisti ; « In hoc positi
»sumus, »et, « Nemo conturbetur , »cur rursus mittis Ti-
motheum , timens ne quid fiat ex iis quae non vis? Hoc
quidem facit ex multa dilectione. Nam qui diligunt, etiam
quae sunt tuta, suspecta habent ex magno fervore hoc :

autem est ex multis tentalionibus. Nam dixi quidem « In ,

»hoc sum positus; magnitudo autem malorum rae terruit.

Quamobrem non dixit; Ut qui vos condemnarim mitto
sed, « Non amplius sustinens »quod magis erat amicitice. ,

Quid est : « Ne forte tentarit vos is qui tentat ? » Vides quod

in tentationibus labare est diabolicum , et ex diabolica

eversione ortum. Nam quando nos ipsos aliter non potue-

rit, per nos labefacit imbecilliores quod quidem est maximae :

imbecillitatis , et quae nullam habet excusationem. Sicut

fecit in Job , incitata uxore : « Dic, inquit, aliquod ver-
» bnm conlra Dominum, et morere !
. » Vide quomodo ipsam
tentaverit. Cur autem non dixit labefecerit, sed tentave-

rit? Quoniam tantum inquit suspicatus sum vos esse , ,

tentatos. Non enim ejus tentationem vocat commotionem.

Nam qui ejus admiltit incursum et irruptionem , is est la-

befactatus et commotus. Papae ! quanta est Pauli benevo-

lentia? Non fuerunt ei curcc afHictiones, nec insidiae. Opi-
nor enim eum lunc illic mansisse. Sicut dicit Lucas , eum
• Job. 11 , g.
 :

comMkMt. in kpist. r \n thkssal. hom. iv. 197

in Hellade mansissc Ires mcnscs *

, cum ci slructae fuisscnt
insidine a Judoeis.

II. Non ergo ci curae erant pericula, sed discipnli. Vi-

des quod qucmvis naluralem patrem exuperaverit. Nam
nos quidem, in aflliclionibus et periculis, mcmoriam om-
nium cxpellimus. Ipse aulcm de filiis adeo limebat ct Irc-

mebat, ut qucm consolatorem solum habebat Timotlieum,

et adjutorcm , eum ad ipsos in ipsis miltcret periculis ver-
sanles. Et inanis fiat labornosler. » Quare? Nam
« etsi evcrsi

essent, non tua culpa, non lua socordia id accidisset

sed tamen rebus ita se habentibus inanein fuisse existimo ,

mihi laborcm ex multo fraterno amore. « Nc fortc tenta-

» verit vos is qui tentat. » Tentat atitcm ncsciens an sit pros-
traturus. quidcm etiam non tanquam sciens
Deinde illc ,

aggreditur. Nos autem scientcs nos eum longe supcratu-

ros cssc vigiles non sumus. Quod aulcm nesciens nos
,

aggrediatur, in Job oslendit. Deo enim diccbat malignus

ille daemon : « Nonnc tu res ejus qurc et intus et foris suul
»muniisti~? Aufer ejus facultates , certe in faciem tibi be-
»nedicel. «Tentat. Si viderit quid imbccillum, invadil;
si vftlidum , recedit. « Et inanis fiat, inquit, labor noslcr. »

Audiamus omnes, quomodo laboravcrit Paulus. Non dixil,

opus, scd, labor non dixit :« Et vos pcribitis; scd La-
; ,

»bor nosler. » Quamobrcm si aliquid accidisset verisimi- ,

liter evenlnrum cral. Quoniam aulem non accidit, vaidc

cst mirandum. Hnec quidem inquit, expcclavimus cvc- , ,

nerunt autem conlraria. Non solum enim nullam alllic-

tionis acccssionem a vobis accepimus , scd ctiam conso-
lationcm. « Nunc autem venientc Timothco ad nos a vobis,

»et annuntiante nobis lidem ct charitatcm vestram. » (liim

annunliasset, inquit. Vides magnam Pauli laetitiain. Non

dixit , anayytila-jTot; , id CSt, niintiantc , scd cuayytXjc^itvou ,

1
Act. xx, 3.
 ,,

I98 5. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P,

id est , fausta nuntiante; tantum existimabat bonum illo

rum enim illafirma

firmilatcm, et charitatem. Necesse est
manente et stabili hanc quoque esse firmam ac stabilem.
,

Laetabatur autem et propter ipsorum charitatem, quod ea

esset siguum fidei. « Et quod, iuquit, memoriam nostri ha-
»betis semper bonam desiderantes nos videre, sicul et
,

» nos quoque vos. » Hoc est cum laudibus ; non quando

aderamus, neque quando miracula faciebamus sed nunc :

quoque quando procul absumus , et flagris cnedimur, et

mala patimur innumerabilia memoriam nostri habetis bo- ,

nam. Audite quomodo in admiratione habentur discipuli

de magistris bonam habentes memoriam , quomodo beati
praedicantur : cos imitemur. Nos enim juvabimus , non eos
qui diliguntur. « Desiderantes nos viderc, sicutetnosvos. »

IIoc quoque ipsos laetilia afiiciebat. Nam quod qui diligit

didicerit eum qui diligilur hoc nosse, nempe se diligi,
magna est consolatio et recreatio. « Ideo consolati sumus,
»fratres, in vobis, in omni necessitate et tribulatione nos-
» tra , quoniam nunc vivimus, si vos
per fidem vestram :

» Domino. » Quid Paulo possik asquiparari, qui pro-

statis in

pinquorum salutem existimabat esse suam tanquam eor- ;

pus erga membra sic erga omnes afteclus. Quis nunc po-
,

terit in hanc vocem erumpere? Imovero quis poterit sic

unquam sentire et cogilare? Nolebat eos ipsi habere gra-

tiam de susceptis pro ipsis tcntationibus : sed eis habebat
gratiam, quod non labaverant propler ejus tentationes.
Quasi diceret, vobis magis quam nobis damnum accidit
ex tentationibus. Yos magis quam nos tentati estis vos :

qui nihil passi cstis , quam nos qui passi sumus, Postquam ,

inquit , haec nobis annuntiavit Timotheus, nihil molestum

sentimus, sed consolationem accepimus in omni afllic-
tione, non hac solum, sed etiam in necessitate nostra
inquit ; et merito. Bonum enim magistrum nihil de caetero
 ,,

COMMENT. IN EPIST. I AD THGSSAL. IIOM. IV. 199

oflenderit ,
quandiu rcs cliscipulorum ei proccsserint ex
sentcntia. Per vos , inquit , consolationem accepimus : id

est , nos vos corroborastis. Alqui contrarium crat. Nam

quod passi non cesserint, sed fortiler restitcrint, snfiicit

ad confirmandos discipulos. Scd tolum facit contrarium ,

et laudem in illos convertit. Vos, inquit, nos unxistis et

instruxislis ; vos nobis dedistis ut respiraremus; vos non
pcrmisistis ut sentiremus tentationes. Nequc dicit, respira-

vimus, neque consolationem accepiinus; sod quid? nunc

vivimus ; ostendens quod et tentationem el mortem nihil

aliud cxistimat, quam illorum oflensionem. Ubi illorum

profectum existimat esse vitam; quomodo ullus alius, aut
dolorem propter discipulorum imbecillitatem , aut gau-
dium Non
significaverit? dixit, laetamur, sed, vivimus.vi-
tam indicans futuram.
III. Quamobrem absque hoc ne vivere quidem vivere
esse exislimamus. Sic affectos oporlet esse magistros; sic
discipulos : et nihil unquam erit absurdum. Dcinde hoc
molliens vide quid dicat : « Quam enim gratiarum actio
»nem possumus Deo retribuere pro vobis, in omni gau-
»dio quo gaudemus propter vos , antc Deum, noctc et di
» abundantius orantes , ut videamus faciem vostram , e
«coinpleamus ea quae desunt fidei vestrae '. »Non solum
inquit, fuistis nobis vitae nuctores ct causae,sed otiam mulli

gaudii, et tanti, ut nc possimus quidcm, ut par est , Deo

gratias agere. Quod nos recte gessimus, Dei , inquil , do-
num essc existiinamus; nos talibus aflecistis beneliciis, ut
existimemus ea esse Dci, vcl potius eliam esse opus Dei.
Neque enim humanus animus, nec studium el industria
hseo potest concipero. « Nocte, inquit, et di«>. abundan-
» tius orantcs. » Hoc quoque cst signum gaudii. Sicut eniua
agricola audicns agros a se cultos essc refiirlos fruclibus

' 1 Thess. 111, 9, 10.

 ,,

200 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. I».

desiderat coram tantam videre laetitiam ; ita etiam Paulus

Macedoniam. « Abundantius orantes , » Vide hyperbolen.

« Ut videamus faciem vestram et compleamus ea quae ,

» fidei vestrae. » Hic magna estquaestio. Si enim nunc

desunt
vivis quoniam stant , et Timotheus tibi annuntiavit ipso-
rum fidem et charitatem, et tanta es plenus laetitia, ut ne
possis quidem, ut par Deo agere gratias, quomodo
est,

hic dicis esse fidei defectus? Annon sunt illa verba adula-
tionis? Nequaquam , absit. Nam prius testatus est eos mul-
tos sustinuisse labores et non miuus esse affectos quam
,

Ecclesiae in Judaea. Quid ergo est? Non omnem percepe-

rant doctrinam : neque didicerant quaecumque oportuit
discereiet hoc significat in fine. Fortasse quaerebatur ab
eis de resurrectione et multi erant qui eos conturbabant
:

non amplius tcntationibus, nec periculis, sed simulantes

se esse doctores et magistros. Hoc ideo dicit, defectus
fidei. Et non dixit, ut confirmemus sed , , ut compleamus.
Nam ubi de ipsa quidem fide timuerat, « Misi, inquit,
«Timotheum ad confirmandos vos. »Hic autem ad com- ,

plendum defectus seu ea quae desunt quod magis est doc- :

trinae quam confirmationis. Sicut et alibi dicit « Ut sitis

, :

»perfecti ad omne opus bonum * «Perfectum autem est,

cui parum quid deesl hoc enim perficitur. « Ipse autem :

»Deus et Pater noster, et Dominus noster Jesus Christus

» dirigat viam nostram ad vos. Vos autem Dominus mul-

» tiplicet, et abundare faciat charitatem vestram invicem et

2
»in omnes ,
quemadmodum »Hoc est et nos in vobis .

summae dilectionis non solum apud se optare sed etiam

, ,

votum epistolae inserere. Hoc est ferventis animi, et qui

plane non potest cohiberi. Hoc est etiam indicium precum
quae illic factae fuerant , et simul excusatio ac defensio
quod non lubentes, nec per socordiam non adsint. Quasi
« i Cor. i, to. — • i Thcss. m, ii 5
12.
 ,

COMMfcNT. IN liHST. I AD TIIESSAL. IIOM. IV. 201

diccrct, ipse autcm Deus amputct tcntationes quoe nos in

omnem partem trahunt ut recta ad vos veniam. « Vos au-
,

» lem Dominus multiplicet, et abundare faciat. » Vides di-

lectionis fervorcm qui non potest cohiberi, qui et verbis

ostenditur? Multiplicet , inquit, ct abundare faciat. Pro

eo quod est , augeat. Quasi dixeris , ex superabundantia
quodam modo desiderat ab cis diligi. « Quemadmodum et
»nos, inquit, in vobis : » id cst, jam quidem est noslrum,
volumusautem utfiatvestrurn. Vides quantum vult cxtendi
charitatem, non inter nos solum, sed etiam ubiquc. Nam
hoc planc secundum Dcum,omncs
est charitatis, quae est

complecti. Si autem hunc quidem diligis illum vcro mi- ,

nime cst amicitia secundum hominem. Sed nostra non

,

est hujusmodi. « Quemadmodum et nos in vobis. Ad con-

»firmanda corda vestra sine querela in sanctitalc anle
»Deum etPatrem nostrum in adventu Domini nostri Jcsn
» Christi cum omnibus sanctis ejus '. »Ostendit dilcctio-

nem eis aflerre lucrum non iis qui diliguntur. Volo in-
, ,

quit, abundare hanc charilatem, ut nulla sit reprehensio.

Non dixit, ad vos confirmandos, sed , « Corda vestra. Ex
2
»corde cnim cxcunt malae cogitationes . » Ficri enim po-
test ut qui nihil agit sit malus : ut si habcat invidiam , in-
credulitalem, dolum, h-etetur malis, non sit propcnsus
ad amandum dogmala , habeat pcrvcrsa. llacc omnia sunt
cordis. IIoc vero cst sanctitas , ab his csse puros. Nam
proprie quidem dicitur sanclitas, tcmpcrantia quae est pcr
excellentiam, siquidem immunditia est fornicatio, ct adul-
terium. In summa autcm omnc peccatum cst iminunditia,
ct onmis virtus puritas et mundities. « Beali enim , inquit
«mundi cordc '. <>Mundos dicit cos qui omni cx parle suiil
iniiinli.

IV. Scio enimaliaquoque non minus inquinarcanimaui.

* i Thcss. iii, i3. — » Matlli. xt, 19. — » Id. v, 8.
 :

202 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

Nam quod vitium polluat animam , audi Prophelam di-

centem : « Ablue a vitio cor tuum, Jerusalem. » Et rursus
« Lavamini, mundi estote, aufertcpravilates ab animabus
» vestris
1
. » Non dixit : Fornicationes. Quamobrem non
fornicatio solum , sed etiam alia inquinant animam. k Ad

» confirmanda , inquit , corda vestra sine querela in sancti-

» tate coram Deo et Patre noslro, in advenlu Domini noslri

» Jesu Christi cum omnibus sanctis suis. » Judex ergo tunc
erit Christus. Non ante ipsum autem , sed ante Patrern
astamus , dum judicanmr. Aut hoc dicit , nulli reprehcn-
sioni esse affines ante Deumquod quidem semper dico
:

coram Deo ; ipsa enim virtus est pura et sincera; non

ante homines. Charitas ergo efficit nulli affines reprehen-
sioni : etvere inculpatos reddit. Cum ego aliquando cuidam
narrarem et dicerem , quod charitas reddat nulli affines
reprehensioni , nec sinat ea qu?e cum proximo intercedit
amicitia, aliquod delictum irrcpere, et aliaomnia recen-
serem et verbis persequerer , quidam ex meis familiaribus
respondens et se ingerens dixit ;Quid ergo scortatio ? An-
non licetetamare elscorlariPEthocquidemfitexamicitia.
Certe avarilia quidem et adulterium et invidia et insidiae,
et quae sunt ejusmodi, possunt avertere a propinquorum

autem, inquit , quomodo? Ego vero

dilectione,- scortatio

quod hoc quoque potest reprimere et impedire cha-

dixi ,

ritas. Nam si quis amet mulierem que scortatur, ab aliis

viris eam tentabit abducere, neque ipse ad peccatum ad

mittet. Quamobrcm qui scortatur, meretricem admodum

odit ; qui autem valde diligit, eara abducet ab illa abomi-
nanda actionc. Non est , non est ullum peccatum , quod
non tanquam ignis consumat vis charitatis et dilectionis.

Facilius enim resistit vile sarmentum magno ignis rogo,

quam natura peccati potestati charitatis. Iianc ergo plan-
' Jerem. iv, i4, etlsai. i, 16.
 ;

COMMENT. JN EPIST. I AD TIIESSAL. HOM. IV. 203

Iimiuis in nostris auimis , ut stemus cum omnibus sanctis.

Illienim omnes placueruntet accepti fuerunt ex dilectione

proxinii. Unde accidit quod interemptus sit Abel ct ,

non interemerit ? Ex eo quod fratrem valde diligeret :

illa ejusmodi ei in mentem veniret co-

necjue sustinuit ut
Undenam invidiae perniciem suscepit Cain ? non
gitatio.

cnim eum de castero dixerim fratrcm Abelis. Quoniam

apud eum non satis firmiter erant jacta charitatis funda-
1
menta. Lndenam boni et probi sunt exislimati filii Noe ?
annon quoniam patrem diligcbant neque sustinuerunt ,

Lndenam autem altcr diram pcr-

ejus videre nuditatem?
pessus est execrationem , annon exeo quod non diligcret?
Abrabam autem unde cst assecutus laudem ct exislimatio
nem ? Annon ut qui ex dilectione fralris sui filii rcs con- ,

fccerit ? annon ctiam cxejus supplicatione pro Sodonjilis ?

Valde enim, valde amantes erant sancli, et propcnsi ad

commiscralionem. Cogita cnim quali charitatis aiicclu
essct Paulus illc qui vel adversus igncm erat audens, illc
adamantinus, ille firmus, immobilis ille omni cx partc
,

constans , ille timore Dei confixus , illc inflcxibilis. «Quis

»enim, inquit, nos separabit a charilatc Christi? aflliclio?
»snangustia? an pcrseculio ? an fames ? aut nudilas et
2
»periculum , ct gladius ? » Ille qui advcrsus h.cc omnia
suuima crat audacia, et adversus terram ct marc, qui
adamantinas inferorum portas irridebat, cui nibil omniim
rcsistebat. Is postquam vidit quorumdam sibi dilccloiiiiu

lacrymas, adco conlractus ct contritus luil illcadamas, ul

nc animi (juidcm celarctmotum, scdslalim dicercl : « Quid
«facitis flcntcs, et cor mcum conlerenlo ? * Quid dicis ,

(puxso animum adamanlinum conlercre poluit la-

illum
cryma?Certe, Ioquit. Omnibus r<;sisto prii-lcrcbaritalcui
ea me supcral ct in me obtincl dominalum. lloc Dco
,

1
Gcn. ix,— » Rom. vih, 35. — > Act. \x\, »a.
204 S. JO. CHRYSOSTOHfl ARCIIlEr-ISCOr-I C. P.

placct. Abyssus aquarum eum non contcril , et exiguae

conterunt lacrymae. « Qnid facitis flentes et cor meum

» conterentes ? »magna est enim ejns potentia. Vis rursus
videre illum flentem? audi illum dicentem
« Triennium :

»nocte non cessavicum lacrymis admonere

et die, inquit,

«unumquemque vestrum*. »Ex multa charitate vercbatur

ne aliqua intraret pernicies. Et iterum : « Ex mulla afllic-

» tione, et angustia cordis scripsi ad vos per multas lacry-

2
» mas . » Quid vero , dic quaeso , fortis ille Joseph , qui
contra tantam stabat tyrannidem , qui adversus tantam
amoris pyram se fortis et excelsi animi ostenderat , qui
tantam dominac suae insaniam ita superaverat. Quid enim
non tunc deliniisset decora facies, fastus dignitatis, ves-
lium elcgantia et magnificentia , aromalum fragrantia ?

etenim sciunt haec quoque emollirc animum; quia verba

omnium mollissima ?

quod quae amabat, et tam vehementer

V. Scitis enim,
amabat, nihil abjectum et humile essetrecusatura, suppli-
cis suscepto habitu. Adeo enim fracta erat mulier aureas

gestans vestes, et quae erat collocata in dignitate regia, ut

ad servi captivi genua forte procubuerit, et forte ctiam
flens rogarit et tangens genua. Neque id semel aut bis, sed
etiam saepius tentarit. Licebat etiam tunc videre oculuni
maxime fulsrentem non est enim verisimile eam sc lcviter
:

et utcumque, sed curiose ornasse, ut quae multis relibus

vellet agnum Chrisli capere. Hic quoque mihi adjunge
multas magicas incantationes. Sed tamen ille inflexibilis,

ille fortis ac rigidus, et quavis petra solidior, poslquainvi-

dit fratres qui vendiderant, qui in cisternam jecerant, qui
tradiderant, qui volebant occidcre, qui fuerant causae ei
carceris et honoris, postquam ab eis audivit quomodo af-
fectus essset pater; «Dicamus, enim, inqnil, quod unus
1
Act. xx, 3i, — »2 Cor, a, 4«
 COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. IV. 205
1
1 1'uerit a fera devoratus ; » fractus fuit, mollitus,conlritus,

ac llevit : et animi motum non ferens, ingressus se conti-

nuit.&hoc est abstersit. Quid fles, o Joseph? Atqui prae-

sentia non sunt digna lacrymis, sed ira, indignatione,
magno supplicio, et ultione. Habes in manibus inimicos,
fratricidas, potes animum exsatiare. Quanquam ne hoc
quidem est injustitia; non enim prior infers manus injus-
tas, sed eos ulcisccris tjui te injuria affecerant. Nam ad
tuam ne mihi aspexeris auctoritatem, non id ex eorum fac-
lum cstanimi sententia, sed a Deo qui tibi effudit gratiam.
Quid fles? Sed dixerit ille omnibus in : Absit, ut qui in
bona fuerim existimatione, illa omnia everlam per hanc
injuriae acceptae recordationem lacrymarum vere est ;

lempus. Non sum a ratiene alienior quam ferae. Illac cum

natura fcedus ineunt, quodcumque mali passae fuerint.

Fleo quod omnino sic me affecerint. Ilunc uos quoque

imitemur, et lugeamus eos qui injuriam fecerunt : ne eis

irascamur. Sunt enim revcra digni lacrymis, quod seipsos

reddant obnoxios supplicio ct damnalioni. Non ignoro
quomodo nunc fleatis, et quoinodo gaudealis, et Paulum
admiranles et Joseph stupentes ac beatum pronuntianles.
Sed si quis habeat inimicum, eum nunc in mcmoria ha-
beat, eum mente agitet, ut dum adhuc cor vivit in me-
moria sanctorum, possit irae solvcrc duriliem, mollireque
asperilatem, et rigorem. Scio quod postquam hinc abieri-
tis,postquam ego cessavcroloqui, etiamsiquid rcmanserit
caloris et fervoris, non tanlum cst quanlum nunc, dum

auditis. Si quis ergo, si quis sit frigorc concrelus, solvat

pruinam. Pruinaeiiim revcra et glacios est injuri.-e acccplao

recordatio. Sed invocemus Solcm juslilia?, rogcmus cum

ul immiltat radios : et non crit amplius crassa pruina, sed
aqua polabilis. Si ignis Solis jusliliac noslram teligerit ani

' Cen. tliv, 28.

206 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOH C. P.

mam, nihil relinquet concretum, nihil durum, nihil quod

vim haheat urendi, nihil quodfructu careat. Omnia osten-
det matura, omnia dulcia, omnia plena multa voluptale.
Si alter alterum diligamus, veniet ille quoque radius. Date
mihi rogo, ut cum prompto et alacri animo haec dicam.
Facite ut audiam vos his verbis aliquid profecisse, et quod
abiens quispiam protinus inimicum sit complexus, ambas
conseruerit manus ei, circumfusus sit, osculatus, et illa-

crymatus. Etiamsi ille sit fera, etiamsi lapis, etiamsi quod-

vis, ab hac benignitate miligabitur et mansuescet. Nam
cur est tuus inimicus? Te contumelia affecit? sed nullam
fecit injuriam. Sed propter pecunias despicis fratrem ge-
rentem inimicitias ? Ne facias rogo. Omnia solvamus nos- :

trum est tempus : eo utamur ut oportet. Funes peccato-

rum concidamus. Priusquam abeamus ad judicium , ipsi

alter alterum judicemus. « Sol, inquit, ne occidat super ira-

» cundiam vestram*. Nemo differat. Dilationes pariunt
moraset cunctationes. Si hodie distuleris, magiserubescis:

et si crastinum addideris, major est pudor; et si diem

tertium, adhuc major. Nenos ipsos pudore afficiamus, sed
remittamus, ut nobis remittatur. Si autem remissum fuc-
rit, omnia ccelorum bona consequemur in Christo Jesu Do-

mino nostro, cum quo Patri simul cum sancto Spiritu,

gloria, potestas, honor, nuncet semper, et in saecula saccu-

lorum. Amen.
1
Ephes. it, 26.
 COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. IV. 207

VWVVVVWVVVVW^VVVVVVVVVVVWVWVVWVWVVV^VVVVVWVVWVWVVVVVVVVVVWVVV.VVVWVVIVWVVV

HOMILIA V.

CAPUT IV.

De crrlero ergo, fratres, rogamus vos et obsecramus in

Domino Jesu, ut quemadmodum accepislis a nobis quo-
modo oporteat vos ambulare et placerc Deo, sic et am-
buletis ut abundetis magis. Scitis enim qua; praecepta
dederim vobis per Jesum Cbrislum. Haec est autem vo-
1
luntas Dei, sanctificatio veslra .

I. Postquam in iis quae urgebantet quse erant in manibus

immoratus est, ca aggressurus quae deinccps sunt continua,
et quae continentcr audire oportet, praemittit boc verbum,
« Dc caetero. » IIoc est, semper quidem ct perpeluo vos
rogamus et obsecramus in Domino. Papao ! ne ad rogan-
dura quidem sc dicit esse fide dignum. Atqui quis eral
adco fidc dignus? scd Chrislum assumit. Pcr Dcum, in-
quit, vosrogamus et obsccramus hoc enim sibi vull illud, :

«In Domino. » Quod etiam dicebat ad Coriuthios «Dcus, :

«inquit, vos obsecrat per nos, ut quemadmodum acccpis-

2
» tis a nobis . »Illud acccpistis : non est solum vcrborum,
sed etiam rcrum. Illud,« Quomodo oporteat vos ambu-
»lare, »in hoc ostcndit omnem vitce conversalioncm. « El
»Deo placcre , ut abundclis magis , »hoc csl, ut cx majori
abundantia non sistatis usquc ad mandala, sed ca cxupc-
rctis : hoc est cnim illud, ul abundctis. Nam in preeceden-
libus, solidie corum lidci gratum cl acceptiun hubcl mira-
« 1 Thess, iv, i-3, — * 3 Cori v, ao.
2o8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

culum : hic autem vitam componit. Hoc enim est profectus,

etiam exuperarc mandata et constitutiones. Non enim am-
plius ex doctrinae necessitate, sed exliberi arbitrii electione
fit universum. Sicut enim terram non solum oportet ferre
ea qnae sunt dejecta, sic etiam animam oportet non con-
sistere usquc ad ea quse sunt dejecta, sed etiam exuperare.
\ ides eum Nam in haec duo di-
merito dixisse exuperare.
visa est virtus, nempe
quod declinetur a malo et
et in id
in id quod fiat bonum. Non enim sufficit recessus a malo

ad adeptionem virtutis, sed est quidem via et initinm illuc

ferens opus est autem nobis etiam magna animi alacrilate.
:

Qure sunt quidem fugienda dicit eis tanquam praecepta, et

merito. Nam haec quidem si fiant, afferunt supplicium ;
si non fiant autem, nullam laudem. Quae autem ad virtu-

tem pertinent, ut effundere pecunias, et quaecumque sunt

hujusmodi, non sunt, inquit, in praeceptis constituenda;
sed quid?« Qui potest capere, capiat. «Estergo verisimile
eum cum multo timore et tremore eis prsecepisse, et per
has litteras eis in memoriam revocasse illam pietatem.
Quamobrem ponit, sed illis revocatln memoriam.
ea non
« enim quae prajcepta vobis dederim per Dominum
Scitis

» nostrum Jesum Ghristum. Haec est autem voluntas Dei,

«sanctificatio vestra. »Vide autem quomodo de nulla re

alia tam vehementerobscure et oenigmatice loquitur, quam

de hac re. Sicut etiam alicubi scribens dicit : «Pacein sec-

»temini cum omnibus, et sanctificationem, sine qua nemo
«Dominum videbit »Et quid miraris si Discipulis de hoc
1
.

ubique scribit, cum etiam ad Timotheum scribens dice-

ret : « Te ipsum castum custodi 2 ? » In secunda quoque
Epistola ad Corinthios scribens, dicebat : « In tolerantia
3
»multa, in jcjuniis, et castitate . »Et multis in locis hoc
inveneris, et in Epistola ad Pvomanos, et ubique, et in
1
Hebr, xn, i4. — i Tiin. v, 22, —- J 2 Cor. vi, 6,
 ,

COMMF.XT. 1NT F-PIST. I AD TIIESSAL. HOM. T. 200,

oinnibus Epistolis. Revcra enim omnibus exitium affert

boc malum : ct sicut porcns luto plenus, quocumque in-

grcssus fuerit, omnia implct fcetore, et scnsus implet ster-

core : ita ctiam scortatio; cst enim malum quod diflicilc

potcst elui. Quando autcm hoc etiam faciunt aliqui qui

habcnt uxores, quanta est absurditas ?« Haec est autem,

»inquit, voluntas Dei, sanctificatio vestra,ut abstineatis ab
nomni fornicalione
1
. »Multa sunt enim genera iritempe-
«ranliae, multiplices et variae voluptates lascivioe et libi-

dinis, quas ne dicere quidcm est tolerabile. Cum autcm

dixisset, ab omni fornicatione, eam relinquit iis qui no-
runt. « Ut sciat unusquisque vestrum vas suum possiderc
»in sanctificalione et honoiv, : non in passione desidcrii,
»sicut ct gcntes qusc ignorant Dcum 2
. Ut sciat, inquit

» unusquisque vestrum vas suum possidcre. »Res est ergo

disciplinae, atque adeo magnae, ne lasciviamus. Nos ergo
id possidemus, quando manserit mundum, et est in sancli-
ficationc. Cum autem est immundum est peccalum; ct ,

merilo. INon enim facit ultra quae volumns, sed quac illud

impcrat. «Non in passionc, inquit, desidcrii. »Hic ostendit

ctiam modum quo oportet esse temperantcs, ut amputclur
motus desiderii. Deliciae enim ct divitiac, socordia, segni-
ties, otium, et haec omnia, nos ad absurdum et pravuui
dcducunt dcsiderium. «Sicut et gentcs, inquit, quae igno-
» rant Deum. » Nam illae quidcm sunt tales, qune non expec-
tcnt futurum ut dcnt pccnas. « Et ne quis supergrediatur,
«neque circumvcniat in ncgotio fratrcm suum 3
. »

II. Recte dixit, nc supcrgrcdiatur. Unicuique enim Dcus

tribuit uxorcm : nalurae conslilnit tcrminos , ncmpc cum
una concubitum. Quamobrcm si cum allcra concubitus
est transgrcssio , cl lalrocinium, et quod pcr plura habcndi
cupiditalem infortur damnum; imovcro csl gravior quo-

» Thess. «v, 3. — » Il,i,l, 4, 5, — 3 X !>i d .

8,

LXXXVI. 1
f
 ,

210 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vis latrocinio. Non enim acleo dolernus si noslrae expor-

tentur pecuniae, ut si noslrum malrimonialc perfodiatur
cubile. Fratrem vocas et per avaritiam damno afficis
,

etiam in iis in quibus non oportet. Hic loquitur de adulte-

rio. Superius autem etiam de omni scortatione seu forni-

catioue. Nam quoniam erat dicturus fratrem non esse su-

pergrediendum neque per avaritiam damno afficiendam
, ;

sic praefatur Ne existimes, inquit quod Ikec solum dicam

: ,

de fratre. Sed neque aliorum uxores neque eas quae ca- ,

rent maritis, neque communes habere oportet. Ab omni

fornicatione abstinere oportet; ideo dicit « Quoniam vin- :

» dex Dominus de his omnibus. » Piogavit eos primum,

est

et pudorem incussit dicens Sicut et Gentes. Deinde ra-

, :

tionibns quam sit res prava et absurda oslendit, quod per

avaritiam frater damno afficiatur. Deinceps subjungit id
quod caput et summa rei : « Quoniam vindex est Domi-
» nus de his omnibus. Sicut praediximus vobis el testificati

» sumus. » Neque enim impune haec agimus , neque tanta

fruimur voluplate quantum subimus supplicium. « Non
»enim vocavit nos Deus in immundiliam, sed in sanctifi-

» cationem *. » Quoniam dixit fratrem, et subjunxit Deum

esso vindicem, oslendens quod etiamsi hoc passus fuerit

infidelis, poenas dabit is qui facit; ita dixit : Non illum

vindicans te punit, scd quoniam ipsum contumelia afle-
cisli; ipse le vocavit: eum qui tc vocavit affecisti contu-

melia. Propterea subjunxit : « Itaque qui hacc spernit , non

«hominem spernit, sed Deum , qui etiam dcdit Spiritum
»suum sanclum in nobis
2
. » Quamobrem seu reginam
corruperis , seu ancillam tuam qua2 viro nupsit , par est
crimen. Quare? Quoniam non pcrsonas quoe injuria affi-

ciuntur ulciscitur, sed seipsum. Tu enim similiter es pol-

lutus; Deum similiter affecisti contumclia. Nam et hoc et

« Tliess. iv, 7. — * lbid. 8.

 COMWENT. IN EPIST. I AD THESSVL. HOM. V. 211
illudesl adulleriumquia ct hoc el illucl cstmatrimonium.
;

Kliamsi non adulterium admiseris sed sis scortatus, ,

etiamsi maritum non habeat meretrix, Deus tamen vindi :

cat, quoniam se ipsum vindicat. Non enim tam illum

quam Dcum despicicns hoc lacis. Id aulem hinc palam
est ; quod illum quidcm latens facis , Deum aulem non
viderc proe te fers. Nam dic mihi , si quis purpura ab im-
peratorc dignatus , cl alio honore plurimo et jussus viverc,

pro honoris dignitalc, rccedens aliquam vitiasset mulie-

rcm, qucmnam allecisset contumclia ? illam-nc , an impe-
ralorem qui dedit? Nam illa quoque affecta iuit contume-
lia sed non simililcr. Quamobrem rogo caveamus hoc
,

peccalum. Sicut enim nos uxores punimus, quando no-

biscum habilantes se ipsas aliis dederint; ita nos quoque
punimur, si non a legibus Romanornm, a Dco quidem
certe. Etenim hoc quoqne est adulterium. Adullerium
<nim est, non solum si viro conjuncta moechetur, sed
etiam si Kxactc enim attende quod
ille alligatus sit uxori.

dico. Etiamsiquod dicitur multis sit grave ac moleslum:

neccsse est tamen diccrc ut dc catcro corrigaris. Non
solum est adullerium quando viro conjunctam corrumpi-
mus mulierem, sed ctsi liberam et solutam ipsi alligati
uxori, ea rcs est adultcrium. Quid cnim si quaemcechalur
non cst alligata? lu vcro cs alligalus, lcgcm cs transgres-
carnem luam. Nam cur, dic mihi,
sns, injuria affecisti
nxorcm punis, si scortala fuerit cum solulo, qui non ha-
bcat uxorem? Quoniam csl adnllerium ctsi qui cum ca ,

est scortatus, non habct uxorcm. Sed ipsa viro est alli-
gata. Ergo lu quoquc alligalns cs uxori. Quamobrem et
quod a te fit , cst simililcr adullcrium. « Qui dimisit, in-
»quit, uxorom suam pr.elcrqnam fornicalionis causa , fa-
«cileam inochari : cl cgnj diinissam ducit, nurclialur '. d

1
Miiiili. v, 3 2 .
212 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Si isqui dimissam ducit uxorem, mcechatur qui : est cum

sua uxore et eam nempe dimissam , corrumpit
, , , annon
multomagis mcechatur? cuivis certepalam est. Sed vobis
quidem viris haec satis dicta sunto. Nam de iis qui sunt
hujusmodi Christus quoque dicil a Vermis eorum non :

«morietur, et ignis non extinguetur *. » Propter juvenes

autem vobis quoque dicere est necesse imo non tantum ;

illis, quantum vohis. Non illis enim sed vobis ista conve- ,

niunt. Et quomodo ? jam dicam. Qui non didicit scortari,

ne adulterium quidem sciet admittere qui cum meretri- ;

cibus volutatus est, ad hoc quoque cito veniet, etiamsi

non cum viro conjunctis , sed cum solulis stupri habebit
consuetudinem.
III. Quidergo suadeo? Lt radices excindatis , quicum-
que filios habetis juvenes , et ad.mundanam vitam eos
educitis. Cito eos jungite jugo matrimonii. Nam quando
adhuc juveni molestiam exhibent desideria, eo quidem
tempore , quod praecedit matrimonium illos continete ,

admonitionibus, minis, terroribus, promissis, et aliis in-

numerabilibus : in tempore autem malrimonii , nemo vo-
bis differat; ecce loquor verba pronubae; filios conjungere
et copulare. Sed me non pudet haec dicere nam nec pu- :

duit Paulum dicere « Ne fraudetis vos invicem 2 » quod

, ,

vidctur majorem quam hoc afferre pudorem sed eum ;

non puduit. Non enim verba altendil, sed res et facta quae
a verbis corriguntur. Cum ergo puer creverit, antequam
secletur militiam et ullum aliud vitae genus, de ejus ma-
,

trimonio curam gere. Et si ille viderit quod sponsam cito

ad eum adducis, et quod breve tempus intercedat, forti-
tcr poterit ferre flammam. Sin autem in mentem ci venc-
Tit quod sis socors et negligens, cunclerisque et expectes,

donec magnos possideas proventus, ut lunc ei pares nup-

1 Morc. ix, 4-5« — a i Gor. vn.
 3
»

comment. in hpist. r ;Vu riu.ssAt,. iiom. v. 21

tias,ob lemporis longitudinem animum despondcns, cito

labclur ad scorlalionem. Sed hei mihi radixmalonmi cst , !

hic quoquc avaritia. i\am cjuoniam nulli cst cura} quo-

modo temperans ct modeslus fiat filius, sed teneotur om-
nes insano auri amore , hac dc causa huic rei nemo sludel.
Quamobrem rogo primum ut corum animos componatis.
Si cnim ad caslam sponsam acccsserit, si illius solum cor-
pus viderit, et vehemens erit desidcrium, et major Dei
mctus ; et vere honorabile matrimonium , munda et im-

polluta corpora suscipiens : etquoe nascentur erunt plena

multa benedictionc : et altcr alleri cedcnt sponsus et
sponsa. Nam cum morum alienorum utrique sint impe-
rili, subjicientur alter alteri. Junior aulem incipiens las-
civire et se dedere libidini, ct morum meretriciorum ac-
cipere experientiam, usquc ad primam quidem ct secun-
dam vesperam laudabit suam uxorem postca autem cito
:

dilabetur ad illam lasciviam, ad risuui effusum et immo-

destum, qunerens vcrba multa illibcralitate plena , molles
„ et fractos gestus, ct omnem aliam turpitudinem : quam ut
dicamus, minime est tolcrandum. Ingenua autem non
neque se ipsam inquinarc. Ad vitflB
sustinet haec exhiberc,
enim socictatem et libcrorum procrcationem viro fuit
,

desponsa, non ad lurpitudinem et risum ut domum cus- :

todiat, ut illum quoque erudiat essc honestum non ut ,

ipsi exhibcat fomenta scortalionis. At jucundi libi viclen-

tur gestus merctricii. Scio. Nam hoc quoquo dicit Scrip-

tura : « Mel distillat a labiis cnim

mcretricis *. » Proj)tcrca
haec omnia facio, ne illius mcllis caj)ias cxpericntiam in :

fel enim slalim vertitur. Et hoc quoquc dicit Scriplura :

« Quae ad tempus tuum gultur impinguat : poslca autein

2
» fcllc amariusinvenies, et ancipiti gladio DQSgjfl icutum .

Quiddicis? Fcrtomc aliquid ctiam immunduiii , utita di

» i'rov. v, 3. — > lbid. 4.
 4

21 B. JO, CHRYSOSTOMI ARCHIKPISCOrl C. P.

cam loquentcm
, me gerentem pudorem-
, et impudenter ,

que ruborem exuentem. Non enim lubens haec patior

et :

sed propter eos quos rerum non pudet, cogor verba di-
cere. Multa autem videmus ejusmodi etiam in Scripturis.
Nam Ezechiel quoquc Jerusalem exprobrans multa dicit
ejusmodi, nec erubescit et merito. Non enim ea dicebat :

ex sua animi affectione, sed ex cura et providentia. Nam

etsi verba videntur esse indecora , non est lamen scopns
indccorus , sed etiam valde conveniens ei qui vult expel-
lere animi immunditiam. Nam nisi ipsa verba audierit im-
pudens animus ,
pudore non suifunditur. Etenim medicus
volens ejicere putredinem, digitos prius immittit in vul-
nus , et nisi prius inquinet manus qune medentur, non po-
lerit mederi. Ila ego quoque , nisi prius os inquinem quod
vestris non potero vobis mederi. Imovero
medetur vitiis ,

nec hoc inquinatnr, nec illae manus. Quare? Quoniam

non est naturalis immunditia, neque ex nostro corpore,
sicutnec illic ex manibus illius, sed ex alienis. Si autem
ubi est alienum corpus, non recusat ille suas manus tin-

gere : ubi nostrum, dic quaeso, recusabimus? Corpusenim

nostrum estis vos imbecillum quidem et immundum, sed
,

tamen nostrum.
IV. Quid est ergo quod dico? et cur hanc feci admoni-
tionem ? Vestem qnidem quam habet servus, nunquam ferre
in animum induxeris, eam abhorrens propter sordes sed :

malueris esse nudus, quam illa uli. Corpore autem immundo

et sordido, et quod non solum tuo puero, sed etiam aliis innu-
mcrabilibusest usui, abuteris, el non abhorrebis?Pudore
aflecticstis audicnles? sedinfactispudore afficimini, non in

verbis. Alia omnia praetermilto mores perversos et impuros;

:

aliam vilae agendse servilem et illiberalem rationem. Dic

mihi, tu eamdem inis et servus tuus? Et utinam solus ser-
vus tuus, et non eliam carnifex publicus. Et carnificis
 5

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAT,. HOM. V. 21

quidem manus tcncrc non luleris : eam aulem quae unum

cum illo corpus facta non
est amplecleris et exoscularis, et

horres, non extimcscis, non pudorc non erubes- afllccris,

cis, non angeris ac conturbaris ? Dixi quidem parcntibus

vcslris ut vos cito ducerent ad nuptias. Sed tamen nec vos

quidem cslis non obnoxii supplicio. Nain si non alii essent
multi adolescentcs pudice et caslae vivenles , et olim , et
nunc, esset vobis fortasse aliqua excusalio ac dcfcnsio. Si
aulem sunt, quomodo poleritis dicere non potuisse vos
cobibere flammam cupidinis? Illi vos accusant qui potue-
runt, quod sintcjusdem naturae participes. Audite Paulum
dicentem « Sectemini pacem et sanclificationcm, sine
:

»qua nemo videbit Pominum .» Non sufliciunt hse minae

1

ad vos tcrrendos? Vides alios pcrpeluo csse pudicos, cas-

teque ct honcste degcre, et lu ne ad juventutis quidem
lempus te forlitcr gcris ? Vides alios cum voluptate esse mil-
lies colluctatos : et tu nc semcl quidem sustines? Si vultis,

dicam causam. Non enim causa est juventus : alioqui om-

nes juvenes futuri erant impudici et incontincntes. Sed
nos ipsos in Quando enim in thealrum
rogum injicimus.
ascenderis, mulierum membris pascens
et sederis nudis
oculos, ad tcmpus quidem laetaris postea autem illinc ;

magnam alis febrem, cum vidcris mulicres tanquam in

specie corporis apparcntes, et spcctacula, cl cantica, quae
nihil aliud habcnt quam amoresncfarios ; ncmpc: Ula, in-
quil, huncamavit, ct nonestpotilus, et sc suflbcavil, ct ad
matrcs nefarios dcvolutos esse amorcs. Quando et auribus
haec accepcris, ct pcr mulicres, ct pcr gcstus, babitus ct

figuras ,
jamvero eliam pcr viros senes ; inulti cnim larvis

sibi imposilis illic agunt mulicrcs; quomodo potcris dc

cnctcro esse pudicus et lempcrans, ciuu illa spectacula,
iflic audilioncs aninnnn luum occupcnt ac dclincanl, ct
•
Hebr. su, >4.
 :

2IO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIliPISCOPI C. P.

de ca?tero talia somnia excipiant? A natura enim est insi-

tnm ut aniuius mulla ejus modi visione apprehcndal, cu-

jusmodi inlerdiu vult etconcupiscit. Cum ergo illic et res

obsccenas videas et verba audias obscceniora, et vulnera

quidemaccipias, medicamenla aulem non imponas, qui fieri

potest ut non augeatur pulredo, et morbus non inten-

datur, et multo magis quam in nostris corporibus ? Levius
enim, si vellemus, quam corpora, liberum arbitrium sus-
ciperet correctionem. Nam illic quidem et medicamentis
et medicis, et tempore opus est. Hic autem sufficit, si
volueris, et bonus esse et malus. Quamobrem morbum
magis accepisti. Cum ergo ea quae laedunt quidem conge-
rimus, eorum autem quae juvant nullam ducimus ralio-
nem, quando erit ulla sanitas? Propterea Paulus quoque
dicebat: «Sicut gentes quae Deum non norunt. » Pudorc
suffundamur, terrore afficiamur, si genles quae Deum non
norunt saepe sunt pudicae et temperantes; erubescamus
cum illis fuerimus deteriores. Facile est in pudicilia et

temperantia nos recte gerere , si velimus , si nos ipsos

abducamus ab iis quae laedunt. Alioqui nec scortatio-

nem facile est fugere, si nolimus. Quid est enim faci-

]ius quam ire ad forum? sed ob nostram ignaviam et
mollitiem fit difficile, non solum fceminis, sed etiam viris.

Quid facilius quam dormire : sed hoc quoque effecimus

difficile. Mulli quidem certe divites tota nocte circum-
aguntur, eo quod non expectent usum somni, et lunc
dormiant. Et in summa nihil est difficile, si nos velimus
nihil facile, si nolimus. Omnia enim sunt in nostra potes-
tate. Propterea dicit quoque Scriptura, « Si velitis et me
» audiatis. » Etrursus, «Si nolitis, nec me audiatis
1
. » To
tumergo situm est in eo quod est velle ct nolle. Proplerea
et puuimur et laudamur. Faxit autem Deus, ut cumfueri-

1
Isai. i, 19, ao.
 < i>\IMi;\T. IiN BPIST. I AD TUIiSSAL. HOM. VI. 2 I n

inus o\ iis qui laudanlur, asscquamur bona promissa,

gralia et bcnignitale Douiini nostri Jesu Christi cui cuni
Patrc cl Spirilu sanclo gloria, honor et hnperium, in sac-

cula sa?culorum. Amen.

HOMILIA VI.

CAPUT IV.

De charilatc autem fraternitatis non habuimus necesse scri-

bere vobis. Ipsi enini vos a Deo didicislis ut diligalis in-

vicem. Etenim illud facitis in omnes fralres in universa

Macedonia 1 .

I. Quamnam ob causam cum de tempcranlia et pudi-

citia tam vehemenler disscruissct, et quod oportcatopcrari
esset disceptaturus, et quod non oporlcat dolorj ailici ob
cos qui dcccsserunt : quod honorum omnium cst caput,

nempe charitas, hoc ponil aliis derclictis. Non ncccssc, in-

quit, habemus ad vos scribcrc. Idque cx multa prudcnlia
etspirituali doctrina. Hic cnimduo indical. I num quidcm,
quod res est adco neccssaria , ut nc doctrina quidcm cgcal.
Nam quac sunt valdc magna, sunt omnibus manifcsta. Se-
cnndum autcm, cis majorem pudorcm incutil, quam si ad-
monuissct hoc diccns. Nam qui cxislimat cos sc rcclc ges-
sisse, ct ideo non admonet; si sc non recle gcssisscnl,
magis induxisscl. Vide autcm, non dicil : Dc charilalc in
omncs ; sed, De charitate in Pratres.-oNon opnS habomns ad
» vos scriberc. n Oporlct crgo silcrc, et nihil diccre si non
' Thess. iv, t), 10.
 8

21 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

opus sit. Nunc autem dicendo, « Non opus est, » plus fe-

cit quam si dixissct. « Ipsi enim vos a Deo didicistis. » Vide

autem cum quanta laude Deum ejus ipsis doctorem con-
stiluit. Non opus est, inquit, ut vos discatis ab homine.

Quod Propheta quoque dicit « Et erunt, inquit, omnes a :

»Deo docti Vos, inquit, omnes a Deo didicistis, ut dili-

1
.

«gerelis invicem. Etenimilludfacitis in omnes fralres, qui

»sunt in tota Macedonia. » Et in omncs alios, inquit. Haec
valde pudorem inculiunt ad hoc ut id faciant. Et non abs
rc dico quod a Deo didicistis, sed illud novi ex iis quaefa-
citis. De hac re eis mulla praebet testimonia. « Rogamus

» autem vos,fralres, utabundetis magis, ut operam detis, ut

» quieli sitis, et ut vestrum negotium agatis, et operemini

» manibus vestris, sicut praecepimus vobis, ut honeste am-
» bulelis ad eos qui foris sunt, et nullius aliquid desiderc-
2
» tis . » Hic ostendit quam multorum malorum causa sit
olium, quam multorum autem bonorum operatio, idque
efficit manifestum ex iis quas sunt apud nos, ut facit mul-
tis in locis : et prudenter sane. His enim magis inducuntur
plures, quam spiritualibus. Estenim charitatis in proximos,
non ab illis accipere, sed illis praebere. Vide autem pru-
dentiam : cum esset rogaturus et admoniturus, id quod
recte fit ponitin medio, ut et a priori admonitione respi-
rent et a minis, quando dicebat : «Itaque qui haec spernit,
»non hominem spernit, sed Deum; » et ut hac ratione ne
resilianl. Hoc autem fit ex operatione, ut neque accipiant,
nequc sint otiosi, sed operantes aliis praebeant. «Beatius
3
»est enim, inquit, dare quam accipere . Et operemini,
«inquit, manibus veslris. » Ubisunt ergo quiqiKerunt opus
spirituale? Vides quomodo eis omnem ademerit ejus rei
occasionem, dicens, manibus vestris. Jejunium ne opera-
tur aliquis manibus ? num nocturnas vigilias ? num humi-
• Isai. xtv, i3. — » i Tbess. iv, u, 12.— » Act. xx, 35.
 »,
:

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. VI. 2I<)

cubat ioncs ? Ncmo hoc dixerit. Sed de opere dicit spirituali

cst enim retcra spirituale, opcranlcm aliis praebere ; et nul

lum opus ei potcst aequiparari. « Lt honeste, inquit, am-

«buletis. «Vides quomodo eos tangat. Nondixit: Ne inho-
nesle vos gcratismcndicanles: sed idipsum quidem tacite

signiiicavit : mitius autem hoc ponit, utet pungat, et non

vehementerhosgravet. Nam si ii qui sunt apudnos, hisoflen-
duntur, mullo magis externi, invenicntes mille accusandi
ct reprehendendi ansas, quando vidcnl hominem sanum,
et qui sibi potestsuflicere,mendicare,et aliis opus habere.
Etideonos appellant Chrislcmporos, hoc cst, Christi mcr-
!
catores; «Proplerea, inquit, blasphcmaturnomen Dei » :

At nihil horum posuit, scd id quod maxime eos poterat

tangere, nempc dcdecus ct turpitudinem: « Nolumus au-
»tem vos ignorare, fratrcs, dc dormicntibus, ut non con-
2
»tristemini sicul etcaeteri qui spemnonhabcnt . Haec duo
maxime eos pcssumdabunt, paupcrtas et animi aegritudo,
ut reliquos etiam homines. ^ idc autem quomodo ea curet.
Paupertas autcm hinc orta cst, quod fucrint raptae eorum
pecuniae. Si autem cosquorum pecuniacrapiebanlurprop-
ter Christum, jubel operanles ali,multo magis alios. Nam
quod r&ptee fucrint corum pccuniai hinc liquet. « Imitalo-
» res, inquit, fuistis Ecclesiarum qua; sunt in Judaea.
Quomodo? quia illis scribeiis dicebat: « Et rapinam bo-
» norum vestrorum cum gaudio suscepistis Ilic autcm de
3
.

resurreclione agitat sermonem. Quid vero? annon de co

cum ipsis disscrucrat ? Scd hic quoddam allcrum subindi-
cat mystcrium.
II. Quodnam aulcm hoc eslPo Quia nos qui vivimus
»qui rcsidui sumus, inquit , in advenlu Domiui, non prac-

» venicmus eos , qui dormicrunt. » Atquc nobis quidcm suf-

iicit scrmo rcsurrcclionis ad cum consolandum qui cru-

• Hom. 11, 2/j, — « 1 Tlics?, iv, \~k — ' llcbr. x, "'j.
2 20 S. J0. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

ciatur dolore. Sufficil autem quod nunc dicilur, maxime

lide dignam faciens rcsurrectionem. Primum autem illud,
ut ipse, dicamus : « Nolumus vos ignorare, fratres , dc
» dormientibus , ut non conlristemini sicut et cactcri qui
»spem non habcnt. »Vide quam hic quoque loquatur le-
niter et placidc. Non dixit Eslis adeo stulti sicut et ad
; ,

Corinlhios « Adeo insipientes, » quod cum sciatis resur-

,

!
rectionem sicut ii qui non credunt dolore afficiamini
, , ;

sed ita placide, nolo , dixit, aliam eorum virtutem reve-

rens. Et non dixit de mortuis statim a prooemiis jaciens ,

lundamentum consolationis. Utnon contristemini, inquit,

sicut caetcri qui spem non habent. Plangere ergo propter
eos qui excesserunt, non est eorum certe qui spem habent.
Anima enim quae nihil scit de resurreclione, sed hanc
mortem mortem esse putat, merito plangit, et lamen-
,

tatur et luget inlolerabiliter tanquam de iis qui pcrierunt.

,

Tu autem qui expeclas resurrectionem cur lamentaris ? ,

Annon lugere est eorum qui spem non habenl? Audile, o

mulieres, quae lubcnter lamentamini, quae estis proclives

et propensae intolerabililer ad luclus, quod ea faciatis quae

ethnici. Si autem dolere proplcr eos qui exccsserunt, cst

ethnicorum ,
plangere et gcnas laccrare quorumnam est,
dic quaeso? Cur lamenlaris si credis eum esse resurrec-
,

lurum ? si credis eum non periisse si eam rem esse som-

:

num dormilionem? Propler consuetudinem

et , inquit,
tulelamquc ac defensionem ct rerum curam omnc , , et

aliud officium.Quando ergo amiseris filium in irnmalura

aetate, qui nondum potest aliquid agere cur lamentaris ? ,

quid requiris? Bonam, inquit, spem oslenderat, et spe-

rabam fore ul mei curam gereret. Propterea quacro virum,
poptcrea filium. Propterea plango et lamenlor, non quod
non credam resurreclioni, scd quod sim dcslituta ab auxi-
1
i Cor. xv, cl Galat. m.
 COMONT. IN EPIST. I AD TIIESSAL. IIOM. VI. 221

lio , cl amiscrim curatorem et defensorem , quimecum

habitabat, qni rcrum omnium erat socius, qui me conso-
labalur. Haec lugeo. Scio fore ut resurgat : secl inlerme-
diam non fcro scparalioncm : afllait multa rerum turba :

sum cxposita injuriae omnium qui volucriut. Qui prius ti-

mebant fauiuli, nunc clespiciunl et insullant, si cui be-

nefecit, is est oblitus ejus bcneficiorum; si quis ab eo male
affectns, recordatur injuriae, iram in me convertit. Haec
non sinunt me fcrrc viduitatem , nec placidc hlgere. Prop-
lcrca plango , proptcrea lamentor. Quomodo ergo eas con-
sclabimur? Quid dicemus ? Quomodo earum luctum ar-
cebimusPPrimumeascouabor convincere, quodboec verba
non sint lamentationis; sed inconsideratae animi pertur-
bationis. cnim haec luges, oporteret eum qui exccssit
Si
perpctuo lugere. Si autem cum annus praelerierit, obli-
visceris perinde atque si nihil accidissct; non eum qui
cxcessit lamentaris, nec ejus tulelam ct dcfensionem.At
non fers scparationem, et consuetudinis inlerruptionem?
Quid dixerint quae ad secundas convolarunt nuplias? Non
enira priores requirunt el desiderant. Scd nc orationem
ad eas dirigamus, sed ad eas quae iis qui excesserunt con-
servant bencvolcntiam. Cur luges infanlcm? Cur mari-
lum ? Quoniam illo qnidem frui non est concessum hoc :

vero expectavi fore ut amplius frucrer. Hoc aulcm quantae

est infidclitatis , existimare quod autmaritus aut infans te
in tulo collocct, non autem Deus? Quomodo non pulas
te eum irritare? Propterea enim eos s.xpe accipit, ne eis
ita sis afiixa, ut ab illis spem abducas. Deus cnim cst ze-
lotes, ct maxime omnium vult a nobis diligi idque quo- :

niam nos valde diligit. Scilis enim bunc csse morcm eorum
qni insano capli sunt amore. Sunt enim valde zclolypi,
el maluerint animam prodigerc , quam ab ullo cx suis ri
222 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

valibus existimatione superari. Propter haec Deus euul ac-

cepit , propter haec , inquara , verba.
III. Nara cur, dic quneso? Nonne fucrunt olim vidui-
tates , nec immaturae orbilatcs? Cur Abraham et Isaac si-

vit vivere longum iempus '

? Quoniam eo etiam vivente
Abraham Deum praetulit. Dixit quidem certe, Occide, ct
occidit. Cur Saram ad lanlum provexit senium ? Quoniam

ea cliam viva, Deum magis audivit quam se ipsam. Prop-

2
terea dicebat ci Deus « Audi Saram uxorem tuam: » .

Neque propter mariti amorem, neque propter uxoris, ne-

que propter infantis curam Deum quisquam ad iram pro-
vocabat. Nunc autem quoniam adeo deorsum tendimus et
delabimur, et mariti uxorcs plus quam Deum diligimus,
et uxores marilos Deo praeferimus ideo nos vel invitos ad ,

sui trahit desiderium. Ne diligars marilum plus quamDeum,

et nunquam scnties viduitalem. Imovero etiamsi acciderit,

ejus nullum sensum capies. Quare? Quoniam defensorem

habes immorlalem qui magis diligit. Si Deum magis dili-

gis , ne lugeas. Nam qui magis diligitur est immortalis :

nec sinit ut accipialur sensus ejus qui minus diligitur. In

cxemplo faciam hoc libi perspicuum. Dic mihi si habeas :

maritum omnia facientem ex animi tui sententia, qui sit

in bona existimatione, qui te claram ubique reddat, nec
contemnendara, qui sit apud omnes celebris, prudens,
sapiens, qui te diligat ct propter eum beata reputeris , et

cum eo parias quoque filium ; deinde priusquam ad matu-

ram veniat rctatem , excedat, scnties-ne luctum? Nequa-
quam. Nam is qui magis diligilur , illum obscurat et abs-
condil. Et nunc si Deum quidem plus amcs quam maritum,
fortc illum non tam cilo auferet qnod si auferat, non tan-
:

tum senties luctum. Propterea beatus Job nihil tam grave

passus est, cum repcnlinam, et simul illatam audiisset

' Gen. xxn. — » Id. xi, 12.

 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. VI. H.lZ

morlcm fdiorum quoniain Dcum plus amabat quamipsos.

:

Eo crgo vivenle qui diligebatur, illa eum nullo erant do-

lore aiVcctura. Quid dicis, o mulier, maritus et fdius de-

feiulebant et tui curam gcrcbant

, Deus autem tibi non :

parcit? Eum ipsum quis libi dedit? annon ipse? Te autem

quis fec.it? annon ipse? Qui ex nihilo ad hoc ut esses ad-
duxit, et animam inspiravit, et menlcm indidit , et sui
cognitioncm libi largiri dignatus est, et Filio sno unige-
nilo propler te non pepercit, tibi non parcit, conservus
aulcm tibi parcit? Quam non iram excitant haec verba?
Quid tale habuisti a niarito? Nihil possis dicere. Nam
etiamsi tc aliquo affecit bencficio , sed id fecit, cum tu
prior incoepisses : dc Deo aulem nihil lale dixerit quisquam.
Non enim Dcus nobis bencfccit, sic prius benelicio affec-
tus. Sed cum nullius egeat, ex sola bonilale benclacit ho-
minum gencri. Regnum libi est pollicitus, dedit vilam
immorlalem ,
gloriam , fralcrnilalem , filiorum adoptio-
nem , cohaercdem Lnigeniti. Tu autem post tot et
fecit

tanta bona adhuc meminisli inariti? Quid ille donavit ejus-

modi? Solem suum fecit oriri, pluviam declil, anuuispascit
tam ingralum animum. Propterea
alimcntis. Yae nobis ob
tuum maritum accipit, ut eum non quaeras. Tu autem
eum qui exccssit adhuc seclaris, Deum vero dimittis cum
,

oporlcrct gratias agerc , cum oporlcrct tolum in ipsum

conjicere ? Quid cnim cst quod accepisli a marilo ? Partus,
dolores , labores ct contumolias, el s;cpc maledicta, in-
crepationes , indignationes. Nonne
omnia a maritis? hrncc

Sed sunt adhuc, inquit, bona Qu.enam haec? Mc alia.

splcndidis ct preliosis ornavit veslimenlis, faciei aurum

imposuit : mc fecit omnibus rcverendam. Sed si vclis
longc meliori te deeorabit ornamcnlo, quam is qui exces-
sit. Longe cnini adinirabiliorcm quam aurum reddil lio-
ncslas. llabet hic rcx vcsles , non lales , scd longc praes-
5.24 s« JG « CHKVSOSTOMI AftCniEPISCOPI C. P.

tantiores. Illis , si vclis, induere. Quaenam autem snnt

ilkc? Est vcstilus aureas habens fimbrias eo : si velis indue
animam. At non contemptui habereris ab homi-
effecit ut

nibus? Et quid hoc magnum? Viduitas certc non sivit ut

conlemptui habearis a daemonibus. Tunc dominatum obti-
nebas in luos famulos, si modo omnino obtinebas. Nunc
autempro famulis dominatum obtines in incorporeas Vir-

tules, Principalus, Potestates, rectorem hujus mundi le-

nes. autem non dicis, in quibus simul cum eo

Moleslias
versabaris quando vexabat metus magistratuum si
, si ,

quando vicinorum melior existimalio. Ab his omnibus nunc

es liberata a terrore et melu. Sed sollicita es quis relictos
,

tibi nutriet filios? Paler orphanorum. Quis enim ipsos de

dit, dic quaeso? Non audis Christum dicentem in Evan-

gelib « Nonne anima
: est plus quam esca, et corpus quam
» indumenlum ? » '

IV. Vides lamenlationem nonesse ex consuetudine, sed

ex incredulilale? At filiinon sunt oeque clari et illustres ,

cum pater decesserit. Quare ? Deum habent Palrem et ,

non sunt clari et illuslres? Quam multos tibi oslendam a

viduis educatos, qui fuerunt bonae existimationis ? Quam

mullos antem a patribus educatos , qui perierunt ? Si enim
eos educas ut oportetaprimaineunte aetate, majori fruen-
tur beneficio , quam ex cura paterna. Quod enim hoc sit

viduarum munus, nempe filios alerc, audi Paulum dicen-

lem : « Si filios educavit; » et rursus : « Salvabitur autem
»per filiorum generationem : » non dixit, per maritum •

« Sipermanserintin fideetcharitate et sanctificationc cum

» tcmperanlia*. «Indite eis Dei timorem ab ineunte oetale,
et is eos magis custodiet quam quivis paler. Hic erit mu-
rus infractus. Quandc enim intus fuerit residens cuslos,
nihil nobis externis opus est munitionibus. Si nulem non
« Mallh, vi, 25, — • | Tira. n, i5, et v, 10,
 COMMENT. IN BPIST. I AT> THESSAL. HOM. VI. '2'JO

sit , frnslra sunt qusecumque oxterna. Hoc erit eis et di-

vili;c , et gloria , et ornamcntnm hoc eos faciet claros et
:

illustres , non in terra, sed cliani in coelis. I\e mihi enim

acl illos aspexeris qui cincti sunt zonis aurcis, nec ad eos
qui vehuntur eqnis, nec ad eos qui splendent in rcgia
propler patres , nec ad eos qui asscclas habent et paedago-
gos. B*c enim fortasse viduas inducunt ut plangant prop-
ter orphanos , sic cogitantes, sic meus filius , si pater ei
fuisset supersles , tanlaui adeptus esset beatitudinem :

nunc autcm est in moerore ct contemplu , et in nulla exis-

timatione. l\e haec cogilcs , o mulier , sed cogitalione aperi

cteli portas, disce eam quas illic est Regiam : repnta an ii

qui stmt in terra, possint csse clariores filio tuo qui illic

est , et tunc ingemisce. Si aulem in lerra sint aliqni illns-

tres , ejus rei nulla esl habenda ralio; licet si velis ipsum
mililare in ccelis , in illius cxercitus numcrum eum referre.
i\am qui in ilhim numcrnm refcrnntur non cquis vehun-
,

tnr , scd fcrunlnr in nubibus : non luimi gradiunlur, sed

rapiunlur in coclum. Non habent famulosqui ipsos jmcce-
tlant, sed ipsos Angclos ; non assislunl regi morlali, sed
immortali : Regi regum , et Domino dominanlium. Non
habenl circa lumbos ztmam pelliceam , sed gloriam illam
inellaljilcm , ct rcgibns fiutit splendidiores, et iis qui ali-
quandn fnerunl in lionore et cxislimalione. Iu illa cnim

regia nonquaerunlurdivitiae , neqtte nobililas , neque quid-

quam aliud , scd soltim qutcrilur virlus: ct si ca adsil,ni-
bil decst ad primas parlcs oblinentlas. Nillil cst nobis tlif-

ficilc si vclimus philosophari. Snspice in ccelum, et vidc

quanlo rcgum fastigio boc sil piveclarius. Si nulcm snper-
nortun regum paviinenlnm est iuferioruni rcgtim pavi-
mento tanto magnificcntius ut boc pra* illo coMium cxis- ,

timelur si quUpiam tlignns sil bahilns (jni cxaclc el accu-

,

ratc videat rcgiam quanam nou erit dignus bealitudinc ? ,

ixxxvi, 1 5
 »

HiCi S. SO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

« Quac aulem, inquit, esl verc vidua, et desolata, sperat

»in Deum \
Hoc quibusnam a me dictum est? Iis quaj
»

habent quod longe probatiores sint, et majorem ha-

filios ,

beant occasionem placendi Deo quod eis omnia solula ,

sint vincula nemo sit qui retineat, neque qui cogat illas
,

trahere catenas. Separata es a viro, sed unita es Deo. Non

habes conservum tecum habentem consuetudinem, sed
habes Dominum. Quando oras, nonne cum Deo loqueris,
dic quaeso? Quando legis, audi eum tecum loquentem.
Quid autem dicit? Verba viri verbis multo magis deside-
rabilia. Mam vir quidem etiamsi aduletur non magnus
, ,

est honor : est enim conservus. Quando autem Dominus

iamuloe adulatur , lunc magna est cura et observantia.
Quomodo ergo nos curat et observat? Audi per quaanam
haec facit. « Venite, inquit, ad me oinnes qui laboratis ,

2
»et onerati eslis, et ego reficiam vos . » Et rursus per
Prophetam clamat, dicens : « Num obliviscetur mulier mi-
» screri ieetuum ventris sui ? Quod si etiam oblita fuerit
»inulier, sed ego non obliviscar, dicit Dominus. » Quanti
amoris sunthtec verba ? Et rursus : « Convertimini ad me.
3
Et rursus alibi , a Convertere ad me, et salvus eris . » Si
quis autem etiam ex Canticis velit excerpere, audiat, ma-
Pulchra mea, columba mea
4
gis myslica excipiens : « ;»

audiat cum unaquaque sibi conveniente anima disseren-

tem. Quid his verbis jucundius? Vides Dei cum homine
colloquium? Quid aulem, dic qua^so , non vides quam
unilli l>calarum illarummulierum filii dcccsserunt, et sunt
in sepulcris? Quot muliercs graviora passre sunt, et cum
maiitis filios quoque amiscrunt? His attendamus, de his
simus soiliciti et nihil erit nobis molcstum sed totum
: ,

lcmpus peragemus degcntcs cum gaudio spiritnali et bo- ,

i Tim. v, 5, — » Matth. |i, 28. — * Isai, 11, /j> 5, ct \u\, i5.

— < Caut. 11, 10.

 COMMI-NT. IN KPI9T. I AD THKSSAL. nOM. VII. 2^7

nis fnicniur iclernis. Qlise nobis omnibus detur consequi

«rratia el bcni<rnitatc
C o Domini cum nostri Jesu Christi, cui

Palre et Spiritu sancto gloria, imperium, et honor, nunc

et semper, et in saecula s.Tcnlorum. Amen.

,V vW | W V\V w vw vw vvv vw vw wv vw vw vw VW VWWV VWWVWV W\ VW WV W\ W\ VWVWWWWVW

V

HOMILIA VII.

CAPUT IV.

Nolo autem vos ignorare, fratres, de dormientibus, ul non

contristemini, sicut et eaeleri qui spem non habent 1
.

I. Multaeres sunt nobis moleslac ex sola ignorantia. Quod

si eas recte didicerimus, dolorem propulsabimus. Hoc ergo
Paulus quoque indicans, dicebat : « Nolo vos ignorare, ut
»non spem non habcnt. »
contristemini, sicut et caeteri qui
Quid non vis ipsos ignorare? Sermonem, inquit de resur-
rectione. Cur vero non dicis supplicium quod est repositum
ac paraium ignorantibus verbum resurrcctionis? Quia hoc
est inde maniiestum, et in coniesso est. lnterim autem erit

quoque indo non parum lucri. Nani quoniam resurrectioni

quidem fideni habebant, sed tamen lamentabantur, prop-
terea sic dicit. Aiiter quidein loquitur cuin non eredouli-
bus, alitcr vero cum his. Nam cos qui quacrebant de lcm
poribus paliim est hoc scivissc. «Si enim crediinus, Incfait,

»quod Jesus mortuus est et resurrexit et vixil : ita el Dfeus

2
»eos qui donniorunt per Jesum adducol cum eo . »Ubi
sunt qui carnem reprobant ct rejiciunl: i\am si cafrtem
non accepit, nec est mortuus. Si nou esl morluus , ncc

• lThesa, iv, i3, — * Ihiit. i/{.

i5.
 ,

r
aS S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

resurrexit. Quomodo ergo nos ex his adhortatur ad fideni ?

Annon, quod adeorum atlinet sentenliam, est potius nu-

gator et impostor ? JNain si mortuum esse est peccati,
Christus aulem non peccavit, quomodo nos nunc adhorta-
tur?Quorsum vero etiam dicit: Sicut reliqui qui spemuon
habent? quasi diceret, quosnam deiletis, ohomines? pro
quibusnam mcerore «ifTicimini? Pro peccatoribus, an pro
iis tautum qui moriuntur ? Illi vero quosnam deflent ?

Certe sunt illis omnia inania. « Primogenitus , inquit, ex

» mortuis* ; » id est, primitiae. Ergo et caeteros esse oportet.
Vide autem quomodo hic nihii aslruat rationibus, quoniam
erant mites et placidi. Ad Corinthios autem scribens
multa agitavit rationibus, et lunc subjunxit :« Insipiens
» tuquod seminas non vivificatur", »hoc enim est firmius
:

et aptius, sed quando disputat cum fidelibus. Apud exter-

nos aulem quam vim hoc habuerit?« Ita et Deus eos qui
»doimicrunt per Jesum adducet cuni eo. «Rnrsus, « Qui
» dormierunt, «nusquam dicit, morlui sunt. Sed in Christo

quidem posuit, mortuus est, quoniam dixit eum resurre-

xisse. Iiic vero, «Eos qui dormierunt per Jesum » vel hoc :

dicit, quod in fule Jesu mortui sint; vel quod per Jesum

udducturus sit eos qui dormierunt, id est, fideles. Hic ha?-

relici significari dicunt eos qui sunt baptizati. Illud vero,
quomodo consislil ? Jesus enim nou dormivit per bap-
sic,

tismum? Cur ergo dicit « Qui dormierunt? «Itaque non :

de generali, sed de singulari seu particulari loquitur resur-

rectione. «Eosqui dormierunlper Jesum adducet, »inquit;
et mnltis in locis ita dicit. « lioc enim vobis dicimus in
» verbo Domini, quod nos qui vivimus, qui residui sumus
» in adventu Domini, non praeveniemus eos qui dormie-
»runt 3 . » Loquens de lidelibus dicit, eos qui dormierunt.

Deinde non solum agitur de resurrcctione, sed et de re-

1
Coloss. i. 18. — » t Cor. xv. 36. — 3 i Tliess. »v, i5.
 »,

COMMENT. 1N EIMST. I AD THESSAL. HOM. VII. 221)

surrectionc et honore in gloria. Atque resurreclione qui-

dem omnes frucntur, inqnit : non ornncs aulem erunt in
gloria ; sed qui in Christo. Quoniam crgo ipsos vult conso-
lari, non cx hoc solum consolatur, sed ct cx multo honore
ct ex vclocilate, quoniam ilhid sciebanl. ]\am quod ex ho-
norc ipsos velit consolari , dicit procedens : « Et semper
»cum Domino erimus. » ct, « In nubibus rapiemur. »

Quomodo antem fideles per Jesum dormiunt ? hoc cst,

Christum Adducct cum co,
in se habcntes. lllud autem, «

ostendit adduci ex niullis locis. « Hoc enim vobis, inquil

» dicimus in vcrbo Domini. »Hoc novum etinauditum erat

dicturus, proptcrea elficit ut sit fide dignum. In vcrbo in-

quit, Domini. Hoc est, non a nobis ipsis, sed cum aChristo
didiceriinus, dicinms : « Quod nos qui vivimus, qui rcsidui
»sumus in adventu Domini , non pivevcnicmus eos qui
»dormierunt. » Quod quidcm dicit in Epistola ad Corin-
2
thios : « In momento, in ictu oculi . » Ilic quoque fide dig-

nam constituit rcsurrectionem cx modo.

II. Nam quoniam videbatuf res esse diflicilis, sicut cst;
dicit ul est iacile nt qrti vivanl sustollanlur, sic etiam ut
ii qui decesscrunt. Illud aulem, «Nos, »non de se ipso dicit.
Non enim mansurus usque ad resurrectioncm scd
erat :

dicit fideles. Qui sumus residui in ad-

Proptetca addil :

ventu Domini, non piveveniemus eos qui dormierunt.

Quasi diceret : Ne e\istimes esse aliquam rei diflicultatem ;

dum audis, qui tunc vivnnt, iidii pr.cvonient cos qui sunt
dissoluli, qui pulrelacli, (|iii sunl nnirlui plus quain dcccni
abhinc annorum millibus : Deus esl qui lacit. Sed sicut
lacilc est adducerc illos qui sunt pcrfecli et itltegri, ila

etiam eos qui sunl dissoluti. Sed miiiI (juidain (|ui rem non
credunt, quoniam Dcum nesciunt. Quid enini cst, dic
qiueso, iacilius, an ex nihilo ad hoc ut sint deducere, an

•
Thess. iv, i5. — » i C.»r. xr, 5a.
&3o S JO. CHRYSOSTOUI VKCUIEPISCOPI C. P.

dissoluta excitare el resliluere ? At quid dicunt ? Ille passus

est naufragium, et cum cecidisset, multi eum exceperunt
pisces : et quilibet piscis membrum comedit. Deinde ex
his ipsis alius quidem in hoc sinu , alius vero in illo est
comprehensus, et ab alio devoratus : et isti rursus in aliis

loci sunt mortui, et ipsi fortasse a belliiis exesi, qui come-

derunt pisces, qui virum exederanl. Cum tanta autem
fuerit confusio et dispersio , quomodo vir ille iterum re-
surget? Quis pulverem reduxerit? Cur hoc dicis, o homo?
et nugarum tanquam rem ponis plane
contcxis catenam, et
inexplicabilem. Nam, dic mihi, si non in mare ceciderit,
si piscis eum non comederit, neque rursus fuerit piscis

devoratus ab hominibus innumerabilibus, sed justis factis

luerit vir ille positus in urna, et neque vermes, neque ali-

quid aliud ei fuerit molestum, quomodo resurget quod

fuit dissolutum; quomodo pulvis et cinis conglutinabilur?
uudenam erit flos et vigor corporis ? Hoc autem non est
inexplicabile. Si sint quidem Graeci qui de his dubitant,
eis dicemus innumerabilia. Quiduam ? Sunt enim apud ipsos
qui animas ad plantas deducunt, ad frulices, et canes. Dic
mihi, quid est facilius, suum corpus accipere, an alienum?
Alii rursus dicunt ab igne consnmi, vestiumque et calceo-
ruin in integrum fieri restilutionem, et non irridentur.
Alii inducunt atomos. Sed adversus illos nulla est nobis
dispulatio. Fidelibus autem, si fideles sunt appellandi qui

inlcrrogant, dicemus tamenOmnis vita

illud apostolicum :

omnes planlae, omnia

a corruptione et interitu nascitur,
semina 1 Non vides quantum truncum habeat ficulnea,
.

quot stipites, quotfolia, quotramos, quot frondes, quot

radices tantum spatii occupantes et se insinuantes? lpsa
qureesttanta et talisex illonascitur grano, quod fuit dejec-

tu m, ipsumque primo corruptum interiit: et nisi fuerit putre

« i Cor. xv.
 ,

< o\l\l!M\ IN 1:P1ST. I AD THESSAL. HOM. VII. 23l

factum Dic mibi, nnde hoc

et dissolutum, ex his nihil erit.

li! P quoque
l|is.< vitis,quaeet ad videndumet adfruendum
tam est pulchra, nascitur ex illo tam dcformi acino. Quid

vero, dic qtraeso, annon cst aqua illud unum quod defertur a
superis? Quomodoautem intam mulla niutamr? Hoc enim
est admirabilius resurrectione. Nam illic quidem idem
subjectum est eadem planta, et magna est cog-
semen et

natio. Hic autem, dic mihi, quomodo unam habens quali

tatem, et unam naturam, in tam multa vertitur? In vinea

fit vinum non solum vinum, sed et folia, et succus ete-
: :

nim non solum botrus, sed et quod reliquum est vinea?,

in ipsa alitur. Rursus in olea oleum, et quaecumque sunt

alia: et quod est mirabile, hic humiduui, illic siccum; hic

dulcc, illic acre; illic acerbumet astringens, alibi amarum.

Quomodo, dic quaeso, vertitur in tam multa ? Dic ratio-
nem, sed non poteris. In te ipso autem dic qua?so; est
enim hoc propius scmen quod dejicitur, quomodo in
;

oculos, quomodo in aures, in manus, in cor, quomodo in

tam multa concinnalur et eflormatur? Annon in corpore
innumerabilcs sunt diilerenlia?., figurarum, magnitudiuum
qualitatum, situum, facultatum, numerorum et harmonia-
rum ? Quomodo nervi, vena? carncs ossa, membrana?, , ,

arteriae, articuli cartilagines, et qurecumquc suhfc his

,

plura, de quibus medici exacte et accurate disserunt, qiiae

nostram continent naturam, eaque ab uno semine. Annon
hoc videtur tibi csse multo perplexius H inexplicabilius,
quomodo quod est humidum ct molle, concrcscit in os d«-
rum et frigidum ? Quoinodo in calidum et humiduin,
nempc sanguinem unitum? Qtiomodo in frigidum et molle,
nempenervum? Quomodoin frigidum ctliuiuidiun. nempe
arteriam ? Quomodo de his, .qmeso. iimi dubitas? Nofi
vides quotidie rcsurrectif)iiem el nnnli-m flepi in astaHbus?
Quo abiit juventus? Undenam venit senectus? Qu6nVodo
2 32 S. JO, CHRYSOSTOMI ARCHIEPiSCOPI C. P.

qui consenuit, se ipsum quidem non polest juvenem facere,

infantem autem procreat maxime juvenem, et quod sibi

praebere non potest, praebet alleri?

III. Hoc licet videre et in arboribus, et in animanlibus.

Quanquam quod praebet alteri, sibi prius dobet proebuisse.

Sed hoc postulat bumana ralio. Quando aulem Deus est opi-
fex, ccdant omnia. Si haec suut adeo inoxplicabilia , et
summe inexplicabilia, venit mihi in mentem eorum qui in-
saniuut,ctde incorporeaFiliigenerationecurioseinquirunt.
Ea quae quotidie fiunt, et subjecta sunt manibus, etiam mil-
liesquaesitanemounquampolviit invenirc.Quomodoergode
illa ineffabili et inexplicabili generatione, dic qi^aeso, curiose

inquiruntPAnnon est defessamenseorum qui lalia aggredi

audent? Annon est in mille conversa vcrligines? Annon
plane hacret et stupet? Et tamen ne quidem casligan-
sic

lur. Cum dc uvis et ficubus ne possint quidem dicere de ,

Deo curiosc investigant. Nam dic mihi, quomodo acinus

ille resolvitur in folia ct slipites? Quomodo in eo anlca
non erant nec cernebanlur? At non est, inquit, hoc aci-
nus, sed totum est terrre. Et quomodo absque co ipsa ex
se nihil fert ? Sed ne desipiamus; nec terrae nec grani est

quod fit, sed ejus qui est Dominus ct tcrrae et seminum.

Propterea et absque his et cum his fecit ut hasc gig:?eren-
tur, partim quidem suam ostendens potenliam, (jiando
dicebat : « Producat terra herbam fceni
1
, » parlim autem
cum eo quod suam ostendit potenliam , nos quoque eru-
diens ut simus laboriosi el lubenter operemur. Cur autem
haec a nobis dicta sunt? INon abs re : scd ut et credamus
resurrectionem : et quando aliquid volentes raliouibus
comprehendere, si non possimus, non aegre feramus ne- ,

que succenseamus , sed cogitationem prudenter avertentes

ac reprimentes, ad hoc confugiamus, quod nihil sit quod
<ien. i, 1 1.
 ,

COMMBAT. IN KPIST. I AD THF.SSAL. HOM. VII. 2^3

Deus non possit ct non iacile faciat. Hacc ergo cum scia-

mus, cogitationes noslras refrenemus neque terminos ,

transgrcdiainur, et ir.odos cognilionis nobis datos. Nam

« Si quis, inquit, putal se scire aliquid, nondum quid-
»quaninovit quomodo scirc oportet
1
. » Non de Deo, in-
quit, dico, sed de re qualibet. Quid enim vis de terra
discere ? Quid nosti , dic mihi ? Quanta sit cjus mensura?
quaenam magnitudo? qualis situs? qucenam essenlia? qua-
lis locus.' ubiuam stet? ct cui innitatur? Nihil ex his pote-
ris dicerc. Scd quod sit quidcm frigida sicca ct nigra, ,

hnec polcris diccrc, ullcrius autcm nihil. At demari?Scd

similitcr incidcs in perplcxilatcm , ex qua te nulla ralione

potcris cxtricarc : ut qui ncscias nbinam incipiat, ubi de-

sinat, cui innixnm fcralur; quid fundum ejus portet
quisnam est ei locus, utrum post ipsum sit terra contincns,

an in aquam desinat et aerem. Sed et cx iis qure in ipso

suut quid nosli? At de aere dicam? scd de elemenlis?
^ eium nihil dices. Haec rclinquam. \ is ex plantis id quod
eslminimum eligamus? Gramcn illud fruclum non ferens,
quod scimus omncs, dic quomodo nascatur? Annon ejus
subjectum est aqua et tcrra et fimus ? Quid est quod
, ,

facit ut appareat tam pulchrum ct colorem habeat admi- ,

rablem? Indenam illa marcescat pulchritudo? Non cst

aquae, non lcrrae ojms. Yidcs quod ubique fidc sit opus?
Quomodo producit terrn? quomodo parturit, dic qnseso ?

Sed nihil horum potes dicere. Krudiaris, o homo, in iis

quae sunt infra , et in iis quae hic sunl, nec curiose scru
lcris , nec investiges crchiin. Atque ulinam CGelum , ct non
cicli Dominum. Terram non nosti, dicniihi, cx qna na-
tus, in qua es nutrilus , in qua habilas, quam calcas , sine
qua ne respirare quidem potes, et de iis quae sunt adeo
rcmota es curiosus ? Rovera ? homo est vanitas. Et si quii
• i Cor. it, a,
234 S. JO. CHJRiSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

jubeat te descendere in profundum et investigare quae

sunt in fundo maris, jussum non feres. Nemine autem co-
comprehendere abyssum quae nequit inves-
gente, ipse vis
tigari? Ne hoc
facias rogo. Sed in superficie navigemus,

non natemus ratiociniis cito enim defatigabimur, et un-

:

dis obruemur. Sed divinis utentes Scripturis tanquam ali-

quo navigio pandamus vela fidei. Si in his navigemus,

,

gubernator nobis aderit sermo Dei. Sin autem in humanis

natemus rationibus, nequaquam. Cuinam cnim ex iis qui
sic nalant astat gubernator? Quamobrem duplici de causa
est periculum, et quod non sit navigium, et quod absit

gubernator. Nam si in periculo est scapha absque guber-

natore quando abest utrumque, quaenam est spes salutis ?
,

Neque nos manifestum conjiciamus periculum, sed tuto

incedamus a sacra nos suspendentes anchora. Sic enim
,

in tranquillum portum navigabimus cum multis merci-

bus, et magna securitate, et assequemur bona reposita iis

qui ipsum diligunt in Christo Jesu Domino nostro cnm
,

quo Patri simul cum sancto Spiritu, gloria, imperium et

honor, nunc et semper, et in saecula saeculornm. Amen.
 ,

COMMKM". IN EPIST. I AD THKSSAL. HOM. VIII. S>3.N

HOMILU VIII.

CAPUT IV.

Hoc enim vobis dicimus in verbo Domini , quod nos qui

vivimus, qui residui sunius in adventu Domini, non prae
veniemus cos qui dormierunt. Quoniam ipse Dominus
in jussu et in voce Archangeli , ct in tuba Dei descen-
det dc calo : et qui mortui in Christo sunt , resurgent
primi.Deinde nos qui virimus, qui relinquimur, simul
rapiemur cum illis in nubibus obviam Domino in aera
1
et sic semper cum Domino erimus .

I. Prophetae quidem , volentes ostendcre quam sint fide

digna quae dicunlur, ante omnia hoc dicunt « Visio alia :

» quam vidit Esaias \ »Et rursus « Vcrbuin Domini quod :

»factum est ad Jeremiam 5 » Et rursus « Hiec dicit Do- . :

» minus , »et similia. Multi autem ipsum videbant seden-

tem Deum quoad ejus fieri poterat ut viderent. Paulus
,

\ero cum non videret sedentcm, sed in se ipso haberet

Christum loquentem, vice illius , « Haec dicit Dominus ,
»

dicebat : « An experimenlum qmeritis ejus qui in nobis lo-

4
«qiiilur Christi ? » Et rursus : « Paulus Aposlolus Jesu
Christi , » ostendens nihil esse suum. Apostolus enim ea
loqqitur quae sunt ejus qui misil. Et rursus : « Puto aulem
5
»quod et cgo spiritum Dei habeam . «Alque illa (piidem
spiiilu loquebalur omnia ; hoc autem quod nunc dicit,

i Thess. ;v. 1 5 - 17. — » Isai. ti, 1. — ' Jerem. 1, 1. — < a Gor. tm, 3.

— » 1 Cor. vii, 4o.

^36 S. JO. CHRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

disertis verbis a Deo

enim illud quod dice-
audivit. Sicut

bat disserens cum

Ephesiorum « Beatius est
senioribus :

» dare, quam accipere «secreto audierat. Yideamus ila-

*
,

que quid nunc quoque dicat. « Hoc enim vobis dicimus

» in verbo Domini quod nos qui vivimus qui residui su-
, ,

»mus in adventu Dornini, non praveniemus eos qui dor-

«mierunt. Quoniam ipse Dominus in jussuet voceArchan-
» geli , et in tuba ultima descendet de coelo. » Quod etiam
Christus lunc dixit : « Virtules coelorum movebunlur. »

Quare autcm in luba PEtcnim in monle Sinai hoc videmus,

et iilic quoque Angelos. Quidautem sibi vult vox Archan-
geli ? Sicut dicebat de virginibus : « Exurgite , venit
»sponsus\ «Authoc dicit , aut quod sicut sit ergaRegcm,
ita etiam tunc erit, Angelis ministranlibus ad resurrec-
tionem. Dicit enim, Resurgant mortui , et fit opus, non
Angelis ad hoc vim habentibus, sed verbo ejus , ac si Rcx
jusserit et dixerit : Exeant qui sunt conclusi , et roinistri

educant, non utique hoc jam laciunt ex sua virtute , sed

ex illa voce. Hoc alibi quoque dicit Christus, « Mittet An-
»gelos suos cum tuba magna , et congregabunt clectos
» ipsius a quatuor ventis , ab extremis cceiorum : »et ubi-
que vides discurrentes Angelos. Archangelum ergo arbi-
tror csse eum qui praeest, et hoc clamat iis qui missi sunt:
Facite ut sint omnes parati : adest enim judex. Quid est,

in ultima tuba? Hic ostendit mullas esse tubas : et in ul-

tima descendere jndicem. « Et mortui qui in Christo sunt,

» resurgentprimi. Deindenos qui vivimus, qui relinquimur,

» simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Domino in
» aera. Et sic semper cum Domino erimus. Itaque conso-
4
» lamini invicem in verbis istis . » Si est descensurus , cur
rapiemur ? Honoris causa. Rege enim civitatem ingrediente,
'
Acl, xx, 35. — ».Malth. xxv, 6. — J Id. xxiv, 3i. — < i Thess.
iv , 18.
 -

t.OMMENT. IN EPIST. I AD THESSA.L. HOM. VIII. 2^y

qui sunt id honore, exeunt obviaui : qui sunl aulem rei et
condemnati , intus expectaut judicem. Et cum benevolus
quiilein advcntarit paler filii quidem , et qui digni sunl
filii , in curru educuutur , ut videant et exosculentur.
Qui auleni oitenderunt famuli, eum intus cxpectant. Iu
vehieulo ferimur Patris. Elenim ipse eum exce|>it in nu-
bibus et uos rapiemur in nubibus. \ides quantus sit ho-
,

uoi , ct ei descendeuli obviam procedimus , et quod esl

omnium bealissimum , sic cum eo erimus. « Quis loque-

» tur potenlias Domiui, audilas faciet omues laudaliones
» ejtis '
? »Quam multis bouis dignatus est genus huma-
numPPrimi rcsurgunt qui excesserunt, et sic simul fiet

occursus. Abel qui ante omnes decessit tunc simul ibit ,

obviam cum omnibus. Quamobrem in hoc aliis uihilo

erunt snpcriores. Sed qui interiit , qui tot annos fuit in
lerra , cum illis ibit obviam, ct omnes alii. JNam si illi qui-
dcm nos expcctasscnt ut coronarcmur , sicut alibi dicit
scribens Deo pro nobis aliquid melius providente, ut
, «

»non consummarentur
sine nobis» multo magis nos '
,

quoque illos. Vel polius illi quidem expeclarcnt, nos au-

tem minimc. In momento enim fit rcsurrcctio, in iclu
oculi. Quod autem dicitur quod congreganlur , id est,
ubique quidcm resurgunt , congregantur autem ab Ange
lis. Atque quod resurganl , est Dei polenliae jubentis lcr-

ram dimilterc depositum , ncccst ullus qui inservial : sicut

lunc vocavit Lazarum , « Lazare , vcni foras *. » Adducere
aulem est ministrorum. Al si congreganl et discurrunt

Angeli, quomodo ipsi hic rapiunlur? llapiuntur postquam

descenderint ,
poslquam fuerint congregati. Hoc cnim si-

mul fit scienle ncmine. Nam quando vidcrint lerram mo-

veri , pulverem misceri ex a;quo undique , excitari corpora .

neinine adhoc inservicntc, scd jussu suflicientead terram

• Psal. cv, a. — » Ilebr. xi, 4°- — * Joau, xi ,
4"'-
238 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

repletam exinaniendam enim quantum sit omnes

; cogita
ab Aciamo usque ad ejus adventum tunc illic stare cuin ;

uxoribus et filiis. Quando inquam , in terra tantum vi-

,

derint tumultum , tunc scient. Sicut ergo in ea quae se-

cundum carnem fuit dispensatione nihil praeviderant , ita

et tunc.

II. Quando ergo haec facta fuerint , tunc erit et vox Ar-
changeli prajcipientis Angelis et clamantis, et tubae, vel
potius tubarum sonitus. Qualis ergotremor, qualis metus
invadet eos qui viventin terra? Una enim rapitur , et una
dimittitur, et unus assumitur , et unus dimittitur '. Quis
eriteornm auimus cum illos quidem in altum tolli se vero
, ,

dimitti viderint? Annon quavis gehenna terribilius pote-

runt haec perterrere ? Ponamus ergo verbis jam hoc adesse.
Si enim mors repentina , vel in urbibus lerrae motus , et

minae ita nostros afficiunt animos quando viderimus ef-

:

fractam terram, et illis omnibus repletam; quando tubas

audierimus, quando Archangeli vocem quavis tuba cla-
riorem quando viderimus ccelum contrahi quando ipsum
, :

adesse omnium Regem Deum, quis erit nobis anirnus ? Hor -

reamus rogo, et extimescamus, tanquam hasc jam fiant.

Ne dilatione et mora nos ipsos consolemur. Nam cum

omnino fieri oporteat, nihil juvat dilatio. Quantus tunc est
tremor, quantus metus? Vidistis aliquando eos qui abdu-
cuntur ad mortem. Quo animo eos esse putatis ingredien-
tes viam usque ad portam , quot mortibus non pejorem?
Quid non eligant et agere, et pati ut ab illa liberentur ca-
ligine etnube? Ego multos audivi qui imperatoris clemen-
tia postquam abducti fuerant, erant revocati, quod nec

homines viderint tanquam homines, adeo erat turbatus et

stupefactus et emotus animus. Si nos ita terret mors cor-
poralis ; quando advenerit aeterna , quomodo erimus affecti ?
• Maltli. xxiv, 4o, 4i> et ^uc. xtii, 34.
 —

C0MVIKNT. IN KPIST. I AD THKSSAl,. HOM. VIII. 2 $9

El quid dico de iis qui ad mortcm abducuntur? tunc eos
circumsistit turba, plores ipsos ignorantes, si quis tamen
illorum animoscircumspexerit, nemo est adeosaevus, nemo
tam forti et niagno animo, qui non ipsam habeat animam
consternalam ac dejcctam, ct metu et asgriludine disso-
lutam. Si autem aliis hanc mortem suscipientibus quae a
somno nihildiiVert, ita afficiuntur qui ejus non sunt parti-
cipes; ipsi in majora inciderimus, quomodo
quando nos
nos habebimus? Non potest, non potest, credite, verbis
explicari quomodo afficiemur. Certe inquit. Sed Deus est ,

clemens et misericors, et horum nihil erit. Ergo haec frus-

tra scripla sunt? Non inquit, sed usque ad minas solum
,

procedet, ut sapiamus. Si ergo non sapiamus , sed mali

esse pergamus , non inferet, dic mihi, supplicium ? Ergo
nec bonos remunerabitur. Certe, inquit. Illum enim dccet
etiam supra merita afficere beneficiis. Quamobreni illa

quidem vera et , omnino erunt : quae ad supplicia autem

attincnt, non erunt omnino , sed sunt solum propter mi-
nas et mctum. Quomodo sim vobis persuasurus, nescio.
Si dixero quod vermis eorum non morietur et ignis non ,

extinguctur; si dixero quod descendent in ignem a?ter-

iiiim si adduxero divilem qui jam punitur, minas ea esse
:

dicelis omnia. Qnomodo ergo vobis pcrsuadebo? Haec est

cnim satanica oogitatio, inutilem praebens graliain, igna-
\tiM|iic reddens etdesides. Quomodoeam eximeinus?Qua

cumque dicomus cx Scripturis, ea dic< tis efM ininas. Sed

hoc qnidem dixeris de futuris : sed de iis (|uae evencrunt
<;l ad lidem pcrveiu runt ,
omncs do
niinime. Audivistis
diluvio. i\iim illa quc.que dicla sunl propler minas? Anmui
i evenerunt et facta sunt ? Ejusmodi multa illi quo^tM di-
!

ccbanl , et cum centum aimoruni spalio fabiicarctnr arca,

>'inpingcrcnlur ligna , et justus clamarcl, imim» crat
qoi crederet, Sed qaoniam qod credideruut BMAia v iu:
 ;

246 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

fiebant verbis, rebus ipsis subierunt supplicium. Hoc ip-

suui quoque nobis accidet, si non crediderimus. Propte-

rea ejus quoque adventum comparal diebus Noe; quoniam
sicut illi diluvio quidam non credidcrunt, ita eliam dilu-
vio gehennaj. Illa-nesunt minae? annon revera facta sunt?
Dcinde qui lam repente supplicium non mullo ma-
intulit ,

gisnunc quoque inferet? INon enim qua? nunc fiunt, sunt

minora iis quae tunc fiebunt. Quomodo? Tunc ingressi,
inquit, sunt fliii Dei ad filias hominum el res : gravis erat
ille concubitus. Nunc aulem nullumest genus vilii et sce-

leris quod non admitlatur. Creditis-ne fuisse diluvium, an

id vobis videtur esse nugae ? Alqui et montes in quibus slc-

tit arca, id testantur, montes, inquam, Armeniae. Sed

exmulla quae mihi suppetit copia, ad alternm hoc niani-
festiusdeducam oralionem. Peregrinalus-ne est ex vobis
quispiam unquam in PaJa?slina? Jam enim non amplius
verba dicam, sedfacta. Quanquampriora erant rebus ipsis
evidenliora. Nam quae dixerit Scriptura , ea sunliis, quas
videntur, credibiiiora. Peregrinalus-ne est ergo ex vobis
quispiam in Palaeslina ? Ego quidcm opinor. Quid ergo ?

vos qui illa loca vidistis, ferlc mihi testiinonium apud eos
qui illic non fuerunt. Supra Ascalonem etGazam, ubi de-
sinit Jordanis fluvius, estmagna regio et fertilis; imovcro

erat; nunc cnim non est. Ipsa ergo erat ut paradisus

« Vidit enim , inquit, Lot universam circa Jordanem re-
«gionem, eterat irrigua sicut Dei paradisus '. » Ipsa ergo
quaeerat, adeo florida, etcum omnibus certabat regioni-
bus, quae fertilitate aequabat Dei paradisum, est nunc
quibusvis desertis desertior; et stant arbores, et habent
fruclum.
III. Fruclus autem etirae Dei monimentum. Stantenim
mala punica : lignuui, inquam , et fructus , quae prscla-
1
tieu. xui, to.
 COMMENT. IN KPIST. I \D TIIESSAL. HOM. VIII. <2^t

ram habent speciem et exteriorem superficiem , et igno-

ranti pr;ebent bonam spem. Si sumpfse autem fuerint in
manns , fractae nullum quidem fructum, sed multum os-

trndunt pulverem ct cincrem intus repositum. Talis est

universa lerra : et si invcneris lapidem , invenies oppletum
cinere. Et quid dico lapidem , et ligna et terram , cum et
acr et aqut sint participes calamitatis? Sicut enim exusti
corporis , figura quidem et typus manet in aspectu ignis ,

et magnitudo et proporlio , virlus autem miniine; ita hic

quoque tcrram quidem licet videre sed quae nihil habeat ,

tcrras sed omnia cinerem

, arbores et fructus sed quae :
,

nihil habeant arborum el IVuctuum aerem et aquam, sed :

qiue nihil habeant aeris nec aquac nam ea quoque sunt ;

oppleta quomodo aer potuerit aliquando

cinere. Atqui
comburi et aqua quomodo manens aqua ? INam uri qui-
, ,

dem possunt ligna, et lapides aer autem et aqua minime :

possunt. Nobis quidem non possunt ; ei aulem qui ipsa

fecit, possunt. Nihil est ergo aliud aer quam fornax , for-

nax aqua , omnia infrugifera , omnia non omnia

genitalia,
irac, que praicessit, imagines: futurae indicia. Anhaec quo-
que sunt mime, an sonus tantum verborum ? Nam mihi
quidem nequc priorasunt incrcdibilia scd similiter atque ,

quae videnlur, qoffl non videnlur sunt crcdibilia infidcli ;

autem liaec quoque salis sunl ad facicndam fidcm. Siquis

non credit gehcnnam, cogitet Sodoma, veniat ei in men-
tem Gomorrha, supplicium quod fuit etadhuc manct. Hoc
est indicium quod acternus silcruciatus. Gravia sunlhacc :

illa aulcm non sunl gravia ,

quando dicis non cssc gelien-
nam, sed Deum solummodo essc minatumPQuando manus
populi rclaxas ac dissolvis , me hacc cogis diccre qui
non
crcdis. Si verbis Ghristi credidisscs, non nccesse habuis-
sem ex rebus fidem facerc. Quoniam autem illa refu^i>ii.
velis nolis illis jam persuadeberis. Quid enim habcs quod
lxxxvi. iG
2^2 S. J 0. CHRYSOSTOMI ARCHIKPISCOPI C. P.

dicas de Sodomis? Vis etiam scire causam propter quam

haec lunc facta sunt? peccatum grave quidem Lnum erat ,

et execrandum, sed tamen unum. Puerorum insano capti

erant amore, ii qui tunc erant : et propterea has dederunt
pcenas. Nunc aulem innumerabilia, et paria, et his ma-
jora admittuntur peccata. Ita-ne qui prouno peccato tan-

tam eflundebat iram et neque preces Abraham respexit, ,

neque Lot incolam qui pro honore quem ejus habuit ser- ,

vis , suas filias probro afliciendas permisit , cum tot sint

peccata, parcet? thec plane sunt ridicula , nugae , et er-

ror , et deceptio diabolica. Vis aliam quoque subjungam ?

Pharaonem audis regem /Egyptiorum *'.

Nosti ergo et
quas deditpcenas : quomodo cum curribus et equis et toto
exercitu demersus fuit in Rubro mari. Vis etiam alia dis-

cere ? Ille quidem iortasse erat impius imo non , fortasse,

sed revera erat impius. Vis videre etiam ex iis qui Deo cre-
debant, et Deum quidem sequebantur ; non erat tamen
recta eorum vitae institutio , aliquos punitos ? audi Paulum
dicentem : « Neque fornicemur : sicutquidam eorum sunt
»fornicati, et cecideruntuno die vigiuli tria millia. Ne-
»que murmnremus quidam eorum mnrmurarunt, et sicul
»perierunt ab Exterminalore. Neque lentemus Ghristum,
«sicut quidam eorum teotarunt, et perierunl a serpenti-
»bus 2 » Si autem tanlum potuil scortatio, si murmuratio,
.

quid nostra non eflicient?Si autem non nunc sumit pce-

nas, ne mireris. Nam quidem non norant gehennam
illi ,

ideo e vestigio afliciebanlur supplicio. Tu aulem quidquid

peccaris etiamsi nullas des pumas, illic lues omnia. Ita-
,

ne illosquidem qui erant pueriliores, el tam multa pec-

cata nou admiserant tam graviter puniit, nobis antem ,

parcet ? Non est ralioni consentaneum. Nam etiamsi ea-

dem quoe illi peccata admiltamus , majorem pcenacn me-
' Exod. xui. — » i Gor. x, 8, 9.

-
 :

COMMBNT. 1N EPIST. I AD THES3AL. HOM. VIII. «4$

reinur. Quamobrem ? Quoniam majorem gratiam sumus

asscculi. Quando autem majora etpluraquam illi peccata

admillimus, quas non luemus pcenas? Illi ; neque vero
quis existimel me aut eos admirantem , aut eis ignoscen-
tem hoc dicere; absit : quando enim Deus punil ; qui
contrariam fert scntentiam, hoc mente facit diabolica ;

non ergo eos laudans, neque eis ignoscens hoc dico, sed
noslrum ostendens vitium. Illi , inquam, etsi murmura-
banl, at veniebant in desertum ; nos auteni cum et patriam
habeamus, ct simns in nostris aedibns, murmuramus. Illi

autem etsi scortabantur , id tamen faciebant cum recens

discessissent ab aegyptiacis moribus et hanc legem non
,

audiissent; nos autem a majoribus acceptis salutaribns

decrelis, majus meremur supplicium. Vis etiam alia au-
dire qu;e passi sunt in Palaestina famem pestem, bella, , ,

captivitalem, tam apnd Bahylonios, quam apud Assyrios.

mala quibus sunt aftecli , a Macedonibus, sub Adriano, el
\e.spasiano? Volo libi . o dilecte aliqnid enarrare, sed ne
resilieris. Imovero antc hoc dicam aliud. Fuit aliquando
fames, et rcx ambulabat super nmrum. Deinde accedens
mulier haec illi dixit vcrba : « Rex, haec mulierdixitmihi
»Assemus filium tuum hodie, et comedamus et cras :

» rneum ; ct assavimus , et comediinus illa vero suum non-

;

» dum dedit 1 . » Quid est hac calamilate gravius? Rursus

alibi dicit Propheta : « Manus nnilirrum misc^ricordium
2
ocoxerunt filios suos . » Jud.ei quidem has dederunt pn>
nas : nos aulem non majores his dabimus ?

IV. Vis eliam eorum aliam audire calamilatem? Lege

Joscphum , et disces totam ilhun tragcediam. Ex his-ne tibi
persuadebimus esse ge.hennain ? C-ogila enim , si illi pu-
niebantur, cur nos non punimur? aul quoniodo estcon-
sentaneum nos non puniri, qui gravius (piaiu illi delinqni-
1
4 Reg. »'. a8, ag. — ' Tlueii. , io.

i6\
244 s« J0 - CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

mus ? Annon scilicet quia repositum est nobis suppliciuni ?

Si vis autem dicam etiam in qualibet persona quomodo

,

sint puniti. Fratrem occidit Cain. Grave quidem pecca-

tum quis neget ? Sed dedit pcenas et graves , et mille

: ,

mortibus comparandas maluisset enim millies mori. Audi ,

enim eum dicentem : « Si me ejicias a terra , et abscon-

n dar a facie tua , et erit, omnis qui me inveniet, occidet

miie', » nonne eadem nunc multi faciunt
Dic mihi ergo :

qua? Quando enim non carnalem, sed spiritualem

ille ?

iralrem interemeris non idem fecisti?Quid tum enim si

,

non ense, sed alio modo ? Quando cum possis sedare fa

mem, neglexeris. Quid ergo? nullus invidit nunc fratri ?
•Nemo conjecit in pericula? Sed hic non dederunt poenas;
verum dabunt. Deinde qui non legem quidem audiit scrip-

tam, neque Prophetas tantum , neque magna signa vidit,

dat supplicium autem qui eadem fecit, et neque

: alter

tam multis castigatur exemplis abibil impune ? Et ubi est ,

Dei justitia? Lbi bonitas? Rursus quidam qui sabbato

ligna collegerat » lapidibus est obrutus : etsi mandatum
est leve, et circumcisione minus. Qui ligna collegerat in

sabbato lapidatus est ; qui autem saepe innumerabilia ad-

miserunt contra leges, abibunt impune? Si ergo non est

gehenna , ubi est justitia? ubi est quod dicitur, non esse
acceptionem personarum ? Alqui multorum ejusmodi eos
insimulant quod sabbata nou custodiaut. Rursus quidam
,

alius filius Charmi anatherna suifuratus, cum toto genere

obrutus fuit lapidibus. Quid ergo, nemo ex illo tempore

fuit sacrilegus ? Saiil rursus qui praeter Dei voluntatem pe-
percit, tantum sustinuit supplicium : nullus ergo ab illo

tcmpore pepercit? Itinam quidem ita esset, et non nos

magis quam ferae , aller allerum comederemus , contra
quam Deo placeat, et nemo in bello cecidisset. Rursus
1
Gen. iv, 14.
 C0MMENT. IN EPIST. I M) TUESSAL. IIOM. VIII. 245
hlii Eli quoniam coincdebant ante incensum , gravissiinas
poenas dederunt cum palre. Nullus ergo pater fuit negli-

gens et indulgens in filios ; neque filii improbi et scelerati?

At nemo dedit peenas. Quando ergo dabunt, si non sit
gehenna? Rursus potueris recensere innumerabilia. Quid
vero? Ananias et Sapphira, quouiam sulTurati erant ex iis
quie Deo obtulerant et consccrarant, stalim puniti sunl.

Mullus crgo haec iecit ex illo lempore ? Quomodo ergo non

easdem luerunt pcenas? Tibi-ne persuademus esse gehen-
nam? an pluribus tibi opus est exemplis? Veniemus ergo
eliam ad ea qiue non sunt scripta, quae nunc fiunt. Ne-
cesse est enim hanc nolionem undique nobis colligi nc ,

lemere nobis indulgentes, nos ipsos lacdamus. Non vides

multos in calamitatibus corporis mancos ac mutilatos ,

mala pati innumcrabilia, alios autem florere et iu bona

esse existimatione? Quare alii quidem dant pcenas c&dis;
alii vero non? Audi Paulum dicentem : « Quorumdam ho-
«minum peccata manilcsta sunt pra^cedentia ad judi-
» cium : quorumdam autem subsequuntur 1
. «Quarn muiti
evaserunt qui cajdem (ecerant? Quam multi sepulcrorum
eilossores ? Quot sunt quos non vides
Sed ha?c missa fianl.

gravi puniri supplicio quidem gravi morbo traditi

? Alii

sunt alii vero pcrpcluis tormentis; alii autem malis in-

:

numerabilibus. Quando crgo vidcris quempiam, quieadem

quae ipsi admiserit, et multo plura et non dat poiias, ,

annon vel invitus geheDnain fateberis? Blige eoa qui

hic ante te sunt graviler punili : cogila quod Deus
personas non respicit, nec earum habct rationcm : quod
et cum mala ieceris innumera , nibil ejutmodi passus
es, et tibi in mentem veoiet geheona. Ita enim imiIhs

Deus eam insevit, ut nemo nnquam hoc ignoraverit.

Nam et poetae, et philosophi , el (iibularum icriptorea, < l

• i Tim. v, 2-4.
246 S. 30. CHRTSeSTOMI AnCHIEPlSCOPI C. P.

omnes, ut semel dicam, homines, de rcmuneratione quae

illic fil, suht philosophati et multos dixeruntpuniri apud
:

inferos. Si illa autem sunt fabulae, sed non ca quae sunt

apud nos. Haec dixi volcns non vos temere terrrre , non
vestros gravare animos, sed moderalos et leniores reddere.
Vellem ipse quoque non esse supplicium , et maxime om-
nium ego.Quamobrem? Quoniam unusquisque quidem
ex vobis de sua timet anima? ego autem sum obnoxius
reddendcC rationi hujus pracfecturae; ita ut ego omnium
maxime eiTugere nequeam. Sed fieri non potest ut non sit
gehenna et supplicium. Quid agam? Rursus dubitant et

dicunt : Ubi est ergo Dei clementia ? Ubique. Sed magis

de eo disseram alio tempore, ne sermonem qui fit de ge-
henna confundamus : interim autem non eflluat quod ex
dictis lucrati sumus. Non est enim parum lucri de gehenna
certam habere persuasionem. Horum enim verborum me-
moria, tanquam acre aliquod medicamentum , omne vi-

tium poterit abstergere, menti noslrae assidue insidcns.

Ergo ulamur illo, utinde mundum corhabentes digni ha-
beamur, qui videamus quae neque oculus vidit nec auris ,

audivit neque in cor hominis ascenderunt. Qu3e detur

,

nobis omnibus consequi gratia et benigmtate Domini

,

nostri Jesu Christi , cum quo Patii , simulque Spiritui

sancto gloria , imperium, honor, nunc et semper, et in

saecula saeculorum. Amen.

 COMMENT. 1N EPIST. 1 AD THKSSAL. HOM. IX. 2 47

HOMILIA IX.

CAPUT V.

De temporibus autem, et momentis, fratres, non indigetis

nt scribamus vobis, ipsi cnim diligenter scitis,quia dies

1
Doinini, sicut fur in nocte, ita veniet .

2
I.Nihil, ut videtur ,estoequecuriosum,etadea quaesunt
obscura et occulta ediscenda cupidum, atque humana na-
tura. Hoc aulcm ei solet quando habet mentein
accidere,
minus perfeclam et cullam. Pueri enim simpliciores non
cessant obtundere educatores, p;edagogos et parentes cre-
britale quaestionum , in quibus nihil csl aliud ,
quam
quando hocest, et quando illud. Hoc autem accidit, et ex
eo quod vivatur in deliciis, et ex eo quod nihil habeani
quod agant. Atque multa quidem jani discere et com-
prchendere conlendit mensnostra, maximeautem tempus
consuinmalionis. Et quid miruni si hoc nobis accidat?
l\am eliam ipsisillis sanctis Aposlolis hocomnium maxime
accidil. Et anle Chrisli quidem perpessioncm accedenles
dicunt Christo : « Dic nobis quundo hacc erunl? Et qnod
»est signum advcntus tui et consununationis saeculF .'
Post
perpessionem aulom ct rcsurreclionem a morluis, dice-
banlipsi: i Dic nobis an in hoc lcinpore reslituii» rafciUMl)

olsrael ? Et nihii ante hoc ipsum rogaruut. Sed non mc

postea. i\am quando sancto Spirilu digm sunl luiluli, ipti

' i Thess. v, i. a. — • Vidr D. Gtnllon, loni. xvn, p, 2S9-365. —

» Matlh. xxiY, . — 4 A<t. 1,6.
2^8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

non solum non interrogant, neque aegre ferunt ignoratlo-

nem, sed eos etiam reprimunt qui hac laborant intempes-
tiva curiositate. Audiergo qualia nuncdicitbeatus Paulus:

«Delemporibus autem aut momentis, fratres, nonindige

»tis ut scribamus vobis. » Cur non dixit, Nemo novit?

Cur non dixit, Non revelatum est? sed, Non indigelis ut

scribamus vobis? quoniam illos sic majori affecisset mo-

lestia. Sic autem illos consolatus est:Illud enim, non in-

digetis, et tanquam supervacaneum, et tanquam inulile

non sinit qurerere. Quid enim, dic quaeso.hinclucri acce-

dat? Ponamus fore consummalionem post viginti annos,
post triginta, post centum; quid hoc ad nos? Nonneunius-
cujusque consummalio est finis vitffi suae? Quid de com-
muni fine curiose es sollicitus et veluti parturis ? Sed quod
in aliis, in hoc quoque nobis accidit. Sicut enim in aliis,
propriis dimissis, curamus coramunia, dicentes : Illc est

scortator, hic est adulter, ille rapuit, aliusfecit injuriam;

rerum autem suarum nemo ullam habet ralionem, sed

omnia curat magis quam sua : ila hic quoque, miltentes

unusquisque suum finem curare, volumus communem scire

dissolutionem. Quid enim tibi est cum illa commune? Si

huncfinem recte praeparaveris, ab illo fine tibigrave nihil

accidet. Sit longe,sit prope, hoc nihil ad nos. Propterea non

dixit Christus, quoniam non expediebat. Quomodononex

pediebat, inquit? Ipse qui celavit, novit cur non expediret.
Audi enim ipsum dicentem Apostolis « Non est vestrum :

» nosse tempora vel momenta quae Pa ter posuil

,
in sua potes-

tate » Quid curiose scrutamini ? Hoc audivit

1
.
cum suis Pe-
desiderarenl
trus Apostolorum princepset coryphaeus; ut qui
quameos decebat. Maxime, inquit sed sic licebat ora
majora ,

Quomodo, dic quoeso? Quoniam illi

Graecorum obstruere.
dicunthunc mundumesseDeum. Sisciremus tempusdisso-
Act. i, 7.
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. IX. tfa

lutionis, oracorum obstrueremus. Plane. Hoc enim est illo-
rnni ora obstruere, discere qnod dissolvitur et quando dis-
solvatnr. Si eornm ora obstrnere vnltis, dicite eis eum fi-
nem habiturnm. Si hocnon credant, neqne illud credent.
Andi Paulnm dicenlem: «Ipsienim diligenter scitis, quod
» dies Domini sicnt fur in nocteita veniet. » Non commu-

nis solum, sed etiam singnlis proprius : ipse enim illum

imitatur, quoniam est ipsi cognatus. Quod enim illesimul
etacervatim, hoc hic lacil sigillatim tempus consumma- :

tionis ab Adamo accepit initium. Tunc autem erit finis

consummationis. Finis vitaesingulorum nostrumest imago

consummationis : nec erraverit, qui dixcrit consummatio-
nem. ]\am cum quolidie moriantur innumeri , et illum

diem expectent, et ante illum nullus resurgat , non est

opus illius? Si vultis autem scire cur ipse sit occullus, et

cur tanquam fur veniat in nocte, cgo dicam, ut ipsc rectc

se habcre existimo. Nemo unquam virtutis per lotam vi-
tam curam gcsserit, si dios ille sciretur , nec occultus
esset; sed cum sciret extremum dicm, post millc patrata
scelera, ad lavacrum tunc veniret, atquc ita hinc migraret.
Nam si nunc cum diei inccrti metus omuium concutit ani-

mos,omnes, prsDcedcntevita in vitiisconsumpta, inexlremo

halitu se danlbaptismali: si cum sibi csse extremum plane

habuisseut persuasum, quis unquam curam gcssisscl virlu- .

tisPMulti excesserunt absquc illuminalionc, ncmpebaptis-

mate, et nehicquidem metus eoi erudiit, ut curam gcrant
eorum quae Deoplacent. Si hic etiam ablatus cssct nictus,
quis unquam essct modestus P quis bonus et nequus ? Nemo.
Alium rursus nunc contincl et rcprimil metus mortis
et amor vita?. Si autcm sciret onusqnisqoe fnluruin, utcras
ni(ircrctur,niliil autc cum dicm rcc.usaret iacerc, scd el inlcr
iiceret(|uos vcllet, inille scelera patraret ulcisccns iniiaicos.

II. Homo enim impurus et sceleratus, qui hujus vil.x

25o S. JO. CHRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

spem abjecit, ne ejus quidem habet rationem qui est in-

dutus purpura. Qui ergo habet pcrsuasum fore ut omnino

excedat, et ulciscetur inimicum, et suo prius satialo animo
sic mortem accipit. Dicam etiam aliquid tertium. Qui vi-
vendi sunt cupidi, et quae suut hic valde appetunt, animi
aegritudine et dolore perierint. Si quisenim juvenis sciret
se extremum diem clausurum ante senectutem sicut de- ,

bilissima et languidissima animalia, postquam fuerint com-

prehensa , magis deficiunt , fmem expectanlia ; sic ille fuis-

set affectus. Neque viri fortes habuissent merccdem. Si

enim scirent quod omnino post trcs annos oporteret exce-
dere , nec ante illos possent quid facere , quaui haberent
mercedem , si res graves et asperas auderent aggredi ? Eis
enim quispiam dixerit Quoniam pro tribus annis bono et
:

fidenti estis animo proplerea aditis pericula scientcs vos

, ,

antea mori non posse. Qui enim expectat fore ut ex quo-

vis periculo morialur , et scit fore quidem ut vivat , si non
praeceps et temerarium capiat consilium ; ut moriatur au-
tem , si ea temere et audenter aggrediatur , maximum pro-
lulit indicium animi sui alacritalis, et quod hanc vitam
despiciat. Exemplo autem hoc vobis faciam manifestum.
Si patriarcha Abraham proesciens fore ut filium non occi-
deret, eum sursum duxisset, habuisset-ne aliquam merce-
dem? Quid vero si Paulus cum praescivisset fore ut non
moreretur, pericula despexisset .,
quonam modo fuisset

admirandus? Sic enim vel ignavissimus in ignem desilierit,

si aliquem dignum haberel sponsorem quod tutus sit
fide
fulurus. Sed tres pueri non sunt ejusmodi, verum audi eos
dicentes , « Rex est Deus in coelo qui nos eripiet e mani-
,

«bustuis, et ex hac fornace. Quod si non, tibi notum sit

»qu©d diis tuis non serviemus, et auream statuam quam ,

» statuisti, non adorabimus *. » Videte quam multa sint lu-

• D»n. iu, 17, 18.—

 ,
,

COMMliVl". IN Jil-IST. 1 AD THESSAL. HOM. IX. 23 1

cra, ct his plura, ex co quod ignorelur decessus? Inte-

riin atitem suiTicit haec didicisse. Proplerea tanquam iur
sic vcnil in noctc, ne nos in vitium praecipites demus, ne
in socordiam, ne merces nobis amputetur. Ipsi eniin , in-

<|iiil , Quid ergo cnriose scruta-

exaele et accurate scilis.

mini si id est vobis persuasum?

, Quod autem futurum
sit incertum disce ex iis quae dixit Christus. Quod enim
,

proplcrea lioc dixeril, audi quid dicat : « Vigilate ergo

»quia nescilis qua hora fur venial '. »Propterea Paulus
quoque dicebat : « Cum enim dixerint, Pax et securitas

» tunc repentinus eis superveniet interilus, sicut dolor in

2
»ulero habenlis, et non eflugient . » Hic id subindicavit,
quod eliam in secunda Epislola. Nam quoniam isti quidem
erant in alllictione, illi autem in olio et deliciis , qui cum
illis bellum gerebant : subinde mala praesentia consolatur
hoc scrmone de rcsurrectione. Illi insultabant ex avorum
loqucnles cogitationibus, et dicebant : Quando eril? Quod
quidem diccbant etiam Propheta;. « Voe , dicentes , cito

» appropinquent quae faciet Dominus, ut videamus; et, ve-

3
»nint consilium sancti Israel ul cognoscamus . » Et rur-
u
sus : « Vas qui desiderant diem Doinini . » Non enim ab-
solule dicit eos qui desidcrant, sed eos qui desiderant cx
co quod non credant. Et , « Dies Domini , inquit , tencbra?
» ct non lux. » Ideo hoc dicit. quomodo eos con-
Vide ergo
solatur Paulus, quasi diceret: Non ex eo quod in volup
tale vivant et deliciis , conjiciant quod non adveniat judi-
i -111111. Nam sic quoque advenit. Operae-pretiuin cst aulem
illud quoque qiuercreiSi Anlichristus venit, et Elias ve-

nit , quomodo quando dicunl , csse pacein et sccuritatem ,

tuoo ci8 repentinus supervenit interilus? Haec enim non

sinunt dicm ignorari , cum sint indicia ojui advcntus. Sed
hoc non tempus Antichristi subindicat, nequc illum di< in

' M,iUh. \iiv, \t. — i i TfaWMi , S. — J

Isai. v. 19. — * Amos. t, 18,
 ,
:

202 S. J0. CHRYSOSTOAfi ARCHIKPISCOPI C. P.

quoniam illud erit signum adventus Christi ipse autem ,

non habebit signum, sed statim et repente veniet el ex ,

inopinato. At enim praegnanti, inquit tempus clatn non ,

supervenit scit enim post novem menses partum futu-

,

rum. Imovero valde incerla res est. Nam aliae pariunt sep-
timo mense, aliae nono. Alioquin aulem et dies , et hora
partus est incerta. Hic ergo est Pauli scopus, et accurata
est similitudo : non sunt enim multa partus indicia. Nam
multae etiam in viis pariunt et exlra domum cum non ,

praescivissent. Non solum autem

tempus incer- hic innuit
tum , sed etiam doloris acerbilatem. Sicut enim illa lu-
dens , ridens nihil omnino praevidens
, repente inexpli- ,

cabilibus arrepta doloribus, in pariendo labore discerpitur

ita etiam animae ilbc, cum dies advenerit. <r Et non effu-
» gient. » Deinde ostendcns se de illis non loqui. « Vos au-
» tem , fratres non estis in tenebris
, , ut vos dies ille tan-
»quam fur comprehendat. *
III. Hic tenebricosam et impuram dicit vitam. Lt enim
impuri et scelerati homines omnia nocte faciunt , omnes
latentes, et se in tenebris includentes. Nam dic mihi
nonne vesperam observat adulter nonne fur noctem ? et ,

qui sepulcra cffodit, annon nocte idtotum operatur? Quid

vero annon tanquam fur eos comprehendit? annon eis
,

clanculum advenit? an ipsis scientibus? Quomodo ergo

dicit, « Non indigetis ut scribamus vobis ? » Hic loquitur
non respiciens ad incertum tempus, sed ad calamitatem.
Hoc est, non veniet in malnm ipsorum. Nam obscure et
clam eis etiam veniel ; sed eos in nullam conjiciet moles-
tiam. « Ut dies inquit vos tanquam fur comprehendat.
, ,

Nam apud eos qui vigilantet sunt in luce, etiamsi ingres-

sus fuerit latro nihil damni afferre poterit. Ita etiam in
.,

iis qui recte vivunt sed illis qui dormiunt omni re spolia-
:

tis et nudatis recedit , iis , inquam , qui his mmium confi»

 ,

COMMFNT. 1N KPIST. I AD THE3SAL, HOM. IX. 2 53

dunt. Deinde aliud snbjungit. « Omnes enim vos, ioquit,

(ilii lucis eslis , et iilii diei \ » Et quomodo fieri potest
ul sint filii diei ? Ut snnt filii pcrditionis, ut filii gehennae.
Idoo Cbristus diccbat Pharisais : « Vae vobis qnoniam cir-

«cuilis mare et aridam ut faciatis imnm proselytum, et

2
»cnm faclus fuerit, facilis eum filium gehennae . » Et di-
cebat Panlus : « Propter quae venit ira Dei super filios ino-

» bcdicnliae
3
. » Hoc est , qui quae sunt gehennae faciunt
qni quae sunl inobedienliae. Ulergo filii Dci sunt qui agunt
ijikp Deo placeot , ila etiam filii diei ct filiilucis, qui agunt
qaa snnt lucis. « Non sumus noctis neque tenebrarum.
» Igilur non dormiamus sicut et cacteri sed vigilemus et :

» sobrii simus. Qui dormiunt nocte dormiunt et qui ebrii , :

»sunt, nocle ebrii sunl. Nos autem qui diei sumus, sobrii
» simus 4
. » Hic ostendit quod in die esse, sit noslrum. Nam
liic quidem , in hac die et noctc , non est nostrum , sed vel
nobis invitis venit nox , et nobis nolcntibus adest somnus.
In autem nocte et soinno non cst ila
illa : sed licet perpe-
tuo vigilare licet perpetuo dicm agere.
, Nam animaeclau-
dere oculos, et a vitio somnum inducere, non cst nalurae,
sed libcri arbitrii. Sed vigilemus, inquit, et sobrii simus.
Licet enim ei qui vigilat dormire nihil boni agendo. ,

Propterca subjunxil : « Et sobrii simus. » Elenim in die si

quis vigilel, non sit aulcm sobrius, in mala incidel innu-

merabilia. Quamobrem vigiliae intensio est sobrietas. Qui
dormiunt, inquit, noclu dormiunt : et qui incbrianlur,

noclu incbriantur. Ebrictatem hic dicit, non eam solum

qnae est a vino, scd eam eliam qnae cst ab onmihus ma-
lis. Ebrielas enim animse sunt divitiae, el pecunia cupidi- 1

tas, et atnor corporum ct qtiodcumque dixeris est ebrie- , ,

tas anima. Cur aulcm vitium vocavit somnum ? Quoniam

> i Thess. y, 5. — • Matlh. xxni, i5. — * Coloss. iii, 6. — * i TbfM<
V, 6-8.
 , ,,

2^4 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

primum quidem qni est ejusmodi, caret omni actionc vir-

tulis. Deinde visione et phantasia omnia apprehendit, ni-

hil vernm videt , sed est plenus somniis et absnrdis ssepe

rebus. Si qnid autem boni viderit , nihil habet firmnm nec
solidnm. Talis est vita praesens : est plena somniis et vi-

sione. Diviliae snnt somninm, et gloria, et quaccnmqne

snnt hujusmodi. Qui dormit, ea qiue sunt et quae vere
consistnnt non videt: quae autem non sunt , tan juam quae
sint visione apprehendit. Tale est vilium, et quae in viiio
agitur vita. Non videt qure sunt , hoc est , spiritualia, cce-

lestia, manentia : sed qiue fluunt st avolant , et cito a no-

bis resiliunt. Non satis est aulem vigilare, et essesobrium,

sed eliam oportet armari. Nam etiamsi quis sit vigilans,

ct sobrius , non habeat autem arma , latrones eum cito

conficiunt. Cum ergo nos oporteat et vigilare, et esse so-

brios, et armari; simus autem inermes et nudi, et dor-

miamus, quis vetabit quominus in nos defigat ensem ?
Quare significans armis opus esse nobis, suLjungit. « Nos
wautem qui diei sumus, vigilemus, induti loricam fidei
set charitatis, et galeam spem salutis *. Fidei, inquit, et
»charitatis. » Hic vitaminnuil et recta dogmata. Vide quo-
modo ostendit quid sit vigilare et esse sobrium, nernpe
habere loricam fidei et charitatis. Non quamvis, inquit
fidcm, sed ferventem: sinceram, quce tutos servare possit
ea ulentes; sicut loricam nihil facile dissecuerit, sed est
occultus murus pectori; ita etiam tu fidem et charitalem
adige animse , et nullum ex ignilis telis diaboli poterit in-

figit l bi enini armis charitatis protecta et rnunila fuerit

vis anima?, omnia lemere ac frustra struunt et parant qui

Neque enim malitia, nec inimicitia;, nec in-
insidiantur.
non assentalio, non hypocrisis aut quid ejusmodi
vidia, ,

auimam poterit attingere. Non solum dixit charitatem

• i Thess. v, 8.
 c

, OMMI VT. IN KPIST. I A.U THKSSAf.. HOM. IX. 2.")5

sod lanquam lorioam vnlidam indiii oporlere dixit. Deindc

suhjuniril el galeam spcm salutis. Sicut enim galea con-
.

serval id quod est pr;coipuum in nobis , nempe caput,

amploctens €ft tjudkjlifl tegens ; ita etiam spes non sinit

rationem concidere, sed rectam constituit tanquam caput,

nihil externum in ipsum sinens cadere. Quandiu aulem
nihil in eam cadit, nec ipsa labitur. Is enim qui est his

armis munilus, lieri non potest ut cadat. « Manent enim

* fules , spcs, charitas, tria hacc \ » Deinde cum dixisset,
« Induite, et circumponite; » ipse apparat arma, et os-
tendit unde prodeant fides spes et charitas ut fiant , , , ,

iortiova. « Quoniam non posnit nos Deus in iram sed in ,

» acqnisitionemsalutisper Donrinuni noslrum Jesum Chris-

2
» tum qui mortuus est pro nobis
,
» .

IV. Quamobrem non ad hoc vocavit ut perderet, sed

ut servaret. Quod autem hoc velit , undenam constat? Fi-

lium suutn dcdit pro nobi». Adeo desiderat ut nos salvi

simus, ut Filium suum dederit, et non solum dederit, sed
dedcrit ad mortem. Fx his cogilationibus, et considera-
tionibus spcs nascitur. INe dc te enim desperes o homo, ,

ad Deum vcniens ,
qui proptcr te ne Filio quidein suo pe-
por< it. i\e proptcr mala pra?scntia animum dcspondeas.
QuJ ( nigenknBfl dedit utte servarct,etcriperel a gehcnna,
cuinain de c;etcro parcet pro tua salule ? Qnamobremopor-
tet omnia bona sperare. Si enim irenius ad judieom nos
judicaluriim , et (|iii pro nohis tanlam oslendissel dih
tionem ut filium suuui maclaret, non exlimcscercmus.
l>o*ia orgo sporemus el magna. Cnpnt enim ct summam
accepimus si eredimus. A idimus enim exomphnn ; diliga-
mus : extremic enim cssel amcnli.e , ciun non diligerc (|iii

ita est allcclus. « Ut sive vigilemns, sive dormin:im>. i

• 11»' 1
1
cuin ido vivamus. Propter quod consolemini invicCTfl

• i Cor. xni, i5. — > i 'I hess. v. 9, 10.

i56 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

1
» et aedificate alterutrum, sicut et facitis . » Et rursus alibi,

sivevigilemus, sive dormiamus. Sedalterum illic dicit som-

num , et hic alterum. Hic enim mortem dicit corporalem ;

illic vero incuriam circa vilam. Hoc est ,

pericula ne for-
midctis ; etiamsi mortui fuerimus, vivemus. Nedesperes,
quoniam habes pignus certum et validum.
es in periculo :

Si non amore valde ardcret, Filium suum non de-

nostri
disset. Quamobremetiamsimortuus fueris, vives; nam ipse

quoque est mortuus. Sive ergo mortuifuerimus sive vive- ,

rnus, cum ipso vivemus. Hoc est indifferens; nihii mea re-

fert vivam-ne an moriar; cum enim vivemus. Omnia

illo

ergo agamus pro illa vita, omnia operemur ad illam aspi-

cienles. Tenebrae est vilium, o dilecte , mors esl, nox est,
nihil videmus eorum quse oportet; nihil agimus eorum
quae convenit. Sicul mortui sunt deformes et foetidi;

ita animae eorum qui sunt in vitio, sunt plenae multa

itnmundilia. eorum oculi os est compres-
Clausi sunt :

sum ; manent in leclo vitii. Imovero sunt

immobiles
miserabiliores iis quibus hac accidunl. Nam isti quidem
ad utraque sunt morlui illi autem ad virtutem quidem :

nnllo sunt sensu praediti, vivenles autem ad vitium. Mor-

tuum si quis percusserit, nont sentit, nec ulciscitur, sed
sicut lignum aridum, ita etiam anima rcvera estarida, ut
quae vitam amiserit. Innumerabilia quotidie accipit vul-
nera, et nihilsentit, sed nullo dolore afficitur ad omnia.
Non aberraverit si quis eos comparet furiosis , ebriiset de-
liranlibus. Haec autem omnia habet vitium , et omnibus
adhuc graviora. Furioso multum ignoscitur a videntibus :

non laborat enim morbo liberi arbitrii, sed solius naturae.

Ei autem qui degit in vitio ,

quomodo ignoscetur? Unde
ergovilium ? Lnde fit quod plures sunt mali ? Dic mihi un-
denam est vitium morborum ? Undenam interrogas lu ?

> i Thess. v, u.
 ,

commeNt. in epist. t ad thessal. hom. ix. ^57

Undo inorbi? Unde est phrenesis? Undenam est gravis
somnus? Annon ex segnitie et ignavia? Si mcrbi naturales
habent initium ab eligente voluntate , multo magis qui
sunt liberi arbitrii. Undc ebrietas? Annon ex animi intem-
perantia? Phrenesis, annon ex nimia febris vi? Febris au-
tem , annon ex elementis qnae abundant in nobis? Eorum.
autem quae sunt in nobis nimia elementorum abundantia ,

annonex signitie et ex eo quod non attendatur? Quando

enim vel defectu vel exuperatione eduxerimus humorum
nostrorum immoderalionem, ignem illum accendimus.
Rursus, si accensam flammam pergamus despicere, ro-
gum in nobis efficimus , quem ne possumus quidem extin-
guere. Ita etiam quando ipsum incipiens non
fit in vitio,

prohibemus, nec excindimus, neque ad finem ejus dein-

ceps possumus pervenire , sed id nostras vires superat.
Quamobrem agamus ut nunquam dormi-
rogo omnia ita

temus. Non videtis quod cum custodes saepe somno se pa-

rum dederint eis magna custodia nihil profuit. Nam per
,

illud paucum universum perdiderunt, magna data licen-

tia ac securitate ei qui voluerit sulTurari. Nam sicut nos

non ita videmus fures sicut illi nos, ita etiam diabolus om-
nium maxime instat et insidiatur et stridet dentibus. Nc
igitur dormitemus. Ne dicamus, Nihilmali ex hoc accidit,
nihil cx illo. Unde non expectavimus saepe fuimus spo- ,

liati. Tta etiam in unde non expectavimus periimus.

vitio , ,

Omnia diligentcr, et accurate circumspiciamus, ne ine-

briemur, et non dormiemus. Ne nos expleamus deliciis, ct
non dormiemus. Ne ad ca quac sunt cxtcrna insaniamus
et persevcrabimus in sobrictatc. Nos omni cx parto com-

ponamus, ct sicut cos qui super funcm inlcnsum gra-

diunlur, no parum quidera socordes; nam quou
liccl cssc

parum est, magnum affert damnum eversusenim, sla-

;

tim proecipitatur ct peritj ita ncc licct nos esse socordcs

LXXXVI. 1
7
258 S. JO. CHflYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

et dpsides. Aogustam iqgrediraur viam praecipitiis undlque

circumdatam quae simul duos non
,
capit pedes. Vides
quanta sitnobisopus diligentia? Amion vides eos qui intcr
duo prascipitiapergunt, non solum pedesmunire, sedetiam
oculos. Nametsjalibi videtur attendere, etiamsi pes firmo
haereat vestigio, a profundo caligans oculus universum de-
jicit. Sed sibi oportet et suo gressui attendere propterea ;

dicit Neque ad dexteram, ueque ad sinistram. Magnum est

:

vitii profundum magna praecipitia, magnae inferius tenebrae,

,

angusta via : attendamus cum timore, cum tremorc ambu-

lemus. Nullns via ejusmodi ingrediens est in risum effu-
sus, neque gravatur ebrietate, sed in sobrietate et jejunio
ea via ingreditur. Nullus hac via incedens aliquid affert
superfluqm. Praeclare enim cum eo agitur si succinctus, et
expeditus possit evadere. Nullus suos impedit pedes , sed
liberos dimittit et solutos.
V. Nos autem cum nos ipsos curis alligemus innumera-
bilibus , et onera innumerabilia quae ad hanc vitam perti-
nent gestemus, hiantes et pffusi, quomodo expectamus
angustam hanc vitam ingredi? Non autem utrumque dixit;

Est angusta : sed cum admiratione : a Quam angusta est

1
» illa via ; » hoc cst, valde angusta. Hoc nos quoque faci-

mus in iis qua3 habentur in magna admiratione : et rursus,

Arcta est, inquit, via quae ducit ad vitam, et recte dixit,

arcta. Quando enim et vcrborum, ct cogitationum et ,

Actionum et omnium debemus rationem reddere, revera

,

est angusta.Angustiorem autem eam facimus, dum nos

ipsos extendimus ct dilatamus , et pedes effundimus. Nam
quae est angusta quidem , est quilibet diflicilis maxime :

autem ei qui est obesus. Nam qui se ipsum quidem mace-

rat, ne sentit quidem angustias. Quamobrem qui medita-
tus fuerit comprimi et ailligi , ne aegrc quidem leret si

Matth. vii, 14. j

 ,

COMMENT. IN EPI8T. I AD TIlESSAI. HOM. IX. 2^9

comprimalur, No orgo cxpoctct qnispiam fore ut in otio
cl quiclo ccelos vidcat : fieri cnim non potest. Ncmo spe
rcL cum dcliciis viam anguslam ingredi, non potest enim
lioc essc. Ncino in lala via inccdens, vitam speret. Cum
ergo videris balneas, mensam sumptuosam habentem
quempiam el magno slipatum satellitio, essc in deliciis ,

ne te miserum pronuulies quod ca tibi non suppelant,

scd illum defle quod perdila via inccdat. Quid enim pro-
,

dest h«ec via, cum desinat in afllictionem? Quid aulem

laidunt illae angustiae , cum veniant ad quietcm et animi
relaxationcm ? Dic quaeso , si quispiam vocatus ad rcgiam
per angustos ingrediatur angiportus ot praecipitia, alius
autcm abductus ad mortcm trahatur pcr medium forum,
quom beatum dicemus ? quem deflebimus ? Annou eum qui
per viam angustam ingreditur ? Ita nuncquoque non eos bea-
tos pronuntiemus qui \ivunt in deliciis, sed eos qui non
deliciantur.Hi properant ad coelum, illi ad gehennam. Et
fortasse multi ex ipsis etiam ridebunt quae a nobis dicun-
tur. Ego aulem ideo maxime fleo etlugeo, quod nesciant
propter quaenam ridere oporteat , ct pro quibus maxime
oporteat flcre et lamentari, sed omnia confundunt et tur-
bant. Proplcrca ego ipsos defleo. Quid dicis , o homo?es
rcsurrecturus , ct corum quw gcsscris rationem rcddilu-
rus, ct ultimum daturus supplicium : horumque nullam
habes rationem, nnulilaris aulcm ventri indulgerc et ine-
briari , et ad haac rides ? Sed ego te deflco , ut qui sciam
quaj mala le maneanl, et supplicium quod le est exccp-
turum, et idco magis fleo quod lu ridcs. Lugc mccum
tua mala mccum deplora. Dic mibi, si quis cx luis neces-
sariis libi pcrierit, auuon cos qui proplor cjiis dcccssnm
ridcnl, ct aversaris , ct inimicos rcpulas : cos auleiu qcrf

lh-nt et lecum lugcnt, diligis ? Ilu-ne si jacrat nxor nu>rtua,

risum avcrlis : libi aulcm mortc ailccta anima , lacryiuau-
17,
260 S. 30. CHRYSOSTOMl ARCHIEHSCOPI C. P.

tem aversaris , ipse autem rides ? Vide quomodo nos affe-

cerit diabolus , ut nobis ipsis simus inimici et hostes. Tan-

dem resipiscamus, circumspiciamus , vigilemus, vitam
aeternam apprehendamus, profundum somnum excutia-

mus judicium, est supplicium, est resurrectio, et

: est

examinatio eorum quae gesta sunt. « Dominus venit in nu-

»bibus, ignis in conspectu ejus ardebit, et in circuitu
procella vehemens 1 » inquit; fluvius ignis ante ipsum
,

trahitur, vermis qui non extinguitur, tenebrae exteriores,

stridor dentium etiamsi millies haec aegre feratis ego non
; ,

cessabo dicere. Nam si lapidibus appetiti Prophetae non si-

lebant multo magis nobis ferendae sunt inimicitiae et
: :

non vobiscum loquendum ad gratiam ne si vos dece-

est ,

perimus, ipsi discindamur. Ilic est supplicium immortale,

cujus nullum afferri poterit solatium , nullus est ibi qui
defendat. « Quis miserebitur, inquit, incantatoris morsi a
2
sserpente ?» Gum nos nostri ipsorum non misereamur,
quis, dic quaeso, miserebitur? Si videris quempiam se

ense transadigentem, ei-ne poterisunquam parcere? Ne-

quaquam. Multo magis cum adsit recte gerere, et non
recte geramus, quis nobis parcet? Nemo. Nostri miserea-
mur cum Deura precemur, dicentes Miserere mei, Do- :

mine, nobis ipsis dicamus, et nostri ipsorum misereamur.

Est in nostra polestate, ut Deus nostri misereatur. Ipse
hoc nobis donavit. Si agamus quae sunt digna misericordia,
quae digna sunt ejus benignilate et clementia,Deus nostri
miserebitur. Si autem nostri non misereamur, quis nobis
parcel? Miserere proximi, et Deus ipse tui miserebitur.
Quam mulli quotidie accedunt dicentes Miserere mei et : ,

ne converteris quidem? Quot nudi, quot manci et muti-

lati , et non inflectimur, per eorum supplicationes ? Quo-
modo ergo vis misericordiam consequi, cuin ipse nihil
' Psal, xlix, 3. — » Eccli. xn, i3.
 1

COMMENT. IN EPIST. I AD TMiSSAL. HOM. X. 26

facias dignum misericordia ? Simus clementes ct benigni,

sinnis misericordes ul sic Deo placeamus et assequamur
, ,

bona promissa iis qui ipsum diligunt, gralia et benignitale

Doinini nostri Jesu Chrisli, cum quo Patri et Spiritui
sancto, gloria, potestas, honor, nunc et semper et in sae-

cula soeculorum. Amen.

HOMILIA X.

CAPUT V.

Rogamus autem vos, fratres, ut noveritis eos qui laboran

inter vos, et praesunt vobis in Domino, et monent vos
et habeatis illos abundantius in charitate propter opus
1
illorum; pacem habete cum eis .

I. Necesse est ut qui praeest, multas habeat simultatum

occasiones, sicut medici necesse habent in multis molesti
esse aegrotis, et cibos et medicamenta parantcs qiue volup-
tatem quidem non habent, sed multam utilitatem ; ct sicut
patres crebro filiis sunt molesti ; ita cliam doctores, ct
multo magis. Nam medicus quidem cliamsi ab aegrotis ha
beatur odio , a cognalis tamen ct propinquis cjus placide
excipitur; et soepe ab eo qui aegrotat. Pater quoquc tam
natura qnam externis fretus legibus magna facililatc ulilur

suo in filios impcrio, ct si invitum castigavcrit et incrcpa-

verit, ncmo est prohibiturus : sednccillc ipsecum audebit
ex adverso aspicere. In saccrdotc autcm magna cst dilfi-
cultas. Atquc primum quidcm dcbet iinperare ac pra
' 1 Thcss. v, 12, i3.
20*2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

volentibus , qui ei gratiam habeant quod imperet. Fieri

autem non potest ut hoc cito accidat. Nam qui arguitur
et reprehenditur, cujusmodicumque sit omnino mittens ,

habere gratiam, est infensus. Similiter faciet et is cui sua-

detur, qui monetur, et rogalur. Si itaque dixero Pecunias :

tuas efFunde in egentes, dixi quid grave et molestum. Si

dixero : Seda iram , animi extingue furorem , nefariam
compescc libidinem, ex deliciis aliquam partem amputa,
sunt omnia gravia et molesta. Et si castigavero socordem
et ignavum, aut abduxero ab Ecclesia, aut ei communibus
precibus interdixero, dolct, non quod ab iis exciderit, sed

propter commune probrum ac dedecus. Nam hoc quoque

est morbi incremenlum, quod prohibiti a spiritualibus,

non dolemus proptcr bonorum tantorutn privat«onem, sed

proptcr eorum qui vident pudorem rem ipsam non hor- :

remus , nec extimescimus. Propterea de his Paulus multa

susquedeque disserit. Et Christus quidem eos cum tanta
subdidit necessitate ut diceret : « Super cathcdram Mosis
»sederunt Scriba3 et Pharisaei. Quaecumque ergo vobis di-
» xerint ut servetis, servate. Secundum opera autetn eorum
1
» nolite facerc . » Et rursus, quando curavit leprosum, dice-
bat:«Vade, ostende te sacerdoti et offcr munus tuum ,

2
» quod prrccepit Moyses eis in testimonium » Atqui tu di- .

cis : Facilis eum filium gehennoe duplo magis quam vos.

Propterea dixi, inquit : Quoe faciunt nolite facere. Omnem

ergo exclusit praelextum et occasionem ei qui est snbjectus
impcrio. Ilic etiam ad Qui Timolheum scribens dicebat : o

»recle pnesunt presbyteri, duplici honore digni habean-

»tur »Ad Hebrrcos quoque scribens dicebat « Obedile
3
. :

» praepositis veslris, et eis cedite\ » Ethic rursus «Rogamus :

» aulem vos, fratres, ut noveritis cos qui laborant inter vos,

» et proesunt vobis in Domino. » Nam quoniam dixit : « /Edi-

> Matlh. xxui, 2, — * Id. vm, 4. — 3 1 Tim. v, 17.— -tHebr. xm, 17.
 ;

o,,^
COMMENT. IN EPIST. I AD TlfESSAL. HOM. \^4^T-
» lieale altorulrum, » ne existimarent quod ad doctoi is dig^"
nilatcm cos provcxerit, subjnnxit, ac si diceret : Scd videte
quod vobis pcrmiserim aller allcrum rcdificare. Fieri enim
non potest ut doclor dical omnia. «Eos qui laborant, in-
»quit, intervos, et praesunt vobis in Domino, et moncnl
» vos. » Quomodo, ergo, inquit, non est absurdum? Quid
dicis? Si homo quidem palrocinium suscipiat et te defen-
dat apud hominem, omnia agis, et omnem ei habes gra-
tiam : apud Deum tui patrocinium stl9cipit et
hic autem
te defendit, ct ei non habes graliam? Et quomodo, iilquit,

ine defendit? Quoniam pro te precatur, et dono quod per

baptismum datur tibi inservit, visitat, hortatur et monet,
et mcdia nocte si vocaveris veiiit. Is vero nihil aliud quam
perpetuo libi cst in ore, et quae tu in eum congeris fert
malcdicla. Quaenameum pressit necessitas? Recte-ne fecit,

an male? Tu quidem et habes uxorcm, et te exples deli-

ciis, etvitam sectaris deditam mercaturae. Sacerdos autem

in hoc suum contulit ncgotium nulla cst ei alia vita quam
:

ut versetur in Ecclesia. « Ut habeatis, inquit, illos abundan-

» tius in charitate propter opus illorumj Et pacem habete
» cum ipsis. » Vidcs quomodo noverit ea qilre oriuntur dissi-

dia. Non dicit solum, diligite, sed, abundantius, sicut filii

patres. Per eos eniin generati estis acterna generatione

per ipsos estis regnum assecuti, per manus ipsorum fiunt
omnia , per ipsos vobis portae ccclesles aperiuntur. Nemo
seditionem agitct, nemo contendat. Qui Ghristum diligit
cujusmodicumque sit sacerdos, cum diliget, quod per eum
sit veneranda assecutus sacramenta. Dic inihi , si velles

viderc rcgiam multo auro splendentem, et gemraarum

fulgore coruscanlcm, invencris autem cum qui habet cla-

ves, illc vero rogatus slatim aporucrit, el intromiscrit, on-

non ipsum omnibus pnrrpouercs , non aequo alquo oculos
amarcs, non oscularcris ? Ilic coclum libi apcruit, ct non
 »

JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

is , non amplecteris ? Si uxoreui habeas , non eum

maxime dibgis qui eam tibi conciliavit? Ita si Christum
diligis, si diligis regnum ccelorum , agnosce per quos id
habueris. Propterea inquit , « Propter opus illorum pacem
«habete cum eis. Rogamus autem vos, fratres, corripite
»inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos,
«patientesestote ad omnes 1 .

II. Hic alloquitur eos qui praesunt : admonete, inquit,

inordinatos; id est, ne ex potestate, inquit, increpate, nec
exarrogantia; cum aequitate, cum mansuetudine, «Conso-
» lamini pusillanimes : suscipite infirmos, patientes estote
i) ad omnes. » Nam qui acriter reprehensus de se desperat,
fit audacior despiciens. Proplerea oportet admonitione
dulce reddere medicamentum. Quinam autem sunt inor-
dinati? Ii plane qui agunt praeter quod Deo videtur. Est
enim militari ordine ipse Ecclesiae ordo congruentior et
convenientior. Quamobrem et maledicus est inordinatus,

et ebriosus inordinatus, et avarus, et omnes qui peccant,

Non enim ordinate incedunt in acie, sed prave; ideo ever-
tuntur. Caeterum est aliud quoque genus malorum, non
tale quidem, sed ipsum quoque vitium, nempe dissensio.

Nam ipsa quoque similiter perdit atque socordia et segni-

ties. Qui non fert contumeliam, est pusilli animi. Qui non

fert tentationem, est pusilli animi. Hic est qui supra petram

est seminatus. Est et aliud genus, nempe infirmitatis :

« Suscipite, inquit, infirmos. » Infirmos dicit circa fidem :

circa illam enim infirmitas esse potest. Sed vide quomotlo

non sinat eos haberi despicatui. Alibi quoque scribens di-
2
cebat : «Infirmos in fide suscipite . » Etenim in nostris cor-

poribus infirmam partem non sinimus perire. «Patientes,

» inquit, estote ad omnes » quid ergo ? etiam erga inordi-
;

natos. Nullum enim medicamentum doctori magis quam

1 i Thess. v, i4- — a Rom. xiv, 1.
 COMMENT. IN EMST. I AD TIlESSAL. hom. x. a65

hoc convenit nullum cst magis aptum ei qui parel. Plane

:

potestpudorem incutere ei etiam qui est omnium ferissimus

et impudentissimus. « Videte ne quis malum pro malo alicui
«reddat. »Simalum pro malo non est reddendum, multo
minusmalum probono; multo magis si nullum prius fuc-
rit malum, non est malum reddendum. Sed iste, inquit,

est improbus, et me multis affecit injuriis : vis illum ul-

cisci? ne ei par pari referas. Sine abeat impune. Satis-ne

est huc usque? Nequaquam. « Sed semper quod bonum est

»sectamini invicem, et in omnes. »Haec major est philoso-

phia, non solum mala malis non rependere, sed bona.
Haec enim revera est ultio, ct illi damnum afferens, et
tibi utilitatem imo illi quoque magnam, si velit, uti-
;

litatem. Et ne cxistimes hoc dictum csse de fidelibus so-

lum, propterea dicit Et invicem, et in omnes. « Semper
:

» gaudete.Hoc de tentationibus quae pariunt afllictionem.

»

Audite quicumque incidistis in paupertatem, et qui in res

adversas ex his enim nascitur gaudium. Quando enim hoc
;

sumus animo, ut nullum ulciscamur, sed omnes afliciamus

beneficio, quomodo quaeso poterit subire stimulus doloris?
Qui enim dum male aflicitnr sic laetatur, ut bencficiis sc
laedcntem ulciscatur, quomodo dc caelcro poterit mcerorc
aflici ? Et quomodo potcst, inquit, hoc fieri : Si vclimus,

fieri polest. Deinde etiam viam ostendit. « Sine iutcrmis-

»sioneorate, inomnibus gratias agitc. Ilaec est cuim volun-
1
»tas Dci . «Semper gratias agerc, hoc est animi philoso-
phici. Passus es aliquid non est inalum.
mali? Sed si velis,

Age Deo gralias, ct mutatur malum in bonum. Dic tu

quoque sicut Job « Sit nomcn Domini bcnediclum in sae-
:

2
» cula » Quid enim, dic mihi ? talc passus cs ? Invasil mor-
.

Ihis sed non est novum ncc alienum

, cst cnim nobis ;

corpusmortale et palibile. At tibi accedit cgcstas pecunia ?

i Thess. , 17, 18. — » Job. i, ^i.

266 S. JO. CIIRYS09TOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

Sed ea et acquiri et amitti potest, et hic manet. At tibi

insidias pararunt inimici, et te sunt calumniati? Sednos in

his injuriam non accepimus, sed illi qui fecerunt. «Anima
1
»enim, inquit, quae peccat, ipsa morietur «Peccavit au- .

tem non qui male est passus, sed qui male fecit. Eum ergo
qui est mortuus non oporlet ulcisci, sed pro eo orare, ut
ipse a morte liberetur. Non videtis quod apis in slimulo
moriatur? Per hoc animal nos erudit Deus, ne propinquos
modestia afficiamus. Ipsi enim prius mortem accipimus.
quidem fortasse parum molestia affecimus ipsi au-
Illos :

tem non amplius vivemus, sicut nec illud animal Atqui :

2
Scriptura id laudat.dicens : « Quam operatrix est apis , »

cujus opus reges , et privati ad sanitatem adhibent. Sed

nihil eam protegit ut "non moriatur, sed omnino pereat
oportet. Si eam autem male facientem non liberant reli-
qua, quibus praecellit, multo magis nos. Ferarum enim
sa3vissimarum est quod cum nullus te injuria afficiat,
illud,

tu prior injuriam facias, imo ne ferarum quidem illud est.

Nam si illas siveris pasci in solitudine, et non in angustum
adductas adegeris ad necessitatem, nunquam te lasdenl,
neque accedent, neque mordebunt, sed viam suam abi-
bunt.
III. Tu autem cum sis homo ratione praeditus, tantoque
imperio, honore, et gloria ornatus, ne feras quidem imi-
taris in eos qui sunt ejusdem generis, et fratrem injuria
Et quomodo te poteris defendere? Non
afficis, et exedis.

audis Paulum dicentem: « Cur non potius injuriam acce-

jpistis ? Quare non magis fraudem patimini? Sedvos inju-

»riam facitis et fraudatis: et hoc fratribus » Vides quod 3

.

in male faciendo sit male pali, et in male patiendo benefi-

cio affici? Nam, dic quoeso, si quis maledicto appetorct
magistratus, si quis contumelia afficeret eos qui domina-
1
Ezech. xvui. — » Eccli. xi, 5, — 9 a Gor; vi, 7.
 ;

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. nOM. X. 2G7

tum obtinent, cuinam facit injuriam? Sibi-ne, an illis?

Est perspicuum quod sibi faciat. Ita ne qui magistratura

quidem afficitconlumelia, non illum, sedseipsum contu-
melia aflicit; qui aulcm hominem contumelia afficitj in
ipso Christum non afficit contumelia ? Nequaquam, inquit.
Qoid dicis? Qui imagines imperatoris appetit lapidibus,
quosnam appetit lapidibus? annon seipsum? Si is qui re-
gis terreslris imaginem lapidibus appetit, seipsum appelit

lapidibus qui Christi autem imaginem conlumelia afficit

:

est enim homo Dei imago, non se ipsum afficit injuria ?

quandiu pecunias amabimus?non cessabo adversiis eas
clamare : hae enim suntmalorum omnium causse. Quous-
que nulla nos capit satietas inexplebflis hujus cupiditatis?
Quidnam pulchri bonive habet aurum ? totus plane stupeo :

hoc plane quaedam sunt praestigiae, aurum et argentum a

nobis in tanto honore haberi. Atque animarum quidem

nostrarum nos nullamhabemus rationem, inanimas autem
imagines valde colimus. Undenam orbem teme invasithic
morbus ? Quis eum poterit exterminare ? Quaenam ratio im-
manemhanc belluam excindere ct penilus delere poterit ?
Insita est in animis hominum cupiditas, etiam eorum qui

videntur esse pii ac religiosi. Evangelicorum nos pudeat

praeceptorum : \crba sita sunt solum in scriptura, facfis
autem nusquam apparent. Scd quid speciose dicitur a
multis? Ilabeo, inquit, meluo nc ipse veniam in
filios. et

necessitatem famis ctcgestatis, nc aliis egcam pudct nie :

mcndicarc. Proplcrea ergo iacis ut alii mendicent? Non

possum, inquil, csurire. 1'roptcrca alios infamcmconjicis?
Scis quaiM gravo sit mcndicare, quam gravefame periro ?

Parcc fratribus tuis. Te pudrt isurire, dic mihi, nec te

pltdcl rapcir'. 'liinrs ne l.nnc b( rcas, alldS anlrni
1
11011 \r-
rcris pcrimcre? Atqui esurire quidcm nce ptOh\ 11111 li.thci

neccrimcn: in ca aulcm alios conjiccro, nonsolum alfcrt

 ,
:

268 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

probrum, sed etiam ultimum supplicium. Haec omnia sunt

proetextus, verba et nugae. Nam quod filiorum causa haec
non faciatis, testantur qui filios quidem non habent, nec
habebunt, non secus tamen vexantur et affliguntur, et tan-

tas complectuntur divitias, quanlas si eas relicturi essent

mille Non est sollicitudo de friiis quae reddit pecunioe
filiis.

avidum, sed morbus animi. Propterea et multi qui non ha-

bent filios , laborant insano amore pecuniae ; alii aulem
numerosam habentes sobolem, etiam quas habent faculta-
tes despiciunt : illi in illo die te accusabunl. Nam si sus-
ceptorum filiorum necessitas vim afferret ad colligendas
pecunias, oporteret illos idemhaberedesiderium, eamdem
cupiditatem. Si autem non habemus, furimus, non propter
filiorum multitudinem, sedpropter avaritiam, et pecuniae
cupiditatem. Et quinam sunt, inquit, qui cum filiis pecu-
niasdespiciunt? Multi, etcrebro. Sivisautem,dicametiam
de veteribus. Annon Jacob habuit duodecira filios? An-
non vitam egit mercenarii? Annon injuria afficiebatur a
socero? Num magnus liberorum numerus coegit eum ut
quod non debuit caperet consilium ? Quid vero Abraham?
annon cum Isaac alios quoque multos habuit filios ? Quid
ergo? annon ea quoe habebatperegrinis possidebat? Vides
quod non solum injuriam non faciebat, sed suis ctiam bo-
nis cedebat, non solum bene faciens, sed etiam sua sponte
injuria aflectus a fdio fratris.Nam propter Deum ferre
dum tua tibi rapiuntur, multo est majus quam bene facere.
Quare?Nam hoc quidem estfructusanimi etliberi arbitrii
unde etiam fit facile. Hoc vero est insultus et violentia, et

facilius quispiam sua sponte decies mille prodegerit ta-

lenta, et existimabit se nihil grave esse passum quam si

,

eiinvito rapti fuerinttres oboli, placide feret. Quamobrem

hoc est magis animae philosophia. Hoc autem videmus
Abrahamo usuvenisse. «Vidit enim, inquit, ]Lot circum-
 1

comment. in epist. i ad thessal. hom. x. 269

»circa sitam regionem, et irrigabatur sicnt paradisus Dei,
1
»et eam clegit . » Ille autem non conlradixit. Vides quod
non solum non facicbat injuriam, scd etiam injuria afli-

ciebatur? Quid tuos filios accusas, o homo ? Non propte-

rca nobis Dcus dedit filios, ut aliena raperemus. Vide ne
boc dicens Deum irrites. Nam si dicis eos essc tibi aucto-

rcs ct causas rapinneet avaritiae, timeo ne eis priveris, ut

qui lncdant ct insidicnlur. Deus dedit libi filios ut tui cu-
ram gerant in senectute, ut virtulem a te discant.

IV. Nam propterca genus hominum ita Deus voluit con-

sistere, duo maxima apparans unuin quidem, patres ma-
:

gistros et doctores constituens; alterum autem, magnam

ingeuerans dilectionem. Si enim lemere gignerenlur ho-
mines, nullus adversus alium affectum haberet. Nam si
nunc cum sint palres et filii et nepotcs, multi multos non
curant, multomagis tunc. Propterea filios tibidedit Dcus.
Ne accusesergo filios. Si autem ii quibus suntfilii, nullam
habent defensionem et excusationem, ii qui nullos habent
quidnam habent quod
et cruciantur in colligendis divitiis,
dicant? Scd ii quoquc dicunt aliquid quod carct omni de-
fensione. Quidnam autem hoc est? Ut pro filiis, inquit,
monimcntum habeamus divilias. Planc rcs est valde ridi-
cula. Pro filiis, inquit, domus erit immorlalis mcmoria
gloriae mcac. Non luac gloriae, o homo, sed tune avaritue
erit memoria. Non vidcs quomodo nunc multi pracclaras
domos obeuntes haec dicunt inter sc: Quam multa iste ne-
farie circumveniendo acquisivit, quam mulla rapuit 11
hanc domum ccdificarct? Et nunc illc quidem factus est
pulvis et cinis : ipsa vcro hncrcditaria forlc alii obtigit. Non
tuae ergo gloriae, scd avariliac rclinquis memoriam. Et
corpus quidem tuum humi cst condilum, avariliac aulem
mcmoriam, qiue diulurnilatc lemporis lutcrcpolcral, non
Ueni xui, iu,
 ;

270 S. 30, CRRYS08T0MI ARCHIEPISCOPI C. P.

sinis, sed ut eruatur et effodiatur per donium efficis.

Quandiu enim ea sleterit a te habeus denominationem, et

quae tua esse dicatur, plaue necesse estut omnium ora ad-
versus te sint aperta. \ides quod melius sit nihil habere,

quam talem sustinere accusationem ? Et ha?c quidem hic

illic autem, dic quaeso, quid faciemus tam multorum
,

dominium hic assecuti, ex iis autem quae habemus, vel

nihil, velpauca admodum impertiti, quomodo quae injuste
et peravaritiam a nobis sunt acquisita exuemus? Namqui
vult avare parla exuere, non pauca dat ex multis., sed mul-
tis partibus plura iis quae rapuit, et desistit rapere. Audi

quiddicat Zacchreus, «Et eorumquae rapui reddo quadru-

»plum 4 » Tu autem decies mille rapiens talenta,sipaucas
.

vix dederis drachmas, te totum reddidisseexistimas, etita

es affectus tanquam plura dederis. Atqui oportet enim et
illa ipsa reddere, et ex iis quae domi luae sunt alia addere.

Sicut enim fur non illa sola redens se defendit ; sed etiam
saepe addens animam, saepe autem transigit longe pluribus
datis : ita etiam avarus. Avarus enim est fur et latro, illo

multo saevior et immanior, quo etiam magis acceditadna*

turam lyranni. Nam ille quidem, quod et clanculum et
noctu aggrediatur, ex audacia sceleris multum amputat,
ut qui et erubescatel timeat peccare; iste autem omnem
exuens pudorem, nudo capite inmedioforobona omnium
rapit, ut qui simul sit fur et tyrannus. Non muros fodit,
non lucernam extinguit, nec arculam aperit, nec signacula
evertit. Sed quid ? Ea facit quae sunt his juveniliora : vi-

dentibus iis quibus fitinjuria, perportam ejicit, cum liber-

tate et fiducia omnia aperit, cogit hos ipsos sua exponere :

adeo vehemens , et exuperans est ejus violentia. Iste est

illis longe impurior ac scelcratior, quo est impudentior et
magis tyrannicus. Nam qui dolo quidemaliquidestpassus,
1
Luc. xix, 8.
 1

COMMIiNT. IN EPI8T. I AD TIIESSU. IIOM. X. 27

dolet quidem, sed non parvum habct solatium, quod ille

ipsequi injuria aflicilcxlhnescat; autcmqui malcpas*

islc

sus, ctiam dospcclui habetur, vim nc ferre quidcm pote-

rit: magis cnim irridebitur. Dic mihi, si quis clanculum

cum mulicrc admitlercl adulterium, alius autem videntc

marito hoc fecisset, quis majori dolore affecisset, et ad
mordendum fuissct aptior? Nonne hic? Nam hic quidem
cum eo quod malc fccit etiam illum habuit despcclui ille :

aulcm, si nihii aliud, ostendit sc limuissc eum qui fuerat

aflectus injuria. Ita eliam in pecuniis, qui clam quidem
accepit, eo ipso honoravit, quod clam acciperet. Qui au-
lcm aperte et publice, cum damno probrum ctiam intuiit,

el dedecus. Cessemus ergo aliorum bona rapere et paupe-

res et div ites. Non solum enim haec ioquor divilibus, scd
eliam pauperibus. Nam ipsi quoque eorum bona rapiunt
qui sunt se pauperiores, et ditiores et polentiores opifices
eos venumdant, qui sunt egentiores ct pauperiores, caupo-
nescauponcsetomnesquisuntin foro. Itaque omnium volo
injustitiam eliminare. Non enim in mensura eorum qune
rapinntur, ct furto auferuntur, sed in furantis volunlale et
arbitrio consistit injuriam facienlis maleficium. Quod au-
tem isti sint magis fures, et plurahabendi cupiditalis magis
laborent vitio ii, qui nec parva despiciunt, scio et memini me
apud vosdicere, sivosmeministis. Seddehis nihil accurate
dicamus. Sint ii quoquc perinde alquc diviles. Erudiamus
animum ut deinceps non majora concupiscat , quod est
amplius non appetat. In codeslibus vero nunquam habcat
terminum illud amplius desiderium , sed plus sempcr
unusquisqueappclal. In torravcro ad usum elsuificicntiam
consistat unusquisque, ctnihil qunerat amplius, utsicpos-
simus quoc vcre bona sunt assequi ,
gralia et benignitatc
Doinininoslri Jcsu (dirislicui cumPatrccl Spiritu sancto,
gioria, impcrium, cl honor, muic ol scmper, cl iu saccula
sceculorum, Amcn,
£72 JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

HOMILIA XI.

CAPUT V.

Spirituin nolite extinguere, prophetias nolite spernere.

Omnia autem probate , quod bonum est tenete. Ab
1
omni specie mala abstinete vos .

I. Grassa qusedam caligo, tenebrseque, et nubes offusa

est universae terrae , idque significans dicebat Paulus :

« Fuimus enim aliquando tenebrae 2 » Et rursus « Vos . :

,

» fratres non estis in tenebris ut dies vos tanquam fur

, ,

s
» comprehcndat Quoniam ergo nox est, ut ita dicam
. » ,

luna carens, et in hac nocte ambulamus dedit nobis Deus ;

praeclaram lampadem, ut qui Spiritus sancli gratiam in

nostris animis accenderit.Sed hanc lucem alii quidem
acceptam splendidiorem fecerunt lretarnque ethilarem.ut
Petrus , ut Paulus , ut omnes illi sancti. Alii autem etiam
extinxerunt , ut quinque virgines , ut illi qui circa fidem
feceruntnaufragium, ut qui Gorinthi est scortatus. utGa-
latae aversi. Propterea nunc dicit Paulus : « Spiritum nolite
«extingucre; »hoc est, gratiam; enim mos est ei vo- ita

care et graliam Spiritus. Eam autem extinguit vita im-

munda. Lt enim si quispiam in hanc lucernae lucem et ,

aquam et terram infuderit, lucernam extinguit, etiamsi

nihil horum fecerit; sed oleum tantum exemerit ita etiam :

in charismate seu dono gratiae

, si terrena et diffluen- ; ,

tium rerum curas insperseris Spiritum extinguis et si , :

i Xhess. v, 19-22. — » Ephes. v, 8. — * 1 Thes;, v, 4.

 ,,

COMMLNT. IN r.riST. I AD TIIESSAL. HOM. XI. 2j3

nihil tale feceris , alicunde autem advenicns irrucrit ten-
tatio vehemens tanquam spiritus aliquis , et flamma non
sit vchcmcns, aut niullu i> habens olei , aut foramen non
pbstruxeris, aulosliumnon clauscris, percuntomnia. Quid
cst aulcm foramen ? Sicut in lucerna, ita etiam in nohis
oculus cl auris. Nc sinas ut in eos irruat vchemens spiritus
nequitiie ,
quoniam lucernam exlinguit, sed ohlura limore
Dei. Os est ostium : claude et obsera , ut et lucem prsc-
beat, et externamrepellat irruptionem. Ut, exemplicausa,
te contumelia affecit quispiam , maledicto appetivit ? Os
claude. Nam si aperueris , ventum excitas. Non vides in
ivdihus quando ex adverso et directe steterint duac ja-
, ,

nuie , vehemens si alteram clauseris et

sitque ventus , ,

adversus non fuerit flatus nihil potest ventus, sed magna ,

pars ejus virium praecidilur ? Ita nunc quoque, duie sunt

januic , os tuum, et ejus qui te contumeliis afficit, et con-
vitiis. Si tuam clauseris et flatum adversum non dederis
,

cxtinguis tolum spiritum ; sin aulem aperueris , non po

test cohiberi. Ne eum ergo extinguamus. Scepc autem
contingit, ut etsi nihilirrumpat, cxlinguatur flamma, cuui
defecerit olcum ; quando eleemosynam non facimus ,

exlinguilur spiritus. Elenim ad te venit a Dei elcemosyna

et miscricordia. Deindc vidct aput te non esse hunc fruc-
tum , et avolat ; non manet enim in anima immisericordi.
Extinclo autem spirilu , reliqua scitis qui ambulastis in
nocte in qua non lucet luna. Si autem viam quae fert a
terra in terram noclu ire est diflicile , quomodo ost luluni
ingredi via quae a terra ducit in coelum ? Nescilis quam
multi sint diemones in hoc spatio ?quammultae fcrae ?quaui
multa spirilualia ncquiliae? Atquc si illam quidem hahon-
mus lucem , nihil nos potcrunt laederc. Sin autein illam
exlinxeriinus , nos cito consuimtnt, cito omnia noslra au-
fernnt. Nam lalrones <|uoque cxtincta lucerna ljlrocinan
lxxxvi. 18
 »,

274 S. JO. CHHYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tur. Nam illi quidem vident in his tenebris, quoniam agunt

quac sunt tenebrarum nos autem non sumus assucti illi :

luci. Nc crgo banc extinguamus. Omnis mala aclio extin-

guit hanc lucem et maledictum, et contumelia et quid-
:

quid dixeris. Sicut enim in igne , quidquid est ab eo alie-

num, illam perimit; id aulem eum accendit quod est illi

cognatum sic et in luce; si quid est siccum si quid cali-

: ,

dum, si quid ignitum, id accendit flammam spiritus. Nihil

ergo frigidum inferamus, nechumidum haecenimeaperi-
:

munt. Estetiam aliaexpositio. Multiapud ipsos,aliiquidem

vere praedicebant, aliiverofalsumdicebant. floc etiam dicit
in EpistolaadCorinthios, eum propterea dedissediscretio-
nem spirituum
1
. Nam cum sceleratus sit diabolus, voluit
per hoc donumprophetiae evertere univcrsitatem Ecclesiae.
Nam quia ambo futura pracdicebant, et daemon, et spiritus;
sed ille quidem falsum dicens, hic autem verum nusquam ;

poterat alterutrius accipi signum etindicium sed impune

;

utrique dicebant ut Jeremias et Ezechiel. Sed cum venis-

set tempus , probati fuerunt , et deprehensi; dedit ctiam

discretiones spirituum. Quoniam ergo tunc quoque apud
Thessalonicenses mulli prophetabant, quos etiam innuit
dicens : « Ne terreamini ncque per sermonem , neque per
2
«Epistolam, tanquam per nos, quasi instet dies Domini ;
cum hic dixissct « Spirilum nolite extinguere » oppor-, ,

tune adjecit sequentia , «Prophetias nolite spernere ; » hoc

est, nonquoniam sunt apud vos aliqui pseudo-prophctas
hos quoque prohibeatis, et aversemini. * Nolite cos extin-
»guere, » hoc est , « Prophetias nolite spernere. »

II. Yides quod hoc sit quod rlicit: « Omnia probate. »

Quoniam autem dixit, « Prophetias nolite spcrnere,» ne

existimarent eum omnibus aperuisse suggestum; « Om-
i) nia , inquit ,
probate; » hoc est , eas qurc vere sunt pro-

« 1 Cor. xw, 10. — »2 Thcss. u, 2,

 ,

C0MMI5NT. IN F.PIST. I AD TIIFSSU.. IIOM. XI. 27S

phcli.v. Quod bonum
« cst tcnete ; ab omni specie mala
» abstinete. » Non ab bac aut illa, scd ab omni : et vera et

falsa. ul cuni cxaminationo disccrnalis , ct ab illis absti-

neatis , bis vcro adba?rcatis. Ila enim ct illorum vehemens

crit odium et horum amor, quando non lcviter ct citra
,

cxamcn sod cxacte ct accnrate omnia feccrimus. « Ipse

,

» anlcm Dcus pacis sanctificct vos per omnia et integer ,

• spiritus vestcr , ct anima , et corpus sine quercla in ad-

1
nvcntn Dontini nostri Jesu Christi servetur . » Vide Doc-
toris benevolentiam. Post admonilionem preces quoque
subjungit; non solum scrmone, scd etiam in litteris. Opus
est cnim et consilio et precibus. Proptcrea nos quoque
prius consulontes , lunc pro vobis preces fundimus, et
hoc sciunt qui sunt sacris initiali mysteriis. Sed Paulus
quidem merito hoc faciebat , magnam apud Deum habens
fiduciam , et loqucndi libcrtatem. Nos autem et pudorc
suffusi sumus , et fiduciam non habemus. Sed quoniam ad
boc constiluti , ct ordinati snmus, hoc agimus, cum in-
digni quidem simus et assistere, ct vcl ultimorum disci-

pulorum locum lcncro. Quoniam aulem etiam pcr indig-

nos operatur gratia, non propler ipsos, sed proptcr eos
quibus sunt profuttrra, noslra afferimus. <Sanctificct vos,
winquit, per omnia, ct inlcger spirilus vestcr, et anima
»et corpus sinc qucrola in advcnlu Domini nosjri Jesu
» Chrisli scrvclur. » Spirilum quid liic dicit? Cbarisma scu
donum gratuitum. Nam si rcccsscrimus splcndidas habcn-
tcs lampadcs, ingredicmnr in sponsi thalamum. Sin aulem
cxlinctas, nequaquam. Proptcrca dicil: « Intcgor vester
» spiritus. » Ulo cnim maneutc inlogro, cl is manct clani ,

ma , inquil , ot corpus. Ncquo (Miiin ipsa aliqnid malum

accipit, ncc illud. « Fidfelis cst qui Vocavitvoa, qui cli.nn
» faciot \ » Vidc liumililatcm. N.im qYic.li.on *»r>catu8fcsl !

> i Thess. v, a3. — » Ibkl. i\,

18
<2j6 8. Jrt. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

i\e exislimetis, inqnit, quod hoc fiat ex meis precibus

sed cx proposito quo vos vocavit. Si enim vocavit ad salu
lem, cst autem verus , omnino salutem dabit cum velit

« Fratres, orate pro nobis '. » Papae ! quanta humilitas

Sed ille quidem hoc dicebat propter humilitatem; nos au
tem non propter humilitatem sed propter multam utili- ,

lalem et ex vobis magnum aliquod lucrum volentes ac-

,

cipere, dicimus: Orate eliam pro nobis. Nam etsi non

uiagnam nec admirandam a nobis accipitis utilitatem, sed
tamen propter ipsum honorem, propter ipsam appellatio-
nem. Habuit quispiam aliquando filios et tamen etiamsi ,

ipse eos nihil juverit sed tamen quoniam fuit pater, hoc ,

forle eis improperat , dicens : Uno die non sum a vobis

voc.itus pater. Propterea nos quoque dicimus: Orateetiam
pro nobis , non temere hoc dicens, sed vestras preces
valde desiderans. Si enim sum obnoxius omnium vestrum
curam gerere , et sum redditurus rationem : multo magis
debeo vestras assequi preces. Propter vos sum magis ob-
noxius reddendis ralionibus , et vos ergo mihi debetis ma-
jus dare auxilium. « Salutale fratres omnes in osculo
2
«sancto . » Papas ! quantus ardor ! Papae ! quae mens et

quis animus ! Quoniam c im esset absens, hoc osculo eos

salutare non polerat , per alios eos salutat. Sic nos faci-

uius, ut quando dicimus: Pro me eum osculare. Ita vos

quoque tenele ignem charitatis; non enim sustinet loco-

rmn intervalla, sed etiam per medias vias se ipsam exten-

dit , et adest ubique. « Adjuro vos per Dominum ut lega-
5
»lur Epistola hsec omnibus sanctis fratribus . » Hoc quo-
que maxime est desiderii, non adeo doctrinae; ut illos
quoque, inquit, alloquar. Gralia Domini nostri Jesu
«Christi vobiscum. Amen *. » Non leviter praecepit, sed

adjurans, et hoc quoque ex ferventi animo, ut etiamsi

> i Thess. v, 25. — » Ibid. 26. — » Ibid. 37. — 4 Ibid. 28.
 COMMENT. IN CPIST. I AD THESSAL. HOM. XI.
2JJ
ipsum despcxerint , propter adjurationem faciant quod
fuerit pracceptum. Ejus rei rnagnum habebant metum :

nunc autem hoc quoque est conculcatum. Et saepe con-

tingit ut puer flagris caedatur ct Deum adjuret et Christum
ejus, et dicat : Ita Christianus moriaris, et nemo atten-
dat , nemo advertat et curet. Sin autem per proprium ad-
juret filium, statim et invitus et stridens dentibus, iram
remittit. Alius rursus dum trahitur, el io medio foro ab-
ducitur, astantibus et Graecis et Juda;is maxime hor-
,

rendis eum qui abducit adjurat sacramentis et nemo at-

,

tendit. Quid non dicent Graeci , quando iidelis adjurat

lidelem et Christianum , et nulla ejus habetur ratio , sed
etiam despicimus ?

III. Vultis rem vobis narrem , quam ipse audivi? neque

enim rem fingens dico sed auditam a viro fide digno.
,

Ancilla quaedam cuidam viro improbo et impuro fugitivo

conjuncta, ipsa , cum vir ejus multum peccasset , et a do-
mina esset vendendus; majora enim erant peccata quam
ut ei dari posset venia ; et mnlier erat vidua , et eum cas-

tigare, cum ejus domum perderet, non poterat; sed sta-

tuerat vendere ; deinde esse nefarium existimans domina
virum ab uxore separarc, maluit illam mulierem quamvis
frugi, et utilem simul cum eo vendere, quam illam sepa-
rationem. Yidensergo puella sc esse redactam in magnam
animi perplexitatcm, veniens ad reverendam personam
dominae suae familiarem , quae et mihi narravit, et gcnua
prehendens, multumque lacrymans et ejulans, rogavit ut

suam dominam pro ipsa oraret, et multis verbis consump-

tis tanquam ei maxime persua-
postea hoc quoque addidit,
sura, quoddam maxime horrendum infercns jusjurandum.
Erat autem hoc jusjurandum Ita Christum videas in dic :

judicii, ne meas preccs dcspicias et cum haec dixisset ,

abiil. Quaevero fuerat rogata cuui quccdam incidisset sol ,

 :

278 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

licitudo de iis quao ad vitam pertinent , ut accidit in do-

mibus, oblita est. Deinde repente in crepuscnlo pomeri-
diano recordata est maxime horrendi
quo adacta iliius

fuerat jurisjurandi, et vehemenler fuit compuncta, et

abiens enixe et diligenter rogavit, et rem confecit. Illa
autem nocte ccelos repente vidit apertos et ipsum Chris- ,

tum. Yidit aulem ut videri poterat a mulierc. Quoniam

autem de jurejurando fuit sollicita, et quia timuit, hac vi-
sione digna fuit habila. Haec aulem dixi, ne despectui
habeamus adjurationes, maxime cum de rebus bonis et
honestis nos quidam rogaverint pro eleemosyna pro , ,

benignitate, et clementia. Nunc autem sedent pauperes

pedibus manci ac mutilati, videntes te praetercurrentem
deinde quoniam pedibus te non possunt assequi, sperant
se veluti quodam hamo adjurationis metu te retenturos ,
et manus extendentes adjurant ut unum aut duos solos ,

des obolos tu autem praetercurris per tuum adjurata Do-

:

minum et si te adjuraverit quidcm per oculos aut mariti

:

peregre profecti , aut fdii, aut filiae , statim cedis , et salit

animus, incalescis. Sin autem per Dominum adjurarit,

praetercurris. Ego autem multas novi quae audito Domino
praetercurrerunt : de pulchritudine aulem laudatae ab ac-
cedentibus , laetitia sunt efiusae , ct emollitae , et manum
porrexerunt. Eo itaquemiseros adigunt pauperes ut risum
moveant. Nam quoniam verbis utentes vehementibus et
acribus, non tangunt animum, ad hanc viam deveniunt
pcr quam maxime delectant et eum qui cst in calami- :

tate , fame cruciatur, cogit nostra improbitas pulchri-

et

tudinis diccre encomium, Et utinam hoc solum , sed alte-

rum quoque genus hoc acerbius, nempe praestigiatores

cogit esse pauperes, scurras , et risum moventes. Quando

enim calices , hederaceas pateras , et pocula digitis inse-

rens et imponens ludit cymbalis , et fistulam habens , tur-

 COMAIENT. IN EPIST. I AD TIIESSAX. IIOM. XI. 279
pia cantica , ct amore plena pcr cam , cantu et voce cla-
mat : deinde mulli circumslant, ct alii quidcm frustum
panis , alii vero obolum , alii vero aliquid aliud praebent,
ct diu rclincnt , ct dclcctanlur ct viri etmulieres, quid
csl lioc gravius ? Annon siint bsec valde deploranda ; parva
quidcmsunt, et parva exislimanlur, noslris autcm raori-
bus magna ingcnerant peccala. Quando enim diclus fue-
rit quidam obscamus, ct dulcis modus, mollit auimum ,

et illam ipsam corrumpit animam ; et pauper quidem

Deum invocans , et bona vcbis precans innumerabilia, a
vobis nihili o;stimalur :qui autem pro his inducit juveni-
lia , habelur Quod autem nunc mihi ve-
in admiratione.

nit in menlcm apud vos dicere, hoc dicam. Quidnam hoc

est? Quando in paupertalem et morbum incideris, si nen
aliunde , a mendicis quidem cerle qui per compila ct an-

giportus incedunt, disce Domino agere gralias. Isti enim

totam vitam mcndicando coneumcnles, non blasphe
in

mant , non irascunlur nec aegre ferunl sed omncm suam

, ;

mendicitatem rccenscnt cum gratiarum actione,Deum

magnum facicnlcs clementemque et benignum. Qui fame
quidem peril vocat benignum , tu aulem qui vivis in :

maxima rcrum oinnium copia nisi res omnium acceperis, ,

vocas crudelcm. Quanto cst ille melior? Quomodo nos

tunc condemnabit? Nobis communes calamilatum docto-
res, et consolationcm pcr univcrsum orbein lerrrc Deus
dimisit, pauperes. Passus es aliquid quod nolebas ? sed
nihilconfercndum cum eo quod ille passus est. Orbalus
csoculo?sed ille ambobus. Laborasli niorbo diuturno?
scdillc incurabili. Amisi.si i (ilios?scd ille eliam sanilaliMu
sui corporis. Magnum acccpisti daninum ? sed nondum co
es redaclus ut aliis egeres. Dco igilur agQ gialias. Vidcs
illos in fornacc pauprrtatis , ab omnibus pelenles, a pau-
cis accipicntes. Quando dcfcssus es orando cl nihil acci
280 S. JO. CDRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

pis, cogita quoties pauperem audieris vocantem, et non

exaudieris: autem nec succensuit, nec te contumelia
ille

affecit. Atqui tu hoc quidem facis ex crudelitate Deus :

vero eliam ex benignitate facit quod non audiat. Si ergo

tu cum conservum non audias ob crudelitatem non ,

a^quum censes , ut reprehendaris : dominum servi , qui

propter benignitatem non exaudit , reprehendis? Vides
quanta sit inaequalitas , quanta iniquitas et injustitia?

IV. Haec perpetuo cogitemus , et inferiores , et eos qui

in majoribus sunt calamitatibus, et ita poterimus Deo

agere gratias. Multis ejusmodi exemplis plena est vita : non
parvam autem habet doctrinam qui est sobrius , et vnlt
attendere , vel ex domibus oratoriis. Propterea enim et in
Ecclesiis et in Martyriis ante vestibula sedent pauperes,
nt nos ex illorum aspectu magnam capiamus utilitatem.
Cogita enim quod in terrenas regias nobis ingredientibus
nihil licet videre ejusmodi : sed viri graves, honesti et mag-
nifici , praeclarique divites et intelligentes quoquoversus
excurrunt in illam autem regiam
: Ecclesiam inquam ,
,

et Martyrum domos cratorias ingredientibus obversantur

daemoniaci, manci et mutili, pauperes senes, caeci et , ,

qui sunt obtortis membris. Quamobrem? Lt ex horum

aspectu erudiaris. Primum quidem ut si ingressus fueris ,

extrinsecus aliquem fastum attrahens, cum illos aspexe-

ris, et animi elationem deposueris, et cor contriveris, ita

ingrediaris , et audias quae dicuntur. Fieri enim non potest

ut audiatur, qui precatur cum fastu. Ut quando senem vi-
deris non efferaris et tibi placeas ob juventutem nam
, , :

isti quoque senes fuerunt juvenes. Ut quando propter mi-

litiam et potestatem regiam te valde jactaris, cogiles quod
ex iis sunt qui in aulis regiis praeclari , et illustres fuerunt.
Quando in sanitate corporis fueris confidens , hos atten-
dens tuam comprimas superbiam. Etenim qui huc assidue
 COMMEtfT. 1N EPIST. I AD THESSAL. HOM. XI. 281

ingrcditur ,
qui est quidem sanus , nou valde sibi placebit
de sanitate corporis qui autem laborat non levem acci-
: ,

pict consolationcm. Non propter hoc autem solum hic as-

sident sed ut te quoque reddant misericordem , et flec-
,

taris ad miscricordiam , ul Dei admireris benignilalem. Si

enim Deum illorum non pudet, sed eos statuit in vesti-
bulis : multo magis nec tu , ne propter terrenas regias in-

solescas et superbias : ne erubescas, si voceris a paupere :

et si accesserit , si genua prehenderit , nc repellas. Sunt

cnim isti canes quidam admirandi aularum regiarum. Non
enim eos probro afliciens vocavi canes, absit; sed etiam
valde laudans. Aulam servant regiam ; eos ergo nutri : ho-
nor cnim ascendit ad Regem. Illic omnia sunt fastus et su^
perbia , in regiis inquam ,
quoe sunt super terram : hic om-
nia sunt humililas. Quod nihil sint res humanse, ex ipsis

maxime discis vestibulis. Quod divitiis non delcctetur

Deus, doceris ab iis qui ante ipsa sedent. Eorum cnim
sessio et congregatio est propemodum admonitio ad om-
nium hominum natiiraui., claram vocem emittens et di-
cens: Nihil snnt res humanae nisi umbra el fumus. Si bo-
num essent divitiae, Deus noluisset pauperes sedere anle
sua vestibula. Si autem admiltit etiam divites, ne mireris.
Non enim ideo admiltit ut maneant divites, scd ut disce-
dant a fastu et elalione animi. Audi enim quid eis dicat

Christus. « Non potestis Deo servirc et mammon.T. » Et

rursus : « Dives diflicile intrabit in regnum ccelorum. » Et
rursus : « Facilius est camclum intrare pcr foramen acus,
nquam divitem in regnum coelorum * » Propterea cxcipit
divites, ut hacc verba audiant, ut aetcrnas dcsidcrent di

vitias , ut concupiscant ea qoac sunt in coelis. Et quid mi

raris si non dedignatur ut ii scdcant in veslibulis suis? non
dcdignatur enim vocare ad mensam spiritualcm , et illud

• Matth. vi, 24» et »'x> a3.

 ,

282 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPl C. P.

convivium. Sed et claudusetmutilus, senex et pannis obsi-

tus, sordidus etmucosus, simul cum pulchro juvene, et
qui se induit purpura et cui redimitum est caput diade-
,

mate, venit mensae particeps fulurus, et dignus censetur

spirituali convivio, et iisdem fruunlur utrique, et nulla est
differentia.

V. lta-ne Christus quidem non dedignatur eos simul

cum Rcge vocare ad mensam ; ambo enim simul vocan-
tur, tu autem fortasse dedignaris videri dare pauperibus,
aut etiam eos alloqui ? Papae ! quanta est arrogantia ,
quan-
tus faslus? Vide ne eadem nobis accidant quae diviti. De-
dignabalur ille vel aspicere Lazarum, et ne domus quidcm
tecto eum dignabatur, sed foris erat abjectus in vesti-
bulo. Sed nec vcrbis quidem eum est dignatus. At vide
quomodo cum ejus opus haberet auxilio, id non sit asse-

cutus. Si enim nos eorum pudet , quorum Christum non

puduit , Christi nos pudet , dum nos pudet ejus amicorum.
Impleatur mensa tua claudis , mancis ac mutilis. Per eos
advenit Christus, non per divites. Fortassis rides audiens.
]Ne ergo existimes meum esse verbum , audi ipsum Chris-
tum dicentem, non rideas, sed ut horrescas. Quando,
ut
inquit, facis prandium aut coenam, ne voces amicos, neque

fratres tuos ncque cognatos tuos neque vicinos divites

, ,

ne et ipsi te vicissim invitent et fiat tibi retributio. Sed ,

quando facis convivium voca mendicos mancos clau-, , ,

dos, caecos, et beatus eris, quia non habent unde tibi retri-
buant '
: enim tibi in resurreclione justorum.
retribuetur
Est autem hic quoque major gloria siquidcm eam amas. ,

Nam ex illis quidem est invidia accusationes et male- , ,

dicta, et metus plurimus ne quid praeter decorum fiat, et

ita assistis tanquam servus Domino, et si sint majores vo-
cati , timens eorum querelas et ora. In his autem nihil est
» Luc. XIV, «3.
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD THESSAL. HOM. XI. 283

hujusmodi, sed quaecumque eis obtulcris lubenter acci-
piunt : et magnus indc plausus , splendidior gloria, major
admiralio. Non illis ita applaudunt ; sicut his, omnes qui
audiunt. Si autem non credis, fac periculum tu dives , qui
vocas duces et principes, voca paupcres, et his imple men-
sam, ut videas annon ab omnibus tibi applaudatur, an
non diligaris ab omnibus, annon te omnes tanquam pa-
trem sint habituri. Nam illaruin quidcm coenarum nulluni
est lucrum pro his autem repositum esl ccelum
: et bona ,

quae sunt in ccelis. Quae omnia nobis omnibus detur con-

sequi gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi
cum quo Patri, simulque Spiritui sancto gloria, impe-
rium, honor, nunc et semper et in saecula saeculorum.
Amen.
 S. JOANNIS CHRYSOSTOMI
CONSTANTINOPOLITANI
ARCHIEPISCOPI ,

COMMENTARIUS IN EPIST. II AD THESSALONICENSES.

ARGUMENTUM.
HOMILIA I.

CAPUT I.

I. Cum in priori dixisset Epistola « Oplamus nocte et ,

s die vos videre ; et Non

, sustineinus, sed Athenis rcman-
»simus soli; et , Misi Timotheum »per haec omnia sig- ' ;

nificans dcsiderium quod habchat ut ad eos veniret. Cum

crgo fortasse nondum potuisset assequi ul eos adiret, et
qure eorum fidei deerant suppleret, ea causa hanc secun-
dam ponit Epistolam, utreliquum, quod praesens non po-
terat, per lilteras suppleret. Nam quod non abierit, hinc
licet conjicere. Dicit cnim scribens , « Rogamus autem vos
»per adventum Domini nostri Jesu Chrisli
J
. » Nam in
priori Epislola dicebat : « De temporibus autcm et momen-
»tis, non indigclis ut scribamus vobis '. » Quare si afTuis-

sct, non opus fuisset ut scriberct. Quoniam autein dilata

fuit qurcstio, ideo addit hanc Epislolam ; sicut dicit in.Epis-
tola ad Timolheum , « Quorumdam fidem subvcrlunt qui-

* i Thes?. iu, 10, et scqq. — • a Thcss, n, i. — » i Thess. v, i.

 ,

a86 S. JO. CHRYSOSTOMI ABCHIEPISCOPI C. P.

»dam, dicentes resurrcctionem jam esse factam *. » Illud

vero faciebant, ut cum deinceps nihil magnum aut prae-
clarum sperarent fideles , ad suscipiendos laborcs despon-
derent animum. Nam quoniam spes eos erigebat, nec si-

nebat ut praesentibus cederent , veluti uuamdam ancoram

volens excindere diabolus ,
quoniam non poluit persuadere
falsa esse quae erant futura , alia via est ingressus, et emis-
sis quibusdam perditis et exiliosis hominibus, aggredie-
batur decipere credentes , eis suggerens magna illa et

praeclara finem accepisse. Atque tunc quidem dicebant

illi jam factamesse resurrectionem; nunc autem dicebant

ihstare judicium et Christi adventumrut et ipsum Chris-

tum mendacio redderent obnoxium et cum ostendissent ,

quod non sit deinceps remuneratio, nec poena nec sup- ,

plicium iis qui ipsis malefecissent ; et illos redderent au-

daciores , et hos humiliores et abjectiores : et quod erat
omnium gravissimum , aggrediebantur alii quidem verba
solum mittere, tanquam a Paulo dicla : alii autem etiam

fingere epislolas tanquam ab eo scriptas. Propterea omne

iter eis intercludens Ne terreamini, neque per
, dicit , «

» spiritum, neque per sermonem, neque per epistolam tan-

«quani per nos missam 2 » Neque per spiritum inquit . ,

innuens pseudo-prophetas. Unde ergo sciemus, inquit? Per

id quod additur. Ideo cnim adjecit, « Salutatio mea manu
»Pauli, quod est signum in omni Epistola. Ita scribo, Gra-
»tia domini nostri Jesu Christi cum omnibus vobis 8 » .

Non hoc dicit quod hoc sit signum est enim verisimile :

alios quoque hoc esse imitatos ; sed, Salutationem mea

manu scribo : sicut nunc quoque fit apud nos. Nam ex sub~
scriptionemanirestrefiiintlitteraeeorumquimittunt. Admo-
net autcm eos a malis valde infectos, et a prasenlibus
laudans ; et a futuris adhorlans , et a supplicio , et a re-

« a Tim. n, 18. — « 2 Thess. 1, 2. — * Id. m, 17.

 COMMF.NT. IN F.PIST. II AD TIIRSSAL. IIOM. I. 287
muncratione bonorum eis paratorum ; dilucidius locum
tractat, ipsum quidem tempus non celans, temporis au-
tom signum signilicans, Anlichrislum. Tunc enim maxime
imbecillus certus fit animus, non si solum audiverit, scd
etiam si aliquid amplius didicerit. Christus autem magnam
cjus rci curam gerit, ct m monlc sedens omnia accurate
suis disscrit Discipulis dc consummatione. Quarc? i\e lo-

cum habeanl qui Antichristos introducunt et pseudochris-

tos; el ipse rjuoque mulla eis ponit signa, unum etiam
dicens vel maximum; quando fucrit praedicalum in omni-
bus genlibus Evangelium '
: alterum quoque, ne errent de
ejus adventu. Tanqnam fulgur, inqnit, veniet 2
. Non in

aliquo angulo latens, scd ubiquc resplendens, non eget

aliquo qui sit indicalurus : tanlo splendore mical; sicut
ncc fulgur eget indice. Dicit autem alicubi etiam de An-
ticbristo : « Ego veni in nomine Palris mci , et non rece-
» pistis me. Si alius vcneril in nomine proprio , illum ac-
s
»cipielis . » Erequenlcsquoquectqiuecxplicarinonpossunt
calamitates ejus essc dicit signum; el qnod Eliam oporleat
venire. Atque dubitabanl quidcm lunc Thessalonicenses :

no))is autem utilis fuil illorum dubilalio. Non enini illis

solum , sed nobis quoquc sunt Iikc ulilia , ut a fabulis puc-

rilibus et ab anilibus deliriis libcrcmur. Annon saepe au-
divislis cum quosdam mulla dicrnles de An-
pueri essctis,
tichristo el de genudexionc? adhuc enim leneris nostris
,

animis liacc inscrit diabolus, ut dogma augcalur ct nos

possit decipere. Non haec orgo praclcrmisisset Paulus de
Anlichrislo disserens, si fuissent utilia. Ne lucc ergo quac-
ramus. Non cnim sic vcnict inclinans genua sed sc elle- ,

rcn9 supra omne quod Deus dicilur auL colilur adco ut , :

in templo Dei tanquam Deum sc collocct, oslentanlcin sc

esse Deum. Quemadmoduin cuim diabolus cecidil cx ar-

• Miiltli. xaiv, i/|. — • IbiJ, »y. — 3 Joun. v, 45.

288 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

rogantia, ita etiam qui ab ipso movetur instructus est ad

arrogantiam.
II. Quamobrem rogo studeamus omnes remoti esse ab
hoc vitio, ne in illius judicium incidamus , ne eidem pcenae
simus obnoxii, ne simus socii ejusdem supplicii. « Non
»neophytum, inquit, ne inflati» incidat in judicium dia-

» boli*. » Inflatus ergo easdem pcenas dabit quas diabolus.

2
« Initium enim superbiac est, non nosse Dominum . » Ini-

tium peccati est superbia , primus impetus et motus ad

malum ,
et fortasse quidem et radix , et basis. Initium
emm aut primum significat impetum ad malum, autmali
constitutionem et consistentiam , ut si dicas: Initium con-
tinenliae et castitatis est
abstinere a malo spectaculo, hoc
est primusimpetus.
Sin autem dicamus, initium castitatis
est jejunium, hoc est, fundamentum et constitutio. Ita
eliam peccati initium est arrogantia : ab ca enim incipit
omne peccatum, quod quaecum-
et ex ea conflatur. Nam
que bona egerimus, non sinat id vitium ea manere, et
non excidere sed sit veluti quaedam radix quae non sinit
, .

bona consistere, illinc est perspicuum. Vide qnam multa

iecerit Pharisaeus, sed nihil ei profuit; radicem enim non
excidit, sed ipsa omnia perdidit et corrupit. Ex arrogantia
oritur despicientia pauperum pecuniae cupiditas, amor
,

pnncipalus, multae gloriae dcsiderium. Qui est ejusmodi,

est propensus ad ulciscendam contumeliam. Nam qui est
arrogans et elotae mentis, ne a majoribus quidem sustinct
conlumelia affici, nedum a minoribus; qui vero contume-
liam non fert, neque quidquam mali pati sustinet. Vide
qnomodo initium peccati sit suporbia. Quomodo autem
initium superbiae, est non nosse Dominum? Merito. Qui
enim novit Deum ut nosse oportet, qui novit quod Filius
Dei ad tantam se demisit humililalem, non extollitur. Qui
' i Tim. iii, 6. — » Eorli. xu, 14.
 :

COMMliNT. IN EPIST. II AD TIIKSSAL. HOM. I. 289

autem lnxc non novit, cxtollitur. Ad arrognntiam enim
instruit ct parat supcrbia. Nam dic mihi ,
qui fit quod isti

qui advcrsus Ecclesiam bellum gcrunt, dicunt se nosse

Dcum? Annon ab arroganlia? Vidc, non nosse Dcum, cos
in quantum impellat praecipitium. Si enim spiritum con-
tritum Dcus diligit, contra superbis resistit, et humilibus
dat gratiam. Nullum est ergo malum quod conferri possit
cum superbia. Hominem eflicit daemonem contumeliosum,
blasphemum , perjnrum : facit ut appetantur ceedes. Su-
perbus scmper vivit in doloribus et molestiis , semper iras-

cilur, semper quod hoc animi vitium

est tristis. Nihil est
possit satiare. Etiamsi videritrcgem se submittentem, in-
curvantem et adorantem ; non est satiatus sed magis est ,

accensus. Ut enim avari, quo plura accipiunt, eo pluri-

bus indigent ita ctiam qui sunt elata? menlis, quantacum-
;

quefruanturgloria, lantomajorem expetunt augelurenim :

eis afTectio est enim affeclio

: affectio autcm non novit mo-
:

dum sed tunc demum sistitur, quando occiderit eum qui

:

ipsam habet. Non vidcs quod ebrii semper sitiant? affec-

tio enim cst, non naturae desiderium, sed perversus mor-

bus. Non vides quod ii quos vocant (3ouA(fjuwvTa? id est ,

summc famelicos semper esuriant; cst cnim vitium, ut

,

dicunt mcdici , naturoe fines exuperans. Sic curiosi ct

tiosi indagatores, quanlavis didicerint non consistunt
cst enim affectio, nec habet lerminum. Rursus qui delcc-
tantur scortalionibus, nec ipsi gradum sistunt. « Scorta-
1
»lori, inquit, omnis panis cst dulcis , » non ccssabit do-
ncc fuerit devoratus , est cnim affcctio. Sed sunt quidem
u-griludincs, non lamen immedicabilcs, sed quac admiltunl
curalionem, et multo niagis quam corporales. Nam si vcli-
nius, eas possumus extingucrc. Quomodo ergo potest cxlin-
gui arrogantia ? Si Deum agnoveris. Si cnim illa orilur ex co
1

EccH. xiii, a4.

LXXXVI. 1(\
 ,

290 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quodDeus non cognoscatur : si eum cognoverimus expelli- ;

tur omnis arrogantia. Veniat tibi in mentem gehenna, ve-

niantin mentem qui te sunt longe meliores. Vcniat inmen-
tem quam muitornm tibi sunt luendae pcenae. Si haec cogi-
taveris, citoanimum contraxeris, cito eum flexeris. At non
potes haec facerePes imbecillior? Cogita res praesentes,
cogita naturam humanam, et quod nihil sit homo. Cum
videris in foro fcrri mortuum, filios orbos sequentes, vi-
duam qiue plangit , famulos lamentantes , amicos tristes ct

mcerentes, repula quam quod

nihil sint res praesentes, et

ab umbra et somniis nihil differant. At hoc non vis ? Ve-

niant in mentem divites, et ii qui in bellis temere perie-
runt considera virorum magnorum et illustrium aedes,
:

quae nunc sunt diruta? et solo aequatae cogita quanlum :

potuerunt, et nunc eorum ne restat quidem memoria.

Singulis enim diebus, si vis, invenies horum exempla
principes aliis succedentes , divilum bona publicata. Multi
tyranni humi sedent : is aulem quem nemo suspicabatur,
1
diadema gestat . Annon fiunt hrcc quotidie ? Nonne sunt
nostra rotae similia? Lege si vis et nostra et extera. iSam
illa quoque plena sunt his exemplis. Si nostra despicis,

idque ex arrogantia : si admiraris quae sunt philosophorum,

ad eos quoque accede. Illi te docebunt , veteres narrantes
calamitates, et poetae, et oratores, et sophistae, etomnes
scriptores. Undiquesivoles invenies exempla. Si autemho-
rumnihil vis, considera nostram naturam, et unde constet,
ct quomodo desinat. Considera quanti sis, quando dormis.
Nonne vel parva beslia te poterit interficere ? Multis enim
saepe e tecto delapsum parvum animalculum, vel oculum
ademit, aut alterius periculi causa fuit. Quid vero? annon
es inferior omnibus bestiis? Sed quid dicis? te eis prestare
ratione? At ecce non es ratione praeditus : egestatis cniro,

> Eccli. 11, S,

 COMMENT. IN EPIST. I AD THIiSSAL. HOM. II. 291
rationis argumenlum esl supcrbia. Sed de quonam qureso
onmiuo cflcrris , ct libi places? Propler bonam corporis
haluluclincm? Sccl brula hac in rc palmam ferunt, victo-
riani consccula. IIoc cliam obsenalur apud latroncs, ac
parricidas, cl scpukrorum cflbssores. At ob prudenliam?
Sed non cst pruclcntine , iusplcsccrp e| sibi placere. Hoc
quidcm ccrlc primo lc pri\ as ul non sis prudcns. Cohibca-
mus crgo insolentes noslros spiritus et supcrbiam. Siinus
modcslj, ct humiles, mitesque et placidi ; eos cnim pne
onmibus bealos pronunliav it Chrislus, dicens, « Beali pau-
»pcres spiritu. » Et rursus clamabat dicens : « Discite a
»me, quoniam mitis sum et humilis corde 1 . » Propterea
pcdcs lavil Discipulorum , nobis prasbens exemplum humi-
lilatis. Ab co omnia lucriiaciamus, ut possimus asscqui
bona promissa iis qui ipsum diligunt , gratia et benigui-
latc Domini nostri Jcsu Ciwisli cui cum Patre et Spiritu
sanclo gloria sit, imperium clhonor, nunc ctseinper, et ip

omnia saccula. Amen.

HOMILU II.

CAPUT I.

Paulus ct Sylvanus, ct Timolhcus Ecclcsiac Thcssaloniccn-

sjium in Deo Patrc nostrp el Domino Jcsu Chrislo. Gra-
tia vobis ct pax a Dco Palrc noslro ct Domino Jcsu
1
Cnrrsto .

I. Plurinii hpmincs nihil non agunl cl moliunlnr, ut ct

apud magistratus, cl cos qui sunt ipsis majorcs, aliqwa

' M;Klli. v, 5; p( xi, ?<,. — • 3 Tlirs*. 1. 1. j.

«91
 ,,

S()2 S. JO. CltRYSOSTOMl AKCHIEPISCOM C. P.

valeant gratia, ct magnum hoc esse ducunt, hac bcaloS

se esse exislimant, si id consecuti fuerint, cujus studio
tenentur. Si autem gratiam apud homines consequi est
adeo magnum, a Deo gratiam invenire quantum fuerit?
Propterea hoc semper suae prseponit Epistolae, et hoc pre-
catur, tit qui sciat quod si hoc sit de caetero nihil eri t ,

molestum sed solventur omnia quaecumque fuerint gra-

,

via et difficilia. Et ut hoc discatis Joseph erat servus :

juvenis imperitus et simplex et repente ei fuit mandata

, :

domus administratio et viro aegyptio eorum quae gere-

,

bat reddebat rationem. Scitis autem quam sit gens illa

summe ad iram proclivis, et quae minime ignoscat. Cum
autem accesserit principatus et potestas, major est ira
qune excitatur a potestate. Perspicuum autem est vel ex
iis quae fecit postea. Domina enim accusante passus est.

Atqui non erat eorum qui tenebant vestimenta , vim

,

pati, sed ejus qui fuerat spoliatus. Oportebat enim dicere,

Si vocem tuam sustulisses , fugisset : et si sibi fuisset

s(Lu|L lltw^expectasset adventum domini. Sed tamen

^^^PMt^jmia5rfldi\lh venit in mentem , sed cum absque ra-

*5x^^ tmjjpjftle tolna »ermisisset , conjecit in carcerem, adeo

J
1 * J3^«d^°Q^deimus. Atqui poterat etiam ex aliis de viri

ji/s^ Denej&ri^ntijuW prudentia facere conjecturam, sed tamen

alde egens erat rationis, nihil ejusmodi consi-
eFavit. Qui ergo et adeo improbum habebat dominum
et cui fuerat credita totius domus administratio, et erat
hospes , et desertus, et imperitus , postquam Deus multam
in eum elTudit gratiam, quasinihil essent tentationes, ita
omnia pertransiit, et dominae calumnium, et mortis peri-
culum, et carcerem , et postremo venit ad thronum rega-
lem. Vidit ergo hic Beatus quanta esset Dei gratia ; et

proplerea eam ipsis apprecatur. Aliud quoque struit, vo-

lenscnim eos reddere benevolos ad ea quae scribcndaerant
 COMMIiNT. IN EPIST. II AD THESSAL. HOM. II. 2y3
in Epistola : ul si eos et reprehendat ct increpct , non rc-
siliant. Propterca antc omnia eos admonet gratiae Uei,
cor eorum leniens, ut si fit afllictio, recordantes gratiae
qua fuerunt conservati a majoribus, in minoribus aninium
non despondeant; sed illinc habeant consolationem. Sicut
etiam alibi scribens dicebat« Si enim cum inimici csse-
:

• mus, reconciliati sumus Deo per mortem Filii ejus,

»multo magis reconciliali salvi erimus in vita ipsius*.
»Gratia vobis, inquit, et pax a Deo Patre nostro et Do-
»mino Jcsu Christo. Gratias agere debemus semper Deo
2
» pro vobis, fratres, ita ut dignum est » Vide humilitatis ma- .

gnitudinem : cum dixisset : Gratias agere debemus, illis re-

putandum et cogilandum relinquit, quod si alii pro iis quae
a nobis recte gesta sunt,non nos primum admirantur,
sedDeum; multo magis nos oporteat. Alioquin autem co-
rum quoque extollit animos, quod ea paliantur quac non
sunt digna lacrymis nec lamentationibus , sed gratiarum
actione in Deum. Si autem Paulus agit gratias ob bona
aliena : quid iis fiet qui non solum non gratias agunt, sed
etiam tabescunt invidia ? « Quoniam supercrescit fides
»vestra et abundat charitas uniuscujusque vestrum invi-
»cem. » Et quomodo potest, inquit, augeri fides? Quo-
modo ? quando pro
illa grave aliquid patimur. Atque mag-

num quidemest, essc firmum etstabilem ct a cogitationibus

non labeficri ac dimovcri : quando autem vcnti irruunt,
irrumpunt imbres, undique atlollitur gravis tcmpestas,
crebriquc et densi sunt fluctus; deinde non labamus , nec
vacillamns, nullius alterius rei cst indicium, quam quod
crevcrit et supercreverit , et altior facta sit. Sicutenim in
diluvio omnia quidem lapidca et humilia cito sunt occul-
tata, quac crant autcm supcrnc , inacccssa manscrc; iia
etiam fidcs <jua> alta fucrit, non dcpriniilur ucc doturba-
' Rom. v, i0. — « a Tlnss. 1, 3.
 :

294 s« J0 « CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tur. Propterea non dixit : Crescit, sed superexcrescit fides

vestra, et augetur charitas uniuscujusque vestrum in in-
vicem. Vides quod hoc conferat ad afflictiones , esse con
fertos et compactos, et inter se cohaerere? Ex hoc ergo
oritur etiam magna consolatio. Atque imbecillam quidem
charitatem et fidem labefactant afflictiones : fortem autem
reddunt fortiorem. Nam qui in dolore quidem est animus,
si sit infirmus et debilis, nihil ei accesserit : qui est autem
firraus et validus , tunc maxime potest. Vide autem cha-
ritatem : non hunc quidem diligebant, illuni vero minimc
sed erat sequalis in omnibus hoc enim tacite innuit di-
;

ceudo : « Uniuscujusque vestrum in invicem, » quod ea sit

in aequilibrio veluti unius corporis. Nam nunc quoque in-

vcnimus esse apud multos charitatem et dilectionem, sed

hanc charitatem et dilectiOnem esse causam dissensionis.

Nam quando bini aut terni fuerimus conjuncti, et duo
quidem aut tres, aut quatuor valde inter se fuerint colli-
gati, a caeteris autem se ipsos abstrahentes eO quod ad
,

illos possint confugere, et illis in omnibus confidere, hoc

est dissensio ,.non dilectio. Nam dic mihi, si oculus quam
habet totius corporis curam , in manum conferat j et se ab

aliis membris avertens, illi soli attendat, annon perdit

universum? Vere ulique. Ita nos quoque si charitatem,
quae extendi debat in tolam Dei Ecclesiam , in unum et al-

terum contrahamus , et nos ipsos el illos el universos per-

dimus : haec enim non sunt charitatis, scd dissidii, scissurae

et dissensionis. Nam etiamsi a toto homine avulsam acce-

pero partem , ipsa quidcm scissura sibi unita, et est con-
tinens et conglutinata; cacterum sic quoque est scissura,
quoniam reliquo non est unita corpori.
II. Quid enim prodest quod hunc aut illum valde dili-

gas ? Humana est charitas ct dileclio. Si autem non est hu-

mana, sed propter Deum diligis, omnes diligc. Dcus enim

 COMMENT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. IIOM. II. 20,5

sic jussit eliam inimicos diligere. Quod si jussit diligere

inimicos, qnanlo magis eos qui le nnlla affecerunt injnria

atquc molestia? At diligo , inquis: sed non ita: imovero
nec diligis quidem. Nam quando accusas, quando invidcs,
quando insidiaris ;
quomodo diligis? At hoc, inquis, non
facio : sed quando male audiente fratre maledicentis os
non obstruis, nec iis quas dicunlur iidem negas, nec ca
comprimis, cujusnamamicitiaeesthocindicium? «Etabun-
»dat, inquit, charitas uniuscujusque vestrum invicem: ita
1
»ut et nos ipsi in vobis gloriemur in ecclesiis Dei . » In
priori Epistola dicit omnes ecclesias Maccdoniae et Aehaiae
resonasse audita eorum fide « Ita ut non sit, inquit, no :

»bis necesse quidquam loqui. Ipsi enim de nobis annun-

»tiant qualem inlroitum habuerimus ad vos\ » Ilic autem
dicit, ut nos gloriemur. Quid est ergo quod diclum est?

Illic dicit, Nostra non egent doctrina: hic autem non di-

cit. Nos eos docemus, sed, gloriamur. Si ergo nos de vobis

et Deo gratias agimus, et gloriamur apud homines; multo
magis vos hoc faccrc oporlet de nostris bonis. Si cnim
qure a vobis recle gcsta sunt, digna sunt ut alii glorientur,
ut apud nos lamenlatione digna sint, quomodo dici potesl?
«Ila ut, elnos ipsi, inqnit, in vobis gloriemur in ecclesiis
»Dei. Pro patientia veslra ct fide. » Hic ostendit multuni
praotcriisse temporis : a mullo cnim lcmporc apparet pa-
lirnlia, non in duobus aut tribns diebus. Non absolute au-
tcm dicit palicntiam. Paticnliac quidem corto est l)onis

promissis non irui : nunc aulcm majorcm dicit paticnli.nn.

Qnamnam? Eam qurc cxistit per persccutioncs: quod au-

tcm cam innuat, pcrspicuum cst ex iis qn.r subjicit « In :

«omnibus pcrscculionibus vcslris <•! Iribulntionihns qnas

»snstinctis. » Nam perpetuo vitam agcbant cnm bostibus
qui undiquc cos conabantur hederc, firmani(|nc et itnmo-

• a Thess. i, 4. — • 1 Tln^. t, .,.

20,6 S. JO. C1IRYS0ST0MI ARCHIEPISCOPI C. P.

bllem ostendebant patientiam. Erubescant illi qui propter

hominum palrocinium transeunt ad dogmata. Nam cum
adhuc esset initium pnedicationis, homines pauperes, et

ex quotidiano opere victum sibi parantes adversus eos qui

gerebanl rempublicam, ct primi erant civilatis, suscipie-
bant inimicitias ; cum nec rex, nec magistratus usquam
esset fidelis, et bellum subibant implacabile, et nesicqui-
dem absistebant. « In exemplum justi judicii Dei 1
. » Vide
quomodo eis paret consolationem. Dixit, Deo gralias agi-

mus dixit, Gloriamur apud homines

: hoec quidem bona :

et honesta. Sed quod maxime quserit is qui dolore a/ficilur.

id est, liberatio a maiis, et supplicium eorum qui iu ipsum

male sunt affecti. Nam quando imbecillus est animus, hcec

maxime requirit: qui est enim philosophus, ne hoc qui-
dem. Quid ergo dicit, In exemplum justi judicii Dci?
Ulrumque tacite innuit, et eorum qui male agunt punitio-

nem, et eorum qui bene, remunerationem. Quasi diccret,

ut quando vos quidem coronat, illos autem punit, oslenda-
tur Dei justilia. Simul cliam eos consolatur, ostendens
quod et ex propriis laboribusetsudoribus, et convenienler
rationi justitiae coronentur. Sedprius ponit id quodadcos
pertinet. Nam etiamsi quispiam valde appetat vindiclam,
prius tamen desiderat prsemia. Propterea subjungit: « Ut
2
» digni habeamini regno Dei, pro quo et patimini » Non .

hoc ergo fit ex eo quod sint potenliores qui faciunt inju-

riam sed ex eo quod sic oporteat regnum ingredi. « Per
;

»multas enim, inquit, afllictiones oportet nos intrarc in

»regnum Dei. Si tamen juslum est apud Deum reddere
» relributionem iis qui vos tribulant, et vobis qui tribula-
» mini requiem nobiscum, in revelatione Domini Jesu de
»ccelo cum Angelis virtutis cjus
5
. «Illud, «Si tamen, »hi«
positum est pro , quia. Quod quidem ponimus in iis de
« 3 Thess, i, 5, — » Act. v, \i, — * i Thess. 1, 6, 7.
 OMMENT. 1N liPIST. 11 AD THLSSAL. HOM. II. 297
quibus valdc constat ut conlradici non possit. Pro eo quod
est, Valdc jusluni. Si juslum est, inquit, apud Deum eos
ulcisci, omnino ulciscetur. Quasi diceret, Si res Deo sunt
curae, si Deus curat. Sic illud, « Sitamen, ponit, ac si rcs

in confesso sit; ac sidiceret: Si Deus odio habet malos;

ut eos cogat dicere quod odio habeat. Sunt enim ejusmodi
scntentiacminime dubiae, utpote cum et illi ipsi sciant
quod justum sit. Nam si hoc juslum est apud homines,
multo magis apud Deum. «Rcddere, inquit, retributionem
»iis qui vos tribulant, et vobis qui tribulamini, requiem.
III. Quid ergo ? est-ne aequa retribulio ? Nequaquam. Scd
vide per ea quae sequuntur esse vehementiorem, et re-
quiem mullo majorem. Ecce etiam alia consolatio, eosdem
habere sociosafllictionum, ct in remuneralione. Iloceniui
significat illud, eNobiscum; » eos qui innumerabilia fecc-
runt majora, conjungit socios in coronis. Dcinde et tem-
pusaddit, et per descriptiouem mentes eorum sursumcx-
tollit, verboccelos prope modum aperiens, et eorumoculis
subjiciens, et circa ipsum staluit angelicum exercitum, ct

ex eo loco, et ex iis quae sunt ex ipso, latiorcm faciens iina-

gincm, ul ipsi parum respirent. « Et vobis qui tribulamini
«rcquiem nobiscum, in revelatione Domini Jesu de coelo
»cum Angelis virtutis ejus. In flamma ignis dantis vindic-
» tam iis qui non noverunt Deum, et qni non obcdiunt
»EvangelioDomini nostri Jesu Christi 1
. » Si, qui Evangclio
non obediunt, dant pocnas : qui pnelcrquam quod non
obediunt, vos etiam ailligunt, quidnon p3licnlur?Conl<ui-
plareautem ejus prudcnliam. Non hic dixit, qui vos allli

gunt, sed,qui non obcdiunt.Quofitut eliamsinon propter

vos, proptcr sc ipsum neccssc sit eos punire. Atquc hoc
quidcm dictumcsl, ut cos rcddat ccrliores, quod cos om-
nino puniri oportcut, prius aulcm rursus quod cos quoquo
> 3 Tbess. 1, 8.
298 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

omnino oporteathonorari. Ad credendum ergo illos inducit

nuntiata supplieii certitudo ; ad lcetaudum vero , quod
propter mala sibi illata haec patiantur. Haec illis quidem
dicta sunt, sed nohis quoque conveniunt. Quando crgo
fuerimus in affliclionihus , haec reputemus. Ne aliorum
L-elemursupplicio, tanquam de quibus sumpta sit vindictn,
1
sed ut qui simus liberati a tali supplicio et pocna . Quid
enim nos juvatquando alii fuerint punili? Ne sint, quneso,

tales nostri animi. A regno rocitemur ad virtutem. Nam

qui cst bonus ac virtute valde praeditus, neque a timore,
neque a regno inducilur ad virtutem, sed propter ipsum
Christum, sicut faciebat Paulus. Sed nos cogitemus hona
quae sunt in regno, et mala quas sunt in gehenna, sic nos
componamus, et erudiamus : sic nos ipsos inducamus ad
ea quae sunt agenda. Quando videris aliquid bonum et

magnum in praesenti vita, cogita regnum, et id nihil esse

existimabis : quando tcrribile, cogita gehennam, et irride

bis. Quando te invaserit crtpiditas corporalis, reputa ignem,

rcputa etipsius peccati voluptatem quod nullius sit prelii, :

quod ne habeat quidem voluptatem. Si enim legum, quae

hic sunt latae, metus tantam vim habet ut nos a pravis ab-
ducat actionibus, mullo magis fulurorum memoria, sup-
plicium immortale ,
pcena sempiterna. Si metus regis ter-

reni a tam multis nos abducit malis, quanto magis metus

aeterni Piegis? Quomodo ergo poterimus assidue metum
habere? Si frequenter audiamus Scripturas. Nam si mor-
tui solus conspectus animum nostrum ita reprimit : quanto
magis gehcnna et ignis qui neqnitextingui? Quanto magis
vermis qui non moritur? Si gehennam semper cogitemus,
non cito in eam incidemus. Propterea supplicium minatus
est Deus. Si illud cogitare non magnum aliquod habcret
lucrum, non jam minatus esset Deus : sed quoniam cjus
« 1 Tim. , 34.
 COMMENT. IN EMST. H AD TIIESSAX. HOM. II. 2t)()

recordntio valet ad res magnas rccte gcrendas, propterea

tanqnam salutarc aliquod medicamentum ejus minas ,

noslris insovit animis. Ne despiciamus tantum lucrum

quod inde nascilur, sed eliam assidue versemus, in pran-
diis. in civnis. Nam de rebus quidem jucundis sermonihil
juval animam,sodcamredditimbccilliorein. Sermo aulem
de rebus trislibus et molestis amputat quidquid dilYundi-
tur et dilfluit, eamquc dissolutam convertit et conlrahit.
Quide theatris otmimis disputat,nihil eiprodest,sedmagis
inccndit, magisquc tcmerariam rcddit et petulantiorem.
Qui aliena curat et scrutatnr, snepe illam ox tali curiosi-
tate in pericula con)icit. At qui de gehcnna loquitur, nullo
obnoxius crit periculo, et sapicntiorem reddct animam.
At verborum times importunilalem ? Nnm, si sileas, gehen-
nam extinxcris? num, si dixcris, accenderis ? scu dixeris,

scu non dixcris, exardescet ignis. De ea dicatur assiduo,

11 1 nunqunm in ertm incidas. Ficri non polestut anima dc
gehonna sollicita cilo peccet. Audi enim optimam admo-
nitionem : « In mcmoriam revoca novissima tua , et in

» nctcrnum non peccabis 1 non potcst ut anima qunc li-

. Ficiri

met dc rcddcndis ralionibus, ad delicta non sit tarda. Mc-

tus enim vigens in cogilalione. in ea nihil dimittitmun-
danum. Nam si qune dc ca vcrba fiunt, cnm ita dejiciunt
ct comprimnnl, ratio ct cogilntio qurc pcrpelno babitat
in animis, nnnon magis purgat animam quam quivis ignis?

Regni non ita mcminerimus ul gehennrc. Metus enim ma- .

jorcm vimhabctquam promissio et scio qnod mulli bona :

despicali essent innumerabilia, si liborati essonl a suppli-

cio : cum nunc quoque mihi snflicinl non csse punilum,

non cssc castigatum. Nnllus ex iis qui gehcnnam hnbenl
antc ocnlos, incidel in gehcnnam. Nullus ex iis qui geben-
nam dcspiciunt , cfliigict gchcnnam. Sicut cnim apud nos
> Eccli. xxviii, 9.
300 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

qui timent quidein judicia, non comprehenduntur a judi-

ciis : qui aulem illa despiciunt, ii sunt qui in ea maxime
incidunt; ita hic quoque. Si non eversionem timuissent
Ninivitae, fuissent eversi. Quoniam vero timuerunt, non
fuerunt eversi. Si temporibus Noe timuissent diluvium,
non fuissent obruti diluvio : et sitimuissentSodomitae, non
fuissent exusti. Magnum est malum minas negligere. Qui
despicit minas, per res ipsas cito sentiet experientiam.
Nihil est aeque utile.atque de gehenna disserere. Quovis
argento puriores nobis efficit animas. Audi enim Prophe-
tam dicentem; « Judicia tua coram me sunt semper*. »
Christus quoque de ea saepe disserit. Nam etsi molestia af-
ficit auditorem, ei tamen prodest maxime.
enim suntomnia quae prosunt nequemireris.
IV. Talia :

Nam et medicamenta et cibi aegroto prius sunt molesti, et

tunc afferunt utilitatem. Si autem non ferimus verborum

gravitatem est perspicuum fore ut feramus peracerbam
,

rerum experientiam. Si nemo fert verba quae fiunt de ge-

henna palam est adveniente persecutione neminem ferro
, ,

et igni obstiturum esse. Aures nostras exerceamus ne mol-

liamur : inde enim etiam ad res ipsas veniemus. Si assues-
camus audire terribilia, etiam terribilia ferre assuescemus.
Sin autemsimus adeo dissoluti et enervati ut ne verba qui-
dem feramus, quomodo rebus resistemus ? Vides quomodo
quoe sunt hic omnia, crebraque pericula despiciat beatus
Paulus? Quare?Quoniam meditatus erat etiam gehennam
despicere pro iis quae Deo placent. Ille ne gehennae quidem
experienliam aliquid esse putabat propter Christi deside-
rium. Nos pro iis quae nobis conferunt, ne verba quidem
de ea patimur? Atque nunc quidem paucis auditis disce-
ditis. Piogo autcm vos , si qua est in vobis charitas , ut
quae de his verba fiunt pcrpetuo versetis. Nihil poterunt

» Psal. xvn, 25.

 COMMENT. IN EPI9T. II AD TIIESSAL. HOM. II. 3oi

nocero , ctiamsi non prosint : certo autem scio quod pro-

dcrunt. Nam ex sermonibus qualitalem suscipit anima.
1
« Corrumpunt enim bonos mores colloquia praeva . » Ju-
vant ergocolloquia bona ; modestoset lemperanles reddunt
colloquia terribilia est enim anima veluti quaedam cera.
:

Nam si frigidas quidem induxeris collocutiones callum ,

obduxeris et induraveris; sin autem ignitas molliveris , :

mollitam autem ad quodcumque vis formaveris et eflinxe-

ris , et regiam imaginem inculpseris. Obstruamus ergo au-
res ad temerarios sermoues. Non est parvum malum : ex
eo nascuntur mala omnia. Si meditata csset mens nostra
attendere divinis sermonibus, non attenderet aliis : non
attendens autem aliis , neque res malas aggrederctur. Ad
facta enim via est sermo. Primum cogitamus ; deinde lo-

quimur; deinde agimus. Multi saepe etiam frugi et modc-

rati , a turpibus verbis venerunt ad turpes actiones. Non
enim anima nostra natura est bona nec mala sed ex libero ,

arbitrio et hoc fit et illud. Sicul ergo velum quocumque

,

spiraverit ventus illuc defert navem , vel potius sicut cla-

vus transfert navem , si ventus sit secundus ; ita eliam
cogitatio, bona verba secundo vento ferantur, navigabit
si

absquc periculo si autem contraria soopeetiam submer-

: ,

gentcogitationem. Quodenimnavigiis sunlspirantes venti,

hoc animis sunt verba. Quocumque vis ipsam traducis et

convertis. Propterea dicit quidam admonens ; «Omnisnar-

2
» ratio lua sit in lege Altissimi . » Propterea rogo, a nutricc
acceplos infantes ne groecis fabulis assuefaciamus, scd ab
ineunte aetale discant quodsit judicium ; quod sit suppli-

cium, infigatur corum animis. Hic metus si radiccs cgeril,

magna bona facit. Anima enim quic ab ineunlc arlalc di-
dicerit ca expectalionc concuti, hunc melum non cito

amovebit. Sed sicut equusquidam quifrcno facilc rogilur,

' l Cor. xv, a7>, — > E<:cli. u, »o.

 ,

302 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

habens insidentem gehennoc cogitationem, ordinate in-

grediens, et loquetur et dicet utilia : et neqne juventus',
neque divitioe , neque orbilas , neque quidquam aliud
ei nocere polerit , cum adeo validam habcat rationem ,

et quae possit omnibus resistere. His verbis et nos ipsos

componamus, et uxores, et servos , et filios et amicos,
et , si fieri potest, etiam inimicos. Cum his enim verbis
possumus multa peccata resecare , et melius versari iri

rebus molestis , quam in jucundis. Est autem illinc

perspicuum. Nam dic mihi , si veneris in domum in qua

celebrantur nuptiae , aliquantisper quidem spectaculo
es dclectatus postea autem cum recesseris, dolore exta-
;

bescis, quod tam multa non habeas. Sin autem ingres-

sus fueris domum lugentium, etiamsi sint valde divites

cum recesseris , magis quiesces : non enim inde accepisti

invidiam , scd consolationem de tua paupertate. Per res
ipsas vidisti quod nullum bonum sint divitiae , nullum
malum paupertas, sed res sint indifferenles. Ita nunc
quoque si loquaris de deliciis , animam ut
magis feris ,

quse forte non habeat quo deliciis indulgeat. Quando au-

tem adversus dclicias , etiam de gehenna sermones in me-
dium injeceris res te delectat et magnam pariet volup-
, ,

tatem. Quando enim cogitaveris quod deliciae adversus

illum ignem nihil poterunt opis ferre eas non requires. ,

Sin autem reputaveris quod ipsum quoque magis solent

accendere non solum non reqnires sed etiam aversabe-
, .

ris et repelles. Ne fugiamus sermones de gehenna ut ,

gehennam fugiamus. Ne fugiamus p^nae mentionem ut ,

non puniamur. Si dives ille ignem istum cogitasset non ,

peccasset. Quoniam autem ejus nunquam meminit, ideo

in eum incidit. Dic rnihi homo, cum sistendus sis ad
, o
tribunal Christi, de quavis potius quam de ea re loqueris?
Et si tibi sit lis apud judicem, saepe verbis tenus , non
 COMHIiNT. IN IiPIST. II AD TUT.SSAL. IIOM. II. 3o3
noctu, non interdiu, non aliquo temporis momcnto non ,

hora aliqua aliquid aliud loqueris, sed pcrpetuo de re illa ;

de lola autom vila lua ralionem rcdditurus et judicium

subilurus, nc cos quidem toleras , qui hoc judicium tibi

in mcntem rcvocanl ? Propterca ergo omnia perierunt ct

sunl perdila ac prolligata quod ad humanum tribunal
,

sistendi, pro rebus qin-c ad hanc vilam pertincnt omnia ,

moveamus, quemlibet rogemus, assidue de eo simus solli-

citi, omnia pro illa rc agamus ad Christi autem tribunal:

non mullo post vcnluri , nihil ncc per nos , nec per alios

agamus : judiccm non rogamus , quamvis nobis longum

det tomporis spatium , et nos non rapiat in mediis pec-
calis; sed permillal ut ea cxuamus, el nihil eorumquae ad
ipsum pertinent praHermiltat iila bonitas ct benignilas.
Sed nihil amplius eflicitur ; propterea majus est suppli-
cium. Sed absit ut ita fiat. Propterea rogo ut nunc sallem
resipiscamus, gohennam ante oculos habeamus, cogitemus
illam inevilabililer reddendamrationem ut hrcc reputan- :

tes . ct vitium fugiamus, et virtutem eligamus, et possi-

mus asscqui bona promissa iis ([ui ipsum diligunt, gralia,
et bcnignitate Domini nostri Jcsu Chrisli , cum quo Palri,
simulque Spiritui sancto gloria , imporium, honor , nunc
et semper , et in stecula, saeculorum. Amen.
3o4 S. JO. CURYSOSTOMl ARCHtEPISCOPI C. P.

JW VVVWW W vW VW Wl WV W WVWV wv wv W W\ WV w w\ w\ wv vwivvvwswvwvuwwtvvwW

V ». V

HOMILIA III.

CAPUT I.

Qui poenas dabunt in interitu aeternas a facie Domini et a

gloria virtutis ejus, cum venerit glorificari in sanctis

1
suis, et admirabilis fieri in omnibus qui crcdiderunt .

I. Sunt multi homines qui bonam spem habent, non in

eo quod abslineant a peccatis, sed in eo quod existiment
gehennam non esse vehementem sicut dicitur, sed mitio -

rem quam eam cujus minae intentantur, et essc tempora-

neam, non acternam, et de illa re multum philosophantur.
Ego vero non solum quod non sit mitior quam cujus minae
intententur, sed multo vehementior, ex multis possum os-
tendere, et colligere ex ipsis verbis de gehenna. Ca^terum
nullam nunc agito ex his rationibus sufTicit enim metus ;

ex solis verbis conceptus, etiamsi eorum sententiam non

explicaverimus. Quod autem non sit temporanea audi ,

Paulum nunc dicenlem de iis qui Deum non norunt, ne-

quc credunt Evangelio, quod pcenas dabunt exitium ,

relernum. Quod autem est aeternum, quomodo temporale?

« A facie, inquit, Domini. » Quid hoc est? facilitalem quam-

dam vult indicare. Quia enim tunc ob divitias altum sa~

piebant; magno, inquit, non opus est negotio, sed sufficit

si adsit Deus et visus fuerit : et sunt omnes in pcena et

supplicio. Ejus praesentia aliis quidem erit lux, aliis vero
supplicium. «Et a gloria, inquit, virtutis ejus, cum venerit

» glorificari in sanctis suis, et adtnirabilis fieri in omnibus

« a Thess. i, 10.
 COMMENT. IN EPIST. II AD THESSAL. HOM. III. 3o">

»qui crediderunt. » Quid dicis? Dens-ne glorificatur? Certe

inquil, inomnibussanclis suis. Quomodo?quando enim, in-
quit, ii qui allum sapiunt, viderinl eos qui ab ipsis flagellan
tur, qui despiciuntur, quiirridentur, esse prope ipsum, tunc
apparct cjus gloria, vel potius et ejus gloria. Ejus eorum et
quidem, quodeosnon rcliquerit, sedpraeclarosreddideritet
illustres: eorum autem quod tanto dignati sint honore. Lt
enim illi ejus sunt divitiae, quod sint fideles ita etiam ejus est
:

gloria, quodillibonisejussintpotituri.Gloriaboniesthabere
quos suis ornet bcneficiis. «Et admirabilis, inquit, fieri non
» in omnibus qui crediderunt. » Hoc est, per eos qui credi-
derunt. Ecce rursus, « In, » idem est quod, «Per. »Per illos
enim redditur admirabilis, quando eos qni miseri erant et
abjecti, ac mala passi innumerabilia crediderant, ad tan-

tum deducit splendorem. Ejus virlus tunc ostendilur,

quod ctiamsi hic videantur derelicti sed tamen magna ,

illic frimntur gloria. Tunc maxime ostenditur omnis Dei

gloria et virtus. Quomodo autem, audi, subjungitur enim:
«Quia credilum est testimonium nostrum super vos in die

In quo eliam cramus semper pro vobis

1
» illo. . »Hoc est*
Quando adducli fuerint in medium qui mala passi sunt
innumera ut a fide non cesserunt, scd crc-
desciscerent, el
didcrunt, gloriiicalur Deus; tunc ostcndilur eliam eorum
gloria. Quia igitur multi fidem simulant, ante mortem nc-
minem beatum dixeris. Nam in illo die ostenduntur qui
crediderunt. « In quo ctiam oramus, inquit, semper pro
»vobis. Ut vos dignelur vocatione sua Deus noster, ct im-
» pleat omnem voluntatem bonitalis suac et opus fidei in

«virlule. »Ut dignelur, inquit, vos vocatione. Ostcndcns

mullos rejeclos luisse. Proplerca subjunxit , «Et unpleat
»omncm volunlalcln bonitatis stu-c. »I\am is quoquc qui
sordidis crnt indutus vestibus ffiilvocalus, sed non maiisit
• ?. Tliess. 1,11.

I.XXWI. io
 »

3o6 S. JO. CHP.YSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

in vocationc ; imo propterea magis ejectus fnit a vocatione

in thalamum sponsi. Nam quinque etiam virgines fuerunt
1
vocatae. «Surgite, inquit, sponsus venit , »et paratae erant,

sed non sunt ingressae. Significans ergo quamnam dicit

vocalionem, subjunxit : « Et impleat omnern voluntalem

«bonitatis suae, et opus »Hanc quaerimus fidei in virtute.

vocationem, inquit. Vide quomodo sensim eos cohibet et

comprimit. Ne enim efferanlur laudum exuperatione, ut
qui res magnas gesserint, pigrique et ignavi evadant, os-
tendit eis adhuc aliquid deesse; quandiu fuerint in hac
vita. Quod etiam ad Hebrrcos scribens dicebat : «Nondum
» ad sanguinem usque restitistis, adversus peccatum decer-
»tantes\ «Omnem, inquit, voluntalem; hoc est, benepla-
cilum, et quod est persuasum certumque ac statulum. Ac
si diceret, ut fiat quod Deo cerlum est ac persuasum; ut
nihil vobis desit : ut sitis ita ut vult. Et opus fidei in virtute.
Quid hoc est? Tolerantia persecutionum. Ne dissolvamur,
inquit, nec deficiamus. « Ut nomen Domini Jesu
glorificetur

r> Chrisli in vobis, et vos in illo, secundum gratiamDei nostri

3
» et Domini Jesu Christi .

II. Vide. Dixit illic gloriam, dixit hic quoque. Dixit quod
ipsi quoque quod est
glorificantur, ut et glorientur. Dixit

longc amplius, quod Deum quoque glorificant. Dixit quod

recipient illam gloriam. Sed ct hic quoque dicit. Nam dutn
glorificatur dominus, servi quoque glorificantur. Nam qui
dominum glorificant, multo magis ipsi glorificantur, et

hoc ipso, et absque illo. Gleria enim est afllictio, qua3

propler Chrislum suscipitnr, et ubique eam rem vocat
gloriam quo magis aliquid turpe et ignominiosum passi
: ct

fueriinus, eo sumus clariores. Deinde ostendens quod hoc

ipsum quoqucestDei, dicit, «SecundumgratiamDcinostri
» et Domini Jesu Christi. » Hanc gratiam ipse nobis dedit,

' Maltlu sxv, 6. — a Hebr. xn, 4> — 3 2 Thess. 1, 12.

 COMMRNT. 1N ErlXT. ir AD THES3At. HOM. III. 3oj
n t glorificctur in nobis, et nos glorificet in ipso. Qnomodo
Quoniam nihil ci prafcrimus. Quo-
glorilicatur in nobis?
modo glorificamur in ipso? Quoniam ab ipso accepinius
virlutem, ut non cedamus malis quoc inferuntnr. Nam
qnando simul et Deus glorificatur, et
tentalio accidcrit,

nos. Ipsum cnim quod nos sic corroborarit nos

glorificant :

admirantur, quod nos ita comparaverimus ut simns digni.

lhec autem omnia fiunt a Dei gratia. «Rogamus autem vos,
• fratres, per adventum Doniini nostri Jesu Chrisli ct
«nostrae congregationis in ipsum, ut non cito moveamini a
»seusu vestro »Quando futura sit resurrectio, non dixit;
1
.

quod autem nunc non erit, dixit. « Nostrae, inquit, congre-

»gationis in ipsum. » Non est hoc quoqnc parvum. Vidcs
quomodo fit etiam suasio cum laude et adhof tatione quod :

oninino nobiscum ipse appareat, et sancti omnes? Loqui-

lur de Chrisli adventu , et de nostra congregatione : hoec
enim simul erunt. Erigit mentem eorum, nt non cito, in-
quit, labetis et vacilletis. « Nequc terreamini, ncquc pcr
» spiritum , ncque per scrmonem , neque per Epislolam, ut
«pernos missam, quasi inslet dics Domini 2 »IIic innuere
.

videtur fuissc quosdam, qui ficlam et cmcntitam ut Pauli

Epistolam gcstaverint, camque ostendcntcs diccrcnl, quod
instaret dies Domini , nt inde multos in crrorcm inducc-
rent. Ne igiturcrrarent, sedsibi cavermt, confirmatPaulus
per ea quae dicit cl scribit j « Nc tcrrcamini ncque per
«spiritum, nequc prr scrmoncm. »Quod anlcm ait ita ha-
bct. : Etiamsi spiritum propheli.c habcns hoc dicat,
alicjnis

ne crcdidcritis. Quando cnim cram ajmd vos, \\xc dixi

vobis, adeo nt minimc deceal ab eorum fidc rcccdcrc qu;c
docli fuislis. «Nc([ue pr.r spiritum. » P.«-eiido-prophcla.s sic
appcllal spirilu immnndo aill.ante loqncnlcs qti.ccum<|ur
pro.crcbant. Isli enim tidcin dictis snis conciliarc volcn-
1
a Tliess. ii , 1,2. — » ll)i,l.

ao,
 » ,

3o8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tes, non soluin persuadendi ralione conabantur in errorem

induccre; hoc quippe ostendit, cum ait, «Neque per ser-
»moncm; » verumetiam fictam, quasi essetPauli, Epislolam
ostendebant, hoc ipsum quod praetendebant exprimentem.
Quocirca idipsum ostendens subjunxit, «Neque per Epis-
»tolam, tanquam per nos. » Undequaque igitur eos confir

mans sic sententiam suam exponit et ait : «Ne quis vos se-
» ducat ullo modo. Quoniam nisi venerit discessio primum,
»et revelatus fuerit homo peccati, filius perditionis, qui
» adversatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus
»aut quod colitur, ita ut in templo Dei sedeat, ostendens
1
»se tanquam sit Deus .»De Antichristo hic disserit, et
magna aperit mysteria. Qnid est discessio? Antichristum
vocat discessionem, ut qui multos sit perditurus : et ut
deficiant, inducturus : « Adeo ut scandalizentur, inquit, si

tfieri potest, etiam electi 2

. «Vocat autem eum hominem
peccali. Faciet enim innumerabilia et procurabit ut alii ,

faciant terribilia. Dicit autem eum filium perditionis quod :

ipse quoque pereat. Quis est autem iste? Numquid Sata-

nas ? Nequaquam. Sed homo quidam suscipiens omnem
ejus operationem. Et revelatus fuerit homo, inquit, qui
extollitur supra omne quod dicitur Deus, aut quod colitur.

Non enim illos inducet ad cultum idolorum, sed erit qui-

dam Dei adversarius dissolvet et destruel omnes dcos, et
:

jubebit se ipsum pro Deo adorare. Et sedebit in templo

Dei , non quod est Jerosolymis , sed in templo Ecclesiae.
Oslendens, inquit, se ipsum deum. Non dixit, dicentem,
scd tcntantem ostcndere. Faciet enim magna opera, et
signa ostendet admirabilia. «Non retinetis quodeum adhuc
» essem apud vos, haec dicebam vobis 5 ?
III. Vides quod necesse sit assidue haec dicere, et ipsis
verbis infundere ? Ecce enim et praesentem audierunt haec

' a Thess, u, 3, 4, — . » Matih, xxiv, 24, —? 2 Thess. 11, 5.

 ,

COMMENT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. ITOM. III. 309

dicentem , cl rursus opus habuerunt adinonitione. Sicut
enim cum audiisscnt de aflliclionibus; etenim quando era-
mus, inquit apud vos, praedicebamus quod essemus af-
,

lligendi*; obliti tamen erant; rursus per litteras eos con-

lirmat : ita etiam cum audivissent de adventu Christi, rursus

opus habebant litteris , qtiae eos componerent et modera-

rentur. Eis ergo revocat in memoriam , ostendens se nihil
novum ct alienum dicere, sed ea quae semper dicebat.
Sicut enim apud agricolas semina quidem semel dejiciun-
tur , non manent autem perpetuo , sed magna opus habent
quae eis aclhibeatur cultura et curatione : et nisi terra pros-

cissa contexerint ea quae dejiciuntur, seminarunt avibus

semina legentibus : ita nos quoque nisi ccnlinua recorda-
tione prolexerimus ea quae sunt dejecta, in aerem omnia
projicimus. Diabolus enim rapit, et nostra perdit negli-
gentia, et sol exsiccat, et imber obruit, et spinae suffocant.

Quamobrem non sufficit cum semel dejeceris discedere

sed ut iructum referas magna opus est assiduitate aves abi-
gendo, spinas excindendo, petricosa multa terra replendo,
omne quod damnum affcrt arcendo et tollendo. Scd in
terra quidem universum est agricola* illa enim jacet ca :

rens anima ad patiendum solum parala. In hac aulem

,

terra spirituali ncquaquam. Non est universum doctorum

ac magistrorum. Sed si non est pars maxima dimidium ,

quidem certe est discipulorum. Atque noslrum quidem esl

semcntem dejicere, vcstrum aulem est facere quae dicun-

turrmemoriae per facta fructus ostendere : spinas radici

tus evellere. Spinac enim sunt rcvera diviliae, nullum ha-
benles fructum , visu dcformes , et ad usum injucunda 1
.

eos qui tangunt molestia aflicientes, non solum ipsae Uiu-

tum non fcrentes, sed id etiam quod grrminat iinprdim-
tes. Talos suut diviti.e ; non solmn ipsac fructum non l<-

• i Thess. ni, 4.
 ,
,

3lO 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

runt ceternum, sed eos etiam qui ipsum volunt possidere

impediunt. Rationis expertium camelorum nutrimentum
sunt spinae. Iguis sunt esca, et sumptus ad nihil ulilis.

Tales sunt divitiaa , ad nihil utiles, nisi ad succendendum

fornacem , ad illum diem accendendum qui ardet ut cli-

banus ad alendas rationis expertes animi perturbationes

odium, injuriae acceptaj recordationem, et iram. Talis
enim etiam camclus qui rodit spinas. Dicitur enim ab iis
•mi haec norunt in jumenlis nullum esse reque iracundum
et quod irae sit gravioris , et acceptae injuriae magis memor
quam camelus. Tales sunt divitia; , alunt rationis exper-
tes molus animi qui sunt autem
: rationis participes, pun-
gunt et sauciant, sicut usuvenit in spinis. Duruui quid et
asperum est haec planta , ea sua sponte nascitur. Videamus
quomodo nascitur, ut ipsam excindamus. ISascitur in lo-
cis praeruptis, lapidosis , aridis, ubi nullus est humor.
Quando ergo est aliquis asper, praeruptus et praeceps, hoc
est inimisericois, in eo nascitur spina. Sed quando eas
volunt excindere agricolae non ferro faciunt ; sed quo-,

modo Ismem immittentcs sic omne terrae vitium extra-

?

hunt. Mam quoniam non suflicit superne scinderc, radice

inferius manento; sed neque radicem eximere, ex vitio

enitu in terra manet sicut cum pestis aliqua in corpus

,

incubuerit, manent reliquiae omnem iilius humorem, :

nempc spinarum ignis snperne hauriens tanquara virus ,

quoddam per calorem ex terraelumbis ignis extrahit. Sicut

cnim imposita cucurbilula omne vitium ad sc attrahit :

ila etiam ignis omne vilium quod ex spinis extitit exhau-

rit, et ipsam puram reddit. Quam autem ob causam haec

dixi? Quod oporteat undique expurgare omnem ergi di-

vitias animi affectum. Est et apud nos ignis qui hoc vi-

tium ex animo exlrahit; nempe ignis spiritus. Si eum im-

miserimus , non solum spinas, sed et qui ex eis oritur hu-
 ,

COMMENT. IN EPIST. II AD THES8AL. UOM. III. 3ll

morem poterioaus cxsiccare. Quod si fuerintinfixae, fruslra

iiunl onmia. Vidc cnim. IIuc ingressus cst divcs, seu vir,
sru mulier, non curat quomodo audiel Dci cloquia, sed
quomodo sc ostenlabit, quomodo cum faslu scdebit, quo-
modo cum multa gloria quomodo sit alias superalura ves-
:

tium magniiicentia : liabituquc visu ct inccssu se reddct

magis ornatam ac venerandam; totaque ejus cura ac sol-

liciludo in hoc versatur, num haec aut illa videat? num

sit admirata?num recte sim ornata? ut non pulrcscant
vestes, ut non disrumpantur :et lota cjus in hoc consistit
cura. Similiter vir quoque divcs ingredilur sc pauperi os-
tentaturus, ct ei timorcm incussurus per amiclum ves-
lium quod mullos habeat pueros. Slaut autem illi turbam
,

arcentes et abigcntes. Iile aulem prao nimio fastu ne hoc

quidem dignatur faccre, sed eam rehi scit esse adeo indig-
nam homine libero, ut licct sit valdc tuniidus et elatus ,

nou sustineat eam iacere, sed mandet servis hoc cnim :

facere cst plane servile morumque impudcntium. Deinde

sedentcm statim subeunt curoc domeslicaj trahenles in om-
nem parlem, circumfluit iaslus qui obsidet animam : exis-

tiinut sc gratificari , et nobis et populo, ct fortassis etiam

Deo quod inlrarit in domum Dei. Qui autem adeo cst in
ilatus quomodo potorit unquam curari ?
,

IV. Dic qureso , si quis acccsscril in ofiicinam medici

ct a mcdico graliam non petat, sed existimel se ci grati-

iicari, et mitlons poslulare luedieamenlum vulneri ap-

piicandum,occupclur cirea vestes; ali([uid-neboniadeplus
recesserit? Non sano orbitror, llorum aulem omnium cau-
sam dicam si vullis. Existimanl sc ad nos inlrarc quando
huc inlrant : cxistiinanl fce B nobis audire qtuc auditinl :

non altcndunl non cogilaijj, quod

.
, ad i)oum ingrodiunliir i

quod ipso c.iun ois loquitur. Q uamlo ouim lector ciun sur

rexeril dicit, lhv.c dicit Doininus , Gf caetcra . ot slans dia

 ,

3l2 S. JO. CHftYSCSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

conus silentio indicto omnibus os obstruit, non lectori

honorem habens hoc facit, sed ei qui per illum cum om-
nibus loquitur. Si scirent quod sit Deus qui haec dicit per
Prophetam, omnem fastum abjicerent. Nam si loquenti-
bus cum eis magistratibus, non sustinent foris habere ani-
mum , multo magis Deo loquente. Nos ministri sumus
o dilecti. Nos non nostra dicimus, sed quae sunt Dei. E
ccelo quotidie venientes leguntur Epistolae. Dic autem
quaeso,si quispiam, dum omnes nos adsumus, ingressus

essetzonam habens auream erectaque cervice superbe- , ,

que incedens et se efferens, diceret se esse missum a rege

terrcno , et ad totam civitatem afferre epistolam de rebus
necessariis , annon omnes converteremini ? Annon etiam
non jubente diacono magnum adhiberetis silentium? Ego
sane arbitror. Nam hic etiam audivi legi epistolas regis.
Ita-ne si quispiam quidem veniat a rege, omnes acceditis;
a Deo autem venit et e ccelis loquitur Propheta , et nemo
est qui attendat? Annon creditis quod haec quae dicuntur
sunt a Deo ? ipsae Epistolas a Deo missae sunt. Ingrediamur
ergo ecclesias cum eo quo par est honore , et cum timore
audiamus quae dicuntur. Cur, inquit , ingredior, si non
audio aliquem verba facientem ? Hoc omnia perdidit et cor-
rupit. Quid enim opus est aliquo qui verba faciat et ser-
monem habeat? Ex nostra socordia hoc venit. Quid enim
opus est sermone ? Omnia sunt dilucida et recta quae sunt
in divinis Scripturis ; manifesta sunt quaecumque sunt ne-
cessaria. Sed quoniam estis auditores delectationis, prop-
terea hoec eliam quaeritis. Nam dic ,
quaeso , quo orationis
fastu dicebat Paulus ? sed tamen convertit orbem terrce.

Quonam autem Petrus qui crat illitteratus? At nescio, in-

quit, qinx sita sunt in divinis Scripturis. Quare? Num enim

hebraica , num romana, num alia lingua dicta sunt? An-
non graece dicuntur? Sed obscure, inquit. Quaenam ea
 ,

COMWbNT. II* EPIST. II AD TIIESSAL. HOM. III. 3l3

obscuritas, tlic qnaeso ? Annon sunt historiac? Nosti quae

sunl clara et dilncida , ut de iis quae sunt obscura percon-

toris. llistoria) innumcrabiles sunt in Scripturis. Dic mihi
unam ex illis ; sed non dices. Pnctextus h-ec sunt el verba :

licel, inquit,eadem audire quotidie. Quidvero, dic quaeso,

in theatris non eadem nudis? In stadiis et eqnorum cur-

riculis non eadem vidcs? Res antem omncs non sunt eaedem ?

Non idem sol semper oritur? Non iisdem utimur alimen-

tis? vellem autem ex te sciscitari quoniam eadem dicis te ,

audire quotidie. Dic mihi , cujus Prophetse est locus qui

fuit lectus ? et cujus Apostoli, aut cujus Epistolae? Sed

non potes dicerc imo videris audire nova quaedam et

,

aliena. Atque quando vis quidem te dedere otio et socor-

diae, eadem esse dicis. Quando autem fueris interrogatus,

ita es afiectus ut qui nunquam audiveris. Si sunt eadem
oporteret eadem scire. Tu autem ignoras. Dignae sunt res
praesentes quae lugeantur , quae lugeantur, inquam, et de-
lleantur, quod frustra laboret qui cudit argenlum. Hoc
ipso maxime oporteret attendere quod sint eadem quo- , ,

niam nullum vobis laborem exhibemus, ncque percgrina

aliqua et immulata dicimus. Quid vero ? quoniam illa eadem
esse dicitis, noslra autem non sunt eadem sed semper ,

nova dicimus elpcregrina, eis-ne attenditis? Nequaquam.

Sed si dixerimus, Cur nc haec quidem rclinetis? Semel,
inquit, audimus , ct quomodo fieri potest ut retineamus?
Si dixerimus , cur illa non attcndilis? dicitis , Scmpcr di-
cunlur eadem : et undique sunt haec vcrba socordiae et
At non pcrpetuo procedent, sed tempus crit
praetextus.
quando lcmere ct frustra lamentabimur. Quod absit:sed
potius fiat ut cum pccnilentiam egcrimus, cum prudcntia
pietatcque iis qune dicuntur altenderimus, ad bona opera
agcnda propcrcmus, et exactissimc vilam nostram corri -

gamus, ut possimus assequi bona promissa iis qui ipsuin

3l4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

diligunt, gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi

cui cum Patre et sancto Spiritu gloria , impcrium et ho-

nor, nunc et semper, et in saecula Sceculorum. Amen.

wv*twvv*«»vw*.vvvwwv«v*vv»wvvvvv«^vvvv»ww«i*vwv«viv*»«vvvvvvvv«^\vvv**vvw**vvvv»wy

HOMILIA IV.

CAPUT II.

Et nunc quid detineat scitis , ut reveletur in suo tem-

pore. Nam mysterium jam operatur iniquitatis tantum :

ut qui tenet nunc teneat, donec de medio fiat. Et tunc

revelabitur iile iniquus, quem Dominus Jesus interficiet
spiritu oris sui : et destruet illustratione adventus sui,
2
cujus est adventus secunduin operationem Satanae .

I. Merito quasierit quispiam quidest illud quoddetinet,

et postea velit discere cur tam obscure hoc ponat Paulus.
Quid estergo quod quod
detineat ut reveletur ipse, hoc est,
prohibeat ne reveletur quidem dicunt gratiam spiri-
? Alii

tus; alii autem romanum imperium. Quibus ego maxime

assentior. Quare ? Quoniam si voluisset dicere spiritum ,

non dixisset obscure sed aperte quod nunc quoque eum

, ,

detineat gratia spiritus, hoc est , charismata seit dona

gratuita. Alioqui autem oporteret eum jam advenisse ,

siquidem esset adventurus , cum defecissent charismata.

Nam jam olim defecerunt. Quoniam autcm hoc dicit de
romano imperio , mcrito jam aenigmatice et adumbrate

est locutus. Neque enim volebat supervacaneas suscipere

inimicitias et inutilia pericula. Nam si dixisset futurum

* Thess. n, 6-9.
 COMMENT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. IIOM. IV. 3l5
jaixi nt paulo post romanum everterelur impcrium eum ,

protinus tanquam exiliosum et pesliferum hominem con-

fodissent, et fidclcsomnes ut qui sub eo viverentet mi- ,

litarcnt. Ideo neque hoc, neque cito futurum dixit quan- :

quam semperidcm dicit. Scd quid?« Lt reveletur, inquil,

» ipse iu suo temporc. Nam mysterium jam operatur ini-
»quitatis. «Neronem hicdicit, ut qui sil typusAntichristi.
Illeenim volebat existimari Dcus. Recte autem dixit, mys-
tcrium : non enim aperte sicut illc, ncque omni exuto
pudore. Si enim ante illud lempusinventus, inquit, fuit, qui
in vitio nonmullum abfuit ab Anlichristo, quid mirum si

jam erit ? Sic obscure dixit neque eum voluit reddere

,

manifeslum : non proptcr timorcm sed nos erudiens ne ,

supervacancas suscipiamus inimicilias, cum nihil sit quod

urgcat. Ita hic quoque dicit : «Tantum ut qui tcnet ,nuuc
"lencat, donec e medio fiat. »Hoc est, quando Piomano-
rum impcrium de medio fuerit sublatum, tunc ille ve-
niet. Et merito. Quandiu enim fuerit mctus hujus im-
perii , nemo cito subjicielur. Quando autem hoc fuerit

evcrsum vacans invadet

, , et Deiimperium hominumquc
imperium aggredictur rapere. Sicut cnim evcrsa sunt quai
ante illud fuerunt regna ut Medorum a Babyloniis Ba-, ,

b}loniorum a Persis, Pcrsarum a Macedonibus, Macedo-

douum a llonianis : ita hoc quoquc ab Anlichristo, ct illc

a Christo , cl non amplius rclincbit. El hoc cum magna

evidcntia nobis tradit Daniel : «Et tunc, inquit , revclabi-
i tur iniquus.» Etquid postea PPcpue est consolalio. «Quem
sDominus, inquil , Jcsus inlerliciet spiritu oris sui : ct
o destruet illuslratione adventus sui. Cujus est adventus
nsecundum opcrationcm Satanac. »Sicut cnim ignis si tan-
lum invasorit parva animalcula, anle suum advenlum,
cliamsi sint procul, lorporcm injicit cl consumil : ita

Chrislus quoquc, jussu solo et prajscnlia Antichristum de

 ,

3l6 S. JO. CHHYSOSTOMI AttCIIlEPISCOPl C. P.

medio tellet. Satis est eum adesse, et haec omnia peribunt.

Sistet fallaciam , si vel tantum apparuerit. Jamvero osten-
dens quis hic sit, « Cujus est adventus secundum opera-
» lionem Satanae. In omni virtute , et signis et prodigiis
» mendacibus. Hoc est, omnem ostendet virtutem ac po-
»

tentiam, at nihil verum sed omnia ad deceptionem. Haec

,

prcedixit ne decipiantur qui tunc erunt. In prodigiis , in-

quit, mendacibus, seu falsis, vel inducentibus ad fnlsum.
« Et inomni seductione iniquitatis iis qui pereunt
1
. »Gur
ergo , inquit, permisit Dcus ut is esset? et quodnam est
ejus consilium? ct quodnam lucrum percipitur ex ejus
adventu, cum sit in exitium nostrum ? Ne timeas o , di-
lecte , sed audi ipsum dicentem , Vim habet in iis qui pe-
reunt, qui etiam, si ille non accessisset, non credidisscnl.
Quodnam est ergo lucrum? Quod iis qui peribunt os obs-
truetur. Quomode ? sive ille venisset, sive non venisset
Christo ncn credidissent. Venit ergo eos convicturus. Nam
ne tunc dicerunt Quoniam se Deum dicebat esse Chris-
,

lus, etiamsi nusquam id dixit apertc sed quoniam qui ,

postea fuerunt proedicarunt, non credidimus quoniam :

audivimus quod unus sit Deus ex quo omnia; ideo non

credidimus. Hunc ergo eorum praetextum lollet Antichris-
tus. Nam quando ille venerit; et uihil sanum sed omnia ,

iniqua et legibus contraria imperanti , ex solis falsis signis

credetur, ora eorum obturabit. Nam si Christo non crc-
dis/multominus oportebat credere Antichristo. Nam ille
quidem dicebat se missum esse a Patre iste autem con- :

trarium. Propterea dicebat Christus Ego veni in no- : «

»mine Palris mei et me non suscepistis si alius venerit

, :

»in nomine suo illum suscipietis 2 »At vidimus, inquit

, .
,

signa. Sed multa quoque et magna facta sunt a Christo.

Multo magts ergo ei oportuit credcre. Atqui de hoc quidem

' 3 Thess. ir, 10. — • Joan. v, 43.
 7

COMMENT. IN KPIST. II AD THESSAL. HOM. IV. 3 1

nmlta fuerunt proedicta, nempe quod iniquus, quod filius

inlcrilus.qnodcsset ejusadventus secundum operationem
Satanne. De iiloauteuicontraria, quodservator, quodinulta
bona allerat. « Eo quod charilatem verilatis nonacceperunt

»ut salvi fieriut ; ideo niitlet illis Deus opcralionem erro-

»ris, ut crcdant mendacio : ut judicentur omnes qui non
>)Crediderunt verilali , sed consenserunt iniquitati *, »

II. Lt puuiantur, erant eniui

Lt judicentur. INon dixit ,

antea puniendi, scd, ut judicentur; hoc esl,ut condem-

nentur in judicio terribili: ut sint inexcusabiies. Quinaiu
sunt illiPIpse explicat , dicens, Qui non crediderunt veri-
lati, sed consenserunt iniquitati. Charilatem veritatis vocat
Christum. Propterea enim inquit, quod charitatem vcri- ,

non acceperunt ulraque euim erant et propter utra-

tatis : ,

que accesserat, et homiucs diligens, et pro veris rcbus.

Sed consenscrunt, inquit iniquitati. Venit enim ad exi- ,

tium hominum eos injuria allecturus. Quid enim lunc

,

non faciet ? Omnia movebit omnia perlurbabit; et prop- ,

ter jussa etuttimorcm incutiat : erit undique terribilis, a

potestate, a crudelitale, a jussis iniquis. Sed ne timeas :

vimhabebit, inquit, in iis qui pcreunt. Nam et Elias tunc

venict lidelcs confirmans, et hoc dicit Chrislus. « Elias ve-
2
»niet, et reslituet omnia . » Idco de Joanne dictum est,
3
« In virtute et spirilu Eliae . » Neque enim fecil sigua et
miracula sicut Elias. « Nam Joanncs quidem , inquit , nul-
»lum fecit signum \ v> Omnia aulem , quae dixit Joannes
de eo, vera crant. Quomodo ergo in virlute et spiritu
Eliae ? Hoc est , idem suscipiet minislerium : et sicul Joan-
nes fuit praecursor prioris advcntus, ila ilic quoque erit
pi\ccursor sccundi et gloriosi advenlus, cl ad id servatur.
Nc crgo timeamus : auditorum concussil animum , nec
• -x Thess. 11, 11, 12. — . Matlli. ivii, 11. — 3 Luc. 1, 17, cl M.-.ljib.
iy, 3, — < Joan, n, /| i.
 »»

3l8 S. JO. CHRYSOSTOM! AHCniEPISCOPI C. P.

fecit ut res prsesentes graves et terribiles putarentur: sed

dignae, de quibus agantur gratia?. Ideo subjunxit. « Nos
» autem debemus gratias agcre Deo semper pro vobis , fra-

» tres dilecti a Dco ,

quod elegcrit nos Deus primilias ad
«salutem in sauctificationespiritus etfideveritatis '. »Quo-
modo ad salutem elegit ? Id oslendit dicens, * In sanctifi-
» catione Spiritus; » idest, ut nos sanctificaret perSpiri-
tum veram fidem. Haec enim sunt quae nostram salutem
et

continent. Nusquam ab operibus nusquam a recte factis, ,

sed per fidem veritatis. Ecce « In » rursus est, « Per, , ,

In sanctificatione Spiritus , inquit. « In quam et vocavit

»vos per Evangelium nostrum, in acquisilione gloriae Do-

2
» mini nostri Jesu Christi . » JNon est hoc parvum , si suam
«gloriam Christus nostram putat esse salutem. Benigni
enim et clemcntis est gloria, esse multos, quibus detur
salus : Dominus noster, si nostram salu-
magnus est ergo
tem ita desiderat. Magnus est et Spiritus sanctus, qui
operatur in nobis sanctificationem. Cur non prius dixit
fidem sed sanctificationem ? Quoniam etiam post sancti-
,

ficationem ea multa opus habemus ne labefactemnr. ,

Yides quomodo nihil ostendit esse eorum sed totum Dei ? ,

«Itaque, fratres, state, et tenete traditiones quas didi-

3
»cistissiveper sermonem, sive per Epislolam nostram .

Hinc perspicunm quod non omnia tradiderunt pcr

est

Epistolam sed multa etiam sine scriptis et ea quoque

,
:

sunt fide digna. Quamobrem Ecclcsix quoque traditionem 1

censeamus esse fidem dignam. Est traditio nihil qua^- :

ras amplius. Hic ostendit multos csse qui labant. « Ipse

» autem Dominus noster Jcsus Chrislus et Deus cl Pater

«nostcr qui dilcxit nos, el dedit consolalionem a2tei'nam,

»et spem bonam in gralia. Exhorletur corda veslra,etcon-
u
»firmet in omni opere et sermone bono . » Pmrsus pre
» 2 Thess. u, i3, w > Ibid. i4- — J Ibid. i5. — 4 Ibid. 16, 17.
 ,

COMMENT. IN EMST. II AD TltESSAL. nOM. IV. 3lCj

» cttlo post adhortationem : hoc cnim est revera opem

ferro. « Qui dilcxit nos, inquit, ct dedit consolationem
i eternam spem bonam in gratia. » Ibi nunc sunt qui
, ct

Filium dicuntcsse minorem quoniam post Patrem nomi- ,

nalur in gratia lavacri ? Ecce enim hic est contrarium.

Ipse primum ait Dominus noster Jesus Christus deinde,
, ,

Dcus et Pater Domini noslri; qui dilexit nos, inquit, et

dodit consolationem aHernam. Quamnam autem eam ?
Spem futurorum. Vides quomodo precationis modo men-
teseorum cxcitat, ineffabilis Dei curae pignora ponens et
signa. Exhortabitur, inquit,corda vestra in omni opere
ctsermone bono. Hoc estper omnc opus et sermonem bo-
num. Christianornmenim hasc cst adhortatio, ut non so-
lum aliquid boni faciant, sed etiam quod Deo placeat.
Vide quomodo eorum reprtmit fastum. « Qui dedit in- ,

»quit, consolationem, et spem bonam in gratia. » Simul

etiam efficit ut bonam spem habeant de futuris. Si enim
tot et tanta dedit in gralia , multo magis futura. Ego qui-
dem certo, inquit , ita dixi. Tolum autem est Dei confir-
marc etcorroborare, ut non labemus, ncque declinemus :

hoc enim est nostruin el ipsius, et propter dogrnata et

proptcr actioncs ; hoc enim est exhortatio ut confirme- ,

mur. Nam quando quispiam non dimovetur nec vacillat

quidquid accidcrit , cum magna tolerat patientia. Quod
si dimolus et labcfactatus fucrit aniinus , de ccclcro nihil
cflicit bonum ct prreclarum : sed non sccus atque si cui-
piam rcmissne ct hrxatse fucrint manus, ita etiani labascat
animus, quando non fuerit ci pcrsuasum qnod ad bonum
aliqnetn fincm sit pcrvcnturus. « Dc caetcro , fratrcs, orate
»pro nobis , ut sermo Domini currat ct glorificetur sicut
»et apud vos '. »

III. Ipse quidcm pro iis precutns csl ul confirmarcntur :

* a Thcss. iii, l.
320 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

nunc autein ab rogans ut pro eo orent: non ut

ipsis petit

non enim erat positus; sed « Lt sernio

pei iclitetur in eo
»Domini curratet glorificetur sicut et apud vos. » Petitio ,

est conjuncta cum laude. « Sicut et apud vos, iuquit. Et

» ut liberemur ab importunis et malis hominibus. Non est

»enim oumium lides
1
. » Hoc estetiam ejus qui sua signi-
ficat pericula, quod eos maxime consolabalur. « Ab im-
»portunis, inquit, et malis hominibus. Non est euim om-
»nium fides. » Forte de iis loquitur, qui repugnabant
prsedicationi , de iis qui resistebant et pugnabant cum dog-
malibus: hoc enim tacite significavit dicens , « Non est

»enim omnium fides. » Non autem hic mihi videtur signi-

ficarc pericula , sed eos qui contradicebant et impedie-
bant, sicut Hymenreus , sicut Alexander aerarius. « Valde
2
»enim, inquit, restitit verbis nostris : » ut si quis de pa-
terna diceret sorte; non est omnium militarein regia. Sic
ille de improbis a quibus vult liberari : tales sunt , inquit,
ii , quibus datum est non crederc. Simul autem hoc di-

cens excitat. Magni ergo erant,

illos si tanlam habebant
apud Deum fiduciam ut possent etiam doctorem liberare ,

a periculis et ei facilem reddere praedicationem. Nos ergo

,

eadem vobisdicimus. Nemonos tantae damnet arrogantiae,

nemo ex immodica humilitatc lanto nos privel auxilio.
Neque enim eodem animo dicimus quo dicebat Paulus.
Nam ille quidem haec dicebat volens consolari disct -

pulos. Nos autem, ut magnum quid et bonum con-

sequamur et valde credimus si velilis omnes unani-
: ,

mcs ad Deum manus extendere pro noslra vilitate, futu-

rum ut omnia nobis recte succedant. Ita hostes oppugne-
mus enim armatos ita
precibus et supplicationibus. Si

oppugnabant veteres multo magis sic sunt oppugnandi ii

,

qui sunt inermes. Ila Ezechias fugavit Assyrium ita Moy- :

'
2 Tliess. iii, 2. — »2 Tim. iv, i5.
 ;

COMMENT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. HOM. IV. 321

scs Amalcc , ita Ascalonitas Samuel , ita Israel triginta
duos rcges. Si ubi opus erat armis, ct acie , etpraslio,
missis armis confugiebant ad preccs; ubi precibus solum
rcs oportet confici, quomodo non uiullo magis est oran-
dum? At illic, inquit, qui prieerant, rogabant pro populo
tu autem populum precari pro duce. Ego quoque id
vis

scio. Nam tunc qui parebant, erant quidem miseri, viles

ct abjecti. Quamobrcm a fiducia in Deum et a sola vir-

tute ejus qui duccbat exercitum, eis dabatur salus. Nunc

aulem cum gralia Dei aucta sit, et intcr subditos invenia-

mus mullos , imo longe plures , qui ea in re imperanlem

longe superant, ne nos hoc commilitio privelis. Erigite
manus nostras, ne resolvantur : aperite os nostrum ne
obstruatur. Deum rogate : propter hacc rogate. Atque id
quidem quod fit cst pro nobis , pro vobis autem est uni-
vcrsum. Ad id enim quod est vobis utile sumus collocati,

ct dc rcbus vestris sumus solliciti. Rogale unusquisque et

privalim et publice.VidePaulum diceYitem: «Utpro dono
» nobis dato per multos a nobis aganlur gratiac
* » hoc :

cst ut mullis det gratiam. Si apud homines, reos con-

,

domnatos, et qui ad morlcm abducuntur, accedens popu-

lus postulavit, ct mulliludincm respiciens et revcrcns im-
perator, sentenliam revocavit : mullo magis a vobis Dcus
flcctetur, non a mulliludinc, scd a virtulc. Acrcm cnim
et vclicmcnlcm habemus hoslem : nnusquisque cnim ves-
trnm rcs suas curat, ct dc cis cst sollicilus : nos aulem
simul omnium. Slamus in ca parlc bclli quac laborat. Ad-
versus nos diabolus armatur vehcmcnlius. In bcllis enini 5
ante alios omncs bclli duccmslernerc conatur advcrsarius.
Proptcrca illucomncs currunt conjunclis clypcis. Propte-
rea magnuscsttuinullus,unoquoque conanleeuni demcdio
tollere, clypcis illum circumtcgunt ac muniunl, illius ca-
> 2 Cor. i, 11.

LXXXVI. 21
 ,

022 S. J0. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

put volentes conservare. Audite quid Davidi dicat totus

populus. Non Davidi me ipsum conferens haec dico; non
ita insanio, sed populi erga principem ostendere volens
benevolentiam. « Ne egrediaris , inquit, ad bellum nobis-
»cum; ne extinguatur lucerna Israel \ » Vide quantum
parcebant seni. Vestris precibus valde egeo. Nemo me, ut
dixi, eximmodica humilitate hac privet ope et auxilio. Si
res nostrae floreant et sint in bona .exislimatione, vestrae
quoque erunt splendidiores. Si nobis prospere fluat doc-
trina, ad vos transibunt divitiae. Audi Prophetam dicen-
tem , « Num se ipsos pascunt pastores 2
? » Vides Paulum
has preces poscentem assidue? Audis quod Petrus sic erep-
3
tus sit e carcere, quoniam assidue pro eo fiebat oratio ?

Plane credo futurum ut vestrae preces mullum possint

quas cum tanto consensu fiunt. Quantum existimatk nos-
tram exuperare vililatem, pro tanto populo ad Deum ac-
cedere et rogare? Nem si ipse lantam nonhabeo fiduciam,
ut pro me precer: mullo minus ut pro aliis. Est enim eo-
rum qui sunt viUe probae et bonse existimationis , et Deum
rogare ut sit aliis benignus ac propitius, est eorum qui
ipsum sibi reddiderunt benevolum. Qui aiitem ipse quo-
que offendit, quomodo rogabit pro alio? Sed tamen quo-
niam paternis vos complector visceribus, quoniam omnia
audet .charitas non solum in ecclesia sed et domi ante
, ,

alia fundo preccs pro vestra sanitate animae et corporis.

Nullseenim aliae preces sacerdoti aeque conveniunt, alque
pro bonis populi Deum adire, et apud eum intercedcrc.
Nam Job statim surgens tam multa faciebat pro filiis
si

carnalibus, quanto magis nos debemus facere pro spiri-

tualibus ?

IV. Cur autem haec dico ? Quia si nos pro vobis omni-
bus preces fundimus et oramus, etsi tantum absumus a rei

i a Reg. xxi, 17. — * Ezech, xxxiv, a, — ' Act. xn, 5.

 COMMENT, !N EPIST, II AD THESSAL. HOM. IV. 3 iZ

magniludine, multo magis juslum est ut vos hoc faciatis.

Nam unumquidemrogarc pro multis, magnas est audaciae,

et quod multa eget iidueia mnltos aulem, cum simul con- :

venerint, pro uno precari, iion eslgrave nec importunum.

Non cnim sua3 virtuli ildens hoc facit unusquisque, sed
multitudini et consensui qilem semper maximc respicit
Deus, et eo movetur ac placatur. « Ubi enim fuerint duo
» tres congregati in nomine meo, inquit, iliic sum in me-
1
» dio eorum . » Si ubi sunt duo ant tres congregati, est in

medio , multo magis apud nos. Quod enim per se precans

quispiam non polest accipere, hoc accipiet precans cum
multitudine. Quare? Quoniam etsi non virtus propria, sed
tamen consensus magnam habet vim. Ubi fuerint, iaquit,
duo aut tres congregati. Cur dixit duo? Nam si unus fuc-
rit in nomine tuo, cur non est illic? Quoniam volo omncs
simul esse, et non esse divuisos. Nos ergo alter allerum
communiamus charitate conjungamus , ac coliigemus :

nemo nos separet. Si quispiam accusat, si quispiam mo-

lcstia estaffectus, ne id versel nnimo, scu apud proximum,
seu apud nos. Hanc a vobis peto gratiam, ut acccdatis, et
expostnlelis, et excusalionem a nobis accipiatis. Ar°-ue,
inquit, ne forte non dixcrit. Arguc, nc forle feccrit 2 ;

ct si feccrit, ne addat amj)lins. Aut cnim cxcusamus ,

aut condemnati veniam petimus : el dc caetero tenla-

mus nc cadem incidamus. Hoc cl vobis confert et
in

nobis. Nam
vos quidcm absqnc rationc forle accusanles,
cum vcritatem rei inlellexcritis, corrigomini. Nos aulem

ignoramus pcccassc, cl corrigimur. Vobis quidem non

prodest; nam illis conslituta cst p<cna qni vcrbum olio-
sum emittunt. Nos autcm crimina tam vcra quani falsa
repellimus : falsa quidem, n»lsa cssc oslcndcntcs, vcra au-
tem, ca non amplius facicntcs. Omnino ncccssc cst, ut
« Mallh. xvui, 20. — » Eccli. \w, u,
31,
4 %4 6; J°« CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

eut tam inulta sunt curae, et ignorct, et pcccet cx ignora-

tione. Nam si unusquisque vestrum habens domum, uxo •

remque et filios et servos quos regat, alius quidem plures,

alius vero pauciores, in tam paucis tamen et numeratu
tam facilibus, multa peccare non ut vult cogitur, aut ne-
sciens, aut volens aliquid coFrigere : multo magis nos qui
tanto prresumus populo , et vos adhuc multiplicet Domi-
nus, et vos benedicat parvos cum magnis. Nam etsi ex
multitudine magna nascitur sollicitudo, non cessamus ta-
men precari ut ea cura nobis crescat , et augeatur haec
multitudo, fiatque multiplex et infinita. Nam patres quo-
que, etsi numerosa soboles eos saepe cruciat, nullum tamen
volunt amittere. Omnia vobis et nobis aequalia, et eadem
sunt bonorum Non ego quidem, majori copia, vos
capita.
autem minori, sumus mensae participes, sed utrique
sacrae

eam similiter tangimus. Si autem ego prior, non magni

refert. Nam et inter liberos major natu prior manum ex-

tendit ad epulas, sed ex eo tamen nihil accrescit : sed sunt

nobis omnia aequalia. Salutaris, et quae animas nostras con-
tinet, vita,cum eodem honore datur utrisque. Non ego
quidem alterius ovis, vos autem alterius, sed ejusdem om-
nes sumus participes. Idem baptisma habemus utri qu:
uno dignati sumus spiritu. Ad idem regnum ulrique con-
tendimus. Fratres Christi similiter sumus omnia sunt :

nobis communia. In qucnam ego exupero? In curis, in

laboribus, in sollicitudinibus, in eo quod pro vobis doleo.
Sed nihil est hoc dolore suavius. Nam et mater dolens
pro filio, dolore delectalur, de suis natis est sollicita, lae-

tatur sollicitudinibus. Atqui sollicitudo quidem per se res

est amara : sed quando ea fuerit pro filiis, multam habet
voluplatem. Multos ex vobis genui, sed postea fuerunt do-
lores partus. Nam apud matres quidem corporales, prius
sunt dolores, et tunc estpartus. Hic auteni a$ wltimna jjs-
 :

COMMEtfT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. IIOV. V. 3'i5

que rcspirationem sunt dolores, nc post partum sit aiiqtitd

abortivum, idque cgo jdcsidcro. Nain etsi alius s;opc gc-

nuit, ego autem curis dilanior. Ncque enim cx nobis gcne-
ramus, sed totum est Dei gratiae. Si autem ambo parimus
per spiritum, non aberraveris, si et eos qui ex me nati
sunt, illius, et eos qui ex illo nati sunt, meos appellaveris.
Haec omnia cogitale, et manum porrigite, ut sitis uoslra
gloriatio, et nos vestra, in die Domini nostri Jesu Christi
quem detur omnibus nobis cum fiducia videre in Christo
Jesu Domino nostro. Amen.

HOMILIA V.

CAPUT III.

Fidelis autem Dominus est, qui confirmabit vos, et cuslo •

diet a malo. Confidimus autem de vobis, fratres, in Do-

mino, quod quoc praecipimus vobis, et facitis et facietis.

Dominus autcm dirigat corda vestra in charitalc Dei et

1
in patientia Christi .

I. Ncquc totum sanctorum prccibus pcrmittcndo, nos

ipsos oportct esse otiosos, ct ad vilium currerc, <:t nihil

pracclarum aggrcdi : ncquc rursus bona operaiido hanc

opcm Magna enim potcst, magna certe, quac pro
despiccre.
nobis fit oratio. Sed tum demum quando nos quoquc opc-
ramur. ProplcreaPaulusquoqucpro ipsisorans, rursus rcm
fidc dignam facit ex promissionc, et dicit: «Fidclis aulcni
»cst Dominus, qui confirmabit vos, cl custodicl a inalo. »

' a Thcss. iii, 3-5.

3aS S. JO. CIIRYSOSTOm ap.cjiiepiscopi c. p.

Nam si yos elegit ad salutem, non mentietur, neque sinet

perire. Ne autem per hoec duceret ad socordiam , et lotum
esse Dei arbilrati, ipsi dormirent, vide quomodo ab eis

quoque cxigit ut cooperentur, dicens : « Confidimus autem

» de vobis, fratres, in Domino , quod quae praecipimus, et
» facitis et facietis. «Fidelis quidem, inquit, est Deus, et
promittens salutem dare, omnino dabit, sed ut promisit.
Quomodo autem promisit? Si velimus, et eum audiamus,
non absolute, neque tanquam ligna et lapides, otiosi.
Recte autem posuit et illud Confidimus in Domino. Hoc
:

est, credimus ejus benignitati et clementiae. Rursus eos

deprimit, totum inde pendere statuens. Nam si dixisset:

Vobis autem credimus, esset quidem magna laus : sed non

ostendisset eos credere omnia a Deo pendere. Si autem
dixisset : Confidimus autem in Domino, quod vos custodiet,
et non addidisset, de vobis, et illqd, quae praeccpimus et
facitis et facietis, eos fecisset pigriores, in Dei potestatem
universum conjiciens. Oportet enim nos in ipsum totum
conjicere, sed ipsosquoque operantes, labores subeuntes,
et suscipientes certamina et ostendit quod etiamsi suffice-
:

ret solum virtus ad nobis dandam salutem, oportet tamen

ipsam esse perpetuam et nobis adesse usque ad extremum
vilaespiritum. «Dominus autem, inquit,dirigatcorda vestra

» in charitate Dei et patientia Christi. » Eos rursus laudat et

precatur, suam erga illos curam ostendens. Nam quoniam

ad eos increpandos erat accessurus, eorum corda his prius
lenit ac mitigat, et dicendo : Confido vos audituros, et ab
eis petendo preces, et rursus eis bona precando innume-
rabilia. Dominus autem dirigat, inquit, corda vestra ad
Dei charitatem. Multa enim sunt quae avertunt a charitate,

et multae semitae quae inde divcrtunt. Primum quidem vt-

tium mammonae, tanquam impudentes quasdam manus in

nostram immittens animam, et mordicus apprehensos vel
 COMMEIST. IN EPIST. II AD THESSA.L. HOM. V. ZlJ
invitos inde vcllit et trahit. Dcinde inanis gloria , et soepe

cliam afllictiones et tenlaliones avertunt. Propterca tan-

quam quodam spirilu, Dci auxilio opus habemus, ut nobis
vclum tanquam ab aliquo vchementi spiritu transmittatur
ad Dei charitatem. Ne mihi enim dixeris, Diligo ipsum
ctiam plus quam me ipsum. Hnec sunt verba, ostende factis.

Si ipsum diligis quam pe-

plus q*:am te ipsum, dilige plus
cuniam et tunc te credo ipsum diligere plus quam te
:

ipsum. Qui autem pecunias non despicis proptcr Dcum,

quomodo tc ipsum dcspicics ? Quid autem dico pecunias?
Qui avaritiam ct plura habendi cupiditalem non despicis,
quod ctiam absquc Dei jussis oporlerct facerc, quomodo
te ipsum dcspicias? Et ad paticntiam Christi, inquit. Quid

cst, ad patienliam? Ut patiamur sicut ille passus est : aut

ut illa agamus, aut ut etiam eum expectemus cum patien-
tia, hoc est, ut simus parati. Nam quoniam mulla promi-
sil, et ipse venit ad judicandum vivos et mortuos, illum
cxpectemus et sustineamus. Ubi autem dicit paticntiam,

omnino subindicat afllictioncm. Hoc enim cst Dcum dili-

gere , sustinere, et non conturbari. «Denunliamus autem

«vobis, fratrcs , in nomine Domini noslri Jcsu Ghristi, ut
«subtrahalis vos ab omni fralrc ambulanle inordinatc, ct
»non secundum traditioncm quam acccperunt a nobis
1
. »

Hoc cst non nos hncc dicimus, sod Christus

, : hoc enjm
est in nominc Domini nostri Jesu Christi. Qstendii his
verbis quamsit terribiljs^enuntiatip. PerChrij.ttun, inquit,
annunliamus. Nusquam igilur Christus pr.rcipit nos csse
otiosos. Ut sublrahatis vos, inquit , ab omni fratrc. Nc
mihi dicas divilem, ne paup^rcm, ne sanctum; hoc est im-
modcslia ct dissolulio. Ambulanlc, innuit, hocesl, vivente,
ct non sccundum tradilioncui quain arccperunt a nobis.

Traditioncm ait quac fit per opera, ct Dominus hanc sem-

' a Thcss. 111,6.
 »,

328 S. 30. CHIlYSOSTOMl AKCniEPISCOPl C. P.

per dicit tradilionein. « Ipsi cnim scitis quemadinodum

«oporteat imitari nos. Quoniam non inquieti fnimus inter

1
»vos, .neque gralis panem manducavimus ab aliquo » .

Quanquam ctiamsi comedissent, gralis non comedissent.

« Dignus cst cnim, inquit, operarius mercede sua 1 . Sed in
»labore et fatigatione, noctc et die operantes, ne quem
» vestrum gravaremus. Nonquasi nonhabuerimus polcsta-

» tem sed ut nosmelipsos formam daremus vobis ad imilan-

:

» dum nos. Namct cum esscmus apud vos, denuntiabamus

5
» vobis quod si quis non vult operari nec manducct
, , .

II. Vide quomodo

quidem Epistola mitius de In priori

hoc disserit ut quando dicit « Rogamus autem vos ,

, :

» fratres, ut abundetis magis et contendatis » et nusquam, :

denuntiamus neque in nomine Domini nostri Jcsu

, ,

Christi , quod quidem est tcrribile et habct periculum ;

sed ut abundetis, inquit, et contendatis , quod erat adhor-

tantis ad virtutem. Ut , inquit, honeste ambulelis. Hic
autem nihil non vult operari
hujusmodi ; sed , « Si quis
» nec manducet. »Nam si Paulus, cui non erat necesse,

sed in cujus erat potestate esse in otio et tantum opus ,

susceperat, operabatur tamen, et non solum operabatur

sed die ac noctc opcrabatur, ut posset etiam aliis opitu-
lari, mullo magis alios oportebat hoc facere. « Audivimus
» enim inter vos quosdam ambulantes inquiete, nihil ope-
» rantes , scd curiose agentcs \ » Hoc quidem hic : illic

autem in priori , « 1 1 honeste , inquit , ambuletis ad eos

» «Quare? fortasse iiihil adhuc erat talc.
qui foris sunl.
Nam alibi' quoque admonens dicebat, « Beatius est magis
5
» darequam accipere » Illudautem « Honeste ambulate,» . ,

non est de immodestia et dissolutione. Et ideo subjunxit,

u nullo cgeatis. Hic autem aliquam quoque ponit neces-
« a Thess. in, -, 8. — » Matth. xx , 10. — * 2 The«s, m , 9 , »o. —
Ibirl. l!. — 5 Act. x\i, 55.
 ,

COMMeNT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. HOM. V. Z$Q

sitntcm , ut quod bonnm est et honestnm faciant apud
omnes. Procedens enim dicit, «Nolite dcficcre bonum fa-
»cicntes.»Planc enimneccsseestut qni estotiosus etpotest
opcrari, sit curiosus. Eleemosyna aulem iis solis est data,

qui ex operatione manuum sibi non possunt victum sup-

pcditarc : aut iis qui docent, et sunt penitus occupati in
ncgolio docendi. « Non enim alligabis , inquit , os bovi tri-
» turanti *
: » et , « Dignus est operarius mercede sua 2 . »

Quarc nec hic quidem est otiosus , sed operse, cjusque

magnae, mercedem accipit. Otiosum aulem orare et jeju-
narc non est opus manuum. Operationem cnim hic dicit
eam qune fit pcr manus. Et ut nihil tale snspiceris, sub-
junxit : « Nihil operantes, sed curiose agentes. antem Iis

» qui ejusmodi sunt , denuntiamus et obsecramus in Do-

3
»mino Jesu Christo . » Quoniam eos valde tetigit, mitio-
rem volens reddere orationem , subjunxit , per Dominum
Jesum Christum : et rursus probabilitatcm et tcrrorem
afferens dixit : « Ut cum silentio opcrantes panem suum
» manduccnt. » Cur non dixit : Si non sint autem immo-
desti et dissoluti , alantur a vobis : sed utrumque cxigit,
ut et sint in silcnlio, et operenlur? Quia ipsos operanlcs
vult sibi alimentum parare. Hoc enim sibi vult illud
Ut panem suum manducent , id est, ex suis laboribus;
non alicnum cx mcndicitate partum. « Vos autcni ,

»fratres, nolile dcficcrc benefacicntes'

1

. » Vide quomodo
slalim fracta sunt patcrna visccra. Non potuit ullerms
proscqui increpationcm, sed rursus corum cst misertus.
Vide autem cum quanta prudentia : non dixit, Scd cis

ignoscite, doncc corrigantur; scd quid ? « Vos aulcm

»nolite deficcrc bcncfacicntes. »Sublrahile, inquit , vos
ab ipsis, ct cos incrcpalc : ne tamcn cos famc inlcrcunlrs
dcspicilc. Si vcro, inquit , a nobis habcns abundanliam ,

1
Deut. xxv, 4, — » Matlh. x, ao. — » 3 Thcss. m, u. — « lliid. i3.
 ,

33q S. JQ. CIIRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

maneat oliosus, benignum quoddam medicarnentuin dicit.

Quidergo dicit Si eam quae cst a nobis babens abundan-
:

tiam manetotiosus ? In eo, inquit, placidum acbenignum

dixi medicamentum : nempe , subtrahite vos ab ipso, hoc
est, ne ei detis fiduciam elloquendi libertalem, ostendite
vos ei succensere. Npn est hoc parvum. Talis fit ad fratres
increpatio , si vere eos volumus corrigere. Non ignoramus.
modos increpationis. Nam dic quaeso , si fralrem ^aberes
carnalem , eum-ne despiceres fame pereuntem? N.on sane
opinor : sed forte etiam corrigeres. non « Quod si quis
!
«obedit verbo nostro per epistolam » Yide Pauli humi- .

litatem; non dixit Qui non obedit, mihi non obedit. ;

Sed placide subindicat. « Hunc notate. » Ut non lateat hoc

facere hortatur. « Ne commisceamini cum illo. » Non est
parva hacc castigatio. Deinde rursus : « Ut confundatur. »

Nec sinit ulterius progredi. Ut enim cum dixisset ,

« Si quis

» non operatur nec manducet, » veritus ne fame interirent,

,

subjunxit, « Vos aulem nolite deficere benefacientes » ,

ita cum dixisset « Subtrahite vos, et non comuiisceamini

,

» cum illp » deiudc veritus ne hoc ipsum eum excinderet

,

a fralernitate ; nam qui despondit animum , cito peribit

cui non dalur fiducia et libertas loquendi, subjunxit, « Et

» nolitc quais inimicum existimare sed corripile ut fra- ,

Per haec ostendit, quod et in eum magnum

2
»lrem . »

statuat supplicium, eo quod eum privet fiducia.

III. Nam si esse cum multis accipientem estpudendum :

quando et praebuerint increpantes, et se subtraxerint,

quantum est hoc probrum, et quantum ad mordendum
animum sufficit? Nam si ii qui danl tardius , aut murmu-
rant , eos incendunt qui accipiunt; ne mihi enim dixeris
de impudentibus mendicis , sed de fidelibus ; si qui dant
sunt increpaturi, quid non facerent ? quod non mererentur
« 9 Thess. ui, 14. — * Ibid. i5.
 COMMENT. IN EPIST. II 4.D THESSAL. HOM. V. 33»

supplicium ? Non sic nos , scd tanquam maxima affectj

injuria , cos qui mcudicant aflicimus contumelia, et aver-

samur. Non das, curctiam cs molcslus? Admonete, inquit,
u| fratres, non contumclia afficite tanquam inimicos. Qui
fratrcm admonet, non hoc facit pub.lice, non probrum in
publicum traducit, sed hoc facit privatim , et cummagna
aticnlionc , et dolens a:gre ferens , et lacrymans et lameii-

tans. Fratcrno ergo anitno pnebeamus fraterna voluntate ,

admoneamus non tanquam dolentes eo quod demus sed

: :

tanquam dolentes, proplerca quod illc transgrediatur man-

datuin. Quid enirn lucraris?Nam si postquam cjederis con-
tumclia afficis, perdis voiuptalcm distributionis. Quando
aulem nec dederjs et conlumelia afleccris quid mali non ,

fecisli illi misero et calamitoso ? Accessit tanquam aliquid

a lc acceplurus, repcssit autcm lelali accepto vulncre,

cl magis est lacrymalus. Nam cum propter ege.slajcm ne-

ccssc habeat mendicare , et quia niendicat , contumclia
afficilnr; vide quantum futurum sit contumpliosorum
supplicium. « Qui contumelia allicil paupcrem , ciun irri-

»tat qui ipsum fecit

1
. » iNam dic mihi, ipse eum propter
tc sinit csse egenum , ul tu possis lc ipsum curarc, ct lu

eum contumclia afficis qui propler tc pst cgenus. Quant.u

hacc sunt pravilalis? Quam
ingrali animi est hoc faclum?
Admonele, inquit, ut iratrcs. Eliam poslquam dcderis ,

jussitadmonere. Quando aulemctiam cum non dcderiinus

coulumclia afficimus, quacnam crit uobis defcnsio? « Ipsc
9 autcm Dominus pacis det vobis paccm scmpitcrnam in
xnnni loco 2 » Vide quomodo poslquam narravit quac snnt
.

agcnda , ca obsignct precatione, veluli quaydam signacula

curmn, quac sunl dcposila prcccs ponens ct supplicalio- ,

ncm. Del vobis, inquit, paccm in omni lpco. Nam quo-

niain est verisimilc pugnas cx his exorituras, c um illi

• Prov. xiv, 2». — » aTliess. iii, iG.

33 fi S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

evadant asperiores , ct hi non perinde atqne illi praebeant,

merito hoc nunc est precatus. Det , inquit, vobis pacem
semper. Hoc est enim quod quaeritur, ut eam sem^er
habeant. Quid est, in omni loco ? Ubique vult pacem esse,
ut nullo ex loco habeant occasionem contentionis. Ubique
enim pax est bona , etiam apud eos qui sunt foris. Audi

enim eum alibi dicentem :« Si fieri potest, quantum in

» vobis est, cum omnibus hominibus pacem habete 2 . »Ad
ea enim quae recte gerere volumus nihil est adeo aptum ,

ut esse pacificum , et non turbulentum , et liberum esse ab

inimicitiis, Dominus cumom-
etnullum habere inimicum. «

»nibusvobis Salutatio mea manuPauli

: quod est signum :

»inomni Epistola ita scribo. Gratia Domini nostri Jesu

:

«Christi cum omnibus vobis. Amen*. »Hoc dicit se scri-

bere in omni Epistola, ut nemini liceat eas adulterare,
cum positum sit veluti magnum signum subscriptionis.

Salutationem autem appellat precationem, ostendens quod

et , et quando salutare
tunc omnia agebant spiritualia
oportebat eratcum lucro; et quod precatio non esset
, res
solum symbolum amicitiae. Ab ea incipiebat, et in eam
desinebat, magnis mcenibus muniens quoe utrinque dice-
bantur firmaque et solida ponebat fundamenta, firmum-
,

que tutum finem imponebat. « Gratia inquit vobis et

et , ,

pax. » Et rursus « Gratia Domini nostri Jesu Christi cum

,

»omnibus vobis. Amen. »Hoc etiam Christus praecepit

Discipulis ,Ecce ego vobiscum sum omnibus
dicens , «

«diebus usque ad consummationem saeculi *. » Sed hoc

fit quando nosvolumus. Non enim eritomninonobiscum,

si nos procul removerimus. « Vobiscum, inquit, ero per-

»Ne ergo gratiam abigamus. Vult ut nos subtra-

»petuo.
hamus ab omni fratre inordinate ambulante. Hoc tunc
magnum erat malum a coetu fratrum essc avulsos ; hoc
« Rorn. xii, 18. — » » Thcss. v, 17, 18. — 3 Mallh. xxvm, 20.
 ,

COMMENT. IN EPIST. II AD TlIlSSSAL. HOM. V. 333

ccrte modo poenas sumit de omnibus. Sicut eliam alibi ad
Gum hujusmodi ne convesci
Corinlhios scribens dicebat
1
.

quidem Sed non hoc magnum nunc plerique existi-

jubet.
mant sed sunt omnia confusa et corrupta, cum adulte-
:

ris cum scortatoribus cum avaris temere et sine discri-

, ,

mine commiscemur. Si ab eo qui otiose alebatur se sub-

ducere oportebat , quanto magis ab aliis ? Et ut discas
quam esset terribile scparari a conventu fralrum, el quan-
tum lucrum afterat iis qui benigne suscipiunt reprehen-
sionem audi quomodo ille qui peccato erat inflatus qui
, ,

ad exlremum vitium erat provectus, qui talem admisit for-

nicationem qualis nec inter gentes nominabatur , qui
,

vulnus suum non sentiebat , hoc enim est summa perver-

sitas , ille , inquani, qui talis erat, ita fuit inflexus et
reductus, ut diceret Paulus ; o Sufficit illi, qui est ejus-
2
»modi, increpatio haec quae fit a pluribus . Quamobrem
» confirmate in ipsum charitatem. » Tunc enim ita erat

ut membrum a reliquo corpore avulsum.

IV. Causa autem cur hoc tunc terribile esset, haec

erat ; quoniam esse cum eis tunc magnum bonum exis-

timabatur. Sicut enim qui unam domum habitant, et sunt
in unius patris potestate, et unius mensac sunt participes ;

ita tunc habitabant in unaquaque Ecclesia. A tanta ergo

excidisse charitate quantum malum ? Nunc autcm
erat
nihil videlur csse magnum , magnum quidpiam
quia nec
essc existimalur , quandosimul conjuncti versamur. Quod
tunc erat inslar supplicii , nunc quod valde refrixerit cha-
ritas non pcenac loco habctur, ct lcmerc alter ab altcro
separamur, idquc ex algorc charitatis. Malorum cnim om-
nium causa cst quod non sit charitas. Hoc omnia Ecclcsiac
bona honesta acpraeclara, propter quae cxultarc oporlercl,
destruxit ct delcvit. Magna est doctoris liducia, quando a
1
i Cor. v, u.— » a Cor. u, Q.
 334 8« JO. CIIRYSOSTOMI ARCltlEPISCOPI C. P.

rebus recte a se gestis potest incrcpare discipulos. Quam-

obrcni Paulus diccbat : « Ipsi enim scitis quemadmodum
»oporteat imitari nos *', » et magis debet esse doctor ex
vita ,
qiiam ex sermone. Nemo aulem existimet hoc esse

gloriosae jactanliae: ad necessitatem enim redactus hoc

dixit , et ad id quod confert in cOmmune. Quoniam non
fuimus, iriquit, inordinati et dissoluti inter vos. Et hic
iion vides humilitatem quam donationem vocat modes-
,

tiamque ac moderationem? Non fuimus, inquit, intervos

inordinati , ncque gratis paneiii manducavimus. Ostendit
hic quoque Nec mihi dixeris, Sed
forte illos esse pauperes.

ftoh omncs erant pauperes. Loquitur enim de pauperibus,

et quibus non alias necessarium suppetit alimentum, quam
ex operatione manuum. Non dixit enim Ut a patribus :

habeant, sed, « Lt operaiites panem suum comedant. »

JNani si ego, proeco doctrinas verbi, timui vos gravare ,

tniilto magis is qui vobis nihil prodest : hoc enim plane

est gravare. GraVare autcm est quando quispiam non dafc

ctim magiia ahimi alacrilate : sed hoc non innilit, sed ut

qui facilehon habeant. Ciir enini non operaris ? Deus ad
hoc tibi manus non ul ab aliis accipias, sed ut aliis
dedit ,

prcebeas. t)'ominus autem, inqiiit vobiscam. Hoc ipsum ,

quoque licet quoqne precari si agamus quae siint Domini. ,

Audi enini Christum dicenteiii Discipulis : «Euntes docete

» omnes gentes, baptizantes eos nomine Patris et Filii in

»et Spiritus saricti docentes eos servare omnia qnae man-

,

» davi vobis et ecce ego vobiscum sum usque ad consum-

,

»mationem ^reculi 2 » Non stjlum illishoc dictum est, sed

.

etiam nobis. Nam quod illis sotum non sit promissum pa-
lam est ex eo quod dixit Usque ad consummationem sa> ,

culi, sed illis etiam qui ejus vestigiis insistunt. Quid ergo

Ulis dicit qui non sunt doctores? Unusquisque vestrum,

! aThess. m, 7. — » Matlh. xxyih, 19.
 1

COMMENT. IN EPIST. II AD TIIESSAL. HOM. V. 335

si volil ,
potcst cssc doclor, si rioh allerius , sui tamen.
l)occ te ipsum primum. Si docueris omnia quae manda-
vit ul servarcs, j)cr hoc mullos habebis qui aemulcntuf.
Sicut enini luccrna ([uando ipsa fucrit lucida , accendcrc
potesl iimumcral)ilcs : exlincla aulcm, nc sihi quidem
praebcbit lumen, neque alias luccrnas accendere poleril:
ita eliam dc vila pura dicendum. Si qua3 csl in nohis iuc-

ril lucida, effictemUs innumerahiles et discipulos et doc-

tores ,
quasi exemplar propositi. Ncque enim verba mea
iis qui audiunt ila prodesse polcrunl , ut nostra vila. Esto
cnim , Deo charus ct virlute resplcndens, et
si velis, vir

hahens uxdrcm; licct enim uxorem quoque hahenti et li-

bcros ct scrvos ct amicos Deo placcre, annon is omni- , ;

bus mullo magis poteril prodesse , quam cgo? Nam cum

me in mcnsc scmcl aut bis, aul ne semel quidcm audiant,
et quae audierint , fortasse usque ad limen Ecclesiac ser-
vantes, slatini abjiciunt : illius autem vilam vidcntes assi-
duc, niultum lucrantur. Quando enim contumclia affcc-
tus, ipsc non vicissim aflcccrit annon suae lcnilalis et ,

mansucludinis pudorem animo ejns qui contumelia af-

iri

ficit, infigitelinsculpit? Qnod si non statim fatcalur quam

acccpit utililatem, aut ira pracpeditus , aut rubore suflu-
sus, ant pudore aflcclus, s6nsum tamen stalim accipil : < t

ficri non polcst ut homo contumcliosus, cliamsi sit bcs-

tia, si cum homine leni el patienlc lucril vcrsalns, non
magno acccplo lucro rcccdal. J»ona enim cliamsi non aga-
mus.laudainus tamen onmesct admirainur. Mnlicr rursus
si viderit virum placidum el modcstum, multum lucralur

seiriper cum eo vcrsans, cl pucr ilidcm. Licct crgo uni-

cuique csse doclorcm. « /Edificalc cnim , inqnit, allcru-
1
xtrum, siciit ct facilis . » t^crpcndc quacso ; domui luac
aliquod damnum accidit? couturbatuk' uxor, ut (jua; sil

» i Tbess. v, 1
336 S. JO. CHRYSOSTOMI ABCJIIEPISCOPI C. P.

infirmior, et inagis mundana ? maritus si sit philosophus ,

et damni accepli irrisor, illam consolalur, et persuadet

ut generoso et forti ferat animo. Annon, dic quajso, ei

magis proderit quam ipsi nostri sermones ? Nam dicere

quidem omnibus, est facile : agere autem, cum opus
fuerit, valde est difficile. Propterea ex factis humana na-
tura magis solet corrigi et componi tanta est virtutis ex-
:

cellentia, ut servus toti domui saspe profuerit cum do-

mino.
V. Non enim frustra nec temere illos assidue jubet Pau-
lus virtutem exercere , et obedire dominis non tantam
,

curam gerens ut ministrent dominis, quantam ut ne ver-

bum Dei et doctrina blasphemetur. Quando autem non
blasphematur , cito etiam habebitur in admiratione. Scio

etiam multas domos multum lucrifecisse ex virtute servo-

rum. Si autem servus qui est sub poteslate, polest domi-

num corrigere , multo magis dominus servos vos hoc mi-
nisterium mecum quseso distribuite. Ego cum omnibus
loquor in communi; vos seorsum unicuique, et cuique
commiltatur proximorum procurare salutem. Quod enim
oporteat eos qui sunt patresfamiliasdomui suae praeesse,
et eorum curam quo mulieres trans-
in his gerere, audi

mittat Paulus « Si quid autem velint discere, domi viros

:

»suos interrogent *. » Nec eas adducit ad doctorem. Nam

ut in ludis litterariis sunt etiam inter discipulos doctores
et magistri, ita etiam in Ecclesia. Vult enira non ab ora-
nibus molestiam exhibere doctori. Quare ? Quoniam ma-
gna sic erunt bona non solum quoniara levis erit labor
:

doctori, sed etiam quoniam unusquisque discipulus id cu-

rans, cito potest cvadere doctor etmagister, hanc habens

sollicitudinem. Vide eniiu quantum minislerium affert
mulier. Domum custodit , et curam gerit omnium quse

« i Cor. xiv, 35.

 COMMENT. IN EPIST. II
3$J AD THESSAL. HOM. V.

domi sunt ancillis instat et eas urget ad opus: vestit suis

,

manibus eflicit ut voccris patcr filioruui tc libcrat a pros-

, ,

tibulis , dat auxilium ad continentiam , sedat cestrum na-

tHNBt Sed tu eam quoque beneficio aflice. Quomodo? in

spirilualibus ei manum porrige. Quae audieris utilia , ea

non secus atque hirundines orc portans, affer et pone in
ore matris et pullorum. Qnomodo enim non est absurdum
te in aliisquidem primas vellc obtinere, et locum tenere
capitis, in doctrina autem ordincm deserere? Eum qui
imperat iis qui parent, oportet praeesse, non in honori-
,

bus sed in virtutibus. Nam illud quidem imperantis, hoc

,

vero corum qui parent est oflicium. Si multo honore

,

fruaris hoc nihil ad te accepisti enim ab aliis. Si multa

, :

virtute refulgeas, hoc totum cst tuum. Es caput uxoris,

concinna, corrigeet componc reliquum corpus. Nonvides
quod caput non tantum loco superat reliquum corpus,
quantum cura et providentia, ut quod ipsum regat ac di-
rigattanquam gubcrnator. In capite enim et corporis et
animae sunt oculi. Illinc ad eos aflluit vis perspiciendi , il-

linc vis regendi quae lenet principatum. Et reliquum qui-

dem corpus constituitur ad ministrandum : hoc vero
collocatum fuit ad impcrandum. Omnes sensus illinc ha-
bent principium et fontem : illinc instrumenta emittuntur
vocalia , facullas videndi , facultas odorandi, tactus uni-

nervorum et ossium. Vidcs

versus. Illincconstituitur radix
quod providcntia magis cxcellat quam honore ? Ita nos ,

ctiam imperemus mulicribus: eas vincamus, non quod

plus honoris quacramus scd quod ipsac a nobis majori
,

afliciantur beneficio. Ostendi eas non parvis nos afliccrc

beneficiis ; sed si vclimus eas remuncrari spiritualibus,
nos vincimus. Nam io corporalibus non possumus aliquid
allcrrc quod eis cx aequo rcspondcat. Quid enim affertis

multas pecunias? Sed illa scrvat: ipsa autcui illius cura

LXXXVfc II
338 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

propendet ex aequilibrio, et ea opus habet. Quare? quia

plurimi qui multa possidebant, quoniam non habebant
qure servaret, omnia perdiderunt. Sed propler liberosest
inter ambos societas : par quoque est utriusque benefi-
cium; imovero illa inhis laboriosius obit miiiisterium, ut
quae semper ferat foetum , et partus vexelur lahoribus.
Quamobrem in solis spiritualibus eam potes vincere. Ne
curemus ut sint nobis pecuniae, sed ut quae nobis creditse

sunt animae, eas cum fiducia coram Deo sistamus. In illis

enim corrigendis et concinnandis nobis quoque multum

proderimus. Nam qui ulium docet, si nibil aliud, in di-
cendo compungitur, maxime dum videt se ipsum iis esse
obnoxium de quibus alios reprehcndit. Quoniam ergo et

nobis ipsis et illis prosumus, elpcr illas domui, et hoc im-

primis Deo est gralum , ne nos pigeat et nostrae, et eorum
qui nobis ministrant anim.-e curam gerere : ut pro omni-
bus accipiamus remunerationem , et cum mnllis divitiis

perveniamus in sanclam ciyitatem malrem nostram Jeru-

salem creleslem.A qua absit ut unquam excidamus, sed
cum resplenduerimus in optima vilae instiiutione, cum
magna fiducia digni censeamur videre Dominum Jesum
Christum cum quo Patri simul et sancto Spiriiui gloria,
,

potentia , honor , mmc et semper , et in saecula saeculorum.

Amen.
 ,

S. JOANNIS CHRYSOSTOMI
CONSTANTINOPOLITANI
ARCHIEPISCOPI

COMMENTARIUS IN EPIST. I AD TIMOTHEUM.

ARGUMENTUM.
Ex numero discipulorura Apostoli eratTimotheus, quem
1
testificatur Lucas rairabilem fuisse jnvenera , testimoniis
eorura qui Lystris et Iconii erant probatum : qui simul
fuit discipulus et doctor. Tantaque prudentia atque sapien-
tia, ut cum audiret Paulum inissa circumcisione prasdi-
cantem, didicissetque illum ea de causa Pelro obstitisse,
eligeret non modo contra illam non procdicare, sed etiam
illam pati. Circumcidit enim illum inquit in ejusmodi , ,

2
«Tlate sicque illi tolum ministerium tradidit. Salis certe
;

erat ille Pauli erga ipsum alfectus ad indicandum quantus

vir csset. Mara quoque dc illo tcstificatur scribens ct
alibi

dicens : « Experimentum autem ejus cognoscitis, quoniam

ntanquam patri filius mecum servivit in Evangolio 3
. » Et
Corintbiis rursus scribcns dicit : «Misi vobis Tiniolhoum,
»qni cst filius meus charissimus et fidclis in Dorniuo;» ct
itcrura , « \ ideto ne quis eum conlomnnt : opus cnim Do-
» mini operatur, sicut el cgo' 1

. » Hebroeis qnoquc scrilxus

ait :
» Cognoscite fralrcra Timolheura dimissuur'. » Mul-
l Act. xvi, a. — » Ibid, 5. — 1 Philipp. n, 22. — 4 i Cor. ir, 17, et
xn, 11, — « Ilehr. xiii, »3,

22.
 »

3^0 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

taraqueejus dilectionem passim reperias. Eaqueeliam quae

nunc fiuntmiracula, ejus fiduciam ct virtutem annuntiant.

Si quis ergo quaerat cur Tito et Timotheo tantum scribat;

etiamsi Silas inter probatos et virtute praeditos esset;

similiterque Lucas ; ait quippe ille , « Et Lucas esl mecum

» solus*. » Clemensquoque exnumero sociorum ipsiuserat,
dc illo namque dicit : « Cum Clemente et caeteris adjuto-
2
» ribus meis . » Cur ergo Tito et Timotheo tantum scribit?
Quia his Ecclesias jam regendas dederat; illos autem adhuc
secum circumducebat. His loca quaedam conspicua assig-
naverat. Tanlaenim erat Timotheus virtute praeditus, ut
nihil juventus impediret. Ideo scribit ille , « Nemo ado-
«lescentiam tuam contemnat; »et rursum,« Adolescentu-
» Cum adest enim virtus
3
»]as tanquam sorores omnia . ,

superabundant , nihilque impedimento est. Etenim stepe

de episcopis loquens ac de illis plurima proferens, nus-

quam de oetate plurapersequitur : quod si scribendo dicat,
« Filios habentem subditos ; » et, « Unius uxoris virum 4 ,

non hoc dicit quasi uxorem et filios necesse sit illum et

habere sed ut si contigerit ex saecularibus quempiam ad
;

hoc munus evehi ut tales sint qui sciant et domui , ,

prseesse, et filiis et caeteris omnibus. Nam si saecularis cum

sit , in his rebus utilis et opportunus non fuerit, quomodo
illi Ecclesiae cura committatur? Cur autem Epistolam mit-
tebat discipulo, cui jam docendi munus traditum fuerat?
nonne oportebatprimo illum perfecte instituere, ac deinde
illum mittere ? At ille doctrina opus habebat non eadem,
qua discipuli; sed ea quae doctori congrueret. Videigitur
illumpertotamEpistolam doctori congruentem doctrinam
efferentem. Statimque ab exordio non dicit, « Ne atteodas

• a Tim. iv, u, — » Philip. iv, 3. — » 1 Tim. iv, 12, et v, 2. —

4 Id. 111, 4 et a.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. I. 3^1
j iis qui aliter doccnt* ; » sed quid ? ut illis denunties ne
doccant alitcr.

HOMILIA I.

CAPUT I.

Paulus apostolus Jesu Christi secundum imperium Dei

Salvaloris nostri , et Domini Jesu Christi spei nostra?.
Timolhco charissimo filio in fidc, gratia , miscricordia,
pax a Deo Patrc nostro et Chrislo Jesu Domino nos-
2
tro .

I. Magna erat Apostoli dignitas , magna et mirahilis : et

uhique vidcmus Paulum, dignitatis causas pivemittenlem,
non quasi usurpet honorem, sed quasi sihi traditum, et id nc-

cessario agentem.Etenim cum se dicit vocatum, ctcum di-

2
cit, «PcrvoluntalemDci ;»etrursus alihi, « Necessitasmihi
5 4
» incumhit ; » cumque dicit , « In hoc segregatus sum : »

hrccomnia amhitioncm omnem et arrogantiam eliminant.

Utcnim is quinon dalum sibi a Deo honorem invadit, cx-
tremae est culp.u ct reprehensioni obnoxius ; ita qui ohla-
tum dcpellit et rcsilit, aliam ct diversam culpam contrahit,
inobscquentiac nempc et rehellionis. IJoc itaquc nunc in

principio Epislolae ad Timotheum Paulus his vcrbis cxpri-

mit : « Paulus apostolus Jesu Christi secundum impcrium

»Dei. » Non dixit hic Paulus vocatus; sed, « Sccundum

;

»imperium. » Nam nc humanum quid paterctur Tiino

' i Titn. i,3. — • Ibid. l, 2. — » i Cor. i, i . — * W. i\, 'G. —

* Rom. 1,1.
 ,
:

342 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

theus, putaretque illum se periude alloqui atque caeteros

discipulos, ideo sic ccepit. Ubinam imperavit hoc illi

Deus? Invenitur Spiritus sanctus dicens in Actibus Apos-

1
tolorum, « Segregate mihi Paulam et Barnabam : » et
ubique ille scribens Apostoli nomen adjicit, auditorem
erudiens , non humana esse quae dicuntur : nam Aposto-
lus nihil ex se dixerit, et cum dixit, Apostolus, statim
auditoris mentem ad eum qui se misit remittit. Ideo in
omnibus Epistolis hoc proeponit, fide dignum reddens ser-
monem ac dicens « Paulus apostolus Jesu Christi secun-
:

» dum imperium Dei Salvatoris nostri. » Atqui Pater nus-

quam illi imperare deprehenditur, sed ubique Chrislus

ipsum alloquitur. Quid enim dicit? « Vade, quia ego ad
sgentes longe mittam te; » et rursus, « Csesari te oporlet
2
»sisti . » Sed quaecumque Filius iinperaverit , ea ipsa Pa-
tris praecepta esse dicit ; sicut et ea quae Spiritus dicit
Filii sunt. Ecce enim missus est a Spiritu, segregatus est
a Spiritu, dicitque imperium esse Dei. Quid ergo? num
Filii potestatem miuuit, quod secundum Apostolus ejus
imperium Patris mittatur? Nequaquam. Vide namque quo-
modo potestatem communem faciat. Cum dixisset enim
« Secundum imperium Dei, Salvatoris nostri, » subjunxit,

« Et Domioi Christi Jesu spei nostrae. » Vide quam proprie

nomina posuerit. Etiamque PsaUnista de Patre ita loqui-

8
tur : « Spes omnium finium lerrae . » Et rursum beatus
Paulus alio in loco ita scribit : « In hoc enim laboramus
»et exprobramur, quia speramus in Deo vivo et vero\ »

Necesse est ut doctor pericula suboat multo plura , quam

discipuli : Nam «Perculiam pastorem, inquit, et disper-
»gentur oves 5 .» Quoniam igitur res ita se habet, vehe-
tius contra doctorem spirat diabolus ; illo quippe caeso

» Act. ziii, 2. — a Id. xxii, 21, et xxvn, 34.. — ' Psal. lxiv, 6. —
4 i Tim. iv, 10. — 5 Zach. xm, 7, et Matth. xxvi, 3i.
 COMMENT. IN KPIST. I AD TlMOTII. IIOM. I. 343
grox dispergitur. Nam cum ovcs mactat, grex minuilur ;

cum autom paslorcm de medio tollit, lotum gregem pes-

sumdat. Cum ergo minori labore majora opcretur, ct in
anima una totum pcrdat, doclores magis aggreditur. Idco
statim a principio ejus animum erigit dicens, Salvatorem
habemus Dcum et spem Christum. Multa patimur, sed
,

spcm magnam habcmus. Periclilamur, insidiis appelimur;

sed Salvatorem habcmus; non hominem, sed Deum. Ne-
quc igitur Salvalor infirmus csl Deus quippe est et quan- , ,

tacumque iucrint pericula non nos superabunt; neque spes

conrundilnr, Christns enim est. Ilis duobus fulli pericula
lerimus; ac vcl cilo liberamur, vol bona spe alimur. Cur
aulcmnusquamscPalris Aposlolum cssc dicit, sed Chrisli?
Omnia comnmnia facit, et Evangelium ipsum dicit esse
Dci. Quantacumque paliamur, inquit, nihil sunt pnescn-
tia. «Timolheo, charissimo in fide. » IIoc plenum
iilio

consolalionis cst. Si enim tanlam exhibuerat fidem ut ,

Pauli filins fieret ; et non modo filius, sed charissimus

fdiusesset, defulurospem habiltmis crat. Fidci vero pro-

prium csl, nt quamvis promissis contraria facta vidcantur,
non concidal illc neque lurbetur. Scd eccc fdius et genui-
nus fdius, neque tamen ox illius substantia crat. Scd quid?
an briltum animalcrat? scd non ex Paulo prodierat, in-
quies. Itaqu<> non .«ignificat httfc ox cujuspiam substantia
prodiisse. Q itl ergo ? an altorius substantia'. eral? Ncqtte
hoc. Cum nim filium dixisset, addidil, in lide : ita ut
significaret el genuinum csso el i>x sc j>rodiissc. In nullo
diversus erat secundum fidom id quod eliatn in hmnanis
:

obscrvalur, simiiis est pal ri lilius : sed non j>erinde alque

in Deo ; illic enim major est propinquilas. In hominibus
enim , ctsi eadem subslanlia est , in aliis mullis inler S^
diffcrunt ; colore , habitu ,
prudenlia , lenqore, arbilrio ,

iis qua3 animum , iis qunc corpus spoctnnt . «'\leriorihus

1%A -
 ,;

344 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPI6COPI C. P.

aliisque plnrimis , vel diflernnt , vel similes sunt. Illic au-

tem nnlla hujnsmodi diversitas est. Illud porro, « Secun-
» dum imperinm , » efficacius est quam illud, « Vocatus, »

ut aliunde disci potest; simile est autem loco illi, « Timo-

» theo charissimo filio. Corinthiis quoque ait : « In Christo
» Jesu ego vos genui; » id est , in fide. Charissimum autem
adjicit, ut accuratam et plus quam in aliis similitudinem

oslendat.Neque hoc tantum; sed dilectionem etiam af-

fectumque erga illum magnum exhibet. Ecce illud, « In, »
rursus in fide usurpatur, « Charissimo filio in fide , » in-

quit. Vide quantum encomium , non modo filium , sed

charissimum filium vocat. «Gralia, misericordia , pax a

» Deo Patre nostro , et Christo Jesu Domino nostro. »

II. Cur in casteris Epistolis nusquam misericordiam

praemisit; sed hic tantum? Hoc ex affectu magno prodiit:
plura enim apprecatur filio , pro illo timens ac tremens.
Ita enim timebat, ut, quod nusquam fecit, de corporeis
ipsi scriberet, ut cum dicit « Vino modico utere propter :

» stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates *. » Ma- ,

jori namque doctores egent misericordia. « A Deo , inquit

» Patre nostro, et Christo Jesu Dominonostro. » Rursus hic

enim Deus pater est, illos ut filios curat.
consolatio. Si
Audi enim Christum dicentem « Quis ex vobis homo est, :

»qui, si petierit filius panem, numquid lapidem dabit

» illi
2
? Sicut rogavi le ut remaneres Ephesi , cum irem in

»Macedoniam s
. » Audi quam placide, quomodo non ma-
gistri utatur voce sed fere domestici. Non dixit, praecepi
;

neque jussi , neque hortatus sum sed quid?Rogavi te. ;

Non tamen erga omnes discipulos ita nos afFectos esse opor-
tet , sed erga mansuetos et virtute praeditos : erga alios au-
tem, qui vel corrupti vel non genuini sunt, modo
alio

ut etiam ipse alibi scribit dicens , « Argue illos cum omni

» i Tim. v, 23. — » Matth. vn, 9. — J 1 Tim. 1, 3.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. I. 345

» impcrio. Hic autem vide quid dicat :

« Ut dcnuntiares qui-
» busdam non ut rogares sed nt denuntiares non aliter
; ,

» docere. » Quid hoc cst? Annon sufliciebat Pauli Epistola,

quam illis misit? Sufliciebat quidem sed homines litteras :

solent contemnere. Vel hoc dicendum est; vel fortassis

antequam litteras mitteret, res ita se habebat. Ipse autem
in hac civitate multum tempus transegerat : hic erat Dianae
lemplum ; hic gravia illa perpessus est. Postquam aulem
theatrum illud solutum fuerat ,
postquam evocatos disci-

pulos hortatus fuerat , sic solvit , et rursus ad illos rever-

sus est. Jure autem quaeratur, an nunc illic Timotheum
praesulem constituerit. Ait enim, « Ut denuntiares quibus-
» dam non aliter docere. » Non illos nominatim reccnset ne ,

ex aperta reprehensione impudentiorcs illos redderet. Hic

erant quidam ex Judaeis falsi apostoli ,
qui fideles rursus
volebant ad Legem trahere, qua de causa illos in Epistolis
passim criminatur. Hoc autem faciebant non tam cx cons-
cientiae stimulo, quam ex vana quod vellent
gloria, et
discipulos habere et adversus beatum Paulum conten-
,

dere ex zelo et invidia moti. Hoc sibi vult illud,» Aliter

» doccre. Neque intendere, inquit, fabulis et genealogiis
» interminalis *. «Fabulas non Legem dicit, absit; sed fal-
sas traditiones, et prava perversaque dogmata. Verisimile
namque est Judncos illos inutilium rerum sermones habuisse,
avos et proavos numeranles, ut peritiae in historia famam
sibi conciliarcnt. « Ut dcnuntiares quibusdam, inquit, non
» aliler docere, nequc intcndere fabulis et gcnealogiis in-
terminatis. » Quid sibi vult illud, « Interminatis ? » quae nul-
lum finem, nullam utililatem habeant, vcl nobis perceplu
difliciliasint. Vides-ne quamhasquaestioncs improbct?Ubi
enim fides est, quaeslione non csl opus ubi : nihil Curiose
inquirendum, quid opus cst quacstionc? Qujestio fidcm
i Tim. i, 4.
 ,

346 $. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tollit. Nani qui quaerit, nondum invenitrqui quaerit, non

potest credere. Ideo ait, Ne hujusmodi quaeslionibus ope-
ram demus. Nam si quocrimus, id fides non cst. Fides enim
ratiocinium sedat. Cur ergo aitChristus : « Quaerite et inve-
J
*> nielis; pulsate et aperielur vobis ; et, Scrutamini Scrip-
»turas, quoniam in eis putatis habcre vilam acternaui 2
?»
Illud ,
Qunerite, de postulatione dicitur et ardenti desi-
derio. Ilic autem illud,« Serutamini Scripturas,
» non ad

qurestionnm labores induceudos dicitur, sed ad toliendos.

Dixit enim Scrutamini Scripturas; hoc est, ut accurate
,

illas discamus et sciamus ; non ut semper quacramus , sed

ut qu&rendi finem (aciauius et recte dixit : : Denuntia qui-
busdamnon aiiterdocere, nequeintenderefabuliselgenea-
logiisiutcrininatis, « Quae quaestiones pracstant magisquam
» pedificationem Dei, quae est infide. »Piecte dixit a^difica-
tionem Dei. Magna quippe dare nobis voluit Deus. Sed
non capit cogitatio magnitudinem dispensationum ejns.

Per fidem ergo oportct hoc fieri, quod est maximum ani-

marum pharmacum. Qurestio igitur est ceconomiae Dei

coutraria. Quid enim per fidem dispensatur ? Ut ejus be-
neflcia excipiamus mcliores evadamus ac de nullo dubi-
, ,

temus et contcndamus sed quiescamus. Quae enim fides

,

perfecit et acdificavit, ea quaestio evertit ,

quaesliones mo-
vcns , et Neque intendere, inquit fa-
fidem eliminans. « ,

«bulisetgenealogiis interminatis. »Etquidnocere pcssunt,

inquies, genealogiae ? Dicebat Christus per fidem oportere
salulem consequi : i31i contra quaestiones movebant dice-
bantquo hoc non ita se habere. Sed enim quia senlentia
preesentis temporis erat , eventus vero sententia) in fiituro

fide opus erat. Illi vero legalibus observationibus inter-

cepli , fidei impedimento erant. Puto autem illum hic Grae-

« Mallh, vn, 7. — • Joan. v, 59.

 C0MMENT. IN F.PIST. I AD TIMOTII. IIOM. I. 347
cos eliam subindicarc, cum dicil «Fabulis ct genealogiis, »

utpoto cum illi dcos suos enumcrarcnt.

III. Ne igilur attondamus quacstionibus. Ideo enim fidc-

lcs vocamur, ut sine ulla dubilalionc dictis credanjus, et

nihil dubilemus. Si cnim illa humana. essent, oporteret
illa accurale scrutari. Si vero Dei sunt , illa honorarc tan-
tum oporlet, et credcrc. Si non credamus , nequc Deum
esse pcrsuasum nobis crit. Quomodo enim nosli Deum
csse , si rationes ab illo repctas ? lloc primum indicium cst
te nosse Deum, si credas iis quae ille dicit sine argumentis
et probationibus. IIoc et Gracci sciunt. Credebant enim
diis cliam sine indicio et probalione loquentibus. Quare?
Quia illi ex diis orli erant. Vides-ne quomodo Graeci quo-
quc id novorint? Ecquid do diis loquor? Homini quoque
fidem habcbant praesligiatori et mago Pythagorao ncmpo
, ,

« Hoc ille dixit : » alque in templis superne silenlium in-

scriptum crat: continebatque digito os, ct labia compritne-
bat, praetereuntes omnes ut silerent monebat. Krgo-ne
illahonorabilia sunt, et non perindc nostra, sed ridicula?
Ecquis furoris excessus illo non lucrit? Quae ad Graecos
spcctant jure discutiuntur; lalia ncmpe sunt, pugna ra-
tiociniorum , dispulaliones, disceptationes. Noslra vcro
ab his omnibus longe rcmola sunt. Illa namque invenit hu-
mana sapientia, hnec gratia spiritualis docuil; illa stulti-
tia3 ct insipienliae, haec vcrae sapicnliac dogniata sunl. Ulic

non ost discipulus, ncquo mngister, scd oumes qu.eslio-

nibus ccrlant; hic sive doclor, sive discij)iilus luerit, a
quo discere oportct vult disccrc; obsi qui , non dubilarc;
crederc , non argumentis certarc. Per fidem enim vctcrcs
omnes claruerunt, et sino fide pcssumdata omnia snui.
Ecquid do ccclcstibus loquor? Si tcrrena cliam examine-
nius, fide illa neque pacla, ikmjuc ar-
contineri repcrias,
to», nequc aliud quidpiam sinc illu stabit. Si aulcmhic.
 ,

348 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ubi omnia falsi et fallaciae plena, fideopus est, multo magis

in illis. hanc adeamus. Sic perni-
Huic ergo haereamus ,

ciosa omnia dogmata ab anima nostra eliminabimus ; ge-

nesim nempe et fatum. Si credis fore resurrectionem et
judicium, haec omnia ab animo ejicere poteris. Gredc esse
Deum justum, et non credes esse genesim injustam. Crede
esse Deum providentem, et non credes esse genesim omnia
continentem. Crede supplicium esse et regnum, et non
credes esse genesim ,
quod in nobis est auferentem , nos-
que necessitati ac vi subjicientem. Ne semines ne plan- ,

tes , ne milites , nihil omnino facias : quaeenim ad genesim

spectant velis «olis prorsus evenient. Quid nobis deinceps
opus est precibus? cur ergo vis Christianus esse si genesis
sil? Non enim crimini eris obnoxius. Unde artes? an ex
genesi? Etiam , inquit, et illi fato praefmitum est, ut fiat

sapiens cum laboribus. At ostende mihi quempiam qui sine

labore artem didicerit : Verum non poteris. Sic non est ex
genesi , sed ex laboribus id partum est. Undenam ergo ille

scelestus inquit , qui a patre haereditatem non accepit

,

divestamen est; alius vero post innumeros labores est pau-

per? Haec enim frequenter agitant, omnia de divitiis et
paupertate moventes, nihil aulem de vitio et virtute. Ve-
rum hac de re jam ne loquare : sed ostende an aliquis boni
studiosus , malus, et an aliquis socors ac negligens , bonus
evaserit. Nam si fatum vim habet, in maximis poteslatem
suam ostendat, in virtute nempe et vitio non in divitiis ,

et paupertate. Etundenam, inquies, ille in morbis bic ,

in bona valetudine versatur? Undenam ille clarus est,

aliusin turpitudineversatur? Undenam illi ex sententia res

eveniunt, alii vero innurnera in quamplurimis occurrunt
impedimenta? A genesi absiste , et h;ec scies. Firmiter
crede Deum esse qui providet, et haec clare cognosces.
Sed non possum , inquies , non enim sinit tanta rerum
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. I. 349

coufusio vel suspicari csse providentiam. Si haec opera

Dei sint, quomodo credere possum Deum bonum , scor-

tatori , scelcralo , raptori pecuaias dare ;
probo non item?
Undenam credam? ex rebus enim ipsis credere oportet.
Recte. Ergo illa ex geaesi sunt, justa-ne an injusta? In-
jusla , inquis. Quis ergo illam fecil? Num Deus? Non , in-

quit, scd ingcnila est. Sed quomodo ingenita cum sit,

talia operatur? Haec enim contraria sunt. Haec porro Dei

non sunt. Inquiramus ergo quis ccelum feccrit. Genesis,
inquies. Quis terram , quis mare , quis annuas tempesta-
tes ? Ergo-ne in rebus inanimatis tam bonum ordinem po-
suit , tantam rerum concinnitatem; autem prop-
in nobis

ter quos omnia fecit , tam inversum ordinem ac si quis :

ut domus mire ornata esset provideret, et domesticos nihil

curaret. Quis tempestatum successionem servat? Quis
rectas naturae leges posuit? Quis diei noctisque cursum
constiluit? Ha:c illa Non, inquies
genesi superiora sunt.
sed fortuito facta. Et quomodo tam bonus rerum ordo for-
tuito factus fuerit? Undenam igitur , inquies, divites , sani,
illustres , qui ex avaritia divites , qui ex haereditate , qui
ex violentia ? cur crgo Deus improbos prospere rem agere
sinit? Quia non hic promerita cuique retributio datur , sed
in futuro sacculo. Illic mihi ostende quid simile. Interim
inquies , id mihi hic concede : quae illic sunt non quajro.
Verum ideo non accipis, quia quaeris. Si cnim cxtra vo-
luptatem versans, haec ita quaeris, ut illis antcponas, multo
magis quaereres si voluptatc pura frucreris. Ideo hacc tibi

ostendit nihil esse et indiffcrentia esse : nequc enim nisi

indifferentia essent, h.x;c illis dedisset. Dic mihi , annon

indifferens est, vel nigrum esse, vcl longum , vcl par-
vum? sic et divitiae indifferentes sunt. Dic cnim mihi , quae
necessaria sunt , nonnc omnibus scquc data fuerc ; ut sunt
habitus idoncus ad virtutcm, spiritualium donorum dis-
 ,,

35o S. 30. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOP C. P.

tributio ? Si nosses Dei beneficia , cum his perinde atque

alii fruaris, istorum inopiam non indigne ferres, neque

hanc rerum copiam exquireres si illam aequalitatem nos- ,

ses. Quematlmodum enim famulus, qui ab hero escas, in-

dumenta et habitaculum accipit, et cum aliis omnibus his

aque fruitur, si crines in capite superfluos habeat, ungues-

que majores se plus habere putet quam alii; eodem modo

,

qui est hujusmodi frustra altum sapit, propter ea, quibus

ad tempus fruitur. Idcirco Deus nos illis privat, ut hanc
vesaniam extinguat, et harum rerum desiderium ad cceles-
tia transferat. Nos autem ne sic quidem resipiscimus. Si-

cut enim puerulus , si quid puerile habeat, id rebus ne-

cessariis praefert ,
paterque ipsum a puerilibus privat , ut

vel invitum ad perfectiora transferat; sic Deus omnia facit

ut nos in coelum transferat. Cur ergo, inquies, malos

divites esse sinit? Quia illos non multum curat. Quomodo
eham justos, divites facit? non ipse facit , sed solum per-
niittit. Et hacc quidem carptim nunc a nobis dicta sunt,
tanquam ad eos qui Scripturas ignorant. Quod si credere
velletis et divinis Verbis attendere, haec dicere non opus

fuisset; ex Scripturis enim omnia nossetis. Lt enim discas

nihil esse divitias , aut sanilatem , aut gloriam, tibi ego

plurimos ostendam, qui cum lucrari possent, non lucrati

sunt; qui cum corpore bene valeant, illud macerant; qui
cum ^loria frui possint nihil non agunt ut contemnantur.
,

Nemo certe bonus malus esse studet. Finem ergo facia-

,

mus terrena bona quaerendi, et ccelestia quaeramus. Sic

enitn illa consequi poterimus , et sempiternis deliciis frue-

mur gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi

,

cui cum Patre et Spiritu sancto gloria imperium honor , , ,

nunc et semper, et iu saecula saeculorum. Amen.

 1

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. nOM. II. 85

rt^^VVkVXXVVVVVVVVVVVVVMlVVVVVVVV^V^VVVXiVVVVVlX^tVVKVVVVXVVVVV^VVXVVXV/V^VVVVVVVVVVVVVVV

IIOMILIA II.

CAPIT I.

Finis antcm praecepti est charitas ex corde puro, etcons-

cientia bona et ficle non ficta a quibns quidam aber- :

rantesconversi sunt in vauiloquium , volentcs essc legis

doctores, nou intelligentes ncquc ea quaedicunt, nequc
dequibus alllrmant 1 . »

I. Nihil ila bumano gcneri nocct , ut amicitiam con-

temnere , neque illa.jp cuui magno sludio servare;ut con-
tra nibil esl quod ila rcclc vilam dirigat, ut illam tolis
viribus persequi : quod indicans Cbristus dicit : « Si duo
» conseuserinl in idipsum, quiquid petierint accipicnt.»Et
2
rursus, « Cuyga abuudavcrit iniquilas, relrigescetcharilas ?»
Iloc omnes lniTCses genuit. Cum eniin fratres suos non
amarcnt, iis cum benc rctn giTercnl invidebant; cx iuvi-
dia aulem dominutiouis ambitum, ex dominalionis ainbilu
haerescs pepererunt. IdcoPaulus cum dixissct : « Lt denuu-
»lies quibusdam non aliler doccre ; »modum id ageudi
subindicat. (Juisnam illcest? Charil.as. Sicut ergo cum
3
dicit, « Finis lcgis Cbrislus ; »boc esl , complcuienlum ;

ctboc illis luerct; ila prneccptum boc cbaritati conjungi-

tur. Mcdicinae finis sanilas cst : itaque cum adest sanilas ,

non mulla opus est curatione, et cum adest cbaritas, non

mullo opus esl praeccplo. Charilalcm aulcm quam dicit ?
Sinceram, quoc non vcrborum tenus sit, scdcx affcctuet
aniino ac commiseralionc, « Ex cordc, iuquit, puro ; » sivc

' i Tim, i, 5, 6, — • Malth. xvm, 19, et xxiv, i3. — 3 Rom. x, .

 »»

352 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

cxrectaconversatione, inquit, et sincera amicitia. Namim-

pura quoque Omnis enim qui mala
vita schismata parit. «

»operalur, odit lucem *. »Sunt quippe etiam improborum

amicitiae; nempe latrones amant latrones, et homicidae ho-
micidas. At hoc non est ex conscientiabona, sed ex mala ;

neque ex puro sed ex impuro corde neque ex fide non

, ;

ficta, sed ex simulala. Fides enimquod verumest exhibet.

Ex fide autem sincera charitas nascitur. Nam qui vere in

Deum credit , nunquam ab ea desistit. « A quibus qui-

» dam, inquit, aberrantes , conversi sunt in vaniloquium.

Recte ait , « Aberrantes. » Arte quippe opus est , ut recte
tela dirigantur scopum ita ut opus sit ut a
, et non ultra ;

Spiritu regantur. Multa namque sunt , quse a recta via

avertant, et ad unum scopum respicere oportet. « Volen-
» tes, inquil, esse legis doctores. »Vides-ne aliam causam,
nempe dominandi ambitum ? Ideo dicebat Christus «Vos :

2
» autem neminem vocetis Piabbi ; » et rursum Apostolus,
« Neque enim ipsi legem custodiunt , sed ut in vestra
3
»carne glorientur . »Dignitatem ambiunt , inquit, ideo-
que ad veritatem non respiciunt : « Non intelligentes , in-

» quit , neque ea quas dicunt, neque de quibus aflirmant. »

Hic illos criminatur, ut qui legis scopum ignorent , neque

ad quod usque tempus illam dominari oporteret. Quo-
modo igitur, si ex ignorantia fiat , id peccatum vocas ?

Quia non modo quod legis doctores esse vellent; sed etiam
quod charitatem non haberent id faciebant. Alioquin au- ,

tem hinc oriebatur ignorantia. Nam cum anima operibus

carnis sese dediderit , illius acies hebetatur; a charitate
autem delapsa , in contentionem decidit et mentis oculus
obturatur. Nam qui cupiditate temporanearum quarum-
dam rerum detinelur , ex aftectu ebrius, veri judex siu-
cerus esse nequit. « Nesciunt, inquit, de quibus affirmant.
1 Joan. iii, 20, — » Matth. xxui, 8. — J Galat. vi, j3.
 ;

fcoMwiiftf. in itt»iifi i Ab fiMorn, iioM. ii» 353

Vci-i»imilc nuteni est illos do lcge loquentes, niuUa do
purgationibus, dcquc aliis rcbus corporeis dixissc. Deindc •

illa rcdarguerc omittcns, ut qna3 nihil esscnt, nisi umbra

ct signacula spiritualium quod gralius crat id aggredi
, ,

tur.Quodnam illud ? LaudatLcgcm :Legemvcro hicvocat

Decalogum. Exhoc autem illa quoque abjicit, Nam sihaec
ipsa transgressores puniunt, et inutilia nobis sunt , multo
magis illa. « Scimus autem, inquit , quia bona est Lex, si

» quis ea legitime utalur : scientes hoc quia juslo Lex non

Bona et non bona. Quid
1
»est posita . p , inquit, est
vero, inquies, si quis ea lcgitime non utatur, non est
bona ? Etiam sic est bona. Scd hoc vult significare
cum illam operibus implet. Illud enim, • Si quis ca
» lcgitime utatur autem illam
, » hoc sigoificat. Cum
vobis cflcrunt, opcribus autem transgrediuntur hoc est ,

non legitimc uti. Utitur quidem hic sed non ad ulilita- ,

lcm suam. Aliud autem dici polest : quale illud ? Si legi-

timc utaris lege , te transmittit ad Christum. Cum enim

lcgis scopus ille sit ut justificet hominem, neque id possit,

transmittit ad eum qui possit. Alio quoquc modo legitimc

ulimur legc, cum illam ex magua superabundantia serva-
mus. Quid est illud , cx superabundanlia. Sicut freno ap-
posite utitur cquus , non qui exilit , nec qui mordet; scd
cjui illo ad decorum ulilur ; sic lcgc lcgitime ulitur, qui
non ex litleroe necessitatc tcmperanter agil.Quis porro illa

lcgiiime utetur? Qui novit sc illa non indigerc? Qui cnim

co usquc virtutis processit , ut non proplcr cjus mclum
illam impleat, sed proptcr ipsam virtulcm , is lcgilime ct
sccure illautetur. Si quis illaulatur, non ut illam timcns,
scd illic reposili supplicii damnalioncm anlc oculos habcns.
Alioquin autcm hic justum vocatcum, qui virlulcm cxtT-

' i Tim. i, 8,*

9 .

LXXXVI. 23
 354 s. jo. chhysostom arciiiepiscopi c. p.

cct. Ille igilur pukhreLcge ulilur, qui ab illu crudiriopus

non habet.
II. Quemadinodum enim lilterarum apices pucris pro-
ponuntur qui autem id melius implet, non ex illis apicibus,
;

sed ex aliis, majorem habct peritiam, meliusque litteris

utilur; sic qui legem transcendit, non a lege instiluitur.

Nam qui non ex mclu illam implet, sed ex virlutis studio,

hic maxime legem implet. Non enim perinde is qui sup-
plicium timet, atque is qui honorem appetit, legem im-
plet; nec perinde is qui sub lege est, atque is qui supra
legem. Nam supra lcgem vivere, est ea legitime uti. Is enim
lege bene utitur, ipsamque custodit, qui majova, quam ipsa
praecipial, perficit, qui ab ipsa erudiri non dignatur. Lex

cnim ut piurimum scelera prohibet. Id vero non juslum

efficit, scd bona opera. Itaque quicumque a malis abstinent

ut servi, hi legis scopum non implent. Ideo enim illa po-

sita fuit, ut transgressioncm puniat. Quamobrem illi quo-
que lege uluntur. scd quia supplicium timent : « Nam vis

»non limere potcslalem? inquit, iac bonum^jaac si quis

diceret Lex enim malis tantum supplicium denunliat.
:

Ei aulem qui coronis digna patrat, ubinam utilis lex est?

sicut et mcJicus ei qui saucius vel aeger est, non autcm ei

qui bcne valet utilis est. « Iniquis autem, inquit, et non

»subditis, impiis et peccatoribus. » Iniquos Judaeos vocat
et Lexiram operatur, inquit; »hoc spcctat
non subdilos. «

eos qui malum operantur. Quid autem ad eum, qui dig-

nus est honore?«Per legem, inquit, pcccati cognitio 2 » .

Quid hoc ad juslum? « Justo, inquit, lex non posita cst. »

Quare? Quia exlra supplicium est, neque a lege quae sint
agenda disccrc cxpeclat, cum intus habeat diclanlem
Spiritus graliam. Lex cnim data est ut metu et minis coer-
ccanlur. Non igilur freno opus esl oblempcranli equo, ne-
' Bom. xni, 3. — * 1.(1. ni, 20.
 COMMENT. IN KPIST. I AD TIMOTII. HOM. II. 355

qne inslitulione ci qni non eget pedagogo. «Iniquis antem,

• inquit, ct non subdilis, impiis ct peccatoribus, sceleratis

»et containinalis, palricidis ct matricidis. »Noque hacte-

nus subslilit, ncquc pec.cata solum memoravit; sed etiam
ea per spccies rccensuil, ut legis magisterio pudorem in«

cuteret. Deinde poslquam pcr spocies enumeraverat, de

vilandis illis dixit, etsi ea ,
quae dixerat, arcere poterant.
De quibusnam ergo haec dicit? Dc Judaeis. Illi enim ct pa-

tricidae ct matricidae erant, ipsi scelerali et conlaminati.

Hos cnim subindicat cum dicit : « Impiis et peccatoribus. »

Cinn lalcs ergo illi cssent, lcx nccessnr.io tlala fuit. Dic
enim mihi, annon frcqucntcr idola adorabant? annon
Moysem lapidarunt? annon cognalorum caede manus eo-
riira crucntabanlur? annon perpctuo hoc illis exprobrant
Prophetae? Iis vero qui ccelestia phiJosophantur haec su-
pcrfluaessent. «Palricidis, inquil, ct matricidis, homicidis,
o fornieariis, masculornm concubiloribus, plagiariis, men-
» dacibus, perjuris, et si quid aliud sanae doctriuae advcr-
»salur'. «Rccte dixit, sanae uoctrinae : illa cnim omnia
corruplae animac vitii cranl. «Secundum Evangclium, in-
»quit, gloriae bcali Dei, quod mihi tradilum cst\ »llaque
nunc cliam ad confirmationem Evangclii lcx neccssaiia
cst credcnlibus porro non est opus. Evangcliuni aulem
;

gloriae illud vocal, non aliam o<b causam, nisi propter eos
qui dc pcrscculionibus el dr (dnisli passione eruhescunt.
Igitur lum proplcr alia, tum pro|)tcr haec, Evangolium
gloriae dixit, oslcndcns (Ihrisli passionein esse gloriam ; vel
ctiam fulura sul)indical. Nam etsi prasonlia lurpitudine.
et oj)j)robriis plena sunl , at fulura non sunt trajqgmodi.
Evangcliuin aulem fulurorum csl, non pr;cscnliuiu. (lur
orgo dicil Angclus: « Ecce evangoliizo vobis, quia natus esl
»vobis Salvator 3 ?»Quia nalus Salvalor fulurus oral. Ne-
» i Tim, i, to. — » lbid. n. — 3 Luc. u, 10.

83
 S5d t>, 30, CIIHY80ST0MI Al\CnifiPI60Ol»I C. P«

quc cnim statiin atque nalus est, sigrta cdidit. «Secundum

«Evangelium, inquit, glorias beati Dei. »Gloriam sivc cul-
tum Dei dicit; vel indicat si pr&sentia omnia plcna sun 1
cjus gloria, multo magis futura. Cum positi fuerint, inquit,
inimici cjus sub pedibus cjus; cumnihilipsiadversabitur;
cum viderint jusli beatissima omnia illa, quae nec oculus
vidit , nec auris audivit , nec in cor hominis ascenderunt.
u Volo enim, inquit, ut ubi ego sum, et illi sint, ut videant
vgloriam meam, quam dedisti mihi
4
. «Discamus ergo qui-
nam hi sunt, et beatos illos praedicemus, cogitantes quantis
illi fruituri sint bonis; quantae gloriae, quantre lucis parti-

cipes futuri sint. Praesens quippe gloria nullius pretii est

et instabilis. Si maneat, ad mortem usque tantum manet,
ac deinde protinus extinguitur : « Neque enim descendet
»cum eo gloria ejus 1 , inquit. »Plurimos autem hic neque
ad flnem usque comilatur. De illa vero gloria nihil tale
suspicari licet. Sed manebit illa , nec unquam finem
habebit. Talia autem erunt illa quae Dei sunt, firma, nec
mutationi nec fini obnoxia. Non enim illa gloria ab exte-
rioribus, sed ab interioribus manat; verbi gratia, non a
sumptuosis vestibus, non a famulorum multitudine, non
a curribus gloria illa erit. Sed absque illis vir gloria cir-

cumfluet. Nunc enim, si haec absint, gloria vacuus erit,

illic vero secus. In balneis nudos videmus claros simul et
nullius pretii viros,imo etiam malos. In foro autem saepe
cum casu quopiam servi ip-
divites multi periclitati sunt,
sos deseruissent. Illic autem quivis gloriam suam secum
habet ubique ac sicut Angeli ubicumque apparuerint,
: ,

secum gloriam habent ita etiam sancti. Imovero sicut sol

:

non opus habet vestimento, nec alia re quapiam; sedsta-

tim atque apparet, gloriam fulgorjp sui emitlit : ita etiam
tunc erit.

' JoaD, xru, ii, — » Psal. xt.Tiir, 18.

 COMMUNT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. II. 3^7
III. Perscqnamur crgo gloriam illam , qua nihil venera-
bilius ; relinquamus hanc, qua nihil abjectins. « In amictu
2
«vestium ne glorieris , »inquit. Haec pridem praediccban-
tur infanlibus. Nam saltator , meretrix ct scenicus , gra
tiosiora te et pretiosiora vestimenta circumferunt. Prrete-
rea vero de re gloriaris ,quam si tineae invadant ejus le ,

voluptate privabunt. Vides quam incerta rcs sit hujus vitae

gloria , gloriaris in re, quam vermes pariunt et pcrdunt.
Dicuntur indica quasdam animalcula esse, unde haec fila

conficiuntur. Emc vestem, si velis , e supernis lextam ,

amictum admirabilcm et splendidum, iudumentum vcre

aureum. Aurum illud non ex metallis est, quae damnato-
rum manus cffoderunt sed a virlute paritur. Slola illa
;

nos amiciamus, quam non homines inopes et servi confi-

ciunt , sed ipse Dominus. At dices , huic vestimenlo au-
rum insertumestPEt quid hoc adte? Namopificem omnes
vere mirantur non eum qui illo vestitur. Sicut cnim in
,

vestibus simplicibus non lignum officinoe fullonis in quo ,

vestis tenditur, admiramur, scdopificem etiamsi lignum ,

illam ferat et in ligno ligetur. Ut ergo non ad alium usum

vestis sic ligatur , quam ut excutiatur nec corrodatur a
tineis ; quantai dementiae non fuerit pro re nullius pretii
tantam abhibere curam, et nihil non moliri; salutcm vero

suam prodere gehennam despicere Deum contumclia

, ,

aflicere ct Christum csurientem conlcnmere ? Quid

dixeris do pretiosis aromatibus indicis , arabicis ,
persicis,

siccis , humidis , de ungucntis , dc odoribus, quae omnia

ingenti et inutili sumptu comparentur ? Quid ungcnlis ,

o mulier, corpus inficis, quod intus immunditia plenuni

est? Quid insuavem odorem absumis, et idipsum facis, ftc
siquisunguentum in ccenuin conjiceret, aut balsamum in
laterem. Est si velis , est uliquo aromatum genus
, quo ,

• JJccli, m, 4.
 ,

358 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

poleris animam ungere, non ex Arabia, non ex /Elhiopia,

neque ex Perside sed ex ipso ccelo delatum quod emi-
, ,

lur , non auro sed voluntatis arbitrio et fide non simu- ,

lata. Hoc unguentum eme, cujus odor orbem implere

Hujusmodi fragrantiam Apostoliemittebant. « Odor

potest.
»enim, inquit, suavitatis sumus, aliis quidem in mor-
»tem, aliis vero iu vitam *. » Quid aulem hoc est?
Fertur sus fragrantia odoris suffocari. Non corpus modo
Apostolorum , sed etiam vestimcnta ungueutum spiri-

tuale spirabant. Ita pulchre namque spirabant Pauli

indumenla , ut dcumonas pellerent. Quodiblinin ,
quam
casiam , quam myrrham non , haec fragrantia suavitate
superet ? Nam si non damionas fugabal ,
quid aliud
praestilerit. IIoc apparemus unguentum. Apparat autem

illud per elecmosynam spirilualis gratia. Hanc odoris

ragrantiam illuc abeuntes spiraturi sumus , et sanctos ad
nos convcrsuri. Et sicut hic omnes in se converlunt ii, qui
unguenlis delibuli sunt , sive in balneum , sive in Eccle-

siam , sive in alium numerosum cuetum se contulerint

omnes ab illis pendent; omnes ad illum se vertunt ; sic et

iu ilio mundo , cum aniraae spirituali fragrantes odore

ingress;e fuerint omncs stupent et cedunt. Hic vero dae-
,

mones et vitia omnia accedere non audent, nec sustinent;

snflbcantur enim. Illa igituraromata circumferamus. Hoec
enim aromata lascivia^ opinionem nobis pariunt, illa vero
fortitudinis , atque miraculi , multamque nobis fiduciam
indunt. Ilaec aromata non terra germinat; sedvirtus parit;
non marcoscunt sed florent. et iis ornatos venerabiles
,

reddunt.Hoc ungimur unguento cum baptizamur tunc ;

bonam fragrantiam emillimns. Deinceps vero ex studio

nostro pendet ut bonum servemus odorem. Ideo priscis
temporibus ungucnto inungebantur sacerdolcs , viriutis

1 2 Cor. ii, 16.

 :

COMMENT. 1N EPI9T. I AD TIMOTH. HOM. II. 35p

lymbolam dantcs ,
quiasacerdolcm, bonuui emitlcre odo-
rcin oportct. Pcccalo autem niliil pulidius cst. Vidc quo-
uuulo cjus naturam depingat Prophela :« Pulrucrunt ot
» eorruptac sunl circalriccs mcic. » \ ere namquc putredino
omui tatidius cst peccalum. Quid enim, qmeso, peccato
fcetidius? Quod si id non sentias dum pcccatumperpctras,
post perpetratum cogita , et tunc ejus foelorem videbis ,

tum immunditiam immissam tunc dolorem, tunc , cxe-

cratioucm. Tauta res cst peccatum omnc anlequam : fiat,

voluplatem habct quamdam ; postquam perpctratum est,

voluptas cessat et marcessit, subit autcm dolor et tristi-

tia. Contra vero justilia, laborcm habet initio; in fine

auiem voluptatem ct requicm. Illic voluptas ipsa, voluptas
nonest, quia expcctaturpudor etsupplicium ; hic verolabor
ipse labor non est, ob spem retributionis.Quid, quaeso te,
estebrietasPAnnondum bibilur tantumvoluptatemhabet
imo ne dum bibitur quidem. Cum enim sensus expers fiat,
et prassentium ncminem videat , sed furentibus dcterior
factus sit, quae demum voluptas? Imo ne in ipsa quidem
fornicalione voluptas est. Cum enim cx nimio aftectu
anima judicio privetur , hoc
qnae voluptas essc possil? Si
voluptas sit , scabies quoque voluptas crit. Yoluptateni
cgo illam veram essc dicam, cum anima nullo vilioso af-
fcclu dctinctur a corpore, nec distrahilur. Quamam illa

voluplas, dcntibus stridere, oculos versare ,

gargari/.are,
incalesccre prnelcr decorum? Adeo aulcm non csl volup-
tas, ut cilo studcamus ab illa liherari, et liberali dolcamus.
Si voluptas cst, ne ab illa tc expcdias , sed mano in volup-
tate. Vides-nc id nomcn lantum csse voluptalis? Al noslra
non sunt hujusmodi ; scd verc suavia; non inflanmialam
illam hahent voluptatem , scd liberam dimiltunt animam,
laelitia et suavilalc pcrfusam. Talis erat ^oJuplas PauJi
» Psal. xxvii, 5.
 3<)0 8. JO. CIIBYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

dicentis : « In hoc gaudeo, sed et gaudebo ; » et, « Gau-

» detc in Domino semper 1
. »IUa namque et turpitudinem
et damnationem habet, illa occulle serpit, et innumeris
plena est moeroribus. Hacc vero iis omnibus libera est.
Hanc itaque persequamur, ut et futnra adipiscamur bona,
gratia ct benignitaleDomini nostri Jesu Chrisli, cum quo
Patri et Spiritui sancto gloria, imperium , honor, nunc
et semper, et in siecula sajculorum. Amcn.

HOMILIA III.

CAPUT I.

Gralias ago ei ,
qui me confortavit Christo Jesu Domino
Dostro, quia fidelem me existimavit ponens in miuislc-
rio. Qui prius blasphemus fui et persecutor et conlu-
meliosus ; sed misericordiam Dei conseculus sum , quia
ignorans feci in incredulitate. Superabundavit aulem
gratia Domini nostri cum fide et charitatc in Christo

Jesu '.

I. Humilitatem mullum lucri afferre videmus; nusquam

autem illam cito invcnimus; sed humilitatem quidem ver-
borum maximam etplusquam satis sit; humilitatem autcm
veram nusquam. Beatus autem hic Paulus illam ita pcr-
sequebatur , ut multas ubique occasiones excogitaret, ut
animum suum humilem enim illos maxime redderct. Quia
humiJiter sentire opus est, qui magnorum sibi operuin
conscii sunt verisimileque cst illum magnam vim passum
,

essc ex bona conscientia quae quasi a quodam fluxu in- ,

t-umescebat; vidc quid hic agat. Dixerat sibi crqdUum.

i Phili{». !i, »8, et iv, 4. — | Jnn. 1, 13-14.

 COMMENT. 1N EPIST. AD TIMOTH. HOM. III. 36 1

f uissc Evangclium glorinc Dci Evangelium cujus participcs

:

cssc nequeunt qui adhuc lege utuntur. Ipsi enim contra-

tlicebatur ; et tantum dicebat intervallum , ut qui sub lcgc
teuerentur , nondum digni essent qui Evangelii participes
ibrent : ac si quis diceret eos , qui vinculis et pccna digni
sunl, non licere in philosophorum chorum inferre. Quia
igitur magnum sapiebat et loquebatur, simul se ipsum
comprimit, et aliis suadet ut idipsum faciant. Cum scrip-

sisset , « Quod creditum est mihi; » statim se ipsum corri-

puit, ne existimcs illum ex superbia ila loqui. Yide ergo
qua utatur correctione rucc subjungens : « Gratias ago ei

» me confortavit Christo Jesu Domino nostro quoniam

qui ,

«fidelem me existimavit ponens in ministerio. »Vides-nc

quomodo ubique proeclarum suum opus occultet et to- ,

tum referat Deo, ita tamen ut libertatem non tollat arbi-

trii? Dixisset enim fortasse infidelis : Si totum Dei est, et
nihil a nobis inferlur; sed nos ut ligna et lapides transfcrt

a malitia ad philosophiam; cur Paulum talem effecit, Ju-

dam non item? Hanc itaqne tollens objeclionem, vide cum
quanta prudentia loquatur. « Creditum est mihi, inquit. «

Hoc illius opus , hoc dignitas est; verum non ipsius cst lo-
tum. Vide enim quid dicat : « Gratias ago ei qui me con-
»fortavit Christo Jcsu. » Hoc Dei est : deinde quod suum
cst ponit, « Quoniam fidelem me existimavit. »Rcctc, quia
ex se utilis esse debcbat : «Poncns, inquit , in ministcrio,
» qui prius eram blasphemus et persccutor et contumclio-
»sus : sed misericordiam conscculus sum ,
quia ignorans
»feci in incredulilate. » Yides-ne quomodo ct quod suum
est ponat, et quod Dei cst, plus lamen Dci providenti.-c
atlribucns, quod vcro suum
comprimens ila tamen
cst ; ,

ut dixi , ut non
tollat libcrtalem arbitrii? Quid vcro sibi

vult illud, « Qui mo confortavit? Audi. Onus ingons su- •>

bicral, et iimlu iudigcbat supcrna gratia, Co^ita enim

 ,,

362 8 JO, CHRYsOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

quantum erat adversus quotidianas contumelias stare

adversus injnrias, insidias, pericula, dicteria , probra
mortes ; neque deficere, vel cadere, vel everti; sed quo-
tidie innumeris impctitum undique telis, oLfirmato vultu
imperlerrilum consislere. Idnonhumanarum virium erat;
sed neque Dei graliae lanlum, sed ejus eliam liberi arbi-
trii. Quod autem Deus, cum praesciret qualis futurus essct,
ipsum elegerit, audi quid dicab, antcquam ille proedicare
ccepisset « Vas electionis est mihi hic, ut porlet nomen
:

»meumcoramgentibusct regibus » Quemadmodumenim 1

.

ii qui regium vexillum, quod Labarum vocari solet ges- ,

tant, multa opus habent forlitudine et peritia, ut ne in

hoslium manus incidant; sic qui nomen Christi ferunt,
non in bello tantum , sed etiam in pace , mulla opus ha-
bent virtute, ut ne maledicis Jinguis illud tradant, sed
strenue gestent et crucem ferant. Multa enim fortitudine
opus est ad nomen Christi ferendum. Nam qui indignum
quid vel dicit, vel facit , vel sentit, nomen illud non fert,
non habet Christum in se ipso. Cum pompa graditur qui
nomen illud fert, non in foro, sed \n ccelis : omnesque
horrent. Angeli slipantes mirantur. « Gratias ago, inquit,
» ei qui me confortavit Domino nostro Jesu Christo. » Vide
quomodo eorum etiam quse ad ipsum pertinent ipsi gratias

agat. Quia enim vas electionis est, dicit se illi gratiam

habere. Atqui hoc tuum est , o beate Paule , neque enim
personarum acceptor est Deus. Sed gratias illi ago, inquit,
quia me tali ministerio dignalus est. Hoc enim signum
est quod me fidelem existimaverit. Sicut enim in domo
ceconomus non solum gratiam habet hero quod sibi fidem
habuerit; sed etiam hoc sibi signum ponit, quod se aliis

fideliorem csse arbilretur ; ita et hic dicendum. Deinde

considera quouiodo extollat misericordiam et benignitatem
> Act. lx, l5.
 COMMENT. IN BPIST. I AD TIMOTII. HOM. III. 363
Dci . cum priorcin suam vitain exponit : « Qui prius blas-
«phemus iui, inquit, et perseculor et contumeliosus '. »

El euoa dc Juclaeis loquitur, qui adliuc increduli erant,

parcius verba facil : « Tcslificor enira illis, inquit, quod
» /.chun Dei liabent , sed non secundum scientiam; »se au-
tcm vocat blasphemum, persecutorem et conlumeliosum.
\ ules-ne quam se dejiciat qnam non sit sui amans, quam ,

dcmissum possidcat animum? INon salis fuit illi quod se

dixerit blasphemum el persecutorem sed etiam id am- ;

pliiicavit. INeque enim in me solo scelus sistebam inquit, ,

neque salis erat mihi quod blasphemarem; sed etiam eos

qui pie agere vellent persequebar. Magna blasphemiae in-

sania cst. « Sed misericordiam consecutus sum, quia igno-

»rans fcci iu incredulilate. »

II. Cur crgo quoque Judaei non misericordiam con-

alii

secuti sunl? Quia non cx ignorantia, sed et scicnles et

rcm nolam habcnlcs illa fcccrunt. Et ut id accurale dis-
cas, audi Evangclislam dicculem : « Multi ex Pharisacis ct
»Judocis credebant quidem ; non confilebanlur autem.
«Dilexcrunt enim gloriam hominum magis, quam gloriam
2
»Dei . »Et iterum Christus dicit « Quomodo potcslis cre-
:

»dere, gloriam ad inviccm inquirentes 3

; » ct rursum :

«Ilaec dixerunt , inquil , parcnles ca?ci proptcr Juda>os;

4
»no exlra synagogam ficrent . »Ipsi quoquc Juda?i rursus
dicebanl , « \ idetis qnia nihil proficimus : ecce nmndus lo-
5
» tus post illum vadit . » Ubique enim illos dominandi am-
bilio niovebat. Atqui illi ipsi dicebant , « Ncmo polesl di-
c
» mitlcrc peccata nisi solus Deus : «stalinique, quod
signum Dei essc dixcrant, ille fccil. Non cral crgo id ex
ignoranlia. I binom vero lunc Paulus crat? Fortasse di\c-
rit quispiam, ad pedes Gamalielis, qui nihil communo
• Rom. x,j.-« Joan. xn,4a, 43. — » Id. v, 44. — 4 Id. ix, aa. —
* Id. xii, 19. — ° Luc. v, ai.
 ;,

364 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

habebat cum seditiosis illis turbis. Gamaliel autem talis

vir erat, qui ambitionis causa nihil ageret. Quomodo ergo .

poslea Paulus cum turbis invenitur? Videbat ille dogma

augeri, et obtinere, omnesque fere ipsi obtemperare.
Christo enim vivente aliquando ipsum, aliquando docto-
res adibant. Cum autem penitus separati sunt, tunc non
ambitione , ut caeteri sed zelo motus illa agebat. Cur enim
,

Damascum ibat? Perniciem quamdam doctrinam illam

esse putabat, metuebatque ne praedicatio ubiquc exten-
deretur. Judaei autem nou sic. Non ut enim multis patro-
cinarentur, sed ambitionis causa omnia faciebant. Vide ergo
quid dicant : « Tollent nostram gentem et urbem*. » Qui-
nam illos timor incessebat? humanus. Apposite autem
quaeratur, quomodo cum accurate legem nosset, nihil ta-
men sciret. Ipse namque est crui dicit,« Quod ante pro-
• miserat per Prophetas suos 2
. » Quomodo ergo ignoras,
cum paternae legis aemulator sis , et ad pedes Gamalielis
3
institutus fueris ? Sed ii qui in stagnis et fluviis versa-
bantur et publicani accurrerunt et susceperunt , tu vero
legisperitus persequeris? Ideo se ipsum damnat dicens,
4
« Non sum dignus vocari Apostolus . »Ideo ignorantiam
confitetur , quam incredulitas pepererat. Ideo ait se mise-
ricordiam consecutum esse. Quid sibi vult illud , « Fide-
»lem me existimavit? » Nihil ex iis quae Domini eranl pro-
didil, omnia ipsius esse dicebat, etiamque sibi propria
nec sibi tribuebat ea quac ad Dei gloriam pertinerent. Audi
enim illum alibi quoque dicentem : « Viri ,
quid nobis at-

» tenditis ? nos enim homines sumus similes vobis passibi-

6
»les : »hocest,« Fidelemmeexistimavit. «Etrursusalibi,
« Abundantius illis omnibus laboravi, inquit, non ego
• sed gratia Dei mecum 6
»Et rursus,«Qui operatur in
.

» Joan. xi, 48. — ' Itom. i, i. — J Act. xxu. — 4 i Gor. xv, <j.
-•
f Act. xjr, \S, — 6 \ Cor. xv*
 ;

COMMfiftT. 1« BN8T. 1 AO TlMOTJl, HOM* IIT, 369

i nobia ct vollo ct perficero ', » Hinc ostcndlt se «npplicio

dignum. Miscricordia enim hujusmodi hominibus conce*

dilur. Et rursus olibi ait « Ctecitas ex parle in Israel con*:

»tigit
s
. Sed gralia Dei, inquit , superabundavit cum fide

» et dilcctionc ,
qiic-e est in Christo Jesu. » Quid est hoc ?
Nc audiens « Misericordiam consecutus sum » hoc tan-
, ,

tum accipias, « Blasphemus inquit, eram et persecutor ,

p et contumeliosus : » crgo et supplicio dignus. At non poenas

dedi ; nam misericordiam consecutus sum. An hoc solum ,

et eo usque tantum misericordia processit ut supplicium

non subires? Minime sed alia multa ct magna adjecta ;

fucre non solum enim ab imminenti pcena nos liberavit

:

Deus; sed eliam justos effecit et filios , et fratres et ami-

cos et haeredes et cohaeredes. Ideo ait , « Superabundavit

»gratia , » ostendens dona illa misericordiam superavisse.
Ha3C quippe non miserantis sunt, sed amantis, et admo-
dum diligentis. Cum ergo multa dixisset de benignitate
Dei, quod sui blasphemi et contumeliosi et persecutoris
misertus sit, et quod non hic subsliterit, sed multis et
magnis aliis dignatus sit; rursus illud confirmat , contra
infidelium diclum, quod Hberum arbitrium tollatur: sub-
junxit enim : « Cum fide et charitate , quae est in Christo
»Jesu. »Id solum intulimus nos, inquit, credidimus quod
nos salvos facerc possit.
III. Diligamus ergo illum per Christum. Quid est illud ,

per Christum? Quia Christus id nobis intulit, non lex.

Yides-nequorum nobis bonorum Christus auclor fuerit,

quorum autcm lcx? Nec solum dixit, Abundavit gralia

»cd Superabundavit. Verc enim superabundavit, quando

mille suppliciis dignos, repente in adoplionem transtulit.
Ecce rursus « In , » idem significat quod « Per. » Non cnim
fidc opus est tantum, sed etiam charitate. Nam plurimi
» Philip, ii, i3, — » Rom. xi, aS.
 ;,

36(j S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

uunc sunt, qui crcdunt quidem Chrlstum esse Deum

sed illuni non diligunt, neque ea quae sunt amantium fa-
ciunt. Quomodo enim fecerint, cum omnia ipsi praefe-
rant, pecunias, genesim, falum , observaliones, auguria ,

valicinia? Gum autem ad eontumeliam cjus vivamus , dic

mihi ,
quae dilectio? Si quis habet amicum , quem ardenli
complectatur allectu , sic sallem Christum diligat; sic sal-

tem amet eum, qui pro inimicis fiiium suum dcdit, cum
nullis meritis nostris. Quid dico merilis nostris ? Cum

magna fecissemus mala, et nefaria ausi fuissemus sine causa.

Ille quidem post mille beneficia
ct curas neque sic nos ab-

jecit.Sed lunc Filium suum dedit, cum majora scelera

patraveramus. Nos autem postquam tanta consecuti era-
mus, postquam amici facti omnibus bonis per ipsum dig-
pati sumus; ne tunc quidem ut amicum dileximus. Ecqua

nobis erit spes? Forle exhorrescitis haec audientes : sed

utinam ad opera usque veniatis. Et quomodo, inquies,
fieri potcsi, ut Deum non perinde atque amicos diligamus?
Quomodo ? ego id conabor oslendere, et precor ut nihil
videar dicerc nisi deliramenta : vercor aulem, ne verba
cum factis consenliant. Perpende autem. Pro amicis, vere
amicis, mulli saepe damna libenter perpessi sunt ; pro
Christo aulem non modo damna perpeli sedeliam
, ; pra:-
sentibus contentus esse nemo sustinet. Pro amico sagpe

contumelias tulimuset inimicitiassuscepimus ; pro Christo

autem nemo inimicitiam suscipit. Sed licet fruslra, in-

quiunt, ameris , fruslra ne odio habeas. Amicum fame la-

boranlem uunquam conlemnemus ; Christum vero quotidie

vcnientem non pro magnis rebus , sed pro pane tanlum
ne admittimus quidem; idque dum ex crapula, fcetida eruc-

tamus , distendimur , venlri indulgemus , hesternum quo-

que vinum spiramus, deliciamur, et alii quidem meretri-
cibus largiunlur, alii parasilis, alii adulaloribus, monstris,
 ,

COMMKNT. IN KPIST. I AD TIMOTH. IIOM. III. 36j

taluis et nanis : naturae quippe defectus in suaui conver-
tunlvoluptalem. Amicis, vere amicis, nunqnaminvidemus,
neque de illorum relicitale mordcmur. Circa Christum au-
tem hoc palimur, ac plus videas amiciliam illam valere,
quam Dei limorcm. Etcnim simulalor ct iuvidus homines
plus ,
qr.ani Deum , verelur. Quomodo? Ego dicamtquia
cum Deus videal quecjn corde agunlur, homo dolos lexere
non desinit; si aulem homo ille homincm videat, periit
eruhcscit. Cur hoc dicoPAmicum in adliclione vcrsanlem
adimus ; si vcl tantillum difjferamus, timemus ne impro-
hemur ; Christum vero in vinculis saepe morienlem ne in- ,

visimus quidem. Amicos autem fideles, non quia fideles

sunt adimus ; sed quia amici.
IV. ^ idcs-ne nihil cx Dei timore fieri, neque ex ejus
amore, sed alia ex amicilia, alia ex consuetudine? Amicum
vidcnles pcrcgre proficiscentem, flemus, ingemiscimus;
si vcro morluum vidcamus, plangimus, etiamsi sciamus
eum a nobis non pcrpeluo esse scparandum, sed nos in
resurrectionc ipsum essc rccuperaturos. Cum vero Chris-
lus quotidic separelur a nobis ; imo cum Chrislum quoli-
die depellamus, non dolemus, ncquc grave quidpiam nos
iacere pulamus; dum injuslc agimus, illum aJlligimus, ir-

rilamus, qiuu ipsi non placenl facimus. Scd nondum ila

horrcnda res cst, si ilio non utimur ut amico; cgo vero

ostendam nos illo ut inimico uli. Quomodo ? «Prudenlia

»'carnis, inquit Paulus, inimica cst Dei. » Nos autcm hoc
scmpcr circumferimus. Christum vero qui sempcr ad nos
vull accurrere, ad januas nostras venicnlcni arccmus.
Mala cnim opcra lioc faciunt, ipsiquc conUimelias quotidie
iuferri curamus per avariliam et per rapinas noslras. Lau-
datur quispiam qui in concionando Jlorcl el Ecclesi.e ulilis

est : uos aulem illi invidcmus, quia quuj Dei sunl operatur.
Et vidcinur quidem illi inviderc, scd invidia illu transil u4
M »t to> cmn&ottom AUmtLvacopt e, p,

Chrietutti, Non, inquies, sed volumua ulilitate-m illam lion*

per alios, sed pcr nos infcrri. Non proptcr Christum j scd
propler nos. Nam si proptcr Christum, nihil interesset
nobis utrum psr alios an per nos haec fierent. Dic eniin
mihi, si quis medicus filium habens in caecitatis periculo
vcrsantem, ipse medendi facultatem non haberet, alium
vero invcniret qui curare posset, num illum repelleret?
Ncquaquam; sed illi fere sic loqueretur Sivc per mc,
:

sive per te curetur, nihil refert. Quare ? Quia non quod

sibi, sed quod fdio conferre possit respicit. Ita et nos, si

quae Christum spectant attenderemus, diceremus, sive per

nos, sive per alienum, quod utilc est veniat : «Sive veritate,
» sive occasione, inquit, Chrislus annunliatur 1 . » Audienim
Moysem dicentem iis qui ipsum irritare volebanl, quando
Eldad et Modad prophelabant e Noli pro mc aemulari quis :
;

«dederit omnem populum Domini Prophetas esse 2

? «Haec
omnia ex gloriac amore proficiscuntur. Ergo nonne hajc
inimicorum et hostium sunt? Maledixit tibi quispiam ? tu
illum dilige. Et quomodo fieri potest? Polest et admodum,
potest si velis, Quod si bene de te loquentcm diligas, non
tibi gratia est habenda non enim propter Dominum, sed
;

propter laudem tuam id facis. Nocuit tibi quispiam?lu

beneficium illi praesta. Si autem beneficia pro beneficiis
rependeris, nihil magni fecisti. Injurias ct damna maxima
passus es? contraria rependere stude. Ita, qureso, ita dispo-
namus nostra ; desinamus injuriam inferre et inimicos odio
habere. Ipse inimicos diligere jubet, et nos ipsum amantem
perscquimur. Absit, inquies : sic omncs loquimur, scd non
omnes id operibus exhibemus. Tanta est peccati caligo,

ut quae verbisnon ferenda sunt, operibus sint ferenda.

Absistamus vel sero tandem ab iis quae nobis noxia, et
perniciosa sunt nostrae saluti, ut consequamur ea, quae

» Philip, i, 18, — » Num. xi, 29.

 COMMF.NT. TN F.PIST. I AD TIMOTII. HOM. IV. 3fJO,

amicos consequi par est. Yolo enim, inquit, uL ubi e"-o

sum, illic sint et Discipuli mci, ut gloriam mcam videant,
quam ulinam nos omnes consequamur gratia et benignitate
Domini noslri Jesu Christi , cui cum Patrc et Spiritu
sancto gloria, impcrium, honor, nunc ct semper, et in
saccula saeculoruui. Amen.

HOMILIA IV.

CAPUT I.

Fidolis scrmo , et omni acceptione dignus , quoniam

Christus Jesus vcnit in mundum peccatores salvos fa-
cere , quorum primus ego sum. Sed idcirco misericor-
diam consecutus sum, ut in me primo ostenderct Jesus
Christus omnem palicntiam, ad confinnationcm eorum
qui credituri sunt illi in vilam seternam*.

I. Adco magna sunl bcneficia Dci el ita omncm huma , -

nam expeclalionemcLspem supcrant, utea saepevix credan-

tur. Nam quoDinens humana ncc cogilavit, nec cxpcctavit,

ea nobis illc largitus csl. Ideoque Aposloli multa ca dc rc

loquuntur, ut crcdantur dona illa, qua; Dcus nobis conces-
sit. Ul enim in maximis bonis sic aflici solemus; an som-
nium est, dicentcs, quia vix credimus ; sic ctiam in Dei
donis. Quid igilur crat illud quod vix crcdebatur? Quod
inimici, quod pcccalores, quod ii qui in lcge justificati non
fuerant, ncque per opera; ii repentc pcr solam iidcm pri-
mas conscculuri csscnl. Plurima igilur el in Epislola a«l

i Tim. i, i5, iG.

LXXXM. 24
3^0 S. J0. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPrSCOPI C. P.

Romanos, plurirna hic quocjue hac dc re disserit. « Fidelis,

»inquit, sermo et omni acccptione dignus , qnoniam

» Ghristus Jcsus venit in mundum peccatores salvos facerc,
» quorum primus ego sum. » Quia enim Judaei hoc maxime
quod per il-
alliciebanlur, suadet eis ut ne lcgi atlendant,
lam non possent sine fide salutem consequi. Advcrsus hoc
igitur pugnat. Incredibile enim esse videbatur, quod vir
qui totam priorem vitam frustra et in pravis operibus in-
sumpserat, ex sola fide postea salutem consecuturus esset.
Ideo ail, « Fidelis sermo. »Verumquidam non modo non
credebant, sed etiam criminabantur, ut nunc faciunt Graeci
dicentes : « Faciamus mala, ut veniant bona. >Quia enim
audierant illum dicentem: « Lbi abundavit peccatum, su-

»perabundavit gratia 1 ;»illi traducentes nostra, ista dice-

bant. Sic etiam cum de gehenna ipsis verba facimus : Et
quomodo, inquiunt, haec digna sunt Deo siquidem homo ;

servum multa peccasse deprehensum venia dignatur; Deus

autem immortaliter punit? Et cum de lavacro rursum lo-
quimur, ct de remissione peccatorum pcr illud facta :

Quomodo, inquiunt, haec sunt digna Deo, ei qui innumera

mala patrarit, peccata remittere ? Vides-ne perversam
mentem? Qticmodo ubiquc suam efferat contentionem?
Atqui si rcmissio est mala, punitio est bona. Si autem pu-
nitio non bona est, secundum eorum
remissio est bona;
sentcntiam dico secundum nostram enim, utraque bona
:

est; et quomodo, alio tempore ostendemus, neque in prae-

senli licet. Cum enim profundum sit, et multa opus habeat
disquisitione , suo tempore id vestra; charitali proponen-
dum crit : iulcrim vero rem propositam perseqnamur. Fi-
delis sermo, inquit. Unde fidelis? Et a prrecedenlibus et a
sequentibus. Vidc quomodo rem prius disponat, et post-
quam disposuit, illam tractet. Nam cum dixit illum sui

1 Rom. iii, 8, et v, 20.

 »

COMMENT. JN EPIST. I AD TJMOTII. HOM. IV. S7I

blasphomi ct pcrsecutoris miscrtuni esse, iliud proeparan-

tis et disponcntis crat. Ncquc lantum miscrtus est, inquit,

scd eliain fulelcm ibcit. In tantum, inquil, fidcs neganda

nun est, quod miscrtus sil. Ncmo cnim videns eum, qui in
viuculis fucrat, in regia versari, dubitabit quin ille miseri-
cordiam sit consccutus ; id quod in Paulo videre erat. A se
ipso eniui argumculum exbibet, nec pudct eum se dicere
peccalorem, sed ct magis Lelatur. Ila cnim maximc potest
ostcndcre magnum providentiac Dei miraculum, quod lanta
dignatus sit bcnignilalc. Et quomodo qui alibi de se dixc-
rat « Secundum jusliliam quas in lege erat sine querela
:

» bic se dicitpeccalorcm, et pcccalorum primum ?

1
» faclus ;

Quia ad justiliam quam Deus operalus est, cl quae vere

quarilur, peccatores cranl qui in lcge viverent: « Oinnes
2
»enim pcccaveruut; ct egent gloria Dei . » Idco non sim-
plicitcr dixit juslitiam, sed, quai in lege eral. Qucmadmo-
dum enim qui multum argcnti possidet , ex se quidem
dives essc vidctur; sed si sua comparentur cum regiis the-

sauris, admodum pauper est, et primus pauper; ita bic

ctiam, si cum Angelis comparenlur homines, peccatores
sunt, ctiamsi justi. Si aulem Paulus , qui justiliam legis
opcratus erat, primus pcccalor csl, quis ex aliis justus
vocelur? Non cnim vilam criminalus suam ut lascivam
hoc dixil; absit : sed justiliam illam cum bac comparans,
nibil esse dicil; ncque boc lanlum ; sed ctiam cos qui illam
baberent, peccatorcs pronuntiat. « Sed proptcrca miscri-
»cordiam consecutus sum, inquit, ut in me prinio ostendc-
»ret Jcsus Christus ojnncni paticnliain ad conlirmalionein
«corum, qui credituri suDl illi in vilain a.lernain.

II. Vidcsquomodo rursus so bmniiicl cl dcprimat, alia

cliam leviorc adjccla causa ? Nam (|uod ignorauli.-e veniani

se conscculum csse dicat, non adinodiun jicccalorcm de-
1 Pliiliji. 111, C. — • Hom. 111, a5.

*4>
 ,

372 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

clarat cum qui veniam impelravit, neque valde damnan-

dum. Qnod autcm dicit se misericordiam consecutum, ut
nullus dcinceps peccator desperet, sed confidat se eadem
consecuturum esse; magnum valde atque ingens est. Ita-
que cum dixit: Primus sum peccatorum blasphemus, ,

persecutor et contunieliosus, et, Non sum dignus vocari

Apostolus , tamen adeo humile locutus
et caetera , nihil

est id quod exemplo perspicuum fiet. Sit quaedam civi-

:

tas populosa, cives habens omnes improbos; alios plus

alios minus, omnes tamen reprobos. Quidam autem inter

illos sit omnibus dignior pcena et supplicio ,

qui omne ne-
quitiae gcnus exercuerit. Si quis ergo dixerit velle regem
omnibus veniam dare, non tam facile credent, donec vidcrint
omnium improbissimum veniam consecutum nulla enim :

postea dnbitatio supererit. Hoc et Paulus dicit : quod

nempe volens Deus homines certiores facere,quod omnia
illis condonet, eum quam omnes peccalo ob-
qui plus
noxius erat, dclegit. Me namque veniam consecuto, de
aliis nemo dubitaverit; ac si quis ex consuetudine dice-
rot; Si Deus
huic ignoveritnullum aliorum puniet. ,

Hincque ostendit se quoque indignum venia fuisse; sed

propler aliorum salutem se prius illam consecutum fuisse.
Nemo igitur de salute dubitet, inquit, quando ego salu-
tcm sum consecutus. Et vide Sancli hujus humilitatem.
Non dixit Ut ostcnderet in me patientiam sed, « Om-
: ,

» nem palientiam » ac si diceret In nullo alio plus quam

; :

in me patientia opus habuit neque invenit adeo pecca- ,

torem omni misericordia omni patientia indigeret,

,
qui ,

non parte tantum sicut ii qui in parte tuntum peccave-

,

runt. « Ad confirmationem, inquit, illorum ,

qni credi-

» turi sunt ei in vitam oelcrnam; » hoc est, ad exhcrtalio-

nem, ad incitamentum. Qnoniam aulem magnum quidpiam

de Filio locntus cst, et quoniam tantam dilectionem exhi-
 COMMIiNT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. IV. 3^3
/

buit; nc quis pularet ab ca privari Patrcm etiam ipsi ,

gloriam refert cl ait : « Ilrgi aulem sajculorum immortali,

» invisibiii , soli sapienli Deo honor et gloria ib snccula
«saxulorum. Anien\ » Pro his, inquit, non modo Filiom,
scdeliam Patrem glorificamus. Inlerrogemus ergo luercti-
cos. Ecce « Soli Deo » dixit , de Palre loquens. Ergo nc
Filius non est Deus ? Et « Soli incorruplibili ; » crgo-ne
Filius non incorruptibilis ? Et quod ipse poslea datnobis,
ipse non habet? Eliam, inquiunt, etDeus et incorrupti-
bilis est; scd non talis qualis Pater. Quid dicis non talis ,

et minoris substanliae est? ergo et minoris incorruptionis,

crit. Quid autem est major et minor incorruptio? Incor-
ruj)tio enim nihil aliud est quam non corrumpi. Gloria
quidem major et gloria minor est, incorruplio autem ma-
jor et minor nusquam sicut nec sanitas minor et major. ,

Aut corrumpi quidpiam oportet, aut non omnino cor-

rumpi. Quid ergo dicit? Nos-ne simililer incorruptibiles
erimus ? Absit nullo modo. Quare? Quia ipse ex natura
:

illud habet nobis autem id datum conccssumque cst.

:

Ergo-nc in Filio res sic habet ? Nequaquam : scd et ipse

natura talis cst. In quo crgo est difFcrentia? Quia illequi-
dem , inquit, a nemine lactus est talis ; Filius autem a
Patre habet. Nos quoquc hoc confitcmur : ncque nega-
mus quod Filius exPatrc incorruplibililer natus sit. Idco,
inquiunt, Palrem glorilicamus, quod lalemipsum gcnuerit.
Vides-ne quod tunc maxiine glorifiectur Palcr. cum Filius
magna pcregcril? Ad ipsum enim omnia qua; Filii sunt re-
feruntur, cum ct potentem genucril, ct talein qoaHs ipsc
est; gloria Filii magis cst,quam Patris, cum sibi ipsc sulli-

ciat,cuminfirmusnon sit. Illud vero,«Ilcgi sa^culorum, »

eliam dcFiliodictumest, pcrquemfecitets.xcula : idipsom

est et hoc loco. Apud nos quidcm ulraquc res distinctacst,

• i Tim. i, 17.
374 S. JO, CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

formatio nempeet creatio ; elalius quidem conslruit, opera-

Quare ? quia qui construit
tur, laborat; alius vero imperat.
minor est. Illic vero minime non alterius est dominatio, :

nec alterius creatio. Neque enim cum audio, «Per quem

»fecit et saecula, » aufero a Patre formationcm ; neque
cum audio Patrem esse regem saeculorum, a Filio domina-
tum aufero. Haec quippe et huic et illi communia sunt,
utraque in ambobus sunt. Creavit Pater quod formatorem
Filium genuerit : regnat Filius, quod Dominus sit crea-
turarum. Neque enim pro mercede operatur, ut apud nos
fit; neque allcri obediens ut nos; sed per propriam boni-
latem ethominum amorem. Quid autem? Filius visus est
aliquando? Nemo id dicere possit. Quid ergo sibi vult il-

lud, « Deo?» Quid

Incorruplibili, invisibili, soli sapienti
vero sibi vult quando nomen aliud,
dicit, « Neque enim est
» in quo nos salvari oportet » et rursus, « Non est in alio
* ;

» aliquo salus? » Honor et gloria, inquit, in saecula. Amen.

llonor et gloria non verbis redditur. Quoniam igitur et

ipse non verbis nos honoravit, sed rebus et operibus; sic
et nos illuui honoremus per facta et opcra. Quanquam

hic honor nos tangit, illum auteni minime. Neque enim

indiget ille houore nostro, nos autem ejus honore indi-
gemus.
III. Itaque si honoremus illum , nos etiam honoramus.
Lt enim qui oculos aperuit ut solarem lucem videat, sibi

ipsi prodest, dum astri pulchritudinem miratur , neque

illi aliquid gratias confert; neque ehim splendidiorem il-

lum eificit, sed manet ut erat; sic et multo magis qui

Deum miralur et honorat , sibi salutem et utililatem
magnam parat. Quomodo? Quia virtutem adicns, abipso
glorificatur : « Nam gloriiicanlcs mc, inquit, glorificabo\»
Quomodo igitur ipse glorificatur , inquies , si gloriaanobis
1
Act. iv, 13. — » l Iteg. n, 3a.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. IIOM. IV.
"
3?5
collata nonfruitur? Eodcm modo quoesurire dicituret si-
tire. Nostra omniapropria sibifacit, utvclsicnos attrahat;
honores simul ct contumelias, ut vel sic timeamusj neque
sic tamcn atlrahimur. Glorificemus ergo Deum : portemus
Deum et in corpore et in spiritu nostro. Et quomodo quis
in corpore glorificat , inquies , quomodo in spiritu? Ilic
spiritum dicit animam , ad dilfercntiara corporis. Quo-
modo ergo quis glorificat in corporc? quomodo in anima ?

In corpore glorificat, qui non fornicatur, qui non ebria-

tur, qui venlri non indulget , qui non studet ornalui , qui
id tanlum curatquanlum ad valeludinem duntaxat salis
,

sit , qui nonmcechatur qua3 non ungucntis perfunditur,

;

quae non coloribus vultum dcpingit quae Dei formatione ,

contcnla est et nihil adjicit. Cur ergo , quaeso te, adjicis

rei a Deo perfecto creataj ? J\on tibi sulficit illa formalio ?

Ut melior igitur opifcx opus decorare tentas? Non est hoc

certe; sed ideoornaris, ct Conditorem contumelia allicis,

ul innumcros amalores attrahas. Et quid faciam ? inquics,

neque enim ego volo, scd propter virum id facerc compel-
lor. Adamari non solet quae non vult. Te formosam Dcus
fecit , ut eliam in hoc admiralioni haberclur , non utcon
tumelia afficerelur. Ne ipsi hnjusmodi dona retribuas ; scd
continentiam et honeslalcm. Formosam tc Dcus fecit, ut
4c honcslatis proemiis augerct. Non parrcs est amabilcm
castitalem servare , ct eamquac a nullo appctipossil idip-
sum facere. Audis quid dicit Scriplura de Joscpho?«Eral,
»inquit, spcciosus et dccorus aspcclu *. »Quid nos juvat
audire Josephum fuisse pulchrum? IJl ejus pulchriludi-
nemmagis admiremur, ct honestateni. Te formosamDeus
fccit cur tc dcformcm lacis? Sicut cnim si quis auir.e
,

slaluac lutum illiniat; ila sunl illoe quaj fucum adhibcnt;

tcrram tibi infers parlim rubicundam , parliui candidam.

1
Qeni xxxu, C,
 ,

3^6 S. JO CIIMSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

Verum quae deformes sunt, inquies, id jure faciunt. Qua

de causa dic mihi? ut deformitatem obtegant ? sed idfrus-
tra faciunt. Quandonam quod naturale est ,
quaeso , id

ab eo quod studio et arte conficitur superatur ? Cur ergo ,

deformitas moerori est, si probro careat? Audi enim sa-

pientem quemdam dicentem « Ne vituperes virum in as- :

»pectu suo, neque laudaveris virum in specie sua 2 » .

Deum igitur magis admirare artificem optimum, non au-

tem illum non enim illius est opus. Quod enim quoeso,
; ,

lucrum ex forma ? nullum ; sed plures contentiones, ma-

jores molestiae, pericula, suspiciones. Eam enim quae non
tali nemo suspectam habebit. Illa vero for-
decore fulget ,

mosa , magna honestate et temperantiautatur, statim

nisi

in malam famam incidet. Vir autem ejus in suspicione

deget cum illa , qua re quid molestius dici possit ? nec
tantam ex forma et specie ejus percipiet voluptatem, quan-
tum ex zelotypia mcerorem. Forma enim ejus ex consue-
tudine marcessit, dum ejus animus lasciviae, dissolutionis,

libidinis notam accipit , atque illiberalis et admodum ar-

rogans evadit haec quippe omnia pulchritudo secum trahit.
:

In ea autem quce formosa non est, hujusmodi impedimenta

non reperias. Neque enim adsunt canes irruentes; sed

illa veluti agna in quiete pascitur , lupo nullo tnrbanle
vel insiliente , assidente pastore. Non plus damni infertur

si altera formosa , altera non talis fuerit ; sed multum

damni infertur , si allera fornicetur non formosa, etsi

altera vero maligna sit. Dic enim mihi quaenam cst virtus
oculorum ? An quod liquentes , versatiles, rotundi et cse-

rulei sint? an quod acuti ac penetrantes ? Ego hoc pos-

treirium dixerim , atque hoc exemplo liquidum est : quae-
nana est lucernae vis? an quod clara splendeat et totam
illuminet domum? an quod pulchre efTormeturet rotunda
1 Eccli. xi, 2.
 COMMENT. 1N EPIfT. I AD TIMOTH. II0M. IV. Z']']

sit? EgO primum dixerim, illud enim quacrilur, sccundum

voro inulile est. Ideoque ancillae ad hoc deputatac sempcr
dicimus , lucernam malc parasti : sic lucernac oflicium est
illuminarc. Ilaque sive talis, sive talis fuerit oculus , non
inteivst , donec ut par cst olficium suum implcl; ut etiam
malus dicitur , si obtusus sit, ncc pcrfeclam habeat con-
ditioncm : eos enim qui apcrtis oculis non vidcnt , malos
haborc oculos dicimus quodcumque enim olficium suum
:

non implet, malum vocamus tales sunt mali oculi. Na- :

rium vcro, dic mihi, qmcnam virtus est? an ut rectac sint,

et utrinque ad normam et proportionem eflbrmatac, alquo
ad oliactum aptse, quaj possint cito odorem excipere et
in cerebrum mittere ? lioc cuivis palam est. Age ergo ,

rem exemplo disquiramns. Dic mihi instrumcnla ad rapicn-

dum adornata , quoenam appositc facta diccmus , quaa
possint optime rapere , ct retinere, an quac pulchre con-
cinnata fuerint? haud dubie priora. Dentes aulem quos
optimos diccmus?eos-nequi cibumdissccant, etmandunt,
an eos qui concinnc ordinali sunt? Priorcs cerle, ut pcrs-
picuum est. Lniversim aulem in loto corporc, si singula
cxaminemus inveniemus membra omnia sana pulchra
,

dici , donec officio suo exacle fungi possunt. Sic ct vasa

singula bona dicimus , sic animalia et planlas , non cx
forma nec ex colorc , scd ex ministerio; ita et famulum
dicimus bonum, eum qui ad minislorium nobis commodus
est;non autcm formosum alquc mollem. Vidcs-nc quo-
modo pulchra possis esse? Cum ergo omnibus rebus maxi-
mis et mirabilius simililcr fruamur,innullo alioslonge su-
peramus. Hunc mundum parimodo vidcmus; solem,lunam,
stellas, aerein simililer spiramus, aqua ct cibo paritcr uti-
mur; sivo formosi, sivc doformcs simus. Si voro quid mi-
rabilc dicere oporlcat, formosis saniorcs sunl, quac forma
hujusmodi non fruunlur. lllac namquo ut pulchritudincm
378 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

servent, laboribus non se dedunt , sed otio ac deliciis ,

quibus maxime vis membrorum obtusior fit : hae autem ,

utpote quae nullam de forma curam habeant, selaboribus

omnino dedunt. Glorificemus ergo Deum, portemus illum
in corpore noslro ne quaeramus ornatum inutilis ac
; :

superflua haec cura est. Ne erudiamus viros ut facies solas

ament. Nam si ita sis ornala , cito a meretrice, a specie
tua allectus, capietur. Si ergo docueris eum mores et
honestatem amare, nec cito nec facile fornicabitur : neque
enim haec in meretrice iuveniet, imo his contraria. Ne
itaquedocueriseumarisu capi, neque adissolutohabitu, ne
adversus te ipsam vcneficia parcs. Doceillum inhonestate
gaudere : hoc vero poteris , cum habitus talis fuerit. Nam
si te efferas et lubrica fueris ,
quomodo dictum honestum
et gravcm non irridebit ? Quomodo
ferre potcris? Quis te
autem in corpore possumus portare Deum ? Si virtutem
exerceamus et animam ornemus illam enim ornare non ;

prohibemur. Sic Deum glorificamus , cum omnino boni

sumus : et non si-
nos quoque glorificabimur in illo die ;

militer sed mullo magis. « Existimo enim

, inquit quod , ,

»non sunt condignae passiones hujus temporis ad futuram

jgloriam, quae revelabitur in nobis
1
. » Quam ulinam
omnes assequamur gratia et benignitate Domini nostri
Jesu Chrisli cumquo Patri et Spiritui sancto gloria , im-
perium , honor , nunc et semper , et in sa^cula saeculo-
rum. Amen,
1
Rom. vin, 18.
 COMMENT. IN EPI8T. I AD TIMOTH. HOM. V. 3^g

«M«MM«M\vMrt«\ntwmw«vM»«vM wvwwwwvvw vw wv wvvw vwvw m wvwwvwt vw

HOMILIA V.

CAPUT I.

Hoc praeccptum commendo tibi , fili Timothee secundum,

praecedentes in tc prophetias , ut milites in eis bo-

nam militiam, habens fidem ot bonam conscienliam,
quam quidam repellcntes circa fidem nauiragium ,

fecerunt *.

2
I. Doclrinae ct sacerdolii dignitas , magnamirabilisque
est, quae vere Dei calculo opus habct, ut dignum in me-
dium adducat. Sic olim fiebat; sic etiam nunc fit, quando
sine humano aflectu clecliones facimus; quando ad nihil
,sa3culare respicimus, nccullam amicitia3 vcl odii rationem
habemus. Etsi enim non tanta nobis Spiritus participatio
esl ; scd sufficit bonum propositum , ut Dei ipsius ordina-
tionem attrahat. Quandoquidem neque Apostoli Spiritus
participes erant, quando Matthiam elegerunt; sed orationi
rem committentes ipsum Apostolorum numero adjcce-
,

runt. ]Non enim ad amiciliam humanam respiciebant. Sic

oporteret nunc etiam apud nos ficri. At nos in exlremam
ignaviam dclapsi, etiam inanifcsla abjiciinus; quomodo
ergo nobis Dcus obscura ct incerla rcvelabit ? Si in modico,
nquit, non quod magnuiu ct vcruin cst,
fuislis fidcles,

quis vobis tradct ? Tunc aulcm quia uihil fiebat huma- ,

num, cx prophclia saccrdolcs cligcbanlur. Quid cst cx

' i Tim. i, 18, i<). — • YiJc D. Guillon , (om. \m, p. 208-212, cl

om, xvui, p. 385-587.

380 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

prophetia ? A Spiritui sancto. Prophetia enim est ; non fu •

tura dicere modo , sed etiam praesentia. Nam Saiil cx pro-

phetia ostensus est ' , cum lateret inler vasa. Deus enim
justis revelat. Prophetia erat etiam diccre : « Segregale
2
»mihi Paulum etBarnabam ; » ita eliam Timotheus elec-
tus fuerat. Prophetias aulem hic plurimas dicit: fortassis

illam per quam illum acccpit cum circumcidit ipsum , et

cum ordinavit ut et ipse scribit dicens : « Noli negligere
$
»gratiam ,
quce in te est . » Ut illum igilur excitaret, ct

attentum vigilemque redderet, in memoriam ipsi revocat

quis clegerit et ordinarit; ac si diceret : Ipse Deus te ele-
git, ipse tibi concredidit non humano calculo evectus
,

es : ne contumelia vel probro afiicias Dei calculum. Deinde

quia praeceptum dixerat et gravius fortasse eral, quid di-
cit? « Hoc praeceptum commendo tibi,fdi Timothee. » Ut
iilio et genuino proecipit; non cum aucloritate vel impe-
rio; sed paterne , « Fili , inquit , Timothee. » Quod autem
commendet, custodiae diligentiam significat, necrem esse
nostram. Non enim nos rem acquisivimus; sed Deus lar-
gitus est; nequc hoc tantum, sed eliam fidem et bonam
conscientiam. Quae igiturille dedit, nos custodiamus. Nisi
ipse venisset, ncque fides inveniretur, neque vita pura,
quam in infantia suscipimus. Ac si diceret : Non ego sum
quipraecipio , sed is qui elegit. Nam quod ait ,« Secundum

» praecedentes in te prophetias; » id est, illas audi, illis

obtempera. Quid vero praecipis?« Ut milites in eis bonam

» militiam. » Illee te elegerunt ad hoc , bonam militiam mi-
lita. Bonam dicit ; est enim mala militia de qua ait : « Sicut
»enim exhibuistis membra veslra arma peccato et immun-
» ditiae '. » Illi sub tyranno militabant, tu vero sub rege.
Cur autem rem illam vocat militiam ? Oslendens vehemens
bellum excitalum esse, omnibus quidem; sed magis doc-
i i Keg. xix. — * Act. xm, 2. — 3 1 Tim. iv, i4. — * Rom. vi, 19.
 1,»: ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTIT. nOM. V. 38

tori, ot quocl validis armis sit opus; sobrictalc nempe

vii_* ihuitia ,
perpetuis vigiliis . quia adversus sanguinem
tciem dirigere oportet , et nihil mollitiei habere. Utmilites

in illis , inquit. It cnim in exercitibus, non omnes uno

modo militant, scd in diversis ordinibus; sic et in Eccle-
sia : alius doctoris ordinem servat, alius discipuli , alius

idiolaj; lu vero doctoris. Deinde ne quis putaret id satis

essc ,
Habcns fidem et bonam conscientiam. »
quid ail? «

Narn doctorom prius sui doctorem esse oporlet. Sicut enim

dux nisi prius fuerit optimus miles, nequc dux unquam
,

fuerit; codcm modo is qni docet. Hoc alibi quoque dicit

«Ne forte, cum aliis praedicavero, ipse reprobus efficiar 2
:

habens, inquit, fidem bonam conscientiam, ut sic ca>

et

teris praesis. Haec audienles ne dedignemur majorum mo-

nita, etiamsi doctores simus. Nam si Timotheus , cui non
omnes sumus aequiparandi ,
praecepta et doctrinam acci-
pit, idqne cum in doctoris ordine esset; multo magis nos
id fucere convcnit. « Quam quidam repcllentcs, inquit
«circa fidem naufragium feccrunt. » Merilo certe. Nara
dogma simile paritur mul-
ubi vila reprehensibilis est, :

tosquevidere est hinc in profundum malorum delapsos ,

atque in paganismum conversos. Nc enim futurorum melu

crncienlur; mcnti suae suaderc student nostra omnia essc
falsa, et a fide quidam evcrtunlur, qui omnia ratiociniis
exquirunt : naufragium enim pariunl ratiocinia : fidesquc
est quasi navis tutissima.

II. Qui igilur ex illa dcciderint, nccesse est naufragium

faccre: et hoc exemplo ostendit : « Ex quibus Hymonacus
2
»cst , inquit , ct Alcxander . » Et horum cxcmplo nos cor-
rigil. Yidelis quomodo islis quoque tcmporibus cssont,
qui perverse docorent, qui curiose inquiroront, qui a fide

discedercnt , qui propriis raliooiniis explor aronl ? Qui nau-

•
i Cor. ix, ij. — » v Tim. i, ao.
 ,

382 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

fragium facit , nudas est et omnibus destitutus. Sic qui ex

fide excidit , nihil ultra habet nec ubi consistat nec quo
, ,

pergal: non habet vitam, quae ipsi prodesse valeat, nam

capite jam corrupto, quid prodest reliquum corpus? Si
enim fides sine bona vita nihil est multo magis si illa ab- ,

sit. Si sua despicit Deus propter nos multo magis nos ,

propler illum nostra despicere oportet. Ita enim se habet

is qui ex fide excidit. Nusquam consistit ; hinc illinc ena-
tat , donec submergatur. « Quos tradidi , inquit, Salanae,
»ut discantnon blasphemare. » Vides-ne quod blasphemia
sit divina ratiociniisperquirere : et jure quidem quidenim :

commune habeat ratiocinium humanum cum illis? Quo-

modo autem Satanas illosnon blasphemaredocet? Si enim
alios non blasphemare docet, multo magis se ipsum id do-

cere oportuit : si vero se ipsum haclenus docere non po-

tuit , neque alios poterit. Non dixit , ut doceat illos non
blasphemare; sed, « Ltdiscant non blasphemare. » Non ille

hoc operatur; sed hoc ita accidit : quemadmodum alibi

dicit de fornicalore: « Tradite hujusmodi Satanae ad inte-

«ritum carnis 1
. »Non ut corpus salvum faciat, sed ut spi-
ritus servetur. Hoc nullam personam indicat. Quomodo
autem contingit? Sicut carnifices innumeris obnoxii sce-
leribus, alios castigant, ila et hic de maligno daemone di-
cendum. Et cur tu illos non punivisti sicut illum Bar-Je-
sum, sicut Cephas Ananiam; sed Satanae tradidisti ? non
ut punianlur, sed ut discant. Et certe hic vim et auctori-
tatem habebat, ut cum dicit « Quid vultis in virga ve- : ,

2
» niam ad vos ? » et rursus « Non ut nos probali simus ,

»sed ut vos quodbonum est faciatis; » iterumque, « Non

3
»in eversionem , sed in aedificationein . » Cur igitur Sala-

nam ad supplicium vocat? ut cum vehcmentia ct suppli-

cio contumelia esset major. Imovero infideles illi doce-

> i Gor. v, 5, — » Id. iv, 2i. — h Cor. mit, et vn, 10.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. V. 383
banl, eos vcro qui a fidc reccsseranl Satanac tradebant.
Cur orgo Pelrus Ananiam punivil? Ananias infulelis erat,

qui cliaui tentabat. Ut crgo infulelcs discerent sc non posse

latcre , ideo pcr sc ipsos illos puniobant. Eos vero qui hoec
didicissent , deindcque absccdebant tradehant illi Satanae, ,

ut ostendercnt se non propria virtute , sed ipsorum cus-

lodia relineri, et tradebantur quotquot se in arrogantiam
cxlulissent. Quemadmodum igitur apud reges, inimicos
suismanibus jugulant, subditos vcro carnificibus tradunt;
ila ct hic agitur. Ilinc ostcndilur proplcr Apostoloruui
custodiam ilafactum fuissc. Aiioquin autem non parva rcs
crat posse iniperare diabolo. Hinc ostendebatur diabolum
Apostolis scrvire ac vel invitum ipsis cedere. Ilaquc non
parvum illud erat ad gratiam oslendendam. Quomodo
autem tradiderit audi « Congregatis inquit, vobis, et
: ,

«Spiritu meo, cum virtute Doniini nostri Jesu Ghristi,

1
» Iradite bujusmodi Salauae . » Ejiciebatur ergo statim a
communi consessu , abscindcbalur a grege: erat deserlus
ct nudus, tradebatur lupo. Sicut enim nubes castra Ile-
braorum, sic Spiritus Ecclesiam significabat. Si quis igi-

tur extra Ecclcsiam csset, comburcbalur. Extra autcm

cduccbalur judicio Apostolorum. Sic ct Dominus Judam
2
Satanac tradidit . » Slatim cnim post bucccllam intravit
in illuui Satanas. Dici potest etiam quod illi ,
quos corri-
gere volebanl, non ipsi casligabant; illos auicm qui cmen-
dari non polcrant, supplicio aflicichant, vel cliam lcrribi-
liores erant, cum aliis tradoreot punicndos. Sic ct Job
Iradilus est Satanae. Verum ille non pcccalorum causa, scd
ut clarior cvadcret.
III. Mnlla nunc quoque similia fiunt. Quia cnim sacer-
doles non oniues peccatorea norunt, ncc eos qui indigoe
nnsicria pcrcipiunl, Deus sorpcboc iacit, et cos Salana;
1 i Cor. v, \. — • Joan. xm , aj.
 ,

384 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEMSCOPI C. P.

tradit. Quando enim morbi, quando insidiae, quando luc-

lus et calamilates conlingunt, quando similia ejus rei causa

fiunt; hoc quoqne Paulus declarat ita dicens : « Ideo inter

»vos mulli infirmi ct imbecilles, et dormiunt mulli'. » Et
quoniodo, inqnies, cum in anno semel accedamus? Hoc
enim grave quod non munditia animae, sed intcrvallo
est,
temporis dignitatem accessus metiare et hoc pietatem :

esse existimes, quod non saepius accedas ignorans quod :

,

indigne accedcre, etsi semel tantum , notam inura; digne

autem accedere, etsi saepius , salutem pariat. Non est au-

daciae saepius accedere ; sed indigne, etiamsi scmel tan-

tum in anno quis accedat. Nos autem ita stolidi et miseri
sumus, ut innumera per annum scelera perpetrantes,
nullo modo curemus illa dcponere sufficereque putamus :

quod non saepe audeamus in corpus Christi contumeliose

insilire non cogilantes eos qui Christum crucifixerunt,
:

semel tantum crucifixisse. An ergo quia semel tantum,

minus est scelus ? Judas semel prodidit. Quid ergo? an hoc
illum a supplicio eripuit? Cur hanc rem tempore meti
mur? Tempus accedendi sit nobis puritas conscientia:.
Niliil plus habet myslerium in Paschate celebratum, eo
qnod nunc cclebratur unum et idem est; eadem Spiritus :

gralia semper Pascha est. Illud nostis qui iniliati eslis.

:

Et in Parasceve et in Sabbato et in die Dominico, et in

dieMarlyruni, idem sacrificium consummatur: « Quolies-

»cumquc enim manducabitis panem hunc, inquit, el ca-
2
»licem bibelis, mortem Domini aununtiabitis . » Non
temporis termiuo sacrificium circumscripsit. Cur ergo
inquies, tunc Pascha dicitur? Quia tunc passus est Chris-
tus pro nobis. Nemo igitur tunc aliter accedat , aliter

nunc. Una virtus cst , una dignilas, una gratia, unum et

idipsum corpus. Non illud islo sanclius, nequc istud illo

•
i Cur. i, 3o. — ' IJ. m, iG.
 COMMF.NT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. V. 385

Diinus cst. Et hoc vos scitis : nihil novi videtis pneter sae-

cularia ista vcla, et splcndiduui cceturo. Habent aliquid

amplius dics illi : quia in illis inilium accepit salularis ille

dies ,
quo immolatus est Christus :quod ad mysteria vero
pertinet, nullam praerogalivam habent. Tu vero ad cibum
sensilem accedens , manus et os abluis. Cnra autem ad spi-

rilualem escam accessurus es, animam non abluis; sed

immundilia plenus accedis? Et quid, dicis : annon satis

sunt quadraginta jejunii dies ad peccatorum congeriem

expurgandam ? Ecqua utilitas, dic mihi, si quis unguen-
tum deponere volens , emundet locum , deindeque paulo
postquam injecerit, stercus adjiciat? nonne bonus odor
evolavit. Hoc etiam nobis accidit. Digni pro viribus noslris
facti sumus cum accederemus. Deinde rursum nos inqui-
iiamus. Qua3 ergo utilitas? Hoc dicimus etiam de iis, qui
quadraginta dierum spatio sese abluere et mundare pos
sunt. Ne salutem nostram negligamus rogo ne labor nos , ,

ter sit inutilis. Homo enim, inquit, qui aversus fuerit a

peccato suo, et rursus pergens eademque ipsa
, faciens,
quasi canis est ad proprium vomitum reversus 1
. Si ita ut
dixi faciamus, et ita attendamus, pracmia illa consequi

potcrimus, quae utinam obtincamus omnes gratia et bc-

nignitate Domini nostri Jesu Christi, cum quo Palri una-
que Spiritui sancto gloria , imperium, honor, nunc et
semper ct in saecula saeculorum. Amen.
» Prov. xxvi, u, et a Pelr. u, aa.

lxxxvi. «5
386 9. JO. CHBVSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

HOMILIA VI.

CAPUT II.

Qbsecro igilur primum omnium fieri obsecrationes, ora-

tiooes, postulationes, gratiarum actiones pro omnibus
hominibus, pro regibus omnibus qui in sublimi-
et pro

tate sunt conslituti, ut securam et quietam vilam per-

agamus in omni pietate et sanctitate. Hoc enim pul-
chrum et acccptabile coram Salvatore nostro Deo qui ,

omnes homincs vult salvari, et ad cognilionem veritalis

I. Quasi communis totius orbis pater sacerdos est. Cu-

ram igitur omnium gerat oportet, sicut et Deus, cujus
sacerdos est. Ideo ait : « Obsecro igitur primum omnium
» fieri obsecrationes , et oraliones. » Duo enim hinc oriun-
tur bona; odium, quod erga extraneos habemus, solvitur.
Nemo cnim odio habere poterit eum, pro quo obsecra-
tiones emiltit: et illi ipsi meliores finnt , et quia orationes

pro ipsis emiltunlur, et quod ipsi feritatem adversum nos

deponant. Nihil enim ila confert ad doctrinam, ut cum
quis amat et amatur. Cogita vero quantum illud esset,
cum audirent illi qui insidiis appetebant, qui flagellabant,
pellebant, necabant, quod ii qui talia paterentur, pro iis

qui haec patrarent, intentas precaliones ad Deum cmitte-

rent. Vides-ne ut Christianum omnibus superiorem esse
velit? Sicut enim in infantibus, etiamsi gestatus puellus

* i Tim. ii, i-4.

 COMMKNT. IN EPIST. I AD TIMOTII. IIOM. VI. 387
patris facicm pcrculiat, nihil hinc paternus affcctus mi-
miilur; ila eliamsi ab cxtrancis illis pcrculiamur, non de-
hemus nostram erga cos bcnevolcnliam minucre. Quid
sibi vull illud,Primum omnium » id est in cullu quoti-
« ;

dianoPEt lioc sciunt iniliati, quomodo quotidie fiant et

vespcrc ct manej ([iiomodopro loto mundo, pro regibus,
ctomnibus qui magislratum gerunt, obsccrationem cmit-
lamns. At dicct forlasse quispiam illum non pro omni- ,

bus dixisse, sed pro fidelibus. Cur ergo dixerit pro rcgi-
bus? Rcges cnim seu impcralores tunc vcram religionem
noii seclabanlur;sed longo postea tcmporc impii impiis
succedcbant. Dcindc ne res adulatio esse videretur, prius
dixit,pro omnibus ac dcindc, pro regibus. Si enim dixis-
,

sct pro rcgibus lanlum, forlassc quis hoc suspicatus esset.

Poslca vcro , quia verisimilc crat ut christianus animus
hxc audicns torpesccret , ncquc moniium hoc admilteret,
si pro gentili mystcriorum tcmporc prcces oporteret of-
ferri; vide quid dicat , el quomodo lucrum apponat, ut
sic illc admonitioncm admittcret; « Lt sccuram, inquiti
» et quiclam ducamus vitam; » id cst illorum salus nobis ,

tranquillitalcm paril ; sicut ct in Epistola ad Romanos hor-

laas illos ut obediant principibus, dicit «Sinon propter :

1
»nccessitatcm , scd proptcr conscicnliam » Deus enim .

principalus constituit ad commuuem utililalcm. Quomodo

crgo uon absurdum fuerit, ipsos quidcm idco militare et
arma circumfcrre, ut nos in tranquillilale vivamus ; nos
autem non supplicalioncs offcrrc pro iis qui pcricula
subcunt et militant ? Itaquc non adulatio illud est, sed sc-
cundum justilue ralioncm agilu, . ISisi cnim illi scrvaren-
tur, ct si bclla non prospcrc gcrcrcnt , noslra haud dubic
lurbis ct tumultibus plcna forent. Nam vcl nos bcllum ge-
rcrc oportcrct, prolligatis illis ct ca^sis, aut undcquaquo
1
Uoin. jiii, 5.

161
 388 S. JO. CHRYSO5T0MI ARCHIEPISCOPl C. P.

fugere et errare. Sunt enim illi velut obices praemissi, qui

eos qui intus manent in pace conservent. « Obsecrationes,
»inquit, orationes, postulationes, graliarum actiones. »

Deo quippe graliae agendae sunt etiam de bonis quae aliis

conferuntur; verbi gratia, quod solem suum oriri faciat

super malos et bonos, quod pluat super justos et injustos.

Vides ut ille non modo per orationem, sed etiam per gra-
tiarum actionem nos conjungat et conglutinet? Nam qui
cogitur gratias agere Deo pro bonis proximi , cogitur etiam
illum diligere, et erga illum bene affectus esse. Quod si

pro iis qui proximi nobis suntoporteatgratias agere, multo

magis pro iis qui ad nos vel palam vel clam accedunt,
sive libenter sive inviti, pro iis etiam qui molesta inferre
vidcntur. Etenim ad utilitatem nostram omnia dispensat
Deus.
II. Omnis igitur oratio nostra gratiarum actionem ha-
beat. Quod si precari jubemur pro proximis , non pro fi-
delibus tantum , sed etiampro infidelibus, cogita quantum
sitmalum adversus fratres orare. Quiddicis? Ille te pro ini-

micis jussit orare, et tu contra fratrem precaris ? Non contra

illumprecaris, sed contra teipsum : Deum enim irritas, illa

1 mpia proferens verba Ita teexhibe : illi, Ita fac illi : Percute
illum. Retribue illi. Haec procul sint a Christi discipulis,
mansuetis, benignis. Ab ore quod tanto mysterio dignatum
est , amarum prodeat nihil insuave proferatlingua di-
nihil ;

vinum corpus allocuta. Puram illam servemus, ne maledicta

per illaui proferamus. Nam si conlumeliosi regnum non
possidebunt , multo minus illi qui imprecantur. Necessa-
riutn enim est eum contumelia afficere qui imprecatur.
Contumelia autem et prccatio, longe ab invicem distant':
imprecatio et oratio Jongo intervallo separanlur. Oratio
Dcum propitium reddit, et tu conlra alium precaris ? Si

non reiniseris, non remittelur libi. Et tu non modo non

 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. VI. 38q

rcmillis; scd Dcum nc remittat rogas? Vides-ne nequiti»
exccssum? Si non remittenti non remitlitur, quomodo re-
mittctur ei , qui Deum rogat ne remittat ? Non illi noces,
sed tibi. Quare ? Si enim exaudiendus eras in iis quce pro
le precaris, proptereanunquam exaudieris, qni exccrando
ore preccs emiltis. Execrandum enim et impurum omnino
est os hujusmodi omni foetore plenum omni immundi-
, ,

tia. Cum oporteret te de peccatis tuis tremere, et omni

conalu illa curare , accedis ut Deum concites adversus fra-
trem tuum , nec times, nec de rebus tuis sollicitus es?Non
vides quid tibi moliaris? Imitare saltem pueros, qui in
ludos lilterarios pergunt, et cum vident a sociissuis eorum
quae didiccrint rationes exigi, et ob negligentiam omnes
verberari, atque accurate singulos examinari et plagis af-
fici, prae metu quasi moriuntur; ac si quis ex condiscipu-
lis illos saepe percutiat , ne irascuntur quidem , adco metu
distinentur, neque magistrum inlerpellare audont. Sed
unum tantum spectant , ut ingressi sine plagis cxire pos-
sint : illudque tempus obscrvant. Et cum egrcssi fuerint
sive plagis acceptis, sive non acccptis , prce voluptalc de
iis non Tu vero stans et de peccatis luis
ultra cogitant,
sollicilus, non exhorrescis cum aliorum pcccala in mcmo-

riam revocas? Et quomodo Dcum rogas ? Dum illnm con-

tra proximum prccaris, peccala tua graviora facis
ncc ,

veniam concedat. Quomodo enim, inqnit

sinis ut illc tibi

Deus, si vis mcscvcre inquirerc dcmalis contra tc palra-

tis, pcccatorum tuorum conlra me admissorum voniam

tibi conccdi postulas? Discamus tandcm cssc Chrisliani.

Si prccari nesciamus , qnod tamcn admodum facilc est,

quid aliud sciemus ? Discamus prccari ut Christiani. Gcn-

tilium sunt illac preccs , Judacorum sunt illsc supplicatio
nes; Christiani vero sunt iJlis contrariae, veniam nempe
et rcmissioncm pctcrc pro iis qiuc contra nos facla sunt.
 ,

3qo S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

«.Maledicimur, inquit, ct bcnedicimns ;

pcrsecutionem
«patimur, ct sustinemus; blasphemamur etobsecramus'*.»
Audi Stephanum dicentem « Domine ne statuas illis hoc : ,

«peccatum Non modo non adversus illos precabalur,

2
. »

sed etiam pro illis. Tu vero non modo non pro illis pre-
caris ; sed contra illos. Sicut igitur ille admirabilis ; ita et

tu pessimus es homo. Quem admirabimur dic mihi ? Eos-ne

pro quibus oravit, an eum qui pro illis precatus est?
Hunc utique: si vero nos, mnilo magis Deus. Vis inimi-
cum percuti? ora pro illo; sed non ea menle, non ut per-
cutiatur. Hoceuim ita evenit; tu vero non id in scopo ha-
beas. Nam Beatus ille injusle omnia patiebatur, ct preca-

batur propercussoribus. Nos autem plurima juste patimur

ab inimicis. Si autem is qui injuste patiebatur , non ausus
est contra percussores orare; qui juste patimur, et non
modo non precamur pro inimicis, sed etiam contra illos

oramus_ quo non supplicio digni sumus ? Vidcris quidem

plagam infligere; sed vere contra te gladium converlis,
illi

cum non permittas ut Judex tibi peccata tua condonet

dum cnim mcnsura
illum irritas contra alium. « In qua
»mensi fueritis, remetietur vobis, inquit, et quo judicio
s
» judicabitis judicabimini » Simus ergo ad veniam proni,
,
.

ut veniam consequamur a Deo.

III. Hoec autem volo vos non audire tantum , sed etiam
servare. Nunc vero verba solum memoria retinetis, imo
fortasse ne verbaquidem; scd cum recesseritis, si quis ex
absentibus interrogaverit, quam rem fractaverimus, alii

ne respondent quidem alii gnari dicent argumentum ;

quod tractavimus, quod non oporteat injuriarum remi-

nisci, imo etiam pro inimicis orare deinde quas dicta ,

fuere omnia omittent, ncque enim meminissc possunt, cum

alia minima et pauca memoria retineant. Idco obsecro , si

• i Cor. »v, 12. — » Acl. vi, Go, — ' Matlh, vn, 2.

 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. VI. 3gi

niliil cx dictis lucramirii, nc dictis atteridatis. Quac cnim
hinc utilitas ? Majiis criirieri crit, gravius supplicmm : quia
post nrille monila, in iisdcm mancmus. Ideo nobis Dcus
orationcm consliluit , nt niliil mundanum vel hurrianum
polamus. Scilis vcro fidclcs quacnam pelere in oralionc
oportcat, ct quomodo omnis oralio communis
At non sit.

diclum fuit, inquics, quod pro infidelibus sit illic oran-

dum. Quia nescitis oralionis vim nequc alliludincm hcc
,

thcsaurum illius cognoscilis. Si quis cnim cam diligenlcr

scrutctur ,hoc etiam in illa inveniet. Cum cnim precando
dicitur, « Fiat volunlas tua sicut in ccclo et in tcrra '
, »

nihil aliud quam illud snbindicatur. Quomodo ? quia in

co^lo nullus infulclis est, nullus qui oflendat. Si crgo id de
fidelibus tanlum inlclligendum esset, diclum non csset
rationi consentancum. Nam si fideles volunlatem cjus fac-

turi essent , infidcles vero miniinc , volunlas cjus non sicut

in ccelo in tcrra ficret, sed quid? Sicut in ccelo , inqiiit,

nemo malus cst ; sicScd omncs,

neque in terra sit. inquit,
ad tui timorcm attrahej omncs homines angclos facito

eliamsi inimici hostesque sint. Non vidcs quantum quoti-

die Dcus blasphcmetur? quanlum conluinclia allicialur et

ab infidclibus et a fidclibus? et per vcrba etper rcs ipsas?

Quid ergo? an proptorca solcm cxtinxit? an Iuik-c cursurii

suslulit? an ceehun dirupit? an terram concussil? an mare

cxsiccavit ?an fonlesaqiiarumsustulit? anacrcm confudit?
ncquaquam : imo conlra, solcm oriri curat , pluviam dc-
mittit, fructus dat et annuos cibos blasphernis, inscnsalis,
cxecrandis, pcrseculoribus; non uno dic, non sccundo,
non lerlio , scd pcr totam vitam. Ilunc ct tu imilarc,
hunc sccundum humanas vires .rinularc. Nbri polcs ut
sol oriatur curare? a malcdiclis al)stine; non potes plu-
viam darc? nc conlumeliam fnferas. Non potcs alimcnla
• Mallh. ?i, io.
392 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

dare? ne violentus sis. Ha?c tua dona sufficiunt. A Dco au-

tem per opera exhibentur collata inimicis beneficia; tu per
verba saltem exhibe : pro inimico prccare; sic eris similis

patri tuo qui in coelis est. De his millies disseruimus, et

disserendi fmem non facimus : aliquid plus saltem eveniat.

Nos non torpescimus nec defatigamur, nec molestia di-

,

cendo afficimur. Vos saltem audiendonemolestia afficivi-

deamini. Videtur autem quis molestia affici cum dicta non
exequitur. Qui enim exequitur, libenter et saepe vult illa
nudire, ut qui non molestia afficiatur, sed laudetur. Ita-
que non aliunde molestia accidit , quam quod dicta ad

opus non exeant : hinc efficitur ut orator oneri sit. Siquis,

verbi gratia , eleemosynam faciat, deindeque alius de
eleemosyna loquatur, non modo non torpescit audiens,
sed laelatur, cum audit opera sua praedicari et celebrari.
Ita nos quoque, quia nihil commune habemus cum inju-
riarum oblivione , neque illud bonum opus exequimur ,

ideo verba hujusmodi videmur moleste ferre. Si autem

rem exequeremur verba , illa non molestiam crearent. Si

ergo vultis nos non molestos vobis esse, sic facite : operi-

bus rem exhibete. Nunquam cessabimus de his vos alloqui,

donec illa exequamini. Ex affectu enim maximeet sollici-

tudine hoc facimus : insuperque quia nobis periculum im-

pendet. Tubicinem namque, etiamsi nemo ad bellum exeat,
tuba canere oportet, officiumque suum implere. Non igi-
tur, ut majus vobis supplicium paremus id facimus , sed
ut nos eximamus. AdhaBCvestra nos charitas detinet. Nam
viscera nostra discerpuntur et angore afficimur, si quid
hujusmodi contingat. Sed absit. Non sumptibus opus est

ad icl quod dicimus , non pecuniae impendendae , non est

longa peregrinatione opus; voluntate solum, verbo et elec-

tione est opus. Custodiamus os nostrum, januam ac vec-
tem apponamus , ut nihil quod Deo displiceat loquamur.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. VII. 3^3
Pro nobis agimus, non pro quibus precamur. Hoc scmpcr
cogitemus, quod qui inimicum benedicit, se ipsum bene-
dicat , et qui maledicit , se ipsum maledicat ; et qui pro
inimico precatur, pro se precetur , non pro illo. Si sic nos
geramus ,
poterimus insigne illud opus peragere et pro-
missa bona consequi ,
gratia et benignitate Domini noslri
Jesu Cbristi, cui cum Patre, unaque Spiritui sancto gloria,

imperium , honor, nunc et semper , et in saecula steculo-

rum. Amen.

HOMILIA VII.

CAPUT II.

Ut quietam ct tranquillam vitam agamus in omni pietale

ct castitale. IIoc enim bonum ct acccptum est coram
Salvatorc nostro Deo qui vult omnes homines salvos
,

fieri , et ad agnitionem veritalis venire'.

I. Si vult communia bella dissolvi ct pugnas perturba-

tionesque, el ideo saccrdotem hortatnr ut preces fundat
pro regibus et principibus; multo magis privatos quosque
id oportet facere. Bcllorum quippc sunt tria genera gra-
viora. Est bellum commune cum , militcs nostri a Barba-
ris impetuntur. Secundum bellum est , cum, cliatn pacis
tcmporc, nos invicem pugnamus. Tertium, cum unus-
quisque adversum sc bclla gcrit. IIoc autcm cst omnium
gravissimum. Illud cnim Barbarorum bcllum, non admo-

' i Tim. ii, 2-4.

 , ,

394 S. Jfb. CIIRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

dum nobis noccre poterit. Quid, quocso, facient illi ? jn-

gulabunt, occident? sed animam non labefactabunt. Sed
neque secundum bellum damnum afFerre poterit, noLis
nolentibus. Etiamsi enim alii nos bello impetant, nobis
licet in pace degere. Audi enim Prophetam dicenlem :

« Pro eo ut me diligerent detrahebant mihi, ego aulem

» orabam 1
; » et rursus, « Cum iis qui oderunt pacem eram
«pacificus* ; » et iterum , « Cnm loquebar illis, impugna-
»bant me gratis
3
. » Tertium vero bellum sine periculo
eflugere non possumus. Cum enim corpus nostrum adver-
sus animam dissidet, graves cupiditates excitat, et corpo-

ris voluplates armat, iram, invidiam; si hoc bellum non

solvatur, non possumus promissa consequi bona sed ne- ;

cesse est eum hunc tumultumnoa comprimit, cadere

qui
et illa acciperc vulnera qure pariunt morlem in gehenna.
,

Nobis ergo quotidie opus est cura et sollicitudine multa

ne in nobis hujusmodi bellum excitetur ; vcl si excitatum
est, ne fnaneat; sed comprimatur et sedetur. Quid enini
juvat, si orbis totus profunda pace fruatur, dum tu ad-

versus te ipsum bellum geris? Hanc habere pacem opor-

tct. Si illa fruamur, nihil externum nobis nocere polerit ad :

hanc vero non parum confert pax communis. Ideo ait :

« Ut quietam ct tranquillam vitam agamus. » Si quis autem,

dum tranquillilas est, pcrturbatur, admodum est infelix.

Vides-ne illum de hac loqui pace, quam ego tertiam dico?
Ideo cum dixisset, ut quietam et tranquillam vitam agamus
non hic slelit, sed addidit, «In omni pietale ct castilate. »

In pietate aulem et castitate quis esse non polest , nisi pax

illa conslituta sit. Cum enim ratiocinia et qua?sliones fi-

dem nostram perturbant, quac pax? Cum spiritus libidinis,

quae pax? Ne enim existimes illum de hac loqui vita,
quam omnes homines agunt; cum dixisset, ut quietam et
1
Psal. cvui, 3. — * Id. cxix, 6. — 3 Id, cvm, a.
 ,

COVMENT. IN ttMST. I AT) TIMOTIT. HOM. VII. o()5

Iranquillam vilam agamus, subjungit, in omni pietate et

caslilale. Possunt enim cjuielam ct tranquillam vitam
aften gcntiles, impudici , et qni in deliciis volutanlur, et

cx iis inveneris qui hanc vitam agant. Utigiturdiscasillum

non hanc vitam dicerc adjicit, In omni pielate et castilate.
,

lllaenim vila insidias habct, ct pugnas, et anima quolidie

ynlneratur a perturbalionibus cogitationiim. Quod aulem
hancvitam indicarc velit, palamost cx additamcnlo; palam
ilem est ex co quod non simpliciter in pietate dixerit, sed
addita hac vocc, in omni. lloc enim dicens, videtur non
solum in dogmalibus vitam requirere, sed etiam illam
qurc pcr vilae genus firmatur. Nam in utraque re pielas
quaerenda cst. Quae cnim utilitas si ii qui in fide pie scn-
tiunt j vila ct Quodque haec vita pos-
opcribus impii sint ?

sit ex operibus impia fieri audi Bcalum illum alibi diccn- ,

tem « Coniitentur vcrl)is sc nosse Deum, factis aulem

:

1
«negant » ct rursus, « Fidem abnegavit, et est iiifictcii
;

2
»deterior ; » ilerumquc, « Si quis fratcr appcllatus fucrit

»lbrnicalor, aut avarus quod est idolorum servilus, aut ,

» idololatra hujusmodi non honorat Deum

, »ct rursum,
5
;

« Qui fratrcm suum odit, ignorat Deum\ » Yides-nc quot

sint impietatis modi. Idco ait, in omni pietatc ct caslitalc.

Fornicalor cniin non modo inhoncstus cst, scd cliam im-

pudicus. Eliamquc avarus, ct inhonestus dicalur ct in-
tcmpcrans. Uxc cnim cupidilas cst, non minus quam
concupisccnlia corporum. Qui ergo illam non casligat
intempcrans dicilur. Quodenim concupisccnliam non cas-
tigcnt, intcmpcranlcs vocanlur. Itaque iraeundum etiam
inlcmperanlem dixerim, cl invidum ct pccuni.-e aman- ,

tcm, et dolosum, et omnem in pcccalo versantem, el

irilemperahtem et inhoneslmn, el impudicum appellarim.
«Uocenim bonum et acceplum csl, inquil, in conspeclii

1
Tit. i, iti. — • i Tim. v, s. — ->i Cor. vn, u. — * i Joan. II, '••
396 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» Salvatoris nostri Dei. Hoc quid est ? Precari pro omnibus,

hoc acceptnm est Deo ,hoc ille vult. Nam « Vult omnes
«homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire. »

II. Imitare Deum. Si vult omnes homines salvos fieri,

jure pro omnibus orandum est. Si vult ille omnes salvos
iieri, tu etiam velis. Si vis autem, precare : nam volentium
est precari. Vides-ne quomodo ex omni parte animae sua-
deat, ut eliam pro gentilibus precetur, et quantum indicet
hinc obvenire lucrum?« Ut quietam, inquit, et tranquil-
»lam vitam agamus. »Et quod raulto majus est, quod hoc
Deo placeat, et quod in hoc similes illi evadamus, cum
eadem quae ipse velimus. Haec possent vel feram flectcre.
Nc timeas ergo si pro gentilibus preceris ipse quoque hoc :

vult. Time tantum cum imprecaris hoc enim ipse non :

vult. Quod si pro gentilibus precari oportct, palam est

etiam pro haereticis esse precandum ;

pro omnibus enim
hominibus orandum est, neque illos persequi oportet. Hoc
autem aliunde quoque bonum est, quod nempe illi ejusdem
sint naturae. Deus verolaudatetacceptam habetbenevolen-

tiam et amicitiam, quam in alterutrum habemus. Si ergo, in-

quies, Deus ipse dare vult, quid meis precibus est opus ? Hoc
multum et tibi et illis confert, ad dilectionem illos trahit,
et non sinit ut ferarum more saeviant ; haec etiam possunt
illos ad fidem attrahere. Mulli enim homines quod inter
se proterve contcnderent , a Deo discesserunt. Hoc nunc
Dei salutem appellat, qui vult, inquit, omnes homines
salvos fieri quia haec est vere salus sine hac enim nihil
: :

magnum , alia salus est; sed solum salutis nomen habet.

«Et ad agnitionem veritatis venire, inquit. » Cujus verita-
tis ? Fidei in ipsum. Nam prius dixerat : Praecipe nou aliter

docere. Ne vero quis ipsis ut inimicis attenderet, neve

hinc rixas quaereret, dicit : Vult omnes homines salvos
fieri, et ad agnitionem veritatjs vcnire. His vero dictis sub-
 :

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. Yll. 3oj

junxit. «Unus enini Deus, et unus mediator Dei et homi-
«n 11111'. »Dixerat, acl agnitionem veritatis venire; osten-
dcns orbem in veritate non esse. Deinde vero , « Unus
»Deus, »ut ostenderet plurimos non esse, sicut multi pu-
tabant. Dixit se Filium suum misisse mediatorem, ut
commonstraret se omnes velle salvos fieri. Quid ergo ? an
Filius non est Deus? utique est. Quomodo ergo dicit
l nus ? Ad diflerentiam non ut Filium excludat.
idolorum ;

Nam de veritate et de errore sermo illi erat. Mediator au-

tem dcbet ea jungere et communia facere, quorum me-
dialor cst. Si vero uni haereat, ab altero autem separetur,
jam non mediator; sed sejunctus est. Si ergo non consors
non est mediator; sed separatus. Si-
est palernae naturae,

cut enim humanae naturae junctus est, quia ad homines

venit, ita et divinae quoque est naturae consors, quia a Deo
venit. Quoniam inter duas naturas medius est, ambarum
naturarumoportuit illum esse participem. Quemadmodum
enim medium loci cujuslibet, utrique loco hceret; ita et
duarum naturarum medium utriusque esse participem
oportet. Ut ergo homo faclus; ila et Deus crat. Homo
enim mediator factus non fuisset oportebat enim Deum :

alloqui. Deus quoque mediator non fuisset neque enim :

suscepisscnt illum ii quorum mediator accederet. Ut

illic Unus Dcus Pater et unus Dominus Jesus
dixit : «

1
» Christus »et hic ait Unus et unus; nec duos ponit.
; :

Quia enim de deorum multiplicitate dissercbat, ne quis

duorum numerum ad deorum multiplicitatem probandam
raperet, unus et unus posuit. Vides-ne quomodo Scriptura
cum magna cautionc loquatur? Unus enim cl unus sunt
duo. Sed non hoc dicemus licct illud raliocinium subji- ;

ciat. Ilic non dicis Unus ct unus duo noquc id ratioci-

: :

nium subjicit ut dicas Si gcnuit, passus est. « Unus cnim,

; :

; 1 Tiun, ii, 5, — • 1 Cor, ym, 6.

 »

3c)8 s. JO. CIIRYS0STOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

• inquit, Deus, unus et mediator Dei et hominum Jesus

» Christus , qui dedit semetipsum redemptionem pro om-
snibus, testimonium temporibus suis. » Numquid etiam ,

dic rnihi, pro gentilibus? Etiam. Et Christus quidem pro

gentilibus quoque mortuus est tu vero pro illis orare non :

vis. Quomodo igitur, inquies, non crediderunt? Quia no-

luerunt : suas ille tamen partes implevit, id passio testifi-

catur, inquit. \enit enim ut lestimonium perhiberet veri-

tati Patris, et occisus est. Itaque non Pater tantum ipsi
tcstificatur; sed etiam ipsePatri. «Egoenimvcni in nomine
«Palrismei inquit; »et rursum, « Deum nemo vidit un-
,

»quam;» iterumque « Ut cognoscant te solum verum ,

» Deum; » et rursum, «Spiritus est Deus

1
» Usque ad mor- .

tem igitur testimonium perhibuit. Ulud autem, « Tempo-

» ribus propriis, » id est, congruentibus. « In quo positus
»sum ego praedicator et Apostolus. Veritatem dico, non
2
» mentior; doctor gentium in fide et veritale .

III. Quia igitur Christus pro gentibus passus est, et ego

doctor gentium conslitutus sum, cur tu non precaris pro
illis? Piecte hoc loco postquam rem fide dignam esse dixit,

illud,«In quo positus sum ego prasdicator, » apposuit. In

hac enim re non mullum operae ponebant Apostoli (o).
Deinde subjunxit, « Doclor gentium in fide et veritate. »

Piursum in fide; scd ne putes, quia in fide audisti rem

esse fallaciam; nam in veritate, iuquit : Si veritas est,
non cst mendacium. Videsgratiam diffusam; Judaeis enim
oraliones non hac de causa fiebant. Nunc autem gratia

exlensa est. Ideo se doctorem gentium dicit constitutum

esse; per totum orbcm dillusamsubindicansgratiam. « Qui
» dedit, iuquit, se ipsum redemptionem. «Quomodo igitur

a Patre traditus est? Id certe ex ejus benignitalc li.clum.

Quid est illud , redemptionem ? Illos puniturus erat; id
> Joan, XYin, 3;; y, 43; 1, iS ; xvu, 5 ; et iv, »4. — « i Tim. n, 7.
 COMMKNT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. VII. 3^9
autcm non fccit : pcriluri cranl; sed pro illis Filium suum
iledit : ct pnedicaiores nos misit, ut cruccm prcedicaremus.
Satis haec crant ut omnes altrahercnt, et dilectionem
Chrisli oslcnderent. Verc namque magna et inenarrabilia

sunt, quoc a Dco pro nobis facta sunt. Sc ipsum immolavit

pro inimicis, qui sc oderant ct aversabantur ; quod nec
pro amicis, pro filiis, pro fratribus quisquam faceret, hoc
Dominus pro servis fecil; dominus non talis qualesservi;
scd Dcus pro hominibus, et hominibus non conspicuis.
Nani si conspicui, si acccpti ct grati fuissent, non tam mi-
rabilc cssct. Nunc vero, quod omnem percellat mentem,
pro lalibus, ingralis cl improbis morilur. Quod enim ho-
mines pro conlribulibus non faciunt, hoc Deus pro nobis
fccit : ct cum lanta fruainur dilectione, adhuctorpescimus,
nec Ghristum diligimus. Ipse se ipsum pro nobis immola-
vit, nos illum necessario egentem cibo, despicimus, infir-

mumquc ac nudum non visitamus. Quanta ira, quanto

supplicio, quanta gehenna Ikcc digna sunt? Si enim nihil
aliud, vcl id solum quod humanas passiones assumere vo-
lucrit, ut diceret: Esurio et silio, annon omncs ad se pro-
vocare dcbuit? At, o pccuniarum tyrannis ; vel potius, o
nequilia corum qui sponte pccuniis serviunt illa non !

magnam vim habcnt, sed nos valdc sumus dejecti et snb-

dili; nos vilcs ct lerrcni, nos carnales, nos inscnsali. ]\on
cnim illarum magna vis est. Quidenim, qureso tc, possunt?
Slupidaa sunt ct insensibiles. Si diabolus nihilcst, exe-
crandus daemon; ila malignus, qui omnia misccat, pecu-
niae quam vim habent aurum slannum csse
? Si videas ,

pula.Scd non quod venun ost illud cogita

poles. Igilur ,

quod ncmpc lcrra sit, ut rcvera cst. Sed hanc rationem

non suscipis? Cogila (piod nos percamus quod mulli qui ,

|)(issidebant nihil ferc lucri inde rclulerint; ([uod inulli

qui dc his gloriabanlur el so oslcnlabant, cinis ct puhis
 ,

4oo S. J0. CHRYSOSTOMI ahchiepiscopi c. p.

evaserunt, et nunc pcenas dabunt extremas, iis qui in testa

et in vitro versantur longe pauperiores facti; iis qui in
fimo jacent, saepe ii qui in lectis eburneis dormiunt, mi-
seriores sunt. Sed illae aspectum delectant ? at multa alia

magis illum delectare possunt. Nam flores , aer purus

cceluin, sol multo magis oblectant. Habet quippe (argen-
tum) saeperubiginemmultam, unde plurimi nigrum ipsum
esse declararunt, quod constat ex imoginibus, quse nigrae
evaserunt. In sole autem nihil nigrum est, in coelo item,
in astris. est in floribus delectatio, quam in
Longe major
illo colore. Non est ergo flos qui delectat, sed avaritia, in-
juslitia. Hoc delectat animas, non argentum. Ejice illam
ex anima, et videbis, quod pretiosum esse videbatur cceno
vilius esse. Ejusmodi vitium elimina. Nam qui febri labo-
rant, cum ccenum vident, illud quasi fontes exoptant ; qui
autem sani sunt, ne aquam quidem concupiscunt. Ejice
morbum, et res ut se habent videbis. Et ut discas me non
menliri, multos ostendere possum ,
qui hoc fecerunt. Ex-
tingue ignem, et videbis haec floribus esse viliora. Pul-
chrum est aurum ? sed ad eleemosynam pulchrum, ad ju-
vandos pauperes pulchrum, non ad inutilem usum ut intus
jaceat, ut in terram defodiatur, ut manibus, pedibus, ca-
piti circumponatur. Ad hoc inventum fuit, non ut imagi-
nem Dei illo vinciamus; sed ut vinctos solvamus. Ad hoc
auro utere. Vinctum solve, ne solutam animam vincias.
Cur ergo, rem vilissimam omnibus praefers?
dic mihi,
Num quia aurum est, non vinculum facit? An materia
vinculum facit. Sive aurum sit, siveferrum, idipsumest;
imo aurum ferro gravius est. Sed quid rem levem reddit ?
Vana gloria, et quod mulier ab omnibus vincta conspicia-
tur, qua de re pudore suffundi oporluit. Quod autein hoc
verum sit, liga et relinque in solitudine, ubi nullus sit qui

videat : et tunc vinculum grave moleslumque putabit. Ti-

 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. VII. fa\
meamus, dilccti, nc audiamus illa terribilia verba : «Ligatis
«manibus ac pedibus 1 »Gur hoc tibi fieri curas, mulier?
.

ncmocxvinctorum numero, manibus pedibusque vincitur.

Cur caput vincis? annon sufficit manus et pedes vinciri ?
Cur collum mille vinculis constringis? Mitto sollicitudinem
hinc partam, timrem, angorem, litem cum viro ea de
causa si quando illis indigeat mortem quam sustinent si
, , ,

quid horum excidat. Haeccine voluptas dic mihi? Ut alius

,

aspectu oblectetur, te vinculis, sollicitudinibus, periculis,

molestiis, quotidianis rixis subjicis ? Annon hoc omni cri-
minatione dignum est? Ne, quaeso, ne haec faciamus; sed
omne iniquitatis vinculum solvamus. Frangamus esurienti
panem alia omnia faciamus, quae nobis fiduciam apud
:

Deum parere possint, ut promissa bona consequamur in

Christo Jesu Domino nostro, cui cum Patre simulque Spi-
ritu sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper, et
in saecula saeculorum. Amen.

> Matth. xxii, i3.

lxxxvi. aG
402 S. JO. CHRVSOSXOMI ARCHIEPISCOPI C. t.

HOMILIA VIII.

CAPUT II.

Volo igitur viros orare in omni loco , extollentes sanctas

manus absque ira et disceptatione. Similiter etmulieres
in habitu ornato cum verccundia et pudicitia se ipsas
ornare, non in tortis crinibus, aut auro et margaritis,
aut veste pretiosa. Sed quod mulieres decet pollicentes
s
pietalem per boua opera .

« I. Cum oratis , inquit Christus , nolite fieri sicut hy-

» pocritoe. Amant enim in synagogis et angulis platearum
» orare , ut videantur ab hominibus, Amen dico vobis quia
»receperunt mercedem suam. Tu autem cum oraveris,
»intra in cubiculum tuum, et clauso ostio ora Patrem
» tuum in abscondito et ipse reddet tibi in manifesto 2 »
, .

Quid igitur Paulus dicit ? « Volo viros orare in omni loco,

» extollentes sanclas manus absque iraet disceptatione.» Sed

non est hoc contrarium illis , absit , imo valde consonat.

Quomodo? Prius autem dicendum est, quid sit illud,

intra in cubiculum tuum : et cur hoc proecipiat , si sit

orandum in omni loco , si in Ecclesia orare non oporleat,

et si in nulla alia domus parte liceat, nisi in cubiculo.
Quid ergo sibi vult dictum illud ? Inanem gloriam fugien-
dam esse docens Christus , dicit,non simpliciler clam ,

sed occultc oralionem emitlu. Ut cnim cum dicil,« Nejciat

3
«sinislra tua quid facit dextera lua , » non de manibus
« i Tim. ii, 8-10, — * Mallb. vr, 5, 6. — 3 Ibid. 3.
 ;

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. VIII. 4o3

similiter loquitur , sed quam sil summe fugienda vana glo-
ria deelaral hoc quoque loco hoc subindicat. Non
; ila in

igilur iulocoquopiam oralioncin faciendam esse definivit

sed hoc unum lantum praecepit fugiendanicsse vanam glo-
riam. Paulus vcro haec dicit ad diilerentiani judaicae ora-
tionis. ^ ide uamque quid dicat «In omni loco exlollentes
:

psanclas manus; »quodJudceis non liccbat. Neque eniui

potcrant ad Deum acccdere alibi , et immolare et cultum
implcre , sed undique ex toto orbe concurrenles , omnes
puriftcatlones in tcmplo facere oportebat. His advcrsam
admonilioncm inducit, et a necessitatc illa liberans; non
hujusmodi , inquit, noslra sunt ,
qualia judaica. Sicut
cnim pro omnibus orationes facerc jubet nam pro |om- ;

nibus, inquit, Christus morluus est, et pro omnibus haec

prxdico. Sic ubique bonum esl orare; observatio autem
nulla deinceps deloco sit, sed de modo oraiionis. Lbique
ora , inquit : ubique sanctas manus extolle. Hoc est quod
quceritur. Quid sibi vult sanctas? puras. Quid cst, puras?
Non aqua ablutas , scd ab avaritia , cacdibus , rapinis ,

plagis mundatas. Sine ira et disccptatione. Quid hoc est?

Quis orans irascitur ? hoc est, sinc injuriarum recordatione.
Purus sit orantis animus , omni vitio liber. Ncmo inimici-
tias habens ad Deum accedat : nemo cum aversione et
disccptationc. Quid est illud, sine disceptationc ? audia-
mus. Non ergo dubitandum cst, nos exaudilum iri. Quaj-
f\imquc enim credenlcs pclieritis , accipictis; et rursum ,

Cum stalis ad orandum, dimillile, si quid habetis conlra

aliqucm; hoc esl sine ira ct disceptationc. Et quomodo,
inquics, crcdere potcro mc consecuturum cssc quod pcto?
Si nihil conlrarium pclas iis, quaj ipsc darc paralus cst,
si nihil indignum rege, si nibil sa>cularc, siomnia spirilna-
ia, si absque ira accedas, si puras el sanclas habcas ma-
nus. Sanclaj aulem sunt ilUu qiuc eleemosvnas crogaut.
a6.
4o4 8. JO. CHRYSOSTOMI A.RCHIEPISCOPI C. P.

Si sic accedas, voti cornpos eris. Nam « Si vos, inquit,

> cum sitis mali, nostisbona data dare filiis vestris , quanto
1
imagis Pater vester, qui in ccelis est . » Disceptationem
hic vocat dubitationem. Similiter et mulieres volo, inquit,
ad Deum accedere sine ira,sine disceplatione,sanctasmanus
habere, concupiscentias suas non sequi, non raperc, non
avaras esse. Quid enim refert illam non rapere , si per
virum suum illud efficiat? A mulieribus autem aliquid
amplius petit Paulus. Quid illud est ? « Cum verecundia ,

» inquit , et pudicitia non in tortis cri-

, in habitu ornato ,

»nibus, aut auro, aut margaritis sed quodmulieres decet ;

» polliceutes pietatem perbona opera. » Habitum quem di

•

cit?Idest tunicam, undique honeste tegentem. Ornatum,

sed non exquisitum : illud enim ornalus vere est ; istud

ornamento caret. Quid dicis? Deum precatura accedis, et

ornamenta aurea circumfers? Num ad choreas agendas
venisti ? num ad nuptias celebrandas , num ad pompam ?
lllic aurea , illic torti crines , illic magnifica vestimenta
adhiberi solent. Nunc autem iis nihil opus est. Venisti ad

orandum et precandum , supplicatura pro peccatis et pro

offensis tuis , rogatura Dominum ut propitium illum tibi
reddas. ipsam ornas? Non sunt hae vestes suppli-
Gur te

cantis. Quomodo potes ingemiscere ? quomodo lacrymari ?

quomodo intente orare tali ornata vestimento ? Si lacryma-
ris , risu dignae videbuntur lacrymae non enim aurum
:

gestare oportet lacrymantem ; illud quippe ad scenam et

histrionicam pertinet. Quomodo enim non scena fuerit,
quando ab eo ipso animo quo tanta magnificentia, tanta
,

ambitio monstratur , etiam lacrymae fuuduntur ? Illam

omnem histrionicam aufer : Deus non irridetur. Haec mi-
morum et saltatorum sunt, qui in scena versantur. Hones-

> Malib. fli, ti.

 ,

COMMliNT. 1N liPIST. I AD TIMOTII. HOM. VIII. 4^5

tam autcm mulieroui nulla lmjusmodi deccul. Cuui vere-
cundia , inquit, cl pudicitia.
II. Ne itaquc meretrices imiteris. Hoc namque orna-
mento illac multos amalores incscanl ratque hinc sa:pe
multre in malam suspicionem vcnerunt , nihil ex ornatu lu-
cralae sunt, ac plurimiscxcaopinione nocueruut. Quem-
admodum enim impudica, ctiamsi casta videatur, nihil
cx hac opinione lucratur, cum ille qui etiam de occultis
judicat, tunc omnia in medium acturus sit; ctiam quac
casta est, si per vcslimentorum ornatum studeat sibi im-
pudieitiae opinionem conciliare, ex castitate nihil lucra-
bitur : plurimis enim ex hac opinione nocuit. Quid crgo
faciarn , inquies , si alius id suspicetur ? Tu occasionem
illi das, ex habitu , ex obtutu, ex motibus. Ideo Paulus
plurima dixit de vcstitu, de pudore. Si vero quae opum
tantum indicia sunt suslulit , aurum , margaritas, magni-
fica vestimenta , quanto magis ea quae arle curiose paran-
tur , ut fucos, picluras oculorum , delicatum incessum
conficlam vocem omni impudicitia
, aspectum lubricum ,

plenum, curiosam amiculi formam zonam arte et tunicae,

cingenlem, calceos studio ccmpositos? Haec quippc omnia

subindicavit cum dixit , in habilu ornalo , et cum verecun
dia. Illa enim invcrecundiae et dedecoris plena sunt. Me ,

quajso , feratis, si nudis verbis rcprchensioncm inferam,

non ut fcriam, ncque ut mcerorc afliciam, scd ul alieua
a grege abscindam. Si connubio juuctis, si dcliciantibus,
si divitibus hsec prohibct, multo magis iis , qunc virgini-
tatem amplcxac sunt. Et qunc virgo, inquics, auro circum-
ornatur, quaenam lorlis crinibus cst? Tanla potest cssc
simplicis liabilus curiositas, ut cultum illum longc supc-
rct. Potcsl enim fieri ul simplici vcslilu major sit cullus,
quam sil illc auro circumfulgens, quando adinodum Cffil u
lca vestis fucrit, ct cum accurationc mnlta ad pecllU zcna
 ,

4o6 S. JO. CHRYSOSTOMl ARCDIEPISCOPI C. P,

constricta fucrit, ut est illa saltantium in scena; ita ut

nequemultum inflata adlatusexcedat, nequeintenuitatcm
contrahatur, sed medinm tencat, multasque habcat in sinu
rigas; quot sericis vestibus haec non aplior fuerit ad ines-
candum? Qnid vero si calceus in nigro colore multum ful-
geat in acumen desinens et picturarum decorem imite-
, ,

tur, ita ut neque extremum multum ascendat? Quid vero

si faciem quidem non fuco oblinas, sed accuratissime
abluas, et a fronte velamen obtendas facie longc candi-
dius, deindeque superne palliolum imponas, ut candor
cum nigro colore gratior videalur? Quid autem dixeris de
oculorum innumcris circum aspectibus? de cingulo, quod
nunc quidem occiiltatur, nunc denudatnr quo loco pec-
torale cingitur. Nam hoc soepe denudant, ut cinguli con-
cinnitas appareat caput rejeclo. Manus
, palliolo toto circa

autem tragoedorum more manicis concinne tegunt ut vi- ,

deantur innatae. Quid de gressu dixerimus, et de aliis con-

cinnis gestibus, qui plus quam totum aurum possunt spec-
tatores allicere? Timeamus dilecti, ne audiamus et nos ,

ea quae Propheta Hebraeoruin uxoribus dicebat, quae hu-

jusmodi extcriori cultui studebant : « Pro zona funiculo
»cingeris; ct pro ornamento capitis tui, calvitiem habe-
» Lis *. » Haec itaquc magis attrahunt, quam aurea orna-
menta , et alia multa ad hoc excogitata , ut per aspectum
spectatorcs capiant. Non parvum est illud peccatum, imo
maximum, quod possit Deum ad iracundiam provocare
et totum virginitatis laborem pessumdare.
III. Christum habes sponsum, cur amalores homines
attrahis ? Te ille tunc adullerii damnabit. Cur non ornaris

©rnatu qui ipsi placcat ,

pudore, caslitate, honestatc , mo-
dcsto vestitu ? Hic quippe merelricius et turpis est. Jam
meretrices a virginibus non discernimus. Vide in quantam
' Isai. ui, 30.
 COMMeNT. Ilf BPIST. I AT> TIMOTII. HOM. VIII. 4°7
turpitudinem se illac conjeccrint. Ornatu vacuam oportet
csse virginem , simpliciter ct ntcumque vestitam. Illa vero
innnmera cxcogitat ad exteriorem cultum. Finem facito
insanicndi o mulier, transfer curam illam ad animam ct
,

ad interiorem ornatum. Ille namque ornatus exterior non

sinit interiorem esse pulchrum. Qui hunc ornalum curat,

interiorem negligit; sicut qui exteriorem despicit totam ,

curam ad interiorem transfert. Ne dixeris:Vac mihi, de-

tritani vestem fcro , vilcs calceos , velamcn nullius pretii.
Qualis hic ornatus est? Ne te ipsam decipias. Licet , ut
dixi , per haec melius ornari , quam per illa , magis per dc-
tritas vestes , quam per illas accurate concinnatas , et ad
corpus ornandum paratas , impudentiam proe se fercntcs

et splendidas. Mihi haec loqucris; quid tunc diccs Deo,

qui animum tuum
novit et cur hoc facias? at non id facis
ut forniceris Sed quaro ? an ut admirationi habcaris ? Ncc
?

te pudet, ncc erubescis quod his velis admirationem mo-

vere ? Sed simpliciter inquies sic vestior et non ea dc
, , ,

causa. Novit Dcus ea quae nobis loqueris. Nura mihi ra-

tionem das? Illi dabis , qui gestis omnibus prcesens cst,
et tunc haec examinabit, cui omnia nuda ct aperta sunt.
Ideo et nos hacc nunc dicimus, ne vos iis rationibus red-
dendis obnoxios faciamus. Timcamus ne illa vobis cxpro-
bret, quae per Prophetam Judajis mulieribus , « Veni ut
1
• vidercm lascivicntcs ct pedibus simul ludentes . » Sus-
ccpistis certamcn magnum, ubi pugna , non ornalu opus
est, pugnarc oportet , non molliler agcrc. Non vidcs pu-
giles et concertanles? Non illis dc inccssu et ornalu cura
est ? nullo modo. Sed, his missis omnibus, vcslem sumcnlcs
oleo mudidam, nnum solum spcctant , ut fcriant, ct non
fcrianlur. Stat diabolus dentibus slridcns, undiquc cir-
cumspcclans ut lc dc mcdio lollal. Tu vero mancs dc or-
1 lsai, iii, i5.
 ,

08 S. .10. CHRYSOSTOMI ARCIIIEHSCOPI C. P.

natu satanico sollicita ? Nihil volo dicere de voce, quomodo

multae ei componendae studeant , nihil de unguentis, caete-

raque mollitie. Ideo nos irrident sseculares mulieres. Vir-

ginitatis honestas periit. Nemo virginem honorat ut hono-
rare par esset : ipsae namque id efliciunt ut despiciantur.
Annon oportebat eas , quasi de ccelo delapsas , ita in Ec-
clesia Dei esse vcnerandas? Nunc autem contemnuntur,
illasque in causa sunt , non autem eae quae sunt sapientio-
res. Cum enim virum habet et filios
viderit te illa quae
ac domui praeest crucifixam esse debere et tamen plus
, ,

quam ipsa mundum hunc perquirere quomodo non irri- ;

debit, quomodo non despiciet? Vides quantum studii?

quantum sollicitudinis ? per vilitatem vestis vincis eam quae
magnifice vestitur , dum magis ornatui studes, quam ea
quae ornamentis aureis decoratur. Quae te decerent non
quaeris , quae te non decent , illa persequeris , cum opor-
teret te bona adire opera. Ideo saecularibus ignobiliores
virgines sunt neque enim virginitate digna opera exhibent.
:

Haec diximus , non omnibus ; imovero omnibus ; iis quae

in culpa sunt, ut resipiscant; innoxiis autem , ut illas

emendare studeant. Sed videte et cavete ne haec correctio

ad opus deducatur. Non enim ut moerore afficiamus haec
diximus sed u.t a culpa revocemus ut in vobis glorie-
; ,

mur. Utinam autem omnes quae Deo sunt placita facia-

mus , et ad gloriam Dei vivamus , ut promissa consequa-
mur bona, gratia et benignitate Domininostri Jesu Christi,
cui cum Patre unaque Spiritu sancto, gloria, imperium,
honor, nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. IX. 4°9

WVW»VWWVW\ WVWVWVWV4W WVVWWVWVWVVWWVWVWVWVWV VWW WVVWWVVWVWWVWV

HOMILIA IX.

CAPUT II.

Mulier silentio discat in omni subjectione. Mulieri autem

docere non permitto , neque dominari viro , sed in si -

lentio esse. Adam enim primus formatus cst , dcinde

Eva. Et Adam non est seductus : mulier autcm seducta
in praevaricatione fuit : salvabitur autem per filiorum
procreationem , si permanscrint in fide et charitate et
sanctificatione cum sobrietate *.

I. Magnam a mulieribus vcrecundiam beatus Paulus exi-

git multam honestalem. Ideo non modo usque ad habi-
,

tum et usque ad amiclum procedit, sed etiam usque ad

vocem. Et quid dicit ? « Mulicr silentio discat. »Quid hoc
est? Neloquatur, inquit, in Ecclesia mulier. Quod etiam
in Epistola ad Gorinthios dicebat : « Turpe est enim mulie-
»ribus in Ecclcsia loqui. »Quarc? Quia lex illas subjecit.

Et rursus alibi : « Si quid autem discere volunt , domi viros

2
»suos interrogent . » Nunc autem apud illas est ingens
tumultus, multus clamor, colloquia plurima , nusquam
tanta quanta hic. Omnes illas colloqucntcs videris , quanta
ncquc in foro , neque in balncis. Ac si enim illa de causa
huc venissent ut licentiam habentes, ita de inulilibus
,

omnes colloquuntur. Idcirco omnia susdcquc versa sunt.

Neque cogitant se nec posse utile quidquam cdiscere, nisi
,

quiescant. Cum enim ad loquendum parati sumus, et ncmo

• ) Tim. n, n-i5, — • t Cor. xiv, 35,

 ,
,

t\to s. 30. cmvsosrom archiepiscopi c. p.

dictis attendit, quid utilitatis? Adeo illam inquit, opor- ,

tet silentio studere, utnon modo de saecularibus, sedneque

de spiritualibus in Ecclesia loquatur. Hoc ornamentum
ejus est, haec verecundia magis illam ornare poterit, quam
vestimenta. Si ita se ipsam contineat , poterit etiam ad-
modum decenter orationes fundere. « Mulieri autem do-
» cere non permitto , » inquit. Quaenam hic habetur conse-
quentia? Multa. De silentio locutus est, de honestate, de
verecundia. Dixit , illas loqui nolo. Omnem igilur illis adi-
mere volens loquendi occasionem ne doceant, inquit, ,

sed discentium ordinem servent. Ita enim per silentium

subjectionem ostendit. Loquax enim est hic sexus. Ideo
undique illum comprimit : « Adam enim, inquit, primus
«formatus est, deinde Evaret Adam non est seductus
»mulier autem seducta in proevaricatione fuit. Quid igi- »

tur haec ad nostri temporis mulieres ? Plurimum inquit. ,

Hominum genus majore potitus est honore , Primum for-

matus est vir. Alibi quoque majorem esse ostendit , ita di-

cens Neque enim propter mulierem factus est vir , sed

: «
1
» mulier propter virum »Cur autemhocdicit? Ut ex mul- .

tis primatum viro tribuat. Primo quidem hinc primatura

habeat, inquit; secundo ab iis quae gesta sunt. Docuit illa

aliquando virum omnia subvertit atque illum inobe-

, et t

dientiae fecit obnoxium. Ideo illam subdidit Deus, quia im-

perio imo potius paritate male usa est « Ad virum tuum

, :

«inquit, conversio tua 2 » Antea autem hoc diclum non .

fuerat. Quomodo Adam non est seductus?Ergo inobediens

non fuit , siquidem seduclus non est. Altende diligenter:
Ait mulier , « Serpens decepit me s
. » Adam vero non dixit j

Mulier seduxit me; sed, « Illa mihi dcdit , et comedi. »

Par autem res non est a contribula ct cognata decipi , efc

a bestia , quae subdita erat homini. Illud igitur vere se-

> i Cor. xi, 12. — » Gen. m, 16, — 3 Ibid, 12, i3.

 comment. in epist. i ad timotii. hom. ix. 4n
dnclio cst. Ad comparationem ergo mulieris dicit eum se-
ductum non fuisse :quia illa a subdito et subjecto; hic an-
tem a libera deceptus fuerat. Rursus non de Adamo dictnm
est, tiditlignum quod bonum essefc ad comedendum; sed
de mulicre , et quod comcderit et dederit viro. Itaque ,

hic non concupiscentia captus praevaricatus est sed sim- ,

pliciter mulieri obtemperans. Docuit semel mulier, et

omnia subvertit : ideo, ait , « Nc doccat. » Quid ergo ad
caetcras mulieres , si illa id fecerit? Ad coeteras certe spec-

tat. Sexus enim est infirmus et levis. Alioquin de toto hic

sexu> sermo est. Non enim dixit , Eva autem seducta sed ; ,

mulier , quod communis sexus magis , quam illius , nomen

cst. Quid ergo ? Totus scxus propter illam in praevarica-

tione fuit? Ut de Adam dixit, « In similitudine proevarica-

» tionis Ada2 , qui est forma futuri ' ; »ita et hic muliebris

sexus pnevaricatus est, non virilis. Quid ergo? Salutcm

ultranon habet? Habet, inquit. Quamnam? Per ftlios i"

ncque enim dc Eva diccbat, « Si permanserint in fidc et

»charitate et sanctificationc cum sobrietate. »In qua fide,

in qua charitate, qua sanclificatione cum sobrietatc?

in
Ac si dicerct, ne sitis mcestaj , muliercs, quod scxus vcs-
ter criminationi sit obnoxius. Dedit vobis Deus aliam sa-
lutis occasioncm, educatioucm filiorum; ita ut non modo

per vos ipsas , scd etiam pcr alios salulcm nancisci possi-
tis. Vide quot quaesliones circa eamdem rcm surgant. Mu-
licr scducla, inquit, in prncvaricationc fuil. Qua3iiam?Eva.
Hnec igitur salvabilur pcr filiorum procrcalioncm? Non hoc
dicit; sed quod totus foemininus scxus salulem sit consc-
cutnrus. lpsa vcro annon in ptvcvaricalionc fuit? Etiam

fuil. Scd prnevaricata quidcm cst Eva, scxus autem focmi-

neus salvabilur pcr filiorutn procrcationcm. Cur aulcm

• Rom. v, 14.
4l2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

non per propriam virtuteni ? Num illa caeteras ab hoc ex-

cludit ?
II. Quid ergo ad virgines? quid ad steriles; Quid ad
viduas, quae priusquam parerent, viros amiserunt ?Ergone
spem nullam habent ? Atqui virgines maxime
perierunt ? an
omnium clarae probataeque sunt. Quid ergosibi vult? Qui-
dam dicunt, quod sicut totum sexum subjecit, propter
ea quae primae mulieri acciderant. Quia enim Eva secunda
formata fuerat, et subjecta erat, totus etiam sexus subjec-
tus esto , inquit; ita igitur, quoniam praevaricata est, to-
tus etiam sexus in praevaricatione fuit. At illud ratione
enim totum ex dono Dei manavit; hic vero ex
caret. Illic
Hoc ergo vult significare: Sicut omnes
peccato mulieris.
homines moriuntur propter unum quia unus peccavit; ,

sic et totus fcernininus sexus praevaricatus est , quia mulier

in praevaricatione fuit. Nihil ergo doleat. Dedit illi Deus
consolationem non modicam, ut filios pareret. At hoc est

naturae , inquies ; et illud quoque naturae ; neque enim

quod est nalurae tantum, sed etiam quod est liberorum
educationis ipsi concessum est : « Si permanserint , inquit,

» in fide et charitate et sanctificatione cum sobrietate *

; »

id est, si post partum se in charitate et castitate conti-

Non parvam pro his mercedem consequentur, sed
neant.
maximam, quod athletas Christo nutricrint. Sanctifica-
tionem autem vocat rectam vitam , sobrietatem vero ho-
nestatem. « Fidelis sermo. » Hoc ad superiora refertur;
2
non ad illud, Si quis episcopatum desiderat
<r » Quia .

enim illa de re disceptabatur ideo dicit, « Fidelis scrmo, » ,

quod scilicet poterunt patres filiorum virtute frui, necnon

etmatres, quando illos probe educaverint. Quid ergo si
illa sit improba et mille vitiis plena'.' Num a filiorum edu-

catione juvabitur ? Annon verisimile magis estillam secun-

> i Tim. ii, i5. — » Id. m, i.

 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IlOM. IX. 4l$

dum suos mores filios educaturam esse? De virtute prae-

ditamuliere haec dicit, quae praestet probitale, quod mul-

tam rcceptura sit mercedem etretributionem. Audite haec,
palres et malres,quod filiorum educatio non mercede ca-
reat Hoc etiam in sequentibus dicil, quo teslimonium
*.

habeat in bonis operibus, si filios educavit hoc etiam ;

cum aliis ponit. Neque enim parva res est filios a Deo
dalos ipsi Deo consecrarc. Nam si crepidinem et funda-
,

menta bona jecerint, magnam habebunt mercedem ; ut,

si negligentes fuerint, supplicium. Nam Heli propter fi-

lios periit : oportcbat enim illos commonefacere. Monuit

tamen ille , sed non ut oporlebat. Sedcum nollet ipsis mo-
lestus esse , et illos et se perdidit. Haec audite ,
patres , in-

stituilc filios vestros in disciplina et admonitione Domini,

cum diligentia magna. Res aspera et difficilis est juventus ,

multis egens institutoribus , doctoribus , paedagogis, asse-

clis, nutritoribus. Vix enim post tantam curam juventu-
tem continere possis. Juventus enim equo indomito et
ferae intractabili similis est. Si crgo a principio et a prima ,

juventute terminos optimos ipsis ponamus , non mullis

poslea laboribus egebimus. Sed consuetudo lex ipsis pos-
tea erit. Ne sinamus eos aliquid eorum aggredi quae ju-
cunda simul et noxia sunt, ncque hac in re illis ut filiis

maxime conservemus illos; vi-

gratificemur. In castitate
tium enim oppositum maxime omnium juvcntutem perdit.
Ad eam rem multis opus est nobis laboribus, maxima at-
tentione. Citoillis uxores sumamus , ut pura et inlacla

corpora sponsae cxcipiant. Hi amores ardenliores sunt.

Qui ante nuptias castus fuit, multo magis post nuptias
erit. Qui vero ante nuptias fornicari didicit, posl nuptias
ctiam fornicabilur. Nam « Viro , inc[iiit , fornicalori omnis
Ideo coronae capitibus imponuntur,
2
»panis suavis cst . »

> i Tim. t, 10. -~ » Prov. xx, 17.

 ,,

4i4 s. jo. cnnYsosTOMi akciiiepiscopi c. p.

syrnbolum victoriae quod antea invicti sic ad thalamum

, ,

accedant , quia non superati sunt a libidine. Quod si a li-

bidine captus , meretricibus sese dediderit cur coronam ,

capite gestat, cum superatus fuerit? Haec illis monita et

praecepta demus terreamus, minas intentemus modo id,

, ;

modo Magnum depositum habemus, filios

aliud facientcs.
nempe. Curam ergo eorum habeamus nihil non agamus, ,

ne illud nobis malignus ille auferat. Nunc autem a nobis

contraria omnia praestantur. Lt ager sit optimus omnia
facimus ut fideli viro tradamus asinarium mulionem
; : ,

procuratorem et dispensatorem , qui sit optime affectus,

quaerimus. Quod autem omniumnobis pretiosissimum est
ut filium alicui committamus, qui possit ejus castilatem
tueri , id negligimus , quanquam
id omnibus praediis nobis
charissimum esse debet enim omnia ad hoc possi-
: caetera

dentur. Praedia illis danda curamus, illos autem minime.

Vides-ne rei absurditatem ? Primo filii animam exerce, et
hsec postea aderunt. Nam si illius anima bona non sit,
nihil eis pecuniae proderunt. Sin autem proba nihil ex ,

paupertate laedentnr. Vis illum relinquere divileni? Doce

illum esse ita enim rem familiarem augere pote-
probum :

rit ; non augeat, non in deteriori condilione erit,

et si

quam ii qui plurima possident. Si autem improbus fuerit,

etiamsi innumera bona ipsi relinquas non custodem reli- ,

quisti sed miseriorem reddidisti iis qui in extremam pau-

, ,

pertatem devenere. Filiis enim non recte institutis melior ,

est paupertas, quam divitiae. Paupertas enim illos vel in •

vitos in virtute retinet, divitiae vero ne volentes quidem

teraperantes esse sinunt, sed extrahunt, evertunt et in

mille mala conjiciunt. Matres , lllias vestras recle compo-
nile; facilis vobis est hujusmodi cura. Vigilate , utdomi
maneant. Ante omnia autem ad pietatem illas instituite

et ut honestaD sint ac pecunias spernant, ne cultum et or-

 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH-. HOM. IX. 4*5

natum nimis curent. Sic illas nuptiis tradite. Si illas sic

eflbrmetis non ipsastantum, sed etiam virum,

, qui illas

ducturus est, servabitis; nec virumtanlum, secl filios ; nec

filios solum, sed nepotes. Nam si radix sitbona, surculi
quoque in melius proficient et extendentur , horumque
omnium mercedem accipictis. non unius animae
Lt igitur

utilitati prospicientes , sed multarum per unam; sic om-

nia faciamus. Ita enim oportet ex paterna domo ad nup-
tias pergere , ut athletam ex paloestra illam omni scieutia
;

accuralissime instructam , quae fermenti instar debet to-

tam massam ad suam pulchritudinem reducere. Filii rur-
sum ita verecundi sint , ut ex honestate et caslitate magis
cognoscantur, ut et apud homincs et apudDeum laudem
magnam consequantur. Discant imperare ventri, a nimiis
sumptibus abstinere, ccconomi sint , charitatem colant
enim magnam poterunt retri-
discant impcrio subjici. Ita
buere parcntibus mercedem. Atque ita in gloriam Dei
erunt et in salutem nostram , in Christo Jesu Domino
nostro, cui cum Patre simulque Spiritu sanclo gloria , im-
perium, honor , nunc et scmper , ct in saecula sseculorum.

Amen.
4l6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

HOMILIA X.

CAPUT III.

Si quis episcopatum desiderat , bonum opus desiderat.

Oportet igitur episcopum irreprehensibilem esse, unius
uxoris virum, sobrium, pudicum, ornatum, hospita-
lem doctorem non vinolentum , non percussorem
, ,
,

non turpis lucri cupidum sed mansuetum non litigan-

, ,

tem, non avarum, domui suaebene praesidenlein fllios ,

habentem subditos cum omni castitale*.

I. De episcopatu locuturus, ostendit qualis debeat esse

episcopus, non quasi Timotheum moneat, sed ac si om-
nes alloquatur , omnes ad officium deducens.
et per illum

Et quid ait, « Si quis episcopatum desiderat. » Non im-

probo illum, inquit; opus quippe regiminis est. Si quis

hoc desiderio tenetur; ita ut non imperium et auctorita-

tem cupiat tantum sed prsepositi officium non improbo.

, ,

Bonum enim opus desiderat. Nam Moyses illud appetiit;

sed non potentiam atque ita desideravit ut audiret « Quis
: :

»te constituit principem et judicem super nos? » Si quis

ita desiderat, utique desideret. Episcopatus enim dicitur,

quod omnes dispiciat. « Oporlet ergo, inquit, episcopum

» irreprehensibilem esse , unius uxoris virum. » Non ut le-

gem ponat ita loquitur; quasi non id liceat absque uxore,

sed ut rem ullra modum fieri impediat. Nam apud.Judaeos
licebat secundas adire nuptias et duas simul habere uxo-

• i Tiin. 1-4-
 COMMENT. IN EMST. I AD TlMOTH. HOM. X. ^l^
rcs. Honorabilc namque est connubium. Quidam vero
pulanl boc dici , quod unambabcre uxorem deberet. « Ir-

» reprehensibilem , » hac voce omnem virtutem indicat.

Ilaquc si quis se peccatis obnoxium sciat, non recte 1'acit

si lalem rem desideret , a qua per ipsa opera sese exclusit.

Hujusmodi enim hominem non imperare, sed imperari

oporlet. Imperantem enim omni luminari splendidiorem
oportel esse, el vitam habcre iminaculatam; ita ut omnes
ad illum respiciant , et ad ejus exemplum vilam suam
componant. Hoc autem non sine causa Paulus facit tali

usus admonitione ; sed quia ipse episcopos constituturus

erat; qua dere etiam ad Titum scribens monita dabat *.

Et quia verisimile erat multos fore qui idipsum desidera-

turiessent; ideo hoec dat proecepta. « Sobrium, » inquit,
seu vigilem , id est, perspicacem mille oculis undique ins-
,

tructum , nec mentis oculis hebetem. Multa enim inci-

dere possunt quac non sinant clare videre res ut revera se
habent. Etenim mccrores , curae , confusa rerum copia
multaque alia confluunt. Vigilem igitur illum esseoportct,
qui non sua tanlum curet, sed etiam ca quac ad alios spec-
lant. Expergisci oportet ac spiritu fervere , ignemquc spi-
rare , ut ita dicam : ac plus quam ducem cxcrcitus die noc-
teque caslra pcrcurreutemvigilarc, atquc miiiislrioflicium
implere , omniumque curam et solliciludinem gercre. « Pu-
» dicum , ornatum, hospitalem. » Ihec quouiam iii multis
etiam subditis occurrunt , oportet enim illos in his praepo
silos suos aequarc , ostendens quid episcopis praecipuc
competat , subjungit , « Doctorem ; » hoc cnim non a sub-
dito expctitur : sed maximc onmium desideratur in eo,
cui hoc oflicium creditum fuit. « Non vinolentum. » Non
de ebrioso hic loquitur , sed de contumelioso etarrogantc
« Non pcrcussorcm. » Non de pcrculientc manibus hic
• Tit. i.

lxxxvi, 27
^lB S. TO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEMSCOPI C. P.

Terba facit. Quid ergo sibi vult illud, non percussorem?

Quoniamsunt quidam qui fratrum conscientiam intempes-

tive percutiunt, hos nunc subindicare mihi videtur. « Non

nturpis lucri cupidum, sed mansuetum, non liligantem,

»non avarum, domui suae bene praesidentem, filios haben-
tem subditos cum omni castitate. » Si ergo is qui uxorem
duxit, cogitat quae snnt mundi, episcopum autem non
oportet mundana curare, qiiomodo dicit, unius uxoris vi-
rum? Quidam dicunt hic subindicari eum qui ab uxore
I?ber sit. Alioquin autem licet illum uxorem habentem,
quasi non haberet versari. Tunc enim hoc rectc concessit
pro morc solito, ttt tunc in usu erat. Poterat enim res
probe peragi si vellent. Ut enim divitiae difficile inducunt
in regnum coelorum et tamen saepe divites in illud intra-
,

vere id etiam de connubio dicendum. Quid autem,

;

quaeso, dicis? De cpiscopo loquens dicehat, non oportere

illum esse ebriosum, sed hospitalem, cum oporteret sane
majora dicere. Cur vero non dixit : Oportet episcopum
esse angelum, nulli humano afFectui subditum? Cur non
illa magna quae Christus dixit : Quae ctiam subditos habere
oportet, crncifigi nempe et in manibus semper animam
habere. Etiamque illud Christi dictum « Bonus pastor
:

» ariimam suam ponit pro ovibus* ; » et rursus , « Nisi quis

» tollat cruccm suam et sequaturme, non est medignus 2 . »

Sed, non vinolentum, inquit. Praeclara est spes, si de hu-

jusmodi rebus debeat episcopus admoneri. Cur enim non
dixisti: Oportet illum jam ex terra transferri ? Sed etiam

quae saecularibus praecipis, illa episcopo non imperas. Quid

enim saecularibus dicis?«Mortificate membra vestra quas
3
» sunt super terram ; » et rursus, «Qui autem mortuus est,
4
» justificalus cst a peccato ; » ac rursum «'Qui Christi
,

> Joan. x, n. — * Mailh. xi, 58.— J Coloss. m, 5, — * Bom,

VI, 7.
 COMMF.XT. IX EPIST. I AD TIMOTII. IIOM. X. /Jlp

ii sunt , enrnoni crucifixerunt ' : » iterumque Christus, «Nisi

» quis renunlia\erit oinnibus qua3 pessidel, non est mc
»dignus 2 . j> Cur ergo ha-?c non di.vil ? Quia paucos hujns-
modireperircliccal. Episcopis autem mullis erat opus, qui
singulis chilalibus pra?essent.

II. Quia igilur iuturum erat ut Ecclesiis insidine para-

renlur, ideo anoderalam virlutem proposuit, non illaui

supeniam excelsam. , Nam sobrium esse, ornatum , pudi-

cum mullorum evat.
, « Filios habentem , inquit, subdilos
» cum omui caslitate. » Oportebat enim domestica propo-
nere exempla. Quis enim crcdet alienum subjecturum
esse eum, suum non subdilum habct ? « Suae domui
qui
b bene praepositum. » Hoc ot cxlerni aiunt, eum qui rem
domesiticara bene traclat, publica cito negotia tractarc
posse. Est enim Ecclesia velut domus vulgaris. Ac sicut in
domo sunt filii , uxor et servi, et vir omnibus impcrat;
6ic et in Ecclesia nihil aliud habetur, filii , mulicres, fa-
muh. Quod si is qui Ecdesiae praeest , imperii consortes
habet; in domo quoquc vir eonsorlem habet uxorem. At
m Ecclesia de alimenlo viduarura et virginum curandum
est? In domo quoque vir habet famulos et filias alendos.
Alioquin aulem facilius est domum regcre. Qui aulein
ha?c rccle non dispensavit, quomodo quae ad Ecclesiam
pertinent regere poterit? Deindc poslquam dixit, « Si quis'

» autem domui su;e praeesse ncscit, quomodo EcclesiaeDci

» curani hahebit? Num nropliylum 3
, » non ail, juniorcm,
sod ciim qui nuper inslitutus sil. Nam ail ille, t Ego plan-
4
»ta\i, Apollo rigavit, Dcus nulem incrcmcntum dcdil . »

llunc ergo indicarc volens hoc dixit. Nam quid vetabal di-
cere : Non juniorom? Cur crgo ille Timotheum juniorcm
iusliluit. Illud enim indicat cum dicit : « Ncmo adolcscen-

• G.ilnl. r, aft. — • Luc. xiv, 33. - J i Tim. iii, 6. — * i Cor,

111 , 6.

»7-
$20 s. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

1
»tiam tuam contemnat . » Quia enim ex gentibus pleri-
que accedebant et baptizabanlur; ne statim neophytum ,

inquit, ad auctoritatis culmen evehatis; id est, eum qui

nuper institutus fuerit. Si enim priusquam discipulus fue-
rit, doctor statim sit, in arrogantiam se extollet; si prius-
quam parere didicerit , inter principes locum habeat , in-
flabitur. Ideo subjunxit, « Ne in superbiam elatus, in
» judicium incidat diaboli. » Id est, in damnationem, quam
ille per arrogantiam subiit. « Oportet autem illum et tes-
» timonium habere bonum ab iis qui foris sunt , ut non in
»opprobrium incidat et in laqueum diaboli 2 » Pulchre . :

nam ab illis impetendus est contumeliis et fortasse ideo :

dixit, « Unius uxoris virum » quanquam alibi dicit « Volo , :

3
» omnes homines esse sicut et ego ; » id est, in continen-

tia. Ne ergo in angustum rem concluderet si tam exactam ,

vitae rationem expetiisset , ideo moderatam virtutem quae-

sivit. Oportebat enim in singulis civitatibus praesulem cons-
tituere. Audi enim illum scribentem ad Titum : « Ut cons-
» titueres per civitates presbyteros , quemadmodum ego
»tibi praecepi*. Quid igitur si testimonium habeat bo-i
»

num, bonamque famam, sed non talis sit? Certe id omnino

difficile. Vix enim possunt ii qui recti sunt bonam habere

famam apud inimicos. Nunc nec illud sine cautione pro-

tulit non enim dixit, Oportet ipsum testimonium habere;
:

sed, « Et testimonium habere, » hoc ipsum nempe cum

aliis neque hoc tantum. Quid ergo si temere et per invi-
;

diam maledixerint, maximeque cum gentiles sint? Non

ita res se habebit; irreprehensibilem enim virum ipsi quo-

que reverebuntur. Quomodo inquies? Audi illum de se ,

loquentem, «Per infamiam et bonam famam 6 » Non enim .

vitam ejus criminabanlur, sed praedicationem ; ideo ait,

« i Tim. iv, 16. — « Id. ju, 7. — 3 l Cor. vu, 7.-4 Tit. 1, 5. —

* a Cor. yi, 8.
 ,
:

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. X. ^11

per infamiam. Quasi dcceptorcs et praestigialores traduce-
bantur propter praediealionem. Et hoc faciebant, quia vi-
tani eorum criminari non poterant. Gur enim de Aposto-
lis nemo dixit : Fornicarii , impudici et avari sunt; sed,
seductores, quod ad prredicalioncm tantum spcctabat?
Annon quia illorum vita inculpata erat? Conspicuum ccrle
id est. Ita ergo et nos vivamus , et nemo male dc nobis lo-
quetur, licet inimicus , licet infidelis sit. Nam qui ex vita
conspicuus est, illis quoque est venerabilis. Veritas enim
etiam inimicis os obtnrat. Quomodo aulem in laqueum
incidit? Ineadem peccata delabens, in quae et illi. Si enim
talis illi alium laqueum tendet diabolus, cito
fuerit, cito
illum demedio tollent ipsi. Si auteminimicorum oportet tcs-
timonium habere, mullo magis amicorum. Quod autem
non possit is, qui inculpatam vitam ducit, male audire,
audi Christum dicentem : « Luceat lux vestra coram ho-
nminibus, ut vidcant opera vestra bona et glorificent Pa-
»trem vestrumqui in Quid enim si sycophan-
ccelis est*. »

tiaimpelatur, inquies,etexoccasione calumniam patialur?

Accidere illud potest. Hic vero non est in medium addu-
cendus : nam mnlta subest timendi causa. Oportet crgo, in-
quit, illuui et testirnonium habere bonuiii : «Luceant enim,
» inquit, opera vcstra. » Quemadmodum ergo nemo dixcrit
solem esso obscurum, ne quidem caecus, puderet enim
cum omnium
illum scntentia pugnarc; sic nec eum qui
admodum bonus sit , quispiam reprehenderit; scd etinmsi
gentiles dogmatum causa , sncpe illum calumniati fucrint
non aulcm vitam quam cum aliis mirarentur.
III. Ita ergo vivamus ut non blasphemctur nomen Dei

ncque humanam gloriam aucupcmur; ita tamcn ut nc

malae opinioni locum demus; sed utrinque modum srrvr-
mus. « In quibus , inquit , lucetis sicut luminaria in

' Matth, t, iG.

42 2 S. JO. CHDYSOSTOMI AnCMEPISCOPI C. P.

» mundo 1
. » Ideo enim ille nos hic reliquit , ut sicut lnmi-
naria essemus , ut aliorum doctores constituamur, ut ins-
lar fermenti simus , ut sicut Angeli cum hominibns verse-
mur, ut sicut viri cum puerulis, ut spiriluales cum anima-
libus, ut illi lucrentur, ut semina simus, ut fructum
multum feramus. Non opus esset sermone, si vita nostra
ita fulgeret; non opus esset verbis, si opera exhiberemus.
Nullus esset gentilis, si nos esscmus rere Christiani; si

Christi praecepta servaremus, si injurias, si rapinas ferre-

mus, simaledietislacessiti benediceremus si malis aftecti, ,

bona redderemus; nemo ita fera csset ut non statim ad ,

vcram religionem accurreret; si nempe ita omnes se ge-

rerent. Ut autem id discatis, unus erat Panlus, qui tam
multos attraxit. Si omnes tales essemus, quot orbes non
attraxissemusPEcce plures suntChristiani, quam Elhnici.
Et in aliis quidem artibus, unus centum pueros docere
potest. Hic aulem cum plurimi sint doctores, et longe
nemo tamen accedit. Nam qui docentur
plures discipuli,
doctorum virtutem intueniur. Et cum videant nos eadeni
concnpiscere, eadcm qurcrere, principatum nempe et ho-
norem quomodo chrislianismum mirari poterunt ? Vitam
,

multorum vident reprehensibilem animas terrenas. Pe- ,

cunias perinde atque illi admiramur, imo multo magis.

Mortem perinde atque illi horremns, panperlatem asque
timemus, morbos aegre ferimus, gloriam similiter et ma-
gistratus appethnus, amore pecunia? nos cruciamus, tem-
pora captamus. Undenam ergo ad credendum inducuntur?
A signis? Sed non ultra fiunt; a conversatione ? Sed illa
pessumdata cst; a charitate? Sed ne vestiginm qiudem
ejus comparct. Ideo non peccatornm modo nostroruin,
sed etiam aliorum detrimenti rationes dabimns. Resipis-
camus tandem; vigilemus, in terra ccelestem vrtam exhi-
' Philip. ii, i5.
 C0MMBNT. IN EPIST. I AD TIMOTII. IIOM. X. 4^
bcamus; dicamus, Nostra convcrsatio in ccelis est, et in

lerra ccrlamina exhibeamus. Sed fucrunt apud nos,ia-

quics , viri magni. Undenam credam, dicet gentilis? non
enim vidco vos cadcm quas illi facicbant pracstare. Nam si

illa recenscre oporlcat, nos quoquc habeinus magnos phi-

losophos, quorum vila mirabilis. At lu ostende mihi Pau-
lum alium et Joanncm verum non possis. Quomodo ergo
:

non ridcat gcntilis nobis ila loquenlibus? Quomodo non

in iguorantia sua perslarc volct , cum videat nos verbis,
non operibus philosophari? Nunc cnim vel pro obolo uno
occidi vel occiderc parali singuli cstis. Pro terrce gleba
innumera cogis tribunalia, pro morlc filii omnia susdequc
versas. Alia cnim mitto lacrymis digna ul auguria vati- , ,

cinia, obscrvalioncs, gencscs, symbola, ligamina, divina-

tiones, incantalioncs, magicas artes. Vero magna sunt
illa, qiue Dei iram concilarc possint, quod postquam illo

Filium suum misit, nos talia audeamus. Quid igitur fa

ciendum? Nihil aliud quam ingemiscendum. Vix cnini

pars orbis minima servatur. Scd qui pereunt gaudent au
dientes sc non solos id passuros esse , sed cum multis aliis.
Ecqua illa gaudii causa ? nam pro hujusmodi gaudio da-

bunt pcenas. Ne putcs enim quia hic solatium est socios

habere miseria), ita et iilic fore. Lndenam id probatur?
Ego tibi ostendam. Dic cnim mihi : Si quis jussus ignc
pcrirc , lilium suum postea secum uri vidcretur, nidorem-
quc a carnibus ascendenlein , annon morerctur? Haud
dubic; quomodo aulem ego dicam. Si eniin qui nihil pa-

tiunlur, iucc videnles obtorpcnt et animo deficiunt, multo

magis qui lorqucutur id paliantur. Et nc mireris : atldi

enim sapicnlcm qucmdain dicenlcm : « El tu captus cs

«sicul et nos, in nobis aulem computatus es
!
. » llumana
enim nalura ad coinmiscralionem prona csl aliorum
1 Isai, xiv, iu.
 ,

424 s« 30 ' CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

calamitatibus frangimur. Dic autem mihi : Pater videns

filium in eadem pcena versari, consolationem-ne an aug-

mentum doloris accipiet? Quid si vir uxorem sic viderit?

Quid si homo hominem ? Annon tunc magis frangimur?

Etiam, inquies. Sed illic non tales pcenae. Ego quoque
scio ; sed aliae his longe graviores. Fletus enim erit tunc
inconsolabilis, omnibus se mutuo respicientibus, in cru-
ciatibus. Qui in fame versantur, dic mihi , an solatium
accipiunt in malis ex aliorum consortio ?Quid si filins
qui{L si pater, quid si uxor, etnepotes in eadem poena fue-
rint? quid si amicos videamus, an consolationem accipi-
mus ? Non imo magis dolor augetur. Praeler haec
certe ,

autem mala sunt alia, quae, etsi communia, consolatio-

nem non habent, ob exuperantiam exempli causa; sit :

quis in igne jacens, et alius item. Quomodo sese illi mu-

tuo consolabuntur? dic mihi quaeso. Si quando febri ar-
denti laboravimus ; annon omnis nobis consolalio defuit?
Jure quidem. Cum enim mala praevalent, nullum ultra
modum consolationis habet anima. Annon vides eas, quae

viros suos amiserunt, nempe quot alias numerare possint

idipsum passas neque tamen hinc luctus minuitur ? Ne
,

itaque tali spe alamur; sed unam inveniamus consolatio-

nem, peccatorum pcenitentiam agendo, et bonam se-
quendo vitam ad ccelum ducentem ut regnum ccelorum ,

consequamur, gratia et benigoitate Domini nostri Jesu

Christi , cui cum Patre et Spiritu sancto gloria , impe-
ritun, et honor, nunc et semper, et in saecula saeculorum.

Amen.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTIt. HOM. XI. 4^5

TIOMILIA XI.

CAPUT III.

Diaconos siuiilitcr pudicos, non bilingues , non rnullo vino

dedilos , non turpe lucrum sectantes , habentes mysto-

rium fidei in conscicntia pura. Et hi autem probentur
primum , deinde minislrent , si absque crimine sunt 1 ,

L Postquam dc episcopis dixit , illorumque formam

descripsit, indicavitquc quid habere, a quibus abstinere
debeant ; relicto presbytcrorum ordine, ad diaconos tran-
siit. Quare ? Quia non multum spatii est inter presbyteros
et cpiscopos. Nam cliam presbyteri doccndi munus acce-
perunt, et Ecclesia; praesunt : acquceille dc episcopis dixit,
etiam presbyteris competunt. Sola namque ordinatione
superiores sunt, et hinc tantum videntur presbylcris pracs-
tare. « Diaconos similiter. »Hoc est, eadem ipsa oportct
illos haberc. Quid est illud, eadem ipsa? irreprehensibiles

esse ,
pudicos, hospitales , mansuetos , non litigiosos ,

non avaros. Quod aulcm idco « Similiter » dixerit, quod

illos tales csse vcllet, significavit per ea qtuc adjecit, « Pu-
«dicos, non bilmgucs ; »id cst, non subdolos : nihil enim
ita degcneres facit ut dolus; nihil ita inutilc in Ecclcsia ut
dolosa simulatio. « Non multo vino dcditos, inquit, non
» turpe lucrum scctantcs, habcntcs mysterium fidci in cons-
»cientia pura. »Eccc significavit quid sit irreprehensibi-
lemesse. Vide aulcm quomodo hic etiam «Non neophytum
> i Tim. in, 8, io.
4^6 S. JO. CDRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ponat. Nam cum dicit, «Et hi autem probentur primum,»

hoc sicut de episcopo dictum est. Ila connexionem addi-

dit ; nihil enim sic inlermedium est : idcirco enim illic

dictum fuerat,« Non neophytum. »Quomodo enim non

absurdum fuerit cum in , domo quapiam nemo recens
emplo servo ullam domesticarum rerum committat, anle-
quam per multam experientiam animi sui signa dederit;
in Ecclesiam Dei primo ingressutn statim inter primos ,

locare ? « Mulieres similiter ; » Ministras seu « Diaconissas »

dicit, «Pudicas, non bilingues , sobrias , fideles in oni-

«nibus 1 . «Quidam volunt hoc de mulieribus simpliciter

dici; sed non ita res se habet. Quid enim sibi vellet, si
inter haec dicta aliquid de mulieribus omnibus insereret ?
Sed hic loquitur de iis quae in diaconissarum dignitatem
adlectae fuerant. «Diaconi sint unius uxorisviri. «Haecdia-
conissis etiammulieribuscompetunt. \alde enim necessa-
rium hoc in Ecclesia erat , et utile atque honestum. Dia-
coni sint unius uxoris viri , inquit. \ ides-ne quomodo
eamdem virtutem in diaconis exigat? Etiamsi eniui non
eamdem obtineant dignitatem, quam episcopi , altamen
aeque irreprehensibiles, aeque castiesse debent. « Qui iiliis
»suis bene praesint et suis domibus
, qui enim bene mi- :

» nistraverint , gradum bonum sibi acquirent, et multam

J
» fiduciam in fide, quae est in Ghristo Jesu . » Lbique filio-

rnm curam ponit , ne ex hoc reliqui in oflcndiculum in-

curraut. Nam qui bene ministraverint , inquit, gradum
bonum sibi acquirent ; id est ,
profectum et fiduciam mul-
tam, quae est in fidc Jesu Christi. Ac si diceret . Qui in

inferioribus istis sese vigiles monstrarint , cito ad illa per-

venient. «Haec tibi scribo , sperans me ad le venire cito :

» Si autem tardavcro, ut scias quomodo oporleat te in domo

» Dei conversari ,
quae est Ecclesia Dei vivi , columna et

• Tim. iii, 11. — » lbid. la, — 3 Ibid. i3.

 ,,

COHMEXT* IN EPIST. I AI> TIMOTII. BOM. XI. 42 7

!
» firmamonlum » Ne, co quod dc hujus-modi re-
verilatis .

bus pra)cepta det, in mojrorem discipulum conjiciat, ait,

j\on ideo haec scribo quod non sim venturus; sed veniam
quidem ; si vcro contingat me tardare , ne aegre feras
inquil. lluic quidem ut nuerorem levet haec scribit , aliis

vero ut illos excilel, et diligentiores reddat. Prajsentia

cniui ejus , vel proiriissa tantuni , multum poterat. Nc
mircris autem cum omnia Spiritu proevideret, hoc
, si

tamcn ignoraret dicens, spcro mc venturum Si aulcni lar- :

davcro. Hoc cnim ignoranlis erat. Qnia enim a Spiritu

agebalur, ncc ex volunlate sua Ikcc iaciebat : illud ideo
ignorabat. « Ut scias , inquit, quomodo oporteat in domo
»Dei conversari , quae est Ecclesia Dci vivi, columna ct
«iirmamenluni veritatis. » Non sicut illud judaicum tcm-
plum. Iioc cnim esl quodfidemcontinet et prredicalioncm.

\ critas cniui est Ecclesias colunina et firmamentum. a J£t

«manifesle magnum esl pictatis sacramenlum : Deus ma-

2
»nifcstalus est in carne , justificatus est in Spirilu . » Id
cst , dispensatio pro nobis facta, scu incarnalio. Nc mihi
dixcris linlinnabula, nc sancta sanctorum , nc sumnium
sacerdolem. Columna orbis eslEcclesia, cogita mysterium
et exhorresces. Et mysterium est ct iiiagnum , et pietalis
sacramentum, ct in confcsso rcs est, nec ea de re qunrstio
movelnr : indnbilatum quippc cst. Quiaenim dc saccrdo-
tibus disscrcns et disponens nihil hujusmodi dixit, vcrbi

gralia in Levitico, ad alium nos trahit scnsum cum dicit,

« Deus maniieslatus csl incarnc;»id cst , crcator; visus

est in carne, « Viviiicatus cst iu Spirilu : «illud nempo di-

cit, juslilicata est sapientia a iiliis snis; vcl doluin non

fecit, ut dicit Prophcta :« Qui peccatum non fecit, ncc

•>esl invenlus dolusin ore ejns
3
. Appamit Angclis. » Ergo
et Angeli nobiscum viderunt Filium Dei , cum antea non
« i Tim. ni, i4> »5. — a lbid. lG. — » Isui. i .m. >•
 .

428 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

vidissent. Vere magnum est sacramentum. « Praedicatum

»est in gentibus, creditum est in mundo. » Ubique terra-
rum auditum et creditum fuit ; et hoc significat Propheta.

« In omnem terram exivit sonus eorum 1 . pHaec ne exis-

times verba esse simplicia ; non sunt utique , sed arcanis

rebusplena. « Assumptus est in gloria, »in nubibus scilicet.

« Hic Jesus, inquit, qui assumptus est a vobis; sic veniet,

2
» queinadmodum vidistis . »Vide mihi prudentiam beati
Pauli. Admoniturus eos qui diaconatus dignitate donati
essent, ut ne vino ingurgitarentur; non dixit, Ut ne ine-
briarentur , neque ut ne vino multo indulgerent. Merito
certe. Nam si qui in templum ingrediebantur, a vino pe-

nitus abstinebant ; multo magis hos oportet. Vinum enim

mentem abducit, inquit, atque etiamsi in ebrietatem non
conjiciat , vim animae dissolvit ac debilitat. Vide autem
qpiomodo ceconomiam propter nos factam ubique myste-
rium vocet. Et jure quidem. Neque enim id est omnibus
hominibus notum ; imo neque Angelis manifestum. Quo-
modoenim nossent, cum per Ecclesiam manifestatum sit?
Ideo dixit : « Manifeste magnum est, »nam vere magnum

est. Homo enim factus est Deus, et Deus homo. Homo

visus et impeccabilis, homo assumptus est et praedicatus
est in mundo. Nobiscum viderunt eum Angeli. Mysterium
igitur est. Ne ergo mysterium illud palam praedicemus ;

ne ubique illudhoc mysterio digne vivamus.

evulgemus ,

Ii quibus mysteria concredita sunt magni utique sunt. ,

Si rex nobis mysterium concredidisset, dic mihi, annon

illud magnae amiciliae signum esse duceremus ? Nunc au-
tem Deusnobis mysterium suum concredidit; et ac si non
magno beneficio affecti fuimus, ingrati erga benefactorem
sumus. Exhorrescamus quod de tanto beneficio nullum
afFectum sentiamus. Mysterium est , ut omnes norunt.
1
Psal. xvi», 4. — i Act. i, 1 1
 COMMENT. 1N EPIST. I AD TIMOTH. HOM. XI. 429
Inio quod aulehac non omncs noverant , jam omnibus
nolnui est.

II. Fideies ergo studeamus esse circa mysterii custo-

diam. Ipse tantum nobis concredidit mysterium. Nos au-
lem ipsi ne pecunias quidem credimus. Sed ille quidem
dicil ,-Apud me illas deponite , nemo poterit illas rapere ,

non vermis, non latro, et centuplum se daturum pollice-

tur : neque obtemperamus. Atqui si penes quospiam de-
posita feramus , non plus accipimus ; sed si lotum refera-
mus, gratias habemus. Sifur, inquit, hinc auferat, in me
damnum recipio. Non dicam tibi, latro abstulit, tinea cor-
rosil : centuplum ille hic reddet , et illic vitam aetemam
addet: et nemotamen deponere vult. Sed tardius, inquies,
mihi reddet. Et hoc maximi quod in
illius doni indicium ,

hac fluxaet mortali non reddat; imovero et hic cen-

vita

tuplum reddit. Dic enimmihi annonPaulus hicscalprum ,

reliquit? Annon calamum et hamum Petrus ? annon telo-

niumMattha3us?Annon totus orbis illismagis apertus erat,
quam regibus ? annon omnes ad pedes eorum pecunias suas
deponebant? annon illos faciebaut dispensatores et domi-
nos ? annon animas suas ipsis tradebant? Nonne toti ex
illorum voluntale et consilio pendebanl? Nonne se ipsos
ul illorum servos conscribebant ? Et nunc eliam nonne
similia multa videmus? Mulli saepe ex vili conditione ligo-
nem tantum tractantes, neque necessario cibo instructi
monachorum nomen habentes, maximc omniumclaruere,
et a regibus in honorehabili sunt. Num parvaista?Verum
cogita hoc additamentaesse : totumauteminfuturosaeculo
repositum est. Despicc pccunias, si velis pecunias habere ;

si velis dives csse, pauper esto. Talia sunt cnim Dci incx-
peclala dona. Non vult to cx proprio sludio, scd cx cjus
gralia divitem fierl Mihi, inquit, isla rclinquc.Tuspiritua-

lia cures, ut discas potcntiam meam. Scrvilulenj ct jugum

430 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

pecuniarum fuge. Donec ita retinebis ,

pauper eris. Cum
aulem illa despicies, dupliciter cris dives; et quod haec
tibiundique affluant, et quod nullo egeas, quibus plurimi
indigent. Non enim possidere plurima, sed plurimis non
indigere divitem facit. Itaque cum adest indigentia , rex
nihil differt a paupere. Paupertas enim hoc est aliis indi-
gere. Ita ut hac ratione rex sit pauper, quia subditis opus
habet. At non qui crucifixus est talis fucrit. Nulloindiget,

ad victum satis illi sunt manus. « Mihi enim, inquit, et iis

jxminiecum sunt, ministraverunt manus istae

1
. »Haecille
qui alibi dicit : « Tanquamnihilhabentes, et omnia possi-
2
«dentos . » Ille qui Lystris deus esse putabatur. Si vis quae
in mundo sunt consequi , quaere coelum. Si vis praesenti-
bus frui, despice illa. Ait quippe , « Quaerite primum reg-
num Dei omnia adjicientur vobis 8 »Qukl parva
, et haec .

mirarisPQuid ad ea qu33 nullius pretii sunt inhias ? U«que-

quo pauper ? Usquequo mendicus eris? In ccelum respice :

divitias quae illic sunt cogita , aurum irride : ejus usum

disce ,
quis nempe sit. Inprsesenti solum vita illo fruimur,
quae fluxa est ut arena imo ut stilla cum immensa abysso
,

comparata : tanlumdem sunt praesentia cum futnris com-

parata. Non est hoc possessio , usus est , nec est possessio

propria. Quomodo enim, quando te expirante, velis nolis,

aliiomnia excipiunt, et il!i rnrsum aliis dant, et hi quo-

que aliis. Omnes enim advenae sumus, et dominus domus,
forlc potius est mercenarius. Saepe namque, mortuo illo,
mercenarius manet et diutins quam ille fruitur domo. Si
,

autem hic cum mercede etiam il!e prior cum mercede ; ,

enim et magno cum labore et solliciludine struxit.

tedificavit

Verba tanlum sunt dominia. In rei enim verilate omnes

alienorum domini sumus. Illa solum nostra sunt, quae il-
luc prosmiserimus. Quae autem hic sunt non nostra , sed

• Act. xx, 34. — « a Cor. vi, 10. — 5 Mallh. ti, 53.

 COYWF.NT. IN EPIST. I AD TIMOTn. IIOM. XI. t\$l

vivcntiuni ; imo nos cliam vivcnlcs rclinquunt. Illa tantum

nostra sunt, qnac sunt pr;cclara animae opcra ; eleemosyna,
benignitas. Ha:c externa dicunlur etjam apud exlraneos :

nam extra nos sunt. Faciamus ergo ut intra sint. Non enim
possumus pecunias assumcnles hinc abire, sed possumus
cum eleemosyna migrare. Imovero illa praemittamus ut
nobis tabcrnaculum paremus in aternis mansionibus.
dll. XpYipotru, SCU pecunia3 -rrapa to xtypvivQat ab usu dis-
cuntur, a dominio : el posses-siones ipsaeusus non domi-
liimn sunt. Dic enim mihi ,
quot dominorum singuli agri
fucrunt, et quot dominornm erunt. Dicitur quoddam pro-
verbium sapicntissimum; neque enim popularia proverbia
sunt despicienda si quid sapienter efferant. Ager, in-
,

quiunt, quani multos habuisti , ct quam multos habcbis

dominos? Hoc de domibus hoc de pecunia dicendum. ,

Sola virtus nobiscum migrare solet. Yirtus sola ad illam

vitam transit. Exolvamus tandem ctfinguamus pecunia- ,

rumamorcm, ut acccndamus desiderium cceleslium. Non

possunt hi duo amores unum occnpare animum. « Aut
»unum , inquit, diliget, etaltcrum odio habcbit ; aut unum
1
» sustinebit , et allcrum contemnet . »Vides-nc, qun?so
te, virum quem sequuntur lamuli multi , in foro superbc
pergcntem , sericis indutuin vcstimcntis , cquo veclum ,

collum tendenlem? ne stupescas , scd ridcas; sicut cum

vides pueros principi illndenles, rides; ita nunc irridcas.

Nihil hoc ab hoc dilYerl ; imo hoc jucundius, quod a pucriii

retale cum siinplicilale mnlla. Ilic risus et voluplas cst;

illic risu dignus osl homo el turpiludine plenus. Deo glo-
riam rcdde quod lc a tali scena et faslu liberavcrit. Si vc-

lis cnim tu , qui humili natus es loco , celsor cris illo qui
in curru fcrlur. Quomodo ? Quia illc corpore quidem su-
pra tcrram paulum erigitur, anima aulcm infixus cst :

i MaltL. ti, a4-

432 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

« Adhaesit enitn, inquit, virtus mea carni meae

1
. »Tu vero
mente in C03I0 ambulas. Sed ille sequaces famulos habet
multos abigentes ? Et in quo magis ille, quam equus, hono-
ratur? Quid hac stoiiditate deterius, homiues pellere ut
jumentum facilius transeat? Sed equo vehi honorabile est?

at servi quoque equis utuntur. Sunt etiam aliqui tanto fastu

inflati, qui sine ulla necessitate se a tergo sequentes du-
cant. Quid autem irrationabilius fuerit? Cum equis, pre-
tiosis vestibus , et sequacium numero gloriose conspici vo-
lunt. Quid hac gloria vilius , quae ab equis et famulis il-

lustris putatur ? Virtute praeditus es ? nullo horum utere :

proprium habe ornatum , nec alterius praesentia tibi

tibi

ornamentum inducas. Haec improbi, scelesti, ruslici, et

omnes qui divitiis abundant habere possunt. Mimi quoque
et saltatores equis vehuntur, et praecurrentem famulum
habent tamenque mimi
; et saltatores sunt , neque ab equis
et famulis clariores evadunt. Quando enim nulla animae

virtute, qui talis est, ornatur , haec extrinsecus temere et

fruslra apponuntur : et sicut caduco parieti et fragili cor-

pori si quid apposueris, haec manent semper injucunda et

fragUia ;ita et hic dicendum , nullam anima utilitatem ab

exterioribus illis accipit ; sed eadem manet, etiamsi quis

ipsi mille aurea ornamenla circumponat. Ne ista miremur,
a temporaneis nos extrahamus , majoribus haereamus , spi-

rilualibus nempe ,
quae vere nos venerabiles reddunt ; ut

fulura consequamur bona in Ghristo Jesu Domino nostro,

cui cum Patre simulque Spiritu sancto gloria, impe-
rium, honor, nunc et semper et in saecula saeculorum.

Amen.
f
Psal. ci, 6.

-
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. nOM. XII. 433

lVM\H>Vv\\,UU\l\\Mnv.mv\ VWVWVWvW vw vw vw vw wv ,w vwwwwvwvwvwwv www

HOMILIA XII.

CAPCJT IV.

Spiritus autcm manifesle dicit, quia in novissimis tcmpo-

ribus discedcnt quidam a fide altcndentes spirilibus ,

erroris et doctrinis dasmoniorum , in hypocrisi loquen-

tium mendacium, et canteriatam habentes suam cons-
cientiam, prohibenlium nubere, abstincre a cibis quos
Deus creavit ad percipiendum cum graliarum actione
fidelibus , ct iis qui coguovcrunt veritalem. Quia om-
nis creatura Dei bona est, et nihil rcjiciendum quod
cum gratiarum actione percipilur. Sanctificalur enim
per verbum Dci el orationem *.

I. Quemadmodum ii qui fidci haercnt luta anchora na-

vigant; ita et qui ab illa cxciderunt, nusquam consislerc
possunt; scd mullis circumacli erroribus, in ipsa dcmum
perniciei baralhra feruntur. Et hoc jam ille significavit,

cum dix.it quosdam circa fidcm naufragium fecisse. Nunc

autem ait : a Spirilus aulcm manifcslc dicit, quia in novis-

»simis tcmporibus disccdcnt quidam a fidc, altcndcnlcs

«spirilibus erroiis. »Dc Manichicis, dc Encralitis (6), de
Marcionistis ct dc tola illorum oflicina lalia loquitur, quod
in novissimis temporibus quidain disccssuii sint a fidc.

Vides-neut malorum omnium, quae poslcaaccidcrunl, sit

causa a fidcdiscederc? Quidsibi vult autem , « Manifcstc?»

Apertc, clare, ut in confcsso cst, ila ut oihi Hubii sit. No
'
i Tim. iv, i-5, — • Vidc D. (iuiMon, lom, jm, p . r> if>- a . S.

j.xxxvi. «8
 ,

4^4 S- J0 - CHHYSOSTOMI ARCHIElMSCOH C. P.

inireris , inquit, si nunc quidam a fide discedenles adhuc

judaizant. Erit lempus cum ii qui fidei consortes fuerant
idipsum longe gravius facient, non modo circa cibos; sed
etiam circa nuplias et similia omnia perniciosum inducen-
tes consilium. Non de Judaeis haec loquitur ; quomodo enim
locum haberet illud, in novissimis temporibus; et disce-
dent quidam a Sed de Manichaeis et illorum primi-
fide ?

pilaribus. Illos autem vocavit, Spiritus erroris; et jure

quidem ab illis enim afflati haec locuti sunt. Quid sibi
:

rult illud , « In hypocrisi loquentium mendacium ? » Quae

mentiuntur illi , non per ignorantiam , neque inscii men-
tiuntur; sed simulando loquuntur, veritatem quidem scien-
tes; sed cauteriatam habentes conscientiam, id est, cum
vitam ducant scelestam. Cur autcm hos solos haereticos
memorat? Alios etiam prsedixit Christus dicens : « Necesse
» est ut veniant scandala. » Alioquin autem per frumenli
semen et per zizaniorum germen hos praenuntiavit. Tu au-
tem velim Pauli prophetiam admireris. Etenim ante tem-
pora, quibus isthaec futura erant, ipsum etiam tempus
indicavit. Ne mireris ergo si nunc cum fides initium du- ,

cit, haec perniciosa dogmata quidam inducere tentant,

qnandoquidem post longum tempus cum fides radices ,

posuerit, quidam a fide discessuri sunt. « Prohibentium

sinquil, nubere, abstinere a cibis. »Cur autem alias quo-
que haereses non dixit ? Subindicavit et illas diceus « Spi- ,

»rilibus erroris et doctrinis daemoniorum. » Neque enim

jam volebat ea humanis inserere animis. Sed quod jam
initium ceperat, hoc declaravit, nempe quod cibos specta-
bat. « Quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum
j>aclione fidelibus et iis qui cognoverunt veritatem. » Cur
,

non dixit, et infidelibus? Quomodo infidelibus, quando

per leges suas ii ab illis abstinent? Quid ergo? Deliciae non
prohibitae snnt? Plane quidem. Cur id, si ad sumcndum
 COMMENT. IN liPlJT. I AD TIMOTH. HOM. XII. 4^5>

creatre sunt ? Quia etsi panis creatus est , ejus immode-

ratus usus prohibetur; vinum quoque creatum est, sed
ejus nimius potus interdicitur. Non ut impuras nunc de-
licias vitari jubet , sed quia per immoderatum usum ani-
mam Quia omnis creatura Dei bona est, et
dissolvunt. «

»nihil rejiciendum quod cum gratiarum actione percipi- ,

»tur. »Si creatura est Dei, bona est :« Omnia enim bona
» valde '. » Cum dixit, « Creatura Dei, »edulia omnia subin-
dicavit jamque prius evellit haeresim eorum qui increatam
:

materiam inlroducunt, et ex illa haec facta esse affirmant.

Si ergo bonum , quid sibi vult illud : « Sanctificatur per
» verbum Dei et orationem? «Palam enim est, quod impu-
rum cum sit sanctificatur. Non ita se res habet. Sed ad-
versus illos Ioquitur, qui ex iliis communia quaedam esse
Duo igilur capita
arbilrabantur. ponit unum quideui quod
;

nulla crealuracommunis sit ; secundum, quod etiamsi

communis sit, medicamentum habes. Obsigna, gratias
age , Deo gloriam redde , et immundilia omnis abscessit.
Itaque ctiam idololhylum, sic mundare possumus ? Si
nescias quod idolothytum sit; si scias vero et sumas; ,

immundus eris non quod idolothylum sit; sed quia jussus

:

non communicarc cum dajmonibus per illud communi- ,

casli. Itaque non ex natura sua tale est; sed ex arbitrio et

inobedieniia lua tale fil. Quid vero ? annon immunda est

suilla caro? Nullo modo, quando cum gratiarum actione

percipitur, quando cum signaculo ncc aliud quidquara :

iminundum cst iminunda volunlas est, quae non gralias

:

agit Deo. « II.ec proponcns Iralribus, bonus eris niinisler

» Chrisli Jesu , enulrilus verbis fidei cl bonac doctriua- ,

»quam asseculus es
2
. II;cc , » (|u;rnam? Ea qunc dixil, quod
iiiNsleriuin nKiguuni sil , (juod ab iis abstinere daMnonuni
sit, quod per verbum et orationem Dim' eihi mundenlur.
» Gen, i, 01. — • i Tini. iv, 6,

«8.
436 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

*Eoutritus, inquit, verbis fidei, et doctrinae, quam asse-

» cutus es. Profanas autem et aniles fabulas devita. Exercc
» autem te ipsum ad pietatem '. »Haec proponens, inquit.
^ides-ne hic nusquam auctoritatem adhiberi, sed attem-
perationem? Proponens, inquit; non dixit, imperans, non
admoncns , sed proponens ; hoc est quasi consilium dans
ista proponc, verbaqnc de fide move. Enutritus, inquit;
assiduam in his rebus attenlionem significans.
II. Qucmadmodum enim hunc cibnm quotidie apponi-
mus , sic , inquit, scrmones dc fide semper assumimus,
sempcr Quid sibi vult illud, « Enutritus?»
his nutrimur.

Ruminans, frequentcr eadem versans, semper ea ipsa me-

ditans non vulgareenim alimentum habent. « Profanasau-
:

»tem et aniles fabulas devita. » Quas hic fabulas dicit?

Judaeorum observationes. Ulas-ne fabulas appellat? Uti-
que vel propter ipsas observaliones vel quod sint intem-
; ,

pestivaj. Nam quod suo tempore fit, utile est. Si intem-

pestive non modo non utile; sed etiam noxium. Cogita
,

enim mihi virum qui post vigesimum aetatis annum nu- , ,

tricis ubera adeat quam ridiculus nempe sit, quod in-

,

tempcstiveidagat. Vides-nequomodoilla immundaetanilia

dixerit ? tum ob vetustatem , tum quod fidei impedimento
Nam metu inducere velle animam his superiorem,
sint.

immundum certc praeceptum fuerit. « Exerce autem te

»ipsum ad pietatem; » id est , ad fidem puram vitamque
rectam. Hoc enim pietas cst : exercitationc igitur opus est
uobis. « Nam corporalis, inquit, exercitatio ad modicum
2
»utilis est . «Quidam aiunt hoc de jejunio dici. Absit au-
tem non est illa corporalis exercitalio sed spiritualis. Si
: ,

enim corporalis esset corpus enutriret; cum autem illud ,

maceret , extenuet, et macic conficiat, non est certe cor-

poralis. Non ergo de corporali exercitatione loquitur. lta-

> i Tim. i\, 7, 8. — ? Ibid. 9.

 «

COMMENT. IN liPIST. I AD TIMOTU. IIOM. XII. 4^7

quc nohis opus cst exercitatione qurc sit secundum ani-
mam : illa enim alia lucrum non habet, sed paululum cor-
pori ulilis est : pietatis autem exercitatio fructum etiam in

futuro tribuit, et hic et illic recreat. « Fidelis sermo * ,

id est, verus , quoniam ct hic et illic. Vide quomodo ubi-

que hoc inducat non eget apparatu sed sententiam pro- : ,

fert nam ad Timotheum verba faciebat. Ergo in hoc

:

quoque sa^culo in bona spe sumus. Nam qui nullius niali

sibi conscius est, qui millc opera proeclara edidit, etiam
hic kelatur. Cum
non illic tantum sed contra improbus , ,

etiam hic puniatur metu semper vivcns, nemincm , in

fidenter aspicere audens tremens pallens anxius. An- , , ,

non tales sunt avari, fures, ne iis quidcm quoc possident

fidentcs ? Annon adulteri et homicidoc moleslissimam vi-
tam ducunt , cum suspicionc solem ipsum vidcntes? Ilaec-
cine vita est? Minime, sed mors acerba. « In hoc euim,
»inquit, laboramus et maledicimur ,
quia speramus in
» Deum vivum, qui est Salvalor omnium hominum, maxime
2
»fidclium . » Ac si diccrct : Qua dc causa nos maccramus,
nisi futura speremus? Qua de causa omnes nobis malcdi-
cunt? Annon , inquit, gravia tanla palimur? annon con-
tumeliasi injurias et innumera mnla? Num frustra Ikcc
pcrpcssi sumus? Nisi in Deum vivum speremus, cur haec
sustinuimus? Si autcm infidcles hic servat, multo magis
illic fidclcs. Quam salutcm dicit? ccelestem illam. « Qui
»est, inquit, Salvalor onmium, maximc fidtlium ; » hoc
est , plus sludii circa fidelcs oslcndit. Inlcrim de rebus
hujus srcculi loquilur. Etquomodo, inquies, Salvalor cst
fidelium ? Nisi cnim Salvalor esset, inquil , nihil impcdi-

vissct quominus illi ab oinnibus inipuguali jam olim pe-

riisscnl. Uic illum instruit ad pericola, Ot non dclicial ,

cum tantuni Dcum habcat adjutorcm, ut non aliis com-

> i Tim. iv, 10. — • Ibkl. 11.
 ,

438 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCKIEPISCOPI C. P.

militonibus opus habeat; sed lubens omnia, generose fe-

rat. Quandoquidem ii qui ad res saeculares inhiant, kicri

spe moti multa aggrediuntur. Jam porro extremum tem-
pus adest. « Iu novissimis temporibus, inquit, discedent
»quidam a fide, altendentes spiritibus erroris, et doctrinis
» dasmoniorum in hypocrisi loqnenlium mendacium cau-
, ,

«teriatam habentium conscientiam prohibentium nu- ,

» bere. » Quid igitur, inquies ? nos non prohibemus nubere

eos qui velint, absit. Sed eos qui nolint nubere, hortamur
ad virginitatem. Aliud est prohibere , et aliud in libero
arbitrio rclinqucre. Nam qui prohibet, hoc semel facit;
qui autem ad virginitatem ut majorem hortatur, non hoc
facit ut prohibeat nubere, sed ad virginitalem hortatur
solum. « Prohibentium , inquit, nubere, abstinere a cibis
»quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum ac-
» tione fidelibus, el iis qui cognoverunt veritatem. » Pulchre
dixit, « Iis qui cognoverunt veritatem. »Ergo priora typus
erant. JNihil enim natura impurum est; sed ex sumentis
conscientia tale fit. Cur ergo illis plurima alimenta prohi-
buit? ut nimiam voluptatem abscinderet. Verum si dixis-

set, ad vitandam voluptatem ne comedatis; id non tulis-

sent. Nunc autem illud in legem necessitatis inclusit, ut

exmajori metu abstinerent. Nam quod sue piscis immun-
dior sit, nemini non notum est; attamen ab illis abstinere
non jussit. Quam gravis autem et perniciosa illis esset vo-
luptas audi Moysem dicentem « Comedit et impinguatus
, :

» est , et recalcitravit dilectus

!
. » Est et alia causa. Ut enim
angustiati demum ad boves venirent et oves mactandas
merito propter Apim et vitulum a reliquis arcet. Nam ille

immundus erat, ingratus, execrandus et profanus.

III. Haec propone, liaec meditare. Nam qui nutritus est
in verbis veritatis, his significatur. Ea non modo aliis pro-
1
Deut. xxxu, i5.
 »

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XII. /fig

ponas , inquit, sed ipse assidue meditare. <t Enutritus,

»cnim, inquit, in verbis fidei et bonae doctrinae, quam
» assccutus es. Profanas autem et aniles fabulas devita.
Cur non dixit, abstine ab illis; sed, devita? Ab illis om-
nino fugiendum esse subindicans. Hoc autem vult siguifi-
care : Ne te cum illis unquam exerceas ad disceptanduni;
sed de bis tuos tantum admone. Non enim polest quis con-
traperversosdisceptandoaliquid lucrari; nisi fortasse ali-

quando damni quidpiam fore putcmus, ac si ob imbecilli-

tatcm vitemus talem cum illis dispulationem. « Exerce
»autem te ipsum ad pietatem ; » hoc est, ad viam puram,
ad institutum optimum. Qui autem sese exercet, etiamsi
certaminum teinpus non sit, quasi actu concertans omnia
ab omnibus abstinet, quasi in procinctu certaminis,
facit;

sudores emiltil plurimos. «Exerce, inquit, te ipsum ad

«pietatem. Nam corporalis exercitatio ad modicum utilis

»est; pietas autem ad omnia utilis est, promissionem ha-

abens vitae praesentis et fulurae. »Et cur, inquies, mentio-
nem fecit corporalis exercitationis ? A comparationehujus,
scilicet spiritualis, pnecellentiam ostendens. Quoniam illa

quidem multis obnoxia laboribus, nibil habet lucri vel me- ,

riti haec vero lucrum perpeluum et copiosum. Sicut cum

:

mulieribus dicit utse ornent, non in tortis crinibus vel auro

et margaritis, aut veste pretiosa; sed quod convenit mu-
lieribus pietatem profitentibus per bona opera. « Fidelis
sscrmo, et omni acccptione dignus : in hoc enim labora-
»mus et maledicimur. » Paulus probro afliciebatur, et tu
indigne fers probra P Paulus laborabat, et tu in dcliciis vis

versari? At si illc in dcliciis vixissot, non tanla conse-

cutus essct bonn. Nain si mundanas res fluxas et ror-
ruplibiles, sine laborect sudore non possunl hoinines M
scqui , multo magis res spiritiialcs. J^tiam, inquios; sed
multi hrcreditale consccuti sunt. Verum cliamsi illa »ic
44« S. JO. CHRYSOSTOMI AHCHIEPISCOPI C. P.

adveniant , non nisi cum laboribus et aerumnis conservan-

tur. Atque ita dico, quia multi post laborcs el aerumnas,
ad ipsa portus oslia appellentes a spc lapsi sunt , ingruente
vento , et in ipsa spe advenicnle naufragio. Apud nos au-
tem nihil hujusmodi cst. Deus enim est qui promisit spes :

autem non confundit. An ignoratis vos, qui in saeculari-

bus negotiis versamini , quot post innumeros labores fruc-
tum non sunt consecuti, vel morle pra?repti, vel rerum
mutatione facta , vel accidente morbo, vel ingruentibus
sycophantis, vel alio casu; multa enim in rcbus huma-
nis accidunt; vacuis manibus discesserunt? Quid porro,
inquies , eos qui plurima adepti sunt non vides, qui
minimis laboribus magna consecuti sunt bona ? Quac
bona dicis? pecunias, domos, tantaque jugera, manci-
piorum greges , argenti et auri pondus? Haeccine dicis
bona , nec te pudet, nec erubescis , homo cum sis de
ccelis phiiosophari jussus, terrcnis inhias, et bona dicis
ea, quae nullo pretio digna sunl? Si hnec bona' sunt, il-

os etiam qui ipsa possident bonos dicere omnino oportet.

Qui eniui bonum habet, quomodo bonus non fuerit? Quid
ergo, dic mihi? cum ii qui illa possidenl avari sint, ra-
piant , bonos-ne illos dicemus ? Si enim bonae sunt divitiae,

et ex cupiditate colliguntur, quanto magis auctae fuerint,

tanto magis possidenti probi famam conciliabunt. Ergo-ne
bonus est avarus et raptor? Si autem divitias bonae sunt,
et per habendi cupidilatem augentur , quanto majora sic

adeptus fuerit, tanto melior erit? Vides-ne quam haec sint

contraria? Sed quid , inquies, si ille nonrapiat, nec ava-
rus sit? Et quomodo id ficri potest ? Perniciosnm est hoc
vitium, neque potest quis sine injustitia dives fieri. Haec
Christus declaravit dicens : « Facite vobis amicos ex Mam-
1
»mona iniquitatis . » Quid ergo, inquies , si paterna bona
> Luc. xvi, 9.
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XII. 44 1

h.rredilale acccpcrit? Quae ex iniquitatc corrasa sunt ac-
copit. Ncque cnirn ab Adamo majorcs cjus divitias exce-
porunt, atque plurimi alii intcrfuerint oporlet mul- : inler
tos autcm illos quidam alicna bona rapuerit. Quidergo,
Abraham, inquies, injustc divitias habuit ? An etiam Job,
inculpalus ille, omnibus abs-
justus, verax, pius, a malis
tinens? Illorum divitiae, non aurum vel argentum vel aedi-
ficia erant; sed pecora tantum. Alioquin vero secundum

Deum dives erat. Nam quod pecoribus diviliae constarent,

hinc palam cst. Enumerans enim is, qui librum scripsit,
ea quae Bcato illi conligerant, cum dicit camelos ejus
equas ct asinas interiisse , non addidit auri summas direp-
tas fuisse. Ad hocc vero Abraham quoque dives erat, scd
domesticorum numero. Quid ergo dices, annon illos emc-
rat? Ncquaquam. Ideo dicit Scriptura « Vernaculi erant :

» illi trccenli decem ct oclo

1
et oves et boves » Unde-
: .

nam ergo aurum Rcbcccrc misit? Cum ex yEgypto dona

acccpisset, quoc nequcvi, ncque ex injuslitia parta erant.
IV. Dic enim milii, undenam lu dives es? a quonam
accepisti? Undcnam illc? Ab avo , inquics, a palrc. Polc-
ris-nc generis seric ascendcns ostendere possessionem il-

lam cssc justam? Non ulique possis : sed necessc cst ejus
Quare? Quia
initium ct radiccm cx injustitia prodiissc.
Dcus a principio non illum divilcm, illum pauporem le-
cit ncque huic quidem thcsauros multos ostcndit; illuni
:

vcro hac invcstigationo privavit ; scd camdein omnibus co-

lendam lerrarn dimisit. Undonam crgo cumcommunis illa

sit , quidom tam multa jugera habes proximus vero

tu ,

tuus nc glcbam qtiidem ? Paler , inqnies, rcliquit mihi.

IIlc autcm a quopiam acccpit, a majorihus. Sed asccndas,

initium rcpcrias neccssc cst. Divcs fuit Jacob, scd accopta

laborum suorum merccdc. Vcrum hacc non accuralius
1
Gcn. siv, |4*
 ,,

44* S. 30, CHRYS0S10MI A.RCHIEPISCOP1 C. P.

scrutabor. Justae siutlandcm divitise, ct omni rapina li-

berae.Neque enim tu in culpa es si pater rapuerit ha- , :

bes quidem illa ex rapina sed tu non rapuisti. Coeterum ;

concedatur etiam illum non rapuisse sed ex terra emis- ,

sum aurum habere. Quid ergo ? ideo-ne bonoe divitiae

sunt? Minime. Sed neque malae inquies. Si ex avaritia et ,

rapina partae non sunt malae non sunt si egenos illarum

, ,

consortes reddat; si non eroget, rnalae sunt et insidiosae.

Quandiu malum non fecerit, inquies, malus non est,
etiamsi bonum non faciat. Piecle. Hoccine malum non est
dominica bona solum habere, solumque frui communibus
bonis? Annon Domini est terra et plenitudo ejus ? Si ergo
nostra sunt communis Domini ergo et conservorum ,

nostrorum. Nam qua3 Domini sunl omnia sunt communia.

Annon videmus in magnis domibus ita fieri? omnibus par
frumenti mensura distribuitur ex dominicis enim thesauris :

promitur domini domus patet omnibus. Communia etiam

:

sunt regalia omnia, urbes plateae, porticus, omnibus ,

sunt communes omnes aeque:participes sumus. Vide nam-

que mihi Dei oecononiiam , id effecit ut quaedam commu-
niaessent, ut ila humano generi faveret; qualia sunt aer,
sol, aqua, terra, coelum mare, lux, astra, ceu fratribus
,

omnia aeque distribuit cosdcm omnibus creavit oculos

:

corpus idem, eamdem animam, similem in omnibus efli-

giem ex terra omnia ex uno viro omnes in eadem domo
; , ,

omnes. Sed horum nihil nos pudore affecit. Fecit et alia

communia, ut lavacra, urbes plateas, porticus. Scd ani- ,

madverte quomodo in illis communibus nulla pugna sit,

sed omnia pacifica. Cum autem quis usurpare quidpiam
tentaverit, ut proprium sibi faciat; tunc contentio oritur;
quasi indigne ferenle natura quod cumDeus nos undique
,

collegerit; nos ipsos dividere conemur, atque usurpare,

et nobis illa b«fi*-wo^£ia reddere, ac dicere tuum et

»-»'/ i « • v .ra

lalll
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. XII. 44^
moum , frigidum hoc vcrbum. Tunc enim contentio , tunc
molestiae. Lbi autem horum nihil est, neque pugna , ne
quecontcntio oritur. Magis ergo communitas, quam pro-
prietas sortc data nobis fuit, et secundum naturam est.
Cur nemo unquam de fori possessione contendit ? annon
quia commune omnibus est? De domo autem, de pecu-
niis, omnes videmus litigantes. El necessaria quidem com-

munia nobis sunt. Nos autem ne in minimis quidem com-

munitatem servamus. Alqui ideo illa communia nobis
dedit, ut discamus et luec ctiam communia habere. Nos
vero ne sic quidem obtemperamus. Sed , ut jam dixi, quo-
modo is qui divitias habet justus fuerit? Non est certe;
sed bonus est si aliis non habet, bonus
distribuat. Si illas

est. Quandiu habuerit, bonus non erit. Hoccine bonum

est, cujus possessio improbos ostendit, depositio probos?
Non ergo bonum est pecunias habere; sed non habere,
probum ostendit hominem. Non ergo bonaj sunt divitiae.
Si vero cum accipere possis, non accipias, rursum bonus
es. Si ergo divitias habcntcs, aliis tribuamus, vel si obla-
tas non recipiamus, tunc boni sumus; si vero accipiamus
[ve\ possideamus, bonum id non est. Quomodo bonae frue-
rint divitia)? Ne itaque bonas illas dixeris. Ideo illas non
habes, quod bonas csse pules, quia illas admiraris. Puram
habcas mentem, judicium accuratum, et lunc bonus eris.

Disce quocnam sint vcre bona. Quacnam illa sunl? vir-

tus, benignitas: hacc bona sunt, non divitia;. Sccundum
hanc normam si sis miscricors, quanlo magis talis es,
lanto magis bonus et es ct cxistimaris; 6i dives aiitcni
fueris, non itcm. Sic ergo boni cfliciamur ut verc simus
boni, ct futura bona conscquamur in Ghrislo Jcsu, cui
cum Patre, simulquc Spiritu sanclo gloria, imperium , !n>-

nor, nunc et scmper, et in saccula sitculorum. Ameu.

444 s. jo. ciirvsostomi arciiiepiscopi c. p.

I l\1W\v\\»\«

HOMILIA. XIII.

CAPUT IV.

Praecipe hsec ct doce. Nemo adclescentiam tuam contem-

nat : sed exemplum esto fidelium in verbo , in conver-
satione, in charitate , in fide , in castitate. Dum venio,
attende lectioni , exhortationi , doctrinae. Noli negligere
gratiam quae estinte, quae data est tibi perprophetiam
cum impositione manuum presbyterii
1
. »

I. Sunt quaedam quse doctrina egeant , sunt quac prae-

cepto. Si ergo praecipias circa ea quae docere oportet, ri-
diculus eris; rursus si doceasubi praecipere par est, idem
tibi accidet. Exempli causa ; malum non esse docerenon
convenit ; sed praecipere , et cum magna auctoritate pro-
hibere. Non judaizare, id praecepto opus habet. Si vero
dixeris , bona effundere oportet , virginitalem servare , si

de fide loquaris , hic doctrina est opus. Ideo utrumque

posuit Paulus , « Proecipe , inquiens , et doce. » Verbi gra-
tia, si quisligaminahabeat, vel quid simile; quando gnari
qui habent haec mala esse , iis utunlur, praecepto tantum
opus habent ; quando autem quid sint ignorant, doctrina

est opus. « Nemo adolescentiam tuam contemnat, inquit.»

Vides-neoportere sacerdotem imperare et cum auctoritate
loqui, neque omnia simpliciter docere? Conlemptibilis
enim pene erat juventus cx praejudicata opinione. Ideo
ait, «Nemo adolescenliam tuam contemnat. » Oportet cnim

' i Tim. iv, 1 1-14.

 ,,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. OOM. XIII. 44^

doclorem non esse conteniptui. Ubi crgo inodestia? ubi
mansuctudo si nunquam contemnatur? In rebus quae ad
,

se solum speclant contemnatur et id ferat; sic enim per

palientiam doclrina rectius procedit ; in iis quas ad alios
speclant , non item. Id enim non mansueludo esset, sed
stoliditas. Si contumclias sibi illalas, si injurias , si insi-

dias ulciscalur , jurc accusas : si vero de aliorum salutc

agatur, impera et cum auctoritate providc. Hic non mo-
destiascst opus, sed auclorilate, ne id gregi noceat. Aut
illud sibi vult Paulus , aut istud. Ncuio ob adolescentiam
te spernat. Doncc enim congruentem vilam exhibueris
nemo lc ob aetatem conlemnet; imo polius quisque mha-
bitur. Ideo subjungit a Sed excmplum eslo fidelium in :

nverbo in convcrsatione in fide, in castitatc

, in om- , : <>

nibus te ipsum praibens bonorum operum formam. Idest,

exemplum viUe esto , quasi imago proposita , quasi Lex
vivens, quasi norma ct exemplar bene vivendi. Doctorem
enim talcm esse oportet. In sermonc, ut facile loquatur ;

in conversalione, in charilale, in fidc, in castitatc inte-

gra , in lcmperanlia. « Dum venio , attende lectioni

» exhortalioni , doctrinoc. » Timolhcum jubet attendcrc lcc-

tioni. Audiamus omnes et inslituamur ut ne divinarum

Scripturarum mcdilationem ncgligamus. Eccc rursum
donec vcniam , ait : Vide quomodo ipsum consolatur?
Yerisimilc cnimillumorbatum idquaercre. Donecvcniam,
inquit, altcnde lcclioni divinarum Scripturarum , exhor-
tationi mutuaj ct doctrinae ad omnes. « Noli ncgligcro gra-
»tiam quae est in te , quac data cst tibi per j)rophctiam. »

Doctrinam hic vocal prophctiam. « Cum impositione ma-

«nuumprcsbyterii.» Non de prcsbyterishicloquitur,sed do
episcopis. Nequc cnim prcsbyteri episcopuin ordinabant.
1
« Ihcc mcditarc, in his eslo . » Vide quoinodo saqx; illuin

' i Tim, iv, i5.

446 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCDIEPISCOPI C. P.

de iisdem commoneat , ut ostendat haec maximc omnium

doctori esse curanda. « Attende tibi , inquit, et doctrinoe:
» insta in illis ; » hoc est, attende tibi ipsi , et caeteros doce.
« Hoc enim faciens et te ipsum salvum facies , et eos qui

»te audiunt
1
. » Bene dixit, « Et te ipsum. »Namqui doc-
trinae innutritus est, sermonibus ipse primus utilitatem
decerpit : dum enim alios admonet , se ipsum compungit.
Nequeenim Timotheo hagc dicta sunt . sed omnibus. Quod
si ei qui mortuos suscitabat lvec monita dat, quid nos di-
cemus ? Sed et Ghristus de doctoribus haec subindicat di-

cens : « Simile est regnum ccelorum honrlni patrifamilias,

» qui profert de thesauro suo nova et vetera 2 . » Ac rursum
beatus Paulus de eadcm re monens dicit : « L t per patien-
» tiam et consolationem Scripturarum spem habeamus *. »

Ipseque maxime omnium hoc executus est , ad pedes

Gamalielis paterna lege instructus; ita ut postea ipse ve-
risimititer leclioni atlcntus fuerit. Qui enim alios ad hoc
hortatur, se prioremconcitavcrit. Vides-ne iilum frequen-
ter Prophetarum testimoniis uti , atque illa scrutari ?Ita-

ne cum neque enim modica uti-

Paulus lectioni altendat ;

litas ex Scripturis decerpi potest; nos negligenter agemus

et perfunctorie audiemus? Et quo non supplicio digni fue-

rimus?« Lt profectus tuus , inqnit, manifestus sit in om-

»nibus. »

II. Vides-ne ut eum vellct etiam in hoc esse maguum et

mirabilem ? Ideo ita dixit , ostendens aliquid adhuc ei de-

Quid illud est, ut profectus tuus manifestus sit
fuisse. in

omnibus? Non in vila solum inquit verumetiam , , in

verbo doctrinre. « Seniorem ne increpaveris 4
. » Num de
presbyteri dignitate hic loquitur ? Certe non puto ; sed de
quocumqueseniore. Quidergo si opus habeatcorrectione?
Ne increpaveris , in juit , sed ac si patrem adires peccan-
» i Tim. iv, 16, — » MaUh. xin, 5a,— » Rom. xv, 4.— < • Tim, v, 1,
 COMMF.KT. IN F.PIST. T AD TIMOTII. HOM. XIII. 447
tem , sic ct illum alloquerr. « Anus ut matrcs , juvcnes ut
• ftatrCs, juvenculas ut sororcs, in omni castilatc
1
. » Ex
ipsani natura id molcslumcsl, ncmpc rcdargui, maxime
quando de seniore agitur si autem de juniore triplex est ; ,

lemcritatis modus : id vero solalur cxmodo etex lenitate.

Potcsl enim quis sine molcstia redarguerc , si velit hac in

rc scse cxerccrc : mu!la cnim opus cst prudcntia. Fieri
tamen potest. « Juniorcs ut fratrcs, «inquit. Cur autem sic
hortatur hoc loco? /Elatis rursus audaciam suhindicans.
Oportet igitur hic etiam monita mansueludine lenire.
« Juvenculas , inquit, ut sorores ; »et addidit,« In omni
» castitate. » Ne mihi , inquit , coitus peccalum dixcris, sed
ne suspicioncm quidcm dcderis. Quia enim colloquia cum
adolesccntulis suspicionem diflicile fugiunt , et oportct
episcopum etiam illas alloqui ; ideo addidit,« Cum omni
»caslitale, »ostcndens cum omni castitatc oportere cum
illis colloquia miscere. Quid, qmeso, dicisPTimotheo h;cc
impcras ? Eliam , inquit : per illum enim loli orbi loquor.
Si autem Timolhco hec prrccipit , cogitcnt alii omncs
qualem cssc oportcat episcopum , ut nullum suspicioni
dct locum , neque umbram occasionis iis qui calumniari
velint. « Viduas honora, quae verc viduoe sunt 2 . » Cur ni-
5
hil de virginitate disscrit, nec dicit, «Virgines honora .»

Quia , ut mihi videtur , tunc virgincs non crant , vcl cx

virginitatc excidcrant. « Jam cnim , inquit, quajdam rctro
» conversac sunl post Satanam. Yicluas honora , qua) vcrc
• viduag sunt,» inquit. Ergo ficri potcst non haherc quidcm
virum nec viduam tamen cssc. Sicul cnim virgo non idco

cst virgo quod non connubio juncla sil sed lnulta alia
, ;

liabeat opoilcl quod sit inculpala quod assidua sit ita

, , ;

et viduam non viri flecessus t;iulum lacit scd palienlia ;

cum conlinentia ; el omnis consortii privatio. llas viduas

' i Tim. ». a. — • Ibidi 7>. — > M. i, i5.

 ;; ,

448 8. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

honorare prcecipit ct jure merito; multo enim dignae sunt

honore, cum solae sint, et viros non haheant, qui sibi pa-

opinio-
trocinentur. Ea res videtur esse probro et pravse ,

nis apud multos. Ideo vult Paulus illas a

sacerdote multum
honorari nec ideo tantum sed quia vidua honore digna
:
,

est. « Si qua autem vidua filios aut nepotes habet, discat

» primum domum suam regere , et mutuam vicem reddere

«parentibus*. » Vide prudentiam Pauli, quomodo saepe
humanis rationibus moneat. Non enim hic magnura vel
sublime quidpiam posuit; sed quod intellectu facile sit
ct mutuam viccm , inquit reddcre parenlibus. Quomodo , ?

pro educatione, et incremento ; verbi gratia, multam tui

curam habuerunt; decesscrunt poslea non potuisti ipsis :

vicem reddcre. JNeque enim illos genuisti, vel educasti

illam vicem reddc nepotibus, per filios quod debes repende.
« Discant , inquit ,
primum domui suae cum pietale proi-

»esse. »Hic recte facta simplicius memorat deinde ut :

inaefis excitet, subjunxit « Hoc enim acceptura est coram

:

»Deo. »Quia autem dixerat , quae vere viduae sunt, jam

dicit quaenam sit illa vere vidua. « Quae autem vere vidua
» est el desolala , sperat in Dcum , et instat in obsecratio-

»nibuset oralionibus nocle et die. Quae autem in deliciis

2
»est, vivens mortuaest . » Si qua, inquit, S£ecularem non
resumpserit vilam in viduitatc, haec vere vidua est: qu;e in
Deum sperat ut oportet, quae instat orationibus et perse-
verat nocte ct die , haec vidua est. Dislinguilur autem ab
ea ,
qure fllios habet, nec vidua est; hanc enim eliam lau-
dat, si filios ut conveniteducet; sed de illa agit ,
qiue filios

non habct et sola relinquitur. Deinde consolatur iilam

quod filios non habeat, dicens hoc esse quod vere viduam
reddat, quando non viri tantum, scd etiam filiorum sola-
tio desiiluta fuerit : habet enim Deum vice omnium. Ne-
» i Tim. r, 4- — ? Ibid. 5, 6.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TlMOTH. IIOM. XIII. 449
que enim ideo quod non habeat filios; sed htec
inferior est

consolatio filiorum locum supplet. Hoc autem vult signifi-

carc. Ne moleste fcras , si audias , oportet filios educare,
ut quae non habeas
filios , ac siideo minorem teneas dig-
nitatem. Vere vidua es : « Quae autem in deliciis est, vi-
» vens mortua est. »

III. Quia enimmulta: filios habentes viduilatem eligunt,

non ut sa;cularis vitce occasiones amputent, sed ut illis

magis se dedant, ac cum majori auctoritate omnia faciant,
et mundanas cupiditates magis sequantur ; ideo ait :
« Quae
»autem in deliciis cst, vivens mortua est. » Quid dicis ?
Yidua mulier non debet in deliciis essc ? Non, inquit. Si
itaque aetaset nalura infirmior, non modo non opus habent
deliciis, sed etiam cae mortem praernaturent , cliamquc
mortem aeternam , quid dixerint viri in dcliciis versanles?
Et merilo ait : « Quae aulem
in deliciis esl, vivens morlua

Sedut id discas, videamus quid sit vivorum opus, et

» cst. »

quid morluorum, ct ubihanc statueredebeamus. Viventes

quae spectantadfuluram vitam, quae vere vita est, curant.
Quiduam vero sil fulura vila, circa quarn omncm omni
temporcsollicitudincm nos impendcreconvenit,audi Chris-
lum dicenlcm «Venile, luereditatc accipilc praeparalum
:

»vobisrcgnum a conslitulioncmundi. Esurivi enim, et de-

«dislis mihi manducarc; sitivi, et dedistis mihi bibcre'.»

Yiventes non eo solum a morluis diflerunt, quod solem

vidcant et acrein spirenl; non hoc dicimus, scd quod bo-
num quid facianl : nain si hoc non pncslent, niliii sunt
morluis meliores. Et ut hoc discas , audi quomodo possit

fieri ut qui mortuus cstvival « Deus

, iuquil, non mor- : ,

2
»tuorum, sed vivoruni est »Scd hoc inquit, .xnigma . ,

est. Igitur utruniqiu; solvauuis. Morluus ost quis viven-

lium, cum indcliciis agcrct. Quomodo ? Vcnliisolumuiodo

» Mntlli. x\v, 34< ~ " !«*• xx "- ^ 1 -

I.XXWI. OA)
 ,

45o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

vivit : aliis Neque enim videt

autem sensibus non utitur.

quae videnda sunt, non audit quce audienda, non Ioquitur

quae loqui oporterel neque viventium opera cdit. Sed
,

sicut ille in leclo extensus, clausis oculis, nihil omnino

sentit; ita et hic de quo loquimur; imomulto deterius. Ille

namque neque bona neque mala sensu percipit hic , ;

vero mala tantum sentit; quantum ad bona autem jacenti

similis est et immotus atque ita mortuus et ille est. Nihil
:

movent illum ea quoe ad futuram vitam spectant; sed ac

si in cuniculum quemdam obscurum et tenebrosum , et

in antrum immunditia omni plenum in sinu suo receptos ,

deducens ebrietas , in tenebris semper detinet, velut mor-

tuos. Cum enira totum tempus in prandiis et temulentia
insumpserit, annon in tenebris est? annon mortuuscst?
Et ne matutinisquidem horis , cum jejunus esse videtur ,

vere jejunus est , tum quod vespertinum vinum nondum

absumpserit ac digesserit, tum quodfuturidesideriotenea-
fcur , et quod in matutino et meridie semper in comessa-
tionibus degat, et totam noctem et matutini plurimam
Partem in profundo somno egerit. Hunccine, quaeso , cum
viventibus numerabimus? Quis porro descripserit tempes-
tatem illam quae tum in animam,
a voluptate excitatur,
tumin corpora influentem?Quemadmodumenim frequens
nubium densitas non sinit radium solis efFulgere sic vo- ;

luptatis et vini vapores cerebrum quasi scopulum impc- ,

tentes densamque illic nubem sistentes rationalem vim

, ,

non sinunt ultra pergere, in caligine multa ebrium dcti-

nentes. Quantam tunc putas esse intus'tempestatem in ,

eo qui taliapatitur? quantum tumultum ?Quemadmodum

enim cum inundatio accidit, et aqua officinarum atria
superat ; eos qui intus sunt turbatos conspicimus, cados,
amphoras , spongias et alia multa adhibere et excogitare
ut illam exhauriant , ne fundamenta commoveat , et vasa
 1

COMMKNT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XIII. 45

oniuia inulilia reddat; ita et cum anima voluptate nimia
redundat, inlus ratiocinia lurbanlur ct cum non possint :

id quod congestum est evacuare , cumque aliud rursum

ingcratur, ingcns excitatur tcmpestas. Ne mihi respicias in
vultum botum et hilarcm scd quae intus sunt scrutare ,
,

et videbis illa multo mcerorc plena ac si liceret eductam :

inde animam corporeis oculis conspicere, videres delician-

tis mccstam
aniniam dcmissam tristem attenuatam.
, , ,

Quanto magis cnhn corpus impinguatur, tanto magis ani-

ma attenuatur et infirmior efficitur ; et quanto magis il-

lud iovetur, lanto magis illa obruitur et sepelitur. Et sicut

in oculorum pupilla , si exlcrius impositae tuniculae sint
densiores, nonpotest ccrnendi vis penetrare et conspicere,
radio a densilale depulso, et hinc sacpe lenebrae oriuntur;
ita cum corpus frcquentius incrassatur , multa densitatc
circumcluditur. At mortui, inquies , corrumpuntur et
pulrescunt, multaquc sanics inde fluit , ita in delicianle

observes; fluxus ,
phlegma , mucorem, singultus, vomi-
tus, cruclationcs : coetera cnini, qute turpia sunt , praUer-
millo. Tanla quippc est voluplatis tyrannis , ut ca susti-
nere cogat, quae dicere non audcnms.
IV. Etiamnum intcrrogas quomodo corpus undique ,

diiilual? Yerum comcdit cl bibit. At uon est hoc humanac

vitac signum, quandoquidcm brula comcdunl et bibunl.
Ciiun ergo aniina morlua jaccat, quaenam cibi el potus uti-

lilas? I l enim corporc jacenlc, niliil juvat ilorida vcstis,

qua amicitur, sic ncc corpus iloridis amTclum anima mor-
tua juval. (luni cnini scinper dc coquis, dc mensariis . de
pistorii)iis vcrba iaciat, ac nihii ])ium loqualur, annon
mortua csl? Ouid sit hoino vidcanius. Exlcrni dicunl, mAq <

aniinal ralionalo, mortaic, raliouis ac scienli.c capax. Nos

autcm non ab illis dclinitioncm mulucinur ; scd undc ?

A divina Scriptura. libinam crgo Scriplura definilioncm

2 9-
452 JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

hominis posuit? Audi dicentem : « Erat homo justus, ve-

1
y> rax, pius, abstinens ab omni re mala : »hoc est, homo.
Alius iterum dicit : «Magnum quiddam homo et pretiosus

» vir misericors. » Eos vero qui tales non sunt, etsi mentis
participcs, quantumvis disciplinis instructos , non solet

Scriptura homines appellarc ; sed cancs , equos , viperas ,

serpentcs, vulpes, lupos , et si quid in fcris vilius sit. Si

igiturhoc est homo qui deliciis aflluit homo non cst.

,

Quomodo cnim fuerit, qui nihil horum curat? Non enim

possunt simul delicias cum sobrietate concurrere. llasc
cnim se mutuo destruunt. Hoc etiam exteri dicunt : quod
venter pinguis mentem subtilem non gignat. Solet eliam
Scriptura homines inanimes dicere : « Non permanebit spi-
2
jrilus meus in his hominibus, eo quod carnes sint »At- .

qui animam habebant sed quia mortuam illam circum- :

ferebant, carnes ipsos vocabat. Utenim de virtute praeditis,

Jicet corpus habeant, dicimus tamen, totus ille anima est,

totus spiritus est; sic contrarium proferimus de iis qui

tales non sunt. Sic ot Paulus dicebat : « Vos non eslis in

7>carne
3
, » quia carnis opera non efficiebant. Sic et deliciis

incumbentes non sunt in anima, nec in spiritu. « Quae

aautem in deliciis cst, vivcns mortua est, inquit. » Auditc
wuoe tempus omne in comessalionibus et ebrietatibus ab-
sumitis, quae paupercs famc labescentes et morientes des-
picitis, cum vos pcrpetuo in voluptate moriamini. Duas

quippc mortes perpetratis, corum qui aftligunlur et ves-

tram quoque; utramquc quia modum nullum servatis. Si
autem rcdundantiam veslram illorum indigentiae miscere-
tis vitas duas conservarctis. Gur ventrem tuum satietate
,

distendis? cur ventrem pauperis atlenuas indigentia? Hunc

ultra modum impinguas : illum ultra mensuram extenuas?
Cogila quid sint cibi, in qua? mutentur, quid efficianlur.
• Job, i,?. — » Gen. vi, 5. — * Rom, viir, 9.
 COMMKNT. IN KPIST. 1 AU TIMOTII. IIOM. XIII. /J53

Annon hrcc vel audiens indignaris? Cur ergo sludes illa

sempcr accumulare? Nihil aliud est illud deliciarum addi-

tamenlum quam stercorum incrementum. Habet cnim
,

nalura mensuram, et quod superabundat jam alimentum

non est, sed pernicies, et stercus abundantius. Nutri cor-
pus, ne eneces. Ideo alimentum vocatur, non ut pcrdanjus
corpus, sed ut alamus. Ideo, ut puto, alimentum ad hoc
secernitur, ut ne deliciarum simus amatores. Nisi illud ita
se haberet, nec deliciae inutilcs esseut; nec corpori noce-^
rent, nunquam cessaremus nos invicem devorare. Nam si

quantum vellemus venter exciperct, digereret, et corpori

mitteret, innumera videres bella et pugnas. Si enim nunc,
cum alia in stercus secernuntur, alia in sanguinem et
phlegma inutile et adulterinum, deliciis tamen incumbi-
mus , et saepe opes integras in mensa una consumimus ;

nisi talis esset deliciarum flnis, quid non faceremus? Ma-

jori nos foetore replemus : cum magis deliciamur, corporo
undique instar utri defluente. Eructat sic quispiam, ut
etiam vicinorum ccrebrurn hinc laedatur. Vapores undique
torti ex corpore emitluntur, quasi ex fornace, ardore intus
putrescente. Quod si ii qui foris sunt ita indignantur,
quid putas pati cerebrum intus, dum frequenter his vapo-
ribus qualitur? quid ferventis sanguinis rivos, qui inter-
cluditur? quid vasa illa, jecur et lien? quid illi sulci ster-

coris? Etquod graviuscst, illis stercoris sulcis prospicimus,

ut ne obstruantur, et ne stcrcora sursum mittant : atquc
ad hoc nihil non agimus contis impcllentcs, ac ligonibus
trahcntcs. Latrinas aulem ventris nostri non expurgamus,
sed obstruimus et oppilamus : ct stercore ad superna as-
cendente , ccrcbrum dico, nos nihil
ubi rex ipse scdet,
curamus. Idco non quasi regem habeamus ornatum ila
omnia agimus, sed ac si cancm immundum habcremus.
Ideo Dcus procul illa mcmbra posuit, ul niliil ex ipsis pcr-
454 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

niciei accipiat. At nos non sinimus, sed omnia immoderato

usu corrumpimus. Quid vero quis dixerit de aliis malis ?

Obstrue canales latrinarum, et pestem videbis protinus

grassari. Quod si fcetor ille extrinsecus invadens, peslem
parit : is qui intrinsecus est, et undique obstructus angus-
tia corporis, nec habens unde erumpat, annon morbos
pariet innumeros et corpori et animse ? Quodque gravius
est, adversus Deum multi indignaniur : quid hoc est; di-
centes, stercus gestare nobis lege statuit : ipsi vero stercus
augent. Propterea Deus rem sic statuit , ut sic a deliciis
arceret, ut suaderet ne ssecularibus nimis haereremus. Tu
vero ne sic quidem vis a deiiciis temperare, sed ad fauces
usque, et usque adrnensae tempus; imo ne quidem tandiu
manet voluptas, et deliciando perseveras. Annon statim
atque linguam et fauces pr.neteriit, voluptas omnis extincta
est? Sensus enim in gustu est, et postea nihil; sed multa
molestia, aut stomacho non officio fungente, aut cum
multa difficultate id praestante. Jure ergo dixit :
« Quae in
» deliciis est, vivens mortua est. » Nihil enim vel audire vel
loqui potest anima quae in delicifs est : moilis efficitur,
ignava, imbecilla, illiberalis, timida, ferocia, adulatione,
et ignorantia plena, indignatione, segnitie, malis omnibus
referta, contra vero bonis omnibus destituta. Ideo ait : « Et
1
» hoc pra3cipeutirreprehensibiles sinl . » Vides-ne rem esse
lege praeceptaui ? Id non arbitrio relinquit : praecipe, ait,

ut non in deliciis versentur, quasi hoc vitium esse in con-

fesso sit; ita ut non liceat in deliciis versanti mysteriis
participare. Et hoc praecipe, inquit, ut irreprehensibiles
sint. Vides-ne rem in peccatorum numero censeri? Nam
quod arbitrio cujusque relinquitur, etiamsi non fiat, non
impedit quominus quis irreprehensibilis sit. Itaque nos
etiam Paulo obtemperantes praecipiamus ut viduae , quoe

t Tim. v, 7.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XIV. 4^5
deliciis student, ex viduarum catalogo deleantur. Nam si

miles qui lavacris, theatris, ac negoliationibus dat operam,

velut desertor militiae damnatur ; multo magis id de viduis
statuatur. Ne ergo hic requiem quneramus , ut illic cam
inreniamus : ne hic deliciis operam demus, ut illic veras
et germanas delicias asscquamur, qure nihil mali pariant,
et innumera bena aflerant omnes asse-
, qua3 utinam nos
quamur cumPatre et Spiritu sancto
in Christo Jesu, cui

gloria, imperium, honor, nunc et semper, et in saecula sae-

culorum. Amen.

HOMILIA XIV.

CAPUT V.

Si quis aulem suorum, et maxime domesticorum curam

1
non habet, fidem negavit, et est infidcli deterior .

I. Multi putant virtutem suam ad salutem sibi satis esse,

et si vitam suam recte disponant, nihil sibi ad salutem

deesse. Ii vero falluntur. El hoc quidem ostcndit illc qui
talenlum unum suiToderat. Nequc cnim illud imminutum
obtulit, sed totum ct quale dcposilum sibi fucrat. Id os-
tendit quoque bcatus Paulus diccns «Si quis aulcm suo- :

»rum curam non habet. » omnimodam Curain hic dicil

sccundum animam el sccuudum corpus nam eliam :. ha;c,

cura cl providcntia cst. Si quis aulcm suoruni, maxinio.-

que propriorura, idest, gcucrc ad so pcrl.incnlium, curani
non habet, cst infidcli dclcrior. Quod cliam dicit K.s.u.i-

Propholarum coryphicus : « Domcsticos scminis tui uon

•
i Tim. v, 8.
 ,

456 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»despicies*. » Qui cnim genere propinquos et cognatione

quomodo erit erga alios benevolus? Nonne va-
despiciat,
nam gloriam id omnes esse dicent, si alios bonis afficiens,
suos despiciat, neque illis parcat? Quid porro si alios ins-
tuat, hos in errore versantes despiciat, licet facilius ct
aequius possit his advigilare ? Id plane constat. Non enim
dicturae sunt genlcs : Num humani sunt Christiani, qui
suos despiciunt? «Et est, inquit, infideli deterior. » Quare?
Quia infidelis , etiamsi alienos, suos tamen non despicit.
Hoc autem vult significarc et divinam et naturalem le- :

gem violat, qui suos negligit. Si autem qui domesticorum

curam non habet fidem negavit et est infideli deterior,
, ,

qui domesticos etiam injuste lredit, quo loco ponetur? ubi

constituetur ? Quomodo autem fidem negavit ?« Deum
» inquit, se nosse confitentur, factis autem negant 2 . » Quid
vero praecepitis quiDeus csse creditur? Domesticos semi-

nis non despicere. Quomodo autem credat is qui Deum

negat? Id cogitemus quotquot pecuniis parcentes, domes-
ticos contemnimus. Idcirco Deus cognationis vincula ex-
cogitavit, ut plurimas haberemus nobis mutuo bene fa-
ciendi occasiones. Quando igitur tu neque id facis quod
infidelis facit, nonne fidem negasti? Ergo non sola fldei
confessione fides exhibetur, nisi digna opera compareant.
Possuntque singuli credere et non crcdere. Postquam
enim de deliciis verba fecit, non solum ideo periit, inquit,

quod in deliciis versetur; sed etiam quod domesticos des-

picere cogatur. Jure ita loquitur. Nam quae ventri vivit,
per hoc periit, et fidcm negavit. Quomodo autem est in-
fidcli deterior ? Quia non par res est domesticum, et alie-
num aspernari quomodo enim? Sed major estculpa,
:

notum , quam ignotnm amicum quam non amicimi, , ,

aspernari. « Vidua eligatur non minus sexaginta annorum,

" Isaii. lviii, 7. — 2 Tit. 1, 16.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM, XIV. 4^7
» qua5 fuerit unius viri uxor, in operibus bonis tcstimo-
» nium habens^.uDixerat, « Discant primum domnm suam
2
»bcne rcgere, et vices parentibus rcddere ; »dixerat,
« Quae in deliciis est, vivens morlua est ; » dixcrat quod
si domcsticorum curam non habeat , sit infideli deterior;
dixcrat quod si hacc non habeat, indigna sit catalogo vi-
duarum : hic demum dicit, quid illam habere oportcat.
Quid ergo ? num ex annorum numero de illa judicabi-
mus ? Et quid hoc meriti habet ? Neque enim hoc illa
effecit quod sit sexaginta annorum. Non ab setate tantum,
inquit ; ila ut si ctiam illam aetatem supergrediatur, neque
opera habeat, ne eligatur. Cur aulem aetatem accurate
designet, causam ille postea affert, non a se ipso, scd
ab ipsis viduis inductam. Inlcrim vcro scquentia audia-
mus. « In operibus bonis, inquit , teslimonium habens. •»

Qualibus operibus ? « Si filios educavit. » Non parvum id

opus est filios educare. Filios autem educare , non est so-
lum nulrire, sed ut par cst id faccrc; sicut superius dixit;
« Si parmanscrint in fidc, in dilectione, in sanctifica-

«tione 3
. » Vides-ne quomodo ubique beneficia domcsti-
cis collata alicnis praeponat ? Primo namquc dixit, si filios

educavit; deindc , « Si hospitio reccpit, si sanctorum pe-

» des lavit, si tribulationem paticntibus subministravit , si

Domiic opus bonum subsccuta cst. » Quid vcro si pauper

illa sit ? Ne sic quidem abstinerc potuil a filiis cducandis,
ab hospitibus suscipiendis , a tribulationem palicutibus
fovendis. Ncquc cst illa paupcrior ca quae duos obolos in-

jecil. Etiamsi paupcr sit, domum hal)ct, non cnim sub

dio manet. « Si sanctorum pedes lavit, inquit. » Nihil hic
impcnsoe est. « Si omnc opus bonum subsecula est. » De
quo praecepto hic agit ? Corporalc mifiislerium praccipit.

' l Tim. t, 9, lo. — » Tit. Illi 4- — 3 i Tim. II, |5.

 ,

458 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIUPISCOPl C. P.

Nam ad ministerium maxime idoneae sunt mulieres, ad

lectum sternendum , quieleni curandam.
II. Pap.-e ! quantam accurationem a vidua postuiat!
tantam fere, quantam in episcopo desiderat. Uludenim,
si omne opus bonum subsecuta est, hoc indicat. Si il!a

hoc exequi non potuit , particeps tamen fuit, ministravit,

delicias ahstulit ; providentiam et curam domus vult ha-
here , et orationibus semper incumbere : talis erat Anna.
Vide quanlam diligentiam postulet a vidua, majorem
quam a virginibus. Etiamsi ab illisquoque magnam expe-
tat accurationem, et summam virtutem. Cum enim dicit,
quod honeslum est et quod facultatem praebeat sine im-
pedimento Dominum obsecrandi, in summa virtutem om-
nem fere complectitur. Vides-ne non satis esse si vidua
secundas non contrahat nuptias , sed multis aliis opus
esse ? Cur enim , quaeso , hortatur ut secundas non con-
trahat nuptias An quod rem improbaret? Nequaquam,
?

hoc hferelicorum est sed quod vellct eam postea spiri-

;

tualibus incumbere , et ad virlutem se conferre : neque

cnim immundum est connubium , sed occupationibus
plenum. Nam cum dicil, ut vacent, non ait , ut purgen-
tur. Multas enim revera occupationes connubium aflert.

Si crgo ideo non nuptias contrahis , ut timori Dei incum-

bas , neque tamcn incumbis , nihil tibi hinc utilitatis. Ut
obse^uium pracstes hospitibus et sanctis. Si igitur haec

non fcceris, a matrimonio quasi illud damnans abstinuisli.

Sic eliamvirgo, quce non vere crucifixa est nuplias repu-
diasse videbitur, quasi execrandas et impuras. Vides-nc
quod hospitalilatem dicat, non bonum affectum tantum,
sed diligenlem , et cum hilaritate et alacritate faclam
ita ut rem suscipiat ac si ipsum Christum exciperet? Ndta
enim vult hoc minislerium ancillis committi, sed ipsas
illud proeslare. « Nam si ego , inquit, magister lavi pedes
 ,

COAlMIiNT. 1N iilMST. I AD TIMOTH. IIOM. XIV. 4->9

» vestros , Euulto magis vos debelis allor alterius pedes la-

»vare\ » Quanluinvis enini ftieris opulenta , in quantavis

dignilale fueris, et \a generis nobilitate altum sapias, non

lanlutn intervallum erit, quantum inter Dcum et disci-
pulos. Si bospilem ut Chrislum excipias , nihil est quod
erubescas , imo polius de re illa gloriare. Si vero r.on ut
Cliristum excipis ne excipias omnino. Nam ait, « Qui vos
» suscipit, me suscipit 2
. » Si non jta suscipias , mercedem
non babcbis. Abraham viatores homines , ut inse pulabal,
suscepit : nec ad excipicndos domesticis oinnia facienda
commisit; sed majoiem ministcrii parlcm ipse suscepit,
el uxori farinam misccre imperavit, etsi treccntos decem
el octo vernaculos habebat, inter quos ancillas fuisse ve-
risimile est.Sed ipse mercedem cum uxore habcre cu-
piebat non solum expensoe, scd etiam minisierii. Ila
,

oporlet hospitalitalem exhibere per sc omuia faciendo ,

ut nos sanclificemur, ut manus nostrae benedicantur.

Etiamsi paupcri dcderis ne dcdigneris per le darc non , ;

cnim pauperi das, scd Christo. Quis autem ila miscr est,
ut non dignetur manum porrigcre Chrislo ? Hax est vere
hospitalitas , hoc est proptcr Deum facere. Quod si cum
fastu hnperes, etiamsi primas hospili concedas; non cst
hoc hospilalitas, nequc proptcr Deum ila agilur. Mullo
hospes ministerio opus habel, multa adhorlatione; vix
eliam sic polcrit non erubescere ; ita eniiu se res habct :

ita ut qui bene excipilur, pudore afliciattir. Minislerii

cxuperanlia pudorom tollerc op(»rlet, ac verbis siinu!«|ii(.

re ipsa oslendere , ipsum magis beneficium accipero ,

quam dare. Ila res ex hilari voltinlale longe gralior efli-

citur. Sicut cnim qui ae pulal damno aflici, loluin perdil ;

ct qui seputat bfMiclieiiun Iriltuerc, otnnia perdil : sic qui

sc benc cxcipi existimat, ampiius rccipit,« Ililarem euini
1
Joun. iii, i4. — * Mullh. .\ ,
4u-
4^0 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»datorem diligit Deus \ » Itaque magis gratiam habes

pauperi quod accipiat. Nam si pauperes nonessent, pec-
catorum sarcinam Sunt illi vulnerum
difficile poneres.
tuorum medici, eorum manus medicamenta tibi praebent.
Non ila medicus manum porrigens et medicamenta dans,
medicinam exercet, ut pauper manum porrigens, et a te
accipiens , mala tua Dedisli argentum
aufert. egressa ,

sunt cum illo peccata. Hujusmodi sunt et sacerdotes.

« Peccata, inquit, populi mei comedunt 2 » Itaque ma- .

jora accipis, quam das; beneficium magis accipis, quam

confers. Deo non hominibus, divitias auges,
fceneraris,
non minuis ; minuis aulem si non minores reddas, si non
dederis. « Si hospitio suscepit, inquit, si sanctorum pedes
» lavit. » Quorumnam ? eorum qui in ajrumniis versantur,
non simpliciter sanctorum. Potest enim fieri ut sancti
multo ab omnibus obsequio foveantur. Ne hos prosequa-
ris qui in copia rerum sunt ; sed eos qui in aerurnnis , qui
ignoti sunt. « Qui fecerit , inquit, uni ex his minimis,
s
» mihi fecit . »

III. Ne des praesulibus Ecclesiae ut distribuant; tu ipsa

distribue; ut non impensae solum, sed etiam ministerii
mercedem habeas. Propriis manibus largire tu sulcum :

sere non est hic aratro opus, neque boves jungendi, ne-
:

que tempus expectandum , neque terra sulcanda , neque

cum frigore certandum. Hoc semen tota hujusmodi solli-

citudine vacuum est. In coelum namque semina jacis, ubi

non frigus, non hiems, non aliud quidpiam hujusmodi est.
In animas semina jacis ubi nemo quod seritur aufert, sed
,

firmissime relinetur, ac cum magna cura et diligentia.

Tu semina. Cur te ipsum mercede privas? Magna merce6
est posse eliam aliena dispensare. Non danti solum merces

tribuitur, sed etiam ei, quoe data sunt, recte dispensanti.

* i Cor. ix, 5. — » Osee. iv, 8. — 3 Matlb. xxv, 45.

 COMMENT. IN KPIST. I AD TIMOTII. HOM. XIV. ffi \

Cur tu mcrccdem nou accipis? Quod enim hujus etiam rei

mcrccs sit audi : « Constituerunt, inquit , apostoli Stcpha-

1
» num ad ministerium viduarum . » Sis tu dispensator bo-

norum tuorum. Ipsa lc benignitas ordinat et Dei timor.

Illud vana gloria vacuum est , illud animas recreat , manus
sanclificat, inflalum animum dejicit, philosophiam docet,
alacriorcm facit , hoc tibi benedictiones conciliat. Recedit
caput luum plenum bcnedictionibus viduarum. Studiosior
esto in oratiouibus. Sanctos viros inquire, qui vere sancti
sunt, qui in soliludinibus sedent, qui mendicare non pos-
sunt, quiDeum semper meditanlur. Longum iter suscipe,

per te ipsum eroga. Multum enim, si dederis, cmolu-

mcnti consequeris. Vides tabernaculum et diversorium ?

vides desertum ? vides solitudinem ? Siepe ad pecunias

dandum profeclus , dedisti animam tolam detentus , fuisti,

et cnm alio captivus eflectus es, ac mundo peregrinns

evasisti. Magna res est pauperes videre. « Melius est, in-
» quit, ingredi in domum luclus, quam in domum risus*. »

Ilic cnim animus intumescit. Nam si tu similiter deliciis

te dedere possis , habes incitamcnlum ; si non possis , moe-
rorc afliccris. ln domo autemluclus nihil hujusmodi; scd
si absinl dcliciae, nondoles, si adsint, le ipsum reprimis.
Vere domus luclus sunt monastcria, ubi cilicium et cinis,
ubi solitudo , ubi nullus risus , nec saecularium rerum tu-
multus, ubi jejunium, ubi humi cubatio, ubi pura sunt
omnia, a nidore, a sanguine , a turbis, a tumullu, a per-
turbationibus. Porlus cst tranquillus. Ibi ccu luminaria
sunt,e sublimiprocul advcntanlibus huenlia : illi in porlu
sedcntes, ad trauquillitalcm suaui omucs altrahunt , ncc
sinunl eos qui so rcspiciunt naufragia pali , ncc pcrmittunt
eos in tenebris dcgere. Ulos adi, amicc excipe, acccde,
sacros pcdes tange : mullo cnim honorabilius cst illorum

• Act. ti, 5, — » Ecole. tii, 3.

462 8. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tangere pedes, quarii aliorum capita. Dic enim mihi : Si

statuarum pedes quidam langunt, quia formam referunt

regiam , tu ejus ,
qui Christum in se habet, pedes non
tanges, ut salvus fias ? Sancti sunt pedes illi , eliamsi viles.

Prolanorum antcm ne caput quidem venerandum est. Pe-

des sanctorum magna prastare possunt. Quapropter pu-
niuut eliara cum pulvercm excutiunt. Gum apud nos sancti
quidam sunt non veremur ea
, ipsa facere. Sancti vero sunt

omnes qui fidem vitamque rectam servant. Etiamsi signa

non faciant, etiamsi dajmonas non pellant, sancli sunt.
Perge ad sanctorum tabernacula; quasi a terra in ccelum,
ita licet ad monasterium sancli viri confugere. Non vides

illic ea quae domi , omnino purus est ille chorus. Silentium

ibi quiesque multa , illic nec meum nec tuum est. Si istic

uno die vel biduo manseris, tunc majorem senties volup-

lalem. Dies advenit , imo ante diem gallus cantavit. Ne-
que istic ul domi res se habet, ubi domestici stertunl,

januae clausse sunt, omnes mortuis similes dorminnt,

mulio tintinnabula quatit. Nihil ibi simile : sed simul om-
nes cum pictate somnum deponentes surgunt, praesule
iilos concitante , stantque sacrum constituentcs chorum ,

manusque statim extendentcs , sacros hymnos canunt.

Neque euim perinde atque nos , multis horis opus habent
ad excutiendum somnum et soporem. Nos enim simul at-
que surreximus , sedemus expandenles membra ad con- ,

suetum usum pergimus, hinc faciem et manus lavamus :

postea calceos et vestimenta aceipimus , multumque tem-

poris insumilur.
IV. Illic nihil simile. Nemo famulum vocat, quisque
sibi sufficit, non opus habet vestimentis mnltis, nec alio
qui somnum excutiat. Sed statim atque oculos aperuit,
ob sobrietatem ei similis videtnr, qui multo tempore vi-

gilavit. Quando enim cor non cibis aggravatum et depres-

 COMAHiNT. IN T.PIST. 1 A.D TIMOTII. IIOM. XIV. 4^3
sum cst , non mullo opus habcl lemporc ad cxpergiscen-
dum , sed slatim cvigilal. Manots scmpcr prtme sunt, quia
somnus recte ordinatur. Ncmo stcrtcntes vel ilantes illic

audil , neque pcr somnum molitantem se quempiam vidct,

vel nudatum ; scd ilii dccentius quam ii qui vigilanl, dor-
miunt. Hoc autcm lotum ex animi disciplina orilur. Verc
sancli ilii sunt et in hominibus Angeli. Nec mircris hnec
audiens. Magnus enim Dei limor non sinit cos in profun-
dum somnum incidcrc , scd quasi in superficie quiescunt.
(aun porro talis sit somnus , lalia cssc somnia , talcs phan-
tasias ncccsse cst, non aulem porlcntosa. Verum, ut dixi,
gallus cantavit, ct stalim vcniens praesui et pede jaccnlem
pulsans, omnes excilat. Neque enim nudos istic dormirc
ias cst. Dehinc poslquam surrcxere, stant hymnos ca-
ncntes prophcticos,cum multo suavi concentu et mclodia.
Non cithara non fistuke non instrumcnlum aliud musi-
, ,

cum talcm cmiltit sonum qualem istic audire est in pro- ,

funda quiete et in solitudine cancnlibus sanctis illis. ihcc

porro cantica ulilia sunl. et opportuna, atque amorc Dci
plena. « In noctibus, inquit, exlollitc manus vcslras ad
»Dcum. » Et rursus meus ad
: « Ex nocte vigiiat spiritus

»te, Dcus, quia lux pnccepta lua sunt in terra » Can-

1
.

lica quoqueDavidica, mullos lacrymarum fontcs moven-

tia , cum canit diccns : « Laboravi in gcmitu meo , lavabo
» per singulas noctes lectum mcum , lacrymis meis slratum
»meum rigabo ; » et rursum, '/ Quia cinerem lanquam pa-
» nem manducabam; » et rursus, «Quid ost honio quod
«memores ejusPIIomo vanilali similis factus cst. Et dics
» mei sicnt umbra dcclinavcrunt » et, « Ne limueris cmn ;

»dives faclus iuerit homo, ct cum mulliplicala lccrll. glo-

»ria domus cjus; » ct itcrum, « Qui habilarc facit unius

smoris in domo; » ct, « Seplies iu die laudcm dixi libi Wr

> Isai'. xxvi, 9.
464 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» per judicia justitiie tuae ; » iteruuique , « Media noctesur *

» gebam ad confitendurn tibi super judicia justitiae tuae ; »

et, « Deus liberabit animam meam de manu inferi; » et,

« Si ambulavero in medio umbrae morlis, non limebo mala,

»quoniam tu mecum es; » ct rursus, « ?^on timebo a ti-

» more nocturno a sagitta volante in die
, a negotio ,

» perambulante in tenebris , ab incursu et daemonio me-

»ridiano; » et rursus, « /Estimati sumus sicut OFes oc-
» cisionis '
; » ardentem suam erga Deum charitatcm osten-
dunt. Quando itcm cum Angelis canunt; nam el Angeli

tunc canunt, « Laudate Dominum de ccelis, -» dicentes; no-

bis oscitantibus, prurientibus, stertentibus , supinis jacen-
tibus, et fraudes innumeras cogitantibus, quantum illud

est ipsos in his totam noctem consumere ? Paulo ante lu-

cem demum quiescunt : el cum nos opera aggredimur,
illi quictis tempus habent. Lbi vero dies illuxit, singuli
nostrum alterum vocat, de impensis colloquia miscet.
alter

Si in forum se conferat magistratum adit tremit timet-

; , ,

que ne pcenre repetantur; scenam se confert, alius

alius in

ad negotium suum. Illi vero postquam horas matutinas et

hymnos compleverunt, ad lectionem Scripturarum se
conferunt : sunt etiam qui libros scribere didicerunt. Sin-
guli constitutum domicilium habentes, quiete semper
agunt, nemine nugas proferente, nemine loquente. Deinde
Tertiam, Sextam, INonam, et vespertinas orationes per-

solvunt; et in quatuor partes totam diem dividentes, sin-

gulisinpartibuspsalmodiaethymnis Deum honorant; aliis
omnibus prandenlibus ridentibus, ludentibus, ciboque
,

nimis sese dirumpentibus hi hymnis dant operam. Nul- ,

lum fere niensae et sensilibus rebus tempus deputatur.

« Psal. vi, 6. Id. ci, 10. Id. viu, 5. Id. cxliv, 5, et xlviii, 17, et lxvii,7,
et cwin, 1 14, e( cxviu, 6a, et xlviii, 16, et xxn, 4> et xc, 5, et xtm, 24, et
CtLVjll, ?.
 ;:

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XIV. 465

Rursus post prandium oadem exercilia resumunt post
quam pauhun somuo se dedcruut. At saeculares inter-
diu etiam dorniiunt ; illi vero noctu vigilant. Vere filii

lucis sunl. Deindc illi poslquam magnam dici partem dor-

micnlcs insumpsere, gravati prodeunt. Ili autem semper
ad vesperam usque pcrsistentcs, et
sobrii sunt, sine cibo

hymnis opcram danlcs. Advenientc vespera, illi quidcm

ad lavacra ct requiem properant; hi vero a laboribus quies-
centes ad mensam accumbunt, non famulorum turbam
concilantes, neque pcr domum discurrentes, neque tu-
multuantcs, ncque apponentes opsonia multa, odore fra-
grantia; scd alii panem solum cum sale, alii oleum appo-
nunt. Alii vcro, qui infirmiores sunt, herbas et legumina
habent. Deinde postquam paululum scderunt, hymnisque
tolum concluscrunt, singuli quiescunt in stratis, ad quie-
tem , non ad delicias adornatis. Nullus istic principum
timor habetur, nulladominorum arrogantia, non servo-
rum metus non mulierum tumultus non parvulorum
, ,

turbae non arcularum multitudo, non vestium superllua-

,

rum depositio non aurum non argentum. Non istic cus-

, ,

todiae et prarviae aliae custodiae sunt, nonpenus, non ali-

quid similo. Sed plcna omnia orationibus sunt, hymnis,

spirituali fragranlia : nihil illic carnale. Furum incursio-
nes non timent, nihil cnim habent quod periculum sulieal
non sunt pecuniac; sed corpus solum et anima. Si hanc
auferant, non damnum, sed lucrum intuJerunt « Mihi :

»cnim vivcrc Christus cst, inquit ct mori lucrum*. »Om- ,

nibus illi sc vinculis solvcrunt. Vcre « Vox exultationis in

2
» tabcrnaculis justorum . »

V. Non illic ululatus unquam audilur, non gemitus

his molestiis vacuum cst lcctum illud, talis clamoris ex-
pers. In illis moriunlur; neqitc cnim corporc immbrtales
» Pbilip. i, ai. — » Psal, cxtii, »5,

lxxxvi, 3o
466 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

sunt. At illi morlem, non morlem esse arbitrantnr. Eos

qui decesscrunl cum hynmis effcrunl id vero non elatio- :

ncm illi Propoinpain (7).» Si nuntiatum

vocant, sed «

iuerit talcm vellalem esse mortuum, magnum gaudiuin,

uiagna voiuj)las adest; imovero nemo dicere ausit : llle

est mortuus; sed, ille est consummatus. Deindegratiarum

actioncs, gloria multa, laetitia precantibus singulis ut ,

talem et ipsi habcant fmem, et sic ex certamine cxeant,

ut finem laborum et agonum inveniant, Christumque vi-
deant. Si quis infirmetur non hinc lacrymre, non luctus: ;

sed rursus preces emittuntur. Non medicorum manus,

sed fides saspe infirmum sanat. Si vero medicis sit opus,
mae;na hic ostenditur philosophia , mulla palienlia : non
adest uxor solutis crinibus, neque fdii qui orbitalem non-
dum experli lamcntentur; non servi rogantes expirantem
herum, sibi securitatem aliquam tribuat. Sed liis omnibus
libera anima, unum respicit solum, ut in exlremo halitu
Deo amica discedat. Si morbus accidat, non ab ingluvie,

vel vinolenlia gignitur : sed et ipsae morborum causte laude

plenae sunt non culpa, ut istae. Nam vel ex vigiliis, vel ex

jcjuniorum frequentia pariuntur; vcl quid simile morbos
cflicit: idcoque iacile curantur. Satis enim est ad aegritu-

dines depeliendas , si tempcrent a labore nimio.

VI. Dic igitur mihi, inquies; sisanctorum pedeslavit in

Ecclesia, an possint hic tales inveniri. Fossunt ccrte, om-
ninopossunt. Tanlumpeto, ne, quiaillorum, monachorum
ncmpe vitam recensuimus, eos,
, qui in Ecclesiis sunt, despi-
ciamus. Multi soepe lales in mediis Ecclesiis sunt, sed latent.
Non enim quia domos circumeunt et in ibrum vadunt; nec ,

quia praesunt, despiciendi sunt. Hoc etiam Deuspraecepit.

Wam ait : « Judicate pupilio,ct defendite viduam 1
. » Muitae
sunt virtulis vias , sicut el margaritarum multa sunt discri-

« Isai'. j, 17.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTU. IIOM. XIV. 4^7
mina, ctsi omnes margaritac vocantur. Sed alia quidcm
csl splendens ct undiquc rotunda; alia non tantam habet
pulchriludinem, scd aliam. Quam illam? Sicut arte qua-
dam cpraijum longam habct lincam, angulosque tornalos,
aliumquc colorein , alio jucundiorem, prasinum vcro est
omni virore jucundius ; alius vero color sanguinis floridum
colorem prre sc fert: alius marc cacrulco colore superat,
alius purpura cst luigidior : innumeraque alia inveniri pos-
sint, quac variclalc cum floribus conccrlant, vel quaj solis

ipsius coloribus paria sint. Tales quoque sunt sancli. Alii

quidcm sc ipsos cxercent; alii ipsas ctiam Ecclcsias. Rectc

ergo dixit , « Si sanclorum pedes lavit , si tribulalioneui

«paticntibus subministravil. » Ll enim omnes ad imitalio-
nem concilarct, ita dixit. Et nos igilur ad eam rem accur-
ramus, ut ibi gloriari possimus , quia sanctorum pedes
lavimus. Si autcm pedes corum lavare oporlet, multo ma-
gis illis manu pecunias crogare , et ut latcamus studere.
«Nescjat, inquit, sinistra tua quid lacit dexlera tuai. »

Cur millc adhibes lcstes ? nequc scrvus videat , si ficri po-

test , neque uxor. Mulla sunt dolosi oflcndicula. Snepe quac
nunquam impedimento iuit, tunc obsistet, vcl cx vana
gloria, vel alia dc causa. Nam et Abraham, ctiamsi mi-
rabilem haberct uxorcm , cum filium oblalurus esset, id
ipsi occultavit, etsi qnid cvcnluruin cssct ignorabat, cum
omnino putaret se ttlum cssc mactaturnm. Quid ergo
dixissct cx vulgo quispiam? Nonnc dixisscl, Quia est hic,
qui lalia Nonne illum siimm;c cradelitatis
patral? feri- <'l

talis accPsasset? Non permissa est uxor (ilium vidcrc,

ncc postremam ejus audire rocem nec palpitantem aapi- ,

ccrc, scd quasi captivum abduxit illum. At aihil borum

cogitavit Justus illc, quasi amore ebrius. Niliil eoim aliud
respiciebat, quam ut jussum cxequerelur : ncque scrvus
1
Mullh. vi , 3.

3o.
468 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

crat, neque uxor

illic imovero neque ipse sciebat quid
:

evenlurum esset. Sic ille studebat victimam omni ex partc

puram offerre , illamque nec lacryrnis nec contradictione
fcedare. \ide autem cum quanta mansuetudine Isaacinter-
roget , et quid 1111 dicat : « Ecce ligna et ignis , ubi est
»ovis?» Quid ergo pater? «Deus providebit sibi ovem in

»holocaustum, fili*. » Hoc porro dicitur quasi prophetia,

quod filium Deus sibi provisurus sit in holocaustuni, at-
que ita tunc contigit. Cur id occultas dic mihi illi qui , ,

immolandus est ? Sane inquit vereor ne deficiat timeo

, , ,

ne indignus videatur. Vides-ne quomodo omnia cummagna

accuratione fecerit ? Ergo apposite dixit Scriptura : « Nes-
»ciat sinistra tua quae facit dextera tua 1 ; » id est, etiamsi
quempiam quasi proprium membrum habeamus, ne illi

facile declaremus , nisi necessitas fuerit. Multa enim hinc

gravia gignuntur : in vanam gloriam quis extollitur, impe-
dimentum soepe advenit. Quocirca nos ipsos si fieri po-
test lateamus, ut promissa bona consequamur, gratia et
benignitate Domini nostri Jesu Christi, cui cum Patre
unaque Spiritu sancto , glcria, imperium, honor, nunc et
semper, et in saecula saeculorum. Ameu.
(ien. xxii, 7, 8.
 ,

COMMENT. 1N EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XV. ^6g

%,\\^\y\\\\\\\.\\^X\\\\\\\-\\\\\\\\Y\\\\\\\\\'\\\\\\\\\i\\\\\\\\\\\^\\\\\^^\^X\\\\\\\\'K\\\/\.\

HOMILIA XV.
CAPUT V.

Adolcscentiores autem viduas devita. Cum enim luxuriatse

fuerint in Christo , nubcre volunt, habentes damnalio-
nem, quia primam fidem irrilam fccerunl. Simul autem
oliosac discunt circuire domos non solum oliosae sed : ,

ct nugaces ct curiosse loqucnles quae non oporlct. ,

Volo crgo juniores viduas nuberc filios procrcarc, ma- ,

tresfamilias esse, nullam occasionem darc Advcrsario

nialedicti gralia. Jamenim quaedam convcrsac sunt rctro
Satanam 1 .

I. Postquam de viduis multa verba fecit Paulus , et tcm-

pus ipsis definivit dicens, « Yidua cligalur non minus scxa-
»ginta annorum »et qualem , csse debeat docuil dicendo ,

« Si filios educavit, si hospitio rccepit, si sanclorum pc

»des lavil; »rursus hic dicit , « Adolcsccntiorcs aulcm vi-
» duas dcvita; dc virgiuibus, etsi majoris ncgolii rcs sit

nihil tale subindical, ct jure quidcm. Quarc ? Quia id in-

ter majora conscripscrat , ct quod a niajori animo profi-

ciscitur, lioc praemisit. Ulud igitur , si hospitio rcccpit,
si sanclorum pcdcs lavit ct similia ,
quasi coincuicutia ap-
posuit, quia dixerat, « Quae aulein iunupla es.t, cogilat
»quac Douiiui suut '. » QuotL si dc idalc nihil dispulat,

ne inircris , illud enim cx hoc maximc palcl. Alioquio ?erp

illac cx majori aniino virginitatcin elegerant. Ad lncc au-

1
i Tim, v, u-i5. — » Ibldi a. — J x Cor. vn, 4-
 » ,

470 8. J0. CHRYSOSTOMI AHCHIEPISCOPI C. P.

tem, jam aliquotlapsus contigerant, et ipsae talis ferendte

legis occasibnem dederant : illic vero nihil hujusmodi er&t.

Quod enim jam aliqme lapsae fuissent ex his verbis palam
est : « Cum enim luxuriatae fuerint in Christo, nubere vo-
»lunt ; et rursus , Jam enim quaedam conversae sunt retro
«Salanam. Adolescentulas autem viduas devita. Quare?
»Cum enim luxuriatae fuerint a Christo, nubere volunt.
Quid est illud , cum luxuriatae fuerint? cum in lasciviam

et in delicias lapsae. Ac si viro cuipiam aequi amanti di-

ceretur , Dimitte illam, alterius enim fuit. Ostendit autem

illas viduitatem elegisse, non judicio utentes. Ergo vidua
quoque Christo dcsponsatur in viduitate. Ego enim in- ,

quit, protcclor viduarum et pater orphanorum. Ostendit

illas viduitatem non recte eligere; sed luxuriari, illud ta-

men tolcrat nam alibi ait « Despondi enim vos uni viro,
: :

» virginem castam exhibere Christo. » Cum enim illi se dc-

voverint, inquit , « Nubere volunt, habentes damnatio-

»nem, quia primam fidem irritam fecerunt. »Fidem pac-
tum dicit, vcritatem ac si diceret Mentitae sunt ei des- ; : ,

pexerunt illum pactum violarunt. « Sinml autcm otiosce

,

» discunt. » Non itaque viris tanlum praecipit ut opercntur

sed etiam mulieribus. Omnem enim malitiam docuit otio-

silas. Non huic tanlum damnalioni , inquit, sunt obnoxiae;

sed et aliis peccatis. Si ergo circuire domos mulieri non

convenit, multo minus virgini. « Non solum auteni , in-

» quit , otiosae discunl; sed et nugaces et curiosae , loquen-

» les quae non oportet. Volo igilur juniores viduas nubere ,

«filios procreare, matresfamilias esse. » Quid ergo con-

linsrit, cum viri cura abcst et Dei cura non conlinet? ,

Iflae certe otiosae fiunl, loqnaces, curiosse. Qui enim sua

non curat , res aliorum ulique cnrabit; sicut is qui de suis

sollicitus est, res aliorum non curabit, nec eorum sollici-

• 2 Cor. &ij 2.
 COMMENT. IN EPIST. I AD T1M0TH. HOM. XV. l\~J\

tus crit. « Loquenlcs quac non oportct. » iNihil minus mu-

Jicri convcnil, quam res aliorum curiose inquirerc ; ncc
solum mulieri , ctiam viro. Impudcnlinc cnim ct pelulanlioc

lioc signum cst maximum. Volo iiiilur, quia cl ipsac vo-

lunt ; volo cl cgo juniorCs viduas nubere, fiJios procrcarc,
matresfamilias cssc , domi residere. Longe cnim melius
est hncc quam illa facere. Oportebat igitur iila quae Dci
suntcurare, oportcbat ffdem servare. Quia vcro luec non
fiunt, meliug est illa fieri quam ista. Ncque enim sic ,

Dous conlemntlur, ncque illne talia discunt. A viduitalo

enim illa nihil boni cril ab his vcro nuptiis, multa hor.a
, ;

scqucntur. llinc ille supinus animus, illa negligentia ilia-

rum , convcrti poteril. Et cur , inquics, non dixit , Quta
vidiuc lapsa? sunt, multam iilarum curam habcri oportct,
ut non patiantnr ca quse dixi , scd nuptias praecepit. Qwa
nupliac non prohibcntnr, quia in lulo ponunt, quanio-
brcm Bubjungit : « iNuIlam dare occasionciii adversario m.a-
«ledicti gratia. Jam enim quaedam convcrsac sunt rclro
» Salanam. » Cohibet ergo talcs viduas , nolcns essc viduas
juniores ; sedquud nolit illas fornicarias e,ssc , ncquc otio-

sas , cl euriosas , loqucntcs quae non oporlet , ncc vclil

hinc diabolum occasionem arripere : ncc obstilisscl, nisi

(]uid lalc fuisset. « Si quis aulem vir iuil mulier fidelis ha-
» bct viduas, subminislrcl. illis, ul nou gravfebur Kecicsia ,

»ut iiaquoc vere vidmc sunt subniinislrcl \ »\ ides-nc fju«-

modo iteruni illas \c;c viduas dical , (|ii;i' >oUc ac doscrl.r

sunl, nnllaquo cx patlc solalium hahoul? Ila enini rfa

melius habebat. Diio quippe hinc maxima bona orioj

lur. lll;c occasionem aeeiplcban! bone faciondi , el h;c con-

gruenter alebanlur, alque Ecclesia nw gravabaluir, I

addidil , Si «juis fidolis. \1> inlidelibus cniin non oporlc-

bal fideles viduas cnuiriri, ne viderentur illi-

i Tini. v, )6.
 »,

472 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Et vide quam consolandi rationein teneat, non dixit,

magnifice subministret, sed subministret illis, « Ut Eccle-
»sia, inquit, iis quae vere viduae sunt subministret. »Ergo
quae Ecclesiam juvat mercedem auxilii praestiti habet; non
enim Ecclesiam solum juvat, sed etiam viduas illas, dum
id agit ut illae largius nutriantur. Yolo juniores, quid? in
deliciis esse?in lascivia? Nihil horum , sed nubere, filios

procreare, matresfamilias esse. Ne putes illum ad delicias

illas hortari, subjunxit, Nullam occasionem dare adver-
sario maledicti gratia. Oportebat enim illas esse rcbus
saecularibus superiores. Quia vero inferiorcs factae sunt,

hic sallem gradum sistant. « Qui digne praesunt presbyteri,

» duplici honore digni habeantur , maxime qui laborant in
»verbo et doctrina. Dicit enim Scriptura, Non alligabis
1
»osbovitrituranti ; et, dignusestoperariusmercedc sua .

II. Honorem hic obsequium dicit , et necessariorum

subministrationem. Cumenim subjungit, « Non alligabisos

» bovi trituranti ; et, Dignus est operarius mercede sua ;

hoc significat. Ergo etiam cumdicit, « Viduas honora, » de

necessario cibo loquitur. Ul iis quae vere viduae sunt sub-
ministret , inquit; et rursus, honora eas quae vere viduac
sunt; id est quae in paupcrtate : quanto magis cnim in pau-
pertate est, tanto magis est vidua. Ponit quae legis sunt
ponit quae Christi sunt, haec ambo consentiunt. Lex enim
ait,« Non alligabis os bovi trituranti. » Yides-ne rjuomodo
vult doctorem laborare? Non est cnim , non est utiquela-

bor illi similis. Scd illud quidem legis est. Quomodo au-
tem Christi testimonium ponit? « Dignus est, inquit,
«cperarius mercedc sua. »Ne igilur mercedi lanlum at-
tendamus, scd etiam quomodo praeceperit ailcr.im «Dig- : :

»nus est operarius cibo suo. » Itaque si rjuis dcliciis aut

quieti se dederit, non cst dignus. Nisi quis sit bos trilu-
» 1 Tim. v, 17, 18. Deul xxv, 42, cl Luc. x, 7.
 , ;
,
,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XV. 4?$

rans, et contra gelu et spinas jugum suslinens traxcrit,
ncc prius desierit, quam iructus in liorrea intulciit, non
est dignus. Oportcl ergo doctoribus neccssaria ministrari
ut ne deficiant, ncc dissolvanlur , nec parvis inlenti
magnis se ipsos privent. 1 1 spiritualia operentur, et nullam
swcularium rerum curam habeant. Tales erant Lcvitse
nihil saccularia curabant ,
quia laici ipsorum curam ha-
bebant, et lege ipsis rcdilus constituebanlur, ut decima;,
auri summa, primitine ,
preces , aliaque plurima. Sed illis

quidem ha2C merito legc statucbantur , ulpote qui praesen-

tia quaererent. Ego autem dico praesules non plus habere
oportere , quam victum et tegumenta , ut ne in hajc attra-
hantur. Quid cst autem,« Duplici honorc? «Duplici , vel
ad viduas , vel ad diaconos; vcl duplici , id est , multo.
Ne hoc igitur solum altcndamus quod illos duplici honorc
dignalus sit , sed quod addiderit « Qui benc pncsunt. »

Quidhocsibi vult? Audiamus Christum diccnlem : «Bonus

«pastor animam suam dat pro ovibus
1
. »IIoc est ergo benc
praeesse , nulli rei parcere ad illorum curam gcrcndam.
o Maxime, inqnit qui laborant in verbo et doclrina. » Ubi
,

nunc sunt qui dicunt verbo et doclrina opus non csse ?

Quandoquidem Timotheum de his admonet dicrns « Hacc ,

» meditare, in liis csio ; » et rursus , « Altende Iectioni, con-

» solationi : hoc enim faciens, et te ipsuin salvnin lacics,
2
»ct cos qui tc audiunt . »Et hos omniuin inaxime vult
honorari, causamque apponil : quia laborem niullum, in-
quit, sustinent. Et juro quidem. (iuin eniin alius ix^c vi-
gilct, nec cnret, sed locum teoeat cum incuria et negli-
gentia; illc vcro sollieiius laboret meditans', maxime -i

externorum sermonem ignoret; quomodo non oporteal

illum honore frui plus quam alioa omnea, qui le l»»i la-

lnniliiis dederitP [nnnmoris cnim linguii expoiilua eit;

• Joan. x, ii. — > i Tim. iv, i5.
 ,,

4j4 8« J0 « CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. V,

alius criminatur, alius laudat, alius dicteriis incessit; alius

ejus memoriam et propositum lacerat; et inagna ibrtilu-

dine ad haec ferenda opiis habet. Magnum enim hoc est,
magnum ad Ecclesiae aedificationem, et multum confert
si praesules doctrina polleant. Si hoc non adsit, plurima
in Ecclesiis pereunt. Ideo cum aliis, cum hospitalitate
cum mansuetudine, cum irreprehensibilitale hoc connu-
merat dicens, doctorem. Elenira cur doctor vocatur?
Etiam , incpiies , ut vitre excmplo philosophiam doceat.
Itaque haec superilua sunt; necjue opus est verborum doC
trina ad discipulorum profecttim. Et cur Paulus dicit

Maxime qui laborant in verbo et doctrina? Cum enim de

dogmalibus disserilur quam vim habeat vitae sanctitas?
,

Dc quo aulem verbo Non de tumido et

agitur, inquies?
fastu pleno, non de illo qui cum externa jactantia proce-

dit; sed de verbo multam spiritus vim habente, pruden-

tia et sensu pleno. Non ergo apparatu et eloquentia opus
habet, sed intelligcnlia; non apparatu, secJ mente. << Ad-
«versus presbylerum accusationem noli recipere, nisi sub
»duobus aut tribus tcstibus*. »An contra juniorem opor-
tet sine lestibus accusationem recipere? Contra quem
prorsus annon oportel semper cum accuratione jadicia
,

iieri? Quid crgo sibi vull?Ncque de aliis inquit, est ali- ,

ter judicandum , sed sic maxime de presbylero. Presbj»-

tcrum aulem hic dicit, non dignitate, sed jetale , quia
facilius pcccant juniores, quam senes. Hinc anlem palam
res est, quia Timolheo Ecclcsia concredita fuerat, imo
tota fere gens Asialica, ideoque de presbyleris cum illo

loquitur. « Peccantes coram omnibus argue , ut et cxlcri

2
» timorem habeant . » IIoc est, non statim excinde; sed
cum multa accuralionc omnia cxamina. Cum apcrlc didi-
ceris, vehementer invehe, ut alii resipiscant. Sicut enim
• i Tim. v, iy. — * lbid. 20.
 COMMENT. IN BPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XV. 4j5
temere damnare perniciosum est, sic manifesta peccata
non punire est viam parare aliis ut talia audeant. Argue
,
,

inquit significans, non utcumque, sed acriter agendum

,

esse; sic enim reliqui metum habebunt. Quomodo igilur

ait Christus :« Vade, corripc illum inler te et ipsum so-

»lum ', »si in te peccaverit? At illum quoque permittit in

Ecclesia redargui ?

III. Quid ergo? Annon majus scandalum est, si coram

omnibus arguatur? Quomodo ? Cum enim peccatum no-
verint, ct poenam non viderint, magis scandalizabuntur?
Sicut cnim cum peccanles inulli manent, plurimi pec-
cant; sic si puniantur, mulli resipiscunt. Sic et Deus fe-

cit, Pharaoncm iu medium adductum punivit, itemque

Nabuchodonosorem, et urbes hominesque multos pcenas
dedisse videmus. Vult ergo omncs timore affici ab epis-
copo, quem omnibus praeficit. Quoniam de multis saepe
ex suspicione judicatur, oportct, inquit, adesse testes,
qui illum arguant secundum veterem legcm : * In duobus
» aut tribus teslibus stabit omne verbum. Adversus pres-
2
«bylerum, inquit, accusalionem ne recipias . » Non dixit,

ne damncs , sed accusationem non recipias, neque illum

in judicium voces. Quid ergo si duo tesles menliantur?
Hoc raro contingit. Potest autem res in judicio cxaminala
manifesta fieri. Peccala namque satis est si duos habeant
testcs, quia in occullo fieri solent. IIoc itaque mulli exa-
minis signum est. Quid ergo si peccala in confesso sint,
et nullos habeant testes , sed inalam opinioncin? Dixi wl*
perius , inquit, « Oporlel. aulem illum et teslimoniuin ha-
» hcrc bonuni ab iis qui foris sunl *; » Cum timorc i;;ilur

diligamns Deum : juslo eniin iimi BSl po&tta lOX. Mulli au-
tem qui exnecessitate, non dxorbitrii votuntate \iriuicm
exerccnt, magna e\ tiinore Imianlur, COtlcupiscentUtsque
' Mullli. *viu, i5. — ' Deut. xix. i5. — * i Tim. Ilt, ~.
 ,

4j6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

suas excindunt. Idco dc gehenna audiamus , ut ex minis

et metu multum lucremur. Si enim cum in gehennam pec-
catores injecturus sit , minas non prius intentasset , multi
in peccalum incidissent. Si enim nunc, metu animas nos-
tras concutiente, quidam tam facile peccant, quasi nulla
futura sit pcena , si nihil tale dictum , nec minae intenlatai
fuissent, quid non scelcris admisissemus? Itaque , ut sem-
per dico , gehenna non minus quam regnum , Dei provi-
dentiam ostendit. Gehenna quippe cum regno operatur,
dum homines ad virtutem metu compellit. Neque eam rem
immanitatis et crudelitatis csse putemus ; sed misericor-
diae , benignitatis mullae , providentiae, amoris erga nos.
Nisi tempore Jonae eversionis minae intentatae fuissent, ever-

sio impedita non fuisset : nisi dixisset , Ninive subverletur

Ninive non substitisset. Nisi gehennae minae instarent,
omnes in gehennam incideremns. Nisi ignis comminatio
esset, nemo ignem effngeret. Contraria voluntati suae se
facturum dicit, ut quod vult faciat. Non vult ; sed dicit
mortem peccatoris , ut ne illum in mortem injiciat. Non
verbo solum protulit; sed etiam re ostendit , ut fugiamus.
Ut ne quis autem cxistimaret minas esse tantum, sed rem
omnino futuram esse ab iis quae hic facta sunt, id pla-
,

num et manifestum fecit. Annon tibi videtur diluvium esse

gehennae symbolum? annon universa per aquam pernicies
supplicium per ignem futurum confirmat ?« Quemadmo-
» dum enim , inquit , in dicbus Noe , nubebant et ad nup-
1
» tias tradebant, itaetnunc . «Pra^dixerattuncantemultum
tempus,etnunc quoque praedicit ante annos quadringentos
aut plures; sed nemo allendet. Omnes rcm illam pro fa-
bulis habent, omncs ridcnt, nemo timore corripitur, nemo
lacrymatur, nemo pectus tundit. Fluvius ignis fervet,
flamma succendilur, et nos ridemus et deliciamur, ac sine
' Matlh. xxiv, 28.
 :

COMMENT. IN LPIST. I AD TIMOTII. HOM. XV. ^77

mcta peccamns. Nemo unqnam diem illum in mcnlem re-
voeal; nemo cogitat praesentia transire, haec temporanea
esse, licet rebus quotidic clamanlibus et vocem emitten-
tibus. Immalurac morlcs , rerum mutationcs, quae nobis
vivenlibus accidunt, non nos ad frugcm rcvocant, ut ncc
morbi, nec reliqure infirmitates. ]Ncque in corporibus so-
lum nostris mulationes sed etiam in ipsis elementis vi-
,

dcre est; atque in aetatibus singulis morlem quolidie me-

ditari possumus, et in omnibus instabilitas ubique per rcs
ipsas significalur. Nunquam bycms pcrslat, nec nestas, nec
ver , nec autumnus; scd omnia currunt , cvolant, et ef-
lluunt. Sed quid dicam flores? quid dignilates? quid re-
ges, qui nunc sunt et cras esse desislunt? An dicam divi-
tes? an ocdificia splendida? an noctem et diem ? an solcm
vel lunam ? annon illa quoque declinat? annon sol ipse vel
dcficit, vel obscuratur, vel a nube tegitur? An quid vi-
sibile pcrpetuo manet? Nibil: sed anima solum nostra , et
hanc ncgligimus. Eorum qure mutantur, quasi manenlium
magnam curam habcmus eam , vcro quae semper manet,
quasi transitura esset nihili facimus. Magna quispiam po-
test? Sed ad crastinum usque, et postca perit, idquc pa-
tet ex iis, qui majora potuerunt, et jam nusquam com-

parcnt. Scena quacdam cst vita pracsens et somnium. Sicut

enim in scena, sublalo sccnoe apparatu, varietales aliae

solvuntur, et somnia advenientc solari radio omnia avo-

lantj ila cum consummatio advcncrit ct communis illa et
singulorum omnia solvuntur ct cvancscunt. Et arbor qui-
,

dem quam plantasti pcrmanct alque donms. quam ncdi- ,

ficasli; artifcx aulcm ct agricola nbducuntur et pcrcunt

ct cum haec ila fiant, neqnc sic vcremur; scd quasi immor-
tales haec omnia apparamus, dcliciantes et voluptati opc-
ram dantes.
IV. Audi quid dical Salomon, qui pracscnlium rcrum
 ,

478 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

periculum fccerat : « /Edificavi mihi domos , inquit, plan-

» tavi hortos atque pomaria, vineas ct piscinas aquarum,
» argentum et aurum fuit mihi : feci mihi canlores et can-
»tatrices, grcges et armenla 1 «Nullus . fuit ita deliciis de-

ditus, nulius ila gloriosus , nullus ila sapiens , nullus ita

imperans, nullus cui res ila ex voto succederent. Quid
ergo? Haec nihil 111 i profuere. Sed post hoec omnia quid
dicit?« Vanitas vanitatum , et omnia vanitas 2 ? »Non so-
lum vanilas; sed exuperantcr. Crcdamus illi , et res sec-

temur, in quibus non sit vanitas; ubi sit verilas, ubi omnia
firma et solida, ubi omnia sint aedificata supra petram;
ubi non sil senectus , nec transitus, ubi omnia floreant,
omnia vigeant , ubi nulium senium, ubi nihil ad deslruc-
tioncm vergat. Diligamus, quaeso sincere Deum
, non ,

melu gehennae , sed dcsiderio rcgni. Quid enim dic mihi, ,

visioni Christi par fuerit? Nihii. Quid sic optandum ut ,

aetcrnis illis bonis frui ? nihil utique. « Neque enim oculus

» vidit , nec auris audivit , nec in cor hominis ascenderunt
» quae prieparavit Deus diligentibus se *. » Illa consequi stu-
deamus, haec despiciamus. Nonne saepissime haec respuen-

tes humanam ? Quid de nihilo cu-

dicimus nihii esse vitam
ras? Quid pro nihilo laborcs suscipis ? Sed vides splendida
aedificia et eorum te fallit aspectus. Sed statim respice
;

in ccehun : a lapidibus et colunmis te avertens, illam pul-

chritudinem contemplare et videbisesse isla ceu formica- :

rum ct culicum opera. Aspeclu illo tc ad philosophiam

referas. Ascende ad coeleslia. Inde disce quid sint aedifi-

cia splendida, el videbis ista csse nulla alia, quam puel-

lorum crepundia. Yidisti-nc utsubtilior, ul levior, ut j)U-

rior, ut splendidior sit vir, quo magis in allum ascendil?

Ibi qui eleemosynas erogant domicilia habent et taberna-
cula. Ista autcm in resurrcclione ; imovero ante resurrec-
1 Eccle. 11, 4- 6 « — • U. i> 1. — 3 i Cor. u, 9.
 COMMF.NT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XV. 479
tioncm tempus corrupjt, delovit, dissolvit : snepeque an-
tequam lcmpus adveniat, cum haec florercnt, terrae molus
prostravil, vcl inccndium tolum consumpsit. Non solum in
K lalibus hominum ; scd cliam in axlificiis immaturae mor-
tes occurrunt. Ac srepe quae cx vcluslale vacillare vide-
banlur, in lcrroc molu crecta mansere; quse vcro fnlge-

bant , ac firma rccensquc slructa fueranl , a solo tonilru

impclila corrucrunt. Et hoc, ut puto, T)co ita dispensantc,

ut dc aedificiis non altum sapiamus. Vis alio quoque modo
non dcficcrc animo communia perge aidificia, tuo si-
, ad
milia. Nulla quippe est nulla domus quantumvis splen- , ,

dida sit, aedificiis publicis splcndidior. Quanlum volucris

tcmporis illic immorarc. Tua illa sunt, et aliorum, com-
munia sunt non propria. Sed hacc non delcctant inquies , ,

non dclectant primo cx consuetudine, secundo cx ava-

ritia. Ergo-ne quod dclectat avarilia est, non pulchriludo?

Ergo-ne delectatio est avaritia, et omnia habcndi cupidi-

tas? Quousque his aftixi crimus? Quousquc in lcrram in-
figemur, et sicut vermes in luto volulabimur ? Corpus no-

bis deditDeus ex terra, ut illud in ccelum inducamus, non

ul pcr ipsum animam in lerram trahamus. Terrenum il-
lud est, sed si vclimus ciclcslf cflicilur. \ ide quanlo nos

honorc dignalus est, rcm talcm pcrmillens nobis. «Fcci,

»inquit, cgo lerram cl ciclum, do libji crcandi polcstalem,
» fac tcrram csse c(clum, poles cnim '. »Qui facit omnia
et transfert ea , dc Deo dictum fuil. Scd caindcin illc ho-
minibus dedit j)olestalem : (|ucmadinoduiii qujs palor pro-
lis amans et pictor , non ipse solus |)iclor essc vult, scd
filium quoquc vuit camdem in ailein induccro. Fecicgo,
inquit , corpus piilchriim, do libi mdioris crcandne rci fa«

cullalem, fac tu animain pulchram. Dixi egp , o Prodiieat

«lerra hcrbam fu:ni , el omne lignum frucliferum 2
. »Dic
1
Aiiio . v, 8. — • Qeoi i,u.
 ,:

48o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

eliam lu, Educat lerra propriumfructum, etprodibit quod-

cumque operari volueris. Facio aestalem ct nebulam, firmo
tonilruum ct creo spiritum, formavi draconcm ad illudcn-
dum ci , id est, diabokun. Nequc hanc tibi invidi poles-
tatem : iiludc etiam tu si velis; potes enim illum ut passe-
rem ligare. Me jnbenle sol oritur super malos et bonos.
Et lu iinilare, bonis et malis tribue. Contumelia affectus
id fero , et contumcliosis beneficia confero : imitare tu
quoquc, potes enim. Benefacio sine retributione, imitare
f u quoque, ncc beneficia praestes pro retributione vel mer-
cede. Accendi luminaria in ccelo; his splendidiores ac-
ccnde ,
potes enim : eos qui in errore sunt illumina. Majus
est illud beneficium me cognoscere, quam solem videre.

Hominem non potes facere , sed justum et Deo placentem

facere potcs. Ego substantiam feci , tu orna propositum.
Vide quam le diligam, eliam in majoribus potestatem libi

dedi. Vidcle , dilecti , quanto honore dignati simus : et qni-

dam stulti ct ingrati dicunt:Cur sumus liberi arbitrii do-

mini? Hsec omnia ,

quae recensuimus, in quibus Deum imi-
lari possumus, nisi liberum esset arbitrium , non posse-
mus ad Dei imitationem facere. Impero, inquit, Angelis
et tu quoque per primilias. In throno regio sedeo ; et tu
sede mecum per primitias. * Conresuscitavit, inquil, et
3
«consedere nos fecit in dextera Patris . » Adorant te Che-
rubim ct Seraphim , omnis angelica virtus , Principatus,
Potestates, Throni, Dominationes propter primitias. Ne
accuses corpus quod tali fruitur honore quod tremunt
, ,

incorporeae Virtutes. Sed quid dicam ? Non per haec tan-

tum , amorem exhibeo meum ; sed etiam per ea quae pas-
sus sum. Propter te spula cl alapas tuli , gloriam cvacuavi
Patrem reliqui , et ad te veni ,
qui me odio habebas et
aversabaris, nec nomcn mcum audire volcbas; persecu*

; Ephes. i, 6. 3
 ,;

COMMENT. 1N I-PIST. I AD TlMOTIi. ItOM. XVI. 4^1

tus sum et cucurri , ut lcuVtincrem ; univi ct conjunxi to
mihi. Comedc mc, dixi, bibc me. Ei supcrne le teneo
et inferne Non salis libi cst quod primitias
compleclor.
tuas supcrne habeam? Annon lioc amorcm consolatur?
Rursum in terram descendi non solum tccum misceor ,

sed etiam tc complector : comedor, in frusla concidor,

ut multa sit commixtio et unio. Quae enim uniuntur, in
suis terminis stant. Ego aulem tecum conlexor, nolo ut
deinceps quid medium interccdat, utraque unum esse cu-
pio. Haec ergo cum sciamus et ejus erga nos providentiam
,

et curam , omnia faciamus qune nos ostendere possint mag-

nis ejus donis non indignos, quac nos omnes assequi con-
tingatgralia et benignitaleDomininoslri Jesu Chrisli, cum
quoPalri etSpiritui sancto gloria, imperium,honor, nunc
et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

ivivMiwivtvv>v\wwWHV«mmwvmmwvtwvwmt\\»vmvwmmivviv\«WAVW\w«

HOMILIA XVI.

CAPUT V.

Testor coram Deo et Christo Jcsu ct electis Angelis, ut

haec custodias sinc pr.TJudicio, nihil faciens in alteram
parlcm declinando. Manus cilo ncmini imposucris, nr-
quc connnunicavcris pcccalis alicnis. Te ipsnm castum
cuslodi. Noli adhuc aquam bibere; scd vino modico
utere proplcr stomachum tuum , ct frcquentes luas in-
firmilatcs '.

I. Postquam dixerj.t dc cpiscopis, de diaconis, viris et

• i Tim. i, ai »j.

LXXXVI. 31
 482 S .10. CHRYSOSTOMI ARCHIF.PISCOPI C. P.

mulieribus , dc viduis, dc presbvteris, dcque aliis omni-

bus et oslenderat quorum essel dominus episcopus , cum
de judicio dissereret, adjnnxit: « Testor coram Deo et
«Domino nostro Jesu Christo , et elcctis Angelis , ut haec
» custodias sinc prrejudicio, nihil faciens in alteram par-
»tem declinando. » Et terribiliter demum admonet. Non
enim, quia Timotheus eratdilectus filius, reveritus est. Qui
enim de se ipso non erubuit dicere, « Timeo ne, cum aliis
» praedicavero , ipse reprobus efficiar '
, » mullo minus de
Timotheo veritus est , nec erubuit dicere ; sed et Patrem
et Filium recte accipit in testimonium. Cur autem etiam
electos Angelos ? Per summam modestiam. Siquidem et
2
Moyses ita ait : « Contestor vobis ccelum et terram , » per
summam moderationem Domini; et rursus, « Audite val-
»les, fundamenta terrae*. » Vocat autem dictorum suorum
testem Patrem et Filium , in futurum diem sese purgans
ipsis, si quid praeler debitum ageretur, utpole qui omnia
exuerit. « Lt haec, inquit, facias sine praejudicio, nihil
» faciens in alteram partem declinando. » Hoc est , ut com-
munem et aequum iis, qui judicandi sunt, te exhibeas;
ut tenemo praoccupet, neque ad suas partes trahat.
Quinam vero sunt electi Angeli? An quia quidam non ta-

les erant ? Et Jacob quoque Deum accipit proprium testcm

et collem. Sic et nos quoque et majores et minores perso-
nas in testimonium accipimus, ita magna res est testimo-

nium ; ac si diceret : Testes advoco Deum et Filium ejus,

et serv.os ejus, quod pra^ceperim tibi : coram ipsis procci-

pio tibi. Terret Timotheum. Et postquam hoc dixit, quod

magis opportunum erat addidit, et quod imprimis conli-
net Ecclesiam , nempe de ordinationibus. « Manus cito,

»inquit, nemini imposucris, neque communicaveris pec-

?) catis alienis. » Quid est, « cito?» non postprimam pro-
' j Car. ix. 7. — * Deut. iv. 26. — J Mich. vi, 3.
 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XVI. 483

bationein, nec post secundain vel terliam ; sed postquani
stepius circumspexeris , et accurale cxaminaveris. Nequc
cnim ea res periculo vacat: nam peccatorum ejus praete-
rilorum et futurorum tu quoque po3nam dabis , qui illi

dignitatem dedisti. Qui enim ipsi intempestive prima rc-

misisti, fuluris quoque obnoxius eris, ut qui in causa sis

corum , cum dignilatem illi contuleris. Prteteritorum

ctiam, quia non sivisti eum illa lugere, ct compungi. It
cnim recte factorum consors es , ita et peccatorum. « Te
ipsum castum custodi ; » de contincntia hic loqnitur; « Noli
» adhuc aquam biberc : sed vino modico utere propter sto-
»machum luiim et frequenles tuas infirmitates. »Si aulem
viro ita jejuniis dedito ,
qui tanto tempore aqua ad potum
ustis fuerat, ut infirmarctur, ctiamque frequenter malc
haberet, proccepit esse castum, neque illa monita rejicit;

mullo magis nos , cum ab aliquo monitum accipimus,

non debemus moleste forre. Cur itaque ejns stomachum
non roboravit? Non quod non posset scd magnum quid- ,

piam ita providens. Nam is cnjus veslimenta mortuos sus-

cilal>ant, perspicuum
est hoc eliam facere potuisse. Cnr

ergo non fecil? nunc videamus magnos viros et vir-

I l si

tule praediios infirmantcs, non scandalizemur. Elcnim il-

lud etiani uliliter factum est. Si cnim illi qunquo dalns
J
csl Angelus Salanaj ut non extolJcrelur
, mullo magis ,

Timolheo. Polcrant enim signa in arroganliam tolloro.

Ideoque medicina; legibus illum sorvire permitfil , ut el
jipse modcsle scnlircl , el alii non scandali/areniur , ct
disccrenl illos, cum ejusdem essont no|>isoum nalui.e .

sic lamen adeo pracclara opcra edidisse. Yidetur autoin

inilii aliunde eliam illuni a •griludinil>us fuissc subjcctum ;

lioc indicaL Paulus , nicmorans frcquenles infirmilalos

sIoiikk liuni cl ali;>. Aequc lainen pcrinillit illi ul I ioc

> a Cor, xi, 11.

3i.
 ,

484 *. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ingurgitet, sed quantum ad valetudinem non ad , delicias,

juvaret. « Quorumdam hominum peccata manifesta sunt,

«praecedentia ad judicium : quosdam autem et subsequun-
»tur
4
. » Quoniam de ordinationibus dicebat, Ne commu-
nices , inquit, peccatis alienis. Quid igitur si ignorem
inquit? « Quorumdam hominum peccata manifesta sunt,
»praecedenlia ipsos ad judicium; quosdam aulem ct sub-
Dsequuntur. »Quorumdam, inquit, manifesta sunt, quia
praecedunt; quorumdam non, sed sequuntur. « Similiter
»bona opera manifesta sunt, et quae se alitcr habent, ab-
2
«scondi non possunt Quicumque servi sub jugo sunt, .

» dominos suos omni honore dignos arbitrentur ne nomen ,

»Dei et doctrina blasphemetur 3

. » Omni honore, inquit,
dignos arbitrentur. Ne enim , quia fidelis es, liberum le
esse putes. Hoc libertas est, magis servire. Infidelis enim,
si viderit illos propter fidem altum sapere, saepe blasphe-
mabit, ac si dogma sit seditionis causa. Si autem viderit
illos morigeros , citius credet , magis dictis attendet. Ete-
nim non obsequentibus, futurum
illis et est ut et Deus
praedicalio blasphemcntur. Quid ergo inquies, si domini ,

sintinfideles? Etiam sic cedereoportetpropter Dei nomen.

« Qui enim fideles inquit, habent dominos, non con- ,

»temnant quia fralres sunt scd magis serviant, quoniam ;

4
» fideles sunt et dilecti ,
qui beneficii participes sunt . »

II. Ac si diceret: Si tanlo dignali estis honore, ut do-

minos fratres haberetis ,maxime cedere debelis.
ideo
Praecedentia , inquit, adjudicium; id est, cummala opera,
alia hic lateant , alia non; illic vero nec mala nec bona
latere possunt. Quid sibi vull illud, praecedentia ad judi-
cium? Lt cum quis peccata admiserit, qune jam illum
condemnent, cum quis corrigi nequit; cum quis sperat
se corrigi posse nihilque boni interim operatur. Cur et
,

» i Tim. v, a4«— Ibid. a5. — » Id. vi, i. — 4 Ibid. a.

 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. XVI. 485
qua de causa hoc dicturu fuit ? Quoniam eliarnsi quidam
hic latcant illic omnia nuda et aperta erunt. Haec au-
,

tem magua est consolatio iis qui rectc se gcrunt. Deinde

quia dixit, nihil faciat in alteram partem declinando; ut
illud inlerpretarctur, necessario subjuugit illud, « Qui-
» cumquc sunt sub jugo servi. » Et quid hoc ad episcopum
attinet, inquies? Multum plane : ut moneat , ut et illos

doceat. Etcnim videmus illum ubiquc servis magis quam

dominis imperantcm, et subjectionis modos monslrantem,
magnamquc illorum rationcm habentem. Servos igitur ut
cum mansuetudine multa subjiciantur admonet; dominos
vero ut timorem mitigent horlatur , .remittcntes, inquit,
minas. Et cur haec prnecipit? Jure rogas si de infidelibus
agatur, neque enim dcbuit eos qui non altenderent allo-
qui. Si de fidelibus, quare? Quia majora a domino servis
inferuntur, quam a servis domino. Illi cnim aurum inpcn-
dunt, et ad nccessaria et ad vestimenta emenda, et ad
,

alia,omnium curam habenles; itaquc majorem servitutcm

servis pracstant domini. Id quod eliam hic subindicavit
diccns , quoniam fideles sunt ct dilecti, qui bcneficium
accipiunt , laborant mullum pro quiete vestra ; annon ergo
debcnt a scrvis honorc tantam
alfici? Si autcm a scrvis
obscquenliam exigit, cogilatc quo nos affectu crga Domi-
num debcamus csse , qui nos dc nihilo produxit, enutri-
vit, induit. Si modo, saltern ul nobis servi nos-
non alio

tri , sic Nonnc totam illi vilam Iransigunt

illi serviamus.
ad requicm dominorum curandam ad suaui vero uepe ;

partcm vespcrarum lantum ? Nos vero conlra, nostra scm-

per, quncautemDomini suntpauco tcmporc ; idquc cum illc
obsequio nostro non egeat, ul domini servis egont : cum haec
oflicia rursuin iu lucruin noslruin eodaiil. Illic <uiin ininiste-
riiiiu famuli hcrum juvat ; hic aulcm minislcriuin fainuli
Domino niliil , famulo lucrum rcfcrl. « Bonorum enim ,
 ,:

486 S. JO. CBRYSOSTOMI ARCHIEPISCOM C. P.

» inquit , meorum non eges » Dic enim mihi Quid Deo!

.
,

lucri, si sum? quiddamni, si injustus? Nonue

ego justus
immortalis est illa natura ? nonne damni expers ? nonne
omni superior passione? famuli nihil proprium habent,
sed omnia domini sunt, quantuinlibet illi divites fiant
nos autem plurima propria habemus nec sine causa ta- ,

Vim honorem accepimus ab universorum Rege. Quis herus

pro famulo filium dedit suum ? Nullus sed mallent omnes :

famulos dare pro filiis. Hic vero contra Filio suo non pe- ,

J>ercit; sed pro nobis omnibus tradidit illum pro inimi- ,

e,is ,
qui ipsum oderant. Famuli etiamsi onerosa quaedam
ipsis imperentur, non indigne ferunt , maxime vero si

grati fuerint; nos autem innumera moleste ferimus. Fa-

iUulis nihil tale promittit herus , quale Deus nobis. Sed
quid ? Libertatem praesentem , qute saepe ipsa servitule
molestior namque fames invasit, et servitute
est. Saepe
amarior libertas illafuit, necnon donum illud maximum.
Apud Deum autem nihil temporaneum est nihil corrup- ,

tibile. Sed quid ? vis discere? Audi. « Non jam dicam vos
2
«servos, inquit, vos amici mei estis . » Erubescamus
timeamus. Saltem ut servi heris serviunt, nos Do-
dilecti,
mino serviamus; imovero minimam servitutis illius parlem
nos ostendimus. Illinecessitate coacti philosophantur, te-
sumenta solum et victum habentes: nos autem innumera
velhabentes, vel sperantes, benefactori propter delicias
injuriosi sumus. Si non aliunde, saltem ab illis philoso-
phia^ normam accipiamus. Solet quippe Scriptura non ad
servos , sed sd bruta animalia homines miltere, ut cum
apem, ut cum formicam jubet imitari. Ego vero saltem
servos imilari rogo. Quaecumque illi ob timorem nostri
faciunt, ea nos propter Dei timorcm faciamus. Non enim
hoc vos facere comperimus. Illi ob timorem nostri millies
» Psal. xx, i. — a Joan. xv, i 5.
 ;

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. XVI. 4§7

contumelia aificiunlur, et magis quam philosophi silentes
stant. Juste cl injuste probro aificiuntur, et non contra-
clicunt ; sed precantur , saepe etiam cum nihil mali fece-

rinl. Non plus accipientes, quam necessarium sit; saepe

etiam minus , cententi sunt ;cum in strato cubent , solo

pane repleti , reliqua vilia nacti , hon accusant , non indi-

gne ferunt, noslri timore coerciti; si pecuniae ipsis cre-
dantur , iirtegras illas reddunt ; ne mihi improbos servos
dixeris, sed eos qui non admodum mali sunt. Si commi-
nemur, statim reprimunlur. Annon haec vere philosophia
sunt? Ne mihi dixeris haec ex necessitate fieri, quia tibi
quoque instat gehennae necessitas; et ne sic quidem resi-
piscis neque tantum Deo prsestas honorem quantum a
, ,

servis recipis. Ilabet quilibetservus constitutum habitacu-

lum, nec proximi domicilium invadit, neque plura habendi
cupiditate corrumpitur. Et hoc viderit quispiam in servis
ob heri timorem observari raroque videris servum : a servo

quaedam abripere, vel perdere. Apud homines autem li-

beros contraria cernas; mordemus, devoramus; non ti-

memus Dominum, conservorum bona rapimus, furamur,

percutimus , ipso vidente. IIoc autem servus non fecerit
sed sive caedat, non videnle hero : si convicietur , illo non
audiente id facit. Nos autem , Deo omnia et vidente et au-
diente, audcmus. Heri metum semper iili ob oculos ha-
bent; nos Domini metum nunquam. Idco omnia susdeque
vertuntur, omnia confunduntur et labefactantur; et nos
dc peccatis nostris ne cogitamus quidem: si servi vero
noslri delinquanl, accurale minima examina-
omnia vcl
mus. Haec dico non ut domesticos supinos rcddam sed ut ,

supinum animum convcrtam, nt negligentiam cxcitem ; ul

vel sic serviamus Domino , sicut famuli nobis scrviunt
sic illi qui nos ciTormavit ; ul nobis qui cjusdcm sunl sub-
stantix; ct cum nihil talc a nobisacccpcrint. Natura liberi
488 S. JO. CHttYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

l
ipsi quoquc sunt : « Dominentur piscibus » dictum est

illis quoque. Non est hrec natnralis servitus , sed ex causa

et occasione nata : tamenque magno nos honore prose-
quuntur. Nos autem his cum magna accuratione insisti-

mus Deo aulem nc minimam mi-

ministerii nostri gratia,
nisterii parlem prccbemus cum tamen tota inde utiiitas,

ad nos vertatur. Quanlo enim studiosius Deo servierimus,

tanta majora emolumenta referemus. Nc nos tanto utili-
tate Deus enim sibi suflicit, nulloque eget;
privemus.
merces autem et lucrum ad nos redit. Quasi ergo non
Deo, sed nobis ipsis ministrantes, ita simus affecti , obse-
cro , et serviamus illi cum timore et tremore, nt promissa
bona conscquamnr in Christo Jcsu Domino nostro, cui
cum Patre unaquc Spiritu sancto gloria impcrium ho- , ,

uor nunc ct sempcr et in saecula saeculorum. Amen.

, ,

• Ge a6.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. HOM. XVII. J^Sg

HOMILTA XVII.

CAPUT VI.

Ha?c loquerc et exhortare. Si quis aliter docet , ct non ac-

cedit sermonibus Domini nostri Jcsu Christi, et ei qua?

socundum pietatem est doctrinae , inflatus est, nihil

sciens , sed languens circa quoestiones et pugnas verbo-

rum , ex quibus oriuntur invidia , contentio , blasphe-
miae, suspiciones malae , conflictiones hominum mente
corruptorum, et qui veritatc privati sunt, cxistiman-
tium qucestum esse pietatem. Discede autem ab hujus-
modi. Est autem quaestus magnus pietas cum sufficien-

tia. cnim intulimus in hunc mundum

Nihil : haud
1
dubium quod nec aufcrre quid possumus .

I. Non solum auctoritatc doctori opus cst, scd etiam

lenitale multa , ncc lenitate tantum sed etiam auc-
sicut ,

toritale : cl haec omnia docct bcalus Paulus modo dicens ; :

« Pracipc isla et doce ; » modo , « Haec loquerc et exhor-

2
» tarc . » Si enim medici aegrotos exhortantur, non ut ipsi

sanitatem asscquantur; sed ut illos ab aegritudine libercnt,

et jaccntes erigant; agendum nobis crga multo magis sic

discipulos , Nequc enim servus

illosquc adhorlari oportet.
corum csse rccusat bcalus Paulus cum dicat, « Non cnim
» nosmetipsos pracdicamus sed Christum Jesum nos au- , ,

»tem scrvos propter Jesum*. » Et rursus, «Omnia vestra

»sunt, sivc Paulus, sivc Apollo*. » Et hanc libenlissiine
subit servitutcm. Ncquc cnim scrvitus est; scd ipsa libcr-

' i Tim. vi, 3-7. — » IJ. iv, 1 1. — * a Cor. iv, 5. — 4 1 Cor. 111, a3.
490 S. J0. CHRYSOSTOMI ARCIIIiiPISCOPI C. P.

tate praestantior. Ille namque, ait, servus est, qui facit

peccatum 1 . « Si quis aliter docet , et non accedit sanis
«scrinonibus Domini Jesu Chrisli, et ei quae secundum

» pietatem est doctrinae , inflatus est nihil sciens. » Non

igitur scientia in superbiam extollit; sed potius ignorantia.
Qui enim pietatis sermones scit, ille maxime modesle
agere novit : qui sanos callet sermones, non iufirmatur.
Nam quod in corporibus tumor est, boc in animabus ar-

rogantia. Sicut illic quod tumidum est non bene valere di-
cimus; ita et hic arrogantes. Fieri ergo potest ut scieiis
quispiam, nihil sciat. Qui enim nescit ea quae oporteret,
ille nihil scit. Quod autem ex ignorantia superbia nasca-
tur, hinc liquet; Christus semetipsum exinanivit 2 : ergo
qni hoc scit nunquam altum sapiet nihil quippe habet :

homo , nisi a Deo acceperit ergo non altum sapiet. « Quid

;

3
»enim habes quod non accepisti ? » Ille pedes lavit Disci-

pulorum. Qui hoc scit, quomodo extolletur? Ideo ait,

« Cum omniafeceritis, dicite, Servi inutiles sumus. »Publi-
canus ex sola humilitale placuit, Pharisaeus ex arrogantia
periit : qui inflatus est, horum nihil novit. Ipse rursum
Christus ait : « Si male locutus sum, testimonium perhibe
»de malo ; si autem beue , cur me caedis
4
? Sed languens,
» inquit , circa quaesliones. » Ergo languere , est quaerere.
« Et verborum pugnas. » Merito sane. Quando enim anima
cogitationum febre ardet , quando tempestate jactatur,
tunc quaerit. Cum autem in sanitate fuerit, tunc non quae-
rit, sed fidem accipit. Ex quaestione enim et verborum
pugna nihil inveniri potest. Quae enim fides sola pollice-

tur, quaestio cum susceperit, neque ostendit, neque intel-

ligere sinit. Neque enim si quis clausis oculis , quacsilum
quidpiam invenire vclit, id poterit: sive etiam si apcrtis

oculis sc suffodiat, et solarcm radium aversus qiuerat, in-

1
Joan. vtir, 24. — 2 Plnlip. 11, 7. — 3 1 Cor. iv, 7. — 4 Joan. xviu, ao.
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XVII. /\C)\

venire non poleril. Sic sinc fide nihil invenilur; scd ne-
cesse esl pugnas inde nasci, « Ex quibus oriuntur blasphe-
»mi;c, suspiciones malaj; » hoc est, opiniones et perversa
dogmala ex quacslione parta. Tunc de Deo quae non opor-
tcrel suspicamur, cum iu quaesliones incidimus. « Conflic-
» taliones ; » id esl, olium, vel confricationes. Aut hoc vult
dicere : sicut scabiosasoves, si cum aliis coufriccntur, etiam
sanas morborcplcnt; sic et improbi viri. « Et qui veritule pri-
» vatisunt, inquit,existimanlesquaestumessepietatem. » Yi-
dcs-nequantapareredicatverborumpugnas?Turpelucrum,
iguorantiam, arrogantiam : nam arrogantiam parit igno-
rantia. a Discede ab his, » inquit; non dixit, Haec sequere;
sed, discede ; hocest, haec te pudeat. « Haereticum enim,
» inquit , homincm , post unam aut alteram admonitionem
1
«dcvita .» Ostendit eos non tam cx iguoranlia, quam
ex scgnitic Homines enim qui pecu-
, in ignorantia esse. ,

niae causa pugnant, quando persuaderc poteris? Illis certe

non suadebis, nisi rursum dederis, neque sic illorum cu-

piditatem explebis. « Avari cuim, inquit, oculus non tm-
2
»pLelur parte . » Oportet igilur eos, ulpole incorrigibiles,
pudore suflundi. Si enim ei, cui magna cst pugnandi ne-
cessilas suadet non cum hoste conveuire nec consentire,
,

quanto magis nobis discipulis. Cum dixisset autem , illos

existimarc pietatem esse quaDstum aulcm , subjunxit, « Esl

»quaestusmagnus pielas cum suilicientia » non si pecunias ;

habeat, sed si non habeal. INe enim in tristitiam pauper-

talis causa inciderel, excitat iJlum et erigit : Exi.stimaot,
inquit, quajsluni csse. l^st utiquc, scd non sic, vorum
majori modo. Deinde ctim ]>rius iJlam dejccissct, hanc
erigit. Quod aulcm niliiJ sit Jiic quacslus, palam est eo
quod hic maneat, nec cum nobis demigret et maneat.
Ludenam id probalur ? Quoniam nihil habentes vonimus
1
Tit. 111, 10. — • « r.reli. it, y.
 »; ;,

4Q2 S. 30. CHRYSOSTOMI AftCtflEPISCOM C. P.

in mundura, et nihil habentes discedimus. Nuda enim na-

tura venit. nuda discedit, non superfluis nobis est opus
si nihilintulimus, nihil habentes abibimns. « Habentes au-
»tem alimenta, et quibus tegamur, his contenti erimus 1 .

Tot et talia comedenda sunt, quoe nutrire valeant; talia

induenda qua tegere tantum valeant, et nuditatem occul-
tare , nihil supcrfluum sit. Hoc autem vel vilis vestis facere
polest. Deinde a praesentibus rebus avertit. « Qui autem
2
» vclunt divites fieri , » inquit.

II. Non simpliciter dixit, qui divites sunt; sed, qui vo-
lunt esse. Potest enim quis pecunias habens , illas recte
dispensare, despicere, et pauperibus erogare. Tales ille

viros non improbat, sed cupidos. « Qui autem volunt di-

» vites fieri , incidunt in tentationem et in laqueum dia-
»boli, et desideria multa stulta et nociva , quce mergunt
»homines. » Recte dixit, mergunt homines, ita ut educi
nequeant , « In interitum et perditionem. Radix enim om-
» nium malorum est avaritia ,
quam quidam appetentes ,

5
»erraverunt a fide, et inseruerunt se doloribus multis . »

Ecce duo ponit; sed quod illis fortius videbatur, hoc pos-
tremum posuit, doloribus multis, quod solus discere po-

testqui divitibus vicinus est, quam nempe doleant, quam

sortem suam deplorent. « Tu autem o homo Dei. » Magna,

dignilas ! omnes enim homines Dci sunt sed proprie ; justi

non creationis ratione tantum sed etiam ; familiaritatis. Si

homo Dei es , inquit , ne quaeras superflua, et quae ad

Deuin non ducunt. « Sed haec fuge, sectare autem jusli-

tiam. » Utrumque cum intentione. Non dicit, discede ct

accede; sed fuge et sectare justitiam, ne habendi cupidi-

tate tenearis « Pietatem » in dogmatibus
;
« Fidem » , ; ,

quae contraria est quaestioni ; « Charitatem ,

palientiam

» mansuetudinem. Certa bonum certamen fidei, appre-

« i Tim. vi, 8. — • Ibid. 9. — ' Ibid. 10.

 ,

COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTII. HOM. XVII. 4°/3

• hcnde vitam aclernam ; » ecce mcrccdem « Ad quam ; vo-

«calus cs, ct confcssus es bonam confessionem in , spe
1
» vilae sclcrnaccoram multis tcslibus ; » hoc cst, ne lc
,

pudeat dc illa fiducia. Quid frustra laboras? Qualem len-

tationcm ct laqueum subire dicit eos qui divites esse vo-
lunt? IUos a fide errare curat, in pericula conjicit, mi-
nusque audaces reddit. « Et desideria slulta, »inquit. Quo-
modo non slullum desiderium fuerit, cum stullos habeant,
cum nanos, non humanitatis, sed obsecrationis causa ?
cum pisces includant in aulis , cum feras nutriant, cum
circa canes vcrsentur, equos ornent , ac pucrorum instar
illorum alfectu teneantur ?Haec omnia stulla sunt et super-
flua; niliil necessarium, nihil utile. Desideria , inquit
slulta et nociva. Qusenam autem nociva? Quando amori-
bus absurdis student quando quae proximi sunt concupis-
,

cunt, et voluptati summc student, quando in ebrietatem

se confcrunt quando caedes et aliorum perniciem appe-
,

tunt. Multi ex talibus amoribus, lyrannidem invadendo

perierunt. Rcvera qui talis est pro inutilibus laborat;
imovcropro noxiis. Et recte dixit Erraverunt a fide. Non :

sinit eos viam videre avaritia in se oculos attrahens, et

sensim subducens. Ut cnim qui in recta via incedcns, et

aliud in animo habcns pergit quidem , , scd non adverlens,
practerit urbcm illam in quam ibat, pedibus temcre ac
irustra trahenlibus ; lale quicl est avaritia. « Et inseruc-
»runt sc doloribus multis. » Vides-nc quid subindicct, ct
inserucrunt se? IIoc aulem liac cmphusi vult significare.
Spinae sunt dcsideria illa; ct sicut si quis spinas tangat,
manus illae cruentant, et vulnera facinnt; itlipsum a cupi-
dilate palilur qui in illam incidit, et aninuun doloribus
allicil. Quot curas, quot dolorcs habent, qui sc in illis in-

scrucrunt, vix dici polcst. Ideo dicit, Ilaec fugc, scclarc

« i Tim. vi, 11, 12.
4g4 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

jtistitiam , fidein, dilectionem , patientiam, mansuetudi-

nem. Acharitate enim mansuctudo orilur. « Certa bonum
» certamen. » Hic ejus fiduciam et fortitudinem laudat.Quia
cum fiducia , inquit , in omnibus confessus est. In memo-
riam quoque ipsi revocat catechesin. Apprehende , inquit,
vitam aeternam. Non ergo confessione tantum opusest,
sed etiam patientia , ita ut seinper in confessione manea-
tur, etiamsi certamen magnum , et multi sudores instent,
ut non subvertantur. Multa enim sunt scandala , multa
impedimenta : nam arcta et angusta via est. Undique ergo
munitum esse oporlet, undique accinctum ad pugnam.
Undique enim innumerae visuntur voluptates trahentes
animac oculos ; voluptates corporum , pecuniarum , deli-

ciarum, pigritiae, gloriae, irae, potentiae, ambitionis : vi-

denlurque pulchrum aspectum offerre et amabiles esse,

quae possint allicere eos qui ipsas admirantur, qui verita-
tem non multum amant. Haec quippe severa est et nihil ,

voluptatis habet. Quare? Qnia voluptatem omnem iu fu-

turo promittit. Illae vero jam offerunt honores, volupta-
tes, quietem non vera isthaec, sed fucata. Si quis ergo
;

illiberalis sit, mollis, ignavus, illis haerebit, missis omni-

bus pro virtutc laboribus. Sic etiam in externis certamini-
bus , ei qui coronas non multum desiderat, licet statim
conviviis et ebrietati se dedere; sic faciunt ignavi ac timidi
pugiles. Qui vero ad coronas respiciunt , innumeras fe-

Tunt plagas spe namque

; futurorum aluntur et excitantur.
III. Fugiamus itaque radicem malorum, omnia et illa

vitabimus. Avaritia est radix, Paulus locutus est; imo

Christus per Paulum. Yideamus autem quomodo. Ipsa re-
rum experientia testatur. Quid enim mali per pecunias
non invectum est; imo non per pecunias, sed per malam
voluntatem corum qui ipsis uli nesciunt; nam licebat

pecuniis rectc uti , licebat regnum per illas possidere,

 COMMt-.NT. IN F.PTST. I AP TIMOTIT. IIOM. XVII. /\C)$>

Nunc vero qu.T data sonl in subsidium pauperum, ad li-

b.-ralioneni peccalorum, ail glori.un <i bcnoplaciluni Dci,

liis nliinur conlra miscros paupcres, imo conlra animam

noslram ol ad oflensioncm Dei. Al> alio enim (juis pccu-
niani abstnlit, ipsum in paupeiiatem conjccit , seque
ipsum in mortem; hnncque sic ille hic inopia altcntiat,
scque ipsum relcrno snpplicio parat. Numhaecparia sunt?
quid mali hicc nonfaciunt? Annon hinchabendi cupidita-
tes? annon rapinae? annon gcmitus? inimieitiae, pugnae,
conlentiones ? Annon nsque ad mortuos manus exten-
dunt? annon usque ad patres et fratres ? Annon legcs
natuiw, Dei pr.-ccepta, et omnia snbvertcrunt hac cupidi-
tate concitati? Annon tribunalia illorum causa sunt cons-
titula ? Tolle itaque pecuniarum amorem, et cessabit bcl-
lum, cessabnnt pugnae, inimiciliae, litcs et conlentione*.
Oporlcrct avaros tanquam perniciosos et lupos ex orbc
pclli ;
qucmadmodum enim venti qnidam vchemcntcs ct
contrarii in tranquillum pelagns incidcntcs, ab imo illud
tolnm subvcrtunt; ila ut arcna profundior supernis flttcS
tibus commisceatur; sic auri cupidi omnia susdcque ver-
tunt. Nnllum auri cupidus novit amicum: Qnid autcm
dico amicum? nec ipsum novit Dcum; furit enim ab liac
cupiditate detcnlus. i\on videtis Titanas illos fcrro inslruc-
tosacccdere? Sunt illa (igmenta vcsnnine; hi vcro non tn-
les, scd vercfurentcs ct insani. Si illorum detcgas animam,
sic illam instruclam vidcbis, non unum, ncc duos, scd in-
mimeros lencntcin gladios, nullum agnosccrc, contraom-
nes furcrc, in omnes insilientom, advcrsns omncs lalran-
tcm,noncanes, scd huinanasanimrisnocanlcm,cladversus
C(tlum admodum blasphcinantcm. Ab his omnia stibvefttl

sunl, oinnia cx divitinrum rabie poiicriint. IS'am quos ac-

<.ise.ni ncscio ; sic illa pcslis oinncs in\ adil, alios j)lus, nlios

miiius, sed omncs pcnc. IH sicul Ilamuia vchonions in s\l

4$6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P. »

vam incidens omnia pessuiudat et desolatur; ita et illaor-

bem subverlit : regcs, principes, privatos, paupercs,

mulicres, viros, pueros; ajqueomnes hoc detinentur malo,
quadam velut caligineinorbem effusa. Nemo resipiscit, sed
crimiuationesinnumerae et privatirii et publice emittuntur,
scd nulla usquam emendatio est. Quidergo fieri possit ? quo-
modo flammamextinguemusPpotestenimextingui, etiamsi
ad ccelum usque tollatur. Velle solumoportet, etflammam
superabimus. Lt enimexvoluntate aucta est ; sicexvolun-
tate tolletur. Annon voluntas nostra illarn excitavil? eam-
demergoextinguerepoterit; velimustantum. Quomodovo
luntas aderit? si quam sit inanis et superflua videamus:
quod illae non nobiscumpossint in alteram vitam transire,
quod eliam hic inlerdum nos deserant. Quod ipsa? qui-
dcm hic maneant sed vulnera ab iis illata nobiscum illo
:

transeant. Si videamus multas illic divitias esse; si has

conferamus cum illis, cceno viliores videbuntur. Si con-
sideremus illas mille periculis esse obnoxias; quod volup-
talem habeant temporaneam, moeroribus mixtam ; si illas

aeternae vitse divitias accurate contemplemur, sic has po-

terimus contemnere. Si videamus quod nihil illae nos ju-
vent ad gloriam, ad sanitatem vel ad aliquid aliud; sed
contra in exitium praecipitent. Si discas le divitem, hic
multos habere subditos; sed postquam illo migraveris, te
desertum ac nudum fore. Si hsec frequenler proferamus,
et ab aliis audiamus, fortassis erit sanitasmentis, etabillo

gravisupplicioliberabimur. Pulchra est margarita?sed eo-

gita marinam esse aquam et in ejus sinu olim jacenlem :

pulchrum est aurum et argentum? sed cogita illa fuisse et

esse terram et cincrem. Pulchra sunt serica vestimcnta?
sed vcrmium sunt textura ; opinio haec humana est, non
natura pulchritudinem habet. Nam quae natura sunt pul-
chra, doclore non egent. J\x vero si videris nuiumum
 COMMENT. IN EPIST. I AD TIMOTH. IIOM. XVII. 4&7
ncncum deauralum, primo miraris aurum putans; cum
aulcm perili fraudem cum fraude ipsa admi
te docuerint,

aurum non natura pulchritudinem

ralio avolat. Vides-ne

habere, ut neque argentum? Nam si stannum videris, ut

argcntum miraris, ut ses pro auro habuisti, et opus est
doctoribus ut quid res aestimanda sit discatur. Ita non suf-
ficiunt nobis oculi ad res cognoscendas. Flores autem non
hujusmodi sunt, sed illis longe praestant. Si rosam vide-
ris, non opus habes doctore, sed per teipsumscis illam ab
anemone distinguere. Violas quoque et lilia aliosque flo-
res. Nihil ergo aliud est illud, quam praejudicata opinio,
et hoc est ille perniciosus morbus. Age, dic mihi : Si im-
peratori placeret legem ponere ut argentum esset pretio-
sius auro, annon continuo admirationem et amorcm mu-
tarctis? Usque adeo ubique avaritiae atque opinioni
servimus ! Et quod res ita se habeat, cx raritate quoqueres
quaedam, et non exnatura aestimantur. Sunt fructus apud
nos viles, qui in Cappadocia sunl pretiosi : et ex iis qui
apud nos in pretio sunt, quidam prctiosiores adhuc sunt
in Serorum regione, undc nobis haec vestimenta veniunt.

In Arabia aromatum ferace, et in India ubi sunt lapides

pretiosi.mullahujusmodi reperire est. Sic pracjudicalaopi-

nio, sicexislimatiohumana3Sunt reshujusmodi. Nihil cum

judicio facimus, scd temere omnia et casu. Rcsipiscamus
igitur tandein cx hujusmodi temulentia. Videamus quid
vere bonum ,
quid nalura bonum sit, pietalcm nempc et
jusliliam, ut promissa bona consequamur gratia et benigni-
tale Domini noslri Jesu Christi, cui cum Palre simulquc Spi-
ritu sanclogloria, imperium, honor, nunc et scmpcr, cl in
saecula saeculorum. Amen.

lxxxvi, 3u
 »

/?9 8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

kW\UiV« *.*-»

HOMILIA XVIII.

CAPUT VI.

Prajcipio tibi coram Deo, qui vivificat oinnia, et Domino

Jesu Chrislo, qui testificatus est sub Pontio Pilato bo-
nam confessionem, ut serves mandalum sine macula,
irreprehensibile usque in adventum Domini nostri Jesu
Christi. Quad temporibus suis ostendet beatus et solus
potens, rex regum et dominus dominanlium, qui solus
habet immortalitatem, lucem inhabitat inaccessibilem ,

quem nullns hominum vidit, neque videre potest, cui

honor et imperium aeternum. Amen 1
.

I. Rursus Deum advocat testem, ut paulo antea, simul

etmetum augens et tutiorem reddens discipulum, osten-
densque non humana esse prsecepta, ut ab ipso Domino
mandatum accipiens, semperque testem in mente habens
eum a quo audierat, hac memoria animum commoveret.
«Prcecipio tibi, inquit, coram Deo qui vivificat omnia.
Hic et solatium est adversus pericula , et resurrectionis
commemoratio. « Et Christo Jesu, inquit, qui testificatus
» est sub Pontio Pilato. «Rursum a Magistroadhortationem
incipit; hoc autem vult significare : Sicutille fecit, inquit,
ita et vos facere oportet. Ideo enim testificatus est, ut
illum e vestigio sequamur in bona confessione : quod
ipsum in Epistola ad Hcbrasos facit dicens : « Intuentes ad
»fidei auctorem et consummatorem Jesum, qui proposito

> t Tim. vi, i3-i6.

 ,

C0MMENT. IX ENST. I A0 TIMOTII. IIOM. XVIII. /,99

»sibi gaudio sustinuit cruccm, coniusione conlcnipta,

» atquc in dexlcra sedis Dei scdet ; ac llursum, recogitate
eum qui talcin sustinuit a peccatoribus adversus semet-
» ipsum contradictioncm; ut ne ialigemini animis veslris
1
wdeficienlcs nunc se gcrit erga discipulum; ac si
. » Ita et

diccrct, Ne limeas mortem: Dei namque servus es, qui

omnia vivificarepotest. Quam ergo dicit bonam confessio-
nem ? Quam inlerrogantc Pilato, «Ergo Rex es tu? dedit
»ilb dicens, Ego
in hoc natus sum; et rursum, Ego veni

»ut testimonium perhibeam veritati. » Ecce hi me audie-

runl. \elideosic loquitur; velquia dixit, inlerrogalus an

filius Dei esset, «Tu dixisti, quia filiusDei sum ego 2 : » Ac
multa alia tcstificatus et confessus est. « Ut scrvcs man-
»dalum sinc macula irrcprehensibile usquc in adventum
«Domini nostriJesu Christi;»hoc est, usque ad mortem
usque ad cxitum. At non ita dixit sed usque in adventum, ;

ut magis illumexcitaret. Quid est, « Ut serves mandalum

» sine macula ? » Ut neque in dogmatibus neque in yitaa
rationc aliquid maculae conlrahas. « Quem temporibus
osuis ostendet, inquit, bcatus et solus potens, rex regum
»cldominusdominantium, qui solushabet immortalilatem,
»lucemque habitat inaccessibilem. » De quonam hacc dicta
sunt? An de Patre, an deFiUo? prorsus de Filio. «Qucm
»suis temporibus oslendel beatus et solus potens.» Et hncc
rursus ad cousolationcm, ut nc mirarelur vel limcret tcr-
rcnos reges. Temporibus suis, hoc cst, cougrucnlibus, de-
bilis; ut non «Tgrc ferret, quod nondum vcnissol. Et un-
denam liquct illuin oslcnsurum < ssr^quodsil polons ; solus
cnim esl polcns. Igilur oslcndct illc. bealus, cl ipsa brati-
ludo. Hoc autem clix.it significans nihil ibj trisl niiiilin- •,

jucundum es§e. Illud aulem, solns, dixit, vcl ;ul dilleivii-

tiam hominum; vcl quodillosil ingenitus. quod 'iiaiu n<.,.

» Behr. xil, 3, 3. — » Joan. gviii, ai -07.

3».
500 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHlEPISCOPI C. P.

saepe de hominibus dicimus, quos extollere volumus. Qui

solus habet immortalitatem, inqnit. Quid crgo? an Filius
non habet?annon ipsa immortalitas est, cum ejusdem sit
cum Patresubstanliae ? «Lucem inhabitansinaccessibilem,»
inquit, illa in qua inhabitat ?
Alia-ne lux ipse est, et alia
Ergo loco circumscribitur Absit. Non ut hoc cogitaremus,:'

sed ul incomprehensibilem divinam naturam declararet,

dixit illum lucem inaccessibilem habitare, sic de divinis
loquens ut poterat. Vides-nelinguam cum aliquidmagnum
proferre vult, quam infirma sit? « Quera nullus hominum
avidit, neque videre potest; cui honor et imperiura aeter-

»num. Amen. » Congruenter hic et necessario de Deo lo-

cutus est. Quia enim illum testem induxerat, multa de
teste disserit, ut magis illum discipulus revereatur. Hoc
est, gloria ipsi. Hoc tantum dicere possumus; hoc facere,
non curiose inquirere quisnam sit. Si ergo imperium ejus
eeternum est , ne timeas; etiamsi nunc non fiat, semper

honor ipsi, semper imperium. «Divitibus in hoc saeculo

1
«praecipenon sublime sapere . » Pulchredixit, in hoc sae-
culo. Sunt enim etiam alii divites in futuro. Haec porro
monita dat, quod sciat nihil ita faslum, arrogantiam etsu-
perbiam gignere, ut opes. Deinde protinus illos avertit di-

cens: « Neque sperare in incerto divitiarum. » Hinc enim

arrogantia gignitur, ut contra qui in Deo sperat, non ex-
tollitur. Quid in illam rem speras quae repentetransfertur?

Id quippe divitise sunt. Et cur in illis spem ponis, quibus

confidcre non potes ? Quomodo autem poterunt nojti

altum sapere, inquies? Si videant divitias esse instabiles,

non firmas; si videant, quam omnes opes exupcret firma

spes in Deum , si intelligant harum auctorem esse Deum?
« Sed in Deo vivo, inquit, qui pracstat nobis omnia abunde
)/ ad fruendum. » Pulchre dixit Omnia abunde » conver- , ,

» i Tim. vi, 17.

 COMMENT. 1N EPIST. I \U TIMOTII. UOM. XVIII. .101

siones annuas subindicans , aercm, lucem, aquam , crclera

pmnia. Vides-ne quam allluenler et cum quanla copia

praebcal? Si divilias quoeris; illas quaere manentes, firmas,
quae ex opcribus bonis oriuntur. Hoc autem ille declarans,
«Bencfaccre, inquit, divitem fieri in bonis operibus,
»facile tribuere, communicare *. » Aliud opum aliud ,

cbaritatis est : communicare aflabilcs esse, inquit, et ,

mansuetos. « Thesaurizare sibi fundamentum bonum in

«futurum 2 . » Illic nihil inccrtum est. Ubi autem firmum
est fundamentum, ibi nihil inslabile; sed omnia immota,
inconcussa, perpelua. «Ut apprehendant, inquit, vitam
naeternam. » Bonorum enim opcrum exercitium, ut ca
perfruamur efficerc potest. « O Timothee, depositum cus-
»todi. » Ne imminuas illud. Non sunt islhaec lua : aliena
tibi credila sunt, ne minuas illa. « Devilans profanas vo-
» cum novitatcs, et opposiliones falsi nominis scientiae
s
. >

II. Recte sic dixil : Ubi enim fides non est, ibi scientia

non est. Quando aliquid ex propriis cogilationibus gigni-

tur, scientia non est. Vel forlassis hoc dicit, quia nonnulli
sc Gnosticos vocabant , sive scientes , quasi plus quani
cneleri scircnt. « Quaui quidam promittcntes, inquit, circa
» fidem excidcrunt. » Vides quomodo rursus admoneat , ne
cum illis congrcdialur? Dcvitans, inquit, oppositionc,qui-
busne rcspondcrcquidemoportel.Quare?Quia dcjiciunt a
fide, quia non sinunt firmiler fortiterque slare. Ne huic

scienliaj hacreamus, scd fidei, pclrae firmae ct infractae.

Ncque enim flumiua nequc venti, si irruant, nobis ma- ,

lum inferro poterunt. Stamus enim supra pelram incon-

cussi. Ita in hac quoque vita, si illud verum fundamcn-

tum eligamus, stamus nibilmali palientes. Qni illasdivilias

cligit, nihilgrave patietnr; qui claritalem illam , qui glo-
1 iam , honorem ct voluptatem illam scctatur, slabit. Om
1
i Tim. vi, 18. — » Jbid. 19. — > Ibid, 20.
002 S. J0. CHRYSOSTOMI ARGIIIEPISCOPI C. P.

nia illa firma sunt : nulla mutatio. Praesentia auteui

cuncta variant et mutationi obnoxia sunt. Quid enim
vis? gloriam? « Non descendet, inquit, cum iilo glo-
1
»ria ejus . » Saepe etiam viventes deserit. Non talia vero
sunt quae ad virtutem spectanl; sed omnia manent. Hic
porro qui a magistratu gloriosus est, alio magistratum ex-
cipiente vilis eflicitur, et ex subdilis unus. Dives, aut la-
tronibus invadentibus , aut sycophantis et insidiatoribus ,

repente fit pauper. At nostra hujusmodi non sunl. Pudicns

si npmo pudicitiam ejus labefactare poterit. Eum
advigilet,

qui sibi dominetur, nemo privatum aut subditum fa-

ipsi

cerc poterit. Qnod enim hic principatus major sit illo,

perquisitione facta disce.Quid juvat, oro, omnibus im-
perare gentibus, eum qui passionum sit servusPQuod dam-
num, nemini imperare, et passionum tyrannide superio-
rem esse? Hoc libertas cst, hoc imperium, et regnum et
potentia. Illa vero servitus sunt, eliamsi quis mille diade-
matibus sit coronatus? Cum enim intus illi dominorum
mullitudo imperet, avaritia nempe, libido, ira et alii afiec-

tus, quae ilii ex diademate ulilihis? Major est passionum

tyrannis, cum ne corona quidem possit iilum a tali scrvi-

tutc liberare. Lt si apud Barbaros, quispiam rex factus,

serviret tamen, et postea volenles I II I majus ostendere im-
perium, neque purpuram neque diadema auferrent, sed
praeciperent illum et aquam secum ferre, et coquum esse ,

et similia ministoria exercere ; ila ut sibi honorem majo-

rem, ilii ignominiam conciliarent ; sic plus,quam barbara
haec vitia nobis imminent. Et qui ilia despicit, ea ut bar-

baros deridebit : qui autem illis snbjicitur, longe graviora

patietur, quam a barbaris. Barbarus cum superaverit,

corpus cruciybit; haec vero animam excruciant, et omni
ex parte dilaniant. Barbarus cum vicerit, captivnm morti
tradit; haec vero futurae inorti tradunt. Solus ergo liber ille

1
Psal, XLMii, 18.
 ^ ,

COMMENT. IN EPIST. I A.D TIMOTII. HOM. XVIII. DoJ

est, qni liberlatcm intns habet; sicut ille servns est, qui
irralionabilibus succumbil viliis. Nullns dominus, quan-
lumvis crudelis sit, tam immania imperat : Temere, in-

quit, et sine causa probris aflice animam tuam , Deum

oflende, naluram ipsam ignora ; sive pater sive mater fue-
rit, omncm verecundiam depone, sta adversus illos. rhec

sunt avariliae praeccpta. Sacrifica , inquit , mihi, non vitu-

los , sed homincs. Et Propheta quidem ait : « Sacrificale
shomines; nam
1
viluli defecerunt . -> Hoec autem non ita

loquilur; sed etiamsi viluli sint , sacrifica homines. Sacri-

fica illos qui nulla lc injnria affecerunt : eliamsi beneficiis
affectus sis, occide. Rursnm, esto inimicus, communis
omnium hoslis circumcurre, etiam naturae, etiam Dei
inimicus. Aurum collige , non ut illo fruaris, sed ut cus-

todias, ut majore cruciatu torquearis. Non rnim fieri po-

test ut pecnniae quis amans, illa frualur. Timet namque

ne aurumminuatur, ne thesauri deficiant : Vigila , inquit,
omnes suspeclos habe domesticos et amicos esto alie- , :

norum custos. Si videris pauperem fame pereuntcm, ni-

hil eroga imo si potes ipsam illi detrahe cutem
; perjurus :

esto, mentirc. jura, accusa calumniare; etiamsi in ignem ,

cundum sit, ne recuses, si mille subire morles oporteat

si fame interire, si cum morbo certare. Annon has legcs
ponit avaritia? Esto petulans, impudens , inverecundus et
audax; sccleratus , improbus , ingratus, insensibilis , sine
ainicitia , irreconciliabilis , sinc aflectu , parricida, iera

magis quam houio. Serpcntem omnem acerbilalc supcra ,

lupum omnem *•
*
p -*"•
'J,fl 1
p ,
" \l
' '" iilius ferilatem su-
pera ;
si ad daML^rjS>lflJ^HWhiJ&^»'T|V V(M, ' r( ' oporleat,
nc rcfugias ij^^i^^uiIieuniTpnTTTK^^ty dicit el au-
: ,

»* pnmibus ami-
ditur? Dcus vvfBpAQtrana pracTpu. Elt»*
cus, csto inaiis(krm>^b oninibus ujicctlrsyf neniinein te-

«Osea. 111, a. \. KflA*ft

5o4 S. JO. CIIRYSOSTOMI AHCMEPISCOPI C. P.

mereoffendas, honora patrem, honora matrem, opinione

hona fruere, esto non homo sed Angelus, nihil invere-
,

cundum dixeris nihil falsum; sed ne cogitaveris quidem

, :

opem fer egentihus, ne in negotia te conferas rapiendo,

ne sis conlumeliosus, neque audax; et nemo audit. An-
non juste gehenna infertur? annon merito ignis, et vermis,
qui nunquam moritur? Quousque per praecipitia nos pel-
lemus? Quousque inter spinas incedemus? Quousque nos
clavis infigemus, et gratias agemus? Saevis tyrannis suhditi
sumus, henignumque Dominum respuimus qui nihil mo- ,

lestum dicit, nihil harbarum nihil durnm,nihil inutile;

,

sed omnia multum nobislucri et eniolumenli con-

utilia ,

Surgamus tandem, nos convertamus convenia-

ferentia. .

mus, Deum, ut oportet, diligamus, ut digni habcamur

honis promissis iis qui diligunt eum, gratia et benignitate

Domini nostri Jesu Ghristi , cui cum Palre et Spiritu sancto

gloria , imperium , honor, nunc et semper, et in saecula

saeculorurn. Amen.

FINIS TOMI OCTOGESIMI SEXTI.

 ANNOTATIONES.

ANNOTATIO (i) pag. 11.

Exhedra est mensa scinicircularis, crescentem lunani

rcfercns quam Martialis et quidam alii Sigma vocant,
,

quia litteram C. sigma refert. Sigma enim sic Martialis

tempore ul plurimum exarabatur. Islhaec inensae forma diu
post Martialis aevum in usu fuit. Guillellmus enim dux
Normanniae, qui anno 106G Angliam subegit, ad hujus-
modi mensam accumbens repnesentatur in monumentis
monarchiae Francicae, tom. n, initio.

ANNOTATIO ('i) pag. 82.

Hic carptim agit de seditione Antiochenorum , qui im-

peratricis statuas everterunt. Qua de re indignatus Theo-
dosius, civitatem malc mulctare imo perdere parabat sed ;

tandem ira sedata Antiochenis pepcrcit. Hic quaeritur quae

sit illa urbs Antiochiae vicina ad oram maris sita, quae im-
peratorem rogavit, ut Antiochcnis parceret. Quidam pu-
tant Seleuciam fuisse : scd rcs in inccrto versatur. Quod
autem singulare omnino videtur; malebant, inquil Chry-
sostomus, Antiocheni perire, quam istius urbis rogatu a
tanto periculo eripi.

ANNOTATIO (3) pag. 84-

Exempla istaec carptim enarrata , haud accurate posita

sunt. Quis sit ille rex qui sibi platanum fecit auream, ut
sub ejus umbra sederet, nescio, neque uspiam me lcgere
memini. Alius qui homincs injicicbat in bovcm ligncum.
 :

5o6 ANNOTATIONES.

est Phalaris. Sed hic in hovem aeneum conjiciebat. Anti-

quior vero ille alius rex, qui ex viro fecit niulierem, Sar-
danapalus erat.

ANNOTATIO (4) pag. l55.

Initio memoria labitur Chrysostcmus cum Ephesios ,

nominat. Non enim ea quae subjungit Ephesiis scribit, sed

Philippensibus, ut ibidem in margine notalur.

ANNOTATIO (5) pag. 3g,8.

Hic significat Chrysostomus Paulum fuisse gentium

doctorem et prsedicalorem : caeteros autem Apostolos ea
in re, scilicet in gentium conversione, non multum operae
posuisse. Quod fortassis iis in regionibus, quoe in Aclibus

Apostolorum memorantur, a vero non multum abhorreat

in caeteris autem regionibus, secus.

annotatio (6) pag. 455.

Dc Manichaeis et de Marcionistis passim loquitur Chry-

sostomus, de Encratitis vero rarissime. Encratitas non se-
mel commemorat Clcmens Alexandrinus quos libro vn ,

Stromalum ait, ajrb tbt^yzlac, id est, <xko tyxpaTeta? a tempe-

rantia sic vocari, Origenos contra Celsum dicit ipsos non
admisisse Epistolas beati Pauli ; Eusebius vero Hist. Eccl.

pag. 1^9 dicit, hujus haereseos auctorein fuisse Tatianum.

Idque confirmat etiam Epiphanius, qui haereseos hujus ca-
pita pluribus persequitur.

ANNOTATIO (7) pag. 4^0.

Propompam in celebritalibus vocabant ccetum illum, qui

pompam sive processionem prcecedebat.
*
 CONCORDANTIA
BIBLIOTHECiE LATIN^ CUM GALLICA.

BIBLIOTHECA LATINA. BIBLIOTHECA GALLICA.

IIOMILI^: IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.

Homilia I, p. 3.' Ejusdem fragmenta, tom. xin, p. 5 i4-

5.5.
Homilia ii, p. 18." Ejusdemfragmenta,tom.xin, p. 5i5-
5i6.
Hjmilia iii, p. 33. Ejisdemfragmenta, tom. xin.p. 5i6-
5iS.
Homilia iv, p. 44- Bjusdem fragmenta,lom. xm,p. 519-
5a4.
Hoinilia v, p. 55. Ejusdem fragmeuta,tom. xiu,p. 5a4-
5a6.

HOMILI^E IN EPISTOLAM I AD TUESSALONICENSES.

Homilia 1, p. 1 55. Ejusdem fragmenla, tom. xiv, p. 217-

221.
Ilomilia ix, p. 247. Ejusdem fragmmta, tom.xvu. p. a5g-
263.

UOMILLE IN EPISTOLAM I AD TIMOTHEUM.

Homilia v, p. 379. Ejusdpmfragmenta.lom. xm,p. ao8-

2ia, et loni. XMII ,
|i. 386-387.
Homiiia xn, p. \hi, Ejusdem fragmenla.tom.xni, p. 216-
ai8.
 INDEX
TOMI OCTOGESIMI-SEXTI.

COMMENTARIUS IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.

Fngin.

Homilia I. 5
HOMILIA II. • l8
HOMILIA III. 53
Homilia IV. 44
Houilia V. 55
Homilu VI. 66
Homiua VII. 75
Homilia VIII. 88
IIOMILIA IX. 103
HOM.LIA X. 113
Homilia XI. n5
HOMILIA XII. l37

COMMENTARIUS IN EPISTOLAM I AD THESSALONICENCES.

Homilia I. 1 55
HOMILIA II. l66
IIOMILIA III. 1-8
HoMILIA IV. 194
II0M11.1A V. ao7
HOMILIA VI. 317
HOMILIA VII. 327
Hom.lia VIII. 335
HOMILIA IX. 347
IIOMILIA X. a6l
IIOMIMA XI. 373
 11

010 INDEX.

COMMENTARIUS IN EPISTOLAM II AD THESSALONICENCES.

HOMILIA I. 285
HoMILIA II. 29I
HoMlLIA III. 3o4
HoMILlA IV. 3i4
HoMILIA V. 3z5

COMMENTARIUS IN EPISTOLAM I AD TIMOTHEUM.

Argomentom. 009
HOMILIA I. 341
HOMILIA II. 35
HoMILIA III. 36o
HOMILIA IV. 36 9
HoMILIA V. 3 79
HOMILIA VI. 386
HoMILIA VII. 3 93
HOMILIA VIII. 4o2
HOMILIA IX. 409
HoMILIA X. 416
HOMILI A XI. 4a5
HOMILIA XII. 453
H0MILIA XIII. 444
HOMILIA XIV. 455
HOMILIA XV. 4^9
HoMILIA XVI. 48
HoMILIA XVII. 4S9
HOMILIA XVIII. 49S

AnNOTATIONES. 5o5
CoNCOHDANTIA 507

EXPLICIT INDEX.
THI INSTITUfE OF MEDIAEVAL STUDIES
QUEEN'S PARK CRESCENT
TORONTO - 5, CANADA

97£7