Professional Documents
Culture Documents
Vinaya by Kovidabhivamsa Vol 2
Vinaya by Kovidabhivamsa Vol 2
Org
0denf;ya'omoifwef;
('kwd,wGJ)
b'´EÅaum0d'gbd0Ho
apwd,*FPomoe"Z od&Dy0&"r®mp&d,
yÍöedum,PÖ0 - yd#uwå,yg&*l
t*¾r[m*E¦0gpuy@dw
omoemhvif;a&mifMunfy&d,wådpmoifwkduf
yJcl;NrdKU
oAÁ'geH "r®'geH Zdemwd?
oAÁ&oH "r®&aom Zdemwd/
oAÁ&wð "r®&wd Zdemwd?
wPSu©a,m oAÁ'ku©H Zdemwd/
rmwdum
taMumif;t&m pmrsufESm
xkv’pöOf;tmywf ............................. 1
*½kbPf (25)yg; ............................. 2
vJvS,fzvS,frI jyKEdkifykH ......................... 3
'kuú#ftmywf ............................... 5
t|uxmüvmaom 'kkuú#f (8)rsKd; ................... 5
9/ 0wåab''kuú#f ............................ 7
10/ o'¨ga',s0dedygw'kuú#f ...................... 7
11/ O*¾[dw'kuú#f ............................ 7
12/ taEÅm0kw¬'kuú#f .......................... 7
13/ taEÅmyuú'kuú#f .......................... 8
14/ omrHyuú'kuú#f ........................... 8
15/ ykeyuú'kuú#f ............................. 8
'kuú#f (3)rsKd; oifhEkdif ........................... 9
16/ ADZ*grygwAs'kuú#f ......................... 9
17/ aocd,'kuú#f ............................ 9
'kAÇmodwtmywf ............................ 11
'kuú#fESifh 'kAÇmodwtmywfrsm; .................... 11
ygpdwåd,tmywf ............................ 19
edó*¾, d ygpdwf ............................. 19
pGefYxkdufç pGefYtyfaom ypönf; (ur®om"e)............. 20
tmywfukpm;jcif; ............................ 20
tmvsjywf pGefY&rnfhypönf;rsm; .................... 20
edó*d¾ypönf; pGefYenf;rsm; ....................... 21
a&TaiGESifhpyfí edó*¾dxdkufyHk ..................... 21
c ! 0denf;ya'omoifwef;
taMumif;t&m pmrsufESm
½lyd,odu©myk'f ............................. 21
tvSLcH&mü 'kuú#f0w¬Krsm; ....................... 22
½lyd,oHa0g[m& odu©myk'f ...................... 23
edó*¾dtqifhqifh tmywftqifhqifh ................ 23
a&TaiGESifhpyfaom edó*dypönf;rsm; pGefYykH .............. 24
pGefYykH tpDtpOf ............................. 24
pGefYNyD;aom ypönf;ukd tokH;jyKykH .................... 24
a&TaiGpGefY&jcif;tusKd; .......................... 25
a&TaiGcH,lol&[ef;\ pGefY&jcif;tusKd; ................ 25
a&TaiGpGefY&[ef; t*Fgig;yg; ...................... 25
Úwfur®0gpmjzifh orkwfykH ...................... 26
a&TaiG tvSLcHrdaom &[ef; owdxm;&ef ............. 26
½lyd,oHa0g[m&odu©myk'fvm pGefYenf; ............... 27
ywåpwkuú ................................ 27
uyÜd,ESifhtwl aps;oGm;&mü owdxm;zG,f ............ 31
ygVdawmfvm pum;&yfrsm; ...................... 31
yg&mZduPft|uxm pum;&yf ................... 32
om&w¬#Dumq&m0g' ......................... 32
tmp&d,0g'rsm; ............................ 33
bk&m;&Sifvufxuf 0w¬Kom"u ................... 33
avQmufxm;&mü owdjyK&ef ..................... 34
&mZodu©myk'f t"dyÜm,f ........................ 35
uyÜd,wpfusdyf ............................. 36
&[ef;ñTef uyÜd,av;a,muf .................... 37
wrefñTef uyÜd,av;a,muf .................... 38
&[ef;a&m wrefyg rñTeftyfol ted'´d|ESpfa,muf ....... 39
rmwdum ! *
taMumif;t&m pmrsufESm
"""
0denf;ya'omoifwef; ! 5
'kuú#ftmywf
('kuú# = 'k + uw) 'k = raumif;ojzifh? uw = jyKtyfaomtrI?
raumif;ojzifh jyKtyfaom udk,frIç EIwfrIwdkYudk 'kuú#[k qdk&-
aomfvnf; þae&mü raumif;ojzifh jyKrI ajymrIaMumifh oifha&muf-
tyfaom tmywfudkvnf; um&Plypm&tm;jzifh 'kuú#ftmywf[k
ac:tyfonf/ þ'kuú#ftmywfonf t&mus,fí rsm;jym;\/ txl;
avhvmrSwof m;xm;oifah omaMumifh &Edik o
f rQ pkaqmif;í wifjyrnf
jzpfonf/
t|uxmüvmaom 'kkuú#f (8) rsKd;
1/ ykAyÁ a,m*'ku#ú ?f 2/ o[ya,m*'kuk #ú ?f 3/ temrmo'ku#ú f?
4/ 'k½lypdPÖ'kuú#?f 5/ 0de,'kuú#f? 6/ Ów'kuú#f? 7/ Úwåd'kuú#f? 8/
y#dó0'kuú#ftm;jzifh (8)yg; jyqdk\/
1/ arxkerf I rjzpfrD a&S;tzdüYk jzpfaom 'ku#ú ?f cd;k onfrS a&S;tzdüYk oif-h
aom 'kuú#fwdkYonf ykAÁya,m*'kuú#f rnf\/ yg&mZduav;yg;?
oHCm'daoofwdkY\ a&S;tzdkYü oifh&aom 'kuú#frsm;vnf; þü
0ifoifhonf/
2/ cd;k onfEiS hf wuGjzpfaom 'ku#ú ?f jrK§ yx
f m;aom a&Tt;kd aiGt;kd ponf-
udk cd;k &mü a&Tt;kd aiGt;kd wd\
Yk tay:ü aygufa&mufaeaom opfyifukd
jzwfjcif; ajrudk wl;jcif;paom ya,m*ESifhwuGjzpfaom 'kuú#fudk
6 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
o[ya,m*'kuú#f[k ac:onf/
3/ &wem (10)yg;? pyg;rsK;d (7)yg;? vufeuf[o l rQ? wl&, d mrsK;d [lorQ?
rde;f r½kyyf ?Hk "mwfypHk onfrsm;udk ok;H oyfrjd cif;aMumifh oifah om 'ku#ú -f
wnf;/ temrmo'kuú#f rnf\/
4/ opfyifü wnf&dSaom pm;zG,ftoD;t&GufwdkYudk udkifrd xdrdjcif;?
tuyfrcH&ao;aom cJzG,f abmZOfESifh umvduav;yg;? pm;-
aomufzG,f&mrsm;udk (vlç omraP rdbponfwdkYtm; ay;&ef
r[kwb f )J oufouf vufaqmh ajcaqmhoabmjzifh xdvQif (ae&m
ra&GUapbJ udkifvQif) 'k½lypdPÖ'kuú#f? (Oyrm - omraPrsm; qGrf;-
csuf&mokdYoGm;í qGrf;[if;tdk;udk zGifhjcif;? tuyfrcH&ao;aom
oydwf\ tzkH;udk zGifhMunfhjcif; ponfwdkYwnf;/)
5/ qGr;f cH<uaepOf jrLrIeu f saom qGr;f &Sad om oydwu f kd wpfzef tuyf-
rcH qGrf;qufcHjcif;aMumifh oifhaom 0de,'kuú#f/
6/ oHCmoif;cJGjcif;iSm tm;xkwfvkHYvjyKaeaom &[ef;tm; rqdkqkH;r
jcif;aMumifh oifhaom Ów'kuú#f/
7/ oHCmonf Úwfur®0gpmjzifh qkH;raomtcg ÚwftqkH;ü oifh-
aom Úwåd'kuú#f/
8/ þausmif;wdu k üf 0gqdyk gtH[
h k 0efcNH y;D rS 0grqdjk cif;aMumifh oifah om
y#dó0'kuú#f[k - t|uxmü 'kuú#f (8)rsKd; jyqdk\/
xdkYjyif - 9/ 0wåab''kuú#f? 10/ o'¨ga',s0dedygw'kuú#f? 11/
O*¾[dw'kuú#f? 12/ taEÅm0kw¬'kuú#f? 13/ taEÅmyuú'kuú#f? 14/
omrHyuú'kuú#f? 15/ ykeyuú'kuú#f? 16/ ADZ*grygwAs'kuú#f? 17/
aocd,'kuú#f ponfjzifh 'kuú#ftmywfrsm;vnf; &Sdao;\/
0denf;ya'omoifwef; ! 7
9/ 0wåab''kuú#f
r[m0g plV0g 0wåcE¨uü ynwfawmfrt l yfaom 0wfBu;D (14)yg;?
0wfi,f (22)yg;twdkif; rusifhvQif 0wåab''kuú#ftmywf oifh\/
10/ o'¨ga',s0dedygw'kuú#f
tvSL&Siw f o
Ykd nf o'¨gw&m; a&SUxm;í vSLxm;aom ypön;f rsm;udk
vSLaom 'g,umç 'g,dumrrsm;\ o'¨gw&m;ysupf ;D atmif raumif;-
ojzifh okH;pGJvQif o'¨ga',s0dedygw'kuú#ftmywf oifh\/
11/ O*¾[dw'kuú#f
'k½yl pdP'Ö u
k #ú üf jyqdx
k m;aom cJz, G f abmZOfEiS hf umvduav;yg;?
pm;aomufzG,f&mrsm;udk udkif½kH xd½kHrubJ ae&mrS a&GUavmufatmif
ajr§mufcsDqGJrvQif O*¾[dw'kuú#ftmywf oifh\/ 'k½lypdPÖjzpfaom
tpm;tpmudk udkifaom xdaom &[ef;wpfyg;om rpm;aumif;
raomufaumif;? tjcm;&[ef;rsm;um; pm;aumif;ao;\/ tuyfrcH-
&ao;aom tpm;tpmukd ajrm§ ufcsrD çrdvQif xdOk *¾[w d jzpfaom tpm;-
tpmudkum; &[ef;tm;vkH;yif rpm;aomufaumif;awmhNyD/ xdkYaMumifh
&[ef;awmfrsm;onf tuyfrcH&ao;aom tpm;tpmrsm;udk xdjcif;ç
a&GUjcif;ç rjcif;ç udkifajr§mufjcif; rjyKrdap&ef ta&;BuD;vSonf/
12/ taEÅm0kw¬'kuú#f
tuyÜd,uk#d (= rtyfaomausmif;)wdkYü o[ao,savmuf-
aom trd;k tumt&HtwGi;f ü ,m0umvdu? ,mrumvdu ESprf sK;d wdu Yk kd
t½kPfwufonfhwdkifatmif okdrSD;odrf;qnf;í nodyfxm;jcif;udk
tvsif; rjyK&/ nOfhodyfxm;jcif;udk jyKcJhaomf xdk0w¬Konf taEÅm0kw¬
jzpf\/ xd0k w¬Kukd tuyfcpH m;aomufaom &[ef;tm; taEÅm0kw'¬ u k #ú -f
tmywf oifh\/
8 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
13/ taEÅmyuú'kuú#f
xdk tuyÜ, d uk#aD usmif;twGi;f ü xdu
k mvduESprf sK;d wdu
Yk kd vlç om-
raPwdkY csufjyKwfaMumfavSmfcJhonf&dSaomf xdk0w¬KwdkYonf taEÅmyuú
jzpfukef\/ xkd0w¬KwdkYudk pm;aomufaom &[ef;tm; taEÅmyuú'kuú#f
tmywf oifh\/ tuyÜd,uk#Dausmif;ESifh pyfí aoemoeausmif;-
tcef;ü jyqdkrnf jzpfygonf/
14/ omrHyuú'kuú#f
&[ef;ud,k wf ikd f a&S;umvduESprf sK;d wdu
Yk kd uyÜ,
d ausmif;? tuyÜ, d -
ausmif; tjcm;ae&mwdüYk aMumfavSmf csujf yKwf zkwu f if aygif;jcif;wdu
Yk kd
rjyK&m? rjyKaumif;ay/ xdkodkY jyKcJhaomf xdk0w¬Ktm;vkH;onf omrHyuú
jzpfawmh\/ xdo k mrHyuú0w¬Kukd pm;aomufaom &[ef;tm;vk;H omrH-
yuú'kuú#ftmywf oifh\/
15/ ykeyuú'kuú#f
vlç omraPwdYk csuí f usuNf y;D aom umvduESprf sK;d wduYk kd wpfzef
jyefcsufrIç jyefaET;rIonf ykeyuúrnf\? &[ef;udk,fwdkif jyKvkyfEdkif\?
tjypf r&Sd? usufNyD;aom xrif;at; [if;at;wdkYudk &[ef;udk,fwdkif
rD;ü aET;tyf\? usufNyD;aom xrif;udk ,ref; (qefjyKwf)jzpfatmif
usKdEdkif\? usKdaumif;\? &[ef;udk,fwkdif usKdaomç aET;aom 0w¬Kudk-
rlum; a&SUumvdu0w¬KEpS rf sK;d wdEYk iS hf ra&mr,Suaf pbJ oufoufo;D jcm;
pm;aomuf bkO;f ay;tyf\/ a&maESmí pm;aomufcahJ omf ykeyuú'u k #ú f
tmywfoif\ h / taEÅm0kw?¬ taEÅmyuú? omrHyuú? ykeyuú þav;csu-f
wdkYudk uGJuGJjym;jym;odatmif avhvm rSwfom;oifh\/
(aqmif) taEÅm0kw¬ç taEÅmyuúç omrHyuúç þokH;0? ,m0 ,mrrSm/
usufNyD;udkvsuf? wpfzefcsuf? oufouftyfonfom/
a&SUumvdESpf? a&mjyefvpf? tjypf &Sdjyefvm/
0denf;ya'omoifwef; ! 9
'kAÇmodwtmywf
0denf;ya'omoifwef; ! 11
'kAÇmodwtmywf
('kAÇmodw = 'k + bmodw) 'k = raumif;ojzifh? bmodw =
ajymqdt k yfaom pum;? xko d Ykd raumif;ojzifh ajymrIaMumifh oifah &muf-
aom tmywfudk um&Plypm&tm;jzifh 'kkAÇmodwtmywf[k ac:&-
onf/ jyuf&,fajymifavSmif usDpm;vdkaom &,f&TifzG,fjzpfapvdkaom
oabmjzihf omraPudkjzpfapç vludk jzpfap ykaeoludk ]]vlxGm;BuD;
vmNyu D UJG ?}} t&yf&n
S o
f ul kd ]]vlyak v; vmNyu D UGJ ?}} ]]cwå, d Bu;D vmNyuD UJG ?}}
]]yd#uwft;kd Bu;D vmNyu D UJG ?}} ]]&[EÅmBu;D <uvmNyu D UJG }}ponfjzifh ajymqd-k
jcif;rsKd;[lorQwdkYudk 'kAÇmodwtmywf[k rSwftyf\/ usDpm;aemuf-
ajymifwwfaom &[ef;rsm;onf þ'kAmÇ odwtmywf oifw h wfaMumif;
owdjyKí a&SmifMuOfoifhonf/
w&m;tm;xkwaf eaom toifoal wmfaumif;onf (tPkrawå-
ok 0aZÆok b,'óm0D 0d[&wd) tEkjrLyrm ao;i,fpGmaom tjypf
k nf;aumif;ç (tEÅ&m-
tmywfwüYkd ab;Bu;D [lí ½Ijrifvsuf ae&rnf[v
,daum "ar®m 0kawåm b*0wm) psmefr*fzdkvf\ tEÅ&m,fudk jyKwwf-
\[kvnf;aumif;ç jrwfpGmbk&m; owday; a[mMum;xm;awmfrlcsuf
&Sdayonf/
'kuú#fESifh 'kAÇmodwtmywfrsm;
'ku#ú Ef iS hf 'kAmÇ odwtmywfrsm;udk 0denf;ygVdawmfvmtwdik ;f xyfrH
&SmazGwifjyygOD;rnf/
12 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
a&tdrf (0pöu#k )D okYd a&S;OD;pGm 0ifrnf&h [ef;ukd wm;jrpfí rdrt d vsif
0ifjcif;aMumifh 'kuú#ftmywfoifh\/ a&qdyfokdY a&S;OD;pGm oufrnfh
&[ef;ukd jrifí rdrd tvsifoufjcif;? qGrf;cH&GmokdY a&S;OD;pGm 0ifrnfh
&[ef;ukd wm;jrpfí rdrd tvsi0f ifjcif;? (þtcsuu f dk axmufí 0pöu#k D
a&csKd;qdyf qGrf;cH&Gm 0if&mwkdYü ax&fpOf0gvkduf apmifh&ef rvkday??)
oDwif;Bu;D u rwku d w
f eG ;f ygbJvsuf cGirhf yefMum;bJvsuf w&m;a[m-
jcif;? ygwdarmufjyjcif;? jyóem ar;jcif;? oDwif;Bu;D vm&mwGif ae&mrS
rxjcif;? oDwif;BuD;ESifh wpfcef;wnf; twlaevQif rax&fBuD;ukd
ryefMum;bJ pmtHo&ZÑm,fjcif;? qDrD;nd§xGef;jcif; (vQyfppfrD; zGifhjcif;ç
ydwfjcif;) avoGefwHcg; ponfukd zGifhjcif;ç ydwfjcif;? rdpämt,l&Sdaom
&[ef;ukd &Sdckd;jcif;? Ou©dwåu&[ef;ukkd &Sdckd;jcif;? y&d0gofaqmufwnfqJ
&[ef;ç t&if;okdY iifxkdufaom &[ef;ç rmewfusifhqJ&[ef;ç rmewf-
ay;xku d af om &[ef;ç tAÇmefoiG ;f xku kd af om &[ef;ç þ ur®m&[&[ef;
(5)rsKd;wdkYudk &Sdcdk;jcif;? t0wfruyfaom &[ef;udk &Sdcdk;jcif;? t0wf
ruyfbJ oDwif;Bu;D udk &Scd ;kd jcif;? 0denf;ü rvdrm® bJvsuf OyZÑm,fq&m
edó,nf;q&m jyKjcif;? tvZÆD&[ef;wdkYtm; edó,nf;ay;jcif;?
tvZÆ&D [ef;wdu Yk kd trSeD ó
d ,nf;q&mjyKí aejcif;? edó,rkpu ö t*Fg-
rsm;ESihf rjynfph aHk o;bJ edó,nf;ay;wwfaom q&mudk rrDb S J aejcif;?
tmywf roifb h v J suf a'oemajymMum;jcif;? 0w¬Koabmwloifah om
tmywfukd a'oemajymMum;jcif;? oHCm'daooftmywf roifb h vJ suf
y&d0gofç rmewf aqmufwnfjcif;? uHr[kwo f nfukd uHjyKjcif;? 0k|meuH
oHCm'daooftmywfudk a'oemuHjyKjcif;? a'oemuHtmywfudk
0k|meuH jyKjcif;? vufuawmhu, kd 0f wf rwifbJ aqmifah Mumifrh xdik b f J
vuftkyfrcsDbJ a'oemajymMum;jcif;? OykofjyKjcif;? y0g&PmjyKjcif;?
q&mOyZÑm,fwdkYtm; &Sdcdk;jcif;paom 0wfudk rjyKjcif;? y&d0gofaejcif;?
paom ur®m&[t&mü wnfaepOf &[ef; omraPwdkY\ 0wfudk
om,mjcif;? ur®m&[yk*Kd¾ vw f Ykd usi&hf aom0wfukd rjznfu h sijhf cif;? 0gv-
0denf;ya'omoifwef; ! 13
"""
18 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ygpdwåd,tmywf
0denf;ya'omoifwef; ! 19
ygpdwåd,tmywf
pdwHå ygawwDwd ygpdw,
då H? ukov
dk pf w d u
f dk usapwwfaomaMumifh
ygpdwtf mywf[k ac:&onf/ apwemESiw hf uG vGeu f sL;í oift
h yfaom
ygpdwftmywfjzpfonfhtcg ukokdvfpdwfrsm; uG,faysmufaomaMumifh
ukokdvfpdwfukd usapaom tmywf}}[k qkdonf/
]]uk
ygpdwåd, ½kyfNyD;xm;y
xm;ykH - ygpdwåd,-ü (pdwå + ygwd,)[k yk'f&if;
jzpf\/ ygw ESifh pdwåukd a&SUaemufjyef w-ukd acsí 0PÖ0dy&d,m,ç
0PÖavmyed½kwådenf;jzifh ygpdwåd,[k ½kyfNyD;onf/
1/ edó*¾d,ygpdwf?
2/ ok'¨ygpdwf?
3/ ab'euygpdwf?
4/ O'¨gveuygpdwf?
5/ aq'euygpdwf ponfjzifh ygpdwftmywfrsm;ukd cGJjcm;rSwfom;
oifhonf/
edó*¾d,ygpdwf
edóZD,Æ aw edó*¾, d ?H edóZÆeH edó*¾,
d ?H edóZÆw d AÁEdÅ edó*¾,
d ?H
edó*¾d,H tómwd edó*¾d,H/ edóZÆDwAÁH = pGefYxkduf\/ £wd = xkdY-
aMumifh? edó*¾d,H = edó*¾drnf\/ eddóZÆD,aw = pGefYjcif;? edó*¾d,H
pGejYf cif;? tó = xkyd gpdwt
f mywf\/ edó*¾, d H = pGejYf cif; 0denf;uHonf/
20 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tw¬d = &S\
d / £wd = xkaYd Mumif/h wH = xkyd gpdwt
f mywfonf/ edó*¾,
d H
= edó*¾d,rnf\/
pGefYxkdufçpGefYtyfaom ypönf; (ur®om"e)
a'oemrMum;rD a&SUtzkdYü pGefYjcif;0denf;uH (bm0om"e)? ouFef;
paom edó*¾d,0w¬Kukd pGefYNyD;aemufü a'oemMum;tyfaomaMumifh
pGefYjcif;0denf;uH&Sdaom ygpdwftmywf (tów¬dw'¨dwf)? edó*¾dygpdwf
tmywfEiS hf pyfí pGex Yf udk af om ouFe;f ç pGex Yf u
dk af om qGr;f ç pGex
Yf u
dk -f
aom ausmif;ç pGex Yf u
dk af om aq;ç pGex Yf u dk af om tcif; paom tok;H -
taqmifç pGefYxkdufaom a&TaiG ponfjzifh odu©myk'f(30) &Sdonfhtm;-
avsmpf mG edó*d¾ ygpdwt f mywfrsm; rsm;pGmoifah &mufEidk o f jzifh owd&-dS
oifhayonf/
tmywfukpm;jcif;
edó*dy¾ gpdwt
f mywfonf a'oemajymMum;í Nird ;f aysmufaumif;
aom tmywfjzpfaomfvnf; pGeo Yf ifY pGex
Yf u
kd af om edó*¾0d w¬Kypön;f -
rsm;ukd 0denf;uHEiS t hf nD pGeNYf y;D rSomvQif a'oemMum;&rnf jzpfonf/
edó*d¾,0w¬Kypönf;rsm;ukd rpGefYvTwfbJ a'oemajymMum;jcif; tBudrf
&maxmif jyKaomfvnf; ,if;edó*dt ¾ mywfrS rxajrmufEidk f rvGwEf ikd -f
aMumif; owd&dSoifhvSonf/ ypönf;Opöm cifwG,fpGJvrf;olwdkY pGefYvTwf-
Ekid &f ef cJ,Of;vSonf/ oHCm'daooftmywfxufyif ukpm;&ef cJ,Of;-
EdkifaMumif; *½kjyKoifhonf/
tmvsjywf pGefY&rnfhypönf;rsm;
rdru
d ,
kd w f ikd f om,mí tvIcx
H m;aom a&TaiGEiS hf xdak &TaiGwjYkd zifh
0,f,lxm;aom toHk;taqmifypönf;rsm;ç ukv'loerI taeoerI
rdpämZD0rIwdkYjzifh &&Sdxm;aom ypönf;rsm;udk iJhuGufwG,fwmrI r&SdbJ
0denf;ya'omoifwef; ! 21
½lyd,oHa0g[m& odu©myk'f
trsKd;rsKd;tpm;pm; &dSukefaom a&T aiG '*Fg; ydkufqHwdkYjzifh vJvS,f
a&mif;0,fjcif; rjyK&? xdkodkY jyKí &aomypönf;rsm;onf edó*¾dxdkufí
½lyd,oHa0g[m& edó*¾dygpdwftmywf oifh\/ trsKd;rsKd; tpm;pm;[l-
onf ykw;D em;uyf qGBJ uKd ;ponfjzifh vuf0wfwefqm jyKNy;D aom a&TaiGç
vuf0wfwefqm rjyK&ao;aom a&TwkH;a&TcJç aiGwkH;aiGcJç a&T'*Fg;
aiG'*Fg;ç ydkufqHaiGpuúL ponfwdkYwnf;/ vJvS,f a&mif;0,f[lonf
,ckumv a&TaiGydkufqH aiGpuúLay;í ypönf;,l a&mif;0,fjcif;rsKd;-
wdkYwnf;/
edó*¾dtqifhqifh tmywftqifhqifh
'g,umwdx Yk rH S a&TaiGukd tvSLcH,vl Qif ½ly,
d odum© yk't
f & edó*¾d
ygpdwfoifhí xkda&TaiGjzifh ouFef;ç pmtkyfç aq; ponf 0,fjyefvQif
þodum© yk't f & ouFe;f ponf edó*¾x d ukd í
f ygpdwof if\h / xdek ó
d *¾d
xdkufaom ypönf;jzifh tjcm;tyfpyfaom ypönf;ESifh vJvS,fjyefvQif
xdkypönf;rsm;vnf; edó*¾dxdkufjyefavonf/
edó*¾x d ukd af eaom xdyk pön;f wdu
Yk kd rpGeb Yf J ok;H pGjJ yefvQif ok;H pGwJ idk ;f
ok;H pGw
J idk ;f 'ku#ú t f mywf oifjh yefum tjcm;&[ef;awmfrsm;tm; vSLvQif
wjcm;&[ef;awmfrsm;vnf; xdkYtwl 'kuú#ftmywf oifhjyef\/ 'kuú#f-
tmywfawG ay;a0aeonfEiS hf wlawmh\/ eufeufeeJ J qifjcifpOfpm;-
oifah omt&m jzpfonf/ edó*¾yd pön;f wdu Yk kd rpGeyYf gbJ 0denf;uHEiS t hf nD
rpGefYbJ tBudrfaygif;&maxmif a'oemMum;aomfvnf; xdkedó*¾d
tmywfrS rpifMu,fEdkifonfudkvnf; txl;owdjyKoifhvS\/
t*Fg (2) yg; - (1) vJvS,ftyfaom0w¬Kç vJvS,faMumif;0w¬KwkdY
wGif wpfckckbufü a&TaiGjzpfjcif;? (2) vJvS,fzvS,fjcif;[lí t*Fg
ESpfyg;wnf;/
24 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
(aqmif) vJv,S tf yfawmif;? vJv, S af Mumif;jzif?h taygif; ESpaf xG? wpf-
axGaxGü? a&TaiGjzpfjcif; ? vJvS,fjcif;[k2? aMumif;&if; ESpfvD?
1
oydw&f iS t
f m; jyefay;í oydw\f wefz;dk a&TaiGudk rlvykid &f iS f (tvSL&Si)f
wkt
Yd m; jyefay;cJah omf ,if;oydwu
f dk tyfatmif jyKvyk Ef idk \ f / uyÜ,d -
wpfOD;tm; tyfpyfaom b@mwpfckckukd ay;um ,if;oydwfukd
,laqmifum toHk;jyKjcif;iSmum; tyfygay\/
3/ &[ef;wpfyg;onf a&TaiGudk uyÜ,d um&uwpfO;D OD;tm; tvSLcH,-l
apum ,if;uyÜd,um&uESifhtwl oydwfxkvkyf&m yef;yJzkdokdY
oGm;um oydwfukd jrifonfhtcg ]]þoydwfukd igESpfouf\}}[k
uyÜd,tm; a&TaiGukday;um ,if;oydwfukd tvkd&SdaMumif; tod-
ay;vkduf\/ þoydwfonf &[ef;wkdY tyfaom uyÜd,a0g[m&
toHk;tEHI;jzihf 0,f,lapumrl 'kwd,oydwfESifhwlonfom jzpfay-
onf/ taMumif;um; oydwf\ rlvwefzkd; a&TaiGukd tvSLcH,l-
xm;aomaMumifh jzpf\/
tb,fhaMumifh rdrdrS <uif;aom oDwif;oHk;azmfwkdYtm; rtyfyg
oenf;[lrl ---
rlvu rtyfaomenf;jzifh tvSLcH,lxm;aom oydwf\wefzkd;
a&TaiGukd rpGefUvTwfao;aomaMumifh jzpf\/ (0d?|?2?277/)
«rSwfcsuf --- þü rlvu uyÜd,vkyfoltm; rdrdtwGuf a&TaiGukd
rtyfaomenf;jzifh tvSLcH,xl m;apaomaMumifh - rdru
d ,
dk pf m; uyÜ,
d -
uvnf; rtyfaomenf;jzifh vufcHxm;aomaMumifh ,if;a&TaiGrSm -
Zmw½lyodu©myk'fü yg&Sdaom - ]]O*¾PSmay,s 0g}} - t& rtyfjcif;-
jzpf\/
4/ &[ef;awmfwpfyg;um; a&TaiGukdum; tvSLrcH,lay/ okdYaomf
tvSL&Siw f pfO;D OD;u ]]rax&fjrwftm; oydwu f dk 0,f,ul m vSL'gef;-
ylaZmfvu
dk yf g}}[k ckid ;f apvku
d af om uyÜ,
d um&uESit hf wl oydwxf -k
onfh yef;yJorm;tdrfokdY oGm;um oydwfukd awGUonftcg ]]þ
30 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tojymaiGwkdYukd ,lí þoydwfukd ay;yg}}[k tojymaiGwkdYukd
ay;apí oydwu f dk ,lvu
dk \
f / þoydwu f m; xk&d [ef;tm;omvQif
rtyfay? tpDtrH rwwfaomaMumifh (aiGukd 0ifa&mufpDrHaom-
aMumifh) jzpf\/ tjcm; oDwif;oHk;azmfwkdYtm;um; tyfygao;\/
rlvwefzkd;jzpfonfh a&TaiGukd rcH,lxm;aomaMumihf jzpf\/
(0d?|?2? 278/)
þoydwf (4)vk;H wkw
Yd iG f yxroydwt
f rsK;d tpm; pm&if;0if edó*¾-d
xkdufaom ypönf;wkdYum; ---
e ouúm auepd Oyga,e uyÜda,m umwHk/ (0d?|?2? 277/)
rnfonhf taMumif;Oyg,fwHrsOfjzifh &[ef;awmfwkdYtm; tyfpyf-
atmif jyKvyk í
f um; r&Ekid f - [k zGiq
hf x
dk m;aomaMumifh oHCmhtv,fü
pGefYjcif;paom taMumif;y&d,m,fwkdYjzifhvnf; tyfpyfatmifum;
jyKvkyfí r&Ekdif - [k rSwfom;ygav/ oHCmhtv,fü pGefYjcif;paom
taMumif;Oyg,fjzifhvnf; ajz&Sif;í r&Ekdifaom oydwfwnf;/ <uif;-
ypönf;wkdYüvnf; enf;wloabmaygufyg/
tu,fí &[ef;awmfu a&TaiGudk tvSLrcH,b l J ]]rax&fjrwftm;
oydw0f ,f,l vSL'gef;vku
d yf g}}[k tvSL&Siu
f ckid ;f apaom uyÜ, d um&u
ESifhtwl oydwfxk&m yef;yJorm;tdrfokdY oGm;um oydwfukd awGYjrif-
onfhtcg ]]þoydwfukd igESpfouf\[kvnf;aumif;ç þoydwfukd ig
,layth}H }[kvnf;aumif; uyÜ, d um&utm; ajymjy\/ uyÜ, d um&u-
uvnf; yef;yJorm;tm; a&TaiGukd ay;um xkdoydwfukd ,lrnfh-
taMumif; today;vkduf\/ þoydwfukd tvHk;pHktyfaom bk&m;-
&SifwkdYtm;aomfvnf; oHk;aqmifxkdufaom oydwfwnf;/ (0d?|?2? 278/)
þü oydwfukd ykHpHjyKí qkdxm;aomfvnf; wjcm;ouFef;ç qGrf;ç
ausmif;okH;ypönf;rsm;üvnf; enf;wloabmaygufyg/
0denf;ya'omoifwef; ! 31
tmp&d,0g'rsm;
awmifNrKd U r[m*E¨m½kq
H &mawmf\ ygwdarmufbmom#Dum (128)
ü þom&w¬#Dum0g'ukd vufcHEkdifygvQif rdrd tvSLcHrdaom a&TaiG
ponfukd rdbpaom vlwkdYtm; riJhruGuf r,lawmh[k tmvsjywf
pGev
Yf w
T Nf y;D aemuf rdbponfwu Ydk tyfpyfaom ypön;f rsm;ukd rdrd om;-
&[ef; okdYr[kwf tjcm;oDwif;okH;azmfwkdYtm; vSL&mü tyfonf[kyif
0efcHMu&ayvdrfhrnf/ aiGjzifh 0,ftyfaom ypönf;ESifh aiGwkdYrSm &[ef;-
rsm;twGuf oabmwl jzpfaomaMumifhwnf;[k rdefYqkdxm;ygonf/
0denf;"kd&fq&mawmfrsm; jzpfMuonfh t&n0goD*dkPf;udk pwif
wnfaxmifomG ;awmfral om yJc;l NrKd U bke;f awmfBu;D OD;oDv? armfvNrKd iNf rKd U
e,f zm;atmuf&mG acrduodyaHÜ usmif;q&mawmf b'´EpÅ E´rd m t&Sijf rwf
wdo
Yk nfum; a&TaiGudk uk, d w f idk t
f vSLcHí xdak &TaiGrS jzpf ay:vmaom
edó*¾, d (rdryd ikd )f ypön;f rsm;? ukv'louç taeoeç rdpmä ZD0ypön;f rsm;udk
tNy;D tjywf rD;yH½k UdI oifo
h nf[k ,lqawmfrMl uaMumif; zm;atmufawm&
q&mawmf (pdwåvawmifausmif;) rdefYawmfrlonf/ omoemawmfü
tm;vHk;aom &[ef;wdkYtm; rtyfpyfaomaMumifh jzpfonf[k rdefYqdk-
awmfrlMuaMumif; od&Sd&ygonf/
bk&m;&Sifvufxuf 0w¬Kom"u
bk&m;&Sifvufxufawmfü &mZN*dK[fNrdKU eef;awmfwGif; tpnf;-
ta0;wpfckü pyfrdpyf&m pum;ajymMu&if;u &[ef;awmfrsm;onf
a&TaiGukd vmvSLvQif tvSLcH,al umif;\[k vltrsm; ajymqdMk uonfukd
rPdpVl urnfaom *grPd (vlBu;D vlaumif;) wpfa,mufu a&TaiGukd
rcH,laumif;[k uefYuGufajymqdkavonf/ xdkYaemuf xdkvlBuD;vl-
aumif;onf bk&m;&Six f o
H Ykd oGm;í oluefu
Y u
G f ajymqdck o
hJ nfrmS rSeyf g
\vm;bk&m;[k avQmufxm;avaomf jrwfpGmbk&m;&Sifu ]]*grPd
34 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
oifajymaom pum;onf rSe\ f ? &[ef;rsm;onf a&TaiGukd rcH,al umif;?
a&TaiGonf tyfvQif umr*kPfig;yg;vkH; (om;r,m;yg) oHk;pJGaumif;
vdrfhrnf/ xdk a&TaiGcH,loludk (orP"r®) &[ef;w&m;&Sdol r[kwf?
(ousykwåd,"r®) omuD0ifrif;om; igbk&m;\ w&m;&Sdol r[kwf[k
pifppfrSwfavavmh}}[k {uefrSwfom;zkdY rdefYawmfrlonf/ okdYaomf
ausmif;rSm rk;d rvkjH cif;paom ypön;f tvSLcHz, G &f m&Sv
d Qif jrufç oufu,f
ponfwu Ykd dk qGr;f cH&yfouJo
h Ydk oGm;í &yf&rnf/ ]bmukd tvk&d ydS govJ}[k
'g,umu avQmufxm;aomtcg (zdwfMum;ol jzpfoGm;í) ]jruf-
oufu,f tvk&d o dS nf opfom; tvk&d o dS nf vSn;f wkud pf &m&Síd vSn;f
EGm; acwåtvkd&dSonf} ponfjzifh ajymí tvSLcHaumif;\[k igbk&m;
cGifhjyKawmfrlonf/
a&TaiGuu dk m; rnfonfyh &d,m,fEiS rhf Q om,maumif; (cH,al umif;)
\[k cGifhrjyKEkdifaMumif; rdefYawmfrlavonf/
(oVm,e0.*¾ *grPdoH,kwfygVdawmf?509-510??)
avQmufxm;&mü owdjyK&ef
a&TaiGukd vSLvmvQif tvSLrcH y,fveS &f rnfom? vkjH cKH &m t&yf-
udkvnf; ñTefjycGifh r&Sd? uydÜ,vnf; rñTef;aumif;? tvSLvnf; rcH-
,lapaumif;? tvSL&Sif\ avQmufxm;yHk ta&;BuD;vS\/ ]]þa&TaiGrS
jzpfay:vmaom &[ef;wkdYESifh tyfpyfaomypönf;wkdYukd vSLvkdyg\
uyÜ,d ukd ñTejf yawmfryl g}}[k avQmufxm;vmrSomvQif &mZodum© yk'rf mS
ñTefjyonfhtwdkif; uyÜd,ukd ñTefjyEdkifonf/ tu,fí tvSL&Sifu
olUbmom uyÜd,ac:vmí olYuyÜd,jzifh vSL'gef;vkdygu ]]wynfh-
awmf\ uyÜd,rnfolxHü rnfrQwef tyfpyfaom ypönf;ukd tyfESH-
xm;ygonf? t&Sifbk&m; tvkd&Sdaomtcg &[ef;awmfwkdYESifh tyfpyf-
aom ypön;f ukd tvSLcHawmfryl g}}g}}[k avQmufxm;&rnf? þodaYk vQmuf-
xm;vQif ar@uodum© yk't f wdik ;f tvk&d adS om ypön;f udk tvSLcHEikd Nf y/D
0denf;ya'omoifwef; ! 35
&mZodu©myk'f t"dyÜm,f
rif;ç olaX; tp&Sdaom 'g,umwdkYu &[ef;tm; ouFef;zdk;
vSL'gef;&ef rtyfpyfaom a&TaiGudk wref(vl)vTwfí vSL'gef;ap&mü
vnf;aumif;? tvSL&Siuf ,
kd wf ikd f vma&mufí vSL'gef;&müvnf;aumif;?
jyKusifh&rnfh tpDtpOfudkjyaom odu©myk'f jzpfonf/
'g,umu ]]ouFef;zdk;udk tvSLcHyg}}[k qdkvQif ]]tuyÜd,0w¬K
a&T aiGukd igwdYk vufrcH? oifah vsmaf omtcg (tvd&k adS omtcg) ouFe;f -
udkom vufcHonf}}[k jyefajym&rnf/ ]]t&Sifbk&m;\ a0,sm0pöudk
aqmif&Gufrnfhol (uyÜd,um&u) &Sdygovm;¿}}[k ar;vQif tm&mrf-
apmifh Oygoum ponfwdkYudk uyÜd,um&utjzpf ñTefjyEdkifonf/
oDwif;oH;k azmfig;OD;rS vGv J Qif rnfoUl udrk qdk uyÜ,
d um&utjzpf
ñTejf yEdik o
f nf/ xdo
k Ykd ñTejf y&müvnf; vma&mufvLS olu ]]t&Sib f &k m;rSm
uyÜd,&Sdygovm;? ñTefjyyg}}[k avQmufxm;rS ñTefjycGifh &Sdonf/ ]]þ
ouFef;zdk; ,lyg? b,folUudk ay;cJh&rvJ}}[k avQmufxm;vQif uydÜ,
rñTejf yaumif;acs/ ]]aiGudk vSLyg\? aiG vSLcsiyf gw,f? uyÜ, d ñTe;f yg}}[k
qkv
d Qiv f nf; uyÜ, d rñTe;f aumif;/ ]]þaiGrS jzpfay:vmaom tyfpyf-
aom ypönf;ukd vSLvkdygonf? uyÜd,ñTef;yg}}[k avQmufxm;rS uyÜd,
ñTef;aumif;\/
vma&mufvSLolu ouFef;zkd;ukd uyÜd,xHtyfESHNyD; ]]þ&[ef;
tvk&d adS omtcg ouFe;f 0,fí vSLyg}}[k rSmMum;í &[ef;xHoYdk wpfzef
oGm;Ny;D ]]t&Sib
f &k m; tvk&d adS omtcg csO;f uyfawmfryl g? ouFe;f vSLyg-
vdrrhf nf}}[k avQmufxm;&\/ ouFe;f ukd tvk&d adS omtcg &[ef;onf
uyÜ,
d xHoYdk csO;f uyfí ouFe;f ukd tvk&d adS Mumif; EIwjf zifh ok;H Burd t
f xd
awmif;aumif;\/ ]]ouFef;ay;yg? 0,fay;yg}}[k rajymaumif;/
ok;H Burd af wmif;írS r&vQif bmpum;rS rajymbJ? rxkid b
f J (qGr;f cH-
36 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
&yfouJhokdY) wdwfqdwfpGm (6)Budrftxd &yfcGifh&Sdonf/ (6)BudrftwGif;
&yfí ouFef;ukd &vQif tmywfroifhay/ &[ef;awmfrsm;ESifh tyfpyf-
aom tjcm;aom cJwHzkd;ç Avmpmtkyfzkd;ç qGrf;zdk;ç ausmif;zkd;ç aq;zkd;
ponfudk vSL'gef;&müvnf; þodum© yk'üf vmonfeh nf;twkid ;f usi&hf
\/ xko
d Ydk (3)Burd af wmif; (6)Burd &f yfjcif;xuf ykv
d eG í
f jyKojzifh &vQif
&mZodu©myk'f edó*¾dygpdwf tmywfoifh\/
(rSwcf su)f ouFe;f omvQirf [kwf tjcm;aom oydwçf zdeyfpaom
&[ef;tok;H taqmif ypön;f rsm;twGuf a&TaiGjzifh tyfpyfypön;f vSLyg-
\[k qko d rQ þodum© yk'tf wkid ;f usi&hf rnf jzpfonf/ tu,fí tvSL-
&Sifu uyÜd,xH aiGukd tyfESHí ]]t&Sifbk&m; tvkd&Sdaomtcg uyÜd,
rnfoUl xH tyfpyfaom ypön;f ukd awmif;cHawmfryl gbk&m;}}[k avQmuf-
xm;vQif (okrYd [kw)f uyÜ,d uk,
d w f idk u
f yif ]]wynfah wmfxüH rnfrQwef
tyfpyfaom ypönf;ukd awmif;cHawmfrlyg}}[k avQmufxm;vQif rdrd
tvk&d adS om tyfpyfaomypön;f ukd r&rcsi;f tBurd af ygif;rsm;pGm awmif;-
cHaumif;\/ uyÜ, d 'umrsm;ukd avQmufxm;wwfatmif BuKd wifoifjy
xm;aumif;\/ vmvSLrS roifaumif;ay/
qkOd ;D tH?h ]wpfaeYu rnfonf'h um vSLoGm;aom aiGjzifh 0,fay;yg}
[kqkdíum; rckdif;aumif;? rawmif;aumif;? vkdtyfaom ypönf;ukdom
ajymí awmif;aumif;\/ uyÜ, d xH aiGudk tyfEx
HS m;onf[k odaomf-
vnf; uyÜ, d u jzpfapç wrefu jzpfapç tvSL&Siu f jzpfap - tyfpyf-
aom ypönf;ukd awmif;cHawmfrlygbk&m;[k rzdwfMum; ravQmuf-
xm;vQifvnf; rawmif;aumif;[k rSwfyg/
uyÜd,wpfusdyf
a&Tç aiGç '*Fg;ç yku
d q
f çH aiGpuúL paom edó*¾,
d 0w¬Krsm;? jr&wemç
ykkvJç pyg;paom 'kuú#0w¬KwkdYudk rdrdç *kdPf;ç oHCmç yk*¾dKvfç apwDwkdY-
0denf;ya'omoifwef; ! 37
tyfaom vJvS,fenf;
&[ef;txHü &du©mqefç qyfjymç za,mif;wdkifxkyf ponf &SdtHh?
xd&k [ef;onf c&D;tMum;ü xrif;ygvmolukd jrifí ]]ighrmS qef&o dS nf
xdkqefponfukd tvdkr&Sd? qGrf;om tvdk&Sdonf}}[k qdktHh? xrif;yg-
vmolu qefponfudk,lNyD; xrif;vSLtHh? tyf\/ 0dnwfrjzpf? edó*d¾
rjzpf? o'¨ga',s0dedygw'kuú#fvnf; roifh? tzdk;tpm; ay;aomt&m
a&mufjcif;aMumifh edrdwåur®aomfrSvnf; rjzpf? ]]igwdkYrSm þypönf;
þypönf; awmh&Sdonf toHk;rvdk igwdkYtm; þypönf; þypönf;jzifh
tvd&k odS nf}} þodYk qd&k mü vJrv
I ,
S rf çI a&mif;rI0,frI rygí temywå?d
tmywfroifh/
uyd, Ü ausmif;om; &St d ?hH ]]uyd,
Ü igYrmS ouFe;f &So
d nf þouFe;f jzifh
oydwv f yk af y;yg? zdeyfvyk af y;yg}}[k uyd, Ü udk ajymaumif;onf/ uyd, Ü
r&Sad omf qdik of Ykd ud,
k w
f ikd o
f mG ;í qdik &f iS \f om;ç orD;rsm;udk a&S;enf;-
twdkif; vkyfay;&ef ajymaumif;onf/ qkdif&Sifudk,fwdkifudkum; rajym-
aumif;/
tu,fí uydÜ, r&Sd? r&SmvdkvQif qdkif&Sifaps;onfxH oGm;í
]]ighrSm þouFef; &Sdonf? ouFef;awmh toHk;rus? oydwfom vkdae-
onf}}[k y&d,m,fjzifh ajym&m aps;onfu ouFef;udk,lí oydwfudk
ay;vdkufvQif xdkoydwf tyf\/ þjycJhaomenf;t& ,ckumv
c0gonf ponfwx Ykd rH S tyfaomypön;f jzifh vJ,el nf;udk owdjyKoifMh u-
ayonf/
cdkif;ap&mü tyfç rtyf
pm;<uif;pm;a,mufsm;udk jrifaomf ]]þxrif;udk pm;NyD; qdk;&nf-
acguf xif;wdkYudk aqmif,lcJh}}[k qdktHh? vJvS,f&m a&mufaomaMumifh
qd;k &nfacgufç xif;ç a&wdt
Yk wGuf edó*dx ¾ u
kd \
f / vuform;udk jrifí
46 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
þxrif;udk pm;Ny;D þtrIukd jyKc[ hJ k xdx
k kd vuform;trIukd jyKcikd ;f tH?h
edó*d?¾ ukv'loetcef;ü tpm;tpm auR;vkad omf wpfpw kH pfck ckid ;f Ny;D rS
a0,sm0pövkyfoltm; auR;arG;&mü ukv'loetjypf rjzpf[k qdkxm;-
aomfvnf;? wpfqufwnf;ckid ;f vQif edó*dx ¾ u kd jf yefonfukd owdjyKyg/
þxrif;udk pm;í t0wfudk zGyfvkduf? ausmif;jyifjcif;ç acgif;&dwfjcif;
ponfü ypönf;wpfpHkwpfck r&vQif tmywfudkom a'oemajymMum;
&onf/ þxrif;udk pm;NyD;vQif tvkyfvkyfyg[k wpfqufwnf;
rajymbJ þxrif;udk pm;avmh? þtvkyfudk vkyfavmh? þtpmudk
pm;&vdrrfh nf? ponfjzifh pum;ESp&f yf cGí J ajymqdak pcdik ;f vQif vJv, S &f m
ra&mufaomaMumifh tmywfroifh tyfpyfonf/ vlwt Ykd m; rdrad 0,sm-
0pö trIBu;D i,f vkycf ikd ;f olwYkd txl;owdjyKcikd ;f &ef aumif;aom tcsu-f
jzpfí owdjyKoifhonf/
&weodu©myk'f
a&Tç aiGç ykvpJ aom &wem (10)yg;udk &wemü oGi;f ,lí &wem
twkrsm;ESihf 0wfpm;wefqmpaom vlwUdk toH;k taqmif (apmifç tdy&f m
vdyf) ponfudk &weor®wü oGif;,l&rnf/ xdk&wemç &weor®w
toHk;taqmifrsm;udk ausmif;wdkuftwGif; rdrd wnf;cdkaexdkif&mXme
twGi;f rSwpfyg; tjcm;t&yfü vlwYkd arhae&pf usae&pfcahJ omf aumuf-
,lí rodr;f xm;&? aumuf,o l rd ;f xm;vQif ok'y¨ gpdwt f mywf? tm&mrf
twGi;f rdrad exkid &f mç wnf;cd&k mXmetwGi;f jzpfru l m; ud, k w
f ikd jf zpfap?
olwpfyg;udk cdik ;f íjzpfap aumuf,o l rd ;f xm;&ef 0wå&m;&S\ d / xd0k wå&m;
ysujf yefvQiuf m; 0wåab' (0wå&m; ysuu f u
G rf aI Mumif)h 'ku#ú t f mywf
oifhao;onf/
vlwdkY ususefae&pfcJh arhae&pfcJh&mü ]]Opöm&SifwdkY vm,lvdrfhrnf-
[laom &nf&G,fcsufjzifh odrf;xm;cGifh &Sdonf/ vlwdkYu þa&TaiGudk
odrf;xm;ay;yg[k cdkif;íjzpfap? udk,fudk,fwdkif b@mpdk;vkyfí jzpfap?
0denf;ya'omoifwef; ! 47
edó*¾dxkdufí pGefYjcif;
]]ckepf&uf vGefapaom &[ef;tm; edó*¾dygpdwf oifh\}}[lonf
&Spf&ufajrmuf t½kPfwufavaomf pGefYjcif;0denf;uH &Sd\/ oHCmç
*kdPf;ç yk*¾dKvf wpfrsKd;rsKd;xH pGefY&rnf/
oHCmtm; pGeyYf çHk *kP
d ;f tm; pGeyYf w
Hk u
Ydk dk ouFe;f pGeeYf nf;jyaomtcg
azmfjyygrnf/ ,ckyk*¾dKvfxH pGefYykHukd jyqkdrnf jzpfygonf/ edó*¾dxkduf-
aeaom axmywfpaom aq;ypönf;ukd pGefYvkdvQif &[ef;ç yk*¾dKvf
wpfyg;yg;xHü pGefY&rnf/
yk*¾dKvfxH pGefYykH
]]t&Sib f &k m; wynfah wmf\ þaq;onf ckepf&uf vGeo f nfjzpfí
pGex Yf u dk af eygonfb&k m;? wynfah wmfonf þaq;ukd t&Sib f &k m;tm;
pGeyYf g\}}[k qkí d pGe&Yf rnf/ pGeNYf y;D aemuf tmywfudk &nf&, G í f a'oem
Mum;&rnf/ xkaYd emuf xk&d [ef;onf pGeNYf y;D aom aq;ukd ]]t&Sib f &k m;-
tm; jyefay;yg\}}[k qkdí jyefay;&rnf/
(owd) ckepf&ufvGefí 0denf;uHjzifh pGefYNyD; jyef&aom axmywfç
qDç ysm;&nf ponfudk temvdr;f jcif;ç pm;aomufo;Hk aqmifjcif; rjyKtyf?
rjyKaumif; ok&Yd mwGif iJu h u
G jf cif; r&Sd tmv,jywf vlç omraPwkt Yd m;
pGeNYf y;D í jyef&aom axmywfç qDç ysm;&nf ponfuu dk m; ok;H aqmifjcif;ç
pm;aomufjcif;iSmvnf; tyfonf[k qkdygonf/
tEkyorÜEéó pawåe 0aEÅe rkawåe teayau©m 'wGm y#d-
vbdwGm y&dbkÍÆwd/ (temywåd) (yg&mZduPfygVdawmf?364/)
MuH&nfç xef;vsuf& nfç oHyk&m&nfç ponfrsm;
A[kokwtwGuf rSwf&ef
]zmPdwH emr OpäKrSm edAÁwåH} ygVdawmfESifhtnD ]MuHrS jzpfaom
52 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
0w¬Kwnf;}}[k qkdonf tm;avsmfpGm tzwf rygatmif ppfNyD;aom
MuH&nfrS pí MuHESifhqkdiforQ usKdcsufNyD; t&nfç tjypfç tcJtm;vkH;ukd
]zmPdw}[k qkod nf/ ,cktcg MurH w S pfyg;aom tjcm;aom 0w¬Krsm;rS
xGufaom oMum;rsm;ESifh xef;&nfç oum&nfç xef;vsufç MuHoumç
ponfrsm;ukdvnf; zmPdwü oGif;,lMu\/ (a&S;acwfu xef;&nf
tokH;r&Sdí usrf;*efwkdYü rygjcif; jzpfrnf[k ,lq&onf/)
þjyqkdcJhNyD;aom pum;pOft& MuHr[kwfaom xef;&nfç xef;-
vsuf&nfrsm;onfvnf;aumif;? oMum;trsKd;rsKd;onfvnf;aumif;
owåm[umvduwkdYwnf;/ xkdowåm[umvduwkdYukd qmavmifrGwf-
odyf½kH ydygo taMumif;rQjzifh aevGJaomtcg raomufaumif; rpm;
aumif;yg/ tema&m*g&SdrS pm;aumif; aomufaumif;\/
aboZÆcE¨uü cGifhjyKcsuf
okdYaomf aboZÆcE¨uü ]]tEkZmemrd bdu©a0 *dvmeó *kVH
t*dvmeó *kaVm'uH}}}[k *dvmetwGuf MuHoumç xef;vsufç
oMum;cJukdvnf;aumif;? *dvme r[kwfol vlaumif;rsm;twGuf
MuH&nfç xef;vsuf&nfç oMum;&nfç oumcJ t&nfukdvnf;aumif;
cGijhf yKawmfr\ l [k rdeqYf adk wmfral omaMumifh *dvme r[kwo
f l use;f rmol-
wkdYtm;vnf; a&at;ESifh azsmfpyfxm;aom t&nfrsm;ukd qmavmif-
rGwo f yd jf cif; ]ydygo}taMumif;&Sv d Qif aomufaumif;\[k odyg/ rGe;f vG-J
aomtcgjzpfvQif rqmbJ raomufaumif;[lí rSwfyg/
,ckumv tcJyg pm;aeMuykH
þaboZÆcE¨uvm ynwfcsut f & xef;vsucf çJ oumcJç wifvcJ çJ
MuHoumç Eke,fyGJ&ufç oMum;trIefYç tcJrsm; ponfwkdYonf ,aeY
tuyfcHí aevGJaomtcg ckepf&uftwGif; aemufaemuf &ufrsm;\
aevGJ rGef;vGJtcg avemjcif;ç tm;enf;jcif; paom a&m*g &SdolESifh
0denf;ya'omoifwef; ! 53
7/ wwkwå&d odu©myk'f
ck;d olv,k ufjcif;aMumifjh zpfapç a&ç rD;ç rif; ponfwYdk zsuq f ;D jcif;-
aMumifjh zpfap 0wfzoYdk uFe;f vk;H vk;H r&Sad omtcgü aqGrsK;d rawmf rzdw-f
Mum;aom olwu Ydk odí vSL'gef;aom ouFe;f wkrYd S oif;ykid Ef iS hf uk,d ½f u
Hk -dk
om cH,al umif;\/ xkx Yd ufyídk cH,v l Qif wwkw&å ed ó
d *¾yd gpdwt f mywf
oifh\/
(rSwfcsuf) 'GdpkHwpfpkHvkH; rysufpD;í wpfxnfwnf;usefao;rl vkdae-
aom oif;ykdifukdjzpfap? ukd,f½kHukdomjzpfap? cH,l&\/
ESpfxnf&SdvQif 0wfvkdYjzpfí rawmif;oifhNyD/
t*Fg (4) yg; - (1) oif;ykid f uk,
d ½f x
Hk uf ykv
d eG jf cif;? (2)tpäEd çé e|-
pD0& jzpfjcif;? (3) Ówdy0g&dw r[kwfolxH awmif;jcif;? (4) awmif;
í&jcif; - [lí t*Fgav;yg; jzpf\/
(aqmif) oif;ykid f uk,
d ½f çHk 'Gw
d pfpx
Hk ufç ykv f ufom;1 aysmufysuv
d eG w f ck 2H
aqGrqHawmif;3 &jcif;aygif;4 taMumif;av;vD t*FgnD oifhNyD
wwkwå&d/
0denf;ya'omoifwef; ! 57
8/ yxrOyu©# odu©myk'f
aqGrsK;d rawmfaom 'g,umjzpfap 'g,dumrjzpfap þrnfaom
&[ef;ukd &nfrSef;í ouFef;vSLtHh[k ouFef;zkd; (aiG)ukd pD&ifxm;\/
xktd aMumif;ukd xk&d [ef; Mum;od\/ xk'd um&nfp;l xm;aom ouFe;f -
xuf ykíd aumif;aom ouFe;f ukd vkcd siaf omaMumifh a&S;ü rzdwMf um;-
bJvsuf xkd&[ef;onf xkdolxHokdY oGm;í rlv&nf&G,fonfxuf
tvsm;&Snfatmifç teHjyefYatmifç tom;uspfatmifç acsmatmif
jyKap\/ xkd&[ef; pDrHonfhtwkdif; xkdol jyKvkyfvSLí &vQif xkdoltm;
rlv &nfpl;xm;aom wefzkd; (aiG)xuf ykdí ukefjim;tHh? xkd&[ef;tm;
Oyu©#edó*¾dygpdwftmywf oifh\/
(rSwfcsuf) ausmif;paom tjcm;ypönf;rsm;ukd &nfpl;xm;&m0,f
oGm;a&mufprD &H müvnf; rlv&nfp;l xm;onfxuf wefz;dk
yko
d mG ;vQif xkyd pön;f rsm;vnf; rtyfonfom? Ówdy0g&dw
wkdYxHüum; wefzkd;ykdaomfvnf; tyf\/
t*Fg (3) yg; - (1) tykt d vGeu f dk tvk&d jdS cif;? (2) aqGrsK;d rawmfol
xH awmif;jcif;? 3/ awmif;í&jcif;tm;jzifh okH;yg;wnf;/
d adk rQm1f aqGrawmfawmif;2 &jcif;aygif;í3 taMumif; ok;H vD
(aqmif) tyku
t*FgnD? oifhNyD Oyu©#/
Ä 'kw,
d Oyu©# txl;l r&S?d 'g,umtvSL&Sif ESpOf ;D xH pDryH kH jzpf\/
yxruxdeodu©myk'f t"dyÜm,frsm;
þodu©myk'fü 1/ pD0&yvdaAm"jywfjcif;? 2/ tm0goyvdaAm"
jywfjcif;? 3/ t"d|mefwifjcif;? 4/ 0duyÜemjyKjcif;? 5/ 'om[mwduEú mÅ
jzpfjcif;wdkYudk odxm;oifhygonf/
58 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
1/ pD0&yvdaAm"jywfjcif;
ouFe;f ü csKyq f ;kd OD;tH[
h k pdwpf u
kd af erIonf tjcm;udpuö kd aESmif,
h u
S f
wm;jrpfwwfaomaMumifh yvdaAm" rnf\/ ouFe;f wdk ouFe;f p ydww f kd
zsifpwdkYudk csKyfí NyD;aomfvnf;aumif; wpfenf;enf;jzifh aysmufqHk;
ysufpD;aomfvnf; &zdkY&ef arQmfvifhae&mrS r&awmhyg[k tmomjy,f-
aomfvnf;aumif; xdo k uFe;f ESiphf yfí udpNö y;D jywfav&um; ed|w d pD0&
jzpf&avawmh\? (0g) pD0&yvdaAm" jywfawmh\/ ,©Kumvü e*du k yif
csKyNf y;D qd;k Ny;D aom ouFe;f rsm;udk tvSLcH&avh&aSd omaMumifh trsm;tm;-
jzifh pD0&yvdaAm"jywfNyD; jzpfavNyD/ tm0goyvdaAm" &dSao;aom
aMumifhom ouFef;xm;cGifh &Muonf/
2/ tm0goyvdaAm"jywfjcif;
ausmif;wdu k t
f m0goü wG,w f mrIonf tjcm;ü aejcif;udk aESmif-h
,Suf wm;jrpfwwfaomaMumifh yvdaAm" rnf\/ uxdefEkwfenf;
wpfrsK;d rsK;d jzifh uxdeEf w
k &f mü tm0goyvdaAm" jywfpaJ vawmhonf/
uxdefEkwfjcif;
uxdecf if;xm;ojzifh &&daS eaom t&deS tf 0g tusK;d tmedoifrsm;udk
½kyfodrf;vdkufjcif;wnf;/ xkdEkwfjcif;wdkYonf ---
1/ waygif;vjynfhrwdkifrD twGif;ü ur®0gpmjzifh Ekwfjcif;?
2/ waygif;vjynfhojzifh tvdkvdk Ekwfjcif;?
3/ uxdecf if;&m ausmif;wdu k üf qufvufraeawmhbJ tjcm;ausmif;-
wdkufodkY a&TUajymif;aexdkifaomtm;jzifh Ekwfjcif;/
4/ tjcm;ausmif;wku d of Ydk acwåomG ;&mrS oabmusí rjyefawmht[
Hh k
qkH;jzwfaomtm;jzifhEkwfjcif;[k trsKd;rsKd; &Sdonf/
(bmom#Dum?129/)
0denf;ya'omoifwef; ! 59
ypöK'd̈K&f jyKjcif;
jrefrmvkd ]½kyfodrf;jcif;}[k teufxGuf\/ ouFef;topf &ojzifh
olUemrnfEiS o
hf l t"d|mefwifvv dk Qif t"d|mefwifNy;D aom ,cif ouFe;f
ta[mif;ukd ]ypöK'¨dK&f}[laom 0denf;uHwpfckukd jyKNyD;rSom topfukd
t"d|mefwif&onf/
£rH tEÅ&0gouH ypöK'¨&mrd? £rH = þouFef;ukd/ tEÅ&0gouH
= oif;ykid u
f dk (0g)oif;ykid t
f jzpfr?S ypöK'&¨ mrd = ½kyo
f rd ;f yg\/ Owå&moH*ç
oHCm#dwkdYukdvnf; þenf;twkdif; jyKyg/ ta0;jzpfvQif ]{wH}[k qkd&-
onf/ þokYd ta[mif;ukd ½kyo f rd ;f Ny;D rS topfoif;ykid f ponfudk a&S;u
qkdcJhonfhtwkdif; t"d|mefwif&rnf/ ypöK'¨dK&f jyKxm;aom oif;ykdifukd
olwpfyg;tm; vSLvkdvQifvSL rvSLvkdvQif 0duyÜemaomfvnf;jyK?
y&du©m&apmVt"d|mefaomfvnf; wifxm;&rnf/
y&du©m&apmV t"d|mefwifykH
]]£rH pD0&H y&du©m&apmVH t"d|mrd/}}
£rH pD0&H = þouFef;ukd/ y&du©m&apmVH = y&du©&mt0wf[lí/
t"d|mrd = pdwüf jrpJ mG aqmufwnfyg\/ trsm;jzpfvQif ]]£rmed pD0&med
y&du©m&apmVmed t"d|mrd}}}[k qkd? ta0;jzpfu {u0kpfjzpfvQif- ]{wH
{wH}ç
A[k0kpfjzpfvQif - ]{wmed} [k jyifqkd&rnf/
þy&dum© &apmV t"d|mefwifaumif;aom ouFe;f (9)xnfv;Hk ü
rdrdESifh nOhfruif;atmif apmifha&SmufzG,f rvkd/ t"d|mefwifavmuf-
aom ydww f zdk sipf rS pí tjcm;txnfrsm;ukv
d nf; ]y&du©m&apmV}jzifh
t"d|mefwifaumif;\/ (bkHvQKd = zkHç apmifç acgif;tkH;ç aumfaZmrsm;-
ukdum; t"d|mefwifzG,f rvkd/) (bmom#Dum-133/)
oydwftdyfç zdeyftdyf tvsm; - wpfawmifxGmç teH - wpfxGm
64 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
vufajcmufopfrS pí ouFef; (9)xnfç t0wftxnfrsm; y&du©m&-
apmV t"d|mefwif&rnf? 0duyÜemaomfvnf; jyK&rnf/ jrwfpGmbk&m;
vufopfawmftm;jzifh tvsm; vuf&Spfopfç teH vufav;opf
(ygVdawmf)? tvsm;ESpfxGmç teH wpfxGm[k t|uxmü jy\/
tEkZmemrd bdu©a0 tm,mare t|*FkvH ok*w*Fkave pwk-
&*Fkv0dw¬wH ypädrH pD0&H 0duayÜwkEÅd/ (yg&mZduPf t|uxm?222/)
ouFe;f yrmPxuf ykv d eG af omfvnf;aumif;ç ,kwaf vsmah eaomf-
vnf;aumif; xkt d 0wftxnfwu Ydk dk y&dum© &apmVt"d|mefwif&rnf[k
t|uxm qkdygonf/ (yg&mZduPf t|uxm?226/)ü qkd\/
0kwyå rmPawm ye twda&uHç ODeuÍö ]]y&dum© &apmVEÅd t"d|m-
wAÁH/
ouFef; (9) xnf
oif;ykid çf {uoDç 'ku#k çf tdy&f mcif;ç rsuEf mS okwyf 0k gç y&dum© &apmV
(ydwfwkd zsifp paom ouFef;rcsKyf&ao;aom txnfrsm;) edoD'dkefç
rkd;a&cHouFef;ç trmvTrf;ouFef;wkdYwnf;/
(aqmif) oif;ç ukd,fç 'kç tdyf? rsufç y&dufç edod'fç rkd;ç trm/
xkdouFef; (9)xnfwGif wdpD0&duf (3)xnfç rkd;a&cHç edoD'dkefç
trmvTr;f þ (6)xnfaom ouFe;f wkuYd dk (1)xnfpo
D m t"d|mefwif-
aumif;onf/
(aqmif) wdpD0&m? rkd; ed rm? "d|m wpfxnfpD/
tdy&f mcif;ç rsuEf mS okwyf 0k gç y&dum© &apmVt"d|mef wifxm;aom
ouFef; þ (3)rsKd;aom ouFef;wkdYukd (1)xnfxuf ykdvGefí t"d|mef-
wifxm;cGifh &Sd\/
(aqmif) y rsuf tdyf&m? okH;rsKd;om? rsm;pGm wifEkdifonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 65
t"d|mefrwif&aom y&du©&mrsm;
anmifapmif;ç bkHvQKdç tifysOfbkHvQKdç acgif;tkH;ç pkvsm;ç aumfaZm
þ (5)rsK;d aom y&du&© mwku
Yd u
dk m; t"d|mef rwif&[k qk\ d / aoemoe
tok;H taqmifjzpfu t"d|mefrwif&[k #Dumqk\ d / aoemoetusK;d -
iSm vSLaom tcif;jzpfrl t"d|mefrwif&[k odyg/
(aqmif) bkHvQKd pjzm? ig;rsKd;rSm? "d|m rwif&? aoemoe? okH;aqmifrQ?
,l& #Dumjy? ausmif; tusKd;iSm? vSL tdyf&m? "d|m rwif&/
(ygwdarmu©ar'deD?178/)
t"d|mefusaMumif; (8) &Spfyg;
(1) olwpfyg;tm; ay;pGejYf cif;? (2) ck;d ,lomG ;jcif;? (3) tuRr;f 0ifí
]0dómo*¾g[,lenf;}jzifh ,lomG ;jcif;? (4) (ouFe;f &Siu f bduK© ejD zpfvQi)f
odu©mrcsbJ vl0wfvJjcif;? (5) bdu©KjzpfvQif odu©mcsjcif;? (6) ao-
qkH;jcif;? (7) vdifazmufjyefjcif;? (8) ypöK'¨dK&fjyKjcif;? þ taMumif;&Spf-
yg;um; (y&dum© &apmVjzpfap t"d|mefwifxm;aom t0wfrsm;twGu)f
t"d|mefusaMumif; ysufaMumif;wnf;/
wdpD0&dufouFef;rsm;rSmrl vufoef;\ vufonf;cGHavmuf
tayguf aygufvQifyif t"d|mefusojzifh t"d|mefusaMumif; (9)yg;
&Sdonf[k rSwfyg/ ]tayguf}[l&mü tem;ywfvnf ayguf½kHrQjzifh rus?
ok;H xnfv;Hk twGuf tvsm;pGe;f wpfxmG (12-vufopf)? teHpeG ;f {u-
oDESifh ouFef;BuD;twGuf vuf&Spfopf? oif;ykdiftwGuf vufav;opf
xkwcf si;f aygufrS t"d|mefusonf/ taygufudk zmNy;D u xyfí t"d|mef
wifEkdif\/
(aqmif) ay; pGefY ckd;0Suf? 0dóopfç vlxGuf csodu©m/ aoqkH;vdifjyefç
ypöK'¨Hç &Spfwef us"d|m/ vufoef;onf;rQç aygufvwfuç okH;0
pD0&dufrSm/ (bmom#Dum?134/)
66 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
rkdCf;a&cHouFef;jzpfrl rkdCf;av;v vGefu t"d|mefpGefY\/ trm-
vTrf;ouFef; jzpfrl a&m*gaysmufuif;u t"d|mefpGefY\/ oydwfjzpfrl
rsufESm&pfrS vufESpfopfatmuf qwfxrif;vkH;avmuf aygufu
t"d|mefpGefY\[k odyg/
(aqmif) rkC d ;f v vGejf yef? rkC
d ;f a&cH? xnfjh yef uk;d yg;wnf;? a&m*g cefu
Y se;f
trmvTrf;? xnfhpGrf; ukd;yg;wnf;/ qwfxrif;avmuf? oydwf
ayguf? xnfhavSmuf ukd;yg;wnf;/ (ygwdarmu©ar'deD?179/)
edó*¾douFef;pGefYykH
ouFef;&NyD;aemuf (10)&uftwGif; t"d|mef0duyÜem rjyKrdvQif
xkdouFef;onf edó*¾dxkdufí ygpdwftmywf oifh½kHru xkdouFef;ukd
ukdifwkdif;ukdifwkdif; 'kuú#ftmywfvnf; xyfíxyfí oifhao;onf/
xkdYaMumifh edó*¾dxkdufaeaom ouFef;ukd oHCmtxHü jzpfapç ESpfyg;
okH;yg; *kdPf;txHü jzpfapç wpfyg;txHü jzpfap pGefY&rnf/ vuf0J-
wpfzuf yckH;xufü tay:½kH{uoDukd prÜ,fwifNyD;vQif BuD;ukefaom
&[ef;wkdY\ ajcukd &Sdckd;í aqmifhaMumifhxkdif vuftkyfcsDvsuf -
£'H ar baEÅ pD0&H 'om[mwduEú HÅ edó*¾,
d /H £rm[H (oHCó)
(tm,o®EÅmeH) (tm,o®mawm) edóZÆmrd/
baEÅ = t&Sib
f &k m;/ ar = wynfah wmf\/ £'H pD0&H = þouFe;f
ukd/ 'om[mwduúEÅH = q,f&ufvGefonf (jzpfí)/ edó*¾d,H = pGefYtyf
pGefYxkdufyg\/ t[H = wynfhawmfonf/ £rH = þouFef;ukd/ tm,-
o®awm = t&Sifbk&m;tm;/ (oHCó = oHCmtm;) (tm,o®EÅmeH =
t&Sifbk&m;wkdYtm;/) edóZÆmrd = pGefYyg\/
(rSwfcsuf - rdrd pGefYrnfh oHCmç *kdPf;ç yk*¾dKvf wpfckukdom qkd&rnf/)
ESpxf nfrS pí trsm;jzpfvQif £'Hç edó*¾,d çH £rm[H yk'rf sm;tpm;
]£rmedç edó*¾,d medç £rmem[H}[k jyifyg/ edó*¾o d uFe;f ukd vufco
H u
l
0denf;ya'omoifwef; ! 67
0duyÜemodu©myk'f
oDwif;oHk;azmf ig;a,mufwdkYwGif wpfa,mufa,muf\ txHü
ouFef;udk udk,fwdkif 0duyÜemjyKí xkdolu ypöK'¨dK&frjyKay;bJvsuf (0g)
0duyÜemrjyefbJvsuf xdkouFef;udk 0wf½kHoHk;pGJvQif 0duyÜemok'¨ygpdwf
tmywf oifh\/
0duyÜemjyKyHkrsm;
þae&mü ok&myge0*f e0rodu©myk'fvm 0duyÜemtpDt&ifrsm;
odxm;oifhygonf/ 0denf;wdpD0&dufaqmifolonf usef&Sdaeaom
ouFe;f rsm;udk 0duyÜemaomfvnf;jyK y&dum© &apmVt"d|mefaomfvnf;
wifxm;&rnf jzpfaomaMumifhwnf;/
0d = rdrdOpömtjzpfrS uif;atmif? uyÜe = jyKjcif;? rdrdouFef; rdrd
oydw[ f k trSwrf xm;awmhbJ oDwif;oH;k azmfwpfyg;yg;tm; ay;vdu k -f
aomtcg udk,fhOpömtrSwfrS uif;oGm;awmhojzifh oDwif;oHk;azmftm;
ay;jcif;udkyif 0duyÜemjyKjcif;[k ac:\/ xkdodkY 0duyÜemjyKNyD;aomtcg
rdrOd pöm r[kwaf wmh&um; (10)&uf vGeaf omfvnf; edó*¾rd xdu k af wmhay/
70 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
þodum© yk'üf vmonfh 0duyÜemjyKykH ypöK'Kd¨ &jf yKyrkH sm;udk uGu
J jJG ym;jym;
em;vnfoifhygonf/
0duyÜemESpfrsKd;
1/ or®Kc0duyÜem? 2/ y&Hrkc0duyÜem-[k 0duyÜem ESpfrsKd; &Sd\/
xdkwGif ]]oHrkace = rdrdEIwfjzifh? 0duyÜem = 0duyÜemjyKjcif;onf
or®Kc0duyÜemrnf\}}[laom #DumESifhtnD ouFef;&Sifudk,fwdkif rdrd-
EIwjf zifh 0duyÜemjyKjcif;onf or®Kc0duyÜem rnf\/ 0denf;"k&d f wpfyg;-
yg;xH tyfEí HS olwpfyg;[k qdt
k yfaom xd0k ed nf;"d&k \
f EIwjf zifh 0duyÜem-
jyKjcif;onf y&Hrkc0duyÜem rnf\/
or®Kc0duyÜem (2) rsKd;
þor®Kc0duyÜemüvnf; rdrad y;vd&k m oDwif;oH;k azmfu teD;tyg;
ü &SdpOf wdkuf½kduf0duyÜemjyKykH wpfrsKd;? rdrday;vdk&m oDwif;okH;azmfu
ta0;rSm&Spd Of 0duyÜem jyKyw
Hk pfrsK;d tm;jzifh ESprf sK;d &S\
d / (y&Hrck 0duyÜemrSm
wpfrsKd;wnf;om &Sdonf/)
teD;&Sdoltm; or®Kc0duyÜemjyKykH
ouFef;&Sifu OK;wdótm; ay;vdkvQif OK;wdóxH csOf;uyfí
ouFef;wpfxnfudk udkifí jzpfapç teD;ü csíjzpfap ]]£rH pD0&H wk,SH
0duayÜrd}}[k qdkyg/ trsm;ü ]]£rmed pD0&med wk,SH 0duayÜrd}}[kqdk/
ouFef;u teD;rSm r&SdvQif ta0;&Sd&mudk ajymjyí (Oyrm-rEÅav;
aecdkuf ouFef;u ppfudkif;rSm &SdvQif ppfudkif;NrdKU rnfonfhae&mrSm
rnfonfh ouFef;&Sdygonf[k ajymjyí) ]]{wH pD0&H wk,SH 0duayÜrd}}[k
qdkyg/ trsm;jzpfu - ]]{wmed pD0&med wk,SH 0duayÜrd}}[k ajymif;í
qdkyg/
0denf;ya'omoifwef; ! 71
tmV0Dwdkif;om;&[ef;rsm; tawmif;t&rf;rsm;rI
uk#dum&odu©myk'fvm taMumif;tenf;i,f wifjyvdkygonf/
&[ef;wdkYonf ausmif;'um r&dSbJ twdkif; twmyrmP r&Sdaom
ausmif;rsm;ukd aqmufvkyfMu&m rNyD;EdkifbJ &Sdavonf/ vkyftm;ay;-
a,muFsm; ay;Muyg? aygufwl;ç "m;rç aqmuf iSm;Muyg? EG,fç 0g;ç
jrufç ajrnuf ay;Muyg? ponfjzifh cPcP tawmif;t&rf;rsm;
vmMuavonf/
&[ef;rsm;\ tawmif;t&rf;jzifh EdSyfpufcH&olwdkYonf &[ef;-
awGudk jrifvQif awmif;vdrfhOD;rnf? tvSLcHvdrfhOD;rnf xifí xdwfceJ
jzpfMuuke\
f / (a>rudk jrifvQif vefNY y;D aemufqwk o
f uJoh )Ykd &[ef;rsm;udk
jrifvQif vefYNyD; aemufqkwfMuukef\/ wcsKdUvnf; cyfa0;a0;rSyif
xGufajy;Muukef\/ wcsKdUvnf; &[ef;rsm;oGm;&mvrf;rS a&SmifvTJí
tjcm;vrf;jzifh oGm;Muuke\ f / xdo
k Ykd ra&SmifomvQif rsuEf mS csi;f rqdik -f
0denf;ya'omoifwef; ! 79
wwkwå&dodu©myk'f
a&SUodum© yk'üf jytyfcahJ om tpäEd pé 0D &&[ef;ç e|pD0&&[ef;wdu
Yk kd
aqGrsK;d rawmfaom (zdwrf efxm;olvnf; r[kwaf om 'um'umrwdu Yk
ouFef;r&SdrSef; odí rsm;pGmaom ouFef; (t0wf)wdkYjzifh tvSLcH&ef
zdwfrefvQif xdkouFef;rsm;xJrS oif;ydkifESifhudk,f½kH (wpfpHk)rQudkom
om,maumif;onf/ xkdxufykdí om,mvQif (cH,lvQif) wwkwå&d
edó*¾dygpdwftmywf oifh\/
rlvu ouFef;okH;xnfjzifh vSnfhvnfaeolrSm wpfxnfaysmuf-
vQif (bmaysmufaysmuf) ESpfxnf usef&Sdaeao;í rcH,laumif;?
ESpx
f nfaysmufvQif wpfxnfom ,l? ok;H xnfaysmufvQif ESpx
f nfom
,l? rlvu ESpfxnfjzifh vSnfhvnfolrSmvnf; wpfxnfaysmufvQif
wpfxnf,l? ESpfxnfaysmufvQif ESpfxnf cH,laumif;\/ okH;xnf
pvkH;ukdum; rcH,laumif;acs/
þuJhokdY ESpfxnfom cH,laumif;\[k rdefYawmfrljcif;onfvnf;
ouFe;f aysmufí ouFe;f r&Sad Mumif; odonft h wGuf vma&mufzw d rf ef-
olwYdk txHrS cH,el nf;udk jyjcif; jzpfonf/ zdwrf efpOfuyif ouFe;f r&Srd eS ;f
odí zdwfaomaMumifh cH,loluvnf; tvkdufodpGm vkHavmuf½kH
ESpx
f nfom tvGeq f ;Hk cH,&l rnf [lv/dk e*ku
d zdwrf efNy;D ol tjcm;*kP-f
twGuf MunfndKí ,ckrSzdwfrefolESifh Ówdy0g&dwwkdYxHrSum; 'GdpkH-
xuf ykdívnf; cH,laumif;ygonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 81
yxrOyu©# odu©myk'f
Ówdy0g&dw r[kwfaom 'g,um okdYr[kwf 'g,umru ]]þ
ouFe;f zk;d jzifh ouFe;f 0,fí rnfonfh &[ef;tm; vSL'gef;rnf}}[k &[ef;-
wpfyg;yg;ukd &nfpl;ñTefjyí ouFef;zkd; pkaqmif;xm;&m &nfñTef;cH&-
aom &[ef;u owif;Mum;um xkdtvSL&SifxH oGm;í e*kdouFef;zkd;-
xuf ykdukefatmif xl;xl;axGaxG pDrHvQif xkdouFef; edó*¾dxkdufí
ygpdwftmywf oifhavawmhonf/
pD0&apwmyEé (= ouFe;f zk;d )[lonf - ouFe;f ukd vJv, S íf &Ekid -f
aom a&T aiGpaom tuyÜd,0w¬Kç csnf paom uyÜd,0w¬Krsm;ukd
ouFef;zkd;[k qkdonf/
ykaAÁ tyÜ0g&dawm
t&Sib f &k m; ouFe;f tvk&d u
dS rdeaYf wmfryl g/ t&Sib
f &k m;tm; ouFe;f
vSLygtH/h t&Sib f &k m;onf tb,fouFe;f ukd tvd&k ydS goenf;/ tb,f-
okdYaom ouFef;rsKd;ukd 0,fvSL&ygtHhenf;[k a&S;tzkdYü ar;jref;jcif;
avQmufxm;jcif;ukd qko d nf/ xko d uFe;f ukd vSLrnfh tvSL&Si\ f tzdwu
f dk
a&S;u rcH&zl;aom &[ef;wnf;/
(rSwfcsuf) a&S;tzküYd rzdwMf um;jcif;[k qkad omaMumifh xkcd Pü zdw-f
Mum;aomfvnf; zdwf&mra&muf[k qkd\/
{0½lyH 0g {0½lyH 0g
&[ef;u vufjzifjh zpfap? EIwjf zifjh zpfap ouFe;f ykpH u
H dk ñTejf yaom
pum;jzpfonf/ þrQavmuf tvsm;&Snf&Snfç onfvkd teHjyefYjyefYç
onfyHk uspu
f spçf onfenf; acsmacsm ponfjzifh ajymqkjd cif;ukd qko d nf/
pD0a& 0duyÜH tmyaZÆ,s
0d = xl;aom/ uyÜ = jyKpDrHjcif;/ rlv&nf&G,fxm;aom ouFef;-
82 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
xuf tvsm;&Snfatmif teHjyefYatmif tom;uspfatmif acsmarm-
atmif pDrjH cif;wnf;/ xkod Ydk xl;axG aumif;rGev f matmif pDr&H mü pDr-H
vkud of nft
h wGuf rlv&nfp;l xm;aom wefz;dk xuf yko d mG ;rSom edó*¾-d
xku
d of nf/ wefz;dk rykv
d Qiu
f m; rdru d dk &nfp;l Ny;D om;jzpfí edó*¾d rxku
d ?f
Ówdy0g&dwwkt Yd xHü wefz;dk ykad omfvnf; tyf\/ edó*¾d rxku d o
f nf[k
odyg/
0óduom#du odu©myk'f
0ódu = rkd;tcg 0wftyfaom/ om#du = t0wfouFef;/)
(0ód
þodum© yk'u f m; rk;d a&cHouFe;f ukd &SmrS;D &macwf (umv)ç csKyq f ;dk í
0wf½&Hk macwfudk jyí xkud mvür[kwb f J &SmvQiv f nf;aumif;ç csKyq
f ;dk í
0wfvQifvnf;aumif; edó*¾dygpdwf[k ynwfawmfrlaom odu©myk'f
wnf;/
&we0*füvnf; 0óduom#du odu©myk'f &Sdao;\/ 0aó =
rk;d tcgü/ t"d|mwAÁm = t"d|mefwiftyfaom ouFe;f onf/ ]0ódum}
rnf\/ rk;d tcg0,f ]0óduom#du}[laom emrnfjzifh t"d|mefwifí
jzpfapç tjcm;tcg0,f 0duyÜemjyKíjzpfapç y&dum© &apmV t"d|mefwif-
íjzpfap aqmiftyfaom ouFef;ukd ]0óduom#du}[k ac:onf/
]om#du} o'´gum; ]0w¬}o'´g\ y&d,m,fwnf;/
rkd;a&cHouFef; yrmP
bk&m;&Sif\ txGmawmfjzifh tvsm; - (6)xGm? teH - (2)xGmcGJrQ
&Sad om e*kud r&Sv
d Qif qufpyfxm;aom ydwçf zsipf onfudk rk;d &Gmaom-
tcg 0wfí (a&oEkyfuJhokdY tokH;csí) rkd;a&ukd cHMu& csKd;Mu&aom-
aMumifh rkd;a&cHouFef;[k ac:onf/
ouFef;[kqkdaomfvnf; qkd;&nfjzifh yuwdouFef;a&mifxGuf-
0denf;ya'omoifwef; ! 83
(trSm) okw0å n
d wåo
d u
d m© yk'Ef iS hf r[mayoum&odum© yk'w
f Ydk od-
omxif&Sm;í ra&;awmhNyD? qkdif&m odu©myk'fom Munfhygav/
tapöupD0& odu©myk'f
þodu©myk'fum; ]]oDwif;uRwfvrjynfhrD (10)&uf twGif;ü
tapöuouFe;f &vQif xko d uFe;f ukd tapöuouFe;f [k odaom &[ef;-
onf cH,lEkdifaMumif; cH,lNyD;aemuf ouFef;umvukefatmif t"d|mef
0duyÜem rjyKbJ xm;Ekid af Mumif;ukvd nf;aumif;? xkx
Yd uftvGef t"d|mef
0duyÜemrjyKbJ xm;vQif edó*¾dygpdwf[kvnf;aumif; ynwfawmfrl-
tyfaom odu©myk'fwnf;/ ouFef;vSL½kd;vSLpOfjzpfaom 0guRwfaom
tcg oDwif;uRwfvjynfhaeYokdY ra&mufao;cif ta&;wBuD; BudKwif
vSLtyfaomaMumifh tapöuouFef;[k ac:onf/
tapöuouFef; taqmwvsif vSLykH
1/ c&D;oGm;rnfo
h ?l 2/ uk,
d 0f ef&o
dS ?l 3/ ruse;f rmol? 4/ w&m;em&-
jcif; ponfaMumifh ½kwfw&uf o'¨gw&m;jzpfol? þwpfOD;OD;onf
]]0óm0goduH 'ómrd}} - 0gqkdouFef; uyfvSLvkdygonf[k ta&;-
wBuD; yifhíjzpfap? ukd,fwkdifvmNyD;vQif ]]0óm0goduH 'r®d}} - ]]0gqkd-
ouFef; uyfvSLyg\}}[k avQmufíjzpfap vSLtyfaom ouFef;ukd
tapöuouFef;[k ac:onf/
þtvSL&Sirf sm;wGif txuf (3)rsK;d um; touftwGuf pk;d &drjf cif;
ponfaMumifh vSLjcif;jzpfNyD; aemufqkH;wpfrsKd;rSm xl;jcm;pGm jzpfay:-
vmaom o'¨gw&m;aMumifh vSLjcif; jzpfonf/
(aqmif) oGm;ç emç 0efç opf? 0gqkd jzpf? pifppf tapöu/
c&D;oGm;rnfç *AÇdeDESifhç rtDrusef;ç o'¨gpGrf;aMumifhç &[ef;xH-
&if;ç ½kwfcsif;yifhumç vmwefvmíç 0óm0godç 'ómrd[kç
qkdbd vSL'gef;ç xkdouFef;ç ac:rSef; tapöu/
86 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
0gqkdouFef;
]0óm0godu}yk'f\ teufukd ]0gqkdouFef;}[k jrefrmjyefMu\/
,ckumvüvnf; 0grqkdcif ]0gqkdouFef;} [k ac:vsuf ouFef;uyf-
Mu\/ usrf;*efvm 0óm0goduouFef;um; 0gwGif;ü 0guyfaeaom
&[ef;oHCmtm; vSLtyfaom ouFe;f jzpfonf/ xk0d óm0godupD0&-
onf tapöupD0&ç tapöu r[kwaf om pD0&[k (2)rsK;d vm&S&d m 0óm-
0godu tapöupD0&om þodum© yk'Ef iS hf qkid o f nf/ 0óm0godu jzpf-
aomfvnf; tapöu r[kwv f Qiçf tapöu [kwaf omfvnf; 0óm0god-
u r[kwvf Qif xk(d 2)rsK;d vk;H [kwaf pumrl oDwif;uRwv f qef; (5)&ufrS
vjynfhtwGif; r[kwfvQif þodu©myk'fESifh rqkdif[k rSwfyg/
]0óm0goduH 'ómrd}[k avQmufí vSL&mü 0óm0godu[l-
onf 0gwGif;ü 0guyfaeaom oHCmç *kdPf;ç yk*¾dKvftm; vSL'gef;tyf-
aom ouFef;wnf;/ xkdYaMumifh oHCmç *kdPf;tm; xkdtapöu vSL&mü
oHCmrS (okrYd [kw)f *kP
d ;f rS a0pk&íjzpfapç rdrt
d m; yk*v
¾ u
d wku
d ½f u
dk f
vSLonfjzpfap wpfenfenf;jzifh &jcif;ukd OyÜaZÆ,s-[k qkdonf/
xkdokdY &&mü oDwif;uRwfvqef; (5)&ufrwkdifrD &aom tapöu
ouFef;twGuf þodu©myk'fu txl; vGwfvyfcGifh ray;Ekdif? trsm;-
ouFe;f xk;H pHtwkid ;f yxruxdeodum© yk't
f & q,f&ufrvGecf if t"d-
|mef 0duyÜem oifh&m jyKxm;&rnf/
vGwfvyfcGifh wpf&uf ykd&ykH
oDwif;uRwfvqef; (5)&ufaeYü &tyfaom tapöuouFef;
twGufom þodu©myk'ft& vGwfvyfcGifh wpf&uf ykd&onf/ wpf&uf
ykdí xm;cGifh&jcif;onf þtapöu 0óm0goduouFef;tzkdY xl;jcm;ykH
wnf;/ xkod w D if;uRwv
f qef; (5)&ufaeYü 0óm0godu ouFe;f ukyd if
&apumrl tapöu r[kwfvQif (jznf;jznf;oufom ½kd;&m vSLaeus
0denf;ya'omoifwef; ! 87
y&dPwodu©myk'f
oHCmü ñTwaf ptyfNy;D [k odaom oHCu d vmbfukd rdro d Ykd ñTw-f
apvQif edó*dy¾ gpdwo h / oHCó oEÅaum oHCad um = oHCm\
f if\
Opömjzpfaom ouFef;paom ypönf;av;yg;wnf;/ t,kwfqHk;tm;jzifh
'efyl rdpäm csnfrQifpaom ypönf;rsm;wnf;/ vbdwaAÁmwd vmabm =
&tyf&xdu k af om ouFe;f paom vmbfwnf;/ xdyk pön;f rsK;d udk rnfonfh
ausmif;wdkuf oHCmtm; vSLrnfç oHCmtwGuf aqmufvkyfrnf
ponfjzifh tvSL&Sifu EIwf>rufajymzl;vQif odkYr[kwf vuf&dyfjzifh
jyzl;vQif ]y&dPw}rnf\/ xdo k Ykd EIw>f ruf ajymqdzk ;l onfrpS í oHCm-
vufodkY ra&mufao;aomfvnf; oHCdu[k qdk&awmhonf/
twåaem y&dPmar,s - ]]þouFe;f paom 0w¬Kukd ightm; vSLMu-
ukefavmh}} ponfjzifh ajymqdkjcif;udk qdkonf/ txl;um; oHCmtm;
vSLxm;NyD;aom 0w¬Kudkum; ,ljcif;iSm rtyf? oHCmtm;om jyefay;-
tyf\? jyefray;u b@mpm;xdkuf\[k od/
oHCmtm; rvSL&ao; ñTw½f ñ kH w
T Nf y;D aom vmbfukd oDwif;oH;k -
azmfig;a,mufwdkY\ Opömjzpfapç vlwdkY\ Opömyifjzpfapç t,kwfqHk;
rdcif\ Opömyifjzpfap rdrdodkY ñTwfaptHhç ya,m*wdkif; 'kuú#f? &aomf
edó*d¾xdkuf\/
0denf;ya'omoifwef; ! 91
uJo
h )Ykd jyefay;í &aomtcg t"d|mefaomfvnf;wif odrYk [kwf 0duyÜem-
aomfvnf; jyK&rnf/
ODeyÍöAE¨eoydwfpGefYykH tpDtpOf
oydwfta[mif;u ig;zGJUrjynfhao;bJ oydwftopfudk awmif;-
vQif xdkoydwfukd &[ef;y&dowftv,frSm pGefY&rnf/ (&[ef;rsm;u-
vnf; ud,k pf u
D ,
kd if rdro
d ;Hk aeus oydwu
f ,
kd í
l vmMu&ef pnf;a0;Mu-
&rnf/)
oHCmtpnf;ta0;rSm ajymykH
xdkpGefYtyfaom oydwfudk ywå*¾g[or®Kwd&aom &[ef;u ¤if;-
oydwfudk ,lí oydwf\ aumif;aMumif;*kPfaus;Zl;udk ajymNyD;
]]t&Sib f &k m; ...þoydwuf kd ,lawmfryl g}}[k tBu;D qk;H rax&fBu;D udk
avQmuf&rnf/ rax&fBuD;u xdkoydwfudk rESpfoufíjzpfapç tydpä-
*kPf&Sdíjzpfap r,lrl tyf\/ xdkoydwfpGefY&[ef;tm; oem;í r,lrl
'kuú#f? tu,fí rax&fBuD;u ,ltHh? rax&fBuD;\ oydwfudk or®Kwd
&aom &[ef;u ,lí oydwf\ *kPfaus;Zl;udk ajymí 'kwd,rax&f-
tm; ,l&ef avQmufxm;&rnf/ þenf;twdkif; aemufqkH;oydwfudk
&[ef;i,fuav;wdkifatmif ,l&ef ajymMum;&rnf/
ti,fqkH; &[ef;uav;u ,lí <uif;usefaom oydwfum;
]ywåy&d,EÅ = tqk;H pGeaf omoydw}f rnf\/ xdt
k qk;H pGeaf om oydwu
f kd
ywå*g¾ [or®Kw&d aom &[ef;uyif xdo k ydwo
f pfukd tvSLcHaom &[ef;
tm; ]]igh&Sif&[ef; ..þoydwfudk uGJonfhwdkifatmif udkifaqmif-
&rnf}}[k qdkí ay;&rnf/
oydwfawmif;rdaom &[ef;onf xdk&aom t,kwfqkH;oydwfudk
awmif;í&aom oydwfuJhodkY ½dk½dkaoao udkif&rnf/ tu,fí xdk
oydwfudk pufqkyfí t&yfwpfyg;odkY ypfvdkuftHhç r½dkrao udkiftHhç
96 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
olwpfyg;tm; pGefYtHh 'kuú#ftmywfoifh\/
usifh0wf
þoHCmhtv,fü pGejYf cif;ç rax&fBu;D rSpí ,lapjcif;ç t,kwq f ;Hk
oydwu f kd xd&k [ef;tm; ay;jcif;ç uGo
J nfw
h ikd af tmif udik af pjcif;wdu
Yk m;
ig;zGJUrjynfhrD oydwfudk awmif;rd&mü usifh0wfjzpfonf[k oddyg/
AE¨e t& zGJUwkyfjcif;[lonf ..
zGJUwkyfjcif;[lonf uGJtufaeaom oydwfta&;\ 0Jbuf,m-
bufudk pl;jzifh azmufí BudK;jzifh zGJUwkyf&jcif;wnf;/ EIwfcrf;rS atmuf
vufav;opfavmuf tufaMumif;&Sv d Qif (vufEpS of pf wpfzUJG ude;f jzif)h
ESpfzGJUwkyf? vufajcmufopf &SnfvQif okH;zGJUwkyf? vuf&Spfopf&SnfvQif
av;zGUJ wky?f tufaMumif;u wpfae&mwnf; r[kwb f J (3)ae&m &Sv d Qi-f
vnf; ae&mtvdkuf ESpfzGJUç okH;zGJUç av;zGJU zGJUwkyfEkdifonf/ xdkodkY av;zGJU
zGUJ wkyNf y;D aemuf ESpv
f ufravmuf ta&;taMumif; &Sad evQif ig;ckajrmuf
tzGUJ udk zGUJ wkyof nfjzpfapç rwkyo f nfjzpfap t"d|mef 0duyÜemavmuf-
aom oydwf r[kwaf wmhNy/D yxr tufuu JG wnf;u ig;zGUJ zGUJ avmuf-
atmif &Sn&f n S f (odrYk [kw)f ig;ae&m tufaMumif; xifaevQif vk;H vk;H
rzGJUwkyfapumrl oydwft&m r0ifawmhNyD/ þum; ajroydwftwGuf
wnf;/
tu,fí oHoydwfü tufaMumif;r&Sdç taygufom&SdvQif xdk
taygufukd oHrjdI zifjh zpfapç pd½Yk u
kd í
f jzpfapç oHjym;t0dik ;f uav;jzifh jzpfap
zmax;&rnf/ xdo k zYkd max;í nufanmojzihf tmrdo ruyfNiEd idk v f Qif
oydwft&m 0ifygao;onf/ taygufu BuD;aeaomaMumifh jzpfapç
rsm;aomaMumifhjzpfap zmax;í rnufanmvQif oydwft&m r0if-
awmhNyD/
0denf;ya'omoifwef; ! 97
'ku#ú t f mywfoifí
h ud,k w
f ikd jf yKNy;D onft
h cg (odrYk [kw)f olwpfyg;tm;
cdkif;NyD;í &onfhtcg ab'euygpdwftmywf oifh\/
ygpdwftmywfudk a'oemrMum;rD tyfAl;udk cGJypf&rnfjzpfaom-
aMumihf cGJjcif;a&S;&Sdaomygpdwf (0g) ab'euygpdwf[k ac:onf/
tyfAl;rSwpfyg; rsufpOf;usnfç rsufpOf;wHç yJcGyf½kd;ç tem;ywfoD;ç
cg;yef;oD;wku
Yd kd t½d;k ponfjzifh jyKaumif;\/ tyfA;l udu
k m; 0g;ç opfom;
ponfjzifhom jyKaumif;onf/
pwkuúygpdwfjzpfykH
1/ rdrjd yKí rNy;D ao;aom tyfusnuf kd ud,
k wf ikd Nf y;D apí &aom&[ef;
ygpdw?f
2/ rdrdjyKí rNyD;aom tyfusnfudk olwpfyg;udk NyD;apí &aom&[ef;-
vnf; ygpdwf?
3/ olwpfyg;jyKí rNy;D ao;aom tyfusnu f kd ud,k w f idk Nf y;D apí &aom
&[ef;vnf; ygpdwf?
4/ olwpfyg;jyKí rNyD;ao;aom tyfusnfudk olwpfyg;udk NyD;apí
&aom &[ef;vnf; ygpdw[ f k pwkuyú gpdwf jzpfonf/ enf;,l rSwyf g?
tcif;rsm; jyKvkyf&müvnf; pwkuúygpdwf jzpfykHukd odygav/
wlavme'¨odu©myk'f
anmifapmif; ukwifudkjzpfap tif;ysOf xdkifckHudkjzpfap tay:ü
vJtqmoGwfaom tcif;&Sdatmif udk,fwdkifjyKjyK olwpfyg;udk cdkif;í
&&ç vJtqmudk xkwNf y;D aemufrS a'oemMum;&aom O'¨gveuygpdwf
tmywfoifh\/
vJtqm oGwx f m;aom arGU&mrsm;udk anmifapmif; tif;ysOaf y:ü
rcif;&? xdkYjyif om;arG; aumfaZmrsm;vnf; rcif;&[k odyg/
106 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
vJokH;rsKd;
vufyHyifpaom opfyifrSjzpfaom ½ku©wlvvJwpfrsKd;ç EG,fyifrS
jzpfaom vwmwlvvJwpfrsKd;ç &SifarG;vGef;paom jrufrsKd;rS jzpfaom
ayg#uDwlvvJwpfrsKd; þodkYtm;jzifh opfyifvJç EG,fvJç jrufvJ[k vJ
(3)rsKd; &Sd\/ 0g*Grf;udkvnf; ½ku©wlv (= opfyifvJ)ü oGif;í ,lav/
(aqmif) ½ku© vwm ayg#um? wlvm okH;rsKd;od/
opfyifç jrufç EG,f? vJokH;oG,f? rSwfzG,f usrf;*ef&Sd/
,cktcg 0g*Grf;rsm;vnf; vJtrsKd;tpm;yifjzpfí vJrIdUoGwfxm;-
aom tcif;rsm;udk *dvmer[kwfvQif rtdyfaumif;ç rxdkifaumif;?
temaygufjcif;paom rusef;rmrIaMumifh ½dk;½dk;tcif;ay:ü rxdkifEdkif
rtdyEf ikd af om *dvmewdu
Yk m; xdv
k rJ UdI tcif; arGU&mrsm;ESihf acgif;tk;H rsm;udk
cif;í tdyfaumif;\/
usr;f *efü *dvme r[kwv f Qif acgif;tk;H ESihf ajctk;H ESprf sK;d om tyf-
aMumif; vm\/ xdkYaMumifh 0denf;"dk&f yk*¾dKvfrsm;um; acgif;tkH;udk
wHawmifjzifh axmufjcif;ç &ifbwfatmufü xm;jcif;rsm;udk rjyKMubJ
a&SmifMuOfMu\/ tcsKUd um; wHawmifjzifh axmufjcif;ç vufjzifh axmuf-
jcif;rsm;udk oHo, r&SMd u/ tb,fah Mumifq h akd omf tdyaf om tcgrsm;ü
acgif;tk;H ay:vufwifum vufay:acgif;csí tdyjf cif;udk 0denf;t&m
oHo,ukuKú pBö u;D awmfral om rax&fBu;D wdaYk omfrv S nf; jyKMuonfukd
jrif&aomaMumif[ h k taMumif;jyMu\/ tcsKUd um; rSt D ;Hk Bu;D udyk if tok;H -
jyKvsuf &SdMu\/ rSDtkH;um; rtyfonfom[k rSwf/
acgif;tkH;yrmP
acgif;tk;H um; OD;acgif;yrmP &Sad omfom tyf\/ OD;acgif;yrmP
acgif;tk;H [lonf axmifo h ;Hk axmifw
h w
Ykd iG f ESpaf xmif\
h tMum; teHtm;-
jzifh wpfxGmav;opf? tv,f awmifqkyf? tvsm; wpfaxmifhxGm?
0denf;ya'omoifwef; ! 107
edoD'eodu©myk'f
edoD'dkefudk udk,fwdkifjzpfapç cdkif;íjzpfap csKyfvdkaom &[ef;onf
bk&m;&Si\ f txGmawmfjzifh tvsm; (2)xGm? teH (1)xGmcG?J tNrw d af c:-
aom tqm (1)xGm? þtwdkif;t&Snf&Sdaom (i,fomvQif i,fap
onfx h uf ryd&k aom) edo'D ekd u f o
kd m csKyEf ikd o
f nf/ xkt
d wdik ;f t&Snx f uf
ydv
k eG vf Qiuf m; vGeo f rQukd jzwfypf&jcif;&Sad om ]aq'euygpdw}f tmywf
oifh\/
oE¦wtcif;ESifhwlpGm cif;í rdrd tvdk&Sd&mbuf tpGef;wpfckü
jrwfpmG bk&m;&Si\ f wpfxmG yrmP &Sad om tqmudw k yfí ESpaf e&mü-
um; cGJxm;&onf/ þuJhodkY jyKvkyfxm;aomf tNrdwftqm (3)ck
uGv J suf &S\
d / yrmPESi, hf OS af omç tNrw
d t
f qmok;H ck&adS om y&du&© m-
rsKd;udk edoD'dkefac:onf[k odyg/
edoD'dkef ynwfawmfrljcif;
pD0&u©Eu¨ yPDwabmZe0w¬Kü &[ef;rsm; rGejf rwfaom tpm-
tm[m&wduYk kd pm;MuNy;D aemuf w&m;vufvw
G v
f suf tdyaf ysmMf uaom-
110 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tcg tdyfrufrufí okwfvGwfMuojzifh ouFef;ç ausmif;ç tdyf&mç
ae&mç cE¨mudk,frsm; aya&aejcif;aMumifh ouFef;udk apmifha&Smufjcif;
(= pD0&*kw)då ausmif;ç tdy&f mç ae&mudk apmifah &Smufjcif; (= aoemoe-
*kw)då cE¨mud,k u
f kd apmifah &Smufjcif; (= um,*kw)då tusK;d iSm ynwfawmf-
rlonf/ xdkYaMumifh edoD'dkefudk okufESD;ouFef;[k ac:Muonf/
tokH;jyKykH
þedo'D ekd u
f kd ,ckumv ae&mxdik cf if;rsm;uJo
h Ykd cif;ívnf; tok;H -
jyKMuonf/ qGrf;pm;onfhtcg wpfydkif;udk atmufucif;í tNrdwf-
tqmudk wifyv’ifay:ü wifum qGrf;ç [if;pufrsm;ukd umuG,fjcif;
tusKd;iSmvnf; tokH;jyKMuonf/
txl;tm;jzifhum; oif;ydkif\twGif;ü cHí 0wfzkdY&ef jzpfonf/
a&SUbufu tqmxm;cH0wfvQif tv,fu tpudk aemufoYkd aygifMum;-
rS cg;awmif;usKu
d yf pHk u
H o
Jh jYdk zpfNy;D ç aemufbufu tqmxm;í cH0wfvQif
¤if;tv,fu tpudk aygifMum;rS a&SUodkY,lí BudK;i,fjzifh odkYr[kwf
wG,ftyfwdkYjzifh csdwfqGJxm;&rnf/
þtcif;ü tqmonf bk&m;&Siw f pfxmG jzpfí rZÑrd ok;H qwuf-
aomf okH;xGmç yuwdyk&do wpfxGmcGJ a&maomf av;xGmcJG (odkYr[kwf)
ESpaf wmifx
h mG &S&d rnf jzpfonf/ pdwuf ;l jzifh 0wfqifMunfyh g? &Snv
f eG ;f -
aernf xifygonf/ bk&m;&Siw f pfxmG ü (13)vufrcGJ ,lqaom 0g'ESihf
qdvk Qif wpfayomom&Sí d taeawmfjzpfrnf[k xifygonf/ þae&m-
üvnf; pOf;pm;a0zefMu&ef jzpfonf/
u@KyÜ#dpäm'd odu©myk'f
trmvTrf; (odkY) temvTrf;ouFef;udk jyKvkyfvdkaom &[ef;onf
twdkif;t&Snf yrmPESifh ,SOfaom trmvTrf;ouFef;udk jyKvkyf&rnf/
0denf;ya'omoifwef; ! 111
xdt
k rmvTr;f ouFe;f ü þqdv
k wåUH onfum; yrmPwnf;/ jrwfpmG bk&m;
txGmawmfjzifh tvsm; (4)xGm? teH (2)xGmwkdYwnf;/ xdkyrmPudk
vGefapaom &[ef;tm; jzwfjcif;a&S;&Sdaom aq'euygpdwftmywf
oifh\/
Oyvu©Penf; = tpdwfudk rSwfí qdkaomenf;
]u@K}o'´gonf ,m;emudkom a[maomfvnf; þodu©myk'fü
,m;emudk Oyvu©Penf;tm;jzifh owfrw S í
f qdx
k m;onf/ xdaYk Mumifh
u@Ko'´gjzifh ,m;emç 0Jemç aoG;pkemç t&nfxGufaom b*E´dKvfemç
jynfxGufaom temç tdkif;temç 'lvmç vdyfacgif;ç jrif;o½kdufemç
qD;csKda&m*gpaom BuD;us,faom t&nfxGufaom tem[lorQudk
,l&rnf/
xdt
k emrsm;onf csurf aS tmufyikd ;f ç 'l;yqpfrt
S xuf aygufvQif
oif;ydkifudk ayrnfpdk;aomaMumifh xdktemrsm;udk zkH;vTrf;umuG,fzkdY&m
temvTrf;ouFef;wpfrsKd;udk bk&m;&Sif cGifhjyKawmfrlonf/
«0óduom#du (rd;k a&cHouFe;f )taMumif; a&S;ü a&;cJNh y;D jzpfonf?
jyefMunfhyg/»
pum;jzifhvnf;aumif; pOf;pm;oifhavonf/
ygwdarmufbmom#Dum rSwfcsuf
,cktcgüum; ]ok*w0d'w¬}d vmorQü ]]&Siaf pmwpfxmG rZfo;Hk xGm
wkdYrSm acgufcsKd;wuf}}[laom pum;udk vufudkifxm;Muvsuf bk&m;-
&Sif\ wpfxGmonf ,ck vlwdkYtxGmjzifh (okH;qwuf xuf0ufwdk;)
(4)xGmcJG &So
d nf[k MuqH um wdp0D &dupf aom ouFe;f wdEYk iS hf anmifapmif;
tif;ysOfrsm;udk tawmfBuD;rm;&Snfvsm;pGm okH;pGJaeMuavNyD/
bk&m;&Sif\ ouFef;awmf
xkdokdY okH;pGJMu&mü bk&m;&Sif\ouFef;awmfudk (okH;qwuf xuf-
0uf wd;k txd) wGuMf unfu h ,ckvw l t
Ykd xGmjzifh tvsm;-tawmif (20)
ESihf vuf (8)opf &Sí d teHvnf; (13)awmifEiS hf wpfxmG &Sad omaMumifh
xdok uFe;f atmuf enf;enf;avsmah om ouFe;f onf ,ckacwf yk*Kd¾ v-f
rsm; 0wf½kHzkdY&ef rjzpfEkdifavmufatmif tvGefBuD;rm;aom ouFef;
jzpfav&m\/
xdkYaMumifh ]&SifapmwpfxGm..}
..}[laom pum;ukd xyfríH pOf;pm;-
oifhMuayonf/ odkY&mwGif q&mjrwftpOftqufwdkY t,ltwkdif;
aumif;aom pdwfxm;jzifh okH;pGJaeMuaomaMumifh tjypf&Sdonf[kum;
rrSwfoifhyg/
&SifapmwpfxGm rZfokH;xGm &Sif;csuf
bk&m;&SifwpfxGmESifh rZÑdryk&do (3)xGmonf nDrQ\[k qdkaom
pum;rSm t|uxmpum;yifwnf;/ xdrk ZÑrd yk&o d yrmPudk acgufcsK;d -
wufrS igwdkYwpfxGmESifh nDrQonf[laom pum;um; t|uxmpum;
r[kw/f jrefrmEkid if u
H srS 0de,mvuFm&#DumponfwYdk rSe;f qtyfaom
pum; jzpfavonf/
114 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
xdq
k &mwdYk rSe;f qcsuu f m; bk&m;&Sit
f &yfawmfukd (18)awmif rSe;f -
xm;í bk&m;&Sit f &yfawmfonf bk&m;&Sit f awmifawmfjzifh (4) awmif
om &Sd&rnf/ rZÑdryk&dotawmifESifh (3)qwufvQif (4_3=12) jzpfí
(12)awmif &So d if\ h / þ (12)awmifukd xyfí acgufcsK;d (= 6 awmif)
xnfjh yefvQif igwdvYk rl sm;\ ta&twGujf zifh (18)awmif jzpfoifo h nf[k
MuHqjcif; jzpfonf/
"""
0denf;ya'omoifwef; ! 115
ok'¨ygpdwf
ab'euygpdwftmywftcef; NyD;cJhavNyD/ ok'¨ygpdwfrSwfzG,fESifh
odp&mrsm; qdik &f modum© yk'rf sm;ü Munf½h MI uygav/ odum© yk'jf refrmjyef-
rsm;ukd 0denf;Oya'awmfBu;D pmrsuEf mS (58)ü qufvufí avhvmEkid -f
Muygonf/
'kuú#ftmywfrsm;ukd þusrf;pm pmrsufESm ( )ü a&;om;cJhNyD/
tus,f rSwfzG,frSwf&mrsm;udk qkdif&m0denf; usrf;pmtkyfwdkYü Munfh½I
rSwfom;Muygukef/
þae&mrSpí &[ef;awmfrsm;ESihf trsm;qk;H xdawGUae&aom t&m
rsm;jzpfonfh edó,nf;ç OyZÑm,fç 0wåcE¨uç qGrf; ouFe;f ausmif;
aq; ypönf;av;yg;? ,m0umvdupaom umvduav;yg;? tyavm
ueuH paom uHav;yg;? y&du©&m &Spfyg;? xD; zdeyf ,yf awmifa0S;
paom tok;H taqmifypön;f rsm;? aeYpOf tawGUtxdrsm;aom t&mrsm;
udk tusO;f csK;H í odom½kH rSwv
f ,
G ½f Hk oifMum;ykcYd somG ;rnf jzpfygonf/
ouFef;
pD,wd oÍöD,wDwd pD0&H = &ufvkyftyf pD&iftyfaomaMumifh
ouFef;rnfygonf/ umoma0e &wåH 0w¬H umom0H = zef&nfjzifh
qdk;tyfaomaMumifh ouFef;rnfygonf/
116 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ZmwdouFef;t0wftxnf (6) rsKd;
1/ acgr = ckrfcsnfjzifh &uftyfaom t0wf? (wpfenf;) acgr-
wkdif;üjzpfaom t0wf?
2/ uyÜgodu = 0gcsnfjzifh &uftyfaom ydwf zsif Zift0wf?
3/ aumao,s = ydk;csnfjzifh &uftyfaom ydk;t0wf?
4/ urÁv = om;arG;jzifh &uftyfaom urÁvm(ouúvyf)?
5/ omP = ydkufqHavQmfcsnfjzifh &uftyfaom t0wf?
6/ b*F = befcsnjf zifh &uftyfaom (wpfenf;) a&SUü jycJah om
csnfig;rsKd;jzifh a&mí &uftyfaom t0wf/
þodkY ouFef;csKyfzdkY&m t0wf (6)rsKd;udk rSwfyg/
(aqmif) acgr aumao,s uyÜgo? omP b*Fged urÁvH/
þouFef; (6)xnfudk ZmwdouFef; (6)xnf[kvnf; ac:qdkyg-
onf/ xdjYk yif tEkavmrouFe;f (6)xnf? yrmPouFe;f (9)xnfwu
Ykd -kd
vnf; rSwfom;yg/
tEkavmrouFef; (6) xnf
1/ 'kulv = ydkufqHavQmfjzifh jyKtyfaom bGJUjzLouFef;?
2/ y¥KPÖ = y¥KPÖt&yfüjzpfaom ydk;ouFef;?
3/ aomrm&y¥ = aomrm&t&yfüjzpfaom ydk;ouFef;?
4/ pdey¥ = pdet&yfüjzpfaom ydk;ouFef;?
5/ £'d̈Z = wefcdk;jzifhjzpfaom ouFef;?
6/ a'0'dEé = ewfu ay;vSLaom ouFef;/
xdk (6)xnfwdkYwGif 'kulvouFef;onf omPouFef;ü avsmf\/
y¥KPÖ aomrm&y¥ pdey¥ þokH;xnfonf aumao,souFef;tm;
avsm\f / £'¨Zd a'0'dEoé uFe;f wkoYd nf acgrouFe;f ponf ajcmufxnf-
0denf;ya'omoifwef; ! 117
wkw
Yd iG f wpfyg;yg;jzpfaomaMumifh acgrouFe;f ponfwt
Ykd m; avsm\
f /
(aqmif) bGJUjzL y¥KPÖ aomr&? pde wefcdk;ewf?
Zmwftm;avsmfrI þajcmufck? tEkavmrrSwf/
yrmPouFef; (9) xnf
oif; udk,f 'k tdyf? rsuf y&duf? edod'f rdk; trm? (0de,oHcdyf)
1/ oif; = oif;ydkif (cg;0wf)?
2/ udk,f = udk,f½kH ({uoD)?
3/ 'k = 'kuk#f (ESpfxyfouFef;)?
4/ tdyf = tdyf&mcif; tay:vTrf;?
5/ rsuf = rsufESmokwfyk0g?
6/ y&duf = y&du©m&apmV (vufokwfyk0g a&ppfyk0g oydwftdwf-
paom twdktxGmrsm;)?
7/ edod'f = edod'kdef (aeuxdkif? tcif;)?
8/ rdk; = rd;k a&cHouFe;f (rd;k &moDwiG f rd;k a&csK;d aomtcg 0wf½í Hk -
csKd;&aom ouFef;)?
9/ trm = trmvTr;f ouFe;f (temaygufonft h cg oif;ydik u
f kd aoG;
jynf rayap&ef twGif;cH tjzpf 0wf&onf/)
yg#da'oeDtmywf
tmywf (6)rsK;d tusO;f csK;H Ny;D oifMum;Ny;D cJah vNy/D ,ck yg#da'oeD
tmywf (4)rsKd;ukd qufvufjyqdkygrnf/ yg#da'oeDtmywfrsm;udk
tjcm;tmywfrsm; a'oemajymMum;ouJo h Ykd rajymMum;&bJ odum© yk'f
ygVdü yg&Sdonfhtwdkif; oD;jcm; a'oemMum;&\/
118 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
]]*g&,SH tm0kaom (baEÅ) "r®H tmyZÆð toyÜg,H yg#da'oeD,H?
wH y#da'aord}}}[k qdkí a'oemajymMum;&\/ xdkYaMumifh yg#d-
a'oeD,[k ac:onf/
tm0kaom = igh&iS f (baEÅ
baEÅ = t&Sib
f &k m;)/ t[H = igonf (wynf-h
awmfonf)/ *g&,SH = uJh&JUxdkufaom/ toyÜg,H = ewfjynfedAÁmeftm;
ravsmufywfaom/ yg#da'oeD,H = yg#da'oeDrnfaom/ "r®H = tmywf-
odkY? tmyZÆð = a&mufygNyD/ wH = xdkyg#da'oeDtmywfukd/ y#da'aord
= oD;jcm; ajymyg\? (0g) oD;jcm; a'oemMum;yg\/
(rSwfcsuf) þ yg#da'oeDtmywfudk tjcm;tmywfrsm; a'oemMum;-
ouJoh Ykd ½k;d &mtwdik ;f a'oemMum;vQiv
f nf; tmywfrrS x-
[k rqdo
k macs/ xdaYk Mumifh þa'oemMum;enf;jzifh Mum;ol
enf;yg;aeonf/
1/ yxr yg#da'oeD
&GmwGif;odkY qGrf;cH0ifaom aqGrsKd;rawmfpyfaom &[ef;rdef;r\
vufrS cJz,
G uf jkd zpfap abmZOfujkd zpfap rdrv
d ufjzifh (ud,
k w
f ikd )f cH,í
l
rpm;&/ pm;vQif rsKdwdkif;rsKdwdkif; yxryg#da'oeDtmywf oifh\/
2/ 'kwd,yg#da'oeD
'g,umwdYk qGr;f pm;yifzh w
d í f tdrüf &[ef;wdYk qGr;f bkO;f ay;aepOf
&[ef;rde;f ru ]]þt&Si\ f oydwüf [if;xnfah y;avmh xrif;xnfah y;-
avmh}}[k pD&if ajymqdjk im;tH?h xd&k [ef;rde;f rudk wpfO;D wpfa,mufaom
&[ef;urQ ]]ESr ..&[ef;awmfwYkd qGr;f bkO;f ay;aewke;f oif wjcm;odYk
oGm;aeavmh}}[k rarmif;rJbJvsuf qufvufcH,lí rpm;&/ pm;vQif
rsKdwdkif;rsKdwdkif; 'kwd,yg#da'oeDtmywf oifh\/
0denf;ya'omoifwef; ! 119
3/ wwd,yg#da'oeD
]aou©}[k orkwftyfukefaom tMuiftrsKd;wdkYonf &Sdukef\/
xdok Ykd oabm&Su d ek af om aou©[o k rkwt f yfuek af om trsK;d wdüYk tdr\f
OypmodYk ra&mufrD a&SUtzdu Yk yifv
h nf; ryifth yf? *dvmevnf; r[kwb f J
cJz,G u f jkd zpfap abmZOfujkd zpfap rdrud ,
kd wf ikd f cH,í
l cJrv
l nf; cJjim;tH?h
pm;rlvnf; pm;jim;tHh? xdk&[ef;onf ]]*g&,SH tm0kaom "r®H tmyZÆð
toyÜg,H yg#da'oeD,H? wH y#da'aord}}}[k qdkí oD;jcm; a'oem
ajym&rnf/
(rSwfcsu)f aou©[k orkw&f avmufatmif o'¨gw&m;aumif;aomf-
vnf; ypön;f Opöm qkw, f wk af eaomaMumifh tvSLcHvmo-
rQ qGr;f cHvmorQukd vSLaevQif xdo k w
l Ykd ykí
d yifyef;oGm;-
rnf pdk;aomaMumifh a&S;OD;pGm odrfxJü oHCmpnf;a0;í
Úwfur®0gpmjzifh ]aou©}[k orkwfxm;&onf/ xdktdrfü
oHCmawmfwYkd qGr;f cHjcif;paom tvSLcHrI rjyK&[k ynwf-
awmfrlí olwdkY wwfEdkiforQ yifhzdwfaomtcgüomvQif
olwYkd o'¨gw&m;rysuaf tmif tvSLcH&ef cGijhf yKawmfrjl cif;
jzpfonf/
þodu©myk'fawmfü bk&m;&Sif\ u½kPmawmf arwåmawmfESifh
ajrmfjrifawmfryl rHk sm;udk pOf;pm;qifjcif MunfnKd Ny;D vQif rdrw
d EYkd iS hf pyfqikd -f
&m 'g,um'g,dumrwdt Yk m;vnf; olwYkd vSLvdw
k ikd ;f vufrcHbJ t&m&m
axmufxm;í tvSLcHoifhrS cHapvdkaom bk&m;&Sif\ tvdkawmfudk
em;vnfMuygav/
120 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
aou©yk*¾dKvfESifh aou©[korkwfykH
aomwmyef ou'g*grf tem*grf (t&d,m)jzpfNy;D olrsm;udk ]aou©}
[k ac:\/ xko d w Ykd m; ]aou©tppftrSe}f rsm;wnf;/ (aou© = usiq
l u hf J
yk*Kd¾ v)f xdo
k Ykd t&d,mjzpfNy;D olrsm;onf tvSL'geü vGepf mG arGUavsmMf u
\/ tppftrSef tvSLcHyk*¾dKvfu olwdkYESifhxdkufwefaom ypönf;udk
tvSLcHvmvQif rdrdrSm &Sdaeaomypönf;udk ray;rvSLbJ raeEdkifMu?
þum; aou©yk*¾dKvfwdkY\ xkH;pHwnf;/
tdrw
f pftrd üf um; orD;cifyeG ;f ZeD;armifEEHS pS af ,mufv;Hk yif aou©
(t&d,m) rjzpfao;aomfvnf; o'¨gw&m;rSm aou© (t&d,m)wdu Yk o
hJ -Ykd
yif xufoefMu\/ ypön;f OpömrSm qkw, f w
k af etH?h (vSL&vGe;f íjzpfap
ta&mif;t0,f raumif;íjzpfap wpfenf;enf;jzifh qkwf,kwfaetHh?)
oHCmtrsm;tm; odrftwGif;ü pka0;um Úwåd'kwd,ur®0gpmjzifh
xdktdrfoltdrfom;rsm;ukd ]aou©}[k orkwfxm;&avonf/
orkwfykH
a&S;OD;pGm ausmif;wdkufwGif;ü &[ef;awmfrsm;udk odrftwGif;ü
tcsif;csif; ESpfawmifhxGmtwGif; &Sdatmif pka0;ap&\/ oHCmpkHnD-
aomtcg oGuo f uG v
f ufvuf xufxufjrufjruf&adS om &[ef;awmf
wpfyg;onf ]ur®0gpm uHjyKaompum;}[kac:aom ygVdpum;jzifh
atmufygtaMumif;t&mudk oHCmawmftm; ajymjy&onf/ xkdodkY
ajymjyjcif;udkyif ]ur®0gzwfjcif;}}[k ac:onf/ trSefrSm pmrMunfhbJ
&Gwqf &kd rnfom jzpfonf/ pmMunfzh wfjcif;um; t&usurf xm;Edik í
f ç
&aomfvnf; rawmfwq ur®0gpm wpfv;Hk wpfav rSm;rnfp;kd í Munfh
zwfjcif; jzpfonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 121
ur®0gpmzwfykH
Úwfpum; --- okPmwk ar baEÅ oHaCm (£w¬EémrH) ukvH
o'¨g, 0¹wd? abma*e [m,wd? ,'d oHCó ywåuv’H? oHaCm
(£w¬Eémró) ukvó aou©or®Kwð 'a',s? {om Úwåd/
ur®0gpm ------ okPmwk ar baEÅ oHaCm (£w¬Emé rH) ukvH o'¨g,
0¹wd ? abma*e [m,wd ? oH a Cm (£w¬ E é m ró) uk v ó
aou©or®Kwð a'wd? ,óm,o®awm crwd (£w¬Emé ró) ukvó
aou©or®Kwd,m 'geH? aom wkPSó/ ,ó eu©rwd? aom
bmao,s/
xkd t&Sio
f nf ]igoabmrwl}[k ajymEkid f uefu
Y u
G Ef ikd o
f nf/ (þodYk
ar;aomtcg rnfolrQ ruefYuGufbJ qdwfqdwfaeMuvQif xdkaou©-
orkwfrI txajrmufawmh\/)
ed*;Hk pum; ------ 'dEmé oHaCe (£w¬Emé ró) ukvó aou©or®Kw?d
crwd oHCó? wo®m wkPSD? {0arwH "m&,mrd/
þtcsed u
f srS orkwrf uI pd ö Ny;D pD;\/ þodYk orkwx
f m;aom tdrrf S
cJzG,f abmZOfrsm;udk qGrf;cHovdk udk,fwdkif rcH,l&awmhacs/
rSwfom;zG,f A[kokw
þae&m0,f ]abmZOf rwånKwm} (tvdkufodrI)[k a[mawmf-
rlonfEiS phf yfí usr;f pmwdüYk zGiahf vh&adS om tvdu k o
f yd rHk sm;udk odxm;-
oifhonf/ &[ef; omraPrsm;onf aqGrsKd;rawmfaom tvSL&Sif
(odrYk [kw)f ]]tvd&k &dS m awmif;cHyg}}[k zdwrf efavQmufxm;jcif; r&Szd ;l aom
tvSL&SifwdkYxHrS rnfonfhypönf;udkrQç t,kwfqkH; a&udkrQ rawmif;-
aumif;aMumif; aocd, olayg'e0dÚwådodu©myk'fç ouFef; ponfrSm
tnmwu0dnwådodu©myk'fwdkYjzifh odyg/
122 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tvSL&Sif (3) rsKd;
þae&mü tvSLcHaumif;aom (1) Ówd = aqGrsKd;tvSL&Sif? (2)
y0g&dw = zdwfrefxm;aom tvSL&Sif? (3) qGrf;cHovdk&yfí bmrQ
rajymbJ tvSLcH&aom tvSL&Sif[k (3)rsKd; &Sd\/ þ (3)rsKd;wdkYtay:ü
tvSLcHyk*¾dKvfu tvdkufod&aom tcsuf (3) csuf &Sd\/
tcsuf (3) csuf
xkod ;Hk csuu
f m; - 1/ tvSL&Si\
f tvkq
d E´ 2/ vSLzG,0f w¬K\yrmP
(tenf;trsm;) 3/ tvSLcHyk*¾dKvf\ twkdif;t&SnfodrI - þokH;yg;wkdY-
wnf;/ xkdwGif ---
1/ tvSL&SifrSm ypönf;Opöm aygrsm;ygaomfvnf; olYqE´u enf;enf;-
om vSLvkdvQif (olYrSm ypönf;Opöm rnfrQyifaygayg rdrdrSm rnfrQyif
tokH;vkdvdk) ol\qE´ç ol\o'¨gw&m;ukdvkdufí enf;enf;om
tvSLcHyg/ rsm;rsm;tvSLcHaevQif ol\ o'¨gç qE´ESifh rukdufnDí
tvkdufrod&m a&mufvdrfhrnf/
2/ tvSL&Sifonf o'¨gw&m; aumif;vS\? rdrdtwGufqkdvQif ukefukef
crf;crf; vSL'gef;rnfom/ okdYaomf olYrSm ypönf;Opömum; aygrsm;-
vSonf r[kwf? (vSLzG,f0w¬Kum; enf;enf;om &Sdae\?) xkduJhokdY-
aom tvSL&Sirf sK;d xH (olo
Y '¨gw&m; b,favmufyif aumif;aumif;ç
rdrrd mS rnfrQyif tok;H vkv
d )dk ol\ vSLzG,0f w¬Ktajctaeukd axmuf
xm;í enf;enf;yg;yg;om tvSLcHyg/
rsm;rsm;tvSLcHaevQif olrY mS &Sad om ypön;f ESihf ruku
d n
f í
D tvku
d -f
rod&m a&mufvrd rhf nf [lv?dk þodum© yk't f & aou©rsK;d [k ur®0gpmjzifh
orkwf&jcif;rSmvnf; þtvSL&SifrsKd;ukd n§mwmjcif;yifwnf;/
3/ tvSL&SifwpfOD;um; ypönf;OpömawGvnf; aygrsm;\? o'¨gw&m;-
vnf; aumif;vS\? okdYaomf (olu wpf&mwef vSLEkdifaomfvnf;
0denf;ya'omoifwef; ! 123
pBuwø pfcwk nf;ü pBuaø vQmufrl oDwif;Bu;D &[ef;&S&d mokYd rsuEf mS rlvsuf
oGm;&jcif;? oDwif;Bu;D &[ef;ukd ouFe;f Bu;D pGe;f jzifh rwku
d cf u
dk rf ad p&jcif;
paom ausmif;tdyf&mae&mü jyK&maom0wfvnf;aumif;/
9/ ZEÅmC&0wåÍö = Z½kH;tdrfokdY a&S;OD;pGm oGm;aom&[ef;onf
jymrsm;rl jymukd pGefY&jcif;? trIduf&Sdrl wHjrufvSnf;&jcif;? uo,frIefYukd
pk½;Hk xm;&jcif;? ajrnufudk a&qGw&f jcif;? a&csK;d usi;f a&csK;d uefü a&ukd
avmif;xnf&h jcif;? ajrnufjzifh rsuEf mS ukd vdr;f usí H a&SUrSvnf;aumif;ç
aemufrv S nf;aumif; zk;H vTr;f í Z½k;H tdro
f Ydk 0if&jcif;? rax&fBu;D &[ef;-
wkuYd dk wk;d a0SíY raexkid &f jcif;? &[ef;i,fwu Ydk dk ae&mjzifh rwm;jrpf&jcif;?
pGr;f Ekid rf l rax&fBu;D &[ef;wkt Yd m; acs;yGw&f jcif;? rax&fBu;D &[ef;wk\ Yd
a&SUü a&rcsKd;tyf? txufrS a&rcsKd;tyfjcif;? a&csKd;NyD;í wufaom
&[ef;onf qif;aom&[ef;wkt Yd m; vrf;ay;&jcif;? Z½k;H tdrrf S aemufq;Hk
xGufaom &[ef;onf Z½kH;tdrfü ñGefAGufxrl aq;aMum&jcif;? Z½kH;-
tif;ysOfukd ,lí a&SUrSvnf;aumif;ç aemufrSvnf;aumif; zkH;vTrf;í
xGuf&jcif;? ajrnufcGufukd aq;í Z½kH;tif;ysOfukd odrf;í rD;ukdNidrf;í
wHcg;ukyd w d íf zJomG ;&jcif; paom acR;Z½k;H tdrüf jyK&maom0wfvnf;-
aumif;/
(rSwfcsuf) acR;Z½k;H tdr[
f o
l nf acR;xGuef nf;ol acR;ikwo f w
l Ydk acR;&-
ap&ef acR;atmif;&aom taqmufttkH jzpfonf/ a&csK;d -
cef;ESihf rwlonfudk owdjyKyg/ rax&fBu;D &[ef;wku Yd dk r½k-d
aojcif;ukd pGJí Z½kH;tdrfü rsm;pGmaom xif;wkdYukd wifí
rD;½IdUaom &[ef;tm; 'kuú#f? rD;½IdUí wHcg;ukd ydwfvsuf
wHcg;teD;ü ydwx f idk af om &[ef;tm; 'ku#ú t
f mywfoif\ h /
10/ 0pöu#k 0d wåÍö = usiBf u;D tdr\
f tjyifü &Sad om&[ef; twGi;f ü
&Sdaeaom &[ef;wkdYonf tjyeftvSef acsmif;[efYjcif;? ouFef;wef;ü
ouFe;f ukd wifí raES;rvsif 0ifjcif;? oif;ykid u
f ydk ifí
h r0ifjcif;? eif;cküH
138 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
eif;rdrS oif;ykdifukdyifhjcif;? nD;wGm;vsuf usifBuD;ukd rpGefY&jcif;? 'efyl-
cJvsuf usifBuD;ukd rpGefY&jcif;? usifBuD;wGif;jyify usifi,fcGufjyifyü
rpGe&Yf jcif;? usiif ,fcu G üf wHawG;raxG;&jcif;? Murf;aom uEkwH ponf-
jzifh rokwjf cif;? oefo Y ufa&aq;jcif;? uEkwu H dk usiBf u;D cGuüf rcsjcif;?
ajceif;cküH eif;vsuf oif;ykid u f dk zk;H vTr;f jcif;? oif;ykid uf dk yifrh í rxGu-f
jcif;? oefoY ufa&aq;&m ajceif;cküH &yfvsuf oif;ykid u f dk rç&jcif;? ]pyfpyf}
toHjyKvsuf raq;jcif;? oefo Y ufa& aq;&efcu G üf a&ukd cserf xm;jcif;?
oefYoufa&aq;&m ajceif;ckHü &yfvsuf zkH;vTrf;&jcif;? usifBuD;tdrfü
usifBuD;vdrf;usHrl aq;aMum&jcif;? usifBuD;tdrf y&d0kPf wHcg;rkcfwkdYü
trIduf&Sdrl wHjrufvSnf;&jcif;? oefYoufa&tkd;ü a&r&Sdrl a&avmif;
xnfh&jcif; paom usifBuD;tdrfü jyK&maom0wfvnf;aumif;/
11/ OyZÑm,0wåÍö = eHeufapmapmxí zdeyfukd cRwfNyD;vQif
ukd,f0wfukd vufuawmhprÜ,fwifí rsufESmopfa& 'efyluyfjcif;?
,m*kqGrf;uyfjcif;? oydwfç cGufaq;jcif;? OyZÑm,fq&monf ae&mrS
xcJhaomf ae&macgufodrf;jcif;? trIduf&Sdrl wHjrufvSnf;jcif;? ausmif;
tdy&f mae&mwku Yd dk okwo f ifjcif;ç aevSe;f jcif;? OyZÑm,fq&monf &GmokYd
0ifvkdjim;tHh? oif;ykdif cg;yef;BudK; ay;&jcif;? ukd,f0wfESifh'kuk#f xyfí
ay;&jcif;? aq;aMumí a&ESiw hf uGaom oydwu f dk ay;&jcif;? q&monf
aemufvu dk u
f dk tvk&d t dS ?hH t0ef;ok;H yg;nDpmG oif;ykid o f uFe;f wdu Yk dk 0wf½í
Hk
cg;yef;ukdzGJUí urÜwfoD;ukdwyfvsuf oydwfukd aq;aMum ,liifum
q&m&[ef;\ aemufrS reD;ra0;vku d &f jcif;? oydwv f v J , S jf cif;ukd vSr;f -
,l&jcif;? q&mpum;ajymqkdaepOf tMum;tMum;ü 0ifí pum;rajym
&jcif;? q&monf tmywfESifh eD;pyfaompum;ukd ajymqkdcJhrl wm;jrpf-
&jcif;? qGrf;cH&mrS jyefvmaomf a&S;OD;pGm vmESifhí ae&mcif;&jcif;?
ajcaq;a&ç ajcaq;tif;ysOfç ajcyGwftkd;jcrf;wkdYukd teD;ü xm;&jcif;?
c&D;OD;BudKqkdí oydwfouFef;ukd vSrf;,l&jcif;? ausmif;0wfouFef;ukd
ay;&jcif;? qGrf;cH0wf ouFef;onf acR;pGwftHh? wpfcPrQ aeylvSef;-
0denf;ya'omoifwef; ! 139
OyZÑm,fq&m\ouFe;f ukd zGyaf vQmo f ifçh csKyo f ifçh qk;d oifçh qk;d &nf-
udk usKod ifo
h nfjzpft?hH twlae wynfo h nf vkv YH jyK&jcif;? ouFe;f qk;d -
vkad om&[ef;onf aumif;pGm tjyefjyef tvSev f eS f qk;d &jcif;? qk;d &nf-
ayguf rjywfpJrD zJroGm;&jcif;? (qkd;&nfayguf usaeao;vQif okwfí
ay;zkdY&ef okdYr[kwf xyfí n§pfzkdY&ef rzJoGm;ao;bJ apmifhaeyg [lvkd/)
q&mukd ryefMum;bJ tcsKdUaom (0dobm*) oabmrwkdufqkdif-
aom &[ef;tm; oydwfouFef;y&du©&m tokH;taqmif ray;tyfç
r,ltyfjcif;? qHyif&wd jf zwfç acs;wGe;f jcif;paom trIcyford ;f ukd rjyKtyfç
rjyKaptyfjcif;? aemufvkduf&[ef; rjzpftyfç rac:tyfjcif;? qGrf;ukd
raqmiftyfç raqmifaptyfjcif;? q&mukd ryefMum;bJ &GmwGi;f okYd r0if
&jcif;? okomefoYdk roGm;&jcif;? t&yfwpfyg;okYd zJroGm;&jcif;? q&monf
tu,fí emzsm;onfjzpft?H h touf&n S o f rQumvywfv;Hk vkyaf uR;-
&jcif;? q&m\tem;rS xjcif;ç aysmufjcif;ukd iHhvifh&jcif;? apmifhqkdif;-
&jcif; ponfjzifh OyZÑm,fq&mü o'¨0d [ d m&du wynfwh u
Ydk jyK&maom
0wfvnf;aumif;/
12/ o'¨d0d[m&du0wåÍö = OyZÑm,fq&monf twlaewynfhukd
ygVdawmfoif,ljcif;? t|uxmar;jref;jcif;? oGefoifqkH;rjcif;wkdYjzifh
oN*KØ [cf s;D jri§ jhf cif;? q&mtm; oydwçf ouFe;f y&du&© m tok;H aqmif&t
dS ?hH
r&Sdaom twlaewynfhtm; ay;urf;jcif;&&Sdatmif vkHYvukdrlvnf;
jyK&jcif;/
tu,fí twlaewynfhonf emzsm;tHh? eHeufapmapm xí
rsufESmopfa&ç 'efylay;&jcif;? ae&mcif;í ay;&jcif;? ,m*kqGrf; ay;&
jcif;? ,m*kaomufNy;D aom twlaewynft h m; a&ay;í cGuu f dk vSr;f ,l-
Ny;D aemuf ½kad oaumif;rGepf mG rxdcu
dk af pbJ aq;aMumNy;D vQif okrd ;DS odr;f -
qnf;xm;&jcif;? twlaewynfo h nf ae&mrS xcJah omf ae&mukd acguf-
xm;&jcif;? trIduf&SdtHh? wHjrufvSnf;&jcif;/
142 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
twlaewynfo h nf tu,fí &GmokYd 0ifvjdk im;tH?h oif;ykid çf cg;yef;-
BuKd ;wku
Yd dk ay;&jcif;? uk,
d 0f wf'u k #k w
f u
Ydk dk xyfí ay;&jcif;? aq;aMumí
a&ESifhwuGaom oydwfukd ay;&jcif;? þrQ twkdif;t&Snf&Sdaomtcg
jyefvmtH[ h k (jyefvmcsed w
f efNy;D [k) ESv;Hk oGi;f í ae&mukcd if;xm;&jcif;?
ajcaq;a&ç ajcaq;tif;ysOfç ajcyGwf tkd;jcrf;wkdYudk teD;üxm;&jcif;?
c&D;OD;BudKqkdí oydwfouFef;ukd vSrf;,l&jcif;? ausmif;0wfoif;ykdifukd
ay;í &Gm0wfouFef;ukd vSrf;,lum acR;pGwftHh? wpfcPrQ aeylvSrf;-
xm;&jcif;? Mumjrifph mG aeylü rxm;tyf? ouFe;f ukd acguf&jcif;? tv,f
ü acguf½kd;usKd;onf rjzpfapvifh[k ESvkH;oGif;vsuf vufav;opf
tem;ukd avQmhí a&GUvsm;í ouFef;ukd acguf&jcif;? ouFef;acguf
twGif;ü cg;yef;BudK;ukd xm;&jcif;/
twlaewynfhonf qGrf;pm;vkdonfjzpftHh? a&ukday;í qGrf;ukd
ay;&jcif;? aomufa&jzifh ar;jref;&jcif;? aomufa&ukday;í oydwfukd
vSr;f ,lNy;D vQif ½kad oaumif;rGepf mG rxdcu
dk rf ad pbJ aq;aMumokwo f if-
vsuf a&r&SdatmifjyKí wpfcPrQ aeylvSef;xm;&jcif;? MumjrifhpGm
aeylü rxm;&jcif;? oydwu f dk odr;f xm;vkad omf anmifapmif;ç tif;ysO-f
atmufwüYdk tcif;&Sad om ae&mü oydwx f m;&jcif;? ouFe;f ukd ouFe;f -
wef; (0g) ouFef;wef;BudK;wkdYudk yGwfwkdufí xkdrSmbufu tpGef;ukd
þrSmbufrS tacGjyKvsuf xm;&jcif;? twlaewynfhonf xonf
&Sdaomf ae&mukd acgufxm;&jcif;/
twlaewynfo h nf a&csK;d vko d nfjzpftçhH a&yla&at; tvk&d adS omf
csKd;a&ukd pD&if&jcif;? twlaewynfhonf Z½kH;tdrfokdY 0ifvkdonfjzpftHh?
uo,freI u Yf dk a&jzifh vk;H &jcif;? ajrnufudk a&jzifh qGw&f jcif;? Z½k;H tdrf
tif;ysOfukd ay;NyD;vQif ouFef;ukd vSrf;,lí oifh&mt&yfü xm;&jcif;?
uo,freI çYf ajrnufreI w Yf u
Ydk dk ay;&jcif;? tu,fí pGr;f Ekid v
f Qif Z½k;H tdro
f Ydk
0if&jcif;? Z½k;H tdrof Ydk 0ifaom&[ef;onf a&SUrSvnf;aumif;ç aemufr-S
0denf;ya'omoifwef; ! 143
vnf;aumif; a&oEkyjf zifh zk;H vTr;f í Z½k;H tdro f Ydk 0if&jcif;? oDwif;Bu;D ukd
wkd;a0SUí raerxkdif&jcif;? oDwif;i,f&[ef;ukd ae&mjzifh rwm;jrpf-
&jcif;? rD;n§jd cif;paom trIwu Ydk dk jyK&jcif;? Z½k;H tdrrf S xGuaf om&[ef;-
onf Z½k;H tdrf tif;ysOuf dk ,lí a&SUrSvnf;aumif;ç aemufrv S nf;aumif;
a&oEkyfjzifh zkH;vTrf;í Z½kH;tdrfrS xGuf&jcif;/
a&csKd;aomtcgüvnf; twlaewynfhtm; acs;wGef;jcif; paom
trIcyfodrf;ukd jyK&jcif;? a&csKd;NyD;aom q&monf a&S;OD;pGm wufí
rdrdukd,fukd a&r&SdatmifjyKí oif;ykdifukd0wfvsuf twlaewynfh\
uk,d rf aS &ukd okw&f jcif;? oif;ykid çf ouFe;f wku
Yd dk ay;&jcif;? ae&mcif;&jcif;?
ajcaq;a&ç ajcaq;tif;ysOf ajcyGwftkd;Murf;wkdYukd teD;üxm;&jcif;?
twlaewynfhtm; aomufa&jzifh ay;&jcif;/
twlaewynfh aeaomausmif;onf trIu d &f odS nfjzpft?hH pGr;f Ekid rf l
okwfoif&Sif;vif;&jcif;? (aoemoe0wfutwkdif; jyK&jcif;) y&d0kPf
wHcg;rkcçf pnf;a0;&mZ&yfç rD;wif;ukyw f uYdk dk wHjrufvn S ;f &jcif;? aomuf
a&ç okH;a& wnfxm;&jcif;? usifBuD;tdrfç usifi,ftdrf wHjrufvSnf;-
&jcif;? oefoY ufa& r&Su d oGe;f avmif;wnfxm;&jcif;? twlae wynf-h
onf rarGUavsmo f nfjzpft?hH q&monf aysmufNird ;f ap&jcif;? olwpfyg;
ukdaomfvnf; aysmufNidrf;ap&jcif;? wynfhtm; awG;awmrI oHo,-
ukuKú pö jzpfjim;tH?h q&monf y,fazsmufay;&jcif;? olwpfyg;ukad omf-
vnf; y,fazsmufap&jcif;? wynft h m; w&m;pum;ukrd v l nf; a[majym
&jcif;? wynfhonf rSm;aomt,lonf jzpftHh? ajz&Sif;ay;&jcif;?
wynfo h nf *½kutmywfoYdk a&mufonfjzpfí y&d0gofç rmewfç tAÇmef
xku
d of nfjzpft?hH oHCmawmfonf aqmif&u G af y;zkYd vkv YH jyKjcif;? wynf-h
onf t&if;okdY jyefíiifjcif;iSm xkdufonfjzpftHh? oHCmawmfonf
t&if;okdY iifay;zkdY vkHYvjyK&jcif;/
144 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
oHCmawmfonf twlaewynfhtm; wZÆeD,uHç ed,óuHç
yAÁmZeD,uHç y#dom&PD,uHç Oau©yed,u H jyKvkdonfjzpftH?h
q&monf uHrjyKjzpfatmifç aygYaom uHjzpfatmif vkHYvjyK&jcif;?
wynfhtm; xkduHrsm; jyKNyD;onfjzpftHh? tb,fokdYvQif wynfhonf
aumif;pGm usiyhf gtHeh nf;? rmefwnf;[laom tarG;ukçd trsuaf 'goukd
csygtHhenf;? 'PfrS xGufajrmuftyfaom tusifhukd usifhygtHhenf;?
oHCmonf xkduHwkdYukd Nidrf;apygtHhenf;[k vkHYvjyK&jcif;/
wynfh\ ouFef;udk zGyfavQmfoifhonf jzpftHh? q&monf þokdY
zGyaf vm[k ajymMum;&jcif;? tb,fov Ydk Qif twlaewynf\ h ouFe;f ukd
zGyaf vQmaf p&ygtHeh nf;[k vkvYH jyK&jcif;? ouFe;f qk;d &müvnf; vkv YH jyK-
&jcif;? ouFe;f qk;d vkad om &[ef;onf aumif;pGm tjyefjyef tvSev f eS f
qkd;&jcif;? qkd;&nfayguf rjywfpJrD zJroGm;&jcif;? twlae wynfhonf
emzsm;onfjzpfthH? touf&SnforQumvywfvkH; vkyfauR;&jcif;?
twlae wynf\ h temrS xjcif; aysmufjcif;ukd iHv h if&h jcif;? apmifqh idk ;f -
&jcif; ponfjzifh o'¨d0d[m&du wynfhü OyZÑm,fq&mwkdYu jyK&aom
0wfvnf;aumif;/
13/ tmp&d,0wåÍö = eHeufapmapmxí /y/ q&m\ temrS
xjcif;? aysmufjcif;ukd ihHvifh&jcif;? apmifhqkdif;&jcif; ponfjzifh q&m
av;yg;wkdYü wynfhav;yg;wkdYu jyK&maom0wfvnf;aumif;/
14/ taEÅ0godu0wåÍö = q&monf teD;aewynfhukd ygVdawmf
oif,ljcif;? /y/ apmifhqkdif;&jcif;? ponfjzifh wynhfav;yg;wkdYü q&m-
av;yg;wkdYu jyK&maom0wfvnf;aumif;/
(rSwfcsuf) q&mav;yg;ç wynfhav;yg; aemufu jycJhaom Z,m;okdY
jyefí Munfyh g? ay,smvukv d nf; OyZÑm,f0wfç o'¨0d [d m-
&du0wfwiG f jyqkx d m;onfrh sm;ukd jyefí azmfaqmifMunf-h
Muygukef/
0denf;ya'omoifwef; ! 145
ouFef;a&miftqkH;tjzwf ygVdawmf
ck'u
´ edum,f bdo'g,uax&myg'gefygVdawmf b'´Zad x&myg'gef
ygVdawmfwkdYü rdefYqkdxm;onfrSm-
b*0gwrSd ora,? y'krkwå&o0Sa,m/
&wårÁ&"a&m Aka'¨g? *päaw tedvÍÆao/
&wår&Á "a&m = eDaomouFe;f ukd wifvrT ;f 0wf½aHk wmfral om/ Aka'¨g
= jrwfpGmbk&m;onf/ tedvÍÆao = aumif;uifc&D;ü/ *päaw =
<uoGm;awmfrl\?
t|uxmwkdYü teDa&mifjy tvGefrsm;\/
b*0EÅH t'´o Ak'¨od&d,m aombrmeH &wåurÁvy&du©dwård0
Z*Frueu*d&dodc&H/ ('DCedum,f oDvu©E¨0*¾ t|uxm? 40/)
ww¬ [d {ubdu©Kóyd [w¬ukuúKpöH 0g yg'ukuúKpöH 0g ew¬d?
oaAÁ (y) &wå0vm[um 0d, odae½kul#H b*0EÅH y&d0ga&wGm
edoD'ðok/ (rZÑdryPÖmot|uxm?2/)
&wå0vm[um = eDaom rkdCf;wdrfwkdYonf/ odae½kul#H = jrif;rdk&f
awmifukd/ y&dyga&wGm = 0kdif;&Hí/ wd|EÅd 0d, = wnfaeukefouJhokdY/
edoD'ðok = xkdifaeMuavukefNyD?
rZÑdredum,f r[m&m[kavm0g'okwftzGifh
eDaom yHou k o
l uFe;f jzifh zk;H vTr;f 0wf½aHk wmfral om jrwfpmG bk&m;-
onf eDaom urÁvmjzifh 0kdif;&pfum&Htyfaom a&TawmifBuD;uJhokdY-
vnf;aumif;? oEÅmeDEG,fjzifh wefqmqiftyfaom a&Tpnf;ckHapwD-
awmfBu;D uJo
h v
Ydk nf;aumif;? qke;f rIejYf zifh ylaZmftyfaom a&TapwDuo hJ Ydk
vnf;aumif;? csdyf&nfjzifh vdrf;usHtyfaom a&Tjymom'fBuD;uJhokdY
vnf;aumif;? eDaom rkdCf;wdrftwGif;rS xkdcPü xGufay:vmaom
150 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
vjynf0h ef;Bu;D uJo h v Ydk nf;aumif;? (y) uk, d af wmf\ usuo f a&ESihf jynfph -Hk
ykHum; tHhMoavmufaypG[k &Sif&m[kvm MuHpnfavNyD[lí rdefYqkd\/
xkjYd yif oH,w k eå u d m,f t*kw F &å edum,fwüYdk vnf; jrwfpmG bk&m;&Si-f
onf csdyf&nfjzifh pkdpGwfaom eDaom uopfyGifha&mif&Sdaom eDaom
ESpxf yfoif;ykid u f .dk ç ponfjzifv h nf;aumif;? &[ef;wdo Yk nf jc&H t
H yfaom
jrwfpGmbk&m;onf eDaom urÁvmjzifh um&Htyfaom a&TykHBuD;uJhokdY
vnf;aumif;? eDaom y'krm® MumawmokYd a&mufaeaom a&TavSBu;D uJo h Ydk
vnf;aumif;? oEÅmeDyw G v
f ;Hk wkjYd zifh um&Hxm;tyfaom a&Tjymom'fBu;D -
uJhokdYvnf;aumif; wifhw,fawmfrlNyD? t&Sifom&dykwå&m t&Sifr[m-
arm*¾vmefpaom rax&fBuD;wkdYonfvnf; rkdCf;wdrfeDa&mif&Sdaom
yHou k ol uFe;f ukd wifvrT ;f ½kaH wmfrMl uí ywåjrm;eD pDjc,faom csyw f ef-
qmjzifh 0wfqifaom qifajymifBu;D wku Yd ohJ Ydk 0ef;0kid ;f jc&H aH eMuavukef
NyD[lí rdefYqkd\/
þokdYponfjzifh rkdCf;wdrfeDa&mifcsdyf&nfjzifh pGwfaom eDaom
uopfyGifha&mifç urÁvmeDa&mifç oEÅmeDa&mifç eDaom y'kr®mMumawm
ponfjzifh teDa&mif OyrmwkdYrsm;pGm qkdxm;aMumif; &efuif;awm&
(ebl;usi;f ) q&mawmf b'´Ew Å ó d &r[max&f a&;om;pD&iftyfaom
pD0&0PÖ0dedpä, ouFef;a&miftqkH;tjzwfusrf;ü rsm;pGm jyqkdxm;-
ygonf/
xkdYjyifvnf; ck'´odu©m#Duma[mif;ç #DumopfwkdYvnf; eDaom
ouFef;onf v,facgif&rf;yGifha&mif &Sd\[lí rdefYqkd\/
ygVdawmfvm tndKa&mif
ax&*gxmygVdawmf zkóax&*gxm (*gxmeHygwf-959) ü ---
O'¨wm p b0dóEÅd? eDvpD0&yg½kwm/
uk[m x'¨g vyg o
odd *Ð*?Ð p&dóEEÅÅ s&d,m 0d,/
0denf;ya'omoifwef; ! 151
{uoDtay:½kHouFef;ykHpH
teH 3-awmif urÜwfoD;tdrf
Am[EÅ = vufvdyftem;ywf
urÜwfuGif;tdrf
w½kwfajrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
tdrf0ef;BuD; tdr0f ef;i,f
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
oif;ykdifwGif teH ESpfawmifxm;í þykHpHtwkdif;yifjzpfonf/
tEk00d ¥
tdrf0ef;i,f tdrf0ef;BuD;
waCF,su = ovkH;jrif;acgif;tem;ywfvTm
*Da0,su - vnfyif;tem;ywfvTm
tvsm;(ti,fqkH;) 4-awmifxGm
ukod = ajrmif;&Snf
{uoDtay:½kHouFef;ykHpH
w½kwfajrmif;wkd
acgiffpyfBuD;
tEk00d ¥
tdrf0ef;BuD; tdr0f ef;i,f
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
tdrf0ef;i,f tdrf0ef;BuD;
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
urÜwfoD;tdrf
'kuk#fouFef; ESpfxyfouFef;BuD; (7)cef;
*Da0,su = vnfyif;tem;ywfvTm
urÜwfuGif;tdrf
tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥
acgif&efpyf acgif&efpyf acgif&efpyf 0d0¥ acgifpyfBuD; acgif&efpyf acgif&efpyf acgif&efpyf
urÜwfoD;tdrf
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
Am[EÅ = vufvdyftem;ywfvTm
Am[EÅ = vufvdyftem;ywfvTm
w½kwaf jrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd
('kuk#f) ESpfxyfouFef;ykHpH
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
162 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd
urÜwfoD;tdrf
urÜwfuGif;tdrf
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
ZaCF,su = ovkH;jrif;acgif;tem;ywfvTm
(rSwfcsuf) tv,frS acgifpyfBuD;xm;í ab;rSacgif&efpyf (4) cef;pDxnfhvQif (9) cef;ouFef;jzpf\? acgif&efpyf (5) cef;pDxm;ícsKyfvQif (11)
cef;ouFef;jzpfonf/ þykHpHtwkdif; wkd;oGm;½kHomjzpf\/
0denf;ya'omoifwef; ! 163
ac:onf/
3/ *[ywduk#d
vl'g,umwkdY ausmif;aqmufí ]uyÜd,uk#ð a'r y&dbkÍÆx}
[lívnf;aumif;ç ]]uyÜd,uk#ð umwkH a'r}}[lívnf;aumif; qkdí
vSLtyfaom ausmif;rsKd;ukd *[ywduk#d [kac:onf/
(rSwfcsuf) oDwif;okH;azmf ig;a,mufwkdYwGif &[ef;ukd z,fxm;í
<uif;aom oDwif;okH;azmf av;a,mufESifh vlewfwkdY vSL-
aom ausmif;ukv d nf; *[ywdu#k d ac:ao;onf/ wpfzef
&[ef;oHCm\ ausmif;ukd z,fxm;í bdu©KeDrausmif;
tm&mrfapmifh wdw¬d ewf e*g; jA[®mwkdY\ Adrmefukdvnf;
*[ywduk#d ac:ao;onf[k tE¨ut|uxm qkd\/
,m0umvdu ,mrumvdu 0w¬Kudk odr;f xm;aumif;\?
taEÅm0kw¬tjypf r&Sd[lvkd/
4/ or®Kwduk#d
odrt
f wGi;f ü Úwå'd w
k ,
d ur®0gpmjzifjh zpfap? tyavmueuHjzifh
jzpfap orkwftyfaom ausmif;rsKd;ukd or®Kwduk#d[k ac:onf/
tuyÜd,uk#d jzpfykH
1/ Oóm0eEÅu d uk#d ysuyf Hk = tvk;H pkaH om wkid ef &H aH jcwku
Yd dk y,fzsu-f
tyfukefaomf Oóm0eEÅduuk#d ysufí tuyÜd,uk#d jzpfonf/
wkdifwpfvkH;jzpfapç eH&HajcrQjzpfap rysufao;vQif uyÜd,uk#d
rysufao;/
2/ a*gedom'duuk#d ysuyf Hk = wHwidk ;f ponfwjYdk zifh xuf0uf xuf0uf-
xuftvGef um&Hrdaomf a*gedom'duuk#d ysufí tuyÜd,uk#d
jzpfonf/ wpfzef wHwkdif;tum&Hponf ysufpD;jyefaomf uyÜd,-
172 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
uk#d jzpfjyefao;\/
3/ *[ywduk#d ysufykH = trkd;tm;vkH; ysufaomf uyÜd,uk#dysufí
tuyÜd,uk#d jzpfonf/
4/ or®Kwduk#d ysufykH = trkd;tm;vkH;ysufaomf uyÜd,uk#dysufí
tuyÜ, d uk#d jzpfonf/ jyefírk;d vQif uyÜ, d uk#d jyefíjzpfonf[k
,loifah omfvnf; xkod u
Ydk m; tqkrd &Syd g? xkaYd Mumifh 0denf;"k&d f q&m-
awmfBuD;rsm;onf ausmif;jyifrkd;aomtcg trkd;tm;vkH; zsufrcs
apbJ trkd;tenf;i,f csefxm;cJhNyD; aemufrS jyefrkd;apMuonf/
(rSwfcsuf) a*gedom'duuk#d ponfwkdYysufí or®Kwduk#d jyKvkyfjyef-
aomf tyfonf? jyKaumif;onf/ 0gom*g& aep&mausmif;
r[kwfaom qGrf;pm;ausmif; Oykoftdrf ponfwkdYum;
b,ftcgrS rysuaf umif;aom uyÜ,d uk#d rnf\/ t|u-
xmBuD; aboZÆcE¨uü tus,fvmNyD/ (ygwdarmu©ar'deD?
336/) tmywfoifhykHrsm; umvduav;yg;ü jyqkdtHh/
(aqmif) *[ywd? or®Kwd? a*gedOó0eef/ Oóm0eef? wkdifajc&H?
ruseftm;vkH;ysuf/ a*gedom'd? um&Hrd? ysuf\&mrfxuf0uf/
*[ywd? or®Kw?d r&St
d rk;d ysu/f 0gom*g&? r[kwu
f ? yÍörD rysu/f
oHCud jzpfapç yk*v¾ u
d jzpfap aezk&Yd efaqmufvyk t
f yfaom o[-
ao,stmywfvnf; oifah vmufatmif trk;d tum&Sad om ausmif;0,f
uyÜd,uk#dukd &Sdxkduf &xkduf\/ uyÜd,uk#d r&SdvQif ,m0umvduç
,mrumvdu0w¬K ESpfrsKd;wkdYukd nOfhtcgü t½kPfwufatmif rxm;-
aumif;? rokdrDS;aumif;? xm;rdvQifvnf; rpm;aumif;? pm;vQif 'kuú#f
tmywfoifh\/ xkdokdY tmywfroifhatmif uyÜd,uk#d &Sdxkduf jzpf-
xkdufonf [lvkd/ þtcsufukd owdjyKvkdufemolrsm; tawmf&Sm;aeNyD
jzpfonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 173
qGrf;ESifhpyfí rSwfom;zG,frsm;
yd@ygw = oydwfüuswwfaomaMumifh yd@ygw = qGrf;[k
ac:onf/
(aqmif) oydwfüus? jzpfavx? yd@ygw ac:/ (opf)
yd@ygwt& - qGrf;onfom yd@ygwrnfonf r[kwf?
tm[m&tusK;d iSm cJtyfç vsut
f yfç aomuftyforQaom trSwrf &S-d
aom cJz,
G f abmZOf[ol rQonf yd@ygw rnfygonf/ qGr;f tp&Sad om
,m0umvdu 0w¬KrSeforQ yd@ygwt& ,l&ygonf/
(aqmif) cJzG,fabmZOfrsm;jzifh tm[m&[lorQ yd@ygwyg? yd@ygw
xkdt&? ,m0umvdum/ (opf)
]bdu©}o'´gonfvnf; qGrf;[laom teufukd a[m\/ Mo'eç
bwå o'´gwkdYonf xrif;[laom teufukd ,l&onf/
qGrf;ç cJzG,fç abmZOf - pyg; (7)rsKd;rSjzpfaom qefukd csufvQif
xrif;[kac:ouJhokdY xkdxrif;ukd &[ef;awmfwkdY tokH;wGif qGrf;[k
ac:qkd&onf/
pyg; (7) rsKd; -
1/omvd
omvd = oav; (aumufBuD;)pyg;rsKd;?
2/ 0D[d = aumufvsifç aumufvwfpyg;rsKd;?
3/ ,0 = rka,mpyg;rsKd; (0g) tcGHMurf;aom*sKH (bmvDaphvnf;
[l\?)
4/ a*g"kr = ewfaumufpyg;rsKd;? (tcGHMurf;aom *sKHpyg;tBuD;rsKd;)?
5/ 0&u = ajymif;rsKd;?
6/ ukj'Kou = vl;pyg;rsKd;?
7/ u*Fk = qyfpyg;rsKd; pkpkaygif; = pyg; (7)rsKd; &Sd\/
174 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
(aqmif) oav;ç aumufvl;ç ewfç ajymif;zl;ç txl; rka,mç qyf/
cJzG,f (12) rsKd;
1/ rlvcg'eD, = tjrpfcJzG,f (uefZGef;Oç pdrf;pm;O ponf)
2/ uE´cg'eD, = tOcJzG,f (MumOç 0ufajrO ponf)
3/ rkVmvcg'eD, = tpG,fcJzG,f (MumpG,f ponf)
4/ rw¬ucg'eD, = tan§mufcJzG,f (Budrfan§mufç xef;an§mufç
rQpf ponf)
5/ cE¨cg'eD, = yifpnfcJzG,f (MuHç Mum½kd; ponf)
6/ wpcg'eD, = tcGHcJzG,f (MuHcGHç uGrf;oD;cGH ponf)
7/ ywåcg'eD, = t&GufcJzG,f (a*:zDç qvwfç rkefvm&Guf)
8/ ykyæcg'eD, = tyGifhcJzG,f (a*:zDyGifhç rkefvmyGifhç ocGwfyGifh
ponf)
9/ zvcg'eD, = toD;cJzG,f (tkef;oD;ç xef;ç wnif;ç ydEéJoD;)
10/ t|dcg'eD, = taphcJzG,f (Mumaph ydEéJaph ponf)
11/ yd|cg'eD, = trIefYcJzG,f (qefrIefY *sKHrIefY ponf)
12/ ed,smocg'eD, = tap;cJzG,f (MuH&nf aq;ukvm;r ponf)
(aqmif) jrpfç Oç pG,fç an§muf? yifç acgufç &Gufç yGifh? oD;ç aphqifh?
rIefYESifhap;q,fhESpf/ (q&mawmf OD;Ak"f??)
(rSwfcsuf) acguf-rSm wpcg'eD, tcGHcJzG,fyif jzpf\/
MuHcGHESifh MuH&nf umvducGJjcm;ykH
MuHcGHrSm t&nf&Sdu ,m0umvduç t&nfvkH;0r&Sdu ,m0ZD0du
jzpfonf/ Mu&H nfü tzwfygu ,m0umvduç tzwfrygvQif owåm[
umvdu? MuH&nfukd a&ESifha&mvQif (qmavmifrGwfodyfjcif; ydygo-
0denf;ya'omoifwef; ! 175
taMumif;&Sv
d Qif aomufaumif;\[k qkad omaMumif)h ,mrumvdu[k
,loifhonf/
MuH&nfonf a&ESifha&monfjzpfapç ra&monfjzpfap owåm[
umvdujzpf\[k ygwdarmu©ar'deD pmrsufESm (234)ü qkd\/
abmZOf (5) yg;
1/ Mo'e = xrif;? 2/ rpä = ig;? 3/ rHo = trJ (tom;)?
4/ ukr®mo = rka,mrkefY? 5/ owåK = rkefYvkH;? aygif;u abmZOfig;yg;
wnf;/
(aqmif) xrif;ç om;ç ig;? rkefYESpfyg;? ig;yg;abmZOfwnf;/
ygwdarmufvm abmZOfrsm;
1/ tm0oxyd@abmZOf? 2/ *PabmZOf? 3/ y&rÜ& abmZOf?
4/ yPDwabmZOf[k cGJjcm;rSwfom;oifhao;\/
1/ tm0oxyd@abmZOf
þrnfaom þrQaom yk*¾dKvf[lívnf;aumif;ç þrQaom
abmZOf[í l vnf;aumif; yk*Kd¾ vaf bmZOf ESpyf g;udk r&nfp;l rykid ;f jcm;bJ
Z&yfç r@yfç opfyif&if; ponfwkdYwGif trSwfr&Sd wpfckckaom t&yfü
aumif;rIukd tvkd&Sdukefaom olwkdYonf c&D;oGm;ç *dvmeç ukd,f0ef-
aqmifred ;f rç &[ef;wk\
Yd tusK;d iSm 0wfwnfxm;tyfaom abmZOfudk
tm0oxyd@abmZOf[k ac:onf/
2/ *PabmZOf
*kP
d ;f [lonf *POyko[
f &l müuJo
h Ydk ESpyf g;ç ok;H yg;r[kwf av;yg;rS
pí txuf&maxmifpaom &[ef;rsm;ukd *kdPf;[kac:\/ xkd*kdPf;\
Opömjzpfaom *PabmZOf[lonf 'g,umwkdYu rtyfaomenf;jzifh
176 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
zdwrf efyifah vQmufjcif;aMumifjh zpfapç &[ef;rsm;uk,
d w
f idk f 'um 'umr-
wkdYxH awmif;jcif;aMumifhjzpfap &tyfaom abmZOfjzpfonf/
(aqmif) *P t&? av;yg;rS? tp xufukd,l/
rtyfaom yifhzdwfenf;
tyifhtzdwf ruRrf;usifaom 'umrkdufwpfa,mufonf &[ef;-
trsm; wuGpka0;íjzpfapç wpfyg;pDjzpfap aeaom &[ef;av;yg;ç
ig;yg;xH csOf;uyfí abmZOfig;yg;wkdY\ trnfukd,lum ]]Mo'aee
edraEÅrd? bawåe edraEÅrd}} þokdY ponfjzifhjzpfap? Mo'eo'´g
bwåo'´gwk\ Yd teufjzpfaom xrif;ukd tvSLcHyguke[ f k xrif;trnf-
jzifjh zpfap zdwjf cif;rsK;d ukd rtyfaom zdwjf cif;[k qko
d nf/ þenf;twkid ;f
]owåKç ukrm® oç rpäç rHo}[k qkt d yfaom ygVdbmomjzifh jzpfap? ]rkev
Yf ;Hk ç
rka,mç ig;[if;ç trJom;[if; bkO;f ay;<uyg}[k jrefrmbmomjzifh jzpfap
yifhzdwfjcif;rsKd;ukd rtyfaom yifhzdwfjcif;[k qdkonf/
rtyfaom awmif;enf;
&[ef;av;yg;ç ig;yg;ponfwkdYonf twlwuGjzpfapç toD;oD;
jzpfap aeí 'um 'umrukd jrifaomf ]]trSmuH bwåH a'[d - igwkt Yd m;
xrif;vSLMuyg/}} þokdY ponfjzifh awmif;jcif;ukd rtyfaom awmif;-
jcif;[k qkdonf/ þenf;twkdif; ]owåKç ukr®moç rpäç rHo}[k qkdum
ygVdbmomjzifjh zpfap? rkev
Yf ;Hk vSLygç rka,mrkev
Yf LS ygç trJom;[if;vSLyg[k
jrefrmbmomjzifh jzpfap awmif;jcif;rsK;d ukd rtyfaom awmif;jcif;rsK;d [k-
qkdonf/
tmywfoifhç roifh tqkH;tjzwf
*PabmZOfjzifh yifhzdwf&mç awmif;&mokdY &[ef;av;yg;ç ig;yg;
ponf wpfaygif;wnf;jzpfap? wpfyg;pDç ESpyf g;pDç oH;k yg;pDjzpfap oGm;í
0denf;ya'omoifwef; ! 177
tmywfESifh odu©myk'f
oufoufaom axmywfpaom a&SUig;yg;wkdYukd aq;tusKd;iSm
tvkd&Sdí 'g,umu owfrSwfxm;aom &ufç vç ESpftykdif;tjcm;
owfrwS xf m;aom aq;xuf ykí d awmif;pm;tH?h tapvu0*f r[m-
emrodu©myk'fjzifh ygpdwf? ig; paom aemufav;yg;wkdYukd remrzsm;bJ
awmif;pm;tH?h aocd, olayg'e0dnwåd odum© yk'jf zifh 'ku#ú ?f axmywf
ponfESifha&maom yPDwabmZOfukd remrzsm;bJ awmif;pm;tHh?
þyPDwabmZeodu©myk'fjzifh ygpdwftmywfoifh\/
(aqmif) axmywfpom;? aq;usKd;tm;? awmif;pm; r[memrf/
rpäm'Ded? pwåm&d? awmif;bd olayg'gef/
yPDw abmZef? awmif;pm;jyef? oifh&ef þodu©H/
umvdu av;yg;
umav = owfrw f yfaom tcgü/ bkÍw
S t dÆ AÁmed = pm;xku
d u
f ek -f
\-t& ykid ;f jcm;tyfaom olUumvtwGi;f ü pm;xku
d af om tpmrsm;ukd
umvdu[k ac:\/ xkdumvduum; ,m0umvduç ,mrumvduç
owåm[umvduç ,m0ZD0dutm;jzifh av;rsKd;&Sd\/
,m0umvdu
,m0umvH = rGe;f wnfuh mvwkid af tmif/ bkÍw dÆ AÁH = pm;aumif;\
t& t½kPw f ufNy;D onfrS pí rGe;f wnfwh idk af tmif pm;aomufaumif;-
aom abmZOfig;yg;ESifh cJzG,fq,fhESpfyg; EGm;EkdYpaom aomufzG,f-
rsm;onf ,m0umvursm; jzpfMuonf/
yd|H rlvH zvH cZÆH? a*g&aom "nabmZeH/
,m*kolyyÜblwa,m? a[maEÅaw ,m0umvdum/
180 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
yd|H = trIefYcJzG,fvnf;aumif;/ rlvH = tjrpfcJzG,fvnf;aumif;/
zvH = toD;cJz, G v f nf;aumif;/ cZÆH = rkecYf zJ , f nf;aumif;/ a*g&aom
G v
= EkdY&nfç EkdY"rf;ç &ufwuf[laom EGm;rrSjzpfaom t&om okH;yg;-
vnf;aumif;/ "nabmZeH = pyg;rsK;d rSjzpfaom abmZOfo;kH yg; vnf;-
aumif;/ ,m*koyl yÜbw l a,m = ,m*kç [if;&nfpaom aomufz, G u
f -dk
vnf;aumif;/ £wd = þokdY/ {aw = þtm[m&wkdYonf/ ,m0-
umvdum = ,m0umvduwkdYwnf;/
,m0umvdu toD;BuD;ukd;vkH;
1/ xef;oD;? 2/ tkef;oD;? 3/ tdrfydEéJoD;? 4/ awmifydEéJoD;? 5/
ocGm;iqpfoD;? 6/ ocGm;ijyKyfoD;? 7/ ocGm;iaMumifoD;? 8/ Al;oD;?
9/ z½kHoD;?
(aqmif) xef;tkef; ESpfuGJ? ydEéJ ESpfpkH? Al; z½kH? rSwfwkH okH;ocGm;/
xkdYjyif toD;cJzG,fü o&ufoD;ç oajyoD;ç a0S;oD;ç refusnf;oD;ç
a&SmufoD; (a&SmufBuD; oHy½kdoD;)ç oD;oD;ç wnfoD; ponfjzifh azmfjy-
xm;onf/
a&SmufESifh oHyk&m
a&SmufoD;ukd [if;vsmtjzpfç "mwfpmtjzpf vufokwfvkyfpm;
Mu\/ oHy&k moD;ukd [if;vsmç vufow k f rvkyMf u? xkaYd Mumifh a&Smufo;D -
onf ,m0umvdu? oHyk&moD;um; ,m0ZD0du[k owfrSwfMuonf/
,m0umvdurSm abmZOfig;yg;ç cJz, G f wpfq,fEh pS yf g;ç pyg;rsK;d ckepf-
yg;ç yJtrsKd;rsKd;ç a*g&ookH;yg;wkdY jzpfonf/ tcsKyfrSwfzG,f vu©PmrSm
xrif;tjzpf [if;ç [if;vsmç vufow k tf jzpfjzifh pm;avh&adS om tpm;-
tpm? cJzG,fç vsufzG,fç aomufzG,frsm;ukd ,m0umvdu[k rSwfyg/
(aqmif) abmZOf cJzG,f? toG,foG,f? tus,f rsm;vSpGm/
t&yfwkdif;rSm? tm[m&udpö? pm;½kd;us? ,m0umvdum/
0denf;ya'omoifwef; ! 181
,mrumvdu
,mrumvH = aemufqkH; nOfh,Hwkdifatmif/ y&dbkÍÆdwAÁH = pm;-
aumif;\-t& rGef;wnfhNyD;aemuf t½kPfrwufrD rkd;aomuf,Hwkdif-
atmif aomufxu
dk af om tazsm&f nfrsm;onf ,mrumvduwkw Yd nf;/
tazsmf&nfvkyf&ef toD;&SpfrsKd;
1/ oajyoD;? 2/ o&ufoD;? 3/ rk'&ufoD;? 4/ zufoufoD;? 5/
opfrnfpnfo;D ? 6/ awmiSuaf ysmoD;? 7/ tdrif u
S af ysmoD;? 8/ MumpG,[
f k
&SpfrsKd; usrf;*efü vm\/
rk'&ufo;D [lonf oyspo f ;D wnf;? atmufjrefrmjynf tcsKUd t&yfü
&Sdaom jr&moD;ukdyif &ckdife,fü zufoufoD;ac:owJh? ykHoP²mefrSm
txufjrefrmjynfawmxJü aygufaeaom ]aygifyJhoD;}ESifh wlowwf/
(aqmif) oajy o&uf? rk'&uf? zufouf opfrnfpnf/
awmçtdrfiSufaysm? MumpG,faESm? rSwfavm &Spfazsmf&nf/
tEkavmrazsmf&nfrsm;
(aqmif) oD;oD; cHoD;? BudK;BudrfoD;? refusnf; a&SmufwvD/
tEkavmr? usrf;üjy? rSwfMu rsKd;azsmf&nf/
87/ omEkavmrmed "nmed? XaywGm zvaZm &aom?
r"kuykyærnMw? oaAÁm ykyæ&aomyd p/
88/ oAÁywå&aom ap0? XaywGm yuú!muZH/
oDawm'r'´dawm'dpöygaum 0g ,mrumvdaum/
omEkavmrmed = pyg;tm;avsmfaom oD;BuD;udk;vkH;ç yJwdkYESifhwuG
jzpfukefaom/ "nmed = pyg;oD;wkdYukd/ XaywGm = csefxm;í/ zvaZm
= toD;rSjzpfaom/ &aom = t&nfonfvnf;aumif;/ (,mrumvd-
182 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
aumü pyf) r"kuykyæH = opfrnfpnfyGifhukd/ tnMw = MuOfí/ oaAÁm
= tvk;H pkaH om/ yky&æ aomyd = tyGi&hf nfonfvnf;aumif;/ yuú!muZH
= usuaf om [if;&Gurf jS zpfaom [if;&nfu/dk (0g) [if;&Gujf yKw&f nfu/dk
XaywGm = csefxm;í/ oAÁywå&aom ap0 = tvkH;pkHt&Guf&nf-
onfvnf;aumif;/ oDawm'r'´dawm = a&at;ü e,ftyfç azsmftyf-
onf/ ormaem 0g = jzpfaomfvnf;aumif;/ tm'dpöygaum = aeylü
usufjcif;&Sdonf/ ormaem 0g = jzpfaomfvnf;aumif;/ ,mrum-
vdaum = ,mrumvduwnf;? (0g) aemufqkH;nOfh,Humv[laom
okH;aqmif&m umv&Sdaom aomufzG,fwnf;/ (0d?3?344/ 0d?|?3?383/)
jyqkcd NhJ y;D aom toD;Bu;D uk;d vk;H ? tvk;H pkaH om yJrsK;d ç pyg;rsK;d ckepfyg;?
Buw
d pf yg;tp&Sad om tEkavmrpyg;rsK;d ? þav;rsK;d ESihf opfrnfpnfyiG hf
t&nfç [if;&Gufusuf&nfrSeforQudk aevGJaomtcg aomufrsKd&ef
azsmf&nfjyKvkyfrIü a&SmifMuOftyfukef\/ <uif;aom toD;ç tyGifhç
t&GufrSeforQonf tazsmf&nf jyKvkyfaumif;\/ ,if;wkdYESifh jyKvkyf-
xm;aom tazsmf&nfrsm;onf tyfaomtazsmf&nfrsm; jzpf\/
(aqmif) oD;BuD; ukd;yg;? yJrsKd;rsm;? pyg; ckepfrnf/
tavsmf pyg;? av;rsKd;tm;? a&Smif&Sm; tazsmf&nf/
(0denf;Oya'?261/)
azsmf&nftuyfcH owdjyK&ef
ref;usnf;azsmf&nfponfü toD;rsm;ukd rGef;vGJvQif tuyfrcH-
aumif;awmhNyD? okdYjzpfí &[ef;awmfwkdY azsmf&nfaomufvkdonfhtcg
refusn;f oD;ponfudk uk, d w
f idk f tuyfcí
H rpdraf umif;ç ppfvnf; rppf-
aumif;? olwb Ydk mom tzwftrIef rygatmif ppfNy;D aom azsm&f nfom
rGe;f vGt
J cgü tuyfcí H ok;H aqmifaumif;aom ,mrumvdu jzpfonf/
xkaYd Mumifh tazsm&f nfrsm; uyfvmaomtcg tzwftrIef ygçryg tuyf-
rcHrD Munfh½Ií tuyfcHoifhonf/
tazsmf&nfaomufcGifh&aom taMumif;
xkdokdYppfNyD;aom tazsmf&nfukdom eHeufrGef;rvGJrDuwnf;u
tuyfcHxm;apumrl xkdaeYtzkdYü aemufqkH;nOfh\ t½kPfrwufrD-
wkdifatmif aomufaumif;\/ okdYaomf aevGJtcgjzpfrl taMumif;rJh-
oufouf rqmbJ raomufaumif; ]ydygo} ac: rGwo f yd q
f mavmif-
aerSom tqmajyatmif aomufaumif;onf/ ]]tazsmf&nfukd
aomuf&mü rGwfodyfqmavmifjcif;[laom ydygoonfyif aomuf-
aumif;jcif;\ taMumif;jzpfonf}}[k qkdvkdonf/
vufzuf&nfMurf;
vufzuf&u G [
f al om ywå (= t&Gu)f onf vufzufoyk f cg'eD,-
tjzpfjzifh pm;avh&Sdaom ,m0umvdut&Gufwnf;/ tajcmuf vSef;-
aomfvnf; a&aEG;ESifh azsmfvdkufaomtcg vufzufpkdESifh rxl;NyD?
xkaYkd Mumifh oDawm'r'´w d = a&jzifh e,fonfvnf; r[kw/f tm'dpyö gu
= aejzifh csuo f nfvnf; r[kw/f rD;jzifh usKcd sut
f yfaom vufzuf&nf-
ukd ygeutjzpfjzifh rtyf[lí rSwfyg/ (ck'´odu©mbmom#Dum?139/)
184 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
owåm[umvdu0w¬K
tuyfcH&maeY t½kPfwufrS ckepf&ufwkdifatmif okdrSD;xm;í
bkOf;ay;aumif;aom axmywfç qDOD;ç qDç ysm;&nfç wifvJç (oMum;ç
xef;vsuf) ESifh (axmywfç qDç wifvJç ysm;&nf þav;rsKd; a&mxm;-
aom) pwkr"lpaom aq;rsKd;onf owåm[umvdu 0w¬KrsKd;wnf;/
100/ owåm[umvdau owå? t[med twdemrdaw/
ygpdwåd ygVdem½kaV§? oyÜdtm'drSd 'kuú#H/
owåm[umvdau = axmywftp&Sdaom owåm[umvduwkdY-
ukd/ owåt[med = (7)&ufwkdYukd/ twdemrdaw = vGefaptyfNyD;aomf/
ygpdwåd = ygpdwftmywfonf/ (a[mwd = jzpf\/) ygVdem½kaV§ =
ygVdawmfü roufa&mufaom/ (0g) ygVdawmfü rygaom/ oyÜdtm'drSd
= vl jrif; ponfwkdY\ EkdY&nfrSjzpfaom axmywf tp&Sdonfukd/ owå
t[med = ckepf&ufwkdYudk/ twdemrdaw = vGefaptyfNyD;aomf/ 'kuú#H
= 'ku#ú f tmywfonf/ a[mwd = jzpf\/ (0d?1?163/ 0d?|?2?290/ ucFg?182??)
(rSwfcsuf) aboZÆodu©myk'fü ]]a,oH rHoH uyÜwd? awoH oyÜd}}}[k
tyfaom tom;&Sdaom owå0gwkdY\ axmywfponf-
ukdom ygVdawmfü wifawmfrlaomaMumifh rtyfaom
tom;&Sdaom vl jrif; paom owå0gwkdY\ oyÜdç e0eDwç
emVdau&awv (tke;f qD) r"kuzmedw = (opfrnfpnfudk
a&at;jzifh e,fí jyKtyfaom opfrnfpnf wifvJ)wkdY-
onf ygVdtem½kV§aq;wkdYwnf;/ ygVdawmfü rwiftyf-
aomfvnf; pm;aumif;aom owåm[umvduaq;rsm;
jzpf&um; tuyfcHí (7)&uf vGefvQif 'kuú#ftmywf
oifh\/
0denf;ya'omoifwef; ! 185
edó*¾dygpdwfç ok'¨ygpdwf
axmywfponfudk tuyfcNH y;D í tuyfEiS w hf uG rdrOd pömtjzpfjzifh
xm;&m (7)&ufveG cf v
hJ Qif xk0d w¬Kvnf; edó*¾jd zpf\/ rpm;onfjzpfap
vGefvQifyif tmywfoifh\/ oEéd"dum&u ok'¨ygpdwftmywfvnf;
oifh\/ (7)&uf rvGefrD vlç omraPwkdYtm; pGefY? omraPtm;
0duyÜemaomfvnf;jyK t"d|mefrIaomfvnf; jyK&m\/
(aqmif) tuyfESifhwuG? olUumv? vGefu oEéd"m/
jyefíokH;pGJcGifh r&aom edó*¾dypönf;rsm;
edó*¾yd gpdwEf iS phf yfí 0denf;uHjzifh pGeNYf y;D aomtcg edó*¾jd zpfaom
xkyd pön;f ukd um,uH&iS f tmywfusL;vGeo f w l Ydk ok;H pGcJ iG hf &ç r&ESihf pyfí
odu©myk'ftvkduf cGJjcm;rSwfom;oifhonf/
a&Tç aiGç '*Fg;ç yku
d q
f çH aiGpuúL edó*¾x
d u
dk í
f 0denf;uHjzifh pGeNYf y;D -
aomfvnf; tmywfusL;vGefol (0g)tvSLcHol ykdif&Sif&[ef;onf vkH;0
okH;pGJcGifhr& tNyD;tykdifpGefY&onf/
tjcm;enf; okH;pGJcGifh&aom ypönf;rsm;
{Vuavmr0*fvm--- 1/ yk;d csnaf &maESm jyKaomtcif;? 2/ trnf;
oufouf okd;arG;tcif;? 3/ tjzLç tndKç ta&Tta&mif&Sd okd;arG;ESifh
trnf;a&mifEpS q f ykjd yKaomtcif; xkt d cif;ok;H rsK;d wkYd 0denf;uHjzifh pGeNYf y;D
jyef&aomtcg cif;xkdifç cif;tdyf rjyK&? wjcm;aom Adwmefç rsufESm-
Muufç uefYvefYumç bkHvQKdç acgif;tkH;ponf tokH;jyKaumif;onf/
ODeyÍöAE¨e oydwüf vnf; ywåy&d,EÅ pGeNYf y;D vQif t,kwq f ;Hk oydwo f m
okH;pGJcGifh&onf/ (oydwfcef;ü Munfhyg/)
188 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tmvsjywfpGefYNyD;u jyefíokH;cGifh&aom ypönf;rsm;
axmywfç qDç wifvçJ ysm;&nfpaom aq;ypön;f rsm; (7)&ufveG í f
0denf;uHjzifh pGefYNyD; jyef&aomtcg pm;aomufjcif;? temvdrf;jcif;?
okH;aqmifjcif; rjyK&? iJhuGufjcif;r&Sd tNyD;tykdif vlç omraPwkdYtm;
pGeNYf y;D í omraPwku Yd aemifwpfcsed f jyefuyfjyefvQif pm;aomufjcif;?
okH;aqmifjcif;iSmvnf; tyfonf[l\/ (ygwdarmu©ar'deD?215/)
wjcm;cJzG,f abmZOfrsm;
wjcm;pm;aomufz, G &f m cJz,
G çf abmZOf ,m0umvdu tpm;t-
pmrsm;onf tuyfcHNyD;vQif rGef;rwnfhrDom pm;aomufbkOf;ay;
aumif;onf/ rGe;f vGaJ omtcg bkO;f ay;vQif 0dumvabmZeok'y¨ gpdw?f
ukd,fwkdif okdrSD;odrf;qnf;xm;jyefvQif oEéd"dok'¨ygpdwf? ,mrumvdu
tazsmf&nfjzpfvQif aemufwpfaeY ra&mufrD t½kPfrwufrD vlç
omraPwkdYtm; tNyD;tykdif tmvsjywf pGefYay;vkduf&onf/ aemuf-
umvusrS omraPwku Yd jyifqifí uyfojzifh bkO;f ay;vQif tmywf
roif/h xkaYd Mumifh wjcm;umvduwku Yd vdk nf; owfrw S x
f m;aom tcsed f
rvGerf D vlç omraPwkt Yd m; tNy;D tykid f pGevYf u
dk &f onf/ vlç omraP-
wkdYu tvkdufodí jyefuyfvQif pm;aomuf bkOf;ay;aumif;onf[k
odyg/
aboZÆodu©myk'fESifh pyfí odrSwfzG,frsm;
axmywf qDO;D qD ysm;&nf wifvJ þaq;ig;rsK;d wku Yd kd tuyfcNH y;D -
aemuf (7)&uftxdom odr;f qnf;í aq;tjzpfjzifh pm;aomufEidk \ f /
(7)&uf vGefvQifum; xkdaxmywf ponfwkdY edó*¾dxkduf\/ &[ef;rSm
ygpdwftmywfoifh\/
xkd oifhaom tmywfukd a'oemMum; ukpm;vkdvQif xkdaxmywf
ponfudk a&S;OD;pGm pGeNYf y;D rS a'oemMum;&onf/ rpGeb
Yf J a'oemMum;-
0denf;ya'omoifwef; ! 189
A[kokwtjzpf rSwf&ef
zmPdwH emr O päKrSm edAw Á Hå - ygVdawmfEiS t hf nD ]]MurH jS zpfaom 0w¬K-
wnf;}}[k qkdonfhtm;avsmfpGm tzwfrygatmif ppfNyD;aomMuH&nfrS
pí Mux H uG yf pön;f rSeo
f rQ BuKd csuNf y;D aom t&nfç tjypfç tcJ tm;vk;H -
ukd ]]zmPdw}}}}[k qkdonf/ ,cktcg MuHrS wpfyg;aom tjcm;aom
0w¬Krsm;rS xGufaom oMum;rsm;ç xef;&nfç oum&nfç xef;vsufç
MuHoum ponfrsm;ukdvnf; zmPdwü oGif;,lMu\/ (a&S;acwfu
xef;&nf tokH;r&Sdí usrf;*efwkdYü rygjcif; jzpfrnf/)
þjyqkdcJhNyD;aom pum;pOft& MuHr[kwfaom xef;&nfç xef;-
vsuf&nfrsm;onfvnf;aumif;ç oMum;trsKd;rsKd;onfvnf;aumif;
(,m0umvdutoD;rsm;ESifh pyg;ckepfrsKd;ç yJtrsKd;rsKd;wkdY\ t&nfukd
r,l&?) oHyk&mç a&Smufpaom toD;t&nfwkdYESifh a&mpyfxm;aom
azsm&f nfç vrepf&nf (bdvyf&nf) ponfwo Ydk nfvnf;aumif; owåm-
[umvduwkdYwnf;/
xkod wåm[umvdu t&nfç tcJwu Ydk dk qmavmifrw G o f yd ½f Hk ydygo
taMumif;rQjzifh aevGJaomtcg raomufaumif;yg? tema&m*g&SdrS
pm;aumif; aomufaumif;\/
aboZÆcE¨uü cGifhjyKcsuf
okdYaomf aboZÆcE¨uü ]]tEkZmemrd bdu©a0 *dvmeó *kVHç
t*dvmeó *kaVm'uH}}}[k *dvmetwGuf MuHoumç xef;vsufç
oMum;tcJukdvnf;aumif;? *dvmer[kwfol vlaumif;rsm;twGuf
a&at;ESifh azsmfpyfxm;aom MuH&nfç xef;vsuf&nfç oMum;&nfç
oumcJt&nfukdvnf;aumif; cGifhjyKawmfrl\[k rdefYqkdawmfrlaom-
aMumifh *dvmer[kwfol usef;rmolwkdYtm;vnf; xkdtazsmf&nfrsm;ukd
qmavmifrGwfodyfjcif; ydygo
gotaMumif;&SdvQif aomufaumif;\[k
odyg? rGef;vGJaomtcgjzpfvQif rqmbJ raomufaumif;[k rSwfyg/
192 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
rdrd\ xifjrifcsuf
rD;jzifh usKdcsufxm;aom oumcJç wifvJtcJukd a&ESifh azsmfpyfí
t&nfazsm&f nftjzpf aomufaumif;vQif ,ckumv rD;jzifh csux f m;-
aom vrepf&nfç bdvyf&nfponfh owåm[umvdu t&nfwkdYukd-
vnf; a&at;ESihf azsmpf yfí aomufvQif aomufaumif;zG,&f o dS nf[k
xifjrif,ql ygonf/ ,mrumvdutjzpf naeykid ;f aomufEidk rf nf[k
xifygonf/
,ckumv tcJyg pm;aeMuykH
þaboZÆcE¨uvm ynwfcsuft& xef;vsufcJç oumcJç
wifvJcJç MuHoumç Eke,fyGJ&ufç oMum;trIefY ponfwkdYonf ,aeY
tuyfcHí aevGJaomtcg ckepf&uftwGif; aemufaemuf&ufrsm;\
aevGJ rGef;vGJtcg avemjcif; tm;enf;jcif;paom a&m*g&Sdí olESifh
aq;zufjzpfrS pm;aumif;\/ ,ckumvüum; &[ef;ç omraPrsm;ESihf
Oykoo f nfrsm; tqkyd g xef;vsucf çJ Muo H umcJç oMum;vk;H wku Yd dk rGe;f vG-J
NyD; pm;aumif;onf xifí pm;avh&SdMu\/ 'um 'umrwkdUuvnf;
uyfavh &SMd u\/ trSet f m;jzifrh l xkt
d cJrsm;ukd aevGNJ y;D tcg rpm;aumif;
[k rSwfyg/ rD;ESifhusKdcsufxm;aom owåm[umvdu t&nfrsm;vnf;
qmavmif½kHrQjzifh raomufaumif;[k rSwfyg/
awv (= qD)ESifh pyfí rSwf&ef
awv (= qD)[l&mü ESrf;qDç yJqDç rkefnif;qDrsm;ESifh 0ufqDç 0HqDç
vykdifqDç jrnf;qDç ig;BuD;qDpaom om;ig;qD trsKd;rsKd;wkdY yg0if\/
opfrnfpnfqDç MuufqlqDwkdYvnf; yg0if\/
awvH emr wdvawvH omoyawvH r"kuawvH {&@-
awvH 0omawvH/ (yg&mZduPfygVdawmf?363/)
0denf;ya'omoifwef; ! 193
,m0ZD0du t&Gufrsm;
94/ uyÜgoedrÁuk#Z-ya#mvokvom'deH/
olay,syPÖH 0aZÆwGm? yPÖH wH ,m0ZD0duH/
olay,syPÖH = [if;\ tpD;tyGm;jzpfaom [if;&Gufukd/ (0g)
[if;csufí pm;aumif;aom t&Gufukd/ 0aZÆwGm = MuOfí/ uyÜgo-
edrÁuk#Z-ya#mvokvom'deH = 0gç wrmç vufxkwfç jAL;wm;ç ½kH;
tp&Sdonf wkdY\/ ,H yPÖH = tMuift&Gufonf/ tw¬d = &Sd\? wH =
xkdt&Gufonf/ ,m0ZD0duH = ,m0ZD0duwnf;/ (0g) touftykdif;-
tjcm;wkdifatmif okH;aqmif&mumv&Sdaom t&Gufwnf;/
(0d?3?292/ 0d?|?3?100?372-373/)
tap;ç tcGHESifh qm; ponf
95/ XaywGm OpäkKed,smoH? o&oH OpäKZH wpH/
ed,smaom p wapm oaAÁm? avmPH avm[H odvm wxm
wxm//
96/ ok'¨odw¬Íö ao0gavm? ,Íö udÍöd okpsmydwH/
0du#m'dyÜab'Íö? ÓwAÁH ,m0ZD0duH/
O pä Ke,
d smoH = Mut H ap;ukv d nf;aumif;/ o&oH = t&nfEiS whf uG
jzpfaom// OpäKZH = MurH S jzpfaom/ wpH = tcGu dk nf;aumif;/ XaywGm
H v
= xm;í/ oaAÁm = tvkH;pkHaom/ ed,smaom p = tap;ukdvnf;-
aumif;/ wapm = tcGHtacgufukdvnf;aumif;/ avmPH = qm;ukd-
vnf;aumif;/ avm[H = oHuv dk nf;aumif;/ (0g) aMu;ukv
d nf;aumif;/
odvm = ausmufukdvnf;aumif;/ wxm = xkdrSwpfyg;/ ok'¨odw¬Íö =
ysm;&nfrzuf oufoufaom ysm;za,mif;ukdvnf;aumif;/ ao0g-
avm = arSmfukdvnf;aumif;/ okpsmydwH = aumif;pGm rD;avmifap-
tyfNyD;aom/ ,Íö udÍöd = trSwfrxm; wpfyg;yg;aom jymç rD;aoG;-
ukdvnf;aumif;/ 0du#m'dyÜab'Íö = r[m0du#aq; tp&Sdaom
196 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tjym;&Sdaom/ ,Íö udÍöd = trSwfrxm; wpfyg;yg;aom opfO
ponfukdvnf;aumif;/ ,m0ZD0duH = ,m0ZD0du[lí/ ÓwAÁH = od
xkduf\/ (0d?3?292-293?295?298/ 0d?|?2?295/ 0d?|?3-101/)
csif;okyf qkH;jzwfcsuf
csif; (*sif;)ukd ,m0ZD0du[k qkd&mü vufokyfvkyfzkdY&ef tcsOfpdrf-
xm;aom csif; r[kwf? e*kdoabmtwkdif; i½kwfoD;uJhokdY ylpyfaom
t&om&Sdaom csif;ukd qkdvkdonf/ xkd,m0ZD0du tm[m&wkdYonf
ruse;f rrmí xkt d m[m&ESihf oifah wmfaom a&m*g&Srd o
S m aq;tjzpfjzifh
okH;aumif;aom tm[m&rsm; jzpfMuonf/
,ckacwfü oHCmawmfwkdYtm; tcsKdUt&yfü nbuf uyfavh-
&Sad om csi;f okyu
f m; MuufoeG çf qDç qm;ç csi;f rsm;ukd wpfcpk D Munfv h Qif
owåm[umvduESihf ,m0ZD0u d csn;f jzpfí ]]tyf\}}[k xifz, G f &S\
d /
okdYaomf csif;ukd (yifukd tMurf;twkdif; r[kwfbJ) pm;aumif;atmif
jyKjyifum vufokyfwpfrsKd;jzpfatmif pDrHxm;ojzifh ,m0umvdu
cJzG,fwGif yg0ifaeNyD[k q&mwkdY ,lMu\/
,m0umvdur[kwf[k jiif;apumrl xkdcsif;okyfaMumifh uif;-
aysmufrnfh a&m*g&SdrS pm;aumif;rnf/ taMumif;rJhjzpfap? rGwfodyf
qmavmifíjzpfap pm;vQifum; rnfonfhenf;ESifhrQ vGwfvyfcGifh
r&acs/ tuyfcHvQif 'kuú#f? rsKd;wkdif;rsKdwkdif; 'kuú#frsm;pGm rkcs oifh&-
awmhrnf/
refusnf;&GufMurf; jynfyef;csKd&Guf
[if;csupf m;aumif;aom t&Guu f dk MuOfí <uif;aom t&Gurf sm;-
ukd ,m0ZD0u d [k qkad omaMumifh refusn;f &Guçf uifyeG ;f &Guçf jynfyef;-
csKd&Guf tp&Sdaom t&GufwkdYü Ekaom (wcsKdU rEkr&ifh) t&Gufrsm;ukd
[if;csufí pm;avh&SdaomaMumifh &ifhaomt&Gufukd ,m0ZD0du[k
0denf;ya'omoifwef; ! 197
tusOf;rSwf&ef
1/ taEÅm0kw¬ = tuyÜd,uk#dtwGif;ü t½kPfwufonfhwkdifatmif
xm;tyfaom 0w¬K (,m0ç ,mr)ukd taEÅm0kw¬
ac:onf/
2/ taEÅmyuú = tuyÜ, d uk#t d wGi;f ü csujf yKwaf MumfavSmf tyfaom
0w¬Kukd taEÅmyuúac:onf/
3/ omrHyuú = &[ef;uk, d w
f idk f csutf yfaom 0w¬Kudk omrHyuú ac:
onf/ ,if;okH;rsKd; pm;aomufvQif 'kuú#ftmywf
oifh\/
4/ ykeyuú = &[ef;ukd,fwkdif wpfzefcsufrI aET;rIukd ykeyuú[k
ac:onf? tjypfr&Sd? tmywfroifh/
(aqmif) 1/ t*FgrnD? ausmif;uk#D? tuyÜD,om/
2/ taEÅm0kw¬? taEÅmyuú? omrHyuú? þokH;0? ,m0ç ,mrrSm/
3/ okdrSD;onfukd? 0kw¬qkd? usKdcsuf yuúrSm/
4/ uk#DysufwGif;? okdrSD;jcif;? tvsif; rjyK&m/
5/ xkdü csuftyf? ,if;ESpf&yf? rtyfavonfom/
6/ b,fü rqkd? ,if;ESpfukd? ukd,fwkdif rcsuf&m/
7/ usufNyD;ukdvsuf? wpfzefcsuf? oufouftyfonfom/
8/ a&S;umvd ESpf? a&mjyefvpf? tjypf&Sdjyefvm/
9/ owåmçZD0d? ukd,fcsufrd? ok'¨dtyfonfom/
10/ tuyÜd,? ausmif;jzpfu? rsm;vS jypfemqm/
11/ 0denf;rwwf? ausmif;xkdifvwf? tmywfrqkH;&m/
202 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
uHBuD;uHi,f toG,foG,f
ausmif;xkid b
f ek ;f Bu;D t*Fgig;yg;wGif uHBu;D uHi,fwu Ydk dk wwfoed m;-
vnfxm;&rnf[k yg&So d nf/ xku d BH u;D uHi,fwu Ydk dk tusO;f csKyt
f m;jzifh
odom½kH a&;ygrnf/
uHav;rsKd;
u&D,wd = jyKtyf\/ £wd = xkdYaMumifh/ ur®H = uH rnf\/
xkduHonf oHCm tnDtñGwf jyKtyfaom --
1/ tyavmueuH? 2/ ÚwåduH? 3/ Úwåd'kwd,uH? 4/ Úwåd-
pwkw¬uH - [k av;rsKd; &Sd\/
xkdav;yg;wkdYwGif oHCmpnf;a0;NyD;aemuf nDñGwfaom oHCm-
awmf\ tvkt d m;jzifh uJ&h UJ jcif;paom qkid &f m0w¬KtaMumif;ukd ajymjyí
oHCmtm; ]]ESpfouf oabmwlyg\avm}}[k jrefrmvkdjzpfap? ]]½kpöwd
oHCó}} ó}}[k ygVdvjdk zpfap? ok;H Burd w f idk w
f idk f yefMum;ajymMum;í jyKtyf-
aom uHrsKd;ukd tyavmueu
tyavmueuH[k ac:onf/
xkn d ñD wG af om oHCm\ tvkq d E´twkid ;f ÚwfwpfBurd f &Gwq f í
dk
jyKtyfaom uHrsKd;ukd ÚwåduH[k ac:onf/ xkdnDñGwfaom oHCm\
tvkq d E´twkid ;f ÚwfwpfBurd f ur®0gpmwpfBurd f &Gwzf wfí þÚwf-
vQif ESpfBudrfajrmuf&Sdaom ur®0gpmjzifh jyKtyfaom uHrsKd;ukd Úwåd-
'kwd,uH[k ac:onf/
xknd ñD wG af om oHCm\ tvkq d E´twkid ;f ÚwfwpfBurd f ur®0gpm
ok;H Burd f aygif;av;Burd f ur®0gpm zwf&\/ þokYd ÚwfvQif av;Burd -f
ajrmuf&adS om ur®0gpmjzifh &Gwzf wfí jyKtyfaom uHrsK;d ukd Úwåpd wkw-å
uH[k ac:onf/
(aqmif) tyavmye? ur®Úwå?d 'kwçd pwkw?f uHorkw?f r,kwf rsK;d av;
wef/ (ygwdarmu©ar'deD?412/)
0denf;ya'omoifwef; ! 203
tyavmueuH ig;rsKd;
xkdav;rsKd;aom uHwkdYwGif tyavmueuHonf ---
1/ uP³uomraPudk aumif;pGm usifhonfukd jrifí jyefoGif;aom
Moom&PuH?
2/ uP³uomraPukd zsufqD;ouJhokdYaom ESifxkwfaom edóm-
&PuH?
3/ &Siaf vmif;&[ef;avmif;\ qHcsacgif;&dyOf ;D jynf;jcif;ukd yefMum;aom
b@KuH?
4/ EIwfMurf;aom &[ef;tm; qkdcsif&m qkdygap wpfpkHwpfa,muf-
aom &[ef;rQ qkq d ;Hk rjcif;ukd rjyK&[k yefMum;ajymMum;í jrpfxm;-
aomç 'Pfay;xm;aom jA[®'@uH?
5/ bdu©KeDrwkdY\ rMunfndKzG,fukd jyKaom &[ef;ukd bdu©KeDrwkdYu
&Sdrckd;&[k ajymaom ur®vu©PuH - þokdYjzifh tyavmueuH
(5)rsKd; jym;\/
(aqmif) oGif; xkwf jA[®'Pf? OD;jynf;uH? ur®Hvu©PH?
tyavmue? ig;Xme? a&mufx jrJ{uef/
(ygwdarmu©ar'deD?412/)
ÚwåduH (9) rsKd;
1/ &[ef;avmif;ukd ac:oGif;aom Moom&PÚwåduH?
2/ OAÇm[dutqkH;tjzwfü "r®uxduyk*¾dKvfudk ESifxkwfaom edóm-
&PÚwåduH?
3/ OykofÚwf\ tpGrf;jzifh xm;tyfaom OaygoxÚwåduH?
4/ y0g&PmuH\ tpGrf;jzifh xm;tyfaom y0g&PmÚwåduH?
5/ rdrdukdvnf;aumif;ç olwpfyg;ukdvnf;aumif; orkwfjcif;iSm xm;-
tyfaom orkwdÚwåduH?
204 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
6/ pGefYtyfaom ouFef;ç oydwfponfwkdYukd jyefay;aom 'geÚwåduH?
7/ tmywfukd cHaom y#d*¾g[uÚwåduH?
8/ jyKtyfaom y0g&Pmukdiifaom ypöKuú¹eÚwåduH?
9/ wdP0w¬m&uorxü oAÁo*Fg[duÚwf wpfckckaom tzkdYü
wpfckckaomÚwf þokH;yg;aom Úwf[k qkdtyfaom ur®vu©-
PuHtm;jzifh ÚwåduH (9)rsKd; jym;\/
(aqmif) Moç edç Oç y? or®Kw? 'geç y#d*¾H/
ypöKuú¹e? uHvu©? e0 ÚwåduH/ (ygwdarmu©ar'deD?413/)
Úwåd'kwd,uH (7) rsKd;
1/ oydwfvSefaom Moom&PuH?
2/ oydwfarSmufaom edóm&PuH?
3/ odrforkwfjcif; paom wpfq,fhig;yg;aom orkwfjcif;wkdY\
tpGrf;jzifh jzpfaom or®KwduH?
4/ uxdefouFef;ay;jcif;? rwuouFef;ay;jcif;wkdY\ tpGrf;jzifh
jzpfaom 'geuH?
5/ uxdefEkwfonf\ tpGrf;jzifhjzpfaom O'¨g&uH?
6/ uk#d&mausmif;&m Mum;onf\ tpGrf;jzifh jzpfaom a'oemuH?
7/ wdP0w¬m&uorxü wpfckckaomtzkdYü Úwåd'kwd,ur®0gpm
wpfc?k wpfcak omtzküYd Úwå'd w
k ,
d ur®0gpmwpfc?k arm[ma&mye
ponfwkdYü a[mtyfaom Úwåd'kwd,ur®0gpmwkdY\ tpGrf;jzifh
jzpfaom ur®vu©PuH - þokdYtm;jzifh (7)rsKd; jym;\/
(aqmif) Moç edç oHç 'g? O'¨g a'o? uHvu©? owå Úwf'kuH/
0denf;ya'omoifwef; ! 205
"r®duuH
"ar®m {awok tw¬Dwd "r®dumed [lonfESifhtnD ---
"r®ç 0de,ç ow¬Komoe tm;avsmfpGm jyKtyfaomaMumifh [kwf-
rSefwkdif;aom oabm&Sdaom uHwkdYukd "r®duuHwkdY[k qkd&onf/
þü "r®[o l nf [kwrf eS w f idk ;f aom 0w¬Kudk qko
d nf? 0w¬K [kwrf eS -f
&rnf[\l / 0de,[lonf 0w¬Kuv dk nf;aumif;ç tmywfuv dk nf;aumif;
jyí apm'emjcif;? tjypfudk atmufarhapjcif; ESpyf g;ukd qko d nf/ ow¬K-
omoe[lonf jrwfpmG bk&m;\ tqk;H trjzpfaom Úwf\ jynfph jHk cif;
ur®0gpm\ jynfhpkHjcif; ESpfyg;ukd qkdonf/
t"r®duuH
"r®0ed , ow¬Komoetm;avsmpf mG rjyKtyfaomaMumifh [kwrf eS -f
wkid ;f aom oabmr&Sad om uHudk t"r®u d uH[k tjyeftm;jzifh odoif-h
onf/
OyorÜ'uH\ orÜwådig;yg;
Úwådpwkw¬uH\ rysufjcif;orÜwdåonf---
1/ 0w¬KorÜwåd?
2/ ÚwådorÜwåd?
3/ ur®0gpmorÜwåd?
4/ oDrmorÜwåd?
5/ y&domorÜwåd[k ig;rsKd; &Sd\/
(aqmif) 0wfç Úwfç ur®0g? odrfç y&dom? ig;jzm orÜwåd/
yÍöif;ajrmuf&ef? tifig;wef? jyefav 0dywåd/
(0denf;Oya'awmfBuD;?451/)
208 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
Oykoyf 0g&PmuHaqmifyrHk sm;ç OyorÜ'uHaqmifyrHk sm; tus,uf dk
qkid &f mtcef;wküYd qufvufMunf½h MI uyguke?f þum; uHav;rsK;d odom-
½kHukdom tusOf;csKH;í wifjyxm;jcif; jzpfygonf/
y&du©&m&Spfyg;
yawåm wdpD0&H um,-AE¨eH 0god olpd p?
y&dó0erdapöaw? y&du©m&| bmodwm/
(1) oydwf? (2) oif;ykdif? (3) {uoD? (4) 'kuk#f? (5) cg;yef;BudK;?
(6) yJcGyf (0g) "m;rwkd? (7) tyfESifh tyfcsnf? (8) a&ppf[lí y&du©&m
(8)yg; &Sd\/
þy&du©&m&Spfyg;wkdYwGif tyfpyfaom oydwfouFef;wkdYukd a&S;ü
a&;cJhNyD/
cg;yef;BudK;
BuKd ;trsm; aygif;í jyKtyfaom cg;yef;BuKd ;? a&a>rOD;acgif;oP²mef
jyKtyfaom cg;yef;BuKd ;? rk½;dk pnfoP²mefç aqmufv;Hk oP²mef cg;yef;BuKd ;-
wkdYukd aqmifvQif 'kuú#f? tjym;&ufaom cg;yef;BudK;? 0uftloP²mef
jyKtyfaom cg;yef;BudK;wkdYukd cGifhjyKawmfrl\/ rk½kd;pnfoP²mef jyKtyf-
aom tNrw d t
f qmç aqmufv;Hk oP²mef jyKtyfaom tNrw d t
f qmwkuYd dk
cGifhjyKawmfrlonf/ cg;yef;oD;ukdvnf; cGifhjyKawmfrl\/
(plV0gygVdawmfjrefrmjyef?279/)
0god (= yJcGyf^"m;rwkd)
yJcyG t
f & oif"ek ;f "m;[k ,lqaeMuí y&du&© m&Spyf g;wGif oif"ek ;f -
"m;tppf rxnfEh idk o
f w
l Ydk oHjzL"m; yvwfpwpf"m;ukd xnfah eMuygonf/
omrnzvokwt f |uxmü 'efyo l wfaomtcgç anmifapmif;tif;ysOf
taygif (abmif)jyKvyk af omtcgç ouFe;f jzifh wJx;dk &ef opfa&Gaomtcgç
0denf;ya'omoifwef; ! 209
1/ rkom0g'odu©myk'f t"dyÜm,f
orÜZme
rajymrD ajymcgeD;cPESihf ajymqJcPü tvGt J rSm;ukd rdru d vdr-f
ajymaeaMumif; odjcif; (trSm;ukd trSm;rSef;odjcif;)ukd ]orÜZme}
[kqodk nf/ wcsKUd aomt&mü tvGt J rSm;ukd ajymqkjd yKvyk af eaomfvnf;
ukd,fwkdifurl trSef xifaewwf\/ xkdae&mrsKd;ü apwem rygí
rkom0g'tjypf r&Sd/
rkom0g'
r[kwfrSefaom 0w¬Kukd ]rkom}[k ac:\? a&Ttppfukd ]a&Tr[kwf}
[k ajymqk&d mü ajymwkid ;f r[kwaf omaMumifh xkad &Ttppfonfyif ]rkom}
jzpf&avonf/ ]0g'} o'´gonf ]ajymjcif;} teuf&Sd\/ a,bk,senf;-
wnf;/ rkom;ajymonf[k qkx d m;aomfvnf; vufvyI çf ajcvIyçf OD;acgif;
ndwfç OD;acgif;&rf;ç pma&;om;í vdrfjcif;paom ukd,ft*Fgqkdif&mjzifh
vdrjf cif;ukyd g ]0g'}t& oGi;f ,l&rnf/ xkaYd Mumifh uk,
d Ef w
I w
f pfyg;yg;jzifh
vdrfvnfvSnfhpm;aMumif; apwemudk rkom0g'[k rSwfyg/
rkom;qkdaom&[ef;tjypf (7) yg;ESifh tmywf (5) csuf
1/ Owå&drEkó"r®ukd ajymMum;jcif;tusKd;iSm rkom;qkdaom&[ef;
yg&mZdu/
2/ trlvuyg&mZdujzifh pGyfpGJjcif;tusKd;iSm rkom;qkdaom&[ef;
oHCm'daoof/
214 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
3/ oHCm'daoofjzifh pGyfpGJjcif; rkom;qkdaom&[ef; ygpdwf/
4/ trlvuxkv’pöOf;paom atmuftmywfig;ykHjzifh pGyfpGJjcif;aMumifh
'kuú#f/
5/ ]]oif\ausmif;ü aeaom&[ef;um; &[EÅmjzpfonf}} paom
y&d,m,fjzifh olwpfyg;uJo h Ydk oG,0f u
dk í
f Owå&rd Ekó"r®udk ajymMum;
jcif;tusKd;iSm rkom;qkdaom &[ef;? em;axmifol odtHh xkv’pöOf;/
6/ xkdokdYajym&mü wpfzufom; em;rvnfvQif 'kuú#f/
7/ oufouf rkom;qkdaom&[ef; þodu©myk'fjzifh ygpdwfoifh\/
(aqmif) pwkw¬yg&mç oHCm'daoofç ygpdwfjzpfvwf?
'kuú#f xkv’pöOf;ç wpfcif;'kuú#fç ygpdwf xyfjym;?
ckepfyg; rkom;tjypfwnf;/ (bmom#D?222/)
rkom;qkduç tmyÍöç awG;q pDppf,l/ (ar'deD?158/)
2/ Moro0g'odu©myk'ft"dyÜm,f
&[ef;ukd qJa&;jcif;aMumifh Moro0g' ygpdwt
f mywfoif\h / bduK©
eDrrsm;ESifh vlç omraPrsm;ukd qJa&;jcif;aMumifhum; 'kuú#ftmywf
oifh\/
qJa&;aMumif;pum; (qJqadk om pum;vk;H )rsm;ukd EIwvf HS (vSEH iS -hf
wlaom EIwf)[k ac:\/ xkdpum;vkH;rsm;ukd ajymqkdqJa&;jcif;onf
em;vnf;rcHom pdwfESvkH;vnf; rcHomatmif&Sdí vSHjzifh xkd;ouJhokdY
jzpf\/ xkdYaMumifh Moro0g' (= EIwfvSHxkd;jcif;)[k teufay;Muonf/
tauúmo0w¬K
trsK;d trnf ponfudk xdyg;ykwcf wfí qJjcif;ponfjzifh ukid w
f ,
G f
xdyg;zG,f t&m0w¬Krsm;ukd tauúmo0w¬K (= qJa&;aMumif;0w¬K)[k
0denf;ya'omoifwef; ! 215
5/ yxro[ao,s odu©myk'f
wpfrkd;wpf&Hwnf;aom ausmif;ü vlç omraPç wd& pämefwkdYESifh
twl (3)nOfhxufykdí tdyfvQif ygpdwftmywfoifh\/
tkwfç ausmufç t*Fawç jrufç opf&Guftrkd; ig;yg;wkdYwGif wpfrsKd;
rsKd;ESifh rkd;í tvkH;pkHtrdk; &Sdaomç rsm;aom trkd;&Sdí t,kwfqkH;
t0wfjzifh rkd;aom? tvkH;pHktum&Sdç rsm;aomtm;jzifh tum&Sdaom
ausmif; jzpfvQif tmywfoifhonf/ (t,kwfqkH;tm;jzifh vuform;
tawmiftm;jzifh wpfawmifhxGm jrifhvQif t&Htum jzpfonf/)
(aqmif) tkwfç ausmufç t*Fawç jrufç yaPÖ? ig;axG trkd;wnf;/
tmywfoifhykHrsm;
qkcd NhJ y;D aom ausmif;wküYd tEkyorÜEEé iS thf wl ok;H nOhyf wfv;Hk tdyNf y;D
í av;ckajrmufaom nOfüh ae0ifonfrpS í tEkyorÜEt é a&twGu-f
tm;jzifv h nf;aumif;ç xNy;D jyeftyd jf cif;ü tdyjf cif;ta&twGut f m;jzifh
vnf;aumif; nDrQaom ygpdwt f mywf oif\ h / vlç omraPç wd&pämef
ta&twGurf sm;oavmuf tdyaf omtBurd f rsm;oavmuf tmywfawG
wkd;yGm;onf/ (wd& pämef[l&müum; yg&mZduavmufaom wd&pämef
tBuD;pm;rsm;wnf;? tdrfajr§mif ykd;[yf ponfwkdYum; o[ao,s
ravmufMuí tmywfroifh/)
o[ao,s [if;av;tkd;
t½kPw f ufatmif ok;H nOht f jynfh tdyNf y;D vQiu
f m; av;&ufajrmuf
aeY ae0ifvQif vlç omraPç wd&pämef&&dS m (o[ao,savmufaom)
ausmif; tdrfponfü OD;acgif; rcs&? OD;acgif;csrdonfESifh wpfNydKifeuf
tmywfoif\ h / xkOd ;D acgif;csNy;D aemuf t½kPrf wufapumrl tmywfrS
rvGwfawmhNyD? ig;&ufajrmufaeY ae0ifvQif vl ponf&Sd&mausmif;ü
220 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
OD;acgif;cstdyfu o[ao,stmywf qufjyef\/ þenf;twkdif; vlç
omraP&Sd&mausmif;ü qufumqufum tdyfoGm;vQif (t½kPf
rwufcif xaomfvnf;) tmywf tqufrjywfacs/ þokdY tquf
rjywfoifhaeaom tmywfwkdYukd ]o[ao,s [if;av;tkd;}[k ac:½kd;
jyKMuonf/
o[ao,sjzwfenf;
tqufrjywfEidk af om o[ao,stmywfukd jzwfvv dk Qif ae0if-
NyD;aemuf vlponfwkdY &Sd&mausmif;ü OD;acgif; rcsrdapbJ vlponf
r&S&d m (&[ef;wkcYd sn;f &S&d m) ausmif;üjzpfapç vGijf yifüjzpfap tdy&f rnf/
þokdY tdyfvQif o[ao,s tqufjywf\/ aemufxyf okH;nOfh vl
ponfwdkYESifhtwl okH;nOfh t½kPfwufatmif tdyfcGifhwpfzef &jyef\/
tdrfç um;ç &xm; ponfwkdYü owdxm;zG,f
ESpx
f yfo;Hk xyfponf txyfrsm;pGm&Sad om tdraf usmif;wküYd twGi;f -
u avSum; wyfxm;vQif txyftm;vkH;yif o[ao,s jzpfEkdif\/
tjyifavSum; wyfxm;ojzifh tay:xyfESifh atmufxyf tquf-
toG,f r&SdvQifum; o[ao,s rjzpfEkdif/
tdrftwGif;cef;wkdYü toD;tjcm; umxm;NyD; wHcg;ydwfyif &Sdap-
umrl o[ao,s jzpfaumif;onf/ rD;oabFmü &Gux f nft0wf tum
csxm;vQivf nf; o[ao,s jzpfaumif;onf/ rD;&xm;ç armfawmfum;
ponfwkdYü wpfwGJwnf; wpfqufwnf;wkYdü o[ao,syif jzpf\/
o[ao,s vGwv f u dk yufvufuv k m;xkid af y:ü ajcESpb
f uf rwifbJ
atmufMurf;jyifay:rSm ajcukd xdvsuf tdyfvQifum; o[ao,s
vGwf\/ OD;acgif;rcsbJ xkdifí tdyfvQif eH&Hponf rSDí tdyfvQif
o[ao,sygpdwt f mywf roifh [l\/ xuf0uftrk;d xuf0uftum-
&Sdaom ausmif;rsKd;üum; 'kuú#f/
0denf;ya'omoifwef; ! 221
6/ 'kwd, o[ao,s
rmwk*grESifhtwl wpfrkd;wpf&Hwnf;aom ausmif;ç tdrfç Z&yf
ponfü tdyv f Qif ygpdwtf mywf oif\ h / a&SUodum© yk't
f & vla,mufsm;ç
wd& pämef (txD;)rsm;ESihf ok;H nOfh tdycf iG hf &ao;\/ þodum© yk'üf rmwk-
*grESifh twlwuG wpfnOhfrQ (ae0ifonfESifh wpfNydKifeuf) tdyfcGifh
(OD;acgif;cscGifh) r&awmhacs/ yg&mZduavmufaom tjcm;wd&pämefr-
rsm;ESifh twltdyf&müum; 'kuú#f tmywfoifh\/
tpdwåutmywf
vGeuf sL;vkad om apwem r&Sb d çJ rodbJ oifah &mufaom tmywf-
rsK;d ukd tpdwtå mywf[k ac:\/ þo[ao,s ESpyf 'k v f nf; tpdwu å -
yifwnf;/ xkdYaMumifh rmwk*grç vlç omraP ponfwkdY &SdrSef;rodí
0ifa&muftyd v f Qif vnf;aumif;ç rdrd tdyaf e&mt&yfoYdk rmwk*grpolwYdk
rdrd rodbJ 0ifa&muftdyfvQifvnf;aumif; tmywfrS rvGwf? o[-
ao,sygpdwftmywfrsm; oifh\/
'd0gao,s odu©myk'f
yxryg&mZdu 0deDw0w¬K ygVdawmfü aeYtcg tdyfaom &[ef;
onf rdrdESifh oufqkdifaom wHcg;ukd ydwf&rnf/ tcef;wGif; tdyfvQif
tcef;wHcg;ukdydwf ausmif;aqmifwGif; tdyfvQif ausmif;wHcg;ydwfí
tdyf&rnf/ rydwfbJ tdyfvQif 'd0gao,s odu©myk'ft& 'kuú#ftmywf
oifh\/
trsm;ESifhqkdifaom ausmif;tcef;rsm;üum; aemuf0ifrnfhyk*¾dKvf
ydwfvdrfhrnf[k ESvkH;oGif;í tdyf&rnf/ wHcg;apmifh&SdvQif rSmxm;í
jzpfapç olapmifhvdrfhrnf[k ESvkH;oGif;íjzpfap tdyfaumif;\/ xkdokdY
ESvkH;roGif;rdbJ tdyfvQif 'kuú#fyif jzpfonf/
222 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ywåmwyfxm;aomç qkiH ,fwyfxm;aom wHcg;rsm;om ydw&f rnf?
qGJwHcg; uJvm;jywif;aygufrsm; ydwfzG,fvkdrnf rxif/
(bmom#Dum?231/)
tmywfoifhykHrsm;
rmwk*grt& t,kwfqkH; xkdaeYarG;zGm;aom touf&SifqJaom
vlred ;f rukd ,l/ uk, d x
f if&mS ;&Sad om bDv;l rç Nyw
d må rç arxkeaf vmufaom
0w¬Kjzpfaom wd& pämefrç y@Kuaf ,mufsm;ç ObawmAsn;f wku Yd m; 'ku#ú ?f
uk,
d x f if&mS ; r&Sad om bDv;l rç Nyw d må rç arxkerf avmufaom wd& pämefr
wkdYü temywåd/
rdef;rtavmif;aumif
aoNyD;aom rdef;ronf yg&mZdu0w¬Kyif jzpfaomfvnf; tEkyg-
'dEéutzkdYü wnfaomaMumifh o[ao,stmywf roifh[k qkdMu\/
um,oHo*¾&m*jzifh ukdifvQif tavmif;aumif rysufao;vQif
xkvp’ Oö ;f ç tavmif;aumif ysuv
f Qif 'ku#ú ?f rmwk*gr\ ok;H pG&J efjzpfaom
(vSLNyD;r[kwfaom) t0wfrsm;ukd ukdifvQifvnf; 'kuú#f/
(aqmif) xuf0uf rysufç pyf,Suf yg&m?
xuf0uf ysufuç xkv’pö,m?
ndKrnf;ykyfyGç jzpfx aumifrSm?
rSD0Jvwfç 'kuú#f tmywfom/ (yg&mZdu jyefMunfh?)
7/ "r®a'oemodu©myk'f t"dyÜm,f
teD;tem;ü em;vnfola,mufsm; r&SdbJ rmwk*grtm; wpf-
a,mufvQif ajcmufcGef;usxuf ykdí ygVd t|uxm"r®ukd a[mvQif
ygpdw?f em;vnfaom a,mufsm;[lonf ]½k;d ½k;d om;om; ajymaom pum;}
]qef;qef;jym;jym;ajymaom pum;}[k cGjJ cm;Ekid af vmufow
l nf;/ ]0d*[
¾ }
0denf;ya'omoifwef; ! 223
8/ blwma&mpe odu©myk'ft"dyÜm,f
blw = [kwfrSefonfukd/ tma&mpe = ajymMum;jcif;/
psmefç r*fç zkv
d u
f dk &Ny;D aom &[ef;onf rdrd psmefr*fzv dk &f aMumif;ukd
vlç omraPtm; trSet f wkid ;f ajymvQif ygpdw?f (rdrd r&bJ psmefr*fzvdk f
&onf[k vdrfajymvQifum; yg&mZdu? Owå&drEkó"r®odu©myk'f jyef
Munfh??) omoemawmf\ rGefjrwfykHukd olwkdYtm;vnf; tm;usapvkdç
tm;wufapvkdí bdu©Kç bdu©KeDwkdYtm; trSeftwkdif; ajymaumif;\?
0denf;ya'omoifwef; ! 225
9/ 'k|Kv’ma&mpe odu©myk'f
&[ef;wpfyg; oHCm'daoof tmywfoifhonfukd rdrdu or®Kwd
&olr[kwfbJ vlç omraPtm; ajymvQif ygpdwftmywfoifh\/
226 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
'k|Kv’t& yg&mZdutmywfukdyg &oifhaomfvnf; aemif a&Smif-
MuOf&ef ajymqkdcGifh&aom or®Kwday;jcif;ukd axmufí þü oHCm'd-
aoofukdom ,l&rnf/
or®Kwday;ykH
oHCmpnf;a0;NyD;aemuf oHCmhtv,frSm ]]OK;wdó\ 'k|Kv’
tmywfukd vlç omraPtm; ajymEkdifzkdY&ef OK;"r®ukd orkwfygonf/}}
oabmwlvQif qdwfqdwfaeyg/ þokdY (3)Budrf ajymí or®Kwday;&-
onf/
yg&mZdutmywf oifhNyD;jzpfvQif aemifa&SmifMuOfzkdY rvkdawmh-
aomaMumifh or®Kw&d aom &[ef;u ajymaomfvnf; xk&d [ef;twGuf
tusKd;r&SdawmhNyD/
0w¬KESifh tmywf wGJajymrS
]]OK;wdóonf oHCm'daooftmywfoifh\}}[k tmywfukdom
ajymonf jzpfap? ]]OK;wdóonf oku0ú ó
d |dtrIudk jyK\}}[k 0w¬Kuo
dk m
ajymonfjzpfap tmywfroifah o;? ]]OK;wdóonf oku0dó|dtrIudk
jyKaomaMumifh oHCm'daooftmywfoifh\}}[k 0w¬KESifhtmywf wGJí
ajymrSom ygpdwftmywfoifhonf/
atmuftmywfig;yku H dk ajymMum;vQif 'ku#ú ?f omraPwk\
Yd vGe-f
usL;rIudk ajymvQi'f u
k #ú ?f omraPrsm;\ ygPmwdygwpaom a&SUig;yg;-
onf 'k|Kv?’ 0dumvabmZe ponfEiS hf oHCm'daoofvm oku0ú ó d |d
paom trIrsm;ukd vGefusL;jcif;onf t'k|Kv’ rMurf;aom tjypfrsm;
wnf;/ omraPwkdY\ 'k|Kv’ç t'k|Kv’ tZÑmpm&wkdYukd ajymMum;aom
&[ef;tm;vnf; 'kuú#ftmywfyif oifhonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 227
2/ blw*gr0*f
1/ BuD;yGm;qJ BuD;yGm;NyD;aom opfyiftaygif;ukd zsufqD;jcif;aMumifh
blw*grygwAs ygpdwftmywfoifh\/
2/ tn0g'u uHjyKNyD;aemuf tar;wjcm; tajzwvGJ ajymqkdrI-
aMumifh tn0g'u ygpdwfwpfcsuf oifh\/
3/ or®Kwd&xm;aom &[ef;ukd uJh&JUjcif;aMumifh OZÑmyeuygpdwf/
½Iwfcsjcif;aMumifh cd,seuygpdwf/
4/ oHCdujzpfaom anmifapmif;ç ukwifç xkdifckHç bkHvQKdç cwftcif;
wku
Yd dk uk,
d w
f idk cf if; olwpfyg;wku Yd dk cif;apNy;D í xko d C
H u
d anmif-
apmif; paom tcif;wku Yd dk uk,
d w f idk v
f nf; rodr;f qnf;? olwpfyg;-
ukv d nf; rodr;f qnf;ckid ;f ryefMum;bJ t&yfwpfyg;okYd zJomG ;jcif;-
aMumifh yxraoemoeygpdwf/
5/ oHCduausmif;ü tdyf&mae&m (10)rsKd;wkdYukd ukd,fwkdifcif;í
olwpfyg;ukd cif;ckid ;f í tjcm;t&yfoYdk nOft h yd o
f mG ;vQif uk,
d w
f idk f
jzpfap ckdif;íjzpfap odrf;xm;cJh&rnf/ xkduJhokdY rjyKaom&[ef;
'kwd,aoemoeygpdwf/
6/ oHCduausmif;ü ae&musOf;MuyfvQif rax&fBuD;xGufoGm;rSmyJ
[laom pdwf,kwfrmjzifh rax&fBuD; teD;tyg; wkd;a0SYaejcif;-
0denf;ya'omoifwef; ! 231
aMumifh tEkycZÆygpdwf/
7/ &[ef;wpfyg;ukd tjcm;&[ef;wpfyg;u oHCu d ausmif;rS uk, d w f idk f
jzpfapç olwpfyg;ukdjzpfap ESifxkwfvQif eduú¹eygpdwf/
8/ oHCdujzpfaom txufqifhwGif ysOfrcif;í [if;vif;tjyif
&Sad om uk#w D iG f taygifü tajcwyfaom anmifapmif; tif;ysOu f dk
zdíxkdif zdítdyftHh? a0[mouk#Dygpdwf/
9/ BuD;aomausmif;ukd aqmufapvkdaom &[ef;onf wHcg;aygif\
xuf0ef;usif ESpaf wmifx h mG t&yfwidk af tmif wHcg;&Guw f cH g;aygif-
wkdYukd rvIyf&Sm;atmif xm;jcif;iSmç txuf avomjyLwif;ukd
tajytjypf jyKjcif;iSm t*FawajrnufwjYdk zifh txyfxyfvrd ;f us-H
tyf vdr;f usaH pckid ;f tyf\/ trk;d ukv d nf; ESpxf yfo;Hk xyftxd pdr;f pk-d
aom aumufyo J ;D ESH r&S&d mt&yfü &yfvsuf ud, k w
f ikd f pDrEH ikd of nf/
xdEk pS x f yfo;Hk xyfxuf wd;k í pDrv H Qiu
f m; pdr;f pdak om aumufyo J ;D ESH
r&Sd&m t&yfü&yfvsuf pDrHapumrl r[v’u0d[m&ygpdwf/
10/ yk;d &Sad oma&[k odvsuf a&ukd jrufoçYdk ajrnufoYdk avmif;xnft h ?hH
avmif;xnfah ptH?h (wpfenf;) yk;d &Sad om a&xJoYdk jrufukd ajrnuf-
ukd avmif;xnfhthH? avmif;xnfhaptHh? oyÜgPuygpdwftmywf
oifh\/
1/ blw*grygwAs odu©myk'ft"dyÜm,f
blw*grm b0EÅDwd blwm? tb0kEÅd blwm? jzpfukefqJ BuD;yGm;-
ukefqJukd blwm? jzpfukefNyD; BuD;yGm;ukefNyD;ukd blwm? blwmeH *garm
blw*garm = jzpfuek qf J Bu;D yGm;ukeq
f ?J jzpfuek Nf y;D ç Bu;D yGm;ukeNf y;D aom
jrufopfyifwkdY\ *garmtaygif;onf blw*garm = blw*grf rnf\/
ygwAsmeH bma0g ygwAswm/ ygwAsmeH = jzwfjcif;ç cGjJ cif;ç rD;wku d jf cif;
ponfjzifh tvkd&Sdwkdif; okH;pGJtyfaom opfyiftaygif;\/ bma0g =
232 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
jzpfaMumif;jzpf&m zsufqD;jcif; Bud,monf? ygwAswm = ygwAswm
rnf\/ qkdvkd&if;rSm opfyiftaygif;ukd zsufqD;jcif;[k qkdvkdonf/
ADZ*grç blw*gr
rsKd;aphtaygif;ukd ADZ*grfç opfyiftaygif;ukd blw*grf[k ac:Mu-
onf/ xkdwGif ADZ*grfonf rlv = tjrpfç cE¨ = yifpnf? zvk = tqpfç
t*¾ = tñGefYç ADZ = taphtm;jzifh ig;yg; jym;\/ xkdrsKd;aphtjzpfü
wnf&Sdaom ADZ*grfukd zsufqD;vQif 'kuú#ftmywf oifh\/
(aqmif) jrpfç qpfç yifpnf? ñGefYç aphrSD? ig;vD ADZ*grf?
zsufavorQ 'kuú#? rkcs oifh&rSef/
xkrd sK;d aphudk pku
d yf sK;d onft
h cg tjrpfom xGuí
f tñGerYf xGuaf o;-
vQifvnf;aumif;ç tñGefYom xGufí tjrpfrxGufao;vQifvnf;-
aumif;ç ADZ*grfyifwnf;/ tjrpfç tñGefY (2)rsKd;vkH; xGufvQifum;
blw*grfwGif yg0if\? zsufqD;vQif ygpdwftmywfwnf;/
owdxm;&ef
aomufa&tkd;ç aomufa&uefrsm;\ tjyifbufü a&n§d[k ac:-
tyfaom arSmaf o;uav;rsm;ukd awGU&wwf\/ xkad rSmaf o;uav;rsm;ü
t&GuftñGefYvnf; ryg&um; ADZ*grfwGif yg0ifavonf/ okdYjzpfí
xkad &n§rd sm;ukd &[ef;uk,
d w
f idk f yGww
f u
dk af q;u 'ku#ú t
f mywf oif\
h ?
owdjyKygav/
rtyfaom ckdif;enf;
þopfyifukd jzwfprf;ç csKdifprf;ç vSJprf;? þtoD;ukd qGwfprf;ç
i½kwfoD;axmif;prf;ç MuufoGefvSD;prf;ç c&rf;csOfoD; csufprf;ç tyif-
aygufrnfh MuHç 0g;ponfukd jzwfprf;paom ckdif;jcif;onf rtyfaom
0denf;ya'omoifwef; ! 233
qufvufrSwfom;zG,f
"m;jzifch w
k -f [l&mü tyfjzifçh pl;jzifh xk;d jcif;rsm;vnf; yg0if\/ xko d Ydk
uyÜd&mü opfoD;paom 0w¬Ku &[ef;\ vufxJü &SdaerS ukdifxm;rS
r[kwf? axmifykH&mykH ykHxm;aom tuyfrcH&ao;aom opfoD;ykH MuHykH
ukdvnf; &[ef;u rxdrukdifbJ ]]uyÜd,H ua&m[d}} [k qkdvQif vlç
omraPu wpyfwnf; wqufwnf; pkykHaeaom opfoD;wpfvkH;
MuwH pfacsmif;ukd ]]uyÜ, d H baEÅ}}[k qkí d ckwv f udk x
f ;dk vku
d v
f Qif tm;vk;H -
yif uyÜNd y;D jzpfawmh\/ wpfBurd u f yÜNd y;D aom opfo;D rsm;udk (tuyfrcH-
&ao;vQi)f aemufaemuf&ufrsm;üyif xyfí ruyd&Ü awmhbJ tuyfcí H
pm;aomufEidk \ f / ygVdvdk rqkw
d wfvQif jrefrmvkd &[ef;u ]]uyÜpd rf;}}[k
qkdaomtcg vl omraPu ]]uyÜdyg\ bk&m;}}[k jyefqkdí "m;ponf
jzifh ckwfvQifvnf; uyÜdjcif;udpö NyD;ajrmufawmhonfom/ okH;aqmif
aumif;NyD/
uyÜd,H ua&m[d t"dyÜm,f
uyÜó = orPa0g[m&tm;/ tEk½lyH = avsmfaom trIwnf;/
uyÜ, d H = &[ef;wkt
Yd m; tyfpyfaMumif;jzpfaom tok;H tEIe;f tm; avsmf
aom trIukd (o'´geuf)? (0g) tyfonfukd (t"dyÜm,feuf) ? (0g) uyÜd-
jcif;ukd(a0g[m& okH;pGJ½kd;teuf)/ ua&m[d = jyKavm[k teufqkd? uyÜd,H
baEÅ-ü baEÅ = t&Sifbk&m;/ uyÜd,H = tyfonfukd/ ua&mrd =
jyKyg\[k teufay;av/
2/ tn0g'u odu©myk'ft"dyÜm,f
tn0g'au = ar;tyfaomtaMumif;rS wpfyg;aomtaMumif;ukd
ajymqkdwwfol\ tjzpfaMumifhvnf;aumif;/ 0da[oau = oHCmukd
n§Of;qJwwfol\ tjzpfaMumifhvnf;aumif;/ ygpdwåd,H = ygpdwf
tmygwfonf/ a[mwd = jzpf\/ tn0g'uyk'f 0da[ouyk'fwkdYonf
236 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
bm0y"meyk'fwkdY jzpfonf/ tnH = ar;tyfaomtaMumif;rS wpfyg;-
aomtaMumif;ukd/ 0'wd = ajymqkdwwf\ - 0dN*dK[ft& ]tn0g'u}
o'´gonf ar;tyfaom teufrS wpfyg;aom teufudk ajymqdzk ;Hk vTr;f ol
&[ef;ukd &aomfvnf;ç bm0o'´g rygaomfvnf; bm0teufudk y"me
aumufí ar;tyfaomteufrS wpfyg;aom teufukd ajymqkdzkH;vTrf;
wwfol\ jzpfaMumif;jzpf&m (wpfyg;aom teufukd wpfyg;aom
teufjzifh zkH;vTrf;ypfjcif;) Bud,mukd &onf/
(aqmif) tn0g'uç yk'ft&üç rkcs ajymolç &\[lvnf;?
þrlbm0ç y"mejzifhç tn teufç ar;onfh csufukd?
teuf wpfvrf;ç zsufzkdY rSef;íç zkH;vTrf; ajymcg?
Bud,mç rSefpGm t&aumuf/
0da[ou-t&vnf; n§O;f qJwwfo&l [ef;ukd &aomfvnf; bm0-
yk'f t&ukd y"meaumufí n§O;f qJwwfo\ l jzpfaMumif;jzpf&m qdw-f
qdwfaeaomtm;jzifh n§Of;qJjcif; Bud,mukd &onf/
(aqmif
aqmif) 0da[ouç yk'ft&üç rkcs n§Of;olç &\[lvnf;?
þrlbm0ç y"mejzifhç oHCmh n§Of;&efç twGif;MuHí?
EIwfoH ra<uç qdwfqdwfaeç aumufav owdjyK/
ygpdwf 'kuú#f cGJjcm;csuf
tn0g'utrI 0da[outrI jyKaom&[ef;ukd oHCmu ur®-
0gpmjzifh tn0g'uuH 0da[ouuHokdY wifay;&onf/ ]uHjyK&onf}
[lvkd/ xkduHjyKNyD;aemuf tn0g'utrI okdYr[kwf 0da[outrIukd
xyfrHí jyKrS ygpdwftmywfoifhonf/ uHrjyKao;cif tn0g'utrI
0da[outrIudk jyKcu dk üf um; 'ku#ú t
f mywfom oif\
h / tn0g'uuH
0da[ouuHokdY uHjyKykHukd ygVdawmfrS xkwfaqmifjytHh/
0denf;ya'omoifwef; ! 237
3/ OZÑmyeu odu©myk'ft"dyÜm,f
OZÑmyeu = uJh&JUjcif;
rdrrd ek ;f ol\ taMumif;ukd tjcm;&[ef;wkt
Yd xHomG ;í txifao;
tjrifao;jzpfatmif wkduf½kdufajym\/ xkdokdY tjcm;&[ef;wkdYu rdrd
rkef;oltay:ü txifao;tjrifao;apaMumif; pum;ukd OZÑmyeu
(= uJh&JUjcif;)[k qkdonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 239
cd,seu = ½Iwfcsjcif;
&Si'f AÁonf qE´m*wdvu dk \
f paom pum;ukd wpfpw Hk pfa,muf-
xHoYdk wku
d ½f u
dk u
f m; oGm;írajym? okaYd omf xkx d &dk [ef;rsm; Mum;avmuf-
atmif (Mum;avmufonfh ae&mwküYd ) rdrw d Ydk taygif;tazmfcsi;f rke;f ol
\ tjypfukd twif;ajymjcif; raumif;owif;vTifhjcif;onf cd,seu
(= ½Iwfcsjcif;) rnf\/
xkduJhokdY wkduf½kdufoGm;ajymvQifvnf;aumif;ç rdrdwkdYtcsif;csif;
twif;ajymvQifvnf;aumif; toD;toD; ygpdwftmywfoifh\/
tmywfcGJjcm;csufrsm;
tjypfajym twif;ajymcH&aom &[ef;u ur®0gpmjzifh orkwt f yf-
ol (tdy&f mae&mukd tm*EÅKrsm;twGuf cif;ay;aom aoemoeynm-
yuç oHCmrsm;ukd qGr;f pm;vSnñ hf eT jf yaom bwåKa'´ouç ,m*k ponf
a0zefaom ,m*kbmZuç zvbmZuç cZÆbmZu þokdY ponfjzifh
oHCmu orkwx f m;aom oHCmh0efaqmif) &[ef;jzpfrS ygpdwt f mywf
oifoh nf/ xkud o
hJ Ydk or®Kw&d ol r[kwv f Qiv
f nf;aumif;? ajym&myk*Kd¾ vf
u &[ef; r[kw?f vlç omraP jzpfvQiv f nf;aumif;? vlç omraP\
r[kwfrrSefaom tjypfukd ajymvQifvnf;aumif; 'kuú#f tmywfom?
trSef qE´m*wd paom t*wdvu dk f a0zefou l dk ajymvQiu
f m; tmywf
roifh/
(aqmif) &[ef;xHrlç ygpdwf[lç om vl 'kuú#fod?
or®Kwd r&ç &[ef;rQç ajymu 'kuú#fod?
vl omraPç jypfajymavç waxG 'kuú#fod/
4/ yxraoemoe odu©myk'f
oHCu
d jzpfaom anmifapmif;ç tif;ysOçf bkv
H QKd (zk)H cwftcif;wku
Yd dk
240 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
vGifwD;acgifü ukd,fwkdifcif;NyD;íjzpfapç vl omraPukd tcif;ckdif;í
jzpfapç xkad e&mrS wjcm;wpfae&mokYd ntdyn f ae oGm;vkvd Qiçf udp&ö í
dS
&GmwGi;f NrKd UwGi;f ponfojYdk zpfap oGm;vkv d Qiçf xkad nmifapmif; ponfudk
ukd,fwkdifaomfvnf; rodrf;qnf;ç wpfa,mufa,mufukdaomfvnf;
rodr;f qnf;ckid ;f ç rdryd pön;f uJo
h Ydk oabmxm;í apmifah &Smufrnfh &[ef;
omraP tm&mrfapmifhukdaomfvnf; Munfh½I&ef tyfESHyefajymjcif;
rjyKbJ oGm;vQif yxraoemoeygpdwftmywf oifh\/
anmifapmif; av;rsKd;
rÍöwd yk*v¾ H "ma&wDwd raÍöm? yk*Kd¾ vu
f dk aqmifwwfaom anmif
apmif;? rÍöwd o,em'dBu, d H ua&mwd {w¬mwd raÍöm? tdyjf cif;paom
Bud,mukdjyK&m anmifapmif;ukd &\/
1/ tajcü taygifpGyfaom rom&uanmifapmif;?
2/ taygifü tajcpGyfaom tm[pöyg'uanmifapmif;?
3/ tajcESifhwpyfwnf; taygif&Sdaom AkEd´umA'¨anmifapmif;?
4/ ykZeG af jcoP²mef aumufaom tajc&Sad om ukV&D yg'anmifapmif;-
[k av;rsKd; jym;\/ jrefrmu ukwif[k ac:\/
tif;ysOfav;rsKd;
yDXwd 'ku©H [ðowDwd yDXH? 'ku©ukd n§Of;qJwwfaom? tif;ysOfudk
&\/ ,ckumv pm;yGçJ ukvm;xdik çf xdik cf t
kH rsK;d rsK;d wnf;/ anmifapmif;-
enf;wl av;rsKd; jym;\/
txl;um; - av;awmiftvsm;&Sdonfum; anmifapmif;? av;-
awmifatmuf wdkaomtvsm;&Sdonfum; tif;ysOf[k qdkMu\/
(aqmif) rom&u? AkEd´uESifh? ukVD&yg'? tm[pö? av;0 anmifapmif;-
jym;/tif;ysOfüvnf;? xdkav;wnf;? jym;enf; odapom;/
av;awmif&Sdonf? anmifapmif;rnf? wdkonf tif;ysOfxm;/
0denf;ya'omoifwef; ! 241
5/ 'kwd,aoemoe odu©myk'f
aoemoe[laom o'´gonf ausmif;udkvnf;aumif;ç tdyf&m
ae&mtcif;rsm;udkvnf;aumif; a[mEdkif\/ þ yxr 'kwd,aoem-
oe odu©myk'fESpfckwdkYü aoemoeo'´gum; tdyf&mae&mrsm;udk
a[m\/ aoEdÅ {w¬mwd aoeH = tdyf&m (tdyfp&m) tcif;? tmoEÅd
Oy0doEÅd {w¬mwd tmoeH = uyf0ifaexdkif&m xdkifp&mtcif;? aoeH
p = tdyfp&mtcif;vnf;? tmoeH p = xdkifp&mtcif;vnf;? aoem-
oeme
oemed = tdyfp&mESifh xdkifp&m tcif;wdkYwnf;/
þ'kw, d aoemoeodum© yk'f qdv k &kd if;rSm oHCu
d ausmif;ay:0,f
tdypf &m aep&mtcif;rsm;ukd cif;í aexdik Nf y;D aemuf xdak e&mrS zJomG ;-
vdo
k nft h cg uk, d w
f ikd f ½kyo
f rd ;f jcif; odrYk [kwf olwpfyg;udk todr;f cdik ;f -
jcif; (odrYk [kw)f wpfa,mufa,mufxH tyfEHS yefMum;jcif; r&Sb d J zJomG ;-
aom &[ef;onf t&H&Sdaomf t&Hukd t&Hr&Sdaomf Oypmudk ajcvSrf;
vGeftHh 'kuú#f? 'kwd,ajcvSrf;vGeftHh ygpdwftmywfoifh\/
yefMum;yHkrsm;
oHCu d ausmif; oHCu d tcif; ESpyf g;pHjk zpfro
S m ygpdwçf wpfyg;yg;-
jzpfrl 'ku#ú ?f yefMum;[l&mü &[ef;ç omraPç tm&mrfapmifh wpfO;D OD;xH
yefMum;&rnf? r&SdvQif ausmif;'umukd yefMum;&rnf? ausmif;'umxH
tyfESHoGm;&rnf? vufrcHtHh? udk,fwdkif odrf;qnf;oGm;&rnf? jcrpm;-
Edik [
f k qH;k jzwfEikd t
f ?hH ryefMum;bJvnf; oGm;aumif;\/ tmywf roif?h
odkYaomf *rdu&[ef;usifh0wfü yefMum;tyfESH odrf;qnf;oGm;&rnf[k
a[mMum;xm;awmfrlonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 243
0if&mt&yfOypm xGuf&mt&yfOypm
0if&mt&yfOypmum; ajcaq;&mae&mrSpí anmifapmif;ç tif;-
ysOw
f ikd af tmif wpfawmifxh mG vrf;c&D;uk, d ?l xGu&f mt&yf Oypmum;
anmifapmif;ç tif;ysOrf S usiif ,fpeG &Yf m t&yfwikd af tmif wpfawmifx
h mG
vrf;c&D;ukd ,l&onf/
tmywfoifhykHrsm;
xdk&[ef;\ usOf;ajrmif;jcif;ukd tvdk&Sdí Oypmü q,fyg;aom
tdyf&mwdkYwGif wpfckckaom tdyf&mudk cif;tHh cif;aptHh 'kuú#f? cif;NyD;-
aemuf xdik ½f o Hk mxdik tf hH ygpdww f pfcsu?f tdy½f o Hk m tdyt
f hH ygpdww
f pfcsu?f
xdik jf cif; tdyjf cif;ESpyf g;pHk jyKthH ygpdwEf pS cf su?f xíxí xdik jf cif; tdyjf cif;
tBudrfBudrfjyKtHh tBudrfwdkif; tBudrfwdkif; ygpdwftmywfoifh\/
zJoGm;apvdkjcif; pdwf,kwfrmjzifh uyf0ifaexdkifrS ygpdwftmywf
oifhonf/ rusef;rmjcif; ponfaMumifhvnf;aumif; ae&mtcuftcJ
rwwfomí uyf0ifaexdkifolrSm tmywfroifh/
7/ eduú¹e odu©myk'ft"dyÜm,f
cdkuf&efa'goponf rjyKwwfaom &[ef;wpfyg;udk oHCdu-
ausmif;rS pdwq
f ;kd í ESix
f w
k v
f Qiv
f nf;aumif; ESix
f w
k cf ikd ;f vQiv
f nf;-
aumif; ygpdwftmywfoifh\/
]ESix
f w
k }f [l&mü w&m;ojzifh aeolukd ESix
f w
k rf o
S m tmywfoif-h
onf/ ckduf&efjyKwwfaom &[ef;? tvZÆD&[ef;? &efjzpfwwfç jiif;cHk-
wwfç qefYusifbufpum;ukd ajymwwfç pum;rsm;wwfç oHCmü
t"du½kP;f jyKapwwfaom &[ef;? q&mOyZÑm,f\ 0wfudk aumif;pGm
rjyKusifhaom teD;ae taEÅ0goduwynfhç twlae o'd¨0d[m&du
wynfh&[ef;wdkYudk ESifxkwfEdkifonf/
246 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tmywfoifhyHkrsm;
ckduf&efjyKwwfaom &[ef;rsm;ESifh xdkolwdkY\ y&du©&mukdum;
oHCu d wpfwu kd v f ;kH rS ESix
f wk af omfvnf; tmywfroif?h tvZÆ&D [ef;
omraPESifh aumif;rGefpGm qHk;ronfukd rvdkufemaom &[ef; omr-
aPrsm;ukrd l rdrad e&m oHCu d ausmif; ausmif;wpfaqmifro S m ESixf wk -f
cGifh&Sd\/ wpfwdkufvHk;rSum; ESifxkwfcGifhr&Sd? rdrdESifh tuRrf;r0ifol
olrsm;ydik f yk*v ¾ u d ausmif;rS ESix f w
k &f müvnf;aumif;ç vl omraPukd
vnf;aumif;ç y&du©&mypönf;rsm;udkvnf;aumif;ç qGJxkwf&mü 'kuú#f?
rdrdESifh tuRrf;0ifol yk*¾vduausmif;rS pdwfqdk;í ESifxkwfvQifvnf;-
aumif;ç rdryd *k v ¾ u d ydik af usmif;rS oabmruso[ l o
l rQukd ESix
f w
k &f m-
üvnf;aumif; tmywfroifhay/
t*FgoHk;yg;
(1) oHCduausmif;jzpfjcif;? (2) cdkuf&efjiif;ckefponf rjyKwwf-
aom &[ef;jzpfjcif;? (3) pdwfqdk;í ESifxkwfjcif;ç tESifckdif;jcif;? aygif;
(3) yg;wnf;/
(aqmif) oHCmhausmif;rSefç cdkuf&efroef;ç &[ef;jzpfvsufç trsufxGuf
vQif;ç iifjcif;apvwfç tifoHk;&yfç eduú¹ewnf;/
8/ a0[mouk#d odu©myk'ft"dyÜm,f
txufü Murf;ç ysOfcsyfwkdYjzifh rpDrcif;tyfao;aom rZÑdryk&do
OD;acgif;vGwaf tmif jrifah om oHCu d ausmif;\ qifah y:wGif wifxm;
tyfaomç taygifwiG f ajcpGyaf om pkYd y&pf rxk;d tyfao;aom anmif-
apmif; tifysOf[k ac:aom ckwif xkdifckHwkdYukd zdí rxkdif&? rtdyf&?
xkdokdY jyKvkyfvQif a0[mouk#dok'¨ygpdwftmywf oifh\/
þodum© yk'o
f nf anmifapmif;ç tif;ysOaf jcaxmufrsm; jyKwx
f u
G -f
0denf;ya'omoifwef; ! 247
9/ r[v’u0d[m& odu©myk'ft"dyÜm,f
ausmif;'um&Sad om Bu;D aom Ov’w
d må ç 0vdwaå usmif;ukd aqmuf-
vkyfapvdkaom &[ef;onf wHcg;&Guf wHcg;abmifrsm;ukd cdkifjrJapzdkY&m
wHcg;abmif (usn;f acG)\ ywfywfvnf ESpaf wmifx h mG t&yfudk t*Faw
248 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
(odrYk [kw)f ajrnufwjYkd zifh (wHcg;&Gujf zifh ½ku
d rf w
d wfí uGmrusatmif)
txyfxyf vdrf;usHEdkifonf/ avomjyLwif; wHcg;&Gufrsm;udk cdkifjrJ-
atmif jyKzdkY&efvnf; xdkavomjyLwif;\ ywfywfvnfü txyfxyf
vdr;f usEH idk o
f nf/ tay:trd;k ukv d nf; ESpx f yf oH;k xyftxd aumufyifç
yJyifç Al;ç z½kyH if r&S&d mt&yfü &yfvsuf ud, k wf ikd f Muyfrwf pDrEH idk o
f nf/
xdEk pS x
f yf oH;k xyfxuf wd;k í pDrv H Qiuf m; aumufyo J ;D ESH r&S&d mt&yfü
&yfvsuf pDrHapumrl ygpdwftmywfoifh\/
(aqmif) Ov’dwåm 0v’dwm ausmif;rsKd;omç þrSm 0d[m,l/ (ar'deD?294/)
]'Gdwdåpä'eóy&d,m,H}yk'f t"dyÜm,f
'Gw
d Edå iS hf y&d,m,onf q'eóyk'jf cm;vsuf ormofpyfxm;onf
jzpfí t,kwåormofyk'fwnf;/ ]e0H ye bdu©Kem pD0&vmabe}uJhodkYç
]e0H ye bduK© em oE¦w}H uJo h Ykd ]e0H}ESihf ]pD0&}? ]e0H}ESihf ]oE¦w}H ausmpf yf-
teuf ay;&onf/ ]'dGwdå}ESifh ]y&d,m,H}udk wGJí teufay;&onf[k
rSwf/
ew¬d [&dwH {w¬mwd tyÜ[&dwH = pdrf;pdkaom aumufyJoD;ESH
r&Sdaom t&yfwnf;/ ]tyÜ}o'´gonf tydÜapämuJhodkY r&dSjcif; ]tbm0}
teufukd a[monf/ ][&dw}o'´gonf pdrf;pdkaom tzsm;ü oD;aom
aumufrsKd;ç tqpfüoD;aom Al; z½kHpaom yJrsKd;wdkYukd,l/ tMuifrsKd;aph
onf v,f,mwdkYü MuJxm;umrQjzpfí tyifraygufao;aomfvnf;
rdkCf;&Gmaomf tyifaygufvwåHU? xdkrsKd;aph MuJxm;&m t&yfrsKd;ukdvnf;
pdrf;pdkaom aumufyJ ][&dw}yif qdk&rnf/
wawm ap Owå&d tyÜ[&dawyd Xdawm t"d|a[,s/
pdrf;pdkaom aumufyJ&Sd&m t&yfrsKd;ü &yfí pD&ifaom &[ef;tm;
'ku#ú ?f aumufyyJ if r&Sad omfvnf; pkvpfreG ;f cRef rwifaom ausmif;jzpf-
tH?h acgif avsmuf eHyg; pkvpfreG ;f cRew
f ifaom ausmif;jzpft?hH xkyu
d m\
0denf;ya'omoifwef; ! 249
tm0oxyd@odu©myk'f t"dyÜm,f
tm*EÉm 0oEÅd {w¬mwd tm0oaxm? tm0oax ynawåm
yda@m tm0oxyda@m/ c&D;oGm; polwkdY vma&mufwnf;ckdae&m
Z&yf paom tm0oxü wnfxm;tyfaomqGr;f udk tm0oxyd@[k
qkdonf/
c&D;oGm;olç rusef;rmolç ukd,f0ef&Sdolç &aohç &[ef; polwkdY
wnf;ckad exkid Mf uzk&Yd m anmifapmif; tif;ysOf (ukwif ukvm;xkid )f rsm;udk
xkdufwefovkd cif;xm;í tcef;rsm;pGm olrsufESmomESifhol ykdif;jcm;
256 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
uefYxm;tyfaom rkd;vkHavvkH wef;vsm;Z&yf ponfwkdYudk aumif;rI
ukokdvf vkdvm;olwkdYu vrf;qkHçvrf;r paom trsm;ESifh qufqHrnfh
ae&m0,f wwfEidk o f rl sm;u aqmufvyk x
f m;wwfMu\/ xko d Ydk aqmuf-
vkyfNyD;vQif xkdZ&yfponfü ,m*kxrif;ESifh aq;trsKd;rsKd;ukdyg wnf-
xm;avh&SdMu\/
xkq d rG ;f ponfudk tm0oxyd@[k ac:onf/ ,cktcg Bu;D us,-f
aom bk&m;yGJ ausmif;yGJ oGm;vrf;rsm;üvnf; xkdrQavmuf ruse-
apumrl pm;zG,af omufz, G rf sm;ESiw
hf uG wnf;ckzd &Ydk m pmwk'o
d´ mr@yf-
rsm; edAÁmefaps;rsm; &SdwwfMuonf/ xkdr@yfrsm;vnf; tm0oxwGif
yg0ifEkdifonf/
]{aum tm0oxyda@m}ü rSwf&ef
{aumwd {u'd0odaum = wpfaeYü pm;tyfaom[k ucFgt|-
uxm zGifhqkdonfESifhtnD ,ckacwf rGef;vwfukd;em&DcefY qGrf;pm;?
wpfq,fhwpfem&Davmuf rGef;rwnfhrD (abmZOf tygt0if rkefYrsm;
cJzG,frsm;jzifh) vufzuf&nfyGJ pm;aomufaomfvnf; {u'd0odaum
(wpfaeYpm)[laom ucFgt|uxmpum;ESifh oifhwifh nDñGwfrnfom
jzpfonf/
tmywfoifhykHrsm;
abmZOfig;yg;wkdYwGif wpfyg;yg;aom abmZOfukd Z&yf r@yf
opfyif&if; vGijf yifwüYdk &[ef;wktYd m;om[k r&nfñeT ;f rlí tvk&d w dS idk ;f
vmvmorQ tm;vk;H twGuf 0wfwnfxm;tyfaom tm0oxyd@ukd
remrzsm;aom &[ef;onf wpfBudrfwpfaeYpmom okH;aqmiftyf\/
xkdxuftvGef okH;aqmiftHh[k cH,lvQif 'kuú#f? rsKdwkdif;rsKdwkdif; ygpdwf?
remrzsm;bJ remzsm;[k trSw&f o dS nfjzpfíç ,krH mS ;&So
d nfjzpfí emzsm;-
\[k trSwf&Sdonfjzpfí okH;aqmiftHh ygpdwfokH;csuf? emzsm;vsuf
0denf;ya'omoifwef; ! 257
tmywfoifhyHk roifhyHkrsm;
y&rÜ&abmZOfü wduygpdw?f y&rÜ&abmZOf r[kw&f mü 'ku'ku#ú ?f
y&rÜ&abmZOf r[kwfonfü r[kwf[k trSwf&Sdaom&[ef; tmywf
roifh? xdkYjyif or,oHk;yg;üvnf;aumif;ç 0duyÜemjyKívnf;aumif;ç
wpfaygif;wnf;jyKívnf;aumif; pm;aom&[ef;ç yifzh w d af om tpOf-
twdkif; pm;aom&[ef;ç ]xrif;udk tvSLcHyg}[k yifhzdwfaomf ]oifh
xrif;udk ig tvdrk &S?d qGr;f uko
d m cH,rl nf}[k cH,al om &[ef;ç edpb
ö wf
oHCbwf Oaygoxbwf ovmubwf ponfwdkYüvnf;aumif;ç
abmZOfig;yg;ukd z,fxm;í cJzG,f aomufzG,fwdkYüvnf;aumif;ç
Or®wåuwdkYü vnf;aumif; tmywfroifh/
8/ oEéd"dum&uodu©myk'f t"dyÜm,f
tuyfcHxm;aom cJzG,f abmZOfwdkYukd odkrSD;odrf;qnf;xm;í
aemufwpfaeY wpfnOfhrQvGefatmif vlç omraPwdkYtm; tmvsjywf
]teayu©0doZÆe} xdktmrdoukd igrpm;awmhNyD[k riJhruGuf rpGefYbJ
odkrDS;odrf;qnf;jcif;? cJzG,f abmZOfwkdYukdomru ,mrumvduac:
tazsmf&nfukdvnf; wpfnOfhvGef t½kPfwufNyD;aemuf aemufwpfaeY
eHeufü aomufvQif þodu©myk'ft& ygpdwf[k t|uxm qkd\/
xkdYaMumifh vlç omraPwdkYtm; tNyD;rpGefYbJ odrf;qnf;odkrSD;xm;aom
,m0umvduç ,mrumvdu ESpfyg;udk oEdé"dum&u ac:onf/
<uif;aom owåm[umvduESifh ,m0ZD0duESpfyg;um; oEéd"d rjzpf-
paumif;/
(aqmif) uyfcHNyD;u? wpfnOfhrQ? odkx oEéd"d/
,m0ç ,mr? umvdu? odkrS oEéd"d/
'ka'¨gwywå = taq;cufaom oydwf
'ka'¨gw = raumif;ojzifh aq;tyfaom (0g) rpifMu,faom?
ywå = oydwf (yef;uefç cGufç *sKdifhç ZGef;ponf tm;vHk;,l)? oydwfç
yef;uefç cGufponfwdkYü xnfhí pm;NyD;aemuf pifMu,fpGm raq;vQif
0ufqDç trJqDç [if;qDpaom tmrdouav;rsm; Niduyf usefae-
wwf\/ xdkqDpaom tmrdorsm; vufacsmif;jzifh yGwfonf&Sdaomf
oydwfç cGuf ponfü ta&;taMumif; xiftHh? uGJtufaeaom tzGJU-
&Sdaom oydwf\ tufaMumif;wkdYü tqDtap; 0ifaewwfonf/ xdk
oydwpf onfukd aeylvrS ;f aomfvnf;aumif;ç ,m*kyyl l xnfah omfvnf;-
aumif; tqD tap;xGufus xif&Sm;vm\/ xkd tqDtap;paom
0denf;ya'omoifwef; ! 275
9/ yPDwabmZOf odu©myk'f
yPDaw[d oHo|med abmZemed yPDwabmZemed/ (oHo|med
yk'fausaom raZÑavmyDwyÜK&dof?)
rGefjrwfukefaom axmywfç qDOD; paom ukd;yg;wkdYESifh a&maESm
aom pyg;rsKd; ckepfyg;rS jzpfukefaom abmZOfwkdYwnf;/ axmywf-
ponfESifh a&mtyfaom axmywfxrif;ç qDOD;xrif;ç EkdYxrif; ponf
rsm;ukd yPDwabmZOf ac:onf/
(aqmif) axmywfp a&m? ig;yg; abm? rSwfavm yPDwabmZOfwnf;/
axmywfpaom uk;d rsK;d wkoYd nf yPDwabmZOf r[kwaf o;onfudk
odyg/ yPDwabmZOfrsm;udk *dvmer[kwb f J Ówdy0g&dw r[kwo f x
l H
]]axmywfEiS hf qGr;f vSLavm}} ponfjzifh awmif;pm;vQif ygpdwt
f mywf
oifh\/ *dvmejzpfvQifum; xdkyPDwabmZOfrsm;udk Ówdy0g&dw
0denf;ya'omoifwef; ! 279
ydkawmif;vQif r[memrygpdwf/
8/ ppfwyfodkY oGm;xdkufaom taMumif;r&SdbJ NrdKU&GmrS xGufaom
ppfwyfudk Munfh½I&ef oGm;jcif;aMumifh O,sKwåaoemygpdwf/
9/ ppfwyfü aqGrsKd;wpfa,mufa,muf rusef;rmjcif;paom wpfpHk-
wpfcak om taMumif;&S&d m oGm;&mü ESpn f Ofo
h ;kH nOfx
h uf ydv
k eG jf cif;-
aMumihf aoem0goygpdwf/
10/ ESpfnOfh oHk;nOfh ppfwyfü aeYpOf ppfwdkufyGJodkYjzpfapç ppfonftpk
a&wGu&f modjYk zpfapç ppfwu
kd zf &Ykd ef ppfjyifqif&modjYk zpfapç qifwyf
jrif;wyf ponfukd Munf½h &I modjYk zpfap oGm;jcif;aMumifh Oa,sm"du
ygpdwftmywf oifh\/
1/ tapvuodu©myk'f t"dyÜm,f
t0wfr0wf Avmudk,fvHk;wD;usifhaom tapvuç t0wf0wf-
aom y&dAdkZfç omoemjyify wdwd¬a,mufsm; rdef;rwdkYtm; &[ef;u
rdrdvufjzifh udk,fwdkif cJzG,f abmZOfwdkYudkay;vQif ygpdwftmywf
oif\ h / od&Yk mwGif 0rf;wGi;f pm;rsKzd Ykd r[kwb
f J tjyifbuf okwv f rd ;f zdo
Yk m
jzpfaom qD ponfukd ay;&müum; tmywfroif[ h k cGijhf yKcsu&f o dS nf/
(tapvu- ]ew¬d apvH tómwd tapvaum}t& t0wfr&Sd Avm
udk,fvHk;wD;usifhaom wdwd¬rsKd;udk tapvu[k ac:\/ jrefrmwdkYu
]wdwd¬} ]wuúwGef;}[kvnf; ac:\/ y&dAÁmZu = y&dpöZdwGm - vlrIudpö
[lorQudk pGefYcGmí? 0Zwd = ocFef;ausmif;odkY oGm;aewwf\? £wd =
xdaYk Mumif?h y&dAmÁ Zaum = y&dAmÁ Zu rnf\/ þ0dN*Kd [t f & - vlru I pd uö kd
pGefYcGmí ur®|mef;ausmif;odkY oGm;aeaom &aohç &[ef;a,mufsm;ç
&[ef;rdef;r trsKd;rsKd;wdkYudk &aomfvnf; þodu©myk'fü omoemy-
jzpfaom wdw¬dwdkYwnf;/ þü t0wf0wfol wdw¬dwdkYudk ,lyg/
296 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
zdk;olawmf oDv&Sifrsm;
,ckacwf jrefrmjynfü zd;k olawmf oDv&Sirf sm;onf omoemjyify
t,lukd ,lorl sm; r[kwMf u&um; þy&dAmÁ Zu y&dAmÁ Zdumt&wdw Yk iG f
ryg0ifMu? okwyf gax,s orÜom'eD,t|uxmü jytyfaom ouFe;f -
rS wpfyg;aom t0wfjzL0wfaom omoemEG,0f ifrsm; &[ef;tEG,0f if-
rsm;[k ,loifhonf/ (bmom#Dum?296/)
tmywfoifhyHkrsm;
wdwwd¬ üYkd wduygpdw?f wdwrd¬ [kwo f nfü 'ku#ú ?f wdwrd¬ [kwo
f nfü
wdwrd¬ [kw[ f k rSwxf ifí ay;aom &[ef;tm; tmywfroif?h vlç omr-
aPudk ay;ckdif;aom &[ef;ç wdwd¬wdkY\ txHü cGufudk csxm;NyD;rS
þ0w¬Kudk ,lavmh[k qdkaom &[ef;ç wdwd¬wdkY csxm;aom cGufü
xnfah y;aom &[ef;ç ud, k vf rd ;f uspH &m qDponf ay;aom &[ef;tm;
tmywfroifh/
2/ Oa,smZeodu©myk'f t"dyÜm,f
tazmf&[ef;ukd ac:í &Gmç ed*kH;okdY qGrf;cH0ifaom &[ef;onf
tdrof Ydk uyfa&mufí 'g,dumrESithf wl &,f&iT jf cif;paom ajymvk&d m-
&mudk ajymcsifç qdwfuG,f&mü aecsifaomaMumifh tazmf&[ef;tm;
pm;zG,fwpfckckukd ay;íjzpfapç ray;bJjzpfap jyefvTwfvQif 'kuú#f/
xkdtazmf&[ef; Oypmukd vGefvQifvGefcsif; xkdjyefckdif;aom &[ef;
Oa,smZeok'¨ygpdwftmywf oifh\/
&[ef;wpfyg;udk qGrf;cH twlac:yHk
]]igh&Sif..vdkufcJh? &GmxJodkY qGrf;cH0ifacsMupdkY}}[k jzpfap? ]]igh&Sif..
vkdufcJh? ed*Hk;odkY qGrf;cH0ifacsMupdkY}}[k jzpfap ajymí twlac:onf/
0denf;ya'omoifwef; ! 297
&[ef;udk jyefvTwfyHk
tdrfwpftdrfa&mufaomtcg xdktazmfac:cJhaom &[ef;tm;
cJzG,f abmZOfpaom tmrdo wpfckckudk tvSLckdif;NyD;íjzpfapç tvSL
rcHckdif;ao;bJjzpfap ]]oifESifhtwl pum;ajym&wmvnf; raumif;?
ae&wmvnf; raumif;? igwpfa,mufxJ ajymqkdaexdkif&jcif;u
csr;f omonf[k ajymí ravsmufywfaom tusiu hf kd usiv
fh jkd cif;aMumifh
xkd&[ef;udk jyefvTwfjcif; jzpfonf/
ravsmufywfaom tusifh
jyefvTwfaom &[ef;\ rmwk*grESifhtwl &,farmvkdç usDp,fvkdç
qdwu f , G &f mt&yfü aexdik v
f jdk cif; paom ravsmufywfaom tusiu
hf kd
usifhvdkjcif; ponfyif jyefvTwfjcif;\taMumif; jzpf\/
]{wa'0}yk'ftpGJ
{wa'0yk'jf zifh a&SUtmum&0guswüYkd twGi;f 0ifaom ravsmuf-
ywfaom tusiu hf kd usiv
fh jkd cif; tempm&udk pG&J rnfukd jyonf/ ESpyf g;
twlwuG þ&GmtwGif; qGrf;cH<uaomf rrQwjcif;ç r&Edkifjcif; paom
wpfyg;aom avsmufywfaom taMumif;ukd rjy? xkdtaMumif;aMumihf
jyefvTwfvQif tmywfroifh[k odaponf/
tmywfoifhaom tcsdef
ESit f yfç jyefcikd ;f tyfaom &[ef;tm; jyefcikd ;f umrQü ygpdwt f mywf
roifhao;? 'kuú#fom oifhonf/ ESiftyfç jyefcdkif;tyfaom &[ef;onf
vGiw
f ;D acgifjzpfthH (12)awmif 'óElypm&ç o0Elypm&udk ajcwpfvrS ;f
vGe½f rHk Qüvnf; 'ku#ú o f m? ajcESpv
f rS ;f vGerf S ygpdwo
f ifo
h nf/ eH&pH onf
tuG,t f um jcm;th?H tuG,t f umeH&\ H Oypm&udk ajcwpfvrS ;f vGe-f
vQif 'kuú#f? ajcESpfvSrf; vGefvQif ygpdwftmywf oifh\/ &[ef;udk
298 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
jzpfapç omraPudkjzpfap pdwfqdk;í oufouf ESifvTwfthH? 'kuú#f
tmywfom oifh\/
tmywftqifhqifh
&[ef;ü &[ef;[k trSwf&dSí vTwftHh? wduygpdwf? &[ef;r[kwf
onfü wdu'kuú#f? tzdk;xdkufwefaom b@mudk awGUjrifí avmb-
w&m; jzpfvdrfhrnf[k vTwfvdkuftHh? rmwk*grudk awGUjrifí (omoem-
awmfü) rarGUavsmjf zpfvrd rhf nf[k vTwv f u kd t f ?hH emzsm;vmaom &[ef;ç
aemufusef&pfaom &[ef;ç ausmif;apmifh&[ef;tm; jyefvTwfvdkuftHh?
]],m*kç xrif;ç cJzG,fç abmZOfukd jyefydkYaqmifavmh}}[k jyefvTwfaom
&[ef;? rusithf yfaom tusiu hf kd rusiv
hf b kd J taMumif;&Sí d vTwv
f u
kd f
tHh? tmywfroifh/
3/ oabmZeodu©myk'f t"dyÜm,f
oabmZe (= o+OabmZe)orD; cifyeG ;f vifr,m;ESpaf ,mufukd
OabmZe? xdEk pS af ,mufwEYkd iS w
fh uGjzpfaom tdrçf tdycf ef;udk oabmZe-
[k ac:\/ orD;cifyGef; vifr,m;ESpfa,mufwdkYu tdyfcef;rSm wnf&Sd-
aepOf xdktdrfcef;twGif; 0ifí (tdyf&mteD;ü xdkifvQif) &[ef;u
tvdu k rf od&m a&mufaomaMumihf ygpdwt f mywf[k ynwfawmfro l nf/
wpfenf; - oabmZeü abmZet& cHpm;tyfaom pnf;pdrfudk ,l/
a,mufsm;\ pnf;pdrfrSm rdef;r? rdef;r\ pnf;pdrfum; a,mufsm;wnf;/
xdkYaMumifh oabmZae = pnf;pdrfcHpm;aom rdef;rç a,mufsm;ESihf wuG
jzpfaom tdrüf [k zGiqhf akd o;\/ ]xdik af ejim;th}H [lonf Bu;D aom tdrüf
wHcg;abmif\ ESpfawmifxGm[w¬ygofudk pGefYí aejim;tHh? i,faom
tdrfü acgifavsmufudk vGefí xdkifjim;tHh ygpdwftmywfoifh\/ i,f-
aomtdrf[lonf tus,fig;awmifrQ &Sdonfudk qdk\/ tv,facgif
[lonfvnf; ESpfawmifhxGmyif jzpf\/
0denf;ya'omoifwef; ! 299
tmywftqifhqifh oifhykH
tdyf&m tdyfcef;ü wduygpdwf? tdyfcef; r[kwfaomf 'ku'kuú#f?
qdktyfNyD;aom ESpfawmifxGmt&yfudk rvGefrlí aeaom&[ef;? vif-
r,m;ESpaf ,mufv;Hk tjyifxuG af omtcg &m*uif;Ny;D tem*grfç &[EÅm
jzpfNyD;aom ESpfa,mufwdkYü aeaom &[ef;? tdyfcef; r[kwfonfü
aeaom &[ef;wdkYtm; tmywfroifh/
4/ &a[my#dpäEéodu©myk'f t"dyÜm,f
rmwk*grt& ,aeY arG;zGm;aom touf&SifqJaom vlrdef;rudk
,l? rdef;rtcsif;csif;onf wpfa,mufonf wpfa,muf\ tjypfudk
zkH;uG,fay;wwfaomaMumifh rdef;rwpf&myif jzpfapumrl tmywf-
oifhjcif;udk jyKwwf\/
&a[mjzifh em;uG,f&m (12)awmifuGm o0Elypmç y#d päaEé-jzifh
eH&H wHwdkif; ponf jcm;&m rsufpduG,f&mudk jyonf/ ted,wodu©m-
yk'fü &a[mjzifh ygpdwåd,0w¬Kudk jyonf? y#d päaEéjzifh oHCm'daoo-
0w¬Kudk jyonf? tvHur®eda,jzifh yg&mZdu0w¬Kudk jyonf[k qdku
rSwfvG,f\[k ar'deDü qdkxm;\/ edoZÆH uayÜ,sjzifh xdkifjcif;Bud,m
udok m jy\/ tdyjf cif;Bu,
d mudv
k nf; ,l&rnf/ &yfjcif;Bu, d mudk r,l&/
odç Mum; vdr®maom a,mufsm;\ rsufuG,fudk ,l&rnf/
(aqmif) 0dnLyk&doç rsufuG,frQ? ,l& þodu©/
0dnLyk&o
d a,mufsm;onf avsmif;í tdyrf aysmaf omfvnf;aumif;ç
ruef;aom odç Mum; vdr®maom a,mufsm;onf (12)awmiftwGif;ü
wnf&Sdaomfvnf;aumif;? &yfaeaom&[ef;? qdwfuG,f&mukd riJhaom
&[ef;? tjcm;wpfyg;udk ESvkH;oGif;aom &[ef;wdkYtm; tmywfroifh?
Or®wåu&[ef; tmywfroifh/
300 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
5/ &a[medoZÆodu©myk'f t"dyÜm,f
]&a[m}t& em;qdwu f , G &f mudo
k m ,l&rnf[k om&w¬'yD eD#u D m
qd\
k / rsupf çd em; ESpyf g;vk;H uG,&f mudk ,l&rnf[k 0ZD&Ak'#d¨ u
D m qd\
k /
wpfckck uG,fuvnf; tmywfoifhonf[k ucFg qdk\/
(aqmif) puf-aom ESpf0? uG,fukefMu? ,l& þodu©m/
wpfckckrQ? uG,foy? oifhx tmywåm/ (ar'DeD?168/)
bmom#Dumü a&SUodu©myk'f rsufpduG,f&m? þ aemufodu©myk'f
em;uG,f&mudk &a[m[k qdk\/ ]y#d päaEé} axmuf/
tmywfoifhykHrsm;
rmwk*grü wduygpdw?f rmwk*gr r[kwo f nfü 'ku'ku#ú /f rmwk-
*gr r[kwfonfü rmwk*gr r[kwf[k trSwf&dSaom &[ef; tmywf
roifh/ bDvl;rç Nydwåmrç wd&pämefrç y@Kufç vla,mifzefqif;xm;-
aom wd& pämefrESifhtwl qdwfuG,f zkH;vTrf;&m ae&mü xdkifaejim;tHh
'kuú#ftmywfoifh\/
6/ pm&dwåodu©myk'f t"dyÜm,f
abmZOfig;yg;wGif wpfyg;yg;jzifh zdwrf eftyfaom &[ef;udk edrEÅw
d -
[k ac:\/ xkdzdwfrefxm;tyfaom bwf&dSoludk obwå[k ac:\/
]]reufzef wynfah wmftrd o
f Ykd Mo'e (= xrif;) tvSLcH<uyg}} ponfjzifh
zdwfrefxm;tyfaom &[ef;onf xif&Sm;&Sdaeaom &[ef;udk rwdkif-
Mum;bJ xdkbwfudk rpm;rD jzpfapç pm;NyD;aemuf rGef;rwnfhrDjzpfapç
tjcm;tdrfwdkYü vSnfhvnfoGm;vQif ygpdwftmywfoifh\/ odkY&mwGif
pD0&'geor,ç pD0&um&or,wdkYüum; xif&Sm;&Sdaom &[ef;udk
rwdkifMum;bJvnf; oGm;aumif;\/
0denf;ya'omoifwef; ! 301
7/ r[memrodu©myk'f t"dyÜm,f
bk&m;&Sif\ wpf0rf;uGJ aemifawmfjzpfaom r[memrfrif;udk
taMumif;jyKí ynwfawmfrtl yfaom odum© yk'jf zpfaomaMumifh r[m-
emrodu©myk'f[k emrnfwyfonf/
oHCmtwGuf aq;ypön;f jzifh av;vzdwx f m;&mü xyfí zdwjf cif;
r[kwfvQifvnf;aumif;ç tjrJzdwfjcif; r[kwfvQifvnf;aumif;ç
av;vywfv;Hk zdwjf cif;udk om,mEkid çf awmif;Ekid o
f nf/ þü av;vzdwçf
xyfízdwçf tjrzJ w
d rf sm;udk om,mEdik of nf[k (3)rsK;d cJí
G qdx
k m;jcif;rSm
0w¬KaMumif;tvdkuf qdkxm;jcif;[k rSwf? 'g,umu zdwforQ (4)v
ru (5)vponftwGufvnf; om,mEdkifonf/ wpfvom zdwfvQif-
vnf; wpfvom om,mEkid o f nf/ ruse;f rmaomtcg awmif;rnfMu-H
vsuf zdwof nfukd vufcjH cif;udk ]om,mjcif;}[k þü qdo k nf/ yxr-
tBudrf zdwfxm;&m vaphí aemufxyf zdwfvQifvnf; om,mEkdif\/
wpfoufvkH; tjrJzdwfvQifvnf; om,mEkdifonfom jzpf\/
0denf;ya'omoifwef; ! 303
ygpdwftmywfoifhykH
'g,umu owfrSwfxm;aom &ufxufydkí (xdkvç xdkESpfwdkYrS
aemufü) om,mvQifvnf;aumif;ç 'g,umu ]rnfrQavmufaom
aq;}[k owfrSwftyfaom aq;xufydkí om,mvQifvnf;aumif;
xdu
k mvtydik ;f tjcm; aq;tykid ;f tjcm;xuf ydí
k om,mvQif awmif;-
vQif ygpdwf/
tmywfroifhykH
þodum© yk'v f m zdwjf cif;onf oHCmudk zdwx f m;jcif;wnf;/ xdo k Ykd
oHCmudk zdwfxm;&mü rusef;rmaomtcg tvdkufodpGm oifhawmf-
atmif oifhawmf½kH awmif;MuzdkY&m þodu©myk'fudk ynwfawmfrlonf/
odkY&mwGif rdrdrSm wu,frusef;rmvQifum; zdwfzl;aom 'g,umtxH
oGm;í 'g,um zdwx f m;aom&ufawmhjzifh vGecf NhJ y?D odaYk omf bke;f Bu;D rSm
,ckrS rnfonfah q;udk tvd&k aSd eonf[k twdtvif;ajymí awmif;-
vQiv f nf;aumif;ç vk;H 0 rzdwo f xl u
H ykd if trSet
f ok;H 0ifaeaom aq;udk
awmif;vQifvnf;aumif; tmywfroifh/
(rSwfcsuf) ypönf;av;yg;wGif aq;ypönf;udk awmif;&mü *dvme-
twGuf trSet f ok;H &Sv
d Qif rzdwzf ;l ol txHrmS yif awmif;-
aumif;onf[k rSwf? *dvmer[kwfol usef;rmolonf
axmywfponfudk aq;twGuf awmif;vQif þodu©m-
yk'fjzifh ygpdwf? aq;twGuf r[kwfbJ oufoufpm;vdkí
awmif;vQif aocd, olayg'e0dnwådodu©myk'fjzifh 'kuú#f
oifh\/ rdrdudk oD;jcm; yk*¾vdu zdwfxm;&müum; *dvme
r[kwaf omfvnf; awmif;aumif;\? tmywfroif[ h k rSw/f
304 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tmywftqifhqifhoifhykH
aq;tydik ;f tjcm; &uftydik ;f tjcm; vGeo f nfü wduygpdw?f rvGe-f
onfü 'ku'kuú#f? rvGefonfü rvGef[k trSwf&Sdaom &[ef;tm;
tmywfroif/h &ufveG çf aq;vGeu f kd [kwrf eS wf ikd ;f ajymMum;í awmif;-
aom&[ef;? aqGrsK;d ? yk*v¾ u
d zdwx f m;ol? tydik ;f tjcm;r&Sd zdwx f m;ol-
wdkYudk awmif;aom&[ef;? olwpfyg;tusKd;iSm awmif;aom &[ef;?
rdrOd pömjzihf awmif;aom &[ef;ç Or®wu å &[ef; ponfwt Ykd m; tmywf
roifh/
8/ O,sKwåaoemodu©myk'f t"dyÜm,f
O,sKwåHü O-ykAÁ? ,kZ-"mwf? w-ypönf;? O = xí/ ,kZ = oGm;-
onf/ ppfwyfodkY oGm;xdkufaom taMumif;r&SdbJ qdkif&mNrdKU&GmrS xí
oGm;aom xGufcGmoGm;aom ppfonfudk tMunfht½IoGm;vQif ygpdwf
tmywf? aowd AE¨wDwd aoem? zGJUxm;aom t*Fgav;yg;&dSaom
ppfwyfwGif yg0ifaom ppfonfawmfwnf;/
t*Fgav;yg;&Sdaom ppfonf
a,mufsm; (12)a,muf&Sdaom qifwpfpD;? a,mufsm; (3)a,muf
&Sad om jrif;wpfp;D ? a,mufsm; (4)a,muf&adS om &xm;wpfp;D ? vufeuf-
udkifa,mufsm; (4)a,muf[laom ajconfol&J ajcvsifwyf? þodkY
qifwyfç jrif;wyfç &xm;wyfç ajcvsifwyf av;cktaygif;udk t*Fg-
av;yg; &Sdaom ppfonf[k ac:onf/
ppft*Fg (4)yg;wGif yg0ifaom qifwyfuckd sn;f jzpfapç qifwpfp;D -
udkomjzpfap t*Fgwpfyg;yg; MunfhoGm;&mü 'kuú#f/
0denf;ya'omoifwef; ! 305
oGm;xdkufaom taMumif;
oGm;jcif;tm;avsmufywfaom oGm;xkdufaom ppfwyfü OD;BuD;ç
OD;av;ç rdbç aqGrsKd;wpfa,mufa,muf rusef;rm jzpfaeí xkdoludk
Munfh½I&ef oGm;jcif;ponfwnf;/
tmywftqifhqifh oifhyHk
O,sKw-å [kwo
f nfü wduygpdw?f O,sKw-å r[kwo
f nfü 'ku'ku#ú ?f
O,sKwå-r[kwfonfü ppfrxGuf[k trSwf&Sdaom &[ef;tm; tmywf
roifh? tm&mrftwGif;ü &yfí Munfhaom &[ef;ç rdrdae&modkY vm-
onfudk Munfhaom&[ef;ç c&D;&ifqdkifawGUí Munfhaom&[ef;ç
taMumif;&Sdívnf;aumif; ab;&efaMumifhvnf;aumif; Munfhaom
&[ef; tmywfroifh/
9/ aoem0goodu©myk'f t"dyÜm,f
aoe-o'´gonf XmeDjzpfaom ppfonfwdkY\ aoe[laom rkcs
trnfukd Xmejzpfaom ppfonfw\
Ydk ae&mü wifpm;íac:aom XmEsL-
ypmpum;wnf;/
aqGrsKd;rusef;rmjcif;paom taMumif;&Sdí ppfwyfodkYoGm;&vQif
tvGefqHk; okH;nOfhom aeEdkifonf/ taMumif;xl;r&SdbJ okH;nOfhxuf
ydkí aevQif ygpdwf/
]ae} [lonf ajrüjzpfapç aumif;uifüjzpfap £&d,mykxaf v;yg;-
wkdYwGif wpfyg;yg;jzihf aejcif;udk qdkvdkonf/
tmywfoifhyHkrsm;
oH;k nOfx
h uftvGef ae&mü wduygpdw?f oH;k nOfah tmuf ,kwo
f nfü
'ku'kuú#f? oHk;nOfh,kwfonf[k rSwfxifaom &[ef;ç tmywfroifh?
306 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
oH;k &ufajrmuf t½kPrf wufrD xGuí
f wpfzefaeaom &[ef;ç *dvme
&[ef;? *dvmeudp&ö í
dS aeaom&[ef;ç wpfyg;aom ppfonfwYdk 0dik ;f xm;-
í aeaom&[ef;ç taESmifht,Suf ab;&ef&Sdí aeaom&[ef;ç
Or®wåu&[ef; ponfwkdYü tmywfroifh/
10/ Oa,sm"duodu©myk'f t"dyÜm,f
aoem0goodu©myk'ft& aeoifhaom taMumif;&dSí ESpfnOfh
okH;nOfhrQ ppfwyfüaepOf Oa,sm"du ponfodkY tMunfht½IoGm;vQif
ygpdwf/
Oa,sm"du
O*¾EmÉ O*¾EmÉ {w¬ ,kZsö Ew DÅ d Oa,sm"du?H þppfyüGJ Edik o f nfb h ufu
wk;d wufí wd;k wufí wku d cf udk x f ;dk ypf&m t&yfukd (0g) ppfyuJG kd Oa,sm"d-
u[k ac:onf/
Av*¾H - Avó ta*¾g Ava*¾g? ppfonfAdkvfyg\ tzdkYtpkukd
od&m ppfonfa&wGu&f m ae&mwnf;/ qifrnfrQ &S\ d ? jrif;rnfrQ &S\
d
ponfjzifh ppfonfAv
kd yf ga&wGu&f m ppfwyfukd tkycf sKyo
f w
l Ykd ppfonfpk
udk od&mt&yfudk Av*¾[kac:onf/
aoemAsL[
0d,l[EÅd oyd@EÅd {w¬mwd AsL[H? aygif;pnf;&mt&yfwnf;/
aoem, = ppfwyf\/ AsL[H = aygif;pk&mt&yf? ppfwdkuf&ef pka0;&m
t&yfonf aoemAsL[rnf\/ þae&mü qifwyfaeap? þae&mü
jrif;wyfaeap ponfjzifh ppfwu
dk zf &Ykd ef olUae&mESio
fh l pka0;csxm;jcif;
(ppfqifjcif;)udk aoemAsL[[k ac:onf/
0denf;ya'omoifwef; ! 307
tedu'óeH
taewd ab&0o'´H ua&mwDwd teduH - aMumufrufzG,faom
toHudk jyKwwfaom [w¬medu paom ppfonftaygif;wnf;/
teduó 'óeH tedu'óeH? [w¬medupaom ppfonftaygif;udk
Munfh½Ijcif; Bud,mudk &\/
qifwyf jrif;wyf ponfzGJUykH
ppfom; (12)a,mufpDygaom qif (3)pD;? aygif; (36)a,muf
ygaom tpktzGUJ onf [w¬medu qifwyfrnf\/ ppfom; (3)a,mufpD
ygaom jrif; (3)pD;? aygif;ppfom; (9)a,mufygaom tpktzGJUonf
tóedu jrif;wyfrnf\/ ppfom; (4)a,mufpDygaom &xm; (3)pD;?
aygif;ppfom; (12)a,muf&Sdaom tpktzGJUonf &xmedu&xm;wyf
rnf\/ vufeufudkif ppfom; (4)a,mufonf yw¬meduajcvsifwyf
rnf\/ þta&twGufum; tenf;qkH; ppfwyf wyfzGJUwnf;/ þ
ppfwyf (4)rsKd;udk ]aoem}[k ac:onf/
þtedupaom (4)ckwGif wpfckckudk Munfh½Ijcif;iSm oGm;aomf
ajcvSr;f wdik ;f 'ku#ú ?f jrifavmuf&mt&yfü &yfí Munft
h hH ygpdw?f jrif&m
t&yfudk vGefoGm;í tzefzef vdkufMunfhthH? ya,m*wdkif; ygpdwf?
t<uif; O,sKwåodu©myk'fESihf wlNyD/
1/ ok&mygeodu©myk'f t"dyÜm,f
ok&H ZaewDwd ok&m? &J&ifhjcif;udk jzpfapwwfaom qefrIeçfY rkefY-
nuf ponfwdkYudk a&jzifh e,fí vkyftyfaom ao&nf (5)rsKd; &Sd\/
yd|ok&mç ylyok&mç Mo'eok&mç udPyÖ cdwo å &k mç orÇm&oH,w
k o
å &k m[k
ok&mig;rsKd; jym;\/
1/ rkefYnuf (qefrIefY)udk tdk;ü xnfhí xdkrkefYnuftm; avsmufywf-
aom a&xnfhNyD; e,fí jyKtyfaom yd|ok&m/
2/ þtwl rkefYudk vkyftyfaom ylyok&m/
3/ xrif;udk vkyftyfaom Mo'eok&m/
4/ ]waq;rIefY} udPÖrnfaom pyg;ñGefYpaom rsKd;aphudk xnfhcyfí
vkyftyfaom udPÖypdwåok&m/
5/ zefcg;oD;ç rkefnif;aphpaom (rkefnif;oD;) paom taqmuftOD-
rsm; a&mpyfí vkyt f yfaom orÇm&oH,w k o
å &k m[k ao&nf (5)rsK;d
wdkYwnf;/
þao&nfudk aomufxm;olonf t&SuftaMumuf r&Sd? &J&ifhap
wwfonf [l\/
(aqmif) yd| yly? Mo'e? udPÖ orÇm&m/
rken
Yf ufç rkex
Yf rif;? rsK;d aph oGi;f jyK? aqmufO;D jyK? rSw½f I aoig;jzm/
ar&, (5) rsKd;
r'H ZaewDwd ar&,H? ,pfjcif;udk jzpfapwwfaom tyGiphf onf-
wdkYjzifh MumjrifhpGm pdrftyfaom yef;yGifhpdrf&nfpaom t&uf (5)rsKd;
&Sd\/ ykyæmo0ç zvmo0ç r"Gmo0ç *kVmo0ç orÇm&oH,kwåm0o[k
t&uf (5)rsKd; jym;\/
310 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
1/ opfrnfpnfyGifhç xef;yGifh tkef;yGifh ponfwdkYudk MumjrifhpGm pdrfí
xkHí jyKvkyftyfaom yef;yGifhpdrf&nft&uf ykyæmo0/
2/ xdkYtwl ydEéJoD; paom toD;pdrf&nft&uf zvmo0/
3/ rk'&ufac: opfrnfpnfoD; oyspfoD;pdrf&nf[laom r"Gmo0/
ysm;&nfjzifh jyKtyfaomt&ufudkvnf; r"Gmo0[k ac:ao;\/
4/ MuH&nfç xef;&nfç MuHoumcJ çxef;vsufcJ pdrftyfaom *kVmo0/
5/ zefcg;oD;ç oQpf&Sm;oD; Bwdu#Kwfpaom taqmuftODtrsKd;rsKd;wdkY-
udk pdrfí jyKtyfaom orÇm&oH,w k må o0[k t&uf (5)rsKd;? ar&,
(5) rsKd; jym;\/
e,fíjyKtyfonfum; ao&nf? MumjrifhpGm xHkí pdrfí jyKtyf-
onfum; t&uf? þum; ok&mESifh ar&,txl;wnf;/
(aqmif) ykyæzvm? r"G*kV? orÇm&? yÍö ar&,m/
yGifh oD; pnf MuH? wdzvH? pdefjyef &ufig;jzm/
e,fjyK ok&m? xHkpdrfyg? ar&mtxl;vm/ (ar'deD? 365/)
qdktyfNyD;aom aot&ufESpfrsKd;udk rsKd;aphrSpí (,pfrsKd;ç rl;,pf
aq;0g;rsKd;tvkdkYiSm pD&ifxm;onfrS pí) oref;jrufzsm;jzifh ,lí
wpfpufrQ aomufaom &[ef;tm; ya,m*wdik ;f ygpdwt f mywf oif\ h /
bde;f jzL bde;f rJ rl;,pfaq;0g;wku
Yd kd ESmacgif;jzifh ½SLjcif;ç tyfjzifh oGi;f jcif;ç
aq;jym;rsm;udk rsKdcsjcif;wkdYüvnf; þodu©myk'ft& ygpdwftmywfyif
jzpfoifhonf/
2/ t*Fkvdyawm'uodu©myk'f t"dyÜm,f
t*Fkwd Oy*päwDwd t*Fkvd? udk,ft*Fgü uyfa&mufwwfaom
vufacsmif;wnf;/ ywk'eH C#eH yawma'g yawma'g {0 yawm-
'aum? xdjcif;udk&\? t*FkvD[d yawm'aum t*Fkvdyawm'aum
vufacsmif;wdkYjzifh vufuwD;Mum;ponfwdkYü xdjcif; wdkYjcif;udk ,l?
0denf;ya'omoifwef; ! 311
0denf;odum© yk'[
f al om "r®jzifh ajymqkv
d Qif xk0d ed ,"r®uydk if uG,-f
aysmufapvkd ysujf y,fapvkd ta&;rpku d o
f vkd bk&m;a[m r[kwo f vdk
oabmjzifh jyKjrJ jyK\/ xkduJhokdY yk*¾dKvfukdjzpfapç 0de,"r®ukdjzpfap
r½kdaojcif; ta&;rpkdufjcif;aMumifh ygpdwf/
&[ef;u xk0d ed nf;ynwfrw
S pfyg; okwçf tbd"r®mvm w&m;awmf-
jzifh qkdqkH;ronfukd rav;pm;&müvnf;aumif;ç vlomraPwkdYu
0denf;jzifhjzpfap tjcm;w&m;jzifhjzpfap qkH;ronfukd rav;rpm;
vkyf&müvnf;aumif; 'kuú#f/
txl;owdxm;&ef
Mu&H nfonf owåm[umvdu? MuzH wfonf ,m0ZD0u d xkMd u&H nf-
ESifhMuHzwf ESpfckwGJaeaom MuHacsmif;um; wifvJcJç &Spf&Sm;oD;ç zefcg;ç
qD;jzLuJhokdY pm;aumif;onf/ csif;onf ,m0ZD0du? qDonf owåm[-
umvdu? qm;onf ,m0ZD0du a&mokwfxm;vQif naetcg pm;-
aumif;onf/ þokpYd aom uJ&h UJ tyfaom *g&,Smp&d,0g'rsK;d jzifh ajym
qkdaom &[ef;um; tmywfrS rvGwf/
tmywftqifhqifh oifhykH
OyorÜEéü wduygpdwf? tEkyorÜEéü wdu'kuú#f? q&mtquf-
qufrSvmaom igwkdYq&m\ t,l[k qkdaom&[ef; igwkdYq&mrsm;\
ygVdoifjcif;onf þokdY jzpf\? t|uxmoifjcif;onf þokdYjzpf\[k
qkdthH tmywfroifh? t½l;ponfvnf; tmywfroifh/
5/ bðomyeodu©myk'f t"dyÜm,f
bðomye = bdod-"mwf? Pmay-ypönf;? ,k-ypönf;? ]bd}ü ]£}udk
'DCjyK bDomye[k jzpf\/ o'´ew D üd ed*[
¾ wd v
f mí bðomye[k &S\ d /
o'´geuftm;jzifh ]aMumufapjcif;}[k xGu\ f / t"dymÜ ,frmS ajcmufveS -Yf
314 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
jcif;yifwnf;/
&[ef;tcsif;csif; aMumufzG,faumif;aom tqif;toHwdkYjzifh
jyKvkyfí aMumufatmif ajcmufvQif tajcmufcH&ol aMumufaMumuf
raMumufaMumuf ygpdwf? vlomraPwdkYtm; ajcmufvSefYvQif 'kuú#f?
aMumufp&mtm½kHç ½lyg½kHç toHponfudk teD;odkY aqmifydkYxm;jcif;
aMumufrufz, G af umif;aom pum;udk qdjk cif;wdjYk zifh ajcmufjcif; jzpf\/
udk,fEIwfESpfyg; wpfyg;yg;jzifh ajcmufvQif ygpdwf/
(aqmif) udk,fEIwfESpfyg;? ajcmufwkHjim; olum; ygpdwfoifh/
OyorÜEéü wduygpdwf? tEkyorÜEéü wdu'kuú#f? rajcmufvdkbJ
ajymqdkjyKvkyfaom &[ef;tm; tmywfroifh? t½l;ponfwdkYüvnf;
tmywfroifh/
6/ aZmwdodu©myk'f t"dyÜm,f
aZmawwd tmavmuH y0awåwDwd aZmwd = tvif;udk jzpfap-
wwfaom rD;udk &\/ 0doAd aÁ w 0doAd eÁ H - rD;vIjH cif;Bu, d mwnf;/ 0doAd eÁ H
tayu©ww D d 0doAd eÁ mayau©m - rD;vIjH cif;udk tvd&k adS om &[ef;wnf;/
qD;rD;n§dxGef;jcif;ç oydwfzkwfvdkjcif;ç a&aEG;wnfvdkjcif; paom
taMumif;r&Sb d J *dvmevnf; r[kwb f J oufouf rD;vIv H í
kd rD;arT;vQif
udk,fwdkif rD;xnfhaom &[ef;tm; rD;rawmufrD a&S;tzdkYü 'kuú#f? rD;
awmufvmaomf ygpdwf? rD;vIHzdkY&ef vlç omraPudk rD;arT;ç rD;xnfh-
cdkif;vQifvnf; ygpdwf? (þü ]rD; odprf;}paom uyÜd, a0g[m&jzifh
cdik ;f aumif;onf[k tqdrk &S/d ) vlç omraPwdYk arT;xm;Ny;D rD;udk vI&H mü
tmywfroifh/
a&aEG;wnf&efç qGrf;csuf&ef ponftwGuf &[ef;u rD;arT;ay;-
vQiv f nf; ]wxm½lyypö,m}wGif yg0ifí tmywfroif?h odaYk omf rD;arT;-
0denf;ya'omoifwef; ! 315
7/ e[meodu©myk'f t"dyÜm,f
rmoó ta¹m t¹rmoH? wpfv\ xuf0uf 15-&ufwnf;/
rZösdrt&yfü a&csKd;aom aeYrSpí q,fhig;&ufrjynfhrD (q,hfig;&uf-
twGif;) tcgajcmufyg;udk MuOfí a&csKd;tHh[k uo,frIefYç ajrnuf
ponfudk pD&ifonfrS pí ya,m*wdkif; 'kuú#f? tqHk;ü ygpdwf/
odu©myk'fü rZösdra'o tdEd́,e,füom ynwftyfaom ya'o-
ynwf (wcsKUd t&yftwGuf ynwftyfaom odum© yk')f wnf;/ xkaYd Mumifh
jrefrmEdkifiHpaom ypöEÅ&mZfrsm;ü tcgra&G; a&csKd;EdkifcGifh &Sdonf/
rZösdra'o ydkif;jcm;yHk
bk&m;jzpfawmfr&l m aAm"dr@dKirf S - (1) ta&SUvm;aomf *Z*Fved*;kH
tjyifbuf tifMuif;yifBuD;? (2) ta&SUawmifvm;aomf ov’0wDjrpf?
(3) awmifbufvm;aomf aowed*Hk;&Gm? (4) taemufbuf vm;aomf
xlPykPÖm;&Gm? (5) ajrmufbufvm;aomf Ood&'¨Zawmif? þe,ft-
316 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
wGif; ,lZemukd;&m t0ef;&Sdaom t&yfudk rZösdra'o[k qdktyfonf/
(aqmif) aAm"dÓPfvdIif? yifr@dKifrS? aeí Munfhjim;? ta&SU vm;aomf?
*Z*Fv? ed*r\? tjyifbufwGif? tBuFif;yifwnf;/ a&SUawmif
ov’0wD? jrpfBuD;wnfí? awmifrl aow ed*rwnf;? aemufrl
xlPykPÖm;\ &Gm? ajrmufu arSmifarSmif? Ood&'¨Zawmif\?
rZÑrd 0,f tv,facgifrmS ? ,lZemonf? ud;k &mt0ef; &So
d wnf;/
tmywfoifhyHkrsm;
vcGJ rvGef&mü wduygpdwf? vcGJvGefonfü 'ku'kuú#f? vcGJvGef-
onfü vGeo f nf[k rSwaf om &[ef;tm; tmywfroif?h tcgajcmufyg;ü
a&csKd;aom &[ef;? jrpfurf;yg;oGm;pOf oJwGif;jyKí a&csKd;aom &[ef;?
ypöEÅ&mZfae &[ef;? ab;&efaMumifh a&csKd;aom &[ef;? ½l;aom &[ef;
ponfwdkYtm; tmywfroifh/
8/ 'kAÁPÖu&P odu©myk'ft"dyÜm,f
e0H pD0&H = 0wf½kHavmufaom topfjzpfaom ouFef;wnf;/
uyÜAEd K´ rxk;d &ao;rl omraPrsm; 0wf½NHk y;D jzpfaom a[mif;EGr;f aeaom
ouFef;udkaomfvnf; e0pD0& (ouFef;opf)[líyif qdk&rnf/
0drwdü &uftenf;i,frQ iSm;0wf&müvnf; AdE´Krxkd;&ao;vQif
xk;d Ny;D rS 0wf&rnf[k 0'EÅ0d g' vm\/ xk0d g't& omraPwkYd oif;ydik u f kd
acwå,lí a&oEkyfvkyf&müyif uyÜAdE´Kxkd;Muonf/
ouFef;opf&NyD;aom &[ef;onf eDvç u'´rç umVomr[laom
(pdrf;ndKa&mifç &THUñGefa&mifç rnf;ndKa&mif) uyÜAdE´K okH;rsKd; wpfrsKd;rsKd;
xdk;NyD;rS 0wf&rnf/ uyÜAdE´Krxdk;bJ 0wfvQif ygpdwftmywf oifh\/
,cktcg uyÜAEd K´ x;kd &mü opf&u
G pf rd ;f udk ouFe;f ay:wifí wkw-f
acsmif;uav;jzifh opf&Guf&nf xGufatmif jcpfMu\/ xkdodkY xkd;vQif
0denf;ya'omoifwef; ! 317
teD;&Sdoltm; or®Kc0duyÜemjyKykH
ouFef;&Sifu OK;wdótm; ay;vkdvQif OK;wdóxH csOf;uyfí
ouFef;wpfxnfukd ukdifíjzpfapç teD;ü csíjzpfap ]]£rH pD0&H wk,SH
0duayÜr}d }[k qkyd g/ ouFe;f rsm;aevQif ]]£rmed pD0&med wk,HS 0duayÜr}d }-
[k qkd/ ouFef;u teD;rSm r&SdvQif ta0;&Sd&mukd ajymjyí (rnfonfh
ae&mrSm rnfonfo h uFe;f &Syd gonf[k ajymjyí) ]£rH} ae&m0,f ]{wH}?
]£rmed} ae&m0,f ]{wmed}[k ajymif;í qkyd g? «£rH pD0&H = þouFe;f uk?d
wk,SH = oifhtm; (t&Sifbk&m;tm;)? 0duayÜrd = tmomuif;jywf
tyfpyfatmif 0duyÜemjyKyg\[k teufay;/»
0duyÜemjyK&jcif;tusKd;
þokdY &[ef;wpfyg;ESifh wkduf½kduf 0duyÜemjyK½kHrQjzifh rdrdae&mü
jyef,o l rd ;f xm;½ku
H m; tyf\? q,f&ufveG af omfvnf; edó*¾rd jzpfEidk -f
jcif; tusKd;&Sd\/ okH;aqmifjcif; pGefYjcif; t"d|mefwifjcif;iSm rtyf?
ypöK'Kd¨ &f rjyefao;aom (0duyÜem rjyefao;aom) ouFe;f ukd ok;H aqmif
tHh? þodu©myk'ft& ygpdwftmywf oifhonf/ pGefYjcif;ukd jyKvQif
'kuú#ftmywf oifhonf/
OK;wdóu ypöK'Kd¨ &jf yK&rnf (0g) 0duyÜemjyef&rnf jzpfonf/ ypöK'Kd¨ &f
jyKoifhvsuf rjyKvQif OK;wdótm; 'kuú#ftmywfoifh\/
ypöK'd̈K&fjyKykH
xkad Mumifh OD;wdóu 0duyÜemjyKxm;aom ouFe;f ukd ukid íf jzpfapç
teD;ü csxm;íjzpfap ]]r,SH oEÅuH y&dbÍk Æ 0g 0doaZÆ[d 0g ,xmypö,H
ua&m[d}}[k ypöK'¨dK&fjyK&rnf? r,SH = ig\ (wynfhawmf\)? oEÅuH =
Opömukd? (Opömjzpfaom ouFef;ukd) y&dbkÍÆ 0g = okH;pGJrlvnf; okH;pGJyg?
0doaZÆ[d 0g = pGeYfvkdrlvnf; pGefYyg/ ,xmypö,H = taMumif;tm;-
320 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
avsmfpGm (0g) tvkd&Sdovdkd/ ua&m[d = jyKyg/ ouFef;rsm;vQif ]]r,SH
oEÅumed}}[k qkd&rnf? þokdY ypöK'¨dK&fjyKNyD;onftcg xkdouFef;ukd
rlvouFef;&Sifu tvkd&Sdovkd jyKEkdifNyD/
ta0;aeoltm; or®Kc0duyÜemjyKykH
rdrad y;vdak om yk*Kd¾ vu
f ta0; (tjcm;ausmif;wdu k )f ü jzpfaevQif
0denf;"d&k f wpfyg;yg;xH oGm;í rdrad y;vd&k m yk*Kd¾ v\
f trnfukd avQmuf-
xm;NyD;aemuf (Oyrm - rnfonfh t&yfüaeol OK;okretm; ay;vdk-
ygonf[k avQmufxm;NyD;aemuf) ]]£rH pD0&H okreó bdu©Kaem
0duayÜr}d }[kqí kd 0duyÜemjyK&rnf/ xdaYk emuf 0denf;"d&k uf yif ]]okreó
oEÅuH y&dbkÍÆ 0g 0doaZÆ[d 0g ,xmypö,H ua&m[d}}[k ypöK'¨dK&f
jyKay;&rnf/ þokdY jyKay;onfrS pí okH;aqmifjcif;ponf jyKEkdif\/
þae&mü owdxm;&efrSm ouFef;ay;cH&ol OK;okrerSm od½kHyif rod-
vkud f rlvouFe;f &Sirf mS um; tmywfrS uif;vGwcf iG &hf jcif; jyefvnfo;Hk -
aqmif&jcif; ponfrSmum; tm;vkH;&onf/ þenf;twkdif; ouFef;
trsm;ç ta0;ç bduK© ç bduK© eçD odur© mefç omraPç omraP&Dwt Ydk m;-
vnf; ay;cGifh&Sdonf/
y&r®Kc0duyÜemjyKykH
rdrdukd,fwkdif (ouFef;&Sif)u 0duyÜemjyKenf;udk em;rvnf? em;-
vnfaomfvnf; yg;pyfemjcif;ç zsm;aejcif;paom taMumif;wpfckck-
aMumifh em;vnfol 0denf;"k&d f wpfyg;wpfyg;xH ]]£rH pD0&H wk,HS 0duyÜ-
ew¬m, 'r®d}}[k ygVdvkdjzpfapç ]]þouFef;ukd 0duyÜemjyK&ef t&Siftm;
ay;yg\}}[k jrefrmvkjd zpfap 0duyÜemjyKz&Ydk ef ay;&rnf/ xkt
d cg 0denf;"k&d f
u ]]t&Sif ay;vkd&m oDwif;okH;azmfukd ñTefjyyg}}[k qkdvQif ]]rnfonfh
ausmif;ae OK;wdówJ}h } ponfjzifh ñTejf y&rnf/ ¤if;aemuf 0denf;"k&d -f
uyif ]]t[H £rH pD0&H wdóó bdu©Kaem 'r®d}}[k qkdí 0duyÜemjyK-
0denf;ya'omoifwef; ! 321
3/ Oauúm#eodu©myk'f t"dyÜm,f
plV0g orxu©E¨u ygVdawmfü t"du½kPf;Nidrf;aMumif; w&m;-
enf;vrf;rsm;udk bk&m;&Sif jyxm;awmfrl\/ xdk w&m;enf;vrf;twdkif;
0denf;"kd&fyk*¾dKvfwdkY Nidrf;aptyfaom t"du½kPf;udk (w&m;enf;vrf;-
twdik ;f Nird ;f apNy;D rSe;f )odvsuf aemufxyf uHjyKz&Ydk m ]]t"du½kP;f rNird ;f -
at;ao;bl; rMumrDu Nidrf;aponfqdkaomfvnf; rw&m;Nidrf;apjcif;
jzpfonf/ t"du½kPf;Nidrf;atmif NyD;jywfatmif aemufxyf uHjyKoifh-
onf}}[k xkdxdk&[ef;rsm;xH oGm;í vIHUaqmfay;vQif ygpdwftmywf
oifh\/ ed[wm"du&PH-t& Nidrf;NyD;aom t"du½kPf;av;yg;wdkYudk
,lyg/ 0d0g'g"du½kP;f ç tEk0g'g"du½kP;f ç tmywåm"du½kP;f ç udpmö "du-
½kPf;[k av;yg;wdkYwnf;/
t"du½kPf; av;yg;
"r®-t"r®ç 0de,-t0de, ponf jiif;cku H jJG ym;aejcif;onf 0d0g'g-
"du½kPf;? oDv0dywådç tmpm&0dywådç tmZD00dywådç 'd|d0dywåd wpfrsKd;-
rsKd;jzifh pGyfpGJrIudk tEk0g'g"du½kPf;? tmywf(7)ykH oifha&mufaerIudk
tmywåm"du½kP;f ? tyavmueuHç Úwåu d H paom uHav;yg; wpfcck -k
udk jyKMujcif;onf udpöm"du½kPf;? þodkY t"du½kPf;av;yg; &Sd\/ xdk
t"du½kPfav;yg;udk orx (7)yg;ESifh Nidrf;apykHrsm;udk t"du&P-
orxtcef;ü pkHvifatmif od&SdEdkifrnf jzpfonf/
tmywfoifhykHrsm;
oHCmhujH zifh Nird ;f aptyfNy;D aom t"du½kP;f udk xd&k [ef;\ rsu-f
arSmufüom vIUH aqmfay;tHh ygpdw?f rsuu f ,
G v
f aHYI qmftHh 'ku#ú ?f "r®ujH zifh
Nidrf;apNyD;om; t"du½kPf;um; aumif;pGm Nidrf;jcif; jzpf\/ uHrNyD;rD
wm;jrpfthH? xdkwm;jrpfaom &[ef;udk ajymMum;í uHjyK&rnf/ rajym-
Mum;bJ uHjyKtHh? uHvnf;ysuf um&uoHCmtm; tmywfvnf; oifh-
328 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
onf/
"r®uüH ygpdw?f ,krH mS ;tHh 'ku#ú ?f "r®uH t"r®uH ESpyf g;vk;H ü t"r®u-H
[k trSwf&Sdaom &[ef;tm; tmywfroifh? t"r®uHjzifhvnf;aumif;ç
0*fjzifhvnf;aumif;ç uHrxdkufaomoltm;vnf;aumif; uHjyK\[k
odaom&[ef; vIHUaqmfjcif;aMumifh tmywfroifh/
4/ 'k|Kv’odu©myk'f t"dyÜm,f
þü 'k|Kvt ’ & oHCm'daooftmywfukd ,l? xdk 'k|Kvt ’ mywfukd
wjcm;aom &[ef;\ tmywfuo kd v d suf xd&k [ef; t&Suw
f uGJ tusK;d -
enf; jzpfrnfp;dk í rajymMum;bJ zk;H vTr;f ay;xm;aom &[ef;tm; ygpdw/f
&[ef; &mçaxmif tqifhqifh tmywfoifh
þodkY zkH;xm;&mü ]rajymawmhbl;}[k MuHpnfqkH;jzwfvdkufvQifyif
tmywfoifhNyD? xdkodkY qkH;jzwfNyD;rS ajymaomfvnf; tmywfrS rvGwf-
awmhacs/ yxr tmywfoifhaom&[ef;u 'kwd,&[ef;udk a'oem-
ajymí 'kw, d odaom&[ef;u zH;k xm;vQiv f nf; 'kw,
d &[ef;rSm tm-
ywfoifjh yef\/ þenf;twkid ;f zH;k xm;aom &[ef;wdrYk mS tmywfoif\ h /
'kw,d &[ef;u wwd,&[ef;tm; ajymaomfvnf; ud, k af wmfom odyg
apç olrsm; rajymvduk yf gESi[
hf k zH;k ajymçajymvQif 'kw,
d &[ef;rSm tmywf
rS rvGwf? þenf;twdkif; zHk;ajymçajymoGm;vQif &[ef; &mçaxmifyif
tmywfrS rvGwfMuacs/
tmywf tqufjzwfyHk
rdru
d kd vmajymaom &[ef;tm; (ol zH;k xm;vQif tmywfoifrh nf-
pdk;í) jyefajymvdkufaomfomvQif tmywf tqufjywfí tmywfrS
vGwfEdkifonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 329
tmywfrsm;oifhyHk
'k|Kvü’ 'k|Kv[
’ k odí rajymbJ aetHh ygpdw?f 'k|Kvü’ a0rwduç
t'k|Kv[ ’ k rSwí
f rajymaetHh 'ku#ú ?f t'k|Kvü’ wdu'ku#ú ?f oHCmjiif;-
cHjk cif; ponfjzpfvwåUH [lí rajymtHh tmywfroif/h xdt Yk wl þ&[ef;
Murf;wrf;onf touftEÅ&m,f omoemhtEÅ&m,f jyKt[ hH í
l rajym-
Mum;bJaeaom &[ef;? avsmufywfaom &[ef;udk r&í rajymMum;-
bJaeaom &[ef;? rzH;k vTr;f vdak om &[ef;? rdrt d rIjzifh xif&mS ;vwåUH [k
rajymMum;bJ aeaom&[ef;wdkYtm; tmywfroifh/ omraPwkdY\
'k|Kv’ t'k|Kv’tjypfudk zHk;vTrf;ay;tHh? 'kuú#ftmywf[k od/
5/ ODe0Dowd0óodu©myk'f t"dyÜm,f
]]tEkZmemrd bdu©a0 *AÇ0DoH OyorÜma'wHk}} y#doaE¨ESifh wuG
tESpEf pS q
f ,f &Sad omolukd &[ef;cHay;jcif;iSm igbk&m; cGijhf yKawmfr\
l /
trd0rf;wGif; (12)v y#doaE¨aecJhNyD;rl 19-ESpf wif;wif;jynfhaomaeY
&[ef;cHay;aumif;ol jzpfNyD/
&[ef;cH&uf wGufyHk
trd0rf;acgif; ude;f atmif;oaE¨wnfaeolwwYkd iG f tcsKUd um; (7)v
tcsKUd um; (8)v? (9)v? (10)v? (11)v? (12)v trsK;d rsK;d &S\
d / odaYk omf
(8)v arG;zGm;olum; toufr&Sif[k tqdk&Sd\? (7)v zGm;aomolum;
ud,
k cf E¨m ao;i,f\? ponfjzifh qdMk u\/ trd0rf;wGi;f (7)v y#doaE¨
aeolum; arG;zGm;NyD;aemuf (19)ESpfESifh (5)vjynfhrS toufESpfq,f
jynfhonf/ (9)v y#doaE¨aerl arG;zGm;NyD;aemuf (3)v pGef;vmrS
toufESpfq,f jynfhonf/ þodkY ponfjzifh twkd;tqkwfrsm;udk
od&rnf/ od&Yk mwGif trd0rf;ü oaE¨wnfaeaomvudk aocsmpGm od&ef
cJ,Of;vS\/ xdkYaMumifh t,kwfqHk; (7)vxm;NyD; ,lygrS omí pdwfcs
330 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
&\/ þenf;twdik ;f tESpEf pS q
f ,frS wpf&ufrQ ,kwaf vsmah erl touf
ESpfq,f rjynfhaomoljzpfí &[ef;rcHaumif;[k odyg/
0gxyf&ufiifí ESpfvxnfh,lMuykH
ok;H ESpw
f pfBurd f 0gxyfavh&&dS m (19)ESpMf umvQif 0gxyfonft h wGuf
vaygif; (6)v ydv k m\/ od&Yk mwGif (19)ESpt f wGi;f ü (wpfEpS v f Qif &ufrpkH
6-vtwGuf 6-&ufus avQmch ahJ omaMumif)h (3)vESihf (24)&uf avsmch -hJ
av\/ avQmch ahJ om &ufrsm;udk ,cif (6)v tydrk S Ekwv f Qif (2)vESihf
(6)&ufom tykd usefawmh\/ (19)ESpfESifh trd0rf;wGif;u (10)v?
tydk (2)vESifh (6)&ufESifh aygif;aomf touf(20)ESifh (6)&uf &Sdvmí
&[ef;cHaumif;NyD[k qdkMu\/ ygwdarmu©ar'deDü &ufrpkH (6)vrS
(6)&uf? tESpf(20) rS (4)v jzpfonf/ (6)vrS (4)v Ekwfaomf
0gxyfviif (2)v[k qdo k nf/ bmom#Dumü ayg&mP0g'ç ,ckacwf-
0g'[k jyxm;ao;\/ bk&m;&Sio f nf avmuok;H pG½J ;dk udk vdu k íf touf
ESpq
f ,f[k ynwfawmfr&l um; toufEpS q f ,f rjynfjh ynfah tmif 0gxyf
&ufydkudk xnfhíxnfhí wGufjcif;udk bk&m;&Sif\ tvdkawmfusrnf
[kvnf; rxifrday/ «ayg&mP ax&0g'ü &ufydkudk ,lí wGufxm;
aomfvnf; trd0rf;ü atmif;cJh&m vrsm;udk r,laomaMumifh oHo,
jzpfzG,fr&Sd[k qkd\/ (bmom#Dum)»
&[ef; rjzpfEkdif
qdktyfcJhNyD;aom wGufenf;rsm;twdkif; toufESpfq,f rjynfhbJ
&[ef;cHaom yk*¾dKvfonf toufESpfq,frjynfh[k odonfjzpfapç
rodonfjzpfap &[ef; rjzpfEdkif/
&[ef; rjzpfaomfvnf; tusKd;&Sd
xdo
k u
l rdrd &[ef;tppfrjzpf[k rodbJ q,f0g &ojzifh OyZÑm,f-
0denf;ya'omoifwef; ! 331
9/ Ou©dwåoarÇm*odu©myk'f t"dyÜm,f
t&d|&[ef; ,ltyfaom rdpmä t,lrsK;d ukd ,lvQif xk&d [ef;ukd Úwf-
ur®0gpmjzifh ESifxkwf&\/ xkdESifxkwftyfaom &[ef;ukd Ou©dwåu
&[ef;[k ac:\/ xkd&[ef;ESifh odvsuf tmrdooarÇm*ç "r®oarÇm*
ponfukd jyKvQif þodu©myk'ft& ygpdwftmywf oifhf\/
rjyKtyfao;aom Moom&PuH &Sdol
xkOd au©yeD,uH tjyKc&H ojzifh rmefrmeusí qkid &f m usi0hf wfrsm;-
ukd usiNhf y;D aemuf xku
d u
H dk Nird ;f ygaprnft
h aMumif; awmif;yefaomtcg
oHCmhabmifokdY jyefí oGif;aom ]Moom&PuH} jyK&onf/ xkMd oom-
&PuH rjyK&ao;aom Ou©w d u å &[ef;ukd tuwmEk"r® [k ac:onf/
tEk"ar®m (= tEk½al yg + "ar®m)? tuawm tEk"ar®m ,ómwd
tuwmEk"ar®m/ tEk½layg = Oau©yeD,uHtm;avsmfaom/ "ar®m =
Moom&PuH[laom 0denf;w&m;onf/ tEk"ar®m = tEk"r® rnf\/
,ó = tMuifol\/ tuawm = rjyKtyfao;aom tEk"ar®monf/
tw¬d = &Sd\/ £wd = xkdYaMumifh/ tuwmEk"ar®m = tuwmEk"r®
rnf\/
Moom&PuH rjyK&ao;aomfvnf; rdpmä 0g'ukd pGeNYf y;D Ny[ D k odvQif
oarÇm* ponfudk jyKEidk Nf y?D xkaYd Mumifh ]wH 'd|ð tyÜ#ed o
d a|e = xktd ,ludk
rpGefYao;ol}[k xyfí 0daooe ulrçay;&onf/
oarÇm* ESpfrsKd;
qGrf;paom tmrdoypönf;ukd (rdrdtm; ay;vQif) cH,lokH;pGJjcif;?
rdrdu xkd&[ef;tm; csD;ajr§mufay;urf;jcif;onf tmrdooarÇm*?
ygVdawmf t|uxm"r®wu Ydk dk ykcYd say;jcif;ç xk&d [ef;txHu oif,jl cif;-
onf "r®oarÇm* rnf\/ qGrf;twlpm;jcif;ç y&dwf twl&Gwfjcif;-
onf tmrdooarÇm* r[kwfyg/
338 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
oH0ao,sç o[ 0g ao,s
Ou©dwåu&[ef;ESifh twlwuG Oykofç y0g&Pmpaom uHtwl
jyKjcif;ukd oH0ao,s[k qkdonf/ tum&H Oypmyif jcm;aomfvnf;
wpfckwnf;aom trkd;&Sdaom ausmif;ü Ou©dwåu&[ef;ESifh twlwuG
tdyfjcif;ukd ]o[ 0g ao,s}[k qkdonf/
tmywfoifhykHrsm;
tmrdooarÇm*ü wpfBudrfaom ya,m*jzifh rsm;pGm ay;jcif;ç
,ljcif; jyKthH? ygpdwf wpfcsuf? jzwfí jzwfí ay;jcif;ç ,ljcif;jyKaomf
ya,m*wkid ;f ygpdw?f "r®oarÇm*ü y'aom"r®ou d m© yk'tf wdik ;f ygpdw?f
oH0goü uHjyKtqkH; ygpdwf? o[0gao,sü tdyfjcif; ya,m*wdkif;
ygpdwf/
Ou©w d u
å ü a0rwdu? 'ku#ú /f tEkuwd© u
å ü 'ku'ku#ú /f Ou©wd uå ç
tEku©dwåu ESpfa,mufvkH;ü tEku©dwåu[k rSwfxifaom &[ef;tm;
tmywfroifh? t,lukd pGefYNyD;NyD[lívnf;aumif;ç oGif;tyfNyD;NyD[lí
vnf;aumif; tmywfroifh/
10/ uP³uodu©myk'f t"dyÜm,f
uP³uomraPukd taMumif;jyKí ynwfawmfrt l yfaomaMumifh
]uP³uodu©myk'f}[k emrnf wyfonf/ t&d|&[ef;uJhokdY uP³u-
omraPrSmvnf; rdpämt,ljzpfí ]wxm[H b*0wm "r®H} ponfukd
ajymqko
d nf? ,cktcg bk&m;&Siu f kd pGypf aJG om xko
d mraPrsK;d ay:vm-
vQif odum© yk't
f wkid ;f qk;H r&rnf? qk;H rí &cJah omf qufvufí ajymqk-d
&rnfrSm ---
tZÆwa*¾ / y / aw ew¬d/
,aeYupí igwkdYbk&m;&Sifukd oifu q&m[lí rñTefjyESifhawmh
0denf;ya'omoifwef; ! 339
xkvp’ Oö ;f onf ck'?´ xdaYk tmufi,faom ygpdwpf aom odum© yk'rf sm;um;
tEkc'k u´ ? ygpdwo f nf ck'?´ yg#da'oeDonf tEkc'k u
´ ? yg#da'oeDonf
ck'´? 'kuú#fonf tEkck'´u? 'kuú#fonf ck'´? 'kAÇmodonf tEkck'´u?
þum; y&d,m,ftm;jzifh axmufíaxmufí ,lyHkwnf;/
«þü oHCm'daoofum; ck'o ´ mç tEkc'k u
´ trnfr&/'kAmÇ oDum;
tEkck'´omç ck'´rrnf/ yg&mZduum; ck'´vnf; rrnfç tEkck'´uvnf;
rrnf/»
(aqmif) yg-oH-xkvf-yg? yg-'kuf-'kAf? tmywf ckepfyk'f/
ukuúKpöç 0da[oç 0davc okH;yk'f txl;
þtrIonf tyfavoavmç rtyfbJ &Sad voavm[k MupH nfí
pdwfESvHk;rom,mrIudk ukuúKpöac:onf/ xdkuJhodkYMuHpnfjcif;aMumifh
pdwEf v
S ;kH yifyef;rIukd 0da[oac:onf/ ,Hrk mS ;oHo, 0dpu
d pd mä jzpfaerIukd
raem0davc ac:onf/
tmywftqHk;tjzwf
OyorÜEéü wduygpdwf? tEkyorÜEéü wdu'kuú#f? wpfyg;aom
w&m;udk uJh&JU&müvnf; 'kuú#f? ruJh&JUvdkojzifh okwåef*gxm tbd"r®m
wpfckckoif,lNyD;rS 0denf;udkoif,l&ef wdkufwGef;aom &[ef; tmywf
roifh? Or®wåuponf tmywfroifh/
3/ arm[euodu©myk'f t"dyÜm,f
tEG¹rmoH (tEk+t¹rmoH)ü tEk-o'´gonf tpOftwdkif;[l
aom teufudk twGif;jyKí 0dpämteufudk a[monf/ O'´dórmae-
um; a&SUodum© yk'u
f ohJ Ykd oiftyH cYkd sjcif;udk r,l&? Oykojf yKonft
h cg ygwd-
armufjyjcif;udk ,l&rnf? rme-ypön;f ypöKyeÜ af [maomfvnf; ygwdarmuf
jywke;f r,l&? ygwdarmufjyNy;D aemufrS ajymqdo k nf[k ,l&rnf?/tmywf
346 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ukpm;jcif; arm[uHwifjcif;wdkYonf ygwdarmufjywkef;0,f jyKzdkY&ef
rvG,fulaomaMumifhwnf;/
,cktBurd f remrD a&S;u vGeu
f sL;cJah om tjypfrsm;twGuf rodí
jyKcrhJ [
d efaqmifaomfvnf; tmywfrS rvGw?f qdik &f m0denf;w&m;awmf
twdkif; xdktmywfudk ukpm;&rnfom jzpfonf/
]arm[uH}odkY wif&rnf
qdik &f mtmywfukd ukpm;½Hrk u arm[uHov Ykd nf; wd;k í wif&rnf?
aemufxyf arm[uH jyK&rnf [lvdk? ESpfBudrf okH;Budrf Mum;zl;jcif;t*Fg
t& xdk&[ef;onf &[ef;jzpfcgp jzpfí ygwdarmuftus,fjyonfudk
ESpBf urd o
f ;Hk Burd f remzl;ao;vQif ESpBf urd o
f ;Hk Burd f emzl;apumrl tusO;f jy
jcif;udo k m emzl;vQif arm[uHoYkd rwif&? vGeu f sL;rdaom tjypfuu kd m;
w&m;enf;vrf; 0denf;vrf;aMumif;twdkif; ukpm;&rnfom jzpfonf/
4/ y[m&odu©myk'f t"dyÜm,f
pdwq
f ;kd í &[ef;tm; ½ku d Ef u
S yf w
k cf wfvQif ygpdw?f aoapvdak om
apwem r&Sv d Qif ½du
k o
f nft h wGuf vufveG í f aoapumrl ygpdwyf if?
vlçomraPwkt Yd m; ½du
k Ef u
S &f mü 'ku#ú cf sn;f om? od&Yk mwGif &efowl u Ykd
ESyd pf ufvmojzifh olwaYkd b;rS vGwaf jrmufatmif umuG,&f mü ½du k rf ad p
umrl vufveG í f aoapumrl aoapvdak om apwemr&Sv d Qif tem-
ywåd? tmywfroifh/
5/ wvowåduodu©myk'f t"dyÜm,f
vSHonf xdk;qGp&m jzpfouJhodkY vuf0g;tjyifvnf; ½dkufykwfp&m
jzpfonf/ vuf0g;tjyifudk Oyvu©Penf; tpdwfudk rSwfí qdkonf/
vuf0g;jzifh omru ajcç 'l;paom ud, k t
f *Fgtpdwrf sm;udk wvowåu
d
t& ,l&rnf/
0denf;ya'omoifwef; ! 347
tmywfoifhyHk
½dkufrnf[k rMuHbJ Ncdrf;ajcmufaomtm;jzifh aMumufoGm;atmif
&[ef;\ tay:ü vuf0g;BuD;wrkd;rdk; vufoD;w&G,f&G,f ajcjzifhuef-
rnf w&rf;&rf; wkw"f m; wjyjyvkyv f Qif þodum© yk't
f & ygpdw?f xdu k ohJ Ykd
Ncrd ;f ajcmuf&,G rf ;kd &mü rcsed q
f Edik í
f vufveG f (tm;vGe)f oGm;Ny;D ½du
k rf -d
vQif 'kuú#f? apwem cRwf,Gif;aomaMumifh [l\/
6/ trlvuodu©myk'f t"dyÜm,f
ud,k w f ikd pf yG pf jJG cif; olwpfyg;udk pGypf aJG pjcif;jzifh apm'emtyfaom
&[ef;onf apm'emqJcPü ighudk xdk&[ef; ap'emaeNyD[k odtHh?
apm'empGyfpGJaom &[ef; ygpdwf? atmuftmywf tmpm&0dywådç 'd|d-
0dywådwdkYjzifh apm'emtHh? 'kuú#f/
7/ oÍödpöodu©myk'f t"dyÜm,f
igajymvdu k v
f Qif olpw
d rf csr;f rom jzpfvrd rhf nf[k odaom onm-
udk oÍödpö? oH-t& ]onmESifhwuG}[k qdkonf? ]]udk,fawmf &[ef;cH-
cJhwm toufESpfq,f rjynfhbl; xifw,f? odrfuvnf; ratmifbl;
xifw,f? qGrf;bkOf;ay;aewkef;u aevGJw,f xifw,f}} ponfhjzifh
ajymvduk v f Qif tajymcH&aom &[ef;rSm ]&[ef;rS jzpfyghrvm;} ponfjzifh
,HkrSm;oHo, jzpf\/ xdkoHo,udkyif þü ukuúKpö[k ac:onf/
,ckvdkajymvQif olUrSm ukuúKpöjzpfum wpfcPavmufrQjzpfapç
pdwEf v
S ;kH rcsr;f rom jzpfvrd rhf nf[k &nf&, G cf suf xm;tH?h þodYk ukuKú pö
jzpfapvdkaom &nf&G,fcsufrS wpfyg; tjcm;taMumif;r&Sdrl ygpdwf/
wu,fyif toufraphb;l xifí odrrf atmifb;l xifí aemiftcg
xdk&[ef;ü oHo,jzpfrnf pdk;aomaMumifh tusKd;vdkvm;aom pdwfjzifh
ajymvQiu f m; xd&k [ef; ukuKú pjö zpfaomfvnf; ajymaom&[ef; tmywf
roifh/
348 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
8/ Oyókwdodu©myk'f t"dyÜm,f
wpfbufESifh wpfbuf cdkuf&efjzpfaeMu&m0,f wjcm;wpfbuf
&[ef;wd\Yk wdik yf ifou
H kd oufoufMum;vdo k jzifh acsmif;í em;axmif-
vQif ygpdwf? em;axmif[l&mü oGm;í em;axmifjcif; omru rdrd
aexdkif&m teD;odkY rdrd&SdaerSef; rodí wdkifyif&ef vmMuvQif rdrd&Sdae
aMumif;udk odatmif toHjyK&rnf/ toHrjyKbJ em;axmifaevQiv f nf;
ygpdwf/
b@eç uv[ç 0d0g'gyEé
olwdkYu onfvdkajymvQif igwdkYu onfvdk ajymrnf? acsyrnf?
ponfjzifh rdrdwdkY bufom;csif; wdkifyifrIudk ]b@e}[k ac:onf/
wpfbufESifhwpfbuf udk,fvufjzifhjzpfapç EIwfjzifhjzpfap xdcdkufí
&efjzpfjcif;udk ]uv[}[k qdkonf/ olUbufu rSefonf ighbufu rSef
onf ponfjzifh 0d0g'g"du½kP;f jzpfvsuf wpfbufEiS hf wpfbuf jiif;Mu
jiif;Mu&if;yif tvGefa'gxí jiif;ckefMujcif;udk ]0d0g'gyEé}[k qdkonf/
Oyókwð wda|,s
ol,wDwd okwd? okwd,m orDyH Oyokwd? Mum;tyfaomtoH
\ teD;-[lonf toHudk Mum;avmuf&m t&yfwnf;/ Oyokwdonf
tAs,aD bmormofwnf;/ xdaYk Mumifh ]tnorm avmayg p} okwjf zifh
o®ð0dbwfudk acsí Oyokwdyk'f&if; &Sdonf? ]wawm ap Owå&d}uJhodkY
0gpmodvd| ed*¾[dwfvmí Oyókwð[k vnf;&Sdonf/ ESpfygXf rSef/
apm'em&ef &nf&G,frS tmywfoifh
wpfyg;aom taMumif;aMumifh r[kwfbJ apm'emrnf[laom
&nf&, G cf sujf zifh acsmif;em;axmift[
hH k oGm;aom &[ef;? ajcvSr;f wdik ;f
'ku#ú ?f rDatmifvu kd í
f em;axmif&m aemufcse&f pfí em;axmif&mwdüYk
0denf;ya'omoifwef; ! 349
1/ taEÅyk&odu©myk'f t"dyÜm,f
eef;awmfwiG ;f ESihf pyfí ynwftyfaomaMumifh taEÅy&k odum© yk'-f
[k emrnfwyfonf/ cwå, d Zmwf&ídS bdou d cf NH y;D rif;ESirhf zd &k m;&wemwdYk
pufawmfcef;aqmifrS rxGufao;rD &[ef;u rdrd 0ifa&mufvmrnfh-
taMumif; rodapbJ (wpfa,mufa,mufukd oHawmfO;D twifrcdik ;f bJ)
½kwwf &uf 0ifomG ;vQif rif;ESihf rdz&k m;wdYk aysmyf g;cdu k Mf uKH aeu rsuEf mS -
ysufp&mjzpfaomaMumifh wHcg;cHk ausmfvGef0ifa&mufaom &[ef;rSm
ygpdwftmywf oifh\/
356 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
eef;awmf0ifjypf (10) yg;
1/ rdz&k m;ujzpfapç &[ef;ujzpfap jyKH ;rdaomf txifvcJG &H wwfjcif;/
2/ rdzk&m;i,f udk,f0efwnfaomf txifvGJcH&wwfjcif;/
3/ &wemwpfyg;yg; aysmufaomf txifvGJcH&wwfjcif;/
4/ vQdKU0Suftyfaom owif;pum; tjyifbufa&mufoGm;aomf
txifvGJcH&wwfjcif;/
5/ om;u tbudkç tbu om;udk owf&ef vkyfMuHaomf txifvGJ
cH&wwfjcif;/
6/ XmeEÅ& &mxl;edrfholudk jr§ifhay;aomf txifvGJcH&wwfjcif;/
7/ &mxl;jrifhwufoludk ESdrfhcsaomf txifvGJcH&wwfjcif;/
8/ tcgr[kwfonfü ppfxGufcdkif;aomf txifvGJcH&wwfjcif;/
9/ ppfxu G t
f oGm; c&D;tMum;rS jyefac:aomf txifvcJG &H wwfjcif;/
10/ qifjrif;ponfwdkYjzifh usOf;ajrmif;jcif;? ESpfoufzG,f tqif;toH
ponfrsm;jym;jcif;/
þum; eef;awmf0if tjypf 10-yg;wnf;/
(aqmif) jyHK;ç udk,f0efç aysmuf? owif;a&mufç vkyfMuH? XmeH edrfhwuf?
ppfxGuf jyefac:? udk;abmfwifcH? usOf;ajrmif;jyef? q,fwef-
eef;awmfjypf/
tmywftqifhqifh oifhyHk
tyÜ#doH0d'dw-ü wduygpdwf? 'ku'kuú#f? yefMum;\[k trSwf&Sd
aom &[ef;? rif;rsKd; r[kwfol tbdodufrif;wdkY\ tdyf&mwdkufcef;-
wGif;odkY 0ifaom&[ef;? rif;ç rdzk&m; ESpfa,mufpvHk; (odkYr[kwf)
wpfa,mufa,muf xGufNyD;aom tdyf&mwkdufcef;ukd 0ifaom&[ef;?
tdyf&mwkdufcef; r[kwfonfukd 0ifaom&[ef;? Or®wåu&[ef; ponf
wdkYü tmywfroifh/
0denf;ya'omoifwef; ! 357
2/ &weodu©myk'f t"dyÜm,f
a&T aiG ykvJpaom &wemq,fyg;udk &weü oGif;,lí &wem
twkrsm;ESihf 0wfpm;wefqmpaom vlwdkYtoHk;taqmif (apmif tdyf-
,mvdyf ponf)udk &weor®wü oGif;,l&rnf/
xd&k weç &weor®w toH;k taqmifrsm;udk ausmif;wdu
k t
f wGi;f
rdrdae&mXme (taqmif)twGif;rSwpfyg; tjcm;jyifyt&yfü vlwdkY
arhae&pfç usae&pfcahJ omf aumuf,í
l odr;f rxm;&/ aumuf,o l rd ;f -
xm;vQif þodu©myk'ft& ygpdwf/
tm&mrftwGif; rdrdaexkdif&mXme (taqmif)twGif; jzpfrlum;
udk,fwdkifjzpfapç olwpfyg;udk ckdif;íjzpfap aumuf,lodrf;xm;ay;&ef
0wå&m;&Sd\/ xdk0wå&m;ysufvQifum; 0wåab' (0wå&m;ysufuGufrI
aMumifh) 'kuú#ftmywfoifhao;onf/
&wem (10) yg;
ywåjrm;eDç ywåjrm;ajymufç jrç ykvJç c½koif;ç ausmufpvif;ç
aMumifrsuf&GJç oEÅmç a&Tç aiG - aygif; (10)yg;wnf;/
(aqmif) eD ajymuf jr vJ? vif; ½k &GJ a&T? oEÅm aiG? q,faxG &wem/
(ar'deD?422/)
tZÑm&mr
tm&mrH t"dudpöy0wåwDwd tZÑm&mrH? tm&mrfudk pGJíjzpfaom
tm&mrftwGif;udk &\/ tum&Sdrl tumtxd tumr&Sdrl tpGefqHk;
ausmif;rS cJEpS u
f stxdt&yfukd tm&mr[k ac:\/ xkt d m&mrftwGi;f &Sd
ausmif;aqmifrsm;ESifh ausmif;y&d0kPfrsm;udk tZÑm&mr[k ac:\/
358 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tZÑm0ox
tm0oxH t"dudpö y0wåwDwd tZÑm0oxH? &GmwGif;ausmif;udk
pGJíjzpfaom &GmwGif; ausmif;twGif;udk &\/ rdrdae&m t&yfwnf;/
xdk rdrad e&mt&yf[ol nf tm&mrftwGi;f rSmjzpfapç tjcm;t&yf (&GmxJ
awmxJ)rSmjzpfapç acwåjzpfapç tjrJjzpfap rdrdaecdkuf tdrfçausmif;
Z&yfrsm;wnf;/ xdk rdrad e&mXmeu tumt&H&v dS Qif twGi;f udçk r&Sv
d Qif
usnfayGUwpfustwGif;udk tZÑm0ox[k ac:onf/
aumufodrf;xm;&mü &nf&G,fcsuf
vlwYkd usae&pf arh&pf&müom ]]Opöm&Siw f Ykd vm,lvrd rhf nf}}[k &nf-
&G,cf sujf zifh odr;f xm;cGihf &So
d nf/ vlwu
Ykd odr;f xm;ay;yg[k ckid ;f xm;í
jzpfapç udk,fwdkif b@mpdk;vkyfíjzpfap odrf;xm;vQif ygpdwf? b@m-
pdk;[l&müvnf; 0dómo*¾g[pdwf yhHokultrSwf ax,spdwfrsm; rjzpf-
aprlí b@mpdk;oabmrsKd;jzifh odrf;xm;jcif;udkqkdonf/
tmywftqHk;tjzwfrsm;
a&T aiG ESpfyg;udk rdrdtusKd;iSmodrf;xm;thH edó*¾dygpdwf? oHCmç
*dkPf;ç yk*¾dKvfç apwDç e0ur®tusKd;iSm odrf;xm;tHh 'kuú#f? <uif;&wem
&Spfyg;udk tvHk;pHkwdkY\tusKd;iSm odrf;xm;tHh 'kuú#f? tuyÜd, a&Tç aiG
paom 0w¬Kujkd zpfapç uyÜ, d t0wfç apmif ponfujkd zpfap t,kwq f ;kH
rdcif\ Opömudak omfvnf; b@mpd;k oabmrsK;d jzifh odr;f xm;aom&[ef;
ygpdw?f rdbwd\ Yk tyfpyfaom ypön;f 0w¬Kuukd m; rdrOd pömjyKí odr;f xm;-
aumif;\/ þ0w¬Kudk odrf;xm;ay;yg[k cdkif;thH rodrf;xm;aumif;[k
y,f&rnf/ pdwfqdk;NyD; csxm;oGm;tHh? odrf;xm;aumif;onf? vHkjcHK&m
ae&mt&yfudkvnf; ñTefjyaumif;onf[k od/
0denf;ya'omoifwef; ! 359
4/ olpdC&odu©myk'f t"dyÜm,f
a'oemrMum;rD tyfusnfukd cGJypf&rnfjzpfaomaMumifh cGJjcif;-
a&S;&Sdaom ygpdwftmywf[k qkd\/ EGm;½kd;ç uRJ½kd;paom t½kd;trsKd;rsKd;
qifpG,f om;csKdwpfckckjzifh tyfusnfjyKvkyftHh jyKvkyfckdif;tHh 'kuú#f?
NyD;aomf NyD;í &aomf ab'euygpdwf [l\/
pwkuúygpdwfjzpfykH
1/ rdrjd yKí rNy;D ao;aom tyfusnu f dk uk,
d wf idk jf yKí Ny;D apaom &[ef;
ygpdwf/
2/ rdrd jyKí rNy;D ao;aom tyfusnu f dk olwpfyg;ukd qufvufNy;D apí
&aom&[ef; ygpdwf/
3/ olwpfyg;jyKí rNy;D ao;aom tyfusnu f dk uk, d w
f idk Nf y;D apí &aom
&[ef; ygpdwf/
4/ olwpfyg;jyKí rNyD;ao;aom tyfusnfukd olwpfyg;ukd qufvuf-
NyD;apí &aom&[ef;tm; ygpdwf?
þokdY av;csufcGJí pwkuúygpdwf[k rSwfyg/ edó*¾dygpdwfvm
tcif;wküYd vnf; xkt Yd wl pwkuyú gpdwaf v;csuf cGEJ idk o f nfudk rSwyf gav/
olwpfyg;tusKd;iSm ukd,fwkdifjyKjcif;ç olwpfyg;ukd jyKapjcif;wkdY-
aMumifh 'kuú#f? tem;ywfoD;ç yGwfESdyfav;ç cg;yef;oD;ç rsufpOf;usnfç
rsufpOf;wHç yJcGyf½kd;ç a&okwfwkdYukd jyKaom&[ef;tm; tmywfroifh/
5/ rÍöyDXodu©myk'f t"dyÜm,f
rÍöç yDXwkdYukd ukd,fwkdifjzpfapç ckdif;íjzpfap topfjyKapvkdvQif
bk&m;&Si\ f vufopfawmfjzifh &Spv f ufopf (vufrtm;jzifh uk;d vufr?
vlwkdYtxGmtm;jzifh wpfxGmcefY&SdaMumif; uk#dum&odu©myk'fponfü
qkdcJhNyD?) tvGefqkH; tajc &Sdap&rnf/ xkdxuf&SnfvQifum; aq'eu
362 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ygpdwf? ajcaxmuf\ ykdaom yrmPukd jzwfNyD;rS tmywfukd a'oem
ajym&rnf/
tajcukd wkid ;f wm&müum; ]abmif}[k ac:aom taygifxJ 0ifae-
aom tajcukd wkdif;&ef rvkd? taygifrS xGufvmaom tajcukdom
wkdif;&rnf/ olwpfyg;xHrS tajc&Snf anmifapmif;ukd &vQif jzwfí
(okdYr[kwf) tykdukd ajrwGif jr§Kyfí okH;pGJ&rnf/
6/ wlavme'¨odu©myk'f t"dyÜm,f
anmifapmif; ukwifukdjzpfapç tif;ysOf xkdifckHukdjzpfap tay:ü
vJtqmoGwaf om tcif;&Sad om tcif;&Sad tmif uk, d w
f idk jf yKjyKç olwpf-
yg;ukd ckid ;f í &&? vJtqmudk xkwNf y;D aemuf a'oemajym&aom O'¨gve-
uygpdw?f qkv d &dk if;rSm anmifapmif; tifysOaf y:ü vJtqm oGwx f m;-
aom zkHarGU&mrsm;ukd rcif;&[k rdefYawmfrlvkdonf/
vJ (3) rsKd;
1/ vufyHyifpaom opfyifrS jzpfaom opfyifvJ?
2/ EG,fyifrS jzpfaom EG,fvJ?
3/ &SifarG;vGef;paom jrufrsKd;rS jzpfaom jrufvJ?
þokdY ½ku©wlvç vwmwlvç ayg#uDwlv[k wlv (= vJ )okH;rsKd;
&Sd\/ 0g*Grf;rIdUrsm;vnf; ½ku©wlvü oGif;,l&rnf/
(aqmif) ½ku© vwm? ayg#um? wlvm okH;rsKd;&Sd/
opfyifçjrufçEG,f? vJ okH;oG,f? rSwfzG,f usef;*ef&Sd/
vJç rIUd oGwx f m;aom tcif;rsm;ukd *dvme r[kwv f Qif rtdyf rxkid -f
aumif;? temaygufjcif;paom rusef;rmrIaMumifh ½kd;½kd;tcif;ay:ü
rxkid Ef idk f rtdyEf idk af om *dvmewku
Yd m; xkv
d rJ UdI tcif;rsm;ESihf acgif;tk;H rsm;-
ukd cif;í tdyfaumif;\/
0denf;ya'omoifwef; ! 363
ok'¨ygpdwf NyD;\/
"""
0denf;ya'omoifwef; ! 367
aocd,\ t"dyÜm,f
aocd,odum© yk'rf sm;onf rdeaYf wmfro
l nft
h wkid ;f em;vnfatmif
oifxkduf? odvQifvnf; usifhxkduf? usifhrdatmifvnf; owdxm;í
BuKd ;pm;xku
d af omaMumifh odum© = oifjcif;ç usijhf cif;ç tm;xkwjf cif;uk/d
u&PD,m = jyKtyf jyKxkduf\[k a[mawmfrlonf/ ]odu©dwAÁmwd
aocd,m}[k 0dN*d K[fjyK/
]pwåma&m yg&mZdum "r®m}ponfuo hJ Ydk yÍöowåwd aocd,m "r®m
[k ocFsmowfrSwf ra[mMum;jcif;rSm plV0g 0wåcE¨u ygVdawmf0,f
tm*EÅKu0wfç tm0godu0wf ponfjzifh usifh0wfrsm;pGm &Sdao;\/
xku d si0hf wfrsm;vnf; aocd,rsm;yif jzpfaomaMumifh þa'Grmwdumü
jyxm;aom aocd,rsm;jzifh rukefao;&um; yÍöowåwd (75)yg;[k
ykdif;jcm;uefYowf *Pef;rjzwfbJ &Sd&avonf/
'kuú#ftmywf[k owfrSwf
odum© yk'u
f dk vGeu
f sL;&mü rnfonfh tmywfoifah p[k odum© yk'-f
vm ygVdawmfjzifh rodtyfaomfvnf; xkdodu©myk'fukd tus,fa0zef-
awmfrl&m y'bmZeDü ]tmywåd 'kuú#ó}[k a[mawmfrljcif;aMumifh
tvkH;pkHaom aocd,odu©myk'fwkdYü r½kdrao jyKusifhaomf 'kuú#ftm-
ywfoifhaMumif; odEkdif\/
þokdY 'kuú#ftmywf oifhvQif tb,faMumifh ]]a,m ye bdu©K
MovrÁaEÅm ed0gao,s 'kuú#H}}[k tmywf trnfwyfí ra[mtyf-
368 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ygoenf;[lrl þaocd,odu©myk'frsm;\ pm&dwå0denf; jzpfjcif;ukd
jyawmfrv
l adk omaMumifh 'ku#ú t
f mywf trnfwyfí ynwfawmfrrlyg/
rusifhaomf tjypf? usifhaomf tusKd;
pm&dw0å ed nf;-[lonf usi&hf rnfu h si0hf wfudk ac:onf/ xku d si0hf wf-
ukd rodíjzpfap owdarhíjzpfap vGeu f sL;vkad om apwemr&Sí d jzpfap
rusirhf v
d Qif tjypfr&S?d odvsuEf iS hf r½krd aojyKNy;D rusiahf omfum; 'ku#ú -f
tmywf oifhonf/ odí usifhvQifum; ukokdvfjzpfjcif; tusKd;&\/
]'kuú#ftmywf}[k ynwfawmfrrl&jcif;
'kuú#ftmywf[k twdtvif; wyfxm;vQif rodí rusifholyg
tmywfoifzh ,
G &f m &Sad om 0g&dwo
å u
d m© yk'rf sm; jzpf&m\/ þuJo
h Ydk 0g&dwå
r[kwf? pm&dwå0denf;jzpfaMumif; jyawmfrlvkdaomaMumifh ]'kuú#H}[k
tmywfwyfí ynwfawmfrrljcif; jzpfonf/
(aqmif) pm&dwå 0de,? jzpfaMumif;jyzkdY? a&S;u azmfxkwf? odu©myk'frsm;?
uJhtvm;okdY? xif&Sm; tmywf? wkduf½kdufwyf? ynwfawmfrrl/
aMumifhwnf;/
tmywfroifhykH
NrdKU&GmtwGif; r[mo'´jzpfu tmywfoifh\[k qkdaomfvnf;
w&m;a[maom &[ef;ç ygwdarmufjyaom &[ef;ç y&dwfw&m; &Gwf-
zwfaom &[ef;wkdYtm; y&dowftm;vkH; Mum;avmufatmif toH-
us,fus,f &Gwfqkdaomfvnf; tmywfroifh? ,ckacwfüum; toHcsJU-
pufrsm;jzifhyif tultnD,lí w&m;a[mMum;aeMuonf/
ypmvuodu©myk'f ajcmufyk'f t"dyÜm,f
y = tjym;tm;jzifh (trsK;d rsK;d )? pmvu = vIyaf ponf/ ]vIy}f [l&mü
uk,d uf dk Nird o
f ufwnfrh wfpmG rxm;bJ qefjY cif;ç wef;jcif;ç a0S&Y rf;jcif;/
Am[kt& vufaumuf0wfrS pí yck;H pGe;f wkid af tmif ,l? vufudk ajrm§ uf
&rf;jcif;? OD;acgif;ukd NidrfoufwnfhrwfpGm rxm;bJ ikdufpkdufxm;jcif;?
apmif;iJhjcif;? acgif;Nidrfhjcif;ç cgjcif;ç &rf;jcif; ponfhrsm;udk ypmvu[k
ac:onf/ xkduJhokdY rvIyfap&atmif cE¨mukd,f vuf½kH; OD;acgif;wkdYukd
wnfhrwfpGmESifh NidrfoufpGmxm;í oGm;vmaexkdif&rnf/ ypmvuü
ed*¾[dwfrSm Bud,m0daooeteufukd a[maom 'kwd,m0dbwf\
um&d,wnf;/ xkd Bud,m0daooersKd;ukd ]]íç pGmç avsmufç vsufç
atmif}} ponfjzifh oifhovkd teufay;Ekdifonf/
þodu©myk'f ESpfckESpfckwkdYü xkdifjcif;ESifhpyfaom odu©myk'fwkdYwGif
0goly*w ykdonf? temywåd tmywfroifh[k od/
oy'ge odu©myk'ft"dyÜm,f
(o+ ty+ 'g+ ,l) 'g-"mwf ydik ;f jzwfjcif; t0c@u teufa[m?
'geawm taywH ty'geH ]ydkif;jzwfjcif;rS uif;jcif;}udk &\/ o[
ty'gaee ,H 0wåwDwd oy'geH? ydkif;jzwfjcif;uif;aom trlt&mESifh
wuG jzpfaom pm;jcif;Bud,mudk &\/
qGr;f pm;aomtcg wpfcu G w
f nf;ü [kw
d pfp onfwpfp [dek m;EIud f
onfem;EIduf vkyfaom trlt&mrsKd; r&SdapbJ rdrdbuf&Sd eD;&mrS pí
tpOftwdkif;,lí pm;jcif;udk oy'ge[kac:onf/
olwpfyg;tm; ay;vdkí xdkxdkae&mrS ,laom&[ef;? wjcm;aom
cGufodkY avmif;xnfhvdkí xdkxdkt&yfrS ,laom&[ef;? vufokwf[if;
vsmudk tpOftwdkif;r[kwfbJ ,laom&[ef; tmywfroifh [l\/
orolyubkÍÆe odu©myk'ft"dyÜm,f
qGrf;\ av;zkdYwpfzkdYESifh nDrQaom vufaumf&yJ[if; pm;&mü
Ówdy0g&dw r[kwfolwkdY\qGrf;ukd pm;aomtcg yJ[if;ukd rsmrsm;r-
pm;&[k odyg/ <uif;t"dymÜ ,frsm; orolyuç y#d*[
¾ Podum© yk't
f wkid ;f
odyg/
e xlyuw odu©myk'ft"dyÜm,f
xlyar0 xlyuH? xly-o'´g apwDyx k ;dk rsm;üuJo
h Ydk txufoYdk jrif-h
armufaom qGrf;OD; qGrf;v,fudk a[m\/ u-ypönf; aomw¬? xly
uJo
h Ydk rkaYd rmufaom qGr;f OD; qGr;f xdyf (pm;cGu0f ,f tv,fA[k)d t&yfudk
]xlyu}[k qkv d o
dk nf/ qGr;f pm;aom tcg0,f tv,fwnfw h nfrh S ,lí
rpm;& [lv/dk okaYd omf ukecf geD;ü odr;f usK;H pm;&müum; tv,fudk ,lrd
aomfvnf; tmywfroifh/
388 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
Mo'ey#dpäm'e odu©myk'ft"dyÜm,f
þodum© yk'üf oly-t& aomufí pm;aumif;aom [if;&nfrsK;d -
udk ,loifh\/ ]okace ygwAÁEÅd olyH}[k axmreD"d qdkonf/ olayg'e
0dnwådodu©myk'ftzGifhü ]olayg emr a'G olyg}[k ra[mjcif;aMumifh
yPDwabmZOfrS wpfyg; tvk;H pkaH om abmZOfukd ,l&rnf[k 0ZD&Ak'-d¨
#Dum qdk\/ þodu©myk'füvnf; ¤if;twdkif;yif ,loifhonf[k xif-
onf/ tcsKUd um; yJaemuf[if;paom yJ[if;rsK;d udk ,lMuonf/ AsÍeÆ t&
om;ç ig;paom [if;vsm vufokwfrsm;udk ,l/
rsm;rsm;tvd&k ídS yPDwabmZOfrS wpfyg;aom abmZOfukd jzpfap?
ig;ç trJç vufokwfç [if;vsmudkjzpfap qGrf;jzifh zkH;rxm;&? xdk olyç
AsÍÆewkdYudk (qGrf;cHpOf) qGrf;jzifh zkH;xm;vQif ]'Dudk,fawmfrSm [if; r&-
&Smbl;}[k xifí qGrf;avmif;olwdkYu aemufxyf avmif;csifvdrfhrnf/
xdkodkY avmif;csifatmif rsm;rsm;tvdk&dSí olyç AsÍÆewdkYukd qGrf;jzifh
rzH;k xm;&? avmif;olwYkd ud, k w
f ikd u
f ]rmCmwor, = om;ig;rowf-
&}[k a<u;aMumf&mtcgjzpfí vlrjrifatmifzHk;vsuf avmif;olu
avmif;vSLvQif cH,o l rl mS tmywfroif/h temywå0d g&ü ]*dvmeó}[k
rvmaomaMumifh *dvmejzpfí zHk;xm;vQifvnf; tmywfrS rvGwf[k
od/ rsm;rsm;tvdk&dSí r[kwfbJ zHk;xm;aom &[efrsm; tmywfroifh/
olayg'e0dnwåd odu©myk'ft"dyÜm,f
]olyH 0g}[k qdak omfvnf; yJ[if;udo
k m &nf½,
G í
f qdo
k nfr[kw?f
[if;tm;vk;H udk rSwí
f qdok nf (Oyvu©Penf;wnf;)/ yPDwabmZOf-
rS vGwfaom pm;zG,ftm;vkH;udk ]olyH 0g Mo'eH 0g}ü oGif;,l&rnf/
yPDwabmZe odum© yk'üf rpäç rHoç cD&ç '"dwu
dYk kd awmif;pm;vQif
olayg'e 0dnwådodu©myk'ft& 'kuú#f[k t|uxmwdkY zGifhqkdMuonf/
0denf;ya'omoifwef; ! 389
OZÑmeonD odu©myk'ftzGifh
OZÑm,wd {awemwd OZÑmeH = uJ&h UJ aMumif;jzpfaom pdw?f OZÑmae
,kwåm onm OZÑmeonm = uJh&JUaMumif;pdwfESifh ,SOfaom ]onm}ukd
&\/ OZÑmeonm tó tw¬Dwd OZÑmeonD = uJh&JUaMumif;pdwfESifh
,SOfaom onm&Sdaom ]&[ef;}ukd &\/
olwpfyg; oydwx f üJ qGr;f [if;enf;vQif avSmifajymifví
kd vnf;-
aumif; rsm;aevQifvnf; ]]'umç 'umrudk rnfuJhodkY qufqHwmudk;
&rSmaygh}} ponfjzifh ½Iwcf sví
kd vnf;aumif; olwpfyg;\ qGr;f oydwu f kd
rMunf&h ? enf;aevQif vSLrnf rsm;aevQif cHrnf ponfjzifh ½k;d om;aom
pdwfjzifhum; Munfhaumif;\/
temywåd0g&ü enf;vQif ay;vSLthH? rsm;vQif ay;vSLaptHh[k
Munfah om &[ef;? ruJ&h UJ r½Iwcf s rajymifavSmifvakd om &[ef; tmywf
roifh/
twdr[EÅuAV odu©myk'ft"dyÜm,f
a'gif;Oonf tvGeBf u;D \/ MuufOum; i,fveG ;f \/ xdak 'gif;OESihf
MuufO tMum;avmuf&Sdaom qGrf;vkwfudk jyK&rnf/ qGrf;vkwfudk
Bu;D pGm vkyíf yg;pyfjynfah rmuf azmif;aeatmif rpm;&/ a'gif;Oavmuf
BuD;vQif 'kuú#ftmywf[k qdkvdk\/
MuufOavmufti,fudkum; ravsmufywfíom t|uxm jy-
onf/ tmywfum; roif[ h k 0drwd#u
D m qd\
k / rkeçYf cJz,
G rf sm;ESihf opfo;D
rsm;udkum; BuD;aeaomfvnf; temywåd tmywfroifh/
y&dr@vtmavmy odu©myk'ft"dyÜm,f
xuf0ef;usif 0ef;0kid ;f [k qdak omfvnf; uGeyf gjzifh &pf0idk ;f xm;ovdk
avmufpmvk;H ausmufv;Hk uJo h Ykd 0kid ;f 0kid ;f pufpufav; jzpf&rnf[k rqdv
k ?kd
392 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
t'DCH (= &Sn&f n
S v
f sm;vsm; rjzpfapbJ) txdu
k t
f avsmuf 0kid ;f atmif
owdxm;í qGrf;vkwfudk jyKjyifpm;&rnf[k qdkvdkonf/
ZGef; c&if;ESifh pm;olrsm; owdjyK&ef
þodu©myk'ft& ZGef; c&if;ESifh pm;jcif;udk rESpfoufMu? txdkuf-
tavsmuf 0ef;0kdif;atmifjyKí owdxm; pm;EkdifvQifum; oifhygonf/
odkY&mwGif yg;pyftwGif;rS oGm;a&rsm; ZGef;c&if;ü uyfNidayusHoGm;NyD;
xkdZGef; c&if;jzifh ,ltyfcyftyfpOf qGrf;vkH;ponfwkdY zdwfpifjyKwfuscJh-
aomf xkw d aH wG;ç oGm;&nfwYdk ayusaH eaom qGr;f vk;H wkoYd nf cE¨muk, d rf S
uGmoGm;ojzifh tuyfysuo f mG ;oNy;D xkt
d uyfysuo f mG ;aom qGr;f vk;H wk-Yd
ESihf a&maESmrdomG ;aom oydwx f rJ S qGr;f rsm;vnf; tuyfysuo f mG ;jyef-
ojzifh 'EÅaygPodum© yk't f & ruyf&ao;aom qGr;f udk pm;&ma&muf-
onf/ xdkYaMumifh tcsKdU q&mawmfBuD;rsm; ZGef;c&if;jzifh pm;jcif;udk
rESpfoufMujcif; jzpf\/ acwfqefolrsm;ESifh aq;ynm&SifwdkYonf
a&aEG;ESifh jyKwfxm;aom ZGef;c&if;rsm;jzifh pm;vdkMuonf/ vufudk
pifMu,fatmifaq;í vufjzifh 0ef;0kdif;atmif jyKí pm;jcif;onfom
bk&m;&Sif\ tvdkawmfESifh ykdí ukdufnDrnf xifonf/
(5) uAV0*f odu©myk'f 10-yk'f
41/ tem[# odu©my'
qGrf;vkwfudk cHwGif;0odkY raqmif,ltyfao;rD cHwGif;t0udk
rzGifhtHh[k usihf&rnf/ þodkY rusifhjcif;aMumifh tem[#'kuú#f/
42/ bkÍÆrme odu©my'
qGrf;pm;pOf tvkH;pkHaom vufacsmif;udk cHwGif;ü rxnfhthH[k
usifh&rnf/ þodkY rusifhjcif;aMumifh bkÍÆrme'kuú#f/
0denf;ya'omoifwef; ! 393
ajymvQiu
f m; tmywfroif/h pum;ryDro jzpfí tmvkyof jH zpfaevQirf l
rajymaumif;[k od? cJzG,f opfoD;BuD;i,f pm;&müvnf; enf;wl/
yd@Kau©yu odu©myk'ft"dyÜm,f
yd@ = xrif;cJ (qGrf;vkwfyg,l)? Oau©yu = ypfajr§mufonf?
ed*¾[dwfaMumifh Bud,m0daooerSwf? qGrf;vkwfjzpfapç qGrf;cJjzpfapç
yg;pyfü uyfí oGi;f &rnf/ yg;pyfxo J Ykd ajrm§ ufypfí roGi;f &? rkeçYf cJz,
G f
rsm;ESihf opfo;D rsm;udu
k m; ypfí oGi;f aomfvnf; tmywfroif?h odaYk omf
yg;pyfüuyfí oGif;jcif;uom omí ,Ofaus;onf/
uAVm0apä'u odu©myk'ft"dyÜm,f
t0apä'u = udkufjzwfonf/ qGrf;vkwfudk qkyfNyD;vQif oGm;jzifh
udkufjzwfrpm;&? qGrf;vkwfjyKNyD;vQif xdkqGrf;vkwfu rsm;aeí awmf-
oifh½kH vufjzifh ydkif;NyD; oGif;&mürl tjypfr&Sdoifh? rkefY yJpaom cJzG,f-
rsm;ESifh rkefY[if;cg;ç rkefYwDç acgufqGJç vufokwfrsm;udkum; udkufjzwf
pm;aumif;onf qdk\/ xdkYaMumifh rkefY&Sufrsm; rkefYvkH;BuD;rsm;? ajymif;zl;
iSuaf ysmoD;rsm;udk udu k jf zwfí pm;jcif; ponfü tmywfroifh odaYk omf
vufjzifh twkH;twkH; jzwfNyD;rS wpfwkH;pD pm;jcif;uom oifhavsmf\/
t0*@um&u odu©myk'ft"dyÜm,f
(*@-o'´gonf yg;ukd a[m&if;jzpfaomfvnf; Oyom& t0
o'´gu ][De=,kwfnHh}[laom teufa[m jzpf&um; yg;apmifukd ½kd;½kd;
raeapbJ jrifraumif;atmif rkdYarmufaeykHukd ,l?) arsmufowå0grsm;
pm;onfhtcg yg;azmif;vmatmif pm;ouJhokdY qGrf;ukd yg;azmif;ae-
atmif rpm;& [lvkd? oQpfoQm;oD; ponfukd yg;wpfzufü ikHxm;vQif
azmif;aeouJhokdY opfoD;[lorQukd pm;&mü azmif;aeapaomfvnf;
tmywfroifh? cJzG,f opfoD;BuD;i,fwkdYü temywåd [l\/
396 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
[w¬ed'¨Keu odu©myk'ft"dyÜm,f
wcsKdU xrif;pm;&mü vufukd rMumcP cg\? xkduJhokdY vufukd
cgí qGrf;rpm;&? qGrf;xJü ausmufcJç trIdufygvmí xkdtrIdufrsm;ukd
pGefYypfaom tcgrsKd;üum; cgaumif;\/
odw¬m0um&u odu©myk'ft"dyÜm,f
odw¬ = qGrf;vkH; + t0um&u = roifhrawmf jyKonf/ z½kdz&J
MuJaeatmif qGrf;vkH;rsm;ukd [kdypfvkduf onfypfvkduf vkyfjcif;ukd
]t0um&u}[k qkdonf/ qGrf;vkH;rsm;ukd rzdwfrpifatmif aumif;pGm
odrf;odrf;qnf;qnf; pm;&rnf [lvkd/
t½k;d ç trIu
d rf sm;ukd qGr;f xJrS ,lí pGeyYf pf&if; qGr;f vk;H rsm; ygoGm;-
&müum; temywåd/
Zd0Sgedpäm&u odu©myk'ft"dyÜm,f
wcsKdU pm;Mu&mü xrif;vkwfukd vQmjzifhí aumf,lwwfMu\?
xkdokdY vQmukd xkwfí qGrf;vkwfukdvnf;aumif;ç [if;ukdvnf;aumif;
aumfr,l&? vQmxkwf aumf,lpm;vQif tmywfoifh\/
pykpykum&u odu©myk'ft"dyÜm,f
]pyk pyk}o'´gum; yg;pyfrS jrnfaomtoHudk twkvu dk í
f vkyx
f m;-
aom ]tEku&P}o'´gwnf;/ toHMum;&mü vlwpfrsKd;ESifh wpfrsKd;
Mum;ykHcsif; rwlMu? xrif;pm;aomtcg wcsKdU jrnfwwfaom toHukd
jrefrmwduYk ]jywf jywf}[k Mum;\? wcsKUd um; ]pyf pyf}[k Mum;\? ygVdo;Hk -
rSmrl ]pyk pyk}[k Mum;[efwo l nf/ xkud ohJ Ydk toHrxGuaf tmif yg;pyfudk
ydwfxm;NyD; qGrf;pm;&rnf? yg;pyfzGifhxm;vQif jrnfwwf\/
0denf;ya'omoifwef; ! 397
ukid x
f m;aomfom qwåygPd[k ac:onf/ vufjzifh ukid rf xm;rl qwå-
ygPd rac:/ xkaYd Mumifh w&m;a[mvkv
d Qif xD;ukd vufrS vGwaf pNy;D rSom
a[maumif;onf/ olwpfyg;u xD;aqmif;ay;xm;ol? ab;ü xD;csxm;-
olrsm;ukdvnf; w&m;a[maumif;onf[k od/
'@ygPd ow¬ygPd tm0k"ygPd
]'@}t& av;awmif&Sdaom wkwfukdom ,l&rnf/ xkdatmuf
wkdaom wkwf? xkdxuf &Snfaom wkwfukd r,l&? ]ow¬}t& "m;ç
oefvsuf vSH paom vufeufwGif yg0iforQudk,l? ]tm0k"}t& nd§KU-
wifNy;D jzpfap rwifao;jzpfap av;qkid &f m tm;vk;H (av;BuKd ;ç av;udifk ;f ç
jrm;wkdYyg) ,l&rnf/
av;awmifxuf &Snçf wkad om wkw&f o
dS ?l "m; oefvsuf ponfudk
ttdrüf oGi;f í vG,x
f m;ol? av; ponfudk vufjzifh rukid rf í
l yck;H ü
vG,fxm;ç pGyfxm;olwkdYtm; w&m;a[maumif;onf/
«jrm;n§Kd U&Sad om av;ç jrm;n§Kd Ur&Sad om av;ç xrf;yk;d wHEiS hf wlaom
vif;av;ç t½kd;azmufxGif;aom 'l;av;[k av; (4)rsKd; jyxm;onf/»
,me*w odu©myk'ft"dyÜm,f
,mwd *päwd {awemwd ,meH? oGm;aMumif;jzpfaom ],mOf}ukd
&\/ ],mOf}[lonf umvtavsmuf vSnf;ç &xm;ç vHcsm;ç um;ç
xrf;pif oHvQif; ponfukd qkdonf/ t,kwfqkH; vlESpfa,mufwkdYonf
vufcsi;f ,Suí f csaD yGU,ltyfaom vuf,u S u
f v
dk nf; ,mOf[k ac:&-
rnf/ ,mae *awm ,me*awm? ,mOfxufü a&mufaeolukd &\/
t0wf ykq;dk ü vlux
dk m;í xrf;yk;d jzifh xrf;aqmiftyfou l v
dk nf;aumif;ç
EGm;r uaom vSn;f paom ,mOfüvnf;aumif;ç zsux f m;aom vSn;f -
bD;üvnf;aumif; aexkdifaomolukd ,me*w[k ac:onf/
w&m;a[molç emol ESpfa,mufpvkH;wkdYonf ,mOfwpfckwnf;ü
aeí a[mtH?h a[maumif;onf/ ,mOfu wjcm;pD jzpfaeaomf a[m-
olu jrifhíjzpfapç nDwljzpfapç a&SUujzpfap aeí a[mtHh? a[m-
aumif;onf/ a[molu edrfhrl aemufujzpfrl ra[maumif;[k od/
o,e*w odu©myk'ft"dyÜm,f
oD,wd {w¬mwd o,eH? tdyfp&m ]ae&m}ukd &\/ t,kwfqkH;
ajrBuD;ay:ü tdyfaevQif ajrBuD;onfyif xkdol\tdyf&m jzpfonf/
o,ae *awm o,e*awm? tdy&f mü a&mufaeoludk &\/ ajray:ü-
jzpfapç zsmay:jzpfap tdyfaeoltm; jrifhaom anmifapmif;ç tifysOf
ajray:ü &yfvsufç xkdifvsuf w&m;ra[maumif;? tdyf&mü tdyfae-
aom "r®uxdu&[ef;u tdyf&mü tdyfaeoltm; jrifhaomfvnf;-
aumif;ç wlrQ aomfvnf;aumif; a[maumif;onf/ &yfae xkid af eaom
oltm;vnf; a[maumif;onf/ xkid af eaom "r®uxduu xkid af eol
&yfaeol ESpfOD;pvkH;tm; a[maumif;onf/ &yfaeaom "r®uxduu
&yfaom oltm;om a[maumif;onf[k od/ aemufü ]e Xdawm
edodEéó} ponfjzifh rdefYqkdOD;vwåHU/
406 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
tcsKyfrSwf&ef
£&d,mykxfav;yg;wGif &yfjcif; £&d,mykxfonf av;pm;&m
ta&mufqkH;wnf;/ xkdaemuf xkdifjcif;onf av;pm;&m a&muf\/
xkad Mumifh av;pm;aom £&d,mykxjf zifh w&m;emol nDrQaom £&d,m-
ykxfjzifh w&m;emolukdom a[m&rnf [lvkd/ xkdYaMumifh ,ckumv
rwfrwf&yfí &[ef;ç omraPukd,fwkdif Mobmpm zwfMum;&mü ygVd
t|uxm yg0ifaeaomf vmvwåUH aom ]e Xdawm edoEd ó é } odum© yk'-f
t& tjypfrjzpfatmif 'umwpfa,mufa,mufukd rwfrwf&yfae-
apNyD;vQif zwfol&[ef; omraPuvnf; xkd'umukd zwfjyonf[k
oabmxm;&ef pDrHavh&SdMuonf/
yv’w¬du\ teuft"dyÜm,fukd crÇuw0*fü jyqkdcJhNyD? xkduJhokdY
xdkifaeoltm; w&m;ra[maumif;[k od/
a0XdwoDoó odu©myk'ft"dyÜm,f
a0XdwH oDoH taeemwd a0XdwoDaom? &pfywftyfaom
OD;acgif;&Sdaom olukd &\/ ]&pfywf}[l&mü acgif;aygif;aygif;aom
&pfywfjcif;ç OD;xkyaf qmif;aom ruk#d Of ;D aoQmifaqmif;aom &pfywfjcif;ç
yefcsmyDacgif;aygif; &pfywfjcif; tm;vkH;ukd ,l? xkdkodkY &pfywfxm;&mü
qHp ray:olukdom w&m;ra[maumif;? jrefrmwkdY acgif;aygif;ykHrsm;
armifhusufoa&acgif;aygif;rsm; rsm;aomtm;jzifh qHp ay:aeaom-
aMumifh w&m;a[maumif;yg\/ tu,fí qHpray:vQif qHpudk
azmfapNyD;rS w&m;a[m&rnfukd owdjyK/
Mo*kP²dwoDo odu©myk'ft"dyÜm,f
Mo*kP²dwH oDoH taeemwd Mo*kP²dwoDaom/ jcHKtyfaom
OD;acgif;&Sad om olwnf;/ tcsKUd ukvm;rrsm; acgif;wpfcv
k ;Hk jcKH xm;ovkd
0denf;ya'omoifwef; ! 407
jcKH xm;oltm; w&m;ra[maumif;? acgif;Nr;D jcKH udk zGichf idk ;f Ny;D rS w&m;a[m-
&rnf/ aqmif;tcg csr;f at;aom t&yfüvnf; wpfu, kd vf ;Hk acgifNr;D jcKH
taEG;OD;xkyfaqmif;NyD; aeavh&SdMu\/ xkdkuJhokdY aeolwkdYtm;vnf;
acgif;NrD;jcHK qHpukd azmfapNyD;rS w&m;a[maumif;onf[k odyg/
qrm odu©myk'ft"dyÜm,f
ta"m y"meH qdEw ´ w
D d qrm? owå0gwkYd atmufoYdk usqif;jcif;ukd
jzwfcHxm;wwfaom ajrBuD;ukd &\/ þodu©myk'f tmoaet&um;
t,kwq f ;Hk jruftcif;ç aumuf½;dk tcif;ç t0wftcif;ukvd nf; ,l&rnf/
xkaYd Mumifh jruftcif;jzpfapç aumuf½;dk tcif;jzpfapç t0wftcif;jzpfap
cif;í xkdifaeoltm; ajray:ü xkdifvsuf w&m;ra[maumif;[k od/
eDpmoe odu©myk'ft"dyÜm,f
t,kwfqkH; jrifharmufaom ajrukdaomfvnf; Oapö tmoae
jzpf\/ ajrjyifcsif; wlaomfvnf; edrfhaom ajray:ü xkdifvsuf jrifh-
armufaom ajray:0,f xkdifaeoltm; w&m;ra[maumif; eDpmoe
'kuú#fwnf;/
Xdw odu©myk'ft"dyÜm,f
rwfrwf&yfaeolu xkid af eoltm; w&m;ra[maumif;? rwfrwf-
&yfí pmayykdYcsolrsm; owdxm;oifhonf/ ukvm;xkdifç xkdifckHwkdYjzifh
csoifhonf/ rax&fBuD;onf xkdifvsuf&SdpOf rdrdteD;tyg;ü &yfaeol
&[ef;ç omraPtm; ygVd t|uxmqkid &f m jyóemudk rodíar;vQif
&[ef;ç omraPu &yfvsuf rajzaumif;? q&mukd ]&yfí ar;yg}[k
avQmuf&efvnf; roifh? xkdokdY tcuftcJMuHKaeonfhtcg rdrd teD;-
tyg;ü (&yfvsu)f &So d u
l dk ajzrnf[k ESv;Hk oGi;f í ajz&rnf[k t|uxm
rdefY\/ xkdifvkdufí ajzu ajzaumif;rnf xif\/
408 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
q&mu wynfhukd ÓPfprf;vkdí xkdifvsuf ar;&mü &yfaeaom
wynfhu q&mtm; ]]onfvkd r[kwfygvm;bk&m;}}[k jyefar;aom
taejzifh ajzrl ajzaumif;onf [lí 0drwd#Dum qkd\/
ypäawm *pä EÅ odu©myk'ft"dyÜm,f
c&D;oGm;pOf aemufu vku d af om&[ef;u a&SUu oGm;aomoltm;
w&m;ra[maumif;? a&SUuoGm;ol rax&fBuD;u aemufuoGm;ol
&[ef;tm; ykpämar;tHh? rajzaumif;? xkdokdY tcufMuHKae&m0,f rdrd-
aemufu aeoltm; ajzrnf[k ESvkH;oGif;í ajzrl ajzaumif;onf/
twlwl oifxm;aom w&m;udkum; NydKifwl o&ZÑm,faumif;onf/
xrf;ykd;xrf; NydKifwloGm;oltm; a[mjcif; ajzjcif;iSm tyf\/ a[m-
aumif; ajzaumif;onf[k od/
OyÜaxe *pä EÅ odu©myk'ft"dyÜm,f
vrf;çr[kwo f nfü aeaom &[ef;u vrf;ay:rSm aeaom oltm;
w&m;ra[maumif;? vrf;ab;rS vdu k af eaom &[ef;onf vrf;ay:ü
oGm;aeoltm;vnf; w&m;ra[maumif;? ewfvrf;ç pBuøvrf;ç tkwf-
vrf;ay:ü oGm;aeoltm; vrf;atmufu aeNyD; w&m;ra[m&ef
owdjyK? xrf;ykd;xrf; oGm;olcsif; a[maumif;\/
(rSwfcsuf) qwåygPdou d m© yk'rf S OyÜaxe *pä Eo
Å u
d m© yk'tf xd (16)yg;
aom odum© yk'w f uYdk m; "r®a'oem y#do, H wk å odum© yk'-f
wkdYwnf;/ ]w&m;}[k vmorQü ygVd t|uxm qkdif&mukd
ygVdbmomjzifh ajyma[maom w&m;csn;f [k rSw/f wjcm;-
bmomjzifhum; ajyma[maumif;onfcsnf;omwnf;/
Xdawm Opöm& odu©myk'ft"dyÜm,f
*dvmejzpfolrSm csrf;omovkd usifBuD;usifi,f pGefYEkdifaomfvnf;
0denf;ya'omoifwef; ! 409
*dvme r[kwo f u
l m; rwfrwf&yfvsuf usiBf u;D usiif ,f rpGe&Yf ? pGe&Yf m-
t&yf zkH;uG,f&mt&yfokdY oGm;aepOf rcsKyfwnf;Ekdifí taqmwvsif
xGufustHh? tmywfroifh/
uk#d0wfrsm; 0wfykdif;odkY jyefMunfhyg/ a&S;q&mawmfwkdYonf
ausmif;wkdufwpfck\ pnf;urf; &Sdçr&Sd pnf;urf; aumif;çraumif;ukd
0pöuk#dtdrf\ tajctaeukd tuJcwfMunfhí todtrSwfjyKMuonf/
odkYjzpfí 0pöuk#dESifh yóm0uk#dwkdYukd yxroefY&Sif;pGm wnf&SdapNyD;-
aemuf a&ppfESifh wuGaom oefYoufa&tkd;ç a&uefç uEkwHç uEkwH-
yk;H rsm; 0pöu#k üd wnf&adS poifoh nf/ axG;cHç qyfjymtkyçf vufow k yf 0k g-
rsm;vnf; &Sdoifhonf/
uEkwHykH;ESpfvkH;wGif ta[mif;ykH;ukd xkdifaom ae&m\ 0Jbufü
xm;í topfykH;ukd ,mbufu xm;oifhonf/ a&rsm;rsm; okH;EkdifvQif
okrYd [kwf oHCmenf;yg;aom ausmif;jzpfvQif uEkwrH sm;ukd yk;H ü rsm;pGm
rxm;bJ ok;H Ny;D aom uEkwu H dk uk,
d pf u
D ,
dk if csucf si;f aq;aom enf;-
ukv d nf; tok;H jyKoifo h nf/ oefo Y ufa&aq;jcif;ukd jyK&rnf jzpfonf/
oefYoufa& aq;&efoifh
,ckumvü uk#dwuf&m0,f oefYoufa&aq;ol enf;yg;½kHru
wcsKUd uk#rD sm;ü a&yifr&SMd u? oefo Y ufa& aq;rIonf tvGet f qifw
h ef;
jrifah om ,Ofaus;rIwpfrsK;d jzpf\/ uEkwjH cpf½çHk okw½f rHk Qjzifh rpifMu,f-
Ekid of nfrmS (rdrv d ufudk rpifv;l &m0,f okwyf pf½rHk Qjzifh teHY raysmufyu
Hk dk
axmufí) odom\/ xkdYaMumifh wkwfokwfjcif; puúLokwfjcif; ESpfrsKd;-
vk;H yif oef&Y iS ;f atmif rwwfEidk &f um; (oHCmawmfrsm; omru) jrefrm-
vlrsKd; tm;vkH;yif wkwfç puúLwkdYjzifh okwfNyD;aemuf (odkYr[kwf) a&ukd
yxravmif;vku d Nf y;D aemuf a&aq;jcif;ukd tm;Bu;D tavhtvm jyKoifh
Muonf/ wwfEkdifygrl usifi,fpGefYNyD;aemufvnf; a&aq;oifhao;\?
xku d ohJ Ydk raq;vQif npfayrIEiS phf yfaom a&m*grsm;vnf; jzpfwwfonf/
410 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
yk*Hjynf ukvm;usrif;taMumif;
yk*Hjynf ukvm;usrif;onf ukvm;trsKd;orD;ukd rdzk&m;ajr§muf-
xm;&m &Sib f &k ifu oefo
Y ufa& raq;aomaMumifh rdz&k m;u tuyfrcH
ojzifh rdzk&m;ukd owf\/ rdzk&m;bufrS ukvm;rsm;uvnf; ykPÖm;
a,mifaqmifí eef;wGi;f 0ifum aemufü &Sib
f &k ifudk owf\/ xkad Mumifh
aemiftcg ukvm;usrif;[k ac:onf/
oefo
Y ufa&aq;Ny;D aemuf vufroef&Y iS ;f ao;[k xifvQif vufudk
qyfjymESifh aq;ygav/ xkdokdY oefYoufa&aq;&mü ]]pyfpyf jywfjywf}}
toHrsKd; rjrnf&atmif NidrfoufpGm aq;&rnf/ a&ukefoGm;vQifvnf;
cyfcJh&rnf/ trIduf&SdvQifvnf; vSnf;ypf&rnf/ okdYjzpfí uk#DtwGif;
wHjrufpnf;wpfacsmif; &Sdoifhonf/
uk#dt0if ouFef;wef;xm;&Sdjcif;
,ckumvü uk#w d ufcgeD;0,f twGi;f okYd r0ifrD {uoDudk cRwí f
wef;ay:ü wifxm;cJo h l enf;yg;ae½krH u wcsKUd uk#rd sm;ü ouFe;f wef;ukd
twGi;f xm;í wcsKUd uk#rd sm;rSm ouFe;f wef;yif r&SMd u? {uoD twGi;f -
ygoGm;vQif eHapmfrnfp;dk í tjyifrmS xm;cJ&h ef ynwfawmfral omaMumifh
ouFef;wef;ukd tjyifbufwGif xm;í xkdwef;ay:wGif {uoDukd (jcHK-
xnfyg) xm;ypfcjhJ cif;om ynwfawmfEiS hf nDonf/ *gxmrsm; &Sad o;\/
(bmom#Dum?396/)
[&daw Opöm& odu©myk'ft"dyÜm,f
[&dw[lonf pdr;f &Siaf om jrufopfyif&&dS mt&yfukd qko
d nf/ ajrü
ay:aeaom opfjrpfç ukdif;í ajrü xdaeaom opfcufrsm;ukdvnf;
[&dw[kyif qkd&onf/
opfudkif;ay:rSm xkdifí pdrf;aom jrufopfyif r&dS&mt&yfü
usifBuD;ç usifi,fç wHawG; pGefYcsaumif;onf/ pdrf;aom jrufç opfyif
0denf;ya'omoifwef; ! 411
"""
0denf;ya'omoifwef; ! 413
ted,wcef;
yxr ted,wodu©myk'f
wpfyg;aom&[ef;onf wpfa,mufaom rmwk*grESihf rsupf u d ,
G -f
&m eH&Hponfjzifh zkH;vTrf;tyfaom arxkeftrIü avsmufywfjcif;iSm
pGrf;Ekdifaom (0g) arxkefrSD0Jjcif;trIukd jyKjcif;iSm pGrf;Ekdifaom ae&mü
xkdifaejim;tHh/
xk&d [ef;ukd ,kMH unftyfaom pum;&Sad om t&d,mjzpfaom Oyg-
odumronf jrifí arxkeyg&mZduç um,oHo*¾ç oHCm'daoofç
&a[medoZÆygpdwf wpfckckjzifh qkdjim;tHh? xkdokdYyif qkdaomfvnf; xkdif-
jcif;ukd 0efcaH om &[ef;ukd yg&mZduç oHCm'daoofç ygpdwf wpfcck jk zifh
jyKapxku d \
f / ,kMH unftyfaom pum;&Sad om t&d,mOygodumronf
0w¬Kudk azmfjyí qk&d mwGif &[ef;u 0efcaH omfomvQif (0g) 0efcrH o S m
jyKxkduf\? jyK&rnf/ tmywfonf ted,wtmywfwnf;/ (0g) tjrJ
rowfrSwftyfaom tmywfwnf;/
'kwd, ted,wodu©myk'f
ae&monf eH&Hponf zkH;vTrf;jcif; r&Sd? arxkeftrIü avsmufywf
jcif;iSm rpGrf;Ekdif? rmwk*grukd ½kefY&if;ukefaom pum;wkdYjzifh t,kwf-
wrm ajymqkjd cif;iSm pGr;f Ekid o
f nfom jzpf\/ xko
d Ydk oabm&Sad om ae&m-
ü wpfyg;aom &[ef;onf wpfa,mufaom rmwk*grESifh twlwuG
414 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
rsufpd em; ESpfyg;\qdwfuG,f&mü xkdifaethH? xkd&[ef;ukd ,kHMunf-
xku d af om pum;&Sad om t&d,mOygodumronf 'k|Kv0’ gpmç oHCm'd-
aoofç &a[medoZÆygpdwjf zifh qkjd im;tH?h xko
d q
Ydk adk omfvnf; xkid jf cif;ukd
0efcHaom&[ef;ukd oHCm'daoofç ygpdwfwpfckckjzifh jyKapxkduf\/
,kMH unfxu dk af om pum;&Sad om t&d,mOygodumronf 0w¬Kuadk zmfjy-
í qkd&mwGif &[ef;u 0efcHaomfomvQif (0g) 0efcHrSom jyKxkduf\
(0g) jyK&rnf/ þtmywfonfvnf; ted,wtmywfwnf;/ tjrJ
rowfrSwftyfaom tmywfwnf;/
yxrted,w odu©myk'ft"dyÜg,f
þodum© yk'uf m; rsupf rd jrifEidk af vmufatmif zk;H uG,af om ae&m-
0,f rmwk*grESihf twlwuG xkid af eaom &[ef;ukd t&d,mOygodumru
awGUjrifí yg&mZduç oHCm'daoofç ygpdwftmywf wpfrsKd;rsKd;jzifh
pGyfpGJapumrl okdYr[kwf aexkdifykHtjcif;t&mESifhwuG 0w¬Kukdazmfjyí
pGypf aJG pumrl xk&d [ef;u [kwaf Mumif;0efcrH o S m 0efco H nfth wkid ;f qk;H -
jzwf&rnf/ 0efrcHvQif tmywfjzifh rqk;H jzwf&[k 0denf;tqk;H tjzwf\
vu©Pm (qkH;jzwfenf;)ukdjyaom odu©myk'fwnf;/
]{aum{um,} pmpyfykH
]{aum {um, = wpfa,mufcsif;csif;}[k teufay;½kd; &Sdaomf-
vnf; ususeeay;vQif a,m ye bdu©K = tMuif&[ef;onf/ {aum
= wpfyg;wnf;/ [kwGm = í/ {um, = wpfa,mufwnf;aom/
rmwk*gare = rmwk*grESifh/ o'¨ð = wuG - [k ay;&rnf/
]tvH ur®eda,} zGifhykH
ur®ed = arxket
f rIü/ crH = cHah om oabmonf (0g) avsmufywf-
aom oabmonf/ ur®ed,H = ur®ed, rnf\/ ]arxkefrIü avsmuf-
0denf;ya'omoifwef; ! 415
"""
420 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
t&Sifaum0d'gbd0Ho
omoemhvif;a&mifMunfausmif;wkduf
yJcl;NrdKU/
"""
428 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
5/ {uoeduf"kwif
wpfae&mwnf; wpfxikd w f nf;om pm;&\/ txl;xl;aom ae&mü
abmZOfpm;aomcPü "kwifysuf\/ qGrf;pm;í rNyD;ao;rD q&m-
OyZösm,f <uvmonfjzpftHh? xí 0wfBuD;0wfi,f jyK&rnfomwnf;/
"kwifrysuaf tmif ae&muvnf; apmif&h m\/ pm;jcif;uvnf; apmif&h m
\/ pm;rNyD;cif rx&/ pm;írNyD;cif xí 0wfjyKaom þolum;
apmifhjcif;ESpfyg; r&SdaomaMumifh jyefrpm;&/ jyefpm;vQif "kwifysuf\/
rpm;cif xEdkif\/
6/ ywåydkPf"kwif
qGrf;abmZOf,laomtcg 0rf;yrmPcsifhí oifh½kHxnfh,ltyf\/
pm;rukef rjzpfapvif/h [if;&Gupf rd ;f udk vufjzifh udik í f pm;vQif tyf\/
vufonf cGurf [kw/f tyfaomfvnf; oydwüf om xnf&h \/ 'kw, d -
cGuf y,fjcif;jzpfaomaMumifh wpfyg;aom opf&u G f ZGe;f wdu Yk m; qm;yH½k rHk Q
cGut f vdiYk mS rtyf/ q&mjrwfwu Ykd m; cHaomtcg cGut f rsm; tjypfr&S?d
pm;aomtcg wpfcGufwnf;om pm;&onf/ 0rf;yrmPoifh½kH ,ltyf
aomaMumifh uk, d w
f ikd jf yifxnhjf cif;udk tjypfrqdo
k if/h ae&ma&TUajymif;í
txyfxyfpm;vQif tjypfr&Sd/ cGufum;rajymif;&/ cGufü&Sdaom t½dk;
pyg;vH;k ponfukd vufjzif, h í
l axG;cHüaomfvnf; rpGet Yf yf/ MupH yk af om
tcg MuHzwfudk rrsKdEdkif&um; vufjzifh,lí cGufü pGefYtyf\/ ig;t½dk;
pyg;vHk;wdkYum; 0g;í rsKdomvQif rsKdcs? rrsKdomvQif vufjzifh,lí
cGufürpGefY&/ yg;apmifjzifhom ajrüvnf;aumif; cGufüvnf;aumif;
pGefY&onf/ ab;ü axG;cHrxm;&/
tcsKdUum; cHwGif;odkYa&muforQ t½dk;ponfwdkYudk wpfjznf;jznf;
pm;í rsKdcs&rnf/ rrsKdrlí axG;vQif "kwifysufonf[k twåudvrx-
enf; t,lonf;ukef\/ tcsKdUum; cGufü&SdorQ tm;vHk;a&me,farTrS
436 ! omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
jrwfonf[k ynmrJh o'¨gvGef pum;uRHukef\/ a&marT&onf[laom
pum;vGef wGiu f s,af omaMumifh pufqyk í
f rpm;Edik o f jzifh þ"kwifukd
usiv hf o
kd l enf;yg;acs\/ bk&m;&Siof nf oefo
Y ef&Y iS ;f &Si;f pm;jcif;udo
k m
ESpfoufaom NrdKUBuD;om;jzpf\/ aocd,ü &GHzG,fjyKjcif;udk rsm;pGm
uJh&JUawmfrlonfudk axmufyg/
7/ cvkypämbwådu"kwif
abmZOfpm;aepOf a&S;½Iaqmifaom abmZOfukd wefNy[ D k wm;jrpf
NyD;aemuf £&d,mykxfwpfyg;ü&aom abmZOfudk tyfaom0denf;uH
jyKíaomfvnf; rpm;tyf/ a&S;OD;pGmaom qGr;f vkwüf y0g&dwo f ifah om
rnfonf r&Sd/ rsKdNyD;aemuf wm;jrpfrS y0g&dwfoifhonf/ xdkYaMumifh
OuúXfonf wm;jrpfonfrSaemuf aemufxyfqGrf;vkwfudk rpm;awmh?
cHwiG ;f ü &So
d rQuo
kd m pm;onf/ rZösKu
H m; wm;jrpfpOf cGuüf &do
S rQuo kd m
pm;onf/ aemufxyfr,l/ rk'kum; ae&mrS rxrcsif; aemufxyf
ay;onfudkvnf; pm;onf/
y0g&dwfoifhNyD;vQif 0denf;uHjzifh tyfatmifjyKí pm;aomcPü
oHk;a,mufvHk; "kwifysuf\/ 0denf;uHrjyKbJ pm;vQif tmywfvnf;
oif\h ? "kwifvnf; ysu\ f / þ"kwifum; ysucf \J / aeYpOf aqmufwnf
oifhonf/
8/ tm&nuif"kwif
&GmeD;ausmif;udk y,fí awmü t½kPfwufaptyf\/ wpftdrf
&Sad om&Gm? tdrrf sm;pGm&Sad om&Gm? t&H&^dS r&S&d mG ? vlaeqJ&mG ? vlraeqJ&mG
wdkYonf t,kwfqHk; rdk;av;vaevQif *grrnf\/
t,kwq
f ;kH ukvav;wm ig;&ma0;aomausmif; tawmiftm;jzifh
(2000) tenf;qHk;a0;uGmaom ausmif;onf tm&nuifawm&-
0denf;ya'omoifwef; ! 437
{uoDtay:½kHouFef;ykHpH
teH 3-awmif urÜwfoD;tdrf
Am[EÅ = vufvdyftem;ywf
urÜwfuGif;tdrf
w½kwfajrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
tdrf0ef;BuD; tdr0f ef;i,f
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
oif;ykdifwGif teH ESpfawmifxm;í þykHpHtwkdif;yifjzpfonf/
tEk00d ¥
tdrf0ef;i,f tdrf0ef;BuD;
waCF,su = ovkH;jrif;acgif;tem;ywfvTm
*Da0,su - vnfyif;tem;ywfvTm
tvsm;(ti,fqkH;) 4-awmifxGm
ukod = ajrmif;&Snf
{uoDtay:½kHouFef;ykHpH
w½kwfajrmif;wkd
acgiffpyfBuD;
tEk00d ¥
tdrf0ef;BuD; tdr0f ef;i,f
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
tdrf0ef;i,f tdrf0ef;BuD;
ukod = ajrmif;&Snf
w½kwaf jrmif;wkd
acgif&efpyf
tEk00d ¥
urÜwfoD;tdrf
'kuk#fouFef; ESpfxyfouFef;BuD; (7)cef;
*Da0,su = vnfyif;tem;ywfvTm
urÜwfuGif;tdrf
tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥ tEk00d ¥
acgif&efpyf acgif&efpyf acgif&efpyf 0d0¥ acgifpyfBuD; acgif&efpyf acgif&efpyf acgif&efpyf
urÜwfoD;tdrf
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
Am[EÅ = vufvdyftem;ywfvTm
Am[EÅ = vufvdyftem;ywfvTm
w½kwaf jrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd
('kuk#f) ESpfxyfouFef;ykHpH
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
162 omoemhvif;a&mifMunfq&mawmf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
ajrmif;&Snf
w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd w½kwfajrmif;wkd
urÜwfoD;tdrf
urÜwfuGif;tdrf
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;i,f
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
tdrf0ef;BuD;
ZaCF,su = ovkH;jrif;acgif;tem;ywfvTm
(rSwfcsuf) tv,frS acgifpyfBuD;xm;í ab;rSacgif&efpyf (4) cef;pDxnfhvQif (9) cef;ouFef;jzpf\? acgif&efpyf (5) cef;pDxm;ícsKyfvQif (11)
cef;ouFef;jzpfonf/ þykHpHtwkdif; wkd;oGm;½kHomjzpf\/
www.ShanYoma.Org