MATEMATIKA I

2017ko urtarrilaren 19a (10:00etan)

Iraupena: 2.15 ordu

4  x2
1. y  f x   funtzioa emanda, hurrengo galderak erantzun:
ex  1
a) Funtzio baten izate-eremua zer den definitu.
b) f x  funtzioaren izate-eremua lortu.
c) Puntu batean funtzio baten jarraitasunak zer esan nahi duen definitu. Aztertu
f x  funtzioaren jarraitasuna.
d) Bolzanoren Teorema enuntziatu eta azalpen honetarako adibide grafiko bat
erabili.
e) Aztertu aurreko ataleko teorema f x  funtzioan aplika daitekeen [1,1]
tartean.
(1,25 puntu)

2. Funtzio hau izanda, 1  x3 y  x  y , non y  f x  funtzioa inplizituki adierazten

den, honako galdera hauek erantzun:
a) Lortu y funtzioaren deribatua.
b) Funtzioaren elastikotasuna kalkulatu 1, 1 puntuan.
c) Aurreko atalean lortutako balioaren arabera, estima ezazu x aldagaiari esleitu
beharreko aldakuntza, y funtzioaren balioa %2,5 jaistea nahiko bagenu.
d) Funtzio honen hurbilketa lineala egin 1, 1 puntuaren inguruan.
(1,5 puntu)

3. f x   2 x  1 funtzioa emanda:
a) Zatika definitutako funtzio moduan adierazi.
b) Zatika definitutako funtzio hau grafikoki adierazi.
c) Funtzio hau jarraitua eta deribagarria den aztertu.
2
d)  f x  dx kalkulatu, eta adierazi lortutako balioaren esanahi geometrikoa.
0

(1,25 puntu)
4. Honako bi enuntziatuak egia edo gezurra diren esan. Erantzunak arrazoitu.
a) F x  eta Gx  funtzioak, f x  funtzioaren oinarrizko funtzioak izanik, orduan:

F ( x) = G( x) + K

b)  f x  g x dx   f x dx   g x dx

(0,5 puntu)

x  y  z  2
5. Ekuazio sistema lineal hau izanik: 2 x  y  0 , honako galderei erantzun:
3x  2 y  a z  2a

a) Sistema hau aztertu. Existitzen al da a parametroaren baliorik sistema
bateraezina izateko?
b) Posible bada, ebatzi sistema hau a=1 dela suposatuz. Ebazpenerako Cramer-en
erregela erabili.
(1,5 puntu)

0 1 0 1
 
6. A  
1 0 1 0
matrizea izanik:
0 1 0 1
 
1 0 1 0 

a) Lortu A matrizearen autobalioak.
b) Frogatu matrize hau diagonalizagarria dela.
c) D matrize diagonala adierazi.
(1,5 puntu)
1 ARIKETA
a) x aldagai independenteak har ditzakeen balio multzoa, f funtzioaren eragiketa egin
ahal izateko.
b) E  {x   /  2  x  2  x  0}
c) Funtzio bat puntu batean jarraitua izango da bere izatearen a puntu batean, puntu
horretan funtzioak duen balioa eta funtzioaren limitea berdinak baldin badira, hau da:
lim f ( x)  f (a)
x a

Funtzio hau bere izate eremuan jarraitua izango da. Baina kasu honetan x  0 puntuan
zer gertatzen den ikusi behar dugu:
 f (0) ez da existitzen
 lim f ( x)  
x o 

 lim f ( x)  
x o 

Beraz, x  0 puntuan jauzi infinitu bat egongo da.

d) y  f (x) funtzioa jarraitua bada [a, b] tarte itxian, eta f (a)  f (b)  0 bada,
orduan, badago gutxienez c balio bat (a, b) tarte irekian, non funtzioa anulatzen den.

f(x)
Función contínua en un intervalo cerrado [a , b], tal que:

f (a) f (a)  f (b)  0   c  (a, b) : f (c)  0

c = punto/s del intervalo (a, b)

(en este caso hay tres puntos que cumplen el teorema)

c1 c2 c3 x
a b

f (b)

e) Bolzanoren teorema aplikatzeko orduan, lehen baldintza [a, b] tartean jarraitua izatea
da. Kasu honetan, f (x) funtzioa [1,1] tartean ez da jarraitua ( x  0 puntuan jauzi
finitu bat dagoela esan dugu), beraz, ezin da teorema aplikatu.
2. ARIKETA
1 1 1 1 1  3x 2 y
a) 3x y  x y'1  y 2 y'
2 3
 x y ' y 2 y '  1  3x 2 y
3
 y' 
2 2 1 1
x3  y 2
2
1
b) Ex 1  (4)   4
1
x  2,5 5
c)    0,625
x0 4 8
d) f ( x)  1  4( x  1)  5  4 x

3. ARIKETA
 (2 x  1) x  0,5
a) f x  
2x  1 x  0,5
b) Grafikoa egin.
c) Jarraitasuna
 f (0,5)  0

 lim f ( x)  0
x  0, 5 

 lim f ( x)  0
x 0, 5 

Beraz, bere izate eremu osoan jarraitua da funtzio hau, eta bereziki x  0,5 puntuan.
Deribagarritasuna
 f ' (0,5 )  2

 f ' (0,5 )  2

f ' (0,5 )  f ' (0,5 ) denez, ez da deribagarria x  0,5 puntuan.

2
d)  f ( x)dx
0

0,5
1
 (2 x  1)dx  [ x  x]00,5 
2
1.
0
4
2
9
 (2 x  1)dx  [ x  x]02,5 
2
2.
0,5
4

5
Beraz, azalera koa da, hau da, funtzioak x ardatzarekiko duen azaleraren balioa.
2
4. ARIKETA
a) Egia (arrazoitu erantzuna).
b) Gezurra (arrazoitu erantzuna).

5. ARIKETA
a)
1 1 1 2
Az  2 1 0 0
3 2 a 2a
1 1 1
a  1  r ( A)  2
r (A)  2 1 0 1 a 
a  1  r ( A)  3
3 2 a

a 1
r ( A)  r ( Az )  3  ezezagun kopurua  Sistema bateragarri determinatua.

a 1
1 1 2
r ( Az )  2 1 0 0
3 2 2

r ( A)  r ( Az )  2  ezezagun kopurua  3  Sistema bateragarri indeterminatua.

Beraz, sistema hau beti da bateragarria, ez dago a -ren baliorik sistema bateraezina izan
dadin.

1 1 2 z
b) a  1 
2 1 0

 x  z2
 y  4  2z

 z 
6. ARIKETA
a) A  I  0

 1 0 1 2 2 2 2

1  1 0 1  1 0
A  I  = 
0 1  1 0 1  1
1 0 1  1 0 1 

1 1 1 1 1  2
1  1 0  0
 (2   )  (2   )( )((  1)2  1)  0  2
0 1  1 3  0
1 0 1  4  2
0 1 0 1
2  0 1 0 1 0
b) r ( A  I )   r ( A  I )  2
3  0 0 1 0 1
1 0 1 0
n  r ( A  I )  4  2  2 Diagonalizagarria.

2 0 0 0
0 0 0 0
c) D 
0 0 0 0
0 0 0 2