ILOCOS SUR

POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL Modyul 2
MGA SIMULAIN
IKATLO AT IKAANIM NA LINGGO
SA
PAGSASALIN
PAKSANG PAG-AARALAN

MGA SIMULAIN SA PAGSASALIN

a. Mga Simulain ng Pagsasalin

b. Mga Hakbang sa Pagsasalin
c. Tungkulin ng tagasalin
d. Sapat na Kaalman sa paksang isasalin
e. Ebalwasyon ng Pagsasalin

INAASAHANG MATUTUHAN: Sa pagtatapos ng paksang ito, inaasahan na:

 Naipapamalas ang kaalaman sa mga terorya at teoretikal ng pagsasalin sa

loob at kabuuan ng kurikulum.
 Natutukoy ang iba’t ibang metodo at hakbang sa pagsasalin.
 Nagagamit nang maayos ang iba’t ibang metodo at hakbang sa pagsasalin
 Nakapagbibigay ng sariling opinion at kuro tungkol sa paksa.
 Nakagagawa ng presentasyon na napatutungkol sa paksang iniatas.

TANDAAN

Mga Hakbang sa Pagsasalin

Upang lubos na mapahalagahan at maunawaan ang isang salin, mahalagang

mauunawaan din ng iskolar at propesyonal sa pagsasalin ang prosesong
pinagdaraanan ng isang teksto bago ito nagging salin. Tatalakayin sa kabanatang
ito ang mga gawaing kailangang alamin upang makalikha ng matagumpay na salin.
Mahalagang mabatid sa bahaging ito na ang pagsasalin ay hindi lamang ang
produkto, o ang tapos nang salin; singhalaga ng tapos nang salin ang prosesong
pinagdaanan nito, ang iba't ibang hakbang na dapat gawin, bago makarating sa mga
mambabasa bilang isang awtonomong akdang salin.
Ang proseso ng pagsasalin ay binubuo ng tatlong bahagi, o yugto:

1. paghahanda sa pagsasalin;

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
2. aktuwal na pagsasalin; at
3. ebalwasyon ng salin.

Pagnananda Sa Pagsasalln

Madalina mahirap ang pagsasalin. Lagi na'y hinahamon ng isang orihinal na teksto
ang kakayahan, sipag at sigasig ng isang tagasalin sa paglikha ng isang bagòng
akda batay sa isang umiiral nang teksto. Ngunit tulad din sa ibang gawain,
mahalagang paghandaan ang maselang gawain ng pagsasalin bago pa man isulat
ang unang salitan8 salin. Maraming dapat gawin ang tagasalin bago pa ang aktuwal
na pagsasalin. Ang paghahanda sa pagsasalin ay nangangahulugan ng sumusunod
na mga hakbang:

1. Pagpili ng teksto. Kung may pagkakataong pumili ng tekstong isasalin,

ano ang pamantayang dapat magsil bing gabay? Ayon kay Justin OErien
(sinipi ni Nida 1964,151), "one should never translate anything one does
not admire", at hangga't maaari, "a natural affinity should exist between
translator and translated".

Hindi maiwasan sa pagsasalin ang bahaging subhetibo o personal. Sa pagpili ng

tekstong isasalin, ang isang tagasalin ay dapat gabayan ng sariling panlasa, ang
tekstong nakaantig sa kanyang damdamin, ang panulat na umani ng kanyang
paghanga-ay mas madaling isalin kaysa isang tekstong hindi niya gusto. Lalo na
kung pagsasaling pampanitikan ang pinag-uusapan, mas magiging matagumpay
ang pagsasalin kung ang orihinal ay "nadama" ng tagasalin, "pumintig' sa kanyang
puso at umantig sa kanyang hangaring mailipat sa ibang lengguwahe upang maging
bakagi ng panitikang salin sa ibang wika. Sa ganitong paraan, nagkakaroon ng
tanging ugnayan ang ornhinal na awtor at ang tagasalin ang tinawag ng isang
awtoridad na "metempsychosis" o "transmigration of the soul". Sa tanging ugnayang
ito, waring "lumilipat" ang kaluluwa ng una sa huli o kaya'y ang tagasalin ang
pumapaloob sa isipan ng awtor upang maramdaman din niya-ang damdamin ng
awtor; nagiging madali ang muling pagsulat ng orihinal na akda. Mahalaga ang
pagkagustong salin ang isang akda: ito ang dapat na maging unang pamantayan sa
alinmang pagsasalin.

Kung propesyonal na tagasalin (o kung pagsasalin ang ikinabubuhay) kadalasan na

ang nagpapasalin ang pumipili ng tekstong gusto o kailangan niyang ipasalin. Ngunit

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
kahit sa ganitong pangyayari, masasabing may laya pa ring pumili ang tagasalin
dahil nasa kanya ang pagpapasya kung tatanggapin o hindi ang tekstong
ipinasasalin.
. Halimbawang ang tekstong SL ay may nilalamang ideolohikal o puli tika! na hindi
sinasang-ayunan ng tagasalin, tatanggapin pa rin ba niya ito? May etika sa
pagsasalin; kung matindi ang di pagkagusto ng tagasalin sa nilalaman ng tekstong
SL, maari niya itong tanggihan. Kung tatangapin naman niya kailangang maging
mai-ingat siya at manatling obhetibo upang di makaapekto sa salin ang kanyang
personal na opinion.

2. Pagbasa sa tekst0. Bago isulat ang unang salitang salin, kailangang munang
mabasa ng tagasalin ang tekstong SL. Paa magbasa ang isang tagasalin? Iba ba
bang pamamaraan ng pagbasa ang kailangan niyang ilapat tekstong isasalin?

3. Pagsusuri at interpretasyon ng tekstong isasalin. Kasabay ng panimulang

Pagsusuri at pagbasa ang pagsusuri at pagpapakahulugan sa tekstong SL. Sa
yugtong ito, kailangang tiyakin ng tagasalin ang uri ng teksto upang makaisip siya ng
angkop na estratehiyang ilalapat niya sa pagsasasalin. Mahalaga rin ang pagsusuri
sa nilalaman nang sa gayon ay matiyak kung anong pagpapakahulugan ang
pinakaangkop para sa isang partikular na teksto.

4. Pagsasaliksik sa awtor at sa tekstong isasalin. Upang lubusang maunawaan

ng tagasalin ang tekstong isinasalin, lalot kung ito'y pampanitikan, makatutulong ang
pananaliksik sa talambuhay ng awtor at pagbasa sa iba pang mga obra nito.
Tinawag ito ng isang tagasalin ng mga dula, si Jerry Respeto (2004), na "pagkapa
sa orihinal"'. Aniya: "Anumang larangan ang isasalin, mahalagang simulant ang
proyekto sa pamamagitan ng lubos na pag-unawa sa kapag walang kabatiran ang
tagasalin hinggil sa teksto nițo..Mahirap magsalin ng isang akdang banyaga
pinagmumulan ng may-akda at kaligirang panlipunang pinaguluwalan ng akda. Ang
kakulangang ito ay tila isang paglangoy sa dagat nang walang anumang kamalayan
hinggil sa mga hangganan nito. Dahil gaya nga ng sabi ni Balmaseda, mahalaga
para sa isang tagasalin ang disiplina ng pagbabasa. Ito ang mag-aakay sa tagasalin

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
upang makilala nang lubusan ang tekstong isinasalin dahil maituturing ang mga ito
na susi tungo sa pagtuklas ng bagong kaalaman."

TANDAAN

K ung babalikan, inaral na sa Senior High School ang pagsulat. Sa kaso ng ating
klase, maaaring sabihing malaki ang pagkakapareho ng hakbang ng pagsulat
na itinuro sa

atin at ng mga hakbang sa pagsasalin. Tingan ang diagram sa ibaba:

Mga Hakbang sa Pagsulat Mga Hakbang sa Pagsasalin

Pre-writing Paghahanda sa pagsasalin
• Pagtukoy ng paksa • Pagtukoy ng tekstong
• Pananaliksik sa paksang isasalin
natukoy • Pananaliksik sa tekstong
isasalin
Aktuwal na pagsulat Aktuwal na pagsasalin
Pagbasa ng Pruweba Ebalwasyon ng Salin

Kung sa pagsusulat, nagsisimula tayo sa pagtukoy at pananaliksik sa paksa,

gayon din sa pagsasalin. Kailangang isaalang-alang natin ang pagtukoy at
pananaliksik tungkol sa tekstong ating isasalin. Kung may sapat ng saliksik dito na
pumapasok ang aktuwal na pagsusulat gayundin sa pagsasalin. At siyem-pre, bilang
bahagi ng pagtatasa sa ating awtput mahalaga ang pagbasa ng pruweba sa
pagsulat na tin-tumbasan naman ng pagebalweyt sa tekstong naisalin na sa usapin
ng pagsasalin.

PAgHAHANDA sA PAgsAsAlIN
Sa kahit anomang bagay, malaking bagay ang paghahanda. Sabi nga ng
matatanda, huwag susugod sa isang giyera nang hindi handa. Gayundin sa
pagsasalin. Napagtanto natin sa nakaraang gawain ang hal-aga ng teksto sa
pagsasalin. Ngayon naman, alamin natin ano-ano ba ang mga paghahandang
kailangan nating gawin sa pagsasalin. Narito ang ilan:
Pagpili ng teksto – mahalagang isaalang-alang ang mga faktor na
nakakaapekto sa ating hilig o larang lalo na sa pagsasalin. Kung may
intere tayo sa paksa ng isang tekstong isasalin higit na mapa-pabuti ang
ating trabaho.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
Hindi maiiwasan sa pagsasalin ang bahaging subhetibo o personal.
Sa pagpili ng tekstong isasalin, ang isang tagasalin ay dapat gabayan ng
sariling panlasa, ang tekstong nakaantig sa kaniyang damdamin, ang
panulat na umani ng kanyang paghanga ay mas madaling isalin kaysa
isang tekstong hindi niya gusto. (Batnag at Petras 121)

Gayunpaman, kung sa hinaharap ay pipiliin mong maging tagasalin

tandaan na hindi palaging ang gusto natin ang masusunod dahil
mayroon tayong kliyenteng palilingkuran at nakadepende ang ating
gawain sa pangangailangan niya.

Pagbasa at pananaliksik sa teksto – bago magsalin, mahalaga

munang maunawaan natin ang men-saheng ipinararating ng ating
isasalin.

Sa bahaging ito, mahalagang matukoy mo ang mga sumusunod:

• Pagkakakilanlan ng awtor (interes niya kung maaari)

• Layon ng teksto
• Target na odyens ng teksto
• (Kung pampanitikan) Mga kultural na salitang ginamit
• (Kung teknikal) Mga jargon at register

Sa madaling sabi, kailangang masagot natin ang mga tanong na:

1. Tungkol saan ba ang teksto?

2. Ano ang layunin ng awtor sa pagsulat nito?
3. Sino ang target na odyens ng teksto?
4. (Kung pampanitikan ang teksto) May mga espesyal o katangi-
tangi bang naganap sa panahong nai-sulat ang teksto?
5. (Kung teknikal ang teksto) May mga jargon o register bang
ginamit sa teksto na mahirap unawain?

Ang pagsagot sa mga batayang kaalamang ito tungkol sa teksto ay

makatutulong sa iyo bilang tagasalin na higit pang mapabuti ang iyong
magiging awtput. Magsisilbing panimulang gabay mo rin ito sa
proyektong pagsasalin na iyong ginagawa.

AKtuwAl NA PAgsAsAlIN
Kung tiyak mo nang natugunan ang pangangailangan sa pagsasalin,
kinakailangan mo na ngayong isa-gawa ang aktuwal na pagsasalin. Narito ang
sunod-sunod na hakbang sa aktuwal na pagsasalin.
tapatang salin – Sa pagsasalin, isinasapraktika ang tapatang salin
upang mas mapadali sa iyong bahagi ang pagsasagawa ng proyekto.
Kung gagamit ng kompyuter, gumagamit tayo ng teybol para rito. Nasa
ibaba ang halimbawang pormat:

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
simulaang teksto (st) tunguhang teksto (tt)

Sa unang kolum, nakalagay ang iyong simulaang teksto (ST) at nasa

ikalawang kolum naman ang tunguhang teksto (TT) tingnan ang
halimbawa sa ibaba:

St tt
Coronavirus disease (COVID-19) Isang nakahahawang sakit ang
is an infectious disease caused by a Coronavirus disease (COVID-19) na
newly discovered coronavirus. dulot ng bagong dikubreng corona-virus.

Sa paggawa nito, hinahati natin ang teksto sa kada pangungusap

upang higit na mapadali ang pagtingin sa tapatan.

Tandaan na sa aktuwal na pagsasalin, mahalagang maging maingat

ang tagasalin sa kaniyang pagsasalin. Kailangan niyang isiping mabuti
kung paano niya tutumbasan ang mga salitang kaniyang makakasal-
amuha sa teksto. Kaya naman kapag tapos na ang tapatang salin,
pumapasok na ang pagpapaliwanag sa mga desisyong ginawa ng isang
tagasalin.

Paliwanag sa salin – Kapag tapos na ang tapatang salin, kailangan na

ngayong ipaliwanag ng isang tagasalin ang mga bagay na kaniyang
ikinonsidera sa pagsasagawa ng salin. Ang dalawang kolum kanina ay
magiging tatlo na, sa dulong bahagi idinaragdag ang paliwanag.

Tingnan ang halimbawa sa ibaba:

st tt Paliwanag
Coronavirus disease Isang nakahahawang
Pinili kong panatilihin
(COVID-19) is an sakit ang Coronavirus
ang mga terminong
infectious disease disease (COVID-19) na
kaugnay ng COVID-19
caused by a newly dulot ng bagong
katulad ng “coronavirus”
discovered coronavirus. dikubreng corona-virus.
dahil mas pamilyar dito
ang mga mambabasa.
Mahalaga ang pagpapaliwanag sa pagsasalin upang malaman kung
paanong nagdesisyon ang tagasalin sa paglikha ng kaniyang proyekto.
Nagsisilbi rin itong paraan upang matukoy ang mga bahaging nag-bigay
ng pag-aalangan sa tagsalin.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
Sa huli, pakatatandaan natin na isang mabigat na pagdedesisyon ang pagsasalin.
Kailangang maging tiyak ang tagasalin sa anomang tumbasang gagawin niya at
magagawa niya ito sa tulong ng sapat na pag-aaral at pagkilala sa teksto.

SUBUKIN

Iayos sa paraan ng aktuwal na pagsasalin na inilahad sa modyul na ito ang naging

awtput mo sa Batayang Kaalaman sa Pagsasalin.

sl tl PAlIwANAg
Coronavirus disease
(COVID-19) is an infectious
disease caused by a newly
discovered coronavirus.

The best way to prevent

and slow down
transmission is be well
informed about the COVID-
19 virus, the disease it
causes and how it spreads.
Protect yourself and others
from infection by washing
your hands or using an
alcohol based rub
frequently and not touching
your face.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
At this time, there are no
specific
vaccines or
treatments for
COVID-19. However, there
are many ongoing clinical
trials evaluating potential
treatments. WHO will
continue to provide updated
information as soon as
clinical findings
become
available.

MGA KATANGIAN AT TUNGKULIN NG ISANG TAGASALIN

SINO BA ANG TAGASALIN? “Isang manunulat na lumilikha ng
kaniyang idea para sa mambabása. Ang tanging kaibahan lámang niya sa orihinal
na may-akda ay ang ideang kaniyang ipinahahayag ay mula sa huli”

— (Mohamed Enani, 1997)

“Ang pagsasalin ay lampas sa lingguwistikong gawain. Ang tagasalin ay isang tunay

na mananaliksik, manunuri at malikhaing manunulat”

— (Michael M. Coroza, 2012)

“Sa pagsasalin ng mga rehiyonal na wika tungong Filipino, may tatlong pangunahing
tungkulin ang tagasalin: (1) tagasalin, (2) tagabuo ng kasaysayang pampanitikan, (3)
tagapag-ambag sa pagbubuo ng kanon ng panitikang Filipino.

—-(Rosario C. Lucero, 1996)

Naiba ba ang pakiramdam ng Salita ng Diyos sa saling ito? Paano?
And they began to call out to him, “Hail, king of the

Jews!” Again and again they struck him on the head with a staff and spit on him.
"Tapos, pinagtripan nila si Jesus. Sinaluduhan nila s'ya at sinabi, 'Mabuhay ang hari
ng mga Jews!' Hinampas nila ng stick ang ulo ni Jesus at dinuraan siya." (Mark
15:18)

MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY NA SALIN

Ayon sa Summer of Institute of Linguistics, may tatlong katangiang dapat taglayin
ang isang mahusay na salin:
C – clear (malinaw)

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
A – accurate (wasto)

N – natural (natural ang daloy)

MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG TAGASALIN

1. Kasanayan sa Pagbása at Panunuri
➡ Paulit-ulit na pagbása sa akda hanggang lubos na maunawaan ang nilalaman
nito
➡ Pagpapasya kung paano tutumbasan ang bawat salita lalo na iyong mga
salitang siyentipiko, teknikal, kultural at may higit sa isang kahulugan
➡ Pag-unawa sa antas ng wikang ginamit, estilo ng may-akda, kulturang
nakapaloob sa teksto, at iba pang katangiang lampas sa estruktura
2. Kasanayan sa Pananaliksik ➡ Kasama rito ang: paghahanap sa kahulugan ng
di-pamilyar na mga salita sa mga sanggunian
(diksiyonaryo, ensiklopidya, at iba pa)

pananaliksik tungkol sa bakgrawnd ng mayakda, kulturang nakapaloob sa

akda, atbp.

pagkilala sa target na mga mambabása

3. Kasanayan sa Pagsulat
➡ Ito ang masalimuot ng proseso ng paglikha ng salin at patuloy na rebisyon nito
upang ganap na maging natural sa TL at sa mambabása.
➡ Pagsunod sa mga tuntuning panggramatika (hal., Ortograpiyang Pambansa)
➡ Kaalaman sa dalawang wikang sangkot sa pagsasalin at sa estruktura ng mga
ito
➡ Pag-aayon ng kaayusan ng salita at pangungusap sa estruktura ng TL

Sa iyong palagay, mayroon ka bang:

Kasanayan sa Pagbása Kasanayan sa Panunuri
Kasanayan sa Pananaliksik Kasanayan sa Pagsulat

Kung oo, maaari ka nang maging tagasalin.

PAHAYAG HINGGIL SA MGA KARAPATAN AT

TUNGKULIN NG MGA TAGASALIN
Artikulo 1. Ang tagasalin ang pangunahing tagapagugnay ng orihinal na akda at ng
mga mambabása nito sa ibang wika.
Artikulo 2. Ang pagkilala sa pagsasalin bílang isang gawaing pampanitikan ay
kailangang maging saligan sa anumang kasunduan ng tagasalin at ng
tagapaglathala.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
Artikulo 3. Dapat ituring na awtor ang isang tagasalin, at dapat tumanggap ng
karampatang mga karapatang pangkontrata, kasama na ang karapatang ari, bílang
isang awtor.

Artikulo 4. Kailangang nakalimbag sa angkop na laki ang mga pangalan ng

tagasalin sa mga dyaket, pabalat, at pahinang pampamagat ng mga aklat, gayundin
sa materyales pampublisidad at mga listahang pang-aklatan.

Artikulo 5. Kailangang igalang ang patúloy na karapatan sa royalty ng tagasalin at

ibigay ang kaukulang bayad, may kontrata man o wala.

Artikulo 6. Ang salin ng mga trabahong may karapatang-ari ay hindi dapat ilathala
nang walang pahintulot mula sa mga orihinal na awtor o mga kinatawan nila,
maliban kung hindi sila mahingan ng pahintulot dahil sa mga pangyayaring labas sa
kapangyarihan ng mga tagapaglathala.

Artikulo 7. Kailangang igalang ng mga tagasalin ang orihinal at iwasan ang mga
pagputol o pagbabago maliban kung ang mga naturang pagpapalit ay may pahintulot
ng mga sumulat o ng kanilang awtorisadong mga kinatawan. Dapat igalang ng
tagasalin ang mga teksto. Maliban sa maipaliliwanag ng mga pagkakataon,
kailangang may pahintulot o pagsang-ayon ng tagasalin ang anumang pagbabagong
editoryal.
A Translator's Journey at the United Nations
https://www.youtube.com/watch?v=HW7U9a9cHQU

MAG-BENCHMARK TAYO:
(AMERICAN TRANSLATORS ASSOCATION CODE OF ETHICS &
PROFESSIONAL PRACTICE)

We the members of the American Translators Association accept as our ethical and
professional duty

➡ to convey meaning between people and cultures faithfully, accurately, and

impartially;
➡ to hold in confidence any privileged and/or confidential information entrusted to
us in the course of our work;
➡ to represent our qualifications, capabilities, and responsibilities honestly and to
work always within them;
to enhance those capabilities at every opportunity through continuing education in

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin.

Kailangang maging malawak at sapat ang kaalaman ng tagapagsalin sa

dalawang wikang kasangkot sa pagsasaling-wika. Hangga’t maaari, ang wikang
pagsasalinan ay dapat na siyang unang wika ng tagapagsalin. Dapat nating tandaan
na sa kahit anong bagay, ang kakarampot na kaalaman ay magiging mapanganib.

Ayon kay Nida, ang katangiang ito ang “first and foremost requirement of any
translator.” Tungkol sa wikang isasalin, hindi raw sapat na nakukuha niya ang
general drift ng kahulugan ng kanyang isinasalin o kaya’y mahusay siyang
kumonsulta sa diskyonaryo. Kailangang maunawaan din niya ang maliliit na
himaymay ng kahulugan, ang bahagyang pandamdaming taglay ng mga salita, at
ang ginamit na estilo na siyang bumuo ng “flavor and feel of the message.”

2. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa

pagsasalin.
Ang kaalaman sa gramatika ng dalawang wika sa pagsasalin ay kailangang-
kailangan ng tagapagsalin sa pagsusuri ng diwang nais ipabatid ng awtor, gayundin
sa wastong paggamit ng mga salita, wastong pagkakabuo, at pagsusunod sunod.

Ito ay tumutukoy sa kaalaman sa kakanyahan ng dalawang wikang kasangkot

sa pagsasalin. Kailangang maunawaan ng tagapagsalin, halimbawa, ang
pagkakaiba sa balangkas ng Ingles at Filipino. Iba ang balangkas ng pangungusap,
sistema ng paglalapi at pagbuo ng mga parirala na hindi maaaring ilipat sa Filipino.
Ang kaalamang ito ay kailangang-kailangan ng tagapagsalin sa pagsusuri o
pagbatid sa tunay na diwang nais ipahatid ng awtor, gayondin sa wastong paggamit
ng mga salita, wastong pagbubuo, pagsusunud-sunod atbp.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
3. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa
pagsasalin
Bawat wika ay nakaugnay sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito.
Ang Filipino ay wikang gamit natin sa pagpapahayag ng ating kultura at saloobin;
Ang Ingles naman ay wikang gamit ng mga Amerikano sa pagpapahayag ng
kanilang kultura at saloobin. Ang dalawang bansang ito ay lubhang malaki ang
pagkakaiba sa kani-kanilang kultura. Mahihinuhang ang lahat ng wika ay may
sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa pagpapahayag ng sariling
kulturang kinabibilangan nito. Kaya’t marapat lamang na, upang maging
makabuluhan at mabisa ang pagsasalin ay magkaroon ng malawak at sapat na
kaalaman ang tagapagsalin sa kultura ng dalawang bansang kasangkot sa
pagsasaling-wika.
Ang alinmang wika ay nakabuhol sa kultura ng mga taong likas na gumagamit
nito. Ang Ingles ay wikang kasangkapan ng mga Amerikano sa pagpapahayag ng
kanilang kultura; ang wikang Filipino ay gayundin sa pagpapahayag ng kulturang
Pilipino. At gaya ng alam natin, ang Amerika at Pilipinas ay dalawang bansang
lubhang malaki ang pagkakaiba sa kultura.
Sa gayon, masasabi nating walang wikang higit na mabisa kaysa ibang wika.
Ang lahat ng wika ay may sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa
pagpapahayag ng sariling kulturang kinabubuhulan nito.
Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat sa pinagsasalinang wika ng
pinakamalapit na katumbas na diwa at estilong nasa wikang isinasalin.
4. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.

Nagiging mahusay at maayos ang pagsasalin kung ang tagapagsalin ay may

malawak na kaalaman sa paksang tinatalakay. Kailangang interesado rito ang
tagasalin.Makatutulong din nang malaki kung makikipag-ugnayan ang tagapagsalin
sa awtor.

Ang isang GURO, halimbawa, na hindi nagtuturo ng biology ay hindi magiging

kasinghusay na tagapagsalin ng gurong nagtuturo nito. Nakalalamang ang
tagapagsalin na higit na may kaalaman sa paksa sapagkat siya ang higit na
nakasasapol sa paksa at nakauunawa sa mga konseptong nakapaloob dito.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
BUOD

MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG ISANG TAGAPAGSALIN

1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.

2. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa

pagsasalin.

3. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag.

4. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.

5. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa

pagsasalin.

GABAY SA PAGSASALING- WIKA

1. Isagawa ang unang pagsasalin. –

Ibig sabihin ay Isaisip na ang isasalin ay diwa ng isasalin at hindi salita.

2. Basahin at suriing mabuti ang pagkakasalin. -

Tandaang ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpapalit, o pagbabago sa

orihinal na diwa ng isinasalin nang walang napakalaking dahilan ay isang paglabag
sa tungkulin ng tagapagsalin. Tandaang ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpapalit,
o pagbabago sa orihinal na diwa ng isinasalin nang walang napakalaking dahilan ay
isang paglabag sa tungkulin ng tagapagsalin.

3. Rebisahin ang salin upang ito’y maging totoo sa diwa ng orihinal.

Ayusin ang bahaging hindi malinaw at nagbibigay ng kalituhan. Bigyang-

pansin din ang aspektong panggramatika ng dalawang wikang kasama sa
pagsasalin.

Ang pagsasalin ay hindi madaling gawain nangangailangan ito ng sapat na

kaalaman kung ano ang dapat sa hindi dapat gawin ng sa gayon ay maging maayos
at naiintindihan ng mga mambabasa ang isinasaling teksto, tula o iba pa.
kinakailangan malaman ng isang tagapag salin ang mga nagsasalungatang paraan
para miawasan ang pagkalito o maling pagsasalin, dapat itoy malinaw, naaayon at

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
mabilis maintindhan ng mg mambabasa. Narito ang mga nagsasalungatang paraan
ng pagsasaling-wika

A. SALITA LABAN SA DIWA

Hindi dapat nakatuon sa pagtutumbas ng mga salita ang isinasaling teksto

Paliwang:

Ang Salita laban sa Diwa ay nangangahulugan na hindi dapat salita sa salita

o tinatawag din itong word for word sa salitang ingles ang paraan ng pagsasalin sa
halip ito'y dapat naka ayon sa kung ano ang diwa o mensaheng nais iparating ng
tekso o ng may akda. Ating pagkakatandaan na may pagkakataong na ang isang
kaisipan o ideya sa isang wika ay hindi maipapahayag ng maayos sa ibang wika
dahil sa magkalayong kultura ng mga taong gumagamit ng dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin. Maliban dito, hindi magiging mabisa ang pagsasalin kung
sa literal ito gagawin na maaaring maging dahilan ng pag iiba ng kahulugan

Ito ay isa sa mga suliranin na kinahaharap ng isang tagapagsalin, sapagkat

tungkulin ng tagapagsalin ang maging matapat sa kanyang isinasalin. Batid ng mga
tagapagsalin na sila ay tulay lamang na nag-uugnay sa orihinal na manunulat at sa
mambabasa.

HALIMBAWA:

Don’t judge the books by its cover.

Paraan ng pagsalin: SALITA SA SALITA
Huwag husgahan ang aklat sa kanyang pabalat.
Paraan ng pagsalin: SALITA SA DIWA
Huwag manghusga sa di kakilala

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
PALIWANAG

Ang isang salin ay nararapat lamang na maging tunog ng orihinal na akda kapag
binasa. Kung ang paraan ng pagkakasalin ng isang teksto ay literal at salita sa
salita, masasabing ito ay “himig salin”. Makikita kasi dito na tinutumbasan lamang
ng tagapagsalin ang isinasaling salita o pahayag.

Halimbawa:
Once in a blue Moon
Salin: Minsan sa asul buwan

A piece of cake
Salin: Piraso ng matamis na tinapay

PALIWANAG:

Ngunit nagkakaroon ng kaibahan Kung sa paraang idyomatiko ang salin, nagiging

himig-orihinal na ito sapagkat karaniwan itong isinasalin batay sa diwa, ideya o
pinaka mensahe. Kaya naman ang mga mambabasa ay kalimitang hindi napapansin
na ang kanilang binabasa ay isang salin dahil ito ay himig orihinal.

Halimbawa:
A piece of cake
Salin: madali lang/madaling gawin
Once in a blue Moon
Salin: Bihirang mangyari
Kung kayat ating tatandaan na ang matalinghagang pahayag ay ibinabatay sa
TAGLAY NA KAHULUGAN dahil tiyak magdudulot ito ng kalituhan sa mga
mambabasa.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

C. ESTILO NG AWTOR LABAN SA ESTILO NG TAGAPAGSALIN

Sa pagsasaling Wika, pinagtatalunan kung dapat bang gamitin ng tagapagsalin ang

kanyang istilo o panatilihin ang istilo ng orihinal na manunulat.

PALIWANAG

Ang bawat manunulat ay may kaniya-kaniyang istilo sa pagbuo ng kanilang likhang

sining, mapatula, nobela o salaysay man ito ang bawat salitang ginagamit dito ay
naaayon sa istilo ng manunulat sinasamahan ito ng mga sariling karanasan o
kwento ng buhay sinisikap itong gawin para maiugnay ng mambabasa ang kanyang
sarili sa binabasang akda. May mga awtor na gumagamit ng mga mabubulaklak at
matalinghagang salita o direktang salita.

PALIWANAG

Sa pagsasaling Wika, pinagtatalunan kung dapat bang gamitin ng tagapagsalin ang

kanyang istilo o panatilihin ang istilo ng orihinal na manunulat. Alam naman natin na
nararapat lamang na manatili ang istilo ng manunulat sapagkat ang trabaho lamang
ng tagapagsalin ay ilipat sa ibang wika ang likhang sining ng iba hindi ang baguhin,
hindi din ito magiging makatarungan sa may akda

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

PALIWANAG:

Kung ang panitikang isasalin ay naisulat noong panahon kung saan ang karaniwang
ginagamit na wika sabihin na nating wikang espansyol at ang tagapagsalin ay
nagsimulang linangin ang kanyang kakayahan sa pagsasalin sa kasalukuyang
panahon. Makikitang pagmumulan ito ng problema ng tagapagsalin sa kadahilanang
magkakaroon sya ng problema sa pagpili ng mga salita.

Ngunit kung ang layunin ng tagapagsalin ay lumikha ng emosyon sa mga mababasa

itoy dapat na isalin sa kasalukuyang panahon ng tagapagsalin isa sa mga
halimbawa nito ay ang mga nobela ng ating pambansang bayani na si Dr. Jose
Rizal, na kung saan isinalin sa filipino ang kanyang nobela na naging dahilan para
mabuhay ang damdaming nasyonalismo sa ating mga Pilipino.

Inihalimbawa ni Savory ang “Canterbury Tales” na isinulat ni Chaucer sa matandang

Ingles. Alam natin na malaki na ang pagkakaiba ng Ingles ni Chaucer at ng Ingles sa
kasalukuyang henerasyon. Ang Orihinal na “Canterbury Tales” ay hindi
nauunawaang mabuti ng maraming mambabasa sa ngayon, kaya’t ayon kay Savory
mas makakabuting isalin ito sa makabagong Ingles.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

E. “MAAARING BAGUHIN” LABAN SA “HINDI MAAARING BAGUHIN”

Ayon kay Lord Woodhouselee na nagsasabi na hindi dapat bawasan,

dagdagan o palitan ng tagapagsalin ang anumang ideya ng piyesang kanyang
isinasalin.
PALIWANAG:
Totoo nga naman ito, sapagkat gaya nga ng sinabi ko kanina na ang trabaho
lamang ng tagapagsalin ay ISALIN ang likhang sining ng iba at kung magkaroon
man ng karagdagan, kabawasan o pinalitan itoy malinaw na nagpapakita ng
kawalang respeto sa orihinal na manunulat. Ngunit kung hindi maiiwasan mas
maganda kung hihingi ng permiso sa may ari ng teksto kung nais mang may
baguhin o dagdagan na may kauganayan sa isinasalin.
PALIWANAG:

Totoo nga naman ito, sapagkat gaya nga ng sinabi ko kanina na ang trabaho
lamang ng tagapagsalin ay ISALIN ang likhang sining ng iba at kung magkaroon
man ng karagdagan, kabawasan o pinalitan itoy malinaw na nagpapakita ng
kawalang respeto sa orihinal na manunulat. Ngunit kung hindi maiiwasan mas
maganda kung hihingi ng permiso sa may ari ng teksto kung nais mang may
baguhin o dagdagan na may kauganayan sa isinasalin

ILANG Simulain sa pagsasalin sa Filipino mula sa ingles

A. Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito.

 Napakahalagang maunawaan ng isang tagapagsalin na hindi siya dapat

maging literal sa pagsasalin; na hindi dapat maging salita-sa-salita ang

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
pagsasalin, lalo na kung kargado ng kultura ang kanyang isinasalin. Sa halip,
ang dapat niyang pilitin ay maisalin ang intensyon o ang ibig ipahatid na
mensahe ng awtor
Halimbawa:
Ingles: “Her heart is as white as snow”
Filipino : “Busilak sa kaputian ang kaniyang puso”

Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging kakanyahan

A. Sinasabing sa Ingles ay palaging nauuna ang Simuno sa Panaguri. Sa Filipino ay
karaniwang-karaniwan lamang ang dalawang ayos ng panngungusap

ENGLISH
Jose watered the plants
The plants were watered by Jose
FILIPINO
Dinilig ni Jose ang mga halaman
Ang mga halaman ay dinilig ni Jose

B. Kailangan maging maingat ang tagapagsalin sa paggamit ng mga panalpi

Halimbawa
Lylia bought a book
Malli: Nagbili si Lylia ng Libro
Tama: Bumili si Lylia ng Libro
C. Hindi kailangang ilipat sa pinagsalinang wika ang kakanyahan ng wikang
isinasalin.

Halimbawa
Filipino
Sine ang pinanood ni Pedro
English
A movie saw Pedro (MALI)
Tama: Pedro saw a movie
 Ang isang salin, upang maituring na mabuting salin, ay kailangang tanggapin
ng pinag-uukulang pangkat na gagamit nito.
 Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng Filipino na kasalukuyang sinasalita ng
bayan
 Ang mga daglat at akronim, gayundin ang mga pormula, na masasabing
establisado o unibersal na ang gamit ay hindi na kailangang baguhin pa
upang umayon sa baybay ng katumbas sa Filipino.

Halimbawa:
DepEd (Sa halip na KagEd)
Cm (sa halip na sm mula sa sentimetro)
H2O ( sa halip na Tu mula sa tubig)

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
 Kung may pagkakataon na higit sa isa ang matatanggap na panumbas sa
isang salita ng isinasaling teksto, gamitin ang alinman sa mga ito at
pagkatapos ay ilagay sa talababa (footnotes) ang iba bilang mga kahulugan.
 Sa pagsasalin ay laging isaisip ang pagtitipid sa mga salita.
Halimbawa:
“Tell the children to return to their seats”
Hindi matipid:
“Sabihin mo sa mga bata na bumalik na sa kanilang upuan”
Matipid: “Paupuin mo na ang mga bata”

 Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito’y

naging bahagi ng pangungusap
Halimbawa:
He ate a cup of rice (Kanin)
The farmers harvested rice ( Palay)
He bought a kilo of rice (bigas)

 Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito’y

naging bahagi ng pangungusap
Halimbawa:
He ate a cup of rice (Kanin)
The farmers harvested rice ( Palay)
He bought a kilo of rice (bigas)

 May mga pagkakataon na ang mga tahasang pahayag sa Ingles ay

kailangang gamitan ng eupemismo sa Filipino upang hindi maging pangit sa
pandinig.
Halimbawa:
SOLID and LIQUID
Mali:
Solido at Likwid , Solid at Likido
Tama
SOLID at LIKWID , SOLIDO at LIKIDO

 Mahalaga ang diksyunaryo sa pagsasaling-wika ngunit huwag kang paaalipin

dito.
Ebalwasyon ng Salin at Kritisismong Pampagsasalin
Ito ay daan sa pagsuri ng kawastuhan ng isinasagawang salin o paglilipat.
Dalawang pamamaraang inilatag nina Almario, et.al (1996) kaugnay ng ebalwasyon.
1. Pagsubok ng salin
2. Kritisismo sa salin

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

Ang ebalwasayon ay daan sa pagsuri ng kawastuhan ng isinagawang salin o paglilipat. Sa

ganitong pamamaraan, matitiyak na ang ginawang salin ay magiging katanggap-tanggap sa
mga kakayahan, hindi lamang sa dalawang wikang sangkot ngunit higit sa lahat, ang
kangyang kakayahan na magsalin.
May anim na paraan ng pagwawasto o evalwasyon ng pagsalin:
1. Paghahambing ng salin sa orihinal
2. Balik-salin (Back-Translation)
3. Pagsubok sa pag-unawa ( Comprehension test)
4. Pagsubok sa pagiging natural ng wikang ginamit sa salin (Natural test)
5. Pagsubok sa gaan ng pagbasa (Readability test)
6. Pagsubok sa Konsistensi (Consistency Check)
PAGHAHAMBING NG SALIN SA ORIHINAL
 Layunin nito upang tingnan kung pareho ang nilalaman na impormasyon ng
dalawa.
 Tandaan na ang layunin ay hindi ipareho ang salin sa forms ng simulaing wika
(Source Language)
BALIK-SALIN (BACK-TRANSLATION)
 Ang gumagawa ng pagwawastong ito ay isang taong bilinggwal sa mga wikang
kasangkot sa pagsasalin.
 Sa balik-salin ay mayroon munang literal rendering ng mga salin.
 May isa-sa-isang tumbasan upang maipakita ang kayarian o structure ng salin.
Halimbawa:
Where do you live?
Saan ka nakatira? – salin
Where you live? Literal rending ng Balik-salin Where do you live?
PAGSUBOK NG PAGUNAWA (COMPREHENSION TEST)
 Ang layunin ng pagsubok na ito ay upang malaman kung ang salin ay
naintindihan nang wasto o hindi ng mga katutubong nagsasalita ng wikang
pinagsalinan.
 Layunin nito na malama kung ano ang ibig iparatingng salin sa mga taong
kinauukulan.
 Kinakailangan sa pagsusubok nito ay tester at respondente.
May sinususnod na hakbang sa parang tinatalakay
 Unang hakbang ay overview. Ipinasalaysay sa repondent ang materyal na
binasa
 Ikalawang hakbang ay pagtatanong sa tungkol sa salin. Ang katanungan ay
dapat nakahanda na upang mapag-isipan at mabuo nang maayos ng tester ang
mga dapat niyang itanong tungkol sa pagkaunawa ng respondent at sa nais
niyang subukinn.
PAGSUBOK SA PAGIGING NATURAL NG WIKANG GINAMIT(NATURAL TEST)
 Ang layunin ng pagsubok na ito ay upang matiyakna ang anyo ng salin ay natural
at nababagay ang estilo.
 Ang pagsubok na ito ay ginagawa ng mga reviewer.

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
 Ang maaring reviewer ay mga manunulat (skilled writter) ng wikang pagsasalin at
mga bilinggwal.
a) Babasahin ng reviewer ang buong salin upang tingnan ang daloy ng salin at
ang pangkalahatang kahuluganng teksto.
b) Mamarkahan ng reviewer ang mga bahaging mahirap basahin o ang mga
bahaging minarkahan niya
c) Pagkatapos basahin ang buong teksto babalikan niya ang mga bahaging
minarkahan niya.
d) Magbibigay siya ng mga mungkahi sa nagsalin gaya ng pagpili ng tamang
salita, wastong gramatika atbp.
PAGSUBOK SA GAAN NG PAGBASA (READABILITY TEST)
 Ang pagsubok ng ito ay isinasagaw ng mga nagsalin o tester sa pamamagitan ng
pagbasa ng isang tagabasa sa isang bahagi.
 Ayon nga kay Larson, “What is readable for one audience may not be readable
for another, therefore, readability test should be done with persons who will be
users of the translation. Style will be different for different audiences.”
PAGSUBOK SA KONSISTENSI (CONSISTENCY CHECKS)
Mayroong iba’t ibang uri ng mga pagsubok sa konsistensi.
1. Kinalaman sa nilalaman ng salin
2. Teknikal na detlaye ng pressentasyon
3. Ang paggamit ng pananalita.

TAYAIN

Ikaw ay dadako na sa yugtong ito, upang sagutin ang panibagong gawain na

tatasa sa iyong natutunan mula sa mga paksa. Ang gawaing ito ay
makapaglalaan lamang ng ilang minuto upang masagutan. Kung handa ka na,
magsimula na.

I. Panuto: Mula sa hanay A tignan ang wastong salin ng mga salita na

nasa Hanay B. Isulat ang Letra ng tamang sagot sa nakalaang patlang.
(10 puntos)

Idyomatikong pahayag sa Ingles Salin sa Filipino

1. A Bird In The Hand Is Worth Two In The Bush = _____________

2. A Blessing In Disguise = _____________
3. A Doubting Thomas = _____________
4. A Fool And His Money Are Easily Parted = _____________
5. A House Divided Against Itself Cannot Stand = _____________
6. Leopard Can’t Change His Spots = _____________
7. A Penny Saved Is A Penny Earned = _____________

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
8. A Picture Paints a Thousand Words = _____________
9. It’s raining cats and dogs = _____________
10. Apple of my eye = _____________

Salin sa Filipino

A. Paborito
B. Malakas na ulan
K. Ang isang biswal na presentasyon ay malayong mas mainam kaysa
mabubulaklak na pananalita.
D. Sa hindi paggasta ng pera, nakakapag-ipon ka maski unti-unti.
E. Hindi mo kayang baguhin kung ano ka.
G. Lahat ng kabilang ay nararapat lamang na magkaisa at magtrabaho bilang isa
upang magtagumpay.
H. Madali lamang sa isang taong manloloko ang mawalan ng pera.
I. Isang taong nangangailangan pa ng pisikal o personal na ebidensya bago
paniwalaan ang isang bagay.
L. Isang magandang pangyayari na hindi mo napuna noong umpisa.
M. Ang pagkakaroon ng kahit isang bagay na may kasiguruhan ay mas mainam
pa sa paghahangad ng iba pa, sapagkat maaaring pareho mo pa itong ‘di
makamtan.

Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang letra ng wastong salin na nakatala sa ibaba.
Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang. (10 puntos)

A. Hard to please D. thick

crowd
B. Dream E. stubborn
K. Twilight G.
house/home
L. Liar H.
temporary included
M. Wife/Husband I. spoiled

_________1. Matigas ang ulo __________6. Bungang-tulog

_________2. Kabiyak ng dibdib __________7. Takip-silim
_________3. Di-mahulugang karayom __________8. Sanga-
sangang dila
_________4. Sariling pugad __________9. Mahaba ang
buntot
_________5. saling pusa __________10. Makusko-balungos

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

ISAISIP

Mga Dapat Tandaan

Dapat tandaan na ang pagtutumbas ay may mga kaakibat na problema.

Pangunahin sa lahat ang pangyayari na walang dalawang wika sa mundo na may
magkatulad na bokabularyo. Kayâ bihira ang tunay at ganap na magkatumbas na
salita sa dalawang lengguwahe. Magandang basáhin pa ukol dito ang mga libro sa
meaning-based translation ng mga eksperto sa lingguwistika. At kayâ malimit na
nagpapaliwanag ang salin, nagiging isang parirala ang katumbas ng isang salita sa
orihinal, o inililikha ng bagong katumbas ang orihinal, kung hindi man tahasang
hinihiram.

May sumusunod na proseso naman ang panghihiram. Dahil sa pangyayaring

pangkasaysayan at katwirang panlingguwistika, inuunang hiramang wika ang
Español. Libo-libo na ang salitâng Español sa lahat ng wikang napailalim sa
impluwensiya ng kolonyalismong Español. Halos lahat ng pangunahing gámit na
personal ng mga Filipino, kasangkapan sa bahay at sa paaralan, konseptong
Kristiyano, atbpang larang ay nása Español. May mga salita na nabago ang anyo
dahil marahil sa malîng pakinig ng ating mga ninuno o dahil na rin sa walang-ingat
na bigkas ng mga hindi naman edukadong dayuhang tagapagsalita, gaya ng “padér”
mula sa paréd, “kómang” mula sa manco.

May nagbago ng bigkas, gaya ng may mga impit sa dulong “kampanà”

(campana), “kandilà” (candela), “bintanà” (ventana) mula sa wikang wala namang
impit ang bigkas sa patinig. May mga salita na aakalaing katutubo kung hindi
aaninawin ang pinagmulan, gaya sa “siláhis” (mula sa celaje+s) at “kalatas” (mula sa
carta+s). May mga hiniram na palagiang nàsa anyong maramihan, gaya ng
“sapatos,” “mansanas,” “materyales,” “prutas,” “medyas,” “mesiyas,” “perlas,” at
marami pa. Mga pagbabago itong bunga ng kawalan ng wasto at pampublikong
edukasyon sa wikang Español sa loob ng tatlong dantaon ng pananakop.

Sanggunian:

Arogante, Jose (2010). Panitikang Filipino,Pampanahong Elekroniko Binagong

Edisyon.Cacho Hermanos. Inc. Pines cor.

Grade 10 Learning Module Filipino (2017)

Rubin, Ligaya Tiamson et.al. (2006).“Panitikan sa Pilipinas”. Rex

Bookstore.Lungshttps://pinoypanitik.weebly.com/panahon-ng-kastila.htmlod
ng Quezon

Almario, Virgilip (2015), Introduksiyon sa Pagsasalin. Mga Panimulang Babasahin

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL
Hinngil sa Teorya at Praktika ng Pagsasalin, Komisyon sa Wikang Filipino

Almario, Virgilio (2016), Batayang Pagsasalin. Ilang Patnubay at Babasahin para sa

Baguhan, Komisyon sa Wikang Filipino

Santiago, Alfonso (2003), Sining ng Pagsasaling-wika ( Sa Filipino mula sa Ingles)

Ikatlong Edisyon, Rex Publishing House Inc.

Batnag Aurora at Petras Jayson D, (2009) Teksbuk sa Pagsasalin

C& E Publishing House, Inc.
25

https://www.coursehero.com/file/67170423/3-Mga-Hakbang-sa-Pagsasalinpdf/

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil
 ILOCOS SUR
POLYTECHNIC STATE
Tagudin Campus
COLLEGE

MODYUL

Course Code: FIL 108 Instructor: Claire Antonette Santisteban,

Descriptive Title: Introduksyon sa Pagsasalin LPT,MAT-Fil