Professional Documents
Culture Documents
Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü
Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ
DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ
İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ
KARŞILAŞMALI EĞİTİM
HAZIRLAYAN
Seda BİNGÖL
190444005
DANIŞMAN
KARS
2022
İRAN EĞİTİMİ
1.BÖLÜM:
GİRİŞ
GENEL BİLGİLER
Ülkenin genel okuma yazma oranı % 87,6’dır. Toplam 14 milyon öğrencisi vardır. Bu rakamın 800
bini okul öncesinde, 7,6 milyonu ilköğretimde, 5,3 milyonu ortaöğretim kurumlarındadır.
Yükseköğretimde öğrenim gören öğrenci sayısı ise 4 milyondur. İran’ın yükseköğretim kurumlarında
teknik okulların sayısı daha fazladır. Üniversite bitirenlerin yaklaşık üçte biri teknik okullardan mezun
olmaktadır. Mühendislik ve ilgili kurumlardan mezun olanların sayısı bakımından İran, Amerika
Birleşik Devletleri ile neredeyse aynı seviyede, Güney Kore ve Japonya’nın ilerisinde yer almaktadır.
İran eğitim sistemi son yüzyılın başından itibaren farklı kategorilerden geçmiş, son olarak 2012 yılında
en son durumunu almıştır. İran eğitim sistemindeki en büyük değişim 1979 yılındaki İslam devrimi ile
olmuştur. Daha önce Şah yönetimi döneminde Batılılaşmaya doğru giden eğitim sistemi, devrimden
sonra hızlı olarak İslamileşmeye doğru çevrilmiştir.
RÖPORTAJ
İran eğitim sistemini araştırırken birçok bilgiye ulaştım. Bu bilgilerin yanı sıra İran da eğitim almış bir
kişiden daha detaylı ve gerçekçi bilgiler almak gerekiyordu. Ben de bu sebepten dolayı İran da lise
eğitiminin sonuna kadar tamamlamış Ali Bey den yardımcı olmasını istedim. Ali arkadaşımız da İran
eğitim sistemi hakkında detaylı şekilde sorularıma cevap verdi.
İran eğitim sistemi bizim ülkemize göre biraz daha karışık ve farklı kültürlere sahip. Ders bakımından
normal olarak karşıladığımız matematik, fen vb. gibi dersler dışında çeşitli derslere de sahiptir.
İran'ın tarih öncesi dönemleri hakkında sınırlı olmakla beraber Güney İran'ın Eski Taş Çağı'nda
insanlarla meskûn olduğu söylenmektedir. MÖ 3.yy da Güneybatı İran da ve Güney Mezopotamya da
yücelen Elam uygarlığı, İran'da tarihi olarak ilk siyasal ve kültür olup İran'ı o zamanın uygarlık
merkezi haline koymuştur. Elamlı’lar, MÖ 3.000-640 zamanları arasında varlığını devam ettirmiş ve
üç büyük boyun bir arada olmasından dolayı kurulu siyasal bir kuvvet oluşturmuşlardır.
İran'da iki asır devam eden Arap hükümeti etkisini fazlaca yerde olduğu gibi dilde de sürdürmüştür.
19. ve 20. yüzyıllarda İran'a Rus taarruzu ve işgalleri sonucunda Rusça ile aynı dil ailesinde olması
gerekçesiyle İngilizce de Farsça da kuvvetini gösteren dillerdendir. Bundan dolayı şuan konuşulan
Farsçada Arapça, Türkçe, Moğolca, Rusça, İngilizce sözcükler ve atasözleri bulunmaktadır.
İran'da iki asır devam eden Arap hükümeti etkisini fazlaca yerde olduğu gibi dilde de sürdürmüştür.
19. ve 20. yüzyıllarda İran'a Rus taarruzu ve işgalleri sonucunda Rusça ile aynı dil ailesinde olması
Farsçada Arapça, Türkçe, Moğolca, Rusça, İngilizce sözcükler ve atasözleri bulunmaktadır.
3.BÖLÜM
İran eğitim olarak diğer ülkelere oranla daha geç başladı halen daha istenilen seviyeye ulaşamamıştır.
Ülke de modern eğitime geçişin sağlanması için yabancı kurumların girişimleri sonucu oluşmaya
başladı. İslami yönetim biçimiyle beraber, ilk zamanlardaki eğitim çevrilerek müfredat biraz da olsa
saflaştırılmıştır. Eğitim konusunda da milli ve dini bir olgu verilmek isteniyor. Bu sistem yapılarak
vatandaşların yeni yönetim sistemine uyumlu bireyler haline getirmeleri amaçlanmıştır.
Geleneksel olarak sürdürülen eğitim faaliyetleri Rusya ve İngiltere’ye karşı askeri bakımından
yenilgiler sonucu İran yeniden yapılanma sürecini gitmiştir ve modernleşme adımları atılmıştır.
İngiliz, Amerikan ve Fransız misyonerlerin İran’da açtıkları okullar sayesinde modern eğitimi geçiş
sağlanmaya başlamıştır. Yabancı misyonerlerin kurduğu kolejlere karşılık olarak Müslümanlar ve İran
devleti Daru’l-Fünun ile başlayan devlet okulları açarak karşılık vermeye çalışmıştır.
Bu ülkede eğitim din de otoriter kişiler tarafımdan ve alimlerce yürütülmekteydi. Açılan eğitim
ortamları yapılan bağışlar sonucu devam ettirilmekteydi. Öğrenciler okuma yazma, aritmetik, Kur’an
ve dini kuralları tam olarak öğrenebilmeleri için medreselere doğru gitmekteydiler. Bu sistem 18.yy
sonuna doğru değişmeden devam etmiştir.
Dönem de yer alan dini okullar, camiyle bağlantısı bulunuyordu. Genellikle bu okullarda tüccar, esnaf
ve hükümet görevlilerinin çocukları eğitim görmekteydi. Bu okulların genel adına mektep ismi
veriliyordu ve müfredatlarında Kur’an eğitimiyle birlikte Farsça şiirler ağırlıklı olarak
öğretilmekteydi. Mekteplerin kötü bir yanı fiziki imkanlar bakımından oldukça sınırlı olmasıydı.
19. yüzyılın başlarına doğru ise İran hükümeti Batılılaşmaya yönelik adımlarını hızlandırdı.
Öğrencilerin yurt dışında okumalarına fırsat verdi. 1810 yılında tıp eğitimi almak üzere öğrenci
kafilesi Avrupa’ya gönderilmiştir.
1918 yılına geldiğimiz de ise Fransa, İngiltere, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine 500 den fazla
öğrenci gönderimi sağlanmıştır.
4.BÖLÜM
EĞİTİM SİSTEMİ
İran’da zorunlu olarak eğitim 9 yıldır ve 7 yaşından itibaren devam etmektedir. İlk olarak ilkokul beş,
ortaokul üç ve lise dört yıl iken, 2012 yılında oluşan değişim ile ilkokul beş yıldan altı yıla
yükseltilmiştir. Ayrıca, ortaokul ve lise birlikte olmuş olup iki üç yıllık döneme dönüştürülmüştür. 14
milyon öğrenciden erkek öğrencilerin oranı % 51,7, kadın öğrencilerin oranı ise % 48,3’tür.
6. Sınıfın sonunda öğrenciler merkezi bir sınava girmektedirler. Ülkenin ilk ve orta öğretim sisteminde
çalışan öğretmen sayısı 569.892 ve diğer personel sayısı 226.997’dir. İran’da öğretmen başına öğrenci
sayısı 25, Türkiye’de 20 ve gelişmiş ülkelerde ortalama 14’tür (İran İstatistik Merkezi, 2016).
İran'da üst düzey orta öğretim zorunlu değildir. 2010 yılına kadar, 16 ile 18 yaş aralığında ki
çocukların% 80'inin okula kayıtları bulunmaktadır. Lise okullarının neredeyse % 6'sı özeldir. Bu
okullar, ilk olarak öğrencilerden alınan öğrenim paraları ile finanse edilmelerine rağmen, Milli Eğitim
Bakanlığı uygulama ve kurallarına uymak zorundadırlar. Üç okul türü vardır: teorik branş, teknik-
mesleki / profesyonel branş ve el becerisi branşı (Kar-Danesh). Son ikisi, öğrencileri ticaret, tarım ve
endüstriyel mesleklerde iş hayatına direk var olmaya hazırlar. Kar-Danesh pisti yarı vasıflı ve vasıflı
işçiler, ustabaşı ve amirler yetiştirir. Lise Diploma Sertifikasına sahip öğrenciler, Konkur'a , yani
rekabetçi Ulusal Giriş Sınavına girme hakkını kazanmış olmaktadırlar.
İran’da liseden mezun olan öğrenciler 1 yıllık hazırlık döneminin sonrasında ülke genelinde yapılan
merkezi sınavda yaptıkları başarı ve derecelere bakılarak üniversiteye girmeye hak kazanırlar.
Üniversite Eğitimi
Eski İran’da ilk üniversite MÖ 3.YY da kurulmuştur. Buna rağmen, İran’da çağdaş üniversitelerin
kurumsallaşması eski bir tarihe sahip değildir. Çağdaş üniversite kazanımına ait olan ilk üniversite
1934 kurulan Tahran Üniversitesidir. Daha sonraki zamanlarda ise İsfahan, Şiraz ve Meşhet gibi
ülkenin diğer önemli şehirlerinde farklı üniversiteler kurulmuştur.(Bazargan, 2002, akt. Radmard,
2013). İran’da özel yükseköğretim kurumları ise 1960’larda yürürlüğe girmiştir. Bu dönemde özel
sektörün payı yükseköğretim de % 21idi. Bu zamanlarda kadınların yükseköğretimde payı sıfırdan
%30’a yükselmiştir. 1973-1978 yılları arası sonuçlar incelendiğinde, bu yıllarda yükseköğretim nicelik
ve nitelik bakımından ilerleme sarf etmiştir.
26 üniversitede 87 fakülte ile üniversite dışında 228 yükseköğretim kurumu ve 1374 eğitim bölümü
açılmıştır. Kadınların yükseköğretime katılımı % 32’ye yükselmiştir ve diğer özel yükseköğretim
kurumlarında kadınların yükseköğretime ulaşması %50 olmuştur. Ancak bu dönemde liselerden
mezun olan fazlaca öğrenciden % 16.8’i yükseköğretime kayıt sağlayabilmiştir. Bununla beraber
kamu ve özel yükseköğretim kurumlarının alanların sayısının azlığından ve yükseköğretim
politikalarına büyük seviyede devlet elinden intikal edilmesi, bu durumun gerekli nedenlerindendir.
Sonuç olarak yükseköğretim kültürel, sosyal, toplumsal ve ekonomik büyümeyi sağlamıştır.
İslam devrimi geçtikten sonra devlet, devrimin hedeflerini yapabilmek için üniversitelerin değişim ve
gelişim hareketini ele almıştır. Diğer bir yandan yükseköğretimin gereksinim duyduğu insan gücünün
büyümesine fayda sağlayacak yükseköğretimin genişlemesini gündeme çıkmıştır. Bu yönde İslam
devrimi kurallarına uygun güncel üniversite mekanlarının kurulması fikri devrimin ilk zamanlarından
itibaren ülke politikacıları tarafından tartışılmış ve düşünülmüştür.
İran’da, Kültür ve Yükseköğretim Bakanlığı ile Sağlık ve Tıbbi Eğitim Bakanlığı ortaöğretim
devamında eğitimden mesuliyet olan iki bakanlıktır. Ancak, Milli Eğitim Bakanlığı bir kaç ilkokul ve
rehberlik düzeyi öğretmen eğitim fakülteleri ile Yüksek Teknik ve Mesleki Eğitim Enstitüleri gibi orta
öğretim sonrası devam eden programlarla ilgili düzenleme hakkına sahiptir.
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim
İran’da ilkokul ve ortaokullara öğretmen yetiştirme Eğitim ve Öğretim Bakanlığı tarafından farklı
değişik enstitülerde yapılmaktadır. Ortaöğretim öğretmenleri ise Kültür ve Yüksek Öğretim Bakanlığı
kontrolü himayesinde ki yerlerde eğitim ve öğretim almaktadırlar. Liselerde öğretmenlik yapabilmek
için öğretmenler hem akademik hem de mesleki alanlar için lisans derecesi yapmak koşulundadırlar.
Bunun için iki kategori vardır. Birincisi herhangi bir lisans makamına sahip bir öğrenci bir yıllık
öğretmen eğitimini bitirmesi, ikincisi ise lise mezunu bir öğrencinin dört yıllık lisans programını
tamamlaması durumunda öğretmen olarak mesleğe atılmasıdır. Bakanlık kırsal bölgelerdeki öğretmen
açığını önleyebilmek için kırsal öğretmen yetiştirme merkezleri oluşturmuştur. 8. sınıfı bitiren
öğrencilere 4 yıllık özel bir eğitim verilerek kırsal bölgelerde öğretmen olabilme hakkı tanınmaktadır.
Yükseköğrenimde Öğrenci dağılımı Yükseköğrenimde yer alan öğrenci oranı bakımından İran,
dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir ve bu oran ile İngiltere, Almanya ve Fransa’nın önünde yer
almaktadır (McKinsey Global Institue, 2016).
Yükseköğrenimde dört kategori vardır: Ön lisans (2 yıl), lisans (4 yıl), yüksek lisans (2 yıl) ve doktora
(4 yıl). Son zamanlarda her yıl yaklaşık 1 milyon öğrenci yükseköğrenim kurumlarına kayıt
oluşturmakta ve 800 bin kişi mezun olmaktadır. Toplam olarak yükseköğrenim öğrenci miktarı ise
yaklaşık 4 milyon kişidir. Öğrenciler arasından en fazla lisans, yüksek lisans ve ön lisans düzeyinde
öğrenim görürler. Genel olarak öğrenciler en fazla sosyal bilimler ve mühendislikleri tercih
etmektedirler.
Üniversite öğreniminden önce (kırsal okullar dışında) kadın ve erkek öğrenciler ayrı okullarda
öğrenim görürken üniversitede hepsi aynı eğitim ortamındadırlar. Kadın öğrenciler, toplam
öğrencilerin % 46’sını sahiptir. Mühendislik alanının dışında diğer branşlarda kadın öğrencilerin sayısı
erkeklerden daha yüksek miktardadır.
Toplam 51 bin İranlı öğrenci yurtdışında farklı ülkelerde eğitim ve öğrenim için gitmişlerdir. Diğer
taraftan, İran’da okuyan 18.698 yabancı uyruklu öğrenci vardır. Gelen yabancı öğrencilerin ülkeleri
genellikle Afganistan (%74) ve Irak (%12) gibi öğrencilerden oluşmaktadır.(UNESCO, 2018).
5.BÖLÜM
Türk eğitim sisteminin temel amacı eğitimde fırsat eşitliği sağlamaktır. Fakat İran da amaç ise Allah’a
inanan çocuklar yetiştirmektedir. İki karşılaştırıldığında oldukça farklılık içeriyor. İki ülkede de eğitim
ücretsiz olarak veriliyor. Bizim ülkemizde Avrupa Birliği ülkelerine uyum sağlamak önemlidir ve
eğitim düzeni ona göre yürütülmektedir. İran da ise sosyal bir eğitim ortamı sağlamak temel amaçları
arasına giriyor. Öğrenciyi toplumsal hayata hazırlamak önemli bir amaçtır. İran da ise farklılık
göstermektedir. Burada amaç eğitim sisteminin verimliliğini yükseltmektir. Türkiye de karma eğitim
bulunurken, İran da kız erkek farklı okullarda eğitim görmektedirler.
Her iki ülkede de kararlar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilmektedir. Okul öncesi eğitim
zorunluluğu bulunmamaktadır. Kesintili zorunlu eğitim uygulanmaktadır.
Ülkemizde 4+4+4 biçimde ve 12 yıllık eğitim zorunludur. İran da bu durum ise (3+3)(3+3) şeklindedir
ve üst öğretim zorunlu değildir. Alt öğretim zorunlu olmaktadır.
İki ülke bakımından benzerlikler bulunmaktadır. Her iki ülkede de; Merkezi, milli eğitim programı
uygulanıyor. Öğretmenler kadroludur. İlk, orta ve yükseköğretim devlet kaynakları aracılığıyla
merkezden finanse ediliyor.
Farklılıklar bakımından; bizim ülkemizde öğretmen yetiştiren kurumlar eğitim fakülteleri, mesleki ve
teknik eğitim fakülteleri geliyor. Pedagojik formasyon almış olmak da öğretmen olmak için koşul
olabiliyor. İran da ise bizimkinden biraz farklı olarak kırsal bölgelere öğretmen yetiştirmek amacıyla
özel enstitüler açmıştır ve burada eğitim görüyorlar.
2. Öğrenciler evlerine yakın olan okullara mı kayıt ediliyor yoksa isteyen istediği okula gidebiliyor
mu?
•Okullara kayıt konusuna bakıldığında kayıt yapılırken devlet okullarının yakın olması gerekiyor, ama
özel okullar için yakınlık uzaklık önem arz etmemektedir. Bu da özel okulların imtiyazlı olduğunu
göstermektedir.
3. Okullarda dersler nasıl işleniyor? Akıllı tahta, projeksiyon cihazı, tablet gibi teknolojik araçlar
kullanılıyor mu?
•Okullarda beyaz ve akıllı tahtalar kullanılmaktadır. Ama akıllı tahtaların türleri yer yer değişmektedir.
Bazı okullarda Türkiye’deki tahtalar kullanılmakta bazılarında ise akıllı tahta,projeksiyon ve tebeşür
tahtası kullanılmaktadır.
4. Bir günde kaç saat ders işleniyor? Haftanın hangi günleri resmi tatil olarak kabul ediliyor?
•Okullarda Perşembe ve Cuma günleri tatildir. Ama bazı okullarda Perşembe günleri de kurs
yapılmaktadır. Bunlar daha çok özel okullarda yapılmaktadır.
• Liselerde ise ders saat 07.40’da başlıyor ve 14.30’da bitmektedir. Ve liselerde ders saati 90 dakika
sürmektedir.
*Her eğitim yılı iki dönemden oluşmaktadır. Ortaokul ve lisede 45 günde bir karne verilmektedir.
10,11 ve 12.” sınıflar ise lise olmaktadır. Ve öğrenim süreleri bu şekilde bölünmüştür.
•Öğretmen – öğrenci arasındaki ilişki arkadaş gibi oluyor. Öğretmenler öğrencilere arkadaş gibi
yaklaşıyor. Mesela bazı öğrenciler aradan çok uzun yıllar geçse de öğretmenlerle iletişim
kurmaktadırlar.
7. Resmi tatil olan günlerde öğrenciler için kurs niteliğinde dersler oluyor mu?
8. Her okul kendi üniformasını mı belirliyor? Genel olarak okullarda öğrenciler nasıl kıyafetler
giyiniyorlar?
• Her okulun kendine ait bir forması vardır. Bütün okulların spor forması vardır bunlar “ceket,
pantolon ve tişörttür.”
• Liselerde erkekler takım elbise giyiniyorlar ama kravat takmıyorlar. Erkeklerin forması genelde
pantolon ve gömlek oluyor ama bazı okullarda yelek giyilmektedir. Kızlar ise “pantolon üstüne manto
tarzı uzun elbise ve eşarp” giymektedirler.
• Erkekler ve kızlar ayrı okullara gidiyorlar. Kızlı erkekli eğitim sistemi bulunmamaktadır.
Öğretmenlerin bile cinsiyet ayrımı vardır yani buluğ çağına kadar erkeklere erkek, kadınlara ise kadın
öğretmenler derslere girip ders anlatır.
•Erkeklerin saç uzatması yasak ama sakal bırakması serbesttir. Buna izin vermelerinin sebebi ise sakal
kesmenin haram olmasını savunmaları ve bundan dolayı izin vermeleridir.
• Erkekler de kızlar da tırnak uzatamazlar. Kızların makyaj yapması oje sürmesi gibi makyajları
yapmak yasaktır.
9. Üniversiteye giriş sınavında hangi dersler için sınav hazırlanıyor? Sorular test şeklinde mi oluyor?
• Üniversiteye giriş sınavında sorumlu oldukları dersler şunlardır: “ Matematik, Arapça, İngilizce,
Edebiyat, Din, Kuran, Fizik, Kimya, Biyoloji, Savunma eğitimi, Tarih ve Coğrafya derslerindan
sorumlu olmaktadırlar.
* Türkçe’ye çevrilmiş, İran eğitim sistemine ait 9. sınıf karneyi de aşağıya ekledim.
10. Üniversiteye giriş sınavları için kurs merkezleri, dershane tarzı yerler mevcut mu?
11. Herhangi bir üniversiteye yerleşebilmek için sınır puan bulunuyor mu? Bulunuyorsa sınır puan
kaç?
• Üniversiteye yerleşebilmek için puan sınırı vardır. Fakat mülakat yaptığımız kişi puan sınırını
bilmemektedir.
12. Ülkemizde en popüler meslek hangisi? Bu meslek için üniversite sınavından kaç puan almalısınız?
•Doktorluk ve mühendislik en popüler meslektir. Doktor olabilmek için ülke sıralamasında iki
basamaklı puan yerleştirme sırasında olman gerekiyor. Hemşirelik, sağlık ve öğretmenlik gibi
mesleklerde üç basamaklı puan yerleştirme sırasında olmak gerekmektedir.
•Öğretmen olabilmek için ayrıca eğitim veren öğretmen yetiştiren üniversitelere gidiyorlar.
Eğitimlerini tamamlayıp üniversiteyi bitirdikten sonra devlet tarafından görevlendiriliyorlar.
• Önce küçük şehirlere ve köylere giden öğretmenler oralarda görevlerini yaptıktan sonra başka
şehirlere ve okullara gidebiliyorlar. Ve görevlerini oralarda sürdürüyorlar.
14. Üniversite okurken devlet, imkanı bulunmayan öğrencilere burs ve kalacak yer sağlıyor mu?
•Devlet öğrenciler için devlet yurtları imkanı sağlıyor. Ve genelde dersleri iyi olan öğrencilere burs
veriliyor. Bunun yanı sıra yurtdışına okumak için gidenlere ya da iyi üniversitelerde okuyan
öğrencilere burs vermektedir. Bu şekilde imkanlar sunmaktadır.
15. Üniversite eğitimi sonrası çoğu bölüm için iş bulma olasılığı nedir?
• Ülkenin şimdiki ekonomik durumunda iş bulma olasılığının çok düşük olduğu söylenmektedir. Ama
aynı zamanda bazı bölümler için daha üniversiteyi bitirmeden iş teklifleri yapılmakta böyle bir imkan
bulunmaktadır.
• Bu bölümler : “ Gemi Mühendisliği, Uçak Mühendisliği vb. mühendislikler ve petrolle alakalı işler
için teklifler sunulmaktadır.
00
Ekşi sözlük alıntılar
,
KAYNAKÇA:
• http://www.isiad-tisiad.org/web_20333_1/neuralnetwork.aspx?type=2053
• https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ran_co%C4%9Frafyas%C4%B1
• https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ran_tarihi
• https://www.egitimledirilis.com/?/iran-egitim-sistemi-763y.htm
• https://www.dakairanmasasi.com/discover-iran/sektorler/hizmetler/egitim/
• https://www.researchgate.net/publication/
335259651_IRAN_ISLAM_CUMHURIYETI_EGITIM_SISTEMI
• https://www.onceokuloncesi.com/guncel-egitim-haberleri/iran-egitim-sistemi-72616.html
• https://www.researchgate.net/publication/
327441976_IRAN_EGITIM_SISTEMI_AMAC_YAPI_VE_SUREC_BAKIMINDAN_TURKIYE_ILE_KA
RSILASTIRILMASI
• https://dergipark.org.tr/en/pub/maruaebd/issue/363/2048
• https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/ET-04-2013-0053/full/html