Professional Documents
Culture Documents
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸੰਥਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸੰਥਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸੰਥਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰ
snwqn Drm dy vydW dw iek nW SruqI vI hY, ikauNik vyd srvn (sux-sux
ky) prMprw qoN hI pRwpq hoey hn, ikauNik aus kwl ivc ilKx dI prMprw nhIN
sI[ ies krky pRwcIn irSIAW ny aunHW dI rwKI dy ies qrHW dy Xqn kIqy hn ik
ieqnw lMbw smW bIqx qoN bwAd vI vydW dw iek vI A`Kr jW mwqRw GtI jW vDI
nhIN[ Aj vI vydpwTIAW dy mUMh qoN ausy qrW dy svrW dy nwl vyd-pwT nUM piVHAw
Aqy suixAw jw skdw hY, ijvyN pRwcIn kwl ivc kIqw jWdw sI[ ikMqU APsos dI
gl hY ik swfI gurbwxI nUM Ajy isr& swFy pMj so swl hI hoey hn, qW AsIN Awp
hI gurbwxI dIAW lgW-mwqRw nUM Cf rhy hW [ ivcwrn vwlI gl ieh hY ik
gurbwxI dIAW lgW-mwqRW C`fx nwl gurbwxI dw (bhuqI jgwh) ArQ hI bdl
jWdw hY[ gurbwxI ivc ijQy iekly Sbd nwl ishwrI Aw rhI hY, auQy ishwrI nUM
AsIN pVIH vI jW rhy hW[ ijvyN-
ieQy ieklw ivAMjn A`Kr ‘s’ bolxw AOKw hY[ ies krky ‘s’ dI ishwrI
nUM lWA dy rUp ivc boilAw jw irhw hY[ iesy qrHW –
‘ij hovy lyKu purwxu’]
‘ij ilKin lyKu kurwxu’]
ij Agin mih Awhwr phucwvey’]
iesy qrHW— ‘ieh iB dwiq qyrI dwqwr’]
‘AwKih is iB kyeI kyie’]
‘is nwim hir kY lwgy]
‘is hir hir sdw iDAwvhy[
iesy qrHW dy keI audwhrx sRI gurU gRMQ swihb ivc auplbD hn[
ijs qrHW auprly audwhrxW ivc iksy ishwrI nMU lWA Aqy iksy nUM‘ishwrI’ dy rUp
ivc boilAw jw irhw hY, ausy qrHW sMpUrx gurbwxI nUM ivcwirAw jw skdw hY[
sMsikRq dy Aqy ausdy iviBMn ApBMRS rUpW dy mUl SbdW nUM ikauNik ishwrI
nwl hI au~cwirq kIqw jWdw hY, ies krky ishwrI lgw ky hI aucwrx kIqw jwxw
auicq pRqIq huMdw hY[ AsIN jwxdy hW ik BweI kwnH isMG nwBw ny BI sMsikRq dy mUl
SbdW dw ishwrI lgw ky ArQ kIqw hY iPr swfy gRMQI Aqy pwTI isMGW nUM vI
ishwrI lgw ky hI pwT krnw auicq pRqIq huMdw hY[ gurbwxI ivc Awey sMsikRq
dy ishwrI vwly kuC mUl Sbd inmniliKq hn, ijnHW dI puStI pRo; swihb isMG ny
vI kIqI hY—
ies qoN ielwvw sMsikRq dy bhuq swry Sbd ikRAw vwck hn, jo ishwrI lw
ky bxwey jWdy hn, ienHW SbdW nUM ishwrI nwl hI piVHAw vI jWdw hY[ ies qrWH dy
vI bhuq swry Sbd SRI gurU gMRQ swihb ivc Swiml kIqy gey hn[ ijvyN-
Ais, ismrMiq, soBMiq, jpMiq, jwcMiq, jwnis, Cpis, qpiq, pRxviq, pRivriq,
pqMiq, Bjis, BjMiq, imtMiq, rcMiq[
iesy qrWH ikRAw rUp ivc pRwikRq dy bhuq swry Sbd vI SRI gurU gMRQ swihb ivc
pRwpq huMdy hn- hovMiq, grbMiq, cwlis, iCjMiq, qwVMiq, idRstMiq, idRVMiq,
invMiq, pohMiq, bsMiq, ibnvMiq, lMGMiq[
sMsikRq ivc aukq swry SbdW nUM ishwrI nwl hI boilAw Aqy iliKAw jWdw hY,
auQy jy ishwrI Cf idqI jwvy qW ArQ bdl jWdw hY[ ijvyN inmniliKq kuC Sbd
hn ijnHW dw ishwrI qoN ibnHW ArQ bdl jWdw hY—
ies qrWH sMsikRq dy kuC Sbd jo AONkV nwl hI pVy jWdy hn[ ijvyN- sqRu,
sqRUn, kyqu, kwmDynu, psu, bMDu, bpu, ibsnu, mDu, myru, ryxu, vsqu[ ienHW SbdW nUM
ihMdI BwSw ivc vI AONkV lgw ky hI pVn dI prMprw hY[ jy AONkV htw idqw jwvy
qW ArQ bdl skdw hY[ audwhrn rUp ivc-bMDu dw ArQ imqR, jW dosq hY[ jy
AONkV htw idqw jwvy qW aukq Sbd dw ArQ ‘bMnHx vwlw’ ho jwvygw[ ies krky
gurbwxI ivc vI ivcwr krnw cwhIdw hY[
aupr drswey gey SbdW qoN ielwvw pRwikRq BwSw dy bhuq swry Sbd vI
gurU gRMQ swihb ivc Awey hn, ijnHW nMU sMsikRq Aqy pwikRq ivc vI ishwrI lgw
ky hI piVHAw jwdw hY[ ijvy-aucwpiq, Epiq[ Asiq, AsiQiq, Ahrix, Awig,
AwiF, Anwhiq,AwiQ, saukin, soriT, sMbiq, srix, sUil[ hwit, hwix, hwin[
kuAwir, kwiC, kwix, kumiq, krqUiq, kUil, KUhix, iKMcoqwix, Kwin, Koir, KIir,
Kil[ goie, gwie, gohix, gwgir, gwiT, gMiF[ Gwix, GUmxGyir, GUmir[ caukiV,
cyir[ CwiC, CutiV, Ciq, Cwin Cwpir[ jUiT, jlix, jlin, jIvin[ Jiq[ tUtin[
Twif[ fIit, foir[ iqkil, qoit, qwiq[ iQiq, QUin[ dUix, idiq[ DUir, DIir, Drin,
DUiV[ nwir, inrivriq, inrivriq[ pWie, ipiT, pqil, prwil [ PkiV, PUiV[
bwie, ibjuil, byniq[ Buie, Bwih, BiT[ mwie, musit, mWgin[ rwis, rwgin, rYin,
ruiq[ lwhin, lwig, lbiD [ vygwir, vwir, vwiV[ VwiV[
ies qrHW SRI gurU gRMQ swihb ivc sMsikRq Aqy pRwikRq dy bhuq swry ishwrI
vwly Sbd Awey hn, ijnHW nUM sMsikRq Aqy pRwikRq ivc Aj vI ishwrI lgw ky hI
aucwirq kIqw jWdw hY, ienHW ivco bhuq swry SbdW nMU Aj vI ihMdI ivc vI
ishwrI nwl hI pVHn dw cln hY[ iesy qrHW PwrsI dy vI bhuq swry Sbd gurU gRMQ
swihb ivc drj hn[ dUsrIAW BwSwvW dy SbdW nUM ausy qrHW hI bolxw cwhIdw
hY, ijvyN aus BwSw ivc aucwirq kIqw jWdw hovy[ iDAwn dyx vwlI gl hY ik
rwmcirqmwns ivc vI iesy qrWH ishwrIAW lgIAW hoeIAW hn, auQy ausy qrHW hI
ishwrI nwl hI pwT kIqw jWdw hY[
pRsquq lyK ivc SRI gurU gRMQ swihb dy ivc Awey kuC SbdW nUM drswaux dw
Xqn kIqw igAw hY, ikauik Coty ijhy lyK ivc sMpUrn SbdW bwry ilKxw sMBv
nhIN hY[ pwT krn vyly AMiqm A`Kr dI mwqRw dw pRXog nw krn nwl keI vwrI
ArQ hI bdl jWdw hY[ keI vwrI dyiKAw igAw hY ik keI pwTI isMG qW do SbdW
dy joV vwlI ishwrI nUM Cf jWdy hn Aqy ivcly AONkV nUM Cfx bwry vI kdy
iDAwn nhIN idqw jWdw[ ijvyN – ‘AmulIk lwl eyih rqn’] ivc AmulIk dw
ArQ ijs dw koeI mul nhIN hY[ pr jy AmlIk pwT kIqw jWdw hY, qW ies dw
ArQ jo AmlIk hY ArQwq jo nSy vwlw hY bx jwvygw[ AsIN Awsw dI vwr dw
kIrqn krdy smyN pVHdy hW-
SRI gurU gRMQ swihb ivc aukq pMkiq ivc ‘bwsudyvisX’ ie`kTw hI iliKAw
hoieAw hY, pr qkrIbn swry rwgI isMG AONkV dw au`cwrn nhIN krnw ies leI
‘bws’ Aqy ‘dyvisX’ dw Alg-Alg aucwrx krdy hn, jo glq hY[ ieQy
bwsudyvisX dw ArQ ikRSn dw ipqw nhIN ‘prmwqmw dI’ ieh ArQ bxdw hY, pr
aukq Sbd nUM Alg-Alg krn nwl bws dw ArQ rihxw dyvisX dw ArQ dyv
dw ho jwvygw jo pMkiq dy sMpUrn ArQ nUM hI bdl dyNdw hY[ ies krky jo Sbd
ie`kTw iliKAw hY, aus nUM ausy rUp ivc hI aucwirq krnw bxdw hY[ iesy qrHW
‘AhMbuiD’ Sbd hY, ijs dw aucwrn Ah| buD kIqw jWdw hY, ieQy itpI dy Agy b
hY, ijs krky Ahm piVAw jwxw cwhIdw hY, ijvyN ‘prMprw’ Sbd ivc prm
aucwirq kIqw jWdw hY[ ikauNik sMsikRq ivc Ahm dw ArQ mYN hY, AhM| dw
koeI ArQ nhIN, ikMqU AhMkwr Sbd leI Ah| hI sMsikRq ivc piVAw jWdw hY[
iesy qrHW Sbd dy AMiqm A`Kr dI itMpI nUM A`Dy ‘m’ dI DvnI nwl aucwirq
krn dI prMprw hY[ AsIN swry jwxdy hW ik jwp swihb ivc sMsikRq BwSw dw vI
pRXog kIqw igAw hY[ ijvyN – nmo srb igAwnM ] nmo srb qwnM]