‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد

داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪1‬‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ وﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد‬

‫ﻣﻮارد ﺧﺎص از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ‬

‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﻦ ﺟﺰوه‪:‬‬

‫ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬درآﻣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻣﻌﺎﻣﻼت دوﻟﺘﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪﺗﺨﺼﯿﺺ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ‪ ،‬ﻟﺰوم و اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪،‬‬
‫ﻣﺪل ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ و روﺷﯽ ﺑﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ آﺷﻨﺎ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه ‪:‬‬

‫ﻋﻠﯽ اﺻﻐﺮ ﻫﻤﺘﯽ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ‪aliast١٢h@yahoo.com‬‬
‫ﻣﺸﺎورﻃﺮح‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﻓﺮﺷﯿﺪ ﻓﺮﯾﻮر ‪ -‬ﻣﻌﺎون ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ داﻧﺸﮕﺎه ‪farfarivar@yahoo.com‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪2‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪3..... ... .......................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺳﯿﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﻣﻔﻬﻮم و ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ ‪4...... …………………….………….…………………... . . . .‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ دراﯾﺮان‪6.......... . ......................................................................................................‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ‪. . .. . ………………………………………….………..…………………......‬‬
‫‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي درآﻣﺪﻫﺎ‪٧....... .........................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪٧........ .........................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬روﺷﻬﺎي راﯾﺞ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪١٣ ....... .............................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر‪١٧ .............................................................................. …………....................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ‪17........ ............................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬اﺻﻮل ﺑﻮدﺟﻪ‪19 ...... .................................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ وﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ‪20 ........... ... ...........................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﺑﻮدﺟﻪ‪21.... .......................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺑﻮدﺟﻪ‪23 ....... ............................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري و اﻧﻮاع آن ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪٢۴ ...... .........................................................................................................‬‬
‫‪ -‬روﺷﻬﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪٢۴ ....... .. ..........................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﻌﺎﻣﻼت دوﻟﺘﯽ‪25 ..... .... ..........................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬اﻗﺴﺎم ﻣﻌﺎﻣﻼت‪26....... ... ............................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒﺎري داﻧﺸﮕﺎه‪26 ........ ..... ........................................................................................... .................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﺎري ﺻﺪور ﺗﺨﺼﯿﺺ در داﻧﺸﮕﺎه‪28 ...... ...... ....................................................................................... ...............................................‬‬
‫‪ -‬ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ وﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪30 ........ .... ..................................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬آﺷﻨﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮدﺟﻪ وﻣﺎﻟﯽ‪31 .... .............................................................................................‬‬
‫‪ -‬اﻫﺪاف ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ‪35.... ....... ..............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪36...... ..............................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪37....... . ................................................................................................ ....................................................................................‬‬
‫‪ -‬روﺷﻬﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‪39..... . ....................................................................... ...............................‬‬
‫‪ -‬ﻟﺰوم واﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪40..... .................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺮﯾﻒ واﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪40..... ............................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪42 ..... .................................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﺮاﺣﻞ ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪43 .... . ..................................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد روﺷﯽ ﺑﺮاي ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪44.... ... .........................................................................................‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‪49 .......... .............................................................................................................................................................‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪3‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪:‬‬
‫در ﺟﻬﺎن ﭘﻬﻨﺎور ﮐﻨﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش وﺳﺎﯾﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﯽ‪ ،‬اﯾﻦ دﻧﯿﺎي ﺑﯽ ﮐﺮان ﻋﻤﻼً ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ درﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪه و‬
‫در واﻗﻊ ﯾﮏ ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬رﮐﻦ اﺻﻠﯽ ﭘﺎﯾﺪاري اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﺒـﺎدل آﻧﻬـﺎ از ﻃﺮﯾـﻖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﻓﻨﺎوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻫﻤﯿﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ اﻧﺪازه ا ي اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻧﯿﺎي اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺿﺮورت ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻠﻘﯽ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿـﺮ و ﺗﺤـﻮﻻت‬
‫ﺳﺮﯾﻊ در اﯾﻦ ﮔﺴﺘﺮه‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ در ﺳﺎﯾﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آﻧﻬﺎ را در ﻣﺴـﯿﺮ درﺳـﺖ‬
‫ﻫﺪاﯾﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي اﻧﻮاع و ﺣﺠﻢ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺟﺎﻣﻌﻪ روز ﺑﻪ روز در ﺣـﺎل ﮔﺴـﺘﺮش اﺳـﺖ‪.‬ﺳـﻼﻣﺖ از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﯾﻦ ﻧﯿﺎز از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﻇﺎﯾﻒ دوﻟﺘﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺎم ﺳﻼﻣﺖ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾﮑـﯽ از زﯾـﺮ‬
‫ﻧﻈﺎم ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺧﺎص ﺧﻮد در ﻣﻌﺮض ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻠﯽ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن رو ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اي از اﯾﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺻـﺮف ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺘﻨﻮع در ﺣﺠﻤﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ و ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺘـﯽ ﺑـﺎﻻﺗﺮ و ﻫﺰﯾﻨـﻪ اي‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﺟﺰ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻮﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﻧﯿﺎز ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي درﺳﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت دﻗﯿﻖ و درﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ و از اﯾـﻦ روﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻧﻈﺎﻣﻬـﺎي‬
‫اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ )‪ (MIS‬ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮورت اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ درﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺛﻤﺮﺑﺨﺶ ﺑﺮ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬دﺳﺘﻪ ﻣﻬﻤـﯽ از داده ﻫـﺎي‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬درآﻣﺪﻫﺎ و آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ و ﻧﺤﻮه ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺪون اﻃﻼﻋﺎت دﻗﯿﻖ و درﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﯾﻬﺎ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ و ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﺑـﻪ ﺑﯿﺮاﻫـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﺸـﺎﻧﺪ و ﺳـﺒﺐ‬
‫اﻓﺖ روز اﻓﺰون ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﺮﺿﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﻧﻈﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪،‬ﭼﺎﻟﺸﯽ ﮐﻪ ﻫﻢ اﮐﻨﻮن رو در روي ﻣﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﺮﺿﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ در ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ ﺑـﻮده اﯾـﻢ ﮐـﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ آن ﺿﻌﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ در دﺳﺘﺮس ‪ ،‬ﺿﻌﻒ ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ و اﺷـﺘﻐﺎل‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺘﻬﺎي ﻓﻮق‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺴـﺎزي ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮان ﺑﻪ اﻣﻮر و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي روﺗﯿﻦ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده اي ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺟﻬﺖ آﺷﻨﺎﺋﯽ ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺨﺶ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ودرﻣﺎن ﺑﺎﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺎﻟﯽ ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪي ‪ ،‬ﺗﺨﺼﯿﺺ وﺗﻮزﯾـﻊ اﻋﺘﺒـﺎر‬
‫ﺗﻬﯿﻪ وﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﯾﺎري و ﻫﻤﺪﻟﯽ اﯾﺸﺎن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ در راﺳﺘﺎي اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻬـﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ و‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻ و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻤﮑﻦ ‪ ،‬ﮔﺎم ﺑﺮدارﯾﻢ ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪4‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺳﯿﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﻣﻔﻬﻮم و ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ‪:‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ از ﻧﻈﺮ واژه ﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ از ﮐﻠﻤﻪ ‪) bougette‬ﺑﻮژت( زﺑـﺎن ﻗـﺪﯾﻤﯽ ﻓﺮاﻧﺴـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي ﮐﯿـﻒ و ﮐﯿﺴـﻪ ﭼﺮﻣـﯽ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ رﯾﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﯽ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎﻣﯽ ﺑﺮاي ﮐﯿـﻒ ﮐﻮﭼـﮏ ﺣـﺎوي ﻣﻬـﺮ وزارت داراﯾـﯽ آن‬
‫ﮐﺸﻮر ﺑﮑﺎر رﻓﺖ ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 1733‬ﻣﯿﻼدي‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎرش ﮐﻨﻮﻧﯽ ‪ ، budget‬ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯽ اﻃﻼق ﺷﺪ ﮐﻪ ﺻﻮرت درﯾﺎﻓﺘﻬﺎ‬
‫و ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن را در آن ﻣﯽ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرﺑﺮدي اﯾﻦ ﻟﻐﺖ دوﺑﺎره ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴـﻪ و ﺳـﺎﯾﺮ زﺑﺎﻧﻬـﺎ راه ﯾﺎﻓـﺖ و‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه در آﻏﺎز ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫"ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻃﺮﺣﯽ ﺟﺎﻣﻊ در ﻗﺎﻟﺐ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ آن ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎري ﺑـﺮاي ﻣـﺪت ﻣﻌـﯿﻦ اﺟـﺮا‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪".‬‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ ﻫﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ‪" :‬ﺑﻮدﺟﻪ ﯾﮑﯽ از وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﻈﺎرت ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺑﺮ دوﻟـﺖ و ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه اﺷـﮑﺎل ﻣـﺎﻟﯽ ﻣﺪاﺧﻠـﻪ‬
‫دوﻟﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺸﻮر اﺳﺖ‪".‬‬
‫داﯾﺮه اﻟﻤﻌﺎرف ﺑﺮﯾﻨﺎﻧﯿﮑﺎ‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ درآﻣﺪﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ در ﻣـﺪت ﻣﺤـﺪودي از زﻣـﺎن ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ دﯾﮕﺮ‪ ،‬در ذﯾﻞ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ budget‬ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ "در اﺻﻄﻼح ﻣﺘﺪاول ﺑﻮدﺟـﻪ ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از‬
‫ﻣﺠﻤﻮع درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﯾﮏ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﯾﮏ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ‪ ،‬ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮار ﯾـﺎ ﯾـﮏ ﺷـﺨﺺ ‪،‬ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﯾـﮏ دوره‬
‫ﻣﻌﯿﻦ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪" .‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺑﻮدﺟﻪ در ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ o‬ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ o‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ درآﻣﺪﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ o‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﭘﻮل ﺑﺮاي ﻫﺪف ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ o‬ﺑﻮدﺟﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي آﯾﻨﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ o‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮاي ﯾﮏ دوره ﻣﻌﯿﻦ از زﻣﺎن ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺎت‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﺧﺼﺎﯾﺺ را ﺑﺘﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد ﮐـﻪ‪" :‬ﺑﻮدﺟـﻪ ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از ﭘـﯿﺶ‬
‫ﺑﯿﻨﯽ درآﻣﺪ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﻌﯿﻦ و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ ﮐﻪ در دوره ﻣﺤﺪودي از‬
‫زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪".‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻓﻮق ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي در ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺗﺌﻮرﯾﮏ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳـﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬اﻣـﺎ از دﯾـﺪﮔﺎه ﺗﺨﺼﺼـﯽ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻃﺮﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي دوﻟﺖ ﯾﺎ ﯾﮏ ﺑﻨﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدي و اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻦ‬
‫‪ -2‬ﺑﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻦ از زﻣﺎن آﯾﻨﺪه ﺑﺮاي وﺻﻮل ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﻌﯿﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺑﻮدﺟﻪ زﻣﺎن‪ ،‬ﻫﺪف‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬درآﻣﺪ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪5‬‬

‫‪ o‬ﻫﺪف ‪ :‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ﻫﺪف در ﯾﮏ ﺗﺸﮑﯿﻼت ﭼﯿﺴﺖ و ﻗﺮار اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣـﺎﻟﯽ و ﭘﺎﯾـﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﺋﯽ ﭼﻪ اﻫﺪاﻓﯽ از ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻫﺪف ﮔﺬاري و ﺳﯿﺎﺳـﺘﮕﺬاري در ﺳـﻄﺢ ﮐـﻼن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﯾﺎ واﺣﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ o‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي اﺛﺮﮔﺬار در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي دﻗﯿﻖ ﺗﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐـﺎﻫﺶ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮرم‪ ،‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ‪ ،‬ﻟﺰوم اﻧﺘﺨﺎب اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ o‬درآﻣﺪ ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي ﺑـﺮ وﺟـﻮه و اﻣﮑﺎﻧـﺎت ﻧﯿـﺎز اﺳـﺖ ‪ .‬اﺳﺎﺳـﺎً ﻫـﺮ ﺳـﺎﺧﺘﺎر‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺧﻮد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ دارد‪ .‬از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ روﺑﺮو ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮان را ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اﻣﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟـﺰوم اوﻟﻮﯾـﺖ ﺑﻨـﺪي‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ درآﻣﺪ ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﺳﻄﺢ ﺧﺮد ‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺆﺳﺴﺎت از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺳﻄﺢ ﮐﻼن‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺆﺳﺴﺎت از درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ‪ ،‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ارز و ﻏﯿﺮه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ o‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ :‬ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺴﺐ درآﻣﺪ ﯾﺎ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻫﺪف ﻏﯿﺮ اﻧﺘﻔـﺎﻋﯽ ﯾـﺎ‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﻓﺮوش رﺳﯿﺪه ﯾﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻮدﺟﻪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎرز ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺟﺪﯾﺪ و ﻣﻌﺎﺻﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ اي و‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺎر دﺷﻮاري اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﺑﻮدﺟﻪ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﺟﻨﺒﻪ ﻫـﺎي اﻗﺘﺼـﺎدي و ﻣـﺎﻟﯽ ﻧﯿـﺰ دارد و از اﯾـﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﻮدﺟﻪ را ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺮﯾﻒ زﯾﺮ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ را ﺗﺄﺋﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻓﺮداي ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﻣﺮوز ﺑﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﺪﯾﺮان ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮي را ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
‫زﺑﺎن ﭘﻮل را ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ«‪ .‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪي را ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫـﺎي ﻧﺎﻣﺤـﺪود ﻣـﯽ داﻧﻨـﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤـﻮع‬
‫ﮐﻮﺷﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺻﺮف ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﻮدﺟﻪ وﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﯿﺸﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر »اﺳﺘﻔﺎده ﺣﺪاﮐﺜﺮ« از ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً در‬
‫ﺣﺪ ﮐﻔﺎﯾﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد و در اﺻﻄﻼح اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﻤﯿﺎﺑﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻗﻄـﻊ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي اﺿـﺎﻓﯽ از ﺑﺪﻧـﻪ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎ‬
‫ﺑﺪون ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﺮ و ﺻﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ اﺑﺰار دﺳﺖ ﻣﺪﯾﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺪان وﺳﯿﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺳﻮق دﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ‪ :‬ﯾﮏ »ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ« ﮐﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﯾﮏ »ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ« اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﯾﮏ »ﻣﺠﻮز« اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﯾﮏ »ﺿﺎﺑﻄﻪ« ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﯾﮏ »ﻣﻌﯿﺎر ﺳﻨﺠﺶ ﮐﺎراﯾﯽ« دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪6‬‬

‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ در اﯾﺮان‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻣﺸﺮوﻃﯿﺖ‪ ،‬دﺧﻞ و ﺧﺮج ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ را در ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي ﭘﺮاﮐﻨﺪه اي ﺑﻨﺎم »ﮐﺘﺎﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺟﻤـﻊ« ﺛﺒـﺖ ﻣـﯽ ﮐﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﺎﻻت و وﻻﯾﺎت ﮐﺘﺎﺑﭽﻪ ﻣﺨﺼﻮص داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ »ﻣﺴـﺘﻮﻓﯽ« ﻧﺎﻣﯿـﺪه ﻣـﯽ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺘﻮﻓﯿﺎن در ﻣﺮﮐﺰ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ »وزﯾﺮ دﻓﺘﺮ« اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وزﯾﺮ دﻓﺘﺮ در ﺣﮑﻢ وزﯾﺮ داراﯾﯽ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺮوﻃﯿﺖ‪ ،‬ﮐﻠﻤﻪ »ﺑﻮدﺟﻪ« در اﯾﺮان ﻣﺘﺪاول ﺷﺪ‪ .‬اوﻟﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻨﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺣﻮم ﺻﻨﯿﻊ اﻟﺪوﻟـﻪ ﺑـﺮاي ﺳـﺎل ‪1288‬‬
‫ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﯽ )‪ 1328‬ﻫﺠﺮي ﻗﻤﺮي( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ؛ ﭼﻮن ﺻﻨﯿﻊ اﻟﺪوﻟﻪ ﺗـﺮور و ﮐﺸـﺘﻪ ﺷـﺪ‪.‬ﺗﻘـﺪﯾﻢ ﺑﻮدﺟـﻪ ﺑـﻪ دوره دوم‬
‫ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ وي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ در ﺳﺎل ‪ 1289‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﯽ )‪ 21‬ﺻﻔﺮ ‪ 1329‬ﻫﺠﺮي ﻗﻤﺮي( ﻧﯿﺰ اوﻟـﯿﻦ ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺎده اول آن اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ رﺳﻤﯽ ﺑﻮدﺟﻪ داﺷﺖ ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﯾﮑﺒﺎر در ‪ 16‬اﺳﻔﻨﺪ ‪) 1312‬ه‪.‬ش( و ﺑﺎر دﯾﮕﺮ در دﯾﻤﺎه ‪) 1349‬ه‪.‬ش( ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ و ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ از ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ دﺳـﺖ‬
‫داد ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ دوﻟﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺼﻮب اول ﺷﻬﺮﯾﻮر ﻣﺎه ‪ 1366‬ﺑﻪ ﻗﻮت ﺧﻮد ﺑـﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ‪» :‬ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮑﺴﺎل ﻣﺎﻟﯽ ﺗﻬﯿﻪ و ﺣﺎوي ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ درآﻣـﺪﻫﺎ و‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﯿﻞ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ و ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻮده و از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ «.‬در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬اﻣﺮوزه ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻘﻂ ﺻﻮرت دﺧـﻞ و ﺧـﺮج ﻣﻤﻠﮑﺘـﯽ ﺑـﺮاي ﯾـﮏ ﺳـﺎل‬
‫ﺷﻤﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺑﺰار ﺑﺮاي اداره اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ اﺳﺖ زﯾﺮا ﺳﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در واﻗـﻊ ﺳـﻬﻢ دوﻟـﺖ را‬
‫در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ از ﮐﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ‪ GNP‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ ‪:‬‬

‫ﻫﺪف از ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻋﻤﺎل ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﮑﻮﯾﻦ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾـﺰي‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻫﻤﯿﺖ و اوﻟﻮﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﻪ ﻫﺪف ﻣﺬﮐﻮر ﻗﺎﯾﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻮع ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻫﺪف ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬آﺳﺎن ﺳﺎزي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‬
‫‪ -‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫‪ -‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺛﺮﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ‬
‫‪ -‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ :‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ دوﻟﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ :‬ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﻘﺴﯿﻢ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ آن ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ي ﺑﻮدﺟـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي را در اﺻﻄﻼح ﮐﻨﺘﺮل داده ﻫﺎ )‪ (inputs‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪7‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪ :‬ﮐﻪ در آن ﺳﺘﺎﻧﺪه ﻫﺎ )‪ (outputs‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ روش ﻓﺎﯾﺪه دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ آﻧﻬـﺎ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي‪ :‬ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﻮازﻧﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺳﯿﺴـﺘﻤﻬﺎ‬
‫ﺿﺮورت ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي درآﻣﺪﻫﺎ‪:‬‬

‫در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي درآﻣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﺟﺪا از ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد‪ .‬ﻧﮑﺘـﻪ ﻣﻬـﻢ در‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي درآﻣﺪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن واﻣﻬﺎ )اﻋﻢ از واﻣﻬﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ( از ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎي دوﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬زﯾـﺮا در واﻗـﻊ‬
‫وام ﺟﺰء درآﻣﺪ ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ 1374‬دوﻟﺖ اﯾﺮان درآﻣﺪﻫﺎ را در ﺷﺶ ﺑﺨﺶ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺨﺶ اول‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‪ :‬درآﻣﺪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز‬
‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺤﺼﺎرات و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ دوﻟﺖ‬
‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺧﺪﻣﺎت و ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ‪ ،‬ﮐﻤﮑﻬﺎي درﯾﺎﻓﺘﯽ‪ ،‬درآﻣﺪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ و ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫درآﻣﺪﻫﺎي دوﻟﺖ از ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ‪ :‬ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ و راﯾﺞ ﺗﺮﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ اﻫﻤﯿﺖ ﺧـﻮد را ﺣﻔـﻆ‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ و در ﮐﻨﺎر ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ دوﻟﺖ اﯾﺮان ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻣﻮاد ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 5‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ -‬ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ -‬ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ‪ -‬ﻣﺆﺳﺴـﺎت ﻋـﺎم‬
‫اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ از ﯾﮏ ﺷﻤﺎره ‪ 6‬رﻗﻤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اوﻟﯿﻦ رﻗﻢ ﺳـﻤﺖ ﭼـﭗ‪ ،‬ﻣﻌـﺮف ﻧﺤـﻮه اداره دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه ﻓﻮق اﻟﺬﮐﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﻫﺎي ‪ 4 ،3 ،2 ،1‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻪ رﻗﻢ ﺑﻌﺪي )رﻗﻤﻬﺎي دوم‪ ،‬ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم( ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه را در ﻓﻬﺮﺳﺖ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ دوﻟـﺖ ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دﻫـﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻪ رﻗﻢ ﺑﺎ ‪ 010‬ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه اوﻟﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﯾﻌﻨﯽ دﻓﺘﺮ رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن دوﻟﺘﯽ اﺳـﺖ )ﮐـﺪ ‪ (1‬و در ﭘﻨﺠـﺎه و ﻫﺸـﺘﻤﯿﻦ ردﯾـﻒ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﺛﺒﺖ اﺳﺖ )ﮐﺪ ‪ ، (290‬داراي ﮐﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ 129000‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪8‬‬

‫ب‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﯾﺎ ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ‪:‬‬
‫ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ‪ :‬ﻓﺼﻞ اول ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ‪ -‬ﻓﺼﻞ دوم اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت‪ -‬ﻓﺼﻞ ﺳـﻮم ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي‬
‫اﻣﻮال و داراﯾﯽ‪ -‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﯾﺎراﻧﻪ‪ -‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﮐﻤﮑﻬﺎي ﺑﻼﻋﻮض ‪ -‬ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ رﻓـﺎه اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ‪ -‬ﻓﺼـﻞ ﻫﻔـﺘﻢ ﺳـﺎﯾﺮ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺷﺮح ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻓﺼﻞ اول – ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻘﻮق دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن رﺳﻤﯽ ‪ -‬ﺣﻘﻮق دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ ‪ -‬ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﺸﻤﻮل ﻗـﺎﻧﻮن ﮐـﺎر‪-‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺧﺎرﺟﯽ ‪ -‬ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد اﯾﺎم ﻣﺮﺧﺼﯽ ‪ -‬ﺣﻖ اﻟﺘـﺪرﯾﺲ ‪ -‬ﺣـﻖ اﻟﺘﺤﻘﯿـﻖ ‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮ ﺣﻘـﻮق و‬
‫دﺳﺘﻤﺰد‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻫﺎ و ﻣﺰاﯾﺎي ﺷﻐﻞ‬ ‫‪‬‬

‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺷﻐﻞ ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺨﺼﻮص ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺑـﺪي آب و ﻫـﻮا‪ -‬ﺗﻔـﺎوت ﺗﻄﺒﯿـﻖ ‪-‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺗﺴﻬﯿﻼت زﻧﺪﮔﯽ ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎرج از ﮐﺸـﻮر‪ -‬ﮐﻤـﮏ ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪي ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اوﻻد‪ -‬ﺣﻖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ‪ -‬ﻫﻤﻄﺮازي ‪ -‬ﺣﻖ ﺟﺬب ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺟﺬب ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺤـﺮوم ‪ -‬اﺿـﺎﻓﻪ‬
‫ﮐﺎر و ﮐﺸﯿﮏ ‪ -‬ﭘﺎداش – ﻋﯿﺪي‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎري ‪-‬‬
‫ﺣﻖ ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﻣﻄﺐ – ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﺴﮑﻦ‪ -‬ﮐﺎراﻧﻪ ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺰاﯾﺎ و ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻫﺎ‬

‫‪ ‬ﻓﺼﻞ دوم – اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت‬

‫ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬ ‫‪‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﻔﺮ ‪ -‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده روزاﻧﻪ ‪ -‬ﮐﺮاﯾﻪ وﺳﺎﺋﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ‪ -‬ﺑﻬﺎي ﺑﻠﯿﻂ ﻣﺴـﺎﻓﺮت ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻧﻘـﻞ و ﻣﮑـﺎن ‪ -‬ﻋـﻮارض ﺧـﺮوج از‬
‫ﮐﺸﻮر‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ و ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎن‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻤﻞ ﮐﺎﻻ و اﺛﺎﺛﻪ دوﻟﺘﯽ ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺎﻻ ‪ -‬ﺣﻘﻮق و ﻋﻮارض ﮔﻤﺮﮐﯽ و ﺳﻮد ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ‪ -‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﻣﺎﻧـﺎت ﭘﺴـﺘﯽ ‪-‬‬
‫ﺣﻖ اﺷﺘﺮاك ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎي ﭘﺴﺘﯽ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‪ -‬ﺗﻠﻔﻦ و ﻓﮑﺲ ‪ -‬اﺟـﺎره ﺧﻄـﻮط ﻣﺨـﺎﺑﺮاﺗﯽ – اﯾﻨﺘﺮﻧـﺖ‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮ‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﯿﺮ داراﺋﯽ ﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت ‪ -‬ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات )اﻋﻢ از ﺳﺎﮐﻦ و ﻣﺘﺤﺮك(‪ -‬وﺳﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﯿﻪ ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪9‬‬

‫ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﯿﺮ وﺳﺎﺋﻞ اداري‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﯿﺰ و ﺻﻨﺪﻟﯽ و ﻣﺒﻠﻤﺎن ‪ -‬ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺣﺴﺎب ‪ -‬ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺤﺮﯾﺮ‪ -‬ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻓﺘﻮﮐﭙﯽ‪ -‬ﻟﻮازم ﺻﻮﺗﯽ و ﺗﺼﻮﯾﺮي ‪ -‬ﻟـﻮازم ﺳـﺮﻣﺎﯾﺶ و‬
‫ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ‪ -‬راﯾﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ وﺳﺎﺋﻞ اداري‬
‫ﭼﺎپ و ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫‪‬‬

‫ﭼﺎپ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ‪ -‬ﭼﺎپ دﻓﺎﺗﺮ و اوراق اداري ‪ -‬ﭼﺎپ آﮔﻬﯽ ﻫﺎي اداري ‪ -‬ﺧﺮﯾـﺪ ﻧﺸـﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋـﺎت ‪ -‬ﺧﺮﯾـﺪ‬
‫دﻓﺎﺗﺮ و اوراق اداري‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﭼﺎپ و ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺮداري و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﮑﺎﺳﯽ ‪ -‬ﻓﯿﻠﻤﺒﺮداري ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄـﺎﻃﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷـﯽ ‪ -‬آﮔﻬـﯽ ﻫـﺎي ﺗﺒﻠﯿﻐـﺎﺗﯽ ‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ‪ -‬ﺗﺸﺮﯾﻔﺎت‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺬﯾﺮاﺋﯽ ‪ -‬ﺟﺸﻦ و ﭼﺮاﻏﺎﻧﯽ ‪ -‬ﺣﻖ ﺳﻔﺮه ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺸﺮﯾﻔﺎت‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻗﻀﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺛﺒﺘﯽ‪ ،‬و ﺣﻘﻮﻗﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻖ اﻟﻮﮐﺎﻟﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻖ اﻟﻤﺸﺎوره ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺛﺒﺘﯽ ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻗﻀﺎﺋﯽ ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻗﻀﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺛﺒﺘﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺧﺮﯾﺪ دﺳﺘﻪ ﭼﮏ ‪ -‬ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻔﺘﻪ ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻧﺘﻘﺎل وﺟﻮه ‪ -‬ﻧﮕﻬﺪاري اﺳﻨﺎد و اﺷﯿﺎء ﻗﯿﻤﺘﯽ در ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻧﮑﯽ‬
‫آب و ﺑﺮق و ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫‪‬‬

‫آب)آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ وﺗﺼﻔﯿﻪ ﺷﺪه(وﯾﺦ‪ -‬ﺳﻮﺧﺖ ﺣﺮارﺗﯽ)ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ‪،‬ﮔﺎزوﺋﯿﻞ‪،‬ﮔﺎز(‪ -‬ﺳﻮﺧﺖ وﺳﺎﺋﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻣﻮﺗﻮري‪-‬ﺑﺮق‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮآب‪،‬‬
‫ﺑﺮق و ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻣﻮاد و ﻟﻮازم ﻣﺼﺮف ﺷﺪﻧﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ )ﮔﭻ‪ ،‬آﺟﺮ‪ ،‬ﺳﯿﻤﺎن‪ ،‬آﻫﮏ‪ - (...‬اﺑﺰار و ﯾﺮاق )ﮐﻠﯿﺪ‪ ،‬ﻗﻔﻞ‪ ،‬دﺳﺘﮕﯿﺮه‪ -(...،‬ﻟﻮازم ﺳﺮوﯾﺴﻬﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ )ﺷـﯿﺮ‬
‫آب‪ ،‬ﺳﯿﻔﻮن‪(... ،‬‬
‫ﻣﻮاد ﺷﻮﯾﻨﺪه )ﺻﺎﺑﻮن‪ ،‬ﻣﺎﯾﻊ دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺎﯾﻊ ﻇﺮﻓﺸﻮﺋﯽ‪ ،‬ﭘﻮدرﻫﺎي ﺷﻮﯾﻨﺪه ‪ - (...‬ﻟﻮازم ﯾـﺪﮐﯽ )ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ وﺳـﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﯿـﻪ و‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات( ‪ -‬ﮐﺎﻏﺬ‪ ،‬ﻣﻘﻮا و ﻟـﻮازم اﻟﺘﺤﺮﯾـﺮ‪ -‬ﻣـﻮاد ﻏـﺬاﺋﯽ ‪-‬ﻣـﻮاد و ﻟـﻮازم ﻣﺼـﺮﻓﯽ ﭘﺰﺷـﮑﯽ‪ ،‬دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷـﮑﯽ‪،‬‬
‫داﻣﭙﺰﺷﮑﯽ و آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻖ اﻟﺘﺄﻟﯿﻒ‪ -‬ﺣﻖ اﻟﺘﺮﺟﻤﻪ ‪ -‬ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﻧﺸﺮﯾﺎت‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي راﯾﺎﻧﻪ اي‪ ،‬ﻓﯿﻠﻢ ﻫﺎي وﯾﺪﯾﻮﺋﯽ‪ ،‬و ﺳﺎﯾﺮ ﻟﻮازم و اﺑﺰار ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮﮔﺰاري ﺳﻤﯿﻨﺎرﻫﺎ و ﺟﻠﺴﺎت ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و ﮐﺎرﮔﺎﻫﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ و ﭘﮋوﻫﺸﯽ‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪10‬‬

‫ﺣﻖ اﻟﺰﺣﻤﻪ ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﻗﺮاردادي‬ ‫‪‬‬

‫اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻫﻨﺮي ‪ -‬ﺷﺮﮐﺖ در ﺟﻠﺴﺎت ‪ -‬ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻓﻨﻮن ‪ -‬ﺣﻖ اﻟﺰﺣﻤﻪ ﭘﺰﺷـﮑﯽ ‪ -‬ﺣـﻖ‬
‫اﻟﺰﺣﻤﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﯽ )اداري‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ( ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ اﺷﺨﺎص ﺣﻘﯿﻘﯽ )ﻗﺮاردادي(‬
‫ﺣﻖ ﻋﻀﻮﯾﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻖ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺮاردادﻫـﺎ و ﯾـﺎ ﺗﻌﻬـﺪات دوﻟـﺖ ﺑـﻪ ﻣﺆﺳﺴـﺎت‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻣﻮال و داراﺋﯽ‬
‫ﺳﻮد و ﮐﺎرﻣﺰد واﻣﻬﺎ و ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪‬‬

‫در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﺟﺎره و ﮐﺮاﯾﻪ‬ ‫‪‬‬

‫اﺟﺎره زﻣﯿﻦ و اراﺿﯽ‪ -‬اﺟﺎره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت ‪ -‬اﺟﺎره ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات ‪-‬ﮐﺮاﯾﻪ ﻟﻮازم و اﯾﺰار ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪ ‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﯾﺎراﻧﻪ‬

‫ﮐﻤﮏ زﯾﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬ ‫‪‬‬

‫در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﺑﻪ اﻟﺘﻔﺎوت ﻗﯿﻤﺖ ﮐﺎﻻ‬ ‫‪‬‬

‫ﯾﺎراﻧﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ‪ -‬ﯾﺎراﻧﻪ ﮐﻮد ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺑﺬور و ﺳﻤﻮم ‪-‬ﯾﺎراﻧﻪ دارو‪ -‬ﯾﺎراﻧﻪ داروﻫﺎي داﻣﯽ ‪-‬ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺎﻻﻫﺎ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ -‬ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬

‫)*در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ دراﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪(.‬‬

‫‪‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﺑﻼ ﻋﻮض‬

‫ﮐﻤﮏ ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ دوﻟﺘﻬﺎي ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ -‬ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي‬

‫ﮐﻤﮏ ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ -‬ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي‬

‫ﮐﻤﮏ ﺑﻼ ﻋﻮض ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻄﻮح دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ -‬ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي‬

‫)*در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ درﺻﻮرت وﺟﻮد اﻋﺘﺒﺎر درﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان آﻧﺮا در ﻫﺮﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺮﻓﺖ ‪(.‬‬
 ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪11‬‬

‫‪ ‬ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن روﺳـﺘﺎﺋﯿﺎن ‪-‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮﻣﺎﯾﺎن ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﮔﺮان ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪان ‪ -‬ﺑﯿﻤـﻪ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ روﺳـﺘﺎﺋﯿﺎن ‪ -‬ﺑﯿﻤـﻪ‬
‫درﻣﺎن ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن اﯾﺜﺎرﮔﺮان ‪ -‬ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﻃﻼب ﻋﻠﻮم دﯾﻨﯽ‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ و ﻧﮕﻬﺪاري رﺳﺘﻮران ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﯿﻤﺎري و زاﯾﻤﺎن ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﺳـﺮوﯾﺲ ﺣﻤـﻞ و ﻧﻘـﻞ ‪-‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻬﺪ‬
‫ﮐﻮدك ‪ -‬اﺳـﺘﺮداد ﻣﺨـﺎرج اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﮐﺎرﮐﻨـﺎن ﺑـﺮاي ﮐـﺎﻻ و ﺧـﺪﻣﺎﺗﯽ ﭼـﻮن دارو‪ ،‬ﭘﺰﺷـﮑﯽ‪ ،‬دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷـﮑﯽ‪ ،‬و‬
‫ﺻﻮرﺗﺤﺴﺎب ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ‪-‬‬
‫ﭘﺎداش ﭘﺎﯾﺎن ﺧﺪﻣﺖ ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﭘـﺲ اﻧـﺪاز ﮐﺎرﮐﻨـﺎن دوﻟـﺖ ‪ -‬ﮐﻤـﮏ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ورزﺷـﯽ ‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮ ﮐﻤﮑﻬـﺎي رﻓـﺎﻫﯽ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺧﺎص‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺴﺘﻤﺮي اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ ﺟﺴﻤﯽ و ذﻫﻨﯽ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻧﻮاده ﻫـﺎي اﯾﺜـﺎرﮔﺮان و ﺧـﺎﻧﻮاده ﻣﻌﻈـﻢ‬
‫ﺷﻬﺪا‪ -‬ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻤﮑﻬﺎي ﻣﻮردي ﺑﻪ اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان و ﺑﯿﻤﺎران رواﻧﯽ ﻣﺰﻣﻦ ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ رﺳﯿﺪﮔﯽ و ﺳـﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ آﺳـﯿﺐ دﯾـﺪﮔﺎن اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ‪-‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي از آﺳﯿﺐ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎ ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺧﺎص‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪‬‬

‫ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎي رﻓﺎه داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﺑﻪ اردوﻫﺎ و وﺳﺎﺋﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺟﻮاﺋﺰ ورزﺷﯽ و ﮔﺮدﺷﻬﺎي ﻋﻠﻤﯽ ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺤﺼـﯿﻠﯽ ‪ -‬ﺳـﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي رﻓـﺎﻫﯽ‬
‫داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻬﻮرزري و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن‬ ‫‪‬‬

‫ﺣﻖ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪي و اوﻻد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن و ﻣﻮﻇﻔﯿﻦ ‪ -‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﻖ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪي و اوﻻد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ‪ 60‬ﺳﺎل و ﺑﺎﻻﺗﺮ و از ﮐـﺎر‬
‫اﻓﺘﺎدﮔﺎن ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﻣﮑﻤﻞ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ﻟﺸﮑﺮي و ﮐﺸﻮري ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﻋﻤﺮ و ﺣـﻮادث ﺑﺎزﻧﺸﺴـﺘﮕﺎن‬
‫ﻟﺸﮑﺮي و ﮐﺸﻮري ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ازدواج ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎي رﻓﺎﻫﯽ اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬ ‫‪‬‬

‫اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﺮاي اﯾﺜﺎرﮔﺮان ﻣﺸﻤﻮل ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي اﯾﺜﺎرﮔﺮان ‪ -‬ﮐﻤﮏ ﻣﻮردي ﺑﻪ ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫ﻫﺎي اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪12‬‬

‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ازدواج ‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي رﻓﺎﻫﯽ‬

‫‪ ‬ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻋﻮارض اﺟﺒﺎري )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻮارض ﺷﻬﺮداري( ‪ -‬ﺟﺮاﯾﻤﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ واﺣﺪ دوﻟﺘﯽ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح دﯾﮕﺮ وﺿﻊ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ -‬ﺟﺮاﯾﻢ‬
‫و ﻋﻮارض دادﮔﺎﻫﻬﺎ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺒﺮان ﺻﺪﻣﺎت ﯾﺎ ﻟﻄﻤﺎت ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮاﻧﺢ ﻃﺒﯿﻌﯽ ‪-‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺑـﻪ ﮐﺎرﮐﻨـﺎن ﻏﯿـﺮ‬
‫ﺷﺎﻏﻞ )ﺣﻘﻮق آﻣﺎده ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺘﻬﺎ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻮدﺟﻪ و ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺣﻘﻮق اﯾﺎم ﺗﻌﻠﯿﻖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺗﻬـﺎم ﺟـﺮم‬
‫از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ از اﺗﻬﺎم ﻣﻨﺘﺴﺒﻪ ﺑﺮاﺋﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮده اﻧﺪ( ‪ -‬ﻧﯿﺎز ﺧﺮﯾﺪ ﺧﺪﻣﺖ ‪-‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﺟﺒﺮاﻧـﯽ درﺧﺼـﻮص‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﺷﺨﺼﯽ ﯾﺎ ﻣﻠﮑﯽ وارد آﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ واﺣﺪﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺗﻤﺎم ﯾـﺎ ﺑﺨﺸـﯽ‬
‫از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ -‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﯿﻤﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺑﯿﻤـﻪ ‪ -‬ﭘﺮداﺧـﺖ‬
‫دﯾﻮن ‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﭘﻼك ﺧﻮر‬
‫‪ -2‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪:‬‬
‫داراﺋﯿﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه ﮐﻪ ﻃﯽ ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺴﺎل در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐـﺎﻻ و ﺧـﺪﻣﺎت‬
‫ﺑﮑﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ‪.‬‬
‫داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﺴﻢ اﺳﺖ ‪ -1 :‬داراﺋﯿﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ ‪ -2‬ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﻮﺟﻮدي اﻧﺒﺎر ‪ -3‬اﻗﻼم ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬داراﺋﯿﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﺠﺎد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ آن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﺛﺒـﺖ‬
‫ﻋﻤﺮ و آن دﺳﺘﻪ از ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﻣﻨﺼﻮب در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﻮﻟﯿﺪ – ﺧﺮﯾﺪ(‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬داراﺋﯿﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺸﻬﻮد ) ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﺜﻤﺮ ‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﻣﺜﻤﺮ و ‪ (...‬ب‪ -‬داراﺋﯿﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد ) ﺣﻔﺎري ﻣﻌﺪﻧﯽ و ‪(....‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﻮﺟﻮدي اﻧﺒﺎر ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻞ داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻻ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮑﺴﺎل ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻞ داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮوش ﻣﺠﺪد‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻞ داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻي دﯾﮕﺮي ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮدي ﮐﺎﻻﻫﺎي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻏﻼت – ﺑﻨﺰﯾﻦ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﻗﻼم ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ‪ :‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ارزش آﻧﻬﺎ ﻃﯽ زﻣﺎن ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯿﺸﻮد )ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺷﯿﺎء ﻋﺘﯿﻘﻪ در ﻣﻮزه ﻫﺎ (‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬زﻣﯿﻦ )ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ زﻣﯿﻦ ﻣﻮات – رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬داراﺋﯿﻬـﺎي ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻧﺸـﺪه ﻣﺸـﻬﻮد )ﻣﻠﻤـﻮس( )ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻣﻨـﺎﺑﻊ زﯾﺴـﺘﯽ – داراﺋﯿﻬـﺎي زﯾﺮزﻣﯿﻨـﯽ – ﻓﻀـﺎﻫﺎي اﻟﮑﺘـﺮو‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ(‪.‬‬
‫ب‪ -‬داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد )ﻏﯿﺮ ﻣﻠﻤﻮس( )ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺣﻖ اﻻﻣﺘﯿﺎز آب – ﺑﺮق و ‪(...‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪13‬‬

‫)** ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ‪ :‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي و ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠـﯽ ﺟﻬـﺖ اﻃـﻼع ﺷـﺮح‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ در ﺑﻌﻀﯽ از وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ وﻣﻮﺳﺴﺎت و‪ ...‬ﺟﻨﺒﻪ ﮐﺎرﺑﺮدي ودرﺑﺮﺧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪(.‬‬

‫ج‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ‪ :‬اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي و ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻮدﺟـﻪ ﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ )ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺘﺪاول( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻫﺪف دوﻟﺖ را از ﺧـﺮج اﯾـﻦ‬
‫اﻋﺘﺒﺎرات ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب اوﻟﻮﯾﺘﻬﺎ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﮐﻮﺷـﺪ‪ ،‬وﻇـﺎﯾﻒ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي‬
‫دوﻟﺖ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮐﻪ ﻣﺎﺣﺼـﻞ و ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻧﻬـﺎﯾﯽ آﻧﻬـﺎ ﻗﺎﺑـﻞ ارزﯾـﺎﺑﯽ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺖ‪ ،‬در ﯾﮏ ﻃﺒﻘـﻪ ﻗـﺮار ﻣـﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ‪ .‬در ﺳـﺎل ‪ 1958‬ﻣـﯿﻼدي‪ ،‬ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣﻠـﻞ ﻣﺘﺤـﺪ‪ ،‬در‬
‫»راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺘﺼﺎدي – وﻇﯿﻔﻪ اي ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎﻻت دوﻟﺘﯽ« ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪن و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﯾﺮ را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺧــﺪﻣﺎت ﻋﻤــﻮﻣﯽ )‪ - (General services‬ﺧــﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤــﺎﻋﯽ )‪ - (Social services‬ﺧــﺪﻣﺎت اﻗﺘﺼــﺎدي‬
‫)‪(Economic services‬‬
‫دوﻟﺖ اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي از ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -4‬اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫‪ -3‬اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪ -1‬اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ -2‬اﻣﻮر دﻓﺎﻋﯽ‬
‫ﮐﺎﻣﻼً روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﯾﮏ از »اﻣﻮر« ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﻮﺷﺸﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﻤﮕﻦ از وﻇﺎﯾﻒ دوﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫روﺷﻬﺎي راﯾﺞ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬روز ﺑﺮوز ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ روﺷﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ‬
‫و ﺑﺮآورد ارﻗﺎم ﺑﻮدﺟﻪ اﻓﺰوده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ درآﻣﺪ ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﭼﻨﺪ روش ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﺎ ﺻﺤﯿﺢ ﺗﺮ و ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎي راﯾﺞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -1‬روش ﺳﺎل ﻣﺎ ﻗﺒﻞ آﺧﺮ ‪ -‬ﮐﻪ در آن درآﻣﺪ ﺳﺎل ﺑﻮدﺟﻪ دﻗﯿﻘﺎً ﺑﺮاﺑﺮ درآﻣﺪ ﻗﻄﻌﯽ ﺳﺎل ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣـﺜﻼً‬
‫درآﻣﺪ ﺳﺎل ‪ 1385‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﺎدل درآﻣﺪ ﻗﻄﻌﯽ ﺳﺎل ‪ 1383‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬روش ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ -‬ﮐﻪ در ﯾﮏ دوره ‪ 3‬ﯾﺎ ‪ 5‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ اﻧﻮاع درآﻣﺪﻫﺎ را ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ ‪ .‬ﺟﻤـﻊ‬
‫ﺟﺒﺮي اﯾﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺎ ﺑﺎ درآﻣﺪ ﻗﻄﻌﯽ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ‪ ،‬درآﻣﺪ ﺳﺎل ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮآورد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬روش ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪-‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺮاﯾﺸﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣـﺆﺛﺮ در ﻫـﺮ ﯾـﮏ از اﻧـﻮاع درآﻣـﺪﻫﺎ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪14‬‬

‫‪ -4‬روش ﻧﻈﺎم ﯾﺎﻓﺘﻪ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ‪ -‬روش ﻧﻮﯾﻨﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل ﻫﺎي ﺧﺎص و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻫـﺎ‬
‫و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ‪:‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ درآﻣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي در روﺷﻬﺎي ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر ﭼﻨﺪ روش ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺘﺪاول‪:‬‬
‫ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ و راﯾﺞ ﺗﺮﯾﻦ روش ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ روش ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻓﺼـﻮل‬
‫و ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮآورد ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ روش ﻫﺪف ﯾﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫ﺑﻨﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ :‬در ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﻌﻤـﻮل‪ ،‬ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣﺴـﺎﯾﻞ و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺪﻓﻬﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻃﺮح ﻣﺴﺎﯾﻞ و ﻣﺸﮑﻼت دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺪارك و ﺗﺠﻬﯿﺰ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺮي ﺑـﺎ ﺗﺤﻘـﻖ ﻫـﺪف‬
‫ﻣﺘﺮادف اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ روش را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ در ارزﯾﺎﺑﯽ ﻫـﺎي ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ و ﺑﻮدﺟـﻪ ﻧﻮﯾﺴـﯽ ﺑـﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺑﺎزده در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ »ردﯾﻔﻬﺎ« در ﺳﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر در ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ ﺧـﻮد‪ ،‬ﻧﺎﺷـﯽ از‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاران ﺑﻮدﺟﻪ اي ﮐﻮﺷﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر ﻻزم ﺑﻪ ﯾـﮏ ردﯾـﻒ‪ ،‬از ﺗﻮزﯾـﻊ‬
‫آن در ﺑﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺮي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮده و ﻣﺼﺮف آن را ﺑﻪ ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺪود ‪ 70‬ﺗﺎ ‪ 80‬درﺻـﺪ از اﻋﺘﺒـﺎرات ﻫـﺮ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺻﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮدرﺻﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺑﯿﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 5‬درﺻﺪ ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬در ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي ﻣﺘﺪاول ﮐﺸﻮر ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً اﻋﺘﺒـﺎرات‬
‫ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺳﺎل ﻗﺒﻞ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻓﺼﻮل و ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ي ﭘﺮﺳـﻨﻠﯽ‬
‫‪ 70‬ﺗﺎ ‪ 80‬درﺻﺪ اﻋﺘﺒﺎرات را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮآورد اﻋﺘﺒﺎرات اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ و ﺑـﺎ ﺗﺮﮐﯿـﺐ‬
‫ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ دارد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي‪Program Budgeting :‬‬
‫در اﯾﻦ روش‪ ،‬وﻇﺎﯾﻒ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي درون ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺑﺮآوردﻫـﺎي ﻣـﺬﮐﻮر ﻋﯿﻨﯿـﺖ و واﻗﻌﯿـﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻃﺮح ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺻـﻮرت ﮔﯿـﺮد و ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺘﺪاول‪ ،‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻣﺒـﺎﻧﯽ ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻀﺎوت‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺘﻬﺎ و ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﯿﺎت‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪15‬‬

‫‪ ‬ﺑﻬﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺗﺠﺪﯾﺪﻧﻈﺮ در ﺑﺮآوردﻫﺎي ﺑﻮدﺟﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﯿﺪﮔﯽ‬

‫‪ ‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﻄﻮح اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ و ﻣﯿﺎﻧﯽ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻋﺪم ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻋﻤﻠﯽ در ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬
‫‪ ‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﺪاﺧﻞ ﯾﺎ ﺗﮑﺮار ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دوﻟﺖ ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﺎت ﺻﺮﯾﺢ و روﺷﻦ درﺑﺎره ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺮدم و ﺑﻬﺒﻮد رواﺑـﻂ دوﻟـﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺮدم‪.‬‬
‫‪ ‬ارﺗﺒﺎط دادن ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي در واﻗﻊ ﺳﺮآﻏﺎز دﯾـﺪﮔﺎﻫﯽ ﺑـﻮد ﮐـﻪ در ﺗﮑﺎﻣـﻞ ﺧـﻮد‪ ،‬اﺑﺘـﺪا ﺑـﻪ ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪Performance Budgeting :‬‬

‫در ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻃﺒﻖ روﺷﻬﺎي ﻓﻨـﯽ دﻗﯿـﻖ و ﺑـﺮ اﺳـﺎس‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺣﺠﻢ ﮐﺎر ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ از دو روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻗﯿﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ب‪ -‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﮐﺎر‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻗﯿﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ را ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎت‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺘﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﭼﻨـﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ و ﻫـﺮ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﺮﻋﯽ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﺮﻋﯽ ﺑـﻪ دو ﮔـﺮوه‪ :‬ﻋﻤﻠﯿـﺎت ﻗﺎﺑـﻞ ﺳـﻨﺠﺶ و ﻋﻤﻠﯿـﺎت ﻏﯿـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4‬ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﻃﺮح رﯾﺰي و ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي‪(Planning, Programming and Budgeting system) :‬‬
‫ﯾﺎ ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﺑﻮدﺟﻪ )‪(PABS) (Planning and Budgeting system‬‬
‫اﻣﺮوزه اﺻﻄﻼح ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ‪ PPBS‬ﯾﺎ ‪ PABS‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﺎ روﺷـﻬﺎي ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫رﯾﺰي ﻗﺒﻠﯽ در ﻓﻠﺴﻔﻪ و دﯾﺪﮔﺎه آن اﺳﺖ‪ .‬در واﻗـﻊ اﯾـﻦ روش را ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﯾﮑـﯽ از روﺷـﻬﺎي ﺑﻮدﺟـﻪ رﯾـﺰي ﺳـﺘﺎﻧﺪه ﻫـﺎ‬
‫)‪ (Outputs Budgeting‬داﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫‪) PABS‬ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﺑﻮدﺟﻪ ( ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻬﻢ و ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ روﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﻃـﺮح رﯾـﺰي‪،‬‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﺟﻤﻊ آوري و ﮐﺎرﺑﺮد اﻃﻼﻋـﺎت‪ ،‬ﭘـﺎﯾﺶ و ارزﺷـﯿﺎﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ را ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻣـﯽ آﻣﯿـﺰد و ﺑـﻪ ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺬﮐﻮر ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ‪ PABS‬را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد‪:‬‬

‫‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪ ،‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺪﻓﻬﺎي ﮐﻠﯽ و اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪16‬‬

‫اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دراز ﻣﺪت )ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ( و ﯾﺎ ﻣﯿﺎن ﻣﺪت )ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 5‬ﯾﺎ ‪ 7‬ﺳﺎﻟﻪ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻃﺮح رﯾﺰي‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و از آن ﻣﯿﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎﯾﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ وﺻﻮل ﻫﺪف از ﻃﺮﯾﻖ آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﯽ ﺗﺮ‪ ،‬ﺳﺮﯾﻊ ﺗـﺮ‬
‫و ارزان ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺟﺮاي اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺮآورد ﮐﻠﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣـﺎﻧﯽ ﻣﺤـﺪود‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺟﺮاي اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎ و ﻃﺮﺣﻬـﺎ را ﺑﺮﻋﻬـﺪه ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﻣﻮردﻧﻈﺮ در ﻃﺮح رﯾﺰي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮑﺴﺎل )و ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻬﯿـﻪ و ﺗﻨﻈـﯿﻢ ﺑﻮدﺟـﻪ‪ ،‬اﺑﺘـﺪا ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻋﻤﻠﯿـﺎت‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ )ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﭘﻮل( ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺳﺎل آﯾﻨـﺪه ﺑـﺮآورد‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﺗﺪاﺑﯿﺮ اداري ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت‪ ،‬ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ درآﻣـﺪﻫﺎ و ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﮐﺴـﺮي ﯾـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﮔـﺰارش ﮔﯿـﺮي ﻣـﺎﻟﯽ و ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﻤﯿـﺰي‪ ،‬ارزﺷـﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻫﺎي ﻣﻘﻄﻌﯽ‪ ،‬و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮐﻠﯽ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﭘﺎﯾﺎن ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﯾـﯽ ﺻـﻮرت ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد‪ ،‬اﻧﺠـﺎم ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻋﺒﺎرت از ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﺷـﺪه در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ اﺳـﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ اﺟﺮاﯾـﯽ اﺳـﺖ‪ .‬در اﯾـﻦ‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ آﺛﺎر و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﻧﻘﺸـﯽ ﮐـﻪ در‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ دارد‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻌﺪي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺆﺛﺮ ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي‬
‫اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ – ﻓﺎﯾﺪه )‪ ،(Cost –Benefit‬ﻧﺮخ ﺑﺮﮔﺸـﺖ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ )‪ (Rafe of Return‬و ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ )‪ (Cost-Effectiveness‬و ‪ ...‬اﯾﻦ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ‪ PABS‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد و‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﯾﮑﯽ از وﺟﻮه اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻧﻈﺎم ‪ PABS‬ﻫﺮ ﯾﮏ از اﺟﺰاء ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ اﻋﺘﺒﺎري ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ادﻏﺎم آﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫـﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺮان ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ‪ PABS‬ﺑـﺮاي ﮐﺎرﮐﻨـﺎن و ﻣـﺪﯾﺮان دﺳـﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰان و ﺑﻮدﺟـﻪ ﻧﻮﯾﺴـﺎن از‬
‫ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي آن اﺳﺖ و ﭼﻮن اﺣﺘﻤﺎل ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺳـﺎز ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒـﺎً‬
‫ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻗﺒﻮل آن ﻃﻔﺮه ﻣﯽ روﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻻزﻣﻪ اﺟﺮاي اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ روش ﺣﺴﺎﺑﺪاري و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﺟﺎري اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه ﺑﺮاي ﮐﺎرﮐﻨـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﻋـﺎدت‬
‫ﮐﺮده اﻧﺪ دﻓﺎﺗﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ و اﻋﺘﺒﺎرات ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺛﺎﺑﺖ )ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻃﺮﺣﻬﺎ( ﻧﮕﻬـﺪاري ﮐﻨﻨـﺪ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﮑﻞ دﯾﮕﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻓﻘﺪان ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ در ‪ PABS‬ﺑﺎ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪ ‬ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺮاي روﺷﻦ ﮐﺮدن و ﺑﯿﺎن ﻫﺪﻓﻬﺎ‬
‫‪ ‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮدن ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪17‬‬

‫‪ ‬ﺑﺮرﺳﯽ در ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﻫﺪﻓﻬﺎ‬

‫‪ ‬ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺗﺤﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎ‬
‫در ‪ PABS‬ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر‪ ،‬رﯾﺎﺿﯿﺎت‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺘﻮن ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮﯾﻦ راه ﺣﻞ )ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬ارزان‪ ،‬ﺳـﺮﯾﻊ‬
‫و ﻣﺆﺛﺮ( ﻣﺴﺄﻟﻪ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮑﺴﺎل ﻣﺎﻟﯽ ﺗﻬﯿﻪ و ﺣﺎوي ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ درآﻣـﺪﻫﺎ و ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺗـﺄﻣﯿﻦ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ودوﻟﺖ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﮐـﻪ از‬
‫ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺟﺎري‪ :‬ﺑﺮاي وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻤﺎً ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ وﻇـﺎﺋﻒ وزارﺗﺨﺎﻧـﻪ و ﻣﺆﺳﺴـﻪ‬
‫دوﻟﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در دو زﻣﯿﻨﻪ ﺟﺎري و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي دﺳﺘﮕﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ رﺳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻘﻮق ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﺮاﻧﯽ وﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎ ‪ :‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳـﺎزﻫﺎي دوﻟﺘـﯽ و ﺧﺮﯾـﺪ‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺟﺎري و ﻋﻤﺮاﻧﯽ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺎ اﺗﮑﺎء ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪي و ﺻﻮرت ﺳﻮد و زﯾﺎن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻨﯽ ﻏﯿﺮ از ﻣﻮارد ﻓﻮق ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻤﮑﯽ در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺼﻮب ‪ 1366/6/1‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درآﻣﺪﻫﺎي وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺳـﻮد ﺳـﻬﺎم ﺷـﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘـﯽ و درآﻣـﺪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺤﺼﺎرات و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ و ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣﺪ ﻋﻤـﻮﻣﯽ ﻣﻨﻈـﻮر ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬
‫ﻣﺎده ‪ 14‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺼﻮب ‪: 1366/6/1‬‬
‫درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﯾﺎ ﻣﺼﺎرف ﺧﺎص در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻـﯽ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬درآﻣﺪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪18‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع درآﻣﺪ از درون اﻗﺘﺼﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﺴﺐ ﻣﯿﺸﻮد و ﺷﺎﻣﻞ درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ و ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬درآﻣﺪ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﻬﺎ )درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪ – ﻣﺎﻟﯿـﺎت ﺑـﺮ ﺛـﺮوت – ﻣﺎﻟﯿـﺎت ﺑـﺮ واردات – ﻣﺎﻟﯿـﺎت ﺑـﺮ ﮐـﺎﻻ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎت(‪.‬‬
‫‪ -2‬درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻤﮑﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ )ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﺳﻬﻢ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ و ‪(...‬‬
‫‪ -3‬درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻤﮑﻬﺎي ﺑﻼﻋﻮض )ﮐﻤﮏ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ‪(...‬‬
‫‪-4‬درآﻣﺪﻫﺎي اﻣﻮال و داراﺋﯿﻬﺎ )ﺳﻮد ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ‪(...‬‬
‫‪ -5‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﺧﺪﻣﺎت و ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪﻣﺎت ﺛﺒﺘﯽ‬
‫ب‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮوش ارز‬
‫پ‪ :‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش اﺟﺎره ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺟﺎره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ -6‬درآﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮاﯾﻢ و ﺧﺴﺎرت و ﺟﺮاﺋﻢ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و راﻧﻨﺪﮔﯽ و ‪...‬‬
‫‪ -7‬درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ )ﻋﻮارض ﮐﺎرآﻣﻮزي – ﺣﻘﻮق ﮔﻤﺮﮐﯽ و درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﺧﺪﻣﺖ ﺳﺮﺑﺎزي و ‪...‬‬
‫ب‪ -‬واﮔﺬاري داراﺋﯽ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ‪ -1 :‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ‪ -2‬ﺻﺪور ﮔﺎز ‪ -3‬ﻓﺮوش ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت دوﻟﺘﯽ ‪ -4‬ﻓﺮوش و‬
‫واﮔﺬاري اراﺿﯽ ‪ -5‬ﻓﺮوش ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات ‪ -6‬ﻓﺮوش و واﮔﺬاري ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮال‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ‬
‫ج‪ -‬واﮔﺬاري داراﺋﯿﻬﺎي ﻣﺎﻟﯽ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ‪ -1 :‬اﺳـﺘﻘﺮاض از ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﺑـﺎﻧﮑﯽ ‪ -2‬ﺧﺮﯾـﺪ اوراق ﻣﺸـﺎرﮐﺖ ‪ -3‬اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﺴـﻬﯿﻼت ﺧـﺎرﺟﯽ ‪ -4‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﻮﺟﻮدي ﺣﺴﺎب ﺻﻨﺪوق ذﺧﯿﺮه ارزي ‪ -5‬درﯾﺎﻓﺖ وام ﺧﺎرﺟﯽ ‪ -6‬ﭘﯿﺶ ﻓﺮوش ﺑﺎﺑﺖ ﺣـﺞ ﺗﻤﺘـﻊ ‪ -7‬وﺻـﻮﻟﯽ از واﮔـﺬاري‬
‫ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ -8‬درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ واﻣﻬﺎي داﺧﻠﯽ دوﻟﺖ ‪ -9‬ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﺳﺎﻟﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫د‪ -‬درآﻣﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع درآﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن وﺻﻮل و ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺧﺰاﻧﻪ وارﯾﺰ و ﻣﻌﺎدل درآﻣﺪﻫﺎي وﺻﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي وﺻـﻮل‬
‫ﮐﻨﻨﺪه اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ) ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯿﺸﻮد و اﻋﻤﺎل ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ دوﻟﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪(.‬‬
‫ب‪ -‬اﯾﺠﺎد ﻇﺮﻓﯿﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ) در ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔـﺬاري داراﺋﯿﻬـﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ اي‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﯾﺎ ﻣﻮﻟﺪ و ﮔﺎﻫﯽ داراﺋﯿﻬﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه ﻣﺸﻬﻮد و ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻤﻠـﮏ داراﺋﯿﻬـﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ اي را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﯽ‬
‫ﺳﺎزد‪(.‬‬
‫پ‪ -‬ﺗﺠﻬﯿﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﻮﻟﯽ و ﻣﺎﻟﯽ )ﺳﺒﺐ ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎي ﻣﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪19‬‬

‫چ‪ -‬ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎي ﻣﺎﻟﯽ‬

‫‪ -1‬ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﯽ ‪ -2‬اﻧﺘﻘـﺎل ﺳـﻬﺎم ﺷـﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘـﯽ ‪ -3‬ﺑﺎزﭘﺮداﺧـﺖ اﺻـﻞ اوراق ﻣﺸـﺎرﮐﺖ ‪ -4‬ﺗﻌﻬـﺪات‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺸﺪه ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ )دﯾﻮن( ‪ -5‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﻌﻬﺪات زاﺋﺮان ﺣﺞ ﺗﻤﺘﻊ ‪ -6‬ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ اﺻﻞ ﺗﺴـﻬﯿﻼت ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﺑـﺎﻧﮑﯽ(‬
‫‪ -7‬ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ اﺻﻞ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺎرﺟﯽ )ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺎرﺟﯽ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﺋﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ه‪ -‬ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ در ﺑﺨﺶ اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي و ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﻣﺤﻞ درآﻣـﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻـﯽ‬
‫ﺧﻼف اﺻﻞ ﻋﺪم ﺗﺨﺼﯿﺺ از اﺻﻮل ﺑﻮدﺟﻪ اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺐ ﺗـﺪاﺧﻞ اﻋﺘﺒـﺎرات ﻫﺰﯾﻨـﻪ اي و اﻋﺘﺒـﺎرات ﺗﻤﻠـﮏ داراﺋـﯽ ﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ در ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي ﭘﺪﯾﺪ آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻮل ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪ -1‬اﺻﻞ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺮآورد ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه اﺳﺖ از اﯾﻦ رو داراي ﺑﻌﺪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯿـﺎت‪ ،‬درآﻣـﺪ و‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮاي ﯾﮑﺴﺎل ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻠﯿﻞ و اﻧﺤﺮاف از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺻﻞ ﺗﻌﺎدل ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺗﻌﺎدل ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ در ﯾﮏ دوره ﻣﻌﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ) ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺴﺮ ﺑﻮدﺟـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﺗﻌﺎدل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺎدل اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ ارﻗﺎم درآﻣﺪ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﺻﻞ وﺣﺪت ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻓﻘﻂ ﯾﮑﺒﺎر ﺑﻮدﺟﻪ واﺣﺪي ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟـﺖ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردي ﮐﻪ اﺻﻞ وﺣﺪت ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﺤﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺘﻤﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺿـﻌﻒ ﺑﻮدﺟـﻪ ﻧﻮﯾﺴـﯽ و ﯾـﺎ‬
‫ﻋﺪم وﺟﻮد ﺛﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﺪم ﺗﺤﻘﻖ درآﻣﺪﻫﺎي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﺻﻞ ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ ﯾﺎ اﺻﻞ ﻋﺎﻣﻠﯿﺖ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫اﯾﻦ اﺻﻞ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ اوﻻً درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻫـﺮ ﺷـﮑﻞ و ﺻـﻮرت اﻋـﻢ از ﺑﻮدﺟـﻪ ﺟـﺎري و ﻋﻤﺮاﻧـﯽ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺛﺎﺑﺖ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﮐﻠﯿﻪ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي از اﻧﺤـﺎء از ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫دوﻟﺖ ارﺗﺰاق ﻣﯿﮑﻨﺪ در ﯾﮏ ﺳﻨﺪ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬ﺛﺎﻧﯿﺎً ارﻗﺎم ﻣﻨﻈـﻮر ﺷـﺪه در ﺑﻮدﺟـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﺑﻄـﻮر‬
‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺑﺪون آن ﮐﻪ درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻬﺎﺗﺮ ﮔﺮدﻧﺪ در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﻣﻨﻈـﻮر ﮔـﺮدد در اﺻـﻞ ‪ 153‬ق ‪.1‬ج‪ .1.1.‬ﭼﻨـﯿﻦ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﮐﻠﯿﻪ درﯾﺎﻓﺘﻬﺎي دوﻟﺖ در ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي ﺧﺰاﻧﻪ دار ﮐﻞ ﻣﺘﻤﺮﮐـﺰ ﻣـﯽ ﺷـﻮد و ﻫﻤـﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻬـﺎ در ﺣـﺪود اﻋﺘﺒـﺎرات‬
‫ﻣﺼﻮب ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‪.‬اﯾﻦ اﺻﻞ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬اﺻﻞ ﺷﺎﻣﻠﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻔﺼﯿﻞ ﯾﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺮوح ‪ ،‬ﺑﻪ رﯾﺰ و ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدد اﯾﻦ اﺻﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺎرﺗﯽ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا ي‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪20‬‬

‫اﺳﻼﻣﯽ و دﯾﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪ -6‬اﺻﻞ ﺗﺨﺼﯿﺺ و ﻋﺪم ﺗﺨﺼﯿﺺ‬
‫اﺻﻞ ﺗﺨﺼﯿﺺ ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ارﻗﺎم و اﻋﺪاد ﻣﻨﺪرج در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن وﺿﻊ و ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﮐﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗﺼـﻮﯾﺐ‬
‫رﺳﯿﺪه ‪ ،‬وﺻﻮل و ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺳﺪ‪.‬اﺻﻞ ﻋﺪم ﺗﺨﺼﯿﺺ اﯾﻦ اﺻﻞ ﻣﮑﻤﻞ اﺻﻞ ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ اﺳﺖ ﻧﮕﺎه اﯾﻦ اﺻـﻞ در ﺑﻮدﺟـﻪ اﯾـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻌﻀﯽ درآﻣﺪﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺨﺎرﺟﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺗﺨﺼﯿﺺ داد‪ .‬اﺻﻞ ‪ 53‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﻣـﺎده ‪ 39‬ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺼﻮب ‪ 1366/6/1‬ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺻﻞ دارد‪.‬‬
‫‪ -7‬اﺻﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﯾﮏ ﺑﺮآورد و ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰي در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻧﺪاده ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫و ﻣﺪﯾﺮان دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ ﻋﻤﻠﯿﺎت و وﻇﺎﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻣﺤـﻮل ﺷـﺪه ﻣﻮﻓـﻖ ﺑـﻪ اﺟـﺮاء دﻗﯿـﻖ آن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰان و ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰاران ﺑﺮاي رﻓﻊ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻪ اﺻﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﺑﻮدﺟﻪ روي ﻣﯽ آورﻧـﺪ‪.‬اﺻـﻞ‬
‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ در ﻣﻮارد ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﮐﻪ درﺳﺮ ﺟﻤﻊ اﻋﺘﺒـﺎرات ﻣﺼـﻮب ﺗﻐﯿﯿـﺮي‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -8‬اﺻﻞ ﺗﺨﻤﯿﻨﯽ ﺑﻮدن درآﻣﺪﻫﺎ‬
‫درآﻣﺪﻫﺎ اﻋﻢ از ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن وﺻﻮل ﻣﯿﺸﻮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ وﺻـﻮل درآﻣـﺪ ﺑﯿﺸـﺘﺮ از آﻧﭽـﻪ در ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از آﻧﭽﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدﯾﺪه وﺻﻮل ﮔﺮدد در ﻫﺮ ﺻـﻮرت وﺻـﻮل درآﻣـﺪ ﻣـﺎزاد‬
‫اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ دارد و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺧﺰاﻧﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر وارﯾﺰ ﮔﺮدد‪.‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺻﻨﺪوق ذﺧﯿـﺮه ارزي در ﻫﻤـﯿﻦ راﺳـﺘﺎ‬
‫ﻣﺘﺒﻠﻮر ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -9‬اﺻﻞ ﺗﺤﺪﯾﺪي ﺑﻮدن ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از اﯾﻦ اﺻﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ در ﺣﺪ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﻫﺮ دﺳـﺘﮕﺎه ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ اﻧﺠـﺎم و ﺗﺠـﺎوز از آن ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻼف اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﮑﺮدن اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻗﺼﻮر‪ ،‬ﺿﻌﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺒﺘـﻪ ﺧـﺮج ﻫـﺎي‬
‫ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﺎل ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺬب اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﮕﯽ و ﺿﻌﻒ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺪﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ‬

‫‪ (1‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي‬
‫‪ (2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪ (3‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪ (4‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪21‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ‪ 1‬و ‪ 3‬ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮه ﻣﺠﺮﯾﻪ و ﻣﺮاﺣﻞ ‪ 2‬و ‪ 4‬ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﺎ ارﺳﺎل ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎوي ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎي ﺑﺨﺸﯽ و ﮐﻤﯽ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎو ارﺳـﺎل ﻓﺮﻣﻬـﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﺷـﺮوع و ﭘـﺲ از ﺗﮑﻤﯿـﻞ‬
‫وارﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي و وزارت ﻣﺘﺒـﻮع و ﺗﺼـﻮﯾﺐ در ﻫﯿـﺎت وزﯾـﺮان ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان ﻻﯾﺤـﻪ ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﭘﺲ از اﻋﻼم وﺻﻮل ﻻﯾﺤﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ و اراﺋﻪ ﮔﺰارش ﺗﻮﺳﻂ رﺋﯿﺲ ﻗﻮه‬
‫ﻣﺠﺮﯾﻪ ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮﻧﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ارﺟﺎع ‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺗﻠﻔﯿﻖ و آﻧﮕﺎه در ﺻﺤﻦ ﻋﻠﻨـﯽ ﻣﺠﻠـﺲ ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ و‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺄﺋﯿـﺪ ﺷـﻮراي ﻧﮕﻬﺒـﺎن ق‪.1.‬ج‪ 1.1.‬و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺟﻬـﺖ‬
‫اﺟﺮاء ﺗﻮﺳﻂ رﺋﯿﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺑﻼغ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺗﺼﻮﯾﺐ اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ﻣﻨﺪرج در ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ارﻗﺎم ﻣﺒﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳـﺘﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ ‪ ،‬ﺧـﻂ‬
‫ﻣﺸﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻗﺼﺪ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ را دارد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ داراي ﭼﻨﺪ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺑﻼغ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ب‪ -‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫پ – ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﻨﮑﻪ ﺟﻨﺒـﻪ اﺟﺮاﯾـﯽ ﭘﯿـﺪا ﮐﻨـﺪ ﺗﻮﺳـﻂ رﺋـﯿﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺬﮐﻮر ﺑـﻪ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾـﯽ در‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺟﺎري ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ اﺑﻼغ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻨﺪي اﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺷـﺮح ﻋﻤﻠﯿـﺎت ﻣﻨـﺪرج در آن را رﻋﺎﯾـﺖ ﮐﻨـﺪ‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺿﺮوري ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ در اﺻﻼﺣﯿﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ و ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري )ﻣﻠﯽ – اﺳﺘﺎﻧﯽ( ﻣﺒﺎدﻟـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر‪ :‬ﮐﻠﯿﻪ اﻋﺘﺒﺎرات اﻋﻢ از ﺟﺎري‪ ،‬ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎ )ﻋﻤﺮاﻧﯽ( ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارﺷﻬﺎي اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت در دوره ﻫﺎي ﻣﻌﯿﻦ ﺗﺨﺼﯿﺺ داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪود ﺗﺨﺼﯿﺺ در ﺣﺪ وﺻﻮﻟﯽ درآﻣﺪﻫﺎ و ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﻨـﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒـﺎر و ﺑـﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر و ﺗﻌﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‪.‬ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻧﻈﺎرﺗﯽ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪو ﻋـﺎﻣﻠﯽ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ درآﻣﺪ و ﻫﺰﯾﻨﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﺑﻮدﺟﻪ از درﯾﺎﻓﺖ وﺟﻪ ﺗﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺸﺨﯿﺺ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﯿﯿﻦ و اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ ﮐﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﯾﺎ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﺟﺮاي‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪22‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﺧﺘﺼﺎص دادن ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺼﻮب ﺑﺮاي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻌﯿﻦ‬
‫‪ -3‬ﺗﻌﻬﺪ‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﯾﺠﺎد دﯾﻦ ﺑﺮ ذﻣﻪ دوﻟﺖ ﻧﺎﺷﯽ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﺤﻮﯾﻞ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ اﻧﺠﺎم دادن ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ب‪ -‬اﯾﺠﺎد ﻗﺮاردادﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫پ‪ -‬اﺣﮑﺎم ﺻﺎدره از ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ت‪ -‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻗﺮاردادﻫﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎ اﺟﺎزه ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﭘﯿﺪا ﺷﺪن اﻟﺰام و ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن دﯾﻦ اﺳﺖ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻣﻠﺰم و ﻣﺪﯾﻮن واﻗﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آن ﻫـﻢ ﺑـﺎ ﺗﺤﻮﯾـﻞ‬
‫ﮐﺎﻻ ﯾﺎ اﻧﺠﺎم دادن ﮐﺎر و ﺧﺪﻣﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﺴﺠﯿﻞ‬
‫ﺗﺴﺠﯿﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ ازﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺪﻫﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك اﺛﺒﺎت ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺪﻫﯽ‬
‫‪ -5‬ﺣﻮاﻟﻪ‬
‫ﺣﻮاﻟﻪ ﻋﺒﺎرت ازاﺟﺎزه اي اﺳﺖ ﮐﺘﺒﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺎدﯾﻪ ﺗﻌﻬﺪات و ﺑـﺪﻫﯽ ﻫـﺎي ﻗﺎﺑـﻞ ﭘﺮداﺧـﺖ از ﻣﺤـﻞ‬
‫اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در وﺟﻪ ذﯾﻨﻔﻊ ﺻﺎدر ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -6‬درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از وﺟﻪ ﺳﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮاي درﯾﺎﻓﺖ وﺟﻪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻮاﻟﻪ ﻫـﺎي ﺻـﺎدر‬
‫ﺷﺪه و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﯾﺎ وﺟﻮه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻋﻬﺪه ﺧﺰاﻧﻪ در وﺟﻪ ﺣﺴﺎب ﺑﺎﻧﮑﯽ ﭘﺮداﺧـﺖ دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫اﺟﺮاﯾﯽ ذﯾﺮﺑﻂ ﺻﺎدر ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﯽ در ﻗﺒﺎل اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻬﺪ ﯾﺎ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﮏ ﯾﺎ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ آﺧﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﺧﺘﯿﺎر و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻬﺪ‪ ،‬ﺗﺴﺠﯿﻞ‪ ،‬ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻬـﺪه وزﯾـﺮ ﯾـﺎ رﺋـﯿﺲ ﻣﺆﺳﺴـﻪ و ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗـﺄﻣﯿﻦ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر‪ ،‬ﺗﻄﺒﯿﻖ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪:‬‬
‫‪ -5‬ﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫‪ -4‬ﺗﺴﺠﯿﻞ‬ ‫‪ -1‬ﺗﺸﺨﯿﺺ ‪ -2‬ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ‪ -3‬ﺗﻌﻬﺪ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪23‬‬

‫ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫اﺟﺮاي ﺻﺤﯿﺢ ﻋﻤﻠﯿﺎت وﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه درﺗﺤﻘﻖ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ وﺧﻂ ﻣﺸﯽ دوﻟﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﻈﺎرت وﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮاﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﺋﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ازﺟﻤﻠﻪ اﻫﺪاف ﻧﻈﺎرت ﺑﺮﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار وﺣﻔﻆ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻًدو ﻧﻮع ﻧﻈﺎرت ﺑﺮاﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﻧﻈﺎرت وﮐﻨﺘﺮل ﻗﻮه ﻣﺠﺮﯾﻪ ‪:‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت دروﻧﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮدو ﺑﻪ دو ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻈﺎرت اداري وﻣﺎﻟﯽ‬
‫ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻈﺎرت ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﺮج اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد ﻋﺪم ﺗﺠﺎوز ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي دوﻟﺖ از اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼـﻮب اﺳـﺖ ‪ .‬ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﻘﺮرﻣـﯽ دارد ﮐـﻪ ‪ »:‬ﭘﺮداﺧـﺖ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﭘـﺲ از ﻃـﯽ ﻣﺮاﺣـﻞ ﺗﺸـﺨﯿﺺ ‪،‬ﺗـﺎﻣﯿﻦ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر‪،‬ﺗﻌﻬﺪ‪،‬ﺗﺴﺠﯿﻞ وﺣﻮاﻟﻪ و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﻈﺎرت ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫـﺪ آﻣـﺪ «‪ .‬اﯾـﻦ ﻧـﻮع ﻧﻈـﺎرت ﺑـﺮ ﻣﺨـﺎرج وزارﺗﺨﺎﻧـﻪ ﻫـﺎ‬
‫‪،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت وﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﺟﺰءوﻇﺎﯾﻒ وزارت داراﺋﯽ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-2‬ﻧﻈﺎرت ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫ﻋﺒﺎرت ازﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺳﯿﻠﻪ اي ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﺪف از ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺨﺎرج از ﻃﺮﯾﻖ ﮔﺰارش ﺗﻮﺟﯿﻬﯽ وﺗﺨﺼﯿﺺ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ب ‪ :‬ﻧﻈﺎرت وﮐﻨﺘﺮل ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ‪:‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت ﺑﯿﺮوﻧﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮدو ﺑﻪ دو ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻈﺎرت ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﻧﻈﺎرت ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯿﺸﻮد ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻧﻈﺎرت درﺣﯿﻦ ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ‪ :‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﯾـﺮان ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪﮔﺎن ﺣـﻖ دارﻧـﺪ ﺑـﺮ اداره اﻣـﻮر‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي دوﻟﺘﯽ وﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي دوﻟﺖ واﺳﺘﻔﺎده از وﺟﻮه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﻈـﺎرت ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ ودرﺻـﻮرت ﺗﺨﻄـﯽ از‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ وﻣﻘﺮرات از ﻣﺴﺌﻮﻻن دوﻟﺘﯽ ﺳﻮال وﯾﺎ اﯾﺸﺎن را اﺳﺘﯿﻀﺎح ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻈﺎرت ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ ) ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ (‪ :‬در واﻗﻊ ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﮐﻠﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ ﺷـﺪه ‪ ،‬ﺻـﻮرت ﻣـﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻞ ﭘﻨﺠﺎه وﭘﻨﺠﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ‪ ،‬دﯾﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ واﺳﻨﺎد وﻣﺪارك ﻻزم را ﺑﺮاﺳﺎس ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﺟﻤﻊ آوري وﮔﺰارش ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺮﺳﺎل را ﺗﻬﯿﻪ وﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾـﻦ ﮔـﺰارش ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫دراﺧﺘﯿﺎر ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﻗﺮارﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻈﺎرت ﻗﻀﺎﺋﯽ‬
‫اﻋﻤﺎل ﻧﻈﺎرت ﻗﻀﺎﺋﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪه دﯾﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐﺸﻮر اﺳﺖ ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً زﯾﺮﻧﻈﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻞ ﭘﻨﺠﺎه وﭘﻨﺞ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳـﻼﻣﯽ اﯾـﺮان دﯾـﻮان ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت ﺑـﻪ ﺣﺴـﺎب ﮐﻠﯿـﻪ ﺣﺴـﺎﺑﻬﺎي‬
‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ‪،‬ﻣﻮﺳﺴﺎت ‪،‬ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ وﺳﺎﯾﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي از اﻧﺤﺎء از ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪24‬‬

‫رﺳﯿﺪﮔﯽ وﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻫﯿﭻ ﻫﺰﯾﻨﻪ اي از اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﺮده و ﻫﺮوﺟﻬـﯽ درﻣﺤـﻞ ﺧـﻮد ﺑـﻪ ﻣﺼـﺮف‬
‫رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎم ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‪ ،‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‪ ،‬ﮔﺰارش روﯾﺪادﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﯾﮏ ﻓﻦ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﺎﻟﯽ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺛﺒﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﻠﺨﯿﺺ‪ ،‬ﮔﺰارش و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻤﻠﯿﺎت واﺣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼـﺎدي ﻣـﯽ‬
‫ﭘﺮدازد و ﻧﺘﺎﯾﺞ را در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺪﯾﺮان و اﻓﺮاد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ‪:‬‬
‫آن ﺑﺨﺶ از ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي‪ ،‬اداره و ﮐﻨﺘـﺮل ﻋﻤﻠﯿـﺎت ﯾـﮏ ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻮق از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري دوﻟﺘﯽ ‪:‬‬
‫ﻧﯿﺎز ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺮاج ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﻬﺎ و ﻏﯿﺮه ﺳﺒﺐ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﮔﺮدﯾـﺪ ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ اﺧﺬ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬاري و ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ ﻣﻨـﺎﺑﻊ درآﻣـﺪ و ﺑـﺮآورد‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﻃﯽ ﯾﮏ دوره ﻣﺎﻟﯽ ﺳﺒﺐ ﺑﺴﻂ و ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻪ ﺷﺮح اﺻﻮل‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ‪ ،‬ﺛﺒﺖ‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﮔﺰارش وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎ و ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ دوﻟـﺖ و‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﺑﺮآورد ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ‪ ،‬ﺛﺒﺖ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﮔﺰارش ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﯾﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎي ﻣﻌـﯿﻦ ﻣـﯽ‬
‫ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻘﺮار اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺴﺎﺑﺪاري در واﺣﺪﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫روﺷﻬﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪:‬‬

‫‪ (1‬روش ﻧﻘﺪي‬
‫‪ (2‬روش ﺗﻌﻬﺪي‬
‫‪ -‬روش ﻧﻘﺪي‪ :‬ﻣﻼك‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت در دﻓﺎﺗﺮدرﯾﺎﻓﺖ و ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻮه ﻧﻘﺪي ﺑﻮده و ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درآﻣـﺪ در ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‬
‫دوﻟﺘﯽ ﺑﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻌﻒ اﯾﻦ روش ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻣﺘﻌﻬـﺪ ﺑـﻮده‬
‫ﻟﮑﻦ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻨﻤﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪25‬‬

‫روش ﻧﻘﺪي ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﺮف وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﻃﺒﻖ اﺻﻮل ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ي ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬روش ﺗﻌﻬﺪي‪ :‬درروش ﺗﻌﻬﺪي ﻣﻼك ‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت در دﻓﺎﺗﺮدرﯾﺎﻓﺖ و ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻮه ﻧﻘﺪي ﻧﯿﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮ زﻣـﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺗﻌﻬﺪي ﺑﺮاي دوﻟﺖ ﯾﺎ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﻤﻞ ﻣﺎﻟﯽ در دﻓـﺎﺗﺮ ﻣـﻨﻌﮑﺲ ﮔـﺮدد‪ .‬در روش ﺗﻌﻬـﺪي‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ درآﻣﺪ ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﺑﺪ و ﯾﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﯾﺎﻓﺖ ﯾﺎ ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻠﯿﺎت در دﻓـﺎﺗﺮ‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮔﺮدد‪ .‬دراﯾﻦ روش اﺳﺎس ﮐﺎر اﮐﺘﺴﺎب اﺳﺖ و درآﻣﺪﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن درﯾﺎﻓـﺖ آﻧﻬـﺎ ‪ ،‬ﻫـﺮ وﻗـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﯾﺎ ﮐﺎﻻي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮي اراﺋﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺮداﺧﺖ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬از ﻣﺤﺎﺳﻦ اﯾﻦ روش ﻣﺸﺨﺺ ﺑـﻮدن ﺑـﻪ روز ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي واﻗﻌـﯽ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﻔﺎف ﺑﻮدن درآﻣﺪﻫﺎ وﮐﺎرﮐﺮد واﻗﻌﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎﻣﻼت دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻼت وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ اﻋﻢ از ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش‪ ،‬اﺟﺎره ‪ ،‬ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎري ‪ ،‬اﺟﺮت ﮐﺎر و ﻏﯿﺮه ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺴﺐ ﻣـﻮرد از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﯾﺎ ﻣﺰاﯾﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻣﮕﺮ در ﻣﻮارد زﯾﺮ‪:‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﻃﺮف ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻣﺆﺳﺴﻪ دوﻟﺘﯽ و ﯾﺎ ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ در ﻣﺮﮐﺰ ﯾـﺎ اﺳـﺘﺎن و ﯾـﺎ ﻣﻘﺎﻣـﺎت‬
‫ﻣﺠﺎز از ﻃﺮف آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﺸﺮوﺣﻪ زﯾﺮ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﺎﺑﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ %50‬ﺳـﻬﺎم و ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ آن و ﯾـﺎ ﻣﺎﻟﮑﯿـﺖ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺗﻌﺎوﻧﯽ ﻣﺼﺮف و ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺎرﮐﻨﺎن وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮا اﺳﺎس ﻗـﻮاﻧﯿﻦ و‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺗﻌﺎوﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ و اداره ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﻌﺎوﻧﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دوﻟﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ و اداره ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻـﺮﻓﻪ‬
‫و ﺻﻼح دوﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ اﻣﻮال و ﺧﺪﻣﺎت و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ وزﯾﺮ ﯾﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ در ﻣﺮﮐﺰ ﯾﺎ‬
‫اﺳﺘﺎن و ﯾﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺠﺎز از ﻃﺮف آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد ﺑﻮده و داراي اﻧﻮاع ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ ﯾﺎ اﺟﺎره اﻣﻮال ﻏﯿﺮ ﻣﻨﻘﻮل ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ وزﯾﺮ ﯾﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ در ﻣﺮﮐـﺰ و‬
‫ﯾﺎ اﺳﺘﺎن و ﯾﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺠﺎز از ﻃﺮف آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﺐ ﻧﻈﺮ ﮐﺎرﺷﻨﺎس رﺳﻤﯽ دادﮔﺴﺘﺮي و ﯾﺎ ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺧﺒـﺮه و ﻣﺘﻌﻬـﺪ رﺷـﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻨﺮي ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻮازﯾﻦ اﺳﻼﻣﯽ ‪.‬‬
‫‪ -6‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎي اﻧﺤﺼﺎري دوﻟﺘﯽ ‪.‬‬
‫‪ -7‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف روزاﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪26‬‬

‫‪ -8‬در ﻣﻮرد ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﮐﺮاﯾﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﮐﻪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻧﺮخ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -9‬در ﻣﻮرد ﮐﺮاﯾﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﻘﻄﻮع ‪.‬‬
‫‪ -10‬در ﻣﻮرد ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺆﻟﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ ‪.‬‬
‫‪ -11‬در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﯾﺪﮐﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﻮﯾﺾ ﯾﺎ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻟﻮازم و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﺤﺮك ﻣﻮﺟﻮد و وﺳـﺎﯾﻞ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي دﻗﯿﻖ و ﻟﻮازم آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬ﻓﻨﯽ و ﻧﻈﺎﺋﺮ آن ﺑﺎ ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﺑﻬـﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻠـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪ ﯾـﮏ ﻧﻔـﺮ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺧﺒﺮه ﻣﺘﻌﻬﺪ رﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﭘﺲ از ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺬﮐﻮر ‪.‬‬
‫‪ -12‬در ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻫﯿﺄت وزﯾﺮان ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺻﺮﻓﻪ و ﺻﻼح دوﻟﺖ‬
‫‪ -13‬در ﻣﻮرد ﭼﺎپ ﺻﺤﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﺎص ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد وزارت ارﺷﺎد و وزارت داراﺋﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻫﯿـﺄت‬
‫وزﯾﺮان ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -14‬در ﻣﻮرد ﻓﺮوش ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺗﻮﺳﻂ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘـﯽ ﺗﻮﻟﯿـﺪ و اراﺋـﻪ ﻣﯿﺸـﻮد و ﻧـﺮخ‬
‫ﻓﺮوش آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﻗﺴﺎم ﻣﻌﺎﻣﻼت ‪:‬‬

‫ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ در ﻣﻌﺎﻣﻼت دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺟﺰﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﻋﻤﺪه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺰﺋﯽ در ﺳﺎل ‪ : 1390‬ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﻬﺎي ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﮐﺎرﭘﺮداز ﺗﺎ ﺳﻘﻒ ‪ 55/000/000‬رﯾﺎل‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺳﺎل ‪ :1390‬ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﻬﺎي ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﮐﺎرﭘﺮداز و ﻣﺴﺌﻮل واﺣﺪ ﺗﺪارﮐﺎت و ﺗﺄﯾﯿـﺪ وزﯾـﺮ‬
‫ﯾﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ ﺗﺎ ﺳﻘﻒ ‪ 550/000/000‬رﯾﺎل‪.‬‬
‫ﻋﻤﺪه در ﺳﺎل ‪ :1390‬ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر آﮔﻬﯽ ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﯾﺎ ارﺳﺎل دﻋﻮﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ وزﯾﺮ ﯾﺎ ﺑـﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘـﺎم دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫اﺟﺮاﺋﯽ ) ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﻣﺤﺪود( ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﯿﺶ از ‪ 550/000/001‬رﯾﺎل‪.‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺪه درﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼت زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺟﺰﺋﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺑﻬﺎي ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺄﻣﻮر ﻓﺮوش‬
‫ب‪ :‬در ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎ ﺣﺮاج‬
‫ج‪ :‬در ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻋﻤﺪه ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر آﮔﻬﯽ ﻣﺰاﯾﺪه ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒﺎري داﻧﺸﮕﺎه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﺎﻣﻞ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ب ‪ -‬اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي و ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ)ﻋﻤﺮاﻧﯽ ( ج‪ -‬ردﯾﻔﻬﺎ‬
‫ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﮕﺎه و ارﺳﺎل ﺑﻪ وزارت ﻣﺘﺒﻮع و ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و‬
‫ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻻﯾﺤﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻘﺪﯾﻢ و ﺑﻌـﺪاز‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪27‬‬

‫ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دوﻟـﺖ ودرﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺑـﻪ ﻣﻌﺎوﻧـﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي و ﻧﻈـﺎرت‬
‫راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﻬﺖ اﺟﺮاء اﺑﻼغ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﭘﺲ از ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬـﻮري در ﺑﺨـﺶ ﺑﻮدﺟـﻪ‬
‫ﺗﻤﻠﮏ و ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻮدﺟـﻪ ﺗﺼـﻮﯾﺒﯽ‬
‫در ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ در اﺧﺘﯿﺎر داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪.‬‬
‫ﻣﻼك ﺗﺨﺼﯿﺺ و ﺗﻮزﯾﻊ اﻋﺘﺒﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣـﺎﻟﯽ و ﺑﻮدﺟـﻪ ﺑـﯿﻦ ﻣﺮاﮐـﺰ و واﺣـﺪﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ‪،‬‬
‫درﻣﺎﻧﯽ‪ -‬آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺪون ازﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﺖ ﻓﻌﺎل ‪ ،‬ﺿـﺮﯾﺐ اﺷـﻐﺎل ﺗﺨـﺖ ‪،‬ﺗﻌـﺪاد ﺧﺎﻧـﻪ و ﻣﺮاﮐـﺰ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ ‪،‬ﺗﻌﺪاد داﻧﺸﺠﻮ و‪ ...‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ : 1‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدش اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺒﻞ از ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪن ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﯿﻦ داﻧﺸﮕﺎه و ﻣﻌﺎوﻧـﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ‪ ،‬ﺧﺰاﻧﻪ ﻫﺮ ﻣﺎه ‪ 1/12‬ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨـﻪ اي را در اﺧﺘﯿـﺎر داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ : 2‬ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ردﯾﻔﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﻦ وزارت ﻣﺘﺒﻮع و ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﻧﺠﺎم و وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺ وﻣﯿـﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﻫـﺮ داﻧﺸـﮕﺎه درﺧﺼـﻮص ﻣﻮﺿـﻮع ردﯾـﻒ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ‪ ،‬ﺳـﻬﻢ‬
‫ﻫﺮداﻧﺸﮕﺎه را ﻣﺸﺨﺺ و اﺑﻼغ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ‪.‬‬
‫‪ -2‬درآﻣﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‪:‬‬
‫درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن در ازاء اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ‪،‬درﻣﺎﻧﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ وﺻﻮل و ﺑﻪ ﺣﺴـﺎب ﺧﺰاﻧـﻪ وارﯾـﺰ ﻣـﯽ‬
‫ﮔﺮدد و ﭘﺲ از ﻃﯽ ﮐﺮدن ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ داﻧﺸﮕﺎه وارﯾﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ ‬درآﻣﺪ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ »ﺣﺎﺻﻞ از اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺑﯿﻤﺎران اﻋﻢ از ﺑﯿﻤﻪ ﺷﺪه و ﻏﯿﺮ ﺑﯿﻤﻪ اي در ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ «‬
‫‪ ‬درآﻣﺪ داروﺋﯽ » ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش دارو و ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻣﺼﺮﻓﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ در واﺣﺪﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ وداروﯾﯽ «‬
‫‪ ‬درآﻣﺪ ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﺋﯽ » ﺣﺎﺻﻞ از اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﭘﺎﯾﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ وﺧﺎﻧﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ «‬
‫‪ ‬درآﻣﺪ ﮔﺮوه ﭘﺰﺷﮑﯽ » ﺣﺎﺻﻞ از اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت در ﻣﺮاﮐـﺰ و واﺣـﺪﻫﺎي داﻧﺸـﮕﺎﻫﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺷـﻬﺮﯾﻪ دوره ﺷـﺒﺎﻧﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه و ﻓﺮوش ژﺗﻮن و‪« ...‬‬
‫‪ ‬درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ » ﺣﺎﺻﻞ از اﺧﺬ ﺟﺮاﺋﻢ ‪ ،‬ﺻﺪور ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬ﻓﺮوش اﻣﻮال و‪« ....‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺪي و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﯿﻤﻪ اي ﻃﺮف ﻗﺮارداد ) ﺧﺪﻣﺎت درﻣﺎﻧﯽ – ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ – ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ – ﮐﻤﯿﺘـﻪ‬
‫اﻣﺪاد و ﺳﺎﯾﺮ ﻃﺮﻓﻬﺎي ﻗﺮارداد( ﻫﺮ ﻣﺎه دو ﺑﺎر ﺑﺎ ﻃﯽ ﻧﻤﻮدن ﻓﺮآﯾﻨﺪ و ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ در اﺧﺘﯿﺎر واﺣﺪﻫﺎ ﻗﺮارداده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪28‬‬

‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﺎري ﺻﺪور ﺗﺨﺼﯿﺺ در داﻧﺸﮕﺎه‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺻﺪور ﺗﺨﺼﯿﺺ ازﻣﺤﻞ ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ‪ ،‬ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎ وردﯾﻔﻬﺎ‬

‫اﺑﻼغ ﺗﺨﺼﯿﺺ از ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت‬

‫راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري و وزارت ﻣﺘﺒﻮع ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه‬

‫دﺳﺘﻮر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد‬

‫اداره اﻋﺘﺒﺎرات‬ ‫ﮔﺮوه ﺑﻮدﺟﻪ‬

‫) ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن وآﻣﻮزش(‬

‫درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ازﺧﺰاﻧﻪ‬

‫وارﯾﺰ وﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﺻﺪورﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ‬

‫ارﺳﺎل ﯾﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ‬

‫ارﺳﺎل ﯾﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ واﺣﺪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺟﻬﺖ ﭘﯿﮕﯿﺮي‬

‫ﺻﺪور ﭼﮏ ) ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﺎﻧﮑﯽ (‬

‫در وﺟﻪ واﺣﺪ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪29‬‬

‫ب ‪ -‬ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺻﺪور ﺗﺨﺼﯿﺺ ازﻣﺤﻞ درآﻣﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬

‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻟﯿﺴﺖ درآﻣﺪﻫﺎي وﺻﻮﻟﯽ واﺣﺪﻫﺎ ﻫﺮﻣﺎه‬

‫دوﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ اداره درآﻣﺪ‬

‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪ ،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد‬

‫ﮔﺮوه ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫) ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن وآﻣﻮزش(‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺴﻮرات وﻣﺎﻧﺪه درآﻣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻫﺮواﺣﺪ‬

‫و ﺗﻌﯿﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺘﻬﺎي ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ‬
‫و ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎي داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﺻﺪورﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬

‫ارﺳﺎل ﯾﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ‬

‫ارﺳﺎل ﯾﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ واﺣﺪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺟﻬﺖ ﭘﯿﮕﯿﺮي‬

‫ﺻﺪور ﭼﮏ ) ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﺎﻧﮑﯽ (‬

‫در وﺟﻪ واﺣﺪ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪30‬‬

‫ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‬

‫ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎر در ﻫﺮ واﺣﺪ ﺑﻪ دو ﻣﻨﻈﻮر ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪:‬‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ اداره ﮐﺮدن واﺣﺪ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﻣﺴﺌﻮﻻن ﯾﺎ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ‬
‫ﻣﺪﯾﺮ واﺣﺪ از آﻣﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓﻌﻠﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ راﻫﻨﻤـﺎ ﺟﻬـﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي آﺗـﯽ‬
‫واﺣﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از دﺷﻮارﯾﻬﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺟﺪاﯾﯽ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﺎر ﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣـﺪﯾﺮان ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﮔﯿـﺮ ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﮐﺎر آﻣﺎر ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺪون ﻓﺎﯾﺪه ﻋﻠﻤﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﮔﺰارش ‪،‬اراﺋﻪ و ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ ﻣـﯽ ﺷـﻮد و ﻗـﺪر و‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻬﯿﻪ آﻣﺎر و اﺑﺰار آن ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻓﻊ اﯾﻦ ﻧﻘﯿﺼﻪ در ﮔﺮو درك ﻋﻤﯿﻖ از ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر و آﺷﻨﺎﺋﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻋﻤﺪه آﻣـﺎري ﺟﻬـﺖ دو ﻗﺸـﺮ )ﻣـﺪﯾﺮ و ﮐﺎرﺷـﻨﺎس‬
‫آﻣﺎري( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﮔﺰارش ‪ 819‬ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻗﺒﯿﻞ ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و اﻣﮑﺎﻧﺎت‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﻄﺮز ﮐﺎرا و ﺳـﻮدﻣﻨﺪ ﺗﺠﻬﯿـﺰ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ و اﯾـﻦ ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻋﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ از ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪي ﺑﺮاي ﺗﻮاﻓﻖ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻣﺪﯾﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻼﺣﯿﺖ رﻫﺒﺮي را دارد و ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬در اﯾﻦ ﮔﺰارش آﻣـﺪه اﺳـﺖ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﭼﺮﺧﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ‪ ،‬اﺟﺮا و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﻣـﺪﯾﺮان اﺗﺨـﺎذ ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻫﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺪارك اﻃﻼﻋﺎت و ﭘﺮدازش آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪﯾﺮان را در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﯾﺎري رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫درﮔﺰارش ‪ 261‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻟﺰوم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪﯾﺮان از آﻣﺎرﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺑﺪﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ :‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﯿﺎت وارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‪ ،‬ﻧﯿـﺎز‬
‫ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ داده ﻫﺎي آﻣﺎري دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﻫﻤﯿﺖ آﻣﺎر و ﺿﺮورت ﺑﺮﺧﻮرداري از داﻧﺶ آﻣﺎري ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻣﺬﮐﻮر دو ﻧﻮع راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺪون در زﻣﯿﻨﮥ آﻣـﺎر ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ :‬ﮐﺘﺎب راﻫﻨﻤﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺒﺎرات ﺟﺎﻣﻌﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮان ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ در زﻣﯿﻨﻪ داده ﻫﺎي آﻣﺎري‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﺘﺐ راﻫﻨﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻪ روش ﮔﺮدآوري اﻧﻮاع ﺧﺎص آﻣﺎرﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ ﻣـﯽ ﭘـﺮدازد ‪ .‬ﮔـﺰارش ‪819‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ اﻋﻼم ﻣﯽ دارد ﻣﺪﯾﺮان ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺪﯾﺮان ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺶ آﻣﺎري ﭘﺎﯾﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از داده ﻫﺎي ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻫﻤﯿﺖ آﻣﺎر در ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﯿﺎت ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒـﻊ اﻗﺘﺼـﺎدي ﯾـﮏ ﮐﺸـﻮر ﯾﻌﻨـﯽ ﻧﯿـﺮوي اﻧﺴـﺎﻧﯽ‬
‫ﺳﺮوﮐﺎر دارد ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﯿﺴﺖ ‪ ،‬آﻣﺎر ﻧﻘﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻋﻤﯿﻖ و ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺪﯾﺮان در ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﯾـﺎ‬
‫ﺗﻘﻠﯿﻞ ﺑﺎزدﻫﯽ اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ دارد‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪31‬‬

‫ﻣﺪﯾﺮان ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ داﺋﻤﺎً در ﺣﺎل اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ آﯾﻨﺪه ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﺎن را ﺷﮑﻞ ﻣﯽ دﻫـﺪ ‪ .‬اﯾـﻦ ﺗﺼـﻤﯿﻤﺎت ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮ درﺑﺎره ﺑﺨﺶ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﺧﻮد ﺑﺪﺳـﺖ ﻣـﯽ آورد و ﻧﯿـﺰ ﺑﺨﺸـﯽ از‬
‫اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه او راﺟﻊ ﺑﻪ ارزش و اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ) آﻣﺎر ﯾﻌﻨﯽ اﻋـﺪاد ﻣﻌﻨـﯽ دار( ﻫـﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر اﯾﻦ آﻣﺎر ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎﺷﺪ ارﻗﺎم ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ‬

‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ‪ :‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺆﺳﺴﻪ ‪ :‬ﻣﺆﺳﺴﻪ دوﻟﺘﯽ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﯾﺠﺎد و زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﯾﮑﯽ از ﻗـﻮاي ﺳـﻪ ﮔﺎﻧـﻪ‬ ‫‪‬‬

‫اداره ﻣﯿﺸﻮد و ﻋﻨﻮان وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ ‪ :‬ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺟﺎزه ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺮﮐﺖ اﯾﺠﺎد و ﯾﺎ ﺑـﻪ ﺣﮑـﻢ‬ ‫‪‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﯾﺎ دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ ﻣﻠﯽ ﺷﺪه و ﯾﺎ ﻣﺼﺎدره ﺷﺪه و ﺑﯿﺶ از ‪ 50‬درﺻﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ آن ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ‪ :‬ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼـﯽ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‬ ‫‪‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﺎ اﺟﺎزه ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دارﻧﺪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﯾﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ ‪ :‬ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ ﯾﮑﺴﺎل ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اول ﻓﺮوردﯾﻦ آﻏﺎز و ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫اﻋﺘﺒﺎر ‪ :‬اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺒﻠﻐﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﯾﺎ ﻣﺼﺎرف ﻣﻌﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف و اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر‪ :‬ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﺧﺘﺼﺎص دادن ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺼﻮب ﺑﺮاي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻌﯿﻦ‬ ‫‪‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺟﺎري ‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺟﺎري ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﺗﺤﻘـﻖ ﺑﺨﺸـﯿﺪن ﺑـﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ :‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ذﯾﻨﻔﻊ در ﻗﺒﺎل اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻬﺪات ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﮏ ﯾﺎ اﻋﺎﻧـﻪ در ﺑﻮدﺟـﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﯾﻮن ﺑﻼﻣﺤﻞ ‪ :‬دﯾﻮن ﺑﻼﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﺪﻫﯿﻬﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻨﻮات ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﻪ در ﺑﻮدﺟـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط اﻋﺘﺒـﺎري‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺸﺪه و ﯾﺎ زاﺋﺪ ﺑﺮ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺼﻮب ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻃﺮق زﯾﺮ ﺑﺪون اﺧﺘﯿﺎر دﺳﺘﮕﺎه اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺣﮑﺎم ﻗﻄﻌﯽ ﺻﺎدره از ﻃﺮف ﻣﺮاﺟﻊ ذﯾﺼﻼح‬
‫ب‪ -‬اﻧﻮاع ﺑﺪﻫﯽ ﺑﻪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺪﻣﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻖ اﺷـﺘﺮاك‬
‫ﺑﺮق ﮐﻪ ﺧﺎرج از اﺧﺘﯿﺎر دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺎرج از اﺧﺘﯿﺎر دﺳﺘﮕﺎه اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ :‬درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درآﻣﺪﻫﺎي وزارﺗﺨﺎﻧﻪ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘـﯽ و ﻣﺎﻟﯿـﺎت ﺳـﻬﺎم ﺷـﺮﮐﺘﻬﺎي‬ ‫‪‬‬

‫دوﻟﺘﯽ و درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺤﺼﺎرات و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪32‬‬

‫درﯾﺎﻓﺖ ﻫﺎي دوﻟﺖ ‪ :‬درﯾﺎﻓﺖ ﻫﺎي دوﻟﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﮐﻠﯿﻪ وﺟﻮﻫﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣـﺪﻫﺎي ﻋﻤـﻮﻣﯽ‪ ،‬درآﻣـﺪ‬ ‫‪‬‬

‫اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‪ ،‬درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ‪ ،‬ﺳﭙﺮده ﻫﺎ و ﻫﺪاﯾﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻫﺪاﯾﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻌـﺎرف‬
‫ﺧﺎﺻﯽ اﺟﺮا ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از ﻣﻨـﺎﺑﻌﯽ ﮐـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان وام‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎر اوراق ﻗﺮﺿـﻪ‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ درآﻣﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫وﺟﻮه ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ :‬وﺟﻮه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻧﻘﺪﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺷـﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘـﯽ ‪ ،‬ﻧﻬـﺎد و‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﻣﺆﺳﺴﺎت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺣﻖ اﻓـﺮاد و ﻣﺆﺳﺴـﺎت ﺧﺼﻮﺻـﯽ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ و ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از ﻧﺤﻮه و ﻣﻨﺸﺎء ﺗﺤﺼﯿﻞ آن ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﺮاي ﻣﻌﺎرف ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ‪ :‬درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﯾﺎ ﻣﺼﺎرف ﺧﺎص در‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ :‬درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﻋﺒﺎرت از درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺒﺎل اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت و ﯾـﺎ ﻓـﺮوش‬ ‫‪‬‬

‫ﮐﺎﻻ و ﺳﺎﯾﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻘﺮرات ﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﻋﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘـﯽ ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از ﻣﻨـﺎﺑﻌﯽ ﮐـﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي دوﻟﺘﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﮏ )دوﻟﺖ( ‪ ،‬وام‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ذﺧﺎﺋﺮ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﮔـﺮدش و ﯾـﺎ ﻋﻨـﺎوﯾﻦ ﻣﺸـﺎﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺮدن آن در ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ‪ :‬درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ﺳﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮاي درﯾﺎﻓﺖ وﺟﻪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻮاﻟﻪ ﻫـﺎي‬ ‫‪‬‬

‫ﺻﺎدر ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺧﺰاﻧﻪ ﺻﺎدر ﻣﯽ ﺷﻮد و از ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﭘﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﺧﺰاﻧﻪ ‪ :‬ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﺧﺰاﻧﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺎﻧﮑﯽ در ﺣﺴﺎب درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧـﺰد ﺑﺎﻧـﮏ ﻣﺮﮐـﺰي‬ ‫‪‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺎزه اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻌﯿﻦ در ﺳﺎل ﺑﺮاي رﻓﻊ اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت ﺧﺰاﻧﻪ در ﻫﻤﺎن ﺳـﺎل ﺑـﻪ وزارت‬
‫داراﯾﯽ داده ﻣﯿﺸﻮد و ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ وارﯾﺰ ﻣﺠﺪد ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان اﺳﺘﺎن ‪ :‬ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان اﺳﺘﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از وﺟﻬﯽ ﮐﻪ ﺧﺰاﻧﻪ از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼـﻮب و ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬ ‫‪‬‬

‫اﯾﺠﺎد ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻻزم در ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺟﺎري و ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎ در اﺧﺘﯿﺎر ﺧﺰاﻧﻪ ﻗﺮار داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪ :‬ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از وﺟﻬﯽ ﮐﻪ از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻌﻀﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺎل ﺟﺎري و ﺗﻌﻬﺪات ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺮار داده ﺷﺪ ﺗـﺎ در‬
‫ﻗﺒﺎل ﺣﻮاﻟﻪ ﻫﺎي ﺻﺎدر ﺷﺪه وارﯾﺰ و ﺑﺎ ﺻﺪور درﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻪ ﻣﺠﺪداً درﯾﺎﻓﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﭘﺮداﺧﺖ ‪ :‬ﺗﻨﺨﻮاه ﮔﺮدان ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﺤﻞ ﺗﻨﺨﻮاه ﺣﺴﺎﺑﺪاري از ﺳـﻮي ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ اﻣـﻮر‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺎﻟﯽ و ﺑﺎ ﺗﺄﺋﯿﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺧﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ در اﺧﺘﯿـﺎر واﺣـﺪﻫﺎ و اﺷـﺨﺎص ﻗـﺮار ﻣـﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ :‬ﺳﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ ﻓﺮﻣﯽ ﮐﻪ روي ﮐﻠﯿﻪ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻣﺜﺒﺘﻪ ﻗﺮار داده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻧﺎم درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬اﺻﻞ ﻣﺒﻠﻎ ﮐﺴﻮر و ﺧﺎﻟﺺ ﭘﺮداﺧﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪33‬‬

‫ﺳﻨﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري ‪ :‬ﻓﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ روﯾﺪاد ﻣﺎﻟﯽ در آن ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﯾﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس آن در دﻓﺎﺗﺮ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﺷـﻮد‬ ‫‪‬‬

‫و ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﺪﻫﮑﺎر و ﭼﻪ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﺴﺘﺎﻧﮑﺎر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺮم ﺣﻮاﻟﻪ ‪ :‬دﺳﺘﻮر ﭘﺮداﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮف وزﯾﺮ ﯾﺎ رﺋﯿﺲ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣـﺪﯾﺮ اﻣـﻮر ﻣـﺎﻟﯽ ﺻـﺎدر ﻣـﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻼغ اﻋﺘﺒﺎر ‪ :‬اﺑﻼغ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻋﻼم اﻋﺘﺒﺎر از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﻠﯽ اﻟﺤﺴﺎب و ﭘﯿﺶ ﭘﺮداﺧﺖ ‪ :‬ﮐﻠﯿﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﯽ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد و ﮔﺎه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم اﻣﮑـﺎن‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻬﯿﻪ اﺳﻨﺎد ﻻزم ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﻗﺒﻞ ﭘﺮداﺧﺖ و ﯾﺎ ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﻬﺪ ﻣﺒﺎﻟﻐﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺜﻞ ﻣﺴﺎﻋﺪه ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﻨـﺎن و ﭘـﯿﺶ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﺮﯾﺪ ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ‪.‬‬
‫دﻓﺘﺮ روزﻧﺎﻣﻪ ‪ :‬دﻓﺘﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺎﻟﯽ روزاﻧـﻪ ﭘـﺲ از ﺻـﺪور ﺳـﻨﺪ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري در آن ﺛﺒـﺖ‪ ،‬ﺗﻔﮑﯿـﮏ و‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫دﻓﺘﺮ ﮐﻞ ‪ :‬دﻓﺘﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻﻔﺤﻪ آن ﺑﻪ ﯾﮏ ﺣﺴﺎب ﻣﺸﺨﺺ اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ‬ ‫‪‬‬

‫آن ﺣﺴﺎب از دﻓﺘﺮ روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﮐﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ﻣﻌﯿﻦ ‪ :‬دﻓﺎﺗﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ رﯾﺰ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي دﻓﺘﺮ ﮐﻞ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ اﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ ﺗـﺎ‬ ‫‪‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ و وﺳﯿﻊ ﺗﺮي از ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي دﻓﺘﺮ ﮐﻞ ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ اﻋﺘﺒﺎرات ‪ :‬اﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻌﻬﺪات اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺎ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼـﻮب و ﺗﺨﺼـﯿﺺ‬ ‫‪‬‬

‫ﯾﺎﻓﺘﻪ در اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از ﺳﻘﻒ ﻣﺼﻮب ﺗﻌﻬـﺪ اﯾﺠـﺎد ﻧﮕـﺮدد زﯾـﺮا‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﻣﺎزاد ﺑﺮ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﯾﺠﺎد ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮ ذﻣﻪ دوﻟﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗـﺮاز آزﻣﺎﯾﺸـﯽ ‪ :‬ﯾﮑـﯽ از وﺳـﺎﯾﻠﯽ ﮐـﻪ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﺑــﺮاي آزﻣـﻮن ﺻـﺤﺖ ﻣـﺪارك ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗــﺮار‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﺗﺮاز آزﻣﺎﯾﺸﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺰار آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي دﻓﺘﺮ ﮐﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﭘﺎﯾﺎن ﻫﺮ ﻣﺎه ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ‪ :‬ﻣﯿﺰان ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺟﺬب ﺷﺪه در ﯾﮏ واﺣﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﺎ ﮐـﺎﻻي ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺷـﺪه را‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه آن ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﮔﻮﯾﻨﺪ در ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﻣﮑﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل از ﻃﺮﯾـﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﯾﺎ اﻫﺪاف از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺟﻤﻊ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺳﻮد ﻣﻮردﻧﻈﺮ ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺿﺮوري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﯾـﺎ ﺧـﺪﻣﺖ ﮐـﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از‪ -1 :‬ﻣـﻮاد اوﻟﯿـﻪ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪ -2‬دﺳﺘﻤﺰد ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪ -3‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﯾﮏ واﺣﺪ درﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺪف درﻣﺎن ﺑﯿﻤـﺎران ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي ﻣﺸـﻬﻮدي درﺧﺼـﻮص دﺳـﺘﻤﺰد‬
‫ﭘﺮﺳﻨﻞ‪ ،‬دارو و ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ‪ ،‬اﻟﺒﺴﻪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺨﺎﺑﺮات و ‪ ...‬ﺗﺤﻘﻖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮاﻟﯽ ﮐـﻪ ﻣﻄـﺮح ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر اﻋﻢ از ﺑﺴﺘﺮي و ﺳﺮﭘﺎﯾﯽ ﭼﻪ ﻣﺒﻠﻐﯽ را ﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺰﯾﻨﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺮآﯾﻨـﺪ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪34‬‬

‫ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﯾﻦ ﺳﺌﻮال ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ اﻓﺮادي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎر )ﺑﺮﺣﺴـﺐ ﺳـﺎﻋﺖ ﮐـﺎر( در ﺗﻤـﺎس‬
‫ﺑﻮده اﻧﺪ ‪ .‬ﻧﻈﯿﺮ ﭘﺰﺷﮏ ‪ -‬ﭘﺮﺳﺘﺎر و ﭼﻪ ﻣﺒﻠﻐﯽ ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ دارو ﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﻮق ﻻزم اﺳﺖ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪ اي و ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺪﻣﺘﯽ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨـﺪي‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ اي ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﻮده و ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ و اﯾﻦ ﺧـﺪﻣﺎت را ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫ﺑﻨﺪي ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬و اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﻓﺘـﻪ و ﺧـﺪﻣﺎت اراﺋـﻪ‬
‫ﺷﺪه ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﻣﮑﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬در ﻣﺜﺎل ﻓﻮق ﻣﺎ ﺳـﻪ ﻃﺒﻘـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﺮاﮐﺰ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪(1‬ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺮﺑﺎري ﺷﺎﻣﻞ واﺣﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ ‪ (2‬ﺧﺪﻣﺎت ﻣﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﺎﻣﻞ ﺧﺸﮑﺸـﻮﯾﯽ‪ ،‬آﺷـﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬داروﺧﺎﻧـﻪ و ‪(3 ...‬‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﺮي و ﺳﺮﭘﺎﯾﯽ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﺳﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﮔﺮدد‪ .‬در ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺘﻘـﺎﻟﯽ ﻻزم اﺳـﺖ‬
‫از ﯾﮏ ﺳﺮي ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﻣﺜﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ي ﺑﺮق ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﺎﺧﺺ‬
‫زﯾﺮﺑﻨﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﺴﻬﯿﻢ ﻧﻤﻮد و ﺳﻬﻢ ﻫﺮ واﺣﺪ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮار و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه در ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﺌﻮاﻻت زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﯿﻢ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﮐﺪاﻣﯿﮏ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن از ﻫﺰﯾﻨﻪ ي ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ؟‬
‫‪ (2‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ي واﺣﺪ ﺧﺪﻣﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﭼﻨﺪ رﯾﺎل اﺳﺖ؟‬
‫‪ (3‬آﯾﺎ ﯾﮏ واﺣﺪ ﺧﺪﻣﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه در دو واﺣﺪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮد؟‬
‫‪ (4‬آﯾﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در ﺗﻮزﯾﻊ و ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد؟ و دﻫﻬﺎ ﺳﺆال دﯾﮕـﺮ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﯽ در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻬﻼك ‪ :‬اﺳﺘﻬﻼك را ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺎﯾﺪه ي ﯾﮏ ﻗﻠﻢ ﯾﺎ ﯾﮏ ﻧﻮع داراﯾﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﻣﺮور زﻣﺎن‪ ،‬ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﺎر ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬دوام ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﮔﻮﯾﺎي ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ آن وﺳـﯿﻠﻪ ﻣﺴـﺘﻬﻠﮏ ﺷـﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨـﯽ‬
‫ارزش ﮐﺎري ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در واﻗﻊ ارزش آن وﺳﯿﻠﻪ از ﺑﯿﻦ ﻧﻤﯽ رود‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺘﺪرﯾﺞ‪ ،‬در ﻃـﻮل ﻣـﺪت ﻋﻤـﺮ‬
‫ﻣﻔﯿﺪ آن‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻫﻤﺎن ﻣﺪت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣـﯽ ﮔـﺮدد‪ .‬آن ﻗﺴـﻤﺖ از ارزش وﺳـﺎﯾﻞ ﮐـﺎر را ﮐـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺘﻬﻼك ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪.‬‬
‫روﯾﺪاد ﻣﺎﻟﯽ ‪ :‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ درﯾﺎﻓﺖ و ﭘﺮداﺧﺖ ﯾﺎ ﺗﻌﻬﺪي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﻖ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ را ﯾـﮏ‬ ‫‪‬‬

‫روﯾﺪاد ﻣﺎﻟﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ :‬ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ﯾﻌﻨﯽ اراﺋﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي دوﻟﺖ ﻃﺒﻖ ﺑﻮدﺟﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺼﻮب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در واﻗﻊ ﺗﻔﺮﯾﻊ ﺑﻮدﺟﻪ ﯾﮏ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﮐﻤﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻗـﻮه ﻣﻘﻨﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ ﻣـﯽ آﯾـﺪ و در آن‬
‫ﺗﻄﺒﯿﻖ ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬رﺳـﯿﺪﮔﯽ و ﺗﺼـﻮﯾﺐ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪35‬‬

‫ﻻﯾﺤﻪ ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﮐـﻪ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻤﺎً‬
‫زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﮐﺸﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﻫﺪاف ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ‪:‬‬

‫‪-‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر‬
‫‪-‬ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻃﺮح ﻫﺎ در ﺟﻬﺖ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫‪-‬ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد دوﻟﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻃﺮح ﻫﺎ‬
‫ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ از ﻟﺤﺎظ ﮐﻤﯽ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دوﻟـﺖ‬
‫در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ را ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ارزش ﺧﺎﻟﺺ ‪ :‬ارزش ﮐﻞ داراﺋﯽ ﻫﺎ ﻣﻨﻬﺎي ارزش ﮐﻞ ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎي ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬

‫درآﻣﺪ ‪ :‬آن دﺳﺘﻪ از داد و ﺳﺘﺪﻫﺎي ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ارزش ﺧﺎﻟﺺ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫اﻋﺘﺒﺎر ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ :‬اﻋﺘﺒﺎر آن دﺳﺘﻪ از داد و ﺳﺘﺪﻫﺎي ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ارزش ﺧﺎﻟﺺ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ‪ :‬داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ ﻣـﺪت ﺑـﯿﺶ از ﯾﮑﺴـﺎل در ﻓﺮاﯾﻨـﺪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود‪.‬‬

‫داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ ﻣﺪت ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺴـﺎل ﺑﻄـﻮر ﻣﮑـﺮر و ﻣﺴـﺘﻤﺮ در‬ ‫‪‬‬

‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻮﺟﻮدي اﻧﺒﺎر ‪ :‬ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮوش ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﺎﺻﺪ‬ ‫‪‬‬

‫در آﯾﻨﺪه ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻗﻼم ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ‪ :‬اﻗﻼﻣﯽ ﺑﺎ ارزش ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺼﺮف ﺑﻠﮑﻪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ارزﺷـﯽ ﮐـﻪ دارﻧـﺪ‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر داراﯾﯽ ﻫﺎي ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﯿﻦ و ذﺧـﺎﺋﺮ‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﻌﺪﻧﯽ(‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻃـﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﯾﮑﺴﺎل اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮردﻧﯿﺎز آن از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﻃﺮح ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗـﻮﺟﯿﻬﯽ‪ ،‬ﻓﻨـﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼـﺎدي و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﻃـﯽ ﻣـﺪت و‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻌﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت در ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪36‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ) ‪:(GDP: Gross Domestic Product‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎري ﺑﺎزار ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎ وﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ در داﺧﻞ ﯾـﮏ ﮐﺸـﻮر ﯾـﺎﻗﻠﻤﺮو ﯾـﮏ ﻧﻈـﺎم‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬اﮔﺮ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺘﻬﻼك ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ودﯾﮕﺮ داراﺋﯽ ﻫﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﮐﺴـﺮ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ) ‪:(GNP: Gross National Product‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺑﻪ ارزش ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻠﯿﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه و ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎري ﺑﺎزار ﺗﻮﺳﻂ اﻗﺘﺼـﺎد ﯾـﮏ‬
‫ﮐﺸﻮر ) در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر( در ﻃﯽ ﯾﮏ دوره زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ )ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﯾـﮏ ﺳـﺎل ( ﺑـﺪون ﮐﺴـﺮ ﮐﻠﯿـﻪ ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎي‬
‫اﺳﺘﻬﻼك ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ارزش ﮐﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺧﻠﯽ وﺧـﺎرﺟﯽ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﯾﮏ ﮐﺸﻮر و ﯾﺎ ارزش ﭘﻮﻟﯽ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه وﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺟﺎري ﺑﺎزار ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﮐﺴﺮ ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫اﺳﺘﻬﻼك ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي اﺳﺖ ) ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠـﯽ ﺑـﻪ اﺿـﺎﻓﻪ آن‬
‫ﻗﺴﻤﺖ از درآﻣﺪ اﻓﺮاد ﻣﻘﯿﻢ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﻨﻬﺎي آن ﺑﺨﺶ از درآﻣﺪﺣﺎﺻـﻠﻪ در‬
‫ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﻘﯿﻢ ﺧﺎرج ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪(.‬‬
‫اﮔﺮ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺘﻬﻼك ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﮐﺴﺮ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﻣﻠﯽ ‪ :‬ارزش ﭘﻮﻟﯽ ﺗﻤﺎم ﮐﺎﻻﻫﺎ وﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ودرﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ ) ﻣﺜﻼ ﯾﮏ ﺳﺎل ( ﺣﺎﺻـﻞ‬ ‫‪‬‬

‫ﺷﻮد ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻤﺰد ﻫﺮﺧﺪﻣﺖ وﯾﺎ ﮐﺎﻻي ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺼﺮف ﺷﻮد وﺑﻪ ﻓﺮوش ﻧﺮﺳﺪ ﺑﻪ درآﻣﺪ ﻣﻠـﯽ اﻓـﺰوده‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪،‬ﻣﺜﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺨﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ درﻣﻨﺰل ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﻣﻠﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮوﻫﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎ وﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﺮاي ﮐﻞ ﺟﻬﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﺮا درآﻣﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﯾﺎ درآﻣﺪ ﮐـﻞ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﻪ درآﻣﺪ ﻣﻠﯽ ‪ :‬ﮐﻞ درآﻣﺪ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر درﯾﮏ ﺳﺎل ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺮ ﮐﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﻤﺎن ﮐﺸﻮر در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﯿﺎﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ‪ :‬دﺧﻞ وﺗﺼﺮف آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ دوﻟﺖ درﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ‪ :‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ در ﻃﯽ ﯾﮏ دوره زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌـﯿﻦ )ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬ ‫‪‬‬

‫ﯾﮑﺴﺎل( ‪ ،‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮐﻤﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي دارد‪.‬‬

‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ :‬ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ در ﺳـﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ و ﻃـﺮز ﺗﻠﻘـﯽ ﻋﺎﻣـﻪ ﻣـﺮدم و‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﺗﺴﺮﯾﻊ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي و رﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﮐﺮدن ﻓﻘﺮ ﻣﻄﻠﻖ اﺳـﺖ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي ارﺗﻘـﺎء‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮ ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮ و ﯾﺎ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫‪(1‬ﻣﺤﺼﻮل ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ‪(2‬ﺳﺮاﻧﻪ واﻗﻌﯽ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ‪(3‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ‪(4‬ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪37‬‬

‫‪(5‬اﺳﺘﺤﺎق ﻫﺎ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ ‪ (6‬آزادي ‪(7‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار‬

‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ ‪ -2‬آزادي ‪ -3‬ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ ‪ -4‬ﻣﺸـﺎرﮐﺖ ﻣـﺮدم ‪ -5‬اﻓـﺰاﯾﺶ ﺑﻬـﺮه وري ‪ -6‬اﻓـﺰاﯾﺶ ﺳـﻄﺢ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫‪ -7‬ﻧﻮآوري و ﺗﺤﻮل اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ و ﭘﺬﯾﺮش ﻓﻨﺎورﯾﻬﺎي ﻧﻮﯾﻦ ‪ -8‬ﺑﻬﺒﻮد ﻧﮕﺮﺷﻬﺎ ‪ -9‬اﺻﻼح ﻗـﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘـﺮرات ‪ -10‬اﺻـﻼح‬
‫ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ ‪ -11‬اﺻﻼح ﻧﻬﺎدﻫﺎ ‪ -12‬دوﻟﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺳﺮاﻧﻪ ‪ -‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ‪ -‬ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ ‪ -‬درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺪرت ﺧﺮﯾﺪ‬
‫‪ - 2‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ و ﻏﯿﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ‪ -‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺳﺮاﻧﻪ ‪ -‬اﻣﯿﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ ‪ -‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ارزﺷﻬﺎي اﺻﻠﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻌﺎش زﻧﺪﮔﯽ ‪ -2‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ‪ -3‬آزادي ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب‬
‫‪ - 1‬ﻣﻌﺎش زﻧﺪﮔﯽ‪ :‬ﻗﺪرت ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ‬
‫اﻣﮑﺎن دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎي دوام ﺑﺨﺶ زﻧﺪﮔﯽ) ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺬا و ﻣﺴﮑﻦ(‬
‫‪ -2‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ‪ :‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﯽ )درآﻣﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬اﺷـﺘﻐﺎل ﺑﯿﺸـﺘﺮ‪ ،‬آﻣـﻮزش ﺑﻬﺘـﺮ( ﺗﻮﺟـﻪ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑـﻪ ارزﺷـﻬﺎي‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﺎدي ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑـﻪ اﺣﺘـﺮام ﺑـﻪ ﻧﻔـﺲ ﺷﺨﺼـﯽ و ﻣﻠـﯽ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮي اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬آزادي اﻧﺘﺨﺎب‪ :‬ﮔﺴﺘﺮش داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎب اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻓﺮاد و ﻣﻠﻞ از ﻃﺮﯾـﻖ رﻫـﺎﯾﯽ آﻧـﺎن از ﻗﯿـﺪ ﺑﺮدﮔـﯽ و‬
‫واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد و ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﻬﻞ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺸﺮي‪.‬‬

‫راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪:‬‬

‫‪ (1‬راﻫﺒﺮد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮي رﺷﺪ‬
‫‪ (2‬راﻫﺒﺮد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮي ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺷﺨﺼﯽ )ﻏﺬا‪ -‬ﻣﺴﮑﻦ ‪ -‬ﭘﻮﺷﺎك( ‪ -‬ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺎﺳﯽ )اﻣﻨﯿﺖ – آﻣﻮزش – ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ(‬
‫‪ -‬روش ﺳﻨﺠﺶ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ب‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ج‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ زﻧﺪﮔﯽ د‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪38‬‬

‫ﭘﯿﺶ ﺷﺮط ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﮐﺎرآﻣﺪ ‪:‬‬

‫‪ (1‬اﻣﻨﯿﺖ اﺷﺨﺎص و داراﺋﯽ‬
‫‪ (2‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ و روﺷﻦ‬
‫‪ (3‬ﻧﻈﻢ و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮاي ﺑﻪ اﺟﺮا آوردن ﻗﺮاردادﻫﺎ‬
‫‪ (4‬آزادي ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫‪ (5‬ﻧﻈﺎم ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت و ﻗﺎﺑﻞ اﺗﮑﺎء ﮐﺎرآﻣﺪ‬
‫‪ (6‬اﺷﮑﺎل ﮐﺎرآﻣﺪ رﻗﺎﺑﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي اﻧﺤﺼﺎري‬
‫‪ (7‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﺤﺼﺎرات ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ‬
‫‪ (8‬آزادي اﻃﻼﻋﺎت )ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از اﻣﻮر ﺧﺼﻮﺻﯽ(‬
‫‪ (9‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ دوﻟﺖ – ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﮑﯽ‪ ،‬ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺑﯿﻤﻪ – ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮐﺎﻻ و ﻏﯿﺮه‬
‫‪ (10‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﻮارض ﺧﺎرﺟﯽ )ﻣﻔﯿﺪ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﻣﻔﯿﺪ( و اراﺋﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫‪ (11‬ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺗﺤﺮك اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪ (12‬وﺟﻮد ﭼﺘﺮ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﺑﺮاي ﺑﯿﮑﺎران‪ ،‬ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎن ﺷﻐﻠﯽ و ﻏﯿﺮه‬
‫‪ (13‬ﺗﻮان ﻣﻨﺪي اﻓﺮاد از ﻃﺮﯾﻖ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﺑﺮاﺑﺮ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪ (14‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻮآوري و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﻫﺎي ﻓﺮدي‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﮔﺮدش‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﮔﺮدش ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻔﺎوت داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺟﺎري و ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎي ﺟﺎري ﻣﺆﺳﺴﻪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﻣﯿـﺰان‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎ را از ﻣﺤﻞ داراﯾﯽ ﻫﺎي ﺟﺎري ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ درآﻣﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﮐﺴﺮي ﯾﺎ ﻣﺎزاد درآﻣﺪ ﺛﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﭼﻪ ﻣﯿﺰان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ درآﻣﺪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﭼﻪ ﻣﯿﺰان از درآﻣﺪﻫﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ و آﯾـﺎ ﺑﻬـﺎي ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪه‬
‫ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﯿﺶ از درآﻣﺪ ﺑﻮده ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ اﺻﻼح ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻫﺎ و ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿـﺪ و‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﮐﺎﻻﻫﺎ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺨﺖ روز‬ ‫‪‬‬

‫اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻠﯿﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺟﺎري ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﭘﺎﯾﯽ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اي ﮐﺴﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﺷﻐﺎل ﺗﺨﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪39‬‬

‫درﺻﺪي از ﺗﺨﺘﻬﺎي ﻓﻌﺎل ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﻃﯽ ﯾﮏ دوره ﻣﻌﯿﻦ اﺷﻐﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺴـﺒﺖ از ﺗﻘﺴـﯿﻢ ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﺗﺨﺖ روز اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻞ ﺗﺨﺘﻬﺎي ﻓﻌﺎل ﺿﺮب درﺻﺪ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺨﺖ ﻓﻌﺎل‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻬﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ در اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺨﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻬﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري درﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻗﺎﻣﺖ ﺑﯿﻤﺎر‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﮐﻞ روزﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺮ ﮐﻞ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺮﺧﺺ ﺷﺪه و ﻓﻮت ﺷﺪه‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺗﺨﺖ‬ ‫‪‬‬

‫از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ ﺑﺴﺘﺮي ﺷﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﺖ ﻓﻌﺎل ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﺖ روز ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺿﺮﺑﺪر ‪.365‬‬

‫ﺗﺨﺖ روز ﻓﻌﺎل‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﺖ ﻓﻌﺎل ﺿﺮﺑﺪر ‪.365‬‬

‫ﺗﺨﺖ روز ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪‬‬

‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺠﻤﻮع روزﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮي ﮐﻠﯿﻪ ﺑﯿﻤﺎران در ﯾﮏ دوره ﻣﺎﻟﯽ ‪.‬‬
‫از ﺗﻔﺎوت ﺗﺨﺖ روز ﺑﺴﺘﺮي و ﺗﺨﺖ روز ﻓﻌﺎل ﻣﯽ ﺗﻮان ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه ﺑﯿﻤﺎرﺳـﺘﺎن را ﺗﺸـﺨﯿﺺ داد و ﺑـﺮاي‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺘﻬﺎي ﺑﻼ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫روﺷﻬﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ – اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ » ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﺴﺒﯽ « اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف واﺣﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ‪.‬‬
‫ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف واﺣﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﮐﺪام اﺳﺘﺮاﺗﮋي در اوﻟﻮﯾﺖ اﺳﺖ وﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ – ﺑﻬﺮه دﻫﯽ ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ وﻣﻨﻔﻌﺖ ﭘﺮوژه ﻫﺎﺋﯽ را ﮐﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﺑﺎره ﺿﺮورت اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻘﻒ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ،‬در اوﻟﻮﯾـﺖ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐﻤـﮏ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪40‬‬

‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ – ﮐﺎرآﺋﯽ ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ – اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ درآن اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺣﺠﻢ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﮐﺎراﯾﯽ‬ ‫‪‬‬

‫ﮐﺎراﯾﯽ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم اﺑﺰاري اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺘﺎﻧﺪه ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ داده ﻫﺎ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ - 1‬ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي از اﺗﻼف ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪ -2‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل واراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫‪ -3‬ﺗﻮﻟﯿﺪ و اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه را ارﺿﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ‬ ‫‪‬‬

‫اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺗﻮﺟﻪ دارد‪ .‬اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ در ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﻫﺪاف آن ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻟﺰوم واﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪:‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ ﺟﻮاﻣﻊ ﻃﯽ ادوار ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﮐﻦ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزﻣﺎن و ﮐﺸﻮرﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه اي داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬اﻣـﺮوزه در ﺗﻤـﺎﻣﯽ زﻣﯿﻨـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﺎوري‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺟﻮاﻣﻊ و ﮐﺸـﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻘـﺶ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﺳـﺎز ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫رﯾﺰي ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ درﺻﺪ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ و ﺗﻮان ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﻻ ﺑـﺮد ﮐـﻪ ﻣـﺪﯾﺮان‬
‫ﻋﺎﻟﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻤﻼً در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي درﮔﯿﺮ ﺷﺪه و ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻧﺪه ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬درﮔﯿﺮ ﺑﻮدن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ارﺷﺪ ﺳﺎزﻣﺎن در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﻮده و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﺤﺪ و ﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ در ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﺗﺪوﯾﻦ و اﺟﺮاي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﻬﺎي ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وﺣﺪت‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ و ﻣﺸـﺎرﮐﺖ‬
‫ﻓﻌﺎل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﺎﻟﯽ در زﻣﺮه ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در اﺟﺮاي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم اراﺋﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راه ﺣﻞ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤـﯿﻂ ﺧـﺎرﺟﯽ ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﻗﯿﻖ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬آﮔﺎﻫﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻧﯿـﺰ واﮐـﻨﺶ آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﯿﻂ دارد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪:‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﺑﺎ اوﻟﻮﯾﺖ ﺗﺮﯾﻦ ارﮐﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ زﻣﺎن ﺣﺎل ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﭘﯿﻮﻧﺪ‬
‫ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺘﺮدراﮐﺮ )‪ (Peter Druker‬ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪41‬‬

‫ﮔﯿﺮي از اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻮرد آﯾﻨﺪه‪ ،‬ﺗﻼﺷﻬﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آن ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه ﺑـﺎ اﻧﺘﻈـﺎرات‪ ،‬از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺎزﺧﻮرد‪.‬‬
‫از دﯾﺪﮔﺎه دﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي درﺳﺖ و ﺳﭙﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺴﯿﺮ‪ ،‬راه‪ ،‬وﺳـﯿﻠﻪ ﯾـﺎ روش درﺳـﺖ و ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ اﯾﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎ ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ از اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷـﻮد ﮐـﻪ ﻣﺸـﺘﻤﻞ ﺑـﺮ ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ‬
‫ﻫﺪﻓﻬﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮاي روﯾﺎروﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات و ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻦ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎت آﯾﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺪف اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻣﯿﺰان ﻗﺒﻮل ﺧﻄﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ و اﺗﺨﺎذ ﺗﺪاﺑﯿﺮي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑـﺮاي دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﻌﺎرﯾﻔﯽ ﮐﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻋﻤـﺪه ﺑـﻪ ﭼﺸـﻢ ﻣـﯽ ﺧـﻮرد ﮐـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﺎﻫﯿﺘﺎً ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ و اﺻﻮﻻً ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﻧـﻮع ﮐـﺎر و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم آن را ﻣﻌﻠﻮم ﮐﺮد‪.‬‬
‫ب( ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﺎﯾـﺪ در آﯾﻨـﺪه اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد و ﻧﯿـﺰ‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻃﺮﺣﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫پ( ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي وﺳـﯿﻠﻪ اي ﺑـﺮاي‬
‫ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻋﻤﺪه ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در زﻣﺎن ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف ﺷﺶ ﮔﺎﻧﻪ زﯾﺮ اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ‬

‫ﺗﺪوﯾﻦ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺴﯿﺮ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﺘﺮل‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﻪ‬

‫ﻣﻨﻈﻮر‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺎﯾﻌﺎت و‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬

‫اﺿﺎﻓﺎت‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ و‬
‫ﮐﺎراﯾﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪42‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪:‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﺮ ﯾﺎ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻔﮑﺮ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ و ﻫﺪاﯾﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺗﻼﺷﯽ اﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣـﻨﻈﻢ ﺑـﺮاي‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﺎت ﺑﻨﯿﺎدي و اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﯿﺮي ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن را در ﭼﺎرﭼﻮب ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺷـﮑﻞ ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ‪.‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻫﻤﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ اﻫﺪاف و ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺳـﺘﺮاﺗﮋﯾﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺮاي‬
‫دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ آن اﻫﺪاف ﺑﺮاي ﮐﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ؟ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺳﺎزﻣﺎن‪:‬‬
‫‪ ‬ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮي آﯾﻨﺪه اش را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻪ روش اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﯿﻨﺪﯾﺸﺪ و اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮي را ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ در آﯾﻨﺪه ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎي اﻣﺮوز را در ﭘﺮﺗﻮ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي آﯾﻨﺪه آﻧﻬﺎ اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺎﯾﻪ و ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ ‬در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﺼﯿﺮت را اﻋﻤﺎل ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﻄﻮح و ﮐﻨﺶ ﻫﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺻﻠﯽ و اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ روش ﮐﺎرﺳﺎز ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪:‬‬
‫‪ ‬ﮔﺎم اول‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‬
‫‪ ‬ﮔﺎم دوم‪ :‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﯿﻂ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﮔﺎم ﺳﻮم‪ :‬ﺗﺪوﯾﻦ رﺳﺎﻟﺖ‪ ،‬دورﻧﻤﺎ‪ ،‬ارزﺷﻬﺎ و اﻫﺪاف ﮐﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‬
‫‪ ‬ﮔﺎم ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﮔﺎم ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪ ‬ﮔﺎم ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪43‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪:‬‬

‫‪.‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮاي‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﯿﻂ‬

‫داﺧﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺧﺎرﺟﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ و‬

‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ذﯾﻨﻔﻊ‬ ‫اﺻﻼح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ رﺳﺎﻟﺖ ‪ ،‬دورﻧﻤﺎ ‪ ،‬ارزش ﻫﺎ و اﻫﺪاف ﮐﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪44‬‬

‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد روﺷﯽ ﺑﺮاي ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪:‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻋﻮاﻣﻞ "ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ" و "اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ" را ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ‪ .‬ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟـﻪرﯾـﺰي‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﯿﻦ "ﮐﺎرآﯾﯽ" و "اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ" ﺗﻤﺎﯾﺮ ﻗﺎﺋﻞ ﻣﯽﺷﻮد ‪ .‬در"ﮐـﺎرآﯾﯽ" اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﻔﯿـﺪ از ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ اﺳـﺖ ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ "اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ" ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﻪ ﻧﺤـﻮي اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻫـﺪف ﻫـﺎ‬
‫ﺷﻔﺎف ﺗﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﻬﻞﺗﺮ ﺑﻮده و در روش ﻫﺰﯾﻨﻪﺑﻨﺪي آن ارﺗﺒـﺎط ﺑـﯿﻦ داده و ﺳـﺘﺎﻧﺪه ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ‪.‬‬
‫اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﺳﺘﻘﺮار ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل در دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬اﺻﻮل و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل ‪:‬‬

‫‪ -1-2‬ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﺳﺖ دوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺮﯾـﺪار‪ ،‬از دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾـﯽ ﺑـﺮاي‬
‫اراﺋﻪ آن ﺑﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن اﺳﺖ‪ .‬دراﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اراﯾﻪ ﺧﺪﻣﺎت آﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ‪ ...‬اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آن ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﻬﺎدهﻫﺎ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد( ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽﮔﯿـﺮد ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﮐﻞ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت وﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﺑـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﻫﺰﯾﻨﻪ واﻗﻌﯽ اراﯾﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ :‬ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺰﯾﻨﻪاي‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه در ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت وﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت‬

‫‪ -2-2‬ﻫﺪف و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺎﺻﻞ از ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل‬

‫در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﻈﺎم ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻗﺮارداد ﯾﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪاي ﺑﺎ دوﻟﺖ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را اراﯾﻪ ﯾﺎ ﮐـﺎﻻﯾﯽ‬
‫را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﯿﺪي ﯾﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓـﻖ را ﺗﻌﯿـﯿﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺰﺑﻮر اﻃﻼﻋﺎت زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﻋﻨﻮان ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬ﺷﺮح ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‬
‫‪ ‬اﻫﺪاف ﮐﻤﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﺷﺎﺧﺺ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻤﯿﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪45‬‬

‫‪ ‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻫﺮ ﻗﻠﻢ از ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‬

‫در ﻧﻈﺎم ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺳﻘﻒ ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ ،‬در ﺗﻌﯿـﯿﻦ‬
‫اﯾﻦ ﺳﻘﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ارزﯾﺎﺑﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﻗﯿﻤﺘﻬﺎي ﺑﺎزار و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار ﮔﯿـﺮد‪.‬‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﺳﻘﻒ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي دوﻟﺖ ﺑﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾـﯽ در ﭼـﺎرﭼﻮب‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑـﺮاي ﮐﻤـﮏ ﺑـﻪ رﺳـﯿﺪن ﺑـﻪ ﺗﻔـﺎﻫﻢ‪،‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺿﻤﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اوﻟﻮﯾﺖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﮐﻨﻨﺪ ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي ﮐـﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﺳﻄﺤﯽ از ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎي زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧـﺪﻣﺎت ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻓﺮآﯾﻨـﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳـﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﺣﺬف ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي داراي اوﻟﻮﯾﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪي ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫‪‬‬
‫روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺳﺎس ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾـﯽ و ﺗﺨﺼـﯿﺺ اﻋﺘﺒـﺎرات ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣﺸـﮑﻞ اﺳﺎﺳـﯽ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ در اوﻟﯿﻦ ﺳﺎل اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺧﺺﻫـﺎي ﺗﻌـﺪﯾﻞ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺳﺎل ﻣﺒﻨﺎ ﻣﻮرد اﺻﻼح ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﻌﻠﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ را ﮐﻪ "ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي اﻓﺰاﯾﺸـﯽ" )‪(Incremental‬‬
‫اﺳﺖ ‪ ،‬دﮔﺮﮔﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ ‪.‬‬
‫در روش ﻓﻌﻠﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ﯾﺎ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺒﻨﺎي اﺻﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺮ ﺳـﺎل ﺑﺮاﺳـﺎس ﺷـﺎﺧﺺ‬
‫ﻫﺎي ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ‪ ،‬ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﯾﺎ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺟﺪﯾﺪ ‪ ،‬ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺷـﺪه ﯾـﺎ ﺧـﺪﻣﺖ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬در واﻗﻊ ﻗﺪرت ﭼﺎﻧﻪزﻧﯽ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ اﺳﺎس ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﻣـﯽدﻫـﺪ و در اﻏﻠـﺐ ﻣﻮاﻗـﻊ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺳﻘﻒ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ و ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺪارد ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﻤـﻪ ﺟﺎﻧﺒـﻪ و ﺑـﺎ درﺻـﺪي ﺧـﺎص‪،‬‬
‫اﺟﺮاي ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪ .‬ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﺻـﻮل‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3‬ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‬

‫در ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ اﯾﺮان ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﭘﺎﯾـﻪﻫـﺎي ﻻزم ﺑـﺮاي ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎ و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ اﺟـﺮاي ﺑﻮدﺟـﻪ ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ )‪ (4‬ﻣﺎده )‪ (1‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ‪" ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ" ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﯾـﯽ دوﻟـﺖ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﻫﻤﺮاه ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﯽﮔﺮدد و ﺿﻤﻦ آن در ﻗﺎﻟﺐ ﻫـﺪﻓﻬﺎ و ﺳﯿﺎﺳـﺘﻬﺎي ﻣﻨـﺪرج در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺠﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﺸﺨﺺ و ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﯾﯽ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد ‪.‬‬
‫در ﺑﻨﺪ )‪ (8‬ﻣﺎده )‪ (1‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﯿﺰ "ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﯾـﯽ" ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎي ﺟـﺎري )ﻫﺰﯾﻨـﻪاي( و‬
‫ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ )ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ( دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﻨﺪ )‪ (9‬ﻫﻤﯿﻦ ﻗـﺎﻧﻮن "ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎي‬
‫ﺟﺎري" )ﻫﺰﯾﻨﻪاي( ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﻃﻼق ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫـﺪﻓﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺳـﺎﻻﻧﻪ ﻃـﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪46‬‬

‫ﯾﮏ ﺳﺎل اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﺰﯾﻨﻪ آن از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﺟﺎري )ﻫﺰﯾﻨﻪاي( ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ در ﻣـﺎده )‪ (19‬ﻗـﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﮑﻠﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮح ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻃﺮحﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ و ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﮐﺸﻮر ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺣﺪود اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﮑﺎم ﻓﻮق‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ذﯾﻞ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﮐﻤﯿﺖﭘﺬﯾﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰﺑﻮر اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎﯾـﺪ داراي ﻫـﺪف و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎر ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي و ﻧﻈـﺎرت راﻫﺒـﺮدي رﯾﺎﺳـﺖ ﺟﻤﻬـﻮري و‬
‫ﺳﺎﯾﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ذيﻧﻔﻊ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿـﺮد و اﯾـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ اﺳـﺎس ﮐـﺎر‬
‫ﮔﺰارﺷﮕﯿﺮي و ﻧﻈﺎرت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ذﯾﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﮔﺰارﺷﮕﯿﺮي از آﻧﻬﺎ را ﺳـﺎده ﺳـﺎزد‪ .‬در ﮔﺰارﺷـﮕﯿﺮي‬
‫اﺻﻞ "ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ" اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ در ﻗﺎﻟﺐ ﺷﺮح وﻇﺎﯾﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و واﻗﻌﯿﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﯿﺎن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿﺎت و واﺣـﺪﻫﺎي اﺟﺮاﯾـﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺳـﻌﯽ ﺷـﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎ ﺑـﻪ‬
‫واﺣﺪﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺸﺨﺺ در درون ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﯿـﺎت و واﺣـﺪﻫﺎي اﺟﺮاﯾـﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ و اﺟﺮاء ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﻬﺘـﺮي اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد و ﻋﺎﻣـﻞ ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﺖ در‬
‫داﺧﻞ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺸﺨﺺﺗﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -2-4‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ‪: .‬‬
‫اﻟﻒ ( ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ‪" :‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻐﯿﺮ" ‪" ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺷﺒﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ" و "ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ"‬
‫در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻫﺰﯾﻨﻪ واﺣﺪ )‪ (Unit Cost‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﯾـﺎ اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺖ اﺳـﺖ ﮐـﻪ از ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺣﺠـﻢ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫"ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﻐﯿﺮ" ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫"ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺷﺒﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ" ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ اﺳﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﺳـﻄﻮح ﻣﺘﻌـﺪدي‬
‫از ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫"ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ" در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت‪ ،‬ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮي ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ و در داﻣﻨـﻪ وﺳـﯿﻌﯽ از‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ ‪.‬‬
‫ب ( روش دﯾﮕﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏ آن ﺑﻪ‪" :‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي اﻓﺰاﯾﺸـﯽ"‪" ،‬ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﺗﻌﻬـﺪ ﺷـﺪه" و "ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﻓﺮﺻﺖ" اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي درﺧﺼﻮص اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ‪ ،‬آﺷـﻨﺎﯾﯽ ﺑـﺎ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫اﻓﺰاﯾﺸﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﻘﻂ آن دﺳﺘﻪ از ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾـﺪ ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و اﻣﮑﺎن ﮐﺎﻫﺶ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﺗﻌﻬـﺪ ﺷـﺪه ‪ ،‬ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﻫـﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪47‬‬

‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺬف ﻧﺒﻮده و ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت آﯾﻨﺪه در آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮي ﻧﺪارد‪" .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻓﺮﺻـﺖ" ﻣﻨـﺎﻓﻊ از دﺳـﺖ‬
‫رﻓﺘﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﺪم اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﻣﻮرد اﻧﺠﺎم ﺑﻌﻀﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ج ( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ "ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل" و "ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل" ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪاي ﮐﻪ ﻫﻢ از دﯾﺪﮔﺎه ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه و ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻬﻢ اﺳﺖ درك ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻃﺒﻘـﻪﺑﻨـﺪي آن‬
‫ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬روش ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫د ( ﺑﺮاي ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﺼﻮل ‪ ،‬از روش ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﺻﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ردﯾﺎﺑﯽ ﺑـﺎ ﺗﺨﺼـﯿﺺ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎ دارد ‪ .‬ﺗـﻮان ﺗﺨﺼـﯿﺺ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن روش ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟـﻮد و درك ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ از ارﺗﺒـﺎط ﺑـﯿﻦ ﻋﻤﻠﯿـﺎت و‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ دارد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ اﻗﻼم ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪه ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ﮐـﺎﻫﺶ ﺗﺨﺼـﯿﺺ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺑﯽﻣﻮرد‪ ،‬دﻗﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﯾﺎ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ ‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ردﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ ‪ ،‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي‬
‫ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﮐﺮدن اﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﻬﻢ آﻧﻬﺎ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﯽﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي آب ‪ ،‬ﺑـﺮق و ﺳـﻮﺧﺖ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﯾﮏ واﺣﺪ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮل آن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺑﺎزﺳﺎزي ﻏﯿﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ و ﮐﺎﻫﺶ ﻏﯿﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ داراﯾﯽﻫﺎ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺨﺼـﯿﺺ ﺑـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﯾـﺎ‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﺣﺬف ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ و ﻫﺰﯾﻨﻪ واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل و ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﻓﺮآﯾﻨـﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﯾـﺎ اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت و ﻫﺰﯾﻨـﻪ‬
‫ﻧﻬﺎدهﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻮﺳﺴﻪاي را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﯿﺪ آن اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﯿﻪﻫﺎي ﺳـﻼﻣﺘﯽ ﺑـﺮاي ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮﺳـﻨﻠﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺮاي ﻃﺮاﺣـﯽ و ﭼـﺎپ و ﺗﻮزﯾـﻊ اﯾـﻦ‬
‫اﻃﻼﻋﯿﻪﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان "ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ" ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪48‬‬

‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﯿﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻧﺪارﻧﺪ "ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ" ﺗﻠﻘﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬اﯾـﻦ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺳﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪﻣﺎت اداري و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻃﻼﻋﯿﻪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑـﺮق و ﺳـﻮﺧﺖ و‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮات ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬از ﺟﻤﻊ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﯿﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ واﺣﺪ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ را ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ واﺣﺪ ﯾﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻔﯿﺪي ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه ﺑﺸـﻤﺎر ﻣـﯽرود‪ .‬از اﯾـﻦ ﺷـﺎﺧﺺ‬
‫ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي ﮐﺎرآﯾﯽ ﯾﮏ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-5‬اﻫﺪاف روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬

‫در ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ اﯾﻦ روش دو ﻫﺪف ﮐﻠﯽ را دﻧﺒﺎل ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫اول‪ :‬ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم درﺧﺼﻮص ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي واﺣﺪ اﺟﺮاﯾﯽ ذيرﺑﻂ‪ ،‬ﺑـﻪ اﻫـﺪاف ﻧﻈـﺎرت ﺧـﺎرﺟﯽ ﮐﻤـﮏ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﺤﺴﺎب ﻣﺎﻟﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﺎﻟﯽ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ درج ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﮔﺰارش ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و روش ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣﺤﺼـﻮل و‬
‫ﻧﺮخﻫﺎي ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺷﺎره ﮔﺮدد‪.‬‬

‫دوم‪ :‬روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪي ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرﺗﻬﺎي داﺧﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورد‪ .‬ﻧﻈﺎرﺗﻬﺎي داﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫اﯾﻦ اﺳﺎس اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮدﺟﻪﻫﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬از اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮان در اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ و در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ را ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ داد‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪:‬‬

‫در ﮐﺎرﺑﺮد روش ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دو ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ اول ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن ﺑﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ و ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﺟﺮاي ﻗـﺎﻧﻮن ﯾـﮏ ﻓﺮآﯾﻨـﺪ اﺳـﺖ و‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬از ﻃﺮﻓﯽ ارﺳﺎل ﮔﺰارش ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷـﻮد و ﻣﺤﺼـﻮل‬
‫ﯾﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺤﺼﻮل ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﯾﺎ واﺣﺪ اﺟﺮاﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ وﯾﺎ اراﺋﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد و ﺑـﺮ ﻣﺤـﯿﻂ ﺧـﺎرج‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪49‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ دوم اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﺘﺎﻧﺪهﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﯾﮏ واﺣﺪ اﺟﺮاﯾﯽ ﻟﺰوﻣﺎً از ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﯽﮔﺮدﻧـﺪ و ﻣﻤﮑـﻦ‬
‫اﺳﺖ دو ﯾﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ دﺧﺎﻟﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﺘﺪوﻟﻮژي ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ از ‪ 5‬ﻣﺮﺣﻠﻪ زﯾﺮﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ - 1‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ و ﻫﺪف ﮐﻤﯽ آﻧﻬﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻫﺪفﻫﺎي ﮐﻤﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ - 2‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎل ﻣﺎﻟﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ -3‬ﺗﺸﺨﯿﺺ و ردﯾﺎﺑﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﻣﻮرد روش ردﯾﺎﺑﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ - 4‬ﺗﺸﺨﯿﺺ و ردﯾﺎﺑﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﺧﺼﻮص اﻗﻼم ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ - 5‬ﺟﻤﻊ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‬
‫از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻞ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪:‬‬

‫‪ -1‬داﻧﺴﺘﻨﯿﻬﺎﯾﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻮدﺟﻪ – دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺮوس ﭘﯿﻠﻪ وري – ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﺸﺮ ﺟﻬﺎد – زﻣﺴﺘﺎن ‪.1376‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺘﺎﺑﭽﻪ اي ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮان – ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن‪ :‬دﮐﺘـﺮ دوﻧﺎﻟـﺪاس ﺷـﭙﺎرد‪ ،‬دﮐﺘـﺮ‬
‫دوﻣﯿﻨﯿﮏ ﻫﻮﺟﮑﯿﻦ – دﮐﺘﺮ اﯾﻮن اي آﻧﺘﻮﻧﯽ – ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ :‬دﮐﺘﺮ اﻓﺸﯿﻦ ﭘﺎﯾﺪار – ﻧﺎﺷـﺮ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﺑﻬﺪاﺷـﺖ –‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ‪.1380‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻮدﺟﻪ از ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺗﺎ ﮐﻨﺘﺮل – دﮐﺘﺮ ﻣﻬﺪي اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد و اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﻓﺮج وﻧﺪ –ﺳـﺎزﻣﺎن ﭼـﺎپ و اﻧﺘﺸـﺎرات وزارت‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﯽ‪ -‬زﻣﺴﺘﺎن ‪. 1382‬‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ -‬ﻣﺪﯾﺮت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ‪،‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﻤﻨﺎن‪50‬‬

‫‪ -4‬ﭼﻬﻞ و ﻫﺸﺘﻤﯿﻦ اﺟﻼس رؤﺳﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺸﻮر – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ‪ ،‬ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬
‫و اﻣﻮر ﻣﺠﻠﺲ ‪ -‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ )ﮐﯿﻔﯿﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮد‪ ،‬ﻣﺎﻟﯽ و اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ( – دﮐﺘﺮ ﻓﺮﻫﺎد ﺻـﺪر‬
‫و دﮐﺘﺮ ﺳﺎﻻرﯾﺎن زاده ‪ -‬ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪.82‬‬
‫‪ -5‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ – دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ ﻃﺒﯿﺒﯽ – دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﻠﮑﯽ – ﭼﺎپ اول ‪.1382‬‬
‫‪ -6‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم آﻣﺎر ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ – ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻓﺮزﯾﺐ‬
‫‪ -7‬ﮐﺎرﺑﺮد آﻣﺎر در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ‪ -‬ﺣﻤﯿﺪ ﻣﻘﺪﺳﯽ ‪ -‬ﻧﺎﺷﺮ واژه ﭘﺮداز‪ -‬ﺗﻬﺮان ‪.1381‬‬
‫‪ -8‬ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮان و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ -‬ﻣﺴﻌﻮد اﺑﻮاﻟﺤﻼج – وزارت ﺑﻬﺪاﺷـﺖ‬
‫‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ – ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ – ﺳﺎل ‪1379‬‬

‫‪ -9‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‬

‫‪ -١٠‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر‬

‫‪ - 11‬ﺗﺤﻮﻻت اﻗﺘﺼﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ – دﮐﺘﺮ ﻏﻼﻣﻌﻠﯽ ﻓﺮﺟﺎدي‬
‫‪ - 12‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﻘﺮرات ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ‬
‫‪ - 13‬ﻣﻄﺎﻟﺐ آﻣﻮزﺷﯽ اﺟﺮاي ﺑﻮدﺟﻪرﯾﺰي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﺳﺎل ‪ - 1385‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدي و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ دﻓﺘـﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫رﯾﺰي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪1384‬‬