Układ ręki, dłoni i palców do gry na pianinie/fortepianie.

Ręka, dłoń i palce są częściami ciała używanymi do naciskania klawiszy i nazywane są

aparatem gry na instrumencie klawiszowym.
W jaki sposób ustawić ten aparata i jak go używać, aby najefektywniej służył osobie
grającej?

Zacznijmy od ręki (dotyczy to zarówno ręki prawej, jak i lewej). Układ ręki powinien być
taki, że ramię zwisa swobodnie wzdłuż tułowia, a przedramię utrzymywane jest w
poziomie. Ramię i przedramię powinny być połączone luźnym łokciem, podatnym na
swobodne ruchy we wszystkich kierunkach.

Dłoń, wraz z zaokrąglonymi palcami, powinna być skierowana wnętrzem ku klawiaturze,

tak jakbyśmy trzymali w niej okrągły przedmiot odpowiedniej wielkości. Dla małej dłoni
będzie to piłka do tenisa, a dla dużej męskiej dłoni okazały owoc egzotyczny np. grejpfrut.
Przegub dłoni powinien znajdować się na tej samej wysokości co łokieć, i powinien być
niezapadnięty, ani niewyniesiony nienaturalnie zbyt wysoko.

Palce powinny dotykać opuszkami klawiszy instrumentu i być sztywne, mocne,

niewyginające się.
Cały ciężar ręki powinien spoczywać na czubkach lekko usztywnionych palców.

Aparat ręki należy utrzymywać luźno, bez spinania mięśni. Najczęstszym błędem jest
napinanie mięśni przedramienia i dłoni, w celu celniejszego trafiania palcami w klawisze.
Jednak po niedługim czasie efekt jest odwrotny – usztywniony aparat ręki męczy się
szybciej i pojawiają się nietrafione naciśnięcia klawiszy, a również brak możliwości gry w
odpowiednio szybkim tempie.

Innym aspektem wykorzystywania ręki, w ramach prawidłowego ustawienia, jest

sprawianie, aby ręka „żyła” w trakcie gry, czyli wykonywała nieustanne ruchy potrzebne
do odpowiedniego artykułowania dźwięków i interpretowania wykonywanej muzyki. Tak
więc, jedynymi usztywnionymi i napiętymi miejscami w ciele powinien być dół pleców
(aby móc je utrzymywać w pozycji prostej) i ostatni staw palca, tuż nad paznokciem (aby
nie powodować załamywania się końcówek palców).

Ważną sprawą jest rozgrzewka aparatu ręki przed wykonywaniem wymagających partii
utworu, np. szybkich akordów granych fortissimo. Wówczas wskazane jest rozruszanie ręki
poprzez wykonywanie fragmentów granych pojedynczymi dźwiękami w dynamice piano i
w wolnym tempie.

Podsumowując, można powiedzieć, że na pianinie gra się nie tyle palcami, co całą ręką, a
nawet tułowiem, kołysząc się, pochylając się do przodu lub odchylając od instrumentu.
Dlatego instruując uczniów, pisząc notatkę z podsumowaniem lekcji i wytycznymi do
ćwiczeń, nigdy nie używam sformułowań: gra palcami, prawą dłonią, lewą dłonią, tylko
zawsze mówię i piszę o grze prawą lub lewą ręką, mając na myśli cały aparat ręki, od barku
aż po czubki palców.
Życzę udanych, owocnych ćwiczeń z luźnym utrzymywaniem rąk i zaokrąglonymi
palcami obydwu dłoni.