Jasper Huyghe 1

4EC5
7-6-2022

Nederlands – EX JUNI 2022

Les 8: Feit of fictie?

Populaire bladen Focus ligt op amusement & ontspanning

Richten zich op emotie & sensatie.

→ Minder intelligente lezers

Kwaliteitsbladen Streven naar feitelijke, objectieve berichtgeving

Betrouwbaarheid van de bron:

1. Wie is de zender? (anoniem -> minder betrouwbaar)
2. Is de zender deskundig?
3. Bedoeling vd zender?
4. Beoordeling vd bron

Les 20 + 27: De mythe en de fabel & legende, sage en

stadssage
Zie schema drive + extra oef. Drive (+ verbetersleutel voor de
uitdrukkingen)
Moderne mythe Verhaal dat je gelooft om iets
wetenschappelijk onverklaarbaars
toch te begrijpen. Grote rol voor
aliens of het paranormale.
bv. graancirkels

Les 34: Sprookjes

Sprookjes Oorspronkelijk bedoeld voor
volwassenen (met geweld en
erotiek). Door bewerkingen &
vertalingen werden sprookjes
geschikt voor kinderen.

Volkssprookjes Oud, mondeling overgeleverd.

bv. Hans & grietje, Sneeuwwitje,..

1
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Cultuursprookjes Recenter, geschreven door 1

persoon. (vooral 19e eeuw)
bv. De kleine zeemeermin
Sprookjesbewerkingen Tekenfilms, prentenbeken
gebaseerd op sprookjes.

Kenmerken sprookjes:
• Onbepaalde tijd en plaats
• Magie & fantasie
• Vlakke personages
• Happy end
• Veel herhalingen, vaste formuleringen en getallensymboliek

Les 25: Taalvariatie

Taalregister
Gebruikt om je taalgebruik aan de situatie aan te passen
(informeel <-> neutraal <-> formeel)

Factoren:
- Doelpubliek
- Tekstdoel
- Medium
- Teksttype

Taalregister in het woordenboek

Afkorting Volledige naam Betekenis/gebruik
euf. Eufemistisch Een eufemisme is een stijlfiguur waarmee iets
mooier wordt voorgesteld dan het in werkelijkheid
is.

form. Formeel /

inf. Informeel /

bijb. Bijbeltaal Bijbeltaal het christendom en de Bijbel hebben

een enorme invloed op ons geestelijke en
culturele leven en daardoor ook op ons
taalgebruik.

arch. Archaïsch Een archaïsme is een verouderde taalvorm

2
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Les 18,21,28,30
Zie voorbereiding ‘toets 1’

Les 33,42,44,49
Zie voorbereiding ‘toets 2’

Les 35: BZL

3
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Project Nieuws in de klas

1 8 functies van het nieuws

Laatste nieuws Bij de mensen brengen om bij te
blijven

Opinie geven Mening over actuele onderwerpen

Kennis overdragen Inzicht geven in maatschappelijke

en/of wetenschappelijke
ontwikkelingen

Verslag weergeven Meebeleven van gebeurtenissen en

evenementen

Agenda Praktische informatie over

diensten, activiteiten, producten…

Advies Raad over persoonlijke en/of

maatschappelijke vraagstukken

Amusement Vermaak, verstrooiing, tijd doden

Interactie Platform voor uitwisselingen van

mening, opvatting, gevoelens,
visie

2 Nee tegen nonsens

Parodie of satire Berichten die humoristisch bedoeld zijn, maar

soms verwarrend kunnen zijn als ze over
nieuwsfeiten gaan.

Haattaal Eenzijdige informatie met de intentie om schade

toe te brengen.

4
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022
Slechte journalistiek Berichten die niet kloppen, omdat er te weinig
onderzoek is gedaan of er verkeerde informatie
in staat.

Propaganda Eenzijdige informatie met een politiek doel.

Framing De info is correct, maar zinnen en beelden

worden op een bepaalde manier gekozen om
mensen te gaan beïnvloeden.

Regels onderscheiden van nepnieuws:

1. Is de titel neutraal?
2. Wie is de auteur?
3. Wat is de datum?
4. Wie publiceerde het nieuws?
5. Wat zijn de bronnen?
6. Kloppen de links?
7. Welke reden had de auteur?
8. Wat zijn de vooroordelen?
9. Hoe is de info voorgesteld?
10. Is er beeldmateriaal?

3 Waarom geloof jij fake news?

Feitelijk nieuws Nepnieuws

-Relevant -Commercieel oogpunt

-Accuraat -Politieke motivatie
-Gemaakt door professionals
-Eerlijk tegenover de feiten

Grijze zones
1.Slechte journalistiek 2.Propaganda 3.reclame

Oppervlakkig Extreem Reclame en pop-ups

Onnauwkeurig Partijdige inhoud Gesponsorde inhoud
Sensationeel Liegende politici

5
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022
4 Verschillende nieuwsplatformen
Zie Classroom

5 Een artikel schrijven

5W’s 1H methode:
Wie? Over wie gaat het nieuwsbericht?
Wat? Wat is er precies gebeurd?
Waar? Op welke plek is het gebeurd? Dit kan heel specifiek zijn.
Wanneer? Op welke datum is het nieuwsfeit gebeurd of gaat er iets
gebeuren?
Waarom is dit gebeurd?
Hoe is het gebeurd?

6 Teksttypes in het nieuws

Het achtergrondverhaal/de Dit vormt een aanvulling op de
nieuwsanalyse nieuwsberichten. De journalist
verzamelt materiaal (rapporten,
archiefstukken, boeken,
gesprekken) dat de lezer in
staat stelt de actualiteit beter te
interpreteren.

De column Dit is een kort stukje, flitsend

geschreven, vaak ironisch (met
wat humor dus) en soms vanuit
een verrassend perspectief.

Het opiniestuk/ het commentaar Hierin geeft de redactie of een

vaste medewerker haar/zijn
mening over een belangrijk
actueel thema. Meestal heeft
dit stuk een vaste rubriek en
plaats in de krant.

Het foto-artikel/ foto met bijschrift Dit is een visueel nieuwsbericht.

Het onderschrift verduidelijkt
wat er op de foto te zien is en
/of geeft extra informatie.

Het interview Een vraaggesprek op papier,

waarbij de journalist peilt naar
de opvattingen en handelingen.

6
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Het nieuwsbericht Dit stuk bestaat uit een zo

objectief mogelijke opsomming
van feiten. De belangrijkste
elementen staan in de eerste
alinea’s, de minder belangrijke
doorgaans achteraan. Onder
tijdsdruk kan een bericht zo
snel ingekort worden: de
laatste alinea kan gemakkelijk
weggelaten worden zonder dat
dit door de lezer opgemerkt
wordt.

Het nieuwsverhaal Uitgebreider en diepgaander

dan het nieuwsbericht. Het is
gebaseerd op meerdere
nieuwsbronnen en dus het
resultaat van echte
nieuwsgaring. Dit kan het
eerste stuk zijn over een
nieuwsfeit, ofwel een follow-up
van een vroeger artikel.

Het portret Dit teksttype wordt veelal

gemaakt bij een overlijden. Het
is een typering van een persoon
in karakter, normen en
waarden, levensvisie,
levensloop, enz.

De recensie Dit is een kritische bespreking

van een culturele uiting (bv.
een boek, een film, cd, concert,
toneelstuk, evenement, …). Het
waardeoordeel moet goed
onderbouwd zijn en wordt door
een specialist ter zake
uitgesproken.

De reportage Een lange verhalende vorm van

het nieuwsbericht. Hier ligt een
grote nadruk op de beschrijving
van de evenementen en de
betrokkenen. Mensen worden
geportretteerd, uitspraken

7
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022
geciteerd, de sfeer wordt
weergegeven.

8
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Nederlands toets 1

Les 18: Spelling – Klinkerbotsing

Klinkerbotsingen worden vermeden
In een samenstelling door een koppelteken
bv. gala-avond, bureau-inhoud

In een ongeleed woord of afleiding door een trema

bv. poëzie, ruïne, patiënt,

Les 21: BZL

1
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Les 28: BZL

Les 30: Spelling - Accenttekens

Soorten accenten:
• Aigu
o bv. Logé

• Grave
o bv. Scène

• Circonflexe
o bv. Crêpe

2
 Jasper Huyghe 1
4EC5
7-6-2022

Opmerkingen:
Als een Frans woord gangbaar is geworden in het Nederlands, verliest het
zijn accent.
bv. depot, detail

Dit is niet het geval als de e nodig is om de uitspraak aan te geven.

bv. café, enqête

Als de aanduiding van een persoon eindigt op een -ee klank:

Mannelijk: é
Vrouwelijk: ee

bv. invité - invitee

3
Jasper Huyghe 1
4EC5
00-00-2022

Nederlands: Toets 2
Les 33: Inzicht in woorden & zinnen

Woordgroepen

Woordgroep Opeenvolging van woorden die bij elkaar horen

bv. heel mooie bomen in een straat

Zelfstandignaamwoordgroep Woordgroep die bestaat uit zelfstandige

naamwoorden, dat de kern vormt, met daarbij een
element als een lidword of een voornaamwoord
en/of bepalingen
bv. Bier van het vat, een boek, de jongste zus van
Jan

Soorten bepalingen
(!) bepalingen zijn makkelijk weg te laten
Plaatsobject (PO) Bepaling die een plaats aangeeft
bv. Ze woont in Duitsland.

Richtingsobject (RO) Bepaling die een richting aangeeft

bv. Ze gaan op reis naar Frankrijk.

Maatobject (MO) Bepaling die een maat aangeeft

bv. Gisteren woog ik 60 kilogram.

Voorzetselvoorwerp (VZV) Als een zinsdeel begint met een

voorzetsel dat vast bij het werkwoord
hoort.
bv. Hij klaagt vaak over zijn ouders.
Ze is benieuwd naar haar kerstcadeau.

Bijwoordelijke bepaling van Als je deze weglaat, keert de betekenis

ontkenning van de zin om.
bv. Hij is niet tevreden over het eten

1
Jasper Huyghe 1
4EC5
00-00-2022

Les 42: BZL

2
Jasper Huyghe 1
4EC5
00-00-2022

Les 44: Koppelteken

Samenstellingen
Samenstellingen worden NIET aan elkaar geschreven als:
● Klinkerbotsing
○ bv. vanille-ijs

● Twee delen die verwisselbaar zijn

○ bv. minister-president

● Als het eerste deel een getal, letter of symbool bevat

○ bv. A3-blad

Initiaalwoord & letterwoord

Initiaalwoord Afkortingen die zich gedragen als

gewone woorden (gelezen als
letters)
bv. pc voor personal computer

Samenstellingen krijgen een

koppelteken
bv. gsm-hoesje

Letterwoord Afkortingen die zich gedragen als

gewone woorden (gelezen als
geheel woord)
bv. pin voor persoonlijk
identificatienummer

Samenstellingen worden aan

elkaar geschreven
bv. vipruimte

3
Jasper Huyghe 1
4EC5
00-00-2022

4
Jasper Huyghe 1
4EC5
00-00-2022

Les 49: BZL