Professional Documents
Culture Documents
महाराष्ट्र पोलीस अधिनियम 1951 - 7733623
महाराष्ट्र पोलीस अधिनियम 1951 - 7733623
गण
ु – 10 न - 05
हणजे िजथे लोकांना जा याये याक रता मोकळीक असते यासाठ कोणतेह मू य
यावे लागत नाह असे ठकाण होय. उदा.सावज नक पा याचा पाट, नद काठ,
इमारतीखालची जागा, मारकाजवळची जागा इ याद .
# कलम 14 - नेमणुक चे माणप :-
पोल स नर क (PI) कंवा यापे ा कमी ेणी या येक पोल स अ धका याला
याची नेमणक
ू झा यानंतर एक माणप दे यात येते याला नेमणक
ु चे माणप
असे हणतात.हे माणप रा य शासन जनरल ऑडर कंवा पेशल ऑडर वारे
नयु त कर ल अशा अ धका यां या सह नशी असेल.
(२) नेमणक
ू माणप ात नमद
ू केलेल य ती जोपयत पोल स दलात काम करत
आहे तोपयत हे माणप लागू असेल. य ती या नलं बत कालावधी माणप
लागू ठरत नाह .
# कलम 28 - पोल स अ धकार हे नेहमी कामावर आहे त असे समजणे वगैरे :-
रजेवर नसलेला कंवा नलं बत नसलेला कोणताह पोल स अ धकार नेहमी (२४
तास) कामावर आहे असे समजावे.
रा य शासन, महासंचालक कंवा महा नर क या कोण याह पोल स
अ धका याला िजत या कालावधीसाठ आदे श दे ईल तोपयत या भागात तो काम
क शकेल.
(२) सदर पोल स अ धका याची बदल कर या या वषयाबाबत महासंचालक व
महा नर क महसल
ू आयु ताला व िज हा दं डा धका याला आधी तशी मा हती
दे ईल व यानंतर संबं धत अ धकार यां या बदल चे आदे श काढतील.
# कलम - 33 :- सावज नक ठकाणी रहदार या नयमांसाठ व सु यव था राख यासाठ
नयम कर याचा अ धकार :-
(पोल स आयु त/ िज हा दं डा धकार / पोल स अधी क)
वर नमूद अ धकार यांना महारा पोल स अ ध नयम 1951 कलम 33 माणे
सावज नक वाहतक
ू , रहदार , जमाव पाणीपरु वठा, जनावरांची क ले, ेतांची
व हे वाट, मनोरं जनाची थानके, नी तम ा, स यता, तमाशे, सनेमा, तक ट,
काळाबाजार, सावज नक ठकाण येथील र ते, उ याने, बागा, धोबीघाट, ना यगह
ृ ,
सनेमागह
ृ पानवठयाची जागा, राह याची जागा इ याद बाबत परवाने दे णे, परवाने
र द करणे, नयमन तयार करणे, नयमभंग करणा या य तींवर कारवाई करणे
अशा व वध कार या वषयांबाबत यो य ते सव नणय यायचा अ धकार आहे .
# कलम 36 - आयु त कंवा अधी क आ ण इतर अ धका यांचा जनतेस नदश दे याचा
अ धकार :-
कलम 33 या अनुषंगाने आयु तास व या या आदे शास अनस
ु न पोल स
नर क कंवा या वर ल दजा या कोण याह पोल स अ धका यास सावज नक
जनतेस लेखी कंवा त डी नदश दे याचा अ धकार असेल.
(कोण याह मरवणक
ु या वेळी आयु त/अधी क यांनी जनतेला व वध आदे श
दे ऊन मरवणूक शांततेत पार पाड यासंबंधी या कलमात तरतूद केलेल आहे .)
● र याने जाणा या मरवणुक तील कंवा जमावातील लोकांनी कसे चालावे,लोकांनी
मरवणक
ु त यांची वतणूक कशी ठे वावी या वषयी नदश दे णे.
● मरवणक
ु चे माग कोणते राहतील कोण या वेळी काढू नये.
● सव मरवणक
ु उपासना - ाथना थळे सोडून कोणतेह गद न करता शांततेने
कोणताह अडथळा होऊ न दे ता माग मण करणे.
● सव र यांवर घाटात,ध यांवर तसेच सावज नक नाना या,कपडे धु या या
कंवा उतर या या जागां या ठकाणी ज ा,दे वालय आ ण इतर सव सावज नक
थळी सु यव था राखणे.
● सावज नक ठकाणी वा य वाज वणे,गाणे हणणे आ ण संगे व इतर कक य वा य
वाज वणे या वषयी नयमन करणे.
● सावज नक कंवा करमणुक या ठकाणी लाऊड पीकरचा उपयोग कर यासंबंधी
नयमन करणे व यावर नयं ण ठे वणे.
● या काय या या कलम 33 35 37 ते 40 42 43 व 45 यानस
ु ार दले या कोण याह
आदे शाला अधीन असलेले व याला पु ट दे णारे यो य आदे श दे णे.
# कलम 38 - गायन-वादन आवाज कंवा ग गाट चालू ठे व यास मनाई वगैरे कर याचे
अ धकार :-
(SP - पोल स अधी क /CP - पोल स आयु त)
(१) पोल स ठा या या भार अ धका याला मळाले या मा हतीव न पोल स आयु त
कंवा पोल स अधी क यांची अशी खा ी होत असेल क ,जवळपास राहणा या कंवा
जवळपास या मालम ेचा भोगवटा करणा या कोण याह य तीस ास, अशांतता,
अ व थता, नुकसान होत असेल कंवा होणार असेल तर अशा संगी लेखी आदे श दे ऊन
ु ल गो ट ंना आळा घाल यासाठ कंवा मनाई कर यासाठ कंवा याचे नयं ण
पढ
कंवा व नयमन कर यासाठ सूचना दे ता येतील.
● कोण याह जागेत कंवा जागेवर कोणतेह गायन वादन कंवा वा य संगीत
वाजव यामुळे कंवा कोण याह कारे वापर यामुळे होणारा आवाज करणे कंवा
चालू ठे वणे.
● कोण याह जागेत कंवा जागेवर याचा प रणाम आवाज होतो असा यापार कंवा
यवसाय कंवा काम चाल वणे.
(२) वर नमूद अ धका याने दले या आदे शा वये कंवा सदर करणात ास होणा या
य तीने अज के यानंतर असा कोणताह आदे श वखं डत केला जाईल कंवा यात
फेरबदल केला जाईल.
● अजाची व हे वाट लाव यापूव अजदारास वतः अगर व कलामाफत कारणे
दाख व याची संधी दे यात येईल आ ण अज जर संपण
ू पणे अगर अंशतः नामंजरू
झाला तर याची कारणे नमूद केल जातील.
(डी.जे, बँड कंवा यासारखे इतर संगीत वा य वाज वणे वषयी हे कलम आहे .)
# कलम 41 (१) मनोरं जनाची थाने जाह र सभा यातील यव था वगैरेब दल पोल सांनी
बंदोब त करणे :-
(१) पोल स शपाईहुन व र ठ दजा या कोण याह पोल स अ धका याला कोण याह
सावज नक ठकाणी कंवा खाल दले या संगी शांतता व सु यव था राख यासाठ
आव यक आदे श दे याचे अ धकार दले आहेत.
● मनोरं जनाचे सावज नक जागी
● या ठकाणी लोकांना ये यासाठ आमं ण आहे
● कोण याह सावज नक सभेत
(२) पोटकलम 1 म ये दले या कोण याह संगी पोल स अ धका याला नदे शाची
अंमलबजावणी कर यासाठ मनोरं जना या/जमावा या/सभे या अशा कोण याह
जागी ये या-जा याची पण
ू मोकळीक असेल.
करण-5
ु ई पोल स अ ध नयमा या कलम 122 कंवा 124 अ वये तीन कंवा जा त वेळी दोषी
मंब
ठरव यात आले असेल.
वर ल नमूद काय या या कलमातील स ध दोष आरोपीला आयु त,िज हा
दं डा धकार कंवा खास अ धकार असलेले उप वभागीय दं डा धकार या िज याचे कंवा
यां या े ातील कोण याह भागातून नघून जा याचा ह दपार चे आदे श दे ऊ
शकतात.आदे श दले या य तीला नेमन
ू दले या वेळे या आत ठरवन
ू दले या मागाने
नघून जाणे बंधनकारक असते.
या कलमाखाल दले या आदे शाचे उ लंघन के यास मुंबई कायदा कलम 142 माणे
कारवाई केल जाते सदरचा गु हा दखलपा आहे .
# कलम 63 -(अ) श बरे संचलने वगैरवर नयं ण व गणवेश वगैर या वापरास मनाई करणे
:- (रा य शासन)
(१) श बरे भरवून यात ह यारांचा उपयोग क न श ण दे णे तसेच मरवणूक काढून
शांतता भंग कर याची श यता असेल तर,
(२) शासक य दलातील जवाना माणे गणवेश घात यामुळे रा या या सुर ततेचे व
सावज नक यव थे या कामात अडथळा ये याचा संभव असेल तर,
पोटकलम 1 व 2 खाल ल येक सामा य कंवा वशेष आदे श कलम 163 खाल ल जाह र
नोट स स ध कर यासाठ ठर वले या र ती माणे स ध केला जाईल.
करण सहा
पोल सांचे अ धकार व कत ये
# कलम 68 :- पोल सांचे वाजवी आदे श पाळ याचे लोकांवर बंधन असणे
या अ ध नयमा वये पोल स अ धका याचे कोणतेह कत य पार पाडताना याने
दलेले वाजवी नदश सव य तींनी पाळणे हे यां यावर बंधनकारक राह ल.
कोण याह य तीने शांततेचा भंग होईल अशा उ दे शाने धमक चे,
शवीगाळीचे, कंवा अपमानकारक श द कोण याह र यात कंवा सावज नक
जागेत वापरता कामा नयेत कंवा अशा कारे गैरवतन करता कामा नये.
keâuece 124 :
pÙee ceeueceòesyeöue keâesCelesner meceeOeevekeâejkeâ mhe°erkeâjCe oslee Ùesle veener DeMeer ceeueceòee leeyÙeele
"sJeCes.
cenlJeeÛes Ieškeâ
1) Deejesheer efceUkeâle vesle neslee Deiej ieneCe šekeâle neslee, efJekeâle neslee.
2) keâesše&uee Demes Jeešles keâer, ceeue ÛeesjerÛee Deens Deiej ueyee[erves efceUefJeuesuee Deens.
3) Deejesheeruee cee}ceòesyeö} meceeOeevekeâejkeâefjlÙee Kegueemee oslee Ùesle veener.
meojÛeer ceeueceòee ner Ûeesjerves efkebâJee ueyee[erves efceUefJeuesueer Demeles.
efçe#ee:
1 ceefnvee les 1 Je<ex keâejeJeeme Je 5000 ®. heÙeËle ob[.
keâ}ce 126:
ÛeesjerÛee mebMeÙe Demeuesueer ceeueceòee leeyÙeele DemeuÙeeyeöue efkebâJee osT kesâuÙee yeö} leejCe
JÙeJemeeÙeer JeiewjWveer heesueermeebvee ceeefnleer ve osCes.
pees keâesCeer leejCe JÙeJemeeÙeer, pegvÙee cee}ceòesÛee efJe›esâlee efkebâJee OeelegÛes keâece keâjCeeje keâeceieej
ÙeebÛÙeekeâ[s keâesCelÙeener ØekeâejÛee ÛeesjerÛee mebçeÙe Deme}s}e cee} leeyÙeele DeeuÙeeme lÙeebvee heesueerme
DeeÙegòeâ, DeOeer#ekeâ, efkebâJee heesueerme "eCÙeele leçeer ceeefnleer osCe yebOevekeâejkeâ Deens. leçeer ceeefnleer ve
efouÙeeme
efçe#ee:
ØelÙeskeâ JemlegÛÙee yeeyeleerle 2000 ®. ob[.
meojÛee ceeue ne YeeoefJe keâuece 379, 384, 392, 403, 403, 404, 405, 410,
417, 418, 419, 420 Ùee iegvnŸeeleerue Demelees.
keâuece 130 De : jmlÙeele pegieej KesUCes.
pees keâesCeer pegieejeÛÙee efkebâJee hewpes ceejCÙeeÛÙee ØeÙeespeveemee"er Flejebmen Skeâ$e ÙesF&ue efkebâJee DeMee
jmlÙeele Skeâ$e peceuesuÙee ueeskeâebceOÙes meeceerue nesF&ue.
oesve efkebâJee DeefOekeâ Fmece hewpes ueeJetve Deefveef§ele KesU KesUleele Je ÙeeceOÙes efpebkeâCeeje hewmee efkebâJee
Jemleg efceUefJelees Deçee ke=âlÙeeyeö}
efçe#ee:
2500 ®. ob[ efkebâJee mecepe osTve mees[tve oslee ÙesF&ue (JeÙe- hetJe& Jele&ve heentve)
keâ}ce 131:
keâ}ce 33 DevJeÙes kesâ}s}s efveÙece JewiewjWÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee:
De) pees keâesCeer keâ}ce 33 vegmeej kesâ}s}s efveÙece efkebâJee Deeosçe efkebâJee Deçee Deeosçeevegmeej efo}suÙee
hejJeevÙeeÛÙee keâesCelÙeener çeleeAÛes Gu}bIeve keâjs} efkebâJee Ùee keâ}ceeÛÙee Keb[ De Kee}er} keâesCeleener
DehejeOe keâjCÙeeme DeheØejsCee osF&} lÙee}e
1) pÙee efveÙeceevJeÙes Demes }eÙemevme osCÙeele Dee}s Demes} lees efveÙece pej keâ}ce 33 ÛÙee heesš keâ}ce
1 ÛÙee Keb[ (ye,ie,n) Ûee GheKeb[ (1 Je 2) efkebâJee Keb[ DeeÙe efkebâJee Keb[ Ùe vegmeej kesâ}s}e Demes}
lej 8 efoJeme Flekeâer kewâo efkebâJee 1250 ®heÙes õJÙeob[ efkebâJee oesvner
1De) Ùee efveÙeceevJeÙes Demes }eÙemevme osCÙeele Dee}s Demes} lees efveÙece pej keâ}ce 33 ÛÙee heesškeâ}ce
1 ÛÙee Keb[ j Ûee GheKeb[ 3 DevJeÙes kesâ}s}e Demes} lej 3 ceefnves kewâo efkebâJee 2 npeej ¤heÙes
õJÙeob[ efkebâJee oesvner
2) Gu}bIeve keâjCÙeele Dee}s}e efveÙece efkebâJee Deeosçe keâ}ce 33 ÛÙee heesškeâ}ce 1 ÛÙee Keb[ W ye
efkebâJee X vegmeej kesâ}s}e Demes} lej 3 cenerves kewâo efkebâJee 12500 jâ. õJÙeob[ efkebâJee oesvner.
3)Gu}bIeve keâjCÙeele Dee}s}e efveÙece efkebâJee Deeosçe keâ}ce 33 ÛÙee heesškeâ}ce 1 ÛÙee Keb[ N DeeefCe
O vegmeej kesâ}e Demes} lej 5 npeej ¤. õJÙeob[.
4) Gu}bIeve keâjCÙeele Dee}s}e efveÙece efkebâJee Deeosçe keâ}ce 33 ÛÙee heesškeâ}ce 1 ÛÙee Keb[ Ke
vegmeej kesâ}e Demes} lej
De) heefnuÙee DehejeOeeyeö} 1 ceefnvee kewâo efkebâJee 2500 ¤. õJÙeob[ efkebâJee oesvner
ye) velebjÛÙee DehejeOeeyeö} 6 ceefnves kewâo efkebâJee 5000 ¤. õJÙeob[
5) Gu}bIeve keâjCÙeele Dee}s}e efveÙece efkebâJee Deeosçe keâ}ce 33 ÛÙee heesškeâ}ce 1 ÛÙee keâesCelÙeener
Keb[eDevJeÙes kesâ}s}e Demes} DeeefCe lÙeeÛÙee Gu}bIeveeyeö} efçe#esÛeer lejleto keâjCÙeele Dee}er vemes}
lej 500 ¤. õJÙeob[
keâ}ce 134: keâ}ce 36
(DeeÙegòeâ efkebâJee DeOeer#ekeâ DeeefCe Flej DeefOekeâeNÙeebÛee pevelesme efveoxMe osCÙeeÛee DeefOekeâej) vegmeej
kesâ}s}s efveÙece JeiewjWÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee: 5000 ¤. õJÙeob[
keâ}ce 136: keâ}ce 38 (ieeÙeve - Jeeove, DeeJeepe efkebâJee ieeWieeš Ûeeuet "sJeCÙeeme ceveeF& Jeiewjs
keâjCÙeeÛes DeefOekeâej) vegmeej kesâ}s}s efveÙece JeiewjWÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee: 3 ceefnves kewâo efkebâJee 5000 ¤. õJÙeob[ efkebâJee oesvner.
keâuece 137 : keâ}ce 41 (ceveesjbpeveeÛeer mLeeves peenerj meYee Ùeeleerue DeJÙeJemLee Jeiewjsyeöue heesueermeebveer
yeboesyemle keâjCes.) vegmeej kesâ}s}s efveÙece JeiewjWÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee: 500 ¤. õJÙeob[.
keâuece 140 keâ}ce 68 (heesueermeebÛes JeepeJeer DeeosMe heeUCÙeeÛes ueeskeâebJej yebOeve DemeCes.) DevJeÙes
efo}suÙee DeeosçeebÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee: 500 ¤. õJÙeob[.
keâuece 141 keâ}ce 55,56,57 (De) 63 (De) (le[erheej ØekeâjCeemebyeOeer) vegmeej
efo}suÙee DeeosçeebÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee:
1 Je<ee&heÙeËle kewâo DeeefCe ob[ hejbleg }sKeer vecego keâ}suÙee keâejCeebmee"er Demes} lÙee JÙeeflejerkeäle leer
efçe#ee 4 ceefnvÙeebhes#ee keâceer DemeCeej veener.
keâuece 142 pÙee #es$eeletve efveIetve peeCÙeeyeö} SKeeoÙee JÙeefkeäleme Deeosçe osCÙeele Dee}e Demes} lÙee
JÙeefkeäleves lÙee #es$eele hejJeeveieerefçeJeeÙe ØeJesçe kesâuÙeeyeö} efkebâJee leelhegjlÙee cegoleer keâefjlee hejle ÙesCÙeeme
hejJeeveieer efo}er Demeleebvee lÙee cegoleer velebjner jenCÙeeyeö} efkebâJee efveJeememLeeve efkebâJee efveie&ceve efkebâJee
Deeieceve Ùee mebyebOeer keâUefJeCÙeele keâmetve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee:
DehejeOe efmeæervelebj oesve Je<e& kewâo Je õJÙeob[ hejbleg Deçeer efçe#ee efkeâ }sKeer veceto kesâ}suÙee keâejCeemee"er
Demes} lÙee JÙeeflejerkeäle leer efçe#ee 6 ceefnvÙeehes#ee keâceer DemeCeej veener DeeefCe lÙee JÙeefkeäleme õJÙeob[
osKeer} nesF&}.
keâ}ce 143 keâ}ce 63 ÛÙee heesškeâ}ce 3 vegmeej (pÙee #es$eeletve efkebâJee lÙee }iele Deme}suÙee
efpeu¢eeletve efveIetve peeCÙeeÛee Deeosçe efo}e Demeleebvee peer JÙeefkeäle lÙee #es$eele hejle ÙesCÙeeÛÙee hejJeeveieermen
Dee}s}er JÙeefkeäle Deeosçe efouÙeeme mJele:}e heesef}meebÛÙee mJeeOeerve keâjs}) mJeeOeerve nesCÙeele keâmetj
kesâuÙeeyeö}
efçe#ee : 2 Je<ex kewâo DeeefCe õJÙeob[
keâ}ce 143 De keâ}ce 63 De (mebÛee}ve efkebâJee efcejJeCetkeâ efkebâJee efçeyeerjs efkebâJee meYee
ÙeeJej yeboer) vegmeej efo}suÙee DeeosçeeÛes Gu}bIeve kesâuÙeeyeö}
efçe#ee:
1) keâ}ce 63 De heesš keâ}ce 1 Ûes Gu}bIeve kesâuÙeeme 1 Je<e& kewâo efkebâJee õJÙeob[ efkebâJee oesvner
2) keâ}ce 63 De heesš keâ}ce 2 Ûes Gu}bIeve kesâuÙeeme 3 Je<e& kewâo efkebâJee õJÙeob[ efkebâJee oesvner
keâuece 145 : Keesšs efveJesove Jeiewjs kesâuÙeeyeöue DeeefCe heesueerme DeefOekeâeNÙeebÛÙee iewJele&veeyeöue
efMe#ee.
1) veeskeâjer efceUefJeCÙeeÛÙee efkebâJee veeskeâjerletve cegòeâ nesCÙeeÛÙee keâejCeekeâefjlee Keesšs efveJesove keâjerue efkebâJee
KeesšŸee omleSsJepeebÛee GheÙeesie keâjerue.
2) De) efYe$esheCeeyeöue oes<eer Demesue.
ye) keâuece 29 Ûes GuuebIeve keâ®ve jepeerveecee osF&ue efkebâJee keâle&JÙeeJej melele iewjnpej jenerue.
keâ) keâesCelÙeener efveÙeceeÛes Je DeeosMeeÛes keâeÙeÅeeØeceeCes lÙeeÛes heeueve keâjCeej veener DeeefCe keâle&JÙeele
efve<keâeUpeerheCee oeKeefJeCes Je peeCetve yegpetve GheyebOeebÛes Yebie keâjCes efkebâJee nÙeieÙe kesâuÙeeyeöue oes<eer
Demesue.
[) pees keâle&JÙe heeueve ve kesâuÙeeyeöue lemesÛe keâesCelÙeener Flej keâeÙeÅeevJeÙes keâesCelÙeener efMe#esÛeer lejleto
keâjCÙeele Deeueer vemesue Demes keâle&JÙe ve kesâuÙeeyeöue oes<eer Demesue.
3) jpee mebheuÙeeveblej keâeceeJej npej nesCÙeele keâmetj kesâuÙeeÛee heefjCeece.
DeeheuÙee heoeÛeer keâle&JÙes yepeeJeCÙeeÛes mees[tve efoues Deens Demes mecepeCÙeele ÙesF&ue.