Professional Documents
Culture Documents
SIMPLICIUS ON ARISTOTLE PHYSICS 5-8 Greek
SIMPLICIUS ON ARISTOTLE PHYSICS 5-8 Greek
SIMPLICIUS ON ARISTOTLE PHYSICS 5-8 Greek
Ν A R I S T O T E L Ε M
GRAECA
VOLUMEN X
SIMPLICII IN PHYSICORUM LIBROS POSTERIORES
BEROLINI
TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMERI
MDCCCLXXXXV
SIMPLICII
IN ARISTOTELE PHYSICORUM
LIBROS QUATTUOR POSTERIORES
COMMENTARIA
CONSILIO ET AUCTORITATE
EDIDIT
HERMANNUS DIELS
BEROLINI
TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMERI
MDCCCLXXXXV
P R A E F A T I O
') cf. Scotti Fragni. Hercul. (Oxon. 1875) p. 69 sqq. n. 222. 1471.
2
) ubi pro aF legendum aA.
PRAEFATIO VII
Scriptum, quia exemplar plane legi non poterat, multis lacunis vitiata,
quae non omues indicatae sunt, omnino tarn neglegenter hie codex
scriptae, ut diu haesitarem, num in ordinem reeiperem. at praestantiae
non obscura indicia me moverunt, ut tamquam subsidiarium exemplum
codici A adderetur, ex cuius exemplari profectum est. sed familiae nobi-
litatem male tuetur. nam immixta sunt saepissime deterioris stirpis ( F )
vitia, aucta illa propriae neglegentiae exemplis innumeris. quare in
octavo libro inde a p. 1154 plenam discrepantiam huius codicis non
iam exhibui.
') Zur Textgeschichte der Aristotelischen Physik. Abh. d. k. Ak. d. Wiss. 1882. Berlin
1882.
Berolini
Kai. Ian. MDCCCXCV. HEKMANNUS DIELS.
SUPPLEMENTUM PRAEFATIONIS
1». 8 0 1 , 4 έστιν (ut il) τι μεταβολή || fi κοινοτέρα || καθολικοτέρα (om. έστιν) || 9 κί-
νηση; δ1 ου (om. είσί) || 11 ήρτιμένος || κοινού ora. || 12 τά om. || 13 παρεβλήθη || 14
φυσικών || του om. || ρ. 8 0 2 , 1 κοινώς] κυρίως || πράγμα || 4 ύπάγχον || 6 ενός || ποίο
κίνησις II 7 ποία ήρεμία || 8 πέμπτου oui. || 9 τα περί om. || 10 μεν τά || 11 βιβλίου ||
12 αΰτολεξεί || 13 έττιγραφεαθαι || 15 πρώτον om. || 16 της om. || 18 ó om. || 19 τον om.
II 23 μέρος u t vid. || 24 χείρ] χρεία || 27 τ φ ] το ||
cf. ρ. 1 0 3 7 , 1 3 sqq.: το προκείμενον έστίν έν τ φ ξ βιβλίψ της φυσικής ακροάσεως, δτι πάν
το κινούμενον ί)πό τίνος κινείται· άφ' ου καί τινα έτερα ήρτηται φυσικά θεωρήματα· έπεί δέ
των κινουμένων τά μέν έτεροκίνητά έστιν οια τά ώθούμενα καί έλκόμενα, τα δέ αυτοκίνητα
οΓα τά φυσικά σώματα καί κατ' ίρμήν ψυχικήν, των μέν έτεροκινήτων τέως ού ποιείται
λίγον, ώς προφανώς υπό τίνος κινουμένων των δέ αύτοκινήτων τά μέν φησι πρώτως κι-
νεΐσθαι καί καθ 1 αυτί, τά δέ κατ' άλλο καί κατά συμβεβηκίς. περί ων καί έν τη άρχη του
ε 0 " διώρισε.
IN ARISTOTELE PHYSICORUM
LIBROS QUATTUOR POSTERIORES
COMMENTARIA
ΣΙΜΠΛΙΚΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΕΙΣ ΤΟ Ε ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 190·
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Ο ΕΣΤΙ ΠΕΜΠΤΟΝ
τίνων διδάσκων καί αότών κοινώς τοις φυσικοΐς πράγμασι παρακολουθούν- Ι90γ
των τοις έν τ ό π ω την υπαρξιν εχουσι και κινουμένοις κατά τόπον, τ ί τό
αμα, τ ί τό χωρίς, τ ί το απτεσΟαι, τ ί το μεταξύ, τ ί τό έφείης, τί τό έχό-
μενον, τ ί το συνεχές, καΐ τοις ποίοις Ικαστον τούτων υπάρχειν πέφοκε, 20
5 και τις ή μία κίνησις κατά πάντα τά σημαινόμενα τοΰ ενός. τριχώς δε
λέγεται το Ιν, γένει, ε Κ ε ι , α ρ ι θ μ ψ · και έπΐ τέλει προστί&ησι, ποία κί-
νησις ποία κινήσει και ποία ηρεμία έναντία. θαυμάζω δε τον φιλοσοφώ-
τατον Πορφύρων, π ώ ς έν τ η συνόψει του π έ μ ψ ο υ τούτου βιβλίου, καίτοι
φιλοκάλως τά περί της διαιρέσεως τών δκτώ βιβλίων ίστορών και δτι
10 πάντες τά μέν πέντε Φυσικά χαλοΰσιν, τά δε τρία Περί κινήσεως, αυτός
όμως τά από του πέμπτου άχρι του δγδόου βιβλία έφεξής τέτταρα περί 25
κινήσεως εχειν την πραγματείαν αυτη λέξει φησί και ιδία Περί κινήσεως
έπιγεγράφθαι.
ήτοι μεταβλητόν. έπί μεταβολή; γάρ ετι ποιείται τόν λόγον, xáv τά παρα- 190r
δείγματα κινήσεων η . πρώτα δέ διαρθρώσας τό τε κατά συμβεβηχος χαι 45
το κατά μέρος ούτως έπάγει το καθ' αυτό, διότι έκ της έκείνων αναιρέ-
σεως τοΰτο παρίστησι· και έπάγει δτι πολλών όντων είδών της μεταβολής
5 έν πασιν αί τρεις είσιν αύται διαφοραί τής μεταβολής αί είρημέναι· άλλο
γάρ κατ' άλλο μεταβολής είδος εχει τάς είρημένας διαφοράς, oîov το
άλλοιωτον κατά άλλοίωσιν. Ιπειδή δε πολλά τής αλλοιώσεως είδη καί καθ'
εκαστόν είσιν αί τρεις διαφοραί, έπήγαγε καί α λ λ ο ι ώ σ ε ω ς ό γ ι α ν τ ο ν ή
θ ε ρ μ α ν τ ό ν · και γάρ όγιάζεσθαι καί θερμαίνεσθαι εστι καί κατά συμ- 50
10 βεβηχος καί χατά μέρος καί καθ' αυτό· καθ' αυτό μεν γάρ θερμαίνεται
το υδωρ, κατά συμβεβηκός δε το γλυκό υδωρ, κατά μέρος δέ, δταν μέρους
τοΰ ύδατος του ίεστιαίου θερμαινομένου λέγωμεν το ξεστιαΐον θερμαίνε-
σθαι. ειπών δέ έπί τοΰ κινουμένου καθ' 2καστον είδος ταύτας είναι τάς
διαφοράς, έπάγει δτι χαΐ έπί τοΰ χινοΰντός είσιν αύται αί διαφοραί, χαί
15 δήλον δτι καί έπί τούτου καθ' Ικαστον είδος, υγιάζει γάρ ó μουσικός
κατά | συμβεβηκός, δταν τψ χαθ' αυτό ίατρευοντι, τω ίατρψ, συμβαίνη 190*
το μουσικψ είναι· χαι θερμαίνει κατά συμβεβηκός ποτε ή τοΰ ψυχροΰ
ύδατος χατάχυσις, δταν τη ένδον θεομότητι έπισυμβη· καί κατά μέρος
δέ χινεΐ ó την μυλην τη χειρί κινών· κινεί δέ καθ' αδτό το μήτε κατά
•20 συμβεβηκ&ς μήτε κατά μόριον κινοΰν, αλλ' αότο καθ' αυτό πρώτον, ουτω
δέ άντιτέθεικε τψ μέν χατά συμβεβηκός το χαθ' αυτό, τψ δέ χατά μέρος 5
τό πρώτως, ώς φησιν 'Αλέξανδρος, ή τάχα άμφοτέροις έχάτερον καί το
καθ' αυτό γάρ πρός τε τό κατά συμβεβηκός αντίκειται χαί προς το κατά
μέρος, διότι έκεϊνο ου καθ' δλον έαυτό· και τό πρώτως πάλιν ομοίως ου
25 τω κατά μόριον μόνον αλλά και τψ χατά συμβεβηχός, διότι έχεΐνο ου
πρώτως κινεί, αλλά τψ τψ πρώτως κινοΰντι συμβεβηκέναι. δτι δέ άμφω
έφ' έκατέρου παρέλαβε, δηλοΐ καί αυτός έφείής το " πρώτον" αντί αμφο-
τέρων ειπών, δταν λέγη " έπεί δέ εστι μέν τι το κινοΰν πρώτον, εστι δέ ίο
Διακρίνας τήν καθ' αυτό μεταβολήν από τε της κατά συμβεβηκός καί
της κατά μέρος έ π ί τε τοΰ κινουμένου καί επί τοΰ κινοΰντος, τήν καθ'
15 αυτό χαί πρώτως προεβάλετο προς τήν διάρθρωσιν των της μεταβολής
είδών, διότι πάσα γνώσις έπιστημονιχή και αποδεικτική από τών κ α θ ' αυτά
υπαρχόντων συνάγεται, προ δε τοΰ τά είδη της μεταβολής παραδοΰναι καί 25
της κινήσεως πρώτον δείκνυσιν, έν τίνι εστίν ή κίνησις· έπειδή γάρ ή κί-
νησις ου τών καθ' έαυτά υφισταμένων έστίν, αλλά τών έν άλλοις το είναι
20 έχόντων, <5ν μή πρότερον φανη, έν τίνι έστίν, ουτε ή φύσις αυτής γνωσθείη
αν οΰτε τά είοη διορισθείη· προ δέ τούτου, τίνα έστί τα συνεδρευοντα r{¡
κινήσει, τουτέστι τίνα χρή πάντως είναι, ει έ'στι κίνησις καί μεταβολή, ώστε
έν τούτων xtvl ζητεΐν τήν κίνησιν. καί αυτός μέν ώς έναργή ταΰτα λαμ- 30
βάνει· διό και τψ παρασυναπτικψ χρήται συνδέσμψ· προφανής δέ έστι
25 καί ή ανάγκη τοΰ λόγου, έπειδή γάρ ή κίνησις ήτοι ή μεταβολή πάθος
τι τοΰ κινουμένου έστίν ένεργητικόν, καί το πάσχον είναι χρή καί τούτω
τό ποιούν ευθύς συνεισάγεσθαι. το γάρ πάσχον καί προς το ποιοΰν εστι
τε και λέγεται· μεταβολή δέ ουσα καί άλλο μετ' ά'λλο δηλοΰσα καί το έξ
ού και τό εις δ πάντως συνεμφαίνει, εί καί άλλο μέν έπί τής φοράς τό
s i ou και το εΙς δ (τόποι γαρ έναντίοι), άλλα δέ επί των άλλων κινήσεων. 190»
έπειδή δε και το πρότερον καί τό ύστερον πάντως εχει, εί'περ άλλο μετ'
άλλο καί σωμάτων Ιστί (περί γάρ των τοιούτων νυν ο λόγος), ανάγκη 30
καί χρόνον συνεισάγεσθαι καί τόπον, πάσα γαρ κίνησις εν χρόνψ, ώς
5 εδειςεν εν τ ω προ τούτου, και πάν σώμα εν τ ό π ω .
θ ε ί ς δε καί όνόματα τ ω μεν κινούμενα) το δ, τ ω δε ές ou κινείται
το έξ ο υ , τ ψ δέ εις 8 κινείται τό ε ι ς δ , καί ειπών ετερα είναι το ές
ou καί εις ο αυτοΰ του κινουμένου, ώσπερ του ξύλου τό τε ψυχρόν έξ ου
κινείται καί το θερμον εις δ κινείται, δείκνυσιν έκ των διαφόρων όνομά- 40
10 των την ετερότητα, ειπών δε ετερον είναι το κινούμενον προσέθηκε τό
πρώτον το καθ' αυτό κινούμενον δηλών έπί γάρ τούτου αληθές το
ετερον αυτό είναι του ές ου, των δέ γε κατά συμβεβηκός κινεΐσθαι λεγό-
μενων οδδέν κωλύει ταυτόν είναι τό κινούμενον τ φ ές ου· οίον όταν λέγη
τις το λευκόν κινεΐσθαι κινουμένου του (¡ϊ συμβέβηκεν είναι λευκώ, ειη
15 δέ ή κινησις αότω έκ λευ/oû· γίνεται γαρ τότε ταότον τό τε κινούμενον
καί το ες ou. αλλά καί τό κινούν καθ' αυτό του καθ' αυτό κινουμένου 45
ετερον κατά συμβεβηκός γαρ ουδέν κωλύει ταότον είναι το κινούν καί το
κινούμενον, ώς ó κυβερνήτης κινών την ναυν εαυτόν συγκινεί, καί ó ιατρός
δταν εαυτόν ίατρεόη.
20 Διορίσας δέ ταύτα α π ' αλλήλων έπάγει ή δ έ κ ί ν η σ ι ς δ ή λ ο ν δτι
έν τ ω ς ύ λ ω , τουτέστιν εν τ ω κινουμένοι. καί είτε ουτω γέγραπται ή δ έ
κ ί ν η σ ι ς είτε ή δ η κ ί ν η σ ι ς , άμφοτέρως οΐμαι τοΰτο ακολούθως έπάγε-
ται τ ω έ π ε ί δέ έ σ τ ι μεν τι το κ ι ν ο ύ ν καί τοις έξης. έπεί γάρ τα
προειρημένα δει είναι, ει κίνησις έ'στι, δήλον δτι ή κινησις ουκ έν άλλο) 50
25 τινί των προειρημένων εστίν, άλλ' έν τ ω κινουμένφ' το γάρ είδος ή το
μέγεθος ή ó τόπος ή ολως ε?ς δ κινείται το κινούμενον οΰτε κινεί ουτε
κινείται, άλλά άλλο τούτων έκατέρου έστι'ν. ó δέ Αλέξανδρος, ει μέν
ή δ η κ ί ν η σ ι ς ειη γεγραμμένον, επεσθαι τούτο τοις προτέροις, ώς εί'ρηται,
φησίν ει δέ γράφοιτο ή δ έ κ ί ν η σ ι ς διά του ει, ειπών, φησί, τίνα δει
1 μέν γάρ F άλλα ôè aA: άλλο ò' C: άλλο δέ Μ: άλλοι δέ F 4 καί χρόνοι καί τόπον
ανάγκη συνεΐΐάγεοίίαι aF ουνάγεσβαι Μ 6 καί om. Μ 7 τό έξ ου, τό δέ τό F
8 ώς C 11 δηλών κινούμενον C 12 αυτό ACFM : αότοΰ a τοΰ έξ ου G- : τό
έξ οδ aAC'FM post έξ ου habet άλλα τό deleta F γε om. M 13 ταυτόν
τό κινούμενον είναι FM τοΰ έξ ου Μ: καί τό έξ ου F οίον — καί τό έξ ού
(16) om. F 14 λευκφ] λευκόν Μ 15 γαρ om. Μ τό τε AM: τό C: καί)'
αυτό τότε a 16 καί (post άλλά) oui. F καθ' αυτό (post κινοΰν) om. aF
17 ετερον έστι C IS κυβερνίτης Μ 19 ¿'τε FM ίατρεύει C M 20 διο-
ρήοας C1 απ'] άλλ' a δέ sic libri omues ut Arist. codd. E F : δη Arist. vulg.
cf. v. 21 sqq. et Boiiitzii Stud. Arist. II 30 22 ante ή δη add. οϋτως a: οϋτιο F
άμφοτέρω; ACM: άμφότερα aF τοΰτο ACFM: τούτω a 23 έπί γάρ Μ
24 εί] ή Μ 27 έκάτερόν έστιν aF 28 εί'η] έοτΐ C ante τοΰτο add. δη
aF 29 ή δέ κίνησις aFM: εί δέ κίνησις AC falso interpretati voculam EI (v. 29)
εΐ sci'ipsi litteraua ε vocis δέ mtellegeiis: εϊ AC: η Μ: πέμπτου aF ειπών
δέ C
806 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 1 [Arist. p. 224 «34]
είναι, εί κι'νησις εσται, δτι κινούν, κινούμενον, χρόνον, καί ές ou και εις δ, 190»
καί δτι Ιτερα χαί | κεχωρισμένα τό κινούν καί το κινούμενον και τό εις 191'
δ, προστίθησι περί αδτης της κινήσεως και λέγει δτι αδτη, προς ην χρεία
των είρημένων, έν τ φ κινουμένφ έστίν· οίίτε γαρ καθ' αότήν (οδδέν γαρ
5 πάθος καθ' αυτό) οδτε έν τ φ κινοΰντι, διότι τό μεν κινούν Ινεργεία δν
άμετάβλητόν έστι καθόσον κινεί, ή δέ κίνησις μεταβολή, καί τό έν φ έστι
μεταβάλλει κατ' αότήν αλλ' οόδέ έν τψ τόπφ ή χίνησις, καί δτι
ακίνητος κατ' αότόν ó τόπος καί δτι άλλο 6 τόπος καί άλλο τό κατά 5
τόπον χινούμενον, έν φ χρή την κίνησιν είναι, αλλ' οδδέ έν τ φ έ ί οδ
10 έστιν ή κίνησις, δτι το άφιατάμενον αότοΰ οόκ δν έκινεΐτο, αλλά τό έν
αδτφ δν. νυν δέ άνάπαλιν τό μεν έν αδτφ où κινείται, το δέ αότοΰ
άφιατάμενον κινείται· αλλ' οόδέ έν τ φ εις 8 είη äv ή κίνησις, δτι το
έ π ' αυτό Ιόν κινήσεται προ του έν κινήσει γενέσθαι, και δτι κατά το
αδτό κινήσεται καί ηρεμήσει· καθόσον μέν γάρ έν κινήσει, κινήσεται,
15 καθόσον δέ έν τέλει γέγονεν, ηρεμήσει.
Ε π ε ι δ ή δέ οδ κατά ποιότητα μόνην γίνεται ή κίνησις, ήν κατ' είδος ίο
λέγει οδσαν άλλοίωσιν, οδδέ κατά γένεσιν καί φθοράν, αΓπερ κυριώταται
μεταβολαί κατ' είδος άν λέγοιντο, άλλά γίνονται κινήσεις καί κατά τόπον
ώς ή φορά καί κατά ποσόν ώς αδίησις και μείωσις, διά τούτο μετά την
20 κατ' εΐδος προσέθηκε καί ταύτας ειπών ή ó τόπος ή τό τοσόνδε. ώς
γάρ τό είδος έπί των κατ' είδος κινουμένων οίίτε κινούν έστιν οδτε κινού-
μενον, οδτως οδδέ δ τόπος έπί των κατά τόπον οδδέ τό ποσόν έπί των
κατά ποσόν, δτι δέ μή έν τ φ κινοΰντί έστιν ή κίνησις, καί έν τ φ τρίτψ lä
ταύτης εδειξε της πραγματείας, ενθα χαί προηγουμένως διδάσκει έν τίνι
25 έστιν ή κίνησις. εδειξε δέ έκεΐ, δτι οδδέ έν τ φ χ ρ ό ν φ , είπερ αριθμός
έστι κινήσεως ó χρόνος, λείπεται οδν τρία, το' τε κινούμενον καί το έζ
ou, καί τό είς δ. διό καί έπί τούτων μάλιστα ζ ψ ε ΐ , έν τίνι ή κίνησις.
τό δέ είδος, φησί, καί ó τόπος καί το μέγεθος οίίτε κινεί οδτε κινείται,
ταύτην δηλονότι την κίνησιν, ήν το είς αδτό μεταβάλλον κινείται· το μέν
30 γάρ άλλοιούμενον κινείται κατά άλλοίωσιν. τό δέ είδος, έφ' ο κινείται το 20
p. 224b6 Ά λ λ ' εστι κινοΰν καί κινουμενον εως του αλλ' ή λευ-
κανσις.
15 Δείςας δτι πέντε όντων των όφειλόντων είναι, ειπερ είη κινησις, του 35
κινουμένου καί τοΰ κινοΰντος καί τοΰ χρόνου καί του ές ου ή κίνησις και
εις δ, έν τ«ϊ ιανουμενω έστίν ή κίνησις και έν οόδεν'ι των άλλων, έκ των
πέντε τρία λαμβάνει τά χρήσιμα πρός τον έφεςής αύτιο λόγον έσόμενα, το
κινοΰν και το κινουμενον καί το εις ο ή κίνησις, τον μέν χρόνον παραλι-
20 πών ώς έζω&εν οντα· διά τί δέ το είς 8 ή κίνησις παραλαβών το ές ου
παραλέλοιπεν, αότος διδάσκει, μάλλον γάρ φησιν ή μεταβολή άπο τοΰ
εις 8 μεταβάλλει το μεταβάλλον δνομάζεται ή άπο τοΰ έ£ ου μετα-«
βάλλει, φδοράν γάρ λέγομεν την εις το μη ον μεταβολήν καί γένεσιν την
εις το ον· καίτοι κάΐ ή φθορά εξ οντος, καί ή γένεσις έκ μή οντος· άλλ'
25 δμως από τοΰ τέλους μάλλον δνομάζονται. δηλοΐ δέ τοΰτο μάλιστα ή
άλλοίωσις το όνομα τοΰ εις 8 έχουσα· λευχαίνεσ&αι γάρ λέγεται το είς
λευκότητα ίόν καί όερμαίνεσδαι το είς θερμότητα, ουτω δέ και το φ&εί-
ρεσΟαι από τοΰ μή οντος ώνόμασται μάλλον και το γίνεσ&αι άπο τοΰ όν-
τος. υπομιμνησκει δε ημάς τοΰ όρισμοΰ της κινήσεως τοΰ έν τφ τρίτφ βι- 45
30 βλίψ άποδοθέντος δεικνυς καί δι' έκείνου, δτι ή κίνησις έν τφ κινουμένφ
έστίν. εί γάρ έστιν " ή κίνησις έντελέχεια του κινητοί» η χινητόν", ή δε 191··
έντελέχεια είδος ούσα ή ένέργεια έν έκείνφ έστίν ou έστιν έντελέχεια, δή-
λον δτι ή κίνησις έν τ φ κινουμένω έστίν, αλλ' ούτε έν τ φ ειδει, είπερ
εις είδος ή μεταβολή, ώς έπί των γινομένων, ούτε έν τ φ πάθει ώς επί
5 των άλλοιουμένων, ουτε έν τ φ τ ό π φ ώς έπί των φερομένων, διότι τά μεν
έν οίς έστιν ή κίνησις, κινείται, τά δέ είδη χαί π ά θ η καί δ τόπος, εές α 50
ή κίνησες έστιν, ακίνητα έστιν, ώς δέδεικται. χαί πιστοΰται αότο διά του
της έπιστήμης και της θερμότητος παραδείγματος, εί γαρ ταΰτά έστι τά
κινούμενα, τά εις αότά ιόντα οίίπω κινείται καί τά έν αδτοΐς γενόμενα ουκ
10 ηρεμήσει, αλλά κινηθήσεται.
Ε ί π ώ ν δέ δτι τά είδη και τά π ά θ η καί ó τόπος καί δηλονότι χαί το
ποσόν, είς & κινείται τά κινούμενα ακίνητα έστιν, άπορίαν τινά έπάγει τ ψ
λόγω τοιαύτην· εί ή λευκότης πα'9ος, το δε πάθος κίνησις, ή είς πάθος
μεταβολή είς κίνησα áv εΐη διά | κινήσεως, καί οόκέτι έν τ φ κινουμένω 191»
15 μόνφ ή κίνησις, αλλά καί έν τ φ είς δ ή κίνησις· εί δε τοΰτο, έσται το
κινοόμενον έπί τό πάθος ή καί δτε μεταβέβληκεν έτι κινοόμενον, ει γε είς
κίνησιν μεταβέβληκεν, ή δτε γέγονεν έν κινήσει, μηχέτι κινοόμενον. λύει
δέ την άπορίαν ταυτην γοργώς διά της πρός την μείζονα πρότασιν έν-
στάσεως την λέγουσαν τά π ά θ η κινήσεις είναι· oò γάρ ή λ ε υ κ ό τ η ς , φησί,
20 κ ί ν η σ ί ς έστιν, αλλ' ή λ ε ύ κ α ν σ ι ς , τουτέστιν ου τό λευχόν, δπερ έστί τό 6
πάθος, κίνησίς έστιν, αλλ' ή λεύκανσις, ήτις έστίν είς τό λευχόν μεταβολή·
διό το π ά σ χ ο ν , δπερ έστί τό λευκαινόμενον κινείται, άλλ' ου το λευκόν.
μήποτε δέ της απορίας γενομένης έκ της του πάθους ομωνυμίας, διότι
πάθος λέγομεν καί τό τέλος της πείσεως, τουτέστι τό λευχόν, χαί την
25 πεΐσιν αότήν ώσπερ την λεύχανσιν, τ φ διορισμφ της ομωνυμίας την άπο-
ρίαν έ'λυσεν. ου γάρ τόν αυτόν έ'λαβον μέσον δρον αι προτάσεις, άλλ' ή
μέν έλάττων ελεγε τό λευκόν πάθος είναι το πέρας της πείσεως τό έ φ ' ίο
ο ή χίνησις λαμβάνουσα, ή δέ μείζων τό πάδος κι'νησιν ελεγε, πάθος την
κατά τό πάσχειν μεταβολήν oîov την λευκανσιν λέγουσα.
δρου της κινήσεως ημάς υπόμνηση· ε i γάρ εντελέχεια τοΰ κινητού έστιν 191"
ή κίνησις, τό κινούμενον κινητόν έστι κατ' ένέργειαν. 40
5 Δείξας δτι το καθ' αϋτό και κατά συμβεβηκός υπάρχει καΐ έπί τοΰ
κινοΰντος καΐ έπί τοΰ κινουμένου, άπερ των έν τ η . κινήσει συνυπαρχόντων
ώς χρήσιμα προς τον έφεξής λόγον έξελέξατο, το κατά συμβεβηκός έν φ
και τό κατά μέρος συνελαβεν ώς άπειρον τε καί αόριστον άποσκευάζεται.
και δτι τοιούτον έστι, δείκνυσι διά τοΰ την κατά συμβεβηκός μεταβολήν 50
10 έν π ά σ ί τ ε εΐναι κ α ί d e l κ α ί π ά ν τ ω ν έν π α σ ι μεν, δτι έν τοις δέκα
γένεσίν έστιν ή κατά συμβεβηκός μεταβολή· τ φ γάρ την ουσίαν εΤναι την
κινουμένην, τα δέ άλλα πάντα τη ουσία συμβεβηκέναι, Ικαστον αυτών δυ-
νάμεθα λέγειν κινεΐσθαι, δταν ή υποκειμένη αυτοΐς ουσία καδ' αυτήν κι-
νήται· το δέ καί π ά ν τ ω ν , ήτοι δτι πάντων εστι κατηγορήσαι των κινου-
15 μένων καί ακινήτων το κινεΐν καί κινεΐσθαι, δταν κατά συμβεβηκός κατη-
γορώμεν, | ώσπερ της ψυχής· ακίνητος γάρ ουσα ή ψυχή κατά τήν έαυ- 192Γ
της φυσιν λέγοιτο äv κατά συμβεβηκός κινεΐσθαι. ή π ά ν τ ω ν άντί τοΰ
πάντων είς πάντα, καί γάρ το λευκόν είς το μουσικόν εστίν ειπείν μετα-
βάλλειν κατά συμβεβηκός καί το γλυκύ ει'ς τό άνω. το δε έν π α σ ι κ α ι
20 π ά ν τ ω ν επί των φυσικών άκουειν χρή, έφ' ών υπάρχειν δυνατόν το κατά
συμβεβηκός κινεΐσθαι· τά γάρ υπέρ τήν φυσιν, απερ έστί τά πρώτως κι- &
νοΰντα, ου μόνον καί)' αυτό ακίνητα, αλλ' ουδέ κατά συμβεβηκός κινού-
μενα δειχθήσεται. τό δε ά ε ί σημαίνοι άν, δτι καί δτε μή κινείται τι
οίον τε κινεΐσθαι αυτό κατά συμβεβηκός τω έν κινουμένω είναι, ώς ó έν
25 τη πλεουση νηΐ ήρεμών· ή δτι και έπί των μηκέτι ό'ντων εστίν ουτω
κατηγορεΐν τό κινεΐσθαι· τόν γάρ μηκέτι δντα Σωκράτην εστίν ειπείν κι-
νεΐσθαι, δταν το σώμα και ή υλη ήτις ην ποτε Σωκράτους κινήται· φ
γάρ συμβεβήκει είναι Σωκράτει, τοΰτο κινείται.
Ει ουν το κατά συμβεβηκός ούτως άπειρον έστι καί αόριστον, ουδε- ίο
30 μία δέ έπιστήμη περί το άπειρον και αόριστον, είχότως παραιτείται τήν
3 άφίαθω C 6 έπί τοΰ om. Μ post κινουμένου add. και έπί των λοιπών· τοΰ, έν
φ - τοΰ, ά φ ' ο υ · τοΰ, προς 8 C έν om. C 7 έξελέγξατο a τό δέ κατά Μ 9 τοΰ
om. F κατά τό F 10 καί έν πάσί Μ : έν όίπασί Aristoteles ut Simpl. p. 811,2,
f. 197^37, 249>·10 11 τοΰ γάρ F 14 ήτοι πάντων (om. δτι) itérât F 17 τοΰ
om. F : των M 20 άκουειν om. Μ ΰφ' ών F M ύπάρχει M "22 καθ'
αίιτό A F M (at Aristotelis terminus 224 "29 constaret): •/aft'' αϊιτά aC oòòè om. F
23 δεχθήσεται Μ σημαίνει Μ : αυμβαίνοι F καί oui. F 24 τψ] τό F
post έν inserunt τ φ aFM 4 om. C 26 σωκράτη a 27 δταν] οτε C
σωκράτης F κινείται CM 27. 28 ώς γάρ Μ 28 συμβεβήκει A M : συμβέβηκεν
τ
aCF σωκράτης Μ (αωκρα F) 29 έστίν άπειρον aFM 29. 30 ουδεμία —
αόριστον om. F
SIMPLICII IN PHYSICORUM V 1 [Arist. p. 2 2 4 » 2 6 . 35] 811
Ειπών δέ και έκ των μετάξι» την μεταβολήν γίνεσί)αι τήν αίτίαν τού- 20
του προσέθηκεν, οτι ώς έξ έναντίοο γίνεται τοΰ μεταξύ, κα'ι τούτου δε
15 πάλιν τήν αίτίαν προσέθηκεν, οτι το μεταξύ προς έκάτερον των άκρων τον
τοΰ έναντίου λόγον έχει* ή γάρ μέση δξεΐα προς τήν ύ π α τ η ν και
β α ρ ε ί α π ρ ο ς τ ή ν ν ή τ η ν έστί, κ α ί το φ α ι ο ν λ ε υ κ ό ν μεν π ρ ο ς τ ο με-
λά ν, προς δέ το λευκόν μέλαν. εΐ γάρ το μετάξι» ή κατά μϊξιν και κρίσιν
των έναντίων γίνεται, ώς το φαιον έκ λευκού καί μέλανος καί τό χλιαρόν
20 έκ θερμού καί ψυχροί», ή καθ' εν είδος τοιούτον, το έκ τοΰ μετάξι» μετά- as
βάλλον ου καθό κοινωνεί καί μετέχει τοΰ είς 8 μεταβάλλει κατά τοΰτο
μεταβάλλει (ουδέν γάρ είς δ έστι μεταβάλλει), άλλά καθό άλλο παρ' εκείνο
έστιν* ήν δέ άλλο τό μετάξι» τοΰ έτερου των ά'κρων, καθόσον τοΰ έναντίου
μετεΐχεν. ώστε αληθώς είρηται, δτι ώς έξ έναντίου ή έκ τοΰ μεταξύ μετα-
25 βολή γίνεται* si γάρ το φαιον έκ λευκοΰ καί μελανός έστι μεμιγμενον, είς
μέν λευκόν μεταβάλλει κατά το έν αυτφ μέλαν (τοΰτο δέ έναντίον τιδ
λευκψ), είς δέ μέλαν πάλιν κατά τό έν αύτψ λευκόν. so
ουχ υποκείμενον, ά'μφω κατά άντίφασιν γινόμενο» του οντος καί μή οντος. 192ν
διό και ή τετάρτη ή έζ ουχ υποκειμένου εις οόχ υποκείμενον, κάν διά τό
άπαράλειπτον των συμπλοκών παρελήφθη, ούκ εστι καθ' αυτό μεταβολή
αόριστος ούσα. τό γαρ έκ μή λευκοΰ eie το μή θερμον μεταβάλλον, άόρι- 6
5 στον εχει τήν μεταβολήν, εί μή τύχοι το μή θερμον μέλαν υπάρχον, καθ'
αυτά δέ ούτε έναντία ΙστΙ τά τοιαύτα, ειπερ μή καταφάσει δηλοΰται, ουτε
άντιφατικώς αντίκειται, είπερ άμφω αποφάσεις είσι. δέδεικται δε προσ-
εχώς, δτι πάσα μεταβολή έν τοις έναντίοις και έν τοις κατά άντίφασιν
αντικειμένοις γίνεται, xäv ειπεν ουν τ ε τ ρ α χ ώ ς μεταβάλλειν το μεταβάλλον,
10 ουχ ώς έν πασι τοις τμήμασι της διαιρέσεως ούσης της μεταβολής λέγει,
αλλ' δτι έν τη διαιρέσει ταύτη πάσα μεταβολή περιέχεται· ή γάρ μία τών ίο
τεσσάρων ή έζ ουχ υποκειμένου εις οόχ υποκείμενον ουκ εστι μεταβολή,
ó δέ Ευδημος και τάς στερήσεις υποκειμένοις έοικέναι φησίν· ου γαρ
ομοίως λέγεσθαι το τυφλον καί το μή εχον όψιν, ουδέ το φαλακρον καί
15 το μή εχον τρίχας, υποκείμενα μεν ούν και τά τοιαΰτά φησιν, ουχ ομοίως
δέ ταΐς καταφάσεσιν.
1 δέ] γάρ Μ 2 fort, λευχόν (λέγομεν) 3 οόχ om. Μ 5 post ίιποχείμενον add. μετα-
βολής C τήν τοιαύτην a ταΰτην ACM: τήν aF 7 τήν (post είς) om. aF
ή oui. M 9 είς] ή είς F post έπί τής habet μή deletum F κατά] τήν κατά C
10 «ατά άντίθεσιν F 11 είς τό μή 8ν aF 13 καί om. C έ* τοΰ A C M :
έκ μή F : έξ a μεταβάλλει FM 14 τό έν δυνάμει F μή (prius) A C M : om. aF
15 συμβάλλει F ένεργεία Sv CM: μη interponunt aAF 1G. 17 τηι δέ φθοράι
γένεσις έναντίον A F : itemque inserto τό ante έναντίον C: ή δέ φθορά γενέσει έναντίον ex
Arist. aM cf. f. 193"42 18 μ έ ν ουν C ή ante γένεσις et φθορά om. a
19 έπεί δέ a δ έ ] καί Μ μ έ ν om. aF 20 έκ τοΰ μή όντος, sed μή dele-
vit A 21 τό om. FM άπαριθμειται aCF (cf. Index s. v.): καταριθμείται A M
22 λοιπόν om. aF ότι addilli τό τη scripsi: τό F : rg aACM καί tri
φθορά M 23 έστι om. a ώς μηδαμώς μηδαμώς Μ 25 ψευδές Μ
26 μ}) om. F λευκά F : λΰκον Μ 27 Ιχειν FM
816 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 1 [Arist. p. 225» 20]
χοντος, τουτέστιν έν καταφάσει καί αποφάσει· συνθεσις μέν γάρ ή κατά- 193'
φασις, διαίρεσις δέ ή άπόφασις. έν ταυταις δε το ψεύδος καί το άληθές 20
(ό γάρ αποφαντικός λόγος ταΰτα εχει) λέγεται μή όν, και τό δυνάμει μεν
ον ένεργεία δέ μή ον, δ αντίκειται τ φ ένεργεία όντι λεγόμενον άπλώς
δ μή 3ν διά τήν πρός τό άπλώς 3ν αντίθεσιν· αντίκειται γάρ το δυνάμει τ φ
ένεργεί^, ώς τό μήπω ον δλο>ς προς το ήδη ον. καΐ ή έκ τοΰ τοιούτου
μή όντος μεταβολή εις το άντικείμενον αυτφ ον ή απλή καΙ άπλώς γέ-
νεσις ήν. λέγεται δέ μή ον καΙ τόδε μέν τι μή ον, άλλο δέ τι ενεργεία 25
όν, οιον θερμόν μέν οδκ εστί, σώμα δε εστίν ένεργεία· περί 8 υπομένον
10 τό μή ον θερμόν εις τό θερμον μεταβάλλει, διό καί τινά γένεση καί
τινός, αλλ' ουχ άπλώς γένεσιν ταυτην έκάλει τήν μεταβολήν. καί ήν ή
μέν πρώτη γένεσις ή έκ τοΰ άπλώς μή οντος έπί τών ουσιών άπλή γέ-
νεσις ουσα και άπλώς γένεσις, δτι έκ τοΰ μή οντος τοΰ τ φ ενεργεία αντι-
κειμένου ή μεταβολή ήν. τών γάρ μή όντων, δσα ένδέχεται δλως είναι
15 μή δντα, το άπλώς μή ον το τ ψ ά π λ ώ ς ό ν τ ι ά ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο ν έστιν·
άπλώς δέ ον τό έ ν ε ρ γ ε ί α ον έστιν, ώστε και άπλώς μή ον τό δυνάμει, so
ένδειξάμενος οδν τήν εις τά τρία ταΰτα τοΰ όπωσοΰν έν υποστάσει μή ον-
τος διαίρεσιν λέγει μ ή τ ε το κ α τ ά σ υ ν θ ε σ ι ν κ α ί δ ι α ί ρ ε σ ι ν μή όν, του-
τέστι τό κατά κατάφαση καί άπόφασιν ψεΰδος, κ ι ν ε ϊ σ θ α ι (ουτε γάρ λόγος
20 ψευδής οΰτε δόξα, δταν εις άληθή μεταβάλλη, κινείται, ώς εδειξεν έν
Κατηγορίαις· où γάρ κατά τήν έν αυτοις μεταβολήν αεί μεταπίπτει ταΰτα,
αλλά άλλων πολλάκις τινών κινουμένων ó γάρ πρότερον ψευδόμενος τ^
δόξη και τ φ λόγφ, δτι κάθηται Σωκράτης, έάν έστώς τυγχάνι;) καθίσαντος 35
αυτοΰ άληθευσει, ου τής δόξης ή τοΰ λόγου μεταβαλλόντων, άλλα τοΰ
25 πράγματος)· ουτε ουν τό κ α τ ά σ υ ν θ ε σ ι ν ή δ ι α ί ρ ε σ ι ν φ η σ ί ν έ ν δ έ χ ε τ α ι
κ ι ν ε ϊ σ θ α ι , ειπερ μηδέ μεταβάλλει δλως τοΰτο καθ' αυτό, άλλά άλλου
μεταβάλλοντος αυτό μεταβάλλει, ουτε δέ τό κ α τ ά δ υ ν α μ ι ν μή όν, του-
τέστιν το ώς δυνάμει μή όν, 8 τ φ κ α τ ' έ ν έ ρ γ ε ι α ν ό ν τ ι αντίκειται, ουτε
τοΰτο ουν φησι δυνατόν κινεϊσθαι, διότι ή κίνησις κ<3ν ατελής ένέργεια,
30 αλλ' ουν ένέργειά πώς έστι. καί χρή το κινουμενον, ένεργεία τι ον καί
τόδε τι ον καί σφζόμενον κινεΐσθαι· τό δέ ουτω λεγόμενον μή δν ουδέν 40
τών όντων έστιν ένεργεία - ουδέ γάρ τό σπέρμα μένον σπέρμα μεταβάλλει
et? φυτόν ή ζψον, ώσπερ ó άνθρωπος μένων άνθρωπος κατά τι των έαυ- 193r
τώ συμβεβηκότων κινείται ά~ο τοΰ μή λευκοί είς λευκον και από τοΰ μ η
άγαθοΰ είς αγαθόν μεταβάλλων. και διά τούτο κινεΐσθαι λέγοιτο άν τά
άλλοιουμενα και où μεταβάλλεσθαι, δτι ένεργεία τι ύπομένον ένεργεΐ κατά
5 την κίνησιν.
Τ η τοίνυν παραθέσει τοΰ τρίτου μ ή οντος, κ α θ ' δ ή τις γένεσις έλέ-
γετο, την τε διαφοράν τ η ς τινός γενέσεως προς την ά π λ ώ ς ¿δήλωσε καί 4»
τήν αίτίαν έφανέρωσε τοΰ τό μεν ά π λ ώ ς γινόμενον καί εις ουσίαν μετα-
βάλλον μ ή λέγειν κινεϊσθαι, τ ω ν δε άλλων τήν μεταβολήν κίνησιν ¿νο-
10 μάζειν. του μεν γαρ τί μεν οντος ένεργεία οιον ανθρώπου, τί δε μ ή ον-
τος οίον ου λευκοΰ δια το δυνάμει είναι λευκον δύναται τό ένεργεία δν,
δ άνθρωπος, κινεΐσθαι ου κ α θ ' αύτό (υπομένει γάρ ó ά ν θ ρ ω π ο ς ) , αλλά
κατά τό συμβεβηκός α ύ τ ψ . διό καί κ α τ ά συμβεβηκός αυτό φησι κι-
νεΐσθαι, ου συνήθως τ ω δνόματι χρησάμενος. ή γάρ άπο του μ ή λευκοΰ
15 είς λευκον μεταβολή κ α θ ' αύτό έστιν, αλλ' ου κατά συμβεβηκός, κεκληκε 60
δέ αυτό κατά σ υ μ β ε β η κ ό ς , δτι το ούτως μ ή ον ω ς μ ή λευκον τ ω ένερ-
γεία οντι συμβέβηκεν. εί δε ουτω το τί μ ή ον κινείται, τό ά π λ ώ ς μή
δν, τουτέστι τό μ ή δν ένεργεία μηδέ ύπομένον, ουτ' άν κ α θ ' αύτό ου'τε
κατά συμβεβηκός κινοΐτο. ουτε γάρ καθο μ ή εστι κινείται ουτε τ φ άλλο
20 τι είναι ένεργεία ταυτόν μ έ ν ο ν , ω ς ά ν θ ρ ω π ο ς ήν το μ ή λευκόν. εί ουν
τ& ουτω μ ή ον αδύνατον κινεΐσθαι, ή δε έκ τοΰ ουτω μ ή δντος, 8 ά π λ ώ ς
μ ή ον έλέγετο, είς το ά π λ ώ ς | καί ένεργεία δν μεταβολή γένεσις ήν, 193»
αδύνατον τ ή ν γ έ ν ε σ ι ν κ ί ν η σ ι ν ε ί ν α ι · γίνεται μέν γάρ το μ ή δν (oò γαρ
δή το δν), κινείται δέ το δν, είπερ ένέργειά τις ή κίνησις. διό έπιστήσαι
25 χ ρ ή , δτι έν μέν τοις είς ουσίαν μεταβάλλουσα κίνησις μέν δλως ούκ εστίν,
δτι ούκ εστι τι έν αυτοις τό ένεργεία δν, ίνα ένεργη τήν κίνησιν, μετα-
βολή δέ μόνον έν έκείνοις έστίν ή κατά γ έ ν ε σ ι ν έν δέ ταΐς κατά ποιό-
τ η τ α ή κατά ποσότητα ή κατά τόπον μεταβολαΐς ή δλως ταΐς π α ρ ά τήν 5
ουσίαν, κίνησις μέν έστι τοΰ ένεργεία: ύπομένοντος, οιον τοΰ α ν θ ρ ώ π ο υ κ ι -
30 νουμένου, γένεσις δε τοΰ λευκοΰ έκ μ ή λευκοΰ, το δέ δλον άλλοίωσις.
ουτω δέ και έπι τ ώ ν άλλων, διά τοΰτο ουν ή γένεσις κίνησις οόκ έ'στιν,
δτι ουκ εστι τό κινούμενον ένεργεία τι ύπομένον, ώ ς τό άλλοιουμενον καί
1 γυμνον cf. Bonitzii Stud. Arist. I 218 G λευκόν oí) μέλαν F M 8 άλλο έστίν
Α : έοτιν άλλο αλλ' Μ 8. 9 ύποίρχειν F 10 είς] προ; F 10. 11 ένόέχε-
σθαι Μ 12 λέγει—μεταβολήν (13) a : om. A C F M 13 της κινήσεως] δείςας Μ
14 μεταβολήν F μέν om. a F λέγει Μ 15 λέγει F M μεν om. Μ
16 καί (post λέγει) om. a F 17 δεκάτω τών Νόμων] ρ. 894 sqq. 19 σφαίρας έν-
τόρνου] de legg. Χ 898 Β σφαίρας δέ Α εντορνον F κινήσει om. F
έπιτρεπτικήν Μ ένέργειαν A C M : κίνησιν a F 20 δοκούσης ουν C 21 μόνον
ante μέχρι a F 24 καί (ante τάς) om. Μ 28 σύμμετρα a 30 σεμνοτέραν, sed
corr. F 1 γε είπεν M cf. ν. 33 32 χρώνον F συναφέρει Μ 3 3 γε om. a F
33. 34 ένεργεία aA : ένέργειαι C F : ένέργει Μ 34 τοΰ om. F
822 S I M P L I C I I IN PHYSICORUM V 1 [Arist. p. 2 2 δ « 3 3 ]
άλλοίωσις καί αΰξησις και μείωσις καί ή κατά τόπον μεταβολή (έν πάσαις 1!)4Γ
γάρ ταυταις ταΐς μεταβολαΐς το μεταβάλλον οΓον ó άνθρωπος ó λευκαινό- jo
μένος ή αυξανόμενος ή βαδίζων ένεργεία ών άνθρωπος και υπομένων άν-
θρωπος μεταβάλλει κατά ταΰτα), τινές δε των μεταβολών ουκ εκ του ένερ-
5 γεια δντος, αλλ' εκ του δυνάμει, οόδέ όπομένοντος αλλά αεί άλλοτε άλλου
γινομένου επιτελούνται ώσπερ ή του άνθρώπου γένεσις έκ του σπέρματος,
δπερ έν τουτψ έστιν ουσιωμένον έν τω δυνάμει άνθρωπον είναι, ένεργεί^
δέ ουδέν έστι, δηλοΐ δ» τό μ ή έπιμένειν έν τ φ του σπέρματος εΐδει, δπερ 46
υπάρχει τοις τελείοις και ένεργεί^ ή δ η ουσιν, αλλά άλλοτε άλλο γίνεσθαι,
10 εως αν εις το ένεργεία καταντήση· ταύτην ουν την διαφοράν έν ταΐς μετα-
βολαΐς θεασάμενος, και δτι αί μεν έκ του δυνάμει είς το ένεργεί<£ καί έκ
του ουτω μή δντος είς το ούτως δν παθητικαί μάλλον είσι, καν εστι τι
καί έν αυταις βραχυτατον ένεργητικόν (το γάρ δυνάμει παθητικόν έστι μά-
λιστα, αί δε έκ των ένεργεία ή δ η όντων και ένεργεΐν δυναμένων μετα-
15 βολαί μεν είσι καί αύται, παθητικαί και αυταί ουσαι, τρανεστέραν δε εχουσι
την ένεργειαν), έπεί ουν ή κίνησις, καίτοι μεταβολή τις ουσα καί πάθος 50
του κινουμένου, ένέργειά τις δμως αότου δοκεΐ είναι και εστίν ατελής μεν
διά το πολλω συμμεμΐχθαι τω πάθει, ένέργεια δέ δ μ ω ς , διά τοΰτο των
μεταβολών τάς μέν ένεργητικάς κινήσεις καλεί, TGCÇ ÒS 77 αθητικάς μεταβολάς
20 μόνον, ώς κατά το πάθος μάλιστα χαρακτηριζομένας, κάν εχωσί τι βραχυ-
τατον καί αύται ένεργητικόν και θαυμάζω την τοΰ όνοματοθέτου σοφίαν,
όπως το μεταβάλλειν καίτοι ένεργητικώς λεγόμενον πάθος δμως δηλοΐ. εί
ουν I το της κινήσεως όνομα κατ' άλλο μέν σημαινόμενον ó Πλάτων έκ- 194»
δέχεται τήν άπό του δντος εκστασιν του όπωσοΰν δντος κίνησιν καλών, ó
25 δέ 'Αριστοτέλης κατά τάς κοινάς των ¿νομάτων προλήψεις τήν μεταβολικήν
ένεργειαν κίνησιν καλεί, αλλ' οίίτε τήν παντελώς άμετάβλητον τήν τοΰ νου
οΰτε τήν κατά πάθος σχεδόν τι μόνον μεταβολήν έλάχιστον ή ουδέν εχουσαν
το ένεργητικόν, περί όνόματος οίμαι καί ου περί πράγματος έστιν ή δια- 5
φορά, έπεί καί ό Πλάτων άκίνητον äv εί'ποι ώς άμετάβλητον τήν τοΰ νοΰ
30 κίνησιν καί τήν των μεταβολών διαφοράν ουτω λεπτώς διακριθεΐσαν άπο-
δέξαιτο άν. καί ó 'Αριστοτέλης τήν ένέργειαν ομολογεί τοΰ νοΰ ó λέγων
"τη ουσΐ7. ών έ ν έ ρ γ s t a , " καί ει' τις α υ τ φ ο ο ί η τους πολλούς ανί)ρώπους 194ν
κίνηση/ άμετάβλητον καί άχρονον δυναμένους έννοεΐν, ουκ αν οϊμαι παραι-
τήσαιτο την ένεργειαν τοΰ νοΰ κίνησιν καλεϊν. αλλά ταύτα μεν έμοί φίλον
ο υ τ ω περί φίλων ανδρών άλλήλοις τε και τ η σοφία νοείν.
5 Ευόυνουσι δε τον Ά ρ ι σ τ ο τ έ λ η ν την γενεσιν καί την φΟοράν έκβάλλοντα ιο
τ ω ν κινήσεων έκ τοΰ το ¡χεν κινουμενον έν τ ό π φ ε ί ν α ι , το δε μ ή 3ν ές
ου ή γενεσις και είς 8 ή φθορά μ ή είναι έν τ ό π φ , λέγοντες κ α κ ώ ς το μή
ον ές ou ή γενεά!ς την υλην λαμβάνειν, και δια τοΰτο λέγειν αυτήν μη
είναι έν τ ό π φ . οόδε γάρ περί την π ρ ώ τ η ν υλην, αλλ' οόδε περί το ά π λ ώ ς
ΙΟ σ ώ μ α ή γένεσις· ουδε γάρ σ ώ μ α γίνεται κ α δ ό σ ώ μ α , ω ς αυτός άπεδείςεν
έν τ η Περί οδρανοΰ, άλλά τό γινόμενον καί. φ&ειρόμενον τό τοιόνδε σώμα
έστι · τοΰτο δέ παν έν τ ό π φ . ψ ε υ δ ή ς άρα, φασίν, έστίν ή πρότασις ή λε- ΐδ
γουσα το μ ή δν ές ου ή γένεσις οόκ έν τ ό π φ . άλλά ρητέον οΐμαι προς
ταΰτα, δτι ούτε τήν π ρ ώ τ η ν υλην ουτε το ά π λ ώ ς σ ώ μ α ειπών μ ή ο ν , ές
16 ου ή γένεσις, ειπεν αυτό μ ή έν τ ό π ω είναι, αλλά το δυνάμει καθό δυνάμει,
ω ς γάρ ον ουκ έ'στι κ α τ ' ένεργειαν το κατά το δυνάμει οόσιωμενον, ούτως
ουδε έν τ ό π φ κ α τ ' ένεργειαν· " ε ί η γάρ αν π ο υ " φησίν. εί γάρ έν τ ό π φ
είη κατ' ένεργειαν, καί ε ί η άν κατ' ένεργειαν. ει δέ καί το άπλώς μή
ον, φ α σ ί , λάβοιμεν, άναγκάσομεν αυτόν καί τήν γενεσιν κίνησιν φάναι δια
20 τοΰ δρου της κινήσεως, εί γάρ το άπλώς μ ή 3ν δυνάμει έστί τοΰτο ο 20
γίνεται, ή δε έκ τοΰ δυνάμει οδός είς το ενεργεία κίνησίς έ σ τ ι ν , ως ορί-
ζεται α υ τ ό ς , έ'σται καί ή έκ τοΰ ά π λ ώ ς μ ή οντος οδός είς το ένεργεία 8
ήν έκεΐνο δυνάμει ον κίνησις. εί ουν αΰτη έστίν ή γένεσις, δήλον τό
συμβαίνον, τοιοΰτον μεν ουν καί κατά ταυτην τήν λέςιν έστίν το δεύτερον
25 έ π ι χ ε ί ρ η μ α εύαπολυτώτερον οΐμαι τοΰ προτέρου τυγχάνον. ó γάρ άποδο&είς
έν τ φ τ ρ ί τ φ βιβλίφ της κινήσεως ούτος ορισμός τ η ς μεταβολής ήν. καί
μέχρι τοΰ νυν άδιορίστως έχρήσατο τω της κινήσεως ¿νόματι καί τ η ς 25
μεταβολής άδιόριστον τό δυνάμει λαμβάνων, νυν δε διελών αυτό είς τε
το ά π λ ώ ς μ ή δν καί τό τί μ ή ον κατά ταυτην τήν διαίρεσιν τήν κίνησιν
διέκρινε της γενέσεως καί φθοράς, το δε εφεξής το λέγον μή πδσαν κι- 194»
νησιν μεταβολήν είναι, είπερ δ νοΰς κινείται à μεταβλητό ν καί άχρονον κί-
νησιν, ές υποθέσεως προϊόν ανατρέπεται σαλευομένης της υποθέσεως, ó
γαρ Αριστοτέλης, ώς ειρηται, κατά τάς των πολλών δόξας πασαν κίνησιν
5 μεταβολήν καί εγχρονον τιθέμενος ουκ άςίοΐ τήν τοΰ νοΰ ένέργειαν κίνησιν so
καλεΐν, Γνα μή καί μεταβολήν ευθυς καί χρόνον ó άκουων έπ' ¿κείνης
φαντα'ζηται. δ δέ γε Πλα'των, κάν Χέγη κινεΐσθαι τδν νοΰν καί τήν ψυχήν
καί τά φυσικά σώματα, κατ' άλλο καί άλλο σημαινόμενον έκάστψ τούτων
τήν κίνησιν αποδίδωσιν, έπεί πως καί τον νουν κινεΐσθαι λέγων τήν ψυχήν
ΙΟ αότοκινητον κατ' ουσίαν εΤναί φησιν. ε? γαρ παν το κινουμενον ή υφ'
έαυτοΰ ή υπ' άλλου κινείται (τοΰτο γάρ καί πρδ τοΰ 'Αριστοτέλους δ Πλά-
των ήξίωσε) καί προϋπάρχει το ύφ' έαυτοΰ κινουμενον τοΰ υπ' άλλου κι- 85
νουμένου, δ νοΰς 3ν είη κατ' αυτόν προ της ψυχής αυτοκίνητος, αλλά
τήν μέν ¿ν τψ νω κίνησιν κατά τήν από τοΰ όντως οντος πρώτην είς
15 ένέργειαν εκστασιν έθεάσατο, το δέ αότοκινητον της ψυχής κατά τήν άφ'
έαυτής διάκρισιν καί τήν έν αυτη διπλόην, καθ' ήν αυτογένητος υπέστη·
το γάρ αυτόζων καί τδ αυθυπόστατον οΤμαι καί τψ νψ προσήκειν· τήν
δέ γε φυσικήν κίνησιν κατά τήν τοΰ προτέρου καί υστέρου κατά χρόνον
μεταβολήν καί αυτός έθεάσατο ομοίως τψ Άριστοτέλει, πλην δτι ó μεν 40
20 Πλάτων πάσας τάς φυσικάς μεταβολάς κινήσεις ήςίωσε καλεΐν, δ δε
'Αριστοτέλης καί τοΰτο μέν, το τάς φυσικάς πάσας μεταβολάς κινήσεις
καλεΐν, έζήλωσε τοΰ καθηγεμόνος έν ταΐς Κατηγορίαις καί έν ταύτη τη
πραγματεία μέχρι τοΰδε (τον γοΰν δρον της μεταβολής ώς κινήσεως άπο-
δέδωκεν έν τψ τρίτφ), ευρών δέ τήν είρημένην έν ταΐς μεταβολαΐς δια-
25 φοράν κατ' αότήν διέστησε τήν κίνησιν άπο της γενέσεως καί φθοράς.
εΐ δε δοκεΐ, διά τους δυσχεραίνοντας πρδς τήν διαφοράν της κινήσεως καί
της μεταβολής, καν μακρότερος ó λόγος γίνηται, πειραθώμεν σαφέστερον τι 4ä
περί αυτών ειπείν.
Επειδή γάρ των όντων τά μέν είσιν οόσίαι, τά δε συμβεβηκότα, δήλον δτι
1 της ante φοράς repetit a 1. 2 post κίνησιν addunt είναι F M 3 προϊόν — υπο-
θέσεως om. F προιών ανατρέπει Μ 6 καί (post μή) ο m. a F 6 om. aFM
7 φαντάζεται F M γε A : om. aCFM λέγει C : λέγοι M 11 γάρ] γε M
12 προυπάρχειν M 13 κατ' αυτόν A C M : κατά αυτόν a : κατά το αύτό F 14 νοί
τ'
CFM όντος όντως a 14. 15 πραι ένεργείας F είς om. F M 15 έφ' Μ
16 έαυτοΰ F έν αί>τώ F αύτογέννητος in t e x t u C : αυτοκίνητος F M et mrg. C 1
γε υπέστη a F M 17 αΰτό_ζων A 1 (cf. Simpl. de anima p. 287,34. 246,24 [quod in Indice
p. 337 emendatum est]): αύτοζών CM: αί>τοζώον a A 2 F 19 αότοΰ F άριστο-
τέλη M 20 πάσας — 'Αριστοτέλης (21) A C : πάσας τάς μεταβολάς τάς φυσικάς κινή-
σεις κτλ. Μ : πάσας τάς μεταβολάς τάς φυσικάς καλεΐν έζήλωσε τοΰ καθηγεμόνος F : πάσας
τάς φ. μετ. χ. ήξίωσε χαλείν. ην έζήλωσε 8(ίξαν καί άριστοτέλης a 21 καί ACM:
om. a F : deleam τοΰτο μέν — καθηγεμόνος (22) A C M : om. a F 22 έν ταϊς Κατη-
γορίαις] c. 14 ρ. 15 «13 sqq. 23 της κινήσεως χαί της μεταβολής F M 2 3 . 2 4 άπέ-
δωκεν a : άπέδωκεν oûtioçF 24 έν τψ τρίτψ] cf. Phys. Γ 1. 201 »8 25 κατά ταΰτην
aFM 29 των όντων έπειδή (om. γάρ) a F έστιν a F
SIMPLICH IN PIIYSICORUM V 1 [Aiist. p. 2 2 δ » 3 3 ] 825
καί ai μεταβολαί ai μεν είς ουσίαν γίνονται, αί 5ε είς συμβεβηκός. καί 194ν
το δυνάμει ήτοι το μή ο ν, ές ου ή μεταβολή, το μεν προς où día ν δυνάμει
χαί προς οόσίαν αντιφάσκει, τό δε προς συμβεβηκός. κοινώς μέντοι, καθ-
όσον έχ μή οντος είς ον, γενεσίς έστιν ή τοιαύτη μεταβολή, το γαρ πρό-
5 τερον μή ον ύστερον δε ον διά γενέσεως έχει τοΰτο, άλλ' ή μεν είς ουσίαν
μεταβολή απλώς γενεσις, οίον εί άνθρωπος èx μή άν&ρώπου, οτι και κυ- 50
ρίως ον ή ουσία, ή δε είς συμβεβηκός, οίον είς λευκόν έχ μή λευκου, τις
γενεσις, οτι καί τί ον το συμβεβηκός μή καθ' εαυτό υπάρχον, άλλα τη
ουσία πάντως παραφυόμενον. έκατέρα μεντοι γένεσις, καθόσον έκ μή οντος
10 είς ¿'ν, μεταβολή, καί κατά άντίφασιν, δπερ Κιον γενέσεως καί φθορά ή
άντικειμένη. έπειδή δε πάλιν των δυνάμει τούτων, άφ' ών ή μεταβολή,
το μεν προς συμβεβηκός πεφυκός ουσία εστίν υπομένουσα | κατά το υπο- 1!)5Γ
κείμενον αυτή καί}' έαυτήν τελεία και ένεργος καί ου συμπληρουσά τινα
άλλη ν οόσίαν μετά του συμβεβηκότος, οίον ó άνθρωπος ó έκ μέλανος είς
15 λευκόν μεταβάλλων ή έκ βραχυτερου είς μείζονα ή από του ά'νω είς τό
κάτω, δτε και το έναντίον πάντως εχει τ φ είς 8 μεταβάλλει ή υποκειμένη
ουσία* εί γαρ εις λευκόν μέλας ών πρότερον, ή τι των μεταςί) χρωμάτων
έ'χων, ούτως είς λευκόν μεταβάλλει· και έπί τών άλλων ωσαύτως, το δέ 5
γε προς οόσίαν δυνάμει ofov ó μή άήρ, άφ' ου ή είς αέρα γίνεται μετα-
ν
η ι ' * V * î Γ r 2
20 βολή, καν ει η υοωρ η σωμα αποιον, αλλα το μεν υοωρ ουχ υπομενει εν
τ-fl είς τον αέρα μεταβολή, το δέ άποιον σώμα συμπληρωτικόν έστιν έκα-
τέρας ουσίας, καί οόδέ τό έναντίον τψ είς ο ή μεταβολή έστιν έν τψ προς
ουσίαν δυνάμει· ου γάρ ε στ ι τι η} ουσία έναντίον, έπεί ουσίας πάλιν άμφω
δεήσονται της παρά μέρος τα έναντία δεχόμενης, κ ¿tv κοινόν ουν άμφο-
25 τέραις ταΤς μεταβολαϊς το έκ μή οντος είς ον και έκ του δυνάμει είς τό ίο
ένεργεια, αλλά καί διαφορά τις αξιόλογος έν αυταΐς όραται, καθόσον ή μεν
υποκειμένου τινός έστι τελείου καί υπομένοντος και έκ του συμβεβηκότος
αυτψ καί μή συμπληροΰντος αότοϋ την ουσίαν έναντίου είς το έναντίον
μεταβάλλοντος, ή δέ ουκ έκ του τοιούτου, άλλ' έκ του δυνάμει του άτε-
λοΰς ώς προς το ον, χαΐ έχ του ούτω μή δντος είς το ον, και από ΰτε- 105··
ρήσεως ει'ς είδος ου συνόντος τη στερήσει τοΰ εναντίου είδους τ φ είς 8 ή
μεταβολή, ώσπερ επί των συμβεβηκότων· ουδέ γάρ ή ν ουσία υπομένουσα,
αλλά στέρησις χαί το δυνα'μει της υλης καί αυτή ή υλη· χδν γάρ το is
5 άποιον σώμα ύπομένη, αλλά χαί τοΰτο υλικόν έστι και ανενέργητον, 2ως
αν των ποιοτήτων μ ε τ ά σ χ η . καΐ το δυνάμει καί το μή δν ούτως έστί
προς το σύνθετον είδος ώς χαί ή π ρ ώ τ η υλη· καί γάρ έχ τούτου ώς ές
εκείνης το σύνθετον· ου γάρ ούτως εχει τούτο προς τάς ουσιώδεις ποιό-
τητας ώς προς το λευκον δ άνθρωπος. καί δτι μεν πολλή τις των μετα-
10 βολών τούτων όραται διαφορα', δήλον έκ τών είρημένων.
Διά τί δέ την μέν κατά αντίφασιν γένεσιν είναι, την δέ έκ τοΰ έναν- 20
τίου κίνησιν λέγει, άξιον έπισκέψασθαι· καί γάρ και ή κατά αντίφασιν έ'κ-
στασις ουσα από τοΰ μή οντος εις το ον ή άνάπαλιν κίνησις δοκεϊ, και ή
είς τό έναντίον, το πρότερον μέν μή ον, ύστερον δε ον γένεσις. κατά τίνα
15 ουν σημασίαν συνδιαιρεΐ τοις πράγμασι τοις διαφέρουσι τά όνόματα; ή δτι
ή μέν κίνησις ένεργητική τις είναι δοκεΐ μεταβολή, κινείται ούν ουκ ά'λλο
τι ή το ένεργεΐν δυνάμενον, ένεργεΐ δέ το ενεργεία, ενεργεία δε έστι το
τέλειον είδος· ώστε καν ε χ η τι ατελές καί δυνάμει καθόσον μεταβάλλει, 2δ
αλλά καθόσον ένεργεΐ ένεργεία έστίν. ή μέντοι γένεσις είς ον ουσα μετα-
20 βολή καί εις ουσίαν τοΰ ατελούς πάντως καί της μή ουσίας έστίν· δπερ
κατά το δυνάμει μάλλον θεωρείται καί ου κατά το ένεργεία. διά τοΰτο
ουν ή μέν έκ τοΰ έναντίου ή τοΰ μεταξύ είς το έναντίον, ταυτον δέ ει-
πείν έ£ υποκειμένου είς ύποκείμενον, δτι τοις έναντίοις υπόκειται ή ουσία,
έπειδή ουσίας έστί μεταβολή καί ένεργεία οντος τινός οίον α ν θ ρ ώ π ο υ , κί-
25 νησίς έστι και ου γένεσις· ου γάρ γίνεται ó άνθρωπος έάν μελανθ^ ή so
βάδιση, δτι ουκ έστι τις οόσία ó μελανθείς ή δ βαδίσας άνθρωπος, αλλ'
ουσία καί συμβεβηκός. διά τοΰτο ή τοιαύτη μεταβολή ώς ένεργεία κίνησις
λέγεται, τό δέ γε ατελές καί δυνάμει καί μ ή π ω ον, εϊ καί πάσχοι τήν
είς το ον μεταβολήν, αλλ' ουτω πάσχει ώς 8ν καί ουσία γινόμενον, αλλ'
30 ουχ ώς ένεργεία; οόσία ον, ώς ó άνθρωπος έκ μέλανος είς λευκον μετα-
βάλλει. ου γάρ είς είδος ουδέ είς οόσίαν ή τοιαύτη μεταβολή· διό ου
γένεσις. αλλά καί τελείου· διό ένεργεία καί κίνησις. και διά τοΰτο δ 'Αρι-
στοτέλης διετείνατο, δτι τό μή δν ου κινείται (ου γάρ ένεργεΐ· τό γάρ 8δ
"Ετι δέ άν τις καί έντεΰθεν Γόοι τ η ς κινήσεως προς την γένεσιν την
διαφοράν. το κινούμενον ον τι πάντως ο υ τ ω κινεΐσθαι λ έ γ ο μ ε ν βαδίζει γάρ
άνθρωπος καί λευκαίνεται μένων ά ν θ ρ ω π ο ς · το δέ γινόμενον άτε αυτό δλον 50
καθ' εαυτό τήν μεταβολήν ίσχον ο υ χ υπομένει, τεκμήριον δέ τούτου έν-
•25 α ρ γ έ ; , κινούμενον μέν γάρ έκεΐνο λέγομεν, δ μετ' ¿λίγον εσται κεκινη-
μένον, καί κεκινημένον, δ προ ¿λίγου κινούμενον ήν, ώ ς υπομένοντος κατ'
ά μ φ ω του α υ τ ο ΰ · έπί δέ τ η ς γενέσεως ο υ χ ο ύ τ ω ς , ου γάρ δπερ έστί γινό-
μενον, τοΰτό έστι γεγενημένον. γινόμενον μέν γάρ υ δ ω ρ ó α ή ρ έ σ τ ι ν , ου
μέντοι γεγενημένον εστίν ó αήρ υδωρ ούόε έ'στιν δ λ ω ς · δπερ γάρ πολλάκις
3 0 εΐπον, ολιρ έ α υ τ ψ καί où | κατά τι μετέβαλεν. διό ουκ έ'στιν έν r ( ¡ γε- 195»
νέσει τό ϋπομένον. τι οδν ειποι άν τις έν τ η είς ύ δ ω ρ από αέρος μετά- 1!)5ν
βολη ; ουχί μεταβαλών ó αήρ τ η ν θ ε ρ μ ή ν ποιότητα εις τήν ψ υ χ ρ ά ν με-
νοιίσης τ η ς ύγρας έγένετο ύ δ ω ρ , και τοΰ άποίου σ ώ μ α τ ο ς ύπομείναντος και
άλλων ί σ ω ς πολλών; ή εί μεν άποβαλών τήν θ ε ρ μ ή ν ποιότητα καί μετα-
5 λαβών τήν ψυχράν ó αήρ εμενεν δ μ ω ς αήρ ó αυτός ποτέ μεν θ ε ρ μ ό ς ποτέ
δ ε ψ υ χ ρ ό ς γινόμενος, ω σ π ε ρ αμελεί κατά θέρος και χ ε ι μ ώ ν α π ά σ χ ε ι , οΰτε δ
είς ουσίαν ήν ή μεταβολή οίίτε γένεσις τό τοιούτον, αλλά άλλοίωσις. εί
δε ο ό σ ι ώ δ η ς ήν ή άποβληΟεΐσα θερμότης, ουκέτι εμεινεν ó αήρ ó άπο-
βαλών. ώ σ τ ε ο ό χ υπομένει ουσία ουδέ ε ί δ ο ς , αλλά πα'λιν το ατελές καί
10 το δυνάμει καί το μή δν, άφ' ου ή γενεσις. αλλ' ουδέ το υγρόν τοΰ
αέρος οΐμαι υπομένει έν τ η είς ύδωρ μεταβολή πλήν κατά συγγένειαν, έπεί
άλλο τ ω ειοει το τοΰ αέρος υγρόν καί άλλο το τοΰ ύδατος, τεκμήριον δε
τοΰ έν μεν τ η γενέσει μή ειναί τινα τήν υπομένουσαν ουσίαν, έν δε τ η ίο
κινήσει ε ί ν α ι , τό τήν μεν γένεσιν κατά άντίφασιν τοΰ οντος καί τοΰ μή
15 δντος έ π ι τ ε λ ε ι σ θ α ι , τήν δ ε κίνησιν έξ έναντίου είς έναντίον. οίς ανάγκη
υποκεϊσθαι ουσίαν υπομένουσαν τά έναντία παρά μέρος πεφυκυΐαν υποδε-
χεσ&αι ή τά μετάξι» ή τήν άντικειμένην τ ώ συμβεβηκότι στέρησιν, οΓον
α μούσια ν ή νόσον και το γυμνόν, ά τινα διά το ουσία συνυπάρχειν ύπο-
μενουση καί καταφατικώς λέγεται καί ειδοποιείται π ω ς · ή δέ γε τ η ς ουσίας ι®
2 0 στέρησις όντως μ ή ον έ σ τ ι .
Διελών την μεταβολήν εις τ ε την γένεσιν καί την φ&οράν καί είς την
κίνησιν και δ ε β α ς , οτι ή μεν κατ' οόσίαν μεταβολή γένεσίς έστι και φ&ορά,
20 ή δέ κατά τι των συμβεβηκότων κίνησις, έπιδιελών δε και τήν γένεσιν καί
τήν φί)οράν είς τε τήν άπλώς καί είς τήν τινά, βουλεται λοιπόν και τήν
κίνησιν διελεΐν τήν διαίρεσιν αυτής κατά τάς κατηγορίας ποιούμενος· έν
οσαις γάρ άν των κατηγοριών δειχΟη κίνησις ουσα, τοσαυτα εσται τά τ η ς ω
κινήσεως είδη. έπειδή 8k ή κίνησις μεταβολή ήν έξ υποκειμένου είς υπο-
25 κείμενον καί έξ έναντίου είς έναντίον, έκί>έμενος έπτά κατηγορίας, έν αΓς
εδοξεν άν είναι κίνησις, ουσίαν, ποιόν, π ο υ , πρός τι, ποσόν, και το ποιεΐν
καί τό πάσχειν, δείίας οτι έν τοις τέτρασι τούτων ουκ εστι κίνησις, κατα-
λέλοιπεν έν τοις τρισίν αυτήν, π ο ι ώ , π ο σ ω και τ ω που" διό και τρεις αί
πάσαι κινήσεις κατά γένος* έν δέ τ ή άπαριΟμήσει των κατηγοριών παρέ-
Τινές δέ καί τούτο έπάγουσι προς το μ ή είναι /ατά χρόνον κίνησιν, 196 Γ
δτι κα&' δσα κινεϊσ&οα δυνατόν, κατά τοσαΰτα και ήρεμεΐν· καί γάρ κατά
το ποών καί τό ποσόν καί τον τόπον καί κινεΐσί)αι καί ήρεμεΐν δυνατόν
ε? οδν κατά χρόνον μ ή δυνατόν ήρεμεΤν, διότι del ó έπιών χρόνος Ετερος,
5 ουδέ κινεϊσ&αι δυνατόν κατά χρόνον. ετι άλλάσσει τι χρόνον καί ηρεμούν ι»
ουδέν ελαττον, ώ ς έπί των πρόσδεν εδειςεν αυτός, δτι δέ ουκ εστίν έν
χ ρ ό ν φ έναντίωσις, ούτως οΐμαί τις δείςειε· τά έναντία εις άλληλα πέφυκε
μεταβάλλειν, αλλ' ου το ετερον μόνον είς τό ετερον· έν δέ τ ψ χρόνοι η
τοις έν χρόνφ τά δοκοΰντα έναντία τό παρεληλυδός έστι καί τό μέλλον
10 καί το νεώτερον καί πρεσβυτερον, ών τό μέν παρεληλυθός εις το μέλλον
μεταβάλλει, το δέ μέλλον ουκέτι είς τό παρεληλυθός, καί το μέν νεώτερον
εις το πρεσβυτερον μεταβα'λλει,' τό δέ πρεσβυτερον εις το νεώτερον ουκέτι. 20
ώ σ τ ε ουκ 5ν ε ί η ταύτα έναντία, εί δέ μ η ταύτα, ουδέ άλλην εστίν ευρεΐν
κατά χρόνον έναντίωσιν. έν δή τούτοις έπιστήσαι χ ρ ή , δτι καν μ ή η
15 κυρίως έναντίωσις έν τ ω χ ρ ό ν φ , αλλά άντίθεσίς τις έστιν καί ή μεταβολή
ή έκ του παρεληλυ&ότος εις το μέλλον ές υποκειμένου είς υποκείμενόν έστι
κατά αντίθεσιν, ομοίως καί ή έκ του νεωτέρου είς το πρεσβυτερον* ουσία
γάρ έστιν υπομένουσα ή ζφου ή φυτοΰ ή δλως σώματος ή ασωμάτου ή
κατά χρόνον μεταβάλλουσα, ωσπερ καί κατά ποιότητα καί ποσότητα καί 2»
20 τόπον, δήλον δε δτι ουκ από του μ ή εχειν χρόνον είς το εχειν κινήσεται
το κατά χρόνον μεταβάλλον, αλλ' έξ άλλου είς ά'λλον, οδτω μέντοι ώ ς καί
έπί ποιότητος καί ποσότητος, ώς γάρ το έκ μέλανος είς λευκόν κινου-
μενον διά χ ρ ώ μ α τ ο ς μεν κινείται οόχ ώρισμένου δ έ , καί το έκ παιδικού
μεγέ&ους είς το του ανδρός αόςόμενον διά μ ε γ έ θ ο υ ς πρόεισιν, αλλ' άορί-
25 στου, καί ουδέν άτοπον το μ η δ έ π ω ον έν τ ψ χ ρ ώ μ α τ ι , ε φ ' 8 κινείται, έν
χ ρ ώ μ α τ ι δ μ ω ς εΐναι άλλψ, καί μ η δ έ π ω ον έν μ ε γ έ θ ε ι , έ φ ' δ κινείται, έν 30
ά λ λ φ δ μ ω ς είναι μεγέδει, καί μ η δ έ π ω δν έν τ ό π φ , είς 8ν φέρεται, έν ά'λλφ
είναι τ ό π φ τψ δι' ου φέρεται, ουτω καί το έκ χρόνου τινός είς ά'λλον
χρόνον κινουμενον μηδέπω ον έν έκείνψ τψ είς ον κινείται, ε Γη äv έν
30 ά'λλφ τ φ τ η ς κινήσεως χρόνφ. καί ουδέν οΐμαι τούτο άτοπον έπήγαγεν
ó 'Αλέξανδρος, προς δέ το μ ή ήρεμεΐν έν χ ρ ό ν φ ρητέον, δτι «δσπερ είναι
έστι το δυνάμει μεν ον, ενεργεία δέ μή ον, ο οόχ οιόν τε κινεΓσ&αι. 196»
εί δέ ή μέν κίνησις ές έναντίου εις έναντίον, το δέ σπέρμα où* εστίν έν-
αντίον χω γινομένω, οόχ äv εΐη κίνησις ή έχ σπέρματος μεταβολή.
Ζητήσοι δε άν τις, πώς οόχ είσίν έναντίαι ουσίαι άλλήλαις το πυρ
δ καί το ύδωρ, ώστε είναι έναντίαν ουσιαν ουσία· εί δέ τούτο, πώς ή είς 25
άλληλα πυρός χαΐ ύδατος μεταβολή ές εναντίου είς έναντίον οδσα, ουκ εσται
κίνησις, ώστε και έν ουσία είναι κίνησιν. ή ρητέον ότι έν υδατι χαί πυρί
έναντίαι ποιότητες είσί τίνες, ψυχρόν θερμφ και ύγρον £ηρω, έν οΓς ουκ
εστι μόνοις τψ πυρί τό είναι, αλλά χαί έν κουφότητι χαί λαμπρότητι, κα&'
10 α τω πυρί δόξει ή γη μάλλον εναντία είναι· τό δέ του πυρός είδος έν
πα'σαις ταΐς ποιότησίν έστι καΐ τη υποκείμενη ταΐς ποιότησιν ουσία· ώστε
τω πυρι απλώς ουδέν έστιν έναντίον, κάν αί ποιότητες τοϋ πυρός καί τοΰ so
ύδατος άλλήλαις είσίν έναντίαι. xáv συγχώρηση δέ τις έναντία είναι πυρ
καί υόωρ, ή είς άλληλα αυτών μεταβολή ουκ äv ειη κίνησις. τί γαρ εσται
15 τό κινούμενον, οταν ύδωρ είς πυρ μεταβάλλη; οΐίτε γάρ το ύδωρ (φθεί-
ρεται γαρ) ουτε το πυρ (ουδέπω γάρ εστίν), 8 δέ έστι μετά τήν κίνησιν
κεκινημένον, τούτο ήν και τό κινούμενον. έπιστήσαι δέ χρή, δτι έκ τών
νυν είρημένων τήν κίνησιν άποφάσκει τών άλλων κατηγοριών, αλλ' ου τήν
μεταβολήν. μεταβολή γάρ έστιν έν τη οόσία ή γένεσις χαί ή φθορά. 35
' Έφεςής δείχνυσιν, δτι ουδέ έν τ<5 πρός τι έστι κίνησις χα&' αυτό·
ου γάρ κατά τήν οίκείαν μεταβολήν τά πρός τι αεί μεταπίπτει, αλλά καί
μηδέν αυτά κινούμενα άλλων κινουμένων άλλοτε άλλως έχει, ώστε ου διά ω
25 κινήσεως οικείας ή κατά το πρός τι μεταβολή, τά δέ κινούμενα κα&' αυ-
τά αυτά δει μεταβάλλειν, ώσπερ τά άλλοιούμενα καί αυξανόμενα καί φερό-
μενα. το δέ πρότερον δεξιον άριστερόν γίνεται άλλου κινη&έντος, καί το
αδτο μηδέν μεταβάλλον μείζον και ελαττον καί διπλάσιον καί ήμισυ, ώς
και ó αυτός λόγος ποτέ μέν αληθής ποτέ δέ ψευδής του πράγματος μετά- 196"
πίπτοντος. ει ουν μεταβάλλει τι κατά το προς τι μή κινηθέν, oòx εστίν ή
κατά το πρός τι μεταβολή κίνησις, πλήν ει χατά συμβεβηκός. έκεινο γαρ 4»
καθ' αυτό μεταβάλλει, ω τούτο συμβεβήκει δεξιόν είναι, χαί ούτως τούτο
δ γίνεται έκ δείιοΰ άριστερόν. και αότά δέ τα καθ' αυτά κινούμενα χαί διά
της οικείας κινήσεως τήν χατά το πρός τι σχέσιν αμείβοντα ή κατά τόπον
κινούμενα τοΰτο ποιεί, ώς ó έκ δεξιού αριστερός γινόμενος, ή κατά ποιό-
τητα, ώς ó έξ άνομοίου δμοιος, ή κατά ποσότητα, ώς τό ίσον έξ άνισου γινό-
μενον. ώστε ή της σχέσεως αλλαγή κατά τήν κατά τι έκείνων κίνησιν
10 γίνεται.' ταΰτα μέν ó 'Αλέξανδρος καλώς περί των πρός τι τά του Ά ρ ι - öo
στοτέλους σαφηνίζων εγραψεν.
Έφιστάνοι δέ αν τις ίσως πρώτον μέν, εί τήν κίνησιν άποφάσκει μόνον
τοΰ πρός τι ó 'Αριστοτέλης ή και τήν μεταβολήν, ώς δοκεΐ λέγων· έν-
δέχεται γαρ θ α τ έ ρ ο υ μεταβάλλοντος άληθεύεσθαι θάτερον μη-
16 δέν μ ε τ α β ά λ λ ο ν , εί μή άρα τις λέγοι, οτι τψ της μεταβολής ονόματι
αντί της κινήσεως έχρήσατο νυν. δηλοΐ δέ εφεξής μεταλαβών τήν μετα-
βολήν είς τήν κίνησιν έν τω ώ σ τ ε κατά συμβεβηκός ή κ ί ν η σ ι ς αυ-
τών. αλλ ου γαρ καθ' αυτό κινουμένου | ή κατά τόπον ή κατά ποιό- l!)7r
τητα ή ποσότητα δοκεΐ τι αυτό μεταβάλλειν. ή δέ κατά ταΰτα μεταβολή
20 κίνησις.
Δεύτερον μήποτε ή τοΰ πρός τι κατηγορία ύποκείμενον μηδέν έχουσα
ίοιον άλλά σχέσις ούσα μόνη έν ουσία και ποιότητι καί ποσότητι και ταΐς
αΚΚαις κατηγορίαις και έν άμφοτέροις ύφεστώσα τοις τήν σχέσιν προς άλ-
ληλα εχουσι, τοΰ έτερου κινουμένου ποιεί πάντως καί το έτερον κινεΐσ&αι &
25 ού κατά συμβεβηκός άλλά καθ' αυτό, διότι μένουσα ή σχέσις έν άμφοτέ-
ροις ή αυτή κινείται, ώσπερ της μιας ράβδου θατέρου των περάτων κινη-
θέντος συγκινείται καί θάτερον· ουτω δέ καί του πρότερον δεξιού κινη-
θέντος κατά τόπον κινείται και ή σχέσις. καί μεταβάλλει έκάτερον κατά
την σχέσιν το μεν πρόσθεν δεξών ον εις τί> άριστερόν, το δέ άριστερόν εις 197··
το δεξιόν. κδν γάρ άχίνητον κατά τόπον εμεινεν το πρώτον άριστερόν δν,
άλλ' ή σχέσις, καθ' ήν άριστερόν ήν έ κ ι ν ή θ η , καί την θέσιν μετέβαλεν. ίο
έφιστάνειν ουν χ ρ ή ού περί τοΰ έχοντος την σχέσιν, άλλά περί αυτής της
δ σχέσεως, είτε καθ' αυτό είτε κατά συμβεβηκός αυτήν χρή λέγειν κινεΐ-
σθαι. ότι γάρ της σχέσεως καθ' αότό κινούμενης, καί τά έχοντα τήν
σχέσιν τήν κατά τήν σχέσιν κίνησιν καθ' αυτά ε χ ε ι , πρόδηλον δοκεΐ. καΐ
εχει μέν τινα διαφοράν το ποτέ μεν αότοΰ τίνος κινουμένου ποτέ δε έτερου
μεταβάλλεσθαι τήν σχέσιν αυτοΰ. άλλά πρώτον και άμφοΐν κινουμένων
ΙΟ μεταβάλλεται ή σχέσις, ώς ή της έσότητος εις τήν τοΰ διπλασίου πρός το ίο
ήμισυ, όταν των τριών και τριών τών μέν άφαιρεθη μονάς, τοΐς δέ προσ-
τεθη. καί έπί τούτων δέ καί έφ' ων τοΰ έτέρου μεταβάλλοντος αμείβε-
ται ή σχέσις μιας ούσης της αμφοΐν σ χ έ σ ε ω ς , και ταύτης είτε υφ' ένός
είτε υπ' άμφοΐν κινουμένης, πώς ουκ άμφω καθ' αυτό κινείται, κατά τήν
15 σχέσιν τήν μίαν κινούμενα, καί ε? μέν πρότερον μ ή ουσα δλως ή σχέσις
ύστερον γίνοιτο κατ' ουσίαν ούσης τ η ς μεταβολής, ώ ς δταν παιδιού γεννη-
θέντος δ μέν πατήρ γίνοιτο ó δέ υιός, απλώς γένεσις σχέσεώς έστι, φθα- 20
ρέντος δέ τοΰ έτέρου ή αμφοτέρων απλώς φθορά τ η ς σχέσεως, eì δέ κατ'
ά'λλην τινά κατηγορίαν γίνοιτο σχέσις μ ή πρότερον ουσα, τις γένεσίς έστι
20 καί πάλιν τίς φθορά, ei δέ τά υποκείμενα μεταβάλλοι κατά τήν σχέσιν
απ' άλλης ά'λλην μεταλαμβάνοντα ώσπερ άπο δεξιοΰ εις άριστερόν ή από
άνομοίου εις δμοιον ή άπό άνισου εις Γσον μεταβάλλοντα καί έ£ έναντίου
εις έναντίον μένοντος τοΰ υποκειμένου, κίνησις, ώς δ ο κ ε ΐ , ή τοιαύτη κατά
τήν σχέσιν και το πρός τί έστιν. δλως δέ d εστίν έναντίωσις έν τ ω πρός 26
25 τ ι , ώ ς έν Κατηγορίαις ήχουσαμεν λέγοντος αυτοΰ " υ π ά ρ χ ε ι δέ χαί Ιναν-
τιότης έν τοις πρός τ ι , οίον άρετή κακία έναντίον καί έπιστήμη αγνοία,"
εστι δέ καί ουσία τις ύποκειμένη τοις πρός τι και υπομένουσα έν τ η έξ
έναντίου εις έναντίον μεταβολή ώσπερ έπί τούτων τών παραδειγμάτων ή
ψυχή, δια τί μ ή κίνησιν λέγομεν τήν τοιαυτην μεταβολήν; καί γάρ έξ
σχειν υπό το κινεΐσθαι." αλλ' εί τούτο αληθές και το μεν ποιεϊν και 197ν
πάσχειν υπό το κινεΐν και κινεΐσθαι, τό δέ κινεΐν καί κινεΐσθαι υπό το
μεταβάλλειν καί μεταβάλλεσθαι, παντός οίμαι ζητεΐν, διά τί έν ταΐς δέκα ίο
κατηγορίαις τό ποιεϊν καί το πάσχειν εταξεν ώς χαθολιχώτερα, αλλ' οδ
5 το κινεΐν καί κινεΐσθαι ή μάλλον τό μεταβάλλειν καί μεταβάλλεσθαι. μή-
ποτε ουν καθολικώτερα τούτων έστι το ποιεϊν και το πάσχειν· καί γαρ το
ήρεμίζειν καί το έν αυτψ συνέχειν ποιεϊν τί έστιν, où μέντοι κινεΐν ουδέ
μεταβάλλειν. εί δέ τοΰτο αληθές, τό ποιεϊν καί πάσχειν ουχ ώς είς κα-
θολικώτερα ανήγαγε το κινεΐν καί κινεΐσθαι, αλλά μετήγαγεν αότά πρδς την
10 ύπόθεσιν· δ γάρ λέγων είναι κίνησιν έν τψ ποιοΰντι καί πάσχοντι ουτω ι»
λέγει ώς τοΰ μέν κινοΰντος του δέ κινουμένου, κάν συγχώρηση ουν τις
τοΰτο, έκ περιουσίας δεικνυσιν, δτι ο ό δ έ π α ν τ ό ς κ ι ν ο υ μ έ ν ο υ κ α ί κι-
ν ο ΰ ν τ ό ς εστι κίνησις, τουτέστιν δτι ου κινείται ή κίνησις, ουτε έκεινη καθ'
ην τό κινοΰν κινεΐ ουτε έκείνη χαθ' ην τό χινούμενον κινείται· έπε! δτι
15 και τό κινούν κατά κίνησιν κινεί χαί το χινούμενον κατά κίνησιν κινείται,
δήλον καί δτι έν τψ πάσχοντι καί κινουμένφ έστίν ή κίνησις, ώς αυτός
εδειξεν. ου λέγει ουν, δτι ου κινείται τό πάσχον τι έν φ ή κίνησις, αλλ' 20
δτι οόχ ούτως εχει ταύτα κίνησιν, ώς της έν αυτοΐς κινήσεως κινουμένης,
8 και δηλον πεποίηκε διά τοΰ δ τ ι ουκ ε σ τ ι κ ι ν ή σ ε ω ς κ ί ν η σ ι ς . εΐ γάρ
20 μη εστι κινήσεως κίνησις, ού'τε ή τοΰ κινοΰντος κίνησις ουτε ή τοΰ κινου-
μένου κινηθείη äv. π ο ι ο ΰ ν τ ο ς ουν καί π ά σ χ ο ν τ ο ς οόχΐ των οδσιών
είπεν (αύται γάρ κινοΰνται), αλλ' αντί τοΰ ποιεϊν καί πάσχειν, αιπερ ήσαν
αι κατηγορίαι, τουτέστιν αντί ποιήσεως καί πείσεως τό ποιοΰν καί πάσχον
ελαβεν, διότι και το ποιοΰν κατά την ποίησίν έστι ποιοΰν καί το πάσχον 26
25 κατά την πεϊσιν πάσχον, δτι δέ ουκ έπΐ κινήσεως μόνης τοΰτο αληθές,
αλλά και έπί της άντιχειμένης τη κινήσει γενέσεως και έπΐ της άμφω
περιεχουσης μεταβολής, έδήλωσεν ειπών ουδέ γ ε ν έ σ ε ω ς γ έ ν ε σ ι ς ο ό δ έ
δλως μεταβολής μεταβολή.
5 ώστε ουδέ έν τψ ποιεΐν καί πάσχειν εσται κίνησις. των δέ δύο έπιχειρη-
μάτων το μεν πρώτον έκ διαιρέσεως αναγκαίας είλημμένον τοιούτον έστιν·
εί εστι κινήσεως κίνησις, ή ύποκείμενον τί έστιν ή κίνησις ώς αότή κινού-
μενη κατά τι είδος κινήσεως, ώς λέγομεν ανθρώπου κίνησιν είναι μετα-
βάλλοντος ή κατά ποιόν ή κατά ποσόν ή κατά τόπον· εί δέ τούτο, εσται
10 ή κίνησις θερμαινόμενον ή αόξόμενον ή τινα άλλην μεταβολήν μεταβάλλον, 85
ίνα ή κινήσεως κίνησις. αλλά μην ύποκείμενον ουκ εστίν ή κίνησις· οΰτε
γαρ θερμαίνεσθαι ή ψύχεσθαι λέγεται· ουσίας γαρ ταύτα, ίδια· ή δέ κίνησις
ουκ εστίν ουσία έν τψ κινουμένψ το είναι έχουσα ώς έν ύποκειμένφ καί
ουσία, εί ούν ουτω μη εστι κινήσεως κίνησις, λείπεται, εί έστιν δλως,
15 ούτως είναι, ώς έν ύποκειμένω ούσης της κινήσεως το ύποκείμενον μετα-
βάλλειν έκ κινήσεως ετέρας είς έτεραν κίνησιν, ώς λέγομεν έκ του λευκαί-
νεσθαι μεταβάλλειν είς το μελαίνεσθαι, δτι ύποκείμενον τι τούτοις οίον ó 40
άνθρωπος έκ του ετέρου αυτών είς το ετερον μεταβάλλει, αλλ' ουδέ ουτω,
φησίν, οίον τε λέγειν κινήσεως είναι κίνησιν, ώς άλλου τινός υποκειμένου
20 κάκ κινήσεως τίνος είς κίνησιν έτέραν μεταβάλλοντος, ές έτερου είδους δη-
λονότι είς ετερον, πλην εί μη κατά συμβεβηκός τις λέγοι. πώς δέ κατά
συμβεβηκός δυνατόν έκ κινήσεως είς κίνησιν μεταβάλλειν, αυτός έρεί· δταν
γάρ λέγηταί τις έκ λήθης είς ανάμνησιν μεταβάλλειν, έκ κινήσεως μέν είς
κίνησιν ή μεταβολή δοκει. κινήσεις γάρ τίνες ή τε ανάμνησις και ή λήθη, 46
25 αλλά κατά συμβεβηκός της κινήσεως ή κίνησις δοκεΐ, διότι ω συμβέβηκε
το έπιλανθάνεσθαι ούτος είς το μνημονεύειν μεταβάλλει, ομοίως δέ καί
έκ του νοσάζεσθαι είς το ύγιάζεσθαι μεταβάλλων έκ νόσου γάρ είς ύγείαν
ούτως είπεν ώς έκ κινήσεως είς κίνησιν. το δέ ε ί ς Ι τ ε ρ ο ν ε ί δ ο ς καλώς
πρόσκειται, και την αίτίαν αυτός έπήγαγεν. είπών α υ τ η γάρ ή κ ί ν η σ ι ς
30 έ£ ά λ λ ο υ είδους είς άλλο έστί μεταβολή, και ού μόνη ή κίνησις
άλλα και ή γένεαις και ή φθορά ωσαύτως εχει· έξ άλλου γάρ είδους είς 197*
άλλο και έπΐ τούτων ή μεταβολή· πάσα γάρ μεταβολή έξ αντικειμένου εις 61
άντικείμενον, πλην δτι ή μεν γένεσις και ή φθορά εις τά αντικείμενα οδ-
τως ώς κατά άντίφασιν, ή δέ κίνησις είς τά αντικείμενα τά ώς έναντία.
5 τούτο γάρ α δ τ φ σημαίνει το αί μεν, τουτέστιν ή γένεσις καί ή φθορά,
είς ά ν τ ι κ ε ί μ ε ν α ώδί, τουτέστι κατά άντίφασιν, ή δ έ ώ δ ί , τουτέστιν είς
τ ά έναντία, ή κίνησις.
Έδειξε δέ καί διά του παραδείγματος, δτι πάσα μεταβολή έξ άλλου
είδους είς άλλο I γίνεται, ειπών· οίον ά ν θ ρ ω π ο ς έκ νόσου ε ί ς όγείαν. 198Γ
10 ώς γάρ έπι τούτου διαφέροντα Ιστι τό τε έξ ου καί τό είς δ, ουτω καί εί
έκ κινήσεώς τι είς κίνησιν κινοϊτο, διαφέρουσα εσται ή έξ ης της είς ην.
ή γάρ έκ της βραδυτέρας κινήσεως είς τήν θάττω μεταβολή τάχα μέν καί
αυτή έξ αντικειμένου είδους είς άντικείμενον έστι, τάχα δέ οδκ έκ κινήσεως
είς κίνησίν έστι· μία γάρ ή είς τό αυτό· γίνεται δέ ή έπίτασις έκ του
15 μεταξύ καί ώς έκστάσεώς τε καί ηρεμίας· ή γάρ βραδεία κίνησις μίξει 5
ηρεμίας καί έ'χει προς τήν ταχείαν ούτως ώς τό φαιόν προς τό λευκόν.
κατά συμβεβηκός μέν ουν ώς είρηται δυνατόν κινήσεως εΐναι κίνησιν, δταν
το υποκείμενον είς έτέραν κίνησιν έξ έτέρας μεταβάλλη, καθ' αυτό δέ αδύ-
νατον. και το έπόμενον άτοπον έπήγαγεν αυτός ειπών άμα οδν μ ε τ α -
20 β ά λ λ ε ι έξ υ γ ι ε ί α ς ε ί ς νόσον, καί έξ α υ τ ή ς τ α ύ τ η ς τ η ς μεταβολής
ε ί ς άλλην. εί γάρ ή έξ υγείας είς νόσον μεταβολή ή κίνησις αυτή κινεΐ-
aftat λέγοιτο, τό έί υγείας είς νόσον κινουμενον άμα τε ταύτην κινείται τήν ίο
κίνησιν και έξ αυτής ταύτης είς άλλην μεταβάλλει οίον είς λεύκανσιν, είπερ
ή κίνησις κινείται, άμα τε ουν είς νόσον είη μεταβάλλον, καί είς έκεΐνο,
25 ο τέλος έστί της μεταβολής, είς ήν μετέβαλεν έκ της έξ υγείας είς νόσον
μεταβεβληκός οΓον τό λευκόν. δταν ουν έν νόσψ η , δήλον δτι αμα τε είη
αν είς νόσον μεταβεβληκός καί εις άλλο τι είς 8 ήν ή κίνησις, είς ήν ή
πρότερα κίνησις μετέβαλεν· έπειδή δέ ουκ ήν ώρισμένον τό είς οποίαν, διά 15
τοΰτο δταν ν ο σ ή σ ω , φησί, μ ε τ α β ε β λ η κ ό ς ε σ τ α ι είς ό π ο ι α ν ο ΰ ν έν-
νησις. έπειδή δέ το κινούμενον έπί τι xáv γένοιτο έν έχείνφ έφ' 8 χι- Ι98 Γ
νεΐται, δταν παυσηται της κινήσεως, αμα εσται έν τοις έφ' α άμα έκινεΐτο
κατά αμφοτέρας τάς κινήσεις· ην δέ ταύτα νόσος τε καί υγίεια. άμα άρα
έν υγεία τε και νόσψ εσται καί δλως έν τοις έναντίοις το έκ κινήσεως είς
5 κίνησιν κινούμενον. καί αυτός δε ó 'Αριστοτέλης το μεν έπί πλείω δια- 40
φέροντα κινεϊσΟαι καί το έν πλείοσι δίαφέρουσιν είναι έσήμανεν διά τοΰ
αμα ουν μεταβάλλει έξ υ γ ε ί α ς είς νόσον και έξ α υ τ ή ς ταύτης
της μεταβολής είς άλλην. δηλον δη δτι δταν νοσήση μεταβε-
βληκός εσται είς όποιανοΰν. το δε έπί τα έναντία αμα κινεΐσ&αι καί
10 έν τοις έναντίοις αμα είναι έσήμανεν διά τοΰ κ α ί ετι είς μ ή την τυ-
χοΰσαν αεί, κ ά κ ε ί ν η ν εκ τ ί ν ο ς εΓς τι Ετερον· ώ σ τ ε και ή ávTt-
κειμένη εσται υγίανσις.
ϊ ί ουν ου μεταβα'λλει τι έκ τοΰ άναμιμντήσκεσί}αι είς το έπιλανδάνε- «
σΟαι, καί έκ τοΰ νοσάζεσθαι είς το υγιάζεσθαι; εί ουν κινήσεις αύται καί
15 έναντίαι, πώς ουκ äv είη μεταβολής μεταβολή καί κινήσεως κίνησις; ταυ-
την δη λύων την ενστασιν ου καί)' αυτό φησιν έκ κινήσεως είς κίνησιν
είναι την μεταβολήν, αλλά κατά συμβεβηκός, δτι φ,συμβέβηκεν αναμιμνη-
σκεσί)αι ούτος έπιλανθάνεται πάλιν· εί μέν γάρ άναμιμν^σκόμενος έν τιΰ
άναμιμνήσκεσθαι έπελανΟάνετο, ήν äv ούτως έκ κινήσεως είς κίνησιν μετα-
20 βολή. εδει γάρ ετι μένουσαν την μνήμην κινεΐσί)αι είς λήί)ην · το γάρ κι- 50
νουμενον ετι μένον δπερ έστι κινείται καί ουχ ούτως εχει ώς το γινόμενον.
έπειδή δέ κα&όλου χ ρ ή το κινηΟεν γενόμενον έφ' ο έκινεΐτο στη ναι, εί
μέλλοι την έναντίαν πάλιν κίνησιν κινεϊσθαι, καί ó άναμιμν^σκόμενος δταν
άναμνησθη εστη, είτα οδτως, είπερ άρα, έπιλανΟάνεται. το ουν περί τον
25 αυτόν αμφότερα γίνεσδαι παρά μέρος κινεΐσί)αι λεγομεν έν τ η συνήθεια έκ
τοΰδε είς τόδε. πώς δέ το κατά συμβεβηκός άναμιμνγι|σκεσ8αι μετα- 198*
βάλλει είς το έπιλανδάνεσΟαι, έδήλωσεν ειπών δτι ω υπάρχει παρά
μέρος ταΰτα, τουτέστιν δ άνθρωπος ή ή ψυχή, έ κ ε ϊ ν ο μ ε τ α β ά λ λ ε ι κατά
ταύτα, εί ούν ανάγκη μέν ή ύποκείμενον εΐναι την κίνησιν ή έν ύπο- 1!)8ν
κειμένω, ούτε δέ ύποκείμενον εστίν ούτε έν ύποκειμένφ ου σα δύναται κι-
νείσίΐαι, κατ' ούδενα τρόπον είη αν κινήσεως κίνησις.
Έπιστήσαι δέ έν τούτοι« ώς οιααι άξιον, δτι où πασαν μεταβολήν
5 άποφάσκει τής κινήσεως, αλλά την κίνησιν μόνην. το γάρ άμα μεταβάλλειν 5
εξ υγείας εις νόσον, και έξ αυτής ταύτης της μεταβολής εις άλλην, όπερ
ώς άτοπον έπήγαγε, τούτω επεται τ<5 την κίνησιν κινείσί)αι· το γάρ κινου-
μενον όπαμένον δπερ εστί κινείται, εί οδν το νοσάζεσΟαι κινείται μένον
δπερ έστίν είς το άντικείμενον το ύγια'ζεσί)αι μεταβάλλει, ώστε το αυτό
10 ά μ α άν νοσάζοιτο και ύγιάζοιτο. τούτο δέ τό άτοπον τη γενέσει ουκ ακο-
λουθεί· ου γάρ μένον τι δπερ έστί γίνεται, ώσπερ μένον δπερ έστί κινεί-
ται· ου γάρ έξ οντος είς ον, άλλ' έκ μ ή οντος είς ον καί ές ουχ υποκει- ίο
μένου εις ύποκείμενον. άλλά καν Ικ μ ή οντος εις 3ν ή γένεσις, έάν τήν
μεταβολήν ταύτην μεταβάλλειν τις είπη, επειδή καί το μεταβάλλον ές άντι-
15 κειμένου εις άντικείμενον μεταβάλλει, άμα έκ μή όντος εις ον και ές οντος
εις μή ον μεταβάλλει, ώστε καΟό γίνεται φθείρεται.
Δείξας δτι ουκ έ'στι κινήσεως κίνησις, τουτέστιν δτι ή κίνησις ου κι-
20 νείται, καί)ολικώτερον έτι δείκνυσι το πρόβλημα, δτι ουδέ μ ε τ α β ο λ ή ς 20
μεταβολή εστίν δλως. καί ίνα δείξη δτι τήν μεταβολήν νυν ουκ άντί
της κινήσεως ειπεν, άλλ' έπι της κυρίως μεταβολής το ονομα τέθεικε τής
κοινής, ύφ' ήν καί ή κίνησίς Ιστι καί ή γένεσις καί ή φδορά, έπήγαγεν το
καί γ ε ν έ σ ε ω ς γ έ ν ε σ ι ς . δείκνυσι δέ αυτό διά τής είς άτοπον άπαγωγής
25 συλλογιζόμενος ούτως· εί εστι κινήσεως κίνησις ή γενέσεως γένεσις ή δλως
μεταβολής μεταβολή, ούτε κίνησίς έστιν οΰτε γένεσις ούτε δλως μεταβολή·
τούτων δέ μή δντων, ούτε το γίνεσ&αι, ούτε τό κινεΐσ&αι, ούτε το μετα-25
βάλλειν δλως τι δυνατόν είναι· εί δέ μή τ α ύ τ α , οΰτε τά κινούμενα ούτε
τά μεταβάλλοντα έ'σται. καί δτι μέν ταύτα άτοπα καί άδυνατά έστι καί
δια τούτο xai έκεΐνα, οις ταύτα επεται, εΐπερ επεται, τουτέστι το είναι 198ν
κινήσεως κίνησιν καί γενέσεως γένεσιν και μεταβολής μεταβολή ν, πρόδηλον.
το δε συνημμένον δια δύο μέσων δρων δείκνυσιν· εί γαρ έστι γενέσεως
γένεσις ή μεταβολής μεταβολή, είς άπειρον ανάγκη προϊέναι· εί δε τούτο,
5 ουτε το πρώτον εσται ούτε το εσχατον · ώστε ουκ εσται ουτε γένεσις ουτε 30
μεταβολή, δτι δε ανάγκη είς άπειρον είναι την πρόοδον, εί εστι μετα-
βολής μεταβολή, δείκνυσιν έκ του, εΐπερ δλως έστί μεταβολής μεταβολή,
μη μόνον ταύτης είναι της προβεβλημένης, άλλα καί έκείνης, αφ' ής ή
εις ταύτην γέγονε, καί πάλιν έκείνης ά'λλην, και άει της λαμβανομένης μετα-
10 βολής προϋπάρχουσάν τινα άλλην μεταβολήν ανάγκη λαμβάνεσ&αι, εί δέ
τούτο, είς άπειρον αεί προϊέναι άλλην άεί προ άλλης λαμβάνοντα, εί δέ
τούτο, καί το εφεξής ακολουθήσει* πρώτης γάρ μη ού'σης μεταβολής οόδ' 85
άν ή μετ' αυτήν εΐη ουδέ ή ταύτης εφεξής οόδέ άλλη τις δλως εως τής
έσχάτης· ώστε εί εστι μεταβολής μεταβολή, ουκ εσται μεταβολή, αυτός
15 δέ επί τής γενέσεως τον λόγον προάγει, μάλλον τη άφωρισμένη μεταβολή
τής διανοίας έπερειδόμενος ήπερ τη κοινή, και το άτοπον έπί του μηδέν
γίνεσ&αι φανερώτερόν έ σ τ ι ν επεται γαρ τούτω το μηδέ είναι τι των γε-
νητών έναργώς άτοπον υπάρχον, καί μέντοι καί άλλο τι άτοπον προσανα-
φαίνεται κατά ταύτην την άπόδειξιν το μη οδσαν την γένεσιν ήδη είναι, ω
20 Διαφόρου δέ οΰσης έν τούτψ τ φ χωρι'(ο τής γραφής ó 'Αλέξανδρος
καί την σαφεστέραν εγραψεν εχουσαν ούτως, οίον εί ή ά π λ ή γ έ ν ε σ ι ς
έ γ ί ν ε τ ό π ο τ ε , καί το γ ι ν ό μ ε ν ο ν έ γ ί ν ε τ ο , ώ σ τ ε ο ί ί π ω ήν ή δ η . καί
εξηγείται άπλήν γένεσιν την χωρίς του γινομένου νοουμένην, περί ής ζη-
τοΰμεν, εί γίνεται, εί ουν αυτη ή γένεσις έγίνετό ποτε, το δέ γινόμενον
25 γίνεται τέως καί οίίπω εστίν (ου γάρ οιόν τε αυτό γινόμενον μη γίνεσβαι),
οίίπω οδσα ή γένεσις ήδη ήν· ου γάρ ήδύνατο γενέσ&αι μη ου ση ς γενέσεως. 4»
οίδε δέ καί τούτο τω είρημένψ προσκείμενον ó 'Αλέξανδρος ά λ λ α γ ι ν ό -
μ ε ν ο ν ήν γ ι ν ό μ ε ν ο ν ή δ η , δπερ τω είρημένψ άτοποι τω μήπω ουσαν
την γένεσιν ήδη είναι το άντίστροφον άτοπον άποδίδωσι το ήδη ουσαν την
30 γένεσιν γ ι ν ό μ ε ν ο ν ετι είναι, τουτέστι μήπω εΐναι. καί άλλην δέ γραφήν
τρόπον, εί εστι κινήσεως κίνησις." ταύτα μεν ουν έν τούτοις τά τοΰ 'Apt- 1ί(!)Γ
στοτέλους καί των τοΰ 'Αριστοτέλους έξηγητών.
Έφιστάνειν δε άξιον, ως οΓμαι, πως έπί τ ω ν ά π ε ι ρ ω ν , εί μή ε σ τ ι 15
το π ρ ώ τ ο ν ο υ δ έ το έ χ ό μ ε ν ο ν έστιν, ώς είπεν δ 'Αριστοτέλης, καί διά
5 τούτο εΐ έπ' άπειρον έστι γένεσις προγενέσεως καί μεταβολή προ μετα-
βολής, ουκ εστι γένεσις ουδέ μεταβολή, ούτος γαρ δ λόγος αναιρεΐν δοκεϊ
τήν έπ' άπειρον πρόοδον των γινομένων καί φθειρομένων, ήν φαίνεται μά-
λιστα βέβαιων δ 'Αριστοτέλης, και γαρ δτι εστι δείκνυσι και τάς αίτιας
αυτής ανευρίσκει πάσας έν τη Περί γενέσεως και φθοράς τήν τε ύλικήν
10 και ποιητικήν καί τελικήν. και αότός έστιν δ λέγων έν τω δευτέριρ τής 20
πραγματείας έκείνης δτι " τ φ λειπομένω τρόπω συνεπλήρωσε τά δλον δ
θεός ενδελεχή ποιήσας τήν γένεσιν," τοΰ ένδελεχοΰς το έπ' άπειρον δη-
λούντος. καί έν τω τρίτφ δέ ταύτης τής πραγματείας άναιρών το κατ'
ένέργεϊαν άπειρον, και τω μεγέθει καί xc5 άρι!)μφ το έπ' άπειρον είναι
15 συγχωρεί, δπερ έν τούτοις αναιρεΐν δοκεϊ. εί δέ δπερ έπί τής γενέσεως
αυτός έρωτα, έπί τίνος έρωτήσω των ατόμων, οιον εί τοΰδε τοΰ πατρός
ή τοΰ ανθρώπου ανάγκη πατέρα είναι καί έκείνου πατέρα καί τοΰτο εις 25
άπειρον, καί επειδή τ ω ν α π ε ί ρ ω ν ουκ ε σ τ ι π ρ ώ τ ο ν , εί δε μή πρώτον,
ώς φησιν, ο υ δ έ το έ χ ό μ ε ν ο ν ε σ τ α ι , ουδέ οΰτος δ πατήρ ή δ άνθρωπος
20 ουδέ δλως έσται πατήρ ή άνθρωπος κατά ταύτην τήν έρώτησιν, είπερ πρό
παντός πατρός ανάγκη πατέρα εΐναι και πρδ παντός άνθρωπου άνθρωπον.
" άνθρωπος γαρ άνθρωπον γεννά καί ήλιος," ώς αυτός φησιν. εί οδν ούτω
και γενέσεως γένεσις προηγείται, καί δια τούτο τήν γένεσιν άνειλεν, δτι
ανάγκη έπ' άπειρον προϊέναι, έ π ί δ έ τ ώ ν α π ε ί ρ ω ν , ώς φησιν, ο υ κ ε σ τ ι so
25 π ρ ώ τ ο ν , ώ σ τ ε ο υ δ έ το έ χ ό μ ε ν ο ν , τω αυτφ λόγιο άναιρεθήσεται πάσα
ή έπ' άπειρον πρόοδος, καίτοι, δπερ ειπον, αυτός τά άλλα τοΰ άπειρου
σημαινόμενα τά κατ' ένέργεϊαν άνελών, δσα δμοΰ το άπειρον είναι φησιν
είτε άριθμιρ ειτε μεγέθει, μόνον τοΰ άπειρου σημαινόμενον το έπ' άπειρον
καταλέλοιπε λέγων ούτως· " δ λ ω ς μέν γαρ ούτως έστί το άπειρον τω αίεί
30 άλλο καί άλλο λαμβάνεσθαι, και το λαμβανόμενον μέν αεί πεπερασμένον,
αλλ' άεί γε Ιτερον καί ετερον, ώς ή ημέρα καί δ άγών, οις το είναι οόχ 35
ώς ούσία γέγονεν, αλλ' αεί έν γενέσει ή φθορά πεπερασμένον, αλλ' αεί 199Γ
ετερον χαί 2τερον." είναι δε τούτο το έπ'' άπειρον εν τε τω χρόνιο ψηαί
και έπί των ανθρώπων, δήλον δε δτι και πάντων των έν γενέσει, χαί επί
της των μεγεθών διαιρέσεως, εν πασι 3έ τοις τοωύτοις ουκ εστι το πρώ-
5 τον. χρόνος γαρ αεί προ χρόνου καί άνθρωπος προ ανθρώπου, διά τί
οδν μή και γένεσις ουτω, κάν άλλη πρό άλλης αεί καί μή εστι πρώτη,
εστίν δμως κατά το έπ' άπειρον, μήποτε γαρ το μεν έπ' άπειρον ϊέναι 40
άναγκαίως έπήχται τω λόγω καί το μή είναι πρώτον έπί των ούτως
απείρων παντός γαρ τοΰ ληφθέντος εστι τι πρότερον λαβείν, το δε ' ε ι
10 μή εστι το πρώτον ούδε το έχόμενόν έστιν' oòx οίδα δπως αληθές δοκεΐ.
έπί γάρ της έπ' άπειρον προόδου πρώτον μεν ουκ εστίν ούδέ εσχατον ·
παντός δέ τοΰ ληφθέντος εστι τι έχόμενόν καί άνωθεν καί κάτωθεν, διό
ουδέν κωλύει καί έπ' άπειρον πατέρα πρό πατρός καί άνθρωπον προ αν-
θρώπου, ουτω δέ καί γένεσιν προ γενέσεως φαίη άν τις, τιθέντων ημών 46
15 είναι δμως πατέρα καί γένεσιν, καν μή εστι πρώτος πατήρ καί πρώτη γε-
νεσις· τοΰ γάρ αεί ληφθέντος το έχόμενόν ουκ έπιλείπει. καί γαρ έφ' ών
μεν άπειρα κατ' ένεργειαν υποτίθεται' τις προηγεΐσθαι τοΰ λαμβανομένου
οΓον τοΰδε τοΰ πατρός άπειρους κατ' ένεργειαν πατέρας, τουτέστιν άμα
πάντας υφεστώτας, αληθές δτι αδύνατον τούτον γενέσθαι τόν πατέρα* το
20 γάρ τοιοΰτον άπειρον άδιεξίτητόν έστιν. έπί δέ των έπ' άπειρον, έφ' ών
μή πάντα τά άπειρα άμα υφέστηκεν, άλλά τό λαμβανόμενον άεί πεπερα- 60
σμένον έστιν έν πέρατι τών προϋπαρίάντων υποστάν, αεί δέ ετερον και
έτερον καί διά τοΰτο έπ' άπειρον, έπί τούτων ουκ αναιρείται το προτεθέν
ουδέ ή πρόοδος, καν έπ' άπειρον τά αίτια αυτοΰ πρόεισιν άλλο προ άλλου
25 λαμβανόμενον· πεπέρανται γάρ έν τω προκειμένω οίον έν τ<ρ Σωκράτει τά
προ αυτοΰ πατρικά αίτια ή ανθρώπινα, διά τοΰτο ουν κάν έπ' άπειρον
άλλος προ άλλου άνθρωπος ή άλλος προ άλλου πατήρ καί μή εστι |
τον πρώτον λαβεΐν, ουκ αναιρείται δμως ó Σωκράτης ως πατήρ ή ως 199»
άνθρωπος, δτι έπερατώθη εις αυτόν τά αίτια, δπου μέντοι απείρων κατ'
30 ένέργειαν, τουτέστιν αμα πάντων ύφεστώτων τών προηγουμένων αίτιων ó
'Αριστοτέλης αναιρεί τήν τοΰ έκείνοις ϋπεσθαι λεγομένου υπόστασιν, ορθώς
ó λόγος εχει.
1 7) AC cf. Simpl. 1. c.: καί ex Arist. viilg. aFM 2 τό om. F τιίΓ] αυτό
sic Μ φησί I. c. p. 20Gb 2 4 τ 0 » μεγέθους aF 6 γενέσεως Μ μ))
εστι] μή έτι Μ 7 κατά] καί Μ έπ' AC: del. F: om. aM γάρ AC: 8è
aFM 8 *aì om. M 10 ό'πως aCFM cf. f. 204r4: πώς A 11 έπί ras. ex
έπεί A μέν ouv C 12 κάτοθεν M 13 ούδέ F 14 post τις âddunt ¿|Λ0((ΐ)ζ
aF, qui omittit δμως 15 καί (post πατέρα)] κατά Μ 19 άληθώς Μ 20 έπί, ι
ras. cori·. C 21 τό μέν λ. Α 24 αότής F 25 προκειμένω F 2G πατρί καί
αίτια C γοΰν aF άπειρα C 27 άλλος προς άλλο πατήρ ή άλλος προς άλλον
άνθρωπος F (πατήρ et άνδρωπος mutant etiam aM) άλλος] άλλο Μ (utroquc loco)
28 τόν AC: τό aFM 29 μέντοι ACM: μέν τό F: μέντοι τό a άπειρον aF
31 έκείνης α
848 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 2 [Arist. p. 225^33]
'Αλλά το μέν μή είναι γένεσιν γενέσεως καί κίνησιν κινήσεως καί δλως 199»
μεταβολήν μεταβολής και διά των προτέρων έπιχειρημάτων δειχί)έν καί 5
διά των έφεξής δειχΟησόμενον τω Άριστοτέλει μενέτω, προς δέ τον διά
τοΰ έπ' άπειρον λόγον ή ζήτησίς μοι νΰν γέγονεν, ε? αληθώς ελαβεν τό
5 μή δντος έν τψ έπ' άπειρον τοΰ πρώτου μηδέ το έχόμενον είναι, φ ήκο-
λούθησεν τό ε? εστι γενέσεως γένεσις μή είναι γένεσιν· εί γάρ εστι γενέσεως
γένεσις, ανάγκη έπ' άπειρον lèv αι. εί δέ τούτο, οόκ ε σ τ ι τό π ρ ώ τ ο ν ,
ώ σ τ ε ο ό δ έ τό έ χ ό μ ε ν ο ν φησιν. ώστε οόδέ ή προτεΟεΐσα γένεσις. αλλ'
έγυμνάσατο μέν μετρίως ó λόγος ούτος ή λαθών ή oò νοήσας, δτι τό υπό ίο
10 'Αριστοτέλους είρημένον τό έ π ί δέ τ ω ν α π ε ί ρ ω ν ουκ ε σ τ ι π ρ ώ τ ο ν ,
ώ σ τ ε ο υ δ έ τ δ έ χ ό μ ε ν ο ν , οόκ έπ! πάντων είρηται των έπ' άπειρον, αλλ'
έπί τών νΰν υποτεθέντων έπ' άπειρον ίέναι της τε γενέσεως καί της μετα-
βολής. εί γαρ ή απλή, φησί, γένεσις, ήτις ουχί γενέσεως γένεσίς έστιν
αλλά άλλου τινός οίον ανθρώπου, εί ουν αυτη έγίνετό ποτε, ώς λέγουσιν
15 οί γενέσεως γένεσιν τιθέντες, γινόμενον έγίνετο. έπειδή γάρ ή γένεσις έν
τω γινεσθαι το είναι έχει, έάν γίνηται ή γένεσις, γινόμενον τι γίνεται καί ΐό
ουπω έστί γινόμενον* το γαρ γινόμενον ουπω έστίν 8 γίνεται, καί δήλον
δτι καί ή τούτου γένεσις έγίνετο καί ουπω ήν. τό μέν γάρ γίνεσθαι ήδη
εχει, το δέ είναι δπερ γίνεται, τουτέστι γινόμενον, οίίπω εχει. καί εί έπ'
20 άπειρον τοΰτο, έπί δέ τών απείρων πάντων μέν κοινώς ουκ εστι τό πρώτον
λαβείν (άλλο γάρ προ άλλου αεί), έπί δέ τούτων καί ίδικώς, δτι ουδέν τών
λαμβανομένων έστίν ο λέγεται (ου γάρ έστι γένεσις, αλλά γίνεται, εί εστι
γενέσεως γένεσις), εί οδν μή εστι τις γένεσις δλως αφ' ής άρξασθαι δυ- 20
νατόν, ούδέ το έχόμενον έσται, τουτέστιν ουδέ έφεξής άλλη γένεσις εσται,
25 δτι μή έστι προ αυτής γένεσις, καθ' ήν γενήσεται. καί γάρ καί ή πρδ
αυτής έγίνετο γένεσις, καί τοΰτο ήδη είχεν τό γίνεσθαι γινόμενον, έπειδή
έν τω γίνεσΟαι τό είναι εχει ή γένεσις, ου μέντοι είναι πω τοΰτο δπερ
έγίνετο, τουτέστι γένεσις. ουδέ αί έφείής ουν γενέσεις είσίν, είπερ γίνε-
σ&αι μέν υπόκεινται, γένεσις δέ αυτών ου προϋπάρχει κατά τοί»ς λέγοντας
30 γενέσεως είναι γένεσιν. διό καί τοΰτο έπήγαγεν τό άτοπον το μήτε τό 25
γίνεσθαι είναι μήτε τό κινεΐσθαι μήτε το μεταβάλλειν, α ίπεται τοις έπ'
άπειρον γένεσιν γενέσεως καί μεταβολήν μεταβολής υποτιΟεμένοις. άν-
!)ρωπον δέ προ άνθρωπου xtöe'u έπ' άπειρον τις ου περιπίπτει τούτω τ(5 19!)ν
άτόπω. καν γαρ πρώτος άνθρωπος μη η , άλλά πάς ó λαμβανόμενος άν-
θρωπος ήδη εστίν, ώς òùvna'òai ποιεΐν άνθρωπον και ουχί γινόμενος άν-
θρωπος, ώσπερ ή γένεσις γινομένη ήν ετι κ οι i ουκ ο 5σα.
Και δι' άλλης επιχειρήσεως δείκνυσιν, οτι ουκ εστι γενέσεως γένεσις,
εις άτοπον άπάγων το το γινόμενόν, ο τ α ν γ ί ν η τ α ι , τότε φθείρεσθαι. καί
εστίν ούτως άτοπον το τάς έναντίας κινήσεις άμα κινείσθαι. δείκνυσι δε
10 αυτό προλαβών ώς άςίωμα το τάς εναντίας κινήσεις του αυτού είναι, ουχ
άμα δηλονότι ά μ φ ω , ουδέ ά μ φ ω πάντως κατά φυσιν, αλλ' oit το κινου- 35
μενόν τινα κίνησιν κινητόν έστι καί κατά την έναντίαν αύτη. ομοίως δέ
προλαμβάνει και οτι ου έστι κίνησίς τ ι ς , τούτου καί ή τ η κινήσει εκείνη
αντικείμενη ήρέμησις. καί γαρ επί αλλοιώσεως και αυξήσεως και φοράς
15 καί επί γενέσεως καί φθοράς άληθή ταύτα, εί ουν έ'στι γενέσεως γένεσις,
ώστε γινόμενόν τι είναι την γένεσιν, δήλον οτι και φθειρόμενον έ'σται· του
γάρ αυτοΰ το γίνεσί)αι καί φθείρεσθαί έστι. πότε ουν φί)είροιτο άν τούτο
το γινόμενόν ή γένεσις, ει γάρ μήτε έν ά ρ χ η του γίνεσθαι, δπερ αυτός ειπεν 40
ε υ θ υ ς γ ι ν ό μ ε ν ό ν (ου γάρ αν έγίνετο ετι), μήτε ύστερον μετά το γενέ-
20 σθαι, δτε πάντα φθείρεται τά φθειρόμενα (ή γάρ γένεσις έν τ φ γίνεσί)αι
ούσα καί μετά το γενέσθαι ουκέτι ουσα ουκ αν τότε φθείροιτο · είναι γάρ
δει το φθειρόμενον, Γνα φθείρηται, ή δέ γένεσις μετά το γενέσθαι ουκέτι
έστίν ώσπερ ουδέ ή κίνησις μετά το κινηθήναι το κατ' αυτήν κινούμενον),
εί ουν μήτε ευθυς γινομένη ή γένεσις φθείρεται μήτε ύστερον μετά το
•25 γενέσθαι, ανάγκη οταν γίνηται τότε φθείρεσθαί. ó μεν γάρ Σωκράτης, 45
οταν παυσηται του γίνεσθαι καί γενόμενος ήδη ή , τότε φθείρεται· ή δέ
γένεσις, εί'περ γίνοιτο, οταν γενομένη η , ουκέτι έστίν, ώστε ουδέ φθείρεται
τότε. είναι γάρ δει το φ θ ε ι ρ ό μ ε ν ο ν . ώστε έάν γινόμενόν η ή γένεσις,
ο τ α ν γ ί ν η τ α ι γ ι ν ό μ ε ν ό ν , τ ό τ ε φ θ ε ί ρ ε τ α ι · δπερ άτοπον το άμα το αυ-
30 το γίνεσθαι' τε καί φί)είρεσί)αι. εί γάρ γίνεται ή γένεσις, δήλον οτι καί
φθείρεται διά τό προληφθέν αξίωμα τό τοΰ αυτού είναι τάς έναντίας χι- 199»
νήσεις.
Καί ó μεν 'Αριστοτέλης επί της γενέσεως διά βραχέων τό άτοπον εο
ένεδείξατο. εί δε ή γένεσις τινός έστι γένεσις, καί τό γινόμενον δταν γί-
5 νηται τότε φθαρήσεται οίον δ Σωκράτης ή τι άλλο των γινομένων, έφ'
ων έναργέστερον το άτοπον το τό αυτό άμα γίνεσθαι καί φθείρεσθαι αναι-
ρουμένης γενέσεως καί φθοράς, έμφαίνεται δέ τι και άλλο συμπέρασμα
τοις είρημένοις. εί γάρ μή φθείρεται ή γένεσις μήτε ευθυς αρχομένη μήτε
ύστερον μετά το γενέσθαι, διότι αρχομένη μεν οίίπω έστί, γενομένη δέ
10 ουκέτι έστί, μή μέντοι | μηδέ γινομένη φθείροιτο, ίνα μ ή άμα τάς έναν- 200^
τίας κινήται κινήσεις, δήλον δτι δλως oò φθείρεται, εί δέ μή φθείρεται,
οόδέ γίνεται διά τό προληφθέν αξίωμα τό λέγον δτι τ ο ΰ α υ τ ο ΰ κίνησις
ή έναντία. άλλα τουτψ μεν τ ω άξιώματι τ ω τοΰ αότοΰ κίνησιν εΤναι
την έναντίαν καί διά τοΰτο γένεσιν καί φθοράν τοΰ αυτοΰ προσχρησάμενος
15 έδειξε τά είρημένα, το δέ καί ήρέμησιν τοΰ αυτοΰ είναι και τοΰτο προ-
αξιωθέν τίνα αότψ χρείαν έν τούτοις παρέσχετο; λέγουσι δή καλώς οί έξη- 5
γηταί, δτι διά της ηρεμίας ένεδείξατο καί έπί κινήσεως άρμόττειν τόν αυ-
τόν λόγον· εί γάρ ή κίνησις κινείται, τό δέ κινουμενόν τινα κίνησιν καί
ήρεμεΐν πέφυκε την έκείνη τ η κινήσει άντικειμένην ήρεμίαν, δήλον δτι καί
20 ή κίνησις ηρεμήσει κίνησις ουσα, δπερ άτοπον, ετι δέ άτοπώτερον τό άμα
αυτήν κινεΐσθαι καί ήρεμεΐν* εί γάρ είναι δει τό ηρεμούν ώσπερ καί τό
φθειρόμενον, ή δέ κίνησις ευθυς μέν αρχομένη ουπω έστί, παυσαμενη δέ ίο
ουκέτι εστίν, αλλ' έν τ φ κινεΐσθαι τό είναι ε χ ε ι , εϊπερ κινοϊτο, δήλον δτι
άμα κινήσεται και ηρεμήσει, και έκ τοΰ έτερου δέ αξιώματος τοΰ λέγον-
25 τος τοΰ αυτοΰ τάς έναντίας είναι κινήσεις καί έπί ι ή ς κινήσεως το άτοπον
συναχθήσεται. ει γάρ έν τ φ κινεΐσθαι μόνως εστίν 'ή κίνησις ώσπερ ή
γένεσις έν τ φ γίνεσθαι καί ουτε πρότερον οΰτε ύστερον, έάν κινήται ή κί-
νησις, έπειδή είς την έναντίαν κινείται μένουσα δπερ ήν, άμα τάς έναντίας
κινήσεται.
30 Έ π ε ι δ ή δέ ή γένεσις έ δ ε ί χ θ η μήτε γινομένη μήτε φθειρομένη, ζητεΐν 15
οΐμαι πάλιν άναγκαΐον, εί μ ή περι της απλώς γενέσεως, άλλά καί περί της
τινός οίον τής Σωκράτους έ δ ε ί χ θ η , δτι ουτε έγένετο ουτε έ φ θ ά ρ η , πώς
δλως τών όντων ή ν , ειπερ άνάγκη πάν τό όπωσοΰν ύποστάν ή των άεί
όντων είναι ή τών γινομένων καί φθειρομένων; εί ούν ή τοΰ Σωκράτους
γένεσις, καθ' ή ν γέγονεν ó Σωκράτης, μή των αεί όντων έστι, των γινο- 200Γ
μένων καΐ φθειρομένων ανάγκη αυτήν είναι, καί όλως ει πρότερον μή ουσα
ύστερον ήν και πάλιν ουκ εστί, πώς ουχί καί γεγονεναι καί έφΟάρθαι αυ- 20
την έροΰμεν; μήποτε ουν ανάγκη μεν είναι μεταβολήν και περί την μερι-
ά κήν γένεσιν, εί'περ πρότερον μη [εστίν] ούσα ύστερον εστίν χαί πάλιν ουκ
έστι, καί εΐ χρόνψ μετρουμένην έχει την υπόστασιν. άλλ' 6 μεν Αριστο-
τέλης κατά συμβεβηκος καί ταδτα μεταβάλλειν ερεϊ μετ' δλίγον καθ' αυτό
μεν γαρ μεταβάλλει το υποκείμενον, ή δέ μεταβολή κατά συμβεβηκός, δτι
έν τψ καθ' αυτό μεταβάλλοντί έστι. μήποτε δε και καθ' αυτό μετα-
10 βάλλειν ανάγκη τήν μεταβολήν τήν γινομένην καί φθειρομένην,· άλλ' δνο- 25
μάτων ένδεια τήν άπορίαν ποιεί, τάς γάρ των πραγμάτων μεταβολάς εις
δυο ή τρία διαστησάμενοι εις τε κίνησιν καί είς γένεσιν καί φθοράν, ταΤς
των μεταβολών μεταβολαϊς κατ' άλλον τρόπον γινομέναις οόκέτι έχομεν
οικεία προσάπτειν δνόματα· ώσπερ γάρ άλλο τί έστιν ó Σωκράτης και άλλο
15 παντελώς κατά υποστάσεως είδος ή του Σωκράτους μεταβολή, ουτω καί αί
τούτων άμφοίν μεταβολαί διαφερουσιν τη 5kf¡ φύσει, καί εΐπερ ήν δνό-
ματα ιοια ταΐς της γενε&ως καί της φθοράς μεταβολαΐς, ουκ άν ίσως τα so
είρημένα άτοπα ήκολούθησεν. ου γάρ ήν γινόμενον ή γένεσις ουδέ φθει-
ρόμενον, αλλά άλλως πως είς το είναι καί μή είναι μεταβάλλουσα, τε-
20 κμαίρομαι δε τοΰτο καί έκ της κινήσεως* τήν γάρ κίνησιν κινεΐσθαι μεν ή
ήρεμεΐν λέγοντες άτόποις περιπεσουμεθα, γίνεσθαι δε καί φθείρεσθαι αυτήν
ου παραιτουμεθα λέγειν, τήν γοδν κίνησιν έν τψ γίνεσθαι καί φθείρεσθαι
το είναι έχειν πάντες φαμέν, καί τάχα ταύτα καί τψ Άριστοτέλει δοκοΰντα
μετ' δλίγον φανήσεται, δταν μεταβολήν μεν είναι της κινήσεως λεγ-β, κί-ss
25 νησιν δε αυτήν δνομάζειν oò συγχωρά· " ο υ γάρ εσται, φησί, μάθησις ή
της μαθήσεως γένεσις."
Μήποτε δε καί το συναχθέν ως άτοπον, εΐ εστι γενέσεως γένεσις το
άμα γίνεσθαι καί φθείρεσθαι τήν γένεσιν, εί'περ έν τψ γίνεσθαι φθείρεται
καί οΰτε έν άρχη οίίτε έν τέλει, έπί των τοιούτων των έν τψ γίνεσθαι
30 καί φθείρεσθαι το είναι έχόντων ουκ έ'στιν άτοπον, καί γάρ ή ήμερα καί
1 φθειρόμενον F 2 ούτε έν τελειότητι. τότε γάρ οόχέτι κτλ. Μ δτι τότε, δτι
τ in ras. VI litt. A 2 3 τό γίνεσθαι xaì φθείρεσθαι CFM 4 καί (prius)
om. Μ xäv] xal xäv CM διαφέρει C αίιτήν F τε om.
aF 6 ή om. aF 7 εστι] εστη aM 8 καίτοι] xaì C χαί èr.l τοΰ
χρόνου aF 9 στα'σις C 1 10 ante πως littera erasa A supra έν
rubro ser. χαί Μ 6μοδ om. aFM 11 μέρη a: om. F 12 αίιτοΰ F
14 της φθοράς M διεστώσας a 15 δυναμίας M ώς τήν] χαί τήν C
li) καί τό μιχτόν δέ τοϋτο a τοΰτό έστι om. F περί F τψ om. a
17 ΓΙλατωνι] cf. Tim. p. 28 A 18 όντως corr. ex όντος C' 19 αύτή
aFM 20 ήττον om. F υπ' οίριϊτοτέλους M 21 έπειγμένον F : έπηγμένων a
είς aFM: εί AC 22 xaì (post γίνεαθαι) om. Μ φ9είρεοθαι om. M 22. 23 post
ytνεΐσθαι add. xai aF, χαί τό M 23 xaì (post μέν) om. M ò om. a xaì
(ante τήν) om. aF 24 xaì om. aF 2G είρημένων F
SIMPLICII IN PHYSICORUM V 2 [A ris t. p. 226« IO] 853
1 δεϊ υλην όπεϊναι καί a A C : δλην ΰποκεϊσθαι δεί (sic) F : ίϊλην δεί υπεΐναι καί Μ : δεί post
δλην Arist. vulg. ( Ε ) , contra cum Simpliciano ordine consentiunt non solum FHI ut soient
sed etiam Metaphysica 1. c. 1068t>10 1. 2 δεί —κίνησιν om. F 2 είναί τι a ut
p. 854,14 et Arist. vulg. (sed. cf. Metaph. 1. c.) την τοϋδε είς είς τόδε Μ (post
pr. είς lac. Χ litt.) ή γένεσιν " A C M : η γένεσιν είς τόδε F : καί μη κίνησιν η γένεσιν a
ex Arist. vulg. sed cf. p. 854,15 sqq. 4 έστιν om. C μεταβολών μεταβολή Μ
6 γίνεσθαι] γίνεται Μ λέγεται καί a F καί om. Μ 7 μεταβάλλειν — μετα-
βολή iteravit, sed iterata del. A : post μεταβολή add. μεταβάλλον εσται F 8 ώσπερ
γαρ a καί prius om. C 12 γαρ om. F 14 δλην om. M 16 ante έκ add.
καί a 17 γινομένφ καί om., καί γινομένφ post υποκείμενον add. a F M 20 κίνησις
η γένεσις άλλο Α Ό : ου κίνησις ή γένεσις άλλο δέ A 2 : oò κίνησις oò γένεσις, άλλο δέ a F : oò
κίνησις ή γένεσις άλλη Μ 20. 21 κίνησιν καί την γένεσιν CM et την om. a F : γένεσιν
καί την κίνησιν Α εσται C έστιν ή ψυχί) (ψυδη a) libri 22 άλλο a : άλλα
ACFM περί F 23 ante ουκ add. καί a 6'περ om. a άτοπον a A 2 C F M :
υποκείμενον Α* εί A C M : εί καί Α 2 : είπερ a : ούκοΰν F 27 παρά ταΰτα a F M item-
que (nisi quod περί ταΰτα F ) p. 854,12
854 SIMPLICII IN P H Y S I C O R U M V 2 [Arist. p. 226« 10. 14]
εστι τι τό λευκόν άλλο παρά το σώμα, εις ο κινείται το σώμα, μηδέν δε 200 ν
έπί των προκείμενων είναι άλλο π α ρ ' αυτά. εί γαρ κινείται και ή κίνησις
γίνεται ή γένεσις, τίνα εσται παρά τήν κίνησιν και την γένεσιν άλλα, εις δ
κινείται ή κίνησις καί γίνεται ή γένεσις, ώσπερ το λευκον καί ή έπιστήμη
5 άλλα έστί σώματος καί ψ υ χ ή ς , είς δ κινούνται τί> σώμα και ή ψυχή. εί
ουν έπί τούτων μη εστίν άλλο τι το είς ο , χ ρ ή δε πάντως είναι έπί του 80
κινουμένου καί γινομένου, δήλον δτι ουτε ή κίνησις κινείται ουτε ή γένεσις
γίνεται, δεύτερον ούν τοΰτο άτοπον από του δεΐν μεν έπί των κινουμένων
ειναί τι τό είς 8 κινούνται καί είς 8 γίνονται, ώσπερ καί ές ου κινοΰν-
10 ται και έξ ου γίνονται, ε? δέ λέγοι τις τήν κίνησιν κινεΐσ&αι καί τήν γέ-
νεσιν γίνεσθαι, μή εχειν ειπείν, είς 8 κινείται ή κίνησις, καί είς 8 γίνε-
ται ή γένεσις άλλο τι παρ' αυτά, ώσπερ οδδέ το έ£ ου είχομεν ειπείν
πρότερον.
Ταΰτα μέν οδν, εί ούτως είη γεγραμμένον δ ε ι γ α ρ ε ί ν α ι τ ι τ ή ν 85
15 τ ο ΰ δ ε έ κ τ ο ΰ δ ε ε ί ς τ ά δ ε κ ί ν η σ ι ν ή γ έ ν ε σ ι ν . ó δέ 'Αλέξανδρος καί
άλλην θείς γραφήν τήν λέγουσαν έκ τ ο ΰ δ ε ε ί ς τ ό δ ε κ ί ν η σ ι ν μ ή κ ί ν η σ ι ν
¿ξηγείται καί ταύτην ούτως· εί ή κίνησις κινούμενόν έστιν, άλλο δέ τι το κινού-
μενον καί άλλο το καί)' 8 ή κίνησις οίον το σώμα καί ή λεύκανσις, δήλον δτι
ή κίνησις της κινήσεως ή έκ τοΰδε είς τόδε ουκ δν είη κίνησις· ώστε ουκ
20 αληθές δτι κινείται ή κίνησις. και ó Θεμίστιος ταύτην εοικεν ά~οδέχεα'ι)αι
τήν γραφήν. έφιστάνει δέ καλώς ó 'Αλέξανδρος, δτι ή προτέρα γραφή
μάλλον οικεία τοις προκειμένοις, διότι τοΰτο το συμπέρασμα το τήν κίνη- ω
σιν μή είναι κίνησιν έφεξής δείκνυσιν ó 'Αριστοτέλης, καί τοΰτο δε ρη-
τέον δτι το έπιχείρημα τοΰτο πεποιηται έκ τοΰ δεΐν μέν έπί τών κινου-
25 μένων καί γινομένων είναι το έξ ου και το είς δ. εί δέ λέγει τις τήν
κίνησιν κινεΐσθαι καί τήν γένεσιν γίνεσ&αι, μηδέτερον Ιχειν έπ' αυτών
αποδιδόναι μήτε το ές ου μήτε τό είς δ.
κινήσεως κίνησις καί γενέσεως γένεσις, OUTS ή της κινήσεως κίνησις δυνα- 200 ν
ται κίνησις είναι ουτε ή της γενέσεως γενεσις ε Γη άν γένεσις. δείκνυσι
δέ αυτό ές όμοιου παραθέσεοας. ώσπερ γάρ ουκ έ'στι μ ά θ η σ ι ς ή τήςόο
μαθήσεως γ έ ν ε σ ι ς (εί'η γάρ αν ή μάθησις πριν γενέσθαι), ούτως ου-
5 δέ γ ε ν έ σ ε ω ς γ έ ν ε σ ι ς . ε? γάρ ή γ-ένεσις γινόμενον έστιν, ειπερ εστι της
γενέσεως γένεσις, το δο γινόμενον ουπω εστίν, ουκ &ν είη γένεσις ή της
γενέσεως γινομένη γένεσις. έτι δε εί άλλο τό αλλοιουμενον καΐ άλλο ή
άλλοίωσις αυτοΰ καί άλλο το μανθάνον και άλλο ή μάθησις αυτού, ουτω
δέ και άλλο τό γινόμενον καί άλλο ή γένεσις αυτοΰ, εί το γινόμενον ή γέ-
10 νεσίς έστιν, ή της γενέσεως γένεσις ουκ έ'σται γένεσις. ουδέ ή της |
κινήσεως κίνησις έσται κίνησις. διά τοΰτο ουν αρχόμενος του έπιχειρή- 201 Γ
ματος ούτως ειπεν· άμα δέ πώς καί εσται ή άμα δέ καί πώς
έ σ τ α ι ; έκατέρως γάρ ευρίσκεται γεγραμμένον, το δέ αυτό σημαίνει, πώς
γα'ρ, φησίν, εσται κίνησις ή της κινήσεως λεγομένη κίνησις ή γένεσις ή
15 της γ-ενέσεως γένεσις; προστέθεικε δε τό ο υ δ έ τ ι ς τ ι ν ό ς , ίνα μη νομίση
τις της μεν καθόλου γενέσεως μή είναι γένεσιν, δτι ανάγκη καί ταυτην
είναι καθόλου, δυο δε καθόλου αδύνατον τά αυτά είναι, καί ο τι των καθ-
όλου ουκ έ'στι γένεσις, ως αυτός έν τω πρώτω των Περί γενέσεως είπεν, δ
της δε τινός μηδέν κωλυειν άλλην τινά γένεσιν είναι, καί τοΰτο ουν
20 άνεϊλεν. απλώς γάρ άλλο καί τω γένει καί τιρ είοει το γινόμενον έστι
καί άλλο ή γένεσις αότοΰ. έπιστήσαι δε άξιον, δπερ πρότερον έ'λεγον,
οτι καί ó 'Αριστοτέλης μεταβολήν της κινήσεως είναι φησι, γένεσιν δε
αυτήν αλλ' ου κίνησιν είναι βούλεται, δταν λέγη ου γ ά ρ έ σ τ α ι μάθησις
ή της μαθήσεως γένεσις· κίνησις γάρ έστιν ή μάθησις. καί την με-
25 ταβολήν αότής γένεσιν μέν είναι βουλεται, μάθησιν δε ου. καί της τινός 10
ουν γενέσεως έ'στι τις πάντως μεταβολή, καθ' ήν εις τό είναι καί το μή
είναι πρόεισιν. αλλ' οΰτε γένεσιν ουτε φθοράν ταύτας ρητέον, διά τά
είρημένα άτοπα· αλλ' ώσπερ αύται μεταβολαί είσιν άλλων τψ γένει τινών
1 καί] ή C ουτε ή — ααθήαεως γένεσις (4) post oboi γενέσεως γένεσις ( 4 . 5 ) coll. C
2 ειη αν γένεαις A C M : om. a F 3 αύτο A C M : καί α6τό a F όμοιας a F M γάρ
A C : γάρ φησιν a F M 4 ε ΐ η — γενέσθαι om., sed in mrg. restii. A 1 ή oui. a F M
5 εί γάρ — γενέσεως γένεσις (6) ο m. F έστιν (ante ειπερ) ο m. Μ 6 ουπω] ουτε F
7 γινομένη] λεγομένη CM δε εί] δε καί Μ 9 δέ καί aC : δέ Α : καί F M εί]
εις Μ 9. 10 γένεσίς έστιν] γένεσις αότοΰ Μ 10 ante ουκ habet έστίν deletum C
εσται a A : εστι C F M 12 είπεν] de varia lectione cf. p. 8 5 4 , 2 8 και alteram
oui. C 12. 13 άμα δέ καί πώς εσται έκατέρω; ceteris omissis F item qui xal omittit M
14 εσται φησίν ή κίνησις a F : εσται φησί κίνησις Μ 15 προσέθηκε a F M δέ καί
aF τό ουδέ τις] ού τί F : ούδέ τις Μ μη] μην a 16 της] την F
λ
17 είναι μαθείν, δύο δέ καθό Μ 18 τών] τ ώ F ΓΙερΙ γενέσεως] an Α 3.
319"13? 19 τινά άλλην a F : άλλά τινά Μ γοΰν a F 22 και ΑΛΙ: ora.
aCF μεταβολή, sed con·. A 1 23 αλλ' ού κίνησιν αύτην a F έστι a F
24 μαθήσεως μάθησις. κίνησιν a : μαθήσεως, κίνησις (γένεσις om.) Μ 25 ο δ om. in
lac. VI litt. M 26 εστι] ετι Μ τις om. a F M καί τό A C M : ή τό a : τό F
27 γένεσιν, ν ex ς C 1 28 αύται A : om. C : ταϋτα a F M τ ψ ] τών a F
856 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 2 [Arist. p. 2 2 6 " 14. 16. 19]
οίον άν&ρώπου x a l ίππου, ούτως καί τούτων άλλας τ ω γενεί Οετέον μ-ετ«- 201 Γ
βολάς· ανάγκη γάρ τ ψ κοινψ όνοματι καλεΐν οόκ έχοντα iStov.
ρ. 226» 16 Έτι εί τρία είδη κινήσεως έστιν εως τοΰ την φοράν
άλλοιοΰσθαι ή φέρεσΟαι. ΐδ
25 Δείξας δτι αδύνατον κίνησιν κινήσεως είναι ή γένεσιν γενέσεως κ α θ ' αυτό
ή δλως μεταβολήν μεταβολής διά πλειόνων έ π ι χ ε ι ρ η μ ά τ ω ν , προστίθησιν δτι
τ ρ ι χ ώ ς τ η ς κινήσεως λεγομένης, ώ ς ötiuptoxat πρότερον, ή κ α ό ' αυτό ή κατά
μόριον ή κατά συμβεβηκός, κ α τ ά σ υ μ β ε β η κ ό ς μ ό ν ω ς δυνατόν είναι κινή-
σ ε ω ς κίνησιν καί γενέσεως γένεσιν καί δλως μεταβολήν μεταβολής, δταν ο
15 Ίστέον δέ δτι τά μεν των βιβλίων ούτως εχει την γραφήν κατά
συμβεβηκός μόνως áv Ινδεχοιτο μεταβάλλειν την μ ε τ α β ο λ ή ν , 45
οίον εί 6 ύγιαζόμενος τρέχοι ή μανθάνοι, τα δέ ούτως κατά
συμβεβηκός μόνως αν ένδέχοιτο μεταβάλλειν την μεταβολήν,
ε? σ υ μ β α ί ν ε ι τινί τροχα'σαντι ΰγιαίνειν, οίον εί ó ύγιαζόμενος
20 τ ρ έ χ ο ι ή μανθάνοι. καί οιδε και ταύτην την γραφήν ó 'Αλέξανδρος,
καν ο ύ τ ω ς δε η γεγραμμένον, ούχ ούτως οΐμαι λέγεσθαι ώ ς του τρεχειν
α ί τ ι ο υ τ η ς υγείας γ ι ν ο μ έ ν ο υ , αλλ' ώς άμφοΓν τψ αυτψ υπαρχόντων, καί
τοΰτο οιμαι ένδεικνύμενος δ 'Αριστοτέλης έπήγαγεν τό ή μανθάνοι· ου
γάρ δή ώσπερ το τρέχειν ουτω καί το μανθάνειν αίτιον υ γ ε ί α ς δ ο κ ε ΐ , 50
25 α λ λ ά το τρέχειν ώς κίνησιν τινα παρέλαβεν, ώσπερ καί το μανθάνειν.
μόνως ουν κ α τ ά συμβεβηκός δυνατόν είναι κ ι ν ή σ ε ω ς κ ί ν η σ ι ν , καί οϊίτε
καθ' α υ τ ό , ώ ς δ ε δ ε ι κ τ α ι π ρ ό τ ε ρ ο ν , ο ΰ τ ε κ α τ ά μ έ ρ ο ς · ώ ς γ α ρ ουκ αν καθ'
δλην ή άλλοίωσις φεροιτο, ούτως οόοε κατά μέρος 3ν φέροιτο. zi ουν
Προθέμενος δεΐξαι δτι ουκ έν πάσαις έστι ταΐς χατηγορίαις κίνησις, αλλ' 5
έν τρισί μόναις, τω τε π ο ι ψ καί τ ω ποσφ και τ ω που, καί δείξας δτι
10 ουτε έν ουσία, ουτε έν τ ψ προς τι οΰτε έν τ ω ποιεΐν καί πάσχειν, έπειδή κι-
νήσεις μεν αυταί τινές είσι, κινήσεως δέ κίνησις ουκ εστι καθ' αυτό, όπερ
δια πλειόνων απέδειξε, συμπεραίνεται λοιπόν δτι μ ή ούσης κινήσεως έν ταΐς
άλλαις κατηγορίαις, λείπεται κατά το ποιόν καί τό ποσόν καί το που κίνησιν
είναι μόνον, και την αίτίαν του έν τούτοις είναι xiVTjdiv π ροστί&ησιν ειπών
15 έ ν έ κ ά σ τ ψ γ ά ρ έστι τούτων έναντίωσις· ή γάρ χίνησις έξ έναντίου ίο
εις έναντίον ήν μεταβολή, ε? ουν εστίν έναντίωσις καί έν τ η των πρός τι
κατηγορία, ώς αυτός έν Κατηγορίαις έδήλωσεν είπών "υπάρχει δε καί
έναντιότης έν τοις πρός τ ι " , ουδέν κωλύει καί κατά ταυτην εΐναι κίνησιν.
το μεν γαρ κινουμενον καί ένταυθα ή ουσία έστίν, κινείται δέ κατά την
20 σχέσιν ώσπερ κατά ποιότητα και ποσότητα καί την του που κατηγορίαν.
καί γαρ έκεΐ ή ουσία έστίν ή κατ' έκείνας κινούμενη υπομένουσα, αί δέ
ποιότητες αύται καί ποσότητες και αι κατά τόπον φοραΐ γίνονται καί φ θ ε ί - 1 5
ρονται μάλλον ή π ε ρ κινούνται· ου γάρ υπομένουσιν, δπερ προσεϊναι χ ρ ή
τοις κινουμένοις, αλλ' ή υποκείμενη ουσία έν τ η κατ' έκείνην μεταβολή
•25 υπομένουσα κινεΐσθαι λέγεται, καί κατά το ποιεΐν δέ καί το πάσχειν κι-
νοΐτο äv το υποκείμενον, καν αυτή ή ποίησις καί ή πεΐσις ου κινώνται,
άλλα γίνονται καί φθείρονται καί τ α ύ τ η μεταβάλλουσιν. αντίκεινται δέ τό
ποιείν και τό πάσχειν ώς τά πρός τι· Sto καί συνυπάρχει άλλήλοις χαί 201 ν
μεταβάλλει είς άλληλα πολλάκις. όγρανί>είς γάρ ó αήρ υπό του ύδατος
υγραίνει την γήν χαί θερμανθείς υπό τοΰ πυρός θερμαίνει, χαί κατά τάς 20
λοιπάς δε κατηγορίας ή υποκείμενη οΐμαι ουσία λέγοιτο αν κινεΐσ&αι.
5 χατά χρόνον μεν έκ του παρεληλυϋότος είς το μέλλον, καν μ ή κυρίως \
έναντία ταΰτα, εί'περ το μεν παρεληλυΟος είς το μέλλον μεταβάλλει, το δε
μέλλον ούκέτι είς το παρεληλυΟός. κατά δέ το κεΐσδαι χαί έναντιότης
φαίνεται της στάσεως πρός την κα&έδραν καί τοΰ πρηνοΰς προς τό υπτιον.
καί ουδέν άτοπον την υποκειμένην ουσίαν κινείσί)αι καί κατά ταύτας τάς
10 αντιθέσεις αυτήν υπομένουσαν. καί έν τιϊί εχειν δέ μεταβολή τις έστι τοΰ 25
υποκειμένου από στερήσεως της καταφάσει δηλουμένης είς τήν εςιν, οίον
έκ τοΰ γυμνοΰ είς το εχειν ίμάτιον. καί τοΰτο καί αυτός 'Αριστοτέλης
στερήσεως καταφατικής τέθεικε παράδειγμα δηλών τάς κατά κίνησιν με-
ταβολάς, οτε ελεγε " κ α ί γαρ ή στέρησις κείσ&ω έναντίον"· και δηλοΰται
ιό καταφάσει το γυμνον χαί λευκόν καί μέλαν.
Ά λ λ α μήποτε ó 'Αριστοτέλης τήν κίνησιν ώς μεταβολήν τοΰ υποκει-
μένου κατά διάθεσιν Οεασάμενος πασών αυτήν άπέφησε τών κατηγοριών
τών σχετικών καί άμενηνών καί ουδέν έκφανώς το ύποκείμενον διατι9ει- so
σών· το γαρ κεΐσδαι καί το εχειν οόδεμίαν δοκεΐ τ ψ υποκειμένφ δευσο-
20 ποιον διάίίεσιν έμποιεϊν. τί γαρ διαφέρει τψ σώματι πρηνεΐ κεϊσδαι ή
υ π τ ί φ καί περιχεΐσδαι δακτυλιον ή μ ή ; καί τον χρόνον δε ώς αδρανή δοκεΐ
τεΟεασθαι. διό γενέσεως μεν ουδαμώς αίτιον φησιν είναι, φθοράς δέ μό-
νης δοκεΐν καί ταύτης διά το μηδέν άλλο όραν α ί τ ι ο ν τοιαύτη δέ καί ή
κατά το πρός τι σχέσις, δι' ής οιμαι καί το αίτιον ένεδειξατο τοΰ μή
25 είναι κίνησιν έν ταΐς σχετικαΐς κατηγοριαις το μ ή διατι&έναι το υποκείμε- 35
νον, οταν λέγΐβ " έ ν δ έ χ ε τ α ι γαρ θατέρου μεταβάλλοντος άληί)ευεσ&αι θάτε-
ρον μηδέν μ ε τ α β ά λ λ ο ν " , τουτέστι μ ή τρεπόμενον μηδέ άποβάλλον τινά διά-
θεσιν ή προσλαμβάνον, δπερ έπί τών σ χ ε τ ι κ ώ ν κατηγοριών πασών υπάρχον
διά μιας τής τών πρός τι κατηγορίας ένεδείξατο. το γάρ ποιόν καί το ποσόν
30 καί ή κατά ταΰτα μεταβολή τρέπει καί διατί&ησιν άλλοτε ά λ λ ω ς τάς υποκεί-
μενα; οόσίας. ο μ ο ί ω ς δέ καί δ τόπος δυναμιν oò τήν τυχοΰσαν εχει κατ'
αυτόν, είπερ γένεσιν νομίζει των στοιχείων την έπΐ τους οικείους τόπους 201 ν
φοράν, έν δέ τ ω ποιειν καί πάσχειν ου βουλεται είναι κίνησιν, διότι κίνη- 40
σις έκεΓνα, κινήσεως δέ κίνησις ουκ εστι, καν γένεσις αδτής η και φθορά·
γενέσεως δέ γένεσις ουκ εστι, καν μεταβολή ή , αλλ' ουδέ μεταβολής με-
5 ταβολή, κάν άλλο; τις ή τρόπος, κα&' δν ή μεταβολή άπό του μ ή είναι
εις το είναι πρόεισι καί από του είναι είς τό μ ή είναι.
Δια τάς είρημένας ουν ίσως διαφοράς δ 'Αριστοτέλης απαγορεύει κί-
νησιν είναι έν ταΐς είρημέναις κατηγορίαις μεταβολήν πάντως εΤναι συγχω-
ρών έν αυταΐς, είπερ μή είσίν άίδιοι· ó μέντοι Είίδημος έν τοΤς έαυτοΰ «
10 Φυσικοις τά του 'Αριστοτέλους παραφράζων καί είπών δτι " έ ν τω πρός
τι ουκ εστίν κίνησις πλην κατά συμβεβηκός" καί τήν αίτίαν προσθείς
"γίνεται γάρ, φησί, και εστι το δ ί π η χ υ διπλάσιον άκίνητον ον πάντίβ πάν-
τως γινομένου π η χ υ α ί ο υ " , καί είπών δτι τόν αυτόν τρόπον καί έπί των
άλλων των πρός τι συμβαίνει, έπήγαγεν " έ ν χρόνψ δέ πάντα κινείται",
15 τρόπον δέ άλλον τούτο οΐμαι ένδεικνύμενος, δτι κίνησις μέν των υποκειμέ-
νων εστίν καί κατά τάς σχέσεις, άλλον δέ τρόπον ήπερ κατά τάς διαΟέ- όο
σεις, ώσπερ άλλον τρόπον κατά τήν ουσίαν, δτι ουδέ κίνησιν καλεΐν άξιοΰ-
σιν οί άπό του Περιπάτου, αλλά γένεσιν καί φί)οράν διά το μ ή υπομένειν
τό μεταβάλλον. 6 μέντοι Θεόφραστος έν τ ψ πρώτψ των έαυτοΰ Φυσι-
20 κών κα&' Ικαστον γένος των κατηγοριών τήν κίνησιν θεωρεΐσί)αί φησι
γράφων ούτως· " π ε ρ ί δέ κινήσεως τόν μέν καθόλου καί κοινόν λόγον ου
χαλεπόν άποδοΰναι καί ειπείν, ως ένέργειά τις έστιν ατελής του δυνά-|
μει οντος η τοιούτον καθ' Ικαστον γένος των κατηγοριών." εοικε δέ 202Γ
νυν κίνησιν κοινώς τήν μεταβολήν λέγειν· καί γάρ ó ορισμός ó λέγων έν-
25 τελέχειαν του δυνάμει, ή τοιούτον έστιν, oò της κυρίως κινήσεως έστιν,
αλλά καί γενέσεως καί φ&οράς καί δλως πάσης μεταβολής, διό καί προ-
ελ&ών δλίγον ó Θεόφραστος " ζ η τ ε ΐ ν δει, φησί, περί τών κινήσεων, εί αί
μέν γενέσεις είσίν, αί δέ ωσπερ ένέργειαί τ ί ν ε ς " , αλλ' δτι μέν μεταβολήν Β
ανάγκη πάντως εΐναι καί έν ταΐς σ χ ε π κ α ΐ ς κατηγορίαις τών υποκειμένων
30 κατά τάς σχέσεις, πρόδηλον, είπερ μή άίδιοι είσιν αί τών ουσιών κατ'
αυτάς σχέσεις, εί ουν μεταβάλλουσι κατ' αυτάς αί ουσίαι, ή κατά γένεση
καί φί>οράν αυτάς ανάγκη μεταβάλλειν ή κατά κίνησα, είπερ αύται δια-
Άφορίσας τάς κατηγορίας, έν αις χρή τήν καθ' αυτό κίνησιν ύπάρ-
χειν, τήν τοΰ ποιου καί τήν τοΰ ποσού και τήν τοΰ ποΰ, διδάσκει λοιπόν, s»
5 τίς έν έκάστψ των γενών τούτων κίνησις και τίνες αυτών α? διαφοραί καί
μέχρι τών δνομάτων, καί τέως δτι ή κατά το ποιόν κίνησις κοινψ όνόματι
άλλοίωσις καλείται, έπειδή δε ποιαί λέγονται καί αί ουσιώδεις διαφοραί
οίον το λογικόν, τό χρεμετιστικόν, ποιαί δε λέγονται καί αί παθητικαί
καλούμεναι ποιότητες οίον θερμότητες καί ξηρότητες, καί)' ας π ά σ χ ε ι ν
10 ή α π α θ έ ς ε ί ν α ι λεγομεν, διορίζει καλώς, δτι τήν κατά ταύτας τάς ποιό-
τητας μεταβολήν καί κίνησιν καλεΐν άξιοΰμεν καί αλλοίωσιν δνομάζομεν. 40
ή γάρ κατά τάς ουσιώδεις διαφοράς μεταβολή, ού κίνησις, αλλά γένεσις
καλείται καί φθορά, διό ουτε άλλοίωσις, αλλά άλλότης μάλλον (ά'λλο γάρ
καί ουκ άλλοΐον αναφαίνεται το γινόμενον), ού κίνησις δέ, δτι ουδέν υπο-
15 κείμενον ένεργεία το αυτό μένον έκ λογικού εις άλογον μεταβάλλει ή δλως
έξ έναντίου εις έναντίον. ποιότητες δε λέγονται αί συστατικαί τών είδών
διαφοραί καίτοι ουσίαι ουσαι, δτι περί ουσίαν τό ποιόν άφορίζουσιν. εοικε
δέ το της αλλοιώσεως όνομα αυτός έπιθεΐναι τ ^ κατά τό ποιόν κινήσει, 45
έπί δέ της κατά ποσότητα μεταβολής ουκέτι κοινόν δνομα κείται, ώσπερ
20 έπί της κατά ποιότητα το τής (Αλλοιώσεως, άλλ' έκεί ή μεν είς το τέ-
λειον μέγεθος κίνησις αυςησις λέγεται, ή δέ έκ τοΰ τελείου μεγέθους μείω-
σις. έ'δειςε δέ διά τούτου και τίς ή κατά τό ποσόν έναντιωσις, oVi το
τέλειον μέγεθος καθ' εκαστον τών αυξεσθαι πεφυκότων καί το άτελές.
άλλ' ή μέν κατά το ποιον μεταβολή τό κοινόν εΐχεν ώνομασμένον, ή δέ
25 κατά το ποσόν τά ίδια. ή μέντοι κατά τ ό π ο ν κίνησις κατ' ά'μφω, φη- 60
σίν, α ν ώ ν υ μ ο ς έστιν. ουτε γάρ κοινόν δνομα τής κατά τόπον κινήσεώς
έστιν ουτε ίδια έκάστης.
Φοράν δέ το κοινόν αυτός καλέσας ή και ούτως καλούμενον ευρών,
δτι μή κυρίως καλείται, δείκνυσιν, είπερ μόνα ταΰτα κυρίως φέρεσθαι λέ-
30 γεται τά άψυχα τά τε φύσει καί τά βία κινούμενα, τά μέντοι έμψυχα
2 αυτά μή a 3 καθ' αυτόν Μ 4 τήν του (ante ποσού) om. a F M τοΰ (ante
ποΰ) om. A 6 τό Olii. A 9 άπαθεΐς C 10 ταύτας ποιότητας M
11 κατονομά£ομεν a F in summo mrg. schema motuum adscr. A 13 ουτε A C F M :
ούδέ a άλλότης C : άλλοίωσις A ' M : γένεσις a A 2 F 14 άναφαίρεται Μ ουδέ C F
15 τό αύτο Α : έν τώ αύτώ C : 8ν καί τό αυτό a F : êv τό αυτό Μ ά'λλογον C
16 ante ai add. καί C 17 περί οϋσίαι C άφορίζεται M 18 ίίναλλοιώσεως C
19 où* εστι a κείμενον a 20 τό της άλλοιώσεως Α : τό om. C: τό της om. F M
et a, qui idem correxit άλλοίωσις έκεΐ A C M : έχεΐνο (om. ή) F : om. a είς] έπί C
22 δέ ή διά F : δέ χαί διά Μ τούτων a : του Μ κατά ποσόν Μ 23 τέλειον
μέν F M post τών add. ζώων C F M χαί άτελές Μ 26 άνωνύμως C
έστιν om. F post τόπον add. ίδιον a F 29 χεΐται C M φθείρεσθαι sed corr. A 1
29. 30 λέγομεν a F 30 τά περί φύσιν F κινούμενα βία a F
SIMPLICII IN PHYSICOÜRM V 2 [Arist. p. 226 »2G. ι>1] 863
xcti τοΰ xivciaöat και τοΰ στήναι αρχήν έν αυτοίς έχοντα την ψυχήν, ουκ- 202Γ
έτι κυρίως λέγομεν φέρεσ&αι, | αλλ' έκεϊνα μόνα, δσα μ ή τ ε α υ τ ά 202 ν
έαυτά κινεί κατά τόπον μήτε δταν κινήται έξουσίαν έχει του στήναι.
έν τούτοις ó Ε ΰ δ η μ ο ; προστίδησιν, δτι πασαι at κινήσεις και αί μεταβολαί
δ απί» του εις 8 μάλλον λέγονται ή από τοΰ έξ ου, αΰξησις μεν ή έπί το μέγα,
μείωσις δε ή έπί το μικρόν, καί έπί αλλοιώσεως μάδησις υγίανσις, και
έπί των κατά τόπον, είς 'Αθήνας καί sic Κόρινδον μάλλον ή άνάπαλιν.
δηλον.
10 Ε ί π ώ ν δτι ή μεν κατά το ποιόν κίνησις κοινόν όνομα έχει τήν άλ- ίο
λοίωσιν, ή δέ κατά το ποσόν κοινόν μεν ουκ έ'χει, "δια δε τήν αΰξησιν καί
τήν μείωσιν, ή δε κατά τόπον ουτε κοινόν οίίτε ίδιον, επειδή τα κατά
ποιότητα μεταβάλλοντα ποτέ μεν έξ άλλου είοους εις άλλο μεταβα'λλει ώς
έκ τοΰ μέλανος εις το λευκόν, ποτέ δέ έν τ ω αυτω είοει μένοντα έπί το
15 μάλλον αυτοΰ καί ήττον τήν μεταβολήν ποιείται, έφιστάνει καλώς, δτι ή
κατά το μάλλον καί ήττον έν τ ω α υ τ ω ε ί ' ο ε ι μ ε τ α β ο λ ή άλλοίωσίς έστι
καί ου χ ρ ή ζητειν ίτερον έπ' αυτής ονομα. δτι δέ τοΰτο ούτως έ'χει, ι»
δείκνυσιν έκ τοΰ πασαν κίνησιν δεδεΐχθαι έξ έ ν α ν τ ί ο υ είς έναντίον γινο-
μένην ή α π λ ώ ς ή π η . έστι δέ ή π η έκ τοΰ μεταξύ γινομένη κατά τήν
20 έν τ ω αύτψ είοει έπίτασιν. έ δ ε ί χ δ η δε καί ή άπο τοΰ μεταξύ ή εί; το
μεταξύ μεταβολή από έναντίου καί είς έναντίον ουσα. si ouv το λευκόν
ήττον γινόμενον λευκόν εις το μεταξύ μεταβάλλει ώς είς το έναντίον έαυ-
τοΰ, δήλον δτι ώς είς μέλαν μεταβάλλει· το γαρ ήττον λευκόν μίξει τοΰ
μέλανος γίνεται τοιούτον, διό καί έ π ί το ή τ τ ο ν ί ο ΰ σ α ή κίνησις είς20
25 τ ο υ ν α ν τ ί ο ν λεχ&ήσεται μεταβάλλειν, έπί δέ το μάλλον, δταν
μάλλον λευκόν γίνηται, ώ ς έκ τοΰ έ ν α ν τ ί ο υ έαυτψ λευκφ ¿'ντι μετα-
βάλλειν τοΰ ήττον λευκοΰ, καθόσον μέλαν ήν τό μεταξύ, εί ουν το είς
τό ήττον και το μάλλον ώς εις το μεταξύ καί έκ τοΰ μεταξύ κινεΐσΟαί
έστι, το δέ μεταξύ π η έναντίον, καί ή είς τό ήττον καί είς το μάλλον
Διακρίνας τήν κίνησιν από της γενέσεως καί φθοράς και αυτήν καθ' 203 r
10 αυτήν άφορισάμενος, δτι εστίν έκ τοΰ εναντίου είς το εναντίον μεταβολή
υπομένοντος τοΰ υποκειμένου και μεταβάλλοντος, καί δείςας έν τίσιν μέν
των τοΰ ό'ντος γενών εστι κίνησις, έν τίσι δέ ουκ εστίν, ακολούθως αν και
περί ηρεμίας ειπεν, ήτις αντίκειται τη κινήσει στερησις οδσα αυτής, ó
δέ εις το καθολικώτερον άνελθών περί ακινησίας λέγει, ύφ' ήν και ή ήρε- 5
15 μία τα'ττεται. καί διαιρεί το άκίνητον τετραχώς, κυρίως μέν άκίνητον
λέγων το μή πεφυκος δλως κινεΐσθαι. καί παράδειγμα τοΰ κυρίως μή
πεφυκότος παρέθετο το τον ψόφον άόρατον λέγεσθαι· δλως γάρ ου πέφυκεν
ó ψόφος όράσθαι. ακίνητοι δέ ούτως είσιν καί οί έν τω ουρανψ πόλοι ώ ;
μή πεφυκότες κινεΐσθαι, αλλ' οΰτοί γε καν καθ' αυτό μή κινώνται, αλλά
20 κατά συμβεβηκός τψ έν κινουμένψ είναι, κυριώτατα δέ ακίνητοι είσιν αί
πάντη χωρισταί σωμάτων ουσίαι · αύται γαρ ουδέ κατά συμβεβηκός πε-10
φυκασι κινεΐσθαι. λέγεται δέ καταχρηστικώτερον άκίνητον τό κινουμενον
μέν, βραδέως δέ κινουμενον, ώς έν πολλψ χρόνψ όλίγον έξανυειν διάστημα,
ωστε τη αίσθήσει ή μηδέ δλως δοκεΐν κινεΐσθαι ή βραχυτατον, ώς οί
25 απλανείς αστέρες ακίνητοι δοκοΰσι τήν έπ' ανατολάς κίνησιν διά το κατά
εκατόν έτη μίαν κινεΐσθαι μοΐραν. λέγεται δε άκίνητον καί τό βραδέως
α ρ χ ό μ ε ν ο ν κινεΐσθαι καί μόλις άλλο ον τοΰ βραδυνοντος έν τη κινήσει, ώς
λέγομεν άοργήτους τους βραδέως καί μόγις άρχομένους ¿ργίζεσθαι. τεταρ- is
τον δέ σημαινόμενον τοΰ ακινήτου λέγει το πεφυκός μέν κινεΐσθαι
30 καί δυνάμενον, μή κ ι ν ο υ μ ε ν ο ν δέ τ ό τ ε , δτε π έ φ υ κ ε καί δύναται
κινεΐσθαι, καί ταύτην τήν άκινησίαν ήρεμίαν καλεί μόνην, ακριβώς αυτήν
περιγράψας. ηρεμία γοίρ èattv ακινησία τοΰ πεφυκότος κινεΐσθαι, αλλ' οόχ 203··
απλώς, αλλά τότε δτε πέφυκε. και γάρ πέφυκεν όραν το σκυλάκιον,
αλλ' οόκ ευί)υς τεχΟέν· διό οόδε ήρεμεΐν άν τότε λέγοιτο κατά την δρα-
σιν· ουδέ γάρ τυφλόν είναι ώ ς έστερημένον όψεως· στέρησις γάρ καί ή 20
5 ηρεμία της κινήσεως, αλλά και ε ί τι μή κινοΐτο ένθα μ η πέφυκε κινεΐ-
σθαι ώς έν αέρι τά πεζά, οόκ áv λέγοιτο ήρεμεΐν, δτι μηδέ πέφυκεν έκεΐ
κινεΐσθαι. άλλα καί εί ώς πέφυκε κινεΐσθαι μή κινείται, τότε λέγεται
ήρεμεΐν· τά μεν γάρ ό'ρνεα κατά πτήσιν ήρεμεϊ, τά δε πεζά κατά βάδισιν
καί Ερψιν, τά δέ ένυδρα κατά νή£ιν· ου μέντοι τά πεζά λέγοιτο áv κατά
10 πτήσιν ήρεμεΐν ουδέ τά άλλα παρηλλαγμένως, έπεί μηδέ την αρχήν ουτω
πέφυκε κινεΐσθαι. ζητεΐν δε χ ρ ή τά μ ή κινούμενα, δτε μ ή πέφυκε κινεί- 25
σθαι· ώς τό νεογενές σκυλάκιον ουχ ό ρ ά · τότε υπό ποίον είδος άναχθήσε-
ται τοΰ ακινήτου; ουτε γάρ υπό τά δλως ανεπίδεκτα κινήσεως ουτε υπό τά
έναργώς κινούμενα ουτε υπό τά πεφυκότα τότε κινεΐσ&αι και μ ή κινούμενα,
15 αλλ' ή υπό τά βραδέως αρχόμενα ή ά'λλο τι τοΰ ακινήτου εΤδός έστιν, 8
ποτέ μέν πέφυκε μ ή κινεΐσθαι μόνως, ποτέ δέ πέφυκε κινεΐσ&αι καί μή
κινεΐσθαι. έπΐ δέ τούτων των μ ή π ω πεφυκότων ó 'Αλέξανδρος ου τό άκί-
νητόν φησιν αρμόζει, αλλά το μ ή κινουμενον. τό δέ έ ν α ν τ ί ο ν γάρ ή so
ήρεμία τη κινήσει κοινότερον ε φ η τ α ι , διότι ποτέ και τήν στέρησιν έναν-
20 τίον λέγει καί καταφα'σει δηλοΰσΟαι ώς το γυμνόν. διό καί έπήνεγκεν
ωστε στέρησις áv είη τοΰ δεκτικοΰ· καί γάρ υπαλλάσσει πολλάκις
τά έναντία καί τήν στέρησιν· τοιγαροΰν καί έπί των όμολογουμένων έναν-
τίων τό χείρον αυτών στέρησιν λέγει τοΰ βελτίονος ώ ς το μέλαν τοΰ λευ-
κού καί το ψυχρών τοΰ θερμοΰ. καί πάλιν τά κατά στέρησιν αντικείμενα
25 έναντία κ α λ ε ΐ , δταν μή άκριβολογήται περί τά ειδη της αντιθέσεως, ώς 85
νΰν τήν ήρεμίαν έναντίαν λέγει τη κινήσει· ε? μ ή άρα έ ν α ν τ ί ο ν εΤπεν
αντί τοΰ άντικείμενον. αλλά διά τ ί ή μέν ήρεμία στέρησις της κινήσεώς
έστιν, ή δέ κίνησις οόκέτι στέρησις της ηρεμίας ; ή δτι προηγουμένως ή
φύσις κινήσεως έστιν αίτια ένεργείας οΰσης, αί δέ στερήσεις Ιξεών είσι
30 καί ένεργειών άπουσίαι. και ή ήρεμία ουκ εστι στάσις ένεργεία· ένέργεια
γάρ καί ή στάσις καί εΐδος τ η κινήσει σύσπηχον, ή δέ ήρεμία οόκ εστίν
ένέργεια, αλλ' απουσία μόνον κινήσεως, où γάρ τοιαύτη στέρησίς έστιν ή 203 Γ
η ρ ε μ ί α , οία ή τ υ φ λ ό τ η ς · έκείναι γαρ ουκ άπουσίαι μόνον είσί τ ω ν ένερ- 41
γειών, αλλά καί τ ω ν εςεων και τ ω ν ουσιών παρά φυσιν δια&έσεις. διό
ουδέ άνακάμπτουσιν ως ή ηρεμία στέρησις οδσα του δεκτικού τ η ς κι-
5 νήσεως.
ρ. 226 l'I 6 Tí μέν οδν έστι κίνησις ίως του φανερόν έκ των
είρημένων.
σκει περί τίνων των καί αυτών κοινώς παρακολουθούντων τοΐς φυσικοί? 203'
πράγαασι τοις έν τ ό π ω την ύπόστασιν έ'χουσιν. και μοι δοκεΐ τά μεν περί n
των μεταβολών έν τούτοις είρημένα τοις έν τ ω τρίτω βιβλίψ περί κινήσεως
ρη&εΐσι το πλήρες άποδιδόναι, τα δέ εντεύθεν ρηί)ησόμενα τοις περί τόπου
5 λόγοις άκολουθεΐν, ους έν αρχ^ τοΰ τετάρτου βιβλίου συνεπερα'νατο. εχει
δε τινα χρείαν ταύτα, τά μεν πρδς τά έφεςής έν τοις τρισι βιβλίοις περί
κινήσεως ρη&ησόμενα, τά δέ πρός το δεΐςαι δτι μή γίνεται συνεχές τι
έ£ άμερών· διό καί αρχόμενος τοΰ 2κτου βιβλίου έπί τούτοις ώς δεδειγμέ- 15
νοις ποιείται τόν λόγον είπών " έπεί δέ έστι συνεχές καί άπτόμενον καί
10 έφεξής." δτι δε ώς τ ω φυσικω χρησίμων όντων μνήμην αυτών ποιείται
νυν, δήλον ευ&υς από τοΰ α μ α · έν μεν γάρ ταΐς Κατηγορίαις, δπου περί
τών σημαντικών φωνών ήν ó λόγος, ώς πλεοναχώς λεγόμενον τά όίμα διε-
λών είς τά σημαινόμενα τά μεν τω χρόνω είπεν ά μ α , τά δε τ ψ συναν-
αιρεΤν ά λ λ η λ α , καί μηδέτερον αίτιον είναι Οατέρψ τοΰ είναι, τά δέ τ ω
15 έκ τοΰ αυτοΰ γένους άντιδιτβρήσθαι. ένταΰδα δέ τούτων μέν ουδενός 20
μνημονεύει, τίνα δέ λέγεται κατά τόπον αμα είναι, νυν έκτίθεται· τοΐς γάρ
φυσικοΐς σώμασι τό αμα κατά τόπον μάλιστα υπάρχει, ζητεΐν δέ άζιοΐ
και έν π ο ί ο ι ς Ι κ α σ τ ο ν τ ο ύ τ ω ν υπάρχειν πέφυκεν, δπερ διά τοΰ τ ί
έστιν εκαστον δηλωθήσεται. δείςει δέ καί αυτός, δτι τό μέν αμα καί τό
20 χωρίς καί τό απτεσθαι καί τό έχόμενον καί το συνεχές καί τό μεταξύ έν
τοις θέσιν εχουσι θεωρείται, τό δέ έφεξής καί έν τοΐς ουκ εχουσι ί)έσιν
ώσπερ έν αριθμοΐς.
ρ. 226 b 21 "Αμα μέν ουν λέγω είναι ταΰτα κατά τόπον εως τοΰ
χωρίς δέ δσα έν έτέρψ.
25 "Αμα είναι λέγει κατά τόπον ταΰτα, δσα έν évi τóπω έστί τω
πρώτφ. τις ουν ó εις τόπος καί τις ó π ρ ώ τ ο ς , διακριτέον. "είς μέν
ουν έστιν, ώ ς φησιν 'Αλέξανδρος, ó μ η διηρημένος, άλλά συνεχής, τ ψ καί
αυτά τά αμα λεγόμενα έν τ ό π ψ συνεχή αλλήλοις είναι ώς τά τοΰ συνε-
χοΰς μέρη. ού γάρ δτι έν ένί τ ω αυτοί κατ' άριΟμόν έστι τόπω δύο
30 σώματα ή πλείω, τά αμα λεγόμενα είναι, ώς δι' α λ λ ή λ ω ν χ ω ρ ε ΐ ν (τοΰτο
γαρ αδύνατον αποδεδειχτεί έν τιϊ> προ τούτου β ι β λ ί ψ ) , άλλ' δτι δσα μ ή 203ν
διηρηται μ η δ έ υπό οικείας έπιφανείας περιέχεται., ταύτα ούδέ ίδιον εχει 31
τόπον, εν γάρ έστι καί συνεχές και το του περιέχοντος πέρας το περιέχον
τα ούτως ηνωμένα αλλήλοις." οΰτω μέν ου ν ô 'Αλέξανδρος τον Ινα τό-
5 πον τον σ υ ν ε χ ή ακούει καί τα α μ α έν τόπφ συνεχή νομίζει είναι, καί-
τοι τά αμα μάλλον διέστηκεν αλλήλων ήπερ τά άπτόμενα, καί τά άπτόμενα
μάλλον ήπερ τά σ υ ν ε χ ή , ώ ς μα&ησόμε&α. π ώ ς οδν τά αμα σ υ ν ε χ ή ; άλλ' 35
εν α τόπον ρητέον των αμα κατά τόπον λεγομένων, τον π ρ ο σ ε χ ώ ς δ ι η ρ η μ έ ν α
αυτά περιέχοντα την πάλιν, εί έν πόλει καί τον περίβολον, εί έν π ε ρ ι β ό λ ψ .
10 το δέ π ρ ώ τ φ πρόσκειται μηνυτικόν του π ρ ο σ ε χ ώ ς οικείου τόπου των αμα
λεγομένων έν τ ό π φ · ταύτα γαρ έστι τά κ υ ρ ί ω ς αμα κατά τόπον, έπεί κοι-
νότερον α μ α λέγονται έν τ ό π φ είναι καί τά έν τ η α ύ τ η οίκία οντά καί τά
έν τ«) α υ τ ω θ ε ά τ ρ φ καί τά έν τ η α ύ τ η πόλει και τά έν τ ω κ ό σ μ ψ . άλλ'
ου'τε εΓς κυρίως ó τών ούτως αμα λεγομένων τόπος ου'τε προσεχής καί 40
15 οικείος πολλά και ά'λλα έν έαυτψ εχων, αλλ' ó π ρ ώ τ ω ς καί κυρίως έστί
τόπος ó προσεχώς περιέχων τοΰτο, ο λέγεται "έν έαυτω" είναι ώς έν
τόπφ· ουτω γαρ έδίδαςεν αυτός έν τ ψ προ τούτου β ι β λ ί ψ . καί έπί τών
π α χ υ λ ώ ς δέ αμα λεγομένων είναι έν τ ό π ψ , ώ ς έν οικία ή έν πόλει διά το
ώ ς ίνα καί π ρ ο σ ε χ ή τόπον λαμβάνεσδαι τήν οίκίαν ή την πόλιν, καν μή
2 0 κυρίως, διά τούτο καί αύτά αμα λέγονται κοινότερον· το γαρ αμα συναγω-
γόν έ'χον εννοιαν καί τά κεχωρισμένα συνάγει ή ακριβώς ή παχύτερον, 45
α κ ρ ι β ώ ς μέν δταν και αυτό ακριβώς λέγηται τον iva καί π ρ ο σ ε χ ή τόπον
α κ ρ ι β ώ ς σημαίνον, παχύτερον δέ δταν έν διαφόροις μέν υφ' ενός δέ τίνος
π ε ρ ι ε χ ο μ έ ν ο ι ς , έν ω λέγονται αμα είναι οίον οικία ή πόλει· κυριώτερον δε
25 αμα λέγεται τά έν ελάασονι τω αύτψ- τά γάρ έν τ η α ύ τ η οικία, τών έν τ η
α ύ τ η πόλει κυριώτερον αμα λέγεται καί τ ή ς οικίας τά έν τ ω αύτω οίκή-
ματι καί του οικήματος τά έν μ έ ρ ε ι , καί απλώς τά έν τω πρώτφ ατόμο)
τψ αύτψ τ ψ μ ή καί ά'λλα σ ώ μ α τ α στερεά περιέχοντι, καν αήρ τις ή με- 50
ταςύ, xäv μ ή συνεχή ή μ η δ έ άπτόμενα, ταύτα κυρίως αμα. τοις κεκρα-
μένοις δε τούτο μάλιστα φησιν υπάρχειν ó Είίδημος, ουδέ τούτοις δέ κυ- 203 ν
ριώτατα* δύο γάρ είναι δώματα ουχ οιόν τε άμα έν ένί και ατόμω τόπον
άλλά κατά μεν τον λόγον το ακριβές φησι ζητητέον, κατά δέ τάς χρείας
και το ί/ανόν και το σύνεγγυς δή τούτου παν άμα λεκτέον.
ó Λέγεται δε καί έν χρόνφ αμα τά έν τψ αότψ άτόμφ χρόνω, 8ς δη-
λονότι καί εις και προσεχής έστι. το δέ χωρίς από του αμα δήλόν έστι·
τά γάρ έν διεστώσιν άλλή|λων τόποις καί χρόνοις οντά ταΰτα χωρίς άλλη- 204Γ
λων έστί καί κατά τόπον καί κατά χρόνον.
ρ. 226»23 " Α π τ ε σ θ α ι δέ ών τά ά κ ρ α α μ α .
συνεχή είναι απορεί δικαίως, πώς των άπτομένων άμα τά πέρατα 204 Γ
εσται, και αναγκάζεται άλλο του άμα σημαινόμενον είσάγειν, τό έφαρμόζον.
έστι δέ οδκ άλλο, άλλά άλλων εκείνο μεν -/«ρ τό άμα των σωμάτων ήν
των έν ένί τόπψ τ ψ προσεχώς αυτά περιεχοντι, κάν ήν οιμαι καί άλλα τά 20
5 υπό του αυτοΰ τόπου περιεχόμενα (καί γαρ και αυτά άμα τοις πρότερον
είρημένοις ήν), έν δέ τοις άπτομένοις ου τά σώματα αυτά μόνα υπό ενός
τόπου περιέχεσδαι λέγει, κάν διηρημενα η , άλλα καί τάς έπιφανείας
αυτών συνήφ&αι καί έν ένί τόπψ είναι, ως πέφυκεν ή έπιφάνεια έν τόπω
είναι, προποδισμος γάρ άπο του άμα έπί την συνέχειαν καί την ενωσίν
10 έστι το άπτεσθαι. τά γάρ υπό ενός του προσεχούς τόπου περισχεθέντα,
δταν πελασγ] άλλήλοις, ως τάς Ιπιφανείας συνάψαι καί έν ένί τόπω ποιή- 25
σαι έφαρμοζούσας άλλήλαις δια το άβαθες, τότε άπτεσθαι λέγεται αλλή-
λων , ωσπερ δταν αί δύο έπιφάνειαι μία γένωνται, τότε συνεχίζεται, δή-
λον δέ τούτο ούτως εχον καί έκ του τά μεν άπτόμενα πάντως καί αμα
15 είναι, τά δέ άμα οντά μη πάντως καί άπτεσθαι.
Περί του έν κινήσει μεταξύ λέγει, ότι τοΰτό έστι μεταξύ, ο μέσον
έστι του τε έξ ου μεταβάλλει τό μεταβάλλον καί του εις 8 εσχατον μετα-
20 βάλλει, διό καί έκ τούτου έσήμανεν αότο έκ του πρώτον είς αυτό
άφικνεΐσθαι τό μ ε τ α β ά λ λ ο ν ήπερ είς έκεΐνο ε ί ς 8 ε σ χ α τ ο ν μετα-
β ά λ λ ε ι κατά φ ύ σ ι ν σ υ ν ε χ ώ ς μ ε τ α β ά λ λ ο ν . καί δτι μεν τό μεταξύ παρ'
έκάτερα εαυτού έχει τό τε έξ ου καί το εις δ, δήλον καί έκ του ονόματος,
τούτο γάρ έστι το δι' έαυτοΰ μετάξον τό κινούμενον άπο ί)ατερου έπί θά- 40
25 τερον. διό καί έν έ λ α χ ί σ τ ο ι ς τ ρ ι σ ί ν έ σ τ ι ν άδυνατον γάρ μ ή έκατέρω-
θεν δντος τινός είναι τό μεταξύ, έν έ λ α χ ί σ τ ο ι ς δέ τ ρ ι σ ί ν είπε, διότι
δύναται καί πλείω είναι τά μεταξύ τίνων λαμβανόμενα, τά μέντοι άκρα
δύο έστι, τό τε έξ ου καί τό είς δ , άπερ έστίν έναντία έμμεσα· έξ έναν-
τίου γάρ καί είς έναντίον ή κατά φύσιν γίνεται κίνησις. εί γάρ τό έ'σχα-
30 τον της μεταβολής, είς 8 ή μεταβολή τελευτόί, έναντίον έστι, τό δέ έναν-
τίον έναντίψ έναντίον έστι, καί το πρώτον έξ ου ή μεταβολή έναντίον. τό 4ό
εις την νήτην ευϋυς μεταβαι'νοι. ουκ άρα το συνεχές του χρόνου συντελεί 204*
προς το μεταξύ τοΰτο, άλλά το του υποκείμενου, εί μέν κατά τόπον ή
μεταβολή, του τε τόπου αυτοΰ καί τής κατά τόπον κινήσεως, καΐ γαρ 15
συνεχούς κατά ταΰτα της μεταβολής οϋσης αδύνατον το κινουμενον μή είς
5 πρώτον έλΟειν το μεταξύ καί τότε εις το έ'σχατον. και εί μή συνεχής
ούτως, αλλ' εχοι τινά μεγάλα διαλείμματα, ου πάντως είς το μετάξι) προ
του πέρατος άφικνεΐται. άρχαιοπρεπώς δέ άπήγγελται το ουΟέν γαρ
κ ω λ ύ ε ι δ ι α λ ε ί π ο ν τ α , καί ε υ Ο υ ς δέ μ ε τ ά τ ή ν ύ π ά τ η ν φί>έγξασί)αι
την νεάτην.
Το έφεξής τινί έφεξής έστιν, 8 αρχής εχει προς αυτό λόγον· το γάρ
μετά τήν αρχήν ομογενές 3ν τή αρχή, μάλλον δέ ομοειδές, έφεξής έστι τ η
25 αρχή, όταν μηδέν ομογενές ή ομοειδές μεταξύ ή αυτοϋ τε | καί της dp- 205 Γ
χής, οίον οικία οικία εφεξής ή δευτέρα τη πρώτη, δταν μή η αότών άλλη
μεταξύ οικία· καί ή αρχή δέ του έ φ ε ξ ή ; ό'ντος, καί το εφεξής αυτό πολλα-
χ ώ ς λέγεται· ή γάρ θ έ σ ε ι ή τάξει ή ε "δ ε ι ή πάθει ή χρόνφ ή γενέσει
ή αριθμώ ή ά λ λ ψ τ ι ν ί τοιούτψ· θέσει μέν δσα που έστιν, οίον εί γραμμάς
1. 2 πλείστον άπέχον cf. ν. 7 : άπέχον πλείστον Arist. άπεχόμενον ut vid., sed ras.
corr. G 2 άπέχον F 3 προσκείμενον C cf. f. 2 0 6 ν 3 1 : προκείμενον aAFM
μεμερησμένον (ut vid.) ποιεί ποιεί, sed corr. C 1 4 μετρεΐ ôè C 1 τά ώρισμένα M
6 ώρισται, ω in ras. Α 1 αί>τοδ a τ ω πεπέρανται M 8 τό addidi
9 περιφέρεια C 12 ήπερ] r¡ παρά Η 13. 14 έπί τ ώ αότώ πέρατι C 14 ευθείς
δέ
M sic 15 άδιόριστοι Α χαΐ εοικε a C F : εοικε Α πρώτον a A M : πρώτα C :
πρότερον F έν το'πω Μ 17 κατά τόπον ante οία om. a 18 έναντίον Μ
τό om. a όντως Α : όντως τό C : οίίτως καί F : όντος τό Μ : οδτω καί a ώρισμένω C
21 όντος A C M : om. F : μόνον όντος Alexandri lectionem cf. p. 876·· 2 3 ex Arist. vulg. a, sed
om. μόνον A r i s t . cod. F 1 et Metaph. 2 2 ταύτα έκείνοις A C ' F (ut A r . cod. Ε 1 ) : τ α υ τ '
έκείνων a C 2 : ταΰτα έν έκείνοις Μ 2 3 λόγον προς αυτό a F M 2 6 post οικία add.
καί F οικία] οικίας C 2 6 . 27 άλλη μετάξι) αυτών (αυτής F ) a C F 27 καί
αρχή ή Μ δέ om. C M έφεξης δε αύτό F 2 8 γεννέσει Μ
SIMPLICII IN PHYSICORUM V 3 [Arist. p. 2 2 6 b 3 4 ] 875
Τούτων δέ διωρισμένων έχεινο χρή κρατεΐν, δτι ομογενή ανάγκη είναι 205 r
τά εφεξής, τό δέ ομογενές πολυχούστερον. εί μέν γαρ άρρενας παΐδας δια-
στήσαντες λέγοιμεν έφεξής, ώς έν παιδίοις φαμέν το ομογενές, εί δέ και
άνδρας άναμίξαντες, ώς άρρεν το ομογενές, εί δε καί γοναΐκας, ώς άνθρώ-
5 πους· προσθέντες δέ καί άλογα ζψα, ώς ζωα λέγομεν ομογενή και έφεξής·
προσεχέστερον γάρ και πορρώτερον έκαστων το ομογενές, εί μέν γαρ 30
βάθρα εϊη πάντα, καθό βάθρα, εσται ομογενή, εί δέ και δίφροι, καθό κα-
θέδραι, εί δέ καί κλΐναι, καθό άναπαυόμεθα έπ' α υ τ ώ ν άκατονόμαστον
γάρ έστι το κοινόν έπ' αότών. εί δέ τίνων εφεξής μεταξύ τινα γίνεται
10 άνομοειδή, ουκ έπί πάντων των εφεξής τούτο οίητέον συμβαίνειν· ούτε γάρ
έπί των κατ' άρι&μόν οίίτε έπί των κατά χρόνον οίίτε έπί των κατ' είδος
ή πάθος μεταβαλλόντων έπί δέ των κατά γένεσιν οΓον έπί καρδίας καί
πνεύμονός έστιν μετάξι» άνομογενή γεννώμενα οίον αι φλέβες δια το είλή- 35
φθαι ώς έν σπλάγχνοις τά εφεξής, δήλον δέ δτι έπί μέν των φύσει την
15 άρχήν έχόντων καί το έφεξής φύσει, καί δτι ούκ εστίν άναστρέφοντα
είπεΤν τά γάρ δύο του ενός έφεξής, ου μεντοι το εν των δύο. έπί δέ
των θέσει, ώς άν όρίσωμεν την άρχήν, ούτως καί το έφεξής ε χ ε ι , είτε
το ψυχρόν άρχήν είτε το ζέον όρίσαιμεν. ó δέ Θεμίστιος προστίθησιν,
δτι κυρίως μέν έφεξής τά ομοειδή έστιν, οίκος οικφ καί γραμμή γραμμή,
20 λέγεται δέ έφεξής καί μη ομοειδή τινα πολλάκις· "έφεξής γάρ ó άγων τ% 40
πομπή καί . το νυμφαΐον τω γυμνασίω."
Ίστέον δέ δτι των πολλών αντιγράφων έχόντων έ φ ε ξ ή ς δέ ου μετά
τήν άρχήν οντος ή θέσει ή εί'δει, ó 'Αλέξανδρος ουτω γράφει ου
μ ε τ ά τ ή ν ά ρ χ ή ν μόνον ο ν τ ο ς , το μ ό ν ο ν προστιθείς, καί έξηγεϊται οτι
•25 δηλωτικόν έστι το μόνον του μη κυρίως πάντως τήν άρχήν λαμβάνεσθαι,
άλλ' όπως δν ή άρχή ληφθτβ, ή θέσει ή φύσει, του έφεξής άκολυυΟουν-
τος. έφεξής δέ ειπεν γ ρ α μ μ ή γ ρ α μ μ ή ς ή γ ρ α μ μ α ί ή μ ο ν ά ς μονά-
δος ή μονάδες. διότι καί μίαν γραμμήν έφεξής είναι δυνατόν r(¡ 45
ρ. 227 a6 Έ χ ό μ ε ν ο ν δε 8 έ φ ε ξ ή ς ον ά π τ ε τ α ι .
25 Εΐρηκε μέν ήδη, τι έστι το μεταξύ, οτι το " είς ο πέφυκε πρώτον άφικνεΐ- ίο
σ&αι" πάν " τ ο μεταβάλλον" προ τοΰ είς το έ'σχατον έλ&εΐν, καί προσ&εις
οτι "έ'σχατον τής μεταβολής έστι το έναντίον", έκείνοις ουν τά άκόλου&α
προστιθείς αποδείκνυσιν, οτι το μεταξύ έν τοις έναντίοις έστί. δείκνυσι δέ αυτό
ούτως· το μετάξι) έν μεταβολή έστι· πασα μεταβολή από αντικειμένου είς
"Ωσπερ από του εφεξής και του άπτεσθαι έγίνετο το έχόμενον, ούτως
από του έχομένου το συνεχές, δταν ή αφή των έχομένων γένηται 2νωσις.
15 τούτο δέ γίνεται, δταν των άπτομένων τά πέρατα δυο τέως δντα, συμφυ-
έντα εν γένηται· τότε γάρ οδκέτι μένει άπτόμενα. δει δέ και τά άπτε-
σθαι μέλλοντα αλλήλων, συνεχή είναι· μεριστά γάρ, διότι τά άμερή οδχ
άψεται αλλήλων, φ α ν ε ρ ο ν ουν δ τ ι έν τ ο ύ τ ο ι ς έ σ τ ί το σ υ ν ε χ έ ς , έξ40
ών εν τι π έ φ υ κ ε γ ί ν ε σ θ α ι κατά τήν συναφήν. πέφυκε δε γίνεσθαι
20 εν τά μέν συμφυσει ώσπερ τά έγκεντριζόμενα φυτά, τά δέ άφη και συν-
αρμογή ώς ή ναυς. των δέ το αίτιον του εν είναι πλεΐον μέν ή κατά
άφήν, ενδεέστερων δέ συμφύσεως, ωσπερ ύδατος και αέρος· καί διαλυθέν-
των γάρ αυτών οδχ ήττον τά μόρια ήνωται καί τήν αδτήν τω δλψ σιιίζει
φύσιν. άλλα δε δεσμψ το εν έ'χει ώς φάκελος, τά δέ πλοκή ώς ίμάτιον,
25 τά δέ έμπλέξει τών μορίων ώς ή άλυσις, τά δέ ράψει ώς υποδήματα, τά 45
δέ κόλλη ώς χάρτης, τά δέ κράσει ώς μελίκρατον, τά δε συνθέσει τοιάδε
ώς σωρός, τά δέ συντάξει ώς το στράτευμα, τά δέ συνδέσμφ ώσπερ at
οδχ άπλαΐ προτάσεις, το δέ άρμα καί ή συνωρίς κατά πολλούς τρόπους
εν γίνεται* ó μέν γάρ δίφρος ώσπερ καί οί τροχοί συναρμόσει Sv γίνον-
30 ται, το δέ προς άλληλα τούτων ένοποιον αίτιον σύνθεσις άν τις εΐη. τών
δέ ίππων ώς προς αλλήλους τε καί τον δίφρον σύζευξις. το μέντοι πάν 205 ν
σύστοιχα συνθεσις. είσί δέ καί άλλοι πλείους τρόποι τής του ενός συστά- 60
σεως. ó μέντοι Αριστοτέλης τεττάρων έμνήσθη ή γ ó μ φ m ειπών ή
κ ό λ λ η ή á<pír¡ ή π ρ ο σ φ ύ σ ε ι γίνεσθαι το συνέχον εν. λέγει δε σ υ ν έ χ ο ν
5 εν τό άναβεβηκός, καί ύπερσυνεχές 3ν καί αίτιον του συνεχούς* καί γάρ
το ¡JLSV συνεχές καί ?ν, -h δέ Sv ου πάν συνεχές· πλοϊον γαρ καί ίμάτιον
καί οικία εν τι, αλλ' ουχί συνεχές, φανερον δε φησι καί δτι πρός
νόησιν πρώτον έστι τ ο Ι φ ε ξ ή ς του άπτομένου, το δέ άπτόμενον του
συνεχούς· τ ο μ έ ν γ ά ρ ά π τ ό μ ε ν ο ν ανάγκη | εφεξής είναι, τ ο δ έ έ φ ε - 206 Γ
10 ξ ή ς ου π α ν ά π τ ε σ θ α ι . δ ι ό κ α ί έν π ρ ο τ έ ρ ο ι ς τ ω λ ό γ φ τ ο έφεξής
έστι. πρότεροι δέ καί πρεσβύτεροι οί αριθμοί των μεγεθών, καί έν τού-
τοις το εφεξής· τα γάρ δυο του ενός έφεξής. ά φ ή δ έ ουκ ε σ τ ι μονά-
δων. πρότεροι δέ αριθμοί καί μονάδες σωμάτων καί μεγεθών ουχ υπο-
στάσει, αλλά λόγιο, διό κατά γένεσιν τελευταίον τ η έπινοία τό συνεχές·
15 πρώται γάρ αί μονάδες, έν αίς το έφεξής, θέσιν δε λαβουσών το απτέ- 6
σθαι έπιγίνεται, της δε αφής συμφυείσης τό συνεχές, καί ουδέν ετι
μετά τούτο.
1 «ίλλήλλους C τον δίφρον a A C M : τών δίφρων in mrg. F ' : τών "ππων i n textu F 1
3 άνεμνήσθη a F έπων F 4 προχΰαει F εν τό συνέχον a F : 2ν τό συνε-
χές Μ λέγεται a F 4. 5 σ υ ν έ χ . . . εν (syll. ον oui. in i n litt, lac.) M
5 ΰπερφυές C G γάρ om. F M 7. 8 πρώτον προς νόησιν A C 11 δέ] γάρ a
12 τοΰ om. C M 15 έν ali o in. M IG τούτο post ετι add. M 17 μετά
om. F 18 Ευδημος] f r . 58 p. 8 2 , 8 18. 19 θεασάμενος ήνωμένον a F : ήνωμένον
θεασάμενον Μ 19 καί a A : om. C F M 20 τούτο C 1 22 pro είπεν in-
cohaverat έστί, sed coir. C έχείνou F 24 συναιρούν F : συν . . . αιροΰν (αν om. in
lac. m litt.) M 26 δέ om. F 28 ίιποστήναι F 29 ή om. M 32 συμφυσις F
γενέσθαι (γίνεσθαι a) ήδη a F M 34 έφεξής] συνεχές, s e d ' c o r r . F
880 S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R U M V3 [Arist. p. 2 2 7 » 1 0 ]
τοις αότοίς υπάρχει, συναχθήσεταί τι ωσπερ πόρισμα από τούτου, δτι κάν 20Cr
είεν στιγμή και μονάς χωρισταί των πραγμάτων, ώσπερ υποτίθενταί τίνες
οί τα υποκείμενα τοις μαθήμασι μή έξ αφαιρέσεως λέγοντες, oòx αν είη ταυ-
τόν στιγμή και μονάς, ώς εδοξέ τισι, καν άμερή άμφω *áv αρχή ποσού έκάτε- 20
5 ρον ή , είπερ ταΐς μεν στιγμαις υ π ά ρ χ ε ι θέσιν έχούσαις τό α π τ ε σ θ α ι κατά
στιγμήν, τ α ΐ ς δέ μ ο ν ά σ ι το ε φ ε ξ ή ς υπάρχει· εΐ ουν μή έν τοις αυτοΐς
το απτεσθαι και το έφεξής ουκ αν είη ταυτον στιγμή και μονάς· υπάρχει
δε ταϊς στιγμαΐς τό απτεσθαι ου καθ' αυτάς (άμερεΐς γαρ εΐαι, τά δέ άπτό-
μενα μεριστά ανάγκη είναι), αλλ' δτι ή τό απτεσθαι αντί του έφαρμόζειν
10 εΐπεν (σημεΐον γάρ σημείψ συντιθέμενον σημεΐον ποιεΤ· ουτω δέ ήκουσεν 25
ó Αλέξανδρος), ή μάλλον δτι κατά τά σημεία υπάρχει τό απτεσθαι ταΐς
γραμμαις.
Ου μόνον δέ έκ της διαφοράς του απτεσθαι καί του εφεξής ή δια-
φορά του σημείου καί της μονάδος δείκνυται, άλλά καί έκ του μεταξύ,
15 είπερ τινών μεν στιγμών ενδέχεται ε ί ν α ι τι μεταξύ, τινών δέ οΰ.
των μέν γάρ έφαρμοζουσών αλλήλαις στιγμών ουδέν έστι μεταξύ, των δέ
μή έφαρμοζουσών ένδέχεται είναι μετάξι) γραμμήν ή γραμμάς· ουδέ γάρ
τούτων ανάγκη μεταξύ είναι γραμμήν, αλλ' ενδέχεται, είπερ καθ' αυτάς so
υποτεθεΐεν αί στιγμαί και μή ώς τών έν σώματι γραμμών πέρατα, τών
20 δέ μονάδων οόθέν μεταξύ έστιν μονάδος γάρ καί δυάδος ανάγκη μηθέν
μεταξύ είναι, τό γάρ ουκ α ν ά γ κ η μ ε τ α ξ ύ αντί του 'ανάγκη μή είναι
μεταξύ' είρηται· οί γάρ αριθμοί, ώς οι Πυθαγόρειοι λέγουσι, τω κενω απ'
αλλήλων χωρίζονται ουδέν εχοντες αλλήλων μεταξύ.
Ίστέον δέ δτι διχώς φερομένης της γραφής έν τοις βιβλίοις δπου μέν
25 π ά σ α γ ά ρ γ ρ α μ μ ή μ ε τ α ξ ύ σ τ ι γ μ ώ ν , δπου δέ π ά σ η ς γάρ γ ρ α μ μ ή ς 85
μετάξι) στιγμή, τήν προτέραν σαφεστέραν ουσαν ίσασιν οί έξηγηταί-
πάσα γάρ γραμμή πεπερασμένη μεταξύ δυεϊν στιγμών έστι τών τά πέρατα
αυτής όριζουσών· ένδέχεται δέ καί μή είναι μεταξύ γραμμήν, δταν καθ'
αυτάς αί στιγμαί νοηθώσιν υπό τών χωριστάς αυτάς υποτιθεμένων, ή δέ
30 ετέρα, είπερ μή κατά διαφθοράν είη γεγραμμένη, άκολουθοίη <5ν τω προ-
Ε ί π ώ ν Ss μίαν εϊναι τ φ s'iòsi κίνησιν την έν ατό acó μιαν οδσαν, έπειδή 20GV
εστι τινά ε ί δ η , α ουδέν κωλύεται κ·*1 γένη άλλων είδών είναι δια το μ η 3»
εΐναι άτομα εί'δη, ωσπερ το ό'ρνεον εΤδος ον του ζ ω ου καί γένος έστιν
»•s«/ » > ι» / \ t ff r ^ / >\ ·*» V>
ειοων τίνων, οιον αετοί» και ιερακος, λεγει οτι at κατα (τα) τοιαύτα ειοη
r 3 \ / < \ «,. λ 3 5 Λ ί· > χ ~ <s f ft ~
5 a i αύται κινήσεις απλώς μεν ουκ εισιν at αύται τιυ ειοει, οιοτι οιαιρουνται
είς διάφορα εί'δη, ώς το λευκόν και μελαν · πώς δε είσιν, οτι έν τ ω αυτοί
ειοει είσί, κ5.ν μή η ά'τομον το είδος, παράδειγμα δέ των υπαλλήλων
ειδών την έπιστήμην παρεθετο, ε ί δ ο ς μ ε ν ουσαν υ π ο λ ή ψ ε ω ς , ταυτον δε
είπεΐν γνώσεως, γ έ ν ο ς δ ε τ ω ν άλλων έ π ι σ τ η μ ώ ν , γεωμετρίας, αρι&μη-40
10 τ ι κ ή ς , μουσικής, ιατρικής και των λοιπών. &1 οδν ή μάί>ησις άνάληψίς
έστιν επιστήμης καί κίνησις κατά έπιστήμην, ώς ή έπιστήμη πώς μεν εν
εΐδός έστιν, οτι ά - ò γένους δΓβρέΟη της γνώσεως, άπλώς δέ ουχ εν, ott
ουκ έστιν άτομον είδος, ούτως εςει καί ή μά&ησις κίνησις ουσα και έπιστή-
μης άνάληψις.
Ε ι π ώ ν μίαν κατ' είδος είναι κίνησιν την κατά τό αυτό είδος έπιτε-
λουμένην, απορεί εΐ δει λέγειν μίαν κίνησιν κατ' είδος την του αυτοΰ κι-
νουμένου έ κ τ ο υ α υ τ ο ΰ ε ί ς τ ο α υ τ ό π ά λ ι ν κ α ι π ά λ ι ν , κινουμενον μέν
20 την στιγμήν λαβών, εν δέ είδος κινήσεως το άπό του αυτοΰ είς το αυτό. 60
καί λέγει οτι, εί' τις ταύτην μίαν τ ω είδει λέγοι κίνησιν, έ ' σ τ α ι ή κυκλο-
φορία τ fi εόΟυφορία ή αυτή κατ' είδος, δύναται γάρ το αυτό από
του αυτοΰ έπι το αυτό ποτέ μέν έ π ' ευθείας κινεΐσί)αι, ποτέ δέ κύκλω.
ι » r 1 / » ί ο f r J \ t i <\Α
είοει ή αυτή, ομοίως δέ και πάσα κυκλοφορία, έπειδή καί πάσα ευθεία 207'
π ά α η εύθεία·. ή αυτή τ φ είοει καί πάς κύκλος παντί κύκλω, ó òè συνε-
χ ή ς χρόνος καθ' αυτόν έχομένας ποιεί τάς κινήσεις τάς διαφόρους, καν
τε το αυτό η το κινούμενον καν τε δια'φορον μη διαλείποντος του χρόνου. 85
5 δταν μέντοι καί το κινούμενον εν κατ' αριθμόν ή το αυτό οίον ó Σωκράτης
και το είδος της κινήσεως εν οίον ή βάδισις και ó χρόνος εις καί συνεχής
ώς ή ήμερα, μία τότε γίνεται κατ' αριθμόν ή κίνησις. καί π ώ ς μεν εις δ
χρόνος λαμβάνεται, κδν διαστατός η , έσήμηνε διά του μ ή δ ι α λ ε ί π ε ι ν (είς
γάρ χρόνος ó συνεχής καί μή διαλείπων λέγεται), π ώ ς δε tv κατ' αριθμόν
10 το κινούμενον, έδήλωσεν δτι τό μ ή ώς κ α τ ά σ υ μ β ε β η κ ό ς λαμβανόμενον.
ó γαρ Κορίσκος δταν αμα μελαίνηται καί βαδίζη, είς κατ' αριθμόν ών, ω
ώς δοκεΐ κινείται δύο κινήσεις αμα. αλλά κατά συμβεβηκός το εν έν τ ω
λευκώ Κορίσκψ, δτι τό λευκόν τ ω Κορίσκψ συμβέβηκε. διό καί αί κινήσεις
δύο, καν έν συνεχεΐ γίνωνται χ ρ ό ν ω , δτι καί τό κινούμενον ου κ α θ ' αυτό
15 όν. άλλα κατά συμβεβηκός ε λ ή φ θ η · ου γάρ κατά τό αυτό άμφοτέρας κινεί-
ται τάς κινήσεις ó Κορίσκος, αλλ' έκατέραν αυτών κατ' άλλο καί άλλο ώς
δύο όντων τών κινουμένων καθό μεν γάρ λευκός ó Κορίσκος μελαίνεται,
καθό δέ βαδιστικός βαδίζει, τούτο μεν καθ' αυτό ε χ ω ν , το δέ λευκόν 46
κατά συμβεβηκός. το δ ε , καθ' ο ή κίνησις έν τοις τοιούτοις, ου μόνον
20 α ρ ι θ μ ώ ουκ εστίν ε ν , αλλ' ουδέ είοει ουδέ γένει, εί'περ το μέν μελαίνε-
σθαι άλλοιοΰσθαί έστιν, το δε βαδίζειν φέρεσθαι.
υποχείμενον. ό δε Ευδημός φησιν, 2τι <uç ό χρόνος εχει το εν, οδτως 207*
και ή άλλοίωσις και ή φορά. oòSè γαρ ή άλλοίωσις, φησίν, υπομένει
οόδε ή φορά, αλλ' ώσπερ ό χρόνος ύπορρεί καί άλλη γίνεται αεί· διό τω
ειδει εν τούτο ρητέον xaì oò τΰ> άριθμφ." ei μέντοι, φησίν ó Αριστοτέλης,
5 από της * πάλιν èv άλλφ χρόνφ την αυτήν ήν άπέβαλεν άναλαμβάνοι, οδ
λεκτέον ετι ταύτην μίαν τω αριθμώ, άλλα μάλλον τφ είοει την αύτήν. fi
και την ανάγκην ένεδείξατο του λόγου δια της αδυνάτου υποθέσεως, τότε
γαρ 3.V ήν μία τω άριθμφ χίνησις, ή της προτέρας μαθήσεως χαί της
μετά την λήθην αναλήψεως της έπιστήμης, εί ένεδέχετο τό φ θ α ρ έ ν το αυτό
10 τφ άριθμφ πάλιν γίνεσθαι. εί δε τοΰτο αδύνατον, αδύνατον και την
έν άλλω καί άλλφ χρόνφ γινομένην κίνησιν μίαν είναι χατ' αριθμόν, τοΰτο
δε το ζήτημα τη των Στωικών έστι μάλλον άρμόττον παλιγγενεσία· λέγον-
τες γάρ έχεΐνοι τον αυτόν έμέ πάλιν γίνεσθαι έν τη παλιγγενεσία ζητοΰσιν ιο
είκότως, πότερον εις είμι τω άριθμφ ó νυν χαί τότε δια το τη ουσία
15 είναι ó αότός, ή τη κατατάξει τη εις άλλην καί άλλην κοσμοποιίαν δια-
φοροΰμαι. άπλώς δέ μία κίνησις, έν η το κινούμενον άριθμφ εν καθ'
r / 1 _ \ \ > Π — (\ > y» / ν r f
αυτο έστι, και το καί) ο κινείται εν είναι ειόει κατηγορίας, ατομον υπάρ-
χον καί μή κοινόν, καί ó χρόνος συνεχής και μή διαλείπων εΐ δε μή
πάντα ταύτα συνδράμοι, ή αυτή μεν τψ είοει δύναται είναι κίνησις, μία δε
20 κυρίως οόκέτι κατ' αριθμόν. 15
Ειπών δτι τοΰ χρόνου διαλείποντος ουκ αν εΐη μία τφ άριθμφ ή κί-
νησις, εί μή το φθαρέν καί γινόμενον εν sffisi είη ή τφ άριθμφ, και 25
25 τοΰτο ώς αδύνατον ένδειξάμενος δια τοΰ " εΐ μεν ενδέχεται το φθαρέν πά-
λιν εν γίνεσθαι τφ άριθμφ", βουλόμενός τινα άπορίαν εκθέσθαι τήν δο-
κοΰσαν δεικνύναι, ότι ουδέν κωλύει τήν φθειρομένην κίνησιν καί τήν γινο-
μένην μίαν τφ άριθμφ γίνεσθαι, μετάγει τήν άπορίαν άπδ των κινήσεων
Τ α ΰ τ α μεν οδν περί της δλης τών είρημένων έννοιας· κατά δέ την
λέςιν το εί μεν δύο, δι' αυτό τοΰτο βραχέως άπαγγελθέν άσάφειαν
έποίησεν. λέγει 8ε δτι ó αυτός λόγος έπι τών εξεων καί τών κινήσεων
αρμόζει, π λ η ν τοσοΰτον διαφέρει ó τών έξεων λόγος προς τον τών κινή-
20 σεων, δτι εί μεν δυο αί ίξεις αί έκ διαλείμματος έγγινόμεναι, δ ι ' αυτό τοΰτο
δυο καί αί από τών εξεων ένέργειαι και κινήσεις, δπερ έλλείπει τ ψ λόγω. ίο
δείκνυσι δε τοΰτο έκ τοΰ αντιστρόφου α υ τ ω . ώ ς γαρ τ ω αριθμώ δταν ή
μία ενέργεια ή πάλιν καί πάλιν, καί τάς έξεις τάς πάλιν καί πάλιν μίαν
είναι ανάγκη, ούτως έάν δυο ώσιν αί Ι ξ ε ι ς , και τάς ένεργείας δυο είναι
2 5 ανάγκη· εί γάρ μια, καί ή έ'ξις μία και το υποκείμενον έ'τι μάλλον εν.
καί την ανάγκην έπήγαγεν· μία γαρ τψ αριθμψ ένέργεια ένος τοϊ
αριθμώ τοΰ ενεργούντος, είτε εςις ε ι η είτε δυναμις είτε το υποκείμενον.
ειπών δε δτι δυεΐν ουσών τ ώ ν Ι ς ε ω ν δ ι ' αυτό τοΰτο καί αί ένέργειαι δυο, ΐό
καί προς την τούτου άπόδειξιν τό αντίστροφον παραθείς και κ α θ ' έαυτδ
3 0 χ ρ ή σ ι μ ο ν τ ο ι ς προκειμένοις υπάρχον τό λέγον, δτι ή τ ω ά ρ ι θ μ ψ μία ενέρ-
γεια από μιας τ ω αριθμώ εξεώς έ σ τ ι , καί κατά ταΰτα δείξας την ομοιό-
τητα τ ώ ν προς άλληλα λόγων τ η ς τε εξεως xocl τ η ς ένεργείας, προστίθησι
καί τήν οιαφοράν, St' ήν και την ομοιότητα παρέί)ετο. s ì γαρ ή ε ς ι ς 2<18Γ
μία, φησίν, ουκ ά'ν τ ω ο ό ς ε ι ε μ ί α κ α ί ή ε ν ε ρ γ ε ί α είναι, ώς μιας
της ενεργείας οΰσης μίαν ήν ανάγκη την εςιν είναι, από γαρ τ η ς αυτής 20
ν
rty \ / r\ / ι / > - ι ' 3 _
Δείςας τις ή μία κίνησις έκ των τριών των περί α ή κίνησις, του τε
20 κινουμένου καί τοΰ καί)' 8 ή κίνησις καί του χρόνου, ών εκαστον ώ ς π ε - 45
φυκεν εν αριί)μω χ ρ ή είναι, εί μέλλοι μία είναι κυρίως κίνησις, προστί-
í)/ ( 3t καί άλλα τινά καί)' αυτά υπάρχοντα τ η μια κινήσει, ών πρώτον το
συνεχή είναι τήν μίαν κίνησιν. δείκνυσι δε αυτό έκ τοΰ πάσαν τήν λαμ-
βανομένων κίνησιν αυτήν έκα'στην, καν μέρος ~(¡ κινήσεως, συνεχή είναι
25 κατά φύσιν, οόχ οτι πάσα κίνησις π ά σ η κινήσει σ υ ν ε χ ή ς , αλλ' οτι εκάστη
καί)' έαυτήν. εί δε τοΰτο ά λ η δ έ ς , διότι πάσαν κίνησιν ανάγκη διαιρετήν
είναι, οπερ μ ε τ ' όλίγον τής α ρ χ ή ς παρενέβαλε ' το γαρ διαιρετόν σ υ ν ε χ έ ς ' , 6«
ανάγκη τήν α π λ ώ ς μίαν κίνησιν δειχ&εΐσαν συνεχή είναι προς έαυτήν μίαν ου-
σαν, ώς καί εκαστον μέρος κινήσεως, καί ει σ υ ν ε χ ή ς δέ, μία εστίν, ώς αντι-
30 στρέφειν άλλήλοις. οτι δε ή μία κατ' αριί)μον κίνησίς έστιν ή συνεχής καί
1 καί (prills) om. M 2 ί'ίως oòx ά'ν τψ δόςειέ πω μία κτλ. Arist. ante είναι
ras. C ο ήν A: είναι C: om. aFM ante τήν add. και a 4 είναι oui. F
πω] που F : om. M 5 ctt ACM: om. F : άλλα a post πλείους add. δηλονότι a
fi έστιν Arist.. (priore loco) 7 φησιν a 8. !) τής εςει; sic M 0 post ένό; άριίίμιίϊ
add. αριθμώ, καί τάς εςεις ανάγκη C 11 σε/ή C1 : coir. C- μένειν a 12. 13 άριίίμιίϊ
ένός (om. ή — άριί)μφ) Μ 15 καί Olli. F IG μερισμένους a 17 Έ~ειδή
δέ Μ 17. 1S τις μέν ούν κίνησις om. F 17 ουν om. M 19 Δείξας—
μία κίνησις om. Μ ä ras. ex ο § C 21 μέλλει M 21.22 προστί!)ησιν (om.
και) aF 23 τήν (prius) aC: om. AFM 25 -ασα ή κίνηοις aF ίν.άατψ FM
26 καθ' αυτήν aF άλληθές C άνα'γκη om. F 27 ταϊς άρχαίς FM cf. Pliys.
A 2 p. 18»l> 10, ubi είς άπειρον γάρ διαιρετόν τό συνεχές 20 ώς prius om. F κα!
(post ώς) om. Μ εί] ή CM δε om. FM
890 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 4 [Arist. p. 228*20]
αδύνατον τάς μή οί>τω μίαν κίνησtv ποιούσας συνεχείς είναι, εδειξε διά 208'
τοΰ oò γάρ π ά σ α γ έ ν ο ι τ ο áv σ υ ν ε χ ή ς π ά σ η . οΰτε γάρ at τω ειδει
αί αύται συνεχείς άλλήλαις ομοίως οΰτε αί τω γένει, ετι δέ μάλλον at
άνομογενεΐς ουκ αν εΤεν συνεχείς. | ου γάρ δύναται πάσα κίνησις πάση 208 ν
5 κινήσει συνεχής εΐναι, οίον ή βάδισις τη λευκάνσει ή μαθήσει. si γάρ
ήδύνατο, ουκ άν ή συνεχής μία ήν τοί άριθμφ· οΰτε γάρ αί τω εϊδει αί
αυταί οΰτε αί τω γένει οΰτε ετι μάλλον αί κατά ταΰτα διαφέρουσαι μία
τω αριθμώ είσιν. αυτός μέντοι δείκνυσιν, δτι ου πάσα κίνησις πάση
κινήσει συνεχής, κάν έν συνεχει γίνοιντο χρόνψ, έκ τοΰ μηδέ άλλο μηδέν
10 τιΰ τ υ χ ό ν τ ι το τ υ χ ό ν συνεχές είναι, κάν ομοειδή τύχη. οΰτε γάρ σώμα 6
σώματι παν παντί ουτε έπιφα'νειαι οίίτε γραμμαί, κάν έν τυί αυτω χρόνιο
ώσιν. αλλ' έκείνα των όντων γίνεται συνεχή άλλήλοις, ών τά έσχατα
δυνατόν εν γενέσθαι· έσχατα δέ τά μέν των όντων ουκ εχει ώσπερ αί
μονάδες αδιαίρετοι ουσαι (διό ου γίνεται' τι συνεχές έξ αυτών), τά δέ εχει
15 μέν έσχατα, άλλα δέ τω εϊδει καΐ διαφέροντα και όμωνύμως έσχατα λε-
γόμενα ή πέρατα, δπερ επί μέν των έτεροφύλων έναργές έστιν· άλλο γάρ ίο
πέρας γραμμής και άλλο βαδισεως· καί επί κινήσεως δέ· άλλο γαρ πέρας λευ-
κάνσεως καί άλλο θερμάνσεως- καί λευκάνσεως δέ άλλο πέρας τής έμής και
άλλο τής σής· καί έν έμοί άλλο τής τών τριχών καί άλλο τής του δέρματος.
20 διό έκ τούτο>ν ουκ άν γένοιτο συνεχής κίνησις. αλλ' έ χ ό μ ε ν α ι μ έ ν , φη-
σίν, ε ι ε ν άν κινήσεις κ α ί αί μ ή α υ τ α ί τ ψ ε ί δ ε ι μ η δ έ τιί> γ έ ν ε ι δη-
λονότι· δ ρ α μ ώ ν γ ά ρ άν τ ι ς π υ ρ έ ξ ε ι ε ν ε υ θ ύ ς · έ χ ό μ ε ν α δέ ταΰτα ου
τώ απτεσθαι, ως πρόσθεν έπί τών κατά θέσιν άφωρίζετο το έχόμενον (ουδέ 15
γάρ έ'στιν αφή έπί τούτων), ά λ λ α τ ω τον χ ρ ό ν ο ν ε ί ν α ι σ υ ν ε χ ή , ειπεν
2ò γάρ καί τη τοΰ χρόνου συνεχείς κρίνεσθαι τάς έχομένας κινήσεις, ως τή
τοΰ καθ' 8 κινούνται ταυτότητι, τάς τω γένει ή τιΰ εΐοει τάς αυτάς. καν
δραμών ουν τις εόθυς πυρέίειε, μηδενός μεταςυ γενομένου χρόνου, ου συν-
εχείς αί κινήσεις· άνομοειδή γάρ αυτών τά πέρατα, ως μή δύνασθαι εν
γενέσθαι, συνεχή δέ ήν, ών τά πέρατα ϊν. τά δέ τούτων πέρατα όμω-
30 νύμως λεγόμενα πέρατα καί μή κοινωνοΰντα τής αυτής φύσεως ουκ άν 20
συμφυοιτο είς fv. αλλ' επί μεν τούτων πρόδηλον. χαί των ομοειδών δε 20SV
κινήσεων, καν ομοειδή τά πέρατα, zi μή συμφυοιτο, où ποιεί συνέχειαν,
ώ ; επί της εμής xat σής λευκα'νσεως καν έν συνεχει γίνοιντο χρόνω, ούτε
συνεχείς οΰτε μία γίνοιντ' αν, διότι την μεν συνεχή και τω αρι0μω μίαν
_ » / \ ~ ι/> / > \ ^ - ν> ' 5 ) ' Λ *
5 αναγκη χαι τιρ ειοει μιαν είναι, την οε τφ ειόει μιαν ουχ αναγκη και τω
άριί)μι» μίαν είναι, έπί δέ τής φοράς της λαμπάδος τής έχ διαδοχής μετά
δρόμου διαδιδομένης αλλήλοις υπό των τρεχόντων οί μεν έξηγηταί μίαν καί 2δ
συνεχή δοκεΐν την των τρεχόντων κίνησίν φασιν ομοειδή ουσαν, μή μέντοι
κυρίως είναι μίαν μηδέ συνεχή τω μή τό αυτό είναι το κινουμενον. αλλ'
10 εστι, φησίν, έχομένη και αύτη· ουδέ γαρ τούτων των κινήσεων τά έσχα-
τα fv, αλλ' έκαστου των τρεχόντων οΐκεΐόν τι του δρόμου πέρας εστί, καί
ουκ εστι το τοΰ φΟάσαντος δρόμου πέρας αρχή του μετ' αυτόν τρέχοντος,
αί δέ τοιαΰται κινήσεις έχόμεναί είσιν τ<ί> τον χρόνον έν ώ γίνονται συν- 30
εχή εΐναι, αλλ' ουχί αυταί αί κινήσεις συνεχείς, μήποτε δε ου την των
15 τρεχόντων κίνησιν δοκοΰσαν μίαν έχομένην είναι καί ου συνεχή φησιν ó
'Αριστοτέλης, άλλα την τής λαμπάδος φοράν καί κίνησιν μίαν δοκοΰσαν,
ώς ενός ουσαν τοΰ φερομένου καί δια την τής λαμπηδόνος συνέχειαν μηδέ
αυτήν μίαν καί συνεχή είναι αλλ' έχομένην. ó uàv γάρ των πολλών δρό-
μος οόκ αν είς είη πολλών όντων τών τρεχόντων, ή δε τής λαμπάδος
20 φορά καί μιας ούσης καί τήν αίγλην έχουσης συνεχή μία δοκοΰσα οόκ 35
εστίν ουδε αότή μία, δτι διώρισται τά πέρατα και σ τ ά σ ε ι διαλαμβάνε-
ται έν τη διάδοχη.
Διχώς δέ τήν γραφήν ηυρον ταύτην φερομένην οπου μεν οίον ή
λ α μ π ά ς έ χ δ ι α δ ο χ ή ς φοράς γ ε ν ο μ έ ν η , συνεχούς δέ ου, οπου δε
25 οίον ή λ α μ π ά ς εκ δ ι α δ ο χ ή ς φορά έ χ ο μ έ ν η , σ υ ν ε χ ή ς δέ ου. καί
έ'οικεν έκατέρωβι ή λ α μ π ά ς ου τήν δάδα λέγειν, άλλα τήν έ'κλ.αμψιν καί
διαδρομήν τοΰ φωτός, έχόμεναι, γάρ φησιν, ε ι ε ν αν κινήσεις καί αί
μ ή α υ τ α ί τ ω εί'όει καί αί αυταί, ώς ή λ α μ π ά ς , τουτέστιν ή διαδρομή 40
τής λαμπάδος· τήν γάρ κίνησιν λαμπάδα έκάλεσεν τήν κατά το αυτό είδος,
30 ώς πρότερον περί τής μή κατά το αυτό λέγων, δραμών γάρ ά'ν τ ι ς ,
φησί, π υ ρ έ ζ ε ι ε ν . καί τάχα τής έν Πειραιεϊ λαμπάδος τής έν Βενδιδίοις
δ
I άμνημονεύει Μ Πολιτείας] I ρ. 328 Α 2 λαμπάδια aAC: λαμπά F : λαμπάδα Μ
3 διαδιδόασιν F : διδόασιν Μ 4 αί μέν ουν FM 4. 5 συνεχή AC: συνεχείς
aFM 5 εί om. F M 6 έστίν oui. Μ είσιν] έστιν Μ 7 ελεγεν] Ιλαβεν Μ
9 συναλειφομένων] καί συνεχιζόμενων F : συνεχιζόμενων καί Μ καί (post τψ) om. F
I I ομογενής ήν a F ουκ om. C 12 άμερεί C ούχ έφάπτεται a F : ούκ έφάπ-
τεσθαι Μ 15 διά του χρόνου F 17 ανάγκη τήν om., add. mrg. C 1 20 γάρ
om. a F γίνηται A : γίνεται M 22 ακινησίας C 23 post ούσης itérât προς άλλή-
λους καί οί χρόνοι (coir, χρόνοι oí) C 23 post άκινησία; add. Μ κινήσεις 26 ή
κίνησεις sic C ή (post κίνησις) om. aFM 27 ουκ ετι F 2S πλείους C
29 post χρόνους iterata στάσει διαλαμβάνεται ή στάσει διαλαμ. del F 30. 31 ή μέντοι —
κίνησις oui. Μ 31 post χίνησις iter, ύφ' ένός μετρείται χρόνου F 32 μία
om. Μ εχει Μ ώς εί aF
SIMPLICII IN P H Y S I C O R U J I V 4 [Arist. p. 2 2 8 a 2 0 . H I ] 893
άνθρωπος, ούτε τά ζ<ίϊ<ζ. τέλειον δέ έστιν εκαστον εϊδος καί γένος κατά 20!Ιν
την του οικείου χαρακτήρας άπόληψιν· καν γάρ xotvòv f¡ τι και μή άτο-
μον, και αυτό κατ' εΐδος άφωρισμένον έ'χει τελειότητα οίκείαν.
ευθεία καί κύκλω ή ομαλής της ανωμάλου, εί δέ κατά λεύκανσιν ή θέρ- 209ν
μανσιν, δτι μάλλον λεύκανσις και μάλλον θέρμανσις ή ομαλής της άνω- 40
μάλου, καί ε? κατά αίίςησιν, ομοίως. διό καί έπήγαγεν δτι ε σ τ ί ν έν
άπάση κινήσει το όμαλώς ή μή. ε? δέ κατά τό μάλλον και ήττον
5 έν τι» αυτω εί,οει διαφέρουσιν, où κατ' είδος αυτών έστιν ή διαφορά, έν
I » ) » ν> λ » /fr -«-J / ^ / ι e \ τ
εσται μέρος ίτερω μέρει ομοιον), άλ)' ως επί της ημέρας, έπ'ι δέ της 210'·
αυξήσεως και φ&ίσεως, έπειδή κατά μέγεί)ος αί μεταβολαί, έπ' ευ&ειών 6
γ ί ν ε σ α ι δοκοΰσι και όμαλαί· ή εστίν άλλη τις άνωμαλία κατά γε το αυ-
ξόμενον, εί ποτέ μεν Γσταιτο ή αΰςησις τροφής μή ένούσης, ποτέ δε καί
5 είς φδοράν μεταβάλλοι ώς έν ταίς νόσοι?· ανώμαλος γαρ τότε έσται ή
αυςησι?, ώσπερ καί εί ποτέ μέν πλέον, ποτέ δέ έλαττον είς φ&ίσιν έπιδι-
δοίη. καί έν αλλοιώσει δέ ή μέν κατά τον τεταγμένον προποδισμόν της
ποιότητος ανωμαλία τις έστιν αυτής ανωμαλία· οταν δέ νυν μέν σφοδρό-
τερον θερμαινηται, αύθις δέ ήττον, καί πάλιν έπιτείνη, τότε ανωμαλία ίο
10 κατά την ποιότητα, έφ' ής ή κίνησις γίνεται, άλλη δέ τις ανωμαλία έν
πάσαις ταΐς κινήσεσίν έστι κατά ταχύτητα καί βραδύτητα καί όλως παρά
τόν χρονον. καί έ'στιν αυτή (ή) κυρίως κινήσεως ανωμαλία ούτε παρά το
έφ' ου κινείται το κινούμενον ώς ή προειρημένη (τούτο γαρ σημαίνει
αυτω τό π ο υ ) , οΐίτε έν τω τον χρόνον μή ενα καί συνεχή είναι, οπερ
15 αυτό) το ποτέ σημαίνει, οίίτε [το] παρά το ε ί ς ο ή μεταβολή γίνεται,
οίον εις το άνω ή κάτω ή λευκον ή μέλαν ή μέγα ή μικρόν· ενδέχεται ι·>
γαρ πάντων τούτων των αύτών καί όμοιων όντων, του έφ' ου, του χρόνου,
του είς ο, άνώμαλον κίνησιν γίνεσ&αι παρά τον της κινήσεως τρόπον και
τό & ς , εί ποτέ μέν ταχέως, ποτέ δέ βραδέως κινοΐτο· τότε γάρ ανώμαλος
20 γίνεται κίνησις, ωσπερ ομαλής, οταν όμοια ή ή κίνησις. έ'στι γαρ οτε,
φησίν, ή ανωμαλία ου τοις πρότερον είρημένοις, αλλά τ α χ υ τ ή τ ι διώρισται
καί βραδυτήτι.
Ε?πών δέ, οτι εστι τις όμαλότης καί ανωμαλία παρά τήν του κινου-
μένου ταχύτητα καί βραδύτητα, έπάγει, οτι ταύτα, τουτέστιν ή ταχυτής 2«
25 καί ή βραδυτής, ουκ έ'στιν ε ί δ η κ ι ν ή σ ε ω ς ουδέ δ ι α φ ο ρ α ί κατ' είδος
ή ταχυτής καί ή βραδυτής, καί)' ας διαφέρουσιν αλλήλων αί όμαλαι καί
ανώμαλοι κινήσεις, καί δείκνυσι τούτο έκ του έν πασι τοις εΐδεσι της
κινήσεως είναι ταχύτητα καί βραδύτητα· καί γάρ φέρεσ&αι καί αλλοιοΰ-
σί}αι καί αυςεσΟαι δυνατόν έκατέρως. τό δέ έν πασιν ον τοις είοεσιν ουκ
άντιδιαιρεϊται έχείνοις τοις έν οίς έστι· το γάρ άντιδιαιρούμενόν τινι εζω 210»·
δφείλει εΐναι έκείνου. αλλά μήν ουτε ένός τίνος των της κινήσεως ειδών «5
είδη έστίν ή ταχυτής καί ή βραδυτής· τό γάρ τίνος είδος ουχ οΓόν τε
είδος εΤναι και του άντιδιτ^ρημενου αυτφ. διά γάρ ταύτην την αίτίαν ουδέ
5 τό θήλυ καί τό άρρεν είδη ζφου, δτι Ιν πάσίν έστι σχεδόν τοις είδεσιν.
οΰτε ουν άντιδιαιρεΐσθαι τούτοις δυνατόν οΓον τοϊ πεζφ χα'ι ένυδρα» και
πτηνω, ώς εϊναι προς τούτοις το Οηλυ χαί το άρρεν · έν έκείνοις γάρ έστιν,
αλλ' ουδέ τίνος αότών είδη εΓη άν οίον του πεζού· εστι γάρ χαί έν τοις
άλλοις, ουχ οίον τε δε των διαφερόντων γενών τα αυτά είοη είναι, διό a»
10 ουδέ γυνή καί άνήρ είδη τοΰ ανθρώπου, δτι εστι και έν τοις άντιδιηρη-
μένοις τω άνθρώπφ· ή γάρ γυνή και ó άνήρ κατά το θήλυ χαί τό άρρεν
τήν διαφοράν εχουσιν. ή μεν γάρ κουφότης και βαρύτης κατ' είδος δια-
φέρουσιν αλλήλων, ή δέ ταχυτής καί βραδυτής ένέργειαί είσιν καθ' έκα-
τέραν τούτων των δυνάμεων· χαί το κοΰφον γάρ θαττον καί βραδύτερον
15 έπί το άνω φέρεται και το βαρί) έπί το κάτω· το μεν γάρ βαρύτερον
θαττον, τό δέ ήττον βαρί) βραδύτερον. ώς ουν το βαρύτερον και τό ήττον 85
βαρί) ου κατ' εΐδος διαφέρουσιν έν ροπή αλλήλων, ουτω καί αί ταΐς δυνά-
μεσι ταύταις άκολουθοΰσαι ένέργειαί ή ταχυτής και ή βραδυτής ουκ είσί
κατ' είδος διαφοραί της ενεργητικής κινήσεως· έν γάρ τω αυτφ εΓδει μέ-
20 νουσιν ποτέ μέν τφ τοΰ πυρός, δταν θαττον. καί βραδύτερον κινήται, ποτέ
δέ τω τής γής· ουδέ γάρ ή βαρύτης χαί ή κουφότης αί έν τφ αότω
εΓδει μένουσαι, δταν πυρός τό μέν κουφότερον το δέ βαρύτερον λέγωμεν,
κατ' ειδός είσι διαφοραί, δτι μηδέ πυρ πυρός κατ' είδος διαφέρει μηδέ 40
γή γής. αλλ' ουδέ αότή ή άτομος γή εαυτής κατ' είδος διαφέρει, χάν
25 πρός τον ο?κεΐον τόπον θάττον κινήται. έπιστήσαι ουν χρή δτι ταχύτητα
καί βραδυτήτα λέγει νυν μή διαφέρειν κατ' είδος αλλήλων τάς έν τή ανω-
μαλία θεωρουμένας· αύται δέ έν τω αότω εΓδει κατά τό μάλλον καί ήττον
υφεστήκασι. τό δέ μάλλον καί ήττον έν τφ αυτω ειδει ον ου ποιεί τήν
κατ' είδος διαφοράν. αύται δέ είσιν αί έν πα σι ν τοις είδεσιν τής κινή-
30 σεως θεωρούμεναι, έν οις καί ή ανωμαλία, εί δέ τις εΓη ταχυτής καί 45
βραδυτής μή έν τφ αότφ etoet θεωρούμεναι μηδέ κατά τό μάλλον χαί
ήττον άφωρισμέναι, ώς δταν ταχυν λέγωμεν τον ΐππον καί βραδεΐαν τήν
χελώνην καί ταχέα τά πτηνά καί βραδέα τά χερσαία, ή τοιαύτη ταχυτής
καί βραδυτής ουτε έν πάσιν τοις είδεσι τοις κατά τόπον κινούμενοι? ουτε 210^
έν ένί άμφω ουτε κατά το μάλλον καί ήττον υφεστήκασιν, εί μ ή άρα
και έν ταύταις καί)' υφεσιν του τάχους εστίν ή βραδυτής και κατά
συγκρισιν λεγόμεναι το μάλλον έ'χουσι καί ήττον, ó γαρ ίππος, καν 50
5 της χελώνης ταχύτερος ή , αλλά πτηνού βραδύτερος· καί κάν έν άλλω
καί άλλω είοει ζυίων υφεστήκασιν, αλλ' έν ένί κινήσεως είοει τω
της φοράς, ó δε αυτός τρόπος της διαφοράς έστι καί έν αλλοιώσει·
καί γάρ το μεν θερμαίνει ί)αττον, το δε βραδύτερον. καί ουδέν ήττόν
έστιν έν τούτοις το μάλλον καί τό ήττον του αυτου της κινήσεως
10 έ'ντος είδους.
Ειπών δέ την όμαλήν κινησιν μίαν είναι, καί μάλλον της ανωμάλου
δια την ομοιότητα, λέγει δτι καί ή ανώμαλος | μία διά τό συνεχές, εΐπερ 21<)ν
ε ι η συνεχής μεν, ανώμαλος δε. εκείτο γάρ ή μ ΐ ν ή συνεχής μία είναι,
ωσπερ ή μία καί συνεχής, συνεχής δέ έστι' ποτε καί ή ανώμαλος, καν
1δ συνεχής δε f j , ήττόν έστιν αυτη μία της ομαλούς· εί δέ ήττον, τό δ έ
ή τ τ ο ν έν παν τι μίςει τ ο υ ε ν α ν τ ί ο υ , εχοι άν τι καί πλήθους έν εαυτή
ή ανώμαλος, τό δε ή τ τ ο ν δε, όπερ τη κεκλασμένη συμβαίνει 5
φ ο ρ ά , ταότόν έστι τ ω ο τ η επί της κεκλασμενης γινομένη φορά συμβαίνει,
πάσα γάρ ή έπί της τοιαύτης ανώμαλος καί ήττον συνεχής καί μία.
20 ειπών δε δτι καί ανώμαλος τις κίνησίς έστι συνεχής καί μία ωσπερ ή
έπί της κεκλασμενης, εί καί ήττον ε χ ε ι το συνεχές έπα'γει, τίνες ανώμαλοι
κινήσεις ού δύνανται συνεχείς είναι καί μία. καί λέγει δτι καί αί έ χ ό -
μ ε ν α ι αλλήλων κινήσεις, αν μ ή κατ' είδος ειεν αί αυταί, ουκ άν εΤεν
μ ί α καί σ υ ν ε χ ή ς , καί δείκνυσιν αυτό λαβών έκ των προειρημενων, δτι ίο
•25 τήν μίαν καί συνεχή κινησιν, οίον την έπί τό άνω ή έπί τό κάτω ή τήν
λεύκανσιν ή θέρμανσιν ή αυςησιν ή μείωσιν ένδεχεται καί όμαλήν είναι
καί άνώμαλον, καί προσλαβών δτι ή ές άνομοίων ειδών συγκειμένη οίον ές
αλλοιώσεως καί φοράς ουκ άν ε ί η ομαλής, συνήγαγε συμπέρασμα έν δευ-
1 πάσιν έστίν C: έστι post εϊδεσιν inser. Μ κατά τόπον] κατόπιν FM 4 καί τό
ήττον aF ò γάρ] καί γάρ Μ 5 r¡ om. aF G είοει alternili ou. aF 7 διαφοράς]
φοράς aF έστί τη έναλλοιώσει F 8 θερμαίνει τό |JÌV a F : θερμαι. . . τό μέν (νει Olli,
in lac. in litt.) Μ θαττον] μάλλον M 9 τό alt. om. aF 11 ομαλή aC
άνωμάλλου C : ανωμαλίας F 13 συνεχές μέν, άνώμαλον δέ aF 14 καν scripsi:
καί a A F M : καί εί C 15 òè η scripsi: δεδεηι sic A : δέ εί F M : δέ aC καί
μία a μία ante αϋτη F εί δέ] ήδε A 1G έαυτή AC: αύτη F : αύτη aM
17 ήττον δέ oui. ACF, sed ili inrg. add. A 1 δέ o m. aM 18 S C: om. aAFM
τη om., sed supra add. C 1 συμβαίνει ACM: συμβαίνειν aF 19 άνώμαλος AM:
άνώμαλον, sed corr. C 1 : ανωμάλου aF 20 ειπών — καί μία οιπ. aF 21 εί καί
A C : καί εί Μ: καί F : και γάρ a post συνεχε; interpolât και μία έστίν. ειπών δέ δτι
τήν μίαν ένδεχεται καί ¿μάλη (sic) είναι καί μ.ή a 22 où δύνανται — κινήσεις (23)
om. Μ καί αϊ Α: καί F : αί nC 22. 23 post έχο'μεναι ras. C mirimi si
Aristotelis vulgatam interpretetur ούκ αν εί'ησαν ai (om. E ) μή κατ" είδος έχόμεναι αύται
(και αύται I) μία (ή μία Ε) καί συνεχής 25 οίον om. F 2G ή τήν θέρμανσιν Μ
¿μαλή α 28 φθοράς Μ
900 SIMPLICII IN PHYSICORUM V 4. 5 [Arist. p. 228» 15. 229»7]
το α υ τ ό το έξ υ γ ε ί α ς μ ε τ α β ά λ λ ε ι ν χ α ΐ το ε ί ς ν ό σ ο ν μεταβάλλειν. 211Γ
ου γάρ ταύτον έκάτερον σημαίνει τ ω οπου μεν το έξ ou, ο που δε το είς 20
8 ώρισ&αι. και καθόλου ουν où το αυτό πάντη το έξ έναντίου τ ω εις
έναντίον.
5 Δευτεραν αντίθεσιν προχειρίζεται την έζ έ ν α ν τ ί ο ο τ η έ£ ε ν ά ν τ ι ο ι » ,
κατά μεν το έξ έναντίων δοκοΰσαν έναντίαν εΐναι, ου μέντοι κινήσεις εναν-
τίας περιέχουσαν, δτι πάσα κίνησις ού μόνον το ές ου εχει, αλλά και το
είς ο. το γαρ έξ υγείας κινούμενον, πόθεν μεν ή κίνησις άρχεται, δήλοι,
την δε κίνησιν ουκ έμφαίνει. αότός δέ πρώτον δείκνοσιν, δτι αυτη ή αύτη
10 έστι τ η κατ' ά'μφω λεγομένη, α μ α γάρ σ υ μ β α ί ν ε ι ές έ ν α ν τ ί ο υ εΐναι 25
κ α ί εις έ ν α ν τ ί ο ν ή τ ο μ ε τ α ξ ύ , καί τούτο ώς έναντίον* ώστε είναι την
αντίί)εσιν της ές έναντίου είς έναντίον, έν η μόνη δείξει προελί>ών την των
κινήσεων έναντίωσιν διό νυν αναβάλλεται αύτήν. δήλον δε δτι και ή είς
έναντίον τ η είς έναντίον ή αύτη έστι· το γαρ είς έναντίον έξ έναντίου πάν-
15 τως. ώστε πα'λιν την αύτήν αντίθεσιν γίνεσΟαι τήν ες έναντίου είς έναν-
τίον τ η ες έναντίου είς έναντίον. ει δε τις ούτω ψιλώς ώς κατά τήν δι-
αίρεσιν λάβοι τήν ές έναντίου τ η ές έναντίου μόνον μ ή προσλογιζόμενος, 30
οτι καί είς έναντία αύται, και πάλιν τήν είς έναντίον τ η είς έναντίον μή
έννοών δτι αί είς έναντία καί ές έναντίων πάντως scori, μάλλον δόξουσιν αί
20 είς έναντίον γινόμεναι μεταβολαι έναντία'. είναι ήπερ αί έζ έναντίων, διότι
ή λήψις των έναντίων μάλλον εχει έναντίωσιν ήπερ ή αποβολή των έναν-
τίων. τά μέν γάρ αποβάλλοντα τα έναντία παυεσδαι κατά τούτο δοκεΐ της
έναντιώσεως, τά δέ προσλαμβάνοντα γίνεσΐ)αι μάλλον έναντία. και εστίν
ή μέν είς έναντίον μεταβολή τη λήψει των έναντίων χαρακτηριζόμενη, ή 35
25 δε ές έναντίων τ η άποβολη. ετι δε και αί κινήσεις καί αί μεταβολαι χα-
ρακτηρίζεσδαι δοκοΰσιν μάλλον άπό των εις α γίνονται και ούκ <yrò των
ές ων, ώς ήδη καί πρότερον είρηται. νοσάζεσ9αι γάρ λέγομεν το είς
νόσον ίόν και ύγιάζεσ&αι το είς ύγείαν.
Είπών δέ μάλλον έναντίας δύνασΟαι είναι τάς είς έναντία γινομένας
30 ήπερ τάς ές έναντίων καί άποκρίνας ετι μάλλον διά του τάς έξ έναντίων
άπαλλαγήν εχειν των έναντίων, ζητεί λοιπόν περί τε των είς έναντία γινο- «
μεν ουν ó 'Αλέξανδρος, μήποτε δε ώσπερ ó μανθάνων ποτέ μέν έκ ψευ- 211*
δους εις άλήθειαν μετάγεται, ποτέ δέ ουδέν περί του προκείμενου εννόων
ούτε ψευδές ουτ' αληθές, έπιστήμην αυτού λαμβάνει, ουτω καί ó άπατώ-
μενος ή από αληθούς εις ψευδός μεταβάλλει ή ψευδή δόξαν ευθυς ίσχει
5 από τοΰ άπατώντος. δυο δέ τούτων όντων του τε μανθάνειν και του ευ-
ρίσκειν, τοΰ μεν έξωθεν του δε ένοοθεν την έπιστήμην πορίζοντος, αντί-
κειται τη μέν μαδήσει ή ύφ' ετέρου απάτη, τη δέ ευρέσει ή υφ' έαυτοΰ. 15
είκότως ουν τη μαθήσει ουχ άπλώς άπάτην, αλλά την υφ' έτερου άπάτην
αντιτέθεικεν οόχ ώς από αληθούς είς ψευδός πάντως μετατιθείσαν, αλλ'
10 ώς έκ του μή ψευδοδοξείν ει'ς το ψευδοδοξείν μεθιστασαν, ειτε αληθές τι
πρότερον δοξάζων έ'τυχε περί τοΰ προκειμένου ó άπατώμενος, είτε μηδέ
δοξάζων ολως. ή δέ άντίθεσις τοΰ μανθάνειν προς τδ άπατασθαι μή δι'
αύτοΰ, κινήσεών έστιν άντίθεσις της από αγνοίας είς γνώσιν προς τήν από
γνώσεως εις άγνοιαν. καί τρίτην δέ πίστιν από των κατά τήν φοράν έναν- 20
15 τιώσεων έπάγει τοΰ έναντίας είναι κινήσεις τάς ές έναντίων είς έναντία.
τήν γάρ έπί το άνω φοράν τη έπί το κάτω έναντίαν λέγομεν ώς έν μ ή κ ε ι ,
κ α ι ή ε ί ς δ ε ξ ι ά καί ε ί ς α ρ ι σ τ ε ρ ά έναντίαι ώς έν π λ ά τ ε ι , καί ή ε ί ς
το έ μ π ρ ο σ θ ε ν καί ό π ι σ θ ε ν ώς εν βάθει. δείξας δέ καί έκ τής επα-
γωγής, οτι έναντίαι κινήσεις εκεΐναι αί έκ των έναντίων είς τά έναντία γι-
20 νόμεναι, έπισημαίνεται πάλιν, οτι ή είς τά εναντία μόνον λεγομένη μή
συμπροφέρουσα δέ καί τό ές έναντίων ου κ ί ν η σ ί ς έστιν, α λ λ ά μ ε τ ά - 25
βολή, διότι εν υποκείμενον δηλοί τό είς ο μόνον, τό δέ ές ου οδκέτι·
δπερ χρή τη κινήσει προσεϊναι ές υποκειμένου είς υποκείμενον γινομένη,
το γάρ γ ί ν ε σ θ α ι λ ε υ κ ο ν κατ' αυτό τοΰτο μεταβολήν μέν ώς γενεσιν ση-
25 μαίνει, κίνησιν δε ου, οτι μή πρόσκειται αυτφ τό ές ου καί έν τη λέξει,
έπεί δήλον οτι έκ μέλανος τό λευκον γίνεται.
ο
1 ουν om. Α 2 ουδέ a F έννών C 3 ουτε ψευδές ουτε αληθές C : ουτε ψευδές
AFM: ουτ' εί ψευδός ουτ' αληθές a λαμβάνειν Α 4 ή a l t e r a m ] καί Μ
ϊσχει εύθυς a M : ε'χει εί>9ϋς F 5 υπό a τούτων om., sed rest. A 1
6. 7 αντίκειται δέ a 7 εύρίσει C ύφ" έαυτοΰ a M : ύφ' έτέρου A C F , seil vitium
notavit C cf. Philopoii. p. 7 9 6 , 1 5 9 ίντέθηκεν F πάντη M μετατεθεΐ-
σαν F 1 0 ώ ; om. a F M είς τά ψευδοδοςεΐν om. a F μεθιστάνει τέ άληθές
τι F 11 ίτυχε (ώς Ιτυχε F ) alite ό a F μηδέ A C M : μή a F 12 πρός τό
μή άπατασθαι Α 13 κινήσεώς a F 14 δέ om. Μ 15 απάγει F M
17 καί είς A C M : καί ή είς F : ττ] είς e x Arist. a έναντίαι Α : έναντία a C F M
καί ή a A M : και C F 18 καί οπισΗεν A C F M : η ) είς τό όπισθεν ex Arist. a
19 έκείναι om. F M αί έκ τών C F : έκ των Α : αί ές aM τά om.
aF 2 0 λέγομεν, ή μή F 21 έπιφέρουσα C : συμπεριφέρουϊα Μ 2 2 ο&κέτι]
ου* έ'στιν a 2 4 τό γαρ A C M : και γάρ τό a F μέν] μή F 24. 25 σημαίνει]
συμβαίνει F 2 6 έπε! δήλον om. F
SIMPLICII IN P H Y S I C O ß ü M V ó. 0 [Arist. p. 2 2 9 M 1 . 23] 905
Δείξας, ποΐαι κινήσεις έναντίαι είσίν αλλήλαις, έπειδή καί ηρεμία προς
κίνησιν αντίκειται και δοκεΐ έναντι?, είναι, ζητεί και περί ταύτης πρώτον 212Γ
μέν δπως αντίκειται απλώς ή ηρεμία τη κινήσει, ε π ί ι τα καΐ ποία ηρε-
μία ποια κινήσει αντίκειται, έπειδή καί προ της κινήσεως έστιν ηρεμία
καί μετά την κίνησα, και λέγει δτι κυρίως μεν ε ν α ν τ ί ο ν κίνησις κι-
5 ν ή σ ε ι εστί (καί γαρ είδη ά μ φ ω καί μεταβάλλει είς άλληλα), ή δε ηρεμία ίο
προς κίνησιν αντίκειται μεν, ώς στέρησις δε μάλλον άντίκειται καί ουχ ως
κυρίως έναντία, διότι μη είδος τί έστι και αυτή ώσπερ ή κίνησις, άλλα
άπουσία μόνον κινήσεως, ε σ τ ι δ ε ώ ς κ α ι ή σ τ έ ρ η σ ι ς , φησίν, έ ν α ν τ ί α
λέγεται, κοινώς μεν πάσα στέρησις, καθόσον αντίκειται τ ψ είδει ή τ η
10 εςει ή τ η ένεργεία· ή δε άντίί)εσις έναντιότης δοκεΐ. αυτη δέ ή στέρησις
ή κατά την ήρεμίαν καί άλλο τι εχει, καί)ο και έναντία λέγοιτο άν μάλλον
τών άλλων στερήσεων· τά μεν γαρ τάς άλλας έχοντα στερήσεις ου μετα- is
βάλλει είς τάς Ιξεις ή τά είδη (ό γάρ νεκρός καί ó τυφλός oò μεταβάλ-
λουσιν είς το ζην ή το δραν), τά δέ ήρεμοΰντά ποτε καί κινεΐσ&αι πάλιν
15 πέφυκεν* ηρεμία γάρ έστιν ή του πεφυκότος κινεΐσί^αι ακινησία, καί εοικεν
ή στέρησις αυτη τ η της υλης στερήσει τη μετά της έπιτηδειότητος της
προς το είδος όεωρουμένη, έφ' ής καί αληθές το ε σ τ ί ν ώ ς κ α ί ή σ τ έ -
ρησις έναντία λέγεται, έπειδή γάρ αί γενέσεις έκ τών έναντίων, τά
πεφυκότα μεταβάλλειν κατά την έν εαυτοΐς έναντίωσιν εχει ταυτην την έπι- 20
20 τηδειότητα. εΐτα ζητεί ποία ηρεμία ποία κινήσει άντίκειται κατά την μέσην
ταυτην άντίΟεσιν τών τε κυρίως λεγομένων στερήσεων καί τών έναντίων,
κα$}' ήν ή ηρεμία τ η κινήσει αντίκειται, καί πρώτον λέγει δτι ή εν τινι
γένει ηρεμία έναντία τ η έν τ ω αύτψ γένει κινήσει· τοΰτο γάρ δι' ενός γέ-
νους κινήσεως έσήμανεν είπών τ η κ α τ ά τ ό π ο ν ή κ α τ ά τ ό π ο ν , δήλον
25 γάρ δτι καί έπί τών άλλων κινήσεων, άλλοιώσειυς τέ φημι καί αυξήσεως,
ó αότός έστι λόγος, oò γάρ ή κατά το ποιον ηρεμία έναντία τ η κατά 2ό
τόπον κινήσει, αλλ' ή κατά τόπον τ η κατά τόπον, καί ή κατά άλλοίωσιν
τ η κατά άλλοίωσιν καί ή κατά το ποσόν τ η κατά τό ποσόν, άλλ' ουκ
αρκεί τοΰτο ειπείν, δτι ή κατά τόπον ηρεμία τ η κατά τόπον κινήσει άντί-
30 κείται καί δλως αί ομογενείς άλλήλαις· τοΰτο γάρ απλώς καί ολοσχερώς
λέγεται· πλείους γάρ καί κινήσεις καί ήρεμίαι κα&' έκάστην τοπικήν διά-
στασίν star καί γάρ κατά μήκος κίνησις ή μέν έπί το άνω ή δέ έπί το
κάτω, καί ηρεμία ή μέν έν τ ψ άνω ή δέ έν τ ψ κάτω.
1 ό'τι ora. F 2 òuaìv ora. F 3 καί ante ty¡ [J.èv inser. M 4 τ^ (post ¡5)
0111. aF ó ή (post μέλαν)] ή A ή έν (post καί) οία. a F μοναί C:
μόναι a A F M 6 έ~ί τά κάτω a Κ έκ μελανό; Μ 7 μέλανιΟ. λευκώ a A F M
έναντίαι Μ 8 έξ ου] καί}1 8 F M 11 οίτο-ον oui. Μ ήρεμίαν CM
12 αύται Α 1 12. 13 έν -αίς (!) έναντίοις τόποις Μ 13 η ποσότησιν ο in. Μ έν τή
άνω F 14 τη κα'τω F ή (alternili) otn. F 15 κίνησις Μ post μέντοι
add. τ-jj ές υγείας a ante ήρεμία add. ζ al M τ/J είς νο'σον A C M : τη έν νόσω
F: ού/ ή έν νόβφ a IC« αυτήν δε Μ 17 άλογόν A C F M : εΰλογον a
έστι ο m. a F νυν om. F M έναργώς a F 18 έπ' έκεϊνο C : έπ' έκείνω A F M :
είς έκεϊνο a ήρέμει Α 19 αύτό γενομένη F 2 0 ήρέμισις a F 21 ήρεμί-
σει C τήν έκείνω (έν om.) Μ 21. 22 ή (superscr. εί) òè οικεία έναντία Μ
24 post ανάγκη add. ή C 25 ή oin. Μ 27 έξ ου A C F ' M : έν ψ a F -
έναντία a 2 8 των κινουμένων F 3 0 πώς om. F εί] ή sic Μ
908 S I M P L I C l l IN P H Y S I C O R U M V 6 [ A r i s t . p. 2 2 9 b 2 3 . 2 3 0 » 7 ]
και ηρεμία καί κίνησις έναντίαι λέγονται είναι, ρητέον ?τι où κυρίως έναν- 212··
τίαι ει'σίν ήρεμία χαί κίνησις, άλλ' ουδέ στερησις ή ηρεμία τοιαύτη, ofav
έν Κατηγορίαις εΓπεν την μ η υποστρέφουσαν είς τό είδος, αλλά κατά τι
μέσον είδος στερήσεως και έναντιότητος εοιχεν άντικεϊσί)αι άλλήλοις ήρε-
5 μία καί κίνησις. |
είς υποκείμενων, ή εί πάσα ηρεμία κινήσει αντίκειται, έ'σται και ή φ&ορά 212'
κίνησις, ομοίως δέ καί ή γένεσις. δεδεικται δε οτι ουκ είσίν au τα. ι κινή- 2β
σεις. iva ουν μηδετερον τούτων των άτοπων συαβαίνη, ήρεμίαν μεν ου
κλητέον την έν τψ οντι μονήν, δ μ ο ι ο ν δέ τι αυτό ηρεμία ρητεον. καί
5 κλητεον αυτό αμεταβλησίαν στέρησιν ουσαν ου κινήσεως, αλλά μεταβολής,
αυτη δέ ή έν τψ οντι άμεταβλησία ή ούδενί έστιν εναντία· ή γαρ ηρεμία
και ούχι ή άμεταβλησία εκειτό τινι έναντία. ή ε? έστι τινί εναντία, ήτοι
τή έν τοΐ μή οντι άμεταβλησία εσται έναντία, ε? εστι τι το μή ον, ή τη 30
cpôopâ, ήτις έστίν εκ του οντος μεταβολή· ταύτη γάρ ώς μεταβολή άντι-
10 κείσεται, καν μή η τι το μή ον. διό ούτως εΐπεν ή τ η έν τ<ί» μ ή ο ν τ ι
ή τη φθορά· αυτη γάρ, φησίν, ή φθορά ές α υ τ ή ς έστι της έν τιδ
οντι άμεταβλησίας, ή δέ γ ε ν ε σ ι ς όδός έστιν έπ' έ κ ε ι ν η ν . ώς γάρ έπί
τής ηρεμίας έδείχίΐη, ούτως έ'χει και έπί τής άμεταβλησίας· ή γάρ έξ ου
μεταβα'λλει αμεταβλησία τη ές αυτού μεταβολή αντίκειται, αλλ' ούχί τη
15 εις αυτό· ώστε τη μεν φί)ορά ώς μεταβολή αντίκειται ή έν τψ οντι αμε-
ταβλησία. τη δέ γενέσει καί τη έν τιδ οντι αμεταβλησία. είη αν άμετα- 85
βλησία αντικείμενη ή έν τ<5 μή οντι, ειπερ είη τι το μή ον.
Κίπών τίνες κινήσεις καί ήρεμίαι τίσι κινήσεσι καί ήρεμίαις είσίν έν-
αντίολ κατά φύσιν ά'αφω, οτι κίνησις μεν κινήσει ή έκ του έναντίου τη
5 έκ του έναντίου, κίνησις δέ μονη ή εκ τίνος τη έν αότψ, έπειδή οδ μόνον
αί κατά φύσιν τοις κατά φύσιν αντίκεινται ώς ή κάτωδεν άνω του πυρός δ
r/j άνωθεν κάτω της γης, αλλά καί ή του αυτοΰ παρά φύσιν τη κατά
φύσιν ώς της γης ή κάτωθεν άνω τη άνωθεν κάτω, μέλλων καί περί τού-
των λέγειν των αντιθέσεων, απορεί πρώτον, διά τι έν μεν τ η κ α τ ά τ ό -
10 πον μ ε τ α β ο λ ή καί κινήσεις είσί και μοναί και κ α τ ά φ ύ σ ι ν κ α ί παρά
φύσιν. τη γάρ γη κίνησις μεν κατά φύσιν ή εις το κάτω, μονή δε ή έν
τυ7 κάτω, παρά φύσιν δέ χίνησις μεν ή είς το άνω, μονή δέ ή έν τω
άνω, καί έπι των άλλων άπλών σωμα'των χαί των άπλών κινήσεων ó αυ- 10
τός λόγος έπί γε των κατά τόπον· έπί δέ αλλοιώσεως και της κατά το
15 ποσόν μεταβολής ουκέτι ή του κατά φύσιν καί παρά φύσιν άντίθεσις όρα-
σθαι δοκεί· ουδέν γάρ μ ά λ λ ο ν το λευκαίνεσθαι του μελαίνεσθαι κ α τ ά
φ ύ σ ι ν ή π α ρ ά φ ύ σ ι ν έστί τοις σώμασι καί το υγιάζεσθαι ή νοσάζεσθαι.
ομοίως γάρ δοκει το σώμα των ζφων αμφοτέρων τούτων είναι δεκτικόν.
ó δέ αυτός λόγος και έ π ί α υ ξ ή σ ε ω ς καί φίΚ'σεως. οΰτε γάρ ή μέν
20 αΰξησις κατά φύσιν, ή δέ μειωσις παρά φύσιν οΰτε ανάπαλιν, αλλ' ουδέ ιε
αύ'ξησις α υ ξ ή σ ε ι αντικεΐσθαι δοκεΐ, ώς είναι την μέν κατά φύσιν, την
δέ παρά φύσιν. ομοίως δέ καί έπί των άλλων μεταβολών της τε γενέσεως
καί της φθοράς εχει· ουδέ γάρ το μέν ετερον αυτών κατά φύσιν, ή γέ-
νεσις, τό δε ετερον παρά φύσιν, ή φθορά. το γάρ γ ή ρ α ς , ο έστι μετα-
25 βολή έκ του είναι έπί το μή εΐναι καί φθορά, κ α τ ά φ ύ σ ι ν καί αυτό οο-
κεΐ είναι, αλλ' ουδέ γένεσις γενέσει δοκεΐ ούτως αντικεΐσθαι, ώς είναι
τήν μέν κατά φύσιν, τήν δέ παρά φύσιν. so
είναι ένδίδωσι· xal γάρ επί της κατά τόπον ή άνω και κάτω άντικείμεναι 213Γ
ά μ φ ω κατά φύσιν είσίν, ει και έ π ' άλλου καί άλλου· το δέ επί τοΰ αυ-
τοΰ είδους οίον της φθοράς ή της γενέσεως ή αυξήσεως είναι τήν μεν
κατά φύσιν τήν δέ παρά φύσιν, ώς επί της άνω κινήσεως ή επί της κα'τω,
& δείκνυσιν έκ τοΰ το βίαιον έν πα'σαις όρασθαι, το δε βίαιον παρά φύσιν 8»
είναι, καί φ θ ο ρ ά ουν αν εΓη φθορά έναντία ή βίαιος τη κατά
φύσιν. αλλ' επί μεν φθοράς το βίαιον δήλον. καί γενέσεις δέ είσι βί-
αιοι καί ου κατά τον είρμόν της φύσεως γινόμεναι, ας ' ο ύ χ είμαρμένας'
ειπεν, οταν προ ηλικίας γεννά τινα. καί σημειοΰνται εντεύθεν οί έςηγη-
10 τ α ί , οτι τήν είμαρμένην οί από τοΰ Περιπάτου έν τοις κατά φύσιν τίθεν-
ται, εϊπερ τάς βίαιους και παρά φύσιν κινήσεις ούχ είμαρμένας ειπεν. καί
αυξήσεις δε παρά φύσιν είναι φησί τινας, ώς τ ώ ν ταχυ δ ι ά τ ρ υ φ ή ν 3«
ή β ώ ν τ ω ν , ο" και γεννωεν αν παρά φύσιν καί βία, καί σίτος δε διά θερ-
μην τ α χ υ φύεται καί αΰςεται έν τοις Άδώνιοος καλουμένοις κήποις προ
15 τοΰ ριζωθήναι καί πιληθήναι έν τ η γ η . καί έπί αλλοιώσεως δε το κατά
φύσιν ευρίσκει καί παρά φ ύ σ ι ν οί μεν γάρ έν ταϊς κ ρ ι σ ί μ ο ι ς ήμέραις
τών νόσων παυόμενοι κατά φύσιν άλλοιοΰνται καί βεβαίως, οί δέ μ ή έν
κ ρ ί σ ι μ ο ι ς παρά φύσιν καί αβεβαίως. ειπών δε καί γενέσει γένεσιν έν-
αντίαν είναι καί φθορά φθοράν έπέστησεν, οτι έ ' σ ο ν τ α ι φθοραί έναν-35
20 τ ί α ι ά λ λ ή λ α ι ς . ει δε τοΰτο, έπειδή τ η φθορά καί ή γένεσις αντίκειται,
δύο ένί εσται εναντία· τ η γάρ φθορά καί γένεσις έ'σται καί φθορά έναν-
τία. ομοίως δε καί τ η γενέσει γένεσις καί φ θ ο ρ ά , είπερ καί γενέσει γέ-
νεσις αντίκειται, ταύτην δή τήν ενστασιν βραχέως ένδειςάμενος διά τοΰ
' έ σ ο ν τ α ι δ ή έ ν α ν τ ί α ι φ θ ο ρ α ί ά λ λ ή λ α ι ς ουτω λαμβανόμεναι, καί ο υ χ ί
25 γ ε ν έ σ ε ι · εί ουν καί γενέσει, δύο ένί έναντία εσται' λύει τήν έ'νστασιν
λέγων μηδέν κωλύειν κατά τι καί φθοράν είναι φθορά έναντίαν ου καθό 4«
φθορά, άλλα καθό ή μεν κατά φύσιν, ή δέ παρά φύσιν, α συμβέβηκε ταϊς
φθοραΐς. ώστε ου δύο ένί έναντία, εΓπερ καθό μεν φθορά γενέσει μόνη
έναντία εστί. καθό δέ κατά φύσιν φθορά τ η παρά φύσιν. ώσπερ καί εί
30 ή μεν το ήδυ ε ί χ ε συμβεβηκός, ή δε το λυπηρόν, ήν άν τις αυτών καί
κατά τοΰτο άντίθεσις.
Δείςας δτι και ή κατά φύσιν καί παρά φύσιν έναντίωσίς έστιν έν ταΐς
κινήσεσιν εφεξής δείκνυσιν, δτι μ ή κ α τ ' άλλον τινά τρόπον εναντιώσεως
5 π α ρ ά τον πρότερον είρημένον ταϊς κινήσεσιν ύ π ά ρ χ ε ι ν ή κατά φύσιν καί
ή παρά φύσιν κινήσεις είσίν έναντίαι, αλλ' εστίν δ αυτός τρόπος τ η ς εν-
αντιώσεως. δταν γάρ το αότό η το κινούμενον τάς εναντίας κινήσεις, τουτ-
έστι τάς έκ τ ω ν έναντίων καί είς τά εναντία, | ω ς ή έτερα εστίν αυτοί 213»
κατά φύσιν, τότε ή έτερα τούτιρ γίνεται π α ρ ά φύσιν. φέρεται μεν γάρ
10 τ η ν ά ν ω φ ο ρ ά ν φύσει το π ΰ ρ , την δέ κα'τω ή γη. καί έναντίαι
γ ε α υ τ ώ ν αί φ ο ρ α ί . τ ό δ έ π υ ρ ά ν ω μ ε ν κατά φυσιν κινείται, κάτω
δέ π α ρ ά φύσιν. καί έ ν α ν τ ί α ή κατά φύσιν α υ τ ο ΰ τ η π α ρ ά φύσιν,
οτι έξ έναντίων καί εις έναντία, καί αί μ ο ν α ι δs ωσαύτως, ή γάρ
άνω μονή τη άνωδεν κάτω κινήσει έναντία. γ ί ν ε τ α ι δέ τ η γ η ή δ
15 μ ε ν ά ν ω μ ο ν ή π α ρ ά φ ύ σ ι ν , ή δ έ κ ά τ ω κ ί ν η σ ι ς κ α τ ά φ ύ σ ι ν . ώστε
κινήσει μονή έναντία ή παρά φύσιν τοΰ αότοΰ· καί γάρ ή κί-
νησις τοΰ αυτοΰ. έ ν α ν τ ί α άρα τ η έκαστου τ ώ ν στοιχείων κατά φύσιν
κινήσει έναντία κίνησις παρά φύσιν αυτοί έστιν. έπεί δέ ες ου τι κινείται
ή κατά φύσιν ή παρά φ ύ σ ι ν , ή έν έκείνψ μονή αντίκειται τ η έζ αυτοΰ
20 κ ι ν ή σ ε ι , δήλον δτι τοις άπλοϊς σώμασιν a t έν έκείνοις μοναί, ές ών κατά
φύσιν κινούνται, αύται π α ρ ά φύσιν είσίν* ώστε αί π α ρ ά φύσιν α υ τ ώ ν μοναί
τε και ήρεμίαι έναντίαι είσι ταις κατά φύσιν αυτών κινήσεσιν. ίο
Έ ν τισι τ ώ ν αντιγράφων μετά το τέλος τ η ς ρήσεως ταύτης το λεγον
ή μεν γάρ κατά φύσιν αυτών ή άνω ή κάτω, ή δέ π α ρ ά φύσιν
25 πρόσκειται τοΰτο· κ α θ ό λ ο υ δε καί π ρ ώ τ ω ς ταΰτα κυρίως υπάρχει,
καί ίσασιν εν τισι τοΰτο προσκείμενον καί οί έςηγηταί. λέγοι δέ άν δτι
τ α ΰ τ α , τό τε κατά φυσιν καί το παρά φύσιν κινεΐσθαι, κυρίως τοις άπλοις
τών φυσιχών οωμ,άτων υπάρχει και πασι καί π ρ ώ τ ω ς έν τ η κατά τόπον 213ν
αυτών κινήσει καί η ρ ε μ ί α , έν δέ ταίς ά'λλαις κινήσεσιν έ'στι μέν χαί έν ΐδ
αυταίς το κατά φύσιν καί παρά φύσιν, ώς είρηκεν, ου κυρίως δε ουδέ
πρώτως, άλλα κατά τήν από τούτων μεταφοράν. δοκεΐ δέ έλλείπειν tu)
δ κα&όλου δέ κ α ι π ρ ώ τ ω ς ταΰτα κυρίως υπάρχει το τούτοις τοις
άπλοίς σώμασιν, ων έν τ η άνω καί κάτω φορά το κατά φυσιν καί παρά
φυσιν έτεχνολόγησεν.
φθείσης ουν έτέρας ταύτη προτάσεως της λεγούσης, δτι το βία φερόμενον 213ν
ού φέρεται θαττον προς τον τόπον, έν ψ βίοι στήσεται, αλλά καί βραδύ-
τερον, συνάγεται έν δευτέριο σχήματι προσεχώς μεν, δτι το ßiqi φερόμενον
οόχ ίσταται, τουτέστιν ουκ εχει την όρμήν έπΐ τό έστάναι, τούτω δε επε-
5 ται τό το βία ηρεμούν μη γίνεσθαι ηρεμούν, ειπερ μή εχει το ίστασθαι και
ήρεμίζεσθαι. τό οδν ßt'cf ηρεμούν εσται ηρεμούν, oò γ ι ν ό μ ε ν ο ν η ρ ε μ ο ύ ν ·
où πάσης άρα ήρεμίας γένεσίς έστιν, εϋπερ της βιαίοο μή εστίν, έφεξής «·
δέ δοκεΐ μεν ώς άλλο έπιχείρημα έπάγειν διά το 5 ε τ ι δ ο κ ε ΐ τό ι σ τ α -
σ θ α ι κ υ ρ ί ω ς λ έ γ ε σ θ α ι έ π ί τ ο ΰ κ α τ ά φ ύ σ ι ν και των έξης, μάλλον δέ
10 οίμαι τό συνεκτικον του προτέρου λόγου διά τούτου υποδεικνύναι· συνήχθη
γαρ ó λόγος έκεϊνος ώς τοΰ ίστασθαι μή δυναμένου τω βία φερομένω
προσεΐναι, άλλα τω κατά φύσιν έπί τό έστάναι κινουμένφ· τώ γάρ τήν
όρμήν καί τον σκοπόν έπί τό έστάναι εχοντι τούτψ προσήκει τό ΓστασΟαι
ώς το ήρεμίζεσθαι τψ εις ήρεμίαν σπεύδοντι καί τό λευκαίνεσθαι τω εις 60
15 το λελευκάνθαι. ειπών δέ ε τ ι δ ο κ ε ϊ τ ο Γ σ τ α σ θ α ι κ υ ρ ί ω ς λ έ γ ε σ θ α ι
έ π ί τ ο ΰ κ α τ ά φ ύ σ ι ν ε ι ς τ ό ν ο ί κ ε ΐ ο ν τ ό π ο ν ι ό ν τ ο ς , οόκ έ π ί τ ο ΰ
π α ρ ά φ ύ σ ι ν έπήγαγεν (είπερ, ώς φησιν δ 'Αλέξανδρος, καί τοΰτο είη γε-
γραμμένον) ή δ λ ω ς ε ί ν α ι . " και σημαίνοι αν, φησίν, δτι δ ο κ ε ΐ το Γστα-
σΟαι ή δ λ ω ς ε ϊ ν α ι , ένεργεία των φυσικών σωμάτων έκάστφ τοΰτο είναι
20 τό είς τον αύτοΰ καί τόν οί'/εΐον φέρεσθαι τόπον· αμα γάρ έστι γεγονός
καί ένεργεία ον καί εόθέως κινείται έπί τον οίκεΐον τόπον | σπεΰδον 214'
έπί τήν κατά τοΰτο τελειότητα, áv μή τι έμποδίζη, δ έστι, φησί, δεικτικόν
τοΰ τδ ίστασθαι λέγεσθαί τε καί είναι έπί της κατά φύσιν λεγομένης κινή-
σεως." ουτω μεν οδν ό 'Αλέξανδρος άψάμενος οΪμαι καί τοΰ μέλλοντος
25 υπ' έμοΰ λέγεσθαι. μήποτε δέ το ή δ λ ω ς ε ί ν α ι πρδς τό λέγεσθαι άπο-
δέδοται, δτι δοκεΐ τό ίστασθαι κυρίως λέγεσθαι. ή οό λέγεσθαι μόνον 5
αλλά καί είναι δλως έπί τοΰ κατά φύσιν, ίνα μή τό λέγεσθαι είς λεκτικήν
συνήθειαν άποπέμψη τδ ίστασθαι· άλλα το ίστασθαι κυρίως είναι το είς
τόν αυτοΰ τόπον φέρεσθαι. ή ε? το μέν ίστασθαι άπό της στάσεως έφ'
30 ήν σπεύδει τήν εννοιαν ε χ ε ι , τό δέ φέρεσθαι άπό της κινήσεως ο&κ είναι
εί και ακύρως, λέγοιτο äv Γστασ&αι και το βιαίως φερόμενον, οταν βία 214'
μ έ λ λ η ήρεμειν. το δέ κατά φύσιν φερόμενον λέγεται κυρίως Γστασθαι, δτι
έπί στάσιν Γεται.
Ε π ε ι δ ή δέ τούτο τό πρός τοις οίκείοις τόποις θαττον φέρεσθαι τά
5 κατά φύσιν φερόμενα ώς άςίωμα πάντες προφέρουσι, καί την μέν α?τίαν
ευλογον άποδιδόασι δυναμοΰσθαι λέγοντες αδτά μάλλον πλησιάζοντα τ η ol-
κείαι όλότητι ώς τελειούμενα τότε μάλλον κατά τό είδος, άλλοι δέ τό πλή- 35
θος τοΰ μετα£ί> αέρος έμποδίζειν λέγουσιν τοις έπί το ά'νω ή κάτω κινοο-
μένοις, Ιως áv πλησιάζοντα τοις οίκείοις τόποις δλίγον άπολίπη τό μεταξύ,
10 την δέ πίστιν τοΰ οδτως εχειν, δτι τά κατά φύσιν φερόμενα θαττον κινεί-
ται πρός τοις οίκείοις τόποις γινόμενα, δλίγοι προστιθέασιν, ουδέν ίσως
κωλύει τά υπό τοΰ φυσικού Στράτωνος είρημένα τεκμήρια παραγράψαι. έν
γάρ τ φ Περί κινήσεως οδτως ειπών, δτι την έσχάτην τοΰ τόπου έξαλλαγήν
έν έλαχίστψ χ ρ ό ν ψ έςαλλάσσει τό κινοόμενον, έπάγει· " έ ν μέν ουν τοις μ
15 τω βάρει φερομένοις διά τοΰ άέρος φανερόν έστιν ουτω γινόμενον· τό τε γάρ
«irò των κεράμων καταρρέον υδωρ, έάν τις άφ' ύψηλοΰ τόπου φερόμενον
αυτό θ ε ω ρ η , άνωθεν μέν συνεχές φαίνεται ρέον, έν δέ τ φ κάτω διεσπα-
σμένον πίπτει έπί τό έδαφος, εί ουν μ η αεί τον ύστερον τόπον θαττον
έφέρετο, ουκ ά'ν ποτε συνέβαινεν αυτψ τοΰτο. λέγει δέ τοΰτο τό άποσπα-
20 σθαι τοΰ συνεχοΰς τό πλησιαιτερον τοΰ έδάφους γινόμενον." ετι δέ καί
αλλο προστίθησι τεκμήριον λέγων " έ ά ν τις λίθον ή άλλο βάρος εχον άφη 45
άποσχών της γης δσον δακτυλιαΐον υψος, oò πάνυ ποιήσεται ενδηλον πλη-
γήν έν τ φ έδάφει, έάν δέ πλέθρον ή ετι πλέον άποσχών άφη άνωθεν,
ίσχυράν πληγήν ποιήσει, καί άλλο μ έ ν , φησίν, οόδέν αίτιον τ η ς πληγής
25 έστιν* ουτε γάρ το βάρος μείζον ε χ ε ι , ουτε μείζον τό κινοόμενον γεγένηται
ουτε πλείω τόπον έπωθοΰν ουτε ύπό πλείονος ώθούμενον, θαττον δέ φε-
ρόμενον. καί παρά τοΰτο καί ταΰτα καί άλλα πολλά συμπτώματα συμ-
βαίνει." τοΰτο δέ οΐμαι τό τεκμήριον δηλοΐ, δτι ¿λίγον έξαιροόμενον άπό 60
της γης tu ς ετι έν τ η γ η ον δυσκίνητόν έστιν, άπό πολλού δέ κινοόμενον
30 έπί τον οίκεΐον τόπον, άεΐ καί μάλλον δυναμοΰται πρός τοΰτο. ó δέ Άσπά-
σιος εις ταότην την λέξιν έπεράτωσε τό βιβλίον.
1 άποριαν έναντίον F ή ένταΰ&α μονή ACM ut cod. Η Arist. (μονη ή ένταΰθα cod.
Ε ) : ή μονη ή ένταΰθα ex Arist. vulg. a : o n . F : lemma in εί ετι μένει desinens ex-
hibet a τίαιν] είσίν F cf. p. 9 1 1 , 2 1 3 τούτου A C M : τοΰ F : τοΰ έναντίου a
4 μονη a A 2 M : μονηι A 1 : μονή C F τήν δέ F 5 εί ex η corr. C : om. a
ένθαδε] ένταΰθα CM 6 πρότερον] inde ab initio c. 6 έπεί CM τό] τώ M
7 ετι] δτι F έστιν (om. καί) CM ένθάδε δέ om. F 8 τό ένθάδε είναι αύτω a F
9 κινήσεις a F ήρεμίας a F 10 où* (post διό)] καί F 12 ένταΰθα] έντευθεν C
14 post ώσπερ add. γάρ a εί om. F 15 ετι ante Ιχον C 18. 19 περί αύτό CM
19 τό γάρ — άλλο καί άλλο (20) om. Μ 20 post είναι add. καί C ante κατ' add.
καί F δ om. F 21 καί (ante έπί) om. a F 22 έκεΐ έστι a F 2 3 οίικ εστίν
aFM oò γαρ κτλ.] cf. Themist. p. 364,10 ούδέ C M 25 εί πή seri psi : εί
πή a A F M Arist. cod. H : ή πή in ras. C ut Arist. vulg. cf. Schol. Brandisii p. 4 0 4 » 19
ή a AM (Arist. codd. E ' H ) : εί C ras. et F (Arist. vulg.) 26 post μένει erasae x x x v
fere litterae A εί] ή C ή om. F : εί in ras. C έπιφέρει post κυρίως (27) a :
om. F 27 έναντία a ήρεμίσις a F
918 SIMPLICII IN PHYSICORÜM V 6 [Arist. p. 230»>28. 231 »2. 5]
Πως μέν ή κίνησις μία ειρηται, ου μέντοί πώς μία ή ηρεμία, αλλ'
εοικεν ώς είρημένον κα! τοΰτο τι&έναι, διότι έκ τών περ! της κινήσεως
ρη&έντων δήλόν έστι καί περί της ηρεμίας, πώς μία. εΐ γαρ στέρησις
κινήσεως έν τω πεφυκότι έστίν ή ήρεμία, δήλον ori όσαχώς λέγεται μία
10 κίνησις, τοσαυταχώς &ν μία καί ήρεμία ρηΟήσεται. ώστε καί αδτη ή μέν 25
γένει τις έσται μία, ή δέ είδει, ή δέ άριΰμφ και ούσία. μέχρι τούτου τό
πέρας έστί του βιβλίου έν τισιν άντιγράφοις, έν δέ άλλοις καί τά έξης ρη-
Οησόμενα πρόσκειται, απερ ουδέ δ Πορφύριος συνοψίζειν οόδέ ó Θεμίστιος
παραφράζει ειλετο. δ μέντοι 'Αλέξανδρος έπισημηνάμενος, δτι εν τισιν άντι-
15 γράφοις ου φέρεται, έξηγειται δμως αυτά.
2 ώσπερ εφηται a 4 ante πώς ex Arist. vulg. add. καί a, sed ora. etiam p. 920,2
et Arist. codd. EI 6 ή (post μία) ora. a 7 της om. aF 8 εί in
ras. A 9 έν τψ πεφυκότι — αυτη (10) om. F ή ήρεμία post εί γαρ traiecerunt
CM 10 αν μία ora. a 11 τις] τι a : om. F έατί F ή δέ xai άρι9μώι Α
12 του βιβλίου έστίν aF έφεξής Α 13 ό (post ουδέ) om. a 18 Είπερ - έτυχε
om. F 19 λέγοντα (seil, έστίν) A C M : λέγουσιν aF δοκοΰσι τι ϊστασθαι FM
19. 20 ήρεμουντων et κινουμένων mutant a F 2 0 πρότερον òè a cf. Arist. p. 230b 24 sqq.
22 ίαταί τι aF 23 έπεί òè F 24 τε τοΰ τό CM: τε τό Α : τό τό a F πλη-
σιαζον — τόπι» CM: om. a A F 25 τοΰ C M : τοΰτο a A F είς] έπί CM 27 μέρος
αυτής aF 28 δεικνύων C της tertium om. F 29 μή om. F τι] τήι A
SIMPLICII IN PHYSICORUM V 6 [Arist. p. 231 a5. 10] 919
ρ. 231 " 1 0 Έπεί δέ έστιν ένίοις κίνησις κατά φύσιν και παρά
φ ύ σ ι ν Ι ω ς τοΰ τέλους. |
ταύτα πρόσκειται, δηλοΐ πάλιν δ αότος έπίλογος καί τούτοις έπαγόμενος ó 215Γ
λέγων " περί μέν ουν κινήσεως καί ηρεμίας π ώ ς έκατέρα μία, καί τίνες έν-
αντίαι τίσιν, ειρηται."
2 λέγων] ρ. 231 »2 cf. Simpl. p. 918,4 καί περί μέν κινήοεως Arist. ut Simpl. I. c.
4 δτ) A F M : δέ aC τών oía. aF 6 άναγράψεαθαι F 7 καί είς τά ταύτης
της F 8 ή primum om. F 8. 9 αυμβεβηκός et μόριον mutant CM 10 βαλλό-
μενα F καί (post άλλά) om. C 1 11 τούτους δ. τ. Α : τ. τρ. δ. a : τρ. τ. δ. Μ: τρ.
δ. (om. τούτους) CF 12 όντων πέντε aF 13 τοΰ (ante χρο'νου) om. F
καί έτι om. CM 15 ol ίσμοϋ sic Μ δτι om. F γινόμενον] κινούμενον F
16 8ν] 8 Α 17 post φερόμενον itérât δτι a δέ om. aF 18 τούτοι C' 20 ή
κίνηιις om. F 22 obl/fr τό C 23 κινοΰν et κινούμενον mutant aF 24. 25 έζ ού
et είς 8 mutant aF 25 τρίτον FM 26 καί τό πρώτως—άλλο (27) om. C
πρώτω F : πρώτερον sic M 28 δρισμένη A ' 29 τάς μεταβολών διαφοράς aF
SIMPLICII IN PHYSICORUM Y E P I L O G O S 921
αύτάς. και την μέν έν τοις έναντίοις λέγει, την δε έν τοις μετάξι) ώς εν- 215Γ
αντίοις, την δε έν άντιφα'σει. δείξας δε, έν τισιν έστίν ή μεταβολή, δεί-
κνυσιν έξης, κατά πόσους γίνεται τρόπους, έκ διαιρέσεως προάγων τον λ ό γ ο ν
το γάρ μεταβα'λλον παν ή έξ ύποκειμένου είς υποκείμενον μεταβα'λλει, τουτ-
5 έστιν έξ οντος είς ον, ή έξ υποκειμένου είς οόχ υποκείμενον, τουτέστιν έξ
οντος είς μή ον, ή ανα'παλιν, ή το λοιπόν έξ οόχ δποκειμένου είς οδχ 40
υποκείμενον, δπερ έστίν άσύστατον οόδέν γάρ έκ του μή οντος εις το μ ή
ον μεταβα'λλει. και εστίν ή μέν έξ υποκειμένου είς οόχ υποκείμενον, καί
ή έξ ουχ υποκειμένου είς υποκείμενον ή μέν γένεσις, ή δέ φ&ορά ουκ
10 οδσαι κινήσεις· ή δέ έξ υποκειμένου είς υποκείμενον μόνη κίνησις· τά δέ
υποκείμενα ή έναντία ή μεταξύ, έπί τούτοις ζ η τ ε ί , έν ποίαις των κατη-
γοριών έστιν ή κίνησις, και δείκνυσιν έν τ η του ποιου καί τ η του ποσού
καί του που, ουτε δέ έν ουσία ουτε έν τ φ πρός τι ουτε έν τ φ ποιεΐν και J5
πα'σχειν, είπερ μή εστι κινήσεως κίνησις μηδέ γενέσεως γένεσις μηδέ δλως
15 μεταβολή μεταβολής, απερ πολυειδώς αποδείκνυσι. καί έφεξής δείκνυσιν,
οτι ή μέν κατά το ποιόν κίνησις κοινον έχει ονομα τήν άλλοίωσιν, ή δέ
κατά το ποσόν κοινον μέν ουκ έ χ ε ι , ίδία δέ αυξησιν καί μείωσιν, ή δέ
< ν y» ν ρ r \ ì ) \ / \ f « ) ι /
φορα ουτε ιόια ουτε κοινον· η γαρ φορα επί μονών λεγεται των αψυχως
κινουμένων καί δτι το μάλλον και ήττον έν πάσαις ταΐς κινήσεσιν ό.λ-
20 λοίωσίς έστιν. δείξας δέ ταΰτα έπί της κινήσεως έφεξής το άκίνητον τε- βο
τραχώς διαιρεί εις τε το δλως αδύνατον κινηθήναι καί τί) έν πολλω χρόνιο
μόγις κινούμενον καί το βραδέως αρχόμενων καί το πεφυκός μέν δυνάμενον
κινείσ&αι, μή κινούμενον δέ τότε δτε πέφυκε καί ου καί ώς, είπερ ήρεμεΐν
μόνων των ακινήτων φησί λέγεσ&αι. ταΰτα δέ περί κινήσεως καί ακινη-
25 σίας είπών διαρθροΐ λοιπόν, τί το α μ α , τί το χ ω ρ ί ς , τί το απτεσ&αι, τί
τό μεταξύ, τί το έφεξής, τί τό έχόμενον, τί το συνεχές, καί τοις ποίοις
εκαστον τούτων ύπάρχειν πέφυκε. καί τούτοις προστί&ησιν έν τίσιν έστί 55
τό μεταξύ, προλαβών δέ ώς χρήσιμα τά είρημένα προς τους | έφεξής 215"
λόγους δείκνυσιν, δτι τ ρ ι χ ώ ς λέγεται μία ή κίνησις ή τ ψ γένει ή τ ψ εί'δει
30 ή τ ψ αριθμώ, καί δτι κυριώτερον μία ή τ ω ά ρ ι θ μ ψ μ ί α , ήτις εκαστον
των τριών περί α ή κίνησις, τό τε κινούμενον καί το είδος καί)' δ κινεΐ-
ται και τον χρόνον έν φ κινείται, §ν κατ' αριθμόν εχει. καί έπάγει δτι 215 ν
ή μία τ φ άριθμψ κίνηαις καί συνεχής έστι καί δτι καί ή κατά γένος μία
κίνησις και ή κατ' είδος καΐ ή κατ' αριθμόν τότε μάλλον εχει τό μία 6
είναι, δταν τέλειος η , καί δτι ή μέν κατά γένος καί κατ' εΤ8ος μία κίνησις
5 τότε μία λέγεται, δταν τέλειος η , ή δε κατ' αριθμόν μία, κδν μή τέλειος
η , συνεχής δέ μόνον λέγεται μία. καί έφεξής δτι καί τό ομαλές δει προσ-
εΐναι τ ή μΐ^ κινήσει· μάλλον γάρ μία ή ομαλής της ανωμάλου, καί δτι
το ταχί) καί βράδυ οόκ εστίν ειδη κινήσεως, διότι έν πδσίν έστι ταύτα
τοις της κινήσεως είδεσι. καί λοιπόν διαιρεί τάς των κινήσεων Αντιθέσεις
10 καί διακρίνει των άλλων έκείνην την κατά έναντίωσιν. καί τότε ζ η τ ε ί ίο
ποία κίνησις ποία κινήσει έναντία, και ποία κίνησις ποία ηρεμία έναντία,
καί ποΐαι ήρεμίαι άλλήλαις. καί προστίθησιν δτι καί ή κατά το κατά
φυσιν καί παρά φυσιν Ιναντίωσίς έστιν έν ταΐς κινήσεσιν καί ήρεμίαις κατά
τόν αυτόν τρόπον, καθ' δν καί έν τοις κατά φυσιν. καί απορεί, ε? έπί
15 της παρά φυσιν μονής έστι προηγουμενον τό ιστασθαι, και έπιχειρεΐ έφ 1
έκάτερα. καί έτέραν άπορίαν έπάγει, εί έναντία ή ένταΰθα μονή τ η έν- u
τευθεν κινήσει, ώς είρηται, τό δε κινουμενον δοκει ήρεμείν, πώς ουχ αμα
υπάρξει τά έναντία; καί την λυσιν τ η απορία περιέλαβεν, δτι oò κατά
ταάτον τά έναντία, άλλά πη μεν ηρεμεί, π η δέ κινείται. |
1 Ιχειν F 2 καί (post δτι) om. a C F 4 τέλος C καί δτι — xáv μ ή τέλειος
if (5. 6) om. F 7 γάρ] δέ a καί oui. aï" 8 τό om. F καί το βράδυ
CM 12 κατά τό om. M 14 εί καί έπΐ C M 16 ένταΰθα] έντεΰ9εν F
μονή ι sed corr. A 1 17 δοκεΐ C F M : καί a A 18 συμπεριέλαβε^ a 19 post
κινείται add. τέλος του πέμπτου βιβλίου C : Σιμπλικίου φιλοσόφου έξήγησις είς τό ε της
άριστοτέλου φυοικής άκροαοεως Μ
Σ1ΜΠΛΙΚΙ0Υ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ' ΕΙΣ ΤΟ Ζ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 216r
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Ο ΕΣΤΙΝ ΕΚΤΟΝ
είρηχε δέ τοΰτο έν τψ τρίτψ. και πάλιν "έτέΟη μεν γάρ ή φύσις έν τοις 216··
Φυσικοΐς αρχή κινήσεως και ηρεμίας"· τούτο 6è èv τψ δευτέρψ είρηκε.
έπΐ τελευτη δέ τοΰ όγδοου βιβλίου φησίν· "άπειρον μεν ουν δτι ουκ έν-20
δέχεται μέγεθος εϊναι, δέδεικται πρότερον έν τοις Φυσικοΐς"· ειρηκε δέ καΐ
5 περί τούτου έν τψ τρίτψ. και δτι μέν τά πέντε Φυσικά έκάλουν, διά
τούτων δήλο ν δτι δέ τά τελευταία τρία Περί κινήσεως, δηλοΐ σαφώς ó
'Αριστοτέλης έν τψ πρώτψ των Περί ουρανού λέγων " α λ λ ' έκεΐνό γε φα-
νερόν, δτι αδύνατον τήν άπειρον διελθεΐν έν πεπερασμένψ χρόνψ. έν απείρψ
ά'ρα· δέδεικται γάρ πρότερον τοΰτο έν τοις Περί κινήσεως, καΐ πάλιν·
10 "λόγος έν τοις Περί κινήσεως, δτι ου&έν εχει άπειρον δύναμιν των πεπε-26
ρασμένων ουδέ των απείρων πεπερασμένην." ειρηται δέ περί τούτων έν
τοις τρισίν. δτι δέ τά τρία έστί τά Περί κινήσεως, καί τά πέντε Φυσικά',
μαρτυρεί καί Δάμας ó τον βιον Ευδήμου γράψας λέγων " κ α ι των έκ τής
Περί φύσεως πραγματείας τής 'Αριστοτέλους των Περί κινήσεως τρία."
15 Φυσικά δέ έκα'λουν ου τά δκτώ μόνον, αλλά κ at τά Περί ουρανοΰ και Περί
ψυχής καί άλλα πλείστα· ιδίως δέ Φυσικής ακροάσεως τά πέντε, δτι δέ so
τό νυν προκείμενον βιβλιον τ η τάξει μετά τό πέμπτον έστί, δηλοΐ μέν καί
ó Εΰδημος τά του 'Αριστοτέλους παραέέων, συνάψας τοις έν τψ πέμπτψ
βιβλίψ ρηΟεΐσι τό μηδέν των συνεχών έξ άμερών συγκεΐσθαι. καί Ά ν -
20 δρόνικος δέ ταύτην τήν τάξιν τούτοις τοις βιβλίοις άποδίδωσι, καί μέντοι
καί ó 'Αριστοτέλης τοις έν τψ πέμπτψ βιβλίψ προδιδαχθεΐσι, τψ συνεχεΐ
καί άπτομένψ καί έφεξής, εόθυς έν α ρ χ ή τούτου του βιβλίου προσεχρή-
σατο. δτι δέ καί πρό του έβδομου τοΰτο, δήλον έ£ ών έν τψ πέρατι τού- 85
του του βιβλίου δείξας, δτι ουδέν άμερές κινείται, καί δτι ουδεμία μετα-
25 βολή άπειρος, έν τψ Η, δπερ έφεςής 8ν τούτψ ίβδομόν έστιν, ώς δεδειγ-
μένοις χρήται τούτοις, ομοίως δέ καί το μ ή είναι κίνησιν άπειρον έν
πεπερασμένα» χρόνιο μήτε απείρου οντος τοΰ κινουμένου μήτε πεπερασμέ- 216Γ
νου, ένταΰθα μέν δείκνυσι, χρήται δέ αότφ έν έκείνω ώς δεδειγμένω.
9ος έ£ (ίμερων συγκείμενον. χαί δει'κνυσιν έπΐ της γραμμής καί των στιγ- 216»
μών πρώτον, δτι αδύνατον συνεχή ουσαν την γραμμήν έκ στιγμών είναι,
δεικνυσι δέ αυτό ούτως· ή γραμμή συνεχής ουσα έκ μερών έστι συνεχών
συνεχή δέ ήν ών τά έσχατα ε ν εί ουν ή γραμμή έκ των τά έσχατα εν ίο
δ εχόντων μερών έστιν, αί δέ στιγμαί τά έσχατα 1ν οόκ ε χ ο υ σ ι ν , ουκ &ν
είεν έκ στιγμών αί γραμμαί, κατά τήν του δευτέρου σχήματος συναγωγήν.
καί δτι μεν συνεχής ή γραμμή καί έκ συνεχών μερών, ών τά έσχατα εν,
πρόδηλον. δτι δε των στιγμών ουκ εστίν εν τ ά έσχατα, δείκνυσιν έκ
του ών έστιν εσχατον άλλο μεν τό εσχατον ε ϊ ν α ι , άλλο δέ έκεινο το ου
10 εσχατον έστιν. εί ουν ή στιγμή άμερής καί οόκ εστι τι αυτής εσχατον,
οόκ áv ε ϊ ή δυεΐν στιγμών τά έσχατα ε ν , ώστε καί ί ν τι έ£ αυτών γενέ- 15
σθαι. ουκ άρα συνεχές τι έκ στιγμών οίον τε γενέσθαι, εί δε λέγοι τις,
δτι το πέρας ουκ εστι μέρος, καί διά τοΰτο οόδέν κωλύει του ήμερους
είναι πέρας, ομολογεί καί ούτος, δτι ου ταυτόν έστι το δλον καί τό πέρας.
15 εστίν ουν καί άλλο τι παρά τό πέρας· έν δε τ η στιγμή ουκ εστίν, δλως
δέ τό εχον πέρας καί αρχήν εχει καί μέσον, ώστε καί μόριον. δέδεικται
ουν, δτι άδύνατον έζ ¿ μ ε ρ ώ ν είναι τό συνεχές, τά γαρ έπί γραμμής εΐοη-
μένα καί έπί άλλων συνεχών ρηθήσεται· ου γάρ διότι στιγμαΐ αλλ' δτι so
ώμερή, αληθή τά έπ' αότών είρημένα. αμερή δέ και τά νυν και αί μο-
20 να'δες, ώστε καί εί σώματα τίνες αμερή λέγοιεν, ώ ς ó Διόδωρος οίεται
δεικνύναι, καί έπ' έκείνων τά αότά ρηθήσεται.
ουκ εχουσιν. ó δε τους τρόπου? έκθέμενος έκ διαιρέσεως, καθ' ους άπτε- iíl6 b
σθαι λέγοιτο άν τινα αλλήλων, και είπών οτι ή ολον δ λ ο υ «πτεται ώς
σημεΐον σημείου ή ai έφαρμόζουσαι «λλήλαις γραμμαί, ή το μεν κατά 36
μόριον το δε καθόλου ώς γραμμή σημείου, ή κατά μόρια ώς γραμμή
5 γραμμής κατά σημεΐον (μόριον γάρ πως του δλου το σημεΐον), έπα'γει οτι
αμερεΤς ούσαι αί στιγμαί οίίτε κατά μέρη ουτε ώς δλον μέρους άλλήλων
έφα'ψονται, αλλ' εΐ ά'ρα, ώς ολον ολου, ώς έφαρμόζειν άλλήλοις. ταύτα
δε άπτόμενα μεν ουκ αν λέγοιτο κυρίως, εΐπερ άπτόμενα ήν, ων τα πέ-
ρατα αλλήλοις εφαρμόζει, αλλ' ουχ δλα δλοις. εί δε καί συγχωρήσοι τις
10 καί ταύτα άπτόμενα καλεΐν ή κατ' άλλον τρόπον πελα'ζειν άλλήλοις, οόκ 40
δν έκ των τοιούτων γένοιτο τι μέγεθος· τό τε γάρ έκ συνεχών γινόμενον
μέγεθος καί το ές άπτομένων μέρη έχει, το μέν ά λ λ ο , τό δέ ά λ λ ο , το
δε ές à μερών ουκ εχει. ώστε ουδέ ές άπτομένων των σημείων γίνοιτο
άν τι μέγεθος, καί ή μέν πρώτη δεΐξις προήλθεν από του μή εχειν πέ-
1δ ρατα τα σημεία, αδτη δε από τοΰ μέρη μή ε χ ε ι ν άλλο δέ τό πέρας και
άλλο το μέρος, κάν αότος νυν δοκή τω πέρατι ώς μέρει κεχρήσθαι. ει-
πών δέ οτι τό σ υ ν ε χ έ ς ε χ ε ι το μέν άλλο το δέ άλλο μ έ ρ ο ς , έπη-tó
γαγεν κ α ι δ ι α ι ρ ε ί τ α ι ε ί ς ο ύ τ ω ς ε τ ε ρ α καί τ ό π ω κ ε χ ω ρ ι σ μ έ ν α . το
γάρ συνεχές, έπειδή μήτε σύγκειται ές άμερών μήτε διαιρείται είς αμερή,
20 είς συνεχή διαιρείται, ωστε μή το δλον μόνον, αλλά καί των μερών ίκα-
στον των ές αυτοΰ δι^ρημένων το μέν άλλο μέρος εχειν το δέ άλλο, ου
τω λόγιο μόνον κεχωρισμένα, ώσπερ αί τοΰ μήλου ποιότητες, άλλα καί
τω τόπω.
ρ. 2311)6 Άλλά μήν ουδέ εφεξής έ'σται στιγμή στιγμής εως τοΰ 50
25 x a ì τ ώ ν νΰν χ ρ ό ν ο ς .
χρόνιν, où καλώς οίεται. πρώτον μεν δτι *άν, εί έφεξής ή ν ταύτα άλλη- 217Γ
λοις, οόκ έποίει τι 1ν άνομογενοΰς τίνος οντος μεταξύ, επειτα δτι ου μόνον
συνεπείς άλλη λα ις αδύνατον είναι τάς στιγμάς καί άπτομένας αλλήλων,
αλλ' ουδέ έφεξής άλλήλαις αυτάς είναι δυνατόν, και εστίν έκ τοΰ μάλλον
5 τό έπιχείρημα. εί γάρ έφεξής αλλήλαις αδύνατον εΤναι τάς στιγμάς, πολλω
μάλλον άπτεσ&αΓ αλλήλων αδύνατον, εί'περ τά άπτόμενα προς τ ω έφεξής 5
είναι και άμα εχει τά πέρατα· καί ετι μάλλον συνεχείς εΤναι αδύνατον,
ε? τά πέρατα αότών εις iv συντρέχειν ανάγκη τών μερών άλλου άλλαχη
κατά τόπον διεστώτος. δτι δε ουκ είσίν έφεξής άλλήλαις αί στιγμαί, δεί-
10 κνυσι τ ω όρισμψ τοΰ έφεξής προσχρώμενος καί πα'λιν έν δευτέρψ σχήματι
συλλογιζόμενος ούτως· έφεξής έστιν ών μ η δ έ ν έ σ τ ι μ ε τ α ξ ά συγγενές,
ώ ς οίκίαι έφεξής άλλήλαις ών μη εστίν οικία τις μεταξύ, κδν δένδρον ή
ά'λλο τι μεταξί) τυγχάνη ή αργός τόπος, τών δε στιγμών εστι τι μεταξί) ίο
ομογενές γραμμή καί τών νυν χρόνος, συνάγεται ούν δτι ουτε αί
15 στιγμαί εφεξής είσιν ουτε τά νυν. καί δτι μεν μεταξύ δυεΤν στιγμών
πανταχού γραμμή έστι και μεταξύ δυεΐν νΰν χρόνος, πρόδηλον· π ώ ς δέ
ομογενές ή γραμμή ταΐς στιγμαΐς; ή ώ ς πέρας έκείνου ου έστι πέρας, ώς
έν Ήθικοΐς την ήδονήν συγγενή τήν οίκείαν έδειξε τ ή ένεργεία, ής έστι
πέρας, αλλ' εί το μέν σημεΐον ομογενές τ η γραμμή, το δέ νΰν τψ χρόνψ,
20 ποσά δέ ή γραμμή καί ó χρόνος, ποσά άν είη καί τό σημεΐον καί το νΰν,
ε? μή άρα υπό το ποσόν καί ταΰτα ώ ς ποσοΰ πέρατα. όπί> γάρ τινα αν 15
άλλην είη κατηγορίαν, εί'περ χρή παν τό έν ύποστάσει υπό τινα τών δέκα
κατηγοριών άναχΟήναι. εί δέ έν παντί χρόνψ εστι νΰν καί έν πάση γραμμή
σημεΐον, ών μεταξύ έστι γραμμή και χρόνος, τούτων μεταξί) áv είη ση-
25 μεΐον καί το νΰν, εί μή άρα δυνάμει καί οόκ ένεργεία έστίν έν τ η γραμμή
στιγμή καί έν τψ χρόνφ το νΰν, ή το δυνάμει ον δύναται καί ενεργεία
γινεσδαι.
si δε κενόν, πλέον έ'σται m κενόν έν τοις συνεχέσι τών έξ ών, τουτέστι 217r
των ¿φέξη? λεγόμενων στιγμών, ή ουδέ εσται μέγεδος δλως. ώσπερ γάρ
άπτόμεναι δύο στιγ,ιχαΐ μήκος oòòàv ποιοΰσιν, ούτως ουδέ στιγμή και κενόν."
μήποτε ουν ορί)ώς ένοήσε το υπό τοΰ 'Αριστοτέλους ρηδεν ó Είίδημος, οτι 25
5 ουχ άπλώς αναιρεί το έφεξής είναι στιγμήν στιγμή ή το νυν τω νΰν, αλλά
το ούτω; είναι έφεξής, ώστε έκ τούτων είναι τό μήκος ή τον χρόνον. sì
γάρ μεταξύ των στιγμών καί τών νυν γραμμή έστι καί χρόνος, π ώ ς έκ
τών έφεξής στιγμών είη δν συγκειμένη ή γραμμή, εί'περ πέρατα μόνον αυ-
τής εισιν αί έφεξής στιγμαί;
10 Ό δε 'Αλέξανδρος και ούτως έπεχείρησε τ φ λ ό γ ψ · " ο μ ο γ ε ν ή , φησίν,
τών σημείων την γραμμήν είπεν και τών νΰν τον χρόνον κατ' αυτους
έκείνους, ειγε εκαστον αυτών I ; αμερών σύγκειται, ώς αυτοί φασιν, ή μεν so
γραμμή τών σημείων, ó δε χρόνος τών νΰν. ώστε κατ' αυτους έκείνους
ουκ έφεξής τά σημεία, εί' γε το έξ αυτών γινόμενον κατ' αυτους μεταξύ
15 έστιν αυτών, ον αυτοΐς ομογενές." καί έ'οικεν ó 'Αλέξανδρος πανταχού το
έφεξής νομίζειν άναφεΐν τον 'Αριστοτέλη, αλλά μή το ούτως έφεξής είναι,
ώστε έκ τούτων το μήκος είναι ή τον χρόνον. δπερ σαφώς δι' αυτών
τών λέξεων ó 'Αριστοτέλης έσήμανεν.
Καί τοΰτο οΐμαι τό έπιχείρημα τοΰ αυτοΰ δεικτικόν έστι τοΰ μηδε
έφεξής είναι τά ά μ ε ρ ή , ώστε έκ τούτων είναι τό μήκος ή τον χρόνον. 40
δήλοι δε και το έ'τι προσκείμενον, οτι προς τό αυτό καί ούτος ó λόγος
πεπόρισται. έ'στι δε τοιοΰτος· ει έκ τών έφεξής αμερών το συνεχές έστι,
•25 τουτέστιν ή γραμμή καί ó χρόνος, περί ών εί'ρηται το έκα'τερον, ή μεν
έκ στιγμών, ή δε έκ τών νΰν, καί δ ι α ι ρ ο ϊ τ ο δ ν ε ί ς τά έφεξής Α δ ι α ί -
ρετα· έξ ώ ν γάρ Ικαστον σύγκειται, ε ί ς τ α ΰ τ α καί δ ι α ι ρ ε ί τ α ι , καί
έ'στιν αυτη τοΰ συνημμένου ή άπόδειξις, ή δέ πρόσληψις λοιπόν έξ αναι-
ρέσεως τοΰ έπομένου· άλλα μην ο υ δ έ ν ην τών συνεχών εις άμερή
30 δ ι α ι ρ ε τ ό ν . καί το συμπέρασμα ήτοι ή έπιφορά ώς σαφής παρεΐται, οτι 4»
τό συνεχές οό σύγκειται έκ τών έφεξής άμερών. τήν δε πρόσληψιν τήν
λέγουσαν μηδέν τών συνεχών είς άμερή διαιρετόν είναι δείκνυσι μεταλαβών
τό συνεχές είς τό μεταξύ (τό γαρ μεταξύ ήν ή γ ρ α μ μ ή και ó χρόνος),
4 λέγεται aF 5 post καί add. τοΰ aF 7 καί A C M : xal ex xàv F : om. a αύτό διαιρε-
τόν aF 8 προστίθησι] p. 231 »>16 10 lb A F : post αύτών CM : om. a δν om. aF
12 συγχεϊσθαι F 13 ούδέ ήν τι τών aF to in ras. A 16 λύειν M 17 τό (ante
λέγον) oui. Α λέγων, sed corr. C ή (post δτι) om. F 18 xal ci διαιρετόν a F 2 : om.
ACF'M 21 διαίροΐτο CM: διαρ-οΐτο sic A : διαιρείται aF 22 διαλλήλους ut v. 29 C 1
23 ή δεϊξις έστίν aF μή om. M πρώτον a F 25 πάντως προηγείται aF 26 ante δτι
add. χαί a 27 τούτων F ούδε] ούδέν Μ 28 post ώστε add. εί a 29 χαί (ante ούχ)
om. a ή om. F 30 έπί] έπεί F άτοπον CM 3 2 . 3 3 άντακολουί>ούντων Α : áxo-
λουδούντων CFM : άναχολουθούντων a 35 Εύδήμου] fr. 62 ρ. 85,20 Ιξω μερών Μ
SIMPLICII IN PHYSÍCORÜSI VI 1 [Arist. ρ 231 MO. 15] 931
p. 231b 18 Τ ο ΰ δέ α ό τ ο ΰ λ ό γ ο υ μ έ γ ε θ ο ς κ α ί κ ί ν η σ ι ν κ α ι χ ρ ό ν ο ν 217ν
έως τοΰ | ει δέ μ ή κ ι ν ή σ ε ι ς , τ ή ν κ ί ν η σ ι ν μ ή έκ κ ι ν ή σ ε ω ν ε ί ν α ι . 218""
I λόγου καί μέγεθος καί χρόνον καί κίνησιν ex Arist. vulg. a : Simplicii lectionem nonnulli
Arist. codi), s e q u u n t u r 2 εί — κίνησιν om. F κινήσεις] κίνησi{ Μ : κινήσεις είσΐ a
3 δτι ουδέ Μ 4 συνελ///#όντι Α : διελόντας F 5 καί a n t e χρόνος et post om. a F
δείκνυσιν οϋτως νυν δτι ούτος Μ 6 η] εί F σύγκειται πάντα C M : πανταχού σύγκειται
aAF 6. 7 καί διαιρείται —σύγκειται (9) om. F 9 δέ om. M 10 συνέστηκε F
II εϊιυδε A C M : είρηται a F σαφινίσας C 13 Q] ω in ras. Α την δέ ε ζ
κίνησιν F ¿διαφόρων F 16 έπομένου] υποκειμένου F 18 δείξω A C F M : δείξει
verisimiliter a μέν ora. F 21 έξ] έ l a c u n a relicta M 22 ουκ oui. F
22. 2 3 δι' ά'λλου συλλογιζόμενος οϋτως κατασκευάζει συλλογισμού F : δι' άλλου τοιού-
του κατασκευάζει συλλογισμού a 24 άλλα μήν — αδιαιρέτων (2G) om. F 25 τό
τε συνημμένον Α 25. 2G καί τό κινεΐσθαί έξ αδιαιρέτων om. C 1 28 fortasse καί
(τό) εί κινηταί τι sic C 29 καί C M : om. a A F συνάπτει A F : καί συνάπτει
C M : συνάπτει δε a
SIMPLICII IN PflYSICORUll VI 1 [Arist. p. 231 " 1 8 ] 933
μόρια εχει, xaì το μέν τι αυτής γέγονε, το δε μέλλει, εί δε λέγοι τις, δτι 218*
α μ α διέρχεται τε και διελήλυθεν, εσται τό βαδίζον δτε βαδίζει βεβαδικός
ήδη χαί κεκινημένον, καΐ έν έκείνψ ον, έ φ ' 8 κινείται· ou τι άν ε Γη άδυ-
νατώτερον ;
5 Ε ί τ α προστίθησί τι, δπερ εικός ήν τινα ειπείν, δτι έπΐ μέν τοΰ δλοι>
μεγέθους τοΰ Α Β Γ τοΰ έ£ άμερων συγκειμένου, μή ο ν το ς δέ άμεροΰς, το 60
Ω κινείσθαι τήν Δ Ε Ζ κίνησιν, μηκέτι δέ καί έκάστην τούτων των άμερων
κινείσθαι αλλά κεκινήσθαι· ούτω γάρ ουκέτι δόξει άκολουθεΐν το άμα τε
κινείσθαι και κεκινήσθαι· έπί μέν γάρ της δλης ε στα ι κινουμενον, ούκέτι
10 μέντοι καί καθ' Ικασταν των μορίων αότών των αδιαιρέτων εσται κινου-
μενον. ΟεΙς δέ τοΰτο έπάγει τά έπόμενα άτοπα τη τοιαύτη ύπονοία· η
τε γάρ κίνησις εσται συγκειμένη ο υ κ έκ κ ι ν ή σ ε ω ν ά λ λ ' έκ κινημάτων,
τουτέστιν έκ των περάτων της κινήσεως, κ α ι Ικ τ ο ΰ | κ ε κ ι ν ή σ θ α ι . 218*
ή γάρ Δ Ε Ζ κίνησις οόχ Ιίει τά μόρια τά Δ καί Ε καί Ζ κινήσεις· κεκι-
15 νήσθαι γάρ εκείτο τ α ΰ τ α , oò κινείσθαι. ομοίως δέ και τοΰ κινείσθαι τά
μόρια εσται ου κινείσθαι, αλλά κεκινήσΟαι, καί διαιρεθήσεται τό κινείσθαι
είς μόρια, α οό κινείσθαι εστίν, αλλά κεκινήσΟαι.
Ε π ά γ ε ι δέ καί άλλο άτοπον άκολουθοΰν ταύτη τ η υποθέσει, το κεκι-
νήσΟαι τι μή πρότερον κινουμενον οίον βεβαδικέναι τι μ ή πρότερον βαδίσαν. 5
20 κείται μέν γάρ κινείσθαι τό Ω τήν Δ Ε Ζ κίνησιν έπί τοΰ Α Β Γ μεγέθους·
ουτε δέ έπί τοΰ Α κινείται (κεκίνηται γάρ έ π ' αότοΰ) ουτε έπί τοΰ Β ,
ομοίως δέ ουδέ έπί τοΰ Γ. τήν δλην άρα κίνησιν κεκινημένον εσται μή
κινουμενον αυτήν πρότερον. δτι δέ ου π ά ν τ η άπίθανον ταυτην τέθεικε τήν
ενστασιν, δηλοΐ το καί θέντος αυτήν καί διαλυσαντος τους περί Έπίκουρον
25 δμως ύστερον γενομένους ουτω λέγειν τήν κίνησιν γίνεσθαι· έ£ άμερων
γάρ καί το μέγεθος καί τήν κίνησιν καί τον χρόνον είναι λέγοντες έπί μέν ίο
τοΰ δλου μεγέθους τοΰ έ£ άμερων συνεστώτος κινείσθαι λέγουσι το κινου-
μενον, καθ' ίκαστον δέ των έν α δ τ φ άμερων οδ κινείσθαι, αλλά κεκινή-
σθαι, δια τό εί τεθείη καί έπί τούτων κινείσθαι τό έπί τοΰ δλου κινου-
30 μενον διαιρετά αότά εσεσθαι.
'Επάγει δέ καί άλλο άτοπον τψ λέγοντι λόγω, έπί μέν τοΰ Α Β Γ μεγέ-
θους τοΰ έζ άμερων μέν συγκειμένου, μ ή οντος δέ άμεροΰς, κινείσθαι το
Ω τήν Δ Ε Ζ κίνησιν, μηκέτι δέ καί έπί έκάστου των Α Β Γ άμερων κινεϊ-
σΟαι i t άλλά κεκινήσθαι. καί εστίν εναργής ó ελεγχος. εί γαρ το πε- 218 ν
φυκός, φησι, κινεΐσθαι, δτε πεφυκεν, ανάγκη ήρεμεΐν ή κινεϊσθαι, δτε δε ίο
την Α Β Γ μεριστήν κινείται σ υ ν ε χ ώ ς τό Ω , ού'τε έν τ ψ Α οΰτε έν τψ Β
ουτε έν τ ψ Γ κινείται, ώς λέγουσιν, ήρεμοίη äv. αλλ' εκείτο και κινεΐ-
ό σθαι έπι τοΰ Α Β Γ μεγέθους σ υ ν ε χ ώ ς , καίτοι εί έν πασι τοις Α Β Γ μο-
ρίοις σ υ ν ε χ ώ ς η ρ ε μ ε ί , καΐ έν παντί äv αυτψ ήρεμοίη. ώ σ τ ε άμα καί κι-
νουμενον αν εΐη τό αυτό κατά τό αυτό καί ήρεμοΰν σ υ ν ε χ ώ ς , ου τί αν
είη άδυνατώτερον ;
Καί τέταρτον δέ άτοπον έπάγει τψ λόγψ σποράδην μεν έν τοις προ- ¡¡ο
10 δεδειγμένοις είρημενον, νυν δε έν ίδίψ καταταχθέν έπιχειρήματι. τά γάρ
ΔΕΖ αδιαίρετα ήτοι κινήσεις είσίν ή ου κινήσεις· αλλ' εί μεν κινήσεις,
εσται τι παρούσης κινήσεως αυτω μ ή κινουμενον άλλα ή ρ ε μ ο ΰ ν το γάρ Ω
δτε μέν έπι τοΰ Α ήν, παρήν αυτψ ή Δ κίνησις, δτε δε έπι τοΰ Β ή Κ,
δτε δέ έπί τοΰ Γ ή Ζ. ei δέ μ ή κινήσεις τά Δ Ε Ζ , ή κίνησις εσται ουκ
15 έκ κινήσεων συγκειμένη, οόδέ τά μέρη έαυτής κινήσεις έχουσα, καί δήλον
μεν, δτι ό λέγων έξ ά μέρων συγκεΐσθαι καί το μέγεθος καί την κίνησιν 25
και τον χρόνον, τοΰτο οδχ ώς άτοπον προσδέχοιτο άν, αλλ' ώς έκ τών
άλλων δεδειγμένου τοΰ την κίνησιν μ ή ές αμερών συγκεΐσθαι, τψ δέ λέ-
γοντι έπί τοΰ Α και τοΰ Β καί τοΰ Γ μεγέθους μ ή κινεΐσθαι αλλά κεκι-
20 νήσθαι, είκότως έπήκται καί τοΰτο το έπιχείρημα.
κινήσεως δεΐξαι, και δτι διαιρετά έπ' άπειρον έστιν δτε χρόνος και το 219'
μέγεθος καί δηλονότι και ή κίνησις, καΐ δτι civ άλογο ν άλλήλοις διαιρούν-
ται, νΰν έκ τοΰ θάττονος και βραδυτέρου τά αυτά δείκνυσιν· οό γαρ μόνον 45
δτι ó χρόνος διαιρετός, αλλ' δτι καί τό μέγεθος, καΐ τούτο και αυτός
5 ομολογεί ó 'Αλέξανδρος, καί ó 'Αριστοτέλης δε λέγει πρός τψ τέλει της
ρήσεως δτι "διαιρήσει το μέν θαττον τον χρόνον, το δέ βραδύτερον το
μήκος", προηγουμένως μέντοι τον χρόνον άποδεικνύναι έν τούτοις διαι-
ρετόν καί συν τψ χρόνω το μέγεθος, είς 8 καί άπέβλεψεν ó 'Αλέξανδρος,
διό καί έπήγαγεν ó 'Αριστοτέλης το " άμα δέ δήλον δτι καί μέγεθος
10 απαν έστί συνεχές", έν μέντοι τη έκθέσει παρα'λληλα δείκνυσιν άμφω.
προλαμβάνει δέ είς την τούτου δεΐξιν, δτι α ν ά γ κ η το θ α τ τ ο ν έν τ ω 60
ί σ ψ χ ρ ό ν ψ μ ε ί ζ ο ν καί έν τ φ έ λ ά τ τ ο ν ι π λ έ ο ν κ ι ν ε ι σ θ α ι . ταΰτα
δέ δείκνυσι μέν καί διά τοΰ όρισμοΰ του θάττονος (θαττον γαρ λέγομεν
τό έν ίσψ χρόνψ μείζον κινουμενον καί έν τψ έλάττονι πλέον), δείκνυσι
15 δέ καί έκ τοΰ άκολουθεΐν τψ παν μέγεθος διαιρετόν είναι το θαττον κι-
νουμενον έν τψ ίσψ χρόνψ πλέον κινεισθαι καί το βραδύτερον ελαττον.
εί γάρ μή ήν παν μέγεθος διαιρετόν, οδχ οίον τε ήν το βραδύτερον άεΐ
έν τψ ίσψ χρόνψ ελαττον κινεισθαι τοΰ | θάττονος. το γάρ άτομο ν 219'
και τό άμερές έν τψ αότψ χρόνψ και τό θαττον διέρχεται καί τό βραδό-
20 τερον· εί γάρ έν πλείονι, έν τψ ίσψ ελαττόν τι τοΰ άμεροΰς διελεύσεται.
διδ καί τοις περί Έπίκουρον αρέσκει ίσοταχώς πάντα δια των άμερών κι-
νεισθαι, ίνα μή τά άτομα αυτών διαιρούμενα μηκέτι άτομα ή. έκ δέ τοΰ
όρισμοΰ τοΰ θάττονος δήλόν έστιν, δτι ανάγκη παν μέγεθος είς μεγέθη
διαιρετόν είναι τψ το θαττον καί τό βραδύτερον τοιαΰτα είναι, είπερ όρι- 5
•25 σμός ουτός έστιν αυτών· εΐ μή άρα διά τοΰτο τοιαΰτά έστι τό θαττον καί
βραδύτερον, έπεί παν μέγεθος είς del διαιρετά διαιρετόν έστιν.
Ούτως οδν συντόμως δείξας, δτι το θαττον έν ίσψ χρόνψ μείζον κι-
νείται, δείκνυσιν αυτό λοιπόν καί διά της έκθέσεως. θεις γάρ θαττον μέν
κινούμενον τό Α, βραδύτερον δέ το Β, καί προλαβών ώς έναργές, δτι τοΰ-
30 τό έστι θαττον 8 πρότερον τοΰ βραδυτέρου μεταβάλλει, έκτίθεται χρόνον
μέν έν ψ μεταβάλλει τό θαττον τόν ΖΗ, μέγεθος δέ 8 μεταβάλλει έν τψ ίο
Ζ Η χρόνψ τό ΓΔ. έπεί ουν έν ψ χρόνψ τό Α τό θαττον μεταβέβληκεν
ορισμούς από του θάττονος μετάγειν, έπειδή και ó 'Αριστοτέλης ου μόνον 219«
τω τοΰ θάττονος ορισμοί χρήται, αλλά καί τω το3 βραδυτέρου. ει ουν
θαττον τό έν ί'σω χρόνω πλέον κινούμενον, βραδιον το έν ισω χρόνιο
ελαττον· καί εί θαττον τό έν έλάττονι χρόνιο πλέον κινούμενον διάστημα,
ó βρα'διον τό εν πλείονι χρόνιο ελαττον· ομοίως d Οάττον τό έν έλάττονι
χρόνιο ίσον κινούμενον διάστημα, βρα'διον τό έν πλείονι χρόνω ί'σον κινού-
μενον. I
σιν, el χαί αεί αυτά πράττουσιν, άλλ' εχουσι και των αντικειμένων δόνα- 220··
μιν." έχρήν δέ οΐμαι έννοεΐν πρώτον μέν, δτι of άγαθοί άνθρωποι δύνα-
μιν εχειν λέγονται τοΰ έναντιου, δτι ποτέ καί ένεργοΰσι κατ' αδτό, τα δέ
ουράνια καί άίδια όντα πώς &ν εχοι δυναμιν μηδέποτε έκβαίνουσαν si;
5 ένέργειαν; επειτα δτι διττή τις έστιν ή ανάγκη, ή μέν θειοτέρα, καθ' ήν
ανάγκη τον θεόν αγαθόν είναι και τάς αχράντους ψυχάς μηδέποτε κακύ-
νεσθαι, ή δέ βίαιος, καθ' ήν αναγκάζονται και οί κακοί υπό των νόμων 3S
μή άμαρτα'νειν· καί ή δύναμις διττή, ή μέν τελεία, ή δέ ατελής, καί δυ-
νάμει μάλλον, τά ουν οόράνια καί ανάγκην εχει την θειοτέραν αεί ώσαύ-
10 τως κινεϊσθαι καί βουλησιν έν τιο άγαθψ ώρισμένην καί τελεωτάτην καί
της αμφιβόλου δυνάμεως καθαρεύουσαν· οδ γάρ ομοίως εχουσιν αί θεΐαι
ψυχαί ταΐς ανθρωπίναις τό αγαθόν, άλλ' αί μέν πεπερασμένον καί μετα-
βάλλον ποτέ ε?ς τοδναντίον, αί δέ άπειροδυναμον καί αει èv ταυτότητι
ίδρυμένον. έφεξής δέ λύει καλώς δυνάμει, λέγων δτι ή κίνησις διάστημα 40
15 εχει τό αδτό -ctjjí μεγέθει, έφ' ου γίνεται, τό ουν διάστημα της κινήσεως
της έπί σταδίου ή έπΐ μιας μοίρας τοΰ ζιοδιακοΰ γινομένης δύναται καί
το θαττον κινούμενον διανύσαι καί το βραδύτερον, άλλα το μέν έν έλάτ-
τονι χρόνω, το δέ έν πλείονι. καί παράγει καί τον Κυδημον έν τω τε-
τάρτφ των Φυσικών ούτως άποδεικνύντα τό είρημένον· λέγει γάρ καί
20 αότός· " έ π ε ί δέ τό κινούμενον παν έν χρόνω, καί έν παντί χρόνω έστί
κίνησις, κινήσει δέ πάση τάχος καί βραδυτής ίπεται, μερίζεσθαι πάντα«
άναγκαΐον τά ε?ρημένα. εστι γάρ κατά τοΰ αύτοΰ μεγέθους καί θδττόν τι
καί βραδύτερον κινούμενον λαβείν, εί χαί μή τό αότό ποτέ μέν θαττον
ποτέ δέ βραδύτερον οίόν τε χινηθήναι".
25 Λαβών δέ διά τοΰ έν παντί χρόνω κίνησιν γίνεσθαι καί πάσαν κίνη-
σιν το θαττον εχειν καί βραδύτερον τό έν παντί χρόνω γίνεσθαι κίνησιν
θάττω και βραδυτέραν έπάγει δτι τούτων όντων άνάγκη καί τον
χρόνον συνεχή είναι, καί αφορίζεται τό σ υ ν ε χ έ ς δτι τό διαιρετόν
έστιν ε?ς άεί διαιρετά, καί λοιπόν έπάγει δτι τοιούτου ¿'νιος τοΰ 50
30 συνεχοΰς άνάγκη τον χρόνον συνεχή είναι, είπερ έν παντί χρόνψ εστι κί-
νησις θάττων καί βραδύτερα, καί δείκνυσιν δτι άεί διαιρείται καί ó χρό-
νος καί τό μέγεθος, καί υπό μέν τοΰ θάττονος διαιρείται ó χρόνος, υπό
Εικός δε τίνος καί ένταΰθα μέμφεσθαι την άπόδειξιν και ώς δι άλλη- 220*
λον και ώς αυτό δι' αυτού δεικνΰσαν, εΐπερ έκ μεν τοΰ πάν μέγεθος είς
μεγέθη διαιρετον είναι δείκνυσιν, οτι τό θάττον έν τ ω foto χρόνω μείζον 25
καί έν τ ω έλάττονι πλέον κινείται και έν τ φ έλάττονι [το] "σον · από δέ
5 τούτου οτι αεί διαιρετός δ χρόνος, και ά-b τούτου οτι το μέγεθος τοι-
ούτον. δό£ει γαρ λέγειν, έπειδή το μέγεθος αεί διαιρετον, καί ó χρόνος αεί
διαιρετός, καί έπειδή ó χρόνος, καί το μέγεθος - καί συνελόντι, έπειδή το μέ-
γεθος αεί διαιρετον, έ'στι το μέγεθος αεί διαιρετον. αλλά ρητέον, οτι πρώτον
μεν καί έκτος τοΰ προλαβεΤν, οτι πάν μέγεθος είς μεγέθη διαιρετον έστιν,
10 εκ τε τοΰ ορισμοί» του θάττονος καί έκ της έκθέσεως δείκνυσι τα προκεί- 30
μενα' επειτα οτι προηγουμένως νυν τον χρόνον δείκνυσι διαιρετον, ω συν-
αποδείκνυται καί το μέγεθος, έκ δε αυ τρίτων ρητέον, οτι δια της τοι-
αύτης αποδείξεως 6 'Αριστοτέλης ένεδείςατο, οτι δια το όμοφυώς είναι
συνεχή τό τε μέγεθος καί τον χρόνον, καί έ£ αλλήλων άποδείκνυνται ου-
15 τ ω ς , ώς αίτια άλλήλοις δοκεΐν της έπ' άπειρον διαιρέσεως, μήποτε δε
τοιαύτη τίς έστιν ή τοΰ ολου λόγου άγωγή· δείζας πρότερον έκ της ισο-
ταχούς τοΰ κινουμένου κινήσεως, οτι μ ή σύγκειται ές α μερών μήτε το μέ- 3»
γεθος μήτε ή κίνησις μήτε 6 χρόνος, αλλ' εστι συνεχή καί διαιρετά είς
αεί διαιρετά, καί τό αότό τοΰτο προθέμενος δείξαι καί έκ τοΰ θάττον καί
20 του βραδύτερον κινουμένου, πρώτον μεν συντόμως ουτω δείκνυσιν αυτό
δυνάμει, λέγων, ώς εί μ ή ήν παν μέγεθος είς μεγέθη διαιρετον, τό τε
τοΰ χρόνου καί το τοΰ μήκους καί το της κινήσεως, ουκ áv ήν το θάττον
καί το βραδύτερον τοιαΰτα, οία οριζόμενοι λέγομεν αυτά, θάττον λέγοντες
το έν τ ω ίσω χρόνο) μείζον καί έν τ ω έλάττονι πλέον κινούμενον. έπειδή 40
25 δε διαιρετά έστι τά μεγέθη, δια τοΰτο καί τά διαιρετικά αυτών έστι τό τε
θάττον καί τό βραδύτερον, το μεν θάττον τοΰ χρόνου, το δέ βραδύτερον
τοΰ μήκους, καί εστίν ώς από τών προς τι ή πίστις. έναργοΰς γάρ οντος
τοΰ το θάττον καί βραδύτερον καί είναι έν τοις ουσι καί διαιρετικά είναι
τοΰ χρόνου καί τοΰ μεγέθους, * * * έπειδή ανάγκη το διαιρετον είναι,
διαιρετού ομοίως και το μέγεθος έφ' ou ή κίνησις έπ' άπειρον διαιρετόν 221··
είναι· αί γ ά ρ α ύ τ α ι διαιρέσεις αμφοτέρων, εί δέ ομοίως εχουσιν αλ- 15
λήλοις, δήλον δτι εί άπειρον το ετερον, χαι το Ιτερον άπειρον εαται. διτ-
τού δε οντος έν τοις συνεχέσι του άπειρου ήτοι δ ι χ ώ ς έπινοεΤσθαι δυνα-
5 μένου, ή τοις έσχάτοις (άπειρον δε τοις έσχάτοις έστί το μή εχον
έ'σχατα, αλλ' άδιεξίτητον ον) ή τ η δ ι α ι ρ έ σ ε ι τ ω αεί τό λαμβανόμενον
μόριον διαιρετόν είναι, ή κατ' ά μ φ ω , ώς äv ε χ η , φησίν, ó χρόνος το
άπειρον, ούτως αυτό καί το μέγεθος ίζει. αλλ' οτι μεν ώς δ χρόνος συν-
ε χ ή ς ων έ π ' άπειρον έστι διαιρετός, ούτως καί τό μέγεθος, δήλον, έπειδή 20
10 και αυτό συνεχές έστι· παν δέ συνεχές έ π ' άπειρον διαιρετόν έστιν. έπειδή
δέ ó χρόνος και τοις έσχάτοις άπειρος έστι μήτε αρχήν εχων μήτε πέρας,
ώς έν τ ω τελευταίψ ταύτας δείκνυται τής πραγματείας, π ώ ς αληθές δτι
καί το μέγεθος ούτως άπειρον έστιν· αυτό γαρ τοόναντίον έν τ ω τρίτιο
ταύτης δέδεικται τής πραγματείας, δτι οόδέν μέγεθος άπειρον έστι τοις
15 έσχα'τοις. μήποτε ουν ώσπερ χρόνος διττός έστιν, ó μέν άπειρος τοις έσχά-
τοις ó τήν άναρχον καί άτελεύτητον κοκλοφορίαν μέτρων, δ δέ τοις έσχά- 25
τοις μεν πεπερασμένος, έν δέ τ ή διαιρέσει μόνη τό άπειρον ε χ ω ν , ώς 6
μερικός 6 τάς έ π ' ευθείαν κινήσεις μέτρων, οδτως καί μέγεθος διττόν έστι,
το μέν άπειρον τοις έσχάτοις, ούχ ώς αόριστον, οΓον άπεγίνωσκεν έν τ φ
20 τρίτψ βιβλίιρ, άλλ' ώς κυκλικόν και μήτε αρχήν μήτε πέρας ε χ ο ν , το δέ
καί αρχήν εχον καί πέρας, οΓα τά έν γενέσει, έ π ' άπειρον δέ όντα διαι-
ρετά διά το συνεχή είναι, άμφοΐν δέ ταΐν άπειρίαιν καί ó δλος χρόνος
μετέχει καί τό κυκλοφορητικόν σώμα· καί γαρ άναρχα καί ατελεύτητα'so
έστι και συνεχή δντα έ π ' άπειρον έστι διαιρετα'. έμοί μέν ουν ουτω και
•25 άπορήσαι ταύτην έπήλθεν τήν άπορίαν και διαλυσαι παρ' ουδενί των έξη-
γητών αυτήν ηυρηκότι, εί δέ τις πιθανωτέρως έπιβάλλοι, φίλος ων αλλ'
ουκ έχθρός κρατεί, δήλον δέ δτι κδν αυτός του χρόνου καί του μεγέθους
έμνημόνευσε μόνων έν τούτοις, άνάγκη καί περί τής κινήσεως τά αυτά
ά κ ο υ ε ι ν ώς γάρ ó χρόνος εχει, ούτως έ'χει καί ή κίνησις ής έστι μέτρον
30 ó χρόνος.
Τ ο ουν σόφισμα του Ζήνωνος έγίνετο παρά την του άπειρου όμωνυ-
μίαν καί το μεταλαμβάνειν τό κατά διαίρεσιν άπειρον είς το τοις έσχάτοις
1 post διαιρεθήσεται add. ώς ACFM: om., imde άσα'φειαν εχει. λέγοι δ' ί·> είς ίοα —
μέγεθος, εί δέ — μέγεθος ante σαφές 3ν είη interpolavit a 3 ώς AM: είς 6'αα aCF
3. 4 ante άλέξανδρος, άαπαοιος, θεμιστιος add. 6 CM 4 ¿σποίαιος et θεμίστιος mutant aF
post διαιρεθήσεται add. ώς aF 5 pro λέγοι — διαιρεθήσεται transponit σαφής — διαιρε-
θήσεται (3. 4) F είς ό'σα ACM: ώς aF G τοϋτον] τούτο C 7 πάν ex Arist.
aF δε] ή F 9 BE] αβε F καί om. F 10 καί (post αλλά) om. F
υπερβάλλων F 1 ένίοτε] évi τό, ί in ras. ι litt., Μ έλλείπων F 1 ώς oin. a
12 δοκεϊ aCFM: έδ<ί/.ει A τοιούτον om. F 13 S καταμετρεϊ F 14 καί aCM:
om. AF 15 τό αβ CM: om. aAF 16 πεπερασμένου ora. A 1 : add. A'-'
ό'λος 6 aF πεπερασμένος om. aF 17 τοΰ αβ CFM: τό βα A 1 : τοΰ βα aA 2
19 τόν aA: τό CFM 20 post είτα add. oò F 21 τοΰ] τό F 23 έν om. C
Εί'περ F 25 αυτή; om. C άρςάμενον aM : ¿ρςαμένων AF : άρςάμενος C 25.26 συνε-
πέρανεν ACM: αυρ.-ερανεϊ aF 26 θάτερ&ν aF post έλάττονι praecepta τό μέρος
del. F 27 διεςιών F διεξιόν εσται a είπερ Μ 28 Ι'Δ scripsi: γ ACM:
om. aF έφ'] dtp' M
SIMPLICII IN P I I Y S I C O R l ' J I VI 2 [Arist. p. 2 3 3 ^ 7 ] 951
ρέτου άπτόμενον, ώστε είς αεί διαιρετά), δείςας δε και δτι ομοίως ó χρόνος 222"
και το μέγεθος τό τε άπειρον έ'χουσι καί το πεπερασμένον, ες ου καί τον
υπό Ζήνωνος έρωτηθέντα λόγον περί του μή είναι κινησιν ελυσε, λέγει
νυν δτι δεδειγμένου ή μ ΐ ν του τά συνεχή μή διαιρεΐσθαι είς άτομα, φανερον
5 μεν καΐ έκ τούτου δτι ουδέν μοριον των συνεχών άτομόν έστι και άδιαί-
ρετον, είπεο μή διαιρετά είς άτομα τά σ υ ν ε χ ή · δείςει δε καί έ π ' αυτών
τών μορίων ó λόγος, δτι αδύνατον αυτά άτομα είναι, πρώτον μεν το του 30
μεγέθους, είτα καί το του χρόνου, διαφέροι δε αν ή άπόδειξις αυτή τ η ς
πρότερα?, δτι ¿κείνη μεν Ιδείκνυ μή οντα αυτά αδιαίρετα, αυτη δε δείκνυσι
10 προηγουμένως, δτι διαιρετά έστι, καί την ανάγκην της διαιρέσεως έπι-
δείκνυσι. καί μέντοι πρότερον μεν από της του συνεχούς φύσεως έδείκνϋτο
τά μόρια αύτου διαιρετά, νΰν δέ αυτά καθ' αυτά τά μόρια άποδείκνυται
τοιαύτα, γραμμήν δε το μέρος της γραμμής είπεν καί έπίπεδον το μέρος
του επιπέδου και χρόνον το του χρόνου καί δλως συνεχές το του συνεχούς Sö
15 μέρος, περί γάρ τών έν τοις συνεχέσι μορίων νυν ó λόγος έστίν, δτι ουκ
εστίν αδιαίρετα, 8 δείκνυσι πρώτον έπ! του μ ε γ έ θ ο υ ς , είτα καί επί του
χρόνου προσχρώμενος τ ω ομοίως έ'χειν προς άλληλα τόν τε χρόνον καί
το μέγεθος έφ' ου ή κίνησις. δείκνυσι δέ αυτό διά τής είς αδύνατον απα-
γωγής κατά τον δεύτερον τών υποθετικών δυνάμει συλλογιζόμενος ούτως·
20 εί τό μέρος του μεγέθους άτομον, διαιρεθήσεται τό ά τ ο μ ο ν το γάρ μέρος ίο
του μεγέθους διαιρείται· αλλά μην αδύνατον διαιρεΐσθαι το ά τ ο μ ο ν καί το
ήγούμενον άρα αδύνατον τό (το) μέρος του μεγέθους άτομον είναι, καί το
μέν συνημμένον δείκνυσι προσχρώμενος καί έναργεΐ οντι καί προειλημμένη
τιΰ έν παντί χρόνψ είναι το Οαττον καί βραδύτερον, είπερ έν παντί μέν
25 χρόνω κίνησις, έν π ά σ η δε κινήσει τό θάττόν έστι καί βραδύτερον, καί
έ'τι μέντοι τ ω το Οάττον κινούμενον έν τ ω ί'σψ χρόνο» μείζον διάστημα
κινεΐσθαι του βραδύτερον κινουμένου· τούτων δέ κειμένων τρίτον λαμβάνει 45
το καί έν λόγψ τινί δύνασθαι λαβείν τάς κινήσεις τήν τε του Οάττονος καί
τήν του βραδυτέρου, ώς έν τιΰ αυτψ χρόνω διπλάσιον κινεΐσ&αι τό θάττον
30 του βραδυτέρου ή ήμιόλιον. ταΰτα ουν προλαβών δι' εκθέσεως δείκνυσι
το προκείμενον ήμιόλιον υποθέμενος τήν του θάττονος κινησιν προς τήν
του βραδυτέρου, ώστε έν ω χρόνω το βραδύτερον κινείται τι μέγεθος, έν
τούτψ το θαττον εν καί ήμισυ έκείνου κινεΐσ&αι. δ ι ί β ρ ή σ θ ω ουν, φησί,
Δείξας διαιρετά τά μέρη τών συνεχών, του τε χρόνου καί του μεγέθους,
και δηλονότι και της μέσης τούτων κινήσεως, εκ τοΰ sì μή διαιρετά ε ΐ η 223Γ
ctottpsioOat το άτομον, όπερ αδύνατον, έπειδή και το νΰν τοΰ χρόνου τί 26
έστιν, είκότως έφεςής τά περί αυτου διαρΟροϊ. διττού δε οντος του vùv,
τοΰ μεν ώς α ρ χ ή ? καί πέρατος τοΰ χρόνου, ο αναλογεί τ ή σ τ ι γ μ ή τβ έν
5 τ η γ ρ α μ μ ή , του δε κατά χρόνον τον ένεστώτα λεγομένου, oc άντιδιήρηται
πρδς τον παρεληλυδοτα και τον μέλλοντα, το μεν ώς α ρ χ ή ν καί πέρας, ο
και άδιαίρετόν εστί, κ α θ ' αυτό καί π ρ ώ τ ω ς νυν λέγεσδαί φησι, το δε
Ιτερον ου κ α δ ' αυτό ουδε π ρ ώ τ ω ς , αλλά κ α δ ' δσον εχειν έν εαυτψ το so
π ρ ώ τ ω ς και καδ' αυτό. ουτω γα'ρ τοι καί έν τ ό π ω το μεν τι λέγεται καί}'
10 αυτό και πρώτοις, ο εν τ ω πέρατι τοΰ περιέχοντος έστι προσεχώς, το δε ουχ
ούτως, ώς έν τ φ οίκω είναι, διότι το πέρας του περιέχοντος προσεχώς έν τ ω
οικψ έστι. το ουν κ α δ ' αυτδ και π ρ ώ τ ω ς λεγόμενον νυν άδιαίρετόν, φησίν,
έ'στι και εν κατ' άριδμον το αυτό του μεν παρεληλυδότος πέρας, του δε
μέλλοντος α ρ χ ή , καί ουκ άλλο και άλλο ταΰτα, τοιούτον δέ ον ουκ εστι μέρος
15 χρόνου, εί'περ έν παντί ενυπάρχει χρόνοι τό αυτό α ρ χ ή καί τέλος ον, ώσπερ 35
το σημείον έν π ά σ η γ ρ α μ μ ή , δταν ώς μία καί σ υ ν ε χ ή ς λαμβάνηται· πάν τ η
γαρ έστι διαιρετή, και ή διαίρεσις κατά το σημείον. περί δή τούτου τοΰ
νΰν έ'δειςε μεν καί έν τοις περί χρόνου, δτι εστίν αμερες καί άδιαίρετον
καί έν παντί χρόνω εν καί ταυτόν, πέρας μεν τοΰ γεγονότος, α ρ χ ή δε τοΰ
•20 μέλλοντος, δείκνυσι δέ καί νΰν ταΰτα προλαβών ώς εναργές, δτι το νΰν
έ'σχατόν έστι τοΰ γεγονότος καί προ τοΰ νΰν τούτου, ο ειπεν αυτός, ου έ π ί · ω
τ ά δ ε , ώς έπί το γεγονός, ο υ δ έ ν äv είη τ ο ΰ μ έ λ λ ο ν τ ο ς , προ γαρ της
τοΰ γεγονότος τελευτής π ώ ς δύναται εϊναί τι μέλλον; είη γαρ iïv ουκέτι
μέλλον, άλλ' ετι γεγονός, προ τοΰ πέρατος υπάρχον τοΰ γεγονότος, πάλιν
25 δέ πρόδηλον, δτι ά ρ χ ή τοΰ μέλλοντος το νΰν εστίν, εί'περ μετ' αυτήν ουδέν
έστι τοΰ γεγονότος, π ώ ς γαρ άν τι παρεληλυδος είη μετά τήν τοΰ μέλ-
λοντος α ρ χ ή ν ; αλλ' δ μεν 'Αριστοτέλης έ π ί τ ά δ ε άμφοΐν ε ί π ώ ν , καί τοΰ
πέρατος καί της α ρ χ ή ς , ασαφή τον λόγον έποίησεν. δ δέ Ευδημος " ο υ δ έ ν ,
φησίν, έπί τάδε τοΰ πέρατος οόδε έπέκεινα τής α ρ χ ή ς . " ταΰτα ουν τό τε 45
30 εσχατον τοΰ γεγονότος καί το πρώτον τοΰ μέλλοντος, ών ουδείς μεταςυ
χρόνος ουτε π α ρ ε λ η λ υ δ ώ ς ού'τε μέλλων, έάν δ ε ι χ δ ή ταυτόν καί εν κατ'
αριθμόν δντα τά δοκοΰντα δύο, δεδειγμένον εσται, δτι και άόιαίρετόν εστι 223 Γ
τούτο, 8 αρχήν αμα καί πέρας του χρόνου το αυτό λέγομεν.
Ούτως ουν όρίσας ακριβώς το νυν, περί ou ó λόγος, δείκνυσιν δτι εν
καΐ ταύτόν έστι τ ο έ σ χ α τ ο ν τοΰ τε παρεληλυθότος και τοΰ μέλλοντος
5 ε σ χ α τ ο ν καί την αρχήν τοΰ μέλλοντος καλέσας, διότι καί ή αρχή πέρας 60
τι καί άμερές έστι. δείκνυσι δε αύτό τρία συναγαγών αδύνατοι επόμενα
τψ λέγοντι μή εν καί ταύτόν είναι νυν το πέρας του παρεληλυ&ότος καί
τήν αρχήν τοΰ μέλλοντος, αλλ 1 ετερον καί ετερον, ών το μεν πρώτον έκ
διαιρέσεως εΐληπται τοιαύτης· εί εστίν έτερον καί ετερον, ή ε φ ε ξ ή ς έστιν
10 αλλήλων (το δε έ φ ε ς ή ς νυν αντί τοΰ εχεσ&αι καί άπτεσθαι λαμβάνει) ή
κεχωρισμένα άλλήλων καί où* εστι παρά ταύτα· εί οδν μήτε απτεσ&αι |
δυνατόν αδτά, où μόνον δτι τά άπτόμενα άλλο χ ρ ή εχειν το πέρας, ψ 223 ν
άπτεται, καί άλλο το περατούμενον, άλλα καί, δπερ αυτός φησιν, δτι άόύ-
νατον συνεχές τι ές άμερών είναι, εστι δέ ó μεν χρόνος συνεχής, τά δε
15 πέρατα αυτοΰ άμερή • τοΰτο γαρ ώς όμολογούμενον νυν ειληπται διά το τά
πέρατα υποκεϊσδαι. εί γαρ μή εϊή αμερή, ουκ αν εϊή έσχατα, αλλά τού-
των άλλα τά έσχατα, δόξει δε ουτω συλλογιζόμενος το έν άρχη λαμβάνειν 5
προέκειτο γαρ δεΐξαι το νυν άδιαίρετον. έάν γάρ, φησίν, δ ε ι χ θ η , οτι ταυτόν
άμα, φανερόν έσται δτι καί άδιαίρετον. ó δέ προσχρήται τούτω ώ ς έναρ-
20 γεΐ αδύνατον λέγων συνεχές τι είναι ές αδιαιρέτων, καί δυνατόν λέγειν,
δτι τό προσεχώς ζητούμενόν έστιν, εί άμφω ταύτα τά πέρατα εν κατ'
άρι&μόν έστι· καί τοΰτό έστι το ν ΰ ν καί προς τοΰτο παρείληπται ώς
έναργές το μή είναι δύο πέρατα άπτόμενα άλλήλων καί ποιοΰντά τι συνεχές
δια τό δεΐν μεν τά άπτόμενα κατά μέρη άπτεσ&αι, τά δέ πέρατα άμερή ίο
25 είναι καί άδιαίρετα έκάτερον κα&' αυτό, έπεί ουδέν κωλύει άπ1 άλλήλων
κεχωρισμένα καί διηρημένα είναι, δπερ έπί τοΰ πέρατος καί τής άρχής
αδύνατον ον δειχόήσεται. έδείχΟη δέ καί)όλου, δτι μή οΓόν τε ές άμερών
άπτομένων άλλήλων γίνεσθαι το συνεχές, καί δια μέν τούτου δέδεικται,
οτι ουκ εστι δύο τά έσχατα ώς άπτόμενα άλλήλων, διά δε τοΰ έφεςής,
30 δτι ούδέ ουτω δύο ώς κεχωρισμένα, ές ών συνάγεται δτι εν καί ταυτόν·
φ άκολουΟεΐ το καί άδιαίρετον αύτό είναι ουχ ώς έπί δύο περάτων νΰν 16
λεγόμενον, ωσπερ πρότερον, άλλ' ώς έπί τοΰ κοινοΰ, καί μέντοι τοΰ άδιαι-
ρέτου ουκ άπό τοΰ συνεχοΰς δεικνυμένου, ώς πρότερον, άλλ' άπό τοΰ εν
είναι, ώστε où το έν άρχ·ή λαμβάνει ó λόγος ένταΰδα μέν τά υποτε&ε'ντα
1 καί om. a F 3 ουν om. C M δ και (ante τήν) oui. C M τήν iter. C
6 άμερές C M : μέρος a A : dp/ή F αύτό] τοΰτο a F αυνάγων a F 7 ëv καταυ-
τόν Μ 10 λαμβάνειν F 11 κεχωρισμένως a F post άλλήλων add. ¿στίν
CM 12 τό om. a ψ] 8 F 13 οτι oui. F 14 τι om. F : τι; a
15 τά a F : oui. A C M 16 εϊή pr.] ή F 16. 17 τούτων A C M : ante άλλά F : om.
τοότφ a 18 προύκειτο a 2 0 ou δυνατόν A 1 2 1 ταΰτα om. A C M
ante êv add. ά'μα a A F 2 4 κατά τα a F 2 5 έπεί] έπειαέ Μ 1 χωλύει—έδείχθη
δέ (27) om. Μ 1 2 8 τό] τι a 30 οί>δέ scripsi (cf. ρ. 9 5 7 , 6 ) : ουτε libri
ταύτόν] τό αύτό a F 31 post ω add. καί Α 3 4 ¿ λόγος A C M : ó χρόνος F : 6
άριοτοτέλης a ϋϊίοτιθέντα F
SIMPLICII IN PIIYSICORUM VI 3 [Arist. p. 2 3 3 b 3 3 . 2 3 4 * 7 ] 957
δύο πέρατα άμερή άναγκάσας είναι, έχει δε το ευρεθεν εν χαΐ ταυτον 223 ν
άδιαίρετον αποδεικνύς.
Δείξας, δτι 1ν καί ταυτον έστι καί άδιαίρετον τό ώς αρχή άμα καί
πέρας λαμβανόμενον νΰν, έ'τι παραδοξότερον έπάγει το μηδέν έν αυτω μήτε
25 κινεϊσ&αι μήτε ήρεμείν. καί δείκνυσιν αυτό St« πλειόνων έπιχειρημάτων,
ών τό πρώτον τοιοΰτόν έστιν· ε( κινείται τι έν τω νΰν, διαιρετον εσται το
νΰν· άλλά μην τοΰτο αδύνατον (δέδεικται γάρ αδιαίρετον)· ουκ άρα κινεί-
ται τι έν τψ νΰν. καί ή μέν πρόσληψις φανερά, δτι αδύνατον διαιρεθήναι
1 δτψοΰν αυτοΰ aAC 2 : ότωοΰν αυτά C ' : ότωοΰν αυτό Μ : τώ αότώ F 2 καί om. F
TUJ νΰν] τό vüv F 3 κινηθήσεταί aF òè C F M : δή aA 5 αότοΰ ora. a F ήρεμή-
σοι F post ήρεμήσει add. των αυτών a 11 κινούμενο] φαινόμενα C'M 12 πέρασιν
ACM: πράγμασιν aF 14 ανάγκη — χρόνω (15) om. F 16 fortasse συνάγον ut
p. 961,22 17 κατηγορικός oui. F ante ήρεμεΐν add. εί F 18 αυτά (post Ιχειν) F :
και ante αύτό add. C 2 xal vúv aCM: το(νυν F : νΰν A 21 τό κινουμενον καί (καί
oui. a) χινεΐσδαι aF 23 φανερόν — απαν (24) om. F ουν om. a 24 παν ex
Arist. a 28 òè om. M 29 μέν A : om. aCFM ήρε("'ϋ C
31 δτι — κινεΐσθαι (p. 963,1) om. F μόνος CM
SIMPLICII IN P H Y S I C O R U M V I 4 [Arist. p. 234b 10] 963
αλλά καί το κινούμενον αυτό καί ή κίνησις και xò κινείσδαι καί το μέγε- 224ν
θος έφ' ου ή κίνησις. καί ομοίως ε χει πάντα, διότι ενός διαιρουμένου
καί τα άλλα διαιρε&ήσεται. νυν 6ε τέως, οτι το κινούμενον διαιρετον, δεί-
κνυσι προλαβών όμολογούμενον, οτι πάσα μεταβολή εκ τίνος εις τί έστι.
5 χαί ως έπί διαιρέσει τοιαύτη ποιούμενο; τον λόγον λέγει· έπειδή το μετα-
βάλλον εκ τίνος εις τι μεταβάλλει, ανάγκη αυτό | έν τ ω μεταβάλλειν ή 225Γ
έν έκείνψ έ'τι είναι ές ου μεταβάλλει καί αυτ?> καί τά μέρη αυτοΰ ή έν
τ ω εις ο μεταβάλλει ή έν αμφοτέροις η έν ουδετερφ αυτό πάλιν καί τά
μέρη αυτοΰ, ή το μέν τι αυτοΰ έν Ικείνφ έ£ ου μεταβάλλει, το δε έν
10 έκείνω ε(ς ο μεταβάλλει, και παρά ταύτα ου δοκεϊ τι άλλο εϊναι τμήμα
της διαιρέσεως, έάν ουν δειχί)"^, οτι ουδέν των άλλων τμημάτων υγιές
έστι, καί λειφδη το λέγον το μέν τι αυτοί» είναι έν τ ω έζ ου μεταβάλλει, 5
το δε έν τ ω είς 8 μεταβάλλει, διαιρετον δηλονότι φανήσεται το μεταβάλλον·
αλλ' οτι μέν οταν η έν τούτφ έ£ ου μεταβάλλει οό μεταβάλλει, δήλον
15 (ήρεμεΐ γάρ τότε καί ουπω μεταβάλλει), αλλ' ουδε όταν έν έκείνφ είς 8
μεταβάλλει (μεταβεβληκός γαρ έσται τότε καί οό μεταβάλλον), αλλ' ουδ'
έν ά μ φ ο τ έ ρ ο ι ς ολον είναι δυνατόν αυτό, τ φ τε ές ου μεταβάλλει καί τ ω
εις 8 μεταβάλλει (αυτό τε γαρ εαυτοΰ χωρίς έ'σται καί άμα μεταβεβληκός
Ισται χωρίς του μεταβάλλειν), άλλ' ουδέ ούτως εςει, ώστε έν μ η δ ε τ έ ρ ω ίο
20 είναι μήτε αυτό μήτε τά μέρη αυτοΰ. έν μ η δ ε τ έ ρ ω δέ ούτως λέγεται ως
'μηδε έν τ ω μεταςύ', ώς ειται δήλον· καί εστι τοΰτο πάντων άδυνατώτατον.
λείπεται άρα του μεταβάλλοντος το μέν τι είναι έν έκείνω έξ ου ή μετα-
βολή, τδ δέ τι έν έκείνω είς 8 μεταβάλλει· si δε τοΰτο, διαιρετον έσται.
οόχ οτι όταν άπο λευκοΰ είς μέλαν μεταβάλλη, το μέν έν τ ω λευκά
25 εσται, το δε έν τ φ μέλανι - ανάγκη γάρ έν τ ω φαιοί πρώτον γενέσθαι,
διό προσέδηκε το λ έ γ ω δέ ε ί ς ο μ ε τ α β ά λ λ ε ι τ ο π ρ ώ τ ο ν κ α τ ά τ η ν 15
μ ε τ α β ο λ ή ν , ο ί ο ν έκ τ ο ΰ λ ε υ κ ο ΰ τ ο φ α ι ό ν , ου τ ο μέλαν. διό ουκ
ανάγκη το μεταβάλλον ή έν τ ω έξ ου εΤναι ή έν τ ω είς 8. αλλ' έν τω
π ρ ώ τ ω κατά την μεταβολήν πρώτον δέ τοΰ είς 8 ώς είς τέλος το μεταξύ
30 καί τοΰ μέλανος το φαιόν. δια γάρ τούτου από τοΰ λευκοΰ οδεύει έπί
2 καί OÍD. a ένός] όμοίως F 4 post προλαβών add. ώς aF. fortasse ( τ ο ) ut p. 961,1
5 διαιρέσεως τοιούτης aF τον λόγον oro. F : ante ποιούμενος a λέγει a F : om. A C M
G αυτό a C M : αύτώι A : το αύτό F μεταβάλλειν, μ in ras. C 7 ετι oui. F : post
είναι C M καί (ante αυτό) oro. C M μέρη αύτό Α 1 7. 8 ή έν τ ψ είς 8 (8
in ras.) C M : η (in corr. A ) είς 8 a A : είς 8 F 8 αύτό a A F : αύτών C M 9 το
μέν τι AC'-'M 2 : τό μέντοι C M 1 : πάλιν τι F : πάλιν τό μέν τι a post αυτοΰ add. καί F
10 τμήμα είναι a F M 12 ληφδη C M 13 έν τ ώ είς ο C M : έν τιΰδε είς 8 a A F
15 έν om. Μ 16 γάρ om. C τότε oro. C 16. 17 ούδ' έν] ούδέ F 17 post
αύτό add. ώστε είναι έν C M τ ω (pr.)] τό F τ ώ (alt.)] τό F 18 τε om. aF
χωρίς έαυτοΰ C M 19 ουδέν F ώστε ACM: ώσπερ F : ώς a 21 πάντων
τούτο (τούτων F ) τό aF 22 μέντοι F 22. 23 έξ ου μεταβάλλει, τό δέ έν aF
24 έάν F άπά τοΰ λευκοΰ aF μεταβάλη F 26 ante κατά inserunt και
AF 29 τό (ante μεταξύ) om. M 30. p. 964,1 έπί τό μέλαν οδεύει άπό του
λευκοΰ aF 30 ante λευκοΰ add. φαιοΰ del. C
11*
964 SIMPLICII IN PHYSICORUM VI 4 [Arist. p. 234b 10]
τό μέλαν, ωστε δταν λέγη ουχ οίον - ε είναι έν τ ψ είς ο μεταβάλλει, ουκ 225··
είς 8 πρώτον μεταβάλλει άκουστέον, αλλ' έ φ ' 8 σπεύδει ώς έπΐ τέλος,
ομοίως δε καί δταν λέγη ο ύ τ ε έν μ η δ ε τ έ ρ ψ , ούχ ώς έν τ ω μεταξί) 20
δυναμένου είναι λέγει, αλλ' ώς ει έ'λεγεν 'οΰτε έν τ ω λευκώ οίίτε έν τ ψ
5 μελάνι ουτε έ'ν τινι τών μεταξύ.' φ α ν ε ρ ό ν ο υ ν , φησίν, δ τ ι π α ν τ ο μ ε -
τ α β ά λ λ ο ν ε σ τ α ι δ ι α ι ρ ε τ ό ν , των δέ μερών ουδέν χαί)' αυτό μεταβάλλει,
αλλ' δσα τούτων μεταβάλλει, κατά συμβεβηκός μεταβάλλει· του γαρ σώ-
ματος κινουμένου κινείται χαί τά έν αυτω οίον έπίπεδον, γραμμή, στιγμή.
Έ κ δέ τούτου του έπιχειρήματος δυνατόν έστι λύειν τον την κίνησιν
10 άναιροΰντα λόγον έκ του δεΐν το κινούμενον ή έν τ ψ έξ ου ή χίνησις είναι 25
ή έν τ<Γ εις 8 ή κίνησις, μηδέτερον δέ δυνατόν είναι· εν τε γαρ τ ψ έξ
ου 8ν ουπω κινείται, χαί έν τ ψ είς 8 ον ουκέτι κινείται αλλ' ηρεμεί·
έδείχδη γάρ δτι έν ουδετέρψ δλον, αλλά τό μέν τι αυτου έν τούτψ τό δέ
έν έκείνψ. έν δέ τούτοις ó Άλείανδρος εις τήν οίκείαν περί ψυχής ύπό-
1δ θεσιν πάντα ελκών τήν λέγουσαν άχώριστον είναι τοΰ σώματος τήν ψ υ χ ή ν ,
και έκ των νυν λεγομένων φησίν δήλον είναι τούτο, εί'περ ή ψ υ χ ή ασώ-
ματος καί άμερής, τό δέ άμερές ου κινείται, εί ανάγκη τοΰ κινουμένου το μέν 8«
τι έ( ου κινείται τό δέ εις 8 κινείται, τό δέ μή κινούμενον oò χωρίζεται,
"τούτο δέ, φησί, το άτοπον φεύγοντές τίνες δ χ η μ α αυτή σώμά τι περιά-
20 πτουσι, και λανδάνουσιν έαυτους διά τούτου ή σώμα ôtà σώματος χ ω ρ ε ΐ ν
λέγοντες, ε" γε ή ψυχή είς παν είσκρίνεται το σώμα ουσα μετά σώματος,
ή καί τούτου χωρι'ζοντες αυτήν καί κινουντες κα&' αυτήν έν τ η είς τά
σώματα είσκρίσει." ρητέον δέ οίμαι πρός μέν τό μ ή κινεΐσθαι τήν ψυχήν 35
άμερή ουσαν, δτι σωματικήν μέν ου κινείται κίνησιν, κινείται μέντοι βου-
25 λευομένη καί διανοούμενη χαί κρίνουσα χαί θεωρούσα τάς ψ υ χ ή προση-
κούσας κινήσεις, καί δύναιτο μέν αν οίμαι ó αποδοθείς της κινήσεως
ορισμός καί ταίς ψυχικαΐς κινήσεσιν έφαρμόττειν ή ταΐς γε πλείσταις έχου-
σαις το δυνάμει έν τ ψ κινεΐσθαι. εί δέ καί μή έφαρμόττει αλλά κεχώ-
ρισται, κατ' άλλο τι κινήσεως είδος αύτάς άφοριστέον. ταΰτα δέ και τον
30 κορυφαΐον αρέσκει τών 'Αριστοτέλους έταίρων τον Θεόφραστον έν τ ψ πρώ- 40
τ ω τών Περί κινήσεως αυτου λέγοντα, δτι " α ί μέν όρέξεις και έπι&υμίαι
καί οργαί σωματικαί κινήσεις είσί καi από τούτου την αρχήν έ'χουσιν, 225r
ο σα ι δε χρίσει; καί θεωριαι, τ α ύ τ α ; ουκ έ'στιν ε te ετερον άναγαγεΐν, αλλ'
έν αύτΫ) τ-β ψυχ-fi καί ή αρχή καί ή ενεργεία και το τέλος, εϊ δέ δή καί
ó νους κρείττόν τι καί Βειότερον, άτε δή έςωί)εν έπεισιών καί παντέλειος."
5 και τούτοις επάγει " υπέρ μεν ουν τούτων σκεπτέον, ει τινα χωρισμον έ'χει
προς τον δρον, έπεί τό γε κινήσεις είναι καί ταύτας όμολογ'ούμενον". 45
καί Σ τ ρ ά τ ω ν δε ó Λαμψακηνός ó Βεοφράστου γεγονώς ακουστής καί έν
τοΓς άρίστοις [Ιεριπατητικοΐς άριί)μούμενος τήν ψυχήν ομολογεί κινεΐσί)αι
ου μόνον τήν άλογον αλλά καί τήν λογικήν, κινήσεις λέγων είναι τάς ένερ-
10 γείας καί τής ψυχής, λέγει ουν έν τιΰ ΙΙερί κινήσευκ προς άλλοις πολ-
λοίς καί τάδε· " α ε ί γ'άρ ó νοών κινείται ώσπερ καί ó όρων καί άκούων
καί οσφραινόμενος· ενέργεια γαρ ή νόησις τής διανοίας καθάπερ καί ή
ορασις τής όψεως", καί προ τούτου δε του ρητού γέγρα»εν· '"έπεί ουν 50
είσιν αί πλείσται τ ω ν κινήσεων αί'τιαι, ας ή ψυχή καί)' αυτήν τε κινείται
15 διανοούμενη καί ας υπό τ ω ν κινήσεα>ν έκινήί)η πρότερον. δήλον δέ ε σ τ ί ν
οσα γαρ μή πρότερον έώρακε, ταύτα ού δύναται νοεϊν, οίον τόπους ή
λιμένας ή γραφάς ή ανδριάντας ή ανθρώπους ή τ ω ν άλλυιν τι τ ω ν τοιού-
των". αλλ' οτι μεν ή ψυχή κινείται | κατά τους αρίστους τ ω ν Περιπατη- 225ν
τικών, καν μή τήν σωματικήν κίνησιν, δήλον έκ τούτων, καί. αυτός δε ó
20 'Αριστοτέλης έν τόΐ τελευταίο) βιβλίω ταύτης τής πραγματείας "ή γαρ
φαντασία καί ή δόςα, φησί, κινήσεις τινές είναι δοκούσι." προς δέ τον
ετερον τον από του οχήματος λόγον ρητέον, οτι ού δια το χωρίζεσί)αι
τούτου του σώματος τήν ψυχήν το όχημα εκείνο φαμεν αυτής έςηρτήσΟαι·
καί γαρ έν αυτψ ουσα κεχώρισται κατ' ούσίαν αυτού· ει γάρ ένεργείας 5
25 εχει χωριστάς αυτού, πολλοί μάλλον τήν ούσίαν έ'χει κεχωρισμένην, ώ ς ó
'Αριστοτέλης έν rfl [Ιερί ψυχής διετάςατο. ού μέντοι ουδέ τοπικώς έν
τούτο» τ<ΰ σάιματι λέγεται είναι ή ψυχή ωσπερ έν άγγείω, άλλα σχετικώς,
ώ σ τ ε προς το χο»ρισί>ήναι αυτού ού δεΐται σώματος άλλου τοπικώς κινου-
μένου· αρκεί γαρ ή τού σώματος άνεπιτηδειότης πρός το μή οέχεσί)αι τήν
30 έ'λλαμψιν τής ψυχής· καί τοΰτό έστι το χωρισί)ήναι τήν ψυχήν. αλλ'
το δέ τι έν τιδ εϊς δ. ουτω γάρ έπί τούτων το ποθέν ποι, επί δε της 226··
αλλοιώσεως και της αόξήσεώς τε και μειώσεως ουκ άναγκαΐον δοκεϊ το ο
ούτως εχειν, αλλά δύναται έπί τούτων καΐ ή αλλοίωσις αθρόα γίνεσθαι καί
αίίξεσθαι αθρόως· παντί γάρ μορίω του αόξομένου ή πρόσθεσις αμα γίνε-
5 τί)αι δοκεΐ, ομοίως δε καί ή μείωσις αθρόα, "γίνοιτο δε άν, φησίν ó
'Αλέξανδρος, κίνησις καί έπί των αθρόως μεταβαλλόντων τ ω πάντως είναι
καί έπί τοότων τι μεταξύ, καθ' ο ή μεταβολή γίνεται, καί μή δύνασΟαι
το μεταβάλλον κατ' αδτά έκ τούδε εις τόδε μεταβάλλειν, ει μή διά του
μεταξύ· το γάρ μέγεθος, εις 8 μεταβάλλει το αύξόμενον, καί πάν τό προσ- ίο
10 τιθέμενον α ό τ ψ , ίνα αύςηΟη, διαιρετόν έ σ τ ι ν ομοίως δέ καί το απιόν,
ίνα μειωθ-ξ. XCÙ TÜJV 7Îοιοτήτων δέ, είς ας ή κατά άλλοίωσιν μεταβολή
γίνεται, έ'στι τινά τά μεταξύ, δι' ών έπί το είναι τοιούτον μεταβάλλει το
άλλοιούμενον, καν δλον άμα μεταβάλλη· είς 8 γάρ äv μεταβάλλη, εσται
τι εκείνου πρώτον, 8 μεταξύ έστι του τε έξ ου μετέβαλλεν καί του είς 8
15 μεταβέβληκε· διό καί πάσα κίνησις έν χρόνω. χ ρ ή δέ, φησίν ó 'Αλέξαν-
δρος, περί τούτου έπι πλέον ζητήσαι. μετ' όλίγον γάρ δεικνύς, οτι διαι- 15
ρετόν έστι καί ή ποιότης, καθ' ην άλλοίωσις γίνεται, λέγει οτι "κατά
συμβεβηκός." τ η γάρ του άλλοιουμένου διαιρέσει συνδιαιρείται, ως καί
τούτου κατά μόρια μεταβάλλοντος, μήποτε δέ, φησίν, ά'μεινον άκούειν
20 του ' ώσπερ οόκ αθρόας γινομένης μεταβολής" ουχ ώς έ φ ' ολου του κι-
νουμένου εΐρημένου, αλλ' ώς μέρους του κινουμένου αθρόως μεταβάλλοντος,
ουκέτι δε καί ιοΰ ολου· μέρος γάρ του πηγνυμένου γάλακτος αθρόον μετα-
βάλλει, αλλ' ου το δλον· ου σημεΐον xò μή αεί ομοίως γίνεσθαι τήν πήξιν 20
έπί τε πλείονος και έλάττονος· έπί παντός γάρ θαττον μεταβάλλει το εΰ-
25 παθέστερον ή τ η φύσει ή τ ω έγγυτέρω του ποιουντος εΤναι. και του ήλιο-
καυτοΰντος μέρος αθρόον μεταβάλλει· ή γάρ τετραμμένη προς τον ήλιον
επιφάνεια πρώτη · ήν δε ουκ αυτή ή κινούμενη, αλλ' ου ήν αυτη. το δέ
αυξόμενον sí και παν αυξεται, αλλ' οόχ α μ α · ά'λλα γάρ ά'λλων μόρια έγγυ-
τέρω της χορηγούσης αυτοϊς τήν αυξησιν τροφής." ταύτα μέν ουν ó
30 'Αλέξανδρος είς τούτον συνεβάλετο τον τόπον, ó δέ εΰφραδής Θεμίστιος 25
ουκ αποδέχεται τοΰ Αλεξάνδρου το καί έν τοις δοκοΰσιν αθρόως μεταβάλ-
Β Γ , δήλον οτι κα ί ολ/jv τήν Δ Ζ ανάγκη ολου είναι τοΰ Α Γ . άλλου γαρ 226 >·
ουχ οίον τε αυτήν είναι δια το κείμενον καθόλου, οτι ουδέν κινείται κατά
τήν άλλου κίνησιν. τούτου γαρ κειμένου οιίτε των μερών τίνος του Α Γ
μεγέθους εσται ολη ή Δ Ζ κίνησις οΰτε άλλου τινός παρά ταύτα· ουτω μεν
5 ουν καθ' ενα τρόπον έδείχθη το προτεθέν · ήν δέ τούτο οτι ή των μερών
κίνησις συντεθείσα ολη του εκ τών μερών μεγέί)ους όλου εσται κίνησις. 25
καί το άντίστροφον ουν αληθές, οτι εί του ολου ολη, καί τών μερών τά
μέρη, ψ ακολουθεί ές ανάγκες το τήν κίνησιν διαιρείσθαι κατά το κινου-
μενον μέγεί)ος. αλλά δια τί μή του Α Ι ' μεγέθους κίνησίν τινα λαβών τήν
ΙΟ Δ Ζ καί ουτω του μεν A B τήν Δ Ε δειςας, του δέ Β Γ τήν Ε Ζ , συνήγαγεν
οτι κατά το μέγεθος διαιρείται ή κίνησις; ή οτι τοΰτο το έν « ρ γ η ήν λα-
βείν, αλλ' ου δι' έτερων αποδεϊςαι το προκείμενον. καί μέντοι εί ολου
του Α Γ ολη ες α ρ χ ή ς ελήφθη ή Δ Ζ , ου πάντως ήκολούθει καί τά μέρη 80
τών μερών, τί γάρ; ε? αδιαίρετος ήν ή κίνησις; ε? μεντοι τά μέρη τών
15 μερών, ανάγκη καί τήν δλην του όλου. το γάρ ολον και άδιαίρετον είναι
καί διαιρετον δυνατόν.
3εοόΓ|'μενον αύτιυ έν τη προ ταύτης επιχειρήσει)· αλλά μην τά μέρη της 226ν
Δ Ζ τά Δ Ε Ε Ζ των του Α Γ μερών έστι, τοΰ τε A B καί του Β Γ , καί ου 4β
δύναται ταύτα τά μέρη της κινήσεως και άλλων είναι μερών· ου γάρ οίον
τε την αυτήν καί μίαν κατ' άριί)μόν πλειόνων είναι, λείπεται άρα δλην
δ τήν Δ Ζ κίνησιν όλου τοΰ Α Γ μεγέθους είναι.
Δείςας τήν Δ Ζ κίνησιν ολην τοΰ Α Γ μεγέθους ούσαν ολου δια τοΰ μή
δύνασί)αι άλλου τινός αυτήν είναι μεγέί)ους νΰν δείκνυσι το αύτο δια
10 τοΰ μή δύνασΟαι άλλην τινά κίνησιν είναι τοΰ Α Γ μεγέθους παρά τήν
ΔΖ. d γαρ δυνατόν, εστω τοΰ Α Γ μεγέθους δλου άλλη τις παρά τήν
Δ Ζ ή Θ1· τά δή μέρη της Θ1 Ισται τών μερών τοΰ Α Γ . καί εί μεν τά 6
μέρη τής ΘΙ κινήσεως οΓον τά Θ Κ ΚΙ ίσα εστί τοις μέρεσι της Δ Ζ κι-
νήσεως τοις Δ Ε Ε Ζ , και τά αυτά ανάγκη καί τήν ολην τήν θ ΐ τη δλη
15 τη Δ Ζ ίσην είναι και τήν α υ τ ή ν έκαστου γάρ κίνησις μία. καί ου δύναν-
ται οΰτε τών μερών τοΰ Α Γ άλλαι τίνες εΐναι κινήσεις μετά τών Δ Ε Ε Ζ
οιίτε τοΰ ολου μετά τής Δ Ζ · αλλ' εί μεν ή Θ1 κίνησις εις τάς τών μερών
κινήσεις διαιρεδείη, ή αυτή έ'σται τη Δ Ζ · εις γάρ τά εκείνης μέρη οιαι- ίο
ρεϊται. αυτός δε άντί τοΰ είπεϊν ' ή αυτή έ'σται τ η Δ Ζ ' , είπερ εις τά έκεί-
20 νης μέρη διαιρείται, ί σ η ε σ τ α ι είπεν ή Θ1 τ η Δ Ζ . εί δε αφαιρουμένων
άπό τής Θ1 τών ίσων τοις Δ Ε Ε Ζ άπολειφί)είη τι άλλο μέρος οΓον το
Κ Ι , τοΰτο το μέρος τής Θ1 κινήσεως ο υ δ ε ν ο ς ε σ τ α ι κ ί ν η σ ι ς τοΰ Α Γ ·
OUTS γ ά ρ τ ο ΰ δλου ( ή γάρ ΘΙ δλη τοΰ δλου ην) οΰτε μέρους τινός αυτοΰ·
ουδε γάρ έχει τι άλλο μέρος παρά τά A B Β Γ , ών ήν κίνησις ή ΘΙ εις δύο
25 διαιρεΟεΐσα ίσα ταΐς Δ Ε Ε Ζ . ειπών δε οίίτε ά λ λ ο υ τών μερών το μεν 15
προσί>είναι, διότι μηδέν άλλο μέρος εχει, παρείασεν ώς σαφές, οτι δε ού-
δενός τών εις α διήρηταί έστιν, έ'δειξεν ειπών δ ι ά το μίαν είναι τοΰ
ε ν ό ς · ού γάρ δύναται το αυτό μέρος άμα τών τε Δ Ε ΕΖ μερών τίνος
είναι και δλου, αλλ' ουδέ και έ'ςωΟεν άλλου τινός εσται. ου αίτίαν προσέ-
1 αύτό F 6 ετιν Μ : μεν έστι a ex Arist. vulg. (sed om. E F ) τοΰ ό'λου κίνη-
σις άλλη ex Arist. vulg. a καί oui. F 7 παντός] τινός F αυτοϋ F
9 ante vûv iterata vûv — δΰνασϊαι ά'λλου — μεγέθους del. C 11 γάρ] γε F 12 εί
ία ras. Α : ή F 13 Κ Ι oui. C εσται Α τοις] τής F : οίον τοϊς a
14 καί (ante τ ά ) om. F 15 τ η OÍD. a 15. IG δύναται F M 16 αλλας (oui.
τίνες) F κινήσεις είναι aF 17 εί] ή F 18 καί ή αυτή F ΔΖ] Ζ
om. in lac. x x x v litt. M 18. 19 post διαιρείται lac. x litt. M 19 δέ om. M
είπερ — Δ Ζ ("20) om. M 20 Δ Ζ a: δεζ A C F τοις C M (cf. v. 14): της (post ίσων) a F :
τοΰ A 21 τι om. A 22 τό μέρος om. F τοΰ Α Γ om. C M οόδε a: ουτε
ACFM 24 τά M : τό a A C F ήν a C F : ή M : ήν ή A Θ1 a: »x ACFM
2δ ίσα post Ε Ζ a 26 μή δέ aF παρήκεν a δε om. F 27 διαιρείται F
τοΰ om. Arist. cod. E 1 2S τινές C 1 29 καί (post ουδέ) om. fortasse recte C M
S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R Ü J I Vf 4 [Arist. p. 2 3 4 b 3 4 ] 973
1 post τό lacunau] posili, intcrcidisse credo συνεχές είναι 2 post ενός add. ουδέν δ έ —
aß (3γ συνεχούς τινός / a i ένος delevit C τά ACM : την a F 4 εσται M
5 της alt.] του a G κινήσεις a Δ Ε Ε Ζ ] δεζ Μ 7 άπόχειται a εσται a
8 εταιραι C 10 post οΰτε prins add. δέ a 11 λείπει CM 12 εί] ή F
14 διαιρέσεως (ante κατά) ut vid. Α 1 κινουμένου, ι in ras. C IG του το5 A ' C : του
aA2FM 17 μεριστον om. F έστιν a C F : εστω Α ' : εστι A 2 : om. in lac. iv litt,
sed in mrg. rest. M 18. 19 εί δέ — κινουμένου ( 1 9 ) om. F : iteravif, sed delevit C
20 post κινουμένου habet εί δέ — μόρια του κινουμένου F 21 Εΰδημος] fr. 05.
ρ. 8 7 , 2 3 S p . 24 ό-οστημόριον, οστ in ras. Α -/ινούμενον (om. του) F
εί] καί εί Μ : καί ή C 2 6 ν. ai oíd. F 27 Εΰδημος] fr. 6 5 p. 8 8 , 5 Sp.
30 καί (post σκέλος) oui. a ίδιαι] ήδη F 31 αί om. CM αριθμοί] κατ'
άρι&μο'ν F τό òil////ii C : τό, s u p e r s c r i p t δέ A 32 εϊδει] ήδη F
974 SIMPLICII IN PHYSICORUM VI 4 [Arlst. p. 234 b 34. 235» 10]
Tifi τοΰ όλου ή αυτή. τί γάρ διαφέρει την έκαστου καθ' εκαστον ειπείν 227r
ή απάντων «¡χα; έπι δέ των φερομένων πώς έροΰμεν; Εκαστον γάρ των
¡χορίων Γσην ένήνεκται και το πρώτον ληφθέν καί το εσχατον καί όποιονοΰν.
αλλά δή τά μόρια άπειρα, πότερον ουν την του ολοο κίνησιν σταδιαίαν
5 λεκτέον ή πολυστάδιον; άπειρα γάρ εσται σταδία το δλον ουτω γε διελη-
λυθός. ή δέ αυξησις τ η αλλοιώσει φαίνεται συμπαθεστέρα, ώστε αί μεν
τούτων κινήσεις κατά τάς των μορίων κινήσεις μερισθήσονταί πως. περί 45
δε της κατά τόπον σκεπτέον." ταύτα μέν ουν ó Ευδημος αύτοΐς ρή-
μασιν απορεί, ρητέον δέ οΐμαι προς αυτά το προ όλίγου ρηθέν, ότι κ3ν
10 μ η καθ' αυτά κινήται κατά τόπον τά μέρη του συνεχούς, αλλ' εν γε τ ω
ολω κινείται· καί δια τοΰτο καί ή κίνησις καί το μέγεθος διαιρετά, αλλ'
ου διηρημένα λέγεται, διίβρημένα γάρ αν ήν, ει Ικαστον τών τοΰ ολου με-
ρών καθ' αυτό έκινεΤτο.
ρ. 2 3 5 " 1 0 "Αλλη δέ κατά τον χρόνον εως τοΰ ανάγκη πάσαν κί-50
15 νησιν διαιρεϊσθαι κατά τον χρόνον.
χρόνου την ήμίσειαν της Β κινηθήσεται· και αει τ η τοΰ χρόνου διαιρέσει 227*
συνδιαιρεθήσεται κατά τά αυτά και ή κίνησις. άνάπαλιν δέ, ε? ή κίνησις 3»
διαιρετή και ώ ; διαιρετή (τοΰτο γαρ νΰν μάλιστα δείκνυται), και τον χρόνον
ούτως ανάγκη διαφετόν sîvat. εί γαρ δλην την Β κίνησιν έν τ ψ Α παντί
5 χρόνιο κεκίνηταί τ ι , την ήμισειαν αυτής έν τω ήμισει και την έλάττονα
αεί έν t(û έλάττονι κινηθήσεται χρόνω.
10 Δείςας τον χρόνον καί την κίνησιν άλλήλοις ομοίως διαιρούμενα δεί- 45
κνυσιν, δτι κ α ί τ ο κ ι ν ε ΐ σ θ α ι , δ έστιν ένεργεια κατά την κίνησιν ή πάθος,
ομοίως τ η κινήσει διαιρείται, εί γάρ το κινεΐσθαι παρουσία κινήσεως έστι,
δήλον δτι τ η μεν της πλείονος κινήσεως παρουσία πλεΐον το κινεΐσθαι, τ η
δέ της έλα'ττονος ελαττον, ώστε συνδιαιρεθήσεται τ η κινήσει το κινεΐσθαι,
15 ής παρουσία έστίν. d γάρ το Γ έστι τό κινεΐσθαι δλον, ή δέ Α Δ κίνησις,
ής παρουσία τ ω Γ το κινεΐσθαι, κ α τ ά τ η ν η μ ί σ ε ι α ν της Α Δ την A B 50
κίνησιν ελαττον εσται τό κινεΐσθαι· το γάρ ήμισυ του Γ . κδν την
ήμισειαν τ η ς A B κινήσεως λάβωμεν, κατά ταυτην ήμισυ του ήμίσεος κι-
νεΐσθαι εσται. κ α ί α ε ί ο υ τ ω διαιροΰντες την κίνησιν, τ η αυτη διαιρέσει
•20 καί τό κινεΐσθαι διαφήσομεν. ουτω μέν ουν εοειξεν, δτι εί τό δλον κι-
νεΐσθαι τ η της δλης κινήσεως παρουσία γίνεται, καί τά μέρη του κινεΐσθαι
κατά τά αυτά μέρη της κινήσεως διαιρείται, εφεξής δέ δι' εκθέσεως το
άνάπαλιν δείκνυσιν, δτι εί τά μόρια του κινεΐσθαι τ η των μορίων τ η ς κινή-
σεως παρουσία | συνδιηρηται, καί τό δλον κινεΐσθαι τ η της δλης κινή- 228··
25 σεως παρουσία γενήσεται. έ'στω γάρ ή δλη κίνησις ή Δ Ε διηρημένη κατά
το Γ , και τοΰ μέν Δ Γ μέρους αυτής ή ένεργεια καί το κινεΐσθαι έ'στω
το Ζ Η , τοΰ δέ Γ Ε του ετέρου της κινήσεως μέρους το κινεΐσθαι εστω το
ΗΘ. ώστε το Ζ Θ το δλον κινεΐσθαι κατά τήν δλην κίνησιν την Δ Ε γίνε-
σθαι. εί δέ λέγοι τις της δλης Δ Ε κινήσεως μ ή τό Ζ Θ είναι το κινεί- 6
30 σθαι, αλλ' ή εν των Ζ Η ΗΘ ή ά'λλο τι παρά ταΰτα, ουκ όρθώς έρεΐ.
τοΰ μέν γάρ Ζ Η κινεΐσθαι ή Δ Γ κίνησις ην, τοΰ δέ Η Θ ή Γ Ε · ουδετέρου
δέ ολη ή Δ Ε . ει δέ άλλου τινός, π λ ε ί ω εσται κινεΐσθαι κατά τήν «υτήν
μενον. dkk' έπί μεν των βία κατά τόπον κινουμένων συνδιαιρεΐται τδ χι- 228··
νούμενον τ ω χρόνιο· το γάρ πλεΐον μέγεθος το αυτό διάστημα έν πλείονι
χ ρ ό ν φ κινείται βία και τό ελαττον έν έλάττονι. έπί δέ της κατά φύσιν
γινομένης κινήσεως π ώ ς τούτο υγιές έστιν; ανάπαλιν γαρ έν τοις κατά
5 φύσιν κινουμένοις τό μέρος του δλου και τό ελαττον του πλείονος έν 35
πλείονι χρόνω κινείται, ή και έπί τούτων σώζεται μέν το άνάλογον τ«ίϊ
χρόνιο διαιρεΤσθαι τό μέγεθος καί τ ω μεγέθει τί>ν χρόνον, αλλ' ανάπαλιν
και ουχ ομοίως της αναλογίας λαμβανομένης· ή μεν γαρ του μεγέθους
διαίρεσις του κατά φύσιν κινουμένου τον χρόνον αυξήσει κατά την αναλο-
10 γίαν της διαιρέσεως* δσω γαρ αν έ'λαττον ή το κινούμενον κατά φύσιν,
τοσούτφ πλείων ο χρόνος έν ω κινείται, ή δε του χρόνου πάλιν διαίρεσις
το μέγεθος αυςήσει κατά την αναλογίαν της ίδιας διαιρέσεως· δσω γάρ 40
3.V έλα'ττων ó χρόνος, τοσούτιρ μείζον τό κατά φύσιν κινούμενον μέγεθος
την αυτήν κίνησιν τ ω έλάττονι· ώστε ανάπαλιν εχειν την αναλογίαν έπί
15 τε των κατά φύσιν καί έπι των παρά φύσιν κινουμένων κατά τόπον, δείξας
δε δτι ομοίως άλλήλοις πάντα τά είοημένα διαιρείται, ομοίως εχειν φησί
καί έπί του πεπερασμένα ή άπειρα είναι τά έκ της διαιρέσεως αότών γινό-
μενα μόρια, π ώ ς δέ έστιν έν αυτοΐς τό άπειρον, καί δτι κατά το έπ'
άπειρον, αυτός έν τοις έφεςής διαρθρώσει.
Λοιπού οντος του δεΐςαι, δτι καί τό κινούμενον, δπερ ήδη δέδεικται
διαιρετον ο'ν, ομοίως διαιρείται τοις άλλοις, έκ περιουσίας τούτο δείκνυσιν,
οτι καί τά άλλα πάντα τά διαιρούμενα τ η προς το κινούμενον ακολουθία 50
25 διαιρείται, ουτε γάρ ó χρόνος ουτε ή κίνησις ουτε το κινεϊσθαι οΰτε
τόπος ή μέγεθος ή ποιότης ί'σα δλου τε του κινουμένου καί μορίου αότου.
είκότως δέ από τούτου τοις άλλοις υπάρχει ή διαίρεσις, διότι τά λοιπά ή
τούτου έστιν ή τών τούτου, τό μεν γάρ μήκος του σώματος καί ή κίνησις καί
το μέγεθος καί ή ποιότης, ó òà χρόνος τής κινήσεως- ή μέντοι ποιότης έναρ-
30 γέστερον το είναι διαιρετή από τοΰ μεγέθους εχει του κινουμένου· το γάρ
ποιόν ουτε συνεχές ουτε διαιρετον κ α θ ' αυτό. προσθείς δέ δτι καί τό
άπειρον ομοίως έ'χει πάντα, | από τοΰ μεγέθους άρςάμενα τ ' ϊ κινουμένου, 228"
το μεν δτι το διαιρετον ομοίως εχει πάντα δεδεΐχθαί φ ι ι · τούτο γάρ
ι — Π _ ~ ν% β- , \ m/ r /
αλλοίωσtv κίνησις την διαίρεσιν /ατά την του κινουμένου μεγέδους διαί- 228 ν
peatv έχει, εί'ττίρ τινά καί αθρόως μεταβάλλει, ώς προς Μέλισσον άποτεινό- δ
μένος αυτός έν τω πρώτω ταύτης της πραγματείας έ'φη. ένταΰΟα δε και
έφιστάνει ó 'Αλέξανδρος, δτι καν μή παν άλλα μέρος τι αύτοΰ ά&ρόον μετα-
5 βάλλη, ουκέτι τη του μορίου τούτου διαιρέσει συνδιαφοΐτο iïv ούτε ή κι-
νησις ουτε ó χρόνος, καί επικρίνει λέγων· " ή ου πάσι τοις μορίοις αότοΰ
συνδιαιρεϊται, αλλά τοις ώς κινουμένου καϋό κινείται".
1 post, φανερόν add. δτι aF έπί της] έπεί xal a 2 μεταβολή a ή έστίν C M :
έστιν a A F 8τι C M : οΰκοϋν a A F τ ώ ι γεγονέναι Α 4 άπολελοιπός ACF:
προς
άπολελοι Μ : άπολελοι-έναι a τ ψ oui. a 5 της om. aF post είναι alteram
add. καί τής a άποφάσει F G ôv] ëv C 1 αυτοϋ C, ou superser. αύτώ M 1
7 cl om. F 8 άλληθέςΟ: άλη8ώς F 9 μετέβαλε F ôè om. M 10 καί έ-εί
των C 12 καί (ante καθ') om. F et Arist. ν nig. 13 οτι F δήλον om. CM
14 ίγει] εχειν Μ εχειν om. F post έπί add. τής F 16 μετέβαλε F
17 εχειν C δόξη F άρμόζειν Μ : άρμόζειν C 18 ένστοίσεως F
λύει///M 19 προς τήν προλαβουσαν om. F προλαβουσαν A C M : προτέραν a εϊποι a
20 δύναται — μεταβάλλει (21) om. A ¡j.r¡- io Μ : μή πόρρω aCF έν τ ω C M : έν
τοΤς aF 21 8 C F M : ci a supra μεταξύ add. έστι A 22 κατά τήν άντίφασιν
aF 23 άλας C κανονίζειν om. M 25 εί γάρ] είπερ Arist. φησί om. aF
27 ή A C M : τό F : τό ή a καινότερον F 28 άναγκαίον είναι εν τινι a : άναγκαίον
τό ΐν τινι F
SIMPLICri IN PHY.SK'ORl'JI VI 5 [Arist. p. 235bIS)] 981
οτι ώς μέν συνεχούς του ολου ληφ&εντος πεπερασμένου και τά άμερή πέ- 230Γ
ρατα και τα ώς μέρη τελευταία εστί λαβείν, όταν δε ώς έπ' άπειρον διαι- δ«
ρετόν ληφί)·β, ουτε τα άμερή ουτε τα μεριστά πέρατα καταλαβεΐν δυνατόν
προ παντός γαρ του ληφ&έντος μεριστου εστίν άλλο χαί μετά παν άλλο.
5 καν ληφΟή δέ τι πρώτον μέρος ή έσχατον, έπειδή μεριστόν έστι τοΰτο,
ανάγκη εν ότιοούν αυτου μεταβεβληκέναι· ώστε πα'λιν εσται τι αυτού πρό-
τερον χαί μεριζομένου αεί του ληφθέντος μόνως πρώτον έ'σται το ώς άτο-
μον α ρ χ ή ή πέρας ον. |
Δεδειγμένου του πάντα χρόνον καί τον πρώτον λεγόμενον έ π ' άπειρον
διαιρετον είναι, επεσθαι τούτω φησί το παν το κινούμενον ές ανάγκης πρό-
ΐ£ι τερον κεκινήσθαι, ουχ ώς πεπαΰσί)αι δέ της κινήσεως λέγεται κεκινήσΟοα
το κινούμενον, αλλ' ώς ήδη τι διεληλυΟέναι το διϊόν. έπεϊ γάρ το κινού-
μενον, οταν κινήται, μετήλλαχεν έ'κ τίνος εις τι (ε? γάρ έν ταύτψ είη, ουκ
äv κινοιτο), το δε μετηλλαχος κεκίνηται, δήλον ώς το κινούμενον άναγκαΐόν sr>
έστι κεκινήσΐ)αι. αυτός δε δείκνυσιν αυτό ούτως· λαμβάνει το ΚΛ κινού-
20 μενον έν τοΤ X P π ρ ώ τ ω χ ρ ό ν ω . έν παντί ουν αυτοΰ κινείται μορίω*
το γάρ κ ε κ ί ν η τ α ι , ώς είπον, ουχ ώς πεπαυμένου της κινήσεως ήδη του
κεκινήσί)αι λεγομένου λαμβάνει, αλλ' ώς έν τ ω κινεΐσΟαι ήδη τι διεληλυ&ός.
έπεί ουν έστι τις χρόνος ó X P , έν ω π ρ ώ τ ω μεταβάλλει το κινούμενον
το ΚΛ τ ω έν παντί αυτω μεταβάλλειν, έάν άλλο τι όμοταχώς τιΰ ΚΛ
25 κινούμενον ληφΟ-β, αμα του κινεΐσΟαι αρχόμενον τ ω ΚΛ, έν τιΰ ήμίσει 40
χ ρ ό ν φ του X P , τουτέστι τ<ί> Χ Κ , το ήμισυ διελεύσεται. έν τ ω αύτω δε
χρόνω καί το ΚΛ το ισοταχές αυτιίϊ καί αμα άρζάμενον αυτοί το αυτό
διελεύσεται. έν γάρ ότωοΰν μοριφ του χρόνου κεκίνηται το έν παντί
αυτοί κινούμενον· τ ο άρα κινούμενον την δλην την ήμίσειαν πρότερον κε-
30 κίνηται. επειδή δε το ΚΛ έν π ρ ώ τ ω τ ω X P χρόνω ύπέ&ετο κεκινημένον,
νΰν· κατά ταΰτα γάρ ή διαίρεσις. έφ' δσον δέ τά νΰν, έπί τοσούτον 232>·
καί το κεκινήσΟαι κατηγορείται τοΰ κινουμένου, άπειρα άρα εσται μετα- 20
βεβληκός το κινουμενον. δήλον δε δτι δυνάμει τά άπειρα καί ουκ ένεργεία,
ώσπερ καί ή διαίρεσις δυνάμει τό άπειρον εχει τ ω έπ' άπειρον διαιρεΐσδαι
5 τό διαιρουμενον, αλλ' ουχί τ ω εις άπειρα ποτε διίβρήσΟαι κατ' ένέργειαν.
ρ. 237b9 Φ α ν ε ρ ο ν ο υ ν , δ τ ι καί τ ο γ ε γ ο ν ό ς α ν ά γ κ η γ ί ν ε σ Ο α ι π ρ ό - 4 5
25 τ ε ρ ο ν εως τοΰ ώ σ τ ε , έν <¡» αν ή , ουκ αν ε ί η ως π ρ ώ τ ι ρ .
1 ϊαται om., qui post γάρ interp. civ ήν a 3 oí» (prius)] ουν F G post πρότερον
iterata ex 4. 5 καί είς τά τών μερών μέρη del. F 7 έπέβαλλεν Α 1 : έπέβαλλε A 2 CMF 2 :
έπιβάλλει aF 1 9.10 είναι την αυτήν aF 11 καί άδιαιρέτω F 12 χρηαομένη F
14 τό om. A : superscr. F post μεταβεβληκέναι add, πρότερον CM 18 αύςουμέ-
νων Α: αυξανομένων in lemmate ut Arist. 20 ήμισυ ν M et sic deinceps αότης
a: αύτήν F : αύτοΰ ACM διχή πάλιν aF 22 αόξήσομεν aF 25 ώστε
έν ψ âv η om. F πρώτον F 2G άπόόοβις CM 27 μεταβάλλον C
τε om. F 28 ά-Μοαις CM 30 τοΰ prius om. CM ή] καί F έκ —μή
¿ν] έκ τοΰ μή ό'ντος είς τό ον C'F 1 32 άπόδοοις άρμόττει CM
SIMPLICri IN PHYSICORUM VI 6 [Arist. p. 2371-9] 997
μην γίνεβθοκ. καί δήλον δτι έπί τ ω ν τοιούτων où προηγείται του γεγο- 233Γ
νέναι τό γίνεσθαι ουδέ τοΰ γίνεσθαι το γεγονέναι, εϊπερ μηδε εστίν δλως
έν αότοϊς το γίνεσθαι. δλως δέ τό προηγεΐσθαι αεί τοΰ μέν μεταβεβλη-
κέναι τό μεταβάλλειν, τοδ δέ μεταβάλλειν τό μεταβεβληκέναι, έπί μεν τ η ς
5 κατά τόπον μεταβολής γνωριμώτερόν έστι διά τό συνεχές είναι το τοΰ τό-
που διάστημα καί όμοίως διαιρεΐσθαι τ ψ χ ρ ό ν ψ , έπι δέ τ ω ν άλλων μετα- 30
βολών διορίζεσθαι ασφαλές, ώ ς ei μεν άπασα μεταβολή έν χ ρ ό ν ψ , α λ η θ έ ς
δτι τοΰ μεταβεβληχέναι προηγείται κατά χρόνον τό μεταβάλλειν, καί τοΰ
μεταβοίλλειν τό μεταβεβληχέναι. εί δέ καί αθρόως γίνονται τίνες μεταβολαί,
10 ουκέτι ισως τούτω συγχωρητέον. αθρόως δέ, οόχ ώς καθόλου τ ά μόρια
μόνον, ώ ς έπι τ η ς π ή ξ ε ω ς , αλλ' ο ΰ χ ώς έν χ ρ ό ν ψ . έπι γάρ τούτων
oò προηγείται αλλήλων τό τε μεταβοίλλειν και τό μεταβεβληκέναι, δτι ουδέ
εστίν δλως έ π ' αυτών τό μεταβοίλλειν. δοκεΐ δέ ó Θεόφραστος άπορεΐν, 3ό
εί πάσα μεταβολή έν χ ρ ό ν ψ , υφορώμενος ίσως τάς από σκότους είς φως
15 μεταβολάς, δταν είσκομισθέντος είς το δωμοίτιον λ ύ χ ν ο υ π α ς αθρόως ó
οίκος ά ν α π λ η σ θ η τοΰ φωτός άνευ χρόνου, ή δέ ά φ ή , εί μ η δια γενέσεως
το είναι ε χ ε ι , ουδέ γεγονεναι λέγεται, αλλ' είναι άνευ γενέσεως, διό έν τ ψ
π ρ ώ τ ψ τ η ς Περί ουρανοΰ §ν τ ω ν τοΰ άγενήτοο σημαινόμενων το κατά την
άφήν 'Αριστοτέλης είναί φησιν.
1. 2 τοΰ γεγονέναι τά γίνεσδαι ουδέ τοΰ γίνεσδαι τό γεγονέναι scrïpsi : τοΰ γεγ. τό γίν. ούδέ
τό γίν. τό γεγ. sic Α : τό γεγ. τοΰ γίν. ούδέ τοΰ γίν. τό γεγ. C H : τό γεγ. τοΰ γίν., ούδέ τό
γίν. τοΰ γεγ. aF 2 Ιστιν om. aF 6 διαιρεΐσθαι ομοίως aF 8 δτι τό μεταβάλ-
λειν κατά χρόνον προηγείται τοΰ μεταβεβληχέναι a : τό μεταβάλλειν om. F 9 άθρόαι
Μ at cf. Themist. p. 389,4 10 τοΰτο ίσως a συγκεχωρητέον F δέ oui. a
καθόλα M 11 οόχ om. CM; άλλ' ώς ουκ έν χρόνψ Themist. ρ. 389,6 Sp., qui cum
continuet έφ' ou τοΰ μεταβεβληκέναι πρίτερον τό μεταβάλλειν οΰκ εατιν, in proximis conicio
έπί γάρ τούτου 12 αλλήλων où προηγείται τό μεταβάλλειν aF ούδε] δέ Α 1
13 Θεόφραστος] fr. L1V Wimmer, cf. Themist. p. 389,9 15 άθρόον Η 16 ή]
εί F 17 τψ om. Α 18 της] των aF ΙΙερί ουρανού] A l l . p. 280 b 6 19 post
άφήν add. ò CM 20 κινείται om. F 21 άν C: om. F 25 ή] καί aF
έστι a A : εσται CFM 26 προσδιορίζεται CM γάρ om. CM et nisi Vitium latet,
audacius est ellipsis genus statuendum 28 κυκλοφορικού F : κυκλοφορά M 29 δε
om. F
SIMPLICII IN PHYSICORUM VI 7 [Arist. p. 2 3 7 f 23] 999
ρ. 238»20 Ό δέ α υ τ ό ς λ ό γ ο ς και δ τ ι ο υ δ έ έν π ε π ε ρ α σ μ έ ν ψ
χ ρ ό ν ψ 2ως του £ γ ά ρ α ύ τ ο ς έ'σται λόγος.
τούτων των χρόνων πεπερασμένον τι κινείται τό χινούμενον (ίσα μεν δταν 234 Γ
ίσοταχώς χινήται, άνισα δε οταν μ ή ίσοταχώς, αεί δε πεπερασμένα· où
γαρ δή έν μορίφ του · δλου χρόνου την άπειρον κινήσεται· έν γαρ τ ω
δλφ χρόνω ύπέκειτο την άπειρον κινεισθαι), συνδαπανηθήσεται ουν τω
5 πεπερασμενω χρόνφ καί το άπειρον υποτεθέν μέγεθος, είτε ίσα είτε άνισα
είη τά τμήματα, πεπερασμένης δε της διαιρέσεως ούσης έν τ φ χρόνω
πεπερασμένο» δντι ομοίως συμπερανθήσεται καί ή έν τ ω μεγέθει διαίρε- 4»
σις κ α ί τφ ποσφ και τω π ο σ ά κ ι ς , τοοτέστι καί τ φ μεγέθει καί τ φ
αριθμφ. τό δέ έκ πεπερασμένων καί τ φ μεγέθει καί τ φ αριθμφ ουκ
10 εστίν άπειρον, ώστε οό δίεισιν εν πεπερασμένφ χρόνω τό άπειρον, προσ-
τίθησι δε δτι ούδεν προς την δείςιν διαφέρει το έ π ί θάτερα λαβείν
άπειρον το μέγεθος ή έ π ' αμφότερα· δήλον δε δτι καί πρότερον τον
χρόνον. καν γαρ έ π ' άμφω ληφθ-fl, ή αυτή προχωρεί δεΤ£ις· έν γαρ τ φ τοΰ
πεπερασμένου χρόνου μορίφ τ φ πεπερασμένφ ανάγκη μόριόν τι του μεγέ-
15 θους τοΰ έ π ' άμφω υποκειμένου απείρου πεπερασμένον ληφθήναι, καί το- δθ
σαυτάκις ληφθέν το πεπερασμένον μέρος, οσάκις καί επί του χρόνου πεπε-
ρασμένου οντος, κάν τε ίσα κάν τε άνισα η τά μέρη, πεπερασμένον δείξει
το υποτεθέν άπειρον μέγεθος, καί πρότερον δε λαβών τον χρόνον έπί
θάτερα πεπερασμένον έοείςεν, δτι τό μόριον τοΰ πεπερασμένου μεγέθους
20 έν πεπερασμένφ χρόνφ κινηθήσεται το χινούμενον, κάν τό πάν εϊη κινει-
σθαι έν άπείρφ. |
χρόνοι διελθειν, site άπειρον όποτεθειη, εί κινοϊτο δλως το άπειρον, ούτε 234»
το πεπερασμένον έν πεπερασμένα) διελευσεται χρόνφ ουτε ετι μάλλον το
άπειρον, καί δτι μεν πεπερασμένον τί ον οό διελεύσεται' τι άπειρον μέ-
γεθος έν πεπερασμένφ χρόνφ, δείκνυσι διά της αυτής, ής και πρότερον,
5 αποδείξεως- διαιρουμένου γαρ του πεπερασμένου χρόνου εις πεπερασμένα
μόρια έν έκάστφ πεπερασμένον τι του μεγέθους μέρος διιόν τό κινουμενον 25
απαρτίζει τό ολον, ώστε πεπερασμένον τι διιέναι καί οόκ άπειρον έν τω
πεπερασμένη χρόνφ· εί δέ άπειρον υποτεθείς τό κινουμενον, το δέ διά-
στημα δι' ου κινείται πεπερασμένον, οΰ κινηθήσεται τό άπειρον διά του
10 πεπερασμένου έν πεπερασμένοι χρόνω· ουδέν γάρ διαφέρει, φησίν, ή τό
κινουμενον άπειρον ποιεΐν, πεπερασμένον δε το διάστημα, ή άνάπαλιν.
έάν γαρ τό Α τό άπειρον κινήται διά του Β πεπερασμένου, εσται
τι του άπειρου μέρος έν τ φ Β οίον το ΓΔ καί π ά λ ι ν άλλο καί
άεί ο ύ τ ω ς , εως άν πάντα τά του άπειρου μέρη του κινουμένου 30
15 παρέλθ^ τό Β. ώ σ τ ε ά μ α σ υ μ β ή σ ε τ α ι τό τε κινουμενον άπειρον ον
διεληλυθέναι διά του Β καί τό Β πεπερασμένον ον δ ι ε λ η λ υ θ έ ν α ι τό
ά π ε ι ρ ο ν , ουδέ γάρ άλλως δυνατόν τό άπειρον διιέναι λέγειν τό πεπε-
ρασμένον ή τ φ το πεπερασμένον δι' δλου του άπειρου διελϋεΐν. το γάρ
άπειρον μέγεθος, εί'περ άπειρον εί'η πανταχού δν, αυτό μεν ουκ εχει που
20 μεταβήναι, λέγοιτο δέ άν κινεΐσθαι διά τίνος πεπερασμένου μόνως ούτως,
εί το πεπερασμένον διά πάντων αυτοί των μορίων διείιοι· όπερ εί γίνοιτο, 36
άναμετρηθήσεται το άπειρον υπό του πεπερασμένου· ου γαρ άλλως οίον
τε διελθεΐν αυτό. ει ουν καί τοΰτο άτοπον καί πάλιν το πεπερασμένον
φαίνεται διά τοΰ άπειρου καί νυν διιόν, δπερ άδυνατον έδείχθη, δήλον οτι
25 ουκ άν διίοι το άπειρον διά τοΰ πεπερασμένου έν πεπερασμένο» χρόνω και
καλώς είπε μηδέν διαφέρειν ό π ο τ ε ρ ο ν ο ΰ ν ε ί ν α ι τό κ ι ν ο υ μ ε ν ο ν .
1 οίίτε] είτε F 1 2 post έν add. τυϊ a F 4 ης om. Α 1 6 διϊόν μέρος τοΰ μεγέ-
θους a F 8 εί όέ — χρόνφ (10) itérât F 10 έν τω (sic) πεπ. χρόνφ ante διά
ponunt a F 11 post η add. τό CM 12 Α τό om. F : τό om. a Β] α M
πεπερασμένον A 13 αλλο καί άλλο Arist. 14 αν om. F 15 τε om. CM
c!v utrumque om. A 17 οίιδέν A 1 τό άπειρον ACM: om. aF 18 έλθεϊν a F
20 λέγοι C μόνος a 21 πεπερασμένων C 22 περασμένου C post γαρ
add. αν a 23 αυτόν in iteratis ού (22) — πεπερασμένου (25), sed corr. F 25 τό
άπειρον post πεπερασμένου aF '25. 2G καί καλώς] καλώς ουν a 27 ουτε a : ουδέ
ACFM τό alt. om. aF 28 ουτε — χρόνφ (30) om. F πεπερασμένφ a
30 δίεισιν post χρόνφ a μέλλει F όλον om. F 31 πρότερον πεπερασ-
μένον aM
SIMPLICII IN PHYSICORUM VI 7 [Avist. p. 23S»32. b l 7 ] 1005
αδύνατον TO πεπερασμένον εν άπειρο) χρόνιο διελΟεΐν, δήλον οτι ουδε το 234*
άπειρον αυτό διελευσεται. και άπο του χρόνου δ έ , φησίν, άρςάμενοι το
αυτό δείςομεν· και δέδεικται πρότερον, οτι μ ή οίον τε το άπειρον διελθεΐν
εν πεπερασμένο) χ ρ ό ν ω · εάν γάρ α π ό του χρόνου μόριον άφέλωμέν τι κα-
5 ταμετροΰν τον ολον πεπερασμένον οντά, έν τουτιο μόριόν τι κινηίΙήσεται
του απείρου, επειδή το ολον άπειρον υπέκειτο έν τ ω ολω χ ρ ό ν ω κινεΐσθαι
τω πεπερασμενω. εάν ουν καί}' έκαστον τ ω ν τοΰ πεπερασμένου χρόνου
μορίων λαμβάνωμέν τι τοΰ απείρου μόριον. επειδή τα τοΰ χρόνου μόρια 50
πεπερασμένου ο'ντος πεπερασμένα εστί, συναπαρτισθήσεται καί τά τοΰ
10 απείρου, καί ουκέτι άπειρον ε στα ι δι'ίον.
έπί απείρου τόπου, έάν μή πάλιν καί πάλιν ή αυτή. ει ουν δέδεικται, 235Γ
οτι ουκ εστίν άπειρον διάστημα κινεΐσθαι έν πεπερασμένψ χρόνφ, δήλον δτι
ουδέ κίνησιν άπειρον είναι δυνατόν, ήν γαρ αν καί τό διάστημα άπειρον,
δι' ου ή κίνησις. αλλ' δσον έπί το δεΐςαι μή ουσαν άπειρον κίνησιν τίνα
5 χρείαν παρέσχεν το μηδέ το κινούμενον άπειρον είναι ; ή δτι έάν η άπειρον
μέγεθος και κινήται δλως κάν έφ' δσονοΰν χρόνον, άπειρος εσται ή κίνησις 20
ώς τψ μεγέθει ου έστι συνεκτεινομένη. δέδεικται γαρ δτι ή κίνησις καί τψ
μεγέθει συνδιίσταται, ου έστιν ή κίνησις, ώσπερ καί τψ διαστήματι, δι' ου
δίεισι τό κινούμενον. καλώς ουν oò μόνον τη του διαστήματος απειρία, δι'
10 ου κινείται τό κινούμενον, συνανεΐλε την έν πεπερασμένη χρόνψ της κινήσεως
άπεφίαν, αλλά καί τη του κινουμένου μεγέθους απειρία· ει γάρ άμφοτέροις
τούτοις συμπαρατείνεται ή κίνησις μηδετέρου τούτων απείρου υπάρχοντος τψ
κινουμένψ έν πεπερασμένψ χρόνφ, ουδε κίνησις άν αδτψ άπειρος ύπάρξοι. 25
σθαι γάρ, αλλ' ουχί βαδίζειν πεφύκασιν. ανάγκη οδν πάν το πεφυκος κινεί- 235Γ
σθαι, εί μή κινείται, δτε πεφυκε καί ο που πεφυκε καί ωαπερ πέφυκεν,
έν στερήσει ον του κινείσθαί | ήρεμεΤν αυτό. το οδν ίστάμενον, TOUT- 235 ν
έστι το επί στάσιν ιόν, επειδή πεφυκός έστι κινεΐσθαι, ανάγκη ή κινεΐσθαι
ó ή ήρεμεΐν· αλλά μήν ουκ ήρεμεΐ· το γάρ ηρεμούν ήδη οόκέτι ήρεμίζεται,
το δε ίστάμενον ήρεμίζεται· οδός γάρ εί? ήρεμίαν, ωαπερ τί> ήρεμίζεσθαι,
ούτως καί το Γστασθαι έστι· ταυτον γάρ άμφω. διό το ήρεμίζεσθαι μετέλαβεν
εις το Γστασθαι. εί οδν το ίστάμενον κινείται, το δε κινοόμενον εν χ ρ ό ν φ κι-
νείται, φανερον έκ των δεδειγμενων δτι το ίστάμενον έν χρόνφ Γσταται, εί'περ ft
10 το ίστάμενον πεφυκός κινεΐσθαι και ήρεμεΐν ουκ ήρεμεΤ άλλα κινείται, το δε
κινοόμενον έν χρόνφ κινείται, δείκνυσι δε τούτο καί άλλως· εί γάρ Γστα-
σθαι εστι θ ά τ τ ο ν και βραδότερον (τό γάρ έπί στάσιν ibv ή θαττον
άπεισίν ή βραδότερον), πάν δε το θάττον καί βραδότερον έν χρόνφ, τό άρα
Γστασθαι έν χ ρ ό ν φ . δείξας δε δτι το ίστάμενον καί κινοόμενον έστι καί έν
15 χ ρ ό ν φ Γσταται, δείκνοσιν έφεςής δτι καί τούτο υπάρχει τ φ ίσταμενφ ώσπερ
τ ω κινουμενφ τό μή είναι πρώτον λαβείν έν φ Γσταται τό ίστάμενον, διότι ίο
προ παντός τοΰ πρώτου τεθέντος εστι τι πρότερον, ως καί έπί της κινήσεως
έδείκνυτο, διά την έ π ' άπειρον τομήν καί το5 χρόνου καί του διαστήμα-
τος, 8 κινείται, καί της κινήσεως αυτής καί του καθ' ο κινείται τό κινου-
20 μενον, δταν κατά ποσόν κινήται. δτι δε ουκ εστι πρώτον λαβείν έν φ
Γσταται το ίστάμενον, άλλ' δνπερ άν τις χρόνον ώς πρώτον λ ά β η , προ
τούτου άλλος εύρεθήσεται. δείκνυσι πρότερον δ ε ί ΐ α ς , δτι έ ν φ χρόνφ
π ρ ώ τ φ Γσταται, έν ό τ φ ο ΰ ν τούτου ανάγκη Γστασθαι. διαιρεθέν-1·'>
τος γάρ του χρόνου, έν φ π ρ ώ τ φ λέγεται Γστασθαι τό ίστάμενον, εί μεν
25 έν μηδετέριο τών μερών Γσταται, οόδε έν τ φ δ λ φ · ώστε ουκ άν Γσταιτο
τό ίστάμενον. εί δέ έν τ φ έτερφ Γσταται, καί πρώτον δηλονότι έν τ φ
π ρ ώ τ φ , ουκ άν έν π ρ ώ τ φ τ φ δλφ Γσταιτο· έν γαρ τ φ δ λ φ ούτως Γστα-
ται, ώς κ α θ ' έ κ ά τ ε ρ ο ν τών μερών ίστάμενον, ώσπερ πρότερον έπί τοΰ
κινουμένου έ λ ε χ θ η · ομοίως γάρ έχει τό κινοόμενον καί το ίστάμενον, δτι
30 καί το ίστάμενον κινοόμενον έστιν. ώς οδν το κινοόμενον, έν φ άν π ρ ώ τ φ 20
υποτεθώ κινεΐσθαι, ανάγκη εν τινι τών τούτου αυτό κινεΐσθαι, ούτως εχει
καί το ίστάμενον. τοΰτο οδν προδείξας εφεξής δείκνυσιν έκ τούτου, δτι
ώσπερ τοΰ κινεΐσθαι ουκ έστι πρώτον λαβείν, έν φ κινείται τ ι , ούτως
oòòà τοΰ Γστασθαι. δείκνυσι δέ καί τοΰτο διά της εις αδύνατον άπαγω-
1 ταϋτα ante έπί a καί τό om. Μ 2 post καθ' αύτό add. καί των del. F
τυί h A F : έν τψ a : év CM 6 έ-ειδη — μέρη (pr. 8) iteravit F 6. 7 εί; τό πρότερο ν F
7 χρόνον om. F 8 post μέρη add. αύτοΰ a F cf. p. 1011,7 τό δέ—μέρη om. M
9 τό άρα — ήρεμεΐ (10) om. F M 10 καί αύτό Α : καί ούτω C : om. a 11 τότε
om. a F 14 τ ω ν — κ α ί άλλψ (18) om. F των CM: τψ aA ή om. M
post μέρη add. έατί a 15 μεταβάλλον] μάλλον a 17 post αύτοΰ add. καί M
18 αΰτώ M μέρη a 19 έστιν F ό'τι A : ώστε C F M : ώί a, cf. p. 1006,7
20 ούχΐ] ού aF ούκ äv F : ούκάν A C M : ού* a 21 Ισται τι a F ante αύτό add.
καί Μ εί κτλ. ex Tbem. p. 391,21 Spengel 22 post κινείται add. εί κατά τόπον
κινείται a C F M : om. A et Themistius 23 διανύειν M 24 αύτό om. Themistius
25 πέρας έστί aF post ού octo fere litt, erasae C 27 αύτός post λίγου aF
όρχόμενον Μ τιί" έν] τ ώ ^ ' ν C: τώ Μ : τό έν F 28 έν τω om. Μ μόνον
aF 29 τον] το AM 30 τότε om. C
S I M P L I C n IN PHYSIC'ORUM VÍ 8. 9 [Arist. p. 2 3 9 « 2 3 . " 5 ] 1011
ίσον έαυτψ, ήδη καί έν χρόνψ έστί καί αεί, διότι μ ή μόριον χρόνου τό 230*
νυν έστιν, άλλα πέρας, έν ψ δέδεικται τό κινούμενον έν τω ίσω έαυτψ
ον, έν τω προ τούτου δεωρήματι. εί ουν δ χρόνος μ ή σύγκειται έκ των
νυν τ ω ν α δ ι α ι ρ έ τ ω ν (τοΰτο δε προσέ&ηκεν, έπειδή και χρόνον τινά ώς 20
5 ένεστώτα νυν καλοΰμεν), ούδέ το φερόμενον βέλος τον χρόνον, ον φέρεται,
έν τω ίσω έαυτφ έστιν· ώστε οόδε ηρεμεί έν έκείνψ τω χρόνω. και
έκείνο δέ ουκ αληθώς ειληπται, δτι πάν ή κινείται ή ηρεμεί· έδείχ&η
γαρ, δτι έν τ ψ νυν ουτε κινείται τι ουτε ηρεμεί· ου γάρ ε ί τι μ ή κινείται,
τοΰτο ήρεμεΐν ανάγκη. ώστε έκ του προλεχΟέντος 0εωρήματος του
10 δεικνύντος, οτι ουκ εσται χρόνον οόδένα κατά τι το κινουμενον, αλλά κατά
το πέρας του χρόνου, έ'λυσεν το d e l το φ ε ρ ό μ ε ν ο ν κατά το ίσον έαυτω ¡>δ
είναι· ου γαρ αεί, αλλ' έν τ ψ νυν, δτε συμβαίνει αότψ μήτε κινεϊσΟαι
μήτε ήρεμεΐν. το δέ νυν τοΰτο, έν ψ το ίσον έαυτψ κατέχει το κινου-
μενον, ώς δυνα'μει μόνον ύπα'ρχον έννοειν χ ρ ή ώσπερ την έν τή γραμμή
15 σ τ ι γ μ ή ν εί γάρ ένεργεία ληφ&είη πανταχού τοΰ χρόνου, είς τά άμερή αν
διαιροίτο ó χρόνος xal έκ τούτων συντι&οΐτο. καί εσται ένεργεία τά άπειρα.
6 δε Ζήνωνος λόγος ώς έκ των νυν συγκειμένου του χρόνου την άπορίαν
έκίνησεν, ώς είγε τούτο μή οοθείη αύτψ, ουκ εστίν άληδες, οτι εστίν del so
έν τ ψ ίσο,) το φερόμενον.
Τέτταρας είναι φησι τους περί κινήσεως τοΰ Ζήνωνος λόγους, δι' ών
γυμνάζων τους άκροωμενους άναιρείν έδόκει το εναργέστατων έν τοις ouat, 35
τήν κίνησιν. ώστε και Διογένη τον κύνα των αποριών ποτε τούτων άκού-
25 σαντα μηδέν μεν ειπείν προς αότάς, άναστάντα δέ βαοίσαι καί δια της
έναργείας αυτής λυσαι τά έν τοις λόγοις σοφίσματα, τέτταρας δ» είναί φησι
λόγους τους δυσκολίας παρέχοντας τοΓς λύειν έπιχειροΰσιν, ή δτι τέτταρες
ήσαν πάντες οί περί κινήσεως λόγοι δυσαντίβλεπτοι πάντες τυγχάνοντες, ή
δτι πλειόνων δντων τέτταρες ήσαν οί πραγματειωδέστεροι. επρεπε δέ τω
30 περί κινήσεως πραγματευομένψ λύειν τους άναφεϊν αότήν έπιχειροΰντας 40
λόγους, και μάλιστα τους έκ τών φυσικών άρχων έπιχειρηΟέντας, οίοι
καί οί Ζήνωνος ή 3αν λόγοι τή έπ' άπειρ ον των μεγεθών αποχρώ- 236»
μενοι και τω κινείσ&αι παν ή ήρεμεϊν κοά οσα τοιαύτα.
Των ok τεττάρων λόγων αδύνατα τινα επεσδαι δεικνύντων τω είναι
κίνησιν ó πρώτος τοιούτο; έ σ τ ι ν ε? εστι κίνησις ανάγκη τό κινούμενον έν
5 πεπερασμένο) χρόνο) άπειρα διε£'.έναι· τοΰτο δε αδύνατον· οόκ άρα έ'στιν
κίνησις. έδείκνυ δέ το συνημμένον έκ του το κινούμενον διάστημα' τι κι- 45
νεΐσί)αι· παντός δε διαστήματος έπ' άπειρον οντος διαιρετού το κινουαενον
ανάγκη τό ήμισυ πρώτον διελ&εΐν ou κινείται διαστήματος καΐ τότε τό
ολον· άλλα καΐ προ του ήμίσεος ολου το έκείνου ήμισυ, και τούτου πάλιν
10 τό ήμισυ· εί ουν άπειρα τά ήμίση δια τό παντός του ληφθέντος δυνατόν
είναι τό ήμισυ λαβείν, τά δε άπειρα αδύνατον έν πεπερασμένος διελΟεΐν
χρόνο) · τοΰτο δε ώς εναργές έλάμβανεν ó Ζήνων (τούτου δε του λόγου 50
πρότερον άπεμνημόνευσεν ó 'Αριστοτέλης λέγων αδύνατον είναι έν πεπε-
ρασμένοι τά άπειρα διεςελ&εΐν και τών άπείρο)ν άψασδαι)· άλλα μην παν
15 μέγεθος άπειρους διαιρέσεις έ χ ε ι · αδύνατον άρα έν πεπερασμένο) χρόνιο
μέγεί)ός τι διελ&είν. έ'λυσε δε αυτόν ειπών μ ή είναι ένεργεία τά άπειρα
έν τιδ διαστήματι, αλλά δυνάμει, και οτι τά μεν ένεργεια ήμίση η
άπειρα ουδέν οιόν τε διεςελίίεΐν έν πεπερασμένο) χρόνο), τά δε δυνάμει
ουδέν κωλύει· ουδέ γαρ το κινούμενον διαιρούν | είς άπειρα ήμίση 237·-
•20 τό διάστημα δίεισιν, αλλ' ώς εν και συνεχές, διό ου κωλύεται διεςιέναι
τά ούτως άπειρα· εί γαρ διέλοι εις τά ήμίση, ουκέτι ώς έπι ενός καί
συνεχούς κινηΟήσεται, ουδέ ή κίνησις συνεχής έ'σται. ουτω μέν οδν
κατά τον του απείρου διορισμόν έ'λυσε τον λόγον. έ'τι δε καί έκ του
όμοίαν εΐναι την άπορίαν έν τε τω χρόνω και έν τ ψ διαστήματι. ώστε
Τρίτον είναί φησιν τοΰ Ζήνωνος λόγον, ον προ δλίγου διέλυσεν λέγοντα,
δτι τό φερόμενον βέλος έν τι» φέρεσθαι Γσταται, είπερ ανάγκη πάν ή κι-
30 νεΐσθαι ή ήρεμεΐν, το δέ φερόμενον άεί κατά τό Γσον έαυτψ έστι. το δέ
άεί κατά τό ισον έαυτψ ον ου κινείται· ήρεμεΐ άρα. ψεΰδος δέ λαμβάνει
ó λόγος ούτος το κατά τό ίσον έαυτψ εΐναι έν χρόνψ· δέδεικται γαρ, οτι 237»
εν τώ νυν μόνψ κατά το ίσον έαυτψ έστι τό φερόμενον. και τοΰτο μέν
συγχωρεί, οόκ έννοεΐ δε, οτι έν τω νυν οόδέν ουτε ηρεμεί ουτε κινείται,
έπειδή δε τά νυν οόκ έπιλείπει, διά τοΰτο νομίζει έν τ ψ χρόνψ της φοράς
5 έστάναι αυτό, οόδέν έκ τουτου συλλογιζόμενος, είπερ μ ή εστι συνεχή άλλή-
λοις τά νυν μηδέ γίνεται έκ των νυν χρόνος.
Καί ó τέταρτος των περί κινήσεως του Ζήνωνος λόγων εΙς αδύνατον
10 άπαγων και ούτος τό είναι κίνησιν τοιούτος τις ήν· ε{ εστι κίνησις, των
ίσων μεγεθών και ίσο ταχών το Ιτερον του έτερου έν τ ψ αυτψ χρόνψ
διπλασίαν κίνησιν κινήσεται καί ουκ Γσην. καί εστι μεν καί τοΰτο άτοπον,
ά'τοπον δε καί το τουτψ έπόμενον το τον αυτόν και ίσον χρόνον αμα διπλάσιόν 30
τε καί ήμισυ είναι, δείκνυσι δέ αότο όμολογουμενον λαβών το τά ισοταχή
15 καί ί'σα έν τ υ} ίσψ χρόνψ ίσον δια'στημα κεκινήσ&αι· καί έτι μέντοι τών
ισοταχών τε και "σων, äv το μεν ήμισυ, το δέ διπλάσιόν ή κεκινημένον,
έν ήμίσει μέν χρόνψ το ήμισυ, έν διπλασίψ δέ το διπλάσιόν είναι κεκινη-
μένον. τούτων προλη-
φθέντων στάδιον υπετί-
20 A Α Α Α Οετο οίον το Δ Ε , καί
£ τέσσαρα μεγέθη ή όσα-
Δ Β Β Β Β
οΰν, άρτια μόνον, ώστε
— \\\ / / /
Γ Γ Γ Γ εχειν ήμισυ ίσόογκα (ώς
δε ó Εΰδημός φησι, κυ-
25 βους) έφ' ων τά Α,
ώς το μέσον διάστημα έπέχειν τοΰ σταδίου έστώτα ταΰτα. ών 85
έστώτων πρώτον ορίζει τό προς τ η αρχή τοΰ σταδίου τ η κατά τό
δηλονότι, π α ρ ά π ά ν τ α τ α Α δ ι ε λ η λ υ Ο ε ν α ι , το δέ Β π α ρ ά τ ά ή μ ί σ η 238Γ
Α. και δτι μέν το Β το από του μέσου των Α άρχόμενον διά των δύο
Α έκινήόη ή διά των ημίσεων, όπόσα $ν ή άρτια, έν δσψ το Γ διά των
διπλασίων Β δίεισι, δήλον· το γάρ πρώτον Β από τοΰ μέσου των Α την
5 άρχήν έποιήσατο. καί έν δσψ tò Β παρά τά δύο Α τά έσχατα τά έστώτα
κινείται, το Γ τό πρώτον άντικινούμενον τοις Β διά των τεσσάρων Β
δίεισιν· αί γάρ δυο κινήσεις τών άντικινουμένων διπλάσιον ανύουσι διά-
στημα της μιας, ην κινείται το Β παρά τά Ιστάμενα Α. καί τούτο μεν
δηλον. πώς δέ τ ό Γ π α ρ ά π ά ν τ α τά Α διελήλυθεν; ουτε γάρ παρά ίο
10 ταΰτα έκινεΐτο, άλλά παρά τά Β , ουτε απ' αρχής τών Α έκινεΐτο, αλλά
άπ' αρχής τών Β, ήτις ήν κατά το μέσον τών Α. ή ότι καί τά Β ίσα
ήν τοις Α. τό ουν Γ έν δσψ χρόνω παρά τά Β κεκίνηται, είη áv καί
παρά τά Α τά Γσα τοις Β κεκινημένον. και δ παραλογισμός ένταΰ&ά
έστιν, δτι έ'λαβεν απλώς έν ίσω χρόνοι κινουμενον το παρά ίσα κινουμενον
15 μή προσλογισάμενος, δτι τών ίσων τά μέν άντικινούμενα ήν τά δέ έστώτα. 15
λαβών δέ δμως, δτι έν Τσψ χρόνω τά τε Β καί τά Α δίεισι τά Γ, έπειδή
έν δσψ χρόνω το πρώτον Β δίεισι τά δυο Α, έν τοσούτψ το Γ τά τέσ-
σαρα Β ήτοι τά τέσσαρα Α, συνήγαγεν δτι το Β καίτοι ισοταχές δν τψ Γ
έν τψ αυτψ χρόνψ το ήμισυ κινείται, ου το Γ κινείται, δπερ έστι παρά
20 τά προομολογηθέντα και τά έναργή· τά γάρ ισοταχή έν ί'σω χρόνω το
ίσον κινείται, αλλ1 δταν ομοίως έχη, ώστε ή άμφω παρά τά έστώτα κινεί- 20
σθαι, ή ά'μφω παρά τά κινούμενα, καί ούχ δταν τά μέν παρά τά έστώτα
ως το Β , τά δέ παρά τά άντικινούμενα ως τό Γ. ετι δέ και ó χρόνος,
έν ψ κινείται το Β διά τών δύο Α , ημισύς έστι τοΰ χρόνου, έν ω κι-
25 νεΐται το Γ διά τών τεσσάρων Β , είπερ ίσα τά Α τοΐς Β , καί ισοταχή
τό τε Β καί το Γ. έδόκει δέ καί ίσος είναι ó χρόνος ήτοι ó αυτός,
έν ψ τό Β έκινεΐτο διά τών δύο Α, καί έν ψ το Γ διά τών τεσσάρων Β.
συμβήσεται οδν και μέγεθος το αυτό είναι διπλάσιόν τε καί ήμισυ, είπερ
έν τω αυτψ χρόνψ τών ίσοταχών τό μέν Β τά δύο Α διήει, το δέ Γ τά 28
1 πάντα τά a libri Simplicii (cf. p. 1019,10 et Alexander ib. v. 28) et Aristotelis codd. F K E 2 :
πάντα β cod. Ε 1 διεξεληλυ8έναι Aristotelis codd. [praeter H] cf. p. 1019,28 ή μίση a
Simplicius: ήμίση Alexander infra p. 1019,30 et Aristotelis libri 2 τό (post Β) om.
CM άρχόμενον aM: άρχομένιον ACF 3 ειη F 5 τά έστώτα a A F : έστώτα
C: om. M 6 τεττάρων a A F 7 αί] καί F 9 πώς δε om. F 1 : ώς ού F-'
τό Γ om. F : post A ponit a 10 τά Β] τό β F 11 post τών A add. πώς ουν τό
γ παρά πάντα τά a κεκίνηται a 12 post τοΐς add. δύο F 2 13 καί 6 μέν Μ: ώς
ό μέν C 14 2τε F 15 προαλογιζόαενος aF 16 τά Γ] τό γ a 18 Α
om. F 20 τό προιομολογημένον καί τό έναργές a τά (post καί) om. F
έναρχή CM 20. 21 τό ίσον κινείται έν τ ψ (sic) ϊσω χρόνψ aF 21 post iyr¡
iteratum όταν del. F ή post ώατ' om. F τά ante έστώτα oui. A 22 τά μέν]
τό μέν a F τά (ante έστώτα) om. AC 23 τά δέ CM: τό δέ aAF τά (ante άντι-
κινουμενα) om. Α κινούμενα F 24 δύο s.o. a F et sic infra ήμισυ F
25 τών o m. F τεσσάρων a a τοις] της C 28 καί τό μέγεθος C ήμισυν Μ
29 τό μέν a C
SIMPLICII IN PHYSIC0RU11 VI 9 [Arist, p. 239 b 33] 1019
τέσσαρα Β , ίσων όντων των Β τοις Α · και χρόνον τον αυτόν διπλάσιόν 238 Γ
τε χαί ήμισυν, ε ί π ε ρ καί ή μ ι σ υ ; ήν δ χρόνος, έν ψ το Β διά τ ω ν δυο Α
διήει, τοΰ χρόνου, έν φ το Γ διά των τεσσάρων Β , και ó αυτός, το δε
ίσον γ ά ρ έκάτερόν έστι π α ρ ' ε κ α σ τ ο ν δηλοϊ δτι καί τό Β καί τό Γ
δ ίσοταχή οντα "σον χρόνον ποιεί παρ' εκαστον, δι' ών κινείται των τε Β
και τ ω ν Α . ει δε ίσον, δήλον δτι διπλάσιος έστιν ó χρόνος, έν ψ τό Γ
τα τέσσαρα Β δίεισιν, ήμισυς δέ, έν ψ τό Β τα δυο Α, ή μάλλον, έν ω 30
το Γ τά τέσσαρα Α δίεισι, τοΰ έν ω το Β τό ισοταχές α υ τ ψ τ ά δυο Α .
εί'ρηται γάρ, οτι έν ω τά Β δίεισι το Γ , έν τούτω και τά Α .
10 Ε ι π ώ ν δε οτι σ υ μ β α ί ν ε ι τ ο Γ π α ρ ά π ά ν τ α τ ά Α διεληλυθέναι,
διότι π α ρ ά π ά ν τ α τά Β διέρχεται, και μετάξι) Οείς τά έπόμενα ά'τοπα, τό
τε ή μ ι σ υ διάστημα τ ω διπλασίψ διαστήματι ταότον είναι καί τον ήμισυν
χρόνον τ ω διπλασίφ χρόνψ, έπήγαγεν δτι α μ α συμβαίνει καί τ ά Β
παρά πάντα τά Γ παρεληλυθέναι, ωσπερ τ ά Γ π α ρ ά τά Β . α μ α 35
15 γ ά ρ εσται τό πρώτον Γ καί το πρώτον Β έπί τοις έναντίοις
έσχάτοις, το μεν Γ έπί τ η α ρ χ ή τοΰ σταδίου, το δέ Β έπί τ ω τέλει,
απερ ά'μφω έ'σχατά έστιν. αντικινουμενα γάρ ίσοταχώς καί ί'σα οντα, καί
ά π ο α ρ χ ή ς αλλήλων άρξάμενα α μ α τ ά πέρατα αλλήλων καταλαμβάνει, ί'σον
χρόνον π α ρ ' εκαστον γινόμενον τ ώ ν Β τδ Γ , δσον π α ρ ' εκαστον τών Α ,
20 xäv μ ή κινήται τό Γ παρά τά Α , διά το αμφότερα τά τε Γ καί τά Β
ί'σα οντα καί ¿σοταχή, ίσον χρόνον παρά τά Α γίνεσ&αι. διά δέ τουτου ω
όίμα μέν ένεδείςατο, διά τί έ'λαβεν τά Γ παρά τά Α κεκινήσθαι καίτοι μ ή
κ ε κ ι ν η μ έ ν α , δτι διά την προς τ ά Β ισότητα καί ί σ ο τ ά χ ε ι α ν α μ α δε καί,
οτι παρά τοΰτο γέγονεν ó παραλογισμός, ένεδείξατο διά τοΰ προσθεΐναι τό ώ ς
25 φ η σ ι ν . ου γάρ ί'σον χρόνον το Γ π α ρ ' ?καστον γίνεται τών άντικινουμένων
καί τ ώ ν Α τ ώ ν έστώτων.
αλλ' δτι μέν καί το γινόμενον και το φ&ειρόμενον εστίν ε?πεΐν πώς μέν 238 ν
ον πώς δε μ ή ¿'ν, κατά τόν συνεγγισμόν τον προ; το ον τε καί το μ ή ον
δήλον. τίνα δέ "αλλα" έστί κ α τ ά ά ν τ ί φ α σ ι ν ; ή πάντα τά οντα, δταν
καταφάσεt καί άποφάσει τ η άντιφατικώς αντικείμενη διαιρήται.
"Οτι μεν έτι προς λόγον ένίσταταί τινα των αναιρούντων την κίνησιν,
δήλον έκ του και το πρό τούτου έπιχείρημα ως ακόλουθον τοις πρός τον
Ζήνωνα είρημένοις ούτως άρςασ&αι· " ο υ δ έ δη κατά την έν τη άντιφάσει
10 μεταβολήν ουδέν ή μ ΐ ν εσται αδύνατον" προς το είναι κίνησιν. δήλον οδν
δτι και νυν ώς περί του αυτοί» λέγων π ά λ ι ν φησίν έ π ί τ ο υ κ ύ κ λ ο υ και
τ η ς σ φ α ί ρ α ς κ α ί τ ω ν έν αύτοϊς κινουμένων, ότι συμβή|σεται 239 Γ
α υ τ ά ή ρ ε μ ε ΐ ν , ώς οίονται οί σοφιζόμενοι, ουδέ τούτο αδύνατον τι έπάγει
τω είναι κίνησιν. καί ó Ά σ π ά σ ι ο ς δε τούτον έχειν τον σκοπον καί τοΰτόν
15 φησι τόν λόγον, καί προ αύτοϋ ó Ευδημος. ó μέντοι 'Αλέξανδρος νομίζει
το νυν λεγόμενον προς τους άναιρουντας τον άποδοθέντα υ π ' αότοΰ τής
ηρεμίας όρισμόν λέγεσ&αι· έπειδή γαρ ήρεμεΐν εΐπεν τό έν ταυτοϊ χρόνον
τινά ον καί αυτό καί τά μέρη, δείκνυσιν δτι οόδέ τούτο αναιρείται διά 6
τών έν τ ψ αότψ τόπψ κινουμένων, ώς οίονται τίνες· τοιαύτα δέ έστι τά
20 περιφερόμενα, α δοκεΐ έν τ ψ αοτψ τόπψ είναι χρόνον τινά καί αότά καί
τά μέρη καίτοι κινούμενα. ' δείκνυσιν οδν, φησίν, δτι ουχ υποπίπτει
ταύτα τ ψ τής ηρεμίας όρισμψ." καί δτι μέν τοΰτο δείκνυσι, δήλον
δείκνυσι δέ aòtò oò τον τής ηρεμίας όρισμόν βεβαιούμενος, άλλά το μηδέ
έκ ταύτης τής απορίας άναιρεΐσί)αι την κίνησιν. έφκει δέ τοιαύτη τις
2δ είναι ή απορία, ε? τά δοκοΰντα την πρώτην καί κυριωτάτην κίνησιν κι- 10
νεΐσ&αι την κυκλικήν ταΰτα φαίνεται μ ή κινούμενα αλλ' ήρεμοΰντα, ουκ áv
εΐη κίνησις. τοΰ δε συνημμένου εύπαραδέκτου οντος (τις γάρ ούχ όμολο- 23!)··
γεί, ότι εί ή πρώτη κ ο» κυριωτάτη των κινήσεων μή εστι κίνησις αλλ'
ηρεμία, ουκ áv είη κίνησις) την πρόσληψιν έόόκουν άποδεικνύναι όμολο-
γούμενον μεν καί έκ των δεδειγμένων λαμβάνοντες το τά έν τ ω αυτω τόπω
5 χρόνον τινά δντα καί αυτά καί τά μέρη ήρεμεΐν, προσλαμβάνοντες δε τί>
τα κυκλικώς καί σφα'.ρικώς κινούμενα έν τω αυτιΰ τόπω χρόνον τινά ôîvat ι»
καί αυτά καί τά μέρη, καί. ôià τούτων συνάγοντες δτι τά κυκλικώς και
σφαιρικώς κινεΐσδαι δοκοΰντα ηρεμεί. λύει δή καί τούτον τον λόγο ν
δεικνυς δτι τά ουτω κινούμενα ουτε αυτά ούτε τά μέρη αότών έν τ<ΰ
ΙΟ αότω τόπω έστίν οόδένα χρόνον. καί πρώτον, οτι τά μέρη ουκ εστίν έν
τ ω αυτω ουδένα χρόνον, φησίν· εκαστον γάρ των μορίων άλλοτε έν άλλψ
καί κατ' ά'λλο γίνεται τοΰ περιέχοντος· ei γάρ μή την αυτήν άεί θέσιν
διαφυλάττει τά μέρη, δήλον δτι άλλοτε έν ά'λλψ τόπω εκαστόν έστιν.
ηρεμούν δέ ήν το ομοίως έ'χον αυτό τε καί τά μέρη χρόνον τινά. αλλ' 20
15 οόδε το δλον έν τω αυτω μένει· el γάρ τά μόρια πάντα, καί το δλον κι-
νείται κατά τά μόρια, αυτός δε περιγεγονότως μάλλον οόκ από των
μερών δείκνυσι το δλον κινούμενον, αλλά καθ' δλον έαυτό. καί το δλον
γάρ, φησί, μεταβάλλει αεί είς ετερον δηλονότι τόπον, δπερ δοκεΐ δαυμα-
στον. εί γάρ άλλη έστί περιφέρεια ή από τοΰ Α λ α μ β α ν ο μ έ ν η μέχρι
20 τοΰ Α καί άλλη ή από τοΰ Β μέχρι τοΰ Β καί καί)' εκαστον σημείον
ουτω, καί ή τοπική περιφέρεια ομοίως είς τάς άνά λόγον ταύταις διηρηται. 26
καί έστιν εκάστη περιφέρεια δλη καί τοΰ έν τόπω καί τοΰ τόπου, έπεί
δε κινείται τά σημεία, το δλον μεταβάλλει άεί είς ετέρου καί ετέρου δλου
τόπον, είπερ μή έ'στιν ή αυτή ή από τοΰ Α έπί το Α περιφέρεια τη άπό
25 τοΰ Β έπί το Β μήτε έν τω τόπω μήτε έν τ ω έν τ ό π ω , πλήν ει μή
κατά συμβεβηκός, δτι πασαι της αυτής είσι περιφερείας· ώ ς ó μουσικός
άν&ρωπος, δτι σ υ μ β έ β η κ ε τ ω Ά ρ ι σ τ ο ί έ ν φ άνίίρώπω δντι καί μουσικψ
είναι, ώστε μεταβάλλοι άν αεί ή έτερα είς τήν έτέραν· τάς γάρ αλλήλων 30
θέσεις μεταλαμβάνουσιν. δπου γάρ νΰν ήν ή άπό τοΰ Α έπί το Α περι-
30 φέρεια, έκεί μετ' όλίγον έσται ή άπό τοΰ Β έπί το Β . μεταβάλλοντα δέ
ουκ εσται έν τω αυτω χρόνον τινά ουδέ το δλον. οόδε ηρεμήσει άρα.
δείξας δε έπί τοΰ κύκλου το μήτε τά μέρη μήτε το δλον ήρεμεΤν (μηδε
2 εί om. A : suppl. in mrg. A 1 , ins. post κινήσεων Α 2 : εΐ C της πρώτης καί κυριω-
τάτη; F 3 άτ.οδεικνύναι om. F 4 καί oui. a F 5 προλαμβάνοντες F
6 εΐναί τίνα coll. CM 7 post μέρη ¡terat ήρεμεΐν — μέρη (7) F τοϋτο F
συνάγοντες a F : συναγαγόντες ACM 8 ήρεμεΐν F δή A C : δέ aFM 10 καί
πρώτον — χρόνον (11) om. Α 11 άλλοτε] ά'λλο τι F 13 διαφυλάττοι a F
14 αυτά F 16 περί γεγονότος F M 18 άεί οοα. CM 21 Ανάλογους a F
22 έκάτη Μ post όλη add. άλλη a v.al (post τόπφ) om. F 22. 23 έττε'ι δέ
a : έπειδή ACFM 23 ante κινείται add. καί a F μεταβάλλον CM ετέρου καί]
έτέρους Μ έτέρου alterum om. A 1 25 μήτε έν τω έν τόπω om. F 26 οτι]
ώστε F πάσα aM 27. 28 καί μουσικώ είναι άνδρώπω οντι a F 28 αεί oin. F
31 χρόνον aCM: χρόνωι A F τινά (sc. σημεία) A C F M : τινά τά μέρη a 32 μήτε
το δλον μήτε τά μέρη a F
1024 S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R U M V I 9 . 10 [Arist. p. 2 4 0 « 2 9 . b 8 ]
γαρ έν τώ αυτώ μένειν), τον α υ τ ό ν λόγον φησίν έ'σεσθαι καί επί 239'
σφαίρας καί έπί των άλλων τ ω ν έν έ α υ τ ο ΐ ς κ ι ν ο υ μ έ ν ω ν και μή
έξισταμένων του έαυτών τόποι), οΓοι καί οί στρόμβοι είσί καί s? τι άλλο 3δ
περιδινεϊται.
5 Ίστέον δε, οτι του 'Αριστοτέλους είπόντος μή την αυτήν είναι περι-
φέρειαν [πρώτον] την από του πρώτου Α λαμβανομένην τη από του Β,
δ φιλαλήθης Ευδημος· " πότερον, φ'/¡σι, την αότήν φατέον είναι περιφέρειαν
τήν δλην όπο&ενοΰν άρςαμένων ή έτέραν, εχει ζήτησιν."
Δείςας πρότερον, οτι ουτε κινείται τι έν άμερεΐ οίίτε ηρεμεί, άλλά 239 ν
μή xivstaftat μεν άληί)ές ειπείν έν άμερεΐ καί εΤναι κατα' τι εν άμερεΐ,
ου μέντοι ήρεμειν, καί διά τοΰτο μνημονεύσας του Ζήνωνος λόγου ώς
παραλογιζομένου, οταν άξιοι παν ή ήρεμειν ή κινεΐσ&αι, οταν ή κατά το
15 ίσον, και διαλυσας τον άναιρεΐν έκ τούτου τήν κίνησιν πειρώμενον λόγον,
εΐτα καί τους άλλους του Ζήνωνος παραγαγών τους άναιρεΐν σοφιστικώς 5
πειρωμενους τήν κίνησιν και διαλύσας αότους καί μνημονευσας καί δυεΐν
άλλων λόγων τον αυτόν έχόντων σκοπόν καί διαλύσας καί έκείνους, απο-
δεδειγμένων φησί των τε περί κινήσεως προσεχώς ρηθέντων καί τών
20 πρότερον περί του μήτε κινεΐσί)αί τι έν άμερεΐ μήτε ήρεμειν, λ έ γ ω μεν
έφεξής έκείνοις, οτι το ά μ ε ρ έ ς ο υ κ έ ν δ έ χ ε τ α ι κινεΐσ&αι πλήν κατά
σ υ μ β ε β η κ ο ς τφ είναι έν τω κινουμένω σώματι ή μεγέθει. πώς δέ λέ-
γεται, έδήλωσεν έπί του κατά το πλοΐον παραδείγματος· τα γάρ έν αότψ ίο
μή κινούμενα καθ·' αυτά τφ έν κινούμενα) είναι τψ πλοίιρ καί αυτά φέρε-
25 ται κατά συμβεβηκός. τφ δέ σώματι το μέγεί)ος προσέί>/·;κεν, ώς μεν ó
'Αλέξανδρος φησι, μέγεθος τήν γραμμήν καί τήν έπιφάνειαν λέγων, απερ
οόκ έ'στι σώματα ουδε χωριστά σώματος, ó δέ Άσπάσιος έκ παραλλήλου
ταΰτα λέγεσόαί φησιν ουδέ γαρ κινείται τι καί}' αυτό άλλο μέγεθος πλήν
το arnica· καί γαρ καί ή γραμμή καί ή έπιφάνεια κατά συμβεβηκός κι- 23!)ν
νοΰνται τ ω έν κινουμένω είναι τ ω σώματι. α ή ζ ο τ ΐ δε όρμησα? ειπείν ο ί ο ν 15
κινουμένου τ ο υ σ ώ μ α τ ο ς τ ω s ν υ - ά ο y ε t ν έπέστησεν, οτι ουκ έν τ ψ
σώματι π ρ ώ τ ψ το άμερές εστίν, αλλ' έν τη γ ρ α μ μ ή · διό προσέΟηκεν ή
ó τ ο υ μ ε γ έ θ ο υ ς τ ω ένυπάρχειν έν κινουμένψ μεν τ«ρ της γραμμής μεγεθει,
καί αύτψ δε κατά συμβεβ/,κος κινουμένω τ ω ένυπάρχειν τη έπιφανεία,
ήτις καί αότή κατά συμβεβηκος κινείται το} ένυπάρχειν τ«) κα&' αυτό κι-
νουμένω, τω σώματι. ταΰτα ουν πάντα ένεδείςατο προσδείς το ή τ ο ΰ
μεγέίΐους. ειπών οε το έν τ ω πλοίιρ ηρεμούν κατά συμβεβηκός κινεΐσΟαι 20
10 τ ω έν κινουμένω εΐναι τι» πλοίψ προσέΟηκεν ή το μ έ ρ ο ς τη τοΰ δλου
κινήσει· και γαρ καί το μέρος κατά συμβεβηκός κινείται, οταν το δλον
κινήται τ ω έν κινουμένω είναι τψ ολψ. μέλλων δε δεικνυναι, οτι ουχ
ofóv τε το άμερες καθ' αυτό κινεΐσΟαι, όρι'ζεται πρώτον το άμερές, οτι
έ'στι το κατά ποσόν α δ ι α ί ρ ε τ ο ν. καί τούτον τον όρισμον μεταξύ
15 παρεμβαλών ακολούθως τ ω ή τ ο μέρος τη του ολου κ ι ν ή σ ε ι έπάγει
και γαρ αί των μερών κινήσεις ετεραι ε£σι κατ' αυτά τε τά
μέρη και κατά την τοΰ ο λ ο υ κ ί ν η σ ι ν ενστασιν λύων τινά φερομένην «δ
προς το κατά συμβεβηκός κινεΐσΟαι τα μέρη. δτε γάρ την κίνησιν
έοείκνυ μεν διαιρετήν οδσαν ού μόνον κατά τον χρόνον, αλλά καί κατά τά
•20 του κινουμένου μόρια, τότε καί τών μορίων αότών καί)' αυτά κίνησις
έλαμβα'νετο· νυν δέ κατά συμβεβηκός φησι κινεΐσΟαι τά μόρια τ ψ έν κι-
νουμένω είναι τ ω ολψ. λέγει ουν. οτι διτταί είσιν αί τών μερών κινήσεις,
αί μεν αότών καί)' αυτά κινουμένων τών μερών, αί δέ κ α τ ά την τοΰ
ολου κίνησιν. άμα δέ δια τούτου καί την διαφοράν δείκνυσι της τε ¡ίο
•20 τών μερών έν τ ψ ολψ κινήσεως καί της τοΰ αμεροΰς έν τ ψ μεγέΟει.
επειδή γαρ ειπεν οτι τό άμερες ουκ ενδέχεται κινεΐσθαι πλην κατά συμ-
βεβηκός τ ψ ένυπάρχειν κινουμένψ τ ψ σώματι, ώσπερ καί το μέρος τη
του ολου κινήσει κινεΐσΟαι λέγεται, έπήγαγεν, οτι ή τοΰ μέρους κίνησις
διττή έστι. ταύτη ουν διαφέρει τοΰ άμεροΰς, οτι το μεν άμερες μόνως
;ί0 κατά συμβεβηκός κινείται, τό δε μέρος καί καθ' αυτό καί κατά συμβε-
βηκός. οτι δε έν τη τοΰ δλου κινήσει είσί καί τών μερών έκαστου καί}' sr>
αυτά κινήσεις, δείκνυσιν έναργώς έπί της περιφερόμενης σφαίρας, άλλο
γάρ τό τάχος έστί τών προς τ ψ κέντρψ μορίων αυτής και άλλο τών ί'σων
αυτού έν τούτω, το δε έν έκε ίνω (το γάρ εν μηδετερφ ώς έναργώς άτοπον 240'
παρήκεν), αδύνατον os έν τούτων είναι τινι το άμερες, αδύνατον &ν είη
μεταβάλλειν αυτό καθ' αυτό. και το μεν συνημμενον ώς έναργες έκ της
διαιρέσεως ον (της) και πρότερον ρηθείσης παρελιπεν, την δε πρόσληψιν
5 καθ' εκαστον δεικνυσι. και πρώτον οτι ουκ αν το μεν τι α υ τ ο ύ έν ίο
τ ο ύ τ φ ε ί η , το δε έν έκεινω, έοειςεν έκ του μεριστον είναι το τοιούτο,
είτα ou ουδέ έν τω εις S μεταβάλλει έστίν· τό γαρ έν έκεινω ον μετα-
βεβληκός εστί* τούτο δε υπόκειται μεταβάλλον. και τό λειπόμενον, οτι
ουόε έν τ φ ές ου μεταβαλλει έστί, καθ' ον μ ε τ α β ά λ λ ε ι χρόνον· έν
ίο γαρ τω έί ου μεταβάλλει ον ηρεμεί και ου μεταβάλλει, το γ à ρ έν τ ω
α ό τ ω ε ί ν α ι χρόνον τ ι ν ά ή ρ ε μ ε ΐ ν έλεγετο. ώστε ουκ ένδεχεται το
άμερες κινεϊσθαι ουδέ ολως μεταβάλλειν καί)' αυτό. ι»
Δείξας δε ούτως, οτι αδύνατον είναι κι'νησιν του άμερούς, άκριβε-
στέραν επάγει κατανόησιν λέγων, οτι μόνως αν ο ύ τ ω ς ή ν α υ τ ο ύ κί-
15 ν η σ ι ς , ει δ χρόνος ή ν έκ τ ω ν νυν. ήν δε αότοΰ καί τότε κίνησις ουχ
ώς κινουμένου αλλ' ώς κεκινημένου· Ικαστον γαρ έν τ φ νυν κεκι'νηται, oò
κινείται· εί γαρ έκινεΐτο, έοει αυτού τό μεν έν άλλω, τό δε έν άλλιρ είναι,
ώσπερ δεδεικται πρότερον το δε τοιούτον ουκ άμερές. εί δε έκ των νυν
ó χρόνος συγκείσεται, ακολουθεί καί την κίνησιν έκ κ ι ν η μ ά τ ω ν , απερ 2«
•20 έστί πέρατα κινήσεως άμερή, συγκεϊσθαι. εί γάρ καί)' εκαστον των νυν
κεκίνηται το άμερες, έκ δέ των νυν ó χρόνος, εσται και ή κίνησις έκ
τοσούτων κινημάτων καί περάτων κινήσεως συγκειμένη, έ£ δσων καί ô
χρόνος των νυν, έν φ χρόνω λέγεται κεκινήσί>αι τό άμερές. οτι δε αδύ-
νατον ές άμερών συγκεϊσθαι τι συνεχές, δεδεικται διά πλειόνων, ούτε γάρ
·2ί> χρόνο; ού'τε μέγεθος ουτε κίνησις ές άμερών δύναται συγκεϊσθαι* ώστε
ούδε ούτως άν εχοι κίνησιν τό άμερες ώς κεκινημενον έν χρόνω · καί γάρ s»
καί άλλως τούτο αδύνατον, δεδεικται γάρ οτι το κεκινημενον ανάγκη κι-
νεϊσθαι πρότερον, ώσπερ καί το κινούμενον πρότερον κεκινήσθαι· ε? δε ήν
κίνησις έν τω νύν, έγίνετό τι κεκινημενον ου διά του κινεϊσθαι έπί τούτο
30 έλί)όν· κινεϊσθαι γάρ ουκ ήν έν τω νύν, άλλά κεκινήσθαι μόνον· τό γάρ
πέρας έν τ φ περατι.
15*
1028 SIMPLICII IN PHYSICORUM VI 10 [Arist. p. 241 «6]
τι μεταβάλλει εις τι. τούτο καί μεταβαλεϊν, τουτεστι μεταβεβληκέναι, είς 241··
εκείνο δυνατόν είναι. ο δε μεταβαλεϊν οίον τε si ς τι, τουτέστι μεταβεβλη-
κέναι, τούτο ουκ Ί:Ι άπειρον διάστηο.α κινοϊτο ουδέ άπειρον κίνησιν· εν
γαρ r(¡ -i—3i'o(o κινήσει ουδέν εστίν εσ/ατον, εις ο το μεταβάλλον δυνατόν
Λ έ'σται μεταβαλεϊν. πεπερασμένη άρα καί ή κατά τόπον κίνησις πάσα. και
γαρ τ ή ; κύκλιο εσ:ι τι το αυτό αφ' ου ήρςατο. δείςας ουν ταύτα,
συνεπεράνατο τον λόγον φανερό ν είναι λέγων, οτι ουκ έ'στιν ούτως άπειρο?
μεταβολή, ώ σ τ ε μ ή ώ ρ ί σ ί ) α ι π έ ρ α σ ι ν , εί'περ το μεταβάλλον αδύνατον
¡χή μεταβαλεϊν εις 8 μεταβάλλει. ιο
καί δτι t ò μέγεθος συνεχές δει'κνυσι πρώτον ώς έπί γ ρ α μ μ ή ς , δτι ού σύγ- 241··
κείται έξ άμερών, τουτέστιν έκ στιγμών, οόδέ διαιρείται εις ταύτα, είτα
δτι και ή κίνησις και δ χρόνος ο μ ο ί ω ς τω μεγεθει συνεχή οντα ομοίως
εχει τό μ ή τ ε συγκεΐσθαι έξ άμερών μ ή τ ε διαιρεΐσθαι εις άμερή. πρώτον
5 δέ την τοΰ μεγέθους καί τ η ς κινήσεως ομοιότητα δείξας τότε προστίθησι
τόν χρόνον. βουλόμενος δε καί δι' έκθέσεως δεΐςαι τά προειρημενα προ-
δείκνυσιν, δτι το θάττον έν τ ψ ί'σψ χρόνο) μείζον δίεισι του βραδύτερου 35
καί έν τ ψ έλάττονι καί ίσον καί πλέον, δει'κνυσι δέ τούτο δια τε τοΰ
ορισμού του θάττονος καί διά τ η ς εκθέσεως, τούτοις δέ προσχρώμενος
10 συνάγει δι' έκθέσεως, δτι καί το μέγεθος καί ó χρόνος έ π ' άπειρον διαι-
ρούνται, καί δτι το μέν θάττον διαιρεί τον χρόνον, το δέ βραδύτερον το
μέγεθος. τά δέ αότά δει'κνυσι καί έκ τοΰ τό ισοταχές οίεί εν τ ω ήμίσει
χ ρ ό ν ω τό ή μ ι σ υ διιέναι καί άπλώς έν τ ω έλα'ττονι το έλαττον. τών γαρ
αυτών διαιρέσεων γινομένων, εί το ετερον έπ' άπειρον διαιρετόν εστι, καί ω
15 τό ίτερον τοιοΰτον εσται. δείΐας δέ ούτως, δτι ή οιαίρεσις είς αεί διαι-
ρετά γίνεται, λύει τον Ζήνωνος λόγον τον άναιρεΐν την κίνησιν επιχειροΰντα
διά τ η ς τών μεγεθών έ π ' άπειρον διαιρέσεως, d γάρ έ'στι, φ η σ ί , κίνησις,
ανάγκη έν πεπερασμένο» χ ρ ό ν ψ τά άπειρα διελθεΐν. δείκνυσιν οδν οτι ουκ
έν πεπερασμενψ τά άπειρα, αλλ' έν τ ψ ομοίως εχοντι τό άπειρον χρόνω.
•20 καί γάρ ώ σ π ε ρ το μέγεί)ος, οΰτω καί ó χρόνος ουκ ενεργεία, αλλά τω
κατά διαίρεσιν έ π ' άπειρον το άπειρον ε'χει. δείςας δέ δτι τά μέρη τοΰ
μεγέθους καί τοΰ χρόνου καί δηλονότι καί της κινήσεως διαιρετά έστιν, 45
εφεξής δείκνυσιν, οτι τό κυρίως νΰν, xäv δοκ-jj χρόνου μέρος είναι, ουκ έ'στι
μέρος αλλά πέρας καί α ρ χ ή , καί δτι εν καί ταύτόν έστι τ ψ α ρ ι θ μ ώ τό τε
25 πέρας τοΰ παρεληλυθότος καί ή αρχή τοΰ μέλλοντος, δει'κνυσι δέ αυτό
διά τοΰ δεΐςαι, οτι ού δύναται ταΰτα δύο είναι ουτε ώ ς άπτόμενα ( ο υ γάρ
άπτεται τ ά μ ε ρ ή ) ουτε ώ ς κεχωρισμένα (μεταςί». γάρ αν έ'χοι χρόνον). τώ
δέ εν καί ταύτόν είναι το νΰν ώς ακόλουθον έπάγει το καί άδιαίρετον
αυτό είναι, καί π ρ ο σ χ ρ ώ μ ε ν ο ς τοις δεδειγμένοις δείκνυσιν, δτι έν τι» νΰν 50
30 ούτε κινεΐσθαί τι δυνατόν ού'τε ήρεμεϊν, αλλά καί το κινούμενον έν χρόνψ
κινείται καί το ήρεμοΰν έν χρόνψ ηρεμεί. εφεξής δέ δει'κνυσι πάλιν,
δτι ου μόνον ή κίνησις διαιρετή καί ó χρόνος, αλλά καί αυτό το κινού-
μενον μέγεθος κατ' άλλην έπιχείρησιν τοιαύτην· si ανάγκη έκ τίνος εις τι
κινούμενον, τό μεν έαυτοΰ έν τ ψ ές ου κινείται έ'χειν, το δε έν τ ψ είς ο
35 κινείται, διαιρετόν αν ε ί η τό κινούμενον. καί την κίνησιν δέ οιαιρετήν δεί-
κνυσιν ού μόνον κατά τον χρόνον ώς πρότερον, άλλά καί κατά τό μέγεθος δό
αύτ({5 τόπ<ρ εστίν, ου χ αν εί'η κίνησ iç. λύει δε δεικνύ;, οτι τα ουτω 241ν
κινούμενα ού'τε αυτά ούτε τα μερη αύτων εν τιο αύτιίϊ τόποι εστίν ούδενα 4·"·
-/ρόνον. μετά δή ταύτα δείκνυσιν, οτι το άμερε; où κινείται ~λήν κατά
τ.>μβεβηκός -Λ είναι εν κινούμενο) σώματι ή μεγεί>ει· δείκνυσι δε αύτο
5 òtà τριών επιχειρημάτων, επί τούτοις δείκνυσιν, ότι ουδεμία μεταβολή
άπειρο; έστι, καν ανάγκη ( η ) προ του κινεΐσίΐαι είναι αεί το κεκινήσί)αι και
προ του κεκινήσίΐαι το κινείσθαι· δείκνυσι όε αυτό και}' εκαστον εΐδο; μετα-
βολή; ές ώρισμενου εί? ώρισμενον ο υ 3 η ; της μεταβάσεως:, και επί τελεί
ζητεί, εί ένδε/εται τω χρόνψ άπειρον κίνησιν γενεσί)αι την αυτήν και .">υ
10 μίαν κατ' είδο: πάλιν και πάλιν γινομενην. και λεγει οτι ή κύκλος μόνη
δύναται τοιαύτη είναι, ώς του πάλιν και πάλιν εν αύτη μή διαλαμβανομένου
στάσει· αποδείξει δε τούτο ύστερον, j
αν εί'ποιμι πρότερον μεν ύττο -où 'Αριστοτέλους γραφήναι τούτο, ύστερον 242>·
δέ έν τ<ί> τελευταίφ βιβλίω των έν τούτω κεφαλαίων άκριβέστερον διαρ&ρω-
θέντων τινά? ώς οίκείον αυτό τη -ραγματεία συντάςαι. και εχοι αν οιμαι 20
χρείαν οδχ άπόβλητον προγυμνάζον ημάς και συνεθίζον είς την των μεγά-
y λων όντως και συνεκτικών της όλης φυσιολογίας θεωρημάτων κατανόησιν,
ών έν τω τελευταίω βιβλίω παραδίδωσιν ó 'Αριστοτέλης, α υ τ ί / α γοΰν
το πρώτον έν τούτω ύπ' αυτού προβληθεν το πάν το κινούμενον υπό τίνος
κινείσίΐαι, ακριβεστέρας εκεί τετύχηκεν αποδείξεως, άλλα τοις γ ε ένταυίΐα
παραδιδομενοις τέως παρακολουθούντες τήν ε'ννοιαν αυτών ώς δυνατόν
10 άνι/νεύσωμεν.
vetrai γαρ μ ή sTvat φανερον τό κινούν καί έ φ ' ών προδήλως άλλο τι έστι 2 4 2 '
τό κινούν καί άλλο το ύπό τούτου κινούμενον, ώ ς έπί έκθετικου παραδείγ-
ματος αυτός δείκνυσιν. ει γάρ εΐη το K M κινούμενον δλον τω μέρος
μεν αυτού το Κ Λ κινείν κινουμενον και αότό, μέρος δε τό ύπολειπόμενον
ó αυτου το Λ Μ υπό του Κ Λ κινεΐσθαι, οόκ άν τις λέγοι δικαίως τό K M 4»
μ ή κινεΐσθαι υπό τίνος δια το μ ή φανερών είναι, πότερον έν α ό τ ψ τό κι-
νούν καί πότερον τό κινουμενον· καί γάρ έπί των ζ ω ω ν δλον μεν δραται
κινουμενον τό ζωον, ομολογείται δε υπό τ ή ς ψ υ χ ή ς το σώμα κινεΐσθαι.
ήτις τ ω κινεΐσθαι το σώμα συγκινείται α ό τ ψ . διό κάν μ ή φαινηται, υπ'
10 αυτής λέγομεν κινεΐσθαι τό σώμα. ούτως οδν καί του A B ολου κινουμένου,
κάν μή φαινηται τό κινούν, οό διά τοΰτο χ ρ ή λέγειν υπό μηδενός κινεΐσθαι
αυτό. εί οδν καί τό εξωθεν κινουμενον προδήλως υπό τίνος κινείται καί
τό έξ έαυτου, κδν μ ή φαινηται τό κινούν, ουδέν κωλύει υπό τίνος κινεΐσθαι, Γ>ο
συνάγεται δτι παν το κινουμενον ύπό τίνος κινείται, του μ ή φαίνεσθαι το
15 κινούν ουδέν ήμίν έμποδίζοντος προς τον λόγον. δήλον δέ δτι έκ τούτου
του επιχειρήματος οό δεδεικται μέν, δτι καί το έξ έαυτοΰ δοκούν κινεΐσθαι
έζ ανάγκης ύπό τίνος κινείται, εγνωμεν δέ δτι, καν μ ή φαινηται το κινούν,
οόδέν κωλύει ύπό τίνος κινεΐσθαι το κινούμενον. το δέ έφεξής δείκνυσι το
προκείμενον ούτως·
ßr
Γ Β ] δευτέρου γ F 13 φιλολογώτατος A M : ψιλοπονώτατος ;iF: πολυμαθέστατος audit
ρ. 7 1 8 , 1 3 14 ώ ; oui. F χρωμένων F 15 Γ Β ] βγ F 16 παντα-
χού F 17 τό τοΰ] τα του F I S . 19 άδύνατ^ έστιν Μ . 19 τ ά Α : οοα a F M
posi αλλήλων adii, έϊ-ìv a 20 τό coir, in τώ F κινούμενον — -ρώτως (22)
oiu. F 21 τό τ ψ ] ταύτό Μ 2 2 τ φ ] τό Μ 2ο μέν τοι F 24 τις F :
τό Μ 25 στήσεται — καί ολον (2G) oui. Μ sed vest, in rnig. κινήσεται AM cf.
p. lO.'i.'S.I I: χινηΒήσεται ¡iF 25. 26 τό δέ καίΓ αυτό M 2G. 27 καί ό'λον κινού-
μενον A M : κινούμενον καί ίλον F : κινούμενον ό'λον a 27 άπειρον a 28 ΑΓΒ]
aß F M γαρ oui. F 29 τό κινούμενον F ΓΒ] βγ F μόνον
om. Μ
1040 SIMPLICII IN PHYSICORUM V I I 1 [Arist. p. 241b33]
ματος οντος, του δέ Α Γ' κατά τ η ν ψυχήν τοΰ ζ ώ ο υ τεταγμένου καί διά 242*
τοΰτο κινοΰντός τ ε α,αα και κινουμένου, π ώ ς τ ό δλον καί)' αυτό και πρώ-
τ ω ς λ έ γ ε τ α ι κινεϊσΟαι. είπερ τί) A B , τ ο υ τ έ σ τ ι ν ή ψυχή, κατά συμβεβηκός 35
κινείται τ<5 έν κινουμένψ είναι τω σώματι; π ώ ς δέ δ λ ω ς τ ο Α Γ κινοϊτο
5 αν του ΓΒ ήρεμοΰντος, είπερ ή ψ υ χ ή καί)' έαυτήν μεν ακίνητος έστι,
κινείται δε τ<ΰ εν κινουμένφ είναι τ ω σώματι; ώστε οόδέ κατά μέρος αν
τό A B λέγοιτο κινεϊσ&αι, ώ ς του Α Γ έν αυταΤ κινουμένου· εΐ γάρ τ ό ΓΒ
ή ρ ε μ ε ϊ κ α τ ά τ ό σ ώ μ α τ ε τ α γ μ έ ν ο ν , καί τ ο Α Γ ήρεμοίη αν άντί τ η ς ψυχής
παρειλημμενον. έγκαλοΰσι δέ τ ω λόγω καί ώ ς τ ο έν ά ρ χ η α?τοΰντι, ειπερ
IO ótà τ ο υ μή κινεϊσδαι τ ο μέρος όείκνυσι τ ό δλον μ ή καί)' αυτό κινούμενον· 40
ó γάρ υποτιθέμενος μή κινεϊσθαι τ ο μέρος δι' αδτοΰ τούτου ύποτί&εται
μηδέ τ ο δλον κινεϊσόαι καί)' αυτό και πρώτως.
' Ε π ε ι δ ή δέ οόδέ άπόβλητόν τι τ ώ ν 'Αριστοτέλους νοημάτων εΐναί μοι
δοκεΓ ουτε δ ' Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς καίτοι πολλαχη στραφείς διαρί)ρώσας φαίνεται
ιό τον λόγον ώ ς ά π τ α ι σ τ ο ν , ουδέν ί σ ω ς κωλύει καί τ ή ν έμήν περί αύτοΰ υπό-
νοιαν είς έξέτασιν προΟεϊναι τοις έντυγχα'νουσι. μήποτε ουν ó Α ρ ι σ τ ο -
τέλης προί)έμενος δεϊςαι, δτι το καί)' αυτό καί π ρ ώ τ ω ς κινούμενον τ ο σ ώ μ α
ον ουκ ές έαυτοΰ τ ή ν του είναι αρχήν ε χ ε ι , αλλ' υπό τίνος κινείται, δει- 45
κνυσι τ ο ύ τ ο προλαβών, δτι τ ό ηρεμούν τφ άλλο τι πεπαυσθαι κινου-
20 μ ε ν ο ν υπό τίνος κινείται καί ουκ ές έαυτοΰ τ ή ν κίνησιν ε χ ε ι ουδέ εαυτό
κινεί, τ ο ύ τ ο δε εδείςε δια τ ο υ αντικειμένου α ύ τ φ έναργεστέρου δντος συν
αντιί)έσει τ ή ν ά ν τ ι σ τ ρ ο φ ή ν ποιησα'μενος. εΐ γάρ τό μή υπό τίνος κινού-
μενον ουκ ανάγκη παύεσ&αι κινούμενον τω άλλο τ ι ήρεμεϊν, 8 ανάγκη
παύεσί)αι κινούμενον τ φ άλλο τι ήρεμεϊν υπό τίνος κινείται, το δέ άλλο
25 τ ο μέρος έλαβε ν, ου παυομένου παύεσί)αι τό δλον καί)' αυτό καί π ρ ώ τ ω ς δο
κινούμενον. διό καί έν τιρ τελεί τ ο υ λόγου έ π ή γ α γ ε τ ο υ δ έ μέρους μή
κινουμένου ανάγκη καί τό δλον ήρεμεϊν. ο ό χ ώ ς κινοΰν οδν ελαβεν
εκείνο, ου παυομένου παύεται τό δλον κινούμενον, αλλ' ώς καί αυτό έν
Tip δ λ ω κινούμενον καί ~f¡ έαυτοΰ κινήσει συμπληροΰν τήν τοΰ δλου κί-
30 νησιν. καίτοι εί ές έαυτοΰ τ ο δλον έκινεϊτο καί μ ή υπό τίνος άλλου, αλλ'
αυτό ήν καί τ ο κινοΰν καί τ ο κινούμενον, ανάγκη ήν δλον δ λ ω έ α υ τ ω έφαρ-
μ ό τ τ ε ι ν καί άμερές είναι καί άδιαίρετον, προσδήσω δέ δτι καί άεί κινεΐ-
30 ειρηται, η γενεί η ειοει. και τις μεν η κατ αριαμον μια ειρηται, γενεί
δε μία κίνησίς έστιν ή της αυτής κατηγορίας οΓον ουσίας ώς ή γένεσις και
ή φθορά, ή ποιότητος ώς άλλοίωσις, ή ποσότητος ώς αυίησις καί μείωσις,
ή της που ώς ή κατά τόπον, κατηγορίας γαρ ταύτα τα γένη λέγειν έ'θος 243 ν
αύτψ. εί'δει δε αϊ αύται κινήσεις είσίν αί έκ των αυτών τ ω είδει είς τά
αυτά πάλιν άλλήλοις τ ω είδει γινόμεναι, οίον έκ λευκών είς μέλανα γινό- 25
μεναι· του γάρ αυτοΰ είδους έστί τά λευκά και του αότοΰ τά μέλανα.
5 είτε ουν άμα γίνοιντο πλείονες κινήσεις έκ λευκών είς μέλανα είτε έν
άλλω και άλλψ χρόνω, ai αύται τ ω εϊδει είσίν. είπών δέ ή έξ αγαθού
ε ί ς κ α κ ό ν έπήγαγεν έ ά ν η ά δι ά φ ο ρ ο ν τ ψ ε ί ' δ ε ι , το αγαθόν δηλονότι
και το κακόν ώς σωφροσύνη καί άκολασία. εί μέντοι κατ' είδος διαφέρει
τά αγαθά, τά τε έξ ών καί πάλιν τά είς 5 ή μεταβολή ώς σωφροσύνη
10 άνδρίας καί ακολασία δειλίας, ουκέτι ομοειδείς αί έν τοις τοιούτοις μετα-
βολαί, αλλ' εί'περ άρα, ομογενείς κατά το αγαθόν καί κακόν. περί δε 30
της μιας κατ' αριθμόν κινήσεως προειρηκώς έ'τυχον. καί χρή τοσούτον
μόνον προσθεΐναι, δτι καί το κινούμενον εν είναι χρή κατ' αριθμόν, εί
μέλλοι μία κατ' αριθμόν ή κίνησις είναι, εί'ρηται δέ περί τής μιας κινή-
15 σεως καί έν τ ω π έ μ π τ ω τήσδε τής πραγματείας, είς α ημάς άναπέμπων
εΐπεν έν τ ο ι ς π ρ ό τ ε ρ ο ν είρήσθαι.
Μετά δε το συστήσαι, δτι μίαν κατ' αριθμόν κίνησιν 2καστον κινείται
τών κινοόντων τε και κινουμένων, λαμβάνει τον χρόνον, έν ω το εν τών
κινουμένων κινείται, οΓον το Α πεπερασμένον οντα, έπειδή καί ή κίνησις s»
20 ή έκαστου πεπερασμένη υπόκειται εκ τίνος εις τι ουσα. ή δε πεπερα-
σμένη κίνησις έν πεπερασμένη» δέδεικται χρόνω. και τίθησι τον τής
κινήσεως το5 Α χρόνον πεπερασμένον τον Κ. επειδή δέ άπειρά έστι
τά κινοΰντα και κινούμενα, καν ή εκάστου κίνησις πεπερασμένη η,
αλλ' ή έξ άπασών απείρων ό'ντων άπειρος έ'σται. το γάρ συντιθέ-
•20 μενον μέγεθος έκ τής τών απείρων τψ πλήθεί μεγεθών συνθέσεως
ανάγκη άπειρον εΓναι, καν πεπερασμένον Ικαστον ή τών συντιθέντων.
άπειρος ουν ή ΕΖΗΘ ώς τω λόγω ειπείν κίνησις ή έκ τών άπειρων 40
τ ω πλήθει κινήσεων συνεστώσα. έπεί ουν έν ψ το Α κινείται χρόνω,
τοΰτ' εστίν έν τ ψ Κ, έν τούτψ καί τών άλλων εκαστον τών κινουμένων
30 απείρων όντων τ ψ πλήθει κινείται, συμβήσεται καί τήν ολην τήν ΕΖΗΘ
1 ούσαν] τους Μ χρόνιο γίνεσθαι Μ 2 τι ora. Μ, sed ήκολ in ras. est 3 βιβλίω]
cf. ad p. 1042,21 4 θέσίΐαι F ú μηκέτι] μή M G κάν τι ίσα F τφ μεγέΗει Μ
7 έστι τό F δέ τι OÍD. F 7. 8 τ:ροςτέ»ειχεν Μ 8 άλλήλαις A M : άλλήλοις aF
κινήσεις τω πλή&ει a F 9 άλλαι on). Μ άμφοτέριυς, ριος in lit. M 10 δόςειεν
αν Α : όόςειε F: όόςειν Μ 11 πολλά] πολλάκις Μ 12 τοϋ] εί τού Μ 13 τώι
Α : τά a F Μ 14 διορισμού Μ 10 προτιίΙέν F l'i έπ' άπειρον post λέγοντι col-
locai a 17 καί (ante διά) om. F τάς A H : um. a F 18 τώι πλήίίει A M : oni.
aF 21 post ψ nilil. τών a τό πλ//ί)ει Μ post πλήξει adii, καί αί a : αί Μ
και αύται AM: καί αύται F : uin. a 22 ταύτας post άπειρους collocant uFM, κινήσεις
post, ταύτας M 23 χρόνι» oui. Μ τήν AM : τήν τε a F καί τού β <ιΚΜ
24. ·>:> ήχολοΰβησε A F M : ήκολούθησεν άν a τιί] τό F 26 αμα a M : Oiu.
aF 27 μέλλει να τον Μ (τό άόύ nm. in lac. V litt.) ante πώς habet οτι F
28 άπειρον κίνησιν Μ 27. 28 συντίθεται F
1046 SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 1 [Arist. p. 242b20. 24]
ουσαι, άπειρον τό ολον τ ώ μεγέί)ει ποιοΰσι, προσ&είς νυν, οτι καί μία γίνε- 244··
ται κίνησις δια την των κινούντων καί κινουμένων επαφήν εν ποιούσαν το
κινούμενον. ή δε του ενός κίνησις μία- το δε ο γ v. ρ ε ν δ ε χ ε τ α ι, λ η ψ ó - 35
μ ει) α ω ς υ π ά ρ χ ο ν περί του ί'σας ή άνισους λαβείν είπεν. επεί γάρ άμ-
•J φοτέρως ενδέχεται, οπερ αν ύποτεθή, τούτω εςομεν άκολουί)ούν το αδύ-
νατον. άπειρον δε υποί)εμενος το εκ του ΑΒΙ'Δ μέγεί)ος άπειρων
όντων τ ω πλήί)ει μεγεθών εν τ ή συναγωγή του λόγου ή το πεπερα-
σ μ s ν ο ν ή τό ά π ε ι ρ ο ν ειπεν ώς καί)' εκάτερον του αδυνάτου άκολουί)ούντος.
καί γάρ άπειρον κ7.1 -επερασμ.ένον μέγε&ος άπειρον κινεΐσί)αι κίνησιν έν
10 πεπερασμενω χρόνω ομοίως άόύνατον εδείχί)η εν τ ω προλαβόντι βιβλίω.
μετά δε το διαλύσαι την εκ του άδιορίστως ύποτείΙέντος έ'νστασιν συμπε- ω
ραίνεται λοιπόν τον λόγον· αδυνάτου γαρ δειχί)έντος του επ' άπειρον είναι
τα κινοΰντα καί κινούμενα, εί'περ αδύνατον τι α ύ τ φ ήκολούί)ησεν, ανάγκη
το άντικείμενον τούτω άληί)ες είναι, το Γστασί)αι την πρόοδον ταύτη ν και
15 μή ε π ' άπειρον ίέναι άλλ' είναι τι το πρώτως κινούν μηκέτι αυτό υπ'
άλλου κινούμενον. επειδή òà ου δεικτικώς αλλ' ες υποθέσεως αυτω προ-
ήλί)εν ó λόγος της άπειρα τω πλήί)ει τά κινοΰντα καί κινούμενα ύποΐΐε-
μένης, καί ταύτ/j το αδύνατον επήγαγεν, iva μή τις ειπβ μηδέν είναι
δεδειγμένον, εί'περ ές υποθέσεως το αδύνατον ήκολού{}ησε, καλώς έπήγαγεν «
1
•20 δτι ή υπόί)εσις εί'ληπται ώς ενδεχομένη', ó γάρ μή συγχωρώ ν είναι τι
πρώτον κινούν ώς ενδεχομένου τού έ π ' άπειρον δύνασί)αι λαμβάνειν άλλο
προ άλλου κινούν τε καί κινούμενον ούτως εκείνο ου συγχωρεί, τ<» δε ένόε-
χομένω υποτεί)έντι ουδέν άόύνατον άκολου&εϊ, άλλα αδύνατον μεν άόυνάτ<;>,
δυνατόν δε δυνατω, ώς έν τοις ΆναλυτικοΓς εδιδάχβημεν. ώστε καν ώς
•J.j ενδεχόμενον υποτεί)ή, ουκ ήν ένδεχόμενον. όταν δέ λέγη ή γ α ρ ύ π ό ί ΐ ε σ ι ς
ε ι λ η π τ α ι ε ν δ ε χ ο μ έ ν η , άντί του ώς ενδεχομένη άκουστέον. ώστε καν ες 50
υποβεσεως συνέβη το άόύνατον, εξ ΰποίίέσεως συνέβη ώς ενδεχομένης υπο-
τεϋείσης. καί εί'περ ήν ενδεχομένη, ουκ έχρήν αδύνατον τι αυτή άκολου-
ί)ήσαι.
Ί ν α δείςη μίαν τ φ αριθμώ γινομένην κίνησιν την εκ της επ' άπειρον 244»
1 ούΐαι aF: εχουσαι AM άπειρον AM: xal ά'-ειρον F: άπειρον καί a προβείς F
νυν ¿'τι καί Α: νυν οτι F: νυν καί ort a: καί νυν οτι M 2 διά AM: κατά aF
ποιοϋΐι F 3 ή γάρ a 4 υπάρχει Μ είττεν a AM: έπηγεν Κ 4. ó άμφο-
τεριυς AM: αμφότερα a F 5 εςωμεν a ακολουθούν AM : άκολουθεϊν F: άκόλουίΐον a
Ο μέγείίος OÍD. M 7 λόγου] όλου F 11 μετά òè το »AM: τό όέ F άίιορίστιο;
AM: άορίοτως aF 16 έπεί δέ aF αύτιί> aF: inn. AM 17 τα οι». Μ καί
τά κινούμενα aF IS μή τις εΐπηι AM: μη εΪΓΟι τις Κ: μη εί'-η τις a 20 ώς
post έπήγαγεν ti a iispoiiiι ut. FM 22 εκείνα συγ/ωρεϊ M 24 Αναλυτικοί;] voliit lì 14
p. (¡2l>29 sqq. 27 τό άδύνατον — συνέβη on). M 28. 29 άκολουίίειν F 30 òè F:
δ' ούν AM ενεκεν Arist. 32 τήν] της FM της] τών Μ απείρων Α 1
1048 SIMPLICII IN P B Y S I C O R U M VII 2 [ A r i s t . p. 2 4 3 »3]
των κινούντων καί κινουμένων όποθέσεως, και τουτψ το αδύνατον έπαγάγη 244'
το έν πεπερασμένα) χρόνψ άπειρον κινείσ&αι κίνησιν, έχρήσατο τ ω το προσ-
ε χ ώ ς κινούν όφείλειν άπτεσ&αι τοΰ κινουμένου ή συνεχές αύτω είναι,
τοΰτο δε τότε μεν από της έπαγωγής έπιστώσατο ειπών "κα&άπερ όρώμεν
5 επί π ά ν τ ω ν " , νυν δε αποδείξαι αυτό καθ' Ικαστον κινήσεως είδος προτί- 5
θεται, οτι τό προσεχώς κινούν ανάγκη άμα είναι τ ψ κινουμένψ. επειδή
δέ το κινοΰν διττόν, το μεν ώς το οί)εν ή α ρ χ ή της κινήσεως, τοΰτ' εστι
το ποιητικόν, το δε ώς το ου ενεκεν, τουτ' έ'στι το τελικόν, περί του
ποιητικού νυν αύτω ή άπόδειξις γίνεται, το γαρ ώς τέλος κινούν και δλως
10 το δρεκτόν ουχ αμα τ ω κινουμένω· ή γαρ ό'ρεξις μ η παρόντος μάλιστά
έστιν, εκτασις έ π ' αυτό ουσα. πρώτον δέ κινούν λέγεται μεν καί το τήν
α?τίαν ένδιδον της κινήσεως καν δι' άλλων τινών μεταξύ κινήσεων, ώς 6
δια σχοίνων 2λκων ή δια ράβδου ώί)ών. ουτω δε και το πρώτιστον αίτιον ίο
της κινήσεως τό άκίνητον τά ένταΰ&α λέγεται καί ώς ποιητικόν κινεΐν.
15 πρώτον δέ κινούν λέγεται καί το προσεχώς κινοΰν, ώς νυν έχρήσατο τφ
ονόματι τό π ρ ώ τ ο ν ουτω κ ι ν ο ΰ ν ά μ α λέγων τ ω κ ι ν ο υ μ έ ν ψ . οπως δέ
τά άμα λέγει, αυτός έξηγήσατο ειπών λ έ γ ω δ έ τ ο ά μ α ο τ ι ο υ δ έ ν έστι
μ ε τ α ξ ύ , ο ταυτόν έστι τ ψ άπτεσΟαι. άπτεσί)αι γάρ εκείνα έλέγετο, ων
τά άκρα άμα, ώστε μηδέν εχειν μεταξύ, ειπών δέ οτι τοΰτο κοινόν
•20 έστιν ε π ί π α ν τ ό ς κινουμένου καί κ ι ν ο ΰ ν τ ο ς , δήλον οτι τοΰ ούτως, 15
ώ ; εί'ρηται, ποιητικώς κινοΰντος διαιρεί λοιπόν τά είδη της κινήσεως είς
τήν κατά τόπον καί κατά ποιον καί κατά ποσόν, και τρία τά κινοΰντα λαβών
το ψέρον καί τό ά λ λ ο ι ο ΰ ν καί το αυξον ή φί)ίνον, επί πρώτης
της φοράς ώς πρώτης ούσης των κινήσεων, ώς δείξει έν τ ψ έφεξής βιβλίψ,
•25 τον λόγον ποιείται.
1 δη] δε Μ αύτό οm. ree. principalis nostri c'odd. at cf. p. 1 0 5 1 , 1 1 2 post όσα
(sic F M ) iuser. τψ sed delevit Μ 5 έδείχθη κινεΐσθαι] ένδέχεται M G. 7 καί τά έν
αύτοίς έχοντα Μ 10 φανερών φησιν ώς aM 12 αύτώ F 15 ¿χει et ώ!)εί
mutât Μ 16 βιαίας F M 17 γινομένου βία a ϋπιί τίνος ut videtur F
18 γαρ] ουν Μ τήν (ante άίπωσιν) oui. F 19 μετ' ¿λίγον] p. 2 4 4 "7 2 0 επωσις]
οΰ-ωσις F καί oin. aM 20. 21 κινουμένφ τινί coll. M 21 (ίκολουίοϋν τι di-
s t i n s i : άκολου&οΰντι A: άκολουί)οΰντες F : έπακολουϋοΰντι M : άκολουϊουντος a 21. 22 άπ'
άλλου a A M : κατ' άλλο a F 22 τι om. Μ τοΰ κινουμένου M 2 3 ουν A F M :
3ν είη a τό A 1 2 4 άκολουθεϊν F είς] ύπό Μ 25 τι λέγεται a F της
om. Α 1 25. 26 έπικρατεί Μ 26 έκλυ&είσης A M : λυ8είσης a F 27 αίίτη aF:
αύτη A M 27 έπικρατήσοι F τήν om. F πλαγίως Μ 28 τύχη Μ η
om. Α 1 2 9 ούν τις A M : τίς ούν a F καί ή ¿>ϊψις — £ΐψίς έστιν (30) om. F
3 0 έπικρατεί A M : έπικρατη a φύσιν, ιν om. lacuna ιι litt. rei. M
1050 SIMPLICJI IN P H Y S I C O R U M VII 2 [Arist. p. 2 4 3 « 1 1 ]
ή κίνησις, έκλυί)είσης δέ ¿κείνης καί της κατά φύσιν κρατούσης, ουκέτι 244»
ρΐψις ουδέ ώσις. και επί τής ρίψεως os, καν το ρΐψαν μηκέτι άπτηται τοΰ
ρκρίΐέντος, αλλ' ο γε αήρ προσεχώς αυτά κινών την αρχήν από του πρώ- so
του κινήσαντος λαβών καί ευφυώς εχων προς την επί το πλάγιον κίνησιν
5 5ιά το μήτε βαρύς απλώς είναι μήτε κούφος ώίίεί το ριφϋέν έφαπτόμενος
αύτου, ώσπερ αυτόν ó πρώτος κινήσας άνθρωπος εί τύχοι ή ó παρ' εκεί-
νου τήν δύναμη του κινείν κατά το συνεχές διαδεςάμενος αήρ· ουτω γάρ
αυτός έν τω έφεζής βιβλίψ τήν ρΐψιν αιτιολογεί τήν άντιπερίστασιν μή
προσιέμενος. καί τήν δίώσιν ôà καί σύνωσιν τη ώσει υπάγει και ελςει· ή
10 μεν ·)'άρ δίωσις άπωσίς έσπν άπ' αλλήλων, ή δέ άπωσις ώσις, ή δέ συν- 55
ωσις ελ£ις, ή δε ελςις ή προς αυτό ή προς άλλο. δοκεί δέ καί ή σύνωσις
ώσίν τινα δηλουν, αλλ' ου χωριστικήν ώς ή δίωσις, αλλά συναγωγόν μάλλον
καί συμπιλητικήν. καί | τά είοη δέ, φησίν, τής τε διώσεως και της συνώ- 245 Γ
σεως υπό τήν ώσιν καί τήν ελξιν αναχ&ήσεται. ε Γόη δε τής μεν διώσεως
15 κέρκισις καί πτυσις και έκπνοή καί πάσα διακριτική κίνησις, τής δέ συνώ-
σεως σπάδησις καί εισπνοή καί τής τροφής ή του πόματος όλκή και
απλώς πάσα συγκριτική κίνησις. ίνα γάρ μή τοις καί)' εκαστον επιών
άμα μεν μηκυνγ^ τον λόγον, άμα δέ υποψίαν επί τοις παραλειπομένοις πάρ-
εχηται, είς σύγκρισιν καί διάκρισιν πάσα; τάς τοιαύτας άναγαγών τήν μεν 5
20 διάκρισιν ώσιν τινά φησιν είναι, τήν δέ σύγκρισιν ελξιν. ειπών δέ οτι
πάσαι αί συγκρίσεις και διακρίσεις έσονται συνώσεις και βιώσεις έπήγαγεν
π λ ή ν οσα έ ν γ ε ν έ σ ε ι κ α ι φ ί) ο ρ σ. s ì σι ν. έπειδή γάρ τοις περί Άναςα-
γόραν καί Λεύκιππον και Δημόκριτον πάσα γένεσις καί φθορά συγκρίσει
καί διακρίσει γίνεσί)αι έδόκει, αυτω μέν τούτο ουκ αρέσκει, εί δέ γι'νε-
2υ ται ολως, φησί, τινά καί φί)είρεται κατά σύγκρισιν καί διάκρισιν, ουκ αν
ή σύγκρισις αυτη και διάκρισις άνάγοιτο είς τήν σύνωσιν και δίωσιν ούόέ ίο
οιά τούτων είς τήν Ιλςιν καί τήν ώσιν. το μεν γάρ συνωδούμενον καί
διωΟούμενον όντα κατά τήν ούσίαν καί μένοντα, άπερ εστί, διωί)εϊσί)αι καί
συνωί)είσί)αι λέγεται καί δλως ώ&εΐσόαι καί έ'λκεσ&αι, τα δέ γινόμενα καί
φί>ειρόμενα oò μένοντα έπί της οικείας ούσίας κατά γένεσtv καί φΟοράν 245·'
μεταβα!λλει, έπειδή κ« τ' ουσία ν είσίν αί T'-taÒTat μεταβολαί. òtò ούχ ελςεις
ούδε ώσεις αί τοιαύτα». συγκρίσεις και διακρίσεις· ούδε γάρ κινήσεις όλως
είσίν αί γενέσει? καί αί φί>οραί, οόοε ελκεσΟαι ή ώ9είσΙ)αι οίον τε τ ò ε'τι γινόμε-
ό νον και μηδεπω ον. έπειδή δε ó 'Αλέξανδρος έν τ<5 ετέροι έβδόμι;) βιβλίω 15
τω κατά την λέςιν ολίγον τι τούτου δ'.αφέροντι και τήν σπαί)ησιν καί τήν
κέρκισιν t7¡ ώσει ύπάγεσβαι λέγει, ίστέον οτι εν οι; έ'γνων εγώ ούτως
ηύρον γεγραμμένον καί ή σπάίίησις δε καί ή κερκισις· τό μεν γαρ
αύτών σύγκρισις, το δε διάκρισις. ίστέον δε οτι ó Θεμίστιος έν οις
10 έ'γνων εγώ βιβλίοις από ταύτης τής ρήσεως της λεγουσης άπαν δ ή το
φερόμενον ή αυτό ύφ' εαυτού κινείται ή υπ' άλλου ήρςατο τούτο
το βιβλιον παραφράζειν των μέχρι τούδε ρηίΗντων έν αύτιΰ καταφρονήσας, 20
καί ούδε έν τοις εξής τήν συνέχειαν φυλάττει.
' Ειπών τάς συγκρίσεις καί διακρίσεις τάς μεν συνώσεις είναι τάς δε ¿5
διώσεις, και διά τούτο τάς μεν ελςεις τάς δε ώσεις, επειδή τίνες των φυ-
σικών αρχάς où μόνον τών κατά τόπον κινήσεων αλλά καί πασών έτίί)εντο
τήν συγκρισιν και δια'κρισιν καί ού μόνον κινήσεων αλλά καί μεταβολών
•-0 πασών, αυτός ού τούτο μόνον άναιρείν δοκεΐ το πασών αρχάς αύτάς είναι
τών κινήσεων, αλλ' ούδε άρχαί, φησίν, είσί πρώται ούδε γένος τι έστιν
ολως κινήσεως τούτο παρά τά τέτταρα τά είρημενα, αλλ' ύπ' εκείνα και
ταύτα ακαγεται και τα τούτων ειοη· και γαρ η μεν εισπνοή συγκρισις ουσα 30
ελςις εστίν, ή δε εκπνοή δια'κρισις ουσα ώσίς εστίν ομοίως δε και ή πτύσις.
•jó και δ'σαι ά'λλαι, φησί, δια τού σώματος εκκριτικοί είσιν ή ληπτικαι κινήσεις αί
μεν διακριτικαί ουσαι αί δε συγκριτικαί, αί μεν υπό τήν ώσιν ανάγονται,
αί δέ υπό τήν ε'λςιν.' ού'τω μεν ουν τήν αρχήν 6 'Αλέξανδρος έςηγήσατο
1 οικείας aAM: άυ F 2. 3 ούχ ελςεις ούόέ ώσεις AM: ούκ έλξις ούόέ ώσις Κ: ού*
ώσεις ουδέ έλξεις a 3 ο λα Μ 4 αί (post καί) oui. aF οίόν τέ έστι F
ó μηόέπω Α: μήπω aF: τό μτ,οέπω Μ 6 σπάΟισιν Μ 7 οτι om. F
άνέγνων Μ 8 ευρον aFM καί ή σπάίτ,σις— διάκρισις (9) in nostris cotUi. alterili*
recensionis lion servatili· !) δε oíd. F Θεμίστιος] p. 400,1 Sp. 10 έγνων AF
et (εγ in ras.) AI: άνέγνων a εγώ om. M 11. 12 τούτου του βιβλίου F: τό βιβλιον
τοϋτο Μ 12 με/ρις a 13 οϋόέν F έν ταϊ; Μ 15 απαοα γάρ πίπτουσα F
17 τά; μέν ώσεις τάς à' έλξεις a 18 τών κατά τόπον κινήσεων om. F
έθεντο Μ 1 ·Ι καί (ante ού) om. a 20 τό aFM : του Α 21 post
πρώται ηιΙΊ. Μ αλλ' ΰπεκεϊνα ex vers. seq. έστιν om. a 22 κινήσεως ολω;
rapà Μ (τοϋτο om.) τοϋτο μόνον άναιρείν δοκεΐ περί τά τέσσαρα F cf. ad ν. 2ύ
άλλ' ΰπεκεΐνα transpoiiit M cf. ail ν. 21 23 και τά] και διά F 24 ù>5iv έστίν
ομω; δέ F 2ό òià του σώματος om. F ipii pio Iiis priora είσί πρώται (21)— ομοίως
òè (24) itérât correctis menili» praeter περί (ante τά τέσσαρα v. 22) 2(i λι'Jj πτικαί M
27 τήν αρχήν post άλέξανδρος colloc. M
1052 SIMPLICII IN PHYSICORUM V I I 2 [ A r i s t . p. 243b 101
τήν σύγκρισιν καί διάκρισιν λέγων ϊεοεΐ/βαι μή άλλο γένος ούσας κινήσεως, 245Γ
αλλ' ύπαγομένας αύτάς ταΐς προειρημέναις τέτρασιν ώ ς μέρη εκείνων οΰσας.
εφεξής ί ε αναλαβών τον λόγον, είτε κατ' άλλ η ν επιβολήν ύστερον προσ- 35
γραφεισαν είτε ουκ οιδα όπως, γενικωτάτας φησιν ύπ' αυτοί» κινήσεις δεί-
5 κνυσί)αι τήν τε σύγκρισιν καί τήν διάκρισιν· " π ά ν τ α γάρ, φησί, τ ά είδη τής
κινήσεως ύιτό ταύτα εύρε&ήσεται· εί γαρ πάντα μεν υπό τήν δίωσιν και
τήν σύνωσιν, τούτων δε ή μέν σύγκρισις ή δε οιάκρισις, πάντα ει'; σύγκρισιν
καί διάκρισιν άνάγοιτο αν." ταύτα ó 'Αλέξανδρο; αυτή λέξει γέγραφεν,
καίτοι του 'Αριστοτέλους είπόντος " ο μ ο ί ω ς δέ και αί άλλαι συγκρίσεις καί
10 διακρίσεις· « π α σ α ι γάρ έσονται διώσεις και συνώσεις, πλήν οσαι έν γενέσει ω
καί φί)ορά." ώ σ τ ε ουχ ή σύνωσις σύγκρισίς τις έστιν ουδέ ή δίωσις διά-
κρισίς τις, ώς ó 'Αλέξανδρος φησιν, αλλά τουναντίον αί συγκρίσεις καί
διακρίσεις συνώσεις και διώσεις etat, πώς δε είς σύγκρισιν καί διάκρισιν
πασαι άνάγοιντο άν έκ τ ω ν νυν είρημένων αί κινήσεις, είπερ πάσας εί;
15 τάς είρημένας τέτταρας πίπτειν φησιν ó 'Αριστοτέλης καί τάς δύο πάλιν
τ ω ν τ ε τ τ ά ρ ω ν τήν οχησιν και τήν δίνησιν εις τάς δύο τάς λοιπά; άναγαγών
τήν ελξιν καί τήν ώσιν έπί τούτων ώς κοινών συνήγαγε τον προκείμενον 15
λόγον ειπών " ώστε ει το ωθούν και το ελκον αμα τω ώβουμένω καί
έλκομένω, φανερον δτι του κατά τόπον κινουμένου καί κινοΰντος ουδέν έστι
20 μεταξύ." αλλ' ουκ εΐπεν ' ώ σ τ ε εί το συγκρΐνον καί διακρΐνον'. έν μέντοι
τ ψ έ τ ε ρ ω έβδόμψ βιβλίψ ούτως αυτή λέξει γέγραπται· " κ α ί πάσα δή χί-
νησις ή κατά τόπον σύγκρισις καί διάκρισίς έ σ τ ι " . και από ταύτης Γσως
τής λέξεως ó Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς τ ά ύστερον ρη&έντα προσέ&ηκεν ου συμφωνούντα
τοις ένταυί)α γεγραμμένοις, ώ ς δοκεΐ. δυνατόν δε ί'σως συμφώνους οει-
25 κνύναι τούτους τους λόγους του 'Αριστοτέλους τήν συγκρισιν καί τήν δια- 5«
κρίσιν ουχ απλώς ύπό τήν σύνωσιν καί τήν δίωσιν ήτοι τήν 2λξιν καί τήν
ώσιν ώ ς ύπό κα&ολικωτέρας άνάγοντος, αλλ' ώ ς τάς αυτάς έκείναις ταύτας
λέγοντος, ουτω γάρ καί ó 'Αλέξανδρος ύστερον διετάξατο λέγων " πασαι
αν ύπάγοιντο ταΐς δύο ταύταις, τ ή τε ελξει καί τ ή ώσει, ώ ν ή μεν σύγ-
κρισίς έστιν ή όέ διάκρισις · καί ουτω γενικώταται αν ειεν κινήσεις σύγ- 245··
κρισις τε και διάκρισις.
Ο Δΐίξας οτι stç τάς τέτταρας τάς είρημενας πασαι αί κοιτά τόπον ανά- β
γονται κινήσει?, τάς δύο πάλιν την τε οχησιν και την δίνησιν stç τάς λοι-
πάς ανάγει δύο την τε ώσιν καί την ελξιν. δείκνυσι γάρ την μεν οχησιν
ή κατά ελςιν ή κατά ώσιν ή κατά δι'νησιν γινομένην, την δε δίνησιν συγκειμενην
εκ τε ελξεως καί ώσεως. καί οτι μέν ή οχησις υπό τινα των τριών έστι osi-
lo κνυσι λαμβάνων το μεν οχούμενον μ ή καί)' αυτό κινεισί)αι, αλλά κατά συμ- ι»
βεβηκός· τω γάρ το ¿χουν κινείσί)αι τούτω κινείται το δχούμενον, καί
ως εκείνο καί)' αυτό κινείται, ουτω τούτο κατά συμβεβηκός. ώστε τά
όχουντα χ ρ ή ζητείν κατά πόσους κινείται τρόπους· κατά γάρ τ^υς αύτους
κινήσεται καί το δχούμενον. των δέ όχούντων τά μεν αφ' έαυτών κινού-
15 μενα ο χ ε ϊ , ως ó Γππος τον άναβάτην καί ολως τά έμψυχα, τά δε έ'ςωί>εν
καί αυτά κινούμενα, αλλά περί μεν των έ μ ψ υ χ ω ν και έξ έαυτών κινου-
μένων δεδεικται πρότερον, οτι αμα εχουσιν έν έαυτοις καί το κινούν καί
το κινούμενον, τά δε άψυχα καί εξωί)εν κινούμενα, Ιν οΓς τινα οχοΰντά 15
έστι, κατά τους τρεις κινείται τρόπους· ή γάρ έλκόμενα ως ή ναΰς ή
20 δχουσα τους έπιβάτας, ή ώί)ούμενα ώς ή προς ά'νεμον πλέουσα, ή δινου-
μενα ώς στρόμβοι και μύλοι, οιτινες καί δχοΰσιν εστίν οτε τινά αυτοΐς
επικείμενα, ώστε ή οχησις κοινή τών τριών έστι τρόπων· ή γάρ ελζει ή
ώσει ή δινήσει κινείται το δχούμενον. ουτω μεν ή οχησις. ή δε δίνησις,
φησί, σύγκειται έ'κ τε ελςεως και ώσεως. δ γάρ δινών ποτέ μεν έφ' έαυ-
25 τον προσάγει τό δινούμενον, ποτε δε αφ' έαυτοΰ άπω$)εί ώς επί τών ταις
χερσίν άλη&όντων· ώί)ών γάρ αφ' έαυτοΰ την μύλην καί πάλιν Ιλκων 20
ποιείται τήν δίνησιν.
τά κατά τόπον κινουντα άμα εστί τοις κατά τόπον υπ' αυτών κινούμενοι? 245»
καί ούδέν έστιν αότών μεταξύ, λοιπόν ουν δεΐξαι, δτι το ώ&οΰν και το
Ιλκον άμα τοις ύπ' αυτών κινουμένοις έστι. τούτο δή δείκνυσιν έκ των
ορισμών της τε ώσεως καί της ελςεως. ó δέ κυριώτατος τών αποδείξεων
5 τρόπος έκ τών ορισμών έστιν. ορισμός δε της μέν ώσεώς έστι κίνησις ή 25
αφ' έαυτου προς άλλο ή απ' άλλου προς άλλο, της δε ελξεως κινησις
απ' άλλου ή προς έαυτό ή προς άλλο, δ τ α ν , φησίν, ί> ά τ τ ω ν ή κ ι ν η σ ι ς
'5 χ ω ρ ι ζ ο υ σ η ς α π ' α λ λ ή λ ω ν τά σ υ ν ε χ ή , τότε, φησι, τό ελκον
έφελκεται θάτερον ή προς έαυτό ή προς άλλο, δταν κατισχυγ; το έλκον
10 της του έλκομενου οικείας κινήσεως τψ θάττονα είναι την του έλκοντος
κίνησιν της του έλκομενου, ήτις δσον έφ' έαυτ-fl χωρίζει απ' αλλήλων
τά συνεχή, τουτέστι τά έλκόμενα έπ! το άψασ8αι καί ταύτη συνεχιζόμενα·
ή γαρ οικεία κινησις έκαστου δσον έφ' έαυτη χωρίζει καί αποσπά τά υπό so
του έλκοντος βία συναπτόμενα αλλήλοις· πολλαχοΰ γάρ τά άπτόμενα συνεχή
]& καλειν είωθεν δ 'Αριστοτέλης, δταν òè ή του ελκοντος κι'νησις Οάττων ή
της του έλκομενου τής χωριζούσης απ' αλλήλων τά συνεχή μέλλοντα γί-
νεσί>αι υπό τής όλκής, τότε ή ολκή γίνεται καί συνεφέλκεται τ » κινού-
μενον υπό του κινοΰντος· ή μάλλον ρητέον, δταν θάττων ή κίνησις f¡ του
ελκοντος βία προς το άνόμοιον καί άποσπώντος το τέως ον συνεχές προς
20 το δμοιον τής του έλκομενου κατά φυσιν κινήσεως τής χωοιζούσης άπ' ϊό
αλλήλων τά ανόμοια συνεχή. <χί γάρ κατά φυσιν δυνάμεις ίκαστα τοις
όμοίοις συνεχίζουσαι έν τοις οίκείοις φυλάττουσι τόποις, ωσπερ αί βία
ελκουσαι άποσπώσαι τά τέως συνεχή έπί τους άνομοίους Ιλκουσι τόπους.
si δέ καί έπί τους όμοιους, ως ε" τις έπί το κάτω λί&ον Ιλκοι ή έπί το
2ϋ άνω πυρ, άλλα βάττονα είναι χρή την του ελκοντος κίνησιν τής του έλκο-
μενου, κάν έπί τά αότά γίνηται, d μέλλοι ή όλχή έπιτελεΐσ&αι.
Ίστέον òà δτι την λεςιν ταυτην την λέγουσαν δ τ α ν θ ά τ τ ω ν ή κ ί ν η -
σ ι ς η τ ή ς χ ω ρ ι ζ ο ύ σ η ς ά π ' α λ λ ή λ ω ν τά σ υ ν ε χ ή εν τισιν άντιγρά-40
φοις ó 'Αλέξανδρος μή φερεσθαί φησι. πώς δέ άν εχοι τούτο λόγον,
30 ειπερ από ταύτης τής προσ&ήκης έ'νστασιν ευθυς ó 'Αριστοτέλης έπάγει;
έν μέντοι τω έτέρφ έβδόμω βιβλίιρ ή λέξις αυτη ούτως έ'χει· ή δέ έ λ ξ ι ς
1 alteram κατά τοπον post κινουμένοις collocat a 2 έστιν αότών μεταξύ A M : έστι
μεταξύ αυτών a : μ ε τ ' αυτών μεταξύ F 3 3ή s u p r a add. Α : δέ M 4 της
ώσεως Μ ó δέ] fortasse ó γάρ 5 όέ της a A M : γάρ της F κίνησίς έστι
colloc. Μ 6 ττρός άλλου F της ôè έ λ ξ ε ω ς — προς άλλο (7) om. Μ κίνησις
a F A 2 : κινήσεως Α 1 7 όταν Α: οταν γάρ a F : ¿'τε Μ ή κίνησις θάττων F : θ ά τ τ ω
ή κίνησις Μ θάττον Aristoteles ή oui. a S j της] έστι τ ψ Μ ή χωρί-
ζουσα pars codd. Arist. 9 οτε κατάρχει Μ 10 τ ω ] τό F θάττον Μ 12 τ ώ
έλκομένω Μ τώι Α ταΰτα F 13 ά φ ' έαυτ^ F 13. 14 όσον τά ί)π' αότοϋ
2λκοντα βία F Ι ό ίίτε δή Μ θάττον M 1G της (ante του) om. F τά συνεχή καί
μέλλοντα Μ 17. 18 τό κινοΰν >j-ò τοΰ κινοΰντος Μ 18 θάττον Μ 22 τοποις
φυλάττουσιν collocat Μ 23 άποσπάσαι sic Μ τους om. F 24 εί δέ] είτε F
ελκει a F 25 θάττον u t ρ. 1055, G aM 2G μέλλει Μ 27 δταν] ¿'τι F
θάττον Μ 29 % Μ 31 β φ λ ί ω a F : om. a M ε-/οι F ή δέ 2λξις om. F
SIMPLICII IN PHYSICORUJl VII 2 [Arist. p. 2 4 3 b l G . 2 4 4 " 11] 1055
ο τ αν ή τ ο ι π ρ ο ς α υ τ ό ν ή π ρ ο ς ε τ ε ρ ο ν ί ) ά τ τ ω ν ή κ ί ν η σ ι ς η τ ο υ 245 ν
ελκοντος μ ή χ ω ρ ι ζ ο μ έ ν η της του ελκομενου.
σωμό. κάλλιον ουν τό έφεξής υπ' αυτοΰ λεγόμενον " ή γάρ άπόρροιαί τίνες 246··
είσίν άπό των ήρεμούντων καί ούτως έλκόντων σωματικοί ι, δι' ών άπτο-
μένων και έμπλεκομένων, ώς τίνες λέγουσιν, ελκεται τα έλκόμενα, ή οδ
περί των ούτως έλκομένων ó λόγος α δ τ φ νυν (άδηλον γάρ τό γινόμενον ίο
5 έ π ' έκείνων), αλλά περί των ξύλων ειπεν, δ μένοντα το πυρ κατέχει π α ρ '
αύτοΐς ελκοντά π ω ς αυτό καί την ά'νω φοράν αότοΰ βιαζόμενα διά τό έξή-
φθαι α π ' αότών." ó δέ 'Αλέξανδρος έπέστησεν, ότι έν ταύτη r j j ρήσει
προστέθεικεν ó 'Αριστοτέλης τ η λέξει το ά φ ' έ α υ τ ο ΰ π ρ ό ς ά λ λ ο , δπερ
της ώσεως ίοιον ήν καί ά π ώ σ ε ω ς · μήποτε δέ oò περί του ελκοντος ά μ φ ω εΐπεν
10 το α φ ' έ α υ τ ο ΰ π ρ ό ς ά'λλο ή ά π ' ά λ λ ο υ προς έαυτό, άλλά τό μεν
αφ' έ α υ τ ο ΰ π ρ ο ς ά λ λ ο περί τοΰ ώ&οΰντος, τό δε ά π ' ά λ λ ο υ π ρ ο ς 15
ε α υ τ ό περί τοΰ Ιλκοντος. διό τάς τέτταρας κινήσεις εις ώσιν καί ελξιν
άναγαγών κοινώς λοιπόν συνεπεράνατο δτι τ ο ΰ κ α τ ά τ ό π ο ν κινουμένου
και κ ι ν ο ΰ ν τ ο ς ο ό δ έ ν έστι μεταξύ.
15 Μετά δέ ταύτην την λέξιν εν τισιν άντιγράφοις ó 'Αλέξανδρος τοιαύτην
τινά λέξιν γεγράφ&αι φηαίν· " ο μ ο ί ω ς δ έ κ<5ν ε ι τ ι ε σ τ ι π ο ι η τ ι κ ό ν καί
γ ε ν ν η τ ι κ ό ν τοΰ π ο ι ο ΰ , καί τοΰτο α ν ά γ κ η π ο ι ε ΐ ν ά π τ ό μ ε ν ο ν βαρυ
κοΰφον." έφεξής δέ τούτω κείσ&αί φησιν ουχί το " ά λ λ ά μην ουδέ τοΰ
άλλοιουμένου", δπερ μετά τά πρότερον είρημένα έν τοις πλείστοις γέγραπται, 20
20 αλλά τό μετ' δλίγον τούτου τό " έ ν πάσι γάρ συμβαίνει α μ α είναι το έ'σχα-
τον άλλοιοΰν και τό πρώτον άλλοιούμενον". " κ α ί λέγοι άν, φησί, διά της
τοιαύτης λέξεως δτι ου μόνον τά κυρίως κινοΰντα καί κινούμενα αμα έστίν
οίον τά κατά τόπον καί ποιόν καί ποσόν μεταβάλλοντα καί μεταβαλλόμενα,
άλλά καί τά κατ' είδος, τοΰτ' εστι τά κατ' οόσίαν, απερ έστί γένεσις καί
25 φθορά· καί έν τοις τοιούτοις γάρ τό μεταβάλλον αμα τ ψ μεταβαλλομένψ
έστίν ώς έπί των βαρέων καί κούφων γινομένων έχει, τουτέστι τών σωμα- 25
τικών στοιχείων." τά ουν ποιοΰντα καί γεννώντα ταΰτα ποιοΰ τινός έστι
γεννητικά· ποιά γάρ το βαρυ καί κοΰφον. καί γάρ έν τ ψ έφεξής βιβλίψ
δείκνυσιν, δτι καί ταύτα κινείται υπό τίνος του ποιήσαντος αότά τοιαύτα. 2 4 6 '
νυν δε λέγει, δτι καν ει' τι έστι ποιητικόν και γεννητικόν βαρέος και κούφου,
και τούτο ανα'γκη ποιείν άπτόμενον· το γάρ έφεξής το "συμβαίνει αμα
είναι το έσχατον άλλοιοΰν και τό πρώτον άλλοιούμενον" περιττόν αότόθεν
ú δοκεϊ και μετακείμενον, έπειδή έφεξής περί του άλλοιουμένου καί άλλοιοΰντος
λέγει, και έν πασι τοις αντιγράφοις ή έφεξες ρη&ησομένη λέξις γέγραπται. 30
Μετά τά κατά τόπον κινοΰντα καί κινούμενα καί, είπερ άρα, μετά τα
10 κατά είδος περί του άλλοιουμένου καί άλλοιοΰντος προτίθεται ειπείν, δτι 4δ
καί Ιπι τούτων ουδέν έστι μεταξύ, δπερ διά της έπαγωγής γνώριμον είναι
φησιν· έν πάση γάρ αλλοιώσει αμα ευρίσκεται τ ό τε ε σ χ α τ ο ν άλλοιοΰν
καί το π ρ ώ τ ο ν ά λ λ ο ι ο ύ μ ε ν ο ν . λέγει δέ ε σ χ α τ ο ν ά λ λ ο ι ο ΰ ν , 8 μέχρι
νυν πρώτον έκάλει τό προσεχώς κινούν καί μεταβάλλον. τούτο δέ π η
15 μεν πρώτον έστιν ώ ; προσεχές τ ω κινουμένψ, π η δέ εσχατον ω ς έ'σχατον
των κινούντων, όταν διά μέσων τινών κινη τό π ρ ώ τ ω ς καί κυρίως κινούν,
πρώτον δέ ά λ λ ο ι ο ύ μ ε ν ο ν λέγει, ο καθ' αυτό άλλοιοΰται κα'ι οΰτε κατά
συμβεβηκός ού'τε τ ω των τούτου τι άλλοιοΰσθαι· τφ γάρ ούτως άλλοιου- όο
μένω αμα το άλλοιοΰν. ειπών δέ êx της έπαγωγης δηλον είναι, δτι ουδέν
20 εστι μεταξύ τοΰ άλλοιοΰντος καί τοΰ άλλοιουμένου, έφεξής παρατίθεται
ταΰτα δι' ων οΓόν τε έκ της έπαγωγής τό προκείμενον λαμβάνειν, και
δείξας πρώτον τ ω λόγψ, υπό τίνων άλλοιοΰται τά άλλοΜυμενα, υπ' οψιν
άγει ταΰτα έπακτικώς παραδεικνύων, δτι αμα δντων τούτων τοις υπ' αυτών
άλλοιουμένοις ή άλλοίωσις γίνεται, υπόκειται μέν γάρ ήμΐν. φησί, τοΰτ'
25 εστι κείται καί ώμολόγηται, τό τά άλλοιούμενα κατά τάς παθητικάς κάλου- 55
μένας ποιότητας πάσχοντα άλλοιοΰσ&αι. είδος δέ ποιότητος Ιν Κατηγορίαις
τό κατά τάς πα&ητιχάς ποιότητας εγνωμεν, τέταρτον τοΰτο μετά την εξιν
καί την δύναμιν καί τό σχήμα. | πα&ητικαί δέ ποιότητές είσιν, ών 246ν
ή αντίληψις διά πάθους γίνεται τοις αίσθανομένοις, οίαί είσι θερμότητες 240»
ψυχρότητες ξηρότητες υγρότητες γλυκύτητες πικρότητες και αί τοιαΰται. και
αί κατά τά χρώματα διαθέσεις έπιπολαιότεραι κα.ί ουκ ειδοποιοί, ας πάσας
οδ τω πα'Οος έμποιεΐν τοις άντιλαμβανομένοις παθητικάς εφη ποιότητα;
5 καλεΐσθαι, αλλά τ ψ αδτάς από πάθους έγγίνεσθαι τοις λαμβάνουσιν αδτάς.
ή γάρ τοΰ πυρός θερμότης πάθος μεν Ιμποιεϊ τοις μετέχουσιν, οδ μέντοι 5
παθητική λέγεται, δτι μ ή διά πά&ους ένεγένετο, ώστε διάθεσιν έπιπόλαιον
είναι και εδμετάβλητον, αλλ' οδσιώδης έστιν. εΐ ουν τά άλλοιουμενα πά-
σχει, τά δέ πάσχοντα υπό των αισθητών πάσχει (τά γάρ ποιοΰντα τά
10 τοιαύτα πάθη αισθητά έστι), τά άρα άλλοιουμενα άλλοιοΰται υπό των αισθη-
τών πάσχοντα, αισθητά δέ φησιν είναι, οΓς διαφέρει σώμα σώματος,
διαφέρει δέ κατά τάς ποιότητας· καί γάρ και αί ποσότητες ποιότητες πώς
είσι. κοινόν οδν έχοντα το σώμα διαφέρει ταΐς ποιότησιν ή πλείοσιν ίο
ή έλάττοσιν ή τφ τών αδτών ποιοτήτων μάλλον καί ήττον μετέ-
15 χειν. εί ουν σώματά έστι τά κατά τάς παθητικάς ποιότητας άλλοιοΰντα
καί άλλοιουμενα, ανάγκη πελάζοντα άλλήλοις άλλοιοΰν καί άλλοιοΰσθαι.
ουτε γάρ το σώμα δρα τι εις άλλο σώμα κεχωρισμένον ουτε ή ποιότης
χωριστή τοΰ σώματος έστιν ουτε ένεργεΐ χωριστώς. το δέ τ α ΰ τ α γάρ
έ σ τ ι π ά θ η τ η ς υ π ο κ ε ι μ έ ν η ς π ο ι ό τ η τ ο ς ειπεν δηλών, δτι τοΰ τετάρτου
20 υποτεθέντος είδους της ποιότητος, ο παί)ητικόν λέγεται, ταΰτά έστι τά ΐδ
πάθη. ή ύποκειμένην ποιότητα τήν αίσθητήν λέγει, περί ης ήν ó λόγος,
δτι ταΰτά έστιν αδτής τά πάθη.
'Εφεξής δέ διαιρεί τά άλλοιουμενα σώματα εις τε τά έμψυχα και τά
ά'ψυχα καί τών έμψυχων τά μέρη εις τε τά αισθητικά, ο Γι ν σάρκας νεΰρα
25 καί τά τοιαΰτα, καί είς τά αναίσθητα, οστά καί τρίχας καί όνυχας, και είς
αδτάς τάς αισθήσεις, αίς εοικε καί τά αισθητικά συμπαραλαμβάνειν ειπών
τ ώ ν έ μ ψ υ χ ω ν τά τ ε μ ή α ί σ θ η τ ι κ ά τών μερών καί αδτάς τάς
αισθήσεις, ά λ λ ο ι ο ΰ ν τ α ι γάρ, φησι, π ω ς καί α ί α ι σ θ ή σ ε ι ς αδταί so
και οδ μόνα τά αίσθητικά μόρια· οδ μήν ως τά σώματα άλλοιοΰνται. δτι
30 δέ άλλοιοΰνται καί αί αισθήσεις, εδειξεν ειπών, πώς γίνονται αί αισθήσεις
αί κατ* ένέργειαν. τριττή γάρ ή αισθησις, ή μέν οδσιώδης, ή δέ δύναμις
της τοιαύτης ουσίας, ή δέ ενέργεια της ουσίας κατά την δύναμιν. αυτη 246 Τ
ουν ή κ α τ ' έ ν έ ρ γ ε ι α ν , φησίν, α ι α θ η σ ι ς , οίον τό όραν καί άκούειν, κ ί -
ν η σ ί ς εστί δια του σ ώ μ α τ ο ς του αισθητικού μορίου συγκρινόμενου ή
διακρινομένου, αλλ' οίίπω τούτο αίσθησις (συγκρίνεται γάρ καί διακρίνεται
5 καί τ ά αναίσθητα σ ώ μ α τ α ) , άλλ' δταν α ό τ ή ή κατ' ουσίαν αισθησις π ά θ η 25
τι π ά θ ο ς οίκεϊον, τότε ή κατ' ένέργειαν αίσθησις έπιτελεΐται. τ ί δέ το
π ά θ ο ς , έν τ ψ llepì α ί σ θ ή σ ε ω ς λέγει, δτι αντίληψίς έστι του αίσθητοΰ είδους
χ ω ρ ί ς τ η ς υλης, άντίληψις δε ου κ α θ α ρ ώ ς ένεργητική, ώ ς ή του νυν ενδο-
θεν ολη ουσα, αλλ' έχουσα' τι καί παθητικον υπό του αίσθητοϋ. διό μετά
ί ο αλλοιώσεως γίνεται, καί αλλοιοΰσθαι λέγονται καί α? αίσθήσεις αί ου-
σιώδεις.
Ε ι π ώ ν δέ π ώ ς αί αισθήσεις άλλοιοΰνται, δτι τ ψ εχειν τι π α θ η τ ι κ ο ν
αυτών την ένέργειαν, έφεξής την διαφοράν της αλλοιώσεως παραδίδωσι τ ω ν so
τε έ μ ψ υ χ ω ν σ ω μ ά τ ω ν καί τ ω ν ά ψ υ χ ω ν , καί πρώτον μέν λέγει ταύτην,
15 οτι καθ' ο σα μεν τ α ά ψ υ χ α σ ώ μ α τ α αλλοιουται, κατά ταύτα καί τά έμ-
ψ υ χ α · καί γάρ ψύχεται καί θερμαίνεται καί υγραίνεται καί ξηραίνεται, καί
πάσας τάς τοιαύτας αλλοιώσεις ά μ φ ω υφίσταται· oò μην καθ' δσα το έ'μ-
ψυχον αλλοιουται, κατά τοσαυτα καί το άψυχον. την γάρ κατά τάς αισθήσεις
άλλοίωσιν ουδέν τών ά ψ υ χ ω ν αλλοιουται. έμψυχα δέ νυν λέγει κατά τάς
•20 αισθήσεις αλλοιουσί)αι ο υ χ ί πάντα · ου γάρ δη καί τά φυτά καίτοι έ μ ψ υ χ α 35
οντά καί αυτά κατά τάς αισθήσεις αλλοιουται, αλλά τ ά ζ ψ α λέγει νυν έ'μ-
ψ υ χ α τά αίσθήσει καί τ-fl κατά τόπον κινήσει χαρακτηριζόμενα, δευτέραν
οέ λέγει διαφοράν τ η ς τών έ μ ψ υ χ ω ν αλλοιώσεως πρός την τ ώ ν άψυχων,
οτι τά μέν ά'ψυχα ου γνωρίζει οόδέ αισθάνεται πάσχοντα ουδέποτε, τά
25 δέ έ μ ψ υ χ α , τοΰτ' έστι τά ζ(!5α ποτέ μέν αισθάνεται π ά σ χ ο ν τ α , δταν κατά
τάς αισθήσεις π ά σ χ η , ώστε όραν ή άκούειν ή κατά τινα άλλην αΐσθησιν
αίσθάνεσθαι, ποτέ δέ, καν αισθητικά ή , ούκ αισθάνεται, καί γάρ λευκαί- 40
νεται καί μελαίνεται τά ζ ω α καί αύξεται καί μειοΰται ουκ αίσθανόμενα
τούτων.
30 Ει'πών δέ ταύτας τάς διαφοράς έπάνεισιν έπί τό προκείμενον, υπ'
όψιν ά'γων τό τά 6πό τών α ι σ θ η τ ώ ν άλλοιούμενα ά μ α εΐναι. έν απασι,
γάρ φησι, φανερόν, δτι αμα έστί το ε σ χ α τ ο ν άλλοιοΰν καί τό
λεγειν, οτι ουδέν έστι μετάξι) του αλλοιοΰντος κ«1 αλλοιουμένου. άψυχων 247ι·
δε ειπών προσεθηκε καί α ν α ι σ & ή τ ω ν ή περί των αυτών λέγων (τα γάρ
ά'ψυχα και αναίσθητα εστίν), ή àvat3Ì)-/jr</ λίγων τά εν τοις έμψυχοις μ ή
αΐσί)ανόμενα μόρια. καί τά φυτά δε αναίσί)ητα μεν, ουκ ά'ψυχα δε.
Μετά τά κατά αλλοίωσιν κινουντα και κινούμενα δείκνυσιν, οτι και του
αύξοντος και αυξομένου προσεχώς ουδέν έστιν ανά μέσον ουδέ του μειουντος 15
και του μειουμένου, καί έστι ταΰτα έναργέστερα, εί'περ το προσεχώς
10 αύξον προστιθέμενον τψ αυξομένψ και ένούμενον ούτως αυτό αυξει και
το μειούμενον το7 άπορρεϊν τι αότου φθίνει καί έ'λαττον γίνεται· το δε
απορρέον συνεχές ην προ του απορρευσαι τψ μειουμένψ. εί ούν το μεν
αύξον και το μειουν το προστιθέμενόν έστι καί το απορρέον, ταύτα δε συν-
εχή κυρίως ήν τιδ αύξομένι» καί μειουμένψ, τών δέ σ υ ν ε χ ώ ν ουδέν
15 ανά μέσον, του αύξοντος ά'ρα καί αυξομένου και του μειοΰντος καί μειου-
μένου οόδέν έστιν άνά μέσον, δείξας δέ ιδία επί εκάστου τών της κινή- -20
σεως είδών καί κοινώς λοιπόν επί πάντων συνεπεράνατο, οτι τ ο υ κινου-
μ έ ν ο υ κ α ι του κ ι ν ο ΰ ν τ ο ς π ρ ώ τ ο υ καί ε σ χ ά τ ο υ προς το κινούμε-
νο ν ο υ δ έ ν έ σ τ ι ν α ν ά μ έ σ ο ν , το δέ προσεχώς κινούν καί πρώτον κινούν
20 ώς προς τό κινούμενον λέγεται, οτι προσεχές εκείνοι, καί έσχατον δέ
προς αυτό λέγεται, οτι πάντων τών κινούντων έ'σχατόν έστι τό προσεχές
τψ κινουμένψ.
λουσιν αδτό δι» βάθους χωροΰσαι ήπερ τό σ χ ή μ α την έπιφάνειαν μόνην 247 ν
διατιθέν, ή κδν Sta βάθους πως χωρώσιν at παθητικαί ποιότητες, αλλ'
επεισοδιώδεις είσί καί συμβεβηκότα παράχρωσίν τινα αμυδράν και εόαπό-
βλητον ποιοΰσαι· κατά γάρ τάς τοιαύτας ή αλλοίωσις γίνεται· άλλοιοΰται
5 γοΰν ó σίδηρος έπιπολαίως θερμαινόμενος, έάν δέ πυρακτωθη, ουκέτι 2δ
άλλοιωσις τοΰτο, αλλ' είς 2τερον είδος μετάβασις. τοιγαροΰν καί ένεργείας
εχει τότε πυρίους.
αλλά γένεσις μάλλον, διαιρεί δε τάς εζεις εις τε τάς ύυχικάς ώς άρετήν 247ν
και κακίαν καί ει'? τά? σωματικάς ώς ύγείαν και νόσον, ών ουδεμία 50
αισθητή έστιν, ίνα και ταύτας δείςας μ ή ούσας αλλοιώσεις κρατύνΐβ το
τάς αλλοιώσεις κατά τάς παθητικά; και αΐσί)ητάς ποιότητας γίνεσί)αι μόνας,
5 δπερ ήν το προκείμενον. ο υ δ έ αί ε ξ ε ι ς δε φησιν αλλοιώσεις είσι,
τουτέστιν αί κατά τάς εςεις μεταβολαί. ή οτι ού δι' αλλοιώσεως αί εξεις
παραγίνονται, οτι δέ οόκ είσίν αλλοιώσεις, δείκνυσιν εις άρετήν καί κακίαν
πάσας άναγαγών· καί γαρ καί υγεία καί νόσος άρετή καί κακία σώματος
είσιν. εί ουν το εις την άρετήν την εαυτοί» μεταβάλλον είς το κατά φύσιν 55
10 το έαυτοΰ μεταβάλλει, τδ δε είς το κατά φυσιν το εαυτοί» μεταβάλλον την
τελειότητα τότε την οΐκείαν απολαμβάνει, ο τε δε την τελειότητα την οΐκείαν
εκαστον άπολάβοι, τότε εστίν όπερ έστίν, δτε δε είς τοΰτο | προέλ&οι το 248 Γ
είναι δπερ έστί, τότε γέγονεν άλλ' ουκ ήλλοίωται, καί το συμπέρασμα
δήλον. αύτος δε συμπέρασμα είπών το ' δ τ α ν λάβΐβ τ η ν έ α υ τ ο ΰ ά ρ ε τ ή ν ,
ιό τ ό τ ε μάλιστα κατά φυσιν έστίν. δτε δε μάλιστα κατά φυσιν έστί, τότε
λέγεται τέλειον εκαστον. τό δέ την τελειότητα τήν έαυτοΰ απολαμβάνον
ουκ αν λέγοιτο άλλοιοΰσί)αι · ουδέ γαρ ó κεραμούμενος οίκος άλλοιοΰσί)αι
λέγεται, αλλά γίνεσθαι μάλλον, ώσπερ δε ή είς τήν άρετήν τήν οΐκείαν 5
έκαστου μεταβολή γενεσίς τ (ς έστιν αυτοί», ουτω καί ή είς τήν οΐκείαν
20 κακίαν φί)ορά'. Οαυμαστώς δέ το του κύκλου παράδειγμα παρέϋετο δηλών
δτι ώσπερ λέγονται μέν τίνες κύκλοι, ου μέντοι είσι κύκλοι, αν μ ή το τέ-
λειον εχωσιν, ουτω καί επί των άλλων είδών απάντων οόκ εστι κυρίως
τούτο ο λέγεται το μ ή έχον τήν εαυτοί» τελειότητα, ουδέ γαρ Ιπιδέχεται
τον τοΰ είδους όρισμόν το ατελές κατά τό είδος. εί δέ είσιν αί μέν είς
25 τάς άρετάς μεταβολαί τελειώσεις, αί δέ είς τάς κακίας φί)οραί καί έκστά-
σεις της τελειότητος, γενέσεις αν εΐεν μάλλον καί φί)οραί αί είς τάς εςεις ίο
μεταβολαί, αλλ' ουκ αλλοιώσεις, ά'τοπον γάρ τήν του ί)ριγκου περιβολήν
ή τήν τοΰ κεράμου έπίθεσιν άλλοίωσιν λέγειν της οίκίας της μηδέπω
1 άλλα] οόδί F 3 έατίν αίσ&ητή Μ "να δείξας καί ταύτα; αλλοιώσεις μ ή ού-
σας a ούσης Μ 3 . 4 τό τάς] καί τάς Μ 4 αίσθητικάς Μ μόνον aF
5 αί o m . Μ δέ] α" F 8 πάσαν Μ καί γάρ ύγιεία Μ 9 είς τήν έαυτοΰ
άρετήν a F : είς τήν έαυτοΰ (oíd. άρετήν) Μ 10 το (ante έαυτοΰ) om. a : τήν Μ
δε
τό δέ — άπολαμβάνει ( 1 1 ) oíd. F κατά A M : om. a 11 ¿'τε A: δτε καί F : ότι
δέ Μ : δέ a 1 1 . 1 2 τήν τελειότητα τότε εκαστον τήν οίκείαν άπολαμβάνει δτε έστιν δπέρ
έστιν F 12 πρόελθη F 13. 14 δήλον δήπου τό συμπέρασμα (oui. καί) a 14 είπε
veri similiter a δταν γαρ A r i s t . , sed γάρ o m . a l i q u o t libri, ceterum paraphrasin
exhibet Siinplicius λάβοι F 15 μάλιστα om. M 17 ούδέ γάρ A F M : ώς
ουδέ a 18 λέγεται] γίνεται Μ τήν οίκείαν om. Μ 19 ή om. F
1!). 2 0 ο ί κ ε ί α ν ' " ' ili t e x t u , c u i r e s p o u d e t κακίαν in m r g . A 1 : κακίαν F M : οϋκείαν a
2 0 δήλον F 1 21 ώσπερ τινές λέγονται ( o m . μέν) Μ λέγον a 2 1 . 2 2 είσί τό
τέλειον αν μη Ιχωσι κΰκλοι οΰτω F μή έχίοσι τό τέλειον a 2 3 αΰτοΰ F
2 5 . 2 6 . έκστάσεις] έκ πάσης F 26 τελειότητος A M : τελειώσεως ¡iF 2 7 Οριγγοΰ
aF μεταβολήν F 2 8 λέγει F : μόνην Μ τ η ς ( a n t e μηδέπω) on», a
1066 SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 3 [Arist. p. 2 4 6 * 1 0 ]
ούσης αλλ' ετι γινομένης, ομοίως δέ και ή είς την άρετήν μεταβολή 248 Γ
τελείωσίς έστιν · ή δέ τελείωσις είς γένεσιν συντελεί.
Ά λ λ ά ζ η τ ή σ « αν τις οιμαι, π ώ ς την άρετήν και την κακίαν γένεσιν
και φθοράν της ψ υ χ ή ς δυνατόν λέγειν, ήπερ έχουσα τό είδος της άν&ρω-
ö πίνης ψ υ χ ή ς καί υπομένουσα έν τ ω αύτψ ποτέ μέν άρετουται ποτέ δέ
κακυνεται· διόπερ ó αότδς ποτέ μέν φαύλος ποτέ δέ σπουδαίος γίνεται. 15
π ώ ς δέ όμοια ή της αρετής πρόσληψις τ η του κεράμου ή του περιβόλου;
ταΰτα μέν γάρ μέρη τής οικίας έστί καί οόχ 2ξεις· έχεΐνα δέ oò μ έ ρ η · εί
γάρ μέρος ήν ή αρετή τής ψ υ χ ή ς , άπολώλει áv ή τήν άρετήν άποβαλουσα.
10 ολως δέ διττή ή τελειότης, ή μέν τ ή ς ουσίας αυτής ούσα, καί)' ήν πρώτοις
καί μέσοις καί έσχάτοις εαυτής μέρεσι συμπεπλήρωται ουκ ουσα ίζις αυτή
( τ ί γάρ áv ήν το εχον μ ή π ω του είδους οντος χ ω ρ ί ς τής τοιαύτης τελειό-
τητος;), ή δέ κατά τήν αρετήν καί τήν κακίαν καί όλως κατά τήν ίζιν so
έκείσακτός έστι τ φ ολψ είδει και έπισυμβαίνουσα· και γάρ γίνονται καί
Iύ απογίνονται'αύται χ ω ρ ί ς τ ή ς τοΰ υποκειμένου φθοράς, π ώ ς ούν είς παρά-
δειγμα τής 2ςεως τήν κατά τα μέρη τελειότητα παρέΟετο ώς επί τής
οικίας; μ ή π ο τ ε ουν Ικαστον είδος κατά φύσιν εχον ου μόνον τ η τών
μερών τών οίκείων τελειότητι συμπεπλήρωται, άλλά καί τ ή οίκεία α ρ ε τ ή •
το γάρ κατά φύσιν εχειν ουδέν άλλο έστίν ή το τήν οίκείαν εχειν άρετήν,
'20 ώστε τάς κατά φύσιν ένεργείας άποτελεϊν. καί διά τούτο ó Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς 2»
από του κατά φύσιν τήν τελειότητα συνελογίσατο. ώσπερ ουν το νοσούν
σ ώ μ α ουκ αν είη τέλειον, ότι μή δύναται τάς κατά φύσιν ένεργείας άπο-
διδόναι, xáv πάντα ε χ η τά σωματικά μέρη (νεκρά γάρ αυτά ε χ ε ι του κατά
φύσιν έστερημένα και τ ψ νεκρφ προσέοικεν), ουτω και ή λογική ψ υ χ ή τήν
•2ί> κατά φύσιν α υ τ η προσήκουσαν άρετήν άποβαλούσα καί μ ή δυναμένη τάς
κατά φύσιν αύτη προσηκούσας ένεργείας άποτελείν ου ψ υ χ ή κυρίως ουδέ
ζ ω ή λογική κατά φυσιν έχουσα, άλλά νενεκρωμένη τις έστιν. ώς μέρος 30
ούν το κυριώτατον τής δλης έκαστου ουσίας τήν κατά φύσιν αυτιί> προσή-
κουσαν άρετήν προσλογιστέον, ής χ ω ρ ί ς νεκρον το λοιπόν έστι καί ομωνύ-
30 μως λεγόμενον. δηλοΐ δέ το τάς οικείας ένεργείας τοΰ είδους μ ή άποδι-
δόναι. καλώς ούν δ 'Αριστοτέλης τοις μέρεσι τ ή ς οικίας τήν κατά τήν
εζιν τελειότητα ώς μέρος οδσαν το κυριώτατον παρέβαλεν. ουδέ γάρ συμ-
βεβηκός i στ; κατά αλήί)ειαν ή site καί ή αρετή (φθείρει γάρ το υπο- 24S1'
xîtfιενον αποχωρούσα), ώσπερ rióos ή ψ υ χ ή συμβεβηκος τω έ μ ψ υ χ ω σώματι. 35
p. 246^3 "Έτι και φαμεν «πάσας είναι τάς αρετάς 2ως του ή
έναντίως απαίΐές. 45
τ<ί> πεμπτω βιβλίψ, δτι έν τψ πρός τι οόκ εστίν κίνησις κα&' αυτό ουδε 248 ν
μεταβολή δλως, δήλον δτι ουδε άλλοίωσις ε ι η ά'ν. έδείχί)η γάρ πάσα
μεταβολή ή κατ' ουσίαν γινομένη ώς γένεσις καί φ&ορά, ή κατά ποσόν
ώς αΰςησις καί μείωσις, ή κατά ποιόν ώς άλλοίωσις, ή κατά τόπον ώς ή
ó φορά. εϊ ουν αί μεν άρεταί καί αί κακίαι των σωμάτων έν τω πρός τί
είσιν ώς συμμετρίαι καί άσυμμετρίαι, τά δέ πρός τι ούκ εστίν âv ποιότητι,
των δέ μή έν ποιώ όντων où κατά άλλοίωσιν ή μεταβολή, δήλον δτι ή 10
κατά τάς άρετάς καί τάς κακίας μεταβολή οόκ εστίν αλλοι'ωσις.
Δείςας δε οτι αί άρεταί καί αί κακίαι καί ολως αί έςεις αί σωματικαι
10 έν τω πρός τί είσιν, έπάγει οτι τά π ρ ό ς τι ο υ τ ε α υ τ ά έ σ τ ι ν αλλοιώ-
σ ε ι ς , ώ; ή ^έρμανσις, ώστε το μετέχον αυτών άλλοιουσθαι. το μεν γαρ
ί)ερμαινόμενον ή ψυχόμενον άλλοιουσί)αι λέγομεν, το δε διπλάσιον ή δεςιόν
ή σύμμετρον ή δμοιον ή Γσον γινόμενον où λέγομεν άλλοιοΰσ&αι. αλλ'
ουδε των πρός τι ά λ λ ο ί ω σ ι ς έστιν ώσπερ της ουσίας, ώστε τά πρός τι ΐδ
15 γινόμενα καί σχέσιν λαμβα'νοντα πρός τι καί άλλοιοΰσ&αί ποτέ λέγειν· où
γαρ το διπλάσιον μέγεί)ος Γσον γινόμενον άλλοιοΰται ώσπερ το δερμαινό-
μενον. διαφέρει δέ το άλλοίωσις είναι του άλλοιουμένου, δτι ή μεν άλλοίω-
σις μετέχεται υπό του άλλοιουμένου ώς ή Οέρμανσις υπό του θερμαινό-
μενου, το δέ άλλοιουμενον αλλοιώσεως μετέχον άλλοιοΰται. το ούν πρός
20 τι, φησίν, ουτε άλλοίωσίς έστιν ουτε άλλοιοΰται. έ'δειξε δέ έν τω πέμπτω
βιβλίιο, δτι ουτε γένεσις οΰτε κίνησις ουτε όλως μεταβολή έστι κατά τά
πρός τι έκ του μηδέν αυτό τι μεταβάλλον άλλο ίο υ τινός μεταβάλλοντος 20
ποτέ μέν διπλάσιον είναι, ποτέ δέ ου. φα νερό ν ουν έκ μεν των πρότερον
ει'ρημένων, δτι ή κατά το σχήμα μεταβολή ουκ εστίν άλλοίωσις, έκ δε
25 των νυν, δτι οόδέ ή κατά τάς εζεις · μόνως άρα άλλοίωσίς έστιν ή κατά
τάς παδητικάς καλουμένας ποιότητας μεταβολή.
Δείςας δέ δτι αί κατά τάς άρετάς καί τάς κακίας του σώματος μετα-
βολαι καί δλως αί τ ω ν ε ξ ε ω ν ά π ο β ο λ α ί καί λ ή ψ ε ι ς οόκ είσίν α λ λ ο ι -
ώ σ ε ι ς έφείής την αίτίαν διδάσκει, δι' ήν άλλοιουσθαι δοκεϊ τά κατ' αυτάς
30 μεταβάλλοντα καί λέγει δτι γίνεσδαι καί φί)είρεσόαι αδτάς άλλοιουμένων
τε ήθικαί και α? πολιτικά; άρεταί ουκ έκκόπτουσαι τελέως της ψυχής τους 248»
θομους καί τάς έπιθυμίας, αλλά μετροΰσαι αυτών τά κινήματα, καί έπΐ
τοΰ σώματος οόκ απαθές ποιεί το σώμα υπό των θέρμων και ψυχρών,
αλλά μετρεΐ αυτών τά πάθη ή σωματική αρετή, τουτέστιν ή υγεία, ώσπερ
5 ή κακία και ή νόσος ή à μετρία αότών έστίν. ei ουν περί ταΰτα at άρεταί
καί αί κακίαι είσίν, υφ' ών καί καθ·' α το εχον αυτάς άλλοιοΰσθαι πέφυκε,
κατά δε τάς παθητικάς ποιότητας αί αλλοιώσεις, περί τά πάθη äv καί 50
τάς παθητικάς τοΰ σώματος ποιότητας είεν αί άρεταί καί αί κακίαι του σώμα-
τος· ώστε έκείνων άλλοιουμένων ταύτας έγγίνεσθαι. περί τίνα δέ πάθη
10 έκαστη των τοΰ σώματος αρετών οίον υγεία και ίσχυς και κάλλος, οόκ ον
προκείμενον νυν παρήκε ζητεΐν. ώσπερ δέ ή αρετή των μέν μοχθηρών
παθών απαθείς ποιεί, των δε μεμετρημένο>ν (απερ ουδέ πάθη καλεΐν
άξιοΰσι τίνες) παθητικούς, ούτως ή κακία των μεν μοχθηρών παθών' παθη-
τικούς ποιεί, των δε μεμετρημένων απαθείς· ώστε περί πάθη ή αρετή 66
15 καί ή κακία και τη κατά ταΰτα αλλοιώσει έγγίνονται τη μέν συμμετρία
αυτών ή αρετή, r j ¡ δέ à μετρία ή κακία· ώστε οϋτε αί Ιξεις αλλοιώσεις
είσίν οΰτε αί κατά τάς εςεις μεταβολαί. έπειδή δέ και | έν τούτοις δ 249Γ
'Αριστοτέλης λέγει, οτι τών πρός τι ουκ εστίν άλλοίωσις ούτε γένεσις ουτε
δλως μεταβολή ουδεμία, Ιπιστήσαι χρή οτι τάς άρετάς και τάς κακίας
20 είπών τών πρός τι είναι ( Ι κ ά σ τ η γ ά ρ φησιν Ι σ τ ί τ φ π ρ ό ς τ ί π ω ς
ε χ ει ν) γίνεσθαι καί φθείρεσθαι λέγει αυτάς αλλοιουμένων τινών, πώς
ουν τών πρός τι οΰκ εστι γένεσις ουδέ δλως μεταβολή; ή γίνεται μέν
πάντως καί φθείρεται καί τά πρός τι· το γάρ μή ον πρότερον διπλάσιον 6
ύστερον εση καί πάλιν οόκ ε σ τ ί ν 8 δέ πρότερον μή ον υστερόν έστι,
25 τοΰτο γίνεται, καί ο πρότερον δν ύστερον οόκ εστι, τοΰτο φθείρεται* αλλ'
ου καθ' αυτά γίνεται καί φθείρεται, αλλ' ως ένταΰθα διώρισεν, άλλοιου-
μένων τινών ή δλως μεταβαλλόντων γίνεται ταΰτα καί φθείρεται, "ένδέ-
χεται γάρ, φησίν έν τω πέμπτα) βιβλίο), θατέρου μεταβάλλοντος άληθεύεσθαι
θάτερον μηθέν μεταβάλλον, ώστε κατά συμβεβηκός ή κίνησις αυτών."
Δει£ας οτι αί αρεταί και αί κακίαι τοΰ σώματος καί όλως αί εςεις 25
αί σωματικαί oò δι' άλλοιώσεως γίνονται και απογίνονται, ειπερ αι μεν
αρεταί τελειότητες είσι κατά φυσιν, αί δέ κακίαι παρά φυσιν, τά δε εις
10 το κατά φυσιν ίόντα γίνεται αλλ' ουκ άλλοιοΰται καί τά είς το παρά φυσιν
φθείρεται, καί ειπερ έν τω πρός τί είσι, μετέβη λοιπόν έπί τάς της ψυχής
οξείς, και δείκνυσιν δτι ουδέ αί κατά ταύτας μεταβολαί αλλοιώσεις είσίν,
εΓπερ και αύται ώσπερ καί αί σωματικαί τελειότητες είσι της ψυχής καί
έν τω πρός τί πως είναι την ύπόστασιν εχουσιν. ως ουν τελειότητος so
15 γενέσεις μάλλον αί λήψεις αυτών καί φθοραί αί άποβολαί, αλλ' ουκ αλλοι-
ώσεις· Ικαστον γάρ των όντων, 5ταν τέλειον η καί κατά φυσιν, τότε μά-
λιστα' έστιν οπερ λέγεται είναι· καί γαρ ίππος μάλιστα ó την ίππου άρετήν
εχων καί των άλλων εκαστον. οτι δέ καί αί τής ψυχής αρεταί (των)
πρός τι δήλον, ειπερ καί αύται συμμετρίαι είσίν έκείνων, έν οις έγγίνονται,
20 θυμών καί έπιθυμιών καί των τοιούτων ωσπερ αί σωματικαί θερμών καί
ψυχρών καί των τοιούτων, αυτός δέ το πρός τι αυτών έ δήλωσε διά τοΰ ·%
ή μεν α ρ ε τ ή ευ δ ι α τ ί θ η σ ι πρός τά ο ί κ ε ΐ α πάθη, ή δέ κακία
κακώς, ώς γάρ ταΐς σωματικαΐς εξεσι πρός tt οίίσαις υπήρχε το έκαστην
αυτών περί τά οίκεΐα πάί)η ευ ή κακώς διάτιθεναι το εχον αυτήν (καί) ή
25 μέν αρετή διά συμμετρίαν ή δέ κακία διά άσυμμετρίαν ή απαθές ή παθητικόν
ώδί ποιοΰσιν, ουτω καί αί αρεταί ευ διατιθέασι πρός το οίκεΐα πάθη τά
έχοντα καί αί κακίαι κακώς, ώστε καί αύται τών πρός τί είσι συμμετρίαι
τινές οδσαι καί άσυμμετρίαι. εί ουν τά πρός τι μήτε αότά αλλοιώσεις 40
μήτε εστίν αότών αλλοίωσις, ουτε al ψυχικαί εξεις αλλοιώσεις είσίν οίίτε 249 Γ
αποβολαί καί λήψεις αότών· γίνεσθαι μεν τ ι ι καί ταύτας ά ν α γ κ α ΐ ο ν
ωσπερ τάς σωματικάς α λ λ ο ι ο υ μ έ ν ο υ τινός, αί μεν γάρ σωματικαί εξεις
γίνονται άλλοιουμένων τινών " έ ν οίς τυγχανιυσιν ουσαι πρώτως", δαρμών
5 καί ψυχρών καί τών τοιούτων, αί δέ ψυχικαί άλλοιουμένου τ ο ΰ α ι σ θ η -
τ ι κ ο ύ μ έ ρ ο υ ς · ά λ λ ο ι ω θ ή σ ε τ α ι δέ τοΰτο δηλονότι υ π ό τ ώ ν α ι σ θ η τ ώ ν ,
προς α πέφυκεν. του δε αίσ&ητικοΰ αλλοιουμένου είπεν, ώς τοΰ παθητικού*
τά γάρ πάθη, ως φησιν δ Πλωτίνος, ή αισθήσεις είσίν ή οόκ άνευ α?σθή- «
σεων.
10 Ειπών δέ πρότερον κοινώς περί τών ψυχικών Ιξεων, δτι καί αύται
τελειώσεις είσι καί έν τ<δ πρός τι συμμετρίαι τινές ουσαι και άσυμμετριαι
καί δτι γίνονται αλλοιουμένου τοΰ αισθητικού, διαιρεί λοιπόν τάς ψυχικός
άοετάς εις τε τάς ήθικάς και τάς νοητικάς καί εφ' έκατέρων δείκνυσι,
πώς έν τω πρός τ ί είσι καί πώς άλλοίωσις μέν ουδετέρα ουδέ εστίν αυτών
15 αλλοίωσις, γίνονται δέ άλλοιουμένων τινών, καί δτι μέν ή ηθική αρετή
αλλοιουμένου τοΰ αισθητικού γίνεται, όείκνυσιν έκ τοΰ πασαν την ήθικήν 50
άρετήν π ε ρ ί ή δ ο ν ά ς είναι καί λ ύ π α ς τ ά ς σ ω μ α τ ι κ ά ς , ώς έν τοις Ήθικοίς
άποδέοεικται. αί δέ ήδοναί καί αί λΰπαι αί σωματιχαί [καί] αλλοιουμένου
τοΰ αίσθητικοΰ υπό τών αισθητών γίνονται, ωστε ή ηθική αρετή άλλοιου-
20 μένου τοΰ αισθητικού υπό τών αισθητών γίνεται, δτι δέ αί ήδοναί καί
αί λΰπαι αλλοιουμένου τοΰ αισθητικού γίνονται, δείκνυσιν έκ διαιρέσεως,
ήδόμεθα γάρ ή λυπούμεθα ή έν τ ω π ρ ά τ τ ε ι ν τι ή έν τ ψ μεμνήσθαι
(καί γάρ ή μνήμη τών ηδέων ήδονήν | ποιεί καί τών λυπηρών λύπην) 249 ν
ή έν τ ιό έ λ π ί ζ ε ι ν (καί γάρ καί έλπίδες αί μέν τών ηδέων ήδουσιν, αί
25 δέ τών λυπηρών λυποΰσιν). εί ουν καί αί έν τω πράττειν ήδοναί καί
λΰπαι αίσθηταί τέ είσι καί υπό αισθητών γίνονται καί αί έν τω μεμνήσθαι
δέ ή έλπίζειν γινόμεναι υπό αισθητών γίνονται ( ή γάρ οία έπάθομεν καί
ων ησθόμεθα μεμνημένοι ήδόμεθα ή λυπούμεθα ή οία πεισόμεθα καί οΓων
αίσθησόμεθα έννοοΰντες) δήλον δτι αί ήδοναί καί λΰπαι ή μ ΐ ν συμβαίνουσιν β
30 αλλοιουμένου τοΰ αισθητικοΰ υπό τών αισθητών, δτι δέ ή η θ ι κ ή αρετή
περί ήδονάς έστι καί λύπας, δέδεικται μέν ωσπερ εΤπον έν τοις Ήθικοϊς
4 τινών A M : τών a F πρώτοις Arist. ρ. 244·) 17 (ρ. 1069,22) καί (post ψυχρών)
om. Μ 7 ώς ora. Μ 8 Πλωτίνος] cf. Enn. IV 6, 2 13 καί εις F νοητι-
κά; A F M : διανοητικώς a, sed cf. p. 249 ν 2 3 . 29. 32 έ φ ' έκάτερα F 14 άλλοιώ-
σεις Μ ουδετέρου F 15 γίνεται a 16. 17 πασαν άρετήν ήθικήν F
17 είναι om. Μ Ήβικοίς] Nicom. Β 2· 1104 ^ 5 sqq. 18 αί (post καί) oui. aM
al (post λΰπαι) om. F καί post σωματικαί A F : om. a M 19 ώστε — γίνεται (20)
om. F M 22 τι A M : om. a F Arist. 24 καί γάρ al M 25 al om.
a F M (M etiam καί omittit) πράττεσθαι F 26 τέ om. a υπό A : υπό τών
aF: Οπό τοΰ M αίσθητοΰ M al om. M 2G. 27 μεμνήσθαι et έλπίζειν
mutât M 27 δέ ή A M : η F : δέ a όπό scripsi: από a A M : άπό τών F
27. 28 έπάθομεν καί ών om. F 28 ante μεμνημένοι add. καί F ο'ίωνΑ: οΓον
F: ό'σων a : ών Μ 30 αισθητού Μ 2 rubro emendabat 31 ώς Μ είπον
om. F cf. v. 17
SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 3 [Arist. p. 2 4 6 b 2 0 . 2 4 7 b l ] 1073
δια πλειόνων, λεγέσθω δε καί νυν συντόμως, δτι συνεθισμός του ήδεσθαι 249*
καί λυπεΐσθαι α ή ώ ς ε τ υ ^ ε ν , à.) Χ έφ' οίς δει και δτε δει καί έφ' δσον
αεϊ, ούτος τήν ήΟικήν αρετήν ποιεί, καί ταύτα καί ó Πλα'των έν Νόμοις
διδάσκει περί της ηδονής καί της λύπης λέγων "δύο γαρ αύται πηγαί ίο
5 μεθεΐνται ρεΐν, ών δ μεν αρυτόμενος δθεν τε δει καί όποτε καί όπόσον
ευδαιμονεΐ καί πόλις καί ζωον απαν."
Ά π ο δ ε ί ξ α ς δε τάς προτάσεις σ υ ν η ρ η μ έ ν ω ς έκτίθεται τον συλλογισμόν
ο ύ τ ω ς · α ρ ε τ ή ψ υ χ ή ς καί κακία έγγίνεται η δ ο ν ή ς καί λύπης έγγινομέ-
ν η ς , ήδοναί δε καί λΰπαι α λ λ ο ι ώ σ ε ι ς είσίν τ ο ΰ αισθητικού, φανερον
1 0 άρα δ τ ι α ρ ε τ ή και κακία έγγίνονται καί φθείρονται, άλλοιου μένου τοΰ
αισθητικού, ω σ τ ε τότε ά π ο β ά λ λ ε ι ν αότάς καί λαμβάνειν. δήλον ουν
έκ τ ω ν είρημένων δτι ή μ ε ν γ έ ν ε σ ι ς τ ή ς α ρ ε τ ή ς καί κακίας άλλοιουμένων ιγ·
τινών επεται, αυτή δέ ή γένεσις αυτών ο υ κ εστίν αλλοίωσις, αλλ'
έπιγίνεται τ η κατά τήν ήδονήν καί λύπην αλλοιώσει του αίσθητικοΰ, ή μεν
lú α ρ ε τ ή κατά το έγγινόμενον τ η αλλοιώσει τ α ύ τ η μέτρον, ή δέ κακία κατά
τήν αμετρίαν. το δ ε α ί ήδοναί καί αί λΰπαι αλλοιώσεις είσί του
αίσθητικου ειπεν αντί του άλλοιουμένου του αισθητικού γίνονται, ή μεν
γαρ άλλοίωσις του α ι σ θ η τ ι κ ο ύ , οΓον θερμανσις ή ψΰξις ή διάκρισις ή σύγκρι-
σις ή ό π ω ς άν τις αυτών τάς ιδιοτροπίας δνομάζειν δύναιτο, πάθη τοΰ 20
20 αισθητικού έστιν υπό των αισθητών έγγινόμενα· τούτοις δέ έπιγίνεται ποτέ
μεν η δ ο ν ή , ποτε δε λ ύ π η · τούτων δέ συμμέτρων μέν έγγινομένων αρετή
α κ ο λ ο υ θ ε ί , α σ ύ μ μ ε τ ρ ω ν δε κακία.
·2Γ) Δείςας δτι αί ή θ ι κ α ί άρεταί καί κακίαι καί αί τούτων λήψεις τε καί
άποβολαί ουκ είσίν αλλοιώσεις, έφεξής δείκνυσιν δτι οόδέ αί τοΰ νοητικού
1 λεγέσθω δε] λίγων οίίτω F 2 ό'τε et έφ' οίον mutât Μ έφ' ό'σων F
3 ουτο; a A M : καί ό'τε δει οίίτως F τά ήθικήν Μ έν Νόμοις] I 8 ρ. 636 D
4 της (ante ήδονής et λύπης) ora. F πηγαί] πώς compendiose F 5 μεθεΐνται]
in îurg. explicat άφίενται Α 1 , φύσει quod in Platone sequitur omisit etiam Aspasius in
Eth. p. 4 6 , 7 Ileylbut fietv ών] fjivÄv F «ίναρυττόμενος F : άρυιίμενος M
τε &εί] τερείν sic Al 7 τάς προτάσεις om. Μ 8 κακίας έγγίνεσθαι F
10 έγγίνεται καί φθείρεται F καί φθείρονται om. Μ 12 ή μέν μένεσις Μ της
κακίας Μ 13 αίίτη Μ 14 τη] τι F λύπη Μ 15 τη om. F
μέτριο F 16 ή ήδονη Μ : αί δ' ήδοναί Arist. αί (ante λΰπαι) om. F M (ut
Arist. cofUl. HIeh) 17 είπεν — αισθητικού om. F 18 ofov om. F ή
aille ψύ-/ρανσις (sic) om. F 19 ίδιότητας F 20 αίσθητικών έγγινομένου F
έπιγίνονται M 21 μεν (alt.) superset". A έγγενομένων, ε (post γ) ex ι con". A
22 ή κακία F 23 ή τοΰ νοητικοΰ (νοητού F ) μέρους έξις A F (cf. ρ. 1 0 7 4 , 6 . 2 0 ) : τοΰ
νοητικού μέρους £ςίις Μ : αί τοΰ νοητικοΰ (νοητού (?) Sliutiani) μέρους έξεις Arist. (Themist.
p. 4 0 3 , 1 4 ) : alteram ree. p. 2 4 7 » 2 8 — b22 exhibet a τα etiam Ar. cod. d : το c et
Sliutiani: τέ b: τφ ceteri 25 post δείξας adiliint έν μέρει (μέρη F ) a F ex le m mate
extremo interpolatimi τε om. a 26 ούδέ n F : οΰτε A M νοητού F
Comment. Arist. X Simplic. in Phys. 18
1074 S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R U M V I I 3 [Arist. p. 2 4 7 b 1 ]
μέρους ούτε cd τούτων λήψεις και άποβολαί αλλοιώσεις είσίν. ώσπερ δέ 249 γ
ήθικαί ήσαν άρεταΐ at περί τό άλογον τ η ; ψυχής, έν ψ ήδοναί καί λΰπαι κοι-
νώς αύται καί τοις άλόγοις ζωοις υπάρχουσαι (πολλά γαρ έστι καί έν τούτοις
διά συνεθισμοΰ κατορθουμενα), ουτω νοητικαί ή διανοητικοί (γράφεται γάρ
5 έκατέρως), αϊ περί τό λογικόν d a i τής ψυχής, περί 8 έπιστήμη συνίσταται
καί ή κατ' αυτήν αρετή, ο&δέ ή τούτου ουν, φησίν, Εξις αλλοίωσίς
έστιν, ο δ δ έ ε σ τ ί ν α ύ τ ή ς ά λ λ ο ί ω σ ι ς ουδέ γ έ ν ε σ ι ς , απερ ε?ς τα πρός
τι καί ταύτην ανάγει, τα γάρ πρός τι έστι, περί ών είπεν προ όλίγου, 3δ
δτι " ο υ τ ε αότά έστιν αλλοιώσεις ουτε εστίν αότών αλλοίωσις ουτε γένεσις
10 ουτε δλως μεταβολή" καθ' αυτό δηλονότι, έπει καί τά πρός τι κατά συμβεβη-
κί»ς καί γίνεσθαι βούλεται καί μεταβάλλειν. ε? οδν έν τω πρός τί έστι το
έπιστήμον, του δέ πρός τι ουκ εστίν άλλοίωσις, ουδέ τής ίξεως τής έπιστή-
μονος εστίν άλλοίωσις ουτε γένεσις ουτε ¿'λ ω ς μεταβολή καθ' αυτό. δτι δέ
ή κατά τήν έπιστήμην £ξις έν τω πρός τι έστι κατασκευάζων έκ του
15 μάλλον τήν αρχήν υπέμνησε, πολί) μάλλον [έκ] των ηθικών εξεων το 40
έπιστήμον έν τω πρός τί πως εχειν λεγόμενον παραδεικνός. έναργέστερον
γάρ εχει το πρός τι ή έπιστήμη των έν τω ήθικφ αρετών, σωφροσύνης
και δικαιοσύνης, έκεΐναι μέν γάρ διά τής συμμετρίας είς το πρός τι ανή-
γοντο, ή δέ έπιστήμη έπιστητοΰ έστι καί πάσα γνώσις του γνωστού, δεύ-
20 τερον δείκνυσιν δτι αί τοΰ νοητικού ££εις έν τω πρός τί eia ι διά του μή
είναι γένεσιν αότών. τοΰτο γάρ ίδιον ήν τών πρός τι το το δυνάμει έν
αυτοΐς ένεργεία γίνεσθαι μηδέν αότό καθ' αυτό μεταβάλλον. δει γάρ του- 45
του μεμνήσθαι πανταχού, δτι τήν καθ' αυτό γένεσιν καί μεταβολήν άπο-
φάσκει τών πρός τι ó 'Αριστοτέλης κατά συμβεβηκός αότό και γίνεσθαι
25 καί μεταβάλλειν συγχωρών. 8 μέντοι μηδέν αότο καί)' αυτό μεταβάλλει,
δήλον δτι οδδέ γίνεται καθ' αυτό· πάσα γάρ γένεσις μεταβολή, εί ουν
τό κατά δύναμιν έπιστήμον το έν τω νοητικω ένεργεία γίνεται καί συνί-
σταται, τότε ή έπιστήμη τοΰ καθόλου γνώσις ουσα, δταν έ£ αίσθήσεως
έμπειρία τις τών καθ' Ικαστα γνώσεων συναχθή. δτι γάρ πας άνθρωπος 60
30 λογικός, έπιστημονικώς γνωρίζομεν έκ τής τών καθ' έκαστα έφόδου καί
πείρας, ήτις ουκ έν τφ νοητικφ γίνεται, αλλ' έν τψ αίσθητικφ και φαν- 249*
ταστικω. έν τούτοις ουν της του κατά μέρος πείρας συναχθείσης τό
δυνάμει έπιστήμον τό έν τω νοητικψ ένεργεία έγένετο οόδέν αυτό κινηθέν.
Ουτω ¡xàv ουν δ 'Αλέξανδρος έςηγήσατο έκ των κατά μέρος συνάγε-
5 σθαι τό καθόλου καί την του καθόλου γνώσιν βουλόμενος. καί τό έ π ί -
σταται [γα'ρ] π ω ς | τη καθόλου τά έν μ έ ρ ε ι ώς σημεϊον ειπεν 250r
είρήσθαι του διά των έν μέρει τήν του καθόλου γνώσιν άθροίζεσθαι, εί'περ
ή καθόλου έπιστήμη έκα'στου τών ύπό τό καθόλου έστίν, έί ων ήθροίσθη·
περιείληπται γάρ έν τη του καθόλου επιστήμη τά έν μέρει ώς έκ τούτων
10 καί Ιπί τούτοις έκείνης γινομένης. εί δε μη δυνατόν έκ τών κατά μέρος
απείρων όντων τά καί)όλου συνάγεσθαι μήτε τήν έν τω αίσθητικιΰ και 5
φανταστικφ γνώσιν της έν νω έπιστήμης ύποστατικήν εΐναι χείρονα ουσαν
πολλω κρείττονος, άπλοϊκώτερον και αληθέστερον οιμαι μάλλον έξηγητέον
τό ύπό του 'Αριστοτέλους είρημένον. ó γάρ νους έπιστήμην εχων τών
15 μεν καί)όλου αεί κατ' ένέργειαν είτε πρόχειρον εί'τε μ ή , τών δε έν μέρει
δυνάμει, δταν ή αίσθησις προσβάλλη τψ μερικφ, τότε οδν ó νους ένεργεία
γινώσκει τω καθόλου τά έν μέρει· " ό γάρ τις άνθρωπος και άνθρωπος",
ώς αυτός έν άλλοις εΓπεν. και διά τούτο το π ώ ς προσέθηκεν, δτι ουκ ίο
έ'στι σύστοιχος ή του καθόλου γνώσις τη του μερικού, αλλά γινώσκεται
20 τή καθόλου τό μερικόν τω περιέχεσθαι ύπό του καθόλου το έν μέρει.
νυν δείκνυσιν οτι και υπάρχοντος του έπιστητοΰ είτε μερικού είτε καθόλου, 250>·
δταν το έπιστήμον ένεργ-fl περί αυτό χρώμενον rfl έπιστήμη, oò διά γενέ-
σεως έπιτελεΐται ή τοιαύτη ένεργεια ουδε έ'στι της τοιαύτης χρήσεως γένε-
σις. δι' 8 3è γένεσις οόκ εστίν αυτής, διά τοΰτο ουδέ άλλοίωσις έ'στι · γένε-
5 σις 8à οόκ εστίν αότής, διότι ένέργειά έστιν· ή μεν γάρ γένεσις έν χρόνο)· 20
ή δε έκ του μή ένεργεΐν εις το ένεργεΐν μεταβολή άχρόνως γίνεται ωσπερ
καί ή ανα'βλεψις καί ή άφή. δτι δέ αχρόνως ή εις ταύτα μεταβολή γίνε-
ται, δήλον έκ του παντός του ύποτεθέντος χρόνου ώς έλαχίστου, έν ω
από του μή απτεσ&αι και μ ή όραν ή μεταβολή εις τό απτεσθαι καί το
10 όρδν γίνεται, έλα'ττονα ευρισκεσθαι χρόνον, ώστε oòàh άλλοίωσις αν είη ή
τοιαύτη μεταβολή· και γάρ ή άλλοίωσις έν χρόνψ. ετι δε zi ή μεν
άνάβλεψις καί ή άφή ένέργειαί είσιν, ή δε άλλοίωσις πάθος, ουκ άν είη es
της ένεργεια ς πάθος καθο ένεργεια. ομοίως δε και ή έκ του μή ένεργεΐν
κατά τήν έπιστήμην είς το ένεργεΐν μεταβολή ου διά γενέσεως ουδέ δι'
15 αλλοιώσεως γίνεται.
I γενέσεως γάρ ούδεμία μεταβολή (μεταβολή« a) a A : γ γάρ ούδέ ζημία μεταβολής F : όλως
γάρ ουδεμιάς μεταβολής Arist. (sed ούδεμία μεταβολή H i e b ) 3. -1 6 άριστοτέλης το
έπίστασίαι a F 3 δ ota. Μ 4. 5 φ&εγγο'μενα F δ έν τ ω ¡iF Τιμαίφ]
ρ. 43. 44 " 6 τοιαύτης F τήν τής a 7 φησί] ρ. 4 3 Α φησίν post
áSováToa a : om. F 8 ένδούναι F σώμα] αιώνα F 9 ένδεδεϊσ!)αι F
ούτε Ινράτουν om. F 9. 10 έκραταιοϋντο F 10 post έφέροντο add. τε a
I I ειπών om. F έπάγει] p. 44 A B δια δή] δει δέ ΛΙ πάντα post πάθη F
παθήματα P l a t o 13 αϋξις Μ 14 αότών Α 1 F M ¿δον ϊ,§ωσι (fuerit ί'σωσι)
Α : ήδονήν ίσως F καί om. F προϊο'ντος F 15 ιόντων] αυτών F
15. 16 εκαστον των κύκλιο F : των κύκλω ( o m . εκάστων) Μ 17 αίτια F :
αίτίαι a γίνεται a F αί (post και) om. Μ 20 Ιΐλάτων] Tim. ρ. 44 BC
post ούν iialiet δή καί Plato συνεπιλαμβάνηται a A : άντιλαμβάνηται Κ: ξυνεπιλαμ,βά-
νηται P l a t o : συνόλως λαμβάνηται ΑΙ 22 καταμελής a et si silcntio fides A F M : κατα-
μελήσα; Plato δέ om. F χώλον M : om. F τήν τοΰ a F διαπεραιώ-
νεις M 25 είρτ,μίζεσ9αι A 1 τοΰ δε ήρεμίζεσ9αι om. F 27 αμα post μετα-
βάλλον F 28 έν om. F ετι a A - M : άτι A 1 F τε] τό F
1078 SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 3 [Arist, p. 247 b 9. 13]
ώστε τής ψυχής xò αι'σίίητικον μόνον αλλοιοΰται καί}' αυτό, ήτοι το έχον 251>
την ψυχήν κατά το αίσ&ητικον άλλοιιΰται, ου μέντοι ó νους ουδέ το ί)εω-
ρειν και φρονεΐν it άλλν.ώαζως επιτελείται πλήν ν,Ί.τό. συμβεβηκός· 25
"αλλοιουμένων" γοίρ " τ ι ν ώ ν (των) εν τ ω σώματι" ως έπί του μετά με&ην
5 νήφοντος εί'ρηται, καί μέντοι τ ω είναι έν τ ω αίσί)ανομένψ κ7.1 «/.λλοιουμένω,
κατά 8ε την έπιστήμην αυτήν ούκ εστίν αλλοίωσις. ν.'χί οτι τελείότης εστίν,
ή δε είς τελειότητα μεταβολή γένεσις ΐοκεϊ μάλλον καί ουκ αλλοιωσις.
και δτι των πρός τι ή έπιστήμη, έν δέ τοις πρός τι κίνησις ουκ εστί
καί)' αυτό.
10 Ζ η τ ε ί δε ó 'Αλέξανδρος· ει ή κατά ποιότητα μεταβολή αλλοίωσίς
έστι, ποιότητος δε πρώτον μεν είδος έν Κατηγορίαις εξις καί διάί)εσις απη- so
ρίί)μηται. τέταρτον δέ γένος ποιότητος σχήμα τε και ή περί έκαστο ν
μορφή, π ώ ς ή κατά τήν 2ξιν καί το σ χ ή μ α μεταβολή οόκ έ'στιν άλλοίω-
σις; και λύει καλώς έκ των Αριστοτέλους· κατά γαρ τάς παθητικά;
15 μόνας ποιότητας τήν αλλοίωσιν γινεσί)αί φησιν ó 'Αριστοτέλης, τον δέ πρώ-
τον και τέταρτον τρόπον της ποιότητος έλέγχει ώς ου ποιουντας αλλοίω-
σιν οσαι γαρ ποιότητες είς τήν ούσίαν καί τήν τελειότητα συντελουσιν
καί είδος γίνονται του μετέχοντος, ου ποιοΰσιν άλλοια τα κατ' αυτάς μετα- 3»
βάλλοντα, αλλά μάλλον άλλα. τοιαΰται δε είσιν α ΐ τε οξείς, τελειότητες
20 ουσαι καί είναι ποιοΰσαι τούτο όπερ λέγεται, καί τά σχήματα. διό το
σχηματισθέν ουκέτι λέγεται τιίϊ της υλης ονόματι ξύλον ή χαλκός, αλλ'
ουδέ ή κατά θερμότητα καί ψυχρότητα καί ξηρότητα και υγρότητα μετα-
βολή αεί άλλοίωσίς έ σ τ ι ν οταν γοΰν ές ύδατος πυρ γένηται μεταβαλούσης
τής υγρότητος καί ψυχρότητος είς ξηρότητα καί θερμότητα, oò λέγεται 40
25 άλλοίωσις ή τοιαύτη μεταβολή, οτι ουσιώδης καί ειδοποιός έστιν ή μετα-
βολή. καί αί κατά τάς άρετάς ουν μεταβολαί τελειουσαι το ΰποκείμενον
και είς το τί ήν είναι συντελοΰσαι ουκ είσιν αλλοιώσεις ουδέ αί κατά τά
σ χ ή μ α τ α καί τάς μορφάς. άλλ' έκείναι μόναι αί κατά τάς συμβεβηκυίας
ποιότητας, αΓτινες πά&η μόνον έμποιουσι τοΤς μετέχουσι και οόκ οόσιουσιν
30 ουδέ είδοποιουσιν αυτά.
ζητεισθαι έτι και το ει εστίν ευθεία περιφερεΐ Γση το μηοε Ζτι αδύνατα 251ν
- α υ τ ά εστίν η υ ρ ή σ θ α ί π ω ώσπερ το την διάμετρον ασύμμετρον είναι τ η
πλευρά. διό τούτο ουδέ ζητείται έτι.
Δει'ςας δε τάς επί τ ω ν γ ρ α μ μ ώ ν τούτων κινήσεις άσυμβλήτους δια το
5 ε π ε σ θ α ί τι αδύνατον δοκούν -ti) συμβλητάς αύτάς υ π ο τ ι θ ε μ ε ν φ , δείκνυσϊν
εφεξής έπΐ των άνομοειδών κινήσεων αλλοιώσεως τε και φ ο ρ ά ς , οτι και
αύται έτι μάλλον ασύμβλητοί εΐσι. δείκνυσι δε καί τούτο δι' αδυνάτου, ει
γαρ τις λέγοι Γσην αλλοίωσιν φορά, τουτέστιν ι σ ο τ α χ ή , οταν έν Γσψ
χρόνιο το μεν ά λ λ ο ι ω θ η το δέ ε ν ε χ θ η , συμβήσεται Γσον είναι το äo
10 π ά θ ο ς το κατά την αλλοίωσιν τ ω μ ή κ ε ι τ ω κατά την φοράν, ισοταχή
γαρ ήν τα έν Γσω χ ρ ό ν ω Γσον κινούμενα, αλλά αδύνατον Γσον εϊναι
πάί)ος μήκει* άσύμβλητα γάρ τό ποσόν καί το ποιόν, οτι του μεν το
Γσον, του δε το ομοιον κατηγορείται, καί δήλον οτι μ ή δυνατόν τό Γσον
κατηγορήσαι ουδ' äv τα κινούμενα κατ' αυτά ι σ ο τ α χ ή λεγεσθαι δυνατόν.
15 π ώ ς γαρ οίον τε θ ε ρ μ ό τ η τ α ή λευκότητα ί'σην λέγειν μ ή κ ε ι ; εΐ ουν μ ή
εστίν Γσον πάθος μήκει μηδέ συμβλητά ταύτα άλλήλοις, ουδέ at κατ' 25
αυτά κινήσεις Γσαι έ'σονται ούδέ συμβληταί· εΐ γαρ έκεϊναι, και ταύτα
δια το ι σ ο τ α χ ή είναι τα έν Γσο) χ ρ ό ν ω Γσον κινούμενα, ε ι π ώ ν δέ οτι έ'σται
άρα Γσον π ά θ ο ς μήκει, την αίτίαν τούτου το είναι αδύνατον έπήγαγεν. τότε
20 γαρ ι σ ο τ α χ ή λεγομεν, οταν εν Γσω χ ρ ό ν ω Γσον κ ι ν η θ η . το δε ή έ λ ά τ τ ω ν
προσκει'μενον το ολως αύτάς είναι συμβλητάς αναιρεί, εί μ ή τ ε ίση μ ή τ ε
έλάττων. δήλον γάρ οτι ούδε μείζων οπου γάρ ή μείζων, καί ή
έλάττων. δείξας δέ οτι ουδέ φορά π ά σ α π ά σ η συμβλητή ουδέ ή άλλοιωσις 30
ολως τ η φ ο ρ ά , είκότως συνεπεράνατο, οτι ου π ά σ α κίνησις π ά σ η συμ-
25 β λ η τ ή .
του έτερου αυτών κινούμενον, παρά του υποκειμένου δηλονότι την διαφοράν 251ν
λαμβάνον, ώς αν εί το μεν επί κατάντους έκινείτο, το δε έπί ανάντους. 4»
επί μεν γαρ των ούτως εχόντων ουδέν άτοπον και των φύσει ισοταχών
άνισοταχή γίνεσίΐαι την κίνησιν δια τήν των υποκειμένων διαφοράν. δ δε
5 κύκλος και ή ευθεία τίνα έ'χει τοιαύτην προς άλληλα διαφοράν; και μά-
λιστα εί μή δρί)ος ó κύκλος εστήκοι, ώστε δοκεΐν άναβαίνειν καί καταβαί-
νειν το κινούμενον, αλλ' ύπτιος έν έδάφει κεοιτο. έφεξής δε πειράται
δεικνύναι οτι, καν ΰποτεί>·(| επί της έτερας αυτών αεί Οάττω γίνεσ&αι τήν
κίνησιν είτε παρά τάς υποκειμένας γραμμάς είτε παρά άλλην αίτίαν, καί 50
10 είτε το αυτό εί'η το εφ' έκατέρας κινούμενον είτε ετερον και ετερον, ουδέ
ού'τως συμβαίνει το ασυμβλήτους αυτάς είναι· έ'σται γαρ ή μεν μείζων
αυτών, έφ' ής έν τω Γσψ χρόνφ ί)άττον κινεισί)αι το κινούμενον έτέί>η, ή
δε έλάττων, έφ' ής το βραδύτερον. έν αίς δε το μείζον καί το έ'λαττόν
έστιν, έν ταύταις οιόν τέ έστι καί το ί'σον λαβείν, ώστε έ'σται τις περιφε-
1.J ρής ευ&εία ίση. το δε έ'σται γ α ρ μ ε ί ζ ω ν καί έ λ ά τ τ ω ν ή π ε ρ ι φ ε -
ρ ή ς I τ η ς ε ύ ί ί ε ί α ς είπεν αντί του 'έ'σται γαρ ποτε μείζων ποτε δε 252r
έλάττων', μείζων μεν, αν το έπ' αυτής κινούμενον ίίαττον ύποτεί}^ κινεΐ-
σί)αι, έλάττων δε, αν βραδύτερον το γαρ θάττον κινούμενον έν τω ίσιο
χρόνιο μείζον κινηΟήσεται, καί το βραδύτερον έ'λαττόν.
20 Δείκνυσι δε αυτό καί δι' εκθέσεως, εί y i p έν τ φ αυτφ χρόνφ τω
Α το μ ε ν Οαττον κινούμενον τ ή ν Β τήν περιφερή δ ι ε λ ή λ υ Ο ε , τ ο δε
βραδύτερον τ ή ν Γ τήν ευί)είαν, δήλον ώς μ ε ί ζ ω ν έ'σται ή Β περιφέρεια δ
τ ή ς Γ ευθείας, εί'περ θάττον ώριζόμεθα πρότερον το έν ί'σω χρόνφ μείζον
κινούμενον. αλλά μήν θαττόν έστι και το έν έλάττονι χρόνφ ίσον κινού-
25 μενον. ώστε το ί)άττον έν μέρει τινί του Α χρόνου μέρος τι τής Β περι-
φερείας κινήσεται ο ί'σον έστι τή Γ ευθεία, ήν έν παντί τ φ Α χρόνφ
κεκίνηται το βραδύτερον κινούμενον ί'ση άρα καί ούτως έ'σται ή ευθεία
τη περιφερεία, 8 δεδήλωκεν διά του έ'σται τι μ έ ρ ο ς τ ο υ Α έν φ το Β
τ ο υ κ ύ κ λ ο υ δ ί ε ι σ ι . λαμβάνει δε το Β τά μέρος του κύκλου, 8 Γσον ίο
30 έστι -cTf) Γ. το δε καί το Γ έν δ λ φ τ φ Α τ ή ν Γ άσάφειαν εσχε, διότι καί
1 του (ante έτέρου) om. F ούτω F 2 ώς αν e¡] haec paraphrasis cum lectione
Shutianorum codicum ώσπερ òcv ci conferencia cf. Shute p. 159 3 μέν om. M
5 τινά F qui om. τοιαύτη ν 6 ¿ρ&ώς F : ¿ρθωθείς Μ εστηκεν F άναβαίνειν
δοκεί Μ 8 έπιτεβη Μ 9 είτε (ante -αρά τά;)] ουτε F παρά (ante τάς)]
περί Μ 10 εί'η τό om. Μ 10. 11 ούδέν οίίτω Μ 11 εατι F 13 τό (ante
ελαττον) om. F 14 έν ταύταις — είπεν (16) ota. F Ιό eü9eta aM 16 ποτέ
μεν F 17 μείζον FM 18. 19 έν τιιϊ ϊσφ θαττον κινηδήυεται Μ 20 τω (post
χρόνφ)] τό F 21 περιφέρεια-/ F διελήλυ9ε ut Arist. codd. HI Shutiani
22 τρίτην Μ τήν (post Γ) om. F εΰίίειών M μείζων aFM : μείζον A
23 όριζόυείΐα FM έν om. M μείζον — χρόνψ (24) om. F 25 -/ρόνου « F
26 κινηθ/,σεται S ίσα έστί της γ εΰΗείας τήν έν F τό a F 27 ούτως]
τοΰ Μ 28 εστι F 29 τί (post κύκλου) add. Μ δίεισι] τό ί'σον δίεισι Arist.
[praeter codd. EHIΚ] τό β μέρος Μ 30 τό Γ] τό τρίτον F Α] πρώτω Μ
τήν Γ] τώ τρίτιο F
SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 4 [Arisi, p. 248··· 18. b6] 1085
το κινούμενον κατά της ευθείας έκάλεσε νυν Ι" μ ή πρότερον καλεσας. 2521'
π α ρ α σ τ ά ς δε ο 5 τ ω τ ω λεγοντι λ ό γ ω συμβλητά είναι καί τήν ευθείαν τη
περιφερεία καί τ ά ς έπ' αυτών κινήσει; (έκατέρω γαρ θάτερον επεται),
το μεν έλεγξα ι τον παραλογισμόν της συνηγορίας π α ρ ή κ ε νυν, ώ ς τελειό-
5 τερον μ έ λ λ ω ν τ η ν διακριτικήν αιτίαν έ π ά γ ε ι ν τ ω ν τε συμβλητών καί των
μ ή , είς δέ το αυτό αδύνατον ά π α γ α γ ώ ν πάλιν αναιρεί το εΐναι σ υ μ β λ η τ ά ς ir»
τάς κινήσεις καί τ ά ς γραμμα'ς, την ε υ θ ε ί α ν τη περιφερεΐ. si γαρ είσι
σ υ μ β λ η τ α ί αί γ ρ α μ μ α ί , φησί, σ υ μ β α ί ν ε ι το αρτίως ρηθέν άδύνατον το
ίσην είναι ε υ θ ε ί α ν κύκλω, εΐ ουν τούτο αδύνατον, ουκ έ'στι συμβλητά
10 ή τε ε υ θ ε ί α καί ή π ε ρ ι φ ε ρ ή ς · ει δε μή ταύτα συμβλητά, ο υ δ έ αί έπ'
α υ τ ώ ν κ ι ν ή σ ε ι ς · ε π ε τ α ι γαρ αλλήλοις, ώ ς καί ó τ ω ν ισοταχών ορισμός
δηλοΓ, ει' γε ι σ ο τ α χ ή τ ά εν ί'σω χρόνο» ί'σον κινούμενα, είτε γαρ αί κινήσεις
σ υ μ β λ η τ α ί , καί τ ά δ ι α σ τ ή μ α τ α ε φ ' ών αί κινήσεις σ υ μ β λ η τ ά και ί'σα· είτε 20
τ α ΰ τ α ισα α έν τ ω ί'σω / ρ ό ν ω κινείται, καί αί κινήσεις ι σ ο τ α χ ε ί ς είσιν.
χυμοΐς. καί το ταχυ ουν καΐ τδ βραδύ, κάν άμφοΐν κατηγορήται τ ω ν κινή- 252··
σεων, της τε έπ' εύΆείας καί της έπί τοΰ κύκλιο, ουκ £σται συμβλητόν
διά τό όμωνύμως αότά κατηγορεΐσί)αι· και γαρ έπί τ ω ν άνομοειδών κινή-
σεων κατηγορείται το τ α χ ύ · καί γάρ αλλοίωσις ταχεία λέγεται και φορά.
5 αλλ' oò δια τούτο συμβλητόν το ταχύ τ ψ τ α χ ε ϊ · όμώνυμον γάρ έπ' αυτών
το ταχύ, ε'ι'περ και τ ά έφ' ων λέγονται μη εστι συμβλητά αλλήλοις· τό
γάρ ποιόν ουκ εστι τ φ που συμβλητόν. e? ουν καί ή ευθεία καί ó κύκλος, 4«
κδν μάλλον έκείνων ε χ η τι κοινόν, άσύμβλητα δμως έστί (τούτο γαρ ώς
αξίωμα λαμβα'νει), καί αί έπ' αυτών κινήσεις άσύμβλητοι άν εΤεν, ώς όμω-
10 νύμως λεγομένου τοΰ ταχέος τούτου καί βραδέος.
Ειπών δέ δτι ή ν ή τ η τ η π α ρ α ν ή τ η σ υ μ β λ η τ ή , διότι τ ό α ό τ ό ση-
μαίνει το δξυ έπ' άμφοϊν, έπήγαγεν ά ρ α ο υ ν ου τ α ό τ ό ν τ ό ταχί>
ένταΰθα κάκεΐ; ώς εί ελεγεν ' o ò ταυτον άρα το ταχυ ένταΰθα κάκεΐ',
τουτέστιν έπί τε της έπ' εό&είας καί της έπί κύκλου κινήσεως, π ο λ υ δ'
15 ε τ ι ήττον, φησί, το ταυτον τοΰ ταχέος έν αλλοιώσει καί φ ο ρ ά · 45
πλείων γάρ ένταΰ&α ή διαφορά, είπε ρ ή μέν άλλοίωσις ποιότητος, ή δε
φορά της ποΰ κατηγορίας έστίν, ή δέ ευθεία καί ή περιφερής ποσά ά μ φ ω
καί άμφω συνεχή ποσά καί γραμμαί άμφω. τοΰτο δέ προσέθηκε διά τό
μετ' ¿λίγον ρηθησόμενον, δτι " είσί τ ω ν ομωνυμιών αί μέν πολυ άπέχουσαι,
20 αί δέ εχουσαί τινα ομοιότητα." ίστέον δέ δτι ή γραφή τοΰ ρητοΰ τούτου
διάφορος φέρεται, δπου μεν α λ λ ' δ σ α μ ή ο μ ώ ν υ μ α , ά π α ν τ α συμβλητά,
ώς καί ó'Αλέξανδρος εγραψεν, δπου δέ α λ λ ' δ σ α μ ή σ υ ν ώ ν υ μ α α π α ν τ α »0
άσύμβλητα. τινές δέ τήν" έν τ φ έτερφ έβδόμψ βιβλία» γραφήν ένταΰθα
μετατεθείκασιν εχουσαν ο υ τ ω · ά λ λ ά ά ρ α γ ε δ σ α μ ή ο μ ώ ν υ μ α άπαντα
25 σ υ μ β λ η τ ά . δήλον δέ δτι πάντα τήν αυτήν évvoiav εχει.
1 κδν έπ' άμφοϊν Μ 2 ούκ lati Μ 3 διά τό] διά τοΰτο Μ 5 έπ' αύ-
τοίς Μ 6 λέγεται F 7 εί] ή sed con·, rubro Μ καί (ante 6) on>. F
8 κδν xa ετι τι κοινόν ¿κείνων άσύμβλητα F 9 αί om. F 10 καί τοΰ F et Μ
qui τούτου oroisit 11 ταυτό a 12 apa a A ' F M : άρα A 2 où ora. M ταυτό F
13 ώ ; — κακεί om. a 14 καί ¿rl της M 14. 1δ δέ τι A F : ôè ?τι a : δέ έστιν M
15 ήσσον τό ταύτόν φησί F έν] καί Μ 18 άμφω (post καί) om. Μ 19 μ ε τ ' ]
έπ' F μετ' ¿λίγον] ρ. 249»23 6μωνύμων F 21. 22 ώς καί — άσύμβλητα (23)
om. Μ 22 συνώνυμα sic Αι ist. EH et Shiitiani 23 άσύμβλητα, ut Ar. E» HI
α
Shutiani: συμβλητά F βυβλίφ a ut solet 24 μετ' έδήκ/ F: μετατεθήκασι M
ούτως Αχούσαν Μ άλλα άρα γε A F : άλλα άρα τε Μ 25 εχει εννοιαν Μ
30 ¿ξέω: a
SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 4 [Arist. p. 243M2] 1087
μεν ήν λόγος τοΰ έν χυμοΐς καί άλλος δ» τοΰ έν ογκοις καί άλλος του έν 252*
φθόγγοι?, ουιω καί τοΰ πολλού άλλος μεν λόγος τοΰ έν υδατι, άλλος δέ
τοΰ έν αέρι, αλλά τό αότο σημαίνει το πολί) έν εκατέρω αυτών, καί 6
ομως οό συμβλητά τό έν υδατι πολυ καί το έν αέρι. τούτο δε λέγει δτι
5 μή τοις ογκοις αυτών καί αί δυνάμεις άκολου&οΰσιν, αλλ' ή τοΰ τοσουδε
ύδατος δύναμις πολλαπλασία της τοΰ τοσούτου αέρος, εΐ ουν πολυ ην το
τοοτοΰτον υδωρ τ ω πολυ δύνασ&αι συν τι5 τηλικούτω ογκω (έν γαρ τη
δυνάμει μετά τοΰ ογκου ήν τό υδατι είναι), οόκέτι ó τοσούτος αήρ πολύς
εσται, κάν πλείων ειη τοΰ κατά τόν ογκον έλαττουμένου ύδατος τ ω κατά
10 την δύναμιν έλαττοΰσ&αι αυτοΰ. άσύμβλητα άρα τό τε έν υδατι καί τό ίο
έν αέρι πολύ. δ γάρ πλείων δοκών αήρ τ ω ογκψ έλάττων έ'σται τη δυ-
νάμει, καίτοι τοΰ πολλοΰ συνωνύμως κατ' αμφοΐν δοκοΰντος κατηγορεϊσί)αι.
ή φαίη τις άν καταλλήλως δεΐν τ ο π ο λ υ συγκρίνειν τον μεν ογκον προς
τον ογκον παραβάλλοντα, την δέ δυνάμιν προς τήν δυνάμιν. ó δε τη
15 παραλλαγή ταύτη άποχρησάμενός τι άσύμβλητον εδειξε, καίτοι της συνω-
νυμίας κατά τό έν τοις ογκοις πολυ καί δλίγον ληφθείσης, υπόπτου δε
οντος τοΰ το π ο λ υ συνωνύμως κατηγορεΐσδαι διά τά είρημένα τοΰ τε ι»
ύδατος και τοΰ αέρος ' εί δ à μ ή τό πολύ, φησί, συνωνύμως κατηγο-
ρείται, έπί τοΰ διπλασίου ποιητέον τόν λόγον.' και γάρ καί έν υδατι καί
20 έν αέρι το αότο σημαίνει τό διπλάσιον έκατέρω, sì γάρ διπλάσιόν έστι τό
λόγον εχον 8ν τά δύο προς εν, ωστε καί λόγος ó αυτός τοΰ διπλασίου έ π '
αμφοτέρων, καί ομως ουκ έ'στι συμβλητά το υδωρ καί ó άήρ κατά τό
διπλάσιον· oò γάρ ó τοΰ τοσοΰδε αέρος διπλάσιος άήρ εσται καί τοΰ το-
σούτου ύδατος διπλάσιος, τοΰτο δέ πάλιν διά τάς δυνάμεις, έν αίς έστι ¡so
25 το είναι υδατι ή αέρι. ει γάρ δ διπλάσιος αήρ τοΰ ήμίσεος τψ ογκω
άέρος πρός τ ω ογκω καί τήν δυναμιν εχει διπλασίαν, έν τ<ί> λόγω τω
δύο προς εν έστιν· οόκέτι δε το τ φ ογκψ ήμισυ υδωρ τοΰ τοσούτου αέρος
καί τ η δυνάμει ήμισύ έστιν ουδέ έλαττον Γσως, αλλ' ένίοτε καί υπερέχει
της έν τ ω διπλασίω άέρι δυνάμεως, οόκ άν εΐή ουν τό έν αέρι καί υδατι
30 διπλάσιον συμβλητά. έάν γάρ πάλιν κατά τήν δύναμιν ληφ&η το ετερον
τοΰ έτέρου διπλάσιον, οόκέτι κατά τον ογκον εσται διπλάσιον. άλλο ουν 2»
τι τό διπλάσιον εσται, οταν άήρ καί υδωρ συμβάλλωνται, αλλ' ουχ ο καί)'
1 6 λόγος F καί (post χυμοίς) om. F M 2 καί (ante του) oto. F ίίδασιν F
έκατέρου αυτών κατηγορείται, καίτοι ταυτον έδόκει σημαίνειν έφ' έκα- 252 ν
τέρου αυτών, ώστε οδδέ τα συνωνύμως κατηγορούμενα ά π α ν τ α σ υ μ β λ η τ ά ·
τοΰτο γάρ βούλεται προσδείναι τοις επί τών ο μ ω ν ύ μ ω ν ε?ρημένοις, Γνα καν
φανή συνωνύμως κατηγορούμενον το ταχί) έ π ί τε τ η ς κυκλοφορίας καί
5 της ευθυφορίας, μή ήδη άκολουθή το και συμβλητάς εΐναι ταύτας τάς
κινήσεις.
νύαων συγκείμενος λόγο? j και αυτός ομώνυμος έστιν. ώς ουν ευλόγως 253 Γ
είπών καί ταύτα όμωνύμως κατηγορεϊσθαι έπήνεγκε το έπεί δtà τί τά
μεν σ υ μ β λ η τ ά τά δε ου, ε ΐ π ε ρ ήν μ ί α φ ύ σ ι ς ; ει γάρ το διπλάσιον
τό αυτό ήν έπί τε αέρος καί ύδατος, ώς εστίν έπί άερος καί αέρος και
δ ύδατος καί ύδατος, δια τί αήρ μεν αέρος διπλάσιος καί ήμισυς καί συμ-
βλητοί καί ύδωρ υδατι, αήρ δε υδατι ουκέτι συμβλητός, ώ σ τ ε τον τοσόνδε
αέρα του τοσοΰδε ύδατος είναι διπλάσιον, εί'περ ήν μία φύσις του δίπλα- 5
σίου έν αέρι καί υδατι, ώ ς έν αέρι καί αέρι καί υδατι καί υδατι; άπορήσας
δε ουτω προς την συνώνυμον ρηθεΐσαν είναι του πολλού καί του διπλα-
10 σίου κατηγορίαν έπί αέρος καί ύδατος καί διά τοΰτο όμώνυμον αυτήν
ειπών έπα'γει καί άλλην αίτίαν του, καν συνωνύμως κατηγορήται, μή είναι
αυτά συμβλητά τό άλλο καί αλλο είναι τά πρώτα δεδεγμενα αυτά σώματα·
άλλο γάρ υδωρ καί άλλο αήρ, κάν τό πολυ καί τό διπλάσιον ταυτόν έ φ ' ίο
έκατέρου σημαίνει ώ ς συνωνύμως κατηγορούμενα, έπεί δπου το πρώτον
15 δεδεγμένον τά συνωνυμως κατηγορούμενα ταυτόν έστι τ ω είδει, χ&ν τά έν
οίς έστι διαφέρω, συμβλητά Ιστιν έκεϊνα. καί δήλον έκ του τον Γππον
καί τον κύνα καίτοι διαφέροντα κ α τ ' είδος συμβλητά δμως είναι κατά τό
λευκόν. λέγομεν γάρ π ό τ ε ρ ο ν λ ε υ κ ό τ ε ρ ο ν ó ίππος ή ó κύων έπί ατό-
μων ζητοΰντες, ή τό ψιμύθιον καί την χιόνα παραβάλλομεν, διότι το
20 π ρ ώ τ ω ς δεξάμενον τό λευκόν έν άμφοτεροις ταυτόν έστιν, ή γάρ έπιφά- ι»
νεια. ομοίως δε καί κατά το μέγεθος συμβλητά έστιν ίππος καί
κύων συνωνύμως αυτών κατηγορούμενον καί τήν αυτήν έχον έν έκατέρψ
φύσιν, διότι τό έν αυτοΐς πρώτον δεκτικόν του μεγέθους ταυτόν έστι τι»
είοει τό σ ώ μ α . υδωρ δέ καί φ ω ν ή ου συμβλητά οΰτε κατά τό λευκόν
25 ουτε κατά το μέγεθος, οτι έν μεν υόατι του λευκού ή έπιφάνειά έστι
δεκτική, του δέ μ ε γ έ θ ο υ ς τό σώμα· έν δε φ ω ν ή ουτε έπιφάνειά' έστιν ουτε
σώμα. ώς ει γε καί τό πολυ καί το διπλάσιον μ ή του ύδατος καί του
αέρος κατηγοροΐτο π ρ ώ τ ω ς , ών έκάτεοον καί κατά τον ογκον αμα καί κατά 20
τήν δύναμιν ειδοποιείται, αλλ' ή κατά του ογκου άμφοιν λέγοιτο τό πολυ
30 ή τό διπλάσιον ή κατά τ η ς δυνάμεως, συμβλητά αν ειη, πότερος πλείων
ή μείζων ό'γκος ó του αέρος ή ó του ύδατος, καί οτι διπλάσιος καί ήμισυς,
καί έπί τ η ς δυνάμεως ομοίως.
Άλλ' η γε τοΰ 'Αριστοτέλους άγχίνοια και προς τούτον ένίσταται τόν 253Γ
λόγον έντρεπτικώς. τούτψ γάρ χρώμενον, φησίν, εστίν άναιρεΤν έ* των
όντων την των ομωνύμων φόσιν λέγοντα καΐ τά ομολογουμένως ομώνυμα
μή είναι ομώνυμα, άλλ' ίν τι και ταυτδ σημαίνειν. μή παραβάλλεσΟαι 26
5 δε προς άλληλα διά τδ έν διαφόροις είναι τοις δεκτικοΐς τό αυτό. οίον
λευκόν ταδτόν μέν καί το έν φωνη και τό έν σώματι σημαινειν, μή είναι
δέ συμβλητά την φωνήν καί τό σώμα κατά τό λευκόν, διότι άλλο τψ είδει
έκάτερον των δεδεγμένων αότό έστιν· άλλο γάρ τψ είδει φωνή καί άλλο
σώμα. ομοίως δέ καί τό γλυκυ ταότον μέν έρεϊ τις σημαίνειν έν φωνη
10 καί έν χ υ μ ψ , μή συγκρίνεσθαι δε φωνήν καί χυμδν κατά το γλυκύ, οτι
τά δεκτικά αότών ετε'ρα τήν φύσιν αλλήλων έστίν. ομοίως δέ καί τό ίσον so
ταυτόν μέν έπί τε ύδατος καί αέρος, ου συμβλητά δέ τό υδωρ καί ó αήρ
κατά τδ ίσον, οτι διαφέροντα οντα τό αότό δέδεκται.
Προστίθησι δέ καί άλλο έπιχείρημα του αότοΰ δεικτικόν, οτι ουκ
15 ¿ρ&ώς λέγει ó λέγων τά αυτά τη φύσει μή συγκρίνεσ&αί ποτε διά το έν
διαφόροις είδεσιν είναι, καί φησίν οτι οόκ εστι τό τ υ χ ό ν τ ο ΰ τ υ χ ό ν τ ο ς
δ ε κ τ ι κ ό ν καί μάλιστα το π ρ ώ τ ο ν , αλλ' εν ε ν ό ς φύσει δεκτικόν καί του
αυτοΰ τψ είδει, ώς χρωμάτων έπιφάνεια, χυμών γεΰσις. καί αδύνατον ή ss
τά αυτά οντα έν διαφέρουσιν είναι πρώτως ή διαφέροντα έν τψ αυτψ.
20 ώστε δταν έν διαφέρουσιν ή τι πρώτως, όμώνυμόν έστι, καί oò παρά τδ
άλλο είναι το υδωρ καί άλλο τον αέρα άλλο έσται τό πολυ καί το διπλά-
σιον τό έν έκατέρψ αότών τά αύτά οντα τήν φύσιν, ώς φησιν ó άπορήσας,
αλλά καί αυτά διάφορα τήν φύσιν έστί καί ομώνυμα· διό έν διαφόροις τψ
είδει δεκτικοΤς ένεγένετο. ασφαλώς δέ καί ένταΰ&α το π ρ ώ τ ο ν προσέ-
25 θηκεν είπών άλλ' Sv έ ν ό ς το π ρ ώ τ ο ν · δύναται γάρ τινα δευτερως ω
οντα δεκτικά τίνος διαφέροντα αλλήλων κατ' είδος συμβλητά άλλήλοις είναι
κατ' έκεΐνο, 8 δευτέρως έδέξατο, διότι τδ πρώτως αυτό δεδεγμένον ίν tt
ον αυτό τήν φύσιν τών διαφερόντων έστί. καί γάρ άν&ρωπος καί Γππος
ίτερα τψ είδει όντα συγκρίνεται κατά το λευκόν το έν αυτοϊς, οτι το πρώ-
30 τον αότό δεδεγμένον έν άμφοτέροις εν τήν φύσιν ή έπιφάνεια. ειπών δέ
Ιν ένός δεκτικόν το πρώτον καί διά τοΰτο συγκρίνεσθαι άλλήλοις ώς μή
οντα ομώνυμα τά ένός είδους οντα, έπέστησεν οτι ουκ άρκεϊ τδ μή όμώ- 46
νυμα είναι προς το συμβλητά είναι· ή γαρ έπιφάνεια χρωμάτων έστί 253 Γ
δεκτική πρώτως λΐυκου καί μέλανος, αλλ' oò των όμωνύμως λεγομένων
χρωμάτων où γάρ δή και των εν μουσική, και δμως οόκ εστι συμβλη-
τον το λευκόν τψ μελάνι κατά τό χρώμα, ού γάρ λεγει τις μάλλον είναι
5 χ ρ ώ μ α ή ήττον τό 2τερον του ετέρου, αλλά δει προς τψ μή είναι ομώ-
νυμα τά συμβλητά ομογενή οντα μηδέ την κατ' είδος εχειν διαφοράν,
αλλ' §ν είναι καί τ ω είδει ατόμω ovct, και μή μόνον τψ γένει καΐ έν ένί
τψ ειοει οεκτικψ· τούτο γαρ σημαίνει το μ η ε χ ε ι ν ο ι α φ ο ρ α ν , μ ή τ ε 0 μ ή τ ε Μ
έν οΓς· τό μεν γάρ 8 τό είδος αότό τό συγκρινόμενον λέγει οιον τό πολί> ή
ίο το διπλα'σιον, τό οϊ έν ο ί ς το έφ' ου τό καθ' 8 ή σύγκρισις οίον υδωρ
ή άερα ή ογκον ή δυναμιν. τά γάρ κατά τό γένος τά αυτά καί ουτω
συνώνυμα, διαφοράς δε έχοντα οόκ έ'στι συμβλητά. πότερον μάλλον χ ρ ώ μ ά
έστι τό λευκόν ή τό μέλαν ή τό φαιόν; ή πότερον τών έχόντων αυτά
μάλλον κέχρωσται; τά μέντοι του λευκοΰ χρώματος μετέχοντα συγκρίνεται
15 άλλήλοις, πότερον αυτών μάλλον λευκόν χιών ή κύκνος. |
Διαρόρώσας ουτω τον λόγον καί δείξας δτι, εί μέλλοι τινά συμβλητά
είναι, ου μόνον χρή αυτά μή εΤναι ομώνυμα, αλλά μηδέ κατ' είδος εχειν
20 διαφοράν μήτε αυτά κα&' α ή συγκρισις γίνεται (οίον τά λευκά μήτε έν
οίς έστι ταύτα οίον αί έπιφάνειαι αί κατά τά λευκά συγκρινόμενοι), άλλ' εν
είναι τ ω εΐοει καί το λευκόν καί τήν έπιφάνειαν, έπάνεισι λοιπόν έπί τον
προκείμενον λόγον τον περί κινήσεως, ου χάριν αί προειρημέναι ζητήσεις ίο
έκινήί)ησαν. προ&εμενος γάρ δεΐξαι δτι ου πάσα κίνησις πάση συμβλητή
25 έστιν (οόδέ γάρ ή ομοειδής πάσα· ουδέ γάρ ή φορά ή έπί κύκλου τ η
έ π ' ευδείας), Γνα μή άδύνατον ακολουθήση τι τό είναι εό&εΐαν ΐσην περι-
φερεία, καί διορίσας έπ' ά'λλων παραδειγμάτων τό ζητούμενον, ομοίως
εχειν φησί καί έπί τών κινήσεων, τ ω γάρ πλείω είδη κινήσεως είναι oò
μόνον τά κοινά οίον φοράν άλλοίωσιν αυ£ησιν μείωσιν, αλλά καί κα&'
30 έκάστην τούτων, oò πάσα πάση έστί συμβλητή, άλλά μόναι αί κατά το
αυτό είδος το έ'σχατον γινόμεναι· 8 ουκέτι και γένος έστί. κοά τοΰτο δέ 253ν
όδιΰ π ρ ο ϊ ώ ν διαρθροΐ. τά γάρ έν Γσω χ ρ ό ν ψ ί'σα μ ή κ η κινηθέντα ί σ ο τ α χ ή
ρηθήσεται καί συμβλητά έ'σται· τά γάρ μ ή κ η Sv ειδός έστιν έ π ' εύίίειών
λεγόμενα, καί ουκ έ χ ε ι εί'δη πλείω ή ευθεία ουδέ ή έ π ' εόθείας κίνησις,
5 ώσπερ οόδέ το λευκόν χρώμα, ει έ'σχατον είδος ε "η, καί ή έπιφάνεια.
εί μέντοι έν τ ω α υ τ ω χ ρ ό ν ω το μεν υποκείμενον Sv ε ΐ η ή εύθεΐα, αί δέ
κ λ ή σ ε ι ς διάφοροι, ώ σ τ ε κατά μεν το ή μ ι σ υ του μήκους, τουτέστι τ η ς ευθείας,
παρατεταμένον τι ή αυτό τό ή μ ι σ υ του μήκους άλλοιωθήναι, κατά δέ το 20
λοιπόν έ ν ε χ θ ή ν α ί τι κατά φοράν κινούμενον, ουκέτι ι σ ο τ α χ ή ς ρηθήσεται ή
10 αλλοίωσις τ·/) φορά, κάν ά'μφω κινήσεις, κ $ ν έν τοϊ αυτω χρόνω, διότι ή
κίνησις ή έπι τ η ς εόθείας δια'φορα ε ί δ η ε χ ε ι · ά'λλο γάρ αλλοιωσις καί άλλο
φορα'. κάν τνύτον ουν ή το μήκος ή ί'σον έ φ ' ου ή κίνησις, αλλά δει
και την κίνησιν την έπι των ίσων ε υ θ ε ι ώ ν έν τ ω α υ τ ω χρόνω γινομενην
το αυτό είδος έ'χειν τ η ς κινήσεως, ei μελλοι ισοταχή είναι τά κινούμενα,
l ö ω ς οε αι οιαφερουσαι τψ ειοει κινήσεις επι του αυτου υποκείμενου γινο- 2»
μεναι ου συμβληταί, ουδέ αι αδιάφοροι κ α τ ' είδος κινήσεις συμβληταί έσον-
ται, áv Τ| τά υποκείμενα αυταΐς κατ' είδος δια'φορα. ώστε τά έν ί'σω
χ ρ ό ν ω Γσον μ ή κ ο ς κατά φοράν ά'μφω κινηθέντα ι σ ο τ α χ ή áv ε ι η καί συμ-
βλητά'. ε? ουν λέγοι τις ί σ ο τ α χ ή τά έπι ευθείας καί περιφερείας, ί σ η έ'σται
2 0 ή ε υ θ ε ί α xr¡ περιφερεΐ. εί ουν τούτο αδύνατον, τι το αίτιον του αδύνατον
άκολουθήσαι τω λέγοντι συμβλητάς είναι ταύτας τάς κινήσεις; αρα οτι ή
φορά ουκ έ'στιν εσχατον είδος άλλ' έτι γένος έστίν ώ ς διαιρεΓσί)αι είς ε ί ο η so
τήν τε έ π ' ευθείας καί την έπι κύκλου, ή αρά έστιν ή γ ρ α μ μ ή γένος διαι-
ρούμενον είς ευθείαν καί π ε ρ ι φ ε ρ ή ; είτε γάρ αί κινήσεις αύται διάφοροι
25 τ φ είοει, καν ά μ φ ω φοραί, είτε τά έ φ ' ων αί κινήσεις διάφορα, xäv ά'μφω
γραμμαί, ουκ áv είεν συμβληταί αί κινήσεις· εδει γάρ έπι των σ υ μ β λ η τ ώ ν
τήν τε κίνησιν ο μ ο ε ι δ ή είναι καί τά έν οίς ή κίνησις.
I κατ' έκείνα libri: καί έκείνα voliiisse Simpliciiim credo cf. v. 7: κάκείνα Arist. (seti κα
in rasura E " ) εϊδ/j διαφέρειν M 2 έςτ,ς F 3 φησίν ïyoι ( o u . ειοη) F
είο/j 'éy-ij a A M (ut Ar. H): l / r ¡ ειοη Arist, vulg. cf. v. 2 0 : '¿/r¡ om. F 4 ευρον F
τώι ειοει ~ ήι και ¿π' έκείνα Α : τώ εί'δει ή καί έκείνα Μ : τιιΤ ειοει ή έπ' έκείνα F
5 διαφέρη F 2 έλλείπει Μ φησί τό F η τώ έτέρω F 6 έν om. F άντιγρα'φοις
έτέροις οίίτως εύρων F εί)ρών Μ 7 άλλα Α 8 δέ φησιν 6 άλ. γρ. φέρ. a
9 6 (post χρόνος) om. M 10 έκ της έτερου Μ 11 μετέθηκε F simili qua
Alexaudri nostri codices interpolatioue laboraut cf. ad p. 1092,30 11. 12 νΰν αότήν
F : αότόν νΰν M 12 σαφώς J I 13 προείρηται F οίιδέ M 14 χρο'νου M
15 άριΒμόν Μ IG τό ή ] τώ η Μ 17 τη γαρ—διαφέρει (18) om. a
τό ή] τό Μ 19 έδήλωσεν είπών Μ 2 0 διαφορά Μ εϊδ/j t / r ¡ Μ : είδη ε/ει F
cf. ad v. 3 et p. 1 0 9 5 , 2 6 23 άεί κινήσεις F 24 υποκείμενων Α 1 γίνεται ΛΙ
κατά χρώμα F τά supersrr. Α 1 2(5 διαφέρουσιν a F M 27 καί om. F
28 post τά υποκείμενα add. καί)' il ή φορά, τούτον έπί άλλοιώσεως, sed punctis nota-
vi t F 29 και φορά; (om. έπί) Μ
1094 SIMPLICII IN PHYSICORUM VII 4 [Anst. p. 2 4 9 « 8 . 17]
1 λόγον ίχει Μ τά] τά« F ή φορά om. Μ 2 ή (ante έν) oíd. Μ 3 ώσπερ Μ
4 καί ίιπεριφερής (oui. ή) Μ έκεϊ] ίγϊι F 5 καί τό μέλαν F èpeΐ — φέρονται (8)
om. Μ 9. 10 εί δή] εί μή Μ 10 δ' F 11 τύχη F : τύχει (!) Μ 11. 12 εί
δέ μή αρα Μ 13 δέ (post έν) om. F 13. 14 συμπαρατεταμμένον Μ 14 τό
om. Μ 15 ήμισυ ν Μ ut saepe 19 τό a A 2 F M : τώι Α μήκος A F M : μήκει a
20 συμβλητά Μ 21 ό'τι δέ έάν δι1 ou A F M : ετι (ex Ar. vulg.) δέ 5 y δι' ου a : in mrg.
γρ. δτε δέ έν ώι A 1 (ut Ar. cod. F ) : ό'τε δέ έν ώι Arist. Ε 2 (ν ώι in rasura, videtur ha-
buisse ίτε δέ έάν 8ι' ου ut coït. I): οτε δ' ìv δι' οδ Κ : ό'τε δ' έν ψ ού Shntiani (om. οίον —
ή ου) οΓον εί πόδες oui. Μ in lac. X V litt. 22 ώστε A F cf. p. 1096,3: ώστε
τούτο ut Arist. vulg. et a A 2 : τοΰτο M qui ante τοΰτο lacun. X X I I 1. exhib. τί{] -tí
ή M 23 γίνεσθαι διάφορον F διαφοράν aM 24 διάφορος έστί κατ' F
γίνεται aM: γίνηται A F 25 καί ή φορά εστζι κατ' είδος διάφορον F 26 πολ-
λών F κινείται Α 26. 27 τών κινήσεων γίνεται [κινήται Α] διάφορα [φορά F ] A F :
ταύτα διάφορα Ισται a : τά τών κινήσεων είδη διάφορα Μ 27 ή δέ] ήν F
SIMPLICn IN PHYSICORUM VII 4 [Arist. p. 2 4 9 » 17] 1095
ονομα το του -αυτού και τ η ; ¿σότητος ε όρων κοι>. τή; όμοιότητος. καί 254a r
απορεί λοt-òv το εν ταΐς συμβληταΐς άλλοιώσεσι ταυτόν π ό τ ε ρ ο ν έν τώ
ύποκειμενφ δεί ζητείν, έν ώ τό π ά θ ο ς ή έν ούτω τω πάθει, τουτέστι
ποτέρας ισοταχείς ρητέον αλλοιώσεις τάς εν τ<5 ί'σο» χρόνοι τα αυτά ύπο-
5 κείμενα έχουσας ήλλοιωμένα, ή τάς εν τω ΐσω χρόνιο κατά τά αυτά πα!}/·,
μεταβεβληκυίας. και φησιν, οτι έπί μεν του προτεθεντος παραδείγματος
του της υγείας ισοταχή; ή υγίανσίς έστι τω το πάθος, τουτέστι την υγείαν
καθ' ην ή μεταβολή τοις υγιαζομενοις γίνεται, τήν αυτήν είναι τω είδε·. 20
(οίον οφθαλμών φέρε ειπείν καί μή ά'λλου μορίου) ή τω υγείαν απλώς
10 αλλά μή άλλο πάθος stvat.
Καί τούτο δε χρή προσεΐναι ταΐς ίσοταχεσιν υγείαις το μήτε μ ά λ λ ο ν
μήτε ή τ τ ο ν αλλ' ο μ ο ί ω ς ύπα'ρχειν. ο γα'ρ έστιν έπί των μή ισοταχών
φορών το ποτέ μεν θαττον ποτε δε βραούτερον φερεσθαι, τούτο έπί των
μή ισοταχών αλλοιώσεων δοκεί το ποτε μεν μάλλον ποτε δέ ήττον άλλοιου-
15 σ!)αι. εάν δε τό π ά θ ο ; μή το αυτό ή , αλλά το μεν άλλο τό δε άλλο,
ώστε τό μεν λευκαίνεσϋαι τό δε ύγιάζεσθαι, οόδέν έστιν έν τούτοις, καθ' 25
ο συγκριθήσονται· οίίτε γάρ ί'σον ώς επί των ποσών, ουτε ομοιον ως έπί
των ποιών, ουτε ταυτόν, δπερ κοινώς επ' άμφοίν λέγεται, καί τήν αίτίαν
επήγαγεν καθ'* ο γάρ ή τών παθών διαφορά, καθ' S. ή αλλοίωσις, ευθυς
20 ε ί δ η π ο ι ε ί διάφορα α λ λ ο ι ώ σ ε ω ς , καν περί ταυτόν ΰποκείμενον γίνηται.
καί χρή εν τω ή ήδη τ α ύ τ α τό ή δασύνειν. έρρήθη γάρ καί έπί της
φοράς, δτι al άνομοειδεϊς κινήσεις ουκ ει'σί συμβληται· ώστε ούδε έπί αλλοιώ-
σεως αί κατά τά διαφέροντα τ ψ είδει πάθη γινόμεναι συμβληται ε?σιν. 30
Εί ουν αί κατ' εΐδος διαφοραί της τε φοράς καί της αλλοιώσεως
25 αί'τιαι του άσυμβλήτου είσί, δει διγ(ρηκέναι παρ' έαυτιϋ πόσα φοράς είοη
καί πόσα αλλοιώσεως, ίνα τάς προτιθεμένας γνωρίζωμεν, πή τε διαφέρου-
σιν αλλήλων και πτ[ ου. αλλά τήν μεν εί; τά άτομα είοη διαίρεσιν εκάστη;
τών κινήσεων νυν παρατρέχει, κοινήν δε μεθοδον παραδίδωσιν από τ ή ;
τών διαφορών κοινότητος είλημμένην. τά γάρ διαφέροντα, ώς αυτός έδί-
30 δαςεν, ή γένει διαφέρει ή εί'δει ή αριθμώ. καθ' ήν ουν διαφοράν τά 35
κινούμενα διαφέρει αλλήλων, ου κατ' άλλο τι αλλά καθ' 5 κινείται (ταύτα
γαρ εΤπεν, ών α ί κ ι ν ή σ ε ι ς ) , εί μέν κατά γένος είη αυτή, και αί κινή- 254a r
σεις κατά γένος διοίσουσιν αλλήλων · οίον εί τό μεν αυςεται, το δέ λευ-
καίνεται, και ή αυςησις της λευκάνσεως γένει διοίσει- καί γάρ ή uàv κατά
τό ποσόν, ή δε κοιτά το ποιόν, απερ γενεί διαφορά έστι του οντος. εί δέ
5 εί'δει δ ι α φ έ ρ ε ι τα κινούμενα, και)' ο κινούνται, ε ί ' δ ε ι κ α ι αί κινήσεις
δ ι ο ί σ ο υ σ ι ν , ώς ή λεύκανσις της μελάνσεως. εί οε μή ειοει αλλ' ά ρ ι θ μ φ
μόνψ τοις κινουμένοις ή διαφορά καθ' ο κινούνται, και αί κινήσεις αύται 40
αλλήλων α ρ ι θ μ ώ διοίσουσι. καί αύται μόναι έσονται συμβληταί αί α ρ ι θ μ ώ
μόνψ διαφέρουσαι ομοειδείς καί ομογενείς κινήσεις. ώστε όπερ έπί της
10 φοράς oò διήθρωσε, τοΰτο νΰν σαφέστερον πεποίηκεν, οτι τη έτερότητι
καί ταυτότητι των καί)' α ή κίνησις γίνεται χ ρ ή κρίνειν τά άσύμβλητα
καί τά συμβλητά. το δέ ώ ν ε ί σ ι ν αί κ ι ν ή σ ε ι ς εΐπεν εΐδει διαφέρειν
δεΐν εν τοις κινουμενοις κα{)' α υ τ ό κ α ί μ ή κ α τ ά σ υ μ β ε β η κ ό ς , ίνα τά
κινούμενα κατ' έκείνα καθ' α κινείται εί'δει διαφερη, το μεν εί τύχοι λ ε υ - 45
15 κ α ι ν ó μ εν ο ν , το δέ ύ γ ι α ζ ό μ ε ν ο ν (τούτων γάρ είσιν αί κινήσεις της λευ-
κότητος καί της υγείας) καί καθ' αυτό διαφέρη τούτοις εΐοει, τουτεστι
κατά την λεύκανσιν καί υγίανσιν, αλλά μή κατά συμβεκηκός τ ψ την μεν
εί τύχοι ίππου είναι την δέ ανθρώπου, τοΰτο γάρ ούκ εστι καθ' 8 κινούν-
ται εΐοει διαφέρειν, αλλά καθ' ο είσί. διό καί δοκεΐ πολλάκις τ ψ τά ύπο-
20 κείμενα τοις καθ' α ή κίνησις γίνεται εΐοει διαφέρειν καί αυτή ή κίνησις
εί'δει διαφέρειν ου διαφέρουσα τω μηδέ εκείνα διαφέρειν καθ' α ή κίνη- 50
σις γίνεται.
Ούτως τη διαφορά καί ταυτότητι του πάθους το ασύμβλητον και συμ-
βλητόν Ι π ί των αλλοιώσεων χαρακτηρίσας, ώς της αλλοιώσεως κατά πάθος
25 γινομένης, καί βουλόμενος προσθεϊναι καί την κατά τό υποκείμενον οιαφο-
ράν έρωτα: πάλιν πότερον, εάν ισοταχείς αί αλλοιώσεις ώσι, το
π ά θ ο ς δ ε ι μόνον αιτιάσασθαι ο'τι τό α υ τ ό ή μάλλον οτι ο μ ο ι ο ν (τοΰτο
γάρ οίκειότερον ό'νομα της ποιότητος καί της αλλοιώσεως, ώσπερ j το 254a v
ταυτόν της ουσίας), ή καί το υποκείμενον καί άλλοιούμενον, δταν έν έκάστω
30 των άλλοιουμένων ίσον ή τό άλλοιούμενον, οίον της έπιφανείας τό είς τό
λευκόν μεταβεβληκός Γσον ~(¡ έν τψ ί'σψ χρόνψ. καί προ δλιγου δέ τοΰτο
άπορήσας, 2τε έ'λεγε π ό τ ε ρ ο ν ο υ ν έν ψ τό π ά θ ο ς ή τό πάθος δει
σ υ μ β α λ ε ΐ ν , καί τό πάθος αίτιασάμενος, νΰν προστίθησι τό έν ψ τ ό π ά θ ο ς
πρός ά ' μ φ ω λέγων χρήναι βλέπειν καί προς το πάθος εί ταυτόν ή δμοιον 5
είη, καί προς το ύποκείμενον f¡ ί'σον · καί ά μ φ ω αεν συμβλητά νομίζειν, 254a v
άλλά κατά μεν το πάθος όμοια ή ανόμοια ή ταυτά. ή ετερα, κατά δε τό
ύποκείμενον ίσα ή άνισα, ουτω δε έ'σται τις «λλοίωσις ή α ό τ ή μ ε ν , αν
•/j κατά ταυτον πάθος, άνισος δέ, άν ή τά δεδεγμένα το πάθος άνισα, και
5 άνάπαλιν ίση μεν τις où χ ή αότή δε ή ουχ όμοια.
1 είη] ή Μ ü ίσον scripsi cf. in Iemmate η έκεΐνο ανισον: ή ίσον A : καί ίσον F : εί
ίσον ex Arist. a M 2 a n t e όμοια et isa add. ή M 3 τις άλλοίωσις a A 2 M : τις
άλλοίω Α 1 : τοις άλλοις F 4 δεδειγμένα F M 5 ή] ή Α 6 δε om. F
8 post αίτιας add. ώς Μ των άσυμβλήτων καί συμβλητών F μεταβολών Μ
9 έπί (post καί) om. aM 10 μεταβέβηκε a φοράν Μ 12 ίση om. Μ
γενομένη F προσθήκη] προσθέσ&αι Μ ή superscr. Α 13 μειώσεις ισο-
ταχείς Μ καί έπί της μειώσεις Μ 14 καί om. F M Ι ό π ώ ς òè F
φ9ορά om. M 16 ίσοταχώς F λ έ γ ε τ α ι - Ισοταχής (17) om., sed add. ili mrg. A 1
18 γένοιτο a 19 θαττον A ' M (similiter e r r a n t Aristot. codd. Ε Κ ) αότω om. F
21 γεγονώς Μ : γεγονός a A F 21 ή έν τ ώ χρόνω αίιτώ ¿ μ η δ έ - ω F τ ψ (post η)
om. Μ 22 δέ om. F 2 3 θαττον M cf. ρ. 1102,4 γεγονότι καί Μ 24 είπών F
θείναί τι s c r i p s i : θεϊναι ή Α : θείναι a F M 25 ί! a A ! : om. A ' F M ή] ή Μ
μεταβολή M 2G σημαίνειν Μ ώσπερ παί έπί Μ ποιότητος μεταβολή Μ
27 τό (post καί) om. F έπί τ ή Μ 28 τό ουν μείζον F
1102 S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R U M V I I 4. 5 [Arist. p . 249b 19. 2 7 ]
Οικείος καί αυτός ó λόγος έστί τ ω περί της τών κινήσεων συγκρί- 50
σεώς τε *al παραβολής' και γαρ ενταΰ&α παραβάλλων τό τε κινούν και 254a v
το κινούμενον τάς προς άλληλα αυτών αναλογίας έπιζητεί έπί τε φοράς και
αλλοιώσεως χα! αύςήσεως χα! μειώσεως, ζητεί γάρ si, ώσπε ρ ή πολλα-
πλασία δυναμίς τίνος δυνάμεως χινούσης τι πολλαπλάσιον κινεί έκείνου,
δ ουτω κα! το πολλοστή μόριον της χινούσης τι δυνάμεως πολλοστημόριον
κινήσει του ύπ' έκείνης κινουμένου. οΓον si oí έκατόν άν&ρωποι την ¡
ναΰν κινοΰσιν, εί χα! ó είς τό έκατοστον της νεώς κινήσει, παραβάλλει 254b
δε χα! προς τον χρόνον χα! προς το της κινήσεως διάστημα την τε κινού-
σαν δύναμιν και το κινούμενον· οΓον si ή χινήσασα δύναμις τόδε τι, οΓον
10 τήνδε την ναύν, έν τοσωδε χ ρ ό ν φ τοσόνδε διάστημα, το ήμισυ της νεώς
Ιν τ φ αύτω χ ρ ό ν φ διπλάσιον διάστημα κινήσει· κα! εί ή ημίσεια δύνα-
μις τδ αυτό διάστημα έν τ φ α υ τ φ χρόνω τό ήμισυ του κινη&εντος υπό 5
της ολης κινήσει· ετι òà si ώς ή δλη δυναμις το ήμισυ του ύπ' αυτής
κινηί)έντος εν τινι χ ρ ό ν φ διάστημά τι έν ήμίσει του χρόνου τό αυτό διά-
15 στημα κινεί, ουτω κα! το ήμισυ τής δυνάμεως ολον το υπό της ολης
κινη&εν εν τινι χ ρ ό ν φ έν διπλασίφ τούτου του χρόνου κινήσει, ταΰτα γάρ
φαντασίαν μεν τινα παρέχεται ώς αναλογία ν διασφζοντα, ούχ ουτω δέ έ'χει,
ώς φαίνεται, πρώτον δέ έπί τής φοράς τον λόγον ποιείται, κα! ούτω τά
έπ! ταύτης δεικνύμενα κα! έπ! των άλλων κοινοποιήσει κινήσεων. ίο
20 Προλαμβάνει δέ ώς έναργή τό παν τό κινούν τ ! κινεϊν· ου γάρ οίόν
τε κινεϊν μέν, μηδέν δέ κινεϊν, αλλ' ώσπερ παν τό κινούμενον ύπό τίνος
κινείται, ουτω και παν τό χινοΰν τι κινεί, κα! δτι ε ν τ ι ν ι χ ρ ό ν φ κινεί
το κινοΰν· ού γάρ οίόν τε κίνησιν άνευ χρόνου γενέσί)αι. κα! ετι μέν-
τοι μ έ χ ρ ι του κινεί· τοσονδ! γάρ μ ή κ ο ς κινεί το κατά φοράν κινούν.
25 κα! τά μέν άλλα ώς έναργή παρέλαβεν, τούτου δε κα! απόδειςιν έπήγαγεν
έκ των πρότερον δεδειγμένων αύτήν ύπομιμνήσκων. εί γάρ παν το κινού- is
μενον κεκίνηται ήδη κα! τό κινούν κεκίνηκεν ήδη διά το έπ' άπειρον
τεμνομένης τής κινήσεως μή οίόν τε είναι αρχήν κινήσεως λαβείν, εί δη
τό κινούν κεκίνηκε, το δέ κεκινηκος ποσόν τι διάστημα κεκίνηκε, το κινούν
30 áv είη παν ποσόν τι διάστημα κεκινηκός ή δ η · ού γάρ δύναται κεκινήσ&αι
μέν τι, μή τοσόνδε δέ. ώστε πάν το κινούν τί τε κινεί κα! έν χ ρ ό ν φ τιν!
και διαστήματι.
Ταύτα προλαβών ώς αξιώματα έπ! τάς αναλογίας έρχεται λοιπόν τοΰ
τε κινούντος κατά φοράν χα! τοΰ κινουμένου ύπ' αότοΰ χα! τοΰ χρόνου 20
1 παρά] περί τών sic F τρίτη] μετρητη Β' 2 τό βάρος F 1 λέγει δτι
om. F 3 ήμιστάδιον A F M : ήμισυ στάδιον a 4 προς τό ή sic F 5 εί om. F
τό βάρος δλον F 7 τϊ,ς α A F et Arist. Shut.iaiii: της πρώτης M : om. a et Arist. vulg.
8 του μήκους om. a ut Arist. cf. p. 1106,3 9 τετάρτην την F πρώτος corr. ex
πρώτος M ôè om. F 11 έν ι» M ολη post δύναμις F I I . 12 τό
έξ ΛΙ 13 ήτήσατο F Α] πρώτη F M Β] δεύτερον F M (sed in mg ß M)
15 πέμπτον F έν ci) F 17 τοΰ μήκους γ F 18 τοσόνδε] τό δλον F
έκίνει — / ρ ί ν ω (19)] §ίίεισιν ή ήμίσεια δύναμις F '22 αύτη ελαττον F ' 23 άνακειμέ-
νην F 24 τής] τοΰ F 25 πλείονι a A - : πλεϊον Α 1 : πλείων F : πλέον Μ αΰτη Μ
νΰν 0Q1. Μ 26 τη OÍD. F τό άνάλογον F 27 έξης F ' 28 άραρός a:
άρα ~ρός sic Α: βάρος F M της κινήσεως F της ναΰν Μ 29 διάστημα στα-
δίου F 31 έλκύσαι] ελκουσαν Μ καί ¿ποσωνοΰν F
Comment. Alisi. Χ Simplic. in Pliys. 20
1106 SIMPLICII IN PHYSICOROM VII 5 [Arist. p. 2 5 0 * 6 . 1 2 ]
Φέρεται δε τις και τοιαύτη γραφή ταύτης της λέξεως· καί ει τ ο E 254bv
το Ζ κ ι ν ε ί έν τ ψ Δ χ ρ ό ν ψ τ ή ν Γ , οδκ α ν ά γ κ η έν τ ψ Γσψ χ ρ ό ν ψ ιβ
το έ φ ' ou το Ε δ ι π λ ά σ ι ο ν τ ο ΰ Ζ β ά ρ ο υ ς κ ι ν ε ϊ ν τ ή ν ή μ ί σ ε ι α ν τ η ς
Γ. καί εστι το υπό ταύτης της γραφής λεγόμενον άληί)έστερόν τε καί
δ τοις έπιφερομένοις οον^δον.
Διά μεν τής προ ταύτης λέξεως εδειξεν, δτι έάν ή ημίσεια ίσχυς το
ήμισυ τοΰ βάροος κινή διάστημα τι εν τινι χρόνο), καί το διπλάσιον βάρος
10 κινήσειν τήν αυτήν ίσχυν το ήμισυ τοΰ διαστήματος έν τ<5 αότο^ϋ χρόνω·
διά δέ ταύτης άναιρεΐ το τήν ήμίσειαν ?σχυν δύνασ&αι το δλιν βάρος κινεϊν
έν τω αδτψ χρόνω το ήμισυ τοΰ διαστήματος, εοικεν ουν το πρότερον ϋό
είρημένον έπ' έκείνων μόνων είρήσδαι, έφ' ών συγχωρείται τά μεν κινεϊν,
τά δέ κινεϊσΟαι· εστι γάρ τινα οδτως έχοντα προς άλληλα, ώς καί το
15 δλον τοΰ όλου κινητικον είναι, καί το ήμισυ τοΰ ήμίσεος αναλόγως καί το
ήμισυ του δλου, ή τοΰ διαστήματος έλαττουμένου ή τοΰ χρόνου πλεοναζο-
μένου. καί δήλον δτι έπΐ των τοιούτων αληθές ειπείν, δτι έν ψ χρόνψ
ή ολη δύναμις το δλον βάρος κινεί τοσόνδε τι διάστημα, έν τούτω τψ
χρόνω το ήμισυ τοΰ βάρους υπό τής ήμισείας δυνάμεως το αυτό διάστημα 80
20 κινηθήσεται, καί το αδτό βάρος υπό τής ήμισείας δυνάμεως έν τω αδτψ
χρόνψ το ήμισυ τοΰ διαστήματος, ή το δλον διάστημα έν διπλασίψ χρόνψ·
ου γάρ περί του πάντως κινήσειν έκεΐνο εφηται, αλλ' δτι, δ.ν κιν-j), κατά
τήν έκκειμένην άναλογίαν κινήσει. οδ γαρ πάντως το ήμισυ τής δυνά-
μεως κινητικον εσται τοΰ διπλασίου βάρους, ετι δέ μάλλον ου παν μόριον
25 δυνάμεως παν βάρος όποσονοΰν ελάχιστον διάστημα κινήσει έν όποσωοΰν
πλείστψ χρόνω. λέγει ουν δτι ¿tv ή ολη δύναμις οίον ή Α κινη βάρος τι ss
το Β διάστημά τι τί> Γ έν χρόνψ τινι τψ Δ, οδκέτι τό ήμισυ τής Α δυνά-
1 γραφή] haec recepta est in Arist. 2 κινεί F: κινοϊ aA: χινοίτο M χρόνψ Shutiani
BC: om. Ar. vulg. 3 TU7 έιρ οδ M το ε aA (Arist. Shutiani BC): ε F Arist. vulg.:
τό β M (Shutianus D) ήμίσει αύτη ς a 5 έπιφερομένοις] έξης F : λεγομένοι; M G òè
F (ut Arist. codd. ΕΚ) ή τό aM superset*. A 2 : om. A ' F 7 καί A M : xal είς a F
μήκος] μή 8 F έκίνησε F 8 Διά τής |ièv F έάν om. F 9 χινεΐ F 10 κι-
νήσει ή αΐίτη ίσχυς τώ ήμίαει F 11 διά δέ — χρόνψ (12) om. F 12 loixev ούν] I
είναι M (lac. VIR litt, interpos.) 13 μένων Μ έφ' ώ Μ 15 άνάλογον F
15. 16 τοΰ ήμισυ Μ 16 έλαττομένου F M 18. 19 έν τούτψ χρόνφ Μ 21 διπλα-
σίονι Μ 19 post χρόνψ addita ή όλη δύναμις τό δλον βάρος τοΰ β delet F 22 περί
της τοΰ παντός κινήσεως F πάντως a M : παντός A (sed corr. A 1 ) F âv] έάν F
τ
κινή, η in ras. A 1 23 έγκειμένην F M 23. 24 où γάρ πάν κινητικον ϊστι τό ήμ.
τ. δ. τοΰ διπλασίου β. F 25 όπωσοϋν F κινήσει διάστημα Μ ¿ποσωνοδν a :
δποσοοϋν Μ 26 έάν F M ofov om. Μ 27 τώ β F post τινί add. οίον F
A om. F
SIMPLICII IN PHYSIOORUJI VII δ [Arist. p. 250 «12] 1107
διπλάσιον διάστημα τοΰ I ' κινήσει, αντί o3y τοΰ ειπείν, δτι 8ν Ιξει λόγον 255'
τό μόριον τοΰ Γ διαστήματος προς το δλον Γ ή τό δλον Γ πρός το διπλά-
σιον αότοΰ, είπεν ώ ς το Α π ρ ο ς το Ζ." ούτως ó 'Αλέξανδρος βουλό-
μενος τό Ζ μ ή χ α ι ν ο π ρ ε π ώ ς ένταΰ&α π α ρ ε ι λ ή φ θ α ι μ η δ έ ακαίρως είρήσθαι 5
5 το ώ ς τ ό Ζ π ρ ο ς τό Α αντί τοΰ ώ ς τό Α προς το Ζ , άπιθανωτέραν
οΐμαι έξήγησιν έπενόησεν· oò γάρ âv εΐπεν ó 'Αριστοτέλης, δτι οόδε εν
τινι τοΰ Δ την Γ ή την διπλασίαν α ό τ ή ς τό ή μ ι σ υ τ η ς Α δυνάμεως κινή-
σει. εί γάρ τό Γ διάστημα μ ή δύναται κινήσαι τό Β βάρος ή ημίσεια
τοΰ Α δυναμις ή Ε έν τ φ Δ χ ρ ό ν φ πολλφ μάλλον τό διπλάσιον τοΰ Γ
10 μήκους οδκ Sv κινήσοι. κάλλιον ουν το ή ά ν ά λ ο γ ο ν π ρ ο ς τ η ν ο λ η ν Γ
έπί μέρους της Γ άκουειν, ώ ς εί'ρηται πρότερον.
αέρα, οσος κινούμενος ψόφ^ν ποιήσει, ουκ ανάγκη και το μόριον τοΰ 25δ Γ
μεδίμνου δύνασδαι τοσούτον κινείν αέρα, οσος ψοφήσει. αλλά και tò τοσού-
τον μόριον του αέρος ή βάρους ουτινοσούν, όσον αν κίνηση μόριον δυνά-
μεως μετά της δλης δυνάμεως ον, ει και)' εαυτό εί'/j το μόριον της δυνά-
5 μεως, ου κινήσει το τοσούτον του βάρους μόριον. οίον εί το έκατοστόν 30
της νεώς είς των εκατόν συν τοις άλλοις κινουσι καΐ αυτοίς τά καδ' έαυ-
τοϊκ εκατοστά έκίνει, ουκ ήδη και ó είς νεωλκός και)' εαυτόν το έκατοστόν
της νεώς διγ,ρημένον κινήσει, καν έδόκει το τοσούτον μόριον τοΰ βάρους
υφ' έκαστου μορίου της δυνάμεως αμα δλης ούσης κινείσΟαι. τούτου 3ε
10 αίτίαν άποδέδωκεν, δτι ούκ έ'στιν έν τω δλω τά μέρη ένεργεία αλλά δυνάμει,
δτε εστίν ολον. ώστε ουδέ τότε τά εκατοστά της δυνάμεως έκίνει τά εκατο-
στά του βάρους, ο γαρ μή εστίν ενεργεία, τοΰτο ουδ' άν κινοΐ οόδε κινοΐτο 3S
ενεργεία, αλλά μερισθείσης με'ν, φησί, της δυνάμεως οό σψζεται ή αναλογία,
συντιθεμένης δε σώζεται, εί γάρ δύο τινά, φησί, κεχωρισμένα απ' αλλήλων
15 έκάτερον αυτών έκάτερον κινοίη βάρος και αυτά κεχωρισμένα αλλήλων διά-
στημά τι έν χρόνω τινί, καΐ συντιί)εμεναι αί των δύο των κινούντων
δ υ ν ά μ ε ι ς συντε&εντα τά δύο βάρη το αυτό διάστημα κ ι ν ή σ ο υ σι ν έν τω
αδτω χρόνο), ά ν ά λ ο γ ο ν γ ά ρ εστίν ως έκάτερον των κινούντων προς έκά- 40
τερον των κινουμένων, οΰτω και ά'μφω τά κινοΰντα προς ά'μφω τά κινού-
20 μενα, ώστε και το συναμφότερον έν τω αύτοϋ χρόνω τόσον διάστημα κινήσει.
Ά λ λ ' οτι μεν ουτε ó είς κέγχρος ( ή ή μία κέγχρος) ουτε το μυριοστόν
τοΰ κέγχρου ψοφήσει ουτε δ είς νεωλκός την δλην ναΰν κινήσει το όσον-
οΰν έλάχιστον διάστημα έν όποσωοΰν πλείστψ χρόνφ, δήλον· την δε
αίτίαν ζητείν άξιον, δι' ήν έπι μεν τοΰ ήμίσεος εί τύχοι της δυνάμεως και
25 τοΰ βάρους σάζεται ή αναλογία, ου μέχρι δε παντός προχωρεί, το γάρ τά
μέρη δυνάμει είναι έν τιρ ολω καί ούκ ένεργεία οό την αίτίαν αποδίδωσιν 4»
οιμαι την ζητουμένην, αλλά τοσούτον λέγει μόνον, οτι δυνάμει οντα έν τω
δλιρ τά μέρη ουτε έκίνει ουτε έκινεϊτο· ώστε ουκ έστιν έκ των συνεχών
μερών άναγκάσαι το και διαιρείΐέντα κινεΓν καί κινείσδαι. οίίπω δε δήλον
30 διά τί μή μέχρι παντός ή αναλογία ίσχύει. άν δε ίσχύειν τις λεγη μέχρι
παντός, ετι τούτου άπορώτερον ύπαντήσει το τον ε'να ά'νδρα τον "Α&ων
κινείν, εί ετυχε διηρημένος της γης. εί γάρ λίΟον ε'να τοΰ ' Ά θ ω κινεί
Τ
30 ρ. 250»28 Αρα ουν ο υ τ ω και έπί α λ λ ο ι ώ σ ε ω ς καί αυξήσεως £ως
τοΰ τέλους.
I τινά; προϊούσας μέχρι τινός F 2 καί έπ' Arist. 3 αύτώ μέν όντων άνάγκη F
4 και (ante τάς) otn. Μ καί (ante έπί) om. Μ 8 αύξάνεται Arist. 13 Α]
πρώτου F 13 διπλασίονι M lit ili proximis saepius 14 καί post αύτό add. M
άλλοιωτικόν F 15 έν primuiu ora. M 15. 16 καί τό ήμισυ τω ήμίσει F
16 αϋζτ·9είσης] desidero άλλοιωΒείσης έν τώ ιαω F 16. 17 διπλασίων δύναμις
om. F διπλάσιον Μ 17 ουτω] τούτο Μ 18 εις τοσόνδε Μ 19 τοσού-
του άλλοίωται τήνδε τινός Μ 20 τό ήαισυν έν ήμίσει ή έν ήμίσει ή ήμισυ ν Μ
23 εί] o¡ sic M 24 r¡ αυξειν 6'λω; F 26 post δέ add. καί Μ μή om. F
έν oui. M 27 μέν om. F εσται FM 27. 28 τέλος ή της του ζ τούτου Μ
28 βυβλίου α lit solet 29 κεφαλαίων, αι ili ras. A 30 άλλ' ο!> παρ' έαυ-
τοΰ F 31 εστι τό] εστι τι τω Μ
1112 SIMPLICII IN PHYSICORÜM VII EPILOGUS
καί οόκ έπ' άπειρον άλλο άλλο κινεΐ, αλλ' εστι τι 8 κινεί μή ύπ' άλλου κι- 255ν
νούμενον. δείκνυσι δε αυτό έκ του, εί άπειρα εΐη τά κινοΰντα και κινούμενα
αμα καί έν τω αότω, συμβαίνειν την των απείρων κίνησιν έν πεπερασμένφ
γίνεσ&αι χρόνιο, δπερ αδύνατον έδείχβη έν τοϊ προ τούτου βιβλίιρ· είτα
5 έφιστάνει τω είρημένω, ώς οόδέν κωλύει τάς των απείρων κινήΰεις άμα γίνε-
σί)αι έν πεπερασμένψ χρόνω, αλλά χρή δειξαι οτι μία άπειρος ή έκ πασών
γίνεται κίνησις· ουτω γαρ συναχΟήσεται το αδύνατον. δείκνυσιν ούν οτι όο
τό κατά τόπον κινούν προσέχω; την σωματικήν κίνησιν καί μή δι' άλλου
ανάγκη ή συνεχές ον τιδ κινουμένφ ή άπτόμενον κινεΐν, ώστε Ιν ειναί πως
10 πάντα καί μίαν την του ένος κίνησιν. έπειδή δέ τη υπο&εσει τη λεγούση
άπειρα είναι τά κινοΰντα καί κινούμενα ήκολού&ησε το αδύνατον, Γνα μή
τις είπη μηδέν είναι δεδειγμένον, el ύποί)εσει το αδύνατον ήκολού&ησε,
καλώς έπήγαγεν οτι ή υπόθεσις ως ενδεχομένη εί'ληπται· του ¿ε ένδεχομέ-
νου I τεθέντος ουκ εδει τι αδύνατον άκολου&εΐν ε? οδν αδύνατον τι ήκολού- 2561'
15 θησεν, οόκ ή ν ένδεχόμενον το άπειρα είναι τά κινοΰντα καί κινούμενα.
Χρησάμενος δέ τω το προσεχώς κινοΰν την σωματικήν κίνησιν ή
άπτεσ&αι ή συνεχές είναι τω κινουμενφ καί έκ τούτου λαβών εν είναί
πως τά κινοΰντα καί κινούμενα και δια τούτο καί τήν κίνησιν μίαν καί
άπειρον, ψ τό αδύνατον ακολουθεί, έφεξής αυτό τοΰτο δείκνυσιν έπι τών 5
20 τριών ειδών της κινήσεως, οτι αμα εστί τό κινοΰν καί κινούμενον ως
μηδέν αότών είναι μεταξύ. καί πρώτον έπι της φοράς· τών γάρ κατά
τόπον κινουμένων τά μέν ύφ' εαυτών κινείται, τά δέ υπ' ά λ λ ω ν καί
τά μέν υφ' έαυτών κινούμενα ως τά έ'μψυχα έναργώς αμα εχει το κινοΰν
καί τό κινούμενον (ου γάρ έ'στι (τι) μεταξύ ψυχής και σώματος), τά δέ
25 εξω&εν και βία κινοΰντα ή ώΙ)εϊ ή ελκει ή δχεί ή δινεΤ· καί γάρ αί
άλλαι πασαι κινήσεις είς ταύτας ανάγονται, καί τών τεττάρων δέ τήν ίο
οχησιν και τήν δίνησιν υπό τήν ώσιν καί τήν ελςιν άναγαγών έπι τούτων
δείκνυσιν, οτι τοΰ κατά τόπον κινοΰντος καί κινουμένου οόδέν έστι μεταξύ
από τοΰ δρισμοΰ τής ώσεως καί της ελξεως τήν άπόδειξιν ποιούμενος.
30 είτα οτι καί τοΰ άλλοιοΰντος καί αλλοιουμένου οόδέν έστι μεταξύ δείκνυται·
εί γάρ τά σώματα έστι τά κατά τάς παθητικά; ποιότητας άλλοιοΰντα καί
άλλοιούμενα, οίίτε δέ τό σώμα είς κεχωρισμενον σώμα δρα ουτε ή ποιότης
χωρίς τοΰ σώματος ένεργεϊ, ουκ άν εί'η τι μεταξύ τών άλλοιούντων καί 15
άλλοιουμένων. καν γάρ ó αήρ η μεταξύ, ουτός έστι τό προσεχώς κινοΰν.
έφεςής δε οτι καί του - ρ ώ τ ω ; αΰςοντος και αυςομένου ουδέν έστι μεταςυ 250''
ουδέ -où μειοίίντος καί μειουμένου. εί'περ πρώτως « ϋ ς ε ι το προστιί)έμενον
καί πρώτως μειοΐ το αφαιρουμενον · ταύτα δε συνεχή εστι τω αύςομένω
και μειούμενο)· των δε συνεχών ουδέν εστι μεταξύ,
ö Χρησαμενος δε τιΰ το αλλοιούμενον υπό των αισθητών άλλοιουσί)αι
κατά τάς π α θ η τ ι κ ά ; ποιότητα; δείκνυσι τούτο εκ του κατά μηδεμίαν ά'λλην so
ποιότητα γίνεσίΐαι α λ λ ο ί ω σ ι ν οϋτε γάρ ή κατά το σ χ ή μ α μεταβολή οϋτε
ή κατά τήν εςιν αλλοιώσεις είσίν, αλλά γενέσεις μάλλον, ετι δε και άλλως
δείκνυσιν ότι ή κατά τήν έ'ςιν μεταβολή ούκ εστίν α λ λ ο ί ω σ η · αί γαρ αρεταί
10 και αί κακίαι συμμετρία'. και ασυμμετρίαι ε ί σ ί · ταύτα δε προς τ ι , των δε
πρός τι ουκ έ'στιν άλλοίωσις ουδέ κίνησις ολως ή μεταβολή καί)' αυτό· ώστε
κατά τάς ε'ςεις ουκ έ'στιν άλλοίωσις, αλλοιουμένων δε τίνων έπιγίνονται. δεί-
ςας δέ ταύτα πρώτον επί τής σωματικής αρετής και κακίας μεταβαίνει καί έπί 25
τάς τής ψυχής έ'ςεις καί δείκνυσιν. ότι καί αύται πρός τ ί ειαι και οτι γίνονται
15 αλλοιουμένου του αίσί)ητικού και αί ήίΚ/.αί αρεταί καί αί του νοητικού
μέρους, καί συμπεραίνεται λοιπόν, οτι ή αλλοίωσις υπό των αίσί)ητών εν
τω αίσίίητικω μορίω γίνεται τής ψυχής κατά τάς πα&ίτ,τικάς ποιότητας.
Δείςας δέ ούτως, οτι ουδέν εστι μεταςυ του τε κινούντος καί του κινου-
μένου κατά τε φοράν καί κατά αϋςησιν καί μείωσιν καί κατά αλλοίωσιν, 3«
20 εφεξής ζ η τ ε ί , ει πάσα κίνησις πάσγ, σ υ μ β λ η τ ή έστι κατά τάς ίδιας τής
κινήσεως διαφορα'ς, τό τε ί)άττον καί το βραδύτερο 1 ;· καί δείκνυσιν, οτι
ού πάσα ι , αλλ' αί κατά το ά'τομον είδος ομοειδείς, αίτινες μόνω τω
αριΟμφ διαφέρουσι. δείκνυσι δε τούτο καί)' έκάστην κίνηβιν καί μεταβο-
λήν καί πρώτον επί τής φοράς, οτι ή κύκλιο τή έπ' εΰί)είας ούκ έ'στι
•25 σ υ μ β λ η τ ή , έπεί έ'σται ί'ση ευθεία περιφερεΓ, οπερ αδύνατον, έ'τι δε μάλλον
φορά αλλοιώσει ουκ έ'σται σ υ μ β λ η τ ή , έπεί έ'σται ίσον παί)ος μ ή κ ε ι . είτα ss
ένίσταται προς το μ η είναι συμβλητάς τάς φοράς τήν τε έπί τής ευθείας
καί τήν έπί τής περιφερείας μηδέ αυτάς τάς γραμμάς. καί λύει τήν έ'ν-
στασιν ει'ς το αυτό αδύνατον άπαγαγών τό ί'σην έ'σεσΟαι εύί)εΐαν περιφερεία.
30 απορήσας δε έφ' έκάτερα περί του συμβλητάς είναι ή μ ή τα'ς τε γραμμάς
τήν τε ευθείαν καί τήν περιφερειαν καί τάς έπ' αυτών κινήσεις καΟολικόν
τίνα κανόνα παραδίδωσιν, καί)' 8ν δυνατόν τα'ς τε συμβλητάς καί τάς
ασυμβλήτους κινήσεις διακρίνειν, τάς μεν όμώνυμον έχουσας τό ταχυ καί -to
βράδυ άσυμβλήτους λέγων, τάς δέ μ ή όμώνυμον αλλά συνώνυμον συμβλη-
3δ τας. ειτα ένίσταται προς τούτον τον κανόνα το πολυ καί τό διπλάσιον παρα-
τιΟείς έπί ύδατος και αέρος συνώνυμους λεγόμενα καίτοι ασυμβλήτων κατά 256Γ
ταύτα όντων το5 ύδατος χαί τοΰ αέρος, διότι δ δοκών πλείων είναι ή
διπλάσιο; αήρ κατά τον ογχον έλάττων εστί κατά τήν δύναμιν. καί έφι-
στάνει, . οτι και το πολυ καί το διπλάσιον όμωνύμως καί où συνωνύμως
S του αέρος και του ύδατος κατηγορείται, ου δοκεϊ δε ομώνυμα, δτι καί οι 45
ορισμοί αυτών ές ομωνύμων σύγκεινται. εΐτα καί ά'λλον διορισμόν έπα'γει
των συμβλητών το δεΐν το πρώτον δεδεγμένον τά συνωνύμως κατηγορού-
μενα ταυτόν εΐναι τ φ είδει. ουτω γαρ ίππον κυνός λευκότερον λέγομεν,
καίτοι διαφέροντα κατ' είδος, διότι το π ρ ώ τ ω ς δεςάμενον το λευκόν ή
10 επιφάνεια ταυτόν έστιν έν αμφοτέροις τ ω εΐδει. καί προς τούτον δέ ένί-
σταται τον λόγον λέγων ουτω πάντα δυνατόν είναι τά ομώνυμα έκβάλλειν, 60
sì διά τήν διαφοράν των δεχόμενων διάφορα γίνεται τά ένυπάρχοντα τά
αυτά οντά zf¡ φύσει, καί έφίστησιν, οτι οόοε δυνατόν τά αυτά zf¡ φύσει
εν διαφόροις εΐδεσιν υ π ά ο χ ε ι ν εν γάρ έν'ι υπάρχει πρώτως οΓον το χ ρ ώ μ α
15 έπιφανεία. είτα διδάσκει, οτι ουκ αρκεί το μή είναι ομώνυμα προς το
συμβλητά είναι, αλλά χ ρ ή τοΰ αυτοί είδους εΐναι του έσχατου καί αυτά
καί τά εν οις έστι· το γάρ λευκόν καί το μέλαν ουκ εστίν όμωνυμως
χρώματα, αλλά συνωνύμως. κα! | όμως ου συγκρίνεται, πότερον αυτών 256"
μάλλον χ ρ ώ μ α , επειδή μ ή του αυτοί έστιν είδους, αλλ' ομογενή μόνον.
20 ώστε, φησί, και έπί κινήσεως μόναι είσί συμβληταί κινήσεις αί κατά το
αυτό είδος το εσχατον, ο ουκέτι καί γένος εστί, γινόμεναι έν τ ω αυτοί
κατ' εΐδος υποκειμένψ. προστίΟησι δέ καί τήν αίτίαν, δι' ήν τών ομω-
νύμων τινά συμβλητά δοκεί εΐναι ώσπερ το πολί> καί το διπλάσιον· διότι
γάρ, φησί, τών ομωνύμων τά μεν πολυ απέχει τ ο ί φύσει τά αότά εΐναι 5
25 ως τά άπο τ ύ χ η ς καί κατά άναλογίαν, τά δε έγγυτέρω εστίν. έπειδή δε
συμβλητάς εΐπεν κινήσεις τάς τών έν ίσιο χρόνω "σα κινουμένων, έπί δε
αλλοιώσεως κατά ποιότητα γινομένης τής παραβολής ουκ έστιν είπείν το
ίσον, ζητεί, π ώ ς έπί τούτων τάς συμβλητάς ρητέον, κα! λέγει δτι αντί
τοί ί'σου καί άνισου το ταυτόν καί ετερον καί το δμοιον καί άνόμοιον
30 ληπτέον, ώστε τά ωσαύτως ή ομοίως μεταβάλλοντα έν ΐσψ χρόνω ίσο-
τ α χ ώ ς λέγεσίΐαι άλλοιοίσΟαι. δταν δέ το μεν πάθος δμοιον ή οΓον λεύ- ίο
κανσις, αί δε λευκαινόμεναι έπιφάνειαι Γσαι ή άνισοι, τότε συμβαίνει τήν
αλλοίωσιν κατά μέν τό πάθος όμοίαν ή άνομοίαν εΐναι, κατά δέ το ύπο-
1. 2 κατ' αότά F 2 τοΰ άέρος καί τοΰ ύδατος F η om. F 3 κατά alt.
om. F 4 où om. F 5 και τοΰ ύδατος καί τοΰ άέρος Μ 6 σύγκειται Μ:
idem, sed COÏT. Α1 διο^///¿ρισμόν Α: όρισμόν M 7 δεδειγμένον FM
S ταΰτα F 9 διότι τό] διότι τέ F 10 έν άμφοτέροις ταυτόν έστιν F έν
ora. Μ 10. 11 ένίστανται Μ 11 βάλλει·/ Μ 13 έφίσταται F τη] τά Α
14 πρώτοι; υπάρχει F 15 τη oui. F 16 εΐδους είναι] είδέναι Μ 17 καί (ante τά)
oui. Μ έστι om. F ομώνυμα F 21 αυτό oía. F ίσχατον καί ουκ
έπί γένος F 23 ώσπερ] ώς προς F 25 ώς τά] ώς τό Μ και (ante κατά) oui. Μ
έγγυτερον F 26 τάς κινήσεις τάς Μ 27 μεταβολής Μ 28 ζητείν έπί F
29 ί'σου καί om. Μ τό (aale ό'μοιον) om. a 30 τά oui. a 31 λέγεται F
32 ίσοι M
SIMPLICH IN PIIYSICORUM VII KIMLOGUS 1115
κείμενον ί'σην ή ά'νισον. παραδους δε ούτω τήν 5ιαρί>ρωσιν των συμβλη- 2δΓιν
των κινήσεων επί τε φοράς καί αλλοιώσεως καί τήν αυςησιν καί μείωσιν
ως ¿κ τούτων δήλας παραόραμών (ή γάρ τοις όμοειδέσιν εν ίσιο χρόνιο
ίση γινομένη οι' ολου προσθήκη ισοταχής αυςησίς έστι καί ή άφαίρεσις
5 ή τοιαύτη μείωσις ισοταχής), ταύτα? ουν παραδρομών ε - ; την γένεσιν ήλθε ΐό
καί φί)οράν. και ζητεί, - ο ί α γενεσις γενέσει ισοταχής λέγεται ή άνισοταχής·
και φησιν άνισοταχείς είναι, δταν εν τ ω αυτιο ί'σιο χρόνιο το5 μεν πλείων
του 3ε έλάττων άρι&μός μορίων έν όμοειδέσι γΐνηται.
Καί έπί τούτοις άλλο τι προστίν)ησ ι θεώρημα οίκεΓον τ ω περί της
ίο των κινήσεων συγκρίσεως λόγιο· παραβάλλει γαρ τό τε κινούν καί το κινού-
μενον χαί τον χρόνον καί τό διάστημα καί τάς προς άλληλα αυτών ανα-
λογίας επιζητεί, ε? ώσπερ ή πολλαπλασία δύναμίς τίνος δυνάμεως κινούσης -Ό
τι πολλαπλάσιον εκείνου κινεί, ουτιο καί το πολλοστημόριον της κινούσης
τι δυνάμεως το πολλοστημόριον του υπ' εκείνης κινουμένου κινήσει (καί)
15 εί εκατόν άνίίρωποι την ναΰν κινοϋσιν, εί καί ó είς το εκατοστον της νεώς
κινήσει εν τιΰ αυτω χρόνω το αυτό διάστημα ή την δ'λην ναυν τό εκατοστον
του διαστήματος, ποιείται δε τον λόγον έπί πρώτης της φοράς, προλαβών
ώς άςιώματα το πάν το κινούν τι κινεΐν καί εν χρόνιο καί επί τοσόνδε.
διελών δε πρώτον το βάρος την αυτήν δύναμιν το ήμισυ του βάρους εν τ«) 25
•20 αυτοί χ ρ ό ν φ διπλάσιον διάστημα κινεΐν φησιν. είτα τον χρόνο ν διελών
δ'.γ,ρημένου του βάρους το ήμισυ του βάρους εν τ<ί> ήμίσει χρόνιο υπό
της αυτής δυνάμεως το ήμισυ του διαστήματος κινήσεσί)αί φησιν. είτα
τό διάστημα διελών του βάρους του ες α ρ χ ή ς μένοντος συνδιαιρεϊ τον
χρόνον. καί τότε τετάρτην άναλογίαν έπάγει την δύναμιν μερίζων καί το
25 βάρος, καί λέγει οτι ή ημίσεια δύναμις τό ήμισυ του βάρους εν τ φ ές
α ρ χ ή ς χρόνιο το ες α ρ χ ή ς διάστημα κινήσει· είτα της μεν δυνάμεως το 30
ήμισυ λαμβάνει, βάρος δε το ες α ρ χ ή ς καί χρόνον εκείνον, καί λέγει οτι
τό ήμισυ κινήσει του διαστήματος, ταύτην δε την άναλογίαν εύίίΰ; αναι-
ρεί· si γαρ μέρος τι της δυνάμεως τό ολον βάρος έν όσφουν χρόνο» διά-
30 στημά τι κινήσει, ή ναΰς αν ή υπό εκατόν ανδρών νεωλκουμενη τοσόνδε
διάστημα καί υπό ενός ελκοιτο άν έν τι» αυτιϋ χρόνιο το εκατοστον του
διαστήματος, ο έκίνησαν οι εκατόν νεωλκοί, ή καί το αυτό διάστημα εν
έκατονταπλασίφ χ ρ ό ν φ . ειπών δε μή πάσης δυνάμεως την ήμίσειαν δύνα- 35
σθαι τό αυτό τ η όλη βοίρος κινεΐν ή δλως κινεΐν τι βάρος, δια τούτου 256»
καί τον Ζήνωνος λύει λόγον τον έπί τοδ κέγχρου. ε? γάρ ó μεόιμνος,
φησί, του κέγχρου καταπεσών ψοφεΐ, και ó εις κέγχρος ψοφήσει και το
μυριοστόν τοδ κέγχρου. λύει οδν τούτον τον λόγον λέγων μ ή πάσαν δύνα-
5 fJ-tv παντός βάρους χινητικήν είναι μηδε έν όσφοϋν χ ρ ό ν ψ . ουτω δε μηδε
πάν μέγεθος ψοφεΓν. καί συνελών τον λόγον λέγει δτι μερισί>είσης μεν 40
τ η ς δυνάμεως ου σώζεται ή αναλογία, έπειδή μ ή πάσα δύναμις και ή έλα-
χίστη κινεΐν ή ψοφεΐν δύναται, συντιθεμένης δέ σώζεται, δείξας ουν έπί
της φοράς ταδτα, λέγει δτι καί έπί των άλλων κινήσεων, έπειδή αί αρχαι
10 αί αύται s f a i , τό τε κινοδν καί το κινούμενον καί ó χρόνος καί τό διά-
στημα, καί τά από τούτων συμβαίνοντα τά αυτά εσται· ώστε έν οσοις
μεν έπί της φοράς σώζεται ή αναλογία, έν τούτοις καί έπί των άλλων 46
κινήσεων σω&ήσεται, έν δσοις δε έπ' εκείνης ου προεχώρει ή αναλογία,
έν τούτοις και έπί τούτων ου προχωρήσει.
1 Titillimi dedi ex A : σιμπλικίου φιλοσόφου έξήγησις είς τον της του άριστοτέλους φυσικής
ακροάσεως βιβλίον ό'γδοον rubr. Μ : ΰπόμνησις σιμπλικίου φιλοσο'φου είς το θ της τοΰ άριστο-
τέλους φυσικής ακροάσεως ο έστιν ογδοον F : ΣΙΜΠΛΙΚΙΟΥ Υ1ΙΌΜΝΙ1ΜΑ Γ.ΙΣ ΤΟ
ΟΓζ/ΟΟν" ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΦΥΣΙΚΠΣ AKl· ΟΛΣΕίΙΣ a 3 το] τό-
δε Μ βυβλίον a (ut solet): oui. M 4 των] πάντων M 5 έπιγράφειν τοις
περιπατητικούς εθος έστί F έπιγράφειν ex έπιγράφεται ut videtur A 1 G έστι post
θεωρημάτων F : Olli. M πραγματείας M 7. 8 post άποδεικνύον add. δταν '/.al
κινουμενον άπαν (cf. v. 11) F 9 άνακηρύττον a A M : άποδείκνυται F 10 έξάπτων F
i l a-i't F το φυσιχόν σώμα F M 12 post πρώτω (sic) -/.ai ili lac. m litt, omisit M
14 ουσίας] αιτίας F ουν oui. F αν M : oía. a A F 15 έπειδή τις των έφ'
ήμών Μ τις] in iiirg. τον φιλόπονον φησί lecte Α 10 νεσανικόν M ; an ίκανόν?
βασκαίνειν in lac. vi litt. om. M 18 τούτου F
1118 SIMPLICII IN PBYSICORÜM VIH PROOEMIUM. c. 1 [Arist. p. 250«·! 1]
είναι έχόντων. διό τ ο ι ς ο υ σ ι ν ύπάρχειν την κίνησίν φησιν, ουχ οχι μή 257^
ον έστιν ή· κίνησις, αλλ' οτι κυρίως οντά αί ούσίαι και δι' αότάς τά αυμβε-
βηκότα του είναι μετεχουσι. το δε οιον ζ ω ή τις ο υ σ α τοις φύσει
σ υ ν ε σ τ ώ σ ι π α σ ι κατά τήν Άριστοτε'λους άκρίβειαν είρηται συμφωνούσαν
5 τ ω Πλάτωνι· ζην γάρ έκεΐνά φαμεν, οσα ένδοΟεν αφ' εαυτών κινείται· εί
ti υ ν καί τά φυσικά πάντα αρχήν κινήσεως έν έαυτοίς έχει την φύσιν, ζην
και ταύτα ε ΐ / ό τ ω ς &ν λεγοιτο κατά την ενδο&εν έπιτηδειότητα προς κίνησιν. ίδ
καί γαρ έσχατη των ζωών ή φύσις, διό καί έν υποκειμενιρ τοϊ φυσικιΰ
σώματι τό εΤναι έχει καί οίον ζών μάλλον έστιν ή ζ ω ή κυρίως, καί ή
10 κατ' αυτήν κίνησις έπιτηδειότης έστί προς κίνησιν, ως μαίίησόμε&α έν
τούτω τ ω βιβλίψ· οτι δε καί τοΰτο τ ω Πλάτωνι συμφώνως ó 'Αριστοτέλης
έφΟεγςατο 'οΓον ζωήν' είπών τήν ώς φυσικήν ενδοδεν κίνησιν, άκουε των
εν τ ω δεκάτω των Νόμων γεγραμμενων περί της ενδοΟεν κινήσεως· " έ ά ν
ιοιυμεν που ταυτην γενομενην εν τ(ο γηινω η ενυορω η πυροειοει κεχωρισμενω »ο
15 ή καί ξυμμιγει, τί ποτε φήσομεν έν τ ω τοιούτω πά&ος είναι, μών άρα με
έρωτας, ε? ζην αυτό προσερουμεν, όταν αυτό αυτό xtvfl". αλλά ταύτα
περί της κυρίως αότοκινήτου ζωής είρηται τής ψυχικής, διό καλώς ο
'Αριστοτέλης οΓον ζωήν ειπεν είναι τήν φυσικήν κίνησιν καί ουχ άπλώς
ζωήν, οτι δν έ'χει λόγον ή ψ υ χ ή προς φύσιν, τούτον έχει τον λόγον ή
20 κυρίως ζ ω ή προς τήν φυσικήν κίνησιν. δ δε 'Αλέξανδρος τό οΓον ζωή
τ ι ς ο υ σ α τ ο ι ς φ ύ σ ε ι σ υ ν ε σ τ ώ σ ι π α σ ι ν ώς δει|κτικόν του άί)άνατον 257»
καί άπαυστον είρήσίΐαι τήν κίνησίν φησιν. εί γαρ ούτως έ'χει ή κίνησις
προς τά φυσικά ώς ή ζ ω ή προς τά έ'μψυχα, ώς αδύνατον έστιν άνευ ζωής
έμψυχα είναι, ουτω καί φυσικά χ ω ρ ί ς κινήσεως, εί ουν άίόια τά φυσικά
25 καί)ο φυσικά (οΰτε γάρ ήρξατό ποτε οΰτε εις το μ ή είναι φθαρήσεται,
st'rrsp ή των φυσικών φ&ορά μεταβολή έστιν εις άλλο τι φυσικόν· ύδατος
γάρ φϋαρέντος αήρ γίνεται), δήλον οτι καί ή κίνησις, καί)' ην έστι φυσικά, »
άίδιός έστι. μήποτε δε ó 'Αριστοτέλης ουκ από τής των φυσικών άιδιότητος
το άίδιον τής κινήσεως έοειξεν. ουδέ γάρ άποδεδεικταί που τέως άίδια τά
30 φυσικά, άλλα ά π ' αυτοΰ του τής φυσικής κινήσεως ορισμού, ώς μαίίησό-
μεΟα, τήν φυσικήν κίνησιν άίδιον δείςει, καί άπό ταύτης το φυσικόν σώμα.
πασι δέ τ ο ι ς φ ύ σ ε ι σ υ ν ε σ τ ώ σ ι ν εΐπεν, διότι ουχ ώς ύδατος ή ώς άερος
I διό Α 2 FM: δι' 8 a : oio'''® (fuit follasse διότι) A1 τοις ούσι τήν κίνησιν ύπάρ-
χειν φηαίν F 2 έαυτάς Μ: αυτά F 4 την του Μ δ ό'σα supra add. A '
G v.'/i (ante τά) om. F «υτοίς M 7 προ; κίνησιν έπιτηοειότητ« Μ 8 των
Μ: τήν a(AF?) ζώων aFM 9 έστι μάλλον F 10 κατ' αυτήν] κατά τόπον F
II 6 άριστοτέλης συμφώνως Μ 12 οΓον — κίνησιν post κινήσεως (13) poiiit F
ώς oin. M 13 Νόμων] Legg. Χ p. 895 C 14 που] πως compendiose F
o
γενόμεν F ένύδρω] γηΐνω F 14. 14 κεχωρισμένην ή ν.αί ξυμμιγή F Ιό φύ-
σομεν Μ 10 προσεροϋμαι F 18 εϊπεν supra add. Α' καί ούχ—κίνη-
σιν (20) om. Μ 19 λόγον εχει F 22 φησί τήν κίνησιν F εί] ο\> Μ
24 εμψυ/ον Μ 25 γάρ oin. F 20 τι om. Μ ante ύδατος add. οίον, omisse
γάρ F 27 γίνεται άήρ Μ φυσική F 29 ούδε] ού Μ γάρ oin. F που τέως]
ποτέ ώς F 32 ή ώς] η Μ : xal F
1120 SIMP-LIGII IN PHYSICORUM VII! 1 [Arist. p. 2 5 0 b l l . 15. 18]
ζωή έστιν ή κίνησις, αλλ' ώς »υσικών πάντων καθο φυσικά καί καθο 257»
αρχήν έν έαυτοίς έ χ ε ι κινήσεως· διό καί άίδιός έσχιν ή κατά το κοινόν
λαμβανομένη κίνησις.
μεν, 'iòx αεί δε.' τούτο δε διχώς αν διαιρεθείη· ή γάρ ώς μ η del μεν 2 5 8 '
του αυτού, οντος δε άει κόσμου, ή ώς μηδέ οντος à&L το δέ έλλιπές
έθεράπευσεν ή ασφαλής έπαγωγή· ως γάρ αν αποφαίνονται, φησί, περί τοΰ
κόσμου, κατά τον αυτόν λόγον καί περί της κινήσεως υποτίθενται. και
5 γαρ οντος μεν κόσμου καί γινομένου και φθειρομένου ανάγκη κίνησιν
είναι, μ η οντος δέ μηδέ γινομένου ή φ&ειρομένου, ανάγκη μ η είναι κίνησιν.
Ειπών ότι των φυσικών οί μεν άίδιον υπέθεντο την κίνησιν, o? δέ οόκ
10 «ίδιον, οίκείως έκάτεροι ταΐς έαυτών περί του κόσμου δόξαις, άνελεΤν προτί-
θεται τους μ η α ίδιον αότήν λέγοντας λόγους, αλλ' ούτως εχειν ως Ι ν δ έ χ ε τ α ί
ποτε μηδέν κινεΐσθαι. καί δυο τρόπους έκ&έμενος, καθ' οδς δυνατόν
ποτε μηδέν κινείσθαι, καί τους προϊστάμενους αυτών προσπαραγράψας 85
Άναξαγόραν τε και Έ μ π ε δ ο κ λ έ α , διά τοΰ τουτους άνελειν τους τρόπους
15 εισάγει το δεϊν πάντως «ίδιον είναι την κίνησιν. δυο δέ οί τρόποι, διότι
κινήσεως νΰν φαινόμενης, ε ? έ ν δ έ χ ε τ α ι ' π ο τ ε μ η δ έ ν κ ι ν ε ί σ θ α ι , ανάγκη
ή ώς πρότερον μ η ούσης κινήσεως, ώς έόόκει λέγειν 'Αναξαγόρας την αεί
συνυπάρχουσαν των δευτέρων από των προτέρων υπόστασιν διά της κατά
χρόνον λέγεσθαι δοκουσης έκφάνσεως σαφεστέραν ποιών (ό δέ αυτός τρόπος
20 της υποθέσεως έστι, xäv ύστερον μ ή είναι τις κίνησιν ύπόθηται· διόπερ -»ο
ουδέ ¿μνημόνευσε τούτου)· έδόκει δέ λέγειν ó'Αναξαγόρας, 2τι ό μ ο ΰ πάν-
τ ω ν ό ν τ ω ν χρημάτων κ α ί ή ρ ε μ ο ύ ν τ ω ν τον ά π ε ι ρ ο ν πρό τοΰ χ ρ ό ν ο ν ,
βουληθείς ό κοσμοποώς νους δ ι α κ ρ ΐ ν α ι τα είδη, απερ δμοιομερείας καλεί,
κίνησιν αυταϊς ένεποίησεν ου γάρ ήν διάκρισιν σωματικήν άνευ κινήσεως
25 γενέσθαι, δεύτερος δέ τρόπος ó κατ' Έμπεδοκλέα παρά μέρος κίνησιν
ποιοΰντα καί ήρεμίαν. υπέθετο γάρ ούτος τόν τε νοητόν καί τον αίσ&ητόν
κόσμον έκ των αδτών στοιχείων των τεττάρων συνεστώτας, τον μέν παρα- 45
δειγματικώς δηλονότι τον δέ είκονικώς, καί ποιητικά αίτια τοΰ μέν νοητοΰ
την Φιλίαν δια της ένώσεως τον σφαίρον ποιούσαν, 8ν καί Osòv επονομάζει 258 Γ
(καί ουδετέρως ποτέ καλεί " σφαΤρον έ'ην"), τοΰ δέ αίσ&ητοΰ το Νεΐκος,
δταν έπικρατη μή τ ε λ έ ω ; , διά της διακρίσεως τόν κόσμον τούτον ποιούν,
δυνατόν δέ καί έν τούτω τψ κόσμω την τε 2νωσιν δραν καί την δια'κρισιν,
5 την μέν κατά τον οόρανόν, 8ν άν τις καί σφαΤρον καί ftsòv είκότως καλέσειε,
τήν δέ κατά το υπό σελήνην., ο μάλιστα τοΰ κοσμεΐσ&αι δεόμενον κόσμος
καλείται κυριώτερον. δυνατόν δέ καί έν τψ υπό σελήνην άμφω Οεωρείν
τήν τε ενωσιν καί τήν διάκρισιν άει μέν άμφω, άλλοτε δέ άλλην έν άλλοις
και άλλοις μέρεσιν ή Ιν άλλοις καί άλλοις χρόνοις επικρατούσαν, καί γάρ 50
10 καί ενταύθα το Νεΐκος καί τήν Φιλίαν παρά μέρος έπικρατεϊν έπί τε ανθρώ-
πων καί ίχθύων καί θηρίων καί ορνεων ó Ε μ π ε δ ο κ λ ή ς φησι τάδε γράφων·
•J· τούτον μέν άν βροτέων μελέων άριδείκετον ογκον
άλλοτε μέν Φιλότητι συνερχόμεν' εις εν άπαντα
γυΐα, τά σώμα λέλογχε βίου θαλέάοντος έν άκμ-β·
15 άλλοτε δ' αυτε χαχηαι διατμηθέντ' Έρίδεσσι
πλάζεται άνδιχ' ίκαστα περί ρηγμΐνι βίοιο·
ωσαύτως Οάμνοισι καί ίχθύσιν υδρομελάθροις |
θηρσί τ' ¿ρειμελέεσσιν ίίε πτεροβάμοσι κύμβαις. 25 8ν
Παραθέμενος δέ ó 'Αριστοτέλης τα τοΰ Ε μ π ε δ ο κ λ έ ο υ ς επη, έν οίς
20 αυτόν οίεται τήν τε κίνησιν καί τήν άκινησίαν παραδιδόναι, τήν μέν κίνησιν
κατά τήν γένεση θ ε ω ρ ε ί τοΰ τε ενός έκ των πολλών καί τών πολλών έκ
τοΰ ενός, σαφώς καί τοΰ Εμπεδοκλέους είπόντος
τ η μ έ ν γ ί ν ο ν τ α ι τ ε καί ου σ φ ι σ ι ν έ ' μ π ε δ ο ς αιών.
δτι γάρ τ ή γενέσει κίνησις σύνεστιν εϊρηται πρότερον, τήν δέ άκινησίαν α
25 εοικεν δ Ε μ π ε δ ο κ λ ή ς ένοράν κατά τήν άίδιον ταυτότητα τής είς άλληλα
τοΰ ενός καί τών πολλών μεταβολής· τοιούτον γάρ το
2 σφαίρον εην] ν. 134 Stein., 6 4 Karsten καλεί ποτε F cr¡v om. F 3 έπι-
κρατηι, ήι in ras. Α 1 κρίσεως F ποιών M 4 έν τ ω κόσμω τοΰτψ a
5 την μέν — διάκρισιν ( 8 ) A F M : om. a 8ν άν — τήν δε (G) om. Μ 8ν ά'ν]
òpàv F 6 κατά] καί Μ 8 τε (post τήν) ora. F 9 καί γάρ — μέρος ( 1 0 )
oui. Μ 10 έπικρατεϊ F : έπικρατεϊν δέ Μ 11 καί ίχθύων καί om. F
δ om. a τάδε] ταϋτα F γράφων] ν. 2 4 7 — 2 5 1 St., 3 3 5 — 3 3 9 K a r s t .
12 τοΰτον (sed ο altern m in rasura Α ' ) μέν άν βροτέων AF: τούτον μέν άμβροτε'ρων
Μ : τούτον μέν βροτέων a. lege τοΰτο μέν: hoc (seil. Concordiae et Discordiae certamen)
manifestum est in corpore humano 13 συνερχόμενα F 14 σώμα a A : σώματα
FM λέλεγχε F θαλέθοντος a A M : θαλέοντος F : θαλέθουσιν perperam Karsten
15 διατμηθέν π 1 Μ έρίδεσσι a : έρίδεσι Α : έρίδεσιν F : έργϊδέσιος M 16 πλάζετ M.
de anacoluthia cf. v. 101 St. άνδιχ' a A 1 : οίχ 1 A F : όίνδεχ' M περί Ρηγμΐνι a :
περίρ^ηγμϊνι A : περί ^ηγμήνι M : περί ^ηγμήνεαι F βίοις F 17 ΰδρομελάκροις M
18 θερσί τε ¡¡ιημελέεσσιν F . pro ¿ρειμελέεσσιν (sic a A M ) emendavit Schneider ¿ρειλεχέεσσιν
ex v. 4 3 8 S t . ¡δέ πτεροβάμοσι κΰμβαΐζ a A : ήδέ πτεροβάσι κύμβαι; Μ : ήδέπερ κύμβαις
F: ίδέ πτεροβήμοσι κ. Merzdorf 19 δέ om. F 2 0 έαυτόν F 1 τε om. F
21. 22 τών πολλών έκ του ένός] τοΰ έξ ένός πολλά Μ 2 2 καί itérât F είπόντος]
ν. 71 St., 97 Κ . 2 3 ου σφισιν] ους φτ,σιν Μ εμπαιδος F 24 νέστιν Μ
2 5 δ om. F M 2 6 τοιούτο a
SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 1 [Arisi p. 250^23. 251 »5] 1125
ή δε τ ά δ ' ά λ λ ά σ σ ο ν τ α δ ι α μ π ε ρ έ ς ο ό δ α μ ά λ ή γ ε ι , 25SV
τ α ύ τ η δ' αίέν εασιν ακίνητοι κατά κύκλον
ó δε 'Αλέξανδρος οίδεν μεν και τούτον τον voùv, φησί δε μή κατά τούτον
έκδέχεσδαι τον Άριστοτέλην, αλλά καί ταύτα περί τ η ; μεταβολής άκούειν,
5 όταν λ έ γ η · η δέ τ ά δ ' ε ν θ έ ν δ ' ά λ λ ά σ σ ο ν τ α , τουτέστιν ε£ς τα'δε έχ τώνδε
μεταβάλλοντα ού λήγει. " κατά την άμειψιν ταυτην και την είς άλληλα 1«
έν μέρει μεταβολήν καί ταύτη άιδιά έστι, τουτέστιν άίδιος αυτών ή εις
άλληλα μεταβολή, ίδια μεν γαρ ουΟέτερον των γινομένων υπό του Νεί-
κους και της Φιλίας εκ των στοιχείων άίδιόν εστίν ουδέ έ ' μ π ε δ ο ς αυτοΐς
10 ó α ί ώ ν , ή μέντοι sic άλληλα αυτών μεταβολή άίδιος· τούτο γάρ σημαίνει
το α ί έ ν ε α σ ι . " ταύτα κατά λέςιν ειπών ó'Αλέξανδρος έπάγει· " ε ί τ α επί
τούτοι; εΐή αν ίδια λεγόμενον το α κ ί ν η τ ο ι κ α τ ά κ ύ κ λ ο ν , τουτέστιν ακί-
νητα γενόμενα καί>' έκάστην περίοδον καί κα&' έκάστην τελειότητα, ήν 15
κυκλον λέγει." μήποτε δε απίθανος ή άπόστασις του α κ ί ν η τ ο ι κατά
15 κ υ κ λ ο ν , άμα δέ καί αδιανόητος· δειται γαρ του α ΐ έ ν ε α σ ι ν . αλλά μάλλον
ρητεον ούτως άκούειν τον Άριστοτέλην, οτι καθ' οσον μέν είς άλληλα αεί
μεταβάλλει, άίδιος αυτών ή μεταβολή καί ή κίνησις, καί)' οσον δέ ενϋενδε
εκεϊσε μεταβάλλοντα τάδε γίνεται, οίον εκ πολλών εν ή ες ενός πολλά,
καί μετά την μεταβολήν Γσταται ποτέ μεν είς το εν εΐναι ποτέ δέ είς το
20 πολλά, ταύτη κατά περιόδους αεί μετά τήν μεταβολήν άποκα&ιστάμενα είς 20
το του ενός ή το των πολλών είδος άκίνητά εστι κατά τήν περίοδον εκεί-
νην, εως αν πάλιν μεταβάλλειν άρςηται. φαίνεται δέ καί ó Θεμίστιος ταύτης
της εννοίας εχόμενος· τήν γαρ ήρεμίαν εν τοις μεταςυ τών μεταβολών
χρόνοις γίνεσ&αί φησι.
1 ν. 72. 73 St., 99. 100 Κ. cf. ρ. 34,3. 158,12. 160,21 ούδ' άμα AF λήγοι, τοι-
αύτη Κ 2 εαοαιν ut ν. 11 et 17 a 3 είδε ex ί'δεν coir. Α 1 κατά τούτο Μ
4 ένόέ/εσθαι F 5 ένθένδ' oui. Μ: évi}' F cf. lemma G post άλληλα itérât τοϋ
ένός άλλάσαοντα ex v. 1 omissis έν μέρει (7) — μεταβολή (S) F 8 ού 3άτ·ρον Μ: ού
θάτερα F 9 στοιχείων] τοιούτων F 11 κατά τήν λέξιν F ¿ άλ. ειπών Μ
12 τούτων Μ 14 άπόδειξι; compendiose F 17 ή κίνηαι;] ακίνητο; Μ ένβένδε
oin. F 18 ίν.ζϊ F 19 τό (ante πολλά) oin. FM 20 ταύτα Μ: ταύτη δέ F
άποκαϋΐΐταμένη F 21. 22 έκείνη F 22 Θεμίστιος] ρ. 409,ü Spengel. 23 εν-
νοίας] κοινωνίας F 25 δε F (ut Arist. coild. £ et Barber. I 136) τούτου A FM
(ut Arist. IHK): τούτων ex Arist. vulg. a 29 άνέκληπτον (ora. τήν) M
31 άλλου είναι γενεσιν F : ά'λλο γ. Μ ύπάρχειν om. F
1126 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 1 [Arist. p. 251 »5. 8]
έπί την πρώτην αρχήν άνοδον, ης ή θεωρία οόκέτι φυσικής έστι πραγμα- 258 ν
τείας, άλλα τής πρώτης φιλοσοφίας· συντελεί δέ και προς έκείνην, δτι 80
δειχθήσεται ή αίδιος κίνησις υπό ακινήτου αίτιου γινομένη παντελώς της
φυσικής οόσίας έξηρημένου.
αίτίαν άποδοΰναι, δια τ ί νΰν αλλά μ ή πρότερον. έτι δε μάλλον, φησί, το 25!) Γ
άτοπον φανήσεται προϊοΰσι κατά τον λόγον. εΐ γαρ όντων των μέν κινη-
τών των δέ κινητικών και ήρεμούντων τον προ του πάντα χρόνον, ώ ς μή
είναι τότε κίνησιν, νΰν ήοξατο τό μεν κινεΐν το δε κινεΐσ&αι, άναγκαΐον 35
5 μεταβολήν τινα περί αυτά πρότερον γενέσθαι τη? αίτιας, δι' ήν τον άπειρον
προ του χρόνον ήρεμοΰντα νυν ήρξατο το μεν κινεΐν το δε κινεΐσθαι· εί
δέ μεταβολήν, δήλον δτι κίνησιν· πάσα γάρ μεταβολή κίνησις ή μετά
κινήσεως, των γάρ αυτών περί αυτά μενόντων οόκ &ν πρότερον μεν η ρ ε μ ε ί ,
νΰν δε έκινεϊτο από τίνος αρςάμενα χρόνου, αλλά πάντως τι γεγονεν αίτιον,
10 ο πρότερον οόκ ήν, του τον άπειρον προ του χρόνον μή ένεργοΰντα προς
άλληλα νΰν ένεργήσαι. ή γάρ πρότερον αλλήλων αφεστηκότα νΰν έπλη- 40
σίασαν, ή μεταξύ τι ήν το κωλύον, 8 νΰν ανήρηται, ή μηδέ επιτήδεια
οντα πρότερον ύστερον γεγονεν επιτήδεια, o u δε αν τούτων γένηται, δει
μεταβολής πρώτης και κινήσεως, ?να δυνηί)ή κατ' ένεργειαν τούτων το
15 μεν κινεΐν, το δέ κινεΐσί)αι· ώστε έ'σται πα'λιν κίνησις προ τ ή ς πρώτης
κινήσεως, ειπών δέ ήν γ ά ρ τ ι αί'τιον τ ή ς η ρ ε μ ί α ς την αίτίαν τούτου
προσέ^ηκεν επενεγκών ή γάρ ηρεμία στέρησις κινήσεως, όπερ ήν 45
δεδειγμένον έν τοις έ'μπροσί)εν. πάσα δε στερησις ες αίτιας γίνεται τίνος,
σ _ \ r σ* \ 'ι __ r > \ f t
ρ. 2 5 1 ° 2 8 ΐά μέν γάρ κινεί μοναχώς εως τοΰ | έ'σται άρα τις 259»
πρότερα μεταβολή τής πρώτης.
τό αυτό δείκνυσι. το γαρ κινητικόν τίνος δυνοίμει εί μέλλει καί ενεργεία 25!)ν
κινείν, μεταβάλλειν αυτό πρώτον ανάγκη τοΰ χινητοΰ ώσαυτως έ'χοντος
υποκειμένου. και ήν μεν τούτο και αότόΟεν εναργές· τοΰ γάρ κινητού
ομοίως έχοντος, sì και το κινητικόν ομοίως είχε, δια τί ποτε μεν δυνάμει ΐδ
5 μόνον ήν, -oià δε ενεργεία κινητικόν; αυτός δι και κατ' άλλην μέί)οδον
αυτό δείκνυα· προλαβών γαρ δυνάμει, δη τα τάς εναντίας κατά φυσιν
κινοΰντα κινήσεις των κινουμένων των αυτών μενόντων ανάγκη αυτά μετα-
βάλλοντα τάς εναντίας κινείν, εκ διαιρέσεως λοιπόν λαμβάνει, οτι των κι-
νουντων τα μεν μίαν ¿πλην κίνησιν κινεί ώς το πυρ θερμαίνει και ή χιών
10 ψύχει, τά δε τάς εναντίας ώς ή επιστήμη τήν ψυχή ν προς τό αληθές και 20
το ψευδός, όταν εκών ó σπουδαίος διαμαρτάν-fi προς άπάτην τινός, και
έφιστάνει, οτι και τα δοκοΰντα μοναχώς κινείν και ταΰτα τάς εναντίας
εμποιεί διαθέσεις, ώσπερ το ψυχρόν θερμαίνει κατά συμβεβηκος τ ψ άπο-
στήναι. ούτοι δε κat τό κατά τόπον κινοΰν ήρεμίζει τω άποστήναι, του-
15 τεστιν τω αυτό άλλοίως διατεΟήναι. ώστε πάντα τά κινοΰντα ουκ αεί
δύναται κινείν ουδέ αεί ήρεμίζειν, άλλά πλησιάζοντα μεν sí τύχοι κινείν, 25
άφιστάμενα δε ήρεμίζειν. ώστε οταν ου'τως εχη, ώς το μεν μή κινείν το
δε μή κινεΓσί)αι, είτα ύστερον τό μεν κινή το δε κινήται, δήλον δτι μετα-
βολή τις γέγονεν ή περί άμφω ή περί ί)άτερον · πάντα γάρ τά πρός τι ούτως
20 εκ του δυνάμει γίνεται ενεργεία, ή έτερου μεταβάλλοντος ή άμφοίν. πρός τι δε
καί το κινοΰν και το κινουμενον. είκότως ουν πάλιν συμπεραινόμενος τον
λόγον έπήγαγεν έ'σται άρα τις π ρ ό τ ε ρ α μ ε τ α β ο λ ή της π ρ ώ τ η ς ,
και περί ταύτης πάλιν τά αότά ερωτητέον, ήν κινείται το κινούν iva 30
ενεργεία ουνηίΐή κινείν. δια τί γάρ πάλιν Ικείνην τήν κίνησα νυν, άλλα
25 μή πρότερον εκινήί)η; έ'σται γάρ πάλιν το τοΰ κινοΰντος κινητικόν πρότερον
αυτό κινουμενον, ίνα τοΰτο κίνηση μή πρότερον κινούν αυτό. ταύτα μεν
ουν τά τοΰ 'Αριστοτέλους εν τη πρώτη των αποδείξεων κατά τοιαύτας
έννοιας ώς οΐμαι ρηίΗντα.
ουχί, κατά δέ των ανόητων ανθρώπων έπεσώρευσεν, φέρε τον Άλφειόν 259»
με{)' Ηρακλέους παρακαλεσαντες των είσδεξαμένων αυτόν ψυχών κατά
το δυνατόν έκκαί)άρωμεν. προ&είς δή την 'Αριστοτέλους ρήσιν καί του τε
'Αλεξάνδρου την έςήγησιν πασαν καΐ του Θεμίστιου την παρα'φρασιν έπ-
5 ενεγκών, ?να πολύστιχα μάλλον αότοΰ γενόμενα τά συγγράμματα τω πλήθει
καταπλήττ-fl τους ίδιώτας, έπάγει λοιπόν τάς έαυτοΰ ένστάσεις τω λόγ<ρ
πρώτην τοιάνδε· " έπειδή, φησίν, ó 'Αριστοτέλης την κίνησιν οριζόμενος
έντελέχειαν είναι του κινητού r¡ κινητόν κοινώς πασαν κίνησιν δια του 40
ορισμού περιείληφεν, αλλά δή και τών κινήσεων τάς μεν άιδίους είναι, τάς
10 δε και αρχήν και πέρας εχειν υποτίθεται, πό&εν ώς έπόμενον τω όρισμφ
της κινήσεως εΐληφε το της μ ή άιδίου κινήσεως, αλλ' αρχήν έχουσης του
είναι προϋπάρχειν εξ ανάγκης κατά χρόνον τά κινεΐσθαι μέλλοντα μόνην
τήν δύναμιν της κινήσεως χωρίς της ένεργείας έ'χοντα;" τοΰτο γαρ, οτι μ ή
εστίν αληθές, πειράται κατασκευάζειν ουτω· '"πας ορισμός, φησίν, ίσοτί- 45
15 μως του όριστοΰ παντός κατηγορείται", και μηκυνει κάνταΰ&α τον λόγον
τοΤς παραδείγμασιν. "ώστε, φησί, και ó της κινήσεως ορισμός ομοίως
εφαρμόττει και τη άνάρχφ κινήσει, ει τις ε Γη τοιαύτη, καΐ τη αρχήν
έχούση. ει ουν έπί της μ ή άιδίου επεται τω όρισμφ το προϋπάρχειν δεΐν
κατά χρόνον της κινήσεως το κινούμενον, εψεται το αυτό και έπί της
20 άιδίου. εί ουν ταύτα άλη&ή, ανάγκη ή μ ή αληίίεύειν τόν όρισμόν καί
έπί της άιδίου κινήσεως, καίτοι ώς κοινόν άποδο&εντα, οπερ άτοπον· ή εί 50
καί έπί ταύτης άλη&εύοι το κατά χρόνον προϋπάρχειν της κινήσεως τό
κινούμενον, ώστε καί της κυκλοφορίας προϋπάρχειν κατά χρόνον τήν του
ούρανοΰ ουσίαν, ουδέν δέ τών έχόντων τι κατά χρόνον έαυτοΰ προϋπάρχον
2ο αίόιόν έστιν, ουδέ ή κατ' αυτόν άίδιος κίνησις άίδιος εσται, καί εις τοόναν-
τίον ó λόγος | αυτω περιτετραπται. ή εί βούλονται, φησίν, άίδιον κίνησιν 260"·
είναι, ουκ έ'στιν άληίίες το τω όρισμω της κινήσεως έ£ ανάγκης επεσΟαι
το προϋπάρχειν κατά χρόνον της κινήσεως το κινητόν έπί γάρ της άιδίου
κινήσεως où προϋπάρχει." είτα έφεξής σπουδάζει δεικνύναι, δτι δτε τον
30 όρισμον απεδίδου της κινήσεως ό 'Αριστοτέλης, ου ταύτην είχε τήν εννοιαν
περί του δυνάμει, ώς δυναμένου χωρίζεσί>αι της ενεργείας, τουτέστι της δ
κινήσεως, αλλ' ώς καί της κινήσεως εως τότε ούσης, εως ενεστι τό δυνά-
μει, καί του δυνάμει 2ως τότε οντος, Ιως έστίν ή κίνησις· παυσαμενης
γαρ τής κινήσεως, οταν siς τέλος Ιλί)η το κινούμενον, παύεσί)αι κ oit το 2 6 0 Γ
δυνάμει. καί ποίρατίίΐβται τοΰ 'Αριστοτέλους λέςιν λέγοντος " α λ λ ' οταν η
οίκία, ουκέτι οίκοδομητόν εστίν · οικοδομείται δε το οίκοδομητόν", καί
τους έξηγητάς των έχει λεγομένων προσμαρτύρεται, οτι ώς συνοΰσαν ττ] ίο
5 κινήσει τήν S6v7.ij.iv έν έκείνοις ελαβεν δ 'Αριστοτέλη; και ουχ ώς κεχω-
ρισμένην τής ένεργείας, ώς νΰν ' παραλογισασδαι', φησί, βουλόμενοι κέχρην-
ται. τοιαύτη μεν ή π ρ ώ τ η τούδε τοΰ ανδρός ενστασις σπουδάζοντος δει-
κνύναι, οτι μ ή καλώς εφηται προϋπάρχειν κατά χρόνον τ η ς κινήσεως τά
δυνάμενα κινεΐσΛαι. ρητέον δε πρός αυτά πρώτον ¡χέν, οτι ó τ η ς κινήσεως
10 ορισμός πάσης ομοίως έστί κινήσεως της τε à ιδίου και της αρχήν και
τέλος έ χ ο υ σ α ς · πάσα γαρ κίνησις ένέργειά έστι των μετά του ένεργεΐν ΐδ
καί το δυνάμει ετι το προς το ένεργεΐν έχόντων. διό και ατελής ένέργειά ή
κίνησις λέγεται, οτι τ ψ δυνάμει άζί συνυπάρχει, δεύτερον δε οτι καί το
προϋπάρχειν της κινήσεως το δυνάμενον κινεΐσί)αι έπι πάντων μεν καί αυτό
15 των κινουμένων άλη&ές, αλλ' έπί μεν των αρχήν καί τέλος έχόντων τής
κινήσεως ούτω προυπάρχειν τής κινήσεως το δυνάμενον κινεϊσί)αι, ώς καί
μ ή π ω κινήσεως ούσης ύπάρχειν έκεΐνα· έπί δε των άίδιον κίνησιν κινου- so
μένων αεί μέν έστι κίνησις, άλλοτε δε άλλη δηλονότι. αεί δέ το προς
εκάστην κίνησιν δυνάμει προϋπάρχει τ ή ς κινήσεως· δ γάρ ήλιος, δτε τον
20 κριόν κινείται, δυναμιν εχει τοΰ καί τον ταΰρον μετά τον κριόν διελί)εΐν,
καί δήλον οτι τον κριόν διερχόμενος προϋπάρχει μετά τοΰ δυνάμει τής
κατά τον ταΰρον κ ι ν ή σ ε ω ς . " τούτων ουν ούτως έχόντων, δρα, δπως ή
τοις ά'λλοις ούτος ώς αναισ&ήτοις προσφέρεται ή έαυτον παραλογιζόμενος
ουκ αισθάνεται, d γάρ τής κυκλοφορίας προϋπάρχει, φησί, κατά χρόνον 25
2 5 ó ουρανός ουκ αν εΓη άίδιος ή κυκλοφορία* παρελογίσ&η δε τήν άίδιον
κυκλοφορίαν άμα πασαν ύφεστώσαν τήν άπειρον λαβών καί ουτω προ-
υπάρχειν αυτής κατά χρόνον τον ουρανόν ύποί)έμενος καί συνάγειν οίεται,
οτι ουκ εστίν άίδιος ή κυκλοφορία, εί'περ έ'χει τι κατά χρόνον προϋπάρχον
εαυτής, εδει δε μ η ώς άμα ύφεστώσαν άπειρον τήν άίδιον κίνησιν ύπο-
30 &έσθαι, αλλ' ώς έν τ φ γίνεσδαι έπ' ά'πειρον άίδιον έ'χουσαν το είναι· so
αΰτη γαρ ή της κινήσεως φύσις ουχ ¿Tuloí ύφεστώσης, αλλ' εν τ ώ γίνεσ&αι 260Γ
το είναι έχούσης· ώστε τ ή ; αεί υπαρχούσης κινήσεως άλλοτε άλλης ούσης
προϋπάρχει πάντοκ αεί τά δυνάμενα κινείσίίαι. μάτην άρα ούτος νεανι-
εύεται ώς είς τουναντίον περιτρέψας τον λόγον, ετι δέ μάτην παραλογίζεσί)αι
5 τον Άριστοτελην φησί και τους του Αριστοτέλους έξηγητάς τψ όρισμω
της κινήσεως άκολουβείν λέγοντας τό προϋπάρ/ειν της κινήσεως το δυνά- 35
μενον κινείσδαι. καν γαρ εΤπεν ó 'Αριστοτέλης, δτι μετά της κινήσεώς
έστι το δυνάμει καί παυσαμένης τ η ς κινήσεως, δταν είζ τέλος ελ&ΐβ το
κινούμενον και γένηται ή οικία, παύεται καί το οίκοδομητόν, τουτεστι το
10 δυνάμει· άλλ' ούκέτι καί εκείνο είπεν, οτι μ ή π ω ούσης της κινήσεως ουδέ
το δυνάμει εστίν, οπερ έμάχετο αν τ ψ λίγοντι λόγω προϋπάρχειν της
κινήσεως τό δυνάμενον χινεϊσ&αι. άλλ' ούτος ουδέν των λεγομένων συνιείς
σπουδάζει δεικνύναι τον Άριστοτέλην καί τους του 'Αριστοτέλους έςηγητάς Jo
και συνυπάρχειν καί συναποπαύεσΟαι το δυνάμει καί την κίνησιν λέγοντας,
15 ουκ έφιστάνων οτι, καν συνυπάρχη και συναποπαύηται, ουδέν κωλύει καί
προηγείσΟαι · τούτο γάρ έπί των αρχήν καί τελευτήν έχουσών κινήσεων
καί εναργέστατα φαίνεται γινόμενον. τό γαρ δυνάμενον κινεΐσί)αι καί)'
εκάστην κίνησιν τέως ηρεμούν ολίγον ύστερον κινείται, π ώ ς δε ó ταύτας
του 'Αριστοτέλους τάς ρήσεις παραγράφειν φιλοτιμούμενος, έν αίς λέγει 15
20 συνυπάρ/ειν καί συναποπαύεσί)αι τ η κινήσει τό δυνάμει, έκείνας ουκ έν-
ενόησεν, έν αίς λέγει μ ή κατά ταύτον υπάρχειν το δυνάμει και τό ενερ-
γεία μηδέ άμα, οταν έν τ ψ τρίτω λέγ'{| · " έ π ε ί δε έ'νια ταότά καί δυνάμει
καί ενεργεία εστίν, ούχ άμα δε ή ού κατά ταύτον, άλλ' οΓον βερμον μεν
εντελεχεία, ψυχρόν δε δ υ ν ά μ ε ι ; " καί πάλιν αυτός έστιν ó λέγων " έ ν δ έ χ ε τ α ι
25 γάρ ε'καστον ότέ μέν ένεργεΐν, ότέ δ» μ ή " , των δυνάμει όντων δηλονότι. 50
παραί)έμενος δε καί του Θεμίστιου την παράφρασιν ταύτης της λέξεως λε-
γουσαν· " έ ν δ έ χ ε τ α ι γάρ εκαστον ότε μεν ένεργεΐν καί}' ο δύναται, ότε δέ
μ ή π ω , οίον το οίκοδομητόν (ο) έστιν δυνάμει, ποτέ μέν ένεργεΐν ώς οίκοδο-
μητόν οταν οίκοδομήται, ποτε òà ου, οίον | κέοιντο άπλώς λίθοι και 200^
ó πηλός μήπω κινούμενοι υπό του τ ε χ ν ί τ ο υ " , ουκ έπέστησεν, οτι προ-
ϋπάρχειν ούτοι λέγουσιν οι λόγοι τ ή ; κινήσεως το δυνατόν κινεισίίαι. τοι-
ούτον μεν οδν το πρώτον τοΰόε τοΰ ανδρός πάλαισμα παρά ορί)<ί) κριτή
5 πολλήν οίμαι άλογιστίαν έμφαΐνον, ?να τά μεταξύ πολλά Ορασέως άποφαν-
θέντα παραλείπω· ών τάχα ουδέν κωλύει καν ενός μνημονεΰσαι προς την s
της εξεως αότοΰ κατανόησιν. " πάς, φησίν, ορισμός ίσοτίμως τοΰ όριστοΰ
κατηγορείται, ώσπερ ó της ουσίας ορισμός ουκ άλλως μεν επί των άιόίων
ουσιών, άλλως δε επί των εν γενέσει και φίίορα νοείται." καίτοι τίς ούτως
10 έστίν δψιμαί>ής, ως άγνοείν οτι κατά τήν αφ' ενός πρόοδον από της αιδίου
ουσίας ή γενητή πρόεισιν ουσία, και καν ή τις ορισμός κοινός της ουσίας,
και ούτος ως αφ' ενός προϊών, αλλ' ουκ ίσοτίμως, ως ουτός φησι, ταίς
διαφόροις οόσίαις Ι φ α ρ μ ό σ ε ι ; αλλ', ώς ε'οικεν, άκουσας εν είσαγωγαΐς ε π ' ίο
ίσης τά γένη των είδών κατηγορεΤσί)αι ένόμισε καί τοις όρισμοΐς τούτο
15 προσήκειν.
μέν έπί το άνω φορά κίνησίς εστι καΐ oò γένεσις, ή δέ εις το πΰρ τοΰ 260»
ξύλου μεταβολή γενεσίς ε στ ι καί oò κίνησις, εί καί μ η άνευ κινήσεως ή
γένεσις, οδκ άρα ή έπί τό άνω φορά τοΰ πυρός έντελέχεια ην της το5 ξύλου
δυνάμεως, τά μεν γάρ κινούμενα κ α θ ' £χαστον εΤδος κινήσεως μένοντα έπι
5 της αότών ουσίας καί μ η φθειρόμενα κινείται, το δε ξύλον οδ μένον ξύλον
έπί το άνω φέρεται, αλλά φθαρέν καί είς πΰρ μεταβεβληκος ουκ αυτό κινεΤ- so
ται ( π ώ ς γαρ το φθαρέν καί μηκέτι ò'v;), άλλα το έξ αυτοΰ γινόμενον
πΰρ." οδκ άρκεσθεις δέ τούτοις καί άλλα έπάγει έπιχειρήματα δεικνύναι
πειρώμενος, δτι ου το ξύλον έστί τό την δύναμιν εχον τοΰ άνω φέρεσθαι,
10 αλλά τό πΰρ, έκ τούτου δεικνύναι νομίζων, δτι ουκ εστίν αληθές τό προ-
ϋπάρχειν της κινήσεως τό δυνάμενον κινεΐσθαι, έξ ου δέδεικται ή τ η ς κινή-
σεως άιδιότης. " τ ό μέν γαρ ξύλον, φ η σ ί , προϋπάρχει της τοΰ πυρός έπί
τό άνω κ ι ν ή σ ε ω ς , έπειδή καί τοΰ πυρός τοΰ έξ αυτοΰ γινομένου προϋπάρ- 85
χει· το δέ πΰρ άμα πΰρ έστι καί έπί τό άνω κινείται." δια τοΰτο οδν
15 έπιμένει δεικνύς, δτι οδ το προϋπάρχον έστί τό δυνάμενον κινεΐσθαι οΓον
το ξύλον, αλλ' αδτό το κινούμενον οίον το πΰρ το συνυπάρχον τ η κινήσει
αδτό καί δυνάμενον έστι κινεΐσθαι. " ε ί γαρ τοΰ ξύλου, φησίν, έντελέχειάν
τις λέγοι την έπί το άνω φοράν, πρώτον μέν τ ω ν έναντίων ή αυτή εσται
ένέργειά τε και κίνησις· το μέν γαρ ξύλον βαρύ, τό δέ πΰρ κοΰφον. εί 40
20 ουν ή έπι το άνω κίνησις καί τοΰ πυρός έστιν ένέργειά καί τοΰ είς αδτό
μεταβεβληκότος ξύλου, τών έναντίων ή αδτή εσται ένέργειά καί κίνησις,
καί ου κατ' άλλο τ ι , άλλα καθ' 8 τών έναντίων μ ε τ ε χ ο υ σ ι ν έναντία δέ
κουφότης καί βαρύτης. οδ μόνον δέ τοΰτο, αλλά καί τοΰ αδτοΰ έκατέρα
τών έναντίων κινήσεων έντελέχεια εσται καί ένέργειά, είπερ τοΰ ξύλου
25 καί ή έπί τό κάτω φορά έντελέχεια καί ή έπί τό ά ν ω , ήν τό πΰρ φέρε-
ται τό έξ αδτοΰ γενόμενον. ε? ουν μ ή πέφυκε, φησί, το ξύλον, εως m ή 45
ξύλον, τήν άνω φοράν φυσικώς κινεΐσθαι, οδδέ δύναμιν εξει της έπί τό
άνω φοράς, ουδέ εστίν αδτοΰ ένέργειά και τελείωσις ή έπί τό άνω τοΰ
πυρός κίνησις." είτα καί τρίτον έπιχείρημα προς τό αδτό τοιοΰτον έπά-
30 γει· εί πάντα τά στοιχεία καί τά έξ αδτών σύνθετα σώματα εις άλληλα
μεταβάλλειν δύναται, ή α μ έ σ ω ς ή καί δια μέσων έτερων (το γάρ υδωρ
δια μέσου αέρος μεταβάλλοι δν είς πΰρ), συμβήσεται πάσαν κίνησιν παντί
κατά φύσιν είναι καί τών κούφων έκάστψ καί τών βαρέων, καί τ έ τ α ρ τ ο ν 50
" είπερ ή αίίξησις, φησίν, έντελέχειά έστι τοΰ αδξητοΰ η τοιοΰτον έστιν οΓον
Και τί λέγω ταΰτα; οτε σαφώς ούτος υπό τής αντιλόγου φιλονεικίας 20
εσκοτωμενος· " τ έ ω ς γάρ νυν, φησίν, ου ζητοΰμεν, είτε εξ όντων τά γινό-
30 μενα γίνεται είτε Ικ μ ή όντων, ουδέ εί εστι τις πρώτη κίνησις ή μ ή
εστίν, αλλ' οτι ουκ αληθές το έκ τοΰ όρισμοΰ δήθεν τής κινήσεως εΐλημ-
μένον αξίωμα", καίτοι ε? μή εστι πρώτη κίνησις, καν μ ή αληθές η το
αξίωμα, ουδέν βέβλαπται το δόγμα τό περί τής άιδίου κινήσεως, ταΰτα
μέν ουν έμήκυνα τον σκοπον τοΰ ανδρός παραγυμνώσαι βουλόμενος· οτι
35 δέ ουδέ το αξίωμα σαλεύει τά υπό τούτου λεγόμενα οόδέ νοήσας φαίνεται ss
2 λέξιν FM cf. ρ. 1137,22 3 κινεΐσθαι — δυνοίμενον (Ci) om. F τήν (ante τελειαν)
oni. M 3. 4 προβλεπτικών M 7 ό'περ M 14 τούτω F 15 ελεγχον F
IG πυρός om. M 18 έρραψωδησε] iiirg. έφλυάρησεν, έψεύσατο, ήόολεσχήσθη A 19 άνω]
αλλω Μ κινήσεως — άνω (20) om. F 22 λεγόμενον F καθ' ί!ν Μ 23 εί ora. F
25 τώ πυρί F το (post καί) om. F 25. 26 δυνάμει κινεΐσθαι F 2G φησί] cf.
ρ. 1133,30 26. 27 ουκ εστι γενέσεως M 2S f, oui. ία lac. ih litt. M
29 προϋπάρχει A 6 oui. A 30 ουν oui. F ό προς M 31 τοΰ om. F
ουν F 32 έντελέχειαν a: om. F 34 6 cip. FM καί τήν M 3Λ πέμπτο»
βιβλίω] E 1. 224 b 8 sqq. 2. 226» 12 al. «τι δέ Μ: καί ετι F
SIMPLICII IN PHYS1C0RU.U V I I I 1 CONTRA PHILOPONUM 1.137
το Sä πυρ κατ' ένέργειαν· καί αδ πάλιν του ξύλου κατ' ένέργειαν μεν ή 26Ι ν
έπί το κάτω φορά, κατά δυναμιν δε ή έπί το άνω, δτι δυνάμει πυρ έστι,
δυνατόν δέ καί τω κα&' αυτό και κατά συμβεβηκός ταύτα διαιρεΐν. ή ουκ
αληθές είπεΐν καί το υδωρ Ινεργεια μέν και κα&' αυτό ψύχειν, δυνάμει δέ
5 καί κατά συμβεβηκό; θερμαίνειν, δτι μ ε τ α β ά λ λ ε ι ποτέ πέφυκε το υδωρ είς
πυρ. καί εδει του 'Αριστοτέλους άκοΰσαι λέγοντος έν έκείνοις τοις περί κινή- 25
σεως λόγοις· " έπεί δε ενια ταότά και δυνάμει και έντελεχεία έστίν, οόχ άμα
δέ ή ου κατά ταότόν, αλλ' οίον Οερμόν μεν έντελεχεία, ψυχρόν δέ δ υ ν ά μ ε ι " ,
ψυχρόν καί δυνάμει κατώφορόν έστι. δήλον δέ, δτι το ξυλον, ί ω ς άν ή
10 ςυλον την μέν οίστικήν δυναμιν της έπί το άνω φοράς οδχ ε χ ε ι , δυνάμει
μέντοι καί κατ' έπιτηδειότητα πυρ έστι καί έπί το άνω φέρεται το ξυλον.
καί το τρίτον δέ από της αυτής αγνοίας έπαχ&έν ομοίως έστίν εόαπόλυτον.
πάσα γάρ κίνησις καί ή έπί το ά'νω καί ή έπί το κάτω παντί στοιχείφ 80
προσήκει καί κουφω καί βαρεί καί κατά φυσιν, εΐ βουλει· πλην ουτω το
15 κατά φύσιν, ώς ποτέ μέν δυνάμει ποτέ δέ ένεργείαι* καί γάρ TtS υδατι ή
έπί το άνω φορά δυνάμει προσήκει, δτε δύναται γενέσ&αι πυρ.
Καί προς τό τέταρτον δέ το αύτο ρητέον, δτι καί ó άρτος δυνάμει
σάρξ ων λέγοιτο δν αϊίξεσθαι δυνάμει, κάν γάρ ή προσεχής έπιτηδειότης
τω ά'ρτιρ τής είς σάρκα μεταβολής έστιν, άλλά μεταβάλλων είς σάρκα
20 αυξεσ&αι ένεργεία πέφυκεν. έπειδή δέ καί νομο&ετών ούτος ó χρηστός 3»
αποφαίνεται, δτι τό προσεχώς κινεισδαι πεφυκος τήνδε την κίνησιν έπί
τής έαυτοΰ μένον φύσεως και μ ή φ&ειρόμενον, τοΰτο λεγομεν δυνάμει
εΐναι κινητον έκείνην την κίνησιν, οίον τον άν&ρωπον βαδιστικόν, οό τά
στοιχεία, έρωτητέον αυτόν πρώτον μ ε ν , πώς εΪπεν 'Αριστοτέλης " θ ε ρ μ ό ν
25 μεν έντελεχεία, ψυχρόν δέ δ υ ν ά μ ε ι " , αρα οόχ ώς του δυνάμει ψυχρού
μεταβάλλειν είς το ψυχρόν πεφυκότος; επειτα, ε? μηδέποτε αυτός δυνάμει 40
σάρκα τον ά'ρτον εΐπεν ή το σπέρμα δυνάμει ζ ψ ο ν καίτοι σπέρμα ουκ
έπί τής έαυτοΰ μένον φύσεως άν&ρωπίζεται. άλλά κάνταΰθα ταυτόν
πέπονΟεν ούτος, άγνοών γάρ την διαφοράν τής τελείας δυνάμεως προς τε.
30 το δυνάμει τό ατελές καί τάς μετάξι» δια&έσεις τάς τής τελείας δυνάμεως
τω δυνάμει τ φ άτελεΐ προσάπτει, το γάρ άνευ μεταβολής ένεργοΰν κατά
την τελείαν δυναμιν ένεργεΐ την τής ένεργείας προβλητικήν, τό δέ ατελές
δυνάμει μεταβάλλοντος τοΰ δυναμένου γίνεται ενεργεία, γινομένου μεν του 261 ν
γενητοΰ, αυξομένου δε του αύξητοΰ, άλλοιουμένου δε τοΰ άλλοιωτοΰ. εστι
δέ τις και μέση διά&εσις, έν η το δυνα'μει συντρέχει π ω ; τή τελεία δυνά-
μει, οπερ εν τοις κατά τόπον κινουμένοις όραται, διότι τελειότατα των
5 άλλων έστί τά κατά τόπον κινούμενα, το γοΰν πυρ κινητόν έπι τό άνω
λέγομεν συνούσης αεί της τελείας δυνάμεως τοί à τελεί δυνάμει και τ ή
φύσει πλησιάζοντι, διότι χωρίς της του κινουμένου μεταβολής ή κατά τόπον 50
μετάστασις γίνεται· το μέντοι γινόμενον μεταβάλλον αυτό τό τε δυνάμει
άτελεστερον εχει καΐ την δυναμιν αυτήν, καθ' ήν μεταβάλλει, της κατά
10 τόπον κινούσης άτελεστέραν. τοιούτων οδν οόσών διαφορών εν τε τψ
δυνάμει και έν τη δυνάμει αυτός έπί των κατά τό|πον κινουμένων άξιοι 262 Γ
πάντα τά δυνάμει έπί της εαυτών μένοντα φύσεως καΐ μή φΟειρόμενα,
λέγεσίίαι δυνάμει είναι κινητά, εδει δε καί το επί της γενέσεως δυνάμει
ΟεάσασΟαι κατά την της ουσίας μεταβολήν είς τό ένεργεία μεταβάλλον,
Ιό ώσπερ τό έπί της αυξήσεως κατά την της ποσότητος και έπί της άλλοιώ-
σεως κατά τήν της ποιότητος. καί κάλλιον ήν έπί μεν τοΰ ξύλου μετα- 5
βάλλοντος εις πυρ τήν κατά γένεσιν κίνησιν ίδείν καί δπως προϋπάρχει καί
φύσει καί χρόνψ της τοιαύτης κινήσεως τό δυνάμενον αότήν κινηδήναι
ξύλον, έπί δε τοΰ πυρός τήν κατά τόπον καί οπως καί τοΰτο τη οόσία
20 προϋπάρχει της άνωφόρου ένεργείας· δει γάρ πυρ γενόμενον ούτως έπί τό
άνω κινη8ήν«ι, xáv εόΟυς άμα τω γενέσ&αι πυρ κινήται. sì δε καί το
ξυλον τις, ώσπερ της εις πυρ μεταβολής, ούτω καί της έπί το άνω φοράς
προύπάρχειν λεγοι, οόκ άν διαμαρτάνοι. ώστε έπί μέν των άλλων τών 10
τριών κινήσεων, γενέσεώς φημι καί αλλοιώσεως καί αυξήσεως, και ούτος
25 áv οιμαι όμολογήσειε προϋπάρχειν της κινήσεως το δυνάμενον κινεΐσΟαι,
οίον το σπέρμα καί τό έπιδιδόν κατά ποσότητα καί το μεταβάλλον κατά
ποιότητα· καί έπί της κατά τόπον δέ μεταβολής, έφ' ής ούτος μάλιστα
νομίζει τον λόγον έλέγχειν, είπερ ομολογεί καί ούτος ένϋπάρχειν τφ κινου-
μένω τό δυνάμει (προϋπάρχει δε πανταχού το δυνάμει τοΰ ένεργεία, καν 15
30 ή δύναμις τη ένεργεία συνϋπάρχη), δήλον ότι καί το δυνάμενον προϋπάρχει
τοΰ κατ' ένέργειαν. καί γαρ καί το πΰρ, κάν εόθυς πΰρ γενόμενον έπί
το άνω κινήται, αλλ' έν τη μεταβάσει το δυνάμει, φέρε ειπείν έν τω
της κινήσεως επεχείρησε και του όριατμοΰ αυτής προϋπάρχει ν αεί της 2G2·1
κινήσεως ένδεικνυμένου το κινεϊσδαι δυνάμενον ώς ή ουσία πανταχού
προϋπάρχει της ένεργείας. άρα ουν έ&ελήβοι τις αν νουν έ'χων την 'Αρι-
στοτέλους μέΟοδον άφείς ταΐς προπετέσι τούτου φαντασίαις άκολουΟείν;
ó Πλήν έπειδή ραδίως άποδεικνύναι νομίζων ψευδή τον λέγοντα λόγον <5
' μηδέν έκ του μηδαμ-ίβ μηδαμώς οντος γίνεσδαι' διατείνεται μόνως αν ούτως
¿ίδιον είναι την κίνησιν, ε? αληθές άποδειχόείη το μηδέν έκ του μηδαμ-β
μηδαμώς οντος γίνεσδαι, φέρε και ταύτας αυτού τάς αδολεσχίας έπισκεψώ-
με&α, ας τελέως μεν έν τ ω ένάτιιι καί ενδεκάτω των ΓΙρός Πρόκλον ειπεν
10 εαυτω γεγράφθαι άρι&μοΐς ημάς βιβλίων καταπλήττων προς άνδρας ευκλεεΐς
αντιγεγραμμενων, καί νυν δε ου δι' ¿λίγων έκτί&εται· "πρώτον μεν,
λέγων, εί καί ή φύσις έξ όντων ποιεί τα υπ' αυτής δημιουγρούμενα δια 50
το και τήν ουσίαν αυτής καί την ένεργειαν έν υποκείμενο) έ'χειν και χ ω ρ ί ς
έκείνου μ ή τ ε είναι μήτε ένεργεΤν δύνασΟαι, ουκ ανάγκη καί τον Οεόν τον
15 έςηρηαενην έχοντα των όντων απάντων καί τήν ουσίαν καί τήν ένεργειαν
ές όντων δημιουργειν. ουτω γαρ ουδέν ε'ςει πλέον της φύσεως, καίτοι
γε ου μόνον τα εί'|δη των αμέσως 6π' αυτού δημιουργούμενων ποιεί 2 6 2 "
ó θεός, άλλα και αότήν τήν υλην παράγειν και δημιουργεΐν πεπίστευται·
μόνον γαρ το πρώτον άγένητόν έστι καί αναίτιον. ει' ουν καί τήν υλην ó
20 θεός υφίστησιν (ου δεΐται δε ή υλη ετέρας υλης εις υπαρξιν· αυτή γαρ
έστι το πρώτον απάντων τών φυσικών υποκείμενον)· οόκ άρα παν το γινό-
μενον έζ οντος γίνεται, είτε γάρ άεί υπό θεού γίνεται ή υλη είτε ποτέ, 5
ου δεήσεται δήπουΟεν έτέρας υλης, αυτή το πρώτον ούσα- τών σωμάτων
υποκείμενον ουκ ά ρ α , εΐ τά γινόμενα υπό φύσεως εζ όντων γίνεται,
25 ανάγκη καί τά αμέσως υπό ί)εου γινόμενα εξ δντων γίνεσί)αι. εί'περ ή
μεν φύσις καί χρόνου δείταί τίνος καί γενέσεως, ίνα έκαστον δομιουργήσ-fi
τών φυσικών, ó δε θεός άχρονως καί άνευ γενέσεως, τουτέστι διαπλά-
σεως τών κατά μέρος καί διαμορφώσεως, τά άμέσως υπ' αυτού γινόμενα
υφίστησιν αρκεί γάρ αυτω μόνον το Οέλειν εις τήν τών πραγμάτων ίο
30 ουσίωσιν."
1 ένδεκάτφ] error sive Simplicii utpote qui librum contra Procium se non legisse testetur
De caelo p. 135,27 Helberg (cf. P h y s . supra p. 1129,29. 1141,9) sive librariorum. ex un-
décimo enim nihil fere, ex nono quadrat velut cap. 11 cf. index f. F V I * 15 των] τώ M
2. 3 Οπό] ά~ό utrobique F 3 έκ τοΰ μη F 4 φησίν] locum non ex libro contra
Procluu), sed ex eodem unde cetera excerpsit sumpsit Siiupl. 5 post είδους add. συν-
θέτου F γινομένη F 6 φδειρομένη F 10 μέρη F 11 φησϊ F πράγματα M
14 όντος M έπί τούτοις om. F 15 ίιπόδεσιν συνοίσει F 16. 17 á W ουν ή δέ μία
γένεσις φυσική F 17 συνίσταται Μ 18 ην prius om. F 18. 19 γένεσις ήν Μ
19 ό γάρ — γένεσις om. F ή om. M 20 αιτείται Μ post λαμβάνει add. καί M
24 συνέστησεν F προϋπήρχε F 25 δείξει J í 25. 26 τον άναρχον κόσμον F
26 υποδείξαι F 27. 28 ελεγχόμενοι F 29 τοιαύτην Μ 30 μου om. F καταψη-
φίσεται F 31 έστιν post ευσύνοπτο (sic) Μ 32 μακρά γροιφη F
SIMPLICII IN PHYSICORCM Vili 1 CONTRA PIIILOPOxNUM 1143
τ φ svt των λεγομένων είρμψ. άρα ουν όποϊόν τίνα τούτον χρή νομίζειν, 203Γ
sì μηδε γινώσκων, περί τίνος ποιείται τους λόγου?, προς τους κορυφαίους
των φιλοσόφων αντιλεγειν φιλοτιμείται ατιμώρητον αύτω νομίζων έ'σεσ0αι
τήν γιγαντικήν ταυτην θρασύτητα; αλλ' ΐδωμεν λοιπόν, οπως άποδείκνυσιν,
5 δτι ουκ έξ δντος άλλ' έκ μή δντος γίνεται τά γινόμενα, κάνταΰδα δε πάλιν 30
τήν αύτοΰ προς αυτόν δρα διαφωνίαν των λόγων.
'Αρχόμενος μεν γάρ της αποδείξεως τήν φύσιν εξ όντων ποιεϊν τά
γινόμενα συγχωρεί και τήν αίτίαν έπάγεί το χαί τήν ουσίαν αυτής και
τήν ένέργειαν έν ύποκειμένψ εχειν, καΐ τον θεον ταύτ-β διαφερειν της
10 φύσεως φησι, καθ' δσον αυτη μεν ες όντων, ó δε θεός εκ μή όντων ποιεί
τά γινόμενα' προελθών δε αποδείξεως ημάς αναμιμν^σκει, έφ' r¡ σεμνύ-
νεται, δεικνύσης, οτι καί ή φύσις και ή τ έ χ ν η έκ μή δντων ποιουσιν, 35
ώσπερ και τον θεον ελεγε ποιεϊν. καίτοι πρότερον ταύτη διαφερειν της
φύσεως τον θεον ειπών τ φ τήν μεν έξ δντων, τον δε έκ μή δντων ποιεϊν,
15 και δυσχεραίνων έ'λεγεν " ε ί καί ó θεός έξ δντων ποιεί, ούδεν εξει πλέον
της φύσεως ó θ έ ο ς " . επειδή δέ τήν υλην αίδιον όμολογών υπό του
θεοΰ γίνεσθαί φησιν έκ μή δντος καί τά είδη τά άμεσεως υπ' αυτου
παραγόμενα, δηλονότι καί ταύτα άίδια οντά, ειπερ τά γινόμενα καί φθειρό-
μενα καί υπό φύσεως καί κατ' αυτόν γίνεται, φανερόν οτι τά άίδιά φησιν
20 έκ μ ή δντων γίνεσθαι, απερ άγένητα παντελώς ó 'Αριστοτέλης άποόείκνυσι.
καί παρά θύρας υπαντών φαίνεται, του γαρ 'Αριστοτέλους καί γενητά λέ-
γοντος τά έν μέρει χρόνου τήν υπόστασιν έχοντα και ταΰτα έξ δντος τήν γέ-
νεσιν ί'σχειν άποδεικνύντος, ούτος τά άίοιά φησιν έκ μ ή δντων γίνεσΟαί, απερ
'Αριστοτέλης ουδέ γίνεσθαι άξιοϊ. αλλά κατ' άλλον τρόπον υπό θεού παρα'γε-
25 σβαί φ η σ ι · τά γαρ γινόμενα πάντως καί φθείρεσθαι νομίζει, καν αληθές ούν,
δτι έκ μή δντων ó θεός τά à ίδια καί)' όντιναδηποτε τρόπον εις το είναι παρά- «
γει, οόόεν τούτο προς τον 'Αριστοτέλους λόγον ένίσταται. όλως γάρ εί ο
θεός, ώς φησιν, αχρόνως καί άνευ γενέσεως τά αμέσως ύπ' αυτοΰ γινόμενα
υφίστησι, δήλον δτι ουκ έ'στι ταύτα τά δια γενέσεως τό είναι λαχόντα.
' άλλα δή τά χρώματα, φ η σι, και τά σχήματα και απλώς είπείν τά 263Γ
ενυλα χαι άτομα ε Γόη, ών ή γένεσίς έστι καί ή φί)ορά, εις το μηδαμώς
ον μεθίσταται· δήλο ν ουν δτι καί πρότερον ουδαμώς οντά την υπαρίιν έκ
μή όντων εί'ληφε.' καίτοι ποίον χρώμα ή ποίον σχήμα φί)αρέν ουχ ούτως 50
5 έφδάρη, ώστε ε?ς άλλο χρώμα καί σχήμα μεταβαλεϊν; εΐ γάρ το σώμα
υπομένει έν ταΐς μεταβολαίς, ώς ούτος ομολογεί τοΰτο νομίζων είναι την
πρώτην υλην, παν δε σώμα φυσικόν μετά χρώματος έστι, δήλον ο τι τό
λευκάν σώμα μεταβαλεΐ χρώμα εχον άλλο· καί έπί του σχήματος ó
αυτός λόγος· αδύνατον γάρ σώμα πεπερασμένον μή εχειν σχήμα μετά
10 του χρώματος. αλλ' ούτος άνήρ ώς καί πρότερον εΤπον, παντελώς
άγνοεΐν μοι δοκεΐ, πώς λέγεται τό έξ οντος γίνεσ&αι | τά γινόμενα και 263 ν
φί)είρεσ&αι εις ο ν φαίνεται γάρ οίόμενος λέγεσ&αι, δτι ές οντος του αυτοΰ
τω ειδει καί εις ον το αυτό. τοιαύτην γάρ εννοιαν έμφαίνει λέγων, δτι
r if y > ç» r * f rr\ \ er ï « w \ ' _
η υλη ου δεησεται ετερας υλης, και οτι ουοαμως οντα τα ειοη προτερον
15 την υπαρξιν έκ μή όντων εί'ληφε, καίτοι του Αριστοτέλους μυριάχις τά
αυτά άποδείξαντος, δτι έξ εναντίων ή γένεσις καί ή φθορά εις τά έναντία.
Οαυμαστον δέ, δπως όμολογών τά αμέσως υπό Οεοΰ παραγόμενα, οίον είναι δ
χαί τον κόσμον νομίζει, μήτε διά γενέσεως μήτε δια χρονικής παρατάσεως
ύφίστασ&αι, τοσούτους δαπανά λόγους καί ούτως άσεβη σκοπόν ένεστήσατο
•20 σπουδάζων δεΐξαι τά αμέσως υπό του πρώτου Οεοΰ παραγόμενα άρχήν τε
εχειν χρονικήν και πέρας, "έπειδή δέ, φησί,, κίνησις ου προϋπήρξε του
κόσμου, 5ν μή τις δείξη τον κόσμον άίδιον, αδύνατον την κίνησιν άίδιον
άποδεΐξαι". έλέγςας οδν, ώς οίεται, τους άίδιον είναι τον κόσμον κατα-ίο
σκευάζοντας λόγους, συνήλεγξε και το άίδιον είναι την κίνησιν. άλλ' δτι
25 μεν ουτε τοις περί τής άιδιότητος του κόσμου δεδειγμένοις υπό του 'Αρι-
στοτέλους φαίνεται παρακολου&ήσας ούτος ουτε σαλεύσας τι των άποδει-
χθέντων, έν τοις είς τό πρώτον τής Περί ουρανοΰ γεγραμμένοις ώς οιμαι
μετρίως υπέδειξα, και νυν δέ, δτι άρχόμενος μεν του λόγου μόνως ειπεν
την άιδιότητα δείκνυσ&αι τής κινήσεως, εί' τις άποδείςοι τά γινόμενα έξ
30 όντων γινόμενα, προελ&ών δέ ουδέν τοΰτο συντελεΐν φησι πρός την τής 15
άιδιότητος άπόδειξιν· έπί τέλει δέ· " ά ν μή τις ·δείξ-β, φησί, τον κόσμον
άίδιον, άδυνατον την κίνησιν άίδιον άποδεΐςαι" άγνοών, δτι τής μέν αύτοΰ
παχυτητος 6 τρόπος ήν ι ut ι ς της άποδε ίςεως είκότως. àiotou γάρ του 263 ν
κόσμου δείχδέντος, τις ετι λοιπόν έζήτει νουν εχων, ει «ίδιος ή του άιδίου
κόσμου κίνησις; μή κινουμένου γάρ διηνεκώς του οόρανοΰ ού'τ' αν αυτός
ήν άεικίνητον εχων την φυσιν οίίτ' αν τά υπό σελήνην διέμενε συνεχώς
5 μεταβάλλοντα. της μεντοι του 'Αριστοτέλους μεγαλονοίας ήν και τον 20
κόσμον αίδιον δεικνυναι καί την κίνησιν αυτήν ε φ ' εαυτής καΐ από της
οικείας φύσεως το άίδίον εχουσαν, ώσπερ καΐ τον χρόνον έπιδείςει. μη-
κύνειν δε ούτος τους έαυτου λόγους μηχανώμενος, Γνα τούτω τους ¿νοη-
τούς έκπλήτττβ, προφανεστεραν ετι μάλλον τήν έαυτου δυσσυνεσίαν ποιεί.
10 Πάλιν γάρ είς τουπίσω μεταχωρήσας άποδεδεΐχΟαί τε αυτφ φησί
τινα των γενητών μή χρόνω προϋπάρχειν της κατά φυσιν εαυτών κινή-
σεως , οπερ ώς έμά&ομεν ουκ απέδειξε, καί το αυτό πα'λιν άποδεικνύναι
πειράται καί τον 'Αριστοτέλους διελέγχειν λόγον τον λέγοντα, ώς ανάγκη 25
έν τοις πρός τι ή άμφω ή θάτερον κινεΐσθαι, Γνα τήν προς άλληλα
15 δέξηται σχέσιν. "λαβών γάρ, ως φησιν ούτος, ó 'Αριστοτέλης όμο-
λογούμενον, οτι δει προϋπάρχειν πρότερον τά πρός τι, είτα τήν προς
άλληλα σχέσιν άναδέχεσ&αι, ώς ουκ ένδεχόμενον άμα τε είναι τινα
και προς τι είναι, ουτω συνήγαγε το δεϊν πάντως ή άμφω κινη&έντα
ή θάτερον τήν προς άλληλα σχέσιν άναδέξασΟαι." και πάλιν τήν τε
20 'Αριστοτέλους ρήσιν καί τήν 'Αλεξάνδρου έςήγησιν παραβέμενος τά αυτά 30
δεικνύειν επιχειρεί, οτι το πυρ κάτω γενόμενον καί το υδωρ άνω συστάν
ευΟυς άμα τ φ γενέσθαι τήν εαυτών ε χ ε ι κίνησιν, καί οò προϋπάρχει αυτής
κατά χρόνον ή κινητική του υποκειμένου φύσις, "εί ουν κινητικον μέν,
φησίν, ή έν αύτω φυσική δυναμις, κινητόν δε το υποκείμενον αύτ-β σώμα,
25 πρός τι δε εστι το κινητόν καί το κινητικόν, καί προϋπάρχειν ανάγκη
ταΰτα κατά χρόνον, ώς φησιν 'Αριστοτέλης, της πρός άλληλα σχέσεως,
ουκ εύΟυς το πυρ άμα τ ω πυρ είναι κινήσεται έπί το άνω, εί'περ κάτω 3S
τύχοι γεγονός, οπερ παρά τά εναργή φαίνεται, καί έπί των μορίων δέ,
»ησί, τών ζωων άμα τε διαμεμόρφωται και τήν του δεξιού καί αριστερού
30 σχέσιν αναλαμβάνει, καί ου πρότερον μόρια γέγονεν, εΐί>' ούτως άνείληφε
τήν σχέσιν." αλλά τ ί μοι τάς τούτου ληρψδίας άναμετρεϊσί)αι μηδέν νοή-
σαντος, ω ς οιμαι, τα υπ ò του 'Αριστοτέλους είρημένα καί διά τούτο παρά
θύρας προς αυτόν όπαντήσαντος; ó μεν γάρ 'Αριστοτέλης είπών προϋπάρ- ίο
χειν της κινήσεως τά πράγματα τά δυνάμενα κινεΐσθαι καθ' έκάστην κινη- 263 ν
σιν, έχ διαιρέσεως λοιπόν έρωτα τον λόγον λέγων· 'ουκοΰν και ταύτα
άναγκαΐον ή γενέσθαι ποτέ ουκ οντα ή ¿tota εϊναι. εί μεν τοίνυν έγένετο,
άναγκαΐον πρότερον της ληφθείσης ά'λλην γενέσθαι μεταβολήν χαΐ χίνησιν.
5 εί δέ οντα προύπήρχεν αεί κινήσεως μ η ούσης, δήλον ώς ουχ ούτως εΤχον
ως ήν δονάμενα το μεν κινεΐσθαι τδ δε κινεΐν, αλλά μετέβαλλε θάτερον
αυτών. άνάγχη γαρ έν τοις προς τι τούτο συμβαίνειν, οίον εί μη 3ν δι- 45
πλάσιον νΰν διπλάσιον, μεταβάλλειν, εί μ η αμφότερα, θάτερον'. όράς, δτι
κατά την άκολουθίαν της διαιρέσεως τά δυνάμενα κινεΐν καί κινεΐσθαι ή
10 ποτέ γινόμενα ή αεί οντα υποθέμενος, ειπών τδ έπόμενον τ ψ γίνεσΟαι τά
λοιπά πάντα έπί της αεί είναι λεγούσης υποθέσεως τίί)ησιν. ώστε καί
των προς τι, καν προϋπάρχω κατά το αληθές πανταχού της σχέσεως ή
ουσία, αλλ' oò νΰν τοΰτό φησιν δ 'Αριστοτέλης* αλλ' δτι υποκειμένων μέν
αεί είναι των δυναμένων κινεΐν καί κινεΐσθαι, ήρεμουντων δέ, δήλον ώς ουχ 60
15 ούτως ειχον, ώς ήν δυνάμενα τδ μέν κινεΐσθαι ενεργεία, τδ δέ κινεΐν (ου γάρ
αν ήρεμει), αλλά τδ μέν έκίνει, τδ δέ έκινεΐτο. εί οδν μέλλει τδ μέν κινεΐν,
τδ δέ κινεΐσθαι, δει μεταβάλλειν ή ά'μφω ή θάτερον ή προσθήκην ή άφαί-
ρεσιν λαμβάνοντα, fva γένηται τδ μέν διπλάσιον τδ δέ ήμισυ, ή πλησιά-
ζοντα, εί πρότερον διειστήκει. τίς ουν ήν χρεία σοι τοσούτους δαπαναν
20 λόγους δεικνυντι, δτι τά πρός τι ου προϋπάρχει της σχέσως, και τδν
Άριστοτέ|λη συκοφαντεΐν (και) γράφειν· " ο υ κ ά'ρα έστίν αληθές τδ δεΐν 264Γ
πάντως τά πρός τι, εί μη των αεί όντων είη, προϋπάρχειν κατά χρόνον
της αυτών σ χ έ σ ε ω ς " , του τε 'Αριστοτέλους σαφώς είπόντος " ε ί δέ ό'ντα
προϋπήρχεν άεί κινήσεως μ η ούσης" καί έπί τουτου τοΰ τμήματος της
•25 διαιρέσεως την άπδ των πρός τι μαρτυρίαν προσλαβομένου; αλλ' έπειδή
και νΰν ώς άποδεδειχώς φρυάττεται, οτι ουκ εστίν αληθές τδ υπδ τοΰ 6
'Αριστοτέλους είρημένον τδ προϋπάρχειν της κινήσεως τά δυνάμενα κινεΐσθαι
και πρδς ταΐς προτέραις ά'λλην έπιχείρησιν κομίζειν δοκεΐ, μηδέ ταύ'ψ
ανεπίκριτον καταλίπωμεν. " ε ί γάρ έστι, φησί, κινητικδν μέν ή έν τ ψ πυρί
1 κινήσεως δυνάμενα τά πρ. κιν. καί κ α θ ' F 2 λέγων] P h y s . Θ 1. 251 "16 3 ή (post
άναγχαΐον) om. Ρ post έγένετο h a b e n t το F : oùx M : ornissa Aristotelea των κινητών
ϋκαστον post κίνησιν oíd. κ α θ ' ην έγένετο τό δυνατόν κινηθήναι ή κινήσαι Aristo-
telea Simplicius 5 προϋπάρχει Μ κινήσεως άεί F μη om. a post
οϋσης i n t e r c e p t a s u n t Aristotelea 251 a 21—1>5 6 ώς ήν F (cf. v. 15; sic Arist. codd.
Ε Κ ) : ώς ή A : ή M : ώς a μετέβαλλε M (ut Arist. cod. I i ) : -μετέβαλε a A F (ut Arist.
cod. Ε ) : εδει μεταβάλλειν A r i s t . vulg. θάτερον F M : θάτερα a A 8 μεταβάλλειν
F: μεταβάλλει a A M 9 τα δυνάμενα iteravit F καί om. M IO άεί
om. F τ ψ om. M : τό F 1'2 πανταχού om. F 15 είπον F
ήν] είναι a 15. 16 τό μεν κινεΐν τό δέ κινεΐσθαι ένεργεία ούτε αν ήρεμει F
19 εί] δέ F ήν om. F : ή Μ 20 où om. F 21 συκοφαντεΐν Μ : συκο-
φάντην F : συκοφαντεί Α : συκοφαντοΰντι a καί addidi οί>κ άρα a A M : ούχ F
2 3 αύτών A F M τοΰ τε scripsi : τούτο Α : τούτο τού F : τού a M Αριστοτέλους]
cf. ρ. 251 " 2 0 άριστοτέλης (?) A 1 , sed coir. A 1 24 άεί post κινήσεως i t é r â t F
24. 25 της διαιρέσεως A M : τίς διά F : διαιρέσεως a 25 προσλαβόμενος F 26 φαί-
νεται Μ 28 έτέραις F καί μηδέ F 29 καταλείπωμεν F κινητική F
SIMPLICII IN PIIYSICORUM VIII 1 CONTRA PHILOPONUM 1149
φυσική δύναμις, κινητον δε το υποκείμενον αύτη σώμα, καν αμα πυρ γένη- 264^
ται, το μεν κινεϊ το δε κινείται, ουτε το δυνάμενον κινείν καί κινεϊσθαι
προϋπάρχει κατά χρόνον της κινήσεως οΰτε τά - ρ ό ς τι της προς άλληλα
σχέσεως, εί'περ προς τι το κινοΰν έστι καί το κινουμενον". προς δή ταΰτα ίο
5 είρηται μεν καί πρότερον, ώς εί το μεν κινουμενον ουσία εστίν, ή δε κί-
νησις ένεργεία, καί προϋπάρχει πανταχού κατά χρόνον ή ουσία της γενητής
καί φ&αρτής ένεργείας, δήλον οτι καλώς είπεν ó 'Αριστοτέλης, γεγονέτω
γάρ πυρ κάτω καί κινείσ&ω έπί το ά ν ω · ει μεν γάρ μή άπέλαβε κάτω
το τοΰ πυρός είδος, ουδ' άν το άνω κινεΐσθαι ειχεν. εί δε πΰρ ον μή
10 εό&ύς έστιν ή έν τ ω μέσο) ή έν τ ω άνω τ ό π ω , δήλον οτι προϋπάρχει ή
ουσία τοΰ πυρός κατά χρόνον της κατά τόπον κινήσεως καί της αεί γενη- 15
σομένης κινήσεως, κάν ώς συνεχή διέλ-ης αυτήν έ π ' άπειρον, προϋπάρχει
κατά χρόνον αεί το δυνάμενον κινεΐσΟαι της κινήσεως συνδιαιρουμένου
δηλονότι καί τοΰ χρόνου· ώστε καν κινούν άμα και κινουμενον η το φυσικόν
15 σώμα, προϋπάρχει ή τοΰ κινοΰντος καί κινουμένου οόσία της ενεργείας αυτοΰ.
αλλά τοΰτο μεν καί ήδη είρηται· γινωσκέτω δέ καί τοΰτο ó τά τοιάδε άντι-
λέγων, οτι ή έν τ ω κινουμένω ένυπάρχουσα φυσική δυναμις ου κατά το κινείν
κυρίως θεωρείται, άλλά κατά το κινείσ&αι, εί'περ δυνάμει έστι καί ατελής, ao
καί ο υ τω λέγεται α ρ χ ή κινήσεως έν ω έστιν, ώς κατά το κινείσ&αι α ρ χ ή
20 οδσα. το γάρ κυρίως κινούν τέλειον τέ έστι καί έζηρημένον είναι βουλεται
τοΰ κινουμένου ώς τοΰ δυνάμει το ένεργεία. διό καί προϋπάρχειν άνάγκη
τοΰ κινουμένου το κινοΰν, εί'περ το κινοΰν έκ τοΰ δυνάμει είς το ένεργεία
άγει το κινουμενον. καί ουκ έμαυτοΰ ταΰτα λέγω, αλλ' ó 'Αριστοτέλης έν
τοί τρίτψ της Φυσικής ου τήν έν τ ω γινομένψ άν&ρώπφ φυσιν ποιεΐν τον 2δ
25 άνΟρωπόν φησι κυρίως· έκείνη γάρ γίνεται μάλλον ή ποιεί, αλλ' οτι " ό
έντελεχεία άνθρωπος ποιεί έκ τοΰ δυνάμει οντος ανθρώπου άνβρωπον."
καί έν τούτο) δε τω βιβλίφ έρει σαφώς περί τών φυσικών σωμά-
των, οτι "ουδέν τούτων κινεί εαυτό, αλλά κινήσεως αρχήν έχει, oò τοΰ
κινείν ούδε τοΰ ποιεΐν, άλλά τοΰ πάσχειν." ουτω δέ καί έπί τών κατά
30 τόπον κινουμένων ζητήσας τι τό κυρίως κινοΰν ου τήν έν τ ω κινουμένω
φυσιν ήτιάσατο, διότι κινούμενη μάλλον έστιν αυτη ή κινοΰσα, αλλά το
τοΰ είδους έκείνου π ο ι η τ ι κ ό ν το γάρ ποιοΰν πΰρ τοΰτο της έπί το άνω 30
1 φυσική] κινητική Μ xäv seri psi cf. v. 14: καί libri άμα A F M : έπειδάν a
5 eí μεν τό κινουμενον còlta είη M G πανταχού post οίισία F 7. 8 γέγονε τό
πΰρ F 8 κάτω oíd. Μ κινεϊσ&αι F 10 ή p r i u s odi. M 11 τ . , κατά
τούτων κιν. Μ 11 καί — κινήσεως (12) om. F 12 αυτά Μ προυπα'ρχειν, seil
corr. A 1 13 όυνα'μει F 13. 14 συνδιαιρουμένης άεί καί τοΰ χ . F 16 καί
(ante ήδη) on). Μ καί τόδε 6 F 17 ή oíd. Μ κινοΰν F 22 post κι-
νοΰν a l t e r a m lac. vi litt. lei. M 22. 2 3 τό ένεργεϊν τό κινουμενον άγει F
2 3 ούχ έμαυτοΰ Μ : ο·!> κ α τ ' έμαυτοΰ F . fortasse οόκ «¡π" έμαυτοΰ 24 Φυσικής] Γ 2.
202 " 1 1 25 κυρίως φησί Μ 25. 2G δτι ή έντελέχεια οίνθρωπον M 2G δντος
om. F 26. 27 άνδρωπον καί om. Μ 27 post έρεί lac. m litt. Μ
περί om. F 28 οόδέν κτλ.] Phys. θ 4. 2 2 5 ' ' 2 9 αυτό κινεί έαυτά Aristoteles,
sed constat sibi Simpl. p. 2 8 7 , 3 2 30 ζητήσει τις F 31 φησιν M
1150 SIMPLIOII IN PHYSICORUM VIII 1 CONTRA PHILOPONUM
κινήσεως αΓτιον ποιητικόν ειπεν. ώστε *αί κατά τούτους olixoti τοί>ς λόγους 264<·
ή από της φύσεως xai τοΰ υποκειμένου σώματος ενστασις υπό τούτου
προβληθείσα ουδέν τον 'Αριστοτέλους λόγον δχλήσει λέγοντα, δτι πάντα
μεν τά δυνάμενα κινεΐν και κινεΐσθαι προϋπάρχει τ ω χρόνω της κινήσεως.
5 και γάρ επί μεν γενέσεως καί αυξήσεως και αλλοιώσεως προϋπάρχει σαφώς
το ποιούν καί το γινόμενον, οΓον το σπέρμα και το καταμήνιον καί οί 35
λίί)οι καί τά ξύλα της τοΰ άν&ρώπου καί τοΰ οίκου γενέσεως xftì ó άρτος
καί ή σαρξ της αόξήσεως καί το σ ώ μ α καί ó ήλιος της μελάνσεως. δέδει-
κται Òè οϊμαι καί έπί της κατά τόπον μεταβολής τοΰτο ούτως εχον. έπί
10 δε τών προς τι δτι μάτ^ν ένέστη προς τον Άριστοτέλην ώς έπί πάντων
των πρός τι λέγοντα προύπάρχειν τά πρός τι της σχέσεως, καί δτι τό
κινοΰν καί κινούμενον καί "f" τά ουτω πρός τι, δέδεικται.
Καί τά από τών μορίων ουν τών ζ ω ω ν άπορη ί)έντα μάτην ήπόρηται.
καν γάρ συνυπάρχω έ π ' αυτών ή σχέσις, ουδέν ó 'Αριστοτέλους λόγος 40
15 έμπεπόδισται· αυτός γαρ τών ένεργητικών σχέσεων προύπάρχειν τάς ουσιώ-
δεις υπάρξεις φήσειεν άν. έπί τέλει δέ ένστασιν έαυτω προβαλόμενος,
ώς εί καί μή π ά ν τ ω ς έπί τών πρός τι προϋπάρχει τά πράγματα της σχέ-
σεως, άλλ' ουν δια κινήσεως είς το εΐναι παρήλθε (κινηθέντος γάρ τοΰ
σπέρματος τά μόρια γέγονε, καί άλλου τινός πάλιν προκινηθέντος το σπέρμα·
20 ομοίως καί έπί πυρός καί τών άλλων, ώστε ουκ έ'στι λαβείν πρώτην 4»
κίνησιν), ουτω δ' ουν ένστάς πάλιν λύει λέγων δτι ' κ α ί ε? ή φύσις έξ
όντων δημιουργεί, ουκ ήδη καί τον θεόν ανάγκη, εί γάρ μή άεί ή ν ó
κόσμος, δήλον ώς !κ μ ή όντων αυτόν έδημιούργησεν δ θεός, καί δτι εί
ομοίως τ η φύσει ποιεί, οόδεν διοίσει της φύσεως, καί δτι καί την υλην
25 τών σωμάτων έκ μ ή δντων παρήγαγεν · ου γάρ δη έξ υποκειμένου'. καί
εΐρηται μεν ταΰτα καί πρότερον π α ρ ' αυτοΰ καί διά πλείστων, καί διαλέ-
λυται, ώς οϊμαι, καί νΰν δε διά τους άλλοτε άλλοις χωρίοις έντυγχάνοντας 5«
άνάγκη τι συντόμως είπείν. καί δτι μεν περί κινήσεως ζητούντων η μ ώ ν ,
είτε άίδιος είτε μή, το λέγειν ' ε ί γάρ μ ή αεί ήν ó κόσμος, δήλον ώ ς έκ
30 μ ή ό'ντων αότον ó θεός έδημιούργησε' τών λίαν οιμαι άνοήτων έστίν· δτι
δε τά αμέσως υπό τοΰ θεοΰ παραγόμενα άίδια πάντως ¿'ντα ούδΙ γίνεσθαί
φησιν 'Αριστοτέλης (γίνεσθαι γάρ έκεΐνα μόνα τά έν μέρει χρόνου, δσα
φθορά διαδέχεται), κάν την υλην ουν παρήγαγεν ό θεός, ουκ έξ υποκειμένου
1 τούτον οΐμ. τόν λόγον Μ 3. 4 πάντα (J.èv om. F 4 τ ώ χρόνψ] κατά χρ(ίνον F
5 χαί (ante αυξήσεως) om. F προϋπάρχον Μ 6 καί γινόμενον F M 7 της
om. F καί της τοΰ F M 9 τούτο οδτως εχον a : om. Μ : τό ούτως Ιχον A F 10 δέ
om. F 1'2 καί τό κινούμενον M conicio καί ταΰτα τών πρός τι 16 3ν om. Μ
έπί τέλει] έπεΐ τελείαν F προβαλόμενος scrips! cf. ένστάς (21): προβαλλόμενος libri cf.
p. 1133,23 18 προήχθη in παρήχθη con·. F 20 τοΰ πυρός F 21 δτι εί xal φύοις F
22 εί] xaì, in marg. χ3ν Μ άεΐ oui. Μ 23 ώς om. Μ εί δτι F 24 την
φύσιν δημιουργεί F 25 ουδέ γάρ F δη] μή Μ 29 τ ώ λέγειν F 30 ante
τών add. χαί F 31 δέ om. F τά om. M τοΰ om. F M πάντα F
οόδέν M F 32 γίνεται a έκεϊνα om., seti suppl. A 1 33 post διαδέχεται add.
καί τοΰτο δηλον probabiliter a
SJMPLICII IN P I I Y S I C O R U i l V I I I 1 CONTRA PHILOPONUM 1151
ταύτα μεν ουν αυτοις ούτος τοις ρημασιν εγραψεν. ιύωμεν οε των ειρη-
μένων Ικαστον. το γάρ πρώτον, 8 λέγει, πυρ κάν μ ή έκ πυρός άλλ' έχ
παρατρίψεως εσχεν τήν γένεσιν, ανάγκη προϋπάρχειν, καί έκείνου τό ές
25 ου γέγονεν, οίον άέρα τον παρατριβέντα· καί πάλιν καί του π ρ ώ τ ο υ πυρός
έξ οντος ή γένεσις· ώ σ τ ε ε? τό δμοιόν τις καί έπί τών άλλων φυλάξειεν,
άνάγχη πάντως χαί του π ρ ώ τ ο υ λεγομένου γίνεσθαι π ρ ο ϋ π ά ρ χ ε ι ν τι το έζ 20
ου γέγονε. τό δέ λέγειν, δτι νυν μεν υπό τ η ς φ ύ σ ε ω ς γινόμενα τά στοι-
χ ε ί α έξ αλλήλων γίνεται, έν α ρ χ ή δέ υπό του θεοΰ έγένετο, θαυμαστώς
3 0 άταλαιπώρου ψ υ χ ή ς έστι προς τήν τ η ς αληθείας ζ ή τ η σ ι ν . πόθεν γάρ άλλο-
θεν ε χ ε ι τοΰτο το ές αλλήλων γίνεσθαι εί μ ή υπό θ ε ο ΰ ; πώς δέ άν τις
νοΰν ε χ ω ν τοσαύτην περί τον θεόν μεταβολήν έννοήσειεν, ώ ς πρότερον μή
ποιοΰντα έν έ λ α χ ί σ τ ω τινί χ ρ ό ν φ π ο ι η τ ή ν στοιχείων μόνων γενέσθαι, καί
πάλιν παύσασθαι της ποιήσεως τ-fl φύσει παραδεδωκότα την τε των στοι- 264 ν
χείων έξ αλλήλων γένεσιν και των άλλων έκ των στοιχείων, δήλον δέ
δτι κατά την τοΰ καλοΰ τούδε διδασκαλίαν ou τοΰ κόσμου ουδέ των έν
α ό τ φ πάντων, αλλά των στοιχείων μόνων ó θεός αίτιος και τούτων φθαρ-
5 των, εί'περ εις άλληλα μεταβάλλουσι. καίτοι, δπερ είπον, τα άμέσως οπό
τοΰ θεού γινόμενα, ατε υπ' αύτοΰ μόνου αμεταβλήτου οντος και άεί κατά
τά αυτά και ωσαύτως έχοντος γινόμενα, άίδια και αύτά έστί. διό καί τά
ουράνια προσεχώς υπ' αύτοΰ παραχθέντα άίδιον εσχε καί κατ' αριθμόν 30
την υπόστασιν καί των υπό σελήνην αί κοινότητες κατ' είδος εσχον την
10 άιδιότητα, διότι κατ' αυτό ύπ' αύτοΰ προσεχώς π α ρ ή χ θ η , το δε γινόμενον
και φθειρόμενον αύτοις από τών έν ούρανω άιδίων μεν κινουμένων δέ αιτίων
προσυφάνθη· και τοΰτό έστιν, 8 προς τους νέους θεούς ó παρά Πλάτωνι
δημιουργός εΤπεν " τό δε λοιπόν υμεΐς ά θ α ν ά τ φ θνητον προσυφαίνοντες
άπεργάζεσθε ζ ώ α καί γεννάτε τροφήν τε δίδοντες αυξάνετε καί φθίνον
] 5 πάλιν δέχεσθε." άλλ' δσα μεν ούτος προς την πρώτην του'Αριστοτέλους 35
έπιχείρησιν πεοί της κατά την κίνησιν αιδιότητος Ιτόλμησεν άντειπεΐν,
μετρίας οΐμαι τετυχηκεν έπικρίσεως· έπί δε το δεύτερον έλθών έπιχείρημα
σαφηνίζειν τε αυτό πειράσομαι, καί τότε τάς προς αύτό ενστάσεις έκθήσο-
μαι, καί π·() σαθρόν έκεΤναι φθέγγονται παραστήσω.
Πάνυ έναργή και ταύτην (την) άπόδειξιν κομίζει τοΰ την κίνησα μήτε
γίνεσθαι μήτε φθείρεσθαι, άλλα άίδιον υπάρχειν, από τοΰ χρόνου κατα- 45
σκευάζων αότήν δια συνημμένου τοιούτου· εΐ άίδιος ó χρόνος, άίδιος καί
25 ή κίνησις· άλλα μην το ήγούμενον, το άρα λήγον. καί το μεν συνημμένον
καί νΰν δείξει καί ύστερον έκ τοΰ τον χρόνον κίνησιν είναι, ώς τίνες ένό-
μισαν, ή αριθμόν ή πάθος τι της κινήσεως· δτι δε ó χρόνος «ίδιος, καί
έκ τών γενητήν την κίνησιν λεγόντων πειράται δεικνύναι μετά τοΰ καί
περιτρέπειν τον λόγον. εί γαρ γίνεται, φησίν, ή κίνησις πρότερον μ ή ουσα
30 καί εί φθείρεται ύστερον μηκέτι ουσα, δήλον δτι καί τό πρότερον έστι προ 5«
1 παύεαθαι F παραδεδωκότος Μ 3 ότι -/ατά την] δτι F : ο cum lac. xii litt. M
διδασκάλου F où τοΰ κόσμου om. F οϋ] x a l Μ ουδέν M 4 αύτών M
5. 6 ύπό θεοΰ F M 7 τά (ante αότά) itérât Α έχοντα F 8 ταραχθέντα F 1 καί
om. F M 9 εαχον post ¿ιδιότητα F 10 προσεχώς υ π ' αύτοΰ F 11 a n t e αίιτοίς
add. ί)π' Μ κιν. δι' αίτιων F 12 τοΰτο a A 2 M : τό A ' F Πλάτωνι] T i m . ρ. 41 D
13 ήμείς F 14 άττεργάζεται F γεννάται F αυξάνεται F φθίνον A F : φθίνειν
Μ : φθίνοντα a Plato 15 πάλιν ante φθίνειν Μ δέχεσ&αι F M οΰτω F 16 ει-
πείν F 17 οΐμαι] δ μεν F 18 τε om. Μ αυτό (post προς) a M : αύτόν A F
19 σαθρά F 20 τούτοις] τοϊς Μ τό A F M : om. (ut Arist. cod. E 1 ) a καί δίτερον
om. M 20. 21 τό γαρ a : τόν γαρ om. F 22 έναργώς F την post ταύτην a d d i d i
κομίζει om. F τοΰ] τούτο a 24 εί] εις Μ 28 κινητην F έχόντων Μ
29 μγ) ουσα πρότερον a 30 εί om. F M καί ύστερον F
SIMPLICII IN PHYSICORÜM V i l i 1 [Arist. p. 251b IO] 1153
της χινήσεως και τό ύστερον μετά την κίνησιν· ει δε το πρότερον και 264 ν
το ύστερον, ανάγκη και χρόνον εΐναι προ της κινήσεως και μετά την κί-
ν η σ ι ν το γαρ πρότερον καΐ το ύστερον τούτο, /αϊ}' 8 λέγουσιν πρότερον
μ ή ουσαν κίνησιν ύστερον γίνεσθαι καί πρότερον ουσαν ύστερον μ ή είναι,
5 τάξιν των του χρόνου μερών δηλοί· μέρη γαρ ταύτα χρόνου, καί εις
αυτά διαιρείται ó χρόνος, εΐ δε χρόνον ανάγκη προ της κινήσεως εΐναι
καί μετά την κίνησιν, ó δε χρόνος ή κι'νησίς έστιν ή | αριθμός κινήσεως, 265 r
ώς δέδεικται, ανάγκη καί κίνησιν είναι προ της κινήσεως καί μετά την
κίνησιν. ωστε τοΐς λέγουσιν, δτι μ ή ουσα πρότερον κίνησις υστερόν έστι
10 καί ουσα πρότερον ύστερον οόκ εσται, επεται το λέγειν δτι ήν ποτε κίνησις,
δτε οόκ ήν κίνησις, καί εσται ποτε κίνησις, δτε οδκ εσται κίνησις. αλλά
τούτο μεν αυτός παρήκεν έπαγαγειν. λαβών δε δτι ô χρόνος ή κίνησίς,
έστιν ή αριθμός κινήσεως, ώς «ει χρόνου ο'ντος είναι κίνησιν, καί δτι 6
άίδιός έστιν ó χρόνος, έπήγαγεν δτι α ν ά γ κ η κ α ί κ ί ν η σ ι ν ά ί δ ι ο ν είναι.
15 δτι δέ άίδιος ó χρόνος ήνίςατο μεν διά του προτέρου καί υστέρου, εί γάρ
ó μεν χρόνος το πρότερον καί υστερόν έστι, το δε πρότερον καί ύστερον
άίόιόν έστιν (ει '¡'dp τι εί'η προ του προτέρου, καί αυτό πρότερον έστι, καί
εί μετά το ύστερον, καί αύτο ύστερον), καί ó χρόνος άρα αίδιος. καί δείκνυσι
οε πρώτον μεν έκ της κοινής των φυσικών περί τουτου δόξης, πάντας γάρ
20 άίδιον οίεσθαι τον χρόνον πλην του Πλα'τωνος· ούτος γάρ αμα τ ω κ ό σ μ φ ίο
γενέσθαι φησίν αυτόν· δ π ω ς δέ τούτο λέγει Πλα'των, μ ε τ ' όλίγον είσόμεΟα.
ó μέντοι Δημόκριτος ούτως άίδιον έπέπειστο εΤναι τον χρόνον, δτι βουλό-
μενο; δεΐξαι μ ή πάντα γενητά ώς έναργει τω τόν χρόνον μή γεγονέναι
προσεχρήσατο. καί 'Αναξαγόρας δέ, δταν λεγγ) " ή ν όμοΰ πάντα χ ρ ή μ α τ α " ,
25 χρόνον ένδείκνυται προ της κοσμοποιοΰ διακρίσεως· καί γάρ το " ή ν "
χρονικόν, καί αδιάκριτα ό'ντα τον ά'πειρον προ του χρόνον ύστερον δια-
κρϊναι καί κοσμήσαι τον νουν φησι, καί Ε μ π ε δ ο κ λ ή ς δε έξ άιδίου λέγων 15
ανά μέρος την έπικράτειαν γίνεσθαι ποτε μέν της Φιλίας ποτέ δέ τοΰ
Νείκους δήλός έστιν άίδιον τον χρόνον οίόμενος· εί δέ δ χρόνος άίδιος,
30 καί ή κίνησις.
1 γεγονέναι Α F M : αύτόν γεννά a ex Aristotele (ubi tarnen αότόν sec. Vitellium om. E)
post μόνος incipit demum lemma in F, quod sic legitur πλάτων άμα τ φ ούρανψ φησί
γεγονέναι 3 codices F M , quia tìnem versus magis magisque mendose et lacu-
nose scripti sunt, nisi gravioribus locis non iam adnotabuntur et desinunt f. 2 9 1 r 4 0 F ,
f. 295»2 M 8 post σημαινόμενον add. 6 FM 9. 10 δν — αόθυπόστατον F M :
om., sed in mrg. suppl. Α 1 : δν ceteris omissis a post Sv add. xaì F 11 ούκ
ί>φ' έαυτοΰ a : οίικ átp' έαυτοΰ F 17 φησι] Tim. p. 27 D 18 μέν (post Sv) om.
Plato cf. Simpl. p. 135,10 μέν άεί Plato, at cf. Simpl. 1. c. 20 έρωτήσας] Tim.
p. 28 Β 22 ¿ρζάμενον a 28 λέγων] Tim. p. 38 Β 31 Τίμαιο«] p. 37 CD
cf. p. 703,30. 1159,16 32 ζών A M : ζώον aF γεγονός a F : γεγονώς AM
SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 1 [Arist. p. 251b 17] 1155
άγαλμα ó γεννήσας πατήρ, ήγάσθη τε. καί ευφρανθείς έτι δή μάλλον δμοιον 265 Γ
προς το παράδειγμα έπενόησεν άπεργάσασθαι. καθάπερ οδν αδτο τυγχάνει
ζψον άίδιον ον χαί τόδε το παν ούτως εις δυναμιν έπεχείρησε τοιούτον
άποτελεΐν. ή μεν οδν ζώου φύσις έτύγχανεν οδσα αιώνιος, καΐ τούτο
5 μεν δή τω γενητω παντελώς προσάπτειν οόκ ήν δυνατόν · είκώ δέ έπενόει 45
κινητόν τινα αίώνος ποιήσαι, και διακόσμων oòpavòv αμα ποιεί μένοντος
αιώνος έν Ivi κατ' αριθμόν ίοΰσαν αίώνιον εικόνα, τούτον δν δή χρόνον
ώνομάκαμεν·" έπίστησον ουν, δτι καί τόδε τό παν ώς δυνατόν άίδιον
είναι βουλόμενος δ δημιουργός εικονικοί οντι τούτω είκόνα τοΰ αιώνος
ίο αύτιίϊ τον χρόνον έδωρήσατο, Ύνα ώς ομοιότατος, φησίν, ó κόσμος τ φ παρα-
δείγματι κατά δυναμιν η. το μέν γάρ δή παράδειγμα πάντα αίώνά
έστιν ον, ó δε αυ δια τε'λους τδν άπαντα χρόνον γεγονώς τε καί ων και ω
έσόμενος.' εί οδν έν παντί χρόνψ καί γεγονώς έστιν ó κόσμος καί ων
καί έσόμενος, δήλον δτι άίδιός έστι καί αδτός, ουχ ώς αιώνιος δέ. τδ γαρ
15 αίώνιον αμα πασαν έαυτοΰ καί τήν ουσίαν εχει καί την δυναμιν καί τήν
ένεργειαν, δτι και δ αιών το αεί τ φ οντι συνηρηκεν. ó δέ χρόνος καί το
έγχρονον έν τω γίνεσ&αι το εΤναι έχοντα τό όλοτελές έκείνων κατά κίνησιν
καί γενεσιν έκμηρύονται. εί οδν καί Πλάτων διά τον χρόνον φησί της
δυνατής ¿ιδιότητος το πάν μετέχειν, | δήλον δτι καί κατ' αυτόν άίδιός 265»
20 έστιν ó χρόνος, εί καί μ ή ούτως ώς ó αιών. μηδείς ουν πρός τα ρήματα
βλέπων έναντιούσΟαι νομιζέτω τους φιλοσόφους, ε? μεν γάρ τά αυτά ση-
μαινόμενα τοΰ γενητοΰ καί άγενήτου λαμβάνοντες ó μέν γενητόν, ó δέ
άγένητον ελεγε τον χρόνον καί τον κόσμον, έναντίως <5ν ελεγον· νΰν δέ
ταίς μέν έννοίαις συμφέρονται. εί γάρ ó μέν 'Αριστοτέλης αρι&μδν κινή-
25 σεως λέγει τον χρόνον, δ δέ Πλάτων κατ' αριθμόν ίοΰσαν αίώνιον εικόνα, τι 6
άρα ταΰτα ταίς έννοίαις διαφέρετον, όποτε καί μέχρι τών ¿νομάτων συμφέ-
ρονται; καί εί ó μέν 'Αριστοτέλης àiôtov τον χρόνον φησίν, δ δέ Πλάτων
άίδιον τον κόσμον διά τής τοΰ χρόνου μεθέςεως γεγονέναι λέγει, καί εί
σαφώς ó Πλάτων τόν μέν κόσμον γενητόν ώς σωματικόν φησι, τον δέ
30 χρόνον ώς έν κινήσει καί τ φ γίνεσί)αι το είναι έχοντα, απερ καί 'Αριστο-
τέλης έπ' αμφοϊν ομολογεί, πώς ετι τό γενητόν τοΰ Πλάτωνος πρός τό ίο
άγένητον του 'Αριστοτέλους ταΐς έννοίαις καί ουχί τοις δνόμασι μόνοις
αντιφάσκειν νομίζομεν; διά τί οδν, φαίη τις ά'ν, δ 'Αριστοτέλης έξω ένος
πάντας φησί τόν χρόνον άγένητον λέγειν τήν μέν αρχήν αίνιξάμενος, ύστερον
35 δε καί ¿νομαστί προσθείς, διι Πλάτων μόνος γεγονέναι φησί καί τήν αι'τίαν
τοΰ γεγονέναι προσί)είς· αμα γάρ α δ τ ό ν τ ψ ουρανφ γεγονέναι, τον
δ έ ο ύ ρ α ν ό ν γ ε γ ο ν έ ν α ι φ η σ ί ν ; ή δτι παλαιδν εθος ήν καί προς το φαινό-
μενον άντιλέγειν φειδοϊ τών έπιπολαιοτέρων τάς γνώμας. έπειδή ουν τό 16
γενητόν συνηΟέστερον έπί τών πρότερον μή δντων ύστερον δέ όντων έλέ-
40 γετο, διά τοΰτο προς ταυτην τήν σημασίαν τοΰ ονόματος αντιλέγων δ
3 fiv supra v. add. Α 1 4 τοΰ C«'ou Plato [cf. Simpl. 1. c.] 10 φησίν] Tim.
p. 38 Β "ν1 ώς ίμοιότατος αύτυϊ κατά ίύνοτμιν η το fièv γάρ κτλ.
23*
1156 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 1 [Arist. p. 251b 17. 19]
χρόνου μ έ ρ η έστίν, καί προ κινήσεως εσται / ρ ό ν ο ς καί μετά την κ ί ν η σ ι ν · 265ν
όπου δε χρόνος, πάντως καί κίνησις. ώστε και προ τ η ς π ρ ώ τ η ς δοκούσης
κινήσεως έ'σται κίνησις αεί, και μ ε τ ά την έ σ χ ά τ η ν δοκοΰσαν πάλιν ε στα ι
χ ί ν η σ ι ς · άίδιος άρα ή χίνησις. προς δή τοΰτον τον λόγον απαντών ούτος 5«
5 τρία τινά προείληφεν οΓον α ξ ι ώ μ α τ α προς την })αυμαστήν αυτοΰ κατα-
σκευήν, πρώτον οτι ó χρόνος τρίτην από σωμάτων ε χ ε ι τήν υπαρςιν ή
τετάρτην, ως ύστερον έπιδιορ9ούμενος λ έ γ ε ι , είναι γαρ πρώτον το σώμα
και δευτέραν τήν κινητικήν αυτού δύναμιν χαί τρίτην τήν χίνησιν, χαί
ούτως ε π ί τη ένεργητικη κινήσει τόν χρόνον αριθμόν οντά κινήσεως.
10 δεύτερον δέ τάς νοεράς ουσίας παντός εξηρήσ&αι φησι σώματος και τ η
ουσία | και τ η Ινεργεία καί έ π α ι ν ε ί καί τον Πλάτωνα και τον Ά ρ ι σ τ ο - 266 r
τέλην καί τους άλλους φιλοσόφους τους τούτο άποδείξαντας. καί τρίτον
" συνωμολόγηται, φ η σ ί , περί του νυν, ως εί ά μ ε ρ ή ς αυτοΰ καί άδιάστατος
ή προς τα νοητά τ υ γ χ ά ν ε ι ε π ι β ο λ ή και μ η δεομένη συλλογισμών είς τήν
15 του νοητού κατάληψιν ως διανοίοι μεταβαίνουσα έ π ί προτάσεις από προτάσεων,
αλλ' ή ά π τ ε τ α ι ή οόχ άπτεται. άλλ' ουν γ ε πάλιν καί τοΰτο περί τ η ς του 5
νου ένεργείας προσωμολόγηται, ως ουκ άβρόαν άμα πάντων τών όντων
ί'σχει τήν νόησιν· ουδέ γαρ καί θεον αμα καί άγγελον καί τάς τών ψ υ χ ώ ν
διαφοράς τ ε καί κοινωνίας καί σώματα καί χρόνον καί αιώνα καί τά λοιπά
20 τών όντων νοειν δύναται· τοΰτο γαρ τής ί)είας μ ό ν η ς , ίνα ούτως εί'πω,
νοήσεως έστιν ί'διον, ή ά μ ε ρ ή ς απάντων τών όντων καί τών παρψχηκότων
αμα καί τών μελλόντων γνώσις. ου περί του θ ε ί ο υ δέ, φ η σ ί , νου τον λόγον
νυν π ο ι ο ύ μ ε θ α , αλλά περί του μ ε τ ' έ κ ε ΐ ν ο ν , ε ί τ ε αγγελικός εί'η ε ί τ ε ψ υ χ ι - ίο
κός ε ί τ ε όποιοσοΰν άλλος, δ τοίνυν νους, φησί, μεταβατικώς από νοή-
25 ματος ε ί ς νόημα προϊών δύο άμα νοήματα κατά ταότον οόκ έπιοέχεται,
αλλά τό μεν τι πρώτον έ ν ό η σ ε , το δε δεύτερον, το δε τ ρ ί τ ο ν . " ταϋτα
ώσπερ αξιώματα προλαβών έπήγαγεν αότοΐς· "εί ó νους τ ή ς πρός τά
σώματα σχέσεως καί τή ουσία καί τή ενεργεία κ ε χ ώ ρ ι σ τ α ι , δήλον δτι
καί τ ή ς τ ώ ν σωμάτων κινήσεως π ο λ λ ψ μάλλον έ σ τ έ ρ η τ α ι καί του χρόνου.
30 εί ούν άσχετος μεν ó νους καί)ό νους έστι προς τον χρόνον, οόχ άμα 16
δέ πάντων τών νοητών ί'σχει τήν νόησιν, αλλά τόδε τυχόν πρότερον νοήσας
έφεςής είς ετερον μ ε τ έ ρ χ ε τ α ι νόημα κάξ εκείνου πάλιν ε ι ς άλλο, εστίν άρα
έν τ α ΐ ς νοήσεσι του νου το πρότερον νόημα καί το ύστερον, καίτοι χρονι-
κ ή ς άπάσης ήλλοτριωμένου σχέσεως, ουκ άρα το όπωσοΰν νοούμενον ή
35 λεγόμενον πρότερον τε καί ύστερον εόί>υς καί χρόνου δηλωτικόν έστιν. εί
δε καί χρόνος, φ η σ ί , μ ε τ ' οόρανοΰ γέγονε κατά τον Πλάτωνα, ε ί τις άνέλοι
τά σ ώ μ α τ α , αναιρεί καί τον χρόνον, ου μ έ ν τ ο ι τον νουν αναιρεί, εί ουν 2«
μ ε τ α β α τ ι κ ή έστιν ή του νου ενέργεια καί χρόνου μ ή ό'ντος, ανάγκη το μεν
πρώτον νοεΐν τό δέ δ ε ύ τ ε ρ ο ν τοΰτο γαρ α ϋ τ φ , φ η σ ί , κατ' ουσίαν υ π ά ρ χ ε ι .
40 ουκ άρα τό όπωσοΰν πρότερον είναι καί ύστερον λεγόμενον ευθίις καί
χρόνου δηλωτικόν έστιν. αλλά γάρ e í τις, φησί, μηδέ τάς νοεράς ουσίας 266 Γ
έλευθέρας είναι της προς τόν χρόνον σχέσεως συγχωρήσειε, πάντως γοΰν
τον του χρόνοι» δημιουργόν παντός υπέρτερον είναι καί έπέκεινα χρόνου
τις άξιώσειεν. εί οδν αμέσως δημιουργεί τόν oòpavòv ó θεός, καί το 25
5 τοιώσδε κινεΐσθαι αότψ δέδωκεν· αν ισοταχής δέ των ουρανίων εστίν ή
χίνησις. ει τις ουν υπό την α&τήν του ζωδιακού μοΐραν τοί»ς πλανωμένους
των αστέρων συνεληλυθότας έπινοήσειε, δήλον δτι ουκ έν τ ψ αυτψ χρόνιρ
είς το αυτό σημεΐον Ικαστος αότων έπαναστρέψει. οόκοΰν oxs εις το
αότό σημεΐον ή σελήνη τον έαυτης άνύσασα κυκλον πάλιν κατήντησεν, έν
10 ψ πάντες αμα οντες έτυγχανον πρότερον, εγνω δήπουθεν ó ταΰτα διαταξά-
μενος θεός, ώς αυτη μέν τόν έαυτής ήνυσε κυκλον, of λοιποί δέ οόδέπω· 30
ώστε εί τόν μέν εγνω πρότερον αποκαταστάντα των αστέρων, τον δέ ύστε-
ρον, εστίν άρα, δσον επί ταΐς 'Αριστοτέλους έπιχειρήσεσι, και έν ταϊς θείαις
νοήσεσι το μέν πρότερον το δέ ύστερον, διά τοΰτο δέ καί δ χρόνος· ου
15 γάρ δη άγνοεΐν αυτόν ταΰτα φήσουσιν, ων αυτός έστιν αμέσως δημιουργός·
και ουκ έν ταΐς νοήσεσι μόνον, άλλα καί έν ταΐς βουλήσεσιν. δτε γάρ ή
σελήνη το αυτό κατειλήφει σημεΐον, έβουλετο δήπουθεν αυτήν ούτως εχειν
ó θεός, τους δέ λοιποί»; ούδέπω έβουλετο. καί δτε τον ήλιον υπομένειν 35
ήθελε, τοΰτο ουπω τόν στίλβοντα φέρε ή των άλλων τινά. έστιν άρα καί
•20 έν ταΐς βουλήσεσί του θεοΰ προτέρα τις καί δευτέρα βουλησις καί τρίτη,
καί διά τοΰτο χρόνος, έτι των μελλόντων την γνώσιν έχει ó θεός· μέλ-
λοντα δέ έστιν oò τά καθόλου, αλλά τά καθ' έκαστα καί άτομα οίον Σ ω -
κράτης, πριν γενέσθαι, καί Πλάτων, οόκοΰν sí οιδεν τό μέλλον ó θεός,
οίδεν ως ουπω ένέστηκεν· δταν δέ πάλιν ένστη, οΐδεν δτι ένέστηκε· καί
25 έπειδάν φθαρη, οίόεν ώς παρφχηκε καί ούκέτι των όντων έστιν. ώστε 40
ή ,γνώσις, καθ' ήν η δει δτι μέλλει, προτέρα έστιν της καθ' ήν γινώσκει,
δτι ουκέτι των όντων έστίν. εί ούν διά τήν του προτέρου καί υστέρου
λέξιν ευΟυς καί χρόνος έμφαίνεται παρυφιστάμενος, ουδέ τόν του χρόνου
δημιουργόν έξω της τοΰ χρόνου ποιήσομεν σχέσεως." ταΰτα ειπών έφεςής
30 διά πολλών πειράται κατασκευάζειν, δτι τά ΰπέρχρονα μήτε νοήσαι μήτε
έρμηνεΰσαι δυνάμενοι χρονικοϊς κεχρήμεθα ρήμασιν. ώς γάρ ó θεός άχρό-
νως τά υπό χρόνον νοεί, ούτως ημείς τά υπέρ χρόνον χρονικώς, εί ουν «
λέγομεν ' ο υ κ ήν αεί χρόνος' ή 'ουκ ήν πριν γενέσθαι' ή άλλη τινι λέξει
χρώμεθα χρονικήν έννοιαν σημαινουση, ουκ ευθυς ανάγκη καί χρόνον συνεπι-
35 νοεΐσθαι ταϊς λέςεσιν, αλλά μόνον το μ η αεί τον χρόνον είναι, δτι γάρ
τούτον; ή γαρ την λογικήν ψυχήν ή το άκρον ταύτη? ή τινα άλλην ουσίαν 266ν
υπέρ ψυχήν; d μεν γάρ την λογικήν ψυχήν νουν καλεί (ταύτης γαρ Γδιοί
είσιν αί συλλογιστικοί καί μεταβατικοί άπ' άλλων εις άλλα νοήσει?), οόκ
εστίν άσχετος αυτη ουτε προς σώματα ουτε προς χρόνον. πώς γάρ οίον τε
5 μετάβασιν άπ' άλλου εις άλλο άχρόνως γενέσόαι; πώς δέ το μη άμα 25
νοούν ου το μέν έν προτέρφ χρόνφ νοεί, το δέ έν υστερώ; λεγέτω γάρ
ήμΐν ó Γραμματικός, τί το άμα σημαίνει και τί το οΰχ άμα, εί μη άρα το
άμα ώς ταυτόν τω όμοΰ xsöstxe και την τούτων διαφοράν άγνοήσας.
αισθάνομαι γάρ, οτι κατά τον μΰθον ώς κεράτων ούτος της έν φιλοσο-
10 φία μεγαλαυχίας έπιίίυμήσας καί τών ώ τ ω ν άπεστερήίΐη, της προσηκούσης
αότψ κατά την γραμματικήν συνασκήσεως, εί'περ το μή άμα γινώσκον,
άλλ' άπ' άλλου είς άλλο μεταβαΐνον καί το μέν πρότερον νοούν το δέ 30
ύστερον, νομίζει μή κατά χρόνον νοεϊν. εί δε το άκρον της λογικής ψυχής
νομίζει νουν ή τινα υπέρ ψυχήν ουσίαν, εί μέν μεταβατικήν ποιείται τήν
15 νόησιν, ώς ούτος άξιοι, πλήν του Οεοΰ, είπερ άρα, πάντα ουτω γινώσκειν
λέγων, ουτε υπέρ ψυχήν έστιν έκεΐνο ουτε υπέρ χρόνον. εί δέ ά&ρόαν
πάντων καί άμετάβατον, όπερ προσήκει τ φ κατ' ουσίαν νιο, οόκέτι το
πρότερον καί το ύστερον, ουδέ το είς Ιτερον ές έτερου μετερχόμενον έχει
χώραν. ώστε ουκ άν εύροι πρότερόν τι και ύστερον τοιούτον μή κατά so
20 χρόνον λεγόμενον, δπερ σπουδάζων άποδεΐςαι τήν άδιάρθρωτον έαυτου περί
τής νοεράς ουσίας έ'ννοιαν άπεγύμνωσεν, εδει γάρ τα του προτέρου καί
υστέρου σημαινόμενα ή υπό του 'Αριστοτέλους εν τε Κατηγορίαις και μετ'
δλίγον διαιρούμενα άκουσαι, ή αυτόν διελόμενον δεΐςαι, ποία μέν επιβάλλει
τ ω χρόνφ, ποία δέ οιί. λεγέσΟω δέ δμως προς διάρθρωσιν τής εκείνου
25 συγχύσεως, δτι το 'πρώτον' τάξιν δηλοΰν τριχώς ώς έν τοις παρουσιν αν
είη λεγόμενον, ή γάρ τ η θέσει ( ώ ς πρώτον άνω&εν τον απλανή λέγομεν ίο
οόρανόν) ή τή φύσει και τ ή οόσία ( ώ ς το συναναιροΰν μέν μή συναναι-
ρούμενον δέ, καί συνεπιφερόμενον μέν μή συνεπιφέρον δέ, ώς έχει τά γένη
προς τά είδη) ή το χρόνω πρότερον, ώς τά Τρωικά τών Πελοποννησια-
30 κών. λεγέτω τοίνυν ήμΐν, εί μή κατά χρόνον έστί το πρότερον καί ύστερον
έν τοις νοήμ·χσι του παρ' αδτοΰ λεγομένου νοΰ, κατά τί άν άλλο ειή;
ί)έσις μέν γάρ έν τοίς νοητοΐς οόκ εστίν, εί μή κατά μεταφοράν λέγοιτο·
εί δέ καί ήν, ουδέν έ/.ώλυεν άμα νοεΐν το πρότερον καί τό ύστερον· άμα ίο
γουν οίμαι νοεί τής σφαίρας τό τε κέντρον καί τήν περιφέρειαν. άλλα
35 καί το φύσει πρότερον καί ύστερον, ώσπερ τό αίτιον καί αίτιατόν, άμα oò
μόνος ó νους, άλλα καί ή ψυχή νοεϊν αναγκάζεται διά τήν προς άλληλα
σχέσιν. τό δέ κατά μετάβασιν πρότερον καί ύστερον καί μή άμα πάντως
εχει συνυπάρχοντα χρόνον καί κίνησιν. καί τό γε έν τη γνώσει πρότερον
καί ύστερον τό μή άμα υπάρχον ουδέ έπινοήσαι δύναμαι, πώς άν κατ' όο
40 άλλο σημαινόμενον ή τό κατά χρόνον λέγοιτο. άλλα λόγους ούτος έκφυσί}
3 άπ' άλλων ei« άλλα a: ά π ' άλλήλων είς άλληλα A F M 9 μΟθον] 184 Aesopi Hal-
ffliani de camelo et love κράτων a 11 τήν o m. a 15 γιγνώσχει a M
22 Κατηγορίαις] c. 12 p. 14 » 2 6 sqq. 34 άλλα] άμα a
S I M P L I C I I IN P H Y S . V I I I 1 [Arist. p . 2 1 7 i > 1 9 ] C O N T R A PHILOPONUM 1161
κενούς εις σύννοιαν αυτών ουκ έρχόμενος, δς γε τον νουν όπερ χρόνον 266 ν
ί)είς μεταβατικός αυτφ δέδωκεν ενεργείας. ' τόδε, γάρ φησt, νοήσας εφε-
ξής εις ετερον μετέρχεται νόημα, οby αμα νοών', καί τούτο &είς υπέρ
χρόνον είναι φησι τήν τοιαύτην ένεργειαν, σαφώς ένδεικνύμενος τοις δυνα-
5 μένοις παρακολου&εΐν, οτι οΰτε της νοερας ουσίας ή γνώσεως ουτε της του
χρόνου φύσεως εννοιαν έ'χει διηρ|ί)ρωμένην. òiò προίΗμενος δείςαι πρό- 207>"
τερόν τι καί ύστερον μή κατά χρόνον υπάρχον, προεβάλετο μεν τον νουν
ώς υπέρ χρόνον οντα καί ένεργοΰντα κατ' άλλο τι πρότερον και ύστερον·
το δε πρότερον καί ύστερον τά χρονικά λαβών έπ' αυτοΰ πάντα συνέφυρεν.
10 εί γάρ απ' άλλου εις άλλο μετέρχεται, δήλον οτι κινείται, δπου δέ κίνησις,
Ικεΐ καί χρόνος, ώς καί αυτός της άντιλογίας αρχόμενος ώμολόγησεν 5
άρι&μον κινήσεως τι&είς τον χρόνον. καν μή πάν οδν το πρότερον καί
ύστερον όπωσουν λεγόμενον εύθυς καί χρόνου δηλωτικόν έστιν (ου γάρ δή
το κατά φύσιν ή το κατά Οέσιν), άλλα τό γε έν τη μεταβατική νοήσει
15 πρότερον καί ύστερον, καί)' 8 τόδε πρότερον νοήσας εφεξής εις ετερον
μετέρχεται κάς εκείνου πάλιν εις άλλο, οτι ποτέ αν η το οΰ'τω νοοΰν,
τούτο το πρότερον καί ύστερον κατά χρόνον καί ου κατ' άλλο τι του προ-
τέρου καί υστέρου σημαινόμενον κίνησίς έστιν ή μετά κινήσεως, ή γαρ ίο
μετάβασις, δπερ εΐπον, κίνησις· δπου δέ κίνησις, έκεΐ καί χρόνος· ώστε
20 καί πάντα αυτου τά εφεςής επιχειρήματα τά λέγοντα μεταβατικήν μεν,
άχρονον δε τήν του νου καί του ìhoù ένεργειαν ματαίως έπικεχείρηται.
μάταιος δέ καί ή κατ' έπίνοιαν άναίρεσις των σωμάτων καί του χρόνου
συναναίρεσις. 'εί γάρ άνέλοι, φησί, τις τά σώματα, καί τον χρόνον συν-
αναιρεϊ, είπερ χρόνος μετ' ουρανού γέγονεν, ώς φησιν ó [Ιλάτων, ου μέντοι
•25 τον νουν αναιρεί. εί οδν μεταβατική, φησίν, έστιν ή του νου ενέργεια ι»
καί χρόνου μή οντος, καί ανάγκη το μεν πρότερον νοεΐν, τό δέ δεύτερον,
ου παν τό πρότερον καί ύστερον λεγόμενον εΰ&υς καί χρόνου δηλωτικόν
εστίν.' ένταΰί)α δε καί προσέθηκε το το μέν πρότερον νοεΐν, τό δέ δεύ-
τερον, κατ' ουσίαν υπάρχει τω νιί>. καί οτι μέν ó νους νοεί το πρότερον
30 καί το δεύτερον καί το κατά φύσιν καί το κατά θεσιν καί το κατά χρόνον,
πρόοηλον (τί γάρ áv άγνοήσοι νους ων), οό μέντοι μεταβατικώς το μέν
πρότερον νοεί, το δέ ύστερον, καί τάχα τούτο εσφηλε τον Γραμματικόν. 2«
άκουσας γάρ ίσως τών φιλοσόφων λεγόντων, οτι ó νους τήν πρώτην έν
έαυτιΰ διάκρισιν αναφήνας καί παράγει διακεκριμένα τά πράγματα καί νοεί
35 διακεκριμένως μέν άμεταβάτως δέ τά μέν πρώτα οντα τά δέ δεύτερα ώς
διακεκριμένα, ούτος μή νοήσας το λεγόμενον ένόμισε λέγεσί)αι, οτι τά μέν
πρώτα νοεί, τά δέ μεταβατικώς εις ετερον έ£ ετέρου νόημα μετερχόμενος.
τούτο δε διά την άγνοιαν πέπονθεν των περί τοΰ νοΰ καλώς πεπιστευμέ- 207 Γ
νων. zi γάρ ήκουσεν Αριστοτέλους λέγοντος περί τοΰ νοΰ " τ η où α ία. ών 2ό
ενέργεια" καί οτι ó νοΰς τά πράγματά έστι, και άκουσας ένόησε τά λεγό-
μενα, ούκ αν μεταβατικά? ενόει τάς ενεργεία? τοΰ νοΰ. εί γάρ ή ένέργεια
5 τοΰ νοΰ και τ η ouaíci αότοΰ συμπέπηγε καί τοις πράγμασι, δήλον δτι
αμετάβατος αν είη. αλλά τοΰτο μέν, δπερ εΤπον, εστω πολύ την τούτου
όια'νοιαν υπερβαίνειν περί σκιάς και είδωλα τά προς άντιλογίαν αΰτιρ χ ρ ή -
σιμα διατρίβοντος, το δε μ ή έφιστάνειν, δτι τά κατά μετάβασιν ενεργούντα, so
ώς είς »τερον ¿ς Ιτέρου νόημα μετιέναι άπο προτέρου είς ύστερον καί μ ή
10 άμα άμφω συναιρεΐν, "f τοΰτο κατά χρόνον ένεργοΰν χρονικον ε χ ε ι το πρό-
τερον και το ύστερον, τοΰτο των άγαν ανόητων μοι δοκεϊ, ώσπερ και τά
εφεξής αύτω γεγραμμενα. où γάρ αρκεσθείς οις είς τον νοΰν πεπαρψνηκεν
μεταβατικάς αΰτοΰ τάς ένεργείας νομίζων· " ε ι τις, φησί, μηδέ τάς νοεράς
οόσίας ελευθέρας είναι τ ή ; προς τον χρόνον σχέσεως συγχωρήσειεν, αλλά
15 τόν γε τοΰ χρόνου δημιουργον παντός υπέρτερον είναι χρόνου και ούτος 35
άξιώσειεν. εί ouv αμέσως, φησί, δημιουργεί τον ουρανον ó θ ε ό ς " (καί
δσα τούτοι; έπήγαγεν, ίνα μ ή δις τά αυτά γράφω), ' έπειδή καί γινώσκει
τάς των αστέρων αποκαταστάσεις ó θεός, δτι ó μέν πρότερος αποκαθίσταται,
ó δέ ύστερος, καί βούλεται ούτως, αλλά μήν καί το μέλλον οίδεν δτι μέλλει
20 καί το ένεστός δτι ένέστηκε καί το παρωχηκός δτι παρψχηκεν, εστίν άρα
καί εν ταϊς ί)είαις νοήσεσι καί βουλήσεσι τό μέν πρότερον το δέ ύστερον,
καί ή γνώσις, φησί, καθ' ήν η δ ε ι δτι μέλλει, προτέρα έστί της καθ' ήν 40
ΐβόει δτι ένέστηκε, ταύτης δέ πάλιν υστέρα, καί)' ήν γινώσκει δτι ουκετι
των όντων έστίν. εί ουν διά την τοΰ προτέρου καί υστέρου λέξιν ευ&υς
25 δοκεϊ τ ψ Άριστοτέλει καί χρόνος έμφαίνεσθαι, ουδέ τον τοΰ χρόνου δη-
μιουργόν εςω της τοΰ χρόνου ποιήσομεν σχέσεως', λεγέτω τοίνυν το έν
ταίς νοήσεσι καί βουλήσεσι πρότερον καί ύστερον, πότερον κατά μετάβααιν
ί)εωρει γινόμενον, δτι νοήσας τόόε τι πρότερον καί έφεξής είς ετερον
μετέρχεται νόημα καξ έκείνου πάλιν είς άλλο, ή κατά τι άλλο σημαινόμενον -»δ
30 τοΰ προτέρου καί ύστερου ; εί μέν γάρ κατά μετάβασιν καί κίνησιν αυτό
θεωρεί, αότός έστιν ó μετά τάς τοΰ νοΰ ένεργείας καί τάς τοΰ θεοΰ τοΰ
τον χρόνον δημιουργήσαντος υπό χρόνου μετρεΐσθαι λέγων, καί δτι ουτω
μάλλον το πρότερον καί ύστερον νοεί, δήλός έστιν έκ τοΰ " δ τ α ν δέ πάλιν
ένατη, οιόεν δτι ένέστηκε, καί έπειδάν φθαρη, οίδεν δτι παρψχηκεν."
35 εί ούν δταν ένστη, τότε οιδεν δτι ένέστηκε, καί έπειδάν φί)αρή, τότε
οίδεν δτι π α ρ ψ χ η κ ε , καί οΰτε πρότερον οΪόε ταΰτα οίίτε ύστερον, το δέ 60
παρψχηκος καί τδ ένεστηκός και το μέλλον ου χ άμα εστίν, άλλα. κατά 267Γ
τον ρέοντα χρόνον το μέν ούκέτι το δε εστίν το δε ουόέπω, δήλον ώς τήν
ροήν ταύτην καί έν ταις του θεού νοήσεσιν ούτος φαντάζεται. και το
'οτε' δέ καΐ ' τ ό τ ε ' εί μ ή χρονικά εστίν έπιρρήματα, λεγέτω ούτος όποια
5 χρή νομίζειν αότά, ε? ôè κατ' άλλο τι σημαινόμενον του προτέρου καί
υστέρου τήν μέν τινα προτέραν έν τ ω θ ε ψ γνώσιν φησι, τήν δε υστέραν
(ποιήσωμεν γαρ | αυτόν εί δοκεϊ κάν τ ω λόγω καλλι'ονα, επειδή τ ψ εργψ 267ν
τ έ ω ς ουκ ίσχύομεν), εί μεν οδτω προτέραν λέγει και υστέραν, ώς προ-
τέρου και υστέρου τ ω ν κατά χρόνον έχοντος γνώσιν του θεοΰ καί γινώ-
10 σκοντος, δτι το μέν πρότερον γέγονε, τό δέ δστερον, ου πάνυ άτοπον·
ουδέ συνεισέρχεται χρόνος τ η τοΰ προτέρου και υστέρου γνώσει, ώσπερ
οόδέ τ η αίτια αότοΰ τη íteía· οΰτε 'Αριστοτέλης τό τοιούτον πρότερον s
καί ύστερον ήνάγκασε χρονικώς άκούειν. μή μέντοι τολμάτω τις το του
γνωστού πρότερον και ύστερον είς τήν τοΰ Οεοΰ γνώσιν άναφέρειν καί κατά
15 τούτο λέγειν, οτι ή γνώσις, καθ' ήν η δει δτι μέλλει, προτέρα έστί της
καθ' ήν ήδει, οτι ένέστηκε, ταύτης δέ υστέρα, καθ·' ήν γινώσκει, δτι ουκέτι
τών όντων έστίν. άμα γάρ έστιν έν α ό τ ω τούτων ή γνώσις καί οόχί ή
μέν προτέρα ή δέ υστέρα, και άναμιμνησκέσθω τών έαυτοΰ λόγων, έν ο Γ;
ελεγε καί τ ά υπό χρόνον άχρόνως γινώσκει τόν Οεόν. αλλ' ώς εοικεν
20 ήγνόει, τ ί τότε ελεγεν. εί δέ τό πρότερον καί ύστερον ώς κατά θεσιν ή, ίο
ώς αν έκεΐ τις ειποι κυριώτερον, κατά τάξιν αιτιώδη ή κατά φύσεως
υπεροχήν έν ταΐς νοήσεσιν ή βουλήσεσί τις όρα του θεού, ουδέν ταύτα
προς τον 'Αριστοτέλους λόγον τ ά σημαινόμενα, αλλ' εστι παίδων παιζόντων
το από τοΰ άδιορίστου της ομωνυμίας άντιλέγειν έπιχειρεΐν.
25 Προελθών δέ άξιοι τον άκούοντα, δτι πριν γενέσθαι οόκ ήν χρόνος,
μή χρονικώς τό 'πριν' έννοεΐν· " π ο λ λ α ΐ γάρ λέξεις χρονικαί, φησιν, ου
πάντως χρόνον σημαίνουσιν, αλλά μόνον τό μή άεί τον χρόνον είναι νοεΐν 15
έκ της λέξεως." δ δή ταΰτα λέγων δήλος έστιν οό βουλόμενος νοεΐν α
λέγει, εί γάρ άξιοι μή κατά χρόνον τό πρότερον τοΰτο και ύστερον έν-
30 νοεΐν, έζήτησεν άν, πώς άλλως αότδ δυνατόν έκλαμβάνειν, καί ευρών, δτι
ου δυνατόν άλλως, άπέστη της άκαιρου άντιλογίας. ó γάρ λέγων, δτι προ
έξακισχιλίων εί τυχοι έτών ουκ ήν ó κόσμος, τ ί διάφορον λέγει τοΰ λέ-
γοντος, δτι προ τοσώνδε έτών ούκ ήν γραμματική τ έ χ ν η ; δ δέ τοΰτο λέγων
τ ί άλλο λέγει ή δτι έν τ ψ προ έκείνων τ ώ ν έτών χρόνψ οόκ ήν; τό γάρ ¡so
35 τοιούτον πρότερον οΰτε τ η θέσει έστίν, ώ ς εί ελεγον ' πρδ τοΰδε τοΰ κίονος
ουκ έ'στιν άλλος' (καί γάρ θέσις κειμένων έστίν) οΰτε τ η φύσει, ώς και
πρότερον εΐπον· καί τοΰτο γάρ άπαιτει τι είναι τό πρότερον, δταν λέγωμεν
πρότερον είναι τό γένος τοΰ είδους, δλως δέ το πρδ έξακισχιλίων έτών
υστέρα έαυτοΰ εχει τ ά έξακισχίλια ε τ η · τό γάρ πρότερον υστέρου πρότερον.
40 εί οδν χρόνος δ ύστερος, χρόνος áv ε Γη καί δ πρότερος ή έν χρόνψ. άλλα
2 οόκέτΐ A : οόκ εστι aFM οδπω a 7 -xäv aM: καν Α : κάν F 18 λόγων
aFM : (cf. p. 1158,32): λόγων έστίν A 39 έαυτοΰ supra add. A 1 : αΰτοΰ M
1164 S I M P L I C I I IN P H Y S . V I I I 1 [Arist. p. 217b 19] C O N T R A PHILOPONÜM
τούτο, φ η σ ί , νόησον μόνον, ότι où χ αεί έστιν δ χρόνος, τ ί ουν τούτο άρα 267ν
σημαίνει; ουχί οτι ποτέ μέν εστι, ποτέ δέ o ù * ε σ τ ι ; τό δέ ποτέ αρα ουδέ
αυτό χρόνο ν δηλοΰν δ Γ ρ α μ μ α τ ι κ ό ς έ ρ ε ί ; δ ί κ α ι ο ; ουν λέγειν αυτός, τί ποτε
άλλο σημαίνει, οό γαρ άσημος ή λεζις φαίνεται, αλλά κινεί χινα του
5 ακούοντος γνώσιν και διατίί)ησί π ω ς αυτόν, ταύτα μέν ουν προς το πρώ-
τον τ ω ν νυν ρη&έντων έ π ι χ ε ι ρ η μ ά τ ω ν ειπέν τε και ήκουσεν δ Γ ρ α μ μ α τ ι κ ό ς .
Προς δέ το δεύτερον των 'Αριστοτέλους έπιχειρημάτων τό πιστού-
μενον άίδιον είναι τδν χρόνον, έκ τοΰ πάντας τους φυσικους πλην ενός του 30
11λάτο)νος δ μ ο ν ο η τ ι κ ώ ς έχοντας φαίνεσΟαι περί την άιδιότητα του χρόνου
10 και τό άγένητον είναι, άκουσον οία πάλιν ούτος άντιλέγειν προείλετο.
πρώτον μέν γαρ ' οόκ έ π ε ι δ ή , φ η σ ί , συμφωνοδσι πρός αλλήλους οί παρά τον
Πλάτωνα, πέντε τυχόν ή δέκα άνδρες, άγένητον λέγοντες τόν χρόνον ήδη
οιά τοΰτο προκρίνειν άξιον αότους τοΰ Π λ ά τ ω ν ο ς · ου γάρ π λ ή ξ ε ι δει τών
άποφηναμένων κρίνεσί)αι την άλήΟειαν, έπεί ο υ τ ω γε μόνος 'Αριστοτέλης
15 την πέμπτην ουσίαν του σώματος είσάγων την χείρονα ψήφον άποίσεται 35
πάντων ή τών γε πλείστων α ρ χ ά ς τοΰ κόσμου τά τέτταρα στοιχεία ή πάντα
ή τούτων τινά λεγόντων, ολως δέ εί χ ρ ή τω πλή&ει τών φυσικών ακο-
λουί)είν, π ώ ς , ώ ς αυτός έν τ ψ π ρ ώ τ ψ τ η ς Περί ουρανοΰ φ η σ ι , τον κόσμον
εκείνοι μέν γενόμενον απαντες είναί φασιν, αυτός δέ άγένητον άποδείκνυσιν;
2 0 εκ τρίτων δ ε , εί μάλλον χ ρ ή πεί&εσ&αι τοις σύμφωνα πρός έαυτους λέ-
γουσιν ή τοις και πρός έαυτους ά σ υ μ φ ω ν ο ΰ σ ι , σύμφωνα δέ μάλλον δ Π λ ά -
των ε α υ τ ω λέγει " χ ρ ό ν ο ς δ ' οδν μ ε τ ' ουρανοΰ γ έ γ ο ν ε ν " ειπών τ ώ ν άλλων ΊΟ
τον μεν κόσμον γενητόν, τον δέ χρόνον άγένητον ερπόντων, καίτοι μηδε-
τέρου τούτων χ ω ρ ί ς θατέρου την υπόστασιν έ χ ο ν τ ο ς , τω Πλάτωνι μάλλον
25 πειστεον μετά τοΰ κόσμου καί τον χρόνον γενητόν είναι λέγοντι. 'ετι,
φ η σ ί ν , εί έν τοις άλλοις άπασι φ υ σ ι κ ο ΐ ς μακράν άποπλανηόέντας τ η ς αλη-
θείας τους άλλους φυσικους έοειξε, π ώ ς τήν περί τ ο ΰ άγένητον eïvat τον
χρόνον μαρτυρίαν αυτών ώ ς άξιόπιστον είναι π α ρ α δ ε ξ ό μ ε θ α ; ' και έπί τού-
τοις πλείονας καί άρχαιοτέρους καί τό άξιόπιστον πολλαχό&εν έχοντας άντι- 4»
3 0 διαταττομένους τοις άγένητον λέγουσι τον χρόνον δεικνυειν εχειν φησί.
ρητέον τοίνυν καί πρός ταύτας αΰτοΰ τάς α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς , δτι τάς τ ώ ν άλλων
μαρτυρίας ο δ χ ώ ς άποδεικτικάς δ ' Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς παρατίθεται, αλλά μετά τάς
αποδείξεις ώ ς τά πολλά, ε? τινας καί τ ώ ν προτέρων εύροι τοις αποδεδειγ-
μ έ ν ο ς σύμφωνα λέγοντας, μνήμην αυτών ποιείται πρώτον μέν ευγνώμονα
35 χ ά ρ ι ν άποδιδούς, δτι π ρ ώ τ ο ι τήν τοιαύτην ειδον άλή&ειαν, επειτα καί τοις 50
μανί)άνουσι π ε ι θ ώ μετά τ η ς αποδεικτικής ανάγκης π ρ ο σ φ έ ρ ω ν · άναμφισβη-
τότερα γάρ δοκεΐ τά παρά τοις πλείοσι καί σοφωτέροις δμολογούμενα ώσπερ
τά παρά πάσι παντελώς άναμφίλεκτα διά τό μ ή εχειν άλλαχόσε ποι πρός
άντικείμενον τήν διάνοιαν άποκλΐναι. ούτος δέ δ Γ ρ α μ μ α τ ι κ ό ς τοΰ τοιού-
τον κατ' άλλο σημαινόμενον λέγοντες ή ώς απ' αίτιας ή ώς καθ' υπόθεσιν, 268*
τον δέ χρόνον αγένητον, ώ ς οδχί πρότερον μέν μή όντα ύστερον δέ όντα,
κάν αεί συνυπάρχωσιν, δ τε χρόνος καί ó κόσμος. δ μέν γαρ κόσμος
διά την των προτέρων έν αυτψ καί υστέρων φυσιν έδέχετο την καί)' όπό- 30
5 Οεσιν γένεσιν, δ δε χρόνος καί τό πρότερον έν έαυτω καί τό ύστερον
χρόνον εχων ουδέ καθ' ύπόθεσιν έδυνάτο λέγεσθαι γενητός οδτως. εί γάρ
γενητόν τό πρότερον μεν μ ή 8ν ύστερον δέ ον, το δέ πρότερον χρόνος, πως
οΓόν τε γενητόν τον χρόνον έννοεΐν; αλλ' ουδέ έν πασιν, ώς ουτός φησι,
τοις φυσικοΐς σκέμμασι " μακράν αποπλανηθέντας της αληθείας τους άλλους
10 φυσικους" ό 'Αριστοτέλης έπέδειξεν, δς γε καί νΰν καί έν άλλοις πλείστοις
αγαπά την έαυτοΰ πρός έκείνους συμφωνίαν. ή ουχί πολλούς έοαπάνησε »6
λόγους δεικνυς πα'ντας σχεδόν τους φυσικους έ£ έναντίων καί υποκειμένου
τινός την γένεσιν λέγοντας, εί καί άλλος κατ' άλλην έπιβολήν είς ταύτην
ήνέχθη την εννοιαν; και ουχί τούτο λέγω, δτι πάντες έν πάσι συμφώνως
15 περί των φυσικών μάλιστα πραγμάτων άπεφήναντο, άλλ' δτι τά πλείστα
ταΐς έννοίαις συμφωνήσαντες τ φ φαινομένφ των ¿νομάτων διήνεγκαν, προς
δ τάς πολλάς άντιλογίας ó 'Αριστοτέλης πεποίηται. έπειδή δέ πλείονας
φησιν εχειν έπιδεικνυναι καί άρχαιοτέρους καί μάλλον άξιοπίστους τους 40
τον χρόνον γενητόν λέγοντας, άρα έφθόνησεν ήμϊν τουτους μαΟεϊν, ους
20 'Αριστοτέλης ήγνόησε σαφώς ειπών " ε ς ω ένος όμονοητικώς" πάντας αγέ-
νητον λέγειν τον χρόνον, ή μηδένα εχων ειπείν τ η δήθεν αποσιωπήσει
τήν άγνοιαν συνεκάλυψεν; εί δέ τον τών 'Ιουδαίων νομοθέτην ένδείκνυται
λέγοντα " έ ν α ρ χ ή έποίησεν ó θεός τον οδρανδν καί τήν γήν, ή δέ γή
ην αόρατος καί άκατασκευαστος, καί σκότος έπάνω τής αβύσσου, καί πνεύμα
25 θεοΰ έπεφέρετο έπάνω του ύ δ α τ ο ς " , είτα ποιήσαντος αυτοΰ το φώς καί 46
διαχωρίσαντος ανά μέσον του φωτός καί ανά μέσον του σκότους έπήγαγε
" καί έκάλεσεν ó θεός τό φώς ήμέραν και το σκότος νύκτα, καί έγένετο
εσπέρα καί έγένετο πρωί ημέρα μ ί α " , εί ουν ταυτην του χρόνου νομίζει γένε-
σιν τήν από χρόνου, Ιννοείτω δτι μυθική τις έστιν ή παράδοσις καί από μυ-
30 θων Αιγυπτίων είλκυσμένη. έπεί πώς είχε λόγον τον ήλιον τον τής ημέρας
αίτιον, ώς καί αδτος ó Μωϋσής φησι, τ η τετάρτη τών ημερών γεγονέναι;
ών, δτι ó ένεστώς χρόνος μέσος έστί τοΰ· παρεληλυθότος και μέλλοντος), 2C!)··
καλώς ó 'Αριστοτέλης έκ της του νυν μεσότητος απέδειξε το ¿ίδιον,
" έ π ε ι δ ή δε, φησί, τ ω ουρανψ καί τ<ρ κόσμψ συνυφέστηκεν ó χρόνος, oò-
δείς δέ λόγος των άίδιον δεικυντων τον κόσμον ανέλεγκτος έ'μεινε, συν-
5 απελέγχοιτο αν καί ή περί της του χρόνου άιδιότητος υπόληψις." εί ουν,
ώς έγώ ν ο μ ί ζ ω , πάντας αυτοΰ τους τήν «ιδιότητα έλέγχειν έπιχειροΰντας 5
λόγους έ'δειξα σαθρούς το πρώτον της ΓΙερΙ ουρανοΰ του 'Αριστοτέλους
πραγματείας έπισκεπτόμενος, δήλον δτι κενόν äv εΐη αότοΰ καί τοΰτο το
νεανίευμα.
"αλλ' οόδέ s? αληθές, φησί, το μετά το παυσασθαι της κινήσεως υπο- 209»
μένειν τι την του κινεΐσθαι δύναμιν έ'χον, oòòs ουτω καλώς το έςής ó
φιλόσοφος συλλογίζεται. εί γαρ ¡J.r¡ πάντα δια κινήσεως γίνεται τά |
γινόμενα, αλλ' εστίν άθρόα γενεσις κατά 'Αριστοτέλη χ ω ρ ί ς κινήσεως και 270^
5 χρονικής παρατάσεως, εστι και φθορά τοιαύτη, ώς ή των τελείων είόών
έν τοις υποκειμένοις παρουσία τε και άναχώρησις και ώς τα σημεία γίνε-
ται έν τ η ένώσει και ώς αί άφαί και άστραπαί καί ή της οπτικής αίσθή-
σεως άντίληψις. ου παν άρα το φθειρόμενον διά κινήσεως φθείρεται",
ωστε φαίη άν (αυτός γάρ άσυμπέραντον, ώς έμο'ι δοκεΐ, καταλελοιπε τον 5
10 λόγον), δτι κάν φθείρηται το φθεΐρον, ου πάντως διά κινήσεως φθείρεται,
" κ α ί εί ó θεός, φησίν, ó δημιουργός άνευ χρονικής παρατάσεως παράγει
τον ουρανον καί τον κόσμον αμέσως υπ' αυτου παραγόμενα, και οτε φθεΐραι
τον κόσμον θελήσοι, άχρονος, φησίν, εσται αυτου καί ή φ θ ο ρ ά " . ταύτα
μεν οδν ειπεν ούτος βουλόμενος μή παν το φθείρομενον διά κινήσεως
Ιό φθείρεσθαι. έ'δει δε καί των έντάυθα λεγομένων υπό του Αριστοτέλους
άκουσαντα, έν οίς φησι " κ α ι γάρ ή φθορά μεταβολή τις έ σ τ ι " , και των ίο
έν τ ω π έ μ π τ ψ τήσδε της πραγματείας, εν οίς φ η σ ι · " π ά σ α μεταβολή έ'κ
τίνος εις τ ι · δηλοΐ δέ και τουνομα (μετ' άλλο γάρ τι καί το μεν πρό-
τερον δηλοΐ, το δέ ύστερον)" και οτι ή γένεσις και φθορά μεταβολαί κατ'
20 οΰσίαν εΐσί, τούτων ουν άκουσαντα έχρήν έννοειν, οτι οταν ó 'Αριστοτέλης
άθρόαν τινά λέγη γένεσιν ή φθοράν ή άλλοίωσιν, ούχ ουτω λέγει ώς άνευ
μεταβολής γινομένην καί χρόνου (άλλο γάρ μ ε τ ' άλλο καί εν ταύταις, καί
πρότερον καί ύστερον καί παράτασις έ'νεστι και έκ του μή δντος είς το 15
ον, καί έκ του ό'ντος είς το μ ή ον μετάβασις), άλλα συν^ρημένη έν του-
25 τοις ή παράτασις και ή μεταβολή και ó χρόνος, διό καί το άθροον αότοΓς
προσεΐναι δοκεΐ ου κατά την δλην μεταβολήν έν τούτοις θεωρουμενον,
άλλα κατά το τέλος αυτής, τις γάρ αν την τ η ς οικίας οίκοδόμησιν άχρονον
λέγοι; άλλά το τέλος του είοους, ουχί το είδος απλώς, ή τής έσχάτης
κεραμιοος έπίθεσις παρέχεται, ώσπερ καί τήν άρχήν τ ή ς φθοράς ή άφαί-
30 ρεσις αυτής· καί ουτω το είδος άχρόνως παραγίνεσθαι καί άπογινεσθαι 20
λέγεται· καί ή τής γραμμής δέ διαίρεσις καί ενωσις καί τά άλλα τά παρα-
τεθέντα ουκ άν γένοιτο μ ή πρότερον κινηθέντων τινών τινα κίνησιν, ής έν
τ ω πέρατι ταύτα υφίσταται, καί εί' τις είς τά έκφανή πέρατα άποβλέπων
άχρονα νομίζοι, καί τά ζ ω α άν άχρόνως γίνεσθαι λέγοι και τά φυτά τ ω
35 τέλει τήν κίνησιν χαρακτηρίζων· καίτοι άλλο το γίνεσθαί έστι καί άλλο το
γεγονέναι. καί έν τ ω γίνεσθαι μάλιστα ή γένεσις θεωρείται, αλλ' ουκ έν
τ ω γεγονέναι, καί έν τ ω κινεΐσθαι ή κίνησις, άλλ' ουκ έν τ ψ κεκινήσθαι. 2ό
εί δέ εν τισι συνήρηται μάλλον ή τής γενέσεως καί αλλοιώσεως παράτασις
ώς έπί τής αστραπής καί τής αφής καί τής του γάλακτος πήξεως λέγεται
και τοΰ ύδατος, έφ' ών αθρόα λέγεται ή μεταβολή, oò κατά το άχρονον 270 Γ
λέγεται το άθρόον, άλλα κατά τό καθ' δλον αυτήν γίνεσθαι καί μ ή κατά
μέρος, δλως δε oò δει νομίζειν άνευ του γίνεσθαι γεγονέναι· καίτοι κα'ι
τό γεγονέναι, εί μ ή δνομα μόνον έστιν άσημον, το δια γενέσεως υποστήναι
5 δηλοΐ καί τό έ φ θ ά ρ θ α ι τό δια φθοράς όδεΰσαι.
Μ ή π ο τ ε δέ ούτος το μέν διά γενέσεως καί φθοράς δίδωσι, τό δέ διά 30
κινήσεως οό σ υ γ χ ω ρ ε ί μ ή έννοών, οτι τήν κίνησιν άίδιον ó 'Αριστοτέλης
φησίν έν τούτοις τήν κοινώς καί της γενέσεως και τ η ς φθοράς κατηγορου-
μένην καί εις ταύτόν ίοΰσαν τ ^ μεταβολή, διό καί ούτως είπεν " κ α ί γάρ
10 ή φθορά μεταβολή τις έ σ τ ι " καί πρό τούτου " κ α θ α ' π ε ρ γαρ έπί τοΰ γενέ-
σθαι κίνησιν συνέβαινε προτέραν τινά είναι μεταβολήν της π ρ ώ τ η ς , ούτως
ένταΰθα υστέραν τ η ς τ ε λ ε υ τ α ί α ς " , άδιαφόρως χ ρ ώ μ ε ν ο ς τ ω της κινήσεως 35
καί της μεταβολής όνόματι, μάλλον δέ ένδεικνυμενος, δτι κάν άλλο τι κι-
νήσεως είδος η τό πρώτον ή ύστερον υποτιθέμενον, άλλο δέ μεταβολής
J 5 όποιονοΰν είδος τό προ τ η ς π ρ ώ τ η ς καί μετά τήν όστέραν, καί ούτως άίδιος
ή κίνησις, xáv έν ά λ λ ψ καί άλλψ εί'δει υ φ ε σ τ ή κ ^ . ε? δέ ομολογεί τον
δημιουργόν ούτος ά χ ρ ό ν ω ς παράγειν τον oòpavòv καί τον κόσμον, π ώ ς πρό-
τερον μ ή παράγοντα ύστερον παράγειν φησί καί παραγαγόντα μετά τοΰτο
παύσασθαι τοΰ παράγειν. ου γάρ νομίζει νΰν παράγειν αυτόν ή δ η παρα- ή>
20 γαγόντα καί ετι μετά τοσάδε ετη φθείρειν αυτόν, π ώ ς ουν ά χ ρ ό ν ω ς παρά-
γει καί φθείρει τον κόσμον κατά τήν τοΰ χρόνου παράτασιν εις αυτόν
ένεργών; εί'περ ποτέ μέν παράγει, ποτέ δέ φθείρει, και παράγει τά μέν
πρότερον, τά δέ ύστερον, ώς ούτος ομολογεί, καί ποτέ μέν τάδε, ποτέ δέ
έκεΐνα, ωστε έν §ς ήμέραις ποιήσαντα τον κόσμον άλλο τι κατ' άλλην
25 τών ή μ ε ρ ώ ν άπεργάσασθαι. 2ως γάρ αν χρονικήν ταΰτα καί ουκ άλλην
σημασίαν έμφαίνΐβ, ου δυνατόν τόν κατά ταΰτα ένεργοΰντα μ ή χ ρ ο ν ι κ ώ ς 4δ
ένεργεΤν. αλλ' εί'περ ά χ ρ ό ν ω ς παράγει (τοΰτο γάρ αληθές), αεί παράγει
καί ου ποτέ μέν ποτέ δέ ο υ · ταΰτα γάρ χρονικά, ούτος δέ οόκ έφιστάνει
τά άσύνακτα συνάγων τό άχρονον και το ποτέ μέν ποτέ δέ ου. καίτοι
30 καί τοΰτο μόνον αυταρκες ην τήν άιδιότητα τοΰ κόσμου δεικνύναι, δπερ
ούτος ομολογεί, το τον θεόν ά μ έ σ ω ς αυτόν παράγοντα καί μ ή διά μέσου
τινός ά χ ρ ό ν ω ς παράγει, εί γάρ ά χ ρ ό ν ω ς αυιόν παράγει, oò ποτέ μέν
παράγει, ποτέ δέ ου * εί δέ τοΰτο, δήλον δτι del παράγει, ó δέ ώ ς ή δ η
δεδομένον αυτψ το ποτέ μέν (ποτέ δέ ου) (ταυτόν δέ ειπείν έν μέρει 50
35 χ ρ ό ν ο υ ) άχρόνως είναι παράγειν τον θεόν, " κ α ί δτε, φησί, φθεΐραι τον
κόσμον θελήσει, ά χ ρ ό ν ω ς αυτόν φ θ ε ί ρ ε ι " , εί ουν και το ' δ τ ε ' χρόνον
σημαίνει, πάλιν άν ε Γη λέγων, δτι έν μέρει χρόνου ά χ ρ ό ν ω ς αότόν φθείρει,
και f τό, εί έν μέρει χρόνου ποιεΐ, άνάγκη τά μέν πρότερα ποιεΤν, τ ά δέ
υστέρα, καί τ ά μέν έν ά λ λ ψ , τά δέ έν άλλψ χ ρ ό ν ψ . π ώ ς γάρ δυνατόν
πασιν αμα τοις το3 ζωδιακού τόποι? ένυπάρχοντας ποιήσαι τους πλανώ- 270 r
μένους αστέρα?; ή πόθεν άρξάμενον εκαστον της κινήσεως εποίησεν; ή
ποίαν I θέσιν έχοντα τον οόρανόν; εί δε παρ' ήαΓν έ'αρ πρώτον ποιήσας 270*
έπαύσατο της ποιήσεως έν ϊ ζ ήμεραις ή όσαισοΰν ποιήσας, δήλον οτι θέρους
5 και χειμώνος κατ' αυτούς οόκ εσται δημιουργός, τούτων δε καί των άλλων
των τοιούτων αποριών αίτιον το τον θεον ομοίως τοις ανθρώποις ένεργεΐν
νομίζειν χαί μέχρι ονόματος μόνον το άχρονον δίδοντας χρονικάς ά'ντικρυς
αύτοΰ τάς ένεργείας ύποτίθεσθαι, ποτέ μεν ποιεΐν ποτέ δε μ ή ποιεΐν καί »
ποτέ μεν φθείρειν ποτε δε μή λέγοντας, δέον άχρόνως ποιεΐν αυτόν λέγοντας
10 συνοραν, ότι άεί ποιεΐν ανάγκη.
Είτα έφεξής συμπεφυρμένως, ως οΐμαι, καί προς τον Άριστοτέλην
αντιλέγων είπόντα " κ α ι το φθαρτικον δή δεήσει φθαρήναι, δταν φθείρΐβ",
καί προς τον Άλέίανδρον είπόντα "ελαβεν δέ, οτι το φθαρτικον τίνος καί
αυτό φθαρτόν, ίσως ώς γινομένης της φθοράς ή υπ' έναντίου ή ύπό
15 όμοιου", καί δτι το φθεΐρον, εί μεν άίδιον μένοι, πα'λιν κινηθήσεται, ει
δέ φθείροιτο δια κινήσεως, φθαρήσεται· προς ταΰτα ουν άντιλέγων έν τω 10
τετάρτω λόγψ δεδειχέναι φησίν, οτι οό πα'ντως Ι κ του έναντίου τά γινό-
μενα γίνεται ούδέ είς τό έναντίον αύτοΐς μεθίσταται τά φθειρόμενα ουδέ
ύπό τοΰ έναντίου την φθοράν υπομένει, έπεί μηδέ παντί γινομένι» καί
20 φθειρομένψ εστι τι έναντίον· αλλ' έστι τινά των φθειρομένων οόκ έ£α> τό
της φθοράς αίτιον έ'χοντα, αλλά διά το μεμετρημένον της φυσικής αυτών
δυνάμεως τφ χρόνφ κατά μέρος άπορρεΐ κάμνοντα, εί καί μηδέν ήν αυτά 15
τό λυμαινόμενον έξωθεν, " ο ό κ ά'ρα, φησίν, έπί πάντων έ'δει των φθειρο-
μένων ζητεΐν, εί το της φθοράς αίτιον υπομένει μετά τό φθεΐραι την δύ-
25 ναμιν ε'χον τοΰ φθείρειν, καί είτε άίδιον τοΰτό έστιν είτε φθαρτόν, καί
ούτως είς το άπειρον τω σωρίτγ/ λόγω απάγει το άτοπον", προς δή ταύτα
οτι μέν τά γινόμενα (ταΰτα δέ έστι κατά τον Άριστοτέλην, ώς πολλάκις
δέδεικται, α πρότερον μ ή ό'ντα ύστερον εστίν), οτι ουν ταΰτα εζ όντων
γίνεται ή έ£ έναντίων ή έκ τών οικείων στερήσεων καί φθείρεται ή είς 20
30 έναντία ή είς στέρησιν, πάλιν δέ είς οντά, δέδεικται μέν προηγουμένως Ιν
τοις είς τό πρώτον της Φυσικής ακροάσεως είρημένοις, δέδεικται δέ καί
έν οις τά τολμηρώς υπό τούτου ρηθέντα προς τά πρώτα τής Περί ουρανού
βασανίζειν έπειράθην το τέταρτον αύτοΰ βιβλίον, ου νΰν έμνημόνευσε,
περικρούων. εΐρηται δέ περί τούτων καί προ ¿λίγου τά σύμμετρα, εί δέ
35 χρή καί νΰν αψασθαι τοΰ λόγου· εί μ ή πρότερον οντα ύστερον έ'στιν,
άδύνατον έκ μ ή όντων γίνεσθαι. τά μέν γαρ έξ όντων γινόμενα κατά τον 25
είρμόν τών τε προηγησαμένων καί τών έπομένων αναφαίνεται, τά γαρ
Τρωιχά, εί τύχοι, τότε καί ουκ άλλοτε δυνατόν ήν γενέσθαι διά τον είρμόν 270ν
των τε προηγουμένων καί των συνιστάντων έκεΐνα τα πράγματα καί των
επομένων αυτοΐς, τά δε έκ του μή οντος υφιστάμενα, τί μάλλον έν τωδε
ή έν τφδε τω χρόνω γένοιτο άν; έώ λέγειν, δτι σαφώς αί γενέσεις και
5 αί φθοραί μεταβολαί τινές είσιν άλλου μετ' άλλο την όπόστασιν ί'σχοντος.
ει οδν τό γινόμενον εκ τίνος γίνεται, ή έζ όμοιου γίνεται ή έζ έναντίου so
ήτοι της οίκείας στερήσεως, αλλά το έ£ όμοιου και ούτος άποδοκιμάζων
φαίνεται, ή ουν έζ έναντίου ή έκ της στερήσεως διά τό μή είναι τη ουσία
εναντίον, ώστε έφ' ων ουκ έστιν έναντίον, έκ της στερήσεως ή γένεσις,
10 καίτοι καί έπι τούτων τψ έπιβλέποντι κατά την των έναντίων εις άλληλα
μεταβολήν αί γενέσεις έπιτελοϋνται και αί φ&οραί· δταν γάρ έξ άρτου (δς
οόκ εστι σαρξ, έπιτηδείως δε εχει πρός σάρκα) γίνηται σαρξ, κατά την
τών έναντίων ποιοτήτων είς άλλήλας δρασίν τε καί πεΐσιν ή μεταβολή 35
γίνεται, 'άλλ' ουκ ανάγκη, φησίν, εξω&εν είναι τό της φ δοράς αίτιον,
15 αλλ' αρκεί ποτε το μεμετρημένον της τών φ&ειρομένων δυνάμεως προς
τό άπορρεΐν, καν μηδέν ή τδ λυμαινόμενον.' πάλιν ουν ó αυτός ήξει
λόγος, δν άγνοήσας ούτος πολλά λέγειν καί άκοόειν ήνα'γκασται. καί γάρ
εί μεν εις τό μηδαμη μηδαμώς ον έγίνετο ή απόρροια, τάχα αν άπέρρει
καί μηδενός ένοχλοΰντος τό όποκείμενον. εί δε είς θερμόν έκ ψοχροΰ
20 μεταβάλλειν ανάγκη, δήλον δτι οόχ υφ' έαυτοΰ μεταβάλλοι δν είς τοΰναν- 40
τίον, αλλ' όπο τοΰ ένεργεία Οερμοΰ το τέως μεν ψυχρόν, δυνάμει δε Οερμόν,
μεταβάλλεται, πώς δέ καί δυνατόν τά έν γενέσει πάντα έξ έναντίων ποιο-
τήτων συνεστώτα καί πλησιάζοντα μή δράν είς άλληλα καί πάσχειν υπ'
αλλήλων, αλλ' άνενοχλήτως την δύναμιν άπορρεΐν; έγώ μεν ουν οιμαι
25 συντρέχειν τά μέτρα της δυνάμεως προς την δρασιν και την πεΐσιν τών
έναντίων ποιοτήτων, τοιγαροΰν το αότό τοιασδε μεν τυχόν ομιλίας θαττον
φ&είρεται, τοιασδε δέ ήττον, πρός δέ τον τούτου λόγον είποιμι άν, δτι 45
εί μή το δραστικον τοΰτο καί παθητικον ήν τών έν γενέσει ποιοτήτων το
φΟεΐρόν τε καί φ&ειρόμενον, άλλ' ήσαν τελεσιουργώς μόνον καί ζωτικώς
30 μεταδιδοΰσαί τε καί μεταλαμβάνουσαι ώς έν τοις οόρανίοις, ουκ äv ήν
αότών ή δόναμις της οόσίας απορρέουσα ούδέ μέρει χρόνου μεμετρημένη.
καλώς ουν ε£ω τοΰ φθειρομένου τό φδεΐρον υπέ&ετο καί ó έξηγητής, καί
είτε άίδιον είτε φθαρτόν ειή τοΰτο, συνελογίσατο, δτι εσται κίνησις μετά 60
τήν υστέραν 6ποτι&εμένην. άλλ' εί χρή καί τούτω έφιστάνειν διά τους
35 άνεζετάστως τψ πλήθει τών τούτου λόγων ήπατημένους, δοκεϊ μοι νομίζει ν
ούτος τόν σωρίτην λόγον είς τό άπειρον άπλώς άπάγειν καί άρκεΐν οιμαι
τό δειχΟήναι τοΰτον μηδέ τήν τούτων διάκρισιν έπιστάμενον. ή μεν γάρ
εις τό άπειρον απαγωγή αποδεικτική ουσα ουδαμοΰ στάσιν εχει της προ-
βάσεως, ώς ει τις λέγοι πάν τό κινούν καί αυτό κινεΐσ&αι καί πάν τό
κινούμενον υπό τίνος εξωθεν κ ι ν ε ΐ σ θ α ι · τούτων γάρ τεθέντων ανάγκη έ π ' 270 ν
άπειρον ίέναι κινοΰν προ | κινοΰντος τιθέντα. ó μέντοι σωρίτης σοφιστικός 271Γ
έστι λόγος Ι κ της παρά μικρόν, ω ς φασιν, έρωτήσεως ά π ά γ ω ν κατά την
έ'κλυσιν τ ω ν φαντασιών έ π ' άδηλον ή ψεύδος έκφανές. έ ρ ω τ ώ σ ι γαρ πό-
r / r \ ν> / r ^ ν î \ χ vs
δ τερον η π ρ ώ τ η ρανις εΟρασε τι εις την πετραν η ou· ει μεν γαρ εορασε,
π ώ ς ο υ χ δράται το π ά θ ο ς ; εί δε μ ή , ουτε ή δευτέρα οίίτε ή έ σ χ ά τ η · πώς
ουν ή κοιλότης έγένετο τ η ς π έ τ ρ α ς ; οράς, δτι ούτος ουκ είς το άπειρον 5
απάγει, π ώ ς ουν τ ω σωρίτ-{| φησ'ιν ε?ς το άπειρον ά π ά γ ε ι ν ; αλλά ταύτα
μεν τοις (την) εξιν τανδρος κρίνειν βουλομένοις γ ε γ ρ ά φ θ ω . τι γάρ όλως
10 νυν έδεΐτο τοΰ σωρίτου λόγου, εί μ ή πρός ¿νομάτων έπίδειξιν. είπόντος
δε τοΰ 'Αλεξάνδρου, δτι τά φθειρόμενα κινουμένων τινών φθείρεται, τών
φθειρόντων δηλονότι ( ο υ τ ω γάρ καί ó 'Αριστοτέλης ειπεν), και et μεν
άφθαρτα ταύτα, πάλιν κινηθήσεται, εί δε φθαρτά, εσται καί ουτω
πάλιν υστέρα τις τ η ς τελευταίας κινήσεως ή κατά την τούτων γινομένη 1«
Ιό φθοράν, ούτος μ ή νοήσας ου τά φθείροντα, αλλά τά φθειρόμενα νομίζω ν
λέγεσθαι νυν υπό τοΰ 'Αλεξάνδρου κινούμενα, " ο ί ο ν φέρε, φησί, τά στοι-
χ ε ί α και αυτά φ θ α ρ τ ά ό'ντα πάλιν άλλων κινουμένων καί αυτά φθείρεται,
της υλης φέρε και τοΰ είδους, ή δέ υλη ούκέτι συμφθειρομένη τοις πρά-
γμασι μένει την δύναμιν έχουσα τοΰ κινεΐσθαι." ούτως οδν ούτος παρα-
20 νοήσας καί μ ή τ ε τοΰ 'Αριστοτέλους άκούσας λέγοντος " κ α ι το φθαρτικόν
δή δεήσει φθαρήναι, δταν φθείρτβ, καί το τούτου φθαρτικόν πάλιν ύστερον," 15
λΰσαι ταύτην φησί πολλαχοΰ τήν απορία ν. " κ ά ν γάρ ή φύσις, φησί, μή
π ο ι η τήν π ρ ώ τ η ν υλην, αλλ' ó θεός π ο ι ε ί αυτήν ουκ ές υλης, ώστε καί
φθείρει αυτήν, δταν Οελήαη εις το μ ή civ, έξ ου γέγονεν, ώσπερ, φησί,
2ο καί το είδος ούκ είς άλλο είδος μεθίσταται, αλλ' είς το π ά ν τ η μ ή ον έζ
ου καί γέγονεν α ν α τ ρ έ χ ε ι " , δέδεικται δέ πολλάκις, ώ ς οΤμαι, δτι τά μεν
έζ ουκ όντων υπό τοΰ δημιουργοΰ παραγόμενα ουκ εστι γενητά κατά τοΰτο
τοΰ γενητοΰ το σημαινόμενον, καθ' ο το πρότερον μ ή 3ν ύστερον εστίν, 20
αλλά άίδιον ε χ ε ι τήν υ π ό σ τ α σ ι ν ου γάρ εστι τ ά εζ ουκ δντων παραγό-
30 μενα διά τι τ ό τ ε , αλλά μ ή άλλοτε, παρήλθεν είς τά οντα, ώσπερ τά έζ
όντων γινόμενα ευσύνοπτον έχει τήν αίτίαν τοΰ τότε γενέσθαι διά τον
είρμόν, ώ ς ειπον, τ ώ ν τε προηγησαμένων καί τών επομένων, ταύτα μεν
ουν άίδια έ£ ανάγκης ε σ τ ί , τά μέντοι γενητά κατά τόν είρημένον τρόπον
έζ δντων τε τήν γένεσιν έ'χει καί εις οντα τήν φθοράν μεταβολής ούσης
35 της γενέσεως καί τ η ς φθοράς, καί ποίον γάρ είδος ουκ α π ό τοΰ δυνάμει 25
πρότερον δντος είς τό ένερ-,εία μετέβαλε καί από τοΰ ένεργεία είς τήν
έαυτοΰ στέρησιν, αλλ' είς τό πάντίβ μ ή ον, ώς ουτός φησιν, α ν α τ ρ έ χ ε ι ;
Ταΰτα ειπών επαγγέλλεται δείξειν, δτι ουκ είς άνυπαρξίαν παντελή,
αλλ' είς άλλο τι κρεΐττον καί θειότερον ή τοΰ κόσμου μεταβολή γίνεται.
9 τήν ëÇtv τάνδρός scripsi (cf. f. 3 I 4 ' 2 et p. 1143,2): εξ ι ν ανδρός libri 14 γινομένην A ante
ras., sed corr. A 1 20 λέγοντος] p. 252a 1 cf. ad p. 1175,12 23 itoieî (post θεό;) AFM:
ποιη a 24 φθείρει F : φθείρηι A : φθείρει M: φθείροι âv a. cf. p. 1174,21. 36 32 εΙπον]
p. 1175,37 35 καί (ante της) om. A : suppl. A' και (ante ποίον) otiosum 38 δεΐξιν a
1178 S I Î I P L I C I I IN P H T S . V i l i 1 [Arist. p. 2 5 2 » 3 ] CONTRA PHILOPONUM
καί θαυμαστόν, δτι την μέν φθοράν του κόσμου μεταβολήν είς δν τι καί 271'
θειότερον οιεται, τήν δε γένεσιν ουκ έξ οντος εχειν φ η σ ί ν · ένδείκνυται δέ,
δπερ έν τοις έξης βιβλίοις πραγματεύεται, δτι ó κόσμος ούτος είς άλλον 30
τινά κόσμον μεταβάλλει θειότερον, ούκ έφιστάνων δτι τούτο ούκ εστι φθορά
5 τοΰ κ ό σ μ ο υ , αλλά τελείωσις. συμπεραινόμενος δέ τ ά προς τους άγένητον
χαί άφθαρτον τήν κίνησιν δείχνοντας λόγους ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α , ίχανώς αυτους
άπελεγχθήναί φησιν έκ των ουτω σαθρών αυτοΰ τερετισμάτων, καί ώς
έκείνους διελέγξας τολμά χαί αύτος κ α θ ' αυτόν άποδειχνύναι, δτι αδύνατον
άγένητον εϊναι τήν κίνησιν. αξιώματα δε προς τήν άπόδειξιν προλαμβάνει
10 τρία, Εν μέν, ώς ε " τι των γινομένων άναγκαίως δεΐται προϋπάρχοντος 35
τίνος, ?να γένηται, οΓον ναΟίς ξύλων, ουκ άν γένοιτο μή προγενομένων
έκείνων· δεύτερον δτι αριθμόν άπειρον υποστήναι ένεργεία άδύνατον ή δι-
εςελθεϊν τινα άριθμοΰντα τον άπειρον, και δτι μείζον εϊναι τοΰ απείρου ή
αόξηθήναι το άπειρον αδύνατον· τρίτον ώ ς , ε ί ' τ ί ν ο ς είς γένεσιν άπειρα δέοι
15 προυποστήναι Ιν έξ ενός γινόμενον, τοΰτο αδύνατον γενέσθαι, "έκ τούτου
γαρ, φησί, καί ' Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς έν τη Περί γενέσεως εδειξεν, δτι αδύνατον ίο
άπειρα εϊναι καί κατ' αριθμόν τά των σ ω μ ά τ ω ν σ τ ο ι χ ε ί α , είπερ Ιξ αλλή-
λων αότοΤς ή γένεσις· το γαρ άπειρον άδιεξίτητον, ώστε ου φθάσει το
πυρ, ε? τ ύ χ ο ι , γενέσθαι, εί άπειρων προγενομένων γένοιτο άν. τούτων
2 0 ουν, φ η σ ί , π ρ ο ω μ ο λ ο γ η μ έ ν ω ν , ei ή τοΰδε τοΰ πυρός μ ε ρ ι κ ή κίνησις άρχήν
τ ο ΰ εϊναι και πέρας ε χ ε ι , Γνα δε αυτη γένηται, εδει πρό αότής άλλην
γενέσθαι κίνησιν, κ α θ ' ήν έξ άέρος φέρε μεταβάλλοντος έ'δει το τοΰ πυρός
σ ώ μ α γενέσθαι, καί πάλιν πρό τ η ς τοΰ αέρος κ ι ν ή σ ε ω ς τοΰ είς πΰρ μετα-
βεβληκότος προϋπήρξεν έτέρα κίνησις ή τοΰ ύδατος, εί τύχοι, καθ' ήν 45
25 είς αέρα μετέβαλε, και προ έκείνης άλλη καί τοΰτο Ι π ' άπειρον, εΓπερ
ουκ έ'σχεν α ρ χ ή ν ουτε ó κόσμος οΰτε ή τών πραγμάτων εις άλληλα μετα-
βολή, άπειρους άρα εδει προύπάρξαι κινήσεις, ίνα τόδε το πΰρ το μερικόν
γένηται· ου γάρ άν Ι γ έ ν ε τ ο , εί μ ή άπειροι προϋπήρχαν, διά το πρώτον,
ώ ς λέγει, τών αξιωμάτων, εί ουν αδύνατον απείρους κ α τ ' ένέργειαν γεγο-
30 νέναι κινήσεις διά το τών α ξ ι ω μ ά τ ω ν δεύτερον, οόδε άρα τήν τ ο ΰ μ ε ρ ι κ ο ΰ 50
πυρός υποστήναι κίνησιν δυνατόν ήν διά τε ταΰτα καί διά το τρίτον αξίωμα
το λέγον, δτι ου πρό τ η ς γενέσεως άπειρα προύποστήναι ανάγκη, τοΰτο ούκ
άν γένοιτο, εί ουν ή τοΰ μεριχοΰ πυρός χίνησις γέγονεν, ούκ άν προ-
ϋπήρξαν αυτής άπειροι κινήσεις κατά τήν της συν αντιθέσει αντιστροφής
35 ανάγκην, ( ώ ς φησιν ούτος ó χαί τήν συν αντιθέσει άντιστροφήν, ή τ ι ς ποτέ
έστιν, άγνοών, ώ ς εδειξα οϊμαι τά προς το πρώτον τ ή ς Περί οόρανοΰ ρη-
θέντα α ό τ φ βασανίζων)· εί ουν διά πεπερασμένων, φησί, κινήσεων ήλθεν
ή I φύσις, Γνα τήν τοΰ μερικοΰ πυρός π ο ι ή σ η κίνησιν, εστίν άρα τις π ρ ώ - 271 ν
τη κίνησις, ή ς μ ή προϋπήρξεν άλλη. καί επί άλλων των καθ' έκαστα 271 ν
κινήσεων ó αυτός λόγο?, καί τοΰτο, φ-/¡σι", τ φ φυσικοί λόγω σύμφωνον έστι.
τά γάρ τέλεια των ¿τελών /αί τά ένεργεία των δυνάμει πρώτοι έστιν. εί
μεν ουν έπ' άπειρον ή άνοδο? γένοιτο, οΰτε τά τελεία των ατελών οΰτε
5 τά ένεργεία τών δυνάμει προηγήσεται, ει' δε πεπερασμέναι, ή πρώτη δηλονό- 5
τι αμα τφ παντί συνυποστασα Ικ τοΰ ενεργεία καί τοΰ τελείου την αρχήν
τών έξης πεποίηται κινήσεων, εί δε τών μερικών, φησί, κινήσεων αρχή
τις έστι καί ούχ οΓόν τε έπ' άπειρον άλλην προ άλλης έπινοεΐν κίνησιν,
ανάγκη και την έγκύκλιον τών ουρανίων κίνησιν από τίνος αρχής άρξασθαι
10 πρότερον ουκ ουσαν. oò γάρ ένδέχεται τον μεν οΰρανόν αεί ωσαύτως
εχειν, τά δέ έντός γενητά καί φθαρτά μή έν τω γίνεσθαι και φθείρεσθαι
το είναι εχειν." τέταρτον καί τούτο προστίθησιν · " ε ί ταΐς γινομεναις 10
κινήσεσιν αί γενησόμεναί προστιθέμεναι αΰξουσιν αυτών τον αριθμόν, το δε
άπειρον αίίξειν αδύνατον, ουκ <5ν άπειροι εΤεν αί προγενόμεναι κινήσεις."
15 πέμπτον δ ε · " ε ί ουκ ίσοχρόνως, φησίν, αί σφαΐραι κινούνται, αλλ' ή μέν
δια τριάκοντα έτών, ή δέ δια δώδεκα καί έφεξής δι' έλάττονος χρόνου,
ώστε την της σελήνης δια μηνός καί την της απλανούς δια ημερο-
νυκτίου, άναρχος δέ Ιστιν ή τοΰ ουρανού κίνησις, ανάγκη την του Κρόνου
σφαΐραν απείρους περιεληλυθεναι περιφοράς, την δέ τοΰ Διός έγγυς τρι- ι»
20 πλασίους τούτων, αί δε τοΰ ηλίου τριακονταπλασίους έσονται τών τοΰ
Κρόνου, αί δε της σελήνης τριακοσιοεξηκονταπλασίονες, αί δέ της απλανοΰς
πλέον ή μυριοπλάσιοι. πώς ουν ούκ άτοπου παντός έπέκεινα, εί μηδέ
άπαξ διεξιτητόν ένδέχεται είναι το άπειρον, μυριοπλάσιον τοΰ απείρου,
μάλλον δε άπειράκις το άπειρον ύποτίθεσθαι, ώστε ανάγκη, φησί, καί την
•25 τών ουρανίων κυκλοφορίαν άρξασθαι τοΰ είναι πρότερον ούκ ούσαν, οτε καί
αυτός ó ουρανός ( ώ ς ουτός φησι, μή γαρ έμός λόγος) τοΰ είναι ήρξατο." 2«
έπΐ των κατ' ένέργειαν λαβών άπειρων, έφ' ών άληθές δτι αριθμόν 271ν
άπειρον όποατήναι αδύνατον ή διεξελθεΐν άριδμουντα το άπειρον ή αυξη-
Οήναι το άπειρον ή προϋποστήναι γενέσεως τίνος τον ένεργεία άπειρον
αριθμόν, ώς έπί των στοιχείων έδειςεν 'Αριστοτέλης, ουκέτι επί του τοιου- 30
5 τ ou άπειρου τάς αποδείξεις προήγαγε του αμα οντος, άλλ' έπί τοΰ έπ'
άπειρον γινομένου, οιαν εΐναι την κίνησίν φαμεν, ουκ έννοήσας, δτι κάν
άναρχον και άτελευτητον την κίνησιν είναι λέγωμεν, άλλ' η γε μέχρι νΰν
ουκ εστίν άπειρος* πέρας γοΰν αυτής το νΰν ύποτιθέμεθα. ωστε τής τοΰ
μερικού τοΰδε πυρός κινήσεως ου προϋπάρχει άπειρος ένεργεία κίνησις* πεπέ-
10 ρανται γοΰν ή μέχρι νΰν τω νΰν τούτω, ουδέ κωλύεται γίνεσΟαι τοδί το 85
πΰρ διά τάς προϋπάρχουσας κινήσεις, οτι πεπερασμένοι είσιν έπί το γινό-
μενον· καί ου τοΰτο μόνον, αλλά και τά υπάρχοντα αίτια τοΰ πυρός πε-
περασμένα έστίν, εϊπερ ή γένεσις τοις τέτρασι στοιχείοις IS αλλήλων έστι
κυκλφ περιιοΰσα. πΰρ γαρ έ£ άέρος καί άήρ έξ ύδατος καί υδωρ έκ γης
15 και γή έκ πυρός, καί πάλιν πΰρ έ£ άέρος καί τοΰτο έπ' άπειρον, εδει
δέ την τοΰ έπ' άπειρον φυσιν, καί τίνι διαφέρει τοΰτο τοΰ κατ' ένέργειαν
άπειρου παρά τοΰ 'Αριστοτέλους μαθόντα, ούτως ε Ι' τι προς αυτήν ειχεν 40
άπορεΐν, άλλ' ουχί τά έπί τοΰ κατ' ένέργειαν άπειρου συναγόμενα άτοπα
τ φ έπ' άπειρον προσάγειν. λέγει δέ περί τοΰ τοιούτου απείρου τοΰ έπ'
20 άπειρον ó 'Αριστοτέλης έν τω τρίτω ταύτης τής πραγματείας τάδε· " δ λ ω ς
μεν γάρ ούτως έστί το άπειρον τ φ άεί άλλο και άλλο λαμβάνεσθαι, καί
τό λαμβανόμενον μέν άεί πεπερασμένον, άλλ' άεί γε Ιτερον καί έτερον."
ετι τό είναι πλεοναχώς λέγεται, " ώ σ τ ε το άπειρον ου δεΐ λαμβάνειν ώς
τόδε τι, οίον άνθρωπον ή οίκίαν, άλλ' ώς ή ημέρα λέγεται καί ó άγων, 46
25 οίς το είναι οόχ ώς ουσία γέγονεν, άλλ' άεί έν γενέσει καί φθορά πεπε-
ρασμένον, άλλ' άεί ετερον καί Ιτερον." καν προ έμοΰ ουν δ πατήρ, και
προ τοΰ έμοΰ πατρός ó έκείνου, καί τοΰτο έπ' άπειρον άναλυοιμεν ώς μή
οϋσης άρχής, άλλ' ουκ εστίν άπειρα τά προγεγονότα· πεπέρανται γοΰν
τέως εις έμέ άλλ' οδκ εστη, άλλ' άεί ετερον καί Ιτερον διαδέχεται άεί
30 πεπερασμένον.
Τοιαύτη μέν οδν έστιν ή των ατόμων γένεσις καί φθορά ουδέποτε
μέν έπιλείπουσα, άεί δέ έν πέρατι ουσα διά την τοΰ έπ' άπειρον φύσιν. 50
ó δέ Γραμματικός έπί τοΰ κατ' ένέργειαν άπειρου τά αξιώματα λαβών
άληθευοντα τοΰ μηδέ υφεστηκότος δλως, ώς καί αυτός ομολογεί* " ε ι τίνος,
35 φησιν, εις γένεσιν άπειρα δέοι προϋποστήναι εν έ£ ενός γινόμενον, τοΰτο
άδυνατον γενέσθαι, δτι άπειρους αυτής κινήσεις άναγκαΐον ήν προϋπάρχειν",
σαφώς το άδυνατον τό τ φ ένεργεία αμα οντι δλω άπείρψ καί πανταχόθεν
άπείρψ έπόμενον τψ έπ' άπειρον προσάγων, έν ψ παν τό λαμβανόμενον
εστί πάντως, | αλλ' del Ιτερον καί ετερον. απείρων μεν γαρ όντων κατ' 272 r
ένέργειαν των προγεγονότων ουκ αν τι όντως ές αυτών γένοιτο oò μόνον,
οτι οδδεν έστιν εξω τοΰ απείρου, αλλ' οτι οόκ εστι συναφθήναι τ ω άπείρφ
το γινόμενον μ ή τ ε αρχήν εχοντι μ ή τ ε τέλος, δ δέ 'Αριστοτέλης έν τφ
5 δευτέρφ της Περί γενέσεως, έπειδή καί έκείνων ούτος έμνήσθη, μηδέν
των έκεΐ λεγομένων νοήσας, ουχί τ η έπ' άπειρον υποτιθεμένη των γινο- 5
μένων καί φθειρομένων προόδφ άκολουθείν φησι το μ ή γίνεσθαι τά στοι-
χεία, ώς ούτος φ ή θ η , μηδέ τοΰτο δυνηθείς έννοήσαι, 8τι αυτό τοΰτο
προυκειτο έν έκείνοις τ φ Άριστοτέλει έπ' άπειρον μέν καί α ίδιον δεΐςαι
10 των στοιχείων την είς άλληλα μεταβολήν άνακυκλουμένην, αλλ' ου τ φ
απείρους κατ' ένέργειαν υπετεθήναι τάς ειδοποιούς των στοιχείων έναν-
τιώσεις. τοΰτο δέ ακολουθεί τοις λέγουσιν ουκ έ π ' άπειρον άπλώς, <δσπερ
ημείς λέγομεν, ανακυκλούμενα τφ είδει, αλλά κατ' εΐδος έ π ' άπειρον ίο
έςαλλάττεσθαι τά γινόμενα έπ' εόθείας προϊόντα, οΓον έκ πυρός αέρα καί
15 έξ αέρος υδωρ καί έξ ύδατος γήν καί έκ γης άλλο τι κάξ έκείνου πάλιν
άλλο έπ' άπειρον, ουτω τ φ εί'δει διαφέροντα. ε( δέ τοΰτο, ανάγκη άπει-
ρους είναι κατ' ένέργειαν έν τ η φύσει των ό'ντων τάς ειδοποιούς των στοι-
χείων έναντιώσεις, καθ' ας ή μεταβολή γίνεται· ώς γάρ ουκ άν ήν τοΰ
λευκοΰ είς τό μέλαν μεταβολή, s i μ ή ήν τό μέλαν έν τοις ουσιν, ούτως
20 οόκ αν ήν έπ' άπειρον κατ' είδος έξαλλάττεσθαι, εί μ ή ήν άπειρα τ φ 15
ά ρ ι θ μ φ είδη. πεπερασμένων γάρ όντων αδύνατον ήν έπ' άπειρον τήν κατ'
είδος έξαλλαγήν γίνεσθαι· έπέλιπε γάρ άν. τ ή ουν έ π ' άπειρον υποτε-
θ ε ί σ η κατ' είδος μεταβολή των στοιχείων ήκολούθησε τό απείρους εΤναι
κατ' ένέργειαν τάς έναντιώσεις, οπερ ή μ ΐ ν οόκ ακολουθεί τοις έ π ' άπειρον
25 μέν λέγουσι προϊέναι τήν γένεσιν καί τήν κίνησιν, oò μέντοι κατ' είδος
έξαλλαττομένην, αλλά άνακυκλουμένην. δπερ καί αυτός είσαγαγεΐν βούλεται
δια τοΰ άνελεϊν τήν έπ' άπειρον έπ' εόθείας κατ' εϊδος πρόοδον. άναιρεϊ 20
δέ, ταύτη μέν άκολουθείν λέγων το απείρους είναι ένεργεία κατ' είδος τάς
έναντιώσεις, τούτφ δέ άτοπα άκολουθείν τό μέν τήν ήμετέραν περί των
30 όντων γνώσιν άναιροΰν, τό δέ τήν γένεσιν· ή μέν γάρ τοΰ τί έσην
ίκαστον γνώσις έν ή μ ΐ ν διά τών ορισμών έστιν· απείρων δέ κατ' ένέρ-
γειαν οόσών τών ειδοποιών διαφορών, καθ' ας ειδοποιείται τά στοιχεία,
είπερ άπειρος έπ' εόθείας έστίν ή τών στοιχείων έξαλλαγή, άλλου είδους
έ£ άλλου έπ' άπειρον γινομένου, ώς εΤπον, οόκ έ'στιν όρίσασθαι, είπερ έκ 25
35 γένους καί διαφορών ώρισμένων είσίν οι ορισμοί, αλλ' ουδέ γενέσθαι τι
δυνατόν απείρων όντων κατ' ένέργειαν καί άδιεξιτήτων τών μεταξύ· ε?
γάρ πεπερασμένα ταΰτα, και τά άκρα πεπερασμένα είναι ανάγκη, άλλο
ουν έστιν έκεΐνο το άπειρον το άμα δλον υποτιθέμενον καί άλλο το έπ'
άπειρον έν τ φ γίνεσθαι καί φθείρεσθαι τό είναι έχον, ώς είρηται* καί το
40 μέν ληφθέν άεί πεπερασμένον τούτου, Ιτερον δέ καί ετερον, οόκ έμ-
ποδιζομένης έκ τούτου της γενέσεως, άλλα συνεργουμένης μάλλον · ώστε 3D
και γέγονεν ή τοΰ μερικού πυρός και των άλλων κίνησις. και οό 272Γ
προϋπήρχαν αυτών άπειροι κινήσεις, α? γε πεπερασμένοι νΰν είσι, και
π ρ ώ τ η κίνησις οόκ εστίν, αλλ' αεί της πρώτης υποτιθεμένης εστι προτέ-
ραν λαβεΐν. εΐ δέ τοΰτο, ανάγκη και την έγκύκλιον των οόρανι'ων κίνησιν
ύ άναρχον είναι, αφ' ής ή των υπό σελήνην ανέκλειπτος κινησις διασώζε-
ται. αλλ' οόδέ αί προστι&έμεναι κινήσεις τον άπειρον κατ' ένέργειαν των
κινήσεων αριθμόν αυξουσιν, ώς ουτός φησιν, άλλα τον πεπερασμένον. 35
πεπέρανται γαρ ο μέχρι νΰν και δ αεί προστιθέμενος πεπερασμένος, αλλ'
οόκ άπειρος, κάν έ π ' άπειρον προστιΟήται. ώστε κάν άνισοταχεΐς αί
10 σφαΐραι καί άναρχος έκαστων ή άποκατάστασις, αλλ' οόκ άπειροι αί
μέχρι νΰν οδδέ γενήσονται άπειροι ποτε υπ' αυτοΰ τούτου τοΰ έπ' άπειρον
προϊέναι κωλυόμεναι άπειροι γενέσθαι· τό γάρ έ π ' άπειρον εχει τι αεί
έλλεΐπον (ένυπάρχει γάρ αυτιο dei το δυνάμει), τό δέ άπειρον, είπερ είη
τι τοιούτον, κατ' ένέργειαν ανελλιπές έστιν. αλλ' ουδέ τω φυσικφ λόγ<|) 40
15 τά υπ' αυτοΰ λεγόμενα συμφωνεί τ ψ λέγοντι τα τέλεια προηγεΐσδαι των
ατελών καί τά ένεργεί^ τών δυνάμει, όποτε οδδέ έφ' <δν ταΰτα άλη&ευει,
γινώσκειν ούτος εοικεν. έπί μεν γάρ τών δλων άληθές, έν μέντοι τη
γενέσει μάλλον έπί τοΰ αυτοΰ τά άτελή τών τελείων καί τά δυνάμει
προϋπάρχει τών ένεργεί^, εΐ και κατά άλήθειαν έζ αλλήλων την γένεσιν
20 εχουσι· καί γάρ έκ σπέρματος άνδρωπος καί έξ άνθρωπου σπέρμα, καί
ταΰτα μεν ώς πρός την χρονικήν προΰπαρξιν εΤπον, ήν μόνην, ώς εοικεν, 4δ
ούτος γινώσκει· έπει ·η| γε δυνάμει καί αίτια καί τ η της αξίας δ π ε ρ ο χ η
προϋπάρχει πάντως τών ατελών τά τέλεια και τών δυνάμει τά ένεργεια,
καί τ ω χ ρ ό ν φ δέ τά ποιοΰντα τών πασχόντων, έν μέντοι τ η γενέσει,
25 δπερ είπον, μ ή ούσης α ρ χ ή ς χρονικής, ουκ άν τις χρόνφ προϋπάρχειν
άπλώς φαίη το ένεργεία τοΰ δυνάμει· το γάρ έν έκάστφ δυνάμει τοΰ
κατ' αδτό Ινεργεία προϋπάρχει τ ψ χρόνφ ώσπερ τό ψόν της ορνιθος.
ΐ α ΰ τ α μέν ουν είρήσδω πρός τό Ικτον τοΰ Γραμματικού βιβλίον, 8 60
την «ιδιότητα της κινήσεως άνελεΐν έπειρατο, ίνα μή δι* αότήν άίδιος ó
30 κόσμος άποδεικνυηται· σκοπόν γαρ Ινα προδβάλετο μήτε τον θεόν άμετά-
βλητον μήτε τον κόσμον άίδιον υπό τών δυστυχώς αδτψ πειθομένων
νομίζεσθαι · μέχρι δέ τών είρημένων προελθών τέλος έχειν ένόμισεν αυτψ
την άντιλογίαν την πρός την άιδιότητα της κινήσεως οδδέ τούτφ έπιστή-
σαι δυνηθείς, δτι τα κυριώτατα της αποδείξεως έν τοις έφεξής παραδίδο-
35 ται, έν οις | δείκνυσιν δ 'Αριστοτέλης, δτι τών όντων τά μεν άκίνητά 272Τ
έστι, τά δέ αεί κινούμενα, τά δέ ποτέ μέν κινούμενα, ποτέ δέ ήρεμοΰντα.
άλλ' εί δοκεΐ λοιπόν έπί τό συνεχές τών 'Αριστοτέλους ρήσεων έπανιτέον,
δτε της άπαιδεύτου προσυλακτήσεως έκείνης τους τοις προλαβοΰσιν έν-
τυγχάνοντας άπηλλάξαμεν.
Δείξας, οτι άίδιος ή κινησις διά τής τοΰ χρόνου (¿ιδιότητος καί οτι
αδύνατον κίνησιν ή χρόνον γινόμενα ή φί)ειρόμενα υποτίθεσδαι, νυν φησιν
οτι και έκ τούτου «ίδιος ή κίνησις και ó χρόνος δείκνυται έκ τοΰ το μ ή
5 ουτω λέγειν, αλλά ποτέ μεν είναι ποτέ δέ μ ή εΐναι κίνησιν ή χρόνον,
πλάσματι μ ά λ λ ο ν έοικέναι. τί γαρ άν είη πλασματωδέστερον τοΰ λέγειν,
οτι μ ή οδσα κίνησις μηδέ χρόνος πρότερον τότε γεγόνασι; διά τ ί γάρ ίο
τ ό τ ε , αλλά μ ή πρότερον ή ύστερον, πλάσματι μάλλον εοικε; λέγοι δέ 3ν
Γσως πλασματωδες και το λέγειν είναι χρόνον, δτε χρόνος oòx ή ν · 6 δέ
10 λέγων οτι ότέ μεν ήν χρόνος, ότέ δέ ou, τούτο λέγει, τό αότό δέ π λ ά σ μ α
και έπί κινήσεως, είπερ αριθμός κινήσεως ó χρόνος, εΐ γάρ ήν χρόνος,
δτε ουκ ήν χίνησις, δτε δέ κίνησις, oòx ήν οόδέ χρόνος, δήλον οτι δ τούτο
λέγων οόδέν άλλο λέγει ή οτι ήν χρόνος δτε oòx ήν χρόνος, " λ έ γ ο ι δέ
αν, ω ς φησιν 'Αλέξανδρος, π λ ά σ μ α τ ι μ ά λ λ ο ν έοικέναι το ουτω λέγειν, και ΐδ
15 διότι χ ω ρ ί ς αποδείξεως και λόγων εικότων οί ταύτα λέγοντες ελεγον, ή
δτι ακινήτου της κινήσεως δεδειγμένης τό φ&αρτήν αότήν λέγειν άπίΟανον,"
εΐ μ ή άρα τό π λ α σ μ α τ ώ δ ε ς οό πρός το φβαρτήν μόνον λέγειν, άλλά καί
προς τό γενητήν άποδέδοται.
14 ώς om. Α 19 οίϊτω a ut Simpl. v. 29. 44. 46 20 εχειν aAF (ut Arist. coir. E):
Ιχει M (Arist. vulg., etiam E 1 ) 2G έξ άνάγκης post τοις πράγμασιν Aristoteles xal
(ante τοϋτο) om. FM 28 Ευδημος] fr. 71 p. 95 Sp. 29 συγκραθη F 30 ?v8']
Empeclocles ν. 135 Stein, 72 Karst. διείδεται a A F : διείεται (intellegebat διίεται) M:
δεδίττεται άγλαόν είδος interpolate Plutarcbus γυϊα] βία F 32 ούτως] Eiiiped.
v. 137. 138 Stein., 74. 75 Karst. ούτως A M : οΊτος aF αρμονίας Μ: άρμονίως F
κρυφιυι A: κρυφώ M: κρϋφει F : χρύφα a. accentuili posui Herodianuin secutus
έστήριχτο F
1184 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 1 [Arist. p. 252 a 5]
τά φύσει. ofov το πΰρ άνω φύσει φέρεσδαι | λέγομεν, διότι ούχ ότέ 273Γ
μεν ότέ δέ ου, αλλά απλώς άνω φέρεται καθόλου και αεί ομοίως· ή δέ
γη κάτω και αυτη απλώς, εί δέ τι τών φύσει μή αεί ομοίως έ'χει, αλλ'
ότε μεν ότέ δ' οΰ, εστί λόγος τις καΐ αιτία του μή άπλοΰ, αλλά διαφόρου,
5 οΓον τοΰ μή άεί θέρος είναι ή αεί χειμώνα, άλλα παρά μέρος, αιτία ή τε
του ζψδιακοΰ εγκλισις και ή τοΰ ήλιου έπ' αότοΰ κίνησις· καΐ τοΰ μή
αεί γεννάν τα ζψα αίτιον το τελείων εΐναι το δύνασ&αι δμοια ποιειν 5
έαυτοΐς.
Ό δε Εύδημος μέμφεται τψ Άναζαγόραι ου μόνον, δτι μή πρότερον
10 οδσαν άρξασ&αί ποτε λέγει τήν κίνησιν, αλλ' δτι καί περί τοΰ διαμένειν ή
λήξειν ποτέ παρέλιπεν είπείν, καίπερ ουκ οντος φανεροΰ. " τ ί γαρ κωλύει,
φησί, δόξαι ποτέ τψ νψ στήσαι πα'ντα χρήματα, καθάπερ έκεΐνος ειπεν
κινήσαι." καί τοΰτο δέ αιτιάται τοΰ Άναξαγόρου ó Ευδημος· " π ώ ς έν-
δέχεται στέρησίν τινα προτέραν είναι της αντικείμενης εξεως* ε? οδν ή
15 ήρεμία στέρησις κινήσεώς έστιν, ουκ άν είή προ της κινήσεως." ίο
μένης αυτών αποδείξεως καί διά του των έναντίως λεγόντων έλέγχου και 273 ν
δια της των προς τά προβλήματα ενστάσεων διαλύσεως κατασκευάσας διά
προηγουμένων λόγων, οτι ή κίνησις αίδιός έστι, καί οιελέγςας τους δοκοΰν-
τας μή άίδιον λέγειν ώς πλασματώδη καί οό φυσικά λέγοντας, έπί το
5 τρίτον μέτεισι νυν το τάς ένστάσεις τάς δοκούσας σαλεύειν τον λόγον αυ- 25
του διελεγχειν και ψευδείς άποδεικνύναι. τριών δε ουσών ένστάσεων ή
πρώτη τοιαύτη έστίν · ουδεμία μεταβολή άίδιός έστιν. άπόδειςίς δε του
λόγου ηδε· πάσα μεταβολή εκ τίνος εις τι· μετ' άλλο γαρ εις άλλο ή
μεταβολή καί έκ του έναντίου sic το εναντίον ή δε εκ του εναντίου de
10 το έναντίον πέρατα καί ορούς εχει τά έναντία· ή πέρατα έχουσα είς
άπειρον ουκ áv γινοιτο· πάσα άρα μεταβολή καί κι'νησις εις άπειρον ουκ
αν γινοιτο, ταότον δε είπεΐν, ουδεμία μεταβολή μία καί συνεχής ουσα άί-
διός έστιν. ισοδυναμεί γαρ τιίϊ 'πας ουκ εστι' το 'ουδείς έστιν.' εί δέ so
μηδεμία κι'νησις μία ουσα άίδιός έστιν, oòò' áv ?λως κίνησις άίδιος είη.
15 καί εοικεν αυτη ή ένστασις ου το αεί είναι κίνησιν άναιρείν (τί γαρ κωλύει
προ έκαστης μεταβολής πεπερασμένης οΰσης είναι άλλην καί μετά έκάστην
άλλην;), αλλά το μίαν είναι συνεχή καί άίδιον κίνησιν ή ενστασις αυτη
έπιχειρεί άναιρείν.
1 βίαιος A, sed corr. A ' 7 6 om. a 10 fortasse τούτων post προσέθηχε add.
δέ a 12 δν om. suppl. A 1 16 τρίτψ] Phys. Γ 5 18 ύιτέρων aM 20 άπαντα a
22 πέρατος ex πέρας A' 24 τούτων Μ et ante coi r. A 1 27 γινομένω a
SIMPLICII IN PHYSICORUJI VIII 2 [Arist. p. 2S2b28. 2 5 3 » 2 ] 1189
τ ο ν έπί παραδείγματος σαφές ποιεί το λεγόμενον· οίον της χορδής πάλιν 274 r
και πάλιν κρουομένης χα! είς ταναντία μεταχωρούσης κα! ομοίως κινού-
μενης πότερον εΓς και συνεχής ó αυτός φθόγγος έστιν ή ¿ ε ! Ιτερος και
ετερος; κα! γάρ εΐ φθόγγος, ou μα'λιστα αίσθανόμεθα, ó αυτός και εις,
5 κα! ή κίνησις μια κα! συνεχής έστιν· ακολουθεί γάρ τ η κινήσει ó φθόγγος, so
κα! εΐ ετερος κα! ετερος (όπερ δειχθήσεται), ομοίως κα! ή κίνησις Ιξει.
διορίσας ουν ou τω την ζήτησιν έ - ί της χορδής, ό π ο τ έ ρ ω ς äv ίχη, φησίν,
έ ~ ! των τοιούτων κινήσεων των έξ έναντίου εις έναντίον, εί'τε μία έστιν
έπ! τούτων ή κίνησις είτε ου μία, ο υ δ έ ν κ ω λ ύ ε ι είναι τινα άλλην κίνησιν
10 παρά τάς εις τά έναντία γινομένας συνεχή κα! μίαν κα! δια τούτο άίδιον,
ήν φησιν έκ των μετά ταΰτα ρηθησομένων δήλην εσεσθαι. λέγει δε περί
τής κυκλοφορίας· ταυτην γάρ μονην δειςει μή γινομένην εις τα έναντία, 3δ
ώς αί λοιπαί, κα! δια τοΰτο μίαν κα! συνεχή και άίδιον. του δή πρώτου
λόγου αληθές μεν φησι το τάς εις έναντία γινομένας κινήσεις μήτε συνε-
15 χεις μήτε άιδίους είναι, οόκ αληθές δε τό παν το κινούμενον έ£ έναντίου
κα! εις έναντίον κινεΐσθαι. δειχθήσεται γάρ, οτι εστι τις μία και συνεχής
κίνησις. κα! ορα, οπως δυνάμενος λΰσαι την ενστασιν έκ του μ ή άναιρεΐν
το είναι κίνησιν αλλά τό μίαν κα! συνεχή εϊναι (κα! γάρ ήρκει τοΰτο
άνενόχλητον φυλάττειν το αεί είναι κίνησιν), αλλά προς τήν έ'ννοιαν αυτής «ο
2 0 άποτεινόμενος έ'δειξεν, οτι κάν μή πάσα συνεχής, ουδέν κωλύει τινά
συνεχή είναι.
' Ε π ! τήν λύσιν τής δευτέρας ένστάσεως έλθών τής το άγένητον τής 46
•25 κινήσεως άναιρούσης έκ του τά άψυχα ήρεμοΰντα πρότερον ά'ρχεσθαι ποτε
κινεΐσθαι κα! παύεσθαί ποτε τής κινήσεως, κα! διά του το γίνεσθαι κα!
φθείρεσθαι τήν κίνησιν λύει λέγων, οτι το κ ι ν ε ΐ σ θ α ι μή κινούμενον
πρότερον τό άψυχον ουκ εστι δεικτικόν του γενητήν εϊναι τήν κίνησιν ου
γάρ έν τω ταΰτα άρχεσθαί τε του κινεΐσθαι κα! παύεσθαι δείκνυται κα!
30 καθόλου ή κίνησις γενητή · ά'λλα γάρ τινα έ'ςωθεν οντα κα! κινούμενα, όταν
παρ-jj, τής τούτων κινήσεώς έστιν αίτια, ώστε προϋπάρχει τής τούτων 50
κινήσεως ή των κινούντων αυτά κίνησις κα! τής έκείνων ή των έκεΐνα
κινούντων κα! έφεςής. ειπών δε τοΰτο κελεύει ζητεΐν ώς άςίον ζητήσεως,
πώς τ ο α υ τ ό κινητον υ π ό του αυτοΰ κινητικού ότε μέν κινείται ότε
35 δε ου. εί γάρ υπό των άεί κινουμένων τά ά'λλα κινείται, τί δήποτε όντων
άεί κινουμένων τών κινούντων ουκ άεί κινείται τά υπ' αυτών κινούμενα,
άλλ' ότε μεν κινείται ότέ δέ οίί; ó γάρ τοΰτο άπορων, οδ τήν κίνησιν |
γενητήν είναι κατασκευάζει, αλλά αρχήν ζητεί των νυν προκειμένων ε?; 274ν
Ιπίσκεψιν· αυτη δέ έστιν 'où παν το κινούμενον αεί κινείται και πάν το
ηρεμούν αεί ηρεμεί', ε ί γε τα υπ' άλλου κινούμενα αεί το κινήσον εχει,
αλλ' εστίν S παρά μέρος ηρεμεί τβ και κινείται, ταΰτα δέ μετ' δλίγον
5 διαρθρωθήσεται.
Λύαας την δευτέραν ενστασιν τήν άπο των άψυχων και έ'ςωί)εν κινου-
μένων έκ τοΰ μηδέν άτοπον είναι ποτέ μεν κινεισθαι αυτά r/) του κινοΰν-
10 τος παρουσία και αυτου κινουμένου και δεικνύντος προϋπάρχειν άλλην
κίνησιν της νυν γινομένης, ποτέ δέ ήρεμείν, δταν μη παρή το κινούν, έπί
τήν τρίτην έλθών και σαφώς αυτήν έκθεμενος, δτι το εμψυχον ηρεμούν 15
πρότερον και μετά ταΰτα βαοίζαν μηδενός εξωθεν αυτό κινοΰντος, ω ς
δ ο κ ε ι , γενητήν τήν κίνησιν άποφαίνει, και μαρτυρήσας r/J ένστάσει xaúr/¡
15 ώς μάλλον των άλλων άπορίαν κινούση λύει αυτήν ψευδώς ειπών λαμ-
βάνειν τό μηδενός εςωθεν κινοΰντος αφ' έαυτών κινεΐσθαι τά ζωα τά
πρότερον ήρεμοΰντα· ό ρ ώ μ ε ν γ ά ρ , φησίν, α ε ί τ ι κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν εν τιΰ
ζ ψ φ τ ω ν σ υ μ φ υ τ ω ν , τουτέστι τών φυσικώς αυτφ συνόντων· ή γαρ
θερμαίνεται ή ψύχεται ή ξηραίνεται ή υγραίνεται ή κατ' άλλην τινά τών 20
20 φυσικών ποιοτήτων παθητικώς μεταβάλλει, τάχα δέ άν συμφύτους λέγοι
τάς φυσικάς και παρά τοις ύστερον καλουμένας δυνάμεις, έλκτικήν και
καθεκτικήν, άλλοιωτικήν και άποκριτικήν· άεί γάρ αύται ένεργοΰσιν έν τοις
σώμασι τών έμψυχων και μάλιστα τών ζφων ου κατά το αότοκίνητον
ταύτας έχόντων τών ζ φ ω ν · τοπική γάρ έκείνη μόνως ή κίνησις. τών δέ
25 συμφυτων κινήσεων το π ε ρ ι έ χ ο ν αίτιον ειπών προσεθηκε το ί σ ω ς και
νυν και μετ' δλίγον, ή δτι χωρίς αποδείξεως είρηται το τ ώ ν σ υ μ φ υ τ ω ν 2»
κινήσεων, ή δτι ου πάσαί είσιν έκ τοΰ περιέχοντος· και γάρ τρεφόμενα
και αυξόμενα κινείται και πάλιν μειούμενα και άεί κινείται κατά ταύτα,
ουτε υπό τοΰ περιέχοντος άπλώς ουτε κατά τοπικήν τών ζψων κίνησιν
30 τάς μέντοι κατά τάς παθητικάς ποιότητας κινήσεις, θερμότητας, ώς είπον,
και ψυχρότητας και διακρίσεις και συγκρίσεις και τάς τοιαύτας έκ τοΰ
περιέχοντος εχει μάλιστα, ο υ δ έ ν ο δν κ ω λ ύ ε ι , φησι, μ ά λ λ ο ν δέ ί σ ω ς
ά ν α γ κ α ι ο ν τούτων μέν τών φυσικών κινήσεων πολλάς από της τοΰ περι-30
έχοντος κινήσεως έγγίνεσθαι έν τψ σώματι, ένίας δε αυτών κινεΐν ποτέ
35 μέν τήν διάνοιαν, ποτέ δέ τήν ¿'ρεζιν · διά γάρ της αίσθήσεως ή μέν διά-
νοια γνωρίσασα τό πάθος βουλεύεται περί αυτου, είτε έκκλίνειν είτε ύπο-
μένειν αυτό χρή. και ουτω κινεί το ζω ο ν τήν τοπικήν κίνησιν ές αυτοΰ
καί της φανταστικής καί άλλοιωτικής· οΰτε μέντοι άίδιος ή τοιαύτη* où 275Γ
πα'ντως γάρ ή τοΰ σώματος άλλοίωσις κινεϊ την διάνοιαν ή την όρεξιν,
οδδέ αυτη κινηθείσα πάντως κινεί κατά τόπον το ζωον, ουδε ή κατά τόπον
τούτου κίνησις πάντως άλλο τι κινεί, πώς οδν έκ τούτων βεβαιοΰται τό
5 άγένητον κα'ι άίδιον είναι την κίνησιν μίαν οδσαν καί συνεχή ; μήποτε ίο
οδν οδ τοΰτο πρόκειται διά της τών ένστάσεων τούτων λύσεως το τάς
μερικάς πάσας κινήσεις μίαν συνεχή δεϊξαι κίνησιν άγενητον καί άνέκ-
λειπτον· και γάρ σαφώς έν τη λύσει της προτέρας ένστάσεως ένδέδωκε
μη είναι τψ άριθμφ μίαν την είς τά έναντία κίνησιν, καί άναγκαΤον ειπών
10 είναι τοΰτο, ειπερ μη άεΐ μίαν καί την αυτήν είναι δυνατόν την του ένός
κίνησιν. άλλ' έπειδή αί προς το άναρχον της κινήσεως ένστάσεις μερικάς
τινας κινήσεις προέφερον άπ' αρχής τίνος γινομενας, τάς λύσεις, οΤμαι, 16
πρός τοΰτο μόνον υπαντήσαι δεικνύσας, δτι αί προβλη&εΐσαι ώς άναρχοι
κινήσεις ουκ είσΐν άναρχοι, άλλ' εχουσί τινας αρχάς, οδ μέντοι δτι
15 είς μίαν άναρχόν είσι συντεταγμένοι· οδδέ γάρ την έκ τούτων βούλεται
άγενητον και άφθαρτον δεΐξαι, άλλ' έκείνην, ήν ένδείκνυται, δτε ελεγεν,
δτι κ5ν αί είς τά έναντία κινήσεις μή ώσι συνεχείς καί μία, άλλ' δμως οδδεν
κωλύει είναι τινα την αδτήν τ φ συνεχή είναι και άίδιον. αυτη δε έστιν
ή κυκλοφορία, είς ήν ó πας αυτψ λόγος τείνει δ περί της μιας άνάρχου 80
20 καί άτελευτήτου κινήσεως, ώς έκείνης προηγουμένης πασών τών έχουσών
αρχήν κινήσεων, καί δι' έκείνην καί προ πάσης μερικής κινήσεως καί
μετά πασαν ούσης άλλης κινήσεως, διότι είς έκείνην άναφέρονται, εσται
δε τοΰτο έν τοις έξης σαφέστερον, δταν ή μία κίνησις ή άίδιος ζητήται.
τέως δε άγενητον καί άναρχον μέχρι νΰν την κίνησιν εδειξεν οδχ ώς μίαν
25 οδσαν καί συνεχή, άλλ' δτι προ πάσης κινήσεώς έστιν άλλη καί μετά
πασαν άλλη. άπό ταύτης δε ορμώμενος έν τοις έςής ευρήσει την μίαν 2ό
καί συνεχή καί άίδιον την τής κυκλοφορίας, ήτις καί τούτων τών άδια-
λείπτων κινήσεών έστιν αίτια, άλλά διά τί περί κινήσεως μεν προδβά-
λετο ζητεΐν, είτε άίδιος ή κίνησις είτε ου, περί δε ήρεμίας οδκέτι; ή δτι
30 ή ηρεμία στέρησίς έστι κινήσεως, οδδεμία δέ στέρησις άβιος, δτι μηδέ
άιδίου πράγματος είναι δύναται· οδδέ γάρ συνυπάρχει ή στέρησις τη
ίξει, άλλά τάς γινομένας καί φ&ειρομένας κινήσεις διαδέχεται, ή μέντοι
στάσις και μονή οδκέτι στέρησις οδσα, άλλ' έναντία τη κινήσει, άναρχος 80
έστι καί αυτη καί άίδιος ώσπερ ή κύκλω κίνησις. περί μένον γάρ αυτη
35 γίνεται πάντως.
1 post σκέψεως add. εσται ex Arist. vulg. (sed otû. cod. E) 5 αότοκίνητον AF
8 έκέίνη a 10 η] άϊδιο'ττ) τι της (signa inter η et τι posita rasuram tegunt) A :
άϊδιότη τής sic a: τών F: toto hoc loco deficit M 14 τά (post άεί) a: om. AF
22 διείλον a 3G η} πραγματεία a
1194 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 3 [Arist. p. 253>22. 32]
μ. 253»32 Τ ό μ έ ν ουν π ά ν τ α ή ρ ε μ ε ΐ ν κ α ί τ ο ύ τ ο υ ζ η τ ε ΐ ν λ ό γ ο ν
ί ω ς τοΰ υ π ό Ο ε σ ι ς γ ά ρ δ τ ι ή φ ύ σ ι ς , α ρ χ ή τ η ς κ ι ν ή σ ε ω ς .
ΈκΟέμενος ουτω τήν των όντων διαίρεσιν κατά τε κίνησιν καί άχινη- 80
25 σίαν πασιν έπείέρχεται τοις άδοκίμοις της διαιρέσεως τμήμασιν έπιμελώς
ούτως, ως καί πάλιν άναλαβεΐν τον λόγον, διότι ή έφοδος αυτη μετά
ακριβούς άποδείςεως γινομένη των τε άπορουμένων, ώς αυτός είπεν, λύσιν
παρέχεται και τέλος άριστον έπιτίΟησι τ η φυσική πραγματεία, τά μέν
έσχατα των φυσικών είς τά πρώτα τών τοιούτων άνάγουσα, ταύτα δέ είς
30 τάς υπερφυεΐς τών όντων αρχάς άποκορυφοΰσα. πρώτον τοίνυν εοθύνει το 86
πρώτον έν τ η διαιρέσει χείμενον τό π ά ν τ α ή ρ ε μ ε ΐ ν λέγον καί τέτρασιν
έπιχειρήμασι συντόμως χρήται πρός τούτο· ένί μέν, οτι το ζητεΐν απο-
δεικτικών λόγον τοΰ πάντα ήρεμεΐν ά φ έ ν τ α ς τ ή ν α ί σ θ η σ ι ν ούτως έναρ-
γώς άντιφθεγγομένην καί πολλά κινεΐσΟαι λέγουσαν ασθένεια διανοίας έστί,
35 δι' ήν αγνοεί τις, δτι ουκ είσίν έπί τών τοιούτων προβλημάτων λόγοι της
αίσΟήσεως πιστότεροι· αγνοεί δέ καί τίνα χ ρ ή ζητεΐν, δτι ουχί τά προ-
φανέστατα, καί τίσιν έπί τίνων κριτηρίοις δει κεχρήσΟαι, δτι έπί τών αί- 40
σ&ητών τ η αίσΟήσει μάλιστα καί ταύτην αρχήν ποιεΐσΟαι τών αποδείξεων,
δεύτερον, δτι ó την κίνησιν αναιρών δοκεΐ μεν μέρος τι των υπαρχόντων 275 ν
τοις φυσικοί? πράγμασι την χι'νησιν αναιρεΐν, αγνοεί δε μή περί μέρους
άλλα περί τοΰ δλου αμφισβητών, si γαρ εν τούτω έ'χει το είναι ή φύσις
έν τω αρχή κινήσεως τοις φυσικοΐς eîvat, αναιρουμένης κινήσεως αναιρεΐ-
5 τα ι ή φύσις· ταύτης òè αναιρουμένης αναιρείται τά φυσικά, οΐς το είναι
έν τούτω έστίν έν τω φύσιν έ'χειν. τρίτον, δτι ου την φύσιν μόνον άναι- 45
ρεΐ καί τά φυσιχά ó πάντα ήρεμεΐν λέγων ουδέ προς τον φυσικον ένίστα-
ται μόνον, αλλά καί προς τάς τέχνας πάσας καί τάς έπιστήμας τάς
πρακτικάς, δηλονότι τάς μετά κινήσεως ένεργούσας· ή γαρ θεωρητική
10 τίνος δεΐται φυσικής κινήσεως, διό και ειπών προς ά π ά σ α ς τάς έπι-
σ τ ή μ α ς το ώς ε ι π ε ί ν προσέθηκεν. καί προς τάς δόςας δέ πάσας των
φυσικών ή καί πάντων ανθρώπων εναντιοΰται δια το κ ι ν ή σ ε ι χρήσθαι
πάσας, και έπιστήσαι χρή καί εντεύθεν ώς οΤμαι, οτι οόδε τους περί so
Παρμενίδην καί Μέλισσον πάν το ον άκινητον νομίζει δοξάζειν ó Άριστο-
ι δ τέλης, άλλα τό όντως ον καί νοητόν μόνον, τέταρτον δε έπάγει, δτι
ωσπερ ουκ έστι μαθηματικού το προς τους άναιροΰντας τάς των μαθημά-
των αρχάς άντιλέγειν οόδε ίατροΰ προς τους άναιροΰντας τάς ίατρικάς
αρχάς οόδε τών άλλων τινός προς τους άναιροΰντας αότοΰ τάς αρχάς,
ούτως ουδέ το νυν ρηθέν τό πάντα ήρεμεΐν τοΰ φυσικοΰ έστιν ανασχευά-
20 ζεIV. ώς γάρ αρχή τοις φυ|σικοΐς υπόκειται το τήν φύσιν αρχήν κινή- 276*
σεως είναι, ταύτα δε και έν τω πρώτψ τήσδε της πραγματείας εϊπεν
προς τους άκινητον το ον δοκοΰντας λέγειν, υποθέσεις δέ τάς αρχάς καλεΐν
εθος ώς ά'νευ άποδείςεως τιθεμένας καί όποτιθεμένας ταΐς ές αυτών άπο-
δείςεσιν· ó γάρ άποδεικνυς τάς αρχάς, δτι μή άρχαί είσιν ομολογεί· έκ
25 προτέρων γάρ α.ί αποδείξεις.
κίνησιν μόνον αλλά καί ήρεμίαν αναιροΰσιν ( ή ρ ε μ ε ΐ γαρ τα καί κινείσθαι 276 Γ
πεφυκότα), ούτοι δέ την ήρεμίαν μόνην · έ'τ( δε επειδή έ'στι μεν τινα των
φυσικών τά μηδέποτε ήρεμοΰντα, ουδέν δε έστι των φυσικών παντελώς
α κινητό ν. διά τούτο ήττον παρά την φυσικήν μέθοδον το πάντα κινεί- 35
5 σθαι λέγειν του πάντα ήρεμεΐν. καί τοΰτο δε σημεϊον του μ ή πάν τ η τών
φυσικών άπάδειν την πάντα κινείσθαι λέγουσαν δόςαν το καί δοξάζειν
τινά? αυτών το πάντα αεί κινείσθαι τά οντα, αλλ' ουχί τά μέν τά δέ ου,
μ ή δοκείν δε ή μ ΐ ν διά το τήν αίσθησιν διαλανθάνειν. πάντα δε κινείσθαι
ελεγον οί 'Ηρακλείτειοι, ών καί Πλάτων έν τω Κρατυλψ της δό£ης ούτως
10 άπεμνημόνευσεν. ó δε 'Αλέξανδρος τάς ατόμους φησί κατά τους τιθεμέ-
νους αυτάς αεί κινουμένας αίτιας καί τοις έξ αυτών συγκρίμασι γίνεσθαι, 40
καν μή αισθητώς, "καί κατά τουτους δέ, φησί, το κενόν άκίνητόν
έστιν". προς τουτους οδν, φησί, τους πάντα λέγοντας κινείσθαι, καίπερ
oò διορίζοντας π ο ί α ν κίνησιν πάντα λ έ γ ο υ σ ι κινείσθαι, ή ά'ρα π ά σ α ς
15 πάντα, oò χ α λ ε π ο ν υ π α ν τ ή σ α ι , διορίζοντα τά τών κινήσεων ε ί δ η καί
δεικνυντα, δτι κατ' ούδεμίαν δυνατόν αεί πάντα κινείσθαι. πρώτον οδν αυ-
τοΐς έγκλημα επάγει το άδιορίστως λέγειν καί μ ή διασαφείν, κατά ποίον
είδος κινήσεως πάντα τά οντα αεί κινείται, είτα δείκνυσιν έφ' εκάστης * *
τών τριών κινήσεων, δτι κατ' οόδεμίαν οίον τε πάντα αεί κινείσθαι, ει δε
20 κατά μηδεμίαν, δήλον ως ουδέ κατά πάσας, καί πρώτον δείκνυσιν, δτι
ουτε αυξεσθαι οίον τέ τι συνεχώς, ουτε πάλιν συνεχώς μειοΰσθαι, ουτε
συνάπτειν τήν αΰζησιν τ η μειώσει, αλλ' εστί στάσις καί ήρεμία έν μέσω
τιο καθ' έκατέραν τούτων τών κινήσεων κινουμένψ· ουτε γαρ το
αόξόμενον εις το μειοΰσθαι μεταβάλλει ουτε το μειούμενον εϊς το
25 αυξεσθαι, αλλά το μεν είς έπίδοσιν το δε είς φθίσιν. δταν οδν γένηται 6ο
έν έκείνοις είς α μετέβαλλε, δήλον ώς Γσταται, ε ΐ θ ' ούτως είς το μειοΰ-
σθαι μεταβάλλει, δείξει δε τοΰτο ούτως έχον έν τοις έςής. ειπών δε λέγειν
τινάς πάντα κινεΐσθαι, λ α ν θ ά ν ε ι ν δε τ ο ΰ τ ο τ ή ν ή μ ε τ έ ρ α ν αίσθησιν,
καί προβαλλόμενος τήν αΰξησιν καί τήν μείωσιν, ώς και έπί τούτων τά
30 αυτά λεγόντων αυτών, πρώτον ιστορεί, τίνι δός-β το λεγόμενον υπ' αυτών
δμοιόν έστιν, ήν δείξας ψευδή συναναιρεΐ καί το υπό τούτων | λεγόμενον. 276»
το γάρ λέγειν, φησίν, δτι κινείται μέν αεί πάντα, λανθάνει δέ ήμας τω
κατ' ολίγον, δμοιόν έστιν έκείνω τω λόγω τω περί τοΰ τον συνεχή τοΰ
δδατος σταλαγμόν κοιλαίνειν τήν π έ τ ρ α ν
35 πέτρην κοιλαίνει ρανίς ύδατος ένδελεχείΐβ,
λίθος και ρήγνυται, ώς καί έν τ ψ προ τοΰ χιρόνω παντί κατ' ολίγον μεν 2 7 6 ν
διισταμένου, λανθάνοντος δέ τ ω κατ' ¿λίγον την ήμετέραν αί'σί)ησιν. ώς
ουν οί ταύτα λέγοντες κινεΐσ&αι μεν συνεχώς φασιν έν τω προ τοΰ παντί
χρόνω τήν μεν πέτραν μειούμενων, τον οέ λι&ον ρηγνυμενον, λανδάνειν 6ε
5 τιο κατ' ολίγον τήν ημετεραν αίσ&ησιν, ούτω και οί πάντα κινεϊσβαι
λέγοντες αεί συνεχή μεν αυτών άζί φασιν είναι τήν κίνησιν, ήμας δε τ ω 10
κατ' δλίγον διαλαν&άνειν· ουτω δε καί τά αυξανόμενα και μειούμενα,
παραβείς ουν ουτω τήν όμοίαν δόςαν δείκνυσιν αυτήν ψευδή, καί δτι μή
συνεχής ή τε τ η ς πέτρας μείωσις καί ή τοΰ λίθου δια'στασις. ου γαρ εί
ίο σπι&αμήν έν ένιαυτω διέστησεν τον λίΟον ή συκή, καί το έκ της κεγχρα-
μίδος φυέν έν τ η π ρ ώ τ η ήμερα μέρος τι διέστησεν, ουδέ εί τήν πέτραν
έκοιλαναν χίλιοι σταλαγμοί, καί ó ε Γ; σταλαγμός μέρος τι πάντως
έκοίλανεν, άλλ' ούτως έχει ταΰτα, φησίν, ωσπερ ή νεωλκία· καί γάρ 15
έπί ταύτης of μέν έκατδν αμα καίΗλκουσι τήν ναΰν, εΓς δε έκαστος οόδ'
15 3ν σαλεύσειε προελ&ών. ουτω δε καί οι μέν τοσοίδε σταλαγμοί τοσόνδε
μέρος τ η ς πέτρας άφεΐλον, εΓς δέ σταλαγμός ουδ' ότιοΰν μέρος αν άφέλοι.
κάν γάρ διαφετόν η το άφαιρεδέν από τ η ς πέτρας μέγεθος, αλλ' ούκ
ανάγκη ίκαστον σταλαγμόν το τοσούτον μέρος άφελεΐν, δσον αότός έστι
των πάντων· υπό γάρ των δλων τό δλον άφηρέ&η. καί ώσπερ έπί της 20
20 νεωλκίας υπό πεντήκοντα ανδρών ή ναΰς τέως μή κινουμένη ενός ένίοτε
προσελ&όντος έσαλευβη, καί έπί ζυγοί» τα μεν δέκα τάλαντα, εί τύχοι,
ουκ έποίησε ροπήν, δραχμή δε προστεθείσα καί)είλκυσεν, ούτως οί μεν
τοσοίδε σταλαγμοί οΰπω δύναμιν έ'σχον κοιλαναι τήν πετραν, προσελ&όντος
δε ένός ήδυνήθησαν. ώστε καί έπί των αυςομενων καί μειουμένιον, xäv
25 έπ' άπειρον η διαιρετόν το προσιον και το άπιόν, ούκ ανάγκη κατά το
συνεχές αεί τι προστί&εσ&αι ή αεί άφαιρεΐσ&αι χωρίς, αλλ' δλον τι 25
προστίθεται ποτε καί δλον αφαιρείται, ου γάρ έπειδή τό δλον ύδωρ το
τοσούτον έκοίλανεν, καί τό ήμισυ αυτοΰ το ήμισυ κοιλανεΐ, ή δλως τό
τοσόνδε μέρος τοΰ ύδατος το τοσόνδε τοΰ άφαιρεδέντος άφελεΐ· ουδέ γάρ
30 έστιν ένεργεία τά μέρη έν τ ω άφαιρουμένψ, ωστε καί χωρίς εκαστον
κινεΐσ&αι, αλλ' αμα δλον κινείται, φίΐίσιν δέ λέγει τό άπιόν, κα&' ο ή
φ&ορά γίνεται, δήλον ούν δτι ε " τι πα'σχει υπό τίνος, ουχί καί υπό του
τυχόντος αυτοΰ μορίου πείσεται, καί εί' τι έν χρόνιο τινί πάσχει υπό 30
τίνος, ουχί καί έν απαντι μορίψ τοΰ χρόνου πάσχει, άλλ' έ'ν τινι άί>ρόον.
3δ έπιστήσαι δέ έν τούτοις χ ρ ή , πότερον έκείνου μνημονεύει νΰν τοΰ σωρίτου
καλουμένου παρά τοις σοφισταΐς λόγου, ώς έπί των καταφερομένων τοΰ
' / Λ 5 ï \ r / ν> _ / y \
λεχείη"; τούτου ουν άρα μέμνηται, δταν λέγη· ομοιος ó λόγος τψ 276ν
περί του τδν σταλαγμον κατατριβειν. ή άλλου έπΙ αθρόας ύδατος
καταφοράς έρωτωμένου ούτως· εί τό τοσόνδε δδωρ άμα κατενεχθέν
τοσόνδε της πέτρας άφεΐλεν, άρα και τό ήμισυ αυτού το ήμισυ όφειλε,
5 και ó εις σταλαγμός τό άνάλογον. ουτω γάρ δ 'Αλέξανδρος άκουσας
φαίνεται του λόγου. " τ η γαρ λεγουση, φησί, δόξη, έπεί υπό του τοσοΰοε
ύδατος του καταράξαντος έπι την πέτραν ή πέτρα κεχοίλανται ( ο στα-
λαγμών δνομάζει ισως από του καταστάζειν), καί υπό έκαστου των έπι- 40
πιπτο'ντων μορίων αύτοΰ έκοιλαίνετο, άδηλος δε ήμΐν ή κατά τοσούτον
10 κίνησις καΐ μείωσις αυτής." εοικε òà ó 'Αλέξανδρος τω κατά την νεωλ-
κίαν παραδείγματι άκολουθήσας, έφ' ου άμα ήσαν πάντες οί νεωλχοί, και
τόν σταλαγμόν έπι αθρόου ύδατος άκοΰσαι. έπεί δτι δ σταλαγμός επί
της ρανίδος λέγεται κυρίως, πρόδηλον, οΐμαι, έστί· δηλοΐ δε και τό οί
σταλαγμοί οί τ ο σ ο ί δ ε υπό του 'Αριστοτέλους είρημένον ώς διηρημένων
15 και ήριθμημένων των σταλαγμών, τοΰ δε 'Αριστοτέλους έπΙ των μερών tó
τοΰ αφαιρεθέντος από της πέτρας είπόντος α λ λ ' ο ό δ έ ν α ό τ ώ ν έκινήθη
χωρίς αλλ' άμα δ 'Αλέξανδρος καΐ επί τοΰ κινοΰντος ύδατος άκουων
τοΰτο " ο υ δ έ γαρ ήν ένεργεία, φησί, τα μέρη τοΰ κινοΰντος έν τψ δλψ,
ώς κινεΐν καθ' α δ τ ά " , ώς άθρόον λαβών τό κατενεχθέν ύδωρ καί άφελόν
20 τι της πέτρας, μήποτε δε, δπως μέν άν έρωτηθη ó λόγος, ει'ς το αυτό
τείνει το τ ψ κατ' έλιγον λανθάνειν την αΐσθησιν, είτε έν τ ψ αότψ νΰν ó
εις το κατ' όλίγον έπιμερισμος γίνεται ώς έπι της νεωλκίας καί τοΰ 50
άθρόου ύδατος τοΰ άφελόντος, ε * τε έν άλλψ καί άλλψ ώς έπι των
ρανιδων των έν χρόνω πλείονι τ η ένδελεχεία κοιλαινουσών την πέτραν.
25 τοΰτο δε οίκειότερον οΤμαι τοις προκειμένοις τό παράδειγμα, διότι καί ή
κίνησις οόχ άμα πάσα ουσα τ ψ μερισμψ λανθάνει την αισθησιν· ουτε
γάρ ή αΰξησις καί ή μείωσις άμα ουτε ή άλλοίωσις ουτε ή κατά τόπον
μεταβολή, τό δ' ουν λεγόμενόν εστίν, δτι κάν τό άπιόν έν τ η φθίσει καί
τό προσών έν τ η αυξήσει με|γέθη οντά έπ' άπειρον έστι διαιρετά, αλλ' 277>·
30 ουκ ανάγκη την άποχώρησιν καί την πρόσθεσιν κατά έλάχιστα γίνεσθαι·
άλλα άθρόον ποτε άπεισι καί άθρόον προστίθεται, ουκ άρα τψ κατ'
δλίγον λανθάνει ταΰτα ημάς έπ' άπειρον, ώς φασι, μειούμενα ή αυξόμενα.
εί δ έ , ώς ειπεν, εστι τι καί τό μέσον, έν ψ ίσταται τά αυξόμενα,
δταν άπολάβη τό μέτρον, οόκ ανάγκη έπ' άπειρον αΰξεσθαι ή έπ' άπειρον 5
35 μειοΰσθαι. κάν γάρ τρέφηται έν τ ψ μέσψ, άλλα άλλο τό τρέφεσθαι έστι,
καί άλλο τό αϊίξεσθαι, δήλον δέ, ort κάν άθρόον άφηρέθη τι της πέτρας
μέρος, άλλ' έκάστη ρανίς εδρασέ τι πάντως είς την πέτραν άσθενεστέοαν
ποιοΰσα, καί τών νεωλκών έκαστος εισήγαγε την καθ' εαυτόν δυναμιν τ η
δλη. καί ή της πέτρας διάστασις ποτε μίν καί κατ' όλίγον άνεπαισθή-
τι σπεύδουσι το έναντίον, άφ' ou καί δνομάζονται, γένεσις μεν από τοΰ 277··
ό'ντος, αυξησις δέ από της προσδέσεως, και λεύκανσις απί> τοΰ λευκού,
καί αναφορά από τοΰ άνω. δτι δέ μη έ'στι συνεχής ή κατά την
άλλοίωσιν κίνησις, δείκνυσι χαί έκ της έναργείας· δ γάρ λίθος έν πολ-
5 λψ χρόνψ ού'τε σκληρότερος γίνεται οίίτε μαλακώτερος, αλλ' 40
" ο ό δ έ έκα'στης ήμέρας άπορρεΐ τι αυτοΰ," ώς φησιν Ευδημος· " έ ν πολλοίς
γάρ ετεσι πλείων εσται ή απόρροια τοΰ σώματος, αφ' ου άπορρεΐ, καίτοι
διαμένοντα, φησί, φαίνεται πολλά και μικρά π α μ π λ η θ ή χρόνον άψαυστα
κείμενα."
10 Μνημονεύσας δέ του λίθου ώς ουκ αλλοιουμένου συνεχώς, επάγει,
δτι καί κ α τ ά το φ έ ρ ε σ θ α ι , τουτέστι κινεΐσ&αι κατά τόπον, ουκ εστι
κίνησις τω λι'Οω συνεχής καί άνέκλειπτος. κάν γάρ αί αυξήσεις και 45
αλλοιώσεις λελήθασιν ήμας, αλλ' δ γε λίθος ου λέληθεν ήμας ότέ μέν
κάτα> φ ε ρ ό μ ε ν ο ς , ότέ δέ μ έ ν ω ν έπί της γης. δλως δέ ή γ η καί
15 κα&όλου πάντα τά υπό σελήνην (κοινώς γάρ έπί πάντων δείκνυσιν, δτι οόκ
εστίν αυτοΐς συνεχής ή κατά τόπον κίνησις), ε{ όραταί ποτέ τινα αυτών
έν τ ο ι ς ο ί κ ε ί ο ι ς τ ό π ο ι ς , ά ν ά γ κ η μ ή χινεΐσθαι αυτά τότε κατά τόπον,
καί δείκνυσιν αδτο ούτως· τά φυσικά πάντα σώματα μένει μέν έ ν τοις
οίκείοις τόποις. κινείται δέ κατά φύσιν μέν έπί τους οικείους τόπους, 50
20 παρά φυσιν δέ χαί βία έκ τούτων, ει τινα άρα αυτών έν τοις οίκείοις
ειή ποτέ τόποις, ταΰτα άδυνατον κατά τόπον τότε χινεΐσθαι. ε? γάρ
άνάγκη το κινουμενον ή βία: ή κατά φυσιν κινεϊσθαι, ουδετέρως δέ ταΰτα
κινείται κατά τόπον, τά έν τοις οίκείοις όντα τόποις οόδ' αν κινοΐντο κατά
τόπον, χαί συμπεραίνεται λοιπόν τά δυο πρώτα τμήματα της διαιρέσεως,
25 ων τό μέν μ ή πάντα ήρεμεΐν αεί έκ της έναργείας χατεσκεύασε. | το 277 ν
δέ μ ή πάντα άεί κινεϊσθαι καί προσκατεσκεύασεν.
ποτε δε κινείται, δεύτερον έπάγει τοΊί λόγφ το μάχεσΟαι τοις φανεροΐς 277ν
τον ταύτα αμφισβητούντα, καί κατά τί, προσέθηκεν. εί γαρ μή έ'στι το
ποτε μεν ήρεμεΐν ποτέ δε κινεΐσΟαι, ουτε ή αίίίησις ουτε ή βίαιος εσται
κίνησις, αλλά και γένεσις αναιρεθήσεται και φθορά, καί σχεδόν πάσα κί-
5 νησις καί ή κατά φύσιν και ή παρά φύσιν, ώς μαθησόμεθα. εί ουν φα-
νερόν, οτι καί αίίςησίς έστι καί βίαιος κίνησις και άλλαι μεταβολαί, δήλον 20
οτι τοις φανεροΐς μάχεται αναιρών το ποτε μεν ήρεμεΐν τινα των όντων,
ποτε δε κινεΐσΟαι. και οτι μεν βίαιος ουκ εσται κίνησις, έ'δείςε δια του
e? μ ή κ ι ν ή σ ε τ α ι π α ρ ά φ ύ σ ι ν η ρ ε μ ο ύ ν π ρ ό τ ε ρ ο ν το γάρ βία κινού-
10 μενον παρά φυσιν κινείται, το δε παρά φυσιν κινούμενον έκ του οικείου
και κατά φύσιν αυτιίϊ τόπου, έν ω πέφυκεν ήρεμεΐν, έςίσταται· εί ουν μή
πρότερον ήρεμοΰν κινείται, ουκ S.v εί'η παρά φύσιν καί βίαιος κίνησις. πώς 25
δέ ή αύ'ςησις έκ της τοιαύτης θέσεως αναιρείται, δοκεΐ παραλιμπάνειν.
καλώς δε ί Άλέςανδρος και τούτο διά τοΰ αύτοΰ δείκνυσΟαί φησιν. ου
15 γάρ εσται αΰςησις, ε? μή κινήσεται παρά φύσιν το ηρεμούν πρότερον· ή
γάρ τροφή ήρεμήσασα πρότερον, είτα άλλοιωΟεΐσα, αναφέρεται είς τους
άνω τόπους και τους πλάγιους, εις ους ου πεφυκε φέρεσΟαι κατά φύσιν,
καί έςομοιωθεΐσα προσκρίνεται, καί οταν πλείων f¡ του άπορρεύσαντος,
αυξεσθαι ποιεί το δεςάμενον. εστι δε καί από των πρότερον ρηθέντων so
20 δεικνύναι, οτι εί μή έ'στι μετά κίνησιν ήρεμεΐν, ουκ έ'στιν αύ'ςεσΟαι. το
γάρ αυξόμενον ουτε συνεχώς αυςεται ουτε συνάπτει r¡r¡ μειώσει την αυςησιν,
r
Λ ϊ ff V\0 ' * ' 5 Ϊ Ο r Vf- V λ fr \
αλλ οταν ελι}γ( εις τον ορον, εφ ον η αυςησις εσπευδεν, ισταται, και
τότε μεταβαίνει έπί τήν μείωσιν. ώστε διά μεν της αυξήσεως αναιρείται
το τό κινούμενον παν αεί κινεΐσθαι, διά δε της βίαιου κινήσεως το παν
25 το ήρεμοΰν αεί ήρεμεΐν. oò μόνον δε ή αυςησις καί ή βίαιος κίνησις
αναιρείται, εί μή είη τινά δυνάμενα παρά μέρος ήρεμεΐν τε καί κινεί-8δ
σθαι, αλλά καί γένεσις αναιρείται καί φθορά, ως φησιν, υπό τούτου τοΰ
λόγου· ώς γάρ το αυςόμενον κινείται τότε τήν κατά το αΰ'ςεσθαι κίνησιν,
ήν ουκ έκινεΐτο προ τοΰ αυςεσόαι, ουτω καί το γινόμενον καί φΟειρόμενον
30 τό τε γάρ αυξόμενον, εί καί προ τοΰ αυςεσΟαι τήν αυτήν έκινεΐτο κίνησιν,
ήν καί δτε αΰςεται, ήτοι ουδέ νΰν τήν αυςητικήν κινείται, ώστε ουδέν
αΰςεται αυξόμενον, ή καί πρότερον ήν αυςόμενον, δτε ουπω ηυςετο. καί
τά γινόμενα ομοίως καί φί)ειρόμενα εχει καί αρχήν της γενέσεως καί 40
παΰλαν, οταν γένηται, καί έπί της φθοράς ομοίως· ώστε εί αεί δεΐ κι-
35 νεΐσθαι τά κινούμενα καί αεί ήρεμεΐν τά ήρεμοΰντα, οίίτε αυςησις οίίτε
μείωσις οίίτε γένεσις έ'σται οίίτε φθορά. αί γάρ κατά ταΰτα μεταβολαί καί
από ήρεμίας ά'ρχονται της κατ' αυτά καί τέλος εχουσιν, ετι δε δ μή δύ-
ναται γενέσθαι, ουδέ τήν αρχήν γίνεται· ου δέ ουχ ώρισται ή γένεσις
ουδε έ'στιν αυτό έπί τέλος έλθεΐν, τοΰτο ου δύναται γενέσθαι· το γάρ γε-
40 νόμενον Γσταται καί παύεται της κατά τοΰτο κινήσεως. 45
"Ετι δέ γένεσιν καί φθοράν αναιρεί ó λόγος δ άναιρών τήν παρά φύσιν
2 9 p o s t έκινεΐτο a d d . τοτε a
κίνησιν· ή γάρ τίνων γενεσις άλλων έστί φθορά· φθείρεται δέ εκαστιν 277»
ουκ έν τ ψ κατά φύσιν μένον, αλλά - α ρ ά φυσιν κινούμενον. αλλά καί έν
τ ψ γινομενω »καστον ουκ εχει την οίκείαν χ ώ ρ α ν . διό καί λύεται τά γι-
νόμενα. τό δέ γ ε ν ε ώ ν οδν και φθοράν άναιρεΐ ούτος δ λόγος
5 δύναται, ώς ίσον είρήσθαι τ φ "ετι γένεσιν καί φθοράν αναιρεί ούτος ó
λόγος ó λέγων μή μεταβάλλειν ές ηρεμίας είς κίνησιν και έ* κινήσεως είς so
ήρεμίαν'. εσται γάρ τό τε γινόμενον πάν έπ' άπειρον γινόμενον καί το
φθειρόμενον ομοίως· οδτω δ' äv αδύνατον ει'η ή γενέσθαι τι ή φθαρήναι.
εί δέ γένεσιν καί φθοράν ούτος ó λόγος αναιρεί, καί πάσαν άν ε ΐ η κίνησιν
10 άναιρών, ?να μή καθ' ίκαστον είδος της κινήσεως ήτοι της μεταβολής
διατρίβωμεν· το γάρ κινεΐσθαι κοινώς λεγόμενον σ χ ε δ ό ν πασι γίνεσθαι
και φθείρεσθαι δοκεΐ. où γάρ δή τοδτο ή ν ακριβώς ειπείν, δτι πασιν
ουτω δοκεΐ. την δέ αίτίαν του πασι σχεδόν | δοκοΰντος ή του τό κινεί- 278Γ
σθαι σχεδόν γίνεσθαί τι καί φθείρεσθαι είναι (δύναται γάρ καί οδτω το
15 σ χ ε δ ό ν συνταχθήναι), αυτός έπάγει κοινήν έπί πα'σης κινήσεως, έπειδή
γάρ πάσα κινησις καί πάσα μεταβολή εκ τίνος εις τι (ά'λλου γάρ μετ'
άλλο), είς 8 μέν μεταβάλλει, γίνεται τούτο, είτε κατ' οόσίαν οίον άνθρω-
πος, είτε κατά ποσότητα οίον μείζων ή έλάττων, είτε κατά ποιότητα
λευκός ή θερμός· εί δέ κατά τόπον ή μεταβολή, το μεταβα'λλον oò γίνε- &
20 ται τό είς δ μεταβα'λλει, τουτέστι τό άνω ή τό κα'τω ή δλως δ τόπος,
αλλά γίνεται έν τούτψ. ίί ου δέ μεταβάλλει ή ές οόσίας ή μείζονος ή
λευκοΰ, φθείρεται τούτο· άνθρωπος γάρ φθείρεται καί μείζων καί λευκός,
δταν είς τάναντία τούτοις μεταβάλλη. εί δέ áx τόπου, φθείρεται έντεΰθεν
το έκεΐθεν έξιστάμενον. καλώς οδν εΤπεν, δτι ó γένεσιν καί φθοράν άναι-
25 ρών λόγος καί χίνησιν αναιρεί π ά σ α ν αυτός δέ τούτο μεν παρήκεν ώς
έναργές συμπεράνασθαι, τό δέ τ-Q αναιρέσει του τά μέν αεί κινεΐσθαι ίο
(εως άν η δηλονότι), τά δέ αεί ήρεμεΐν έπόμενον τούτο έπάγει λέγων·
ώστε δηλονότι τά μέν κινείται τά δέ η ρ ε μ ε ί έ ν ί ο τ ε . λέγει δέ,
δτι εστι τινά, α παρά μέρος κινείται και ηρεμεί καί ουκ αεί το ετερον·
30 δήλον γάρ δτι καί τά ένίοτε κινούμενα ένίοτε ηρεμεί καί τά ένίοτε ήρε-
μοΰντα ένίοτε κινείται, και οίίτε τά ένίοτε κινούμενα χ ρ ή νομιζειν αεί κι-
νεΐσθαι οίίτε τά ένίοτε ήρεμοίϊντα αεί ήρεμεΐν, άλλ' ά μ φ ω ποτέ μέν κινεΐ-
σθαι, ποτέ δέ ήρεμεΐν. ι»
τρίτον εις το - à μεν αεί Ακίνητα είναι τά δε αεί κινούμενα, τά δε άμφο- 278"·
τερων μεταλαμβάνειν, έλεγξα; το πρώτον τμήμα το λέγον τά τε κινούμενα
αεί κινεΐσ&αι καί τά ήρεμοΰντα αεί ήρεμεΐν, μηδέν δε από του κινεΐσβαι 25
ε?ς το ήρεμεΐν ή από του ήρεμεΐν εις το κινεΐσδαι μεταβάλλειν, και μελ-
5 λων επί το δεύτερον μετιέναι τμήμα τούτου του διαιρετικού το λέγον πάντα
τά οντα ποτέ μεν κινεΐσ&αι ποτέ δε ήρεμεΐν, και προβαλλόμενος είς έ'λεγχον
αυτό, πάλιν έπί την ές άρχής διαίρεσιν έπανερχεται ύπομιμνήσκων τε
ήμας καί των προτέρων της διαιρέσεως τμημάτων καί τινα και προσεςευ-
πορών τοις προτέροις πρδς αδτά ρη&εΐσιν. μετά δε τά νυν διορισ&εντα,
10 φησίν, α ρ χ ή ν π ά λ ι ν ποιητεον την αυτήν, ήνπερ ήρξάμε&α πρό-80
τ ε ρ ο ν , καί την διαίρεσιν την αυτήν έπαναληπτεον, ήν έκτίΟεται μεν σαφώς,
έλλείπουσαν δε svi τμήματι τ φ προσεχώς έλεγχόέντι και δια τοΰτο ί'σως
νυν παραλειφΟέντι· τοΰτο δέ ήν το λεγον τά μεν αεί κινεΐσ&αι των όντων
τά δε ήρεμεΐν, τά δε ποτέ μεν κινούμενα καί ποτε ήρεμοΰντα μή εΓναι.
15 δύναται δε καί δια τούτο παραλελεΐφΟαι τοΰτο νΰν, δτι ομοίως αδύνατον
έστι τω πάντα αεί κινεΐσδαι ή πάντα αεί ήρεμεΐν, καί ομοίως έκεί-
νοις αναιρείται, ώς προελ&ών έρεΐ. 8δ
20 " Προς τους πάντα ήρεμεΐν λέγοντας ύπαντών πρότερον άρρωστίαν έ'λεγεν
διανοίας τό άφεντας τό οίκεΐον τών αισθητών κριτήριον, την αί'σ&ησιν, δια
λόγων πειρασΟαι άναιρεΐν τά rfl αίσ&ήσει φαινόμενα, καί οτι ó την κίνη-
σιν άναιρών ου περί μέρους τινός, ώς δοκεΐ, τών φυσικών της κινήσεως
αμφισβητεί, αλλά περί πάσης της φυσικής συστάσεως, εΐπερ ή φύσις κι-
25 νήσεώς έστιν άρχή. καί οτι ου την φύσιν μόνον αναιρεί καί τά φυσικά, 60
αλλά καί τάς τέχνας πάσας καί τάς έπιστήμας τάς μέν κινήσει χρωμένας
έν τοις εργοις, τάς δέ κίνησιν δμολογούσας είναι καί δια κινήσεως τάς
αιτίας τών γινομένων αποδίδουσας· καί έπί πασιν οτι ουδέ εστι τ«ί φυσικιί)
λόγος προς τον άναιροΰντα τήν κίνησιν, διότι την αρχήν τών φυσικών
3 0 αναιρεί, νΰν δέ πάλιν άναλαβών τον προς έκείνους λόγον προστί&ησιν, οτι
καί τοις άναιροΰσι τήν κίνησιν Ιπεται τό κίνησιν εΐναι· κάν γάρ αληθές
ή δ φασιν, | δτι το ον ά'πειρόν τε καί ΐίκίνητόν έστιν, ώς ίστόρησεν έν 278 ν
τ ψ π ρ ώ τ φ τήσδε της πραγματείας Μέλισσον τί&εσ&αι, αλλ' ου φαίνεσ&αί
γε τοΰτο ούτως έχειν κατά τήν αί'σ&ησιν, αλλά πολλά τών όντων κινεΐ-
35 σ&αι δοκεΐ. εί δέ έστι δός<* ψευδής καί φαντασία, δήλον ώς καί κίνησις
έ'στιν. ή τε γάρ φαντασία (μονή) της κατ' ένεργειαν αίσόήσεως καί ή
δόξα συγκατάθεσις φαντασίας, κα! ή αΐσθησις δέ κίνησις κα! διά κινήσεως. 278 ν
ε?πών δε ε ί π ε ρ oSv ε σ τ ι δ ό ξ α ψ ε υ δ ή ς προσέθηκε το ή ολο>ς δόξα·
oò γάρ ή ψευδής δόξα χαί φαντασία κινήσεις, διότι ψευδείς· πάσα γαρ
φαντασία χαί δόξα κίνησις. ώστε χαί οί ούτως αποφαινόμενοι, ει χαί
5 α λ η θ ή έ'λεγον, έτίθεντο δε το φαινόμενον αΰτοΐς χαί δοκούν, έκινοΰντο.
δι' ών άρα άπεφαίνοντο κίνησιν αναιρουντες, ήκολουθει αυτοΐς το είναι
κίνησιν."
Οδτω μεν ουν δ 'Αλέξανδρος καί αυτοΐς τούτοις τοις ρήμασιν έξηγή-
σατο τα προκείμενα· έπιστάσεως δέ, οιμαι, άξιόν έστι, πώς ε? κατά άλή- ίο
10 θειαν ούτως έ χ ε ι , ωστε ακίνητον εϊναι το ον, οδ φαίνεται κατά τήν α ϊ -
σθησιν ούτως, αλλά κινείται πολλά των όντων, πώς γάρ r(¡ αλήθεια ή
αίσθησις ή αληθής οίντιφθέγγεται; ετι δε εί κατά αλήθειαν ούτως εχει,
ώς λέγουσι, πώς ψευδής έστι δόξα; ώς γάρ τοις προτέροις έπόμενον εΐ-
ρήσθαι δοκεΐ τό ε ' π ε ρ ou ν ε σ τ ι δόξα ψ ε υ δ ή ς , μήποτε ουν τοις μεν
15 περί Μέλισσον αληθώς λέγειν ακινητον το ον συγχωρεί, τήν δε φαινο-
μένην τ η αίσθήσει κίνησιν ψευδώς ύποθέμενος δοξάζεσθαι ώς ακόλου-
θον τ ψ αληθές είναι τό μ ή κινεΐσθαι το ον (εί γαρ τούτο Αληθές, ψευδός 15
τό κινεΐσθαι), περιτρέπει τον λόγον αότοΐς συναγων, δτι εί άληθές τό ακι-
νητον είναι τό ον, εστι κίνησις. καί οιμαι τοιαυτην ειναί τίνα τήν του
20 λόγου συναγωγήν· ε? αληθές το ακινητον είναι το ον, ψευδής έστι δόξα
τών οίομένων φαίνεσθαι κατά τήν αισθησιν πολλά τών όντων κινούμενα,
εί δε εστι ψευδής δόξα, χα! κατ' έκείνους εστι δηλονότι το μ ή ον, εί δέ
εστι το μ ή ον, εστι το κενόν, εί δέ τοΰτο, εστι κίνησις. ανάπαλιν γάρ
ούτος ο λόγος οδεύει τ ψ παρ' έκείνων έρωτ(υμένψ. έπειδή γάρ τό μ ή ον 20
25 έν τ ψ ό'ντι φασίν οόκ εστίν, ουκ αν ε ί η το κενόν, εί δέ το κενόν μ ή εστίν,
ουκ εστι κίνησις· ανάγκη γαρ ή δια πλήρους ή διά κενοΰ κινεΐσθαι· το
δέ διά πλήρους αδύνατον, εί ουν εστι ψευδής δόξα, εστι το μ ή ο ν εΐ δέ
εστι τό μ ή civ, ουκ αναιρείται το μ ή ον· του δέ κενού οντος ουκ αναιρεί-
ται ή κίνησις. είς ταυτην δέ μ ε τήν εννοιαν τής έξηγήσεοις Ινήγαγε τό
30 μ ή S.V μάτην τον 'Αριστοτέλη ειπείν ε ί ' π ε ρ ουν έ'στι δόξα ψ ε υ δ ή ς , χα!
τότε έπαγαγεΐν τό ή ο λ ω ς δ ό ξ α . άλλά πώς εί δόξα χα! φαντασία εστι, 25
καί κίνησις εστι φυσική κα! σωματική, περί ής νυν ζητοΰμεν; ου γάρ είσιν
έκεΐναι κινήσεις κατά τον 'Αριστοτέλη, ταυτην δή τήν έ'νστασιν καλώς
ελυσεν ó 'Αλέξανδρος ειπών κίνησιν είναι τήν αί'σθησιν, τήν δέ φαντασίαν
35 μονήν τής κατ' ένέργειαν αίσθήσεως χα! τήν δόξαν συγκατάθεσιν τής
φαντασίας, εί ουν εστι δόξα, εστι φαντασία κα! ένέργεια αισθητική, ει δέ
αυτη, κα! φυσική κίνησις. " ε ί δέ κα! ποτέ μεν ουτω, φησί, ποτέ δέ ά'λλως
δοκεΐ περί τίνων τοις άνθρώποις (κα! γάρ άνακυκλεΐσθαι τάς περί τών so
όντων δόξας έν τοις άνθρώποις τ φ Άριστοτέλει δοκεΐ), και ούτως εστι κί-
40 νησις τ ψ καθόλου τό δοξάζειν μ ή γίνεσθαι χωρίς κινήσεως, ε ί γε έπ!
φαντασία, αυτη δέ επί αισθητική κ ι ν ή σ ε ι " · και συνάγει καλώς, οιμαι, λοιπόν 278ν
ένταυ&α τον λόγον ó 'Αλέξανδρος ούτως· α εί μηδέν κινείται των όντων
μηδέ εστι κίνησις, φαίνεται δέ κινείσΟαί τινα, φαντασία ε σ τ ί ν si δε φαν-
τασία έ'στι, κίνησις εστι και κινείται τινα των ό ν τ ω ν εί άρα μηδέν των
5 όντων κινείται μηδέ εστι κίνησις, εστι κινησις." καί ή περιτροπή του 35
λόγου έκ των κειμένων, πλην οτι αντί της ψευδούς δόξης την φαντασίαν ó
'Αλέξανδρος έ'λαβεν. έπιστήσαι δέ / ρ ή , οτι σαφώς ó 'Αριστοτέλης είπεν
εν τούτοις, οτι ή φαντασία καί ή δόξα κινήσεις τινές είναι δο-
κοΰσι καί ουχί κινήσεσιν άκολουδουσιν, εί μ ή άρα το δ ο κ ο υ σ ι προσκει-
10 μενον το κατά δόςαν άλλων είρήσδαι σημαίνει.
Ε ι π ώ ν δε ταύτα προς τους πάντα ήρεμεϊν λέγοντας έπάγει καί τών
Γίρότερον είρημένων τινά μετά πλείονος διαρθρώσεως. διδάσκει δε ημάς
τών γνα>σεων την διαφοράν, οτι ή μεν Ιστιν αυτόπιστος καί άπιστος ου 40
δεομένη δια αιτιώδους λόγου το πιστόν λαβείν, τοιαΰται δε είσιν αί άμεσοι
15 λεγόμεναι προτάσεις αί από κοινών εννοιών είλημμέναι, ή δε τίς έστι
γνώσις την πίστιν διά μέσου του αιτιώδους λόγου λαμβάνουσα· τοιούτος
δε έστιν έν τοις συλλογισμοίς ó μέσος ορος. καί δήλον οτι κρεάτων
έστίν ή αυτόπιστος καί έναργής γνώσις της του αιτιώδους λόγου δεομένης.
καί γαρ κατά μεν την έναργή γινώσκομεν ήδη καί β έ λ τ ι ο ν έ'χομεν ή
20 κατά το δεΐσδαι λόγου καί αίτιας, κατά δέ την έτέραν ζητοΰμεν έτι καί 45
πίστεως δεόμεθά τίνος, οταν ουν τών αυτοπίστων αίτιας καί λόγους ζη-
τώμεν, της βελτίονος γνώσεως την χείρονα σπουδάζομεν άνταλλάςασθαι διά
το άγνοεΐν, τί μεν το βέλτιον, τί δέ το χείρον εστίν έν ταϊς γνοίσεσιν, καί
τί μεν το πιστον άφ' έαυτοΰ, τ ί δέ το μ ή τοιούτον, άποδεικνύντος γοΰν,
25 φασί, γυμναστικώς τίνος κατά τον Ζήνωνος λόγον έκ της έπ' άπειρον δι-
χοτομίας, οτι ούκ αν ε ί η κίνησις, Διογένης παρών άναστάς έβάδισε, τούτο
εκείνο τό του 'Αριστοτέλους συμβουλεύων, έν οίς έ'χομεν αυτόπιστον γνώσιν 50
μ ή δεΐσΟαι περινοίας λογικής, αγνοεί δε, φησίν, ó τοιούτος καί τα οικεία
τών πραγμάτων κριτήρια, ώσπερ γαρ ó έπί της τών νοητών γνώσεως
30 κριτήριον τήν αίσβησιν προβαλλόμενος άτοπος έστι καί παραλλάττει, ουτω
καί ó έπί τών αίσ&ητών τήν αι'σΟησιν εις κριτήριον άτιμάζων καί λόγον
ζητών, άτοπος αν ε ί η · αγνοεί δέ καί τ ο π ι σ τ ο ν κ α ί τ ο μ ή π ι σ τ ό ν , εί'
γε το πεπιστευμενον ζητεί, ζητήσει δέ ουτω πάλιν καί τό δια ¡ της 27!)··
ζητήσεως εύρεΟέν καί πιστω^εν, εί μ ή αυταρκες αύτω το πιστόν προς τό
35 μή ζητείν. αλλ' ουδέ αρχής προς μ ή άρχήν διαφοράν οιδεν ó περί τών
έναργών ζητών. ταύτη γάρ αί άρχαί τών μετ' αυτάς διαφέρουσι τω
αύτόπιστοι είναι καί μή δεΤσΟαι ζητήσεως, ομοίως δέ, φησίν, αδύνατα
λέγειν τοις πάντα ήρεμεϊν λέγουσι καί τους π ά ν τ α κινεΐσθαι λέγοντας
καί τους τ ά μ ε ν άεί κινεΐσθαι τών ό'ντων λέγοντας, τά δέ αεί ήρε- δ
40 μ ε ΐ ν , καί τήν αίτίαν της όμοιότητος έπάγει, δ'τι μία πίστις έπί πάντων
τούτων ικανή το όράσθαι των όντων ενια ποτέ μέν κινούμενα, ποτέ δε 27!)r
ήρεμοΰντα. τούτου γάρ οντος έναργοΰς ώ ς αδύνατα έκεΐνα π ά ν τ α έλέγχε-
ται. έν δέ τ η αναιρέσει και έκεΐνα τεθεικεν, α παραλέλοιπεν έν τ η προσε-
χ ε ΐ διαιρέσει, ε ι π ώ ν · ή τά μέν αεί κινεΐσ&αι, τά δέ άεί ήρεμεΐν·
5 καί τότε διά τοΰτο παραλιπών ίσως αυτά διά το ομοίως τοις άλλοις αναι-
ρεΐσθαι καί διά τ η ς αυτής έναργείας, δι' ής καί ούτος φανεράν είναι φησι ίο
την ομοιότητα.
p. 254Ij7 Τ ω ν δ ή κ ι ν ο ύ ν τ ω ν κ α ί κ ι ν ο υ μ έ ν ω ν ε ω ς τοΰ κ α ί ο ύ τ ω ς το
παν αυτό αυτό κινεΐν.
Προς την άπόδείςιν τοΰ τά μέν αεί ακίνητα είναι ( δ π ε ρ νΰν αυτός
35 άεί ήρεμεΐν εΐπεν, ού κυρίως τοΰ ήρεμεΐν έπί των άεί ακινήτων λεγομέ-
4 άεί ήρεμεΐν aA: ήρεμεΐν F M : ήρεμεΐν del Aristoteles 5 τούτο ex τοΰ corr. A 1
8 θεωρησαι A F M : θεορητέον (sic) a (cf. Arist. codd. FHI) 12 τό om. a
13 ώς aF 22 γενητά a 27 Εϋδημο;] fr. 73 p. 97,5 Spengel. 33 άπαν
Aristoteles έουτό aM
S I J I P L I C I I IN P F I Y S I C O R U M V I I I 4 [Arist. p. 2 5 4 b 7 ] 1207
1 μέν oiü., sed suppl. A ' G λέγιι/®ται Α : λέγεται F M 8 κινοΰντά τέ καί in mrg.
suppl. A 1 12 πρώτην] sc. διαίρείιν 13 αύτώι e x αύτά c o i r . A 1 18 προσ-
θείς, eraso priore σ A 2 2 τών δέ — κατά φύσιν ( 2 3 ) oui. A , in mrg. suppl. A 1
2 3 μέν] [jipïj a 2 4 τά δέ βία ο m. a 2 8 έν αϋτοϊς a 2 9 έν αύτοΐί A F M
3 1 αύτοΰ e x αύτοΰ Α : αύτοΰ Μ : έαυτοΰ a F εί om., sed suppl. supra A 1 3 2 post
•/ινοίτο add. οίον F ad άναρριχώμενον mrg. adscripta g l o s s a : άναβαΐνον είς ίίψο; άντερεϊ-
δον τοις κοσί καί ταϊς /εραίν ή άναα/άπτον Α 1 3 3 τούτω a : τοΰτο AFM
1208 SIMPLICII IN PHYSICORÜM VIII 4 [Arist. p. 254 b 7]
αυτό αύτο κινεΐν, ου μέντοι επειδή καί ταύτα υπό τίνος, δια τούτο ούχ 279 ν
6®' εαυτών.
έαυτό την έξουσίαν ε χ ε ι · εί γαρ του βαδίζειν καί του μ ή βαδίζειν, ώς όρώ- 280^
μεν εν τοις ζψοις τοίς αφ' εαυτών κινουμένου· ώς γαρ βαδίζει 9ελήσαντα,
οδτω καί Γσταται πάλιν, δταν Οέλη. ου μόνον δέ του στήναι κυρία τα αυτά
έστιν, αλλά και του τάς έναντίας κινηΟήναι κινήσεις, από των δεξιών έπί τά
5 αριστερά και εμπαλιν, καί έπί τών άλλων τοπικών διαστάσεων ομοίως, δπερ
αυτόδεν μεν ου προστέ&εικεν ó 'Αριστοτέλης, ένεδείξατο δε αυτό έπί του
πυρός ειπών· ώ σ τ ε ε ί έ π ' α υ τ ω το άνω φ έ ρ ε σ ό α ι τ ω π υ ρ ί , δ ή λ ο ν so
δ τ ι και το κ ά τ ω . καί δια τών έξης δε το αυτό ένεδείξατο ε ι π ώ ν άλογον
δε καί το μ ί α ν κ ί ν η σ ι ν κ ι ν ε ΐ σ ί ) α ι μ ό ν η ν ύφ' έ α υ τ ώ ν , ε ί ' γ ε έ α υ τ ά
10 κ ι ν ο ΰ σ ι ν , ώς τών έξ έαυτών κινουμένων μή μίαν και άπλήν, αλλά
πλείους και τάς έναντίας δυναμένων κινεΐσδαι. " τ ο δ ε άλογον δ έ , φησίν
'Αλέξανδρος, άντί του 'άλογον γαρ' ειρηται, ώς την α?τίαν έπάγον του
προρρη&έντος".
Εΐτα τρίτον έπιχείρημα έπάγει δεικνύς, δτι τά τών στοιχείων σώματα
15 τάς κατά φύσιν κινήσεις ου κινείται υφ' έαυτών. δ δέ συλλογισμός τοι- 3ό
ούτος· τά στοιχεία συμφυή προς έαυτά έστι και συνεχή κυρίως, αλλ' οόχ
ούτως ώς καί τά κατά άφήν πλησιάζοντα συνεχή καταχρηστικώς λέγεται·
τά συνεχή κυρίως έαυτοϊς άπαί>η υφ' έαυτών έστι (και τοΰτο υπέμνησεν
έκ του αντικειμένου· καί)' ο γάρ κεχιΰρισται το ποιούν καί το πάσχον,
20. ταυτ"(| τό μεν πέφυκε ποιεΐν, το δέ πάσχειν)· τά δέ άπα&ή υφ' έαυτών
ουκ άν κινοΐτο υφ' έαυτών· το γάρ κινεΐσ&αι πάσχειν τί έστι. καί το
συμπέρασμα δηλον, δτι τά στοιχεία οόκ äv κινοΐτο υφ' έαυτών. καί προσέ- 40
θηκεν δτι ο υ δ έ ά λ λ ο σ υ ν ε χ έ ς ο υ δ έ ν , είκότως, ειπερ καί τά στοιχεία
διά τό συνεχή είναι άπα&ή υφ' έαυτών έστι· τά γάρ ποιοΰντα καί πά-
25 σχοντα ου συνεχή είναι, αλλά απτεσί>αι αλλήλων ανάγκη, ώς εδειξεν έν
τ<ΰ προ τούτου βιβλίω* κεχώρισται γάρ rfl ουσία τό ποιούν του πάσχον-
τος, εί'περ τό μεν δυνάμει τό δε ένεργεία έστί. το δέ δυνάμει τι ον άλλο
τί έστι κατ' ένέργειαν· ποιεί γάρ το πυρ είς τον αέρα δυνάμει οντά πυρ,
ένεργεία. δέ άέρα. " π ώ ς ουν, φησίν ó 'Αλέξανδρος, τά ζφα έαυτά κινεί tó '
30 συνεχή όντα;" καί λύει προχείρως, δτι το κινούν έν τοις ζωοις ουκ εστι
συνεχές τιΰ κινουμένψ· ουτε γάρ σώμα ή ψυχή ουτε ποσόν δλως· διό
ουδέ άπτεται αλλήλων, καί είπεν καί ó 'Αριστοτέλης προ όλίγου, δτι
ωσπερ έν τοις πλοίοις, ουτω καί έν τοις ζψοις διγιρημένον έστί φύσει τό
κινούν καί το κινούμενον. δτι δέ α ν ά γ κ η ό ι / ) ρ ή σ ί ) α ι το κ ι ν ο ύ ν προς
35 το κινούμενον, έναργώς όράται έπί τών αψύχων, δταν υπό έμψυχων ταύτα
κινήται. καί τά έμψυχα δέ, φησίν, υπό τίνος αεί κινείται· παν γάρ το όο
κινούμενον όπό τίνος κινείται, καί έ'στιν άλλο το κινούν διηρημένον του
κινουμένου καί ου συνεχές αυτω, οτι μηδέ την αρχήν ποσόν, καλώς δέ
οιμαι έπέβαλεν ó 'Αλέξανδρος, δτι τό α λ λ ά σ υ μ β α ί ν ε ι καί ταύτα ύπό
- i v i ? αεί κ ι ν ε ΐ σ & α ι δύναται μή περί των έμψυχων είρηκέναι, αλλά περί 280Γ
των κατά φύσιν κινουμένων· και γαρ και ταύτα δειχ&ήσεται υπό τίνος την
κατά φύσιν κίνησιν κινούμενα, καν μη όραται το κινούν αυτά ταύτην την
κίνησιν, ώσπερ όραται το κινούν την βία toy κίνησιν. ώς γάρ έπί τούτων
5 όρώμεν | διηρημένον το κινοΰν καί το κινούμενον, ουτω καί τά φυσικά 280ν
σώματα τάς κατά φύσιν κινήσεις ύπό διηρημένων αιτιών δειχθήσεται κι-
νούμενα. καί τούτο, φησί, γ έ ν ο ι τ ο α ν φ α ν ε ρ ό ν δ ι α ι ρ ο ΰ σ ι τάς κινη-
τικά; αίτιας· δείςει γάρ, οτι των κινούντων τά μεν έχόμενα των κινου-
μένων κινεί αυτά τ-β á'ffl» τά δε τ ψ ποιήσαι ένεργεία το πρότερον ον
10 δυνάμει, ο γενόμενον ένεργεία ές αέρος, εί τύχοι, ύδωρ και μή δυνάμενον 6
ετι μενειν έν τω του αέρος τόπο) επί τον του ύδατος οίκεΐον φέρεται τρόπον
τινά υπό τοΰ ποιήσαντος αυτό υδωρ φερόμενον.
ταύτας οΓεται μάνας την κίνησιν γίνεσθαι. ειπών δε δταν έ ' / η την αρχήν 280 ν
την τοιαύτην έν έαυτω, προσέθηκε και ταύτην μ η κ α τ ά συμβεβηκός.
κδν γαρ το ποιόν δυνάμει και ποσόν ή δυνάμει, αλλ' εις το ποιον μετα-
βάλλει καθ' αυτό, καθ' 8 δυνάμει ποιον έστιν. επειδή δε και δυνάμει
5 ποσόν ήν, ε ι τις λέγοι tò δυνάμει ποσόν είς το ποιόν μεταβάλλειν, κατά
συμβεβηκός ή τοιαύτη μεταβολή, δτι συνέβαινεν αυτω ζ αϊ ποσόν είναι 3δ
δυνάμει, καθ' αυτό δε το μεν δυνάμει ποιον είς ποιόν μεταβάλλει, το δε
δυνάμει ποσόν εις ποσόν, ή δέ παράλλαςίς κατά συμβεβηκός γίνεται.
Τίνα μεν ουν έστι τά κατά φύσιν κινητά, άποδεδωκε δια των είρη-
10 μένων επί των τριών κατηγοριών ποιησάμενος τον λόγον. οόκέτι δέ προσέ-
θηκε τίνα τά παρά φύσιν έστί κινητά έπί τών τριών κατηγοριών, έπΐ
μεν γαρ τών κατά τόπον, έπεί εστίν έκάστω τών σωμάτων καί κατά φύσιν
και παρά φύσιν κίνησις κατά τόπον ή είς τον Ιναντίον τω κατά φύσιν, *ο
δήλά έστι τά κινητά κατά τόπον παρά φύσιν· ου γαρ έ χ ε ι τοΰ οίϊτω κι-
15 νεΐσθαι την αρχήν έν αυτοΐς. έπί δε αύςήσεως καί αλλοιώσεως ουκέτι
πρόδηλος ή παρά φύσιν κατά ταύτα κίνησις· ή καί τούτων ειπεν αυτός
έν τοις προλαβοΰσι τάς παρά φύσιν κινήσεις έπί μεν αυξήσεως τοΰ σίτου
μνημονεύσας του έν τοις καλουμενοις Άδώνιδος κήποις παρά φύσιν αυςο-
μένου δι' έπιτηδεόσεως τοιαύτης, δι' ο ουδέ τελειοΰνται, και οί θάττον
20 δέ δι' άκολασίαν ήβάσκοντες ή γηράσκοντες καί αυςοιντο áv καί μειοϊντο 45
παρά φ υ σ ι ν καί γαρ τήν κρασιν μεταβάλλουσιν είς το παρά φύσιν δ μεν
θερμότερος, ó δέ ψυχρότερος θάττον τοΰ δέοντος γινόμενος. ου περί
τούτων δέ νΰν ή ζήτησις αυτοί, άλλα περί τών απλών σωμάτων, υπό
τίνος κινούνται τάς κατά φύσιν κινήσεις, ειπών δε ποία τά φύσει κινη-
25 τικά καί κινητά παράγει λοιπόν έκεϊνα, ων ενεκεν έπί τοΰτον ή λ θ ε τον
λόγον, καί λέγει, οτι το πΰρ καί ή γ ή καί όλως τά άπλα σώματα κινούν-
ται μεν, δταν κινώνται πάντως υπ' άλλων, αλλά βία μεν, όταν παρά 50
φύσιν από τών οικείων τόπων έπί τους έναντίους κινώνται, φύσει δέ, οταν
είς τους οικείους τόπους, έφ' οδς πεφύκασι φέρεσθαι κατά φύσιν. αυτός
30 δέ εΤπεν· δταν ε ί ς τάς έαυτών ένεργείας δυνάμει ό'ντα πρότερον
μεταβάλη, τουτέστιν δταν ένεργεια γενηται, δπερ ήν πρότερον δυνάμει, καί
άπολάβτfi τάς οί/.είας ένεργείας. το γαρ πΰρ, δταν ενεργεία γενηται πΰρ,
δυνάμει ον πρότερον, τότε ένεργεί κατά τάς τοΰ πυρός ένεργείας καί κινεί-
ται τήν κατά φύσιν | τοΰ πυρός κίνησιν. ου λέγει ουν ε ί ς τ ά ς έ ν ε ρ - 281'
35 γ ε ι α ς είς το ένεργεία κατ' ουσίαν (τοΰτο γαρ γένεσις κατά φύσιν έστίν,
άλλ' οό κίνησις), άλλ' οταν γενόμενον υπό τίνος απολάβω τάς οικείας
ένεργείας, καθ' ας λοιπόν υπ' έκεινου κινείται κατά φύσιν έπί τον οίκεΐον
τόπον φερόμενον. τήν γάρ ένέργειαν καί κίνησιν ταύτην τήν επί τον οί- 281Γ
κειον τόπον ύπ' ¿κείνου osòójí>ott φησίν αυτω, ΰφ' ου καί τήν ουσίαν· χαί 5
τοΰτό έστι το υπ' εκείνου κινεΐσΟαι. ó δε 'Αλέξανδρος του; κατά φύσιν
τοις σώμασι τόπους ένεργείας αυτών είρήσΟαί φησι, τουτέστι τελειότη-
5 τας. " τ ό τ ε γάρ α δ τ ω δοκεΐ, φησίν, έ'καστον των σωμάτων ένεργεία βαρύ
ή κούφο ν είναι, όταν έν τ ω οι'κείω τ ό π ω γ ου γαρ πυρ ή υδωρ ή γη ή
αήρ δυνάμει λέγεται είναι προ του έν τοις οίκείοις είναι τόποις· εί γαρ
δυνάμει τι τούτων ή ν, οΰκέτι κινούμενα ήν, αλλά γινόμενα". αλλά ταΰτα
μεν ένεργεία έστι και εν αλλοτρίοις ο ν τα τόποις, τήν δε κατά τόπον τε- ίο
10 λειότητα τότε λαμβάνει, οταν ένεργη καί>' ο ε σ τ ί ν ένε'ργεια δε του κού-
φου το άνω φέρεσΟαι· φέρεται γαρ έπί τοΰτο, έν φ δυνάμει έστιν ώσπερ
το θερμαινόμενο ν κατά φυσιν άρα εστί καί ή έπί τήν τελειότητα κίνησίς
τε καί μεταβολή, ήτις τελειότης ήν έν —<¡> οίκείω τ ό π ω είναι, ώστε, εί
μή πλανώμαι, καί κατ' αυτόν ουχί ó τόπος δ οικείος έστιν ή οικεία ένέρ-
15 γεια, ώς ήρςατο λέγειν, αλλ' ή έπί τον τόπον τον οίκείον κίνησις. φύσει
ουν κινείται τά το είδος το οίκεΤον άπολαβόντα, καί)' ö ήν πρότερον δυ- 15
νάμει, καί συναπολαβόντα τιίϊ ένεργεία είοει τήν κατά το είδος ένέργειαν.
λέγει δέ πρώτον, πώς χαί)' έκάτερον των δυνάμει εις το ένεργεία γίνεται 281Γ
ή μεταβολή χαί υπό τίνος. δταν γάρ, φησιν, αμα η τδ ποιητικόν και τό
παίίητικόν, τό μέν πρώτον δυνάμει το ατελές υπό τοΰ ένεργεία οντος 50
μεταβάλλει προσεχώς είς το ένεργεία τό κατά την ¿ α ν , ο καΐ αδτό δυ-
5 νάμει πως έτι έστί κατά το Ιτερον δυνάμει τό μ ή π ω ένεργοΰν. τοΰ δε
ένεργεΐν τοΰτο τό δυνάμει, ώστε τελεως ένεργεία; είναι, εστι μεν και ή
εξις αίτια, αίτιος δε και δ το έμπόδιον αφελών, ως ρηβήσεται, και πρώ-
τον γε καί κυριώτατον αίτιον και τούτου το την εξιν έμποιήσαν. έν δε
τ η λέξει τ η λεγούση ά ε ί δέ δ τ α ν ά μ α το π ο ι η τ ι κ ό ν κ α ί παΟητικόν
10 ώ σ ι , γίνεται ένίοτε ένεργεία το δ υ ν α τ ό ν ¡ το έ ν ί ο τ ε εν τισι 281 ν
μέν άντιγράφοις μηδέ προσκεΐσθαί φησιν ó 'Αλέξανδρος, sai προσκείμενον
δέ άλη&είας ασφαλούς ένδεικτικόν έστι, πρώτον μέν οτι, κδν αμα ή το
ποιητικόν τφ παθητικφ, εί μή τελεως ένεργεία ή το ποιητικόν, ώστε καί
την εξιν εχειν καί άνεμποδίστως ένεργεΐν, οδ γίνεται ένεργεία; το δυνατόν.
15 τοιγαροΰν καί αδτος τό έ ν ί ο τ ε έξηγούμενος δ τ α ν δέ φησιν ο ύ τ ω ς εχη,
&ν μ ή τ ι κωλύη, ένεργεΐ καί ΟεωρεΓ. έπειτα έπι μέν των σωμά- 5
των καί σωματικών πα&ών αρκεί το γειτνιάσαι καί αμα γενέσ&αι τό ποιη-
τικόν τ ω παθητικψ προς το γενέσθαι ένεργεία τό δυνατόν, έπι δέ τών
μαδήσεων καί διδασκαλιών οδ* αυταρκες το αμα γενεάί)αι το διδάσκον και
20 το μανθάνον προς το το μέν διδάξαι το δέ μαδεΐν, εί μή χαί προαίρεσις
ε Γη καί χρόνος· ωστε χρεία της τοΰ έ ν ί ο τ ε προσθήκης, ά λ λ ' οτι μέν τό
έκ τοΰ προτέρου δυνάμει μεταβάλλον είς τήν εξιν υπ' άλλου πάντως μετα-
βάλλει τοΰ κατ' ένέργειαν οντος, πρόδηλον. τοΰτο δέ γενέσεως καί οΰπω ίο
κινήσεως της κυρίως έργον έστίν. δταν δέ, φησιν, απολάβω τήν εξιν,
25 έ ά ν μή τι κ ω λ ύ η , ένεργεΐ καί θεωρεί ήδη συνάπτων τ η £ςει τήν
ένέργειαν· εί γάρ υπό μηδενός κωλυόμενον μ ή ένεργοίη, ειη ¿tv έν α ν τ ι -
φάσει καί ο δ χ άπλώς έν α γ ν ο ί α , ώς γράφει ó 'Αλέξανδρος, εί γαρ
μεταβέβληκε μέν είς έπιστήμην καί έχει τήν τοΰ είδέναι ε ξι ν παρά τοΰ
διδάξαντος, μηδενός δέ έμποδίζοντος αυτω μή ένεργεΐ κατά το είδέναι,
30 ο δ χ άπλώς έν αγνοία; έστίν ó τοιοΰτος, αλλ' έν ά ν τ ι φ ά σ ε ι . είδώς
μέν καί)' δσον εχει τήν έπιστήμην, μ ή είδώς δέ καί)' δσον καί μηδενός ΐδ
έμποδίζοντος οδκ ένεργεΐ κατ' αδτήν. καί δήλον οτι το μέν ά π λ ώ ς έν
άγνοίοι είναι οδκ αδύνατον έστι, το δέ έν άντιφάσει είναι αδύνατον,
εί μέντοι είη γεγραμμενον, ώς έν τοις πλείστοις άντιγράφοις, καί ε στα ι
35 έν τ η ά ν τ ι φ ά σ ε ι κ α ί έν α γ ν ο ί α , το αδτό μέν πώς έστι τό λεγόμενον,
λέγει δέ δτι ó τήν εξιν εχων καί είδώς κατ' αδτήν, μηδενός δέ κωλύον-
τος μ ή ένεργών έσται έν τ η άντιφάσει, διότι καί έν αγνοία έστί καί έν
τ φ είδέναι. οΪδεν δέ καί ταύτην τήν γραφήν ó 'Αλέξανδρος, εί ουν αδύ- 20
νατον μή ένεργείν το τήν εςιν εχον παρά τίνος κατά την εςιν, ε? μηδέν 281 ν
αυτό κωλύοι, αλλά συνήπται r/j εςει ή ένέργεια καί ή κίνησις, ή ν κινείται
κατά τήν εξιν, είκότως δν λεγοιτο υπό τοΰ την εςιν αυτιϋ έμποιήσαντος
αυτό κινεΤσ&αι.
5 Ούτως ουν καθόλου τήν άπο των δύο δυνα'μει μεταβολήν είς το
ένεργεία δείξας καί τψ δευτερω δυνάμει συμφυή τήν ένεργειαν ύποδείςας,
εΐ μ ή τι κωλύοι, μετεισιν επί τα φυσικά σώματα καί δείκνυσι καί έν
τούτοις κοινώς πρώτον κινούμενον εκαστον τήν κατά φύσιν έν αυτω κίνη- 2δ
σιν υπό του μεταβάλλοντος αυτό έκ της πρώτης δυνα'μεως εί; το δεύτερον
10 δυνα'μει, διότι πρόχειρος έστιν ή ένεργεια τη εςει μηδενός έμποδίζοντος.
γενόμενον γαρ έκ ψυχρού θερμόν και ές ύδατος πυρ ενεργεί λοιπόν, καί)'
ο πυρ έστι. ν.αι καίει καί άνω φέρεται, δν μή τι κωλυση · ώστε ύπό
του ποιήσαντος αυτό ένεργεία πυρ καί το ένεργεΐν εχει. οό γαρ μετά το
γενέσθαι πυρ προσλαμβάνει το καίειν τε καί μ ή καίειν, αλλά τή είς πυρ
15 μεταβολή αυτοΰ, ήν ύπό του ποιήσαντος έ'σχεν, ή ένεργεια συνήπται. 30
δείςας δε τοΰτο· κοινώς ούτως έπι των φυσικών σωμα'των, οπως από του
πρώτου δυνάμει είς το δεύτερον το κατά τήν εξιν ή μεταβολή γίνεται,
καί οπως τούτω σύνεστιν ή ενεργεία καί ή κίνησις, áv μ ή τι κωλύη, με-
ρίζει λοιπόν τον λόγον έπι τών διαφόρων κινήσεων, και πρώτον μεν
20 συνηρημενως, είτα και άνηπλωμενως αότον παραδίδωσι. γίνεται γάρ,
φησίν, έκ τοΰ ένεργεία μεν βαρεος, δυνάμει δε κούφου, κατά το πρότερον 8»
δυνάμει το κοΰφον· οίον ές ύδατος βαρεος μεν οντος ένεργεία, κούφου δε
δυνάμει, γίνεται ó αήρ κούφος ών ένεργεία. καί ε ν ε ρ γ ή σ ε ι γε ευθύς,
δν μ ή τ ι κωλύ-fl. το δε τ ο ύ τ ο γ α ρ δ υ ν ά μ ε ι π ρ ώ τ ο ν καί ή δ η κοΰ-
25 φ ο ν ó Άλέςανδρος έπί τοΰ ατελούς δυνάμει και κατ' ένεργειαν βαρέος
ακούει. " το γάρ τοιούτο, φησί, καί ου'τως έχον ώς ένεργεία έ'τι βαρΰ είναι
κατά τήν πρώτην ρηΟείσαν δύναμιν δυνάμει κοΰφόν έστι, μεταβληθεν δε
και γενόμενον κοΰφον ευΟυς ένεργήσει τήν τοΰ κούφου ένεργειαν". δ δε ω
γε 'Αριστοτέλης τό κ α ί ήδη κοΰφον ου περί τοΰ κατ' ένεργειαν μεν
30 βαρέος, δυνάμει δε κούφου, κατά τό άτελες δυνάμει δοκεΐ μοι λέγειν· ου
γάρ άρμόττει έκείνιρ το ή δ η κοΰφον, αλλά τω κατ' ένεργειαν ήδη γε-
νομενω κούφω. αλλ' ουδέ το έπα/Οεν τό κ α ι έ ν ε ρ γ ή σ ε ι γ ε ε υ ί) έ ω ς ,
αν μ ή τι κ ω λ ύ η τω άτελεΐ δυνάμει άρμόττει, άλλα τψ κατά τήν έςιν.
ε.1 τοίνυν περί τοΰ αυτοΰ εί'ρηται τό ολον τοΰτο τοΰτο γάρ δυνάμει
35 π ρ ώ τ ο ν καί ή δ η κοΰφον καί ένεργήσει γε ε ό & ύ ς , δν μ ή τι κω-
λυΐβ, τό δε ή δ η κ ο ΰ φ ο ν καί το έ ν ε ρ γ ή σ ε ι γ ε ε υ ί Γ υ ς τω τελειοτέριρ «
δυνάμει τοΐ κατά τήν ες ι ν προσήκει, ανάγκη και το τ ο ΰ τ ο γ ά ρ δυνάμει
π ρ ώ τ ο ν έπι τοΰ αυτοΰ ακούειν, οό τήν κατά γένεσιν τάςιν δηλούντος τοΰ
πρώτου, έφ' ής πρώτον έστι τό άτελέστερον, αλλά τήν τελειότητα τελειό-
τερον γαρ το κατά την ε&ν δυνάμει τοΰ κατά την έπιτηδειότητα· έ ν έ ρ - 281ν
γεια δέ, φησί, τοΰ κ ο ύ φ ο υ το έν τιό άνω τόπω εΐναι* τούτο γάρ ση-
μαίνει το π ο ΰ κ a i ά ν ω , καί το έπιπολάζειν τοις άλλοις· καί γάρ και
τούτο ένέργειά έστι. καί τοΰ βαρέος δηλονότι ένεργεια το κάτω είναι και 60
ϋ ύφίστασθαι τοις άλλοις, καί αΰταί είσιν αί κυρίως ένεργειαι τοΰ κούφου
καί βαρεος το έν τω άνω καί τω κάτω είναι, διότι και το κυρίως ένερ-
γεια καί την κατά το είδος τελειότητα τότε άπολαμβάνουσιν ή γάρ έπί
τό άνω καί τό κάτω κίνησις ατελών έ'τι όντων έστίν αυτών καί ουπω την
κατά τό είδος άπειληφότων τελειότητα. εί~ών δέ περί της κατά τόπον
10 κινήσεως, ο μ ο ί ω ς φησίν έ'χει καί έ π ι τ ο ΰ π ο σ ο ΰ κ α ί έ π ί τ ο ΰ π ο ι ο υ ,
και γάρ το αυξητόν, | οταν ενεργεία τηλικοΰτον γένηται, όπηλίκον ήν 282Γ
δυνάμει υπό τοΰ αύξοντος αυτό, τότε εό&εως ένεργεΐ τάς καί)' 8 τηλικοΰ-
τον έστιν ένεργείας. εκτείνεται γάρ, μάλλον δε έκτεταται καί διεστηκεν
ενεργεία τοσοΰτον, δσον ήν αυτοΰ το μέγεθος δυνάμει, καί αυτη έστίν ή
15 ένεργεια αΰτοΰ ή τελεία, tb έκτετάσθαι καί διεστάναι τοσοΰτον. το γάρ
έ/τείνεσΟαι καί διίστασθαι άτελοΰς έ'τι οντος ατελής έστιν ένέργειά. ομοίως 5
δε κ α ί το π ο ι ο ν από τοΰ άτελοΰς δυνάμει εις το τέλειον μεταβάλλει καί
την Sii ν, καί ή ένεργεια ευθυς ακολουθεί ή τελεία, θ ε ω ρ ε ί γάρ το έ π ι -
σ τ ή μ ο ν , äv μ ή τ ι κ ω λ υ η . καί εστίν αυτη ή τελεία της ένεργεια έπι-
20 στήμης ένεργεια· το γάρ μανθάνειν ατελής ετι καί ατελές έστιν.
Ειπών δε κινητικόν αίτιον τών κατά φυσιν κινουμένων το ένεργεια
ποιοΰν αότά έκ τοΰ δυνάμει τοΰ άτελοΰς ύπομιμνήσκει ημάς, οτι τοΰτο
ήν τό ζητούμενον, διά τ ί καί υπό τίνος αίτιας τά φυσικά σώματα έπί τους
οικείους κινείται τόπους, οπερ ηυρηται ουκ έπι τών κατά τόπον μόνον κι- 10
2i> νουμένων, αλλά καί έπί τών κατά ποσόν καί έπί τών κατά ποιόν, αίτιον
γάρ έστι το ποίησαν αυτά τοιαΰτα, οΓοις ουσιν αυτοϊς ές ανάγκης επεται
ή τοιαύτη κίνησις. "δύναται δέ, φησίν Άλέςανόρος, το καί τ ο ΰ τ ο ζ η τ ε ί -
τ α ι ουχ ώς νΰν άπορηθέν μόνον, αλλ' ως καί καθόλου ζητούμενον ε?ρή-
σθαι". ζητείται γάρ όντως, τί ποτέ έστιν αίτιον της έπί τους οικείους
00 τόπους φοράς τοις σώμασιν, ηυρηται δε το αίτιον, οτι π έ φ υ κ ε μεν που ΐ·">
είναι· τοΰτο γάρ έστι το κ ο ύ φ φ καί β α ρ ε ί ε ί ν α ι το το μεν άνω το δε
κάτω είναι καί εί μεν ήν ευθυς οίά περ έστι τέλεια, παρ' εαυτών έχοντα
την τελειότητα, αυτά äv ήν καί της ένεργείας αυτών αί'τια. έπειδή δε
προ τοΰ εΐναι απερ έστίν ένεργεια, δυνάμει πρότερόν έστι τοιαΰτα, καί το
30 δυνάμει διττόν, ώς είρηται· καί γάρ οταν ή υδωρ βαρυ κατ' ένεργειαν
ον, δυνάμει πως. κατά γάρ τό ατελές δυνάμει άήρ έστι καί διά τοΰτο
κοΰφον, καί οταν γένηται άήρ, καί τότε κατά τινα τρόπον έτι δυνάμει έστι 20
διά τό έμποδιζόμενον ενίοτε μήπω ένεργεΐν την κατά το είδος ένεργειαν,
καθ' ήν άνω έστι το κοΰφον, αλλά αν άφαιρεθη το έμποδίζον, ένεργεΐ
3 καί (post γάρ) om. aM 6 τω -/.άτη aM: τό A : om. F αυτών έστιν a 20 άτε-
λης (seil, ένέργειά) A F M : άτελοϋς a 25 τών κατά] τών κα om., sed suppl. A 1 27 καί-
τοι τοΰτο Aristoteles 30 ευρηται aFM που] ποι Aristoteles τό#κούφωι Α
33 δέ om. F 30 ~ώ; Α : πώ; F M : ~ώί άήρ otiose a 38 διά τό τό a
SIMPLICII IN PHYSICORUM ΛΊΙΙ 4 [Arist. p. 2ΰ5»30. ^24] 1217
άπό ατελούς ένεργείας εις τελειοτεραν «si προκόπτον και αεί ανωτέρω γι- 282··
νόμενον, ε ω ς αν άνωτάτω γενό'χζνον την τελειοτάτην απολαβή ένέργειαν
το άνωτάτω είναι. ομοίως δέ φησι και το ποιον κκί το ποσόν εις το
ένεργεία μεταβάλλειν, αν μή τι κωλύη. έ'στι γάρ τινα αύςηθέντα μεν καί
5 το είδος άπολαβόντα, ουδέπω δέ τοσούτον κατέχοντα τόπον, οσον δύναται 25
κατέχειν, διά το κωλύεσθαι ώσπερ ó ές ύδατος γινόμενος αήρ âv μικροί
τινι οίκήματι· έςετάθη γάρ άν πλέον, εΐ μ ή συνεπιλεΐτο καί έπυκνοΰτο
υπό του οικήματος.
3 εχειν post έαυτοΰ a : om. F 15 oòòèv μύτψ κτλ.] de cáelo A 4. 271 " 3 3
IG ενε·/.ά του] cf. Phys. Β 8. 199«17 alias cf. Index Bonitzii p. S3Gi> 18 νουν a:
om. AFM αυτής a A ' M : τοιαύτη« A 2 F 21 6 om. aM 25 κεκίνηκεν a
28 ώς tel a A M : ί>πό A 1 F 39 αύτοϋ] Alexandri
SIMPLICII IN PHYSICORUJI VIII 4 [Arist. p. 255b24. 31] 1219
περί της τοΰ ουρανού ψ υ χ ή ς · την γαρ αυτήν οίεται ψυχήν είναι και 282 ν
φύσιν έν τω ουρανψ. καί γράφει γε έν τ φ ζΐς το δεύτερον της Περί ου- 8»
ρανοΰ ύπομνήματι ταΰτα· " η μ ε ί ς δε έπιχειροΰμεν δεικνύναι τοΰ θείου σώ-
ματος ουκ άλλην μέν την φύσιν, άλλην δε την ψυχήν, αλλ' ώς ή βαρύτης
5 της γης καί τοΰ πυρός ή κουφότης" καί μ ε τ ' δλίγα· " τ ι ς γαρ άλλη παρά
ταυτην αν ε ί η φύσις αυτοΰ; τελειότερα γάρ φύσις ή ψ υ χ ή · εΐίλογον δε
τοΰ τελειοτέρου σώματος και την φύσιν είναι τελειοτέραν". τοΰτο ουν
έστι καί το νυν ρηθέν αυτοΰ το την κατά φύσιν κίνησιν τοΰ ουρανοΰ
ώς υπό των κατά ψυχήν κινουμένων είναι, δήλον δε δτι ταΰτα συμφώνως 30
10 τ η περί ψυχής έαυτοΰ δόςη λέγει Ιντελέχειαν άχώριστον των σωμα'των
οίόμενος την ψυχήν είναι, όποια τις έστι καί ή φύσις.
μετα του ειΟους ποιων κινεί κυρίως το ειόος κατ εκεινην την κίνησιν, ως
6 τον λίθον τ η χειρί κινών, είπερ μηδέ πάρεστιν ετι κινουμένψ αυτψ το
ποιοΰν, αλλά άλλη αυτη φαίνεται κινοΰντος διαφορά, καθ' ήν το είδος
20 ποιεί πεφυκός κινεΐσί)αι καί κινουμενον, άν μή τι κωλύη. και θαυμαστώς
ηύρεν καί έν τοις κατά φυσιν κινούμενοι,· το υπό τίνος κινεΐσθαι το κινου- 15
μενον, έπειδή το κινεΐσθαι πάσχειν τ ί έστι, το δέ πάσχον δεΐται τοΰ ποι-
οΰντος. ή μεν γάρ τελεία ένέργεια έκ της τελείας ουσίας προϊοΰσα ου
δεΐται τίνος άλλης της παραγούσης αιτίας, ή δέ κίνησις ατελής οδσα ένέρ-
25 γεια καί πάθος μάλλον καί πολλψ τ ω δυνάμει συγκεκραμένη δεΐται τοΰ
ποιοΰντος αότήν.
κατ' ά'λλην διαίρεσιν εις τε το μ ή δι' εαυτό κινούν, αλλά δι' ετερον εςω- 28Β Γ
Οεν αυτό κινούν και είς το δι' sot υ tò κινούν, κοιΐ λέγει δι' ετερον μεν
ώ ς το κινούν τι τ ω ύ π ' άλλου κινεία&αι, ω ς ó μ ο χ λ ό ; κινεί το βάρος ή 35
ώς ή βακτηρία τον λι'Οον άλλου κινούντος αδτήν. δι' εαυτό δε κινεί τό
5 την αίτίαν εν εαυτοί του κινεϊν έ'χον, ώ σ π ε ρ τά ζ ψ α καί)' όρμήν οίκείαν
κινεί, καί πάλιν διαιρεί το δι' εαυτό κινούν εις τε το πρώτον κινούν μετά
το εσχατον, οπερ εστί μόνως κινούμενον, ώσπερ όταν ó άνϋρωπος δι'
εαυτόν κινών άτε παρ' εαυτού το κινεϊν ε/ων κινη τον λίί}ον πρώτος ών
μετά το εσχατον, ο'περ εστίν ó λι'Μος κινούμενος μεν, μηκέτι δε άλλο τι
10 κινών αυτός, ώς προσε/ώς τον λίί)ον υπό του άνί)ρώπου κινεϊσ&αι. εις 40
τε ούν τούτο διαιρεί το δι' εαυτό κινούν καί εις το δια πλειόνων μέσων
κινεϊν το εσχατον, ώ ς ó άνί)ρωπος ó δι' εαυτόν κινών δια πλειόνων μέσων
κινεί τον λίί)ον, ος υπόκειται ε'σχατος είναι κινούμενος, ώ σ π ε ρ όταν ó μεν
άνθρωπος κινή την χείρα, ή δε χειρ τήν βακτηρίαν, ή δε βακτηρία τον
15 λίί)ον ε σ τ ω γάρ καί ή χειρ των μέσων, και ó μεν άνθρωπος κινεί ού
τω ύπ' άλλου κινείσί)αι, ó δε λίΗος κινείται μηκέτι άλλο τι αύτος κινών.
τα δε ούτω κινούντα, φησί, καν ά μ φ ω κινη, τό τε πρόσεχες τιϋ έσχάτιρ 45
ώ σ π ε ρ ή βακτήρια καί το πρώτον κινούν Λσπερ ó άνθρωπος, αλλά μάλλον
καί κυριώτερον το πρώτον εστι κινητικόν, τουτέστιν ó άνθρωπος, διότι
•20 εκείνος καί τήν βακτηρίαν κινεί, αλλ' ούχ ή βακτηρία τον άνί)ρωπον· καί
άνευ μεν του άνίΙρώπου ή βακτηρία ου κινήσει, ó δε άνθρωπος καί άνευ
της βακτηρίας κινεί, καί δια ταύτα μάλλον ó άνί)ρωπος κινεί της βακτη-
ρίας, εϊ'περ ó μεν άνί)ρωπος ού δείται άλλου τού κινούντος αύτον προς τό
κινήσαι, ή δε βακτηρία δείται· ώ σ τ ε πάν το κινούμενον υπό τίνος δείται 5»
25 τού δι' εαυτό κινούντος, ει' -¡ε τά μεν ού δι' έαυτά κινούντα, αλλά ύπ'
άλλων κινούμενα καί ού'τω κινούντα, δείται πάντως τού δι' εαυτό κινούντος,
καί ούκ άν άλλως κινήσοι, τά δε δι' έαυτά κινούντα ου δείται τών ού δι'
εαυτά κινούντων. πάν ούν το κινούμενον υπό τίνος δι' εαυτό κινούντος
ανάγκη κινείσΟαι, ή π ρ ο σ ε χ ώ ς δέ ή δια μέσου τινός τών ύ π ' άλλου κινου-
30 μένων, καί εί π ρ ο σ ε χ ώ ς , τουτέστιν εί πρώτον εύί)υς μετά το μόνως κι-
νούμενον έστι το δι' εαυτό κινούν, ούκ ανάγκη 8άτερον ετι είναι το μέ σον 283»
γινόμενον τού τε εαυτό κινούντος καί του εσχάτου κινουμένου, αρκεί γάρ
το εαυτό κινούν π ρ ό σ ε χ ε ς δν τ ω κινουμένω καί πρώτον μ ε τ ' αυτό είς το
κινήσαι αυτό. εί ούν ανάγκη τό ύπό τίνος κινούμενον ή π ρ ο σ ε χ ώ ς ή διά
35 μέσου ύπό τού δι' εαυτό κινούντος, τουτέστι τού αυτοκινήτου, κινεϊσΟαι,
ανάγκη τών κινητικών πρώτον είναι το αύτοκίνητον. καί δείκνυσι λοιπόν,
οτι εστι τι τοιούτον έν τοΐς ουσιν, ο κινεί κινούμενον αυτό ούχ υπό τίνος 5
έ'ςωί)εν, αλλ' υφ' εαυτού, εΐ γαρ πάν το κινούμενον καί ού'τω κινούν ύπό
τίνος εςωί)εν άλλου κινήσεται καί εκείνο ύ π ' άλλου καί τούτο αεί ούτως,
40 είς άπειρον ανάγκη ίέναι· άλλα μην τούτο αδύνατον· ου γάρ έ'σται, φησί,
το πρώτον κινούν λαβείν, μή οντος δε του πρώτου κινοΰντος ούδέ το τε- 283 ν
λευταΐον αν ειη το προσεχές τ ω κινούμενο) μεν, μηκέτι δέ κινοΰντι. εΐ
ουν μήτε πρώτον μήτε τελευταΐον έστι κινοΰν, ουκ εστι κίνησις· μ ή ο'ντος
γαρ του κινοΰντος ουδέ το κινούμενον εσται· ου/, άρα εις άπειρον ίέναι 10
5 χ ρ ή άλλο προ άλλου τιθέντα κινοΰν τε καί κινουμενον. εστίν άρα τό πρώ-
τον κινοΰν μή υφ' έτερου κινουμενον. καϊ συνάγει λοιπόν τά οεδειγμένα,
δέδεικται δέ, οτι παν το κινουμενον υπό τίνος κινείται, και προσετέθη οτι
το υπό τίνος κινουμενον υπό πρώτου κινοΰντος κινείται, ω προσελήφθη
οτι τό πρώτον κινοΰν κινείται μεν, οόχ ύπ' άλλου δε (oò γάρ αν έ'τι
10 πρώτον ήν, και εις άπειρον ανάγκη προϊέναι τά κινοΰντα και κινούμενα,
και ούτως άν^ρεΐτο ή κίνησις), ώστε παν το κινουμενον ύπίι πρώτου κι- Ιό
νείται τοΰ αυτοκινήτου, καί γαρ αναιρουμένου μεν τούτου αναιρείται και
τά μ ή ούτω κινοΰντα, έκείνων δέ αναιρουμένων, τοΰτο ου συναναιρεΐται.
ολως δέ το υ π ' άλλου κινούμενον υστερόν έστι τοΰ κινοΰντος κινουμένου
15 καί αότοΰ, πρώτον άρα τοΰτο. ετι 5έ τό κινοΰν τ φ κινουμένφ αίτιον έστι
τοΰ κινεΐσθαι. τό δέ αίτιατόν ύστερον τοΰ αίτιου, πρώτον άρα κινεΐ κινού-
μενον το αυτό κινοΰν. προστίθησι δε ó Ευδημος, οτι καί των ένταυΟα
κινήσεων αί ζωτικαί φαίνονται κινήσεις αίτιαι, και ή ούρανία τής τών στοι-
χείων δηλονότι μεταβολής, δοκεΐ δέ καί αυτη ζωτική π ω ς είναι· ου γαρ ·20
20 ύπ' άλλου κινείται ó ουρανός, αλλ' υ » ' έαυτοΰ.
"Οτι μέν γάρ ó αυτός έστι λόγος ούτος τ φ προ αΰτοΰ, καί αότος λε- 30
γει. " διαφέρει δέ, φησίν δ Άλέςανδρος, τ η έφόδιρ, οτι έκεΐ μέν ή α ρ χ ή
25 τής δείξεως από τοΰ τό κινούμενον ή ύπο αυτψ κινοΰντος κινεΐσθαι ή ούχ
αυτψ αλλ' υπ' άλλου, ένταΰθα δέ άπο τοΰ κινοΰντος ή δείξις αύτψ
πρόεισι· λαμβάνει γάρ παν το κινοΰν, ώσπερ τι κινεί (αδύνατον γάρ τι
κινεΐν μεν, μηδέν δέ κινεΐν), ουτω καί τινί κινεΐν. " μήποτε δε ού ταύτη
διενηνόχασιν οί λόγοι· καί γαρ και ó ήδη ρηθείς από τοΰ κινοΰντος έπε-
30 χ ε ι ρ ή θ η λέγων ' ή γάρ ού δι' εαυτό τό κινοΰν, αλλά δι' Ιτερον ο κινεί το 35
κινοΰν ή δι' εαυτό ' , αλλ' φ διαφέρει τό δι' εαυτό κινεΐν τοΰ εαυτψ κινεΐν
καί το δι' ετερον τοΰ άλλιρ, ταύτη διενηνόχασιν οί λόγοι, διαφέρει δέ
ταΰτα τ φ το μέν δι' έαυτο κινούν ως έν α ύ τ φ τήν αρχήν τής κινήσεως
εχον κινεΐν, το δέ αυτοί κινοΰν ώς προσεχώς έφαπτόμενον τοΰ κινουμένου
35 το τήν αρχήν τής κινήσεως εν αύτψ έχον. τοΰτο γαρ σημαίνει το ρηθέν
ύπ' αότοΰ οΓον ά ν θ ρ ω π ο ς ή αυτός ή τ^ βακτηρί^ι καί ó άνεμος
κατέβαλεν ή αυτός ή ó λίθος, 8ν έ ' ω σ ε ν . ώσπερ οδν πρότερον το 40
δι' Ιτερον κινούν άνήγαγεν εις το δι' εαυτό κινούν και έ'δειςεν, οτι έάν η 283ν
το δι' έτερον κινούν, ανάγκη το δι' εαυτό κινοΰν προϋπάρχειν, ούτως το
φ κινεί το κινούν μείον δν του τε πρώτου κινοΰντος και το5 εσχάτου κι-
νουμένου ανάγει εις το αυτω κινούν καί δείκνυσιν, οτι οταν τινί κινη, αεί
5 ετερον ανάγκη îïvat πρότερον το αυτό εαυτοί κινοΰν, S και τήν αρχήν εν
εαυτω της κινήσεως εχει καί προσεχές έστι τψ κινουμένω, καί ου δι'
άλλου αυτό κινεί, του; μεν ούν λόγους ούτως οιμαι χρή διακρίνειν,
του Εύδήμου καί συνάψαντος αυτους εν οΓς φησι · " τ ο δ ή κινούν ή δι' 45
αυτό κινεί ή ot' ά'λλο καί έαυτω ή ά λ λ ω . "
10 Λαβών δε το πάν το κινοΰν τινί κινεΐν διαίρει το τινί κινοΰν εις τε
το αυτω κινοΰν καί το άλλι»· και γάρ ó δι' αυτοΰ τι καί μ ή δια μέσου
τινός κινών τινί κινεί, ώς ó άνί)ρωπος οταν αότος κινη τον λίθον· τψ
γαρ αύτοΰ σώματι κινεί αυτόν άπτομένφ αότοΰ. αλλά καί εί διά της
βακτηρίας κινοίη αυτόν, τινί καί τότε κινεί· τί γαρ καί ή βακτήρια, είτα
15 προσλαμβάνει τη διαιρέσει ταύτη το αδύνατον είναι το δι' ου κινεί τί άλλο 50
ον χωρίς τοΰ αυτω κινοΰντος κινεΓν. μή γάρ κινοΰντος τοΰ ανθρώπου, ος
αΰτω κινεί, ουκ αν ή βακτηρία ποτέ κινήσοι τον λ ί ί ΐ ο ν ουδέ γάρ αν τήν
αρχήν αυτή κινοίτο. το μεν γάρ αυτω κινοΰν, ουκ ες ανάγκης προσίεΐ-
ται τοΰ δι' ου κίνησε'., αϋταρκες γάρ και οι' αυτοΰ τοΰτο ποιείν, το δε
20 μέσον δι' οΰ κινείται τι τοΰτο πάντως δείται τοΰ αυτω κινοΰντος, Γνα κι-
νηΟεν υπ' άλλου κίνηση, εί γάρ μή εί'η τοιοΰτόν τι, αλλ' αεί το λαμ-
βανόμενον υπό τίνος άλλου κινοιτο, έ'ςω&εν και αυτοΰ κινουμένου και τοΰτο
αεί, ! εις άπειρον πάλιν ή πρόοδος γίνοιτο αν των κινούντων τε και κι- 284Γ
νουμένων· τούτο δε άτοπον καί άπλώς μέν· εί γάρ μή εί'η, δϊ)εν ή
25 α ρ χ ή της κινήσεως, ούδ' αν κίνησις εί'η· ού μήν άλλα καί διά το δειχί)εν
έν τω προ τούτου βιβλίω. έ'σται γάρ εν πεπερασμένψ χρόνω άπειρος
κίνησις απείρου γινομένου τοΰ κινουμένου μεγέθους, εί γάρ άπειρα εί'η τά
κινοΰντά τε καί τά κινούμενα, άναγκαϊον ε'ν τι μέγεθος ες αυτών γίνεσί)αι, δ
καν μή συνεχές, άλλα τ ώ άπτεσί)αι· πάντα γάρ τά κατά τόπον κινοΰντά
30 τ ω αυτά κινείσί)αι άπτόμενα κινεί, ανάγκη άρα στήναι· ώστε εί παν το
κινοΰν τινί κινεί καί ή αύτιρ ή άλλω, το δε άλλο, φ κινεΐ το κινοΰν, δεϊ-
ται προ τούτου έαυτω κινοΰντος, πρώτον 3.ν είη τών ουτω κινούντων το
αυτω κινοΰν. το δε αυτω κινούν κινείται μέν, ούχ υπ' άλλου δέ· υφ'
εαυτού άρα· το άρα πρώτον κινούν καί κινούμενον αΰτοκίνητον. καν γάρ
35 μή ευί)υς το κινούμενον υπό αυτοκινήτου κινήται, άλλα δι' άλλων μέσων, ίο
ύπο τοΰ αυτοκινήτου κυρίως έσται κινούμενον, ου χ ω ρ ί ς ουδέ το μεταςί)
κινεΐσΟαι ή κινείν εδύνατο. καί το άναγκαΓον έδήλωσεν τοΰ λόγου διά τοΰ
Έλεγςας τον λέγοντα λόγον, δτι πάν το κινουμενον καί αυτό κατά
συμβεβηκός ούτως κινεί, δέον μεταβήναι έπί το οεικνύναι, οτι μηδέ κα&' 3δ
αυτό κινουμενον το κινούν κινεί, πρώτον τήν ολην ΰπόθεσιν αναιρεί τήν
15 προ της διαιρέσεως της είς τό κατά συμβεβηκός καί το καί)' αυτό. ήν
δε ή ύπόΟεσις ή λέγουσα πάν το κινούν καί αυτό κινουμενον υπ' άλλου
κινεΐν· αναιρεί δε αυτήν δεικνύς, δτι προ των κινουμένων καί ουτω κι-
νουντων εστίν, ο άκίνητον ον ουτω κινεί, καί τότε τό έ'τερον τμήμα της
διαιρέσεως ελέγχει τό λέγον, δτι παν το κινούν καί>' αυτό κινουμενον καί
20 αυτό κινεί, τέως δε κα&όλου δείκνυσιν, οτι μ ή πάν το κινούν κινουμενον 40
καί αυτό κινεί δια του δεΐςαι, δτι εύλογόν έστι το πρώτον κινούν άκίνητον
είναι, καί δτι έ'στι τι 8 κινεί άκίνητον ον. τούτο δέ δείκνυσι λαβών, οτι
ανάγκη τρία εϊναι εν τη κινήσει το κινουμενον, δπερ έναργώς όραται, και
το κινούν (πάν γαρ τό κινουμενον υπό κινούντος κινείται) και μέσον
25 άμφοΐν το <ο κινεί το κινούν, κείται γαρ οτι πάν το κινούν τί τε κινεί,
τουτεστι το κινουμενον, καί τινί, τουτέστι τφ m κινεί, τριών ουν τούτων
όντων το μεν κινουμενον υπό του κινούντος κινεΐσΟαι μεν ανάγκη, ου μήν 45
καί κινεΐν · ου γα'ρ, εί' τι κινείται, τοΰτο ανάγκη άλλο τι κινεΐν · το γαρ
εσχατον κινουμενον κινείται μέν, οόκέτι δε άλλο κινεί· τό δέ ω κινεί τό
30 κινούν ανάγκη καί κινείσδαι καί κινεΐν. το γαρ διά τίνος κινούν τι τρίτον,
ουκ 3.V εκείνο κινήσοι, εί μ ή πρώτον κινήσει το δι' ου κινεί, ó γάρ τον
λίΟον τη ράβδιρ καί διά μέσης τής ράβδου κινών, πρώτην κινεί τήν ράβδον ·
τα γάρ μετα;υ τών τε πρώτων κινουντων καί τών έσχάτων κινουμένων
καί κινεΐν ανάγκη καί κινεΐσΟαι. καί τήν ανάγκην αυτός εδείςεν ε ί π ώ ν
35 σ υ μ μ ε τ α β ά λ λ ε ι γ α ρ τ ο ύ τ ο α μ α καί κατά το α υ τ ό τ ω κ ι ν ο υ μ έ ν φ όθ
ον. τό γάρ προσεχώς κινούν τω άπτόμενον κινεΐν ανάγκη συμμεταβάλλειν
τω υπ' αυτού κινουμενιο, ως εδειςεν έν τιίϊ προ τούτου β ι β λ ί φ · εί δέ
συμμεταβάλλει, δήλον ώς και αυτό κινείται. καί οτι μεν oò μόνον τά 284 ν
κατά τόπον προσεχώς κινοΰντα άπτεται των υφ' εαυτών κινουμένων, αλλά
και τά κατά τά,ς άλλα; κινήσει;, έοείςεν εν τιίϊ προ τούτου βιβλίο»· νυν
δε ώ ; έπί έναργεστέρων αυτό τών κατά τόπον κινούντο« άςιοί ί)εωρειν.
5 προ|σέί)ηκε δε το μ ε / ρ ι τινός απτεσ&αι αλλήλων τα κατά τόπον κινοΰντα 285»'
καί κινούμενα δια τά ριπτουντα και ριπτούμενα. το γαρ ρίπτουν ές
ανάγκης μεν άψασί)αι o s i του ριπτουμένου και συγκινη&ήναι αύτώ, ου μην
αεί παρείναι καί συμμεταβάλλειν αεί δυνατόν. μετά γαρ το ρίψαι καί
άφεΐναι αυτό μεν ουκέτι απτεται αότοΰ, απτεται δέ ο φέρων αυτό αήρ.
10 δυοΐν ουν όντων του τε κινουμένου μόνω; καί του ω κινεί το κινούν, δπερ »
κινουμενον κινεί, δει είναι καί το κινούν ο υ χ ουτω; ώς το ω κινεί το κι-
νούν, οπερ κινουμενον κινεί, αλλά το μόνω; κινούν à κινητό ν ¿'ν, ώσπερ ήν
το μόνως κινουμενον, ουκέτι δε κινούν άλλο. όντων γαρ άμφοΐν του τε
κινουμένου δμου καί κινοΰντος Ιν τ<ί> μέσω τω κινουμένω όμοΰ καί κι-
15 νουν τι, ει έ'στι καί καί)' αυτό το κινουμενον, ώστε μηκέτι τούτο κινεΐν,
ευλογον καί το λοιπόν το μόνως κινούν, ουκέτι δε καί κινουμενον είναι
y.ci.Ι)' αυτό. ευλογον δε, οτι εί το μέσον άμφοΐν μετέχει καί σύγκειται έ'κ 1«
τε κινοΰντο; καί κινουμένου, καί εστί το έτερον τών απλών ές ών σύγκει-
ται καί)' αυτό, ευλογον καί το ετερον τών εν τ η συνδέσει άπλουν τε είναι
20 καί καί)' αυτό. εκάτερον γαρ τών άκρων, ες ών το μέσον έστίν, ευλογον
την αυτήν έ'χειν προς το μέσον άναλογίαν. ώς γάρ έπί του οινομέλιτος
μεμιγμένου ες οίνου καί μέλιτος, επειδή εστί καί)' αυτό το μέλι, ανάγκη
καί τον οΐνον είναι καίΐ' αυτό, ουτω καί επί του κινουντος καί κινουμένου
ευλογον, εί θάτερόν έστι κα&' αυτό, καί το ετερον είναι, ε υ λ ο γ ο ν δέ, εί ι.»
25 καί μ ή άναγκαΐον ειπεν, οτι ές ακολουθίας δοκεΐ συνήχίίαί τίνος το
ρηί)εν καί ουκ Ις αποδεικτικής ανάγκης, μήποτε δε καί άναγκαιόν εστι το
του ετέρου τών εν τω μίγματι δντος καί)' αυτό που είναι καί το ετερον
καί)' αυτό· εί μ ή άρα επί τών του λόγου στοιχείων τις έννοήσειεν, οτι
τά μεν φωνήεντα' εστι καί)' εαυτά εκφωνούμενα, τά δε σύμφωνα καλού-
30 μενα καί)' αυτά μεν ουκ έ'χει τινά φύσιν έκφωνήσεως, μετά δε τών φω-
νηέντων συντιθέμενα εκφωνείται καί αυτά. ακριβώς ούν ó 'Αριστοτέλης 20
ευλογον, εί καί μ ή άναγκαΐον ειπεν, οτι επί μεν τών πλείστων ούτως
έ χ ε ι , έπ' όλίγων δε παραλλάττει. συνίστησι δε καί δι' ενίόςου πίστεως
το άκίνητον είναι το πράιτως κινούν την Άναςαγόρου δόςαν έπαινέσας, ος
35 τον νουν το πρώτον κινούν ύποί)έμενος άκίνητον αυτόν καί αμιγή καί
άπλουν ύπεί)ετο, ώς οΰ'τως μόνως δυναμένου του πρώτως κινουντος
κρατεΐν τών δλων, εί άκίνητος ε ί η καί άπαί)ής· εί γαρ κινούμενος κινήσει,
ή καί)' αυτό ή κατά συμβεβηκος κινούμενος, ών το μεν κατά συμ-
βεβηκος άδύνατόν τι εχον επόμενον έφάνη το μ ή είναι κίνησιν, το δε 23
40 καί)' αυτό δειχΟήσεται εφεξής αδύνατον.
3 πρό τούτου ¡3ι,3λίφ] II 2. 244 b 2 sqi]. 15 τά om. a Öl) -/«Βεαυτά A : '/oíi}' αίιτά
aFM 37 εί καί ακίνητος a
1228 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 5 [Arist. p.2S6b27]
Άντειπών προς τήν δλην υπό&εσιν την λέγουσαν πάν το κινούν καί
αυτό κινούμενον κινεϊν καί έλέγίας τέως αυτήν δια τε του μη κατά συμ-
5 βεβηζός πάν κινουμενον κινεϊν και διά μέσου δια του δεϊςαι εύ'λο-
γον το είναι τι κινούν άκίνητον, δπερ μέλλει μετ' ολίγον δι' αποδεικτικής 35
ανάγκης βεβαιούν, μέτεισιν επί το ετερον τμήμα της λεγούσης διαιρέσεως·
εί πάν το κινούν κινουμενον και αύτο κινεί ή κατά συμβεβηκός κινουμενον
ή καί^' αυτό, ών τω κατά συμβεβηκός αδύνατον άκολουί>ούν έοείχί}η το
10 μή είναι κίνησιν. εί δε μή κατά συμβεβηκός, φησίν, αλλ' ές
α ν ά γ κ η ς κ ι ν ε ί τ α ι τ ο κ ι ν ο ύ ν , ώς εί μ ή κ ι ν ο ΐ τ ο , ουκ αν κ ι ν ο ί η · δι'
ών έδήλωσε, τι το καί)' αυτό σημαίνει, οτι το οΰτως έ ; ανάγκης, ώς εί
μή κινοΐτο, μή κινεϊν. ες ου καί το κατά συμβεβηκός όποιον έστι, δήλον, 40
οτι ουκ ανάγκη, εί μή κινοΐτο, μή κινεϊν, αλλά δυνατόν κινεϊν το τοιούτον
15 καί μή κινεϊσί)αι. δείκνυσι δέ, οτι ουδέ ές ανάγκης, τουτέστιν ούδε καί)'
αυτό κινουμενον, το κινούν κινεΐ, οιελών το καί)' αυτό κινουμενον καί
ουτω κινούν εις τε τά το αυτό είδος της κινήσεως, ήν κινεί, κινούμενα
(οίον το Ο ε ρ μ α ϊ ν ο ν καί αύτο θερμαίνεσ&αι καί το ύ γ ι ά ζ ο ν ύγιά-
ζεσ&αι καί το φ έ ρ ο ν φέρεσθαι) και είς τά μή το αυτό, άλλ' ετερον
20 (οίον το ύγιάζον φέρεσίίαι, το δέ φ έ ρ ο ν α ύ ς ά ν ε σ & α ι ) , καί δείςας tô
άμφω ταύτα αδύνατα, εχει λοιπόν συνηγμένον, οτι ούδε καί)' αυτά πάντως
κινούμενα τά κινοΰντα κινεί, το δε αλλά φ α ν ε ρ ό ν δ τ ι α δ ύ ν α τ ο ν προη-
γουμένως μεν έπήκται τιΰ κατά ταυτον είδος λέγοντι κινεϊν τε καί κινεΐ-
σί)αι το κινούν, ώς δήλον εκ του δ ε ϊ γαρ μ έ χ ρ ι των ατόμων διαι-
25 ρ ο ύ ν τ α λ έ γ ε ι ν καί των έφεςής, άπερ έπί των κατά ταύτόν είδος της
κινήσεως κινούντων τε καί κινουμένων άρμόττει. διά μέσου δε τούτου το
αδύνατον δείςει και τω κατ' άλλο μεν είδος κινούντι, κατ' άλλο δε κινου- 50
μένω. δείξει γάρ, δτι καί τούτο έλεύσεται έπί το κατά ταυτον είδος
κινούν τε καί κινουμενον. το δε άτοπον του κατά ταυτον είδος κινεϊν τε
30 καί κινεϊσδαι έπί των ατόμων μάλιστα φαίνεσί)αί φησιν. εί γάρ το δι-
δάσκον γεωμετρεϊν τό αυτό τούτο, ο διδάσκει, μανί)άνει, καί το ρίπτουν,
οτε ρίπτει τον α υ τ ό ν τρόπον τ ή ς ρ ί ψ ε ω ς ριπτεϊται, επεταί τι άτοπον
το τά έναντία άμα είναι, ο μετ' ολίγον επάγει, εί γάρ διδάσκων άμα καί
μανδάνει το αυτό, | έ'χει τε άμα έπιστήμην του αυτού καί ουκ εχει, καί 285 ν
35 τό ρίπτουν άμα καί ριπτούμενον κατά το αύτο είδος ένεργεία τε άμα
έσται καί δυνάμει· το μεν γάρ ρίπτουν ενεργεί κατά τό είδος, τό δε
ριπτούμενον πάσχει, καί τό μεν ριπτικόν έστι, τό δε ριπτόν. μέχρι δε
των α τ ό μ ω ν εΐπεν δεϊν δ ι α ι ρ ο ύ ν τ α λέγειν ού των κυρίως λεγομένων
ατόμων, αλλά των κατ' εΐδος, ώς à - h γένους διαιρουμένων, των κατά το 2851'
αυτό εΐδος κινουντων τε noti κινουμένων· τοιαύτα γαρ και τά παραδείγματα· ò
εί' τ ι διδάσκει γεωμετρείν, τοΰτο διδάσκεσ&αι γεωμετρείν το
αυτό, ή εί ρίπτει ριπτεΐσθαι τον αυτόν τρόπον της ρίψεως.
Vi» * ~ ' _
5 ειοη γαρ ταύτα κινήσεως.
ειπερ γε ες, και ετι των ζψων αϊ φοραι των μεν πτησις και νευσις, των a>
δε πεζών βάδισις, ερψις, εί'λυσις καί τά τοιαύτα· ώρισμέναι δε καί α? αλλοι-
ώσεις, είπερ καί αί ποιότητες· αΰται δε, ει'περ αίσθηταί· αί δε αίσ&ήσεις
γνώσεις πεπερασμένων αλλά μήν καί αί αυξήσεις, οτι ουκ ήν έπ' άπει-
25 ρον— αυξεσθαι.
ν t
τόλ ουν
ν·\
Δ ~ το κινοΰν
t ^
το ~ Γ —
ήτοι \ ουκέτι κινηθήσεται,
w\ «
εί'
ταύτα ει η μονα τα ειοη της κινήσεως τ ω οειν το κινούν άλλο ειοος κινή-
σεως κινεΐσ&αι, παρ' ήν αυτό κινεί, μηκέτι δε είς άλλο είδος είναι μετά-
βασιν παρά τά είλημμένα, καί οΰτως ή κινήσει μή κινουμενον ή ουδε κι-
νήσει, μή κινοΰντος δε τουτου, ουδέ τά μετ' αυτό äv κινοΐτο, καί ουτω so
30 πάλιν άναιρε&ήσεται ή κίνησις. ή εί χ ρ ή αυτό κινεΐσθαι, ?να κινή, κινη-
θήσεται τινα κίνησιν, ήν τά προ αυτοί» κινείται, καί άνακάμψει πάλιν έπί
τά αυτά είδη τής κινήσεως· ώστε το Δ άλλοιοΰν τό Γ δεήσει φέρεσδαι,
äv ουτω τ υ χ η , υπό τίνος άλλου τοΰ Ε . άλλα το τό άλλοιοΰν φέρεσόαι
λέγειν πάλιν ταότόν έστι ποιεΐν τ ω το κινούν τι το αυτό είδος λέγειν τής
35 κινήσεως αμα κινεΐν τε καί κινεισ&αι· το γάρ Α το πρώτον φερόμενον
ουδέν μάλλον υπό τοΰ Β τοΰ προσεχώς αυτό κινοΰντος κινείται ή υπό τοΰ 3»
Ε τοΰ πρώτου, άλλα καί μάλλον ύπ' έκείνου. δέδεικται γάρ, οτι τό
πρώτον κινούν καί το έγγυτέρω του πρώτου κινοΰντος μάλλον κινεί τά τε- 285 ν
λευταΐα των προσεχώς αυτά κινούντων, οτι καί τούτοις π α ρ ' έκείνων ή
αίτια του κινεΐν. έπι τό αύτο άρα έλεύσεται καί εσται αμα τό φέρον καί
φερόμενον, εί το Α τό φερόμενον κινείται υπό του Δ φερομένου καί αυτου
δ υπό του Ε . τούτοις δέ έπήγαγεν ó 'Αριστοτέλης ά λ λ α μην τοΰτό γε
αδύνατον, διότι το Αδύνατον άκολουθεΐ πρώτως μεν τοις κατά ταυτόν <ο
είδος υποθεμένοις κινεΐν τε καί κινεΐσθαι συνιούσης εί; ταότό της αντι-
φάσεως, δια μέσων δε τούτων καί τοις καθ' ίτερον είδος λεγουσι το κι-
νούν κινεΐσθαι. ανακάμπτει γαρ καί αυτη ή υπόθεσιί πα'λιν έπί την κατά
10 ταυτόν, ως δέδεικται, καί λοιπόν έπάγει κοινώς το έπόμενον Αδύνατον τ ω
ούτως κινεΐν καί κινεΐσθαι, ως κ α θ ' αυτό κινούμενον το κινούν κινεΐν, είτε
την αυτήν κίνησιν κινούμενον είτε έτέραν. εστι δε τό αδύνατον, 3τι το
μεν κινούν ένεργεία ον τι κινεί, το δέ κινούμενον δυνάμει, εί δή κατά
ταυτόν είη κινούν τε καί κινούμενον, εσται άμα καί έχον έκεΐνο, καθ' δ 45
15 κείται κινεΐν τε καί κινεΐσθαι, καί μη εχον, εχον μέν κ α θ ' δσον κινεΐ, μ ή
εχον δέ καθ' δσον κινείται· το γάρ διδάσκον S οίδεν διδάσκει, καί το
Οερμαΐνον θερμον ον θερμαίνει, εί δή αμα καί τό μεν θερμαίνοιτο τό δέ
μανθάνοι, το μέν θερμαινόμενον οδχ εσται θερμον ήδη, το δέ μανθάνον
οίίπω έπιστάμενο|ν· ωστε αμα εσται Ιν τ η άντιφάσει. εί δέ τις λέγει δύ-
20 νασθαι το θερμαινόμενον θερμαίνειν, ούτος oò το θερμαινόμενον λαμβάνει,
αλλά το δι' ου θερμαίνει· τό γαρ έαυτψ θερμαΐνον, ο καί τοΐς μεταξύ 60
του θερμαίνειν παρέχει τήν αίτίαν, ένεργεία τοιούτον ον θερμαίνει ή δι-
δάσκει ή όλως κινεί· μηδενός γουν οντος τοιούτου, ουδ' áv τούτων τι
κινοίη. ετι καί τά ουτω θερμαίνοντα κατά συμβεβηκος κινούμενα κινεί·
25 ου γάρ τ φ Οερμαίνεσθαι θερμαίνει, αλλά τιΰ θερμότητα εχειν. ένδέχεται
γοΰν αυτά καί μή θερμαινόμενα θερμαίνειν. ούτως δέ εσται κατά συμβε-
βηκός τυΐ κινεΐσθαι κινούμενα, ουκέτι δε συντρέχει ή άντί|φασις, εί μ ή 2SGr
ε Γη κείμενον τό παν το κινούμενον υπό κινουμένου κινεΐσθαι. καί γάρ εί
έ'νια υπό κινουμένων κινείται, αλλά τό γε πρώτον αίτιον τοΐς ουτω κινοΰσί
30 τε και κινουμένοις ού κινούμενον κινεί.
Δείξας πρώτον από τών της κινήσεως τρόπων του τε κατά συμβεβη-
κός καί του καθ' αυτό, καί τούτου τών τε κατά το αυτό είδος κινούντων
35 τε καί κινουμένων καί τών κ α θ ' ίτερον, οτι άόύνατόν έστι παν το κινούν
ύφ' ετέρου καί αυτό κινούμενον κινεΐν, νυν ταυτο τοΰτο καθολικώτερον
δείκνυσι, καί διά τοΰτο μάλλον άλογον φαίνεσθαι το ουτω δεικνύμενόν
φησιν, οτι τά κα&όλou δει/νύμενα των έπί μέρους έστίν αναγχαατικώτερα. 286··
εί γάρ παν, φησι, το κινούν κινούμενον κινεί, συμβήσεται xò κινούν κα&'
8 κινητικόν έστι καί κινητόν είναι και κα&' ο κινεί κινεΐσΟαι, και rf¡ αύτη
δυνάμει κινητικόν τε καί κινητόν είναι, όπερ έστίν άλογώτατον. εί γάρ το
5 μεν κινεΐν ποιεΐν τι' έστι, το δε κινεΐσί}αι πάσχειν, ταύτα δε αδύνατον άμα
περί ταδτόν κατά ταυτόν έν τω αυτω χρόνιο είναι, αδύνατον äv εί'η παν
το κινούν κινούμενον κινεΤν. καί πιστοΰται πάλιν τό κα&όλου δια των
κατά μέρος παραδειγμάτων, έφ' ών πρότερον έποιήσατο τήν άπόδείςιν.
οδ γαρ οιόν τε το αυτό, και)' 8 υγιαστικόν έστιν, ύγ ι α σ τ ό ν ε ί ν α ι κ α ι so
10 τ ο οίκο δομικό ν ο ι κ ο δ ο μ ή τόν. τούτο ôè συμβαίνει τοις λέγουσι πάν
τό κινούν κινούμενον κινεΐν· αλλ' ή ε υ Dì) ς αυτοΐς συμβαίνει, όταν κατά
ταδτόν είδος λέγωσι κινεΐν τε xal κινεΐσί>αι, ή δ ι ά π λ ε ι ό ν ω ν , δταν κατ'
άλλο μεν είδος κινεΐν λέγωσιν οίον κατά τήν υγειαν ύγιάζειν, κατ' άλλο
8à κινεΐσ&αι ως κατά τήν άλλοίωσιν ώλλοιοΰσ&αι· καί τούτοις γάρ το αότό
15 άκολου&εΐ πάλιν το κατά το αότό λέγειν κινεΐν καί κινεΐσθαι. διοίσει δέ
τω διά πλειόνων μέσων είς τοΰτο κατανταν πεπερασμένων όντων των εί- 25
δών της κινήσεως, ώς δέδεικται πρότερον, είπερ τό εσχατον κινούμενον
υπό του πρώτου κινοΰντος μάλλον κινείται ή υπό τοΰ προσεχούς, τούτοιν
δε άμφοΐν, τοΰ τε κατά τό είδος καί του καί>' ετερον, το μέν αδύνατον
20 έστι, φησί, τ ο δε π λ α σ μ α τ ώ δ ε ς . καί ώς μεν ó 'Αλέξανδρος φησιν "'ου
τοΰτο λέγει, οτι το πλασματώδες αότών ουκ αδύνατον (άμφω γάρ αδύ-
νατα· έπί γάρ ταότόν άτοπον άμφω πρόεισιν), αλλ' εστίν 8 λέγει, δτι το
μεν αδύνατον αυτών, το δε προς τώ αδυνατώ καί πλασματώδες καί άπι'- 30
Οανον. εστι δε το άμφω έ'χον, το κατ' άλλο μεν είδος κινήσεως άξιοΰν
25 τό κινούν κινεΐν, κατ' άλλο δε κινεΐσ&αι ίζ ανάγκης· άτοπος γάρ ή ύπό-
δεσις το λέγειν ές άνάγκης τό άλλοιοΰν τι άλλο«ΰν αυςόμενον αότό, άλλως
δε μ ή δύνασθαι." ουτω μεν ο 1 Αλέξανδρος. μήποτε δε κυριώτερον ó
'Αριστοτέλης έπεμέρισεν τό μεν κατά το αυτό είδος αδύνατον είπών (αδύ-
νατον γάρ το ποιεΐν καί το πάσχειν είς ταύτον συνδραμεΐν)· το δε κατ'
30 άλλο μεν κινεΐσ&αι κατ' άλλο δε κινεΐν δυνατόν μεν αν ήν, μ ή πεπερα- Κ»
σμένοιν τών είδών της κινήσεως, μηδέ τοΰ πρώτου κινουμένου μάλλον υπό
τοΰ πρώτου κινοΰντος κινουμένου ή υπό τοΰ προσεχούς, το οέ τά πεπε-
ρασμένα άπειρα υπο&έσί>αι πλασματώδες όντως έστί, κενάς μακαρίας άνα-
πλάττοντος τό δύνασ&αι άλλην κίνησιν αεί μετ' άλλην λαμβάνειν, ουτω δε
35 καί τήν καδολικήν απόοειξιν προαγαγών ó 'Αριστοτέλης, συμπέρασμα έπή-
γαγεν, οτι ο υ κ άρα ανάγκη κινεΐσ&αι το κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν υπ' άλλου,
κ α ί τ ο ύ τ ο υ κ ι ν ο υ μ έ ν ο υ , ου τοΰτο λέγων, οτι οόκ ανάγκη αεί υπ' άλλου 40
κινεΐσί)αι το κινούμενον (το γάρ κινούμενον υπ' άλλου τινός δέδεικται κι-
νούμενον), ουδέ δτι ούχ ύπ' άλλου μεν τίνος κινουμένου δέ καί αυτοί κι- 286"·
νήσεται (Setzet γαρ δτι ύπο του αυτοκινήτου κινείται), άλλ' δτι ουκ ανάγκη
τό κινουμενον υπό τίνος κινεΐσθαι, καί αότοΰ αεί υπ' άλλου κινουμένου,
διό καί συνάγει λοιπόν το το πρώτως κινούν ή άκίνητον είναι ή αυτο-
5 κίνητον έζ αύτοΰ καί μ ή ύπ' άλλου κινουμενον. καν γάρ r¡ τινα τά κινού-
μενα υπό τίνων εξωθεν καί αυτών κινουμένων, ως δ λίθος υπό της βα-
κτηρίας τ η ς υπό χειρός κινουμένης, αλλ' οόκ έ π ' άπειρον τούτο προελευ-
σεται, αλλά στήσεται, ώς μηκέτι τό κινούν υπ' άλλου κινεΐσθαι, αλλ' ή
άκίνητον είναι ή αυτόκίνητον.
10 " Δ ε δ ε ι γ μ έ ν ο υ òà του μήτε κατά τό αυτό είδος αεί κινουμενον το κι-
νούν κινεΐν μήτε καθ' ετερον, ειπετο, φησίν δ 'Αλέξανδρος, τό τό πρώτιος
κινούν άκίνητον εΐναι, είπερ άνήρηται το παν το κινουμενον υπό κινουμένου
κινεΐσθαι. δ δε τοΰτο οόδέπω λαμβάνει, ώς μή προηγουμένως αυτό
δείξας." μήποτε δε του μ ή ύπ' άλλου κινουμενον τό κινοΰν κινεΐν δε- 50
15 δειγμένου, αλλ' ουχί του μ ή υπό κινουμένου απλώς, ίπεται ουχί τό άκί-
νητον μόνως είναι το π ρ ώ τ ω ς κινούν, αλλ' ή άκίνητον ή αυτοκίνητον, ψ
καί αυτός προελθών έπέστησεν δ 'Αλέξανδρος, άπορήσοι δε άν τις, ώς
οΐμαι, τήν των στοιχείων μεταβολήν όρων, πώς αδύνατον το τό κινουμενον
υπό κινουμένου έ'ξωθεν καί αυτοΰ κινεΐσθαι· τό γάρ γινόμενον πυρ υπό
20 πυρός γίνεται καί αότοΰ τήν γένεσιν έχοντος ές άλλου πυρός ή όπό άέρος
παρατριβομένου καί έξαπτομενου. καί γάρ δέδεικται έν r?¡ Περί γενέσεως,
δτι Ι ς I αλλήλων άεί γίνεται τά στοιχεία άνακυκλουμενα. ώστε το κι- 2 8 6 ν
νουμενον πάν έν τοΐς υπό σελήνην υπό κινουμένου καί αυτοΰ ε ί ω θ ε ν κινεΐ-
σθαι, έπ' άπειρον άεί κατά κύκλον προϊούσης της τοιαύτης κινήσεως,
25 ώσπερ καί της γενέσεως, κάν πεπερασμένα η τά της κινήσεως είδη. μή-
ποτε οδν ρητέον προς ταύτα, δτι νυν ó λόγος ου το ύλικον αίτιον της
γενέσεως ζητεί, καθ' δ έζ άλλήλων γίνεται, άλλά το ποιητικόν, καθ' 8 β
ύπ' άλλήλων. το ουν γινόμενον πΰρ ύπο πυρός ή δ η οντος καί ου γινο-
μένου πυρός γίνεται, ώστε ουχ υπό κινουμένου εξωθεν κινείται, το δε
30 ύπο τοΰ παρατριβομένου άέρος έξαπτόμενον πΰρ κατά συμβεβηκος καί oò
καθ' αυτό γίνεται· πάν γάρ το κ α θ ' αυτό ποιούν δμοιον έ α υ τ φ ποιεί το
γινόμενον.
' Ο μέν ουν Εύδημος προϊστορήσας, o"t το αυτό κινοΰν υπό Πλάτωνος
διεδόθη, διαιρεί πρώτον τους τρόπους, καθ' οδς ένδέχεταί τι αότοκίνητον 40
λέγεσθαι, γράφων ούτως· ' η το ι γαρ δλον δλον κινεί ή μέρος δλον ή άνά- 28C"
πάλιν, ή μέρος μέρος, κινεΐν δε λέγομεν πρώτω; το αΰτψ κινεΐν oò το
έτερω καί το δι' αυτό καί où δι' άλλο." καί ουτω τοός τρεις τρόπους
καθ' Ικαστον άνελών μόνον δείκνυσιν αυτοκι'νητον δυνάμενον είναι το μέρει
5 μεν κινούν, μέρει δε κινοόμενον, καί τούτου το εχον έν αυτψ το μεν τι
κινούν άκίνητον ον καθ' αυτό, το δέ κινοόμενον. ó δέ γε 'Αριστοτέλης ου
προσέλαβε μέν την διαίρεσιν ταυτην, προελθών δέ τίθησιν αότήν συντό- 45
μως, δταν λέγη· " το γαρ δλον εί κινείται αότο υφ' έαυτοΰ, ήτοι υπό
των αότοΰ τίνος κινήσεται ή δλον υπό δλου." νυν δέ ευθυς ίνα ίκαστον
10 προχειριζόμενος των τρόπων τά έπόμενα άτοπα δείκνυσι. και πρώτον τό
το δλον υφ' δλου έαυτοΰ κινεΐσθαι διά παραδειγμάτων άπεμφαΐνον δείξας,
έφεξής δτι αδύνατον έστιν έπιδείκνυσι. τά δέ παραδείγματα· φέροι γαρ
άν, φησίν, δλον και φέροιτο τ η ν αυτήν φοράν, §ν δν καί ά τ ο μ ο ν
τ ψ εΓδει, ή άλλοιοΐτο και άλλοιοΤ, ώ σ τ ε διδάσκοι άν καί μαν-
15 θάναι ά μ α , καί υ γ ι ά ζ ο ι καί ύ γ ι ά ζ ο ι τ ο την αυτήν ό γ ε ί α ν · άπερ 60
ó Εΰδημος διά των αυτών δνομάτων σαφέστερα πεποίηκε γράφων ούτως·
"άρα οδν ένδέχεται φέρειν δλον δλον ειπείν έπί τοΰ ώμου, και αμα το
αότο καί §ν έπί τοΰ ώμου φέρεσθαι καί είναι καί έπί τοΰ ώμου φέρειν
και εχειν; ή τοΰτο μέν ούχ otóv τε, θερμαίνεσθαι δέ δλον υφ' δλου;
20 καί πώς; το μέν γάρ θέρμαιναν θερμαίνει θερμόν δηλονότι ον, το δέ θερ-
μαινόμενον ε?ς τό θερμόν μεταβάλλει· εις 8 δέ μεταβάλλει, ουπω έστιν
έκεΐνο, άμα | δέ είναι το αυτό θερμόν τε και μή θερμόν αδύνατον." 287«·
" Τ ω δέ §ν ον προσέθηκεν ó 'Αριστοτέλης το καί άτομον τ<¡> ε ? δ ε ι ,
ήτοι, ως φησιν ó 'Αλέξανδρος, καί αυτό έπί τοΰ κινουμένου λεγόμενον,
25 ώσπερ και τό εν ον, ώς ίσον δυνάμενον τω εν το έν άτόμψ είδει· τό γάρ
έν άτόμω εΓδει ον κατά άριθμόν έστιν Ι ν . ή τδ μέν έπί τοΰ κινουμένου
είρηται, τδ δέ άτομον τψ ειδει έπί της κινήσεως, Γνα ή το έξης· κινήσει
και κινηθήσεται άμα §ν ον τήν αυτήν φοράν και άτομον τψ ειδει." ταΰτα 5
τοΰ 'Αλεξάνδρου λέγοντος μήποτε άμεινον άμφω τό τε §ν ο ν καί τό άτο-
30 μον τ ψ ε ι δ ε ι , έφ' δλου τοΰ αότοκινήτου άκοόειν, τό δέ άτομον τψ
ε Τδ ε ι δηλοΰν, δπως ειρηται το εν δν, δτι ουκ άριθμψ εν άλλ' ειδει ίν,
τοΰ άτομου άντί τοΰ ένός είλημμένου. τό γάρ δλον φέρον έαυτο καί δλον
φερόμενον, καί άλλοιοΰν και άλλοιουμενον τψ ειδει έστιν εν, άλλ' ουχί τψ
άριθμψ, ώς όδί δ χαμαιλέων, εί τυχοι, δ άτομος έαυτδν χρωματίζων.
35 έφιστάνω δέ καί, πώς ó 'Αλέξανδρος τό έν άτόμψ ειδει 3ν κατά άριθμόν 10
Sv είναι φησι. τό μέν γάρ 'έν άτόμψ' τό Sv σημαίνειν ομολογώ, άλλο
μέντοι φημί το κατ' άριθμόν Sv είναι καί άλλο τό κατά είδος, και άσφα-
λώς τόν 'Αριστοτέλη δηλώσαι, πώς είπεν το Sv δν, δτι ου κατ' άριθμόν,
αλλά κατ' είδος, το δέ αυτό καί προ όλίγου έσήμανεν ειπών· " δ ε ι γαρ 287Γ
μέχρι των άτόμων διαιροΰντα λέγειν," άτομα και έκεΐ τά έσχατα είδη
λέγων, αλλ' ου τά κατ' αριθμόν αφοριζόμενα. καλώς δέ υγιάζειν καί
υγιάζεσθαι την αότήν υγείαν εΤπεν · εΐ μεν γάρ άλλο το όγιάζον ήν, καΐ 15
δ άλλο το υγιαζόμενον, άλλη δν ήν ή έν τ ω ένεργουντι υγεία καί άλλη ή
έν τ ψ πάσχοντι. έπειδή δε το αυτό έστι το ύγιάζον και υγιαζόμενον,
καί ή υγεία μία <5ν και ή αυτή είη. τοΰτο δε άτοπον την αυτήν ένερ-
γητικήν τε καί παθητικήν είναι, δπερ έφεξής σαφεστερον άποδείκνυσιν.
aröott, καί συνεπεράνατο, δτι εΐπερ όλως έ'στι τι αυτοκινητον, ανάγκη tò 287»
μεν τι αυτού κινεΐν, το δέ κινεΐσ&αι.
εδει γάρ, (ε?) μ η δλον αυτδ αυτό κινεί, το μεν τι είναι κινοΰν π ρ ώ τ ω ς , 287»
το δε υ π ' έκείνου κινούμενον* δτι δέ μηδέν εσται π ρ ώ τ ω ς κινούν έν τ ψ
ούτως αυτοκίνητα), δείκνυσιν έκ του έκάτερον των μορίων πρώτον ευρεθή-
σεσθαι κινοΰν· ε? δέ πάντα π ρ ώ τ α ομοίως, οόδέν áv ε?η πρώτον, δτι δέ
5 έκάτερον π ρ ώ τ ο ν , δεικνυσιν έκ τοΰ έκάτερον μ η μόνον το ίτερον κινεΐν, 45
άλλά καί έ α υ τ ό , και μάλλον υφ' έαυτοΰ κινεΐσόαι ή υ π ό τοΰ κινουμένοο
υ π ' αυτοΰ. τό δέ μάλλον κινοΰν τό πρώτον κινούν έοτιν. δτι δέ καί
έαυτό κινεί έκάτερον, δείκνυσι διά τοΰ τ ο γ ά ρ πρότερον αιτιώτερον
τοΰ κινεΐσ&αι τοΰ έ χ ο μ έ ν ο υ [μέν ψ ] κ α ί κ ι ν ή σ ε ι μ ά λ λ ο ν , εί γάρ,
10 ώ ς ε ί ρ η τ α ι , τό μέν Α κινεί τό Β , το δέ Β κινεί τό Α , εσται τό Α το
πρώτον κινοΰν καί έαυτό κινοΰν, καί μάλλον ή υπό τοΰ Β κινείται· ομοίως
δέ κ α ί , εί το Β κινεί το Α , τό δέ Α κινεί το Β , τό Β πάλιν πρώτον
κινοΰν και έαυτό κ ι ν ή σ ε ι , και μάλλον ή το Α τό π ρ ο σ ε χ ώ ς αότο κινοΰν, 50
ώστε έκάτερον καί πρώτον εσται καί έαυτό κινήσει και δλον υφ' δλου
15 έαυτοΰ κινήσεται· δπερ έδείχθη αδύνατον, τοΰ δέ μάλλον υφ' έαυτοΰ
κινεΐσθαι τό Α ή όπο τοΰ Β έν τοις άντικινουμένοις δεικτικον παρήγαγεν
το το μέν Α έαυτψ κ ι ν ε ΐ ν , τό δέ Β κινούμενον δπό τοΰ Α κινεΐν το Α·
μάλλον γάρ κινεΐ τό έ α υ τ φ κινοΰν ή το τιρ υφ' έτερου κινεϊσθαι κινοΰν.
το δέ έ γ γ ύ τ ε ρ ο ν δ έ τ ό πορρώτερον τοΰ κινουμένου της αρχής ή
20 τ ο μ ε τ α ξ ύ είρηκεν αντί τοΰ | συγγενέστερον καί οίκειότερον εις α ρ χ ή ς 288»
λόγον έστί τό πορρώτερον τοΰ έ σ χ ά τ ο υ κινουμένου ή π ε ρ τό μεταξύ τούτου
τε καί τοΰ πορρώτερον οντος. εί γάρ κινουμενον μέν εσχατόν έστι το Γ ,
π ρ ο σ ε χ έ ς δέ κινοΰν αυτό το Β καί πορρώτερον το Α , άρχοειδέστερόν έστι
τό Α τοΰ Β είς το κινεΐν τό Γ πορρώτερον ον τοΰ Γ ή π ε ρ το Β . και
25 εί μηδέν εχοι προ έαυτοΰ κινοΰν το Α , αυτό áv είη α ρ χ ή τ η ς κινήσεως,
ομοίως δέ καί δυεΐν όντων, έάν τό μέν Α κινή τό Β , τό δέ Β κινη τό 5
Α , αρχοειδέστερον προς την τοΰ Α κι'νησίν έστι το Α ή π ε ρ τό Β , πορ-
ρώτερον έαυτοΰ ο ν · (τό δ' αυτό καί έ π ί ) τοΰ Β ρητεον ώστε πάντα
ομοίως π ρ ώ τ α , καί διά τοΰτο οόδέν πρώτον, ó δέ 'Αλέξανδρος διά τών εί-
30 ρημένων δ ε δ ε ΐ χ δ α ι φησι τό μηδετερον αότών υπό τίνος εξωθεν και άλλου
κινηΟήσεσΒαι, αλλ' αυτά ύφ' αυτών, άμεινον δέ οιμαι λέγειν, δτι τό μηδέν
είναι πρώτον κινοΰν άποδέδεικται. καί πρός την τούτου κατασκευήν
παρείληπται τό έκάτερον αυτών καί έαυτδ κινεΐν, ίνα διά τούτου άρχοειδε- ίο
στερον καί πρώτον δ ε ι χ θ η .
του και} 1 αυτό κινείται, τά μέρη κατά συμβεβηκος αν αυτά έαυτά κινοΐ. 288 ν
ώς γαρ έν τ ψ δλφ κινουμένω τά μέρη τά συνεχή κατά συμβεβηκός κινεί-
ται, ούτως και τά του αυτοκινήτου ¡χόρια κατά συμβεβηκός αν είη εαυτά
κινουντα· εί δε κατά συμβεβηκός, ουκ ές ανάγκη;, ώστε εάν ύποτε&η μ-ή
5 κινειν έαυτά, ουδέν αδύνατον υποτεδήσεται. καί έγώ μεν οιμαι μέχρι
τούδε τήν άπόδειξιν προαγαγεΐν τον Άριστοτέλην δεικνύντα, οτι ουκ άνάγκη
ούτως αυτοκίνητον είναι το ολον, ώς ή εν ή ττλείω μόρια έν έαυτψ αυτο-
κίνητα έ'χον · είτε γαρ υπό των μέρων κινοίτο, οόκ έ'στι το ολον πρώτως 20
αυτοκίνητον, είτε ολον ύο' ολου ε α υ τ ο ί κινείται, ουκ άνάγκη εχειν έν
10 έαυτψ ή εν ή πλείω μόρια αυτοκίνητα, δπερ εδει δεϊςαι. ó δε 'Αλέξαν-
δρος· "έάν ύποτεθη, φησίν, τά κατά συμβεβηκός αυτοκίνητα μόρια μη
οντα αυτοκίνητα, αδύνατον μεν ουδέν ύποτεθήσεται. ουκέτι δ ε , φησίν,
έ'σται το ολον κινούμενον, εί ούτως ήν αυτοκίνητον, διότι τα μόρια αυτου
αυτά έκίνει. αλλ' εί ή ύπό8εσις καί ολον ύφ' ολου κινουμενον ελάμβανε
15 το εν ή πλειω μέρη αυτοκίνητα εχον, ταύτης μενούσης το αδύνατον έπί 25
των μερών χ ρ ή συνα'γειν." τούτο γάρ και πρόκειται δεϊξαι, οτι το αυτο-
κίνητον ουκ άνάγκη ούτως είναι αυτοκίνητον, ώς Sv ή πλείω μέρη εχειν
αυτοκίνητα, εί ουν είναι μεν χρή πάντως το αυτοκίνητον μεταξύ του
ακινήτου καί ετεροκινήτου, άνάγκη δε ή ούτως αυτό είναι ώς ολον υφ'
20 ολου έαυτου κινείσδαι, ή ώς ολον υπό μέρους, ή μέρος υπό ολου, ή ώς
Sv ή πλείω μέρη εχον έν έαυτψ αυτοκίνητα, ή ώς τό μέν τι εχον κινούν
άκίνητον ον το δέ κινούμενον, άνήρηται δε τά άλλα πάντα, είκότως συμ- 30
περαινόμενος ώς έπί γραμμής ειπεν, οτι τ ή ς δ λ η ς ά ρ α τ ο μ έ ν κινήσει
ακίνητον ον, τό δε κ ι ν η θ ή σ ε τ α ι . μόνως γάρ ούτως οΓόν τ έ τ ι
25 α υ τ ο κ ί ν η τ ο ν ε ί ν α ι , εί μέρος μέν τι αυτου ε ί η κινούν ακίνητον ον, μέρος
δε ύπ' έκείνου κινούμενον.
ρ. 258»5 Έπεί δέ κινεί το μέν κινουμενον υπ' άλλου 2ως του 289 Γ
ή θατέρου θάτερον. ίο
13 υφ' έαυτοΰ Μ: ύφ' αύτοΰ a 13. 14 άσφαλέστερον a 21 έπειδή (ut Arist. codd.
FHIK) a 29 δυοΐν aF 32 xtvouv alterum om. A : in mrg. suppl. A 1
S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R Ü M VIII 5 [Arist. p. 2 5 8 « 5 ] 1243
και το κινούν, επειοή μ η π ω εοειςεν, οτι αμερες εστι και αοιαιρετον τούτο,
ουδέν ουν κωλύει, φησίν, ή καί το κινοΰν διαιρετόν είναι, εΐ καί τοΰτο
υποτεί)είη τοιοΰτον, ή το κινούμενον μόνον· διαιρετόν όέ δυνάμει καί ουκ
Δείξας, οτι παν το κινουμενον καί φύσει καί ßicf υπό τίνος κινείται
καί δτι παν το κινούν ή καί αότο ύφ' έτέρου τινός εξω&εν άλλου κινου-
15 μενον κινεί καί τοΰτο έ π ' άπειρον, ή ε? τοΰτο άτοπον, ή είς άκίνητον Γστα- 40
σ θ α ί τι το π ρ ώ τ ω ς κινούν ή είς αυτοκι'νητον, 8 κινουμενον μεν κινεί, ουκ
ε ξ ω θ ε ν δε κινουμενον, αλλ' υφ' έαυτοΰ καί του κινεΐσ&αι και του ΐστασθαι
την αίτίαν εχον έν αυτω• ταύτα γάρ έστιν αδτοκίνητα, α καί του Γστασθαι
έν αυτοΐς την αρχήν έ'χει καί του κινεΐσθαι. δείξας δε, δτι καί έν τψ
20 αΰτοκινήτψ το κινούν άκίνητον ον κ α θ ' αυτό κινεί του α&τοκινήτου συγ-
κειμένου εκ τε του κινοΰντος ακινήτου οντος καί έκ του κινουμένου μεν,
μ ή ές ανάγκης δε κινοΰντος, ταΰτα ουν δείξας δια πλειόνων, άναμιμνήσκει m
τε αυτών συντόμως νΰν καί ακολούθως έ π ' αυτοΐς συμπεραίνεται, δτι συμ-
βαίνει το πρώτον κινούν έν πάσιν είναι τοϊς κινουμένοις άκίνητον, εικερ
25 τών μέν κινουμένων πάντων πρώτον το αυτοκι'νητον καί έν τούτω δέ τό
κινούν (ακίνητον).
Έπεί δέ περί του αυτοκινήτου τοις λόγοις δ 'Αριστοτέλης διαφέρεσθαι
προς τον Πλάτωνα δοκεΐ, καλώς äv εχοι καί ταυτην ίδεΐν τήν διαφοράν.
καί δτι μέν αρχή κινήσεως καί τών κινουμένων πάντων το αυτοκι'νητον,
30 αμφότεροι σαφώς όμολογοΰσιν, ó μέν 'Αριστοτέλης έν τούτοις λέγων ώ ς 50
" ει γε δέοι σκοπείν πότερον αίτιον κινήσεως καί αρχή, τό αυτό κινούν ή
τό υ π ' άλλου κινουμενον, έκεΐνο πάς άν Ο ε ί η " . ó δέ Πλάτων έν Φ α ί δ ρ ω
τ ε σαφώς τό αυτοκι'νητον ' π η γ ή ν καί αρχήν κινήσεως' εΤπεν. καί έν τ ω
δεκάτω τών Νόμων, έν οίς φησι συμπεραινόμενος ó 'Αθηναίος ξένος·
" α ρ χ ή ν άρα κινήσεων πασών καί πρώτην εν τε έστω σι γενομένην και èv 290 r
κινούμενες ουσαν τήν αυτήν αυτήν κινούσαν φήσομεν αναγκαίως είναι
πρεσβυτάτην και κρατίστην | μεταβολών πασών." και έ'τι μέντοι το 290"
ζωον αότοκίνητον αμφότεροι λέγουσιν, αλλ' ó μεν 'Αριστοτέλης -ρώτως
5 καί κυρίως αότοκίνητον το ζφόν φησιν έκ ψυχής και σώματος συνεστός,
ών τό μεν σώμα κινείται, ή δέ ψυχή κινεί ακίνητος ουσα κατ' αυτόν, ó
δέ Πλάτων πρώτως μέν καί κυρίως αότοκίνητον είναι τήν ψυχήν βούλεται
πάσαν, ή ώς τοις άκριβεστέροις τών έξηγητών δοκεί, τήν λογική ν διά δέ 6
ταύτην καί τό ζωον αυτοκίνητον γίνεσθαι, ίχνους αυτοκινησίας μεταλαμ-
10 βάνον. και δτι μέν κυρίως αότοκίνητον είναι βουλεται τήν ψυχήν, δηλοΐ
τούτον αότής όρισμόν άποδιδους εν τε τω Φαίδρφ καί έτι σαφέστερον έν
τ(5 δεκάτω τών Νόμων, δταν λέγη· "ψ δή ψυχή τουνομα, τις τούτου
λόγος; εχομεν άλλον πλήν τον νυν δή ρηΟέντα τήν δυναμένην αυτήν αυτήν
(κινεΐν κίνησιν; — το αυτήν κινεΐν φής λόγον εχειν τήν αότήν) ουσίαν
15 κινεΐν, ηπερ τουνομα, δ δή πάντες ψυχήν προσαγορεύομεν". 2τι δε διά
το τήν ψυχήν αότοκίνητον είναι και το ζψον αότοκίνητον είναι βουλεται, 10
καί τοΰτο έδήλωσεν έν τω Φαίδρφ λέγων " π ά ν γαρ σώμα, ψ μέν έ'ςωθεν
τό κινεΐσθαι, άψυχον, ψ δέ έ'νδο&εν αυτφ έζ έαυτοΰ, έ'μψυχον, ώς ταύτης
ούσης φύσεως ψυχής," της έαυτήν δηλονότι κινουσης καί τό μετέχον αυτο-
20 κίνητον φαίνεσθαι ποιούσης· ώστε τεκμήριον μέν της ψυχικής αυτοκινησίας
τήν του ζψου αυτοκινησίαν έποιήσατο, αίτιον δέ ταύτης έκείνην. ή τοίνυν
διαφορά γέγονε, παρ' δσον ó μέν Πλάτων πάσαν τήν όποιανοΰν μεταβολήν,
τήν τε ένεργητικήν καί τήν πα&ητικήν, κίνησιν ομολογεί, καί έν μέν Τιμαίιρ 16
"λέγει", φησίν, ή ψυχή, "κινουμένη διά πάσης α υ τ ή ς " , έν δέ τφ δεκάτω
25 τών Ν ό μ ω ν "άγει μέν δή ψυχή πάντα τά κατ' ουρανόν και γήν καί Οά-
λατταν ταΐς έαυτής κινήσεσιν, αις δνόματά έστι βούλεσΟαι, έπιμελεΐσ&αι,
σκοπεΐσδαι, βουλεύεσ&αι, δοξάζειν ορθώς, έψευσμένως, χαίρουσαν, λυπου-
μένην, θαρρούσαν, φοβουμένην, μισούσαν, στέργουσαν, καί πάσαι δσαι τού-
των συγγενείς πρωτουργοί κινήσεις." ó μέντοι 'Αριστοτέλης μόνας τάς
30 φυσικάς μεταβολάς κινήσεις αξιών καλείν, τήν ψυχήν ένεργεΐν, αλλ' ουχί 20
κινεΐσδαι νομίζει, καί δήλος έστιν έν τω πρώτο) της Περί ψυχής τάς φυ-
σικός κινήσεις της ψυχής άποφάσκων, όταν λέγ-fl· " δ ι χ ώ ς δή λεγομένου
του κινεΐσΟαι" ή καί)' αυτό δηλονότι ή κατά συμβεβηκός " ν υ ν , φησίν,
έπισκοποΰμεν περί τής ψυχής, εί καί)' αυτήν κινείται και μετέχει κινήσεως.
35 τεσσάρων δέ κινήσεων ουσών, φοράς, αλλοιώσεως, φ&ίσεως, αόίήσεως, ή
δυνάμει γίνεται ενεργεία υπό τοΰ ένεργεία, διδασκουσης εαυτήν της ψ υ χ ή ς 290 ν
καί μαν&ανουσης παρ' έαυτής καί ζητούσης καί ευρισκουσης. πάσα γαρ
μάθησις διανοητική, ώς αυτός διδάσκει, και ζήτησις δηλονότι καί ευρεσις,
έκ προϋπαρχούσης γίνεται γνώσεως της κατά τον ένεργοΰντα τότε νοΰν.
5 καί διά τούτο ίσως καίτοι κατά | τάς φυσικάς κινήσεις την αότοκινησίαν 291Γ
ορίζων παρέρριψεν έν τοις παραδείγμασιν το "διδάσκοι γαρ áv καί μαν&ά-
νοι" τά αυτά ένδεικνύμενος, δτι εστι μέν έν τ·ζ ψ υ χ η τό διδάσκειν εαυ-
τή ν καί μανβάνειν παρ' εαυτής, αλλ' οόχ ώς μιας καί απλής ούσης, δπερ
" 5 \ ~ ν · \ 1 \) ι \ / \ 3 / 's
ατομον αυτός τ ω ειοει ειπεν, αλλ εις το ουναμει και ενεργεία οιαιρου-
10 μένης. διό καί εις τοΰτο το άτοπον άπηγάγετο τον λόγον το το αυτό εν 5
ον καί άτομον τ ψ είοει δυνάμει αμα καί ένεργεία έ'σεσδαι καί οίίπω ον
και ήδη ον, ώς ει γέ τις διγιρημένην λαμβάνοι τήν ψυχήν είς τό δυνάμει
καί τό ένεργεία, ουκετι άτοπον εσται τό το αυτό δυνάμει είναι καί ένερ-
γείοι. αότενέργητος ουν καί αυτόγνωστος καί αύ&εύρετός έστιν ή ψυχή
15 κατά τόν Άριστοτέλην, αλλ' ουχ ώς μία καί απλή, αλλ' ώς έχ τοΰ δυνά-
μει καί ένεργεία συγκειμένη, αυτοκίνητον δε αυτήν ούκ ήξίωσε καλεΐν διά
τό τήν κίνησιν έν τοις σώμασι μόνοις Οεωρεΐν* ταύτα γαρ τά συνεχή και ίο
διαιρετά είς άεί διαιρετά πρώτως. καί διά τοΰτο και ή κίνησις συνεχής
καί διαιρετή καί διά τήν κίνησιν δ χρόνος, αλλά π ώ ς κατά τον υ π ' αδτοΰ
20 τε&έντα τής κινήσεως όρισμον τον λέγοντα έντελέχειαν είναι τοΰ δυνατοΰ
η δυνατόν ουχί καί κινείται ή ψυχή καί αυτοκίνητος έστιν, εί'περ έκ τοΰ
δυνάμει είς το ένεργεία ύφ' έαυτής πρόεισι; μήποτε ουν ούτος μέν ó
ορισμός ó λέγων έντελέχειαν τοΰ δυνατοΰ ή δυνατόν κοινός πάσης έστί
μεταβολής καί ψυχικής καί σωματικής καί δλως τής άπό τοΰ δυνάμει είς 15
25 το ένεργεία προποδιζούσης. ó δε τής κινήσεως ώς κινήσεως ιδίως ορισμός
έστιν έντελέχεια τοΰ κινητοΰ η κινητόν. ουχ απλώς ουν πασαν μετα-
βολήν κίνησιν άξιοι καλεΐν ó 'Αριστοτέλης, αλλά τήν συνήθη τήν έπί των
σωμάτων· καί οδδέ ταύτην πάσαν· τήν γάρ γενεσιν καί τήν φθοράν διέ-
κρινε τής κινήσεως, δτι το μ ή π ω ον ουδείς δν λέγοι κινεΐσ&αι κυρίως, αλλ'
30 είναι μεν δει τι κατ' ένέργειαν τό κινούμενον, εχειν δέ τι δυνάμει, καί}'
8 ένεργοΰν λέγεται κινεΐσδαι.
- η ς αυτής καί μιας, άλλα δε άλλου μέρους, ώ ς τοΰδε μέν τούδε, άλλου 291 ν
δε έ τ ε ρ ο υ , οίον τά νυν ο'ντα των νυν όντων καί τά αυί)ις των αύί}ις, δείξει
προελθών. δυνατόν δε oT[xott καί ο ύ τ ω ς ε / τ ω ν είρημένων συλλογίσασί)αι,
οτι οΰτε εν των μή άιδίων ουτε πάντα αίτια της συνεχούς καί à ιό t ο υ
5 κ ι ν ή σ ε ώ ς εστι. λαβών γαρ δτι το ο ύ τ ω ς εχειν, τουτέστι το αίτιον είναι 45
συνεχούς και άιδίου κ ι ν ή σ ε ω ς , άίδιον ές α ν ά γ κ η ς έστίν, ή ως ó 'Αλέ-
ξανδρος και ó Θεμίστιος γράφουσιν, άίδιον καί εξ ανάγκης (καί γαρ
ανάγκη τό αίτιον του άιδίου αίεί είναι), ταύτη τή καταφατική προτάσει
προστίί)ησιν άποφατικήν πρότασιν την λέγουσαν ' τ ο εν εκαστον γενητόν καί
1 0 φ&αρτόν καί πάντα τα τοιαύτα ουκ εστίν άίδιον', έξ ών συνάγεσί)αι, δτι
το εν το γενητόν καί φθαρτον καί πάντα τά τοιαύτα ουκ εστίν αίτια της
συνεχους καί άιδίου κινήσεως, άλλ' οτι μεν το εν εκαστον τό γενητόν 5«
καί φΟαρτόν ουκ εστίν άίδιον, καί περιττόν ήν δεικνύναι. οτι δε ούδέ τά
πάντα άίδιά εστίν, δείκνυσι δια του άπειρα είναι, καί ούτως άπειρα ώς
15 έ π ' άπειρον γινόμενα, καί ουχ άμα πάντα δντα. άλλοτε γαρ άλλα
γινόμενα ουχ άμα πάντα έστίν, ώστε oòòs τά πάντα ά ί δ ι α · εί γαρ ήν
άίδια, άμα αν ήν τά πάντα, καί ου νυν μεν άλλα, αυίΚς | δε ετερα. 2!)2 Γ
δήλον τοίνυν, φησίν, οτι νΛν μ υ ρ ι ά κ ι ς , τουτέστιν έ π ' άπειρον, αί τοιαυται
άρχαί αί τ ω ν άκινήτων μεν κινουσών δε, οΓαί είσιν αι έν τοις αυτο-
20 κινήτοις άκίνητοι, τουτέστιν αί των ζοίων ψ υ χ α ί , καί πολλά δε των αυτο-
κινήτων ( τ ά γαρ υπό σελήνην πάντα τά μεν γίνεται τά δέ φθείρεται του
προλαβόντος άεί τω εφεξής αιτίου γινομένου της γενέσεως), άλλ' δμως
ουδέν ήττον εστίν τι άίδιον αί'τιον παρ' εκαστον τ ο ύ τ ω ν , ο περιέχει s
καί ορίζει τάς τούτων μεταβολάς το άνέκλειπτον otò c a i ; παρεχόμενον, όπερ
25 ουτε εκαστον των γινομένων καί φΟειρομενων ουτε πάντα άμα δύναται
παρασ/εΐν τό γαρ έφεξής οϋ'τε συνεχες ουτε άίδιον. άίδιος ôà καί συνεχής
ή κίνησις άποδέδεικται. δείξας ουν, οτι οϋ'τε εν ε'καστον ουτε πάντα τά
γενητά καί φθαρτά τ η ς κινήσεως αίτια δύναται τ ή ς άιδίου κ ι ν ή σ ε ω ς αίτια
είναι, είκότως έπήγαγε δήλον είναι, δτι εστι τι άίδιον αίτιον τής άιδίου
3 0 μεταβολής, είτα προστίδησιν, οτι τούτο μεν τό άίδιον αίτιον τ ο ύ τ ο ι ς ίο
τοις οόκ άιδίοις υποκειμενοις κινητικοΐς αίτιον ( τ ο υ ) είναι τε καί κινείν καί
τοίς αυτοκινήτοις, έν οΓς τά τοιαύτα κινητικά, έκεϊνο αίτιον του είναι,
ταΰτα δε τά αυτοκίνητα τοις άλλοις αί'τια τής κινήσεως έστι τοις
κινουμένοις μ ε ν , οόκ άεί δε ετερα κινουσιν, εί' γε ά ρ χ ή καί πρώτον των
35 κινουντων τε καί κινουμένων έστί το αυτοκίνητο ν , ίνα μή έπ' άπειρον
ι ω μ ε ν , προ παντός ετεροκινήτου έτεροκίνητον τιΟεντες. δύναται δε τούτο
μεν τ ο ύ τ ο ι ς λέγειν το άίδιον κινητικον τοίς άεί καί σ υ ν ε χ ώ ς κινουμένοις, ι»
τουτεστι τοίς κυκλοφορητικοίς, ταύτα δε τοίς γινομένοις και φΟειρομένοις
αίτια τ ή ς τε κινήσεως καί τ ή ς γενεσεως. άμεινον δε 'ίσως τό κ α ί τούτο
7 prius om. sed suppl. A 1 10 «pyr¡ post άλλοις a ; sed cf. v. 28 13 Μετά τά
φυσικά] Λ 10. 1 0 7 6 " 4 14 Ό μ η ρ ι χ ώ ΐ ] Β 204 20 π ρ ώ τ φ ] c. 6. 189»15
21 Αποθεμένων a F : ί)ποτι9εμένων Μ : ΰ-ο {,/θεμένων Α 27 Ικανόν όέ καί Aristóteles
28 post κινήσεως deficit F , qui continuât Philoponea edita in Vitellii editione p. 888 sqq.
cf. editoris praef. p. X I I I 32 νομίζει a l l
SIMPLICII IN PHYSICORUJI VIII 6 [Arist. p. 259 a 13] 1255
άν άγκ η συνεχή îïvat· εί ανάγκη άεί καί συνεχή είναι, άνάγκη μίαν 292>
είναι· εί άνάγκη άεί 7.7.1 συνεχή και μίαν είναι κίνησιν, άνάγκη υφ' ενός
άιδίου κινουμένου και ενός άιδίου κινουντος γίνεσΟαι. εί άρα ανάγκη αεί
είναι κίνησιν, ανάγκη εν καί άίδιον είναι το πριυτιυς κινούν αλλά μην «ο
5 δέδεικται το ήγούμενον αληθές άρα καί το έπόμενον. καί οτι μεν εί αεί
έστι, καί συνεχή? έστιν, έ'δειςε δια τοΰ το αεί καί συνεχές είναι· εί γαρ
διαλείποι, ουκ άει εσται, εί δε συνεχή;, μία· εΐ γ-αρ πλείους, ου συνεχή?,
αλλ' εφεξής, εί άρα συνεχής, ου πλείους, αλλά μία. <ra δε ουχ ούτως
μία, ώς έκ των έφεςής γινομε'νων συγκεισί)αι την άίδιον, δήλον, εί'περ την
10 έφεξής | κίνησιν ένδέχεται καί διαλείπειν ου γαρ ανάγκη μετά το πρώ- 2!)ÜV
τον κίνησιν εόδυς εΐναι καί γίνεσί)αι το μετ' αυτό κινοΰν, εί μ ή τι είη
άίδιον τε και εν τής αναγκαίας διαδοχής τοις κινοΰσιν αίτιον, οπερ νυν ó
λόγος εισάγει, μ ή οντος δε τοιούτου, ένδεχεται καί διαλείπειν καί μή
ευίΓυς τω φΟείρεσθαι το πρώτον κίνησαν το μετ' αυτό είναι, διαλείπον-
lü τος δε έκείνου, διαλείποι άν κα'ι ή κίνησις· τούτο δε αδύνατον, εί δε είη 5
συνεχής και μία, τω άριΟμω μία εσται· μία δε έστι το~> άριί)μω, ώς έ'μ-
προσΟεν έδειχΟη ή ενός τε τω άριδμω κινοΰντος καί ένος τω άριδμω
κινουμένου· οΰτε γαρ πολλών όντων των κινουμένων μία κίνησις, αλλ'
έφεςής, εί άρα, ουτε πολλών όντων των κινούντων. εν γάρ τ ή των κι-
•20 νουντων διάδοχη γίνεται τις στάσις· δει γαρ το μεν παυσασ&αι το δε άρ-
ξασθαι· ουτω δε ή συνεχεία διασπάται, έτι δε ερρήΟη, οτι οόδε ανάγκην
τινά εςει τοΰ εόΟυς μετά το πρώτον κίνησαν είναι το δεύτερον κινούν, ου 1«
γάρ δή πλείω οντα άίδια έκ διαδοχής κινήσει, ταύτα γάρ αναπαύσεως
δεϊται κατά τήν συνεχειαν τής ένεργείας, ά έν τω ένεργείν κάμνει· κάμνει
25 δε τά $)νητά, το δε άίδιον oò κάμνει, ετι ινα έκ του μή κινειν εις το
κινείν μεταβάλλη, δεήσει αυτά κινεΐσΟαι· άλλ' ήν ακίνητα· πρώτα γάρ.
έ'δει;ε δε δια τούτων, οτι μηδε πάντα τά κινητικά μεν, μ ή άίδια δε οίά
τε αίτια είναι τής «ιδίου κινήσεως έκ διαδοχής κινοΰντα. έοείςε δέ πρό-
τερον οτι oòòà πάντα άμα. δήλον ουν καί έκ τών νυν είρημένων, οτι το 15
30 εκάστης συνεχούς κινήσεως άίδιον κινητικον αίτιον εν είναι βούλεται. οΰτω
δε καί έν τη Μετά τά φυσικά έκ τών συνεχώς κινουμένων κυκλοφορητι-
κών σωμάτων τον αριθμόν τών ακινήτων μεν πρώτως δέ κινούντων αίτιων
έπεχείρησεν ευρεϊν.
8 χατ] χα " - τ ' erasa lacuna A 1 10 i-i il αυτοίς A "¿0 -εττομένης etiain Phi-
loponus 839,5: πεπτομενη; Aristoteles 21 ίιπό της τών A, sed της del. A 1 (ó-ò τής
έ. τ. τρ. άναθυμιοίοεως Μ) 25 όιυχνπίίήναι a 32 λέγει om., sed suppl. A 1
SIJIPLICII IN PHYSICORUM VIII G [Arist. p. 259 »20. b 20] 1259
ν η τα ποτε οντά τά ζιίία ένδέχεσΟαι κινεΓν εαυτοί, καί ταύτης δε τ η ς χινή- 293"
σεως, ην ές εαυτών οον.ει κινεΓσδαι, έ'ςωδεν είναι το πρώτον αίτιον κινού-
μενον και μεταβαλλομενον προς εκαστον αυτών υπό τίνος αεικίνητου, «νή-
ρηται το έν τοις ζωοις γένεσιν κινήσεως γίνεσ&αι μ ή πρότερον όλως ούσης. 20
5 δείςας δε διά των ε ί ρ η μ ε ν ω ν , οτι ουκ Ιστι κυρίως α ρ χ ή κινήσεως το έν
τοις αύτοκινήτοις κινούν, διότι και τούτο έ'ςωί)εν έ'χει την α ρ χ ή ν τ η ς κινή-
σεως, έφεςής δείκνυσιν, οτι ουδέ ακίνητον κυρίως έστι τό έν τοις αυτοκι-
νήτοις κ ι ν ο ύ ν έν πασι γαρ τούτοις το κινούν π ρ ώ τ ο ν , τουτέστιν ή ψυχή,
αί'τιον ον τ ο υ αυτό έαυτό κινεΓν. διά γάρ την ψυχήν αυτοκίνητόν
10 έστι το ζ ω ο ν τοΰτο ουν το π ρ ώ τ ω ς κινούν κινείται υ φ ' έ α υ τ ο ΰ διά μέσου 25
του σώματος, κ α τ ά συμβεβηκός μέντοι κ ι ν ε ί έαυτο την τοιαύτην κίνη-
σιν κινούν γάρ το σ ώ μ α μ ε τ α β ά λ λ ε ι ν τον τόπον υπό τ η ς έαυτοΰ μ ο χ λ ε ί α ς
ποιεί, καί συμμεταβάλλει τον τόπον αυτό έν τ ψ σώματι ον, ώστε r?¡
μοχλεία εαυτό κινεΐν, κατά συμβεβηκός μεντοι· τ ω γάρ το σώμα κινεΓν,
15 έν ω έστι. μοχλεία δε απείκασε την υπό τ η ς ψ υ χ ή ς του σώματος γινο-
μενην έν τοΓς ζιόοις κίνησιν, ή ως καί τής ψυχής έ'ξωθεν έχούσης την
αίτίαν του κινεΐν το σ ώ μ α , ώς καί οί μοχλοί όργανα ό'ντες τών π ρ ώ τ ω ς 30
κινούντων, ή τ ω τους μοχλούς προσκειμένους risi κινεΐν τά άπωί)ουμενα
καί ου χ ω ρ ι ζ ό μ ε ν ο υ ς , ούτω δε καί τήν ψυχήν αυνοϋσαν αεί τ ω σώματι
20 κινεΓν αυτό· ή μάλλον δια το βίαιον καί μ ή κατά φύσιν είναι τ φ σώματι
τήν τοιαύτην κίνησιν· ά'λλη γάρ ή κατά φυσιν έκαστου τών έν τ φ σώματι
σ τ ο ι χ ε ί ω ν κίνησις, τ ή ς μεν γ η ς κάτω, του δε πυρός ά'νω. διό καί κα'μνει
κινούμενα τήν υπό τ ή ς ψ υ χ ή ς κίνησιν καί ου δύναται διαρκεΓν έπί πολύ·
καίτοι τάς κατά φύσιν κινήσεις τάς έ π ί τους αυτών τόπους κινούμενα ου 35
25 κ ά μ ν ε ι . σημεΓον δε το πλησίον του οικείου τόπου γινόμενον εκαστον αυ-
τών δάττον κινεΓσίΙαι. τη δε μοχλεία κινεΓν είπεν εαυτό ου προηγου-
μένως, αλλά κατά συμβεβηκός· προηγουμένως γάρ το σώμα κινεί τη
μοχλεία.
κίνησιν κινεΐσθαι την οίκείαν τοις ζ ψ ο ι ς την κ α θ ' όρμήν μεταβατικήν κατά 293 ν
τόπον ουσαν. εί γαρ τ ά κινούμενα σ ώ μ α τ α μ ή π ε φ υ κ ε σ υ ν ε χ ώ ς κινεΐσ&αι,
ουδέ το κινούν σ υ ν ε χ ώ ς κινεί ου'τε αυτά τά σ ώ μ α τ α outs εαυτό κατά συμ- so
βεβηκός τοϊ έν κινουμένω τ ψ σ ώ μ α τ ι είναι, τούτοι ουν δειχθέντι τψ τά
5 έν τοΓς αυτοκινήτοις ακίνητα μεν κινητικά δε μή κινείν συνεχή κίνησιν,
συνάπτει ά'λλην έπιχείρησιν δεικνΰσαν, οτι προ τών έν τοις αΰτοκινήτοις
κινητικών ά'λλο τι είναι χρή κυριώτερον τής κινήσεως αίτιον, ει γαρ
άνα'γκη μεν είναι συνεχή κίνησιν, τά δέ έν τοις αύτοκινήτοις κινητικά
αδύνατον σ υ ν ε χ ή κί|νησιν κινείν ακίνητα μεν οντα κ α θ ' αυτά, κινούμενα 204 Γ
10 δέ κατά συμβεβηκός, δει είναι το πρώτον κινούν μ η δ έ κατά συμβεβηκός
κινουμενον. τούτο γάρ δηλοΐ τ ο ά κ ί ν η τ ο ν κ α τ ά συμβεβηκός. δει ουν
εΐναι, φ η σ ί , το τοιούτον αίτιον, εί'περ μέλλοι ε σ ε σ θ α ι , καθάπερ δεδεικται,
ά'παυστός τ ι ς έν τ ο ι ς ουσι και αθάνατος κίνησις. σ υ ν ε χ ή ς γάρ ή
τοιαύτη· ή γάρ μή συνεχής διακέκοπται. το δέ κατά συμβεβηκός xt-
15 νουμενον ώς μεταβαΐνον τόπον έκ τόπου (περί τούτων γάρ δ λόγος) ου 5
κινεί σ υ ν ε χ ή κίνησιν, οτι μ η δ έ το κινουμενον ύπ' αυτοΰ συνεχώς πέφυκε
κινεϊσθαι. καί εί'περ μενοι, φησί, το ον αυτό έν αύτω καί έν τω
αυτω. ου γάρ έστι ( τ ι ) παρά τό ον, ον δέ λέγει τον κόσμον. ώ σ τ ε έν
α ύ τ ω έστι καί έν τ ψ αυτψ oò μεταβαίνων τόπον έκ τόπου, ουδέ άλλος
20 ές ά'λλου γινόμενος· καί τ ω ειδει γάρ τ ή ς ουσίας έν τ ψ αυτψ μένει καί
τη ποιότητι τής κινήσεως, το γάρ κυκλψ κινουμενον έν τ α ό τ ψ μένον
κινείται, "καί ο ύ τ ω ς άν μ ό ν ω ς , φησίν ó 'Αλέξανδρος, δυναιτο μ η δ έ κατά 10
συμβεβηκός κινεϊσθαι τό κινούν, εί το κινουμενον υπ' αυτοΰ έν ταυτψ
μένον κινοϊτο. ti γάρ τό μέν δλον έστίν, έν ψ τό τοιούτον κινητικόν,
25 τοΰτο δέ έν τ ψ α υ τ ω μένει ( κ α τ ά μόρια γάρ τ ψ κύκλψ κινουμένψ ή κί-
νησις), ουδ' αν τό έν αότοΤ ον κινοϊτο κατά συμβεβηκός έ'τι υ φ ' έαυτοΰ·
ήν γάρ κινεί κίνησιν τό σ ώ μ α , oò κατά μεταβολήν του ολου γίνεται, έν ψ
έ σ τ ι ν , ώ ς έγίνετο ε π ί τ ώ ν θ ν η τ ώ ν ζ ω ω ν , α τη μ ο χ λ ε ί α έκινεΐτο υπό τής
ψ υ χ ή ς άλλάσσοντα δλα τους τόπους· ου γάρ δή κατά μόριόν τι του κυκλψ 15
30 κινουμένου τό κινητικόν έροΰμεν είναι, τί γάρ μάλλον τούτο ή τοΰτο
πάντων ο μ ο ί ω ς υ π ' αυτοΰ κινουμένων; εί δε τις απαιτοίη, φησίν, π ώ ς ουν
έν τ ψ δλψ ε σ τ α ι , έροΰμεν, δτι οπως αν καί ó έν μέρει τινί λέγων αυτό
είναι του κινουμένου υποθήται· ου γάρ δή σώμα έστιν, ώ ς τόπον τινά
κατέχειν αφωρισμένον· α σ ώ μ α τ ο ν δέ φυσιν τινά καί ουσίαν ουδέν θαυ-
35 μαστόν έν ολψ τινί αμα ε ί ν α ι . " τ ή ς δέ ¿ ι δ ι ό τ η τ ο ς του κινουμένου αίτιον
το πρώτον κινούν τοΰτο γάρ δηλοϊ τό τής γάρ αρχής μενουσης2<>
ανάγκη καί το παν μένειν συνεχές δν π ρ ο ς τ ή ν αρχήν μενοι δε
$ν ή α ρ χ ή , ει' μ η δ έ κατά συμβεβηκός κινοϊτο. καί οτι πάσα κυρίως α ρ χ ή
11 άκίνητον κατά αυμβεβηκός] fortasse άκίνητον (·/.αί) κ. σ. ; sic eiiirn Aristotelis cocld. H
et, eraso μη, E. vulgata lectio άκίνητον και μη κατά συμβεβηκο'ς 13 έν τοις ούσι
post άθάνατος Μ : ante απαυστος Aristoteles IG ante ό'τι erasum A 18 τι a :
oui. AM 25 κατά ex xal τά A 1 ο4 άφοριομένον, sed coi r. A ' 3 8 μ/jòè scripsi
coni. v. 2 2 : μήτε aAM post κινοϊτο addit μήτε v.aä' αυτό a
SIJIPLICII IN P H Y S I C O R U M VIII 6 [Arist. p. 2 5 9 b 2 0 . 2 8 ] 1261
ά β ι ο ς ( " αρχής γάρ άπολομενης ούτε αυτή ποτε εκ του ουτε άλλο Ις έκεί- 2041
νης γενήσεται", ώς Πλάτων φησί), καί το ~5ν δε σ υ ν ε χ ε ς ο ν π ρ ο ς την
α ρ χ ή ν , τουτεστι προσεχώς καί αμέσως. υπό τής άιδίου α ρ χ ή ; κινούμενον,
άναγκη και αότο μένειν α ίδιο ν τής γάρ α ρ χ ή ς αεί ωσαύτως κινούσης
5 αδύνατον μή και το προσεχώς κινούμενον άίδιον είναι, ε? γάρ τούτο 25
φΟείροιτο, ουτε α ρ χ ή αν ετί έκεΤνο εί'η ουτε ¿si κ ι ν ο ύ ν ή γάρ α ρ χ ή αεί
συν τ φ ου έστιν α ρ χ ή και το κινούν συν τ ω κινουμένψ. ουκ ίδίως δέ
νυν περί του πρώτου ουρανού λέγει του προσεχώς ύπ' αυτοί κινουμένου,
οτι à ίδιος (τούτο γάρ έν τοις έςής δείξει), αλλ à κοινώς οτι τό παν και ó
10 κόσμος είη äv ούτως άίδιος, πάντων τών έν α ό τ φ κινουμένων ες έκείνου
την αρχήν εχόντων τής κινήσεως.
Είπόντος αυτου, οτι έπι τών ακινήτων μεν κινούντων δε καί έαυτά
15 κατά συμβεβηκός αδύνατον συνεχή κίνησιν κινεΐν, παντός ήν άπιρεϊν, π ώ ς
οί ουρανοί ζοΊία καί αυτοί οντες αυτοκίνητα καί εχοντες το κινούν à κινητό ν 35
μεν κα&' αυτό, κατά συμβεβηκός δε εαυτό κινούν, αλλ' ύφ' έτερου κατά
συμβεβηκός κινούμενον (υπό γάρ του απλανούς οί πλανώμενοι τήν έκεί-
νου κίνησιν κινούνται), συνεχή ομοίως κινούνται κίνησιν. ταΰτην ουν τήν
20 άπορίαν λύει λέγων μή είναι τ ο α υ τ ό τό κ ι ν ε ϊ σ Ο α ι κατά συμβεβη-
κός υφ' ε α υ τ ο ί και τό κινεϊσ9αι υφ' ε τ έ ρ ο υ , τό μεν γάρ ύφ'
ετέρου φησίν ύ π α ' ρ χ ε ι καί ταΐς πλανωμέναις σφαίραις άλλην μεν τήν
οίκείαν κινουμέναις περί τους εαυτών πόλους, ά'λλην δε τήν τής απλανούς, 40
περί τους έκείνης πόλους κινουμένων τών οικείων αότών πόλων, καί δυ-
25 νατόν συνεχή κίνησιν κινεΐσδαι τήν υπό τής απλανούς συνεχώς κινού-
μενης καί κινούσης· ύφ' εαυτών γάρ ου κινούνται κατά συμβεβηκός, διότι
τό κινούν έν δλψ έστί, το δε ολον ου κινείται· κατά μόρια γάρ κινείται
τά κύκλω κινούμενα καί ου κα&' ολα. το δε κατά συμβεβηκός ύφ' εαυ-
τών κινεΐσδαι τοις φ&αρτοΐς ύπάρχει μόνοις· το γάρ μόνον αντί του
30 μόνοις εί'ρηται. καί ó μεν Άλέςανδρος τάς έν ταϊς πλανωμέναις σφαίραις «
ψυχάς κατά συμβεβηκός κινεϊσόαί φησιν, ουχ υφ' εαυτών μέντοι, αλλ'
υπό τής τά σώματα αυτών κινούσης, διότι έν τούτοις είσί κινουμένοις
ουκ επί τά αυτα', έφ' α κινείται υπό τών έν αυτοίς ακινήτων, "το δε
πρώτον, φησίν, αίτιον το τής απλανούς κινητικόν ουτε ύφ' έαυτοΰ ουτε
35 υπ' άλλου κινοϊτο αν κατά συμβεβηκός τ φ μίαν κίνησιν κινείσ&αι τήν
απλανή, καί ταύτην έν τψ αδτψ μενόντων των πόλων, ή τι» μηδέ την 294γ
αρχήν εΐδος είναι τοΰ κινουμένου σώματος, αλλ' οδσίαν τινά -/.¿χωρισμένων." βο
ταύτα μέν οδν ó Αλέξανδρος λέγει τάς άλλας πάσας ψυχάς ε"δη νομίζων
αχώριστα των σωμάτων, αλλά τοΰτο μέν έν άλλοις έξετάζειν έστίν οίκειό-
5 τερον. έπιστήσαι δέ άξιον, μήποτε άλλο μέν τό κατά συμβεβηκός ήγεΤ-
σθαι νομίζει δ 'Αριστοτέλης liti των θνητών ζ ω ων αυτό θεωρών, άλλο δέ
το υφ' ετέρου καΐ ταΐς πλανασθαι λεγομέναις σφαίραις υπάρχον, τό μεν
γάρ κατά συμβε|βηκος άίδιον είναι οδ δυνατόν, διότι παρυπόστασις του 294 ν
καθ' αύτό έστι και έκτροπή του προηγουμένου* ουδεμία δέ τοιαύτη φύσις
10 α ίδιος, το δέ ύφ' έτέρου και προηγούμενον έ'χειν λόγον δυνατόν, και δια
τοΰτο ó 'Αριστοτέλης ούτως εΐπεν, ότι ο δ κ ε σ τ ι ταύτόν τό κίνεΓσθαι
κατά συμβεβηκός ύφ' εαυτού και το ύφ' έ τ έ ρ ο υ κινεΐσθαι, ουκ
άξιων οΐμαι προσυπακούειν τ ω ύ φ ' έ τ έ ρ ο υ το κατά συμβεβηκός.
Δείξας πρώτον, δτι εστι κίνησις άεί, και ούτε γέγονέ ποτε κίνησις
πρότερον μή ουσα ούτε φθείρεται' π ο τ ε , ώστε μή είναι κίνησιν, είτα έφε-
ξής δείξας, δτι το πρώτως κινούν ' κ α θ ' έκάστην κίνησιν', ώς ó Εύδη-
μος προστίθησιν, άκίνητον είναι χ ρ ή και καθ' αυτό καί κατά συμβεβηκός, 15
•20 εΐναι δέ καί άίδιον ώς άιδίου κινήσεως αίτιον, ανάγκην ειναί φησι το
π ρ ώ τ ω ς κινούμενον ύπο του άκινητου και άιδίου κινητικού άίδιον καί αύτό
είναι· συνυπάρχει γάρ άλλήλοις το κινούν ώς κινούν καί τό κινούμενον ώς
κινούμενον. αυτός δέ καί άλλην άπόδειξιν τούτου προστίθησι. λαβών γάρ
όμολογούμενον τό είναι γένεσιν άεί καί φθοράν έν τοις ουσιν συνημμένον
25 τι τοιούτον έπάγει· εΐ μή εστι τι άίδιον κινούμενον τε καί κινούν,
οδκ αν είη γένεσις άεί καί φθορά· άλλά μήν έ'στι ταύτα· έ'στιν άρα 20
άίδιον τι κινούμενον τε καί κινούν, καί την μέν πρόσληψιν, ώς ειπον,
την λέγουσαν, δτι εστίν άεί γένεσις καί φθορά, ώς όμολογουμένην τέθεικεν·
οό γάρ äv είη γενέσεως γένεσις, το δέ συνημμένον δείκνυσιν ούτως· το
30 γινόμενον καί φθειρόμενον δεΐται πάντως τοΰ κινοΰντος. ή ουν άκίνητον
ή κινούμενον άνάγκη τό κινοΰν είναι. άλλά τ ό μέν άκίνητον άτε
άμετάβλητον ον τ ο ν αυτόν κινήσει τρόπον, ώστε ή γίνεσθαι ή φθεί-
ρεσθαι μόνον, τ ο δέ κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν ύ π ο τ ο ΰ ά κ ι ν η τ ο υ διά τό έν έναν-2ό
τίοις γίνεσθαι τόποις καί ποτέ μέν προσάγει ποτέ δέ άφίστασΟαι το γεν-
35 νητικόν, ώς έν τ η Περί γενέσεως καί φθοράς λέγεται, ου τ η ς α δ τ ή ς έ'σται
κινήσεως αίτιον, αλλ' έναντίως κινούμενον εκαστον των άλλων παρέξε- 294*
ται, καί το αυτό ποτέ μεν ηρεμούν, ποτέ δε κινούμενον. αληθές ουν δτι
ει' μ ή έ'στι τι, ο κινήσει κινούμενον, où/, ε στο: ι γένεσις ¿si καί φθορά,
και δήλον δτι και άίδιόν έστι το τάς τοιαύτας κινήσεις κινούν και αυτό
5 κινούμενον. εί γαρ αεί είσιν αύται αί κινήσεις, αεί δει τό κινούν αότάς 30
εΐναι. εί γαρ μή αίοια είη τα τούτων των κινήσεων αίτια, άλλα γινό-
μενα τε καί φθειρόμενα, πάλιν άλλο τι αίτιον της τούτων γενέσεως καί
φθοράς ζ η τ η θ ή σ ε τ α ι · καί έκεΓνο πάλιν ακίνητον μεν ουκ &ν ε ί η , sì δε
κινούμενον, ή αεί καί άίοιον έ'σται ή γενητόν καί φθαρτόν. καί πα'λιν
10 ή αυτή ζήτησις· αεί γαρ του έν γενέσει οντος αίτιον τι αυτοκίνητον
οφειλοντος έ'χειν, εί μή εις άπειρον ή πρόοδος εσεσθαι μέλλοι, εσται
τι πρώτον αότοκίνητον άίοιον υπό του πρώτου κινοΰντος ακινήτου
καί αιδίου κινούμενον συνεχώς· ουτιο γαρ ή τε κίνησις συνεχής καί ¡K
άιοιος, καί ή γένεσις καί ή φθορά καί ή εις άλληλα τ ω ν σ ω μ ά τ ω ν μετα-
15 βολή άπαυστος.
1 κινείται «ίεί Arist. vu]g. (praeter FHI) 11 δέ om. sed suppl. A 1 13 lemma
quod desinere debet in συνεχή καί πρώτην (2G0»26) usque ad proximi finem (260b7)
extenditur; utrum Simplicii errore an librariorum similis clausulae specie deceptoium,
nescio 15 post xtvûûv rasum A 18 εί'περ Μ : ήπερ aA 25 τό τό
Α: τό aM 27 φανερον τοΰτο a τώι ex τό Α 1
SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 7 [Arist. p. 260» 20. 20] 12G5
είς τι χρήσιμον αύτώ τò δειξαι, τίς ή π ρ ώ τ η καί συνεχής κίνησις, δυνάμει 295Γ
συλλογιζόμενος ούτως· εί άναγκαίόν έστι κίνησιν άεί είναι, δπερ δέδεικται,
αύτη δε ή άίδιος πρώτη καί συνεχής έστι (πρώτη γάρ ή άίδιος και 35
συνεχής των μή τοιούτων), εάν δείξω τις αυτή, δήλον δτι το πρώτον κι-
5 νουν ταυτην κινεί προσεχώς και συστοίχως την κίνησιν, ήτις μδνη τών
άλλων μία καί ή αότή έστι καί συνεχής καί πρώτη, διότι υφ' ενός του
π ρ ώ τ ω ς συνεχώς κινοΰντος γίνεται.
υγιές το κοιτά σύγκρισιν και διάκρισιν τήν γένεσιν καί την φθοράν έπιτε- 295 ν
λεϊσθαι, εί'περ πάσης αλλοιώσεως ώς ειπείν ηγείται συγκρισις καί διά-
κρισις. ειπών δε καθ' ας γ έ ν ε σ ι ς χαί φθορά λέγεται προσέθηκε
των οόσιων· αύται γάρ αί χυρίως γενέσεις είσί χαί φθοραί. χαί μ ί ν τ ο ι 46
5 περί των κατά ποιότητα χαί μέγεθος ειρηται, δτι διά συγκρίσεως χαί δια-
κρίσεως έκεΐναι. δείξας δέ χαί διά της συγκρίσεως καί διακρίσεως, δτι
χαί άλλοιώσεως και γενέσεως καί φ θ ο ρ ά ς π ρ ο ϋ π ά ρ χ ε ι ή κατά τόπον μετα-
βολή, δείκνυσιν δτι χαί των αυςομένων καί φθινόντων μεταβάλλει κατά
τόπον τό μέγεθος, oò μόνον δέ το αόξόμενον καί μειουμενον μεταβάλλει
10 τον τόπον του μεν αυξομένου μείζονα καταλαμβάνοντας τόπον, τοΰ δέ 50
μειουμένου έλάττονα, άλλα και τήν τροφήν, ύφ' ής αΰξεται το αόξόμενον,
κατά τόπον ανάγκη μεταβάλλει ν, ώστε α μ α τ ψ τρεφομένψ καί αύξομένψ
κινεϊσθαι τήν τροφήν. καί πάλιν εί γίνοιτο μείωσις, δει τι χωρισθήναι
τοΰ μειουμένου.
15 Έπιστήσαι δέ άξιον, μ ή π ο τ ε κατά τήν αυτήν μέθοδον τήν άπο της
συγκρίσεως καί διακρίσεως καί τοΰ αυξομένου καί μειουμένου π ρ ο ϋ π ά ρ χ ε ι ν
ένδείκνυται τήν κατά τόπον μ ε τ α β ο λ ή ν καί γάρ τούτων κατά τόπον μεταβολή
μεγέθους τοΰ μέν | αυξομένου συγκρινομένης α υ τ ψ τ η ς τροφής, τοΰ δέ 296 Γ
μειουμένου διακρινόμενης απ' αυτοΰ τίνος ουσίας, κ ά ν τ α ΰ θ α δέ δ 'Αριστοτέλης
20 συμφωνεΐν βουλεται τψ έαυτοΰ καθηγεμόνι· καί γάρ δ Π λ ά τ ω ν έν τψ
δεκάτψ των Νόμων πρώτην ά π α σ ώ ν είναι λέγει τήν κατά τόπον κίνησιν,
α π ό ταύτης δέ υφίστασθαι τήν συγκρισιν καί τήν διάχρισιν, καί à - h τ α ύ τ η ς
τήν αυξησιν καί τήν μείωσιν· "προστυγχάνοντα, γάρ φησιν, τά κατά δ
τόπον κινούμενα, εκάστοτε έκάστοις τοΤς έστώσι μέν διασχίζεται, τοις δέ
25 άλλοις έξ έναντίας άπαντώσι καί φερομένοις είς tv γινόμενα μέσα τε καί
μεταξύ των τοιούτων συγκρίνεται." — "καί μήν καί συγκρινόμενα μέν
αυξάνεται, διακρινόμενα δέ φ θ ί ν ε ι . " από δέ τ η ς αυξήσεως τήν γένεσιν
υφίστασθαι φησι καί ά π ό τ η ς μ ε ι ώ σ ε ω ς τήν φθοράν.
21 Νόμων] Χ ρ. 893 Ε cf. infra p. 1273,6 26 post ουγχρίνεται interposita λέγω γάρ
ouv — λέγει: ora. hic et infra Simplirius 35 προτέρου του transp. a 36 ου]
ou τε Aristoteles 37 καί τό τψ recte Aristóteles
30*
1268 SIMPLICH IN PHYSICORUM VIII 7 [Arist. p. 2 6 0 ^ 1 5 ]
ώσπερ του τήτες τό πέρυσι, κ α ι το κ α τ ' ο υ σ ί α ν , δπερ έστί (το) τε- 296 Γ
λειότερον· τοΰ γάρ άτελοΰς πρότερον το τέλειον· τοιούτον δε το την
οίχείαν οόσίαν απειληφός. "λέγοιτο δε αν, φησίν δ 'Αλέξανδρος, ίδι'ως
κατ' οόσίαν προτέρα κίνησις, ήτις ούχ απτεται της ουσίας τοΰ κινουμένου
5 ουδέ τίνος των υπαρχόντων αίιτω, αλλά - α ν τ η του αυτοΰ διαμένοντος 20
αότοΰ γίνεται, ( ή ) όμοια μόνη ή κατά τόπον έστί. τούτων μέν ουν έν-
ταΰθα των του προτέρου σημαινομένων έμνημόνευσεν, έν δέ ταϊς Κατη-
γορίαις προς τ ψ κατά φυσιν καί κατά χρόνον προτέρψ τέθεικεν άλλα τοΰ
προτέρου σημαινόμενα* καί γάρ τ η τάξει πρότερον ή τ η θέσει ελεγέν τι
10 έ κ ε ϊ και τό έντιμότερον. καί των άντιστρεφόντων κατά την τοΰ είναι
άκολουθίαν τό αίτιον όπωσοΰν θ α τ έ ρ ψ τοΰ είναι, ώς τον πατέρα τοΰ υίοΰ
καί ολως τό αίτιον τοΰ αίτιατου. έν δέ τ ψ Δ της Μετά τά φυσικά 25
πλείονας έκτίθεται τρόπους τοΰ προτέρου και υστέρου· ' τ ό τε γάρ έγγυ-
τερον αρχής έν έκάστψ γένει ή φύσει ή πρός τι ώρισμένης πρότερον λέ-
15 γεται καί τό πορρώτερον ύστερον, οίον κατά τόπον τ ψ είναι έγγυς τίνος
τόπου ή φύσει ώρισμένου οίον τοΰ μέσου ή τοΰ έσχατου ή προς τό
τυχόν, το δέ κατά χρόνον προς το νΰν παραβαλλόμενον έπι μεν τοΰ
παρεληλυθότος πρότερον το πορρώτερον τοΰ νΰν, ώς τά Τρωικά των Μη-
δικών πρότερα, έπι δέ τοΰ μέλλοντος τό έγγυτερον τοΰ νΰν πρότερον, ώς 80
20 ή αυριον ήμερα της μετ' αυτήν τψ νΰν ώς αρχή καί π ρ ώ τ ψ χρησα-
μένων. τρίτον δέ λέγει το κατά κίνησιν, οίον παις ανδρός πρότερον, δτι
έγγυτερον τοΰ πρώτου κινήσαντος· αρχή γάρ καί αυτη τις απλώς, τέ-
ταρτον δέ το κατά δυναμιν· το γάρ ά'ρχον τ η δυνάμει πρότερον καί δυ-
νατώτερον· τοιοΰτον δέ έστιν, ου κατά τήν προαίρεσιν ανάγκη ακολουθεΐν
25 τό ύστερον· ή δέ προαίρεσις αρχή. πέμπτον τά κατά τ ά ς ι ν ταΰτα δέ
έστιν, δσα πρός τι Εν ώρισμένον διέστηκε κατά τον λόγον, οίον παρα-
στάτης τριτοστάτου πρότερον καί παρανήτη νήτης· αρχή δέ κάνταΰΟα, 3»
δπου μέν ó κορυφαίος, ο που δε ή μέση. §κτον τό τ η γνώσει πρώτον
άλλως μέν το κατά τον λόγον, άλλως δέ το κατά τήν αί'σθησιν· (κατά μέν
30 γάρ τον λόγον τά καθόλου πρότερα, κατά δέ τήν αί'σθησιν) τά καθέκαστα·
καί κατά τον λόγον δέ το συμβεβηκός τοΰ δλου πρότερον, οίον τό μουσικόν
τοΰ μουσικοΰ ανθρώπου· ου γάρ εσται 6 λόγος δλος άνευ τοΰ μέρους,
εβδομον τά τών προτέρων πάθη, οίον ευθυτης λειότητος. το μέν γάρ
γραμμής καθ' αυτήν πάθος, το δέ έπιφανείας. όγδοον τά κατά φυσιν
35 καί ουσίαν, οσα ένδέχεται ctvat άνευ άλλων, έκεΐνα δέ άνευ έκείνιον μ ή . 4«
ταύτη δέ, φησίν, τ η διαιρέσει ó Πλάτων έχρήτο. ενατον το όποκείμενον
15 ΠροίΗμενος δεΐςαι την φοράν -ρώτην τών κινήσεων κατά πάντα 296'
του πρώτου τά σημαινόμενα, πρώτον οτι κατά φύσιν πρώτη δείκνυσι,
προλαβών οτι άναγκαίον α ε ί κίνησιν είναι· τοΰτο γάρ σημαίνει το είναι
συνεχώς, άποδέδεικται δε ή δ η , οτι ά γ έ ν η τ ό ς έστιν ή κίνησις. έ'χων δε
έναργες καί τ ο τήν άίδιον κίνησιν π ρ ώ τ η ν είναι τ ή ς π ο τ ε ο ΰ σ η ς καί πάλιν
20 μ ή ούσης συλλογίζεται ούτως· ή πρώτη κατά φύσιν κίνησις άίδιός έστιν, 5
έπειδή α ν ά γ κ η άίδιον είναι κίνησιν· ή άίδιος κίνησις ή συνεχής έστιν, ή
σ υ ν ε χ ή ς κίνησις ή κατά φοράν έστιν· ή άρα π ρ ώ τ η κίνησις κατά φύσιν
ή κατά φοράν έστι. καί οτι κατά φύσιν πρώτη δείκνυσιν έκ του μή
άντιστρέφειν κ α τ ά τ ή ν τοΰ είναι άκολουθίαν, άλλά ταύτην μεν τ ώ ν άλλων
25 κ ι ν ή σ ε ω ν μ ή δείσ&αι π ρ ο ς τ ο είναι ( ο υ τ ε γάρ αυξάνεσί)αι ο υ τ ε άλλοιοΰσί)αι
το φέρον α ν ά γ κ η , αλλ' ο υ τ ε γίνεσΟαι ή φ&είρεσί)αι), τούτων δε οόδε-
μίαν ένδέχεται είναι τ ή ς συνεχοΰς μή ού'σης, ήν κινεί το πρώ-ιο
τον κ tv ο ΰ ν. δεδεικται γάρ, οτι πάντων αρχή τών κινουμένων εστί το
αυτοκίνητον, τούτου δε ά ρ χ ή τ ο άκίνητον. ανάγκη δε τήν άίδιον κίνησιν
30 ή σ υ ν ε χ ή ή έφείής είναι, βελτιον δε το συνεχή τήν άίδιον κ υ ρ ί ω ς είναι
ή ε φ ε ξ ή ς • μία γάρ α υ τ η ενός οντος τοΰ κινοΰντος, τ ο δε έ φ ε ς ή ς ουχ εν.
το δε βελτιον άεί εν τ ο ι ς φυσικοΐς ύ π ο λ α μ β ά ν ο μ ε ν είναι, άν η δυνα-
τόν· ο τ ι δε δυνατόν ε ι ν α ί τινα σ υ ν ε χ ή κίνησιν, όειχβήσεται ύστερον, καί
οτι ουδεμίαν άλλην οίόν τε είναι συνεχή ή τήν φοράν · νυν δέ ώς υπο- 15
35 κ ε ί μ ε ν α τ έ ω ς εί'ληπται.
Δείξας φυσεΓ πρώτην οδσαν των άλλων κινήσεων τήν φοράν έφεξής,
δτι καί τ φ χρόνφ πρώτη δείκνυσι δυνάμει καί τούτο συλλογιζόμενος
5 ούτως· πρώτη κίνησις τ φ χρόνφ έστίν, ην ένδέχεται τοίς «ιδίοις υπάρ-
χ ε ι ν ήν ένδέχεται τοΐς ¿ιδίοις κίνησιν ύπάρχειν, ή φορά έστιν· ή πρώτη
άρα τ φ χρόνφ κίνησις ή φορά έστι. των δέ δυεΐν τούτων προτάσεων
τήν έλάττονα τήν λέγουσαν 'πρώτην είναι ήν ένδέχεται τά άίδια κινεΐ-
σδαι' ώς σαφή παρήκεν · ώς γαρ τά άίδια πρώτα τ φ χρόνφ τών γενη- 30
10 τών, οδτω καί ή κίνησις, ήν κινείται τά άίδια άίδιος οδσα, πρώτη άν ειη
τών μή άιδίων κινήσεων, ας κινείται τά γενητά. τήν δε μείζονα πρότασιν
τέθεικε τήν λέγουσαν, δτι τήν τοπικήν μόνην ένδέχεται τά άίδια κινεΐ-
σ&αι, ήν δείξει μετ' ¿λίγον. έπειδή δέ τά έν γενέσει όντα ύστέραν κινείται
τήν τοπικήν κίνησιν (τελειωθέντα γάρ ήδη τά ζφα τότε κινείται κατά τόπον·
15 γίνεται γάρ πρώτον καί τρέφεται καί αΰξεται δι' άλλοιώσεως, καί ούτως 86
κατά τόπον κινείται), δόξει μή άληθώς είρήσδαι τ φ χρόνφ προτέραν είναι
τών άλλων κινήσεων τήν κατά τόπον, λόων ο3ν ταότην τήν ενστασιν
λέγει, δτι έπί μέν έκαστου τών έν γενέσει όντων τελευταίαν τών κινήσεων
τήν κατά τόπον γίνεσ&αι. τετελειωμένα γάρ ήδη μεταβαίνει κατά τόπον.
20 άλλά τούτων τών γινομένων και άλλοιοομένων καί αυξομένων πρότερον,
επειτα οδτω τοπικώς κινουμένων, άλλο τι άνάγκη προϋπάρχειν τοπικώς
κινουμενον, δ καί τ η ς γ ε ν έ σ ε ω ς α ί τ ι ο ν τ φ γινομένφ αδτό άγένητον ον 40
ή où τότε γινόμενον, άλλά πρότερον, ώς ό πατήρ του υίοΰ καί δλως τό
γ έ ν ν η σ α ν τ ο ΰ γ ε ν ν η θ έ ν τ ο ς · τοΰτο γάρ χρή κινηθήναι κατά τόπον,
25 ίνα γέννηση τό γεννώμενον. ου γινόμενον δέ αότό αίτιον έστι γενέσεως
τό κυκλοφορητικόν σώμα τοπικώς κινουμενον. δσον γάρ έπί τη καθ'
2καστον γενέσει, δόξει ή γ έ ν ε σ ι ς ε ί ν α ι π ρ ώ τ η τ ώ ν κ ι ν ή σ ε ω ν , διότι
γ ε ν έ σ θ α ι δ ε ί τ ό π ρ ά γ μ α πρότερον, καί της ουσίας υπόστασης αυτού
τότε τά περί αυτό συμβεβηκότα όπάρξαι άλλοίωσιν καί αίίξησιν καί τήν 45
30 κατά τόπον μεταβολήν. καί οδτω μέν έφ' ένος έκαστου, άλλ' άναγκαΐον
ετερόν τι κατά τόπον κινεΐσθαι αίτιον τοΰ γινομένου ου γινόμενον αότό
τότε· καί τούτου πάλιν της γενέσεως Ιτερόν τι αίτιον προϋπάρχει οό γι-
νόμενον, άλλά δν τότε και κατά τόπον κινουμενον ώστε εστι προ πάσης
της καθ' έκαστα γενέσεως τοπική κίνησις, ήν κινείται το της γενέσεως
35 αίτιον μή γινόμενον τότε. καί τούτου ετερον πρότερον το τήν άίδιον κι-
νούμενον τοπικώς κίνησιν, ουδέ ολως τοΰτο γινόμενον. ' καί γάρ άνθρωπος δο
άνθρωπον γεννά καί ήλιος', ώς είρηται πρότερον.
Δείξας δέ οτι κάν επί των κ α θ ' έκαστα π ρ ώ τ η τ ω ν άλλων κι- 296"
νήσεων ή γένεσις, αλλά προϋπάρχει πάσης γενέσεως τοπική κίνησις, το
αυτό προσυπομιμνησκει και έκ του έναντίου. el γάρ είη π ρ ώ τ η τ ω ν κινή-
σεων ή γένεσις, π ά ν τ α ά ν ε ί η τ ά κ ι ν ο ύ μ ε ν α φ θ α ρ τ ά · δει γάρ πρώτον
5 γενέσθαι, εΐι)' ο δ τ ω κινηθήναι την όποιανοΰν κίνησιν, είπερ π ρ ώ τ η των
κινήσεων ή γένεσίς έστι, το δέ γινόμενον φθείρεται. | εί ουν μ ή π ά ν τ α 297··
εστί τ ά κινούμενα γενητά καί φ θ α ρ τ ά , ως ή δ η δεδεικται έκ του είναι κί-
νησιν άίδιον κα'ι ετι μάλλον δειχθήσεται, οόδ' άν γενεσις εΓη π ρ ώ τ η ,
ούκετι γάρ έν τοις άιδίοις μεν, κινουμενοις δέ προϋπάρξει ή γένεσις. εί
10 δε μ ή εστίν ή γένεσις π ρ ώ τ η , δήλον ω ς ουδέ τ ω ν άλλων τις κινήσεων,
ας ανάγκη μετά την γένεσιν υφίστασθαι, άλλοίωσίς τε καί α υ ί η σ ι ς και
μείωσις. καί γάρ αυξεται καί μειουται μόνα τά γενητά, καί άλλοίωσις 5
τούτοις υ π ά ρ χ ε ι μόνοις, είπερ π ά σ α αλλοίωσις κατά τάς π α θ η τ ι κ ά ς γίνε-
ται ποιότητας, π ά σ χ ε ι δε μόνα τ ά έν γενέσει, εί οδν αί μεν αλλαι κινή-
15 σεις τ η ς γενέσεως δεύτεραι, ή δέ γένεσις τ η ς φοράς, δήλον δτι καί αί
άλλαι κινήσεις τ η ς φοράς υστεραι τ ω χρόνο), ουτω καί δτι π ρ ώ τ η κατά
χρόνον των άλλων κινήσεων ή φορά, εδειξε καί την α π ό της γενέσεως
ενστασιν ελυσεν.
λειότητα τό κατά φύσιν έστίν έκάστψ. καί ή ουσία και α ρ χ ή τό τέλειον* 297··
τελείου γάρ τό γενναν. ωσπερ ουν ή τελειότης τελευταία οδσα τ η γενέσει so
π ρ ώ τ η έστί τ η ουσία τε καί τ η φύσει, ουτω καί ήν κινείται τελευταίαν
κίνησιν τ ά γινόμενα, π ρ ώ τ η τ η φύσει καί τ ή ουσίοι έστίν. αυτός δε της
5 μεν μείζονος προτάσεως τ η ς λεγούσης τ ό τ η γ ε ν έ σ ε ι ύ σ τ ε ρ ο ν τ η φύσει
καί τ η ο υ α t'a π ρ ό τ ε ρ ο ν ε ΐ ν α ι την κατασκευήν προβείς έν τ ω φαίνεται
το γ ι ν ό μ ε ν ο ν ατελές καί έπ' αρχήν ιόν, της δε έλάττονος τ η ς λε-
γούσης ' ή φορά τελευταία π α σ ι ν υπάρχει τ ο ι ς έν γ ε ν ε σ ε ι ' την κατα-
σκευήν υστεραν &είς έν τ ψ τ ά μ ε ν δ λ ω ς α κ ί ν η τ α τ ω ν ζ ώ ν τ ω ν καί τοις 8δ
10 εξής, τάς δέ δύο προτάσεις αυτάς μεσολαβήσας καί π ρ ώ τ η ν μεν θείς τήν
μείζονα έν τ ω ω σ τ ε τό τη γενέσει ύστερον τη φύσει πρότερον
ε ί ν α ι , είτα τήν έλάττονα έν τ ψ τ ε λ ε υ τ α ΐ ο ν δέ φ ο ρ ά π α σ ι ν υπάρχει
τοις έν γενέσει, ούτως ουν διαθείς τον συλλογισμόν δυσσυναισ&ητον
έποίησεν αυτοΰ τήν ανάλυσιν. έπί δέ τ ω τέλει καί κατά τον πρώτον τρό-
15 πον τ ω ν υποθετικών συνελογίσατο ούτως· εί μάλλον υπάρχει φορά τοις
μάλλον απειληφόσι τήν φύσιν, τουτέστιν ε? μάλλον ή κατά τόπον κίνησις 40
υπάρχει τοις κατά τήν φύσιν καί τό έαυτών εΐδος τελειωΟεισι, καί ή κατά
τόπον κίνησις είη αν κατά φύσιν καί κατ' ουσίαν π ρ ώ τ η τ ω ν άλλων κινή-
σεων. είτα καί ά'λλην απόδειξιν έπάγει του τελειοτέραν καί διά του το καί
20 πρώτην είναι κατά φύσιν καί κατ' ουσίαν τήν κατά τόπον κίνησιν. ή γάρ
κατά τόπον, φησί, κίνησις, ο υ δ έ ν μ ε τ α β ά λ λ ε ι της του κινουμένου κατα-
στάσεως ουτε κατ' ουσίαν, ώσπερ ή γένεσις καί ή φθορά, ουτε κατά τό
ποιόν, ώς ή άλλοίωσις, ουτε κατά το ποσόν, ω ς αυίησις καί μ ε ί ω σ ι ς · τό 4δ
δέ φυλάττον τήν φύσιν καί τήν ουσίαν τ ω ν μ ή φυλαττόντων έστί τ η φύσει
25 καί τ η ουσίοι τελειότερον.
Δείξας κατά πάντας τους του προτέρου τρόπους την φοράν πρώτην
ουσαν των άλλων κινήσεών τε και μεταβολών, νυν πρόεισιν έπί το ζητεΐν,
τις πάλιν έν τη φορά π ρ ώ τ η έστί κατά τά είρημένα του πρώτου σημαι-
νόμενα. ί'σμεν γάρ δτι τ η ς φοράς ή μεν έπ' ευθείας έστίν, ή δέ κύκλψ,
20 ή δέ μικτή, ώσπερ καί της γραμμής έ φ ' ής φέρεται το φερόμενον. ευ-
ρεθείσης δέ της πρώτης φοράς ά μ α κ α ί τ ο νυν κ α ί π ρ ό τ ε ρ ο ν ύ π ο τ ε - 35
Οέν, δτι Ι ν δ έ χ ε τ α ί τινα κίνησιν ε ί ν α ι συνεχή καί άίδιον, φα-
ν ε ρ ό ν έ'σται. αυτη γάρ ή πρώτη φορά συνεχής ευρεθήσεται καί à ίδιος,
έπιστήσαι δέ χ ρ ή , δτι μέχρι νυν ώς ύπόθεσις έλαμβάνετο το είναι συνεχή
25 κίνησιν· ή γάρ έν άρχτ) δειχθεΐσα άγένητος x a l άφθαρτος κίνησις ουχ ώς
μία καί συνεχής, αλλ' ώς αεί μέν, άλλη δέ καί άλλη κίνησις έν τοις ουσιν
άπεδείκνυτο. έπιστήμης δέ έστιν ακριβούς το κατά μίαν μέθοδον πλείονα
καί ουτω καθολικά καί χρήσιμα θεωρήματα εύρίσκειν, ή δέ ευρεσις αυτψ 40
γίνεται δεικνυντι πρώτον, δτι ουδεμία τών άλλων κινήσεων ή μεταβολών
30 παρά την φοράν συνεχής είναι δύναται καί μία, άλλ' ουδέ τής φοράς ή
κατ' ευθείαν ουδέ ή μικτή, αλλά μόνη τ η κυκλψ κινήσει το συνεχές καί
άίδιον ύπάρχειν δυνατόν, καί ούτως έκ τούτου δείκνυσιν, δτι τών φορών
π ρ ώ τ η ή κυκλψ τής κατ' ευθεΐάν έστιν. δτι δέ μηδεμίαν τών άλλων κι-
νήσεων οιόν τε συνεχή εϊναι, άποδείκνυσιν ο υ τ ω · πασαι αί άλλαι κινήσεις
35 (συναριθμεΐ δέ τέως καί την γένεσιν καί την φθοράν, είτα ύστερον αυτάς 45
χωρίζει τών κυρίως κινήσεων μεταβολάς ούσας καί ου κινήσεις, ώς έν τ ω
π έ μ π τ ψ δέδεικται ταύτης τής πραγματείας), πασαι ουν αί άλλαι παρά την
6 έπάγει] Legg. Χ ρ. 893 Ε cf. supra p. 1267,23 9 post συγκρινόμενα om. μεν quod
superiore loco habet Siuiplicius 10 μη μενούαης Plato 16 ante πρώτην add.
την a 18 πρώτηι libri: πρώτη correxi, sc. χίνησις cf. f. 3 0 7 * 17. 3 1 0 T 1 3
33 εόδείας a 37 πέμπτψ] Ε 1. 225 » 3 5
1274 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 7 [Arist. p. 261 »28]
1 lacunam statui, quam explebat τά δέ a. fortasse «τά γάρ) ¿ξ έναντίων είς έναντία άντι-
κείμενά έατιν η έναντία) 3 τέως oui. a 12 σμιχρότης a 18 τό (ante είς
ύγείαν) addidi cf. Them. p. 436,1 Speng. 19 μεταβάλλει A
SIÌIPLICII IN PHYSICORUJI VIII 7 [Arist. p. 261 « 2 8 ] 1275
λευκαίνεται καί εστι λευκόν, ουτε ί α α λειικόν εστίν είλικρινώς καί μελαί- 298Γ
νεται. ν.\χα γάρ έ'σται έπί τοϋ πέρατος καί ουκ εσται. εί δε μή αμα έστι
- ε και απογίνεται, χρόνος αν τις είη, ον ήρέμησεν έπι τοϋ πέρατος το κι-
νούμενον. δείξας δε πρώτον έπί των έξ έναντίων είς έναντία κινήσεων,
5 τουτέστιν έπί των κυρίως κινήσεων, δτι αδύνατον συνεχείς είναι ταύτας,
κοινοποιεί τον λόγον καί έπί των μεταβολών, τουτέστι γενέσεως καί φθοράς
(αύται γαρ μεταβολαί μόνον είσί καί ου κινήσεις) δεικνός, οτι το αυτό καί 25
έπι τούτων εστίν, ο καί έπι τών κινήσεων δέδεικται. καί γάρ το μή γι-
νόμενον τέως άνθρωπος, γενησόμενον δέ, άνάγκιτ/ πρώτον ήρεμεϊν τινα
10 χρόνον έν τουτψ τω ειδει, έξ ου γίνεται άνθρωπος· το γάρ σπέρμα μεϊνάν
τινα χρόνον σπέρμα ουτω μεταβάλλει είς άνθρωπον· καί γάρ τάς μετα-
βολάς τάς άντικειμένας αδύνατον άμα γίνεσθαι, ώσπερ καί τάς έναντίας κι-
νήσεις. ουδέ γάρ το γινόμενον προ του γενέσθαι εις το φθείρεσθαι αν
μεταβάλλοι, εί εστίν ή φθορά έξ οντος μεταβολή, το δέ γινόμενον οόοέπω 30
15 εστίν, ε? δέ ούτως, ουδέ αύται άν εΐεν συνεχείς αί μεταβολαί· εχουσι γάρ
αρχάς άμφω καί τέλη, είς α μεταβάλλουσιν αντικείμενα άλλήλοις. ά λ λ ά
με τα Sì) φησίν έ'σται α υ τ ώ ν χ ρ ό ν ο ς , καί ουκ είπεν ' η ρ ε μ ί α ' την εν-
στασιν, ή ν μετ' ολίγον λύσει, φυλαττόμενος· ου γάρ, ως έπί τών έναντίων
κινήσεων το κινούμενον τάς έναντίας ήρεμεΐ μεταξύ, ουχ ουτω καί έπι
20 τών είς τά αντικείμενα μεταβαλλόντων το ον καί το μή ον· τό γάρ ήρε-
μοΰν ον τι ηρεμεί καί έν οντι, ουτε δέ μή ον ού'τε έν μή οντι τινί ήρε- 35
μεϊν δυνατόν χρόνον μέντοι μεταξύ είναί τινα καί τούτων της από θατέ-
ρου έπί θάτερον μεταβολής άναγκαΐον.
μίαν εναντίον, καί διά τούτο μή ούνασθαt καί κίνησιν αυ aòrj) έναντίαν 298 ν
civat, εί δέ μή έναντίαι είσΐν αί έκ των ενάντιων μεταβολαί, οόδέν κωλύει
μίαν γενέσθαι τήν εις αυτά μεταβολήν αότών· διά ταύτην δή την ενστασιν
παρήγαγε νΰν την ήρεμίαν υπομιμνήσκων των περί αυτής δειχθέντων, οτι
5 ή ηρεμία oò κυρίως έναντία τη κινήσει, άλλα αντίκειται αυτβ ως στέρησις
προς ε£ιν, έναντία δέ κίνησις κινήσει έστί. διό ουτε τάς κινήσεις τάς 25
έναντίας μίαν εΐναι δυνατόν οΰτε αμα την έν τω έναντίψ ήρεμίαν τη έκ
τούτου εις το έναντίον μεταβολή, καν γάρ μή έναντία η ή ηρεμία ή κάτω
τη έκ τοΰ κάτω κινήσει, αλλ' αντίκειται προς αυτήν ως στέρησις προς
10 εςιν καΙ διά τοΰτο συνυπάρχειν ου δύναται· το γάρ μή συνυπάρχειν oò
διά την έναντίωσιν πρόσεστιν, αλλά διά την αντίθεσιν, ήτις ου τοις έναν-
τίοις μόνοις, αλλά καί ά'λλοις υπάρχει, μένει ουν τό Sv ένί έναντίον είναι,
καν συμβαίνη ποτέ το εν πολλοίς άντικεΐσθαι κατ' ά'λλο καί άλλο της 30
αντιθέσεως είδος.
συνεχής είναι, αλλ' είπερ εστίν, ανάγκη την φοράν μόνην εΐναι τοιαυτην, 299 r
μέτεισι λοιπόν έπ! το δεΐίαι, τις έστι φορά, ην ένδέχεται μίαν καί συνεχή
εΤναι. το δέ άπειρον τό άπεράτωτον καί άίδιον δηλοΐ· αί γαρ πέρατα
εχουσαι ανακάμπτουσαι μεταξύ ήρεμοΰσιν. δτι ουν μηδέ των κατά τόπον 5
δ άλλη τις εϊναι δύναται συνεχής παρά την κυκλοφορίαν, δείκνυσι λαβών παν
τό φερόμενον ή κύκλφ κινεΐσθαι ή έπ' ευθείας ή μικτήν. καί δεικνός,
δτι ε? την έτέραν έξ ών σύγκειται ή μικτή αδύνατον, * * * . ή γαρ
σύνθετος έκατέρας μετέχει των ές ών σύγκειται, δείξας οδν, δτι ή έπ'
ευθείας oòx εστι συνεχής, συναποδείξει αυτφ, δτι ουδέ ή μικτή συνεχής
10 έστι. καί γάρ εΐ λέγοι τις τήν έξ αμφοτέρων συγκειμένην της τε συνεχούς ίο
καί της μή συνεχούς δύνασθαι συνεχή εϊναι, δήλον ώς συγχωρήσει παρά
της συνεχούς τοΰτο εχειν καί πρώτως καί κυριώτερον έκείνην εΤναι
συνεχή, αφ' ής κα! αυτη τό συνεχής εϊναι εχει. δτι ουν ή έπ' ευθείας
ουκ εστι συνεχής, δείκνυσι λαβών δτι ή ευθεία, έφ' ής φέρεται τό κατ'
15 ευθείαν φερόμενον, πεπερασμένη έστίν, δπερ άπέδειςεν έν τφ τρίτω τήσδε
της πραγματείας διά του μηδέν ένεργεία μέγεθος άπειρον εϊναι. τοΰτο
ουν λαβών συλλογίζεται ουτω· τό φερόμενον τήν εόθεΐαν πεπερασμένην ΐδ
φέρεται· τό πεπερασμένην φερόμενον ανακάμπτει* τό άνακάμπτον έπ! της
εόθείας τάς έναντίας κινείται κινήσεις, αί δέ έναντίαι κινήσεις ου μία ουδέ
20 συνεχής· τό άρα κατ' εόθεΐαν φερόμενον, ου μίαν ουδέ συνεχή κινείται
χίνησιν. χαί δτι μέν τό πεπερασμένην φερόμενον άνακάμπτειν ανάγκη,
δήλον, εΓπερ αεί κινοΐτο και μή κινηθέν άπαξ έπΙ της εόθείας παύοιτο της
κινήσεως, το δέ άνακάμπτον έπ! της ευθείας τάς έναντίας κινεί-
ται κινήσεις, έναντίαι γάρ αί από έναντίων εις έναντία, έναντία δέ 20
25 κατά τόπον τό άνω τω κάτω χα! το πρόσθε τφ οπισθε κα! το δεξιον τφ
άριστερφ, καμπτήρες οντα ταύτα των έπ' ευθείας κινουμένων. αί δέ
έναντίαι κινήσεις χρόνφ διαλαμβανόμεναι οό μία ουδέ συνεχείς, ως δέ-
δεικται πρότερον· διί) ούτε άλλοίωσις ουτε αυξησις καί μείωσις ουτε γέ-
νεσις κα! φθορά άντικείμεναι άλλήλαις συνεχείς έδύναντο εϊναι κα! μία.
30 υπομιμνήσκει δέ των διορισμών, καθ' ους διωρίσθη πρότερον ή συνεχής
κα! μία κίνησις. κα! δείκνυσι κα! διά τούτου, δτι ή έπ! της εδθείας κατά 2δ
άνάκαμψιν κίνησις ουτε συνεχής ουτε μία έστίν, δπερ προυκειτο νΰν εις
άπόδειξιν. τρία γάρ έστιν, έξ ών συμπληροΰται ή κίνησις, τό κινού-
μενον οίον ά ν θ ρ ω π ο ς ή θεός (ών ó μέν θεός το άιδίως κινούμενον
35 δηλοΐ· άθάνατον γάρ έστι τοΰτο κα! θείον ó δέ άνθρωπος των έν μέρει
χρόνου κινουμένων παράδειγμά έστι), δεύτερον δέ των συμπληρούντων
τήν κίνησα ó της κινήσεως χρόνος έστι, κα! τρίτον το έν φ τοΰτό
έ σ τ ι , καθ' δ ή κίνησις έπιτελεΐται οίον ó τ ό π ο ς , εί κατά τόπον ή κίν/j- 30
σις, ή π ά θ ο ς , εί κατά πάθος κα! αλλοίωσιν κα! δλως κατά ποιόν, ή μέ-
Και τάυτην άπόδειξιν φέρει τοΰ ,τάς έπί της ευθείας κινήσεις άνα-
20 κάμπτοντος τοΰ κινουμένου έναντίας άλλήλαις είναι, τεκμήριον ποιούμενος
το στατικά αλλήλων είναι τά οδτως άντικινουμενα καί των αλλήλων κινή-
σεων φδαρτικά, δ τοις έναντίοις υπάρχει, σ η μ ε ΐ ο ν δέ κυρίως εΤπεν οί
γαρ έκ των έπομένων λόγοι τεκμηριώδεις ε?σί καί ουκ άποδεικτικοί, ώς 50
από τοΰ γάλα έ'χειν το τετοκέναι συλλογιζόμεδα· έπεται γάρ τω τεκεΐν
25 τό γάλα εχειν. οί δέ αποδεικτικοί έκ των προτέρων τά υστέρα και έκ
των αιτίων τά αιτιατά συλλογίζονται, έχ γοΰν τοΰ τετοκέναι τό γάλα εχειν
άποδεικτικώς συλλογιζόμεθα. το δέ άναιρεΤν άλληλα οδ προηγείται, αλλ'
ίπεται ταΐς έναντίαις κινήσεσι· τά μέν γάρ έναντία αναιρεί άλληλα, ου
πάντα δέ τά άναιροΰντα έναντία· αναιρεί γάρ καί ή άπόφασις την κατά-|
30 φασιν, καί τά κατά τους άλλους τρόπους αντικείμενα αναιρεί άλληλα 299 ν
και ομως οδκ εστίν έναντία. ου γάρ αίτιον το άναιρεΐν τοΰ έναντίον είναι,
αλλ' έπόμενον έκείνψ· διό καί από σημείου ή δεϊξις. οδ μόνον δέ τά
έπί της εδδείας άντικινουμενα παύει της κινήσεως άλληλα, άλλά καί τά
έπί της περιφερούς ομοίως παύει άλληλα της κινήσεως άντικινουμενα άλλή-
35 λοις, άντικινεΐται δέ ουχ ώς τά έπ' ευθείας άπό των έναντίων άρχόμενα 5
το μέν άπό τοΰ Α άνω οντος, εί τύχοι, το δέ άπό τοΰ Β κάτω, άλλα
τά άπό τοΰ αδτοΰ άρχόμενα καί μή έπί τά αδτά μέρη τοΰ κύκλου χινου-
μενα. ως εί αμφότερα μέν από τοΰ Α σημείου άρχοιτο, δ έστιν έπΐ του 299 ν
κύκλου, κινοιτο δε αυτών τό μέν έπί τό Β μέρος τοΰ κύκλου, το δέ έπί
τό Γ · τά γάρ ουτω κινούμενα άπαντώντα άλλήλοις Γστησιν άλληλα, ου
γάρ ώσπερ έπί των εόθειών έναντία έστί τά πέρατα, ουτω καΐ έπί τοΰ
5 κύκλου, δτι μηδέ εστίν έπ' αυτοΰ πέρατα. Γσταται μέντοι καί έπί τούτου ίο
τά άντικινούμενα, κ3ν σ υ ν ε χ ε ί ς ώ σ ι ν αί κινήσεις καί μ ή η άνάκαμψις
ώς έπί της εόθείας· ου γάρ διά την άνάκαμψιν ίστώσιν ά'λληλα τά άντι-
κινούμενα, αλλά διά την άντικίνησιν. σημεΐον δέ ποιησάμενος τοΰ έναν-
τίας είναι τάς έπί της ευθείας το άναιρετικάς αλλήλων είναι τάς άνάπαλιν
10 γινομένας πιστοΰται τοΰτο έκ τοΰ μή είναι αλλήλων άναιρετικάς τάς μή
αντικείμενος μηδέ άντικειμένως κινουμένας, άλλά μόνον έτέρας αλλήλων
ούσας, οίον την από των δεξιών έπί τά αριστερά γινομένην και δλως την 16
εις τά πλαγία τ η άπό τοΰ κάτω είς το άνω, καίτοι διάφοροι καί oò συνε-
χ ε ί ς οόδέ κατά τό αυτό είδος, αλλ1 ώς μ ή άντικείμεναι δύνανται συνυπάρ-
15 χ ε ι ν · αί δέ έπί της εόθείας άνάπαλιν καί άναιροΰσιν άλλήλας, 8 πλέον
έστί τοΰ μόνον διαφέρειν κατ' είδος.
3 7 μέβου Α : μέσης a
SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 8 [Arist. p. 262»12] 1281
γειαν μέσω το κινούμενον άπο της αρχή? έπί το τέλος Γσταται τψ γίνε- 299*
σδαί τε [καί] έν αυτψ καί άπογίνεσ&αι άπ' αυτοΰ* τότε γαρ κυρίως μέσον
έστί κατ' ένέργειαν καί προς μεν το ετερον των άκρων πέρας, προς δέ το
ετερον αρχή. τούτων δέ προειλημμένων δείκνυσι καθόλου, δτι έν ω τό
5 κινούμενον γίνεται τε καί απογίνεται, ανάγκη έν τούτω Γστασθαι χρώμενον
ως άργ-q καί πέρατι. τούτο | δε μάλιστα ποιεί το άνακάμπτον. ένερ- 300··
γεια γάρ έστι ση μείον το άφ' ou ανακάμπτει, où δυνάμει, ώστε Γσταται
έν έκείνψ, άφ' ου ανακάμπτει, εί γάρ καί έν τοις μέσοις σημείοις, δταν
κατ' ένέργειαν ληφθη ταύτα καί μή δυνάμει, Γσταται, πολλψ μάλλον έν
10 τ φ κατ' ένέργειαν μόνον οντι σημείψ. φ άναγκαΐον αότο ως πέρατι καί
άρχη χρήσασθαι, Γσταται έξ ανάγκης έν τούτω, τοιούτον δέ το πέρας
της εόθείας, άφ' ου ανακάμπτει, πρώτον δέ δείκνυαν, δτι ου κατά παν 6
σημεΐον Γσταται των έν τή ευθείς τό έπί της ευθείας κινούμενον ουτω
γάρ μάλιστα δείξει ίο to ν ον το ήρεμεΐν τοις έπ' ευ&είας κινουμένοις, δταν
15 άνακάμπτωσιν. εί γάρ κατά παν σημεΐον Γσταται τό φερόμενον, πρώτον
μέν ου μάλλον έν τω ανακάμπτειν ή έν ότωουν της ευθείας Γσταιτο άν·
πανταχού γάρ έστι σημεΐον. καί έν τη κύκλψ δέ κινήσει το αυτό áv
είη, έπεί καί έκεΐ σημεΐα πανταχού· ουτω δέ ουδεμία áv ειη συνεχής
φορά. ώστε ούχ Γσταται καθ' Ικαστον σημεΐον τό φερόμενον τψ μηδέ ίο
20 είναι τά σημεΐα ένεργεία έν τω συνεχεΐ. διό οόδέ μέσα έστίν κατ' ένέρ-
γειαν. δτι δέ ουκ εστι μέσα τών ά'κρων κατ' ένέργειαν τά έν τψ συνεχεΐ
σημεΐα, εστ' áv ώς συνεχές λαμβάνηται, δείκνυσι, τίνα έστί τά κυρίως μέσα
τινών όρισάμενος. έν οίς γάρ έστιν αρχή καί τέλος καί μέσον τό μέσον
προς έκάτερον τών μερών τό έτερον γίνεται, προς μέν τήν αρχήν τελευτή,
25 προς δέ τήν τελευτήν άρχή. καί ούτως αρχή γίνεται καί τελευτή
κατά τον λόγον προς έκάτερον δέ ά'μφω γίνεται, δταν καί τών άκρων 15
έκάτερον κατ' άμφω λαμβάνηται καί ώς αρχή καί ώς πέρας· τότε γάρ
τό μέσον, οΓον το Γ προς το Α, ώς μέν προς αρχήν πέρας γίνεται, ώς δέ
προς πέρας άρχή, καί προς το Β ομοίως.
30 Ό δέ 'Αλέξανδρος του το μ έ σ ο ν π ρ ο ς έ κ ά τ ε ρ ο ν ά μ φ ω έ σ τ ί ν
ουτω μέν ουκ άξιοι ακούει, ψευδός είναι νομίζων το πρός έκάτερον άμφω
γίνεσθαι, άλλ' δτι το μέσον προς έκάτερον άντιτιθέμενον ώς ον το ετερον
αμφότερα γίνεται, εί δέ καί τών άκρων έκάτερον ώς άμφω ληφθει'η καί 20
ώς αρχή καί ώς πέρας, οίον της άνωθεν κάτω ευθείας, καί το άνω προς
35 μέν το άπ' αότοΰ κινούμενον αρχή, πρός δέ τό έπ' αύτό τέλος, καί τό
κάτω ομοίως, έσται καί το μέσον άμφω προς έκάτερον τψ λόγψ· τψ γάρ
άριθμψ έν έστι. τά δέ έν τη εόθεία μεταξί) τών άκρων σημεΐα, έως áv
ώς μία καί συνεχής ή ευθεία λαμβάνηται, δυνάμει μόνον έστί, δυνάμει
δέ όντα ουκ áv είη μέσα κυρίως, κυρίως γάρ πάν έστι το κατ' ένέργειαν
40 civ · γίνεται δέ τό μέσον ένεργεία, δταν τό κινούμενον έπί της ευθείας κατά 25
τι των έν αδτη σημείων διέλη αδτήν τ η έαυτοΰ στάσει. έκεϊνο γάρ τό 300··
σημεΓον, καθ' 8 Γσταται τό κινουμενον, ένεργεία καί σημεΐον και μέσον
έγενετο, καί ά μ φ ω προς έκάτερον των άκρων τ ω λόγψ. άμα ουν στάσις
τοΰ φερομένου και κατ' ένέργειαν μέσον, 2 έστιν α ρ χ ή και πέρα?, καί
5 αμα κ α τ ' ένέργειαν μέσον και στάσις έπ' αότοΰ. οίίτε γαρ αν ήν α ρ χ ή
καί πέρας τό αδτό πρός έκάτερον των άκρων, τουτέστιν ένεργεία μέσον τω
κινουμένψ, μ ή γενομένης στάσεως έπ' αότοΰ καί διαιρεθέντος του συνε- 30
χοός δπο τ η ς σ τ ά σ ε ω ς , ουτε στάσις áv έγίνετο έ π ' αδτοΰ μή ώς αρχής
αυτού και πέρατος λαμβανομένου, τουτέστιν ένεργεί<£ μέσου, ω σ τ ε επεται
10 ταΰτα άλλήλοις τό τ ε κατ' ένέργειαν μέσον και ή έ π ' αότοΰ στάσις· το
γάρ ίν τι 8ν τψ α ρ ι θ μ ώ δύο γίνεσθαι τ ψ λόγω ή τοΰ κινουμένου στάσις
δείκνυσι, τό δέ σ υ ν ε χ ώ ς κινουμενον και μηδαμοΰ ίστάμενον οΰτ' áv γε-
γονέναι εν τινι καί άπογεγονέναι α π ' αότοΰ λέγοιτο (οδδενί γαρ ώ ς πέρατι
καί α ρ χ ή έ χ ρ ή σ α τ ο ) , ουτ' áv μέσον τι ένεργεί^ ποιοίτο μενουσης συνεχούς as
15 καί αδιαιρέτου τ η ς ε δ θ ε ί α ς · τό γάρ γενόμενον εν τινι ανάγκη καί ήρεμήσαί
τινα χρόνον έν α ό τ ω · oò γάρ δυνατόν αμα καί έν τ ω αδτψ νΰν γενέσθαι
τ ε εν τινι καί άπογενεσθαι ά π ' αυτοΰ, ώ ς έρεΐ μ ε τ ' όλίγον, καί έλθεΤν τ ε
καί άπελθεΐν· άμα γάρ <5ν ε ι η καί οδκ ειη έν τ ψ α δ τ ψ · ώ σ τ ε έν άλλψ
νΰν καί έν άλλψ. εΐ δέ τοΰτο, πάντων δέ δυεΐν νΰν μεταξύ χρόνος,
20 τοΰτον áv ε ί η ηρεμούν έν έκείνψ, έν ψ γέγονε καί ου άπογέγονε. τό δέ
σ υ ν ε χ ώ ς κινουμενον γεγονέναι μεν κατά τι των έν η ) ευθεία σημείων ουχ 40
οιόν τ ε . είναι δέ áv κατά ταΰτα λέγοιτο οόκ έν χρόνψ, αλλά κατά τά
έν τψ χρόνψ νΰν, & πέρατά έστι χρόνου καί oò χρόνος· ου γάρ ει τ ί
έστιν εν τινι, έν χρόνψ άναγκαΐον αυτό είναι· εί γάρ έν χρόνψ τινι είη,
25 καί ήρεμείν ανάγκη έν αδτψ. καθ' Ικαστον οδν των νΰν έ φ ' έκάστου
έστί τών έπί της εδθείας σημείων, και τό Α οδν τό φερόμενον ουτε γε-
γονέναι οίίτε άπογεγονέναι έν τψ Β , άλλά μόνον είναι έ π ' αυτοΰ έν τ ψ 45
νΰν, άλλ' οδκ έν χρόνιο τινι'· άνά λόγον γάρ έστιν ώ ς τά μεταξύ σημεία έν
τ η ευί)εία, ουτω τά μεταξύ νΰν έν τψ χρόνψ. κατά τό δυνάμει ουν μόνον
30 τό σ υ ν ε χ ώ ς κινουμενον έν τε τοις μετάξι) σημείοις έστί καί έν τοις με-
τάξι» νΰν.
12 τό 8è ουνεχώς] incipiunt bine Excerpta codicis Marciaiii 219 f. 350"· sqq., quae eadem
sunt in Marciano 227 f. 378 y (cf. Praefatio). bine potissima dumtaxat delibabo sub
nota Exc. 17 μετ' ¿λίγον] 262b 1 19 ¿ v A Exc.: ώς a 20 ήρεμουν A E x c . :
ήρεμοΰν τον χρόνον a 21 κινούμενον A Exc.: xiv. καί μηδαμοΰ Ιστάμενον a
22 post τε erasum A 34 διαιρεαίς έατιν collocai Ar. vulg. [praeter Ε Κ ] τψ a :
τό Α
SIMPLICII IN PIIYSIC0RU1I VIII 8 [Arist. p. 262 a 12] 1283
έκαστου των σημείων το κινουμενον έπί της ευ&είας, εκείνου εΐναι του 300··
χρόνου, έν φ διέςεισι την ευθείαν, τ ψ γάρ έν τ ω νυν είναι, δ έστι διαί-
ρεσις του χρόνου, τούτο λέγοιτο &ν και έν τ ψ χρόνψ εΐναι, ου τό νυν
έστιν, άλΧ ου κυρίως · το γάρ νυν ου μέρος του χρόνου έστιν, αλλά τομή
5 αυτοΰ, καθ' 8 τέμνεται χαί δύναται τ μη θή ναι ó χρόνος, ώς | γαρ ή 300 ν
γραμμή κατά ση μείον των έν αυτή δ έστιν αμερες διαιρείται, ουτω και δ
χρόνος κατά το νυν. ειπών δέ, δτι το συνεχώς φερόμενον κατ' ουδέν
τών έν τ η γραμμή σημείων γίνεται ή απογίνεται, δείκνυσι τούτο έκ του,
καθ' 8 3ν σημεΐον γίνηται ή άπογίνηται, ?στασί)αι αυτό άνάγκη. ώστε
10 κατά πάντα άεί στήσεται το συνεχώς κινουμενον, δπερ αδύνατον, δτι γαρ
το γινόμενόν που καί άπογινόμενον ΐσταται, δήλον έκ του μή δύνασΟαί τι Α
έν τ φ αυτψ νυν γενέσθαι τε καί απογενεσί>αι εν τινι· αμα γαρ δν εΐη τε
καί οόκ ε ΐ η έν τ ψ α υ τ ψ · έν άλλψ ουν νυν καί έν ά'λλψ. εί δέ τοΰτο,
πάντων δέ τών νυν χρόνος μεταξύ, έπεί μή εχεται αλλήλων τά νυν, τον
15 μεταξύ τούτον χρόνον e Γη <5ν ηρεμούν έπί του σημείου, έν ψ κείται γεγο-
νέναι τε καί άπογεγονέναι απ' αότοΰ. ε? δε κα&' εκαστον τών έν τ η
εόθεία σημείων τοΰτο ποιεί (τί γαρ μάλλον έπί τούτου ή έπί ετέρου;)
είη δν ηρεμούν έπί της εό&είας το συνεχώς έ π ' αυτής κινουμενον, ου τί ίο
S.V είη άλογώτερον; τό δέ έν ά λ λ ψ ά ρ α σ η μ ε ί ο ) χ ρ ό ν ο υ εΐπεν, ώς ίσον
20 τ φ έν άλλφ ν υ ν το γάρ νυν το έν τ ψ χρόνψ ανά λόγον έστί σημείψ τ ψ
έν τ η γ ρ α μ μ ή .
ται το συνεχώς κινούμενον, οτι ουχ ώς πέρατι καί άρχη τψ αυτψ, άλλ' 3 0 0 ν
έ'στι καθ' εκαστον έν τψ vûv καί άχρόνως, επιφέρει, οτι ουκετι ομοίως
χρήται καί τω κατά την αρχήν της εόθείας σημείψ καί τ φ κατά το
πέρας· τά μεν γάρ μεταξύ σημεία δυνάμει ήν έν η ) γραμμή καί έδεΐτο
5 προς το ένεργεία γίνεσθαι του διαιρήσοντος τη στάσει την ευθείαν, τά
δέ έπί των άκρων ένεργεία έστί. διό και ανάγκη το έπί της εόθείας κι- so
νούμενον της μεν αρχής άπογίνεσθαι, δταν δέ κινηθη την πασαν έπί του
πέρατος γίνεσθαι· κάν άνακάμπτη, δεήσει άπογενέσθαι από τούτου, έν φ
γέγονε. το δε γεγονός εν τινι καί άπογεγονός απ' αότοΰ ανάγκη έν αυτψ
10 ήρεμηκεναι τον μεταξύ των νΰν χρόνον, του τε έν ψ έγένετο έν αυτφ καί
του έν φ άπεγένετο άπ' αότοΰ. ώστε παν το άνακάμπτον ανάγκη ήρεμεΐν
έν τψ τελευταίψ, αφ' ου ανακάμπτει, τοΰτο μεν οδν έστι το δεικνύμενον.
ó δέ άγαγών τον λόγον έπί τοΰτο, οτι τό έπί της εόθείας κινούμενον άπο- s»
γίνεται μεν της άρχής, γίνεται δε έν τω πέρατι προ τοΰ το έπόμενον τούτψ
15 θεΐναι, οτι άνακάμπτον άπο τοΰ πέρατος άνάγκη αυτό πρώτον ήρεμεΐν έν
αυτφ, άπορίαν τινά δοκοΰσαν άπορεΐσθαι λύει τοΤς νΰν είρημένοις και δε-
δειγμένοις προσχρώμενος.
ήργμενov τ η ς κινήσεως. τοΰτο δέ συνέβη διά το έπί μεν του Α λαβείν 301Γ
το καί γεγονέναι καί άπογεγονεναι έ π ί τίνος των μεταξύ των Ε Γ σημείων,
έπι δέ του Δ μηδέν τοιούτο προσλαβειν, άλλα σ υ ν ε χ ή την κίνησιν έ α σ α ι · 5
ώστε καί τά μεταξύ των Ζ Η σημεία δυνάμει είναι, καί το Δ σ υ ν ε χ ώ ς κι-
5 νούμενον είναι μόνον επί των σημείων, αλλά μ ή γίνεσΟαι καί άπογίνεσδαι.
ε? οδν ουτω καί το Α το ισοταχές τ ψ Δ ληφ&είη συνεχώς κινούμενον,
ουκετι έπακολουδεΐ το θαττον το Δ διεξελΟεΐν την Ζ Η ή το Α την ΕΓ·
αμφότερα γαρ ομοίως διεξέρχεται οντα έν τοις μεταξύ σημείοις τοις δυ-
να'μει, άλλ' ο υ χ ί του έτερου γινομένου εν τινι αυτών καί άπογινομένου·
10 ου γαρ ανάγκη το εν τινι ον καί γίνεσδαι έν α υ τ ψ καί απογίνεσί)αι, οπερ ίο
ó άπορων λόγος έπί τοΰ έτερου των κινουμένων του Α λαβών συνηγεν το
μ ή ά λ η θ ώ ς άποδεδεΐχΟαι το ήρεμεΐν μεταξύ χρόνον τινά το γινόμενον καί
άπογινόμενον. ó δέ 'Αριστοτέλης λαβών γ ρ α μ μ ά ς την Ε Γ καί Ζ Η * * *
τήν το Ζ . ασαφές δέ ον τό έπί τοΰ Δ ρηθέν (το γάρ πρότερον όρμησαν
15 καί απελθόν πρότερον έλί)εΐν α ν ά γ κ η ) καλώς 6 'Αλέξανδρος έσαφήνισεν
"ου γαρ τοΰτο λέγει, οπερ αν τις ύπολάβοι, δτι οόχ άμα ηρξαντο
τοΰ κινεΐσ&αι το Α καί το Δ · καί γάρ καί κείται ά μ α α ρ χ ό μ ε ν α , καί ει 15
μ ή ά μ α άρχοιτο, ουδέν δν άτοπον είη το συναγόμενον, αλλ' ο λέγει τοΰτό
έστι, τό Α καί τό Δ όμοΰ άρξάμενα α π ό τοΰ Ε καί Ζ , £σοταχώς φερό-
20 μενα έ'ρχεται, τό μέν Α έπί το β , τό δέ Δ έ π ί τι άλλο σημεΐον, ανά
λόγον ον τ ψ Β έν τ η Ζ Η ευθείς και το ί'σον διεστηκός ά π ο τοΰ Ζ , ω
διέστηκε τό Β από τοΰ Ε . από δέ τούτων τών σημείων, τοΰ τε Β καί
τοΰ άνά λόγον α υ τ ψ έν τ η Ζ Η εύί)εία, οόκέτι ά μ α α π ο χ ω ρ ο ΰ σ ι τό τε Α
καί το Δ, διότι το Α γινόμενον καί άπογινόμενον έν τ ω Β ύποτεΟέν 20
•25 ανάγκη καί ήρεμηκέναι έν α υ τ ψ , το δέ Δ μ ή ύποτε&έν γίνεσδαι έν τ ψ
άνά λόγον τ ω β σ η μ ε ί ψ , αλλ' είναι μόνον έν τοις δυνάμει σημείοις συνε-
χ ώ ς έπί της ευί)είας κινούμενον ουκ ανάγκη ήρεμεΐν. ά μ α ουν έλί)όντα
έπί τ α άνά λόγον σ η μ ε ί α οόχ άμα α π ο χ ω ρ ε ί τό τε ήρεμοΰν καί τό μ ή
ήρεμοΰν, αλλά το μ ή ηρεμούν πρώτον· ισοταχών δέ όντων ανάγκη το
30 πρότερον απελθόν α π ό τοΰ μέσου, εΐ τυχοι, πρότερον έλ&είν έπί το τέλος."
καί τήν αίτίαν αυτός εΐπεν δια τοΰ ο υ χ άμα άρα γέγονε τ ο Α έ π ί 25
τφ Β και άπογέγονεν απ' αότοΰ· oò γαρ ά μ α γέγονε το Α έπί τ ω
Β και άπογέγονεν ά π ' αυτοΰ, διότι καί ήρέμησεν έν α υ τ ψ · υστερίζειν άρα
αυτό ανάγκη* εΐ γαρ ά μ α , οόχ υστεριεΐ. ανάγκη δέ υστερίζειν διά το
35 ήρεμεΐν έν τ ψ Β . καί έκεΐνο δέ π ρ ο τούτων τ ώ ν ρητών άσάφειαν έ'χει
τινά ά μ α δ έ εί'η το Α έ π ί τω Β σημείψ καί το Δ φέροιτο από
της Ζ άκρας προς το Η. π ώ ς γάρ ά μ α τό Α έπί τ ψ Β καί τό Δ
φέροιτο άπο τ η ς Ζ άκρας, εί'περ ά μ α ηρξαντο το μέν Α άπο τοΰ Ε , το 30
δέ Δ από τοΰ Ζ ; άλλ' εοικεν λέγειν · " δτε τό Α έπι τώ Β σημείψ ήρε- 30b
μει, τότε τό Δ από της Ζ άκρας προς το Η συνεχώς κινοόμενον φέρεται,
καί ουκ ηρεμεί που ώς το Α κατά την υπόΟεσιν.'
' Εντεύθεν ή αρχή της λύσεως από των ήδη δεδειγμένων έπιχει-
ροΰσα. λέγει δέ, δτι οδ χρή τιθέναι το Α κινοόμενον έπί της Ε Γ γεγο-
νέναι έν τψ Β δλως, ώστε λέγειν, ώς ó άπορων ελεγεν, δτι δτε τό Α
έγένετο κατά το Β , τότε το Δ άμα από τοΰ Ζ άκροι» κινεΐσθαι. εί γάρ
10 έγένετο έπί τοΰ Β τό Α, καί άπεγένετο άν όντως άπ' αδτοΰ και οδχ άμα
άμφω, αλλ' ήν τις χρόνος μεταξύ καί ηρεμία, καί ó άπορων λόγος ισχυρός 40
αν είη. αλλ' εί συνεχής ομοίως ή κίνησις ήν καί τοΰ Α ώσπερ τοΰ Δ,
καί τό Α έν τψ Β ουτε έν χρόνω ουτε γενήσεται δλως έν τ φ Β, αλλά
αντί τοΰ γενέσ&αι εσται, καί αντί τοΰ έν χρόνψ έν τψ νΰν. το γαρ
15 συνεχώς κινοόμενον έ'στι μέν καθ' ίκαστον των δυνάμει τέως σημείων, καί
εστίν ουκ έν χρόνψ, αλλ' έν τψ νΰν, δ έστι πέρας χρόνου, διό ουτε γί-
νεται εν τινι τών τοιούτων ουτε απογίνεται, ώστε έπί μέν της συνεχούς
κινήσεως της έπί συνεχοΰς μεγέθους γινομένης αδύνατον λέγειν, γίνεσθαι 45
κατά τι τών έν τψ συνεχεΐ σημείων το κινοόμενον έπ' αδτοΰ, διότι μηδέ
20 έ'στιν ένεργεία τι τούτων τών σημείων, άλλα δυνάμει μόνον.
Δείξας, δπως έπί τοΰ συνεχώς κινουμένου οδκ έστι λέγειν το γίνεσθαι
καί άπογίνεσ&αι, έπάγει δτι έπι τοΰ έπί το πέρας έλθόντος καί άνακάμ-
25 πτοντος ανάγκη λέγειν τό γεγονέναι τε αδτό έν τω πέρατι καί άπογεγο-
νέναι· οδκέτι γάρ τό πέρας της ευθείας δυνάμει έστίν ώς ήν τά μεταξύ,
αλλ' εστίν ένεργεία. διό καί γενέσθαι έν τψ πέρατι ανάγκη, και άπογε-
νέσθαι άπ' αδτοΰ. καί δείκνυσι τοΰτο πάλιν δια της τών στοιχείων έκ-
θέσεως, έναλ|λάξας, ώς φησιν δ 'Αλέξανδρος, τά στοιχεία, καί ποιήσας 301ν
30 νΰν τό Η κινούμενον, ώσπερ πρότερον το Δ, καί το Δ πέρας νΰν της εδ-
θείας, ώσπερ πρότερον ήν τό Η. καί λέγει, δτι τό Η έλθόν έπί το πέ-
ρας τό Δ, δταν άνακάμψη πάλιν άπ' αδτοΰ, τψ evi σημείψ ώς δυσίν (ώς
γαρ άρχη και πέρατι) κέχρηται, τοΰτο δε ήν τό γενέσ&αι καί άπογενέ-
σί>αι. διό έξ ανάγκης δει αδτό τόν μεταξύ χρόνον τών νΰν, τοΰ τε έν ψ 6
35 έγένετο έν τψ πέρατι τψ Δ καί τοΰ έν ψ άπεγένετο, άνακάμψαν άπ'
αυτού ήρεμήσαι. οϊτω μεν ó 'Αλέξανδρο: την έναλλαγήν των στοιχείων 301ν
έςεδέςατο. μήποτε δε το Δ το κινουμενον ώσπερ πρότερον έπ' άκρου
τέΟεικε της ΖΗ εύδείας, ίνα από του άχρου κινουμενον αυτό λάβ'/j, ούτω
χαΐ νυν εν τοϊ άκρψ φυλάξας αντί τοΰ άκρου της ευθείας αυτό παρέλαβεν,
5 το δε Η, ο πέρας ήν της εόθείας πρότερον έπί την αρχήν της ευδείας,
τουτέστιν έπί το Δ κινουμενον ελαβεν, ίνα την άνάκαμψιν έν τη αρχή ίο
ποιήσας την αρχήν άμα και ώς πέρας λάβη, ώς εί' γε το πέρας άμα και
ώς αρχήν έβουλετο λαβείν, το Δ αν έπί το Η έκίνησεν. οτι δε μή αμα
οίον τε αυτό γεγονέναι έν τω Δ καΐ άπογεγονέναι απ' αυτού, εδειςεν ειπών·
10 έ κ ε ΐ τε γαρ άν ά μ α ε ί η καί ουκ εϊ'η έν τψ α υ τ ψ νυν. το γαρ
γεγονός έν τινι και άπογεγονός, οτε μεν γέγονεν έν αυτψ, έ'στιν έν αότω,
6'τε δέ άπογέγονεν καί άπελήλυ&εν απ' αυτοΰ, ουκετι εστίν έν αυτψ. ζί
ουν λέγοι τις έν τ ω νυν τω άδιαιρέτψ γ£γονέναι τε τι εν τινι καί άπογε- 15
γονέναι, άμα αν καί έν τω αυτψ νυν λέγοι εΐναί τε έν τω αυτψ τι καί
15 μή είναι, καί)1 οσον μεν γέγονεν, είναι, κα&' δσον δε άπογέγονε,
μή είναι.
οτι l u x εστι κίνησις, ειπεν αυτός έν τώ Ζ τήσδε της πραγματείας, οτι 302r
τέτταρές εισι και τίνες, καί προς εκαστον ο?κείως ένέστη. των δή τεττά-
ρων έκείνων λόγων iva προχειρ'.σάμενος νυν ύπομιμνήσκει μεν ή μας της
τότε ρη&είσης λύσεως αυτου, λέγει δι οτι προσφυεστερον λυΟήσεται μάλλον
5 από των προσεχώς δεδειγμένων. ήν δε ó μεν υπό Ζήνωνος λεγόμενος 30
λόγος, ου νυν μνημονεύει, τοιούτος· 'εί έ'στι κίνησις, εσται τι το έν πεπε-
ρασμένω χρόνω άπειρα διεληλυΟός· τψ γαρ έπ' άπειρον είναι την διχο-
τομίαν έν παντί συνεχεΐ έ'σται άπειρα ή μίση τω παν μόριον αυτοΰ ήμισυ
εχειν. εσται δή τό κεκινημενον την πεπερασμένην τά άπειρα ήμι'ση διε-
10 ληλυόος έν πεπερασμένψ χρόνψ, έν φ διήλθε την πεπερασμένην. προσ-
λαμβάνων δε το άντικείμενον του έν τφ συνημμένψ έπομένου το μη
δύνασ&αί τι έν πεπερασμένω χρόνω άπειρα τινα διεξελδεϊν, διότι ουδέ 35
διεςελί)εΐν δλως οίόν τε τά άπειρα, άνήρει το είναι κίνησιν.' ουτω μέν
ουν ó Ζήνων, τινάς δε άλλως έρωταν αυτόν φησι λέγοντας· ' ε ί εστι κί-
15 νησις, έπεί έ'στιν άπειρα ήμίση έν τω παντί συνεχεΐ, τό κινουμενον έπΐ
του συνεχούς δυνατόν καί)' εκαστον ήμισυ άριθμεϊν. τούτου δέ γινομένου,
δταν τό κινουμενον διεληλυ9ος η το πεπερασμένον μέγεθος, έ'σται ó
αρι&μών άπειρα ήμίση ήρι&μηκώς. εί οδν τοΰτο αδύνατον το άριθμήσαι
τά άπειρα, αδύνατον 3ν είη καί το ω τοΰτο Ιπεται, εΓπετο δέ τοΐ κίνησιν ίο
•20 είναι.' αλλά τότε μεν ένιστάμενος προς τον Ζήνωνος λόγον ως άτοπον
έπάγοντα τω είναι κίνησιν το έν πεπερασμένω χρόνω άπειρα το κινούμενον
ήμίση διεζιέναι έ'λεγε μη έν πεπερασμένψ χρόνψ τά άπειρα διεξιέναι, αλλ'
εί'περ άρα διέίεισιν, άπειρον είναι καί τον χρόνον. ώς γαρ το μέγεθος
άπειρα ήμίση έ'χει, ουτω καί 6 χρόνος, ομοίως γαρ άμφω συνεχή τέ
25 έστι καί έπ' άπειρον διαιρετά, ουκ έν πεπερασμένη οδν τά άπειρα διε-
λεύσεται, άλλ' έν τοις άπείροις τά άπειρα, ταύτην δή την λύσιν, ή τότε 45
έχρήσατο, λέγει προς μεν τον ώς άτοπον έπιφέροντα τό έν πεπερασμένω
χρόνω άπειρα διϊέναι αυτάρκως έ'χειν (oò γάρ έν πεπερασμένψ χρόνω τά
άπειρα, άλλ', εί'περ άρα, έν άπείροις δια το ομοίως έν άμφοτέροις το
30 άπειρον είναι καί έν τψ μεγέθει καί έν τω χρόνψ, ωστε ουδέν άτοπον
επεται), προς δέ γε το π ρ ά γ μ α αότο καί την κατ' αυτό άλή&ειαν
οόκέτι αυτάρκως έ'χειν ουδέ άληθώς ύπανταν. οό γάρ ταότόν έστιν έν-
στήναί τε πρός ψευδή λόγον καί το αληθές, οπως εχει, δεΐίαι· δύναται 50
γάρ τις καί ψευδέσι τισί προσχρησάμενος κωλΰσαι πρόοδον ψευδοΰς λόγου.
35 οτι δέ μη ικανή ή άπάντησις αυτη προς τήν του πραγματικώς άπορου-
μένου λύσιν, μεταβαλών τήν έρώτησιν δείκνυσιν. 'εί γάρ τις, φησίν,
ά φ έ μ ε ν ο ς του μ ή κ ο υ ς καί του έ ρ ω τ α ν , εί έν π ε π ε ρ α σ μ έ ν ψ χ ρ ό ν ψ
ένδέχεται άπειρα διεξελθεΐν ή άριθμήσαι, έπ' αυτοΰ του χρόνου
μόνου τά αυτά πυνΟάνοιτο' (λαβών γάρ τινα χρόνον πεπερασμένον, έν ψ |
40 το κινουμενον κεκίνηται, έπειδή άπειρα τά έν τούτψ ήμίση, συνεχούς 302 ν
οντος αυτού καί έ π ' άπειρον διαιρετού Αξιώσει τά ήμίση διιέναι καί 302"
άριΟμεΐν· εί γάρ xb δλον δίεισι και £καστον των ¡χορίων αυτοΰ, ώστε εί
άπειρα τά ήμίση, εσται το κινούμενον, δταν δλον διέλθη, άπειρα διελθόν
και άριθμήσαν μέρη χρόνου Ιν πεπερασμένψ τ ω δλψ), ή αδτή γίνεται
5 απορία, κάν αυτοΰ τις τοΰ μεγέθους μόνον άξιώση τά ή μίση άριθμεΐσθαι, δ
δταν το κινούμενον διέρχηται αυτό, κάν μή προσχρήσηται τ ω χρόνψ, ώς
ó Ζήνων έποίει. καί δια τοΰτο εοικεν ó 'Αριστοτέλης τ ψ Ζήνωνος λόγο»
προσθεΐναι τόν άλλοίως από τοΰ άριθμεΐν έρωτώντα τον αυτόν λόγον, δτι
προς την τοιαύτην έρώτησιν οόκ ή ν ίκανή ή τότε ρηθείσα λόσις ή χαι τον
10 χρόνον ομοίως άπειρον τ φ μεγέθει δεικνΰσα, ώσπερ ουδέ προς τον από
του χρόνου μόνου έρωτώμενον ή τοΰ μεγέθους· καί γάρ προς δη τον
ούτως άποροΰντα, φησίν, οόκέτι αρμόσει ή πρόσθε ρηθείσα λύσις, λέγουσα ίο
δτι ομοίως καί το μέγεθος καί ó χρόνος άπειρα· ουδέν γαρ ó τοΰτο λέγων
πρός το εΐρημένον έρεΐ. τη γάρ απειρία των τμημάτων ó άπορων συνε-
15 χρήσατο καί τ φ διεςιτητά τά άπειρα λέγειν καί διιόντος αυτά καί άρι-
θμοΰντος τοΰ κινουμένου, διό, φησίν, έκείνην την λυσιν πρός μεν Ζήνωνα
καί ούτως ήρωτηκότας τόν λόγον ίκανήν ήγητέον (ου γάρ έν πεπερασμένψ
τά άπειρα δίεισιν, αλλ' έν άπείρψ), προς δε τον δυνάμενον περί τοΰ αυτοΰ
καί άλλως έρωτασθαι λόγον καί πρός τήν άλήθειαν καί το δείξαι την τοΰ 16
20 πράγματος φύσιν ουχ ίκανήν, άλλά τ ψ προ δλίγου ρηθέντι καί ταύτην
λυτέον τήν άπορίαν. εστι δε τοΰτο, δτι παν συνεχές δυνάμει έν έαυτψ
ταΰτα εχει, καθ' α τέμνεσθαι δύναται, ουκ ένεργεία, ή μέν γ ρ α μ μ ή τά
σημεία, ó δέ χρόνος τά νΰν· ó δέ διαιρών εις τά ήμίση και αριθμών
ένεργεία αύτά λαμβάνει, ουτω δέ διαιρεί το συνεχές καί τ φ ένί σημείφ
25 ως δυσί χρήται. ποιεί γάρ αρχήν τε καί πέρας, ώσπερ καί δ κινούμενος
έπί της ευθείας πρότερον καί άνακάμπτων έποίει. καί ώσπερ ¿κείνος 20
ουκέτι ώς έπί συνεχούς έκινεΐτο ούδέ συνεχή κίνησιν χρώμενος τ ψ αύτω
σημείφ α ρ χ ή τε καί πέρατι καί γινόμενος τε έν α υ τ φ καί άπογινόμενος
πάλιν ά π ' αότοΰ, ουτω ποιεί καί ó κ α θ ' Ικαστον ήμισυ άριθμών καί αεί
30 κατά τό πρώτον ήμισυ κινεΐσθαι λ έ γ ω ν διαιρεί γάρ τό συνεχές χαί ένερ-
γεί^ τινά μέσα λαμβάνει έπ' αότοΰ. διαιρουμενον δε ουκέτι μένει συνεχές·
ουτε γάρ τδ μέγεθος ουτε ή κίνησις ουτε ó χρόνος ετι συνεχή έστι διαι-
ρεθέντα. ó οδν διαιρών ουκέτι δείκνυσιν έν τ φ συνεχεΐ καί πεπερασμένψ 25
τά άπειρα ένόντα· ου γάρ μένει συνεχές το διαιρεθέν κατ' ένέργειαν.
3δ ώστε οί τοΰτον τόν τρόπον έπιχειροΰντες έν τ ψ συνεχεϊ άπειρα ένόντα
ήμίση δεικνύναι ή τ φ διαιρεΐν ή τ ψ άριθμεΐν δι' αυτής τής δείςεως το
συνεχές άναιροΰσιν, έν ψ δεΐξαι τά άπειρα προαιρούνται, ουδέν γάρ συνεχές
έ'τι συνεχές έστι διηρημένον.
Ά λ λ ' έρεΐ τις, δτι εί πάν συνεχές έ π ' άπειρον διαιρετόν καί πάν
40 μόριον τοΰ συνεχοΰς συνεχές έστι, καί διαιρών το συνεχές ουκ αναιρεί τό so
συνεχες είναι, ταυτην ουν λυων τήν ε'νστασιν λέγε'., πώς έστι τά συνεχή 302»
έπ' άπειρον διαιρετοί· διότι γαρ δυνάμει εχει τά άπειρα, ουκ έντελεχεία·
τ φ γάρ καθ' ότιοΰν έαυτοΰ μόριον δύνασ&αι το μην δέ£ασί)αι. το ουν την
συνεχή κεκινημένον δυνάμει άπειρα κεκίνηται (καί) οόκ ένεργείαι, καί έν
5 τω συνεχει χρόνω δυνάμει άπειρα ήμίση και ουκ ένεργεία* εί δε δυνάμει,
οίίτε ώς άρι&μουμενα ουτε ώς μεριζόμενα· ταΰτα γάρ ήδη κατ' ένέργειαν
διαιρουμένου και ουκέτι συνεχούς, στήσει ουν τά? τομάς δ διαιρών καί 35
πεπερασμένα? λήψεται. δυνάμει γάρ ήν άπειρα ήμίση έν τω συνεχει,
ένεργεία δέ πεπερασμένα, ου γάρ ουτω δυνάμει έν τω συνεχει τά άπειρα,
10 ώς καί ένεργεία άπειρα δυνάμενα ληφ&ήναι· ου γάρ έστιν ένεργεία τά
άπειρα, αλλ' ώς έπ' άπειρον δυνάμενα τέμνεσ&αι. τή δέ έπ' άπειρον
τομή το είναι έστιν έν τω δυνάμει αεί είναι καί. έν τω γίνεσβαι καί τέ-
μνεσθαι, αλλ' ουκ έν τ ω τετμήσΟαι. ωσπερ τον αγώνα και την ήμέραν
ουκ εστίν αθρόα λαβείν, αλλ' έν τω γινεσθαι αυτοίς έστι το είναι, δτι 40
15 δέ άπο του άριΟμοΰντος τά ήμίση διαιρείται το συνεχες είς πεπερασμένα
καί ου τηρείται εν τε και συνεχές, όποιον λαμβανόμενον έπ' άπειρον ήν
δυνάμει διαιρετόν, έ'δειξε διά του τον ουτω ποιοΰντα το tv σημεϊον δυο
doι&μεΓν, του μεν προτέρου μέρους ώς τέλος, του δέ υστέρου ώς αρχήν
ó γάρ το δλον τε καί συνεχές κατά ήμίση διαιρών το αυτό σημεΐον έν
20 αμφοτέροις τοις ήμίσεσι λαμβάνει· αλλά μην 6 τούτο ποιών καί τ οι ένί
σημείω ώς δυσί χρώμενος διαιρεί το συνεχές, ώς δέδεικται έπΐ του κινου- 45
μένου, και ó άρι&μών άρα τά ήμίση διαιρεί το συνεχές, ó δέ το συνεχές
μη τηρών συνεχές, αλλά κατά ήμίση διαιρών ουδέ την κίνησιν ώς συνεχή
καί μίαν λαμβάνει.
4 καί ante ουκ add. a 13 άγώνχ a (cf. Arist. Phys. Γ 6. 2 0 6 » 2 2 ) : attiva sic A
33 το) a : τό A 36 έπεί] έπί a
1292 SIMPLICII IN PHYSICORÜM VIH 8 [Arist. p. 2G3b3]
ουσίοtv /oil το ΐΐναι ου κατά τα έν αύτη άπειρα' φησιν είναι, δτι δυνάμει 30ΒΓ
ταύτα έν αύτη, αλλά κατά το εν και συνεχές, δπερ υπάρχει τη γραμμή
κατ' ένεργειαν. καν όριζώμεθα ουν το συνεχές το δυνάμενον έπ' άπειρον 85
διαιρεΐσθαι, το ένεργεία ον κατά το έν αότω δυνάμει όριζόμεθα, ώς ει
5 τις τον ταΰρον όρίζοιτο τό δυνα'μενον μέλισσαν γενέσθαι. ε? δε ούτως δ
Αριστοτέλης το συμβεβηκός αντί του δυνα'μει ειπεν, περιττώς ό Άλε'ςαν-
δρος έν τ ψ σ υ μ β έ β η κ ε γ α ρ τ·β γ ρ α μ μ ή ά π ε ι ρ α ή μ ί σ η ε ί ν α ι προσέ-
θηκε το δ υ ν ά μ ε ι , δμοιον γαρ αν εί'η λοιπόν, ώς εί' τις λέγοι 'δυνάμει
γάρ S.V ΰπάρχοι τη γραμμή το άπειρα ήμίση είναι δυνάμει.'
10 'Αλλά πώς δυνάμει άπειρα ή μ. ίση έστίν ή γραμμή; παν γάρ το δυ-40
νάμει καί ένεργεία γενέσθαι δυνατόν, και ó υποθέμενος το δυνατόν γενέ-
σθαι ως γεγονός, ψευδός μέν ίσως, oò μεντοι αδύνατον υποτίθεται· εσται
ουν άπειρα ή μίση κατ' ένέργειαν. έοείχθη δέ έν τ ψ τρίτψ ταύτης της
πραγματείας, δτι ουτε μέγεθος ουτε πλήθος άπειρον είναι δυνατόν, το οδν
15 άπειρα ήμίση είναι ακουστέον αντί του έπ' άπειρον είς ήμίση διαιρεΐσθαι.
τοΰτο γάρ δύναται ή γραμμή, αλλ' ου το άπειρα ήμίση είναι, πλην ει' τις
το έπ' άπειρον είς ήμίση διαιρουμενον άπειρα λέγοι, ως μηδέποτε πέρας 45
ίσχουσης της διχοτομίας, καθ' 8 καί δ άπορων λόγος άπειρα τά ήμίση
έ'λαβε, καί ούχ δπερ το αληθές έχει έπ' άπειρον γινόμενα, δ δέ Ά ρ ι -
20 στοτελης συγχωρήσας τοΰτο τφ άποροΰντι λόγω το μηδαμώς άμα είναι
τά άπειρα, άπο του δυνάμει καί ενεργεία την λυσιν έποιήσατο δυνάμει
άπειρα λέγων, ώς έν τ ψ τρίτψ τήσδε της πραγματείας παραδέδωκεν ούχ
ούτως " ώσπερ εΐ δυνατόν τουτι ανδριάντα, ώς και έ'σται τοΰτο άνδριάς,
ουτω τι καί άπειρον, δ έ'σται έ ν ε ρ γ ε ί α " · αλλ' "ούτως εστί, φησί, τό άπει- 5»
25 ρον," ώς " τ ω αεί άλλο καί άλλο λαμβάνεσθαι καί τό λαμβανόμενον αεί
πεπερασμένον, αλλ' αεί γε £τερον και Ιτερον, ώσπερ ή ημέρα καί ó
άγων, τω αεί άλλο καί άλλο γίνεσθαι, ουτω καί το άπειρον", καί "δήλον,
φησί, τό άπειρον τοΰτο" το ώς έπ' άπειρον, "έ'ν τε τω χρόνψ και έπί
των άνθρώπων καί έπί της διαιρέσεως των μεγεθών." καί τοΰτο δέ έν
30 έκείνοις προστίθησιν ó 'Αριστοτέλης, δτ; το δυνάμενον είναι άπειρον, τοΰτο
δέ έστι το έ π ' άπειρον, " ο υ δει λαμβάνειν ώς | τόδε τι, οίον άνθρωπον 303 ν
ή οίκίαν, αλλ' ώς ή ήμέρα λέγεται καί δ άγων, οΓς τό είναι οόχ ώς ουσία
γ έ γ ο ν ε ν " , τουτέστιν οόχ υπομένει, " ά λ λ ' αεί έν γενέσει ή φ δορά π ε π ε - 303 ν
ρασμένον, αλλ' άει ίτερον καί ί τ ε ρ ο ν . "
5 Μνημονεύσας του νΰν, δτι του μεν α ρ χ ή τοΰ δέ πέρας έστί καί δτι
διαίρεσίς έστι χρόνου, ου χρόνος, καί δτι άμερές και δτι οδκ ένδέχεται
έν τ ψ α υ τ ψ νΰν γενέσθαι τι καί άπογενεσθαι εν τινι καί α π ό τίνος ( ε ί η
γαρ άν ά μ α τι έν τ ψ α υ τ ψ καί ουκ ε ί η ) , δείκνυσιν έφεξής το νΰν τοΰτο, 15
κ α θ ' 8 ή διαίρεσις γίνεται τοΰ χρόνου, ώς μεν πρός τον χρόνον τον διαι-
10 ρούμενον ομοίως έν άμφοτέροις έστί τοις μορίοις αυτοΰ, τοΰ μέν πέρας δν
τοΰ δε α ρ χ ή · ουτω γάρ συνεχής ó χρόνος τ ψ κοινον έχειν δρον τά μόρια
αύτοΰ τό νΰν, ώς μέντοι πρός το π ρ ά γ μ α τό έν τ φ χ ρ ό ν ω δν αεί τ ψ
υστέρψ οντι χρόνιο και τ ω υστερώ πράγματι ή π ά θ ε ι τ ω έν τ ψ υστερώ
χ ρ ό ν ψ γινομένψ προσνέμεσθαι καί έκείνου είναι α ρ χ ή ν οίον ei έν χ ρ ό ν φ
15 τινι μεταβάλλει τι έκ λευκοΰ είς μέλαν, τό νΰν, έν ψ π ρ ώ τ ψ μεταβεβλη- 20
κεν έκ τοΰ λευκοΰ είς το μέλαν, ώς μεν προς τον χρόνον έ π ' ίσης έν
άμφοΐν έστι [ τ ψ νΰν] τ ψ τε π ρ ο τ έ ρ ψ χ ρ ό ν ψ καί τ ψ υστερώ, τοΰ μέν πέρας
ον, τοΰ δε α ρ χ ή , ώ ς δε προς το π ρ ά γ μ α τ ψ μέλαν αότό είναι προστίθε-
ται, οόκέτι δε και τ ψ λ ε υ κ ώ , έξ ου μετέβαλεν, ώ ς είναι το λαμβανόμενον
20 πράγμα έν τ ψ ύστερψ χρόνψ οίον το μίλαινόμενον ή τόν μελασμον τήν
α ρ χ ή ν τοΰ είναι τοιοΰτον από τούτου τοΰ νΰν είληφός, ουκέτι τοΰ νΰν
τούτου κοινοΰ καί τ ω ν π ρ α γ μ ά τ ω ν λαμβανομένου ώ ς καί των χρόνων, αλλά 25
προσνεμομένου μέν τ ψ ύστερψ, τουτέστι τ ψ έν τ ψ ύστερψ οντι χρόνψ,
ου έστιν οίρχή, αφαιρουμένου δέ τοΰ έν ΐ ψ π ρ ο τ έ ρ ψ χ ρ ό ν ψ πράγματος, ου
25 χρόνου πέρας έστί τοΰτο τό νΰν, ά ρ ι θ μ ψ μέν εν υπάρχον, λ ό γ ψ δε ουχ
εν, δταν ώ ς πέρας καί α ρ χ ή το αυτό λαμβάνηται. δτι δέ τοΰτο ούτως
ε χ ε ι , δείκνυσι το έπόμενον άτοπον τ ψ μ ή ούτως έχειν φανερον ποιών, εΐ
γάρ τις, ιρησίν, τό διαιροΰν τον πρότερον καί ύστερον f ον σημεΐον,
τουτέστι τό νΰν, μ ή αεί τ ψ ύστέρψ πράγματι σ υ ν τ ά τ τ ^ , αλλ' ώ ς έπί τ ω ν 80
30 χρόνων ουτω καί έπί των πραγμάτων κοινόν αυτό τοΰ προτέρου καί
υστέρου λ α μ β ά ν η , ώ ς έν άαφοτέροις είναι τοις πράγμασιν, ώσπερ καί έν
τοις χρόνοις ήν, συμβήσεται άτοπον τ ι · ε στα ι γάρ το αυτό ά μ α ον καί ουκ
δν, καί δτε γέγονέ τι, τότε ουκ ον, δπερ ούτως εχον αποδείξει, τό δέ
τψ δέ π ρ ά γ μ α τ ι ά ε ί τ ο ΰ υ σ τ έ ρ ο υ π ά θ ο υ ς έ σ τ ί ν ίσον έστί τ ψ ' κ α τ ά
35 δέ τά π ρ ά γ μ α τ α τ ά έν τ ψ χ ρ ό ν ψ λαμβανόμενα αεί τοΰ υστέρου γενομένου
πάθους έ σ τ ι ' · π ρ ά γ μ α τ α γάρ καί τ ά π ά θ η . ή τψ δέ πράγματι ά ε ί 35
1 post φθορά add. εΐ καί Arist. vulg. (eí καί om. Barb. I 130, ei om. IE 1 ) 2 άεί γε
ίτερον p. 782,7 ot Arist. (praeter F) 3 δτι καί a έάν a Arist. 4 καί δλως
om. a ανάγκη itérât A 17 τω νΰν seclusi 18 τω scripsi : τό aA Exc., quae
tarnen αότώ exhibent 25 τοΰτο A : oui. a 28 ôv supra scripsit A: otn. a : fortasse
χρόνον, nisi pro τον legendum est τό 31 λαμβάνη scripsi: λαμβάνει aA
SIMPLICII IN PHYSICORÜM V i l i 8 [Arist. p. 2G3b9] 1295
σεται Δίων.' τούτο γάρ εί και αληθές έστι νυν άρχόμενον από αληθούς 305 1 '
του ' ζ η Δίων' και λήγον είς άληθές το ' ζ ή σ ε τ α ι ' , αλλ' εσται ποτέ, δτε
της προσλήψεως αληθούς ούσης της 'αλλά μην ζη Δίων' μεταπεσεΐται το
συνημμένον είς ψευδός τω έ'σεσθαί ποτε, δτε αληθούς οντος ετι του ' ζη
5 Δίων', ουκ εσται αληθές τό 'καί ζήσεται', ου μη έ'ντος αληθούς το δλον
συνημμένον γίνοιτο áv ψευδός μεταπΐπτον ου γάρ αεί, δτε τό ' ζη'
αληθές, καί τό ' ζ ή σ ε τ α ι ' , έπεί ούτως αθάνατος αν εΐη ó Δίων. ου μην ΐδ
εσται όρίσαντας ειπείν, πότε ουκ αληθές εσται ζώντος αυτοΰ το ' ζήσεται'.
δώ καί έν άπεριγράφψ καί άορίστψ χρόνψ λέγουσι γίνεσθαι την των
10 τοιούτων αξιωμάτων μετάπτωσιν." τοιούτον μεν ουν έστι τό απεριγράφως
μεταπίπτειν λεγόμενον άςίωμα. δτι δέ μή υγιώς λέγεται το μεταπίπτειν
έκ των προσεχώς υπό του 'Αριστοτέλους διορισθέντων έ'ξεστι συνοραν. ει
γάρ παν το μεταβάλλον έν τ ω πέρατι του έν ω μεταβάλλει χρόνου με-
ταβέβληκεν, έν ψ πέρατι οόκετι έν τουτψ έστίν, έζ ου μετέβαλλεν, αλλ' 20
1S έν έκείνψ λοιπόν, είς 8 μετέβαλλέ τε και μεταβέβληκεν, είη áv καί το
ζην Δίωνα, εί μεταβάλλε^ έν έσχάτψ τινί χρόνου μεταβάλλειν του έν ω
ζη, ο πέρας έστι χρόνου και oò χρόνος· έν ψ ουκέτι αληθές τό ζην
Δίωνα· τέθνηκε γάρ ή δ η έν τουτψ. το οδν ' ζ η Δίων' το έν τ<5 ένεστώτι
νυν λεγόμενον εί μεν έν ψ μεταβέβληκεν από του ζην νυν λέγοιτο, ουκ
20 αληθές, εί δέ έν άλλψ προ τούτου οντι νυν, αληθές το ' ζ η Δ ί ω ν ' , τών δέ
νυν, έν ω τε ουκέτι ζη μεταβεβληκώς ηδη ó Δίων, καί έν ψ ετι ζ η , 25
χρόνος έστι μεταξύ, ον δηλονότι ζή, ει γε έν τω πέρατι αυτοΰ μεταβέ-
βληκεν έκ του ζην. καί ακολουθήσει το έν ω νυν αληθές είπεΐν δτι ' ζη
Δ ί ω ν ' , έν τουτψ αληθές είναι τό ' ζήσεται Δ ί ω ν ' , ωστε ου προμεταπιπτει
25 το 'ζήσεται' του ζήν· μόνως γάρ αν προμετέπιπτεν, εί έχόμενα αλλήλων
ή ν τά νυν τό τε έν ψ αληθές έστι τό ' ζ η Δίων' καί τό έν ω μεταβέ-
βληκεν έκ του ζην. έπειδή δέ έν ψ áv νυν αληθώς ληφθη τό ζην Δίωνα,
τούτου του νΰν καί του έν ψ πρώτψ μεταβέβληκεν έκ του ζην χρόνος 30
έστί μεταξύ, 8ν ετι ζ η , δήλον δτι δτε αληθές έστι τό ' ζ η Δ ί ω ν ' , αληθές
30 εσται καί τό ' ζήσεται' καί ου διά τούτο αθάνατος ó Δίων εσται. εί δέ
το ' ζ η Δίων' μή έν τ ω νΰν λέγοιτο, αλλ' έν χρόνω, ου πέρας εσται το
έν φ πρώτψ τέθνηκε μεταβαλών από τοΰ ζην, μεταπεσεΐται τότε είς
ψεΰδος το ' ζήσεται Δίων' τω το πέρας τοΰ χρόνου προστίθεσθαι τψ
πράγματι τ ψ οντι έν τ ψ χρόνψ, ου το πέρας τοΰτο α ρ χ ή έστιν, ώς δέ-
35 δεικται πρότερον. το γάρ νΰν, έν ψ πρώτψ μετέβαλεν από τοΰ ζην, τέλος ss
μέν έστι τοΰ χρόνου, έν ψ εζη, αρχή δέ τοΰ έν ψ ή δ η τεθνηκώς έστιν.
σαν την κίνησιν έπΐ τούτο την όρμήν είχε καί δτε της κινήσεως ήρχετο · 305 ν
πάν γάρ το κινούμενον ώσπερ από τίνος ώρισμένου κινείται, ουτω καί έ π ί
τι ώρισμένον, άν μή όπό τίνος έμποδίζηται. οίον εί κάτω τι κινηθέν άν-
εμποδίστως ένήνεκται, καί δτε έκινείτο έπί το κάτω την όρμήν ε ί χ ε · καί 15
5 où μόνον δτε πλησίον ην ήδη του κάτω, αλλά καί ά φ ' ou της κινήσεως
ήρχετο, δι' ής συνεχώς έπί τούτο ένήνεκται, ώς είς τούτο έλευσόμενον
ήρχετο κινεΐσθαι. τ ί γ ά ρ μ ά λ λ ο ν έν τ ω δε ή έν τ ψ δ ε γινόμενον; τούτο
γαρ σημαίνει το τ ί γ ά ρ μ ά λ λ ο ν νυν ή π ρ ό τ ε ρ ο ν ; ομοίως δέ, φησί,
καί έπί των άλλων κινήσεων· où γάρ έπί μόνης της φοράς, έφ' ής
10 ώς έπί παραδείγματος έγυμνασε τό αξίωμα, αληθής, φησίν, έστίν ó λόγος,
αλλ' ομοίως αληθής καί έπί των άλλων κινήσεων της τε αλλοιώσεως καί
της αυξήσεως τε καί μειώσεως, καί δλως των είς τά έναντία μεταβαλ- 20
λούσων· où γάρ δή έπί της γενέσεως καί φθοράς, ώς μαθησόμεθα. τού-
του ουν α λ η θ ώ ς ήξιωμένου διά συνημμένου τινός τοιούτου δείκνυται το
15 προκείμενον, ώς έπί παραδείγματος της φοράς γινομένου του λόγου, εί
γάρ το έπί της ευθείας κάτωθεν άνω φερόμενον, δταν άνω γένηται, μή
ή σ υ χ ά ζ η καί ήρεμη, αλλά τ η αυτη όρμη συνεχώς φέρηται κάτω, δήλον
δτι διά το άξίωμα καί δτε ήρχετο της κάτωθεν κινήσεως τήν όρμήν έπί
το κάτω είχε, και où μόνον δτε γενόμενον άνω κινείται κάτω. το δή 26
20 από του κάτω κινούμενον, εί συνεχώς κινείται, αμα τήν όρμήν εχει έπί
τε το άνω κινηθήναι καί έπί το κάτω. άλλά μήν ή είς το άνω τ η είς
το κάτω έναντία· ές έναντίων γάρ. το άρα έπί της ευθείας κινούμενον,
εί συνεχώς κινείται, τάς έναντίας κινείται· τοΰτο δέ αδύνατον ώστε αδύ-
νατον καί ω τούτο ήκολούθησε το τό έπί της ευθείας κινούμενον συνεχώς
25 κινεΐσθαι τε καί άνακάμπτειν. λαβών δε το μέν Α τήν αρχήν της ευθείας,
το δε Γ το πέρας, καί Οείς το συνεχώς κινούμενον έπί της ευθείας άπό so
τε του Α έπί τό Γ , καί από του Γ έπί το Α κινήσεσθαι ομοίως, καί
συναγαγών δτι το κινούμενον ούτως άμα τάς έναντίας κινήσεται, διά τί
τοΰτο 2πεται, όπέμνησεν ειπών έ ν α ν τ ί α ι γ ά ρ α? κ α τ ' ε ύ θ ε ΐ α ν . τοΰτο
30 δέ, έπειδή άπό έναντίων· έναντία γάρ άλλήλοις τά της ευθείας πέρατα,
τό μεν άνω τ ψ κάτω, το δέ δεςιον τ ω αριστερό), το ôà εμπροσθεν τ ψ όπι-
σθεν· ταΰτα γάρ où μόνον κατά τήν πρός η μ ά ς σχέσιν ούτως εχει, αλλά
τ η αυτών φύσει πρότερον έν τ ψ κόσμψ δείκνυται δντα, ώς έν τ ψ δευτέρψ 35
της Περί ούρανοΰ διδασκόμεθα. ίπεται δέ τι καί άλλο άτοπον τ ψ το έπ'
35 ευθείας κινούμενον συνεχώς κινεΐσθαι καί άνακάμπτειν. εί γάρ το κάτωθεν
κινούμενον άπό του Α έπί τό κάτω πάλιν τό Α συνεχώς καί καθ' όρμήν
οίκείαν ένεχθήσεται, έπί τό γενέσθαι έν ψ έστι κινηθήσεται· τοΰτο δέ
άτοπον, ούδέν γάρ κινείται διά τό γενέσθαι έν ψ έστι. το γάρ κινούμενον
πόθεν ποι κινείται, είτα καί τρίτον άλλο άτοπον έπάγει τ ψ συνεχώς κι-
Πρότερον μεν έπί τής κατ' ευθείαν φοράς έποιεΐτο τον λόγον, είτα
έπί πάσης τής κυρίως κινήσεως, έφ' ής ές έναντίου είς έναντίον ή μετα-
2 εΰθί) Α: ευθύς a 25 έπί τό A cf. ρ. 1302,37: έπί τοι a 32 εστι δή seri psi: εστι
δέ Α: äv εΐη a 33 κατά φύσιν καί παρά φύσιν Α: έπί τό ανω χαί έπί τό κάτω a
34 ετιΑ: ετι òè a (Arist. praeter FHIK) 35 εσται A (Arist. Ε): ίστι a (Arist. vulg.)
1304 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 8 [Arist. p. 264»21]
βολή γίνεται, κδν Ιπί παραδείγματος χαΐ τότε της εόθείας ó λόγος προήει. 306 Γ
νΰν δέ καθολικώτερον έπί πάσης μεταβολής ή άπόδειξις γίνεται τής καΐ
τήν γένεσιν περιεχοΰσης καί τήν φθοράν· τ η γάρ στερήσει προσχρήται, 20
ώς πάντων των μεταβαλλόντων ε ί τ ε κατά τόπον ε"τε κατά ποιότητα ή
5 ποσότητα ή κατ' οόσίαν έκ τής οίκείας γινομένων στερήσεως, είχότως
οδν κ α θ ό λ ο υ μάλλον εΪπεν έρεΐν π ε ρ ί πάσης κινήσεως, τουτέστι
περί πάσης μεταβολής, παν γάρ το μεταβάλλον εΓς τι, ο μ η πρότερον ήν,
έκ τοΰ μ ή τόδε καί έκ τής οικείας στερήσεως εις τό εΐναι τόδε τι μετα-
βάλλει, ώς έν τω πρώτφ τήσδε τής πραγματείας έδείχθη. ó δέ λόγος
10 έστίν αότφ τοιούτος· λαβών δτι τά μ ή α ιδίως άλλα ποτέ κινούμενα τ ω ν 25
είρημένων τινά κινείται κινήσεων έκ των άντικειμενων ε?ς τά άντι-
κείμενα ( ή γάρ κατά γένεσιν καί φθοράν ή κατά αυ'ίησιν καί μείωσιν ή
κατά άλλοίωσιν ή κατά τήν έ π ' ευθείας φ ο ρ ά ν δήλον δέ δτι μ ή αεί κι-
νούμενα καί ηρεμεί ποτε των ηρεμιών τινα, αΐτινές είσιν έν τοις άντι-
15 κειμένοις γινόμεναι των έφ' δ κινείται τά κινούμενα· ουτε γάρ κίνησις
άλλη παρ' έκείνας έστίν ουτε ηρεμία παρά ταύτας), συλλογίζεται ουν, δτι
τό μ ή άιδίως κινούμενον ή τών ε ί ρ η μ έ ν ω ν τ ι ν ά κινήσεων κινείται ή 30
των α ν τ ι κ ε ι μ έ ν ω ν τινά αυταΐς η ρ ε μ ι ώ ν ήρεμει. τί> δέ κινούμενον
τών είρημένων τινά κινήσεων μή άιδίων προ τοΰ χινεΐσθαι αυτήν
20 ήρεμεΐν ανάγκη τήν μεταξύ ταύτης τε τής κινήσεως καί τής άντικειμένης
αυτή ήρεμίαν· τό δέ μεταξύ ηρεμούν ου κινείται συνεχή κίνησιν· και
ουτω μέν καθολικώς έπί πάσης μεταβολής άποδέδεικται τής έκ στερήσεως
γινομένης, λοιπόν δέ τ η κατ' ευθείαν άνακαμπτούση φορά, περί ής προέ-
κειτο δεικνύναι, δτι οδκ έ'στι συνεχής, έφαρμόττει τον λόγον. εΐ γάρ έναν- es
•25 τίαι μέν αΕ κατ' ευθείαν κινήσεις, ή άπο τοΰ άνω έπί τό κάτω τ η άπο
τοΰ κάτω έπί τό ά'νω, ήτοι ή άπο τοΰ Α έπί το Γ τ η άπο τοΰ Γ έπί
τό Α , καί διά τοΰτο ου δυνατόν άμα άμφοτέρας κινεΐσθαι το κινούμενον
από τοΰ Γ έπί τό Α , α ν ά γ κ η π ρ ό τ ε ρ ο ν ή ρ ε μ ή σ α ι π ρ ο ς τ ψ Γ· αυτη
γάρ ήν ή α ν τ ι κ ε ί μ ε ν η η ρ ε μ ί α τ η από τοΰ Γ κ ι ν ή σ ε ι , μεταςί) τών
30 δυο κινήσεων ουσα καί διακόπτουσα αυτών τήν συνέχειαν. δήλον ουν δτι
ουκ έ'στι συνεχής ή κατ' ευθείαν κίνησις. ή μέν ουν δλη άπόδειξις τοΰ
λόγου τοιαύτη. 40
9 πρώτφ] Α 8 ρ. 191 b 15 28 προς aA et Arist. codd. FHIK: την προς Arist. vulg.
35 Ισται aA Exc.: έστιν Arist.
SIMPLICII IN PHYSICORÜM V I I I 8 [Arist. p. 2 6 4 * 2 1 . o i ] 1305
το á(ip κινούμενον το πρό αυτοΰ μόριον δυνάμει και τούτο έκινεΐτο, καί 3 0 6 Γ
ενός οντος τοΰ ¿μφοΐν είδους ουδέν κωλύει συνεχή την ές ¿μφοΐν είναι
κίνησιν, ν.ο.Ι διά τοΰτο μ ή προηρεμεΐν, ώς το την έτερον τ ω είοει κινού-
μενων προ τοΰ ταότην κινεΐσΟαι άναγκαΐον ήν ή ρ ε μ ε ΐ ν , οτι μ ή οΓόν τ ε τάς
5 αντικείμενα? μίαν συνεχή ποιεΐν ώσπερ τάς κατά μόρια διαφερούσας·
αύται γαρ υπό ηρεμία; ου διακόπτονται, διό και τά συνεχή καί ¿ίδιον
κίνησιν κινούμενα κ α τ ' άλλο μεν α υ τ ή ς ¿ ε ί καί άλλο μόριον κινούνται, τοΰ 50
ν> ~ Î ~ V 5 > /ti Λ -V * / i r
οε ειοους του αυτου οντος ουκ αναγκαζονται προ του την κίνησιν εκεινην
κινεΐσΟαι ήρεμεΐν την άντικειμενην ήρεμίαν τ η κινήσει, ήν κινούνται ωσ-
10 περ τά μ ή τ ά ς κατά μόριον, αλλά τάς κατ' είδος διαφερούσας κινούμενα,
εί γάρ κινητον ήν τήνδε τήν κίνησιν ( κ α ί ) μ ή έκινείτο α υ τ ή ν , έν τ η στε-
ρήσει άν α υ τ ή ς ήν· στερησις δέ ή η ρ ε μ ί α , ές ή ς ή είς τήν κίνησιν έκείνην
μεταβολή· παν γάρ το μεταβαλλον είς τ ι , ο μ ή πρότερον ή ν , έ κ τοΰ μή
τόδε μεταβάλλει, καί | το είς τήνδε άρα τήν κίνησιν μεταβα'λλον, ήν 3 0 6 »
15 ουκ έκινείτο πρότερον, έκ στερήσεως αν είς αότήν μεταβάλλοι· στερησις
δέ ή έν τ ω ¿ντικειμένψ ηρεμία, το γάρ είς τό λευκόν μεταβαλλον ¿πό
τοΰ μέλανος προ τοΰ μεταβα'λλειν είς το λευκον ανάγκη έν τιΰ μελάνι, ές
ου μεταβάλλει είς τό λευκόν, ήρεμεΐν· κάν γάρ έναντίον το μελαν τω
λευκώ, αλλά καί έν τοις έναντίοις το χείρον αεί τον τ ή ς σ τ ε ρ ή σ ε ω ς έχει
20 λόγον.
ρ. 2 6 4 " 1 Έτι δέ καί δδε ó λόγος μάλλον οικείος εως τοΰ τριών Β
γάρ εσται ó αυτός χρόνος.
δρον συνήπτετο καί ών τά πέρατα εν ήν· των ίέ έναντίων ουκ εστι κοι- 306 ν
νος δρος, ουδέ οΐόν τε τά έσχατα τών έναντίων, καθ' δ συναφθήσονται, εν
είναι· έναντία γαρ άλλήλοις καί τά έσχατα τών έναντίων τά δέ έναντία
ουχ εν. πώς γαρ áv εΐτέ, φησί, τά της λευκότητος καί μελανίας έσχατα
5 εν και το αυτό, ώστε τά έναντία, ών και τά πέρατα έναντία, ουκ εσται
συνεχή άλλήλοις; "δύναται δέ τις, φηβΐν ó 'Αλέξανδρος, το έ'σχατον τών δθ
έναντίων το πέρας του δλου συνεχούς άκούειν μιας γάρ καί συνεχούς κι-
νήσεως εν πέρας έ'σται, ωστε το λευκαινόμενον καί το μελαινόμενον εν áv
ε'χοι πέρας, τί δέ áv γένοιτο τοΰτο; ουτε γάρ το μέλαν, δτι μή τής λευ-
10 κάνσεως τοΰτο πέρας ήν, ουτε το λευκόν (οόδε γάρ οιόν τε τοΰτο πέρας
είναι τής μελάνσεως), άλλ' οόδε μΐγμά τι έ£ άμφοΐν, δτι μή αμα άμφο-
τέρας έκινεΤτο. |
15 Δείξας, δτι ουδέ α'ί ά'λλαι παρά φοράν μεταβολαί δύνανται είναι συνε-
χείς οόδε τής φοράς ή κατ' ευθείαν διά τά επόμενα αδύνατα, συνεχή uva
τούτων υποτιθεμένων, λέγει δτι μόνη ή κυκλοφορία δύναται μία καί συνε-
χής είναι, εΐπερ μηδέν αδύνατον επεται τιθεμένης αότής. εί γάρ τάς ά'λλας
κινήσεις μή ούσας συνεχείς έδείκνυμεν διά το αδύνατα άκολουθείν τω ίο
20 συνεχή τινα έκείνων τιθέντι, εί μηδέν αδύνατον επεται συνεχούς τής κυκλο-
φορίας τεθείσης θαρροΰντας χρή ταύτην συνεχή νομίζειν. το γάρ κύκλω
κινούμενον από τοΰ Α άρςάμενον καί έπί το Α πάλιν φερόμενον κατά την
αυτήν όρμήν τε καί ροπήν, ουκ έπί έναντίον τι τφ Α πρώτον έρχεται, ως
έπί τής κατ' ευθείαν κινήσεως έδείκνυτο, καί διά τοΰτο τήν έξ έναντίων
25 συγκειμένην μίαν είναι καί συνεχή αδύνατον ήν έπ' έκείνης* το δέ κύκλω
κινούμενον ουτε έναντίας ού'τε δλως άντικειμένας κινείται κινήσεις έν τή 15
περιφορά, ουτε γάρ μόριόν τι τής από τοΰ Α έπί το Α μορίψ τινί έστιν
έναντίον ουτε δλη ή από τοΰ Α κίνησις έπί το A δλη τη από τοΰ Α έπί
το Α έστίν έναντία ουδέ αντικείμενη δλως. καί δείκνυσι, τίνες είσίν al
30 έν φορά έναντίαι τε καί άντικείμεναι κινήσεις· ουδέ γάρ άπλώς ή άπό τοΰ
Α τη έπί το Α έστίν έναντία ή αντικείμενη (καί γάρ ή κυκλική ούτως
έπιτελεΐται), άλλ' έ'στιν ή από τοΰ Α τη έπί τό Α έναντία, δταν έπ' ευ-
θείας γίνηται· έναντία γάρ τά κατά διάμετρον ταΰτα γάρ πλείστον άλλη- 20
λων άφέστηκε, καί τά άπό τών κατά διάμετρον κινούμενα καί έπ' αυτά
35 πάλιν ως άπό έναντίων καί έπί έναντία [έναντία] έναντίας κινείται κινήσεις.
el γάρ έστι πέρατα τής διαμέτρου τό τε Α καί το Β , ή άπδ τοΰ Α έπί
το Β κίνησις τη άπό τοΰ Β έπί το Α έναντία έστί. διάμετρον δέ λέγει
την τοΰ κύκλου την ευθείαν και ώς èv τ ψ κύκλω παραδεικνύς, και δτι 307^
της διαμέτρου τά πέρατα πλείστον αλλήλων διέστηκε. διό καί έναντίαι
έπι της διαμέτρου άνάπαλιν γινόμεναι. αντικείμενη δέ, φησίν, εστίν
ή κ α τ ά το α υ τ ό μ ή κ ο ς · αί μεν γαρ έπί της διαμέτρου έναντίαι δια το 25
5 πλείστον αλλήλων διεστηκέναι· ομοίως δέ καί αί το άνω καί κάτω πέ-
ρας όρίζουσαι καί τό δείιόν καί άριστερδν καί το εμπροσθεν καί τό όπι-
σθεν τά κατά φύσιν ώς άπο έναντίων των κατά τόπον καί έπι έναντία
γινόμενοι κινήσεις έναντίαι είσί, τά δέ έπ' άλλης τινός ευθείας της τυ-
χούσης, άνακάμπτοντα μέντοι, άντικειμένας κινήσεται κινήσεις, εί καί μ ή
10 έναντίας· ώς γάρ απ' αρχής έπί πέρας ή ώς από πέρατος έπ' αρχήν ή
δτι το μεν ώς προς ήμας άνω, τό δέ ώς πρός ήμας κάτω, καί τό μέν 80
δεζιον προς ημάς, τδ δέ άριστερόν, καί τό μέν ώς προς ημάς εμπροσθεν,
τό δέ όπισθεν. αντίκειται δέ ταΰτα ώς τά πρός τ ι , ώστε πάσαι αί έπί
των τοιούτων ευθειών άνακάμπτουσαι κινήσεις, εί καί μή έναντίαι, άλλ'
15 οδν αντικείμεναί γε. έναντίας γάρ μόνας τάς από των έναντίων ειναί φα-
μεν, έναντία δέ τά κατά διάμετρον " ώ ς πλείστον αλλήλων διεστώτα",
φησίν δ Αλέξανδρος, μήποτε δέ έναντία πέρατα ευθείας έστι καί τά τους
έναντι'ους τόπους ορίζοντα, ώς πρότερον ε ι π ο ν και γάρ της έκ του κέντρου 8δ
ήμισείας ούσης της διαμέτρου έναντία τά πέρατα, διότι τό μέν άνω το
20 δέ κάτω έστί. "'δύναται δ έ , φησίν δ 'Αλέξανδρος, άντικειμένην την κατά
το αυτό μήκος λέγειν, κάν μ ή έπ' ευθείας γένηται· άν γάρ από τίνος ση-
μείου έπί τι σημεΐον πλείους έπιζευχθώσι γραμμαί μή οδσαι ευθεΐαι (μία
γάρ ή από ένός σημείου έφ' εν ευθεία), εσται τά έπί των γραμμών
τούτων κινούμενα άνάπαλιν ουκ έπ' ευθείας μέν άντικινούμενα, έπί δέ τοΰ
•25 αύτοΰ μήκους, αί ουν έπί των τοιούτων γραμμών άντικινήσεις ουκ έναν- 40
τίαι μέν, οτι έπί της ευθείας αί έναντίαι, αντικείμενοι δ έ , δτι άλλήλας
άνθιστώσι καί αλλήλων ε?σίν άναιρετικαί." εί τοίνυν τά μέν έπ' ευθείας
κινούμενα καί άνακάμπτοντα, ή έναντίας κινείται κινήσεις ή άντικειμένας,
οίίτε δέ τάς έναντίας ου'τε τάς άντικειμένας συνεχείς άλλήλαις είναι δυνα-
30 τόν, ουκ áv αί έπ' ευθείας άνακάμπτουσαι συνεχείς εΐεν, την δέ κύκλω
έπί του αυτοΰ ουδέν κωλύει συνεχώς γίνεσθαι καί μηδενα διαλείπειν
χρόνον.
Δείξας δέ, δτι το τήν αότήν πολλάκις κινουμενον ανάγκη τάς άντικει- 40
μένας ' κινεΐσθαι κινήσεις άνακάμπτον καί μεταξύ ήρεμεΐν, έφιστάνει καλώς,
δτι ουχί ή ευθεία τουτου αιτία, άλλά το πεπερασμένον καί τά πέρατα
30 ένεργεία έχον. τοιγαροΰν καί έπί ημικυκλίου καί έπί άλλης ήστινοσοΰν
περιφερείας αρχήν καί τέλος διωρισμένα κατ ένέργειαν έχουσας άνακάμπτειν
ανάγκη τά έπιμόνως κινούμενα, μόνη δέ ή κυκλική ατε μή έ'χουσα άρχήν
καί πέρας κατ' ένέργειαν διωρισμένα συνεχής είναι δύναται, τοιγαροΰν καί
ή έπ' ευθείας, εΐ άπειρος ήν ή ευθεία, ουδέν έκώλυεν το συνεχώς έπ' 4»
35 αυτής Tt κινεΐσθαι, άλλά διότι το έπί τής πεπερασμένης άνακάμπτειν
ανάγκη, καί άμα μεν μεταξύ ήρεμεΐν, αμα δε τάς άντικειμένας κινεΐσθαι,
δι' άμφω συνεχή τήν τοιαύτην κίνησιν αδύνατον είναι, καί τήν αι'τίαν
αυτός συντόμως έπήγαγεν τοΰ μή είναι συνεχή τήν έπί τής πεπερασμένης
15 Δείςας, οτι τήν μεν έ π ' εδθείας κίνησιν οδχ οΓόν τε συνεχή είναι, τήν
δε κύκλψ δυνατόν, καί χρησάμενος προς τοΰτο τ ψ τήν μεν έ π ' εδ&είας
πολλάκις έν τοις αδτοίς γίνεσ&αι, τήν δέ κύκλψ μηδέποτε έν τοις αδτοΐς
κατ' ένέργειαν, λέγει οτι έκ ταύτης τής διαιρέσεως τής δεικνύσης το μέν
ανακάμπτον πολλάκις έν τοις αυτοίς γινόμενον και αρχήν καί πέρας το ίο
20 αυτό ποιούμενον κατ' ένέργειαν καί δια τοΰτο μεταξύ τε ήρεμοΰν καί πλείο-
νας καί άντικειμένας κινήσεις κινούμενον μή δυνασ&αι συνεχώς κινεΐσδαι,
το δε μή άνακάμπτον δύνασθαι, διά ταύτης ουν φησι τής διακρίσεως δεί-
κνυσ&αι μή μόνας τάς έπί τής εδ&είας καί τάς έπί τοΰ ημικυκλίου καί
όλως τάς κατά γραμμήν πεπερασμένην κινήσεις άνακαμπτόντων γίνεσθαι
25 των έπ' αδτών κινουμένων καί δια τοΰτο μή δύνασί)αι συνεχώς κινεϊσ&αι, 15
αλλά μηδέ τών ά'λλων τινά τών κατά τά ά'λλα τής κινήσεως ήτοι τής
μεταβολής είδη γινομένων (έ'στι δε ταΰτα αυξησις, μείωσις, άλλοίωσις,
γένεσις, φ&ορά) δυνατόν συνεχώς κινεΐσθαι. καί γάρ έν πάσαις ταύταις,
φησί, τά αδτά συμβαίνει κινεΤσΟαι πολλάκις καί τοσαυτάκις, οσάκις υπό
30 ηρεμίας ορίζονται, καί γάρ έν τ η αλλοιώσει, δταν έκ μέλανος είς λευκον
μεταβάλλη καί πάλιν έκ λευκοΰ εις μέλαν καί τοΰτο πολλάκις, τά μεταξύ
τοΰ λευκαίνεσ&αι καί μελαίνεσ&αι πλείονα οντα ήρεμίσματα καί ορίζοντα 20
τάς κινήσεις πλείονας καί έκείνας ποιεΐ· άλλη γάρ κίνησις ή από τής αρχής
τοΰ λευκαίνεσ&αι εως τοΰ πέρατος καί άλλη ή άπό τής αρχής τοΰ μελαί-
3δ νεσί)αι εως τοΰ πέρατος, διότι καί ηρεμία άλλη μέν ή έν τ ψ λελευκάν&αι,
άλλη δέ ή έν τ ψ μεμελάν&αι. ταΰτα ουν λέγει τά μεταξύ εν τε άλλοιώ-
σει καί έν t q κατά ποσόν κινηθεί, τά ανά μέσον των κινήσεων της τε 3 0 8 Γ
κατά αυξησιν καί μείωσιν μεγέθη, έν οις ήρεμείν ανάγκη· ταύτα γάρ
πλείονα ό'ντα πολλάς ποιεί τάς κινήσεις, καί έν γενέσει δε και φθορά
ώσαύτως· πεπερασμένων γάρ οόσών πασών τούτων των κινήσεων άνα- 2δ
6 κάμπτειν ανάγκη τά κινούμενα καί τάς έναντίας ή τάς άντικειμένας κινεϊ-
σθαι. και διά τούτο μή μίαν, αλλά πολλάς κινεΐσθαι κινήσεις έναντίας
ή άντικειμένας, ών δεΐ το πλήθος άπολογίζεσθαι. κάν γάρ διά πλειόνων
των μεταξύ ή μεταβολή γίνηται, κδν δι' έλαττόνων, ουδέν διαφέρει· οΓον
εί ή μεν λεύκανσις διά πλειόνων γίνεται μεταβολών, ή δέ μέλανσις δι'
10 έλαττόνων, ουδέν διαφέρει· δύο γάρ al κινήσεις καί δύο αί όρίζουσαι αύτάς
ήρεμίαι. τά δε μεταξύ οΐμαι ουτω χ ρ ή όρδν ως μή εις είδος τέλειον 30
καταντώντα, ώστε καί στάσει διαλαμβάνεσθαι, οίον εί από λευκού πυρρών
καί από πυρροΰ φαιον καί από φαιοΰ μέλαν γίνοιτο (ταΰτα γάρ ε ί δ η , και
στάσιν εχει έν αυτοΐς το κινηθέν), αλλά διά των ατελών ή κίνησις προίοι.
15 τότε γάρ μία καί συνεχής ά'χρι του μέλανος, ώς έπ' έκεινο της όρμής
οΰσης καί έκεϊθεν γινομένης της άνακάμψεως. ομοίως δε καί έπί τών
άλλων μεταβολών ή γάρ άνάκαμψις έναργώς δείκνυσι την της συνεχείας
διακοπήν. καί εί μεν ά'πειρα ήν τά μεταξύ, δυνατόν ήν λέγειν, δτι ουδέ 8δ
ανακάμπτει τω μηδέ γίνεσθαι έπί τω πέρατι. έπειδή δέ πεπερασμένα
20 έστίν έν τε τω ποιιρ τά μεταξύ (είδη καί έν τω ποσφ τά μεταξύ) τών
ώρισμένων έφ' έκάτερα μεγεθών κατά την οίκείαν έκαστου φυσιν, καί
της γενέσεως καί φθοράς ώρισται τά καθ' α ή μεταβολή ή η ) άντιφάσει
ή ταίς στερήσεσιν, ουδέν το διά πλειόνων ή δι' έλαττόνων άνακάμπτειν
τά κινούμενα έπί τά έναντία ή τά αντικείμενα τον είρημένον λόγον παρα-
25 λυπεί, τά δέ άνακάμπτοντα πολλάκις έν τοις αυτοΐς γίνεται ώς έν πέρατι 40
καί ώς έν ά ρ χ ^ κατά τον είρημένον τρόπον διά τό πολλάς τάς κινήσεις
γίνεσθαι· διό ουδέ μία καί συνεχής ή τοιαύτη.
30 Δείξας, οτι ουδεμίαν τών ά'λλων κινήσεων καί μεταβολών συνεχή δυ-
νατόν είναι πλην της κυκλοφορίας τοις ουρανίοις μόνοις υπάρχουσαν σώ-
μασιν, αιτιάται τών φυσιολόγων τους π ά ν τ α τά α ι σ θ η τ ά σώματα κ ι ν ε ΐ - Βο
σθαι λέγοντας α ε ί . καί γάρ εί μέν τήν χυκλω κίνησιν έκινεΐτο πάντα,
ώσπερ τά ουράνια, δυνατόν ήν αεί πάντα κινεΐσθαι· έπειδή δέ καί έκ της
35 έναργείας δήλον, δτι τά υπό σελήνην τάς άλλας κινείται κινήσεις άλλοιού-
μενα καί αυξόμενα καί μειούμενα καί κατά τόπον έπ' ευθείας κινούμενα,
καί γινόμενα καί φθειρόμενα (αύται γάρ τών υπό σελήνην αί μεταβολαί),
καί μέντοι καί κατ' εκείνους αύται έν τοις αίσθητοΐς εϊσιν αι κινήσεις
Δείξας, οτι μόνην τών κινήσεων ένδέχεται τήν κύκλφ συνεχή καί
αίδιον είναι (τών γάρ άλλων ουδεμία συνεχής γε πάσα δέδεικται κίνησις), 25
έφεξής δείκνυσιν, δτι καί πρώτη τών κινήσεων ή κυκλοφορία, το μέν ουν
25 τήν φοράν πρώτην εΤναι τών άλλων κινήσεων δεδειγμένον εχει, κείται δέ
αδτφ καί δτι της φοράς ή μέν έπ' ευθείας έστίν, ή δέ κύκλω, ή δέ έκ
τούτων μικτή, τούτω δέ ώς έναργές προσλαβών το τήν μικτήν έ'κ τίνων
υστέραν είναι τών απλών, ές ων μέμικται, δείκνυσι νΰν δτι τής έπ' ευ-
θείας ή κυκλοφορία πρώτη, τούτου δέ δειχθέντος δεδειγμένον έσται, δτι
30 καί πασών έστι πρώτη τών κινήσεων ή κυκλοφορία, είς δέ τήν τούτου so
δεΐξιν προλαμβάνει ώς όμολογούμενα εν μέν, δτι τό τέλειον πρώτον έστι
τοΰ ατελούς, Ιτερον δέ, δτι το άπλοΰν του ουχ άπλοΰ πρώτον, καί δείξας
τελείαν μέν καί άπλήν τήν κύκλφ, μηδέτερον δέ τούτων έ'χουσαν τήν έπ'
ευθείας, συνάγει δτι πρώτη ή κύκλφ τής έπ' ευθείας έστί καί πρώτον
2 καί δτι τήν Α : δτι και τήν a 7 καί (post έώρων) supra add. A 10 ante όντως
add. -/.ai a Τίμαιος] p. 2 8 Α τά δ' au δο'ξη μετ' αίσθήσεως ¿λόγου δοξαοτιίν, γιγνόμενον
καί άπολλύμενον, όντως δέ ουδέποτε ον 11 λέγειν] cf. Heracliti fr. 4 1 . 4 2 Byw. supra
p. 7 7 , 3 1 15 Έ θ ι κ ο ΐ ς ] A 6 . 1 0 9 8 » 1 8 21 φθοράν a post οόδεμίαν suppl.
στάαιν— κίνηαις a, quod nee Themistius t a n g i t nec Simplicius, et Ar. Ε v. 2 5 τήν μέν —
κίνησις ( 2 7 ) e x p u n x i t 2 3 ουδεμία a : οΰδεμίαν Α γε πάσα om. a 26 post
ε&θεία; in rasura A 27 δέ/# A 2 9 δεδειγμένο/#ν A
Comment. Arist. X Siiiipljc. in Phys. 3 3
1314 S I M P L I C I I IN P H Y S I C O R Ü M V I I I 9 [ A r i s t . p. 2 6 5 « 1 3 ]
5 ρ. 265»27 Ευλόγως δέ σ υ μ β έ β η κ ε τ ο τ η ν κ ύ κ λ ω μ ί α ν ε ί ν α ι κ α ι ίο
σ υ ν ε χ ή εως τοΰ α ε ί τ ε ή ρ ε μ ε ΐ π ω ς τ ό δλον κ α ί κ ι ν ε ί τ α ι συνεχώς.
Δείξας την κύκλω κίνησιν μίαν καί συνεχή καί άίδιον είναι δυναμέ- 20
νην, την δέ έπ' ευθείας μήτε συνεχή μήτε «ίδιον δυναμένην εΐναι, την
α?τίαν έκατέρου την κυριωτάτην έν τούτοις έξέφηνε. της μεν γαρ έπ' εό-
10 θείας, φησί, κινήσεως διώρισται κατ' ένέργειαν ή αρχή και το τέλος και
το μέσον, έπειδή καί έπι τής ευθείας, έφ' ής ή κίνησις, διώρισται ταΰτα
καί πάντα έστί κατ' ένέργειαν. ή γάρ πεπερασμένη ευθεία αρχήν έ'χει
καί τέλος καί μέσον, ώστε καί το κινουμενον έπ' αυτής καί όθεν άρξεται 25
τής κινήσεως εχει την αρχήν τής εόθείας καί δπου τελευτήσει τό πέρας·
15 ώστε καί περανθήσεται δια τοΰτο ή κίνησις. πρός γ'άρ τοις πέρασιν ήρε-
μεΐ τά κινούμενα ποθέν ποι τής κινήσεως συμπερανθείσης ή προ τής άρ-
χ ή ς . ή δε κύκλω κίνησις ουκ εχει διωρισμένα άπ' αλλήλων την αρχήν
καί τδ τέλος, δτι μηδέ δ κύκλος· οόδέν γάρ μάλλον τοδί το σημεΐον έ π '
αυτοΰ ή άλλο ότιοΰν α ρ χ ή έστιν ή μέσον ή πέρας, ώστε εί μηδέν κεκώ-
20 λυται πάντα μέσα είναι οόκ ένεργεία αλλά δυνάμει, καί μηδέν ήνάγκασται so
αότών πέρας ή αρχή κατ' ένέργειαν είναι ώς έπί τής εόθείας, αλλά πάντα
δυνάμει, ώς έπί τής ευθείας τά μεταξύ τής αρχής καί τοΰ πέρατος, τό
κινουμενον ώσπερ έπί των μεταξύ τής εόθείας δυνατόν συνεχώς κινείσθαι
διά τό μή είναι αρχήν ή μέσον ή πέρας κατ' ένέργειαν ουτω καί τό
25 καθ' δλον τον κύκλον κινουμενον συνεχώς δυνατόν κινείσθαι, διότι καθ' 8
S.V -ξ τοΰ κύκλου τό κινούμενον έπ' αότοΰ, έπί δυνάμει ό'ντος αρχής καί
μέσου καί πέρατος έστιν, αλλ' ουκ έπί ένεργεία όντων, διότι ουδέν των έν 3»
τ φ κύκλψ σημείων διωρισμένως έστιν αρχή ή μέσον ή πέρας ένεργεία
ον, αλλά παν τό ληφθέν καί αρχή καί μέσον καί πέρας είναι δύναται.
30 ούτως ουν ?ξει καί ή κίνησις ή έπί τοΰ κύκλου οίίτε έν αρχή κατ' ένέρ-
γειαν ουτε έν μέσω οΰτε έν πέρατί ποτε γινομένη, διό συνεχής έστιν,
ώσπερ καί ή έπί τής ευθείας ή μετάξι) τών περάτων δύναται ή γε το-
σαύτη συνεχής εΐναι, άλλ' αυτη μέν είς το κατ' ένέργειαν πέρας τής ευ-
θείας έλθοΰσα ηρεμεί, ή δέ έν τ φ κύκλψ μηδενός οντος κατ' ένέργειαν 40
35 πέρατος δύναται μηδέποτε ήρεμεΐν. καί γάρ δυνάμει μέν αεί έν ά ρ χ η καί
μέσω καί τέλει, ένεργεία δέ ούδέποτε. και διά τοΰτο, φησί, το μέν έπ'
ευθείας κινουμενον ποτέ μέν κινείται, ποτέ δέ ήρεμεΐ, δτι πεπερασμένην
οδσαν τήν κίνησιν ήρεμία διαδέχεται, ή δέ σφαίρα κύκλψ κινουμένη αμα
κινείται καί ηρεμεί ου την κίνησιν διαδεχόμενης της ηρεμίας (oò γάρ εστι 309··
τι πέρας κατ' ένέργειαν της κινήσεως), άλλα τον αυτόν del τόπον τοΰ κι-
νουμένου κατέχοντος, ώσπερ δέ έπί της κατ' ευθείαν κινήσεως και τοΰ 45
διακόπτεσθαι τήν κίνησιν καί τοΰ μ ή μένειν έν τ ω αυτψ τ ό π φ το κινου-
5 μενον αίτιον έστιν ή α ρ χ ή καί το μέσον δκορισμένα έπ' αυτής της ευθείας,
έ φ ' ης ή κίνησις (από γαρ της αρχής έπί το πέρας τό διωρισμένον τής
ά ρ χ ή ς έρχόμενον το κινουμενον και μεταβαίνει τόπον έκ τόπου από τής
α ρ χ ή ς έπί το πέρας προϊόν καί έν τ ω πέρατι κατ' ένέργειαν οντι γινό-
μενον περατοΐ τήν κίνησιν), ουτω και έπί τοΰ κυκλψ κινουμένου ή α ρ χ ή
10 καί το μέσον καί το πέρας μήτε διωρισμένα οντα αλλήλων μήτε έπί τοΰ 50
κύκλου, έ φ ' ου ή κίνησις αλλ' ενδοθεν, ουτε διακόπτει τήν κίνησιν ουτε
μεταβαίνειν ποιεί το κινουμενον τόπον έκ τόπου· α ρ χ ή δε καί μέσον και
τέλος τοΰ κύκλου τό κέντρον έστίν· α ρ χ ή μέν, δτι κατά τήν από τοΰ κέν-
τρου ί'σην άπόστασιν υφίσταται δ κύκλος, τέλος δέ, οτι πασαι αί άπό τοΰ
15 κυκλου γραμμαί εις αυτό περατοΰνται, μέσον δε, δτι πανταχόθεν ίσον άπό
τοΰ κύκλου διέστηκεν. έπεί ουν ή κυκλψ κίνησις οόκ έπί τό τέλος οόδέ
έπί τήν αρχήν ουδέ έπί το μέσον τοΰ κύκλου γίνεται διωρισμένα οντα |
ώς έπί τής ευθείας, άλλα περί τό κέντρον, τουτέστι περί τήν αρχήν και 309»
τό τέλος καί το μέσον αδιόριστα οντα, δια τοΰτο καί συνεχής εΐναι δόνα-
20 ται καί έν τ ω α υ τ φ γίνεται τόπω. άεί γάρ ισον τοΰ τέλους άφεστώς το
κινουμενον, καί μή προσχωροΰν α υ τ φ μάλλον καί μάλλον ουτε έπί το
τέλος έλθεϊν αναγκάζεται ουτε τοΰ τόπου έκστήναι μένοντος άεί τοΰ περί
δ ή κίνησις γίνεται.
Καί διά τοΰ μέτρον είναι τήν κυκλοφορίαν των άλλων κινήσεων δει-
κνυσιν, δτι π ρ ώ τ η έστί καί δτι μέν μέτρον, δήλον μέν καί έκ τής έναρ-
γείας· ήμέρα γάρ καί νυ£ τής κυκλοφορίας χρόνος, καί τούτψ καί τοις
τούτου μέρεσι τάς κινήσεις πάσας μετροΰμεν, καί δέδεικταί τε έν τ ω τε-
30 τάρτω τήσδε τής πραγματείας, δτι μέτρον των άλλων κινήσεών έστιν ή ίο
κυκλοφορία, δτε περί τοΰ χρόνου τον λόγον έποιεΐτο. οτι δέ τό μέτρον
πρώτον των μετρουμένων, δήλον, ε?περ παν το μετρούμενον υπό τοΰ άπλου-
στάτου των έν τ ψ αυτφ ειδει μετρείται, το πλειόνων π η χ ώ ν υπό πή-
χεος, το πλειόνων ποδών υπό ποδός καί τό δακτύλων υπό δακτύλου καί
35 ó αριθμός υπό μονάδος· το δε άπλούστερον τοΰ συνθετωτέρου πρώτον,
έπέστησεν δέ καλώς, δτι οό μόνον έκ τοΰ μέτρον είναι δείκνυται το πρώ-
την είναι, άλλα καί έκ τοΰ πρώτην εΐναι τήν κυκλοφορίαν, δπερ δια πολ- 15
λών άποδέδεικται, τό μέτρον αότήν είναι συνάγεται, τό γάρ πρώτον άπλου-
έναντίον, ωσπερ το δθεν ήρχετο τη« κινήσεως, ή βτι άρχεται μέν της 309 ν
έπΐ το οίκείον κινήσεως άρτι μεταβεβληκός από τοΰ έναντίου, χαί μήπω
τελέως των έκείνου ποιοτήτων άπηλλαγμένον, έξ ών εις ταύτας μετέβαλλε, «
προϊόν δε ειλικρινέστερον γίνεται, εί οδν διά τήν είς τούτο 8 γέγονε μετα-
5 βολήν τήνδε κινείται τήν κίνησιν, οταν τελέως και είλικρινώς είς αότό με-
ταβάλη, Οαττον αότήν κινηθήσεται· τότε γάρ και τήν ροπήν, καθ' ήν κι-
νείται, τελειοτέραν ε χ ε ι .
1 περιπαλαίαεσ8αι vix sanum, ut tempus probat, desideratur περιπλέκεσθαι (cf. Plut. adv.
Colot. 8 p. 1110. Galen. I 418 Κ. Laert. I X 30) vel περιπαλλεαΟαι (Deinocriteus παλμός no-
tus). at in Simplicii voce latere credo τ:εριπαλάσ3εσί>αι; cf. Hesych. s. v. περιπαλαχ9ήναι :
περιπλακήναι, iniuria illud temptatum. nam latet antiqua significatio quatiendi (|uae in-
est Homérico κλήρφ πεπάλαχθε et Callimacheo πεπάλακτο κεραυνφ, iDprimis autern ionico
(et Thucydideo) έμ-αλα'ααεσθ«! i. e. έμπλέκεσθαι, de qiiibus omnibus cf. Lobeckii Prol.
Path. p. 88 7 ante év add. ώ; vel καί ώς codd. Arist. 10 (et 13) φησίν A:
coir. A " 11 òè supra add. A 1 21 καί άναξίμανδρον om. A: in inrg. suppl. A '
29 Φαίδρω] p. 245 C sqq. 30 del A: om. a 34 ¿ om. a
1320 SIMPLICII IN PHYSICORÜM V I I I 9 [Arist. p . 265b 17. 2 6 6 » 6 ]
των οδρανίων τοπικής κινήσεως χαΐ τάς άλλας υπό σελήνην έπιτελεϊσθαι 310^
φησι. και το παρά Άριστοτέλει δε αδτοκίνητον, το ζφον έαυτό κινούν
κατά τήν ψυχήν τήν τοπικήν κίνησιν υφ' έαυτοΰ κινείται, ειπών δέ τ ο
ζφον καί αότό κινεΐν έπήγαγε κ α ι π ά ν το ε μ ψ u χ ο ν , οόχ ώς το άνα- 50
5 βεβηκός παρ' αδτψ τό ζφον τό καί τοϊς φυτοϊς όπάρχον εμψυχον λέγων
(τα γάρ φυτά où κινείται κατά τόπον), αλλ' ειπών κινεΐν έαοτό τ ο ζφον
έπήγαγε κ α ί π α ν τ ό έ ' μ ψ υ χ ο ν , τουτέστι τό τήν ψυχήν εχον έν έαυτψ
τήν κινούσαν, δι' ήν έαυτό κινεί το ζφον.
Έ π Ι πάσι δέ τούτοις καί τήν από της συνήθειας των δνομάτων μαρ-
10 τορίαν παράγει προς πίστιν τοΰ πρώτην των κινήσεων είναι τήν φοράν,
α π λ ώ ς γάρ, φησί, κ α ί κ υ ρ ί ω ς κ ι ν ε ϊ σ θ α ι λέγομεν μ ό ν ο ν τ ό κινουμε-
νον κ α τ ά τόπον, τό δε κατά τόπον μεν ηρεμούν, των άλλων δέ τινα 56
κινήσεων κινουμενον, οίον αδξανόμενον ή φθίνον ή άλλοιουμενον οόχ |
α π λ ώ ς , άλλα π η κ ι ν ε ϊ σ θ α ι λέγομεν· αυξάνεσθαι γάρ φαμεν ή άλλοιοΰ- 310»
15 σ θ α ι , τό δέ κατά τόπον κινεϊσθαι άπλώς. ουτω γοΰν καί τά ουράνια κι-
νεϊσθαι λέγομεν άπλώς, δτι και κατά τόπον ή κίνησις. οί δέ περί Δημό-
κριτον μόνην τήν κατά τόπον κίνησιν ελεγον· καί γάρ τά άλλοιουμενα
κατά τόπον ελεγον κινεϊσθαι, λανθάνειν δέ τοΰτο τ ψ μ ή δλον, άλλα κατά
μέρη άμείβειν τον τόπον, οί δέ άπο της Στοάς κατά πασαν κίνησιν ελε-
20 γον υπειναι τήν τοπικήν ή κατά μεγάλα διαστήματα ή κατά λόγψ θεω- 5
ρητά υφισταμένην.
χινοΰντος και τοΰ κινουμένου καί τρίτου τοΰ χρόνου, έν ψ κινείται τδ 310»
κινουμενον, α ν ά γ χ η ή πάντα πεπερασμένα είναι ή πάντα άπειρα ή τ ά μέν
πεπερασμένα τ ά δέ ά π ε ι ρ α , ώ ς λέγοι άν δ πεπερασμένον τι ύπό πεπερα-
σμένου έν ά π ε ί ρ ψ χ ρ ό ν ψ χινεΐσθαι λ έ γ ω ν , δπερ άνελεΐν πρόκειται, ύπο-
5 τίθεται ουν πεπερασμένα μεν είναι τό τε χινοΰν μέγεθος ο Α λέγει και το
κινουμενον το Β , άπειρον δέ τον Γ χρόνον, έν ψ ύπό τοΰ Α το Β κινεί-
ται. είτα λαβών από τοΰ Α τοΰ κινοΰντος πεπερασμένου οντος μόριόν τι, 55
τό Δ υποτίθεται αυτό χινεΐν μέρος τι τοΰ Β τό Ε . δει δε | λαβείν το Δ 311Γ
το χινοΰν χαί το Ε το κινοόμενον οδκ έν τ η α ύ τ η αναλογία πρός άλληλα,
10 έν ή τδ Α δλον τό χινοΰν προς το Β δλον Ιστί το υ π ' αότοΰ κινουμενον,
αλλ' ύπερέχον το Δ το κινοΰν τοΰ Ε τοΰ κινουμένου· τοΰτο γαρ δει προσ-
υπακουειν, ε? μέλλοι τ ά έφεξής ακολούθως έπάγεσθαι, οΓον tv α το μεν
Δ τοΰ Α τρίτον μέρος η , τό δε Ε τοΰ Β δέκατον· ουτω γαρ έν έλάττονι
χ ρ ό ν ψ το Δ κινήσει το Ε ήπερ το Α το Β έκίνει. ώστε ούκ άπειρος ó 5
15 χρόνος, έν φ το Ε κινείται υπό τοΰ Δ · έν ά π ε ί ρ ψ γάρ το Β ύπό τοΰ Α
έκινείτο μείζονα έχον προς τό Α άναλογίαν ή π ε ρ το Ε προς το Δ. έν
πλείονι δέ χ ρ ό ν ψ τό μείζον κατά τον λόγον κινείται καί έν έλάττονι χ ρ ό ν ψ
ή μείζων δυναμις το έλαττον κινεί, έστω ουν μέρος τοΰ Γ απείρου χρό-
νου 6 Ζ π ε π ε ρ α σ μ έ ν ο ς , έν ω το Ε κινείται ύπό τοΰ Δ. έάν δή τ ψ Δ
20 π ρ ο σ θ ώ άλλο τοσοΰτον, τουτέστιν άλλο τρίτον τοΰ Α μέρος καί πάλιν
άλλο τοσοΰτον, κ α τ α ν α λ ώ σ ω το Α , τουτέστιν δλον λήψομαι το Α . εί
ουν το Δ έκίνει τό Ε έν τ ψ Ζ χρόνψ μέρει ovxt τοΰ απείρου τοΰ Γ, ίο
π ρ ο σ τ ε θ η δέ τ φ κινοΰντι άλλο τηλικοΰτον ήλίκον έστί, δήλον ώ ς έν έλάτ-
τονι χ ρ ό ν ψ ή Δ δύναμις διπλασιασθεΐσα κινήσει τό Ε · έν γάρ ήμίσει
25 τοΰ Ζ . κάν πάλιν προστεθη τ η κινουση δυνάμει ίσον, έσται ή Α δύναμις
δλη, ε ί π ε ρ τρίτον ήν α υ τ ή ς τό Δ. καί δήλον δτι έν έλάττονι ετι κινήσει
τό Ε . άν δή πάλιν έχοντες τό Α τό κινοΰν π ρ ο σ τ ι θ ώ μ ε ν τ ψ Ε τ φ κι-
ν ο υ μ έ ν φ ί σ α , άν μέν Sv π ρ ο σ θ ώ μ ε ν , έν διπλασίψ αυτό χ ρ ό ν ψ κινήσει το
Α ή έκίνει τό Ε . έάν δέ δυο, έν τ ρ ι π λ α σ ί ψ · καί έ'σται ούτος δ Ζ , έν 15
30 φ τό Δ τρίτον ον τοΰ Α έκίνει τό Ε , 8 νΰν έτριπλασιάσαμεν. τριπλασια-
σθέντων γάρ αμφοτέρων, καί τοΰ κινοΰντος τοΰ Δ καί τοΰ κινουμένου τοΰ
Ε, δ αυτός μένει χρόνος, δταν ο3ν προστιθέντες τ ψ Ε έπ'ι τό δέκατον
έλθωμεν, έσόμεθα τό Β είληφότες, ου ήν δέκατον μέρος το Ε . έσται
δ ή το Β υπό τοΰ Α κινούμενον έν δεκαπλασίψ χ ρ ό ν ψ τοΰ έν ψ ύπό τοΰ
35 Α έκινείτο το Ε . εκείτο δέ καί έν ά π ε ί ρ ψ τ ψ Γ κινεϊσθαι τό Β ύπό τοΰ
Α· τό αότό άρα ύπδ τοΰ αότοΰ έσται καί έν π ε π ε ρ α σ μ έ ν ψ χ ρ ό ν ψ και έν 20
ά π ε ί ρ ψ κινουμενον, δπερ αδύνατον, προστιθέντες γάρ τ ψ Ε , έως δλον λά-
βωμεν το Β , ή καταναλώσομεν καί τον Γ χρόνον ή ου. άλλ' εί μεν κα-
ταναλώσομεν, ουκ ά π ε ι ρ ο ς · τό γάρ καταμετρουμενον οόχ άπειρον, έ'σται δέ
3 έν τώι A: om. a 6 ταϊ Δ] ti¡) Δ Arist. vulg., sed conseutiunt cum Simplicio Ε Ί Ι
προστιθείς Arist. 10 χρονω Α: χρόνου a 13 τοααυτα'κις πλείων a: τοαοωταπλειω
(sic) Α εσται, tres priores litterae evanueiuiit, A 16 άπ1 scripsi: ύπ a, supra
1
ser. A : om. A 33 οόόέ Α: ού* a 37 πρός τψ a: πρός τό A
1324 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 10 [Arist. p. 266 «24]
άμέγεθές έστι, καί εχων δεδειγμένον, δτι άπειρον μέγεθος οόδέ έ'στιν 311"
δλως έν τοις ουσιν, έδειξε πρώτον, δτι πεπερασμένον αυτό μέγεθος είναι
πεπερασμένην έχον δύναμιν αδύνατον· το γαρ τοιούτον οδχ οΓόν τε κίνη-
σιν α ίδιον κινεΐν. λοιπόν ουν ή ν δεϊξαι, οτι ουδέ πεπερασμένον μέγεθος
5 αυτό δυνατόν είναι άπειρον εχον δύναμιν, δπερ ουκ έπί μόνου τοΰ πρώτως
κινοΰντος, αλλά καθόλου δείκνυσιν, οτι δλως ουκ ένδέχεται έν πεπερασμένο) 5
μεγέθει άπειρον είναι δυναμιν. δει'κνυσι δέ τοΰτο προλαβών αξίωμα ώς έναρ-
γές, φ και πρότερον έχρήσατο, δτι τό την μείζονα καΐ πλείονα δυναμιν
έχον το αυτό έν έλα'ττονι χρόνψ κινεί της έλάττονος δυνάμεως, το ουν
10 υπό της πεπερασμένης δυνάμεως κινούμενον, καί υπό της απείρου κινοΐτο
αν (έν) έλάττονι χρόνψ ούσης γε πλείονος· ταΰτα οδν ώς έναργη προλα-
βών δείκνυσιν, οτι τ ψ λέγοντι έν πεπερασμένα) μεγέθει άπειρον είναι δυ-
ναμιν, ακολουθήσει τι τοις ήξιωμένοις έναντι'ον· το γάρ υπό της πεπε- ίο
ρασμένης δυνάμεως κεκινημένον όπο της άπειρου ου κινηθήσεται, ώς
15 δείξει· εκείτο δέ το υπό της έλάττονος δυνάμεως κινουμενον καί υπό της
μείζονος κινεΐσθαι καί έν έλάττονι χρόνο), δτι δέ το υπό της πεπερασμένης
δυνάμεως κινουμενον υπό της άπειρου ου κινηθήσεται, δείκνυσιν είς αδύ-
νατον άπάγων το (το) αότό έν ί'σψ χρόνφ ύπο της απείρου δυνάμεως κι-
νεϊσθαι καί υπό της πεπερασμένης· αδύνατον δέ τοΰτο, εί'περ ώμολόγηται,
20 οτι ή μείζων δύναμις το αότό έν έλάττονι κινεϊ χρόνψ. είπών ουν ά λ λ α ΐδ
μ η ν χ ρ ό ν ο ν γ ε ουκ έ ν δ έ χ ε τ α ι εΐναι ουδένα, έν ψ ή άπειρος δύνα-
μις κινήσει (ώς γάρ της άπειρου δυνάμεως οΰκ έστι λόγος προς οόδεμίαν
πεπερασμένην, ούτως ουδέ τοΰ έλαχίστου χρόνου, έν ψ ή άπειρος κινήσει,
προς τον χρόνον, έν ψ ή πεπερασμένη), εί ουν παντός χρόνου πεπερασμέ-
25 νου προς πάντα πεπερασμένον λόγος έστίν, ουδείς αν ε ί η χρόνος, έν ω ή
άπειρος κινήσει, καί το επόμενον τούτψ άτοπον παραλιπών (εί γάρ μ ή
έν χρόνψ ουδέ κινεί δλως ουδε έ'στι κινητική ή άπειρος έκείνη δύναμις, 20
δτι έν ουδενι χρόνψ) δει'κνυσι το άντικείμενον υποθέμενος το έν χρόνψ
κινείν. εστω γάρ, φησί, χρόνος ó Α , έν ψ το πεπερασμένον άπείρψ δυ-
30 νάμει κινεί τι καί μεταβάλλει· το δή πεπερασμένην έ'χον δύναμιν το αυτό
κινήσει έν πλείονι χρόνψ τ ψ AB. έάν ουν το την πεπερασμένην εχον
δύναμιν διπλασιάσωμεν, δήλον οτι το αυτό έν έλάττονι χρόνψ τοΰ A ß
μεταβάλλει, ομοίως δέ κδν αυξηθη, πάλιν έν έλάττονι, καί αεί. ούτως αυ-
ξόντων ημών και διπλασιαζόντων το μέγεθος καί την δύναμιν κατά λόγον, 25
35 ó χρόνος μειωθήσεται· προστιθεντες δέ άεί τω μεγέθει καί άφαιροΰντες
τοΰ χρόνου, έλευσόμεθά ποτε εις τον Α χρόνον, έν ψ το αυτό τοΰτο έ'κειτο
κινεΐσθαι υπό της άπειρου δυνάμεως· έν ί'σψ άρα χ ρ ό ν ψ τό αυτό ή
πεπερασμένη δύναμις η } άπείρψ κινήσει· τ ψ γάρ διπλασίψ αυξομένη ή
δύναμις άεί πεπερασμένη μένει τ ψ πάν τό τοΰ πεπερασμένου διπλάσιον
πεπερασμένον είναι, ει' ουν τούτο άτοπον το την πεπερασμένην δύναμιν 311ν
και την άπειρον έν 'ίσψ χρόνψ το αυτό κινειν, καί ήκολουθησε το άτοπον 3»
τ ω την άπειρον δύναμιν έν χρόνο) τινί κ ι ν ε ι ν ω δέ άτοπον τι καί αδύνα-
τον ακολουθεί, καί αότό άτοπον και αδύνατον έ σ τ ι ν έν ουδενί άρα χρόνψ
5 ή έν τ ω πεπερασμένψ δύναμις άπειρος κινήσει· ουδέ κινήσει άρα- ώστε
ουδέ εσται δύναμις κινητική άπειρος έν πεπερασμένφ· εί γαρ ήν, έκίνει
και έν χρόνω έκινεΐτο το κινούμενον.
Έφιστάνει δέ ό 'Αλέξανδρος οτι " ο ό χ ούτως, ως 'Αριστοτέλης υπέ-
Οετο, υπό τοΰ την άπειρον δύναμιν έχοντος άρχεσθαι χ ρ ή τοΰ κινοΰντος
10 έν τ ω Α χρόνψ τόδε τι το κινούμενον καί συνάγειν, ώς αυτός έποίησεν, .15
δτι και υπό τοΰ την πεπερασμένην έχοντος δύναμιν το αυτό κινηθήσεται
έν ίσψ χρόνψ. ε? γαρ οΰτω, φησί, λαμβάνοιτο, έ'νστασιν £ζει ώς ούκ άλη-
ί)ές· ου γάρ συγχωρήσει τις δύνασθαι το κεκινημένον υπό της «πείρου
δυνάμεως καί υπό της πεπερασμένης κινηθήναι. αλλά άνάπαλιν χρή
15 λαμβάνειν- το γάρ υπό της πεπερασμένης δυνάμεως κεκινημένον έν χρόνψ
τινί τοΰτο υποτίθεσθαι χ ρ ή καί υπό της απείρου κινεΐσθαι έ'ν τινι πολυ
έλάττονι· το γαρ όπο της έλάττονος δυνάμεως κινούμενον δήλον οτι καί 40
υπό της μείζονος κινηθήσεται, δ καί αυτός έδήλωσε δια του ειπείν·
α ν ά γ κ η ά ρ α καί υ π ό τ ο ΰ π ε π ε ρ α σ μ έ ν ο υ μέν, ά π ε ι ρ ο ν δέ έχοντος
20 δ ύ ν α μ ι ν π ά σ χ ε ι ν τ ι τ ό π ά σ χ ο ν , κ α ί ( π λ ε ί ω ή) 6 π ' ά λ λ ο υ · πλείων
γάρ ή άπειρος, διά γάρ τούτου ελαβεν το πάσχον υπό τής πεπερασμέ-
νης δυνάμεως τοΰτο πάσχειν καί υπό τής άπειρου, διότι πλείων ή άπει-
ρος. το δέ υπό τής έλάττονος δυνάμεως πάσχον άνάγκη καί υπό τής μεί-
ζονος π ά σ χ ε ι ν " . ταΰτα μέν ó 'Αλέξανδρος αότοΐς εγραψε τοις ρήμασι.
25 μήποτε δέ καλώς καί άναγκαίως ó 'Αριστοτέλης άπό τοΰ τήν άπειρον 45
έχοντος δύναμιν ήρξατο, καί ού χρεία τοΰ άνάπαλιν λ α μ β ά ν ε ι ν τό μέν
γάρ προκείμενον ήν δεϊξαι, δτι οόδέν πεπερασμένον μέγεθος άπειρον έχει
δύναμιν. ο δείκνυσι διά τοΰ τήν άπειρον δύναμιν, είπερ ε ί η , έν μηδενί
χρόνψ ποιεΐν τι ή κινειν, δπερ άνεφώνησε διά τοΰ ά λ λ ά μην χρόνον
30 γ ε οόκ ένδέχεται είναι οόδένα. τό δε επόμενον άτοπον τψ μή
έν χρόνψ ποιεΐν ή κινειν τήν άπειρον δύναμιν παρήκεν ώς έναργές· εί
γάρ πάν το όπωσοΰν γινόμενον ή κινούμενον έν χρόνψ γίνεται ή κινείται, 50
τό μή έν χρόνψ γινόμενον ή κινούμενον ουτε γίνεται ου'τε κινείται* οόδ'
άρα ή άπειρος έκείνη δύναμις ποιεί τι ή κινεί οόδέ εστίν δλως. οτι δέ
35 ουκ έν χρόνψ ποιεί τι ή κινεί, δείκνυσιν, ώς καί πρότερον ειπον, το άντι-
κείμενον υποθεμενος το έν χρόνψ ποιεΐν ή κινειν· καί συνάγων άδύνατόν τι
έπόμενον το τήν μείζονα καί τήν έλάττονα δύναμιν το αότό μέγεθος έν
τ ψ ίσω χρόνψ κινειν, μάλλον δέ τήν άπειρον καί τήν πεπερασμένην (τοΰτο
γάρ άτοπώτερον), είκότως έν τ ή τοιαύτη άγωγη τοΰ λόγου τήν άπειρον
40 δύναμιν προϋπέθετο | έν πεπερασμένψ χρόνψ τ ψ Α κινειν τι μέγεθος 312'
τοΰ οόρανοΰ χαί του κόσμου παντός καταφρόνησιν ώ ί ομοίως αυτοΐς όντων 312Γ
φθαρτών και δηλονότι και προς την αυτοΰ τοΰ δημιουργού, εί γενητοΰ 30
και φθαρτού κόσμου ποιητήί αποδειχθείη τον προ τοΰ δημιουργεΤν άπαντα
αιώνα ουτε δημιουργό? ών ουτε πάντων των όντων θεός καί πατήρ καί
5 όποστάτης, είπερ μηδέ έγεγόνει τι των όντων τότε, από δή τοιούτων γι-
γαντικών έννοιών ó άνήρ ούτος και τοις έν τ ω π ρ ώ τ ψ της Περί οόρανου
περί της ¿ιδιότητος τοΰ οόρανου και τοΰ κόσμου δειχθεΐσιν όπί» τοΰ 'Αρι-
στοτέλους άντιγράφειν έτόλμησεν ουδέ συνιείς των έκεΐ λεγομένων, ώς έν
έκεινοις έπειράθην απόδειξα ι, και προς τά έν ά ρ χ η τοΰδε τοΰ βιβλίου τά 35
10 τήν κίνησιν καί τον χρόνον à ίδια δεικνόντα παρά θύρας υπαντών ένέστη,
ώς δυνατόν καχαμαθεΐν έκ τών έκεΐ μοι πρός αότόν ε?ρημένων. εις δή
τοιούτον σκοπον ένόμισεν αυτω καί ταύτην συντελεϊν τήν απόδειξιν τοΰ
'Αριστοτέλους, δι' ής δείκνυσιν, δτι οόδεν σώμα πεπερασμένον άπειρον εχει
δύναμιν. ει γαρ πεπερασμένον έστί σώμα τό τε οόρα'νιον καί τό κοσμι-
15 κόν, πεπερασμένην εχει δυναμιν, το δε πεπερασμένην εχον δυναμιν εόθυς
ούτος ένόμισε φθαρτον άποδεδεΐχθαι. καί δή καί προς τ ω τέλει τοΰ λό- 40
•(οο · 'λείπεται άρα, φησί, πεπερασμένης εΐναι δυνάμεως καί τον δλον
oòpavòv καί τών αότοΰ μερών εκαστον · τοιαύτα δέ καί τά υπό σελήνην
απαντα'. καί θαυμαστόν δτι μή προσέθηκεν, δτι και αότός τοιοΰτος· ó
20 γάρ δλος αυτών σκοπός της θεοσεβείας, και τόν oòpavòv δ s i iα ι και τόν
τοΰ οόρανοΰ δημιουργόν μηδέν αυτών διαφέροντα, έφιστάνειν δέ άζιω τους
έντυγχάνοντας τοις έκείνου λόγοις, δτι κάνταΰθα φαίνεται μήτε παρακολου-
Οών τοις υπό τοΰ 'Αριστοτέλους είρημένοις καί τον δλον αυτών σκοπον 45
άγνοών· νομίζει γάρ ταδτον οίεσθαι τόν Άριστοτέλην το δυναμιν άπειρον
25 εχειν κινητιχήν καί το δύνασθαι διαρκείν εί; -¿ν άπεφον χρόνον κινού-
μενον. καί δή καί γράφει ταΰτα, έζ ών δήλον ήμιν γέγονεν, ώς αληθές
είναι δοκεϊ τ ω Άριστοτέλει τό μηδέν σώμα πεπερασμένον δυναμιν εχειν
διαρκούσαν ele τον άπειρον χρόνον. όθεν κινεΐν τήν άίδιον κίνησιν ένδέ-
χεσθαί φησιν έν σώματι το είναι εχουσαν δυναμιν. καί ουκ έπέστησεν,
30 δτι άλλο μεν έστι τό δυναμιν εχειν άπειρον &μα δλην κινητικήν άιδίως 50
καί άλλο το δύνασθαι διαρκείν άιδίως κινούμενον, καί δτι τό μέν ένεργείγ
άπειροδύναμον δλον άμα τ ψ άιδίως κινοΰντι υ π ά ρ χ ε ι , τό δέ ούτως άπει-
ρον ώς δύνασθαι έπ' άπειρον κινεϊσθαι, ου κατά τήν ένεργητικήν καί κι-
νητικήν δυναμιν τήν αμα δλην ουσαν, άλλα κατά τήν παθητικήν καί τό
3d δυνάμει υπάρχει τ ψ άιδίως κινουμένψ. καί λέγει δ 'Αλέξανδρος, 8ν ούτος
προίσχεται, πρός τ ω τέλει τών εις τοΰτο τό βιβλιον υπομνημάτων, |
δτι έπΐ τοΰ κινουμένου έπ' άπειρον δύναμιν oò λεκτέον, καθ' ήν κινείται, 312ν
πλήν όμωνύμως. διό τήν μέν δλην άμα ουσαν άπειρον δυναμιν τήν κινη-
τικήν τ ω πεπερασμένψ σώματι αδύνατον υπάρχειν, το δέ κινεϊσθαι έπ'
40 άπειρον ούδέν κωλύει τ ω πεπερασμένψ υπάρχειν, διότι ή έν τ ψ έ π ' άπει-
2 xal ante άλλης a: om. Λ, sed supra ser. A 1 12 6'λως] Γ 6. 206"27 cf. p. 782,3.
846,29. 1180,20. 1293,24 13. 14 μέν άεί είναι Aristoteles 14 άλλ' άεί γε Arist.
et Simpl. 11. ce. 38 äv τά] ν in rasura ιι litt. A 1
SIJIPLICII IN PHY S. Vili 10 [Arisi, p. 266 «24] CONTRA PIIILOPONUM 1329
συνεχή καί άίδιον κίνησιν δυνάμενον κινεΐαϋαι, νυν δ» τον ουρανον πεπε- 312v
ρασμένον έχοντα σώμα φΟαρτόν λέγων, ε? ου'τως ένόει το μή έ'χειν άπειρον
δυναμιν, xott πάλιν έν τω πρώτω τής Περί οόρανοΰ τω τούτο το βιβλίον
έκδεχομενω, σαφώς άίδιον άποδεικνυς τόν ουρανον και τον δλον κόσμον, 35
5 προς ας αποδείξεις και ούτος άντεφηκέναι νομίζει, ποίος ουν χαμαιλέων
τοιαύτας αν έτράπη τροπάς, οίας ούτος υπομεΐναι τον Άριστοτελην νενό-
μικεν; καΐ ουδε τούτοι έπέστησεν, δτι ουδε των έςηγητών της τοΰ 'Αρι-
στοτέλους διαίτης ένόμισε δεΐσΟαι τους λόγους τους τε περι της άιδιότητος
τοΰ ουρανού και τον νυν δεικνύντα, οτι το πεπερασμένον σώμα πεπερα-
10 σμένην έ'χει δύναμιν. πρόχειρον γάρ ήν, οτι την κινητικήν άπειροδυναμίαν
την άμα δλην ουσαν άπέφησεν έν τούτοις του κινητού σώματος πεπερα- 40
σμένου οντος.
Επειδή δε τον δλον ούτος σκοπό ν της Αριστοτελικής αποδείξεως
άγνοήσας και νομίσας, δτι ó δεικνυς το πεπερασμένον σ ώ μ α μη έ'χειν
15 άπειρον κινητικήν δυναμιν, ευθυς αν είη δ ε δ ε ι χ ώ ς δτι ó ουρανός πεπερα-
σμένος ών^ φ&αρτός έ σ τ ι , και δια τούτο και δι' οικείων έπιχειρημάτων
έπιβάλλεται δεικνύναι, δτι το πεπερασμένον σ ώ μ α πεπερασμένην εχει δυ-
ναμιν, και ω ς έ£ ανάγκης έπόμενον τ ο ύ τ φ έ π ά γ ε ι , δτι ó ουρανός φ&αρτός 45
έστ(, φέρε καί ταύταις αότου ταΐς παρανοίαις έπιδράμωμεν. πρώτον ουν
20 έ π ι χ ε ί ρ η μ α τί&ησι τοιαυτην έ'χον τήν συναγωγήν· τ ά ουράνια ές υλης καί
εί'δους έστί· τά έ£ υλης δειται τ ή ς υλης προς το ε ί ν α ι · τ ά δεόμενά τίνος
οόκ εστίν α υ τ ά ρ κ η · τά μ ή αυτάρκη οόκ εστίν άπειροδύναμα. καί συνάγει
ε ζ τούτων, δτι τ ά ουράνια κατά τήν αυτών φύσιν ο&κ εστίν άπειροδύναμα
και δια τοΰτο φ&αρτά. δήλον δ ε , δτι εί μεν φ&αρτής οΰσης τ ή ς υλης
25 έδεΓτο προς το είναι τ ά ουράνια, φ θ α ρ τ ά αν ήν είκότως. εί δε καί τήν 50
ΰλην ή το ύποκείμενον, δτι ποτέ έστιν αυτών, άφθαρτόν τις είναι λέγων
ουκ έ λ έ γ χ ε τ α ι , π ώ ς το άφ&άρτου δεόμενον υποκειμένου φΟαρτον είναι νο-
μισ&ήσεται; ουδε γ ά ρ , έπειδή δεΐταί τίνος καί κατά τοΰτο οόκ εστίν αυ-
ταρκες, διά τοΰτο καί φΟαρτόν ανάγκη είναι, άπειροδύναμον μεν γάρ οόκ
30 αν ίσως είη το μ ή α ό δ υ π ό σ τ α τ ο ν , άλλ' έν ά λ λ ψ το είναι έ'χον. ου μέν-
τοι ή δ η καί φθαρτον αυτό ανάγκη είναι ούτως, ω ς ποτε φΟαρησόμενον.
άλλο γάρ ως ε'ίρηται το κατ' ένέργειαν | άμα δλον ον ά'πειρον καί άλλο 313Γ
το έ π ' άπειρον, "δεύτερον εί το είναι, φ η σ ί , τής υλης έν τ ο ύ τ φ έστίν,
έν τ φ έπιτηδείως έ'χειν πάντα δέχεσ&αι τά εί'δη καί ου μάτην έ χ ε ι ταύ-
35 την τήν δύναμιν ουδε δύναται πλείονα άμα εί'δη ή αότή υλη καταδέξα-
σ&αι, ουδέν των ειδών άει στέγειν ή υλη δύναται δσον έπί τ ω οίκείψ
αότής λ ό γ ω . εί δε τοΰτο, ουδέν των ές υλης καί είδους δσον έπί r/¡ υλη
άφί)αρτον εσται." δεδεΐχΟαι δέ φησιν αυτοί έν τ φ τετάρτψ 1'ών προς 'Apt- 5
στοτέλη, δτί μία καί ή αυτή υλη ή π ρ ώ τ η τοις τε οόρανίοις υπόκειται καί
τοις υπό σελήνην. άλλα τά μέν έχει ρη&έντα αότψ της προσηκούσης 313Γ
ετυχεν έςετάσεως όπ' âfxoô το πρώτον της Περί ουρανού σαφηνίζειν έπι-
χειρήσαντος. ένταΰ&α δε τοσούτον μόνον έφιστάνειν άςιώ, δτι της αυτής
υλης ούσης και προ; πάντα τά είδη ομοίως έχούσης, ανάγκη μεταβάλλειν
6 είς άλληλα τά τε ουράνια και τά υπό σελήνην, ου τί àv άδυνατώτερον
εί'η ; οΰ γάρ διατρίβειν έν τούτψ καλόν, και γαρ και ούτος τό άπεμφαΐνον ίο
έννοήσας " κ ά ν συγχώρηση τις, φησί, μη την αυτήν ύποκείσΟαι υλην τοις
τε οόρανίοις καί τοις ύπδ σελήνην, άλλ' έπειδή καί ή των ουρανίων πάν-
των υλη, ην ήγοΰντο πρώτον υποκείμενον, ίν έστι καί ταότόν τό καλου-
10 μενον πέμπτον σώμα, τά δέ ταύτης της υλης είδη διάφορα τυγχάνει (τό
του ήλιου φέρε καί τό της σελήνης καί τό των άλλων έκάστου αστέρος
καί ετι των σφαιρών έκαστης), δήλον δτι καί ή τών οόρανίων σωμάτων
υλη έπιτηδείως εχει ίκαστον τών οόρανίων ειδών καταδέξασδαι, κδν διά η
τινα κρείττονα καί έίηρημένην αίτίαν μή κατεδέξατο. εί oiîv και ή τών
15 οόρανίων σωμάτων υλη, δσον έπί τψ δύνασθαι πάντων είναι τών ειδών
δεκτική, έκείνων άλλοτε άλλο δέξεται είδος, ουδέ άρα τών οόρανίων ουδέν
δσον επί τ η δυνάμει της αυτών υλης άφθαρτον εσται."
Έ ν δή τούτοις πρώτον μέν έφιστάνειν άξιον, δτι την πρώτην του
ουρανού υλην το πέμπτον ένόμισεν είναι σώμα. καίτοι ε ί , ως πρότερον
20 είπεν, μία και ή αότή υλη πάντων έστι τών τε οόρανίων καί τών υπό
σελήνην, πώς εχει λόγον τό πέμπτον σώμα υλην είναι τών υπό σελήνην; 20
επειτα είτε διά κρείττονά τινα και έξηρημένην αίτίαν οό δέχεται άλλο
είδος ή τών ουρανίων υλη παρ' δ νυν ε χ ε ι , ουκ εστίν ανάγκη διά την
υλην φθαρτον είναι τον οόρανόν, είτε, ώς ούτος " κ α ί τοΰτο," φησί τά έναν-
25 τία έαυτω λέγων, " ά λ λ ο τ ε άλλο δέξεται ε ί δ ο ς " , καί ούτως οόκ ανάγκη τόν
δλον ουρανόν φθαρτον είναι, αλλ' εί άρα, τά μέρη μόνα τών έναντίων είς
άλληλα μεταβαλλόντων ώς καί έπί τών υπό σελήνην. είτε ουν μία ή υλη,
τοσούτον αότψ μόνον έκ τών αυτοΰ λόγων συμβαίνει, το τά άνω κάτω καί 2δ
τά κάτω άνω ώσπερ τοις μεθύουσι γινόμενα φαίνεσθαι, ώστε ήλιον μέν
30 ένταΰθα, άνθρωπον δέ έν οόρανφ, καί τά ουράνια μετά τών ένθάδε φύεσθαι·
καίτοι τί' άν είη τούτων άτοπώτερον; είτε ή του ουρανού υλη μία ουσα
πάντα δύναται τά έκεϊ είδη καταδέξασθαι, ή μάτην δύναται ή ποτε μετα-
βάλλει καί έκεΐνα είς άλληλα, καίτοι ουδέ ούτως αότψ το σπουδαζόμενον
έκβήσεται τό φθαρτον τον κόσμον άποδεικνόναι· οόδέ γάρ το υπό σελήνην
35 ανάγκη ποτέ μή είναι, έπειδή τά μέρη αυτοΰ περί τήν όποκειμένην υλην
μεταβάλλει είς άλληλα, εν δα γάρ ή άλλου φθορά άλλου γένεσίς έστι, τις 30
μηχανή το τοιούτο σύστημα φθαρήναι; πόσψ κάλλιον οδν ήν καί τψ δη-
μιουργψ Οεψ μάλλον προσήκον τό λέγειν, τά μέν προσεχώς όπ' αυτοΰ
παραγόμενα αεί κατά τά αυτά καί ωσαύτως έχοντος καί μήτε κατ' oò-
3 τοσούτον μόνον, τον μό om. A , suppl. in mrg. A 1 6 καί (post γάρ) om. a
1 0 είδη A " : post διάφορα a : om. A 1 17 αίιτων et sic deinceps A 3 0 ο&ράνια
a : δτι A : fortasse έκεϊ 31 καίτοι — άτοπώτερον A : oui. a 3 2 . 3 3 μεταβάλει A
3 5 μή om., sed add. A 1
SIIIPLICII IN PDYS. VIII 10 [Arist. p. 206»24] CONTRA PHILOPONÜM 1331
σίαν μεταβαλλόμενου μήτε κατά δύναμιν μήτε κατ' ένέργειαν άίόια είναι, 313Γ
iva μή ποτέ μέν κοσμοποιος ή , ποτέ όέ αργός καί άγονος και έ'ρημος
άπολείπηται, το δέ δια των άιδίων καί αιδίως κινουμένων αδτοΰ δημιουρ-
γημάτων γινόμενον τό υπό σελήνην μέρη μεν εχειν γινόμενα και φθειρό- 35
ó μένα, Γνα καί τό έ'σχατον του κόσμου γένεσιν σ χ η όιά την του δημιουργού
αγαθότητα, à ει δέ ών αυτό; έμηχανήσατο καί τούτο άίδιον είναι τ ω την
άλλου φθοράν άλλου γενεσιν είναι ένδελεχή ποιήσας την γενεσιν. έν δέ
τω τρίτω αδτοΰ έπιχειρήματι τψ Πλα'τωνι συνέπεσθαι δοκών άποδεικνύναι
πειράται, δτι - à οδράνια ουκ εστίν άπειροδύναμα τη αυτών φύσει, κάν μή
10 φθείρηται δυνα'μει κρείττονι της έαυτοΰ φύσεως συνεχόμενα. " εί γαρ σύν-
θ ε τ α , φησίν, εστι τά οδράνια, τα δέ σύνθετα λόγον έχει λύσεως, τά δέ 40
λόγον έχοντα λύσεως λόγον εχει φθοράς ( ή γαρ διάλυσις των στοιχείων
φθορά του συνθέτου Ιστί, το δέ λόγον εχον φθοράς οδκ έχει δύναμιν
άπειρον), τά ά'ρα οόράνια δσον Ιπί r j ¡ αυτών φύσει ουκ εστίν άπειροδύ-
15 ναμα." αλλ' δπως δ Πλάτων της λύσεως έχοντα τον λόγον φησί τόν δη-
μιουργον μή λυειν το καλώς ύπ' αδτοΰ άρμοσθέν, μετ' δλίγον είσόμεθα.
"και οί μή έκ τών τεττάρων δέ στοιχείων, φησίν οΰτος, λέγοντες τον
ουρανόν, αλλ' έκ του πέμπτου σώματος, καί ούτοι συνθετον αυτόν λέγουσιν 45
έ£ υποκειμένου μέν τοΰ πέμπτου σώματος, είδους δέ τοΰ ηλιακού ή σελη-
20 νιακοΰ. καί εί τά πάντων ε'ιοη, φησίν, άφέλοι τις, δήλον δτι τό τριχη δια-
στατον αυτών καταλείψει μόνον, καθ' 8 ουδέν οδδενός τών οδρανίων διοίσει
ουδέ τών παρ' ήμΐν σωμάτων, ώστε καί τά οόράνια συνθέσεως έχοντα
λόγον, καί λύσεως εςει καί φθοράς, καί διά τοΰτο ουκ άπειροδύναμα, κδν
μηδέποτε φθείρηται κατά Πλάτωνα κρείττονι δεσμψ της αυτών φύσεως,
25 τη βουλήσει τοΰ θεοΰ, συνεχόμενα." καί έκ τούτου τοίνυν τοΰ έπιχειρή-so
ματος δήλός έστι διά κενήν δόςαν καί της έ£ αρχής έαυτοΰ προθέσεως
έπιλαθόμενος. προΰκειτο μεν γαρ αύτψ γενητον καί φθαρτον άποδεϊςαι τον
ουρανόν. νΰν δε ένδίδωσι διά μέν τήν αύτοΰ φύσιν πεπερασμένην εχειν
δύναμιν αυτόν καί φθαρτόν, διά δέ τήν τοΰ θεοΰ βούλησιν ά'λυτον διαμέ-
30 νειν καί άφθαρτον. καί δήλον δτι ουκ αν ή τοΰ θεοΰ βούλησις τω μή
έπιτηδείως έ'χοντι δέςασθαι τοΰτο τό αγαθόν έδωρειτο, αλλά κάν τήν
άπειρον άμα δλ.ην κινητικήν δύναμιν ó | ουρανός οδκ έ'χη κινητός ών 313*
αδτος καί πεπερασμένος, άλλα πρός γε το έπ' άπειρον κινεΐσθαι πέφυκεν.
αλλ' οδοε σύνθετον καλώς υπέθετο το πέμπτον σώμα ούτως ώς λύσεως
35 εχον λόγον· έκείνα γαρ λύσεως έχει λόγον, δσα ύποκείμενον εχει μή στέγον
τά είδη καί ές αντικειμένων συνέστηκεν είδών τών εις άλληλα μεταβαλ-
λόντων* τά δέ οδράνια το κυκλοφορητικόν είδος εχει μή εχον έαυτψ Ιναν-
τίον, έπειδή μηδέ τη κύκλψ κινήσει έ'στιν έναντία κίνησις, ώς εδειίεν έν »
τψ πρώτψ της Περί οόρανοΰ ó 'Αριστοτέλης, προς δς αποδείξεις άντει-
ρηκότα τούτον απέδειξα ώς οίμαι μηδέν των υπό τοΰ 'Αριστοτέλους είρη- 313ν
μένων νενοηκότα.
ΕΓτα έπιχειρεΤ δεικνυναι, οτι και των στοιχείων αί ολότητες και τά
ουράνια πεπερασμένης είσΐ δυνάμεως, και τοΰτο μεν ουδέν άτοπον, ειπερ
5 πεπερασμένα οντα μή έ'χει δλην άμα άπειρον δυναμιν· έκεινο δέ άτοπώ-
τατον τό νομίζειν ταδτον εΐναι το φθαρτον τ ψ μ ή έ'χειν την άπειρον άμα
δλην δυναμιν. λέγει ουν έν τη Φυσική άκροάσει δ ε δ ε ΐ χ θ α ι , οτι oò τό ίο
τυχόν εϊδος έν τ ψ τυχόντι μεγέθει υφίσταται οΰτε σύνθετον ουτε άπλοΰν
(ουτε γαρ άνθρωπος δακτυλιαΐος ουτε κώνωψ πηχυαίος γένοιτο ά ν , αλλ'
10 ουδέ υδωρ έν τ ψ τυχόντι μεγέθει υφίσταται), αλλ' δταν εις τοσούτον κα-
τατμηθώ το υδωρ, ώς έλαττον είναι το γενόμενον έκ της τομής μέγεθος
του πεφυκότος είδος ύδατος καταδέξασθαι, άπόλλυται τό υδωρ, ώς δταν
άκρψ δακτυλψ ύδατος έφαψάμενοι την ίκμάδα έκείνην έξαπλοΰντες καί
παρατρίβοντες καί είς βραχύτατα διαιροΰντες το είδος του ύδατος άφανί- ιβ
15 ζωμεν. "έντεΰθεν ουν, φησί, δειχθήσεται, οτι οόδέ αί των στοιχείων ολό-
τητες άπειρου μετέχουσι δυνάμεως, όρώμεν γαρ, οτι δσψ μειοΰται τά των
στοιχείων μ ε γ έ θ η , ταχύτερον υφίσταται την φθοράν, δσφ δέ παραυξεται,
βραδύτερον. ύποκείσθω ουν τό κυαθιαΐον υδωρ ένιαυτον ενα δυνάμενον
διαμένει, οόκοΰν εκαστον των ίσομεγέθων υδάτων τον αυτόν αρκέσει
20 χρόνον. άλλα μην έπειδή καί δλως δ τοΰ ύδατος δγκος πεπερασμένος
έστί, καταμετρηθήσεται δηλονότι 6 πας ογκος υπό τοΰ κυάθου. και διαι- 20
ρεθήσεται δλον το υδωρ είς κυάθους πεπερασμένους τον αριθμόν, άλλά
μην εκαστον των μορίων πεπερασμένης έστί δυνάμεως· καί τό έκ πάντων
άρα συγκείμενον πεπερασμένης εσται δυνάμεως· το δέ αυτό καί έπί των
25 άλλων, δέδεικται άρα, φησί, διά τούτων, δτι τέως των τεττάρων στοι-
χείων Ικαστον κατά την ολότητα την αυτοΰ πεπερασμένης έστι δυνάμεως."
ταύτα αότοΰ λέγοντος έπ' αυτών σχεδόν των ρημάτων έπιστήσαι χρή,
πρώτον μέν τίνα αότω παρέσχε χρείαν προληφθέν τό μή το τυχόν είδος
είς τό τυχόν μέγεθος έγγίνεσθαι* ου γαρ έδεΐτο τουτου ή τοΰ κυαθιαίου 25
30 ύδατος υπόθεσις, δτι άν διαιρεθη το υδωρ είς κυάθους, ών 2καστος ένιαυ-
τον διαρκεί, καί τό δλον ένιαυτόν διαρκέσει · οό γάρ συντίθεται δ χρόνος
τών κυάθων διαιρεθέντων. και τοΰτο μέν προς τό σαθρόν είρήσθω της
υποθέσεως, έννοεΐν δέ χ ρ ή , δτι το υδωρ δλον έν πεπερασμένα» χρόνοι
φθειρόμενον ύποθέμενος τήν έν έκείνω τ ψ χρόνψ τών άλλων στοιχείων είς
35 το υδωρ μεταβολήν ουκ έλογίσατο. καίτοι εί ωσπερ τά μέρη τοΰ ύδατος
φθειρόμενα είς άλλα μεταβάλλει στοιχεία, ουτω καί τά τών άλλων στοι- 30
χείων μέρη είς το υδωρ, καί τοΰτο ένδελεχές καί άίδιόν έστι διά το τήν
άλλου φθοράν άλλου γένεσιν είναι, καί ή της φθοράς καί γενέσεως αίτια τοις
τήδε κίνησις ή κατά τον λοξόν μάλιστα κύκλον άίδιός έστι, π ώ ς δυνατόν
40 φθαρήναι τάς τών στοιχείων ολότητας; ούτος δέ ώς τοΰτο δείξας άρα-
6 τψ aA2: τό Α1 · 10 υφίσται, sed corr. A' 10. 11 τμηθή a 25 post τών add.
τε a 27 αότοϋ a: τοΰ, sed coir., A1 οιύτών] αότόν, sed corr., A1
SMPLICII IN PH YS. Vili 10 [Arist. p. 266 »24] CONTRA PIIILOPONUM 1333
ρότως έπήγαγεν, οτι τη αυτή έπιχειρήσει δείςομεν καί xi ουράνια πάντα 313v
πεπερασμένης οντα δυνάμεως, καίτοι μηόε έπιχείρησιν την αυτήν έπάγων.
λέγει γαρ, οτι ουδέν τών ουρανίων ειδών έν τω τυχόντι μεγεθει συνίστασθαι 35
πέφυζεν ουδέ ó ολος κόσμος, ω προτερον ου συνεχρήσατο. " ε ί ουν πάν
5 σώμα, φησίν, έπ' άπειρον έστι διαιρετόν, σώματα δέ καί τά ουράνια, και
αυτά δήπουδεν έπ' άπειρον έστι διαιρετά τω ίόι'ω λόγω, καθ' 8 διαστατά
έστι, χ$ν μή διαιρήται, ώς καί ή υλη άνείδεός έστι τψ ίδίψ λόγιο, καν
8/ 1 ν> Τ \ \ » s _ ι ν ί ) »
διαιρετον οδχ ώ ς διαιρουμενον παντελώς καί απολΰον την έαυτοί συνέ- 814·*
χειαν λέγεται· oò γαρ δν ε Γη έτι έ π ' άπειρον διαφετόν, αλλ' ως παν το
λαμβανόμενον εις μέρη διηρημένον ουκ άπεσπασμένα αλλήλων, άλλα τ η
διαστάσει κεχωρισμένα χαί διηρημένα· où μέντοι ώ ς τεμνόμενα χαΐ απο- ίο
5 σπώμενα αλλήλων. χάν γαρ μή αποσπάται ποτε, μεμέρισται δμα>ς τά
σώματα τ η διαστάσει χαί διηρηται εις μέρη. τό μέν γάρ καθ' αότό άσώ-
ματον αδιάστατον ον δλον δλφ έαυτψ έφαρμόττει χαί οδ διηρηται είς
μ έ ρ η , το δέ σώμα διαστάν διέρριπται τοις μέρεσιν άλλου άλλαχοΰ γεγονό-
τος και διηρηται ουτω. καί τοΰτό έστι τό έπ' άπειρον διαιρετον των
10 σωμάτων κοινώς πασι τοις σώμασιν υπάρχον καθό σώματα· καν γάρ
μ ή είχε φυσιν άποτμηθήναί ποτε τά δεξιά μου έκ τών αριστερών, διη-
ρηται δμως απ' αλλήλων και διώρισται και μεμέρισται κατ' ένέργειαν. 15
αλλά τά μέν παθητά λοιπόν σώματα καί τέμνεσθαι πέφοχεν είς τμητά
καί αυτά σώματα, τά δέ απαθή οδ τέμνεται μέν ουτε λόγω ουτε ταις τών
15 σωφρονουντων έννοίαις, διηρηται μέντοι, καί μεμέρισται κατ' ένέργειαν
καί ταύτα τή διαστάσει τη σωματική καίτοι συνεχή μένοντα, ούτος δέ
άκουσας, δτι παν σώμα διαιρετον έστι, μάλλον δε παρακουσας, τ η έαυτοΰ
έπινοία τά οόράνια κατέτεμεν είς σμικρότατα. καί μανικον μέν καί τούτο
καί παράφρον πλήν ήττον του την έπίνοιαν αότοΰ τήν τοιαυτην καί είς 20
20 ένέργειαν άγειν άξιοΰν. "φθοράν, γάρ φησιν, επιδέχεται, τής ημετέρας
έπινοίας τά δυνάμει αυτοΐς προσόντα είς ένέργειαν άγουσης." εί ουν το
έπ' άπειρον τών σωμάτων διαιρετόν ουκ αναγκάζει ποτέ είς σμικρότατα κα-
τατέμνεσθαι τά οόράνια, ουδέ τό είδος άποβάλλειν ανάγκη ου μόνον διά
τήν του θεοΰ βουλησιν, αλλά και κατά τήν αυτών φυσιν. καί γάρ ή τοΰ
25 θεοΰ βουλησις οδ τοΐς τυχοΰσιν, αλλά τοΐς έπιτηδείως εχουσι τά αγαθά
χορηγεί, και τουτψ δε έφιστάνειν ά'ςιον, δτι δσα άν ούτως φαντασθείη, 25
καί γίνεσθαι νομίζει δυνατόν είναι· "τών γάρ ά σ χ ε τ ω ν , φησί, πρός τά
σώματα καί κατά φυσιν άφθάρτων όντων ουδέ φαντασθήναι δυνάμεθα
φθοράν". και λέγοι 3ν κατά τήν συν αντιθέσει αυτοΰ άντιστροφήν, ήν καί
30 αυτήν αγνοεί, δτι ών φαντασθήναι δυνάμεθα φθοράν, ταΰτα ουκ εστι κατά
φυσιν άφθαρτα· τοσαυτην ούτος δυναμιν ταΐς έαυτοΰ φαντασίαις άποδέ-
δωκε. καί τι θαυμαστόν, εί τον ουρανόν δυνάμενος φαντασθήναι φθαρτόν,
εδθυς αυτόν καί φθείρεσθαι διατείνεται, οπότε καί πρός τον θεόν ταυτην so
πέπονθε τήν παράνοιαν; τόν δέ τής λύσεως τών οόρανίων έν τ φ δημιουργψ
35 λόγον υπό τοΰ Πλάτωνος ρηθέντα μ ή νοήσας π ώ ς λέγεται, άλλ' εις τον
τής φθοράς μεταλαβών λόγον καί διά τοΰτο φθείρεσθαι τόν ουρανόν φαν-
ταζόμενος άπαυθαδίζεται λοιπόν πρός αυτόν τον ουρανόν, " π ό θ ε ν " ; λέγων
"δτι ó λόγος τής φθοράς ούτος ό τη έπινοί^ τ ή ημετέρα καταληφθείς
οδχ ήξει ποτέ και είς ένέργειαν". ουδέν γάρ αυτόν δυσωπει τό μέχρι
40 νΰν μηδέν αυτόν παθεΐν τοΐς φθαρτοΐς δμοιον. άλλ' δσα μέν περί τούτου 3ό
των αιτίας ασωμάτως καί νοδρώς προβαλόμενοι. πάς γαρ θεός ά ρ χ ή 315Γ
τινός έστι θεότητος· θ ε ώ ν δέ των αισθητών δημιουργός είναι φησι και
πατήρ των έν αότοΐς έργων· δημιουργείται γάρ καί δι' έργασίας αποτελεί-
ται τό σωματικόν παν. λέγει δε τδ " δ ε θ έ ν π α ν " το σωματικόν ώς όρα-
5 τον και άπτόν υπάρχον καί δια τοΰτο έκ πυρός καί γης καί των μεταξύ ίο
στοιχείων συγκείμενον καί δεδεμένον τ ω της αναλογίας δ ε σ μ ψ · τούτον γάρ
αυτός άριστον δεσμόν είπεν της των σωμάτων συνθέσεως, λυτόν δέ π ω ς
πάν το δεθέν, ή δτι λύσις μεν των συγκειμένων ή των άπλών διάκρισις,
ήτις έν τ ψ δημιουργώ μόνφ προϋπάρχει κατά την έν αυτω των άπλών
10 στοιχείων αίτιώδη περιοχήν* διό καί αυτω μόνψ τ ψ δημιουργώ φησιν
αυτά λυτά είναι, ει γάρ τά των οδρανίων έν τοις νοεροϊς στοιχεία ήνω-
ται μέν διά την νοητήν 2νωσιν, διακέκριται δέ διά την νοεράν καθαρότητα, ΐδ
άλλαχοΰ δε ουδαμοΰ διακέκριται, είκότως έν αυτω τον λόγον της λύσεως,
τουτέστι της διακρίσεως, προϋπάρχειν φησί, μη μέντοι λύεσΟαι καλώς ήρ-
15 μοσμένα· ήρμόσθη γάρ κατά την έν τ ψ δημιουργψ του κοσμικού παρα-
δείγματος άρμονίαν. όμεΐς οδν, φησίν, " έ π ε ί π ε ρ γεγένησθε", τουτέστιν
έπειδή τήν σωματικήν ιδιότητα προεβάλεσθε σύνθετόν τε ο υ σαν καί μ ή
αύΟυπόστατον μηδέ έν τ ψ όντως οντι μείνασαν, αλλ' έν τ ψ γίνεσθαι το
είναι εχουσαν, "αθάνατοι μέν οδχ έστε το π ά μ π α ν " · ου γάρ Ιςετε τήν 20
20 άμα δλην ουσαν άθανασίαν· τοΰτο γάρ σημαίνει το " ο ό κ έ σ τ ε " , αλλά γ'ΐνο-
μενην καί έπισκευαστήν αυτήν εξετε. καί oò " λ υ θ ή σ ε σ δ ε " , κάν σύνθετον
ε χ η τ ε φύσιν διά το κατά τήν ένωσιν της νοεράς άγαθότητος προσεχώς
ύποστήναι· ου γάρ ά'λλως εχοντες κατά φυσιν έπείσακτον τήν Ινωσιν υπε-
δέξαντο. αλλ' ή π ρ ώ τ η σύνθεσις, κάν άπλών η σύνοδος, αλλ' υπό της
25 νοεράς ένώσεως προσεχώς μετά τών άπλών oò διακεκριμένων πρότερον
υποστάσα άλυτος έστι. καί ούτως ουτε αθάνατοι πάμπαν ε£σίν ουτε Οα- -25
νάτου μοίρας μεταλαγχάνουσι γινομενην έ π ' άπειρον τήν άδανασίαν κατα-
δεχόμενοι. καί ουτω μέν ó Πλάτων από της τών οόσιών διαφοράς τό
τε προσεχές αίτιον τών ουρανίων έξεφηνε καί τήν αυτών τών ουρανίων
30 ιδιότητα.
Ό δέ 'Αριστοτέλης φυσικώτερον άπο της κινήσεως αρχόμενος πρώτον
έ'δειςεν, δτι ανάγκη κίνησιν à ίδιον είναι, καί τό κινούμενον ετι μάλλον,
είπερ έν τ ψ κινουμένψ ή κίνησις, καί δτι τό κινούμενον υπό τίνος πάντως
κινείται, καί δτι τό μέν πρώτως κινοΰν τήν άίδιον κίνησιν ανάγκη είναι 30
35 καί άπειροδύναμον καί άμερες, το δέ πρώτως ύπο τούτου τήν άι'διον κίνη-
σιν κινούμενον μίαν ουσαν καί συνεχή το κυκλοφορητικόν είναι σώμα.
τοΰτο δέ καί δι' έαυτό τήν άίδιον κινεΐσθαι κίνησιν μίαν τε καί συνεχή
τοΰτο μόνον κινούμενον, καί αεί έν τέλει περιφοράς άμα καί έν ά ρ χ η
είναι* παν γάρ μόριον της κυκλοφορίας τέλος μέν έστι της προγενομένης
40 περιφοράς, ά ρ χ ή δέ της έσομένης. δπου δε πάν το λαμβανόμενον τέλος
έστι καί ά ρ χ ή , άνεκλειπτον ανάγκη το τοιούτον είναι κατά την αύτοΰ φύ- 315r
σιν, ώσπερ καί τό προσεχώς ύπο του αεί κατά τά αότά και ωσαύτως
έχοντος κινουμενον άίδιον ανάγκη τη εαυτού φύσει εΐναι κατά τον Πλά-
τωνα. πεπερασμένον δε ον το άιδίως κινούμενον και ουκ αύτοκίνητον,
5 αλλ' έτέρω&εν εχον την κίνησιν καί κατά Πλάτωνα το είναι καί διά τοΰτο
γενητόν ον καί έτεροκίνητον, ου δύναται αμα δλην ουτε την τοΰ κινεϊν
οΰτε την τοΰ κινεΐσ9αι δυναμιν καταδέςασδαι. ή γαρ κίνησις έν τ φ γίνε-
σΟαι το είναι έχει ώσπερ ή ήμερα, καί ουκ εστίν άμα δλη. εί ουν και
άίδιον καί άπειρον κινείται κίνησιν καί οόχ ά μ α δλην, δήλον δτι γινόμενον 40
„ f/b \ J /Ν / ^ V 5 \ > / ^ ' Λ Γ f «ν
10 ε?ει το αιοιον τε και άπειρον αει μεν κινουμενον δια τε την [του] αυτου
φυσιν και διά την τοΰ κινοΰντος άκίνητον ένέργειαν, ούχ αμα δε το αεί
εχον διά το έτεροκίνητον είναι καί πεπερασμένον. καί τοΰτό έστι το έ π '
άπειρον κινεΐσδαι αεί μεν έν τέλει της λαμβανομένης κινήσεως ούσης, άνεκ-
λείπτως Sà ετέρας την έτέραν διαδεχόμενης, ώσπερ ouv ó Πλάτων την
15 έπ' άπειρον του γενητοΰ γένεσιν λυτήν τε καί μ η πάμπαν ».θάνατον εΐπεν,
καί αυ πάλιν άλυτον καί θανάτου μοίρας μ ή τογχάνουσαν, ούτως δ Ά ρ ι - 45
στοτέλης την έπ' άπειρον κίνησιν πεπερασμένην τε τ η δυνάμει και άίδιον
άπεφήνατο τοΰ μέν πέρατος τφ ούρανίω σώματι διά την αύτοΰ φυσιν
υπάρχοντος σωματικήν τε καί έτεροκίνητον ουσαν καί πεπερασμένην, τοΰ
20 δε άπειρου διά τε την αύτοΰ φυσιν προσεχώς υπό τοΰ ακινήτου και αεί
κατά τά αυτά έ'χοντος υποστασαν καί κυκλοφορητικήν ουσαν καί διά την
τοΰ παράγοντος αυτό καί κινοΰντος άκινησίαν ώστε κατ' ά μ φ ω τους φιλο-
σόφους ó ουρανός καί διά την αύτοΰ φύσιν καί διά το παράγον καί κινοΰν όο
αίτιον άίδιός τε καί άεικίνητός έστι.
25 Ζητήσοι δε αν οΐμαι πας ó μή παρέργως των 'Αριστοτέλους λόγων
άκούων περί τοΰ π ρ ώ τ ω ς κινοΰντος, πότερον έγχρόνως κινεΐ ή άχρόνως.
ε? μεν γαρ έγχρόνως, πρώτον μεν π ώ ς αυτός ó 'Αριστοτέλης περί τοΰ
άπειροδυνάμου λέγων χ ρ ό ν ο ν γ ε , φησίν, ο ύ κ έ ν δ έ χ ε τ α ι ε ί ν α ι οόδένα,
καί)' δν κινεί; έπειτα εί άκίνητον έστι καί κατά πάσαν μεταβολήν άμε-
30 τάβλητον το πρώτως κινοΰν ου κατ' ούσίαν | μόνον, άλλα καί κατά δύ- 315"
ναμιν καί κατ' ένέργειαν, π ώ ς ó χρόνος μέτρον κινήσεως δν τάς άκινήτους
ένεργείας μετρήσει τοΰ π ρ ώ τ ω ς κινοΰντος; εί δέ μή έν χρόνο) κινεί, π ώ ς
έν χ ρ ό ν φ κινείται το πρώτως ύπ' αυτοΰ κινούμενον; προς α ρητέον, δτι
τών κινούντων, δσα μέν κινούμενα κινεί ώσπερ τά σωματικώς κινοΰντα
35 ώθοΰντα καί ελκοντα καί ριπτοΰντα, ταΰτα έν χρόνω κινεί ου διά το κι-
vstv άπλώς, άλλα διά τό κινεΐσθαι· κινήσεως γάρ μέτρον ó χρόνος, ή δέ 5
κίνησις έν τιΰ κινουαένω έστίν καί οΰκ έν τ ω κινοΰντι. το δέ π ρ ώ τ ω ς
κινοΰν άκίνητον ον (καί κατ' ουσίαν) καί κατ' ένέργειαν ως υπέρ πάσαν
κίνησιν ίδρυμένον καί άχρονους εχει τάς ένεργείας ώς υπέρ χρόνον ούσας,
40 καί παράγει την κίνησιν άφ' έαυτοΰ έν τ ψ ύ π ' αύτοΰ κινουμένψ. el γάρ
μ ή πρώτον των όντων έστί το κινούμενον, διότι υπό τίνος κινείται, ανάγκη 315 ν
την κίνησιν υπό τοΰ ακινήτου έν τ ω κινουμένφ ύποστήναι, καί τον χρόνον
υπό τοΰ άχρονου έν τ ψ έγχρόνως κινουμένφ. ου -jap το κινεΐν, αλλά το ίο
κινεΐσθαι υπό τοΰ χρόνου μετρείται, διότι ή κίνησις έν τ ω κινουμένφ. ώς
5 δε ή τοΰ π ρ ώ τ ω ς κινουμένου κίνησις άπειρος ουσα το άπειρον ουχ αμα
δλον έ χ ε ι , αλλ' έ π ' άπειρον γινόμενον, ούτω καί ó χρόνος ó της πρώτης
κινήσεως μετρητικός άπειρος έστιν ώς έπ' άπειρον προϊών. αλλ' έπανι-
τέον λοιπόν, δθεν έξέβημεν, έπί τά συνεχή της Αριστοτέλους λέξεως.
έ π ' άπειρον αυξήσεως τοΰ αφαιρουμένου μεγέθους από τοΰ άπειρου, δτι 316^
άπειρος έστιν ή του άπειρου μεγέδους δυναμις ώς πάσης της πεπερασμέ-
νης δυνάμεως όπερβάλλουσα, το αυτό δείκνυσι καί από της του χρόνου 20
έ π ' άπειρον μειώσεως, ήν και δια τοΰτο παρέλαβεν είπών τ ο υ χρόνου
5 δέ του δ ο δ έ ν τ ο ς αεί έ λ ά τ τ ω λ ή ψ ο μ α ι . ώσπερ δέ άόριστον και άπει-
ρον έστι μέγεθος, έν φ δυνατόν του προστεδέντος καί όρισδέντος dsì το
μείζον λαβείν, ουτω καί δ χρόνος αόριστος xal έ π ' άπειρον μειούμενος,
έν ψ δυνατόν τοΰ προστεδέντος άεΐ ελαττον λαβείν, εί ουν δέδεικται, οτι
ή πεπερασμένη δυναμις έν πεπερασμένψ κινεί χ ρ ό ν φ , ó δέ πεπερασμένος
10 ώρισμένος, και ή έν τ ω άπείρψ μεγέδει πεπερασμένη δυναμις, 'όπόση <3ν 26
-fl, μόνον δέ πεπερασμένη, έν ώρισμένψ χρόνψ κινήσει, εί γαρ ή τοσήδε εν
τινι ώρισμένψ χ ρ ό ν φ κινεί, κ3ν δποσψοΰν μείζων ταύτης ληφδ"5 τις δύνα-
μις, έν έλάττονι μ ε ν , έν ώρισμένψ δέ χρόνψ καί αότή κινήσει, και τον
λόγον της τοΰ χρόνου μειώσεως δηλών κ α τ ά τ η ν ά ν τ ι σ τ ρ ο φ ή - ν , φησί,
15 τ η ς αναλογίας, δσψ γαρ μείζων έστίν ή δυναμις της δυνάμεως, το-
σουτψ έλάττων ó χρόνος, έν ψ ή μείζων δυνάμις κινεί, του χρόνου έν ψ
κινεί ή έλάττων δύναμις. ά ν τ ι σ τ ρ ο φ ή ν οδν α ν α λ ο γ ί α ς εϊπεν, δτι ώς ή 3D
μείζων δυναμις προς τήν έλάττονα, ούτως δ έλάττων χρόνος προς τον
μείζονα, εί ουν δσψ έλλείπει ó χρόνος αεί, τοσούτψ καΐ ή δυναμις αεί
20 υπερβάλλει, δ δέ χρόνος, έν ψ ή τοΰ απείρου μεγέθους δυναμις κινεί,
έλλείπει παντός ώρισμένου, και ή δυναμις ή έν τ ψ χρόνψ τούτω χινοΰσα
υπερβάλλει πάσης ώρισμένης δυνάμεως· άλλά μην ή υπερβάλλουσα δύνα-
μις πάσης ώρισμένης δυνάμεως άπειρος έστιν, ώσπερ και πλήδος και μέ-
γεδος τό υπερβάλλον παντός ώρισμένου άπειρον έστιν ή άρα έν τοΤ 3»
25 άπείρψ μεγέδει δύναμις άπειρος έστι καί οδ πεπερασμένη, ούτως ουν
και άπό τοΰ άπειρου μεγέδους συνήγαγεν, δτι ή έν αυτψ δόναμις άπειρος
έστι, καί άπό της τοΰ χρόνου, έν ψ κινεί, έ π ' άπειρον έλαττώσεως. καί
μίαν οδν εΐναι καί δύο δυνατόν αποδείξεις ταΰτα τά συμπεράσματα, και
μάλλον δύο, ειπερ έκάτερον ίδια συνεπεράνατο · το μεν άπό τοΰ μεγεδους,
30 δτε έλεγεν ά π ε ι ρ ο ς ά ρ α ή δ ύ ν α μ ι ς ε σ τ α ι . πάσης γαρ πεπερασμέ-
νης υπερβάλλει δυνάμεως, το δε άπό τοΰ χρόνου πάλιν, δταν λέγ-g 40
άπειρος δέ πάσα δυναμις υπερβάλλουσα παντός ώρισμένου
ώσπερ καί πλήδος καί μέγεθος, ειπών δέ έν τ ή έκδέσει á v δή
της ΒΓ διπλασίαν λαμβάνω, έν ή μ ί σ ε ι κινήσει χρόνψ τοΰ ΕΖ,
35 έ π ή γ α γ ε ν ε σ τ ω γ ά ρ α υ τ η ή α ν α λ ο γ ί α , ώστε τά άφαιρούμενα διπλάσια
μεγέθη και δύναμιν διπλασίαν εχειν καί είναι έν τ ψ αυτψ λόγψ τά τε
μεγέδη καί τάς δυνάμεις· τούτου γάρ ύποτεδεντος εί το ήμισυ τοΰ μεγέ-
δους έν τ ψ Ε Ζ χρόνψ το Δ κεκίνηκε, το διπλάσιον μέγεδος έν ήμίσει
τοΰ Ε Ζ χρόνου κινήσει το Δ , 8ν εΤπεν ΘΖ. xäv δέ μ ή διπλασίαν άναλο- 4»
Καί άλλην τοΰ αυτοΰ απόδειςιν τοΰ μ ή είναι έν άπείρψ μεγέΟει δύ-
15 ναμιν πεπερασμένην παραδίδωσι, τά μεν αότός σαφώς ε ί π ώ ν , τά δέ ήμϊν
αναπληρώσαι καταλιπών. ληψόμεΟα γαρ, φησί, τινά δυναμιν ομο-
γενή, τουτέστιν ομοειδή, ουσαν τη πεπερασμένη δυνάμει τη έν τ ψ
άπείρψ μεγέθει ουση, έν π ε π ε ρ α σ μ έ ν ψ τινί σώματι ο δ σ α ν , εΐ βα-
ρυτης ή έν τ ψ ά π ε ί ρ ψ , καί έν τ ψ πεπερασμένφ τήν αυτήν, ε? κουφότης,
20 ομοίως, ομοειδή δε λαμβάνει τήν δυναμιν, καταμετρηΟήναι βουλόμενος
τήν έν τ ψ άπείρψ μεγέΟει δυναμιν ύπο τής έν τ ψ πεπερασμένψ· αί γάρ ιο
άνομοειδεϊς ου καταμετροΰσιν άλλήλας. ομοειδής οδν ουσα ή έν τ ψ πε-
περασμένψ μεγέ&ει πεπερασμένη δυναμις καταμετρήσει τήν έν τψ
άπείρψ πεπερασμένην, ουτω μέντοι ώς ή άπαρτίζειν ή μή άπαρτίζειν
25 άλλά περιττευειν τι κατά τήν τελευταίαν έπιβολήν. εί δε τοΰτο, ή καί
το μέγεθος το άπειρον καταμετρη&ήσεται υπό τοΰ μεγέδους τοΰ έν ψ ήν
ή ούναμις ή καταμετρήσασα τήν έν τ ψ άπείρψ μεγέΟει δυναμιν, καί ού-
τως οόκέτι ά'πειρον εσται το μέγεδος, εί'περ καταμετρείται· ή ου καταμε- ι»
τρηθήσεται ολον τής έν αυτό} δυνάμεως καταμετρουμένης, καί ουτω το
30 καταλειπόμενον τοΰ άπειρου μεγέθους ουχ ο£ει δυναμιν. ώστε ή πεπερα-
σμένη δυναμις οόκ έν τ ψ άπείρψ άν εί'η μεγέ&ει, άλλ' έν τ ψ πεπερα-
σμένψ τ ψ σ'υν τ η δυνάμει καταμετρηθέντι. " γνωριμώτερον δέ &ν είή,
φησίν ó 'Αλέξανδρος, ει τις ά π ' αυτοΰ τοΰ απείρου μεγέ&ους αφελών τι
τοιίτψ καί τ η έν αυτψ δυνάμει καταμετροίη τήν τε δυναμιν τήν έν τ ψ
35 άπείρψ καί αυτό τό άπειρον μέγεθος, ουτω γάρ οόκετι δεησόμεθα προσ- 20
Οείναι, δτι ομογενή έχρήν λαμβάνειν τήν δυναμιν. ή γάρ έκ τής έν τ ψ
άπείρψ μεγεθει άφαιρουμένη ομοειδής έστι τη δλη." μήποτε δέ ó 'Αριστο-
τέλης τήν προ ταύτης άπόδειξιν κατά τήν άπο τοΰ άπειρου άφαίρεσιν ποιη-
13 τώνδε A (ut Arist. Π ) : τούτων (ex Ar. vulg.) a 14 Kai A: om. a 1G δή τινα
Arist. vulg. (praeter E 1 Η) 36 έχρην e s χρή u t videtur corr. A '
1344 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 10 [Arist. p.266<>20. 27]
φύσιν έχοντα κινεΐν άμα καί κινεΐσ&αι. τούτο μέν δή, φησίν, ανάγκη καί 317'
ήμϊν λέγειν, το γαρ έξης της λέξεως της λεγούσης α ν ά γ κ η δή τ ο ύ τ ο
μ έ ν λ έ γ ε ι ν τοιούτον έοτιν. α ν ά γ κ η ουν, εί γε λύομεν το άπορηθέν f απο-
δίδωσι προς τ ο ύ τ ο [τό] μέν λ έ γ ε ι ν , δτι ο υ χ ά μ α π α ύ σ ε τ α ι κ ι ν ο ΰ ν so
5 και κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν. το γαρ κινηθέν, φησί, καΐ δύναμιν τοΰ κινεΐσθαι δια-
δεξάμενον τψ φύσιν εχειν τοιαύτην ούχ αμα παύεται τοΰ κινεΐσθαι και
τοΰ κινεΐν, ώς έπΐ της λί&οο της Ήρακλείας εστίν όραν· το γαρ έλκυσδέν
υπ' αυτής σιδήρων άψάμενον αδτής oò κινείται μέν οόκέτι, κινεΐ δέ τό
έφεξής* κινείται γαρ, 2ως αν κινη τό κινούν, παυσαμένου δέ τοΰ κινοΰντος
10 παύεται καί το κινούμενον τοΰ κινεΐσδαι. ουτω δέ καΐ έπί τοΰ αέρος·
ου γαρ έπακολοοθεΐ τψ ριπτουμένω σι>γκινοΰμενος αυτψ, άλλα κινεί τον 35
μετ' αότόν αμα καί κινητικόν αυτόν ποιών, καί γάρ έπί τούτου δ αυτός
λόγος· οόχ ομοίως δέ· αεί γαρ ή δύναμις ή από τοΰ πρώτου κινήσαντος
ένδιδομένη μειοΰται κατά την διαδοχήν και τέλος φ&είρεται, τοΰ τελευ-
15 ταίου κινη&έντος μηκέτι καί κινησαι δυνηθέντος. διό πίπτει λοιπόν τό
ριφδέν μηκέτι εχον, υφ' ου κινηόήσεται. ουτω δέ καί τά υπό πυρός θερ-
μανθέντα ου μόνον τό θερμαίνεσθαι εχει υπό τοΰ πυρός, αλλά καί τοΰ
Θερμαίνειν δύναμιν υπ' αύτοΰ καταδέχεται, και μέχρι τινός τοΰτο προελ- 40
θον μειούμενον τέλος παύεται, δταν, φησί, τδ πρό τοΰ τελευταίου (τοΰτο
20 γάρ είπεν πρότερον) μηκέτι κινοΰν ίσχύστ] ποιήσαι τδ μεί)' εαυτό, αλλά
μόνον κινούμενον· τούτου γάρ μηκέτι κινοΰντος ουκέτι το έφεξής κινη&ή-
σεται. αμα ουν παύεται το κινοΰν, δπερ ήν προ τοΰ έσχάτου, καί τό κι-
νούμενον τό εσχατον. παυσαμένου γάρ τοΰ πρό αυτοΰ τοΰ κινεΐν παύεται
καί τό εσχατον τοΰ κινεΐσί)αι, παυσαμένου δέ τοΰ κινουμένου καί ή κίνη-
25 σις παύεται, ειπερ έν τψ κινουμένψ ή κίνησις. καί δήλον δτι αμα παύε-
ται έν τοις έσχάτοις, έπεί εΐπεν πρότερον, δτι ο υ χ ά μ α π α ύ ε τ α ι κ ι ν ο ΰ ν «
καί κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν , έφ' ένός έκαστου των προ τοΰ έσχάτου κινουμένου τοΰτο
λέγων· το γάρ εσχατον κινούμενον οό κινεΐ.
Ζητεί δέ ó 'Αλέξανδρος έν τούτοις καλώς, πώς ουχί καί τούτων ρη-
30 θέντων μένει έτι ή αυτή απορία· ó γάρ άήρ ó τήν δύναμιν τοΰ κινεΐν
λαβών παρά τοΰ τδ βέλος ρίψαντος ήτοι κινούμενος κινεί ή οΰ· άλλά μή
κινούμενος μέν ουκ äv κινήσοι· τά γάρ σωματικώς κινοΰντα κινούμενα
κινεί· ε? δέ κινούμενος κινεί, παύεται δέ τοΰ κινεΐσ&αι, αμα τψ παύσασθαι
κινοΰντα τον ριπτοΰντα τψ πρός τι είναι τό κινοΰν και τό κινούμενον άμα 50
35 äv καί τοΰ κινεΐν παύοιτο. ψ άκολου&εΐ το εύόυς τψ παύσασ&αι τον
ριπτοΰντα τοΰ κινεΐν καί το ριπτούμενον καταφέρεσ&αι, δπερ où φαίνεται
γινόμενον. ταΰτα ζητήσας· " μ ή π ο τ ε , φησίν, διά τοΰ λέγειν τον άέρα δύ-
ναμίν Ttva τοΰ xtveîv παρά τοΰ την αρχήν κινήσαντος λαμβάνειν, έκεΐνο 317Γ
λέγει, δτι ο?κείαν δύναμιν ί'σχίΐ παρά τοΰ κινήσαντος αυτήν λαβόν· eì δέ
οόχ οίον τε κινεΐν μ ή κινούμενων, καί τοΰ κινεΐσθαι. ώς τήν αρχήν μεν
καί τό ένδόσιμον καί τοΰ κινεΐσθαι | υπό τοΰ ριπτοΰντος είληφέναι 317'
5 ωσπερ καί τοΰ κινεΐν, έσχηκέναι μέντοι παρ' έκείνου δύναμιν τοιαύτην,
ώς ές αυτοΰ κινούμενον κινεΐν δύνασθαι τρόπον τινά γινόμενον προς όλίγον
αότοκινητον τω τοιαύτης φύσεως είναι, ώς παραδέχεσδαι τήν παρά τοΰ
κινοΰντος δόναμιν δι' ευπάθειαν. της μέν ουν υπό τοΰ ρίψαντος κινήσεως
παύεται τω ρίψαντι συμπαυόμενον, της δε έξ έαυτοΰ ήν κινείται τω μή
10 3ν άλλως κινήσαι το μετ' αότό, ou δύναμιν οίκείαν εσχε λαβόν αυτήν 5
παρά τοΰ τήν αρχήν κινήσαντός τε καί ρίψαντος, ουκ εόΟυς παύεται, διό
ουχ αμα τό ριπτούμενον σομπαύεται της κινήσεως τ ω ριπτοΰντι τ<ίϊ τά δι'
ών ριπτεΐται τά ριπτούμενα φύσεως οντα j" της τοΰ κινεΐσθαι τε έζ εαυ-
τών δύνασθαι και κινεΐν τήν αρχήν καί τό ένδόσιμον λαβόντα παρά τοΰ
15 ρίψαντος εκαστον αϋτών αυτη τ ή δυνάμει το μετ' αυτό κινούν τοΰ κινεΐ-
σθαι το ριπτούμενον, έφ' δσον φέρεται, παρέχειν τήν αίτίαν. ώσπερ γάρ to
τό μεταβάλλον Ι ς ύδατος, iïv ουτω τ ύ χ η , καί πΰρ γενόμενον θερμαίνει,
θερμαίνει òà καί τό θερμανθέν υδωρ καί εστίν άμφοτέροις μεν τοΰ θερ-
μαίνειν αίτιον το είς θερμόν μεταβάλλον· αλλά τό μέν πΰρ καίτοι τήν
•20 αίτίαν παρά τοΰ ποιήσαντος αότό εχον ομως, εστ' αν ή πΰρ, θερμαίνει,
το δε ΰδωρ ουκέτι, £ως áv η υδωρ, θερμαίνει, οΐλλ' εως áv θερμόν ή , οτι
το μεν φύσει γέγονε τοιούτον, τό δε ου φύσει, αλλά πέπονθεν. ούτως
ουν εχει καί έπί των υπ' ά'λλου κινουμένων μή παρόντος ετι τοΰ κινή- 1«
σαντος αυτά, όποΐά έστι τά τε κατά φύσιν κινούμενα καί τά ριπτούμενα·
25 άμφοτέροις μέν γαρ αίτιον της κινήσεως το ποίησαν αότά τοιαΰτα. αλλά
τά μεν κατά φύσιν κινούμενα τω τοιαΰτα γεγονεναι, εστ' áv vj, ομοίως
κατά τήν αυτήν κίνησίν έστι κινητά, ó δε αήρ ó έπί των ριπτουμένων
τω μένων έπί της οικείας φύσεως πεπονθέναι υπό της τοΰ ριπτοΰντος
βίας διά το προς τοΰτο ευπα&ές. εως ουν το πάθος σώζει, καθ' ο κινεΐ-
30 ται, κινήσεται ταύτην τήν κίνησιν, ούκ αεί· ου γάρ κατά φύσιν έστίν αύτιί) 20
ή τοιαύτη κίνησις. σαφώς δέ, φησίν, αυτός περί τούτου λέγει έν τ<Γ> τρίτιο
της Περί ουρανοΰ. φησί γάρ τά μεταξύ σιόματα έπαμφοτερίζειν, το υδωρ
και τον αέρα. ó δε άήρ καί κουφότητος και βαρύτητος μετέχων, έφ' 8
áv τήν αρχήν τοΰ φέρεσθαι καί τό ένδόσιμον παρά τοΰ ριπτοΰντος λάβη,
35 έπί τοΰτο λοιπόν φερόμενος, εως áv φυλάττη τήν παρά τοΰ τό ένδόσιμον
αότιρ τοΰ κινεΐν δύνασθαι δύναμιν παρασχόντος, κινεί καί φέρει καί
τί> ριφθεν ωσπερ ένδοθέν α υ τ ω . " ταΰτα πάντα σχεδόν τι κατά τήν τοΰ 25
'Αλεξάνδρου λέξιν άπεγραψάμην διά τε το της απορίας πραγματειώδες
και το της λύσεως καινοπρεπές, ή ς τό κεφάλαιον δι' δλίγων έκείνων των 317»
ρημάτων παραδέδωκεν " ώ ς την αρχήν μεν καί το ένδόσιμον καί τοΰ κι-
νεΐσθαι υπό τοΰ κινοΰντος είληφεναι ωσπερ καί του κινεΐν, έσχηκέναι μέν-
τοι δύναμιν παρ' έκείνου τοιαύτην, ώς έξ αότοΰ κινούμενον κινεΐν δυνα-
5 σίΐαι τρόπον τινά γινόμενον προς δλίγον αυτοκίνητον".
Και τάχα μεν άν τις καί άπο των όπό τοΰ 'Αριστοτέλους προσεχώς so
ρηθέντων άπορήσειεν, πώς εΤπεν άλλ' οόχ α μα π α ύ ε τ α ι κινούν καί
κινούμενον. άλλά κ ι ν ο ύ μ ε ν ο ν μεν, δταν ó κινών παύσηται κι-
ν ώ ν, κ ι ν ο ύ ν δέ ετι έστίν. εί γάρ έξ εαυτού κινούμενον κινεί και ου
10 δυνατόν αότο σωματικώς κινούν μη και κινεΐσθαι, πώς παυσάμενον τοΰ
κινεΐσθαι κινοΰν έτι έστίν; άλλά τούτο μέν ίσως άπο τών υπό τοΰ 'Αλεξάν-
δρου ρηθέντων λύειν δυνατόν· "ό γάρ ά ή ρ , φησί, κινείται καί υπό τοΰ
ριπτοΰντος καί ύφ' έαυτοΰ. και όπό μεν τοΰ ρίψαντος κινούμενος καί
ευθυς παύεται, δταν παύσηται τό κινούν, κατά δέ την έξ έαυτοΰ κίνησιν 85
15 ουκ ευθυς παύεται μετά το παυσασθαι τό ρΐψαν." άλλ' άπο τών περί
τοΰ αυτοκινήτου ρηθέντων πρότερον όπό τοΰ 'Αριστοτέλους, άπορήσοι άν
τις. εί γάρ υφ' έαυτοΰ κινεΐσθαι τον άέρα τίθεμεν, ίνα λύσωμεν την
άπορίαν, οΰτε δέ δλον όφ' δλου έαυτοΰ κινεΐσθαι το αυτοκίνητον δυνατόν,
ώς δέδεικται πρότερον, οΰτε δλον όπό μέρους οίίτε μέρος υφ' δλου, ανάγκη
20 καί έν τω άέρι, εί'περ αότοκίνητος έγίνετο, μέρος μέν τι κινεΐν, μέρος δέ
τι κινεΐσθαι, ώς έπί τών ζω ων κινεί μέν ή ψ υ χ ή , κινείται δέ τό σώμα. 40
τί ουν έν τ<ρ άέρι τό κινοΰν καί τί το κινούμενον; εί γάρ λέγοι τις κινεΐν
μέν την φύσιν, κινεΐσθαι δέ το σ ώ μ α , υπομνησθήναι δει τών όπό τοΰ
'Αριστοτέλους περί τών τεττάρων στοιχείων ρηθέντων έν τούτω τω βιβλίω
25 δτι " ουδέν τούτων κινεί εαυτό, άλλά κινήσεως άρχήν εχει, ου τοΰ κινεΐν
ούδέ τοΰ ποιεΐν, άλλά τοΰ π ά σ χ ε ι ν " . μήποτε ουν καλώς ó 'Αλέξανδρος,
ουχ απλώς αυτοκίνητον, άλλά "τρόπον τινά αυτοκίνητον" γίνεσθαι τον
άέρα, υπό τοΰ πρώτου κινοΰντος εΤπεν ώς της ένδιδομένης έν αύτω
κινήσεως όπό τοΰ κινοΰντος ένεργοΰ μέν ούσης καί μετά τό παύσασθαι 45
30 τό κινοΰν, άλλ' ουχ ώς άλλο μέν το κινοΰν ί'σχοντος τοΰ άέρος ή τοΰ
ύδατος, άλλο δέ το κινούμενον, ώς τά κυρίως αυτοκίνητα, έπί γάρ
τούτων το κινοΰν οίον ή ψ υ χ ή άκίνητον ον καί}' αυτό κινεί, κάν κατά
συμβεβηκός κινήται, ó δέ προσεχώς κινηθείς υπό τοΰ ριπτοΰντος άήρ δλος
κινείται καί τω κινεΐσθαι αδτός κινεί τον έφεξής ώ θ ι σ μ φ τινι χρώμενος,
35 ω το πρώτον κίνησαν έπ' αύτοΰ έχρήσατο· άλλ' οδκ άκινήτφ τινί κινεΐ,
ώς ή τοΰ ρίψαντος ψυχή έκίνησε το σώμα, άλλ' ώς τό τοΰ ρίψαντος 60
σώμα τ ή έαυτοΰ κινήσει τον άέρα έκίνησεν, ούτως καί 6 άήρ έμμεινάσης
αυτψ τής κινήσεως τον μεθ' εαυτόν άέρα καί έκεΐνος τον έφεξής, ?ως τ η
λοος ρηθέν το μ η αμα παυεσθαι κινούμενον και κινούν προβ^δον φανήναι 318'
τοις είρημενοις, χαΐ μέντοι την του 'Αλεξάνδρου προς ταΰτα βοήθειαν την 26
λέγουσαν 'τρόπον τινά αυτοκίνητον γίνεσθαι' υπό του ριπτοΰντος τον
προσεχή αέρα και δπ' έχείνου τόν εφεξής, ούτως άξιοΰν έκδεχεσθαι, ώς
5 μόνιμον κίνησιν ένδιδόντος του κινοΰντος άλλως ποιοΰντος αδτό κινοΰν καί
κινούμενον, ωσπερ τά ζ ψ α άλλο το κινοΰν και αλλο το κινούμενον έχοντα
καί το κινοΰν ά κ ί ν η τ ο ν ταΰτα γαρ τ ψ κινεΐσθαι τά εφεξής ωθεί. εΐ δέ
τις πιθανώτερον δύναται τοις είρημένοις έπιβάλλειν, οδκ έχθρας αλλά 80
φίλος κρατείτω.
Λυσας την ενστασιν, την προς τόν λέγοντα λόγον, δτι παν το κινου-
μενον όπό τίνος κινείται, καί ένισταμένην από των ριπτουμένων, ατινα
καί παυσαμένου τοΰ ρίψαντος αυτά μένει κινούμενα, λυσας δέ διά τοΰ το
15 πρώτον κίνησαν ποιεΐν τό υφ' έαυτοΰ κινηθέν οιόν τε και αυτό κινεΐν και
έκεΐνο το μεθ' έαυτό καί έφεξής ούτως (έπΐ πάντων γάρ Ó αδτός λόγος), ΊΟ
νΰν έπάγει, δτι ή τοιαύτη διάδοσις της κινήσεως ουκ έπί των άιδίων
έστίν, αλλά προσήκει τοις ένδεχομένοις δτέ μέν κινεΐσθαι, ότέ δέ ήρεμεΐν.
καί έπάγει μετ' όλίγον· διό έν αέρι καί υδατι γίνεται ή τοιαύτη
20 κ ί ν η σ ι ς . καί έπιδείκνυσιν, δτι ουκ εστι συνεχής αυτη, καί έκ τοΰ τοις
ποτέ μέν κινουμένοις, ποτέ δέ ήρεμοΰσιν υπάρχειν ( ή γάρ τοιαύτη κι'νη-
σις διακόπτεται ταΐς ή ρ ε μ ί α ι ς ) καί έκ τοΰ τό κινοΰν το ριπτουμενον μή
εν είναι αλλά πλείονα ή έφεξής αλλήλων οντα ή άπτόμενα αλλήλων. «
έ'στι δέ εφεξής μέν, ών μηδέν έστι μετάξι) συγγενές, άπτόμενα δ έ , ων
25 μηδέν δλως έστί μεταξύ, αλλ' εστίν έχόμενα αλλήλων, εί ουν συνεχής
μέν κίνησις ή υφ' ένός τοΰ κινοΰντος γινομένη, αδτά δέ ουχ Ι ν , οδκ εστι
συνεχής ή ρΐψις, αλλά φαινομένη μόνον συνεχής, ειπών δέ, δτι ο δ σ υ ν ε χ ή ς
ή κίνησις αλλ' έκ διαδοχής γινομένη, έπήγαγε· διό έν άέρι και υδατι
ή τ ο ι α ύ τ η κ ί ν η σ ι ς ή κατά ρΐψιν, διότι πέφυκε ταΰτα κινηθέντα υπό τι-
30 νος κινητικά καί αδτά γίνεσθαι των έφεξής και τά έχόμενα αδτών ομοίως, ίο
την δέ τοιαύτην, φησί, κίνησίν τ ί ν ε ς ά ν τ ι π ε ρ ί σ τ α σ ι ν καλοΰσιν. άντιπε-
ρίστασις δέ έστιν, δταν έξωθουμένου τινός σώματος υπό σώματος ανταλ-
λαγή γένηται των τ ό π ω ν , και τό μέν έξωθήσαν έν τ ω τοΰ έξωθηθέντος
στ-fl τ ό π ψ , τό δέ έξωθηθέν το προσεχές έξωθη καί έκεΐνο το έχόμενον,
35 δταν πλείονα ^ , ίως αν το εσχατον έν τω τόπφ γένηται τοΰ πρώτου
έξωθήσαντος. κ<5ν γίνηται δέ, φησίν, άντιπερίστασις έπί τοΰ ριπτουμένου,
αλλ' οδκ εστίν αυτη τής τοΰ ριπτουμένου κινήσεως αίτια, ή γάρ | α ν - 318 Υ
τιπερίστασις α μ α π ά ν τ α κ ι ν ε ΐ σ θ α ι π ο ι ε ί κ α ί κ ι ν ε ΐ ν , τουτέστιν έξω-
δεΐσθαι και έςω&εΐν· ει δέ αμα πάντα κινείται, αμα και παύεται, ουτε 318 Τ
γάρ το πρώτον έξωθοΰν καταλαμβάνει τον τοΰ πρώτου έςωδουμενου τόπον,
εί μ ή έχεΐνο τον τοΰ έφεςής χαί ¿κείνο τον τοΰ έχομένου χαί το τελευ-
ταίον τον του πρώτου μεταβάντος καταλάβοι τόπον χαί της κινήσεως άμα
5 πάντων γινομένης χαί τ η ς έν τοις αλλήλων τόποις ιδρύσεως, το δέ τοί>ς 5
αλλήλων καταλαμβάνειν τόπους, δπερ εστίν ή άντιπερίστασις, ουδέν προς
την κίνησιν συντελεί τοΰ ριπτουμένου, εί μ ή τις υποδοΐτο, δπερ αότος
εΐπεν, τα κινοΰντα χαί αυτά κινεΐν οΓά τε ποιεΐν τά κινούμενα· ουτω γάρ
το καταλαβον τον τοΰ ριπτουμένου τόπον κινήσει και αυτό το ριπτούμενον
10 και κινεΐν τά έφεξής ποιήσει, ώστε αδύνατον ά'λλως τά άπορηθέντα περί
τοΰ ριπτουμένου λυειν, εί μ ή το κινούμενον και κινητικήν δύναμιν λαμβά-
νειν παρά τοΰ κινοΰντος υποθώμεθα. χαί γάρ άντιπεριστάσεως μεν γινο-
μένης ή χίνησις έπιτελεΐται, ού μην διά την άντιπερίστασιν. ώς γάρ έπί ίο
τοΰ βαδίζοντος άντιπερίστασις μεν γίνεται, ου μην τοΰ βαδίζειν ή άντι-
15 περίστασις αίτία, ουτω και έπί των ριπτουμένων ά'λλο τι της κινήσεως
αίτιον έστιν, και οδχί ή άντιπερίστασις. μετάστασις γάρ μόνον και μετα-
χώρησις ή άντιπερίστασίς έστιν. δτι δέ ουκ έ'στι κινήσεως αίτία, δείκνυσιν
έκ τοΰ τά μεν κατά άντιπερίστασιν αμα κινεΐσθαί τε πάντα και κινεΐν και
παύεσ&αι της κινήσεως, ώς εί'ρηται προ δλιγου. το δέ ριπτούμενον εν τι
20 ον φαίνεται συνεχώς κινούμενον. υ π ό τ ί ν ο ς ου ν εσται τοΰτο κινούμενον; ΐδ
ου γάρ δή υπό τών άντιπεριισταμένων · ταΰτα γάρ αμα πάντα κινείται
τε και άντιμεί)ίσταται άλλήλοις και ενός παυσαμένου πάντα παύεται τ η ς
κινήσεως. αμα τε γάρ το ριφθέν άπώσθη υπό τοΰ ρίψαντος είς το
πρόσ^εν και άντιπεριέστη ó προ αυτοΰ αήρ είς το δ&εν τοΰτο μετέβη.
25 της οδν μετά ταΰτα πάλιν αυτψ προόδου τε και φοράς τί αίτιον; ó γάρ
άντιπεριστάς αυτω αήρ ου πλείων έστί της χώρας, ήν κατείληφεν, ώστε
στενοχωρούμενον βιάζεσί)αί τε αυτό και προωθεΐν. 20
γάρ κινησόμενον aveu τοΰ κινήσοντος ή τό κινήσον aveu τοΰ κινησομε'νου 318*
χαλεπόν, μάλλον δέ αδύνατον είναι, κίνησις δε ουκ εστι τούτων απόντων",
ώστε καί κατά Πλάτωνα το κινούμενον υπό κινοΰντός τίνος κινεΐσθαι καί
τό κινούν κινοόμενον τι κινεΐν. " τ α ύ τ α δέ, φησίν, ομαλά είναι ποτε άδύ-
5 νατον. ουτω δή στάσιν μέν έν όμαλότητι, κίνησιν δε έν άνομαλότητι
ό'ντα del τ ι θ ώ μ ε ν . αίτια δέ ανισότης au της ανωμάλου φύσεως". Γσα
γάρ οντα καί δμοια οδκ δν άλληλα κινήσοι τά σ ώ μ α τ α , αλλ' ώ ς μετ'
ολίγα των είρημένων προστίθησι· " σ μ ι κ ρ ώ ν παρά μεγάλα τιθεμένων καί 35
των έλαττόνων παρά τά μείζονα διακρινόντων, των δέ μειζόνων έκεΐνα
10 συγκρινόντων, πάντα ά ν ω κάτω μεταφέρονται προς τους έαυτών τόπους·
μεταβάλλοντα γάρ τό μέγεθος έκαστον καί την τ ω ν τόπων μεταβάλλει
στάσιν. ουτω δή διά τ α ΰ τ ά τε ή της ανωμαλότητος διασψζομένη γένεσις
αεί την αεί κίνησιν τούτων ουσαν έσομένην τε ένδελεχώς παρέχεται",
την δέ άντιμετάσταβιν ουτω λέγει γ ί ν ε σ θ α ι · " π ά λ ι ν δέ έκπίπτοντος αυτο-
ί 5 θεν τοΰ πυρός ατε ουκ είς κενόν έξιόντος ωθούμενος ó πλησίον αήρ
ευκίνητον οντα έτι τον υγρον είς τάς τοΰ πυρός έδρας ζυνωθών, αυτόν 40
εαυτό» ςυμμίγνυσιν." άλλά ταύτα έν ά'λλοις προηγουμένως έξετάζοντας
άκριβέστερον έ'στι γινώσκειν.
α κ ο λ ο υ θ ε ί ν οδν αυτό δ ε ή σ ε ι τ ώ κινούμενα) καί υπό τίνος καί αότο χι- 319Γ
νεΐσδαι. καί έπί του κινοΰντος αυτό, sì κινούμενον ειη, έπειδή υπό τίνος
κινείται, ανάγκη το κινούν καί εκείνο ή κινούμενον κινεϊν και ύπό τίνος
κινούμενον ή άκίνητόν είναι. ίνα ουν μ ή έπ' άπειρον ίωμεν, ήςομέν ποτε
δ εις το ύπό ακινήτου κινείσί)αι· μ ή γαρ ούσης α ρ χ ή ς τίνος, οόδ' αν τ ά
μετ' αότήν εί'η. δεδεικται δε οτι τ ω ν μεν κινουμένων και κινούντων π ρ ώ -
τον έστι το αυτοκίνητον, έν τούτω δε το κινούν κα&' αυτό μεν άκίνητόν
έστι, κατά συμβεβηκός δε κινείται· το δε κυρίως κινούν ουδέ κατά συμ- ίο
βεβηκος ανάγκη συ μ μ ε τ α β ά λ λ ε ι ν τω κινουμένω, καί δια τούτο
10 προσέ&ηκεν το τ ο ύ τ ο δ ε ο υ κ α ν ά γ κ η συμμεταβάλλειν διορίζων αυτό
του έν τ ψ αυτοκινήτω κινουντος, ο ανάγκη κατά συμβεβηκός συμμετα-
βάλλειν τ ω κινουμένω ύ π ' αυτοΰ· τό γαρ τήκ άίδιον κινούν κίνησιν, περί
ου ó λόγος, άπόνως ώφελε κινεΐν. ουδέν γάρ δύναται πονοΰν έπί πολί>
διαμένειν, άπονώτατον δε το μ ή συμμεταβάλλον τ ω κινουμένφ, μηδέ κι-
15 νούμενον μ η δ α μ ώ ς , αλλ' έπί της α υ τ ή ς άεί τελειότητος ίδρυμένον. χ ρ ή 15
δέ τήν μίαν καί σ υ ν ε χ ή κίνησιν καί ομαλή είναι, ανώμαλος γαρ ο υ σα
ουτε μία ουτε συνεχής εσται, ομαλής δε κίνησις, ήν το άκίνητόν κινήσει,
τω άεί ομοίως έ'χειν προς το κινούμενον ύπ' αυτου άτε κατά μηδέν
μεταβάλλον. τό δ έ ή μ ό ν η ή μ ά λ ι σ τ α δύναται μέν καί κατά φιλόσοφον
20 ευλάβειαν είρήσ&αι. λέγοι δέ άν τις, ώ ς περί του κινοϋντος μόνου τέως
εστί τά είρημένα, πλείονα μεν λόγον εις τήν ομαλότητα είσάγοντος (διό
καί μάλλον ομαλής δια το κινούν), δεομένου δέ καί τ η ς του κινουμένου
ταυτότητος προς το μόνη κυρίως ομαλής είναι. 20
1 ουν δεήσει αύτιίΐ κινουμένω τό καί ur.ó τίνος αυτό κινεισθαι a 2 ante αυτό inserii
αύθις a 8 ουδέ om. a 10 τό oíd., sed suppl. A 1 14 δέ oui., sed suppl. A 1
17 ούτε alt. A : οϋδε a άκίνητόν a Exc.: αεικίνητο-; A 20 ώς Kxc.: ό'τι a :
oui. A 21 διό —κινούν (22) A Esc.: oui. a 35 η κύκλωι A (ut Arist. H): η
έν κύκλω a ex Arist. vulg. (sed έν del. punctis superpositis E)
1354 SIMPLICII IN PHTSICORÜM VIII10 [Arist. p. 267 b 6]
κίνησιν xal δπως έχοντα προς άλληλα, έπειδή ζητεΐν εθος ήν ώς εοικε, 319'
ποΰ το κινούν τον οδρανόν έστι, και οΓ γε Πυθαγόρειοι έν τ φ μέαφ λέ-
γειν έδόκουν αότο', καί τούτο προσί)εΐναι τοις περί τοΰ κινοΰντος λόγοις
έδοκίμασε. καί λέγει, δτι ανάγκη αότο έν τη α ρ χ ή είναι τοΰ κινουμένου,
5 όπερ κυριώτατόν έστι. δύο δέ ά ρ χ α ί είσιν έν τη σφαίρα τό τε μέσον
και το πέριξ· ανάγκη οδν φησιν έν τούτων τινί είναι το κινοΰν. αλλ'
έπειδή το έ γ γ ύ τ α τ α τ ο ΰ κ ι ν ο ΰ ν τ ο ς τάχιστα μάλλον κινείται, ταχεία δέ ή sa
τοΰ κύκλου κίνησις, τουτέστι της περιφερείας, έκεϊ το κινοΰν ε?η άν· το
γάρ μέσον ακίνητον ον oò δοκεΐ προς το κινοΰν οίκείως εχειν. ó δέ
10 Ευδημος έν τ ω μεγίστφ κύκλω φησίν είναι τ φ διά των π ό λ ω ν οδτος
γάρ τάχιστα κινείται, τό δέ κινοΰν δοκεϊ άρχεσθαι, όθεν τάχιστα δν κινή-
σαι καί ραστα. απορεί δέ ó 'Αλέξανδρος και προς την εξω περιφέρειαν
καί προς τον μέγιστον κύκλον, ε? έν τούτω τινί έστι το κινοΰν αίτιον,
πώς oò κινήσεται κατά συμβεβηκός. καί ειπών έκτός, εί μή ταύτης κατά 40
15 τους πόλους έστίν, έπαπορεΐ δτι καί δύο ούτοι καί ακίνητοι, 'Αριστοτέλης
δέ καί Ευδημός φασι τό έγγυτέρω τοΰ κινοΰντος τάχιστα κινεΐσθαι. λύων
δέ την άπορίαν λέγει, δτι ε? μέν έν μορίφ τινί είη της περιφερείας της
έξωτάτω, κινοΐτο δν κατά συμβεβηκός τω κατά μόρια την κίνησιν είναι
της σφαίρας· εί δέ έν πάση τη περιφερείς (ουτω γαρ εσται έν τ ω τά-
20 χιστα κινουμένφ), οδκέτι δν κινοΐτο κατά συμβεβηκός τ φ πασαν την περι-
φέρειαν μή κινεΐσ&αι μηδέ αλλάσσειν τον τόπον, αλλ' έν τ φ αδτφ μένειν 46
αεί. έγκρίνει οδν είναι αυτό έν πάση τη της έκτος σφαίρας περιφερείς,
" ο υ τ ω γάρ, φησίν, εσται έγγυτάτω τοΰ τάχιστα κινουμένου καί μή κατά
συμβεβηκός κινούμενον, καί τήν αυτήν αεί αχέσιν εχον προς το κινούμενον
25 υπ' αότοΰ. διό καί όμοίαν αεί κίνησιν κινήσει." ταΰτα ήπόρησεν ó
'Αλέξανδρος και ελυσεν ουτω, καίτοι πρότερον καλώς είπών, δτι ουχ ώς
τόπον τινά κατέχοντος τοΰ κινοΰντος άκουστέον (άμερέ; γάρ έδείχθη),
αλλ' ουδέ ώς είδους οντος τοΰ έν φ έστίν, αλλ' ώς ουσίας ασωμάτου ω
αυτής κα&' αυτήν έν ουσία, " κ δ ν γάρ εμψυχον, φησίν, ον τό κυκλο-
30 φορητικον σώμα κινήται κατά τήν έν αότφ ψυχήν, αλλά και άλλου τινός
δείται τοΰ τήν αρχήν αότφ της κινήσεως παρέχοντος· έπι πάντων γάρ
των έμψύχων εξωθέν τι ον αίτιον αότοΐς και αρχή γίνεται της κινήσεως
της ψυχικής της κατά τόπον γινομένης, εί' γε έφέσει τινός ή κατά τόπον
γίνεται των έμψύχων κίνησις." ταΰτα ó 'Αλέξανδρος εγραψεν ώς τελικον
35 μόνως αίτιον το πρώτως κινοΰν τον Άριστοτέλην λέγειν | αποδεχόμενος. 319»
εί δέ, ώς πολλοί λόγοι δεικνύουσι, καί ποιητικόν αυτό νομίζει, τήν μέν
ψυχήν καί αυτός οΐέται, ώσπερ ó Πλάτων, τοΰ μεταβατικού της κινήσεως
αίτίαν είναι, τον δέ ακίνητον νοΰν τοΰ περί τά αυτά καί κατά τά αυτά
καί έν τ φ α υ τ φ αεί κινεΐσ&αι καθ' ενα λόγον καί μίαν τάξιν. εί οδν
αμερές το κινούν και χωριστόν πάντη σωμάτων αυτό και)' αυτό τέλεκιν 319*
έςηρημένον του παντός σωματικού κόσμου, καλώς ε χ ε ι λέγειν και παντα- 6
χοΰ αυτό και ουδαμοΰ είναι, εί δε οι μεν Πυθαγόρειοι έν τ ω κέντρω
λέγουσιν ίδρΰσθαι, δ δε 'Αριστοτέλης έν τ η άπλανεΐ σφαίρα φησίν είναι,
5 έκεΐνοι μεν το κέντρον έπιτηδειότερον των άλλων του παντός μέρων νο-
μίζουσι προς μέθεςιν τ η ς του δημιουργού συνοχικής καί έδραστικης άγα-
θότητος, 6 δέ 'Αριστοτέλης την απλανή π ρ ώ τ ω ς άπολαύειν της δημιουρ-
γικής νομίζει κινήσεως, χαί διά τοΰτο οί μέν Πυθαγόρειοι ' Ε σ τ ί α ς τόπον
χαί Ζανός πύργον έκάλουν τδ κέντρον, δ δε 'Αριστοτέλης μέτρον των ίο
10 άλλων κινήσεων την τ ή ς απλανούς ελεγεν ώς πρώτην καί συνηρημένην,
καί το τοΰ κινοΰντος σ,μερες διά τ ή ς ταχυτήτος ένεικονιζομένην. ου χ ρ ή
ουν δεδοικέναι, μή κατά συμβεβηκός κινήσωμεν το π ρ ώ τ ω ς κινούν έν τ ω
άπλανεΐ λέγοντες αυτό ουρανψ· ου γαρ έστιν έν τψ οόρανψ κυρίως έκεΐνο,
αλλ' ó ουρανός έν αυτψ, εί'περ το έν τινι περιέχεται υπό τοΰ έν ω έστι·
15 περιέχει δέ έκεΐνο τον όλον κόσμον τ η άπείρψ έαυτοΰ δυνάμει, μήποτε
δε ουδέ ή έπινοηθεΐσα υπό τοΰ Άλεςάνδρου βοήθεια πρός το μηδέ κατά 16
συμβεβηκός έκεΐνο κινεΐσθαι αυτάρκης έστίν, από έννοιας ετι προϊούσα τοΰ
έν τ ψ ουρανψ είναι το π ρ ώ τ ω ς κινούν, " ε ? γαρ μή έν μορίψ τινί, φησίν,
εστίν, αλλ' έν πάση τη περιφερεία, έπειδή ή πάσα οό κινείται ουδέ
•20 αμείβει τον τόπον, αλλ' έν τ ω αυτψ μένει, ουδέ κατά συμβεβηκός δν κι-
νοΐτο. εί ουν ή μεν πάσα ου κινείται, το δε π ρ ώ τ ω ς κινοΰν έν τ ψ τά-
χιστα κινουμένψ λέγεται είναι, δήλον δτι ουκ έ'στιν έν τ η πάση περιφερεία.
επειτα sì μεν ούτως έστιν έν τ η πάση ώς κατατεταγμένον έν α υ τ ή , ή δέ 20
πάσα κατά μόρια κινείται, δήλον δτι καί αυτό μετά των μορίων κατά
25 συμβεβηκός κινηθήσεται. εί δέ α σ χ έ τ ω ς καί έςηρημένως τψ δλψ πάρεστι,
τί κωλύει καί τοις μέρεσιν ασχέτως καί έξηρημένως καί άμερίστως και
άκινήτως αμα πασι παρόν μηδέ κατά συμβεβηκός τη έκείνων κινήσει
συγκινεΐσθαι;" και ασφαλώς ó Εΰδημος το πρόβλημα εκτιθέμενος· "εί
άμερές, φησίν, εστι το π ρ ώ τ ω ς κινοΰν χαί μ ή απτεται τοΰ κινουμένου, π ώ ς
30 ε χ ε ι πρός α υ τ ό ; " το ουν «μερές καί μή άπτόμενον τοΰ κινουμένου, αλλ' 2δ
άσχετον προς αυτό και έςηρημένον, πώς δύναται συγκινεΐσθαι τψ κινου-
μενψ, ώ σ τ ε κατά συμβεβηκός κινεΐσθαι; τον δέ Ευδημον ó 'Αλέξανδρος
το π ρ ώ τ ω ς κινοΰν έν τψ μέγιστα) κόκλψ φησί λέγειν τ ψ διά τών πόλων·
ούτος γαρ τάχιστα κινείται. εγώ δέ ούτως ηυρον τήν γραφήν έν τψ
35 Ε υ δ η μ ε ί ω · "τής δέ σφαίρας ó μέν τόπος δ περί τους πόλους τάχιστα
κινείται", χαί τούτω δέ έφιστάνειν ά'ςίον, δτι ó μέν Άλέςανδρος έν τη
τής σφαίρας περιφερεία τό π ρ ώ τ ω ς κινοΰν νομίζει λέγειν τον 'Αριστοτέλη·
μ ή π ο τ ε δέ έν τ ω χ ύ χ λ ψ λέγων έν τψ δλψ ουρανψ λέγει. 30
συνεχή τε και άίδιον και ομαλή κινεΐσβαι, καίτοι υπό κινούμενης τής 320Γ
απλανούς ταύτην την κίνησιν κινουμένας. καΐ πρώτον μεν ένδιδους τ η
απορία λέγει, οτι τούτο αίνιττόμενος ó 'Αριστοτέλης ούτως εΐπεν. εχει δ
δέ άπορίαν, ε? ένδέχεταί τι κινούμενον κινεΐν συνεχώς, αλλά μη ώσπερ το
5 ώ&οΰν, ο άπορήσας εδειξεν, έφ' ών ουκ ένδέχεταί, παραλιπών τον νυν
άπορηδέντα λόγον. είτα διαναστάς έπάγει* " μήποτε οόχ υπό τής απλα-
νούς ή τούτων γίνεται κίνησις· ου γαρ κατά την έν αύτη κινητικήν δυ-
ναμιν ταύτην κινεί, αλλά κινούμενη αύτη υπό του κινητικού ή έκείνων
κίνησις 2πεται γινομένη καΐ αότή υπό του ταυτην κινοΰντος." και οτι
10 μία κίνησίς έστιν ώς ενός του ολου οόρανοΰ ή απ' ανατολής επί δύσιν, ίο
δήλον ώς οιμαι έκ του και περί τους αότους γίνεσί)αι πόλους καί έκ του
μη μόνον όκτώ σφαίρας είναι αλλά καί ενα τον δλον ουρανόν· μία δε
κίνησις ή ένός καί υφ' ένός γινομένη, δηλοΐ δε και αυτός Αριστοτέλης
το κινούν πρώτως ουκ έν τη άπλανεΐ λέγων, αλλ' έν ολφ τ ω κυκλοφορη-
15 τικω σώματι· " τ ά χ ι σ τ α , φησί, κινείται το εγγύτατα του κινουντος· τοι-
αύτη δε ή του κύκλου κίνησις· έκεΐ άρα το κινοΰν", κύκλο ν οΐμαι τό
έγκύκλιον άπαν λέγων, ó δε Εΰδημος τοΰτο μεν ουκ απορεί, οπερ ó 'Apt-15
στοτέλης, ει ένδέχεταί τι κινούμενον κινεΐν συνεχώς, απορεί δέ αντί τούτου,
εί ένδέχεταί το άκίνητον κ ι ν ε ΐ ν "δοκεΐ γάρ, φησί, τό κινοΰν κατά τόπον
20 ή ώΟουν ή ελκον κινεΐν· εί δε μή μόνον ούτως, αλλ' ουν άπτόμενόν γε
αυτό ή δια άλλου ή δι' ένός ή πλειόνων· το δε άμερές ούδενός ένδέχεταί
άψασθαι· ου γάρ έστιν αυτοΰ το μεν αρχή, το δε πέρας· τών δε άπτο-
μένων τά πέρατα άμα. π ώ ς ουν κινήσει το ά μ ε ρ έ ς ; " καί λύει την άπο-
ρίαν λέγ<ον οτι " τά μέν κινούμενα κινεί τά δε ήρεμοΰντα. καί τα
25 μεν κινούμενα κινεί άπτόμενα, α δε κινεΐ μ ή κινούμενα, άλλως, ουχ 20
ομοίως δε πάντα, ου γαρ ώς ή γ ή την σφαΐραν ριφθεΐσαν έπ' αυτήν
άνω έκίνει, ουτω και το πρώτως κινήσαν· ού γάρ προγενομένης κινήσεως
εκείνο κινεΐ· ου γάρ αν έ'τι πρώτως κινοιη· ή δέ γή ουδέποτε ηρεμούσα
πρώτως κινήσει."
13 αυτός 6 a 15 τάχιστα γάρ a <P"Í3G Ρ· 267b8, ubi τά pro to. at cf. p. 1354,7 έγγύτα
A : έγγυτάτω a 17 Ευδημος] fr. 82 p. 110,6 Sp. 20 μόνον delebat Spengel
21 a n t e πλειόνων add. δια Spengel 22 αρχή om., sed suprascr. A 1 25 à — κινούμενα
1 2
oía. a A : suppl. i n rnrg. A δέ κινεί s c r i p s i : διακινεί A 2 27 άνω έκίνει a A : fortasse
άνωθεν κινεί (de άνωβε cf. ad p. 1278,25) προγενομένης Α 1 : προγινομένης a A
1358 SIMPLICII IN PHYSICORUM VIII 10 [Arist. p. 267 <>17]
κινοΰντος· τοΰτο δέ ήν τό άμέγεθες αυτό καί άμερές εΐναι· τρία γάρ ήν 320··
τά περί αυτού δειχ&έντα, δτι 2ν, 5τι άκίνητον, δτι άμερές. των ουν δύο
αποδείξεων συντόμως υπομνήσας της τρίτης νΰν ύπομιμνϊβσκει της ostia- 8β
σης, δτι αδύνατον τό πρώτως κινούν τήν άίδιον κίνησιν άκίνητον ον μέ-
5 γεθός τι εχειν· ή γαρ άπειρον ή πεπερασμένον εσται τό μέγεθος· εί ουν
άπειρον μεν ουκ ένδέχεται μέγεθος εΐναι, ώς δέδεικται έν τ ω τρίτω ταύτης
της πραγματείας (εί'ωδεν δέ τά πρώτα πέντε βιβλία Φυσικά καλειν έξαι-
ρέτως καί Περί φυσικών αρχών, ώσπερ τά τελευταία τρία Περί κινήσεως),
αλλά μην δτι οόδε πεπερασμένον αυτό σώμα δυνατόν είναι εδειξεν,
10 είπερ ανάγκη το πεπερασμένον σώμα ή άπειρον εχειν δύναμιν ή πεπε- «
ρασμένην εί ουν μήτε το πεπερασμένον σώμα άπειρον εχει δύναμιν, ώς
δέδεικται, μήτε ή πεπερασμένη δύναμις τον άπειρον χρόνον οία τέ έστι
κινεΐν,. ώ ς δέδεικται καί τοΰτο, το δέ πρώτον κινοΰν τήν άίδιον κίνησιν
έδείχ&η κινοΰν έπί τον άπειρον χρόνον (έδει γάρ τήν πρώτην κίνησιν υπό
15 του πρώτου κινοΰντος ένδεδόσθαι), τούτων ουν δειχθέντων φ α ν ε ρ ό ν , δτι
άδιαίρετόν έστι καί άμερές καί ουδέν έχον μέγε&ος το πρώ-
τως κινοΰν.
άπειρον εχει δύναμιν τοΰ κινεΐν, γινώσκων, οτι κινεΐσδαι (lèv και εΐναι 820»
έπ' άπειρον το πεπερασμένον οόδέν κωλύει γινομένην εχον την κίνησιν και
την ουσίαν, αλλ' ουκ από χρόνου τινός, αλλ' έπ' άπειρον, κινητικήν δέ
δύναμιν άμα δλην μή εχειν πεπερασμένον ον.
5 Ούτως ο δαιμόνιος όντως 'Αριστοτέλης την περί των φυσικών αρχών ω
διδασκαλίαν εις την ύπερφυά θεολογίαν άπεκορύφωσε καί την ολην φυσικήν
και σωματικήν σύστασιν έξηρτημένην εδειξε της υπέρ φύσιν ασωμάτου και
ασχέτου νοεράς άγα&ότητος τω Πλάτωνι κάνταΰΟα συνακολου&ών. αλλ' ó
μέν Πλάτων από της ουσίας αυτής του κοσμικού σώματος τον δημιουργόν
10 του κόσμου νοερόν Οεόν άνηΰρε. διαστήσας γάρ το όντως ·ον καί το γι-
νόμενον, και τό μεν αεί κατά τά αυτά και ωσαύτως εχον όρισάμενος άτε
άμα καί όμοδ ολον άδιαστάτως καί άμερίστως έν αι'ώνι την υπόστασιν 15
λαχόν, το δε γινόμενον άτε μεταβαλλόμενον καί κινούμενον έν τ φ γίνε-
σ&αι τό είναι εχον, την σωματικήν σύστασιν πασαν άτε διεστώσαν τ-fl
15 ουσία καί κατά την του είναι παράτασιν χρονιζομένην καί μεταβαλλομένην
γενητήν είναι τί&εται καί έν τ ψ γι'νεσόαι το εΐναι εχειν και δια τοΰτο
από αίτιας έξηρτημένην ώς αόΟυπόστατον είναι μή δυναμένην. "παντ'ι
γάρ αδύνατον, φησί, χωρίς του αιτίου γένεσιν σχεΐν." αίτιον δέ του γινο-
μένου το όντως ¿'ν, ίνα μή γινόμενον προ γινομένου τιδέντες έπ' άπειρον 20
•20 ϊωμεν, του μεταβαλλομένου τό άμετάβλητον δια τήν αυτήν αίτίαν. ηυρεν
ουν τον δημιουργόν του κόσμου νοερόν θεόν όντως ό'ντα καί αεί κατά τά
αυτά και ωσαύτως έ'χοντα έν αι'ώνι ίδρυμένον από της μεταβολικής ουσίας
του κόσμου έπί τήν άμετάβλητον αι'τίαν άναδραμών. και δ 'Αριστοτέλης
δε άπο τής κινήσεως και μεταβολής καί της διαστατής και πεπερασμένης
25 των σωμάτων υποστάσεως επί τήν άκίνητον καί άμετάβλητον και άδιά-
στατον αι'τίαν άνήλί)εν. έ'δειξε γάρ, οτι άίδιον ανάγκη κίνησιν είναι έν τοις 26
ούσι, καί δια τούτο καί το κινούμενον, εΐπερ ή κίνησις έν τω κινουμενψ
έστίν. έοειξε δε κα'ι οτι παν το κινούμενον υπό τινο; κινείται και οτι τό
π ρ ώ τ ω ; κινούν άνάγκη άκίνητον είναι και άμετάβλητον αίτιον τοις κινου-
30 μένοις προσεχώς τής άιδίου κινήσεως, άλλ' οτι μεν και ή παρά Πλάτωνι
γένεσις καί ή παρά Άριστοτέλει κίνησις τήν μεταβολήν δηλοΰσι, ράδιον
μαί>εΐν έκ του τον μέν Πλάτωνα προς τό κατά τά αυτά καί ωσαύτως 80
έχον άντιδιαιρεΐν τό γινόμενον ώς μεταβαλλόμενον, τον δέ Άριστοτέλην,
όταν λέγ·β παν το κινούμενον υπό τίνος κινεΐσ&αι, ου περί μόνων τών
35 κυρίως κινουμένων, άλλά καί τών γινομένων καί φδειρομένων και ολως
των μεταβαλλόντων λέγοντα, καί μέντοι πολλαχοΰ τό άκίνητον άμετάβλη-
τον εΐπεν. ουδέ γάρ μόνης τής κυρίως κινήσεως υπερανέχει, άλλά καί
γενέσεως καί φθοράς, δοκεΐ δέ μοι ó θαυμαστός ούτος άνήρ το ονομα
τής γενέσεως παραιτήσασΟαι σαφώς έπι τών άιδίων λέγειν διά το ρ^διως 85
40 τήν φαντασίαν άρχήν χρονικήν υποβάλλειν τοις γίνεσθαι λεγομένοις. οπερ
χαί πολλοί πεπόνδασιν ου δυνάμενοι τοις dt8toiç δημιουργήμασι ταΐς έν- 320"
νοίαις συμπαρατείνεσ&αι, άλλα τω άπ' αίτιας υφιστάμενο) και γίνεσθαι
λεγομένω χρονιχήν άρχήν προστιθέντες χαί ράον δοχοΰντες μανθάνειν, ει"
τις αρχήν καί μέσα χαί τέλος χρονιχώς υποδοΓτο της δημιουργίας, χαί δή
5 χαί οί πλείστοι των σοφών εις το ευμαΟές των άχουόντων άποβλέψαντες
ούτως χοσμοποιοΰσι, πρώτα χαί δεύτερα και τρίτα παραγενέσ&αι λέγοντες. 40
χαί συγγνώμην ισως νομίζουσιν εχειν, ε? και οί θεολόγοι μ ή παραιτούνται
τάς τών θεών γενέσεις ούτως έχφαίνειν δια την των άχουόντων ευμάθειαν.
6 δε 'Αριστοτέλης αίσ&όμενος ώς εοιχεν ηδη παρανοούντων αεί τά λεγό-
10 μενα, χαί χρονικήν αρχήν συνεπίνοούντων, ουτε κοσμοποιείν ήνέσχετο και
γενητόν έπί τών άιδίων προφανώς λέγειν παρητήσατο, αλλά καί τω της
κινήσεως δνόματι ταότον μεν δηλοΰντι, μ ή άπαιτοΰντι δέ χρονιχήν άρχήν,
συνεχρήσατο. έπεί δτι oò παραιτείται το γίνεσθαι χαί έπί τών έπ' άπει- 45
ρον το είναι έχόντων, δήλος έστιν έν τ ψ τρίτ«> ταύτης της πραγματείας
15 περί τοΰ Ιπ' άπειρον λέγων· " α λ λ ' έπεί πολλαχώς το είναι, ώσπερ
ημέρα εστί καί ó άγων τω άεί άλλο καί άλλο γίνεσ&αι, οδτω καί το
άπειρον." ή μέν ουν αρχή της αποδείξεως ούτως άμφοτέροις ή αότή
από τοΰ μεταβαλλόμενου έπί το άμετάβλητον άνάγουσα. Ιφεξής δε ó
μέν το κινούμενον υπό τίνος κινεΐσθαί φησιν, ó δε το γινόμενον υπό αιτίου
20 τήν γένεσιν ίσχειν. καί ό μεν το πρώτως κινούν άκίνητον καί άμετά- 50
βλητον καί αμερες δείκνυσιν, ó δέ το αίτιον τοΰ γινομένου όντως ο ν τοι-
ούτον δέ τό άμερές χαί όμοΰ δλον ύφεστός καί άεί κατά τα αυτά χαί
ωσαύτως εχον, δπερ δηλοΐ τό τελέιος άμετάβλητον.
Έ π ε ί δέ τίνες οιονται τόν 'Αριστοτέλη το πριυτως κινοΰν, όπερ καί
25 νοϋν και αιώνα καί θεον άνυμνεΐ, τελικόν μόνον, αλλ' ουχί καί ποιητιχον
αίτιον λέγειν τοΰ κόσμου καί μάλιστα τοΰ ούρανοΰ ώς άιδίου οντος καί
δια τοΰτο άγενήτου, | άκούοντες αυτοΰ πολλάκις λέγοντος, καί δτι κινεί 321··
ώς έρώμενον, καί πολλάκις ώς τελικόν αίτιον άνευφημοΰντος, καλώς έχει
κάν τούτω δεΐίαι συμφώνως αυτόν τ ψ σφετέρω καΟηγεμόνι μ ή τελικόν
30 μόνον, άλλα χαί ποιητιχον αίτιον τον θεόν λέγοντα, τοΰ τε κόσμου παντός
καί τοΰ ουρανοΰ. δ μεν δή Πλάτων έκ τών έν Τιμαίιρ " λέγωμεν δή,
δι' ήντινα αίτίαν γένεση καί το πάν τόδε δ Συνιστάς συνέστησεν άγα&ος 5
ήν" δήλός Ιστι τελικόν άμα καί ποιητιχον αίτιον τοΰ κόσμου τον ί>εόν
λέγων, χαί δταν λ έ γ η · "νουν μεν έν ψυχή, ψυχήν δε εν σώματι συνι-
35 στάς τό παν συνετεκταίνετο, δπως δτι κάλλιστόν τε εί'η καί κατά φύσιν
άριστον τε έργον άπειργασμένος", δι' δλου σχεδόν τοΰ διαλόγου τον είς το
άγα&ον βλέποντα δημιουργον άνυμνεΐ. έν δέ vq τοΰ δημιουργοΰ πρός τους
ουράνιους δημηγορία, σαφώς παρίστησιν, δτι τά μέν ουράνια προσεχώς
αδτος ύφίστησι, τά δέ υπό σελήνην υπό των οόρανίων. λέγει γάρ πρδς 32Ι>'
τους ουράνιους ó πρώτος δημιουργός· "θεοί θεών, ών έγώ δημιουργός
πατήρ τε έ ρ γ ω ν " , καί προελθών· " θ ν η τ ά , φησίν, έτι γένη λοιπά τρία.
τούτων δε μη γινομένων ουρανός ατελής έ'σται," οΰρανδν τον κόσμον νυν
ò καλών ωσπερ καί 'Αριστοτέλης, δει δέ, φησί, καί ταΰτα γενέσθαι, " ε ί μέλλοι
τέλεος ίκανώς εΐναι. δι' έμοΰ δέ ταΰτα γενόμενα και βίου μετασχόντα
θεοΐς ίσάζοιτο ά ν · ίνα ουν θνητά τε η τό τε πάν τόδε όντως παν -(¡,
τρέπεσθε κατά φυσιν υμεΐς έπί την τών ζψων δημιουργίαν." δηλοΐ
δε τό " δ ι ' έμοΰ δέ ταΰτα γενόμενα", δτι τά από τοΰ κατά τά αυτά καί ι»
10 ωσαύτως έχοντος αίτιου ( ή ως αν 'Αριστοτέλης εϊποι υπό τοΰ ακινήτου)
γινόμενα άίδια ανάγκη είναι, ó δέ 'Αριστοτέλης δτι μεν τελικόν λέγει τον
θεον ητοι το π ρ ώ τ ω ς κινοΰν, ουδείς αμφισβητεί· δτι δέ καί ποιητικόν,
άρκεΐν οΐμαι τδ έν τ φ τών αίτιων διορισμω κατά τό δεύτερον της Φυσικής
ακροάσεως ποιητικόν αίτιον λέγειν το δθεν ή α ρ χ ή της κινήσεως· "έτι
15 δθεν ή α ρ χ ή της μεταβολής ή πρώτη ή της ήρεμήσεως, οίον ó βου-
λευσας αίτιος και δ πατήρ τοΰ τέκνου, καί δλως το ποιούν τοΰ ποιου- so
μένου." τί οδν ήν τούτων σαφεστερον ειπείν προς τό δηλώσαι, δτι το
πρώτως κινοΰν ποιητικόν έστιν αίτιον; καί έν τιο π ρ ώ τ ω δέ της Περί ου-
ρανού σαφώς ειπεν, δτι ουδέν μάτην ποιεΐ ουτε ó θεός ουτε ή φύσις, έν
20 αδτιΰ δέ τ ω βιβλίω ειπών, δτι 6 αίών " â~h τοΰ αεί είναι τήν έπωνυ-
μίαν ειληφεν, αθάνατος καί θειος, δθεν καί τοις άλλοις έίήρτηται τοΤς
μεν άκριβέστερον, τοις δέ άμαυρότερον, το είναι τε καί ζ ή ν . " δήλον δέ
δτι ώσπερ άγαθύνε-at πάντα διά τό τελικόν αίτιον, ούτως έ σ η τε καί C'fi 2·">
δια το δημιουργικόν. καί έν τ ψ πρώτο» δέ της Περί γενέσεως, δτι καί
25 ποιητικόν έστιν αίτιον τό πρώτως κινοΰν, έδήλωσε περί τών αιτίων της
άειγενεσίας ζητών καί τάδε γ ρ ά φ ω ν "οΰσης αίτιας (μιας) μέν, δθεν τήν
αρχήν φαμεν της κινήσεως" τήν ποιητικήν δηλονότι λέγων ούτως, " μιας
δέ της υλης, τήν τοιαυτην αίτίαν λεκτέον. περί μέν γάρ έκείνης ειρηται
πρότερον έν τοις Περί κινήσεως λόγοις, δτι εστι το μέν άκίνητον απαντα
30 χρόνον, το δέ κινουμενον αεί." διττόν ουν καί αυτός τδ ποιητικόν φησι so
το μέν άκίνητον πάντων, τά δέ ουράνια τών υπό σελήνην. και ó 'Αλέ-
ξανδρος ταΰτα τά ρήματα έξηγουμενος " τ ο γοΰν πρώτον κινοΰν, φησί, της
τοΰ θείου σώματος κινήσεως αίτιον έστι ποιητικόν ό'ντος ά γ ε ν ή τ ο υ " . έν
δέ τ ψ μειζονι 'Άλφα της Μετά τά φυσικά πραγματείας έπαίνών τον Άναξα-
35 γόραν καί προ αότοΰ τον Έ ρ μ ό τ ι μ ο ν , ως μή μόνον υλικάς αίτιας τοΰ
παντός αποδεδωκότας, αλλά και τόν νουν ώ ς ποιητικόν καί τελιχόν αίτιον 321'
ί)εασαμένους γράφει τ α ύ τ α · " ν ο υ ν δ ή τις ε ι π ώ ν ένεΐναι κα&άπερ έν ζ φ ο ι ς 3δ
καί έν τ η φύσει τον αίτιον και του κόσμου καί τ η ς τάξεως π ά σ η ς οΓον
νήφων έφάνη παρ' είκη λέγοντας τους πρότερον." ε ί π ώ ν ουν, δτι Ά ν α ξ α -
5 γόρας χαί πρότερος Έ ρ μ ό τ ι μ ο ς ήψαντο τούτων τ ω ν λόγων, ¿πάγει* "οι
μέν ουν ούτως ύπολαμβάνοντες ά μ α τοΰ καλώς την αίτίαν α ρ χ ή ν είναι τ ω ν
όντων εί)εσαν καί την τοιαύτην δθεν ή κίνησις ό π ά ρ χ ε ι τοις ουσιν." ¿παι-
νεί ouv τους καί τελικον καί ποιητικον αίτιον τι&εντας τόν νοον, ώσπερ καί
προ ¿λίγων έπήνει τον Ά ν α ξ α γ ό ρ α ν , δτι τον νουν α ρ χ ή ν κινήσεως λέγων 40
10 α π α θ ή καί α μ ι γ ή αυτόν έφύλαττεν.
' Ε π ε ι δ ή δέ καί ó Αλέξανδρος καί οί άλλοι τινές των Περιπατητικών
δοκοΰσι νομίζειν τον 'Αριστοτέλη του ουρανού τελικον αΓτιον και κινητικόν,
ου μέντοι ποιητικόν, ώς καί ή προ ολίγου παρατεθεϊσα τοΰ 'Αλεξάνδρου
λέξις έδήλωσεν είπόντος δτι " τ ο π ρ ώ τ ω ς κινοΰν τ η ς τοΰ θείου σώματος
15 κινήσεως ποιητικόν έστιν οντος αγενήτου," φέρε και τοΰ οόρανοΰ δείξωμεν
ποιητικον αίτιον ήγούμενον τον νουν. ήρκει μέν ουν καί αδτδ τοΰτο τό
ποιητικόν μέν αίτιον όριζεσδαι το δ&εν ή α ρ χ ή τ η ς κινήσεως, τον δέ νουν 4ό
ήτοι το άκίνητον αίτιον λέγειν, όθεν ή τής ουρανίας π ρ ο σ ε χ ώ ς κινήσεως
α ρ χ ή · δια γαρ τ ή ς τοΰ οόρανοΰ κινήσεως και τ ή ς των υπό σελήνην κινή-
20 σεως αρχή το άκίνητον έστι. πλήν και έν τ ψ δευτέρφ τής Φυσικής
άκροάσεως τήν τύχην καί τό αύτόματον κατά συμβεβηκός αίτια λέγων
τοις κ α θ ' αυτό ποιητικοΐς έπισυμβαίνοντα, τ ψ τε νψ καί τ η φύσει ( " τ ώ ν
γάρ τρόπων τ ή ς αίτιας, φησιν, έν τοις δ&εν ή ά ρ χ ή τ ή ς κινήσεως έκά-
τερον αυτών έ σ τ ι , " τήν τ ύ χ η ν λέγων καί το αύτόματον), έπάγει ταΰτα*
25 " έ π ε ί δε έστι το αότόματον και ή τ ύ χ η αίτια, ων <5ν ή νοΰς γένοιτο αίτιος so
ή φύσις, δταν κατά συμβεβηκός αίτιον τι γένηται τούτων αότών, ουδέν
δέ τών κατά συμβεβηκός πρότερον Ιστι τ ώ ν χα&' αυτό, * # * ύστερον
άρα το αύτόματον χαί ή τ ύ χ η νοΰ καί φύσεως, ώστε el δτι μάλιστα τοΰ
οόρανοΰ τοΰδε αίτιον έστι το αότόματον, ανάγκη πρότερον νουν αίτιον καί
30 φύσιν είναι καί άλλων πολλών καί τοΰδε τοΰ παντός." άλλά προς μέν
τοΰτο τ ά χ α άν τις άντιλογικος άνήρ εύροι αποφυγήν ού τοΰτο δεικνυναι
λέγων έν τού|τοις τον 'Αριστοτέλη, δτι νοΰς καί φύσις τοΰ οόρανοΰ αίτια, 321»
αλλ' δτι ό λέγων αυτόματον καί την τ ύ χ η ν ποιητικά too ουρανοί αίτια, 321ν
άναγκασόήσεται προ ¿κείνων νουν κ7.1 φύσιν αίτιασί)αι. εκείν«> δε χ ρ ή
προσεχειν τον νοΰν, οτι το ετεροκίνητον καί την ύπόστασιν ετέρωίΐεν ε'/ειν
άνάγκη, είπε ρ κρείττων ή ουσία τ η ς κι νήσειυς. εί δε καί παντός σώματος
5 πεπερασμένου κατ' αυτόν πεπερασμένη ή δύναμις, ή κινητική δηλονότι και ">
ή τ η ς οόσίας υποστατική, άνάγκη άρα ωσπερ την αίδιον κίνησιν από της
ακινήτου αιτίας ε χ ε ι , οΰτω και την άίόιον σωματικήν ουσία ν από τ η ς ασω-
μάτου παραδέχεσόαι. γέγραπται δε βιβλίον ολον Άμμωνί<ι> τώ έμω
καί)ηγεμόνι, πολλάς πίστεις παρεχόμενον του καί ποιη-ικον αίτιον ήγεΐσΟαι
10 τον Οεόν του παντός κόσμου τον 'Αριστοτέλη, α φ ' ου καί ε γ ώ τινα ")" μετα-
γαγών ένταΰΟα τοις προκειμένοις αρκούντως, και έ'ςεστι την τελειοτέραν
περί τούτου διδασκαλίαν εκείθεν λαβείν, εί δέ τις ζητεί, τ ί δήποτε ó ίο
'Αριστοτέλης ουχ ούτως φανερώς ποιητικον αίτιον τον Οεόν ειπεν ω ς τε-
λικόν, τόν περί τοΰ γενητοΰ ρηΟέντα πρότερον καί νυν έρώ λόγον.
15 έ π ε ι δ ή γαρ το ποιούν γινόμενον ποιεί, το δε γινόμενον χρονικήν αρχήν
συναναφερειν δοκεΐ της γενέσεως, δι ά τοΰτο τ ά των σ ω μ ά τ ω ν αίδια καί
αότά γινόμενα λέγειν π α ρ η τ ή σ α τ ο καί το αίτιον αυτών ποιητικον πολλάκις
ονομάζειν καί προφανώς, καί τ ά χ α εί' τις το γινόμενον καί το ποιοΰν
έπί τ ω ν έν γενέσει καί φ&ορά κυρίως άομόττειν λέγοι μερικον συναναφέ- ι»
20 ροντα χρόνον, άλλοις ¿νόμασιν έπί των άιδίων χρήσεται. καί ορα οτι
κίνησιν μεν αίδιον ου π α ρ η τ ή σ α τ ο λέγειν ó 'Αριστοτέλης, καίτοι της κινή-
σεως έν τ ω γίνεσΟαι το είναι έ χ ο ύ σ η ς · γένεσιν δε αίδιον ο υ χ εΓλετο λέ-
γειν έπί τοΰ αυτοΰ, οτι το γινόμενον μ η ον πρότερον γίνεσθαι δοκϊί καί
φΟειρεσΟαι πάλιν βούλεται.
μένου καί του κινοΰντος άμα / a t κινουμένου είίλογον είναι καί το μόνως 322 r
κινούν μ ή κινούμενον, τότε δείκνυσιν, οτι οόδε κα&' αυτό ανάγκη παν τό
κινούν υπό τίνος κινούμενον κινείν. και καί)όλου λοιπόν δείκνυσιν, δτι -ο
πρώτον κινουμενον ή υπό ακινήτου ή υπό αυτοκινήτου κινήσεται. και
5 προστι'θησιν, οτι μάλλον αρχή κινήσεως το αυτοκίνητον ήπερ το υπ' άλλου 5
κινουμενον. και τότε ζ η τ ε ί τον τρόπον, καί}' δν εαυτό κινεί το αυτο-
κίνητον, και δείκνυσιν οτι μέρει μεν εαυτοΰ κινεί rf¡ ψ υ χ η ά κ ι ν ή τ ψ ο υ ση,
μέρει δ» κινείται τω σ ώ μ α τ ι · και οΰτε ολον κινεί καί κινείται ουτε ολψ
μέρος κινεί ουτε μέρει ολον οίς προστί&ησιν, οτι ουδέν μόριον του
10 αυτοκινήτου αύτοκίνητόν έστι. καί συμπεραίνεται λοιπόν, οτι το πρώτως
κινούν άκίνητόν έστιν ή προσεχώς κινούν ή δια μέσου του αυτοκινήτου,
εν φ πάλιν το κινούν άκίνητόν έστι. καί εφεξής δείκνυσιν, οτι το π ρ ώ τ ω ; ίο
κινούν άκίνητόν καί άίδιόν έστιν, ώς καί τής κατά γένεσιν καί φί)οράν
κινήσεως καί μεταβολής υ π ε ρ α ν έ χ ο ν καί οτι εν έστιν. άμφω δε δείκνυ-
15 σιν ύποί>έμενος τέως ειναί τινα συνεχή καί «ίδιον κίνησιν, ήν πρώτην
ουσαν υπό του πρώτου κινουντος εύλογο ν καί άναγκαΐόν έστι κινεϊσί)αι.
ύστερον δε δείςει, οτι έστι τοιαύτη κίνησις των ουρανίων, καί από των
άλλων δε τής κινήσεως άρχων δείκνυσιν, οτι το πρώτως κινούν καί κατά
συμβεβηκός άκίνητόν καί άίδιόν έστι. καί έφεςής προστί&ησιν άκολουΙ)ως, 15
20 οτι καί το κινουμενον προσεχώς υπό του άκινήτου καί ά ιό ίο υ αίτιου ά.ίόιον
άνάγκη είναι, καί λοιπόν, όπερ ύπέί)ετο το ειναί τινα μίαν καί συνεχή
κίνησιν δείκνυσι, προλαβών, οτι χ ρ ή τήν πρώτην είναι τοιαύτην, καί κατά
πολλούς τρόπους άποδείςας, οτι ή φορά πρώτη τών άλλων κινήσειον καί
μεταβολών έστι. καί οτι τής φοράς ή έπ' ευθείας κίνησις πεπερασμένης
•25 οϋ'σης άνακάμπτουσα ου δύναται συνεχής είναι ουτε ή μ ι κ τ ή , άλλα μόνη
ή κυκλοφορία· το γαρ άνακάμπτον Γσταται μεταξύ, μνημονεύσας δε τών 2«
σημείων τών τε διαιρούντων καί τών περατούντων τήν ευθείαν καί άνά
λόγο ν αυτοϊς τά εν τ ω χρόνιο νυν λαβών έπέστησε καλώς, οτι το διαιρούν
τον χρόνον νυν ως μεν προς τον χρόνον του μεν πέρας εστί, του δε
30 ά ρ χ ή , ώς δε προς το πράγμα το έν χρόνω τ (Γ ύστέρψ προστεί)ήσεται.
καί οτι ου σύγκειται ó χρόνος ες άμερών ούδε διαιρείται είς άμερή, οπερ
αύτψ καί έν τοις προ τούτου του βιβλίου δέδεικται. καί κατά λογικω-
τέραν δε καί κοινωτέραν έ'φοδον δείκνυσιν, οτι ανάγκη τάς άντικειμένας
κινήσεις στάσει διαλαμβάνεσίίαι καί καΙΜ.ικώτερον επί πάσης μεταβολής 25
35 εκτείνει τήν άπόδειςιν εκ τούτων δεικνύς, οτι τά έ π ' εύί)είας κινούμενα
ου κινείται μίαν καί συνεχή κίνησιν, καί τότε καδόλου άμα καί οίκείως
τω προκειμένψ δείκνυσι το αυτό. καί λοιπόν δείκνυσιν, οτι μόνην τήν
κυκλοφορίαν δυνατόν îîvat συνεχή, εί'περ μ ή τ ε ες εναντίων ή αντικειμένων
κινήσεων σύγκειται, ώσπερ ή έ π ' ευθείας, μήτε ηρεμία διαλαμβάνεται,
40 ώς έκείνη καί αί άλλαι πάσαι κινήσεις καί μεταβολαί. εΐ ουν πρώτη μεν so
των άλλων κινήσεων ή φορά δέδεικται, της δέ φοράς ή κυκλοφορία πρώτη, 322··
ώς αυτη μόνη συνεχής είναι και μία δυναμένη, δήλον δτι πασών τών
κινήσεων πρώτη Sv εΐη ή κυκλοφορία· διό και μέτρον έστι τών άλλων,
καί ομοίως έκ του μέτρον είναι το πρώτην είναι συμβαίνει· άπλουστερον
5 γαρ και πρώτον το μέτρον τών μετρουμένων εστίν, ώς ή μονάς του
αριθμού καί ó δάκτυλος ή ó πους τοΰ μείζονος μεγέθους, ή δε πρώτη
και μέτρον καί ομαλής εΐκότως έστι μόνη τών άλλων, λοιπόν δέ, ώσπερ
έ'θος αυτω, και από της τών άλλων φυσιολόγων δόξης καί άπο της τών 36
ονομάτων συνήθειας πιστοΰται το τήν φοράν πρώτην είναι τών άλλων κι-
10 νήσεων. καί αναλαβών επί κεφαλαίων τα προαποδεδειγμένα προστίθησιν,
οτι καί άμερές έστι το πρώτως κινοΰν καί αμέγεθες, είπερ μήτε άπειρον
μέγεθος είναι δυνατόν μήτε έν πεπερασμένψ μεγέθει άπειρον είναι δυ-
ναμιν, ώς έδειξε, καί το τούτω δε άντίστροφον προστίθησιν, οτι ουδε έν
άπείρψ μεγέ&ει πεπερασμένην δύναμιν οιόν τε εΤναι, κ3ν ύποθήταί τις είναι 40
15 μέγεθος άπειρον, έπειδή δε πάς ó λόγος ήρτηται τοΰ πάν το κινούμενον
υπό τίνος κινείσθαι, πιστότερον ποιών τον λόγον τήν από τών ριπτουμένων
ε'νστασιν προς αυτόν παράγει καί λύει τήν ένστασιν. και έπΐ πασι συμ-
περαίνεται κεφαλαιωδώς τον λόγον τον δείξαντα το πρώτον κινούν άμερες
καί άδιαίρετον είναι, δι' ου τήν ολην φυσικήν σύστασιν της δπερφυοΰς
20 αίτιας και τήν φυσικήν θεωρίαν της πρώτης φιλοσοφίας έξηρτημένην εδειξεν
ó φιλόσοφος, τέλος τούτο κάλλιστον έπιθείς τη περί τών φυσικών αρχών tó
πραγματεία.
Α θ α ν α σ ί α 440,36 1338,27 27
24,6 Ανάγκη Pannen. 30,7 40,.'1 145,17 Α ν α μ ι μ ν η σ κ ε ι ν 553,3 ήμας της Αποδείξεως
Emped. 1184,9 Ανάγκη πάσα (Plato) ">.",1 1145,11
A ν α γ ρ ά φ ε ι ν 28,31 Α ν ά μ ν η σ ι ς 6 0 , 2 9 7 9 5 , 3 6 8 3 9 , 2 3 (ο ρ ρ. λήθη)
Αναγύμνωσις 220,27 Platonica 1079,11
Α ν ά ζ ε σ ι ς 289,26 Αναμφίλεκτος 5,33 5 3 , 1 6 566,25 722,20
Ανα^φγραφείν 573,24 11G4,38
Ανα£<»ννύναι. τό έκτον αύτοΰ βιβλίον προ; α ν α μ φ ι σ β ή τ η τ ο ς G86,G 1 1 6 4 , 3 6 cf. Add.
την Αίοιον κίνησιν Ανεζώσατο 1118,5 t. Χ
Α ν ά θ η μ α Emped. 160,1 ανάντης 1084,2
Ava ¡ Ι υ μ ί α σ ι ς έκ της τροφής 1258,21 Α ν α ξ ι ό π ι σ τ ο ς Eudemus 115,25 120,7
ΑναιρεΤν (φύσιν) 5 0 , 3 (Αρχάς) 50,8 (λόγους) άνάπαλιν 9 7 8 , 4 sqq. 1093,22 (δόεύει τυΓ
1012,30 log-ice 1279,27 sqq. έρωτωμένφ) 1 2 0 4 , 2 3 vice versa Eudemus
Αναίρεσις. Αναίρεσιν ποιεϊσθαι 7 1 , 2 0 5 3 2 , 1234,1
28 Α ν α π έ μ π ε ι ν έπΐ τάς αρχάς 19,29 Απορίαν
αναιρετικός 373, 18 389,5 (Αλλήλων) εί; τον Ζήνωνα 140,25
1280,9 Αναπίπτειν 624,14
Αναισθησία 708,5 ά ν α π λ ά τ τ ε ι ν 466,1 (κενάς μακαρίας) 1231,
αναίτιος, Αναιτίως 6 4 1 , 1 0 οο
ΟΟ
Α ν α κ a ¡) α ί ρ ε σ θ α ι explicare, illustrare (Aescu- Αναπληρούν (ορρ. παραλείπειν) 1267,33
lus ex Platonis legg. (¡42 Λ) 2 6 0 , 2 5 την έλλείπουσαν αίτίαν 2 7 , 4 cf. 3 7 , 3
Α ν α κ ά μ π τ ε ι ν 1229,31 1278,4 sqq. (logice) Α ν α π λ ο ϋ ν την Απορίαν 4 4 1 , 1 1 Ανηπλωμέ-
867,4 νως (ορρ. συνηρημένως) 1215,20
Α ν ά κ α μ ψ ι ς 499,17 1278,32 1306,1 Α ν α π ν ε ϊ ν (κόσμος) Pythagor. 651,27
Α ν α κ η ρ ύ τ τ ε ι ν την Αιδιότητα λαμπρώς Α ν α π ό δ ε ι κ τ ο ς (όρος) 49,1 (Αρχή) 1186,22
1117,9 (προτάσεις) 11,13 (δεύτερος) 5 2 9 , 3 5 cf.
ά ν α κ ι ν ε ϊ ν 6 , 2 5 7,31 130.13 3 2 8 , 2 6 5 7 4 , 2 2 668,1 932,26 —
Α ν α κ λ α ν (pass. Ακτίνες) Strato 6 9 3 , 1 8 (πε'μπτο;) Stoiee Alexander 130,6.sqq.
άνακυκλεϊν 1232,22 Ανακυκλεϊσθαι 42,5 131,7 Αναποδείκτως I 3 , l 9 s q q . Eudemus
έπ' άπειρον την εις άλληλα μεταβολήν Ανα- HG,3 120,12
κυκλουμένων 1181,10.13.26 ανακυκλεϊ- ά ν α π ό δ ο τ ο ς (i. q. άνανταπόδοτος cf. Ανταπο-
σί)αι τάς δόςας έν τοις Ανθρώποις Alex. διδόναι, Ανταπόδοσις) 45,11
1204,38 ά ν α π τ ύ σ σ ε ι ν explicare 1242,20
'i ν α κ ύ κ λ η σ ι ς 41,29 7 0 1 , 1 7 Αναρίθμησις 714,28
Α ν α κ ύ κ λ ω σ ι ς 499,17 500,21' Α ν α ρ ί θ μ η τ ο ς χρόνος Sophocles 740,31
Ανακύπτειν. Ανακύπτει ή απορία 95,4 ά ν ά ρ ι θ μ ο ς (coni, άπειρον) 7 7 3 , 2 S
α ν α λ α μ β ά ν ε tv resumere ora/innem Eudemus άναρμοστία 185,32 sqq.
710,35 ανάρμοστος lS5,29sqq.
Α ν ά λ η ψ ι ς (τη; έπιστήμης) 8 8 3 , 1 0 Αναρπάζειν 634,16
Α ν α λ ί σ κ ε ι ν (cf. καταναλίσκειν) 1 3 2 3 , 2 6 sq. Αναρριχασθαι 1 2 0 7 , 3 2 cf. schol. ib. not.
Αναλογεϊν 203,25 407,20 472,24 άνάρρωσις 5,1
αναλογία 978,8 έξ αναλογία; 9,23 αναλο- άναρχος (κίνησις) 1192,30 Philoponus
γίας δεσμός Platonice 1338,6 1130,17 (ορρ. ατελεύτητος, κυκλοφορία)
i ν oí λ ο γ ο ς. αναλόγου τομής 5 1 1 , 17 Ανά- 946,16 (ορρ. Ατελεύτητος χρόνος) I. Phi-
λογον (sive polius Ανά λόγον) adv. 189, lop. 1167,15 ( P a r a e n . ) 3 9 , 2 8 80,1 145,
31 5 1 1 , 2 3 5 1 6 , 3 5 Ανά λόγον είναι ¿πό- 28
σον αν η τό έλάχιστον 1110,27 κατά το Α ν α σ κ ε υ ά ζ ε ιν ορρ. κατασκευάζειν 71,2
ανά λόγον Αναβαίνοντες 6 1 4 , 4 529.14
Αναλυτικώς 328,14 Ανασκευαστικός 473,11 529,35 τω έξ
Α ν α μ ε τ ρ ε ϊ ν med. τάς τούτου ληριρδίας 1 1 4 7 , Ακολουθίας καί διαιρέσεως Ανασκευαστικιί
31 Αναμετρηθήσεται τό άπειρον υπό τοΰ τόπω χρώμενος 1225,12
πεπερασμένου 1004,22 Α ν α σ κ ε υ ή refutatio 484,21 530,4
1374 άναστρεφειν I INDEX
χ ι κ ώ ς ( i . e. ¿ ρ χ ή ς l o c o ) 499,32 plur. 5 , 4
¿ ρ χ ο ε ι δ ή ς (ποιότης) 1 7 8 , 3 4 (στοιχεία) 2 2 8 , 1 9 ά σ χ ο λ ο ς 5 1 , 1 2 η.
¿ρχοειδέστερος 7 , 2 1 15,31 35/25.31 36, άτακτος (κίνησις) 7 6 9 , 8 (coni, άναίτιοί)
16 1 7 8 , 3 1 179,11 183,32 ¿ρχοειδέστερον 1184,22 ( s y η . πλημμελές) 4 2 2 , 6 έν τοις
το Α τοΰ Β 1238,23 ¿τάκτοις ή τύχη 3 6 0 , 2 4 Pyth. 181,26
¿σάλευτος 255,8 (κίνησις) P l a t o 7 0 3 , 4 s q q . Eudeinns 702,
ασάφεια Aristoteli 8 , 19 21,19 278,21 28 ατάκτως 3 3 2 , 1 1
1094,9 1170,10 ποιεί άσάφειαν τ φ λόγω άτάλαντος Emped. 2 6 , 3 158,18
το λαβείν 5 9 0 , 5 άσάφειαν έμποιεϊν τη ¿ταλαίπωρος. θαυμαστώς άταλαιπώρου
λέξει 710,32 ψυχής έστι προς τήν τ η ς ¿ληθείας ζήτη-
α σ α φ ή ς 5 0 , 2 3 saepe σιν ( f l o s c i i h i s T h u c y d i d e u s ) 1151,30
άσηπτος 707,34 ά τ ά ρ Parmen. 31,1 άτάρ . . . γε 108,24
¿σαφής. ασαφώς 3 7 , 3 1093,12 ά τ α ρ π ό ς Parmen. 116,31
α σ θ έ ν ε ι α φύσεως 302,5 ατέλεια 417,21 435,7
άσκεϊν. εις άκρίβειαν ήσκημένη άκρόασις 4 . ¿τέλεστος Parmen. 30,2 78,12 145,4
10 ατελεύτητος 9 4 6 , 16 Pannen. 30,!) cf.
ά τ ρ ε μ ή ς Pannen. 30,2 78,12 120,22 145,4 5 sqq. (γνώσις, coni, άπιστος) 1255,13.
άτρεπτος 320,23 1S. 21 sqq.
άτριπτος 520,23 αύ τ ο - τ ι κ ó ς P r o c l u s G 13,6
ατύπωτος P r o e l u s G 13,7 αυτός, έν αύτιίϊ τ ω βιβλίω (noli mutare τ φ
ά τ υ χ ί ο ι e x p l . Eudenius 351),1 α ύ τ ω ) ad s i g n i f i c a n d u m ipsum c o n t e x t u a l
αύαίνειν pass. 628,11 precedente generaliore memoria 1361,
οίϋγί) E i n p e d . 3 3 , 9 20 την αύτοϋ προς αύτον διαφωνίαν
αύγοειδής 615,34 1145,6 ( c o l l o c a t i s ) τοσούτον αύτιίϊ μόνον
αύ»αδίζεσ&«ι 1171,00 έκ των αύτοϋ λόγων συμβαίνει 1330,28
αύθεύρετος (ψυχή Aristoteli«) 1250,14 καί αυτό pro και ö 3 5 5 , 1 4 -— αυτός so-
ε ΐ ό ο ς i. q. Kos (cf. Ilesych.) Eraped. 381,35 817.10 hinc explicandum έκ γάρ του μή
ε ί δ ω λ ο ν 137,19 τόόε τόόε γίνεται 833,19 cf. 1305,13 έν τ ω
ε ί δ ω λ ο π ο ι ό ς P l a t o 137,18 Α τοΰ ΓΑ όντι τι (seil, τό Α εστι τι
ε ί'&ε. κινεί γάρ ή,αάς οϋ τά άγα9ά αϋτά τοΰ ΓΑ) 9 8 5 , 1 2 τοιαύτης φύσεως Alex.
ώ ; εί&ε γε, άλλά τά δόγματα 322,4 1347,7 (βιαίου φοράς i. e. βιαίως φερό-
ε ι κ α σ ί α 324,27 6 2 6 , 3 0 1105,0 μενον) 9 1 3 , 2 6 τό όντως δν Eleatarum
ε i κ ο ν ι κ ο ς 224,24 226,36 1155,9 είκονι- 22,26 103,15 sqq. cf. 784,12al. τό όντως
κ ώ ί (Ernp.) 160,24 636,2!) (ορρ. παρα- ôv P l a t o n i c u m 1 3 3 7 , 1 sqq. τό ôv et μ ή
δειγματικής) 1123,2S ôv Leucippi 2 8 , 1 2 τό τί μή ôv (ορρ.
ε ι κ ό ς cf. έοικέναι άπλώς μή ον) 135,17 τυϊ ί ν τ ι vere 4 6 6 , 3
εικοτολογία 18,30 είπερ. άλλ' είπερ ellipt. E u d e m u s 595,8
είκών. ώς εικόνα φοίναι 641,2 sensu P l a - διεζιέναι, άλλ' είπερ άρα διέξεισιν, άπειρον
tonico 626,33 (ορρ. παράδειγμα) 784,13 είναι και τόν χρόνον 1289,22 elliptice
ε ί λ ε ϊ ν pass, a s t r a 2 0 2 , 2 0 άλλ' είπερ άρα, έν άπείροις 1289, 29 cf.
ε'ίλη expl. 3 4 3 , 2 114.11 119,10 121,2 201,13 246,6
είληθερεϊν 343,3 369, 8
ε ' ί λ η σ ι ς expl. 3 4 3 , 2 είργειν P a r m . 7 8 , 6 1 3 5 , 2 2 144,1 145,24
ειλικρινή« 16,26 17,21 είλικρινέστερον 2 4 4 , 2 650, 13
131S, 4 ε'ιλικρινώς 131S, 5 (άκουόμ,ενα) ειρμός, ένα είρμόν σωζειν 313, 18 (της
1 4 7 , 5 131S, 4 φύσεως) 011, 8 (των λεγομένων εις)
ε t λ υ σ ι ς 1220,22 1 1 4 5 , 1 (των τε προηγησαμένων καί των
ειμαρμένη, κατά τινα είμαρμ-ένην ανάγκην επομένων) 1175,37 (της έπιχειρήσεως)
24,6 1257, G
είναι, ήν ό'τε ουκ ήν χρόνος καί εσται ό'τε ε ί ς . σημαινόμενα τοΰ ένός 113,22 sqq. 802,6
ουκ εσται 466, 4 τό ' Ì | ν ' (Anaxagorae) εν τιί) άριδμω expl. 1 1 9 , 1 2 λόγω εν
/ρονικόν 1153,25 ή στη ν dualis 773,6 (ορρ. αριθμώ εν) 118, 20 εν καί δυάς
είναι i. q. έξεϊναι 741, 18 έσσείται Αι- 4 5 4 , 2 0 s q q . Üv Pytliaff. 181,20 2 3 0 , 3 6 s q q .
c h y t a s 786,3 έστω . . . καλεΐσ»αι OOS,10 έκ πλειόνων ένών 504,34 sqq. 8ν τό αυτό
είη (ί. e. ένείη) κινεϊσδαι 1003,20 cum 657, 6
partie. iunetum ut iva η λέγων 472, 1 ε ί ς νέωτα 776, 19
590,1 vol έσόμε!)α είληφότες 1322,33 ε ι σ ά γ ε ι ν τό δισσόν Eudemus 115,27 120,0
saepe τό έόν Parnieiiid. 3 0 , 0 τό έστι (τόν τόπον) 529, IC raed. 8 1 , 5
προσάπτοντες 0 1 , 2 3 έστι γάρ είναι P a r i n . ε ι σ α γ ω γ ή , άκουσας έν είσαγωγαίς (scliolis
80,27 1300,8 έστιν (i. q. έξεστιν) c. dat. isagogici*) 1 1 3 3 , 1 3
et acc. c. inf. simul iunetum 8 0 , 2 6 c. ε ί σ δ έ χ ε σ » α ι Plato 26,21 Melissns 40, 19
accus, c. inf. 72,1 10S5,2G (cf. P o r p h y r . 80,"l2 1 0 4 , 1 0
Qu. Ilom. p. 1 5 7 , 7 Schräder) της είς ε ί σ δ υ σ ι ς τοΰ μή οντος 652, 13
τό είναι (μη είναι) μεταβολής 216,34 ε ί σ η γ ε ΐ σ θ α ι οίκείαν μέίοδον 1 1 4 0 , 1 2
του είναι d u a e notiones 735,31 τό κατά ε ί σ ο δ ο ς 648, 30
την ουσία ν (ορρ. τό κατά την ένέργειαν) είσόκεν (?) e. coni. Emped. 3 3 , 2 5
774,36 οϋδε τό είναι του ίντος δακέκρι- είσπνεΐν 651,27
ται Neoplaton. 7 7 3 , 2 2 τό είναι έχειν εν εισπνοή 1050, IG
τινι 506, 6 507, 20 τό κινήσει είναι de είσρυσις 573, 19
essentia Aristotelice 7 1 2 , 1 6 είναι sub- ε ί τ ε . . . είτε . . . ή 39,24 είτε . . . όέ Emped.
s t a n t i v e : τό είναι των μερών τ ω του ό'λου 158,30 είτε cum coniunct. . . . είτε . . .
είναι 1335, 14 μετά τό εϊ έστι και τί είτε 699, 14
έστιν τρίτον τό δποίόν τί έστι προβαλ- έ κ τοΰ μή τόδε (seil, οντος) 833,19 1305,13
λόμενα 5 3 5 , 4 ac sic saepe έστιν ό'τε άποτμ.ηί}ήναι τά δεξιά έκ των άριστερών
596, 15 oinittitiir έστι saepe post οτι 1334,11
vchit 657, 36 είναι accusativo iunetum έκασταχοΰ 757,24
¿κ του μή τόοε όντο« 814,5 του τι οντος έκαστος, τά κ α 9 ' έκαστα 16, 18 saepe
1390 έχάτερος I INDEX
è ν ά ρ γ ε ι α 5 4 , 1 75,7 607,7 δια της έναρ- ante consonantes 599,22 του εινεκεν
γείας λΰσαι τα σοφίσματα 1012,26 Pannen. 78,22 145,13
έ ν α ρ γ ή ς (άζίωμα) 17,27 (αίσθησις) 49,27 έ ν έ ρ γ ε ι α def. 400,32 ένεργεία defin. 400,31
τοσούτον Ιλαβεν έναργές 1326,23 έναρ- ένεργεία διχη διαιρείται 492,20
γεστέρου τούτου ίντος του άτόπου 474,25 ε ν ε ρ γ ή ς , δείκνυσιν άκριβέστερον καί ένερ-
(το είναι) 978, 29 έναργέστερον προτίθε- γέστερον (? έναργέστερον) 1042, 9
ται 209,5 sim. cf, 1042,9 not. το ένερ- έ ν ε ρ γ η τ ι κ ό ς (κίνησις) 4 2 0 , 3 3 εχειν τι
γέστατον έν τοις ουσι 1012, 23 έναργώς ένεργητικόν 822,21
53.25 74,14 1321,35 (cf. 1324,7. 11) ένεργιίς expl. 400,34 704,22 (ούσία) 825,13
έναρμόζειν 645,8 (κίνησιν) 134S, 29
έ ν α ρ μ ι ί ν ι ο ς (μίζις) 50,13 έναρμονίως 29,5 Ι ν ε ρ ο ς . ένέρτατος Eraped. 3 2 , 1 3
έ ν ά ς ή μονάς 504,11 έ ν έ χ ε tv pass, έναντιολογίαις 629,26
έ ν α χ ώ ς 399,24η. Ι ν θ α . . . η (i. q. Ινδα άν) 599, 15
έ ν δ ε ή ς 40,7 <· ν θ ε ο ς . ένθέως 182,31 774,3
έ ν δ ε ι κ ν ύ ν α ι med. 147, 15 196,32 4 5 0 , 3 έ vi μελέεσσιν Emped. 1184,4
457,15 549,12 651,5 1019,22 1267,17 έ ν ι α ί ο ς 6 3 8 , 1 5 640,31 7 7 3 , 2 0 (λίγος)
έ ν δ ε ι κ τ ι κ ι ί ς 365,35 230,7 (δύναμις) 1337,30
έ ν δ ε ί ν infigere εν τινι 421,12 ένέδουν είς έ ν ι α χ ώ ς (I. έναχώς) 3 9 9 , 2 4
σώμα Plato 1077,8 sq. έ ν ι κ ό ς . ένικώς 9 3 , 1 1
έ ν δ ε κ ά π η χ υ ς 714, 12 4 ν ί ο τ ε expl. 997,8 sqq.
έ ν δ ε κ α χ ώ ς 553, 2 έ ν ι σ τ ά ν α ι . ένίστασθαί τινι 492,3 (προς τι)
έ ν δ ε λ έ χ ε ι α 1198,24 ένδελεχείη Choerilus 2 4 4 , 4 3 6 4 , 2 0 1011,30 οόδέν τούτο
1196, 35 προς τον Αριστοτέλους λόγον ένίσταται
έ ν δ ε λ ε χ ή ς 7 7 , 3 2 1332,37 expl. το Ιπ 1145, 27
άπειρον 846,12 not. έ ν ν ε σ ί η Emped. 161,7 n.
έ ν δ έ χ ε σ θ α ι έπΐ θάτερα Euderaus 110,10 έ ν ν ο ε ϊ ν . τό μόνον έννοούμενον 4 7 3 , 3 4
πώς ένδέχεται... είναι Eudemus 1185,13 έ ν ν ο ι α cogitandi ratio 2 9 , 2 2 (syn. φαντα-
ένδεχομ,ένως 345,10 σία) 477,9 τοιαύτην γάρ παρά πασιν
ε ν δ η λ ο ς Anaxag. 34,22 155,28 156,5 157,4 έννοια ν εχουσιν η -ε τύχη καί τό αύτό-
ένδηλότατα idem 27,10 165,4 ματον 32Í), 2 (ψιλή, ορρ. ή κατά τον
έ ν δ ι α τ ρ ί β ε ι ν τοις λύγοι« 70,11 όρισμόν γνώσις) 18,1 (γιγαντική) 1327,5
évBtòtivat cedere πρ<5ς τι 92,10 97,2 (τιί> έννοια ν έμποιεϊν 581, 22
λόγω) Arist. expl. 134,3 sqq. (τούτοις) έ ν ν ύ χ ι ο ς Emped. 381,32
602,31 (τη απορία) 762,26 (τω . . . είναι) έ ν ο ε ι δ ή ς . ένοειδέστερον 5 0 1 , 3 4
911.1 incitare (την αρχήν) 313,23 τάς έ ν ο π ή Emped. 3 8 2 , 3
άρχος τινί 14,3 (άγα»ά) 359,7 (διαφο- έ ν ο π ο ι ό ς (αίτιον) 8 7 8 , 3 0
ράν) 664,11 (αίτίαν) 1048,12 pass, eodem έ ν ο ρ ά ν (άλλο είδος) 710, 10 τί εν τινι
sensu ή κίνησις ένδίδοται Syriamis 619,2 190,24 7 2 4 , 3 3
716.2 734,20 έ ν ο ΰ ν . ήνιυται άδιαιρέτως 88, 14 μάλλον
έ ν δ ο ι ά ζ ε ι ν 69,2 ήνωται έν τοις νοητοίς 161,9 ήνωμένον
έ ν δ ο ξ ο ς , (πίστις) 1227,33 ένδοξα (rhetor.) προς αυτά έστιν ϊν 2καστον πάντα 101,
47.26 (log.) 49, 10 50,28 476,27 (ορρ. 20 ήνωμένη γνώσις 18,2. 12 (διάκρισις)
άποδεικτικός) 521,7 610,9 ένδόξως έπι- 461,12 (φύσις) 773,20 τό όντως 5ν τό
χειρεϊν 86,3 ήνωμένον 38,11 κο'σμος ηνωμένος (ορρ.
έ ν δ ό α ι μ ο ς . το ένδόσιμον είληφέναι Alex. διακεκριμένος) 487,21 ήνώσίΐαι (ορρ. δια-
1347, 4 ν.εκρίσ9αι) 5 0 1 , 3 4 ήνωμένως 147,11
έ ν δ ο σ ι ς recessus (metaph.) 137,21 141,17 (ορρ. διακεκριμένως) 147,11
(του είδους) 440,8 έ ν ο υ σ ι ο ΰ ν τινί Damaskus 780,5
έ ν δ ύ ε ι ν . ένδεδύσθαι (ορρ. γυμνόν) 8 2 1 , 1 0 έ ν ο χ λ ε ΐ ν τινα 86,4 109,5
έ ν ε ι κ ο ν ί ζ ε ι ν pass. 1355, 11 έ ν ρ ι ζ ο ΰ ν . ένερρίζωται 628, 13 637, 16
ε ν ε κ ά του 1218,16 cf. adn. ενεκεν etiam ένρίζιοσις 637,1
VERBORUM Ιπαμφοτερίζειν 1393
6. τον έν φ έσμεν τόπψ 982,14 6 χρόνος ο ΐ χ η β ι ς χαθ' ϊχαστον των (φδίων de sole
άπειρος ών προς τόν, dtp' οδ ήρξαντο χι- 360,2 i. q. οικονομία Anaxag. 35,7
νεϊσθαι 1184,25 το έξ οδ πάντα γίνεται ο ί χ ο δ ο μ ι χ ό ς 337,7 saepius
25,8 τά έξ ών σύγκειται 21,9 των οΓς ο ί ν ό μ ε λ ι . έπΐ τοϋ οίνομέλιτος μεμιγμένου
αυμβέ βηχεν 280,15 το δ τ ι . . . είσίν 525,30 έξ οίνου χαΐ μέλιτος 1227,22
το δέ δπως . . . ποιεί 16,14 το μέν δεξιά ο ί ο ς Pannen. 143,10
τό δέ άριατερά λέγομιεν 774,35 τοις μέν οΓος. άρα οδν οΓος άνήρ έβτιν οδτος 1136,
cui nihil respondeat 335,3 τόν γαρ 30 οΓον inter articulum et subst. colloc.
(sc. σύνδεσμον) 545,12 τήν οΓον περιχάλυψιν 6 0 7 , 3 3 την χατά
Sapo ς plur. Eroped. 159,13 οΓον άλλοίωσίν τινα 779,7
ί γ χ ο ς 1017,1 Parmenides 52,23.26 89,22 ο ί σ τ ι χ ό ς τίνος 295,23 297,14 400,29 1136,
126,21 127,31 137,16 146,16.30 8 sqq. (δδναμις) 1138,10
ό γ χ ο ό ν perf. pass. 630,5 δ χ η Melissus 80,10
öS ε. τηαδε της πραγματείας (Physicorum) ¿ χ τ ά γ ω ν ο ν 54,31
833,20 saepe έχ γάρ τοϋ μη τόδε γίνε- ό λ ε θ ρ ο ς Parra. 39,28 145,22 145,28
ται χαΐ ουσία 833,19 iste τοϋ χαλοϋ ¿ λ έ χ ε ι ν Emped. 158,4
τούδε (sc. Pbiloponi) 1152,3 ad indivi- ¿ λ ί γ ο ς , μετ ¿λίγα της dpχής 34,28 (cete-
dua significancia 16,15 501,21 (syn. τόδε rum μετ ¿λίγον et μετ' ¿λίγα promiscue
τι) 217,16 sqq. τόδε τι 226,15 sqq. τψδέ in librorum locis citandis utitur Siin-
τινι (i. q. τψ δείνι) 333,26 [cf. inscr. plicius) προς ¿λίγον (ορρ. πολλάχις) 581,
att. Iobaccb. (Ath. Mittb. X I X 258) v. 61 26 hinc fortasse explicandum πρός ¿λί-
τά χωρήσαντα είς τιίδε τι quae pecuniae γο ν ένδιατρίψει 7 0 , 1 0 ¿λίγον άνωθεν
in hanc vel illam classent redierunt cf. άρχτέον 15,4 ¿λίγον μείζων Emped. 32,9
Wide 1. c. p. 274 8 ] τα'δε i. e. συμβεβη- ¿ λ ι γ ό τ η ς του χρόνου 753,5
χότα Eudemus 98,22 τιίδε μέν . . . τιίδε ¿ λ ι γ ο χ ρ ό ν ι ο ς 332,12 873,26
δέ 121,15 ¿ λ ι χ ό ς . τ φ ¿λιχωτέρφ χαΐ περιεχτιχωτέρφ
δ δ ε δ ε ι ν 377,38 τό δια φθοράς όδεϋβαι τοϋ είναι 1336,29 6 χρόνος τών ¿λι'χω-
1174,5 (πράς φθοράν) 1335,2 (έπΐ την τέρων ¿λιχώτερος 1336,30 (ορρ. μερι-
τελειότητα) 1271,34 οδτος 6 λόγος όδεΰει χώτερος) 3 6 , 1 7 190,1 6 2 9 , 6 . 1 1 (coni,
τιρ έρωτωμένιρ 1204,24 άπλούστερον) 879,23 δλιχώς 177,13
δ δ η γ ε ϊ ν pass. 1318,17 δ λ χ ή (ορρ. ώσις) 1345,34 sqq.
όδί. τοδί μέν οδσία ταδί δέ συμβεβηχότα ό λ χ ό ς fossa 621,22. 24
102,5 δδί ad singula significanda τοδί δ λ ό χ λ η ρ ο ς G43,19 707,34 894,14 Plato
τό δδωρ 169,15 δδΐ 6 χαμαιλέων 1234, 1077,21
34 δ λ ο μ ε λ ή ς 137,5
ό δ ο ι π ο ρ ί α plur. 1335,11 δ λ ο π ο ι ε ί ν 636,38
¿ δ ο ν τ ο φ υ ε ΐ ν 427,2 δλος. δλον def. 507,29 (dist. γένος) 552,4
6δός Parmen. 145,1.19 saepius (coni, τέλειον) 501,12 sqq.
¿ δ υ ν ά σ θ α ι 113,6 δ λ ο ο χ ε ρ ή ς 16,17 (γνώσις) 17,15.29 (coni,
ο ϊ ε σ θ α ι Άναξίμανδρον τόν δποθέμενον sc. χοινός) 208,31 όλοσχερώς 265, 5 δλο-
είναι 149,12 οΐμαι ad refutandi impetum σχερέατερον (ορρ. χυριώτερον) 113,7
Ieniendum 450,31 saepe οϊμαι post ex- 147,2 428,23 δλοαχερεατέρως 569,2
cerpta auctoris iam ipsius Simplicii δ λ ο τ ε λ ή ς 148,5 1155,17
commenta sequi significat yelut post δ λ ό τ η ς 916,7 δλότητες (τών υπό αελήνην)
Porphyrii exc. έπιοτηβαι δέ οΐμαι χρή 607,18 (τών στοιχείων) 3 5 5 , 1 2 609, 22
124,1 1332,3 (συμφυής) neoplatonice 774,15
ο ί κ ε ϊ ο ς (λόγος i. q. άποδειχτιχός) expl. 1301, δ λ ό χ λ η ρ ο ς 144,18
17 οίχειότατος πρός τι aptissimus 597,21 ό μ α λ ή ς 769,4 1353,16 sqq. iuxta δμαλός
οίχείιος proprie 32,1 οίχειότερον 21,35 899,28 900,7 1317,8 (χίνησις ορρ. άνώ-
22,1 μαλος) 895, 6 sqq. Alexander 7 6 8 , 8 . 3 1 .
ο ί χ ε ι ο ΰ ν proprium esse 569,5 34
VERBORUM δργή 1411
ουν. ώσπερ ούν και λέγουσιν G35,H (i. q. 13 οϋτω δέ in apodosi (praecedit ώσπερ)
γοϋν) 900,14 epanaleptice ό γαρ νους . . . 2 4 4 , 2 8 . 3 3 251,5 2 6 4 , 1 5 7 7 5 , 6 praec.
τότε ούν ό νοΰς 1075,16 τί ούν τοϋτο ώς 764,13
άρα σημαίνει 1164,1 ούν quarto loco 1276, ό χ θ η 584,12
11 quinto 7 0 8 , 1 9 sexto 1150,13 in ο υ χ ί nonne 43,11
apodosi post έπειδή 581,29 post paren- ό ψ ι μ α θ ή ς 1133,10 P l a t o 100,9
thesin 582,33 ό χ η μ α 615,34 (σώμα της ψυχής) Alexander
ο ί ί ν ε κ ε ν P a r m . 30,9 40,5 87,14 964,19 cf. 965,22 sqq.
ο ύ ρ α ν ό ς expl. 593,7 etyuiologia 507,32 όχησις 1053,6
πρό έξακισχιλίων καί προς ένιαυτών γε- ¿ χ λ ε ϊ ν τον λόγον 1150,3
γονώς 1335,5 ον άν τις καί σφαϊρον
και θεόν καλέσειε 1 1 2 4 , 5 ουρανοί σφαϊ-
ραι τέλειαι 966,11 περί της τοΰ ούρανοϋ
ψυχής 1219,1 i. q. αήρ Emped. 160, π ά (dorice) Archimedes 1110,5
29 cf. 159, 11 ούρανούς και τοί>ς έν π α ' γ κ α λ ο ς 224,28
αύτοίς κόσμους 24,18 i. q. κόσμος 507, π α γ χ ρ ό ν ι ο ς Damasc. 776,23
30 P l a t o 1361,4 Avist. 535,19 π ά θ η σ ι ς (ορρ. ποίησις) 449,3
ούριοδραμεϊν (ναΰν) Synanus 628,32 π α θ η τ ι κ ό ς 2 0 , 2 2 (ένέργεια, ορρ. ειλικρι-
1095,6 νής) 2 8 7 , 2 4 (ποιότης) 4 5 1 , 3 2 5 6 2 , 2 1
ο υ σ ί α defili. 2 4 7 , 1 κυρίως ούσία i. e. σύν- (ίίλη) 693,25 παθητικώς ένεργείν 289,17
θετος ούσία 202,7 ουσίας άρχαί 11,13 passive (grammatice) 697,17
(πρώτη) 9 4 , 2 5 1 9 5 , 1 8 (πέμπτη) 1165, π ά θ ο ς expl. 757,28 808,24 (dist. εξις) 562,
21 19 (i. e. ένέργεια) Damascius 625,6 cf.
ο ύ σ ι ο π ο ι ό ς 562,21 v. 11 πάθη ποσότητος άπειρον καί πε-
ο ύ σ ι ο ΰ ν 91,12 832,13 1081,29 pass. 102, περασμένον E u d e m u s 74,28
12 133,1 562,29 598,35 π α ι ς . παίδων παιζόντων 1163,24
ουσιώδης, ουσιώδες expl. 194,31 (ορρ. π α λ α ι ό ς αποφαίνεται (Plato?) Iambi. 794,
κοινόν) 132,19 133,20 (ορρ. έπείσακτος) 16 (σφρήγισμα) Emped. 1184,9
627,16 (ορρ. παθητικός) 1058,8 π ά λ α ι σ μ α (το πρώτον) 1133,4 1172,3
ο ύ σ ί ω σ ι ς 433,17 π α λ ά μ η Emped. 331,9
ο ύ τ ε . . . αλλ' ούδέ 144,2 435,18 prece- π α λ ι γ γ ε ν ε σ ί α 379,22 886,12
dente ουδέ 1163,12 sequ. πολλοί òè π α λ ι λ λ ο γ ε ϊ ν 1159,4 1251,4
μάλλον llelissus 103,18 π ά λ ι ν καί πάλιν 1280,21 πάλιν δέ αύ 1258,
ουτις. ουτι γε 658,31 23
ούτος sine articulo predicativo 482,29 π α λ ί ν τ ρ ο π ο ς P a r m . 117,13
deictice διαιρετικφ τούτφ 4 8 3 , 3 4 τοϋτο π ά μ π α ν P a r m . 78,20 145,11
έκεϊνο 1205,26 τούτου καί ¿κείνου (/lit- π α μ φ α ν ό ω ν . αίθέρι παμφανόωντι E m p e d .
re/ ille) 1188,10 ad urguendum sub- 32,7
iectum eiusdem e n u n t i a t i τα έφεξής άλ- π α ν α π ε υ θ ή ς P a r m . 116,31 cf. n.
λήλοις όντα σώματα . . . ταΰτα 597,15 πανδεχής. πανδεχές P i a t o n i s 2 6 , 1 2 cf.
598, 11 καί οί λέγοντες . . . καί ούτοι 223,4 245,21
1122,17 το γαρ ποιούν πυρ τοϋτο 1149, π α ν σ έ λ η ν ο ς (ή πανσέληνος, ορρ. ή νέα) 875,
32 piaenuntians infinit, τούτου δέ τί 23
5ν άτοπώτερον είη τοΰ . . . είναι 6 9 9 , 3 0 π ά ν σ ο φ ο ς Plato 100,15
743,8 οίς το είναι έν τούτφ έστίν έν τυΐ π α ν σ π ε ρ μ ί α 459,26
φύσιν εχειν 1 1 9 5 , 5 cf. 3 similiter Da- π α ν τ α χ ό θ ε ν ή έννοια έγγίνεται 713,17
mascius 776,9 elliptice τοϋτο δέ (suppl. πανταχού καί ούδαμοϋ (το κινοΰν) 1355,2
γίνεται) 599,24 π α ν τ έ λ ε ι ο ς (νοΰς) Theophrast. 965,4
ο υ τ ο σ Ι. ταυτί 38,29 παντελής. παντελώς (άγνοείν) 1 1 4 6 , 1 0
ο ύ τ ω ς saepe participio deictice p r a e p o n i t u r Theopbrastus 923,13
velut ούτως ποιεϊν, . . . λαμβάνοντες 385, - ά ν τ η P a r m e n . 146,17
1414 ποίντοθεν I INDEX
(cf. Syrian. 850b 2 ed. Us.) ¿ μεθύων πυρ. τά τέως έσκορπισμένα πυρά 1236,27
προκεχείρισται την ίξιν 1079,21 (αίθέριον) Parmen. 30, 26 3 9 , 4 180,4
π ρ ό χ ε ι ρ ο ς 598,38 άπο των προχείρων (άκρητον) idem 39, 14 καλεί καΐ "Hipat-
δοξών 8 , 1 2 κατά το πρόχειρον 71,29 στον καί ήλιο ν καΐ φλόγα Emped. 32,3
92,25 προχειρότερος 15,22 16,10 προ- π υ ρ α κ τ ο ΰ ν 1064,5
χείρως δεικνύναι 512,36 533,32 προχει- π υ ρ έ τ τ ε ι ν 348,10 890,27
ρότερον 64,25 π υ ρ ή ν 660,9
π ρ ο χ ώ ρ η σ ι ς (εις άπειρον) 548,4 564,13 π ύ ρ ι ο ς 362,31 (in Democriteis) 36,3 (ένέρ-
π ρ ώ τ ο ς χρόνος 6 ί>πέρ πάντα τά Ιγχρονα γειαι) 1064,6
ών 784,19 (αύτός) 7,13 in syllogismis π υ ρ ό ς plur. 733,20
άλλα μην το πρώτον, το άρα δεύτερον π ώ ς μέν . . . πώς δέ 94,14 1022,1 1291,32
saepe velut 385,22 την πρώτην 6 , 4 πώς μέν . . . απλώς δέ 883,11 884,14
(cf. Syrian. 845» 1 916« 11 Us.; Cass. Dio
54,17, 3) πρώτον expl. 982,8 τό πρώτον
τάξιν δηλοϋν τριχώς 1160,25 του λη-
φθέντος πρώτου άλλο τι πρώτον ληφθήναι ^ α β δ ί ο ν (magistri) Eudemus 732,31 διά
990, 15 πρώτον πλεοναχώς Eudemus ^άβδου ώθών 1048,13
expl. 991, 32 πρώτον προς άλήθειαν (ιαγάς λίθου 1196,38
97,30 (έν έκάστψ) 19,10 πρώτιστος 11, ^ θ υ μ ο ς 8,19
20 227,24 522,22 (Έρως) Parmen. 39, ρ ά μ φ ο ς 371,28
18 πρώτως expl. 267,5 (syn. κυ- t>αν (ς 1177,5 1197,37 Choerilus 1196,35
ρίως, ορρ. έσχάτως) 11,35 neglegenter £άψις 878,25
cum πρώτιρ confusum 266,4 (ορρ. £>αψψδεΐν. μάτην έρραψψδησε 1136,18 cf.
κατ' άλλο) 535,28 expl. 554,31 πρώ- not.
τως ί>πάρχειν (i. q. άρχή) Eudemus 711, £εϊν τά αισθητά 1313,1 (τον ρέοντα χρόνον)
2 πρώτως καΐ μάλλον Eudemus 717, 1163,2 το παρεληλυθός Ιρρει Eudemus
13 733,5 ξυστός 503,15
πρωτότυπον. αί εικόνες προς τά πρω- {»έπεIV. δπη δν £έψη 679,11
τότυπα εχουσί τ iva ¿μοιότητα 1096,30 £ η γ μ ί ν . περί {ιηγμίνι βίοιο Emped. 1124,
π ρ ω τ ο υ ρ γ ό ς 527,31.35 102,12 234,22 16
363,8 Plato 1248,29 Iambi. 794,11 ¿>ήμα. προς τά βήματα βλέπων (syn. όνό-
π τ α ί σ μ α (έν συλλογισμψ) 104,24 (γραφικόν) ματα, ορρ. Ιννοιαι) 1155,20 cf. 32 (ορρ.
481,34 ίνομα) 124,20 (ένέργειαν ή πάθος δηλοϊ)
π τ έ ρ ι ν ο ς Eudemus 263,30 91,25 αύτοϊς έγραψε τοϊς ^ήμασι 1325,24
π τ έ ρ ν α , τόν έγχέφαλον έν ταίς πτέρναις ¿»ησείδιον 31,3 168,2 241,21
ίχειν proverbium 645,13 (ί>ιγαλέος Emped. 33,10 159,17
π τ ε ρ ο β ά μ ω ν Emped. 1124,18 ^ ι π τ ε ϊ ν 668,27 sqq. ¿ιφέντος 668,30
π τ ε ρ ό ν. τοις έαυτών πτεροϊς κατά ttjv * Ο π τ ι κ ό ς 1228,37
παροιμίαν άλίσκονται 661,23 ^ ϊ ψ ι ς (species ώσεως) 668,25 1049,24
π τ ή σ ι ς 866,8 1095,7 1229,21 ί>οή 77,31. 33 ' (έν fog ήν) 716,12 cf. Da-
π τ ο ί α . της περί τά έκτος πτοίας 4,31 mascus 625,7 (του χρόνου) 1163,3
π τ ύ σ ι ς 1050,15 p ο π ή 655,2 (plur. φυσικαί) 358,7 (εις γένε-
π τ ώ σ ι ς 337,1 (άνω καΐ κάτω) 566,15 σιν) 787,16
π υ θ μ ή ν Orpheus 528,19 ^ υ ί σ κ ε σ θ α ι 722,30
π υ κ ι ν ό ς (δέμας) Parmen. 31,2 39,7 180,7 β υ μ η 668,27.31
(κρυφψ) Emped. 1183,32 ρύαις 705,8 (χρόνου) Damascius 800,10
π υ κ ν ο ΰ ν pass. 24,30 25,5 saepe (του νυν) idem 644,31. 34 (coni, μεταβολή)
π ύ κ ν ω σ ι ς (ορρ. μάνωσις) 2 4 , 2 150,1 Porphyr. 135,8
saepe expl. 1266,16 1319,23 ¿ υ σ μ ό ς Democritus 28,18 180,19
π υ κ τ ι κ ό ς 1062,20
π ώ μ α τ ο ς Parmen. 146,15
VERBORÜM στάσις 1423
o't τυχόντες 4, δ (Ιν φιλοσοφία) 227,23 ύπαρχεIν ανάγκη πάσι τό κρατεΐν 22,32
έν. τοΰ τυχόντος εις τό τυχόν 20,1-Ì το (usus et vulgaris et Aristotelicus fre-
τυχο'ν (ορρ. τό πρώτον) 2 7 5 , 2 7 τυχόν quentissimns)
adv. P h i l o p o n u s 1151,8 ύπατη 872,30
τύπος 643,13 (ούλοφυεϊς) Eiiiped. 381,34 υ π e ι κ τ ι κ ό ς 670,32
τ ύ π ψ φύναι 626,19 ΰ π έ κ κ α υ μ α sttblunavis igneus aer Aristote-
τ υ φ λ ό ς P a n n e n . 117,11 lice 605,27 1140,1
τυχαίος 346,29 ύ π ε κ π ρ ο θ ε ϊ ν E m p e d . 32,22
τύχη expl. 327,7 sqq, τ ύ χ η και τό αύτό- ΰ π ε κ ρ ε ΐ ν Aristot. 662,8
ματον 6,1 δ 333,29 sqq. (ορρ. άπό τύχης) υ π ε ν α ν τ ί ο ς 122,1 250,12 5 9 7 , 1 3 saepe
339,1 ά - ò τ ύ χ η ς τύχην καλεί Plato 351, ύπεναντιοϋσθαι Eudeinus 439,17
27 κατά τύχην υπέστησαν 94, 11 ν. ύ π έ ν ε ρ θ ε γένηται viiicatur E m p e d . 33,25
Τύχη ύπέρ. πλείονας διαφοράς του νοητού κόσμου
τ ώ ς P a n n e n . 145,22 ύπέρ τόνδε τόν αίσθητόν 34,9 ύπέρ τού-
των i. C], περί τ. T h e o p h r a s t u s 965,δ
ύπεραίρειν 685,37
ύπεράλλεσθαι 797,2
ύγιάζειν. ει τις νοσών ιατρός εαυτόν ύγι- ύπερανέχειν τινός 29,13 086,20 636,31
άζα, ύγιάζεται μεν έξ έαυτοΰ 267, 10 1251,24 1365,14
υγιά£εσ»αι 839,27 842,14 ύγιαστόν Arist. υπεράνω, τόν υπεράνω θεόν E u d o r u s 181,
expl. 1231,9 19
ύ γ ί α ν β ι ς i. q. (άτρευσις 279,22 sqq. ύπεραπολογείσθαι 430,31
ύγιαστικός 1231,9 ύ π ε ρ α τ τ ι κ ί ζ ε ι ν n i m i a m i n philosophando
υ γ ι ή ς logice 548,9 978,4 subtilitatem sequi 235,3
υ δ α τ ο θ ρ έ μ μ ω ν (ιχθύς) Eimped. 33,16 159, ύπερβάλλειν (τη δυνάμει) 479,5 τινός
23 Arist. 504, δ 741,25 672,9 absolute
υδατώδης 36,δ 484,36 pass, υπό τίνος 1335,35
ϋδραυλις 681,7 ύ π ε ρ β ι β ά ζ ε ι ν πλέξιν 521,18
ύδρεϊον. τα ύδρεϊα των ωροσκοπίων 1335, ύ π έ ρ β λ η μ α 973,7 sqq.
14 υ π ε ρ β ο λ ή (ορρ. έλλείψεις) 150,5 1276,24
ϋ δ ρ ο μ έ λ α θ ρ ο ς E m p e d . 1124,17 υπερέχειν (την -/.ίνησιν) 1015,7 ύπερέχον
ΰ λ α ί ο ς Proclus 613,5 614,3 615,20 617,36 καί ύπερεχόμενον 197, 19 (ύπερέχοντα
ύλη σωμ-ατοειδής Eudemtts 201,26 των άλλων κινήσεων) 5 2 2 , 2 0 ύπερέχε-
ό λ ο υ ν 320,35 ται ΰ π ' αύτοΰ 6 7 2 , 1 5
ΰπαλλάσσειν 866,21 ΰ π ε ρ κ ό σ μ ι ο ς Proclus 614,6
ύπαλληλος 183,12 883,7 ύ π ε ρ ο υ ρ ά ν ι ο ς 541,11 P l a t o n i c e 641,36
ΰπανταν ραδίως τοις είρημένοις 1186,7 υπεροχή matheni. 57,18 1029,12 (ορρ.
πρός τίνα 4 9 , 2 9 103,13 107,30 113,4 ελλειψις) 183, 26 453, 12 (θεία) 5, 17
113,25 126,17 243,15 534,7 647,16 29,3 (του όντος, ορρ. ύπόβασις) neoplat.
661,7 1165,10 1188,20 (παρά θύρας) 784,23 ν. ύπερανέχειν — (της ψυχής)
1 1 3 7 , 2 1 n o t . 1145,21 1147,33 ή ζήτησις 5,3 (cf. 517,7)
ΰπήντα πρώτη Alex. 45,21. 2 6 ίίτι τού- ύ π ε ρ π ί π τ ε ι ν τι 504,11
του άπορώτερον ύπαντήσει τό . . . κινεϊν * ύ π ε ρ σ υ ν ε χ ή ς 879,5
1109,31 (έπιστημονικώς) 47,S τα ύπαν- υ π έ ρ τ ε ρ ο ς ' 618,26 637,2 966,8 1159,25
τώντα απορα 468, 28 pass, oí λόγοι . . . Philoponus 1158,3
ύπαντηθήσονται 515,25 ύ π ε ρ τ ι θ έ ν α ι med. την λύσιν εις άλλας πραγ-
ϋ π α ν τ ι ά ζ ε ι ν 346,19 ματείας 48,7 599,4
ί ί π α ρ ξ ι ς 194,4 490,4 542,27 (φυσική) 1117, ύ π ε ρ τ ρ έ χ ε ι ν τινά 503,33
10 (ήνωμένη) 8 8 , 2 δ εστι καί ίίπαρξιν ύ π ε ρ φ υ ή ς (αιτία) 1117,10 (θεολογία) 1359,6
εχει 1 2 9 2 , 2 7 καθ 1 ΰπαρξιν (ορρ. κατά ύ π ε ρ χ ε ϊ ν pass. 6 5 0 , 2 5 683,25 684,6
τόπον) 585,16 ύπερχρόνος 1158,30
1432 ύπερχυσις I INDEX
φ ι λ ο ν ε ι κ ε ΐ ν 268,29 356,25 778,28 c. infin. φ ύ σ ι ς τί έστι 260,22 261,7 sqq. (άρχή κι-
356,25 630,28 7 0 2 , 2 5 1136,19 1156,34 νήσεως) 53,15 (πενταχώς) 283,6 (ίιγρά
φ ι λ ο ν ε ι κ ί α (άντίλογος) 1135,28 i. e. τό ύγρόν) 23,27 τό γαρ γινόμενόν
φ ι λ ό ν ε ι κ ο ς . φιλονείχως 51,8 τι καΐ γενέσθαι φύσιν ε/ει 1030,31 cf.
φ ι λ ο π ο ν ί α 795,16 not. είχε φύσιν άποτμηθήναι 1334,11
φ ι λ ό π ο ν ο ς , φιλοπόνως 129,32 (dist. φύσει) 2 7 7 , 1 4 sqq. φύσει, κατά
φ ι λ ο σ ο φ ί α . 6 ευφυής ων προς φιλασοφίαν φύσιν expl. 2 7 0 , 3 5 sqq. παρά φύσιν et
άρχήν Ιχει φιλοσοφίας 1218,11 φιλοσο- κατά φύσιν κινεϊν expl. 1211,15 sqq. φύσις
φίαν τινά εχει ή σκέψις Arist. 71, 14 Aristotelis 8,4 άλογος Alex. 311,1 313,
(διαίρεσις) 1,4 (πρώτη) 1,20 47,30 27
φ ι λ ό σ ο φ ο ς ευλάβεια 187,38 φιλοσοφώτατος φ υ τ ι κ ό ς (ψυχή) 262,16 sqq. 2 8 6 , 2 4 sqq.
ΓΙορφύριος 8 0 2 , 7 φιλοσόφως 1085, 19 φ ω λ ε ό ς , φωλεούς ους χειάς καλοΰμεν 379,6
φίλοσοφος πρώτος metaphyskus 9,22 49,7 φ ω ν ή def. 426,2 472,5~
258,8 φ ω ν ή εις. τά φωνήεντα (ορρ. τα σύμφωνα)
φ ι λ ό τ η ς ν. Φιλότης 1227,29
φ ι λ ο τ ι μ ε ΐ ο θ α ι c. infili. 1132,19 1145,3 φ ω ρ δ ν 120,4 κενεμβατοΰσαι φωραθεϊεν
φ ι λ ο χ ω ρ ε ΐ ν 627,3 465.31
φ λ ε β ό τ ο μ ο ς . το φλεβότομον 249,22 φ ώ ς άνάπτειν ταϊς νοήσεσι 792,20 P y t h a g .
φ λ ό ξ P a n n e n . 30,26 31,13 39,4. 15 180,4 181,26 φώς Parmen. 25,16 30,21 38,24
Emped. 32,4 331,7 179.32 φάος Parm. 180,9. 11 Pseudo-
φ ο β ε ϊ ν την άπορίαν 91,29 parmen. 31,5 P r o d i doctrina exp. 612,
φ ο ρ ά (dist. περιφορά) 5 9 3 , 2 0 φορεϊν pass. 17
P a r m e n . 1 1 7 , 1 0 Emped. 1318,26 33, φ ω τ ε ι ν ό ς 36,6 597,21
24 Plato 26,23
φ ρ ά ζ ε ι ν P a r m e n . 116,31 117,1 φράζεσδαι
P a r m e n . 117,5
φ ρ ή ν . νόου φρενΐ X e n o p h a n e s 2 3 , 2 0 χ α ί ρ ε ι ν λέγειν περί τίνος P l a t o 135,29
φ ρ ο ν τ ί ζ ε ι ν. της αληθείας ουδέν πεφρον- χ α λ ά ν Parin. 7 8 , 2 3 145,14 οδτως εχειν
τικώς (δ σκοπός) 1135,17 ¿χάλασαν P l a t o 50,21
φ ρ ο ύ δ ο ς P o r p h y r . 139,31 χ α λ κ ί ο ν . τα πληττόμενα χαλκία 1349,5
φ ρ υ ά τ τ ε σ θ α ι gloriati 1148,26 χ α μ α ι λ έ ω ν 1234,34 exemplum versatilis
φ ύ ε tv άδηλα Sophocles 7 4 0 , 3 2 φΰν inf. hominis 1329,5
aor. P a r m e n . 78,19 145,10 162,22 έφύ- * χ α ν . παρά τό χ ώ ¡»ήμα S σημαίνει τό χ ω ρ ώ
οντο Θνητά E m p . 3 2 , 2 4 πέφυχεν οΰτως 620,13 cf. 527,19
(dist.. έξ ανάγκης) Ar. expl. 1184,5 το χ ά ο ς etym. 527,19 528,13 620,14 (μυ»ικόν)
πεφυχέναι et τό πεφυχο'ς expl. 186,39 sqq. 529,16
έν. του μη τοιούτου, πεφυκιίτος δέ 2 0 , 1 5 χ α ρ α κ τ ή ρ i. e. είδος 2 8 9 , 5 (ίδιον) 9 4 , 8
τό πεφυκός in στερήσει 2 4 5 , 2 2 sqq. (λόγου) 691,4
φ ΰ λ ο ν . φύλα Parm. 117,11 χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε ι ν 19,4 8 9 4 , 1 9 άπό τίνος
φ υ σ α ν 647,24 τ φ πεφυσημένψ ώσκυϊ 1217, 3 1 , 2 6 177,21 (κατά τι) 6,17 2 7 , 1 . 8
24 155,26 1 7 3 , 1 8 5 9 8 , 3 5 822,20 αί κινή-
φ υ σ ι κ έ ς (ορρ. τεχνητός sive τεχνικός) 260, σεις έξ ένός . . χαρακτηρισθήσονται 901,1
5 sqq. (μέρος της φιλοσοφίας) 1,4 φυ- saepe τη κινήσει 1059,22
σικής (seil, τέχνης) τέλος 4 1 , 5 φυσικοί χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ό ς (ποιότης) 865,3
2 2 , 4 23,21 4 0 , 3 0 1121,3 Φυσικά titu- χ α ρ ί ε ι ς , χαριέντως 684,35
lus libri 8 0 1 , 1 4 8 0 2 , 1 0 9 2 3 , 8 1126,9 χ α ρ ι σ τ ί ω ν (σταθμιστικόν όργανον Archi-
ν. Loci Arist. inedis) 1110,4
φ υ σ ι ο λ ο γ ε ϊ ν 38,21 475,25 653,25 χ ά σ κ ε tv. τό κεχηνός (γνώσεως) 1S,17
φ υ σ ι ο λ ο γ ί α 4,17 18,30 1037,5 χ ά σ μ α Orpheus 528,14
φ υ σ ι ο λ ό γ ο ς 258,9 1122,24 1318,19 oí π . χ ε ι ά (μυρμήκων) 379,6
Δημόκριτον άρχαϊοι φ. 618,20 χ ε ι μ ε ρ ι ν ό ς (τροπαί) 875,21
VERBORUM ψύχωσις 1435
χεϊν. χεϊτ ίθνεα E m p . 32,17 33,1 κειμένους xal όλως τους συντελικούς έν-
χ ε ι ρ α γ ω γ ί α 416,12 5 8 3 , 1 0 εστώτας χρόνους 1 1 6 8 , 3 3 versus de eo
χ ε λ ι δ ώ ν Ιαρ où ποιεί 1313,14 citati 7 4 0 , 3 0 sqq. περιπλομένοιο (τελειο-
χ ε λ ώ ν η 898,33 (Zenonis) 1014,5 sqq. μένοιο) χρόνοιο Emp. 1 1 8 4 , 7 . 1 5 φυσικόν
χ ε ρ σ α ί ο ς 627,31 et ψυχικόν i n A r c h y t a Iambi, distinxit
χθαμαλός 787,29 787,4 (θεός) Proclo 795,6
χ θ ε σ ι ν ό ς 411,26 χ υ λ ώ δ η ς 23,26
χ θ ώ ν E m p . 32,6 160,29 300,21 χ ύ σ ι ς (ΰλης) 536,26
χιλιετής 499,36 χ ω λ ε ύ ε ι ν (ή φύσις) 685,20
χ λ ι α ρ ό ς 875,6 χ ω λ ό ς (ζωή) P l a t o 1077,22
χ ό α ν ο ς E m p . 300,21 χώρα. χώραν ?χειν 678,27 χώραν μή
χ ο ivi ξ 714,8 εχον (i. q. αδύνατον) 75, 14 (i. q. ϋλη)
χ ο ρ δ ή (^αγεϊσα) 873,25 Platonice 223,5 249,2 643,6 saepius
χ ο ρ ε ί α (unde χρόνος) 705,9 Iambi. 786,31 χ ω ρ ε ί ν δια πάντων 24,7 465,20 (που) P r o -
Damascius 775,14 (astrorum) Gerainus clus 612,13 in se recipere Melissus 40,19
292,28 80,12
χ ο ρ ε ύ ε ι ν de χρόνιρ D a m a s c . 7 7 5 , 1 4 . 2 1 χ ώ ρ η μ α 379,12 620,10
χ ο ρ η γ ί α 465,8 504,9 χωρητικός 608,19
χ ο ρ η γ ό ς (της δυνάμεως) 1328,25 χωρίζειν. χωρίζεται άλλήλων 267,14 χω-
χ ο υ ς è κεραμεοϋς -/αι 6 του οίνου 714,8 ριστόν τής'ίίλη; εϊδο; 1,9 2,1. 5 43,14. 21
χρεία (sc. έστί) i. e. χρή 5 8 , 1 4 (ήν) 74, χωριστώς 544,20
11 χ ω ρ ί ο ν πολύγωνον 54,21 (locus Aristotelis)
χ ρ ε ι ώ δ η ς 378,32 386,27 387,8 610,34 472,8
χρεμετιστικός 862,8 χ ω ρ ί ς ά π ' άλλήλων P a r m e n . 30,26 180,4
χ ρ έ ο ς necessitas Parca. 7 8 , 1 8 145,9 162,21 χωρισμός 544,24 (προς τόν ό'ρον εχει)
336,33 T b e o p b r . 965,5 cf. 22
χρεών, κατά το χρεών 2 4 , 1 9 χρεών έμέ
όποδεϊξαι 702,34 χρεών έστιν Parin.
3 9 , 2 5 2 , 2 8 7 8 , 2 0 89*,21 1 1 6 , 3 0 145,11
180,1 ψ ε υ δ ο γ ρ α φ ε ί ν 68,34
χρεώστης 328,33 ψ ε υ δ ο γ ρ ά φ η μ α (geometr.) 5 4 , 1 1 sqq. 69,
χ ρ ή δειχθήναι 5 5 3 , 2 2 saepe cf. inf. pass. 10
581,5 ψ ε υ δ ο γ ρ α φ ί α 58,24
χ ρ η ζ ε ι ν 270,33 693,21 ψ ε υ δ ο δ ο ξ ε ί ν 903,30
χρήμα, στήσαι πάντα χρήματα (Anaxa- ψ η φ ί ς 659,24
gorae) E u d e m u s 1 1 8 5 , 1 2 (i. e. κεχρη- ψ ι μ ύ θ ι ο ν 119,16
σμένον, χρησμός, a n c o r r u p t u m ?) Empecí. ψ ο φ ε ϊ ν (ό κέγχρος) 1108,22
1184,9 ψ ό φ ο ς , ψόφον ποιεί 1108,20
χρηματισμός 1191,29 ψ υ χ α ί ο ς 780,14
χ ρ η σ ι μ ε ύ ε ι ν 551,11 ψ υ χ ή (distr. φύσις) 2 8 6 , 2 0 sqq. (τόπο; ει-
χ ρ ή σ ι ς όνόματος 79,7 δών) 642,4 τάς έν ταΐς πλανωμέναις σφαί-
χ ρ ό α φανόν Parin. 146,14 ραις ψυχάς Alex. 1261,30 (πηγαία) ora-
χ ρ ο ι ή A n a x a g . 34,21 35,3 1 5 6 , 4 . 5 157,11 culum a p u d P r o c i u m 613,2 sqq. ψυχής
Diog. Α ρ . 153,3 Deiiiocr. 522,17 περίοδοι Iambi. 7 8 6 , 3 2
χ ρ ο ν ί ζ ε ι ν 784,20 χρονίζεσθαι 716,11 742, ψ υ χ ι κ ό ς 314,12 633,2 saepe
15 ψ υ χ ο ύ ν 2 6 2 , 1 6 pass. 613,12 966,3
χρονικός 106,1 716,1 (¿ήμα) 1158,31 ψυχρός, ψυχροΰ μεταβολαί είς τό γαλακ-
χ ρ ό ν ο ς etym. 7 0 5 , 9 7 7 5 , 1 4 def. 506,21 τώδες και χλιαρόν etc. 875,6
sqq. 5 0 9 , 3 4 (διχώς) 6 3 2 , 3 3 sqq. (το ψ ύ χ ω σ ι ς 703,30 1154,32
πέρα; τοϋ χρόνου το νυν) 7 5 3 , 2 4 (gram-
matice) τοί>ς παρατατικού; v.al παρα-
1436 ώδε I INDEX VERBORÜM ώφέλησις
(Αλέξανδρος) (Αλέξανδρος)
c i t a t u r : 249,12 254,13 2 6 1 , 3 0 264, citatur: 831,31 837,29 844,20.27
18 265,1 2 6 8 , 1 2 . 2 7 270,26 273,9 8 5 4 , 1 5 . 2 1 8 5 7 , 2 . 2 0 8 6 4 , 1 5 866,
277,31 2 8 2 , 3 . 6 2 9 1 , 2 1 3 0 0 , 2 7 17 868,27 869,4 870,10. 29 876,
302,18 301,26 3 0 5 , 3 306,28 307, 2 3 880,11 889,8 894,12. 16 895,
3 . 1 0 . 2 0 3 1 0 , 2 5 . 3 1 3 1 2 , 1 315, 1 2 . 2 8 8 9 6 , 1 0 904,1 909,25 914,
13. 17 316,8. 15. 18 317,27 320, 1 7 . 2 4 918,14 9 2 9 , 1 0 . 1 5 930,11.
1 . 2 1 321,17 326,34 329,14 336,6 34 9 3 1 , 2 4 9 3 6 , 2 2 . 2 5 9 3 8 , 5 . 8
3 3 7 , 1 1 . 3 6 3 3 9 , 2 0 340,31 343,14. 941,22 950,3 9 6 4 , 1 4 9 6 6 , 1 3 . 2 6
3 3 344,13 346,35 348,7 349,13. 968, 6. 15. 30. 3 1 9 6 9 , 8 9 7 4 , 2 5
36 3 5 1 , 3 . 8 354,22 355,13 356, 9 7 5 , 2 4 978,35 979,4 9 8 1 , 1 5 983,26
27 362,14 363,15 365,25 366,15. 997,31 1017,20 1019,27 1022,15
25 3 6 7 , 2 7 . 3 4 372,12 373,32 374, 1024,26 1026,5 1036,12 1039,15
31 376,10 377,19 3 8 2 , 3 2 3 8 4 , 4 1040,14 1 0 4 1 , 8 . 1 6 1051,5 1052,
389.5 3 9 5 , 3 3 396,20 399,19 400,1 8. 23. 2 8 1054, 28 1 0 5 5 , 1 5 . 24
4 0 3 , 1 3 . 1 4 4 0 7 , 2 1 . 3 6 409,25 414, 1 0 5 6 , 7 . 1 6 1075,4 1078,5.6 1086,
1 6 . 2 9 4 1 6 , 2 7 . 3 1 419,26 420,13. 22 1 0 9 3 , 3 . 1 3 . 2 2 . 2 7 1096,7 1104,
18 4 2 2 , 2 2 . 2 5 4 2 3 , 1 4 . 2 0 426,6 26 1 1 0 8 , 3 1 1 1 9 , 2 0 1 1 2 5 , 3 . 1 1
427.34 4 2 8 , 1 7 4 2 9 , 2 3 4 3 1 , 2 7 . 3 3 1130,4 1147,20 1169,33 1171,9
4 3 4 . 3 5 436,36 4 3 7 , 6 . 9 . 1 8 . 2 3 . 3 1 1175,13 1177,11.16 1188,7 1193,
4 4 0 , 2 8 . 3 4 4 4 3 , 1 0 . 1 8 . 3 4 446,13 34 1196,10 1 1 9 8 , 5 . 1 0 . 1 7 1199,
448,21 449,4 4 5 0 , 3 0 . 3 6 454,21 16 1 2 0 1 , 1 4 1 2 0 4 , 3 4 1 2 0 5 , 2 . 7
4 5 7 , 1 3 459,5 463,18 4 6 7 , 1 470, 1 2 1 0 , 1 2 . 2 9 . 3 9 1 2 1 3 , 3 1214,11.
3 0 472,36 4 7 5 , 3 3 4 7 8 , 1 8 4 8 3 , 1 2 7 . 3 8 1215,25 1216,27 1218,20.
4 9 0 , 1 8 495,8 501,2 5 1 1 , 3 0 516, 36 1 2 2 2 , 2 4 1 2 2 4 , 2 6 . 3 7 1226,3
1 2 3 1 , 2 0 . 2 7 1 2 3 2 , 1 1 . 1 7 1234,24.
29 517,17 521,13 5 2 4 , 1 0 526,16.
2 1 . 2 6 529,29 5 3 0 , 3 . 8 . 1 5 5 3 8 , 3 2 9 . 3 5 1236,10 1238,29 1 2 3 9 , 1 1
5 4 0 , 2 0 544,21 5 4 6 , 1 3 547,2. 11. 1240,18 1 2 4 1 , 1 0 . 3 0 1 2 4 2 , 1 1 . 2 3
12 5 4 8 , 1 8 . 3 6 549,26 550,5 552, 1 2 4 4 , 1 5 . 2 0 1245,4 1 2 4 6 , 1 7 . 2 7 . 3 2
1 8 . 3 0 5 5 4 , 1 7 . 2 2 5 5 9 , 2 5 560,11 1247,3 1253,6 1260,22 (cf. 1261,
562,24 5 6 3 , 2 8 5 6 9 , 2 2 5 7 0 , 8 . 2 5 2. not.) 1261,30 1 2 6 2 , 3 1 2 6 8 , 3
5 7 6 , 3 0 580,12 5 8 1 , 2 8 582,20 1281,30 1285,15 1286,29 1287,1
583.12 584,4 586,30 589,6.26. 1288,3 1291,35 1292,11.22 1293,6
28 5 9 3 , 7 . 1 3 5 9 4 , 1 7 . 2 3 . 2 9 595, 1296,18 1299,36 1303,28 1307,6
2 0 602,31 650,21 651,29 G54.34 1 3 0 8 , 1 6 . 2 0 1309,23 1317,3 1319,
655,11. 22. 27. 29 653,17 657,36 11 1 3 2 5 , 8 . 2 4 1 3 2 6 , 3 . 2 8 1327,35
658.6 661,1 6 6 5 , 1 4 6 6 7 , 3 668,16 1 3 4 0 , 3 2 . 2 7 1343,33 1346,29 sqq.
671,4 673,28 6 7 5 , 2 . 1 1 . 2 9 676,8. 1 3 4 8 , 1 1 . 2 6 1349,8 1350,2 1351,
3 0 6 7 9 , 1 2 . 3 2 6 8 4 , 3 6 9 2 , 2 . 6 696,4 27. 3 3 1 3 5 4 , 1 2 . 26. 34 1 3 5 5 , 1 6 .
6 9 7 , 1 7 . 24 700, 19 7 0 2 , 2 5 . 3 3 32.36 1356,33 1358,18.33.39
703,2 7 0 5 , 5 . 7 . 1 4 . 2 0 709,22 7 1 0 , 1362,11.13
4.6 713,14.26 715,10 717,21 έν τ ω εις το δεύτερον τ η ς Περί ού-
718,4 727,35 7 2 8 , 5 . 1 8 729,8 ρανοΰ όπομνήματι 1219, 2 cf. 2 , 7
7 3 0 . 1 3 7 3 4 , 1 2 7 3 5 , 7 . 8 . 2 8 739, Theophvasti Φυσικών δοξών libro
1 4 . 2 2 740,8 7 4 2 , 3 3 7 4 3 , 3 2 . 3 6 u s u s 3 8 , 1 8 n . 43,4 έν τοις Ύ π ο -
7 4 4 , 1 1 7 4 6 , 2 5 7 4 8 , 1 2 . 2 1 749,3. μνήμιασιν (sc. φυσιχοϊς cf. not.) 530,
13 7 5 0 , 2 7 752,15. 20 753,9 757, 15 έν τοϊς προς τον Έπιχούρειον
28. 31 7 5 8 , 7 . 9. 19. 24 759, 20 Ζηνόβιον ¿ντιγεγραμμένοις 489,22
760,18 762,7 764,35 765,4. την αίιτην οίεται ψοχην είναι καΐ φύ-
2 0 7 6 8 , 2 8 7 6 9 , 1 5 7 7 0 , 2 2 781, σιν έν τ ci" οόρανφ 1 2 1 9 , 1 έντε-
4 sqq. 8 0 3 , 2 2 8 0 4 , 1 830, 2. 7 λέχειαν ίίχώριστον τ ώ ν δωμάτων
NOMINUM ' Αναξαγόρας 1439
2 8 113,29 149,7 151,20 203,2 274,23 τον είναί φησι 4 2 1 , 2 2 τ ό άκίνητον είναι
458,25 484,11 εις τά του άέρος ευπλα- τον νουν κ α τ ά τ ά ς φυσικός κινήσεις παρά
έαυτοΰ δηλοϋσθαι 718,14.26 719,8 (de 601,21 οί περί Δ. μόνην τήν κατά τό-
Plac. Hippocr. 426 M.) 325,24 πον κίνησιν ελεγον 1320,17 ol π. Δ. καΐ
Γ έ μ ι ν ο ς Επίτομη των ΙΊοσειδωνίου Μετεω- Αεύκιππον κενόν καΐ έξω του κόσμου
ρολογικών cf. Add. t. Χ ad h. 1. 291,22 648,12 άχώριστον τό κενόν εθεντο ol π.
292,29 τ. Δ. 648,19 de principiis (Theophrastus)
γε ω μ έ τ ρ α ι 510,19 γεωμετρών παίδες voce 28,15 sqq. átomos 35,22 36,2 532,12
έναλλάξ utuntur 276,13 1069,24 (δμογενεϊς) 43,26 44,3. 12 sqq.
Γ ρ α μ μ α τ ι κ έ ς ν. Ioannes (πληγη κινείσθαι) 41,11 κάν των Δημο-
Δ άμα ς δ τον βίον Εύδήμου γράψας 924,13 κρίτου άτόμων είη τψ μεγέθει βραχύτερα
Δ α μ α σ κ η ν ό ς Nicolaus 23,14 149,18 περί 1046,20 άπαθή άτομα 8 2 , 3 cf. 925,
έαρινάς (τροπάς ποιούνται άρχάς ένιαυτοΰ) 14 sqq. διαφέρειν £υσμψ διαθιγη τροπή
ώς "Αραβες καΐ Δαμασκηνοί 875,22 180,19 cf. 179,15 196,35 199,29 με-
Δ α μ ά σ κ ι ο ς δ έκ Δαμασκού φιλόσοφος άνήρ γέθει καΐ σχήματι διαφέρειν τάς άτόμους
ζητητικώτατος 624,38 δια φιλοπονίαν κα' 462,6 πανσπερμία σχημάτων 459, 29
την πρός τά Ίαμβλίχου συμπάθειαν πολ- συγκρίσει καΐ διακρίσει των στοιχείων τήν
λοίς ούκ ώκνει των Πρόκλου δογμάτων γένεσιν 163,18 235,22 1050,22 " 1266,33
έφιστάνειν 795,15 δ ήμέτερος καθηγεμών άλλοίωσιν άνεϊλε 522,17 quomodo κοσμο-
642,17 δ έμαυτοϋ καθηγεμών 774,28 δ ποιεί 1120,20 κόσμους άπείρους 178,23
έμός 778,27 δ ήμέτερος 601,18 630,35 πλείους είναι ούρανοΰς 701,31 (άπείρους)
644,10 795,14 citatur 601,18 781,35 1121,6 έν τη κοσμοποιίςι έδόκει τη τύχη
778.34 779,13 787,29 791,32 796,27 κεχρήσθαι, άλλ' έν τοις μερικωτέροις oò-
7 9 7 . 3 5 sqq. έν τοϊς Περί άριθμοΰ καΐ δενός φησιν είναι τήν τύχην αίτίαν 330,
τόπου καΐ χρόνου 774,30 cf. ρ. 644,25 15 de τύχη 328,4 337,4. 8 ot περί του
775,35 800,20 έν τω Περί τόπου βιβλίψ ούρανοϋ καΐ των κόσμων αίτιώμενοι όμως
644,25 έν τοϊς Περί χρόνου 775,23.34 ού λέγουσι τί ποτέ έστι τό αύτόματον
800,20 331,22 τον χρόνον μή γεγονέναι 1153,22
Δ α μ α σ κ ό ς patria Damascii 624,38 τά χρώματα ού φύσει άλλά νόμψ καΐ θέ-
Δ ό μ ω ν musicus 185,36 σει 512,28 τινές λέγουσιν (Abderitae in-
Δ ε λ φ ο ί oraculum 333,15 teileguntur ab Alexandre, cum άπορροάς
Δ ε ρ κ υ λ λ ί δ η ς 247,31 έν τψ ία της Πλά- statuit) δι' ών (άπτομένων καΐ έμπλεκο-
τωνος φιλοσοφίας 256,32 μένων έλκεται τά έλκόμενα 1056,3 frag-
Δ η μ έ α ς Menandreae fabulae incertae 384, menta: δίνον άπό του παντός άποκριθή-
14 ναι 327,24 'περιπαλαίσεσδαι' (1. περι-
Δ η μ ό κ ρ ι τ ο ς δ 'Αβδηρίτης δ έταϊρος Λευ- παλάσσεσθαι) Ιλεγον τά άτομα κατά τήν
κίππου 28,15 φυσικός 41,1 similia Me- έν αύτοΐς βαρύτητα 1319,1 not. νόμψ
trodorus Cbius docuit 28,28 doctrlnaui χροιή 522,17 η.
de corporibus per vacuum cadentibus Δ η μ ο κ ρ ί τ ε ι ο ς (άτομοι) 459,27
impugnai Alexander 679, 13 άπείρους D e m o s t h e n e s v. Hegesippus
κατά πλήθος άρχάς 166,6 cf. 154,25 Δ ι ά ρ η ς χιλίων σταδίων έστι φαντάζεσθαι
453,2 459,18 458,27 460,5 462,3 1254, 517,13. 14.17 exemplum Euderni 702,3
21 της κατά το είδος φύσεως ήψατο (cf. Zur Textgesch. d. Arist. Physik. Abh.
300,15 cf. 166,6 τάς περί φύσεως αι- d. Beri. Akad. 1882 p. 39)
τίας εις άρχήν άνάγει ταύτην, δτι οδτω Δ ι ο γ έ ν η ς δ Άπολλωνιάτης 25,1 149,18
καΐ τά πρότερον έγίνετο 1186,20.28 τό 151,21 σχεδόν νεώτατος (physicorum)
κενόν καΐ τάς άτόμους 22,7 461,32 τό 25,1 eclectice Anaxagoram Leucippum-
κενόν 467,16 τόπον έστερήμενον σώματος que secutus 2 5 , 3 φυσιολόγους καλεί
τό κενόν καΐ τήν κίνησιν έν κενψ γίνε- σ ο φ ι σ τ ά ς 151,26 δμοίως Άνμξιμένει
σθαι 395,2 397,3 cf. 534,2 618,20 1318, άέρα 151,21 de principio 25,4 149,7
32 Eudemus contra dixit 533,17 sqq. άέρα άπειρον 452,32 458,25 475,7 τό
τό διάστημα τόν τόπον 571,24 κενόν τό μεταξύ 149,18 sqq. 151,22 203,3 (cf.
διάστημα 571,28 τόπον πάντη άδιάφορον Add. t. X ad h. loc.)
XOMINUM ' Εμπεδοκλής 1443
libri Μετεωρολογία 151,27 Περί áv- τος . . . καί κίνησιν ένόμιζεν έν τ ψ κόσμψ
θρώπου φύσεως 151,27 Περί φύσεως άεΐ είναι 1121, 17 δυνατόν ποτε μηδέν
u n u s liber Simplicio lcctus 25,7 κινεϊσθαι 1123,12 μί) αεί κίνησιν είναι
151,25. 29 1363,32 ¿ίδιον τον χρόνον 1153,29 τήν
fr. 2 ed. Schorn . . . . 1 5 1 , 3 1 sqq. κατά χρόνον μεταβολήν (τοϋ κόσμου) εις
fr. 3 153,20 ενδειξιν έλάμβανε της τάξεως αύτών καί
fr. 4 152,12 της του νοητού γενέσεως άπά τοΰ νοη-
fr. 5 152,18 τού . . . καί της τοΰ αισθητού προς τό νοη-
fr. 6 152,22 τόν έπιστροφης 1186,32 κατά περιόδους
fr. 7 153,19 σύγκρισιν καί διάκριβιν 154, 31 163, 18
Δ ι ο γ έ ν η ς i Βαβυλώνιος 426,2 235, 22 1266, 33 quomodo κοσμοποιεϊ
Δ ι ο γ έ ν η ς δ κύων réfutât ambulando Ze- 1120,20 èva τον κόσμον 178,26 διά τον
nonis aporias 1012,24 1205,26 δϊνον μέσον ή γη κρατείται 386,24 η.
Δ ι ό δ ω ρ ο ς Cronus σώματα άμερή 926,20 carmen citatur έν τοις Φυσικοΐς 32,1
Δ ι ό σ κ ο υ ρ ο ι cf. 3 4 4 , 1 0 η . έν τψ πρώτψ των Φυσικών 157,
Δ ί ω ν exemplum 385, 18 9 8 3 , 2 7 1299, 25 3 0 0 , 2 0 έν τ ψ δευτέρψ των
38 sqq. Φυσικών 381,29
Δορπία primus Apaturiorum dies 708,18 versus c i t a n t u r :
Δ ώριος άρμονία 185,32 v. 38 S t e i n . . . . 180,30 235,23
"Ε * τ ω ρ 329,35 1014,22 v. 6 1 - 9 5 . . . . . . 157,25
Έλεάτης Leucippus 2 8 , 4 Parmenides 22, v. 6 7 . 6 8 . . . . . . 1318,22
25 Zeno 947,4 1011,11 1288,37 v. 6 9 — 7 3 . . . . . . 33,19 sqq,
' Ε λ ε α τ ι κ ο ί ψυχικήν ούσίαν κίνησιν Ιχειν v. 7 1 . . . . . . . 1124,23
143,11 v. 7 2 - 7 3 . . 160,20 1125,1
Ε λ λ ά ς 6,34 v. 7 6 - 8 0 . . . . . 26,1
Έ λ λ η ν ε ς 23,30 230,35 333,9 361,35 v. 81 . . . . . . . . 188,26
362,1 552,9 556,12 Anaxag. 163,21 v. 96—109 . . . . . . 159,13
' Ε μ π ε δ ο κ λ ή ς 6 Άκραγαντΐνος οί> πολί) κα- v. 98—107 . . . . . . 33,8
τόπιν τοϋ Άναξαγόρου γεγονώς 25,20 dis- v. 112 . . . . 1184,7 1185,18
cipulus των Πυθαγορείων 2 5 , 2 1 P a r - v. 112. 113 . . . . . . 160,16
menidis sodalis 2 5 , 2 0 cum Anaxagora v. 112—118 . . . . . 33,18
comparatus 1 9 5 , 3 0 sqq. Ίάδες μοΰσαι v. 119—129 . . . . . 160,1
(Plato) 50,14. 20 Aristoteles (de φύσει) v. 134 . . . . . . . 1124,2
314,1 περί νοητού κόσμου καί αίσθη- v. 135 . . . . . . . 1183,30
τοΰ 31,18 3 4 , 4 s q q . 1123,25 1186,30 v. 137. 138 . . . . . 1183,32
metaphysica a physicis seiunxit 2 1 , 1 8 v. 1 3 9 - 1 4 1 . . . . 1184,14
ούκ άρχει τό παρά μέρος φάναι, άλλ' v. 142 . . . . . . . 1184,4
έχρην και την αΐτίαν τούτου προσθεϊναι v. 152 . . . . . . . . 331,7
1 1 8 5 , 2 5 ουτε κατά μέγεθος ουτε èv évi v. 167 . . . . 327,16 330,35
οδτε έν πλείοσιν τό άπειρον 4 5 8 , 3 0 ίν 358,11.25
τε καί πολλά 22,7 πλείονας καί πεπε- v. 171 — 1 8 5 .
. . . . . 32,13
ρασμένος (άρχάί) 179,23 πεπερασμένα v. 186—194. . . . . . 160,28
459,10 της κατά τό είδος φύσεως ήψατο y. 195 . . .. . . . . 331,12
300,15 quattuor elementa et duo prin- v. 196 . . .. . . . -331,14
cipia 25,21 154,6 sqq. 188,30 189,4 197, v. 199—202 .. . . . . 300,20
10 199,26 δ στοιχεία 155,3 178,14sqq. v. 203—207 .. . 32,6 331,5
274,25 φιλίαν καί νεϊκος 31,21. 32 369, y. 218 . . .. . . . . 331,9
26 4 6 5 , 6 . 1 2 1318,22 ποιητικά αίτια τό v. 247—253 .. . . . 1124,11
Νεϊκος καί την Φιλίαν 459,12 σφαϊρος v. 255 . . . . . 331,2 327,20
1 5 4 , 1 3 σφαϊρον θεόν όνομάζει 1124,1 y. 258. 259 . . . 372,1 380,20
ποτέ μέν σφαϊρον ποτέ δέ κόσμον λέγον- 381,3. 7
41*
1444 Έμπεδόχλεια II INDEX
E u r i p i d e s sine nomine citatur fr. inc. 453,29 sole stante terram moveri 292,
1017 ( ' 6 8 4 ) N. 328, 1 falso tribuitur 21
versus citatus 3 0 2 , 8 n. 755,7 a Philo- 'Ηράκλειος, λίθος Ήραχλεία 1055,9. 25
pono (cf. Nauck Praef. ad F . T . G . 3 X I ) 1346,7
Ε ό ρ ύ β τ ρ α τ ο ς Anaximenis pater 24,26 41, ' Η ρ α κ λ ε ί τ ε ι ο ς (θέσις) 51,23. 30 'Ηρακλεί-
20 τειοι πάντα κινεϊσθαι Ιλεγον 1196,9
Ε ί > ρ ώ π η 771,19 809,20 ' Η ρ ά κ λ ε ι τ ο ς 4 Έφέσιος 23, 34 Ίάδες
Ε δ φ ρ α δ ή ς Θεμίστιος 41,11 μοΰσαι (Plato) 5 0 , 1 5 . 1 9 το πυρ (cf. fr.
Έ φ έ σ ι ο ς Heraclitus 24,1 22 Byw.) 23,34 24,4 113,30 149,8 203,2
Έ χ ε κ ρ ά τ η ς 351,30 274,24 εις το ζψογόνον τοΰ πυρός άπεϊ-
Ζεύς. προς Διός Plato 4 0 5 , 3 0 Zavos δεν 36,11 έκ πυρός πάντα είναι χαΐ είς
πύργος P y t h a g . 1 3 5 5 , 9 p l a n e t a 1179, τοΰτο πάντα άναλόεαθαι 480,27. 3 3 πάντα
19 £εΐν (cf. fr. 4 1 . 4 2 Byw.) 8 8 7 , 1 . 5 1257,
Ζ η ν ό β ι ο ς i 'Επικούρειος contra quem scri- 17 1 3 1 3 , 8 oí περί Ή . δια πυχνώσεως
psit Alexander Aphrodisiensis 489,22 καί μανώσεως τάς γενέσεις καί φθοράς
Ζ ή ν ω ν 6 Έλεάτης 947,6 1011,11 1288,37 άποδιδόασι 1319,21 άεΐ μέν είναι κόσμον,
6 Παρμενίδου γνώριμο« 99, 14 βοηθείν ο6 μην τον αίιτόν άεί, άλλά άλλοτε άλλον
έβοΰλετο τ ψ Π αρμενίου λόγψ 134,4 έν γινόμενον, κατά τινας χρόνων περιόδους
τΐ)~ Πλάτωνος Παρμενίδη 101,1 1 0 2 , 2 9 1121,14
134,8 ab Aristotele t a x a t u s (Ζ 2 233*21) fr. 41 Bywater 77,31
9 9 9 . 3 cf. 5 5 1 , 1 3 s q q . 1011,9 άμφοτερό- (cf. 887,1. 5 1257,17 1313,8)
γλωσσος T i m o n i audit 139,4 1011,14 αί fr. 57 50,10 sqq. 82,23
τοΰ θεαπεσίου Ζήνωνος τοΰ Έλεάτου άπο- ' Η ρ α κ λ ή ς esempi. 98,20 Thespiadae 707,
ρίαι 1 0 1 1 , 1 1 (λόγοι) 4 4 0 , 2 4 (βιβλίον) 31 Augeae stabulum 1130,2
99,8. 18 εϊ τις αΰτψ το êv άποδοίη τί ' Η σ ί ο δ ο ς χ ά ο ; 534,1 έν Θεογονία (v. 116)
ποτέ έστιν, 2ξειν τα όίντα λέγειν 97, 11 527,17 cf. 523,17 524,15
138,33 144,15 άν^ρει το ëv 99,11 μη- " Η φ α ι σ τ ο ς Empedoclis 3 2 , 3 . 7
òèv των όντων λέγειν το êv 138,19 Εν Θ α λ ή ς Έςαμΰου Μιλήσιος 23,22 την περί φύ-
καί πολλά 98,2. 7 Εκαβτον των αίσθητών σεως Ιστορίαν i n d u x i t 23,29 A n a x i m a n d r i
πολλά είναι 9 6 , 2 4 9 7 , 1 2 de τ ο π φ 534, doctor 24,14 Θαλής Αναξίμανδρο; ceteri
8 . 1 4 τά πολλά άναιρών 9 9 , 1 2 140,29 appellantur φυσικοί 40,30 nihil scripsit
άνηρει τό έ'ν 138,26 139,16 locum ne- praeter Ναυτικήν άστρολογίαν 2 3 , 3 3 ol
gavit esse 562,1 sqq. 563,1. 2. 9. 17 sqq. περί Θαλήν materialem causam 6,32 το
564, 2. 16. 2 0 sqq. 596, 32. 34 απορία ύδωρ 23,23 113,29 149,7 203,2 274,23
περί κινήσεως 522, 19 7 9 6 , 3 3 797, 14 484,11 (άπειρον) 452,32 458,25 είς τό
947.4 sqq. 953,3 1009,26 1032,16 1288, γόνιμον του ϋδατος άπεϊδεν 36,10 μάνω-
37 sqq. τά άπειρα άδόνατον έν πεπε- σιν καί πύκνωσιν 180,14 οί περί θ . διά
ρασμένη» διελθεϊν χρόνψ 1013,11 quat- πυκνώσεως καί μανώσεως τάς γενέσεις καί
tuor a r g u m e n t a enumerantur de motu φθοράς άποδιδόασι 1319,21
1034,8 Ά χ ι λ λ ε ΰ ς 1013, 29 sqq. (φερό- Θάσος 576,11.26
μενον βέλος) 1034,4 disputatio cum Pro- Θ ε α ί τ η τ ο ς SophistaePlatonici 100,13 406,2
tagora de g r a n o milii 1108,19 1116,2 v. p. 1456b
διχοτομία 138,3 140,22 141,8 λίγοι τη Θ ε μ ί σ τ ι ο ς 6 Ευφράδης 4 2 , 1 2 9 6 8 , 3 0 6
έπ' άπειρον τομή των μεγεθών άποχρώ- πιθανό; 4 4 2 , 1 παράφρασις 70,32 cita-
μενοι 1013,1 tur 42, 12 44,1 7 0 , 3 2 1 6 9 , 2 4 308, 11
H e g e s i ρ p u s . de Halonneso oratio signi- 400,1 414,17 422,20 428,4 437,11 442,1
ficatur a Damascio 645,12 592,22 684,2.5 718,19 7 2 3 , 2 5 η . cf.726,
Ή γ η σ ί β ο υ λ ο ς Anaxagorae pater 27,2 20 η. 7 2 8 , 1 1 cf. 7 3 3 , 2 1 cf. 738, 18 η.
Ή λ ι ς 734,29 741,26 743,1 762,11.26 765,31 7 6 6 , 1 9
' Η ρ α κ λ ε ί δ η ς ό Π ο ν τ ι κ ή 292,21 τοις Πλά- 854,20 864,15 876,18 918,14 950,4 951,
τωνος Περί τάγαθοϋ λιίγοις παρεγένετο 30 968,30 969,14 1036,16 1051,91125,
NOMINUM Ioannes 1447
Φυσικών δοξών, quem librum 'Ιστο- ' Ι π π ο κ ρ ά τ η ς (Cous) είς τάς πρώτας ποιότη-
τας τών πρώτων στοιχείων άνέδραμε 4 2 5 , 2
ρίας ( 1 4 9 , 3 2 ) vel Φυσικής Ιστορίας ( 1 1 5 ,
citatur ξΰρροια μία κτλ. (περί τροφής Π
12 1 5 4 , 1 4 ) titulo citât,
fr. 1 (Doxogr. p . 4 7 5 s q q . ) . 23,21. 31 2 0 Kíihn) 4 6 1 , 1 8
τρία συναίτια 2 6 , 5 άπόδειξις περί τών τινός άνάγκη την γένεσιν σχείν 5 2 8 , 2 2
άρχων 197,27 quot principia, dis- την φύσιν έν τω όργανικω τέθεικε κινου-
sentiunt Alexander et Simplicius 43, μένην μέν ΰφ' ετέρου κινούσαν δέ £τερα
4 sqq. corpora in materiam et formam 8 , 5 cf. 2 2 3 , 1 8 πυκνόν καί μανόν 150,
dissolvit (δλην iteti είδος) 7 , 2 4 179, 13 29 de motu 8 2 1 , 1 4 . 2 3 8 2 2 , 2 3 8 2 4 , 2 0
2 2 3 , 1 0 245,9 το ποιούν -/al το πάσχον γένος καλεί την κίνησιν 405,16 ετερότητα
(δλην, ύπερβολήν -/.ai έλλειψιν, μέγα μικρόν την κίνησιν 4 3 0 , 4 έτερότητα καί άνισό-
cf. Protag. 356 A ) 2 0 4 , 1 3 το παραδει- τητα καί το μ η ôv ώς αίτια κινήσεως
γματικόν addidit 3 , 1 8 1 0 , 3 3 11,2 το 4 3 0 , 3 5 431,5 cf. 4 3 2 , 3 5 ¿λίγα περί κι-
παραδειγματικόν αίτιον τοις κυρίως αίτίοις νήσεως εϊρηκεν 397,15 κίνησιν έν υπέ-
συνηρίθμησε, το δ' όργανικόν τοις συναι- ροχη καί έλλείψει 401, 14 τό μέγα καί
τίοις 3 1 6 , 2 4 άξιοι τά παραδειγματικά μικρόν κτλ. την κίνησιν ( E u d e m u s ) 431,8
τών τηδε αίτια τοις αότοίς όνόμασι καλεί- το άόριστον έπΐ την κίνησιν έπιφέρει (idem)
σθαι 4 0 6 , 1 3 το 'αυτό' κατά τών γενών 4 3 1 , 1 3 παν τό κινούν κινεϊσθαι 4 2 0 , 1 3
φέρει 132,9 το αότοόν 121,26 γένη του πάσαν ένέργειαν κίνησιν 4 2 8 , 5 τό αυτό
οντος τά διά πάντων τών έφεξής διήκοντα κινοΰν 1 2 3 3 , 3 7 έτεροκίνητα τά σώματα
405,14. 25 γένη του ίντος έν τω νοερω 4 2 1 , 4 δ είδη κινήσεως 4 2 2 , 5 την έλκτι-
διακοσμώ θεωρών 4 0 4 , 2 2 ουσίας τάς κήν δύναμιν άναιρεϊν δοκεί 663,6 de άντι-
ίδέας 4 7 6 , 3 άρχάς τους άριθμους είπερ περιστάσει 1351,29 sqq. στοιχεία primus
τάς ίδέας 499, 11 cf. 454, 22 τάς ίδέας dixit Eudemo auctore 7 , 1 3 de quinta
άκινήτους 4 2 0 , 1 8 έν τόπω 546,'15 sqq. essentia 1 1 6 5 , 2 1 sqq. έπίπεδα πρώτα
το πλήθος τών ειδών παραδίδωσι 1 0 0 , 2 5 1 4 2 , 2 5 quid sit γενητόν 1 1 5 4 , 3 sqq.
περί τάγαθοΰ άκρόασις 151,10 άναμνήοει; κόσμον τό ό'λον καί παν μέγεθος 507, 29
αϊ μαθήσεις 1 0 7 9 , 1 2 περί ύλης 230, τον «λον κόσμον ούρανόν καλεί 5 0 7 , 3 0
35 ύποκείμενον τ ή έναντιώσει την δλην περί χρόνου 7 8 8 , 3 3 7 0 5 , 5 sec. Eude-
232,8 δλην πανδεχή, χώραν (τόπον) Εδραν miuin, Theophrastum, Alexandrum 700,
223,3 cf. 34 523,7 545,24 5 7 8 , 2 0 579, 18 7 0 2 , 2 5 όίμα τω κόσμψ γενέσθαι τον
13 την δλην μητέρα καί χώραν καλεί χρόνον 1153,20 χρόνο; μ ε τ ' ουρανού γέ-
2 4 9 , 1 τιθήνην 2 4 9 , 5 την δλην τόπον γονε κατά Πλάτωνα (cf. T i m . p. 38 Β)
6 0 1 , 1 8 cf. 5 3 7 , 2 1 5 3 9 , 1 4 sqq. ειδών 1157,36 1161,24 άίδιον τον χρόνον 1155,
τόπον 5 4 0 , 2 6 cf. 562,14 6 4 3 , 6 τόπου 19 τό άίδιον διά τον αιώνα τό αϋτοζωον
διάφορα τά σημαινόμενα 5 4 1 , 2 0 νοητάν εχειν 7 1 8 , 8 ή τοϋ παντός άιδιότης διά
τόπον καθ' 8ν άφώρισται τών νοητών ει- πολλών καί άκριβών λόγων άποδειχθείσα
δών ή τάξις 641,37 τινές κατά Πλάτωνα 4 6 9 , 2 1164,9 1165,16 άγένητον καί
διάστημα τον τόπον είναι ένομίσαν 571,25 άφΒαρτον τον κόσμον κτλ. 1121, 10 de
την δλην έν μόνψ τω αίσθητφ κόσμψ solutione mundi 1 3 3 1 , 1 5 . 2 4 1 3 3 4 , 3 5
αφορίζει 151, 16 οί> βούλεται το σώμα έξωθεν τοϋ ουρανού ουδέν τίθεται σώμα
είναι την δλην 228,18 την στέρησιν οίδε 453,19 5 4 5 , 1 8 δ ούρανός Ινυλος 615,7
245,20 cf. 246,10 το τω ί ν τ ι κενόν άπο- ύπερουράνιον τόπον οίδεν 5 2 2 , 8 cf. Ind.
γινώσκει 6 9 4 , 2 ή ψυχή κινείται 3 1 8 , 1 2 IH Loci Platonici
αότοκίνητον την ψυχην 421,15. 3 2 πρώ-
Π λ α τ ω ν ι κ ό ς (εννοιαι) 1 2 4 9 , 3 6 (συνήθεια)
τως καί κυρίως αότοκίνητον είναι την
138,2 Πλατωνικώς 388,11
ψυχήν βούλεται πάσαν, ή . . . την λογικήν.
Πλατωνικοί £ν τό ύποκείμενον 222,29
διά δέ ταύτην καί το ζωον αύτοκίνητον
τό Êv άριστον ύπολαμβάνοντες 894,12 τό
γίνεσδαι 1248,7 de animae motu 824,
νοεϊν κινεϊσθαι 420,20 την δλην άτρεπτον
7 sqq. την ψυχήν αίτίαν κινήσεως 287,9
320,23.28 οί κλεινοί τών Πλ. τόπον
1 3 1 9 , 2 8 sqq. χιλιετείς καί τρισχιλιετείς
διάστημα άεΐ σώμα εχον 601,23 τό διά-
καί μυριετείς περιόδους ψυχών απαριθμεί-
στημα ά'λλο παρά τά σώματά φασιν, άεί δέ
ται 499,34 θείος νους 8,3 δημιουργικός
σώμα έχειν 571,30 de vacuo 618,24 657,
νους 223, 17 άκίνητον την του νου κί-
28
νησιν 8 2 2 , 2 9 παντί γενομένφ ΰπ αίτιου
Πλωτίνος τον πρώτον χρόνον έπεζήτησεν
NOMINUM Πϋ&αγάρειοί 1453
7 9 0 , 3 0 cf. 7 9 1 , 2 8 κίνησιν ταϊς -χατη- μόνον, άλλά καΐ έν τοις άλλοις απασι τ ω
γορίαις συνηρίθμησε (cf. V I 1,17: VI 3,21) Πρόκλψ κατηκολούθησαν praeter Ascle-
432,17 citatur έν άρχη τοΰ βιβλίου 8 piodotum et Damascium 795,11
Περί τοΰ δυνάμει « a l ένεργεία έπέγραψε έν τ η προς Άριστοκλέα έπιστολη 615,
( E n n . II 5 , 1 ) 398, 32 ; (cf. Ádd. t. Χ 15 f r a g m e n t u m de loco fortasse ex libro
ad b. 1.) De primo loco 611,11 sqq. (cf. n. confir-
citatur : m a t a a Krollio de Chald. arac. p. 28 1 )
Enn. I 1,9 1079,12 cf. p r a e t e r e a 643,18. 38
II 5 , 1 398,32 Π ρ ο μ η θ ε ύ ς t y r a n n u s (Thessalus) 3 4 6 , 3 3
5,3 399,7 Π ρ ω τ α γ ό ρ α ς ό σοφιστής 1 1 0 8 , 1 9 ή αϊ-
III 7 , 3 790,30 σθησις κριτήριον, ώστε το έκάστψ φαινό-
7.8 706,25 μενον κατά την αίσθησιν τοΰτο καΐ άλη-
7.9 769,6 θές νομίζειν 1098,11 dialogus cum Ze-
7 . 1 1 sqq. . 7 9 0 , 3 5 s q q . 7 9 2 , 2 0 n o n e de grano milii 1108,19
7.1 2 791,17 Π υ θ α γ ό ρ ε ι ο ς P a r o n (Arist. P h y s . 222>>18)
7.1 3 791,20 explic. 754, 8 . 15 (α'ίρεσις) 7 8 6 , 3 3
I V G,2 (?) 1072,8 (?9ος) 204, 16 ol Πυθαγόρειοι αϊνιγμα-
Π λ ο ύ τ α ρ χ ο ς 6 Χαιρωνεύς έν τ ψ 'Αλεξάνδρου τ ώ δ η trjv έαυτών φιλοσοφίαν παραδεδώ-
βίψ (e. 7) 8,29 κασιν 7 , 1 cf. 652,7 Πυ9αγορε(οις φαίνε-
P o e t a i n c e r t u s coniicus 302,8 n . (ò ποιητής) ται ¿ Πλάτων πολλαχοϋ άκολουθών 151,
755, 8 (cf. Nauck ad F . T . G. 2 P r a e f . 13 idem κατά το Ιΐυθαγόρειον εθος òtà
XI) τών αριθμών σημαίνων τα πράγματα 204,
Π ο λ ύ κ λ ε ι τ ο ς 3 2 3 , 1 0 s q q . 325,22 sqq. 342, 16 cf. 4 9 9 , 3 5 sqq. εθος σχηματογραφεΐν
31 κανών 325,26 457,17 g n o m o n u m ratio e x p l i c a t u r 456,
Γ Ι ο ρ φ ύ ρ ι ο ς 6 πολυμαθέστατος των φιλοσό- 17 sqq. q u a d r a t u r a m circuii i n v e n e r u n t
φων 151,23 6 φιλοσοφώτατος 95,33 év Iamblicho teste 60,9 ab eis t r a n s t u l i t
τ ψ β Περί ίίλης 231,6 έν τ ψ Φιλήβψ i. e. Aristoteles το άφθαρτον της ίίλης 254,27
commentario in Philebiim 4 5 3 , 3 0 cf. 454, m e t a p h y s i c a et p h y s i c a discreverunt
19 comm. ad Rempl. P l a t . (?) 6 1 5 , 3 5 21,18 de causis p r i m a r i i s 35,24 n u m é r o s
P h y s i c o r u m s y n o p s i n scripsit 9 1 8 , 1 3 a u t decem συστοιχίας principia 26,27 428,
Coinmentarius i n P h y s i c a respicitur 9,11 27 sqq. την δεκάδα τέλειον άριθμόν 499,
1 1 , 6 . 2 3 44,1 60,17 n . 70,12 73,2 74,5 15 περιττόν καΐ άρτιον 189,2 idem πε-
80,24 82,31 83,10 85,9 86,10 92,26. 3 3 περασμένον καί άπειρον 1 1 , 1 4 το άρτιον
97,5 101,25 107,1 116,6 123,1 135,1 το άπειρον 4 5 8 , 1 0 4 7 5 , 8 . 12. 14 de
136,33 137,8 139,24 140,19 141,24 άπείρω 452, 29 453, 5 4 5 5 , 1 2 . 13. 17. 20
149,13 163,16 165,8 166,3 188,32 192, 472, 2 475, 24 4 7 6 , 1 0 . 15. 17 Εν καί τό
34 2 0 6 , 3 207,12 247,31 264,27 277,24 έναντίον άρχαί s e c u n d u m E u d o r u m 181,
283,35 343,33 362,11 399,19 4 0 0 , 8 . 1 0 10 το ëv άριστον 894, 12 περί ύλης
407,4 414,17 415,7 4 2 2 , 2 2 428,4 587,8 230, 35 δλην καί είδος 179, 13 τό ποσόν
648,17 728,11 864,18. 25 896,10 2 3 2 , 1 6 . 2 5 έτερότητα καί άνισότητα καί
Π ο σ ε ι δ ώ ν ι ο ς. Gemini έπιτομή των Ποσει- τό μή δν ώς αίτια κινήσεως 4 3 0 , 3 5 432,
δωνίου Μετεωρολογικών 2 9 1 , 2 2 2 9 2 , 3 0 35 τό άόριστον έπί την κίνησιν έπιφέ-
(cf. A d d . t. Χ ad h. 1.) ρουσιν ( E n d e m u s ) 4 3 1 , 1 3 έν τη στερήσει
Π ρ α ξ ι ά δ η ς A n a x i m à n d r i p a t e r 2 4 , 1 4 41, την κίνησιν 434, 14 την κίνησιν μή δν
17 είναι 4 3 0 , 3 0 οί άριθμοί τ ω κενω ά π '
Π ρ ό κ λ ο ς b έκ της Λυδίας φιλόσοφος 404,16 άλλήλων χωρίζονται 8 8 0 , 2 2 de vacuo
601,15 611,11 7 9 5 , 4 6 Λυδός 618,26 648,22 649,6 651,25 κενόν καί εζω
διδάσκαλος των ήμετέρων διδασκάλων γε- τοΰ κόσμου 6 4 8 , 1 6 περί χρόνου 7 8 6 , 3 3
νόμενος 6 1 1 , 1 1 7 9 5 , 4 eius m a g i s t e r σφαΐραν τοΰ ούρανοΰ τον χρόνον 7 0 0 , 1 9
S y r i a n u s 6 1 8 , 2 6 ol μετά Πρόκλον ΐως τό κινούν τον ούρανόν έν τ ψ μέσω 1354,2
ή μ ώ ν σχεδόν τι πάντες ούκ έν τούτψ 1 3 5 5 , 3 Ε σ τ ί α ς τόπον καί Ζανός πύργον
1454 Πϋ&αγορικός II INDEX
Σαρδώ. οί έν Σαρδοϊ ήρωες 707,30 708,10 περιέχειν τον χόσμον 671,5 de motu
sicorum Physicorum
2 p. 225t)ll . . 409,12 834,20 Ρ· 252 »2 . 1173,16 1174,9
1067,7 1068,1. 20 1070,28 3 Ρ· 253 b 7 . . . . . 924,1
p. 226 »12 . . . . . 1136,35 Θ 3 Ρ· 254»29 . . . . . 965,20
4 p. 228 »20 . . . . . 1233,15 sqq. 4 Ρ· 255»1 . . . . . 1056,28
5 p. 229 b 12 .. . . . 861,8 Ρ·.255»24 . . . . . 288,1
6 p. 230b28(Aspasio finis Ρ· 255 b 29 . .287,31 1348,24
libri) . . 916,30 cf. 918,11 Ρ· 255 b30 . . . . . 1257,37
. . . . 507,16 800,23 923,5 5 Ρ· 256»14 . . . . . 1251,3
1 p. 231 «2L . . 868,9 1297,9 Ρ· 256 b34 . . . . . 1235,1
p. 232 .->9 . . . . . 728,17 Ρ· 257 »27 . . . . . 1224,28
p. 232 »10 . . . . . 967,3 Ρ· 257»29 . . . . . 1247,30
2 ( ? ) . . . . . . . . 748,4 Ρ· 257 b28 . 1234,8 1348,16
4 p. 234" 10 . . . . . 1020,15 6 Ρ· 260»3 .
5 p. 236 »27 . . . . . 107,7 7 Ρ·,260»26 . . . . . 602,20
9 p. 239 b 5 . . . . . 1289,1 Ρ· 260b29 . . . . . 603,9
p. 239b9 . . . . . 140,25 Ρ· 261»20 . . . . . 603,11
10 . . . . . . . . 967,27 Ρ· 261»28 . . . . . 1256,20
. . . . 1036,3 θ 8 Ρ· 261b28 . 595,22 n. 602,22
έν τιΰ έτερω ifôôu.ui Ρ· 263»11 . . 946,12 948,7
βιβλίο) τιιϊ χατά την 10 Ρ· 266 b 30 . . . . .1050,8
λέξιν όλίγον τι τού- Ρ· 267 b 8 . . . . . 1357,15
του διαφέροντι . . .1051,5 Ρ· 267b19 . . . . . 1321,15
cf. 1054,32 1086,23 1093,10 Ρ· 267 b20 . . . . . 924,3
1 ρ. 241 b 24 . 326,29 1251,3 Ιίερί ψυχής . . 523,2 (?) 924,15 965,26
1251,3 1257,25 Α 3 Ρ- 406»10 . . . . . 1248,31
p. 242 b 25 . . . . . 1210,26 Β 1 Ρ· 412»27 . . 261,23 262,6
2 p. 243»3sqq,. . . . 1226,37 Ρ· 413»20 . . . . . 286,4
p. 243 b 7 . . . . . 1052,9 Ρ· 413»20 . . . . . 286,4
p. 244 b 2 . . . . . 1227,3 4 Ρ- 415b7 . . . . . 269,3
. 602,14 608,33 Ρ· 415''26 . . . . . 660,28
1 ρ. 251 »8 . . . . . 923,17 Ρ· 416»8 (?) 262,19
ρ. 251 »16 . . . . . 1148,2 8 Ρ· 419 »21 . . . . . 1060,22
ρ. 251 b29 . . . . . 1174,10 Γ 4 Ρ· 429»27 . . . . . 540,9
p. 251b 31 . . . . . 1172,15 5 Ρ· 430»17 . . . . . 268,26
p. 251b32 . Ρ· 430» 19 . . . . . 1162,2
ρ. 252 » 1 . 1175,12 1177,20 loci non reperti . . . 228,30 287,13
ADDENDA A D VOL. I X
[cf. vol. IX p. X X X I ]
p. V s formulan! S έατιν acliecto numero exhibet etiam codex C p. 933,2. cf. praeterea
vol. X p. vi
VII 22 et 24 1. Georgius (cf. p. XIV 8 et Vitellius vol. X V I p. x m )
X X V I ad. 55,12 cf. P. Tannery Annales d. I. fac. de Bordeaux 1882 n. I. Helberg
Philolog. XLIII 345. Maass Anal. Eratosth. (Beri. 1883) p. 45
15.3 άπειρος Victorius (cf. Praef. X p. ix)
23,20 cf. Freudenthal Όeher die Theologie d. Xenophanes (Bresl. 1886) p. 34,4
28,14 cf. Zeller Philos, d. Gr. I 5 849 2
47,31 adn. dele „6ene", immo cf. Ind. p. I374l>
64,23 sqq. cf. Heiberg Philolog. X L I I I 341 sqq.
85.4 emenda συνεχιζόμενων cf. p. 570,6 926,27
98,1 cf. Apelt Beitr. z. Gesch. d. gr. Phil. (Leipz. 1891) p. 92; cum nostra coniectura
cf. Alex, in Anal. p. 335,10 Wall.
103.13 cf. Pabst de Melissi Jr. (Bonnae 1889) || 5 cf. J. Cook Wilson Class. Rev. VI
(1892) p. 104 η. 2
104,19 δεύτερου habent Exc. Paris. 1859. (cf. t. X p. xii)
107,1 1. χατασχευάζειν
110.1 cf. Pabst 1. c. p. 2 7 ; Baumker Fleckeis. Ann. 1886 p. 545
121,26 οΐ) μόνον (DE) coni. Philoponus p. 68,10. 16 rest. Vitelli
130,5 πέμπτον] πρώτον γρ. Victorius
135,21 cf. Η. Jackson Joum. of. Philology X X I 73 sq.
139,12 cf. Gomperz Beiträge ζ. Kritik u. Erklärung, Wien. Sitzungsber. t. CXXII, IV
(1890) p. 21, qui coni.: μέγεθος γαρ μηδέν (nunc praefert μηδενός) έχοντος προσ-
γενομένου ουδέν χτλ.
141.2 sqq. cf. Evangelides Zwei Kap. über Nemesius (Beri. 1882) p. 61 idemque Φιλο-
σοφικά Μελετήμ. ρ. 94
6 Ισται ώστε έτερον προ έτέρου ούχ εσται Gomperz 1. c. p. 22
146,9 ούδέ χρημ coni. Zeller 1. c. I 5 561"
22 τοιγάρ idem 1. c. 562 adn.
156.14 (cf. 164,25) v. Zeller Archiv / . Gesch. d. Phil. V 441 ; Arleth ibid. VIII I, 81
23 άκό τευ Gomperz Beiträge 1. c.
159,16 cf. Sitzungsb. d. Beri. Ak. 1884, 366 1
160,9 άπάτη φρένα χαινΰτω Blass Fleckeis. Ann. 127 (1883) 19
28 έαυτά] nunc placet έν αίιτφ (sc. τψ Σφαίρψ)
167.33 1. ¿πηλιχηουν. locus non citantis sed παραφράζοντας videtur esse Alexandri
181.34 cf. Shute Transactions of the Oxford Philological Society 1879/80 p. 29 sqq.
188,26 adn. 1. δέρχευ a
203.3 Διογένης] 'Αναξίμανδρος coui. Neuhäuser Anaximander (1880) p. 122 2 at cf. p. 149,
18. 151,22
216,1 στοιχεία (ut E) recte Victorius
239,19 sqq. consensu Philoponi (Pbys. p. 179,6 Vitelli) apparet haec esse ex Alexandre
translata, versus ίπποι — μελισσών legitur in Nicandri Ther. 7 4 1 , ubi γένεσις
tarnen aliud significat, nisi forte vetustiorem poetam imitatur et in contrarium
vertit v. 742 Nie. (nam ludit interpretando 0 . Schneider Nicandr. p. 147). similein
versum citat Varrò R. R. I l l 16,4 (p. 305,2 K.) tamquam ex Archelao, huius tamen
esse non videtur, ut cuius epigramma ipsum servetur ab Antigono Η. mir. 19
(p. 7,1 Keller, ubi v. 1 forsitan ζωην pro ταύτην coni. Anthol. VII 168 et v. 2
σφηχες proponendum sit), ergo nescio an epigramma Archelai cum ignoti poetae
lemmate interciderit in Varrone. significat versum Simpl. etiam p. 1293,5
ADDENDA AD VOL. I X 1463