CHUONG 10

S~C KY KHi
(Gas chormatography)
S~c ky khi

C~t s~c ky d~t

trong I ~n nhi@t
'
Qu~ trinh t~ch trong s~c ky khi (separation)
>Trong s~c ky khi, ch~t ph~n tich dang khi dugc v~n chuy~n
qua c~t b~ng pha d@ng dang khi (goi l~ khi mang, carrier gas).
>Trong s~c ky ph~n b~ khi• Stationary
Solid support
coated with Stationary
liquid stationary solid-phase
long (gas-liquid partition phase liquid phase particles

choromatoghraphy), pha tinh

l~ ch~t long kh~ng bay hoi
dugc lien k~t truc ti~p b~n Column wall

r~n ~
trong c~t hay l~ ch~t mang
trong c@t.
Wall-coated
open tubular
column
(wCOT)
Support-coated
open tubular
column
(sCoT)
Porous-layer
open tubular
column
(PLOT)

►Trong ,,
sa"" c ky hp phu khi-r~n (gas-solid
adsorption
chromatography), ch~t ph~n tich dugc h~p phu trc tip tr~n
hat r~n c~a pha tinh.
3
 So d~ thi~t bi s~c ky khi
Flow
controller Column

j.t

. !

II
•

Carrier gas Thermostatic Detector

oven

1. Mobile phase (carrier gas: He, N, hay H,): Hoi dugc chay qua c@t b~ng khi mang.
2. Sample injector: M~u l~ ch~t khi hay ch~t Ing d~ bay hoi dugc ti~m qua m@t
v~ch ngn (m@t dia cao su) v~o m~t c~ng nong d~ bc hoi nhanh ch~ng.
3. Column: T~ch cc th~nh ph~n trong m~u ph~n tich. C~t phi d~ n~ng d~ cung
c~p
d~ ~p luc hoi cho ch~t ph~n tich d~ r~a gi~i trong m~t th~i gian hgp ly.

~
4. Detector: Ch~t ph~n tich dugc chuy~n di tin hi~u. C~c detector dugc duy tri
nhi@t
d cao hon nhi~t d~ c~a c@t, nh v~y t~t c~ c~c ch~t ph~n tich d~u dang khi.
5. Computer: K~t qu~ dugyc hi~n thj.
4
Cot s~c ky (Column)
Polyimide Coating

fuse d S«ca

Ct mao quan (open tubular column)

Tur~ng ngo~ii cia cit

Eu~ng kinh trong

Cot s~c ky Ding 0,1-0,53 mm

Pha tinh(dsy tir 0,1-5 pm)

> Ct mao qu~n d~i v~ hep, dugyc lam b~ng silica (Si0,) v~ dugyc tr~ng vi
polyimide (nhua, chiu dugc t~i 350°C) d~ h~ troy v~ b~o v~ d ~m t~ kh~ng khi.
> Du~ng kinh c~a c~t b~n trong c~t thu~ng tu 0,10-0,53 mm v~ c~ d~ d~i t~ 15•
100 m, loai c~ chi~u d~i 30 m l~ ph~ bi~n nh~t.
> Cot mao qu~n cho d ph~n gii cao hon, th~i gian ph~n tich ng~n hon, d~
nhay cao hon nhung dung lugng m~u th~p hon.
> Ct mao qu~n dugc dung ph~n In trong s~c ky khi.
- -
Amines,
hydrocarbon
I
H1ms s, BP-1, SPB-1, CP-Sil
DB- pesticides, From -60 to 325/350 5, Rtx-1, OV-1, SE•
1ms, Hp-1, PCBs, 30, 007-1, ZB-1
DB-1 , 100% Non•
phenols Dimethylpolysiloxa pola
sulfur
flavors ne r
compounds,
and
fragrance
s 5
 Ch~t mang r~n
duoc ph~ v~i pha
Pha tnh l~ cc hat
Pha tinh Ing tinh long
r~n

tu ng cot

Ct mao Cot mao qu~n Cot mao quan

qu~n wall - support - coated porous - layer
coated (SCOT) (PLOT)
(c) (wCoT)

M~t c~t ngang c~t s~c ky

1. Ct mao qu~n wall-coated c~ b~ day mang pha tinh dang long t~
0,1-5 m tr~n tu~ng b~n trong c~a c~t.
2. C~t mao qu~n support-coated c~ c~c hat r~n dugc ph~ v~i
ch~t long l~ pha tinh v~ du~c g~n b~n trong c~a c~t.
3. C~t mao qu~n porous-coated, cc hat r~n l~ pha tinh hoat d~ng.
V~i di~n tich b m~t ln, loai c~t mao qu~n support-coated c~ kh~
n~ng
luu m~u l~n hon vi c~t wall-coated.
■

Hi~u qu~ cua c@t support-coated n~m gi~a hi~u qu~ c~a c@t wall-coated v~ c~t
nh~i (packed column).
6
Anh hung c~a dung kinh trong ~ng ct mao
quan t~i d~ ph~n gi~i.

d~ ph~n gii ca c
3

on
1
t~ng l~n
1 1.- 1
DichlorNonzere
2 . 1,4-
Dichlorobenzere

.
• sec-Eurtibeanzerc
1_ 1.2-

...•·· ""·.."·.
Dichlorobenzere

."
·' oinn-emr m ' :' ozs-rm ':
; ; ! inner

.." ••
.............·"
•
adiameter • diarneter :

2_ 0 .5 20
Tire driry

C~c c~t c~ dung kinh nh cho d~ ph~n gi~i cao hon, nhung
p su~t v~n hanh cao hon v~ dung lugng m~u nh
hon.

7
Anh huong c~a chi~u d~i c~t mao quan t~i d~ ph~n gi~i.
3 3

1 3
1 4 4
1
4
Phan 2

.:···,,. ··,,
hi 2
+··,,
ca
. :.• 6om•: .
d
2
.

·....·"• ·....··'• ·.....·'

Detector • •

1.5 2.0 3.0 3.5 4.0 6.5 7.0 7.5

Th~i gian Th&i gian Th~i gian (phdt)
(pht) (pht)

S~ dia ly thuy~t (N) ti l~ thu~n v~i chi~u d~i

c~t. Chi~u d~i c~t t~ng th~i gian luu t~ng.
Chi~u d~i ct t~ng d~ ph~n gi~i c~c ch~t c~ng t~ng l~n.

8
 Anh hung c~a d~ d~y pha tinh d~n hi~u qu~ c~a
c~t mao qun
2

•' B•e , •••

s %
%
2,· '·, 1. Methanol
" Be day mang
2.
3.
Ethanol
Acetonitrile day mang
oha th
. m ' oha tnh 1,0

•• ·,ass" •
4. Acetone
• um ·,0,25
+ as
5. 2-Propanol
6. Diethyl ether
6 7. Dichloromethane 3 , 5
s's 1 6
t 1
7
7
Phan
h6i c~a
Detector

1.6 1.4 1.6 1.8 2.0 2.2 2.4

Th~i gian (phdt) Th~i gian (phdt)

B~ d~y c~a pha tinh t~ng, th~i gian luu t~ng v~ lam t~ng d~ ph~n
gi~i.
Di~u ki~n: DB-1 pha tinh trong c@t (loai c~t wall-coated), chi~u d~i c@t 15 m,
du~ng kinh trong 0,32 mm hoat d@ng c 40 °C v~i v~n t~c khi mang He l~
38 emfs.
Khi t~ng d~ day c~a pha tinh, d~n d~n t~ng th~i gian luu v~ kh~ n~ng luu m~u, d~n d~n lam t~ng d~
ph~n gi~i c~a c~c ch~t du~c r~a gi~i ra tru~c v~i h@ s dung lung k' <5. Mang day c~a pha tinh c~ th~
b~o v~ c~c ch~t ph~n tich t c~c b m~t silica v~ giam du~i pic, nhung c~ng co th~ l~m t~ng ch~y (ph~n
h~y v~
b~c hoi) c~a pha tinh nhi@t d~ ca0. Chi~u day 0,25 m l~ ti~u chu~n, nhung c~ th~ s~ dung b~ day day
hon cho c~c ch~t ph~n tich d~ bay hoi.
9
 Su la chon c~a pha tinh dugc dua tr~n nguy~n t~c
"like dissolves like".
Like Dissolves Like

Non-polar analyte
interacting with a
non-polar
stationary phase

O -CH
- --
o[g Hz
¢]
Ha In
Polar analyte interacting with
a polar stationary phase

_ Cc c@t kh~ng ph~n cc l~ la chon t~t nh~t cho cc ch~t tan khong ph~n
cuc.
_ Ct c~ d~ ph~n cuc trung binh l~ su la chon t~t nh~t cho c~c ch~t ph~n
cc trung gian
_ Ct c~ d~ ph~n cc I~n l~ su la chon t~t nh~t cho c~c ch~t tan c~ d~
ph~n cc ln.
10
 C~c loai pha tinh ph~ bi~n trong s~c ky khi mao qu~n
Temperature range
Structure (c
Polarity

O
g Si O Si
x=O
=0.05
O.35
Nonpolar x
Nonpolar x=
Intermediate
polarity
60320°
60°320°
0_300°

k,
1 1

x= 0.65 Intermediate
polarity
I x
DiphenyD,(dimethyD
,
polys iloxa
ne

CN

O
{Si I O Si
Intermediate polarity

k,
0.14
(CyanopropyIphenyDo
(dimethyl) as s Strongly polar
polysiloxane

ICHCHO 1
Carbowax
(po lyethylene glycol»

Strongly polar 0° 275°

0.9 0.I
tBiscyanopropyDa
o
(cyanopropy phenyl_1
polysiloxane
 D ph~n cuc ca mt s~ ch~t tan
B~ng 10-2. D~ ph~n cc ca ch~t tan
Khong ph~n cc C~ d~ ph~n cuc trung binh y~u
Hydrocacbon b~o h~a Ete
Hydrocacbon olefin Ketone
Hydrocacbon thom Aldehyt
Halocacbon Fste
Mercaptan Amin b~c 4
Sulfite Cc hgp ch~t nitro (kh~ng c nguy~n t a-H)
Cs2 Nitril (kh~ng cnguy~n ta)

C~ ph~n cu. 'c ma. nh trung C~ ph~n cu. 'c ma. nh

binh
d~. d~.
Rugu Polyhroxy alcolhol
Axit Amino alcolhol
cacboxwlic Hydroxy axit
Phenol
C~c amin nht v~ b~- c Polyprotic axit
bc- hai
C~c hgp ch~t nitro (c~nguy~n tr a- Polyphenol
t
H) Nitril (co nguy~n a)
12
 2. C@t nh~i (packed column) Dung moi

' )]oH

ANALYTICAL GAS CHROMATOGRAPHY 2,3-Dimethyl-2-butanol

Phan 1-Butanol
h6i 1-Pentanol

ca
Detector

1-Hexanol

Sn#rd whytical
colurnn paclung
L A I A L 4 I J

•• C@t nh~i thung dugc lam b~ng th~p kh~ng Bom m~u
15 20
Th~i gian (ph~t)
25 30 35 45

gi ho~c th~y tinh, dung kinh trong 3-6 mm v~

chi~u
d~i c@t
t 1-5 m.
•• C~t nh~i ch~a cc hat ch~t mang thuong •• C~t nh~i thu~ng dugc s~ dung cho
la silica dugc silica ha co kich thu~c si~u dong qua trinh t~ch khi chu~n bi m~u, khi
d~u ph~i s~ dung m~t
dugyc boc v~i ch~t long kh~ng bay hoi lam pha lugng ln pha tinh ho~c d~ t~ch cc
tinh, ho~c d~i khi c~ th~ chinh ch~t r~n l~ pha ch~t khi duc
tinh. So v~i c@t mao quan, c~t nh~i cho dung gi
~
lugng m~u ln hon nhung pic r@ng hon, th~i
lai
gian luu k~
d~i hon v~ d ph~n gi~i th~p m.
hon.
 ~
S~c ky d~ c~a h~n hop alcohol 40 °C s~
dung ct nh~i (dung kinh trong 2 mm
chi~u d~i 76 cm) ch~a 20% Carbonwax
20M tr~n ch~t mang Gas-Chrom R v~
detector ion h~a ngon l~a.

13
 Pha ti'nh v~i c~c nhom
Hexamethyldisilazine B~ m~t dugc b~o v~
OH tr~n b~m~t c~ kh~
n~ng tao lien k~t

VB~ m~t c~a c~t v~ cc hat pha tinh thung cha cc

nhom hydroxyl (OH), c~ th~ tao li~n k~t hydro v~i c~c ch~t tan ph~n
cyc, do
v~y d~n d~n tao du~i pic.
V Silica h~a (silinization) l~ qua trinh gi~m du~i pic b~ng c~ch
kh~a c~ch nh~m hydroxyl v~i nh~m trimethylsilyl kh~ng ph~n cc.
VD ngn can kh~ n~ng tao li~n k~t v~i ch~t tan, teflon l~ mt
ch~t mang h~u dung, nhung n~ bi gi~i han b~i nhi~t d~ (<200°C).

14
Chi s~ luu (retention index)
25 8
(a) 10 (b) 5810

Nhi~t d s~i T~ch 10 ch~t

Dung m~i Hg'p cht (c)

1 Acetone 56

l 2 Pentane 36 poly(dimethylsiloxane).
(b) ct c~ d~ ph~n cc
3 Propanol 97
Phan Phan 4 Methyl ethyl ketone 80
h6i
h6i
ca ca 5 Hexane 69 16'n poly(ethylene glycol).
Detector 6 Butanol 117
Detector
7 3-Pentanone 102 Pha tinh c~ b~ day 1m,
4 9 Pentanol 138 du~ng kinh 0,32 mm
7
7 10 Octane 126
chi~u d~i 30m, c~t
6 9
3
3
mao qu~n 70°C.
6
9

I I I I I I I I I I I
2 4 6 2 4 6 8 10 12 14 16
Th~i gian (pht) Th~i gian (phut)

Chi s~ luu c~a ch~t tan ph~n cc v~ kh~ng ph~n cc thay d~i nhu th~ n~o khi d~
ph~n cc c~a pha tinh thay d~i.
Hinh (a): 10 hop ch~t dugyc t~ch ra theo th~ tu t~ng nhi~t d s~i t~ pha tinh
khong ph~n cc.
Hinh (b): pha tinh l~ ph~n cuc, no s~ gi~ lai c~c ch~t ph~n cc l~u hon. Du~c r~a
gii ra tru~c l~ 4 alkane, sau d~ l~ 3 ketone v~ cu~i c~ng l~ 3 rugu. Li~n k~t
hydro vi pha tinh c~ th~ l~ luc l~n nh~t d~n d~n su luu. Tuong tac lu~ng cuc
c~a cc
ketone tao ra luc li~n k~t v~i pha tinh l~n th~ hai. 15
Chi s~ luu Kovats, I tinh cho mt alkane mach th~ng b~ng 100 l~n s~ nguy~n
tu
cacbon. Vi du, octan, I = 800, nonan, I = 900. Mt hop ch~t du~c r~a gi~i gi~a
octan
v~ nonan, co chi so luu Kovats I gi~a 800 v~ 900 v~ du~c tinh theo cong th~c:
1= 100]n + (N _ n) logt~(cliat.phan tkli),-loot~(n)l
logt,(N)--logt,(n)

' d~y, n l~ so nguy~n tu cacbon c~a alkane mach ng~n hon, v~ N l~ so nguy~n
tu
cacbon c~a alkane mach d~i hon. t,(n) l~ h luu hi~u chinh c~a alkane so
mach
ng~n hon v~ t,(N) l~ h~ s~ luu hi~u chinh c~a alkane mach d~i
hon.

Vi du, tr~n hinh 10-8, cho bi~t t,(CH,) = 0,5 ph~t; t,(octan) = 14,3 ph~t, t, (ch~t
ph~n tich) = 15,7 phit v~ t, (nonan) = 18,5 phut, h~y tinh chi s~ luu Kovats cho
ch~t ph~n tich.
I
I• r,
1 -1
I
t
Su phin I
I
.

'
h~i c~a
detector I I
I I

+ CH,
Thi di~m bom m~u Octan Ch~t cha x dinh Nonan

Tho gan

Hinh 10-8. So d~ s~c ky khi ~i lc theo th~i gian luu.

I= 100]8 +(9 - 9)'?9152 = 836
log138]
· log18.0-log13,8l
16
 Chi s~ luu cho m@t s~ hop ch~t tr~n c~c pha tinh ph~ bi~n

Chi s6 luu "

•
0

Benzene
OH
Butanol
AA
2-Pentanone
yo
1-Nitropropane
2 5
Pyridine
Pha tinh
b.p. 80C b.p. 117C b.p. 102°€ b.p. 132€ b.p. 116°€
Poly(dimethylsiloxane) 657 648 670 708 737
(Diphenyl%a«(dimethyl%os 672 664 691 745 761
polysiloxane
(Diphenyl)%,~(dimethyl»«s 754 717 777 871 879
polysiloxane
(Cyanopropy/phenyl)»e• 726 773 784 880
852 (dimethyl)as«polysiloxane
(Diphenyl»«(dimethyl)»±s 797 779 824 941
943 polysiloxane
Poly(ethylene glycol) 956 1142 987 1 217 1 185
(Biscyanopropybo• 1 061 1 232 1 174 1 409 1
331 (cyanopropy/phenyl)or•
polysiloxane

: D~ so s~nh, nhi~t d si (b.p.) ca cc alkane: hexan, 69C; heptan, 98 °C; octane, 126

°C;
nonan, 151 °C; decan, °C; Undecan, °C. Chi s~ luu dupc
duy tri cho cc
c~
174 196

alkan mach th~ng l~ djnh v~ khong thay d6i v~i c~c pha tinh: hexane, 600;
heptan, 700;
octane, 800; nonan, 900; decan, 1 000; Undecan, 1 100.
17
 Chi s~ luu cho m@t s~ hgp ch~t tr~n c~c pha tinh ph~ bi~n
Chi s6 luu •

Pha tinh
@
Benzene
OH
Butanol
A
2-Pentanone
°o,
1-Nitropropane
C
Pyridine
b.p. 80C b.p. 117C b.p. 102C b.p. 132C b.p. 116C
Poly(dimethylsiloxane) 657 648 670 708 737
(Diphenylo(dimethyl)nos 672 664 691 745 761
polysiloxane
(Diphenyl%s«(dimethyl)%s•
754 717 777 871 879
polysiloxane
(Cyanopropylphenybo.e• 726 773 784 880 852
(dimethyl)osspolysiloxane
(Diphenyhos(dimethyl)o.is•
797 779 824 941 943
polysiloxane
Poly(ethylene glycol)
956 1 142 987 1217 1 185
(Biscyanopropyloo•
1 061 1 232 1 174 1 409 1 331
(cyanopropylphenylo.r•
polysiloxane

Chi s~ luu c~a benzen l 657 tr~n pha tinh l~ poly(dimethylsiloxane) c~ nghia l~
benzen dugc r~a gii gi~a hexan (I = 600) v~ heptan (I= 700) t~ pha tinh
khong ph~n cc nay. Nitropropane dugc t~ch sau heptan tr~n c~ng mt c~t.
Khi pha tinh tr~ l~n ph~n cuc hon. V~i (biscyanopropyl)%s(cyanoproylphenyl)%4
polysiloxane du~i cung c~a bang, benzene duc t~ch r~a sau decan, v~
nitropropane l~ t~ch sau n-C,,la%.
18
4. Chuong trinh nhi~t d~ v~ ~p su~t
Trong chuong trinh nhi@t d~, nhi~t d c~a m@t c@t dugc n~ng l~n trong giai doan t~ch d~
t~ng ~p su~t hoi ch~t tan v~ lam gim th~i gian luu c~a c~c ch~t dugc r~a gi~i cu~i.
Tai mot nhi@t d~ ~n djnh 150 °C, c~c hgp ch~t d~ bay hoi hon dugc t~ch ra r~t g~n
v~i nhau v~ cc hgp ch~t it bay hoi c~ th~ khong dugc r~a gi~i ra khi ct.
N~u nhi~t do t~ng t~ 50-250 °C v~i t~c d¢ t~ng 8 °C/ph~t, t~t c~ cc hop ch~t nay
dugc t~ch ra v~ cc dinh l~ kh~ d~ng d~u. Chung ta khng th~ t~ng nhi@t d~ qua cao vi
ch~t ph~n
tich v~ pha tinh c~ th~ bi ph~n h~y.
c.o c,, rC, rC,a

r
Ca+4
o~ng nhiet, 150°C
phan CA c,
hi
cua
Detector

Bam1 I
'--J
I
~I I I I I x
0 5 10 15 20 25 30 45 50 55 9O 95
(a) Th~i gian (phut)

r
ph~n
Chuong trinh nhiet d
50-250°C, 8°C/phut

hi
c~a c% c+ c,a
Detector c,r
Bom m~ u ca
] e.>

0 4 8 12 16 20
24 28 32 36
(b Th~i gian (phut)

So s~nh (a) d~ng nhit v~ (b) chuong trinh nhi@t d~. M~i m~u co cha ankan mach th~ng chay tr~n
mot ct nhi du~ng kinh 1,6 mm, d~i 6m c~ ch~a 3% Apiezon L (pha long) tr~n sang 100/120 ch~t
mang
VarAport v~i t~c d~ khi mang He ty l~ 10 mL/pht. D~ nhay c~a s~c ky chay vi chuong trinh nhi@t as l8
g~p 16 l~n so v~i d~ng nhi~t.
Nhi~u thi~t bi s~c ky dugc trang bi b ph~n di~n t~ d~ di~u khi~n ~p c~a
khi mang. T~ng ~p sut d~u v~o d~n d~n t~ng tc d di chuy~n c~a pha
dng v~ gi~m thi gian luu. Trong mt s~ tru~ng hgp, c~c vi~c l~p
chuong trinh p
su~t c~ th~ dugc s~ dung thay cho l~p chuong trinh nhi@t d~ d~ gim
th~i gian luu c~a c~c ch~t dugc r~a gi~i cui. K~t th~c vi~c chay s~c ky,
p su~t c~ th~ dugc giam nhanh ch~ng v~ gi~ tri ban d~u c~a no v~ c~
th~ b~t du cho chay c~c m~u mi. Vi~c nay s~ tich ki~m th~i gian d
lam nong, lam
ngu@i. Chuong trinh ~p su~t dugc s dung r~t h~u ich cho c~c ch~t
ph~n
tich m~ khong th~ chju dung dugc nhi~t d~
ca0.
20
Khi mang {Carrier gas)
1.2
uH,, He v~ N, v~ co ban cho chi~u 1.0
cao dia ly thuy~t ti uu tuong tu nhau Chi~u
cao 0.
dia
(0,3
~
(mm) 0.6
mm) luu lugng khi kh~c nhau dang 0.4

k~. 0.2

LT~c d~ khi mang t~ng theo th 10 20 30 40 50 60 70 80 90

tu Van t~c (cm/s)

N,<He<H,

_ Heli l~ khi mang ph~ bi~n nh~t v~

tuong thich v~vi h~u ht c~c detector.
Duong cong Van Deemter cho s~c
_ D~i v~i detector ion h~a ngon l~a, ky khi c~a n-C,,Has tai 175 °C s~
dung N,, He, ho~c H, v~i c~t (loai
N, cho gi~i han ph~t hi~n thp hon He. wall-coated c~ dung kinh
trong
0,25 mm, chi~u d~i cot 25 m v~i
pha tinh OV-101.
21
Anh hung c~a khi mang d~n vi~c t~ch hai hgp ch~t tr~n c~ng m~t ct v~

s~
c~ng m@t chuong trinh nhi~t d~.
Han ch~ d~ dung H,
1.C~ th~ ph~an ng vi cc hgp ch~t chua b~o ha tr~n b m~t kim loai nhu
m~t
x~c tac.
2. Khong th~ dugyc s~ dung v~i detector kh~i ph~.
(Ly do ph~ bi~n m~ H, tru~c kia l~ n~ tao th~nh h~n hop n~ trong khong khi khi H, chi~m I~n hon 4%
th~ tich. T6c d@ dong khi trong s~c ky mao quan c~ kh~ n~ng tao ra nong d@ nguy hi~m c~a H,. M~y ph~t
di~n s~n xu~t H, c~ d~ tinh khi~t cao v~ loai tr~ dugc vi~c s~ dung my n~n H,)

Ch~t mang He Ch~t mang Hz

32 cm/s 60 cm/s
Ch~t mang PWz R = 1.44 R =1,78
10 cm/s
R =0.87

t
hi cua
Detector

~
14 15 16 9.5 100 7 .5 8 .0 8.5
10.5
Th i gi an (phut)

T~ch hai hydrocarbon polyaromatic tr~n c~t s~c ky wall-coated c~t mao qu~n v~i
c~c khi mang kh~c nhau. D~ ph~n gi~i, R, t~ng v~ th~i gian ph~n tich gi~m khi
ch~ng ta
thay d~i khi mang
t
N, d~n He ri d~n H,
22
LH, v~ He cho d~ ph~n gi~i tt hon (chi~u cao dia nh~ hon) so v~i N, tc
d¢
dong khi cao vi ch~t tan khu~ch tan nhanh hon qua H, v~ He hon l~ thong qua
N. C~c ch~t tan khu~ch t~n c~ng nhanh gi~a cc pha, thi gi~ tri Cxu, trong
phuong
trinh Van Deemter c~ng nho.
_ H~u h~t c~c ph~n tich dugc chay ~ v~n t~c khi mang t~ 1,5 d~n 2 l~n In

hon
so v~i v~n t~c t~i uu dung cong van Deemter. V~n t~c cao hon dugc chon
d~
cho hi~u qu~ t~i da (h~u h~t c~c dia ly thuy~t) tinh tr~n don vi th~i gian. Mt
su gi~m nh d~ ph~n gii dugc ch~p nh~n d~ d ph~n tich nhanh hon.
[ Khi khi chay qua mt ct hep c~ th~ ~ t~c d~ qua th~p cho hi~u qu ph~t

hi~n
t~t nh~t. Vi v~y, khi t~i uu d~ t~ch dugc s~ dung trong cc c@t v~ c~c khi t~t
nh~t
d~ ph~t hi~n (goi l~ khi makeup) dugc th~m v~o gi~a cc ct v~ detetor.
_ C~c tap ch~t trong khi mang lam suy gi~m pha tinh. Khi mang s~ dung phi
co ch~t lugng cao v~ th~m chi ho c~n dugc thong qua thong qua my loc d~ loai
b~
O,, H,O v~ cc v~t c~a c~c hgp ch~t h~u co tru~c khi v~o c@t. Ong th~p
hoc
d~ng, ch khong ph~i nha hay ~ng cao su, n~n dugc s dung d~ v~n
chuy~n khi, bi vi cc kim loai it th~m qua khong khi v~ lam kh~ng tao ra
cc ch~t 6
nhi~m d~ bay hoi v~o dong khi.
23
 C~t b~o v~ v~ kho~ng cch luu (retension gap)
L Trong s~c ky khi, ct b~o v~ v~ mt khoang c~ch luu thu~ng d~i t~ 3 d~n 10 m khong
c~ mao qu~n phia tru~c c~a c@t s~c ky mao qun. C~c mao qu~n dugyc "silanized" d c~c
ch~t tan kh~ng du~c gi~ lai bi tao li~n k~t hydro. Thc t~, c~t b~o v~ v~ kho~ng c~ch luu
l~ giong
ht nhau, nhung ho dugc s~ dung cho c~c muc dich kh~c
nhau.
_ Muc dich c~a m@t c~t b~o v~ d~ tich l~y c~c ch~t khong bay hoi m~ n~u kh~ng s~ g~y
~ nhi~m c@t s~c ky v~ lam suy gi~m hi~u qu~ c~a n~. Ct b~o v~ thung c~ dung kinh
trong tuong tu nhu c@t s~c ky. Theo dinh ky, d~u c@t bao v~ phai dugc d~ loai bo c~c
du lugng khong bay hoi. Vi~c nay thuc hi~n khi ban quan st pic b~t thung t~ m~t
c@t m~ thong
thu~ng cho c~c pic di
xng.
L Kho~ng c~ch luu dugc s~ dung d~ c~i thi~n hinh dang pic trong di~u ki~n nh~t dinh.
N~u ban th~m v~o m@t kh~i lugng ln cc m~u (2L) bi bom mu chia dong hay
khong chia
dong (s~ dugc m~ t~ ph~n ti~p theo). C~c git dung m~i micrromet c~ th~ t~n tai b~n
trong c~c c~t trong v~i m~t d~u ti~n. Ch~t tan trong cc giot dugc mang cung v~i chung
v~ gay ra m@t loat cc cc pic kh~ng d~i xng. Kho~ng c~ch luu cho ph~p dung mi bay
hoi tru~c khi v~o c~t s~c ky. S~ dung it nh~t 1 m khoang c~ch luu cho m~i L dung m~i.
Ngay c~ m~t lugng nho dung mi c~ d~ ph~n cc r~t kh~c v~i pha tinh c~ th~ g~y ra c~c
hinh dang b~t thu~ng c~a pic. Kho~ng c~ch luu giup t~ch dung mi khi ch~t tan d c~i
thin hinh dang pic.
L Chung ta tinh to~n s~ dia, N, v~i c~ng th~c b~ng c~ch s~ dung thi gian luu gi~ v~
chi~u r~ng c~a pic. Chi~u cao, H, l~ chi~u d~i c~a c~t, L, chia cho N. O' d~y kh~ng bao g~m
kho~ng c~ch luu hoc chi~u d~i c@t b~o v~. V~i c~c pic c~ h~ s~ dung lugng k'<5, chi~u
cao dia c~ th~ kh~ng co y nghia khi kh~ng c~ ct b~o v~ ho~c kho~ng c~ch luu dugc s~
dung.
24
Bom m~u (Syringe) Dung tich (L)

Syringe

Septum _I +

Carrier
Gas

Vaporization
Chamber

To
Column

25
1. Bom m~u chia dong (split injection)
S~ dung m@t ~ng ti~m d~ ti~m m~u ch~t long v~o thi~t bi s~c ky
khi.

Sau khi lam sach ~ng ti~m nhi~u ln v~i dung m~i, du~i khong khi, dung m~i,
kh~ng khi, sau d~ m~u, v~ kh~ng khi sau d~ nhi~u hon. Khi d~m kim xuy~n
qua v~ch ng~n cao su v~o cong phun nong c~a m~y s~c ky, m~u kh~ng ngay
l~p tic bay hoi, vi khong c~ m~u trong kim. N~u c~ m~u trong kim, h~u h~t
c~c th~nh ph~n d~ bay hoi s~ b~t du bay hoi v~ s~ bi can ki~t tru~c khi m~u
dugc ti~m.
C~c bong bong khi phia sau cc nut m~u ng~n m~u v~ dung mi tr~n ln.
C~c
nut dung m~i r~a m~u ra khi kim, v~ cc nut khi t~ch ho~n to~n dung mi
t
kim. Bom m~u tu dng c~ kh~ n~ng bom m~u theo ki~u
"sandwich".

Kinh
(glass barrel) 2 3 4
Khong khi Dung mi Khong khi Dung m~i Khong
khi

Kjy thu~t bom m~u "sandwich"

26
 Th~ng hoi

Vung bay hoi Tuong kima" top 6tinn ~ .

Bu ong tr
c~a m~u duoc d~t nong roc silica
ha n
Di~m chia
--/
Noi
bom m~u
V~ch ngn Cot s~c ky
Di~u khi~n dong Di~u chinh ~p

Khi
Jsin¢ LJsiy LFe»~i
mang
vo 1 •
hat
5yd1rcacop1
»
Thong hoi

L~ chich cho ch~ d~ bom chia dong v~o c~t mao quan. Lop l~t kinh (glass
liner) theo th~i gian d~n bi ~ nhi~m bi qua trinh khong bay hoi v~ ph~n h~y
m~u ph~i dugyc thay th~ dinh ky. D~i v~i ch~ d~ bom chia dong, Ip I~t kinh l~
mt ~ng th~ng v~ kh~ng thong vi bu~ng tr~n. D~i v~i m~u bi nhi~m b~n, bom
chia dong dugc s~
dung v~ c~c v~t li~u c~t nhi c~ th~ dugc d~t b~n trong I~p l~t d~ h~p phu
cc
thanh ph~n kh~ng mong muon c~a
m~u.
Nu ch~t ph~n tich c~ ham lugng >0,1%, bom m~u chia dong thu~ng dugc
s~ dung. D~ k~t qu~ ph~n tich c~ d ph~n gii cao, k~t qu~ t~t nht thu
dugc v~i lugng m~u nho nh~t (<1L) l~ d~ d~ pht hi~n, t~t nh~t l~ mi c~u t~
<1ng. Di v~i c~c c~t c~ dung kinh 0,32 mm hoc nh hon, lugng m~u ti~m
kh~ng dugc gya
I~n. M@t ti~m chia mang chi 0,2-2% m~u d~ c~c c~t.
?7
>M~u dugc ti~m nhanh (<1s) th~ng qua cc v~ch ngn v~o vung bay
hoi. Nhi~t d~ phun dugc gi~ cao (vi du, 350°C) d~ th~c d~y s boc hoi
nhanh. Mot dong ch~y nhanh c~a khi mang qu~t mu qua bu~ng tr@n, noi
b~c hoi ho~n
to~n v~ tr~n r~t t~t xay ra.
>Tai c~c di~m chia, m@t ph~n nh c~a hoi di v~o ct s~c ky, h~u h~t di
qua van 2 d~ t~i mot l thong hoi ch~t th~i. B~ di~u chinh p d~n d~n van
2 di~u khi~n ph~n m~u bi loai b~. Ty l~ m~u kh~ng t~i ct dugc gpi l~ ti l~
chia dong
v~ n~ thuong dao d~ng t~ 50:1 d~n 600:
1.
>Sau khi m~u d~ dugc phun ~ng t~ c~ng ti~m (-30s), van 2 dugc dong lai
v~
dong khi mang gi~m tuong ~ng. Ph~n tich dinh lugng v~i bom m~u
chia dong c~ th~ khong chinh xc vi ty l~ chia l~ kh~ng lp lai t~ thi
nghi~m nay
sang thi nghi~m kh~c.
1L m~u long khi ti~m tao ra kho~ng 0,5 mL th~ tich khi, c~ th~ l~p d~y
lop lot th~y tinh. M@t s~ hoi c~ th~ tho~t ngugc tr~ lai v~ phia v~ch ng~n.
C~c c~u t~ c~ nhi~t d~ s~i th~p hon bay hoi tru~c v~ c~ nhi~u kh n~ng
tho~t ra hon c~c c~u t~ c~ nhi~t d~ s~i cao hon. Nhu v~y, nhi@t d~ c~ng
ti~m phi d~ cao
d~ gim thi~u ph~n doan nay ca m~u. Tuy nhi~n, n~u nhi~t d~ phun l~
qu
cao, su ph~n h~y c~ th~ x~y ra.
Trong th~i gian ti~m v~ s~c ky, v~ch ng~n loc khi di qua van 1 ~ t~c d
¢
-1mL/ph~t d~ loai b hoi m~u du th~a v~ khi di tu v~ch vch ng~n cao
su n~ng.
28
2. Bom m~u khng chia dong (splitless
injection)
Di v~i ph~n tich lugng v~t, ham lugng c~a m~u <0,01% kh~i lung c~a m~u,
ky thu~t bom m~u kh~ng chia dong dugc s~ dung. Cong ti~m dugc chi ra tr~n hinh.
Tuy nhi~n, I~p I~t kinh (glass liner) l~ th~ng, ~ng rong v~ khng c~ bung tr~n.
Mt th~ tich l~n (-2L) c~a dung dich lo~ng trong dung m~i c~ nhi~t d~ s~i th~p
dugc ti~m
ch~m (-2s) v~o trong I~p lot, khi d~ v~ch chia thong hoi d~ng. T~c d~ di qua
v~ch
ng~n loc khi dugc duy tri ch~m trong th~i gian ti~m v~ s~c ky d~ loai b b~t ky hoi
m~
tho~t khi ~ng
lot. ■• •••••••••••••••••••••••••••
■
■
■
Kim ti~m ■
■
■
■
■
■

- - - - -
V~ch ng~n ■
V~ch ng~n loc khi

1 mL/phut 1 mL/phut 1 mL/phut 0 mL/phut

nhi~t do
350C 220C s~y ban d~u
Cot (vi du, 50°C)

ct
anal
l]
±
V~ch chia thong hol

100 mu/phut ;
? 1 mu»hat]
..
Bom m~u chia dong ■
1 mUphut t
0 mL/phut
; Bom mau khong chia •• ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■■■■■■■■'I

dong Bom m~u truc ti~p v~o cot

C~c ky thu~t bom mu ti~u bi~u: bom mu chia dong, khong chia
dong, truc ti~p v~o c@t v~o c~t mao qu~n 29
Nhi@t d~ ti~m khi bom m~u kh~ng chia dong th~p hon (-220°C) so vi bom
m~u
chia dong, do m~u du~c luu l~u hon ~ c~ng v~ chng ta kh~ng mu~n n~ bj

ph~n h~y. Th~i gian luu c~a cc m~u trong lop l~t kinh 1 phut, do khi mang
di qua c~c l~p l~t ~ t~c d di v~o c~t, d~ l~ 1mL/ph~t. Trong bom m~u khong
chia dong,
-80% m~u dugc dua v~o c~t, chi c~ mt ph~n nh bj loai ra trong qu trinh
bom m~u.

Nhi@t d~ s~y ban d~u c~a c@t du~c d~t l~ 40°C, th~p hon nhi@t d~ s~i c~a
dung m~i, do v~y ngung tu ~ d~u c~t. Cc ch~t tan b~t kip v~i su ngung tu
dung mi, ch~ng bi by trong dung m~i trong mt bi~n d~ hep c d~u c@t. B~y
dung m~i nay
s~ gip c~c pic s~c ky s~c n~t. N~u khong c~ b~y dung mi, cc pic l~ khong
th~
s~c n~t hon so vi th~i gian bom m~u 1 pht. Qua trinh s~c ky dugc khi
xu~ng b~i t~ng nhi~t d~ ct d~ lam bay hoi dung m~i bi m~c ket ~ d~u c~t.
30
3. Bom truc ti~p v~o c@t (on-column injection)
'ky thu~t n~y, m~u phi ~ ch~ d~ nhi~t d~ th~p nh~t c~ th~, v~ s m~t
mt c~a b~t ky ch~t tan l~ rt nh~. Kim ti~m chu~n ph~ hgp v~i
du~ng kinh
trong c~a c~t 0,53 mm, tuy nhi~n c@t n~y kh~ng cho d~ ph~n gii t~t.
D~i v~vi c~c c~t c~ du~ng kinh 0,20- d~n 0,32-mm, cung c~p d~ ph~n
gi~i t~t
hon, ~ng ti~m d~c bi@t v~i kim silic mong dugc y~u c~u.
ism s is iii iii

Kim ti~m

V~ch ng~n

- - -
V~ch ng~n loc khi

1 mL/phut 1 mL/phut 0 mL/phut

nhiet d
350C 220C s~y ban d~u
Cot (vi du, 50°C

V~ch chia thong hoi

Cot ~mUphut it 1 ml/phut ! 0 mL/phut

.
1 muphat]

1 ml/phut !
Bom mu chia Bom mu khong chia ■ Bom mau truc ti~p v~o cot
••••••••••••••••••••••••••■
dong dong
C~c ky thu~t bom m~u ti~u bi~u: bom mu chia dong, khong
chia dong, truc ti~p v~o c~t v~o c~t mao qu~n
31
Kjy thu~t bom m~u

32
Detectors
□ TCD {Thermal Conductivity detector): an detect any compound but sensitivity is poor.
□ FID {Flame Ionization detector): Is sensitive for compounds containing carbon.
Sensitivity is better than TCD. However, sensitivity is not as good as the detectors
described below.
□ FPD {Flame photometric detector) Capable of high sensitivity detection of
compounds containing sulfur {S) and phosphorous {P) or Halogens. Phosphorus emission
is around 510•
536 nm and sulfur emission at 394nm. However, this detector has no sensitivity
for compounds not containing these elements.
□ ECD {Electron capture detector) Capable of high sensitivity detection of electrophilic
compounds. Simply stated, electrophilic compounds contain halogen elements {Cl, Br, F,
I). There may also be some sensitivity for compounds not containing halogen elements.
□ AED {Atomic Emission Detector) Sensitivity Comparison of GC Detectors
□ MS {Mass spectroscopy)

□ NPD {Nitrogen-phosphorus MS isa

Universal ID
TCD

detector) is measured a form Detector: EOO

of SCAN Mode far

NPD(N)

General Detection NPD(P)

thermionic detector and Qualitative Work
FPD(S)

where nitrogen and phosphorus MS

alter the
work function on a specially SIM Mode for Specific
Detection and (SIM (SCAN)

coated bead and a resulting Quantitation Work 10-15 10-12 10-$ 106 103
Mg Pg ng mg
1ppb = 1 pg/ l 1ppm = 1 ng/ ul
current
 C~c d~c trung chinh c~a detector
• D~ nhay: L~ su thay d~i c~a tin hi~u detector ~ng vi s thay d~i c~a khi luong ho~c
nong d@ khi ra. Nhu v~y d~ nhay chinh l~ h~ s~ g~c c~a d~ thj bi~u di~n tin hi~u xu~t ra c~a
d~u do theo kh~i lugng ho~c th~ tich khi ph~n tich.
• Dynamic range v~ Linear
range
Dynamic range l~ kho~ng m~ trong gii han d~, detector v~n cn cho tin hi~u thay d~i
dang k~ khi thay d6i kh~i lugng ho~c nong d~ c~a khi. Gii han ph~t hi~n LOD chinh l~
gi~i han du~vi c~a dynamic range. Trong dynamic range, ngu~i ta luu y d~n linear
range, d~y l~ khong m~ trong d~ tin hi~u xu~t ra c~a d~u do ti l~ thu~n v~i kh~i luong
ho~c n~ng d~ khi
ph~n tich. Linear range phu thu@c nhi~u v~o nhi~t d~ c~t s~c ky, nhi~t d detector v~
luu
lugyng dong khi.
·D chon loc
C~n c~ theo d~ chon loc, c~ th~ chia detector trong GC th~nh hai loai: detector pho bin
(universal) v~ detector chon loc (selective). Detector ph~ bi~n c~ th~ nh~n bi~t dugc tt
t
c c~c loai khi kh~c nhau tho~t ra ct s~c ky, con loai detector chon lpc chi c~ th~ cho
phn
wng v~i mt loai nguy~n t~ cu th~ n~o d~ c~ trong mu ph~n tich (vi du N,
P...). C~ th~ vi du FID thu~ng dung d~ ph~n tich th~nh ph~n du la vi n~ c~ th~ cho tin
hi~u c~c
hydrocacbon n~ng d~ r~t th~p, do v~y FID l~ detector chon lpc d~i v~i cc
hydrocacbon.
Trong khi ph~n tich khi tu nhi~n, nhi~u khi (N,, CO...) kh~ng cho ho~c cho tin hi~u r~t nh
khi dung FID. Trong tru~ng hgp n~y TCD thich hop hon vi n~ c~ th~ cho tin hi~u v~i tt
c~ cc
khi kh~c nhau. Do v~y TCD la mt loai detector ph~ bi~n.
34
1. Detector d~n nhi~t (thermal conductivity detector, TCD)
>Heli l~ khi mang thung dugc s~ dung v~i

mt du d d~n nhi~t. Heli c~ d~ d~n nhi~t cao Khi D~ d~n nhi~t J/(K.m.s)
th hai (sau H,), vi v~y b~t ky ch~t ph~n H 0,170
He 0,141
tich tr~n l~n v~i heli lam gi~m d~ d~n nhi@t c~a
NH, 0,021
c~c dong khi. CH, 5
0,024
0 3
0,017
>C~c detector d~n nhi@t l~ ph~ bi~n nh~t trong 0
Ar 0,016
s~c ky khi vi n~ don gi~n. N~ c~ th~ phan h~i C±Hs 2 0,015
CO, 1
0,014
v~i t~t c~ c~c ch~t ph~n tich. Tuy nhi~n, nhi~t Cl, 4
0,007

~
d~n l~ kh~ng du nhay d~ ph~t hi~n lugng nh~ 6
D~ d~n nhi@t 273K v~ 1 at
ch~t ph~n tich r~a gi~i t~ c~t ~ng mao qu~n nho
hon 0,53 mm. Detector dn nhi~t v~n con s~
dung cho cpt mao qun c~ du~ng kinh 0,53 mm
v~ c~t nh~i (parked column).

35
C~c ch~t r~a gii t~ c~t s~c ky di qua Dong di~n d~n t~i ngu~n
mot d~y t~c volfram-rheni nong. Khi ch~t c~p v~ mach b~n ngo~i
ph~n tich di qua ct, d~ d~n nhi~t c~a
dong khi gi~m, d~y t~c tr~ n~n n~ng
hon, di~n tr~ c~a n~ t~ng l~n, v~ di~n
~p
doc theo d~y t~c thay di. Detetor do
su
thay d~i di~n ~p d~ v~ hi~n
thj. Dong khi ra
Binh thung, khi mang chia lam hai
dong, mt dong di qua c~t ph~n
tich, dong kia di qua mt ct so s~nh Dong khi
d~ d6i chi~u. M~i dong dugc di qua
m@t soi d~y t~c kh~c nhau ho~c xen k~
tr~n mt sgi don. Di~n tr~ d~y t~c c~a
m~u du~c
do v~ d~i chi~u di~n tr~ c~a mu d~y v~o Day t~c
t~c
so s~nh. Ct d~i chi~u nh~m gi~m
sy kh~c bi@t dong ch~y khi nhi~t d
thay d~i. D~ nhay t~ng l~n theo binh Detector d~n nhi~t
phuong
c~a dong di qua d~y
tc.
Ch~ y:
>Dong t~i da kh~ng dugc vugt cao qu~, d~ tr~nh d~y t~c bi nong ch~y. D~y t~c
n~n du~c t~t khi khi mang khong di qua.
>D nhay c~a detector d~n nhi~t l~ ti l~ nghjch v~i t~c d~ dong khi. D~ nhay gia
tang v~i su gia t~ng ch~nh l~ch nhi~t d~ gi~a d~y t~c v~ c~c kh~i xung quanh. Do
d~, to~n
b kh~i do d~ c~n dugc duy tri m~c nhi~t d th~p nh~t c~ th nhung van cho ph~p
t~t c~ c~c ch~t v~n ~ trang th~i khi.
36
2. Detector ion h~a ngon l~a (flame ionization detector, FID)
C~c ch~t r~a gi~i t~ c~t dugc d~t trong hon hop
collector
H, v~ kh~ng khi. Cc nguy~n t~ cacbon (tr~ tower body (cathode)
cacbon nh~m cacbonyl v~ nh~m cacboxyl) tao ra
g~c CH, l~ ti~n d~ d~ tao ra ion CHO' v~ c~c di~n t~
trong ngon l~a.
power
CH+O»CHO+e supply
Chi c~ kho~ng 1 trong 10° nguy~n t~ carbon sn flame tip
xu~t m@t ion, nhung ion san xu~t ra ti l~ v~i s~ (anode)

nguy~n t~ carbon v~o trong ngon l~a. Khi v~ng

mt c~a ch~t ph~n tich, dong 10-'A gi~a
d~u ngon l~a (tip flame) v~ b~ thu, dugc gi~a tai
+200 d~n 300V d~u
ngon l~a. Ch~t ph~n tich dugc r~a gi~i tao ra
dong
-10-1A. Dong nay dugc chuy~n d~i qua di~n th~,
column
khu~ch dai, loc d~ loai b cc loai nhi~u ch~ y~u,
v~
cu~i c~ng chuy~n di th~nh tin hi~u ky thu~t s~. Detector ion ha ngon
l~a
Su ph~n h~i c~a cc hgp ch~t h~u co l~ ti l~ thu~n vi kh~i lugng ch~t tan v~ kho~ng tuy~n
tinh l~ 10. Gii han ph~t hi~n l~ nho hon so v~i detector d~n nhit -100 l~n v~ n~ s~ gi~m di
50% khi s~ dung ch~t mang N, thay vi He.
V~i c~t mao qu~n, N, dugc th~m v~o H, hay He, ra gi~i tru~c khi di v~o detector. C~c
detector
ion h~a ngon l~a l~ d~ nhay d~i vi c~c c@t c~ dung kinh nh. N~ phn h~i h~u ht
c~c
hydrocacbon v~ kh~ng nhay v~i c~c ch~t kh~c nhu H,, He, N,, O,, CO, CO, HO, NH,, NO, H,S
v~ SiF,
37
 D~ nhay v~ kho~ng tuy~n tinh c~a cc detetor trong s~c ky khi
Detector Gii han phit hi~n Kho~ng tuy~n tinh
(gan ding)
D~n nhit 400 pg/ml (propan) >10°
Ion h~a ngon la 2pg/s >10
Cong k~t di~n t~ Th~p co 5fg/s 10
Quang k~ ngon la <1pg/s >10%
(phosphrous) >10°
<10pg/s (sulfur)
Nitrogen-phosphorus 100 f/g s 10°
Sulfur-chemiluminesence 100 fg/s (sulfur) 10°
Ion h~a quang 25-50pg hop ch~t thom) >10°
Fourier transform infrared (F 200 pg den 40 ng 10+
TIR) 25 fg d~n 100 pg 10°
Kh~i ph~ (MS)
38
3. Detector c@ng k~t di~n t~ (electron capture detector, ECD)

H~u h~t cc detector kh~c nhu detector ion h~a ngon l~a, detector
d~n nhi~t ph~n h~i v~i c~c loai ch~t ph~n tich nht dinh. Detector
c~ng k~t
di~n t nhay vi cc hop ch~t cha halogen, carbonyls li~n
hgp,
nitriles, cc hop ch~t nitro, v~ cc hop ch~t co kim nhung chi
tuong
di nhay vi hydrocarbon, rugu, v~
xeton.
Khi mang hay cc khi d~ng h~nh phi l~ N, ho~c 5% metan trong Ar.
D~
~m l~am gim d~ nhay. Khi di v~o detector dugc ion h~a boi
cc
electron n~ng lugng cao ("tia g"),
t
dugc ph~t ra m~t l cha
phong
xa "Ni. C~c electron dugc tao th~nh, t~n c~ng anot, tao ra m@t
dong
nh~, ~n dinh. Khi ch~t ph~n tich v~i ~i lc electron cao di v~o
detector,
chng s~ c~ng k~t v~i m@t s~ electron. C~c detector phan h~i theo
sty thay d~i t~n s~ c~a xung di~n ~p gi~a anode v~ cathode d~ duy tri
mot dong di~n kh~ng d~i.

carrier
gas in
It carrier
-------€------------....
gas out

39
cathode (-)
C~c detector c@ng k~t di~n t~ l~ r~t nhay, gii han pht hi~n c~a n~ c~ th~ so
sanh v~i detector khi ph6.
Ung dung m~ detector n~y d~ dugc s~ dung d~
su~t
xc dinh halogen ~ ~p

th~p.

CFC-12 CFC-11 CFC-113 CH,CHCL, cc,

t
Phan
h~i
ca
cN
N
U U
O O
detector s II
_s
co
( OII
IO _gv
O
r
O \/
O I

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Th~i gian, phut

S~c ky d~ khi s~ dung detector c@ng k~t di~n t~ d~ x~c dinh c~c hop ch~t halogen
~
trong kh~ng khi. M~u du~c l~y bi mt may bay d~ cao 800 m tai m~t dia di~m
1400 km v~ phia nam c~a New Zealand v~o n~m 1995

40
Detector kh~i ph~ (mass spectrometry, MS)

D~i v~i nh~ng ngu~i c~ th~ d kh~ n~ng chi tr~, kh~i ph~ l~
detector dugyc la chon trong s~c ky. Ph~ kh~i lugyng l~ r~t nhay v~

cung c~p c th~ng tin dinh tinh v~ dinh lugng.

Phuong ph~p kh~i ph~ (Mass Spectrometry-MS) l~ phuong ph~p

nghi~n cu c~c ch~t b~ng c~ch do, ph~n tich chinh x~c kh~i lugng
ph~n t~ c~a ch~t d~ da tr~n su chuy~n d~ng c~a cc ion nguy~n t~
hay ion ph~n t~
trong mt di~n truong ho~c t~ trung nh~t dinh. Ti s~ gi~a kh~i
lugng v~ di~n tich (m/z) c~ ~nh hung r~t I~n d~i v~i chuy~n dng n~y
c~a ion. Nu bi~t dugc di~n tich c~a ion thi ta d~ dang x~c dinh dugc
kh~i lugng c~a ion d~.
41
Detector kh~i ph ch~ d6 SIM (Selected lon Monitoring)
(a) (c)

Toluene
m- and p-Xy1ene

/ N~i chu~n
Benzene m/z69

Di v~i ch~ d~ SIM

(Selected Ion Monitoring),
ch~ng ta c~ th~ d~ dang ·
ph~n
h~i
c~a
SIM (Selected Ion Monitoring)
rm

x~c dinh m@t th~nh ph~n detector (b)

mtz78
(d Benzene
m/z78

trong mot s~c ky d~ ph~c

tap (kh~ n~ng t~ch c~c
hop ch~t trong s~c ky d~
l~ k~m). Ch~ d~ SIM lam nr rrrmrm
giam gi~i han ph~t hi~n
1()() 200 300 400 500 600 700 800 900 1 000 100 150 200 250 300 350

Si scan S scan

khong 10-10 ln so 2 3 4 5 6 7 8 9 2.0 2.5 3.0

v~i Th~i gian (ph~t) Th~i gian (ph~t)

ch~ d m/z, bi vi th~i

gian d~ thu th~p cc
,
S~c ky khi khi ph~ v~i ch~ d~ SIM; (a) S~c
ion, n~i b~t trong SIM la ky d~ c~a ~ng x~ xe 6 t~ ch~ d~ ion ha di~n
nhi~u t;
hon. (b) Ch~ d SIM tai m/z=78; (c) v~ (d): Phan tich
dinh lugng benzene sau khi th~m ch~t n@i
chu~n ion n~i b~t m/z =69.
42
Detector kh~i ph ch~ d Scan

Khi thao tac v~i ch~ d~ scan, detector s~ nh~n dugc t~t c~ cc
mnh ion d~ cho kh~i pho to~n ion d~i v~i t~t c~ cc ch~t trong
sut qua
trinh ph~n tich. Thu~ng dung d~ nh~n danh hay ph~n tich khi
ch~t ph~n tich c~ n~ng d~ d l~n. D~i v~i d~u d~ kh~i ph~ ba
cc, ch~
t~
d~ Scan thu~ng dugc la chon d~ kho s~t ion me.
43
Detector kh~i ph Ch~ d SRM (Selected Reaction
Monitoring)
v~ MRM (Multiple Reaction
Monitoring)
Di v~i kh~i ph~ ba t cuc, l~ my do kh~i ph~ hai l~n li~n ti~p
(MS• MS), 2 ky thu~t ghi ph~ c~ d~ nhay cao thu~ng du~c s~ dung
l~ SRM v~ MRM.
SRM: c~ l~p ion c~n chon, sau d~ ph~n m~nh ion c~ l~p d~, trong
c~c mnh ion sinh ra, c~ l~p 1 manh ion con c~n quan t~m v~ dua
v~o d~u d~ d~ ph~t hi~n.

MRM: tr~n thuc t~, do y~u c~u v~ m~t ky thut v~i ph~n
di
tich vi lugng n~n cc ion con c~n quan t~m thung t~ 2 tr~ l~n,
do v~y ky
thu@~t ghi ph6 MRM thong dung hon SRM. D~u ti~n, c~ l~p ion can
chon (ion me) ~ t~ cc th~ nh~t, ph~n manh ion c~ l~p d~ tai tu cuc
th 2 (thuc ch~t l~ bu~ng va cham) thu dugc cc ion con, c~ l~p
2 (ho~c nhi~u) ion con c~n quan t~m t~ cc th~ 3 v~ dua v~o d~u
d~ d~ phat
hi~n.
44
 Th~ n~o l~ kh~i ph6?
Kh~i ph~ l~ mt ky thu~t dung d~ nghi~n cu kh~i lugng
c~a t
cc nguy~n t~, hay ph~n hay canh m~nh ph~n
t~.

D~ nh~n dugc quang ph~ kh~i lugng, cc hat ~

pha khi
dugc t~ch ra t~ c~c pha ngung tu v~ bj ion ha. C~c ion dugc
gia t~c b~ng di~n trung v~ sau d~ t~ch ra theo ti l kh~i
lugng tr~n di~n tich, m/z.

Nu tt c~ c~ di~n tich +1, thi ti s~ ml/z l~ b~ng v~i kh~i

lugng. N~u m@t ion c~ di~n tich +2, thi ti s~ ml/z l~ bng /
kh~i lugng.
45
 208pp

Width = m,= 0.146

Quang ph~ kh~i lugng du~c
chi ra trong hinh 1 hi~n thi
~•p~IP'b,
su phan hi v~i ti s~ mlz, I -J-it

cho th~y b~n d~ng vi tu

nhi~n c~a ion. Di~n tich m~i
■

pic l~ ty l~ thu~n vi s~ 204pp

lugng ch~t d~ng vi ca

m~i
203 204 205 206 207 208 209
nguy~n t~ t~n tai trong tu m/z
nhi~n (abundance).
Quang ph~ kh~i lugng cho th~y c~c
dong vi c~a Pb, tap ch~t trong dong
thau

Abundance: S~ lugng ch~t d~ng vi ca mt nguy~n t t~n tai

trong t nhi~n, thu~ng dupc bi~u di~n nhu mt ty l~ ph~n tr~m
c~a tong lung c~c dong vi ca nguy~n t~ nay.
ds 46
Kh6i_luonq ph~n t~ y~_kh~i_luong danh nqhia

Kh@i_luong nquvn t l~ kh~i lugng trung binh c~a c~c c~c dong
vi c~a m@t nguy~n t~.

Vi du: Br bao g~m 50,69% 7Br v~i kh~i lugng c~a 78,918 34 Da v~
49,31%
81Br v~i khi lugng 80,916 29 Da.
Do d~, khi lugng nguy~n t c~a n~ l~:
(0,506 9) (78,918 34) + (0,493 1) (80,916 29) = 79,904 Da

Don vi kh~i lugng nguy~n t~ l~ dalton,

Da, dugc dinh nghia l~ 1/12 kh6i lugng c~a 1C.
47
Kh~i_ luonq_ph~n t~
c~a m@t ph~n t~ hay ion l~ tong khi
lugng nguy~n t~ li@t k~ trong bang h~ thong tu~n ho~n.

Vi du: Bromua etan CH,Br c~ kh~i lugng ph~n t~

l~: (2 12,010 7) + (5 1,007 94) + (1 79,904) =
108,965

Kh~i_luonq_danh nqhia (nominal mass) c~a mt ph~n t~ hay ion l~

tong kh~i lugng nguy~n c~a c~c hat v~vi c~c hat c~ d~ng vi ph~ bi~n nh~t.

Vi du: Cacbon, hydro, v~ brom c~ s~ d~ng vi ph~ bi~n nh~t tuong ng

vi
12, 1 v~ 79, do v~y bromua etan CH,Br c~ kh~i lugng ph~n t~
l~: (2 12)+(5 1)+(1 79)= 108
48
 t~ tinh c~a thi~t bj kh~i ph~ v~i vi~c s~ dung t~ tru~ng d~ cho ph~p
c~c ion v~vi ty l~ m/z nht dinh vugt qua t~ ngu~n ion t~i detector. Cc ph~n
Ph~n

t~ khi
v~o phia tr~n b~n tr~i dugyc chuy~n d~i th~nh c~c ion (thung l~ ion c~
din tich duong), dugc t~ng t~c b~ng mt di~n trung, v~ bi d~y v~o ~ng
t
ph~n tich, noi ch~ng gp ph~i mt trung vu~ng g~c v~i hu~ng di c~a n.

ngu~n ior Oo C~c

O
ph~n t~ trung h~a

Ti h~ thong C~i d~y

I5y m~u (Repeller)

l elf/[Chum di~n tr

·- C~c t~m
Tam tp trung ion
gia t~c ion

Cacion
- Ti bom
•o
•
ch~n kh~ng

«
•
O

C~c di~n cuc

Dynode
•

Catot - Anot

Khe h~ d~

Chim ion
duoc ph~n t~ch

49
So d~ ph~n t~ c~a thi~t bi kh~i ph~
Ong ph~n tich dugc duy tri du~i d~ ch~n khong cao (-105 Pa) d c~c ion
kh~ng ch~ch hung b~i va cham vi c~c ph~n t~ khi xung quanh. T~
trung lam
ch~ch hung t~i detector ca cc ion ~ phia cu~i c~a ~ng (xem bang 1). C~c
ion
n~ng kh~ng d~ ch~ch hung v~ nh~ng ion nhe bi l~ch qu~ nhi~u v~ kh~ng d~n
dugyc detetor. Quang ph~ kh~i lung thu dugc b~ng c~ch thay d~i cu~ng d
t~ tru~ng.

Tai detector nh~n din t~, m~i ion t~i b~t d~u m@t chu~i c~c di~n t~, c~ng
gi~ng nhu m~t photon b~t d~u m~t chui c~c electron trong m@t ~ng nh~n
quang. Mt
loat c~c di~n cc th~ c~p (dynodes) nh~n s~ lugng c~a cc electron (-10°
l~n)
tru~c khi chung dat d~n cc duong, noi dong dugc do. Quang ph~ kh~i
lugng
cho detector do dong l~ m@t ham c~a m/z v~i mt t~ trung chon
tru~c.

Quang ph~ kh~i lugng lam vi~c t~t nhu nhau v~i c~c ion ~m v~ duong
b~ng c~ch do ngugc di~n ~p noi cc ion dugc hinh th~nh v~ phat hi~n. D~
ph~t hi~n c~c ion ~m, mt di~n cc th c~p (dynode) chuy~n d~i v~i m@t
di~n ~p duong
thu~ng dugc d~t tru~c detector. Khi oanh tac b~i nh~ng ion ~m, dynode
nay gii phng c~c ion duong dugc t~ng toc v~o detector nh~n di~n t~, nh~
d~ tin
hi~u dugc khu~ch dai.
50
 C~u hi ~n
t~p
C~u 1. N~u c~u tao v~ nguy~n t~c c~a my s~c ky khi, vai tr~ c~a
ting
ph~n.
C~u 2. N~u c~u tao c~a c~t mao qu~n, anh hung c~a chi~u d~i,
du~ng kinh trong c~a c~t v~ chi~u day pha tinh d~n d~ ph~n gii c~a
ct,
mao
quan.
C~u 3. C~u tao c~a c@t nh~i, n~u uu di~m v~ nhugc di~m so vi ct
mao
,
quan.
C~u 4. N~u nguy~n t~c la chon pha tinh trong s~c ky khi.
Cu 5. Vai tr~ c~a detector, c~u tao detector d~n nhi~t
(TCD)
C~u 6. C~u tao c~a detector ion h~a ngon la (FID), n~u uu di~m so
v~i
detector d~n nhi@t (TCD).
C~u 7. K~ ten c~c loai detector c~a s~c ky khi, n~u c~u tao detector
cpng k~t din t~ (ECD)

51