. Mga Pares Minimal.

Napag-usapan na natin na ang pinakamaliit na

yunit ng tunog na makahulugan sa isang salita ay tinatawag naponema.
Sinasabing makahulugan ang ponema sapagkat kapag ito'y inalis o pinalitan
sa kinasasamahang salita, ang kahulugan ngnasabing salita ay nag-
iiba. Ang salitang bansa ‘country’. halimbawa, ay mag
-iiba ng kahuIugan kapag ang ponemang /s/ ay inalis o
pinalitan; banâ small lake, banta ‘threat.’
 Ang paggamit ng mga pares minimal, gaya ng nabanggit na sa unahan, ay i
sang pinakakaraniwang paraan upang ipakita angpagsasalungatan o
pagkokontrast ng mga ponema. (Tandaan na ang pinag-uusapan dito ay ang
mga ponema at hindi ang baybay.) Ang isang pares minimal ay binubuo
ng dalawang aytem sa isang wika -maaaring salita, parirala, o pangungusap
na magkatulad namagkatulad maliban sa isang bahagi. Halimbawa:Salita
(pagkakaiba sa ponema)
lasa ‘taste’tasa ‘cup’
Parirala (pagkakaiba sa morpema)pupunta sa bayan -
'will go to town’ 
 pumunta sa bayan -
 ‘went to town’
Pangungusap (pagkakaiba sa leksikon)
Pula ang bulaklak. ‘The flower is red.’ 
 Puti ang bulaklak.
 ‘The flower is white.Ponemiko at Ponetikong mga Tunog. Kapag ang
pagkakaiba sa dalawang tunog ay makahulugan, sinasabi nating ang
pagkakaiba’y
ponemiko; kapag naman ang pagkakaiba'y di-makahulugan, ay sinasabi
nating ang pagkakaiba'y ponetiko.Lahat ng wika ay may uri ng mga tunog
na mahahati sa dalawang antas: ponetikong antas at ponemikong antas.
Kapagsinusuri ng isang dalubwika ang isang wika, unang-una niyang
ginagawa ay ang pagtatala a pag-
iimbentaryo ng lahat ng iba’t ibang
tunog na kanyang naririnig sa mga nagsisipagsalita ng nasabing wika.
Pagkatapos ay susuriin niya ang kanyang naitalang mga tunogupang alamin
kung alin-alin sa mga ito ang ponemiko at kung alin-alin naman ang di-
ponemiko o ponetiko.Madaling nakikilala ng isang nagsusuri ang mga
panama ng kanyang sariling wika kaysa mga ponema ng isang wikang hindi
niya nauunawaan. Halimbawa, kung madali mang nakikilala ng isang
Tagalog ang iba’t ibang tunog sa kanyang wika, hindinangangahulugang
madali tin niyang makikilala ang iba’t ibang t
unog ng wikang lloko.Kalimitan, lalo na sa isang di-gaanong bihasa sa
pagsusuri, ang alam na alam niyang set ng mga ponema ng kanyang
wikaang siyang nagdudulot ng suliranin sa kanyang pagsusuri. Nangyayari
ito sapagkat ang isang pares ng mga ponema nanagsasalungatan o
nagkokontrast sa kanyang wika ay hindi nangangahulugang nagkokontrast
din sa ibang wika. Halimbawa: Sa Inglesay malinaw na malinaw na hiwalay
at magkaibang ponema ang /f/ at /p/, tulad ng mapatutunayan sa mga
pares minimal nasumusunod fin : pin. Ngunit sa Pilipino, ang /f/ ay hindi
(pa) maituturing na ponemiko sapagkat ang mga salitang hiram sa Ingles o
sa
Kastila, o sa alinmang wika, na may ganitong ponema’y karaniwang
pinapalitan ng ponemang /p/. Halimbawa: formal=pormal, cafe
=kape, atb. Kung gagamiting mga pares minimal ang nabanggit na mga
salita, mapatutunayang ang kahulugan ng salita a