Mehanika tla - PREDAVANJE 4 1

STIŠLJIVOST TLA

1. ЕDOMETARSKI OPIT
- aparatura, priprema uzorka
- opit stišljivosti
- rezultati merenja

Specifična deformacija:
∆h ∆hi − ∆hi −1
∆ε z = ∆ε z =
h0 h0 − ∆hi −1
 Mehanika tla - PREDAVANJE 4 2

2. POKAZATELJI STIŠLJIVOSTI

1. Modul stišljivosti: σ i - σ i -1 = ∆σ
Mv=
∆ hi - ∆ hi -1 ∆ε
h0 - ∆ hi-1

∆ε z 1
2. Koeficijent zapreminske stišljivosti: mv = mv =
∆σ z ' Mv
 p '+ ∆σ z ' 
ln  0 
 p0 ' 
3. Konstanta stišljivosti (za krupnozrno tlo): C=
∆ε z

1  p ' + ∆σ z ' 
∆ε z = ln  0 
C  p0 ' 
∆e
4. Indeks stišljivosti: Cc=
 p ' + ∆σ z ' 
log  0 
 p0 ' 
Cc  p ' + ∆σ z ' 
ε z= log  0 
1 + e0  p0 ' 

∆e
5. Indeks bubrenja, indeks rekompresije: Cr = − ≈ Cs
log ( pc/ / p0/ )
 Mehanika tla - PREDAVANJE 4 3

Ako je p0/ + Δ σ z/ ≤ pc/ tada je vertikalna deformacija:

Cr p / + ∆σ /
εz = log 0 / z
1 + e0 p0

Ako je p0/ + Δ σ z/ > pc/ tada je vertikalna deformacija:

Cr p/ Cc p / + ∆σ /
εz = log c/ + log 0 / z
1 + e0 p0 1 + e0 pc

3. STEPEN PREKONSOLIDACIJE ( OCR )

p c'
OCR =
p 0'

OCR = 1 normalno konsolidovano tlo (NC)

OCR > 1 prekonsolidovano tlo (OC)
 Mehanika tla – PREDAVANJE 5 1

KONSOLIDACIJA

Mehanički model konsolidacije

∂u ∂ 2u
- Diferencijalna jednačina jednodimenzione konsolidacije = cv
∂t ∂ z2
k k Mv
- Koeficijent konsolidacije cv cv = =
mv γ w γw
- Koeficijent filtracije k
cv γ w
k = cv mv γ w =
Mv
t
- Vremenski faktor T v = c v 2
H dr

- Prosečan stepen konsolidacije

za U < 0.6 tj. U < 60% Tv = (π / 4 ) U 2

za U ≥ 0.6 tj.U > 60% Tv = − 0.9332 log ( 1 − U ) − 0.0851
 Mehanika tla – PREDAVANJE 5 2

KOEFICIJENT KONSOLIDACIJE cv

Odredjivanje:

- metoda Taylor-a (metoda kvadratnog korena vremena)

2
= 0.848 H dr ( 2 / sec) h sr
cv cm H dr =
t 90 2
hsr- srednja visina uzorka za razmatrani interval napona

- metoda Casagrande-a (metoda logaritma vremena)

2
H dr ( 2 / sec) h sr
c v = 0.197 cm H dr =
t 50 2
 Mehanika tla – PREDAVANJE 5 3

KOREKCIJA PRI POSTEPENOM NANOŠENJU OPTEREĆENJA

tg
t > tg : s(t ) = sc (t → ∞) ⋅ U (t − )
2
t t
t < tg : s (t ) = sc (t → ∞) ⋅ U ( ) ⋅
2 tg
 Mehanika tla – PREDAVANJE 6 1

ČVRSTOĆA TLA

- Krto-plastični lom, plastični lom i žilavo ponašanje tla pri smicanju

- Kulon-Mor-Terzagijev uslov loma

METODE ODREĐIVANJA ČVRSTOĆE

1. Opit direktnog smicanja

2. Opit triaksijalne kompresije
3. Opit jednoaksijalne kompresije
4. Opit krilne sonde
 Mehanika tla – PREDAVANJE 6 2

1. OPIT DIREKTNOG SMICANJA

Šema aparature za direktno smicanje

(sa kontrolisanom brzinom smičućeg pomeranja)

VRSTE OPITA DIREKTNOG SMICANJA.

• (D) konsolidovani drenirani (spori opit) φ ′ , c'

• (R) povratni, "reversni" opit φ r ′ , cr' ≅ 0
 Mehanika tla – PREDAVANJE 6 3

2. OPIT TRIAKSIJALNE KOMPRESIJE

Naponi u triaksijalnom opitu

Šema triaksijalnog aparata

VRSTE OPITA TRIAKSIJALNE KOMPRESIJE

• (CD) konsolidovani drenirani (spori opit) φ ′ , c'
• (CU) konsolidovani nedrenirani opit φ cu , ccu, u, φ ′ , c'
• (UU) nedrenirani nekonsolidovani opit (brzi opit) φ u = 0, τ f = cu
 Mehanika tla – PREDAVANJE 6 4

3. OPIT JEDNOAKSIJALNE KOMPRESIJE

- jednoaksijalne čvrstoća qu
- nedrenirana kohezija cu
- senzitivnost ili osetljivost St=cu/cur

4. KRILNA SONDA

Mt
τ f = cu = 2
π D ( H/2 + D/6 )

Mt - moment torzije
H - visina krilaca
D - prečnik krilaca
 Mehanika tla – PREDAVANJE 7 1

RASPODELA NAPONA I PRORAČUN SLEGANJA

Metodologija proračuna sleganja

1. Geostatički ili početni naponi u tlu
- Totalni i efektivni naponi u tlu. Porni pritisak.
2. Priraštaj napona usled opterećenja
- približni postupak,
- metode izvedene iz Boussinesq-ovog rešenja
a) metoda Steinbrenner-a i metoda Kany-ja.
b) metoda Newmark-a.
2.1. STEINBRENNER-ov dijagram, fleksibilna opterećena površina.
2.2. KANY-jev dijagram, kruta opterećena površina i ekvivalentna tačka.

3. Proračun priraštaja deformacija

Proračun specifičnih deformacija:
∆h ∆h
- iz dijagrama relativne kompresije (σ ÷ ) (vidi vežbu br. 4)
h h
/ /
∆σ
∆σ ∆σ z/
- iz modula stišljivosti
∆ε v = Mv : M v = z z
⇒= ∆ε z =
∆εEz Mv
∆e
- iz dijagrama promene koeficijenta poroznosti e ( σ ∆÷εe ),= ∆ε v =
1+ e
1  p + ∆σ 
/ /
- iz konstante stišljivosti C: ∆ε z = ln  0 / z 
C  p0 
- iz indeksa stišljivosti Cc i indeksa rekompresije Cr:
C  p / + ∆σ / 
ε z = c log  0 / z  - NC tla
1 + e0  p0 
/ / / Cr p0/ + ∆σ z/
p + ∆σ ≤ p
0 z c εz = log
1 + e0 p0/
OC tla
/ / / Cr pc/ Cc p0/ + ∆σ z/
p + ∆σ > p
0 z c εz = log / + log
1 + e0 p0 1 + e0 pc/

Metoda BUISMAN DE BEER-a (iz CPT-a). Proračun sleganja u krupnozrnom tlu.

H H H
1 p '+ ∆ σ z 1 po ' + ∆ σ z qc
s = ∫ε z d z = ∫0 C ln o p o ' dz = ∑C
0
ln
po '
∆z C = 1.5
po '
0

4. Proračun sleganja (numerička integracija deformacija po dubini).

- trapezno pravilo.