Ses Fiziği 1 23Kasım 2021

Ses nedir, nasıl ilerler :

Golf topu – yay modeli :

Compression – Rarefaction ( Sıkışma – Seyrekleşme ) Döngüsü

Sesin hızı :

Sesin hızı, içinde hareket ettiği medyumun fiziksel özelliklerine göre

değişkenlik gösterir.
 • Density = yoğunluk
• Young’s modulus = elastisite

Sesin havadaki hızı :

20 derece Celsius = 344 m/s.

Dalga boyu ve frekans :

Frekans : Rarefaction ( Sıkışma – Seyrekleşme ) Döngüsü’nün

tekrarlanma sıklığı (Birimi hertz (hz) 1 saniyedeki tekrar sayısı)

Dalga boyu : Rarefaction ( Sıkışma – Seyrekleşme ) Döngüsünün

oluştuğu mesafe
Dalga boyu hesaplama :

Dalga boyu = Sesin hızı / Frekans

Örnek : 20 derece hava sıcaklığında 20hz’lik ve 20khz’lik iki sinüs

dalgasının dalga boyları nedir ?

Örnek 2 : 20 derece hava sıcaklığında dalga boyu 34cm olan bir sinüs
dalgasının frekansı nedir?
Ses şiddeti, gücü ve basınç seviyesi :

SIL : Sound Insensity Level

Örnek : 25 cm çapında 20 mW güçte ses yayan bir hoparlörün,

hoparlör hizasındaki SIL değeri nedir ?

Hoparlörün yüzey alanı :

Watt cinsinden Intensity değeri :

Desibel cinsinden SIL değeri :

SWL / PWL : Sound Power Level

Bir objenin yönüne bakılmaksızın ürettiği ses seviyesi :

Örnek : Totalde 1 watt ses üreten bir objenin SWL seviyesini

hesaplayın

SPL = Sound Pressure Level

Ses yüksekliğinin bir noktadaki değerinin basınç cinsinden ölçümü.

• Insan kulağı basınca duyarlı olduğundan, duyulan ses

yüksekliğini anlatmak için en iyi birim
• 20 micropascal = duyum eşiği
• 20 pascal = Acı eşiği
• Çok geniş bir aralık olduğundan logaritmik olarak ifade
ediyoruz ve 10log yerine 20 log üzerinden hesaplıyoruz
• Bu sayede 1dB duyulabilen en ufak fark’a denk geliyor
• Yine bu sayede yansımaların olmadığı bir ortamda SIL = SPL
Seslerin birbirine eklenmesi :

Correlated /Uncorelated (İlişkili / ilişkisiz sesler )

Faz durumuna göre seslerin birleşmesi :

Inverse Square Law = Ters kare kuralı :

• Mesafe 2 katına çıktıkça ölçülen seviyenin 6db düşmesi

Boundary Effect / Çevre duvarların ses seviyesine etkisi

360 derece ses yayan bir kaynağı etrafındaki her sınır = +3dB

Superposition :

Ses dalgaları birbiri ile çarpıştığında yok olmazlar,

birbirlerinin içinden geçerler. Basınç dalgalarının denk
geldikleri noktada değerleri, iki dalganın birleşimi olur.
Refraction (kırılma) :

Ses, bir ortamdan, hızının farklı bir olduğu bir ortama

geçerken kırılır, yönü sapar.

* Değişen hava sıcaklığına göre sesin yön değiştirmesi

Ses Dalgalarının Birbirine karışması :

Constructive Interference : Ses dalgalarının birbirini

arttıracak şekilde denk gelmesi

Destructive Interference : Ses dalgalarının birbirini yok

edecek şekilde denk gelmesi

Sesin hızı / (Mesafe farkı/2) = İlk destructive interference

Sesin hızı / (Mesafe farkı/2) * 2 = İlk constructive

interference

Sesin hızı / (Mesafe farkı/2) * 3 = 2. Destructive

interference ....

Örnek : İki yol arasında 24 cm fark lar, destructive

interference hangi frekansta oluşur?
Diffraction :

Sesin bir açıklıktan geçerken yön değiştirmesi, köşeleri

dönmesi

Scattering :

Ses bir engele çarptığında sadece etrafından dolanmaz, bir

kısmı da ters yöne saçılır. Çarptığı objenin boyutu, dalga
boyundan çok küçükse az enerji yansırkan, dalga boyutunun
objenin boyuna yaklaşığı veya daha küçük olduğu
durumlarda daha fazla enerji yansır.