ΔΗ Μ Η ΤΡΙΟ Υ I.

Π Λ Α Γ Ι Α Ν Ν Η
ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΟΥ Α \ ΤΑΞΕΩΪ ΕΝ ΤΩ ι Σ Τ Ε Ν Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ο Γ Ρ Α Φ Ε Ι Ω ι Τ Η Ζ ΒΟ Υ ΛΗ Σ
Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Ν Τ Ο Σ Τ Η Ν Σ Τ Ε Ν Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Ν c N Τ Ω ι Ε Θ Ν ΙΚ Ο Ι Μ Ε Τ ΣΟ Ρ ΙΩ ι Τ Τ Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε ΙΩ ι

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΕΝΟΓΡΛΦΙ
ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜ Α

GABELSBERGER - ΜΙΝΔΛΕΡ

Ε Ν Α Θ Η Ν Α Ι Ζ

υ π ο ις « Π Υ Ρ Σ Ο Υ " α , κ.

193Ί

.*-ί
 ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΟΥ Α \ ΤΑΞΕΩΣ ΕΝ ΤΩΐ Σ Τ Ε Ν Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ο Ι Γ Ρ Α Φ Ε Ι Ω ι Τ Η Σ Β Ο Υ Λ Η Σ

ΔΙΔ ΑΣΚΟ Ν ΤΟ Σ ΤΗ Ν ΣΤΕ Ν Ο ΓΡ Α Φ ΙΑ Ν ΕΝ Τ Ω ι Ε Θ Ν Ι Κ Ω ι Μ Ε Τ Σ Ο Β Ε Ι Ω ι ΤΤΟΛΥΤ Ε Χ Ν Ε Ι Ω ι

ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

GABELSBERGER - ΜΙΝΔΛΕΡ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
Τ υ π ο ις «ΠΥΡΣΟΥ» α . ε .

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 6Λ

Λ 93 Ί
j r * 5 * / 1 u / f » *. /
l lav γνήσιον αντιτνπον φερει τ»/ν ιοιοχειρον υπογραφ ήν τον σνγγραφεοις.
 ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΝΗΜΗΝ
ΤΟΥ ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΟΥ

ΓΕΩΡΓΙΟΥ
 'Έ χ ω ν την ελπίδα, δτι θά κα τα νο ητή ονν τ φ χρόνο) και παρ' ήμΐν δ,τι
προ πολλοί' αλλαχού άνεγνιορίσθη, δ η δηλ. η ατενογραφία δεν είναι μόνον
τέχνη χρήσιμος εις τους κατ' επάγγελμα άσκούντας αυτήν, άλλα και απαραί­
τητον έπικουρικόν έφόδιον εις πολ.λά επαγγέλματα, ένόμιοα δτι δεν θά επρατ-
τον άχρηστον εργον εάν προσεπάθουν νά υποβοηθήσω την έκμάθησιν αυτής
διά τής έκδόσεως βιβλίου εύμεθόδα)ς άναπτύσσοντος το χρησιμοποιούμενου
έν ' Ελλάδι στενογραφικόν σύστημα «Gcibelsberger— Μ ίνδλερ».
ΙΙα ρέχω ν διά τού μικρού τούτου πονήματος δ,τι έκ τής θεωρίας τής
στενογραφίας έςέμαθον και δ,τι ή πείρα έκ τής μακράς έν τή Βουλή υπηρεσίας
μ ο υ προσεπόρισε θά θεω ρήσω έμαυτόν ευτυχή αν συντελέσω δι αυτού,
ώ στε ή έλπίς μου αυτή νά γίνη συν τ φ χρόνο) πραγματικότης.

’ .1 θήναι, ’ Οκτώβριος 1930.

Δ. Π Λ Α Γ Ι Α Ν Ν Η Σ
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. — Πάνου Ήλιοπούλου. Λιθογραφημένον ιρυλλάδιον εκδοΟέν έν έτει 1853,

επί τή βάσει ένος ανεπιτυχούς Γαλλικού συστήματος τού Laffaille—Senoij. Τήν έκδο-
σιν αυτήν έπηκολούΟησεν καί έτέρα μετά 34 έτη.

2. — Θεωρητική και πρακτική Στενογραφία, Οπό I. δέ Φιλίπ. 1870 κατ’ ίδιον

εντελώς σύστημα.

3. — Ίωάννου I. Μίνδλερ. «Στενογραφία 'Ιωσήφ Μίνδλερ.» τυπωδεΐσα έν

Δρέσδη τό 1873 κατά τό σύστημα C abelsberger.

4. — Β. Ρούτσου. « Ε λ λ η ν ι κ ή Στενογραφία» μέ έτος έκδόσεως 1902, κατά το

αυτό σύστημα.

δ.—Σοφοκλέους Χονδαρβέρογλου. « Βιβλίον ‘Ελληνικής Στενογραφίας» τυπω-

θέν έν ΙΙαρισίοις τό 1900 έπί τη βάσει τοΰ Γαλλικοί) συστήματος D uploye.

(5.— S ta m m b u ch d e s (h ib elsb eri/ersch en S ystem s. Mil idler Ubertragung

auf die griechische Sprache. 1908.
7. — Μάρκου I. Μίνδλερ. « ‘Ελληνική Στενογραφία 'Ιωσήφ Μίνδλερ» έκδο-
θεΐσα έν ΆΟήναις τό 1918.

8. — Γερασίμου Σ. Σολδάτου «'Ελληνική Στενογραφία κατά τό σύστημα

C abelsberger», έκδοΟεΐσα τό 1918 καί άνατυπιοίΐεΐσα τό 1926.

9. — Δ. Ν. Κανελλ,άτου «Στενογραφία εις τήν ‘Ελληνικήν» κατά τό Γαλλικόν

σύστημα D u p loye—Ilistitlit έκδοΟεΐσα έν Αλεξάνδρειά τό 1919.
 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΤΕΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΩΤΗ

'Η στενογραφία δεν είναι έφεύρεσις ιών νεωτέρων χρόνων έλκει την
καταγωγήν αυτής εκ της αρχαίας 'Ελλάδο:, έξ ιής μετωχετεύθη εις την Ρώμην.
ΓΙερί τού ΰτι ή στενογραφία, εις την οποίαν πριν η κατ^ιεραιθή τό όνομα
αύτό(’) άπεδίδοντο διάφοροι όνομαοίαι ώς σημειογραφία, ταχυγραφία,
ώκυγραφία, φω νογραφία, τυποφω νία, νοτοφωνία, τυποστενογραφία,
VX0VQa(Pia> κρυπτογραφία, βραχυγραφία, ομογραφία, αρχήν αυτής έχει
τυ εφευρετικόν πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων, ύπάρχουσιν αναμφισβήτητοι
αποδείξεις, πηγάζουσαι έκ χω ρίο)άρχαίθ)ν συγγραφέων και έξ επιγραφών,
έφ5 ών εύρέθησαν άναγεγραμμένα κείμενα ερμηνευτικά στενογραφικών συστη-
μάτων. Ο υτω : Ό Διογένης ό Λαέρτιος έν βίω Ξενοφιοντος (Βιθλ. Β '
Κεφ. ^ ’4*) λέγει και πρώτος ύποσημειωσάμενος τά /αγόμενα (υπό Σω-
κράτους) εις ανθρώπους ηγαγεν Απομνημονεύματα έπιγράψας».
Εις χα>ρίον τι τοΰ Γαληνού (σ. έκδοσις Βασιλείας) συνανταται τό
πριΰτον ή βεθαίωσις περί ύπάρξειος και χρησιμοποιήσεως της στενογραφίας
έν τη αρχαία Έλλάδι, διότι γίνεται λόγος περί αντιγράφου γενομένου υπό
τίνος «ήσκημένου διά σημείων εις τάχος γράφειν».
’Επιγραφή ευρεθεϊσα προ ολίγων ετών επί της Άκροπόλεως περιεΐχεν,
ώς άπεδείχθη υπό του G om perz ερμηνείαν στενογραφικού συστήματος άνα-
γομένου εις τον τέταρτον αιώνα π. X. καί. άποτελουιιένου έκ σημείων αυθαι-
ρέτο)ς ληφΟέντιον (2).
Εις παπύρους καί εις κηρωτός πινακίδας άνευρεΟείσας έν Αΐγύπτω,
φυλασσομένας δε σήμερον εις τό Βρεττανικόν Μουσείου, άνευρίσκομεν πλήθος
συμβολικών έπιτμήσεων ή βραχυγραφαΰν, αϊτινες παριστάνουσι λέξεις όλο-

(Μ Ή ονομασία αυτή δέν παριστά σαφώς τό πράγμα" έν μείζονι άκριβολ-ογία.

ευρίσκεται ή γερμανική ονομασία “"eschw ilH lschreibekunst,,, Δηλαδή τέχνη τοΰ
γράφειν ταχέως.
(-) Ί Ι επιγραφή περιέχει τά έξης: [tio]v δ’ άφιόνων ή [μεν εύΟ]εϊα καί βρα[χεΐα
γρα]ιιμή [το)ΰ φωνήεντος [κάτω μέν] τεΟεΐσα δύ[ναται δέλ]τα, [επάνω δέ ταϊ, [πρός δέ]
τεΐ τελευτεί νϋ' [μετέωρ]α δ’ επί τήν αρχήν [μέν π)ροςηγμένη πει], [προς δέ] τεΐ
τελευτεί μΰ' κατά δέ τό μέ]σον προς [μέν τ]ήν άρχήν ποοςη]γμέ]νη 6ήτα, [πρός δέ
τεΐ τελευτεί ψεΐ.]. (Ελληνική και Λατινική Παλαιογραφία Εδ. Θόμι|κονος. Μετάφρα-
σις Σπ. Λάμπρου. \Υί)ήναι 190ο).
κλιτούς, ό δέ μέγας αριθμός των το ιού των έπι τμήσεων ό ευρισκόμενος εν τώ
παπύρω της «Α θηναίω ν πολιτείας» τον Άριστοτέλους άποδεικνυει ότι ή
σημασία τών συμβολικών τούτων παραστάσεων κατενοεΤτο παρά πόντιον
κατά την περίοδον εκείνην καί προσεπικνροΐ την ΰπαρξιν τελείου στενογρα­
φικού συστήματος. Ά ν δέ τις προς τοΰτοις ένθυμηθή τά λεγάμενα περ'ι
άντιγράφοί' τής ίλιάδος επί καρύου καί τά περί διστίχων Ιναλλικρατίδα
τον Λακεδαιμονίου καί Μυρμηκίδα του Μιλησίου γεγραμμένων επί σησά-
μου στενογραφικούς, εννοεί καλώς πόσης έπιμελείας καί τιμής ήξιοΰτο παρά
τοΐς παλαιοΐς ή στενογραφία (').
Έ κ τής αρχαίας 'Ελλάδος παρέλ.α6ον την στενογραφίαν οι 'Ρω μαίοι
καί κατά τον ’Ισίδωρον πρώτος ό “Εννιος είσήγαγεν ταχυγραφικά σημεία
(Notas) εν 'Ρώμη, συνιστάμενα εις την αναγραφήν τοΰ αρχικού μόνον
γράμματος έκάστης λέςεως^), άλλα γενικώτερον συνδέεται πρός τήν έφεύ-
ρεσιν τούτην τό όνομα τοΰ Κικέρωνος καί τοΰ απελεύθερου αΰτοΰ Τυλλίου
Τύρωνος. ’Από τής έποχής τοΰ Κικέρωνος πολλάκις γίνεται μνεία περί στενο­
γράφων, οίτινες έκαλοΰντο σημειογράφοι, νοτάριοι, ταχνγράφ οι κ.λ.π. ή δέ
άγόρευσις τοΰ Κάτωνος κατά Κατιλίνα έν τή Γερουσία άντικρούοντος τον
Ιούλιον Καίσαρα θέλοντα νά ιιετατρέψη εις ίσόΟια δεσμά την εις θάνατον
καταδίκην τών οπαδών τοΰ Κατιλίνα διεσώθη διά τής στενογραφίας, ώς
αναφέρει ό Πλούταρχος εις τον βίον Κάτωνος τοΰ νεωτέρου (Κεφ. ΙνΓ'.)
«Τοΰτον μόνον, ών Κάτων είπε, διασοκεσθαί φασι τόν λόγον, Κικέρωνος
τοΰ 'Υπάτου τούς διαφέροντας όςύτητι τών γραφέων σημεία προδιδά-
ξαντος, έν μικροις καί βραχέσι τύποις πολλώ ν γραμμάτων εχοντα
δύναμιν, ειτ' άλλον αλλαχό σε τοΰ βουλευτηρίου σποράδην έμΟαλόντος·
οϋπω γαρ ήσκουν, ούδ’ έκέκτηνιο τους καλού μένους σημειογράφους, αλλά
τότε πρώτον εις ίχνος τι καταστήναι λέγουσιν .
Έ κ τής μαρτυρίας ταΰτης τοΰ Πλουτάρχου καταφαίνεται ότι επί τής
έποχής τοτ1 καί ήσκοΐ’ν καί έκέκτηντο σημειογράφους, ως επίσης καταφαί­
νεται ότι ο Κικέρων ύπήρξεν ό διδάξας τούς ίκανωτέρους τών γραφέων
«σημεία εχοντα έν μικροις καί βραχέσι τύποις πολλών γραμμάτο>ν δύναμιν».
Τό τοιοΰτον δέ φαίνεται επίσης καί έκ τής X III επιστολής πρός τόν Α ττ ι­
κόν (ό2,2>.
Εκ τών γραφέων όμως τών διδαχΟέντων υπό τοΰ Κικέρωνος εκείνος
ό όποιος υπήρξε τελειότερος καί ό όποιος έτροποποίησε τά σημεία αυτά ήτο
ό απελεύθερος καί μετέπειτα στενός το\' φίλος Τυλλιος Τΰρων.
Ουτος συνεξορισθείς μετά τοΰ Κικέρωνος καί έν έςορία ευρισκόμενος
έθεσε τάς πρώτας βάσεις τοΰ στενογραφικοΰ συστήματος, τό οποίον κατό­
πιν ήρχισε διαδίδων καί διδάσκουν καθ’ ολην τήν Ρωμαϊκήν Αύτοκρατο-

(') Νέα ΙΙανδώρα ϊό μ . Ι-Γ 1857.

Ο Αί μονογράμματοι αΰται έπιτμήοεις έκαλοΰντο παρά Λατίνοις Siglai. Δηλαδή
M’= M a n iu s, Μ—M arcus, G = G a iu s.
ρίαν. Και αναφέρει ό Ευσέβιος «Marcus T u lliu s T yro . . . C iceronis
lib e rtu s qui p rim u s notas com m entus est, in P eteolano praedio*.
«Ό Μάρκος Τυλλιος 'Γύρων . . . τοΰ Κικέρωνος άπελειίόερυς, όστις πρώ­
τος ταχυγραφικά γράμματα (γραφικά σημεία) επενόησεν, εις το έν ΓΙετεο-
λάνοις κτήμα. .. ». — Έζέδωκεν δε και βιβλίον περιλαμΟάνον περί τα χίλια
εκατόν σημεία, άτινα ονομάζονται «Notae T ironianae».
'I I στενογραφία έτνχε μεγίστης προστασίας παρά πάντων σχεδόν των
Ρωμαίων Αΰτοκρατόρων, ό δέ Αΰτοκράτωρ Αύγουστος έκτμιήσας την χρη-
σιν αυτής καί αυτός έςέμαόεν την σημειογραφίαν και εις τριακόσια ειδικά
σχολεία την εΐσήγαγεν καταστησας την διδασκαλίαν της υποχρεωτικήν- Ε π ί ­
σημον δέ άπόδειξιν διδασκαλίας αυτής ευρίσκομεν μετέπειτα καί εις έν διά­
ταγμα τοΰ Λιοκλητιανοΰ 301 μ. X. κατά τό όποιον ορίζονται καί τά πλη-
ρωνόμενα δίδακτρα.
Καί έτεροι συγγραφείς ποιούνται μνείαν περί στενογραφίας ώς ό Αίων
ό Κάσσιος, όστις τά ονομάζει σημεία γραμμάτων.
'Ομοίως ό ’Ασκώνιος αναφέρει ρητώς, δτι ό υπό τοΰ Κικέρωνος υπέρ
τοΰ Μίλωνος λόγος έγράφη υπό τών στενογράφων.
Ε πειδή όμως τά σημεία τοΰ Τυρωνος ήσαν ανεπαρκή ό Ρωμαίος
φιλόσοφος καί ρήτωρ Σενέκας τά ηΰξησεν εις 5000 ώς έμφαίνεται έκ χωρίου
ευρισκομένου παρ’ Ίσιδώρφ.
Βελτιωδέντος οΰτω κατά πολύ τοΰ στενογραφικού συστήματος διά τής
αΰξήσεως τών σημείων καί άναγνωρισδείσης τής χρησιμότητός του ή διά-
δοσις αΰτοΰ κατέστη ταχύτερα.
'Ο αυτός φιλόσσοφος Σενέκας έν επιστολή τινι προς τον Αουκίλιον
γράφει τά εξής:
«Quam vis citata e x c ip itu r o ratio celeritatem linguae m aim s sequi-
tu r > ήτοι «όσονδήποτε ταχύς καί άν άκοιίεται ό λόγος, την ταχύτητα τής
γλώσσης ή χειρ άκολουΐΐεΐ». 'Ο δέ ποιητής Μαρτιάλης ε ς επίγραμμα' του
αναγράφει ταΰτα: «Currant, verb a licet m anus est velocior illis nonduni
lingua suum m anus p ereg it opus», ήτοι «Μολονότι οί λόγοι τρέχουν, ή
χειρ είναι ταχύτερα εκείνων μόλις ή γλώσσα τελειώσει τό έργον της ή χειρ
έπετέλεσε τό εαυτής».
Ε πίσης καί άλλοι συγγραφείς ποιούνται μνείαν όπως ό Κασσιόδωρος
άποκαλών τά στενογραφικά σημεία ήμιγράμματα (quasi litterae), ό δέ Κυν-
τιλιανός άποκαλεΐ αυτά εικόνας γραμμάτων καί ό G ujacius τμήματα
γραμμάτων (com pendia litteraru m ).
’Εκ μαρτυρίας δέ τοΰ Άμμιανοΰ Μαρκελίνου (Βιβλ. 4 Κεφ. lb) κατα­
φαίνεται ότι ό Καϊσαρ έχρησιμοποίει σηιιειογράφους έν τή Συνελεΰσει, ινα
ακριβώς καί ταχέως μάθη τί έζητεΐτο καί τίς άπόκρισις υπό τών αρμοδίων
αρχών εδίδετο «Et ad sisteb an t hinc et inde n o tarii, quid esset quaesi-
tum , quidve responsum , cursim ad Caesarem p ra e fe re n te s >. ήτοι «Καί
παρίσταντο έντεΰθεν κακεΐδεν σημειογράφοι, ινα οΰιοι παραχρήμα άναφέ-
ρωαιν εις τον Καίσαρα τί είχε 'ΙητηΟή και τίς άπόκρισις είχε δοθή».
Κατά τον Άπουλήιον δέ καί εις τά δικαστήρια είχεν εϊσαχθή ή στενο­
γραφία. Τούτο καταφαίνεται και εξ ενός χωρίου τοϋ Λαμασκίου έν τφ βίο.)
του Ισιδώ ρου: -υπηρεσίαν έτέλει ή προς τάχος έπετέτακτο γράφειν τά υπό
των άρχόντίον πραττόμενα5. Ό δέ Νομικός ΙΙαύλος (S. D igesto lib. 2b
Ν. n ), άναγράφει ότι αί διαθήκαι και μάλιστα αί στρατιωτικά! στενογρα­
φικούς έγράφοντο.
Εάν δέ κρίνωμεν ές ενός χωρίου τοΰ Λίλίου Λαμπριδίου (ραίνεται ότι
και δόλιαι παραποιήσεις των λεγομένων εκ μέρους των σημειογράφων έγί-
νοντο, ώστε ήνάγκασαν τον Αύτοκράτορα Σεβήρον νά έπιβάλη ποινάς αύστη-
ροτάτας εις τούς ούτωσί νοθεύοντας τά λεγάμενα. «Euni n o tariu m , qui
falsum causae brev e in consilio im p e ra to rio retu lisset, S everus inci-
sis ilig ito ru m n erv is ita, ut. numciuam ])osset scribere, d ep o rtav it.»
ήτοι Εκείνον τον σημειογράφον, ό όποιος διά ψευδούς βραχυγραφίας
ήθελε Λ'οθεύσει την ύπόίΐεσιν ενώπιον τοϋ Αυτοκρατορικοϋ Συμβουλίου, ό
Σεβήρος άποκόψας των δακτύλιον τά νεύρα ούτως ώστε ουδέποτε νά δύνα-
ται νά γράψη, άπεμάκρυνεν.»

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ά π ό τής Ρώμης ή σημειογραφία μετεφυτεύθη εις τό Βυζάντιον. Ανευ-

ρίσκομεν αυτήν εκεί παρέχουσαν σπουδαίας εκδουλεύσεις εις την εκκλησίαν,
διότι δι' αυτής διετηρήθησαν αί περισσάτεραι πράςεις τών μαρτύρων τής
πίστεως και αί διδαχαι τών Θεολόγων 'Υπήρχον ειδικοί υπάλληλοι οι *nota-
rii ecclesiastici,» οί όποιοι τούτο ειχον έργον. Ό λ ο ι οι λόγοι τών μεγάλων
διδασκάλων τής εκκλησίας έκρατούντο υπό στενογράφων, διά τών σημείων
δέ αυτών περί <ύν όμιλεΐ έν τή 178η επιστολή του ό "Αγιος Βασίλειος διε-
τηρήθησαν πολλαι ομιλίαι 'Αγίου Ίωάννου τού Χρυσοστόμου καί πλείστων
αλλτον.Γρηγόριος δέ ό Νανζιανζηνός έν τώ ο2φ αυτού λόγο) άποχαιρετών τό
ποίμνιον αυτού έν Κωνσταντινουπόλει λέγει: «Χαίρεται γραφίδες φανερα'ι
και λανθάνουσαι» έννοών διά τής λέςετος λανθανουσαι τούς στενογράφους
έκείνοΐ’ς οϊτινες ένετάλησαν υπό τών εχθρών του νά στενογραφήσωσι τούς
λόγους του, μή τυχόν εΰρωσιν έν αυτούς τι επιλήψιμου. Ό δέ Βασίλειος ό
Μέγας εις επιστολήν τινα πρός στενογράφον λέγει τά εξής: Μ)ί λόγοι τήν
φύσιν ύπόπτερον έ'χουσι. Διά τούτο σημείων χρήζουσιν, ί'να ιπταμένων
αυτών λάβη τό τάχος ό γράφο)ν.»
Πλεΐστοι δέ ακόμη ιερείς, αρχιερείς και διάκονοι άναφέρονται ώς
γνωρίζοντες τήν τέχνην τής σημειογραφίας. Ούτως ό Έπκράνιος, ό επί­
σκοπος Τικίνου, έν τή νεότητι αυτού ήτο στενογράφος, έπι δέ τοϋ αρχιερέως
Κυπριανού ή σημειογραφία ύπέστη μεταΰολάς άρκεπάς, διότι ό άρχιερεύς
οΓ'τος έταξινόμησε τελειότερου αυτήν -Ή>ός χρήσιν του Χριστιανισμού δημι­
ούργησα; και ιδιαίτερα σημεία διά τάς συχνότερον άπαντωμένας λέξεις.
Μέχρι της μεταρρυθμίσεως αυτής υπό τού 'Αγίου Κυπριανού ή σημειο-
γραφία ουδεμίαν είχεν υποστή μεταβολήν όιατηρηθεΐσα επί άρκετοί'ς αιώνας
ώς αυτή άρχικώς ένεφανίσίΐη.
Από τής εποχής αυτής πολλοί ήρχισαν εΐσάγοντες διάφορα σημεία
έπιβραχυνσεως καί επιτμήσεις ιδίας αυτών έπινοήσεως, ώστε δυναταί τις νά
είπη δτι συστήματα πραγματικώς στενογραφικά δεν ήσκούντο, άλλ’ άπλώς
βραχυγραφίαι καί επιτμήσεις, δηλαδή έπιβραχύνσεις συλλαβών ιδία κατα­
λήξεων αλλά καί λέξεων τινών ολοκλήρων. ΙΙ.χ. άνος-—άνθρωπος XC = Χ ρ ι-
στός, ο?νος=οΰρανός.
’Επειδή δέ έκαστος σημειογράφος μόνον τά εαυτού έγίνωσκε καί άνε-
γίνιοσκε ή σημειογραφία περιέπεσεν εις είδος τι κρυπτογραφίας ουχι άκίν-
δυνον εις τά συμφέροντα τών πολλών διό ό Λύτοκράτωρ Ίουστινιαν ός
άπηγόρευσε τήν χρήσιν αυτής (βιβλ. α' Κωδ. τιτλ. 17 & 3).
«No per sc rip tu ra ru m aliqua fiat in posterum d u h itatio jube-
mus : non p er siglorum captiones et com pendiosa aenigm ata (quae
m ultas per so et per sunm vitiuni antinoinias in d u x e ru n t) ejusdem
Codicis textu in conscribi», ήτοι, ί'να ιιή ένεκα γραφικού τίνος συμβόλου
συιιβή εις τό μέλλον αμφιβολία (τις), διατάσσομεν: ουχι διά τών απατηλών
έπιτμήσεων, σιγλών καί τών αινιγματωδών συντομογραφιών, (αί όποιοι
ένεκα τής άτελείας ττον πολλάς αντινομίας εισήγαγον) τοΰ Κιόδικός τούτου
τό κείμενον νά συγγραφή». Λιαφαίνεται σαιρώς εκ τής απαγορευτικής
αυτής διατάξεως τού ’Ιουστινιανού όπως οι Κώδικες γραφώσι διά τών απα­
τηλών έπιτμήσεων, σιγλών κ.λ.π. ότι καί ατελές ήτο είσέτι τό σύστημα τό
στενογραφικόν. Λεν ήρκέσθη δέ εις αυτήν καί μόνον τήν απαγορευτικήν
διάταίιν ό μέγας αυτός Αυτοκράτωρ, αλλά άπηγόρετ'σε καί τήν εις τό μέλ­
λον αναγραφήν τών νόμων διά τών ασαφών έπιτμήσεων ό)ς τός έκάλει
έν παραγριίφιρ 22. «E andem poenani fa lc ita tis co n stitu im u s et ad v e r­
sus eos qui in posternm leges n o stras })er siglorum o b sc u ritate s
ansi fu e rin t conscribere», ή το ι: «Τήν αυτήν ποινήν ψεύδους όρίζομεν
καί εναντίον έκείνων οί όποιοι εις τό μέλλον νόμους ήμετέρους διά τών
ασαφών έπιτμήσεων ήθελον τολμήσει νά στιγγράψωσιν».
Πλήν τού Αυτοκράτορος Ιουστινιανού καί ό Πάπας Φαβιανός ευρί-
σκιον τήν γραφήν τών σημειογράφων δυσανάγνωστον ήμπόδισε τήν χρήσιν
της. λ\λλ’ όμως παρά τάς απαγορευτικάς αύτάς διατάξεις δεν έξέλειπε
τελείως ή στενογραφική τέχνη. Αίαν περιωρισμένην μόνον χρήσιν αυτής άνευ-
ρίσκομεν έκτοτε ώς επί παραδείγματι επί αυτοκράτορος Ιουστίνου τού Β
(550—578) ανεψιού τού Ιουστινιανού. 'Ο αύτοκρατορικός λόγος τού ήμι-
παράφρονος καί ασθενικού αυτού Βασιλέιος κατά τήν εκλογήν ώς Καίσαρος
καί συγκαιΊέδρου του Τιβερίου ώς αναφέρει Ιω άννης ό Εφέσου, έκρατήθη
υπό στενογράφων. Παραθέτει δ ’ ούτος έν τέλει τού κεφαλαίου Γ ' ε' τά
έξης: «Άλλα παν ο,τι έλάλησεν αμέσως υπό πολλών διά στενογραφημάτων
(σαμιγιά— σημεία) έσηιιειο'ιθη, εϊτα δέ γραμμάτων άντεγράφη». ΙΙολλοί νοτά-
ριοι δηλονότι ΐσταντο εκεί και έσημείωσαν τά λεχθέντα».
Μετά την μαρτυρίαν (χύτην τον Ιωάννου τού Έφεσον παρεμπίπτει
δ κίστη μα 4 εκατονταετηρίδων περίπον μέχρι τής άνενρέσεως νέιον ιχνών τής
ταχυγραφίας κατά πολύ τροποποιημένης καί μή άποτελούσης συνέχειαν τού
αρχαίοι' συστήματος. Ολίγιστα είναι τά κείμενα τά όποια διεσώθησαν καί
τά όποια μάς π είθ ο υ ν orι έφυτοζώει ή τέχνη αύτή μέχρι τού Ιόου αίώνος,
οπότε πλέον αρχίζει νέα περίοδος άσυγκρίτως άνωτέρα διά την στενο­
γραφίαν καί αρχίζουν νά συστηματοποιούνται τά διάφορα στενογραφικά
συστήματα. Τά άνενρισκόμενα κατά τό [ίακρόν αύτό διάστημα ίχνη είναι
τα έξης:
ϋειρά χειρογράφων προερχόμενων έκ τής μονής τής Κρυπτοφέρρης,
δηλαδή ό Κώδιξ τού Βρεττανικού Μουσείου (A dditional Ms. 182ί»ΐ),
γεγραμμένος τώ 972 καί άλλοι τών αυτών χρόνων, οίτινες περιέχοΐ'σι χωρία
ολόκληρα μόνον στενογραφικώς γεγραμμένα.
Τό έν τή βιβλιοθήκη τών ΙΙαρισίων ευρισκόμενον χειρόγραφον τού Έ ρ -
γομένους, τού δεκάτου αίώνος, τό όποιον περιέχει σΐ'γγραφάς καί αύτού καί
άλλων γεγραμμένας άναμίξ διά κοινών καί ταχί'γραφικών χαρακτήρων.
Κ,πισης αςιον Λογου χωριον είναι το ανευρισκομενον εκ της χρονογρα­
φίας τού Μιχαήλ τού Ψελλού εις τό όποιον άναφέρονται περί τού αύτοκρά-
τορος τού Βυζάντιοί' Κωνσταντίνου I I ’ (102Γ)— 1028) τά έξη::
« Αμέλει καί ένίας τών βασιλείων επιστολών αύτός ύπηγόρευεν (έφι-
λοτιμεΐτο γαρ περί τούτο), καί πάσα χειρ οξεία ήττάτο τού τάχους τών ύπη
γορευμένων, καίτοι γε τοσούτους καί τηλικούτους ύπογραμματέας υξυγρά-
φους ηύτύχησεν, οποίους όλιγάκις ό βίος ειδεν’ όΟεν προς τό τάχος τών
λεγομέντον άποναρκούντες, σημείοις τισι τό πλήθος τών τε εννοιών καί τών
λέξεων άπεσημαινον.*
ΕΤτα έχομεν τον Βατ ικανόν κώδικα (άρυθ. 1809 τού 11ου αίώνος), τού
οποίου 47 σελίδες γέμουσι ταχυγραφικής γραφής. Προ τεσσαράκοντα δέ
περίπου έτ<7>ν έξεδόΟηοαν στενογραφικά τινα χωρία ευρισκόμενα είς κώδικα
τού 14ου αίώνος ώς καί χτορίον έκ τίνος χειρογράφου τού Βατικανού
γεγραμμένον τον 1Γ)ον αιώνα.
Λύτη είναι ή έξέλιξις τής ταχυγραφίας, σημειογραφίας κ. τ. λ. μέχρι
τού Ιόου αίώνος, οπότε ήρχισαν νά άναφαίνοονται έν τή Λύσει νέαι κατευ­
θύνσεις έν τή στενογραφία.
 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΤΗ

Ά πο τοΰ 15ου αΐώνος καί εντεύθεν άρχεται η νέα περίοδος της στε­
νογραφίας. 'Ο πολιτισμός της Δύσεως, διάδοχος τοΰ πολιτισμού τών Ε λλή­
νων και τών Λατίνων δεν ήτο δυνατόν είμή νά έπιζητήση και της τέχνης
ταύτης, τής οποίας ή πρακτική ωφέλεια ήτο πρόδηλος, την αρωγήν πρός
ταχυτέραν κα'ι τελειοτέραν κατάρτισιν τής τότε αναπτυσσόμενης κοινωνίας.
Καί ήρχισαν έκτοτε κατά καιρούς νά αναφαίνονται εις τον ορίζοντα τά
πρώτα στενογραφικά συστήματα, τά πλειστα τελείιυς άποτυγχάνοντα, άλλα
οπωσδήποτε έπιτυγχάνοντα, τά όποια όμο)ς βελτιούμενα, συμπληρούμενα,
τροποποιούμενα, ολίγον κατ’ ολίγον έφ υ σ α ν σήμερον εις αρτιότητα, ώστε
νά δύναταί τις νά όμιλή περί τής στενογραφίας ούχί ώς τυχαίας τίνος
εμπειρίας και τριβής, άλλ’ ώς τέχνης άσκουαένης καθ’ ώρισμένας άρχάς καί
μεθόδους. Καθ’ άπασαν την Ευρώπην υπάρχει απειρία σχολών, συλλόγων,
συγγραμμάτων καί περιοδικών επί τή βάσει ποικίλων συστημάτων διά τών
οποίων καθίσταται κτήμα πάγκοινον ή χρησιμωτάτη αύτη τέχνη.
Λέν δύναται νά έννοηθή έν άπάοη τή Δυτική Ευρώπη φοιτητής, σπου­
δαστής, δημοσιογράφος, δικηγόρος, γραμματεύς δικαστηρίου, τραπεζιτικός-
ύπάλληλος καί πάς όπωσδήποτε ανεπτυγμένος μή γνωρίζων στενογραφίαν.
Καί ου μόνον αυτοί, αλλά καί άνθρωποι διαπρέψαντες εις τά γράμματα ή
τήν πολιτικήν ή άλλα επαγγέλματα ήσκησαν τήν στενογραφίαν ιός βοηθη­
τικόν ή καί τινες ώς κύριον επάγγελμα.
’Ας ίδωμεν νυν τί προηγήΟη μέχρις ού έξελιχθή εις τήν σημερινήν
αυτής ακμήν.
Πρώτος περί τά τέλη τοΰ Ι Ε ' αΐώνος ό περίφημος A bbe de Spanheim
de T rithem e άνεκάλυψεν έν τή μονή τοΰ Στρασβούργου καί έζήγαγεν έκ
τής κόνεως χειρόγραφα εις Τυρωνικά σημεία- έπιχειρήσας δέ νά έπαναφέρη
έν χρήσει αυτά, έδημοσίευσε σύγγραμμα τό όποιον ώνόμασε Πολυγραφίαν»
άλλ’ άνευ τίνος αποτελέσματος.
’Έτη τινα μετά τον θάνατον τοΰ Abbe de Spanheim de T rith em e
έγεννήθη έν ’Αγγλία ή νεωτέρα στενογραφία, δικαίως δέ ή ’Αγγλία θεωρεί­
ται πατρΐς αυτής. Κατ’ άρχάς πολλοί ήσχολήθησαν διά τήν έφεύρεσιν συστη­
μάτων, άλλ’ οΰχί άςιοι μνείας πλήν τοΰ Rateliff, δστις κατήρτισε σύστημα
στενογραφικόν σννιστάμενον εις τήν παράλειψη' τών φωνηέντων καί δημο-
σιευθέν έν Λονδίνιρ πολλά έτη μετά τον θάνατον αΰτοΰ. Ειτα τό 1588 έδη-
μοσιεύθη υπό τοΰ Dr B rig h t ή πρώτη στενογραφική μέθοδος. Άλλ’ έκεΐνος
δστις έθεσε τάς βάσεις τής νεωτέρας ’Αγγλικής στενογραφίας θεωρούμενος
καί πατήρ αυτής είναι ό Jh o n W illis, δστις καί έξέδωκε τό 1602 δευτέραν
στενογραφικήν μέθοδον «The A rt of S ten o g rap h y of S h o rt w ritin g by
spelling ch aracters» . Πρώτος δέ 6 B rig t καί εΐτα ό W illis ποιούνται
χρήσιν τής λέξεως στενογραφία.
 Έ π ί των ιχνών αυτών έβάδισαν ό W itt, 6 Dix καί ό Mawd κατα-
στήσαντες τελειότερον το σύστημα. Μετά ταΰτα κνριωτέρα μέθοδος άναψε·
ρεται ή S h elto n ’s a r t of sh o rt hand w ritin g (1(555), εξ ής έδημιουρ-
γήθησαν δεκάδες στενογράφων. Κατόπιν έχομεν αξίαν μνείας μέθοδον
τοϋ στενογράφου W eston, δστις πρώτος παρέλειψε τα μη προψερυμενα
γράμματα.
Μετά τον W eston ό Sam uel T ay lo r έδημιούργησε σύστημα στενο­
γραφίας διά παραλείψεως τών φωνηέντων. Σπουδαιότατη ύπήρξεν η συμβολή
του T ay lo r δεδομένοι’ οντος ότι τά πλεΐστα έκτοτε συστήματα εις τήν συγ-
•χώνευσιν ή παράλειψιν τών φωνηέντων έθασίσθησαν. Το σύστημα τού
T ay lo r μεταγλωττισθέν έφηρμύσθη εις πολλά ευρωπαϊκά Κράτη και έν
Γαλλία ακόμη. Έ κ δε της σχολής τοΰ T ajd o r έξήλθον εντός ολίγων ετών
αρκετοί στενογράφοι. Το ήδη εφαρμοζόμενον έν ’Αγγλία καί έν Ή νωμέναις
ΙΙολιτείαις τής Αμερικής είναι τό σύστημα, P itm an έχον καί τήν μεγα-
λυτέραν έν τώ κόσμο) διάδοσιν.
Καί έν Γαλλία άνεφάνησαν πολλά συστήιιατα, οΰχί όμως άξια λόγοι1.
Ή πλέον αξία λόγου είναι ή τψ 1<>81 υπό τοΰ ’Άγγλου G harles Aloy-
sius R am saj' εν- Γαλλία διαμένοντος καί Γαλλιστί, δημοσιευθείσα μέ-θοδο:,
ή επονομαζόμενη «Tacheographie, ou Γ a r t d ’e c rire aussi v ite q u ’ on
parle» στηριζομένη καί αύτή επί τών αρχών τοΰ S h elto n ’s μέ μόνην
τήν διαφοράν ότι ό R am saj' παρέλετψε τήν χρήσιν τών καταλήξεοη’.
Το σύστημα τοΰ R am sajr ηΰδοκίμησε κατά πολύ έν Γαλλία έκδοθείση:
έντός δλιγίστων έτών δεκάκις τής μεθόδου του. Είτα έπηκολούθησαν καί άλλα
συστήματα, ών καλύτερον ήτο τό τοΰ Aime P a ris καί τό σύστημα τοΰ
P re v o st - D elaunaj', τό όποιον έσχε καί πολύ μεγάλην διάδοσιν. Αύτά
δμως μέχρι τοΰ 18ί)0 ότε ό E m ile D u p lo je έφεΰρε νέον σύστημα άπλου-
στεύσας έν πολλοΐς αύτό. Μετά τήν εμφάνισιν τοϋ συστήιιατος αύτοΰ ύπε-
χώρησαν αμαχητί τά υπάρχοντα έν Γαλλία. Μεταφράσεις αύτοΰ επηκολού­
θησαν εις όλα: σχεδόν' τάς ξένας γλοίσσας καί εις αυτήν τήν Α γγλίαν υπό
τοΰ Sloan, τροποπυιηθέν δέ καί τελειοποιηθέν κατά πολύ σύν τω χρόνιο
έφαρμόζεται σχεδόν αύτό καί μόνον έν Γαλλία
Έ ν Γερμανία ήτο γντοστή ή στενογραφία, αλλά λίαν άτελώς. Μόλις
περί τό 170(5 ό R u schendorf εις τήν ύπ’ αύτοΰ έκδιδομένην εφημερίδα
αναφέρει προόδους τινας στενογραφικά?. ’Από τοΰ έτους όμως 1Η00 αρχίζει
σπουδαία στενογραφική κίνησις μέχρι τοΰ έτους 1834, οπότε ένεφανίσθη τό
σύστημα τοΰ F ra n z - X aver G abelsberger. Τά έντός τών χρονολογιών
αυτών άναφανέντα συστήματα είναι αρκετά. Είναι τοΰ D an z er (1*00), τοΰ
M osengeil (1819), τοΰ L eictlen (1820), τοΰ B erthold (1820), τοΰ S tae rk
(1829), τοΰ Nowak (1830), τοΰ G ab elsb erg er (1834) καί μετέπειτα τοΰ
Stolze έ1838\ Stolze - Sclirej' καί νεώτερον αύτών τοΰ A rends.
Τό μάλλον όμιος διαδεδομένου καί τό μάλλον γνιοστόν έξ όλίον αύτών
τών συστημάτων ού μόνον έν Γερμανία αλλά καί εκτός αυτής είναι τό
σύστημα τού G ab elsb erg er μεταφρασίΐέ.ν και έφαρμοζόμενον είς πλείστας
ξένας γλώσσας καί εν Έ λλάδι από τού 1ΗΓ>0.
Έ ν Γερμανία λειτουργούσι χιλιάδες σχολών διδάσκουσαι είσέτι το
σύστημα αύτό, ά'τειρα δε είναι τα στενογραφικώς έκδιδόμενα περιοδικά
άναγιντοσκόμενα μετά τής αυτής ευκολίας δ πιο; και ή κοινή γραφή,
'() F ra n z - X aver - G abelsberger, τοΰ οποίου τό σύστημα διδάσκομεν
και ακολουθούμε)· οι όλίγιστοι εν Έλλάδι στενογράφοι, έγεννήθη την 9ην
Φεβρουάριου 1789 έν Μονάχο) δπου καί άπέΟανε την 4ην Ιανουάριου 1849,
όνομασθείσης πρός τιμήν του μιας οδού διά τού ονόματος του. 'Υπάλληλος
ών τής Βαυαρικής διοικήσειος ήρχισεν από τού 1827 να άσχολήται περί
τήν εξεύρεσιν ταχυγραφικής μεθόδου, μόλις δέ τό 1829 ύπέθαλε τό υπ=αυτού
έφευρεθέν σύστημα υπό τήν κρίσιν τής Βαυαρικής Ακαδημίας των Έ π ι-
στημών, ήτις το ένέκρινεν Μετά τήν έγκρισιν τού συστήματος του τή συν­
δρομή τής ΙΙολιιείας έδίδαςε τιήν στενογραφίαν εις πολλούς μαθητάς, το δέ
182)4 εςέδωκεν εις τόμον όγκωδέστατον τό σύγγραμα αυιού έπιγραφόμενον
«A nleitung ζιιυ D eutschen Iiedezeichenkuiist o der S ten o g rap h ies Ο ,
τό όποιον κατέχει καί μέχρι τής σήμερον τιμητικήν θέσιν μεταξύ των περί
στενογραφίας έργων. Έ ν τώ έργο) του δέ αύτώ στηριζόμενος είς χωρία τού
'Ηροδότοί' όμιλούντα «περί γραμματιστών» στ'νάγει ότι καί ό Ξέρξης είχε
στενογράφους χρησιμοποιών αυτούς πρός ταχυτέραν έκτέλεσιν των δια­
ταγών του.
Έ ν Γερμανίρ νύν έκτο: τού συστήματος G ab elsb erg er έχοΐ’σιν επίσης
διάδοσίν τινα τα συστήματα Stolze - S chrey καί A rends.
Έ ν Ιταλία δεν ύπάρχουσι ίδια Ιταλικά συστήματα αλλά μεταφράσεις
σχεδόν όλων των συστημάττον των μάλλον διαδεδομένων καί τού G ab elsb erg er
καί τού P itm an καί τοΰ Duploye.
Τό αύτό καί διά τά Βαλκανικά Κράτη. Μεταφράσεις ξένιον συστημάτων
ύπαρχουσιν, ών αΐ πλεΐσται είναι τού συστήματος G abelsberger.

Η ΣΤΕΝΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡ’ ΗΜΙΝ

Τό ήδη έφαριιοζόμενον έν ‘Ελλάδι στενογραφικόν σύστημα Cabels-

l>erger οφείλεται εις τόν άοίδιμοΛ' ’Ιωσήφ Μόδλερ πατέρα τού καί σήμερον
διευΟύνοντος τό Στενογραφικόν γραφεΐον τής Βοτ'λής κ. Μάρκου Μίνδλερ,
γνωστού καί εκ τής δράσεως αυτού έν τή στενογραφία καί έκ τής πολυ­
σχιδούς αυτού άναμίξεως είς κοινωφελείς σκοπούς.
'Ο ’Ιωσήφ Μίνδλερ έγεννήΟη τό 1808 έν Βαυαρία. Μετά τάς γυμνα­
σιακός έσυνέχισε τάς νομικός σπουδάς του εις τα Πανεπιστήμια τής Έ ρ -

0) ’Ήτοι τέχνη τοΰ καταγρά^ειν τώ· λόγον διά σηιιείων.

λάγγης και τού Μονάχου. "Οταν δέ τύ 1833 έξελέγη βασιλεύς τής 'Ελλάδος
ό ’Όθων, έλαυνόμενος υπό τοΰ φιλελληνικοΰ ρεύματος, τό όποιον έπεκράτει
εν Βαυαρία, ήκολουθησεν αυτόν ώς αξιωματικός τοΰ Ιππικού. Μετά την
μεταπολίτευσιν τοΰ 1843 προκειμένου ν’ αποχωρήσουν τά βαυαρικά στρα­
τεύματα, έπροτάθη εις τον Μίνδλερ νά παραμείνη, έφ’ όσον μάλιστα εΐχεν
έπανειλημμένως έκδηλωθή υπέρ τής παραχωρήσεως Συνταγματικοί' Πολιτεύ­
ματος εις την ‘Ελλάδα, άλλ’ ήρνήθη, έπιθυμών νά συνοδεύση τούς συστρα-
τιώτάς του. "Αμα έφθασεν όμως έν Μονάχφ παρητήθη τοΰ στρατεύματος
και άνέλαθε πολιτικήν υπηρεσίαν, τάς ώρας δε τής σχολής του, γνωρίζων
εκ των εγκυκλοπαιδικών σπουδών του τήν άρχαίαν ελληνικήν, έκμαΟών δέ
κατά τήν έν Έ λλάδι διαμονήν του τήν νεοελληνικήν και έπιθυμών νά
συνέχιση τάς προς τήν Ελλάδα εκδουλεύσεις του, κατέγινεν είς τήν μετα-
γλώττισιν τοΰ στενογραφικού συστήματος C a b e lsb e rg e r—τό όποιον είχε
διδαχθεί παρά τοΰ Ιδιου εφευρέτου,— είς τήν ελληνικήν, φρονών δτι υπό
τό νέον φιλελεύθερον πολίτευμα θά ήτο χρήσιμον είς τά Ελληνικά Κοινο­
βούλια. 'I I τοιαύτη προσαρμογή καίτοι, ώς είναι εΰνόητον δεν είναι έργον
ευχερές, πρέπει νά άναγνωρισθή δτι έγένετο κατά τρόπον άπαράμιλλον, αΐ
δέ τροποποιήσεις, εις άς ώς εκ τής διαφοράς τής γλώσσης ευρέθη υποχρεω­
μένος νά προβή υπήρξαν λίαν επιτυχείς.
Έπανελθών είς Ελλάδα επέτυχε νά αναγνώριση ή ΙΙολιτεία, τήν χρη­
σιμότητα τής έκμαθήσεως τής στενογραφίας καί ίδρυσεν προς τοΰτο έν έτει
1850 έ'δραν έν τώ ΙΙολυτεχνείαρ με καθηγητήν τόν ’Ιωσήφ Μίνδλερ, δστις
έδίδαξε μέχρι τοΰ έτους 18(16, δτε καί κατηργήθη ή έδρα διά λόγους
οικονομίας.
Έ κ τών έν τώ ΙΙολυτεχνείω παραδόσεων αυτού έξέμαΟον τήν στενο­
γραφίαν οι πρώτοι Έλληνες στενογράφοι, αμέσως από τοΰ επομένου έτους
τής διδασκαλίας του, αλλά αί τότε κρατοΰσαι αντιλήψεις δέν έπέτρετ|>αν νά
εισαχθή αυτή εις τάς Βουλάς, μόνον δέ κατά Δεκέμβριον τοΰ 1862 κατηρ-
τίσίΐη υπό τήν διεόθυνσιν αΰτοϋ τό στενογραφικόν γραφείον τής Ε θ ν ο ­
συνελεύσεις, τό όποιον ήρχισε τηρούν έστενογραφημένα πρακτικά.
Έ κ τών πρώτίον μαθητών αυτού υπήρξαν ό υιός αΰτοΰ ’Ιωάννης Μίν­
δλερ, ό ’Αντώνιος Μηλιαράκης, (') ό Ν. Οικονόμου, ό Γ. Βλάχος, οΐτινες
μετά τοΰ νεωτέρου το>ν συναδέλφου κ. Ά νδρέα Άγγελοπούλου ’Αθανάτου
άνήγειραν τό 1883 είς ένδειξιν ευγνωμοσύνης μαρμαρίνην προτομήν τού
διδασκάλου των κοσμούσαν τήν αίθουσαν τής διευθύνσεως τού στενογρα­
φικού γραφείου τής Βουλής.

(’) Ό Άντιόνιος Μηλιαράκης υπήρξε μέγας Ιστορικός καί γεωγράφος, ουγγράψας

εκτός άλλων σημαντικών ιστορικών καί γεωγραφικών βιβλίων καί άπειρων μονογρα­
φιών είς τά τότε έκδιδόμενα περιοδικά «Εστία» «Ιΐανδιόρα» καί «’Αρμονία» καί τήν
Ιστορίαν του Βασιλείου τής Νίκαιας καί τοΰ Δεσποτάτου τής ΤΙπείρου βραβευΟεΐσαν
υπό τής Γαλλικής Ακαδημίας.
 Αποθανόντος το 18Θ8 του ’Ιωσήφ Μίνδλερ, την διεύθυνσιν της στε­
νογραφικής κινήσεως έν Έλλάδι, ώς και αυτού τοΰ Στενογραφικού γραφείου
τής Βουλής ολίγα έτη βραδύτερον, άνέλαβεν ό ισάξιος αυτού υιός, αείμνηστος
Ιωάννης Μίνδλερ· συνεχίζων καί ούτος μετά φανατισμού και εξαιρετικού
ζήλου τδ έργον τού πατρός του προσέ'φερεν σημαντικός υπηρεσίας διά την
διάδοσιν τής Στενογραφίας, ιδία ώς καθηγητής έν τψ ΙΙολυτεχνείφ ε’ς την
έπανιδρυδείσαν τύ 1877 έδραν.
Καταργηθείσης άτυχώς τδ έτος 181)0 τής έδρας τής Στενογραφίας έν τώ
I Ιολυτεχνείω καί πάλιν διά λόγους οικονομίας, προσεφέρδη εις ϋήν αμισθί
διδασκαλίαν αυτής έν τφ I Ιανεπιστημίυ). ’Αλλά καί ή έν αύτώ μέχρι τού
11)00, δτε άπεμακρύνθη τής ένεργού υπηρεσίας, άρίστη διδαχή τού αειμνήστου
αυτού άνδρός, έφυλλορρόησεν χωρίς νά άποδιόση τούς προσδοκωμένους
καρπούς, καί ούτο) ή έκμάθησις τής Στενογραφίας έγίνετο μόνον έν αύτφ
τώ Στενογραφικά) γραφείω τής Βουλής υπ’ αυτών των Στενογράφων καλ-
λιεργούντων πάντοτε φυτώριόν τι πρδς άναπλήρωσιν αυτών έν τώ μέλλον τι.
Ίδρύδησαν έπίσης έδραι κατά καιρούς ε’ίς τινας δημοσίας Έμπορικάς σχο­
λάς· (χλλ<ί, καίτοι άνετέθη ή διδασκαλία εις έμπειρους καί έκλεκτούς στενο­
γράφους, έν τούτοις, έπειδή τδ μάθημα ήτ<> προαιρετικόν ή δεν προσήρ-
χοντο οί μαθηταΐ ή, προσερχόμενοι καί μή έκμανθάνοντες αυτήν εις τδ
δέκατον τδ πολύ μάθημα, ώς ένόμιζον, έπαυον φοιτώντες καί ούτω ούδεμία
αξία λόγου πρόοδος έσημειώθη έν τή Στενογραφία.
Ευτυχώς αί κατά τά τελευταία έτη γενόμεναι τροποποιήσεις τού Κανο­
νισμού τής Βουλής παρέσχον την ευκολίαν τής δημιουργίας μικρού εισέτι
αριθμού στενογράφων, ούτως ώστε κατέστη δυνατόν, εί καί μετά τίνος
όδυνηράς έγχειρήσεως τού Στενογραφικού γραφείου τής Βουλής, νά καταρ-
τισθή καί δεύτερον Στενογραφικόν γραφεϊον έν τή Γερουσία.
Τοιαύτη υπήρξεν παρ’ ήμϊν ή έξέλιξις τής Στενογραφίας από τού έτους
185β μέχρι σήμερον.
Αλλά μήπως άπδ συγγραφικής άπόψεως εύρισκόμεδα εις κατώτερον
σημεΐον προόδου;
Καίτοι παρήλδον άρκεταί δεκάδες ετών από τής εισαγωγής αυτής έν
Έλλάδι, έν τούτοις τά περί Στενογραφίας έκδοδέντα μέχρι τούδε συγγράμ­
ματα, μόλις άριθμούνται εις τά δάκτυλα τής μιας χειρός. Καί δέν ήτο δυνα­
τόν βεβαίως νά έχη ά'λλως τδ πράγμα ένεκα τοΰ μικρού αριθμού τών άσχο-
ληδέντων εις αυτήν.
Τοιουτοτρόπως ή Στενογραφία, καίτοι είσήχθη άπδ τών πρώτων σχε­
δόν έτών τής εθνικής τιμών ’Ανεξαρτησίας, καίτοι καλώς έδιδάχδη—πλήν
έλαχίστων καί σπανίων τινών εξαιρέσεων—δέν έσχε μέχρι σήμερον ουδέ
πόρρωθεν τήν διάδοσιν, τήν όποιαν δικαίως πάς τις θά άνέμενεν.
"Ας μή εξετάσω μεν νύν τά αίτια. ”Ας έλπίσωμεν μόνον δτι έν τώ μέλ-
λοντι δέλει δώσει καί ή Πολιτεία τήν προσήκουσαν προσοχήν εις τήν πρακτι-
1Ελληνική Στενογραφία 2
κωτάτην και χρησιμωτάτην αυτήν τέχνην και θέλει ασκήσει πάντα έλεγχον
επί των προσώπων εις τα όποια θέλει αναθέσει την διδασκαλίαν αυτής,
ούτως ώστε ή Στενογραφία, ό πολύτιμος αυτός συνεργάτης παντός διανοου­
μένου ανιαρά)που, γίνη κτήμα εις δσον τό δυνατόν ευρυτερον κύκλον καί μή
περιορίζηται εις τά στενά όρια τώ νδι'ω Στενογραφικών γραφείων Βουλής
καί Γερουσίας
 ΜΕΡΟΣ A'.

Κ Ε Φ Α Λ Α I Ο Ν A'.

'Ορισμός Στενογραφίας καί άλφάβητος.

1. Στενογραφία λέγεται ή ιδιαιτέρα γραφή, διά τής όποιας δύνα-

ταί τις να παρακολουϋ'ή γράφω ν τον προφορικόν λόγον.
2 . Τά γράμματα τα άποτελοΰντα το στενογραφικόν άλφάβητον αντι­
στοιχούν εις τά γράμματα τοΰ κοινού αλφαβήτου.
3 . Αί γραμμαί εφ’ ών γράφονται τά στενογραφικά γράμματα είναι
τέσσαρες, ονομάζονται δέ άριθμοτιμεναι εκ των άνω προς τά κάτω, πρώτη,
δευτέρα, τρίτη και τετάρτη. 'Η τρίτη γραμμή ονομάζεται καί κυρία, διότι
έπ’ αυτής στηρίζονται τά γράμματα. Τά μεταξύ των γραμμών αΰτών
τρία διαστήματα ονομάζονται μέσον ή κύριον, άνω και κάτω. Τό μέσον
διάστημα είναι μικρότερον τοΰ άνω καί κάτω, τά όποια είναι ϊσα.
4. Τά γράμματα τά στενογραφικά είναι είκοσι εν, διότι τηρούμενου τοΰ
κανόνος εν τή Στενογραφία γράφε όπως ακούεις, δλα τά όμοιόφωνα γράμ­
ματα τοΰ ’Αλφαβήτου γράφονται δι’ ενός στενογραφικοΰ γράμματος. Δηλαδή
τά γράμματα η, ι, υ γράφονται δι’ ενός στενογραφικοΰ γράμματος. Ε πίσης
καί τά γράμματα ο καί ω.
5. Ό μοίω ς καί αί δίφθογγοι αί όμοιόφωνοι πρός φωνήεντα γρά­
φονται έν τή Στενογραφία διά τοΰ ίδιου γράμματος των φωνηέντων.
Ούτως αί δίφθογγοι ει, οι, υι, γράφονται διά τοΰ γράμματος των
φωνηέντα>ν η, ι, υ, ώς καί ή δίφθογγος αι γράφεται διά τοΰ γράμματος
τοΰ φωνήεντος ε.
’Έχομεν όμως καί 4 διφθόγγους τάς ου, αυ, ευ καί ηυ μή όμοιο-
φώνους πρός φωνήεντα καί ούτω έχομεν τέσσαρα εΐσέτι στενογραφικά
γράμματα, ήτοι έν συνόλίι) είκοσι καί πέντε, είκοσι καί έν άντιστοιχοΰντα
εις τά γράμματα τοΰ αλφαβήτου καί τέσσαρα εις τάς διφθόγγους ώς έξης:
 α β 7 δ ε ζ η ϋ κ λ μ ν ξ
:......... · · · · · · · · · · .... · - ...... η ...................................................... ..............................
....: ; l 7 e ^ . = / C....... D .... .... JL.... ... C....... ...........ΛΒ......
................................................... α ......................................................................
ο π Q 0 τ φ X Ψ
................................................ / / ........................................................
....ν .... 77 / / ..... D...
....." ..... R .... Μ .Ζ .. .... £-:ί°.......
Δίφ'&'ογγιο ι : ου αν εν ην

Σημ. 1. Τά γράμματα ζ, ι, π, τ, φ και ψ γράφονται είτε εκ των

άνω προς τά κάτω, είτε εκ των κάτω προς τά άνω κατά την ευκολίαν τοΰ
γράφοντος.
Σημ. 2. Τά γράμματα ξ και ψ σχηματίζονται εκ τής ένώσεως τών
στενογραφικών γραμμάτων κ, σ κα'ι η, ο.

Σημ. 3. Ή δίφθογγος αν γράφεται ως και ή ον παχύτερα όμως

κατά τι. 'Αλλά τό τοιοΰτον, ως και πάσα άλλη πάχυνσις στενογραφικού γράμ­
ματος, δυσκόλως τηρείται κατά την στενογράφησιν.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Β\

Περί ορθογραφίας έν τχ\ Στενογραφία.

6. *Η Στενογραφία, παραλαμθάνουσα διά τής ακοής τους φθόγγους τής

γλώσσης και τηρούσα την άρχήν γράφε όπως άκούεις, δεν τηρεί κατ’ ακο­
λουθίαν ορθογραφίαν, ού'τε κεφαλαία γράμματα ύπάρχουσι, καταλΰονται δε
οί τόνοι τών λέξεων, τά πνεύματα και τά σημεία τής στίξεως πλήν του
ερωτηματικού, τό όποιον τίθεται πάντοτε 1.
7. Τοΰ γενικού τοΰτου κανόνος ύπάρχουσιν έλάχισται εξαιρέσεις.
α') Τό ν γραφόμενον στενογραφικώς διακρίνεται τών όμοιοφώνων του
φωνηέντων και διφθόγγων, ώς θέλομεν ΐδει κατωτέρω. (§ 21). Και β') αί
δίφθογγοι αν, εν και ην, καίτοι άκουόμεναι ώς αφ, εφ, ηφ, γράφονται
πάντοτε διά τών ιδίων των στενογραφικών γραμμάτων *2.

*. Πρός ευκολίαν της μεταφράσεως ύπογραμμίζομεν τά κύρια ονόματα.

2. Ή παρέκκλισις αΰτη έγένετο, διότι κατά την μετάφρασιν τοΰ στενογραφικού
κειμένου αποτελεί μεγάλην διευκολυνσιν εις τον μεταφράζοντα νά γνωρίζη ότι εις την
λέξιν τήν οποίαν μεταφράζει υπάρχει τό ψηφίον υ ή μία τών διφθόγγων αυτών.
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Γ.

Διαίρεσις των στενογραφικών γραμμάτων.

8. Τά γράμματα τής στενογραφίας διαιρούνται, α') εις μικρά, μέσα και

μεγάλα καί β') μετα&ετά καί άμετά&ετα.
Και μικρά μέν καλούνται τά μή καταλαμΟάνοντα ολόκληρον τό κύριον
διάστημα, μέσα τά καταλαμΟάνοντα αυτό και μεγάλα τά φθάνοντα μέχρι τής
πρώτης γραμμής ά'νω ή τής τετάρτης κάτω.

Μ ικρά · α ε χ λ ν ξ ο σ ου αν
...................... ♦.*.*.... ..................... jl ..... ν_> .... ο . . . f ί
Μ έσα : β γ δ & η μ ρ χ εν ην
ψ :.

Μ εγά λ α : ζ π ,φ . ........ ψ...

:α :~ :
"ο ύ ι.
Ή: Ί Ε Ε

9. Μεταϋ'ετά στενογραφικά γράμματα καλούνται τά γραφόμενα και

εξω τής κυρίας θέσεως αυτών τής έμφαινομένη; εν τω πίνακι, άνω ή κάτω
αυτής, εντός όμως τοΰ στενογραφικού τετραγράμμου.
Α
’ μετάθετα δε είναι τα γραφόμενα πάντοτε επί τής κυρίας αυτών θέσεως.
Είναι δέ τοιαΰτα τά μεγάλα π, τ, φ καί ψ καί τά ηνωμένα ψηφία
χρ. Πάντα τά ?ωιπά μετατίθενται.10
10. Εις σπανιωτάτας περιστάσεις, ώς επί συνδέσεως δυο μεγάλων γραμ­
μάτων εις τό άνω ή κάτω διάστημα, δΰναται νά γίνη παραΰίασίς τις τοΰ
τετραγράμμου καί νά έξέλθωμεν αύτοΰ άναλόγως τών αναγκών τής συν-
δέσεώς των.
 Κ Ε Φ Α Α Α Ι Ο Ν Δ'.

Σύνδεσις των στενογραφικών γραμμάτων.

11. ΙΙρός στενογραφικήν γραφήν ιών λέξεονν τά κοινά γράμματα αυτών

γράφονται κατά κανόνα πάντα διά των αντιστοίχων στενογραφικών γραμ­
μάτων. Δεν γράφονται δμως ώς τά τής κοινής γραφής, δηλαδή κατά απλήν
παράθεσιν κεχωρισμένα άπ3 άλλήλων, είτε και συνδεδεμένα διά συνδετικής
γραμμής, αλλά ά'νευ τίνος αμοιβαίας αύτών έπιδράσεως. Τά στενογραφικά
γράμματα γράφονται διά μονοκονδυλιάς συνδεδεμένα προς ά'λληλα κατά τήν
σειράν των διά τών ιδίων αύτών, κατά κανόνα σχεδόν άπαράβατον, ά'κρων
κα'ι υφιστάμενα συνήθως αμοιβαίας επιδράσεις: π. χ. αΐ λέξεις Θεός, βέλος-

$ ε ο ς &ε &εο έλεος

• (■.......... -<·..........W...........ο................. ι ζ ζ . ........ .. :..zu > z.z:
β έ λ ο ς βε βελ βέλο βέλος
L........ ............ a ........ w ο ........... ιζ ζ : ."U rZ : .....................

12 . Οΰτω τά στενογραφικά γράμματα έκάστης λέξεως συνδεδεμένα προς

ά'λληλα άποτελοΰσι στενογραφικόν σημεΐον ιδιάζον είς τήν λέξιν ταΰιην.
Επομένω ς τά στενογραφικά σημεία τών διαφόρων λέξεων παραλλάσσουσιν
απ' άλλήλων, δσον και αι λέξεις αύται.1
Λέξεις ουδόλως διαφέρουσαι άλλήλων κατά τήν προφοράν και επομένως
κατά τήν ακοήν εχουσιν όμοιον τό ιδιάζον προς αύτάς στενογραφικόν
σημεΐον : π. χ. αι λέξεις πείρα και πήρα, χορός και χώρος, πίλος και π η ­
λός, λιμός και λοιμός κ.τ.λ.
13. Ό τρόπος τής συνδέσεως τών στενογραφικών γραμμάτων προς
άλληλα είναι διττός, διά παραθέσεως και διά κράσεως.
α') Διά παραϋ'έσεως. Ή παράθεσις τών στενογραφικών γραμμάτων
είναι διττή, άπλή παράθεσις καί κλιμακωτή.
Α π λή παράθεσις λέγεται ή επί τής κυρίας περίπου θέσεώς των σόνδε-
σις τών στενογραφικών γραμμάτων. Είναι ό άπλουστερος καί συνηθέστερος

Κατ’ έξαίρεσιν όπου τά στενογραφικά γράμματα γράφονται καί εκ τών άνω

πρός τά κάτω καί άντιΟέτως, δύναται ή λέξις νά εχη δυο στενογραφικά σημεία ιδία­
ζα ντα είς αυτήν.
τρόπος όμοιάζων προς τον της κοινής γραφής. Κλιμακωτή δέ παράθεσις ή
έν εΐδει κλίμακος άνερχομένης η κατερχομένης σύνδεσις αυτών 1.
βΟ Διά κράαεως. Ό δεύτερος τρόπος τής συνδέσεως των στενογρα­
φικών γραμμάτων είναι η κρασις.
Κράαις λέγεται ή συνδεσις τών στενογραφικών γραμμιατων διά τής συγ-
χωνεύσεως αυτών τηρούντων κατά κανόνα τά κύρια αυτών χαρακτηριστικά
και μετά την σύνδεσιν.
14. Κρασις ομοίως είναι καί ή επί τών συμφώνων προηγουμένων
έπίδρασις τών φωνηέντων στηριζομένη επί τοΰ ποιου τής φωνής των,
οπερ καί ύπηγόρευσε τό σχήμα τών στενογραφικών γραμμάτων τών
φωνηέντων.
Οϋτω ή κρασις συμφώνου μετά τοΰ α επομένου συντελεΐται διά τής
παχύνσεως τοΰ συμφώνου. Ί Ι κρασις συμφώνου μετά τοΰ ι καί λοιπών (η,
υ, ει, οι, υι) διά τής όξύνσειος αΰτοΰ, ή κρασις συμφώνου μετά τών ε, αι
διά της πλαγιότητος αΰτοΰ, ή κρασις συμφώνου μετά τών ο, ω διά τής
στρογγυλώσεως τοΰ συμφώνου *23, καί ή κρασις συμφώνου μετά τοΰ ον “ διά
τής βαίίύνσεως αΰτοΰ, γραφομένου καί κάτω τής κυρίας γραμμής τοΰ τετρα-
γράμμου, καί διά της κοινής κράσειος.
1 5 . 'Η κρασις έπιτυγχάνουσα τό μικρότερον στενογραφικόν σημεϊον
καί επομένως την μεγαλυτέραν συντομίαν καί ταχύτητα αποτελεί την τελειο-
τέραν σύνδεσιν έν τη στενογραφία καί διά τοΰτο καί την προτίμητέαν 4.
1 6 . ’Εκτός τής συνδέσεως τών στενογραφικών γραμμάτων διά παραθέ-
σεως καί διά κράσεως, ή ελληνική Στενογραφία καΟιεροΐ εις έλαχίστας
περιπτώσεις συμβολικάς παραστάσεις συνδέσεως στενογραφικών γραμμά­
των, δι’ άς θέλομεν άσχοληθή εΐδικώς κατωτέρω εν παραγράφω 2 7 καί 4 0 .

*. Εις σπανιωτάτας περιστάσεις επί άμφοτέρων τών παραθέσεων παρίσταται

ανάγκη πρός σύνδεσιν τών στενογραφικών γραμμάτων μικράς τίνος γραμμής. Ή
γραμμή αυτή λέγεται συνδετική.
3. Λί ανωτέρω κράσεις συντελυΰνται όπου είναι δυνατόν.
a Ή δίφθογγος ου ένεκα τής άπλότητος τής φωνής της περιλαμβάνεται μεταξύ
τών φωνηέντων έν τη Στενογραφία καί κατά συνέπειαν ή κρασις της είναι ά\άλογος
πρό; το ποιόν τής φωνής της.
4 Διά νά γίνωσιν αντιληπτά τά είδη τής κράσεως εις τόν άνευ διδασκάλου εκμαν-
θάνοντα την Στενογραφίαν πρέπει νά ρίψη έν βλέμμα κατωτέρω, (§ 23 καί 40) δπως
ϊδη πώς γράφονται επί παραδείγματι ηνωμένα τα \|ιηφία δ καί ρ, ·& καί ρ, π καί ρ
καί τά ψηφία δ, &, x κ.τ λ. ηνωμένα μετά τής διφθόγγου ου. Ή γραφή αυτών απο­
τελεί κράσιν, τών συνδεομένων γραμμάτων τηρούντων τά κυρία αυτών χαρακτηριστικά.
'Ωσαύτως ή γραφή τών βα, γα. δα κ.τ.λ. αποτελεί κρασιν διά παχύνσεως. Ή γραφή τών
δι, &ι, τι, φι κ.τ λ. αποτελεί κράσιν δΓ όξύνσεως. ΤΙ γραφή τών ρε, τε, φε, κράσιν
δΓ όριζοντκυσεως, τών βο, γο, δο κ.τ λ. κράσιν διά καμπυλώσεως, τοΰ βου, γου, δου
κ.τ.λ. κράσιν διά τοΰ βάθους, κ.τ.λ.
 ΚΕ Φ A A A I ON E\

Σύνδεσις έν γένει των συμφώνων μετά των φωνηε'ντων έπομένων.

17. 'Η σΰνδεσις των συμφώνων έν γένει μετά των φωνηέντων έπο­
μένων συντελεΐται και διά κράσεως και διά παραθέσεως.
*Η κράσις των συμφώνων μετά των φωνηέντων έπομένων είναι ανά­
λογος προς τό ποιόν της φωνής έκαστου εκ των φωνηέντοιν καί της διφθόγ­
γου ον περιλαμβανομένης μεταξύ αυτών.

18. Σύνδεοις τόϋ α επομένου των συμφώ νω ν Αύτη συντελεΐται

κατά τά ανωτέρω λεχθέντα διά παχυγραφίας των συμφώνων \ πλήν της
συλλαβής σα, ητις γράφεται καί διά παχυγραφίας τοΰ σ και διά προσθήκης
μιας μικράς παύλας άνωθεν αύτοΰ προς τά δεξιά.

βα γα δα ζα ϋα κα λα μα να ... ξΊ
. 0 0 ...
UL' 7*7 ro c: r\ rn λ : λ. ιΤ> : /τ>
0 d
πα ρα σα τα φα Χ<* y>a
. V Y V.,...θ * σ~ Η I / 0 0
« ............

19. συμφώνων μετά τοΰ ε

Σύνδεσις τοϋ ε (αι). ΓΗ σΰνδεσις των
επομένου συντελεΐται ή διά παραθέσεως η διά όριζοντιώσεως αυτών

βε γε δε ζε &ε κε λε με νε ξε πε ρε σε τε φε χε ψε
......................( X ..... ...................... '"ΖΖΖΖΖ'Τ..
.L*.....'ϊϊτ.. . . . ^

Σημ. 'II μετά τών ρ, τ και φ κράσις τοΰ ε συντελεΐται διά της γραφής
τών συμφώνων ρ, τ καί φ ολίγον όριζοντιώτερον τοΰ συνήθους.

20. Σύνδεσις τοϋ ι (η, ν, ει, οι, υι). Ή σύνδεσις τών συμφώνων
μετά τοΰ ι επομένου συντελεΐται διά τής καθέτου γραφής αυτών, δπου είναι
δυνατή. Οΰχ ήττον δμως ή ΰπαρξις τοΰ ι υπονοείται εκ τής ύψηλοτέρας1

1 Ή ταχυγραφία αυτή έν τή ταχυγραφία τής Στενογραφίας είναι αδύνατον νά

τηρηθή. Λιά τοΰτο υπονοείται έν τή απλή γραφή τοΰ σύμφωνοι· ή τυχόν νπαρξις καί
α επομένου.
δέσεως τοΰ επομένου τοτ· συμφιυνου απέναντι τοΰ προηγουμένου τοΰ ι συμ­
φώνου. Ιναθέτως ή υξέως γραφόμενον σΰμφοονον περιέχει ι. Ε πίση ς τό
επόμενον τοΰ ι φωνήεν λαμβάνει έξ αυτοΰ την προς τα άνω Όέσιν.

βι γι δι ζι Όί κι λι μι νι ξι πι (μ οι τι φι χι ψι
Ρ) ................................. τ
U v. &-Ρ W... ~ι. Λ r ___y....d.-ό ί
.......... </■/ ί Χ,<-
Σημ. *Η οξεία γραφή των δι, Ό·ι καί π ι προτιμάται σχεδόν πάντοτε.
21. Περί τής τομής τοϋ ν. ΙΙαρά τον κανόνα τον οποίον έθέσαμεν
έν § 6 το ν, καίτοι είναι όμοιόφωνον των ι, η, ει, οι, νι, διακρίνεται αυτών
κατά την στενογραφικήν γραφήν προς εΰκολωτέραν μετάφρασιν τής λέξεως
διά τής διατομής των έκατέρωθεν αυτοΰ συμφώνων, όπου τοΰτο είναι
δυνατόν. Ό κανών ούτος κατ' έξαίρεσιν τηρείται εις τινας λέξεις περιεχοΰσας
τό φωνήεν ν. ΙΙάντως εις τάς συνώνυμους λέξεις επιβάλλεται ή διατομή.

Π αράδειγμα:

γυνή ΰύρα κήρνξ κ ύμ α πυρά

Έί.Ζ
............................................................................................... Έζ
2 2 . Σννδεαις τοϋ ο. (ω). Αΰτη συντελείται διά τής στρογγυλώσεως
ή καμπυλώσεως τοΰ συμφώνου.

βο γο δο ςο ι9ο κο Ιο μο νο ξο τιυ ρο σο το φο γο ψο
γ χ Ί χ ^ χ
 Παραδείγματα έφ ολοκλήρου τοϋ Κ εφαλαίου Ε \

βάμα βήμα βήχω γάλα γαλή γέμιζα) γυ ψ

.... Λ........ ............0 ■■
ifi //Ο ....... A.......... 'V
.....*2.............. C ......:
δέμα δηλώ δονώ ζώ νη θάλλω θέλω θ ή κη

....£ ? ........... :r::e zz:: ......ύ —t....... h / -(J

' .......
θήρα μ α ϋολώ θυμός καθολική λαβή λήθη λογική
ψ·.........
... ( Μ . . ..... ......< Ζ rv C A .... ..........- ν yi
i
μ ά ζα μάθημα μην μ ή νυ μ α νάμα νεφέλη νίκη

Ζ (/Ζ z r ^ : 2T? ..Ζ Γ '

~ Ρ .....
ξενίζω ξημερώ ν ει πάλη πηγάδι ποθώ πολεμώ πα ίζω
ζ ζ ν : ζ · ..... ο ...
(α ρ U , ... .................... .... Ζ .........
ράκη ραφή ρίζα ρόδα σαγήνη σέβομαι σήμα
_t .
.....ν ν ......... < r v zz ::::.: ° Ί /Ζ < ...... . οΖ...........
) .......... Η
οώ μα τάμα τιμή τομή φανερά φ η μ ίζω φ οβίζω
Ζ Κ . Ζ Ι ..(V ......... Ρ ............. z q :::.... ..... , 0 . .........
.................... ....... . . . . . / .......... s ................ 0 ......
............... "/ ............... / ..... .... .J 1 .............
χαρά χελώ νη χώ ρα χω ρίζω ψάθα ψ υχή ψω μί
.... Ζ Ό
" Ί ........... ~ Ί : Ο ν
Z t e f " .....

Στενογοαφησον τας λέξεις βά φ ω , βήξ, β ο ρ ά, γ ελ ώ , γ ε ν ε τή , γ η

γόμα, δημοκοπώ, δόξα, δώμα, ζηλώ, ζώνω, ΰ'έτω, θηλή, Θήρα, θολά,
θόλωμα, κενώ, κόλλα, λάμα, λίμα, μεθώ , μελέτη, μελετώ, μηχανή,
μονοπωλώ, νέμομαι, νήμα, νότα, νύξ, ξεναγώ, παλάμη, παλληκάρι,
ποτάμι, ράμα, ραίνω, ρητίνη, ρίνη, ροδίζω, ρώμη, οακκί, σελήνη, ση­
μάδι, σιγά, σοκολάτα, τήκω, τιμόνι, φενάκη, φήμη, φ ίλη, φορά, φόρε­
μα, χέλι, χορηγώ, χϋμα, ψω νίζω .
 Κ Ε Φ Α Α Α Ι Ο Ν ΣΤ'.

Σύνδεσις των συμφώνων μετά των διφθόγγων έπομένων.

2 3 . Σύνδεσις τής δ ιφ θόγγου ου. Ή δίφθογγος ον επομένη τών

συμφώνων παρίσταται είτε απλώς διά της βαθυνσεως αυτών, είτε διά τής
κοινής κράσεως, εϊτε διά παραθέσεως ώς εις τάς συλλαβάς ζου, ξου, του και
φ ον και τούτων δμως πλήν τής συλλαβής ξου υφισταμένων κράσιν, δταν
γράφωνται εκ τών άνω προς τά κάτω.

βου γον δον ζου βου κον λον μου νου ξου
. 0...............
.............. . . . . . . . .............. ................ ........................................................ ............................ ........... ..

....... L 'l........ 7 :7 ■ <?

on 4 Ζ
που ρον σον του φον χον ψον
......................................................................................... /
ο
*
/
/ Γ/
.......Α. .........ΊΟ)..
.................................................................................................................................... ...................

■-<■................. Id .

2 4 . Σύνδεσις τής δ ιφ θ ό γγο υ αν. Ή δίφθογγος αυ επομένη τών

συμφώνων γράφεται ώς ή ου κατά τι παχυτέρα.
2 5 . Σύνδεσις τής δ ιφ θόγγου ευ. Ή δίφθογγος ευ επομένη τών
συμφώνων συνδέεται σχεδόν πάντοτε διά παραθέσεως πλήν τών συλλαβών
τευ καί φευ, αί όποΐαι παρίστανται διά κράσεως.26

βεν γεν δεν ζεν ϋεν κεν λεν μεν νεν

■—ηρ»·.... z.esz::::: CY rS s'
Υ
ξεν πευ ρευ σεν τευ φευ χεν φευ
Z ...L
X ........ Ο Υ ... . S'
L ' .......

2 6 . Σύνδεσις τής δ ιφ θ ό γγο υ ηυ. 'Η δίφθογγος ηυ γράφεται σχε­

δόν πάντοτε διά παραθέσεως. Δεν την άναγράφομεν ώς μή άπαντωμένην
συχνάκις εν τή γλώσση μας.
 Παραδείγματα

βούλα βουλή γούνα δούλη ϋού λούλα νούλα

............ ....... V
πονλ'ι ρούχα τούλα &αύμα καύχημα
............................................................Μ / ...........................................................................................
..........ν ; ...... ..........C ...................
.....ζ ! .............. *2 ...........
παύλα γεύμα δεύτε λεύκη τεύχη φεύγω ψεύδη
.................... ^ ......^ .
:ζ ζ ζ ζ ζ X ............... . i t . ........

^τενογοάφησον τάς λέξεις: Βούλομαι, βούλευμα, βαυκαλίζομαι,

γουδί, γαυγίζω , δαυχί, λουλάκι, γευματίζω, λευκαίνω, πεύκη, ρεύμα,
δεύρο, ψεύμα.
 Κ Ε Φ Α Λ Α I Ο Ν Ζ'.

Σύνδεσις φωνήεντος ή δ ιφ θ ό γ γ ο υ μεϊά συμφώνου

έπομένου έν αρχή λέξεως.
21. Ή σύνδεσις φωνήεντος ή διφθόγγου μετά συμφώνου έπομένου έν
αρχή λέξεως συντελεΐται κατά κανόνα διά παραθέσεως, σπανίως.διά κρά-
σεως (ως εις τάς συλλαβάς αν, εκ, εμ, εγ, εξ, ετ, εφ, εχ, ομ, ον, ουπ,
ευτ, ευφ ) και συμθολικώς ώς εις τάς συλλαβάς αρ, ασ, ουρ καί αυρ.
Θά προτάξωμεν ήδη εις τον κατωτέρω πίνακα τά τέσσαρα φωνήεντα
α, ε, ι, ο, καί τάς διφθόγγους ον καί ευ (πλήν τής αυ γραφομένης ώς ή ου,
αλλά κατά τι παχυτέρας καί τής ηυ, ήτις άπαντωμένη εις έλαχίστας λέξεις
γράφεται διά παραθέσεως).
αβ αγ αδ α£ aft ax αλ αμ αν at
.... ............. - ........... ......... Ό .......... ...................................
....L...... .....7..... Κ .... ,. X vo V .....v : r VD
απ αρ ασ ατ αφ αχ ayj
............................................. 1 7 . .... ..... :
/ Ί V
id :::::. Κ
εβ εγ εδ fC ε-ft εκ ελ εμ εν εξ
■η ■4? .....ζ . ■T ... >2......
........ ο...
επ ερ εσ ετ 1 εφ εχ εψ
.................. - ...................... ^ .................. ............. .......... ........................................
....^.\...... .. JP.... ...y ........ ο
... Τ ...... Ζ ......... t...
Φ ιγ ι<5 it ift IX ιλ ιμ IV ιξ
.................. ............. ............ν/ · t ...... ........ ^ . ........................... :..............
,1L...... ... //........ .... £.... ■Λ.........fr)7.f... :::: τζ:::: L s - r in......
171 ιρ ισ ιτ ιφ ιχ ιψ .
J ....... ........... L ......
Λ ....... (°....... Π* V
1 ........ ......... ...................έ
οβ ογ οδ ot oft ΟΧ ολ ομ ον οξ
Η s>
Ί t~C 1^0 ■\Jh... ... .....

οπ ορ οσ or οφ οχ οψ
/
Μ ·ν_0 U ....... / 'Ο .::;:
Ί J .. .
ονβ ονγ οι'<5 ov.' ovft ονκ ουλ ονμ OVV
ί .... *7 ......te ■ <P. ο. *ζ .... • C_ .......
y

Ή έκ τών κάτω προς τά άνο) γραφή τών ετ και εφ έν αρχή τών λέξεων
είναι προτιμητέα.
 ονς ονπ ονρ ονο οντ ουφ ουχ ον ψ

6
~ .... I.
εν ft
έ ενν
ενβ ενγ εν Λ ευζ ΐνκ ενλ ενμ

....... . . j e ... 9 Λ Λ.
£
ενξ ενπ ευρ ενο εντ ενφ ενψ

^ y/Λ\ ......../Υο1 ^ :

Παραδείγματα έφ' ολοκλήρου του Κ εφαλαίου Ζ \

αβ<*ξ άββάς Άγαν άγελάς Άγημα αγορά Άδης άΆετώ
Ζ^ο Το Τ - .... Τ *-ο ΎΙ Τ λ ·- ^ • 'e° - f
άλαζών Άλας Άμα Άνεμος Αξίζω Άρμα Άρτος Άσμα
> VD ~Ζ> £ ::.'τ <7
ασκώ Αττική αχειρ Αίγινα έδεσμα ΙΆίζω
-tfV ΊΓ- -&>Ζ
έλασμα ελαννω έντολή εξάγω έξοχή εοτω ήβη

->-τ5Ζ = £ :: "s€Y J λ/
οίδημα οίνος Ιδού ϋλη ύψος ΐοταμαι

Μ.-,. ϊ/-ν£> /
δβίς οδός ώ μος ολκή οπώ ρα οργή όφελος

'-(f........ ^ cb ΆΛ'
........V ν' ...
όψ ις ουδός ουλή ουρά ονσιω δώ ς αυγή ανδή

<&>....... ί/ •S * 8£ο 1&-- ίΡ

αυλή αυλός αυξάνω αύρα αυστηρά εύγε

... ί / ......... .... .......... ϋτγ*’ S /* /V

ευδαίμω ν ευλαβώ ς ενμενίζω ευχή ηύχήΆην ηυξήΆην

^Ze /Ύ 'pTft·*

Στενογράφησον τάς λέξεις: άγα&ή, άγαπώ, άγοράζω, άδάμας, άκόνη>

άλμα, άλώπηξ, Άμαξα, άμέσως, ανεμώνη, Άπαις, Άρπα, άρχή, άστήρ,
Άατυ, άφαίμαξις, αφανίζω, αύ&αδώς, αύλοκόλαξ, έ^ιμον, ελαττον,
έξοβελίζω, έρως, έρωμένη, εύΰ'ύνη, εύ&αλής, εύχομαι, ήδη, ή&ος, οίμω-
γή, ήρως, ύφαλος, Ιταμως, ίλαρότης, οιμώζω, οδηγώ, όΰ'όνη, ώστε, Άρος,
ορεξις, όρμή, όνειδος, ουλαμός, ούρανός.
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Η'.

Παρατηρήσεις περί τής συνδέσεως συμφώνων τινών.

'Ένεκα τής ανωμαλίας την οποίαν παρουσιάζει ή σύνδεσις συμφώ­

νων τινών μετά τών φωνηέντων και διφθόγγων επομένων πρέπει νά ττ’χΐ]
αυτή ιδιαιτέρας προσοχής.
2 8 . 'Η σύνδεσις τών συμφώνων τ και φ μετά μεν του ασ καί ισ
επομένου συντελειται γραφομένου τοΰ σ δεξιά αυτών, δταν ή γραφή βαίνη
προς τά άνω, αριστερά δέ, δταν ή γραφή βαίνη προς τά κάτω· μετά δέ τοΰ
εσ καί οσ επομένου συντελειται γραφομένου τοΰ σ αριστερά αυτών, δταν
ή γραφή βαίνη πρός τά άνω, δεξιά δέ, δταν ή γραφή βαίνη προς τά κάτω.

τασ τto φασ φισ τεο τοο φεσ φοο

/V PJ
2 9 . 'Η σύνδεσις του ρ μετά μέν τοΰ ασ καί ισ συντελειται γραφομέ­
νου τοΰ σ αριστερά αύτοΰ, μετά δέ τοΰ εσ καί οσ γραφομένου δεξιά.

ραστώνη παρας ρησις ρέστα ερως ρωσσος φάρος

‘ S ’
...................... Ob' V . V
C Λ ..................................... 30*
\Q S >

3 0 'Η σύνδεσις τών συμφώνων β, λ, μ , ν, π , σ μετά τοΰ ασ επο­

μένου συντελειται διά τής γραφής αΰτου τουτου τοΰ συμβολικού σημείου
ασ ώς μάλλον εμφαντικοΰ.

βάσις Θάσσος ϋάλασσα μάστιξ θανάσιμος πάσχα σάς

..........................................................................................
ο** C -o U <— & >

31. 'Η σύνδεσις τών συμφώνων γ, κ καί χ μετά τοΰ ασ επομένου

δΰναται νά γίνη καί διά τής αναγραφής τοΰ σ αριστερά τών συμφώνων
αυτών.
 χάσιμον χάσμα

3 2 . Ή σΰνδεσις τών συμφώνων τνί X^ ΧαΙ

εν τελεί τών λέξεων, εϊτε εν τω μέσο) αυτών X μετά του οσ επομένου είτε
φης τοϋ σ αριστερά τών συμφώνων αυτών συντελεϊται διά της άναγρα-

όδηγος κακός.......κάκω σις κόσμος

Λόχος; !'Αμμόχω στος
'Μ n rB rrH ° nsZp

33. 'II σΰνδεσις τών συμφώνων δ, Oμετά

' η του ισ γίνεται διά τής
αναγραφής του σ αριστερά τών στενογραφικών συλλαβών δι, θ ι, πι.

δίσκος δυσμενής πίατις πείσμα

■Λ ·— :.... & J> "■

34. Αι ανωτέρω συνδέσεις τοϋ ο δεν τηρούνται δποτι τούτο συνδέεται

συμβολικώς μετά του επομένου του συμφώνου. (§ 40. β).
Στενογράφησον τάς λέξεις : τάσις, εκτασις, εκτισις, τόσος, φάσμα,
άψες, φυσαλίς, φύσημα, φως, φώσφορον, φωστήρ, ράσον, εραστής,
δυααρεστώ, θέρος, μέρος, χοροστατώ, βάσανον, βασανίζω, άτίθασος,
θαλασσινός, θαλασσόνω, μαατίχη, μαστίγιον, φωνασκώ, πάσσαλος,
πασιδήλως, παστός, κασμάς, έκαστος, χασμώμαι, ονραγός, κόστος, κο­
σμικός, τεύχος, ψύχος, διστάζω, δίστιχον, δισκοβόλος, δυσειδής, θ η σ α υ­
ρίζω, πιατόνω, πιστός, πειστικώς.
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Θ'.

Σύνδεσις φωνηέντων καί διφθόγγων.

5 5 1\ί φωνήεντα και αί δίφθογγοι συνδέονται προς α'λληλα είτε αυτά

καθ’ έαυτά άποτελοΰντα ενίοτε λέξεις (π. χ. ια, ώ ά ) , είτε συμπίπτοντα εν
τή αρχή ή άλλη θέσει των λέξεων (π.χ. ΐαιια, οικία, έπώασις).
3 6 . 'II προς αλληλα σύνδεσις τών φωνηέντων καί διφθόγγων άποτε-
λούντων λέξεις συντελεΐται δια παραθέσεως, ενίοτε δε καί διά κράσεως.
5 7 . Ί Ι σύνδεσις τών φωνηέντων καί διφθόγγων εν αρχή λέξεως γίνεται
διά παραθέσεως, αλλά καί διά κράσεως, τοΰ δευτέρου φωνήεντος συγχωνευο-
μένου μετά τοΰ επομένου συμφώνοί'. Έ ν τφ μέσφ δε τής λέξεως συγχω­
νεύονται άμφότερα, τό μέν πρώτον μετά τοΰ προηγουμένου, τό δέ δεύτερον
μετά τοΰ επομένου. Αί συγχωνεύσεις αύται γίνονται έφ’ όσον είναι δυνατόν·
(ΙΙαραθέτομεν πίνακα συνδέσεως φωνηέντων μετά διφθόγγων καί
τανάπαλιν).
αα αε αη αο αον εα εε εη εο εον

.................V Y ....................... ................... ........ ............................. ν< ^0^

^ ....... ........ ...................

ηα ηε ηη ηο ηον οα οε οη οο οον
.. ......
/ / ύ ·:λ ...... ""Μ............... .... A ........ .................... %. J ............. w < .........................

ουα ονε ονη ενα ενεν ενη ενο ηνα

........ ν ............. .............. Ρ * V ....................... / ........ .....Λ ........ ‘7 * ....................

Παραδείγματα.
αει αερίζω άόμματος άηδής άόριοτος έ'αρ
V 72/ ........κ ι ..
ια οικία ο ικ ια κ ό ς ο μ ο ίω μ α εορτή Αίολος
...τ h ... *2 /2 .....

ία μ α Ιέρεια Ιο ύ δ α ς ύάκιν& ος υίϊκώς υιοθεσία

iz r v /% i r y ~Xs> r* .. M y ....
οιαξ Ενα ενοδονμαι ευοίωνος ενόρκως

h> S*

‘Ε λ λ η ν ικ ή Σ τε ν ο γ ρ α φ ία
 ϋτενογράφησον τάς λέξεις : άει&αλής, αήρ, άοιδός, Άοκνος, άορτή,
άεργία, άέριον, άοράτως, έωλος, εορτάζω, εω θινόν, Ιαχή, ιατρός, Ιέρεια,
ιοβόλος, Ιω ν ία , ούαί, οιησις, ύαινα, ύαλος, νετός, οΙκία, υίός, εναγής,
εύάλωτος, ευειδής, εύζωΐα, εύεζία, εύή'δ'εια, εύ&εϊα, ενόδωοις, ευοίωνος.

38. 'Η συνδεσις πλειοτέρων τοΰ ενός φωνηέντων ή διφθόγγων συμπι-

πτόντων εν τη καταλήξει των λέξεων συντελεΤται κατά τούς ανωτέρω κανό­
νας, ενίοτε δμως καί συμβολικώς. II. χ.

ιον (ειον, νον, οιον) ιας (ειας, οιας κ.τ.λ.) ιος (ηως, ειος κ.τ.λ.)
r> ..............9
εως (αιος) εον (αιον, εων) ιαίως

Παραδείγματα :

ταμεϊον r ελωνειον πανίον λαχεΐον ταμίας βαρείας

Γ
λεΐος ήώς παγίως βαΰέως κεφάλαιον νέον βιαίως
J . .......... :::: u j >....... L ? :::
La ? ? -

Στενογράφησον τάς λέξεις: πυρεΐον, ηαιδίον, Ό'εϊος, τιμίως, οίημα-

τίας, λύκειον, ίοτίον, σημεΐον, λεγεών, λυμεών, λέων, ήδέως, βαϋ'έως,
μηνιαίως, έδαφιαίως.39

39. 'Η συνδεσις των φωνηέντων καί των διφθόγγονν μετά τού ασ επο­
μένου συντελεΐται διά της αναγραφής τοΰ συμβολικού ασ ως μάλλον έμφαν-
τικού. II. χ.

ΐαοις Ίάσων οαοις Αίας επωαοις

Z'J?"..
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Γ.

Σύνδεσις των συμφώνων προς άλληλα.

40. 'II σύνδεσις των συμφώνων πρός άλληλα συντελεΐται κατά κανόνα
διά παραθέσεως, άλλα και διά κράσεως, ενίοτε δέ και συμβολικώς.
Συμφώνων τινων ή σύνδεσις συντελεΐται κατ’ άμφοτέρους τούς τρόπους,
κατά παράθεσιν και κατά κράσιν.
α') Διά κράσεως.
β* γλ δρ ϋλ βρ κλ κμ κρ μβ μπ μπρ ττλ

...... £ . . . . Π.... C γ ?\
πρ τλ τρ φλ φρ X# γβρ γλ χμ XQ

......... 7 · · · = ^ · ' η
β ) Συμβολικώς.
βρ γρ οβ oft οπ σπρ οφ οφρ μμ
8

Κατά παρά'&εσιν δέ τά λοιπά.

41. Γενικαι παρατηρήσεις.
α') Τά σύμφωνα άποτελοΰντα τόν σκελετόν τών λέίειον γράφονται εν
τη στενογραφία πάντοτε. Ουδέποτε συγχωνεύονται δπως τά φωνήεντα.
β ') Τά σύμφωνα γγ, γκ και γχ γράφονται ώς άκούονται, δηλαδή ως
νκ και νχ· π. χ. "Ανκελος και όχι άγγελος, άνκών και όχι άγκών, άνχόνη
και όχι άγχόνη.
γ') 'Η κατά κράσιν σύνδεσις τού λ μετά τού προηγουμένου του συμ­
φώνου συντελεΐται ώς εΐδομεν δι’ έπικολλήσεως του επ’ αύτοϋ. 'Η επικόλ­
λησές αυτή καταδεικνύει πάντοτε ανυπαρξίαν φωνήεντος μεταξύ τών συμφώ­
νων καί του λ.
δ') Ή σύνδεσις τοΰ λ μετά τών τ καί φ προηγουμένων συντελεΐται
καί διά παραθέσεως καί διά κράσεως.
ε') Ή σύνδεσις του ρ μετά τών προηγουμένων συμφώνων συντε-
λεΐται ώς επί τό πλεΐστον διά κράσεως ή συμβολικώς, μετά δέ τοΰ τ καί φ
{προηγουμένων δηλ. τρ καί φρ) συντελεΐται εν αρχή μεν τής λέξεως πάντοτε
διά κράσεως, έν τφ μέσω δέ διά κράσεως ή διά παραθέσεως.
Γ') Προκειμένου νά ενωθώσι δύο μεγάλα σύμφωνα ώς π. χ. εις τάς
λέξεις τιμητής, πρόσωπον, δύναται ή αναγραφή τής τελευταίας αύτών
συλλαβής νά ύπερπηδήση κατά τι τό τετράγραμμον άνω ή κάτω.
 ζ ) Δυο συλλαβών άρχομένων από τ ή μέν γράφεται άνιόντως, ή δέ
κατιόντα>ς, δηλαδή διά νά γράψωμεν τάς λέξεις ηοιότητος, άϋ'λιότητος
κ.τ.λ. θά γράψωμεν αΰτάς μέχρι των συλλαβών ποιοτη, α$λιοτη φθάνον-
τες εις την πρώτην γραμμήν, οπότε θά κατέλθωμεν μέχρι τής κυρίας
γραμμής διά νά γράψωμεν έν συνεχεία και την συλλαβήν τος.
η ') Τάς συλλαβάς καμ και κομ, χαμ καί χομ, τάς γράφομεν καί διά
παραθέσεως καί διά τοΰ κεκραμένου σιενογραφικοΰ σημείου κμ. καί χμ,
παραλείποντες τό παρεντιθέμενον μΐταξύ τοΰ κ καί μ, χ καί μ φωνήεν.
ΙΙροτιμώμεν πάντοτε την κεκραμένην γραφήν.
θ ') Τά συμβολικώς γραφόμενα στενογραφικά γράμματα είτε έν αρχή
τής λέξεως άπαντώνται, είτε εις τό μέσον αυτής αναγράφονται πάντοτε
αυτά ταΰτα ως μάλλον έμφαντικά. π. χ. Αι λέξεις ασεβής, δίσημος θά γρα-
φώσιν ασ—ε —βης, ασ—η —μος καί όχι α— σε—βης κ.τ.λ.
Έ π ί συμπτώσεως όμως τής συμβολικής γραφής τοΰ α-d', σπ, σπρ, σφ
καί σφρ προτιμώμεν την γραφήν αυτών ώς έτι περισσότερον έμφαντικήν
π. χ. τάς λέξεις άσϋ'μα, άσπίς κ. τ. λ. Θά τάς γράψωμεν α —σθ·—μα, α —
ση— ις κ.τ.λ.
ι') Έ κ τών διπλών συμφώνων τών άπαντωμένων εις τινας λέξεις γρά­
φεται μόνον τό έν, έκτος τών δυο μ, αλλά καί ταΰτα χρησιμευουσιν προς
συμβολικήν παράστασιν λέξεων τινών.
Παραδείγματα ε φ ’ ολοκλήρου τοϋ Κ εφαλαίου I λ

β λή μα βλέμ μα αγλάισμα a*Yty άγγελος αγγελία

"biC....... r .....: x ^ s > ....~ ·
άγκώ ν αγχόνη δράμα έλλάσις ϋρέψις κλεις κλήμα
.Υν
c. Υ·
α κμ ή ακμαίος ακαματης κομμά κώ μη κ ο μ μ ω σ ις
Ό / ..... V ....... ::: Ζ Ζ ΪΖ ΪΗ Ι OJ^rVU r Z s ftr r ts f
κρηνη κ ρίμ α αμβ(υν άμβυξ έμπορος εμ π ρ ά κ τω ς

.................
^ , ζ . .::···
πλοΐον π λή γμ α προϊξ προϊόν σκέπη σκάφος
 ΕΛΛΙ IN I Κ11 S ΓΕΝ<) Ι Τ Λ Ψ Ι X 37

φρίκη φρουρά άφρός δίφρος χθαμαλός εχθρός

: κ : Ξ Ξ \ Ξ Ξ : : : ν ...ξ ε ι ξ ξ :ι £ ? : ...? ξ
.... χλόη ...αιχμή ZQ>l°f*oc χρηοις
"'.'.'.■'V . "2 / > 0 .... ^ 2 , ι% > 0 °
βραβεϊον βράχος γρανίτης οβύνιο σβώλος

1ί ιπ τ γ ' ....... ^ cU p

σ θ ένο ς έξασθενώ σπρω χνω εισπρακτο)ρ οφήν

ΖΖΖ.'ΉΖΡΖ...
Μ . Ε
σφ ά λμα σφοδρός σφρίγος σφ ραγις

ζε % ε ξ ξ ξ % > ξ ξ : y ζ ζ : .. υ .....:: · ::.......

Στενογοαφησον τάς λέξεις: βλέψις, γλαϋξ, άγγεϊον, άγκάλη, α γχί­
νοια, δράστης, δριμέως, θρησκεία, κλητήρ, χλίμαξ, άχμάζω, κομψός,
κομιστής, κριτής, έμβασμα, έμβατήριον, μπάρα, εμπρησμός, πλήζις,
πλη&ώρα, *πράξις, πρίνος, σκεϋος, σκηνή, σκόνη, σκότος, σμίλη, σμνρις,
σμάραγδος, οχέδιον, σχίσμα, σχοινίον, σχολή, τζίβα, αντλία, τραύμα,
τρέχω, τριώόιον, εντροπή, τρομερός, άτροφία, φλοιός, φρόνιμος, φρον-
τίς, χΰ'ές, άχ&ος, χλοερός, χρεωλνσιον, χρεία.
*Αβρός, βρότός, βρέφος, βροχή, βράζω, γραφή, άγρότης, άγριος,
γράφειον, σβέσις, άσβεστος, σθεναρός, άσθ'ενής, άσ&μα, άσπρος, εϊσ-
πραξις, σφενδόνη, σφύζω, σφάζω, έζασφάλισις, άσφάλεια, άσφαλτος,
σφραγίζω.

)
 ΜΕΡΟΣ Β ’.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν ΙΑ'.

Συντομίαι των στενογραφικών σημείων καί συμβολισμοί αυτών.

4 2 . Έ κ τής μέχρι τοΰδε άναπτύξεως τοϋ στενογραφικού συστήματος

δύναταί τις να στενογραςρήση πάσαν ανεξαιρέτως λέξιν τής γλώσσης μας
άπαρτίζων τό αντιστοιχούν εΐ: αυτήν στενογραφικόν σημεΐον. Αλλ' ϊνα
δυνηΌώμεν νά άνταποκριθώμεν εις την στενογρα'φησιν παντός ρήτορος,
όσονδήποτε ταχύς καί αν είναι ούτος, δεδομένου δτι μόνον τότε πραγματο­
ποιείται ό σκοπός τής Στενογραφίας, επιβάλλονται καί των στενογραφικών
τούτων σημείων κατά κανόνα συντομίαι τινές, σπαν κότερο ν δε καί συμ­
βολισμοί.
Λί συντομίαι αύται ανάγονται εις τρεις κατηγορίας.
α) Συντομίαι μερών τοϋ λόγου κλιτών και άκλίτων.
β) Συντομίαι τμημάτων λέξεων επουσιω δώ ν εϊτε ευνόητω ν έκ
τοϋ υπ ολοίπ ου αυτών είτε έκ τοϋ είρμοϋ τοϋ λόγου' ώς καταλήξεων
ή μέσων ή ενίοτε καί άρκτικών συλλαβών τών λέξεω ν’ και
γ) Συντομίαι διά συμβολικής γραφής ( S tg ’/ s e ) διαφόρω ν λέξεων
συχνοτάτης χρήσεως είτε έν τώ κα&όλου λόγω είτε και έν είδικώ
ιϋ'έματι, ή και— σπανίως τοϋτο—δυσχερούς στενογραφικής γραφής.

ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΝΤΟΜΙΩΝ

4 3 . Ηά παρακολουθήσωμεν προς εύχερεστέραν κατανόησιν την γραμ­

ματικήν σειράν τών μερών τού λόγου κλιτών καί άκλίτων, οΰταις: άρθρων,
ονομάτων, άντωνυμιών, ρημάτων, προ&έσεων, επιρρημάτων, συνδέ­
σμων καί άρι^μητικών.

Α'. Κ Λ Ι Τ Α

44. ”Αρ&ρον. Τό ά'ριΤρον συντέμνεται παραλειπόμενου τού τ έν ταΐς

διαφόροις πτώσεσιν καί γραφομένης μόνον τής καταλήξεως, πλήν τών
αρτίρων τό (ή τώ), τον (ή τών), τάς, άτινα γράφονται συμΟολικώς.
 υ η ΤΟ του τής τή τον την αΐ τά ταις τους τάς
....ί ..... Ο ί — m 6 -
w / ... _

Σημ. Ουδέποτε χα'ριν οικονομίας χρόνου παραλείπεται τό άρί)ρον.

4 5 . 'Ονόματα. rH κατάληξις τών όνομάτιον ουσιαστικών και επιθέτων
συντέμνεται, όταν είναι εύκολος ή συμπ/.ήρωσίς τχον έξ οΐουδήποτε συντακτι­
κού λόγου.
4 6 . Ή κατάληξις τερος τού συγκριτικού τών επιθέτων σημειούται
διά τού στενογραφικού σημείου ρ τιθειιένου ύπεράνω τού επιθέτου ύπο την
πρώτην γραμμήν, έν εΐδει τόνου βαρείας, ή δέ τού υπερθετικού τατος,
διά τού αυτού σημείου άντιθέτως γραφομένου, έν ε’ίδει τόνου οξείας, μή
αποκλεισμένης όαως τής γραφής ολοκλήρου τής λέξεως στενογραφικώς.
Σημ. Ί Ι συντομία αυτή επιβάλλεται ως έπιφέρουσα αισθητήν ο’ικονο-
μίαν χρόνου εις τά παραθετικά τά λήγοντα ιδίως εις—εατερος και—εατατος
π. χ. οώφρων, σωφρωνέατερος, σωφρωνέατατος.

Παραδείγματα.

αγνός, αγνότερος, αγνότατος, δεινός, δεινότερος, δεινότατος

... .........................' ....... a ............./ y.............................. ' λ >.............. / ......y ....
n j ^ Αρ α *α / sl

ά γα ϋ ό ς - τερος - τατος ο ώ φ ρ ω ν, οω φρω νεοτερος, υω φρω νεοιαιυ*,

................. ν ' A ..... ' J ....................................\ ............................... / .......
7/V -'nsL·· „ ................ ^..................................................
 Κ Ε Φ Α Λ Α I O N IB'.

ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΙ

4 7 . Αί άντωνυμίαι γράφονται επί τή βάσει τών στενογραφικών

γραμμάτων τα οποία έδιδάξαμεν. Μόνον επί τών κατωτέρω σημειουμένων
αντωνυμιών έπιθάλλονται αί ακόλουθοι συντομίαι.

4 8 . Προσωπικαί. Ό ενικός αριθμός γράφεται διά τών αντιστοίχων

στενογραφικών σημείων, παραλειπόμενου μόνον του ε τοΰ εγώ, έμοϋ,
έμοί, έμέ.
Ό πληθυντικός αριθμός τοΰ πρώτου καί δευτέρου προσώπου κατά
πάσας τάς πτώσεις του γράφεται συμβολικούς διά τοΰ στενογραφικού γράμ­
ματος τοΰ ι υπό τήν κυρίαν γραμμήν.
°Η αυτός, αυτή, αυτό, γράφεται κατά πάσας τάς πτώσεις, τά γένη καί
τους αριθμούς συμβολικώς διά τοΰ στενογραφικού γράμματος α (μιας τελείας)
επί τής δευτέρας γραμμής.(')

εγώ , εμού, έμοί, έμέ, ον, οον, οε, οεις, « οας

■ π ζ ζ ζ ::ζ 7J . 2- 6 ϋ '6 *·".'. <ΓΟ..

ή(ύ)μεΐς, η (ν )μ ώ ν κ.τ.λ. αυτός - ή - ό

Πάσα λέ'ςις σύνθετος έκ τής αντωνυμίας αυτός, ή, ό, (ως Αύτοκράτωρ,

αύτόχθων, αύτήκοος κ.τ.λ.) γράφεται διά τοΰ συμβολικού σημείου τής αντω­
νυμίας, γραφόμενου πλησιέστατα αυτού τοΰ δευτέρου συνθετικού.
4 9 . Κτητικαί. Ή ήμέτερος, —α, —ον εις άμφότερα τά πρόσωπα
καί καθ’ δλας τάς πτώσεις γράφεται διά τής καταλήςεως συντεμνομένης τής
ρίζης ημε. Ούχ ήττον όμως δύναται νά γραφή ως τά συγκριτικά τών επι­
θέτων, έκ τής έννοιας δε νά άντιληφθώμεν το γένος καί τήν πτώσιν.

ή(υ)μέτερος - τέρα - τερον

Ρ Λ= /I
') Εκτός τής δευτέρας γραμμής ή τελεία ή παριστάνουσα τήν αντωνυμίαν αυτός,
— ή , — ό, δύναται νά γραφή εις τάς πτώσεις αυτοΰ, αυτής, αυτώ ν, πλησιέστατα και
υπό τήν λέξιν τήν οποίαν προσδιορίζει.
 5 0 . Δεικτικαί. ΟΙ τύποι ούτος—οϋτοι, αυτή—αΰται γράφονται διά

•Μ
του στενογραφικού γράμματος ιής διφθόγγου ου καί αυ, επί της δευτέρα
γραμμής, παραλειπόμενου του υπολοίπου μέρους αυτών οί δέ τύποι οί άρχό-
μενοι από τουτ— καί ταυτ— γράφονται συμΠολικώς υπό τήν πρώτην γραμ­
μήν. Ε πίσης τών λέξεων ταυτολογία, ταυτόσημος, ταυτίζω κ.τ.λ. τό πρώ­
τον συνθετικόν γράφειαι διά τοΰ συμβολικού σημείου τοϋ ταυτ—.
ΤΙ δέ δδε, ήδε, τάδε, συνισταμένη εκ τού άρθρου μετά τού <5έ γρά­
φεται εφαρμοζόμενης τής συντομίας τού άρθρου, δηλαδή παρα?νειπομένης τής
γραφής τοΰ τ. II. χ.

οντος, αυτή, τοΰτ, ταυτ, - δδε, ήδε, τονδε, τώδε, τόνάε, τοΐςδε
....,.............. ......... V ...... Λ ....................... 1£* *€
..... 1.....................f ........................................... " ^

Ή έκεϊνος —η, —ο γράφεται εις όλας τάς πτώσεις καί τά γένη διά τών
δυο πρώτων συλλαβών εκεί.
5 1 . Ά να φ ορικα ί. 'I I αντωνυμία ό όποιος,—α,—ον γράφεται συμ­
βολικούς διά τής έπαναλήψεως τοΰ άρθρου. Τά δυο άρθρα δΰνανται χάριν
ευκολίας νά γράφωνται καί ηνωμένα, όπου τούτο είναι δυνατόν.

υ όποιος, τον όποιον, την όποιαν, τους όποιους, τά όποια

................................... ί i' Μ.................. .......... 6 6 - &€ · ·
... KJ i W*~/................................................ ................................

ΤΙ όστις, ήτις, δ,τι γράφεται διά τών στενογραφικών της σημείων άνευ
συντομίας τινός.
5 2 . Α υτοπαθείς και άλληλοπαθεις. "Ινα παραστήσωμεν τάς αυτοπα­
θείς αντωνυμίας κατά πάσας τάς πτώσεις, τά γένη καί τούς αριθμούς γρά-
φομεν τά στενογραφικά σηιιεΐα άμφοτέρων τών συνθετικών της.
'Η αλληλοπαθής άλλος, άλλη, άλλο παρίσταται κατά πάσας τάς πτώ­
σεις καί τά γένη διά δυο στενογραφικών λ, ή δέ άλλήλων διά τριών.

..... οεαντον, εαυτοί), άλλος - η - ον άλλήλων

......->? ........................... .......... -.............................................................
.........W............................ΛΚ........................ ... ..

5 3 . Ερωτηματική και αόριστος. 'Η ερωτηματική καί αόριστος τις,

τί, τίνος κ.λ.π. γράφονται ή μέν τις καί τι διά τού στενογραφικού σημείου
τών ομοιοφώνων άρθρων, αι δέ λοιπαί διά του στενογραφικού γράμματος
τ συντεμνομένης τής καταλήξεως
 II. χ.
Τί'?» τίνος, τι, τό’α, τινων sC.T*&·

7 ' = τ I I

5 4 . Συσχετικαί. Αί από τ αρχόμεναι συσχετικαί άντωνυμίαι γρά­

φονται ώς τά από τ άρχόμενα άρθρα, συντεμνομένου τοΰ τ.
Αί τοιοϋτος και τοιαντη γράφονται διά σημείων συμβολικών. ΙΙρός
ευκολίαν έν τη μεταφράσει δυνάμεθα εις τά συμβολικά αυτά σημεία νά προ-
σθέσωμεν και την κατάληξιν.
5 5 . Αί εις—δήποτε καταλήγουσαι άντωνυμίαι γράφονται συντεμνο-
μένης τής καταλήξεω:—ποτέ.
Π. χ.
τόσος, τοσουτ, τοσαυτ. τοσάκις, τοιοΰτ, τοιαντ, τοιοντονς
ij> \ψ
V ί1
οπωσδήποτε, όΰενδήποτε, όπονδήποτε κ.τ.λ.

Ξ ^ Ξ Ξ Ξ Ξ Ξ Ξ : . : . : : : . ^ : ........... " & . :Ξ 1

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν ΙΓ\

ΡΗΜΑΤΑ
5 6 . Πάντα τά ρήματα, πλήν σπανιωτάτων εξαιρέσεων, γράφονται κατά
πάντα τά πρόσωπα και τούς άριθμούς διά των στενογραφικών αυτών
σημείων, συντεμνομένης τής γραμματικής αυτών καταλήξεως μόνον δταν είναι
εύκολος ή συμπλήρωσίς της έκ προηγουμένου υποκειμένου ή εξ ά'λλου οΐου-
δήποτε συντακτικού λόγου.
Συμβολικούς δυνάμεθα νά γράψωμεν τον ρηματικόν τύπον είναι. Ε π ί ­
σης δέ και τόν αόριστον τοΰ ρήτιατος λέγω εϊπον, είπες κ.λ,π. διά τού
αυτού συμβολικού σημείου (δύο στιγμών καθέτως), προσθέτοντες μόνον την
κατάληξιν εις τούς τύπους εϊπομεν και είπατε προς ευκολίαν τής μεταφράφεως.
5 7 . Ρημάτων τινών ώς έκ τής συχνοτάτης χρήσεώς των κρίνονται
άναγκαϊαι ίδιαίτεραί τινες συντομίαι" π. χ τών ρημάτων νομίζω καί γνω ­
ρίζω διά τής συντομής τών μεσαίων συλλαβών (μι) καί (ρι), γραφομένων
ώς νο-ζω καί γνω -ζω .
 Γοΰ ρήματος δύναμαι δια τη; μή αναγραφής της μεσαίας συλλαβής
να γραφόμενου ώς δν-μαι.
5 8 . Περί τής καταλήξεως —μεΰ'α. II κατάληξις —μεΰ·α τοΰ πλη­
θυντικού τών ρημάτοον συντέιινεται δι’ ειδικής κράσεως. καθώς και αί κατα­
λήξεις— φ&η και —φύλησαν.
Παραδείγματα.
είναι, είπαν - ες - ε , εϊπομεν, είπατε, νοιιίζω, ένόμιοα
........ ........ : ό .....:
.... ;ε ~
γνωρίζω, εγνώριξον, γνωριζόιιεϋα, δύναμαι ήδχη·άμην, δνναται
Λ ; 3
δννάμεϋα, ιϊλήφΟη, ελήφ&ηααν

Κ Ε Φ Α Α Α Ι Ο Ν ΙΑ ’.

ΑΚΛΙΤΑ

5 9 . Προύλέσεις. Αί προθέσεις παριστώνται δια στενογραφικών σημείων

συντετμημένως ή συμβολικούς. Είναι δέ αί έξης:

εν, εις, εκ, εξ, συ>’, πρός, πρό, άνά, κατά,, διά, μετά , ■
........................................................./“Ν Ί
.... Ρ /τ> X .......Ρ
y *
V) ι ................
παρά, αντί, επι, περί, άμφί, άπό, υπό, υπέρ,
7 / .................................................................................. ....................
/Λ /*_/ .......... ^ .................. ζ * α .............. . ........:
. . . J L . . . Z L .................... ϋ . Ζ Ι ...................................1. 2/.. L
μεταξύ, άνεν, χωρίς, πέριξ, άχρι, μέχρι, πλήν, ενεκα, κάτω&εν

Παρατηρήσεις περί τών προθέσεων.

GO. Αί προθέσεις αί σύνθετοι μετ’ άλλων λέξεων γράφονται πάντοτε
διά τών στενογραφικών των σημείων κατά κανόνα διά μονοκονδυλιάς, μετά
τών άλλων συνθετικών των μή αποκλεισμένης όμως τής γραφής αυτών και
κεχωρισμένως πλήν τής προθέσεως όπιο γραφόμενης ώς εκ τής φΰσεώς της
πάντοτε χωριστοί. Και αί προθέσεις ουδέποτε χάριν οικονομίας χρόνου παρα-
λείπονται.
61. 'II πρόθεσις κατά. Αϋτη γράφεται καί κεχτορισμέντος καί διά μονο-
κονδυλιάς επιμηκυνόμενοι’ τοΰ τ μέχρι του πρώτου γράμματος τής συνθέτου
λέξεως. 'Ό ταν όμως ή μετά τήν πρόθεσιν λέξις άρχεται από τό ψηφίον φ
γράφεται πάντοτε κεχωρισμένως.
Ό ταν προ τών προθέσεων κατά, διά, μετά πρός, πρό, παρά, περ'ι
υπάρχη τό στερητικόν α ή άλλη τις πρόθεσις, τότε γράφονται ήνωμένως
μετ' αυτών,
II. χ.
κατάοτασις, χαταόικαΐ,ω, κατασκήνωσή καταπίνω
-Λ
r r c le r P .^ p z .
. 2· t .
κατάφορτος, ακατανόητος, ακατάληπτος, ονγκαταλέγομαι '
^ q η 9 ^ ^ ........... 1 9 ^ 9 r? r>
/.
.......λ ................... U, ~s
.... y.........................................................
Ifi // = ν / . sw.
is ................................
6 2 . 'II άντί. Αυτή γράφεται πάντοτε διά μονοκονδυλιάς πλήν τών
πεοιπτώσεων καί) ας τό συνθετικόν τής δευτέρας λέςεακάοχεται από φ.
II χ.
αντιβαίνω, αντιοταοις, άντιποιηοις, αντιφωνηοις

7L Τ I

6 3 . 'H συν. ΙΙάσαι αί λέξεις αί άρχόμεναι από αύν καί αί σύνθετοι

αί άκουόμεναι ώς αυν γράφονται διά τής προθέσεως ανν.
Τό ν τής προθέσεως ανν εν συνθέσει μετά λέξεων άρχομένων από χει-
λεοφώνων τρεπόμενον εί: μ και ώς τοιοΰτον άκουόμενον γράφεται έν τοΰ-
τοις παρά τόν γενικόν κανόνα γράφε όπως άκονεις, διά τοΰ σημείου τής
προθέσεως ταΰτης. II. χ. Αί λέξεις σύμπτωαις, σύμβααις, συμφέρον θά
γραφώσιν σύνπτωσις, σύνβαοις, συνφέρον.
6 4 . ΤΙ επί. ΤΙ έπ ι έχει διπλήν γραφήν. Έ κ τών άνο> προς τά κάτω
καί άντιστρόφως. ΤΙ έκ τών κάτω προς τα «ντο γραφή έν συνθέσει ιδία
ώς στενογραφικωτέρα είναι προτιμότερα, οΰχ ήττον όμιος έκατέρας τών
γραφών τούτων δυναται νά γίνη χρήσις άναλόγτος τής άντιλήψεως τοΰ γρά-
φοντος περί τής σκοπιμότητος αυτής. Έξαιρετικώς μόνον, όταν τό δεύτερον
συνθετικόν τής λέξεως άρχεται από φ, είναι υποχρεωτική ή έκ τών άνω πρός
τά κάτω γραφή τής ποοθέσεως.
II. y
&τίόη/Χία, επιμένω, επιφέρω επίφοβος

6Λ- tT ■tE.
 ΕΛΛΙΙΝ1Κ 11 ΣΊΈΝ ΟΓΡΛ ΨΙΛ 45

65. Ί Ι μετά. 'Π πρόΟεσις μετά γράφεται καί. κατά τους δυο τρό­
ποι^, έκτος έάν το δεύτερον συνθετικόν αυτής άρχεται από φ, οπότε γράφε­
ται ΰποχρεωτικώς κεχωρισμένως.
66. Ί Ι ύπέρ. Ί Ι πρόΟεσις νηερ γράφεται παρά τον γενικόν κανόνα
διά δυο σημείων του στενογραφικού ον και τής διασταυρουσης αυτό
ευθείας. Ί Ι ευθεία αυτή παρακολουθεί τήν διευθυνσιν του επομένου γράμ­
ματος, παραλείπεται δέ, όταν δυνατοί νά αντικαθίσταται διά τής διασταυρώ-
σεως τοΰ γράμματος τοΰτου μετά του σημείου τής ον. Ε πίσης διά τοΰ συμ-
βολικοΰ σημείου της προθέοεως νηερ γράφομεν και πάσαν λέξιν άρχομένην
ή περιέχουσαν τους φθόγγους νπηρ, ώς υπηρετώ, νπηρεοία, έξυπηρέ-
τησις κ.τ.λ.
Π χ·

υπερβάλλω, νπέρμαχος, υπεροχή, νπηρεαία, υπηρέτης

..... ......r i / s z ::ζ :

67. Η πρός. ΙΙάσα λέξις άρχομένη άπό τήν πρόθεσιν προς γράφεται
διά τοΰ στενογραφικού σημείου τής προθέσεως και όταν ετι τό δεύτερον
αυτής συνθετικόν ά'ρχεται άπό & ή φ.
6 8 Ί Ι υπό. ΙΙάσα λέξις άρχομένη άπό τήν πρόθεσιν νπ ό γράφεται
διά τοΰ στενογραφικού σημείου τής προθέσεως ύπό.
69. Αί προθέσεις είτε μόναι, εϊτε έν συνθέσει πάσχουσαι έ'κθλιψιν
τοΰ τελικού φωνήεντος των γράφονται civεν οΰδεμιάς μεταβολής. Π. χ.
μετ' έμέ, κατ' ενϋ'εϊαν, άντάξιος, παρελΰ'όν.
Λί προθέσεις αί πάσχουσαι εκτός τής άνωτέρω έκθλίψεως και δάσυν­
α ιν τοΰ τελευταίου συμφώνου των γράφονται, όταν μέν είναι μόναι, άνευ
οΰδεμιάς μεταβολής· π. χ. κ α # ύμάς, μεϋ· υπομονής, Θά γράψωμεν κατά
υμάς, μετά ύπομονής, όταν δέ είναι έν συνθέσει* π. χ. κα&ηγιασμένος,
άνϋ'ίοταματ κτλ. θά τάς γράψωμεν ως ακούονται.
70. Προθέσεις πλειότεραι τής μιάς σύνθετοι μετ’ ά'λλης λέξεως γρά­
φονται άναλόγως τής ευκολίας αυτών είτε διά μονοκονδυλιάς είτε κεχωρι-
σμένως. Λέξεις ή μέρη τών λέξεων όμοια πρός προθέσεις δυνανται νά
γράφωνται διά τών σημείων τών προθέσεων. II. χ. Ιππότης, έπειδή, άπο-
ρία κ.τ.λ.
 Κ Ε Φ Α Λ Α I Ο N IE'.

Επιρρήματα καί σύνδεσμοι

71. Έ κ των επιρρημάτων και των συνδέσμων γράφονται σΐ'ντετμη-

μένως ή συμβολικώς τα έξης τά καί μάλλον εύχρηστα.
'Ε π ιρρή μ α τα : ( ’)
σήμερον, αύριον, εντ αϋ'&α, πανταχον, οχι, όε>
,λ~ .............................. Ώ
........
ονδαμώ ς, ίσως, δηλαδή, ούτως, τουλάχιστον, τουναντίον
..........................._.....................................................U- ' ί~
Μ ...............■/»*'............................... <...............................................................
r » ϊ * f / > \ e *
τοντεστι, ω σαύτω ς αρα γε, αφ ενός, αφ ετερου, καλώ ς
..................................... 0 .......... Λ .................
vf ν ... μ * μ * . ............ι . ......^
κατόπιν, ολόκληρον, ον μόνον, ονχ ήττον,

1 ri
συγχρόνως, ταυτοχρονως, τοιουτοτρόπως, ακόμη, πανταπασι
7/ ■ .... y ........ η ......■■ ...........
Σ ύ ν δ ε σ μ ο ι: καί, διότι, επειδή, αλλά, όμω ς, ΐνα, διά, νά

ί'Λ......β / .......... Q ju. / - JL·

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν ΙΣΤ'.

Α Ρ ΙΘ Μ Η Τ ΙΚ Α

72. CH διά των ’Αραβικών σημείων γραφή των αριθμών είναι

αυτόχρημα στενογραφική. "Εκαστος αριθμός γράφεται διά τον αντιστοίχου
του ’Αραβικού σημείου τόσον ταχέως, όσον και λέγεται. ΙΙάς δέ πολυψήφιος

*) Έ ν τφ πίνακι άνεγοάφησαν καί επιρρήματα μή γραφόμενα συνιετμη·

μένως ή συμβολικώς.
αριθμός όσονδήποτε μέγας και αν είναι γράφεται ομοίως τόσον ταχέως όσον
και λέγεται. Έξαιρετικώς παρίσταται δυσχέρεια δια τους στρογγυλούς αριθ­
μούς τούς περιλαμθάνοντας μηδενικά, τά όποια ό λέγων έκφράζει διά μιας ή
δυο λέξεων, και ουχί δι’ όσιον καί τά μηδενικά ταύτα.
Διά τούτο οι αριθμοί οί περιέχοντες μηδενικά γράφονται συντεμνομέ-
νων τών μηδενικών.
A '. Ί’ά μέν απόλυτα επί τής κυρίας γραμμής, ήτοι:
α) Α ί δεκάδες σημειούνται γραφομένου ενός μικρού μηδενικού εις τό
μέσον τού αριθμού.
II. χ. 4 0 = 4 ° , 7 0 = 7 ° .
β) Α ί εκατοντάδες διά της αναγραφής τού αυτού μηδενικού εις τό
άνω μέρος τού αριθμού.
II. χ. 4 00—4°, 7 0 0 = 7 °.
γ) Α ί χιλιάδες διά τής αναγραφής μιας οξείας εις τό κάτω μέρος
τού αριθμού.
Π. χ. 4 .0 0 0 = 4 , 7 .0 0 0 = 7 ,
δ) Α ί δεκάδες χιλιάδων διά τής αναγραφής τής αυτής οξείας εις τό
μέσον τού αριθμού.
II χ. 40.000=4- , 70.000=7-
ε) Α ί εκατοντάδες χιλιάδων διά τής αναγραφής τής οξείας εις τό
άνω μέρος τού αριθμού.
Π. χ. 400.000=4', 700.000=7'
γ ) Τά έκατομμύρια διά τής αναγραφής μιας τελείας εις τό κάτω
μέρος τού αριθμού.
II. χ. 4 .000.000= 4., 7.000 0 0 0 = 7 .
ζ) Α ί δεκάδες τών εκατομμυρίων διά τής αναγραφής τής τελείας εις
τό μέσον τού αριθμού.
Π. χ. 40.000.000=4-, 70.000.000=7-
η) Α ί εκατοντάδες τών έκατομμυρίων διά τής τελείας γραφομένης
εις τό άνω μέρος τού αριθμού.
Π. χ. 400.000.000=4', 700.000.000=7*
θ) Τά δισεκατομμύρια διά τής αναγραφής δύο τελειών εις τάς αύτάς
Θέσεις, καί οϋτω καθεξής.
Η. Τά τακτικά άρι&μητικά (πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος κτ.λ.)
γράφονται διά τών αυτών αριθμητικών σημείων έπι τής δευτέρας όμως
γραμμής.
Γ. Τά άριΰ'μητικά επιρρήματα (άπαξ, δίς, τρις, τετράκις κ.τ.λ.) γρά­
φονται διά τών αυτών σημείων, αλλά κάτωθεν τής κυρίας γραμμής.
7 3 . Αί φράσεις δεκάδες, έκατοντάδες, χιλιάδες, χιλίω ν ειδών και
αί τούτων προσόμοιοι δύνανται νά γραφώσιν είτε διά τών σημείων τών
δεκάδων, εκατοντάδων, χιλιάδων, είτε εν ένδεχομένη συγχύσει ώς ακούονται.
 7 4 . Α ί χρονολογίαι γράφονται όντω ς: Λί ήμέραι τής έθδομάδος
γράφονται ώς άκοτωνται, αλλά συντετμημένως καί υπογραμμισμένοι ώς τά
κυρία ονόματα.
Α ί ήμέραι τοϋ μηνός γράφονται εις την θέσιν μέν των τακτικών, όταν
ώς τακτικά λέγονται, εις τήν θέσιν δε των απολύτων δταν ώς απόλυτα
λέγονται· γράφονται δέ καί συντειμημένως ουτο):

.Ιευτερα, Τρίτη, Τετάρτη, Π έμ π τη , Ιίαραακενή, 2,'άββατον, Κ υριακή

Οί μήνες γράφονται συντετμημένως καί υπογραμμισμένοι, άλλα καί

διά τοΰ άντιστοίχου εις αυτούς άριθμοΰ.

'/αν., Φεβρ., Μάρτ., Άπρίλ., Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος,

Λ ........ .jL ............ 2λ 2/ ... U-
^4ϊ;γ. ~~Σεπτ., Όκτ., ~Κοέμ., Δεκέμ.
ολ μ - .................. ........

75. Τά ετη γράφονται όπου μέν ό άριθμός αυτών είναι στρογγυλός

κατά τους άνωτέρω κανόνας τών στρογγυλών άριθμών, όπου δέ ουχί, εάν
μέν άνάγεται εις τον παρόντα αιώνα γράφεται διά τών δυο τελευταίων ψη­
φίων τών δεκάδων, εάν δέ εις παλαιότερον γράφεται ολόκληρος ό άριθμός(').
II. χ.

ι Ο πόλεμος τον 1912 και 1913 'Η 29η Μαΐον τον 1453
.....* Η 5 3

*) ΑΙ λέξεις ένεστώτος έτους, τρέχοντος έτους, λήγοντος έτους, παρελθόντος

έτους, λήγοντος μηνός, παρελθόντος μηνός, τρέχοντος μηνός γράφονται διά τών αρ­
χικών των ψηφίων, ε. ε, τ. ε. λ. ε, π. ε, λ. μ. π. μ, τ. μ.
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι ΟΝ ΙΖ'.

ΔΕΥΤΕΡΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΝΤΟΜΙΩΝ

7 6 . ‘II δεύτερα κατηγορία των συντομιών περιλαμβάνει, ώς έγράφη,

ήδη, συντομίας κατά παράλειψιν τμήματος επουσιώδους έκάστης λέξεως
ευκόλως συμπληρουμένης έκ τοΰ υπολοίπου αυτής ή έκ τοΰ είρμοΰ του
λόγοιι, οίον καταλήξεως μακροτέρας τής γραμματικής ή μέσης τής λέξεως
συλλαβής ή ενίοτε και αρκτικής.
7 7 . Εύχρηστων ή μακρών ονομάτων δύναται νά συντέμνηται μετά
τής γραμματικής καταλήξεως και μέρος τής λέξεως συνεχόμενον μετ’ αυτής.
Π. χ.
άληΰής, ανΰρω πος, ά ρ ιΰ μ ό ς,' νόμος, νομυοχέόιον, κ α ιρ ό ς -

^ .......................................... ν :: γ ~ ........ :ν.:.a

κληρονομιά, πληροφορία, πρόεδρος, χρόνος, συνέλενοις, στρατός

....: ^ ■... .............. I.::::::::.:::::::;../].:.::..::....... ....................

V
I

Επίσης μακρών ή εύχρηστων ονομάτων δύναται να συντέμνηται ή αρχή.

II. X-

γρά μμα , διδάσκαλος, διάταγιια, ζητημα, πρά γμα , συμπέρασμα

............·γ>... '.............?...................................
.... .............................................................. τι .... ^

78. Πολλών ονομάτων, μετοχών, επιρρημάτων κ.τ.λ. δύναται νά συντέ-

μνωνται at μεσαΐαι συλλαβαί.
Π. χ

σπονδάζω ν, τράπεζα, πεποί&ησις, δημοκρατία

...................... : ... : \ ο \ .... : : : : : : : : : .....ζ γ
^ : v ‘d ......... ^ :::::::::::::: :

79. Φράσεων τινών άπαγγελλομένων εν τφ λόγφ άπαραλλάκτως καί

άποτελουσών καί τούτων οΐονεί μίαν λέξιν ή γραφή δύναται νά γίνη διά
μονοκονδυλιάς, ώσανεί έπρόκειτο περί [ΐιάς λέξεως. Καί τών στενογραφικών
δέ σημείων τών φράσεων τούτων δυναται νά συντέμνηται ή κατάληξις ή
γραμματική ή καί μείζων αυτής, ή καί μέσαι συλλαβαί.
‘ΕΧλην ικ η \Σ τ εν ογραφία
 II. χ.
e a rt
υ φ ας, και τά λοιπά, μ ’ δλον δτι, ώς επί το π λείο tor,

...Γ^.ί.ζι,τχ
. Ί Α ,τ χ ............
.................... Z~J
: 2 ......... * ::Ξ :
r 9 ι »
ως επι το πολν Ά ρ ε ιο ς Π άγος

Ξ Ξ ε Ε Ξ t

S O . Δυο ή περισσοτέρων λέξεων άποτελουσών ώς επί τό πίεΐστον ονο­

μασίας οργανισμών, 'ιδρυμάτων, δημοσίων καταστημάτων, εταιρειών λεγο­
μένων πάντοτε όμοΰ ώσανεί πρόκειται περί μιας λέξεως, ή γραφή γίνεται
ώ: τών μακρών καί συνθέτων λέξεων, δηλαδή παραλειπομένης είτε τής κατα-
λήξεως έκάστης λέξεως, εϊτε μέσης τίνος συλλαβής. Δΰναται δέ νά γραφή ή
όλη φράσις καί δι’ υπογραμμισμένης μονοκονδυλιάς περιλαμβανοιίσης τά
αρχικά γράμματα τών λέξεων. Δέν αποκλείεται προς τοΰτοις καί ή συμβολική
παράστασις τής έκφραζομένης έννοιας.
Π. χ. Διά νά γράψω μεν ή Κοινωνία τών Ε θνώ ν, ή ή Ε πιτροπή
Άποκαταστάσεως ΙΙροσφΰγων, ή Σιδηρόδρομοι ΙΙειραιώς- Αθηνών - Πελο­
πόννησου, ή Αυτόνομος Σταφιδικός ’Οργανισμός, γράφομεν στενογραφικώς
τά αρχικά ψηφία, Κ.Τ.Ε., Ε.Α.Π., Σ ΙΙ.Α .ΙΙ., Α.Σ.Ο.
8 1 . Λέξεις ή φράσεις ξένης γλώσσης γράφονται—εάν τούτο είναι
δυνατόν—κατά τον γενικόν κανόνα, ώς ακούονται.

8 2 . 'Ωσαύτως συντέμνεται 6 άναδιπλασισμός τοΰ παρακειμένου καί

υπερσυντελίκου, ώς καί πάς άλλος αναδιπλασιασμός ( ’). II. χ.

τετ αγμενος, πεποιη μένος, καταβεβλημένος, ουμβιβάζω

...........
/ ........... 1*2^0 JU

ίΐ^ ο

Σημ. ’Αναγνώσεις από κειμένου εν τφ μέσο.) τού λόγου παραλείπονται

κατά τήν στενογράφησιν, σημειουμένης τής αρχής καί τοΰ τέλους αυτών, ώστε
κατά τήν μετάφρασιν νά συμπληρώνουν παρά τοΰ στενογράφου ή καί τοΰ
άναγνώσαντος.

(ή Αί συντομίαι τής δεύτερα: κατηγορίας δέν είναι αΰταί μόνον. Είναι δυνατόν
νά προστεθώσι και νέαι άναλύγως crj; αντιλήψειας τοΰ γράιροντος περί τής σκοπιμό-
τητος αύτών.
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν I Η'.

ΤΡΙΤΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΝΤΟΜΙΩΝ

83. *11 τρίτη κατηγορία συντομιών περιλαμβάνει τά λεγάμενα έν τη

στενογραφία μονογράμματα (Siglae)C), δηλαδή συντομίας διά συμβολικής
γραφής λέξεων διαφόρων, συχνότατα άπαντωμένων είτε έν τω καθόλου
λόγ(ι) ε’ίτε και έν ειδικφ θέματι ή και—σπανίω; τυΰτο—λέξεων δυσχερώς
στενογραφουμένων.
Τά συμβολικά αυτά σημεία, αίγλαι κοινώς λεγάμενα, γνωστά από τών
αρχαιότατων χρόνων, είσήχθησαν κατ’ άρχάς εί; έλαχίστην έκτασιν, αλλά
Οραδυτερον και ολίγον κατ’ ολίγον ηυξήΟησαν υπό τών στενογράφων, έφ’
όσον ή προς τον διάλογον έξέλιξις τής ρητορείας κατέστησαν άναγκαίαν
την εισαγωγήν περισσοτέρων συντομιών.
'II συμβολική αΰτη γραφή αυθαίρετος ουσα κατά κανόνα συντελειται
ή διά γραμμάτων τής στενογραφικής γραφής ή διά γραμμάτων τοΰ κοινού
αλφαβήτου ή διά σημείων χαρακτηριστικών τής συμβολιζομένης λέξεως*
λόγου χάριν ή λέξις σταυρός διά τοΰ σημείου τοΰ σταυρού + , ή λέξις
κύκλος διά του σημείου του κύκλου ), ή λέξις σιδηρόδρομος διά δυο
παραλλήλων οριζοντίων ευθειών έν εϊδει σιδηροτροχιών = , ή και ά'λλως πως
αΰθαιρέτως.
84. Τά μονογράμματα αυτά τά διαιροΰμεν εις γενικά και ειδικά
Και γενικά μεν μονογράμματα είναι τά συχνότερον άπαντώμενα έν τφ λόγω
και διά τά όποια παγίως κα-θιερώθη ή συμβολική αυτών γραφή. Ειδικά
δε είναι συνήθως μεν τά έν ειδικφ τινι θέματι καθιερουμενα, οΰχί σπανίως
δέ τά άναφερόμενα εις τά έκάστοτε άπασχολοΰντα ήμάς θέματα, έάν ταΰτα
περιέχουσιν είδικάς λέξεις κατ’ έπανάληψιν άπαντωμένας.
Τά ειδικά μονογράμματα άναλόγως τοΰ έκάστοτε Θέματος δυνανται νά
είναι μονογράμματα κοινοβουλευτικά, έμπορικά, νομικά, φιλολογικά, μηχα­
νικά κ. τ. λ.

(') Siglac εκαλούντο παρά Ρωμαίοι; αρχικά γράμματα λέξεων, αΐτινες έδη-
λούντο δι’ αυτών ολόκληροι. Συχνή δ’ έγίνετο χρήσις αύτών εν ταϊς έπιγραφαϊς
σπανκοτέρα δέ εν τοΐς κώδιξι καί έν τοΐς έγγράφοις, έν οίς όλίγαι μόνον περιεσώ-
θησαν τοιαύται μονογραφούμενοι λέξεις π. χ. A. D. (anno domini), CL. V. (claris-
simus vir). D (dominus) DD (domini), D. N. (dominus noster). (Ελληνική καί
Λατινική ΙΙαλαιογραφία Εδ. Θόμψωνος. Μετάφρασις Σπ. Λάμπρου σ. 181).
 Γ Ε Ν ΙΚ Α Μ ΟΝΟΓΡΑΜ Μ ΑΤΑ

άμφιβάλλα), άναμφιβόλω ς. α μ φ ισ β η τ ώ , αναμφισβήτητους.

..α.
................................................................................................................
άντίρρη σις. αποτέλεσμα. βουλή. γεγονός. γενικώς. γεω ργός,
Π
.'X L- Η .. h>~SZIZ..... S
γεω ργία κ.τ.λ. διαμαρτύρομαι. διάταξις, ήμερηοία διάταξις.
....................... ώ ..................... ...... ....... ........... ..
.......S:..................... 6 / ........................ .........................«............. aro — ..........

δικαιοσύνη, διοίκησις, διοικητής. έννοια, (διάνοια, πρόνοια,

/° ...........................
. " # 3 ..... ....w w : r : : .c z z 'j m z z z :: ^ '
υπόνοια). ελαιοπαραγω γή, εν η περιπτώσει. εν πόση περιπτώ σει.

μ ... ' ... ......... : γ ζ 7Ζ%.: ,.

εν τοιαύτν περιπτώσει. επαναλαμβάνω επαρχία. ήμερα.

επιτετραμμένος επομένω ς. συνεπώ ς. *

Κ ω νσταντινούπολή. λαμβάνω . λεπτομέρεια. λόγος, (σύλλογος,

.... '~ ζ ι ^ ...... _ο . —... - ■
πρόλογος, υπόλογος). μ έγα ς - λη - α. δμολογουμένω ς. όμως.

"... ....... .............ζ ·

ν
ονομα. δργανον, οργανισμός. δσον αφορά, κ α # ’ δσον άφορρ.

...I ................. ::...................... .......= :: : = ψ = = .

δχι μόνον. πα ραγω γή, παραγω γός. παρακαλώ . παραδέχομα ι. '

r
.........* > ..................... .........................................................................................................................................................................
 π ερ ιο υ σ ία , π ερ ιο ύσ ιο ς. Π ρ ό εδ ρ ο ς τη ς Κ υ β ερ ν ή σ εω ς. προηγουμένω ς

ζ ι ζ ι ζ ζ ί ζ ζ ....: t : : : : ζ ζ ζ ζ : η , : ::::::::::::::::::::............ Ά ..............

π ρ ο ϋ π ο λ ο γ ισ μ ό ς . ρυθμός, (μ ε τά ρ ρ ύ θ μ ισ ις , δ ια ρ ρ ύ ϋ μ ισ ί^λ
* ..............
...................................................................
V
σ ιδ η ρ ό δ ρ ο μ ο ς. σ ιτ ο π α ρ α γ ω γ ή . σ υ ζή τη σ ις. Τ ο υρ κία , Τ ο ύρκο ς.
... :% s
τα χ υ δ ρ ο μ έ ίυ ν . τη λ ^ γρ α φ εϊο ν . φ ο ρ ο λο γία . Υ π ο υ ρ γ ικ ό ν Σ υμβούλιω ν.
ι ζ ^ ζ ζ ζ ζ ζ / - ...... ......................................... ......ζ ζ ζ , ....
ζ ζ ζ ζ ζ ζ : . _ ζ . : . : . . . : ζ ζ ζ . . . . ζ : : ζ ...... ζ .... ζ - ...... ..............

Ε ΙΔ ΙΚ Α Μ ΟΝΟΓΡΑΜ Μ ΑΤΑ

Ε Μ Π Ο Ρ ΙΚ Α . β ιο μ η χ α ν ία , δ α σ μ ό λ ό γω ν , δ ε ιγ μ α το λ ό γ ω ν ,
.................................................. JQ.,............................... Λ ................................... ....................
..........................................& .......................... #4 ............................. tu..............
δ ια μ ε τα κ ό μ ισ ις , δ ια π ρ α γ μ ά τ ε υ σ ή , δ ια σ ά φ η σ ις, δραχμή,
......... ~ ..............................................: ζ ζ : ζ ζ ; ; : : : : j » : : : : : z z : z .................
ά.
..... ......ζ ζ ζ ζ ::::::_ .χ ..
έ γ γ ύ η σ ις , εγγυη τή ς, ε γκ ύ κ λ ιο ς, εμ πόρευμα (εμ π ό ρ ω ν )
................................... ·χ........·........................ .......... *..........................................
z:^:zzzz::::z::/r£:;::::::z:....
εμ π ο ρ ο ύ π ά λ λ η λ ο ς, ε π ιτα γ ή , ισ ο ζύ γιο ν, ισ ο λ ο γισ μ ό ς , κ ύ κ λ ο ς,
;.......;.... ..... ;...... >.................. ί ...... ζ ζ ”..................................
£ζζζζ:νζ:ο ζ ζ
λο γα ρ ια σ μ ό ς, ν ό μ ισ μ α , π α ρ α γ γ ε λ ία , π α ρ α κ α τα θ ή κ η ,

......
Ζ .::ζ ζ ζ .......... : τ ? ζ ζ ζ
π α ρά ρτη μ α , π ρ ο κ α τα β ο λ ή , π ρ ο μ ή θ ε ια , τιμ ο λ ό γ ω ν ,

ζ Ζ
. α ....
u ...
ζ ζ ζ ζ ζ ζ ζ ε ::: :.....ζ ζ ζ ............ , .........................., .........
7
τρ α β η κ τικ ή , τρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ ά τια , φ ο ρ τω τικ ή , γ^ρημ α τιστήριο ν,

\ ................................................ «. θ ’
Ψ
υ π ο κ α τά σ τη μ α .
 Ν Ο Μ ΙΚ Α . αγοραπωλησία, αστικόν δίκαιον, ασφάλεια,
..............Ψ ............ . ...... 7
............................ ^ ΰ
εμπορικόν όίκαιον, ενοχικόν δίκαιον, εταίρος (εταιρεία),
................................................... .. ζ ..
6 ·.
κληρονομικόν δίκαιον, οικογενειακόν δίκαιον, δπιο&ογράφυς,
:::: .........................................................h jh .....................................ί .
ποινικόν δίκαιον, ποινική δικονομία, ποληικη δικονομία,

...............& ......................... .......... UL &L·

ρωμαϊκόν δίκαιον, συναλλαγματική. ·.
....:::::: <τ............ :::::....... ν:... r::::'::...........:::::::::
Μ Η Χ Α Ν ΙΚ Α . αρχιτεκτονική κ.τ.λ., εφαρμόζω (εφαρμογή κ.τ.λ.),

■ ............................................. .................' .......................................

κυβικόν μέτρον, κτηματο/Αγιον, μηχανικός κ.τ.λ.,
............. * ........................................... 7 ...............................................................
~ ”~“ 2ί ...................... """'..iiry ....... ..........*.....Γ...Γ.........."pi.
τετραγωνικόν μετρον, ρυμοτοιιια.
Ξ Ξ 5Ξ Ξ
85. Τής συμβολικής γραφή: των λέξεων πρέπει νά γίνειαι περιωρι-
σμένη χρήσις, διότι άλλως καταλυομεν τάς βάσεις τής στενογραφίας καί μετα-
βάλλομεν αυτήν εις συμβολικήν παράστασιν, διατρέχομεν δε τον κίνδυνον
νά περιέλϋωμεν εις αδιέξοδον εν τή μεταφράσει.
 ΜΕΡΟΣ Γ.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν ΙΘ'.

86. Αιδαχθέντος τοΰ ΰλου συστήματος θά παραθέσωμεν προς έξάσκη-

σιν των μαθητών υποδείγματα τινα, άφοΰ πρώτον τονίσωμεν δτι ό μαθητής
πρέπει κατ’ άρχάς καί μέχρι τής τελείας έξασκήσεως αύτοΰ νά γράφγι έπί
τετραγράμμον, μέχρις δτου εθισθή καλώς καί γράφει έκάστην στενογραφι­
κήν λέξιν εις τήν πρέπουσαν θέσιν, οπότε θέλει γράφει πλέον επί χάρτου
άνευ ούδεμιάς γραμμής.

Υ 1ΙΟ Δ Ε ΙΓ Μ Α Ιον

/"\ ο
4 3
° 3
. ι3Ό Ά) Ο.. εε 11
I

I ... Ρ CTQ
.l3z~'\J. ■
‘2'Ρ^
'■» \/’ CTD.
............
r\ ^j u / CTQ
(Ay

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ lou

Κύριε,
Έγενόμεθα κάτοχοι τής από ο1!? τρέχοντος επιστολής σας ώς καί τών
λογαριασμιον τής πωλήσεως τοΰ μηνός Σεπτεμβρίου έ. έ., οι όποιοι εξετα-
σθέντες εύρέθησαν εν άπο?νΰτω τάξει.
Διά ταυτης μας σάς γνωρίζομεν δτι έςεδώσαμεν μέσω τραπέζης Α θηνώ ν
τραβηκτικήν εις βάρος σας διμήνου λήξεως δια τό καθαρόν ποσόν δραχμών
8Γ),000, τήν οποίαν παρακαλοϋμεν δπως εν καιρφ έξοφλήσητε.
Έ ν αναμονή ευχάριστων ειδήσεων σας
Λιατελοΰμεν μεθ’ ΰπολήψεως.
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 2ον

■ z iY i' ) ο ^ ο
d r y ' l l ’.'·. σχ> . >>;*? ί ζ 597
jV f 1r
"20· t?- \ j L·
Zq f lS Ρ
P &
i/ n s tr £ ax> Z - 9 9 8 . J 2^

' V - * * / = : / : . z0 : , o - S ^ J . , f
Ao
.' L·-^ // f . K .Z .S ^ .../o£\.
'T
"n zT lfe i. "::~:::i::κτ/°:ζ ' r '
V5-----------:7 f ^ -χ ρ ™ -- γ . ··

x>op u6

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 2ου

Ε μπορικήν Τράπεζαν τής Ελλάδος

Μυτιλήνην.
Κύριοι,
Έγενόμεθα κάτοχοι τής από 20ης τρέχοντος επιστολής σας μετά τής εσω­
κλείστου έκ δραχμών 12.597, επιταγής, προϊόντος τής εϊσπράξεως μιας συναλ­
λαγματικής μας, μετ’ εκπλήξεως δε παοετηρήσαμεν δτι μάς εχρεώσατε διά
προμήθειαν καϊ έξοδά σας με δραχμάς 98 παρά την ρητήν έντολήν μας,
δπως ταΰτα είσπράξητε παρά του αποδέκτου.
Και εις έτέραν επιστολήν μας σάς ετονίσαμεν δτι αί άποστελλόμεναι
προς εΐσπραξιν συναλλαγματικά! είναι πληρωτέοι ένταύτθα, κατ’ ούδένα δε
λόγον θά έπληρώνομεν ημείς την προμήθειαν και τά έξοδά σας, έφ= δσον 6
πελάτης μας είναι υποχρεωμένος νά προΟή ενταύθα εις την έξόφλησίν των.
Σάς παρακαλοΰμεν δθεν δπως ευαρεστούμενοι πιστώσητε τον λογαρια­
σμόν μας με τό ώς άνω κράτηθέν ποσόν, προσθέτοντες αυτό εις προσεχές
έμβασμά σας.
Διατελοΰμεν μεθ' ύπολήψεως.
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 3ον
\

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 3ου

Τράπεζαν Ά ΰηνώ ν

Θεσσαλονίκην.
Κ ύ ρ ιο ι ,

Λαμβάνομεν την τιμήν νά σας άποστείλωμεν εσώκλειστος μίαν φορτω­

τικήν κα'ι μίαν διασάφησιν ενός κιβωτίου υπό σημεία Γ. Λ. και άριθ. 1357
περιέχοντος είδη νηματουργίας, παρακαλοΰμεν δε όπως ευαρεστούμενοι παρα-
δώσητε τά ώς άνω φορτωτικά έγγραφα εις τον έν τή πόλει σας πελάτην μας
κ. I. Κονταρίνην έναντι πληρωμής δραχμών τριάκοντα τεσσάρων χιλιάδων
πεντακοσίων ένενήκοντα οκτώ (34.598) πλέον τής προμήθειας σας και
των εξόδων σας.
Παρακαλοΰμεν όπως τό εισπραχθησόμενον ποσύν φέρητε εις πίστωσιν
τοΰ παρά τή Τραπέζη σας τρεχούμενου λογαριασμού μας.
Ευχαριστοΰντες
Διατελοΰμεν μεθ’ ύπολήψεως.
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 4 υν

Ϊ Λ -

1 " (~ κ Γ ~ ™ ^ ? «/■?' - X r Λ

Έ & νίκήν Τράπεζαν τής Ε λλάδος

Τρίπολιν.
Κ ύ ρ ιο ι,
Λαμβάνομεν την τιμήν νά σας άποστείλωμεν έσωκλείστως εν γραμμά­
τω ν εις διαταγήν μας έκ δραχμών 16,500, λήξεως 19ης τρέχοντος, παρακα-
λοΰμεν δέ δπως ευαρεστούμενοι εΐδοποιήσητε τον αποδέκτην τοΰτου κ.
Γ. Παπαδόπουλον καί το εΐσπράξητε εις την λήξιν του. Την προμήθειαν καί
τά έξοδά σας θέλετε εΐσπράξει παρά τοΰ αποδέκτου.
I Ιαρακαλοΰμεν δπως τό είσπραχθησόμενον ποσόν μας έμβάσητε δΓ επι­
ταγής επί Κεντρικού σας.
Ενχαριστοΰντες
Διατελοΰμεν με(Γ ύπολήψεως.

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 5ον

Ύ Λ 3ο ί° 3 553 67815k .. ~ Τ .
w
ε' λ i f 5 8 . 78, ι 5 η: :;·> ~ j . P i

r.fkr y 1 ~ Λ ~ Ρ 2 .. 8 · 5?5f
< Ι24Τ:^.~ΪΪ> 8 ° Ύ
Α<Α
Κ -
^
515 Ρ 5 k . 6Γ '72-' ^ 24 v7 r 7 15k 515 "

ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ 5ov
Αΐ. εισπράξεις μέχρι τής 31 Τανουαρίου 1930 άνήλθον εις 3.558.678.154
ένφ κατά την [αντίστοιχον περίοδον ειχον άνέλθη εις 3.500.600.000, έχομεν
άρα μίαν διαφοράν 58.078.154 δραχ. Αί άναληφθεΐσαι τ'ποχρεώσεις κατάτδ
αυτό χρονικόν διάστημα άνήλθον εις 2.800.575.000. Οϊ μισθοί τοΰ προσω­
πικού έξ 800 εργατών κατήλθον λόγψ τών οικονομιών από 58.160.515
εις 54.006.000.
’Ίν/ομεν μίαν διαφοράν έκ μισθού εργατών 4 154 515.
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 6ον

.■,7 Οο
CTD Ρ , 7 Ύ 1 2T~
f
Λ V h
uο ..V »οJ /nj ,
„
/"' / 1( ιλ J/ * oo(] rq dJ l! pP
rs~ A cro **
■-Λ- y ^ ' r ·
£ Ο f 7 / V * 7 <w) ( β- />

y^ “- τ ν ί / 0 / - /" " J ~ -Λ2-

_y . o f ) i Z* -
bf
b_y - * 9 v B t r-
(TO
. λ - »· <■ / b // /
/> A - ‘
e— ° ^ ^ o&

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 6ου

Κ ύριοι,

Έλάβομεν την από 18ης τρέχοντος φιλικήν σας, διά τής οποίας μάς
προτείνετε δπως έγχαταστήσητε δωρεάν εις τά εργοστάσιά μας μίαν εκ των
μηχανών σας υπό τον δρον δπως σάς έπιστραφή αυτή έν ή περιπτώσει δεν
ικανοποιηθώ μεν εκ τής λειτουργίας της.
Σάς ε’ίμεθα λίαν υπόχρεοι διά την προσφοράν σας, άλλ’ επειδή διά
τής έγκαιαστάσεως ταυτης θέλομεν άναγκασθή νά προμηθευθώμεν μίαν μεγά-
λην ποσότητα χάρτου μεγάλου σχήματος θά ύποχρεωθώμεν δέ επίσης νά
εγκαταστήσωμεν κινητούς γερανούς εις άντικατάστασιν τής διά χειρός εργα­
σίας, διά τής οποίας εθέτομεν τον χάρτην εις τά πιεστήρια και τον άποσΰ-
ρομεν, δεν βλέπομεν την δυνατότητα προς άνάληψιν μιάς τόσον σημαντικής
μετατροπής συνεπαγόμενης έξοδα ύπερβαίνοντα τάς δυνάμεις μας κα'ι προ
παντός διαρκουσης τής σημερινής κρίσεως, από την οποίαν πάσχει γενικώς
τό έμπόριον.
Πάντως σάς εύχαριστούμεν θερμώς διά την πρότασίν σας επιφυλασσό­
μενοι δε νά έπανέλθωμεν εις ευθετωτέραν περίστασιν
Διατελοΰμεν μεθ’ ύπολήψεως
GO

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α

Ι ^ , Γ ο (( ~ - .6- W Zx
y> r r
<2/ J c -f ~ 'Μ- ^ ^ ~ V °_ ^
-7 / /6 / _ ^ y /~ Ί · ) f j pt J 1 ^ ^ <■ ^

Ιο V , Λ " / - / ' / 2~ A ~ J f r λ
, * ^ V Λ ί <>*~
-v^< * w?~ η ^ y u u λ ( / c ^ v . -(__ ^

20 / 'sh.J /'l l- . L, < 7 Λ ■<

A ! y *. ‘ ο V , 0,

' 4 / ^ · . ~ ' Λ " ;Λ 1 / α , ^

/o
£- Ύ_ o-o . / 1 a Q sV lJ^
~ m/ ^ /£- '-O - o
ό (
(f *---- ^ a~o . / > O' <£

£ tro
^ p J /' uU ^ ^ \* r ^
/ -> y . ? ^ * r /

\y l/ ^ KD
τ~ M- '
2 y - ~ V /γ -
'"V J C 61? A°"
γ ,w </ ^

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 7ου
Κ ύ ρ ιο ι,

At πληροφορίαι, τάς όποιας μας δίδουν οί φίλοι μας δΓ υμάς είναι

ικανοποιητικά! και εΐμεθα διατεθειμένοι να κάμωμεν εναρξιν τής συνεργα­
σίας, την οποίαν μάς προτείνετε, τοσοΰτφ μάλλον, καθ’ δσον προ πολλοΰ
σκεπτόμεθα ότι θα ήδυνάμεθα νά κάμωμεν λαμπρός εργασίας εις παρακα­
ταθήκην, εάν ήδΰνατό τις να μάς έξεύρη οίκον εμπιστοσύνης επιθυμούντο
νά άναλάΟη και επεκτείνη τάς εργασίας αύτάς.
Ή δυσκολία δΓ ημάς ήτο ή εξεύρεσις ενός οίκου, υ όποιος 0ά μάς
έφαίνετο άρμόζων προς τον σκοπόν τούτον. Έλάθομεν πολλάς προσφοράς,
αλλά πάντοτε εΐχομεν τύν φόβον ότι αυται ήσαν υποκείμενοι εις πολύ
μεγάλους κίνδυνους, καθ' όσον δεν ήδυνάμεθα νά ε’ίμεθα έξησφαλισμένοι
ότι αί παρακαταθήκαι, τάς όποιας Θά έστέλλομεν θά εύρισκον αγοράν
ευνοϊκήν και μάς έφαίνετο πολύ πιθανόν ότι άφ' οΰ Θά εμενον έπι μήνας
εις Αλεξάνδρειαν τά εμπορεύματα ημών θά εξεποιοΰντο μέ σημαντικωτάτην
ιημίαν ή θά έπεστρέφοντο ώς άπώλητα. ’Αλλά οι φίλοι μας, εις τούς
οποίους είδικώς έγράψαμεν επί τής ΰποθέσεως ταΰτης, μας έπληροφόρησαν
οτι έχετε μίαν καλήν πελατείαν εις το έμπόριον τών οικιακών ειδών, συμφω-
νοΰντες δέ προς τήν γνώμην των σας αποστέλλομεν μίαν παρακαταθήκην
δοκιμαστικώς.
Τά εμπορεύματα Οά φορτωθούν διά τοΰ άτμοπλοίου «Λεωνίδας» τήν
14ην τρέχοντος. Έσωκλείστως σάς αποστέλλομεν κατάλογον τών ειδών
τής παρακαταθήκης, ή δέ φορτωτική θέλει σάς άποσταλή διά τοΰ προ­
σεχούς Ταχυδρομείου.
Έστέ βέβαιοι δτι θέλομεν πράξει παν τό δυνατόν ΐνα σάς βοηθήσωμεν
εις τήν δημιουργίαν μιάς ζητήσεως τών προϊόντων μας εϊς τήν αγοράν σας,
εχοντες δέ τήν ελπίδα δτι ή έν λόγο) παρακαταθήκη παραληφθεΐσα έν καλή
καταστάσει θά σημειώση τήν έ'ναρξιν ένδιαφεροΰσης μεταξύ ημών συνεργασίας
Λιατελοΰμεν μεθ’ ύπολήψεως.

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 8ον

ί ^
^ «ΥΙ ί€ ~ λ*. I t ^
/
/ - /
Cs
ryU ° ϊ //ϊΓ'*Λ,tr * fi ο W \ο

^ y w fc wfc '' Y' V S / < Η , /> .« S

w j -λ /
it 9 < i
y ? < /
S s-S y \rJ2a) ^ s i
^ s , ° <
^ ί-- Ί Γ ^V-S *
L& l Vo .

y> ~
„ ^ ev) /
~ * ■
Lo r\ Γ
<ΥΥ
■to ~ \ 4 ’ P y
r s '* /*> ' ^ (
I/ ^ 6 e" " ip ^ > y
fi
xUk>j y _ .sj (os ^
6iy° />
, ^ .

/ y * - y ' ^ o
1^1 ^ <''» V / ^ --
£ / ΊΛ xJ * L , !?
τ.
*K
r
/7 Y Y
Λ
 Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 8 ου

Είδη τής άρχιτεκτονικής.

'I I Ελληνική αρχιτεκτονική άνεπτΰχθη κυρίως έν τη οικοδομή τοϋ ναού.

Τό δ’ άρχαιότερον και ά.τλούστερον σχήμα τοΰτου οΰδέν άλλο είναι ή τό
μέγαρον των ηγεμόνων ως εύρίικεται εις τάς παλαιοτάτας άκροπόλεις, αίθουσα
επιμήκης τετράπλευρο:, ής τά ακρα των πλαγίων τοίχων προεκτείνονται προς
τά έσω έπ'ι τής πρόσθιας προσόψεως τής εισόδου και καταλήγουσιν ούτως
έπ'ι παραστάδος μεταξύ δε τούτων ύπάρχουσι και δυο κίονες ύποβαστάζοντες
τό έπιστΰλιον.
Δωρικός ρυθμός. 'Ως βάσιν τής περιγραφής τού δωρικού ρυθμού λαμ-
Οάνομεν τον περίπτερον ναόν. Ούτος επί κρηπΐδός τίνος ή κρηπιδιόματος
ύψοΐίμενος άποτελ,εΐται έκ τού κυρίως οικοδομήματος καί τού περιστυλίου.
Ιω νικός ρυθμός. Το κρηπίδωμα είναι δμοιον προς τό τού δωρικού
ρυθμού. Ό ιωνικός κίων άποτελ,εΐται εκ τής βάσεως, τού σώματος καί τής
κεφαλοή:, ενώ ό δωρικός στερείται ιδίας βάσεως. Λιακρίνεται δέ ιωνική βάσις
κ ιί αττική. Ή ιωνική βάσις σύγκειται έκ τετραγώνου πλίνθου, εκ τού τρο-
χ λου καί έκ μιας σπείρας, συνδέονται δέ τά μέρη ταΰτα μετ’ άλλήλ,ων δι’ αστρα­
γάλων. 'Η αττική βάσις στερείται τής πλίνθου, σύγκειται δέ έκ σπείρας, έκ
τού τροχίλου καί έξ έτέρας υπερτέρας σπείρας. Τό σώμα τού κίονος φέρει
24 ραβδώσεις, ούτω πεπλασμένας, ώστε τά διαξέσματα ν’ απολήγουν ούχί εις
οξείας γωνίας, άλλ* εις λεπτάς ταινίας ήμικυκλοτερεΐς ως έκ τής έπιφανείας
τού κίονος.
Κ ορινθιακός ρυθμός. Τό ιδιαίτερον γνώρισμα τό χαρακτηρίζον τον
ρυθμόν τούτον είναι κυρίως τό κιονόκρανον, δπερ κατά τάς λεπτομέρειας
παραλλάσει, ως γενικόν δμιυς σχήμα πάντοτε έχει τό τού καλάθου.
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 9ον

/ Vy^ /L
1 if

' 7^
^ ^ *? 2*
θv.O-w
' w
\f f Λ 6$

νο ~ Γ (yn ^
X. if ‘Ο
° JC

/-< 1Τ */
£
fi "Ί. ?*>-. 7^
( Z2 of - / T 75 W +
Wrf /
ω- 2
't~ ρ { -β^ν- J W fi «^~V A r
->—
ι ’^ y ^^
/ ν ' 'V /
Ί.Ϊ L 71 p j 2_ yr-T e r f /° / &
^ 2 ° ‘
tA V—
/ / 2o~ (J /" " _ * ■ ?
/ϋ~ f
<ο V .~ οη 7tc/ / U ~ " y y ζ* . * ο
η
ι *U « .
*u . V β1
®5 ο -6—
-£~ *2*2 ο . . cf ^ΡΜ 2- ’ : ·ΛΤ ο
(S
y ^ °^ /
Ύ * ζ ύ ΐ / ^ - y / f ^ \ y z ~
• -y w
, - ^ ^ V)
ΑΓ /° Ζ_ . 1 \J ^ L·. l - f Ρ '
C\o Cv} C/
/° 18 >&* W8JU c Μ> 2 _ I 'W ** Γ ~ ~ χχ. ο ^ -Ρ> ο .μ

/ ^1 / %Λ V ' Ο2/ ^ rvOlyy^Sw1 <_/ /

6^ * α ^ /
~ zf 1 ^ -g ^ *^- / o y ^ ^ s£~

/ A ~ y° ^ 7j ° 2Γ _ 7L.
Csv-J
P + *> /-* A I <* /

£0 r Z^3 1£ / f x* £
u r 7 - _
___. ή r~ \

—o/> ~ /n r
C /W t.'i ' ^ J fa WV ΊΓ 6 2*Z~ ?----- P -fj>
^ p · *■' f ~ o ’ < ^
7 νΛ?-^> rs 7 r s VL ^ x. (/ / '9 f y p

ο n ** 's
r y C j> , i h T z > ~ ! - , ~ , ό
L „ 6-? W&P 6νΛ y — o
t _ / y * _ ; e, 7 r , / W ^ 7 ^ y ^ ~ , y - / r

O ^ ^ — '2 ^ <0 / ^ * ✓ f / * ** i~ . .
t7 >
r\ o-
• J V .

' y 7 * &
*2 °
<5 ^ e o Ϋ X* I ^ 1 π m g t - 7
--- /O V 2<2.

f \ s U /2 _ -/ ^ ^ 7 ^ / r j Li\ $

<0
h xj ~
Q(a >
~
z jz / ^ ~ j* ^ u> c y '
> - / 'V/ ^
'7~
/> ^
-ΊΓ z ^ r ^ , ί7 _ v > ?_ _ - * α ο ε ~ 2— . *2 <9 o ^ 2 ------- VJ!/lT
1Λ,1 £~
Λ - ν 7 ” / 51, , 7 ^ A _

. ^ ^ — // Xu®
/t > H « q ~ / Λ p 2 - a
P j C / 'ZdJ ^ y \~ *2 - /
~ ■ \ 7 £ / ·

° ί * / y

/ Τ ' . t, ,■* 2 V · < (T ^ / t <r A . T ~ ^ jJ

■ & /°
r ^ ^ O
, fcf ^ , / r 2- <52
K i
/ / y ’ / · * 2 °

W ^ 2- £ 7 /
— ■ ■ -V s W l -»-λλ
■ '-' ^ » .-■' IP V. C -- t ^ y ^ , 2^

1,J Λ-0^ ° / X? ^ /W / /

- , 4 c y y / i ' ο < Λ

y ^ 7 ^ ^ - / 7 / " ' ~ , ^ - y

•v C-M £> Ο Ο ή
C ή τ ~ -> P 7 . M A Z . ^ L · ^ v y o

. ^ 2 ~
■
— o
f> > N y - V ' ' p &n, %,
 Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 9ου

Τί χρειάζονται αί Άθήναι διά νά γίνουν σύγχρονος πόλις.

Μία ομιλία τοΰ πρύτανεως τοΰ Πολυτεχνείου.
Ή χθεσινή συζήτησις εις τό Τεχνικόν Έπιμελητήριον1.
Εις τό Τεχνικόν Έπιμελητήριον, ένιόπιον τοΰ κ Πρωθυπουργού,
τοΰ επί τής Συγκοινωνίας κ. ύπουργοΰ καί πλήθους τεχνικών, διε-
ξήχθη χθες συζήτησις διά τα μέτρα άτινα πρέπει νά ληφθοΰν
τόσον διά τό σχέδιον ’Αθηνών, όσον καί διά την κρατούσαν έν
γένει πολυαρχίαν. Ό "Αγγλος άρχιτέκτων κ. Μώσσον άνέφερε τάς
γνώμας αύτοΰ, συστήσας μεταξύ άλλων καί τήν μελέτην τοΰ νέου
σχεδίου. Ό ΙΙρΰτανις τοΰ Έθνικοΰ Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ.
Λ. Λαμπαδάριος ανέπτυξε λεπτομερούς πώς δύναται νά διορθωθή
τό κακόν. Κατωτέρω παραθέτομεν ολόκληρον τήν ομιλίαν τοΰ κ.
Λαμπαδαρίου.

»(“)ά είμαι συντομώτατος και ί)ά προσπαθήσω νά παρουσιάσω τήν πραγ­

ματικότητα καί τήν αλήθειαν.
»Εις τον κ. Μώσσον οφείλονται εύχαριστίαι, διότι ή έν Άθήναις παρου­
σία του έδωκεν αφορμήν εις τό ν’ άνακινηθή ένα τόσον σπουδαιον ζήτημα.
Δεν αποκρύπτω όμως ότι εκ τής ομιλίας του δεν προέκυψαν νέα πράγματα,
διότι μάς άνέφερε πράγματα γνωστά.
♦Δέν θά είσέλθο) εις τεχνικάς λεπτομέρειας, διότι Θεωρώ δευτερεΰον τα
ζήτημα τής καθαράς ρυμοτομίας.
» Ό κ. Μώσσον ώς πρωταρχικήν ενέργειαν θέτει τήν σύνταξιν νέου ρυμο­
τομικού σχεδίου. Έπιτραπήτω μοι νά έχω αντίθετον γνώμην. Δέν πρόκειται
ν’ αρχίσω μεν αμέσως από τήν σύνταξιν τού νέου σχεδίου. 'Η πόλις τών
'Αθηνών δέν πάσχει από έλλειψιν σχεδίων καί ιδεών ρυμοτομικών. Και ποιος
δέν ή σχολή θη μέ αυτά; Ξένοι καί ήμεδαποί εις διαφόρους έποχάς, επιφορ­
τισμένοι καί μή από τούς αρμοδίους, προέτειναν ποικίλας τροποποιήσεις
άλλοτε μέν κατεδαφίζοντες ολοκλήρους συνοικίας, άλλοτε δέ περιοριζόμενοι
εις μικράς βελτιώσεις.
πόλις τών Ά&ηνών πάσχει άπό νόσον συγγενή προς τήν νόσον,
άπό τήν όποιαν έ'πασχεν ό λιμήν Πειραιώς.
»Εις τάς ’Αθήνας υπάρχουν πολλοί οί αρμόδιοι καί πολλοί εινε οί ενδια­
φερόμενοι δΓ αύτάς. Ό αριθμός αυτών ανέρχεται εις δέκα Οκτώ. Ά δειας
οικοδομών δέν δίδει μόνον ή άρμοδία υπηρεσία τού υπουργείου Συγκοινω­
νίας, άλλά καί άλλαι ύπηρεσίαι καί άλλα υπουργεία. Πο?Δοί είναι οι δίδον-
τες άδειας έγκαταστάσεως περιπτέρων τραυματιών καί μή τοιουτων. Καθη­
μερινώς έκεΐ πού ό Δήμος ή τό /Υημόσιον μόλις έπεράτωσαν μίαν άσφαλ-
τωμένην οδόν έρχεται κάποιος μέ άδειαν ή καί άνευ άδειας καί άνασκάπτει
τήν οδόν ή τά πεζοδρόμια. Σιδηροτροχιαί εγκαθίστανται νέαι. Κατήντησε

(ή Έκ τής Έφημερίδος «"Εθνος» 20 Νοεμβρίου 1930.

'Ε Χ λ η ι ιχ η Σ τε ν ο γ ρ α φ ία
νά μη ύπάρχη κατάλληλον πεζοδρόμων έν ’Αθήνα ις διά τους πεζούς. Τοπο-
ιθετοϋνται φάροι, πινακίδες καί έπιγραφαί υπό διαφόριον υπηρεσιών καί
ανεξαρτήτως άλλήλων. Οι σίδηροι στύλοι σχηματίζουν δάσος εις την πόλιν
μας. Συχνά βλέπετε δυο καί τρεις στύλους τόν ένα δίπλα στόν άλλον δια­
φόρων εταιρειών, ένφ εις καί μόνος θά ήρκει. Αΐ εγκαταστάσεις προσφυ-
γικών οικημάτων, ακόμη αυτήν την στιγμήν πού όμιλούμεν, γίνονται υπό
διαφόρων υπηρεσιών, εκάστης εργαζόμενης ανεξαρτήτως και αύτοτελώς καί
άγνοούσης τήν ά'λλην. Ούτως ενα σχέδιον προσφυγικοϋ συνοικισμού έπικολ-
λάται εις κά'ποιαν θέσιν τής πόλεως δίκην εμπλάστρου, ά'νευ ουδεμιάς μελ­
λοντικής προβλέψεως.
»'Υπάρχει έν τώ υπουργείο) Συγκοινωνίας 'Υπηρεσία Σχεδίου Πόλεων,
ήτις όντως δύναμαι να εΐπω, διαρκώς άνθίσταται καί εύρίσκεται εις εμπό­
λεμον κατάστασιν μέ τούς έπιβουλευομένους τήν ζωήν καί τήν υγείαν τής
πόλεως. ’Έχει εκπονήσει κανονισμούς καί σχέδια, τιμώντα αυτήν. Αί δυνάμεις
δμως αυτής τής υπηρεσίας είναι πολύ ασθενέστεροι από τάς τών ά'λλο>ν.
Δεν δυναται νά έπιβληθή εις τό πλήθος τών ά'λλων αρμοδίων.
»Δι’ δλα αυτά νομίζω δτι δέν είναι τόσον τό νέον ρυμοτομικόν σχέδιον
πού μάς λείπει, άλλα ή δημιουργία ένός και μόνου ισχυρού οργανισμού
(δέν λέγω αυτονόμου), εις τήν αρμοδιότητα τού οποίου νά περιέλθουν δλα
τά ζητήματα τής πόλεως.
»Είς τό παρελθόν εΐχομεν μίαν περίοδον, κατά τήν οποίαν έλειτούργη-
σεν ανάλογος οργανισμός μέ μεγάλην επιτυχίαν, καίτοι δέν είχε τήν δΰναμιν
καί τά δικαιώματα πού θά έπρεπεν. 'Η υπό τόν κ. Καλλιγάν λειτουργήσασα
’Επιτροπή Σχεδίου πόλεως ’Αθηνών, προαστείων καί περιχώρων, έξετέλεσεν
έργον νοικοκυρωσύνης καί περισυλλογής μνημειακόν. ’Αλλά ό βίαιος τθάνατος
αυτής τήν ή μπόδισε νά φέρη εις πέρας τό έργον της.
»Κατ’ έμήν γνώμην θά έπρεπεν: Άντ'ι ν ’ άρχίσωμεν π ά λιν ν ’ άσχο-
ληθώ μεν με νέα ρυμοτομικά σχέδια και μελέτας και με νέους οικοδομι­
κούς κανονισμούς, ν άνααυσταθη και ν άνασυνταχϋ η τό ταχύτερον ή
παλαιά υπό τόν κ. Κ αλλιγάν επιτροπή με την εντολήν εντός π ρ ο θ ε ­
σμίας ώρισμένης νά σύνταξη σχέδιον νόμου διέποντος αυτήν.
»Εις τήν επιτροπήν ταυτην Θά περιέλθη ή άρμοδιότης διά πάν ζήτημα
άφορών τήν ρυμοτομίαν, αισθητικήν καί υγιεινήν τής πόλεως. Τά μέλη
αυτής δέν θά άμείθωνται. Δέν θά είναι γνωμοδοτική, δπως είς τό παρελθόν.
Ά λλ’ αί αποφάσεις αύτής θά είναι υποχρεωτικοί. Τήν φαντάζομαι μέ ευ ρ ύ ­
τατα δικαιώματα πάντως εντός τών ώρισμένων ορίων τής άρμοδιότητος
αύτής καί πρό παντός μέ ίδιον ταμεΐον καί ίδιους πόρους. Ούδεμία άλλη
υπηρεσία θ ’ άσχολήται τού λοιπού μέ τά ζητήματα τής πόλεως. Τά εκτελε­
στικά όργανα τής επιτροπής θά εποπτεύουν είς τήν εφαρμογήν τών απο­
φάσεων αύτής.
»’Έ χω στερράν τήν πεποίθησιν, δτι μία τοιαύτη επιτροπή (ούχί πολυ­
μελής), έχουσα τοιαύτην δύναμιν, τοιαύτα οικονομικά μέσα καί τήν άφθο-
virxv ιών υφισταμένων σήμερον τοπογραφικών καί κτηματογραφικών στοι­
χείων τής πόλεως, θά δυνηΟή ν’ άσχοληθή από τής έπαύριον τής ίδρύσεώς
της πρώτον μέ τό έργον τής περισυλλογής καί τής νοιχοκυρωαύνης τής
πόλεως και κατόπιν νά στρέψη τήν προσοχήν της εις την εΰρεσιν ριζικών
λύσεων δια τήν διόρθωσιν τών σφαλμάτων τοΰ παρελθόντος».

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α ΙΟον

/'
ix ij :. Ι/Ί*

.. ά . ' __ / i c y * ρ γΓ ι Τ S .C C j ) ζ

# I ν) ί U? W y £ Jr Μ \V ~VL-
/
I: —'-γΐ— . 73
XI κω f <j ,r\ κατΡ KJl~~ ί° s /
t
rr)

° /~v , W w & ..'.....

v ...... ...... .............................................................

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 10ου

« Ό κ. Βουλευτής άνέγραψεν ως αρχήν δτι ή συναλλαγή έστί αναγκαία,

δτι μόνον διά τής έπιδράσεως τοΰ βουλευτοϋ εις τα καιθέκαστα τής διοική-
<5εως δυνανται νά άποσοβηθώσιν αί επιδράσεις αί. άλλοθεν, δτι τοιουτοτρόπως
γίνεται ή κατανομή τών αγαθών τής εξουσίας εις τάς επαρχίας, δτι τοιουτο­
τρόπως επιτυγχάνεται δπως πας πολίτης Έλλην μετάσχη τής Κυδερνήσεως.
Έ άν τοιαυτας θεωρίας παραδεχόμεθα, τδ κοινοβουλευτικόν πολίτευμα
δεν Θά ήδυνατο νά ύπάρξη παρ’ ήμΐν επί μακράν. Τό κοινοβουλευτικόν
πολίτευμα θά ήτο διηνεκής κατάχρησις, διότι ή άρχή αυτή αναγράφει ώς
κανόνα έκεΐνο, δπερ δεν δόναται νά είναι τί άλλο ή μή νόμιμον.
'Ημεΐς, κύριοι, ανέκαθεν έθεωρήσαμεν τήν συναλλαγήν ώς κατάχρησιν
καί οσάκις ήλθομεν εις τήν εξουσίαν, πάντοτε έφροντίσαμεν περί τοΰ περιο­
ρισμού του κακοΰ, διότι είναι (ή συναλλαγή) κατάχρησις, ήτις έγκειται εν
τφ συστήματι τφ Κοινοβουλευτικφ, είναι παράσιτον τοΰ κοινοβουλευτικού
πολιτεύματος, καί τό παράσιτον τούτο πρέπει διά νομοθετικών μέτρων νά
προσπαθησωμεν νά έκκριζώσωμεν».
 ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ llov

«Άλλα κατά τοί5 παραδείγματος αύτοΰ των κοινοβουλευτικών χωρών

πανταχοΰ τοϋ κόσμου, καί εις τα μάλλον πεπολιτισμένα κράτη, άντετάχθη ή
άντίρρησις ότι αυτό δεν μάς κάμνει καμμίαν έντυπωσιν, ήμείς εΐμειθα "Ελλη­
νες. Βεβαίως πρέπει νά ληφθώσιν ύπ’ όψιν αί τοπικά! περιστάσεις καί ό
εθνικός χαρακτηρ, αλλά θά ήτο απελπιστικόν, ότι κατά τοσοΰτον διαφέρομεν
όλων τών άλλων λαών, ώστε ουδόλως νά δυναται νά μάς χρησιμεΰση τό
παράδειγμα τών άλλων, καί άν παραδεχΟώμεν, ότι εί'μεθα ό περιοιίσιος λαός
καί, ότι, ώς περιούσιος λαός δεν δυνάμεθα νά χρήσιμο ποιήσω μεν τά διά τά
πεπολιτισμένα Κράτη κεκανονισμένα. Ταΰτα γνωρίζω, ότι θά προκαλέσωσιν
αγορεύσεις, άλλ’ έχω καθήκον νά εΐπω, ότι μόνον οΐ δημαγωγοΰντες τον
λαόν, οί Θέλοντες νά φέρωσιν αυτόν εις αποφάσεις ολέθριας διά τό μέλλον
δυνανται νά λέγωσιν είς τον λαόν, «συ είσαι ό λαός ό περιούσιος καί όλα
τά γινόμενα εις τον άλλον κόσμον διά σε δέν εφαρμόζονται*. ’Όντες ό
περιούσιος λαός, τον όποιον ή δημαγωγία έκάστοτε διεκήρυξεν, έφθάσαμεν νά
γίνωμεν από τον περιούσιον λαόν εν λόγοις, τό καταφρόνημα τών λαών
έν έ'ργοις. Καί οίίτω προήλθεν ή κατάστασις εις την όποιαν ευρέθη τό
Κράτος προ ολίγου ακόμη χρόνου, λαός, ό όποιος κατήντησε νά μή εχη
ούδεμίαν δΰναμιν, ΐνα άμτίνηται υπέρ των συμφερόντων του, ϊνα άμυνηται
υπέρ των εθνικών αύτοΰ ιδεωδώλ', λαός, ο όποιος κατήντησε νά νομίζη ότι
μόνον δΓ επαιτείας δυναται νά προασπίζη τά έθνικά αυτοΰ συμφέροντα,
ό όποιος κατήντησε εκεί όπου ήχόημεν, εις έξέγερσιν καί την έπανάστασιν».

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 12ον

η ^ ^ ( / ^ ^ Ί ^ y 4 (fjL /vz!>k
■ υ Λ . · Λ /

J _ 1$ ^ ^ J -C S

JL Rs > . ο 7 / 9ρ ' / 'y '

s
\£> Γ* ^9
3 h S & ι~ Ί ; L- 2^ - ί _ / -ο
Γ ° " 7 ° 1/ ° </ · Υ
d \_Λ ^ ' ^ Γ ' / -* ί ^ Η f >2
~ ο J
S *
."ΐ 6>e> ^ ^ v-j ^ ν- £*>2ο \_/
t y i- /
2^ w
-ι ι
U2 ^ * - Λ 2- - / ^ ^ ---- C/
/Ο
/ο Γ ^ ι / " f-
~Χ t/ "Ζ_ 72 ,/ „__ / w Λ“ 7) / Tq / * ' β. / /

^ ~ ^ U ^ 6 Ο _/\ 12
Ο /-η c S> Λ , Λ . _ 6 * 3
•Ρ
”* / *
ό /'
i d / 03 ί / ^ < /
• ' V V - V L*

/ h ~ ~ 1'~ Ρ ?·— , ~ i f i S ί . f * * 7e t/° d ,ί~ 1 e /^ L.

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 12ου

« Εγω νομίζω οτι τα πολίτικα κόμματα εχουσι προγράμματα, έχουσιν

αρχας, ζητουσι να κυόερνωσιν ουχι εν αγνωστφ ορφ ουχι κατά βου?ιησιν, ινα
έφαρμόζωσιν ώρισμένας άρχάς, ώρισμένας ιδέας, ΐνα έκτελέσωσιν ώρισμένα
μέτρα, τά όποια πρέπει προ παντός νά γνωρίζη ό Ελληνικός λαός, διότι
αυτός Όελει κληΟη ινα δήλωσή, εαν εχη εμπιστοσύνην εις τά αυτά ή όχι.
Έ ά ν τά κόμματα δεν είναι τοιαύτα, είναι διαστροφή, παραποίησις τής
λειτουργίας του πολιτεύματος, ώς και δταν αντί δυο κομμάτων γίνωνται
3, 4, 5, 6. Τι είναι κόμμα; είναι όμάς πολιτικών άνδρών, οϊτινες έχουσι τό
αυτό πολιτικόν φρόνημα περί τής οικονομικής καταστάσεως του τόπου,
περί τής διοικήσεως τοΰ τόπου, περί τής δικαιοσύνης εν τή χώρα, περί των
στρατιωτικών πραγμάτων, περί τών ναυτικών, περί τών θεσμών, περί τής
έν γένει νομοθεσίας. "Ιδού ό δεσμός ό συνδέων τούς άποτελοΰντας τάς
ομάδας εκείνας πολιτικούς άνδρας. Άλλα* μία γνώμη, εν φρόνημα δεν είναι
δυνατόν να ύπάρχη μόνον εν τω τόπψ, Θέλει υπάρχει καί άλλη γνώμη, έπο
μένως τθέλει υπάρχει καί άλλη όμάς ανθρώπων, ήτις έχει εναντίαν γνοόμτμ'
περί τών πραγμάτων του τόπου εναντίαν εκείνης ήν έχει ή όμάς ή πρώτη,
αυτή δέ αποτελεί δεύτερον κόμμα, έχον δμως καί τούτο ιδίας άρχάς καί
γνώμας. Έ ά ν είναι δυνατόν νά ύπάρχη καί τρίτη γνώμη περί τής Κυβερνή-
σεως τής χώρας περί τής διαρρυθμίσεως τών πραγμάτων τής Πολιτείας περί
τής διευθετήσεως τής διοικήσεως είτε τής δικαιοσύνης είτε τής έκπαιδεύσεως
είτε τού στρατού είτε τού ναυτικού, έστω καί τρίτον κόμμα, δπερ έχει
γνώμας, άς δεν έχει ού'τε τό πρώτον, ούτε τό δεύτερον. ’Άλλ’ δταν δεν έχουσιν
ούδεμίαν ιδέαν διάφορον εις τάς κεφαλάς των, άλλ= έχουσιν επιθυμίαν νά
γίνωσι μόνον υπουργοί καί συνδέωνται καί άποτελώσι μίαν ομάδα, ήτις
ομοιάζει προς μεταβατικόν προς καταδίωξιν Υπουργείου, αύτά δεν είναι
κόμματα, αύτά είναι ομάδες, αιτινες έπιζητούσι μόνον τήν αρχήν».

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 13ον
2ν -
7 # 2 ~ Λ Ρ /. t\ , s\ ρ ~, Ρ
/
/ ' ο ν ν » ..ζ r W
L· £ <η r , __

— ΙΑ* η Ρ w
, y x r\
! fi l Mr L·
i* y o A
Π '
if L· . A / ι ^ —·* j^s >

wv c 7a ju (Lo / I ( c / </ /

ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ 13ου

«Ένόμισα, κύριοι συνάδελφοι, καθήκον μου, νά φέρω το ζη τη μα τούτο

εις τήν Βουλήν καί νά προκαλέσω καί παρακαλέσω την Ινυβερνησιν, να
προβή εις τάς αναγκαίας επί τούτου δηλώσεις. Είναι άναγκη, η Βουλή να
μάιΤη παρά τής Κυβερνήσεως αυιής άν εκείνα τά όποια εν τώ τύπο.) σχετι-
κώς φέρονται είναι ακριβή κα’ι εν τοιαΰτη περιπτώσει, εάν ή Κυΰέρνησις
προέβη καί εις τινας σχετικώς ένεργείας καί προ παντός, άν αί ένέργειαί
της είναι σύμφωνοι προς την πολιτικήν εκείνην την οποίαν έπηγγέλθη σχε-
τικώς ύ κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως εις την Βουλήν, επ’ ευκαιρία άλλης
συζητήσεως, καί άν έχη ν 3 άνακοινώση ώρισμένα αποτελέσματα έκ των γενο*
μένων διαβημάτων. Είναι άναγκαΐον όχι μόνον νά πληροφορηθώμεν ήμεΐς
ενταύθα περί τούτων, κατά καθήκον τό όποιον έχομεν ώς αντιπρόσωποι
του λαοΰ, άλλ’ είναι ανάγκη έκ τής αιθούσης ταΰτης, νά πληροφόρησή τά
συμβαίνοντα καί ό Ελληνικός Λαός, ό όποιος δεν περιμένει απλώς ΐνα μάθη,
άλλ3 αναμένει δηλώσεις τοιαΰτας, ώστε νά αισθανθή άνακοΰφισιν απέναντι
τής κατεχοΰσης αυτόν έκ των σχετικών ειδήσεων δυσφορίας».

Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 14 ον
/ -
' Ύ)
a y · Λ Ρ I \ ^ \

^ L<r ι
JUL ~ ^ \ f ~ ^ ~ ^ Ο f
r\ jO O
/ .o <rc ------- 4>° f t {Ο 9ifi
~ ^ n ' / C
C Ί/ ft — Uaa Qj /ο Λ
o jrS O J O C · ^ Lr
' 'js r ^ <£- s y ° rr?

i/' 0 - p ) ' ’f i
%= (y , ' *
■a-Jl

{ - - „

Q /r c ^ ( < n ~ c 'ts ^ 1 ( Λ n 1 if)

• u /
(£ ~ 2· e f~ ^

Λ Ι h , /■ ~ i > „ 1 j- Λ 7 2 * ~ Λ · _ ' r 7^ /
o * - Ou3

Jv -fr d
 Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 14 ου

«Ευρίσκω λοιπόν, ότι είναι δικαιότατα τά παράπονα, τά όποια έςέφερεν

ό ελληνικός λαός, μετά ψυχολογικής δε παρατηρήσεως ακριβώς ο αξιότιμος
αρχηγός του Λαϊκού κόμματος ειπεν, ότι είναι ενδεχόμενον τά παράπονα
ταΰτα νά έζεφράσθησαν και νά διετυπώθησαν κατά τρόπον ζωηρότερον, κατά
τρόπον έντονιότερον, αλλά οΰδείς δυναται νά σταθμίση εκ των προτέρων
και νά μέτρηση του δερομένου κα'ι τοϋ αδικούμενου διηνεκώς τον τόνον
και την εντασιν τής κραυγής. Ούδεις θά εύρίσκετο, κύριοι, μή πρόθυμος νά
ενίσχυση την ΚυΘέρνησιν εις παν διάβημα τό όποιον Θά κάμη κατά την
διαδικασίαν, τήν οποίαν άφήνομεν είς την Κυβέρνησιν νά κρίνη καταλληλο­
τέραν, διότι είς τάς εςαφνικάς υποθέσεις πρέπει νά έ'χη τις απόλυτον εμπι­
στοσύνην είς τήν διαχείρισιν τής Κυβερνήσεως τής διευθυνούσης τά κοινά,
διά νά ενίσχυση τήν δικαίαν ά'Είωσιν τής Ελλάδος κατά τρόπον αποτελε­
σματικόν.
Ή Ελλάς μόνη, μεταξύ των εμπολέμων μικρών χωρών, έπλήρωσε διαρ-
κοΰντος του πολέμου τά χρέη αυτής έντίμως εις ακέραιον καί είς χρυσόν!
Ή 'Ελλάς έπλήρωσε μετά τον πόλεμον τά χρέη αυτής έντίμως είς ακέραιον
καί είς χρυσόν! 'Η Ελλάς εύρέθη μετά τόν πόλεμον είς τό πεδίον τών

ι/ΐ 'Μ
ήττημένων και δεν τήν μεταχειρίζονται ούτε ώς νικήτριαν ούτε κά'ν καί ώ
ήττημένην. 'Η Ελλάς ώφειλε νά περιθά?.ψη τους αδελφούς αυτής, τού
έκδιωχθέντας από του τουρκικού έδάφους και υπεβλήθη εις νέα χρέη άτινα
πληρώνει καί θά πλήρωσή έντίμως, είς χρυσόν! Ή Ελλάς έν ά'λλοις λόγοις,
κύριοι, είπε: «Θά θυσιασθώ, θά ασθμαίνω, θά κοπιάσω, θά έργασθώ, αλλά
ί)ά έκπληρώσω ευθέως τάς υποχρεώσεις μου, θά τιμήσω τήν υπογραφήν
μου μέχρι τού έσχάτου ορίου. Έ άν ύποκύψω, Θά δύναμαι νά εΐπω : όλα
άπωλέσθησαν πλήν τής τιμής! > Άλλ είναι όμολογουμένως σκληρόν τήν
στιγμήν καθ’ ήν τοιαύτα βάρη ύφίσταται έντίμως ή Ελλάς, τοιαύτας ένα-
γωνίους προσπάθειας καταβάλλει, ΐνα τιμήση τά χρέη της, τήν στιγμήν
αυτήν νά τη γίνεται δημοσία ή ύπόμνησις, ότι πρέπει νά φανή τιμώσα τήν
υπογραφήν της», (χειροκροτήματα παρατεταμένα).
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 15ον

~ ίΙ£3<5 2ο e r (J Ρί>
(/}
' - r t ^
-Cr\ —/ /« λ
'0
L *^ " ΛA
L ' ‘^ ~~ l2 'r ~~d-a)
-* '' '"W/^
,Λ Ύ 3· \
/ X ^ / Z t r>T''L ^ ' p - f *Ρ ~ & Λ ^ Γ K f t J ' T5>/ / * P Λ ^ ~ ]/
. - / f /~< vo ^ v-> Ο " / n / !
4 ^ lJ '- C ju Ά ^ v i °^3 *% /BZO λ A l l U . />
V
Λ "V y ^ " ~ , A -a. V X . ~ \ „ A
1/
"j— *-> f a <skj — Λ / / i l l / / " ■

&i~~ I Kir v < &?<

Z; .) ΎΙ
/3 /λ vs / ~ Ι/
t f ’' ~- o<

y ^ * ] j i r , λ * M /% V 7 A >4
GA
// A- ^
z^— *f i, /. °o ,.
/~ .. A <V - A _ ώ'
■ A?
J ’L - ~ ’ , < J " f " /

0 /Λ J 1 cL · rr~ y V / α^ ϊ V
- O f * so 1 Λ G p ro \
* ^ y T /£ ^ oO ^~c CJ -f
/^ -Λ . ,*o V I s \ ft} j ^0 <_/ o
·—v>
2T-S t£~s 6 ^ /£ ~ -/* y 9~\
ί O ° v it /^
^ f i ev .) ^ p / ^ J ^ A V y/ /° . 'vx> oy v^
^ u Up —
~Λ-^2 1° S f) w ~ /° Son . - / ? i£-^> A

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 15 ου

«Ευρίσκομαι εις την ανάγκην, κύριοι βουλευταί, νά εξηγήσω τούς λόγους,

οί όποιοι ύπηγόρευσαν τον νόμον 2230 τοΰ 1920. ’Ή μην τότε υπουργός τής
Δικαιοσύνης. Έλήφθη τό μέτρον νά εΐσάγωνται τροποποιήσεις τών άστικών
νόμων, έφ’ δσον αΐ τοιαύται τροποποιήσεις είναι απόρροια τής κοινής συνει-
δήσεως.Έδωκα έντολήν εις την παρατώ υπουργείο) έργαζομένην επιτροπήν τού
αστικού κώδικος νά μου έτοιμάζη νομοσχέδια περί μετατροπής τών νόμων εκεί­
νων ή περί καταργήσεως εκείνων, τών οποίων ή ανάγκη τής καταργήσεως
είχεν ωριμάσει παρά τή κοινή γνώμη και τή δικαστική συνειδήσει. ’Έδωκα
έντολήν, όπως ή επιτροπή άσχολεΐται κατά προτίμησιν εις την παρασκευήν
τοιούτου είδους νομοσχεδίων. Ί Ι επιτροπή τού αστικού κώδικος μεταξύ τών
άλλων νομοσχεδίων, ως το περί της έξ αδιαθέτου διαδοχής, περί διαζυγίου,
οι οποίοι τότε, έψηφίσθησαν, ήτοίμασε καί τον νόμον τούτον, ό όποιος
κατήργει τόν Φαλκίδιον νόμον. Δεν υπήρχε δικαστικός εχων αντίθετον γνώ­
μην, δτι έ'πρεπε νά καταργηθή ό Φαλκίδιος νόμος. Συνέόαινεν όμως, ώστε
προκειμένου περί τοϋ δικαιώματος τής απόρου χήρας καί περί τοϋ ποσο­
στού, τό οποίον πρέπει να λαβή αυτή να ύπαρχη άμφισθήτησις. Ωστε
ισχυρίζοντο συγγράφεις, ότι δυνάμει τής Νεαράς ή διάταξις ή περιορί-
ζουσα εις 100 λίτρας χρυσοΰ τό ποσοστόν τής χήρας κατηργήθη, υπεστή-
ριζον δε άλλοι, ότι, μη ύφισταμένης διαταξετυς περί τοϋ άνοηάτου ορίου
τής προικός, δεν είναι δυνατόν νά περιορισθή τό ποσοστόν εις 100 λίτρας
χρυσοΰ. Ε πίση ς ιιπεστηρίζετο ότι ή άπορος χήρα δεν είναι κληρονόμος άλλα
κληροδόχος. 'Η επιτροπή λοιπόν του αστικού κώδικος, συν τή καταργήσει
του Φαλκιδίου νόμου, ήρμήνευσε καί τάς ϊσχυουσας διατάξεις του Ρ ω μ α ϊ­
κού Δικαίου.
Έ φ 3 όσον ή έννοια των διατάξεων τοΰ Ρ. Δ. ήμφισβητεΐτο καί έφ’
όσον δεν υπήρχε θετική διάταξις, έ'δει ό νεώτερος νόμος νά έρμηνεύση
αΰθεντικώς την έννοιαν των διατάξεων τούτων, καί ιδού τί έθεσπίσθη. « Ή
έ'ννοια των διατάξεων τοΰ εν Ϊσχυϊ δικαίου, ύφ3 ών διέπεται τό έπί τής
κληρονομιάς τοΰ συζύγου δικαίωμα τής απόρου χήρας διά τό τέταρτον ή
την μοίραν παιδός είναι, ότι τό ποσοστόν τοΰτο περιέρχεται είς αυτήν ώς
κληρονόμον καί άνευ περιορισμού των εκατόν λίτρων χρυσοΰ». Ό νόμος
έψηφίσθη εις τό 1920 καί έφηρμόσθη έ'κτοτε, ούδενός άντιλέγοντος, άλλ’
υπό τήν γενικήν επιδοκιμασίαν όλου τοΰ νομικού κόσμου».
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 16ον

s?rtp Xd Ζ->ο

J ~ *■- T f S * s f / ~ ^ - V T /t* J ' V λ

6w
stSV~ [^ / Υ
ryL·, / /ή « ^
° r ~ f > ° ” O /' o
o -^ cT t
&>~ l. L ~ d
j »o ^ <i $ 9 -O ‘
f g -U p ^ Ό7 ‘ - ? /9 ^ A AjC _ A
• '"1 Σ­
U2, K, y y~ / v> /
Z5 ^ 2 y ~
. <'£>" syOvr ^ ΙΛ J * ° 2^*~ ^ LA? i C
° ^ / v, ^
y < / . ^ 3ί Λ ί S T 0 ./ 0 '& y '.
/ / % ' ^ ■
> / L'
^ y / 4" ^ J, O'
/
Vy>i > < * 1 ^ " ·

Z~.^U»Z+ l / ), ^ l , ' " ftX ^ / > - h _ _ -

φ «*> /~ ° 4
H ^ 0&

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ 1 Σ 16ου

«Κατά την ψήφισιν του Συντάγματος εδωκα την ψήφον μου ώς ηγέτης
του σχετικώς πλειοψηφούντος κόμματος, υπό την διττήν έννοιαν, την οποίαν
εξέθεσα, συναισθανόμενος δτι δεν Θά έπρεπε εις τά προσκόμματα τής Βου­
λής νά προστίθενται και τά προσκόμματα τής Γερουσίας. Έ λεγον λοιπόν
δτι δεν δυνάμεθα νά διατυπώσωμεν γενικήν και άπόλυτον αρχήν κατά τήν
οποίαν νά κρίνωμεν άν ή εκλογή των 10 γερουσιαστών θά είναι ή δεν θά
είναι άντικείμενον πολιτικού ζητήματος και δτι ό χαρακτηρισμός θά έξαρτηθή
έκ των περιστάσεων. Τούτου τεθέντος δεν δύναμαι νά μή ομολογήσω δτι
πέραν τού σημείου τούτου αί παρατηρήσεις και τού άξιοτίμου αρχηγού τού
Λαϊκού κόμματος και τού άξιοτίμου αρχηγού τής Δημοκρατικής Ένώσεως
είναι παρατηρήσεις εύλογοι. Σήμερον κατ’ έξοχήν, είναι ή περίστασις καθ’ ήν
ή Κυβέρνησις δέν εύρίσκεται προ τής ανάγκης νά θέση επί τής πλάστιγγος
την τύχην της διά νά επιβάλη την άνάδειξιν προσώπου της αποκλειστικής
της προτιμήσεως, άλλ’ έχει τουναντίον δλην την δΰναμιν δπως, καθ’ ά
όρθώς έλέχθη υπό τοΰ αρχηγού τοϋ Λαϊκού κόμματος, χαράσουσα γενικός
κατευθύνσεις ν ’ άφήση ελευθερίαν γνώμης εις τά μέλη των δυο Σωμάτων.
Έ ά ν από τοΰδε ήθελε καθορισθή τό αντίθετον είναι βέβαιον δτι εις τό μέλλον
ό θεσμός ουτος θά έξέπιπτεν από εκλογής εις άπλοΰν διορισμόν υπό τής εκτε­
λεστικής εξουσίας. Κα'ι Θά έξέπιπτε χωρίς νά συντρέχη ανάγκη κυβερνητική
προς τοιαιίτην Θυσίαν. Διαθέτει ή Κυβέρνησις παμψηφίαν εις τε την Βου­
λήν και την Γερουσίαν δπιυς μή επιβάλη αΰστηρώς καθωρισμένον κατάλογον
προσώπων. Τί έχει νά φοβηχθή; Υ πάρχει φόβος δτι Θέλει προσκόψη τό
έ'ργον της άνευ τής βοηχθείας προσώπων, τά όποια θέλει νά υπόδειξη. Μή­
πως, άλλως τε, οί δέκα γερουσιασταϊ δεν θά είναι κατά τό μάλλον και ήττον
πρόσωπα συμπαθώς διακείμενα προς αυτήν; Διά τοϋτο θεωρώ δτι είναι
επιβεβλημένοι' νά δοθή μάλλον ελευθερία εις τά μέλη των δυο Σωμάτων,
δπως ό θεσμός ουτος ό τό πρώτον δοκιμαζόμενος πλουτισθή διά στοιχείων
ικανών νά εμπεδώσουν τό κϋρος καί τό γόητρον τής Γερουσίας εις την
δημοσίαν συνείδησιν».
 Υ Π Ο Δ Ε ΙΓ Μ Α 17ον

a
V ( fL' so
ο
Λ
-
. Λ w~> "Λ— αλ ί X .
~ r : ~
S Ρ _ , fd /°
~ f ~ V
~'l~s>
h~ * ν' ° ' ~ 1
>^ /0 'Z IZ ? ? ~ . * r /D a? I ir
v <j kj
/ ‘ V o / ’Xv? Z
5 X Zrsy° vx>^ r* .— £ac Z&
&>

■ ^ J Z
o ^
U ' , .,
0
CL JΛ L ·^ 1 .
^
, ' X *2~ /
^
p
σ ©
v&- ^ λ.y
/> / 'χ / y y / 7 (
C/
*'&L·0 N~ c /^ν^Λ a\ P ’ ^ » 2//^» / o j f ^
ι_
_ 09

W ^ A/~ Uly ( . V " 4·

^L p e / ^ <r / x V ~ η /0 ♦ / L\) 12/ V"> / /

-n /\ ^ KTT'
1 ! Ζλ /°
/“ , 0
r ^ ^ /^
0 V t— 0 '
·*-*■ O *2/ y / l-^X> r ΛΤ M L. J \_
_P A . "2 ~ T /°
/ { '
/ ^
· X Cf
7
-Ί2, O ' 1 ** 'Λ ~c 0L~ π ■
ΌSJ US '"V
tf , C^z
c* ^ C^i
ί / J „'
Λ Jy i ·^
r\ 9~\ jx J X y/ pi ' JJ Z
P y< V> /-V.

A~ p ~ PVWT- Ό ,' c W a- J l~1 . ,' X 1 ~ t / />

/ o ^_ _ 6 ^ U
- - - - (
Λ*— ^ ^ ^ ^ ^ -^Ζλ — P ^
■ ^ \ L ~ l I ys
VD V 7 7W ^ ryris U J J
o d~ ,4L ^ “' ■* Λ ‘
^ 0^/ ^ / / /X % 2yy° y~ /—. M)

f yv/O'Tr \ ( 7 ΛJ
^/ V 7· - v
 Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ ΙΣ 17ου

«Κύριοι βουλευταί, θά είμαι εξ ανάγκης πολύ σύντομος εις τοιαύτην

προκεχωρημένην ώραν, άλλα δεν ήθέλησα ν ’ άφήσω, νά ψηφισθή εις β '
άνάγνωσιν ή προσχώρησις τής Ελλάδος εις τό σύμφωνον Κέλογκ, χωρίς νά
χαιρετίσω άπό τού βήματος τούτου εξ ονόματος τής Βουλής την πρωτο­
βουλίαν, την οποίαν άνέλαβεν ή Γαλλία κα'ι ή ’Αμερική διά την συνομολό­
γησα' τού συμφώνου τούτον, τό όποιον, όσον καί αν θεωρώσιν άνεπαρκές
οΐ συνήθως εχοντες τό πνεύμα ΰπερορατικόν, δεν υπάρχει οΰδεμία άμφιβο-
λία, δτι είναι εν άπό τά σπουδαιότερα βήματα, τά όποια εκαμεν ή άνθρω-
πότης εις την οδόν τής έξασφαλίσεως τής ειρήνης. Οι εχοντες ΰπερορατικόν
τό πνεύμα παραπονούνται, ότι τό σύμφωνον Κέλογκ δεν έπιτυγχάνει την
έξασφάλισιν τής ειρήνης, δεν καθιεροί τάς υποχρεώσεις των Κρατών τά
όποια προσεχώρησαν εις αυτό, καί προσεχώρησαν όλα, άκόμη καί ή Σοβιε­
τική Ρωσσία, όπως εξασφάλιση την ειρήνην κατ’ εκείνου ό όποιος θ ’ άπε-
φάσιζε, νά την διαταράξη. Δεν ήτο δυνατόν, νά γίνη τοιαύτη όργάνωσις,
διότι πολλά των Κρατών θά ήρνούντο νά συμπράξουν εις την όργάνωσιν
αυτήν, καί προ παντός ή Βόρειος ’Αμερική, ή οποία παίζει εν τών κυριω-
τέρων μερών εις τό σύμφωνον, τό όποιον φέρει καί τό όνομα τού υπουρ­
γού τών Εξωτερικών τής ’Αμερικής, σύμφωνον Μπριάν— Κέ?μ>γκ. ’Αλλά
καί άν άκόμη λείπη ή όργάνωσις αύτη τής έξασφαλίσεως τής ειρήνης, τό
γεγονός είναι, ότι σήμερον, διά πρώτην φοράν άπό τής έμφανίσεως τού
άνίΐρώπου εις τον κόσμον, όχι εν αλλά τά πλειότερα τών Κρατών τού κό­
σμου συνήλθον καί έχαρακτήρισαν τον πόλεμον, έθεσαν τον πόλεμον εκτός
νόμου καί έχαρακτήρισαν, ότι ό πόλεμος δεν είναι μέσον διά τού οποίον
δύνανται τά πεπολιτισμένα Κράτη νά επιδιώκουν την πραγματοποίησα' τών
άξιώσεων καί τών δικαίων των, άλλ9 ότι είναι έγκλημα κατά τής άνθρωπό-
τητος. Τό γεγονός αυτό, ότι διά πρώτην φοράν όλα τά Κράτη τού κόσμου
έφθασαν εις τό νά διακηρύξουν την άρχήν αυτήν, δέν υπάρχει ούδεμία
άμφιβολία, ότι είναι έν άπό τά σπουδαιότερα βήματα, τά οποία έσημείω-
σεν ή άνθρωπότης εις τόν δύσκολον δρόμον της, εις τον όποιον επιδιώκει
καθημερινώς, νά φθάση εις μίαν μεγαλειτέραν ευημερίαν διά τούς λαούς.
Τ Ι Ελλάς, ώς ήιο φυσικόν, προσεχώρησε μέ την μεγαλειτέραν προθυμίαν,
χειροκροτούσα την συνομολόγησα' αυτού τού συμφώνου, καί είμαι βέβαιος,
ότι διερμηνεύω τό φρόνημα τής χώρας άπευθύνων θερμόν χαιρετισμόν προς
εκείνους οί όποιοι είχον την πρωτοβουλίαν τής συνομολογήσεως τού συμ­
φώνου, καί βεβαιών όλους τούς ύπογρά\[>αντας τό σύμφωνον, ότι άπό την
Ελλάδα δέν πρέπει νά φοβώνται, ότι Θά τό παραβιάση καμμίαν ημέραν»,
(χειροκροτήματα).
 Π ΙΝ ΑΞΤΩ Ν ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Σ ε) ί;
'Ιστορία της Στενογραφίας.......................................................................................... 7
Ή Στενογραφία παρ’ ή μ ΐν....................................................................................... 15

ΜΕΡΟΣ Α \
19
'Ορισμός τής Στενογραφίας καί άλφάβητος................... ...................................
Περί ορθογραφίας έν τή Σ τενογραφ ίμ.................................................................
20
21
Διαίρεσις τών στενογραφικών γραμμάτων......................................... ..................
22
Σύνδεσις » » » .................................................... *··
Σύνδεσις έν γένει τών συμφώνων μειά τών φωνηέντων επομένων................. 21
Σΰνδεσις τών συμφώνων μετά τών διφθόγγων ε π ο μ έ ν ω ν ............................. 27
Σύνδεσις φωνήεντος ή διφθόγγου μετά συμφώνου επομένου έν αρχή λεξεως 29
Παρατηρήσεις περί τής συνδέσεως συμφώνων τινων.......................................... 31
Σύνδεσις φωνηέντων καί διφθόγγων....................................................................... 33
Σύνδεσις τών συμφώνων προς άλληλα................................................................... 35

ΜΕΡΟΣ Β \
Συντομίαι τών στενογραφικών σημείων καί συμβολισμοί αυτών ................... 38
Πρώτη κατηγορία συντομιών.......... . ................................................................... 38
"Αρθρον. ’Ονόματα.............................................. .................................................... 39
Άντωνυμίαι............................. ................................................. ..................................... 40
Ρήματα........................................................................................................ .................... 42
Π ρ ο θ έσ εις....................................................................................................................... 43
’Επιρρήματα καί σύνδεσ μ οι...................................................................................... 46
Αριθμητικά................................................................................................................. . 46
Δευτέρα κατηγορία συντομιών........................... ...................................................... 49
Τρίτη » * ................................................................................. 51
Γενικά μονογράμματα (Siglae) ............................................................................... 52
Ειδικά » » ................................................................................. 53
ΜΕΡΟΣ r .
Υποδείγματα έμπορικών έπιστολών 5 5 -6 1
Υποδείγματα αρχιτεκτονικά........ .. 61—67
'Υποδείγματα κοινοβουλευτικά.. .. 67—7S
“
I ti η * 3 * · Γ

·*.

* i **
4
*

r
’'V*