Appraisal and Assessment of Real Property (b) The undivided real property of a deceased person may be listed, valued
al property of a deceased person may be listed, valued and assessed in
Section 201. Appraisal of Real Property. - All real property, whether taxable or exempt, shall be
appraised at the current and fair market value prevailing in the locality where the property is
situated. The Department of Finance shall promulgate the necessary rules and regulations for the
classification, appraisal, and assessment of real property pursuant to the provisions of this Code.
Section 202. Declaration of real Property by the Owner or Administrator.  - It shall be the duty of all
persons, natural or juridical, owning or administering real property, including the improvements
therein, within a city or municipality, or their duly authorized representative, to prepare, or cause to
be prepared, and file with the provincial, city or municipal assessor, a sworn statement declaring
the true value of their property, whether previously declared or undeclared, taxable or exempt,
which shall be the current and fair market value of the property, as determined by the declarant.
Such declaration shall contain a description of the property sufficient in detail to enable the
assessor or his deputy to identify the same for assessment purposes. The sworn declaration of
real property herein referred to shall be filed with the assessor concerned once every three (3)
years during the period from January first (1st) to June thirtieth (30th) commencing with the
calendar year 1992.
Section 203. Duty of Person Acquiring Real Property or Making Improvement Thereon.  - It shall
also be the duty of any person, or his authorized representative, acquiring at any time real
property in any municipality or city or making any improvement on real property, to prepare, or
cause to be prepared, and file with the provincial, city or municipal assessor, a sworn statement
declaring the true value of subject property, within sixty (60) days after the acquisition of such
property or upon completion or occupancy of the improvement, whichever comes earlier.
Section 204. Declaration of Real Property by the Assessor.  - When any person, natural or juridical,
by whom real property is required to be declared under Section 202 hereof, refuses or fails for any
reason to make such declaration within the time prescribed, the provincial, city or municipal
assessor shall himself declare the property in the name of the defaulting owner, if known, or
against an unknown owner, as the case may be, and shall assess the property for taxation in
accordance with the provision of this Title. No oath shall be required of a declaration thus made by
the provincial, city or municipal assessor.
Section 205. Listing of Real Property in the Assessment Rolls.  -
(a) In every province and city, including the municipalities within the Metropolitan Manila
Area, there shall be prepared and maintained by the provincial, city or municipal
assessor an assessment roll wherein shall be listed all real property, whether taxable or
exempt, located within the territorial jurisdiction of the local government unit concerned.
Real property shall be listed, valued and assessed in the name of the owner or
administrator, or anyone having legal interest in the property.
the name of the estate or of the heirs and devisees without designating them individually; and
undivided real property other than that owned by a deceased may be listed, valued and
assessed in the name of one or more co-owners: Provided, however, That such heir, devisee,
or co-owner shall be liable severally and proportionately for all obligations imposed by this
Title and the payment of the real property tax with respect to the undivided property.
(c) The real property of a corporation, partnership, or association shall be listed, valued and
assessed in the same manner as that of an individual.
(d) Real property owned by the Republic of the Philippines, its instrumentalities and political
subdivisions, the beneficial use of which has been granted, for consideration or otherwise, to
a taxable person, shall be listed, valued and assessed in the name of the possessor, grantee
or of the public entity if such property has been acquired or held for resale or lease.
Section 206. Proof of Exemption of Real Property from Taxation.  - Every person by or for whom real
property is declared, who shall claim tax exemption for such property under this Title shall file with the
provincial, city or municipal assessor within thirty (30) days from the date of the declaration of real
property sufficient documentary evidence in support of such claim including corporate charters, title of
ownership, articles of incorporation, by-laws, contracts, affidavits, certifications and mortgage deeds,
and similar documents.
If the required evidence is not submitted within the period herein prescribed, the property shall be listed
as taxable in the assessment roll. However, if the property shall be proven to be tax exempt, the same
shall be dropped from the assessment roll.
Section 207. Real Property Identification System.  - All declarations of real property made under the
provisions of this Title shall be kept and filed under a uniform classification system to be established by
the provincial, city or municipal assessor.
Section 208. Notification of Transfer of Real Property Ownership.  - Any person who shall transfer real
property ownership to another shall notify the provincial, city or municipal assessor concerned within
sixty (60) days from the date of such transfer. The notification shall include the mode of transfer, the
description of the property alienated, the name and address of the transferee.
 PAGHAHALAGA AT PAGTATASA NG TUNAY NA PAG-AARI
SEKSYON 201. Paghahalaga ng Tunay na Pag-aari.- Ang lahat ng tunay nap ag-aaari, maging ito’y
dapat buwisan o ligtas, ay hahalagahan sa kasalukuyan at makatwirang halaga sa pamilihan na
umiiralsalokalidadkung saan ang pag-aari ay natatayo. Ang Kagawaran ng Pananalapi ay
magpapahayag (promulgate) ng kinakailangang mga tuntuninatalituntuninparasa klasipikasyon,
paghahalaga at pagtatasa ngtunay napag-aari alinsunod sa mga itinatadhana ng Kodigong ito.
SEKSYON 202. Pagpapahayag ng Tunay na Pag-aari ng May-ari o Tagapangasiwa (Administrator). -
Magiging katungkulan ng lahat nang tao, natural o huridikal, na nagmamay-ari o nangangasiwa ng
tunay na pag-aari, kasali na ang mga pagbabago roon, sa loob ng isang lungsod o bayan, o ng
kanilang may karampatang binigyang kapangyarihang kinatawan, na maghanda o magpagawa ng
paghahanda, at iharap sa panlalawigan, panlungsod o pambayang tagatasa (assessor), ang isang
sinumpaang pahayag na nagsasaad ng tunay na halaga ng kanilang pag-aari, kung bagaman dating
naipahayag o hindi pa naipahayag(declared or undeclared), dapat buwisan o ligtas, na siyang magiging
pangkasalukuyan at makatwirang halaga sa pamilihan ng pag-aari, na pinagpasiyahan ng
nagpapahayag (declarant). Ang gayong deklarasyon ay maglalaman ng paglalarawan ng pag-aari na
sapat sa detalye upang ang tagatasa o ang kaniyang kinatawan ay makakilala noon para sa layuning
pagtatasa. Ang pinanumpaang pagpapahayag ng tunay na pag-aari na tinutukoy dito ay ihaharap sa
kinauukulang tagatasa minsan bawat tatlong (3) taon sa loob ng panahon buhat sa unang (1) araw ng
Enero hanggang ika-tatlumpu (ika-30) ng Hunyo pasimula sa taong pangkalendaryong 1992.
SEKSYON 203. Tungkulin ng Taong Nagkakamit (Acquiring) ng Tunay na Pag-aari o Gumagawa ng
mga Pagpapaayos Doon. Magiging tungkulin ng sino mang tao, o kaniyang binigyang kapangyarihang
kinatawan, na nagkakamit sa ano mang panahon ng tunay na pag-aari sa alin mang bayan o lungsod o
gumagawa ng pagpapaayos sa tunay na pag-aari, na maghanda, o magpasagawa ng paghahanda, at
magharap sa panlalawigan, panlungsod o pambayang tagatasa, ng isang sinumpaang pahayag na
nagpapahayag ng tunay na halaga ng saklaw na pag-aari, sa loob ng anim-na-pung (60) araw
pagkatapos ng pagkakamit ng gayong pag-aari o pagtatapos o pagtira (occupancy) ng pagsasaayos,
kung alin man ang nauunang sumapit.
SEKSYON 204. Pagpapahayag ng Tunay na Pag-aari ng Tagatasa. - Kung ang isang tao, natural o
huridikal, na pinag-uutusanna magpahayag ng tunay na pag-aari sa ilalim ngSeksyon202nito,ay
tumanggi o mabigo sa ano mang kadahilanan na gumawa ng gayong pagpapahayag sa loob ng
panahong itinatakda, ang panlalawigan, panlungsod o pambayang tagatasa ay sa kaniyang sariliay
magpapahayag ng pag-aari sa pangalan ng hindi nakatutupad (defaulting) na may-ari, kung alam, o
laban sa hindi alam na may-ari, kung alin ang nararapat, at magtatasa sa pag-aari para sa pagbuwis
alinsunod sa tadhana ng Titulong ito. Walang panunumpaang kakailanganin sa pagpapahayag na
gayong ginawa ng panlalawigan, panlungsod o pambayang tagatasa.
SEKSYON 205. Pagtatala ng Tunay na Pag-aari sa Talaan ng mga Tasa. -
Sa bawat lalawigan at lungsod, kasali ang mgabayansa Metropolitan Manila Area, ay maghahanda at
magpapanatili ang panlalawigan, panlungsod,o pambayangtagatasang D8 ISCISE isang talaan ng mga
tasa kungsaanaymatatalaanglahatng tunay na pag-aari, kung dapat mang buwisan o hindi, na natatayo
sa loob ng hurisdiksyong teritoryal ng kinauukulang ka wild yunit ng pamahalaang lokal. Ang tunay na
pag-aari ay itatala, hahalagahan at tatasahan sa pangalan ng may-ari o tagapangasiwa, o sino mang
may kapakinabangang legal (interest) sa pag-aari.
Ang hindi nababahaging tunay na pag-aari ng isang namatay mitggini na tao ay maaaring itala,
halagahan at tasahan sa pangalan gn nonsong estate o ng mga tagapagmana at devisees na hindi sila
itinakdang isa-isa; at ang hindi nababahaging tunay na pagaari maliban doon sa pag-aari ng isang
namatay ay maaaring itala, halagahan at tasahan sa pangalan ng isa o higit pang ka-may-ari (co-
owners): Pasubali, gayon man, Na ang gayong will: (0) mga tagapagmana, devisee, o ka-may-ariay
mananagutang Ellynq o sama-sama (severally) at pare-pareho (proportionately) para ligemuz sa lahat
nang obligasyong ipinag-uutos ng Titulong ito at ang pagbabayad ng buwis sa tunay na pag-aari na
nauukol sa hindi nababahaging pag-aari.
Ang tunay na pag-aari na ang may-ari ay ang Republika ng Pilipinas, ang kaniyang mga instrumentaliti
at subdibisyong politikal, na ang kapaki-pakinabang na paggamit noon ay iginawad na, para sa
konsiderasyon o sa ibang paraan (otherwise), sa isang dapat bumuwis na tao, ay itatala o hahalagahan
at tatasahan sa pangalan ng nagtataglay (possessor), pinagkalooban (grantee) o ng pangmadlang
entity kung ang gayong pag-aari ay nakuha o pinigilan para ipagbiling muli o paupahan.
SEKSYON 206. Katibayan ng Pagkaligtas ng Tunay na Pag-aari sa Pagbubuwis. - Ang bawat tao na o
para sa kaniya ay nagpapahayag ng tunay na pag-aari, na maghahabol ng pagligtas sa buwis para sa
gayong pag-aari sa ilalim ng Titulong ito ay maghaharap sa panlalawigan, panlungsod o pambayang
tagatasa sa loob ng tatlumpung (30) araw buhat sa petsa ng gayong pagpapahayag ng tunay na
pagaari ng sapat na nakasulat na katibayan (documentary evidence) na magtataguyod sa gayong
paghahabol kabilang ang mga corporate charters, titulo ng pag-aari, artikulo ng inkorporasyon,
alituntunin (bylaws), kontrato, apidabit, mga pagpapatunay (certifications) at kasulatan ng sangla, at
mga natutulad na dokumento.
Kung ang kinakailangan na katibayan ay hindi maisumite sa loob ng panahong dito ay itinatakda, ang
pag-aari ay itatala na dapat sa buwis (taxable) sa talaan ng pagtatasa. Gayon man, kung ang pagaari
ay mapatunayan na ligtas sa buwis (tax exempt), iyon ay aalisin sa talaan ng pagtatasa.
SEKSYON 207. Pamamaraan ng Pagkilala ng Tunay na Pag-aari. - Ang lahat nang deklarasyon ng
tunay na pag-aari na ginawa sa ilalim ng mga tadhana ng Titulong ito ay itatago at isasalansan (filed)
sa ilalim ng isang magkakatulad (uniform) na pamamaraan ng paguuri-uri na itatatag ng panlalawigan,
panlungsod at pambayang tagatasa.
SEKSYON 208. Patalastas ng Paglilipat ng Pagkamay-ari ng Tunay na Pag-aari. - Ang sino mang tao
na maglilipat ng pagkamay-ari ng tunay na pag-aari sa iba ay magpapatalastas sakinauukulang
panlalawigan, panlungsod o pambayang tagatasa sa loob ng anim-napung (60) araw buhat sa petsa ng
gayong paglilipat. Ang patalastas ay kabibilangan ng paraan (mode) ng paglilipat, paglalarawan ng
pagaaring inilipat, at pangalan at direksyon ng pinaglipatan.