LENARD JAY ASUNCION VILLIAROS

BCAEd-2D

SUMMARY AND REFLECTION

Ang talakay na ito ay patungkol sa kahalagahan ng kabayanihan ni Heneral Paciano
Rizal. Pinamagatan itong “Mga Aral Mula sa Buhay ni Paciano Rizal Mercado, Heneral
ng Himagsikan,” na hindi lamang nagpapakita ng impluwensya niya sa kabayanihan ng
kanyang nakababatang kapatid na si Jose Rizal, kundi ang kanyang papel bilang
mapanghimagsik na kasama ng bayan at lumaban kasama ng bayan. Ipinanganak sa
Calamba, Laguna noong Marso 9, 1851. Nangilak ng sukrisyon para sa diariong tagalog.
Nakumisyong Heneral ng hukbong mapanghimagsik. Inihalal na kalihim ng pananalapi
sa pamahalaang pangkagawaran ng Gitnang Luzon sa bundok Puray, Montalban, at
tinalagang Punong Militar ng mga manghihimagsik sa Laguna. Lumahok sa Digmaang
Pilipino – Amerikano at nadakip ng mga kaaway noong 1900. Namatay sa bahay na ito
noong Abril 13, 1930. Kay St. Pacian, obispo ng Barcelona pinangalan si Paciano. Siya
ay pangalawa sa magkakapatid, siya ang panganay na lalake. Isa siyang mensahero at
tumira sa bahay ni Padre Burgos. Noong 1872 dinawit sila Padre Burgos at nabitay sa
maling paratang sakanila sa pamamagitan ng garote sila ay binalian ng leeg. Ang
kaibigan ni Paciano na si Manuel Xeres Burgos ang tumulong kay Jose Rizal na
makapasok sa Ateneo de Manila. Napagdesisyunan ni Paciano na si Rizal nalang ang
ipadala sa Espanya dahil mas matalino ang kanyang kapatid at may mas kinabukasan ito
ngunit tumanggi si Rizal dahil siya ay may nobya rito ay ito ang sinabi ni Paciano “Iniisip
mo lang ang iyong sari…” at walang nagawa si Rizal kundi sumunod, na hindi alam ng
kanilang mga magulang. Ang kanilang plano ay susulat ng aklat sa Espanya si Rizal para
makatulong sa paghingi ng repora at maisulat ang nangyayare at kasaysayan sa Pilipinas.
At sinulat na nga ni Rizal noong1886, dalawampu’t anim na taong gulang siya ang Noli
Me Tangere, na nagpakita ng kalagayan ng kababayan natin sa Wikang Espanya. Sunod
ay El Filibusterismo, na kanyang inaalay kila GOMBURZA na kakilala ng kanyang
kuyang Paciano. Hindi ito magagawa ni Rizal kundi dahil sa suporta ni Paciano na
naghirap sa bahay nila sa Calamba upang magsaka ng asukal para may maipadala
sakanya at tumulong sakanya na maipakalat ang ideya sa pamamagitan ng pagbili ng
diaryong tagalog.
Si Paciano ay sumali sa Katipunan ng mga anak ng bayan ni Andres Bonifacio at
sumama sakanya ang dalawa niyang kapatid na sila Josefa Rizal at Trinidad Rizal.
Pupunta siya ng Cuba hinarang sa Espanya at binalik sa Pilipinas. Noong Ikatatlo ng
Nobyembre siya ay nasa ilalim ng piitan at pinahirapan siya sa loob ng Fort Santiago ay
pinahirapan at hinatulan ng kamatayan at sinulatan ang kanyang kuya ng liham. Gustong
tulungan ni Andres Bonifacio si Rizal at binalak niya itong gawin sa Cavite pagkalabas ni
Rizal kukunin siya dudukutin upang hindi mabaril, si Paciano na mismo ang nagsabi na
“huwag- na huwag niyong gagawin ‘yan dahil hindi gugustuhin ng aking kapatid na may
iba pang mapatay para lang sa kanyang buhay”. Si Josephine Bracken ay dinala at kinasal
kay Jose Rizal bago siya dalhin sa Luneta. Pumunta siya kasama ang mga babaeng
kapatid ni Jose Rizal at sinamahan si Paciano upang ibigay kay Andres Bonifacio ang
huling tula ni Rizal na sinalin ni Bonifacio sa unang pagkakataon at pinakalat sa mga tao
na sa kabila ng hindi pagpayag ni Jose Rizal sa himagsikan dahil sa pagkakalat at
pagyakap ni Bonifacio kay Jose Rizal naging bayani siya ng rebolusyon. Naging bahagi
ng Katipunan si Josephine Bracken. Hindi napakinggan ang mga hinaing ng pamilyang
Rizal kaya ito ay nagging wakas sa kamatayan ni Andres Bonifacio. Pinatawag ni
Aguinaldo si Mabini upang maging tagapayo. Noong Mayo 1998 nilusob ni Paciano ang
ilang mga lugar sa Laguna kabilang na ang Calamba. Siya ang naging liberator ng
Laguna laban sa mga Espanyol. Si Paciano ay tinuturing na Gobernador ng Laguna
hanggang sumuko siya sa mga Amerikano, nahuli siya ng mga Amerikano. Siya ay
nangako na magsusumpa ng katapatan sa Amerika at hindi na guguluhin at dahil doon
nagtiwala ang mga Amerikano. Ngunit hindi parin siya nanahimik nakibaka siya para sa
mga magsasaka na makuha ng mga Pilipino ang mga lupang prayle. Hindi siya
nagpabayad nang kunin ng PNR ang lupa para sa riles. Ang labi ni Rizal ay hinawakan
ng pamilyang Rizal matapos itong ibaon ng walang kabaong noong 1896 at 1898 kinuha
ito dinala sa bahay sa Binondo ni Donya Teodora at laging pinapakita sa mga bisita.
Namatay si Donya Teodora noong 1911 at hindi niya na naabutan ang paglibing kay Jose
Rizal noong 1912, 29 ng Disyembre at dinala sa Luneta ilang hakbang sa kanyang
pinagpatayan.
Unang-una tulad na lamang sa buhay nila Rizal importante na mapahalagahan
natin ang edukasyon dahil ito ay magiging sus isa maganda at maayos na kinabukasan
natin kaya ako ngayon ay patuloy na nagsisikap kahit ilang taon akong nahinto dahil sa
aking sakit hindi ito ang dahilan upang mawalan ng pag-asa at nagpapatuloy ako sa aking
pangarap para sa aking pamilya at mga mahal sa buhay. Pangalawa iba-iba man tayo ng
wika, relihiyon at kultura iisa ang ating pinagmulan iisa ang ating kasaysayan kaya
impotante na tayo parin ay magkaisa at magtulungan. Tulad na lamang ng ginawa ni
Paciano kay Rizal, hindi natin magagampanan ang mga ating hangarin kung walang
tulong ng mga mahal natin sa buhay. At ang panghuli ay sakripisyo ito ay isang salita
lamang ngunit ito ay mabigat na gampanin. Mahirap man magsakripisyo ngunit sa lahat
ng ating suliranin sa buhay ay atin ding malalagpasan.