‫‪‬‬

‫د زدهکړې مرکز‬ ‫جهان‬

This Spiritual Book is Dedicated to my spiritual Students.

I Love them with my full heart and I wish them success…

 ‫الجپ ‪ 1‬په کتاب ېک شوی دی‪.‬‬ ‫َ‬
‫یادونه‪ :‬د الندنیو مسایلو ړ‬
‫بشپ تفصیل د ر‬
‫متحول او ثابت‪:‬‬

‫𝑥‪5‬‬
‫ثابت (عددي رضیب)‬ ‫متحول‬

‫مشابه حدونه (‪:)Like Terms‬‬

‫چ متحولونه او د متحولونو توانونه ېی رسه یو شان وي خو عددي رضیبونه ېی رسه ر‬
‫توپپ‬ ‫هغه حدونه ې‬
‫کپي‪.‬‬‫ولري؛ مشابه حدونه بلل ر ږ‬
‫‪3‬‬
‫رسه مشابه دی‪.‬‬ ‫بېلګ په ډول‪ −12𝑥𝑦 2 ، 4𝑥𝑦 2 :‬او ‪𝑥𝑦 2‬‬
‫د ې‬
‫‪5‬‬

‫الجبي افاده (‪:)Algebraic Expressions‬‬

‫ر‬
‫کپي‪.‬‬
‫الجپي افاده ویل ر ږ‬
‫ټولګ ته ر‬
‫ې‬ ‫الجپي عددونو‪ ،‬متحولونو‪ ،‬اساس عملیو او قوسونو ترکیب او‬
‫د ر‬
‫‪ Algebraic Expression‬‬
‫‪Definition: Algebraic Expression is the combination of Numbers, Variables,‬‬
‫‪Operations and Grouping signs.‬‬
‫‪1) 𝑥 2 − 𝑥 + 5‬‬ ‫‪2) 5𝑥 + 7‬‬
‫‪3) √3𝑥 + 5‬‬ ‫𝑥‪4) 2‬‬
‫‪2𝑥+5‬‬ ‫‪√6𝑥+2‬‬
‫)‪5‬‬ ‫)‪6‬‬
‫𝑥‬ ‫‪𝑥−3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪7) 3𝑥 + 4𝑦 +‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪− √7𝑥 − 5‬‬ ‫‪8) −12‬‬
‫‪𝑥+3‬‬

‫الجبي افاده ویالی شو‪.‬‬ ‫په لنډ ډول‪ :‬په ر‬

‫الجب ېک هر مثال ته ر‬
 ‫الجبي افادو ډولونه‪:‬‬
‫د ر‬
‫الجپي افادې په عموم ډول رسه په دری ډوله دي‪.‬‬
‫ر‬

‫جبي افاده‪:‬‬
‫پولینوم ال ر‬
‫ي‬ ‫‪.1‬‬
‫چ د متحولونو توانونه ي ېی کامل عددونه وي‪.‬‬ ‫هغه افاده ې‬
‫یعن متحول تر جذر الندې نه وي‪ ،‬یا متحول په مخرج ېک نه وي‪.‬‬ ‫ر‬
‫ې‬
‫لکه‪𝑃(𝑥 ) = 2𝑥 4 − 6𝑥 3 − 3𝑥 2 + 6𝑥 + 2 :‬‬

‫الجبي افاده (کرسي)‪:‬‬

‫‪ .2‬ناطقه ر‬
‫𝑝‬
‫الجپي‬
‫داس ر‬
‫ې‬ ‫چ ‪ 𝑞 ≠ 0‬وي؛ 𝑝 او 𝑞 پولینومونه وي؛‬
‫داس ې‬
‫ې‬ ‫الجپي افاده د بڼه ولري‪،‬‬
‫که یوه ر‬
‫𝑞‬
‫کپي‪.‬‬
‫الجپي افاده ویل ر ږ‬
‫افادې ته ناطقه ر‬
‫منف عدد وي‪ .‬او یا متحول په مخرج‬
‫الجپي افاده ېک د متحول توان ي‬
‫او یا په بل عبارت که په یوه ر‬
‫ېک وي‪.‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪2𝑥 4 +7𝑥+1‬‬
‫‪5x  2‬‬
‫‪2‬‬

‫‪3𝑥−2‬‬
‫لکه‪:‬‬
‫‪x‬‬

‫الجبي افاده (جذري)‪:‬‬

‫غب ناطقه ر‬‫‪ .3‬ر‬
‫الجپي افاده ېک متحول تر جذر الندې وي؛ اویا د متحول توان کرسي عدد وي‪.‬‬
‫چپې په یوه ر‬
‫که ر‬
‫‪15‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2x‬‬ ‫‪1.5‬‬
‫‪ 2 x  2 x  2  2 x3‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬
‫لکه‪√1 − 2𝑥 :‬‬

‫الجپي افادې هم دي‪.‬‬

‫ناطق ر‬
‫ې‬ ‫یادونه‪ :‬ټول پولینومونه‬
‫‪3x  2‬‬ ‫‪3x  2‬‬
‫‪3x  2 ‬‬ ‫‪or ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1x 0‬‬
 ‫عموم شکل‪:‬‬
‫ي‬ ‫د یوه متحوله پولینوم‬

‫‪𝑃(𝑥) = 𝑎𝑛 𝑥 𝑛 + 𝑎𝑛−1 𝑥 𝑛−1 + 𝑎𝑛−2 𝑥 𝑛−2 + . . . +𝑎1 𝑥 1 + 𝑎0‬‬

‫چ‪:‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬

‫مثال‪ :‬د ‪ 𝑃(𝑥 ) = −4𝑥 + 𝑥 + 6𝑥 − 𝑥 + 12‬پولینوم په نظر ېک نیسو؛ لرو ې‬

‫‪𝑎4 = 6‬‬ ‫‪𝑎3 = −4‬‬ ‫‪𝑎2 = 1‬‬ ‫‪𝑎1 = −1‬‬ ‫‪𝑎0 = 12‬‬ ‫‪𝑛=4‬‬ ‫‪𝑎𝑛 = 6‬‬

‫مخ‪:‬‬
‫شمب له ې‬
‫شمب او د حدونو د ې‬
‫د پولینوم ډولونه د متحولونو د ې‬

‫یو حده پولینوم (مونوم)‪4𝑥 3 :‬‬ ‫یو متحوله پولینوم‪𝑥 3 + 𝑥 2 − 2𝑥 + 1 :‬‬

‫دوه حده پولینوم (باینوم)‪6𝑥 − 1 :‬‬ ‫یو متحوله پولینوم‪3𝑥𝑦 + 𝑥 4 − 7𝑦 :‬‬
‫دری حده پولینوم (ترینوم)‪3𝑥 2 + 𝑥 − 5 :‬‬ ‫یو متحوله پولینوم‪12𝑥 3 − 2𝑥𝑦𝑧 + 𝑦𝑧 2 + 1 :‬‬

‫د پولینوم درجه‪:‬‬
‫‪ .1‬په یوه متحوله پولینوم ېک‪ ،‬د متحول تر ټولو لوړ توان د پولینوم درجه ده‪.‬‬
‫چ تر‬‫‪ .2‬په څو متحوله پولینوم ېک‪ ،‬په هر حد ېک د متحولونو توانونه جمع کوو‪ ،‬او د کوم حد درجه ې‬
‫ټولو لوړه وي‪ ،‬د پولینوم درجه ده‪.‬‬
‫‪ .3‬په څو متحوله پولینوم ېک‪ ،‬د پولینوم درجه نظر یوه ځانګړي متحول ته‪ ،‬د نوموړي متحول له لوړ‬
‫توان څخه عبادت ده‪.‬‬

‫مثالونه‪:‬‬
‫‪ ‬د ‪ 𝑃(𝑥 ) = 5𝑥 3 − 2𝑥 + 1 + 𝑥 5‬پولینوم درجه ‪ 5‬ده‪.‬‬

‫‪ ‬د 𝑦 ‪ 𝑃(𝑥 ) = 2𝑥 2 𝑦 3 − 5𝑥𝑦 5 + 𝑥 3‬پولینوم درجه ‪ 6‬ده‪.‬‬

‫همدارنګه د 𝑦 ‪ 𝑃(𝑥 ) = 2𝑥 2 𝑦 3 − 5𝑥𝑦 5 + 𝑥 3‬پولینوم درجه نظر 𝑥 ته ‪ ، 3‬نظر 𝑦 ته ‪ 5‬او‬
‫نظر 𝑧 ته ‪ 0‬ده‪.‬‬
 ‫د پولینوم ډولونه‪:‬‬
‫‪ .1‬ثابت پولینوم‪:‬‬
‫چ د ټولو متحولونو رضيبونه ېی صفر وي‪ ،‬پرته له ثابت حد څخه‪.‬‬
‫هغه پولينوم دى ې‬
‫د ثابت پولینوم درجه صفر ده‪.‬‬
‫ټول حقیق عددونه پرته له صفر څخه ثابت پولینومونه دي‪.‬‬
‫𝐶 = ) 𝑥(𝑃‬ ‫‪𝑃(𝑥 ) = 12‬‬
‫ثابت پولینومونه }‬
‫𝑡𝑛𝑎𝑡𝑠𝑛𝑜𝐶 = 𝐶‬ ‫‪𝑃(𝑦) = −5‬‬

‫مثال‪ :‬د 𝑚 او 𝑛 قېمتونه پیدا کړئ؛‬

‫چپې ‪ 𝑃(𝑥 ) = (2𝑚 − 4)𝑥 2 + (5 − 𝑛)𝑥 + 13‬یو ثابت پولینوم وي‪.‬‬
‫که ې‬

‫چ دا يو ثابت پولينوم دى‪ ،‬نو د هر حد د متحول رضيب ېی صفر دى‪.‬‬

‫حل‪ :‬څرنگه ې‬
‫‪2𝑚 − 4 = 0 ⟹ 2𝑚 = 4 ⟹ 𝑚 = 2‬‬

‫‪5−𝑛 =0 ⟹ 𝑛 =5‬‬

‫‪ .2‬صفري پولینوم‪:‬‬
‫چ د ټولو حدونو رضیبونه ېی صفر وي‪ ،‬د ثابت حد په شمول‪.‬‬
‫هغه پولینوم دی ې‬
‫داس پولينوم ته صفري پولينوم وای‪.‬‬
‫ې‬ ‫او یا که د ثابت پولينوم ثابت حد صفر وي‪،‬‬
‫‪ ‬د صفري پولینوم عموم بڼه ‪ 𝑃(𝑥) = 0‬ده‪.‬‬
‫چ‪:‬‬‫‪ ‬د صفري پولينوم درجه تعريف شوې نه ده‪ .‬ځکه ې‬

‫چپې ) 𝑐 ‪ 𝑃(𝑥 ) = (𝑏 − 4)𝑥 3 − (2𝑐 + 6)𝑥 + (𝑎 − 𝑏 +‬یو صفري پولینوم‬

‫مثال‪ :‬که ې‬
‫وي؛ نو د 𝑎 قېمت پیدا کړئ‬
‫حل‪ :‬په صفري پولینوم ېک هر حد صفر وي‪ ،‬نو‪:‬‬

‫‪𝑏−4=0⟹ 𝑏 =4‬‬
‫‪2𝑐 + 6 = 0 ⟹ 2𝑐 = −6 ⟹ 𝑐 = −3‬‬
‫‪𝑎 − 𝑏 + 𝑐 = 0 ⟹ 𝑎 − 4 + (−3) = 0 ⟹ 𝑎 − 4 − 3 ⟹ 𝑎 − 7 ⟹ 𝑎 = 7‬‬
 ‫‪ .3‬مکمل او ناقص پولینومونه‪:‬‬
‫چ د متحول له لوړ توان څخه تر ثابت عدده پورې ټول حدونه‬ ‫مکمل پولينوم‪ :‬هغه پولينوم دی ې‬
‫ولري‪.‬‬
‫چ د متحول له لوړ توان څخه تر ثابت عدده پورې کوم یو حد‬ ‫ناقص پولينوم‪ :‬هغه پولينوم دی ې‬
‫په ېک شتون ونهلري‪.‬‬
‫‪ ‬ناقص پولینومونه کوالی شو د صفري رضیبونو د حدونو په اضافه کولو رسه کامل کړو‪.‬‬

‫مکمل پولینومونه ‪𝑃(𝑥 ) = 𝑥 3 + 2𝑥 2 + 7 𝑥 − 1‬‬

‫مکمل کول‬
‫ناقص پولینومونه ‪𝑔(𝑥 ) = 𝑥 3 + 3𝑥 − 1‬‬ ‫→‬ ‫‪𝑥 3 + 0𝑥 2 + 3𝑥 − 1‬‬

‫غبمنظم پولینومونه‪:‬‬
‫‪ .4‬منظم او ر‬
‫غپ منظم پولینومونه‬
‫ر‬ ‫منظم پولینومونه‬
‫‪𝑔(𝑚) = 3𝑚3 − 2𝑚 + 8 + 𝑚2‬‬ ‫‪𝑃(𝑥) = 2𝑥 3 −3𝑥 2 + 4𝑥 − 1‬‬

‫‪𝑃(𝑥) = 3𝑥 4 − 𝑥 + 1 + 𝑥 3 +𝑥 2‬‬ ‫‪𝑄(𝑥) = −11 + 12𝑥 + 13𝑥 2 − 𝑥 3‬‬

‫غپ منظم پولينوم په دوه طریقو د منظم پولينوم په شکل ترتیب کړو‪.‬‬ ‫‪ ‬کوالى شو ې‬
‫چ يو ر‬
‫نزول ترتیب او صعودي ترتیب‪.‬‬

‫نزول او صعودي پولینومونه‪:‬‬

‫ي‬ ‫‪.5‬‬
‫داس‬
‫ې‬ ‫چپې يو پولينوم د متحول له لوړ توان څخه ټيټ توان ته ترتيب شوى وي‬‫نزول پولینوم‪ :‬که ې‬
‫ي‬
‫کپي‪.‬‬
‫پولینوم ته نزول پولینوم ویل ر ږ‬
‫نزول ترتیب‬
‫→ ‪1) 4𝑥 − 7 + 2𝑥 2‬‬ ‫‪2𝑥 2 + 4𝑥 − 7‬‬
‫نزول ترتیب‬
‫→ ‪2) 4𝑥 + 6𝑥 3 − 2 − 3𝑥 2‬‬ ‫‪6𝑥 3 − 3𝑥 2 + 4𝑥 − 2‬‬
‫مکمل کول او نزول ترتیب‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫→ 𝑥‪3) 7𝑥 + 1 + 5𝑥 − 2‬‬ ‫‪5𝑥 4 + 0𝑥 3 + 7𝑥 2 − 2𝑥 + 1‬‬
 ‫چپې پولینوم د متحول له ټيټ توان څخه لوړ توان ته ترتيب شوى وي‪،‬‬ ‫صعودي پولینوم‪ :‬که ې‬
‫کپي‪.‬‬
‫داس پولینوم ته صعودي پولینوم ویل ر ږ‬
‫ې‬
‫صعودي ترتیب‬
‫→ ‪1) 𝑥 + 7 − 8𝑥 2‬‬ ‫‪7 + 𝑥 − −8𝑥 2‬‬
‫صعودي ترتیب‬
‫→ ‪2) 3𝑥 + 8𝑥 3 + 6 − 9𝑥 2‬‬ ‫‪6 + 3𝑥 − 9𝑥 2 + 8𝑥 3‬‬
‫مکمل کول او صعودي ترتیب‬
‫→ 𝑥‪3) 6𝑥 2 − 5 + 3𝑥 4 + 2‬‬ ‫‪−5 + 2𝑥 + 6𝑥 2 + 0𝑥 3 + 3𝑥 4‬‬

‫‪ .6‬معادل پولینومونه‪:‬‬
‫عی متحول لرونک وي او د مشابه حدونو رضيبونه ېی رسه مساوي وي‪.‬‬
‫هغه پولينومونه دي چ د ر ر‬
‫ې‬

‫چپې ‪ 𝑥 2 − 6𝑥 + 3‬پولینوم له 𝑐 ‪ 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 +‬رسه معادل وي‪ ،‬د 𝑎 ‪ 𝑏 ،‬او‬

‫مثال‪ :‬که ې‬
‫𝑐 قېمتونه پیدا کړئ؟‬
‫𝑐 ‪𝑥 2 − 6𝑥 + 3 = 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 +‬‬
‫‪𝑎=1‬‬ ‫‪𝑏 = −6‬‬ ‫‪𝑐=3‬‬

‫‪ .7‬متجانس پولینومونه‪:‬‬
‫چ د ټولو حدونو توانونه ېی رسه مساوي وي‪.‬‬
‫هغه پولینوم ې‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫بېلګ په توګه‪ :‬د 𝑥‪ 3𝑥 𝑦 − 7𝑥𝑦𝑧 + 2‬پولینوم یو متجانس پولینوم دی‪ ،‬ځکه ې‬
‫چ د ټولو‬ ‫ې‬ ‫د‬
‫درچ ېی رسه مساوي دي‪.‬‬ ‫ر‬
‫یعن د ټولو حدونو ر ې‬ ‫حدونو ر ې‬
‫درچ ېی ‪ 3‬دي ې‬

‫چپې ‪ 4𝑎3 𝑦 − 6𝑎𝑝 𝑥 − 16𝑦 𝑟−3 𝑧 2‬یو متجانس پولینوم وي د 𝑝 او 𝑟 قېمتونه‬

‫مثال‪ :‬که ې‬
‫پیدا کړئ؟‬
‫درجه‬
‫‪3‬‬
‫→ 𝑦 𝑎‪4‬‬ ‫‪3+1= 4‬‬
‫‪𝑝+1=4 ⟹𝑝 =4−1 ⟹ 𝑝 =3‬‬

‫‪𝑟−3+2=4 ⟹ 𝑟−1=4 ⟹𝑟 =4+1 ⟹ 𝑟 =5‬‬

 ‫د پولینوم قېمت‪:‬‬
‫د پولینوم قېمت د موندلو لپاره په هر حقیق عدد ېک‪ ،‬حقیق عدد په پولینوم ېک د متحول پر ځای‬
‫چ الس ته راچ د پولینوم له قېمت څخه عبارت دی‪.‬‬ ‫وضع کوو‪ ،‬او کوم عدد ې‬

‫لومړی مثال‪ :‬د ‪ 𝑃(𝑥 ) = 𝑥 2 + 2𝑥 − 5‬په پولینوم ېک )‪ 𝑃(𝑏) ، 𝑃(−1) ، 𝑃(4‬او )‪ 𝑃(0‬پیدا‬
‫کړئ؟‬
‫‪𝑃(4) = 42 + 2 ∙ 4 − 5 ⟹ 16 + 8 − 5 ⟹ 𝑃(4) = 19‬‬
‫‪𝑃(−1) = (−1)2 + 2 ∙ (−1) − 5 ⟹ 1 − 2 − 5 ⟹ 𝑃(−1) = −6‬‬
‫‪𝑃(𝑏) = 𝑏 2 + 2 ∙ 𝑏 − 5 ⟹ 𝑃(𝑏) = 𝑏 2 + 2𝑏 − 5‬‬
‫‪𝑃(0) = 02 + 2 ∙ 0 − 5 ⟹ 0 − 0 − 5 ⟹ 𝑃(−1) = −5‬‬

‫دوهم مثال‪ :‬د 𝑦 ‪ 𝑃(𝑥, 𝑦) = 2𝑥 2 − 3𝑥𝑦 +‬په پولینوم ېک د )‪ 𝑃(2,3‬قېمت پیدا کړئ؟‬
‫𝑦 ‪𝑃(𝑥, 𝑦) = 2𝑥 2 − 3𝑥𝑦 +‬‬
‫)‪𝑃(2,3) = 2(2)2 − 3(2)(3) + (3‬‬ ‫‪⟹ 8 − 18 + 3 = −7‬‬

‫د پولینوم ثابت حد او د پولینوم د ضیبونو مجموعه‪:‬‬

‫مجموع د موندلو لپاره په پولینوم ېک د متحولونو پر ځای د ‪ 1‬عدد وضع کوو‪.‬‬
‫ې‬ ‫د پولینوم د رضیبونو د‬
‫او د پولینوم د ثابت حد د موندلو لپاره په پولینوم ېک د متحولونو پر ځای د ‪ 0‬عدد وضع کوو‪.‬‬

‫مثال‪ :‬د ‪ 𝑃(𝑥) = 5𝑥 3 −3𝑥 2 + 4𝑥 − 1‬پولینوم د رضیبونو مجموعه او ثابت حد پیدا کړئ؟‬
‫مجموع د پيدا کولو لپاره )‪ 𝑃(1‬په الس راوړو‪.‬‬
‫ې‬ ‫حل‪ :‬د پولینوم د رضیبونو د‬
‫‪𝑃(1) = 5 ∙ 13 −3 ∙ 12 + 4 ∙ 1 − 1 ⟹ 5 − 3 + 4 − 1 = 5‬‬

‫د پولینوم د ثابت حد د پيدا کولو لپاره )‪ 𝑃(0‬په الس راوړو‪.‬‬

‫‪𝑃(0) = 5 ∙ 03 −3 ∙ 02 + 4 ∙ 0 − 1 ⟹ 0 − 0 + 0 − 1 = −1‬‬
‫مثال‪ :‬د ‪ 𝑃(𝑥, 𝑦) = 𝑥 4 +4𝑥 3 𝑦 + 6𝑥 2 𝑦 2 + 4𝑥𝑦 3 + 𝑦 4‬پولینوم د رضیبونو مجموعه او ثابت‬
‫حد پیدا کړئ؟‬
‫مجموع د پيدا کولو لپاره )‪ 𝑃(1,1‬په الس راوړو‪.‬‬
‫ې‬ ‫حل‪ :‬د پولینوم د رضیبونو د‬
‫‪𝑃(1,1) = 14 +4 ∙ 13 ∙ 1 + 6 ∙ 12 ∙ 12 + 4 ∙ 1 ∙ 13 + 14 ⟹ 1 + 4 + 6 + 4 + 1‬‬
‫‪= 16‬‬

‫د پولینوم د ثابت حد د پيدا کولو لپاره )‪ 𝑃(0,0‬په الس راوړو‪.‬‬

‫‪𝑃(0,0) = 04 +4 ∙ 03 ∙ 0 + 6 ∙ 02 ∙ 02 + 4 ∙ 0 ∙ 03 + 04 ⟹ 0 + 0 + 0 + 0 + 0‬‬
‫‪= 0‬‬

‫عملی‪:‬‬
‫رې‬ ‫ګوی‬
‫د پولینومونو څلور ې‬
‫جمع عملیه‪:‬‬
‫ې‬ ‫د پولینومونو د‬
‫چ رضیبونه یو له بل رسه جمع ر ږ‬
‫کپي‪ .‬او هم ر‬
‫غپ‬ ‫داس ې‬
‫ې‬ ‫مشابه حدونه يو له بل رسه جمع کیدای س‬
‫کپي‪.‬‬
‫مشابه حدونه په حاصل ېک لیکل ر ږ‬
‫𝑥‪1) 2𝑥 + 7𝑥 = 9‬‬
‫𝑦𝑥‪2) 3𝑥 + 5𝑥 + 12𝑥𝑦 + 2𝑥 = 10𝑥 + 12‬‬

‫چپې ‪ 𝑃(𝑥) = 4𝑥 3 + 6𝑥 − 1‬او ‪ 𝑄(𝑥) = 6𝑥 3 + 2𝑥 + 9‬وي‪ ،‬نو د )𝑥(𝑃 ‪ 𝑄(𝑥) +‬حاصل په‬
‫مثال‪ :‬که ې‬
‫الس راوړئ؟‬
‫‪𝑄(𝑥) = 6𝑥 3 + 0𝑥 2 + 2𝑥 + 9‬‬
‫‪+‬‬
‫‪𝑃(𝑥) = 4𝑥 3 + 0𝑥 2 + 6𝑥 − 1‬‬
‫‪𝑄(𝑥) + 𝑃(𝑥) = 10𝑥 3 + 0𝑥 2 + 8𝑥 + 8‬‬ ‫‪⟹ 𝑄(𝑥) + 𝑃(𝑥) = 10𝑥 3 + 8𝑥 + 8‬‬

‫عملن په افق ډول هم تررسه کړو‪:‬‬ ‫ر‬

‫پورتن ر ې‬
‫ې‬ ‫کوالی شو‬

‫)‪𝑄(𝑥) + 𝑃(𝑥) = (4𝑥 3 + 0𝑥 2 + 6𝑥 − 1) + (6𝑥 3 + 0𝑥 2 + 2𝑥 + 9‬‬

‫‪𝑄(𝑥) + 𝑃(𝑥) = 4𝑥 3 + 0𝑥 2 + 6𝑥 − 1 + 6𝑥 3 + 0𝑥 2 + 2𝑥 + 9‬‬
‫‪𝑄(𝑥) + 𝑃(𝑥) = 10𝑥 3 + 0𝑥 2 + 8𝑥 + 8‬‬
 ‫د پولینومونو د تفریق عملیه‪:‬‬
‫جمع په‬ ‫تغپوو او بیا کټ مټ د‬
‫عالم ر‬ ‫ر‬
‫یعن د پولینومونو د تفریق په عملیه ېک د مفروق د ټولو حدونو‬
‫ې‬ ‫ې‬ ‫ې‬
‫غپ مشابه په حاصل ېک لیکو)‪.‬‬
‫څپ عملیه تررسه کوو (مشابه حدونه رسه جمع کوو او ر‬ ‫ې‬

‫𝑥‪(+8𝑥 ) − (−5𝑥 ) ⟹ +8𝑥 + 5𝑥 = 13‬‬

‫[نظام دریم دور ‪]97‬‬

‫ي‬ ‫مثال‪:‬‬
‫چپې ‪ 𝐴 = 𝑥 2 − 2𝑥𝑦 + 𝑦 2‬او ‪ 𝐵 = 𝑥 2 + 2𝑥𝑦 + 𝑦 2‬وي‪ ،‬نو د 𝐵 ‪ 𝐴 −‬حاصل عبارت دی له‪:‬‬‫که ې‬
‫‪2‬‬ ‫)‪2‬‬
‫‪𝑥𝑦 )۴‬‬ ‫‪−4𝑥𝑦 )۳‬‬ ‫‪8(𝑥 + 𝑦 )۲‬‬ ‫‪2𝑥𝑦 )۱‬‬

‫‪𝐴 = 𝑥 2 − 2𝑥𝑦 + 𝑦 2‬‬

‫‪±𝐵 = ±𝑥 2 ± 2𝑥𝑦 ± 𝑦 2‬‬ ‫𝑦𝑥‪⟹ 𝐴 − 𝐵 = −4‬‬
‫‪𝐴 − 𝐵 = 0 − 4𝑥𝑦 + 0‬‬

‫عملن په افق ډول هم تررسه کړو‪:‬‬ ‫ر‬

‫پورتن ر ې‬
‫ې‬ ‫کوالی شو‬
‫) ‪𝐴 − 𝐵 = (𝑥 2 − 2𝑥 + 𝑦 2 ) − (𝑥 2 + 2𝑥 + 𝑦 2‬‬
‫‪𝐴 − 𝐵 = 𝑥 2 − 2𝑥 + 𝑦 2 − 𝑥 2 − 2𝑥 − 𝑦 2‬‬
‫𝑦𝑥‪𝐴 − 𝐵 = −4‬‬

‫د پولینومونو د ضب عملیه‪:‬‬
‫چ لومړی‬ ‫ر‬ ‫ر‬
‫داس ډول رسه ضبوو ې‬ ‫ې‬ ‫عملن د تررسه کولو لپاره ټول حدونه په‬
‫د پولینومونو د ضب د ر ې‬
‫ر‬
‫اخیستن رسه یو له بل رسه‬ ‫ګن‬ ‫ر‬
‫ې‬ ‫عالم‪ ،‬بیا ضیبونه او په اخر ېک متحولونه د طاقت له قاعدو څخه په ې‬
‫ې‬
‫رضبوو‪.‬‬
‫عملن د ال ښه زده کړې لپاره هغه په دریو حالتونو ېک مطالعه کوو‪.‬‬ ‫ر‬
‫د پولینومونو د ضب د ر ې‬

‫عالم‪ ،‬بیا رضیبونه او په اخر ېک متحولونه د طاقت له‬

‫ې‬ ‫د مونوم ضب په مونوم ېک‪ :‬لومړی‬ ‫‪.I‬‬
‫قاعدو په اساس رضبوو‪.‬‬
‫مثالونه‪:‬‬
‫𝑦 ‪1) (−8𝑥𝑦)(+12𝑥) = −96𝑥 2‬‬ ‫‪2) (−4𝑥 3 )(−6𝑥 5 ) = +24𝑥 8‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3) (5𝑎4 ) ( 𝑏 2 ) = 3𝑎4 𝑏 2‬‬ ‫‪4) (4𝑎𝑚3 ) (−32𝑎2 𝑚) = +128𝑎3 𝑚4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪5) ( 𝑥) (−𝑥) = − 𝑥 2‬‬ ‫‪6) (+7𝑥 2 𝑦)(−2𝑥𝑧 3 )(+4𝑦 5 𝑧) = −56𝑥 3 𝑦 6 𝑧 4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
 ‫د مونوم ضب په پولينوم ېک‪ :‬په دې حالت ېک مونوم د پولینوم له ټولو حدونو رسه رضبوو‪.‬‬ ‫‪.II‬‬

‫مثالونه‪:‬‬
‫𝑏‪1) −3𝑏(5𝑏 4 − 8𝑏 + 12) = −15𝑏5 + 24𝑏2 − 36‬‬
‫‪2) 3𝑎2 (𝑎3 − 2𝑎2 + 6𝑎) = 3𝑎5 − 6𝑎4 + 18𝑎3‬‬
‫?= )‪3) 𝑒 𝑥 (𝑒 𝑥 − 1) + 𝑒 −𝑥 (𝑒 2𝑥 + 𝑒 𝑥 + 1‬‬
‫‪⟹ 𝑒 2𝑥 − 𝑒 𝑥 + 𝑒 𝑥 + 𝑒 0 + 𝑒 −𝑥 ⟹ 𝑒 2𝑥 +𝑒 −𝑥 + 1‬‬

‫د پولينوم ضب په پولينوم ېک‪ :‬له دقت څخه دې کار واخیستل س‪ ،‬او د لومړي پولینوم هر‬ ‫‪.III‬‬
‫چپې مشابه حدونه‬ ‫حد دې د دوهم پولینوم په ټولو حدونو ېک رضب کړل س‪ ،‬او په آخر ېک که ې‬
‫شتون ولري کوالی شو هغوی رسه جمع کړو‪.‬‬

‫مثالونه‪:‬‬

‫‪1) (3𝑥 + 4)(𝑥 − 5) = 3𝑥 2 − 15𝑥 + 4𝑥 − 20 ⟹ 3𝑥 2 − 15𝑥 − 11𝑥 − 20‬‬

‫‪2) (𝑥 − 4)(𝑥 + 6) = 𝑥 2 + 6𝑥 − 4𝑥 − 24 ⟹ 𝑥 2 + 2𝑥 − 24‬‬

‫‪3) (𝑎 + 𝑏)(𝑎 + 𝑏) = 𝑎2 + 𝑎𝑏 + 𝑎𝑏 + 𝑏 2 ⟹ 𝑎2 + 2𝑎𝑏 + 𝑏 2‬‬

‫‪4) (𝑚 + 2)(𝑚 − 2) = 𝑚2 + 2𝑚 − 2𝑚 − 4 ⟹ 𝑚2 − 4‬‬

‫‪7) (𝑥 + 2)(𝑦 − 4𝑚 + 3) = 𝑥𝑦 − 4𝑥𝑚 + 3𝑥 + 2𝑦 − 8𝑚 + 6‬‬

‫‪8) (𝑒 𝑥 + 3)(𝑒 𝑥 − 3) = 𝑒 2𝑥 + 3𝑒 𝑥 − 3𝑒 𝑥 − 9 ⟹ 𝑒 2𝑥 − 9‬‬

‫چپې 𝑥‪ 𝑃(𝑥) = 𝑥 3 + 2‬او ‪ 𝑄(𝑥) = 2𝑥 2 − 𝑥 + 1‬وي‪ 𝑃(𝑥) ∙ 𝑄(𝑥) ،‬پیدا کړئ؟‬

‫مثال‪ :‬که ې‬

‫حل‪:‬‬

‫)‪𝑃(𝑥) ∙ 𝑄(𝑥) = (𝑥 3 + 2𝑥) ∙ (2𝑥 2 − 𝑥 + 1‬‬

‫‪𝑃(𝑥) ∙ 𝑄(𝑥) = 𝑥 3 ∙ 2𝑥 2 + 𝑥 3 (−𝑥) + 𝑥 3 ∙ 1 + 2𝑥 ∙ 2𝑥 2 + 2𝑥(−𝑥) + 2𝑥 ∙ 1‬‬

‫𝑥‪𝑃(𝑥) ∙ 𝑄(𝑥) = 2𝑥 5 − 𝑥 4 + 𝑥 3 + 4𝑥 3 − 2𝑥 2 + 2‬‬

‫𝑥‪𝑃(𝑥) ∙ 𝑄(𝑥) = 2𝑥 5 − 𝑥 4 + 5𝑥 3 − 2𝑥 2 + 2‬‬

 ‫د پولینومونو د تقسیم عملیه‪:‬‬
‫عالم‪ ،‬بیا رضیبونه او په اخر ېک متحولونه د طاقت له قاعدو‬
‫ې‬ ‫د پولینومونو د تقسیم په عملیه ېک لومړی‬
‫څخه په اساس یو پر بل باندې ویشو‪.‬‬
‫د پولینومونو د تقسیم عملیه په الندې دریو حالتونو ېک مطالعه کوو‪.‬‬

‫د مونوم وېش پر مونوم‪:‬‬ ‫‪.I‬‬

‫عالم‪ ،‬بیا رضیبونه او په آخر ېک متحولونه د طاقت د قاعدو پر اساس یو‬
‫ې‬ ‫په دې حالت ېک لومړی‬
‫پر بل وېشو‪.‬‬
‫‪6𝑎4 𝑏11‬‬ ‫‪−12𝑥 9 𝑦 5‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪= 2𝑎𝑏 6‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪= 3𝑥 6 𝑦 3‬‬
‫‪3𝑎3 𝑏5‬‬ ‫‪−4𝑥 3 𝑦 2‬‬

‫‪−20𝑥 4 𝑦 7 𝑧 5‬‬ ‫‪15𝑥 5 𝑦 −2‬‬

‫)‪3‬‬ ‫‪= −4𝑦 5 𝑧 4‬‬ ‫)‪4‬‬ ‫‪= −5𝑥 3 𝑦 −5‬‬
‫𝑧 ‪5𝑥 4 𝑦 2‬‬ ‫‪−3𝑥 2 𝑦 3‬‬

‫د پولينوم وېش پر مونوم‪:‬‬ ‫‪.II‬‬

‫په دې حالت ېک د پولینوم هر حد پر مونوم وېشو‪.‬‬

‫𝑥‪4𝑥𝑦+12‬‬ ‫𝑦𝑥‪4‬‬ ‫𝑥‪12‬‬

‫)‪1‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= 2𝑦 + 6‬‬
‫𝑥‪2‬‬ ‫𝑥‪2‬‬ ‫𝑥‪2‬‬

‫𝑏𝑎‪18𝑎2 𝑏4 −4𝑎𝑏3 +‬‬ ‫‪8𝑎2 𝑏 4‬‬ ‫‪4𝑎𝑏3‬‬ ‫𝑏𝑎‬

‫)‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= 9𝑎𝑏 3 − 4𝑏 2 + 1‬‬
‫𝑏𝑎‬ ‫𝑏𝑎‬ ‫𝑏𝑎‬ ‫𝑏𝑎‬

‫‪𝑥 4 +5𝑥 3 −7𝑥 2‬‬ ‫‪𝑥4‬‬ ‫‪5𝑥 3‬‬ ‫‪7𝑥 2‬‬

‫⟹ ?= ‪3) (𝑥 4 + 5𝑥 3 − 7𝑥 2 ) ÷ 𝑥 2‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= 𝑥 2 + 5𝑥 − 7‬‬
‫‪𝑥2‬‬ ‫𝑥‬ ‫‪2‬‬ ‫‪𝑥2‬‬ ‫‪𝑥2‬‬
 ‫د پولينوم وېش پر پولينوم‪:‬‬ ‫‪.III‬‬

‫چ یو پولینوم پر بل پولینوم وېشو الندې پړاوونه په پام ېک نیسو‪:‬‬

‫ددې لپاره ې‬
‫نزول ډول ېی ترتیب کوو‪.‬‬
‫ي‬ ‫‪ )1‬لومړی مقسوم او مقسوم علیه مکمل کوو او په‬
‫‪ )2‬د مقسوم د پولینوم لومړی حد د مقسوم علیه د پولینوم پر لومړي حد وېشو او حاصل ېی په‬
‫خارج قسمت ېک لیکو‪.‬‬
‫کی لوري ررس لوري ته رضبوو او تر‬
‫‪ )3‬خارج قسمت د مقسوم علیه په ټولو حدونو ېک په ر رړ‬
‫مقسوم الندې ېی لیکو‪ ،‬او هغه بیا له مقسوم څخه تفریق کوو‪.‬‬

‫چ د باقيمانده درجه د مقسوم علیه له ر ې‬

‫درچ‬ ‫عملن ته تر هغه وخت پورې دوام ورکوو ې‬
‫‪ )4‬دې ر ې‬
‫چن س‪.‬‬ ‫څخه کو ر‬

‫لومړی مثال‪ :‬د )‪ (𝑥 2 − 5𝑥 + 8) ÷ (𝑥 + 2‬د وېش حاصل په الس راوړئ؟‬

‫‪𝑥 2 − 5𝑥 + 8‬‬ ‫‪𝑥+2‬‬
‫𝑥‪±𝑥 2 ± 2‬‬ ‫‪𝑥−7‬‬
‫? = )‪(𝑥 2 − 5𝑥 + 8) ÷ (𝑥 + 2‬‬ ‫‪−7𝑥 + 8‬‬
‫‪∓7𝑥 ∓ 14‬‬
‫‪22‬‬

‫اضاف معلومات‪:‬‬
‫ي‬
‫یادونه‪ :‬که ې‬
‫چپې )𝑥(𝑃 پولینوم )𝑥(𝑄 پولینوم باندې پوره د وېش وړ نه وي‪ ،‬د )𝑥(𝑃 پولینوم رسه د‬
‫باقمانده جمع معکوس ) 𝑅‪ (−‬جمع کوو‪،‬‬
‫او یا پولینوم څخه باقمانده ) 𝑅( تفریق کوو تر څو پوره ووېشل س‪.‬‬
 ‫باف مانده قضیه‪:‬‬
‫د ي‬
‫پای یا باق ېی )𝑎(𝑃 = 𝑅 ده‪.‬‬
‫که د )𝑥(𝑃 پولینوم پر )𝑎 ‪ (𝑥 −‬ووېشو‪ ،‬ې‬
‫چپې د متحول قېمت له مقسوم علیه څخه پیدا او په مقسوم علیه ېک‬‫چ که ې‬ ‫ر‬
‫یعن دا قضیه دا بیانوي ې‬
‫ې‬
‫حاصلپي‪.‬‬
‫رږ‬ ‫وضع کړل س‪ ،‬باقیمانده‬
‫ثبوت‪ :‬ډېر پوه س؟‬
‫)𝑥(𝑃‬ ‫𝑎‪𝑥−‬‬
‫⋮‬
‫)𝑥(𝑄‬
‫𝑅‬

‫چپې د ‪ Px   2 x 3  x 2  4 x  7‬پولینوم پر ‪ x  2‬ووېشل س‪ ،‬باق مانده ېی پیدا کړئ؟‬

‫مثال‪ :‬که ې‬
‫‪x20  x2‬‬

‫‪P2   2  23  2 2  4  2  7‬‬

‫‪P2   16  4  8  7‬‬

‫‪P2   13‬‬

‫چپې د ‪ Px   5x 2  x  3‬پولینوم پر ‪  x  1 ‬ووېشل س‪ ،‬باق مانده ېی پیدا کړئ؟‬

‫مثال‪ :‬که ې‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪ 1  1‬‬
‫‪P    5         3‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪ 2  2‬‬

‫‪ 1‬‬ ‫‪1 1‬‬

‫‪P    5     3‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪4 2‬‬

‫‪ 1  5 1 3 5  2  12‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪P      ‬‬ ‫‪ P    ‬‬
‫‪ 2 4 2 1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫د فکتور قضیه‪:‬‬
‫که د )𝑥(𝑃 پولینوم پر )𝑎 ‪ (𝑥 −‬ووېشل س او ‪ 𝑃(𝑎) = 0‬س‪ ،‬نو )𝑎 ‪ (𝑥 −‬ددې پولینوم یو‬
‫فکتور دی‪.‬‬
‫ثبوت‪ :‬ډېر پوه س؟‬
‫چپې د )𝑥(𝑃 پولینوم پر )𝑎 ‪ (𝑥 −‬ووېشل س او باقيمانده له صفر رسه مساوي‬ ‫یعن که ې‬‫ر‬
‫ې‬
‫چ‬ ‫س(‪ ، )𝑅 = 0‬په دې صورت ېک د )𝑥(𝑃 پولینوم پر )𝑎 ‪ (𝑥 −‬پوره د وېش وړ دی‪ ،‬او ویل ر ږ‬
‫کپي ې‬
‫)𝑎 ‪ (𝑥 −‬د )𝑥(𝑃 پولینوم یو رض ری عامل(فکتور) دی‪.‬‬

‫‪Px  Qx  x  a   R‬‬ ‫‪if R  0‬‬ ‫‪so‬‬ ‫‪Px  Qx x  a ‬‬

‫فکتور= رض ری عامل= رض ری جزء‬

‫َ‬
‫چپې )𝑎 ‪ (𝑥 −‬د )𝑥(𝑃 پولینوم یو فکتور وي نو ‪ 𝑃(𝑎) = 0‬دی‪ ،‬او د 𝑎 عدد د‬‫یادونه‪:‬که ې‬
‫معادل یو جذر (حل) دی‪.‬‬
‫ې‬ ‫‪ 𝑃(𝑎) = 0‬پولینوم‬

‫چ ‪ x  2‬د ‪ Px   x3  3x 2  4 x  28‬د پولینوم یو فکتور دی‪.‬‬ ‫مثال ‪ :۱‬د فکتور د ر ې‬

‫قضن په مرسته وښایاست ې‬
‫‪x20  x  2‬‬
‫‪P2  2 3  3  2 2  4  2  28‬‬
‫‪P2  8  12  8  28‬‬
‫‪P2  0‬‬
‫چ ‪ P2  0‬دی‪ ،‬نو ‪ x  2‬د ‪ Px ‬پولینوم یو فکتور دی‪.‬‬ ‫څرنګه ې‬
‫چ باقيمانده صفر شو‪ ،‬نو نوموړی بینوم د ‪ Px ‬پولینوم یو فکتور دی‪.‬‬‫کپي ې‬ ‫یعن لیدل ر ږ‬
‫ې‬
‫ر‬
‫‪P2  0  R‬‬
‫مثال ‪ :۲‬آیا ‪ x  1‬د ‪ Px   2 x  5x  7 x  12‬پولینوم یو فکتور دی؟‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪x  1  0  x  1‬‬
‫‪P 1  2  1  5  1  7  1  12‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪P 1  2  5  7  12‬‬
‫‪P 1  8‬‬
‫څرنګه چ ‪ P1‬چ له باقيمانده څخه عبارت دی مساوي له صفر رسه نه دی ر‬
‫(یعن باقيمانده صفر نه دی)‪ ،‬نو‬
‫ې‬ ‫ې‬ ‫ې‬
‫نوموړی بینوم د ‪ Px ‬پولینوم فکتور نه دی‪.‬‬
‫چپې ‪ x  5‬د ‪ Px   x 3  mx 2  x  5‬پولینوم یو فکتور وي‪ ،‬د ‪ m‬قېمت مساوي دی په‪:‬‬
‫مثال ‪ :۳‬که ې‬

‫‪x  5  0  x  5‬‬ ‫‪P 5   5  m 5   5  5‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪P 5  0‬‬ ‫‪ 125  25m  5  5  0‬‬

‫‪ 125  25m  5  5‬‬
‫‪ 125  25m‬‬ ‫‪m3‬‬
 ‫کیی وېش‪:‬‬
‫تر ر ي‬
‫کین وېش (‪ )Horner’s Method‬یوه لنډه طریقه ده؛‬ ‫‪ ‬د )𝑥(𝑃 پولینوم پر خط بینوم د وېشلو لپاره د تر ر‬
‫عملن له رسته رسولو پرته د ويش حاصل (خارج قسمت)‪ ،‬باق مانده او د‬ ‫کین وېش په مرسته د ويش د ر ې‬ ‫‪ ‬د تر ر‬
‫پولینوم فکتور الس ته راوړالى شو‪.‬‬
‫عملن د تررسه کولو لپاره مقسوم مکمل کوو او په نزول ډول ېی ترتیبوو‪.‬‬
‫کین وېش د ر ې‬ ‫‪ ‬د تر ر‬

‫څپو‪:‬‬
‫کین وېش په عموم ډول په الندې دوه حالتونو ېک ې ړ‬
‫تر ر‬

‫‪ .1‬وېشل پر 𝒂 ‪:𝒙 −‬‬

‫چپو‪:‬‬
‫دا حالت په الندې مثال ېک ې ړ‬
‫مثال‪ :‬د ‪ 3x  5x  2 x  1  x  3‬وېش حاصل(خارج قسمت) او ې‬
‫پای (باق مانده) پیدا کړئ؟‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫خارج قسمت‬
‫باقي مانده‬

‫‪ .2‬وېشل پر 𝒃 ‪:𝒂𝒙 +‬‬

‫ضیبونه د متحول پر رضیبونو‬
‫په دې صورت ک د پورتنیو پړاوونو له رسته رسولو څخه وروسته د خارج قسمت ر ر‬
‫ې‬
‫باندې وېشو‪.‬‬
‫دا حالت په ‪ 6 x  13x  x  1  2 x  1‬مثال ېک ې ړ‬
‫څپو‪:‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Written & Designed by: Dr. H. Qudratullah Fayaz‬‬

‫‪𝐴𝑙𝑙 ÷ 2‬‬
‫باق مانده‬

‫خارج قسمت‬
 ‫اړین لنډیز‪ :‬فکر ې‬
‫پک وکړئ او زده ېی کړئ؟‬

‫بافمانده قضیه‪:‬‬
‫د ي‬
‫𝑏‬
‫چپې د ) 𝑥(𝑃 پولینوم پر 𝑏 ‪ 𝑎𝑥 +‬خط باینوم باندې ووېشل س‪ ،‬نو ) ‪ 𝑃 (−‬د وېش له‬‫که ې‬
‫𝑎‬
‫باقمانده څخه عبارت دی‪.‬‬
‫چپې د مقسوم علیه صفري قېمت په مقسوم ېک وضع کړو باقمانده په الس راچ‪.‬‬
‫یعن که ې‬‫ر‬
‫ې‬

‫د فکتور قضیه‪:‬‬
‫ً‬ ‫𝑏‬
‫چپې په ) 𝑥(𝑃 ېک ‪ 𝑃 (− ) = 0‬س‪ ،‬نو حتما 𝑏 ‪ 𝑎𝑥 +‬د پولینوم فکتور دی‪.‬‬
‫که ې‬
‫𝑎‬

‫د فکتور معکوسه قضیه‪:‬‬

‫𝑏‬
‫چپې 𝑏 ‪ 𝑎𝑥 +‬خط باینوم د ) 𝑥(𝑃 پولینوم یو فکتور وي‪ ،‬نو باید ‪ 𝑃 (− ) = 0‬س‪.‬‬
‫که ې‬
‫𝑎‬

‫ستاسو د بریالیتوب په هیله!‬

‫‪‬‬