Professional Documents
Culture Documents
TSRI Factsheet ผลกระทบโควิด 19 ต่อชีวิตของกลุ่มคนไร้บ้านและคนจนเมือง คนไร้บ้านในสถานการณ์โควิด 19 ตุลาคม 2563
TSRI Factsheet ผลกระทบโควิด 19 ต่อชีวิตของกลุ่มคนไร้บ้านและคนจนเมือง คนไร้บ้านในสถานการณ์โควิด 19 ตุลาคม 2563
คนไร้บ้านในสถานการณ์โควิด-19 FACTSHEET
November,2563
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
1. ข้ อ มู ล เบื้ อ งต้ น ของคนไร้ บ้ า น
พื้นทีเ่ ก็บข้อมูล
2.88%
11.51% 2.16%
เพศ 12.23% กรุงเทพมหานคร
ปทุมธานี
เพศชาย 45.32%
นนทบุรี
เพศหญิง
31.65% เชียงใหม่
เพศทางเลือก จังหวัดอื่นๆ
86.33%
3.60% ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
4.32%
จาแนกกลุม
่ คนไร้บา
้ นตามระยะเวลาของการเป็นคนไร้บา
้ น ช่องทางการหารายได้ของคนไร้บา
้ น
3.96% 6.47%
15.11%
20.14%
19.42%
76.98% 13.67%
39.57%
5.04%
การหารายได้ของกลุ่มคนไร้บ้านเปลี่ยนแปลง
จากการสำรวจ พบว่า มีกลุม
่ คนไร้บ้านหน้า
จากเดิมที่ชอ
่ งทางหลักเป็นการขายของเล็กๆ
ใหม่ร้อยละ 19.42 ซึ่งหมายความว่า มีคนไร้
น้อยๆ ตามงาน เป็นดังแผนภูมิข้างต้นที่
บ้านเพิ่มขึ้นราวร้อยละ 20 เนื่องจากผลของ
ส่วนมากแทบจะไม่มง
ี านทำ เนื่องจากมาตรการ
มาตรการควบคุมการระบาด
ควบคุมการแพร่ระบาดของโรค
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
3. ทั ศ นคติ ข องคนไร้ บ้ า นที่ มี ต่ อ COVID-19
ความกังวลเกีย
่ วกับการติดเชือ
้ COVID-19 ความเครียดของคนไร้บา
้ นในช่วง COVID-19
0.72%
0.72% 7.19% 4.32% 2.88%
17.99%
28.06%
73.38%
53.96%
4.32%
6.47%
มีความเครียด ในเรื่องอื่นๆ
สุขภาพจิตเหมือนเดิม
สบายใจขึ้นในช่วงแพร่ระบาด เพราะมีอาหารแจกเพิ่มขึ้น
ทัศนคติของคนไร้บา
้ นที่มีตอ
่ COVID-19
ทัศนคติของคนไร้บา
้ นต่อการติดเชือ
้ เห็นด้วย
COVID-19 (ร้อยละ)
จากการสำรวจทัศนคติของคนไร้บ้าน พบว่า
1. คนไร้บ้านมีภูมิคุ้มกันดี 49.64 ประมาณครึง
่ หนึ่งของคนไร้บ้านมองว่า COVID-19
2. คนไร้บ้านออกกำลังกายมาก 53.24 ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตและการทำงาน ซึง
่
อย่างไรก็ตาม กลุ่มคนไร้บา
้ นให้ความสำคัญกับปัญหาปากท้องหรือความอดอยาก มากกว่าการติดเชื้อ COVID-19
โดยคิดเป็นจำนวนร้อยละ 79.14 เนือ
่ งจากเป็นปัญหาที่ตอ
้ งเผชิญทุกวัน และช่องทางการหารายได้เพื่อยังชีพน้อยลง
จากมาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของ COVID-19
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
ความเดือดร้อนจากนโยบายเคอร์ฟว
ิ
2.16% 5.76% มาตรการเคอร์ฟิวเป็นคำสั่งห้ามออกนอกเคหสถานในเวลา
22.00 - 04.00 น. ซึ่งคนไร้บ้านไม่สามารถปฏิบัตต
ิ ามกฎได้
จึงส่งผลให้มีความเสี่ยงจะต้องถูกลงโทษ
อย่างไรก็ตาม เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่ได้บังคับใช้กฎเคอร์ฟว
ิ อย่าง
เคร่งครัดกับกลุ่มคนไร้บ้าน เพราะเข้าใจถึงข้อจำกัดด้านที่อยู่อาศัย
ถูกตารวจจับ ดังนั้น คนไร้บ้านมากกว่าครึ่ง (ร้อยละ 55.40) จึงไม่ได้รับ
ถูกตารวจหรือเจ้าหน้าทีย
่ ้ายที่นอน ผลกระทบ และมีร้อยละ 36.69 ที่ถูกย้ายที่นอน
ไม่ได้รับผลกระทบใดๆ
เนื่องจากเป็นสถานทีโ่ จ่งแจ้ง
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
2.88% 7.14%
7.91%
20.14%
17.86% 28.57%
10.07%
46.43%
42.45%
16.55%
ลงทะเบียนสาเร็จ ใช้โทรศัพท์ของตนเอง
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
มาตรการช่วยเหลือแรงงานนอกระบบทีส
่ ำคัญของภาครัฐ คือ โครงการคนไทยไม่ทง
ิ้ กัน ที่ให้เงินช่วยเหลือแรงงาน
นอกระบบผ่านการลงทะเบียนออนไลน์ ทัง
้ นี้ คนไร้บ้านเพียงร้อยละ 20.14 เท่านั้นทีส
่ ามารถเข้าถึงความช่วยเหลือ
ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า ภาครัฐขาดการประเมินความสามารถในการเข้าถึงระบบเทคโนโลยีของกลุ่มคนไร้บ้าน
การรับรูด
้ า
้ นทีพ
่ ก
ั อาศัยชัว
่ คราวทีก
่ ระทรวงการพัฒนา
สังคมและความมัน ่ คงของมนุษย์ (พม.) จัดให้
2.16%
43.88%
53.96%
75.54%
ไม่ทราบ
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
ความประสงค์ทจ
ี่ ะเข้าพักในบ้านพักชัว
่ คราวของ พม.
ความไม่เป็นอิสระ
เหตุผลทีต
่ ้องการเข้าพัก เห็นด้วย เหตุผลที่ไม่ตอ
้ งการเข้าพัก เห็นด้วย
บ้านพักชัว
่ คราวของ พม. (ร้อยละ) บ้านพักชัว
่ คราวของ พม. (ร้อยละ)
5.04%
21.58%
46.04%
23.74% 56.12%
สนใจลงทะเบียนอย่างมาก ลงทะเบียนทางโทรศัพท์
สนใจลงทะเบียน แต่ต้องดูเงื่อนไขและวิธีการ ลงทะเบียนที่ธนาคารของรัฐ
ไม่สนใจ ไปที่กระทรวงพัฒนาสังคมและความมัน
่ คงของมนุษย์
ไม่แน่ใจ มีเจ้าหน้าที่มารับลงทะเบียนในพื้นที่
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม อื่นๆ
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
การให้ความช่วยเหลือของภาครัฐจำเป็นต้องให้คนไร้บา
้ นลงทะเบียนขอรับสิทธิ โดยกลุ่มตัวอย่างคนไร้บ้านร้อยละ
69.78 มีความสนใจจะลงทะเบียน หากภาครัฐมีมาตรการให้ความช่วยเหลือ และร้อยละ 56.12 ต้องการให้มีเจ้าหน้าที่
เข้ามาอำนวยความสะดวกเรื่องการลงทะเบียน ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า คนไร้บ้านส่วนมากอยากมีปฏิสัมพันธ์กับภาครัฐ
ดังนั้น การดำเนินนโยบายให้ความช่วยเหลือของภาครัฐต้องคำนึงถึงความสามารถในการเข้าถึงการลงทะเบียนและ
ช่องทางการรับความช่วยเหลือของกลุ่มคนไร้บ้านด้วย
การใช้โทรศัพท์มอ
ื ถือ การมีบต
ั รประจาตัวประชาชน
0.72% 14.39%
2.16%
6.47%
8.63%
6.47%
85.61%
58.27%
17.27%
มี ไม่มี
การมีสมุดบัญชี
ไม่มีโทรศพท์มือถือ
6.47%
มีโทรศัพท์มือถือแบบกดปุ่มและใช้อยู่เสมอ
มีโทรศัพท์มือถือแบบกดปุ่ม แต่ไม่พร้อมใช้งาน
มีโทรศัพท์สมาร์ทโฟน แต่ไม่ได้เติมเงินใช้เน็ต
43.88% 54.68%
มีโทรศัพท์สมาร์ทโฟน และอินเทอร์เน็ตพร้อมใช้
อื่นๆ
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
มี ไม่มี ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
15.11%
8.63%
48.20%
36.69%
23.74% 22.30%
อื่นๆ อื่นๆ
ไม่ประสงค์ตอบคาถาม ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
ความยากลาบากในการดาเนินชีวต
ิ ของคนไร้บา
้ น
100%
80%
จากประเด็นปัญหาในการดำเนินชีวิตของกลุ่มคนไร้
60%
บ้าน 7 ข้อ ได้แก่ 1) อาหาร 2) เงิน 3) งาน 40%
0%
7) ห่างไกลครอบครัว พบว่า
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
ปัจจัยทีจ
่ าเป็นของทีพ
่ ก
ั อาศัยสาหรับคนไร้บา
้ น
100%
80%
60%
40%
ปัจจัยหลักของที่พักอาศัยที่กลุ่มคนไร้บ้านให้น้ำหนัก
20%
หรือลักษณะที่พักอาศัยที่กลุม
่ คนไร้บ้านต้องการ
0%
มากที่สุด คือ
ความอิสระในการเข้าออก การเดินทางทีส
่ ะดวก
และการนอนเดี่ยว ตามลำดับ
ความคิดเห็นของคนไร้บา
้ นต่อแนวทางการช่วยเหลือ
รัฐบาลให้งานทา 3 เดือน
อานวยความสะดวกในที่อยู่แบบปัจจุบน
ั
สำหรับแนวทางการให้ความช่วยเหลือกลุ่มคนไร้บ้านที่ถูกเห็นด้วยมากที่สุด คือ
ภาครัฐจัดหางานให้ทำเป็นระยะเวลา 3 เดือน (ร้อยละ 65.47)
นอกจากนี้ แนวทางการอำนวยความสะดวกในที่อยู่ปัจจุบน
ั ได้รับการเห็นด้วยมากกว่าแนวทางการให้เงินเพือ
่ ทีอ
่ ยู่อาศัย
อาจเพราะกลุ่มคนไร้บ้านไม่เห็นด้วยกับการกำหนดเป้าหมายการใช้เงิน
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
หากได้รบ
ั เงินเยียวยาจากโครงการคนไทยไม่ทง
ิ้ กัน โอกาสทีจ
่ ะพ้นจากการเป็นคนไร้บา้ น
(5,000 บาท) จะนาไปใช้ทาอะไร หากไม่ได้รบั ความช่วยเหลือ
5.26% 30.22%
9.02%
27.08%
31.59% 37.41%
เก็บไว้ใช้จ่ายทัว
่ ไป มีโอกาสมาก
ไปเช่าที่อยู่อาศัย
มีโอกาสระดับหนึ่ง
ลงทุนค้าขาย
มีโอกาสน้อย
ซื้อเครื่องมืออืน
่ ๆ เพื่อประกอบอาชีพ
ไม่แน่ใจ
เป็นค่าเดินทางกลับภูมิลาเนาเดิม
อื่นๆ ไม่ประสงค์ตอบคาถาม
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
ผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวต
ิ ของกลุม
่ คนไร้บา
้ นและคนจนเมือง TSRI
คนไร้บา
้ นในสถานการณ์โควิด-19
FACTSHEET
จากข้ อมู ล ของคนไร้บ้า นข้า งต้ น ชี ้ ให้ เ ห็ นว่ า การจั ดความช่วยเหลือสำหรั บกลุ ่ มคนไร้ บ้ านจำเป็น ต้ องพิจารณาความ
ต้องการด้านที่อยู่อาศัยและด้านการจ้างงานควบคู่กัน เพื่อให้ มาตรการความช่วยเหลือมีประสิทธิภาพและตอบสนองต่อ
ความต้องการของคนไร้บ้านอย่างแท้จริง
โค รงส ร้ า งพื้ น ฐานแ ละ ระบ บส วั ส ดิ ก ารขอ งกร ะทร วงการพั ฒ นาสั ง คมแ ละค วามมั่ น คงขอ งมนุ ษ ย์ แ ละ
อ งค์ ก รป กครอ งส่ ว นท้ อ งถิ่ น ไม่ ส อ ดคล้ อ งกั บ ค วามต้ อ งการแ ละข้ อ จ ำ กั ด ขอ ง กลุ่ ม คน ไร้ บ้ า น
แหล่งที่มาของข้อมูล
รายงานผลกระทบโควิด-19 ต่อชีวิตของกลุ่มคนไร้บ้านและคนจนเมือง
จัดทำโดย
ภารกิจการวิเคราะห์สถานการณ์ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมทั้งในและต่างประเทศ
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจย
ั และนวัตกรรม (สกสว.)
พฤศจิกายน 2563
Thailand Science Research and Innovation (TSRI)