Professional Documents
Culture Documents
Diary of Reading Poetry-Vietnamese Literature
Diary of Reading Poetry-Vietnamese Literature
2021-2022
2
I. Tác giả và tác phẩm
1. Quang Dũng và tác phẩm Tây Tiến
a. Tác giả:
- Quang Dũng (1021-1988), tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, quê ở Hà Tây (nay
thuộc Hà Nội)
- Con người tài hoa: không chỉ là một nhà thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, vẽ
tranh và soạn nhạc.
- Hồn thơ ông phóng khoáng, lãng mạn, giàu chất họa, giàu chất nhạc.
- Con người tài tử: đam mê vẻ đẹp mới lạ như chính thơ ông vậy.
- Các tác phẩm chính: Mây đầu ô (thơ, 1986), Thơ văn Quang Dũng (tuyển thơ
văn, 1988).
b. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác: Tây Tiến là một đơn vị quân đội thành lập đầu năm 1947,
phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt-Lào. Bao gồm thanh niên Hà Nội,
học sinh, sinh viên (như Quang Dũng). Mang trong mình tinh thần chiên đấu lạc
quan, dũng cảm dù cuộc sống chiến đấu rất gian khổ. Cuối năm 1948, Quang
Dũng chuyển đơn vị, tại Phù Lưu Chanh. Và ông viết ra bài thơ Nhớ Tây Tiến, khi
in ông đổi tên thành Tây Tiến.
- Nhan đề:
=> Gọn hơn, chắc hơn nhưng vẫn tạo nên một sức dư lan tỏa.
3
Đặc điểm sáng tác
- Tác phẩm chính: thơ Tơ tằm – Chồi biếc (in chung, 1963), Hoa dọc chiến hào
(1968), Gió Lào cát trắng (1974), Tự hát (1984), Hoa cỏ may (1989),…
b. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác: 1967, trong chuyến đi thực tế tại biển Diêm Điền (Thái
Bình), in trong Hoa dọc chiến hào (1968).
- Sóng như một bông hoa nở dọc chiến hào giữa những năm chống Mỹ ác liệt.
- Chủ đề: tình yêu.
- Nhan đề: Sóng – vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu tượng sâu
sắc. Xuân Quỳnh mượn hình tượng sóng để diễn tả tâm trạng, những sắc thái
tình cảm vừa phong phú phức tạp, vừa thiết tha sôi nổi của trái tim đang rạo rực
khao khát yêu thương.
4
2. Từ hay
Khi đọc bài thơ, tôi thấy trong bài thơ có những từ ngữ hay, độc đáo, sống động,
chúng làm cho tôi muốn ghi lại và chia sẻ đến cho mọi người:
“heo hút” (SGK/88)
Một từ láy mang đến cho người đọc cảm giác cô quạnh, không dấu chân người.
Một từ ngữ giúp tôi cảm nhận sâu sắc cái lạnh lẽo hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc.
“đuốc hoa” (SGK/88)
Bắt nguồn từ chữ Hán "hoa chúc" vốn là một từ cổ để chỉ nến thấp trong đêm tân
hôn của vợ chồng. Nhưng ở đây đã được Quang Dũng sử dụng rất khéo léo như
nói về tình keo sơn quân dân gắn bó, làm cho từ ngữ ấy càng trở nên ấm áp,
thiêng liêng.
Bên cạnh đó, tôi cũng thấy bài thơ có những từ ngữ lạ, gây khó hiểu cho tôi. Do
đó tôi đã tìm hiểu thêm về nó:
“mùa em” (SGK/88)
Tôi đọc được một bài viết trên diễn đàn văn học, đã có nhiều người cho rằng
"mùa em" không ổn và có người đã khẳng định bản gốc của nó là "mùi em" một
từ ngữ tuy trần trụi mà chân thật từ góc nhìn của một người lính. Vì không tìm
được bản gốc của bài thơ nên tôi muốn chia sẻ đến các bạn để có thêm thông tin
và sự giải thích cho từ ngữ này.
(link bài viết)
3. Nghệ thuật và thủ pháp đặc biệt của tác giả
Quang Dũng sử dụng từ ngữ đặc biệt, khắc họa rõ nét chúng trong lòng người
đọc, làm tôi ước được viết như vậy. Trong nhật ký này, tôi sẽ ghi lại các ví dụ về
những điều đặc biệt như thế mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để cùng chia sẻ
đến các bạn:
5
- Thơ Quang Dũng là sự kết hợp hài hòa chất lãng mạn (thể hiện ở cái tôi tràn
đầy cảm xúc của nhà thơ. Thiên nhiên miền Tây qua ngòi bút của tác giả đã thể
hiện lên một vẻ đẹp rất độc đáo và mới mẻ, một vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa thơ mộng,
hoang sơ mà ấm áp) và tinh thần bi tráng (thể hiện ở Tây Tiến không hề che dấu
cái bi, bài thơ nói nhiều về mất mát nhưng không bi lụy mà được thể hiện bằng
giọng điệu, màu sắc tráng lệ, hào hùng) làm nên linh hồn của bài thơ, tạo cho
người lính Tây Tiến một vẻ đẹp độc đáo.
- Ngôn ngữ thơ giàu chất nhạc và giàu chất họa:
"Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
.......
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi" (SGK/88)
Sở dĩ thủ pháp nghệ thuật trên làm cho tôi ấn tượng bởi vì nó đã làm nổi bật lên
sự hiểm trở, trùng điệp, hoang dại và độ cao ngất trời của núi đèo Tây Bắc. Từ đó
khẳng định giá trị của người chiến sĩ trẻ với mong muốn được khám phá bản thân.
6
- Mạch cảm xúc bài thơ đi từ nỗi nhớ khôn nguôi với những ngày tháng hành quân
cùng đồng đội cùng những kỉ niệm gắn bó bên nhau tới khung cảnh hùng vĩ
nhưng cũng rất đỗi thơ mộng của núi rừng Tây Bắc.
- Kết cấu của bài thơ giống như một chuỗi những làn sóng cảm xúc:
Đoạn 2: Đoạn 3:
Đoạn 1: Đoạn 4:
Nhẹ nhàng, Tiếp tục
Trào dâng Sâu lắng
lắng động. tuôn trào
5. Nhân vật trữ tình/Chủ thể trữ tình/Tình cảm trữ tình
Trong bài thơ Tây Tiến, tác giả đã thể hiện cái tôi trữ tình của mình thông qua
hình tượng người lính hào hoa, lãng mạn, dấn thân vào trận chiến với lòng quyết
tâm, ước mơ cao cả. Một con người trẻ tuổi với khát vọng của “trai thời loạn”.
7
6. Quan điểm
Khi đọc và tìm hiểu về cảm xúc của nhân vật trữ tình, tôi cảm thấy tác gải đã bộc
lộ hết các cảm xúc, tâm trạng cá nhân của chính ông và những người lính Tây
Tiến. Từ khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và cách diễn tả những khó khăn, thử
thách đã làm nổi bật lên khí phách anh dũng, tài hoa của người chiến sĩ Tây Tiến
nên tôi không còn gì để thêm và chỉnh sửa bởi vì vẻ đẹp của bài thơ đã được
Quang Dũng đã khắc họa một cách tuyệt vời nhất.
7. Giải thích
Khi đọc bài thơ, tôi đã nhận ra vài điều mà tác giả muốn người đọc ghi nhớ đến, tôi
sẽ ghi lại những điều ấy để cùng chia sẻ với các bạn đọc:
Hình tượng người chiến sĩ trẻ kiên cường, bất khuất, mang vẻ đẹp lãng và bi tráng.
Những con người vĩ đại đã ngã xuống vào tuổi đời còn rất trẻ để góp phần mang
lại cuộc sống đủ đầy cho chúng ta ngày nay.
Và có lẽ hình ảnh những người lính sẽ không bao giờ có thể phai mờ trong lòng tôi,
các anh đã dâng hiến đời mình vì khúc khải hoàn ca của cả dân tộc:
“Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi 20 làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi 20 thì còn chi Tổ quốc?”
(Trường ca những người đi tới biển)
8. Điểm thơ/Phê bình
Khi đọc và ngẫm nghĩ về bài thơ, tôi cảm thấy có những câu thơ, câu chữ thật khó
để nắm bắt ý của nó một cách rõ ràng. Có rất nhiều nội dung hay và ẩn ý trong
từng câu chữ mà có lẽ sẽ rất khó để có thể khai thác hết được.
Thế nào là "hồn lau nẻo bến bờ"? Những bờ bông lau phất phơ theo gió dường như
ẩn chứa linh hồn chăng.
Thế nào là "mùa em thơm nếp xôi"? Là đại diện cái đẹp của những cô gái Thái hay
đã diễn tả cái không khí giao mùa của bản làng Mai Châu khi đoàn quân Tây Tiến
đến.
Ngoài những điểm khó hiểu đó bài thơ Tây Tiến đã làm tôi phải thốt lên: " Làm sao
những câu thơ để có thể tuyệt vời đến thế!" Tôi rất thích cái cách mà tác giả tả về
người lính với căn bệnh sốt rét-căn bệnh đã giết chết nhiều người lính hơn cả chiến
tranh. Nói được lính "ốm" mà không thấy lính "yếu". Tạo nên nét đẹp oai hùng của
người lính. Và cả các cách Quang Dũng nói về sự hi sinh của những người chiến sĩ,
bài thơ nói nhiều về mất mát nhưng không thể bi lụy mà càng làm nổi bật lên vẻ
đẹp hào hùng kỳ vĩ của hình tượng người lính Tây Tiến.
8
9. Phần đặc sắc của bài thơ
Bài thơ Tây Tiến đã để lại ấn tượng đối với tôi, trong đó có những câu thơ mà tôi
cho là đặc sắc nhất, tôi sẽ ghi lại để chia sẻ nó đến các bạn:
"Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm" (SGK/89)
Có thể nói đây là nguyên nhân sâu xa của lòng dũng cảm trong người lính Tây
Tiến. Một giấc mơ hoa niên về Hà Nội thoáng qua. Dẫu Tây Tiến có làm cho những
người chiến sĩ mê đắm đến đâu thì cũng không thể làm cho họ quên được một góc
Hà Nội trong trái tim.
"Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành" (SGK/89)
Hai câu thơ như sự đưa tiễn của Quang Dũng gửi đến những người đồng đội đã
anh dũng hi sinh. Áo bào là áo mặc ngoài của các vị tướng thời xưa, hình ảnh áo
bào đã làm sang trọng cái chết của người chiến sĩ. Một cái chết vinh dự mà chỉ
người lính Tây Tiến mới có. Sông Mã gầm lên khúc tráng ca để đưa tiễn người bạn
tri kỷ của mình.
9
Sở dĩ tôi vẽ hình ảnh này là vì bài thơ có nhan đề là Sóng và hình tượng sóng biển
đã được Xuân Quỳnh đan cài khéo léo cùng tình cảm của nhân vật em xuyên suốt
bài thơ. Một hình ảnh có thể khiến tôi cảm nhận được tiếng lòng của người con gái
khi yêu cũng như khát vọng một tình yêu chân thành của tác giả.
10
2. Từ hay
Ngoài những hình ảnh đẹp cho một bài thơ hay thì không thể không kể đến các từ
ngữ hay, độc đáo. Tôi sẽ viết ra trong nhật ký này để cùng chia sẻ với các bạn
những từ ngữ tôi tâm đắc nhất trong bài thơ:
"Sông", "sóng", "bể" (SGK/155)
Những từ này sẽ rất đơn điệu khi đứng một mình nhưng khi chúng kết hợp lại với
nhau sẽ bổ sung cho nhau và làm nên ý nghĩa rất độc đáo, thể hiện được sâu sắc
nỗi lòng người con gái đang yêu. Sông và bể tạo nên đời sóng và chỉ khi ra với biển
khơi rộng lớn sóng mới có cuộc đời của riêng mình. Như bản chất của người con gái
khi yêu, từ bỏ không gian nhỏ bé để vươn ra, khám phá chính bản thân mình. Sở dĩ
tôi thích những từ ngữ này vì chúng thể hiện được hình ảnh một cô gái bản lĩnh
trong tình yêu, bản thân tôi thì không được như thế, nên tôi rất ngưỡng mộ cách
Xuân Quỳnh thể hiện tình yêu.
"bồi hồi" (SGK/155)
Là từ ngữ diễn tả trạng thái trong lòng bất định, ẩn chứa cảm xúc khó hiểu của
người con gái khi yêu. Một từ ngữ khắc họa thật rõ ràng những đặc điểm cảm xúc
của tình yêu, có cái nôn nao, xao xuyến, có những nỗi da diết, khắc khoải ẩn hiện
trong tim.
11
4. Kết cấu/Bố cục/Mạch cảm xúc
- Bố cục bài thơ được chia làm 4 phần:
Phần 1 (khổ 1+2): đặc tính của sóng và khát vọng tình yêu tuổi trẻ.
Phần 2 (khổ 3+4): suy tư về ngọn nguồn của sóng-cội nguồn của tình yêu.
Phần 3 (khổ 5+6+7): sóng với nỗi nhớ, sự thủy chung trong tình yêu.
Phần 4 (khổ 8+9): suy tư về cuộc đời và khát vọng tình yêu bất tử.
- Kết cấu của bài thơ theo kiểu kết cấu song hành, sánh đôi của hai hình tượng trữ
tình "sóng" và "em" thể hiện sự đồng điệu giữa sóng biển và sóng lòng của người
con gái đang yêu.
- Mạch cảm xúc của bài thơ đi từ cảm giác khát vọng được yêu thương của một tâm
hồn đã trải qua nhiều đổ vỡ => Nỗi băn khoăn về cội nguồn của sóng-cội nguồn
của tình yêu => Cảm xúc dâng trào mãnh liệt, nỗi nhớ cất thành thơ => Khát vọng
về một tình yêu bất tử.
5. Nhân vật trữ tình/Chủ thể trữ tình/Tình cảm trữ tình
Khi đọc một bài thơ tôi luôn chú ý tới cảm xúc trữ tình trong bài thơ, cách mà tác
giả truyền tải cảm xúc mình vào từng câu chữ. Trong bài thơ Sóng Xuân Quỳnh đã
thể hiện cái tôi trữ tình của mình qua hai hình tượng-hai nhân vật trữ tình là "sóng"
và "em" sự song hành của hai hình tượng "sóng" và "em" đã bổ sung cho nhau,
đan cài quấn quýt xuyên suốt bài thơ. Xuân mượn hình tượng sóng để trực tiếp thổ
lộ tâm sự và khẳng định niềm tin yêu vô bờ vào tình yêu thủy chung, son sắt.
12
6. Quan điểm
Khi đọc về tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình, tôi nhận thấy tất cả cảm xúc
của Xuân Quỳnh đã được thể hiện qua nhân vật trữ tình và trong từng câu thơ nên
tôi sẽ không chỉnh sửa gì thêm. Mặt khác, là vì tôi trân trọng thơ của chị, thơ của chị
nhất quán suốt đời với sự chân thật trong xúc cảm và hết sức tự nhiên trong nghệ
thuật thi ca. Bởi chị “sống tức là phải viết, nói được niềm vui nỗi khổ của mình, tôi
cảm thấy có cái sung sướng không mấy ai có! Như người khác không được yêu,
mình được yêu. Như người khác chỉ biết im lặng mà mình biết nói, và nói lên được
thành tiếng”.
7. Giải thích
Theo dòng cảm xúc mãnh liệt sau khi đọc và cảm nhận bài thơ Sóng của nữ thi sĩ
Xuân Quỳnh. Tôi đã hiểu sâu hơn về ý nghĩa, nội dung và thông điệp mà chị muốn
gửi gắm qua bài thơ.
Tôi có tìm hiểu về cuộc đời đầy trắc trở của chị. Dù trải qua nhiều đổ vỡ, thơ của chị
vẫn hồn nhiên và vui tươi như thiếu nữ mới biết đến yêu và tin vào tình yêu bất diệt.
Đọc bài thơ tôi như có thể cảm nhận được một nguồn năng lượng, sức sống và niềm
tin mãnh liệt và tình yêu. Có lẽ đó chính là lời động viên của chị muốn gửi đến những
cô gái đang yêu, dù đang ở tuổi xanh xuân phơi phới hay đã xây xước rất nhiều do
đổ vỡ. Từng câu thơ như đánh thức tôi, khơi dậy trong tôi một cảm xúc muốn yêu và
được yêu. Nó làm tôi nhận ra rằng yêu chính là hi sinh, giữ gìn và thấu hiểu.
13
Khổ thơ này gợi cho tôi nhớ đến câu chuyện cổ tích Nàng tiên cá, tuổi thơ ai mà chả
biết qua câu chuyện này, nhân vật nàng tiên cá trong truyện cũng đã yêu hết mình,
nguyện ý đánh đổi giọng nói-giọng hát tuyệt diệu của mình để theo đuổi tình yêu.
Nhưng đáng tiếc thay tình yêu ấy lại không thành, nàng không đành lòng găm con
dao sắt vào tim chàng quàng tử mà chấp nhận tan thành bọt biển. Tôi nhìn thấy
đâu đó bóng hình của Xuân Quỳnh ở đây, mạnh mẽ, bản lĩnh theo đuổi tình yêu. Chị
chấp nhận yêu và trả giá cho tình yêu và lý tưởng của riêng mình. Mặc cho đã nếm
trải nhiều đổ vỡ, Xuân Quỳnh vẫn tin và yêu hết mình.
14
Lời cuối cùng mình chân thành cảm ơn các bạn đã đọc
nhật ký.
Hãy để lại ý kiến, nhận xét của bạn lại để cùng nhau
thảo luận về nhật ký này!
Aa
Aa
Hãy
đọc kỹ và
để lạ
cảm i
nhận
thật
lòng
của
các b
ạn nh
é!
15