Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecursu193mign
 .

^PATROLOGI^ CURSUS COMPLETUS

81 VE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OM.MI II SS. PATRLM, D0CT0M1 S€RIPTOKUHQUE ECCLESI ASTICORII

QDl

AB MVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT ;

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMMUM OU/E EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC/E TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESLE S/ECULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGKNTKR CASTIGATA ;

DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ',

OMMII S OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONKS QUiE TRIBUS NOVISSIMIS S/ECULIS DEBENTUK ABSOLUTAS DETE6TIS, AUCTA ',

INDICIDUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVK TOMOS, SIVK AUCTOIIES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;

CAPIIULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET «TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUKNTlBUS SUBJECTAMQUE MATERlAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA \

OPEHIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VKRO AUCTORITATE IN ORDINE AD THADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;

DUOUUS 1NDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA ALTEKO SCILICET RERUM, QU<> CONSULTO, QUIDQUID UNUSQUISQU E
:

PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT U.NO INTUITU CONSPICIATUR ALTERO SCHIPTURzE SACR/E, EX QUO
;

LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPEHUM SUOHUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM
LIBRORUM SCRIPTURjK TEXTUS COMMENTATI SI.NT.
BPITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PKRPKNDANTUR CHARACTERUM NIT1DITA8, '.

CHART^E QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PEHFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPKRIS DECURSU CONSTANTER
8IMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR/ESERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTOHUM OPUSCULOHUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM,
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPKRIBUS AD OMNKS .ETATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM

SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESI.E LATIN.E
A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Dlbliothccse Cleri universse,

SIVK

i.tRSIIUJI COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI.E ECC LE SI A ST I C M RAMOS EDITORE.

PATUOLOGIA BIiNA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA,

GR/ECO-LATINA.
ALIA VENEUNT MII.I.K ET —
TRECENTIS FRANCIS SEXAGINTA ET DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATINvE OCTLNGENTIS ET MILLE TRECENTA GR.KCO-
;

LATIN.K. — MERE LATLNA UNIVERSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALES, TUM OHIENTALES EQUIDEM AMPLECTITUR III
J

AUTEM, 1N KA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.

PATROLOGI/E TOMUS CXCIII

VRN. GERHOHUS PR.EPOSITUS REICHERSPERGENSIS. GARNERUS CANONICUS S. VICTORIS

EXCUDERATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIA DICTA WAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETI^ PARISIORUM VULGO D'ENFEli NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE

1854
 ?TUD!ES
]HE INSTITUTE OF I

10 ELMSLEY PL/ 3E
TORONTO 6, CANADA.

DEC -7 1931
 S/ECULUM XII

VEN. GERHOHI
ER/EEOSITI REICHERSPERGENSIS

R. P. GARNERI
CANONICI SANCTI VICTORIS PARISIENSIS

OPERA OMNIA
ACCURANTE J.-P. MIGiNE
IBIBLIO I BIEl i; CLERI l\i\EUS*l,
SIVS

CURSUUM COMPI.ETORUM 1N SIINGUI.OS SCIEINTI/E ECCLESIASTIC.E IIAMOS EDITORE.

'
o ft o

TOMUS PRIMUS

VENEUNT 2 VOLUMIINA 16 FRAiNCIS GALLICIS

EXCUDEBATUR ET VEMT APUD MIGNE JKDITOREM, J.-P.

IN TIA DICTA VAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO D'EXFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MOISTROLGE

1854
 ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXCIII CONTINENTUR

K. P. GARNERUS CANONICUS REGULARIS S. YICTORIS PARISIENSIS.

Gregoriauum. Col. 9

VEN. GERHOHUS REICHERSPERGENSIS PR^POSITUS.

Epistol.-p. 489
Comraentariam in psalmos. 619

Ex Typis MIGNE, au Petit-Montrouge.

 ;

ANNO I.OMINJ. M<L*Vl

E« P. GARNEiRI
CANONICI REGULARJS ET SUPERIORIS S. VICTORIS PARISIENSIS

GREGORIANUM
Gnc estaHegorirs omnium pene rerum jn Bibliis co&lentarum Explanationes prompt*
ex universis D. Gregorri pap» scriptis, pernecessariaa verbi divini praeconibus
et interpretibus, recens auctaj notis Gregorianoruni scriptorum

STUMO

F. JOANNIS PICARDJ
CANONICI REGULARIS S. VICTORJ3 PARISIENSIS.

(Parisiis, apud Csroluia Sevesire, via Jacofooa e n»gione Matuhuoram, in-12, cam privilegio regis,
anno 4608.)

EPISTOLA NUNCUPATORIA.
tXeurendo in Christo Patri et domino D. Diongtio de Ccc».omp, S. Victoris Paripiensis summo priori vi-
cario diymstimo S. ,
-

Intermortuam avorum memoriam renovare, vitamque ab iis acceplam quadantenut, et pro virili reddcre,
nemo, nisi Camabas, Piolomeus Philopalor, Agurli, caneraqne hujutmodi parricidarum uHpiorum fex, non
asserueri! ditimv pietalis esse. Quidni pielatis divince? Elenim, si vota, sacrificia, suppUcatioues, obsecratio-
nct, universaque ad Dei optimi maximi cultum facienlia, vocemus divina : quanlulum quoque honorit habitum
parevtibus ncc inique divino decorabis tilulo : cum et D.Gregorio Theotogo ({), paler sit Deus quitpiam

quetdam Persarum regi, mutiebres quotidianasque eorum fugas

in prc#w)s humanitas sic obtcderat, ut Dario
ei confliclut deirectalionem exprobranti per caduceatorem responderil animose rex Indathursus inter ccetera:
t Sunt paterna sepuicra; quw age, dum invenerilit, tentate tabefactare; et lunc inlelligeitt, pugnaturi vobit-

cum simus pro sepuliuris necne : prius auiem (nisi uos raiio traxerit) lecum prcetium non conferettiut. »
Sanctum cquidem summeqne laudandum barbnri principis vetponsum ei consilium, qui v>Miil auspicari certa-
m?n a rc.lig.icsa propngnaiione bustorum aviiorvm, quasi templorum divinis sacraiorum numinibui, sapien-
ter prospiciem exiium belli, seaindo Marie Hnicndum, cui religio i» parentes, classicum cecinitsei. Al quanto

aut viiam reducsmt cmteslem, aut producunt. Quidquid igitur studii, benevolentim humanitatisque exhibemus
upulcris paterna servuniibus ossa, nec libris videiur dvnegandum. Vnde Ricardus Aungervileus, Augtus, a
soto natali dicius Bvriensis, Dunelmensium in Angtia pontifex, insigni in sacra volumina theologicuque
scripia religione et affectu quam rezsrenter modesteeue traetanda sint, i» suo philobiblo his omnino verbis
cjmmcnet ctencos : c Non solum Deo prmtamus obsequium, novorum tibrorum prwparando voiumina
sed ei sacratw vietatis exercemus officium, si eotdem ttunc UUvse itaciemus^ mnc locis idoneit reddiios illi-
batat atttttdice commendemus, ut gaudcant puriiate, dum habentur in mambus; et tptmvani stcure, dum in
s«i* cubilibus recondvntur, Nimirum post restes et vascula corpori dedicata Domimco, sacri libri meren-
tur honestius tractari : qnibus lotks hragattir iujuria, quoties eos quis prmumii altingere manu fceda. »
Idem in anteicdente rubrica, ui erudtii de re libraria bene mereri certaiim gestimu . titulum posuit ;
« Quam sit merilorium novos libros seribere, et veteret renovare. > El comprimis hat ruiutne suatit. < Ve-
rum, quia quod ssrvU morlalibus, per prviaptum lemporis t mortalitaiis dispendtum patitur, nccesseest vetu-
ttate tobcfacta volumina innovalit suceessmbus instaurari, ut perpeiuitns, qu* naiura: repugnat individui,

(!) M VUalhnum.
(2) Eihic,
Anstot. 8, c. 15 ei 9, c 2; PUu>. u De tegib., et aliorum.
(*) Ex Hero. Melpom. .

PtTAOI» CXCIIl.
^Q i
 , ,

H CARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 12

conccdaiur privilegia specici. Sicut enim librorum corpora ex commistione contrafiorun compaeta, sva)
coviposiiionis coniinuum senliunt detrimeiilum, sic per prudev.liam clericorum debet reperirl remedium, per
ou«d liber sacer solvens nalura? debitum, ha>reaitarium obtineat subslitutum et simile semen fratri morluo
,

tusciietur, verificeturque statim illad Ecclesiastici xxx : i Mortuus esi yuler tllius,el quasi non est mortuus;
similem enim sibi retiquit post se. > Hwc Bicardus posl 250 annos, in commendavdam librarice supellectilit
euram. Quamquidem a le, (revcrende Puler) Garnero nostro impensam, meritissimo commemorabuni, honori-
ficcque commendabunt posteri : ut, gvi supra quadringentos vixerit annos, deunoyae in swculi proxime finiti
principio lenuem quemdam tisus sit, duxisse spirilum, ediiiouis iungvidutas operula : nunc, luo permissu,
istiusque vividioris igpographia: anra, secumla pene spirel anima. Hiac palam est, quod ad le longe jucun-
dior redeal el gratitfr, quam Virbius Hippolylus Androgeusque Minois ftlius ad Msculapiusn : $ i tamen,(iit
Xaso vere cecinit) non
Exit in immensum fecumja lieentia vatum
OWigal historica nec sua verba fide.

tllos siquidem mortucs breiique moriturcs restiiuit vitw mortali,aui.(ut nostri Adami refricem scite diclum,)
morti Gamerus aulem tua
viiali {{). facullate reduclus esl ad lucem ne cimmcriis quidem fnebris obnubi-
landam. \ erum enimvero, xei si hmc abesset causa, Garnems libi non adessel non acceptissimus. Cui eicnim
perplacel /). Gregorius papa, qui displiceant tecliores spiraniioresque ejus fiores, per hot sexdecim Gameri
libellos, ceu areolas-.rircinati ei disposili? Te aulem Gregorio familiarissime uti, tcsiatur ipsemet in luis
lisque accuralis rapiiutanbus concionibus subinde producius, una cum sanctis Patribus tum prioris, tum
abs re quis te animatam eorum dixerit bibliothecam, ab eo facunde fecunde-
attalis intermediss, iia vt r.on
que ad instar dncti scribce evangelici profers de thesauvo tuo nova et vetera (Matth. xm). Sed et quod
D. Hieronymus lugens in suo pradicavii Nepotiano [de more enim inlcr sermones cpulares varias priscorum
theologorum tententias proferens, asserebat hanc Tertuiliano, istanr Minutio, illam Cypriano ,eic). IJt eo-
dem jure, sic nece^sario eidem, quin praistanlio.i, tibi vertatur hudi, »:' quis oculalior et oculalius, direndi
mbdum, tenipus, locum, et mtibus dicas norit, composueritqne. Pene me pr/eterierat, nec tamen prcetereunda
Gameri tibi nuncupati causa, scilicet onns inferius illo, quod nunc invida quidem, et invita debiliori natura,
infracto tamen suslines unimo. Quam vero graris $it adducla cnusa, demonslrat veterum collatio. Nam Mlius
Lampridius Augustos Gommodnm, Anlouinum Jleliogabatum, Alexaudrum Severum: Mlius Spartianus
Adrianum, .Eiium Yerum, Didium Juliunum. Severum, Pescennium, Xigrum; Julius Capitolinus, Auioni-
nnm Pium, Verum, Mcziminos duos obtulere Auguslis, probe gnari serenis tegenda oculis, af> iis, quibus
afferebant propler camdem, quam ipsi gerebani, imperii Romani majestatem. Taceo scriptorcs eLciesiiuticos
ei biographos innutveros, ne in iole meridiano ridicvie videar gracilem acecv.dere stipvlam, Supremo lavdem
nec ignobiti nomine Garnerus sibi tuam conciliaturns e*t paternam graliam, quod perscepe maqni pcndamvs
Uhulria proavomm monimenta, qvin et lanlilla ab iisdem reiicta, utpote guoe nobis peroplatam reddant eo-
ntm vicem, miserrimamque solentur orbitatem. Sed vero, si quid felichsime, lonqe profecto feliciut germa-
nivwjuc prmlant libri, feiiciores, vivaciorts germunioresque parentum liberi : cvm formosiorem, prmtluntio-
remqne eorum ptirtem, divinum scilicet animam ingeniumque nobite referant. < Nee enim libtri solo vuitu
patrissant. i Ilis igilur de causis Gurnerum tua potestaie in suo Gregoriuno redivivum, e.t ad U redeuntem
susnpe, R. P. ex ejus manibus, qui est tuus in Chrisio filius obsequenlissimus , Uiorumqve canonicorum
vesi.rentns.
F. Joannes Picaudcs.

(4) In piosaOclavae Nntivilalis Chrisii.

CANDIDO LECTORIS.

Quiil Imic aceessisset editioni deeesvsselve, frustraie monendum arhilrabar. At, eum deprehendissem
prioiis fdilioiiis perrara esse expmplaria animnm manumque verti. Imprimis ergo scias id operis-antea
,

excusum mendosissiine, adco ut ssepiuscule ne dHOS quidem Yersus puros fuisset legere, tibi nunc ema-
eulatius -r eddi.-Sed nee diHiteor in hane aliquot, quamvis Ieviusc«jlas irrepsisse meudas, partim incogi-
laulia, paitiiu creberrimis iituris; ad quas rn sing^ulos versus suffuri.jendas adegerunl me priscorum seri-
barum notae-aunos ferme quinquagin!a retentae a priorihus calcographis, poslerioribus atitem. Plalonicis
obfieuriores numeris. lusuper charta plerisque in locis infirmior, atramentique impotentior , quod parce
luerat infiisum, vitiosa prodigalilate difftindehal in vicinorum eharacterum oblilter-itionem. Quae quidem
wnivevsa in contestu et ora libri conglohata, mulue fuerunt operae ipsis operis. Kecentem dico aci-essio-
nem li; quu priinas tenet notatio Joeorum ev divinis codicibus promptorum ad quos coraperiendos,
:

diversas BibHorum halaliones oportiHt consulete, ita tamen ut nec consuRior redireui, cura in signatis
Jocis non offenderem eadeffi pentlus quaa apud D. Gregoriura tegeham. Interdum enim vocula, aut simplex
\erbi eompositi ponebuiur ioeo. Cumque religiosius religioso huic negotio vacarem, non parum negotii
fecit nuiii varietas irtfrpretationum, ([iiibns D. Gregorium fuisse usum non semel adverti. Qua de causa,
ul sertaiiori mente legeres. si qu*-sententia divina ab editioue vulgata nonnihii discrepans proferretur,
designavi apud Scpiuaginia, Augustmum.Cassiodoruiuque ita haheri.
Pi^ter b?ec adjeci. in quo tolius operis versabatur cardo, niiicet adnotationes (quarum nonnulta; ab
ceulis operariorum alio respectanuum, tibi abiere et mihi) librorum, homiliarum epistolarumqne Grego-
nanarum. ex uuibus quasi '-ernantibus flosculis et raniis Garnerus noster myslic.um suum conipegit lo-
piarium. Quod qufdem aegre tandem, sed confeci. Confeci, inquam, et aliquando tam aegre, ul in horas,
ei codicem et slylum jamjara abJegaturus essem ad extremam residum classem, ni suCcurrissel iniqu.»m
fore um diulurni labons jacturam, ob morosiorem unius et alterius sententiae inventionem. Quapropter,
 ;

13 GREGORIANUM. — JOAN. PICARDI PRjEFATIO. IV

si intcr bos emot;e ferroequc prujcipilatae menlis acsfus aliquolfariara caespitarim, lector, humanae maxime
conscius iroliecillitatis faeiiiorem qnaeso des veniam.
Inter signandas Gregorii sententias, cum editione Nivelliana fuissem usus, posteaquc comperissem a
prioribus ilissidere ob mutatas sectiones in libris Job, illam prinio, istam secundo expressi numero. In
quibns praeterea illud tibi venil observandum, ne, si in designato loco, 6ententiam aliquoties mulilam ve!
inlercisam repereris, me statiin de falsitate vel oscitantia appclles. Garnerus enim plerumque non panca
missa fecit cosisullo, quia vcl ad enodandam propositae dictionis ambiguitatem nibil aul parum conduce-
rent. Adde quod plusquam seme! mutarii orationis Gregorianae ordinem, ita ut prima posterius, poste-
rioia prius sumpserit. Quse si aliquoties occursarint, marginale scbolium praemonebit.
In notandis capilulorum Riblicorum versiculis secutns sum editionem Lovaniensem anni 1572. Eorum-
dem versiculortim non iufreqnentein praeterroissionein dabis ope^ario aliud in merilc operanti; caetera, si
lubet, et illi et mihi. Nibil euim bumani profiteor a mc alienum. De hujus veio Gregorian* Antbologiae,
fruciu et suavitate dicain post secundam praefationis partero. Antequam illud te pervelim exoratum,
ne, instar Polyciatis mairein, me patris laborem insigniori exornasse titulo causeris; quod dixcrim ejus
opus esse coelestiutn voluminum studiosis pernecessarium, ac ecclesiasticis. Neque enim meum, sed Sixti
Senensis, naris alioqui cmunctissimas est judicium. Bene vale, huneque sacrarum copiarum thesaurum
Erofunde iu roajorem Dei scientiarum Domini (ut Anna prophelissa 1 Reg. n cauil) gloiiam, laudem et
onorem.

ELOGIUM DE HUJUS OPERIS PRiESTANTlA ET DTILITATE.

Ei libro quarto Bibliolhecce sonctce Sixti Sencnsis.

Garnerm (sjc enim v. c.) ccenobii Yictcrini apud Parisios svbprior, vir vilce sanctimonia, et pia erudi-
tione clarus,coilegit digessitque decentissimo ordine es omnibus scriptis D. Cregorii pupcc libros serdecim de
nllegoricis lypis nominum ac rerum omnium in sacris litteris contenlarum, quos Enucleamenta Bibtice in-
scripsit. Opns sane dignum, quod u slndiosis divince Scripium obviis excipiatur ulnis. Ejus initium est
t Deus aliquando in sacra Scriplura. » Ciaruit sub Ruperto Bavaro Romanorum rege, anno Domini 1400.

Hactenus Sixtus. Ex cujus lestimonjo hsec expungero veritatis studium coegit. Primo quod vocet Gar«
nerum Parisiensem, cura tamen in prima editionc ninil adverterit quod id afiirmet, vel conjeclandi liduciam
praebeat vel ansam, nisi fotsan quod appelletur, subprior S. Victoris Parisiensis. At quara frigiria sit haee
conjectura, ex hoc uuo, ut caetera perstringam, elicitur, quod D. Bernardus sit patria Claraevalfensis, quia
coMiobium Claraevallense administrarit.
Tilulum Enuciamenia Biblice, deposui, reposito eo quem Garneri autographum praeferebat.
Claruisse anno HOOdivinans scripsit non afllrmans, nempe quod cerneret volumcn evulgalum anno
!f)I8, et quidem aiiena vigilantia. Calculus autem meus «lucentis et aliquot excedit annis. Nam in continuo
canonicorum nostrorum latercuio incipiente ab anno 1300 deducloque ad nostra tempora nullus hujus
nominis et bonoris occurrit. Baleus in centuria tertia Scriptorum Angtice recenset Nigellum Wierekerium
monachum et praecenlorem Cantuariensis Ecclcsiae illustrem annoChristi 1200 delibasse ex Garneri viri-
ilario iib. i Florum his incipientem verbis Sublimilas supernarum potesiatum. Quod quidem reperies
:

lib. i, cap. 3, in Gregoriano Garneri nostri.

Absalon noster canonicus (nam Arnoldus Wion sui Ligni vitce, pag, 883, Bencdictinis inique commis-
Dominus voluerit, effundemus), tandemque abbas canonicorum Sprenckeirs bacen-
ruit, ut alias fusins, si
suim in dioccesi Treverensi, Wierekerii coaetaneus, edidit Breviarium ejusdem Garneii serie alphabetica
quod exstat ms. iu nostra Bibliotheca. Cum igitui' quadringentos post annos dtio illi scriptores relique-
rinl posteritati epitomen Garneri, iiquet eurei sub undecimi sjeculi auroram protulisse in solem hancce
vigiliam suam.

F. JOANNIS PICARDI PR^EFATIO.

Nescio aosanctorum Patrum quempiam lot scri- ,A displicait, ul qui meliora hzbent, in minimis occu-
plores transtulcrint, breviarint et deflorarint, quot peniur.
D. Ciearorium papam. Translatorum antem princeps Annurn redemplionis humanse cin iter octingen-
fuit Anastasius, patriarcha Aiuiochenus, qui Grc- tesimum septuagesimum iElfiedus We&tsaxonum
gorio adhnc spiranle, ejus Paslorate Graecis auribus rex tum probus, tum eruditus ide.m Pastorale in An-
dedit. Quam ob causam lib. x. Rcgislri, epist. 22, glicam vertit liiiguam; aliquando (ut ipsemet testa-
niodeste conquerejis ita scribitad Joannem Ravenme tur in proloqmo, quod videbis iu calce ViUe ejusdem
bypodi2conum Quia dileclissima! memorio? Anathv-
: ab Assero Syreburnensi episcopo scriptae) verbum
Hus diaconus quwrenti ac jubenii Romano imperutori d<.' verbo exprimens ,interdum autem sensttm e.% sen-
librum Regulct Pastoralis dedit, cegre suscepi. Quem $u, .situti egomet didiceram a Peigmundo arciiitpi-
sanctissimus frater et coepiscopus mens Anastasius scopo meo et Assero antisliie meo; nec non a Crim-
Antiochenus in Cracam tinguam tronstuhl El sicui baldo el Joanne tnihi a sacris. A quibus posteaq am
mihi icnptum esl, ei val.de placuit; sed mihi valde librum ila didicissem ui penilus perciperetn quemad-
,
« GARNERl CAN. RF.G.
modum ad eiut iHletUgentiam pervenire possem, in
.- ...!_ . «... .« - J .... „„.„..„.,.
Angticum sermonem eum converti, et adttnamquam
.
.
ifue episcopii sedem in regno meo unum misi, super-
que singulos libros aureum stylum qui esl quinqua-
tiinta tnanrussarum. Et ego pracipio iti nomine Dei,
m quis de libris liunc stylum lotlal, neqtte librum de
tempto, cttm incertum, quandiu futuri sinl tates
sit
eruditi praa>ules quales nunc (honos Deo) ubique sunt.
Magniftcuin equidem vereque regium /Elfredi opus,
itiunus el decretum. Beatam tuiic Angliam praedi-
care licebal, cujus rexpbilosopliarelui Ejus autem
-
. :
versionis ante quingentos prope aaHOS memit.it
Gui.ielmns Sommerset, monaclius el bibiiothecariiw
ccenobii Mahuesburiensis, 1. iv De gestit rcgum An-
gloium, cap. 4, sub finem.
Annos ahhinc trecentos pius minusve eumdern
Gallice loqiientem Gallia nostra co*i»it audire. Bi-
bliotheca nostra ejus versionis exemplarms. servat.
sed inlerprelis desideratur nomen.
Veniaintis ad Ihatogus toiidem linguis dissonos.
Ktenim Zacbarias papacentum et <|uadraginta post
Gregorii obituni aunis, dedil Graios legendo», ut
auctores suut Jotn. Diaconus I. iv. Vilae ejusdem,
tap. T.j;0.lo Cliiniacensis ftorens annoChrisli 920,
in sermone de S. Benediclo; SigibeHus Chronici
sui anno 742.
Auglicos fuisse faclos a Verefrico prjesnle Wigor-
nensi, ri^e /Etfredo iinperaute prodiderunl Asserus
Syreburnensis, ejusciera ./Elfredi sacerdos, 1'loren-
tins Wigorniensis et lngulpsius abbas Croyiandensis
in Chron. Guillel. Sommcrset supra. Rogerus Hove-
ilenus priori partc Annal. Anglirorum; Matlhseus
Parkerus in Antiquilat. Ecctesia' Britunmccr Solus
Haleus iiostri a?vi scriptor defert /filfredo ccnl. 2,
sui Calaloa. Scriplo. Britan. Galiico senoone dona-
t.«s fviisse" nec nou quadraginta ejusdem Gregorti
bomiiias evangelicas, •luo codices calaiuo exarati
lidejubent universis noslram bibbolbecam lostra-
luris.
lher autem, luaximequc de Dialogis Gregorianis
noiassc opene pretium duximus, quod Garnerus
oosier ab iis carpserit nounulla qua. alioqui vacil-
larent nisi canaro eorum tiui.ni coniirmaremus, el
eoramentitia quorumdara conjectorum refellcremus.
Sunt etiim qui de auclore, alii qui de refaos ab au-
i.tore narralis dubitant. Huldrichus Coceius in sua
epistota iiuneupatoria ejusdem Gregurii, Basilcaj
evulgati anno 1541, bis vcrbis et rationculis dubi-
tans scribif. De Dialogis, in quibna Patrum Ilatice
miracula receuset, vix habeo qnid pronuntiem, nifi
qnod Gregorii esse dubilem, adeo aenio ct serie, tl
eralionis gravitate, et industria dhtant a reliquii
cjus scriptis. Dubietateni certe, si germen luerit
siniplicis iguorantiie, nemo nou lolerabit. Sin vero
hiesiiationis fucaue, nemo non damuabit. Uublri-
cbum posteriori laborasse palam csl ex indice ab
ipsomet coinposilo, in quo siguat Gregorium ha-
iuisse sociiun Petnim Diaconum. Ita eni:Ti scribit
in proloquio suoruni Dialogorum. Ibi ilmjue cnm
iCicius valde et diu lucitui sederem, dilectissimus
hliusmiems Petrtu diaeontu adfuit qui milti a pri-
,
vuvvojiiveniulis jlore in amiciiiis familiariter obsiri-
iius ts^, atque ad sacri verbi indagutionem socius.
Praeterca in eodein indice docet lectorem perjiia-
euisse Gregomo seuiorum congressum. At Giego-
lius ii!>. i DialQg.w- 10, ita faletur: Quidam nam-
que nd mt deductus esi senex pauper : atque, ut mihi
semim collvctuio esx sempcr amabilis sotct, studiose
hunc xuuU csset, tnquhiti. Huiunclius igitur si ba-
bebat suspe<U)s Gregurii Diilugot, cur ex illis ha;c
sclegil et in iudicem collcgit. Parva sunt, inquies;
laleor, el flocci facerem, nisi ex parvis etiam uber-
ii.ni foules errorum scaluriissent ahquando. Yerura
bisce misais ad gra\Jora desxendo. lu illa sua epi-
stola ntiiiciipaioiia testatur se totuin opus D. Gre-
yuni su legisse, ul doclrime illius qiiaiudam syn-
o^si:i exuibeai leuori. Si igitur Icgerk, ubi eraul
S. VICTORIS PARIS. 16
A ejus oculi, cum in Dialogit occiirrerunt haec testi-
..„.-.„:.. «,i :tt.._ ..i.,.„;..^r.,» !»;„»„„,.. „ «
_i:.._ ... -
monia ad illum clamitanlia Diatogos esse
alicujus
papae Romani? Cap. 8, 1. 1, illud reperiiur Eodem :
qnoque tempore venerandus vir Anaslasius (eujut ttt-
perius memoriam feci) sanclce Romance Eccletiee,
cui, Deo auctore servio, notariut fnit. Lib. (II, cap.
5 Aqapitus kujus Romanie Ecctcsice ponlifex, cui,
:
Deo idispensanie deservio, ad Jvstinianum, ctc. Rur-
sus cap. 8 :Constantius Aquince civilalit episeoput
fuit, qui nnper prmdecessoris mei lempore bealm me-
vtorice Joannis pap<e defunclus cst. Libri iv, cap. 50
iuiianus hujus Rotnana? Ecctesice, cui Dco auciore
aeservio, secundus defensor, elc. Ilerura cap. 40 :
Pascasius hujus apo»lolicce sedis diaconus, eic. Tau-
ilera ex bis etiara Tyresiae apparet quomdam papa-
rUJU Romanorum Dialogos ^av^aroypafw; compo-
sui6se. Grcgorium vero esse gciiuiuiim auctoiem
non oliscuie patet ex 1. n, c. 31, eorum.Iem, ubi
dicit Leandrum ispalilanum <-p scopuro «ludiim silii
B in amiciiiis familiariter fui»se junctum. Li cap. '&
ibi<<em addil Eo quoque tempcre (id est Jusliuiaiii
:
Augusti temporibus, ut ir, piincipi^ capitis signat)
quo pro cTpleudis responsis Ecctcsiir ad principent
trunsmissus s.um. lterumque cap. 5ti : Dumjustione
pontificis mtt in Constanlinopolitana! wbis palatio
responsis ecclesiasticis deservirem. Legationem si-
mul el amiciliam habitamGregor. refrical Leandro,
sic proloquens in lib. Jub Duduat te frater beatis-
:
simc, in Constantiuopolitana urbe cotfnoscens, cum me
illic sedis aposloiica; responsa conslringereni, ei te
itluc injuncla pno causis fidei, reqit Wisigoihorum
Legalio perduxisset, elc. Eoautem lemporeet prin-
cipe et episcopo. lcgationem Coiistanlinopoli qutin-
quam ohiisse Romanae Ecclesise noinuie prdc.ier I».
Gregorium si quis asseveret, alterum necessario
comniiniscctur de cerebro suo.
Ai.nequis veritaiis aniantior locupleiius desideret
testimoniujuv, dsabus obsignalis tabcilis contendam
C rursus cum iHnldricbo. Prior quidem elicitur ex
e;ii>dem verbis ad finem circit'-r suae episto!^ 1 : Ho-
minir Fvangetiarum quadraginta, quw Dominhit die-
bus populo prccl&iguiuur., contment non solutv litterce,
verum et optimnnum remm ob&rvationet cttm seriit
piisqve adhor{aliomb.uf,tiSic-Cnut\ igitur extra omneui
posuii aleam Gregofimnas hoimlias, Dialogos siuiul
exemit, et nobis reilemit. Libri siquidem iv historias
cnp. -U, 15, 16, f:S, i", 5", recenaitas Gregorius
alfirinat sein homiiuxribus ad popidum concionibus
relnlisse. Primam «uidera cap. J4 itienarratam, vi-
delicet servuli parawtirj repetit houiiU. K> secun- :
d^m Romulse et Reftefnp.be cap. <5, Htomil, »0; tei-
tinm aioitae suae Tiv*:!! e c. 16, iioimL 58, fusius;
quailan; Stcphani ahbatis cap. IS, piiUiixius homil.
35. Quinlam Thenphanii comitis cap. 27, amplius
horoil. 5G; Theodori pueri cap. 37,'homi!. 19 et"
5S. Lsl enim eadem prorsus hisloriii s quam cum
recilaret homil. 19, adjecit eum quidcm ex nrortis
limine, non morbi doloiibus revocatu». Honiil.
r»
vt-ro 38 dicil ante biennium post dira tjiuluruaque
morbi cruciamenla decessisse. ihs conneotfun vscpli-
ina'iiet oclavam quas etsi Grcgorius dfion dicat
:
pcrcrnsuisse in homitiis, eadem tamen verba, jper-
sonae loca, casteraque hislorias luniina perspicue de-
moustrant esse ejusdem sciiptoris. Septinia 'pitur
esi de Chrysaorio, alias Ckrysorio (tam varie so> tUv-
tur) cap. 38, repetita hoinil. 12. Octava ct posirenra
dc CassiO Narniensi stricle quidem cap. 5l>, sed la-
lissime descripla hom. 37.
AUera auversus Huldriciium labella obsignala pc-
litor ex epistolis quasGregono tribuit. Epist. enint
bo, i. n, inter caelera Gr^gorius Max«miano Syra-
cusano mandat bralres mei qui mecum vivunt om-
:
nimodo me compeltunt aliqua de miracutis Patrum
qua' in liatia facta audivtmus, sub bretiitate scribere.
Ad quam rem solalio icttrte charilatis vehementer in
digeo, ut ea quce vubis in memoriam redeunl, quaque
cognovitse vos contigii, miki bteviler indieetis. De
 17 GREGORIAMIM. — JOAN.
domno enim Sonnoso ubbate, qui juxta domnum
Awistasium de Pentumis fuit, aliqtta retulitse te me-
tnini,quie oblivioiv w.ndavi. Et hocigilur, etsiqua
iun' lalta, tuis pcto epistoiis imprimi et mihi sub ce-
teritale iransmilii.
Hocce suo Gregonus scripio palam dicit se par-
larire diaiogos,quos Huldricbus genitos velut spu-
rmsabdicat. Maximianu* Syracusaiius rescripiis sr.is
tle Nonnoso, \nastasio, et caeteris lib. i, c. 7, 8, et
kib. ru, c. 56, l. iv, eap. 32, insertis latentcm Hul-
drici dctegit malitiam, vel crassissimam ignoran-
liam.
Huic tandem cnncertationi denthiiiviiim Paterius,
D. Gregorii diseipuhts, et Fausiu.-, D. Benedicti
alumiuis, Gregorii plane contemporaneus. Me et-
euiia euadente eodem Gregorio cudit <ieiiiieaiam sa-
crae Scripturae exposjUonem, suorumque: scripto-
rum exeerptis qnasi centonibus concretaui. In qua,
utobitei ridi, Dialoyos Gregorianos profert, nempe
17, in Malih. 70, in I.ucam 33, in Joannem 42,
in I ad Cortuth. Faustus autem in Vila S. Mauri,
Apage i«iiur, Huldrichc, caiculum reducito. tibi-
que recedenti dubilutores, aut ni3gis raehinnonea
succeduiuo. llli enim miracuia in Gregorii Diatoais
perscripta liahent ioco gerrarum Sicuiarum et fabei-
iaroin. Si objicias Ulibatos viri mores, rejicrant ni-
rniant siropiieitalem ct crejulitatem. Bella respon-
si>>, quasi vero universam elliices Christianse iiisli-
tutione.!i applane noit didicisset, ut columbiiue sim-
plicitatis et Arcadirje atoliditatis eum laiuerit discri-
inen. Maurieio imperaiort hanc exprobranii, quid
re.»poiident Cregov. hic legant adductum ex I. iv,
episl. 3! ln serenissimis jussionibns snis domino-
: ritu rapiehaniur. Nou repctoex iisdem libris pet.'ta
rum pieius, dum me de quibusdam redurguere stu-
duil, parcendo, minime pepercit. Jfuni in eis urbanw
himpiieitatis vocabulo, me futuum eppeUat : in Scri-
plura ennn sacra cum in bona inxelligenlia ponuur
simpUcuas, smpe prudeniiw, aut rectttudini socialur.
I niie aiam de beato Job scriptum esi : i Eral vk
simplrx tt rectue; > et beattis Paulus apostolu» ad-
tnoneti dicens : t Eslote simplices iu malo, et pru-
denlen w bono. » El per semetipsam Veritas admo-
uei, dtctn» : « Estole prudentes sicnt serpentet, ei
simpiiees situt colnmba.. t Esse vuide iuutiie }udi-
cant, si out sirnpliciiaii prudentia, aut prudmiim
ttmpliciius desit. Quam igitur fuent prudens, quam-
que prudenti simpiicitate cumufatus, namo non vi-
«et; -aiiem quae a proLato fidelique bistorico exigas,
in ilio est rcperire, siilicei diligentissiraum verita-
tis studium, ingeniuniquc univcrso eoque pecuiiari
aflectu exutum nani quod ad diiigeittiam iidemque
; cus, offendi superius coucibi Maguniiacensis testi-
histoi iae cimducit, nifaii dibgeutius fidehuaque mur*
rari poieti quam quod iu nostr-a provincia, nostro
«vo, v>;S nobis aJUsve cet-nenlibus evenei-U. Isttoe
autero minotula quaatum fuiciant Diaiogica Grego-
rii scripta,imprtmis liber secuudus fidem lacit ndnl
aliud compiectens, quam qu«e quatuor BeaedicU
discipuli muierunt. tn reUquis tribus, tantum irigi-i
vel Komae, vel in coenobio Gregorii patrata, aut si
quae paucula exteiii» commisceuMir, exposuerunt
iculatt testes pluris quam auriti non tautuin decem,
ut piacet comjco, sed mdle. Qua Me e.t seduhtate,
quid certius, quid accuratius et couitttius exiget l&-
ctor nau?eantissimu»?Ut igitur imposterum asquiork
l>**nsei knicti »'uneia istis Dialogis Uifterta, eaveal la-
quettm sb auctcre indieatum 1. n in iob hiecque
vtrl-a enarraute Nunquid facieni i<jus accipitis et
: iumniis Claudii TaiMinensis. iconomachi, proferens--
pro beo, etc. Slulii. inquit, cum prudvntium facta
conspiciunl, hcnc eis omuia reprcAeasibilia e±,se Miden^
lur, snteqne imperiUai aique infirmitatis obiili^ tanto
attenlius de aitenis judicunt, quwlo sua profnndius
ignvrant. Lquidem perbelle Gregorius. Li enim sce-
ierati mbil nist non reprehensione tantum, sedet
puhlico diguura animadversioue vel medittolur vel
jjerpi trant, sic nibil a viris sanetis gestum queuut
iegeretam inlegrum, tara soUdum tamque inteuie-
iplum, cui non inliganl genuiimm ; quanioque im-
PICARDl PR,£FATlO. f8
A pia eorum vita dissidet, tanlo ct judicUim. Ouapro-
pler, cum sola mirenlur el sapiant terrestria, iit ut
quidqnid divinam illustret potentiam, ccelumque
saspiciat, superbo dcspiciant animo. Utinf«m ad nos
penenissent Alfiici iqui et Aluricins dictus est)
Caniuariensis urchiepiscopi quataor libri in totidcm
Gregor. Diatogos circa octavum ct uou^utesimum
reparationis humanae annum pcrscripti. Himc abuode
hauriremus qua) ad exhauriendas Gregorio masty-
gum iberas nsnias large essent. Hic lamen «ibsti-
nendum, ne in prapfaiione non praefari, sed plaue
fari coarguamur. Istiusmodi cnim eaque sancta ct
gravis conlroversia velitatione tam Ievi ncquaquam
disceplalur, aeperiori validiorique digna certamine.
Dabit forie uliquando DeusOpt. Max. quod hic prae-
meditare et prospiccrc contigit in serio procinctu
viriiiler piiestare. Quamobreui a moiestissimo l>e-
nigni fectoris praecavens taedio, unum aioue aite-
rum jungam, umbiiicum appositurus. Sfaioribus
B noslris laillo fuere in preiio hi Dialogi, ut singula-
ria sitienda; parandseqiie sam limoniie incitamenla
liinc sumcrent , et solidissima susteniijiidae (idei
fulcra D. Cidaricus Augiistx in Germania praesul,
viiae innocentia, Utteris, et genere pemobilis, sic
esuriebat plusqtiam aml>rosianam vel nectaream
horum voluminum pcnractationem, ul plerumquo
convivis suis (inquit Berno Augienvis cap Viiae M
ejusdem) manducantibus et bibenUbus jejunus ma-
neret. Krat cnim ei cibus aut doleis Psalmorura
suavitas, aut sacrarum leciioiium assiduitas inter :
ijuas inaxime deleclabaluf audire ex iv iib. S. Cre-
gorii, qualiter multi e corporibus exempti, in sjii-
ab llaymoue Halbersiatensi (qui claruit anno 830; et
citala I. iii De varietate tibroram, cao. 9 et 10. Con-
cUium Maguntiaci liabitum (non quidem sub Carolo
Magno, Clnisti anuo 81", irel Arnulplio imperatore,
aiii>o888) Wa/ogoruoiGregorianorum salubn doctum
Q iwtionc, praemunuit cap. 5, de fceditate gravitaleque
ineesticnm btstrwa filia perpelrati, in hanc senicn-
inm. Quam dctestabile et exsecrabile scetut situni"
cuique Christtano fttiolum suunt stuprare, lestatur
sanclus Cregorius papa.in Dialogis suis s ubi refert
queotdam hominem potluisse fUiolamsuam. El quia
neglezit pcenitenliam. a;/ere, subito mtserabiii morbo
correplus esrspiravi! ;: et sepultum, non solura corpns
sed eiiam oinne sepulcrum ignis invistbilis consum-
psit. Hiatoriaiu vero summatim reiatam Gregorius
uilegram denarral lib. iv Dialog , cap 32. Porro in
vetustoPceiuteiaiaii, prxtitulaio, Correctot el merii-
mouiuui, cum altero, cujus hoc erat summarium :
Quod pamitentia pos.s>; oboiere peccaia. etiamsi in ul-
timo vikB spiritu paeniieat. Igitur vel bi duo caiiones
desiderautur* in supradicUs Maguntiacensibus con-
tiliis, aut certe iliud a ine produclum aecessai io di-
veisuni est, quin potius intermediuin. Accessit Tr»-
D burieosis couciiii auuo 895 habiti canon 17, ni ru>
dem calamum pervertisset polna cardinaiis Baronii
manus, qui in uoUb ad x Kal. Jan. Martyroiogii ilo-
mani tot grave9 caaosque producit auctores, u», Mel-
chioris. Cani Gregoriomastygis uon eanum, sed plaue
puerile dieluu) judiciumque esse coiiitei. Ad iurpu-
gitaodos Catholic» religioui« adversarioa capitaies,
hinc vciut ex iustrucUssimo armamcutario tcla de-
prompsit Jonas Aureiiaoeiisis antistes respondens ca~
que bistoriara Judsei, qui, iicet inUdelis, Christiano*.
rum tamen exeinpio, adversus borrenda oocturna-
que daamonum spectra sese impejsetrabiii crucis ar-
mavil pcctorali, Lanirancus t^anluaricrtsis, Aigents
Cluniacensis, Guitmundus Aversanus, ntobiatr^stis
Berengarii blasphcmas biaiiiesquc |:<uces prasfocu-
rent, confectam Gregorianorum Dialogurum rerbis
offam injecere; il!e quidem in lib. De sacram. olnt
ris, bic I. iii itiiiem Dc sacram. ultar. Teiiius Alpe-
rus 1. 1 Desacram., c«p. 12, et I. nf e. i, alitgani »u-

49 GARNERI CAN. REC.
cioritalesex 1. iv Dialog., cap. 59. In hanc quidemfmittma Flandriae ccepisse anno 4085 auctor est
rem complnra non infruciuose possent aggeri, Meyer in Chron. Fiand.) eadem Gregoriana ethica
fructuo6a, oum atlluunt, plerumque infructuosa fie-
renl, reluciarelurque mei proposiii ratio. Brevjato-
res igitur Spartana suceingamus brcvitaie.
Odo, Cluniaci protocoefiobiarcha , iotra unius
oluminis angustias conciusit summam xxxv libro-
rum in Job, anno ferme 920, ut Trithem. in caUlogo
scriptor eccles., et Sixtus Sen. 1. iv. Bibliotk. suncice compescai.
prodiderunl.
Rupertus abbas,Tuitiensis decem libris perslrin-
x-H ad annum 1 144 eadem Moralia, ut ipsemet te-
ststnr irt epistola nuncupatoria sui operis be di-
vinis officiis mqyiens Commentartolum in Job tibro-
: de quo Beda (neque enim sum nactus snilouiorem)
rutn dtcem, abbreviutum ex abvndawia sensuum
uique dtctorum B. Gregorii, etc. Adalhert.s, nalione
Aftgius, professione monachus Spaldiiivrensiscceno-
bii congregationis Cluniaeensis (•auetore Baleo cen-
turia ?.'Scriptor. Britan. ), oflicio levila, composuit
ex spiendidioribus Moraiium sententiis i. iv, conli- £ Scripturce passim explanatorurn rejectosque ad
nuafa taroen in illis nasnerorum nota, nuncupavit-
que Sveculum, yi ipsemet lestis est in epistola ii-
ininari ad Hairniannum presbyterum scribens In-
. siastem, E<ciesiasticum
teren hocopusculum, oh respirandi gratiam lectoris,
in quaiuor decrtvi dhtinguere libros : Et quia ibidem
hnivam getterit vita muttimoda varietate depingitur,
ejux iibuit vocabufum cppellare Specclum. Fioruit
Ine scriptor snb aunum 4160. Exemplar iiiius operis
qote&cil in putleis nosirae biWiothecye.
Atolfus Toruaeensis, monacbus Benedlctinus
digehsi» CoSiectanes in totius Novi Testamenti enu-
clfatifiriftm ex scriptjs D. Gregor., quae vidi excusa
Luteti^ auoo 1515., in i. Ciaruit anno 4200.
A'<o:tymas quispiam baud multo post Alulfum
decerp-.it trigittta quinque iibelios ex integris tri-
glins quinquejin Job, effiagitante nescio quo vene-
rabili Patre, qiiem sic prafalur : Popotcisti, Paier
venerottuis et amabilis valde, qui dignjtaiis qratia et
exceU&ilia sanclitalis jubere poitu» quvm poscere dc-
p
buisli, quatsnus aiiquas ad adificationem inleriuris
hotninis mullifarie fusns ouctorttate* ex Bibfiis a
*ancii$ Patribus producla% in Intnen, veslra: charila-
tif inttinctu, tn vnum conirahere medilarer, etc.
Isiam autero iucubrationem appeilavil Promptuarium
vtriusque hominis, rft quidem a simili ; nam ut ibi-
dem srinbit quema&mndum in promptucrio ea. qux
corprri sunt uecesiarin, praparata. ita hoc in codics
qvrctxiwxe n&cesscria tunt non soluin homini exte-
rlori, qiiantum ad mores, verum etiarti homini inie-
rtiyi quan'.um ad vtrtute* r mente ioiliciia prceparan-
tur.. Aiuifo illum subdidi, qsioniam deeo mentionem
facil in proloijuio, et codicis apud nos scripti cani-
iies patam ostendit fuisse Aluifo proximum. Ano-
iiymi.im alterum huic anoaymo suLnectam. Soiet
enim non esse iisgrata cognomiitum virorum socie-
tas, sed et quia eo delapsa esi oraiio ut seriis lu-
dicra permisceam, quod'Roberlus Montensis couii-
nuator Sigiberti scripsit adannum 1175 exscribam
Et ut appareal multitudo eorum qui tnierfuemnt (lo-
^ siiunum dehellaiurus aggreditur painam. Hujus ita-
quiiur de primo curiae concessu et splendido con^i-
vio ad quod Henricus secundus Angliae rex accer-
sierat universos optimales diiionis iSormanntCie et
Briianntcae; cum ^Xtliielmus de. Snncio Joanne procn-
rator (\ormannice, ei Wilhelmus fil-ius Hamoni» se-
mscallus Brilannice comedertnt in quadam camera,
pro.htbuerunt ne quis mites comtdertt, qui non voca-
rttur WUlehiffMS ; et ejectis aliis de camera reman-
scrunt centumel decem mililes. qui omues vocaban-
tur Wilhelmi exceptis aiiis plurimis ejasdem nomi-
nis qui comederunt in aula cum rege. Posierior jgi-
tur anonymus nosler in tnginla quoque libros cur-
tissimos contrasit iatissimam Gregorianoruin Mo-
raitum commentationem.cujus b?c excerpsi inilium
ex nostro codice membraneo. in sidone fiquraiur
stabiliias in ieqe positorum, in mari vilu genlilium,
Simou AHiighemensis monachus (quod ccenobit
">n AlUighemio, solltudtne Brabantime toparchi*,
, ,
S. VICTORIS PARIS. 2«
A
ni
coliegit iu decem libros trecentesimum abhinc an-
num. Porro his compendiis lecior id laiHum expi-
scalur compendii quod longiuseuium opus brovins-
cule percunat, et qaidem citra fastidiuia, et quod
damnosius opiner, ordinatam certi argumenti pcr-
tractationem, ita ut esurientis auima; fanjero non
Odoros tandem «lernumque virides anthologo-
xum flore«i odoremur, suavibusquc corum coioribus
defectos reiiciamus oculos.
Piiierius S. R. E. nolarius Gregoriique dtscipulus,
in pra;fat. 1. yii ad Cantica eant. Andim quod Pa-
te>-ius t beati oapce Gregorii discipuius, de tota Scri-
piura tancta, q^aaque ille pcr parles i» suis operibus
explanavit coliecta in unum vofumen redcgerit. Si
cousularaus amplissimos imiices locorum sacrae
calcem Gregorii, non parva superest sylva quao ad
reliquos Veteris instrumenti libros, scilir.et Eccle-
Sapientiam, Prophetas,
,
Macbabaeos uberrimam subministret materiam. Praa-
torquam quod it: Novo Testamcuto, secunda et ter-
tia, Joannis ludseqne Epislolae sint iutacta?. Qua-
prcprer existimarini Bcdse dictutu ervvjx5exix«f ac-
cipienduuj.
Hedencus Italtts, monachus coenobii S Gregorii
Eapse, circiter anuum 840 concinnavii cx scripli»
i.Gregor. in Job. Senteniinrum I. *, ut sciibit Ar-
noldus vVion i. n. Ligni vitce, cap. 68. T>. lsidorum
Hispaiensem episcopurr. ex Moraiibvs decerpsisse m
iibros Sent. yasaeus in Cfnon. leiert.
Taius (sic etiim V. G.ihon Taio, vel Tagio, vi im-
pvessorum quamplurimi ) , coguomento Samuei
Cassar augusue episcopus posteris Senten-
reliquit
liarum i. v ex D. Gregorii monimeutis, pauculis 1).
Augustini adir.istls, selectarura quos obtulit. Qui-
nco pr3?suli Tolciano eorumdem exactori, ut con-
stat ex hac pr ima dedicalorise epistola? periodo Me- :
tnor'vestree benignissimai petilionis, nosirwque devo-
lissimw promissionis, hujua textum libcili compertit
tenleniiurum lUuH» prwnotatum, icstrce sanclitati
tjtalui dirigendum. Quando autem id operis cuderit,
extra reni non esse fore aulumavi, si aperirem
ejusdem verbis, cum et volumen inbiguis tiotae, per-
paucorum forulos obsirfeai: Taius «<ji<«r,ail <jwitico
in epist. an'ecedenle : Opnme novii beutiiudo vestia
tempus tiiud, quo tortuosus anguis ore peslifero, in
quorumdam mentibus viruienla semimm suorum
spurterat lizania: fraudulentaque deceptiotte, o ira-
tnile rccli \ltneris gretsum semoverat meniiutn perdt-
ianun. In quo qutdam homo peslifer aique insutti
capitis froia tyrannidem sumens, odsutnptis seeleris
sui perversis fautoribus adversus orthoioavm, tna-
gnumque Dei cultorem Reccesninihuw principi.'m,frau-
duleulia prceiendens molimina, superba adnisu Ckri-
:
qxe sceleris causa gcns efferayVasronv.m Pyrenais
viomibus promota, diversis vastationibue lberia: pa-
triam popuiando grassatur. Beu,proh dolor l Dicendi
studium cula.milatis intercipit tnagnitudo. Scd lan-
detn ventcndum cst adidquod fonnidat oraiio. In-
noxius quippc tanguis effunditur : alii ungulis,non~
r.ulli niissilibus, pterique diversis jaculis saucianiuv,
iiinumerahilis maltitudo captivorum abducitnt im- .
tverna spolia subtrahuiuur : templis Dci infausturtl
bellum tnfertur, eacra altaria destruuntur, pierique
ex clericatus officio ensibus obtruncantur, atque in-
humala canibus avibusque exponuuiur rnultcrum ca-
davera occisorum. elc. Sub hanc tgiiur luneslam
cladem, Taius extenuandi mceroris gratia congessit
Senlendarum lihros quinque, ut pauio post indicat,
et quidem circiter aitttum 632. Hic esl Taius, qui
ultimo Chindasuindi llis.paniae regis anno, et Chri-
sti 649, Romara profectus est ad perquirendos Mo-
Sl GRCGORIAMUM. - - JOAN PICARDI PRvKFATIO. S2

ralium Gregorianorum libros, et divinitus lamh-ui A riut, ncmo tamen ibit Garncrum ctiara
iuficias
rcpertos rclulil in llispaniam ul consiat tum ex palmarium illis quod studiutn sly-
praeripuisse,
narratione mirabili praefixa Operibus D. Gregorii, hiraque tolliniarii ad lilteraiojji divinarum Bpleit-
tiim bx fir»e concil. Tolet. vn, in qua narratione cum didiorem quamdam lucem facilioremque intelli-
ftignanter dicatur Taium fuisse aeque Augustini ac gentiam capescendam. Qu.e quidem divime litterae
Gregorii studiosuro, haud abs re suas coltectas di- quo sunt obscuriores, eo prasclarior labor ad di-
ctis utriusque composuit, qnarum bOc legi prin- sculiendam earum ealiginein insumptus. Garnerus
cipium : Solus Deus in semetipBo incommuiubilis igilurtara venustesua disposuit, uljurarcs alteram
est, etc. lectoribus addi mentem. Omnium enim propcmo-
Beda VenerabiHs (qui excessit anno 752 post duin rerum in Bibliis comprebensarum mystica
Cantica cant. sex libris proprioque itlustrata Ju- enodalurus signiftcata, conunodissimum duxit ini-
mine, septimum et octavnm ju\ta Trithem. com- tiura ab earumdein conditore Deo opiimo maximo;
pulalioneiii (nam codices impressi unicum habent) cui et buos coelestes subjungH spiritus, hisque
semenliosis Grejtorii dictis compegit. Joannes proxime ccelestem machinam, et stngulas orbium
Stucanpion, Bedae popularis, Vinloniensis, reliquit mobilium lampades, moxque passiones aeris multi
posleris sententias ex Gregoiiaim Etlricis prom- plices et infinito mutabiliores fabulosis Prolheo,
ptas, serie digcstas Jitteraiia, numeris unoque Ji- Promelbeo, Vertnmno, vcl Empusa; quas quidem,
uro contextas; quarum hoc principiuni pomt cen- nec non et ccetera, quia pr?eposilus capitum indev
liiriator Anulus Absiinenlia. Soltis in iliicitis, Ty- lecturicntibus eihibet, sileo.
pographis rrobeniaiiis Gregorium excudentibus Dum abquando inutuos serereni sermones cum
anno 4551 sex libros moratibus Gregorii sermo- quopiam insigni iheoiogo de hujus operis evtilga-
iiibiis conflalos obtuiil bibiiotheca S. Leonardi, (ione, summariumque exposuissem, respondil 40-.
quia ipsissima erant Grcgorii verba, HuldricusCoc- auiiem Bentidicluro, Parisiensc.m, theologum pr;e-
rius aiiinuat se non lemere omisisse, Scilicet ea de etantissimum, id iaboriosius etlatius antevertisse;
causa fucrant omittendi. Uorti quoque pensiies, ut qui non rerum tantum et nominum, scd etyer-
sMv-e, viridaria, frwieta, rosela, saliceta, caeterae- borum perplexa notasset in concordantiis Bibiicis.
que locorum amoenilaics suo carerent pretio, quod Ad quem ego Ingcnue : fateor Joannis Bcnedicti
«onslent iisdem ptane rebus, sed aliunde aspor- vigilias esse summe perfectus ingenio, multaqoe
latis. Dociis quoque nec satis budatis veterlbus elaboratas rudustria, vcrum non omnes his pna.se
floriiegis, vel miuimam uepoies gratiam tnente celerius juvari cum alius alio hebettoris sit ingenii
persolverent. quod verbalinfi collectas selectasque tardiorisque juJicii, ita ut taidius laboriosiusque
eniduorurn senteulias in varias dislribueriiit elas- excogitet, et excogilata morosius expromat. Iino
^es, uobisque reliqueriui sane adeo poiens eslor-
: frequenter eontiligU ul recte quis sentiat, sed qu*
dinis genius, ui rebus, etiaot ineoacinnis ornaum senlil, polite, expedite et copiose nequcal eloqui.
pariat eontinnitatem. NihiJ moror . possit quispiam permulta, eaquc pr;e

Inter anihologos postremas lenet Hubertus Scul- clara. celeri fingere cogitattone, verumiamcn
nemo,
leputaeus canoiwus reguiaris Ecelesiae Betblehem nisi effrons, dilerit haecce tanti facienda, quanti
diciae ad murcs Lovanicnses; qui ex universis ecelcstia D. Gregorii, quin magis Spirilus
sancii
Gre orii viridarij» selegit, plexuit, scvicque distin- effata ore Gregorii reddita. Nam Pelrtis, ejus.dia-
xit titteraria suaveolentem sententiaruro fascicu- conus et inteiiocutor dialogicus apud Joan. Dta-
lum, dum inlra Lovanium receplus, ad vitandani conum I. iv Vitae ejusdero, cap. 69, testatum reli
haereticorum furehtium et ubiqne Belgii grassan- quil se frequenter Spiritura sanctum vidisse super
tium rabiem, cogeretur superscdere ab opcre, quod caput D. Grcgorii disserenlis. Hinc est, ait ldein
Joan. eodem cap., quod consuetudinaiiter Spin
-
inchourat, de Divinae et Iminanae naturae vera cd-
gnilione. JH autcm flores prodierunt una cum lus sanclus in specie columbae super Gregoru
ipso Grcgorio cxcuso Luteliai suuiptibus 5Ni- scribentis captit depingilur. Tandem ul verbuto
vetlii. respondeam meo thcologo non dilbleor
: omn.es
Universis auiem breviatnribus-et anthologis quam pos^e legere mvsticas acccptiones, non lamen posse
longe Garnerus nosler anlecellat, vei hinc potis- reddere tam ex"pedite, luculcntcr ct copiose, quam
sime liquet quod magnoruin operum epitomata hoc bic noster Garnerus ex ore Gregorii.
Equidem ni
sint ingenio saporeque eondita, ot quou luo sapiat propalulo est concionalores si in unius dictionis
palato, desipiai roeo, vixque compendium profera- mysterils enudandis aliquanlulum morae facere ve-
lur alicujus dispendii iiberum. liiit, habiluros «umutaie, quod elo*iuantur pro
Super h<ec, rhanifestaviraus, Gregorii contracto- una concione ad frugiferam auditorum crudi-
res, unicum ejus atiigere opus, Garnerus, omnia. lionem.
Verum demus eos cuncla pervolasse : sunt tameu Anthologis landem elsi locuni cedamus aiiqucm,
ingratiora eorum spicileyia, quod aplis et com- haud lamen Garnero superiorem. Licct enun qu r
modatis iocis mimme veposuerint, sed absque uilo p busdaro, lempore saltem operosiiate ct induslna
ordine (queni memoriae sidus et scientiatum so- non vincitur, cum es eo possinl uberiores fructus
tem merilo vocaveris) lapidum' instar, vel gleba- colligi, et ordinatior disciptma pcrdisci.
rum eoaccrvarint el certe licet composile cura-
:
 23 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 24

R. P. GARNERI
CANONICI ItEGGLARIS S. VICTORIS PARISIENSIS

GREGORIANI
LIBER PRIMUS.

1 CAPUT PRIMUM. A patus ac potcstates, jam ad Ephesios loquens de-

DS DEO. scripserat ; sed ea quoque Coioseensibus dirturus,
(4*) Deus aliquando ia sacra Scriptura uuncapa- prsemisit thronos de quibus neodum ftieral Ephestis
tive, aiiquando vero essentiarliter dicitur. Nuncu- locutus. Dnm ergo ilhs quatuor, quae ad Ephesios
palive enim dicitur, sicut scriplura est : Ecce consti- dixil, id est principatibus, potestalibus, virtutibus
tui tedeum Pharaonis (Exod. vn, 4). Et sieut Moy- atque dominatiouibus con/ungoutur tbroni, quiuque
ses ait : Si quis hoc, vei illttd feeerit, applica illum sunl ordines qui specialiter exprimuntur. Qoibus
ad deot (Exod. xxn, 8) ; videlket ad sacerdotes. dum angeli et archangeli, chernbim atque sei apbiw

Qui rnrsum dicit : Diis non detrahes (tbid. 28), id adjuDCta sunt, procul dubio novem esse angelurum
estsacerdotRws. Et sicut Psalmista ait : U-eus stetit ordines inveniuntur. Unde et ipsi angeio, qui primus
in syncgoaa deorum, tn tnedio autem decs dijudicat est conditus, per prophetara dicitur : Tu signacn-
{Psat. lxxxi, i). Esseolialiter autem Dcus dicitur, lum simititudinis, ptr.mn sapitntia, perfectut decare,
sicut ad Moysen dicitur : Ego sum Deus patris tui, in delkiis paradisi Dei fuisti (Ezeck. xxviu, 12).
Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob (Exod. Ubi nolandum quod non ad similitudinem Dei fa-

iii, 6). UndePaulusapostoIus, volens nuncupativura ctus, sed signaculura simililudinis dicitur, ut quo
Dei nonien ab essentiali discernere, de Redcnoptore
B in eo subtilior est natura, eo in ilio iiuago Dei si-
nostro locutus cst, dicens : Quorum patres sunl et milius insinuetnr expressa. Quo in ioco raox subdi-
ex qvibus Christus secundum carnem, qui esl super lur. Omms iapis preliosm operimentum tvum, sar~
ontnia Deus benedictus in sacuta (Rom. ix, 5). Qui dius, topazius et jaspis, chrysoiilhus, onux el berillui,

cnim nuncupative dicitur, Deus inter omma; qui tapphyrus, carbunculus, el tmaragdns (ibid. 15). Eccc
vero esseniialtter, Deus super oronia est; quia c; novem dis.it nomina lapidum, quae profeoto novem
electus quisque vel in exeraplo justilise praerogando sunt ordines aagelorura. Quibus nimiruni ordini-
positus dici tteus potest, sediutcr omnis, quoniam bus iiie primus angelus ideo crnatus et opertos
nuncupative Deus ; Cbristus autem Deus est snper exstilii, quod, dum cunctis agminibus angeloruna
umnia, quia naturaliter Deus. praiUtus est ex eorum eomparaiionc elarior foit.

2 CAPCT II. Sciendum 3 autem quod angelorurn vocabntum no-

DE ANGEMS. men est oflricii non iiaturae. Grseca elenim Im&ua an-
(5) Novera esse angelorum ordines tesla.me sacro geli nuntii: archajigeli vero, summi nuniiJ vocantur.
eloquio didicimus, angek>3 videlicet, arehangeios, Nam sancti i!!i c<Bleslis patrise spiritus semper qui-
virtutes, potestates, principatus, dominationes, lliro- Q dem sunt spiritus ; sed semper vocari angeli nc-
nos, cherubim atque seraphim. Esse namque ange- «juaqaam possunt. Quia lunc solum sunt angeli,
!os et archaugelos, pene omnes sacri eloquii paginse cum per eos aliqua nuntianlur. Unde etiam per
lestantur. Cherubim vero atque seraphim saepe, ut Psaliuistam dicitur : Qui facil angetos suos spirilut
notum est, libri prophetarum loquuntur. Qualuor (Psal. ciil, 4). Ac si patenler dicat : Qui eos, quos
quoque ordinum nomina Paulus apostolus ad Ephe- semper habet spiritus, eliam cum voluerit, angelos
sios enumeral, dicens : Super omnem principatum, facil. (i autem qui miniiua nuntianl angeli; qui
et potestatem, ei virtutem ei dominationem (Ephes. i, vero summa annuutiant, archangeli vocantur. Hinc
21). Qui rursus ad Colossenses so-ibens, ait : Sive est enim quod ad Mariam virginem non quilibet an-
throni, sive dominationes, sive principatus, sive po- gelus; sed Cabriel archangelus mittitur (Luc. i, 26).
tesiates (Coloss. i, 16). Doininaliones vero, prinei- Ad hoc quippe ministerium summum angeium ?e-

(4*) Ex hom. 8 in Ezecb. i. (5) Hom. 54 in E\ang.

 95 CREGORIANLM. - LIB. 1. 26
nire dlgnura fucrat, quod summum omniura nan* A parl est inter rcliquos priorem txhwt? ; dominari
tiabat. vero est eliam subjectos quosque possidere.
Qui idcirco eli:im privalis nominibus censentur, Ea ergo angclorum agmina quae mira potentia
ut signetur per vocabula ctiam in operatione qtild praeeminent, pro eo quod eis caetera ad obedieudum
valeant. Neque enira in illa sancta civitatequam do eubjecta sunt, dorulnationes vocantur. Tbroni quo-
>isione oranipolentis Dei plena scicntia perGcit, id- que illa agmina sunt vocata quifeus ad exercenduin
ciico propria nomina sortiuotur, ne eorum per- judiciurasempcr Dcus omnipotens praesidet qtiia ;

souae hiric noraiuibus seiri iion possint; sed, cum ad enim tbronos Lalino eloquio •>raV*dicimus, throni Dei
nos aliquid ministraturi veniunt, apud nos etiaro no- dicti sunt ii qui lanta divinilatis gratia replentur, ut
men a minisfc-nis trahnnt. Michaei naraque, quit ut in eis Domirtus sedeat, et per eos sua judicia discei-
Deut? Gabricl antern fortitudo Dei, Raphael vero di- nat. (Jnde el per Psalmistam dicitur : Sedes super
citur mediViim Dei. thronum;qitijudicascequitatem(Ptal. ix,7, 5).Cheru-
Et quoties minc virtutis aliquid a«itur, Michael bim quoque ptenitudo tcieniiw dicilur. Et sublimiora
mitti perhibetur, nt ex ipso actu et nomine detur illa agmina idcirco cherobim vocata sunt, quod tauto

intelligi quod nullus potest facerc qnod facere pra> perfectiori plena sunt scientia, quanto claritatemDei
valet Deus. Unde et ille antiqnus hostis qui esse " vicinius contemplantur, ut secundura creaturae mo-
Deo per superbiam sindlis conaipivit, dicens : In dumeopleneomnia sciant, quo visioniConditorissui
coelum coHscendam, super astra cceli ezattabo solium per meritum dignitatis appropinquant. Seraphira
fflnm : sedebo in motite testamenii, in lateribus aqui- 5 etiam vocautur illa sanciorum spirituum agmina,
lonis; ascendam super allitudinem nubium, simitis quaeex singulari propinquitateConditoris suiincom-
ero Altistimo (Isa. xiv, 13). Dum in fine mundi in parabili ardent amore. Seraphim naraque ardentet
sua virtute relinquitur, extremo supplicio periroen- vel incendentes vocantur quae, quod ita Deo conjun-
dus cum Michaele irchangclo praeliaiurus esse pcr- cla sont, ut inter bxc et Deum nulii alii spiritus
bibelur, sicut per loannem dicitur Factum : est intersint, tanto magis ardcntquanto bxc vicinius vi-

prtetium cum Mxchade archangeio (Apoc. xn, 7), ui dent. Quorum profecto fiamrna amor est, qnod quo
qtii se ad Dei similitudinera superbus extalerat, per subtilius claritatem diviuitatis ejus aspiciunt, eo
Micbaelem peremptus diseat quia ad Dei similitti- validius in ejus amore flauimescunt. Quia autein
dinem jter superbiara nullus exsurgat. Ad Mariara superca iila civiias ex angeiis et bominibus con-
quoque Gabriel mittitur, qui Dei foriitudo nomitia- stat; qnam tantum credimus huraauum genus as-
tur. tlbim quippe nuntiare veniebat, qui ad debel- r cendere, qnantos illic contigit electos angelos re-
landas aei ias potestaies 4 huoiiiis npparcre digna- mansisse, sicut scriptura est : Siatuit terminos gen-
tus esL De quo per Psalmisiam diciiur : Teltiie tium secundum numerum angetormi Dei (6) (Deut.
portas, principes, vestras, et eUvamini, portes ceter- xxvi,8,juxtaLXX). quod, inquam.iantaillucascen-
nalcs, el mtroibit rex qloriw. Quis esl iste rex alerias? sura creditur raulihudo horaiuum, quanta multitu-
Domiaus fortis et poteus, Dominus potem in prwlia do remansit angelorum ; superest ut ipsi quoque
<Psal. xxm, 7, 8). Et rursum ; Dominus virtuiutn bomines qmi ad coeiestem patriam redeunt, ex eis
ipteett rexghr-G (ibid. *0).Per DetergofortiiHdinem agrainibus aliquid iliuc reverteutes imitentnr.
hunUandus evat qui viriutum Dominus et potena in Dislincts namque conversationes bominum sin-
pr«iio ad debeLlandag potesitics veniebaL Rapiiaci gulorum agminura ordinibuscongruunt, et ineorum

quoquc Ufierprelatux, ui diximub, %mdicim J)ei, qui sortem per conversationis similitudinem deputau-
videlicet duni Tobi« oeaios quasi per oflkiuin cura* tur. Nam sunt plerique, qui parva capiunt , sed la»
tionis tetigit, csecitali* ejus tenebras tersit (Tob. xh, men haec eadem parva pie annuntiare fratribus non
13). desistunt. Isti itaque in angeiorum numerum cur-
Qui ergo ad curaisdum miuitur, dignus videii runl. Et sunt nonnulii qui divicse largitatis munere
cel fuit ut Dei medicina vucaretur, Virtutes vero vo- D refecti secretorum ccelestium 6umma, et capere per-
cantnr iUi nimirum spiritus, pev qtios signa et mi- valent et nuntiare. Quo ergo isti nisi inter arcitan-
raculu frequeatius fiuni. Potesiales etiara vocantnr ge.Iorum numerum depuuntur? Et sunt atii qni rrti-

hi qus boc ca^cris poientius iu sno ordine percepe- ra faciunt, signa valenicr operantur. Quo igiiur iaii
runt, ut eorum ditsoni virtotes advexs» subjeet» ni8iad supernarum virtutum sortem et numerunr>
sint, quoiura potestate refrenanlur, ne eorda homi' Currunt? Et sunt nonnuili qtii euam de obse&sis
num tatitum ientare praivaleant, quanMm voltmt. corporibu» malignos spiritus fttgant, eosque virtuSe
Pi-incipatus etiam vocautur, qui ipsis quoque bonis orationis vi accep&e potesiatis ejiciuni. Quo itaque
angciorum spiritibus praesqnt, qui subjeciis aiiis, isti meritnm suum, nisi inicr pQtestatuna eolestium
dura qna-^tie sunt af?end» disponunt, eis ad ex- numerum , sortiunlur ? Et sunt nonnulli qul ao-
plcnda dhina Riiiiisteria ptittcipa-itur. Domtnatio- ceplis virtsiibtjs electorum bominum mcriia
et
nes autern vocalitur, q-ai etiara potestates ptincipa- transcendnnt eumque bonis meljorcs sunt,
; et
tuum dissitnilitudine alta transcendunt. Nam princi- eleclis quoque fratribus principantur. Quo ergo

{5) ibi Plantiuiana ediito habei constituit, pro slatuit, etsi Graecum verbum refragari videattir.
 ,

V CARNKRI CAN. REG. 5. VICTORIS PARIS. 2S

i>ti soflem suam, nisi intsr principaluum n»n>e- A loquent , qnia sic.it ait Apos'.olus : Ei inierpetlat
run;, accepernnt? Et sunt nonnulli, qui sic In se- vro nobis iRom. vili, 26^. S^d quid pro nobis loqna-
metipsis eunctis vitiis omnibus desideriis dominau- tur, aodiataus unum de Mos medicinys.
similibus.
lur, ut ipsojore roundiliae inter homines voceolar. est, nt aliquando umHibus, aliquando contraria
TJnde et ad Moysei» Q dicilur : Ecce comliitii te detan comrariis curft. Nam s^p.c calida calidis, frigidi
Pkaraoni% (Exod. vn, 1). Quo ergo isti nisi inler frigidis; saepe autem calida frkidis. frigida calidis
r.umeros dominationuin currunl? Et sunt nonnulli, curate consuevit. Vcuiens ei^.o ad nos desuper me-
qui, dum sihimclipsi.-» Ai^iianli cura 4ominantur 1

dicas noster , tantisque noa invenieos laboribus

dum se soilicita l.tU-niicne disculiunt , divino ti- pressos, quiddam nobis simile, elquiddam contra-
mori teroper inhserenles, ba_c in munere virtulis rinm r.ppcsuit. Ad homines quippe homo venit. sed
accip«unl, tit judicarc el alios possinl. Quorum pro- ad peceatores juslns : Concoruavil oobis veriiata
fecto mentibtis , dum divina coniemplatio seniper nalune, sed discord?\ it a nobis vigore jusiiiiae Vj-
pr*sto e*.t, in iis yelot in throno Dominus praesidens, iiosusenim homo corrigi non potevat, nisi per Dcum.
aliorura faota e\aminat, et cuncta mirabiiiter de Videri antem debuit qui corrigebat, ut pr&bendo
sua aede dispensat. Quid ergo isti nisi throni sui imilationis formani arde act;e maliliae mutaret viiam,
Coitditoris sunl? ut quid nisi ad supernarum se- B se(? videri ab homine non poteratDeus. Homo er
dium uumeros ascribuoiar? Per quos dum sancta factus est, ut videri poiuisset. Justus igitur atque
Eecle&ii regitur, pleramque de quibusdam suis in- invisibilis Oominus apparuit similis oobis bomo vi-
firmia actibus viisw. clecii judicantox. Etsunt non- sibilis, ut dura videretnr ex simili curaret ex justo ;

nuIU , aoi tanta fiei ac proximi dileclione pleni el diim veritate generis concordaret condilioni, vir-
stmt, ut chcfubim jare nominentur. Quia enim, late artis {$ obviaret aegritudini.
ut prnefati sumus, eherubim pfenitudo tcietttice dici- Quia ergo io carne veniens Dominus non culpam
iur, et Paulodicenle : Didicinius quix plemiudo legis nostraro ex vitio, non pomam ex necessitate susce-
e$( chorilas (Rom. ilir, 40), omnes qui Dei et pro- pit; nulia enim Iabe peecali poHnius, realus nostri
ximi cbaritate eaeteris amplius pleni sunt, merito- leneri conditione non potuil : atque ideo morteui
rnro suorum sorlem cherubim numeros per-
inter nosiram omnineccssitatecaicata, cutn voluit, sponie
eeperttot. Ei sunl nonnuUi, qui supernae contem- susceoit, recte dicitur quod pro tanto homine, iste

piationis ftcir.as accensi, in solo Condiions sui de- Ar.gelus uaum ie rimilibua loquitur, quia oac ita
siderto aubelanl, nil jaa in itoc mundo cupiunt, natus, ut reiiqui, nec ita mortuus, nec ita susiiia-
sok) sternitatis amove pascuntur , terrena quaeque ^-
on enm
tJi esl p e raiiie coitu, sed supenrenicnte
abjiciunt cnncta temporalia mente transceudunt ,
,
'
Sl)iji!u sanct0 CO nteptus. NalusauteBi materna vi-
amaot el ardent, atque in ipsosuo ardore reqnie- seera e, fe( >,, n da exhibuit, et incorrupta servavlL
scunt. Amando ardent, loquendc et aliosaccendunt, j\ ljmira nos mnes, cuui nolumos, morimar, quia
quos verbo tangunl, ardei e protinus in Dei amore
et
|d £0 i ven dum po2n;e debitum culpae noslrae condi-
factuaL Quid ergo istos uisi serapbim diserim, l5ftne coarcla(VUir m
e auieni,quia nulli admislusest
.

quorum cor iu ignem convevsum lucet et urit, quia m es neeessilate succubuit poenae, quia cul-
cu j paej , l!i

etmentium oculos ad superna ilturainant, et oom- p3R nostram doroinando subdidit, pce:iam nostram
,

pungendo m fletibus vitioruro robiginem purgant ?

miserando suscepit, &icnt ipse ait : Potestatem habeo
Qiu ergo ad amoren Coaditoris sui iofianunati
ita ponendianimttm meam : ei polestaiemhaben ilerum su~
sunt, nontfij-i inter seraphim nomerum soilcm suae tuendi ea,>-.(J(ian. x, !8). Quieliam pranntsil : Ncmo
vocationis acceperunl. lotlet eam a m«, sed ego ponn eam a meipso (Ibid.).

Rursum non ut reliqui suscitatus est, qui'i nostra

7 Sciendum prteterea est quod m Scriplura sccra
resorrectio in saeculi finem dilata cst; illiusverodie
anaeiorum vocabulo aliquando ipse Dominus Je,-
svsChrtstus designalur, aliqucndo prcccursortpsiu terlio celebrata. Et uosquidem per illum resurge-
Jtrflim^s, aliquando pradica(ore.< saucii, aliquando ry
m u8; nam lpse per sc. Nequeenim qui Deus erat
sancta: Ecclesia privlali , aliqunndo Ecclesta sa
sicut nos ab alio, ut resuscitari potutsset, iodigebat.
cerdoies.
ln eo ergo ejtis resuirectio distat a nostra, quod
(7) Per angeium quippe iutelligitur Chrisius sic- non per nosmetipsos resurgimos sicut ip^e. Pro eo
ui in iibrc beati Job, cum de afflictione generis hu- enim quod sirapliciter homines sumus, superiori ad-
ntani loqueretur Eliu, inlulit dicens : Si fuerit pro valeamus indigc-mus. llle au-
jutorio, ut resurgere
en cafeiss loquens unum de iimiftbn % ut annuntiet lcm ejusdem resuscitationis vim cum Patre el san-
kwmm» ceqititaicm, miserebilur eju% iob x.xxnt, 25). cio Spiritu Deus exbiboit : quaru tamen solus ;
n
Qais enim isie est angelus, nisi ille qui per prophe- humauitate suscepit. Quia igitur Domtnus vore na-
tam dicitur raa^niconsilii Angeius ?
(i<a. ix, S, juxta tus, vere mortuus, «ere resuscitalus, inomnibus ta-

LXX.j Quia enim Graecs lingua evanjelizaredicitur men disiat a nobis magniiudine potentia?, sed soia
aenvntiare. semeiipsum annunlians Dominus Ange- concordal nobis verilate naturoe . u/ide bene dicitur
tus vocatur Et br:ne ait : Si fueril pro ec ar.gtlus quod pro nobis isfe Angelus tMMtflt de similibus lo-

^7/ Ex lib. V3SIV in Job, c. II.

29 GREGORIANUM. — LIB. I. 30

qultur. Cum enim in cunclis operationibus suis im- A prccdicatum esl gentibus, creditum est in hoe mundo,

mensa nos viitute transcendat, in uno tanien a no- assumptum est in gloria (1 Tim. ni, 16). Qui enim

))is, id est in formae verilate non discrepet, per hoc dispensalionis mysierium postquam apparuisse an-

pro nobis Pat.i loquilur : per quod semetipsum no- gclis dixit, praedicatum esse geniibus subdidit, pro-

bis similem ostendit. Loqtii quippe ejus, vel inter- fecto angelorum nomine r.ra^dicalo-cs sanct03, id

ptiiare, est seipsum pro hoininibus hominem de- estverilalis nunlios dcsignavil. llerum quoque an-
monslrare. gelorum nomine Ecclesiarum pradali designantur.
ango-um quoque spiritualiter Joannes
(3; F»«r
Unde in Apocaiysi sua Joannes seplem Eeclsiis scri-
pr.vcursor ct baptisla Domint designatur, sicutipse bens, angelis Ecclesiarum loquitur, id est praelatis
Dominus in Evangelio de ipso Joanne iurbis loquens populorum. Hinc propbeta ait : Et anycli pacis
testaiur dicecs Quid existis videre in dtserto ? Pro-
:
amare fiebunt (Ezech. xxm», 7),

ph"lam T Klium dico vcbh plnsquampreohetam. Hic (i0) Omncs quoque qui sacerdotii nnmine cen-
e*l enim dc quo scriplum esi : Ecce ega milto ange- sentur, angeli vocantur, propheta Maiachia iestante

lu»t mtum ante faciem tuam qui praparabit liam qui ait : Labia saccrdolis custodient scienliam , el

tuam ante ie
... (Matth. xj; 7; Luc. vu, 25; Malar.li
.. __,
, ,
legern requirent ex ore ejus, qvia angelns (14) Oo-
x ,

u mini exerciiuum
Tt
(Maiarh. n, Scd unus-
I). Quod enitn Graecc angelus, hlc Latine nnn- est 7). et

tius diciiur. Kccle ergo qui nuntiare sopernum ju- quisque si, in qtiantum sufficit, in quanlum gra-
dicejft venerat, angclus vocatuv, ut dignitatem ser- tiam superns aspirati.nu? accepH, a praviiate pro-
vet in noroine, quam explct in operaiione. ximum revocal, si exhortari ad bene opcrandum
(S) Rurso» angelorum nomine sancti prsediea- curat; si ffiternum l-egnura vel suppticiuin crranti

torcs exprimuntur, sicnt in iihro b^aii Job curn I>o- denuntiat, cum verba sauelae annuntiationis im-
roiuus de antlqui hostis damnatione loqueretur, ad- pendil, profeclo angelus exstitit.
didit dicens Cwnt ittblatut {mtiI, titnebunt ungeii,
XI CAPUT
:

Ifl.
et teirtti pnrgabuntUT [Job _u, 16). Ouid enira hic
])e corh.
per angelos, nisi in extrcmo ifttnpor. superna? pa-
In Scriptura sacra cwlorum nomine aliquando ordo
tri;e ivjntias accipere debetnus? Qui, cum sublalus supcrnartim potestatum designatur, aliquanuo san-
fiierit diabolus, tiraebunt, quia, adveniente districto cia Ecclesln, aiiquando atrima cujnsfibet recii, aii-

Judice, iaulo hinc poodere

quando coeteste judicium, aliquundo dtninum eto-
(crrorls excutitur, ut
quium, oliquando subtimis vita sanctorum, a!i-
sanctorum ei pr.vdlcuorum. fortitudo iurbetur. Cura quando Judaici populi sacerdolium, vei Pharistri
cnim suhlatus fuerit, limebunt angeli. quia cuin ju- Q vel ieqis doctores, aiiquando ccetestis vita Quatuio
diei» turbine rapitur, ii, qui in corporibus reperiri
aulem pluraii numero ponilur, aliquando inteUi-
guntur angelici aliquando Sfiritualilcr
spiritus,
potuerint, immensb tcrrore concussi etiam superua. sancti apostvli, atiquando auilibel pradicatores
pa^riae iiuntii contremiscunt. Quamvis enim jara justi, aliquando perfecti quilioet homines.

fortes atque perfecti sint, adhuc tamen quia in carne (i_) Coeli quippe nomine, sublimitas suuernaruni
S-iit positi, in (anti tcnoris turbine non possunt potc_tatum intelligitur, sicut ad beatum Job sub
nulla forniidine concuti. Sed, cura Leviathan iste increpatione Eiiu loquilur, dicens : SuSpice ccetum
rapitur, cumquc omuia in ejus interitu elementa el intuere, contemptare cethera ,
quod allior te sit
quatiunlur, praedicatores sanetos quos, ut diximns, (Job xxxv , 5). Quae verba quamvis beato Job
adhuc In suis corporibus illud terepus invenerit, scienti majora, nequaquatn dici debuerinl, vera ia-

spes de regni propinquitate iajtilicat, carnis iuflrmi- men suntquse- dicunlur. In coslo enim, ve! aelhere
tas de ira- ostensione perturbat. Erit ergo sn eis ali- supernas possumus potestates accipere divinis sem-
quo modo tremor lactus, et timor securus, quia et per obtutibus inbaerentes. (13) Koc ergo dicens
ccelesti regno remunerari se certi Sunt, el per tanti considerare nos admonet, ui cum angelicos spiritus
turbinis metum, pro carnis inOrmiiate conlremi- longe adhuc a nobis distare conspicimus, ipsi Crea-
Scnnt. Quomodo ergo tunc iniquortim conscientia " toii atque dominatori spirituum quanto discarnus
concutitur, quando eliam justorum vita turbattir? infenus agnoscamus. Ipsi siquidem J.2 angeli spi-
Ili qui oderunt advenlura judicis, quid facient, si ritus Creatoris nostri potentiam piene contemplaii
lerrorem tanti judicii, etiam qui diSigiiut, expave- non possunt ; de quibus tamen certum est quia no-
seunl? Sed 10 quia in sanctis pradicaloribns hic bis eo ipso aUiores sunt quo iapsi in inllmis non
pavore cxcoquitur, si qua in cis esse poluit rubigo sunt, ut videlicet colligamus quanto Deo inferiores
vitiorum, postquam dicitur : Cvm subiulvs fuerit, exislimus qui etiam crealuris stiblimibus, sed looge
;

limebvnl angeii ; apte mox subdidit •

Et lerritipur- iilo inferiovibus subjacemus. Dicit ergo : Suscipi'.

yabunlur (ibid.). Hinc iterum Paulus ait : Magnum ct-fut.-t, et intuere, contemptare cethera quodatuorie.

est pietatis sacramenium, quod manifestaltim est in sit. Ac si diccret : Vide quanluin a drvina cetsitu-
carne, justiftcalum est in spiritu, apparuit angelis, diuc scpararis, a cujus polentia etiam illae potesta-

(Z) Ham. 6 in Evang. Matth. xi, 7; ct Luc. vn, (H) D. Gregor. per augelos posse inlelligi san-
_b et 27. clos doclores scribit.
(91 E\ xxxiv in lob
iib. c. yn, xiv. (!2) Kx lib. xvi in Job, c. vm.
(10) Hom. 6, in Evang.; I. v in 4ob, c. xxvnt. (15; Ha;c sunt in medio capilis.
M GARNERI CAN. REG S. VICTORIS PARIS. S2
«»•» humUitaleconneniiscunt.qua?. te imroensa subli- A quis inlelligal quje esse r.ttio secretorum potest,
niiiate traiiscethlunt. Et quanto ipso sijmmo itife- qui.5 sape vir rectus a judicio non solum non jtidi-
rier es, qui infcriorem te eliam inferioiibusdepte- catus, sed etiam punitos redeat , et iniquus eju»
hendis? advaruarius, non solum non punitus, sed et vicior
(14) Rursum coeli nomine Ecclesia designalur absce4at?QuisinteI|igat€ur vivit alius insidians mor-
sicut in Apocalypsi de diabolo sub draconis specie sibus proximorum, et moritur alius qui profuturus
pcr loanucin ditiiur : Et cauda ejus traJiebat tertiam ess^t vitae mullorum; alitts culmina putestalts asse-
partcm steltamm cceii, et misit eas in terram (Apoe. quilur, qui non nisi Isedere studet; alius tantum-
xi, 4). Cceltim quippe est EeeJesia quae ia hac nr.ota modo Saesos defendere concupiscit , ei tamen ipse
viiae pt^eseiHis, dum in se inuuraeras sanetorum vir- oppressus jacet; alius vacare appetit, et innumeris
lutos continet, radianlibtis dosuper sideribus fulget. ne^utiis impiicatur; alius negotiis implican deside-
Sed draconis cauda in lcrraro sieilas dejicit, quia rat et eoaetos vacat; alius male inchoans, usque ad
illa Satana; extreroilas pcr audaciaro assumpti ho- viue sune tenniuum ad pejora protrahitor ; alius
minis erecta, quosdam quos velut elecios Dei in bent- incipiens, per longitudinem temporum profidt
Ecclesia inveDit, obtinendo rcprobos ostendit. Siel- ad augmenfa meritorum ; alius celsiludinem bene
las itaque de coelo in terram cadere est relicta non- " vivendi appetere ct vult et valet ; alius nec vult, n«>c
nulios spe ccelestium illo duce ad ambitum giorise valet; alius vult et non valet; alius vaiet et tion
saecularis inhiare. Hinc iterum per eumdeui Joan- vull?Qui3 ergo ista judiciorum ccelestium secreta
nem dicitur -.Factum est siiev.iium m cceio quaii di- disouiial? Qui» intelligat discretam Iancera jequitaf.ls
mtdia. hora{Apoc. vm, I). (J5) Ccelun» quippe Ec- occulJjfi? Ad cognoscendos 14 cjuippe jndiciorum
clesia electorum vocatur.qoae, dum ad ceterna suMi- seeretorum siuus nullus asceudit. Dicatur ergo ho-
mia per stiblevationem contemplationis intendit, mini ut se nescire cognoscat ; nescientem vero se
surgentes ab iiiflmis cogitaiionum tumultns premit, cognoscat ut timeat, timeat ut humilietur, humilie-
atque intra se Deo quoddam silentium facit. Quod tur ne praesumat in se, non pr:esumat in se ut
quidcm silemium funteraplationis, quia in hac vita Coiditoris sui auxilium requirat, et qui in sc 6-
non potest esse perfeetuu, facttim dimidia hora di- decs mortuus esi, auctoris sui audjulorium appe-
cilur. Noleuti .jippe '. animo, dum cogitationum tu- ten 3 vivat. Audiat ilaque vir rectus jam quidem se
ntuituosi slrc-itus se ingerunt, eliam jain >ub!imi- scions, sed adhuc quae supra se sunt nesciens :
bus intcidentem, rursum sd respieiencra terrena Nunquid nosti ordinem cceli, et pones raiionem ejus
cord<3 ocuium violer.tc? trahuni. Coi-pus enim, s icut ^ i» ierra, id est nunquid occaltos ordioes judiniorum
scriptuin est, quod isrrumpitur, aggraval anitnam, coeleMium comprehcndis, aut aperire bumanis au-
ti deprimit terrena inhcollatio sensum mutla cogi- ribu3 sufficis? Beatus igitur Job de judiciorum in-

tantem (Sap. ix, ia). Benc ergo hoc silentium non comprehensibiliom investigatione pequiritur, ac si

integra, sed dimi.lia J3 nora describitur, quia hic aper;e ei diceretur : Cuncta qua> pateris, tanto tole-
conieaplatio nequaquam perficitur, quamvis ar- rare patientius debes, quor;to seeretorum cceleslium
denter iiicheeiur. i^narus, cur hoc pateris nescis.
(16) liennn coeli nomine aoima justiaccipitur, (18) Rursura coeli noruinedivinum eloquium dc-
sicut sciiplum est: Cceium mUii sedes est(ha. sigti2lur. sicut in Psalmo scriplum esl Extendens :

vn, 49). fclibi qi.ippe scriptum est : Animu justi ccelum sicut peliem, qui teijis aquts superiora ejut
sedes est supieniia. Testante ante Paulo : Scimus (PinL cm, 3). Quid enim cceli nomine nisi sacra
Chrislum Dei viriutem el Dei sapienliam(ICor. |, 24). Scriptura signatur de qua nobis et sol sapientiiP, et
Qnia fci-jo sapientir, egt Deus, si Dei sedes est cne- \\im scientiae et ex anliquis Patribus ste!i?e c\cm-
luui, et a.-imu justi sedes e$t sapientise, ccelum ufi- plorum lucent. Quod sicut pel.Ms extenditur, quia
que est aniras jusli. per scriptores suos carnis Ungua formatum, anie
(17) C.xdi quoque noroine cceleste judiciura intel- D ocbIos nostros el per verba doctorum displicalur.
ligilur, >tcu! in tibry beati Job, Domtno ipsum ituer- Quid vero aquarum nomine, nisi sanrtissimi ange-
roganle, gcripium esi : Nunquid nosti <>rdimm cceli, loruoi signantur cbori? De quihus scripium esl :

ei poasf raiionem in terrat [Job xxxviu , 33 ) Et zGutr: qua supcr ctvlos sunt, laudent nomen Do-
Ordiuem quippe voeii r.osse est superoarum diaposi- mivi iDan, lll, 79; Psal. CXLviti, 4). Hujus ergo
tionum oceuilas prydestmationes videre. Rationem cce !
i
soperiora Dorainus aquis Ugit, quia al!a sacri
ejus i« lenra i.-ouere est ante liuma«:a co>da lalium clcKjuii, id est ea qus de natura divinitatis, vel de
secreioruui causas aporira; ratjoneso. videlicet cceli aeleruis gaudiis narrat, nobis aJhuc uesciouti^us
i.i terra pomiv supernorum judiciorum njste-
est solvb angelis in secrelo sunt ccgnita. Ccelum crgo
ria vei considciiindo discutere, ul ioquendo mani- htH et coram nobis extenditur, et lamen aquis ejns
Gesiare. Quod utique facere iq bac vita possumus, supririora conieguntur, quia et qnredam sacri elo-

iiultus potost. Utenim a parvis ad majora veniamns, quii jam nobis per aperlionem spiiitus p.uent, ct

(li) Ex c. xn, lib. xxxii in Jol«, 115. Ev.mg.

(151 E* lih. mii Job,c. iii, 124. (17) Ex I. xxi\ in Job, c. xvnt, 32.
(16; Ex c. xv, i. sixix in Job, 20 et tlom. 38 in; (18) Ilom. 9 iu Ezcch.
 ,

33 GKEG0R1ANUM. — LIB. !. 34
qiixdam, quac solis angelis possunl esse manifesta, A ciptim tolerare limtierunt, iiifidelrtatis ooncrenia-
nobis adhuc scrvantur occulla (19). Hinc esl quod tione consumpti suni. Dicatur ergo : ignit Dei do-

boatum Job Dominus interrogat, dicens El getu : scendit de cceto et taclat oves puerosque consumptit,

de corlo quis gennit? (Job xxxvm, 29.) Quid enim id est a propositoium cordibus flamma invidiae

gelu nisi torpor perfidiae exprimitur? Coelum vero corruit, quidquid boni in plebibus oriebatur incen-

sacruni eloquium intclligitur, quod nobis diem in- dit.

telligentiae aperiens sole nos justitiae illuslral, 15 (22) Coeli nomine coelestis vita designatur, sient

quod, dum nos viue praescntis nox continct, slcllis in libro beali Job de hypocrita didtur : Si atcende-
nobis mandatorum fulget. ril usque ad cnrltim superbia ejut, et capui ejus nubet
(20) Coeii quoque nomine sublimis sanclovum tetigeril, quasi slerquilinium in fine pcrdetur (Job x f
vila iuteliigitur, Bicut scriplum est : Asceude cot- 6). Supcrbia hypocritae usqne ad cadum ascenderc
lum,et loquar (DeW.xxm, 2, juxta LXX). Non t!iim dicitur, quando cjus elatio cceicstem agete viiam
insensibili, sed rationahili creaturae loquebatur. De videtur. Cujus etiam caput quasi nubes tangit,
hoc ilerum in Job interrogante Domino scriplum quar.do prinripalis pars, videhcet intelleclus ejus
est : Et getn de n>>lf> quis genuil? (Job xxxvitl, 29.) sancioruin praecendentium coaequari meritis credi-
Quid eniin in gelu nisi ftigida el pcrfidiae torpore ^ Sed qua&i sterquilinnm in fine pcrdctur, qtiia
tiir.

constritia aceipimus corda Judaeorum? Quid vero in morle dum ad tormenta duoitur, slercoribus ri-

hic aliud ccelum, nisi sublimis debel intelligi vita tiorum plenus a malignis spiritibus conculcatur.
sanctorum? Cceium fuit Abraham, coeluro Isaac, coe- Gaudia etcnim vitae piiesentis quoe injusti aesiimant
lum Jacob. Sed qnia persecutorcs Domini pontiiices magna bona justi stercora deputant. Unde sctiptum
Judaeorum perfidiae torpore frigidi de illorum Pa- cst De stercore boum lapidabilur piger (Eccli. xxu,
:

trum progeoie processerunt, qtiasi de coelo pelu 2). h enim qui sequi Dominum noluerit, ab amore
exiit, qtiia de sublimi prole sanctorum processit aelernae vitae pigrcscil. Et quolies rertim lempora-
frigida plebs iufideliuni. Cum enim de AJjraham na- Iium damno perculitur, ax his nimium aflligilur,

tus est Caiphas, quid aiiud nisi gelu de coelo pro- quie justi viri velut stercora conteniinint. Qui ergo
cessit? Quod lamen gclu idcirco Dominus genuisse ex terrenorura percussione atterittir, qtiid aliquid
dicit, quia Judaeo<i, quos naturaliter ipse bonos eon- qtiaui de boum slercore Iapidatur? Et reclc hypo-
didit, justo judicio per eornm malitiara frigidos a crila sterquilinio similis esse. dicilur, quia, dum
se exire permisit. (21) Dominus enim auctor est temporaiem gloriam appetil, modo per cogiiationcm
naturac, wn cttjpae. Genuit ergo creando naturali- ,
apud semetipsum lumot, modo eamdem gloriam
ter, qoos iniquos pe.misil vivere tolcrando patieo- '
aiiis invidet, et etiain alios veraciter habente irridet.
ter. Quot crgo viliis pienus est, quasi tot stcrcoribus in
Ucruro, coeli nomine Jtidaioi populi sacerdoies, conspectu aetenii judicis illitis pcctus fctet. Dicatur
vel Pbarisaei, seu legis doctores exprimuntur, sicut ergo : Si ascenderit usque ad coelum supeibia ejus,
in libro i>eatt Job SCriptura est : Ignis Dei descen- etcapul ejus nubes tetigeril ; quasi sterquilinium in
dil de cwto, el lacias oves puerosque consumpsit (Job fiue perdetur. Quia si coelestem vitam age.e se si-
i, 1G). Qmnes qui praedicatiouis ofiicium in Syna- raulat, 17 et 3 ' intellectum suum esse similem
goga tenuerunt coeluni recte appellati sunt, quia ni- veris praedicatorihus ostentat, quasi sterquiliniuut
inirum sapere coelestia credebantur. Unde et Moy- lamen in fine perdetur, quia mens illius pro vitio-
ses, cum sacerdoles ac populum ad verba suae ad- rum fctore damnabitur.
moniiiouis excitarct, ait : Attaide, ccelum, et lo- (23) Coelorum aulem nomine angeli dcsignantnr,
quar, et audiat terra verba oris mei (Deut. xxxn, 1, sicut ad bcaliim Job ab Eliu per irrisioneiu di< ilur •

juvta LXX). Per coelum videlicet signilicans praepo- Tu forsitan cum eo fubricatus es ccelos, qui solidis-
sitorum ordinem, per terram vcro subditam plehera. simi quasi cere fusi sunt (Job xxxvii, 18). Quid enim
lloc igitur ioco coelura sacerdotes, vel Pharisaeos, D per coelos, nisi hi qui in coelestibus sunl condili,
vel legis dociores non iiicouvenienler accipimus, angelici spiritus designanlur? De quibus bene dici-
quia anle oculos hominum, dum coelestibus officiis tur, qui sotidissimi quasi cere fusi sunt. Nalura
inservirenl, quasi desuper lucere videbantur. Sed namque aeris est rubigine diflicile consumi. Et vir-
quia summopere in Redemptoris nostri adversilate tutes angelicae, quae in divino amore lixae perstite-
commoti sunt, qur.si ignis \§ de coeio cecidit, dum ruut, iapsis superbientibus angelis, hoc in muoeie
ad dccipiendum imperitum populum ab his etiam retribulionis acceperunt, ut nulla jam rubigine
qui vera docere putabantur, flamma invidiae exar- subripicntis culpae mordeaniur, ut iu conterapla-
sil. Quid autem in ovihits atque in pueris, nisi m- tione Conditoris sine felicitalis iine permaneant, et
nocenles quosque, sed tamen adhuc infirmos, acci- in hoc qtiod sunt condilae, aeterna stabilitate aub-
pimus? Qui dum adversilatem Pharisaeorum ac prin- sistant.

(19) Ex c. xv, lib. xxix in Job, v

post mcdium (21) E* 1. «, c. xix. in Job, 12J.
iU. (^2) Ex h x\v in Job, c iu.
(20) Ib., paulupost ptincipium. \2Z) E» i. xxvn iii Job, c. xxiv.
 : :

55 GARNERl CAN. REG. S. VIClORiS PAR S. 38

Ccelorum qunque nomine sancti speeialiler

(24) \ clina caetos luos, et ttescende (Psal. cxi.hi, 5). Quid
aposloli designanlur, sicut in Psalmo scriplum est en.jm inccetfs, nisi sanctos praedicatore* aceipimua?
Caeti enarrant gloriam Uei, et opera manuum eju'$ Cum enim inciir.antur coeli.Dominus dcscendit, quia
aiinunlial firmamenium (Psal. xyiii, 1). Lade ite- cum euin in praedicatione sua sancti doctores atlra-
rum in Job scviptum est : Spiritus ejus ornavit ces- hunt, divinitatis notilias nostris cordibus infun-
I03 (Job, Tunc namque apostolos spiri-
xxvi, 13). dunt.Neqnaquam quippead nos Deus deseenderet, si

lus ejus ornavit, cum rcplavit. Quod Ltica refe- pradicatores ejus in conlemplalionis rigore inflexi-
rcate didicimus, qGi ait FacUsest repcnte de azlo
: biles permanerent. (26) Si enim ea nobis praedicare
sonus lanquam advenientis spiritus vehcmentis, et re- vellentquae capiunt, cuta superna comemplatione
plevil tolam domum ubi erant sedentes. E{ apparue- debriantur, et non magis scienliam suam quodam
•unt illit disperiilce linguw tanquam ignis ; seditqus moderamiue et sobrietate teinperaient~adhoe an-
iupra singulos eorum. Ei repleti sunt omnes Spiritu gusto inteFigcntiae sinu illa superni fontis fluenta
sancio, et cceperunt loqui variis linguis, prout Spi- quis caperct? Incurvantur ergo coeli, ut desccndat
rilus sanclus dabal eloqui iliis (Act. n, 2 et 3). Ex Dominus, et nos in novae fidei luce nascamur.
eo ergo acceperuut ornamenta virtutis, quos im- 19 (27)Coetorum quoque nomine pei fcctorum men-
mensa ante possederat foeditas titnoris. Scimus B tes dexignantur. Unde Eliu beato Job cum irrisione
enim quod illc apostolorum, id est coelorum primus, dicit : Tu forsitan cum eo fabiicatus es ccelos, quiso--
ante acceplam hujus Spiritus gratiam, quoties mori lidissimi quasi aere fusi sunt? (Job xxxvn, 18.)
ii:nuit,viiam negavit (Mallh. xxvi, 69, 70). Qui non Possunt namque per ccelos electorum mcntes ex-
poenis, non attlictionibus, non lcrribili potestate primi, a cunclis terrenis coiitagiis intimo amore su-
cujusquam, sed unius mancipii sola est inten-oga- spensae : quae, quamvis corpore degant in inflmis, ta-

tione proslratus (Lnc. xxn, 35). Et quidem manci- men iam corde inhserent summis. et veraciter di-

pium, ne sexus firmior terribile demonstraret , an- cunt : Nostra conversatio in ccelis ett. (Philipp. m,
cilla esl inqmrente lentatus : etrursus.ut talis sexus 20). Qui solidissimi ut aere fusi sunt, quia abinte-
infirmitas \Q etiam oflicii sui «iefectionc vilescc- gritate ceeptae fortitudinis nulla mulabiliutia rubi-

ret, nou ab ancilla tantum, sed ab ancilla ostiaria gine consitmuntur.

requisilus (Joan. xvni, 17). Ecce quam vilis est ad CAPLT IV.
teiitandtira persona requisita, ut aperte proderetur DE FJRMASENTO.
quanta eum tioioris inlirmitas possideret qui nec
In Scriptura sacra firmamenli nomine aliquando he~
antc vooem osiiarise ancilhs subsUteret. Sed jam „ demptor noster , aliquando confirmalio angeiiccs
^ nalurce posl ruinam matorum designatur.
hic paulo ante timidus, qualis post advenlum Spi-
ritus exstiterit, quanta Dominum aucloritate contra Fi^mamenti nomine Redemptor noster dcsi-
(28)

sacerdotes ac piincipes praedicaverit, Luca testante gnatur, sicut per Ezechielem dicitur Et simililudo :

didiciraus. Ille namque paulo ante timidus, jam lin- super caput animalium ftrmamenli, quasi aspettus

guis loquitur, coruscat miraculis, infidelitatein sa- cristalli iiorribiiis. El extenti super capita eorum de-
cerdotum ac principum libera voce increpat, ad super (Ezech. l, 22). Quid enim per firmamenium,
praedicandum Jesum cxemplum auctoritatcmtjue nisi per tiguram noster Redemptor intelligitur verus
cceleris pracstat, ne in nomine Jesu loqui debeat Deus super omnia, et factus inter omnia homo per-
verberibus prohibetur, nec tamen compescilur (Act. fectus, inquo noslra nalura apuriPalrera confirmata

iv, clc). Sancli enim Spiritus virtute solidatus hu- est?De quo et per Psalmistam prophetando dicitur

jus mundi altiludinos. libertatis calce dcprimebat, Fiat manus tua super virum dexterce tuee, el super

ut in imo esset cernere quidquid contra Creatoris fitium hominis quem confirmattitibi (Psal. Lxxix, 18).

gratiam altum tumcret. H<ec sunt ornaraenta coelo- etenim natura priusquam a Creatore om- Humana
rum, haec sunt dona Spiritus quae diversis mani- nium susciperetur, terra erat; nam firmanientum

festari virtutibus solcnt. De his cliam coclis in D non erat. Peccatori quippe homini dictum esf Terra :

P*a!mo diclum est : Yerbo Domini coeli fivmati es, el interram i6i*(29) {Gen. m, 19,juxiaLXX). Ait

sunt (Psai. xxxn, 6). De his quoque ornamentis Spi- poslqua.n assumpta est ab auclorc omnium, atque
rilus subditur : Et spiritu oris ejus, omnis virtus eo- in ccelis sublevata et super angelos ducta, lirma-

rum (ibid.). Bene itaque dicitur, tpirilus ejus or- menium facta est, quae tcrra fuit. Sed terra lirma-
navit ccelos, quia praedicatores sancti, nisi promissa mentum quod 20 aspicitur,cujn c,habeat similitudi-
Paracliti dona pertiperent, nullo fortitudinis decore nem suhinfertur, cum dicitur, qvasx aspectus crystalli
claruissent. horribiiis. Crystallum ex aqua congelascit, et«robu-
(25) Coelorum nomine quilibet sancti dootorcs slum fit. Scimus vero quanta sit aqu;p mobilitas.

tiesignantur, sicut in Psalino scribitur : Domine, in~ Corpus autem Redemptoris nostri, quia usquc ad

(24) Ex 1. xvii in Jnb, c. xix. (27) Ex. 1. xxvii in Job, c. xx»v , ciica me-
Conjungc ejusdem Greg. explanationem ad iv
(25) ditim.
jpjjal.,p«nit. 13. Ex c. x, 1. xxx iti Job, (28) Ex. hom. 7 in Ezcch.
(2Ui tkec sunt ante versiculi notati cxplicatio- (29) lbi VUlgo legitur, rtdibis.
nem.
 :

37 GREGORIANUM. — LIB. f. 58
moricm passionibus gubjacuit, aquae similc juxta & fortium argumcnta praestanl perditionibus infiraio-
aliqnid fuil, quia nascendo, cresccudo, lacessendo, rum.
esuriendo, siliendo, moriendo usque ad passionem (3t)Rursus solis nomine clarilas boni operis de-
suam permomenia temporum mobiliter dectirril. signatur, sicut per beatom Job dicitur: Si vidi to-
Cujus cursum Propheta inluens ait Exsultavii ut : lem, cum futgerel (Job xsxi, 26). Sol quippe in ful-
gigas ad currendam viam elo. (Psal. xvni, 6.) Sed gore est bonum opus jn manifestatione. Scriptum
qnia per resurrectionis suae gloiiam, cx ipsa sua quippe est : Luceat lux veslra coram hominibut, ut
corruptione, in incorruptioms virloie coitvalitil, videant opera veslra bonn. et ghfificent Patrem ve-
quasi crystalli more exaqua duruit, utin illo el haec strum qvi in cozlis est (Matth. v, 16). Et rursum;
eadein nalura esset, et ipsa jam, quae fuerat, co:- Sint lumbi veslri prmtincli, et lucernw ardentes. (Luc.
roptionis mutabilitas non esset. Aqua igitur in ciy- xii, 35). Quod enim hoc loco fulgenti so!e, lioc in
slallum versa est, quando corntptionis ctiam infir- Evangelio lucerna ardente designator. Bonum nam-
mitas per resurrectionem suam ad incorruptionis est que opns, cum in medio periidorum iucet, lucerna
ftrmitatem mutata. ardet in nocte; cum vero in Ecclesia respleudet,
CAPLT V. sol fulget in die. Bonum apus, si adboc tale est
R quod mali mirentur,
DE SOLE. soli Juccrna videlicet 22 in
Jn Scriptura sacra cum /iguratesoi ponilur, aliquando nocte est; si autem ila proiicit, ut mirari a bonis
Dominus aliquando persecntio, itiquan-
inlettigitur, ac perfeclioribus possit, uimirum sol est in die. Bo-
do de re qualibet mauifestm visionis ostensio, ali- num opus cum per aclivam vitam eoipoiis iucet,
?uando viteiligentia sapientium, aliquando fulgor
oni opens vet fervor umoris Dei, aitquando lumen quasi iucernae more lumen tx testa resplendet. Cum
veritatis, aliquando prcedicatorum ctarilas, ali- ver0 P er solam virtulem mentis in contempiatione
quando tentalionis ardor. attollitur, quasi more solis de coelo venie.ns lux vi-

(50) Solis nomineDomiiius significatur, sicut per detur, si vidi solem, cum futgeret. (32) Ac si aperte
prophelam dicitur : Elevatus est sol, et luna stetit in diceret : Opus meum, etiam cum aliis exemplorum
ordine suo (llabac.m,ii,)uxU LXX). Elevato enim Iu ccm tribueret, ad praesumplionis gloriam non ac-
sole in ordine suo, luna statuitur, quia, ascendenie cendi, quia dum eo exlolli timui, ab imuendoeo ocu-
*d coelos Doroino, sancta protinus Ecclesia in prae- * os averti.
dicationis auctoritate roboratur. (33) SoHs Domine lumen veritatis accipitur. S:c

21 Rursum solis nomine, perseculio intelHgitur, Sapienf.i;e libro perhibetur quod impii in extremo
sicut in Evangelio Verilas dieit, quod nata sine radi-
r
^e sua damnatione dicturi sunt
indieii cognita

cibus semina orto sole aruerunt (Matth. vui). quia Erravlmus a via veritath;et Inmen justitia- non tuxit
videlieei verba vitae in corde terrenorum hominum, nobis, et sol non ortus esl nobis (Sap. v, (5). Ac si
temporalimoniento virentia, supervenienle persecu- aperte dicant : Interni nobis luminis radius non
tionis ardore siccanlur. refulsit. Unde et Psalmisla de malignis spirilibus
Solis nomine, manifesue visionis ostensio desi- loquens subdil diccns : Ortus tst sol, et congregali
gnatur, sicut Propheta Domiuum cunctorum oculis suni in cubitibus suis, etc. (Psal. cm, 22). (34) Quia
apparentein denuntiat, dicens: Insoleposuit taber- ideiicet veritatis lumine per carnem appaiente fi-
naculum suum (Psetl. xvui, 6.). Ac si diceret, bu- delium mentibus daemones excussi, quasi ad cubilia
manitatis assumptae sacramentum in lumine mani- sua sunt reversi, dum sola infidelium corda lenue-
feste visionis ostendit. Et sicut eidem prophetae di- runt.
vina voce per NatUan dicitnr : Tu fecisti in abscon- (25) Rursus solis nomine, praedicatorum claritas
dito, ego vero faciatn verbum istud in conspectu or.- designatur, sicutper beatuin Job dicitur: Qui prce-
nis Israel, et iti conspectu solis (U Reg. xn, cipii soli, et non orilur, et stcltas claudit quasi sub
12).
Quid eiiini per conspeclum solis, nisi cognitionem signaculo (Job ix, 7). Quii! enim solis nomine, nisi
iiisinuat manifeslae visionis? Iterum solis uomiue sa- D clariias praedicatorum accipitur ? Unde et per Joan-
pienlium intellectus exprimitur, sicut in Apocaly- nc™ dicitur: Factus esl soi niger, ut saccus cilici-
psi •scriptum est Quanus angelus nus (Apoc. 6, 12). In extremo quippo teinpore sol
: effudit phiuiani
suamin solem, et datuni esi iliicestu afficere homincs quasi cilicinus saccus ostendetur, quia fulgens vila
et igni (Apoc. x\i, 8). Phialam videlicet m solem ef- praedicanlium ante reproborum cculos, aspera et
fundere est persecutionis supplicia viris sapientiae despecla monslratur. Qui ste!la>uni-quoque clari-r
splendore fulgenlibus irrogare. Et datum est illi ut tate figurantur, quia cum recta peccatoribus pras-
adiceret homines aestu et igni, quia, dum sapientes dicant, tenebras noslrae noctis illustrant. Unde et
viri cruciatibus vicli, male agendi errore tanguu- subtractis pradicatoribus per prophetam dicitur:
tur, illorum exemplo persuasi iniirmi quique tem- pluviarum
P°rohibitce sunt sletto?. (Jer. m, 3). Quia
Jioralibus desideriis inardescunt. Ruinae namqne vero sol per diem fulget, el stell.s obscuritates no-

(30) Ex hom. 29 in Evang. (35) Ex !ib. xxiv, in Job, cop. xn.

(31) Ev lib. xxii, in Job, t. iv. (3i\ Fx iib. xivi! in Job, c. ^vtv.
(32) E\ cap. \ !ib. in Job, citali longe post princi- (7»!)) Ex lib. ix in Job, c. m.
pium.
53 GARKKRI CAN. REG. S. VICTOR5S PARIS. 40
tis irradiant, et plerumque in sacro eloqulo diei ap- a uliqnando fama boni operis, aliqua*uio stul-
cletia,

pelialione, aeterna patria, npctis autem comine prae- torum mobUitas, atiquando mutabihias tempo-
ralitalis design&nlvr.
kcns vila signatur, praBdicatores sancti, ut soi no-
slrisoculis fiunt, cum conceptionem [al. contempla- (37) Lunae noroine sancra Ecelesia cxprimitnr,
:
t .c>,"»em] nobis verai htcis aperiunt, et velut, sieiise sicut per b^atuniHabacuc dicitur : Elevatuieitso(t fit
in tenebm lucent, -£3 rum ?er aetlvam vitam pro Ima stetii in ordhw. izo (ffabac. iu, 1 3, juxfca LXX).
futuris nostris nccessitatibus torrena disponuniur. Elevato enim soie, in ordine suo luna siatuiiur,
Quasi in die ut sol coruscent, cum ?.d contem- qaia ascendente ad cceios Dcmino, ssocu protinus
piandam internse clsritatis patriam, mentis nostrs Ewiesiainpraedicaiionis auctaritate roboratur.Psal-
aciem sublevant , ei quasi stella? ia ri<vr*e rosples»- m\m quoque sanciam Eccksi^m conspic-icns in
dent, quia, ei cura lerrena agunt, ofieQsurum jam- perpelua perfcctioue mansuram sub appellstione
Jatn qne nostris operis pedem cxeroplo sus rectitu- iun© descripsii dicens Lnna yerftcia in aHernum
:

dinis dirignnt. &;d, qusa espulsis pnndicatoribus, (P.sat. Lxxxvm, S8>. Quam, quiu ad resurieclicnis

non fuit qui pleb» Judaicae in uet-Sdia? su& noe»e spem Dominica resurrcctio roborat, recte aubjun-
remcnenU resj'!enderet. v*d ciariutero conceptioQis gitur : 7'eslis in ccelo fiddis {ibid.),

[al.coniemplaUonis] ostcnderet, vel activ;e yV,v. lu- jj (58) Rursum Iunae nomine fama bcni operis in-
men aperiret ; Veritas Gai,?pe. qute banc repulsam td igilur,sicutperbeatumJobdicitur
!
: Sividi solem,
deserisfi, subtraclo pra-uicationis iumine, mei ito suse cunifuigerel t et tunamincedertem clare (Jofcxxxi...£6).
pravit&tis escxcavU; recte dicitur: Qui prcecipit Pcr solem quippe f ulgentem f uigor boni opcris : per
toti, et iwh oriltir ; et tlellas cUudit quasi sub si- iuuam vero, epinio bonae operationis intflligirur.
gnacnlo. Oriri quippe ei soiem noluit, a qua praedi- Poat pra;missum ergo solcm, aple quoquc inceden-
eantium fj.-iimum divertii. Et quasi sub signaculo tem clare lunarn subdidit. quia videlicet }>ost opus
Rtelias clandit, quia, dum p^ccdicatoves suos per si- bonum fama laudabiiis sequitur, per quam cclebrc
lentrum intra semetipsos retinuit, caecis iniquorum nomeu in bac pra?sentis vitae nocte possidelur. Si
scnsibus coeleste lumen abscondil. enim vercmestquod quidam ^g putant, lunam illu-

(36) Soil» nomine tentationis ardor designatur, strationemperoccuitum circulum a radio solis acd-
sicut per Hoysen dicilur : Si fuerit inter vos iiomo, pcre, ul possit lucem uocturnis cursibus exbibere,
qui nocturno potiuiut sit tomn, egredietur exlra ab hujus gignificaUonis ordine baic quoque suspicio
castra, et non revertstur priusmam ad vesperam ncn abborret. Fama quippe a bono opere vires ac-
favclur aqutt; et potl solis occasvm regredietur in cipit et favoris gratiam quasi claritatem iuminis as-
£v$ira (Deut. xxui, $0, H). Kocluronm quippe G pergit. Est aliud in luna, quod per simililudinem
sosmnum est tcnteUo occuila, cum tenebrosa co- bonam spargenti famae conveniat : lus namque ejus
gitalicne lurpe aliqtiid corde conoipitur, quod ta- eiiam in tentbrarum tempore iler ambulantibus os-
mea cordis vel corporis cpere non e?plelur. Sed tondit; quia et dum de atienavita, lux qiue lUius
scmnio nocturno poilutns, egredi exlra caslra prse- opinione clara cognoscitur ostenditur, huic quasi
cipilur quia videiicel. tiignum est, ut qui inimuuda pergenti in itinere exeropli iumen prybetur. Sed
cogttaiione poRuirur, indignum se cunctorum lide- nonnunquam opas quod ab oliena opinione sumitur,
lium socie!aUbus arbitretor culpa; susa meriiura minus mundo desiderio in animo formatur. Kain
ante oculos pouat, ci ex bonorum se aslimatione iuiirmse mentes, cum bona de aiiis audiunt, ali-
despicial. Poitatum ergo e.Uracastre exire est turpi quaudo se ad opcraiionem reclam, non atnore vir-
impugnatione IalK>nnlcm sese ex continentium com- tutis, sed dilccttone laudis accenduot. Lt profecto
paratione despicere. Quid ad vesperaro lavaturaqua, liquelqucd sicut natura solisesi ut qu4>q&e auigerit
cn.m defectam suum canspiciens, ad poenitentise accendat et siccet, ita lunaris ignis esi proprium ut
lamenta converliiur, u? cineribus abluat omne quod quidquid contigerit, exurat quidem, sed exurendo
in ^nimo oeculta iaqatnatio accusat. Sed post occs- humidum redd.it. Ad viiam igitur bonatn alios per
jj
sum ^oii.: ad castra rfedeat, quia defervescente ten- amcrcm Dei affectus recti operis, alios veru amor
tationii ard^re necesse est ui itenim fsduciam erga Iaudis inSammat. Scd, cum recti operis afleciu ac-
bonorum i^ocistatem sumat. Post aqux quippe lava- cendimur quasi per ignem solisa vitiorum humore
:

tioueni, oectimbente sole ad castra revertitur :

%% siccamur. Eum vcro quem ad opus bonum iaudis
qui posf poBnitentiaB lamenta, frigcscenteflamma co- amor provocat, concupita fama quasi iuna attingii,
gitationis iUicitse, && fidelium merita prassumenda quia videlicet ejus animum et accendit et resoivit.
reparatiir, ut jam se a caHeris longe essc non aesli- Accendit scilicet ad exercitinm operis, resolvit vero
met qui mundum se per obitum intimi ardoris ad concupisceuliam favoris. Plerumque tamen ad
jpudet. exercenda bona opera aiicna uos uiiiiter exempla
CAPUT VI. pcrsuadent. Et cum rocnte bmnili opinionis alien&
rr ivOHA. bona suscipimus, nostra vel ad melius bona perdu-
litScripturosscra tuMt nwnine aimiando sanctaEc- ciiuus, vel ad bonum niala ;i. : rmiiamus. Cumque
(36) Ei lili. x in Job, cap. xxxr. (38) Ex lib. xxn in Job, cap. v.
(57) £x lib. xyii inJob, cap. x.
 :

r. r.REGOIUANUM. Llli. I.
42
nos <lc vita proximi, famae splciidor irradiat, mens A influunt, quasi ad piofcrendas pluvias in c&lam
im»tia, ut pracdiximus, quac ad ohtincndum virl-utis Siellae producunlur, quse sic vilac 6U33 mcrithl I«-
iler sc diriqiJ. qua&t in lun.e lnmen gressus pouit. ceani ut in pracdicationis scrmone pluant. Anuon
Sed sicutex nlicna opinione proficlmus, sic plorum- i:» hoc cailo aslrum pluviaeMoscs exriiavit, quidum
qoCj si laudibus faimc nostra: ineendimur, a virlute dc supcrnis einicuil, peccantium quasi m
corda
vantamur quia dum ;
dclcclalur aninius in hoc quod arentem inferius tcrram &auctse exhortaiionis pluvia
de se extrinsccus liabcri considcrat , illod obltvi- ad ubertalcm gcrniinis infudit? Annon Isaias as-
scitur ad rjuod introrsus anhclabal. Sed qnia san- trum pluviac osJensus est, qui in co quod iuccm
euim virum noc faroa laudahilis exluHt, clare inre- v^riniis prasvidens tenuit , siccitatem iiiUdelium
dentcm luna minhnc aceendit. prophctando annunlians irrigavit ( Aiuioti Jeremias
cl prophelac caeteri velul in coclo positi aslra pluvia;
3*6 (39) I.un.x nomiue stulr.mm mconsianiia
designatur, sirui per Salomoncm dicitur : Sapieus fuerunt, qui in pracdicalionis culmine eiecti, dum
ut sol permanel, stnllus ui iuua muiatur (Eccfi. praviiatem pcccantium libere iucrepare ausi sunt,
xxvn, 12;. quasi verborum guttas obcaecationis humanai pul-
(40) Itcrum lunae nomliie mulabilitas tcroporali- \ercm rigando presseruul, qnorum tidclicei animas
tatis dcsignaiur, sicut Joannes iu Apocalypsi ait ab hac corruptibili carne susccplas, quia ex. prae-
Mulisr, umicta sale el b.tna snb pedibus ejus (.\poc. senti viia superna judieia auferunt, quasi a cceh fa-

xii, 1). In aole enim illostratio veritatls, in luna cie. Stelhc pluvise subtrahuntur, ei ad occullmu
autein,qaaemenslruissuppIetionibus defint, mutabi- asira redeunt, dum peractis suis cursibus s;<ucto-
Iil»« temporaliiatis aecipiiur. Sancla atlteniEcclesia, rum aniiua? in thesauris disposiiionis imiiua: rc-

quia superni luminis spUmdore protegtlur, quasi condunlur. Scd quia terra arescerel, si subductis
sole vesliitir. Quh vero ouncla icmporalia despicil, slcilis pluviiB superna fundilus flucnta cessarent,
lunam sub pedibus premit. recjc dicilur : Qui aufert slellas pluvia; ci effundit
imbrem ad instar gurgilwn. Nain ciim prophetas
C A P IJ T V 1 1. abstulit, corum vice Uominus aposlolos misil qui
I)E STEI.I.IS. in similitudine gurgilum pluerent, postquam, sub-
ductis aniio,uis Patribus, exteriora lcgis praedica-
/u Scriptura sucra, cutn xlella siugulari numero po-
ttitur,Christu» intelliqilur. Cum vc.ro pluraH n«- racnta tacuissent. Stellas ergo pluvi;e abscondit,
tnero ponitur, oliuuando speeialiter prophctaf onti- ad
aui, vel auosloti sancli prcedicalorcs.aliiinando nuo-
et instar gurgitttm imbres fudit. quia, 28
dum P™d«»to«* legis :,J secrcta et inlima retuhu
rumtibet sanctorum justitia eute iu l,n,us nUc C
lenebris lucet, uliauando vero hupocritarum fictia perdicta scquentium ubcrior vis pnedicationis ema-
demonstruhtr, qvi bona ancs faciiml adpercipicudas uavit.
iaudes hominibus osteudunt.
(i-2) Rursum steiiarum nomine quorumlibet bene
Stellae nomine Gbristus dc.signalur, Joarmc atte- vivenlium a!iim* designaniur, sicul in libro beati
stahte, a quo stelia spicudida ct matutina vocatur. Jobscriplum est : Ecce lunanon sptendet, ei slellas

Vivus nanique apparens post mortem maiutitia non sunt tnundes in conspectu ejns (Jcb xxv, «ij.QuM
nobis stclla faclus cst, quia dum in seiuetipso exem- enim pe.r lunam nisi cuncla simul Ecclesia ? y»itl
plum nobis resurreellonis procbuit, qua; lux scquatur per stellas, nisi singuloruiu bene viventium animse
indicavil. riisignantur, qui inler pravorum hominum conver-
<il) Stcllarnn: quoque nonine vel prophetas vel salioues, dum magnis virlutibus eminenl, quasi iit

apostoli desiguantur, sicut in libro beati 3ob dc Do- lenebris noctis lucent ? Unde per Pauium quoque
niino 27 dicitur : Qui aufert stellas pluvicc, ei ef- discipulis dicilur : Inter quo* lucetis tanquam lu-
fundil imbres ad instar gurgtlum (Job xzxvt, 27). minaria in mundo (Phitipp. u, 15). Et iterunt :

Duo quippe in bac vila sunt genera justorum : Onum Slefla enim ab slelln differt in cluriiale (I Cor. xv>
videlicct bcnc vivenlium , sed nttlla docentium ;
" il). Luna ergo non sptendet, et stellae non sunt
aliud veto rectc vivontiura, et eadem recla docen- inunriu; in couspeciu ejus, quia nec sancla EcoJesia
lium, sicul et in ooeli facie aliac stellae prodeunt, virlutc propi ia tot miraculis cmicat, nisi hanc prse-
quas uullfle piuviae suiisequuntur ; ali« piodeuni, venientis grati* dona peifundanl ; ncc snguio-
qu« arcntcm terram magnis imbribus infunduni. rum bene viventium mentes a pcccatorum mirao
Isjiiiir quoties iu sancta Ecclesia recte quidam vi- lismuudae sunt, si remola pietate judicentur quia
vuut, sed tamen prasdicare eamdem reclitudinem apud dislricti judicis oculos sua unumquemque cop»
nesciunl, stell* quidem sunt, sed in siccitale aeris ruptibilitas inquinat, nisi liner quotidie gratla par-
natae, quia pe'r exemplum bene vivendi luccm cre- centis lergat.
leris prsebent , sed prxdicationis verbum pluere (43) Item steilarum nomine hypocrilarum iiciio

nesciunt. Cum vcro in ca quidam ct recte vivunt, designalnr, sicut per Joannem dc diabolo dicitur ;

et aliis eamdetn rectitudinem verbis praedicalionis Misit draco ca%dan\, et traxit terliam parietn .<£<?/-

(39) Ex lib. xxxiv inJoh, cap xn. (42) E\ lib. xvii in Job, cap. x.
(40) Ex lib. xxxiv in Job, cap xti. (45) Ex lib. xxui in Job, tap. xu, ciri:' me-
(41) Ex lib. xxvnin Jnb, cap. v. dium.
Patrol. CXCIII.
 ;

43 CARNERT CAN. REG. 8. VlGTeitfS PARIS. U

lamr.i cceti,et misit etie in lerra {Apoe. xn, 4). Go 1 -
A psse Lwcffenm» simolet vesperum vidit, per qtKxI ci

Jsm -qinppft est Ecciesia, qu* in bac nocie vitae prc:~ nlios ab iniq»j»tate suseitari, e! ^onJra aiicg iwipin

ficntis, dum
in se innuinnas sanetorom virtutes io iniqnitate con?pcxiL
conUnct, quas radiantibus desuper sidcribus fulget. (46) Iterum Lrseiferi nomine justi vita intolligi

Sed draconis cauda in lerrain sterlas dejtdt» quia tur, sicirt in libro beati Job dicitur : Et am te eon-

Salancc extremilas, pcr audaciam assuropti homi- totmptum jmtarcrts, orieris ut LnslfeY (Job \i t 17).

nis erecta, quosdam, quos vclut electos Dei in Ec- El recle Lucifero justi vita comparatur. Rolem
clesia tnvenit, obtinendo reprobos ostendtt. Stclias quippe prsecurrens Lucifer nuntiat. Et quid nobis
itaqye de coelo ?n terram cadere est, relicta non- sanctorum inneceniia ntsi sequcntis judicis clari-
yiullos spe ccclestium, iilo duce ad nmbitum giorise tatem ciaraai ? In eoram namque admiro.iiosio corn

sseclaris inbiare. Hinc Danicl sub Antiochi specic spicimus quid de najestale veri Iuminis «stlme
dc hac draconis cauda loquituF dicens : Dejecit de rnus. Necdum Redemp^ri- nostri pnlientiam vBe-
fortihidinc, el de steiiis, et concv.lcavil eai (Dau. mus, sed lantum viftut^m illius m electorum suo-
YJH, iOi. De forttlttdine quippe et de stelHs dejicil, rum mcribus admiramur. Quia ergo boiiorum vifs

cum ricnnuilos, et xirtule opcris robustos, et !ucc in consideralioiie eua ocnlis nostris vim voritali.

ji;$'.>.i,ia2 rcspieudentes frsngit. B ebjicit, quasi ciarus ad nos Lucifcr ante salem ve
nil. Dicat ergo Sopbar teutalo iiomini, etiaio quas 1

g9 CAPli VIH.
desperanti dlcat : Kt cum te consumplwr ^"'atvrris,
»E LUCJFERO. orieris t*£ Lucifer (47). Siepe namquc tol tenUiment,'
''
:
it. Scr ip;u ra sacre I.' :
: r-ri ?>j).-m>/?, aliqnandoiini- r;os obtident^ ut ips» nus eornrn nuraeros :tss penf
yenitus Det\ cel scrtno divtnu?, nliijuando jusli vita sd lapsum de«perationis inriifiet. Ilude plerumqu<*
iiiieUigiiur.
raens in tae<iium vertitur, vix ipsa virtutis sua
(44) Ludfcri nemiae Unigeimus Dei designatar, damua considor^*, et iota doiens quasi jam et *
slcut beatus iob de ic. icaraatiene requirit, i.*i>.sv doioris oliena frjugitur, etnumerare non \a-

:us Numjnid frodu&s Luciferum iu tempore

: iot, quauto cogitationum fauiuUu visianti-. ftuitw-

Sbt, ei vespfw* *«per ftlifit lerroc ronixrgers faciei? ram sc per momeota conspicii, eique, ne arms re-
{Job Txxviif,??..) Quid enimLueifernm iptelligirr.ns i'i;gnalio"ni3 arriptat, grr.vius moeror ipse contra-
niii UnigenHum Dei ? Peterquippe in suo tempore dicit. Cirenmductos quoiibet oculos obscutitas ob-
Lijcifenim produ«H, quia sicut scriptuni est ; Cum sidet, et «t*a visum tenebraj scmper irnpediaiil.
t&y.it pJerJt&do temporh, misit Deus Fitium tuum * mens taraer; nii aiitrd quam terjei)ras videt» SetJ

ttfttnm ex msiiere, faciv.m snb lege, ul eoi qni i,ul>

?.pud misertcordeni judicem saepc ha;c ipsa quce
iege ertmt redimeret (ilai, iv, 4}. Qui natus ex Vir- *dnisum qaoque orationts aggravat, pro nobis sub-
gioe velu.i Lucifer, icier tenebras nostraj noctis tilius jaslitia exorat. Nam tnoeroris nostri caiigi-
apparuit, quia fugtHa obseuritali' peccaii, xler- neat CondHor eonspicit, et snbtracli iutatn?a ra-
jiutn nobis ma?»e nrjntiavit, Lucile>ura sc inno- dios rcfondit, ita ut erec-ia protinus per dona «1011*
tuit, quia dilucuto ex morte surrexit, et fulgor^ vigeat quam p«uJo ante decertantia vitia superbnc
sui Iuminis, mo.-lalitatis nostrae tejram caligitteiu caSce depriraefcant. Moy eorporis po/.dtta» discuiit,

lersii. atque ad coniempiationis lumen postperlurbationis

(45) Potest autera Luciferi r.omsne sermo divi- saae tenebras erumpit. Mox in gaudiuro profectus
nus designari. U^us enimatque idem &e:mo Dei est &ttoitiiar ; et qna1 prius inter tentamenu radere ex
in ore prsdicantis. Quem dutn isti gaudetidoau- despsratione cogebaiur, «ine cogilationi? certamine
^iiunt, iili vero invidendo, clariiatem Lucifcri sibi pra?6cntia despid:, 31 s ' fle dubilatinnis o!>stacuio
in vesperi tcnebras vertunt. Dura isli bttmititer vo- de ventura retrib«!;ione conOdit. Justus argo^cum
cem sai>i_t32 pr^dicalionis accipiunt , quasi ail se consumptum putaverit, ut Lucifer orifur, quia
stelbe iuceia, octdos cordis aperiunt. Dum vero.ilii p movut tenebrescere tema'.iopurY> caligine coeptrU,
bene dicenti invident, et non saluiis causam, sed ad !uceai graUse rcformatur, et in se ipse monslrat
elationis gioriarn quaronl, prorumpente iniquUalis diem justilias, qui casurus pauio ante tiinuit lioctem
suaevespere, in somnum mortis oculos claudunt. culpae.

Per occuitum ergo judicium is, qui electo est Lu- CAPUT IX.
eifer, reprobo au>iiteri Lt vesper, quia exboriaUoue DS PL£IAC!Di:3.
sancta qua loai ?d viUtn redeunt, pravi deterius In Scriptttra sacru Pleiadutn nomine sancti owib^*,
in cuipa moriuniur. Unde bene per Paulum dicitur vel Nocum Testameviurn deaignatur
Christi benui odor sumus Deo in his rfui solvi ftunl, (48) Pleiadum nomine S3ncti desigi aniur : unde
et in liis qui pereunt (II Cor. 11« ia* 16) ; ajliis qui- beatum Job Dorainus requirit, diceus : NunquiA c««-
dem odor raortis 30 ' n mortem, aliis autem odor jungere valebis micantet stellas Pleiadea : (Job xxxvm
vitae in vitara. Verbuin ilaque suum auditoribus 51.) Pleiades stellse uito t&5 ^Wwt&u, id est a ptw

(IV) Ex 1. xxix in Job, cap. v, 17. pium, 20.

(45J Ex eod. 1. x, cap. 11. (47) Haec sunt ante pncdicta.
(40) Ex 1. x inJob, cap. xn, longe post princi- (48) Ex 1. xxix in Job, cap. xvi, xxvn, sxviu.
4B CttEGORlANUM. — JJB. I. iC.

ratitate. vocalse sunl, ilu autem vicinte sibi et divisa; A //*<<> sunt oinmu (Ilom. xi, 3t>). Alque ut linituiein

sunt condita'., «I ci simul sjnt el conjungi ncqua- ejusdem Trinitalu esteuderet protintts addidit :

quam possini, qu&tcnus vicinitate quadam conjuu- tpri nloriu in swcuta (ibid.). Q-.ii ergo non ipsis,

ct* sint, sed taclu disjunct». Quid ergo mlcantcs sed ipsi subdidil, unuiii naluralilcr, tria secundum
Pleiades, qua) ct scpicm sunt, aliud quain» sauclos persouas iiinaluit, quod supcrius ipsum dixiL tjuasi
omues denuntianl : qui inter pngsenlis viue leue- ergo et uno Joco Pleiades sil* suni, quia de Dj*o
bras Spirilus sepliformis graUte uos Iwnine tilu- concorditer sentiunt, ct tameu semettpsas ncn tan-
strant, qui, ab ipsa inumJi origine osqna ad ejus gunt, quia, sicut dictum est, por bujus wundi tein-

terminutn dive»sis icmporibus ad propltctanduui pyj-is diversa patiuotur. Quod tjuia solius diviiuc
i nissi, juscla aliquir! sibi conjuncti sunt, juxta ali- virtutis est U disjunctis teniporibii» nm*os in fidei
quid non conjnneli sonl? Steila cnim ?ieiades, si- predicaiicne coujungei-e, 3$ el dissimtlibu» virtuti-

tai supra dittiim viciniiate estj, sibi conjuncijx ItusprKtSictus, fuigoroinientionis unire roctedicititr .

gtmt et laclu disjunctx, simnl quidem. siiaj sunt, Nunauid umjttnyerc vulebis mieaHtts tteilai Pleindes,

et tatnen iucis su» radios divisim fundnut. !ta san- ac si dical : Di ego qui unus onsitia impiets attjtte

cli hominc?. alits alque aliis ad pr.xdR andum tem-

a
in uutt&tis seusu, clectorum mcnlca impiendo cou-
poribus apparcules, et disjuncti sunt per visicncm £ jungo.
£«32 iinaginis, ct coujunctl pet visionem mcntis. (49) Pieiadurn quoquc nomine poiest Testaraentt
Simul micant, quia nuura prtedtcant, sed non se- Ncvi gratia designari. ips« quippe stcilaj Pleiades,
mcUpsos iangunt, quia in diversis temporibus sicut et sstperiuR diximus, scptem >u;it. Tanto ergo
pnliuntur. Quam diversis temporibus Aiiei, Isaias et Testamenti Novi gratiam apertius indicant, quanto
Joantic^ opparucrunt! divisi quidcm fuerunt tem- cuncli liquido cernimus quod pcr iilud*fideles suoa
pore, sed uon pwcdicaliouc. Nam Abei Rcdemptcris Spiriuis sanctus scptiforoiis muneris iuminc iliu-

nostri passioriem sigiiiftcans 3*8 agnum in sacri- strat, ?W«demptcir autem noster in carne veniens.
«io ohlulii dc cujas passioue Isaias v.i : Sicul agnut Pieiadcs junsit, quia operatioiwrs scptiformis Spi-
coram tondi.au se, obmutescci ei mnaperitt oi suum ritussimtil in se, et cuuctasci mancntes lialmit. De
(]ic. lhi, 1). i>cq»o Joannes quoquc ait : Eae quo per Isaiatn dicitur ; EgrednUtr virga de radue
Agnut tiei, eceeqni totlH peccata mnndi (Joan. t, 20), Jette t et fl-js de radite ejus atctnftet» t'.t- reqmescet
Ecee divisis qtiidcm lempcribus mjssi, el tamen ei tttper eum Spifitus Domini t Spiritu» wpienluv et
concorditcr de ttcdempioris nostri innocentia sen- iuiellecius, Spiritut consilii et fortuudinh, Spiritu»
tientes, eumdem agtiuro .loaanes ostendendo, haias
r scieutiatetpieiatU, Etreplebii nnm Spiritut timore
providendo, Abel oJicrcndo loculus eat; el quem fiomni (Isa. u, i, 2). Da quo Zaciiarias ait
Joaimcs in ostcntionc, qucm Isasas m locutttine, Super lapidan unum nepiem oculi tunt (Zach. ui,
luinc Abei sigsiiJicauiio in manibus lenuit. Quia S). Alqne iterum : Et in candHabro aureo iucernat
vcro qtROinodo Piuiadcs stellaj de Redemptoris huma- teptem (Zaeh. iv, 2). Nuiius vero hominum cpera-
jiiiate sibi concinant disimus : n«r\c quomndo in tione^ sancti Spiritus siiiaul omncs babuit, nisi so-

oslcndenda unitate Trinitatis conc&rditer Uiceant, lus MedJalur Dei et hnminum, cujua est isdciit? Spi-
deuioustrcmus. ftiversis quippc temp<»ribus Jiuic rifus, qui de Patre antcsaiculaproccdit. .Bene ergo
niundo 3'jtvid, Isaias, et PauJus apparuit, sed tamen dicitur Super iapidem untun teptem oculisunt, huic
:

liulluj ebrum, aJicri diversum sentit,quia etsi semcl- cuim Japidi septem oculos ha!>ere est, simui omncm
ipsos noii noverant facie, unum tamen didiccrant virlututri Spiritus septiforrois graiiai iu cperatione
ex divina cognitione. retiucre. Atitts namque prophetiam, slius scien-
Uavid quippe ut anctorem omnium Dcum in Tri- liam, aJius virttites, ijIsus genera lingUarum, aJiujt

uilate ostenderci, dixst : Benedical not DLUt,Deut no- interpreialioneni sermonum (I Cor. sti, 8, il), juxta

ster, beitedkat not Deut (Pml j-xvi, 7, 8) ; ac ite tcrlio distriJmtionepi sancti Spiritus accepit; ad babenda
Dcum jiouiiaans, trcs Oeos dixisse putaretur, tSiico j) vero ctuicta ejusdem Spiritus munera n««p pertia-
udJtatem ejusdem Trinitaiis insiuuans addidit : Et gsf. Atvero Conditor noster inflrma nos.ia susci-
tnetuant eum e-nhie* fines terrat (ibid.). Qui enim non piens, quia pes- divinitails sua; potentiam simni se
cos, scd eum subdidit, unum, tria quae diuerat ; I/abere ornnes sancti Spiiitus virtutes edccuit, mi~
intimavit. isaias quoque cum Jaudcrn de unitate cantes Pieiades procul dubio jungit Audiat itaque-
Tiiuilatis aperlret, seraphin voces exprirflcns ^it : beatos ioh : Nunquid r.onjungere vatebis micant&s
S&netus, sanaus, sanetm (ha. vi, 3). Ac ne terlio tiellat Pleiadet ? Ac si apertt; dicerctur Siabere q«a&-
:

Deum nominans unitatcm divlnae substantitescind&rs* libet kmina quarumdam virtutum potcs; &ed sust*
vitieretur, adjunxit : Domimt Deut Sabaoth (ibid.), quid eyercere ssmuJ omner. oper&tiones sancti Spi*
Qttia ergdnon Domini- Dii, sed Dominus Dcusaddii, riiussuiTtcis? Mc ergo 34h coa|uagentem fiaiadcs
uuum existere, quod lertio sanctum vocaverat indi- in eanctis virtutibus eontemplate, et tu de paucis
cafil. Paulus quoque, ut operationem sanctsa Tri- ub elationc compescere.
mtatis ustenderet, ait : Ex tpso, per iptum ei in

(48) E.v iib. et fapitc ciiatis, ^n^c post medium.

11 GARNERI CAN. RKG. S. VICTORIS PARIS. 48

CAPUT \. A pat, quia Iaborcs Eeelesi.-e ad requiem pr-rmutat.

r>E akcti ro. Tunc et Pleiades pienius jungit, cum gyrum Arc-
luri destruit, quia tunc nimirnm sancti omne» etiam
Jn Seriplvra sacra, Arcturi nomiite aliquando toia
simut bcclesia atiqtiando vttns lcx designa-
,
sibi visionis spetie copulanlur, quando iti iine nrnudi
i>;r. sancta Ecclesia ab lns quos nunc sustinet lahoribus

(50) Arcluri nomtne totw siniu! Eetiesia intclligi- sohitur. Dicat ergO : Nunquid conjungere taiebit

tur: onde beatum J««o Dominus intcrrogat dicens: niicantes slellas Pleiades, aut gyrum Arcturi poleris

Nuaquid conjuuyere taiebis micanles stellas Peiades, dissipare. Subaudis, ut ego, qui tunc sanctorum
aut gyrvm Arcturipolerisdissipare? (Job xxxvm, 5.) vitam etiam per speciem unio, cum gyrum universa-

Areturns quippe ita nocturna lempora illustrat, ut lis Ecctesise corporaliier solvo. Et quis homirium

jp cdcli axe posiius pec diversa se vertat, nec tamen solius dhiuae hoc esse virtutis ignorat? Sod ut cn-
occidat. Nequc eniro extra curreus volvilur, sed in gnoscat homo quid ipse sit, memoretur assidue quirt

loco situs in cnuctis mundi partibus nequaquam solus Dorninus possil.

casurus incUnalur. ?n Arcturo ergo qui per gyrum (51) Polest quoque Arciuri i.c.aine vetus ler. in-

suum noeturna spalia non occasurus iilustrat, ne- tetiigi. Arclurus quippe ex parte aquilonis surgii.
sed
B Quacunque autem gyrum Arcturus verterit,
quaqnam paruculalim edita viia sauclorum, se per

tota airoul Ecelcsia designatur, qmc fatigationes Pleiades ostendit. Et cum lux diei jam viciua effi-
qosslibet patitur, nec tamen ad defcctum proprii citur, stellarum ejus ordo distendilur. lSon imine-

st&tus inciinatur. Gyrunt laborum tolerat, sed lamen rito ergo per Arcturum, qua piaga frigoris surgit,

ad occasura cur temporibus nonfestinat. Neque eniiu 36 lex dcsignatur. Quasi enim ab aouilone iex
ad ima poii Afcturus nocturno tempore dncitur veneratur, qiue ianta subditos rigiditatis asperitate
seddum ipse volvitur nox iinitur, quia nimirum terebat. Nani cum pro cuipis suis alios perciperct
dum sancta Ecctcsia innumeris tribulalionibus qua- lapidibus obrui, alios gladii motte muitari, plaga

tiiur, prrcsenti.-s vitse umbra lerminalur. Eaque stasiie torpens, el vek;i a sole cbaritatis aliena praecepto-

nox praeterit, quia illa in sua incoiumilate perdu- rtnnsuorum pius premebat ex frigore quam ex
i-ante mortalitatis huj^s vita percnrrit. Estautem in Nec mirum quod per Arcturi se-
catore nutriebat.

Arcluro quod considerantius possumus iritueri. ln plem stellas Teslamentum Yetus exprimitur, quia
septem quippe stellis volvitur, ci modo quidem tres et in veneratione legis dies septimus cxstitit vene-

ad summa eievat, alqoe ad troa qnatuor iuctinat, rabilis, et hebdomadam inlegrarn constituti sa-
per
nxxli. quatunr superius erigit, et tres inferius pre- q crifieii vota tendebantur. Quaqua autem se Avcturua
mil. Sanctaquoque Ecclesia cum modo in .idelibus vertit, Pleiades, quae Testamentum No\um stg.uifi-

Trinitatis uoli'iara, inodo autem fideiibus virlutes cant, ostendit, quia per omne quod Testamentum

quuuor.. id est prudentiam, forlitudinem, temperan- Yetus Icquitur Testamenti Novi opera nuntiantur.
tiam, justhiaiii praedicat, <]uasi rotatu prxdicationis Sub texiu enim lilterae legii mysterium prophetise.
35 status sui speciem quodammGdo immulal Nam Et quasi inciinal oe Arcturus et demonstrat, quia,
cuin quibusdam de operihus suis gloriamibus con- dum ad spiritalem iutcllectum flectitur, sig:>iSicala

fnienliam p.oprii laboris evacaat,et fldera Tnnitatis per iliud lux gratise septiformis aperiiur. Et appro-

exaliat, quid aliud facit, rosi Ues stelias Arcturusde- pinqnante diei luce stellarum ejus oido ostr-nditur #
vat, quatuor incliuatr Et dum quosdam bona opera quia postquam per semctipsam nobis veritas inno-
non habentesde sola fide prsesumere pvohsbet, scd tuit, ab obsequiis carnalibus litter.e praecepta la-

operari enhius quse praecepta sunt, jubet quid aliud xavit.

Arciurus facit nisi quatuor sielias erigit, fres depo-

CAPUT XI.
nit! Yidcamus quod tres elevet, quatuor deponat.
1>E AERE.
Ecte per Paulum contra fidem de operibus super-
bienlibus dicit : S\ Abrahumex eperibus jnslificatus ® In Scriplura sacra, aeris nomine, smcularium mcz-
tiummetiliku «esignam, ticui ab Eliudicitu*'.
est, habet 9 lonam, sed nca apud Bommm.
Quid
eltam Scripturn dicil? Credidit Abraham l)eo,etre- (52) Subito cogitur aer in nubes. Aer quippe ipsa
pntaium estilli ad justitiam (Rom. iv, ?.; Genes. sua lenuitate spargitur, ut nulla firmitale solidetur
xv, 6). Yideamus quomodo qualuor elevet, Jres de- (Job xxxvn, 24). Nubes autem tanto firmiores sont
pcnat. Eccc pcr lacobum de iide cootra opera super- quanto densiores. Quid ergo per aerem nisi mentes
bientibus dicil Sical corpus strn? spirilv emortuum
: ssecuiarium designantur, quse innumeris isujus vitse
est, ita et ftdes sine operibus tmrtua csl (Jae. n, 26). desideriis dedilae huc iiiucque more aeris fiuidx rii-

Arcturus itaque voivitur, quia sancta Eccicsia juxta sperguntur? Sed aer in nubes cogitur, cum flux<e

anditorum suorum mentes in diverso latere prasdi- mentes superni respectus gratia virtutis soliditate

«:ittionis arte versatur. Arctums volvitur, quia sai: -

roborantur, ut intra in sinum cordis recta 37 sen_
cta Erclesia in noclis hujus tribulatiotiibus rotatur. ticndo se cotligant, et in vaais cogitationibus noa
Scd hunc Arcturi gyrum quandoque Dominus dissi liquescant.

(SO) Ex lib. tx, cap. xv.t, 27. (o2,i Ex tib. xxyu in Joh, cap. 2$.
(51J Ex lib. et cap. ciiaiis, post mcdium-
43 GREGORIANUM. — LIB. I. of

CAPUT XII. A nttbes (Job xxxvn, H). Quid cniin electi quiquc
DE m im: li s suut, nisi frurnenia bui cuelestibus horreis recou-

lu Scripiura sacra, nubium nomine atiquaudo hu- denda ? Sed frumentutn, quousque ad perfeciiouem
maniias Chrisli desiynaiur, uliquando catiao iijno- frucluum veniat, nubiuoi pluvias exspcctat ut cre-
rantfx, nliqnando sancli prophetCB, aliquando scat, quiabonorum ineus prajdicantiuin verbis in-
qniiibet doclores sancli, aliquando quilibel ju»li,
fueditur, ne ab humore charilatis dcsideriorum
nliqutiudo mobiies quique, aliquando solidilas men-
lium, uliquando lemporalut bona, aliquaudo cor carnalium sole siccctur. Hoc frumenlum supcrnus
superbuut. agricola in mundo «surgere, cl nuhes desiderare

(55) Nubis nominc < ;>ro Redemploris accipilur eonspexerat cum Jkcbal Messis quidem : multa, ope-
sicul per Psahiiislam dc ipso dicilur: Qui pouii nu- rarii autem pavci. Hogale autem doininum messis
bem uscensum suum (Psat. cm, 5). Nubein quipj.ic ut mittal operarios in messem suam (Mattit. vn, 37).

ascciisum suuni Doinlnus posuil, qui« i« qui Oivi- Qui igiturhic frumeulum, illic rnessis ;
qui verobic

uitate ubique est. carne ad coeiestia ascendil. nubcs, illic Quia nimirum prae-
operarii vocantur.

(54) ftubis nomiue taligo ignoranlias desiguaiur. dicaiores sancti et nubes sunt et operarii. Nubcs

Unde proplieia Ezecbiel Jud.eorum crudeliialem videlicet per doctrinam, operarii per viiam. Nubes,

coutra Dominum | rospiciens, ait: Et vidiet ecce B <i

U!e verLis influunt ; operarii, qu« non desinum
tentns turbinis ve.niebat ab aquilone, et nubes maqna «gere quod loquuntur, Unde et suhditur Et 30 :

(Ezech. i, 4). Quid enim aquilonis nomine nisi dia- nubes spargunl lumen suum (Job xxxyii, li). NuUes

bolus intelligilur, et quid ventus lurbinis nisi ipsius enim iumen suum spargere est prajdicatores Sau-
lentalio aecipilur ? Bene autem maligni spirilus iin- clos, excmpia vitaj et loquendo et agcndo di-

latare.
missio venlus lurbinis appellatur. Turbo quippe
aedificiura quod langit conciUiendo subruit. Et om- (ri8) Itursum nubium nomine quiiihet jusli de-
nis antiqui liostis tcntatio. quae agitur in menle si^nantur. Sic per isaiam dicitur : Qui sunt isii

v^nlus est lurbinis, quia banc conculiendo per desi- qui ul nubes volant, e( quasi coiumba: ad [eneslrus

deria a statu su;e rscliludinis eveliit. Veutus crgo suas f (Isa. tx f 7, 8.) Jusli namque ut nubcs vo-
Unbinis ab aquilone venit, cum vitam Judaici populi latc dicti suni, quia a terrenis contag is suhle-

malignns spiriius iu teniatione concussil, ubi et vanlur. Et quasi tolumbae ad feneslras sunt, quia
per sensus cerporis exteriora quaeque non respi-
recte adtiitur : Et nubes magna. 3$ Q ina quanto
plus quisque exarsit in crudelitate, tanto amplius ciunt inlcnlione rapacitalis, eosque foras nun rapit

obcajcari inetuit ignorantiae suaj caiiginc. Redem- r concupiscentta carnalis.

plorem quippe humani generis quem in lege ac pro- (59) Nubium nominc mobiles ijuique exprimun-
pliclis inteiligentes exspeclaverant, videntes nega- tur, sic per Saloraonem dicitur : Qui observat ven-
bant, Uude actum est ut eorum mens magna igno- tum nonseminat, elqui considerat nubes nunquant
raniijcsux' uube tegerelur, ne hunc posl inquiron- metet (Ecct. \t, 4). Venli quippc uomine mali-
tes agnoscerent, qtu-m prius et denuntiarc poterastt, gnus spinlus designalur qui meuiem tenlationibus
et amarc renuebanl. Nam cuni nioJo ejus virtutcs impellit. Nubium vero appeilalione pcccalores ex-
etmiraiula, modo autem passiones aspieerent in in- priinuiitur, quos tolies huc iliucque ciiajbolus irn-

fldeliunj cprdibus. uubes magna ab aquiioue vene- peiiit et revocat, quoties tenlaliones ejus in eoruni
rat, quia e\ pcccati sui u igore propter infirmila- cordibus suggestionum fiaiibus alternat. (GO) Qui
tcm passionis illius et inter signa caligibant. observat veutum non seminat, et qui considerat nu-
(55) Itet tim nubium nomine sancti prophetae de- bes nunquam ntelet, quia is qui tentationcs maligni
signaulur, sic per Psalmistam dscitur : Tenebrosa spiritus meluens, et iniquorum lapsus conspiciens,
aqua in nubibus acris (Psul. xvu, ii), id csl occulu semetipsum desperat, neque nunc exerceiur in boni
esi scienlia in prophetis, qui ante adventum Domini, seraine operis, neque posi reficitur de nuinere ju-
duisi occuiiis sacramenlis gravidi mvsleria immensa D slx retributionis.
gestareut . intucntium oculis, eorum intelligenlia (61) Nubium noinine, soliditas mentium accipi-
cahganat. tur : sicut per Eiiu dicitur : Subito aer cogitur in
(56) Iterum nubiura nomine sancti apostoli desi- v.ubes (Sob xxxvn, 21). Aer quippe ipsa sua tc-
guantur. situt per Isaiam de ipsis Dominus dicit nuilaie aspergilur, ut nulla llrinitate solidctnr.
Mandabo nubibus, ne ptuant super eam imbrem Nubes aulem lanto firmiorcs sunt, quauto tlensi»-

(isu.\,ii). res (62). Quid ergo per aerem nisi tnentes saecu-
(57; Nubium nominc prsedicatores sancti *lesi- larium designantui ,
quae innuineris hujus \it;e

gnaninr, sicui ab EJiu dicilur : Frumenlum uesidciut dcsideriis dediiaj huc iliucque morc aeris fhmi<e

(53) Ex homil. 8 in Ezcch. (50) Ex lib. xxvn in Job, rap. v.

(54) E\ Hom. 21 in E/.ech; disperse. (60) Eodem quidcm sensu, sed nnn iisdcra om-
(55) Ev lib. xxvii, in Job, cap. v. nino verbis impressa legunt exempiaria,
(56) Ibidcni. (61) Ex lib. \xvii in Job, v »p. \xv.
(57) Ex lib. xxvii, in Job., cap. xi.x, 32> (62) l!;cc in cap. 11 supra dixit.
(58) Ex lib. xxi in Job, cap. u.
51 GARNERl CAN. REC. S. TfCTORIS PARIS. 52
•lisperguntur ? Quid per nubes nisi mciili» sotidi- A sicut de damnalione inrfpii pcr boatum Joh dicilur »

fas inteiligitur ? Aer auietn in nubes cogitur, cum Tollet eum ventus urens (Job xxvn, 21). Quis eniiu
fluxa? mentes per superni respectus gratiain vir- boc loco ventus urens, nist malignus spiritus voca-
tutis soliditnte roborautur, ut intra signum cordis tar. qui desideriorum flammas tn corde exeilal ut
recta sentiendo se coHigant, ei in vanis cogitatio- aa asternitalem suppbciorum ttahat? Perversnm
uibas non liipiescant. 40 -* er Petrus fuerat, ctita crgoqiiitiiiet ventus urens loitere dicitur, quia insi-
per terrena desideria sparsus eum quasi aura diator matignus spiritus qui vivcntem quenique ac-
transieus pro viia carnis cur» piscatiouis agilabat. ccndit ad vitia, mos tentem trabit ad tormeuta. Ab
Aer et omnes spostoH exstiferanl, qui jam per ttiijur> urentis venti adusiione uniuscujusque etecti
ir-gem iilta ttidicerant , sed necdum pcr fidem fir- inens tcmperalur, quando iu ea vitiorum fervor ex-
ma sapiebaut. Subito aulem aer in nubes siinguitur, et desidcriorum carnalium flamma frl-

«nacins est, quia per respectum supernrc giatise gescit. Undc et sancla Ecclesia in Sponsi sui lau-
flnxa ccrda piscantiom in sotiditatem versa sunt quem detidera- dibus lata clamat : Sub umbra itlius

prasdicatorum, ut. eorum infirmse cogiiationes for-

bam sedi (Cant. u, 2), impium aulem totlit venlus
tia sentiendo densescerent, ac amore nubium aquas urens, quia videlicet mahgnus spiritus, eu'm q:icm
scientiae caperent, ei sublerjacentem tcrram verbis B nunc succenderit igne porvfflrs» coitcupiscen'.i;e,
/raedieauonis irrigarenf, peraeto ministerjo, ad rapit poatuiodum ad flammas gebenna?.
cceli secreta recurrerent, alque ad aetemam re-
(66) 42 Venti nomine tentatio matignorubi spi-
quiem finito labore pervenirent. Tituiira dcsignatur, sicut ad beatuin iob de lHiorum
(63) INubium nomine temporam bena designan- ejus mortedicitur : Filiit tuis et. ftliabut vetcen-
tur, sjctil per beatuni Job dicilur : Velul nuba tikus et bibeniibus vinum in domo fratrit tui primo-
perfransut talm ntea (Job ixx,45). Nubes quippe geniti, repente ventut vehemens irruH a reghne di
in aito eminei, seu banc ad cursum fiatus inipei-
concuttit qvatuor angutos domus. Qui cor
serti, et
lit. Sle nimirnm, sic gunt temporalta iniquorunt
ruens cppressit liberos tuot, el mortui suni (Job i

bona. Vehii in allo quidem pe? bonoris celsitu-

18, i9). Rcgio deserti, immundorum est spirituum
diiiem erigere •idenuir; sed ad cursum vita: quo- multitudo dcrelscla qua dum Conditoris sui beaei-
,

ndic quas» quibusdam iriorfaUlalis sita? flatibus

tudinem deseruit, quasi manum cultoris amisit. Ab
impetiuntur. Salus ergo ut nubes transit, quia per- bac autem ventus vefiemehs venit, el domum sub-
versorwn gtoria, quae alla est, iixa non esi.
ruit, qi.iia ab immundis spiritibus fortis tf-niaiio
(64) Mubiuin nomine corda superbortim desi-
subripit, et & tranquillitatis suaj statu conscientiam
gnautur, sicul per beattsm Job dicitur : Sicut con- C evertit. Inquatuorvero angutis domussubsistit,qtiia
stumitur nubet ei pertransit, sic qu\ descendii ad in-
niminim stdidum mentis nosir» xdiiicium pruden-
fcros non atcendil (Job vn , 6). Nnbes quippe ad
lia, temperantia, fortitudo, justltia susiinet. In qua-
aitiora suspenditor, sed den?ata a vento impeUi- quatuor
tuor angulis domus consistit, quia in his
uir nt tun.it caiore autem soiis dissipafur, ut Unde
;
yirtutibus tota boni operis structura consurgit.
evanescat. Ssc nimirum corda fiunt homiuuuv, quia etquatuor paradiii Butnina teriaia irrigaht, qwia
per acceptae ralionis ingenium ad aita emigrant,
dum iis quatuor virtulibus eor infunditur ab oinni
impulsa aiUem maligni spiriius flatu, pravisdesi-
desideriorum carnaiium aestu temperatur. Sed nou •

dcriorum motibus liuc iiltieqiie pertrabunlur. Sed

nunquara dum ignavia menti suhrep»t, prudei-.tia
districio rcspectu superni judicis, qitasi sotis ca- non pro-
frigescit ; nam cum fessa torpet veiitura
iore liqueiiunf, et semel iocis penatibus tradita ad
videt. Nonftunquam dum nonnutla menti delectatio
operationi» usum ultra non redeunt. Vir igitur quantum
snrrepit, tempcranti& nostra marcessit. ln
sanctus, etationis incursum defeclumque bumani
enim ad deJecl.itioncm prnesentium dueiinqg, in
gdneiis expriniens, d.cat Sicut consumitur nubes,
rantum minus al) ilticilis tem->eramur. Nonuunquam
:

et petransit, $ic qui descendil ad inferos non as~

-*
sc liraor cordi insiriuat, et vires nostrae fortitudinis
cendet. Ac si aperte dicat : lu altum currendo de- quo
mrba» : ei eo minores coiitra adversa exislimus,
ticit qui superbiendo avl interitum tendit. Quera si
quaedam perdere immoderalius diieeta fmmidamus.
semel cnlpa poenam
a.i 41 pet trahit, misei icordivi
Nonnunquarn vero amor suus se menti ingerit,
yjtciiu-» ad veniam non re-.tucit.
camque latenti motu a rectitudinc justiti-e divertit,
CAPUT XIII.
qno reddere negligit, eo in se
et se totam auctori
DE VBMTIS.
jusUlUe juri contradicit. Vcntus ergo vehemens qua-
in Striptura tacra, cum vtntut tingulari nunwro po- dum
niiur, aiiqnando diubcins, aliquando tenlatio dia-
tnor angulos dnmus concutit, fortis tcntatio

boli, atiquando piosperitoa transilaria, nliqnando occultis motibus quatnor virtutes quatit. Et quasi
svperbiu, aliquando res quwtibel trunsiloria, ati- quassatis 'angutis domus obruitur , duin pulsatis
quando concussio districti judicii designaiur. Cum turbatur. inlra hos autem
virtulibus conscientia
vero pluraliter veuli dicuntur, animm sanctorum
inteltigunlur. qualuor domus angulos filii convivantur, quia intra

(bi} Venti nomine walignus spixitus dcsignatur arcana mentis, quae principaliler his quatuor vir-

Ex lib. sx Job, cap. xx, 22.

in (65) Ex lib. xviii Job, cap. xn, post medium.
in
(63)
Lx lib. viu in Job,"cap. x, ili. (66) Ex lib. it in Job., cap. xxvi, in inilio, 36,
(64)
55 GREGORIANUM. — LIB. I. S4

tuUbus stimrox rextitudwis eulnien erigilur, vir-

atl A pcrcutimur. Scd quasi obduraU cognoseimus cui
anes c;eterae quasi quaedam cordis soboles sc in- pietatis habitae dona tribuamus, et pietas verius

vicem' pasuunt. Donum quippe 43

1" 0<l
spii iJus» vclwt exstincla recipiiur, dum quasi amissa ct am-
in subjecta raenle, ante alia, prudentiam, temperan plius amatur. Aliquando dum suhjcctum sc divina;

tiam, furiitudin^m, jusUtiaro, format eamdem men- forrnidini auimus gaudet, repcnte superhia tempe-
leu: ut '-onira singula quaeque lentaraenta erudiat, ranie rigescit sed tamen valde mox tiioens, quia
;

in seplem roox virtulibui tenoperal, nt contra stul- non limet, ad humitilatem itcrum se feslinus irdle-

titiam sapientiam, contra bebeludincm iittellectum, ctit, ettanto banc oolidius recipit, quanto ejus

eoptra puecipilationein consiliiim, eonlra timorem virtutis pondus quasi amiltendo pensavit.
(brlitudinem, contra ignoranliaui scienliam» coutra Eversa igitur domo moriuoiur fijii qiiia mrbata :

wperbiam det limovcm. in tenlatione consctenlia ad uliiitalcm propria: co-

Sed nonnwnqnam dum meiis iiostra lanli muncris gnitionis rapiunlur in momento teniporis, obruun-
plenilsdine atquc ubertale fulcitur, si continuo in lur genitae in corde virlutes. U * profeelo lifii intus

hiii securiute perfruitur, a quo sibi haic amt obti- per spiritum vivunt,'dum exterius earne morittiitnr,
viseilur, seque a se habcre putal quod nunquam sibi quia videhcet et virtutes nostrae tenlatioiiis lctnpore,

abesse considcrat. UnJe ilt ut aliquando se h.uc ea- «1*» »n momento turbatae ab stiftri sui incolumi-

dem graiia iitiliter subtrahat, el praesuintmii menti t»tc deflciunt, per inlentionis tamen perseverantiani
qusntum iu se inflrmelur, oetendat. Tunc enim vere tittegrae in nientis radioe subsistunt. Cuin quilHis

ciw^noscimus boua nostra, uiule sint, quando baec etiam tres sorores ocCumbunt, quia in corde «oh-
quasi amittendo sentimus quae a nobis servari i >n nuuquain per flagelia turbatur cbaritas, per formi-

possunt. Ad boc itaque iiitimandae humUiiatis raa- dinem coiicuiitur spes, pcr qusestiones pulsatnr 8-

gislerium, pierumque ul imiente tentaUonis ar-

fil des. Saepu cnim quasi a Conditoris amore torpeoci-
ticulo, tanla stultitia sapientiam nostram feriat, ut mus, dum ullra quam nobis congruerc credi-

lurbata raens, quaJiter nialis immincntibus obviet, mus, flagello faiigamur. Srepe dum plusquam ne-

vel contra te:iiationem quomodose praeparet ignoret. cesse est mens forroidat, fiduciam sibimei sjsiei

Sed hac ipsa stultitia cor :irudenter eruditur : qgae debilitat. Saepe dum immeniiis quasstionibBS ani-

unde ad inoraeutum desipU, ;;o posi verius, qno et nius tcnditur ,

perlurbata iidcs 9 quasi defectura

humiiius sapit, et sapientia. unde quasi amiititiir, fatigatur. Sed tainen vivunt filiae quae domo con •

inUe certius possfdelur. Aiiquando dum subiimia cussa moriuntur, quia etsi iiitra conscjentia spem.
inielligendo in ebitionese animua erigit, in robus £ fideni, ebaritatem occumbere perturbatip ipsa 45
imis ci. vilibus, gravi iiebetudine pigrescit. ut, re- renuntiat, has tamen ante Dei oculos vivas pei-
penle sibi etiam ima ciausa videat qui pernix summa severantia recta^ intentionis servat. Unde el puer qui
penetraiiat. Scd Jiaec ipsa hebetudo iiiteUectum no- hoc nuntJal, solus evadit, quia mcntis discretio
bis, dum subtrahif, servat, quia dum ad momen- ctiam inter tentamenta iiicolumig permanel. Agttque
lum cor humiliat, verius ad subltmia intclligenda pucr, ut Jc»b lilios flendo recipiat, dum discretionc

coniirmat. Aiiquando dum cuncta nos agere cor>- nunUante dokns animus vires quas quasi areittere

s iii giavitate gaudemus, pulsante causue emergentis cceperat, plenitudo conservat, Mira autem iioc no-
articuto pjraecipitatione suoiia rapimur,el qui nos biscum agitur dispensatione, ut mcns noslra culpae
semper disposite vixiue eredidiinus repente intima nunquam pulsatione teriatur. Nam essc se magna-
confusione vastauror. Sed tamen ejasdem confusio- rum virium hcmo crederet, si nullum unquam ea-
nis. eruditione discimus, ne nostris viribus consilia rumdem virium defeciuui iniu^a mentis are aua sen-
nostra tribuamus, ct taivio maturius ad gravitatem. tiret. Seddum tentatione irruente quatilur, cl quasi
restringimur, quanto ad lianc quasi amissam retii- ultra quain sufficit fatsgaiur, eicontrahostis sui insi-

mus. Aliquando.dura mens adversa foriiter ccn- dias munimen humilitatis ostendiUir, at unde se perti-
temnit, subortis adversitatis evcntibus hanc raettis & mescit enerviter cadere , inde accipitur fortiter
vebemens 44 percolit. Sed per hunc concussa tli- slafe.
scit cui tribual quod in quibusdam forliler stetit, (67) Venti nomine prosperilas transitoria ostesi-
ei tanlo post vaiidius furtitudinecn retinet, quanlo dilur, sicut per bealura Job dicittir : Eievasii me,
hanc repente irruente formidine sibi jara quasi cla- et quasi super venlum ponens elisisli we vaiirie

psam videt. Aiiqtiando dura magna nos scire gau- (Job xxi, 22). Qutd enitnper ventura uisitranseun-
deoius, repentinas ignnrantiai caiciiate torpescimus. tis vitaa prospcritas dcfignatur? Sed quia praesenlis
SeJ quo ignorantia mentis ocuius ad momentum vitae gloria, quasi in aito cemitur, et uulla stabiU-
clauditur, eo post ad scientiam verius aperitur, ut tate solidatisr, elevatus velut super vciiium ponitur,
nimirum (lageJlo stue e3?cilalis eruditus scire ipsum qui prosperilatc transitoria iaetalur, quando acl hoc
a quo habeat sciat. Aliquando dum religiose cun- soium bunc fugitivae felicilalis aura subleval,, ut
cta disponimus, dum pietatis viscera Dlent nos ha- repente deterius in infimis sternal. Quia enim sau-
berc gratulamur, quadara menlis durilia irruente eta Ecclesia quie pcr beatum lob designatur,
,

<67) Ex lib. xx in Job, cap. xxiv, in initio, 25.

55 GARKERl CAN. RLG. S. VICTORIS PARIS. 56
cuuctis iu honore est, iuiiruii quique in ea qui A animai sanctorum stgnari, sicul perPsalmislam de
transiioriis sueeessibus tetantur, (iuo nisi sup<T Peo dicitur : Qui ambulat snper pennas ventorum
vcntum positi videntur elevati? Quia subscquenti Psnt. cin, 3), id est qui transgreditor virtutes ani-
persecutionis tenipore dum prosperilatis aura per- maruni. Hinc iterum Job dicitur Qui fecit
a boato :

transit, eorum protinus elevalio corruit, et repcnte vcnlis pondus (Job xxvni, 25). Ventis namque Do-
cadcnles discnnt, quia elevali prius in vento seile- minus pondus fccil, quia, dum superna sapientia
rnnt (68). Quac videlicet verba ctiam beati «fob per- repiet animas, eas mattmtate indita graves reddit,
sonae specialiter congruunt, non ao iii quoii erat, non illa gravitale qua dicitur : Filii /lomiimm tts-

sed ad id quod esse videbatur. Ncque enim mentem qvequo gravi corde? (Psal. iv r 3.) Aliud namque
iflius prosperitas fugitiva elcvaveral ,
quam inler cst gravcm csse per consilium aliud per peccalum. ,

lnt rerum affluentias mirp semper virlulis pondcrc Aiiud cst gravem esse per constaiitiam, aliud per

46 preinebat. Sed juxla hoc quod exterius videri culpiun. cnim gravitas ponJus habet oneris,
Isia

poluit, qui in suis humilis, in alienis oculis elcvalus iila Pondus crgo accipiuttt animae, ul ab
virtuiis.

fuit, quasi super ventum posilus, clisus est valide, intentione Dei, non jam levi motu dissiliant, sed
quia rcbus exterioribus fultus unde sestimabatur in eum fisa eonstantise gravitate consistant. Adhuc
surgerc, inde videbatur cecidisse. Quem vidclicet populus ieviter movebatur, de quo per prophe-
ille

casum sanctus vir in nicnte non perlulit, quia tam dkitur Abiit vagus tn viam cordis tui (Isa.
:

nulla adversilas dejicit quem prosperitas nulla cor- lvh, 17, 18). Viam ejus vidi et dirnisi eum. ,

rumpit. Qui enim verilali inhatret, vanitati nnllo Grave autem coosilium cordisomncm ioconstanliani
modo succumbit. Quia dum forti pede cogitalio- vagationis expellit. Et quoniam sunt anima? quae

nis intus inleiilionem (ixcrat, omnc quo ! foris levi motu, nunc ista ;
nunc iila desidercnt, omnipo-
mutabiliier agituf, ad arcera menlis miniine per- tcns Deii*, yuia ipsas levcs fluctuationes roentium
tingit. non leviler pensat, vagationem cordis relinquendo

(69) Venti nor.-.ine superbiae ttsmor inlelligitur dijudical. Sed cum per graliam rcspicit , vagam
sicut de maliliosis homhiibus per propiiclam dici- mentem in consilii stabilitatem figit. Rectc ergo
tur : Traxerunt venlum quasi dracones (Jer. xiv, 6 ;
. nunc dicilur qui fecil veniis pontlus, quia cum le-
Quid enim draconum nomine nisi malitiosi bomi- ves motus animi inisericorditer dignatur asph.ere,
nes designantur? Venti vero nomine superbiae in- hunc proiinus ad constanti.se maturilatem format.
flatio inteliigitur. Perversi ergo ventum quasi dra- Vci certe ventis pondus facere est ecnccssanr bic
cones trabunt, cum per malitiosa superbia iuflau- r electis de virtulibus gloriam permista iniirmitate-
tur. tempcrare.
(70) Venti nomine quselibet res transitoiia desi-
43 CAPUT XIV.
gnatur, sic.ut a bealo Job sub persona inftrmorum DE AUSTRO.
dicitur : Abstulisti quasi ventus desidcrium meum Jn Scriplura sacra auslri nomine otajv.audo Spiritus
(Joftxxx, 15). Quid venti noinine nisi res transitoria sanctus aliquando Judera , aliqnatido tita re~
,

accipitur? Venlus ergo desiderium lollit , cum res missa aiiqvando quilibet fervem tviritu desi-
,

quaelibet transitoria gnatttr,

aeternitalis appctiium destruit
(71). Fidelis se pali denuntial, quod eos quos dili- (74) Auslri nominc Spiritus sanctus intelligitur,

git pali dolet. Qui dcspeclis supernis promissioni- sicut in Canticis caniicortim dicitur : Surge,aquilo;
bus terrena desiderant; ct si quando in eoram et veni, ausler, perfla horlum meum, et jluunt aro~
mente aliquid de appetitu aHernitaiis orittir, sub- mata itiius (Cant. iv, 16). Per aquilonem quippe
orta citins transitoria delecialione dissipatur. maiignus spiritus iiitelligilur. Pcr austrum vero,
(72) Vcnti nominc concussio extremi jurlicii in- qui niniinim calidus ventus est, non immerito Spi-
tcttigHur, sicm propheta E/echiele lestante didici ritus sanctus designatur, quo quisque dum tan-
mus, qui ejusdcm judicii terrorem contemplans, D gitur, ab iniquitutis su.e torporc libcratur. Aquilo
ait : F.t vidi, et ecce veritns iurbviis venirbal ab aqni- autem jubelur ut surgat, ut nimiium is qui inorla-
ione (Exech. i, 4). Venii namque nomine perturbatio lium corda reslringil, adversarius spiritus /ugiat.
iiltimi judicii, aquilonis vero uoiniue peccatorum Auster vcnit et hortum perflat, ut e]us aromata de-
frigiditas designalur. Ventus ergo turbinis ab.aqui- fiuant, qtiia per adventum sancti Spiritus du.n
lone vcnit. quia 47 niinirum cattsa pcccatorum mcns hominum rcplctur, ex ea mox opinio virtu-
cxigit ut dislricti judicii concussio oinnia 3imul lum ospergilur, ut jure jam sanctorum hngua quasi
clemenla pcriurbct. hortus austro perflatus dicat : Chvsii bunus odor su-
(73) Velocilate ac subHmilate ventorum solent mus Ueo (II Cor. n, 15).

(68) AI. in venlum *e dcderunt. Sic accep. Grcg. (72) Simile quid habct Greg. suli finem bom. 18.
impressa. iu E/ech.
(69) Ex lib. xx in Job, cap. xxis, 28. (73) Exxix in Job, cap. iv, in inilio.
lib.
(70) Ex Job, cap. xx, 22.
lib. x in (74) Ex xxvii iu Job. cap. xxni, 21. Et lib.
lib.
(71)H»c sunt in explicalione verborum : Redactus i\, cap. xv, 16 eodem sensu pene, setl aliis verbii
fi m i»i niliitum (Job vxx, 1S). nicm scribitur.
77 GKOGOiUARCM. — LIB. 1. 58

(75) Austri nomine Ju.'aea iiiielligiiur sicut pcr A mdiscrete deserviunt, ad ca sxpe per affectiim co-
fsaiam de geutium conversione loquens Doniinus gnaiionum redeunl (\v.x jatn proprio despectti sulie-
dicit. lUcam aar.iloni : !)a; >:t uuslro : Xoli prohi- gerunl. Cumque plnsquam nccesse est carnis pro-

bere ilsa. xliii, vi). Sicut enim per aquilonem gen- piuquos diiigunt, rctracti exterius a cordis parente

lililas, sic per austrum Judxa signatur, quce quasi dividuntur. Narn sa>pe quosdam vidimus, qpantum

meridiano soie incaluit, quia Redomptore in carne ad proprium sludiura speciat, jam praesentis vii*
apparente fervorem fidei prima suscepit. Aquiloni desideiia doii Iialiere e k mundum opere et profes-

ergo dicitur, da, cum offerte Deo suae fidei munera sione reliqui6se; sed lamcn pro inordinatis aflecti-

gentilnas imper.itur (7fy. Et quia convcrsis ad li- bus propinquoruiu praeloria irrumpere, terrenarum
dein geniibus primum Jud:ca contradixil, et ad prae- reniii! jurgii» vacare, liberlalem inlimae quielis re-

miorum retributioncra coeleslium dcsignabalur sus- linquere, ei mundi in se studiajam dudum desirncta
cipere eos qni dudum fucrant cultores idolorum :
reparare.

undc et postconversionem geiitium Pl-ivo /j^Q Jiei- Quo itaque isti nisi in rcte ambulaut, quos a
lur : Quare introisli ad viros prmputium hubenU» et prxsenti saeculo inchuata jam viiae pcrfettio solve-

comedisti cum eis (Act. xi, A). ideo austro jubelur rat, seii inordinatus amor lerrcnae cognationis li-

"* dissoluiis
neprouibeat,quia Hebraeisin fideconsistenlibusprae- gat? Qui enim disiricio sludio et noii

cipilur ne vitain genlium repellendo condemnent. gressibus *lem« promissior.is pnemium sequun-
(77) &ustri nomine vita remissa designatur, si- tur, sicut semetipsos pro divi.no amore despiciunt,
ciu Job dicitur : Considerate aemitas Thetnen, iti- sic cunda quibus se sentiunl praepediii postponuul;
nera S<ika, et exspeelate paultsper (Job VI, 19). The- et pto Deo necesseest, utquibus valent inscr-
cum
man quippe auster, Saba autem rete iulerpretalur. vianl, pio Deo privala obsequia eliam propinquis

Quid ergo per austrum , qui aiflaia toi-porihus mem- ucganl. Sed indiseretac mentes hanc vivcndi rcgu-
bra dissolvit, nisi lluxa vivcndi remissio? quid p r lam nesciunt, et quo vias Dei dissolute appeluni,

rete nisi aclionis obligaiio demonstratur? Qui enim eo ad mundi ilinera slulle replieantur. Recte crgo
dissoluia mcute ea quas tcrrena sunt appetnnt, nec vir sanctus post Tlteman semiias, Saba iiinera me-
gressu libero ad Deum pergunt, ipsi se suis inordi- morat, qtiia quos ausler reprobi temporis solverit,

natis eonatibus ligant. Gtnnque fluxis cogitalionis bos nimirum rete implicationis tenet. Benc autem
sn;e aclibus implicantur, quaii rentansuros in retis pravoruui facia describeus considerare haee admo-
vincuiis pedes ponunt. Sicut enim qtiidam ad de- net nos, quia perversa agendo diligimus, sed haec
victas jnm culpas per aperta quusdam et non Jcvicta /> visa it aliis dijudicamus, et quae in nobis mintis
retrabuntur, ita nonnulli ad ea quaj reliquerant dijudicanda credimus, quam sinf turpia in aliorum
redeunt ,
per qtuedani qute vel honestatis no- actione cognoseimus : sicque lii ut ad semctipsam
inine vel laudis bonore palliantur. Sam sunt pleri- redcat niens, et agere quod reprehendit erubescal,
que qui |am aliena non appcMint, otque ab htijus el qtiasi a speculo fa:da facies displicet, dum mens
inundi jargiis inciioato quietis amore dividuntur, a viia simili i;i se ipsa quod adversetur videt. Ait

erudili sacris eloquiis siliunt, vacarc supcrnis con- ergo : Considerate semitas Theman, itinera Saba,
tempiationibus concupiscuut : nec lameii perfecti ct exspectate paulisper. Ac si apcrte diceret : Damna
animi libertate tenam rerum familiarium deserunt, alieni lemporis aliendite, et tunc spem de aeternis
cui saepe dum licile servitint, eliam cum illiciiis firmius sumitis, si reclo cordis oculo quod in aliis

hujns mundi jurgiis implicantur. Cumquc terrcnas displiccal videtis.

res studiose lueri desiderani, cordis requiem dese- Bene autcm dicitur : Exspectale paulisper. S.nepe
runt quara quaerebanl ; et cum substantia fugiens enim dum vitae piasscnlis brevitas quasi diu perse-
conlinua provisione protegitur, concepius in animo veratura diligitur, ab icterna spe animus frangitur,
diviuac scienliie sermo dissipatur, quia juxla veri- 51 delectatus praeseniibus, desperalionis caligine
ct

tatis senientiam, obortum semen spinae opprimunt D reverberatur. Cumque longum pularit quod ad vi-
cum verbum Dei a memoria imporiunai terrenarum vendi sibi spaiium restat : repente vilam «leserens
rerum sollieiludines expelltiiil [Multh. iin, 7; Luc. atterna invenit qu;e vilarejam nequeal. Recie ila-
vin, II). Dissolulis itaque gressibus in rete ambu- que dicitur exspeclare paulisper, quia immcnsum
lant qui dum mundum perfccle non deserunt, se- est quod sine lerntino sequitur, parum quidquid et

metipsos gradiendo obligant ne gradtantur. Et sunt finitnr. Longum quippe nobis videri non debct quod
nonnulli, qui non solum aliena non appetuut, vc- cursu sui temporis tendit ut non sit.

rum etiam cunela quae possident in mundo dere- (78) Austri nomine quilibet fervcns spirilu dcsi-
linquuiu, semetipsos abjiciunt, nullain praesentis gnatur, sicul per Ezechielem dicitur : Et eduxit
vilae gloriam quxtunt, ab bujus niundi se artioni- me ad viam auslralem, el ecce porta av.w respiciebut
v
bus separant, el. pene quidquid prospei itatis arri- ad avslrnm (Ezcch. xl, 2i). Sicut aquilonis frigoro
scrit, calcant; sed tamen adlmc ^inculo carnalis peccalores, sic per anslralem viam fervenlcs spiritu
cognaiionis 50 obligati, dttm amori propinquilatis designantur, qui calore sancli Spiriius accensi, ve-

(75) Ex lib. wvii in Job, cap. 2<i. (77) Ex lib. vn in Job, eap; xiv, iu principio, 17.
(76) Hom. 18, m Ezccltiel. (78) Ex llom. 19, in Ezecb.
59 GARNERI CAN. REG. S. YICTORIS PARIS. 60
lut in meridiana tuce virtulibus exerescunl. NoUn- ^ dla corda possidet quae divini araoris gralia r»on
*lum vero quia in spirituali fedilLio alter aditus replentur.
ad orientem, alius ad aquilonem, atque aims sii (80) Aqoilonia nomine gcntililas designatur, sie.ut
austrum patet. Per nrientera quippe iuchoantes, in libro beatj Job ab Heliu dicitur : Ab aquiloAeau-
per nquilonem lapsi, per auslram fcrvcnles spirilu g3 rw«i teaiet (Job xxxvxi, 22). Quid fcn im pcr
designanlnr. Pcrta ergo ad oricntem esi fides, quia aqnilonem nisi peecali irigore constrieta gentilitas
per ipsam btx vera nascitur in niente. Porta ad designatur ? Quid vero auri nomiqe nisianume fi-
aquiionem est spes, qoia unosqaisqae in peccatis d«lea«primuntnr? Undeper Jeremiam de quibus-
positus, si de venia desperavit, funditus pcrit. Unde dam & bono tepeseeiitibos dicitur Quomodo obscu- :

uecesse est ut qui per suam iniquitatem eutinctos ratum est aurum, muinlut esi color opiimus (Tkren.
e»t, per spen misericordue reviviscat. Poifa vero sv, I). Aurum quippe obscuratum doluit, quia in
aJ meridiem est cbaritas, quia igne amoris ardet. quibustinm claritatem innoceotise vers.-m in cnlpae
In meridiaoa enlm parte sol in altum ducitur, quia nigredSpem vidit. Ab aquilone ergo r-urum venire
per eharitatem lumen fidei in Dct et proximi uile- dtcitur, qoia per respeelum grati* Redemptoris a
ctione sablcvatar. Patef ergo porta ad orientem, uf gentilhate dudum perfldix torpore frigida In saucla
iii qui sacramenta gdei bene incbosveruni, ct in D Ecelesia preliosa Deo vha iidetium mulliplieatnr.
nullam postmodum vitiorum profunditatem demersi Ab aqoibme etenim aurum venit, cum ab ipris
sont, id gaudia secreta perveniant. Patet porta ad idolorum cultoribas vera in Domino fides elareseit.
aqailoneax, ul !
<i qui post incboaUonem camris et (8f)Aquilonisnoninepcccatorum frigidilas desi-
luminis peccaloram saorum frigore et ubscuritate gnatur, sicutEzechiel propbeta ultiroom judicium ad
diiiipsi sunt ,
per compancUonein paeniientise ad feriendom peccatores agendum conspicicns a»t :

venlara redeant, et quae sit internae retributionis Eividi,et ecee ventus turbinis veuiebat ab iauiionm
vera laeliUa cognoscaiit. Patei porta ad mcridiem, {Esee h. i, 4). Quid enim ventus tutinitis abudaccipi-
ut h» qui sanctjs desideriis in virtutibus fervent, ttir, nisi perturbaUo judicii ? Quid vero aquiionls
sphriluati intelieetu quotidie iuterui gaudii nysteria noraine nisi peccaiorv.m frigiditas intelligittir? Ven-
penctrent. Inter 5J haee autem qutsri potest cur tus aalem turhinis ab aquilone venit, quia nimirum
quatuo- mundi paiies sint, cur io hoc sedificio non catisa peccatorum exigit ut districli jndicii con-
qualuor, sed ires portae esse meuiorantur. Quod cussio omnia simul elemenia perturl>et. Tcrror enim
reete qua?rendum faerat, -;i propheta non spiruuale, peT&irbalionis altimae inde venire dicitur unde ge-
sed corpor;de sedifciuin, vidisset; saocta entm Ft- nerattir. Namqoiaad feriendas frigidSs peccatorum
ciesla, id est speciale sedificiom ut ad secreta gau- meutes jodiciom perturbationis uli ' ;r, recle
ifisperUngat, tres solummodo portas Jiabet, vidc- »h aqutlone ventuaturbiiiis renire perhibelur. Quae
licettklem, spem et rhat-rtatem Tribus igitur ian- .
videlieet concussio apte vcnius ''J
r ijipi r- esse dici-
lum po.'tis a<l interius alrium tendilur; quia per lur,quia in itlo dic cuuctorum, qui esse in earne
fi.len) , spem atque cStariiatem ad gaudia sccreta mortali inventi fuerint,in pavore nimio :om-
perveoitor. movebuntur.

CAPtT XV. 54CAPUTXVI.

pe aculone, mi rcLCcas.
luScriptura tacra gauilmit nowine aliqjtatido »ta- j u Scriptura sacra (kIoutu re! (uiminit uomirte alU
liptutsjnnlut, alwuando geuiihtmt t
ahovardo auando exeecrath *uperni limorit, aliquando m*
peaatorum (Haidttat desiqnaiar. vacu i.. wctorum, nliquando extremt jud:c:i
(79) Aquilonis noraine malignus spiritus '««'»'« tignamur.
inteltigi-
tnr, sieul beatus Idb de Domino et eodcm diaboto (^2) Fuiguri? nomicc excitatio divini lerroris in-
ioquens, d ;
eit : Qui exteudit aquilotem sttper vacuutn lclfigitar, sicut per Ezechietem dicitur : E( / r

(Jub xxvi. 7), prq eo namque qitod *entus aquilo j> ihio diuurrevt in medio «mmalium, sptendor ignit,
constringit in frigore , non incongrue aquilonis tt deimtefulguregredknt (Etedt. i, J5). euim
Ignis
nomine toi-por maligni s^tritus designator. Quod nomsnc saitctus Spirilus signari solet. De quo in
Isaias quoque leslalur, q'.!i dixisse diabolum dc- Evangefio bomioas dicit : Ignem veni mittere in
nuritiat, dicens : Sedebo in monte testamenti in la- terram. Et quid volo nisi nt accetidatui ? (Luc. x;i,
tere aquilonis (ha. xtv, 13). Malignus enitn spiritos. 49.) Cum cnim canialis mens Spiriluui saoclum ac-
inoniem tcstanienti tenuif -
quia Judaicum populum eipit, spiritali amore soecensa nialum ptangit qu'.>d
qui legem acceperat sibi per perfidiam subjuga- feciU-El terra ardet, qvando accasante se consciea-
vit. Qtiando enitn corda doctorum tenet, monti lc- tia cor peccaioris initur, alque in dolore pcenitentix
stamenti diaboius praesidct ; qui etiam in bteribus cremalur. Fulgtiris vero nomine tcrror divinus dc-
a<|uilonis sedct, quia rnenles bominum frigidas pos- signatur. Sanctus crgo Spiritus in medio animalium
sidct. Bcne ergn siiperestendi diabobts dicilur, quia splendor ignis, et de igue fulgur egrediens discur-

('a)Ex lib. xvii in Job, cap. xtv; ct maximc liom. (81) Ex bom. n.in Ezech. i.in exposit. horum vcr-
Ezech. Loriim Ei : inmedioejut simiHtHdoquatuoranimalium.
\80) Ex iib. \.\Tit in Job, caoAsvi. (82) Ex ltom. r, tn Ezccb.
01 GREGORIANliM. fJH. 1. <i*

rere dicitur, qnla uuiversam Eolesinm replcns, in A suum Jesum (ibid.. 12; 13), et, paulo post r Cujus
elcclorum cordifaus cx scipso flamma* arooris pro- tjos lestes sumus, et in f.tte nominis cjus huuc qttem
jicit ; tit eorusci morc per terrorcra feriat, ol atl $fovidclh et nostis, eonftrntavil nometl ejtts, ct fiites

intorem suum corda 'orpcniiaaccendat. (83) Splen- quw per eum c&tdedit, integram suriitatcntistam,

dor ignis, et de igne fulgnr egrediens Inler pennala in couspectn ommum restrnm (;bid., 15, 16).

aninialia discunil, quia Spiriius i-ancius ilmul sin- )d cigo fulgur cism Pctms iniraculum facit

gulis atque omnibus pru:sto lit, et ineendit quos redit, ctim nou sibi tribuit quotl facit. Vadunt
contigerit, et iilumitiat quos incendii, sit pasl frf- tlaque fulglira, cum praedicalores eancli mira ope.ra

gus prislinum accensi ardeant, et per ignem amoris ostcndiiiit, scd revertendo dicunt, adsumus, tara
quem accepeiint, fiainmas cxeinpiorum reddant. in eo quotl ficiunt ad potentiam aucloris rccnr-
Fuigut* quippe de faoe igne egredjens torpentes Kiners- ruut.
les percutit, eas percutiendo excitat et inflamm:»!., (8(>) Fulminum nomine trcmendu* extromi judicii

ut post amorcm iliius ardentea pariter et lucenles scntentix exprimuntur, sicut ad bealum Job dedia-
curraut. dnmnatione Daminus ioquens, ait Mittet conlra
fatdi :

f$H (81) Fulguruui nomine 'miraeuSa sanctofum eura fulmina, eladlocum alium non ferentur (Job
designanlu/, sicut ad bealum Job a Domino dieitur: " xi.t, 14). Quid enim fulmiinim appellattone, «isi

Kunquid mitics fulgmu, ei ibunt, et revertentto di- trcmenda? illa) cxtremi judieii sentcntisc dcsignan-
cent tibi : Adtusnua ? (Job xvxvm, 35.) Quid onim tur?Qti35 idcirco fulmina vocanlur, quia nimirum
perfulgura, nisi sanciorum praedicatorum miracula eos quos ferinnt, i» pcrpeluum incendnnt; fuimen
exprimunlur? Fulgura quippe ex nubibus exennt, namquc super diabolum venire Pautus aspexerat,
iitmira opcra ex sanclis pfwdicatoribus osten- cura dicebat Quem Dominui Jr.sns interficiet epi-
:

dnntur : qui ideirco nubcs vocari soleni, quia cl ritu oris sui, et destruet illttstratione adtienlus sui
coruscant miracuiis et piuunt vcrbis. Et quia hti- autem qu.-e in eum miltenlur
(11 Thess. n, 8). Haee
maiu eorda, pos^uam pei pnetiicationem «iota fulmina, ad ioeum alium non ferentur, quia juslis
noii fuei iut, istis niiraculorum fuigoribus contur- gaudenlibus solis lunc reprobo? feritin!. Nam post
bautus-, prophcta attestaolediciicimus, q-.ti ait : Ful- irituram vitas praesentis, in qua nunc triticum stil»

aura vtuitiplicubis, c\ conturbabh eos(Psal. XVII, I;>). paHs gemit, it« ilio cxtremi judicii ventilabre inter
(8o) Ac si dicerei :Durn vcrba praedieationis tUiC non trilK-iim paieasque discernitur, ut nec in Iritici

audiunt, per pne-.liearitiuin miracuia coniurbantyr. liorreimt paleae trauseant, nec in patearum igneni
Diciturergo ad beatum iob tNmqnid mittes fui~ g horrei grana deiabantur. Ilia ergo fulmina locum
gura, el ibunl : el revertcntia dicem tUi: Adsnm iilium ncqtiaquam tangunt, qnia videlieet ig uo
Subatidis, ui raihi. Vadunt enim fulgor^, c«m pra3- no« grana, sed paleas inccndunt.
dicalores miraculis coruscant, et superna reverten-
57 CAPUT XVII.
tia AU'jitorum eorda traiiAiigunt. Reverlentia vero
DB TONITHUO.
dicunt : Adsumus, eum noii sibi, 9e<i Dei viribus tvi-
7« Scriplura sacra tonitrui nomine aliqvando htc&t-
buunt quidquid &e lortiter ejiisse coguoscunt. Quid natus Dominus Jesus Chrisius, alin< nndo prcedica
est enim Deo dicere, edsum^s ? Quoddam uamqtte iio superni terroris accipitur.

in Iioc vcrbo declaralur obsequium. Reverlentes (87)TonitminomineincarnatusDomiip.js intelligi-

iiaque {jriBdicatores aanctos diccre, adsumus, est tur.qui exantiquoramPatrum convenienlcfirophetia

Utilaudem tribuere gratiae a quo sw; acxepisse sen- sd notisiam nostram quasi ex nnbium concursidne,
tiunl victoriam pugnae, ne quod ope-
silti tribuant prolatus est, qui jjiter nos visibiliter apparens, ea
ranttir. Et ire quidem fuigura operando possunt, qusi supernos erant lerribsliter sonuit. Unde et ipsi

sed rc\erti superblentlo nonpossunt. Yidejsmus fut- sancti apostoli de ejus gratia generati, Boanerges,
gur vadens. Giaudo cuidam &\i Petru» : Argenttun k? cst filii lonitrni sunt vocali.
et aitrum nonest mihi ; quod atrtem kabeo, hoc tihi D (S8) Tonitrui nomine prjedicalio superni tcrroris

do. In uomine Jmi Christi FHasareni surge tt am° accipitur, ando bcatum Job Dominus interrof-at

bvla. El apprehensa mants. ejv.s dextcra, alievtivit cttm, dicens : Quis dedit vehemenlissimo imbri cursum, ei
r
e', protiuus comolidoiw sunt bases sjus, el planttr, eH viam sonantis tonitrui (Job xxxvill, i'6). Imber enisn
ejsilicns steiii et ambulubat (Act. m, 8, 7). S<*d cnni vehementissimus est vis immensa prajiikfiiionis.

(ie boc faclo iuda-orum turba fuisset commota, vi- Tonitrui vero via, prajdicatiosuperniterroris accipi-
dearaus nunc fulgur rcdiens quod ait : Viri hrae- lur. Qitiem tcrrorem dnm percipiunt bumana corda,
litic, quid admiramini in hoc, aut no$ quid intuemini qiiatiuntur» Sed quia qttilibet pr;edicator verba au-
quasi noslra virtule aut polestate feeerimus hunc ribus dare potest, corda vero aperire non potest; ct

ambutare? Deus Abrahum, et Detts Isaac, et Dens nisi per internam gratiam soius omnipotens Deus
Jucob, Deut pairtim nostromm gbriftcavit ptterum praedicantium verbis ad corda audientium invisibili-

(85) Hoec habentur naulo post supcriora. (86; Ex Jib. xx xiv in Job. cap. v, 13.
(81) Ex xxx in Job, c:qn xxt.,
lib. (87) Ei lib. in Job, xxix, cap. xui, 15, post me-
(85) Htinc locum omnes vcrsioncs lesu::t, v. lo, dium.
in pncsenti perfecti, persona tertia. (88) Ex loco nunc signalo.
63 CARNERI CAN. UEG. S. YJCTORIS PARIS. 64
ter adituiu prxstei, incassum prsedicalio aure au-Au tenipus hottis et in dtem pugnce el belli ? (Job
uientis percipitur, quae pervenire ad intima. surdo Mtxviu, 22). Quid enim aliud in nive, vel grandine,
eorde prohihelur. ScDomiuus vchementissimo itnbri nisi frigida 2C dura intelbgenda sunt corda
pravo-
cursum et viara sonantis lonilrui dare asserit, qui rum? Sicut enira fervore charitas, sic solet in sacro
cum prac li< ationis verba tribuit, p*.r lerrpreni eorda eloquio, frigore malitia designari. Scriptum namque
compungit. Hanc viam Paulus prsdicator egregius, est : Sicut frigidam facit cislerna aquatn, sic facit
dura supcrna mysteria lerribiliter intonaret, se a se unimam mdlilia sua (7<»r. vi, 7). Et rtirsum Abun-
:

babere ton posse couspiciens discipulos admouc- dabit iniquitas , et refrigescet chariiat muiiorum
bal, direns . OraHles iimul el vro uobis, ui Dcus (MuitU. xxtv, 12). lu frigore ergo nivis,velin duritia
aperiat nobis ostium verbi ad loquendum mysterium grandinis, quidaccipi aptius potesl quam vita pravo-
Christi(Col. iv, 3). 53Quiergoloquebaturmysteria, rum, quse ct per torporem frigescii, cl per duritiae
sed in corde audientiuni eisdem mysleriis a Domino maliliam percutit? Quorum Dominus
taruen vitara
aperiri ostium precabatur , habebat jam quidem tolerat, quia eos ftd justorura suorum probationem
lonitruum, sed dari ei desuper viam quaerehat. Hanc servat. Unde aplesubjunxit Quce praparaviin tem-
:

viam rursum quis daret huimabai, diccns : Neque pus hostis et indien pugnce el belli, ut cura adversa-
qui plantc t est oliquid, neque qui rigat; sed qui incre- f ius nosler diabolus tentare nos nititur, eorum mo-
mcntum dj! D- >:s (J Cor. m, 7). ribus, quasi suij contra nos armis utatur. Per ipsos
quippe nos saeviens cruciat, S2d nesciens purgat.
CAPUT XVJII.
Peccatis naniquc nostris ipsi flagellum fiunt, de quo-
DE NIVE.
rum lali vita dura percutifnur, ab aeterna morte
Jn Scriptnra sacra nivis noniine aliquando candor
vitcc ccetestis, aliqnando frigida corda pmvorum.
liberamur. Unde agitur ut eleclorum ".itae profleiat
alitfuund sublimia corda sanclorum, aliquando
: elam perdila vila reproborum, et Utilclati nostrae.
animadtersio superni judicii dcsignanlur dum illorttm perditio militat, mira dispensatione
(89) Nivis nomine candor viue eoeleslis designa- fiat, quatenus electis Dei non pereat etiam omne
lur, sicut per Jereraiam <ie Nazaraets dicilur : Can- quod perit.
tlidiaes NazaraH ejus uive, niiidiores l>cte,rubicun- (90) Nivis noinine sublimia corda sanclorum de-
diorcs ebor- anliquo,sapphiro vulc liriores {Jhren. iv). signantur, sicut per Elitl dicitur : Qui prcccipit nivi
Quid eniin Nazaraeorum nomine, nisi abstinentium ut dcscendat in lerram (Job xxxvn, 6). Quia Psai-
et confrinenlium \i(a desigualur, qua? nivc et Iacte muUaail:Iiavai>isHte,el<»p(!r niremdculbubor(Ps.i.)*
candidior dicilur ? Nix enim ex aqua congelascit r Q^
hoc loco per gQ iiivera,uisi pei lucera justiltae
quae des:iper vcnit. Lac autem ex earne exprimitur, candiua accipiraus corda sanctorum? Aquo? autcn
quae in inferioribns nutritur. Quid erpo per nivcm, ducta3 in superioribus constipantur, ut nives fiant.
nisi candor vita: cceleslis; quid per lac nisi lempo- Sed cum hau ipsoe nives ad lcrram veniuut, in aqua-
ralis dispensationis administratio dcraonslratur ? rum iteruio liquorem vertuntur. Aquic igiiur sunt
Et quia plerumque coutinenles viri in Eeclesia tara pnedicatorura raenles, quae dum ad contemphnda
mira opera faciunt, i;t ab eis multi, qui coelestem superna se eiigunt, altio;i iatellecta solidantur.
vitam tenuerunt, muiti qui ferrena bene dispensa- Cunique in summa considetatione rapiunlur, virtu-
verunt, superari videantar, et candidiores nive et tem confiiraniionis accipiunt. Sed quia ii; lenis ad-
Bitidiores lacie refeniotur. Qui etiam quia per fer- huc fraterna dilectione retinentur, senietipsas ab
vorom spititus, autiquoruin ac forliura Patrum alto infeUectii raodilicant : et iniirmis bumiliter
r.onuunquani vincere vitaio videntur, recte adjuu- praidicaules, more nivium, corda areutiitra liquataa

gilur Rubieundioret ebore antiquo. Dum enim ru-

: rigant. Nives ergo ad terrara de coelestibus veniunt,
boris nomen
iraprimitur, sancti desiderii flamma cura subiimia corda sanctorum, quae jam solida
signatur. ELnr vcro esse os magnorum animaiiuiu contemplatione psscmitur, pro fiatcina chaiiiate
non ignoramas. 59 Ebore ilaque anliquo rubicuu- ^ ^d huroilia pricdicalionis verba dcscenduut. Sicut
dicr<"s s:mt, quia siepe ante hnmanos oculos non- enim nix lerram, cum jacet, operit; cura vero li-
nullis praecedentibus P3iribus smdii ferventioris quatur, rigat ila saoclorum virtus per firmilatem ;

cxistunt. Dequibus itt totum simul oslendaiur, ad- suam apud Deum viiam peccatotura protegit, et per
jungitur-.Soppftiro pK/c/irJores..^therei qaippe eoloris coujescensionein suam quasi liquefacla areutem
eslsapphirus. Et quia praecedcnlcs multos, atque terram, ut fiuctus proferat, infundit. Et quia aqua
adsuperna tendenles, per cc;Iestera conversationcra prius ab infcrioribus trahitur, >u post a supei iorilus
videntur vincere, narrantur sapphiro pulcbriores sparsa reddatur, sancti quique etiani cum in vtrtutis

cxslilisse. arce consistunt, unde elevati sunt, consideiant, ne

Nivis vel ^randinis nomine, fiigida pravorum alicnaE infirmitatis abjecta contemnanL Qnasi ergo
rorda designantur, sirut ad bealuin Job Doraino in- aqu;e ad terras, de quibus sublevalae sunt redeunt,
lerroganle dicitur ftunquid ingressus es thesauros
: dum condescendentes, jusli peccatoribus, rerainisci
nivis, av.i iheseurps grandinit aspexisti, qum paravi non desinunt quod fuei unt. Certe oqua tcrris adhuc

<80)Exlib. xxmi m Job, cap. \vn,postmedium,23 (90) Ex Qb. >xvii iu Job, cap. xiv, 17.
65 GRECORIANIM. - LID. II. Cfl

Paiila9 fuftrat, cum legem carnaliler sapiebat. Sed A iram ccelitus susiinet Ille psceatorum suorum con-
dtictus a<l ra:lestia, in nivcm vcrsus est, qtiia qttod * scius, ca qme possido? indigenlibiis jam largifi de-
prius intlrmum sapuit, ad soiiditatem verte ifjtolli- sidcrai ; scilanteiiueti.itisrebusegeal ipsc formidat.
jfer.tiae commulavit ; tt tamen condescendens fralri- C.umquc eantia subsidia reservando trepidus pra;-
Imis, qimsi nix ima repetiH, quia post virtutum cul- parai. al> alimenlis misericordist) joimant nerat; et
mina, qttam fuerit indignus a^rioscil diceim : Qui cum pati in letra inopiam meluit , seternam abun-
prius (ui blasphemuset per$ecytor, el conlumeliosus dautiam sibi supenne fctcctionis abscidlt. Rectc
ted tniierinndtam comecvius $um\ qitta ignoram ejgo dicJlur . Qui timent pruinmn. irrnet supcr ens
feci in increduHtate (I Tim.i, s5, 14). Kcce quam ntx, qttta qui concuicanda in inflmis metmint,
clerocnler snae imbeciliitaiis remiqiscitur, ui alio- a summis metuenda patinr.iur ; ct cum transire no*
rum tequanimiter mfirnin palialur. Qttasi enim ad !uoi qtiod caicare potuerant, indicium de supertiis
lertam, dn qna sompta ruerat, posi coetum aqua excipiunt quod tolerare nequaquam pos&unt.
retliit, dum susr t.mta contemplationis arcana pec-
catorcm sc Patiius tnetr.init, ut piodesse huroiiiter
§2 CAPUT XIX.

pcccatoriiius po<s!t. DE GIUXDIM/.

Videamus iiaque aqua haec in nivis Q\ soiidita- B

jn Scrtptura sacra, grandinis nomine aliqurmde in-
tem vnrtcitd». quslitcr trahatur, ad sutnma, mi: ieltigitur nanctorum invrepaiio, uliqiutndo dura et
Sinc menic excedimus Deo (II Cor. v, 15), Yidesmus» frigtda corda pravorum.

qualHer ad ima nix redeat, ;ji dum Itquatur, infuu- (92) Grandiuis nomine sanctorum increpalio de-
dat. Ait : Sive sobrii sumus vobis (ibid.) Videamus signatur, sicui per Psalmistam dicilur : Pras ful-
qua manu dudiur» ut el jacens elevari valeat, el gore in conspectu ejns nubes transierunt, grundo et
subievalus rcvocari. Ait : Cltaritas Christi urgetnos carbanes ignis (PaaJ. xvif, 13). Pra» fuigore enim
(ibidem., l\). Quia igitur charitas Clinsti, qua* nubes transeunt, quia praidicaiores sanclt univcrsa
sanctorum mentes ad superna subievat, eas pio Miundi spatia miracuiorum clarilale pra:ciirruin.
moderamine, pro fraterna dilectione, etiam ad hu- Qui eiiam grando e-l carboncs ignis vocati sunt,
militatcm eundescensionis format, recte diciiur : quia ct per correptionera feriunt, ct per flammam
Qui pracipit uivi ut desceudat in lerratn charitatis accendunt. ipsa quippe libera sanctonim
nomine, animadversio superni judicii
(01) Nivis increpatio natura grandinis convenienter cspvimi«
exprimitur, sicut per bealum Job dici«,ur Qui ii- •
tur.Graedo enjm venieus pcrcutit, liquata rigat.
ment pruiuam, irruet supcr eol nix (Jcb ?t, 16;. Sancti autem virj corda audienliuni, ci tereutcs fe-
C
Quid enim per pruinam niei teinporaiis adversitas, riunt, ei biandicntes infundun?. Na»« qucmadmo-
quid pev nivem Jtisi de supernis venierts aeterna tri- dum feriant, ideia Psaimista testatur dicens : Virtu-

bubtio signatur ? Prutna quippe. inferius geiascit-, lem lerribiiium tuorum dicent, magniiudinem luum
nir auiem de supetioribus ruit. Ei »;>?pe nonnuiii, narrabunt (Psal. cxi.iv, 6). Et quemadmodum i.iaa-

duto lemporalia advcrsa pertimcstunl, disiriction dientos rigent, secutus adjunxit : iVentorftotff abuu-
«lerttie aniinadversionis se objiciunt. Oe quibns danliee suavitatis luw eructabunt et justitie tuacxtut-
bene per Psadnisiam dicitur : lUie trepidaverunt tabunl (ibid., 7).

timore., ubi non erat timor (Psal. xni, 5), Iste naro- Grandinis quoque noroine, dara ci frigida corda
quc veritatem jam libere defendere appetit : sed pravoruin designantur, sicut in pr.Tcedenti capilulo
tamen iu ipso suo appetiiu trepidus indignationem declarat qttod de niveposuimus : Nnnquid itigressu»

potestatis humana; pertimescif. Cumque in kerra ho- es thcsauros nivis, aut tkesauros grandinis aspe-
Biinem coutia yeritatem pavet, ejusdem verilatis xisti ? (Job xxsvnt, 22.)

63 INCIFIT LIBER SECUNDUS.

CAPIJT primum. D sicul in Job Judaico poputo dicitur : Semiiam igvcr>

t>K AVJCUS. ravil avis (Job xxvtti, 7). Quis eniml.oc loco avis no-

/n S<~riplura sacra atium vel vjhr.rvm nomine, mine, tiist iiie Bignalur qui cotpus carneum qtiod
Jutvtdo tinguLayi numero ponumur, atiqmndo assumpsil, ascendendo ad wthera Iibravit? Cuju»
ledemplor noster designatur, aHquando diubolus,
serriiias perfidus Judxorum populus ignoravit, quia
aitquando mens huniana; quaudo aulem plnraliler
pontiutur, aliquando designantur aerio! poteslales, bumilitalis ejus vias quibus nos ad aita sublevavit,
uliquando mentes spiriiualium viroYvm,. aliquando considerare noiuil,
superborum, aliquando teves coijitniione*.
(g4\94) Avis nomine.diabolusdesignatur, sicutde
(93) Avis noraine Redemplor nosier designatur, ipso per Durainum ad beatum Job dicjlur Nunqmd :

(91) Ejt 1. vu in Job, cap. t, 413-. finem.

(92) Ex. 1. xxtx'in Job, cap. >. (94) Haec disperse ex l. xxxiu in Job, cap. xiv.
(9S) Ex. 1. xviu in Joii, cap. iv 19 ;
paulo ante
67 CARNERl CAN. REG. S. YICTOMS PARIS. t»

Ult/des ti sunti avi [Job xl, 24). Avis siqnidem A ceptnm komo misil it> horlutn suum el cietit ; et (a-

diciuseu humani gcnoris adversaritts propter subU- «cium etl Uturborem magnam, el volwrei catti rcqaic-

lio nalura ieritatent. Avis est, quia de nattme su;e

lerunl in raw.h ejut (Luc, xill, 18,13). ipse est

subtiutate superbe eiioilittir. Avis est, q-iia noo- grauuin siaapis, qui in horti scpuliut a plantattti ar-

nunquam p*r indootiuru supecbiam sc eiiam lui-is bor rnagua surrexit, Granum namq:ic fuit cuoi

atigeiiiin simulal. Ctli, quasi avi ftoniiaus illusii, Bioreretur , arbcr cum resurgeret. Grauuin per
dum u in passioue unigeniu Filii sui estendit escaru butudiuteio carnis, arbor jter poientiam majcsutis.
carnis, sed laqueuiu abscondii diriniuus (95). Yi- Granum, quia vidimm eum ei non erat upecivt
ditenim quod ore perciperst, stu uoc quod vidit (i«a. Liii, 2) ; arbor autem : quia tpeciotut

guuur teneret. Unde quasi avis iliusus diviuitatis (oruut crvz fiiiit kmnimum (Ptai. ;.iv). littjua arboris

ejus iaqueum periutit, dnin flumaniiaus ejus escam ranii saocti preedicatores sunt. tt videanittft quam
motnordit. iate tendantur. Quid de eis tiicitar ' ln otfmem ter •

(%) Avis nomine mens bumana aceipitur, sicul ram eth'it to;i'Jt eorutn y et in finet trfas tetra tcrb*

in lib. beati Joli Bcrtptutn esi : Homo ad lnboum eofum [PttU. xviuj. !u istis ramis Tolucres requie-
Rascitur, el uvh ei tutaium [Job v, 7). Quid enitn seunt, quia s:iticUe aninne, riuse quibusdam virtu-

boiniliis.JMMuine nisi exierior noster lionio, id,esi " tura pennis a lerren» cogitaU<^ue &e subtevant, i«

caro, et quid avis appcliatione, nisi inierior houto, eorum dicti» aique consoiauonibus ab httjns viito

id est tneus, signalur? iiomo ergo ad i?.uorem na- fadgalicite rcspiranU

s-.i iiur., et avis aa voiaUtm : quia iu co qnod caro (iOO) Yolucrum ncmine sttperborain mentes de-
ftageUis aflicitur, mens ad utufetasuU aitiora subk- signauUij-, sicut in libro beati Job ab Eiiu dicitur :

vatttTi Paulo aiiestaiiie, qui aii : Et Heei u qtti (orit Qui docet ws tuper jumenta terrce, et nnper voluerte
ett uotter homo eortumpUur : ttmen , it qui iniut ctxli erndtt not (Job Hi, 11), iumenta terra sunt
e»t renovatur de dxe in diem {U Cor. iv, i5) (97). qui usu vitce earnaiis ima appejuot. Yoiucres c«sii

iiomo erj/o ad laborem caiciiur, et avis ad volatuiu : sttnt, qui superbse curiesitatis sludio suWimia per-

quia inde aieoi a<£ suiuina evoitt, undc caro in in- serttlanlnr. Ilii virendo ^e ueponunt infra quam
fiit>ls durius inborat. sunt ; isti iuquirendo se ebycant uilra quam possunt.
Yoiucrum nomine aeri* potesUUis riest-
(98) Illos in infmiis voittptas dejicit carnis, istcs qnasi

gnantur bouorum sUidiis adverss : skttt Veritalu in superioribus crigit iibiJo curiositatis. Illis per
ore ui Esaingei,^ dieitur quoniam eenien quod secus sacra eioquia dicitur Noiite fieri tieutequut ei mu- .

viatn eeeidii, vencrunt voiucres et cowederunt ^ ius, quibut non ett intcllectut (Ptal. xtxt, 9} ; isto-
!liud {Matih s:u i Marc. iv, 4)
, ,quia nimirum rum superbus iabor inri epatur , cum dicitur
, :

nr.aiipni sptriui* bumanas mentes obsidenu^s, dum Alliora te nz Q&ijna-hisrit, et (ortiora te ne tcrntatus
cogilationes -ooria* ingerunt, vcrbum citssa niemo- fuerit (Eccii. ni, 12). iiiis dicilur Mortifieale tntm- :

ria evcliuni. Hinerurasim cnidam divki superna sa- bra vtttra, quce tuvl tuper lerram, (ovnicationem ,
pieuli dicitui- ; Vitfp*.* (oveas k&bent, ei vetucret cceii imtHundtium, libidimm, cancupitsetUiatn tnal&m, et
nidot : uutem hominis uon
ftliut kubet uki caput aearitiatn quos etl idolorum servttut (Coiost. n\, 15).
tuum (MaUh. vin, 20; Luc. ix. 58). Yulpes
rucJinet Sstisdicitur ; Xemo tot dedpiat per pb.Hosophiam tt
vaide frauduiema sunt auin^iia, qu£ in fossis vci inavem fallaciatn (Ce/oas. n, 8). Uocet ergo ihw
fper.ubus Bbsccodutttui'. Ctunqua apparuerint liiin- Deas supcr jumenta lerrje, et super volucres cceli

qunm rectis itiueribussed ioiiuoiis anlraetibaf cur- etudiL r.os, quia dnm boe quod sumus aguoschatta,
ruau Yciucres vero, ut ovimus, aiu> volatu se in nec carnis aos infirmitaii dejicit, nec superbia: spt-
aera subievaut. Noniino ergo vuipiuni doiosa atque riuis elsvai. ISec deflueado imis subjicimur, ncc sa-

135 fraudulenia, nomine a-vitem volucrum baec ea- perbicndo dc subiiraibus iullamur. Qui enira iabi-
dein superba uteiuoiiia designantttr, ac si dscat tur carne, jumer.torum appetilu prosiiernitur ; qui
Franduienta et elala dxmouia in corde nostro, id {> vero extollitur mente, more volucnim, quasi iev.i-

est in cogiUtiionc supcrbix iuvemant h^bitationcm iatis penna sublevatur.

soarr. aulem bominis non babet ubi caput
; Fiiius (101) Avinni nomine cogitaiior.es desijj-iaMtur.
suum reciinet, id est bumiiitas mea requiem ic su- Lndc Abraiiam cum ad occitsum solis skCfiUcium
perba taente vestra ndn iuvenit. offerret, insisleules aves pertulit, quas studiose ite

(93) Voiocnira nomine menus spiritaaltum dc- obbHum sacri!icium raperenl abegit (Geu. *•<", li).
&tgnauiui, sieut in Eyangeiio Pontuuu cum sunili- Quid enira par aves, a:si pervcrsas cogiUiionea ac-
Bttdwem rcgui coilestis ex.grano .sinapis dennuttn- cipir»iu£? Siepe cuim cUai:. corda justorum subot-
ret, dixil: Cui timileett regnum Dei, ei tui txmiic tas cogiUtiones poliuunt, terrenarum rerum de-
astimabo iilui ? Simiie e&t arano tinapit quoG ac- iecuiiones tangunt, sed
;
dum ciiius roaim saucUe

/85) Haec habentur sub fir.era cap. (98) Ex lib. tix.io Job, cap. i.
(96) Kx lib. i^ in Job c.ip. vn. Pottus juxta
,
(99) Es loco 9upra noiato.
D. Gregorii sensa quam verba. (100) Ex 1. sxv; in Job, cap. Xtll, ii.
'97) Sunt bscc u^iislata ex uota'o Grcg. loco, ad v
(101) Ex (. xvi in Job, cap. xix, 20.
CtbttM.
 89 GREGOIUANUM — LI8. II 7«

dbtrieiio»<is abiguntur, fesftne agitur ne *ordis fa A 1

evangelisfaio reci* conveniant, dunt a»j«s Jtwmanas

«iem caiigo opeiiat, quae bane jam ex 'liicita de- nnlivitatis ordittein, atiuspermundi saaificii n:ac-
loctatioite tangebat. Namsacpein ipso oralionis sa- tationem quasi vituli mortcm, aliue poi«.tatis forti-
criticio impouunae se cogitationeo ingerunt, qu;e ludinem quaai leonis daroorem insiuuai, filius na-
hoc raperc, vel nucuiare valeant, quod in nobis tivit&tem Verbi iniuens, qnasi or.«m solis aquita
flentes immoiamus. Sed nos curn in ara cordis ua- possuut tamen harc quatunr animalia,
aspectat,

crUlcium Deo offcriraus, exemplo Ahrahae hoe ab ipsum Buum caput, cujus sunl mcmbfa signare.
immundis volucribus cuslodiantus, ne maligni spi- Ipsc namque et homo est, qoia naturam nostiam
ritus c\ jv.rversae cogitaiioaes rapbrU quod mcns veraciter suscepie ; et vitutus, quia pro nobis pa-
hostra offerre se Deo uliliter sperat, tientcr occubuit ; et leo, quia per divinitatis suae
fortitudinem susceptac mortis vinculum rupit et
#37 CAPUT II.
;

rtd extremum aquila, quia ad ccclum de quo vene-

OE AQUiLA.
7at rediit. Homo ergo nascendo, vilulus morieodo,
/w Scriplura saera ftquittv notnine aiiquando maii-
gni spirilus aliquando pcmientis wctdi potetlaiet,
,
lco resurgendo, aquila ad coslos ascendendo voca-
atiquando ve.ru sph iiualiier Juannea Evangetitta vel tus est.
intarnalut Dominua, aHanundo dianitas humano> fj Aqui!» nomijse dignitas bumanae cor«iition{5 ex~
couditicni', atiquttndo svbtilie sanatorum inteili-
genlia, aliquando eleciomm isniMat designanlur. primUur, sicut per l^eaSum Job dicitur r Diss mei

(102) Aquilarttm noinine uialigni spiritus expri« pertransierunt iitut gquila vofans ed etcam (Job r%>

Dtuniav, Jeremia attestante qui ait : Veheiores fue- 25). Aqvula eienim alio valde vohifu suspeitdikif,

ruHtaqutiis cwli persecutoret nosfri (Thren, iv, 19). et annisu prsrpeti ad ffithera Kbratur, sed pcr ap-
PerseeuSort^ cnim mostri aquilis crcli ve.iociores #tii\lmn ventris terrag espetit, sescqus a Bublimi-
sstnt, cum !.inta cooira nos maiigni ipiriJiisi faciunt bus repente deorauin fundit. Sic, sic bumanum ge~
uf ipsas etiam aerias pntestaies invetiuonsbus ma- jius in parente primc ad iraa diisullimibiis corruit.

litix praeire videautur. Quod mmirum conditionis suae dignifate iu ratiouis

(102; AquiUe vovabulo potestas flguratur tcrrana c»j!sittsd.ir<e, qu^si in acris Sibertaic suspenderat :

sicul pet Ezechieiem dicitur Aquils grandis. ma- : 09 »f:d quia, cootra prEceplura, cibum vetitunt

enurum uiarum, tongo mewbrorum tiuau, plend pin- contigit., per ventris ccicupiseentiam ad letras ve-

tnis ei varielate, venit ad Libauum, ci tuHt ntedni- mt, ei quasi posl volatam earnibus pascitu?, quia
iam crdn et mmmitaiem frondiunt >~Jvt touliit
,
illa liljer^ contempiationis inspirarula rn;rdidit ct

(Eteek. ivii, 5, *). Qaa videlicei ss^uJh , quis * ^oorsuro corporeis veluptatibas latatur. Siculergo
aiius quam Nabucbodonolor tei BabyldUia desi- aquiia voiaus ad escarri dies nostri velociter trans-

gnatur ? Qtn pro imme.isitate e?erci8uj v mtigniirttra eant, quia quo ima petimus eo 5 subiistere in vita
alarum ; pro diusurnilate teniporum v longb jjiem- prohibemur.
brotum dudu pro muitis "ero divitiis, ptena plu-
;
(101) Aquil» nominc, subtiiis sanctorum intciii-
mis pro ianumera autcm terrena: giorite compnsi-
;
gentta designatur, sicut ad beatum Job a Domino
tione, piena varielate describitur ? Qtil venit ad sub interrogatioue dicilur : Xunquid ad prmeptum
Libanura, et tulit uieduliam cedri, et summitatcm iuum eievcbiiur aquiU, et in arduis ponei nidum
frondium ejus evuisit, quia Judaeae ceisltudinem pe- tibi* {Job xxm, 50.) Quid eittni per aqttilam nisi
tens, not>iiitalem regni ejus, quasi eedri mcdullam subtilis sa»ctoi«U3 iiilcll:gentia t
et sublinsis eorum
abstuiit. Etdum tenerrimam regutn prciem a iregni contemplalio figurattlr? Cunctarum quippe avium
svii s§§ culmine captivando susiuiit, quasi £ummi- visum acies aquiix superat, iia ut solis radius flsos
latem frondium ejus evulsit. in se oculos ejus uulla lucis suae coi uscalione re-

Aquikc nimiine, spiriialiter Joaunes Evangelista, verberans claudat. Ad prseceptum atttcm Dei elcva-
vel incarna'.us Dominus eiprimitur. Und^ Ezechid tttr aquila, dun» jussionibus divinis obtemperans i:i

dum sub animalitfm specie evangelisias quatoor se ?« supernis suspenditur iidelium vita. Qyx et in arduis

vidisse describeret, in eis »ibi bominis, Ieonis, bo- nidurn ponere dicilur, quia desideria terrena despi-
vis, el aquilx' fatiem spparuisse testatur (Enech. t, CiCns s?pe jara de coclestibus nutrilur. In arduis ni-

14, 10) ,
quartum procu! dubio auimal Joar.nssit dum ponit, quia habitalionem menlis suse in abjecta

per aqniiam signiiicans, q volando terram dcsc-f

.».i ct intima conversatione non construit. istterrogat
rust, quia per subtilera inteliigentiam ir.terna my- ergo Dominus beatum Job, dicens : Nunquid ad
steria verbis vivendo ponetravit. Cuinimirum pro- pra?cepium tuttm eievabilur ttqvUa, el in arduis ponet

pheticx seutenli» ipsc quoque Joaintes in rcveia- mdum suum? Ac si diceret. Ut ad rneum, qui uuod
tione sua de semeiipso non dissonat , dicens : exterius* prascipio, hoc inlrinsecus gtatia occuit»
Anima< primunt, simiie Uoni; iecundum animel, ji- largitatis inspiro.

mile vituio ; terlium animal, hatens quati faciem (105) Aquilarum nominc, elcctorum ariimno iniel-

hominis, et qucrlum animal timiie aquiiaf voianii iigunlur, sicut de cgredicniibus tidclium animdbus
(Apoc. iv, 7). Et quamvis singula ad unumquemque in Evangelio Verilas testalur, dicens : Ubicunquo

(102) Ex 1. xxxt in Job, c. xtx, 33. (101) Ibidcm I, 2, 3, dist.

(105) Ex superioribus eomment. in Job. (lCS) Ex 1. xxx iu Jub, cap. xxtr, 37.
 GARNERl CAN. HEG. S. VICTORIS PARIS. 73

faerh ccrpus, illic canaregabmiiur tt aquiia' (Mattk. A gura no?tri sacrilkii secaii gutlur, et non pcnitus
xkiv, 28; Luc. xvi, 57). Ac si aparte dicat. Qi;i abscindi jubelui (Levil. i, 16), ila u; posl mortem
ore'«s-i sale inearnalus Redemplo: \esier pneafdco, eaput corpori rnhsereat. Quis enim caput nostruni

elccwrum quoque animas, cum carne solvcro ,

ad est, nisi Redomptor gcneris humani? De quo scri-
ccolettiia sublevabo. plitm cl«( •
Jpsnm capnt dedit suprm Ecclesiam, qiuv
esl corpus ipsius (Fphes. i, 22). Quem cum Judrei
70 CAPUT ill.
perscquerentur, nemen cjus delere de terra conati
DF. COLt.MBI.
sunl Cumque cum crucifixum et sepultum vidcrent,
7» SrrtnfKrfl sncra columbce nomine atiguondo man- hunc *e ab atnore omniUm divisisse credidetunt.
t.uetudo Domini intetUgiiur atiquando Christus t

tolus, id esi caput cum corpore, aliqucndo Spi>'i-

Sod cr,pyt cniumbse vci tstrturis el inchsum cst, et

tus suuctus, oliquonda sancta Kcclesia, tamcn a suo corporc dtvisum non est, qni ex eo

(ivK») Columbs ^omin^, mnnsueludo Domini in- quod Modiator l)ei ei bominuro, id cst caput om-
prophefnm dicUur Descriu facfa nium noslrum, ei verae roundationts liostia pro no-
LcliigUur, sicul per :

est terra a fecie ira? cotwubcet et a faeie irce furoris

bis roortem pertulxt, onmcs nos sibi \erins ?n ipsa

sua morte conjonxil. Et per hoc quod se nostris

Quod iram coIumb£ pr;e-
Dontiui (Jer. xxvi, 38).
discrat hoc furorem Domini subjonxit. Coluwba
B ocu!is v »sibil»ter sobiraxtt, uostris se mentibus in-
visibililer radicavit. Post scctionem igifur caput
namque valde simp.cx cst anironl. Et quia in Deo
turturis vel columba3 suo corpori inhaeret, quia
niiiiit furofi" itiscqualiias serpi(, ftirorem Dnmini,
Chrisium ab E<clc-si;», nec mors interveuiens divi-
iram coluaibac nominavit. fJ> entm divin* dibtri-
dit. Persccutores igiiur peregerunt iioc quod perni -

ciionis vini in Deo imperturbahifem demonsfraret,

et iram ilixil, nt cobimbffi. Ac si apcrtius dieeret :
ciose moliii suni, 72 intulorunt moncm, ui ob eo

abscioderent Gdelium devotioncm; sed inde. Hdrs

Districtum judrehim inconeussus cxerit, qui perma-
crevii, uikJc se hanc inlldeiium crudehtas, exstin-
nctts maiisuelus puidt. Unde ct in extremo judirio
pruere cfedidtt. Cumque sc sestimant, ejus tniracula
in e»»melipso incomntutabilis manens nuila vicissi-
pcrsequendo sbscindere, hoc uimirum coropnlsi
indine ac mulabilitate variatnr, .si-d lamen eleciis
sunl nescicndo dtiatare. Caput er?o columbrf* vcl
ac reprobis nequaqu.im sub spccie ejusdem incom-
lurluris incisum inhtesil corpori. quia pro nybis
mutabtlilalis osiendituv. quia tranquilius jusiis, ex
quidem Redemptor noster passus e>t, sed a nobis
iratus parebit injuslis. Tesie cnira conscientia, intra
per passionem *er>ra'us non cst.
scmeiipsos defcruntur, nndc cteorum mcntes sequts
Cotumba: iiomine Spiritus sanetus desicnatur,
untim resittciant, sed non :eu.ualiter modiiiccntur, c • . ., « i- . »• < r>
. sicut per Matihffiiim evangelistam dicilur : Baplna-
,

qu«a et isliseum benignum nstendit, anteacta jusfi

tusautem Jesus coufeslim ascendii dc agua. Et ecce
ti.i, et illis terribilem culpa. lioc itaquc loco furor
aperti svni e.\ catti, ni vidit Spiritum f>.-i descenden,-
Dourini non perturbatio divtnsc subslantia*, sed su-
tem, nicvt columbam, el manenttm super se (Uaith.
per peccatores maie sibi conscios examinatto jusia
iii, 16). Vmlc ei ipse loannes Baptista ait : Quia
vindicUe. Quamvis cnim cum tranquiHum injudicio
vidi Spiriium deseendenlem qnasi columbam de cxeio
videanl, quia laraen fericndos se ab ilio non dubi-
et mansil super enm (Jocn. i, 52). Dcne autcm spi-
Janl, ctnu suis moribus pertiirbatum putaul. yJ Hoc riius rcconciliator, in coiuniba multum sim-
, quae
nimiruin quotidie in usu vitx- pra-sentis agitur, nt
plcx est avis, apparuit, ut sux ei videlicet naturae
dc quaiilate vcnluri judicis Utortalium corda do-
simplicitatem per hujus speciem aniroalis ostende-
«•cautur. Nam cum duo ad judicium pergont, alius
ret; spirHns cnim sauclus disciplinx cffugiet Ijcti.m
initnccntix sibi conscius, alius culpoe, anie piola-
(Sap. i, 5), et eum in quem descendil mansocturo,
tam sententiam adhuc laceiiiem judicem ntrique
uiitemque, oc misericordiae supern.^ pr;cconem mi-
sustinent; ct lamen cul|v.c debitor graveot coattra se
nistrumque docprct mundo e«.sc futurum : simul <:t

hoc ipsuiu judicis sitentium susDicatur. Quant

iraiit
ry tunnes qui sua gratia cssent tenovandi stmpltces
iram sibi non denunliat perturbaiiq judicis, sed
ac nmndi cordes adraoneret ingredi, juxta quod
rccordatio pravitaiis. Quia eisi adhuc foris rcum scriptum c s SentUe de Domino in bonitaic el sim-
» :

scnlenlia non clamai, inlusjam graviter conscienlia

vlicitale cordis;gucerite itlam, quoniam in ttudivolam
accusat. At contra jusiitiae amicus decernentis vul-
animo.in non introibit sapientia, nec habitabit incor-
tum rouspicit, sed intus de tesiimonio bona' reccr-
pure subdito peceatis (Sitp. Dene ergo super
i, 1).
datiunis bJlarescj^ et quo apud se quod metuai non Dombtura Spirilus sanctua in colnmba apparuit,
babet ninttc ,i\\u) apud semctipsum est blandum
qui non veniebat ut peccata jam per zeluin peroo-
videt.
(eret, sed adliuo per mansuetudinem loleraret. Quis
CAPUT IV, eiiim ejus jusiiti^ni ferret, si piiusquam nos p^r
i»r. Ttrtrinr. niansuetudinem eolligerct, culpas nostras per zelum
(107) Colomua? nomine, Chrisius lotns, id cst rectitudiiiis examinaiv voluis«et? nomo crgo pro
caput cum eoiporc suo, quod est Kcclesia, desi- liominibus facttfs, miletn se hominibus prrebuil ;

gi.atur. Cude per tegeni lurturi vcl columbse in li- noluil pcccaiores ferirc, sed cnlligere. Piius voiuit
liOfi) E\ 1. xxsii in Job, cap. vn, 6. paulo post (1071 r.\ 1. vi in Joli, c. xii, longius ante Dnem,
inilium. 13.
73 GREGORIAMJM. LllJ. II.
7*
maosuete corrigere, ut haberel quos posl munduin A transit. Qu;n tamcn profccto nullatenus summis con-
in jndicio saivaret. grueret, nisi eatn cautaoti gallo, id est, praedicanti

73 Columbae nominc saucia Ecclcsia sive quav doctoii ipse suinmorum condilor minisiraret. lulel-
libet electa anima designalur, sicut eidem vel Ecclc- ligentiam qunqiic gallus accipit, ut prius nncturni
siaevel animae vcri luminis diem quasi tempus vei- lemporis boras disculiat, ct tunc demum vocem cx-
nale praestoianli per sponsi vocem dicitur : Suryc, citationis cmitlat, quia videlicet sanctus quisqiic
propera, amica mea, coiumba mea, formosa mea, et praedicalor prius in auditoribus suis qualilalem vitas

veni ; jam enim hicw.s transiit, imber abiil, et reces- consideral, cl tunc demum ad crudiendum congruani
tit, (lores apparuerunt in lerra nostra. Sive cnim vocem piicdicylionis formal. Quasi enim boras
sancta Ecciesia , sive unaquacque elecia anima nociis discernere cst peccatorura merita diju-
ccelesti spoiiso csi ainica per amorem, columba per dicare. Quasi hoias noclis discernere est actio-
spiritum, formosa per moi um pulciiritudincm. Qua: iiuni tenebras apla inoepalionis voce corriperc.
cum jam de conuplione caruis educittir, ei procul Gallo ttaque iuicliigenlia desuper tribuilur, qtiia

dubio bicnis iransiit, quia ptaesentis vitae torpor doclori veritatis, discretionis virlus, ul noveril qui-

abscedit. linber quoque abiit, el recedit, quia cum bus, quid, quando, vel quomotlo inferat diviuitn»

ad couleiupianduin in sua substantia omnipoten- B minisiratui . Non cniin una eatlemque ciinclis ex-
tem Deum edueilur, jam verborum guU;e neccssa- hortatio convenit, quia nec cuncios par morum qua-
lia: non erunt, ul pluvia debeat praediealionis in- liias asti ingil. Snepe quippe aliis officiunl quae ftiits

fundi : nam quod minus audirc potuii, amplius vi- prosunt. Nam et plerunique
herba? qua?. haec ani-
debit. Tunc appareul ilores in lerra, quia cum dc malia rciiciunt, alia occidunt. Et levis sibilusequos
actcrnae bcaliluilinis vila quaedam suavitatis primor- mitigat, catulos isisligal. Et medicamentuin quoi
dia prseguslare anima cceperit, quasi jam in floribus hunc morbuni imminuit, alteri vires jungit. El pa-
odeiala cxit. Quo postquam egressa fuerit, iu fru- nis, qui vitaw fortitim roboiat, parvuloriim necat.
ciu uberisis habebil. Pro quaiitate audienlium foi mari dcbel sermo do-
ctorum, ut ad sua singulis 75
CAPUT V. congrual, et tam=n

DC GALLO.
a communis aed.licaliouis arte nunquam recedat.
Quid euim sunt intentae mentes auditorum nisi
ln Scriptura tatra gulli nomine sanclus prcsdicalor ,

aesignatur. quasi quaedam in cilhara lenlalioiics striclae [al.

Gaili nomiuc pnsdicator sanctus designalur, sicut stratae] chordarum ? Quas langcndi ailifex, ut non
per Saiomuneiu dicilur : Tria quce bene gradiunlnr. semeiipsss dissimile canticum faciat , dissimiliter
et quarium quod incedit feliciler. Leo fortissimus pulsal.Et idcirco chordae cousonain modulalio nem
bestiurum ad nuiluui puvebii occuisum. Gallus suc- redduat, quia uno quidem pleclro, sed non uno
cinctus iumboi ei aries ; nec esi rex qui resistat ei impuUu feriuntur. Undc et doctor quisque, ut in
(Vrov. xxx, 29, 50). Jiinc liealurn Job Dominus in- una cunctos virtute charitatis aedificel, ex una do-
lerrogat, dicens : Qnis posuit in viacertbus liominis ctriin,iton una e&demquecxho:'taiione langeiecorda

sapienliam, vcl quis dedii gallo itdtUigentiam ? (Job audisntium debet.

xxxvni, 50.) Sapieutia quippe divinilus inspirata in (108) Habemus vcro aliud,quod de hujtis galli
visccribus iiomiu.s pouitur, quia nimirum quan- intelligentia consideraie debeamus. quia profundio-
tum ad cieclorum numerum spectat, uon in solis ribus hori» noclis valentiores ac productiores edere

74 vocibus, sed etiam sensibus dattir, ut juxla canius solet ; cum vcro malutinum jam tempus ap-
quod loquHur It!;gua, vivat conscienlia, et lux ejus prophiqual, leviores et minutiores omnimodo voccs
lanto claiius respieudeat in superficie, quanto ve- format. In quibus gaili hujus intelligentia, quid

rius inardescit iti corde. Magni autem laboris est nobis insinuai considerata praedjcatorum discrelio
lioc quod addiltir : Quis dedit gulio inteliigenliam dcmonstrat, qui cum iuiquis adhuc mentibus pn«-
subtilion adhtic exposiiione discutere. dicant, altis et magnis vocibus aelerui judicis ter
jy

Qui nainque hoc ioco ahi, nisi praedicatorcs san- rore« intimant, quia videliccl quasi in profundae
:ti de6iguantur, qui inter lenebras viije praesenlis noctis teuebris clamant. Cum vero jam auditorura
sludent venluiam lucem praedicando qirasi cantando suonim cnrdibus verilatis lucem adesse cognoscunt,
nuutiare ? Dicuut enim : Nox prceceml, dies au- clamoris sui magnitudincin in levitatem dulcem
lem appropinquavil (Rom. xni, 12). Qui vocibus suis vertunt, et non lam illa quae sunt de poenis ter-
w)innum nostri corporis exculiunt clamantes Hora : ribilia, quam ea quae sunt biarida rie prajmiis pro-
e.tjam nos desonuto surgere {ibid., II). Et rursuni : ferunt. Qui eiiam tunc minutis vocibus cantant,
Etigilale, justi, ei noiite peccure (I Cor. xv, 34). in- quia propinquanle mane subtilia quteque de my-
autem doetorum tanto esse subtiiior dc-
teliigentia steriis pvaedicant, ut sequaces sui eo minutiova
bel, quanto se ad penetrauda invisibilia exercet, quaeque ccelestibus audiant, quo luci veritalis ap-
quanto nibil malerialc discutit, quanlo et per vo- propinquant, et qnos dormientes longus gaili cL-
cem corporis loquens omne quod esl corporis mor excilaverat, vigilanlcs succisior deleclet, qua-

(108) Circa medtum capitis iv luec leguntur.

Patkol. CXCHI, 3
75 GARKERI CAN. REG. S. VICTORIS PAHIS. 7S

tenuscorrecto cuilibn eognOr,cere dc rcgno sublili- A tre, plenum gratioe et verilaih [Joan. i, 14), m sub
ter dulcia libeat, qui prius de judicio adversa for- ^alis ejus spcrcmus.

roidabat. 78 C4PLT VII.

(109) Est adhuc aliud in gallo snlertcr inluendum, DE COIIVO.
quia curn jam edere canlus parat, prius alas ex- Jn Scrip ura sacra corvi nomine nliquan&o gcntilitas
cutit, et semelipsum feriens vigilanliorem reddit. inleUigiinv, aliquando plebs Judaica, aliquando
quilibet pradicalor,
Quod patenter cernimus, si sanetorum^praedicato-
rum vitam vigilanter videamus. Ipsi quippe cum (110) Corvi nominc geniilitas intelligilur : Uqda
verba prsdicationis movenl, pi ius ae in sanotis aclio- ad beatum Job Domino lnterrogamc dicitur : Qtis
nibus exercent : ne in semetipsis lorpentes opere, praiparal corvo escam suam, quando pulli ejus ad
76 alios excitent voce ; sed antr, se per sublimia Dominum clamanl vaganles, eo quod non habeanlci-

facta excutiunt, et tuncadbeue ageudum alios sol- bos? (Job xxxvm, 41.) Quid enim corvi pullorum-
licilos reddunt. Prius cogitationunt a!is semelipsos que cjus nomine, nisi pcccatis nigra designalur
feriunt, quia quidquid in se inutiliter torpet solli- gontilitas ? De qua per Prophetant dicitur . Qui dal
c.ita investigatione deprehendunl , distiicta ani- jumentis escam ipsorum, ei pullis eorvorum invoean-
madversione corrigunt. Prius sua punire fletibus B tibus eum (Psa/.cxlm, 9). Junienlaquippe escam ac-

euranl, et lunc quse aliorum sunt punienda denun- cipiunt, dum sacrs Scripturse pabulo rnemcs dtidum

liant. Prius crgo alis insonant quam canlus e.mil- brutae satiantur. Pullis vero corvorum, liliis sciticct

taai, quia atttequam veria exhonat onis proferant, genlium esca dalur, cum eorum desidcriam itostra

omne quod locuturi sunt operibus clamalit. Et cu:n conversatione reficitur. Iste corvus esca fuit.diitn
perfecle in semetipsis vigilant, iunc dormieiilas ipsum saneta Ecclesia qusereret ; sed minc escam
alios ad vigilias vocant. Sed unde h«c tanta i!o- accipit, quia ipse ad convevsationein alios exquiril.

ctori intelligemia, ut et sibi perfecle vigilet , et Gujus v idelicet pulli, id est p'a?dicatores ex eo editi,

dormientes ad vigilias sub quibusdam clanioris non in se prsesumunt, sed in viribus Rcdernptoris
profeetibus vocel, ul el peccatorum lenebras piius sui. Unde bene dicitur Quando p.uiti ejus ad Do-
:

caute discutiat, et discrete postmodum lucem prae- minum clamant, Nihil enisn sua virtute posse se
dicationis oslendat, u; singulis juxla modum et sciunt, et quamvis animarum lucra piis voiis esu-

lempora congruat, et simul omnibus qme illos se- riant, ab illo lamen, qui euncla intrinsecus opera-
quantur ostendat. Unde ad lanta et lam subtili lur, haec fieri exoptant. Vera enim fide roniprelicn-

ter tendilur nisi inlrinsecus ab eo a quo

; est con- dunl : Neque qui planlat est uliquid n»qne qui rigal,
dilus, doceatur ? Quia ergo laus tanlao intelligen- C sedqui incrementum dat Deus (J Cor. v.i, 1).

tiasnon praedicatoris virtus est, sed aiictorfs, rc- Quod vero dictum csl, vagantes eo quod non ha-
cte per eumdem auctorem dicitur. Quis dedit gallo beant cibos, in hacvagatione nihil aliud quam aeslu-

inteUigenliam ? ac si diceret, nisi ego qtii do- ,

anlium prxdicatorum vota signanlur, qui duni in

clorum mentes, qnas mire ex nihilo condidi, ad Ecclesiie sinum recipere populos ambiunl, magno
intelligcuda quae occulla sunt mirabilius instruxi. ardore succcnsi, nunc ad bos, nunc ad iilos colli-

gendos desiderium mitluiu. Quasi quaedant quippe

77 CAPUT VI.

1>E GALl.l.NA.
vagalio est ipsa 79 cogiialionis ajstuatio. Et velut

Jh Scriplura sacra gallinw nomine aliquando sapien-

ad loca varia muialis nulibus (ranseunt, dum pro
tia Dei denotatnr. a<lunandis animabus in inodos innunr.eros, in parles

Gallinx nomine sapientia Dei designatur, sicut diversas esuriente raerile discurrunt.

per ipsam in Evangelio dicitur : Jerusalem, Jerusa- Potest corvi nomine nigra per iulidelitatis meri-

lem qucc occidis proplietas, quoiles volui congregare tum plebs Judaica designari. Nam pu!!i ejus ad Dc-
filios luos quemadmodum gallina congregai pullos minum clamare referuntur, ut eidem corvo" a Do-

suos svb alas et noluisli ? (Maith. xxm, 37.) Non minoesca pr*paretur, quia nimirum sancli apostoli
u plebis Israeliticae carne generali, dum
est injuriosum nomen gallina;. Atlendite caetefas pro genle sua
aves. Muttae aves aiile nos felant, calefaciunt pul- preces ad Dominum fundunt quasi pulli corvoinn ,

los suos : nulla sic avis infirmalur cum pullis quo- eum, de quo carnalitcr edili sunt, spirituali intelli-
modo gallina. Hirundines, auseres, el ciconias vi- genlia pareiitem populum paraverunt. Igiiur dum

dcraus extra nidos suos, nec cognoscimus ulrum pulli ejus clamant, esca corvopraepat-atur, quia dum
fetus babeant. At vero gallinam cognoscimus in apostoli exoran», plebs dudura periida ad cognitio-

ii:li:mitate vocis, et in relaxatione plumarum. Tola nem fidci ducitur, et ex prDcdicatione liitorutn quasi

mutatur affeclu pullorum ;

quia inlirmi sunt, inlir- ex pullorum voce saliatur.lllutl lamen in hoc versu

mam se facit. Quiaergo et nos inlirmi eramus, in- debemus solerler intueii, quoJ huic corvo dicitur
lirmam se fecit sapientia Dei, quia ut scribitur : esca primum pullis claHiantibus, et postraodum va-
Verbum caro fuclum est, et habitavit in nobis. Et gantilnis pra^parari. Clamantibus namquc pullis

tidimus gloriam ejus, gtoriam quasi Vnigenili a Pa- corvo esca pneparata est, cum praxlicanlibus apo*

(109) Haec sub fuiein capitis. (110) Exlib. xxx in Job.cap. x\ui, iu priitclpio 12.
77 f.RKCOUIAMJM. — LIB. II. 78
stolis vcrbum Dei Judaea audiens, modo in tribus A ctor suus alimenta praedicamcntorum sublimium
millibus, inoilo in quinquc inillibus sjriiiluali est in- lanlo iiiiuus tribuit, quanlo illos peccala jirajlcrita
telligcntia satiata. Sed cum pcr reproborum mulii- minus dignedeflere cognoscit. Exspectat quippc at-
ludineni , criidelilatem suam contra prajdicanles que admonet, ut a nitore vilae praescntis prius per
cxerceret, et quasi pullorum vitam necaret, iidem pocnitentiai lamenta nigrcscant, et tunc dcmum con-
pulli in univcrsa mundi partc sunt dispersi. Undcct grua prafdicalionis sublilissime nutrimenta jicrci-
eisdem carnalibus patribus sjiirituali praedicationi piant. Corvus in pullis ora inbianlia 81 respicit,
resistenlibtts dicunl : Yobis oportebat primum ioqui !>od aute in eis pennarum nigiediiie indui corpus
verbum Dei; std qnia repellitis illud, et indiyiios vos, quajrit. Sic el discretus doctor inlerna mysteria eo-

judhatis aternai viia: , ecce couvertimnr ud ijcn- rum sensibus non miuistrat, quos adbuc ab Iimc sae-
Us (Act. iiii, 4G), scicntes profecto quod poslquam culo nequaquam se abjecisse considerat.

gciitililas crcdcret, eliain Judaea ad fidem veniret. Quanto igitur discipuli cxterius per ciiltuin vitas

Undc sciiptum cst : Donec plcnitudo gcntium in- praescntis minus quasi nigrescunt, tanto per cibum
troirct, el sic omnis lsracl salvus fieret (Hom. u, 25, Vl* rm interius miiuis replciilur. Et quo se a corpo-

2G). Quta igitur summopere sancti aposloli el stu- ™n '

gloria non evaeuant, eo a spirituali refcctiono

ikierunt prius audienlibus praedicare, et postmodum **j<yunaut. Si verb in corifcssione vita> praeterilae la-
lesisteiiiibus excmpla conversae ^enliluatis nsien- menti sui gemitus velut nigrescenles plmnas profe-
dere, qiiasicsurientes pulii buiccorvo escam suam runt, illico in contemplalionem doclor ad eseam do
ct prius clamando, et postiuoduni vagando qu;csie- sublimibus deferendam quasi puHorum refectionem
runt. Unde euim vagantur escam corvus pulli, inde cogitans corvus volat. Qui eis hianlibus in orc ci-
iiivenil, quia duni pcr laborem pr;edieantium con- hum revocal, dum ex ea intelligenlia quam coepe-
versam ad Domiuum gentilitatcm 30 Judaicus po- li! > csnrientibus discipulis 'alimenta vilx Joquendo
pulus respicit, ad extremum quandoque stultitiam subraiuistrai. Quos tanto ardeniius de snpernis re-
.suac erubescit infidclilatis : et tunc Scripturaj saerae ficit > quanio verius a mundi nitore nigrescere poeni-
scnttrntias intclligi;, cum priusquam sibi easgenti- tenliae lamcniaiione cognoscit. Pulli aulcm dum ni-
bus jrmotuisse cognoscit, atque expleta vagalione £ T0 se penoarum colore vestiunt, de se ciiam vola-
pdiorum, ad pereipienda sacra eioquia os cordis lum promillunt, quia quo magis discipuli abjecta de
aperit, quia, peraclis in mundum cursibus aposlo- se sentiuul, quo magis sese despicienlcs alfligui.t, eo

lorum, ea sero spiriiualiter percipit, a quibus diu amplius spein proveclus sui in altiora pollicentur.
perfidia se siringente jejunavit. Qua: qiiia omnia so- ^ Unde et cural doctor festinaiilius alere, quos jam
iius divinae poteiitiae virtus operatur, recte dicilur P<*r quaidam indicia providet posse
;
'
et aliis prodesse.
Qu'!i prxparavil corvo escamsuam, quando pulii ejus Hinc cnim Timotheum Paulus admonet velut plu-
ad Dtrninum clamant vaaanles, eo qwd non liabeanl mescentes pullos sollicitius nutrire, dnmdicit Qum :

cibos? subaudi, nisi ego, qui infidelem populum li- tiudisli a me pcr multos tesles, hcec commcnda fide-
liis suis cxhoi tantibiis tolero , et pifcdicanlibus livns hominibus, qui idonei erunt el alios dorere (II

parco, atque ad alia vagantibus convertendum in 3Tii». u, 2). Qua; doctrinaj discrciio duni cu-ile a
iine sustineo. piaedicalore custoditur, ei divinilus largior copia
(III) Es.t adliucaliud, quod dc corvo maraliler prajdicationis datur. Dum eniin pcrcbaritatem coni-
possit intclligi. Edilifi namque pullis, ut ferlur, P ali afflictis discipulis novit, dum per discielionem
escam plcnani prajliere dissimulal, priusqu;ini plu- congruum doctrinae tempus inlelligit, ipse non so-
mcscendo nigrcscanl. Eosque inedia aflki patitur, .
lum pro se, sed etiam pro eis, quibus laborissui
quoadusque in iilis per pcnnariiin nigredinem sua sludia impendit, majoia inlelligenti;e munera perci-
similitudo videatur. Qui buc iliucque vaganlur, i» pit Uude bic aperle dicilur : Quis pmparat corvo
nido et ciboruu expcuint aperto ore snbsidium. At escam suam, quando pulli ejus ad diem clamant, va-
cuin nigrescere ccoperint. tanlo eis praebendo ali- quod non habeant cibos ? Cum enim pulli
D 9'tntes eo
uicnta ardentius requirit, quanto illos alere diulius ut saticntur clamant, corvq esca pneparalur. quia
distulit. Corvus profecto est doctus quique piacdica- dum verbumDei boniauditoresesuiiunt, pro reficien-
magna voce clamat, dum peccaioruiu
tor, qui suo- dis eismajora doctoribus intelligenliae dona tribuun-
rum memoriam alque cognilionem iiiflrmitatis pro- lur.
priaj quasi quamda;« eoioris nigredinem portat. Cui
32 (i!2j Corvorum nomine sancti pradicalores
quideni nascuntur in flde discipuli, sed forlasse ad- desiguantur sicut per Salomonem dicilur
,
Oculum :

buc considerare infirmitatem jiropriam nesciuut, ?«» subsannat patrem, et qui despicit partum matris
fortasse a peecatis pmeritis memoriam averuint, suae, effodiant illum corvi de torrenlibus (Prov.
et xxx,
per boc eam quam assumi oportet, contra hujus 17). Perversi quique dum divina judicia reprehen-
niundi gloriam, humililatis nigrediuem non oslen- dunl subsannant Patrem. Et quilibel baerelici dniu
iiunt. Iii velu? ad accipicudas escasosaperiunt, cOiu sanctae Ecclcsia? praedicationeni, fecundilatem illiu»
doccn de sccnitis sublimibus quaerunt. Sed deridendo, conlcmnunt,
eis do- qiiid aliud quam parluni
(lii) Ex liL. xxx in Job, cap. vin. post principiuin xvm.
(112J Ex lib. xviii in Job, cap. ms, aliquando
 GARNERl CA>\ REG. S. VICTORIS PARIS. 80
73
Quam non immeiitoeorum quo- A vat. At tontra struthio raris pcnnis induilur, et
niatris dospicimit?
immani corpore gravatur, ut el volare appemt,
quc mairem dicimus, quia de ipsa exeunt, qui con
si

tr;i eam loquuntur, Joanne altcstante qui ait \ : ipsa pennarum paucilas motem tauli corporis iu
uolis exieruut , sed non erant ex nobis. Nam si fuis- aera non suspendat. Bene in herodio et accipi-
Joan. tre electorum persona signatur, qui quandiu in
sent cx nobis, permattsisscnt ulique nobiscum (1
hac vita sunt, sine quantulocunque culpse conta-
i. Corvi vcro de torrcnlibus veniunt, cum prae-
19).
gio esse non possunt. Sed cum cis parum quid
dicatores viri ad defcnsionem sanctae Eeclesi* a sa-
Qui recte etiam inest quod deprirait, multa virttis bonae acliocis
crorum librorum fluentis proceduut.
suppelit, quce ilios in superna suslollit. At contra
corvi vocali sunt, quia nequaquam de justiliae luce
hypocrita elsi facit pauca quae elevent, perpe-
superbiunt, sed pcr bumilitatis gratiam, peccatorum
,

tralmulta quje gravent. Neque eniui nulla Loua

in se nigredinem conlitenlur. Unde etiam ab
el'Cto-

Nigrasum, sed formosa (Cant. agit hypocrita, sed quibus ea ipse deprimat multa
rum Ecclesia dicilur :

i, 5). Et Joaniies ait : Si dixerimus qttia peccatum perversa coramittit. g&

Pauc# ergo pennae et
corpus slruthionis nou subievant, quia parvum
non habemus, nos ipsos seducimus (Joan. l, 8). Qui
videlicet corvi subsannantis oculum effoJiunt,
quia bonum hypocritae multiludo pravae actionis gravat.
I!
Haec quoque ipsa slruthionis penna ad pennas he-
pravoium ac pcrtinacium hominum intcntionein vin-
lodit et accipilris similitudinem coloris habet, vir-
cunt.
lulis vero similkudinem non habel. Woium nam-
CAPUT VIII.
et lirmiorcs sunt, et volatu aerein
que conclusae
DE STRBTHIONK. possunt. At con-
premere virlute sua; soliditatis
fn Scriplura sacra struthionis nomine aliquando
tra struthioms pcnnae Jissolulx eo volatum su-
(juilibei Itypoerila, aliquaudo Synagoga, aliquaudo
gentilitas, 'uliquando hypocrisis designatur.
mere nequeunt, quo ah ipso quem premere debue-
rant aere transcenduntur. Quid ctgo in bis aspi-
(113) Strulhionis nomine hypocrita designalur,
Pennu ciinus, nisi quod electorum vntutes solidae volant,
sicut voce Dominica ad beatum Joh dicilur :

uccipilris ut veatos humani favoris premaot ? Hypocritaruni

struthionis similis est pennce herodit et
vero actio quaralibet recta videatur, volare non
(JofriMix).Quisherodinmetactipilrcm nestiataves ,

suflkit, quia videlicet flux;e viilutis peiinam hu

iVtiquas, qnanta volalus sui velociiate g3 tianscen-
peunx eorum similitudinem manae iaudis aura pertransit. Sed ecce cum unum
dant? Struthio veio
volalus eorum celeritatem non habel eumJemque bonorum malorumque habilum cerni-
habel, sed
mus, cum ipsaiu in cleclis ac rcprobis professioms
A quippe elevari non valet, et alas quasi ad C
terra
speciem videmus, unde inlelligentiae uostrae sup-
votatum speiietenus erigil, sed tamen nunquam
sunt pelai, ul eleclos a reprobis, et a falsis veros coro-
se a lerra volando suspendii. Ua nimirura
qui, duro l>onorum vitara simu-
prehenuojido Uisceruat. Quod taroen citus agnosci-
omnes hypocrilaj,
conversalionis habcnt, mus, si intemeraia tn merooriam Prscccploris no-
lait« r
imitationem sancue
non habent. Ha -
slri verba signamus, quia ait : E.x fructibus eorum
sed vevilaiem sanete aclionis
sed in cognosceiis eos {Multh. vn, 20).
henl ijoippe volandi pennas per spKciem,
alas per Gguraro (114) Potest autcm slrulhioiiis nomine Synagoga
ierra repunl p.-r actionem, quia
causarura saecularium designari, quae alas legis habuit, sed cordc in inli-
extendunt, sed
sanclilalis
suhlevan- mis vepens nunquam se a terra sublcvavit. Per
praegravali nullatenus a terra
pondeve
hei-odiuin vero et accipitrem auliqui Patres expri-
tur. Unde et speeiem Piiaris?eorum reprobans Do-
luuutur, qui ad ea, qua; intclligendo poluoi unl per-
%

quae in
minns quasi struthionis pennam redarguit,
aliud osfcendil spiccre, valuerunt eliain vivcndo volare. Penua igi-
opere almd exercuit, el in colore accipi-
Injpocrilce, tur struthionis similis cst [lennae herodii et
dicens : Vcc vobis, S<:ribce et PharisoH
tris, quia Synagogae vox piiorum doctrinam
lo-
quia similts estis sepulcris
dealbalis, qua fcrts qui

im auUrttmt D quemte lonuit, sed vivcndo mscivi.. Undo ,j«s

de,n a PP arent homtuibus spetUna,
V iena ossibus
morluorum. Ita et vos appuretis ho- ^m Syuagog» pcpulos de Pl»ar.sa..s ac Scnb.s
interius aulem pleni eslis avaritia et VeriteS admonet dicens Super cathedram Moyst se-
:

vnnibus justi
Subkvarc derunt Scribm et Pharisasi : omnia qucr duunl vobts
inidMatei Matlh xx.u,27). Ac sidiceret :

tn infimis vos <le- faciU; secundum opera vcro eorum noltte facere
vos videtur species penn.e -sed

vilae. De quo pondere pex

Piophe- (Matth. xxui, 2).
primit pomius
Filii homwum, utquequo gravi corde? (i15) Slruihiouis nom ne gentil.tas oesignatnr,
tamdicitur :

conversurum se eam Dominus pollicctur. cum

(Ps.i/. Haben.us adhuc quod iu consUieia-
iv, 5.)
situl
per prophetam dicerei Gtorificabit me btslia agri,
hujus de accipitre et Jierodio
:

lipne struthionis
et struthiones {Isa. XLiu, 20). Bestia nam-
aitenliuspcrpemlamus. Accipitris quippe et hem- dracones
pei.nis densioribus que agri, id csl, dracones et strulhioncs Domi-
parva sunt co.pora, sed
dii

et idcirco cum celeritflie transvolanl quia num glorificaiit,Cum iidem qu;e 85 in ' lio esl . ^
fulla ;

quod aggravat, mullum quod le- quaj in hoc mundo dudum membrum diaboli fue-
in eis parum esl

Job, cap. v, 0. ciier

(115) Ex iib. xxx. in
med.um cir- (115) E\ lib. xxxi in Job, cap. v, d.
i^l il) Ex lib. ux. in Job, c. x,
8i GREGORIANLM. I.IB. II. 82

rnf, gentilitas exallat. Quam et propter maliliam A ler expandit alas suas ad austrum. Alas quippe no-
draconum nomine exprobraC, el propCcr hypocri- scras ad austrum cxpandere esC.per adventumsancli
sim vocabuio slrulhionuni voval. Quasi enim pen- Spiritus nostras conlileiido cogitationcs aperire ul
nas accepit genlililas, ged volare non potuit quae jam non libeat defendondo nos tegere, sod accusan-
ct naluram ralionis Iiahuit, ct actioncm ralionis do publicare. Tunc ergo accipiter plumcscit, citm
ignoravit. alas suasad austrum expanderit, quia tunc se nnus-

(116) Struihionum nomine ipsa hypocrisis de6i- quisque virtutum pennis induit, cum sancto Spiri-
gnatur. Undc hene cotitra perversam mentem sub tui cogitalioues suas confilendosubstcrnil. Quienim
Jud;eaj specie per Isaiam dicilur : Eril cubils draco- vctera fatendo non detegit, novae vitac opeva niini-
num, el pascua strulhionum (Isa. xxxiv, 50). Quid me producit ;
qui ncscit iugere quod graval, non va-
namqnc p-?r dracones, nisi maiitia, et quid slruthio- lel prof ,-rre quod sublevat. Ipsa namque compuft-
nuiti noiniiie, nisi hypocrisis designatur ? Strutbio clionis vis poros cordis aperit ct plumas virtutuni
quippe speciem volandi liabet, sed usum volandi non fuudit. Cumque se studiose mens de pigra veluslate
habct, quia hypocrisis eunctis intueutibus imagi- redarguil, alacri novitate juvenescit. Dicalur ergo
nem de se sanctitatis insinuat, sed tenere vitam san- bcatO Joh Nunquid per sapienliam luam plumescit
:

ctitalis ignorat. ln perversa igitur meiite draco cu- " accipiler expandens alas suas ad austrum? IJ cst
bat, et struthio pascitur, quia Iatens malitia callicle nunquid cuilibet electo tu inlelligenliam cotiluli^t
tegitur, el intuentium oculis simulatio boniiaiis au- ut Qanlc Spiritu sancto cogitationum alascxpandat,
teferlur. qualcnus pondera vctusta? conversationis abjiciat, < t

CAPUT IX. virtutum Q7 phunas in usum novi volatus sumal ?

PE ACCIPITBE. Ut hiuc videlicet colligat, quia vigilanliain sensus in

/« Scriptura sacra accipitris nomine aliquando semetipso ex sc non habet qui hane ex se conferre
sanctus quilibet intelligilur.
aliis nequaquam valet.
Accipitris nontine sanctus qtiilibet designalur.
Unde beaius Job Dominica voce iitterrogaiur, cum CAPUT X.
l)E HERODIO.
dieitur Nunquidper sapienliam iuam plumescil ac-
:

JnScriplura sacra herodii nomine electorum persona

cipitcr, exvandens alas suas ad austrum ? (Job xxxix,
intelliuitur
26.) Quia p>»r annos singulos pennam veteremacci-
Herodii nomine vel accipitris eleclorum pcrsona
piter nova nascenlc projiciat, ac sine intermissione
inlelligitur.
° Unde ad boatum Job a Domuto diei •

plumcscat, pene nullus ignorat. Non autem hic illud _ , . . . ... . ... „.
_.,_..;__
plumae lcmpus diciiur quo in nido vestiiur, quia
_.»_ _ C tttr : Penna siruthtoms stmtlts est pennce hcrodtt et

accipitris (Job xsxix, 15). Accipitris quippo el he-

tunc nimirum adbue videlicel pullus ad austrum alas
rodii parva suntcorpora, sed pcnnis densioribus lul-
erpandere non annua pluma descri-
valct, sed illa
ta. Idcirco cum celeritate transvolant, quia eis pa-
hitur, qu?e laxata vctere 80 penna renovatur. Et
rum inest quod gravat, mullum quod levat. Bene
quidem domcslicis accipitribus quo mclins plumes-
ergo in herodio et accipitre eleclorum pcrsona si
cerc debcanc, niunita ac lepenlia loca requiruntur.
gnalur ;
quia, quandiu in hac vita sunt, sine i|uan-
A<.rcstibus vero moris est, ut flanle austro alas ex-
tuiocunque culpie conlagio esse non possunt. Sed
pdodant, qualenus coruin membra ad laxandum
cum eis parum quid inest quod deprimit, mulia vir-
pennam velerem venli tepore concalescant. Cum ve-
lus bonre actionis suppetit.qua. illos in superna sus-
ro venlus deesl alis contra radiutn solis expansis at-
toliit. Herodii namque et accipitris pennsc conclu-
qtte percussis, lepeiilem sibi attrani faciunt. Sicque
sae firmiores sunt.ct ideo volatu aercm prcmerevir-
apertis poris vei veteres exsiliunt, vel novae succre-
tute suae solidilatis possunt : sic et electorum virtu-
scunt. Quid est ergo accipitrem in auslro plumesce-
tcs solid* volant, ut ventos bumani favoris pre-
re, nisi quod unusquisque sanctorum laclus flatu
mant.
sancli Spirilus concalescit, et usum vclusla. conver- r_»

sationis abjiciens, novi hominis fnrmam sumit? 88 CAPUT XI.

Quod Paulus admonet dicens Exspoliantes vos ve- :

DE MILVO.
Urem liominem cum actibus suis el induentes novum tn Scriplura sacra milvi nnmine diabolus intelligitur.

(Coloss. iii, 0). Etrursum Licel is qui foris eslno-

: Milvi nomine diabolus desiguatur : quod Zaclta-
ster homo corrumpitur, tamen is qui inlus est, reno- riapropheia teslante cognoscimus, qui visionem
vatur dedir. in dxem (II Cor. iv, 46). Vetustam au- suam describens ail Et levavi ocuhs meos,etvidi:
:

tcm pennam projicere est inveterala sludia dolosae ht ecce duw mulieres egredienles, et spirilns in aiis

aciionisamitlere; et novam pennam sumere est mi- earum, et habebant alas quasi alas milvi (Zach. v,
lcm ac simplicem beue viveudo sensum tenere. Pen- 9). Quid enim duabus mulieribus accipimus, ni-
in
videiicel, et va-
na namque veteris conversalionis gravat, et pluma si duo principalia vilia, superbiam

hovae immulaiionis suhlevat, ul ad volalum lauto nam gloriam , qure impictati ahsque ulla dubitatio-

leviorem, quanto noviorem reddat. Et bene accipi- ne conjunctae suut. Queci in alts siris spiritum ha~

(116) Ex lili. vn in Job, cap. xti, Inngius ante fincm.

*3 GARNERl CAN. RFG. S. VfCTOIUS PARIS. ?.*

bere uarrantur, quia In actibus suis Saianae vohin- A nos morio libcravit. IHe ergo perfidus Judaconun
tali deservtunt. hpsumquippe prophcia spiritumap- populus mortalem vidit , scd qucmodo mcrrte sua,
peliat, quo Saloinon ait: Si spiritas pcteslalem ha- mortem nostram destruerel, minime attcndit. Con-
bentis ascenderii super te, locum ttinm ne dimiseris spexit ijnidem vulturem, sed oculos vulluris non
(Efcle. x, 4). Et de quo in Evangelio Dominus di- aspexit : qui dum humililalis ejus vins, et quibus
cil : Cum immundus spiritas exieril ab homine, ambu- nos ad alta sublevavit. considerare uoluit, semitam
lal per (oca arida el inaquosa [Matth. xil, 43). Spi- avis ignoravil, Neque qpim pensarc studuit quod
rilns ergo in aiis earum esf, .quia superbia et ina- ejfis nos humilttas levaret ad ccclestia et moilis
nis gloria per omne quod agunt Satanje voluntati ejus inlentio reformaret ad vilam. Semilam iaitur
famulantur. Et hubebant alas quasi ulas milvi. 8fil- ignoravit uvis, nec intuitut est oculos vulturis, qtiia

vus semjier naturae studet iosidiari pullorum. Isttc cfsi vidit eum quem in morte tcnu.t, videre noluit
orgo nrnlieres alas habcut qnasi alas milvi, qui:i aetio- qnanta vifce nostrae gioria de cjus morte seque-
nesearnm diabolo procul dubio sunt similes, qui in- relitr.

sidiatur semper vit?e parrulorum. CAPUT XIV.

SS CAPUT Xlf. Ii E MCSCA.
IIl PASSERE. tu sacra Scriptura muscarum nomine insoUntcs curce
In Scriptura sacra passeris nomine Christus bitei- designantur.
tigitur. Muscarum nomine insolerites curse desideriorum
nomine Christus inteliigitur, sicul per
Passeris carnalium designanlur, sicut scriptum cst : Musca*
Psalroista m dicittvr: Etenim passer invenil sibido- morieutes perdunt suavitntem uftguenti (Eecle. x, I),
mum, et turtur aidum suum ubi reponat pullos sucs quia niinirum supei fluae co^itation^s , quae assidue
(Psai. lxxxiii, 4). Quis enim alius pei passerem in animo carualia cogiiante ct nascunlur ci deli-

nisi Redemptor noster, et quid pcr turturem nisi ciimt, cam snavitateni qua unusquisquc inlrinsecus
saneta Eeelesia exprimitiu? Jam autera passer sibi per spiritum.unctus cal, peidunt, quoniam integri-
invenit domum, qaia aeternum coeli babilaculum (atc ejus perfrui non permiltuntur. Hinc esl quod
Redemplor nosler iiitravit. El turtur invenit niJum, /Egyplus muitiludine muscarui» pcrcussa legitur.
quiasancta Ecclesia amore Conditoris affeeia, cre- Quo coatra Isrseliticus populus eustodiam Sabbati
bris gemitibus utiitir; et vehit nidum sibi, id est accfpit in n.unere (Exod. vni, 2ij. Quid cni;n in

pacatissimarn fidei quictem construit, in qua cre- hac \it;i !ab0!iosius quani lorrcnis dcstdcrus
scentes Ciios quasi plumescenles pullos, qucusque aestuare? Aut quid bic 91 quiiitius quam liujus
J qui Dcum sp-
ad superiora evolent, charitatis gremio calefaclos s«cu!i jiihil appctcrc? Populus ergo
fovet. qtiitur, acccpit Salbaiuin, id est requicm menlis,
CAPUT XIII. ut nnllo in hac vita dcsideriorum carnalium ap-
rr. ym.Tur.E.' petitu fatigetur. i£gyptus vcro, qurt hujus mundi
Xn Scriptura sacra vulturi* nonlthe C.hrisius iitel- spccicjn lenet, muscis percutiiur. Musta cnim ui-
ligitur.
::!is insolens et iuquicUim cst aniwal, iu quj quid
nomin Redemptor nosier iiiielligilur,
Vulluris : aiiad.quam insoienles cune dcsideriorum carna-
sicul per hrafum Job de Judaeoroin populo dicilur :
Hum designantur?.Egyj>tus crgo uiu.*cis |iertuiiiur,

Semitam ignoravil avis, nec intititus esl oculos vul- quia conun corda qui terrenam vilam dlliguiit, de-
turis [Job xxviu). Quis cnim boc loec avis nom-.e sidcriorum suorum iuqaietudinihus fcriuniur, lur-
nisi iile signalur, qui corpus carneum quod assum- bis cogitalloiium eanialium ad ima dcpressa sunt,
psit, ascendendo ad aetbcra libravit ? Qui apie quo- nt ad quietis intinia) dcsidcrium non leventur. Unde
que etiam vulturis appellalione exprimitur. VuUur citm mira opc pictatis al cor yerilas venit, prius

qitippe dum volat, si jacens cadaver conspieit, ad ab eo cogitalionum carnalinip a:sius cjicit, ei post

csum se cadavcris depr.^iL.-^E! plerumque sic iu ^ mi co virtulum dpna disponit. Quod bcqe nobis sa-

inorte capitur, dum ad morlvum aniniol dc snm- cri Evangelii hislOiia jnnuit, in qua dum ad rcsu-
mis venit. Ileilc <r .o §0 Mcdialor Dci elhomiiiimi, scitandam filiam invitalusDominus duceretur, pro-
Rederoplor unster, vu!iuiisappeIhilioBesignaUir,qui tinus additur : Et cum ejecla essel turba, inlravitet

manens in allitudine divinitatis suie, quasi qnodam tcnuitmanvmpuellce.etsurvexitpuellalMalli.t.tx.io).

\olalu &ublimi cadaver morlalitalis noslra' conspc- Foras ergo turb^i ejicitur, ut puella suscitelur, quia

xit in infimis, ct sesc de coelestibus ad ima submi- sinon prius a sectctioribus cordis cxpellitnr j>i-
sit.Fien quippe propter nos homo dignatus cst. portuna ssecularium inultitudo curarum anima, ,

Et dum tnortuum animal peliit, mortcm ^ntid nos qua? intriusecus- jacet, mortua non nsurgil. Nam
qui apud se crat immorlalitas iuvenit. Sed hujus dum se per innumera* tcrrenoi um desideriorum co-

oculus, fuit ipsa intenlio nostrai rcsurrc- gilatiGncs spargit, ad cos^sidcraUoncm sui nullata-
vullnris
ctionis, qnia ipsc ad tiiduum mortuus a)i actcrna iius collisit. .
S5 CREGORIANUM. — LID. III. ac

92 INQIPIT LIBER TERTIUS

CAPUT PRIMUM A (U9) Juinentorum nomine mcntcs dudum brut;_;

MOTIS. dcsignanlur, sicut per proplietam dicitur : Qui dct

DE Jt
jumenlis escam ipsorum : et pullis corvorum invocan-
ln Scriptura sacra jumentorum numtne, aliqnando
«ancta Ecclesia, vel p~delis anima, atiquandu qui-
tibns eurti (Psal. cxivi, 95). Jumenla quippe escam
libel sub disciplinn posilus, aliqnando carnuiesho- aceipiunt, dum sacrae Sciipturoe pabulo mcntes du-
thincs, aliquando vtentes dudnm bruUr, sed con- dutn brulae satiaiuur.
verw, utiquando sceculi impticamenta, aliquondo
sensu iardiora inletligunlur.
94> Junientorum quoquc nominc saeculi implira-
mcnia designaulur. Unde apud Moysen tllii Rubei:
(117) Jumenti nomine sancla Ecclesia, vei fidelis et Gad, et dimidia tribus Manasse mulla pecora ct
aitima designatur. Unde Rcdeinptor noster in ju-
jumenta possidentcs dum exira Jordanem ea qu;c
menlo sedens Jerttsaler.t lendit. Salvator eniro no- viderant campestria concupiscunt, dixerunt : Terra
ster jumenio sedens Jerusalera cum sancta.
lendit, quam percussit Dominns in conspectu filiorum hracl
Ecclesta. nniversaliter prjcsidel, eamque in supernre regionis uberrimcc est ad paslum animatium, et nos
pacis desiderium accendit. .lumento etiam sedens servi tui habemus jumenta plurima : precamurque
Jerusalem tendit, quando uniuscu^usque iidelis ani- „• invenimus araliam coram le, ut det nobit famutn
n_m
mam raantie
regens, viilolir*..
videlicet iiipn lnm ciitint
jumentum
i ii
suum, ad_it n_ric
pacis . •

tuis eatn
•
in possessionem,
• __
nec facias
•__ .
nos transire
_.._

intima? visionem ducit. Jordanem (Num. xxxn, ., 5). Qui igitur jumertla
(118)93 Jumcnti nomine quilibet sub disciplina plurima possident, Jordanem tiansiie, rcfugiunt,
positus dcsignatur, sicut per Psaimistam dicitur :
quia quos multa miindi implicamcnta occupant,
Vl jumenlum faclus sum apud te, ct cgo setnper te- habilatiouem coeleslis pairiai non requirttnt.
cum (Psat. lxxii, 25). Quamvis inscnsalis horao Jumenlorura nomine sensu lardiores inlelligun-
lonce sii melior, hoc tamen plerumque homini non lur, sicul bealus Job dicit Inlcrroga jumenta, et :

lieet quod brulis animalibus non Iicct. Quae enim ad docebunl le ; voiatilia cceti, el indicabunt libi; loquere
:;Iiud servanlur, motus corum procul dubio nequa- lerrw respoudebil tibi, el narrabunl pisces maris
et
quam sub disciplina re.lringunlur. Homo autem (Job xii, 7,8). Quid per jumenta, nisi sensu lardio-
quia ad scquenlem vitara ducitur, neccsse est prc<- summa atque su-
rcs? quid per ca:Ii volalilia, nisi
fcclo ut in cunctis suis motibus sub dtsciplinaj dis- bliruia sapientes inlclligere debemus? De jumentis
positione religetar, et quasi domesticum animal namque, id esl sensu pigrioribtis scriplum est
Ioris vinctum serviat, atque ceternis disposilionibns Animalia lua habilabuni in ea (Psal. lxvii, 11). Et
restrtctuni vivat. Qui vero tmplere cuncla quae dcsi- c U ia sublimia sapientcs in verbis nostri Redemploris
<j
derat per effrenalam libertatcm qua.rit, quid aliud evolant, scriptum est : lla ut volucres caili vtniant,
quatn agrcsli animaii essc siinilis concupiscit, ut el habilenl in ramis ejus (Mattli. xtu, 52). Quid vero
disciplina' hunc lora non teneant, scd audenter va per tcrram, nisi terrena sapientes accipimus? Unde
gus per silvam desideriorum currat? Saepe autcm ct primo homini ccelestia desereriti dictnm est .

divina miseratio, quos prodire in effrenationem illi- LXX).

Terra es, et in terram ibis (Gen. m, 19, juxta
eitse libertatis conspicil, objectione prospera. adver- curiosos bnjus sa;culi
Quid per pisces ma.is, nisi
sitalis frangit, quateiHis elisi discant quara reproba quibtis Psalmista ait Pisces
debemus acctpere? dc :

erectione lumuerant, ut jara fiagclli experimcntis maris, qui perambulanl semilas maris (Psal. vtn,
edomili, quasi jumenta domcslica pra.ceptorum loris Qui in magnis rertim inquisilionibus, quasi in
9).
nieiitis colla subjiciant, et vitae praesentis itinere ad abditis tluclibus lalcnl. Quid auiem cuncta baac in-
tiittum praesidentis pergant. Quibus bene loris liga- quisita doceant, adjtingit diccns Qttts ignorat, quod :

tum »e noverat, qui diccbat Ul jitmentum : factus omnia hccc munns Domini fecerit ? (Job xii, 9.) Ac
snm apud te, el ego semper tecum. Unde el ssevtis si aperle dical : Sive sensu lardiores, scu stiblimia
ille persccul.0!
-

, ab agro perfidae voluplatis ad do- sapientes, sive terrenis aclibtts dedilos, seu hujtts
mum fidci deduclus, recloris sui calcaribus punctus ^ mtindi occupatos inquisitionibus requiras, cuucta
audicbal : Durum esl libi contra siimulum caiciirare h;t c Crealorcm omnium Deum fateniur, ct de pote-
{Act. ix, 6). siatc cjus concordiler sentiunt, quamvis sub ra non
Jumenlomm nomine carnales homines designan- concorditer vivant. Quod enim juslus qiiisque
tur, sicut pcr propbctam dicitur : Compitrrtteriotf eliam vivendo loquiltir, hoc injustus plerumquc d«
iumenla in stercore suo (Joei. i, 17) Jumenta quippe Dcovcl sola vocc coinpellilur fateri; fitqucut mali,
in stcrcore suo comptitrescere cst carnalcs hbmines auclori ©5 omniuni, cujus operibug resistunt, at-
fetore lii.vutise vilam finire. tcstalibne famulentur, quia qtictn impugnare mori*

(117) Ex bom. 17 in Ezech. (1 19) I'\ I. xxx in Jnb, c. vin, 12.

(118) l-x I. x in Job, cap. x, 15
V GARNERI CAN. RE(£ S. VICTORIS PARIS. $8
r>us ausi sunt, Crealorem omuiuni negare non pos- A non solum nequilia eallidae persoasiovis inipclit, sed
simt. etiatn terrore potestatis premit. ; et in persecutionis
CAPUT II. angore pos! benefieia fictae dulcedinis exercet cornua
DE EQ! O. potc slatis. Quo in loco equus hunc mundum insi-
In Scriptura sacra equi nomiuc aliquandc hibrica nuat, qui per elationem suam in censu labenliuBB
vila pravorum, atiquando dignitas tetnporalis, nli-
lemporum spumat. Et quia Antichristus extrema
quando hoc ipsuni prcescns saiculuin, alii;uando
prccparatio rectw inlenlionis, aliquav.do quitibet mundi apprehendere nititur, cerasles isle equi ut-
sanctus prcedicaior, aliquando etectorum rorpora gulas mordcre perhibelnr. Ungutas qaippe eqoi
designantur. mordere extrema
est saeculi feriendocom.ingere. it
Equi nomine lubrica pravorum viia signalur, sic- cadat ascensor ejus retro. Ascensor equi est, quis-
ul scriptum esl : Ao/i/e fieri sicut equus e f mulus,
. quis e\tollitur in digriitatibus mundi. Qui retro ca-
auibus non est intctleclus (Psal. xxxi, 9). £l sicnt dere dicitur, ct non in faciem : sicut Paulus ceci-
per prophetam alium dicitur : £".71« amatcres ei disse memoratur (Act. ix, 4). In faciem enim cadere
emitsarii facli sunt, unusquisquc ad uxorem proximi esl in hac vila, suas unumquemque culpas agnos-
sui tiinniebal (Jer. v, 8;. ceie, easque pcenitendo defiere. Relro vero quo
Equi nomine dignitas teroporalis accipilur, Salo-
D uoii videtur cadere csl ex hac vita repente deci-
mone attestante, qui ait : Yidi servos in equis, et dere, el ad quae supplicia ducatur ignorare. £t quia
principes atnbulantes quasi serros super tetram (Ec- Jtidiea erroris 07 sui laqueis capta pro Chri-
cle. x, 7). Oronis quippe qui peccat, servus est sto Antichrisiijm exspectat, hene Jacob eodem loco
peccati (Joan. vni, 54). Et servi in equis sunt, dom ropente in eleclorum voce conversus est dicens :
peccatores praesentis vitso dignilatibos efferuntur. Satutare tnutr. exspcctabo, Domine (Gen. xlix, iS).
Principps vero quasi servi ambulant, cam mulios Id est 11011 sicut inlideies Antichnstum t sed eum,
dignilate virtutum plenos nullus bouor erigit, sed qui in redemptionem nostram veuturus est, rcrum
summa liic adversitas velut indignos deorsuin pre- credcndo fideliter Cbrislum.

mit. Hiuc rursum dicitor : DarmikneruHt qiti ascen- Equi nomine prxparalio rectae inlentionis accipi-
derunt equos (Psul. lxxv, 7). Id est m mortem ani- lur, sicut scriplum est Equus paralur in diem betli %
:

inse memis oculos a veritatis luce cfeoserunt, in sed Dominus satutem tribuit (Prov. xxi, 31). Quia
pr-esenlis vitae honore confisi sunl. contra teuiationem quidcm se animus pramarat ,

Equi nominc hoc ipsum pri^sens weculum desi- icd nisi adjuvetur desuper saluhriler non ccrtat.
gnatur, sicut Jacob dicitur : Fiat Dan cotuber in q Equi nomine sanctus quihhet praedicator accipi-
9S vw, cerastes in semila, mordens unguias equi, lur, piopheta alleslanle qui ail : Misisti in mare
vt eadat ascensor ejus retro (Cen. xlix, 17). Quo cquos luos turbantes aquas tnultas (Isa. xvni, 2).

in testimonio quid equus significet, melius osten- Quictie quippe aquae jacucrunt ,
quia humanai
rfemus, si et ea, qose eircumslant, paulo subtilius mcnles sub vitiorum suorum torpore sopitae sunt.

exponamus. Nonnulii enim de Dan venrre An-

tribu Sed cquis Dei mare turbatum est, quia, missis
tichrisium ferant, pro eo quod hoe loco Dan et sanctis prcedicaloribus, omne cor , quod pesti-

cohiber asseritur. Ende non immerito Israeliticus fera securitale torpuit , impulsu salutiferi limoris

populus dum terras in caslromrn partitiouem susci- expavit.

peret, primus Dan ad aquiloaem castra metalus est Equorum uomine eiectorum corpora designatilur,

(.Yum. 11, 25), signans eum, qui in corde suo di- unde et Joannes aposlolu^ in Apoc.ilypsi Dominum
xerat : Sedebo in tnonte iestamenti in lateribus aqui- contemplatus ait : El excrcitus, qui suttt in cotlo,

tonis, ascendam super allitndinem nubiutn, similis sequebaulur euin in eqv.is albis (Apoc. \ix, 14) (120).
#rc Allissimo (Isui. xiv, 15). De qao et per proplie- Muililudiiiem quippe sanctorum, quae in hoc ywrty-
tam dicltur : A Dan duditus est frcmilus eqnornm rii bcllo sudaverat, rccte exercitum vocat. Qui id-

ejus (Jer. vin, 1U). Qtti no» sohim coluber, sed circc in equis albis sedere refcrunlur, qnia nimiruio
etiara cerastes.Cernsta enim Qrafee cornua dicuntur, eorum corpora et luce justitias, et casiimoni* ean-
serpensque hic coniulus esse perhihelur, per queni dore claruerunt.
digne Anlichristi adventus asserilur, quia conlra
0S CAPLT III.

iidelium vitam cum morsu pestiferae pisedicalionis DE Xsl.NO.

aimalur etiam cornibus poleslalis. Quis autem ne- In sacra Scriptura asinorum notnine ati juando slul-
sciat semilam angustiorem esse quam viam?Fit torum pigritia , cliquando luxuria , aliquando
simpticitas genlilium , aliquando qualibet fidelis
ergo Dan cohiber m via, quia in prsesenlis vita: lali-
amma vel sancta Ecclesia, atiqnando is qui alio-
,

tudine eos ambulare provocat, qmbus quasi parendo rum neceuitaies susicntat, aliqnando taala vita, ali-
bianditur. Sed in via mordet, quia eos, quihus li- quando caro nostra designatur.
bertatem tribuit, erroris sui veneno consumil. Fil (121)Asinorum nomine stultorum pigritia figtira-
cerasles in semita, quia qnos lideles rcperit, ct sc^e lur, sicut per Moysem dicitur Non ambis in bove et :

ad prsecepti ccelestis angusta ilinera constringentcs asino (Deut. xsii, 10). Ac si diceret : Faiuos sapicn*

(120) Ex 1. xxxi in Joh, c. ix, 12. (121) Ex 1. 1, in Joh c. vi.

89 GREGOMANITM. — L!B. III. 00

tuVts in prrcdicatione non socies , nc per enm qui A resptiif, ea jam agtndo proferal qure Dei saeriflclo

iuplere rcm non valet ct iili qui pravalel obsi- imponat.

stas. (120) Asini nomine caro nosira designalur, sicut

(422) llem asinorum appcllalione immoderata in libroJudicum dititnr : Axa, fitia Caicb, sedent super

peiulaniium luxuria exprimitur ,

propbeia leste utinttm ftnpiravit. Cui dixit paler ejus : Quid ha-
qui ail : Quorum canes suut, ut carnes asinorum bes? SOO -4< »^ a respondit : Oa mihi benediclionem
(Ezech. xxin, 20). qnia terrum arentem dedisti thihi, junge ct irriguam.

(123) Asinorum ttomine simplicitas gcntilium de- Dedit ei pater irriguum superms, et irrigutnn in-
signatur. Unde Jerusalem iendens Dominus, asellum feriut (Jud. i, 13-15). Quid per asinuro nisi corpus
sedisse perhibetur (ilatih. xxi, 7). Quid est enim nostrom accipirous? Axa auiem super asinum sedel,
sedendo asinura Jerusalem venire, nisi gentilitatis com irratio.iahiiibus carnis suoe rootibus jam anima
simplicia corda possidendo, ea ad visiouem pacis praesidei. Qua? suspirar.s a patre terram irriguam
regendo, ct prsesidendo perduceie? Unde rursum petit, quia a Creatore uostro cum magnogcmitu
scriplum est : Cognovil bos pcssessorcm suum, ct asi- quaercnda est lacrymarum gralia. Sunt namque

iiKs pra?sepe dominisui (Isa. t, 2, 5). Qiiis cnim bos nonnuiii qui jam in dono perccperunt iibero pro
,J indigeMibu* pos-
nisi Judaicus populus exstiiit,cujus ctfrvicem jugum justilia eloqui, oppressos tueri,
legisaUrivit?Et qnis&smusnisigentilispopulus fuit, sessa tribuere, ardorem fidei babere ; sed haberc !a-

qucm quilibel seduclor rcperit, quasi brutum ani- crymarum gratiam no» habent. lii nimirum terrani

nial, et nulla ralione renilens, quo voluit errore atistralem et arenlem habent; sed adliuc irrigua

sobstravit ? Bos ergo possessorem suuro, et asinus indigent, quia in bonis operibus positi, qtiibusma-

90 praesepe domini cognovit ;

quia et lSebraicus gni atque fervente3 sunt, tiporlet ut aut timore sup-

populus Deum quem colebat , sed ignorabat repe- plicii.autamore rcgni coelestismaia eiiam quaeantea
rit : et gentilitas legis pabulum quod non babcbat, pcrpetraverunt,dep)oient.Sed quia duo sunt compun-
accepit. ctionis genera, quia Deum videlirct siticns aniina

Potest qa.vjue per asinum quselibet (idelis anima, piius tiniore compungitur, post amore, dedil ei Pater

vei S&ncta universahs Ecciesia designari. Unde suusirriguum superiuset trriguum inferius.Irriguutn
lUdempior noster in aseilo sedens lendit Jeru- quippesuperitssaceipii anima, cura sese in lacryuiis,

salem. regni cceleslis desiderio afiligit ; irriguum veroifl-

(424) Asini nomine is qui aliorum nccessilates ferius aecipit. cum inferni supplicia ffemlo perti-

sustentat, designatur, sicut per bealum Jobde h®- mescit. Et prius quidem ei irri- infeiius, ac posl
p
rclicis dicitur : Asinum pupiUorum abegerunt (Job guum superius datur. Sed quia compunctio amoris
xxiv, 5). Quid enim per pupiilos aeeipiinus, nisi digiiilate pra:eminet, necesse fuit ut prius irriguum
electos Dei in mentis leneritudine positoi, qui ma- superius, et post irriguum inferius commcmorari
gna fidci gralia sui jam pro
nutriuutur, et patris debtiisset. Duo autesn, Ut dixi, compunctionis ge-
sc mortui faciem necdum vident? El sunl plciique ncra sunt : quia pi ius tirrore anima compungiiur,
in hcctesia qui quosdam conspiciunt eoelestia appe- post ainore. Prius enim sese in lacrymis afficit, quia
lere, terrena oinnia despeclui babere ; et quatnvis dum malorum suorura reeoiit, pro his perpeii sup-
ipsi in hujusmundi laboribus insudent, cos tamen plicia aHerna pertimescit. At vcrocum longa moero-
quos ad ccelestia anbelare conspieiunl, de rebus ris aisxietaie iuerit forroido consumpta , quaedam
quas in hoc mundo possident hujus vitae adjuto- jam de prajsumptione veniae sccurilas nascitur, et

rium feruni. Et quamvis ipsi agere spiritalia nc- in araore coalestiuro gaudiorum animus inflamma-
queant, »d summa tamen tendcntibus subsidia mi- tur; et qui pvjus timebat ne duceretur ad sujipli-

nistrant. Portare enim asinus onera homiimm soiet. cium, posimodum flere amarissime incipit quia dif-

Quasi ergo quidam asinus electorum eoi qui terre- fertur a regno. Sicque fit ui perfecta compunctio
nis rebus deservieus deportat ouera usibus homi- J)
formidinis tradat animum compunclioni dilectio-

num. Et saepe cum haeretici qucmlibet talem a sau- nis

clae Ecctesiae gremio arertunt, quasi pupillorum
101 CAPUT IV.
asinum abigunt, quia cum ad perfidiam suam per-
ȣ A8INA.
trabunt, a minislerio bonorum repellunt.
In Scriptura sacra asinarum nomine aliquaudo qtii-
(125) Asini nomine mala vita designantur, sicut libet sinipiieiter tihenies, aliquavdo motus conii?
per Moysen dicitur : Primogenila asini mulubis ote tascivicntcs, uliquando sbnplices cordte eogita-
(Exod. xin, i3). Per asinum quippe immunditia, tiones, aliquaudo caro noslra designatur.

per ovem vero innoccutia designatur. Asini ergo (127) Asinarum appellaUone quilibet simplicifer
primogenita ove mutarc est immundae viUeprimor- vivenles et alienis oneribus poiiandis dediti acci-
dia Ln innorenlia» simplicitatcm convertere, ut post- piuntur, unde scriptum csl : Boves arabant, tl
quam illa peccalor egit, quae uii imraunda Dominus asinw pascebantur juxla eos (Jub i, 14). Quid enim

(122) Ex 1. i, in Job, c. 6, posMnedium. (125) Ex 1. xxvii in Job, c. n, 15.

(123) ibid. (120) Ex lib. iii Dialog. c 34.

(124) Lib. ex 1. xvi in Job, c. xxi, 22. (127) Ex !. u in Job, c. ivn.

m GAHNF.RI CAN B.EG. S. VICTORIS PARIS. 01

aliiid pcr figuram boves quam bcne operantes, ct A que salus abjicil, iufimtitalis menioiia reformat,
quid asinas quana quosdam simpliciter viventes utanimus, qui exlra se in elatinncm ducitur, ei
accipimus? Qui dura in subtiliori irtellectu currere percussa qnam sustinel caroe memoretur. Scd hujus
non valent, quod quasi pigrius ambulant, eo fra- correplionis donum idcirco Balaam non obtinuit,
lcrna onera mansuetius portant. Quse benc juxta quia ad maledicendum pergeus vocem, non mentem
boves pasci rcferunlur, quia mentes simpbcium mutavit,
eliam cum alla capere non possuut, eo magis vi- 103 CAPUT V
cina; sunt, quo et fralerna bona sua pcr cltarita- DE CVMELO.
tem crediitit. Cumque invidere alienis sensibus In Scriptura sucra cnmeicrum nomine aliqnando
ipse Dominus, aliqnando genlilis populus , ali-
::esc'unt, qtiasi in paslu se minime dividunt. Simul
quando Samarilanornm vita, aliquaudo lerrena-
crgo B6 asinae cum bobus reficiunt, quia pruden- rum rerum disposiliones, aliouando distcrlcc et
libus coiijuncti tardiores, eorum intelligcntia pa- tumidm cogitaiiones.
scuntur. Cameli nomine Dotriinus designalur, sicul ab
(128) Asinarum nomine rnolus cordis lascivientcs eodem Domino Judaeis adversaniibus dicitur : Li-
desigmtnlur, sicut de bealo Job dicitur : Quod in quanles culicem, camelum gluiientes (Matth. xxm,
B
possessione qttingenlas asinas hahnerit (Job i, 5). Si).* Culex namque stisurrando vulnerat, camclus
Asinas quippe possidemus, ctim lascivicntes eordis atilem sponte se ad suscipicnda onera inclinat. Li-
inottis restringimus : et quidquid in nobiscaruale quaverunt ergo Judari culicem, quia seditiosum
cxsnrgerc appelit, spiriiali cordis dominatu rcfre- latronem dimiui petierunt. Camclum vcro gluti-
namus. verunt, quia eum qui ad suscipienda noslra mor-
(129) Asiharum quoque nomine simplices cordis lalilalis onera spontc descenderat, cxstingnert; cla-
cogilationes accipimus juxla illud : Boves arabant mandn conati sunt.
ct asiii(P pascebanlur juxtu eos; cl imterunt Sabai (150) Cameli nominc genliiitas designalttr. Unde
102 tulermtqueomma (Job i, i-i, 15). Quid enim ct Bebecca ad Isaac veniens dorso camcti dedu-
pascentcs asinas nisi simplices motus cordis intclli- citur (Gcn. xxiv, G4) : quia ad Ciirislum ex geu-
gimus? «j*ios dum studiose a duplicitatis crrore tilitate Ecclesia properans in lortis viiiosisque vitac

compesciinus, quasi iu eampo liberie p;iritai.is cuu- veteris conversationibus invenilitr. (131) Qtne Isaac
tiimus. Sed ecce dt;m boc agimus, liostis nostcr viso descendit, qttia, Domino cognito, vitia sua gcn-
pascenlcs asinas subtraliit, quia plerumquo dum tililas deseruit, et ab creclione celsitu Jinis ima hu-
motus cordis simplices videt, subiiiia inventiomim q militalis petiit. Quas ct vcrecuiidata pallio velatur
acumina estendit, ut, de.m laus dc stibliiiUte qua> (ibid., 55), quia cl coram illo ex anteacta vita con-
rititr, puriiatis simplic tas amittatur. Et si usqu<- ad fniidiliir. Unde et per Paulum cis.lem gentibus di-
opus piavum pertrahere non valet, tenlando tameii citur : Qnem ergo fractum habuishs lunc in illis, in

bonorum cogitaltonibus subrepens nocet, ut, cum quibus nunc erubesciti» ? (liom. vi, 21.)
lurbare boua mcnlis agnoscilur, ea qtiasi fiindilus (132) Potest etiam per camelos, qui commune
absiuiisse viJeaiur sunt animal, Samaritanorum vita signari. Cameli
Asina nomiue caro noslra designaiur, unde namque 104 ruminant, sed ncquaquam tingulam
scriptuoi cst qnia, cnni Balaam ad malcdicendum. nndtinl. Sauiaritani quoque quasi ruminant. qma
pergeiet, ab asiiia cui insidebat corripitur. Balaam cx pa le Icgis veiba recipiunt, el qtiasi ungulam
namque pervepire ad proposittiio tendit; sed ejus noii (indtir.t, quia pro patte contemnunt : Qui etiam
volttm animal cui prxsidbt prypedil. Proiiibitione gtave onus in dorso nicnlis tolcrant, quia id otnii';

quippe immorala asina angelum videt, quern bu- qiioil faciunt, sinc spe a^lernitaiis elaborant : fidem

niana mens uon vidcl, quia plertimqtte caro per quippe resurreclionis nesciunt. Et quid csse gravius
moleslias tarda flagello soo aienti Deum iiidicat, atqtie onustius potest quam affliclionem pr<r,lereun-

quem mens ipsa carni piassidens iton videbat : ita ^ tis sacculi perpeti et nequaquani ad revclationetn

ut anxictalcm spiritus prolicere in boc niuudo cu- nicntis gaudia lemiincralionis sperarc!

picnlis, velut iter lendentis irapediat, donec ei in- (133) Possunt quoquc non inconvcnicnler per
visibiiem qci sibi obviat inuotescai. Unde ^t benc camclos, qui ungu!i>m nequaqu^m iindunt, aed ta-

Pelrus dicit : Correplipnem habuit $u<n vtsania; men ruminant, teicena.um rerum hona?, dispensa-

mbjugale niutum unimal b.ominis voce loquent pro- tiones inteliigi : qua? quia aliquiri.habeni stcculi, et

phtlce prohibuil insiptcnliam (!I Petr. u. 16). Insa- aiiifnid Dei, per cummune eas necesse esl aritr.al

nns quippc homo a sttbjugali muto corripitur, quan- desigiiafi. Neqne enim tcrrcna dispcnsniio, qu3m-
do mens elala bonum quod tenere de- vis a?.teriia2 utilitati scrviat, sine pcrturbatiniie men-
hilmilitatii
l»cat abafllicia carne memoratur.Considerandura est tis valet exbibcri. Qitia igitur ner banc et ad prav-

corporalis, sens mens confunditur, et iii perpcttium mcrces

xo quanta salus moleslia
-

e. cordis sit

q ise ad cogniiionem sui mcntcm, el quam plcrum- parafuf, quasi communc animal ct aliquid dc lege

(128) Ex 1. in Job, c. xm. 30. (151) Lib. \xxv in Job, c. xi id rcpctit. ..

(129) Ex I. ii in Job, c. xxiv, 33, in incJio. (152) Job, loco citato.

(130) Ibidcnt. (133) Ex lib. i in Job, cap. xm, 29.
f.3 GREGORIANEM. LIB. III. n
lishei, ei aliquid iinii liabet. Ungulam quiupc non A mercedis praunia requircntes. Nam reptilia lotu ex

fludil, quia non se penitus aninru ab oinni teneno corpoic terraft inliaerenl ; animalia auiem vetitre a
opere di:>jungit; sed lameii ruminat, quia bene di- tcrra suspensa sunt; appetitu tanien gulae ad terrara

spensando lcniporalia per ccrliludinis liduciani sempev inclinantur. Reptilia itaque sunt iiiter pa-

colcstia spCrat. Terrenae igilur dispensationcs. nnasi rictem quando cogitalioncs volvuntur in mente quae
cameloriiiii more, cajMte !cgi concordant, pede dis- a terrenis desideriis nunquam lcvamur. Animalia
crepant, quia ct cceli sunt qme juste vivenles ap- quoque sunt inlra paiictem, qnando et si q»i* jam
peiunt, et bujtis niinidi sunt ca in quibus operc si qua
jusla, lionesla cogilantur, appetendis trmen
versantur. luciis fcmporalibus honoiibusquc deserviunt; el pcr

Possunt ciiani per catnelos lorluosunr videlieet scmetipsa quidem quasi a lerra suspensa sunt, sed
animal distortae ct tuinida? cogitaliones inlelligi. adhuc pcr ambitum quasi galac desiderium scsc ad

Unde bcne beatus Joh camelos iu posscssionc lia- ima submittunf.

buisse perliibetur (Job i, 3). Gamelos quippe pos- (138) Animalium nomine irrationabilcs animca

sidemus, si quoil altum sapimus bumiliter depona- niotus designanlur Vnde filii Jluben el Gad et u>»
:

taidia liibus Munasse inlroduetis Jsruel in ter-

inns. Gamclos ptocul dubio possidcmus, eum cogi- ftiiis

laliones nostras ad inflrmilatis fralermc compassio- D '"»'»reprvmi&sionis ad campe&lrid* redeunt [NunL

nem flectimus,et vicissim onera uostra portantes alie- x\\i, 35), qnia ab allis eacuininibus «iontium quasi

nxinlirmitaticompaticondescendendonoverimus. ab spe cceleslium rlelabuiitur, ut cxtra promissionis

tcrrain brula animalia nutriant, quia ad pascendos

105 CAPUT VI.

HL AWMW.IBUS. variis desideriis irrnlionabiies animae molus elabo-

in Scriplnra sucru dnimatium nomihe atiquando rant : quia aeterna: lucis quanta sit claritas ne.«ciunt

aliquando iu'$li, atiquando

taucli evaiHjciisice, «;;n- qui transitoriis Occupalionibus excacantur, et, dum
pticet insencta Ecclcsia, /'liqaando cogUationes superLiuiu, cwlestis sui himinis
detcircnis rebus
aliqHontulum a lerrn suspentw, itltfiuando irratio-
nabties anima; moiu*. adilum claudunl.

(134) Ariimaiium nornme sancli cvangclistae desi- IQJ CAPUT VII.

gnamur, sicul ptr Ezechielem dicilur : Ei in tnedio PR JJOVE..

ejus simililudo quuiuor animalium (Ezech. i, 5). Jn sacra Scriptnra bovis nomine aliqmndo Judaicus
Qtiid enioi perquatuor animalia, nisi quafucr evaii- popnlns, ahquando luxnridsorum demehtia, ali-
nuando labirr pncdicaloris, aliqsando sapiens, aii-
gelislafsjgnatur?
quando doclorvm mansuetndo, aliquando diubol-is,
(155) Animalium nomitie jusii uV^nantur, sic- c atiquando bona operqiio designantur.
ul per Ezechiclem dieitbr : Et audivi vocem alarum liovis nomine Judaicus populus designatur, sicut
animalium percutientium aiternm ad atteram (Ezech. per propbelam dicitur : Cpgnovit bos possessorem
Hi, 13). Quid nainqiic alas auimalium, nisi virtutes iuum* et asinus prcesepe domini (Jsa. i, 3). Require.
debcmus senlire sanclorum? Qui dum terrena de- in capituto De asino c. 3, supra.
spiciunt ad ecelcstia yolando sublcvantur-. Sed vo- (139) Quod autem bovis nomine pcr comparatio-
laniia animaiia, al s suis se vicissim feiiunt, quia nem luxuriosoruin dementia designetur, Salomon,
sanctoriim mentes in co quod superna appctunt, indica', qui cum maie suaf'eniis mulieris peiulan-

cor.sideratis inviceii) alternis virtulibus cxcitantur. liam prajinisisset, adjunxil : Statimque seqnitur eam
Ala enira sua mc pqrcutit, qui cxrmplo sanctitatis quasi bgs ductus qd victimam (Prov. vn, 22).
nropn<e me ad melius aecendit. Ei ala mea vicinum (140) Bovis nomine labor praedical ; oois exprimi-
v
animal fcrio, si aliquando optis bonum quod imitc- vur, sicut legis verha testantur, quibus dicibr :

lur '^iondo. iViwi allujabis m hevi Irituranli (/ Tim. v, 18). Ac

(i'M>< Animalium nomine simpiices ip sancla Ec- si aperte dicerei : Praedicalorem vcrbi ab slipcndio-
clcsia designant.ur, .sicut dc eadem sancla Eccle.sia riim suorum perceptione non piobibeas.
per Psalmistam dicitur : Animalia lua habiiabunt D Rursum bovis npmine sapieiis quilibet dcsigna-
in ea (Psal. iavii, II), quia videlicel.srmpli.com qui- lur, sicul scriptum est : Non junges bovem et asi-

que in sancta habel Ecclesia. num (Deut. x\v, 4), id esl sapientem cum siulto iu

106 (*«*7) Animalium nomine cogitationes ali- praedicalione noii spciabis,

quantulum a terra suspensae, sed adluic tcrrensemer- Bouinnomine doclorum mansuetudodesignatur,
cedis prscmia requirciiles designanlur, sicutper E&e- sicut scriplum est. Quia in vasis templi inter coro-

clnelem dicitur : F.l ingres&ui vidi : Et ecce ginuis simi- nas ei plectas bpyes, et leones ac cbeiubin evscul-
iiiudo repliliutn ei unimalium aboniinatio (Ezech. pta sunt (Deul. xxn, 10). Coronec quippe signum
viii, 10). In reptilibus quippe cogitalioncs omnino suiit victoriae. Plettse 108 a,Uem concordia; una-

lerrense signaplur ; in animalibus vero ,jam quidem niroitalcm signant. Cherubin vero plenitudo scientte.
aliquantulum a leira suspensa;, sed adliiic tcrrcnie Per boves quoquc mansuetudo, per leones vero sc-

(iol) Ex bom. 2 iii Ezecli., post iqedium. (138) Ex 1. xxvii in Job, c. vii, medium circiter.

(tor>) Ex l.xxiv in Job, c. vi, post medium. (13f>) Ex lib. xxxV in Job, c. n.

(!3(>\ Ex 1. xxxv in Job, c. xi. (110) Ex lib. et eap. super

(157j Ex 1. xxvi in Job, c. v.
£5 GARSEIU CAN. RLG. S. YICTORIS PARIS. 06

veritas accipilur. Saccrdotcs crgo alque doclores A flalibus arescai. Ad exeiuplum ergo non stsni oslen-

inter corouas el pleclas, id est inter forlitudiucrn denda, nisi quae iirma sunt. Prius enim convale-
Loni operis, quo ad vietoriam currunt, et charitalis seere debet inens, atque ad utiiitatem proximorum
coticordiam, (|ua a se vicissim non discrepant, per postmodum denionslrai i, cum jam nec per laudera
boves, ct lcones aique cherubim designati sunt, elata corruat, nec per viluperationem percussa con-
quia iu pleiiiludine scien.iiae quara habent necesse tabescat. Nam et si Timotheo dicitur Prwcipe liaee :

cst ut et houiu tnansuetudinem teneant, cl fervorem el doce, nemo adolescenliam tuam contemnat (J Tim.
leonum, quatenus in disciplina, quam ptasdicant, et iv, 11, 12), sciendum cst quia ei adolesceniia in an-
ex sanclo zdo aceensi sunt, et ex paterna dulce- nis, non in moribus fuit, qtiamvis in sacro eloquio
dine tranquilii. nonnunqiiani adolesccnlia juventus vocatur. Unde
Dovis nomine diabolus designatur, sicut per scriptum est : Latare, jnvenis, in adolescentia tva
Isaiam dicitur : Leo sicut bos comedct paleus (Isa. (Ezech. ii, 9;.

xi, 7); et sicut de eodcm voce Doouuica ad beatuin CAPUT VIH.

Job dicitur : Fenum sicut bos comedei (Job xl, 10). DE VACCA.

Quid cnim leonis nomine nisi diabolus, qoid palea- Jn Scriplura sacra cum
vuccu tingulart numero po-
nilur,aliquando infirmitas incarnationis Domxnicw,
rum vel feni nomiue, nisi carnalium vita signalur? B aiiquando caro nostra accipitur. Cum vero plura-
Scd quid est quod in eomestione palearum vel fe;ti liter vaccce dicuntur, mentes inleliiguntur fidelium.

diaboius non equo, sed bovi tomputalur? Hoc au- 110 Vaccae nomine infirmiias incarnationis Do-
tera cilius ngnosciimis, si in utrisque animalibus minicae designalur, sicut Moysi a Domino dicitur :

quae sit nulrimenlorum dislantia peipendamus. Eijui Pracipe filiis hrael ut udciucant ad le vaccam
namquc femun quaralibet soididum comeduni rufam wlatis inlegra , in qua nuila sit m«-
aquara vero non nisi niundam bibunl. Boves autem cnla, nec portaverit jugunt. Tradesque eam Eleaxaro
aquam quamiibei sordidam bibunt, scd feno non sacerdcti. Qui educlam extra caslra immotabil in
nisi nuindo vescuntur. Quid est ergo quod bmi, conspectu Domini, et intinget digilum in sanguinc
qtii mundo pabulo vescilur, diaholus comparatur, ejus, aspergens contra fores tabcrnaculi septem vici-
nisi boc quud de ipso per propbetam alium dicitur : bus ; comburetque eam, cunctis videntibut ; tam pel-
Esca ejus electa (141) (Ilabac. i, 16, juxt. LXX). lem quam carnem ejus, ac sanguinem ae fimnm
Neque enini eos se gaude.l rapcre, quos protervis, (lamma? tradelis(Num. xix2-5). Quid pervaccam, nisi

ac sordidis aclionibus implicatos in imis secum assumpta ad saeriQcium infirmitas incarnalionis

voluntarie respicit j3cere. Fenum ergo sicut bos Dominicae figuratur? De quo scriplum est quia et
comedere appetit quia suggestionis dentc
C •
mortuus (145) ex vifirmitate
,
suze ipse est , sed livii ex
conterere mundam spiritalinm vilam quaeiil. virtutc Dei? (II Cor. xin, 4.) Bene autem vacca betc
(142) Bovis nomine bona operatio designatur, etiam rufa dicitur, quia videlicet ejus bumanitas
sicnt por Moyseui dicitur : Non arubtt in primoge- rubra per cruorem passionis fuil. Unde et in Can-
nito bovis (Deut. x\, 15). Qttid enirn per primoge- ticis canticorum a
sponsa describitur diccnte :
nitum bovis, nisi bonam opcrationem accipimus? Dilectut mcus candidus et rubkundus [Canl. v, 10);
Primogenitum atitem bovis intcliigimus in iufirma candidus videlicet ex divinitate, rubicundns ex
cetate primi nosfri temporis honam operaiioncm : in sanguine; candidus perjusiitiam vi»<c, rubicundus
qtio tainen arandtim non est, quia cum prima sint ex cruore passionis.
nostra adolescentiae ve! juventulis 109 tempora, JElalis iategrcv in qua non sil maculn. jtias hu-
adbuc nobis a praedicatione cessandum est, ut manitatis Domini inlcgra est, oninis «jus operat<o
vomer linguae nostrae proscindere non audeat ter- pcrfecta. In qua videlicet humanilate macula non
ram cordis alieni, quoad usque enim infirmi su- fuil, quia et veraciter de eo scriptum est : Quia
nius, conlinere nos intra nosmetipsos debemus, ne, peccatum non fecit, nec invenlus doius in r>re ejus
dnm tenera bona ciiius osteudimus,amiitamus, quia r> (I Petr. ii, 22). Bene aulem subdilur, nec portavit
et arbusta planlaia, si prius in ierra radicata nou jugum. Scriptum quippe est : Omr.is qni peccut ser-
fuennt, raanu tacta citius arescunl. at si semel ra- vtit est peccati (Joan. yiii, 35). Quia Dominus ntilli

dicem fixerinl, manus langit, et lamcn nihil officit, peccato succubtiit, jugum minime poriavit. Sequi-
venti impellunt, nec tamen impellentes laedunl. Et tur : Trudesque eam Eleazaro sacerdoti : qui eductam

constructi parietes, si impeliuniur, eruuniur, nisi exlra castri immolabit in conspectu Domini. Quid
prius a suo fuerint humorc siccati. Mens iiaque est quod baec vacca ad iinntolandum tradilur sacer-

quousque iiumore pravitatis stioe non fuerit per- doti, nisi quod incarnatus Dominus, ,qui pro re-
fecte exsiccata, alienae Iinguje manu tangi non de- dcmplione nostra sacrificium semelipsum fecil, in
bet, ne, priusquam plene percipiat, perdal solidiia- Judaici populi manibus dator? Qui eliam extra ca-
tem stiam, ne impulsa ruat, nc vciui arbuslum sine stra irnraolatus est in conspectu Domini, quia vide-
radicibus, dum plusquam \alet lolerare concutilur, iicct extra portara passus est. Unde et dicit Paulus

(141) Ibi "ulgat. edit. babet cibus ejut electut. (145) Ibi nostra edit. pro mcrtuus legil crufj-
(142) Ex homil. 2 in Ezccli., liaud procul ab fixus
initio.
£7 GREGORIANUM. - LIB. III. 9S

Exeamus ad eumextra easiru improperium ejus por- A diim per Spirilum sar.ctnm inlelligenti^ ignc con-

taules. Jesus enim ut sancliftcaret per sannuinem sumpta sunl. Possumus tamen in eailem vaeea, id

suum populum,extra porlam patsus est. Non enim est in ipsa infirmilale incarnationis Dominicae car-
habemus hic manentem civilatem, sed futuram nem, pellcm ac sanguinem et fimum singula ejus
inquirimut (llebr. tlll, 15). Iikirco enini extra opera accipere. Quid enim per carncm et pellem,
portam passus est, ut a tonversatione nos viue nisi exterior operatio designatur? Quid per sangui-

111 praesentis, qunsi a civitate foras duceret, et nem, nisi subtilis internaque virtus exteriora acta
a terrena inhabitatione cor nostrum eveliere per- viviflean»! Quid per limum, nisi lassitudo, sitis,

suadcret. Bcneautem dicitur immolabit in conspeclu esuries, el timor mortis etqtiaeque ex humiiilale
Domini. Redemptor enim noster in conspectu oin- suscepta pati voluit, designaniur ? Quod enim ex
nium quasi exstinclus est, sed in conspeclu Patris defectu nostrce mortalitatis babuit, quasi in eo abji-

immolalus, quia qtiod ante oculos hominum poena, ciendum fuit. Qu;e tamen omnia qu;e ex nostra in-

iioc anle oculos Patris sacrificiuni fuit. Et intinget firniilate susoepit, quia pro nostra redemptione ex-
diijitum irt sanguine ejus. Quui per digilum nisi bibuit, igne concrenianda sunt, id est juxta virlu-
discretio nostrae opcraiionis accipitui? In sanguine tem sancli Spiritus inleliigenda, ut qu^que ab eo
B
veio vaccae digitum intiugere est in passione incar- corporaliter gesla stuil, per incorporeum cjus divini-

nalionis Dominicae nostra opera consecrarc, ut pas- tatis spiritum disposita sentiantur.
sionem cjus quem cognoscimus imitemur, sicut Poiest quoque pcr vaccam caro nostra signari.
scriplumeSl: Christus passus est pro nobis, nobis Vaccam crgo roactamus, cum carneni a lascivia
relinquens exemplum ut sequamini vestigia ejus 11 suae voluptaiis cxstinguimus. Sed quia carnis ina-
Peir. ii, 2). Elea/ar autem et immolat, et in san- ceratio sine Gde, spe ei cbaritate inutilis reputatur,
gtiine ejus digitum intingit, quia videiicet plebs Ju- dum vaoca in sacrificio niactatur, cum hyssopo !i-

daiea ex rcprobomm parle bumilitatem Domini guoque cedrino ac cocco bis tincto offerri prsecipi-
usque ad passionem persecuia est; ex electorum tur. Quid eniro per hyssopum, nisi Ades? quid per

vcro parte operationem humilitas ejus imitata esl lignum cedrinum, nisi spes? et quid per coecuni,
E\ asperijet contra fores labernaeuli. Quid hoc loco nisi charitas designalur? Hyssopus quippe interna
labernaculuro, nisi tota simul Synagoga accipitur ? i.oslra inundare consuevit. Et per Petrum dicitnr :

Qui crgo tinxerit in sanguine ejus digitum, cumdem Fide mundans ccrda eurum {Act. xv, 9). Lignum
sanguinera contra fores tahernaculi aspergal. id est qucque cedrinum nuila putredme {leficlt, quia speiu
quisquis passiouisejus vias imitatur, Synagoga; non q coelestium terminits non consumit. Undc et per Pe-
cadenti cl resistenli per exempla bona, per opera- trum dicitur : Regeneravil nos in spcm vivam per re-
tionem rectam signum Iiene vivendi praebeat. Con- suvrectivnem Jcsu Christi ex mortuis, in hwredita-
tra fores enim tahernaculi vaccse sanguinem asper- lem incoTTuptibiletn, ci incontaminatam et immar-
gere est resistenli plebi Judaicae per praedJcationem cessibikm (1 Petr. i, 9). Coccus ?utem rubeo co-
reclam et per sancta opera passiottis ejus exeropla iore flammescit, quia quem implet charitas, etiam
monstrare. Benc autem dicitur ut digitus ejus in incendif. Unde in Evangelio 113 Verllas dicit :

sanguine septem vicibus intingatur et aspcrgatur. Ignem veni mitlerein terrant (Lvc. xu, 49). Sed bis
In septenano enim nuniero perfeclio acc.pilur. tinctus coccus offerri praecipitur, ut videlicet anle
Cnde ei scplem diebus uuiversum teropus implelur, interni judicis oculos charitas nostra D,'i et pro-
et sanctus spiritus septiforniisvocatur. Septem vcro ximi dileclione coioretur, quatcnus conversa mens
vicibus in sanguine digitum intingere est pcr perfe- nec sic pro amore Dei quietem diiigat ut curam
ctam operalionem ministerium passtonis ejus imi- proximi iiiilitaie.nquc posiponat, nec sic pro amore
tari. Et septem vicibus contra Synago-rani aspergere proximi occupaiioni sevviat ut quictem funditus de«
est periecta predicatione sacramenta incarnationis sercns ignem in sesuperni arooris exstinguat. Vac-
ac passionis ejus infideiibus denunliare : D cam er g C \im hyssopo, iignoque cedrino ac eocco
Comburctijuc eam cunclis videntibus extra castra : offerimus, dnra cum maceratiotie carnis sacrificium
taai pettem ac carncs ejus, quam sanguinem el /S- iidei. spei et charitatis adoiemus. Quisquis IgiEur
ntnm flatnma tradeiis. Quid per caruem et peilem, Semetipsum Deo jam sacrificium obtulit, si perfecia
quid per sanguinem et timum vaccse, nisi carnalia desiderat, curet necesse est ut non solum se ad opv
sacriflcia in Testamento Veleii habita, qusc infirmi- ralionis iaiiludinem, verum etiam ad cuimina con-
latem 112 Donilni denuntiabant, flgurantur? Q.ue templationis extendat.
omnia postrnodum a Patribus speciahter intellecta (144; Yaccarum nomine mentes fidelium desi-
juxta exlerius miniMeritim, stercora sunt vocala. gnantur. Unde cura de terra Phiiisthim afca Domii.i
UndePaulus cumdesacriliciis carnatibus loqueretur ad terram Israel rediret, plaustro superimposila
dixil Propier qucm omnia detrimenlum feri e.l ar-
: est, et vacese piauslio subjunctje sunt. Qu« fetae

bitrorulsteicora (Philipp.m,&).Q\}X flammaeiradun- fuissememoranlur, quarum \ituIosclaus' runt dorai.

tur, quia quamvis carnaiiter prius cxhibila postmo- lbunl aulcm indireclum vacca per viam quee duclt

(144) Ex hcm. 5" in Evang., longius ab initio.

f« CARNERl CAN. REG. S. VICTOKIS PARiS. 100
Bethsamit; uno ititicre grcdiebantur, pergenles el \ ego reficiamvos. Tollile jugum mcum supcr vcs: et
mugicntes; el twn dcclinaban! neqtte ad dexlerar: ueijtte dhcile a me, quia mitis sum, el humitis cordc (Mutth
ad iinistram {I Rcg. vi, 7). Quidcnim vaccae, nisi li- xi, 29). Quidest enim Domino mitcm sc ii: magistc-
deles quosqiic in Ecciesia dcsignant? Qui cura san- rio atque bumilem dicere, nisi relielis exeicendas
cli cloquii pnvcepta conservant, quasi super impo- elationis \\$ difficuliaiibus, plana qiuedam bene
silain Dotnini arcam porlant. Dc quibus lioc cst vivendi itinera demonslfare? Sed quia pravorua
etiam notamlum quodfcfce fuisse memoranlur, quia mentes p!us per aspera clationis quam pcr blanda
sunt pleiiiiue qni in via Dei intrinsccus pos.t; foris humilitatis ac mansucludiriis deloclantur. essc sub
carnalibus affeclibus ligantur. Sed non deciiiianla scntibus dclicias pulant. Dura cnim pro amore sa;-
recto ilinere, qui arcaffl Doi poi laut in menle. Ecce culi quasi qusedam mollia ac delectabilia ferre pa-
autcm vaccic Bethsamis pcrgunt. Bethsamis quippe raii sunt, dum in bac viia rerum culmina apprc-
domirs interprelatur. Et Propheta ait : Vobis aulcm, bendere conantur. Ccssalionein Dominus a mundi
qui iimetis Dominum, o/ielur sol justiliie. Si igi- laboribus imperat, sancta? quietis anlcedinem per-
tur ad itlcrni s-lis habitationem lendimus, dignuni suadet; el tamen vesana iniquorum mens plus se
profeclo es: ul dc Dei ilinere pro carnalibus affecti- assequi aspera carnaliter quam spiritaliler gaudet.
bus iion dcdinemus. Tota enim mente pensandui» B Plus acerbitate fatigalkmis quam quietis dulccdine
cst quod vaccse Dei plaustro suppos.iae pcrguut et pascilur.
geniunt; dant ab inliinis mugilus, el larnen de Dei CAPUT X.
itinere non detorquent gressus. Amorcm quidcm i>e T.vur.o.
per compassionem seutiunt, sed colla posterius non In Scriptura tacra tnurorum nomitie aliqvando intel-
deflectunt. Sic iiimiiuui. sic praedicatores 1^4 ^ei »
ligunlur Pulres Yeteris Testumcnii, utiquando su-
perbi.
sic tidcles quique esse intra sanctam Ecclesiam de-
bent, ut ei compaliaiilur proximis per charilatem, (146) Taurorum nomine Patres Veleris Testa-
et tamen de via Dei non exorbiicnt per compassio- rnenti designantur, sicut in Evangelio a Doraino di-

nem. Arcam quippe plauslro superpositam Bethsa- citur : Ecce pmndiutn meum paravi ; tauri mei et

mis pergere esl cum superoa scientia ad interiise aliilia occisa $uut, et omnin pnrata, vcnite ad tiuptia*

lucis habitaculcm propinquare. Sed lunc vere Beth- (itatlli. xxii, 4). Quid in tauns vel allilibus, uisi

samis teudimos, cum viam rectitodinis gradientes Noviac Velcris Tcstamenti. Pstres accipimus? Alti-
ad vicina erroris lalera nec pro affcctu pignorum lia eniai saginala diciinus. Ab eo enim quod est
declinamus. Sic namque, sic nccessc est ut ince- p alere, altilia quasi alitilia vocamus. Cum vero in
derc dcbeant qui sacrae legis jugo suppositi, jam legc scriptum sit : Diiiges amicum lunm, et odio ha-
per internam scientiara Dci arcam porUnt. Pcr boc bcbit inimicum tmtm (Mallh. v\ 43), acccpta tunc
quod propinquorum necessilalibus co;>dolc:it, ac- justis iiceutia fuesat. ul Dei suosque adversarios
cepto rcctituJinis itinerc non deciincut. Quorum ni- quanta pnssenl virlute comprimerent, eosque jure
mirum gralia mentem noslram lenere debct, sed gladii ferirent. Quod in Novo, piocul dubio, Tcsta-
deflectcre non debct, ne baec eadem mens, aut si mento compescilur cum per semelipsam Veritas
affectu non tangitur, dura sil ; aut plus tacta, si in- praedical, dicens : Diligite inimicos vestios, bene fa-

flectilur, rcmissa. cite his qux oderunt vos (ibid. t 41). Quid ergo per
CAPLT IX. Utiros nisi Patres Tcslamenti Veleris significanlur-?
de vmu. Nam dum ex permissioae legis aceepeiant quatcnus
(145) \ nomine mcns carnalis dcsignatur
iiuloe adversarios suos odii retributione perculerenl, ut
quod bcne sub Ephraim spccieOsee propbetadescribil ita dicam, quid aliud quam tauri erant, qui iaimi-

qui ait Ephraim vitula docla ditigere lrituram(Osc.

: cos suos IIS virtulis corporeae cornu feriebanl?
x, II). Vitula enim triturae laboribus asrueta re- Quid vero per aUilia, nisi Patres Testamenti Novi
laxata plerumque ad eumdem laboris usum eliam D llguranlur? qul dum gratiarn pinguedinis iuiernae

non comptilsa reverlitur. Ila pravorum inens hujus percipiunt, a desideriis terrenis innitcntes ad subli-
mundi scrvitiis dedita. et rerum tempoialium fati- inia conlemplationis sux pennis sublcvantur. ln imo
gationibits assueta, etiam si sibi libere vacare liceat, quippe cogitationem ponere, quid aliud ouani quae-
kiibcsse tamen terrenis sudoribus festinat, et usu dam ariditas mcntis est? Qu' autem inteilectu ctele-

iniseroe ccnver6ationis trituram laboris quierit, ul a slium jam per sancta desideria de supcrnis delecta-
jugo mundanx servitutis cessare non libeat, eiiam tionis intims cibo pascuntur, quasi largif ri alimei.lo

si licet. Quod videiicet jugum Dominus a discipulo- pinguescunt. iiac cnim pinguedine saginari Psairai-
rum cordibus schebat, cum diceret : Altendile tobis sla concupivil, qui dicebat : Sicut adipe et pingue-

nc graventur corda vettra crapulu et ebrielaU (Luc. dine repleatur anima mea (Psal. isti, 6). Quia igi-

xxi, 34) : illico adjunxil et curis hujus vila, et tvper- tur praedicatores Dominicae Incarnationis missi. per-

veniat in vos repentina dies illa (ibid.). Et rursum : secutionem ab infidelibus, et prius prophetae et post-
Vtnitc ad me, omnes qni iaboratis et oneruli eslis, et modum sancti apostoli pcrtolerunt, invitalis et ve*

(l45)Ex lib. ix in Job, cap. 10, ar.te medium. (140) Uom. 38 in Evang.
101 GKEGORIAREM. — LIB. III. 40i

nire notenlrbtrs dicilur : Tauri mei et atlilia occisa A tamen haecquatnor animalia ipsum stmm caput, cu-
suut, et ouiuia parata sunt. Ac si apertius dicator : jus sunt membra, signare. Ipsc namque ct homo
Patrunt praxedentium mortes accipite, et remedia est, quia naluram noslram veracitcr snscepit; et

filae noslras cogitate. vituius, quia pro nobis patienter occubtiit; et leo,

(U7) Taurofum nomine cervix snpcrbiae dcsigna- quia per divinitalis fortitudinem BUSpcpta Hft
lur, sicut amicis bcali Job a Domino dicitur : Sn- morlis vincuium rupit; et ad extremum aquila.quia
mite vobis septem tauros, et scpletn arietes, et ite ad ad ccelum dc qtio veneral rediit. Homo ergo na-
senum meum Job. et offerel holocaustum pro vobis scendo, vilulus moricndo, leo rcsurgcndo, aqui.a
(Job xlh, 8). Per tauros cervix superbiae, per arie- ad ceelos ascendendo vocatus cst.

tesvero ducatus exprimilur, qui ab haereticis per- (148) Vituli nomimc saucttis pr:cdioa«or designa-

suasis plebibus, quasi seductis gregibus agilur. De lur, sicnl per Ezechielem dicittir : Planta pedis eo-
hsrelicis namqtte supcrbienlibus dicitur, qui iniir- rum, quasi planta pedis vituli (Exech. i, 7). in sau-
movum menlcs malc suadendo corrumpunt : Comi- ctis qtiippe praedicatorilius planta pciisest iit planla
lium taurorum, inter vaccas popnlorum (Psat. lxvii, vituii. scilicet maiure incedens, et fortis ct divisa.

31). Ei <|iiia sequentes se populos vclut greges tra- Quia unusqiiisquc pracdieator ct. venerationcm ha-
liunt, arielcs aliquando iiominauiur; greges scilicet
B iiel in maturitate, et forliludinem in opere, et divi-
arietes ducunt. Unde per increpationem Jeremia3 sioiicm unguhc in discretione. Non enim facilc praa-

ait : Principes tui velut arietes (Thren. l, C). Quia dicatio ejus accipitur, si levis in moribns esse vi-

igitur haeretici, cum adsanctam Ecclesiam redeunt, dcatur. Et nutla erit maturitatis ostenslo, si contla
Bupcrbiam elalionis deserere, et nequaquarn jam advcrsa omnia non affuerit operis fortitudo. Virtu-
quasi sequcnles gregcs popuiorum cuneos ad inte- tis autem ntcriium, ipsa forlitHdo cueris amitlit, si

rilum ducunt, amici beati Job offlerrc lauros el arie- discrctio in inteilectu non fuerii.

tes juhentur. Tauros enim et aiietes in sacrificio CAPDT XII

offerre cst snperbuni ducatum in conversionis liu- 1)E CANIBUS..
miHlate maclare, ut edomita cervice superfcise di- In Scriptura sacra cattvnt nomim aiiqnando san-
scent obediendo scqui qui dudum praeire conabsn- cti pradicutores, aliqiap.do advfatores, atias lia;-
retici, altas Judwi, uliquando gentiies inteltiguu-
lur. Recte quoque 117 eorum superbia se-
Ii;hc
tur.
piem sacrifieiis e.xpialur, quia haeretici ad Ecdesiam
revertentes per immiiitatis bosliaro, do*:>a SpiriSus (149) Canum nomine sancti praedicalores desi-

gratiae septiformis aecipiunt, ut qtii elationis stia? C S n* ntMr « sicut in Evaugelio scripturo est :
Sed et

yetnstatc tabucrant, novitate gratia refomientur. canes veniebant et lingebant ulcera eju» \JLuf. .xvi,

Diealur igitur : Sumile vobis septem taueos el septem 21). Quid enim per canes nisi praedicaiores intclli-

arietes, et ite ad servum meum Job, et o/feret holo- gimus? Canum etenim lir.gua vulnus dum lingit,

causlum pro vobis. Ac si haerelicis redeunlibits

curat : quia el doclores sanoli dum in confessicne

aperte dicereuir. Univei sali vos Ecclesiae per humi- peccaii nustri nos inslruunt, quasi vulnus meiitis
iitatem pceniientia? jungite, atque eam qua per vos- nostrae per linguam tangunl. Et quia rios loquendo
inelipsos digni non
veniam ejus a rae prccibus
eslis a peccatis eripiunl, quasi tangendo vulnera ad sa-
obtinete qui cum per hanc veraciter sapcre disc.i-
,
lutem reducunt. Quia enim canum noinine pr:vdi-
lis, prioris apud me vestrae sapienlia: stuitiliam de- calorum 113 iingua signalur, bcne per Psalmrslam
lelis. Domino dicilur : Lingua canum tuorum ex inimicis
ab ipso (Psal. txvu, 24). Ex Judaeis quippc inlideli-
CAPUT XI.
bus sancti pra'.dicatores elccti sunf, qui asseriione
DE VITULO.
I» Scriptura sacra vilttli nomine aiiquatulo Cltrislits vcrilatis,contra furcs latronesque venienies magnou
vet Lvcas evangelista, aliquando sanclus prwdica- pro Domino, iit ita dicam, latraius dedernnt. Quo-
tor inlelligilur. D modo contra de quorumJam reprobationn dicitur :

Vituti nomine Christus vel Lncas evar?gelista de- Canes muti non valentes tntrare (Isa. lvj, iU). Quia
signatur, sicul pcr Joannem evangelistam in Apoca- igitur praedicatores sancti peccata damnant, con-
lypsi de quatuor animalibus dicitur : Animo.l pri- fessionem vero peccatorum approbant, dicentes :

mum simile leoni, seeundum animal simile viluto, Confitemini alterutrum pecrata veslrti, ei orate pro
tertimn animal habens faciem quasi hominis, el quar- invicem ut salvemini (Jac. v, 16), ulcera Lazari ca-
twnanimal simile uquila? votanli (Apoc. jv, 7). Chi nes iingunt : sancli eienim do« tores, dum gentilium
quamvis singula ad unumquemque evangeiistam re- confcssiones accipiunt, mentiuiu vqlnera fcaluti re-
cte conveniant, dum alius burr.anae natiyitatis onli- stituunt. Unde el Lazarus inierpretalur adjutus,
nem, alius per mundi sacriiicii mactaiionem quasi quia ipsi hunc ad creptionem juvant qui ejus vtti-
viluli morlem, alius poteslatis forlitudincm quasi nera per lingu;e correptioncm curant.
leonis clamotem insinuat, alius nalivilatem Vcrbi Potesi autem per linctionem canum, lala adu-
intuuis quasi ortum solem aquila aspectat, possent lanlitim lingua signari. Adulantibus elenim vuiuera
(U7) Ex lil). xxxv in Job, c. 7. (U9) E.x hom. 40 in Eyang.
d-U8} Ev hom. Z in Ezecir.
»03 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS m
nostra lingere est, quod pierumque solenl, eliam A subUme elevabilur, cum Deum se esse mentietur.
ipsa niala qaae iu nobis reprehendhuus improbu fa- Sed elevatus iu sublime stultus apparebit, quia in

tore Iaudare. ipsa elevatione, per advcntura veri judicis dcliciet.

Canum nomine hacreiici designantur, sicut scxi- Qui si intellexisset, ori stio imposuisset manum,
pluro est : Sicut canis reveriitur ai touutum suum, id est, si supplicium suum cum superbire exoisus
iic stuiius ad stvltitiam suam (1'rov. xxvi, 11). est praevidisset, bene aliquando conditus in tantam
Canum nomine Judaei Domiuum persequentes jaciaiionem superbiaj non fuissel elalus. De quo ne-
designantur, sieut Domino per Psalmisiam dici-
a quaquam moveal, quod superius dicluin esl : Quar-
lur, Circumdederunl me canes muiii {Psal.xxi, 17). tum qnod incedit felicitcr. Tria quipnebene uicedere
Canuin nomine gentiles desiguautur, sicut iu dixit, ct quartum felkiter. Non enim omne qnod
Evangelio Dominus tnulieri Chanausea: dieit . Non fcliciler bene neque in bac vita oiune quod bene,
;

est bonum sumere panem, et millere cauibus (Matth. iucedit feiiciter. Nam leo, gallus ct aries bene ince-
xv, 26). Ac si dicerei Non : est bonum ut doctrinse dunt, sed Don hic felicitcr, quia peisecutionum
paois a filiis, id esi Judaeis qui ab inilio Dominum bella patiuntur. Quamun vero fcliciter, et non bene
colueiunt et adoraverunt, subU'abalur el vobis gen- incedil, quia in fallacia sua Anlichrislus gradilur,
B
tibus, quae multis spurcitiis et idolis deservistis, sed juxta breve trmpus vitae praesenlis ipsa illi lal-

detur. Iacia prosperatur, sicut de eo sub Antiocbi spccie

per Danieiem dictum esl Hobur datum est ei cou-
120 CAPUT XIU. :

tra juge sacrificiur.i propter peccala, el proslernetur

»E ARIETJBCS.
veritas in terra, et facietet prosperabilur (Dan. vih,
Irt Scriptura sacra mielum vomine aliquando sa-
cerdotes, aliquando rationales spiritus, aliquando 12). Quod ergo Salomon ait, incedit feliciler, hoc
ducatus sequenlium populorum designanlur. Daniel dicit, prosperabitur.

Arietis nomine priinus intra Ecclesiam otdo sa-

Arielum nomine rationabites spiritus designan-
tur, sicut per Moysera dicilur Tollens Jacob virgas
cerdotum designatur, sicut per Salomonem dicitur: :

populeas virides et amygdatinas, et ex platanis, es

Tria sunt quce bene gradiuntur, et quarlum, quod
parte decorlicavit eas. Dctraclisque ccrticibus in his
incedit feliciler. Leo fortissimus bestiarum ad vttl-

succinctus lumbos, quce spoliaKE fuerant, candorapparuit. Illoe vero quce

litts pavcbit occursum, gullus et

aries ; nec esl rex qui resislat ei. Ipse quippe lioc iniegrw erant, virides permanserunt, atque in hunc

quo scriptum tnodum<olor ejfecius esl tarius. Igitur quando as-

looo ponitur leo, de cst ; Yicit ieo

Qui forlissimus perhibetur, cetidebatU oies, ponebal eas in canalibus aquarum,

de triba Juda. esse C
ante oculos arieium tl ovium ut in earutn conlem-
quia in boc ipso quod infirmum est Dei fortius esl

hominibus Qui ad nullius pavel occur. piaiione conciperenl (Gen. xxx, 37-58). Quid est
(/ Cor. i, 25).
sum. Dicit enim : Venii princeps hujus mundi et in
enim virgas virides amygdalinas et ex platauis aule

habet quidquam (Joan. oculos greguui pouere, nisi per Scripturae sacras
me non xiv , 30). Galius
succinctus lumbos, id esl, praedicalores sancti inler seriem autiquorum Pairum vitas atque senientiain

bujus tenelras noclis verum mane nuntiantes. Qui in exemplum populis praabcre? Qua? nimiium, quia
succincii lumbcs sunt, quia a membris suis luxnriae juxta raiionis examen reetaj sunt, virga? nominan-

fluxa restringutu. In lumbis qnippe iuxuria est. tur. Quibus ex parte corticera 122 sublrahit ut in

Uude et eis a Domino dicitur : Sint lumbi vestri his, qui' exspoliantur, candor intimus appareat, et

pracincti {Luc. xn, 55). Et aries. Nec est rex qui ex parte corlicem servat, ut, sicut fueranl ezteritus

resistatei. Quem aiium hocloco ariclem accipiinus in viriditate pertnaneant. Variusque virgarum color

nisi primuro intra Ecdesiam ordtnem sacerdotum? efficilur, dum cortex ex parte subtrahilur, et ox

De quibus scriptum est Afferte Domino fttios arie-

:
paite retinelur. Aute consideralionis enim r.ostrae

tum (Psal. xxvm, i). Qui per exempla sua gradien- oculos prjeceiientium Patrum senicntiae, quasi vir-
D ga; variaj ponuntur, quibus, dum plerumque in-
iera pnpulum quasi subsequenlem ovium gregem in

lrahunt. Qtiibus spiiital ter recteque viventibus teilcclura Hltenc fug:mu3, qu isi corlicem sublrahi-
nulUis rex suflicit omnino rcsistere, quia quiiibet mus ; et, duin plerumque iitleilectum litlerse se-

persecutor obviet, intentionem eorum non valet quimur, quasi corlicem reservamns: dumque ab
pnepedire. SciutU enim ad eum quem desiderant et ipsis cortex litterae subuucitur. allcgoriae candor
anxle currere et moriendo pervenire. Ponitur ergo interior demonstratur; et dura cortex lelinquitur,

priruus ieo, secundus gallus, teriius aries. Appa- exterioris intelligentiae virentia dcmonstrantnr
rr.it enkn Cbristus, uoinde piaedicatores sancii exempla. Quas beneJacob in aquae. canalibusposuil,

nposloli, et lunc demum spirituales 121 Patres quia et ftedemptor uoslcr in iibris sacnc scientia;,

Ecelesiarum praepositt , videiicet duccs gregum ,

quibus nos intrinsccus infundinms fir.if. Has aspi-
quia doctores scquentium populoiurn. Sed quia cientes arietes eum ovibus coeunt, quia rationahiles
post hoc Antiehrislus apparebit, hoc iili quartum nostri spirilus, dum in earum inleuiione defixi

subdens dicit : Et qui stultus upparuit, postquam sunt, singulis quibusque actionibus pcrmiscenlur
elevatus est in sublime. Si enim intellexisset, ori tuo ul tales fetus operum procreent qualia ex.unpla ,

itnvusuissel mairum [Prov. xxx, 52). Ipse quippe iu praxedentium in vocibus prsccplorum videut. Et
|t)5 GRECORIANUM. — LIB. Kl. fOf>

proles boni operis babct quia a tove* univeruu, insuper et pecora campi (Psul. vm,
diversum cotorem
et nonnunquam sublracio lilter* cortice, actus in~ 8). Hinc iieruiu per eumdem Psalmistam dicitur

et reservato nonnunquam historjse No$ autem populus ejus tt oves paicuai ejus (Psal.
lema considerat,
legmiue se in exlerioribus formal.
lxxvih, 13). Nequc emm qui servarc innocentiam
negliguitt, internac pascn.e refeclione salianlur.
Arietum nomine ducaius sequentium poputorum ilia

designatur. Unde ad amicos be.il» Job a DominO CAPUT XV.

dicitor : Samiftf vobis sepiem tauros et$epicm ariete$, 6E AGNA.

ei ite ad servum meum; et offeret hoiacawstum pro 152) Agn» nominc activa viia debignatur, sicut

vobit (Job xlh, 8'h Qua?re in eapiiulo De lauro. per Moysen de eo qui juvamcntum prolulit, ut vel
male quid, bene faterel, atque hoc ipsum obli-
123 CAPUT XIV. vel

DE OVIBf s. vioue transccndit, dicilur : Offerat agnam de gregi-

In Scriptura sacra cum singulariter ovis ponitur, bu$ stve capram (Levil. v, 6). Jutamcntum namque
Christi palietttia intetiigitnr; cum vcro pluralUer proferre est voto nos divinse servilutis alligare. Et
ovesdicuniur, aliquando fideles ex Judatis accipiun-
i um houa opera promittimus, bene nos facere spon-
tur, aliquando cogitatioHUtn innocenlia, aiiquando
trmplkes quique. deraus. Cum vero abstinentiam cruciatumque car-

(150) Oviura noraine iideles exJudaeisdesignantur, B nis nostr% voverimus, maie ad pnesens no6 nobis

sicut dc beato Job in ligura dicitur : Et fuit pos- facere juramus. Sed qyia riollus in hac vita ita per-

tettiv ejus septem miilia ovium et tria miilia cttmtlo- fectiis est ul quamlibet Deo devotus sit, inter ipsa

rum (Job i, 3). Quid enim septem millibus ovium, quanlnlumcunque pia voJa non peccct, pro peccato

nisi perfectam quorumdam Judjeorum innoeentiain agna oflerri de grcgibus sive capra prsecipitur. Quid

e.iprimit, quiad perfectioms grabam ex legis pa- enim peragnam nisi activac vitac innoceniia? quid

scuis venit? Quid vero in tribos millibusearoclorum, por ':apram, quae in summis extrcmisque ropihus
ventens tota gesuiliura per.dens. pascitur, nisi contemplativa 1215 v ta' s '"
nisi ad plcnitudinem fidei

viiio*ita6 designaUir? Sicut per oves Helirajos a gnatur? Qui ergo se conspicit promissa ac propo-

pascuis legis ad iidem venientes accipimus, sic rtil

sila non implesse, ad sacriliciuin Dei studiosiussesa

obsiat ut per cameiios lortos moribus alque onuytos debet, vel innocenlia boni operis, vel sublimi pastu

idoloium cuUibus gentiiium populos sentiaaius. conlemplationis accingere. Et Lene agna de gre^i-

Quia euirn a scmetipsis sibi iovenerunt Deos quos bus, capra vero offerri de gregibus non jubetur,

colerent, quasi a semetipsis eis onus in do?so ex- ijtisa activa vita muitorum est conlemplativa pauco-

creverat quod portarem. Sed quia io caroe ftomi rum. Et cuin haec agiiaus o.uue u.ullos agere atquo

rms apparens, et Hebr^orum populum perfectionU e 8 isse conspicknos, quasi agnam de gregibusdamns.
gritlia impievit, etgenf.ium quosdam ad cognitionsm CAPUT XVL
fidei mir» opera ostentendo produxii, dicator recis DE BESTilS.
de r.mbia, quaj veritat^ci esprimeret, quod et /h Scriptura sacra cum singtUariler bestia ponilur,
septem miUia ovium tha miUia cameloium possi- aliquando diabolus, aliquatido turbu pradicutorum
et
Antichrisli, alujuaado mens irrodonabilis; cum
deret.
vero pluraliler aliquando doemones, aliquando tno-
,

Pessunl autem per oves rnoraliter oogiisiiooiini tus earnis designantur*

imiocentia, pcr camehs disfor(£cegit3iion<<sdesi- </i53) fiestiae nomine antiquus iiosiis accipitur
gnari, Servaia quippe veriule historl» T i.niifsri 1^4 qui deceptionem primi homiiiis saevus irnpeliit, et
spirttaliter possumusquod carnalUcr-audiom* Oviura imegritatem vitae illius maiesuadendo laniavit. Con-
enim septem miliia possidemus, cui» cogitationes Ira quem prophet» vocibus de sancta electorum Ec-
innocuas perfecta cordis raunditia intcr nosmetip- antiquum stalum rcstauranda praemiuitur :
clesia in

sos inquisito veriJatis pabulo pascirrtus. Eruntque Et mala beslia non transibit per eam (Isa. xxxv, 9).
nobis in possessionem etiam tria millia canielo- Hinc iterum in libro beati Job scriptura est : Ingre-
rum, <:i omnequod in nobis altum ac tortuosuin est D dietur bestia iatibulum suum, ei in antro suo mora-
ralioni lidci subdimus, ei sub cagnitione Trinitatis bitur (Job xxxvn, 8). Cum enim in Ilne mundi
spojite in appetito humiUf.atis iwlir-amus. Camelos illum hominem damnatum qui Antiehristus voca-
oj ,: ppe possidemus, si quod altum sapimus humili- lur, invaserit, quid aiiud quam iauUirlura suum in-
ler depon^nus. Cameios possidemus, cum cogita- gredilur, ut in anlro proprtodemorciur? Vas quippa
tiones uostras ad infirmilatis fraternae compassio- illud diaboii antrum ae latibulum bestioe est, ut in-
nem ileclimus, et vicissim onei^a noslra porfames, sidians hominibus viam hujus viiae carpentihus,
allenae inurmiuii compati condescendendo uoveri- in illo et per signa lateat, et per malitiam oc-
mus. cidat.
(15i)Oviumnoioine,simplices quiqueetinnocenies (151) Besliae nomine turba praedicalorum Anti-
designantur , sicut per Psalmistam Patri de Filio christi designalur. Unde simulationis ipsorum mali-
«iicitur : Omnia subjecisti sub pedtbus ejus, oves et liam 126 Joannes in Apocalypsi brevi descriptione

(150) Ex lib. i in Job, c. vu (153) Ex lib. xxvn in Job, c. xvn, 18.

(151} Ex lib. xxxv in Job, c. xi. (154) Ex lib. xxxiu in Job, c. xxvi.
'i52) Ex lib. xxxii in Job, c. iv.
Patuol. CXCIIl.
(01 GARNEBi CAN. REG. S. \iCTORlS PARIS. m
tcmprehendens dieil : Vtili aliam besiiam ascenden- A est in tnembris meis ? (Rom. vu, 25.) Scd aliud est

tem de terra, habentem cornua duo similiaagni, el lo- has bestias in compo opcris saRvientes aspicere,

quebaiurutdraco(Apoc. xm, ii). Priorera quippebe- aliud intra cordis caveaiafremente6 tenere. Redactec

stiam, W est Antichristura superiore jam descrip- namque intr3 ciaustrum continentisfc, et »i adhuc
tione narraverat post quem etiam bacc a;ia bestia tentando, rugiuni, usque ai morsu.n lameu. ut
;

aseendisse dicitur, quia pcst eum multitudo prae- diximus, actionfs iilicita> non exccdunt. Paci/ica
dicatoium illiiisex lerrena potestate gloiiatur. De itaque sunt terrx lesiiae, quia motus.eamis etsi per

terra quippe ascendere est terrena gloria super- desideria palpitent; aperta nos taraen coptra di-

bire. Quae habetduo ccrnua similia agni, quia per ciione operis non impugnan». Pacem o"go uobis
hypocrisim sanctitalis, eam qnaro in se veracitcr terrae bestue faciunt, quia motus carn-s, dum nos

Dominus hahuit singularem sibi inesse et sapien- tentando laccscunt, ad.amorem quietis intimau im-

tiam menlitur et vilam. Sed quia sub agni specie pellunL

auditoribus reprobis serpentinum virue infundit,

128 capct xvu.
recte illic subditur : Et lcquebalur itt draco. Ista DE I.FONE.

enim bestia, id cstpraedicaolium multitudo, si aperte In Scriptura sacra cum lco singulari numero pouilttr,
ul draco loqueretur, aguo similis non appareret; aliquando Christus inletiigilur, uliqvmdo Marcut
evangelisla, aliquando diabolus, aliquando cvjut-
sed assumit speciem agni. ut draconis exercett ope- tibcl jusii seturilas, aliquando Antichristus, v/i-
ralioiicm. quando quilibel rapior ; cum vero plunaliter leotw.s
(155) Bestia: nomine mens irratior.abilis designa- (licuntur, aliquando doctorum severitas, alUfuamh
dtemones signantur.
tur, sicut per Moysen dicitur : Besiia, si Utigerit

montem, lapidabilur (Exod. xix, 12). Mons quippe Leonis nomine Christus inlelligilur, sicut scri-

est altitudo contemplationis; bestia vero mens irra-

;
ptum esl : Leo forlissimus besiiarum ad nulliuspa-
tionabilis. Beslia ergo montem langit, citm mens ir- vebit cccursum (Prov. xxx, JHi^Qui jure Jortiasurius
rationabilihus desideriis subdita, ad coulemplatio- bestiarum dicitur, quin in hoe ipso quod iafifittum

nis alla se erigit. Scd lapidibus percutitur, sfuia est Dci, fortius esi hominibus (/ Cor. t, 25). Qui ad
surama non sustinens ipsis supemi ponderis icli- nutilus pave: occui^um; dicit enim : Fnitl prmcept

bus neealur. mundi hujus, et in tne non habet qmdquam [Jocu. xiv.
Bestiarum nomine daemones signantur, stcui Job 50', Sed aiibi dicilUF : Vsci-' teo de tribv Juda
dicit ex ore Domini : Omnes bestias agri Uident ibi (Apcc. y, 5).

(Job xl, 15). Quidenira pcr bestiai, nisi immundi (157) Leonis nom?:.e Pdarcusevangriiiita designa-
q
gpiritus * Et quid per agrum, nisi pnesens saeculiun tur, umla Eieehiel propheta, cum sanctor; evaogeli-

designatur ? Agri aulem bestiae ibi, id est in herbis sJas subfigura qeatuor animalium ds^criberei, ait

monlium ludunt, quia projecta de superioribus .in Simililudo vv.llus eorujn facies kominit, vl facics

boc raundo daemonia pravis superborum operibus leonis a dcxfrts ipsorum quatuor , facies aulem bovis
deleclantur. Besliae in herbis ludunt, cum reprobi a sinistris ipserum quatunr, ei facies aquilai desnper

spiritus htimana corda ad illicitas cogitationes pei- ipsorum quatuor [Ezech. i, 20). Quod enim haec

trahu-.u. An non immundis spiritibus ludere est quatuor pennata animaiia quatuor evangelistn s desi-
meotes hominum ad Dei imaginem conditas modo guent, ipsa uniuscujusque libri evangehci exordia
ficta promifisione decipcre, modo vacuis terrorjbus lestantiir. Nara quia ab humana gencrationc coepit,

irridere, modo.eis transitoria 127 gaudia quasi jure per bominem Mattbasas* quia j^: cfamorem in
mansura imprimere, modo mansuras poenas, quasi deserta, recte per leonem Uarcus, quia 129 a
transilerias levigare' sacrilicio exorsus est bene per vitulum Lucas ;
quia
(150) Gesiiaruni nominemotuscarnisdesignantur, vi.ro a divinitate Y*rbi cotpit, digne per aquiiara
s:cui bcatus Job dicit : Et besticv terrcc pacifica erunt signiiicatur Joanues, qui dicit : In princtpio eret
tibi (Job v, 25). Quid enim per bcstias., nisi mo- D Veibum, et Verbum erui apui D'.um\ ei Deus erat
lus carnis intelliguntuiv, quae, dum meniem nostram VerbuM. Qui dum in ipu diviuitnUs substantia in-
irrationabilia suadendo lacessunt, contra nos be- tendil, quasi more aquiUe oculo^. in solem lixil. e
stiaiiter insurgunt? Sedcumcor divina lexdeprimil, (158) lesnis nomine diabolus desigtiatur, sicut
etiamcarnis incentivadetumescunt, ulet si tentando per prhnum Ecciesia; pastorem fiddibus diiilur:
submurmurant, nequaquara tamen usque ad effec- Adaersarius noster diabolas tanquam teo rugicu cir-
tum operum quasi ad aperti morsus rabiem cxsur- cuiiqucerens quem devoret (I Peir, v. 8). Hirrc ilcrum
gtmt. Quis enim in bac adbuc corruptibili r.arne per isaiam dicitur : Lec sicui hos cotnedet puleas

positus has terne bestias plene edomat, cum ille ad [Isa. xi, 7).

tertium coelum raptu» egregius pr.^dicator Jicat: Leonis uoniine jusii viri sccurilas designatur,
Video aliam legem in membris meis repugnantem legi sicut per Salomoncm ciifiiur : Justus quasi leo con-
menti* mece, cl capt:vantem m.e in lege peccali quce fdens absque terrore erii (Prop. xxvm, 1;. In occur-

(155) E.\ lih. vi in Job, c. xvu. (157.; Ex hom. I in Ezech., in piiucipio.

(156) Ei lib. vi iii Jub, xvi. (158) Ex honi. 19 in E/ech.
 109 GREGORIANUM. - LIB. IIL UO
»iin ijiirppcbcstiarumidcirco leo uon trepidat, qnta A hubent, necesse cst ut et boum mansuetuilincn.
prrevaiero se omnibiis non ignorat. Undcjusli viri teneant ct fervorcm leonum, quatenus in disciplina
securitas reate leoni comparatur, qui conlra se cum quara prsedicant et cx saucto iclo acccnsi sint, et
quoslibct insurgcrc conspicit, ad menlis suae confi- ex paterna dulcedine tranquilli. Quibus subter se lora
dentinm redit. Et scit quia cunctos advcrsantes su- dcpcndeant, ut diseiplinu. 6uae retinacnla, qitibus
peral, quia i!!um sclutn diligit quem invitus nullo- ipsi ligati sunt, etiam subjeclis suis solUeite im-
modo amiltat. Qiiisuuis criim extcriora qua? nolenti pendant. Subler eos iora dependere est custodiae
suotrabuntur, appetit, sua »« sponle extraneotimori vincula subdilis tenere. Quae tuoc recte scrvantur,
substernit. Infracta autem virtus est concupiscentia cum nec ooum mansuetudo in zeli fervore 1,31
vitse aMernse, terrena: couferuptus, quia et in alto amittitur, nec leonum terror in mansuetudine de-
men&ponifur, curo a rebus inflmis, spci sua: judicio ciinaluL-. Tauta quippe debet esse discrcliu, ut ncc
gttblevatur, atque cunctis adversaniibus tanto minus disciplina niniia, nec misericordia sit remissa, nc gi

aitingitar, qlianto in suptrnis sila tulius munitur. inordinatc culpa dimillitur, is qui est culpabilis in
(159) Leonis nomine Antieliristus exprimilur per reatu gravius astringalur; etrursum si culpa im-
Psalmistam dicemem : Inmidiatur in occutto sicut leo moderale retiuetur, tanto qui corrigilus ijeterior
B
ir. •nbili suo (Peal.ix, 9).Recte etenim Anlichristus iiat, qnanto erga se nil cx benignitatis gratia agi
et leo insidians dicitur, insidians per miraculorum considerat. Exhibenda ilaque pravis est asperitas iu
Bpociem, leo per fortitudinem saecularcm. Ad apcr- ostensione, charitas in mente, ul et dura ostensio
tam namque poientiam suffecisset ut leo csset, delinquentem coerceat, el charitatis cuslodia mercc-
etiamsi insidians non fuissnt. Pmrsum ad occultas dem mansueludinis non amittat. Ecce hoc cst ma-
versutias suffecisset ut iusidians subriperet, eiiamsi gisterium disciplinae, ut culpis doctor et discrete
leo non essel. Sed qyia hic antiquus hostig in noveril parcere, et pie resecare.
cunctis suis viribus effrenatur, saavire per utraque (1C2) Leonuuj nomine eminentioris potestatis
periaiuilur, ut conlra eleclos in cerlamine et fruude da^mones designantur, sicul in Psalmo scriplum
ot virtute raietur : virtute per potentiam 130 est : Posuhti tenebras el facla est nox in ipsa per-
;

fraude per sigra. Non enim tunc sola potestate eri- transforunt omnos bestice silva?, catuli leonum ruuien-
gitur, sed etiatn signorum osterssione. fulcilur. Ut tes, Ht rapiant et qiucrant a Deo cscam sibi (Pxal.

enim eos qui aperle intqui sunt rjcrtrahat, saecula- Dominus cum
cih, 20). Tenebras quippe pouit,
rsm poientiam ostentai. Ut sutsm virosjustos follat, lumen suae inleUigentiaj
peccatis judicia rependens,
signij.iuneii^emsmuilat. Illis enioisuadeielationem subtrahit. Et rtox efficitur, quia pravorum mentcs
C
magnitudinis, istos decipit. opinione sanctitalis. ignoranliie suaa erroribus caecanlur. In qua omnes

(lt>0) Leoois nomine quilibet raptor designatur, bestiae silvae pertranscunt, dum maligni spiritus sub
stcut de iniidelium conversione per lsaiam promit- opacitate fraudis latentes tn reproborum corda pra-
tilur qui ait : Vitvlux, et Uo et ovis simut tnorabun- vitates suas explendo percurrunl- In qua et catuli
tur (ha. x\, 6). Quid euim per vitulum, nisi is qui leonum rugiuut, quia nequissimirum, s<>,d tamen
se pcr cordis conlritionem Deo immolat? quid per eminentium potestatum ministri,spiritus importlinis
leonem, nisi is qui alios cruciat? el quid per ovem, teotationibus insurgunt. Qui tamen a Deo escam ex-
nisi einiplex et innocensdesignatur? Sed etiani vi- petuut, quia nimirum capere animas nequeunt, nisi
tulus, et !eo ei ovis <-.imul comroorantur, quia is qui justojudicio praevaWe divinilus permittantur.
per «.letritura corad quotidianum Deo sacrificium se 132CAPIJTXV1H.
preeparst, et alius qui tanquam leo ex crudelitate Ufc. LC/ENA.
Jii sacra Scriplura lecenm nomine aliquando saneta
6tevJchat, et alter qai velut ovis innocentia su.e
Ecclesia, aliquando Babylonia, aliquando mens
stmpHcilaie perdurat, in caulis sanctx Eccicsiae humana designatur.
convenerunt. proeoquod contra idvcrsa
(163) Lcasnae noinine
(161) Leonis nominedocioruraseverlUs accipitur. aU{j ax es t,EccIesia designatur.sicut per beatum Job
D
Cnd« scriptum est quia in vasis templi inter co- de Juda?% reprobationedicitur: Noncalcaverunteam
ronas et plectas, boves et leones cberubim exsculpta fiiii institerum, nec pertransiil per eam tecena (Job
s«ii{, et eubter bovcs et leones lora dependentia. xxviii, 8). Institores negotiatores dicimus, quod eo
Coronae quippe signum victoriae, plectae autem con- exercendo operi insistunc. Omnes ergo qui lidelium
cordise unanimitatem signant. Cherubim veropienitu- mores iustiluunt, spirilale negotium gerunt, ut cum
do tcientia: thcuniur. Sacerdotes autematquedoctores praedicationem suis audiloribus pra?bent,abeis fidem
inter coronas et pieetas (/// Reg. vu, 29), id est in- et opcra recta percipiaut, sicut de sancta Ecclesia
ter fortiludinem boni operis, quo ad victoriam cur- scriptum est : Sindonem fecit et vendidit (Prov. xxxi,
runl, et charitatis concordiam, quia se vicissira non U ). De qua paulo post illic dicitur : Vidit quod
discrepant, pcr boves et leones atque cherubim bona est negotialio ejus (ibid., 18).Quid ergo insli-

designati sunt, qtiia in plenitudine scientiae. quam tores, nisi piophetaj sancti vocati sunt, qui Sy-

(159) Ex lib xxxn in Job, c. xiv. (162) Ex lib. xxvn in Job, c. xvn, 19.
(160) Ex bom. 16 in Erecli. ^103) Ex 1. xviii in Job, c. xx.
(1GI) Ex honi. 21 in Ezeeli.
 *n GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 415
nagoga? mores ad fidem instruere prophuiando a vocantur. cnim Sion tota simul Ecclexi.\
Sicut
curaverunl? Quorum nimirum fflii sancti apostoli dicitur fiiii
, autem^Sion sanet;>ium quiqae rrirt-
nuncupantur, qui ul Deimt hominem crederev.t, Kiili memorantur, iWet tilii Babyknia? fciiiguli
134
ad eamdem fidem ex eorum sunt praedicatione quique reproborum , et eadem Babylonia simul
generati. De quibtts Ecclesise per Psaimistam di- omnes reprobi vocantur. Sed sancli viri, quandiu in
citur : Pro palribus tuis nati sunt tibi jilii ; consti~ iiac vita sunt, seraetipsos sollicita circumspectione
lues eos principes super omnem terram (Psai. xuv, custudiunt, no leo circumiens insidiando suhripial,
17). Sed quia repulsi apostoli a Synagoga? finibus id est antiquus hostis sub aliqua imagine virtutis
sunt egTossi , recte nunc dicilur : Non calcaverunt oceidol. Ne leaenae vox auribu6 obstrepat, ni est ne
eam (ilii institorum. Calcarent quippe eam instilo- Babylonis g5oria sensum ab aroore patviae ccelesti»
rum filii, si pra?dicatnres sancti ejusdem Synagoga? avertat, ne catulorum dentes mordeant T idest ne re-
vitia calce vntulis premerent. Si autem iii9litores prnbonmrpeisuasio in corde eonvalescat, At contra
eosdetn Ecclesia? pr.edicatoies accipimus, inslitorum ha?retici, quasi de sanciitate secuti 9unt, quia vita?

filios, pasto> es et doctores, qni apostolorum vitam sHae meriiis cuncta se superasse suspicamur. Uude
secaii sunt, nil Synagogam mi-
obstat inteliigi. Qui recte nunc dicitur : ftuyitus leonh, et vox leoenaz :

nime «lcaverunt quia dum eorum Patres, id est B

,
dentes caluiotum lebnum contriii sunt. Ac si aperte
apostoli, ab ilia repulsi sunt, ipsi quoque ab ejus diceretur : Nos idco nullis flageliis attet imur, quia
vocationc cessaverunt, per quara videlicet 133 virtutem antiqui hoslis, et cupiditatcm terren* glo-
Synagogam lea?n? non pertransiit quia sancta Ec-
,
ria?, et perstiasiones reproborum omnium viuc me-
clesia collectioni gentium dedita nequaquam se ad ritis calcando strperamus.
illum Juiia?:« populum diuiius oeeupavit. Recte au- Leaenai nomine mens humana designatur, sicut
tem Ecclesia leaena nuocupatur, qnia raale viventes per beatum Job dicitur : El propter superbiam, quasi
in vitiis ore sancta? pra?dicaticnis interticit. Unde et tcwnafn cavies me [Job x. 16). Superna dispcnwtio
ipsi primo pastori, quasi hujus lea?n:e ori. dicitur : idcirco nos tola sui intentione servicntes, earnis
Macta (164) et manduca (Act. x, 13). Qnod macfa- nostrar permittit impugnationibus concuti , ne mens
tur a vita occiditur. !d vero q:iod comeditur, in co- nostra iu superbiam praesumptione suae securitatis
medeutis corpore conimutatur. Macta ergo et man- audeat elevari, ut dum pulsata trepidat, in solo au-
dtica dicitur, id est a peccato, eos in quo vivinu in- ctoris adjulorio spei pedem robustius ponat. Unde
terfice, et a seipsis illos in tua membra convertc. Et benedici'ur : Et frvpier superbiam, quasi ieienam ca~
quia ha?c Ecclesia corpus est Boroini, rpse etiam pies me (166.. Leaena ouippecum escam catulis re-
Dominus Jacob vocc leo voeatar es se; lea?r:a vo- quirit, uihianfer in foveam captionis ruit. Sieut
catur ex corpore, dum ei sub Juda? specie dicilur : enim ex quibusdam iegionibus fertur, fil in cjut
Ad projdnm, fiti mi, ascendisti , rcquiestens actu- itiuere fovca, in quam pceus depomtur, nt iUuc sc
buisii ut leo,et quasi leama (G«?.xljx, 9). Quis susci- ejus appetilu pr:\jiccre ieaena provccetur : quac an-
tabit eum ? Haec igitur leaena nequaquam dicitu?, gusta simul et altt» prae|?aiatur, ui ni cam ambiecdo
quia per Judaeam transivit; seci non pertransivit. ruexe ^aleat, sed hanc saliendo n jilomodo ev.ida».
Aposlolis quippe praedlcamibus pfius ex illa tria Alia quoque fovea, q.we priori colwerea:, cffoditur :

millia, postmodum quinquemillia erediderunt. Kc- qtvae tameu ei iu -^ua pecus eat, extiemae paiiis
clesia itaque per Synagogam transiit, sed non per- apertione conjangitur. En qua r.imirum cavea poni-
transiit.quia ex illa ad flnem paucos rapuit ; sed ta- tur, utleaena eorraens., qnia desoper lerroribua ur-.
raen illum populumaperfidia fundilus non exstinxit. getur, cum quasi in secretiori pai t i fove;e occultare

(165) Leamje noraine Babylonia designatur, sicui se appetit, caveam voiens Ir.trtl. Cujus jam saevitia

per Eliphat sub Hebraiorum figura adversus beatum minime pertimescitur, quia clausa in caveam leva-
Job dicitur : Rvgitiis teonh, et vox lemn® et dentes tur.Quaa enim sua sponte in fovcam corruit, ad
catnlorum leonum contviti sunt (Job iv, 10). Leonis d superiores partcs 131» circumscpla vcciibus rcdit.
quippe nomiiw antiquus bostis- intelligitur , ieaena? Sic, sic nimirum bumana mens capta est, quaj in
vero nomine hujus mundi civitas, id est Babylonia libertate avbitrii coiulita, dum outrire dcsideria

exprimitur, qua? contra viiamMinocentium immani- carni6 appetiit, quasi leaena catulis escara quaesivit,

tate erodelitatis effrenatur. Quje antiquohosti quasi atque in uVc^ptionis sua? fovcam cr< ;t!i? : quaa sua-

saevissimo leoni sociata perversae persuasionis ejus dente hosie ad cibum prcbibitum manurn tetendit.
semina concipit, et reprobos ex se tilios ad simililu- Sed in Fovea protinus caveam invenit, quia sponle

dineui illius quas.i crudelcs catulos gignit. Catuli au- ad mortem venieus corruptionis suae mox carccrem

lem leonum sunt quilibet reprobi ad iniquam vilam pertulit, atque ad auras liberai gratia interveniente

maltgnorum spirituum errore generati. Qui et simul perducitur. Sed eum multa agere conatur, et aon

omnes nniversam mundi civilatem quam praedixi- valet, ejusdein corniptionis suae obstaculis quasi

mus Babylontam faciunt, et lamen iidem singuli cavea; veclibus ligatur. Jani quidem eam in qua ce-
Babyloniae filii quasi non lecena, sed leaenae c.atuli ciderat damnationis foveam, evasit, quia secuturae

(164) Ibi vulgo pro macta, legitur occide. (16(i) Ex lib. ix in Job, c. xxxjii.
^165) Ex lib. v in Job, c. x\i.
f!3 GREGORIANUM. — LIB. IH. 114

nxwlis supplicium manu Redemptoris adjuta, nd \ tantis virlutibus pollere cernttur, etiam lam rcpro-
vepiam redeundo superavit. Sed tamen coarctata bis actibus iuqiiinclur. Sic nimirum omnis hypo-
careara tolorat, quia supernae quoque «liseiplinae crita tigriscst, qui» dum mundus color dissimula-
nexibus cingitur.nc per carnis desideria vagctur. lione ducituc , viiiorum nigicdine interrurapente
Qu» ergo sponte sua in fovara ceci Jit, ad auras li- variatur. S.epe enim duni dc castitatfs munditia
heras cbusa rcdit, quia et per libertalem arbitrii iu oxiollitur.sorde avaritiae foedatur. Saepe dum de vir-

culpam forruit; et tameo a suis moiibus Condito- lute largitatis speciosus osicnditnr, luxuriae maculis

ris gratia coactam nolenteraquc restnngit. Post fo- inquinatur. Saepe <!um caslilatis atque largitatis
veam itaque caveam patitur, quyc erecta ex aeteroo 137 decore vestitur, velut ex z.elo justitiaj crude-
supplicio a pravae voJunlaiis motibus sub ceelestis litaiis atrocitate fuscatur. Saepe largitate, castitale,

artificis dispensaiionc rcligatur. Recte ergo diciiur : pietate ex pulcbra visione induitur, sed interfusa
Et propier supcrbiam quasi leeenam capics me, quia obscuritate superbiae notatur. Sicqut; fit ut intcr-

et liber bonio per cibum sibi morteiu intulit, et re» niistis viliisdnm mundam m se bpetiem hypocrita
riuctus ad veniam, sub difiriplina inelius clausus vi- uon ostendit, quasi unum colorem iigris habcre ne-
vit. Quasi lesena ergo propter snpcrbiam captusest, quaquam possif. Quas ridelicet iigris rapit praedam,
quia nunc inde eura disciplina suae corruptionis B cum bumaiti sibi favoris usurpat gloriam. Qui enim
deprirait, undelransgress-ionem praecepti non timeus rapta laude extolliiur, quasi praeda satiatur. Bene
audacter in foveam saltum dedit. autem hypocritaruro laus praeila dicitur. Praeda
Sed si pirum per obtutum menlis a cu*pa primi quippe est, cum aliena violenter auferuntiir. Oinnis
parentis avcriimus, nos adbuc quotidie ul leaena ca- autem hypocrita, quia vitam justitiae simulansju-
pi per vitium elationi? invenimus. Saepe namque storum sibi laudem arripit alienum profecto est ,

homo accepiis virtutibus in audaciam suae prae- quod lollit. Eliphas itaquc, qni bcatum Job incolu»
sumptionis erigitur, sed mira dispensatione pietatis, mitatis suae tempore laudanda egisse cognovil pcr-
ante ejus oculos res quaelihet, in qua corrual ordi- cussione subsequeute hoc illum tenuisw per hypo-
nalur. Dumque per culpam aliquid appef.it ,
quid crisim credidit, riicens : Tigris periit , eo quod nen
aliud quaco pr&dara in fovea concupiscit? Sua spontc haberet prcedam. Ae si aperte dicat. Varietas tuae
inhians cadit, sc<j suis viribus surgere non valet. simulationis exstincla est, quia cl adulatio laudis
Qui eum se nil ex se esse considerat, discit pro- ablata, et jam tua bypocrisis praedam non habel,
cul dubio cujus adjutorium requirat. Quem lamcn quia percussa divinitus humanis favoribus caret.
superna miserartio caplu quasi 136 a fr> ve * evehit,
r
J
(168) Potest autera tigridis nomine diabolus de-
quia hunc infirmitate cogntla ad venianj reducit. signari. Unde Eliphas sub persona haereticorurn de
Leaenacitaquc more propter superbiam ad superiores sanctitate vilae elatus dicit : Tigris penit, to quod
partes in cavea remcat qui, de virtute cum extolli- non habcret pricdam. Satan quippe propler mulfi-
tur, lapsus ad desidevia in bumilitate religatur. formis astutiae varietatem non incongrue tiyris vo-
Quia enim prius propria p^aesumptione perieral catur. Modo namque se, sicut esl perditus, humanis
raira pietate agilur, ut infirmitatis suae jam notitia sensibusobjicit, modo quasi angelum lucis ostendit,
clausus vivat. Quod quia sanctus vir crebro homi- modo stultomm mer.les blandiens per^uadet, modo
nibus aecidere conspicii, nostri in se periculi vo- ad culpam terrendo pertrahit modo suadere vitia
cem sumit ut cura nos ejus fietus agnoscimus, qua> aperte nititur modo in suis suggestiouibus sub vir-
iu uobi:; suMt fienda discamus. tutis spem pallialur. Quia ergo tanla varietate res

C\PUT XIX. peragitur jure diaboius ligris vocatur. Haerelici

PE TIGRIDZ. namqu.e quia de sauclitatis praesumptione super-

ln Scriptura sacra tigridis nomine aliqnando quitibet biuot quasi exsultanles dicunt : Tigris periit, eo qiwd
liypocrila, aiiquando diabolua designatur. non kaberet prcedam. Ac si aperte dicant : Vetustis-
nomine hypocriia quiiibet designa- D
(167) Tigrid<s Siaaus adversarras in nobis praedam non haiiet,

tur. Unde LUphas beatum Job tanquam maculis si- quia, quantum ad nostra sludia, jam victus jacet.
mulationis varium arguens dicit : Tigrit petiit, eo 13® CAPLT XX.
quod non haberet prcedarn (Job iv, lt). Quem nam- I>E PARDO.
que nomine tigridis, nisi bcatum Job nota varietatis fiG9) Pardi nomine peccatorum maculis varius
signat, vel aspersura maculis simuiationis ? Omnis designatur, sicut per lsaiam de convertendia pecca-
namque simulator iu eo quod vidcri rectus appetit, loribus dicitur : Pardus hwdo uccubabh {ha. ll, 6).

mundum se per omnia ostendil, quia dum virtutes Quid enim per pardum , nisi peccalis variis asper-
quasdam per bypocrisim assurait, et occulte se- sum? et quid per haedum, nisi enm, qui se peccalo-
metipsum vitfis subjicit, quaedam latentia viiia re- rem buuijlia>r cognoscit, accipimus ? Pardus autem
pente in faciem erumpunt, et superductae simulatio- cura haedo accubat, cum is qui peccatorum suoium
corium ex admistione sua varium
nis quasi visionis maculis variusfuit, cnm eo qut se despicit et pec-
oslendunt, ul pletumque mirum sit cur bomo, qui catorem fatetur, humiliareconsenlit.

(167) Ex lih. v in Job, c. vi, 16. (tG9^ Ex bom. 16 in Ezech. lonjjiuscule a priu-
(168) Ex c. xvit ejusd. 1. cipio.
 H5 CARNERl CAW. REG. S. TICTORIS PARIS. !f«
CAPUT XXI. A dis raetatiir. Lupus rapit et dispergit oves , cum
DE LOPO. aliuro ad luxuriam pertrahit , alium ad avarttiam
/» Scriplura suera lupi nomine aliquando raptor attendit , alium in superbiam erigit, alium per lr*-
quitibet. atiquando diabolus intelligitur.
cundiam dividit; hunc invidia stimulat, illum falla-
(170) Lupi nomine raptor quilibet designatur, cia supplaiuat. Quasi ergo gregem lupus di?sipat,
sicut per Isaiam diciiur : Habitabit lupus cum cum fidelium populum diabolus per tentaffones
agno (Isa. n, 6). Quid enira per lupum nisi rapiuis necat. Scd conlra hoc mercenarkis imllo zelo accen-
inhiantem, et qnid per agnum nisi mitem quem- dilur, nullo fervore dilectionis excitatur,
140 iwva
libet intclligimus ? Lupus autem cum atrno kabitat, dum sola exteriora commoda requirit , interiora
quia per sanctae charitatis viscera ii qui in sasculo gregis damna negligenter patilnr. Undeet mox ad-
raptores fuerunt, cura mansueiis ac mitibus in pace jungitur : Mercenarius aulem (ngit, quia merctnarius
conquiescunt. Hinc in Evangelio scriplum est est, et non perlinetad eumdeovibus (ibid., 13). Sola
Mercenarius autem et qui non est pastor, cujus non ergo causa est, ut mercenaiius fugiat, quia mer-
suni oves proprifc, videt lupum venientem, el dimili.il cenarius est. Ac si aperte diceretur : Stare in pe-
oves el fugit (Joan. x, 12). (171) Mercenarius et non nculo ovium non potest , qui in eo quod ovibus
pastor vocatur qui non pro amore intimo ov«s Do- B mseest , oves
sed lucruro terrenum
noii diligit ,

minicas, sed ad lemporales mercedes pascil. Mer- quaerit. Dum

enim honorem amplectitur dum ,

cenarius quippe est qui locum quidem pasloris te- lemporalibus commodis laetatur opponere se con- ,

net , sed animarum iucra non qtuerit ; terrenis tra periculum trepidat , ne hoc quod diligit arait-

commodis inhiat, honor? pra?latiom$ gaudet, terri- tat.

poralibus curis pascilur, impensa sibi ab hominibus CAPUT XXII.

reverentia laetatur. IsUk sunt enlm mercedes mer DE 0NAGR0.
cenarii, ut pro eo ipso quod in regimine laborat :

In Scriptura sacra cum onager singutari numero po-

139 mc (
I
u °d quaerit inveniat et ab hseredilate gre- nitur, aliquando justus quilibct solitarius, aliquan-
gis in poslerum alienus existat. Utrum vero pastor do incarnatus Dominus aliquando is qtti euncta ,

qua; agit ecnsiderat, aiiquando genlilis popultu ,

sit an mercenarius, cognosci veraciter nou potest,
atiauondo is qui m
campo fidei pvsitut nuilius
si occasio necessilatis deest. Tranquillitatis enim
officii loris ligatur ; cnm vero pturaliter unagri di-
tempore, plerumque ad gregis custodiam, sicul ve- cuniur, aliquando hceretici exprimuntur, aliquando
tus pastor, sic et mercenarius stat. Judaei.
Sed lupus vc-
niens imlicat quo quisque anirao super grcgis cu- (175) Onagri nominesolitariusquiiibet designalur,
q
stodiam stabat. Lopus etenim super oves venit, cum sicut Dominica voce ad beatum Job dicitur : Quis
quilibet injustus el raptor hMeles quosque atquc dimisil onagrum liberum, et lincnia ejus quis *o/-
bumiles opprimit. Sed is qui pastoresse videbatur, vit? (Jnb xxxsx, 8.) Onager enim qui in solitu-
none rat; reliquit oves ei fugit, quia dum sibi ab eo dine commoratur, non incongrue corum vitam st-
perictilum metuit, resistere ejus injustitise non prse- gnificat qui remoti a turbis popularibus couversan-
sumit. Fugit autora non mutando iocum, sed sub- tur. Qui apte eliam liber dicitur, quia magna est
trahendo solatium. Fugil, quia injuslitiam vidit et servilus saecularium negotiorum ,
quibus mens ve-
tacuit. Fugit, quia se sub silentio abscondil. Quibus heraenter atteritur, quamvis in eis sponte desudetur.
bene per prophelam dicitur : iVon ascendistis ex ad- 141 Cujus servitutis conditione carere est in mur»-
verso, neque opposuistis vos murum pro domo Israel, do jatn nihil concupiscere. Quasi enim quodam ju-
ul staretis in prcelio m die Domini (Exech. xiii, 5). go servitutis premunt prospera dum appt:iui»iur,
Ex adverso quippe ascendere est quibuslibet pote- premunt adversa dum formidaiUur. At si quis sc-
statibus prave agentibus rationis libera voce conlra- mel a dominatione desideriorum temporalium colia
ire. Et in die Domini pro domo Israel in prxuo sta- mentis excusserit, quadam etiam in hac vita liber-
mus ac murura opponimus, si fideles innocentes " tate perfruitur; dum nuilo desiderio felicitatis affi-

conira perveisorum injustitiam cx jtistitiae auctori- citur , nullo adversilatis lerrore coarctatur. Hoc
tate vindicamus. Quod quia mereenarius non facit, grave jugum servitutis Dominus vidit ssecularium
c,um venientem lupum viiieul fugit. cervicibus impressum, cum diceret : Venite ad me,
(P2) Est autem alius Iupus qui sine ceesatione omnes qui taboratis et onerati etlis, et ego reficiam
quotidie non corpora, sed mentes dilaniat, malignus vos.Tollile jugum mevm super vos, et discite « mequia
videlicet spiritus ,
qui caulas fidelium insidiando milis sum el humilis corde, et invenietis requicm ani-
circiiit, et mortem animarum quxrit. De quo lupo mabus vestris : Jugum cnim meum suave est, et onut
dicitur : Et lupus rapit, et dispergil oves (Joan. x, meum leve (Malth. xi,28, 20). Asperum quippe jugunt
42). Lupus venit, et mercenarius fugil, quia malignus et durae, sicut diximus , servitutis cst pondus sub-
•piritus mentes fidclium iii tentatione, dilani.it , et esse temporalibus, ambire terrena, retinere laben-
is quilocum pastoris tenet, curam sollkiludinis non tia, velle stare in non slantibus, appetere quidem
babet. Animae pereunt, et ipsc de terrenis commo- transeumia, sed cura transeuntibus nolle trausire.

(170) Ex cad. ho»n. (172) Ex eadem liom.

(171) Ex bom. 44 in Evang. (17?
73) Ex 1. xxx in Job, c. xn.
H7 GRECOMANUM. — LIR. 1«. 11»

Uum enim lonlra volum cuncta fugiunt qui prius * onager 4 incarnatum Dommum designare. Agreste
nicntem ex desiderio adcplionis afllixerant, post ex quippe est animal onagcr, et quia incarnalus Do-

pavore amissionis premunt. Liber ergo dimittitur, minus magis quarn Judacae profuit, ani-
gentilitati

qui calcalis lerrcnis desideriis ab appelilione rerum niale corpns assumens quasi non in domuna , scd

.'.einporalium secttrit&te mentis exoiieratur. Solvun- potius in agrum venit. Oe quo agro gentilitatis pei

lur vero uniuscujtisque vincuia , dum divino adju- Psalmislani dicilur : Species (175) agri mecuin esf
lorio interna desideriorum carnalium retinacuta dis- (Psal. xlix, 11). incarnatus itaque Dominus, qui in
rumpuniur. Cum enini pia inlenlio a*J conversio- fornta Dei aequatis cst Patri, in forma servi minoi
nem vocat, sed adhuc ab hae intentione carnis in- cst Patre, qua minor est eliam scipso. Dicalur ergo
firmita» revocat quasi quibusdam vinculis, anima
,
a Paire de filio sccundum formam gervi Quit rft- :

ligata prapeditur. MuUos enim sacpe videmusvitam mtsit onagrum liberum ct vincula ejus quis solvil ?
quidem sanctae conversationis appetere, sed nehanc (Job xxxix , 8.) Onwis quippe qui peccul, servus
assequi valeant, modo irruentes casus, modo fu- est pcccati (Joan. vm, 34). Et quia incarnatus Do
tura advcrsa formidare. Qui incerta mala dum minus nostrae particeps 143 factus est nalurse, non
quasi cauti prospiciunt, in peccatorum suorum vin- culpae, liber dimissus dicitur, quia sub peccali do-
culis incauti retinentur. Multa namque ante ocu- B minio non lenetur. De quo alias scriptum cst
los ponunt, quce si cis in conversalione eveniant, Inter mortuos libcr (Psal. i.xxxvw, 5). Dimissusdi-
subsistere, se non posse formidant. De quibus be- citur ;
quia naturam nostram suscipicns, iniquitaiis
ne Salomc-n ait : iler pigrorum quasi sepcs spina- jugo nullo modo tenetur. Qucm quamvis macula
rum (Prcv. xv, 19). Nam cum viam Dci appelunt, nostne culpae non attigit, passio lamen nostrae
eos.velut spinae obstanlium sepium, sie formidi- mortaliiatis astrinxit. Unde cl post gratiam liber
uum suarum oppositae suspiciones pungunt. Quod dimissus dicitar, rectc de ilio adjungitur : Et vin-
quia elcctos impedire non solet , bene illic secuius cula ejus quis solvit ? Vincula quippe ejus tunc
adjimxit : Via juslorum absque offcndiculo (ibid.). soluta sunl , cum infirmitatcs passionis illius in
Justi quippe in convcrsatione sua 142 quodlibet resurrcclionis sunt gloriam tommutatae. De qui-
eis adversiuiis obviaverit , non impinguunt, quia bus vineulis Petrus apostolus attestatur dicens :

temporalte adversiiatis obslacula aelernac spei et in- (}uem Deus suscitavit sotntis doloribus iuferni ,

tcrnae conlempiationis saitu transcendunt. Ait ergo : juxta qvod impossibile erat tetieri illum ab eis (Act.

Quis dimisit onagrum liberum, et vincuta ejus quis II, 24).

solvit ? Subaudis , nisi ego. Solvil itaque Domi- (176) Onagri nomine is qui cuncta quae deside-
nus onagri vincula ,
quando ab electi uniuscujus- rat agit designatur, sicut de vano viro per Sophar
que animo iniirmarum cogitationum nodos rumpit, dicitur : El quasi pullum onagri, liberum scnatum
et protinus disiipat omne quod illeclam mentera li- putat (Job xi, 12). Per pullum quippe onagri omne
gabai. agrestium genus exprimitur, quod nalurae dimis-
(174) Potest autem onagri nomine incarnatus sum raotibus, loris dominantium non tenetur. Ona-
Domynis designari. Nec indignum quis judicet per gri nainquc siint in quo appetunt,
libertate, et ire

lale animal incarnatum Dominum posse figurari, et quiescerc cum lassantur. Et qnamvis insensatis
dum constat omnibus quod per significationem aniraalibus bomo longe sit melior, hoc tamen pie-
quamdam inScripiura sacra etvermis et scarabaeus rumque homini non licet quod brutis animalibus
ponalur, sicut scuplum est : Ego autem sum ver- ticel. Quae enim ad aliud minime servantur, corum
mitf et non homo (Psat. xxi, 47). Et sicut apud LXX motns procul dubio nequaqnam sub discipliua re-
Inlerpretcs per Prophelam dicitur : Scarabceus de stringitur.Homo antem quia ad sequentem vitam
ligno ctamovit, Cum ergo tam abjectis et vilibus ducitur, necesse est profecto ut in cunctis suis
rebus figuratur, quid de illo contumeliose dicilur motibus sub disciplinse dispositione ct quasi do-
de quo cnnstat proptie nihii dici? Vocatur etenim r> mesticumanimallorisvinctumserviat, atqoe a^ternis
Agnus, sed propter innocentiam. Vocatur leo, scd disposilionibus vivat. Qoi crgo implere cuncta quae
propter poientiam. Aliquando etiam serpenli com- dcsiderat per cffrenatam libertatcra quaerit, quid
paratur, sed propter mortem vel sapientiam. Atque aliud quam pulio onagri csse similis concupisoit, ut
ideo per haec oronia dic» figuraliter potest, quia de disciplinae hunc lora non teneant, sed audenler va-
his omnibus aliquid credi essentiatiter non potest. gus per silvam desideriorum currat?
Si enim unum homm quodlibel essentialiter exis-
'

v
177) Onagri nomine gentilis populus designalur,
foret, alierum jam dici non posset. Nam si Agnus sicut per beatnra Job dicitur : Nunquid rugict ona-
proprie dieeretur, leo jam dici non posset. Si leu ger cutn habnerit herbam aul mugicl bos cum ante
proprie diceretus ,
per scrpentem signari non posset. prwsepe pienum steterit? (Job vi, 5.) Quid naraque
Sed haec omnia in illo dicimus, tanto latius in per onagrum, id est agrestem asinum, nisi gt:nlilis
iigura ,
quanto longius ab essentia. Polest ergo populus designatnr. Quem ficus natura extra sta-

(i7{) Exl. xxx, in.I«b, c. xv, non ita longcapnn- autem in Psaiterio legit ut Gregor.
cipio. (176) Rx I. x, in Job, c. xv.
(17$) !bi noslraedit. habcl pulchritudo. Cassioilor, (177) E\ lib. vn, in Job, c. iv.
* 19 GARNERI CAN. REG. S. YICTORIS PARIS. m
bula disciplinae edidit, ita vagus 144*" voluplalum A onager rugit. Alius quoqac necessitatem suscept*
suarirm campo permansit. Quid enim per bovem, ordinis tolerans in labore prsdicationis exsudat, et
nisi piebs Judaica figuratur? quae jugo dominationis per scternam jam contemplationem refici appetit.

supernse supposiia, ad spem proselytos colligens, Sed cjuia Redemptoris sui speciem necdum eonspi-
pei corda quae valuit, vomerem legis traxit. Sed cit, quasi bos ad praesepe yacuum ligatus geroit.
beali Job vita alt\stante cognosc mus, ul cxspc- Quia enim longe ab interna sapientia positi, aeternse
ctasse Redemptoris adventum multos eiiam ex gen- viriditatis hasredilatem non cernimus, veiut brula
tibus credamus. Et nascente Domino, Simeone in aninialia, a desirierata herba jejunamus. De qua
spiritu in templom ve .lientc riidicimus, quanto desi- nimirum berba dicitur: Per me si quis ir.tr oierit tai-
derio ex plebe Israelitica, sancti viri incarnationis vabitur^ et ingredietur et egredieiur, el pascua inve-
ejus myslerinm \id< re cupie: uut. Unde et per eum- niel iJoan. x, 9).
dem Redemptorem disctpulis dicitur : Dico vobis quod (178*) Onagrorum nomine haereticus quibbet dest-
mulii reges, et vropheice et justi voluerunt videre gnalur, sicutseriplum est : Atii qvasionagri in deserto
quee videtis, et non viderunt (Luc. x, 34). Herbaer^o egrediuntur ad opus suum (Job xxiv, 10). SuiUnonnulU
onagii et fenum Lovis est, haic ipsa Mediatoris in- haeretici, qui popatis admisceri refagiunt, sed seces-
carnatio, per quan? simul gentilitas et Judaea satia- " sum vilae secretroris peturit. <Jui plerumque eos
tur. Quia elenim per propbetam dicitur : Omuis qucs inveniunt co amplius pepte suae persuasiouis
caro fenum (Isa. xl. 6), universitaLis Conditor ex inhciunt, quo -quasi ex vitae merilis reverentiores
nostra subsiantia carneni sumens, fennm fieri vo- videntur. De quibus nunc dicitur : Alii qnesi
hiit, ne nostra perpetuam feuuni caro remaneret.
in onagri in deserto cgrcdiuntur ad opus iuum. Onager
Tuuc ergo onager herbam invenit. cum gentilis enim agrestis cst asinus. Et recte in hocloco ouagris
populus gratiam divinas incarnationis accepit. Tunc comparantur hneretici, quia in suis toiuptalibui
los vacuum prtesone non habuit cum plebi Judai-
, dimissi a viacob sunt ralionis fidei alieni. Unde
C33, ejus carnem lex exhibuit, quem din exspectanti scriplum est : Onagor a$.$uetus in solitudine in desi-
prophelavit. Unde et aalos Dorainus in praesepe derio ainma sua altraxit ventum orit sui (Jer.
ponilur, ut videlicet signaretur, quia sancta aui- ii, ii). Onager qiuppe in solitudine assuetus esL,

raalia, quse jejuna diu apud legem inventa sunt, quia, dum oordis sui disciplina? virtulem excoiit,
incamationis ejus fcno satiarenlur. Praescpe enira ibi babitat, ulii frootus non est. Qui in desiderio

natus implevil, qui cibum semetipsum mentibus animae suae ventum oris sui atuahit, quia ea quae ex
mortalium praebuit dicens : Qui manducat carnem desiderio scientiie i» mente 146 conspicit, inflare

meam, et bibit sanguiiiem meum, in me manet et praevalenL, uoo aedificare. Contra quos dicitur :

ego in eo (Joan. vi, 56). Sed quia diu ei gentilium Scientia inflat, charitas cedifical (1 Cor. vnt, 2).
electorum vota diiata sunt, et et Ilehraico populo UnJe hicquoque congi ue infertur Lgrediuniur ad :

sancti quique iongo tempor^, redeinptionem suam opus suum. Non cnim Dei, sed opus suum pera-
ei6pectando gcmuerunt, bene beatus Job prophetae gunt, dum non recta dograata, sad propria desidc-
rnjsteria narrans, ex utraque natione, causas alTu- ria sequuntur. Scriptum quippe est : Ambutuns in

Ctionis insinuavit dicens : Nunquid rugiet ouager via immaculata, hic milii muiisirabut {Psal. c. 6).

cum babuerit herbam, aul mugiet bos, cum antepra"- Qui ergo non in via immaculaia ambulat, sibi magis
sepe plenum Ac si aperte dicat I.leiico
steterit? : quam Domino nfnusiral.
gentilitas gemit, quia eam nccdum Redemptoris sui Onagrorun nominc Judaeidosiguamur, sicui
(179)
gratia refieit; aique idoo Judrea mugitus dilatat, per Jeremiam diritur Onagri sletemrJ in rvpibut,
:

quia legem tencns, sed legis auctorem non videns, traxerunt ventos qutsi dracones. Dcfecerum oculi eo-
slans ante praesepc jejuiial. rutn, quia non erat herba (Jer. xiv.6). Quid enim per
145 (*~8) Possunt autem onagri noraine rlesi- onagros vel dracones nisi superbi ac iieauissimi
gnari bi qui iti campo tidei positi nullius officii lo- f) Judaci d?sicrnorilur? Ipsi quippe onagri pro meritis
ris ligantur. Bovis quoque sjignificatio illos exprimit, HatioDis, ipsi dracones pro virulenta cogitatione
quos iutra sanctam Cc^lesiam ad praedicationis of- vocali suut. Qui sleierunt in rupihus, quia non
ficium suscepti ordinis iugum premit. Herba vero Deo, sed in summis potestatihus hujus mundi con-
onagri el pabulum bovis est necessriria refcctio po- fisi sunt, dicenies : N»n habenws ugem nisi Coeta-
puli fidelis. Alii namque more bovis inlra Ecclcsiam rem (Joan. xix, 15). Traxerunt vcnlos, quasi draco-
suscepti othcii Joi is teoentur ; more onagri sa-
:tli'. nes, quia spiritti elationis mflati superhia maotiosa
cri ordinis stabula nesciunt, et campo propiiae vo- t lmnerunt. Defecerunt oculi ecruin, quia scilicet
luntatis degunt. Sed cum quis ex vi!a sseculari spes eorum ab eo quod inlendebal corruit, quia
visionis internae desiderio sestuat, cum refectionis teniporalia diligens, pT«estolari *tema negtent; et

inlim.e pabultim concupiscit , cum jejunum se in terrena, ideo quia Deo pr<eposuit, amisit. Dixerunt

peregrinationis hujus csecitate considerans quibus enira Si dimittimus eum sic, omnes credenl ineum.
:

valet fletibus relicit, quasi non inveniens herbam Etvenient Romani, et tollent nostrum locum et gen-

(178) Ex ejusdem lib. cap. vi. (179) Ex lib. xxix, in Job, c. ivm
(178*) Ex principio cap. xxxn, lib. xvi m Job.
tii GREGORIANUM. — LIB. III. 122

lern Timuerunt ne locum non occiso A

(Joan. XI, i8). citur : Quid superbis, lerra et cinis? (Eccli. x, 9.) Iit

Domino perdercnt et tamen occiso perdidemnt.

, ipsis vero initiis nasccntis Eeclesia:, dum coulra
Sed cur hta miseris evenerint, subdat, Quia non iliam divitum se polestas exlollcrel, rttque rn ejus

eral lierba, id est quia eorum cordibus defuit acter- necem immensilale lantie crudelitatis anbelarel,
nitatis scienlia, et nullo eos refecit pabulo viriditatis dum tot cruciatibus anxia , tot persecutionibus
inlernae dnctrina. pressa succumberet, quis tunc credere potuit quod
caput xxin. illa erecta cl aipera sibi colla supei borum suhjice-

DE ONOCEXTAVBO.
ret, eljugo sancli limoris edomila milibus fidei lo-

ris ligarentur? Diu quippe in exordiis suis rbinoce-

(I80)OflOCftntauiorum nomine lubrici et elati desi-

gnantur, sicut contra perversam mentem sub Juda^e rotis hujus cornu venlilala et quasi funditus inlcri

specie per Isaiaro dicitur : Ecce cubile draconum menda percussa est. Sed divina gralia dispensante,

ei pascua: struihionum, et dmmonia onocentauris oc- el illa moriendo viviiicata convaluU, etcomu suum
xxxiv, 13). Quid enim per draeones, rhinoceros isle fcriendo lassatus inciinavit -.quoilque
current (Isa.
impossibile bominibus fuit, Deo dillkile non fuit;
nisi malitia, et quid per struihiones 147 Tlisi n )''
pocrisis designatur? In perversa igitnr mente draco qui potestai.es bujus mundi rigidas, non verbis, sed
fiegit. Ecce euim quotidie rhinoceroies
cubat etpasciiui-quiaetiaicnsmaliliacailide tegi-Brniraciilis
servire agnoscimus, dum potenles hujus mundi, qui
tur, et intuentium oculis simulatio boniiatis stnte-
viribus suis iatua dudum fuerant clatione confusi,
fertur. Quid \ero onocentaurorum nomine, nisi

Graeco quippe cJoquio

Deo subditos jam videmus. Quasi de quodam indo-
iubrici fignrantur et elati?
usito rlunocerote, Dominus loquebatur, cum dicerel:
ovo*r asinus dicitur ; el asini appeiJatiooe luxuria
Ut carnes
Dives difficile inlrabil in regnum coelorum (hiatth.
SignatiirProphcia aitrsiante, qui ait : asi-
xti, 23). Cui curu responsum cssct; Quis poterit
n»rum carnes eorum (Esech. xxm, 20). Tauri autem
vocabulo cervix superbiac demoiistratur, sicut voce
salvusfieri? (Ibid., 25.) Illico adjunxit Apud ho- :

Dominica de Judaeis superbienlibus per PsaLmistaru

mines impossibile esl ; apud Deum autem cmuiapot-
pingue* obsederunt me. (Psal. \xi, 15%
sibilia sunt (ibid.. 26). Ac si diceiet : Rhinocesos
d citur
; : jTav.rt
iste humanis viribus mansuescere non potest, sed
Onocentauri crgo sunt qui subjecti iuxuriae vitiis,
lamen divinis subdi miraculis polef t. (183) Unde hic
inde oervicem erigunt, uude humiliari debuerunt.
quoque apic beato Job sanctse Ecclesi* typum te-
Qui camis suae vobiptatibus servientes, expuisa
neDti dicitur. Runquid volet rhinoceros scrnre tibi *
longe wrvimdia non soinm se atuiitere reelitudi-
~ Subauditur, ut mihi, qui eum rfuidem praedicamenlis
nem non doient, sed adhuc etiam de opere confu-
hominum diu resistere pertuli ; scu lamen cum re-
sionis gaudeni.Onoceniauris autem dUemonia occur-
nmt, quia inaligni spiriius valde eis ad volum
,
penta volui, miraculis stravi. Ac si aperlius dicat:
Nanquid hi qui fatua elations superbiunt, siue meis
deserviunt, quos de his gauderc conspiciunt, quae
adjutoriis tuas praedicationi snbdunlur ? Per quem
flere debuerunt.
itaque prajvaleas considera, et in omne quod pra»-
CAPUT XXIV.
valeas, sensnm elationis inclina.
DE RHINOCER OTE.
(184) Potestautem rhitiocerotis nominc superbus
ln Scriptura sacra rliinocerotis tiomine aliquando
potens in hoc sazculo, aliquando supcrbus Judaicus
Judaicus populus designari. Rhinoceros eniin qui et
populus inlelligitur. monoceros in Graecis exempiaribus nominatur ,

(181) Hhiuocerotis nomine potentes hujus saeculi tanta3 osse fortitudinis diciiur, ut nulla venanlium
designantur, sicut voce Dominica ad beaium Jnb virtute capiatur. (183) Sed sicut hi asserunt, qui

dicitur : Nunquid voiet rhinoceros servire tibi ? (Jcb describendis animalium J49 n at u"S laboriosa in-
xxxn, 12.) Rhiuoceros eniro indoroitae omnino na- vestigatione sudaverunt, viigo ei puella proponitur,
tuias est, ila ut si quando caplus iuerit, teneri nul- quae venienti sinum apei it ; in quo ille omni feroci-

latenus possit. (182) Impatiens quippe, ut fertur, il- r> tate postposita caput dcponit. Sicque ab eis, a qui-

lico mofitur. Ejus vero nomen Laiiua lingua inter- bus capi quiaiitur, repente velul enervis invemtur.
pietalum sonat in nare cornu. El quid aiiud in Buxoi quoque coloris esse describiiur. Qui ciiarn
naie, nisi fatuitas, quid in cornu nisi elatlo desi- cum elephantis quaudo certamen aggreditur, eo>
gnatur'.' Quid ergo in rbinocerote hoc, nisi poten- cornu quod in nare singulariter gestat, vcntrem ad-
tes bujus sa:culi designantur, vel ipsaj in eo summse versantium ferire perhibHur, ut cum ea quac mol-
principatuum potestales, qui typo fatuaejactationis liora sunt vulnerat, impugnantes se facile sternat.

14S elati, dum falsis exlerius inflantur honoribus, (186) Polest ergo per rbinocerotem, vel certe mo-
veris mrseriis inlerius inaneseuut? Quibus bene dl- nocerotem, sciiicet unicornem ille populus intelligi,

(180) Ex lib. vu, in Job, c. 12, ante finem. (183) Ex cap. n, lib. super.
(181) Lx hb. xxxi in Job. c. i. (184) Ex lib. xxxi in Job, c. xi.
(182) Munsterus tamen !ib. v Cosmographiae no- (185) Philesius et alii recentioies id scribunt.
luiumadductum aimo 15i3
tai fuisseex Indiavivuin (186) Rbiuocerotem el monoccrnlem esse diversa
ad Emmanuelem Portugallise reg. eumdemqiie, anno animaiia, el ipsa notalio et S< ahger exercit. 205;
1515, exbibuisse monomacbiam elepbanti cum rhi- Gesnerusque 1. i, De quadrupedibus littera os- m
nocerote in urbe Ulissipona. tendunt.
 125 GARNERI CAN. REG. S. V1CT0RIS PARIS. m
qui dom de aecepta lege non opern, sed solam intcr A disi Dei fuisti (Ezech. xxvnt, 12). Iri cuntta igitur
homines elationem sttmpsit, nuasi inter cseteras be- creatura homo et angelus simul eonditus exslitit,
slias cornu singulaie gestavit. Unde passioncm suam quia ab omni natura irrationabili distinctus proces-
Dominus.Propheta canente, pronuntians, ait : Libera sit. Quia ergo In cuncln conditione rerum, nuliun»
hic ciz ore leonis, el a comibus unicorntum humili- rationale auimal nisi angelu* et homo est, quidquid
tatem meam (Psal. xxi, 22). Tol quippe in illa gente ratione uli non potesl cum homine factum non est.
unicornes vel certe rhinocerotes exsliterunt, qnot Dicatur itaque de homine, dicatur de angelo, qui et
conlra prredieamenta veritatis, de legis operibus si potenliara sublimitatis perdidit, sublilitalem ta-
singnlari et fatua elatione eoiiflsi stntt. Beato igiiur men naturse rationalis rainime amisit: Ecce hehe-
Job sancUe Ecclesiae typum tenenti dicitur : Xunquid motk, quem feci tecum, ut dum homo eum, qui in
volel rhinoceros servire libif Ac si aperlius dicatur: ratione secum factus est perisse considerat, victnum
Nunquid illum populum quem superbire in nece li- sibi castim superbiae ex ipsa proximi sui perditione
delitim, stulla sua elalione consideras, sub jure tuae perliraescat.
prajdicaiionis inclinas? subaudis, ut ego qui et me 151 CAPUT XXVI.
illum singulan cornu extolll conspicio, et tamen »E SEnPENTE.
Uiihi c.um voluero, p otintis subdb. R (189) Serpentis nomine diabolus designatur, sicut
CAPUT XXV. per isaiam dicitur : Sv.per Leviathan serpenlem veeiem,
U E S?3liK0TK. et super Levialhan serpentem iorluotum in ievram.
(187) Belicmoth nomine diabolus designatur, si- (Jsa. xxvt, \). Leviathan quippe interpretatue dici-
cut voce Doiniri ad bcalum Job dicitur: Ecce Be- lur additameutum eorum. Quorum scilicet nisi ho-
hemoth quem feci tecum (Job xi., 10). Quem naraque minum ? Recte autem additamentum eorum dicittr }
sub Beliemoth noniine nisi antiquum hoslern insi- quia postquam primam culpam suggesticne iatuii^
nuat?Qui quidem Behemoth interpretatur latine hanc quotidie augere gravioribus persu&siouibus
animal. Cujus dum inferius malitia subdilur, pa- non desistii. Vel certe per exprohrationem Lemlhafl
tenler persona monstralur. Sed cum de Deo scri- vocatus est , id est additamenium hominum, Ees
ptum sit quia fecit omnia simul(£cc/t. !triu,i), cur namque in paradiso immortales reperit, sed divini-
hoc auimal, cum humine fecisse se indicat, dum latem immortalibus promiltendo, quasi eis aiiquid

cuiicta,quia simul fecerit, constal? 150 Rursum- ultra quam erant se addere spopondit. Sed dum
que qoacrendui» est quoroodo simui Deus cuncta blande non habita se daturum perliibuit , eailide et
coudidit, dum Moysesex dierum mutatione varianle habita subtraxit. Leviathan itaque iste in eo quod
dislincte creata describit? Quod lamen citius agno- se addere homini spopondit, tortuosis ad eum si-
seimus, si ipsas causas originum subtiliter indaga- nibus irrepsit, quia dum falso impossibilia prorait-
nnts. Rerum quippe substantia simulcreata est, sed tit, vefe el possibiiia sustulit. Quaerendum vcro no-
simul species formata non est. Et quod simul e*- bis cst cur quem serpenlem dixerat, tortuosumque
st tit pcr substauliam matcfiae non simul apparuit illico subjungens inlerposHit, vectem : nisi forte quod
pcr speciem formre. (188) Sed quia simul omnia per in serpentis fortittidine fluxa moliilies, in vecte au-
subslaiitiam creata dicimus qua? prodire alia ex aliis tcm est duritiae rigiditas. Ut ergo bnnc et durum si-
invcnimus, quo pac'%0 cum beato Job Behemolh gnaret et mollern, et yestem nominat et serpentem.
faclus asseritur cum r.eque uua sit substanlia an- Durus quippe est per malitiam, mollis per biandi-
geli cl hominis, neq ue horao cx angclo, neque au- menliim. Vectis ergo dicitur, quia usqiic ad necem
gelus ex homiue proferatur? Si vero proptcr boc percutit; serpens autem, quia semper iusi-Jias raol-
factus Behemoth cum beato Job dicitur. quod crea- liler infundit.

tura omnis ab aoctore, qui in actione sua nequa- 152 CAPUT XXVII.
quam temporis protciatione distenditur, simul con- DB DTIACONE,
dila non dubiiatur, cur de Behemoth spiritualiler D In Scriptura sacra draconum nomine. aliqvando An-
dtcitur.quod habetnr commune cum crcaturis om- ticltristus, aliquando malilia, aliqvanjo antiquus
hoslit uliquando ncquissimi Judworum prinei-
,
nibus generaiiter. Sed si rerum causas subliii dis-
pes,aiiquando dtemones, aliquundo apertc muli vcl
ctiSsioue pcnsamus, simul factum angeliiin ho- gentiles designantur.
minemque cognoscimus : simul videlicet non unitate (190) Dracoiium nomine Anticbri.sliis desiguatur,
temporis, sed cognitione rationis. Simui per acce- siciit per Joannem in Apocaiypsi dicitur : Misit
ptam imaginem sapientiac, sed non simul per con- draco caudam, el traxtl tertiam parlem steliarum
junctani siibsianiiam foima:. Scriptura namque est (Apoc. xn, 3). Quid namque draconis nomiue uisi
de horaine: Faciamus hominem ad imagmem el si- Antichristus , quid in cauda cjus, nisi exlrenta ip-

mititudinem nostram (Cen. i, 26); Et per Ezechie- sius persuasio intelligitur? Quid vero stfllarum no-
lcm ad Satan dicitur : Tu siynaculum simililudinis, mine, nisi hypocritarum llctio demonslratur ,
qui
pUrtus sapicntia et petfectus decoie in deliciis para- bona qus faciunt ad percipicndas laudes homini-

(LS7) Fx lib. xxxii in Job, c. x. (189) Ex lib. iv in Job, cap. xm.

(IX!>) Haec ab antecedcuObus disjuncla sunt inlcr- (190) Id parliin ex lib. iv, e. xiv ; el lib. \\%u, c.
pobilis aliis. xu, p. nnin. 38. Patheril diac. in Apoc.
 m GREGORIANIJM. — LIB. III, 126
D;js ostendunt? Diaconis ergo cauda , stcllarum A cone ve) strulliione asserit quia ct aper^ ma'os t
pars in lerrara trahitur, quia exlrema persuasione et ficte bonos, plerumque ad sua obseqma ex in-
Antichristi quidam qui videntur lucere rapientur. tiina cogiiatione convertit. "Vel certe agri bestia
Stellas namque in terram trahere est eos qui viden- Dominura , id est dracones struthionesqtie glorifl-
tur studio vitae cuelestis inbaerere, ex amore terreno cant cum lidern qua; in
, illo est, en quse in hoc
iniquilate aperti erroris involvere. munilo dudum membrum diaboli fuerat gentilila*
(101) Draconis noraine malitia de.signatur, sicut cxaltat. Quam ct propter malitiam dtaconum no-
contra pervers2m menten" sub Judseae specie per mine exprobrat, et propter hypocrisim, Yocabulo
isaiam dicilur : Erit cubile draconum et paacuu siru- struthionum notat. Quasi enim ppnnas accepit gen-
thionum (Isa. xxiv, 13). Quid namque per drsconer,, tililas, sed volare non potoit, quse naltuam ralionis
nlYi tnaiitia? quid vero struthionum nomine nisi ignoravit.
bypocrisis designatur ? Slruthio quippe speciem vo-
CAPUT XXYlll
landi habet, scd usum volandi nou habct : et quia
UE C0LUKH0.
hypocrisis cunctis intuentibus imagincm de se san-
i« Setiptura aucra colubri nomine aliquanuo diubo-
ctitalis insinuat, sed tenere vitam sanctitatis iirnorat. tns, aliquando Anticltristut inleltigilur.
*
In perversa igitur 153 HieWe draco cubat , et (195) Colubri nomine Anliehristus signnfur per
strtitbio pascitur : quia et latens malitia eallide le- healum Job dicentem Et obstetrirante muntt ejus
:

gitur , el intuentium oculis simulatio bonitatis arue- edvdus est cotnber tortuosu* (Job xxvi, f5). Qtiis
fertur. enim cijlcsbri nomine apnellatur nisi hostis anti-
(192) Draconis nomine autiquus tiostisdesignatur, quus, lubricus et lortuosus : qui deciiiicn-.lo Iiomi-
aicut per Joannem in Apocalypst dicitur : Vidi attye- ni , colubri ore locutus est? de quo et per prophe-
lum desandeniev: ds ceelo habentent eluvem abyui, tam dicitur : Levialhan terpcntem tortuasum (ha.
et catenam tnagnam in tnnnu sva, et appreliendit xsvn, 1). Qui idcirco loqui serpentis orc perrnisstis
draconem serpentem amiqtmtn qui eit diaboiut , et est, ut ex ipso vasc ejus cognosceret homo qualis
Satan , ef. ligavit eum psr annos rniile , et mitit esset qui intus babitarel. Serpens autem non so-
euminabys&um (Apoc. xx, !). Quein tauen in mun- 3uni est Cortuosus, sed eJiam lubricus. Quia aatcm
di flne »d apertiora certamina revocat, et tolum con- in veritatis reoliiiirtine non stetit, torluosum ani-
tra nos iri suis viribus relaxat. TJnde illic rursum jnai sntravst ;
quia vero suggesiioni ejus si primo
icriptum est : Cum completi fuerinl mille anni, sohe- non resislifur, repente loius ad interna curdis, dnm
tur Satanas (Apoc. xx, 7). non sentitur iiiabititr, vcrba ad hominem per ani-
C
Draeonum nominc nequissimi Judxorum prirtci- mal Jubricum fecit. Cavernae aulem hujus colubri
pes signat Jeremias dicens : Onagri stelerunt in corda fucrant iniquorum. Quae quia ail pravitalem
rupibus , traxerunt ventutn quasi draconts (Jer. propriam traxit, quasi in corum habitationc requie-
siv, 6). vit. Sed obstetricante manu Doniini, tortuosus co-
(193) Draconum nomine 'Jaemones designantur per luber de propriis cavernis expulsua est ,
quia dum
prophetam. In cnbilibus tn qttibus dracones prins nobis divina gratia mcdctur, is qui nos tenuerat
habilabanl, orietur viror calami, et jnnci (ha. xxxv, 155 antiquus a nobis hostis ejicitur, sicut incar-
7). Quid enim per calamum nisi praedicatores? quiri nata Yeritas dicit : Nunc princeps hujus mundi eji-

per juncum, q;ii juxta aquae semper humorcm nas- citur foras (Joan. xn, 31). Unde jam nunc omnes
citur, nisi pusilli ac teneri auditores sacri eloquii sanctos non tenendo possidet, sed tentando perse-
d«signantur? Quid per dracones nisi daemonum quitur. ISam quia non in eis intrinsccus regnat,
maiitia exprimitur ? In draconum ergo cubilibus contra eos pugnat extrinsecus; et quia intus domi-
viror calarai et junci orielur, quia in eis populis , nium perdkiit, bella mollitur foras ; ille enim cum
quos antiqui hosiis malitia possidebai , et do- de carnalibus bominum cordibus eum expulit qui
ctorumscientia,etaudilorumobedientiacoacervatur. D propter homhies «d incarnationem venit, dumque
(194) Draconuiii nomine apertc mali vel gentiles corda infideliuai lcnuit ,
quasi manum ad tatibu-
designantur : sieut per prophetara rominus de eo- lum serpentis inisil. Bene igitur obstelricante
rum conversione pollicendo dicit : Ctorificabit nte manu Domini lortuosus coluher in cavernis qnas
bestiaagri,draconesetstruthiones(ha. xli{!,%0). Quid tenucrat habitare perhibetur; nam viclus a lldelium
enkn in draconum nomine, nisi iu aperto malUiosa? cordibus exiit, qui super haec antea sceptro perfidi»
menies exprimuntur, quae per terram semper in in- regnavit.
flmis cogitationibus repunt ? Quid vero per stru- (196) Colubri nomine Antichristus designantur,
tltionum nomcn , nisi hi qui se bonos simuiant sicut Jacob voce dicitur Fial Dan cotuber itt via^
:

designanlur ? Qui sanctitatis vltam quasi volatus cerastes in semila mordens ungutas equi, ul cadatcs-
peniiam per speciem retinent , sed per opera non censor ejus retr (Cen- xux, 17). Require in capitulo

exercent. Glorilicari itaque Dominus 154 a & ri ~ de equo.

(191) Ex lib. vii in Job, c. xn. (194) Ex lib. xxxi in Job, c. v.

(192) Ex lib. iv in Job, c. xin. (195) Ex lib. xvu in Job. c. xvui
(193) Ex bb. xxix in Job, c. xiv, ante fincm. (190) Supra, c. n, hujus libri.
«7 GARNEKll CAN. REG. S VJCTORIS PARIS m
CA5HH XXIX. A 157CAPUT XXX.
DE REGOLO. DE VIPERA.
In Scriptura sacra cum regulus singuluri numero In Scrtplura sacra cum tipera singutari nnmero po-
ponitur, aliquando diaboius, aliquaudo Amichri- mtur, aliquundo subita et vwlcnta diaboli tenlatis
xlus intelliyitur; cum vero pturaliler rcgttli dicun- iuteiligitur, aliquando \per contrarinm lcnis el
tur, dtemones siynantur. diulurnu ejusdem tentatio; cum vero pluraliter
(197) Reguli nomine diabolus designatur, sicut vipera dicunlur, prari homines exprimuntnr.

per prophetam dicilur : Delecta-bitur infans ab ubere (200) Viperae nomine violenta vc! frnis et dia-

tuper forawine aspidis; el in enverna regv.lt, qui abla- turna lenlatio diaboli designatur, sirut per b*'3lum
ctatiis fueril, manum suam mittet. Xon uocebunt, Job de bypocrita dicitur. Caput aspidum sutjct, et

neque occidenl in universo sancto monte tneo (Isa. Xi occidet eum lingua vipera: (Job xx, 16). Aspis par-

8). Quem namque infantem ab ubere vel ciim vus est <>erpens, vipera vcro proiixioris eit corpo-
ahlaclalus fuerit, nisi Dominum appellat? Qnid vcro ris. Et aspides ova gi^nunt, atque ex o\is eorum
foraiuine aspidis, ravernis reguli, uisi corda signa- fllii procreantur. Viperae auletn cum conceperint,
vit iniquorum ? Ei antiquus hostis dum 156 totum earum in ventre sseviunt (201. Qui ruptis late-
fiiii

se in eoiura consensum contulit, qitasi in forainine rihus mairum, ex earum ventre procedunt. Unde
proprio toi tuosus sious astutiae coHigendo pteme- B et vipera eo quod vi pariat, nominantur. Vjpera
ravil. Quem et aspidis appellat nomine occufte sa> itaque sic nascitur, t;< violenter exeat et cum ma-
vientem et reguli ape.ite ferientem. Manum erjto tris suae exslinctione producaiur. Quid ergo per

suam Dominus in foramine regnii, atque aspidi6 aspides parvos, nisi latentes suggestiones immun-
misit,quando Lniquorura corda divina potestale *e» dorum spirituura figuranlur, qui cordibus homi-
nuil, et enmpreheusum sxtnde aapidem, vel re^ u- num p3rva prius persuasione subrcpunt? Quid vero
ium, id est captivuut diabolum traxjl, ut iu monte per iinguam viperae, nisi violenta diaboli tentatio

sancto ejus, qui est Ecclesia eleeiis fldeUbus non desigf.ntur? Prius enina leniler subripit, postmoduni
noceret. vero etiam vioienter C202). Caput itaque aspidum
(198) Reguli uomine AnUebrislus desigoatur, si- sugit hypocrita, quia inHium suggestionis oceult*
cut de pravis quibusdam scripluro est : Ova aspidum parvum prius in cerde nascitur, sed oceidit e»m
ruperunt, et telas aranete texuerunt. Qui comederit lingua vipexae, quia postmodum capta mens, ,\c-

de ouis eorum morietur; el quod confotum esi, erum- aeno violenlae Wnutionis necalur. Primiim subti-
pet tp regultim (Isa. ux, 5). Ova quippe aspidum libus consiliis, ad cor bominjs immundi spiritus
pravis bomioibus rumpere est roalignorum spiri- loquuntur, qui dum leniter persuadent quasi vene-

tuum consilia quse in eorum cordibus latent, per- num aspidum funduni. Unde scriptum est :
1$$
versis operibus apei ire. Tela3 quoque aranese texe- Ova a&pidum ruperunl, el telat aranew texuerunL
re est pro hujus mundi concupiscentia temporalia Qui comederit de ovis eorum morietur, et quod
quxiibet operari : quae dum nuila siabiiitate soii- confotum est erumpet in regulum (lsa. ux, 5). J>e

data sunt, ea procul dubio ventus vitae mortalisra- hoc ita bypocrila dicitur : Caput aspidum suget, et

pit. Bene autem additur : Qui comederU de ovis eo- occidel ewn tingua viperee, quia cum iniquam sug-
rum morietur, quia qui immundorum spiriluum gestionem antiquihostiSflibentersuscipit.vioIentisse
consilia respicit, vitamiu se animae occidit. Et quod posi modum ejustentationibusdeviclus tradet. Unde
eonfoium esl, erumpet in regulum, quia cousiliura et in paradiso quoque sianti homlni verba blandie
maligni spiritus quod corde tegitur ad pienam ini- persuasiouisintulit, sed quera seroel rapuil ad consen-
quitatem nulritur, regulus namque serpentum rex sum.jamnuncetiam renitentem trahitetcorruptionis
dicitur. Quis vero reproborum caput est, nisi Auti- suasdelectatioDibusdeviciumpeneviolenterinterficit.
cbristus? Quod ergo confotum est erumpetiu regu- (203) Sed fortasse ha>c ipsa intelligere etiam per

lum, quia is qui in se nutrieuda aspidis consina re- coutrariam iuterpretationem valemus. Nam quia
ceperii, membrum iniqui capitis facius, in corpus j) veneno suo aspis concite, vipera autena lardius oc-
Antichmli accrescii. cidit, per aspidem violenta et subita, per viperam

(199) Regulorum nomine dsemones designantur. ienis et diutuma tcntatio designatur. Unde el illi

Unde et bene irascens peccali6 praecedentibus, de mors in sucfione capitis, viperai autem in ;iingua
his quos in manu antiqui hoslis deseru per prophe- esse perhibeuir, quia reptnlina tentatio sscpe ino-
tam Dorainus dicit : ImmiUam vobis, serpenles regu- pioatam mentem mox, ut surgit, interficil; Ionga
tos, quibus non est incantatio (Jer. viu, 17). Ac si vero tentatio, quia prava diutius persuadendo sug-
diceret : Justo judicio taiibus immundis spiritibus geril, velut ex lingua vipera occidit.
tradam, qui a vobisexcuti exhortatione prajdicau- (204) Viperarum nomine, pravi homines dtsi-
lium quasi mcaniantium sermone non valeant. gnaotur, sicut per Joannem Bapiisiam Judxis dici-

Ex lib. xvii, in Job, c. xx 34; Plin. lib. x, cap. 62.

198) Ex lib. xv, in Job, c. ix. (202) Ex cap. vm.
199) Ex lih. xxxiv, in Job. c. x.
i!97) (203) Ex iisdem, lib., et c. vm.
(200) Ex lib. xv, in Job, c. vu. 204) Ex hom. 20 in Evang.
(20 \) Vide Afist. lib. v, De hist. aniraal., caj).
123 GREf.OIUANI IM. — LIB. III. K>0

tur : Genimina viperarum, quis vobis oslendit [ugere A miltantjpervenire ad futura. Si enim praesen» vita te
a ventura ira? (Licc. m, 7.) Veniura eniin ira est delectat, autfin in terra posuisti. Si tuis pr.eteritis,
animadversio ultionis extremae, quaro. tunc (ugere et jara retro labentibus delectaris, aurem de cauda
peo.cator nuno ad pcenitentiae laraenta
non valet, qoi obturasti. Debcs ergo irc in lucem, exirede tene-
non recurrJL Et notandum quod maUe soboles, uia- bm, ut jam iu luce ambulans et cxsuitans dicas
lorum parenium actioues imitantes gcnlmina vipe- quae relro sunt oblitus, in ca quae ante sunt exlen-
rarum vocantur, quia per hoc quod boitis invident, tus : Noo' dixic, quae retro obli(u6, et ex praesonti-
eusque persequunlur, quod quihusdam mala relii- bus delectatus, cum dixit, quae retro oblitus non
buunl, quod laesionei proxirais exquirunt, quoniam obiuravit ainem de cauda. Cum dixit in ea quae
in bis omnibus priorum suorum carnaliura vjas ante sunt extentus, is et prasciitibus non obsur»
scquunlur, quasi venenati lilii de venenatift pareu- du.'t, aurom in terra non posuit.
tibus nali sunt. Aspidum uomine latentes et hlandae suggestiones,
XXXk vel forles et subitae immundorum spiriluum lenta-
159 CAPliT
tiones designantur, sicul a bcato Job de hypocrila
DE aSPIBB.
dicitur : Caput aspidum suget (Jcb xx, 16). Require
}h Seriptura sacra aspidis nomine aliquahao diabo-
lus, aliquando is qui audtre verbum Dei dedignatur,
B in capitulo de vipera.
iliquando blanda el Latens siiggeslio inielligilur. CAPHT XXXH.
Aspidis nomine diabolcis designatur, sicut pro- DE BEPTILIECS.
plieta dicit . DelectabHur infans ab ubere super fo~ (205) Heptiliura nomine cogitationes terrenae de-
ramine aspidis, el in caverna reguli (Isa. xi, 8). Re- signanlur, sicul per Ezecbielem prophctam dicftur?
quire in capite De reguio. Ei iiiyressus vidi, et ecce omnis similitudo replilium
Asoidis UOmine, sigiiilioaluris qui audire verbuin et aninuilium abominalio (Euch. vni,. 1). In repti-
D i dedignatnr, sicul per Psalraistaiu dicilur : Fu- libus quippe cogilationes oniniiw> terrenae signan-
animalibus vero, jaru quidem aliquantulum
!
ror llis secundum simiiiludinem serpentis. Sicut tur ; iu

uspidis snrdat et obturanlis aures suas, quce non cx- a terra suspensae, sed adhtic tenenae mercedis prae-
avdiet voccm iiicantaittihm (Psal. lvh, 6). Aspis mia requirentes. Naui roptilia quidem toto covpore

cum conceperit pati incantatorem mareum qui eam terrae inltavreni, aniniaha autem ventre a lerra su-

quibusdam carminibus propriis evocat, sicul suni spensa sunl, appctitu tameu guiae ad terram sem-
mulis ctrara niagica, audite qttid faciat. Amando per inclicantur. Rt^>lilia itaque sunt inlra \Q1
lenebras suas, quibus se involuta occullare dicitnr,
'

parsetem, quando coguationes volvuntur in mente ,

cum exire volueru. recusuns tamen audlre illas ^ quae a terr'j«is desideriis nunquam levantur. Ani-
voces, quibus se cogi sentil, allidit vnnm aurera malia quoirue sunt intra parielem, quando et si

terne. et de cauda obturat aiteram : atquc ita iilas qua jam jusia, si quahoucsta cogitantur,appetcndis
voces. qiianlum potest, evitans, non exit ad incan- tamenlucris teroporaiibus honoribusqun dcscrviuut,
lantem. Huic similes dixit spiiitus Dei, quosdam ut per seraetipsa quidem jam quasi a lerra suspensa
bou audtenies verbum Dei nou solum non lacientes sed adbuc per arobiium, quasi per
sint, t;ulae deside-
sed omnipo ne faciant : audire volentes. Au forte rium sese ad ima submittunt.
q?'d remus aiiquid in eo quod dicitur aspis ita aures CAPUT XXXHJ.
ciaudere, ut unam carum premai in terram, alte- m VCUMIBUS.
ram cauda oppiletur? Quid sibi vuit hoc? In cauda /» Scrifrtura mcra cum vermis singttlmi numcro
itaque posteriora inielliguntur. Ergo in praeterita
poniiur. aliquando Ghristus, aHquundo hominis
proge-ties intelUgitttr ; cutn. vero pturaUter vermes
jam tergum oporiet ponere, ut in ea quae nobis dicxniur, aiiquundo cogitatiouco intiuieiee , ali-
promiuuniur intendamus. Ergo nec ex praesenti quando curee carnates esprimuntur
delecfari debemus, hoc euira monet Apostolus di- (204}) Vftnnis liomioe thristus <Jesigrtatur, sicut
eefts : Quem ergo frnclum habuistis in quibus vunc D per Psa»lmistam dicitur Ego autem sum vertnis, et
:

erubescitis? (Bom. v«, 21.) Revocat ad se recor- non honto (Psal. xxi, 7). (207) Vermis ivomine car.o
dantes cum delectaticae 160 a praeteritis, et cuan designatur, sicut per beatum Job, rie luxurioso
quadam concupiscentia fruendi, ne redearaus corde quolibet dicitur -.Dulceda itlius,vermis(Job xxiv,20).
in Egvptum. Quid de praesenlibus quomodo jubel In quibus verbis luxuriosi cujtislibel et caruis vo-
etiam ipsa conlemni. Non recipienlibus y inquit, quoe luptatihus dediti, quanta sit cxcitas demonstratur,
videntur, sed quw non videntur. Quce enim videittur cum dicitur r Dulcedo iilius vermis. Quid namque
tempoialia suni, quce autem non videntur mlema (11 caro nisi putredo ac vermis est ? El quisquis car-
Cor. iv, 18). Igitur de praesenti vita dicit : Si inhac nalibus desidcriis anhelat, qnid aliud quara ver-
vna tnnlum in Chrislo sperantes $umus miserabiliores
f memamat. Quae enim carnis sit substanlia, testan-
suutus omnibus hominibus. Obliviscere ergo praner- tur sepulcra. Quis parentum, quis amicortnn tide-
ita quihus male vixisti, contemne praesentia quibus lium quamlibet dilecti sui langere scaturuulcm
lemporaliler \ivis,ne te alligando praesenlianon per- vermibus 162 o.arnem potest? Caro itaque cum
(205) Ex lib. xxvi in Job., o. v. (207 \ Ex lib. xv in Job, c. xxiv, 20.
(i0i>> Ex lib. xxx in Job, c. xv.
 31 CARNERI CAN. RKC. S. VlCTOftlS PARIS. 132

concvpisdiur, pensetur quid sil exanimis, el intel- A ex pulredine per nativitatem venit. Qui autetn fl-

ligiiur quiil amatur. Nil quippe sic ad edoraandom lius est hominis, vermis dicitur, quia jdiu ex roor-
desidcrmrura carnalium appetitnm vaioi, quam talium corpomm corruptione propagalur.
unusquisquc hoc quod vivum diligit, qusle sit mr»r- (209) Verraium nominc cojritationos Uiquli fcc Je->

tuuin pensel. Con-jideraii; eienim corruptione cm- sigoantur, sicut per beatura Job dicHur : futtp.dinl

uaU, ciiius cognoscitur, quh cum iibcite caro con- dizi i Pater meus es, maier mea, el soror uwa ter-
cupiscitur, tabcs araatur. Bene ergo -Je luxuriosi mbus [Job xvh, 11). Quid est quod dixit, putredini,

m&nte dicitur, Dtdeed*. Ufius te» •?««*, quia is qui in patcr mcus es, quod omnis horao ab originc
nisi

iderio earnalia corruptioiiis e:-:sestual, ad fetorem jan. vitiata desccndit? Undeet additur, mater mea,
putredinis anheia?. et sorormea vtrmibtts, quia videlicet ab ipsa pulre-
(208) Vcrmis nomine bomUiis progenies desi- dineet cnm msa in iiunc muudum veuimus. Quan-
gnalur sicut it» iibro Ueati Job per Baldad dicilur : tum ad mateiiaiu quippe corruptibilis carnis, ma-
Ecce iuna non splcndct, ct stelice non sunt mundcc in ter no»tra et soror vermes sunt, quia et dc putre-
ccnspectu ejus. Qttantc magis komo putrcdo, el filius dine processimus, et cum putrt-dine venimus quam
hominis vermfo! (Je6xxv,§.)Quid enim per lunam, __
portamus. Quod si inlelligi gpiritualiler potesl, et

nisi cupcta simul Ecclesia, quid per sleUas, nisi mater natura, et cousuetitdo non immerito soror
stngulorura bene viventium animaa designanlur? vocatur, quia ab illa cum ista sumus. Ouaa videli-
Luna ergo non splendet, etsteliae non suntmundae cel mater el soror vermes sunt, quia ex natura cor-
in conspetlu ejus ,
quia nec saneta Eccloia virtatfl rupiibili et consueludine perversa cugimur, ut
proprta, lot mirac.ulis emicat, nisi Uanc prevenien- quasi qutbusdam vermibus sic inquielis cogitalioui-
tis gratiae dona perfuudant; nec singulornra bene bus in raente faligemur. Carnis cnim natura vitiata
viveutiuui mentes a peecatorum macuiis mundae et consuetudo perversa, innumeras curas in corde
sanl, si remeia piclate judieenf nr, quia apud di- mfiraiitatis nostrK generant, bene mater et soror
stricfi judicis oculos sua unumqucmquc corruptibi- vernses 104 rocantur. Mordent animum curae,

liias inquinat, nisi iitinc quoiidie gralia parcentis dom inquietaut. No-i enim ccssant jusii viri vei sol-
tergat. Ekclorum quippe mens prodire ad libertatem licite cogilarect pertractare quid agar.t, veiprovide
jostilia! uititBT, s ed adhuc compede infirmitaiis te- iospioere quo post prsesentftm viura ducendi
uetur, et culpas quUfsoi subigere perfecte desiderat, sini.

sed quousque corruptione carnis astringitur, ejus (210) Vermimn nomine cura; carnaies designan-
vincutis, etiam cum nnn vult, ligatur. Hiac itaque p lUT » ^^ r,li P*f beatura Job dicttur : hte moritur ro-

colligat, quanto peccatorum pondere pressi sunt, bustas el *anus, dives et feiis. Viscera ejus plena
qui cor.tra hsec decertare negiigunl, si piene cui- suni aaipe, et medultis osta illlus irrigantur. Alius

pan» nec illi superant qtii contra Uanc utihter pu- vero moriiat in amariiuditte animcs suce absque vltis

gnant. Lnde e", postquam dictum est, ccce luna vpibus. Et lamen shnul dortnieni in pulvere, el ver-

nott splendel, ei stella non sunl tttttndte in conspectu mes operienl eos (Job xxi, 23, 24). Hoc si quis for-
ejus, protinus subditur, quanto magiz homo putre- sltan accipere per allegoriara velit, explere brerifcr

do, et fUius hominis verniis? ac si apettedicerttur : possumus. Dicilur namquc de iniquo divite : Vi-

Si ipsi qnoque esse sine conlagio non vitient, ffii scera ejv.s plena sunl udipe. Sieut ex abundafiti cibo
intcr vitae praesentis tenebras virtutibus lucent, ad^ps, ita ex abundantia rerum supcrbiaj nascitur,
quauto reaiu J03 iftiquitatis obstrieti sunt, qui ad- quae inipiuguat inentem divitis dura elevatur ani-
liuc c&rualiter vivunt? Si a peccato liheri esse ue- rnus superhienlis. Superbia quippe cordis quasi
queunt qoi jam in cnSestibus desideriis conversan- quapdam pinguedo est crassitudinis. Unde quia uie-

lur, quae peccatoruui pondera tolerant qui carnis riqueex abundantia peccala perpelrant, per Pio-
suss volaptatibus dedili adbuc putredints juguin phetam dicitur : Vrodiit quazi ex adipe iniqv.tj.aseo-

portant? Hinc Pelrosait : Si justus vix salvabilur, D nim (Psal. lxxii, 7). Amatores atitem huiug sae-

impius et peccalor ubi parebunt ? (I Pet. iv, i8.) culi quasi ossa habent, quia in hoc mundo fortitu-

JXolanduin vero in serraone suo quantum Baldalh dinem dignitatnm possident. Sed si in exteriori di-

ordinem conditionis nostrse teuuit et nativitatis, qui gnitate desinl lerrcnae domesticre divitiae, quantum
UomUiem non vermem sed putredinem , tilium ad judiciura suum ossa quidem habent,sed mcdulias m
vcro hominis verraem vocat. Primus namque hu- Msibus non habent. Quia ers^o sic iste amator hujus
mani generis parens, homo, non (iiius hominis. saeculi extcriore potestate fulcitur ut etiam interioi i

Ex quo quisquis prodiit, non solum homo, sed ii- et terrena domus abundantia saginetur, dicitur.

lios quoque hominis fuit. Sicut ergo ex humine Et medullis ossa Ulius irrigantur. Vel ccrle ossa
/ilius hominis, ita ex putredine nascitur vermis. sunt hujus divitis pravae et durae consuetudines;
Unde reete liomo putredo, (ilius vero hominis ver- lnedullae vero in ossibus sunt ipsa desideria male
mis vocatur. Primus quippe homo putredo, non vivendi, qui neque cx pravitalis satisfactioue sa-

vermis, qnia etsi oer mortem putruil, nou lamen tiantur. Quse medullae quasi ossa irrigant, cum
(208) Ex lib. xvii in Job, c. ix. (210) Ex lib. xv, c. xxxin in Job xxv.
(209; Ex iib. xni in Job, c. xvu.
173 GREGORIARUM. — L1]B. III. 15*

prava desideria perversas consueludines suas in A sEdificavit sicul tineu domum suum, el sncut cvstos

voluptatem delectalione eonservant (2H). £t sunt fecit umbraculum (Job xxvn, 18). Tinea sibi do-
noimulli qui in hoc mundodivitias non habent, sed mum corruuipendoaidificat. Nccmclioripotuit com-

babcre concupiscunt. Elati esse appctunt, quamvis paratione hserelicus demonstrari ,

qui locum su«
in hoc utundo quod cupiunt obtinere non possuitt. peiUdiae non nisi in mentibus quas corruperit f.scit.

Etenim cum ntiUis rebus vei houoribus fulti sint, Qui eliant sequaces suo^ ab aetcrno igne cl liberos.

per mala tamcn desideria in conspeclu intcrni ju- Spondet quippe eis refrigerium quietis aeternse. Sed
dicis reos conscientia addtcit. Talis elenirr) quis- verba ejus solidilalem non habcnt, quia plenitudine
que J.QS ph*rumque idco affligitur, quia ditcsce- verilatis carent. Unde subjungitur : Et sicut cusios
re ac superbirc noii pvsevalet. Dc quo ct subdilur : fecit umbraculum. (Jmbraciiium nainque cuslodis
Alius vero morilur in amaritudinc animae absaue nnllo fimdamcnto soljdatur, sed teinpore moxttans-
ullts operibus. Ecee unde dives superbo corde in- eunte destruitur. Etpromissa ab hxreticis iequies
anite? gaudci, inde paupcr alius superbo corde in- cuui tempore destruitur, quia post haoc vitam uul-
anis afOigitur. Beneautem dc utrisquedicitur : Et laienus invcnitur.
lamen timut in puluere dormieni et vermes operient eos. Jt67CAPUT XXXV.
In pulvcrc enim dormire, est in terrcnis desiieriis B i>r. ERUCA.
ocnlos eiaudere mcntis. Unde unicuique peccanii in ("214) Erucae oomine luxuria desi^natur, sicut
sua culpa dormienli dicitur : Sv.rye qui dormis, ei Joel prophela dicit : Residuum eruccc comedii locu-
exsurge a muriuis, n Uluminabit te Christus (Ephes. sla, el residuum locustin comedit bruchus, et resi»

v, 14). Verroes vero, qui de carne nascuntur, eos duum bruchi comedil rubigo (Joet. 1, 4). S<*?pe ntens
sintul operient, Quia sive divitis, sive pauperis su- misera, quidjam transieril iu se peccatj, vid«t; sed
perbientis animura eurac camales premuni. In re- ubi adhuc reiiueatur, non videt. Gaodet de quibus-
bus enim terrenis, paupcr et dives reprobus, quam- dam vitiis, jam subjecta 11011
qyia eis sit, et ptaeca-

vis non pari prospenlate fulcianlur, pari Uimen an- vere ac gcmere ncgligit, quia cocum viee successe-
xietate tui-bantur, quia quod ille jam cum metu ha- runt alia quibus furtasse uequius succumbit. Sic-
bet, isle jam cum anxietaie appetit. Sed quia*ha- que tii ut, dum alia vilia transeunt et semper alia

bere tion valet et dolet dicatur, simul in putvere succcdunl, a diabolo cor reproborum sJne intermis-
si non si-
dormient, et vermes operieiu eos, quia el sione leneatur. Benecreo dicitur Residunm eructt :

mui rebus temporalibus subievantur, simul tamen comedit locuxta, et residuum tecustee fomeUit bru-
incurarerum lemporallum meniis lorpore sopiun- _ chus, et residuum bruchi comedit rubigo. Quid eniin
tur.Simulqueeos vermes operiunt, quia vel isium per erncam, quae *of> in terram corpore repit, ttisi

Ut concnpiu h.ibeal, vei illuni ne babila amiltat luxuria designatur, qua? cor quod tenet ita polluit

earoaies cogitationes premunt. tit itt supeiioi is utunditix surgcre amoiem nequeai.
Quid per locuslam, guae sailibu> evoiat, nisi inanis
CAPUT XXXIV.
gloria exprintilui qua; se vanis praesumptionibus
1)E Tl.NEA.

h\ Scriptura sacra linea: nomine aliqvando earnis cxaltat?Quid per bruchum, cujus peiie totum enr-
tentalio, atiquando hcerelica pravitasinieUiqitur. pus in venlre colligitur, uisi edendi ingbjvjes lijni-
(212) Tinese nomine carnis lentatio designalur, ralur ?Quid per rubitrinem, qu?c dnm tangit incen*
sicot in persorta temaii horoinis per beatnm Job di- dit, nisi irainnuilur? Residuvm ergo erucoj locusla

citur : Qui quasi putredo contumendus sunt, e! quasi comedh, quin saepe cum liuturiae vilium a inente re
tcttimeniur.iqued comeditur u tinaa {Job xui, "16). Ho- cesserit , inanis ifloria accedit. Nam quia jam per
ibo enim quasi putrcdo consumilur, |^j. durncar- arooreiu carnis non sternitur. quasi sancta excasti-
nis suae eorrapttonc conteritur. Cui quia immunda late gloriatur. Et rexiduum locuslw cotnedit bruchus,
fentaliouon aliunde, sed de scmetipso oascilur, quia same cura inani glorise, quui quasi cx sancti-
moretineaecarnem tenlalio.quasi vestem dequaexit, D tate vcniebat resistitur, vel ventrL, vcl qttibuslibet

tonsumit; iu semetiptiO maippe bomo habei unde ambitionis desideriis immoderatius indulgetur. Mens
tentetur. Quasi ergo linea vestem consurait quaeex enim Dei neseia tanto atrocius ad quemiibet ambi-
veste eadein processit. Sciendum quoque quod ti- lum ducitur, quanto nullovel humanaelaudisamore
nea sine Bonitu perforat vestimentum : et plerum- refrenatur. Residuum vero bruchi rubigo consumit,
qua cogltalio ita transfigit mentem, ut mens ipsa uon quia dum veutrisingluvics per absttnentiamrestrin-
sentiat, nisi postquarn fuerit ejus acuieo transbxa. gitur, irse impatientia acrius dominatur- Quse more
Bene ergo dicitur quod homo tanquam vcstimen- rubiginis, quasi exurendo mcssein comedit, qui^
lum a lin«^ consumitur, quia nonnunquam tenta- virtutum 16S fructus iropatienti<e flamma tabescif.
tionam nostrarum vulnera non agnoscimus, nisi Dum ergo vitiis vitia succedunt, agrmn meniis alie

postquant ab eis confossi in mente fuerimus. pestis dcvorat, dum alia relinquit. Bene aulera illie

(913) Tineasnominc bavctica pravitas designalur, subditur : Expergiscimini, ebrii, et (leie (Jcet. 1, 5).

sicul per beatum Job de bseretico quolibet dicilur : Ebrii quippe vocati sunt, qui hujus niundi amore
(2H,i Lx c. xxxiv, 1. s«p.- (213) Ex 1. xvin in Job, c. x\, sub liriem.
(i\-l) Ex 1. xi in Job., c. xxv. (214) Ex 1. xxxiu in Job, cap. liv») ad medium.
«35 GARNERT CAY REG S. VICTORIS PARIS. 136
coufusi, mala non scntiunl, quoe pstiunlnr. Qaid a siatione cordis, tot sibi succedentibus vitiormn pe-
csi ergo diceie Ej.p<ruisci,nini, evnt, et flete, ni si
:
^ibus, vigilaniibus iaraentis obviate.
souuui vesirae insensiLiiitatis exouiiie, el in deva-

ies INCIPIT LIBER QUABTUS.

CAPl T PRLMUM. daicum populum signat, qui cultuiu \itje exterius

hahuit, qui accept;« iegis deliciis, »d niiorem usus
Jn Stripiura mc.ra hominis r.omim qamide singuiari est,non ad ntilitatem? Quem vero Lazaius ulccn-
numero ponitur, uliqnando Deus Paur, altquando bus plenus, nisi gentiiem populum fignraliu-r c-xpri-
Yerbum incarnatum, aliuuando judaicus popuius,
aliquando sensus rationis, aliquando diabolus, uti- mit? Qui dum conversus nd Dominumpeccata coo-
quando taro inii''per naiuram
;
iiiu.T, altquiu-.do fiteri non erubuit. huic vulnus in cute fuit. Seii La-
poniiur. atiquandv per rutpam, aiiquando ptr in- V,
zarus vulneiatus cupiebal saturari de micis qua^ca-
{trmitatem ; cum vero pluraii numero panitar, spi-
ritualei vin. atiqwtndo camales aultibel acapiun-
debant de mensa divilis. ef nemo illi dabat; quia
lur gentilem quemque ad cognitionem iegis admittere
(215) iioruims nomme Deas Pater aeoipitur, si- superbus iiie pcpuius despiciebut. Qui dum doctri-
cut in Evangctio dicitur. Simile est regnum caiorum nam l»>gis non ad chaiitatem habuii, sed ad eJ«-
homini regi, qui fec.i nuptias jilio suu (Mattk. xxn, liouem, quasi de acoeptis opibus fjmuit. Et quia et
2). Quis eniot ahus esl iiomo iste rex, regis filii verba defluebant de scientia, ouasi micae cadebant
pater, nisi iile cni Psahnista ait: Deasjudicium tuum de ruensa.
regi da : El juitiliam lnam /ilto regts (Psai ixxi, i). I7X (2t8) Homiuis nomine sensus rationis intel-
Qui fexii Tunc eniin Deus Paler
nupliqs jiho iuo. ligitur, sicut ad beatum Job a Domino dicitur : Quis
Deo quando hunc in utero Virgi-
Fiiio nuptias Cecil, dedil ichemenli&simo imbri carsum, el viam sonamis
nis hwruame naturas conjunxit, quando Deuro anle tonilrui ul plucret super lerram ubsque hormne in
saecula iieri voJud J,70 noo^ nen5 in Hnesaeculonim. dtserio, ubi ttuttus tnorlaliam commoraiur, ut im-
Vei, ut apsrtius aique securlusdicalur, in hoc Deus pleret inviam el desolatam, el produceret herbas vi-
Pater regi Fiiio nupiias fecit, quo ei per incarnatio- C renles f (Job xxvui, 25-27.) Sum enim pierique ?.U

nis inysteriurn sanctam Ecclcsiam sociavit. Uterus verba Dei valde insensibiles, qui iidei quideni nomine
autemgenslricis Virginis, hujussponsi «halamus fuit. cen.stniur, verba vitae auribus audiunt, sed ea trans-
Lnde dicit Psalmisla : In se/e pos«if labernaculum ire usque ad interna cordis- mmime perroittunt. Hi
suvtn,el ipse lanquam spontus procedens de thatamo aliud quam deserta terra sunt? Qua sciiicet teiTa
suo {Psai. xvin, 6). Tanquara sponsus quippe de horaincm non habet, quia eorum mens sensu ratio-
thalnmo suo processit, qui ad conjurigendsrn sibi nis careG Et nuiius mortaliura in bac terra coramo-
Ecclesiam incarnatus Deus de iocorrupto ulero Vir- ratur , quia et si quando in eorura couscientia ratio-
ginis exivit. nabiiiura sensuuir. cogitationes veniuui, non per-
{21 b) Hominis nomiue Verbum incarnaturn in- sistunt. Prava er>im desideria in torum cordibus
telligilur, sicut per prophetam dicitur : Ei komo est, sedera inveuiuEl, recta vero si quando venerint,
et quis cognoscel iltum ? Uode eiiam in Evanajelio ac si impeilanlnr. decurruat. Sed cum raisericors
scripium est : tiomo quidam peregre profixiscetn, vo- Deus imbri suo eorsum et sonanti tonitruo viara,
cavit servos suos, el tradidil iiiis bona tua (Matth. id est praedicationi, liberlalem dare dignatur,^om-
xxv). Quis enim iste est hoino qui peregre profici- puncti per inlernam gratiara verbis vit* aurc3
j)
scitur, nisi Redernpiornoster, qui in ea carne quam cordis aperiunt, et implelur terra iiivia, quia dura
assumpserat abiit in cceium ? Carnisenim locus pro- praebet auditum verbo , curaulatur mysleiio. Et
prie terra est; quae quasi peregrina ducitor, cum producit herbas virentes, quia per gratiam cgui-
per Redemptorem nostrura in ccelo coliocalur. puuctionis infusa przedicationis veiba non soium
(2i7) Horainis nomine Judaicus populus designa- libenter recipit ; sed etiam ubertim reddit ut quod
tur, sicul in Evangeiio de divite epulone notanter audire non poterai, jara loqui concupiscat, ct quae
Lucas dicit: tionic quidam ercldives qui induebatur non audiendo etiam intrinsecus aruerat, jaru lo-
purpura et bysso, et eputabatur quotidie splendide. Et queodo quae sancta sunt, viriditale sua quoslibet
eral quidam mendicus, nomine Lazarus (Luc. xvi). esuricntes pascat.
Quem namque dives iste, qui induebatur purpura (219) Hominis nomine diabolus designatur, sicut
ei bysso et epulabatur quotidie splendide, nisi Ju- in Evangeiio dicilur :Inimicus Iwmo hoc fecit(Matth,

(215) Ex hom. 58 in Evang. (218) Ex i. xxix, in Job, cap. xiv, ante finem.
(216) Ex hom. 9 inEvang. (219) Ex lib. xiii iu Job, c. xu.
(21?) Ex hom. iiin Evang.
J57 GRECORSANUM. — UD. IV. 458

xm, 28). ila quippe uiium corpus sunt diaholus, el A quando perfecti uiri, aiiquando sex attales tctcuti
designantur.
omnes iniqui, ut pteromque noroine capiiis censea-
tur corpus, et plerumque tiomine corporis appel- (223) Yiri nomine Cliristus inteliigilur, sicttt dc
leiur taput. Nam capilis nomine censelur corpus, ipso pcr Ezcchielem dicitur : Vir qnoquc unus de
cum de pefverso homine dicitur : Ex vobis unut tnedio eorutn vcstitvs lineis el alramemarium scripto-

diaboius es( (Joan. VI, 70). Et rursum noinine cor- ris, ad renes ejus (Ezech. ix). Quid enim pcr virum
poris appeliatur caput, cum de ipso apostata lioc, nisi mediator Dei et hominum bomo Cliristus Jesus

quodjatu prsediximus dicitur : lnimicus Uoino Iwc intcliigitur ? Qui quoniam de sacerdolaii tiibu
fecit. juxta carnem parentes habere dignalus est, vestitus

(220) Ifominia notninc caro designatur, sicut in lineis venire perhibetur. Yel certe, quia linum de
libro beoti Job dicilur: Homoad laborem natcilur,et terrajnon autem sicut lana de corrupiibili carne
avis |7g ad voiaium (iob v, 7). Ad laborem quippe nascituf, qui fnduinentum sui corporis ex malre
lionm nascitur, quia nimirum is qui accepta est Virgine, non amem ex corruptione commistionis
praeditus ratione, considerat quod valde sibi sit im- sumpsit, profecto ad nos vestilus lineis venit. Et
possibile, ut haec peregrinationis sua; teropora sine quoniam ipse Deus postquam nobis mprtuus est,

latiore evadat. Unde bene Paulus, cum tribulationes R et resurrexit, et ascendit in coelum, tunc Testa-
suas discipulis annunliaret adjunxit : Jpsi enim sci- mentum Novum per apostolos scripsit, vir iste,

lis quod in hoc positi sumus (I Thcss. III, 5). Sed atramentarium ad rcnes habuit. In renibus nam-
in eo quod caro flagellis afficitur, mens ad appe- que posterior corporis pars est. Quia ergo scri-
lenda altiora sublevatur, Paulo attesianle, qui ait pturam Testatncnti Novi, pcstquarn discessit, con-
Ei licel is, qui foris est, nostcr homo corrumpatur, didit, atramentarium quasi a lergo portavit.
iamcn is qui inius esl renovatnr de die in diem. (224) Rursum, aJiqtiando angelus dieilur Daniele
Homo ergo ad laborem uascitur, et avis ad volalum prophela testante, qui ait: Ecce vir Gabrtel(Dan.ix t
(11 Cor. iv, iG), quia inde mens ad summa evolat, 21). Yiri nomine quilibei perfectus designalur, sicut
undc caroin inlimis durius Jaborat. ad bealum .lob a Domino dicilur: Accinge sicut vir
(221) Homo per naluram ponitur, siciil scriptum tumbos /mos(/o6 xxxviii, 5). 174(^25) Virumnam-
est Faciamus hominem ad imuginem et simitilu-
: que Scriptura sacra vocare consuevit, qui nimirum
dinem nostram (Gen. i). liomo per cuipam dicitur, yias Domini lbrtibus et non dissolulis gressibus se-
sicut, scriptum est: Ego dixi Dii estis, et fitii Ex- : quitur. Unde per PsaJmistam dicitur : Viriliter agi-

celsi umnes : Vos aulem suul homines moriemini le,el confortetur corvcstrutnlPsat.xxM^ib). Lumhos
(Pso/.lxx\i). Acsi apevie dicai : sicot dciinquenles vero accingere, est, vel in opere Juxuriam, vel iu
obibitis : Dndc e« Paulus ait : Cvm sii inter vos ze- cogitatione, laudis appetitum refrenare. Delectatio
tus ei contentio t nonhe camal.es eslis, et secnndum namque carnis in lumbis est. Unde et sanctis prae-

iiominem ambulatis ? (I Cor. m). Ac si dicai : Qui dicatoribus dicitur : Sint lumbi vestri prarincli, et
discordes mentes ducitis, nonne adhuc ex reprehcn- tucertm ardentes (Luc. xn, 5o). Per iumbos enim
sibili humaituale peccaiis ? • luxuria ; per iucernas aulem, bonorum operum
HomoperinfirmJtatemdicitur, sicut scriptum est: daritas designatur. Jubentur crgo iumbos accin-
Maledictas, qui spem suam ponit in homine (Jer. gere,el lucernas tcnere. Ac si aperte audiant : Piius
xvu, 5). Acsidicat in infirroitate. in vobismetipsis iuxuriam restringite , et tunc
Hominum nomine spirituaies viri designantur, de vdbis bonorum operum exempla nion-
aliis

skut per prophetam quibu6dam Dominus dicil strale. Sed cum beatum Job lania praedilum casti-
Vos aulem greges pascuce mete komiiies estis (Ezech. late noverimus, cur ei post lot ilageila dicitur :

xxxiv). Qma illos Dominus pascit

nimii-um rnios Accinge sicul vir lumbos tuos. Ut qui prius bivu-
Voiuptas carnis inimicorum non more aflicit. riam conupiionis vicerat, nunc luxui iam restringat
(222) Hominum quoquc nomine, carnalia sapien- p eiationis, ne de patientia vel castitate superbiens
tes designantur, sicul ait Apostolus : Cum enim sit tanto pejus intus ante Dei oculos luxuriosus exi-
inter vos zelut et contcntio, nonne carndlet estis (I steret, quanto magis ante oculos hominum et pa-
Cor. nii 5.) Et paulo post subjicit dlcens : Nonne tiens et castus appareret. Unde et per Moysen di-

hominesesiis ? (Jbid., 4.) citur : Concidite prapulia cordis vestrt (Deut. x,

16), id est postquam luxuriam a carnd exstinxisiis,

173 CAPUT II.
etiam superfiua cogitatiormm resecate.
DE VIRO.
(226) Viri nomine aniiquus hostis designatur,
in Scriptura sacra cum singulari nttmero vtr dicitur,
slcut Jeremias, cum prxdicationem suam cernerer
aliquando Christus, aiiquando angeius, atiquando
quitibrt perfectus, atiquando liostis antiquus intel- audientium dillicultate pra^pediri, maledicens dixit:
tigitur. Cum vero piuratiter ponuntur i'ir», ati- Malediclus vir qui annuntiavil patri meo dicens :

(220) Ex l. vi in Job, c. vn. (224) Ex 1. xxvh in Job, c. li.

(221) Ex I. iv in Job, c. xv. (225) Ex I. xxviii in Job, c. iv.

(222) Ex I. xvin in Job, c. xni. (220) Ex 1. iv in Job, c. u, in principi ei roed.
(223) Ex 1. xxu in Job, c. mii.

Patbol. CXCllI, B
133 GARNEKl CAN. REG. S. VICTORIS PAItlS. iVi

Jfatus est tibi puer masculus (Jer. xx, 15). Quicl A. 5). Dicat ergo : Memenlo quod ignorex opus ejus
est quod a propheta maledietionis sententiam vir $.74* de ijiio cecinerunt viri. Ac si aperte dicat : De
ille aecepit ,
qui nativilatem i!!ius patri nuntia- quo fortes quique locut: sunt, ejus opera tuse men»
Hoc nimirura tanto intrinsecus majori mysterio tis oculis abscondnntur, quia mensuram
1
vil ? (i!?. noti-

pleirum est, quanlo extrinsecus human» ratione tiae, eo ipso quo bnmanitate ciircuuiscriberis trans-
vacuum. Nam si quid exterius rationabiie fortasse eunt.
sonuisset, uequaquam nos ad studium interioris ('228) Virorurn noaaine «tates sex saecuii desf*
Hitellecius aceenderet. Eo er^o plenius nobis ali- gnanlur, sicut per Ezecbiefein propbetaui dicitur :

quid intus imiuit, quo foris rationabile nil cslen- Ecee sex viri veniebant de via portoe superioris, quee
dit. Si enim e\ matris suae ulero in mundo pro- ttspiciebat ad aquitonem : et uninscujnsfjue »«s
pheta afftigendus prodiit, nalivitaiis ejus nuntius inieriius in manu cjus (Ezech. ix, 2). Quid enim
quid deliquit ? Quid ergo irs propheUe persona flu- aliud in sex viris venientibus nisi sex -«tates bu-
ctuantis, nisi per pcenae meritum veniens humani maoi genet-is designantur ? Qui de via portse supe-
generis njutabilitas designalur ? Et quid per palrem rioris veuiunt, quia a conditione poradisi sicut ab
175 ipsi'is, nisi de quo nascimur, mundus expri- ingressu niandi ac superioribus gonerationibus
mitur ? Et quis est illo. vir, qui nativitalem nosiram B ev«Ivuntur Quaj porta, ad aquilonem respicit, :

patri annuntiat, nisi anliquus hoslis? Qui cum in quia videlicel mens bumani generis vitiis aperta,
cogitatione nos fluctuare considerat, malorum meu- nisi calorem charitatis dcscrens, lorporem meiilis
tcs, qtii ex auctoritate bnjus mundi praeemineut, appeteret : ad hanc mortalitatis talitudinem r.ou
ad .persuasionem nostras deceptionis instigat. Canv- exisset. Et uuiuscujusque vas interitus in rosuu
que uos agere infirma perspexerit, ea quasi fortia ejus, quia unaquaequc gener3tio singulis quibusqua
favoribus exlollit, et. quasi naios rnascuJos lo ,ui- selalibus evoluta, ante Redemptoris adventum sua
tur, cum corruptores veri meudacium nos ,
per opcratione habuit, unde peenam daronatiouis
cxstitisse gratulatdr. Patri ergo masculum natum surnpsit.
«leuuutial, quando huic mundo, ouni quem p^rsua- CAPUT II!,

serit, factitm innocenihe conuptorem demonstrat. BE MCLIERE.

Sam cum puiiibet peccanli, ac superbienti dicitur :
Ju fkripturu sacrn cum mulier singuluriter ponitur,
Fecisii sicul ?ir; qnid aliud quam nalus mascu- atiquando sapietHia Dei, aliquando hnpietas
in mundo perhibe^ur Jure itaque vir qui gnatur, aliquando etiam pro sexu ponitur, ali-
ios ? ,
quando pro infirntilate ; cum vero pluruliler di~
ina^cuium natum nuntiat, maiedicitur, quia ipso eunlur mulieres, aliquando ntentes carnelium, ah~
cjus nuutio reprobum gaudium nostri operis indi- quando vi;ia dtssignantur.

catur. (229) Mulieris nomine sapientia Dei intelligitur,

(227) Yirorum nomine perfecli viriexprimuntur, sicu! in Evangeiio dicitui' : Aut quce mulier habeni
gicul in Proverbiis Sapienlia loquitur dicens : drachmas decem, elsi perdideril drachmam unam,
rirt, ad vos clamito- (Proo. vm, 5). Ac si aperte di- noime accendit lurernam, el evertit domnm \*Jf
c.eiel. Ego non fetuinis, sed viris loqtior, ii 'jui iluxa ei quarril diligenter donec wvcniat illam ? (Lnc. xv,8.)
nienie sunt, mea verba percipere nequaquam pos- Ouid enim per raulierem , nisi iiie Dei virtus
sunt. Uineiternm ad beatumJob ab Eliu dicitur : et Dei sapientia Cbristus inteiligitur? Quid per
Memento quod ignores opus ejus de quo cecineruut drachmam nisi humana nalura designalur ? Quia
viri (Job xxxvi, 24). De Domino namque canutit enim imago cxprimitur in drachma, recte per
viri, cum ejus no.bis potentiam, vel superni spiri- drachmam liomo qui ad simiiitudinem Dei factus

lus, vei perfecli quique doctores innolescuni. Sed fuerat inteiiigitur. Muiier antein drachmam perdl-
lamen opus ejus ignorant, quia nimirum judicia il- dit, quando iiomo pcccando a similitudiue sui

lius, ipsi etiam qui hunc praedicant, iuipeneirata conditoris recessit. Sed accendit muiicr lucernam,
venerantur. Et sciuntergo quera praidicant, et ta- quia Dei sapientia apparuit in humanitate. Lucerna
^
nien ejus opera ignorant, quia cognoscunl per gra- quippc lumen in lesta est. Lumen vero io lesta est

tiam euin a quo facti sunt sed ejus judicia cora- : divinitas in carne . de qua videlicel testa sui cor-
prehendere nequeunt, qua? ab illo etiam super ipsos poris dicit rpsa Sapientia ; Exaruii vetul tesla virtus
mint. Quod enim oninipotens Deus perspicue in sua mea (Psat. xxi, G). Quia enim testa in igne solidatur,

*ciione non cernilur, Psalmista testaiur dicens ejus virtus sicut testa aruit, quia assumptara car-
Qui posuit tenebras latibulum suum (Ps. xvn, 12). nem ad resurrectionis gtoriam, ex passionis tribu-
Et rursum Judicia tua abyssus multa(Ps. xxxv, 7).
: lalione roboravil. Accensa a;iiem luccrna everiit

Atque iterum Abyssus sicut patlium amictus ejus

: domum, quia mox ul ejus divinitas, per caniera

(Ps. cin, 2). Unde liene etiam per Salomonera di- claruit, omnis se nostra conscienlia concus8it. Do-
cilur, Sicut igtioras quw sit via spiritus, et qua ra- mus namque everrilur, cum considcratione i^ealus
tione compingantnr ossa in ventre prwgnantium, sic sui humana conscientia penurhatur. Evcrsa auleui

nescis opera Dei, qui fabricator est omnium (Eccte. u, domo invenilur drachraa, quia cum perturbatut

(227) Ek 1. xxvii, in Job, c. H. (229) Ex hora. 54 iu Evang.

{i2'd) Ex 1. xxn, in Job, c. xm, anle finem.
 141 CREGORIANUM. — L!B. IV. 14«2

conscientia bominis, repainfur jn homiue sirnili- A tfum occasio virlulis sit, et virtus inSrmnrum o> -

tudo conditoris. casio peccati.

(330) Mulitris nomine impietas. iesignatur, sicnt Muliercs dieuntur mentes camalium. Unde bca-
jy» Sacharia scriptum est : f.ev-! orulvs ftu», et vide. tus Job male suadenli conjugi respondit dicens :

ifiAd est ho* qvoi egrediiwt ? Et di.zt : Quidnam esl ? Quasi una ex stuttis mulieribtu toctita es (Job u,
Et dix': : est amphora egrediens, Et dixit :
iiivc 10). Quid enii •
in mulieribus Disi carnales intelli-
licci est oculus eorum in univcnu ierra. Et ecee ia- gimus ? Qui» enicn electis dicitur : Yiriliter agite,
lentutn ptumbi portabatur. El erce mulier unasedens et confortetur eorvestrum (Psal. xxx, 25), 173
in tnecUo ampkcns, ei dixlt H<ec : esi impittas. Et mentes camalium, qu:e fluxa Deo inlentione de-
vrojeeil ram in medio amphnm, n' misit niassam serviunt, non immerito mulieres vocaniur.
mbi in os cjut (Zach. v. 5-8). Volens Deus os- MuKcrum uomine nonnunquam vilia dcsigaantur.
tendere propnetx humanum genus, ex qua al> eo Unde Zacharias propbeta, de avaritia sub appbca*-
maxtroe culpa delebatur per imaginem amphorje tione amphorae loqnens, adjecit : Et levavi oculos
quasi patcns os avaritiae (iesign.ivit. Avaritia quip- meos, ti iidi : ei ecce dmr mulieres egreUientes, et
jpe veiut ampbon* est, quas os cordis in ambitu earum. El habebant alas quasi alas
spiritus >n olis
R
apertum iap.u : Multos autem obtusi sensus horni •

milvi, ei Uvavcrunt eam inter terram el ccelurn (Zacii.

hcg esse cernimus : et lamen eos in malis actibus
Quid enim aliud
V, 9). in his duabus mulieribus ac-
astutos videmus, piopheta testaute qui ait : Sapien-
cipimus, nisi duo piincipaiia superbiamvide- vitia,
tes sunl ui faciant meiii bene nntem facere nescie-
licet et inanem gloriam, qu;e impielali absque ulla
sunt (Jer, iv, 23). Hi itaque scnsu torpcnt. sed in
dubitatione conjuncta sunt?£t levaverunt eam inter
iis quae sppetunt, avaritia* stimulis excitaittur. Et
terram et caslttm (231). Superbia quippe et vana glo-
oa \i\ ad bor.a videnda eaeci sunl, excitaniibns psse-
ria habent hoc proprium, ut eum quem infecerint,
miis, ad peragenda 178 u**\u vigilantes Ount :
in cogitaticne sua super caeteros bomincs extollant.
L'nde reeiede haceadein avarilia dicitur : Heecc *» t
Et modo per ambitum rerum, et modo per deside-
torum oculus in universa terra. Et eccc lalentum rium dignitalum quem semel captum tenuerunt
piumbi portubatur. Quid est t&Jeniuin plumbi, nisi
quasi in honoris aititudinem elevent. Qui autem in-
cx eadeut avaritia pondus peccali ? Et ecce multer
ter cceium et terram est, ima deserit, et supe;iora
una sedens in ntedio amphorm. Quam luulierem m minime pertingit. Levaol ergo istae mulieres ampho-
Ibrta&se quae esset dubitare possemus illico ange-
ram inter ceelum el terram,quia snperbia et inanis
lus inuotuil dicens ilccc est impielas. Et projecif
:
c gloria men(em por avaritiam honoris caplam ita lc .

eam iu medio amphorse. Impietas in medio am vant, ut quoslibet proximos despicientes, quasi ima
pboise projiaitur, quia nimiruiu iu a\aritia semper
deserant et alta gloriantes petant. Sed lales quiquo
hnpietas tenetur. Et misit massam plumbx in or cjus.
dum superbiunt, et eos mente transeunt cum qui-
Masf-a plumbi iu os mulieris mitutur, quia sciJicet
bns sunt, et supei iorihus civibus minime junguntur.
impieus avariiix, peccaii sui pondere gravatur. Si
Bene crgo amphora levata, intei coelum el lerram
enim ad ea qus deorsum sunt non ambiret
dicltur, quia avari quique per superbiain, atque
erga Deuui ac proxirauui, jmpia nequaquam exis-
proximos
inanem gioriain et intra se despiciunt, et
leiel.
superiora, quaa uhra ipsossun!, nullatenus appre-
Mulier pro sexu ponitur, sicut scriptam cst:
henduht. Inter terram itaque el coelum feruntur,
Misit Deus Fitiunt suum faclum ex muliere, faclum
inlimis per
quia nec sequalitatem fraternitatis in
tub lege (Gal. iv, 4). summa perlingere sese ex-
cbariiatem tenent, ncc ad
Muiier pro inlirmitatc ponitur, sicut per qucm-
toiiendo prxvaienl.
dam. sapieiitem dicitur : Melior esl iniquilas viri,
J@0 f.APUT IV.
quam benefaciens mulier ? (Rccli. xui, 6.) Yir ete-
DE IXORE.
wim, fortis quilibet ei discretus vocatur. Mulier ve- D
Jn Scriptura sacra vxcrh nomme aliquando bona
ro, mens iniirma vei indiscreta acrlpitur. Et sajpr
opefatio, aliquando camalis cogitatio designa-
contingit, ut etiam discretus quilibet subito iaba- tur.
tur in cjulpa, alque indiscretus aliuset inlirmus bo- intelligitur, sicut
Uxoris nomine bona operatio
iiamexhi"beat'op«r3iimiem. Sed is qui indiscretus servum Hcbrceum,
per Moysem dicitur : Si emeris
d infirmus cst, nonnuuquam de eo quod bene ege- sex annis serviet libi, in seplimo egredictur liber gra-
rii. amplius elevaiur. sique gravius in culpam cadit. cum ha-
lis. Gum quali veste iniraverii, tali exeat. Si
Discretus vero quilibet etiam ex eo quod male se bens uxorem, et uxor egredialur simul (Exod. xxi,
egisse istelligit, ad dislrictionis reguiam, arctius Require in capituio De senario numero.
2, 5i.
se reducil, ei inde altius a<J jusiiiiam prolicit, unde Uxoris nomine carnalis cogitatio designatur, sic-
ad tcmpus a jnstitia cecidisse videbatur. Qua in re nt inlibrobeatiJoblegitur:X>UFit autemUti urorsua:
recte dicitur ; Melior est iniquitas viri, quam bene- Bcnedic Domuta
Adhuelupermaues in simplicituietua.
facmns mtttisr, quia nonnunqusia efiam culpa for- et morere (Jab. II, 9). Sciendumest qniainprospeiis

(2 30) Ex I. xiv, in Job, c. xxvi. (23J) E\ 1. xiv in Job, c. xxvi.

 G.UlNEKl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 144
415
El ipse tanquam sport-
plerumqne importuna tentalione niens langitur, et A Psalmista allestantc, qui ait :

tame» aliquando adversa eslerius patttaar, et mlus su$ procdens dc thnlar.xo svo (Psal. xviu, 6). Quae

tt-ntaliouis impulsu faiigamur, ut ei carnem flagerla recte vidwa nuneapatur, quia ejus vir pvo ea inor-
pertulit, et n<uic
r
r pe^^tralthu* ab ejus
erucient; et uraen metitcm c«roa!is suggestio taun- tAr.-. ccrdi

posi tot beati Jol> vulnera, adhuc suhjun- ocalis occullus quas: ai parte allertas reglonis vivit.
det. Unde
male suadcntis uxoris verba. Uxor qaippc Iniquusergo sterilem >hj'.;c ; c, el vidttie benefacere
<ta sunt
male suadens est, carnalis cogitaiio mentetm laces- negligit ,
quia carnis denderiis serviens curam
sens. S<epe eieniui ul dixirnus, et foris flagcllis at- animse vitatnque contemnit. Tota namque intuntiote
terrimur, et intns carnali suggestione fatigamur. enmique sludio cogilat qaemodo *in? ullis neecssi-

Ilinc esl euim quod Jeremias deplorat, diccns : Fo~ taiinus caro motitura sobsistat, ct eurare tfnirrwe vi*

rin inlerficit gladius, et domi mots simitis est (Thren. latn negiigit, qu« vcl iu morte, vel in teatitu.ine

l. 20,i. Foris uiim interficit gladias, cura nos exte- procul dubio rn perprtuum vivit. Rocte autem cnin

rius feriens vindiota configit. S<_d domi mors similis diceretur : Pavit sterilem, prulinus adjurtgitur : Et

est, quia ct ftagella quidem sastinet, et tamen intus quce non parii. Quasdam nanique ex sacra hisloria
conscientia, a tenlationis sordibas munda non est, feminas novimus st ?riles exstitisse, seri l3;ten iu
hinc David ait : Viant lanquam pulvis anle faciem B t:mipore exiremo peperisse. Caro autem non solcm
ve>ni,ei angelus Domini coarctans eos (Psal. xxxjv, 5). sfevilis, set! eliam quas non paril dicitur, quia sttb

Qui enim in cordc suo aura lentalionis rapitur, sensu bonascogitationes gignerc, nee in ishimis va-
quasi ante fueiem venti pulvis eievatur. fct cum ia- H. A vigore enim ja» proprio defi> it, et tamen
ter liauc divina dibtricrio pcrcutit, qoid aliud quam adbuc tiansitoria concupiscere iton desisiit. J-imque
Domini Scd hajc aliier agun- & prisfino robore lassata, pene ab ipso quem diligit
angeius igl afiligil?

tur in reprobis, aliter in electis. Iiloruin namque nitindo repeilitur, et tameu adhuc adirisu improbo
corda ita tentautur, ut conseiuiaiu; isiorum vero obtinere terrp^ralia conatur. Agere y.m perversa
tentationes quidem suscipiunt , sed repugnant. llle- non snfficit, sed lamen cogitare vel qua non agit,

rum mentes deleciabiliter capiuntur . et si ad lem- nequaquam desistit. Rccte ergo non sohnn steriiis,

pus quod male suggeritur, displicet sed postmo- ; sed etiam non pariens dicitur, auia, suo sensu, ut
dum perdeliberaliouem libet. Isti vero sic teniatio- disimos, ad honse cogitaitonis prokm, ncc cum in-

num jacula excipiunt, utsemper resistendo fatigen- Ormata fuerit, fetatur.

tur : quando usque ad

et si delectationem tenlata Viduas nomiue sancla Ecclesia desisnatur. l
T
nde
mens rapitur, ipsam tamen cilius suhreptionem suw et hoc ipsum de haareticis tnteHigi potesl. Unusquis-
deleclationis erubescunt, el forti censura redarguunt que cnim prse-Iicator erroris, dam plebem extra
quiuquid intra se exsurgere carnale deptehendunt. anilatem Ecctesiae posilam docet, profecto sterilern,
Unde el bene mox subdilur : Qtiasi una ex stuiiis et eam qase parere non valet pascit, quia et ei usum
mulieribus locula es. Si bona suscepinuis de manu sui lahoris impendit, qoae spiritnUes fructus nequa-

Dommi, malc.quare non suslineamus? (Job. w, 10.) quatu reddit. Bnte autent vidua» non facit, quia ii-

Dignum quippe est ut sancia niens spirituali corre- delicel sanclx universali Ecelesix, cujus vir adversa

ptione comprimat quidquid apudse carnaie insolen- mortis pertulit, vivete ac deservire contemnit. Vi-

ter immurmurat, necaroaal toquens aspera ad itn- dune enim benefacere estinejusquaemortui viri sui
patientiam pertrahai, aut loquens hlanda ad libidi- 183 amore conterilar, consolalioite laboraie. Unde
nis fluxa dissolvat. Gensura igitur viriiis, illicitai elPsalmistx voce h*c eademvkraa, videHcetaan-
cogitationis siiggestionem redarguens, dissolatam cta Ecclesia qucritur, dicens : Consoiantemme qua>-
deptimat turpitadinis mollitiem dicens : Quasi una shi etnoninveni (Nahum. ut, 7). Tuiic BOiuui quippe

ex stultis mulieribus locutn es. El rursum considera- tor.solantem invenit, cum ex ea morte quam vir

tio munerum, cogitationis aspera; impatientiam re- ejus pcrtnlit, mullos inira semetipsam surgere ad

frjenet dicens : Si bona susccpimus de maan Domini, D vitara cerntt.

mala qttare nan nustineamus? Viduarum noinine plebes ha^retica praViiate intel-
CAPUT V. ligimus sicut item pcr beatum Job de bseretico di-
:

DE VIDUA. cilur : Et viduce illius noh piorv.bunt (Job. xxvn,

Jn Seriplura sacra vidua: nomine aliquando anima, 15). Quas enim hasretiei viduas acccpimus, nisi sub-
aliquundo sancia Ecclesia, aliquand-o pJebsUairetica jectas plebes, morte illius feiiciter desiiliila».? Seppo
pravitate infecta intelligitur. namquedum praadicator erreris, ad aeterna suppii-
Viduae nomine anima intelligitur, sicut de iniquo cia rapitar; sabject* plebes illius, arl cognittonis
qaolibet per beatum Job dicitur : Puvii sterilem, et vene graliam revertuntur. ilis enim plebibus per-
quoi non parit , et vidu<e bene non feeit (Job. xxiv, versus praedicator quasi maritus praefuit ,
quia
21). Quae enim boe loco sterilis, nisi caro nuncupa- male ejus conjuneius ini;a?8erai conuptor menlis.
tur? Qtufi dum 182 s ola prxseutia appetit, bona Nequaquam ergo viduae vel destitutae plorant, quia
gignere cogitatioiiis nescit. Quae autem vidua nun •
morte pravi docloris viam veritatis invcniiMU, cs
cupatur, nisi anima? Quarn quia sibi conditor con- cujus interitu atlligi posse videbanlur. Vel cci-tc non
jungerc voluit, ad thalsmum uteri virginalis venit, plorant vidua?, qaia in suo errore i einauentcs duui
 - 44«
GREGORIANUM. LIB. IV.
ur.
suum, A sed in adbuc inchoalionis su* tcner.iudine,
ipsa
ganrtum fuisse rs liwa^^lcaioiem
s Pe
substerminiur.
captivitautibus immundis spiritibus
falaa, ne lugcabl awsolantw.
Hos gladio liosiis perculil, quia aetcrnitatis despe-
CAPUT VI. nuntius ve-
ratione transfigit. Quid est autem quod
J> r INHNTF.. ego solus (252) Quis es*.
nit, qui diceret : Eva&i
?
intelhgitiir sicui pcr
Inf:\nlis nominc i>omtmis ,

istc nuntius, qui atiis pereunfibus solus eVadit, nist

JktttHabilWt infans ab ubere super
prophcimn dicituf :

prophcticus sermo, qui dum fmnt mala omnia qu*

(oramine aspidis (lut. », 8;. Require in capitulo De
praedixit, quasi sanus ad Dominum sohts rcdiit?
K m, 29.
Duvn enim vera dixissc de peiditorum casu cogno-
regulo, c.

Infcntis nomine, qnillbct regeneratus, vel noviter monsti atur. Hinc

scitur, quasi inier mortuos vixisse
conTersiw designalur sicul quibusdam conversis
quod ad Rebcccam ir> Isaac conjugio deducen-
:
est
Sicut modo aeniti ivfanles ra-
per Petrom dicrtuf :

daio puer mittitur, qnia videlicet ad despoitsandam

tionabik sine iac conctxpiicits, ut in eo crescatis
Eeclesvam Dotnino toterposlla prophetia famulatur.
doi'<>

iu sulutem (I Petr. II. -; Sabceis.ergo irruenlibus, solus pticr, qui nuntiaret

184 CAPUT VII. quia malignis spirilibus infnmoium mcnlcs
evadifr,
DE VI'ERIS.
B incaptivitatcmducentibus, sententia pr.ophctiae con-
b\ Scriptnra sacra pnerorum
nomine aliquando hi valuit, q«*eamdcm caplivitalem prsenuntians dicit
qni feeUstfou* mmdatis inserviimt, ntiquando te-
imocmles Proplerea captivus dnctus est popidus mens, quia non
nerilndo udltuc iuelnoiuiitni, aliquando
circum&pe- kuhuil soienliam (lsa. v, 15). Prophetia
ergo quasi
tjniqne, sed adkuc infirmi, atiquando
diones mnlh designantur. salyatur, dum captivitas quam pra>dixit vjstendiiur.

Puerorum nomine hi qni coeleslibus mandatis Pueiojrum nominc mnocentes quique, scd adbuc
iiiscrviunt .lesignanlur, sicul per beatum Job dici-
inftrifii desigoantur, sicut item ad beatum ioh di-
turex persona Ecclesiae in aflliciionc posil:e : Quan- ciJur : Iijrtis Dei dcscendit de ccelo, et tactas oves t

Ao erat Qmnipotcns mecum, ei in circuitu meo pueri puerosque comumpsit ; et effugi ego solus ut nuntia-

meiyJob. xxix, 5). Pueri scilieet vocantur, qui eoeles- rtm libi (Job. i, 16). Require in capitulo De igne,

libus mandatis inseniunt. flnde perprophelamDo- Ub. n, cap. 4).

minus dicit Eccc euo et pueri mci quos milii dedit

: Puerorum nomine, circumspeciiones mcnlis de-
Beus {Isa. vui, 18). Et rursum in Evartgelio Domi- sigoanlur. Ende Cl hoc ipsum moraliter inteUigi
pc-
rns dicit : Pueri, nuntqnid pulmenlarir.m twbetis ? tesl. Quid enim per ovcs, nisi cogitationum inno-

\J?an. xxi, S.) Nunc ergo in circuitu Ecclesu»

sunt
cenlia? qnid per pueros, nisi bonorum cor-
t ^

pticri, qoia in cunctis fere genlibus reperiuotur, £ dium mumjitia designatur? Coalum vcro acrem dtci,
qui cwlwtia mandata custocMunl, et spiritualis do- pauio
}j> ocminas Unde et aves c<cli nomina-
ffnte
. ,j .

etrinee regoiis obsequunlur. Qui

profecto tunc ad spiritus, qui de
rous. Et scimtts quod immundi
obsequium pucri deerun«, quanrio pravi, qui repcr- ccelo «thereo iap^i sunt, in hujus ca:li terraque
ti tueriut, spiritualia ejus
mandata coutemnunt. medio vagmitui. Qui tauto magis corda
hominum
Pueroruin nomine tenerititdb adhuc inchojittium ascendere ad cmlestia invident, quanto se a
cceie-

dftsignaiur, sicut ad beatom iob per nuntium

dici- immunditiam projeelos vi-
stibus per elatiouis suae
tur Bobfs arubanl, et asintc- pascebantur juxta eos,
:
dent. Quia et go ab aeris potestatibus
conlra cogi-
omnia, el pueros per-
et irrueruTJt Sabcel, tutemntqve tationum nostrarum mundiliitm flamma
iivoris ir-

cusseruttt gtadio, etevtsi ego sotus, ul nuutiirem

libi Saepe enim mun-
ruit, de coelo ignis ad oves venit.
QuKi enim atiud per figuram bo- ardore libidinis ac-
(Job. 3, 1-4, 15). das cogitatioajes mentis nostr»,
vcfquam bene opcrantes? qn*i aiiud per asinas cendunt, ct quasi ovcs concremant,
dum t astos mo-
quam qtiosdam simpHctter viventes accipimus? tus animi, luxuria; tenlatione perturbant. Qui
ignii

Qaae benc juxta bores pasct refer.mtur, quia mentes Dei dicitur, quia elsi non faciente,
lamen permit-
simpiitmm euatn cum alia capere non possunt, co tente Deo generatur. Et quia impulsu
subito ipsas

magna vicinae sunt, quo et fraterna Jgg br.na sua D n0Rnun U aui circumspeclioncs mentis obruunt,
q
per charitatem credunt : Cumque invidere alienis
quasi custodes pueros gladto occidunt. Sed tamen
minime divi- omne quod mens pali-
linus incolumis fugit, dum
««ssibtis nesciunt, quasi in pasiu se
quia subtiliter respicit; sola-
dunt. Simulergoasinaecum bobus reiiciuntur, tur, perseverana discretio
pcrturbalis
prudeutibus conjuncti tardiores eorum intelligcntia que mortem giadii evadit, quia etiam

pascuntur. Sabaei autem cupiivantes Interpretantur.. couii;i!ionibus discretio non Buccumbit, ul damna
nomine, immundi Domjnum ad lamen-
sua animo renuntiel, ct quasi
Et qui ahi captivantium nisi

spiritus desig-nanlur, qni cunctos

quos sibi subji-
lum vooet.
ciunt io infldelltatem captlvos ducunt? Qui et pue- CAPUT VIIK
jaculis UE BEGE.
ros gladio fcriunt, quia eos tentationis sua?.
constan- wra nomine cutn singutariler po<r
regis
gravitct vuluerant, quos necdum juvenilis In Scripturu
nitur, aliquundo Deus patet, atiauando Redernpior
tialiberos servat. Qut bene quidcm bona mciptunl,

(2.32) Ex c. xviii, 1 super.

ui GARNERl CAN. REG. S. VlCTORiS PARIS. HS
noster Christns, aliquando anliquus hosth designa- A per tol viliorum ramos aresceret Jiisi por hanc
tnr ; cum pturatiter reges ponunlur, aliquando an-
prjus in radice putruisset. Scripturo namque esi :
gelici spiritm, aliquando sancti upostoli, vel quiti-
bet sanctt prasdicatores, aliquando sanctiviri intei~
Jnitium omnis peccati superbia (Eccli. x, 14). Per
tiguntur. tianc enim ipse succubuit ,
per lianc sequenten
187^ c'8' s •'ioniine Deus Pater inteiligitur sicul in hominem stravil. Eo etenim telo saiulem nostrae
Evangelio dicitur. : Simile est regnum cceiorum ho- quo vitam suae beaiitwdi-
imniortalilslis impetiit,

tnini regi, qui fecit nuptias ftlio suo [Malth. xx»,2). nis exstinxit. Sed idcirco hanc iini &une locu-
fiequirc in eapitulo Dehomine. tionis Dominus inseruit, ut cum post omnia mala

Regis nomine mediator Dei et hom.num homo anliqui lio&tis superbiam diceret, quid esset malis

Christus Jesus designatur, sieut per P&aimistam omnibus deterius indicaret. Quamvis etiara per hoc
Dco Patri <Jo Filio dicitur : Deus judicium tuum quod omnino posfponitur vitiorum radix esse ,

regi da, et justitiam tuam (ilio regh (Psal. lxxi, 1). monstratur, sicut enim inferius radix tegilur, sed
Hinc per bcatum Job ex persona ejugdem Re- ab illa rami extrinsecus expanduntiir, ita supefbia
demptoris noslri dicitur : Cu;r.que sederem quasi intrinsecus celat, sed ab i llr» protinus aperta vilia
rex, circumstaute exerciin, eiavt tamen mozrenlium pullularit. Nulla qnippe m&la ad ptiblicum prodircnt,
consolator (Jcb xxix, 25). Qu.isi enim rex Dorui- R nisi hacc menJem in occullo constringaret : haee est,
nus sedel in corde ,
quia cireumstrepentes rc^il quae antiqui lioslis scnsuro, sicut oliam fervescere
animorum motus in nostra cogilationc. In menle facit. Unde c. humanas rnentes qoodam fervore in-
namque quam inhabitat, dum torpentia excitat, sanife concutit, sed per aperta opera, qualiler con-
inquieta frcnat, frigida accendit, accensa moderat, cussi animum evertat, ostendit. Intus namque prius
cmollil rigida,fluxa restringit:ex ipsahacdiversitate ebulfit in elatione quod postmodum foris spumat
cogitaiionum,quasi quidam illum exercitus circum- in opere.

sls'.. Si\e certe/7'ttfsi rex sedel circumslante exercilu, Rftgum nomine angelici spiritus designantur, sicut
quia prxsidenler mentibus electorum circum-
i Lilurn per bealum Job dicitur Nunc enim dormieits sile-
:

stnt turta virtutum. Qui etiam moc-reuliiiin consola- rcm, el somno meo requiescercm cnm xegibus, et con-
tor esi ea promissione. qua dio.it :Beati qui tugent sulibus terrw (Job m, 1?). (233) Ad boc in para-
nunc, quoniam ipsi consolabuntur (Mattli. v, 5). Et diso homo positus fuerat, ut si se ad conditoris s a
rursum Videbo
: vos, e.t gaudebit cor vestrum ; et obedientiam vinculis charitatis conslringeret , ad
gLudium vcslrum ueino tollet a vobis (Joan. xvi, coeiesiem angeloium patriam, quandoquc sine car-
»}. nis morte transiret. Sic namque imraortaiis est
c
Kegis nomme anliquus bostis designarur, sicut conditus, ut tamen sipeccaret, mori possel; el sic
de ipso sub Leviathau nomine ad bcatuin Jofo vocc mortalis est condilus, ut si non peccare:, |.89
Domiui dicitur : Omne sublime videt, et ipse rex est etiara non mori possel; a:quo ex merito liberi arbi-
super omnes filios superbits (Job xu, 25). Omne trii, beailtudinem illius regionis attingeret, in qua
enim sublirae videt, id est cunctos infra se posiios vel peccare, vel mori non poss'.'t. L bi
T
igitur post
quasi de sublimi respicit, et quia dum per intentio- rcdempiionis tempus, carnis mor'e interposila
nem contra auctores nititur, aestimare sibi quemli- electi transeunt, iiluc procul dubio parentes primi,
bet similem dedignatur. Et uotandum quod mali- si iu conditionis su:*j stafii pcrstitissenl, etiam siue
guus spiritus, qui per corpore.^m bestiam designa- morte corporum transferri poluissent. Dormicns
tur, sublime videre describitur, quia videlicet cor- ergo simul et sorano s.:o horab requiesceret, dum ad
dis supcrbia, cuni exterius usquc ad corpus exlen- a?ternre patriae requiem ducttis quas; sccessum
ditur, prhis per oculos imlicatur. Ipsi quippe per quemdam clamore hoc inlinniialis bumanse inve-
a
fastum tumoris inflati, quasi ex sublimi respiciunt, niret. Post peccatnm naraque quasi clamans vigilat,
et quo se deprimunl, altius extoUunl. Nisi ^nim su- qui contentionem carnis propriae repugnans portat.
perhia per oculos quasi per quasdam fenestras 188 ^ ^ oc 1 u et s sileulium
' ' jam homo conditus habuit.
se ostendcret, nequaquam Psalmista Deo dixisset cum contra hostem suum, liberum volunt >tis arbi-
Populum humilem salvum facies, et ocutos superbo- trium aceepit. Cui quia sponte sua siiccubuit, mos.
rum humiliabis (Psol. xvn, 28). Nisi se superbia de se quod contra se perstreperet, invenit; wox
p^r oculos funderet, Salomon quoque de Judeas in certaminC; infirmitatis tumuUus reperit, etquam-
«ilatione non dicerct : Generatio, cnjus excelsi sunt vjs in pacis silentio ab auctore iuerat condilus,
oculi, ct palpebra' ejus in alta subreclm (Prov. xxx, hosti tamen sponte substratus clamores de ptigna
45). Quia ergo per corporeum aninial antiquus'ho- toleravit. Ipsa enim carnis suggestio quasi quulam
tis signattir, et. superbia usque ad ct-rpus prodiens, clamor est conita quiefem menlis : quani autC
ajiertius oculis principalur, quagi de sublimi omnes transgressioneni homo non sensit, quia nimirum,
viderc descriiiilur. Sequitur : Et ipse est rex- ttipcr qubd de inlirmilale posset tolerare, non habuit.
omnes jV.ios superbits. Ut antiquushostis in tanta Postquam vero se sponte hosti subdidit, astrictus
xnala caderet, sola se superhia perculit. Neque enim culpae suaj vinculis, in quibusdam eliam ei nolens

(255) Ex I. iv in Job, c. x.w.

U9 CRECORIAKUM. - UB. IV. I5fl

scfvit, ct claniorcsin mente patitnr, cum carc spi- A ciesiae, iii praesentia spiritus eonlemplari, fjuj posi-
rittfi rcluctatur. An non clatnores inlrinsecns au- quatn tie nequaquam per| mo-
eorporilius exeunt,
dietial, qui pravaecontra se iegis verba tolerabat rarum spatia,sicutantiqui Patres, acceicstis patria*
v3!is : Video nliam tegem ;«, membrit meit repn- perceptione differunlur. Mov quippe ui a carnis
gnonicm legi nuntis mece, et captivum me ducentem colligatipne lcanseunt, 191 in coclcsti sede re-
inlege peccaii, qnae&t in mcmbm meit (flom. vn). quiescunt, Paulo attesiante, qui ait Scimus quo~ :

Contempietur crgo sanctus in quanta cordis pace niamsilerrestrisnostradomus hnjus habitaiionis dis-
cequicsceret, si serpentis verha suscipere homo no- solvatur, quod tedificalionem ex Veo habemus, domum

hii$sc£, et dicat : Nuncsnim dormiens silerem, et non manufaetam, ceiernam in coelis (JI Cor, v, lh
tomno meo requiescerem, id est intra secrctum mcn- Prius autem quam Hedemptor noster morte sua
tis ad condiloris contemplationem secederem, nisi humani generis pamttm solveret, cos eliam qui
a\p extra me leiitatioiium tumultibus, cunscnsus ccelestis patriae viam socuti sunt, post egressum

Brirttaculpae prodidisset. Hujus autem quielis gau- carnis inferni claustra tenuerunt, non ut poena
djis, cnm quibusetiam sociis porfrueretur adjungit quasi peecatores plectcret. sed uteos in locis re-
diccus : Cum regibus et constttibus terrce (234-). Re- motioribus quiescentes, quia uond;im intercessio
bus insensibilibus discimus, qnid dc sensibilibus et » Mediatoris advenerat, ab ingrcssu rcgni, reatus
intelligibilibus sentianius. Terra namque aere fc- priime culpaeprohiberet;
cundaliir, aer aulem e\ cceli qualitate disponilur. llndc jiixia ejusdem Redetnptoris noslri teslimo-
Slc jumenlis !§?© homines, hnminibus angeli, ar niuradivesqui apud inferos lorquetur.in sinu Abra-
ehangeli vero angelis prscsunt. Nam quod juiucntis hae Lazarum it»:iiescere. contemplatur (Luc.xvi,
homines praesint, et usu cernimus, et Psalmistae 25). Qui profecto si adhuc in imis non essent, hos
verbis doceraur, qui ait : Omnia subjecisti sub pedi- ilk i:i tormentis positus non videret. Unde idem et

but ejus, oves et boves unitersas, imnper el pecora Rcdempjor nosler pro cuipae noslrae dcbito occum-
campi (Psal. vm, 8) Quod \eto angeb hommibus. bens, iufcrna penetrat, ut suos, qui ei inhaescrant,
pr.esint. per prophetam testatur angelus dicens ad cceiestia reducal. Sed quo nunc honio rcdem-
Princep* regni Persarum restitil mihi (Dan. x, 13). pius ascendit, illnc profecto si peccare noluissef,
Quod vero augeli a superiOmw. angeiorum potesta etiam srne redemptione pertingeret. Considerel ergo
tibus dispensantur, Zacharias propheta perhibet, vir sanctus quia, si non peccassel, i!iuc eliani non
qui ait : Ecce angelus qui toquebotur in me, egre redemptus astenderet ad quod praedicatorcs sanc-
diebalur ; et angeius ali-us egrediebalnr in occursum ^. los post redemplionem neccsee cst cum magno !a-
*;us, et dixit ud eum : Curre et loquere ad puerum bore pcrvenire, el cnm quihus jara nunc quiescerel,
ittum, direns . Absque muro habitabitur Jerusalera insinuet dicens: Cum regibus et consulibus terrcs.
(Zoch. n, 3). Si enim in ipsis ofliciis sauctorum Reges quippe sunt sancti pnedicatores Ecclesta:,
spinluiim nequaquarn potcstates summse minimas qui ct commissos sibi rectc disponere, et sua ber.o
disponerent, nullo niodo hoc, quod homini dicerpt, regerecorporasciup.t, quia.dum desideriorum molus
angcius ab angeio cognovisset. Quia igitur cuncto- in setemperani, super subjectis cogitationibus Iege
rum conditor, omnia per semclipsum lenet, ct ta- virtutis regnant. Qui bene etiam terrae consuies vo-
men ad distinguendum pulchrae universitalis ordi- cantur. Reges euim sunt, quia sibimetipsis praesn
nem, aba aliisdispensantibus regit, non immerito denl : lerrae aulem consules sunt, quia exstiuclis pec-

regcs, angeloruin spiritus accipimus, qui, quo au- caioribus, vitae consultum praebent ; reges sunt,

c'ori omnium familiarius serviunt, eo subjecla po- quia semctipsos regere sciunt; lerrae sunt consules
tentius regunt. Cum regibus crgodonniret, quia nimi- quia terrenas menles per exhortalionis siiae consi-
i m\\ cum a'.?gelis homoqui^scerei, si persuasoris Hn- lium ad ccelestia pertrahunt. An terrae consul non
guam sequi noluisset. Qui beneetiam eonsuics \o- irat qui dicebat: De virgivibus prwceplum Domini
cantur, quia spirituali reipublicae consulunt, tium ^ non habeo, consilium ttutem do (1 Cor. vn, 25). fct

nos sibi ad regnum socios jungunt. Rene consules rursum : Bealior erit, si sic permanserit secundum
vncanlur, quia dum igisis nuntiantibus voluntatem meum consilium (iftirf.,40).
condiioris agnoscimus, in ois procui dubio con- Regum nomine quiiibet sancti viri dcsignantur,
sultum ab hac angustia nostra: tribulationis inve- sicut in libro bcati Job pcr Eliu dc Domiuo di-
nimus. citur: J02 N° n aufert ujuslo oculos suos, tl rcges

Regum quoquc nomine, possunt non inconve- in sotio cvilocat in perpeiuum, ei illic erigimtur.
nienter sancli apostoli, et quiiibet sancti pracdtca- (Job xxxyi , 7). Ahstulisse enini a justis oqulos

tores in bis verbis intelligi. Quia enim beatus Job suos fortasse Dominus crcditur, quta injusloruin.
sancto xterniiatis spiritu tmpletur; ct fuisse, vel crudeiitatibus hic sine vindicta lacerantur. Sed
futurum esscaeternitas non habet, cui himifum nec famulos suos lunc magister respich, cum injustSeoa.
praelerita iranseurii, nec futiira veniunt, quia cuncta nequitia persequentis affiigit. Videns cnim quid iiie

pcr prresens videt, potest futuros praedicalores Ec- humilitef tolerenl, nimirum jam praevidet quid i l»l i

(254) Ex c. xxvi, I. sup.

151 GARNERl CAN. REG. S. VICTO. S PAIUS. m
eis misericorditer recompenset. Non ergo aufcrt a A <ta qux contra veram Gdem proponere falsa ino-

jasto oculos suos. Ecce isie humiliter ingemiseil, ille liuntur.

superbket nequiterftoiet. Iste cor coiiierirt, ilie sede Ducum nomine principalia vitia designantur, si-

gloria iniquilatis extollil. Horum ergo quis cHvinis cut voce Dominica ad beatum Job de sancto viro

pblutibus longeesi, qui injustiliam perlulit, an qui sub eqni appellationedieitur: Procul odoratur bei-
eam palienti irrogavit ? qui supc-rnam grauaminter lum, exhortationem ducum, et ululaium exercilus
moeroris tenebrastenuit, an qui inter exleriora gau- (Job xxxix,25). Bellum namqueproculodorariestex
<!ia lumen justilix intus amisil? Bene aulem sanrti causis prxcodentibiis J94 (
I l!aev ' t ' orurr, P u o n 'E ^ "

viriScriptnrxsucix leslimonio regesvocantur, quia sequantur agnoscere. Quia eniro odore res non visa
prxlati cunciis motibus camis, modo luvurixappc- cognoscUur, bellum quoque procul odorariest, si-

litum frenaiu, modo xsium avaritix teroperanl, mo- cut flatu nariuro, sic provisu cogitalionum nequi-
lio gloriam elalioois inclinant, uiodo suggestiones tias iatentes indagare. De quo odoratu Dominus
livoris obruunt, modo ignem furoris exstingunt. Re- recte inEcclesix sux !aud«bus dicit: Nasus tnussi-
gcs ergo sunt, quia tentationum suarum rootibus, cui lurris qncc est in Libano (Cunt. vn, 4). Pcr na-

non consentiendo sueecnbere. sedregeudo prxesse siira quippeodores fetoresque diseernimus. Et quid
B per nasinn piovida sanctorum discretio desi-
Doverunl. Quia igitur ab hac potestale regiminis, nisi

ad potestatem transeuut retributionis, dicaturrecte : gnatur ? Turris vcro speculalionis iu altum poniiiii*

JRegesinsolio collocat inperpekium. Semetipsosenim ut bosiis veniens longe videatur. Recie ergo nasus
regendo, ad tempus fatigati sunt, sed in regni ere- Ecelesix lurri in Libano similis dicitur, quia san-

Clionis xternx solio in perpeluum co''ocantur. Et ciorum provida discussio,dum soliicitc citcumqua-
eo illic accipiant alios digne judicare, -quo hic ne- que conspicit in altum posita, prius qtiam veniat

sciunl sibimelipsis nequiter parcere. Hincenimaiias culpa, deprebendit: Eamque qiu; vigilanter pra>
dicitur : Donec justilia convertalur in judicium notat, eo fortiter declinaL Ilinc Habacuc aU : Su -
(Psal. xcxni). Paulus namque de se suisque con- per cuslodiam meam str.boiitabae.il, i). Hinc unius-
sortibus dicil: Cl nos efficcremur justitia Dei in tpso cujusque electi animaro admonet dicens : Slatne tibi

(II Cor. v, 21). Justiiia ergoin judicium convertilur :

speculam t poneiibianiaril!idines (Jer. xxxi,21). Spe-
quia hi qui nunc juste, alque irreprehensibiliier culam quippe sibi statuere est ventura vitiorum

vivunt, tunc judicandi polentiam nanciscuniur. cerlamina ex alta cousideraiione prxuoscere. Sibi-

Hinc Laodiceai Ecclesix Dominus dicit : Qui ricsrit, que electi mens amaritudines ponit, quando et vir-

dabo ei sedere mecum in llirono meo, sicut et ecjo ^utum pace constituta, dura. ma!a insidianlia cou-
c
vki, el sedi cum Paire meo in throno ejus (Apoc. spicit, secura quiescere non coitsentit. Piimo autem

lii, 21). Dicatur ergo: Reges in soUo collocatin ne maia quxlibei, secundo vero loco considerat m
pcrpeluum. Aptc autem, inperpauumsubdit, aperte bon.a incaute faeiai. Et postquam prava sjahegerit,

qui.l dicat, inslnuat. Si enim de lerreni regni solio ipsa eiiam sibi sulijicere recla eoutendit, ne .ii meu-
perpetuum subdidissec, quia tis dom.iinuin transea,t, inelaliotiisculpnui verlanfjBr.
diccret, uullatenus in

uon eo iu prTpK- Quja eniro plcrtutiqiie ex bonbi per lncuriaj vhtuaa

quique iilud arripiunt, profecto iu

tuum, sed teroporaliter collocantur.

niald r.asctifltur, vigilanti studio contemplatur. quo-
modo ex docti ina arrogautia, ex justitia cru-.eli^as,
193 CAPUT IX.
ex pietate remissio, ex zelo ira, ex mansuttujiue
SE GOHSBUBBS.
Consulum noroine ang«Iici spiritus, vel sanctt
torpor oriatur. Cumque bona hxc agit, quod iii tou-

prxdicatores designanlur, sicut per bealuro Job di-

tra se hostes, pee hxc cxsurgere vaieaat, coiispicit.

citur : Xuncenim dormiens silerem, etc. (Job in. io.) Nam cum adipiscendis doctrinx studtis eiaborat,

Require supra in capile De regibus. roentem sollkite ccntra certamen ajTogautia" pra>-

CAPUT X. parat. Cnm culpas delinquentium juste ulcts.i desir

OE DTCIBtlS. D derat, sagacissime evitat, ne modum ju^tiiia; crude-

Jn Scriptura suera ducum nomine uliquando errorum iiias rindictx transcendat. Cum pietate servare se
auctores, alias principalia vitiadesignaniur. nititur, solerter prospicil, ne qua disciplinx dissolu-
Ducuin nomine errorum auctoresdesignantur, si- tione vincattir. Cum se recti zeli stimulis excitat,
cut per beatura Job ex persona Eeciesbe dicitur summoperc prxvide^ ne plusquam neccsae cst, ir<e
Vocem suam cohibebant duces, et linaua eorum gut- se flamma succendat. Cum magna maiisuetudinis

ivri suo adharebat (Job xxix, 10). Qui eniui hoc tranquillitate se temperat, vigilanter observal ne
loco alii duces inteliigi possunt, nisi haerelici pra- torpore frigescat.
vilatis auctorcs? Sed in tempore pacis Ecclesiae vo- 195 U uia pr S° spiritualis militis cogitalione

cem suam cohibeut duces, quia uimirumbiqui post omne vilium.priusquam subrepere possil, aspicitti",

se erranles populos traliere ad se conantur, ne loqui recle de eq.uo D^i diciiur : Procul odoratur bellum.
nunc perversa ?udeant el aucloritatum frenantur Perpendit etiam quae Uirba iniquitalum proruat, si

pondere et virtute ralionis. Quorum lingua suo multa ad se ingredi, vel pauca permittal. Unde se-
Kiitiuri adhxret, quia etsi perversa lcqui libera voce quilur Exhotialionem ducum et ululatum exercilus.
:

jion audent, inlua tamen apud se contegunt cuu- Tenlanlia quippe vilia, qux invisibili contra no*
153 GRFXiORIANUM. - LIB. IV. 154
praelio regnanti super so supcrbhc mifitant, alia A quasi dolens inetubvum tangitur, idcirco opposilae
more ducuin praeeunt, aUa moro exercitus subse* aciionismanus velut gravius pressa senlitur.
quuntur. Neque enim culpjenmnee pari accessu cor Ex ira quoque trislilia oritur, quia turbala mens,
occupajit. Sed dum majorcs ctpauc» neglcciaw quo inordfmte se concutU, eo addicendo confandit;
mentcm pra?venitint, minores etinnumera ad illam etcumdulcedinem tranquiliitatisamiseril, niliilhanc
6e catervalim funduut. Ipsa namquc vitiorum regina nisi ex pertufbfttione subscquens mocror pascit.
luperhia, cuni devictum plcne cor eeperifc, mox illud Tristitia quoque ad avaritiam derivatur , quia
scptem pmicipalibus vitiis ,
quasi quibusdam euis dum (.onlHsum cor, bonum laelitiae in scmetipso in-
ducibus devastandttm ^tiadit. Quos videlicet duces lus amiserit, unde consolari foris debeat, qoaerit.

exercitus sequitur, quia e\ eis procul dubio impor- El lanto magis exleriora jbona adipisci desidoral,
tuna? vitiorum multitudines oriuntur. Quod melius quanto gaudium non babet, ad quod intrinsecus re-
ostendimus, si ipsos duces, atque exercitum specia- currat.
liter, ut possumus, enumerando pvoferamus. Radix Posl baed vevo duo carnalia vitia, id est ventris

quippe cuncti mali est superbia. De qua Scriptura ingluvies et luxuria supersunt. Sed cunclis iiquet,
lestanle dicitur hntium umnis peccaii est superbia
: qtiod deventris ingluvies luxuria nascitur,dum ipsa
(Kcdi. x, 14). Primae autera ejus soboies seplem B distribnlione membrorum ventri genilalia subnexa
Itimirum principalia vitia de bac virulenla rauice videantur. Unde dun: unum inordinatc reiicitur,
proferuntur, scilicel inanis gloria, invidia, ira, tri- aliud prcxul dobio ad centumelias excitafur. Bene
stitia, avaritia, ventris ingluvies, luxuria. Nam quia autem duees exhorlari dicti sunt, cxercitus ululare,

bis scptem superbiae vitiis, uos caplo> doluit, idcirco quia prima 197 vitia deeeptae mentis quasi sub
Redemplor noster ad spirituale liberationis prac- quadatn ratione se inserunt ; sed innumera quai
Huro, Spiritu septiforrois grati* plenus venit. Sed sequunlur, dum hanc ad omnem insaniam perlra-
habent contra nos, Iiopc singula exercitum suum. hunt, quasi besfiali clamore confundunt.
De inani namque giotia, inobedientia, jactantia, Jnanis iiamque gioria devictum cor quasi cx ra-
hypocrisis, contentiones, pertinaeiae, discordiae, et tione solet exbortari, cum dicit : Debes majora ap-
novitatuui praesumpliones oriuntur. petere, ut quo potestate valueris mult06 excedere,
De invidia, odium, susurratio, detractio, cxsultatio eo etiam valeas pluribus prodesse.
in adversis proximi, afflictio autem in prosperis nas- quoque devictum cor quasi ex ratione so-
fe lnvidia

citur. iet cum dicit In quo, illo vel ilio minor

exhortari :

De ira, rixse, tumor raentis, cniuuroelia:, clamor, es ? Cur ergo aequaliter, vei superior non es? Quanta
C
jndignalio, blasphemiae pioferuntur. vales quse ipsi noa valenl? Non ergo sibi aut supe-
De tristitia, rancor, pusillanimitas , desperatio, riores esse, aut etiam requales debent.
torpor circa prxcepta, vagaiio mentis erga iilictta ira eliam deviclum cor quasi ex ratione solct ex-
nascitur. cum dicit Quai erga te aguntur, acquani-
hoi tari, :

De avaritia, prodilio, fraus, failacia, perjuria, in- miter fem non possunt imo hnec patienter tolerare
:

quietudo, J.&Q violentiae, et coutra misericordiam peccalum est, quia si non eis cum magna exaspera-
obdarationes cordis oriuntur. lionc resistitur, contra te dcinceps sine mensura
De ventris ingluvie, inepta Inctitia, scurrilitas, cumulantur.
immunditia, multiloquium, hebetmlo sensus circa Tnstitia quoque devictum cor quasi cx ratidne
iutelligentiam propagalur. solet exhorlari, cum dicit : Quid habes unde gai:-
De luxuria, cxcitas mentis, inconsideratio, incon- deas, cum tanla mala de proximis portas? Perpende
stantia, prsecipitatio, amor sui, odium Dci, affcdus cuni quo moerore omnes intucndi sunt, qui in tanto
prsesentis sceculi, horror autem yct desperalio fu- contra te amaritudinis felle revertuntur.
turi generatur. Avaritia quoque devictum animuui quasi ex ra-
Quia ergo septem 'principalia vitia tantam de se D tione solel exhorlati, cum dicit : Valde sinc culpa
vitiorum rauhiludinem proferunl : cum ad cor ve- est, quod qijaedaio habenda concupiscis, quia non

niunt quasi subseouentis exercilus catervas tra- muitiplicaij appetis , sed egere pertiniescis, el qued
liunt. male alius relinet, ipse raelius expendis.

Kx quibus videlicet septem quinque spirilalia, Ventris quoque ingluvies devictum cor quasi ex
duoque carnalia sunl. Sed unum quodque eorum ralione solet exhortari, cum dieit .•
Ad esuni Deus
tanta sibi cognatioue jungilqrj ut uonnisi unum de munda omnia condidit et qui satiari cibo respuit,
;

allero proferatur. quid altud quam muneri concesso contradicil?

Prima namque superbiae soboles inanis cst gloria, Luxuria vero dcvictum cor quasi ex ralione solet
qusedum oppiessam mentem corrumpit, mox invi- exhortari, cttm dicit : Cur noa te in voluptate tua

diam gignit. Quia nimirum dum vani nominis po- dilatas cum quid te sequatur, ignoras? Acceplum
:

tentiam appetit, ne quis hanc alius adipisci valeat, tempus in desideriis perdere ncn debcs, quia quam
labescit. Invidia quoque iram generat, quia quanto citius perlranseat, nescis. Si enim misceri Deus
interno livoris vulnere animus saucialur tanto , hominem in ^oluptate coilus nolicl, in ipso humani
etiam mansuetudo tranquillitatis amittitur. Et o»i'r» eeneris exordio masculum et feininam non fecissct.
!Ji5 CARNERI CAN. REC , S. YICTORIS PARiS. f.~6

Haec est ducjim evhortatio, qoae, dum incaufe ad A. enim superno illustrati raunere aspiciuntin quanta

19S secretum coniis admiUUnr, familiarius iniqua peecaloram turpitadine j3cent, factorum maculas
persoadei. Quam videlicet exercitus ululans sequi- lacrymis lavaut, et sub sepbstmodum camis so*
tur, qma mfeiix anifiia, semel principalihus vitiis motus deprimunl, a quibus aote prcraebanlur. Quod
capia, dum multlplicatis iniquilatibus in insaniam mmirum magna omnipotentis Dei dispensationa
\ertitur, feriali jam iramanitaie vssiatur. Sed rniles agitur, ul videlicel in hae vita babeantur Lncerta, et
Uci quia solerter . i evidere titiortim certamina ni- nuttus es hab'fa c?s:it2)e superbiat, quia eSundil
titur, beilum procu! odoratur, quia mala praeeun- despectionem supc-r principes, et nullus >"* vittorum
tia, quid menti persnadere valeant, cogitatione sol- suorurn depressione desperet.quia eos, qtii oppressi
licita r< spicit, cvhorlationem diicum, naris sagaci- fuerant, relevat.

lale deptchendit, et quia lunge prssciendo, subse- 130 (a636) Principum nomine baerelieae pravitalis

qocntiuin iniquilalura confusionem conspicit, qua- auctoresdesi^nautur, ficutperbealum -loi.iex persona

si ulutaium exercitus odorando cognoscit. EcctesUe dicitur : Principet cesiabant toqui, ei Jigi-
CAPCT XI. tum f.upponehant ori suo {ivb xxix, 9). Qui enim boc
DE PRINCIPIBGS. loco alii principos inteI!igtjRtu>, nisi bacrelicse pra-
15
(535) Principum nomine, hi qui raagnoconsiiii ju- vj-atis auciores? fte quibus pe< Psalmislam dicitnr:
dicio, suis cogitalionibus p-incipanttir, designanlur, Effvsa esi comemptio super piiucipes. :.' errnre (eciL
sicut per baaiurn Job de Domino dicitur : Effundii eos invio ei non tn tia (Psal. cvi, 40). lpsi dutn dis-

despeclionem super pri.;cipes, et eos qui oppressi fuc- pensalionem Dei perverse interpretari ncu meluunt,
rant reievai (Jok. xn, 21). Principes eleniro non profecio plebes subditas, non in eam viara quae
imraerito vocantur, qui inagno consilii judicio suifl
Christus est, sed in invium trahunf. Super quos
semper cogitationibus principaotur , omnesque rectequoque efTuss contcmptio dicitur quia sihivi-
stultos motus potestate comprimunt. Sed sapientise cissim allegationibus contradicutif (237). Sancta
ssepe conlingit ul in occulto animus de ipsa sapien- ergo Ecclesia, ultima fribulalione depiehcnsa, prio-
tia in elalionis fastura sublevetur, el sub eis vitiis ris ai-cloritatis suae reroiniscens dicaf. : Principes.

corruat de quibus se victorem fuisse gaudebai. Recte cessabant loqui, el digitum supcrpoiebant ori suo.
ergo dicitur : Effundit despeclwnem super prsncipes. Ac ?i aperte dicat : Cum pnedicare mihi *ace pu-
Sed quia nonnunquam bi, qui in viiiis Iaiew» viden- blica licnit, omnisqui veriiaii meae nonuril suhje-
ttir, ad pmniteutke lamentum currunt, seqtte contra cttis, expavit. IIIo namque lempore curo sancta Ec-

culpas, quibus suhjaccbani erigutit, apte subjungi- ~ cJosia adversitate premitut, pravis quibusque prasdi-
tur. Et cos, qui oppressi fuerani, nltval. Nonnulli catoribus licentia iecutionis datur.

«» INCIPIT LIDER QUINTUS.

CAPUT PRIMUIn". ergo Deus angelos buos Splritnales facit, quia prae~
DE SPtniTU. dicatores suos spirituales efficit.

In Scriptura saera spiriiusnomine, aliquando anima,, 201 Spiritus nomine superbia designatiir, sicuk
aliquando efjcclus $piritalis, aliquando superbiai per Psalmistam de humiliatione eiatorura Domino
tumor, aliquando inlerna cogilatio, aiiqnaudo i-eu- dicitur : Attferes spiritum eorum et deficient etjApnl-
tus inlelHgitiir.
verem suum revertentur (Psal. ciu, 29). Quis enim
(258) Spiritus noraine anima designatur, sicut de eorum spiritus, nisi spititus superbia; nominatur?
ipsoc3pitenostroscriptura est: Inclinatocapiie iradi- D Tollatur ergo spiritus eorum, ut deficiant, id est
dii spiriium (Joan. \ix, 30). Si enim alittd spiritam, subducto superbia? spiritu nihil se de se esse oogno-
qunm animam Evangelista diceret, exeunle utique scant^et reveriantur to pulverem.id est Lumilientur
spiritu anima mansisset. Pars nominis effectus spi- ex infirma conditione.
ritus intelligilur, sicut pcr Psalrnistam de Domino Spiritusnomine inferna cogitatio designatur, sicut
dicitur : Q;ii facis angelos tuos spiritus ct tninisiros a!) Eliu de homiue dicitur : Si direxeril ad eum ccr
(Hebr. i, 7). Angeli quippc, id est nunlii in sacro suum, spiriium illiuS e. siaium ad se iraliit (lob
cloquio nonnunquam praedicatores vocantur, sicut xjxiv, Ji). Curvum cor csl, cum ima sppetit, diri-
per propheram dicitur : Labia sacerdolis cusiodiunt gjtur, cum ad superna suidevatur. Si ergo bomo
scieniiam, el lcgem requircnl ex oreejus, qutaangelvs cor suum ad Domimim ditigit, spirilum et flaium
Domini cxerciiuum est (Malmck. n, 7). Omiupolens illins Dominus ad se trahit. Spiritum videlicet pro

(235) Ex I. xi in Joh, c. x. (237) Hujiissent. exempla Greg. babet ibidcm.

(236) Ex I. xu, in Job, cap. xt, post med- (238) Ex I. xi, in Job e. ili.
 137 CRECORIANUM. — MB. V. if*
internis COgitationibus, Qatum vcroqui per corpus A quac prjusquam sc in actione excrceat, hoc jam quod
irahilur, p:o externis actiouibus pouil. Deum crgo appetit, contemplatur. Et quid appellatione oorporis
spiritum iiominis et flatum ad sc trahere, est ad designatUr, nisi unaquasquc actio, quse intentiO-
conversionera sui desiderii interiora nostra et exte- nem suam, quasi intueritem oculum sequitur.' Ett-
riora commutare, ut nibiljam exterius mer.ti libeat; cerna ergo corporis esi oculus, quia per bonae in-
nibil caro iuferius vcl si appetil, adipisci conetur. tentionis radium merita illustraniur aotionis. Et ri
Sed omne quod bomo est, ad eum videiicct a quo oculns fnerit simplcx, totum corpns tucidum erit y
est, ot interius desiderando fervcat el exterius se quia si recte intcndimus per simplicitatem cog',ta-
cdomando constringat. tionum, bonum opus efficitur, etiam si minus esse
CAPUT II. Tideatur. Etti ocutus nequam fuerit, tenebrosum erit,

DC ANIMA.. quia eum perversa intentione quid vel rcctum agi-

In Seriplurn sncra animre nomine aiiqw.iv.do id quo<t tur, et si splendere eoiam bominibus cernitur, apud
eharius amatur, alia? mcniis intentio intetligitur. examen interni judicis obscuratur. Ubi recte sub-
Anima pro quod charius amatur, ponitur,
eo, jungitur : Videergo ne lumen quod in le est lenebree
sicut vocc Dominica adSatan proRrdeinptorenoslro sinl. Si lumen quod in le est tenebrw sunt,'ipsa te-
sub beati Job nomine dicitur : Ecee in manu tua Kebrm quunia: erunlf (ibUL, 23). Quia si boc quod
*s/, vorum tamen animam illius serva (Job n , G). bene agerc nos credimus, ex mala iutentione fusca-
Quid enim aliud pcr animam Cbristi, nisi electorum mus, quanta ipsa mala sunt quae mala esse etiam
vitani quarn chare diligit accipiimis? Quia enim, cum agimus non ignoraraus? Et si ibi nil cernirntis,
cum recte diligimus, 202 uibil In rebus condilis ubi quasi discretionis lumen tenemus, qua caecitate
aniraa nostra charius amaraus; et sicut aiiimam in illa offcndimusquae siae discreiione perpetramus?
nostram eos dihgci-e dicimus, quibus amoris nostri Vigilariti igitur cura per Cuncta opera intentio nobis

exprimere pondus conamur, non incongruc per nostra pensanda est, ut nil temporale in his quae
Christi auiruam electorum vita signatur. Cum ergo agit appelat, sed totam se in soiiditate aelernitatis

ad fericndam «edemploris carnem Satan permilti- •figat.ne si extra fundamenlum actionis noslrae fa-
lur, ab anima soparatur, quia cum corpus ad pas- brica ponitur, teira dehiscente solvatur : el eo liat

sionem accipilur, eiectos ejus a jure suae potesiatis pravum quod in opere sequatur, quod non ex recta
amittit. Gumque illius. caro per crucem roorilur, cogitationis intentione generatur.
horum mens contra lentamenta solidatur. Dicatur
CAPUT IV.
ergo :Ecr.e in manu tua est, verumtamen animam t
-*

Bli CAPI TE.

i'iius scrvn. Ac si aperte audi.it Licentiam conlra :
In Scriplura sacra capitis nomine atiquando summa
cOrpus ejus accipe, et ab eicciis ejus quns apud se sacerdotii Judaici, aiiquando priricipalls pars ho-
ante saecula praesciens possidct, jus pravac domina- minis, atiquando rei cujuslibel inilium dcsi-
tionis perde.
gnatnr.

Aiiimaenomine menlis intentio intelltgkur, sieut 204 CapiUs nomine summa sacerdotii Judaici
per beatum Job dictlur Quamobrem elegii suspm-
: exprimilur, sicut de Redemplore nostro sub beati
dsum anima mea, ei morlem ossa mea?(Job vu, 15). Job nominedicitur Et tonso capile corruens in
: ter-
Quid autem per animam nisi mentis intenlio, quid ram «doravit (Job. i). Quid enim per capiilos, nisi
por ossa nisi carnis forliludo desig-ualur ? Omne au- sacramentorum sublilitas ? quid pcr caput nisi
lem quod suspenditur, procul dubio ab imis eleva- summa sacerdotii Judaici designatur ? Unde ad E/e-
Mr. Anima ergo suspendium eligit ul ossa raorian- chielem prophr-tam dicUur : Tu, pZli hominis, sumt
tur, quia, dum mentis intcntio ad alta so sublevat, libi gtadium aculuin, radentem capitlos, et assumes
omnem in se fortitudinem viiae exterioris necat. eum et duces supcr capul tuum el barbarn (Ezeck. v).
Sancti enim viri certissime sciunt, quia habere in In quo videlicet prophetse facto judicicm Redempto-
hac vita requiem nequaquam possunl. Et idcirco D rift exprimitur, qui in carne apparens capul r.ask.
suspendium eligunt, quia nimivum terrena desideria quia a JmJaico sacerdolio praeceptorum suorum sa-
deserentes ad aita aaimum toliunt. Suspensi autem cramenla abstulit. IJarbam rasit , qiiia regnum
mortem suis ossibus inferunt, quia amore supernae Israeliticum deserens, decorem virtutis ejus arapu-

patriae in virtutum studiis accincti hoj*, quod fortes tavit. Quid vero hoc loco per terram, nisi peccatrix
prius iu mundo fuerunt viaculo humilitaUs iuse- gentiiitas designatur? Nam cum justam Judaea se cre-
quuLtur. derei, constat quam reproba de gentilitate sentirel,

CAPUT III. Paulo attestante. JNos natura Judcei, et non ex gen-

DE CORPORr.. tibus pcccalores (Gal. n, 15). Medialor igitur nost^r
Corports noraine quoelibet noslra actio designa- quasi detonso capite in terram corruit, quia .ludaeam-
tur, sictit in Evangelio veritatis voce dicitur : Lu- -
deserens, dum sacramenta sua ab ejus saccrdotio
cerna corporis tui est oculus tuus. Si ocutus tuus fuer abstuiit, ab notitiam gentium veoit. Capillos enim
rit ncijuam, toium corpus tuum tenebrosum eril. a capite rasil, .iuia sacramenta Jegis ab iilo primo
(Malih. vi, 22). Quid enim per oculum exprimitur, suo sacerdolio sustulit. In terram corrutt, quia sal-
:

203 "isi opus Siliun praevcniens cordi« intentio, vandis sese peccaloribus dedit. Dumquc eos qui sibi
IS9 GARSERI CAN. REG. S. YICTORtS PARIS. K.O
justi videbaatur, dcseruit, eos qui se Lnjustos et uo- A afitiquus hosiis insequlltir, %$}Q ut videlicet lioc

verant et fatebantur assun;ps;t. Hsoc et ipst m quod r>*tunt coram bomiuibus agitur, in ffiterm
Evangelio dicil : In judicium eyo iu hunc m\mdws\ judicis eonspectu vitietur. Atiquando naoique in
veni, ul qui non vident, videant; et qai vident , ewci bono opere intenttonem omne quod n>
poUu.it:, ut
fiunt (Joun. ix, 39;. Hinc el columna nubis q«Ke In actione sequitur, eo purum. mundumque non eteat
eremo populum prceibat splendore ignis non in die, quo boc ab urigine turbat. Altquaudo were inten-
sed nocie radiabat (Exod. xin, 21), quia vidclk >t tkuiem boni oporis vitiare non prawaiet, sed in ipsa
Redemptoi noster su« conversationis exemplo du- actione quas* m itinere taqueos opportit, ul cnm
cnium sequentibus prastans, ds jusiitia sua eon!»- propositum nieniis securior quisque egreditur, sub-
demibus willa luce claruil ;
peccaterum vero sue- junclo latenter vitio quasi ex iusidiis perimattir.
rum tenjebias cognoscenlibus igne sui amoris intul- Aliquaudo vero nec ir.lcMionem viliat nec in itinere
sit. Nec quod corruere Job dicitur, digiium roens supplantat, sed opu&bonum in iine illaqueat. Quan-
boc siguiftcaiicnc Redemptoris arbitreiur, Scri- toque vel a domo cordis vei ab iiuiere operis ton-
ptum namque est : Verbum tnisii Dominm in -ia- giits reeebsisse se siriiulat, iauto deeipicndum bonne
cob et cecidit iu Israel (Isa. n, 9). Jacob quipp*» svp-
actionis termioam astutiue esspestat; et quo incau-
plantator, Isr&ei vero vir videns Dominum
^ iam quemque qnasi recedendo securum reddidit, eo
r;i<it(ir.

El quid perJacob nisi Judaicus populus? qnid pcr ilhini nonnunqoani repcntino vulnere duritts insa-

Israel nisi gentilis populus designatur? Quia quem nabiliusque traasflgit. Intentionem qwippe in bono
SiO-H iacob per cantis mortem supplantare stttduii, opere polluif, quia, cum facilia ad decipiemrom
huuc nimlium per oculos UdeL geniilitas Deutu vL- corda hominurn nonspicit, eovom desideriis auram
dii. Ad Jacob eigo missiini Verbum in Israel ceci- liansitoiii favoris appoint, ut in his quae recla fa-
dit, quia quem, ad se veuientetn Audaicus respuit eiunt, ad appetenda ima tortiutdiue ifitenlionis in-
populus, bunc repente coitiilens poputus gentibs in- eltneutur.
veniu Dc saucto quoque Spiiilu inAc!ibits aposlo- liode sub Jndaes: speeie de unac}ua«ue arnjivia la-
lorum scriptum est. Cecidit super eos spinl-us Domini queo miserseintenlionis capta perJeremitjn dieilur :
(Act. x,44). Idcirco autr.m vel Verbum Dei, velSpiii- Facti sttnt hostet ejua in cajrite. Ac st aperta dice-
tus in Scriptura sacra cadece dicitur, ut inopinalus reiur: Cum bonum opus non bona inteiaiooe su-
ejus advenlus exprimatur. Qiuxl enimmil velcadit, ntitur, liiuc adversaittea spiritusab ipr5 o eogitationis
ad ima repente venit. Mediatori ergo in terram exordio priacipai>luc, tantoque eam plemus possi-
quasi corruissse, est in nullis signis praecedentibus d<ini :
quaetoet perinitium dominantes tettent. Cum
inopinate ad genlcs venisse, Bene atiiem dicilur, veco intentionem vitiare non praevaleni, in via posi-
quod corruens adoravit, quia dum ipse Btunjlita- tos iaqueos iegunt, u? in eo qnod bene agitur, cor
temcarnis suscepit.. in se credentibns vota buraili- exaltan^ seex laiere ad vitiut»derivetur, quatcnus
tatis infudit. Fecit enim quod fieri docuit sieut de quod inehoans aliter proposuerat, in actioue longe
cius spiritu dicilur : Ipse tpiriUu pcttviat pro nohis aliter ^iiant corsperai percurrat. Sa;pe cnim bono

fjemifibue inenarrabilibus (Rom. viu, 26). iSc-que oppri dum laus bumana obviat, mentcm operantis
enim pelit quia aequali? ost, sed posiulace dicitur t inBHUtat, qua? qusrnvis qusesita non fuetmt, tamen
quia nimirum quos lepleveri» , postolautes facit eblaU deieeUii. Ctijus deieetalione caui mens bene
quamvis boc et in semetipso Redemptop nostor os- operantw resoJvitur, ab omni inSenttonis inlimae vi-

tendil, qui Palrem et dum passioni prepinquaret gora dissipatnr. S.cpe se bcne mchoalic noser.-B.ju-

exoravit. Quid enim mirum si in forma servi e\o- stilicC ex iatere, ira snbjungit, et dum *e!o rectitu-

rando se Patri subdidit, m qua etiam manus pec- dinis imunderatb.^ mentcni turbat, cunctan quiotis

caniiumusque ad mortis extrema toleravi-t? Lntima? saiutetn s^uciat. S«f« graviir.ie.ru «fordis
Cacilis nomine principalis par? horainis. id esl quasi .<ubjuncta es latere g®7 tristitia sequitur,

nieus designatur, sicut per Psalmistam dicitur : J.'.- q atntie omne opus quod mens bons intentione in-

pinguasli in oleo cuput jpeum (Psa!. xiil, 5). Acsi choat, hacc velamine mffirori.s obumbrat. Quae et

apei te diceretur : Arentem in suis cogitatioufbus onnunquai^ tanto tardius repcliitti? ,

quaoto et

mentem meam charitatis unclione rigasti. llnde et pressas menti quasi securior famulatur. Sospe se
aiiis dicilur : Olcum dt caphe tuo non deficiat dCecte. bono opftri I^titia. immoderata subjungit ; eumqoe
u, 8). Olcum qnippe in capite csl chariias in mente. pl-.ts mentem, quam decet hilarescere exigil, ab ac-
A capile autem oleunt defleil, cum charitas a mcn- tione bona oinne pondus gravilntis repellit. Qoia
te diicedit. ISec immeiito per caput mens designa- enira benc in inciioantibu6 subcssc in ilinere laqueos
tur, qt ,;
ii sicut capite reguntar membra, i;a cogita- Psalmisla conspcxerat, recte prophetico plcnus spi-
liones mente disponunmr. ritu dicebat In vithac qua ambuiabnm, absconde-
:

Capitis nomine rei ctijuslibet viltum designatur, rmt laqueum mihi (Pml. cxli, 4). Cum vero anii-
sicat peF pjoplietam Jercmiara sub Judfseae speeie qmis hosiis neque in e.tordio inlentionis ferit, neque
de tniaqiiaque anima laqueo tniswa? intentionis in itinere actionis intercipit, duriores in tlne la-

cafttf. dit itor •

Faeli sunt hostes ejus in cnpite (Thren. qucos tendii. Queni lanto nequius obsidet, quanlo

?. 5j. Srientliim est quod bona nostra tribus modis solum sibi r mansisbc ad decipiendum videt. Hos
m CREGOMANUJH. — LIR. V. l&l

uamque flni suo opposilo* laqueosVrophela oonspe- _\ snim sriii< quod iu hoc posili xnmus (1 Tlicw. tu, 5).

Xcrat, cum diecbal ipsi mtoaneirm meum obscr-

: A« si eis aperte dicat : Qoid in hoc lempoir vulncra
vstbiHt (Peal. t,v, 7). (Kiia enim in calcaneo fiuis est Bostra 20d miramini, qui s-i alenn gaudia quae-
corpcris, quid } >er hunc nisi terminus actiohis si- rimo», hue ad lioc venimus, ut feiiuraur ?

gnalor? Sive ergo maligni spirilus, sive piavi fjui- (240; Cervicis nomine superbia designatur, sicut
quc homines iilurum -supoibi* scquaces calcaneum per bcatum Jol> pravis quibuslibet dtcitur : Et re-
obuervant, cura actiouis finem vitiare desiderant. digentur in iutum cervices vestrw (Job xiu , 11).

Unde et eidem serpenti dicilur: Ipsa toium obser- Sieut pcr oculurn v su«, sicper cerviccm solet su-
vubit eaput, et tu ejm talcaneum J2591 (Cen. 111« 15). perbia designari. Gervix rtaque in lutum ""cdigitur,

Gaputqmppe serpentis obseivare esrt vilia fiaggcstiu- cum supeibus quisque bumilialur in movie, et olata
nis fjus aspiuere, et maiui sollictUB cousideratiofiia caro tahesc.it in putredine. Lntueamur enim qualia
« corui» aditu Curiditos uxafirpare. Qui lamen cum iu sepulcris jaceant divitum eadavera, qua; illa in
al) inilio depretienditur, percutere caicanenia mo- ex.stincta carne sit imago roortis, quae tahes cor-
liiur, quiaetsi prima suggestione non peroutit, de- ruptionis. Et ceite ipsi erant, qui extoliebantur
cipere in fine tondit. &i aultmi seinel oor in inten- hnrtoribus, babitis rebus tumebant, dospiciebant
tioue eorrumpitur, sequentis acttonis mcdielas et B cmteros, et quasl soloe se csse gaudebant. Et dum
termiuus ab hoste caUidn secure possrdetur, quo- non perpenderont qoo tendebant, nesnicbant quid
niatn totam sibi arbure/n fructus terre conspicit, eraut, Sed in Intum cei'vix redacta cst, quia despe-
quam veneni dente in radice viiiavil. Summa e.rgo
cti jacent i<^ putredine, qni tumebant io vanitate.
cuia vigiiaiidum est, ne bonis opeiibus serviens In lotum eervii redigitur, quia quantum carn»5
weus leproba intenlkme poHuatm-. potentia vaJear tabes eorruptionis probat.

20S CftPCT V. CAPfJT VI.

DE CERVtCE.
ln Scriptura sacra cervicis noimnc nliquando liber- In Scriplura xacra verticu nitminc tiHqwznda Chri-
tutu ereclio, aiiquand-j superbia designaiur, 8/im, aliquando tides intetiigitHr.
Gervicis nomine liberlalis erectio desigualur, si- (241; Verticis nomine Christus , caput videlicet
cut per beatum Job in persona Ecclesiis diciiur : Te~ sancbe Ecclesiae designatur, sicut in Jjeaii Job pas-
nuit cervicem meam, eenfregit me et posu.it sibi quasi siouo, in figura ejusdem Iledcmptoris nostri dicitur:
in signum (Job. xvi, 15). Sicut in nialis ceivix su- Egresms igilur Satan a facie Dominipercui.sU Job
perbiam, ; icin bonis liberlatis erectionem significat. vulnere pessimo a planla pedis usque ad verticem
Cnde nonnunquam ipsa quoque superbia pro erc- C m He-
^a (, U) 7^ q u jj en ; Ecclesia vertex, nisi

clionis auctoritate ponitur, sicut per propiieiam Do- demptor noster inteliigitur? Quid per planfam pe-
minus sancta." Ecclesiae polliccns dicit : Ponam ic in dis, nisi priinus sanclus Aliel accipitur? Nullus au-
superhiam swculortvni (UaLix, iai). Et quia perse- tem ir. Iiac vita eiectorum venit, qui non antiqui
cutioiiis tempore infirmi quiduin vera qu« senliunt bostia adversa sustinuit. Menibra autcm Rcdempto-
praedicare libere non praeaumunt, rectede boc bosie lis nosiri exstiterunt, et qui ab gj.0 ^ mundi
dicitur; Tenuit cervicem meam, confregit me. Fer- exordiodum pie vivunt,' crudelia passi sunt. An
tasse autem hi ccrvieis appettatione signaii sunl, noti bujus membrum Abel se esse perhibuit, qus
qui pacis ejas lcmpore plusquam decet eriguntur, ej, ls m0 item, de quo scriplum est : Stcut aynut co-
et sub occaaione defendend» rectitudinis viliodeser- ram tondente sc obmutescet, et non aperiet os suum
viunt elationis. Qui persecutvonis tempore idcirco j|sa . U)if 7,1,0011 solum piacens in sacrificio sed
de
plus adversa sentittnt, quia prosperia extolluntur. etiam moricns tacendo designavit ? Ab ipso itaque
De qmbus bene dixit : Tennil cervicem meam, eenfre- mundt exordio Redemptoris nostri corpus expu-
git me, id est elationem iu infirmis iiabui, distri- gp. ar e conatus est. A piania ergo pedis usque ad
ctioue suae percussionis inclinavit. >Et posuit sisi ^ verticem vulnus intulil, quia piins ab bominibus
naasi in signum. Gonstat nimirum quia idcirco si- incboans, usque ad ipsum caput Ecclcsiae saeviendo
gnum ponitur ui sagittarum emissionc ferialur. Vi- pervenit.
delis itaque poputus in signuni hosli suoest positus, (
l
ii"l) Verticis nomine Hdes deslgnatur, sicul ad
quia vum semper suis ictibus impetit, cum suis jiei'- Judxam per Jeremiam dicitur : Filii quotjue Mem-
seculionihua allligit. Qwi enin; in hac vila, assidua pheos et Taphneot constupraverunt u usque ad verti*
mala lolerat, velut in signum posilus ictus suscipit cem (Jer. 1», 46). Quid enim iu vertice aliud quam
fericnlis. Unde et prtedicalor egregius cum perse- fidet sublimitas mlelligitur ? Nonnulli quippe Kdcnt
cnlionum mala toleraret, atqtte sub perseculiooe medullitus lenent, sed vivere fideliter nullatenus

adversariorum gemeret , teneram di»cipulorum curaot. inseqnuntur enim moribusquod crtdulitate

mentem de suis aSuictionibus consolans ait: Ipsi venerantur. Quibus divino judicio sa;pe contingit

(239) Ambr. l'b. De fuga sceculi cap. 7 ; Chrysost. (240) Ex 1. K in Job, c. xiv.
bom. super illud Immiciiius ponam
: inter te et (241) Ex 1. 111 in Job, c. xi, post med.
mutierem ; Cypr. lib. 1 adversin» Jud*os, C. II, ila (242) Ex I. xav in Job, c. atttc med.
legerel si pru ipjo not» habeietips»?.
«63 GARjNEIU CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. ts*
ul p;r hoc euod nequitcr vivunt, et iilud perdunt A Capiliorum nomine superabundans terrena suh-
quod salubriter eredunt. Incessanter namque se staiitia designatur, sicut in Evangelio de Mana
pravis actio.ubus poliuunt, et super lioc vindictanl 2IS Magdalene seripturo est : Stans relro sscua
justi judicii retribui posse diffidunt. Et ssepe cum pedes Domini, lacrymis ccepit rigare pedtf ejus et ca-
bene vivere negiiguot, eliam persequente nullousque pillit suh tergebat (2-54). Quid namque pedes Domi-
&d perfidiani dilabunlur. Nam qui imminere distri- ni, ni&i ultima ejus membra accipimus? Lscrymia
cimr, judicium oon eredunt o,ui inulte se peccaro ergo muiier pedes Domini rigat, quod nos quoqwe
sns;>icar.tur, quo pacio vel esse vel dici fideles pos- veraciter agiraus, si ' quibuslibet ultimis7 nierabris
Btint? Fidem quippe perdi*iisse est incorrectis ope- Dorniui per compassionis aflecturn incline.mus, s»

ribus malis digna reddi pesse supplicia non credere. sanctis ejus in tribulatione cornpaiimur, si eorvtn
Quia ergu iriei opera servare contemnunt, ei ndem irislitiam nostram putamus. Capillis mulier j>ede.s

peraunt rjuam tenere videhantiu', bene ergo talityis quos rigavit tersit. Capiili autcrn superiJuunt cm-
sub ludarse specie per prophelam dicitur, FilH pori. Et quid abundans terrena substantia, nisi cai-
Mempkeos ei Taphneos constupraverunt te usque ud piilorum speciem tenet? Quae dum ad usum nccessi-
verlicem. Usque ad verlicetn quippe constuprsri talis superfluit, etiam abscissa non sentit. Cvpilii;
est post malae operationis usnm eliam ipsam ftdei B ergo pedes Domini tergimus, quando sanctis ejuJ> t
subUraitatem corrumpi. Gum cnim nequissiml spi- quiu».is et ex charitate compatimur, eti&m ex Ji*s

ritus uniuscujusqne animam in pravis volvunt, sed qdae nobis superfluunt. miseremur, quatcnus sic
egritatem iidei vitiare non possunt, quasi adhuc mens per compassionem doleat, ut etiaoi Isr^a raa-
in/eriora membra poiluunl, sed ad verticem non per* nus affectum doloris ostendat. Rigat namque la-
tsngunt. Quisquis autera in fide corrumpiiur, jam crymis Redemptoris pedes, sed capillis suis non
usuae ad verticem constupratur. Malignus enira spi- tergit, qui uicunque proximorum dcdori compa-
ritus quasi ab inferioribus raembris, usqu.t ad tiiur, scdcum eis ex his quae sibi superfluuot non
summa g|| pertir.git, quando activam vilam miseretur. Piorat, et non tcrgit, qui verba qnasi
polluens ca^iara fidei celsiludinem diffidentiae niorbo doloris tribuis : sed nonministrandoquaedesunt viin
eorrumpit. doloris minime abscindit.

CAPIJT VII.
CAPUT VHI,
DL CA!>1LL1S.
CE CINCINNO.
la Scriptura sacra capillcrum noming aliauando de-
fluentes animi cogitationss, aiii/uando superabun- (245) Cincinni nomine collcctiO coiritalionum
dans lerrena tubttantia inlclligtlur. designatui' sicut per Eiechielem prophetam diciltir :

(2*3/ CapilJorum nornen animi cogitationes de- Et ernissa similitudo manus apprehendit me in cin-
signat, sicut de sancto viio dicilur : Et tonso capite cinno capith mei, ei elevavit me spiritus inier ter-
corruens in terram adoravit (Job. i). Quid enim mo- ra>n el ccetum, et adduxit me in Jerusatem in visione
nditer pcr capillos nisi defluentes animi cogitatio- Domini justa ostiujn interius quod respicicbat ad
nes accipimus? Unde et alias sponsae dicitui : Si- aqniionem ttbi erat statutum idolum zeii od pro-
cul viita eoecinea iabia tua sponsa, et etoqiuum tv.u- vocnndam «cmuiationem (Ezeeh. viu, 3). lusloruin
dulce (Cant. iv, 5). Vitta quippe crines capilis asti in- niens, quia per cusiodiam discipliuae a cunctoruin
gil. Labia ergo sponsae, sicut vrtta sunl, quia exhor- visibiliura fiuio appetilu constringilur, collccla apud
faiione sancLe Eccfesiae, cunclse in auditorum men- semetipsani inirinsecns integralur, qualisque Dco,
tibus diffijsa; cogitationes iigsntur, nc ieinissaede- velDroximo essi debeal plene conspicit, quia nihil
lluaiit, ne sese per illiciia spargant, ne sparsae eor- sunm exterius derelinquit Et quanto exteriovibus :

dis oculos deprimant, sed quasi ad unam se iuten- absiraeta compescitur, Tsnto aucla in imiiais in-
tionem colliganl, dum vitta eas sanctas prajrlica- flammaQir. £t qno magis ardet, eo ad comprehen-
lionis Hgat. Quam recte el coccinearn asserit. jrj deoda 213 Vlt ^ a amplius iucet. llinc est quod
qc'.-d sanctorum praedicatio solo ettetiiatis arriere saocti vjri duin se iutra semetlptos colllgunt, mira
flanimesci». Quid vero per caput, nisi quac princi- ac penetrabili acie occulta eiiam aliena delicta de-
palc cujusque actionis est, niens ipsa signatur? prehehdunl. Lnde bene nunc per Execbielem di«
Caput ergo detondere est cogitationes superfltMrS a citur : Eniissa similitudo manus apprehendit me.
inente restcare. El tohio capite in terrara cormit, CAPUT IX.
quia, repressis prsesumplionis suae cogiiaiiomtnis, r.e pu.is.

qu.iin in semetipso iiifinnus sit bUinitifer agnoscit, (2i6) Pili superfluas bumanae corruptionis, vel
Et nolandum quod in lerraro coirueas adoravit. vitae veteris cogitationes designant, sicut Eliohas
lile enira veram Deo orationern exhibet, qui semet- dicit : Cum spiritus me prqsse>ne transiret inhor-
i.»*ur$% quia pulvis sit bamiliter videt qui nihil TutruHt piti carnis mcce (Job. iv, 15). Nobis pR»-
sibt virtutis iribun, qui bona qu?e agit esse de mi- seittibtis transit spiritus, quando invisibilia co-
Scricordia Conditoris agnoocit. gnoscimus, et tamen haec non solidc , sed raptiin

(243) Ex I. ii, in Job, c. xivu, post med. (245) Ex lib. xxxi, in Job cap. vu, post mcd.
(lii) Ex hom. 33 in Eva.-ig. (246) Ei lib. v in Job, c. sxau.
m GREGOKIANUM. -> LIB. IV. 1«G

A vim aperit, quia ejus immensiiss humanas vires

videmus. Neque enira in suavitate cottteiupiaiiunis
auctas subJevalasquc transecndit.
iutimae, diu mens flgitur, quia ad semetipsam im-
mensitate iuminis reverberata revocalnr. Cumque 315 CAPUT X.
J)E Of.CLO.
internam dulcedinem degustat, amore aestuat, ire
Jn Scripturu sacra cum ocnlus slr.gutari nanwo po-
pcr semetipsam nititur; seu ad infirmiialis suae
aitur, aliquando cordis intentio, atiquando is qui
tenebras, fracta relabitur, et magna virtute proii- docendo iltuminat, aliquando contemplativa, rel
ciens, videt quia videre non possit hoc quod ar- aclivaviia. aliquandoperfecta DeicogniHo; cumvcro
pluraiiter ocuii dieuntur, aliquando pravi consilta-
il; nec lam ardenter diligeret, nisi ali-
rii, aliquando tpe», aliquando pravi prcrtati, attquan-
qUatenus videret. Nou ergo stat, sed transit spiri-
do hi qui in xancla Eccletia lumen veritatishabent,
upernam lucem uostra nobis contem- aliquandooperationessQnctiSpiritusdesignanlvr.
platio, ei inhiantibus aperit, el mox iniirmantibus (2-48) nomine cordis intenlio dcsignatur, si-
Ocuii
«hscondil. Ei •.-:« in bac vita quaotalibet quis vir- cut per bcatum Job dicitur Verbosi amici mei, ad Do-
:

tute prelccerit, adbuc tamen corruplionis soae sli- minum stillat oculus meus (Job. xvi). Sxpe conlingit
mulutn sentit, Corpus quippe quod corrumpitur utipsa quoquc in riobis bona cpera, ab incautis ii«-
oggravat animatn, ct deprimit terrena inhabitalio « minibus rcprehendantu.<\ Sed quitesteru in cutio ha-

sensum mtlta cogitantem (Sap. n, t5).Recte subdi- bel, reprebeusioues homiuum meiuere non e.ebet.

lur : Inhorrueruntpilicarnis meae (247). Piii eieuira Cnde bene nunc dicitur Verbcsi amici mei, ad
:

carnis sunl quaeiibet superfiua humanae e.orruptionis. JDominum stillat oculus meus. Quid enim per ccu-
Pih caniis dicunlur vilaa veteris cogilationes, quas lum, nisi cordis ioientio designatui ? Unde ct in

sic a mente tbscindimus, ut de amissione earnm KvangeJio scriptum csl : Si oculus iuus fuerii sim-

M!'.io dolore fatigetnur. Uiide bene per Moysen di- plex,totum corpus luum lucidum erit (tlaith. vi,22).

cituc : Levitee radant omnes pilos carnis suce Quia vidclicet cum bona intentione quid agitur,
(iVutM. viu, 7). Levita quippe assumptus voealur. ejus iutentionis actio apud Dominum miuirae fusca-
Oporlel ergo levitas omnes ptJcs carnis suae ra- tur.Cumergoamiciverbosisu.it, id est cumet
dere, quia is, qui in obsequiis divihis assumitur, ipsi derogant qui in iide sociantur ad Dominum,
debct ante Dei oculos a cuuctis carnis cogitalioni- necesse est ut ocuius stillet, quatenus nostra in-
bus mundus apparero, ne iliicitas cogitationes mens leutio lota in amoris iutimi compunctione defluat,
proferat, et pulchrara animae speeiem, quasi pilis et tanto suJnilius se ad 22.6 interiora erigai,

caotibus defonocnj reddal. Sed quaniftlihct, ut quantoper exteriora opprohria lepulsa, intus redire
214 diximus, querapiam virtus sanctae oonversa- C cogitur, nelbris evane-scat.
tionis evexcnt, adhuc taraen ei de veiusta.|e nasei- nomine is qui dccendo ilJuminat do-
(249) OcuiS
tur quod toleretur. Unde ct ipsi Lcvitarum pili pra> signalur, sicut per beatum Job de sancta EccJesia
cepti suut radi, et non evelli. ilasis etenim piiis in dicitur. Oculus fui caico et pes claudo (Job xwx, 15).
carne radices rcmanent, el crescunt iterum ut re- Caecus quippe est qui adbuc quo pergat nun videt.
cidantur. Qula magno
qnidem studiu superfluaj Ciaudus autem est qui non potest ire, quo videt.

cogitationes amputaudae sunt, sed tamen ampulari Sancta itaque Ecclesia oc.iius est cacoo, quia pcr
funditus nequaquam possunt. Semper enim caro \erbum lucet; ipsa pes est ciaudo, quia pcr adjuto-
superflua generat, quae semper spiritus ferro solli- rium continct; caecos vcro praedicando illuminat,
citudinis recidat. Sed haec in nobis tunc sublilius claudos vcro opilulando sustentat. Crebro namque
cognoscimus, cum speculationibus alta penetramus. peccaUun aut ignorantia, aut iuGrmilate perpetra-
Unde recte nunc dicitur : Cuni spiritus me praisente \nv, ut vei nesciat homo quid velle debeai, vel ^ion
transirel, inhorruerunt piti earnis mea. linmana omue quod voluerit possit. Quo contra per Psal-
etcr-jra mens, cum contemplatioDis arce sublevatur, misiam recle dicilur : Dominus illuminatio mea et

tanio semeiipsam durius de superftuis oruciat, salus mea (Psat. %x\\, i). Quia enim Dorainus et
quanto nimis subtile conspicit esse quoti amat. Et scientiam et virtulem praebet et contra ignoran-.

cum pulchrum hoc quou intuetur, super se appetit liam illumiuatio, et contia infirnriiatem saJus voca-
di&trictejudicat quidquid in sc prius inOrmum tran- tur. llinc de iniquis dicilur per eumdem
eliam :

quillc tolerabat. Transeuute ergo spiritu pertirne r Fiflf fia t//orum tenebra: el lubricum (/'?. xxxvi),

scunt, quia ante compunctionis vim cogitationes su- uLscilicel per tenebras.quo ire debent nonvideant
perflux fugiunt, ut nil fluxum, nil jam reraissum qui etsi rccta viderent, in eis taraen per luliricum
libuat, quia aulictam meutem etiara contra seinet- stare non posseni. Isti itaque per iubricum inler
ipsam visitationis intimae severitas inflamraat. Cum- bona claudicant.illi per tenebras qux bonasequun-
que hoc quod in corde iilicitum nascitur, contiuiia tur iguorant.
dislrictione rcsecatur, lit pleiumque ul vegcfata ^250) OcuU dexlri nomine coiUemplativa vita,
rnens, paulo altius radio suae speculationis iubae- sinistrivero acliva vila sigoalur. Undc tn Evangelio
reai, ct pene ligat spiiitum qui iransibat. Nec ta- dicitur Si oculus luus dexter scar.dalizat le, erne
:

men ipsa haec coutemplalionismora divinitatis plene eum etprojice abs te. Bvnum est tibi uno ocuto iii
(Ut")J&j cap. uiv. (249) Ex lib. xix, cap. iv, post med,
(248) Ex lib, xin iu Job, cap. ix. (250J Ex lib. vi, in Job, c. xvn.
16" GARNERI CAN. RKG. S. VICTORIS PARIS. ISt
viiam inlrare, quam duos oculos habentem milli in A qu?e qualiter agenda sunt, praevident, malignis ejus
gehennam ignis (Matth. v, 29). Sciendum namque operariis quasi ostensum pedibus 218 ler praebcnt.

magnopere est quia valde iuter se sunt diversae Qui rr-cte palpebris diluculi comparantur ;
palpebris
conspirationes aniniorum. NonnuUi namqne homi- namque d.luculi extremas noctis horas accipimus,
nura ita otiosae meulis sunt, ut si eos labor occapa- in quibuf- quasi nox oculos aperit, duiu vcnlurae
tionis excipiat, in ipsa operis incltoalione succura- lucis jam initia ostendit. Prudenles ig>tut sscculi ma-
banf ; et nonnuMi ita inquieti sunt, ul si actionem iiiiic Antichristi perversis consiliis ihb*rentes, quasi

laborianon babuerint, gravius laberent. Quia tanto palpebrae sunt diluculi, quia fidei qiiarn in Christo

de'eriores eordis tamuitus tolerant, quanto eis 11- inVcniunt, quasi errons rioctem asserunt, et vene-
centras ad cogitatieues vacat. Unde nceesse est ut ra:iopem Antichristi verum esse polliccntur. Spon-
nec quieta mens ad cxerciiaiiouero immoderati denl enim se tenebras repellerc ct veritalis lucern
operis. nec inquieta ad studium contemplaliOftis signis darescenlibus nuntiare, qui.-i nec persuadere
angusiet. Saepe enim qui Deum cnutempiari quieti quae volunt, possunf, nisi exbibere se melioia fa-
potcrant, occupationibus pressi ceciderunt; el sKpe, teanlur. Unde serpens ipse iu paradiso priuiis bo-

qui occupati bene humanis usibus viverent, gladio roinibus loquens, in eo quod se melius ai.quid pro-
namqae B videre simulavit, quasi palpebras aperuit, quando
217 sute quietis eislincti sunt. Ilinc est

quod nonnulli inquieti spiritusdum plus exquirunt in innoccnlibus mentibus humanitatis iguorantiam
conU-mplando, quara capiunt. usque ad perversa reprehendit et sdentiam divinitalis promisit. Quasi
dogmala crumpunt : cl duni verilatis discipuli hu- ignorar.liigenirn tenebras rcpeiSebal et ^ternje sdfeft-

iniiitei- r.egligunt, magisiii ei- jrirm fiunt. Qutbus iise divlnum mane nuntiabat, dicens : AperieMut
recte hoc quod prafati sumus, per semetipsam ve- oculi vestri, et eritis sicul Dii, scienles bonutn el tna-

litasdicit : Si oculus tuus dexier scandalizat te; ium (Gen. ni, 5). Ica in iiio tunc damnatu homine
erueenm, etprojtce abs te. Bonutn esl tibi uvo ocnlo veniens, ejus oculi paipebris diluculi ccmpu.ai.turj
in titam intrare quam duos ocnlol kabeniem milti in quia sapicnles iHius siroplicilatem verae fidei qaasi
gehennem inuis Dnx: quippe viias, activa vidclicet transactae noctis (enebras respicinnt, et ejus si-

et comcmpiaiiva dum consorvantur In mente quasi gna mcndacia quasi exsuigcnies solisradios osten-
duo oculi hahcntur in facie. Dexter namquc ocuius dunt.
eonteutplativa vita est, sintster activa. Sed gunt Ocuiorum nomine spes designatur, sicnt pcr Je-
nonnulli, ul diximus, qui discrete inlueri sumraa remiara dicilur : Onagri sfeteruni in rupibus, traxe^
et spirilualia nequaquam possunt, et tamen aita r runi ventos quasi dracones; defscerunt oculi eorum,
contemplatioiiis assumuut : adque idcirco in per- quia non erat hetba (Jer. xiv, 6). Require in capite
iidke foveam, intcllectu pravi erroris delabuntur. De onagro, lib. m, cap. 22.
Hos itaque vita contemplativa ultra vires assumpta, (255) Ooulorum nmnine. pravi pvcelali deaignan-
cogit a veiitale cadere, quos in statu suse rectitu-
tur, sicu? per Psalmistam de pravis doctoribus,
dinis humiliter poterat sola activa custodii-e. Bene praenontiaiitis studio, non autem ma!edkentis dici-
ergo cis dicilur Si cculus tuns dexler scanda-
:
tur voto : Obscurenlvr oculi eorum ue videant, ei
lizal le. etc. Ac si aperte dicat : Cum ad contem- dorsuni eorum semper incurva (Psa!. lxviu, 24).
plativam vitam idonea discretione non sufficis, so- Oruii quippe sunt qui iu ipsa hanoris summa facie
lam secutus artivam tene. Cumque iu hoc quod pro positi ,
providendi itineris officium susceperuat.
magno eligis, dericis, co contentus esto quod pro Quibus nimirum, q:ii subsequenler inh*reut, dffrsa
minimo attendis, ut si per conternpiativam vitam a nominanlur. Obscuralis «irgo otuiis doisum flecti-
veritatis coguitione compelleris cadere , regnum tur, quia cum lumen scientiae perdunt, profecto ad
coeloriun per solam activam valeas saltem luscus portauda peccaiorum onera curvaniur qui sequun-
intrare. ergo Obscurenlur oeuli ecrum ne videcnt,
tur. Ait :

(251) Oculus Dei perfecta ejus cognitio inteliigi- D

^19 el dorsum eorum semper incurva. U si di-
tur sicui de eo propheta ad Israelitas dicit : Qui cal : Qui humanse viue actionibus quasi piaeviucn-
tsligeril vos, tangit pupillam oculi mei (Zach. n, 8). dis iiineribus praesunt, veritatis lucem non l;a-
Constat nimirum quod natura sua oculum Deus beant, ul qui sequuutur subditi, iniquiialum sua-
non habeat. Sed quia nos per oculum cernimus, rum onerilius incurvati, putnem statum reciiiudi-
Deus eo quod omnia videt, oculum babere perhibe- nis amittant. Quod faelum procui dubio in Ju-
tur. daea novimus, cum in ipso Redemptoris nostri
(252) Oculorum nomine pravi consiliarii desi- adventu Pbarisceorum tarba atque saeerdotum a
gnantur, sicut de hosle antiquo, voce Oominica di- vero lumine oculos clausit, et pcr praepositorum
citur : Oculi ejus ul paiprbrcc diluculi (Job xli, 9). exempla gradiens in infidelitatis lenebris populus
Per oculos quippe qui inhiereoles capiti utilitali vi- erravit.
sionis serviunt, non lmmerilo consiliarii Anlichristi (254) Oculorum nomine elatio snperbiue designa-
designanlur, qui dum perversis macliiuationibus tnr, sicut per Elipbas dicitur . Qni humiliatui \ue j
(251) Ex lib.xxxii, in Job, c. vi. (255) Ex lib. xiv in Job, c. xvi.
(252) Lj. hb. xxxiu iu Jub. c. \x, (254) Ex 1. xvi in Job, c. x, II.
m (.recoriamjm. LfD. V. «70
nl erit tn gtorta, et qui inctinavent ocutos suos, ipse \ CAPUT XI
ialvabitur (Jobxxu, 29). Qu;e nimirum scnlentia a DE PALPEBRIS.
Yeritalis ore non discrepat, quae ait : Omnis qui se ln Scriplura sacra patpebrarum nomine aliquando
wcallat, humiliabilur ':
el qiti se humitial,exntiabi- pr<nlati Ecclesio', aliquando prudentes hujut $a~
lur (Luc. xiv). Unde et per Saloinonom dicitur Culi, aliquando divina judicia designanlur.
:

Antcqunm conleralur, exallatur cor hominis; et ante- (257)Palpebrarum nomineprselatisignanlur, sic-

quam qlorielur, humiitalur (Prov. xvm). Recte au- iu pcr bealum Job in persona Ecclesite dicilur :
leni dicitur, qui inclitiaverit oculos suos, ipse salva- Patpebrce mecc caligaverunl (Job xvi, 17). Palpebne
biiur, quia, qnanlum per membrorum ministerium enim rcelc appcllati sunt, qui ad providenda pe-
depreliendi potest, prima superbiaa cxlensio esse in dum tttnera vigilant. Sed cum occulia Dei judicia
oculis solel. Ilinc cnim scriptum est : Ocufos su- praeposili vigilantcs 221 intelligunt, palpebrac san-
perborum humiliabis (PsaL xvn, 12). Hinc de ipso cla> Ecclesiae -caligani.

siiperbicnlium capiie dicitur : Gmne sublime videt Palpebrarum nominc prudentes sneculi pcrversis
(lob xli, iS). flinc de illa quaj ci per infidelitalein Aulichrisii ccnsiliis inlucrcntes dcsignantur, sicut
adhaesit, scriptum cst : de diabolo vocc Domiuca ab bealnni Job drcitur :
Generatio -cujus exoelsi sunt
oculi, ei altum tubrectee (Prov.xxx, % Oculi ejus, *it patpebvcv dUucuMi (Job xu, 9). Rc~
palpebra cjus in

13). Oculos ergo intlinare est nullum respiciemle quire in capile picecedenli.
despiccre, sed se minorem atque imparem cunclis^ (258) Palpebrarum noniine divina judicia desi-
quos aspicit sestimare. Salvabilur ilaque qui oculos gnantur, sicut per Tsalmistam de Domino dicitur :

incHnat, quia qui falsum snperbiae verticem deserit, Palpebrec ejus inlenoganl filios hominum (Psal. x,
veritatis allitudinem asccndit, 5). Tribus quippc modis nos Conditor interrogare
(255) Oculorum nomine hi qtii in sancia Eccie- consuevit, cum aut flagelli nos dictrictione percutit;
sia Iiimen Acritatis habenl designantur, sicut vocc ct quanta nobis insit vei desil patientia ostendit
elccii membri sui, scilicet beati Job, eadem sancta aut qusedatn, qua: nolumus prsecipit, ct nostrani
Ecclesia conquerilur dicens t CaHgavit adindigna- nobis obedienliam vel inobedienliam patefacit ; aut
tionem ocutas meus, el membra mca quasi in nilti- aliqua nobis occulta aperit, et aliqua abscon-
lum redacta sunt (Job xvn, 7). Ad indignationom dit, et mensuram nobis noslrae humilitatis innotc-
namque ocutus caligat, quando ipsi quoque, qui in scit. FJagello namquc interrogal,, cum menlem sibi
Duminieo corpere, id cst in Ecclesia, Itimen verita- bene pcr tranquillitaleni subdilam alflictronibus
tis habent ; dum se diutius a pravis despici ac de- pulsat: sicut bcatus Job ct laudatur attestatione ju*
dignari conspiciunt, dc occulti 220 judicii admi- q dicis, el tamen ictibus concidit percussoris, ut cjuj
rationc turbantur, ot secrctum Dei penetrare ue- patientia lanto verius claresccret, quanto inqoisita
queunt, cur praevalere perversi contra bonos per- durius fuissct. Pra;eipiendo autem dura nos Domi-
miltuntur. Quis etenim non obslupescHt, cum He- nus interrogat, sicut Abraham terram suam jube-
rodiadis filiae saltatus apud regem lcmulcntum ob- tUr egredi, et pergere quo ncscicbat, in montem
tinet, ut capul amici sponsi, prophetic et plusquam unicum filium ducere, ct quem ad consolaiionem

prophetae f»nle ora convivantium deferatur ? Sed senii accopcrat immolare. Cui nimirum ad interro-
cum isli ad indignationem caligant, infirmi ple- gationem bcne respondenti, id est ad jussionem
rumque usque ad inlirmilatem corruunt. Tlnde ct bene obcdienti, dicitur : Nunc cognovi quod limeas
subditur Et membru mea quasi in nihitum redacla
: Dominum (Gen. xxn, 12), vel, sicut scriptum cst

sunt. Membrorum quippe nomine teneritudo infir- Tentat vos Dominus Deus vester, ul sciat si diligalk
morum evpiimitur. Qui dum perveisos prospi- eum (Deut. xm, 3). Tentare quippe Dei est magnis
ciunl florcre justosquc cruciari, ad hoc nonnun- nos jussionibus interrogare. Scirc quoque ejus cst
quam perveniuiit , ut se bona inchoassc po^ni- nostram obedientiani nosse nos facere. Aperiendo
teant, atque ita ad agenda mala citius accedunt : autem nobis quopdam, aique claudendo, nos inter-
ac si eorum vitae nocuerit bonum quod inchoave- D rogat sicut per hoc Psalmistae testimonium quod
runt. supra posuimus declaratur : Palpebrce ejus interro-

(256) Oculorum nomine operationes sancti Spiri- gant filios hominum; palpebris quippe aperlis cer-

tus designantur, sicut pcr Zachariam prophetam nimus, clausis nihil videmus. Quid ergo per palpe-
de Rftdemptore noslro sub figura lapidis dicilur : bras Dei, nisi ejus judicia accipimus ? Quae juxta
Supcr lapidem unum septem oculi sunt (Zach. aiiquid clau duntur hominibus, et juxta aliquid re-
IH, 9). Quid cnim per oculos nisi sancti Spiri- seranturj ul homines, 222 <l
u ' se nesciunl, sibi*
tus dona signantur? Require in capitulo dePleia- metipsis innotescant, quatenus dum quaedam in-
dimjs. tclligendo comprehendunt, quaedam vero cogno-
scere omnino non possunt, eorum corda se laten-
ter inquirant, si ilios divina judicia vel clausa sti-

(255) Ex I. xiii in Job, c. xr.i, 18. (257) Ex 1. xm in Job, c. 1

(256) Lib. i, c. k. (258) Ex I. xxviii in Job, c.

Patrol. CXCJII.
171 CARNLRI CAN. REG 5. WCTOMS PARIS. 179

niutant, vel aperla htm iuflsnl. Hac enini Paulus A in errorem possunt, aul cur, si ficn poteiil, quaa
inUrrogaiione probalus est, qui post percep'.am iu- ex dubieiate subditur, cum quid faciendum sit

ternam sapieuliaro, post aperta claustra paradisi, Dominus omnia pnesciens pncsiolalur. Sed, quia"

post aScensum cceii tertii, posf supern&e locuiionis electorum cor trepida cogitatione concuntur, et

roysteria dicil : E§o me non arbilror comprehcn- tamen eoium constantia non movetur, una bac
disse (Phifip. iii, 15). Et rursuni : Ejo tum mini- sententia Dominus utrumque complcxus esl di-
mus, qui non sum dicjnus vccari upostoius (I Cor. cens : Ila ut in errorem inducanlur, si fteri potest t

xv, 9). El rursum : iVoil quia sujftticientcs sw.v.us etiam elec-i.. Quasi enim jam errare csl in cogi-

cngitare aliquid exuobis, tanquam cx nobis; scd suf- talione liitibare. Sed protinus si fieri poiesl sub-
fhuHlia nosira ex Dco esl (II Cor. m, 5). Aperlis jungitur, quia proculdubio tieri non potest ui iu

ergo palpcbris Dei interrogatus Paulus recte respon- errore plene electi capiantur. Hinc ergo pensaie
dit, qui superna secrela attigit, el tamen in lmmi- compellimur pcr boc quod de naribus ejus fumus
ntate cordis sublimitcr stetif. Qui tursum, cum se- procedere 224 dicitur, etiam priusquam aperlus
cieta Dei judicia de repulsione Judaeorura, et voca- appareat, quid quotidie in humanis cordibus fun:o
lioue gentium discuteret, atque ad ea perveuire non pestifera: exhalationis operatur. Quia enim sicut
possct, quasi clausis Dei palpebris ir.terrogalus est.
v superius diximus, fumo oculorum acies inlirma-
bed recium valde responsum reddjdit, qui ^oo se in tur, non immerilo de ejos naribus procederc fu-

ipsa ignorantia scientcr, iudiuavit dieens . alti- mus asserilur, cujus nosiis inspirationibus prava
tudo sapienliiV et scientiw Dei, quam incomprehensi- in humanis cordibus cogitatio nascitur, per quam
biiia sun! judicia ejus, el iiwestigabUes viw ejus acies mentis obtonditur, ne lux videatur. Quasi
Quis enim cognovil sensum Domini, aut quis consilia- enim flatu aarium caliginem emiltit qui in repro-

riusejus f.it ? [Rom. xi, 53.) Ecce enim absconsis borum cordibus insiuiarum suarum aspirationibus
mysteriis, quasi clausis palpehris inquisitus, placila ex amore viUv semporaliler aestuut congerit multi-»
»c iccta respondit, qui seereti ailitum pulsans, quia piicium cogitationum. Et velut fumi globos multi-»
per cognitionem inlromitli aJ inleriora non valuil, plical qui inanissimas vitae praesentis curas in ler-
pt;r coufcssionem aule januas sleiit humilis, el renorum bominum raenie coacervat. fumus lste

quod intuscomprehendere non potuit, foristimeodo ex ejus naribus prodiens, aliquando ad tempus
laudavit. etiam eleclorum oculos tangit. Hunc namque fu-
CAPLT XII. nuim intrinsecus patiebatur Prophela cumdiceret:
oculus meus (Psal. vi, Hujus
r Turbatut
1>£ JiASO, est ira 8).

(259) Nasi nomine discret.o designalur, sicut inundatione preinebalur dicens : Cor meum con-
voce Dominica in laudibus Ecclesiae dicitur : Nasus tnrbalum est in me et iumen oculorum meorum non
tuus sicut turris, qittt esl in Libano (Cant. vn, 4). est mecum (Psal. xxxvn). In sudibus perforabil na-
Require in c. De ducibus, res ejt s (Job xl, 19j. (2tM) Quid enim aliud su»
des.id cstpailos accipimus, qui videbcet exaeuun-
223 CAPUt xni,
tur ut ftgantur, nisi aeuta sanctorum consilia?
Dt NARIBOS
Quae bujus Beliemoth nares perforant, dura saga-
In Scriptura sacra nnriuin nomine aliquando exJia-
lanles insiditv , atque insligatio aniiqui lioslis, cissimas ejus insidias et vigilando circumspiciunt,
ahquandv prccscienlia designatur. el superando transiigunt. Per nai es vero odor tra*

(-260) Narium nomine exbalantes insidiae alque iiitur, et ducto ftatu hoc agilur, ut res etiam quae

instigalio anliqui lioslis accipitur, sicul voce Do- longe est posita, cognoscatur. Naribus vero Behe-

miuica ad bealum Job de diabolo dicilur : De nd- molh callldae ejus insidiae designantur, per quas

nbus ejus procedil fumus {Job xu, II). Oculorum sagacissime nititur et oecuiu cordis nosiri booa
quippe acies faroo sauciatur. Fumus ergo de na- cognoscere, et haec pessima persuasione dissipare.

ribus ejus procedere dicitur, quia de miraculo- [) in sudibus itaque Doiuinus nares antiqui hostis

rum ejus insidiis ad momentum caligino 3 a dubie- perforat, quia callidas ejus insidias acutis sancto-

tas etiam ut electorum cordibus geueratur. De le> rtim seusibus penelrans enervat.

viathan naribus fumus exit, quia ex ejus prodigiis (262) Narium quoque nomine prseseicntia desi •

mendaeibus, etiam bonarum menlium oeulos tre- gnatur, sicut per prophelan» dicilur : Qniescite ab

pidalionis caligo conlundit. Tunc namque in e'e- liomine cujus spiritus esi in nuribus ejt<s, quia ex-

ctorum cordibus, conspeclis terribiLbus signis, jb~ cetsus repulatus est ipse (ha. n, 22). Sape enim
scura cogitatio conglobatm*. Unde "Veritatis orc- qu;« >iO'i vidimus, odore comprehendimus, ita ut

per Evangelium dicitur Surgenl pseudochrisii et

: nonuulke res eliatn cum longe jaceant fragran-

pseudoprophclce, ei dabunt sijna magna, et prodigia tia nobis su;c qualitatis inobtescant; dunique per

ita ut in errorem iuducantur, si fieri potest. eliam nares spiritura ducimus, plerumque el invisa prae-

eiecti (Maith. xx.v, 24). Qua iu re valde quaeren- scimus. Redemptoris ergo noslri spiiitus 225 6* 50
«lum est quomodo aut hi qui el:cli suut, induci in ejus natibus dicitur, ubi videlicei scientiam il-

;259) Supia I. iv, c. x. (261) Ex I. su. c. viii.

{jfto; Lx l. uxiii, in Job. c. xxvn. (262) Ex lib. iti, in Jg1>, \xi.

 173 GREGORIANLM. — LIB. V.
m
tius esse in prjesciemia dcsignetur, quia quaecau- A nianu operalio, in ore loculio solet intelligi. Ma^
que se in natura humanilalis innoluit scire, haec num crgo super os ponere est virtute boni ope-
nimirum ante saecula ex diviuitate prxscivit. Qui ris culpas tegere incautae locutionis.
Quis enim
unde spiritum in naribus babuerii mox propheta inveniri polest qui quamlibet perfeclussit,deolioso
subjungit, diccns Quia excelsus reputatus est ipse
:
lamen serinone non peccct, Jacobo atleslante, qui
(Isa. id.). Ac si diceret : In inferioribus veu- ait Notite plures magistri
: fieri. In mttltis enim
lura dcsuper pra-scivit, quia ad ima de ccelestibus
offendimus omnes? (Jac. m, 1, 2.) Et rursura Lin- :
venit. Sancti eiiam viri, quia ab illo audita cre-
guam nullns hominum domare potest (Ibid.,8). Cujus
diderunt, ipsi quoque jam venlnra praesciunt; culpas redargtiens per semetipsam Yerilas dicit
:
duinque ejus lideiiter praeceptis inserviunt, adven- Dico atilem vobis quia omne verbum otiosnm,
quod
tum illius spe cerla praeslolantur. iocuti fuerint homines, reddent de eo rationem in
CAPUT XIV. die judicii (Matth. xu, 36). Scd sancti viri drte
»E ORE. oculos Domini studcnl culpas linguae tegere
nieri-
Scriptura sacra oris nomine uliquando cordis tis yitae^ student pondere bonorum
operum premero
cogitalio, atiquando locutio, atiquando prcedica immoderata verborum. UnJe et in sancta Eccle-
tor sanctui, aliquando Vniqenitus Dei, aliquando B c
anHS S,,p€r 0S P on,tur dura »» eleclis cju»
prwdicatores Amichristi, aliquando doctorum scien- .
'

tia, aliquundo suggestioncs antiqui hoslis desi- quotidie otiosae loculionis vitium virtutc bonae
ac-
gnuntur lionis opcritur sicut scriptum est
:
Beati quorum :

(263) Oris nomine cordis cogitatio designatur, remissa? sunt iniquitales, et quorum tecta sunl pec-
sicut per Sopbar dc hypocrita .dicitur Cum dulce catu (PsaL xxxi,
:
1). Scd rursum, eum scriptum sit i
fuerit in ore ejus malum, abscondit illud sub lingua
227 Omnia nuda el aperta sunt oculis ejus (Uebr.
sua (Job xx, 12). In ore h)pocriUe malum dulcc vi). Quomodo tegi possunt, quoe ejus oculis, cui
est, qnia ei est iniquilas suavis in me-iile. Os quip-
cuncta nuda suut, abscondi nequaquam possunt ?
pe coniis cogitatio est, de qua scriptum est Lubia ; Sed quia hoc quod legimus, infc;ius poniraus, at-
dolosa in corde et corde locula sunt mala (Psal. xi, qiichoc u-ide tegimus nimirum superducimus, ut
3). Sed hoc nialnni quod in ore hypoerilae est, quod est subterpositum tegamiiS) tegerc
peccata
sub liugua cjus absconditur, quia aspcritas ma- dicimur quae quasi subler ponimus dum abdica-
qure latet i» mente, sub legtuine blandaj Io
litiae,
mus. Eisque abud superducimus, dum bonse actionis
•

eutionis opcritur. Maium nanique in lingua esset,

opus ad hoc post eligimus, ut praeferamus.
Qui
el non sub lingua, si ioqueits hypucrila malitiam
ergo opera niala deserit, et bona posterius facit, pcr
suae pravitalis aperiret. Sed, sicut picrique justo-
G
boc quod addit transactam nequitiam tegit ut boni
rum, cum quosdarn agere perverse aspi- operis 226 ruerita superducat.
eiuiit, qui duris sunt increpationibus feiiendi in (265) OrisnominepraHlicator sinclus designatur,
lingua asperilatem sumunt, sed sub lingua menlis
Sicut por prophetam Dominus dicil : Si separaveris
su* benignitatem contegunu Uude sanctae Eccle- pretiosum a vili, quasi os meumcris (Jer., xvu, 19).
siae Sponsi vocc dicilur Mel el lac sub lingua tua :
Sciendum magnopere est quia tantum unaquseque
(Cant. 4, II). Qui enim mentis suae dulcedinem anima fit pretiosior anle oculos Dci, quanto pro amore
aperire infirmis notant, sed loquentes quadam eos veritatis fuerit despectior ante oculos suos.
Hinc
asperitite emiUunt qurjedam blanda et
feriunt, ad Saul dicilur: Nonne, cum parvulus esses in
ocu-
dulcia quibus contristata mens in eis possii ex be- lis tuis, capul te consliiui in iribubus Israel? (I Rcg,
nignilate refoveri. Ita perversi quique non xv, 17.) Ac aperte diceret
in si : Magnus mihi fuisti,
lingna, sed sub lingua habent» qui sermonibus quia despeclus tibi es^ factus es despeetus mihw'
dulcia praetendunt-. perversa mo- Unde per prophetam dicitur Vas qui sapienies estis
et cogitationibus :

liunlur. Hinc est enim quod Joab Amasae mentuin in otulis veslris, el coram vobismetipsis
prudentes
dextera lenuit; sed sinistram ad gladiura latenter D (ha. v, 21). Tanto ergodtquisque
viliorDeoquanto
mitlens, ejus viscera effudit. Dextera quippe men pretiosior sibi ; tanto pretiosior Deo, quar.toproptcr
lum leneie est quasi ex benignitate blandiru Sed eum vilior sibi, quia humilia respicit, aita
et a
siuistram ad gladium mitlit, qni latenler ex malitia longe cognoscit (Psat. cxxxvn, 6). Bene ergodicitur
perculit. Hinc de ipso quoque capile eorum scri- Si separaveris preticsum a vili, quani os meum eris.
plum esl : Sub lingua ejus labor et dolor (Psal. ix, Vilis quippe Dec est mundus prsesens. pretiosa est
juxta Hebr.). non aperte mala qua? cogitat
Qiii ei anima humana. Quia ergo pretiosura a vili sepa-
ostendit, laborem et dolorem eornm quorum mor- jatur, quasi os Domini vocatur, quia per euni
lem appetit, non in lingua exerit, sed sub lingua Dominns sua verba exerit, qui ab aiiiore sa?culi,
preinit. loquendo quae potest humauam aniii'rini evellit.
(261) Oris nomine loculio designatur, sicut per (266) Oris nomine Unigenitus Dei designatur,
bealum Job dicitUr : Mtinurn tvam ponam super os sicut per Eliu dicitur : Audiet audiiionem in terrore
meum {.Job xxxix, 54). Usu enim sacri eioquii in vocisejus, et sonum dc on ;
illius (Job VXXVil, %),
(265) F.\ I. xv, in Job, c. v, anle (i\)?w. (265) Ex 1. xviii iu Job, c. -.x.
(261) Ex 1. xxmi, in c. ii, (266) Ex 1. xxvii in Job, r,ip. x, 13
f75 CARNLRi CAN. REG. S VICTORIS PARiS. 176

Mos sacri eloquii cst, Ul cuni audiii aliqiiid per A Oris nominedociorura scienlia designatur, sicui

audilum insinuat, audiri eumdem audilum dicat, de procdicaloribus Antichiisli sub eqtiorum nommc,
sicot Habacuch aif : Donrine, audhi cutiitum luum, in Apocalypsi dicitur: Poicstas equorum in ore, et w
N timui {Tlabat. m, 2). TJndc hic quoque dicilur : r»udis erat eorum (Apoc. ix, 49). In ore naroque
Audicl audilionem m terrore vocis ejus. Ore Dei po- doolorum scienlia, in cauda vero sieculaiium po-
test unigenitus designari Filius, qui, sicut bracl.ium tenlia tiguratur. Per caudam quippe, qua?, retro esl,

ejus 228 dicitur, quia per eura cuneta opcratur nujus saeculi postponenda temporalilas dcsignatur.
de quo Joartnes dicit ; Et omma per ipsum fecta DequaPaulus apostoius dicit : Unum eulemqutp
suvt (Joan. i, 5), ita etiam os ejusdicilur. Hinc est retro sunt oblitus, c.d *«, quce atite. snnl extenlue
enim quod propbeta ait : Os Domini locututn e$t (Pliilipp. iii, 13). Retro enim omne quod transit

heec (Psal. tvni, 1<4). Per quem nobis omnia ioqui- anle vero, omne quod veniens permanet. Istis ergo
tur, ac si oris nomine patenler diceretur verhum. equis, id est nequissimis pmedieatoribus ubique
Sieul nos quoque pro verbis dicere linguam so!e- carnali impulsu currentibus, in ore el in cauda po-

mus, nt cum Grrecam, vel Latinam linguam dici- lesias csi, quia ipsi perversa suadendo praedicanf,
Latina vel Graeca lingua verba monstremus.
liius, sed lemporabbus pofestatibus fulti, per ea qu*
Os ergo Domini non iramerito ipsum accipimus. B rctro sunt, exaltant.
Unde el ei sponsa in Canticis canticorum dicit Oris nomine suggestiones antiqui hosiis dcsi-

Otculetur me oscule oris sui[Cattt. i, I). Ac si dicat: gnanlur, sicut dc ipso ad beatum Job voce Domi-
Tangat me dulcediue pnesenlise unigeniti Filii Re- nica dicitur :ln medium oris ejus quisinlrabil? (Job
demptoris mei. Per sonum vero oris potest ejusdcm xu, 4.) In medium oris ejus intrare est calliditalis
Dei Domini Spiritus sanclusdesignari. Undeetalias ejus vcrba penelrare, nequaquam penset quod
nt
in ejusdem spiritus significalione scriplum est resonant, sed quo intendant. Bonum namquc vide-
Fhctus est repente de ceelo somts lanqmm ndvenien- lur promiitere; sed ad perditura fmem trahunl. In-

lis spiritus velictnentis (Acl. n, 2). Sonus ergode ore trare Adam in medium oris ejus voluit, quando in^
Doinini procedit, cum substautialis ei Spiritus ad lenlionem p^rsnasionis illius caute pensare neglc-
nos per Filium veniens, sui ditatem nostne inscnsi- xit. Diviuitatem quippe se per iiium accipere cre-
bilitalis rumpit, sicut de eodcm sono incircum- didit, cl immorlalilatis gratiam amisit : et unde ab
scriploatqneincorporeo os Domini loquUur,dicens: intellectu veiborora ejushicsuteexterius stetit, inde

De meo accipiet, et annuntiabit vobis (Joan. xvi, 44). se ori illius devorandum fuudilus pr?ebuil. Quia

Potest ergo per terrorem vocis, vis forliiudinis; et „ ergo antiquus hostis tidelium mentes corrumpere
per sonum oris, dulcedo consolalionis inlelligi, quia aliquando ostensione sua,aliquando suggestione co-
quos Spiritus sanclus i^eplet, piius eos de lerrena natur (agit enim n.odoopere, modo persuasione)
actione terrificat, et postmodum spe coelestium recle dicitur: Etin medium orisejusquis inlrabil?
consolatur, ut tanto post confidendo de primis gan- Subaudis nisi ego qui per discretas 230 electorum
deant, quantoprius sola supplicia conspiciendo me- mentes suggestionum ejus verba discutio, elnonita
tuebant. Hinc csl enim quod de Unigcntll spiritu, baec esse, ut sonucrint. manifesto.
quasi de hocoris soio Paulus dicat: Non cnim ac- CAPUT XV.
cepislis Spirilum sertitutis iterum in timore. Sed ac- SE LKNGUA.
cepisiis spiritum adoplionis filiorum in quo clama- Jn Scriplura sacra linguai nomine aliquando aperta
mus: Abba Pater (Rom. viu, 45). Hinc per semet- locutio, aliquando fahitatii doctrina, aliquande
Spirilus sanctus dcsignatur.
ipsam \eritas dicit: Accipite Spiritumsanclum : quo-
rum rcmiseritis peccata. retnitluniur eis; et quorum (268) Lingua? nomine aperta locutio designatur,
retinueriiis, retenla sunt (Joan. xx, 25). Ecce ccn- sicul per beafum Job amicis suis dicitur : Loquentes
versorum terror verlitur iu potestatem, quia, dum id quc-d justum est judicate : el non invenietis in lin*

mala sua poenitendo pimiunt, usque ad exercendum D gua mea iniqttitalem, nec in fuucibus meis stuliitia

judicium ascendunt, ut tiic in Deo posse accipiant, personabi: (Job vi). Is naraque qui loquitur,

qtiae prius dc Deo ipsi metuebant. Judices quippe dum de veibis suis auctoris sententiam exspectat,
Jiiiut, qui supernum judicium perfecie timue- quasi cjus judicio supponitur a quo auditur. Qui
runt, et aliena jam incipiunl peccata dimittcre, igitur in dictis suis rcprobari metuit, ipse priu»

qui prius fonnidaveruut ne retinerentur sua. debetexaminare quod dicit, qualenus inter cor et

229 (26") Oris nomiiie praedicatores Antichrisli iinguam aequus districlusque arbiter sedeat , subti-

designantur, sicutvoceDominica de ipsa ad bealum bterpensans si recta verba corafPerat, qua utiliter

Job dicitur : De ore ejus lampades procedunt (Job suscipiens in .ruditorum judicium lingua perdueat.
ili). Sicut qui provident, oculi, sic qui praedicaM, Beatus igilur Job contra amicos agens, sed contra
os vocantur. Sed de lioc ore lampades cxeunt, quia hsereticos nostra denunlians, praecipitationem lo-
mentes audientium aJ amorem perfidiae accendunt. quentium deprehendat, atque ad eorum mentem
Et unde quasi per sapientiam lucent, inde procul verba recolat dicens : Loquentes id quod justum cst,

duhio pcr nequitiamconcremant. judkale. Ac si aperie diceret : Si in eo quod ad nos

(267) Ex 1. xxm in Job, c. xxvi. l2t'8) Ex I. viii in Job, c. u.
177 ORECORIANUM. — LIB. V. 17«?

per egrcssum lorutionis cxitis, rcprehendi non vul- A permanel, in so!o rcproborum corde dissipalnr. lloc
tis, intus justitiae libram tenele, ul lanlo foris quod itaque loco funis nomine, sivc peccatum, sive lidem
dicilur, ex veritalis pondcre placeat, quanio boc i;il obslat intclligi. Incarnatus clenim Dominus no -

iuterius trulina discrciionis pensat. ster fune levialban linguam ligaiit, qui in simili-

Et non invenietis in lingua niea iniquitatcm, ncc tudine carnis peccali apparuit, el omnia errorum
tn faucibus meis sluUilia personabit. Ac si aperlius cjus praedicametita damnavil. Unde Paulo lcslatitc

diceret : Si subiilius vestra perpenditis, verius dicitur : Et de pcccato damnavit peccalum (ftom.
aliena pensatis; et cum rcctum coeperit esse quod vin, 3). Func ergo linguam ligavit, qui pcr similitu-
dicitis, justum cognoscetis quod audilis; nequa- diiicni carnis peccati.abelcclorumsuorumcordibus.
quam quippe mea vobis lingua stultitiam resonat, cuncta ejus faeile argumenta deslruxit. Eocc cnim
si a vcstraconscienlia 231 n0 " piocedat. Si sancla apparenle in came Domino levialham lingua ligata
Ecclesia sludet prius asserliones bostium falsas est, quia veriiate cjtis cognita, illac falsitatis doclri-

ostendere, ct tunc praedicamenta vcritalis aperire, me lacuerunl. Cuncia jam crroris doclrina eonlieuit.
qtiia, cum recta se lenere aeslimant, rccta quae au- quia levialham linguam Dominus incarnatioiiis suic
diunt, coniitmacilcr impugnanl. Ante ergo necesse fanc co;:slrinxit.
cst ut errorcm suum haeretici scnliant, ne auditae B (269) Linguae nomine Spiritus sanctus designa-
veritali contradicant; quia, elsi camporum sentes, inr, sicut in Aclibus apostoloium legitur, quia idem
bi arator vomeris scissionenon eruit, lerra acccpla Spu -itus sanctus super discipulos in i^ncis lingui*
semina inscgctem non producit, ct cum piitrcdincm desccndit (Act. n, 3). Bcne namque in igne appa-
inedicus vulneris aperlionc noncjic.it, nequaquam itrit Spiritus, quia ab omni corde quoJ replel, lor-

in loco pulredinis sana curo coalcscit. Prius ergo porem ftigoris excutit, cl in desiderium stiae aeter-

perversa dcstruens, '.iicat : Loqnentes id quod justttm uitaiis hoc accendit. In igneis autem linguis mon-
est judicate. Post autem reeta insinuans, subjungit: slraius esl, quia idcm Spirilus coaeternus est Filio,
El non inrenietis in linguu mca iniquitatem. Solent et babct cognationem maximam lingua cum verbo.

autein liaerei i< i alia aperte diccrc, alia in occullis tc- Vcrbum quippe Patris est Filius : el quia una C6t

nere. Per linguam aperla locutio, per fauces vcro, spiritiis subslaittia, idcm Spirilus monstrari dcbuit
occulta tractatio dcsignalur. Sanclae crgo Ecclesia: in lingna. Vel certe quia per linguam
procedil ver-

nec inlingua iniquilas, ncc in faucibus slultitia, re- biim, in linguis apparuit Spiritus, quia quisquis
sonat, quia ea, quae per publicam locutioncm prac Spiritu saiicio tangilur, Dci Verbum, id est unige-

dicat, etiam per iiuimaui tidemservat; necin apcito uiujiu Fiiium confilelur. Et negare Dei Ycrbum
r
aliud docct, sed quod senlit loquemio docet, et quod non valet, qtiia jam sancti Spiriltts linguam habet.
loquilur vivendo cusludit, ac de sapientiae supernae Yel ccrte iu liiiguis igneis apparuil Spiritus sanclus,
convivio, qnidquid per linguam praedicaL cmanat quia quos replevertt, ardenles pariter, ct loqucntes
per fauces tacitae exspectationis deguslat. facit. Lioguas namque igneas doctores habent,
quia,

(268*) Linguae nomine, falsilatis doctrina designa- dam Deum amandum praedicant, corda audicntium
tur, sicut voce Dominica ad bcatum Job dicilur sub inflammant. Nam oliosus sentio doctoris cst, si
nomine leviathan : Et fune iigabis lingnam ejns praebere non valet iuccntivum arnoris.
(Job xl, 20). Seriplura enim sacra fune aliquando 233 CAPUT XVI.
dimensionum sortes, aliquando peccata, aliquando DE DE.VTIBUS.
autem ftdcm designare consuevit. iNam propter (269') Denlium nomine sancli apostoli dcsignan-

hxreditarias divisionum sortes dicilur : Fttnes ceci- lur. sicut per bealum 3ob in psrsona nostri Redem-
derunt in prcccluris, et hareditas praiclara est mihi ptoris dicitur : Derelicta sunt tantummodo labia

(Psal. xv, 6). Funes quippe in praeclaris caduni, circa dentes meos (Job xix, 20). Quid enim per
dum per humilitatcm vitse, sorlcs nos melioi is pa- labia, nisi ioculio ? quid per denles, nisi sancii
triae excpiunt. Rursum, quia funepeccala signantur, D aposloli figurantur? Ipsi quippe in Ecclcsiae corpore
per prophctam dicitur : Ycc qui trahilis imqvitatem sunt pos.lt, ut vitam carnalium correplione mor-
infunicidis vaniialis (Jsa. v, i§). Iniquitas nanique in dcant. eamque a suae pertinaciae duritia confrin-
fuuicvilisvanitatis trnhiturdum pcr augmenitim culpa gant. Lnde ct primo apostolonim qnasi denli sn
protelatur. Unde et pcr Psaimistam dicitur : Funes ejus corpore posiio dicilur Macla et manduca :

peccatorum circumplcxi sunt me (Psal. cwm, CI). (Act.x). Sed, quia passionis Chrisli teniporc isli
Quia enim funis addendo torquetur, ut crescat, non denies prae limore morls amiserunt liduciam ro-
imn»eritopcccatum m fune liguraiur, quoJperverso boi is, ainiserunt iiduciain omnimodT operattonis,

corde sa^pc , dum defendilut-, 232 multiplicatur. ila ut duo ex illis ambulanlcs post ejus mortem ad
llursum fune fides exprimitur, Salomone aucslante, resurrectionem, in via ioquercntur et dicercnt

qui ail : Funkulus triptex difjicHe rumpilur (Eccle. Nos sperabamus qnia ipse esset redemptums Israet
iv, 12), quia fidcs, videiicel quae de cogniiione Tri- (Luc, xxiv, 21) ; rectc nur.c dicitur : El derelicta
liilatis ab orc praedicanlium texitur, fjriis in el.cclis sv.ut lantummodo labia mea rirca denles meos. Con-

(268*)Ex I. xxxiu in Job, c. ix. (269*) E.v ). viv in Job. cap, xmu, xxiv,
(269) Ex bom. xxx in E\ang.
 *79 GARNERI GAN. REG. S. VICTORIS PARIS. IM
fabulabahlur qtiippeadimc deillo, scd jam in iiium A feelum suum, sed et proximorum acdificationem
minime credebant. Tantummodo ergo labia circa quseraot. Et aliquando in quibusdam semelipsos
dentes ejus remanserant, quia virtutem bonae ope- dijudicant, ut pigros auditores ad considerandos
ralionis amiserant, et sola de illo confabulationis semetipsos rcvocent. Aiiquando hona opera osteih-
verba retinebanl. Perdiderunt morsura correplionis, dunt, ut spectatores corum erubescanl non imitari
et habehant motum locutionis. Labia itaque la-n- quod vident. Scripluni namque est Yideanl opera ;

turamodo cirea denles relicta sunt, quia adhuc veslra bona, el glorificent Pairem 235 vestrumqni in
quidem confabulari noverant, sed praedicare jam coetis est (Matth. v, 16). Qui igiturintentionem suam.
eum, aut morderc infidelium vitia formidabant. per opera insiuuat, animam suam in manibus por-
(270) Dentium nomine, generaliter sancti praedi- tal. Sed, cum jtistus quisque nec se dijudicando,
calorcs designantur, sicut sanclae Ecclesia? sparsae nec bona opcra ostendendo utilitati proximorum
deipsisdicitui:De«<es tui sicut greges tonsarum, qua: proticit, per hoc quod egerit, ad veiba doloris re-
aseenderunt de lavacro (Cant. iv, 2). Quid enim dit. Unde recte nunc dicilur : Quare lacero cames
denles Ecclesiae, nisi praedicatores sanctos accipi- vieas dentibus tneis, ctc, idest cur mc vel districte
mus, qui praedicationibus suis peccanlium duriliam coram hominibys dijudico, vel quid appclam in
conterunl? Qui non immerito detonsis ac lolis ovi- 8 operibus ostendo, si utilitaii proximorum nec mala.
bus comparantur, quia innocuam vilam sumentes in drjudicando, nec bona ostendcndo proficio?
lavacro baptismatis, conversationis pristinae vellera (271) Dentium nomine aperti pcrsecufores bono-
vetusta posuerunt. rum designantur, sicut per bealtim Job dicitur :

234 (270*) Dentium nomine inlerni sensus desr- Collegit furorem suum in me, et comminans milii
gnantur, sicut per bealum Job dicitur : Quare /«- iufremuit conlra me dtntibus : hostis meus terribili-
cero carnes meas denlibus meis et animam meam bus ocnlis me inluitus est (Job xvi, 10). Quid aliud
vorto in manibus meis? (3ob. xm.) Per dentes ete- omnes iniqui, quam memhra sunt diaboli? Ipse
iiim cibus frangilur, ul glutiatur. Unde non imme- itaquc per eos agit quidquid in corum cordibus \\{.
ifto in- dentibus inlernos sensus accipiinus, qui agere deheant immittit. Habet autem nunc diabolus.
singula, qua? cogilaiil, qnasi mandunt et commi- contra Ecclesiam furorcm, sed sparsus ejus furof
nuunt, atque ad vcnlrem memoriae transmittunt. est, quia occultas tentationes per singulos move',.
De quibus prophcta Jeremias queritur dicens Cum vero contra eam in aperta persecutione pro^
Fregit ad numerum dentes mcos (Tltren. m, 16). rumpit, furorem suum in eam colligit, quia in nlfli-
Denles namque ad numerum frangunlur, quia juxta
^ ctrone iliius tota se intentione constringit. Membra
mensuram unmscujusque peccati, hitelligentiae cae autem ejus hoc pacis tempore idcirco contra eler
citas generattir in sensibus, et secundum quod clos collectum furorem non habent, quia malitiam
quisque egil exterius, in eo obstupescit quod de suam minus se scntiunt posse implere, quam vo^
internis atque invisibilibus intelligere potuit. Unde lunt. Cum vero sibi suppelerc licentiam pravilafis
et recte scriptum est : Omnis homo qui comederit aspexerint, tanto hanc audacius feriunt, quanto e^
uvam aeerbam, obstupescenl denles illius (Hier. contra illam ex unanimitatc glomeranlur. Recte
xxxi, 29).Quid autem uva acerba nisi peccatum itaquc nunc dicitur : Collegit furorem suum in nu\
est? Uva quippe acerba esl fructus anle tcmpus. Cujus adhuc furor, ut latius exponatur, dicitur
Quisquis auiem praesentis vitae delectalionibus sa- Et comminans milii fremuil conlra me dentibus suis.

tiari desiderat, ante tempus comedere feslinat. Qui De quo el subdilur : Hosiis meus terribilibus cculis.

igitur uvam acerbam comedil, dentes cjus obstu- me intuifois est. Ille quippc anliqiius hoslis Ecclesiac
pescunt, quia, qHi praesentrs mundi delectatione contra hanc dentibus fremuit, eamque lerrilijibus

pascitur, interni ejus sensus liganlur, utjam spiri- oculis intuetur, qula pcr alios crudelia exeroet,
tualia mandere, id est inlelligere nequeant, quia et per alios quae exerccat, providet. Dcntes namque
unde in exterioribus dclectati sunl, inde in inlimis D hujus hostis sunt bonorum perseculore» atque car-
obstupescunt. Et, dum peccalo anima pascitur, pa- nifices, qui ejus membra laniant, dum electos illius

nem justiliae cdere non valet, quia ligati dentes ex suis persccutionibus affligunt. Oculi vero hujus
peceati consueludine, justum quod intus sapit, bostes sunt, qui contra eam providenl mala quae
cdere nequaqnam possunt. Quare lacero carnes faciant, suisque consiliis persecutorum ejus 23€t
meas dentibus meis. Ac si patenter dicat : Cum in- crudelrtates inflammanl. Antiquus ergo cjus adver-
ternis sensibus carnalia, si qua fuerint in-mefacta, sarhis fremit conlra eam dentibus suis, dum per
discutio, si ineis spectatoribus prodesse non pos- crudeles reprobos in ea insequitur vilam bonorum.
sum ? Vere et apte subdilur : Et animam meam Intuelur hanc terribilibus oculls, quia pravorum
porto in manibus meis. Animam in mauibus portare consiiiis non cessat mala exquirere, in quibus hanc
est intentionero cordis in operatione oste.idcre. semper dcterius affligat.

fJabent namque justi boc propriuro, ul peromne (271*) Dentium nomine pravae suggestiones de-.

quod dicunt, aut omne quod agunt non solum pro- , srgnantur, sicut pcr Eliphas haerctiri glorianles dir.

(270) Ex 1. ii in Job, o. xv, xviu (271 ) Ex lih. xni inJob, c. v, 6.

(270:) Ex lib., ctc. sup.-i (271*) Lib. iii, c. xvni.
 81 CRECORIANCM. — LIB. V. m
cunl : Uugiltis leouis, et vos leaiuv, et dentes calu- A Csquequo uon parcis wilti, nee dimiltis me ut gto-

ionih! teonum contriti stuit (Job iv, 10). Requirc tiam salivam meam (Job vn, 19). Saliva in 08 i>x

in canit. De le.ena. Ccipite delabilur, ab ore vcro atl vcntrem deiabitur

(272) Dcruium nomine, pravi pnpdicatores desi- cum glulitur. Quid itaquc est caput nostrum, nisi

gnanlur, sicut voce Doininica aJ beatum Job de diviuiias pcr quam csscndi principiuni sumimus, i»t

Antichrislo dicitur : Per yyrum denlium ejus for- crcalura sinius, Paulo .ilicsiante, <jui ait : Caput
mido (Job xi.i). 1'trvcrsi elenim prxdicalores dentes viri Chrisius : capul aulem Chrisli l)eus csi (1 Cor.
suiii, quia eos, quos in erroicm capiunt, a vei ilalis xi, 5). Quid autcni ^enler noster esl, nisi mcns quoc,

Boiiditate confringunt. Sicut eniin sanctae Ecclesiae dum cibum suum supcrnum, videiicct inteHeclura
dcntcs accipimus eos, qui pra?dicaiionibu.s suis suscipit, rcfecla procui dubio orouiuni rocmln:a
peccantium diuiliam conterunl, undc ei per Salo- aetiorram regit? ISisi ftnim sacra cloquia menlcm
inonem djcitur ; Dcnles lui sicut grex tonsarum noroinc vcniris exprimerent, Salomon utiquc non
asccndentium de lavacro (Canl. iv, 2). Paque den- dixisset : Lucerna Domini, spiraculum hcviiuis, qmc
tihus Anlichrisli errorum magistri figuranlur, qui invcstiijat omnia secreta ventris (Prov. \\, 27). Quia
rcproborum vitam mordendo dilaniant, ct eos a nimintm 23S dnm »°s gratia superni respectns
veritatis integritate subductos, in sacrificio faisila- illuminat,. cuncta ciiam mentis uostra: nobis abr
tis maciant. Quoium quidem praedicatio facile dc- sconsa manifcstat. Quid ergo salivse uomiuc nisi

spici ab auditori.ius poterat, sed lianc ante humana sapor infimae contemplaiiunis accipitur, qu;e nd os
judicia adjunctus et potestatuin saccularium terror a capile defluit, quia de clarilale Condiloris adhiic
exallat. Recie evjo dicitur : Pcr gyrum dentium in bac vita nos rositos \ix gustus revelatibuis lan-
tju% 'formido; id cst pradicalores Anlicbristi per- git? Cnde et Redcroplor vcnicns salivam luto mi-
versae bujus saeculi potcsiaies protegunt. Nam quos scuii, et caeci iiati oculos reparavit [Joan. ix}', qui.i

illi appetunt loquendo se-ducere, multi potenlium svparna gralia carnalem cogitalionera nostram pcr
student saeviendo terrere. Per. gji'om ergo dentium, admisiionem suae contemplalionis irradial, ei ab
cjus formido est : ac si aperte tiiccrciur : Idcirco originali eaecitate homiiicin ad inlellectum refor-
pervcrsi pr-cdicaiorcs aliquos suadenles eonteruirt, mai. Nam, quia .; paradisi gaudiis expulsuro, ia
quia sunt circa ipsos ahi, qui infirmorum racnles hoc iaia exsilio natura cdidit, quasi a nalivitate
lerrente* ailligunt. lioniQ. sinc oculis processil. Sed, sicat sanctus vir

(2T-') Dentium uominf, aperta jam cuipx pccpe- insinuat, hxc saiiva ad os qiiidem iabitur, ut vero
traiio designatur, sicut per bcatura Joo in figura ., u.sque ad ventrcm pervcni.it non glulitur, quia di-

ICcclcsisc dit.ilur : Conterebam quondam wolas iniqui, vinitalis contempblio sensnm laugit, sed plene
ci .icittibus iUius aufcretatn prcedam (Job xxix, 17). mentem non rciicit, quoniam perfecte alius c*>nspi*-
Quis namque iniquus dici potesi verius quam dia- cerenon \aiot, qiiod adbuc, quia caiigo corruptidnis
bolus? Cujus moias contcrirnus quoties, 23*/ praepcdit, raptim videt/Ecce enim electdrum meiis
uissercndo contra ejus ins"idias, occulia iilius ma- jam terrcna dcsideria subjicit.jam cuncla <p.'.c con-
chinamenta monstramus, ac sic dc ejus dentibus sidcrat pralterire transcendit, jam ab exteriorum
praedam toiiimus, quia mentcm, quam jam ad [icc- delectatione saspenditur, ct qu* sunt bona fnvisi-

catum frangehdo momorderat , ad saiutem viue biiia rimatur. Atque boc agenS plcrumque fn dul-
convertendo revocamus. Per niolas quippe occuliai cedinem supernae conleinplationis rapilur, jamque
cjus insidi;E. pct' jam culps
dentes vcro, aperta de intimis aliquid quasi per callginem conspicit, et

perpetraiio demonstratur. De quibus nimirura mo- ardenti desiderio toleressc spiritualibus angtloruiii
Us et dentibtis pcr Psalmistam scribitur Deus con- : mystcriis conatur, gu.->tu ineircumscripti iumiuis
terei dentes eorum, in ore ipsorum molas leonum pascitur, et ullra se erccta ad semetipsani reiabi
confringet Dominus (Psal. lvh). Scd sanctus vir dcdignatur. Scd, quia adiiuc corpsu» quod corriim-
ante se asserit rnolas cnntcrcre, ut post de dentibus [> pitur afggravat animiim (Ztp- ix, io), inbajrcre diu
potuisset praidani auferre, quia lunc veraciter prae- 3uci non valet, quam raptim videt. Ipsa qiiippe

dain dc ejus dentibus tollimus, cum prius ntolas camis inftrniitas transceudentem sc animam relra-
iliius conterere scimus. Prius enim necesse est oc- bil, atque ad cogitanda ima a|.que necessaria suspi-
cuiia cousiliorum macbinamenta prodcre, ut audi- ranteia reduc.it. Saii^.a ergo ox cupite deituens os.
toris nostri animam valeainus poslinodum ab aper(,o tangit, sed aj ventrem minime pervenit, quia li T .

lapsu revocare. quore supernae conteroplaiionis jam quidem intel-

CAPUT XYU. bjclus nosier infunditur, sed nequaquam mens
r>t. SAI.IVA. plone satiatur. Iti orc cnim gustus est, in vt-nlre
/m Scriptura sacra salivce nomine aiiquando sapor, satietas. Salivam ilaque giutire non possumus,
contemptationis, aiajaando sapienlia iutelligilur. cr-
quia snpernae clariiaiis duicedine satiari noii r)

(273) Salivae nominc , intima^ contemplationis miltimnr, quod adhuc exlremilalc gustamus. Sed,
sajior ('.csignatnr, sicut per bealum Job dicilur ; qyia boc ipsum, quod utcunque jara super nos ca-

(272) E\ Yib. m, in Job, c. rxin. (273) Ks lib. viu in Job, c. xvui.

1^272'J Kx lib. ix, c. xv, 2i,
183 CARNER! CAN. REG. S. YICTORIS PARIS. 131

gnoscirnus, ex pietatc pareentis est; quod vero hoe A Ecclesi* sunt spiriiuales Palres, qui minc in ea
2l39pereiperepeifectenonpossumuvadhi!cexpo3na miraculis coruscant, et velut in ejus facie vcnera-
damnalionis rerle nunc dirilur
•vetustae Usquequo : biles apparent. Cum cnim videmus multos mira
non parcis mihi nec dimiitis me ut glutiam salivam agere, ventura prophetare, mundum perfecte relin*
ineam? Ac si apertc diceretur Tunc homini plenc : quere, ccelestibus desideriis ardere, sicut cortex
parcis, cum hominem ad perfectionem tuae con- niali punici, sanclae Ecclesue genae rubent. Sed
templationis admiseris, ut claiitatom tuam raplus quid est istud omne quod miramur in illius rei com-
interius videat, et eHm carnis suae corruptio exle- paratione de qua scriptum est : Quod oculus non
rius non repcllat. Tunc permittas ut saiivam glu- vhlit, nec aurte audivit, nec in cor hominis ascendit
tiam, cum me sapore tuae claritaiis usque ad abun- quw prwparavit Deus diligentibas se (Isai. lxiv, 4).
danliam satietalis infuderis, ut nequaquam jam Bcne ergo cuin miraretur genas Ecclesiae, subdidit,
pcr indigentiam gustu oris esuriam. sed in te soli- absque occullis tuis, ac si aperte diceret : Ea quidern
datus irrigatc meulis veiitre subsistaru. quae in te oon Iolcnt, magna sunt ; sed iila vaJdo-
(274) Saiivaenomine sapkntia designatur, sicut in ineffabiliu qure latent.

Evangelio legitur : Quia Dominus expuens tetigit lin- 241 CAPUT XX.
guam muli, et statim solutum esl vinculum lingua I)E FACIF..

ejus, et loqtiebalur recte (Marc. vn, 55). Quid enim ln Scriptura sacra nomine aliquanda mens t
fuciei

quod sa- atiquando me.ntis intentio, aHquands quilibet Ec~

est quod expuens linguam ejus teligit s nisi
clesiw pratlutus, aliquando cognitio diaboli, ali-
tiva nobis est ex ore Redemploris, uccepla sapien- quanio rei prmseniia, aliquando animadversionis
tia in eloquio divino? Saliva quippe ex capiiedefluit ultio designalur.

itt ore. Ea ergo sapientia qwc ipse est, dum lingua Faciei noininc mens designatar, sicut per Sophar
aostra tangitur, mox aJ praedicationis verba for- dicitur : Si iniquitatem, quaj est in manu tua, abslu-

maiur. ieris a te, et )ion manserit in tabernacuto tuo injusti-

CAPUT XYIIU tia, tunc etevare poteris faciem iuam absque macuta- %
BE MAXILLIS. H eris stabitis, et non timebis (Job xi, 14, 15). Omno
(275) Maxillarum nomine, praedicatores sancti peccaturn aut sola cogilatione eommitlitur.aulcogi-
designantur, sicut sub Judaeae speeie per Jereraiam tatione simul ct opere perpelralur. Iniquiias ergo in
d citur : Plorans ploravit in nocle, et lacrymce ejus manu est, culpa in opere ; injuslitia vero in taberna^
in maxillis ejus (Tliren. i, 2). In adversilale qnippe culo, iniquitas in mente. Mens quippe nostra non
Ecclesiae illiamplius plangunt, qui vilam carnalium r incongrue vocatur, in qua apud nosmetipsos abs
eonfiingere praedicando noverunt. Per ipsos nam condimur, curn foris in opere non videmur. Sophar
que sancta Ecclesiainiquos a vitiis conterit, et quasi itaque, quia justi viri amicus esi, novit quid dicat;
gkitiens in suamembra convertil. Unde ipsi quo- sed, quia justum increpat haerelicorum tenens spe-
que primo pastori velut maxHUe Ecclesiae dicitur ; ciem ,
proferre recte etiam quae novit ignorat. Sed
Macta et manduca (Act. x, 15). Ilinc esl etiam quod nos, calcantes hoc quod ab eo lumide dicitur, pen-
Samson et maxillam asini tenuit, et bosles peremit semus verba ejus quam vera sinl, si recte diceren*
(Jxdic. xv), quia Redemptor noster simplicUatem, lur. Prius euim a-manu iniquitatem sublrahi, ct

atque patientiam preedicantium suse manu virtutis posta tabernaculo monel injustitiam abscindi, quia
tenens, a vitiis suis carnalcs inlerfecit. Et maxilla quisquis jam prava a se opera exlerius resecat, ne-
in terram postmodum aquas fudit, quia data morti cesse profecto est ut ad semetipsura rediens, soler-
piiediratorum corpora, magna popuiis monbtravere ler sese in mentis inteniione disccmat, ne cnlpa
jniracula. 240 Unde beati membri sut Job voce quam in actione non babet, adhuc in cogitalione
sancta. Ecclesia conqueritur dicens : Percusserunt pordurei. Unde bene eliam per Salomonem dicltur :•

maxUlam meam^ satiati sunt pcenis meis (Job xvi). Preepara foris opus tuum, et diligenler exerce agmm
Mixillam namque Ecclesiie perversi feriunt, cum D tuum, ut postea cedifices domum tuam (Prov. xxiv»
bonos praedicalores insequuntur : et, quia tunc re- 27). 242 Quid namque est pracparato opere agrunx
probi grande aliquid fecisse se xstimant, cum vilara diligenter exterius exercere, nisi evulsis et eradica-
praedioatorum neoant, post percussionem maxiUae lis iniquitatis sentibus aclionem nostram ad fru-
apte subjungitur : Salurali sunl pcenis vieis. lHa gem retribulionis excolere? Et quid esl post agri
quippe eos posna saliat, quae menlem Ecciesiae prae- exercitium, ad aediticium domus redire, nisi quod
cipue castigat. plerumquc ex Uonis operiUus discimusquantam vitae-
CAPUT XIX. mundiliam in cogitatione construamus? Pene nam-.
PE GF.MS. que cuncta bona opera ex cogitalione prodennt.
(276) Genarum nomine spiritales Patres desi- Sed suut et nonnulla cogitalionis acumina, qu* ex
gnautur, sicut sancUe Ecclesiae in Canticis cantico- operatione nascuntur. Nam, sicut ab anima opus s»-
vum dicilur : Sicul cortexmali punici gence fw<c abs- mitur, ila rursus ab opere animus erutiilur. Mens
aue occullis tuis (Cant. vi, 6). Gen« quippe S?«CUe quippe divini amuiisexordia capiens impcrat bona
(274) Ex I.om. 10 in Ezech. (276) E.\ hom. 16 in Ezcch,
(275) Ex lib. \;n in Jol», c. fi.
m GREGORIANUM. LIB. V. <Pi

qu;e liuni. Sed, poslquam fieri iniperala coeperint, A in corporc latel dcforme. Qui nimirmn prrelali ple-

ipsis suis excrcitata actionibus discit, cum imperare bibus plangunt culpas infirmaiilium, seque sic de
bona inchoaverat, quantum minus videbat. Foris alieuis lapsibus ac dc propriis aifligunt.

ergo ager excolitur, ut domus postmodum construa- (280) Faciei nomine nolilia designatur, sicut ner

lur, quia plennnqiie ab cxleriori opere suminuis Ezechielera, de quaiuor evangelislis sub ligura qua-
quantam sublilitalem rectitudinis in corde lenea-» luor animalium dicilur : Quntuor (acics um, et qua-

mus. Quem bene Sophar servare ordinem studuit, tuo-.fenuw uni (Ezech. i, 6). Quid uamque per fa-
cnm prius auferri iniquitatem a manibus, ct post a ciem, nisi notitia?et quid per penuas, nisi volatua
tabernaculo injustitiam nequaquam plene
dixit, quia exprimitur? Per fatiem quippe unusquisquc cogno-
animus in cogilatione erigitur, quando adliuc ab eo seilur. Per pennam vero in allum aviuin corpora

extrinsccus in opere erratur. Quae si perfecte duo sublevantur. Facics ilaque ad iidem pertinct, penua
hoec tcrgimus, ad Dominum statim sine niacula fa- ad conlcmplalionem. Por lidem namquc ab onuii-.

<iem levamus. Tunc cnim sine macula faoiem ad potenti Deo cognoscimttr, sicut ipse de suis ovibua
Dominum levamus, cum nec nos prohibita mala dicil : Efjo sum pastoi bcnus, el coguosco ovesmeas,
committimus, nec ca, qua? in nobis commissa sunt, el ccxjnoscunl me mecc (Joan. s, 11). Qui rursusait
B Kga qaos xm, Per conlem-
cx proprio zclo reliuemus. Gravi namque mens no- scio elegeri::i (Joan. 18).

6tra orationis suse lempore confusione deprimilur, plationem vero, quasi 244 super nosmelipsos lol-

si hanc aut sua adhuc operatii) inquinat, aut alienae limur, quasi ia aera levamur. Quatuor ergo facies

maliii.c servaius dolor accusat. Qme duo quisquc uni suiu quia si requiras quid Matlhaeus de Incar-

dum tcrserit, nd ea quaj subnexa sunl, prolinus ii.ilione Domini senliaf, hoc nimirum scnlit quod
libcr cxsurgit : Et cris slabilis, et non (iniebis, quia Marcus, Lncas et Joannes. Si quaeras quid Joannes
nimirum lanto minus ad judicem trepidaf, quanto scntiat, hoc procul dubio quod Lucas, Marcus et

animus in bonis actibus solidius stai. Timorcm Malthseus. Si qua:ras quid Marcus, hoc quod Mal-
quippe superat, qui stabiiilatcm servaf, quia, dum tliseus , Joanr.es et Lucas. Si quaeias quid Lueas,

sollieilius studel pcraperc quod Conditor impe^ hoc quod Joannes, Malthseus el Mareus sentil. Qua-
rat , securus ctiam cogiiat quod terribiliter in- tuor facies qni sunt, quia nolitia fidei, qua cogno-
tentat. Bcuntur a Deo, ipsa cst in uno quae est siutui iit

(277) Faeiei nomine, me;itis intenlio designatur, qualuor. Quidquid enim in uno invencris, in omni-
sicul bealus Job de iniqno quolibet dicit ; Operuil fu- bus simul quatuor rccogiiosces. Et quatuor pemm
{.icm ejus crassitudo [Job xv, 27). Visus quippe in £ uni •"
quia omnipoter.Us Dei Filium Dominum nc-

imh est, iii qua et prima 243 corporis ct honora- strum Jcsum Christum, simul omnes coneordiler
bilioi esl pars. Nou ergo immerito ment s intenlio r
prxdicaut : et ad divinilatera ejus mentis oculos le-
pr facicm designaiur, quam quoiibel veilimus illuc vantes, pcnna contemplationis volanl. Evangelista-
videmus. Faciem ergo crassiludo operit, cum desi- rnm ergo facies ad humanitalem Domini pertinct,
derala lerrenarum rerum abundantia oculos men- pcnna ad divinilatem, quia in eo, quem corporcum
Us prcmit : et boc quod in eis esse honorabile de- aspiciunt, quasi Jacies iulendunt. Sed, dura hunc
Luil, ante Dei oculos fcedat quia curis multiplicibus esse incircoiisci iplum alquc incorporeum ex divinU
aggravat. HabciU enim hoc potentes et iniqui pro- tatc annuntiaut, per conlemplalionis pennam quas*
prium, ut fallacibus divitiis occupali veras Dei opes in aera levantur. Quia itaque una fldes Incarnatio-
negligaut : ct quanto minus, quod verum est inqui- nis ejus in omnibus, et par contemplatio divinitatis,

ritur, lanto amplius falsis divitiis extotluntur. Cura ejus in singulis, reole nunc dicitur ; Qualuor facies

etcnim multiplex terrenarum rerum, quia occupat, uni, et qualuor pennw uni,
excaecat. (281) Faciei nomine cogitalio Dei intelligitur, sic-

(278) Faciei nomine, sanetus quilibet Ecclesia» ul per Eliu de redempto homine dicitur : Et tidebit
praelatus designatur, sicut per beatum Job in per- D faciem ejus in jubilo (Job xxxin, 2G). Superius di-
sona Ecel^sias dicitur : Facies intumuit a fle- xerat quoimxlo Deus innotescendo allicit, nunc vero
tu (Job xvi, 17). Infirma membra sua, sancla Ec- dicitur quomodo dum innotescit, exhiUrat. Aliier
clesia, cum a pcccatis retrahit, atque ad poenitenthe cnim quisquc compuitgitur, cum iuterua intueMs,
tvmedium ducit : ha:c procul dnbio fictibus adjuvat, malorum suorum pavore terretur ; aliler vero com-
tit ad recipiendam aucloris sui gratiam eonvale- pungitor cum gaudia superna conspiciens spe qua-
scanl. El per fortes plangit quod non fccil, quod dam et securitale roboralur. Hla couipunctio aiTtcieu-
tamen in membris suis debilibus quasi ipsa fecit. tes ac tristes, haec vero Uetas lacrymas movet. Jur
L'nde bene nunc dicitur : Facies mea intttmuit a bilum namquc dicitur. quando ineffabile gaudium
fletu (279). Facies quippe sanct-e Ecclesiae sunt bi mente concipitur, quod nec abscondi posstt, ncc
qui in locis regiminum posili apparenl primi. ut ex scrmonibus apcriri el lameu qyibusdam motibus
;

eorum specie sit bonor tidelis populi. etiam si quid prodilur, quamvis nullis propi iclalibus expruualur.

(277) Ex c. 22 in Job. (280) Ex hotn. rrr iu Ezech.

(278) Ex fine c. 6, 1. xni in Job. (^81; E.x 1. xxiv in Job c- V,

^279) Ex c. i. sup.
487 CARSERl C\y. REG. S. VICTORIS PARIS. m
Unde David propheia iniuens clecloriira animas A paupertalem tneam in riryu indignatwnis ejvi
«anium gaudium incrite concipere, quantum non va- (Tliren. iii, i). Virga quippe indignaiioms Dei est
h?ntaperire,ait : Beatus populus Zfc$qui scitjubita- pereussio dlslricUonis. Quam inaigr.niionein tunc
tioneni (Psal'.ya). Nori enim ail,qui loquittir, sed qui homo pertulll, cum ex paradiso puhus »was interni
scit : quia sciri quidem juhilalio inlellectu poiest, gaudii divitias amisil. Sed, quia eleeti quique inces-
sed diclu exprimi non polest. Senlitur quippe per sanier conspiciunt, quod in praesentis vile penu-
iftara quod ultra sensuin est. Et cum, vix ad hoc riam ab illa poiesialis ingeniUe facultate ceciderunt,
contempfanduni sufticiat conscientia senlienlis, quo- bene dicitur : Eijo vir videns paupertalem meam in
modoad hocexprimenduro sufficiet Jingua diceiuis ? virga indignationis ejus. Nunc banc paupertaiem re.-

Qaia ergo c&rdibus nostris lux se veritalis insi- probi considerarenesciunt, quia, dum scqotwtur ea
ituans modo districtam jusliliam praerendendo con- quae conspkimU, cogitare invisibilia negligunt,, qnae
tnslat, modo interna gaudia apcriendo laetiiieat pcrdiderunl. Unde et egestas coruin proprie dieiiur,
post tentalionum amaritudines, post tribulationum quia, dum replenlur vitiis, virtutum Jivitiis vacuan-?
I-.iCtus apie subjungitur : Videbit faciem ejus i.iju- lur. Quibus saepe evenit ui per elationis dementiam
bilo. Menti enina nostrae de eonsideratione cecitatis sublevati, dum neqdaquam ruinae suse darooa coo-
suae piiusignis tribulalionis immiliitur.iil ouinis vi- B sidcranl, esse se etiara a bonis actibus inoues nori
tiormn aerugo concremetiir ; et tunc mundatis ocu- agnoscant. Unde voce Domini angelo praedicauti
iis cordis illa Jaelilia patriae cccleslis aperinir, ut Laodiccac dicitur : Dicis i\uod dives sum, ei locupte-
purgemus lugendo quod fecimus, et postmo-
prius latus, etuulhus egeo,el nescis quia tu es mher, el mi,-

dum manifestius contemplemur per gaudia quod serubilis,el pauper, ei ccecus el nudus (Apoc. m, 17),
quaerimus, pi ius a mentis aeie, exsurgente n islilia Quasi divitem se asscrit, qui per arroganliam san-
Interposila malorum catigo detergitur, et tunc re- ctilatis exiollitur, sed pauper, et cajcus, et nudus
splenderite raptim coruscalione eircumscripti lumi- arguilur. Pauper utique, quia vjrtutum divitias non
nh iiluslratur. Yisrone igiturhac per contcmplatio- habei ; caecus, qnia nec paupertalera quaro patitur,
nem Qma enim per faciem
facta, facies Dei dicitur. vidct ; nudus, quia primanj stolam perdidit. Sed pe-
quemlibet agnoseimus, non iramerito cognilionem jus, quia nec se perdidisse cognoscit. Quia ergo, ut
Dei, faciera ejns vocamus. Unde Ja.cob postquam diximus, egestas reproborum est defraudatio meri-
cum angeio luctalus esl ait : Vidi Dominum facie ad torum, recte de levialhan dicitur : Faiiem ejus prx-
faciem (Gen. xxxil, 30). Ac si diceret : Cognovi Do- ccdn cijestus. Nemo quippc cognitioni ejus jungitur,
minurn, quia me cognoscere ipse dignalus est. ., nisi prius virlulum diviiiis denudelur. Pnus euirn
Quain cognitioncm prenissime iieri Pauius iu fine bonas cogitationes subtrahil, et lunc eis apertio-
testatui» dicens : Tunc cognoscam, sicut ct cognitus rem notitiam sua3 iniquilalis infundifc.
sum (I Cor. xni, 12). Quia crgo posl laborum certa- 247 (285) Faciei uomine rei praesenlia designar
mina, post lentationum fluclus saepe in excessu lur, sicut per.beatum Job in persor.a Ecclesiae dc
anima suspenditur, ut eognitionem divime praesen- iniquis dicilur : Abominanlur v.ie , et lcnge jugiuirt
tiae contempictnr,* quam lamen praesenliam et sen- a me; faciem meo.m conspuere non vcrentur (Job
tire possit, et expiere non possit, recte post lol !a- xxx, 10), Longe natnque a sancla Ecclcsia fugiunt
bores de hoc lcntaio homine dicitur : Yidebis fa~ omnes iniquinon passibus gressuum, sed quaii-
,

ciem ejus in jubifo. tattbus morum. Longc fiunt non loco, sed merito ,
(282) Faciei nomine cognilio diaboii inleliigitur, dum creseente supcrbia aperta eam exprobraiione
sicntde eo voce Dorainica ad beatum Jobdicitur : conteiununt ; faciera autem ejus conspucre est nor^
Fdcietn ejus praicedit egestas (Job xli, I3J. Per fa- (antum in absentia bouis delrahere, sed uiiumqy.em-
ciem quippe notitia designari solet, unde scriplura que justum etiam in praesenlia confutare. Quos
est : Facies mea prcecedet te(Exod. xxxill, 14) id dum pravi apcrte irridendo despiciunt , in eorum
est, noiitia ducatnm praebebit. Seiendum vcro est D conlumcliis fluxa verba quasi deflueni.es salivas
quod egestas in sacro eloquio, aliter electorum po- emittunl.
nitur, 246 atque aliter reproborum. Egoslas nam- (284) Faciei nomine animad versionis uliio designa-
quc electorum est cum verae divitiae ccelestis palriic tur, sicutper beatum Job Domino diciiur:Duo tan-
ad eorum animum redcunt, ct in hoc ocrumnoso tum ne facias mihi el tunc a fucie tua v.on abscondar :

praesentis vitae exsilio posili paupcres se esse me- manum tuam longe fac a we , et formido tua non
minerunt. Illas quippe divitias sine cassatione su- me temat (Job xm, 20). Quid enim hoc loco Dei.

spiiant, de quibus Paulus dicit : Ut scialis quce sit faciem nisi anima dveisioncni accipere debemus, in

spes vocationis ejus, ei quw divitia? gleria? havedita- quo dum pcccata respicil ,
punit? A qua videliect
tis ejus in sanctis (Eplies. i, 18). Et quia adhuc eas nullus etiam jusius abscondilur , si duo quae |>o-

neqiiaquam conspiciunt sludiose, interim inaerumna stulat , non amovcanlur. De quibus subdilur :

islius paupertatis gemunt. Hanc procul dubio Jere- Manum tnam longe fac a me, cl forinido lua non tne
mias iospexerat, cum dicebat : Ego tir vidtns tcrrcal. In quibus videlicet duobus, quid aiiud per

(282) Ex I. xxxiv in Job, c. xxxn. (281) E\ c. xx in Jol», 1. xi.

(383; Exc. xvn, 1. xx, in Job 110,
m CREGORIANIJM. -- LIP». V.

Incedens
»90
ptorant
prc.phetae voccm quam tempus gratiae et redcmplio- A >>it. l)e quo el bcne dicilur :
et

namque sub percussione ullionis, ibat quia ut dcvotas mentes interimere feriepdq
nis inqiiiril? l-ex ,

populum tenuit, utquisqiiis sub il!a peccaiet, pro- praevaleat , semetipsum quasi sub vclamine virlu-
timis morte puniretur. Nec plcbs Israelitica ex tis occullal, et, dum concoriiarc se vere lugenlibus

amore Domii.o , sod liniore serviebat. Nunquam similat,ad cordis intima scerelo admissus, hoc
vcro impleri juslilia per limorcm polest ; quia, quod intus de virlute latet occidit. Qui pWumque
juxta Joannis vocem : Perfecla cltaritus foras mil- sespondet ad altiora provcbere. Unde et dixisse
tit timorem (I Joan. iv, 18;. Paulus quoque ado- perhihetur ; Venile ad Godoliam filium Akham.
plionis fdios eonsolalur dicens : Non accepislis Atque, dum majora promittit, eliam rainima sub-
spiritum servitulis iterum intimore, sed accepislis trahit.Unde rectc dictum est Qui cum venissent :

spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus : Ab- nd medium civitatis, inlerfecit eos. Viros ergo ad of-
bu , Pater (Rom. vm , i'6). Ex voce igitur gcneris ferenda Deo munera venienfes in medio civitatis
bumani, lcgalis percussionis duritiam Iransire con inlerfecit, quia divinis dediiae opcribus nientes.nisi

cupiscens, alque a formidine pervenire ad dileclio- magna se circumspectione cuslodiant, subripicnte

ncm appelcns ,
qmc duo a se omnipolcns Deus hoste dum devolionis hosliam portapt,in ipsoilinere
longe faciat, exorat dicens : Manutn luam longe fac " pcrdunt vilam.
a me, et me
formido tua non ierreat, id cst percus-
CAPUT XXH
sionis duritiam remove ame, 248 formidinis poiir
DE C0LL0.
dus tollc, sed irradiante gratia dileclionis, spirilum In Scriptvra sacra colli nomine aliquando sacrum
securitatis infundc. eloquium , uliquando etationis oslensio designa-
tur.
CAPUT XXI.
HI. BARBA. (286) Colli noraine sacrum eloquiura designalur,
sicut Sponsi voce ad sponsamdicitur Sicut turris Da- :
/n Scriplura sacra barba? nomine alnfuando decor
virtulis, aliquando fiducid proprice rtrtutis intelli- vid co(!nm tuum, quce cedifcata est cupt propvgnacu-
gitur. lis. Mille clypei pendent ex ea, omnis armalura for-
nomine decor virtutis designatuj.
(285) Barbse tium (Cant. iv, i). In coilo enim gutlur, in gullure

Unde ad Ezcchielem prophetam dicitur T«, fili lio- : vox est. Qnid ergo per collum sanclae Eeelesiae,

minis sume libi gladium aculum radentem pilos,

, nisi sacra eloquia designantur ? In qua dum mille

et assnmes eum, et duces eutn super caput tuum ciypei dcpendere memoranlur, per bunc pcrfectum
et barbum (Ezech. propheUe r nurnerum numerus universus oslendilur, quia uni
v, 1). !n quo videlicel

facto judicium Redemptorisexpiimitur, qui incarne versa nostra munitio in sicro eloquio contioclur,
apparcnscaput rasit, quia a Judaico sacerdotio prae- II)! quippe sunt prreccpla Dei, ibi exempla 250
ccptorum suorum sacramcnta abstolit ; barbam ra- juslorum. In collo ergo Eeelesiae, id est in sacri

sit, quia regnum Isracliticum deserens decorem vir- eioquii ptaedicatione ,

quod pro sua munilione et

tutis amputavit. allituiiinc, turri David similis dicitur, mitlr ciypei

Barbse nomine fiducia propriaevirtulis designalur, dependenl ,
quia quot illic praftc^pia , tol eliain pc-

fricut Jeremias qui, dum gesla foris referrestuduit, ctoris noslri muniminn. Si enim pugnare conlra
quae intus apud nosmetipsos gererenlur jndicavit spiritualia nequitiae volumns, in collo Ecclesiae, id
dicens : Venerunt ocloginta viri de Sipliem et de Si- est in divino eloquio proiectoris arma inquiramus,
lo , el de Sumaria , rasi barba, el scissis veslibus, u t ex discrelione pr^cepti contra vitia sumalur vir-
squalcnles, munera et tlius habebant in mattu, ut of- tus adjutorii.Ecc, enim contra aerias polestates
(errent in donto Domini. Egressus autem hmacl fi- festinamus forlcs exislere, in bac turri armaturam
lius Nalltanice in occuvsum eoruru de Malpha, ince- UOSlraj menis inveniraus ut inde prsecepta Con- ,

dens et plorans ibal. Cumque occurrissel eis, dixit ad ditoris sunamus exempla praecedentium, per quae
eos : Venite ad Godoliatn fitium Aicham. Qui, cum D contra adversarios nostros inexpugnabililer ar-
xenissenl ad medium civi:dtis x interfecil eos (Jer. xlj, memur. Dum enina quamlibet virlutem subire ap

5, ctc). Barbam quippe radit qui sibi de propriis pelis, :i hanc iliic a Palribus, jara impletam ri-
viribus fiduciam subtrahit. Yestes scindunt qui si- des , ibi armaluram tuam invecis, pcr quam con-
bimetipsis in extcrioris decoris laceralione non tra spirilualia l>ella muniaris. Depcndcnt quippc
parcunt. Oblatum in domo Domini tlius et raunera in ea clypei, si quis pugnare appctit, assumat, et

veiiiuni qui exbibere se in sacrificio orationem ex ea virUite peclus rauniat, et verborum jacula
cum operibus pollicentur. Sed tamen si se ia ipsa emitlat.
sanctae devotionis via caute circumspicere nesciunt, Et notandum qu:a cum propugnaculis acdiGcaia
Ismael Nalhauiae 249 (l '' us '" occursum eorum dicitur, lioc quippe agunt propugnacula, quod cly-
venit ,
quia nirairum quilibet malignus spiritus pei : quia utraque pugnantem muniunl. Sed inler
prioris sui Satanae videlicet exemplo in superbiae uii-wjiie distat : quia clypeos pro nostro munimine
trrore generatus, se ad laqueum deceplionis oppo- xitcunque volumus, rnovcmus : propugnaculo auletu

(285) Exc. xx, I. n in Job, 28. (280) Ex boni. 15 in Eziih,,

 VICTORIS PARJS. 192
Ml CARNERI CAN. REC. S.

defendt possumits, sed ha?c movere non possumus. A vhlctis, »il : El senient ei humero nno (Sophon.

manu propugnacuiuin non le- lii, 9). ln eo quod beatus Job dicil : Si leoavi manum
Clypeus in lenetur ,

mcam super pupiltum, cum vitierem me in porla su-

netur. Quid ergo inier prepugnacula et ciypeos di-
pcriorem (Job xxxi, 21). Miram viriulem patienliae ser-
stat, nisi quod in sacro eloquio, Patrum prcece-
virtules bonorum vasse se asserit, 'qui gravari sc a petsonis minimis
denlium et oiiracula legimus, cl

operum audimus? Ibi namquc eognoseirnus quod nec conlra hoc quod sibi jusle compolere poterat

alius potuit mare dividere, alius soicm hgere, aiius

Quod lamen, si minime feccrit adjungit :
declinavii.

mortuum suscilare, aliusparalyticum verbo erigere, Humcrus meus ajHnclura sua cadat, quia nirnirnm,
qui patientiam scrvare contemuit, socialem vitam
veibo suo asgros curare, alius per suaro senlentiam
ioftrmantiuui febribus obviare. Qni lamen omnes
citius per impatientiam deso: it. A qua junclura et-

el patienliae longanimitate mitc-s , ei zelo recti- enim humerus cadit, cum adversitatis aliquid fcrre

ludinis ferventes fuerunt, verbi prsediralione divi-

animus non valens fraternam concordiain relinquit.

tes siniul et misericordia largi. i!i itaque quam Et bracbium meum cum suis ossibus conteratur,

vera ile Deo dixeriul, testantur ntiracnla, quia talia quia nirnirum cunela nostra opcratio, cum quibus-

Deo vera narra lihet videatur esse coimexa virlutihus, solvitur,

per illum non facerent nisi i!e

rent. Et quam pii ,

,

quam humiles ,
quam benigni
B Ilisi
^ charitaUs vinculum paUenlia conservelur.
^ ua C!, i ,n bona perdet, qni ali<:na mala renuit per-
exslitennt, eorum testantur operaiioues Si igitur
peii. Fervore quippe iracundi spirifois laesus quisquo
de fide lenlamur ,
quaiu ex eorum 251 praedica-
a dilectione rcsilit, et curo se exterius gravari non
tione concepimus, loquenlium miracuh conspiciu-
toleral, intus se per amissum Itiiuen ehaiiiaiis ob-
mus , et in fide quam ab eis accepimus coirfirma-
scurat, nec videt jam quo teudat pedem boui ope-
mur. Quid ergo eorum miraeula, nisi nostra sunt
ris, quioculum perdidit dileclionis. Scd sancli virt
propugnacula? Quia et muniri per illa possumus,
huroerus ajaclura sua non caclit, quia videlicet ejus.
el tamcn haec in manu nostri arbilrii non lenemus.
dilcctio a sociahs vita; coneordia pcr patientiam non
5?am lalia facere non valemus. Ciypeus ergo in ma-
recedit : ejusque brachium minimc frangilur, quia
nu est, et defendit, quia virtus paticntiix», virlus
oranis ejus operaiio in conjunctione bumeri, id est
rnisericoruia? prjecedente nos gratia , et in potestate
tn chai itatis conncxione custoditur.
est arbitsii, ct a periculo protegit adversitatis. Tur-
Humeri nomine operatio dcsignatur, sicut menti
ris itaque nostra cum propugnaculis sedificala est,
reproba; sub Babyiouis specie per prophetam cxpro-
ia qua mille clypei dependent, quia Scriplura sacra
brando dicitur Denudu turpiludinem tuam, disco^
:

situ miracult Patrum a jaculo advcrsitatisabscondi<- n . , , . „ . .

. i< opert humeruni, rcvcla crura, transi flumtna (Isa K
inur, et conversatioms sanctaj mummina etiam m
U.VH, 2}. Require '.. 7, c. 5, ante fmem.
manu boni operis tcnemus.
(287) Colli nomine elationis ostensio designatur,
253 CAl^LT XXIY.
DE BKiCHlU.
sicut voce Dominica de diabolo sub nomine levia-
Jn Sciipiuva sacra brachii nomine nliquando unige*
than dicitur : In collo ejus morabitur fortitudo (Job geuilus Iki Filius, atiquando Anliclirisivs, ali^
xti, 13). Quid enim collc leviathan istius nisi c!a<- (iuando operatio designalur.
tionis ostensio designatur, qua conlra Duminum sc Brachii nomine unigenitus Dei Filius designatur %
erigens cum siroulatione sanclitatis, etiam luronre sicut voce Dominica ad beatum Job dicitur : Si habtt

peccati extolliiur? Quia enim per collum superbia brttchium sicut Devs, et si voce simili ionas? (Job xl,
cxprimitur, isaias propheta iestaltir, qui Jerusalera 4.) Cum Deus longe dissimiles in sc simiiitudines.

Jilias redarguit dicens : Ambulaverunt extento cclio trahat solerter, inlucnditm est quod qua:dam lalia

(Isa. iir, 18). In collo ergo leviathan islius fortitudo aliquando dicantur in Deo proptcr efieciura operis,
demorari perhibetur, quia elationi illius etiam sub- aliquando autem ad ejus judicandam sub&tanliani.
juncta potentia suffragatur. Nam, cum in Deo oculi, alxetcapulx norninanlur,
CAPUT XXIII. D effectus quidam operationis oslonditur. Cum vero
DE HIMERO. manus, bracbium v dextera, vel vox in Deo dicitur,
(288) Ilnmeri nomine socialis vitae conjunctio de- per haec vocabula consubstanlialis ei Fliusdemon-
signatur. Unde beatus Job vitae suae celsiludinrm rilralut'. fpse quippe est et rnanus et dextera : do
narrans, maledicli sibi scntentiam protinus subji- eujus ascensione Paier per Moysen loquilur dicens ;.

cit, si qua eorum qua; dixerat, opera non implevit, Toliam in ccelum manum meam, et juraho per dexte*
dicens : Humerus meus a jnncluru sua cadat, el bra- ram meam (Deut. xxxn) (289). Ipse est bracliium,
cliiummeumcumsuisossibus conleralur (Job xxxi,22). de quo propbeta ait : tt bracliium Domini, cui re-

Viquet profecto quod brachium corpori pcr humu- velatum esl ? (Isa. im, 1.) Ipse est vox, quia eutn

rum jungitur. Sicut ergo per brachium bona ope- Paler gigneodo dix.it : Filius meus es tu : Ego hodie
ratio, ita per humerum socialis viue conjunclio de- aenui le (Psal. n, 7). Et de quo scriptuin est : In
signatur. Unde propheta quoque sanctos 252 ,,!l '" principio erat Yerbum, ct Verbum erat apud Deum,
versaiis Ecclcsia: populos Dco concorditer servintios et Deus erai Vcrbum (Joan. I, 1). Per quod Verbum

(287) Exc. n, lib. xxxivin Job. (289) Sednulla vcrsionura qua; exstant, sic onroino
v"488j EjTv. xvi, lib. xxt in lol. babei,
 1B *
CRECORIAXLM. LIB. V.
1M
1"^»
\ CAPUT XAY.
asscrH dicens : Dixit et
fcefcaePalrcro omnia David DE CUBITO.
5). Dcuro crgo
brachiuro ha-
fuctasmi {Piat. cxlvIii, sicul per &WJ-
cst Cubiti nomine opcratio dcsignaiur,
Filium gigncrc; voce tonarc
Jerc cst operantem (E*er/».xi.\qui pro meif
mundo tc.rib.hicr de- chieicm prophelam d.citw
co.,subslanlialem s.bi Filrom in manu viii ca-
dicil Dominus &• sura civitalis in monte abscondiUc
«onstrare. Bcalo ergo Job dlim
i

vidissc testatur
«I « »»" «» ,h ' onaS '
lamiun sex cubilorum ct palmi se
habes braehium sicut Dtfa, Ecclesia si.a est,
esal- (290). In monle quippc electorum
mira dispensaiionepiclatis
eum.dom increpat, est. Quid au-
superat, su- quia fandata tn iniiinis dcsideriis non
Ut; quia cutn, queffl sua comparalione operalio» quid per senariunt
lcm pcr cubilum, nisi
pcriorcm cunclis demonslrat. pcrfcctio operationis ostenditurT
designatur numcrum, niri
254 Brachii nomine Anticbristus
Quta, et seito uie cuncta Opera Dominus explesse
beatum
sicut voceDominica de c.jus dcslruclione ad palmus in-
confringitur (Job mcnioratur. Quid vero super sex cubita
Job dicitur £l brachium cxcelsum
:
vim, qua jam inilia
si.iual, nisi contemplationis
15). Quid namque
aiiud excelsum bracbium
jxxvui,
atfern* et septimx rcquiei
demonstrat? Qoia enim
Antichristi celsitudo, qu»
accipitur,

M
niri

reprubas mei.tcs
per reprobas
super
superba
raeutes hominum

cularis erigitur, ita ui ho.no

pecca.or,
glori* s»-
rastu gmri»
horainum fastu
t tamen
~™-
atenioriim
me " P
contemplaUo

itaque Ecclesia, quia cuncla

•
hic minime

quse operanda
fa sunt,
^^
perlicitur.

^
homo despicicns, Denm se supei homiuem
scstimari monte civitas posila osten-
pei ficit in sex cubitis, in
ha ut in
mentiatur. Unde Paulus aposlolus
dicit :

ditur. Quia vero hic adhuc sola initia eonieropla-

Dei sedeal oslendens se
lanquam stt Deus
templo
lionis inspicit, dc septimo cubito
non nisi palmum
lumorem plenius osten-
(II Tiies. H, 4). Cujus ut
langit.
el exiolliiur super
derct pnemisit Qai ddversatvr,
:

(tbtd.). Dcus CAPUT XXVI.

omnc quod dicilur Detts aut quod colitur
potest, juxta quod ad DE MAMIIUS.
cnim dici aliquando et homo
Ecce constitui te Deum Pharoms tn Scriptura sacra manus nomine aliquando unige-
Moysen dicilur :

vtta, aliquando
Deus vero coli purus homo non po- nitusDei filius, aliquando activa
{Exort. vn, i). operalio, aliquando fortttudo,
potestas, aliquando
super sancios
lest.Quia vero sc Anlichrislus et uliquando severa te$it distriaio tntelltgtlur.
Divini-
quosque homines, et super ipsius poteritiam
tatis extollit,
talis
nomen g.or«
sibi nomeu
exaclum siTO
per
et hoc
glori» « - Manus immine
-
unigenitus Dci Filius designatur,
ascen&jone Pater 256
mm meam
^^,U««^ ^~^
J
cona ur Quia aut
«uod colitur Deus, tranrire
J-JJf^JJ To//an , •„ mUm
ej us superbia districti C r,m mcam
meam (29 ,)
(291.)
Jcsus wterfictel et jurabo per dexteram
sicul scriptum est : Quem Domtnus activa vita designatur, sicut
adventut (292) Manus homine
spiritn oris sui, et destruet iUuslrattone auimaiibus dicitur Et
per Ezcchieiem de sanctis
:

ii, 8). Recte nunc

dicitur Ei bra- :
sui {11 Thes. in quatuor parlibus
manut hominis sub penniseorum
chium excelsum conjringiiur. qualuur partes mundi
(Ezech. l). Possunt hoc loco
designatur, sicut per
Brachii nomine Operatio meikiies et septen-
accipi, scilicet oriens, occidens,
suis dicitur :
Job enumeratis virlutibus
beatum
brachwm irio, quia sanctorum pranlicatio auctore Deo in
cadal, et
llumerus mcus a juvclura sua est egressa. Possumus etiam
xxxi, 22). Et cuncfis nmndi pariibus
meum cum suis Ossibus conleralur (Job principales virtutes ac-
per qualuor partes quatuor
iniquo dicitur Devoret
ricut p^r ipsum itcrum de :

virtutes oriunlur, videh-

sutnat brachia iliius cipere, ex quibus reliquas
pulchritudinem cutis ejus, et
justitiam, temperan-
nara- cel prudentiam, tbrtitudinem,
pnmogenila mors (Job xvni, 13). Pulchriludo accipi-
liam. Quas nimirum virtutes tunc veraciter
que cntis temporalis, quae dum foris con-
est gloria quippe
retinetiir. Brachio-
mus,cum earum ordinem custodimus.Prima
cupiscitur, quasi species In cute tcrtia jusuiia, quarta

tar.
nomine
rum vero nomiue
Quiu corpora»
no.i
no.. incongroc operalumav».-
mcongruc opea designan-

opus brachus agitur. Qmd a«- D

prudentia, secunda fortitudo,
^;
crope.an .
dentia, si
« ^ ^ ^^
emm pi odesS e potcrit pru
fortrtudo desit? Scire etenim
.

cuiquam ^
quod ab interiore viia
tem mors, nisi peccatum est
poena magis quam virlus.
quod non poterit facere,
Unde scriptum est Beatus et san-
animam occidit? :

inteiligit quid agat, et

fort.ter ag.t
Sed, ri prudenter
ctus, qui habet partem in resurrectione prima (Apoc^
qui quod jam procul dubio juslus est; sed
inteUexit,
xx, 6). Quia post in carne fcliciter resurget.
iile
sequi debet, qu.a p e-
eius juslitiam temperanlia
in hac vita positus a menlis suae morte resurrexe- habet, ia crudeli-
rumque justilia, si roodum non
rit. Si igilur pcccatum mors, non incongrue primo- vere juslitiaesi, quai
scnptum est tatcm cadit. Ipsa ergojustitia
inteUigi, quia
genita superbia valct moderatur, ut in Jtelo quo
se tempcranli» freno
Initium omnis peccati superbia (Eccli. x, 15). 255 tempcrans, ue, si plus
qnisque fervet, sit etiam
Pulchritudinem igitur culis ejus, et brachia
illius
cu;us servare rooderamma
vel ferveat, perdat jusUtiam
primogenita mors devorat, quia iniqui gloriam,
ignorat. autem sunt sanctorum prsdicatoium
Dua
operatiouem superbia supplantat.

s.!P. Deul. xxxti.

(290) F.x lil).Job, cap, XII.
xx\ in Ezcch. longe posl pri!ic»9-
c xxv, ,-202) Ex bom. 3 in
(291) Hujus signiUcaliouis Causam habes
 195 GARXERl CAft. REG. S. YfCTORlS PARIS. m
vitae, activa seilicel ct eonlcmplaliva. Sed activa A Manuui ergo super os ponere est virlule boni opc

piior esttempore, quam contemplativa, quia ex ris culpas tegere 258 incaulae iocutionis. Beatus
lono bpcre tenditur ad conleroplalioiiem. Contem- igitur Job sanctac Ecclesiae typum tencns et in ver-
plativa antem major est merito quara acliva, quia bis suis sua allegans, nostra designans, dicat ex

haec in usu prsesentis operis laborat-, Hla vero sa- sc, dicat ex nobis Mattum meam ponam super vs
:

pore inlimo venltirau) jam requiem degustaU Qttid tneum, id cst, boc quod dislricto Judici de serraovie
ilaque per manus nisi activa vita?et quid per peo- meo in me displicuisse considero, ante ejus oculos

n&s nisi conlemplaliva vita signatur? Manus ergo sub velarutne recti operis abscondo. Unde iterum
hominis sub pennis eoi um est, id est virlus operis ab eodem Job dicitur : Si iotus fuero quasi aqui$
sub volaiu coiitemplationis. Quod bene in Evauge- nivis, et fulsermt velut mundissimxe manus mew,
iioduaiillae multeres designant, Martha scilicet et tamtm sordibus inlingues me (Job ix, 30). (295)
Maria. Marthu enim satagebat circa [requetts ministe- Aquae ctenim nivis sunl lamenta bumilitalis. Quas
fium; Maria autem sedebat ad pedes Domini , et profecio bumililas, quia ante dislricti Judicis ocu-

verba ijus audiebut {Luc. x). Erat ergo una intenla los cx'teris virtutibus proceminet, quasi per magni
operi, aitera contempiationi i itna aetivae serviebal meriti co'.orem candet. Per nianus atitcm, quid
S »Hud quarn opera .designantur? Unde quibusdam
per 257 exlerius nrinisterium, allera conlempla-
tivae per suspsnsionem cordis in Yerbum. Et quasn- per prophefam dicitur t Manus testrw piencc sunl
vis activa bona sif, melioresl tamen contempiativa, sanguine (Isa i, 15), id est opere crtidelitaiis. No-
quia ista cum rooiiali vita plenitis excrescit. Unde tandum vero quod vir sanctus nou ait : Fulserunt
dicitur '. Mafla optimam partem elegit, quw, non au- mundissinuB manus mece, sed velul mundimme ma-
feretur ub ea (ibid. -43). Quia igitur acliva major nus mecc, quia, quousque poena corruplionis astrin-

esl merito. quam centcmplativa, recie nunc dici- quamlibet reciis operibus insudemus, veram
giintir,

tur : Munus hominis sub pennis eorum (Ezech. i, 8). nmnditiam nequaquam apprehendimus, sed imila-
Nam> elsi pcr activam boni aliquid agimus, ad ccc- mur. Unde apte subjungitur lamen sordibus in- :

lesie lamen desidcrium per contempiativam vola- tingues me. Deus nos iniinguere sordilus dieitur,.

mus. Unde et apud Moysem activa servitus ; contem- inlinctos sordibns monsteare, quia, quanio ad illnni

plativa autera libeitas vocalur (Exod. xxi). Et cum veriu9 pevbona opera surgimus, tanto subtilius vi-
utraque vita ex dono cit gratiae, quandiu tamen iii- tatnostrse sordes aguoscimusj quibus ab ejus mun-
tcr proximos vivimus, una nobia in necessitate esf, ditia discordamus. Ait ergo : Si loius fuero quasi
altera in voluntatc. Qnis enim eognoseens Domi- r aquis nivis, etc. Ac si aperlius dicat
. ... •

num, ad regnum ejus ingrediiLir, nisi prius verbum

•
I

mentis supernae compunctionis infundar, quamvis

-VI.
Quamvis la-
..... :

bene operetur? Sine confemplativa vita ergo intrare per studia rectae operationis exercear, in tua 16-
possunt ad cceleslem patnam, qui bono, quae possunt men niunditia video quia mundus non sum*
operari. non negligunt. Sine activa vero intrare (296) Minus nomine fortitudo dcsiguatur, sicut
non possunl, gi negligunt bona operari quae possunt. per beatum Job dicitur i Nunc quoque in amuritu-
llla ergo in necessitate est, haec in voluntate. Illa in dine est sermo tneus, et manus piagai mea; aggra-
servilule, ista in libcrtale. De qua per Paulum di- vala est super gemitum meum (Job xxni, 2). More
citur : Quia et ipsa creatura liberabitur a servilute stio beaius Job planiorihus verbis incboat, sed dicta
corrupiionis iu tiberlalem gloria? fitiorum Dei (Rom. sua, alta mysterii proseculione consummat. Mederi
Vnij 21). Tunc enim in nobis vera libertas erit, qtiippe dolor afflicli ex amicorum consolatione de-
cum ad gloriam flliorum Dei adoplio nostra perve- buerat, sed, quia consolaiio ad blandimenta faUaciae
nit. erupil, afflicli dolor inhorruit. Quia enim Eliphas
(293) Manus nomine potestas designatur, sicut spondere converso meliora non timuit, quasi ex
pcr beatum Job de Doinino dicitur : Jn cujus manu noxio medicamine vulnus crevil. 259 Undo recte
atrima omnis vivenlis , et spirilus utriversce carnis D dicitur : Nunc quoque in amaritudine est sermo mens t
hominis (Jobxw, 10). Permanum quippepoteslas ex- el manus pluga meai aggravala est super me, quia
primilur; per animam vero omnis viventis, ipsa videlicet inordinatae consolationis intentio, percus-

corporis vita signatur : et per universae carnis bo- sionem quatn minuere debuit multiplicavit. In qui-
minis spiritnm effectus intelligentiae spiritaiis ex- bus nimirum verbis per typnm sancue Ecciesise
primitur. Anima i-^itur omnis vivenlis et spirilus etiam fidelium dolor exprimilur, qui eo amplius
nniversae carnis Iiominis, in ejus potestate est a gemunt quo malos btandiri conipiciunt, qui juxta
quo est, ut ipse provideat qualiter sit, qui pracsli- PaviU vocem 3 Per dulces sermones, et benedictio'iu$

tit esse qtiod non fuit. scducunt cerda irinocentium (Rom. xvi, 18). Quse
Manus nomine operatio designatur, sicui
(29*) eliam verba ad considerandam sublilius mentem
perbealum Job dioittir Manum meam ponam super : iid^lium recte referunfur, qui essc sine amaiitudi;ie
os meum(Jcb xxxix, 31). Usu namque sacri eloquii, nesciun», etiam si in hoc mundo prosperari videan*
in manu operatio in ore, loculio solet intclligi. tnr. Qiiibus cum adversitas evenit, cum, qiiem
;
in*
,'203} Ei cap. iii lib. xi in Job. (2
f
>;;) Fx lib ix iu Job, c. xix, 28.
(i!94) Ex !iij, xxxn in J t b cap. n. (29G) Ex enp. \,, lib. xvi in Job 12.
 1S7 GRECORIANLM - LIB. V W
venit, ingeniinat dolorcm. Unde recle dicitur : Nitnc A CArCT XXVII
quoque ut apcite monslrelur, quia elcctorum mens de DEVTERA.
smeamariludine etiam in prosperilale no» fuerit.
In Scriplura sacra dcxteriv nomiue aliquando rita
Bene auleni dicilur Et martus plagw mecu aggravata
:
perpctua, aliquando electi, aliquando id quod pro
supcr gemitum mcum. Manus quippc plagac est for- magno habetur.
tiludo percussionis. Primum iramque percussioncm (300) Dexlerae nominc vita perpelua desipnadur,
suam elecli considerar.f, quia a Condiloris sui vi- sicut in Evangelio Et introeunles
: in monumevtuw,
sione divisi sunt, quia ncquaquam illuuiinaiionis in- iiiderunt juvenem sedenlem a dextris, coopertttm sto-
liune claritatc perfiuunlur, sed in praesentis vitae candida,
ia et cbslupuervnt (Marc xvi, 5). Quid
cxsilio quasi in ca-.cilaiis loco rclegatigemunt. Senr-
namque per sinistram, nisi vita praesens? quid vero
per ergo in hac uianu pl.iga? gcmitmn suum lia-
per dexteram, nisi vita perpetua signatur? Unde
bent. Sed, cum adhuc et adversa in hac vita acci-
261 scriplilm est : Lccva ejus sub capite meo, et dex-
dunt., jnanus plagae eorum otiam super gemitum tera illius amplexabilur me r.ant.
( \\). Quia igitur
gravatur. Eial enim piagae gemitus, eliam cum Redemptor noster jam praesentis vil;e corruptioncm
pracsenti vitae adversa deesscnt , scd amaritudo transierat, recte angclus qui nuntkire ejus peren-
primx percussionis cx tentalione crcscit adversita- "
nem vitam venerat, in dextera sedehau
tis. Dicat ergo Et matius plagce tnca; aggiavala est
:
(301) Dcxteiae nomine electi designantur, sicut
super gemitum meum. Quia justum quemque in hac in Evangelio jubente Domino dicilur : Mitlite index-
vita adversilas non laetum pcrcussit, scd in eo dolo- teram navigii rete, el invcnietis (Joan xxi, G). Bis in
rcm vulnci is multiplicavil. sancto Evangelio lcgitur, quia Dominus jussit, ul ad
(297-298; Manuum nomine sevora legis districtio piscandum retia mitterentur, ante passionera vide-
riesignatur, sicut in ipsa lege scriptum est : Manus licet et posl resurreclionem. Sed, priusquam Re-
dntem Moysi eratil graves. Sumentes igitur lapidem demplor noster paerelur et resurgeret, milli qui-
t/osuerutit &ubter,m uuo sedcbat.Aaron nulctn el Hu>; dem rcle ad piscanduei jubet ; sed ulrum in dexte^-
susientabant manus ejus (Exod. xmi, 12). Moyses ram, aut in sinistra.pi mitti debuissct, non jubet»
quippe sedit cum lex requievit in Eccle-
En lapide, Post resurrectionem vero discipulis apparens, niilti
sia. Sed hacc eadem iex manus graves hahtiit, quia in dexteram rete juhet. In illa piscalione tanti pi-
peccantes quosque non misericoiditer pcrtulit, scd sces capti sunl, utrelia rumperentur; in ista autem
severa distrfctioue percussit. Sed temperavit nobis ct multi capli sunt, et retia rupta non sunt. Quis
districtionem legis misericordia Redemptoris. 260 C vero ucsciat honos dextcra, el malos sinistra figura-
In illa quippe scriptum est : Si quis hoc vel illud ri? Ula ergo piscatio in qua specialiter, in quam par-
fecerit, morte tnoriatur. Si quis hoc vel iltud fecerit, tem milti debeat, noa jubelur, praesenlem Ecdesiam
lapidibus obruatur (299). Apparuit autcm Condilor designavit, quia honos simui ac maios colligit nee ;

nostcr iu carne, confcssioni peccatorum non pce- eligit quos trahat, quia et quos eligere possif ignorat.
nam, sed vitam promitiit. Inflexit crgo ad miscri- Hx.c autem piscatio posl Domini resurreclionem fa-
cordiam duritiam lcgis, quia, quos juste ille dam- ctam, in solam dexteram raissa est, quia ad vidc-.n-
uat, ipse miseiicorditer liherat. Unde hene scri- dam claritalis cjus gloriam sola electorum Ecclesia
ptum cst Aaron et Ilur susteutabant manus Moysi.
:
pei tingit, quae de sinistro opere nihil babebil. In illa

Aaron namque mom fortiludinis, Kur autem ignis piscatione proe multiludine piscium rumpilur reie,
interpretalur. Quem itaque iste raons fortitudinis quia nunc ad confcssionem lidei etiam cum elcciis
signat, nisi Redemptorem noslrum, de quo per pro- reprohi tant*i inlrant, ut ipsam quoque Ecclesiam
phetam dicilur : Erit in novisshnis diebus prcvpara- haeresibus scindant. In isla vero piscatione ct
tus mons domus Domini in lertice montium? Aut multi pisces, et magni capiuntur, et rete non rum-
quis per igncm, i\h\ Spirilus sanctus figuratur, de pilur, quia sancla clcctorum Ecclesia in auctoris
quo idem Redemptor dicit : Jgnem veni miilere in d sui pace requiescens nullis jam disscnsionihus diia-
terram? (Luc. \n, 49.) Aaron ergo et Ilur graves nialur.
manusMoysi sustinent, alque sustentando leviores nomine quod pro magno hahc-
(302) Dexterae id
reddunt, quia mediator Dei et hominum cum igne
tur designatur, quod Zacharias aple insinuat, di-
gancti Spiritus veniens legis mandata gravia, quae cens : Et oslendil mihi Jesum sacerdotem mugnum,
dum carnaliter tenerentur, portari non potcrant, to-
sia.ttem coram angelc Domini : et Satan stabat a
lerabiiiora nohis per specialetn intelligenliam oslen- dextris ejus.ul adver&areiur ei (Zach. III, I). Qui, ul
dit. Quasi enim manus Moysi ieves reddidit
quia :
patcntiushoc quod praemisit ostendcrel, secutus ad-

pondus mandatorum legis ad virlulem confessionis junxit : Et dixil Dominus ad Satan 262 Increpat :

retorsit. Dominus in tc Salan; et incrcpet Dominus in te qui

elegit Jerusaiem. Nunquid non csl iste torris eruiu»

Evang. (500) Ex hom. 21. in Evang.

(297-298) Ex hom. 34, in
(301) Ex hom. \\\v. in Lvang. post piincip.
(299) Gencrutim Crejr. dicit. rigorem legis anti-
'5U2) Ex c. kviil, xx, in Job. 20.
1.
yui» enucieaUim c. \\i Exod. et alibi.
 GARNEM CAN. REG. S. YlCTORIS PARIS. 200
i99
wsftbM sorrfidis A per Isaiam sanctac Eedes» dlcitur Ad dexteram et
de wnc F-t '«*•» tahtfw «»"<»* :

<wf /(rrnin W«(«*trJi, el aen/rs «em«n tnum heeredi-

(Zach. 111). Sordidis enim vestibus Jesus indulus
di-

citur, quia qur.n.vis alienus ab omni pcccaio,

tamen iabunt [ha.uu] (305). In tanta quippe multitudina

ii! shnililudinem venil carnis peccali. Cui venienli genlium ad dexierani Ecclesia extcnditur.dum ques»

Salan a dexiris stetit. Ipso enim locutionis usu dam jtisiiiicaodos suscipit. Ad laevam qooquc dila-

pro dexlio habere dicimur, quod pro magno pensa- talur, dnm :td se quosdam etiam in iniquitate per-

inus; pio sinislro vero, id quod despicimus

pro : mansttros ndmitlit.

rna»nc autem Dorninus Judaicum populum et pro (506) Laevce nominc vitj' prwscntis prosperilas

nibilo gentes babere videbalur. Sed, postquam in- designatur, sicut voce eleclorum dicil Ecclesia in

taruatus apparuil, genlililas, quae pro sinislro habita Cantiris cantlcorum : I.tvra ejus tub tapile meo, et

fuerat credidit; Judaicus vero populus ad perfidiam dextera iHrut Gmplexatiinr me (Canl. n, 6). Quid
declinavit. Salan ergo iili a dexlris sletit, quia ilium miim per hevam, nisi prospeikas prsesens, et quid

ei populum dudum dilcctns fuit.

rapuit," qui Sed»
p Cr dexieram nisi boatitudo signotur? Laeva ergo

quia ipse Judaicus populus modo perditus, in fine fei prosperitaiem videiicel vitae praeseutis quasi

fsl, quandoque crcdiiurus, propheia leslaute, qoi S ub capite posuit, quam inientione summi amoris
ail : Retiquia: saltce ftent [ai. convcrlentvr] (Isa. x, piemit. Dexlera vero Dei eam amplectitor, quia

2i). Satan a dextris suis Dominus removit dicens :

sub aeterno ejus beatitndine lota devoiione conti-
increpet Dominus in u Satan. Et ejusdem populi li-
v netur*

bci alionem indicans subdidit : Qui etecjit Jervsalein. 264 CATtJT XXIX.
Qui nimirum populus. quia ad gcliennae incendia 1>E SINISTRA.

periidia duee defluebat; sed, dum ud fidem reduci- Sinislrae vcro nomine gloria vilre pra^ntis de-
tur, abeodem aeterni ignis iucendiolibcralur, slatira signaiur, sicut in Evangelio vuce Veritatis dicitur

deeo iilic subditur Sunquid nonisteesl torris eru-

: Cum fa<h eJeemcsynam, nesciat sinisira lua q.id fa-
tut deigne? (Zach. m, 2.) Item, quia per rjexieram cial dexierm [Malth, yi, 2}, id est pise dispensalicmi

id quod pro magno habetur, iiucliigitur, in libro nequaquam se gloria vilae praesenlis admisceat, sed

Judicumapertc democsiralnr, dttm hi, qui cum Ge- opus rcctitudinis appetitio ignoret favoris.
dcone ad bcllum prodeunt tubas ;
in dextcra et in si- CAPLT XXX.
Oislra lagenas tenuerunt (Judic. vn, 20). (303) In IF digitis.
q;to nimirum praelio, sanctorum marlyrum patiens jn $ crip( ura
tacre digiii nomine altqimndo Spirilus
>ictoria,etvictrix paiieniiadesigf:aiur. Talesnamque ^ atiquando dona ejusdem suncli Spiritus,
sanctuis,

praedicalionis praelium duxit, aiiquando discrtlic inlelliaitnr.

secum dux nesier ad
qui despecta saiule corporum bostes suos morien- (307) Digiti nominc Spirilus sanclus designatur,
do prosternereni, eorumque gladios non armis et sicut in Evangelio a Domino, cum ejecisset daemo-

^ladiis, scd paiientia superarent. Armati enim ve- niura, dicitur : Si in dirjiio Dei cjicio doemonia, pro-

jterunt sub duce suo ad prailium marlyres noslvi, fe.cio pervenit in tos regnum Dei (Lhc xi. 19). Qua
sed tuois, sed lagenis, sed lamj; idibus. Designalur de re per alium evangelislarn dixisse describilur j

«utem in lubis ctemor pradiealionis, in lampadibu» Si ego in Spiritu Dei ejkio dcemone^, pervenit in vo$

claritas miraculorum, i" lagenis fragililas corpoium. regnum Dei (Haitfi. xii, 28). Ex quo utroque ioco

Sonuerunt namque lubis dum pradicant, ccnfrcge- cJligitur, quia digilus Dei, Spiritus sanctus to-
raiit lagenasdum solvendo in passione sua corpora ca!ur.

bosiihlus gladiis supponant, i esvdenduerunt lampa- (308) Digttorum nomine dona sancti Spiritus de-

dibus dum post solutionem 263 corporum mira- signantur, sicut Marcus evangelisla confirmat, cum
culis corusoaverunt. Inluendum autem quia in dex- faclum Domini niiracnlum narrat dicens: Adducunt
tcra tubas, in sinistra veio lagenas tenuerunt. Pro ei surdum et mutum, et deprecabantur eum, ul im>-

enirn habere dicimur quidquid pro magno D HH menuw (Marc. vn, Cujus ordinem
tlexiera p ona t 32).

ncnsamus; pro sinistro vcro qund pro nihilo duci- curationis insinuttt subdens : SJisil digitos svos in

mus. Benc erga scriptum est.quod ;n dextera lubas, auriculas, el exspuens leligit linguam ejus ci stupt*

et lagenas in sinislralenueruni; quia Chiisli marty- ciens in ccelum ingemuit, ei uit illi: Ephpheta ; auod
res pro magno haLent praedicationis gratiam, cor- est, adaperire. Et statim apertcc sunt aures ejut, et

porum vero utiliiatem pro minuno. Quisquis enim solulum est vinculum linguce ejus, et loquebalur re-
plus facil ulilitatera corporis quam gratiam piaedica- cte (ibid., 53-35), Quid cst enim quod crealor
tionis, in siuisira tubam, atque in dextera lagenam omnium Deus, 265 cum snrdum et muium sauare
le;iet. voluisset, in aures iilius digiios suos misit, et ex-

CAPUT XXVIII. spuens lirtsuam ejus letigil? Quid per digilos Re-
»E L/EVA. demploris nisi dona sancti Spjrilus dosignantur!
(504) Laevae nomine reprobi designantur, sicut Digiios ergo in auriculani miitere est per dona san*

<303) Ex c. xvu, 1. xxx in Job, 33. (506) Ex m. part. Paslor., c. 27.

(304) Ex m, p. Pastor./e. 27. (507j Lx hom. x, in Ez. an;e med.
(305) Ex c. vui, lib. xxvin, m Job, u. ^50&j Ex !:Oin. sup. Evang.
80! GRECORIANUM. - LIK. V. 202

cti Spuiius menieui surdi ad obediendum aperire. A portanda peccalorum oncra curvaniur qui «equun-
Qiiid vcro csl nuod exspuens linguam tetigit* Quid tur. Ait ergo : Obscurentur oculi eorum tie videant et
ocr salivain nisi sapip»iia designaiur? Saliva nam- tlorsum eorum semper incurva. Ac si dicat : Qui liu-

que nobis ex ore Redempioris accepta sapientia in manai vitae actionibus. quasi pr&videjidu itineribus
eloquio divino. Saliva quippc ex capif? defluit in pracsunt, vcxjfatis luccm non Iiabeant, ut et qui se*

ore. Ea er.go sapientia, quae ipse est, dum Jingaa quuntu. subditi, iniqui.aium suarura oneribus tn-

nostra langitur, verbum for-

mox ad praedicationis curvali omnern stalura rertitudinis amiltant. Quod
inaiur. Qui suspiciens in ccelum ingemuit, non quod factum procuJ dubio in 4udaea novimus cutn in ipso

necessarium gcmitum haberet, qui dabat quod p:i- Rcdempforis nostri adveniu, Pbarisacorum turba a/-
stulabat ; sod nos ad cum gemcre, qui ccelo praesidet, que sacfdoturo & «ero birnine oculos clausit, el
docuil ; ul et aures noslrae per donum spijitus apc- p.aeposiiorum pvempla gradiens in inQdelitatis lene-
riri, et lingua per salivam oris, id esl per scientiam bris populus erravit.

dmnae locutionis solvi dehcat, ad verba pnedicatio- 267 CAPiCT XXXI I.

nis, Cui mox ephphela, id est adaperire dieilur : Et J)C PEl IX.

statim apertte sunt aurcs ejus, et soiulum esl vincu- ln Scrtpiura sacrtt pellis nomine, aliquando Scrtptura
htm lingtuv ejus. Qua in re notandurq est quia pro-
B sacra, aiiquando stulti qmiibet, vel subdili mali,
vel spccialiier [emiiuv illce quai Domino adh&rcn-
pler clausas aures dictum est adaperire. Sed cum les exierivribm ministeriis intcndebaut, aliquando
aurcs cordis ad obediendum apertac fuerint, ex sub- crt/w/s uiolvs, ahquutulo grossw homiaum n<entes

scqucnti procul dubio etiam linguae ejus solvilur intetliauniur.

vinciilum ; utbona quae ipsc ieeerit, etf.vicuda aliis (511) Pellis tiomine Scriptura sacra designatur,

loquatur. Unde ei bene adtfiiur: Etloquebatur recte. sicut per Psalmistam di^itur : Extendens coelum mevtt

Ule enira recte loquitur, qui prius obcdiendo fccc- pellem. quiteqi* aauis svperiora ejv.s (Psat. c 1 1 1, 2).

>it, quoe loquendo admonet esse facienda. Quit! s^nim coeii nomine, nisi Scriplura sacra desi-

(309 i Digiti nomine discrelio designaiur, sicul per gnaiur, de qfia nobis e4 soi sapientiae et luna scicn*-

l>ea'ura Job amicis suis se arguentibus dieiiur : Ai- tire, cl exanliquts pntribus stellae exeniptornMt at-

tendite me, vt obsiupesciie, superponile digilun ort que viitnium Jucent? Quod sicut peliis cxiendilur t

vestro (Job xxi, 5). Idem considerale, quac egi, ct qnia per scriptotes suos, carnis lingua formatum,

admiramini in hac percussione quam paiior. Et anie oculos noslros et per verbadoctonun exponcndo

supponite digitum cri vestro. Ac si

aquarum nominc, nisi san-
operte dicai :
displicatur. Qisid vero
9
Scientcs bona qua egi, et considerantes raala quaj clissimi augclorum signantur chori Dc quibus
c
patior, vosmet etiarn a verborum cuipa compcsciic, scriptum est El aquw qum supcr cedos sunl /««- :

aique in raeis pcrcussionibus noslra damna formi- deni nomen Domini (Psal. cxlviii, 4). Hujus autem
eceii supcriora Dominus aquis legit, quia alta saeri
date. Vel ccrle, quia digilis quaeque discernimus,
non incongrue per digiium disoretio designatur. eloquii, id esi quae de natura divinilalis vcl de a?!er-

iindeet per Psalmislam dicilur : Beiiedicluz Dotui~ nis gaudiis narrat nobis adbuc nescienlibus, solis

«'(tigelis in secreto suni cognita. Cctlum ei <xo et co-

w«,s Deus meus, qui docel nianus meas ad pr-aslium ei

diqilos meas ud bdlum (Psal gxliii, i). Per mamis, ram noids extenditur, et tamen iu ntjuis superiora

viJelicet operationem, per digitosvero discre- ejus contegunlur quia ct. quscdam sa-cri cloquii
%j£Q
tionem signans. Digitns ergoori supponitur cum per jam nobis per aperlionera spirilus paienfc, et quic-

discretinnera lingua refrenatur, ne per boc quod loqni- dara, quae solis angelis possunt esse manifesln, no-

lur.in slultiliaeciupamlabaiur. Ait ergo: Superponite bis adbuc servanlur. Dequibus laincn occultis jan\

dicjilum ori vestro, id cst laeutioni vestne, di- partem per spn italem intelligenliam seiitimus, jam
screlionis virtutem adjungite, ut per baee quae recta pignus Spiiitus sincli accepimus, qui hoc non-

coiitiaiiypocritamdicilis.quibussinidicendavideatis. dum piene cognovimus, et tamen mednUitus ama-

CAPCT XXXI. mus, et in raullis spiritualibus 26S sensibus,quos
i»E Doaso. jam cognovimus, veritatis nabulo nascimur.
(310) Ddrsi nomiue subjecii designantur, sicut (512) Pellis nomine •stUlti quilibet, vel maii sulv-

per Psiilmistam dc pravis doctoribus, praenunliaiitis dili designantur, sicut voce Dominica ad hcatura

studio, non autem maiediccntis dicitur voto Ob- :

Job, d^ inlidelinm cnnversione dicitur : Nunquid im-
scurenUir oculi eorum ue videaut, et darsum eorum ptebis saqetias velLe ejus, aut gurguslium piscium ca-

semper incurvq (P.sa/. lxviii, 24). Oculi quippe su.ni, pite itUus ? (Job xl, 26.) Quid namque per sagenas
qui in ipsa honotis summi facie posili, providendi vei per gurgustium piscium nisi Ecclcsiae lidelium,

ilineris oifiaum suscepecunt. Quibus nimirum, qu;e unaui EccJesiam Catht.licam faciunt, designan-

qui subsiHjuuiitur inbaerenles, dorsa nominantur. lur ? (Jnde ct in Evangelio scriplum cst : Simile ext

Obscur^tis ergo ooulis dorsum ileclitur, quia cum rcgnum ceelorum sagena: missa? in mare, et ex omni

iumeu scientiae perdunt qui praeeitntj profecto ad geuere piscium cougreganti \Mutth. \\v.„ 47). Re^nuin

(309) Ex c. xxit, lib. xv in Job 17. ;

(511) Ex Iioni. 9 in Ezee.h.
(310) K\ Pastor., i par., c. !, et cap. 16, in Job, (512) Es c. xvu 1. xxxin in Job, 22.

1. xxv, 23.
Patrol. CXCIIIo
205 GARNERl CAN. KEG. S. VICTORJS PARIS. 204
coelorum scilicel vocatur Ecclesia, cujus dum mores A ab eis (Marc. xiv, 51, 52}. Qui etsi posl, ul verba sui
Damiuus ad superna sublevat, jaui haec ipsa iii Redemptoiis audiret. od hdram crucis rediit, priu»
Domino per coelestem conversalioncni regnal. Qusc tamen territus fugit. Mulieres autem non solum non
etiam recte sageox in mare missae comparaiur, ex limuisse, neque fugisse ; sed eliam usque ad se-
omni genere piscium cougreganli, quia missa in pulerum stetisse memorantur. Dicat ergo : PeUi
hoc gentiiitatis sa.culum nullum respuit, scd maios meoc consumplis carnibus adhwsil os meum. IIoc est
cum bonis, superbos cum humilibus, iracundos hi qui raeae fortitudini propinquius inluerere de-
cum raitibus, et faluos cum sapientibus capit. In buerunt, passion.s meae tempore timore consumpii
pelle vero Ievialhan isiius, siultos ejus corporis, in sunl, et eas, quas ad exteriora ministeria posui, in
capile aulera prudentes accipimus. Yel certe pelle, passione rnea sine formidine inhaerere mihi lideliter

qucc esl exlerius, subuiii ad haec extrema servientes, inveni.

capitc autem pnEpositi designantur. Et bene Domi- (514) Pellis nomine, caruis moius dcsignatur,
nus servato . ordine bas sagenas vel gurgusiium sicul pcr bealum Job dicitur : Petle el carnibus ve-
piscium, id est Ecdesiam suam, et vota hdeliuni slisli me,essibus et nervis compcyislime (Job x, 11).
prius se pelle ejus, et post capite asserit, impletu- Pclle quippe et carnibus interior homo vestitur,
rum, quia prius elegit iriiirma, ut post confunderet B quia in eo quod ad superna erigitur, carnaliuin
fortia. Elegit quippe slulios mundi ut confunde- motuum obsidione vallalur. 270 Sed tendentem
net sapientes. Prius namque collegit indoctos, post- ad juslitiam nequaquam in tentatione conditor de-
roodum philosophos. Et non per oratores, docuit scrit, quia per inlusionem gratia eiiam peccantem 1

p^catores ; *ed mira polentia per piscatores sube- ptDcvenit. Sed sublevatan. mentem et ad bella ex-
git oratores. Dicat ergo : Nunquid implebis sagenas lerius laxat, et inicriusroborat. Unde benedicitur :

ptile cjus , aut gurguslivm piscium capile iltius ? Ossibus el neivis compegisti me. CariiiLus ct pelle

Subaudi, ut ego, qui inlra Ecclfesiam fuiclium, piius vestimur, sed ossibus et nervis compingimur, quia
quasi pellcia diaboli, extremos atque iniirmos col- etsi tentati,one foris irruente conculimur, intus la-
f
lii o, etpostmodum caput illius, id cst prudentes men nos conditoris manus roborat, ne frangamur.
mibi adversaries subdo. Carnis itaque nos motibus bumiliat ad dona, scd pcr
(51 5) Pellis Homine sanctse illse femiuae, quae Do- ossa virtutum roborat contra lentamenta. Ait ergo :

mino adiioerentcs exterioribus minisleriis ad subsi- Pelle et carnibus vestisti me, sssibus et nervis compc-
dia corporis scrviebant desigoaotur, sicui pcr bea- gisii me. Ac si aperte dicat : Foras me ad probatio-
tumJob in 269 persona Domini dicitur: i'ellime<e nem deseris, sed tamen intus, nepereain, virtutibus

consumptis carnibus adhwsit os meutn (Jub xix, 20). astringendo custodis.

ln osse quippe fortitudo, iaearnibus vero inuVmitas (315) Pellium nomine, grossae bominura mentes
corporis designatur.Qula igitur Christus et Eccle- designantur, sicut ad Moysen divina voce praecipi-
sia uua persona es», quid per os, nisi ipse Dominus lur. Vt ad protegendum labernaculum vela cituixi;,

iiguralur ? Quid per carnem nisi discipuli, qui pas- et pelles extenderet (Exod. xsv, 9). Quia enim po-
sionis tempore inlirma ejus sapuerunt ? Per pellem testas regiminis ministrari non potest sine studio
vero, quae exterior cai-ne manet in corpore, quid curae temporalis, aliquaudo omnipotens Deus mira
nisi iihe sancta? feniinae figuranlur ad prae-
;
quae dispensalione pietatis, ut lenerae spiritualium men-
parauda subsidia corporis, exterioribus Domino mi- tes a terrena cura disjunctae sint, onus regiminis
nistcriis serviebaut ? Nam cum ejus discipuli,quam- duris ac laboriosis cordibus injungit, ut tauto ilhe

vis necdum firmi veritatis fidem populis praedica- ab hoc mundo securius laleant, quanto ha^c in ler-

rent, ossi suo inluerebant carnes. Et cum sauciae renis sollicitudinibus libenter elaborant. In exhi-
mulieres , ea quae neceSsaria erant, exteriora prae- bitione quippe suscepti oneris pio ipsis^quoque
pararent, quasi pellis, exterius manebant in cor- utililatibus subdilorum vise dura? suut mundanae
pore. Sed cum ad crucis horam ventum cst, ejus d servitutis. Et saepe , ut diclum est , omnipotens
discipulos, gravis ex persecutione Judaeorum timor Deus quos tenere diligit, eos sollicite ab externis
invasil ; fugerunt singvili, mulieres autem adh«se- actionibus abscondit. Nam et plerumque pater-
runt. Quasi ergo consumpta carne, os Doraini pelli familias ad eum laborem servos dirigit , a quo
eu?c adh*sit, quia fortitudo ejus, passionis tempore subtiles filips suspendit , ut imle filii sine vcxa-
fugientibus discipulis juxta se mulieres invenit. tione deeori sint. Unde servi in pulvere fcedantur.
Stelit quidem aliquandht Pelrus ; sed lamen posi Quod quam recte in Ecclesia divinitus agitur ,

lerritus negavit. Stetit el Joannes cui ipso crucis ipsa tabernaculi constructione signatur. Ad Moy-
tempore dictum esl : Ecce mater lua (Joan. xix, scn quippe divina voce proecipilur, ut ad tegeiula
i"i), scd per.severare minime potuit, quia de ipso interius Sancta sanctorum cx liysso, cocco atque
quoque scriptum esl : Quod adoiescens quidam se- hyacinlho vela texantur, jussumque ut ad prote-
i;uebalur illum amictus sindone super nndo, el te- gendum tabcrnaculum velamina tilicina et pelles
nuerunt eum. At ilte relicta sindone, nudus profugit eslenderet qiue nimirum plavias vel ventos, vel
;

(313) Ex c. xxiu, 1. xiv in Jotx (315) Ex c. xvi, I.xxvi in Job, 22.

(314; Ex c. xxix, 1. x in Job, med. circ. 37.
S05 CREGORIANUM. — LiD. V. 20C
pulvcrcm tolerarenl. Quid igilur perpelleset cilicia, A flunr. De quibus reclc subjungitur : Non sunt co-
quibus tabernaculura. lcgitur, nisi grossas hoininum gniti in plateis. Plalea quippe sermonis Craeci ra-

271 mcntes aceipimus, qu« aliquando in Ecclesia lionc pro laliludine dicilur. Quid vero humanae
oifiilio Dei judicio, quamvis dura? sint, praeferun- animae anguslius quam voluntales proprias fran-
lur } Quaj quia servire curis temporalibus non ti- gerc ? De qua fractione Vciitas dicil : Intrale per
ment, oportet lentationum ventos, et pluvias de hu- angnstam portam (Matth. vn, 13). Quid autem la-
jus muudi contrarietatibus porlent. Quid vcro per tius quam riullis propriis volunlatibus rcluctari, et
hyacinthum, coccum, byssumque slgnatur, nisi quaqua vcrsum impulsus arbitrii duxerit; se sine
sanctorum vila lenera, sed clara ;
quae dum cattte rcliaclionc diffundere? Qui ergo per liduciam san-
in tabcrnaculo sub ciliciis, et pellibus absconditur, ctilatis poslposlto mciiorum judicio se sequuntur,
sua intcgra puUhriludo servatur? litenim in inie- quasi per plaleas pcrgunt. Seri nou sunt cognili in
riore tabernaculi byssus fulgeat, coccus coruscet, plaleis, quia de vila sua aliud ostenderant, quando
byacinlbns caerulco colore resplendeat, dcsuper pel- frangcndo voluntates proprias angusto se callc re-
les, el eilicia, imbres, veutos et pulverem portant. tinebant. Et bcne additur : Adhaisit cutis eorum os-

Qui igitur magnis virlutibus jn sanciae Ecelesiae si- sibus. Quid in ossc nisi duritia forlitudinis, et quid
nu proficiunl, pneposiiorum suorum vitam dcspi- " in cute nisi mollities exprimitur infirmitatis ? Cutis
cere non debent, cum vacare eos rcbus exteriori- crgo eorum adhaerere ossibus dicilur, quia ab cis
bus vident, quia boc quod ipsi sccuri intinia pcne- prava senlienlibus infirmilas vitii, duritia virtutis

trani, ex illorum adjumcnto cst, qui coutra pro- pulatur. lnfirma enim sunt, quae fariunt, scd ela-
cellas hujus sacculi exterius laboranl. Quam cnim lionis (iducia decepti , forlibus ea suspicionibus
candoris sui gratiam reiinerct. si byssum pluvia juiigunl. Et quo de se magna scntiunl, co de sua
langerel? Aul quid fulgoris, alquc clarilalis, coc- ncquilia cmciulaii contemnunt. Unde ei recte ad-
cns vel hyacinthus ostcnderet, si haeo susccplus pul- jtuigilur : Aruit ct facla est quasi lignum. Cuipa
vis fedaret? Sit crgo desuper textura cilicii foris ad quippe corum 273 lanl ° insensibilior rcddilur,

pulvercm, sil interius color hyacinthinns aptus ad quaoto apuJ eos eliam laudabilis habelur. Quam
decorem. Ornctit Ecclesiam qui solis rcbus spirita rccte aridam asserit : 'juia nulla sui cogitatione vi-

libns vacant, legant Tk:clesiam,quos et labor rcrum ridcscil.

corporalium non gravat. Nequaquam crgo contta (318) Cutis nomine pcccalum carnis designatur,
reetorem sumn exleriora agentem murmurct is qui sicut pcr beatum Job in pcrsona pcenitcntis dici-
intra &anciani Ecclesium — jam j
spiriluaiiter
,
lulgct,
^,
Si tur : Saccum cuusui super cuiem meam, el operui ci-
, , ,

cnim tu secus e interius ulcoccus rutilas, cilicium, nere carnem meaw (Job xvi, 16). Quid in sacco et

quo prolegeris, curaccusas? cinerc, nisi poenilentia? et quid in cuie ei carne,

CAPUT XAXIli. nlsi pcccatum carr.Ls debel inlelligi Cum ergo qui-

l>Ii CLiE.
dam post lapsum carnis ad pcenitentiatn redeunt,
cuasi saccus super cutcm consuitur ct cinere caro
ln Soriptura sacra cutis nomiue aiiquando molliiic*
iiilirmitath, 'xliquando peccatum carnis, alirjuando opcritur, quia culpa carnis pei pcenilentiam tegi-
ts qui exisriori curai dcservit inielliyitur. lur, nc in dislricti judicis examinc ad ultionem vi-

272 (510) Culis nominc mollities infirmiialis de- dcatur.

iignatur, sicut per Jeremiam uieiiur Cundidiores : (319) Culis nominc is qui in sanctw Ecclesiae cor-
ftaiareiejus nive, nilidiores laclc, rubicundiores cbore pore exicriori curae deservit, designalur, sicut per
ntiiiqao, sapphiro pulchriures. Denigrata esi super beatum Job dicilur : Cutis mea aruit, et c.ontracla

carbones facies eorum, et non sunl cognili iu plateis. esl (Job vn, 5). Iu sanctae quippe Ecclcsiae corpore
Aihrvsit eulis eornm ossibus, uruil el facla est quasi hi qui solis extcrioribus curis inserviunt, congrue

lignum (Tliren. iv, 7,8). Rcquire lmjus capitis expo- culis vocanlur. Quae nimirum cutis arescendo con-

sitioncm in capite I)e nive. l,

irahitur, quia menies camalium, dum pracscntia

(317) Sed plerumquc, duiu virtulum copia eiiam diligunt, el quasi juxta posila concupiscunt, ad fu-
plusquam cxpcdit prospcraiur, in <|iiamdam sui li- lura lendi pcr longanimilatcm nolunt. Qui dum in-

duciam raens abductlur, et decepia praesttmplionc ternae spci pinguedinem negligunt, ut aitrahanlur,
proptia, repenie peccato surripicnte fuscalur. Unde arefiunt; quia sieorum corda despcratio non sicca-
lecie subjungilur : Denigrald esl super carbones /'«-
, ret, ncqttaquam aeslus haec pusillanimitatis altra-

cies eorum. Nigri enim posl candorem iiunt, qui herel. Hanc namque atlraclionem Psalmisia formi-
amissa D«;i justitia cum de se praesumunt, in ca daverat, cum siccitatem menlis metuens dicebat :

tliam quae non intelligunl, peccata diiabuutur. Et Sicut adrpc et pingucdine rcpleatur anima mca (Psal.

quia poslamoris ignem ad frigus corporis veniunt, i.\it, 6). Adeps quippe r-inguedinis auimam replet,

exstinctis carboiiibus, ex comparatione praeferuor- cum hanc contra piaesentium desiderioi um aestum,
lur. Nonnunquam dum limorem Dei per sui fidu- supcrnae ^nei infusio refovet. Cutis ergo arescens
ciam dfserunt, etiam frigidos mentibus frigidiores aitrahiiur, cum cor rebus exterioribus deditum,

(316) Lib. l, e. >vni. (3.8) Ex c. vi, lib. xif», in Job.

(3J7) Ex c xvii, lib. xxxn. 5n Job, ^3, «nie lin (319) Ex c. vi, lib. vii? in Job, 11.
207 GARNERI CAN. REG. S. VICTORiS PARIS. 208
atque ex desperatione siccatum, in sucloris sui A tredine et sorulbus puheris (Job vn, 5). Soliditatein
amorem non teiiditur, scd seinetipso, ut ila dixe— quippc ingenitam 'voluntarie homo deseruU, et sese
rim, rugosa cogitationereplicatur. Fensanduro vcro in voraginem corruptionis mersit; unde nunc vel
est quod carnales mentes idcirco pnesentia di!i- per immunda opera labitur, vel per cogitationes il-

gunt, quia vita carnis quam fugiliva sit, minime licitas foMaiur. Ut cnim ita dixerim. culpce suse pce-
perpendunt. Nam si velocitatem transitus ejus aspi- naliter suhdila ipsa jam natura nostra, facta est
cerent, hanc etiam prosperantem minime ama- extranaturam, et remissa, usquead perversa op^ra
rent. duciiur; restricta autem perversorum operum im-
274 CAPUT XXXIV. portuna cogitatione fuscatur. Por expletioncm ergo
DE CA.RNE. aclionis illicitse carnem putredo afncit, per Icvitalem
ln Scriptura sacra cum curo singulariter ponilur, vero coi.'iialionis iroproba?, quasi anle oculos pulvis
aliquundo naiura liumana iuleUiyilur, uliqvando
cordis sensibiUlas, aliquando vita carnalis, ali-
surgit. Consenliendu viliis, pulredinealterimur, vi-
quando deleciatio carnalis, aliqnando carnaliias, tiorum vero imagines in cordc tolerando, sordibu»
aiiquando operis infirmitas , aliquando pouliur pulveris fcedainur. Ait ergo : Induta est ccro mea
juxia naturarri, aliquando juxta culpam; cnm vero
pulredine et sordibuspulveris. Ac si aperte diceret :
pluraliter carnes dicuntur, aliquandc, reprobi, ali-
quando discipuli Domini, aliquando poenw carnis
BrCarnalem vilam, quam patior, aut tahes lubrica*
vel vitia, aliquando motus camis inlelligvnlvr. opcratiorns poiiuit, aiit ex vitiorum memoiia caiigo
(320) Carnis nornine natura humana designatur, rciserse cogilationis premif.
sicut pcr Eliu dicitur : Consumpta est caro u suppii-
2?>76 (525) Carnis nomine deleclatio csrnalis de-
ciis, revertatur ad dies adolesceniice surc (Job xxxiu, signatur, sicut de tcntato homine per Eliu dicitur :
25). !n illo quippe primo homine a Doroino recc- Tabescel caro illius, et ossa qua' lecta fuerant, nuda-
dente, repulsi a paradisi gaudiis in hanc mortalis buniur (Jok xxxui, 21). Idcirco nioderamine oe-
vitaejErumnam cecidimus; et quam gravero culparo caltae dispensationis ita tenlari permjiliniur, at qui

serpentis persuasione commisimus, poena nostrae ex divino mnnere in virtute proficimus, etiam quid
ellionis senlimus. fluc enim lapsi nihil extra Domi- sumus ex prcpria intirmitate memoremur. Et qui ex
num, nisi quo affligeremur, inveniraus. Et quia per perceptione muneris, opera virtutis inferimus, ex
cculorum visum carnem secuti sumus, dc ipsa infirmilalis nostrae memoria sacrificium humiiitalis
carne quam prasceptis Dei prjeposuimus, flagella- offeramus. Aliquando aulem post profectum virium
mur. In ipsa quippe quolidie gemitum, in ipsa cru- non solum tentant vitia, sed eliam ftagella casligant.
ciatum, inipsa interitum patimur, uthccnohis mira Cum enim tentamur dispensatione nobis
,. .
dispositione
. »,
Dominus
.
in pcenam verteret, per quod
,
-,
Kt
cum
. .

agilu?,
.... vitiis, pia

ne de virtutibus, quibus proticiraus,

., „ .

fecimus culpam ; nec aliunde esset interim censura extollaraur. Cum vero flagellis atterimur, molis in-
supplicii, nisi unde fuerat 275 causa peccaii, ut crepantibus admonerour, ne raundo blandientc se-
ejus caiiiis amaritudine homo erudiretur advitam, ducamur. Yitia dam nos tentant, proticientes in no-
cujus obiectatione superbia; pervenit ad mortcm. bis virtates hurailiant ; flageila dum tentant, sur-
Quia ergo innumeris humanum genus carnalisvita gentes in corde hujus mundi voiuptates eradicant.
suppiiciis premebatur, sed, Redemptore nostro ve- Per tentantia vitis» discimus quid de nobis simr.s:
niente, et vitia corruptionis nostrae et lormenta de- per ferientia flagellacognoscimus quid dehociuundo
lela sunt, dicatur de hoc redempto homine : Con- iugiamus. Per illa reslringimur, ne intiinsecusex-
tumpta est caro cjus a suppliciis, revertatur ad dics tollamur; per ista comprimimur, ne quid extrinse-
adulescenlifc succ. Ac si diceret : Mortalitatis suae cus appeiamus. Ia hac ergo vita dum sumus, et

pcena in quamdam vetustatis seneciutem dejectus flageilis atteri et aliquando vitiis lcntari necesse est.
revertatur ad dies adolescentia* suae, i<! est prioris Sive enim in laboribus fhgellorum, sive i» certa-
vilee integritate renovetur, ut non eo maneat, quo mine viliorum non solum nohis nosira infumitas
lapsus est, sed ad hoc redemptus redeat, ad quod D innotescit, sed etiam in quanta virtute profecerimus,

percipiendum conditus fuit. agnoscimus (324). Ncmo quippe vires suas in pace

(321) Carnis nomine cordis sensibilitas designa- cognoscit. Si enim bella desunt, virtutum experi-
lur, sicut quibusdam Dominus per Prophetam dicil menta non prodeunt. Imps ovidus miles est (i"i for-
Auferam cor lapideum de carne veslra, el dabo vobis iem se in pace gloriatur. Quia ergo saepe virium
merita per Cagellorum p.dversa palefiunt, apte Eliu
cor carneum (Ezech. xxxvi, 26). Cor quippe lapi-

Dominus, cum a nobis superbia? duri-

1 manifestat dicens : Tabescet caro illius, et os&a quai
deum toi. ' 1

tiam subirahit,' et cor carneum tribuit, cum eam- iecta fuerant, nudabuntur. Cum enim flagcliis pre-

dem protinus nostram duritiam ad sensibilitatem meniibus omnis extcrior voluptas atteritur, internse
forlitudinis ossa nudaulur. Quid aulcm hoc loco
vertit.
nomine vita carnalis designatur, carnis nomine, nisi ipsa deiectatio carnalis iccipi-
(322) Carnis
Indutaest caro mea p«- tur?Velquid per ossa, nisi virlutes anira* desi-
sicutper beatum Job dicitur :

Ex c. iii, lib. xxiy. (353) Ex line cap. xvn, 1. xxm in Job, 27.
(520)
(32i) Ex c. x, 1. x in Job, 15. (324) Ex c. xvni.

(322) Ex c. vi, 1. viu, in Job, post med.

209 GttEGORIANUM. — LIB. V. SiO
gnanlur? Tabeseitergo caro et ossa nudautur, quia ^ sicut per beatum Job dicilnr r Et ego quando reeor-
ilum flagellis argucntibus carnalis delectatio extc- daius fuero, pertimesco; et concutit carnem meam
nuaturj ea quce dudum quasi snb carne latuerant, tremor (Jab. xxi, 6). Quia beaius Job acluura sao-
virtutum fortia patefiunt. Nemo 277<l m PPe quan- rum oblitus non fuerat, extroma ejus locutio oslen-
lum profecerit, nisi inler adversa agnoscit.Cum cnim dit. Qua ex re hoc quod ab eo nunc amicis dicitur :

adsunt prospera, cerni virium documcnla non pos- Et ego quando recordatus fuero, pertimeseo, et con-
sunt. cutit carnem meam tremor; constat nimirum quod
(325) Carnis nomine carnalitas designatur, sicut per iirisionem dicatur. Ac si aperte diceretur: Si
per eumdem ab Eliu dicitur : Si direxerit ad Domi- me aliquid hypocrilae meminero habuisse, in poeni-

riitm cor suum, spiritum illius ad se trahit, et fla- teniias mox fietu contremisco. Carnem vero suam,
tum. Defiriel omnis caro simul, ei lionm in vulvc- si recordatus fuerit, tremore perhibet conculi,
rem revcnetur (Job xxxiv, 15). Curvum cor esl, cum id est inficmitalem operis, ultionis pavore fati-

ima oppeiit, dirigitur, cum aJ superna elevatur. Si gan.

ergo homo cor suum ad Dominum dirigit, spirilum (328) Caro juxta naturam dicitur, sicut scriplum
ei flalum illius Dominus ad sc trahit. Spiritum vi« est : Iloc nunc os cx ossibus meis, et caro de eurne
delicet pro internis cogitalionibus , flatum vero qui ° mea (Gen. u, 23). Caro autem juxta culpam poni-
per corpus trahitur, pro externis actionibus ponit. lur, ubi scriptum est : Non permanebit spirilus
Deo ergo spirilum hominis et flatum ad se trahere meus in hominibus isiis, quia caro sunl (Gen. vi, 3). Et
est ad conversionem sui desiderium, et interiora no- Psalmista ait : Memoratus cst, quia caro sunt, spi-
stra et exteriora commutare, ut nihil jam menti ex- ritus vadens ct non rediens (Psal. lxxvii, 59). Unde
terius libeat, nibil caro inferius, vel si appetit, adi- ct discipulus Paulus dicebat Vos aulem in carne
:

pisci conelur ; sed omne, quod homo est, ad a um non cstis, sed in spirilu (tiom. vin, 9). Neque cnim
videlicct a quo est, et interius desiderando ferveat, in carnc non crant, quibus Epistolas transmittebat.
et exterius se edomando constringat. Unde et apte Sed quia passiones carnalium desideriorum vice-
subjungilur : Depciet cmnis caro simut : et lionw in rant, jam liberi per virtutem spiritus in carne non
cinerem rcverletur. (526) Simu! enim caro doficit, eranl. Quod ergo idem Paulus dicil : Caro et san-
quando jam nulHs suis motibiis servit, quia praesi- guis regnum Dei possidere non possttnt (I Cor. xv,

dens spiritus cunctaejus fluxa restringii, et quodam 50), carnem procui dubio secundum culpam vult
districtionis mx gladio, omne quod in illa male vi- intelligi, non secundum naturam. Unde et niox,

vebat, intcrficit. Hoe nimirum disciplinse gladio se- quia carnem secundum culpam diceret, ostendit
raetipsum Jeremiasinlcrfecerat, cum dicebat : Post- subdens : Ncque corruptio incorruptelam possidebil
quam converlisti me, egi poznitentiam, et postquam (ibid.). In illa ergo ccelestis regni gloria caro se-
ostetttiisti mihi percussi femur meum (Jer, xxxi, 19). cundum naturam erit, sed secundum passionum
Quid enim in femore nisi voluptas carnis accipilur ? desideria non eril, quia devicto mortis aculeo in
Et quid est quod ait : Postquam oslendisii miki, per- ceterna incorruptione regnabit.
eussi femur meum, nisi quod postquam superna spi- (329) 27S^ armum "omine reprobi designanlur,
ritualiter vidit, omne quod inferius in se carnaliler sicut voce Dominica de diabolo ad beatum Job dici-

vivebat, exstinxit, tft quanto magis sunima patesce- tur : Metnbra carnium ejus, cohmrenlia sibi (Job
rent, tanto amplius ima qua? tenuerat non libercnl? xli, 14). Carnes enim diaboli suut omnes rcprobi,
Nam quanlo mcipit quisque supenus vivere, tanlo qui ad inteiieclum spiritualis patrise per desiderium
inchoat inferius interire. Juxta aifectum namque non assurgunU Membra vero sunt carnium hi, qui
camalis operationis, omnis caro Pauli simu! inter- cisdem perverse agenlibus et sese ad iniquitatem

ieiat, cura dicehat : Yivo autem jam non ego, vivii proecedentihus conjunguntur, sicut econtra per Pau-
vero tft me Christus (Gat. h, 20). Bene etiam tioe lum de Dominico corpore dicitur Vos estis eorpus :

loco Eliu subdidit : Et homo in cinerem revertetur. Christi, et membra de membro. Aliud quippe est
D
In peccato enim quisque positus, mortalitatis suae mcmbrum corporis, aliud membrum membri. Mem-
obliviscitur, et terram 27& se esse non meminit, brum quippe corporis est pars ad totum, membrum
dum adhuc per superbiam inflatur. Post conversio- vero menibri est particula ad partem; membrum
nis vero gratiam, cum humilitatis spiritu tangitur, namque membri est digitus ad manum, manus ad
quid se esse atlud quam cinerom recordatur? Jam brachium ; membrum vero corporis totum hoc si-

in ciucrem !)a\id reversus fucrat, cum dicebal mul ad corpus universum. Si ergo in spiriluali

Memenlo [al. recordu f«s est j, Domine, quoniam putvis Dominico corpore membra de membro dicimus,
sumus (Psal. cn, 14). Abraham in cinerera rever- cos qui in ejus Ecclesia ab aliis reguntur, ita in illa

sus fuerat, dicehs : Loquar ad Dominum meum, diaboli reproba congregatione membra sunt car-
cum sim cinis et putvis (Gen. xvui, 27). nium, qui iniquo opere quibusdara se nequioribus
(327) Carnis nomine, inlirmitas operis designatur, conjunguntur. Sed quia malignus hostis sibi in

(325) Ex c. xi, !. xxviv in Job, 26. (328) Ex lib. xiv in Job, cap. xxix, 3!.
(326) Excap. xu. (329) Ex c. iv, 1. xxxiv in Job.
(327) Ex cap. x\n, !ib. xv in Job, 18.
 2U GARNERI CAN. REG. S. VICTOKIS PARIS. 1\2
perTci^o opere a primis usqae ad extremos concor- A me, ossibus et nervis eompegati me {Joh. x, 11).
dat, divinus scrmo in co meiubra camium sibimet Require in cap. De pelle.
cobaerentia mcmorat.
Camium nomine discipuli Domini designantur, 281 CAPUT XXXV.
de saxgchie.
sicut pcr beatum Job in persona ejusdem Domini
In Scriplura sacra sanguinis nomine uliquando p«s-
dicitur : Pelli mew consumptis camibns adhwsit os
sio Christi, aliquando carnulisintt'lectu$, aliquaudo
ineum. Rerjuire supra, capile 32. Depebibus. peccatum, aliquando cruenlcc menlis malilia tn/rf-
(530) Carnium nomine poena? carnis vel vitia tigitur.

designantur, sicut pcr beaium Job amicis suis dici- (331) Sanguinis nomine, passio Christi designa-
Inr : Quare persequimini-me carnibui sicut Deu*, et tur, sicut voce Domini, ad beatum Job de sancto
meis saturamini? (Job xix.)Non abhorrela locutione prsedicatore sub figuia aquil-e dicilur : Pnli ejus
pietalis quod a Deo se perbirxt persequi. Est uam- tambent sanguinem (Job xxxix, 30). Ac si aperle
que persecutor bonus, sicut de semctipso ore pro- dieeretur : Ipsa qutdcra aquila divinitaiis contem-
pbetico Dominus dicil Detrahentem occulte ariver-
: plalione pascitur, sed quia ouditores ejus divinilalis
sus proximum suum, hunc persequtbar (Psal. c, 5). percipere arcana nequaquam possunt, crucilixi Do-
Cum vero sancius quisque flagellari permittitur. mini cruore satiantur. Sanguinem namque Iambere
scit quod persecuiionem conlia coinmissa vitia ex est passionis Dominica; infirma vcnerari. Hinc est
interna dispensalione patialur. Crudeies autem pcr- quod Paulus, qui ad tertii cceli sccreta volaverat.
secutorum meiiies, cum poiestatem fericndi 280 discipulis dicebat : Non judicavi me scire aliud inter
appetunt, contra bouorum vitam non studio purga- *o$ nisi Cluislum Jesum, et hunc crucifixum (1 Cor.
lionis, sed livoris facibus accenduntur. Et quidem "» 2). Ac si aperte aquila diceret : Ego quidem
hoc faciunt, quod Deus omnipotens tieri permittil; escam meam, divinitatis ejus potentiam de longe
sed dum una causa, per hos etiam cum Deo agitur, prospicio, sed vobis adhuc parvulis incarnationis
non lamen voluntas una in eadem causa servaiur. ejustantummodo Iambendum sanguinem trado.
Quia cum amando omnipotens Deiis purgationem Nam qui per praedicationero suam tacita divinitalis
exhibet, jnjustorum praviias saeviendo malitiam celsitudine, infirmos auditores de solo cruore cru-
exereet, QuoJ ergo dicitur Quare pers.equimini cis edoeuit, quid aliud quam sanguinem pullis
:

sicut Deus? ad cxteriorem hanc percussionem re- prsebuit ?

tulit, non ad ifiiimam inlenlionem, quia etsi agunt (352) Sanguinis nomine carnalis intellectus desi-
exterius quod Deus agi disposuit, non tamen hoc
q gnaiur, sicut per Salomonem dicitur Qui fortiter :

quod Dcus in sua actione appetunt, ut boni ex affli- premit ubera ad eliciendum lac, exprimit bulyrnm;
ctione purgenlur. Bene autem 9ubditur : Et carnibu* tt qui vehemenlcr emulgel, elicit sanguinem (Prov.
tneis saturamini. Quorum mens proximorum poenas xxx, 35). Ubera quippe forliler premiraus, cum
esurit, saturari procul dubio alienis carnibus qua> verba sacn eloquii subtili intellectu pensamus. Qua
rit. Sciendum quoque est quod hi etiam qui alienae pressione, duni Iac quoerimus buiyruro invenimus,
vitaj detractione pascuntur, alienis carnibus procul quia dum nulriri vel tenui intellectu 282 quaerimus,
dubio saturanlur. Unde per Salomopem dicilur :
ubertate internae pinguedinis ungimur. Quod tamen
Noliesse in convivio potatorum, neque coniedas cum nec nlmie, nec semper agendum cst, ne dum lac
eis qui carnes ad vescendum conferunl (Prov. xxni, quaerilurab uheribus, lac sanguis sequalur. Plerum-
20). Carnes quippe ad vcscendum conferre, est in que etenim quidam, dum verba sacri eloquii, plus-
collocutione doiogationis vicissim proximorum vitia quam debent, discutiunt, in carnalem intellcctum
dicere. De quorum poena mox iliic subditur : Quia cadunt. Sanguinem quippe elicit qui vehenienler
vacantcs polibus, el dantes symbolum consumentur :
emulget, quia carnale eflicitur hoc quod discussione
et vestietur pannis dormitatio (Prov. xxm, 21). Po- sentitur.
libus quippe vacanl, qui de opprobrio alieiice vita?se D (333) Sanguinis nomine peccalum designalur,
debriant. Symbolum vcro dareest,Jsicut unusquisque sicul per prophetam dicitur : Malcdictnm, et men-
solct pro parte sua cibos ad vcscendum, iu in con- daeium, et Itomicidium, et furtum, el adullermm
fabulatione deiractionis verba conferre. Sed vacan- inunduverunt, et sanguis sahguinem teligit (Ose. iv,
tes polibus, et dautes symbolum consuinentur, quia 2). Solet enim sanguinis nomine signari peccalum,
sicut scriptum cst, omnis detraclor eradicabitur sicut is qui a peccatis libeiari desiderat, pcr pceni-
(Prov. xxiv, 9). Vestietur autem pannis dormitatio, tentiam clamat : Libera me de sanguinibus (Psal.
quia despectum et inopem a eunctis bonis operibus l, 16). Sanguis ergo sanguinem tangit, quum culpa
mors sua invcnit, quem hic ad alienae vitae exqui- culpam cumulaverit. Unde per bealum Jol» dicilur :

renda crimina detractiouis suce languor occupavit. Conscidit me vulnere super vulnus (Job xvi, 13). In
Carnium nomine motus carnis designantur, sicut infirmis namque sancta Ecclesia vulnere super vul-
per beatum Job dicitur Pelle et carnibus vestisti
: nus conscidilur, quando pcccatum peccato additur.

(330) Ex c. xxiv, 1. xiv in Job. (352) Ex c. i, l. xxi in Job,

(331) Ex c. xxi, I. xxxi in Job, 56. (333) Ex c. vi, 1. xiii in Job.
115 6REG0RIANUM. — LIB. V su
ut culpa vehemcntius exaggerclur. Quem enim ava- A los Dei foedai, quia curis mulliplicibus aggravat.

riiia perlrahii ad rapinam, rapina ducit ad falla- CAPUT XXXVIH.

ciam, vel perpetrala culpa ex falsitate etiam defen- DE ARVINA.
dalur : quid iste nisi vuluere super vulnus consci- (337) Arvinae noniine, polcntia lerreua dcsigna-
ditur? tur, sicut per eumdem Eliphas dicitur : De laleribus
(334) Sanguinis nomine malitia cruenlae mentis ejus artina dependel (Job xv, 27). Sunt nonnulli
designatur, sieul pcr prophctam de jusli persecu- qui patronis majoribus adjuncli superbiunt, ct dc
lore dicitur: Sanyuis cjus in rnedio ejus. Super lim- eorum potenlia contra inopcs extolluniur. De qui-
pidissimam petram eflndit illum : Non effudit illum bus bene dicitur : Et de lateribus ejus arvina depen-
tuperlerram, ut possit operiri pulvere(Ezech. xxiv, 7). det, quia enim arvina pinguedo carnis est, et latera
Per terram videlieet ct puiveiem, pcccalores; per dicere divitura solemus hos quos eis conjunclos
petram vcro liinpidissimam, juslum signans, qui cernimus, arvina de iniquorum iaieribus dependet,
giavihus peccalorum contagiis non exasperalur. quia quisquis potenti etiniquo adhseret, ipsc quoque
Sanguis ergo super limpidissimam petram eiTundi- de ejus polenlia velut ex pinguedine rerum tumct,
lur, quando roalitia cruenlai menlis in aiflictionc ut patroni perversi iniquitalem sequens non tiineat
justae aniinae grassatur. »
Deum, el quos valet, et quanlum valet, poupercs
283 CAPUT XXXVI. affligat, dc gloria lemporali cor elevet. Cura ergo
DE ADIPE. talis est qui iniquo potenti adhscret, de ejus latere
(335) Adipis nomine superbia designalur, sicul profecto arvina dependet.
perhealuinJoh.de superbo divile dicilur: Viscera

ejus plena suut adipe (Job xxi, 24). Sicut enim ex

285 CAPCT XXXIX.
DE OSSIBUS.
abundanii cibo aileps, ila ex ahundantia rerum su-
ln Scriplura sacra cum os singularitcr ponitur, ali-
pcrhia nasciiur, quae impinguat menlem divitis, cum quando Christus, aliquando jorlis quitibet in san-
eh-valur anitnus superbientis. Superbia quippe cor- clce Ecclesice corpore intelligitur ; cum vero plura-
dis quasi quxViam pingueJo esl crassitudinis. Unde liter ossa dicuntur, aliquando virtulcs, aliquando
nequiores in corpore Anliclirisli, aliquundo duritia
quia pleiiquc cx abundantia peccata patrant per
forliludinis, aliquando carnis fortiiudo, atiquando
Prophetain dicitur : Prodiit quasi ex adipe iniquitas fortiludb scecutarium dignilulum.
eorum (Psal. vn, 7) Ossis nomine Christus designafur, sicut per Job
CAPUT XXXVII. dicitur in persona Christi : Pelli mece consumplis
DE PINGUEDINE. carnibus adkcesit os meum (Jub xix, 20). Require iu

(556) Pinguedinis nomine terrenarura rerum a- cap. De nellibus, supra cap. 32

bundanlia desi-gnatur, sicut per Eliphas Theniani- (338) Ossis nomine fortis quilibet in sanclae Ec-
tem de impio quolibet dicitur -
Pingui cervice arma- clesiae corpore, qui inflrmos poilat, dcsignatur, si-
tus csl. Opcruil faciem ejus crassiludo (Job xv, 27). cut per beaium Job in persona Ecclesite dicitur :

Pinguis cnim cervix est opulenta supcrbia, aflluen- Nocle os meum perforatur doloribus, el uui me come-
tibus videlicct rcbus quasi multis camibus fulta. dunt, non dormiunt (Job xxx , 17). Si allegoria;

Potens igitur iniquus pingui cervice contra Domi- mysterium perscrutamur, quid per ossa nisi fortis

num armatur, quia rebus teraporalibus tumcns quisque in sancLe Ecclesiae corporc dcsignatur, qui
contra praicepta veritatis, quaside magnitudine car- quasi suo robore membra continet, dura mores in-
nis erigitur. Quid enim pauperlas nisi quaedam firmantium slabiliter portal ? Sed cum tribulationis
macifs, et quid rerura abundantia, nisi pinguedo uliinise contra eum fervor excreverit, iu nocle os
vilae piuescntis? Pingui ergo cervicc se contra Do- illius perforaiur doloribus, quia nonnunquam tor-
rainuin crigit, qui temporalem abundantiam in su- mentis victi, etiam ipsi ad perfidiam defiuunt, qui ad
perbiam assumit. Habent enini potentes et iniqui iidcm alios tenere videbantur: Ait ergo : Nocte os
proprium, ut failacibus divitiis occupaii, veras Dei d meuin perforatur doloribus. Ac si aperte dicat : Tri-
opcs negligant. Ei quanto minus quod verum est hulationis tenebris pressi aiflictione tenebantur, ut
inquirunl, tanto amplius falsis divitiis extolluutur. ipsi qui in me hahebanl vigorem forlitudinis, 286
Cura etenim mulliplex terrenarum rerum, quia quasi jam quoddam habent foramen timoris. Bcne
occupat exca^cat. Unde ajite subjungitur : Operuit aulem dicitur Et qui me comedunt, non dormiunt,
:

faciem ejus craasitudo. Visus quippe in facie est, iu quia maligni spiritus, qui carnales quosque de Ec-
qua et prima honorabiiior corporis pars est. Non clesia consumuut, tanto magis quiescere a tentalione
ergo immerito mentis intentio per faciem designa- nesciunt, quanto nidlo carnis pondere gravantur.
lur, quam quolibet verlimus iliuc 284 vidcmus. (559) Ossium noraine virlutes designanlur, sicut

Faciem ergo crassiludo operit, quia desiderata re- per Psalmistara de sanclis martyribus dicilur •
Do-
jtum terrenarum abunuantia oculos mentis premit, minus cuslodit omnia ossa eorum, unnm ex eis non
ct hoc quod in eis honorabile esse debuit, antc ocu- conlerelur (Psal. xxxn, 24). Quod ulique non dc

(*334) Ex c. xix, 1. xv in Job, 45. (337) Ex c. v, sup.

1.

(335) Ex c. xxxiu.l. xv in Job, 25. (358) Ex lib. xx in Job, cap. xxi, nii.
(336) Ex c. xxn, 1. xii in Job. (339) Ex lib. xxiu in Job, cap. \\u
215 GARNERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 2i6
ossihus corporis, sed de viribns dicilur mentis. Nam \ caliidiores servi signantur, sicut voce Dominica ad
ce:le noviraus quod et multorum raartyrum corpo- beatumJ^Jb de ipsisdicilur: Ossa ejus tideticet fitlul&

raliter ossa confracta sunt, et persecutoies Dornini, arris (Joh xl, 13), In corpore ossa sun!,qn* contineni
latronis illius cui dictum est : Hodie mecum eris ia pa- membra, et quse coiuinentur. Kabet ergo carnes
radiso(Lvc. xxw, 45), sicutlatronis alleriusincruce Antichristus, babet et ossa : quia et iniqui sunt alii,

crura rregerunt. Itern quia ossa virtules intelligantur, qui tamen ab a!iis in errore retinentur, et nequiores
per Diu manifestatur, cumper eum dcDwnino dici- alii in crrore alios retinent. Quid itaque aliud ossa
itr : Increpal nuoqueper dolorem inleciuio,el omnia os- Anticbristi quam quosiibet in eorpore e|us valcn-
sn ejus marcescere facit (Job xcill, I 9). Qiiid euim per tiores accrpimus ? in quorum eorde iniqaitas dura
fectum, nisi ;equie;> temporal[saccipitu??Sed quia in vehemenier induruit, per ees tota ejos corporis
hac vif a oranis nostra quam praeparamus requies per- compago subsistit. Muiti namque in boe mundo di-
turbatur, recic dicilur: Increpat quoque per uolcrem Yites videntnr, qui dum rebus operibusque snbnitt
in tecv-.lo, id cst in praesentis vitce requie, vei ten- sunt qcasi es fortitudine soiidaiHur. Sed largiendo
tationis nos stimuiis vel flagelli afflictione conturbat. bajcipsa quibus iiultj stmt, ad abos ao stuiDi erro-
Nam ssppe Iiumanus animus quamiibet hrevi tem- rern trahunt. ulodo nonuullos ut pravi fiant donis
pore sine tentailoiie in bonis sludiis fuerit, mox de B iilieiunt; modo honnullos ittpravi pcrmaneant, raa-
eisdem studiisin quibus qtiiesoendo seexercet; de neribus astringunt. Quid itaque isti nisi Antiehristi
ipsis virtutibus, quibus mulliplicari nititur, dum ossa sunt, qui duin maios COnliuehdo 28S n»ulti-
prolicere se sentit, inde elevatur. Unde pro rectoris plicant, in cujus oorpore carnes portant? Hi non-
noslri moderamine impulsu leiUationis efficiuir, ut nunquam decipicndis auditoribus exbibenl Kngus
in eo ipsa provectus sui elatio comprimatur. Qua- duicedines, quia e£ spuue proferunv Dores, et appa-
propter postquam Oixit : Incrcpal quoque per doiorem ret quidem in eis qtiod o'e?.t, sed iatei (juoci pungat.
iu leclulo; ap. rle subjunxit : F.t omnia ossa ejtts Amaris dufeia, nosiis biandi. permiscent, hurailiter
marcescere factt, quia cum in ea requie quam nobi3 sabstemuntur, et per sermonem de se insmuant
iti hoc sjeculo prxparamus fiageiio tentationis afli- quod per exhibitionem negant. Uode et recte ossa

cimur, qui forlasse de virtutibus nostris initari po- iliiKS xreis ilsiiiiis eomparantur , quia nimirum
tuimus, co^nito infirmilalis nostrze t&dio extenua- move metalli insensibibs. sontnn bcne loquendi ba-

aaur. Cum enim, sicut cupimus, ad Deuui protki- sensum bene rivendi non habent. Hoc
bent, sed
mus, si profeclum nostrum tenlatio nulia pulsaret, namque quasi humiliter loqttendo asserunt quod
aUcujiis nos fortHudinis esset crederemus. Sed quia elate vivendo eontemnunt. Dude bene per Pauiura
nobisenm superua dispensaticne agitur ut inflrmi- dicitur: Si tinguis hominum loquar et angetorum,
tatis nostrse, quia proficientes obliviscimur tentari charilalem uuiem non habeam, factut sum rctut tes

recolanrus ; et in prufrclu nostro quid 2S7 -

ie d*" tonans aui cymbaium tinniens [1 Cor. xin, i). Bona
vino munere, el in tenlaiione eoguoscamus, quid quippe Ioquens, sed per amorem e3dcm bona non
de propiiis viribus sumus. Quse nos profecto ten- sequens, velut a?s auteymbahim scnitum reddit, quia

taho ad plenum raperet, nisi proteetio superna scr- ipse sentit verba qnac ipse non facit.
varet. Sed puisat, nec frangit ;
pellit, nec movct; (34i)Ossium nominc, durilia fortiludinis desi-
qualit, nec dejirit, ut uostra infirmitate sentiamus gnaiur, sicut per Jeremiam de quibusthim, de vi-
essequod quatimur, et de divino munere quod sta- libus suis nimirum prsesumenlibus dicitur Ad- ;

mus. Et quia saepe anima alicujus boni sibi conscia, hcesil cutis corum ossibus (Thren. iv, 8). Quid enim

cum virtutes suas ad memoriam' revocat, qaadam in ossibus, nisi duritia fortitudinis, et quid in cuie

gratulatione proprise nisi moHilies exprimilur infirmitatis ? Cutis ergo

delectatione pascitur et quasi
eorum adhacrere ossibus dicitur, quia ab eis p>ava
phmitudiius impinguatur, benedicitur quod tenia-
duritia virtulis putatur;
lione pulsanfe marcescun? Ossa. quia dum propria sentienlibus infirmilas vilii,

iniirmitas tentatione lOterrogante cognoscitur, om- D infirma enira stmt quae faciunt, sed eiationis tiducia

nostrarum virium videlicet pinguis riridis* decepti fortibus ea suspicionibus jungunt. Et quo
nis illa

que gratulatio subitoanxieta! ;

r r.uTrore siccalur. Et de se magna sentiunt, eo dc sua nequitia emendari

qui nos alicujus esse nmmenfi bona nostra pensando ccuteranbnt.

crexttdimos, pulsatipaulc ampiius perilurosnos jam- (342) Ossium nomine carnis fortitudo designalur,
jamque formiJamus. Tunc omne bonorum nostro- sicuiper bcatum Jobdicitur: Elegitsuspendium aiiuna
rum ga.idium vertitur in pavorcm pcenarum. Tunc mea. ei morlem ossa mea (lob vn, 15). Quid per ani-
iniquos nos esse deprehendinius qui sanc:os pauio mam nisi menlis intentio? quid per ossa, nisicarnis
antecredebatmis.Tabestit naens, stupentocuii, nm- fortitudo signatur? Omne autera quod suspenditur,
ue quod pnus prosperum arridehat evanescit. Lux procul dubio ab imis elevalur. Anima ergo suspen-
ipsa fastidio est, 1 ?ot;e sc in ammo tenebne moero-
1 dium eiigit ut ossa lrtorianiur, quia dum mentis in-

ris infuniiuni icntio ad atta se sublevat, omnem in se fortitudi-

Ossium noinine nequiores Anlicbrisii, et nem vita3 exterioris necal. Sancti enim viri certi ,-
(340)

(340) Ex lib. xxxn in Job, c. xiv. (342) Es lib. vm in Job, cap. xiv.
(341) Ex lib. xxxn in Job,. cap. xvn.
217 CKEG0R1ANUM. LIB. V. 2iS
sime sciunt ipiia babere in hac vita requiera non ^ non possunt, muUiplicius CTBteris bonorum corpora
uossunt, eJ idcirco suspcmlium eiigunt; quia nimi- «i exstinguere gloriantur. Bcne ergo dicitur : carti-
rum U'nena dcsideria deserentes 2g0 a 'j( alla attl ~ lago ejus nt lamtna ferrecc, quia in ejus corpore quo
ninm loliunt. Suspensi autem mortein suis ussibus infirmius quisquc cretiidit, eo nequius ineidil. Qui
inferunt, quia amore superna; patrhe in virtutum rectc non ferro taiituinmbdo sed laminls' ferreis ,

sludiis accincli i<i qui fortes piius fti mundo ftterant, eomparsntur, quia duin se chrccmquaque irtcreduli-
vinculo bumilitafis insequuntur. tatediiatare ambiunt, quasi in fcrri se laminas ex-

Ossium nominc fortiludo saecularium dignhatum lendunt.

designatur, sicttt per bextum Jobde superbo divite (344) Carlilaginis nomine siroulatio potest desi-

ilieiitir. Yiscera ejvs ptena suni udipe, et meiullis gnari. Cartiiago nsmque ossis ostendit speciem, sed

o»sa iliius irtigahtnr (Job xzi, 24). Sicut cnim ex ossis nort habet infirmitatCm. Et sunl nonnulla vi-

abuhdaiiti cibo adeps, ila ex abundantia rerum su- tia quae ostcndunt iii se rectitudinis sjpeciem, sed ex

perbia nascittir qna? impiftguat menteiu divitis, dum pravitatis prodeunl infiriuitate. llostis enim noslii
elevaiur animds supcrbicntis. Supcfhia qiiippe cor- malitia lanta arie se palliat, ut plerumqiie ante de-

dis quasi quaedam oinguedo est crassitudinis. Unde ccptae mentis oculos cnipas virtutes fingat, ut inde

iis, qui ex abundanlia peccata perpetrant. Propheta B quisque quasi exspcctct prscmia, unde acterna dignus
dicit ; Prodiil quasi ex adipe iniquitas eorum (Psal. est invenire tormenta.

Lxxn, 7}. AmalOres auiem hujus saecuii quasi ossa Plerumque enim in uieisccndis vitiis crudelifas
habent, quando in boc mundo fortitudinem digni- agitur, et justitia pulatur, atque iramOderata ira in-

tstum possident. Sedsi in exteriori dignitatc desinl tils 2eii meritum creditur : ei CUm a distoftis mori-
tcrrenae ct doinesiieae divilise quanlum ad jndicium biia pcccanf.es dirigi eaute dcbeant, vioienta ioitctio-
sunm, ossa quidem habent, sed medulias in cssi- ne franguntuv.
bus non babent. Quia ergosrc iste amator bujus Plerumque dissoluta remissio, quasi mansuetudo
gaeculi exteriori potestate fulcitur, ut etiam interio- 29i ac pi^tas habetur ; et dum, piusquam decct,

ri terrenae domns abundautia saginetur, dicitur delinqueDtibustemporalitei' parciiur, adaeterna snp-

et medullis ossa illius irfigantur. Vel certe ossa sunt piicia crudeiiter reservatur. Nonnunquam effusio,

hujos pravi divitis, pravae et durac consuetudines mesericordia creditur; et dum male scrvare culpa
Medull» vero in ossibus, sunt ipsa desideria male sit, pejus spargi quod acceptum est, noii timeiur.
vivendi, quae neque ex pravitatis salisfactione sa- Nonnunquam lenacia, parcitas putafur; et cuni
tiantur. Qnam mcdullae quasi ossa irrigant, cum pra- grave sil vilium non tribuere, virtus credilur accc-
va desidcria perversas consuetudincs suas in volu- ^ pta retinerc.
rit&tum deieciatione conservant. Sacpe malorum pertinacia, coi.stantia dicitur ; ct

CAPUT XL. dum «nens a pravitate sua ilecti non palitnr, quasi

DE CAJUiLAGIRE. cx recti defensione gloriatur.

Jn Scriptura sacra cartilaginis nomine , aliquando Sa?pe inconstantia qu-asi tractabilitas habelur, et
inferiores in corpore Anttchri&ti, aiiquando simu- quo quisque fidein integram nulli sftrvat, eo se ami-
latio intelligitur.
cum omnibus aestimat. Aliquando timor incompc-
(S45) Cartilaginis nomiue inferiores in corpore tens hUtniIi!.ts eredifur ; el dnm 'tcmporaliformidine
Antichristi, qui quales non sunl, videri appetunt, pressus quisque a defensionts veritatis tacei, arbi-
29K)^csignantur, sicut in voce Dominica ad beatum tralis quod juxta Dei ordinem hominem se poliori-
Jcb dicitur : Cartilago ejus quasi laminw ferrea. bus exhibeat.
Cartilago ossis quidem speciem habet, sed ossis for- Aliquandovocissuperbia, veri libertas aeslimatur;
tiludinem non babel. Et sunt nonnulli in Aniiehn- et cum per elationem veritate contradicilur, loquen-
sti corpore non bonoribus chri, non divitiis fulti, di procacitas veritatis defensio putaibr.
non virfutum specie decorati, non scientia callidi- q Plcrumque pigritia quasi contmentia quielis at-

tatis periti, sed tamen videri, quales non sunt, am- tendiiur, et cum gravis culpae sit recia studiose non
biunt ; et idcirco contra bonorum vitam nequiores meritum crcditur a prava tan-
agerc, magnac virtutis
fiunt. Beneergo cartilago ejns laminis ferreis com- lum actione cessare.
paratar, quia hi qui Anlicbristo debsiiores sunt, ad Plerumque inquietudo spirilus, vigilans sollicita-
perpetranda rnaia nequiores exislunt. Ferro quippe do nominatur, el cum qnietem quisque non toierat,

caetera metalla conciduntur ; et cartiingo Antiehrisli agendo quae appetit, Virtutis debitae implere se exer-

ferro similis dicitur quia hi q\ii in ejus corpore ad ciiium potat.

ostensionem virtutum non suiTiciunt, conlra neces Qula error eum virtus creditur, dilScilius emen-
infidelium acrius accenduntur. Quia enim cum eo datur, recte dicitur : Cartilago ejns quasi laminx
se facerc signa et prodigia non pesse consWerant, ferrece (Job xl, 3). Diabolus enim, quo sub praelextu
iideies se illi per crudelilatem probant. Er pro eo boni calliditatem suam fraudulentius exhibefr, co in
quod innocentium corda corrumpere persuadendo culpa menlem durius tenel. Hinc est quod noisnun-

(543) Ex fine cap. xiv, lib, xxxif, iu Job. (344) Ex ejusdem lib. c. xvn, pauln post med.
219 GARNERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 220

quam in qui quasi viam sanelitalis appetuut, in er- A rat. Aliud quippe cogitat, alquc alio inlcndit. Noa
rorero tap^i, lardius eroendantur. Rectum quippe enim deftwsionem pupilii, vel viduae, sed mercedem
scsthnant esse quod agitur, ct sicut excolc-mbe vir- numrnorum qii?cril. Nam tollere tcmporaie prtc-
luti, sicvitio perseverantiam juneunt. Rretuin aesli- rniuro, et non pupillum ac viduam intmdit defen-
munt esse quod ngunt, et idcirco suo judicio eni- dere. Sermo itaque Dei discretor est cogitationum et

xius serviunt. iutentionum cordis : quia non aspicit quid apud

temetipsum eogitas, seu per medullam comyagis, id
292 CAPUT XLI.
est per int^ntionem cogitationis quid aecipere requi-
DE MEDULLIS
In Scripturasacra mcdullurum nomine aliuuando nobt- ris. Restnt ergo ut doclor cmn. loquilur sollicile at-
litas rcgia,aliquando subtilitas ingenii, aliquando tendat, ne aut mala intentione loqui inchoet . aul
dioitia aliquundo inlentiones cordis inletligunlur.
,
curn bene coepcrit, seductus favoiihus in appelitum
Medullse nomine nobililas regia designatur, sicut alium deeHnet. Sic enim cogitationi bona.' cogitdtio

per Ezechielem prophetam de Nabuchodonosor dici- sinistra subjungitur, ut \ix ipse qui easdem cogila-
lur: Aquila grandis magmrum ularum, longo mem- tiones gener3t, animus eogHoscat*
brorum ductu, plena ptumis et varietale venit ad Li- 294 CAPUT XLII.
**
banum, et tulit medullam cedri el summilatem fron- D£ NEUYIS.
dium ejus evulsii (Ezech. xvti, 4). Yide tilulum De (346) Nervi nomine, sentenlia forlis dislriclionis

aquila, lib. n, c. 2. designatur, sicut per beatum Job Domino dicilaT:

Medullse qnoque nomine subtintas ingenii potest Posuisli in nervo pedetn meum : et observasli omnes
non inconvenienter designari : Ossa quippe medultw semilas meas, et vestigia pedum meorvm considerasti
irrigando cenflrmant (Job ixi, 24). Per ossa autem, (Job xin , 27). In nervo autem Deus pedem bominis
fraudulenta diaboli consilia inteniguntur. Quia sicut posuit, quia praviiaiem illius forti districtionis suae

in ossibus positio corporis, roburque consistit, ita senlenlia ligavit. Cujus omncs scmitas observat,
in fraudulentis diaboli consiliis, lota se ejus malitia quia subtiliter singula quoeque dijudicat. Semila et-
erigil ; et sicut ossa quia irrigant medullae confor- enim anguslior soiel csse quam via. Quia autetn
tant, ita ejus consilia per spiritualis nalurae poten- vias, aclionos, non immerilo seinitas ipsas, actio-
tiam infusa ingenii subtilitas consHiuna roborant. nura cogitaliones accipimus. Deus ilaque omnes se-
Medullarura nominedivitiaedcsignanlur, sicutper mitas observat, quia in singulis quibusque actioni-
beatum Job de pravo divite dicitur : Medultis ossa bus"nostris eliam cogilationes pensal. Et vestigia
illius irrignnlur(Job xxt, 24). Consule lib. Hi, c.33. r pedum considerat, quia inlemiones noslrorum ope-
(345J Medullarum nomine iiilenliones cordb de- rum quam recteponantur, examinat, ne elhoc, quod
signantur : unde prsedicalor egregius cum Joquens bonum agilur, non recto desitlerio agatur.
subliliter diceret : Vivus est sermo Oei, tt efficax, et CAPUT XLIII.
penetrabilior omni gtadio ancipiti, el pertigens usque
DE PECTORE.
ad divisionetn animm ac spiritus (Eebr. rv, 12), illico Jn Scriptura sacra pecloris nomine atiquando cogita-
adjunxil : Compagum quoque et meduHarum, el discre- lio luxurias, aliquando cor inteliigilur.

tor cogitationum el intentionum 293 C0T dis (ibid.). (347j Pecloris homine cogitatio luxuriae designa-
Distinguit enim sermo Dei compages et medullas: tur, sicut voce Dominica serpenti dicitur Pcciore :

quia discernit cogitationes , el iutentiones cordis. el ventre repes (348) (Gen. m, 14). Malum namque
Per conipages quoque ossibus ossa juuguntur. Et luxuriae, aut cogilatione perpelratur, aut opere.
saepe dum quid recta cugitatione agimus, sed subito CalJidus namque aclvcrsarius nostcr, cuin ab effeclu
in laudis amorem declinaraus, atque hoc pio laude operis expcllitur, secreta polIueFe cogitationis~moli-
facimus, quad facere prius, pro vcritate caepera- tur. Beue ergo a Domino serpenli dicilur : Pectore
mus : quia cogitatioues cogitaiionibu.s adjunguntur, et ventre repes. Seipens videlicet venlrerepit, quaudo
quasi qiuedam compages fiunt. Sed babeut ossa, I» hostis lubricus p^r bumana membra, sibimet sub-
quai in compage juncta sunt, etiam meJullas. Quod dila usque ad expletionem 295 ope 'is luxiiriara
praedicalor sanctus apertius intulit, cum subjungit evcrcei. Serpens autem repit pectore, quaiido cos,

Discretor cogitalionttm , et inltnlwnum cordis. Com- quos in opere luxuriae non valet. polluil in cogita-
pagcs enim , nostrae eogitattones sunt : medulhc au- lione. Alius itaque luxutiam jain perpetrat aciione,
tem intentiones. Et sa^pe aliud cogiiamus , alqne huic serpens repit ex venlrc. Alius autem perpelran-
aliud est, quod per cogitationem intendimus. Nam daru vcisat in mente, huic sibi serpeos repit ex pe-
si quis pvoposito nu.runorum prxraio, pupilli vel ctore. Sed quia per cogilalionem ad opera iniplenda
viduae causamdefendW. et forlasse ecclesiam ingre- pervenilur, recte serpeos prius peclore, et posttno-
diens in suis precibus Deo dicat : Tu vides quia cau- Jum repere vcntre describilur.
sam pupilli et vidua; defendo, isle procul dubio quod (349) Pecloris nomine, cor designalur. Unde di-

cogitat, scit : sed quod iulendit ejus cogilatio, igno- vina voce prajcipiiur ut in Aaron pectore ralionale

(343) Ev hom. xxi in Ezech. posl inedium. (348) Sed nostra et orones edit. alitcr habent.
(546) Ex c. xxv, I. xi, in Job. (541))Ex ii part. Pasior., c. i.
(347) Ex c. II, lib. x.vi, in Job, anle Gnem.
224 CREGORIANUM. — LIR. V. 222

judicii viltis liganlibus imprimalur, quatenus sacer- A in vulva mortuut sum ? egrtssus cx utero non stalim

dolale cor nequaquam cogitationes fluxse possi- pcrii? Cut.exceplus genibus? Cur lactatut uberi-

deant, sed ratio sola «?onstiingat, ue indiscreluin bus? (Joh in, 12.) Qualuoi modis peccalum per-
quid vel imitile cogitet, qui ad exemplum aliis con- pctraiur in corde, quatuor oonsummatur in

stitutus, ex gravitale vitae seraper debet ostendere, opere. In corde nanique sugg^stione, 297 dele-

quantam in pectore rationeni porlct. ctationey consensu, *t defcnsienis auilacia per ela-

CAPUT XLIV. tionem perpetratur. Fil enim stiggeslio per ad-

versarium, dclectatio poi carncm , consensus per
DE LHKIUfiCS.
spiiilum, defensionis a:tdacja per elalionein. Culpa
Jn Scriplurtt sacra uberum nomine aliquando Judati
et genliles designantur, aliquando vcrba sacri eto~
enim qme terrcre dcbuit, mcnlem exlollit et deji-

quii, aliquando argumenta cassce spei, aliquando ciendo eleval ; se<l gravius elevando supplantat.
tuncti prccdicalores iutelliguntur.
Unde et illam primi bomims rectitudinein antiquus
(350) Uberum noniine Judaei et gentiles designan-
hostisVis quatuor iclibus fregit. Nam serpens sua-
tur, sicut Ecclesise in Canlicis dicitur : Duo ubera sit, Eva delectata est, Adam consensit. Qui etiam
lna sicut diio hinnuli caprew gemelli qui pascunlur culparo per audaciam
requisilus confilcri noluit.
in liliis donec aspiret dies , et inclinenlur umbm B Ho c ver0 jn j, uman0 genere quotidie agilur quod
(Cant. iv, 5). Quid cnim sunt duo ubera, nisi ex Ju- actum primo parenle nostri generis non igno-
in
daea et gentililate veniens uterque populus, in san- ralur. Serpens suasit qnia occultus bostis maia cor-
ctae Ecclesiae eorpore per inlentionem sapientiae, ar- dibus ucminum latentcr suggeril. Eva deleclata est,
cano est cordis infixus? Ex quo populo, bi qui quia carnalis sensus ad verba serpentis mox se
electi sunt, idcirco capreae hinnulis 296 compa- deiectationi substernit. Consensum vero Adam mu-
rantiir, quia pcr bumilitatem quidem se peccalores lieri prasposilus praebuit quia duni caro in delecta-
intelligunt, sed eis per cbaritatem currenlibus, si (ionem rapitur, etiam a sua rectiltidine spiritus
qua obstacula de impedimento tempoialitatis ob- infirmatus inclinatur. Et requisitus Adam coofileri
viant, transeunt, et datis coutemplationis saltibus. noluit culpam, quia videlicet spiritus, quo peccan-
ad superna conscendunt. Qui, ut haec agant, proe- do a veritate disjungitur, eo in ruinae suae audacia
cedenliura sanclorum excmpla conspiciunt : Unde nequitis obduratur. Eisdem etiam qualuor modis
et in liliis pasci referuntur. Quid enim per lilia nisi pcccalura consummatur in opcre. Prius namqiie Ia-
illorum vita declaratur, qui veracitcr dicunt : Christi tens culpa agitur, posttnodum vero ante oculos bo-
bonus odor sumus Deo (// Cor. n). Electi ergo, ut « niinum sine confusione reatus aperitur ; debinc et
assequi summa pra±valeant, conspecla odorifera et in consuetutiincm ducitur. Ad extremum vero.vel
candida justorum vita saliantur. Jam quidem videre falsae spei seductionibus, vel obstinatione miserie
Dominum sitiunt, jaitt de ejus contemplatione sa- desjierationis enutrilur.
tiari cbarilatis aeslibus inardescunt. Sed quia in Hos ilaque peccati modos qui vel in corde latcn-
bac vita positi nondum valent, per praecedentium ter Uunt, vel patenter in opere perpclranlur, bcattjs
inlerim patrum exempla pascuntur. Unde et apte il- Job considerat, et humanum genus in quot pecca-
lic tempus de ipso liliorum pastu diiBnitur, cum di- torum gradibus sit lapsum, deplorat dicens : Quare
citur: Donec aspirel dies, et inclinenlur umbrce. Tan- non in vutva mortuus sum ? egressus ex utero ncn
diu quidem refici juslorum exemplis indigemus, do- statim perii ? Cur exceptus genibus ? Prima enim
ntc peccani-is mortalilalis umbras aelerno die aspi- vulva conceptionis fuit lingua malae snggestionis.
rante transcamus. Cum autem bujus temporalitatis Sed peccator in vulva moreretur, si moriturum se
iimrna transacta bac mortalitate fuerft inclinafa, bomo in ipsa suggestione cognosceret. Qui tamen
quia ipsius dici inlernnm lumen cernimus, nequa- ex utero egressus est, qnia postquam etira in pec-

quam jam appclimus, ul ad amorera ejus per aliorum cato suggerens iingua concepit, mox etiam foras
exempla flagremus. Nunc autem, quia nonduin eum D delectatio rapuit. Post egressionem vcro exceptus
lntueii posstimus, summopere necesse est ul eorum est genibus, quia cum ad deleclationem carnts pro-
qui illum p?rfacle sccuti sunt conspectis actionibus diit, nimirnm culpam per consensionem spiriltis

ineifeir.ur. subjcetis cunctis sensibus, quasi supposilis genibus

Uberum nomine verba sacri eloquii designantur, constimmavit. Sed 298 genibus exceptus eiian»
sicut per Salomonem tlicitur : Qui fortiter premil uberibus est laclatus. In consensu enim ctilpae ad-
ubera ad eliciendum lac , exprimil butyrum. Et qui ditis spirilus sensibus multa cassae fiducirc argtt-
vehementer emulyet , elicit tanguinem (Prov. xxx. menta subsecuta sunt, quae nalam in peccato ani-
53). Require in capit.De sanguine, supra, cap. 55. mam virulento lacte nutrierunt ; et ne aspera mor-
(551) Uberum nomine argumeuta cassae spei, vei tis supplicia metueret, banc blandis excusationi-
fiduciae, sive raiserae fomcnla desperalionis desi- bus foverunt. Unde et primus bomo posl cnlpam
gnauiur, sicut per beatum Job ex persona humani audactor exstitit dicens : Mulier quam dedisti muii

generis, vel cujuslibet pcenitentis dicitur -.Quarenon sociatn ivsa mihi dedit de tigno, et comedi (Gen.

(350) E\ c. vi, lib. xxiv in Job, 10. (351) Ei c. xxv, 1. iv, in Job, 27.
f
i23 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. iu
iii, 12). Q'i qnidem per liniorem semetipsum ab- A tuens ait Sed el lamiw nudaverum mammam,
: liic-
Kcon?urus fngerat ; scd iamen requisitus innotuit tavcrunt catulos mos (Thren. iv, 5). Quid namquc
qor.ntum eliam timeiis f.imebat. Cum eniin ex pec- lamias uisi hsereticos appeilat, humanara quidem
calo prsesens pccna metuitur, et amissa Dei facies faciem, sed betluina per impietatem corda gestan-
roii araatur, timor ex timore est, non ex humi- tes?Quia ergo illo lerapore, vel quaudo sancia
litate. Superbit ijiiippe, qui peecatum si liccat non Ecclesia adversilate premitur, pravis quibusque
puniri, non fleserit, Sed his sicut dictum cst mo- prscdicatoribus iicentia loeutionis daiur, beue di-
dis quatuor culpa, ut in eorde ajrilur. et;am in citur : Lamia: mammas nudaverunl, quia errorein
Opere pcVpelratur, Afl a iii»i •
Q^are non in vulva stium pravi praedicalores libere praedicant. Tunc ca-
mortuus sum ? Vulva quippe cst peccantis hominis lulos lactant, quia male sequaces parvulorum ani-
culpa Iatens quse occulte peccatorem concipit, ct raas, dum pervcrsa insinuant, ad impietatem nu-
realum suum adhucfn tenebris abscondit. Egressus triendo confirmant.
ex utero non statim perii? A vulva iie u'ero exitur, 300 CAPUT XLVI.
cum peccator, quae in occulla commiserit, haec DE COSTIS.
etiam in aperlo commiltere non erubesr.H. Quasi (554) Costarum nomine animi sensus liesiguan-*
enim ab occultationis suae vulva proeesserant, de
B
lur, sicut iii libro beati Job per Eliphaz de iniqua
quibus propheia dicebal : F' peccatum suum quasi diciiur : Attenuemr fame robur ejus, et inedia inva-
Sadoma prtedicaverunt {Isa. m, 9). Cnr exceplus ge- dat costas illiv.s (Job xvru, 12). Scriplurae sacrae
nibus ? Nimirum peccator, cum jam de iniquilale more optare videtur, quod praevidet fulurum, sci-
sua non confunditur, in iniquitate eactem cliam ad- Iia't non maledicentis animo, sed pracdicenlis. Om-
miiiiculispessiirue eonsuetudinis roboratur. Quasi nis itaaue homo qui ex anima ct carne consistit,
enim genibus peccaior fovetur, ut crescat, dnm quasi ex roboreet infirraitate compositus est. Ex
colpa consueludinihus firmatur 'ut vigeai. Cur la- ea enim parte, qua spiritus rationalis est eonditus
clalus uberibus ? Quia dum piouire culpa in usum n.on incdngrue dicitur robustus ; cx ea vero, qua
cceperil, nimirum se vel ialsa spe divince miseri- carnalis est, iufirmus est. Robur erj,'o bominis est
cordiae, vel aperta miseria desperationis pascit, ut anima rationalis quae irapugnantibus viiiis resis-
eo hequaquam ad correclionem redeat, quo vel ier a per rutionem \alet, hujus aulem iniqui robur
factorem suum pium sibi simiilat. «cl hoc quod fc- fame altenuatur, quia ejus anima, nulla iuterni ci-
cit fnordinatc formidat. Beatus igitur vir huma- bi refectione paseilur. l>e qua scilicet famc Dens
ni gencris lapsus aspicit, et quibus praecipiliis r; per prophetam loquitur : Immitlam famem in ter-

ihersum sit in foveam iniquilatis, intendit dicens :

ram, non famem pants, neque sitim aquee, sed au-
Quare non in vuha morluus sumfld esl in ipsa oc- diendi nerbutn Dei. Bene autera subdilur lnedia :

culia perpetratione peccali, cur a carnis vita mor- invadai eostas Mhis. Costae enim uniuscujusquo
tificare me nolui ? Etegressus ex vtero non stalim suntsensus animce. qui latenies cogitaiiones mu-
perii ? Id est poslquam ad apertam iniquiiatem niunt. inedia igitur invadit coslas, quando omni
cxii, cur me tunc saliem perditum non eognovi? sniriluali refectione sublracla sensus mentis defi-
299 Perissel quippe in suo judicio, si se perdi- ciuut, ct cogilationes suas regere, vel lueri non
tum cognovisset. Cur excntus gentius ? fd esf etiam possunt. Inedia invadit iniqui costas, quia fames
post apertam culpam, cur meadhuc in illa etiaiu interna scnsus mentis extenuai, ut cogilationes
consuetudo suscepit, ut vaientiorem ad nequitias suas uullalenus regat. Nam dum sensus mentis
redderet, etpravis me usibus sustinens foverel? obtusi fntrinl, cogitationes ad exteriora prodeunt
Cur lactalus uberibus ? Id est postquara in culpae et quasi coslis infirmantibus ea, quae in occulto
consueiudinem veni, cur me ad atrociorein nequi- sana hterc poterant, foras viscera funduntur.*Unde
tiam, vel falsae spei liducia, vcl laete miserae des- iit ut, cogitationibus exterius sparsis, exlerioris

perationis enutrivi ? D glorioe specie deceptus appetat animus, nibilque

(552} Uberum uomine sancli praedicatores de- diligat, nisi quod putcbrnm foris viderit.

signantur, sicut in Canticis canticorum sponso de Wl CAPUt XLVII.

ipsis dicitur : Melwra sunt uberu lua vino (Cant. i, DE l'TER0.
1). Ista enim sunt ubera, quae in arca Dominici (553) Utcri noinine secrelus gratisc Dei sinus de-
pecloris fixa, lacte nos poiant : quia iosi arcanis signatur, siciit voce Dominica ad beatum Job sub
summae conleroplationis inhaerentes, subtili nos interrogatione dicilir : De cujus utero egressa est

praedicalionc nulriunt. glacies {Job xxxvm, 29). Quid enim in utero, nisi

CAPUT XLV. snuss graliae accipitur ? Ouid in glacie nisi frigida,

DE MAMMIS. et oc-fidijc icrporc constricta intellig ; m»is corda Ju-

(353) Mammarum uomine erroris prsdicatio de- daeorum ? Qui flunnoam per acceplionem legis,

signalur, sicut lestalur qui pravorum pr.xdicalorum per cusloJiam mnndatorum, per ministeria prophe-
sub Antichristo licentiam loculionis long aiue iu- liaa c: c intra sinum srraliae quasi inlra ulernm

(352) Ex c. x, !. x\x, in Job, 2S. (354) Ex c. vn, 1. xiv, in Job.

(553) Exc. ii, lib. xix. in lob, 15. (555) Ex r. xv, 1. xxix, in Job, 20.
2V.> CREGORIANUM. — LIP. V. 2Sf
Creatoris habebantur. Sed quia veniente Domino A uibus vitieri innoecnlior quaerit. Mena namque hr-
conslricti frigore perfidi& fcrvorem fidei et charila- pocrilae nunquam vaeat a maliliae cogitatione. Nam
lis amiserunt, a secreto gratia Dei sinu projecti, sive terieua quaftque, Beu laiitlem anpclat, haec aliis
quasi giacies deutero Creatoris egressi sunt. Quasi invidel, quae sihi rctribui anhelaf. El lanto caeleros
eniot glacies de Dei ulero egreditur, quandohi qui osienderc perversos moiiliir, quanto videri sanctior
inttis incaiuerant ex viriutum dono, frigescunt. hominibus appetit, ul ex eo quod alii despicabiles
(556) Mentes namquc hominum oinnipotens Deus (iunt, ipse revercntior scmper apparent. Unde fit ut
dum in suo timore format, quasi concipil; easque de opiniouc proximi antc bumana judicia linguag
ad apertas virtutes dum provehit, giguit. Sed si de su.c laqucos praetendal, ut eorum quibtts piarcre
accepiis virtulibus cxtoiiuntur, relinquit. Et s:epe appctit, solus aestimationem capiat.
quosdam eojmovimus malorum siiorum conside-
303 CAPUT XLVJII.
rationc compungi, divini terroris pavore ferveseere,
DE VENTEg.
et per pavoris exnrdia usque ad summa virtulum Jn Scriptura sacra venlris nomine aliquando metis,
pervenire ; sed dum de cisdem virlutibus, quas ac- atiquando avaritia, aliquando opus tuxuriw, ali-
cipiunt, extolluutur; inanis gloriae laqueo astricti,
qnundo infirmilas nostra inletligUur.
ad antiqutim torporem redeunt. Et inde exteriorem (550) Ventris nominemens designalur, sicui v oee

gioriam lorpcnies appctunt, unde ad inlerna dili- Dominica ad Ezechielem dicilur : Fili hominit,
genda ardeutius flagrare dcbuertint. Dumque iste penter luus comedet, et viscera lua replebuntur volu-

signis, ille scientia, isle prophelia, ille magiiis ope- ruiue isto, quod eao do Hpi (Ezech. m, 3). Quid
ribus pollct, atque pcr haec dona plaeere homini- cnim veutris nomine, nisi mens aecinitur? Undcet
bus appetunt, omnc quod prius intimum caluerat, per Jereniiam dic.itur : Ventrem meum, vcntrem
exteriorem laudem diiigentes in torporcm verlunt. meum doleo (Jer. iv, 19). Quod, quia do spirituali,
Quasi ergo glacies, de utero egreditur, dum post et non de corporeo venlre dixcrat, adjuuxit : Sensus
donorum beneficia a yisceribus supernae pietatis se- cordis mei conlurbdti sunt (ibid.). Neque eniin ad
parantur salutem popuii pertinebal, si prophet» ventrem
(557! Uteri nomine, Dei cousiiium inlelligitur, ut corporeum se dolerc praedicarei. Sed veiiiiein do-
testaturipse, qui pcrbeatum Job loqiiilur tlicens ; Ki luif, qui mentis afllietionem sensit. Sed cur exera-
orabam tiiios uteri mei (Job xix, 1 7). In Deo, qui forma pSum propheta? proferimus, cum tesiimonium Do-
non 302 circumscribilur, mt-mbra eorporis, id est mini apertius haueamus?El necesse esl uicum per
manus; oculus,uterusitanominantur,ut ex membro- q semelipsam veritas toquitur, propheta laceat, quia
rum vocabnlis effectus ejns potentiae- designetur. Iucerua claritatem non habet in sole. Ait enim :

Oculos quippe habere dicitur, quia cuncta videt; Qui credit in me, sicul dicil Scriptura, flumtna de
manus quippe haberc describitur, quia cuncla opc- venlre ejus fluenl aqnte vivce (Joan. vn, 58). Quia de
ratur ;
in utero autem proles ooncipitur quae in hac men'.e fidelium sanctae praedicationis verba deiluunt.
vita profertur. Quid ergo uterum Dei nisi ejuscon- quasi tle ventre credeniium aqua? vivae flumina
silium debemus accipere. in quo aaie saecula per decurrunt. Ventris autem viscera quid sunt aliud
prtedeslinationem concepti sumus, ila ut creati per nisi mentis interna, id e.^t rccta intentio, sanctuin
saeeula perducamur?DoiBinusergo qui manei ante desiderium, humilis ad Domiuuin, pia ad proxi-
saecula, uteri sui filios oravit, quia eos, quos poten- wum voluuias? Uude recte nnnc dicitur : Veat.-r
ter per divinitalem condidit, incarnatus veuiens ttius comedit, et viscera lua repleUuntur ;
quia cum
hoiniliter rogavit. mens nostra pabuium veritatis accipit, interna no-
(358) Uleri nomine, mens designatur, sicutper Eli- stra non jam vacua remancnt, scd alimento Yitaesa-
phaz de bypocrita dicilur Concepit dotorem.et vepe-
: tiata. Multi autem legunt, et ab ipsa leclione je-
rit iniquitatem; et uterus eliam praparat dolos (Job juui sunt. Multi voceni pracdicaiionis audiunl, sed
xv, 35). Menshypocrilae tiolorcm concipit, cum per- & posl vocem vacui recedunt. Quorum etsi venter co-
versa cositat; iniquitatem parit,cuni exptere coeperit, medit, viscera non replenltir. quia etsi menle in-
quod rogilavit; invidcndo dolorem concipit, dero- tellectHin sacri 304 verbi pcrcipiunt, oblivisccndo
gando iniquilalem parit : gravis quippe est iniqui- et non servando quae audiermt, haec iu cordis visce-
las, quando is qui perversus csl ostenuere alios per- ribus non reponuntur. Hinc est quod per prophe-
versos molilur, ut inde ipse, quasi sanctus appa- tam alium quosdam Dominus increpat dicens : Po-
reat, quod alios sanclos non esse docuerit. Uteri niie corda vestra super vias vestras. Seminaslis
vero nomine recte mens accipitur, quia sicut pro- muttum, et intulistis parum. Comedisiis, cl non estit

ies in utero concipitur, sic cogitaiio in rneiite ge- saiiali. Bibistis, el non esiis inebriali (.igg. i, 6).

ncratur, el sicut in ventre cibi, ita contineutur in Multum quippe cordi seminat, sed parum infert, qui
laente cogitaliones. Uterus itaque bypocrilae pra&pa- de niandatis ccelestibus vel Iegendo, vel eliam au-
rat doios, quia lanio super majorem malitiam contra diendo mu'.ia cognoscit; sed negligenter cperando

proximos in mente concipit, quanto solus prae om- pauea fruetificat. Comedit, et nou satialur, qui

(356) Hse sunt circiter mediurn. (358) Ex c. xxv Ub. in Job, 28.
(557) Haecex c. xxu, 1. xiv in J »b. (539) Ex hom. 10 in Lz., longiuscule a principio.
 227 GARNERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 228
verba IK-i audiens, lucra vcl gloriam saeculi concu- A conlreraiscit, quia infirmiias no&tra, per hoc quod
piscit. El bene non satiari .licilur, quia aliud inan- in coclcstis gaudii inlellectu frangittir, ipsa sna ex-
dil, et aliud esuril; bibit, et non inebriatur, qui ad sullalione turbarur. Et sit in mente pavor cum
vecem prsedieationis aurem indinat, sed mentpra laelitia, quia etsi jam senlil quid de coelesli gaudio
non mutat. Solet enim per ebrietatem bibentium diligat, adhue lamen metuit, ne noa pereat, quod
sensus mutari. Qui ergo ad cognoscendum Dei ver- vix lenuiter sentit.
bum devotus est, sed ea qu<e siinl hujus sxculi a.li-

pisci desiderat, bibit, et inebriatus non est. Si enioi

CAPUT XLIX.
DE ISTF.STINIS.
inebriatus cssct, procul dubio luentem mulassct,
(362) Intestinorum nominc occulta et mystica
utjam tericna non jam vana et trunsito-
qusercret,
Dei mandata designanuir, sicut per Moysen de agni
ria quae amaverii non amaret. De elecli» namque
comestioue dicitur : Caput cum pcdibut, et inteslinii
per Psalmistam dicilur : Inebriubuntur ab uberlate
vorabitis [Exod. iii, 9). Quid enim per agnam iiisi
domus tuar iPsat. x-xxv, 9), quia lanlo omnipotenlis
Redemptor ? Rcdemptor nostcr est Deus videlicet
i)ei amorc icpleti sunl, ut mutala menle sibiraet-
ante saecula, et homo in fine sseculorum. Caput crgo
ipsis exiranci esse videanlur implentes quod scri-
jj
agni vorare cst diviuitatem Ulius fide percipere.
ptuui est : Qui vult post me venire, abnegel temct-
Pedes vero agni vorare est vestigia bumilitatis
ipsum (Matth. xvi, 24). Semetipsum namque abne-
amando, et imitando perquirere. 306 Q u id vero sunt
gat, qui muiatur ad meliora, ct incipit essc, quod
ejus iulestiiia, nisi verborum ejus occuita et mvs-
boc erat, et desinit esse quod erat.
lica mandala ? Qttoe tunc voramus, cum verba vitai
nomiue avaritia designatur, sicut
(360) Ventris
cura avidilalc sumimus.
in libro beati Job pcr Sopbar de iniquo dicitur :

Cortfringeut nudavil pauperis domuin : Iiupuil, et CAPUT L.

non atdificavit eam, ncc esl salialut veulcr ejus (Job DE VISCERIBCS.
xx, 19). Domum pauperis confringit, et nudat, qui (363) Viscerum notnine hi qui spiritualibus sa-

cuni quem per, poientiam conterit, exspoliare quoquc craraentis in Ecclesia deserviunt desiguanlur, sicut

per avariiiam non erubeseit. Rapit eam, et non aedi- per beatum Job ex persona Eccle»iae dicitur : Et
ficat. Ac si aperle dicerelur : Qui hanc sedificare cffudit in lerram viscera mea (Job xvi, 14). Quid

debuil insuper rapit. Veiiturus in judtcium Dominus enim aliud sanctae Ecclesiae viscera debemus acci-
tlicturus est rcprobis : Esurivi, et non dedistis miki pere, nisi eorum meutes, qui ejus quiedam in se

polum. Hospes eram, el non collegistis me, etc. mysteria continenl, qui ad intima sacrameula deser-
(Matth. x\v, 41.) Ex culpa subjungitur : Discedite a C viunt? Sed antiquus adversarius, cum fidelesquos-
me, malcdicli, in ignem oeternvm qui puratus e>t dam, qui interioribus sacramentis deservire vide-
diabulo et angelis ejns (ibid.). Si igilur tanta puena bantur, ad ssccularia negotia pertrabit, ejus procul

mullatur, qui non dedisse 305 convincitur, qua dubio visccra in tenam fundit, quia illos in rebus

pcena feriendus est, qui rcdarguilur absluli^se. Ra- infimis conculcat, qui prius iu occultis et spiritua-

puit ergo, non eam, quia non solum dc

aedificavit libus laiebant.

sue niliil tribuit, sed etiam quod erat alienura tu- CAPUT LI.
lit. Bene autem subditur : Nec est satiatus venter DE UMBILICO.
ejus. Venter quippe iniqui avaritia est, quia in ip- (564) Umbilici nomine luxuria designalur, sicut
sa colligitur quidquid perverso desiderio gluiitur. propbela testatur, qui snb specie fcroinx prosiitutae
Liquct vero quia avaritia desideratis rebus non Judaese petulanliam increpans ail : In dit orlus tui
exstinguilur, sed augetur. Nam more ignis cum li- non est praicisus umbilicus tuus (Ezech. xvi, 4). In
gna quae consumat acccperii, excrescit ; ef uude ri- die quippe ortus umbilicum praecidere est conver-
dctur ad momentura flamma comprimi, intlc paujo sionis tcmpore carnis luxui iam resecare. Quia enim
postcernitur diialari. male inchoata corrigere, et semel for-
ditHcile est
jy
. Ventris nomine opus luxuriae designalur, sicut mata deformiter in melius reformare, de ortu suo
serpcnti voce Dominica dicilur : Peclore et ventre Judaea reprehenditur, quaj dum Jud?co nata cst,
repes (Gen. m, 14, juxta I.XX). Require in capile imprecisum umbilicum relinuit, quia fluxa luxurije
supra 43, De pectore non abscidit. Hinc iterum voce Dominica ad beatum
(361) Ventris noroine infirmilas nostra designa- Job de diabolo dicitur : Fortitudo ejus in lumbis
tur sicut sponsx' voceCanticis caulicorum dicitur : ejus, et virtus ejus in umbilico ventris ejus (Job
Dilectus meus misit munum suam per foramen et xl, 11). Serainaria quippe coilus viris in lumhis
venier meus intremuit ad laclum ejus (Cant. m, 4). esse, inesse autem feminis in umbilico perhibctur.
Dileclusmeus etemra manum per foramen miltit, Quia igilur poiestate diaboli ulriusque generis
quando virtute sua Dominus anirautn nostrum per sexus valde 307 ex luxurias infirmiiale subster-
sublilem intellecluiu ptilsat. Et venter in lactu illius nilur fortiludo ejus in hnuhis contia masculos, «t

(360) Ex c. xil, lib. xv, in Job. (363) E\ 1. xin, hi Job, c. vi, 10.
(301) Ex hom. 19, in Kxer . f ,aed. circiter. (364) Ex c. xi, I. wxii, in Job.

(5U2) Ei hom. 22, iii Evaug.

229 CREGOKIANUM. LID. V. 230
virius illius, coatra feminas in umbilico essc perhi- A in suis linibus Judaeam rcplevit. Nec lameu eiitat
betur. extrinsecus, qtiia sese in imillitudinein gcnliuui non
CAPUT LH. dilatabat. Quae ardoris flamma visa est poslniodum
DE LdMUIS. in circuitu splendere, mundi cardinea in
quia per

h: Scriptura sacra lumborum nomine aliquando pro- universis geutibus omnipolenlis Dei amor tcepil
pago morialilutis, aiiquando luxuria, atiquaudo excrescere. Erat.ergo prius ignis inlrinsecus, cum
laudis appelilus inielligitur.
Jacob diceret : Salulare tuum exspectabo, Domine
(365) Lutnborum nomine propago morlalitalis (Gen. xlix, 8). Quod eaim salutare dicimus Latine,
designalur, sicut per Ezcchicleiu dc Redemptore verbo Hebraico Jesus dicitnr. In quo verbo leati
UOSlro dicitur : V ciut aspeclumignis inlrinsecus ejus Jacob niens estcndiiur, quomodo Jesu desiderio
per circuilum, a lumbis ejus el desuper; et a lumbis ardebat, quem se iuoriens exspertare p«rhibchat.
ejui> vsi/ue deorsum vidi quasi specicm ignis spiendcn- Ardebat ignis, cum Moyscs dicerct : Si irveni grei-
lis in circuiiu (Eiech. i, 27). Quid est enim quod liam in conspectu tuo, ostcnde miiii temetipium, ul
medialor Dci et hominum homo Christus Jesus a videurn te [Exod. xxxiv, 9). Ardebat ignis in iueute,
lumbis, ot desuper aspectum ignis intrinsecus per cum David diccrct : Silkil anima meu ad Denm vi-
B
circuitum habeic describilur, ct a lumbis cl deorsum vum. Quando veniam, et apparebo anle faciem Dei
speciem ignis splendentis per circuitum? Investi- mei? (Psai. xli, 3.) Qui iucarnationein Vcrbi dc-
gaudum naraque quare a lutnbis, et dcsuper igncm sidcraus, ail : Ostende nobis, Domhu, misericordiam
intrinsecus, nec lamen splendenlem ignem habere tuam, et salutare luum da ttobis (Psal. lxxxiv, 8).
narratur; a lumbis vero, et deorsum habere ignis Ardebal ignis cum Simeon dc corruplione vita? prae-

speciem dicitur, nou tamen hunc habere intrinseeus senlisexire desideraus, audivit non priusse vixurum
meinoralur, quia splcndentcm et in circuitu hunc mortem, nisi 309 fideret chrislum Domini (Luc. u,
habcre dcscribilur. Quid enim lumborum noniine, 2G). Sed ecce jam ignis iste quasi sub iumbis exterius
nisi propago mortalilaiis exprimitur? Propter quod resplendet, quia universa gentilitas incai nati Dei est
etiam et Levi dicitur quia adhuc in iumbis patris amore succensa. Et quia ejus meiubra sunt elecii
eral, cum Melchisedech occurrit Abrahae : Dc lumbis angeli iu ccelo, ejus merabra sunt tonversi homi-
vero Abrah;c Yirgo Maria exiil, in cujus utero uni- nes in terra. Unus homo est qui, el super iumbos
geniius Patris per Spiritum sanctum incarnari di- ardet intrinsecus, et sub Iumhis inferius ignis sui
Ex qua incarnatione universo
gnatifs est. innotuit splcndorem in circuilu euiitlit, quia et angelos ad
mundo Deus sicui per Psalmistam dicitur : Accin- q amorem suum per diviuitatem tenuit, et homines
gexe giadio tuo circa femur tuum ,
potentissime ad saricli ardoris sui desiderium cx humaniiate re-
iPsat. xliv, i). Gladium eteuim circa feraur polen- vocavit.
lissimus sumpsit, quia sermo ejus praedicalionis il- (366) Lumborum nomine Iuxuria designatur, sic-
lius ex ipsius incarnalione convaluit. Quid 308 ut per beatura Job ex pcrsona Ecclesiae sanctte dici-
vero iste ignis designat nisi ardorcra sancti Spiri- lur : Circumdedit me lunceis suis, coniulneravit lum-
tus, qui corda quae repleverit, incendit? De quo bos meos (Job xvi, 14). Sancta quippe Ecclesia
ipsa Veritas dicit : lgnem veni mittere in terram, et lanceis ab hosle suo ciicumdatur, quando in raera-

quid volo nisi ulaccendalur? Quidest ergo quod in bris suis ab impugnatore callido tcnlationum jacu-

hoc aspectu hominis, qui prophetae apparuit, a Ium- lis impetitur. Bene autem ianceis circumdari dicilur,
bis superius, iDtrinsecus per circuitura ignis ardet quia antiquus hoslis tentationis suae vulnere ab
a lumbis vero inferius non ignis intrinsecus, sed in oinni parte nos impetit. Et quia omne peccalum
circuitu rcsplendet, nisi quod antc iucarnalionem boslis quidem caltidus suadel, sed nos ejus suasio-

Unigeniti, Redemptoris nostri, sola intra se Judaea nibus consentiendo perpetramus, aperte suhjungi-
ardorem amoris ejus habuit, posl incaruationem tur : Convulneravit lumbos meos. In lumbis quippe
kCio iHius iu circuilu ejus ignis resplenduit, quia P luxuria est : Cum ergo antiquus hostis fldelcm po-
in uniterso mundo gentibus ciarilatem saucti Spiri- pulum ad luxuriam pertrahit, hune procul dubio in
tus effudil?Prius ergo inlrinsecus igniserat, sed lumbis ferit. Ubi quoque nolandum est quod non
splendor non erat, quia Spiritus sanctus in multis ait : Vulneravii; sed convulneravit lumbos meos.
quidetn partibus Judaeam replebat, sed ad notithm Sicut enira loqui aliquando unius est, colioqui duo-
gentium nondum ejus luraen emicueral. A lumbis rum vel fortasse multoium, sic antiquus hoslis nos
vero cjus, et deorsu.n ignis in circuitu splendet, ad cuipam siue nostra voluntate nou rapit; uequa-
quia postquam de Virgine carnem sumpsit, in hu- quam iumbos nostros vulnerare , sed convuluerare
mano genere longelateque sancti Spiritus dona di- dicitur, quia hoc quod nobis ille male suggerit, nos
latavit. Et notandum quod ignis iste a iumbis su- sequentes ex voluntalo propria iraplemus : et quasi
perius per circuitum esse describitur, non extrinse- cum ipso nos paritor vulueramus, quia ad perpe-
cus, sed intrinsecus, quia amoris flainma, sicut trandum malum ex libero simul arbitrio ducimur.
dictum csl, in ciectis atque spiritalibus viris ubique Lumborum nomioe laudis appetilus desiguatur,

(365) Ex hora. 8, iu Ezech. longe post med. (36Gj Ex 1. xui, in Job, c. vi in medio, 19.
251 GARNERI GAN. REG. S. VICTO !S PAR1S. 232

sicut ad beatum Job dicitur : Accbige sicui vir Utn- A ris Jaeobtenuit,eumque marcescere statim fecit,st-

bas tuos (Job xxxvui, 3), ccnsuie !ib. iv, cap. 2, su- que ab eo Jacob tempore uno claudicavil pede, quia
pra. sdlicet omnipoteus Deus, cuiu jam per desiderium
3IQ CAPUT LIII. et intellecium cognoscitur, omnem in noMs volu-
DE REMBCS. ptalcm carnis arefacit. Et qui prius quasi duobus
(367) Renum nomme voluptas camis <'esignanir, pedibus innitenles, et Dcum videbamur qu*rere et

sicut per Moysen de commestione agni dicitur Re- ; saeculum tenere ,

post agnilionem suavitatis Dci

nes ve&iros cccingetis (Exod. xh. HJ, Quid enim in unus iu nobis pes sanus r^manet, ct aiius claudi-

renibus nisi delectalio carnis a^cipitur' Unde el cat, qiiia np.ccs?e est i(t debiiitato amore saeculi

Psalmisfa postuiat dicens ! Ura rcnes me*s t Psal. convalcscat ad nmorem Dr ;

. Si ergo tenemus ange-
xxv, 2). JsL enim voluplalem libidinjs in renihtis ium, uno claudicamns rw^dc, quia dun» crescit in
esse nesciret, eos uri minime peiissft. Quj igitnr nobis foititudo smoris «ntimi, infirmatur procul
Pascha comedil, fcabere renes aecinrios delct, «l dubio fortitcdo csmis. Omni= quippe qui uno pedc
clauilicat, soii illi pedi innititnr, quem sanum ha-
qui soletrtnUatcrn re&urrectionis alque incorruptio-
jam ptr vilia nulla subjaceat,
nis agit, corruptioni het, quia, et cui desiderium tenenum jam arefactum
voluptales edomet, carnem a luxuria rcstringai. " fuerit, in solo pede amoris tota virtute se sustinct.
Neque enim cognovit, quse sit solemnitas iooorru- Et in ipso sfat, quia pedem amoris sseculi, quem
ptionis qui adbue per incoiitinentiam corruptioni ponere in terra consucverat, j;-.m a lerra suspensum
subjaeel. portat.
CAPUT LIY. Fcmoris nomi-ie propagatio carnis desiguatur,
sicut de Dominodicitur : Habehal in vesiimento, ei;*

(368) Femoris nomine. volupias carnis designa- femore suo scriptttm , P.es regum, et Dowintts domi-
lur, sicul per Jeremiam prophelam dicitur : Post- nantiuin (Apoc. >.is, iG). Qsiiij enim veslimentum
tiuam comerikli me, egi peenitenliam ; el postqvam ejus est. rnsi corpns quod a?sump-i! ex Yjrgine ?

oslendiiti mihi, percussi femw menm (Jer. ixm, 10). Nec tamen aliud ejus vestimentum &st atque .iiind

Quid enim in fcmorc cisi voluptas carnis accipitur? ipse. Nam nosirurn quoque 312 '
'ssi-im^ntnra <*cro

Et quid est quod ait, postguam ostendisti milii per- dicitur, sed tameri ipsi nuS suinus caro gu!> vesti-
cussi femur meum, quod posfquam superna
nisi mur. Per leiuur vero propagatio carnis inf^)Jig:tur.

spiritualiter vidit, omne quod inferius in se carna- Quia ergo per propaginem generis humaoi, sicut
liter vivebat, exstioxit, ul quanto magis summa generationuin ordines Matthaeo \<a Luca narrautibus
palescerent, lanto ampiius ima, quse tenuersl, uon desf.ribuntur [Matth. <; Lv.c, m), in bunc mundum
liberent? Nam quanto incipit quisque superius vi- venit ex Virginc, et per incarnationis sus myste-
vere, vanto et inchoat inferius interire. Juxla atfe- rmm, quia res esseJ ei Dominus cunctis genlibus
clum namque carnalis operaiionis omnis caro simul inrijcavir., in vestimenio et in femore scriptum ha-
Pauli interierat, cum dicebat ; Yivp jam non ego, buit, Bex regum et Domiiuis dominantium. Unde
vivil vero in tne Chrislus (Gal. u. 20), Hinc per Sa- enim m mundo innoiuit, ibi selcctionis scieutiam
lomonem dicitur imuscujusque eusis super fcmur
: iofixit.

suum propier tjmpres nociumos (Cavi. i, 8) (369}. CAPUT LV.

Noelurni quippe timores sunt insidi* tentaiionis DE GEM8US.
autem super iemur esl custodia 311
occuilae. Ensis
Jn Scriptura zacra genuum uoir.inc aliquanda opera
vigilaus, canns illecebram premens, Ne ergo no- nevqttqntw, aliauando sensus sptritus.
clurnus timor, id cst occulta et repentina tcntatio (570) Genuum nomine opers desigijinlur sicut
subrepat, scmper necesse est uf femur nostrum per Paulum quibusdam dissoline viveniibus dieitur :

superpositus custodias ensis premat. Hinc ebt enim llemissns mantts, et ditsoluta genua crigite; et ares-
quod angelus cuin quo Jacob luetabatMr Qervnm D sus reclos fociie pedibxs vesiris (tJebr. tti, 12). Hinc
femoris ejus tenuit, eumque marcescere siatim feciL iterum Gedeoai divina admoniiione praeceptum est
Designat auicm angclus Doroini et Jacob, qui cum ut ad fiuvium veuiens omnes u/jos tlexis genibus
angelo contendit, uniuscuiusque perfeoti viri et in aquas haurire conspicerel a l>eilorum conflictu re-
conteinplatione positi aoimam. Q\as videlicc» anima m^veret. Duct» ergo sunl ad fluvium, ut aquas iiibe-
contemplari Dominum nititur , velul in quodam rent, etqui aquas Hexis genibus hauserunt, a hellica
certamine posita modo quasi exsuperat, quia intel- iiiler.tione reinoii sunt {Jud-c. vn). Ged*>on namquc
iigendo ei sentiendo de incircumscripto lumiue ad prajiiiim veniens Redcmptoris nostri signat ad-
aliud degustat : modo succumbit, qui? et degustan- ventum. De quo scriplum esf : Tollite vortas, prin-
do iterum deficit. Quasi ergo vmcitur sngelus, cipes, vettras, el elevamini, portm <vlernales, rl intro-
quando inteliectu intimo apprehendiiur D^us. Sed ibil Rex gloriw. Quis est iste RextjtoritB? Dominns
notand im quod idem victus aiigelus nervum femo- fortis el polcns, Domitius potens in pirrlio (Psal.

(367) Ex hom, 22 iu Evang. post rned. (369) Ejc I. xx, iii Job, c. v.
(368) Ex 1. xxiv in Job, c. xn. (37<.'; Kx c. xvii, 1. xxx in Job.
f35 GREGORIANTM. — LIB. V. 23i

xxiii, 9;. Gedeon namque inleipretatur cireuiens A ««*, 7M0* ofrtous £'sl p<?* €#entM hominis, et invios

in utero, Dominus enim nostcr per majestatis po- (Job xxviii, 3). Qnis cnim hoc loco alius accipiiur

tenliam, oninia circumpleclitur, et tamen per egeus liomo, nisi ille de quo per Paulum dicitor :

dispensatiouis gratiam, inlra uterum Virginis hu- Quipropter nos egenns faclus est cutn dives esset
manilatem sumens venit. Quis est crgo circuicns (II Cor. vik, 9). Gujtlfi videlicet egcntis hominis
iu ule.io, «isi omnipotcus Deus sua dispensatione pcdes sancti apostoli fuerunt, per quorum procscn-
jios redimens, divinitale cuncia compiectens, 313 liam gentHitatem circunriens mundum perambula-
et humanitatem inlra utcrum si'inen$?Inquo utero vit universum. De quihus per Prophetam : Et inam-
incarnatus est, et ciausus non est, quia intra ute- bulabo in eis (Levit. xxvi, 12). 315 ^ n P^ *J US
rum fuil per inlirmitalis substantiam, et cxtra mun- non erat, qui in rompedibus tentus dicebat : Pro
dum per polentiam majestatis. Madian vero inter- quo tegatione fuufjor iu caleim (Ephes. vi, 20). Sed
prelatur dejudicio. €l cnim iiostes ejus repellendi eorum qui umbra morlis et lapis caligiuis cxslite-

destruendique essent, non de vitio repellenlis, sed runt, pes hominis egentis oblilus est, qiiia in ip-so

de judicio juste judicantis fuit. Et idcirco de judicio initio nascentis Ecclesiye durn sancti apostoli ccelo-
vocantur, quia alieni a gralia Iledemptoris just» rum reguum Judaeae praedicarc vohiissent, videnles

damnalionis merilum etiam in vocabulo nominis

" quod in cis nihil omnino profieemit, ad pracdican-
trahunt. Contra hos Gedeon pergit ad praelium. dum gemibus defluxerunt, sicut ipsi iri suis Actibws
Aquis nanique doctrina sapienliai, stanle aulem dicunt : Vobis oportebat priirmm toqni verbitm Dei
genii recla operalio designalur. Qui crgo dum aquas sed quoniam repellilis illud, ei indignos vos judi-
brbunt, genu Qexisse jperhibentur, a bcllorum c.er- catis ttternm viiw , ecce convertimur ad gentes
tamiiie prdhibiti recesserunt, quia cum illis Chri- (Act. xiii, 4$). De quibus per Psalmislain tiici-

sius couua hostes iidei pergit ad praeHum, qui cum tur : Tramfercnlur montes in cor mari.% (Psal. xtv, 5).

doitriiK» fiuenta hauriunt, rcctitudinem operuin Quia repulsi a Judiea apostoli in Iioc genlilitatis

non inficclunt. Onines quippe lunc bibiSse aquas, salum translali sunt. Qui suni ergo qui immensa
sed non omnes reeto genu stetisse narrati sunt. dnritia pro obscuritate cordis quasi quidam lapis

Reprdb&liquc sunt, qui gcnua dum aquas hibercnt, caliginis, ct umbra mortis, a peregrinattfe sancto-
inficxerunt, quia attestauie Panlo : Non audhores rum populo dividuntur, nisi hi quos oblitus est pes
legis justi sunt apud Dcum, sed faciores letjie justi- cgentis hominis, id esl quos praedbcaiores Domini.
ficabmiur (Rotn. 11, 15). Ili igitur Cbrisio duce ad videlieelper humililalem pauperis pro superbiae suas
belium prodeunt qui hoc quod ore annuntiant, „ tumore reliquerunt, eorunique omnino obliti suut,
opere ostendunt; qui (luenla doclriiwe spiritualiter dum prsedicationis suae seuiina ad solam frnclifica-

hauriunt, nec tamen in pravis opeiibus carnaliler tionem gentium transtulerunt ? Quos necte quoque
inllectunlur, quia sicut scripluin est : Non est spe- et invios vocat : nuia dum iniidelilate sua obdurati
ciosa laus in orc peccatoris (Eccli. xv, 9). sunt, verbis vilae ad cor viam praebere nolue-
Genuuin noniine sensus spirilus, vel peccandi runt.
consuetudines designantur, sicut bealus Job in per- (572) Pedis nomine is, qui ad injuncta cuFrit,
sona pcenitentis convertilur dicens : Qfiarg «0« m designalur, sicutper Paulum dicitur: Corpus mem-
xulva morluus suin : eijressus ex utero no» slatim brum unum non est, scd mullum. Si dixjiril pes, quo-
perii? Cur exceptus gcnibus? (Job 111, 12.) Helege niam non sum manus, non sum de corj>ore, non iilen
cap. 4 supra. non est de corpore. Et si dixeril auris, quoniam non

314 CAPUT LVI. sum oculus, non sum de corpore : non ideo non est
DE PEDIBUS. decorpore. Si totum corpusocuius, ubiest auditus?Si

Jn Scriplura sacra cum pes sincjulariler ponilur, ali- totum av.dilus:ubi odoratus? (I Cor. xn, 44-1 7.) Et
quando is qui opitulundo suslenlat, uliquando sfln- paulo posl : Qnod si essenl omnia v.nvem mem-
cti apostoli, aiiquando is qui ad injuncta currit,
^ brum ubi corpus 9 NuHC autem multa ukm
desujnatur ; cum
vero pbnrultter pedes dicunlur, aii-
quando cxtrema sanctcc Ecclesiai membra, ali- membra, unum vero corpus (ibid. xix, 20). Quid
quando sancti prwdkalores, infirmorum ope- vel enim sancta Ecclesia, nisi supemi sui capitis cor-
rum miiiistri, aliquando gressus actuum, aliquando pusest? In qua alius alta videndo, oculus; alius re-
vestigia Clirisli, aliquando duo amores, Dci vide-
licet el swculi, cdiquando coyitationes inteWujun-
cla operando, manus ; alius ad injuncta currendo,
tur. pes; alius pra;ceptorum vocem inlelligendo, auris;

Pedis nomine, is qui opiluiando sustcntat, desi- alius malorum fetorem bonorumque fragrantiam
gnatur : sicut per beatum Job dicitur : Oculus fni discernendo, naris cst. Qni corporalium inore meni-
aeco,etpes clando (Job xxix, 13). Rcquire in cap. ferorum dum vicissim sibi accepta ofiicia impendunt,
De oculo, supra cap. 10. unum de semelipsis omnibus corpas reddunt. Et
(371) Pedis noniine sancti aposloli designantur, eum diversa in charitate 316 peragunt, diversum
sicut pcr bealum Job diciliir : Lamdem caliginis et esse perhibent, ubi continentur. Si autem unum
umbram moms dividit torrens a populo peregrinante, quid omues agerent, corpus utique quod tx mullis

(571) Exl. xvm inJob, c. xix, longiusculea prin- (372) E\ 1. xxx in Job, c. vi.

cipio.

Patrol. CXCIII. 8
EJ5 GARNERI GAN. REG. S. VICTORIS PAIUS. 25ft

eoniinetur, non essent quia videlicet tmiltiplieit«r A vigilant, solerti enra ocoupalonim corda requirere,
:

contpactum non existeret, si tioc concors membro- eisquo eam quam vncando percipiuut crehne admo-
nitionis voce infusionem pingiiedihis ministrare.
rum diversitas non teneret.
(373) Pedum noinine cxtrema sancue Ecclesirc Nam quia in uno corpore rnvicem pro se memhra

metnbra designantur, sicut per beatum Job sancta sollicila sunt. sicul illorum minisleriis nostra ful-

Ecciesia de infirmorum subvei sione conqueritnr di- ciunlur, ita necessc cst ut nostris studiis illorum

ceo&: Pedes meos subverterunt, et oppresserwit quasi interiora repleantur, Quando i^itur sancti doetores

fluctibus, semitis suis (Job xxx, 12). Quid enim pcr quibusdani ad extrcma rai.nisteria dedilis unctionem
pedcs Eoclesiae, nisi cxtrema iilius membra signan- bominicas Incarnationis praedicant. butyro eloquii
rur? Quae dum ad opera terrena deserviunt, tamo pedes lavant. Solentetiam petles ipsa itineris aspc-
celerius ab adversariis falli possunt, quanto subli- ritate lacerari. Unde et omnino diffictie est in terre-

mia roiuus imelligunt. Hos ilaquc pedes adversarii nis actionibus bujus vitai iter agere, et nulla ex la-

subvcrtunt, quia videlicef extrema Ecclesiae mom- borc iiineris vuinera sustinere. Cum ergo vigilan-
bra ad sui dogmalis errorem trabunt, subversi au- tes praposili attditores suos curis exlerioribus in-
tem pcdes viam tenere nequeunt, quia infirmi tentos ad cor revocant, ut qu« inter ipsa licila opeia
ntii-

que persecutorum suorum vcl promissionibus per- B admiserunt, mala cognoscant, et quae cognoverint
iuasii vel minis territi, vel cruciatibus fracii, ab defleant, pedesbuiuo lavanl, quia eorum vulueribus
iiiners recto deviantur. Bene autem adversariorum pcenitentiae unguenta subrainistrant.
semila Guclibuseomparatur, cum dicitur Et oppres- : (375) Pedum nomine gressus actuum designan-
serunl qnasi (iuclibus semitis suis : Quia scilicet vila lur, sicut per Ezeehiclem de sanctis animalibus di-

pravorum insolenti inquietudine molesta, ad obruen- citur : Pcdes ecrum pedes recti (Ezec.h. i, 7). Quid
dam, ut ita dixerim, navem cordfs quasi tempesrlas enim per pedes, nisi gressus nctuum designantur?
iilabitur. De qua videlicet tempcslate per Salomo- Qitatuor ergo animalimn pedes Chrisli essc descri-
neiu dicitur : Quasi tcmpestas trmsiens non erit im- buitlur , quia sanctorum evangelistarurn 318
pius {Prov. 3; 23). Cumquc infirmus quisque per- attjiio omnium perfeetorum opera ad sequendam iui-
versos florere conspicit, bunc in perversitatis pela- quitstem non sunt retorta; hi autem pedes rectos
gus, unda miserae imilalionis mergit. non habeut qui ad mala mundi quse reliquerunt,
(374) Pedum nomine vel sancti praedicatores, vcl reflectuntur. De quibus se: ipium est : Canis revet-
inferiorum operum ministri iJesignanlur, sicut pcr sus nd vonrilum suum, et sus tota in volutabro luii

beatura Job dieitur : Quando iqvabam pedes meosbu- « (// Petr. n, 22). Dolcbat de quibusdr.m doctor

6 xxtx, 6). Quia Csristum et Ecclesiam egr-egius quoupedururcciUuuiueiuveiroretprseraDf,

.. : ;aiu essa perscnam crcbro jam diximus, illum quibus pcr increpationcm dicebat: Qnomodo con-
videlicet hujus corporis caput, hanc auicfu iitius veriimini iterum, ad mfhma et egcna elevicnta, qui-
capitis corpus : aliter hrec verba juxta vocem ca- bv.s denuq aervire vuilis? Dies obscrvatis. et annos ei
pisis accipi, atque aliler juxta \ocem corporis de- temp.ora, et timco ne forte sine cauta laboraverim in
bet.t. Qttos ergo pedes Doniini nisi pradicalores ac- vobis(Gal. iv, 9). Qut alios adinonet dicens : Remis-
cipimusJ De quibus dicil : Et iuambulabo in ei» (// sus manus, et dissolula genua erigiL', elgressut rectoa

Cor. vi, 19). Sutyro ei go pedes lavamur, quia praedi- [aciie pedibus vesiris (Hebr. xt'., 12).

caioieasanciibonoruin operum pinguedinereplenlur. (576; Pedum nomine vesligia Chrisii designantur,

aliquo tratis-
317 Etenira vix ipsa praedicatio sitie sicut de muliere illa peccatrice in Evangeiio dicitur

itur admisso. Nam quiiibet praedicans, aut ad quan- quod retro sccuspedos Domiui ^tetit (L2tr. vn, 38).
tulamcunque indignaUonem trabilur, si contemn\- .Contra pedes eniip Domini siamtis cum in peccatis

lur; aui au quanlulamcunque gloriam, si ab audien- positi, cjus itineribus renitimur. Sed si ad veram
tibus veneralur. Inde et apusiolis pedes loti sunt, pcenilentiam post peccata coiivertimur, jam reiro

ui a quoiibel par\o conuigio in ipsa pnedtcalione j) secus pedes Domini slamus, quia eju.s vestigia So-

contracio quasi-tiuodam in itinere coHecio pulvere quimur quem tmpugnabamus.

mundarenlur. Ei beatus Jacobus dicii Xolite -plu- : Pedum nomine duo amores, Dei scilicet amor et

retmagisiri.fierifralres mei (Jac. ut, i).Et paulo saiculi designantur, sicut sacra historia teslaini,

posi : ln muttis einm offendimus omnes (ibid., 2). qu?e bcatum Jacob cum Evangelio luclatum nar-
Pcdes ergo lavaniur buiyio, quia pinguedine boni rat: qui et nervum femoris cjus tenuit, cumque tta-
operis infundttur, atque muudatur pulvis collectus tiiii marcescere fecit, atqueab eoiacobtcmpore uno
deglotia piaedicationis.Siaulem seniire ista ex voce claudicavit pede? (Gen. xxxn.) Quasi enim duo pe-
solius eorporis dcbemus, nimirum pedcs Ecclcsiai des sunt amov Dei et amor saeculi : et quasi dtiobus

sunt inferioruin operum ministri. Qui dum ad u&us pcilibus innilimur, cum Deinn videraur quaerere, et

»ecessarios -ca qute sunt exterius exercent, per e\ r sseculum tenere. Sed omnipotons Deus, cunt j:»m
iremum minislerium velut pedes terne inhsereni. per desiderium ct intellectum cognoscitur onincm
Sed debent hi qui pr;vsunt, qui doctrinic siudio ia- iu noliis voluptatem carnis arefacit, et sioposta,mi-

(375) Ex c. xtx,Hh. xx in Job, 21. [375) Ex iiom. 3 in Ezech.

(574; £x 1. xix in Job, c. x. (57b) Ih mcdio hom. 38 in Evang.
|£7 GRECORIANUM. — LIB. V. 238
liuneni suaviiatis c]us unus in nobis pe3 sanus re- A jam actibus minimc flectatur. llinc namquc per Pau-
«nanct, el alius claudicat, quia nccesse esl ul dcbi- luni dickur : Remissas manus, et dissoluta genua eri-

litato amorc saeculi eonvalescamtis ad amorem Dei. gile: el gressus rectos facite (Ilebr. xu, 12). Aqua
Si ergo tetiemus angclum, uno claudicamus pede, ergo usquc ad genu pcrvenit, cum nos pcrcepta sa-
quia dum arcscit in nobis fortitudo amoris intimi, pientia pcrfecle ad boni operis rectitudin^rn slrin-

inlirmalur procul dubio foi liludo carnis. Omnis git. Qui itcrum metitur
niille, el prophcia ncque ad

quippe qui uno pede claudicat, soli pedi innititur rencsper aquam dueitur, quia videlicct tunc in no-
qiiem sanum habel, qnia cum tcrrenum desiderium bis pleniliido operis cxcrescit, qtiando in nobis per-

319 i
am arefactum faerit, in solo pode amoris Dei cepta sapientia omnom, quantum possibile est, de-
tota virlute sc susuuet, et in ipso slat, quia pedem lectationem carnis cxstinxit. Nisi enim deleciatio
amoris saeculi, quem ponere in terra consueverut carnis esset in renibus Psalmista non diceret : Ure
jam suspensum porlat.
a lerra renes mcos et cor mcum (P&al. xxv, 2). Aqua usque
(377) Pedum nomine cogitationes dcsignanlur, ad renes venit, cum dulcedo sapientiae etiam incen-
sicut in Evangelio legitur, quocl sanctis aposlolis tiva carnis intei imit, ut ea quae urere mentera potc-
post praedicationem Dominus pedes lavit (ioan. rant, diiectionis incendia frigescant. Qui adhuc
B
xiu). Per pedes onim cogitaliones accipiuntur, qui» niensus est mille, torrcntein vidclicel quem pro-
plcruraqne et bom> opere peccati pulvis conlra-
in pheta pertransire non pofuit, de quo etiain diciL
bitur,et inde inquinantur vestigia loquentium, unde Quoniam iniumuerant aquce profundce torrentis, qui
audieniium corda mundantur. Recte Dominus apo- non potest transvadari. Pereepta namque per-
stolis post praedicationcm pedes Lavit, nc quo pec- fectione opcris ad conteruplationcm pervenitur. i;i

cati tontagio ex ipsa praedicationis gratia niens in qua sciiicet coiilemplalione duni mens i« aiiura du-
occulto poliueretur, nesibi quac ageret tribueret, ne eitur: sublcvata videl in Deo quia nou potest penc-
sibi tribuendo quae agebat amitteret. Nam saspe doji- trare quod videl, et quasi tangit aquam lorrentis
iioili dum exhortationis veiba faciunt, quamlibet ie- quam periransire non potesi, quia et intuetur spc-
auiter sese inlriusecus, quia per eos pra>dicationis elando qnae libeal, et tamen hoc ipsum perfecte nou
gratia derivalur, eitoluinL Cumque verbo aliena valet intueri quodlibeL Prophcia ergo ad aquam,
opera diiuuni, quasi ex bono iiinere puiverem maiie quandoque pervenit, quam nou perlransit, quia ad
cogitalionls sumunt. Quid ergo fuit post praedicatio- eontemplationctn sapientiae cum ad extremum Ca~
nem pedcs discipulorum lavare, nisi post praedica- cimur ipsa ejus immensitas. quae ex hominem sub- se

(ionis gJoriam cogitalionum pulverem lergere, C ,eva*» a< * se > htnnano animo pknam agnUiohem,
gressusque cordis ab interna elalione mundare? negat, ul banc et langendo amet, et nequaquam pcr-
irauseundo penetret.
CAPUT LYII.
»E TALO. (579) Tali nomine viue termixus designatur:unde
Joseph qui jntor fralresusque ad< (inem justus per-
(378) Talorura noniine prima boni operis vestigia
^evetasscSSl^cs^^-hilurjSolus talarcm tunicam ha-
designantur, sicut Ezeciuel figurata narratione de-
buisseperhibelur (Gen. xxxvn,5). Nain quidebttala-
uuntiat, qui dc eo viroquero in excelso monte videt
r.arrat, dicens : Mtusus est ctibitis miile; et tradiucit
ris Luniea, n;si aclio consummata ? Quasi enim pro-

me per aquam usque ad talos. Rtirsusque mensus est

iensa tunica talum corporis tegit, cum bona aclio

mitie, et traduxit me usque ad genua, et mensus est anto Dei oculos usque ad vitae nos terminum regit.

mille, et traduxil me per aquas usque ad renes ; el men- CAPUT LVHI.

sus est mille, et traduxii mc per lorreniem, quem non DE CALCANEO.
yotui pertrutisire, quoniam inlitmuerant nqum profun- Calcanei nomine finis aciionis noslrae designatur,
d<r torreniis,quinon potest transvadari (Ezech. xlvii). sicutper Psalmislam dicitur : Ipsi calcaneum obser-
Qnidnamque niillenario numero,nisicollati mune-
D vabunt (PsaL lv, 7). Relege cap. 4, supra.
ris plenitudo signauir? Viritaque, quiapparuit,rniJIe
CAPUT LIX,
cubitis metiiur, ei propheta per 320 aquas usque
I>F. PtANTA.
ad talos ducitur, quia Hftdemplor noster cum nobis
ln Scriptura sacra planim nomine aliquando primus
ad se conver.sis boui exordii pleaitudinem tribuit, jusius, iu r.s<* Abel, aliquiiiiilu actio vitfCt aliquando
dono spirilaiis sapientia prima nostri operis vesti- jinis viue imeltigitvr.

gia infundit. Aquara quippe usquextd talos venire (580) PianLe nomine prixnus justua, id esiAbel
esl jam nos per acceptani sapientiam desideratac designatur, sicut de beato Job in persona Dornini
rectitudinis ve&tigia tenere. Qui rursum mille me- dicitur : Enrcssus Satan a farie 'Ifomini percuisil

titur, et propheta usque ad genua per aquam duci- Jub xdcerc pessimo, a plaiUa ncdis usque ad verlirem
tur, qnia eum boni operis pieuiludo tribuilur ad (Job. ii, 7). Niilius in hanc vitara eleclorum \eriit,

hoc usquc noetra sapientia augetur, ut in pravis qui non hujus adversa sustinuit, meiubra aiitcut

(377) Haec cx principio cap. xix inJob, quac eiiam ^378) Ex cap. \iv, I. wsi, iu Job, post mediuin 22.
rcmlit rapsodiie suae in Joannem, cap. xxxi, sed in (379; Ex c. xi. ii, I. t in Job.
codicibus Gregor. qui cxstant, non habelur sculen- 4080] Ex c. 11, i. 111 in Job, posl raed.
tia tam integra.
239 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 2-10

nostri Redcmptoris exsliterunt, etiam qui ab ipso A finero vita in culpa .umstringilur, ejus planla la;{ueo

niandi exordio dum pie vivunt, crudelia passi sunt. tenclur.

A^i non hujus membrum Abel esse perhibuit, qui CAPIT LX.
ejos mortem, de quo scriptum est : Sicut agnusco- DE UNGUE.
ram tondente se obmutescel, et non aperiel os suum (385) Unguis uomine, linis rei cujuslibct desi-
{ha. Lifl, 7), non solum placens in sacrificio, scd gnatur sicut per prophelam dicitur Peccatum :

etiam moriens taccndd significavit? Ab ipso ilaque Judw scriplum est stylo ferreo in ungue adamantino
mundi cxordio Redemptoris nostri corpus expu- (Jer. xvn, 1). In ungue quippe finis est corporis.
gnareconalus esl. A usqueadver-
planta ergopedis Ita vero Iapis fortis est adamas, ut feno non valeat
licem vulrius intulit, quia prius ab hominibus in- sccari. Per stylum aulera ferrcum foi tis sententia,
choans usque ad ipsum caput Ecclesiae sdcviendo et pcrunguem adamantinum signatur finis aetemus.
pervenit. Peccatum ergo Judae stylo ferreo in ungue ada-
322 (381) Planlae nomine actio vitse dcsign.itur, mantino scriptum dicilur, quia cuipa Judaeorum,
sicul de sanctis animalibus, perEzechielemdicilur per fortem Dei senlentiam in fine servatur inti-
Ptantu pedis eorum, quasi plavta pedis rituli
nito
[Ezech. i, 7). Quia enim praedicatores sancli boum B
323CAPUT LXI.
nomine designenlur, docet opostoius sanctus
Non DE CXCILA
Paulus legis testimonium exponens : alligubis

93 bvvi trituranli (1 Tim. v, 18). Iu sanctis ergo (584) Ungukc nomine virtutum perfectionem de-
praedicatoribus, planla pedis, est planta vituli scili- signat, sicut vocc Dominica, ad bcaluni Job de san-
cet mature incedens, fortiset divisa, quiaunusquis- cto praedicatorc, sub cqui nomine dicitur ; Tsrram
quc prjedicator sanctus, el venerationem babet in unguta fodil. Sotet in cqni ungnla taboris forlitudo

rasturitale, et fortitudinem in opere, et in divisione cognosci (Job. xxxix). Quid ergo per ungulam, nisi

ungulae discretionem. Non enim facile ejus praedi- in demon-

praedicalore sancto, virtutum perfectio

catio accipitur, si levis in nionbus esse videatur, ct slratur? Terram ergo unguia fodit, cum de corde
nulla crii, maturitatis oslensio, si contra adversa audientium excmplo suoruro operum terrenas to-
omiiia non adfuerit operis forlitudo. Virlutis autcm gitationes ejicit. Ungula tcrram fodit, quia audiio - 1

merituro ipsa fortitudo opcris aduiitlit, si discreta rum corda a saceularibus curisevacuat, cuin doclor

iu intellectu non fuerit. bonus contemni saeculum opere oslenlat. Videamus

(382) Plantae noroine finisvitae designatur, sicut de Paulum terram cordisaudientium, qua ostensaj vir-
i

itiiquo per Baldalh dicitur : Tenebilur planta ejus tulis unguia fodiat. Ipse discipulis dicit : floec cogi-

iaqueo (Job. xvm, 9). Nam cum perversa mens in latc, qua; et didicistis, et accepislis, et av.distis, ct

pcce.aium se venisse conspicit, quadam cogiialionis vidislis in me : llwc agite, ct Dcus pacis eril vobis"

siiprir.liric evadere peccati laqueos quaerit. r Sed vel cum [Phil. iv) : Et rursum : Imitatores mei eslotc,

teiTwes, vel opprobria hominum limens, eligil in sicul el ego Jesu Christi (I Cor. xi). Qui igitur c.x-

«tenuim raoii, quam ad temporis aliquid adversi- eniplo sui operis alios corrigit, nimirum ungula
talis pcrpeli. Unde tolam se vitiis inserit, quibus tcrram fodit. Qui eliara districta carncm domat
jam seniel se obligalaiu seutil. Cujus ergo usque ad abstineniia, lerram fodil ungula.

INCIPIT LIBER SEXTUS.

324 CAPUT PRlMtlM. £) rnrsus : Portiomeain terra vivenlium(Psal. cxli,6).

DE TERUA. Hinc iterum in lihro beali Job, de rcprobo quoiibct

Jn Scriptura sacra lerrce nomine, aliquando soliditus scriptum est : Non dilabitur, nec perseverabit tub-
patriw cwlcstis intelligiiu:, aliquundo sancla Ec- stantia ejns, nec mittel in terra radicem suam (Job
clesia, aliqnando Synagoga, aliquundo genlititas,
aliquando anima justt, aliquando anima peccalrix,
xv, 29). llle virtutibus ditalur, 325 cu i" s mentem
aliquando caro, atiquanuo humana anima, ali- inhabitat omnipotens Deus. Sed quia snperhi cogi-
quando p&ccator quilibet, aliquando subjecla plebs, lalio ab auctoris suae gralia uon inhahitatur, profecto
aliquando humanitas Chrisli, aliquando infemus,
per hoc virtutibus non ditatur. Proptev hoc quod
aliquando Christi caro, aliquando ht qui terrenis
acttbus occupaii sunt, aliquando terrena actio. interius est vanis dicilar : Non ditabitur. Propler

"»Su) Terrae nomine soliditas patrise cceleslis ac- hoc vcro quod transilorium foris lumet, recle shu-

cipitur, sicut per Psalraistam dicitur : Credo videre jungitur : Non perseverabit substantia ejus; ac si

bona Domini iu lerra vivcnliuui (Psal xxvi, 13) : Et aperte dicaiur : Hoc quod habere videlur exitrias,

(381) Ex.boin. 3 in Ezeeh. (384) Ex c, xiii, I. xxici in Job.

(38*2) Ex 1. xiv in Joh, c. j, 5. 4080) Ex iib. xti in Joh, c:ip. xxn.
(385; Ex L xi> l. xv, 2<>.
2il GREGORIANCM • - LIB. VI. 242
transit, el illml, qtioJ transire non peterat, inie- A habuit, post i^ne subversa esl, quoniam Synagoga
riui non liabet. Unde aple subilitur : Nec tuiltet in quae mamiata Dei per legem ptotulit, nasceutem Ec
terra radicem suum. Quid enim pcr lerram nisi clesiam persequens, invidiae se face consumpsit. An
vitac aeternae retributionem accipinius? Radix vero non evigilaiionis suae facibus ardebat, cuiu Re-
cogitatio intelligilur. Superbus ergo in lerra radi- dcmptoris nostri signa conspicicns, per quosdam
ccm suani non miltil, quia nunquani ad aelcrnae suos diceret : Quid facimus, quia liic homu mutla
viuedesiderium cordis sui cogitalioncin plantat. signa facit? (Joan. xi, 47.) Yelcerte: Videtisquiu tion
(380) TerraB noniine sancta Ecclesia designalur, proficimus, ecce totus mundus post eum vailit
sicut striptum est : Germiiiel lerra herbam vtrenlem (Joan. xh, 19). Videbant undc converli debueranl,
et facientem semen : et lignum fructifcrum, fncicns fru- atque inde pervcrsiores Cebaut. Quaerebant exstin-
ctumjuxta genussuum (Gen. i). Quod sicveraciter est guere quem videbat mortuos vivilicare. lu ore le-
factam, ut significans faciendum. Per leiram quippe nebant legem, sed iegis persequebantur auctorem.
liguratur Ecclesia, quae et verbi pabulo nos reficit, Terra ergo, dequa oriebatur panis, in loco tuo igm
et patrocinii umbraculo custodit. Quae et loqueodo subversa est, quia Judaea in semetipsa prius habuil
pascit, et opitulando proiegit, ut uon soluin herbam legein, quae reiiceret, et post invidiam qua se ton-
**
refectionis proferat, sed eliamjcum fruclu operis arbo- cremaret.
rem prolectionis. Hinc iteni in libro beati Joli de Do- (389) Terrae nomine gentililas designatur, sicut
mino dicilur : Qui extendit aquilonem super vacuum in libro beati Job interrogante Domino dicitur :

qui appreliendit terram tuper uihilum (Job xxvi). Quis dedit veliemenlissimo imbri cursum, et viam
Aquilonis enim uominc diaboius appellari solol, qui svnaniis tonitrui, ut plueret super tcrram absque ho-
ut lorporis frigore gentium corda consn ingeret, dixit : viine in deserto, ubi nutlus hominum commoralur : ut
Testamenti m latere aquilonis (Isa. xiv) (587). Qui impleret inviam et dcsolatam, 327 et produceret
supenaeuum extenditur, quia illa cordu possidet, herbas virenles (Job xxxviii, 25-87). Quid enini ost
qu* divini amoris gralia non replentur. Sed tanien imber vehementissimus, nisi vis immensa praedica-
omnipoteiiti Domino suppetit, eliam vasa diaboli, tionis? Veliemens imber est, cura prscdicatores
cunctis virtulibus vacua, suae gratia? munere im- sancti credere gaudia aiterna suadent. Imber veio
plere, el in eis divini timoris soliditatem ponere, vehementissiraus cura propter spem rem deseii,
quos nulla conspicit rectitudiiiis aciione roborari. cuncta visibilia propler invisibilia contentni, ct
iJnde et apte subditur : Kt appendit terram super propter audila gaudia, praesenlis saeculi poenas,
nihilum. Quid enim lence nomine, nisi sancta Ec- ~ crucialusque tolerari admonenl. Quid vero per to-
clesia designatur, qu.e dum verba praedicationis niluum uisi praedicalio superni terroris accipiiur?
suscipil, fructum b«ni operis reddit? De qua pcr Quem terrorem dum percipiunt, humana corda
Moysem dicitur : Audial lerraverba oris mei,ex- quatiuntur. Sed quia quilibet praedicalor v.erba darc
spectetur sicut pluvia eloquium mcum (Deul. xxxn). auribus potest, corda vero aperire non polest, se
Et quid per nihilum nisi gentites 326 populi de- Dominus et imbris cursum, et viam sonantis toni-
siguanlur? Dequibus per prqphefam dititur : Om- trui dare asserit, qui cum praedicalionis verba t:i-

nes genles velut niliilum, et inane reputatw sunt buit, per lerrorem corda compungit. Accpta vero
(Isai xl, 17). In eo ergo nihilo lerra suspenditur, via, quid iste imber ac tonitruus agat, subditur :

quod prius vacuum ab aquiione tenebatur, quia itla Vt plueret super terram absque homine in deseriu.
corda genlilium repleta sunt charitaie Dei, quae Qtiid namque terram nisi gentilitatem accipimus?
pressa prius fuerant torpore diaboli. (390) Quae dum nullum cullum Divinitaiis temtit,

(388) Teme nomine Synagoga inlelligitur, sicut mtllamquein se speciem boni operis ostendil, vidc-
in libro beati Job scriptum esl : Terra de qua orie- licet dcsertum fuit. In qua quia iegisiator nou fitit»

batur panis in loco suo, tgne subversa esi (Job xxyim, et qui rationabiliier Deum qu3ereret non fuit, quasi
o). Quid enim terrae nomine nisi Judaea accipilur :
^ hominum nuilus fuil, et sicut solis bestiis occu-

lkec lcrra, id esl Juda_'a panem dare consueverat, pata, vacua a mortalibus exstitit. Sttpcr terratn
quae legis verba proferebat. Quara videlicet iegcm, autem in deserto pluere, est verbum Dei gentilit:tli

quia intelligere jara reprobi atque explanare iwn praedicare. De hacdeserti terra alias dicitur : Po-
poterant, propbeta Jeremias in latnentalionibus suil in deserlo viam (Isai. xliii, 19). De hac praedi-

deplorat dicens : Parvuli pelierunt panem, et qui catione gentilitati concessa Psalmista lestatur, di-
frangeret eis non erat (Thren. iv, 4). Sed haee terra cens : Posv.it flumina in deserto (Psat. cri, 35).

in loco suo igne subvcrsa est, quia tideliiim signa Dedil ergo Dominus vchementissimo imbri cursum
conspiciens invidiee face se concremavit. Quia enim et viam sonantis tonitrui, ut super terrain i:i de-
de superbia semper invidia nasci solet, in loco suo serto plueret, et implerct inviarn et desolatam, et
ignc periit : quae idcirco arsit invidia, quik super- produceret hcrbas virentes, id est exteriori praedi-

biain non reliquil. Terra ergo quie prrns panem cationi internam aspirationem conlulit. ut corda

(386) Ex 1. xix in Job, c. xn. (589) Ex 1. xmx i:: Job, c. xiii 10.
<587i Ex i. xvn in Job, c. xm. (390) Ex cap. xiv.
(388) Ex 1- xvsii in Job, c. xix.
 2« GARNERI CAN. REfJ. S. VICTOR75 PARIS. 24}
senlilium arentia virescerent, clausa patescerent, A stib equi figura dcscribens dicil : Terram nugnla
mania complerentur, infecunda germinaretrt fodit(.fob xxxii, 21). Vidc capnl li, lib. v.

(591) Terae nominc anima justi accipilur, sicat Terns nomine cogiDtio Eerrena exprimitur in
in bvato Job Domino ipsum interrogante scrjpiufn eodcm Job loco; lerram enim ungula fodif, cum
esi Vbi eras, quando ponebam fnndamenta terrm?
: praedicator qursquc forti inquisitione terrenas in se
(hb xixtih, 4.) Qnid per terram nisi anfma josli cogitationes discutif.

i!itelligitor?Si enim peccatoris animus pulvis est, (594) Terra nominc anima bumana desfguator,
qtiir, in superticie attolitui , et tentalionis aurarap- sicut in lib. Job de sapienlia dicitur : Nescit fiomo
pretium nec inrcnitur in terra suariter viventittm
taiur. 1'nde scriplam esl : Von 328 *' c » ni P J i *on ejtts,

sic : sed lanquum pulvis, quetn projicil remus a (Jeb xxtiii, 15). Qnam namque sapientiam vir san-
facie terrcp (Psat. i, 4). Nil terra animam justi in- ctus contempfatur, nisi eam de qna Paulus dicit:

telligi obslat, deqtta scriptum est : Terra enim scepe Chrislum Dei virtntem, et Dei sapientiam ? (T Cor. i,

venicntem suptr se bibens imtrrem, et generans ker- 24). De qtia per Salomonem scriptum esf : Sapientia
bam. opportnnam ittis a quibus cotitur accipit bene- wdificavit sibi domum (Prov. tx, 4) ; et de qna Psal-
Hiclionem (llebr. ti, 7). Sed hujus terrse fundamen- mista ait r Omnia in sapientia fecisti (Psal. cirr, 24).

Hujus
B Hl, J us "imirum sapientia; homo pretiom ncscir
tuni csl lidcs. terrae fundamcnium jacitur,
quando in occuliis cordis prima soliditatrs eansa, quia nibil aeslimatione iflius dignum hivenit. Non
Jivinus tfmerinspiratur. Iste necdum credil&terna autem hoc pretium sapfentia? csse dicilor, et ncsci-

qnx audif; huic curn fides datur, ad oedificiumsub- ri ; sed idcirco ncscirf, quia deest, eo scijicet lo-
seqtientis jam fundamentum ponitur. Hle
opeiis quendi genere, quo in angustiis quisque deprehen-

rcierna jam credit, nec tamen roetuif, venturi judi- sus, cum remediitm subvenlionis non invenit, fateri

cii torrorem despicit, peccatis se carnis ef spiritus solet, quia quid faciat, nescit. Hujus ergo sapicntia:

audenter involvil. Ilic, cum repente futaroruui ti-

prelium neseire, est digni operis merftum, qoo illam
mor infur.dftur, ot bonse vii« sargat sedificittm,
perclpiat, non iovenire. M hoc Damqoe pretium
jam fondamenfn censtruur.tur. Posilo itaqne pro- datrms, ut cjus vice, rein qnam petimuS, posshtere
spera? formidinis fundamento, cam virtutura fa- debeamus. Quid aotera nos dedimos, ut hanc sapien-
brica in altum dacitur, neeesse est al unusquisque tiam qus3 Chrislos est accipere mereremnr? Gratia

proJiciens vires snas caute raeliatur, ut, cum divina qnippe redempti sumus. I!la namqne sola opcra
construcrione magnasesse jam co?peril, semetipsum male vtvendo dedimus, quibus sijusta retributio ser-
respicia! sine cessatione nnod fuif, quatenus atieu- c
™ retur »
non Ciiristos, sed supplicia reddereiiHir

dens hamiliter quod per meiitum inventus est, Qoia ergo veniente sapienlia impif invenri somus,
nequaquam sibi arroget quod per graliam faclus qoid boni operis dedimns, quo accipere eamdem
est. Unde et nunc beatus Job per supcrnam vocem sapieoliam mereremur ? Hujus itaque sapienli«

ad semetipsum redncitur, el ne de virtuiibus glo- homo pretium nescit, quia quisquis a brutis anima-
riari audeat, de anteacta vita memoratur, eique libus rationis intellecto «liscretos est, quoniam,
dicitur : Vbi eras, qnando ponebam fundamcnta suis meiitis non sit salvatus intelligit, nihil se

tcrras ? Ac si justifieato peccatori aperte veritas di- dedissc boni operis, ut ad fidem veniret, agnoscic.

cat mc acoeptas tilii non tribuas. Noli

Virtntes a Quasi enim ad percipiendam sapientiam pretiuin
^ cognoscendnm
:

contrg me dc meo munere estolli. Rccole ubi te 330 ^ are >

Detim actionis sua
inreni, quando mco timore te solidavi. mercede prsevcnire. Non esse hujw? «apienti?e pre-
tium cognoveiat, qui diccbat : Quis prior dedii ittt,

(592) Tcnce nomine anima peccalrix designatur, (Rom. Hinc iterum scriptum
et retribuetur ei? xt, 9.)
v.nde in Evangelio Dominus dicit Ignem veni mit- :
est : Gratia satvi facti estis per fidem : et hoc mn en
tere in terram^el quid volo nisi ut ardeai? (Luc xn,
vobis, sed donum est : non ex operibus, ul ne qnis
49.) Ignis quippe Bomine SpirUus sanclits figurari
D glor et ur (Ephes. n, 9). Hinc iterum dicit Grnifn
i :

soict lerrae veronomine, peecaloris aniina intelli-

:
Dci sum, id quod sum (I Cor. xv, 10). Quia ergo
gitur. Ignem crgo Douiinus ^enit mitlere in terram, nihil boni operis dedimus, quo hane sapientiam ac-
ot accendatur, quia ni»i ab igue veritatis caloreui
cipere mereremur, dicatur recte : Nesc.il homo pre-
suociperci, nunquaui in amorem Dei corda peccato-
iium ej%s (Job xxvm, 15) (595). Quoniam quisquis jam
rum arderent. Seu cum mens earnalis Spiritum
ratione ulilur, tanto allius sub hujus sapientia» in
sanctum accepit, spiriiali amore succensa malum leliectu se despicit, qiiantoeiusdem sapientia? verius
plangit, quod fecit; et terra ardet, quando accu-
inlerna cognoscit, ol indignum se ad banc perve-
sante se couscieniis cor peccatoris 329 orilur. nisse videat, per quain graluito agiluf, ut dignus
atque in doloie pcemtentiae creroalur. liat : De qua bcne mox subdilur : Non invenilur in
(595) Terras nomine caro designatur, sicut Domi- terra suuiiler vivenlinm (596). Quid enini hoc in
nus ad LeaiiimJoLi loquens et forlem praedicalorcm loco terrae signatur nomine, nisi aninia bftmana?

(59!) Ex I. xxx in Job, c. vi, 9. (594) Ex 1. XTiii, in Job, c. x\n, :u!'c incd.
(592) Ex honi. o in Ezecb. (595) H.cc ex fine c. xxiti. dieli 1. in Jol).
(595) Ex I. xxxi, ii: Job, c. mii. (590) Ex e. xxiv, il.il.
245 GREGORIANUM. - 1.115. VI. 21G

Ile i(iia per Psalmistam dicilur ; Anima mea sicui \ (400) Terrae noiiiiiic humanilas Cbristi dcsigna-
lena siue aqua tibi [Psal. cxlii, 6). Hac aulem sa- lur, unde ad Israei dicitur : Altare de ie>ra facietit

piirnlia inveniri in lerra suaviler \iveiilium, aon milii (Exod. xx). Ahare enim de terra Deo facere,
vakl : quia qtiisqtiis adhuc hujus vilae voluptalibus cst iu incarnaLione Domini sperare. Tunc quippe a

pascilur, ab xternae sapientiae inlcllectu separatur. Deo nostrum munus accipitur, quando in hocaltiri,

Invcniri ilaque sapienlia atque prudentia iu corum U est super Dominicae incamationis lidem nostra
leira iion potest qui suaviler vivuut : quia lanto humiiitas posuerit quidquid operaltir. In altari ergo
verins stulti sunt, quanlo majora perdentes in mi- dc lerra oblatum muuus ponimus, si actus nostros
niiiiis lauatilur (597). luvenirl sapientia in tevra Dominicae incaruaiionis iide solidamus.
suaviler vivenlium non potest : quia qtii in lioe (401)Tcrnenomine infemusintclligitiir. Undc bca-
mundo vivunt suaviter, ita adliucstuliistiiit, nl. hoc tus Job deprccatur dicens : Dimitte me, ut plangam pau-
ip>um quoque nesciat, unde ceciderunl. lulumdolorcm meum aniequamvadain,el non revertar
(398) Terrae nomine peceator quiiibel designalur, 332 a & lerram tenebrosam et operlam morlis cali

sicut iu libro l>eali Job de saucto praedicalore dici- (jine (Job x, 21). Quid enim terrae ienebrosae nomine
tur : Fcrvens et fremens sorbet lerram, ncc repulal nisi tetra Tartari claustra signantur? Quae aeternaj
tubaj sonare clangorem (Job xxxix, 24). Ouid nain- R i^ortis caligo operit, quia damnaios quosque in per-

que tena nisi peccator vocafup? Primo namque petuum a vitae luce disjungit. Nec immerito infer-
homini peccanli dietum est : Terra es, et iit lerran jms terra dicitur, quia quicunque ab co capti file-

ibis (Cen. in, 14; juxt. LXX). Tuba vero, quae rint, stabiliter tenentur. Scriptum quippe est : Ce-
discrimen belii denunliat, quid esl aliud quam neralio prwteril, el generaiio advenil ; terra vero in

vox saetularium potcslatum : quae coiilempta /esi- celernum stat (Eccie. i, 4). Recte igitur inferni clau-
stentibus mortis ccrtamen paral?Tubaenamqiie claw- stra, tenebrosa terra nominanlur, quia quos pu-
gunt, cum hujus saeculi potcstales loqui sanctos nicndos accipiunt, nequaquam traiisiloria vel phan-
terribiliter prohibeut. Sed quia praedicator sanctus iaslica imaginalione cruciant : Sed nllfOne solita

?.elo sancti Spiritus inflammatus, vel inter supplieia perpetuae damnationi servant. Jure ergo iiifernus
positus, quoslibel peccatorcs ad se trahere non de- tcrra nominatur, quia susceptos slabiiiter tcnet.
sistil : fervens procul dubio terram sorbet :
331 Sanctus autem vir, sive sua, sive humani generis
quia vero pcrseculorum minas miniine formidat, voce dimilti se poslulat, antequam vad.1t non quia
clangore lubae sonare non reputat. Haec a principi- ad tcrram lenebrosan», qui culpam defiet, Utiru? >si.

bus sacerdotum tuba sonueral, cu:n flagellatos ^ sed quia ad hanc proeul dubio, qui plangcre negli-

aj>osiolos de Deo loqui probibebant, sicut scriplum gii, vadit : sicui debitori soo creditor dicit : Solve
est : Denuntiuverunt ne loquerentur in nomine Jesu debjlum priusquam pro debito constringaris. Qui
(Act. iv, 18). Sed vitleamus qi.omodo equum Dei lamen non conslringilur, si quod debel solvere, ncn
clangor tubae non terreat. Ait Petr.us : Obedire opor- Unde recte subditur Xon revertar. Quia
nioralur. :

tel Deo maijis quam hominibus (Act. v, 29). Quid nequaquam ullra misericordia parcentis liberat,
aliis quoqtie persequcntibus dicit? Non enimpossu- quos semel in locis pcenalibus justitia judicantis
mus quai audiiimus, et eiium vidimus, non loqui damnat. Quae adhuc loca subtilius describuuiur,
(Act. ii,20). Equus ergo clangorem tubre non me- cum dicitur : Terram miserio? et lenebrarum. Miseria

tuil, quia praedicator egregius, despectis potestatibus ad dolorem pertinet, tenebrae ad caecitatem.Ea ergo
saeruli, nullos minarum sonilus pertimescit. quae a conspectu districli Judicis expulsos tenet,
(599} Terrse noniinc stibjecta plebs et familia dc- miseriac ct tenebratum lerra perhibetur, quia foris

signatur. Unde bealus Job dicit Si adrersum me : dolor cruciat, quos divisos a vero Iuminc intus
terra mea clamat (Job m, 58). Omnis qui privalo taecitas obscural.

jure domesticam familiam regit, et pro utiiitate (102) Terrae nomine caro Christi intelligitur, sic-
communi fidelibus plcbibus praeest in hoc quod jura d ut per bcatum Job dicitur : Terra datu est in ma>iu$
regiminis in commissis sibi fuieUbus possidet, qnid impii, vulium judicum ejus operit (Job ix, 21). (juid

aliud quani terram incolendam tenel? Ad hoc quippe terrae nomine nisi Redeiuptoris nostri caro expri-
diviua dispensatioiic c.xteris mtusquisquc prjepoui- milur? Quid appellatione impii nisi diabolus dcsi-

tur, ut subjeclorum animus quasi substrata terra gnatur? Hujus impii manus fuerunt, qui in Redem-
praedicalionis illttis semine fecundetur. Scd terra ploiis nostri morte gpas;;ni sunt. Terra ilaque dala
contra possessorein clamat. si conira cum, qui sibi est in manus impii, quta antiquus hostis Redem-
praeest, aliquid injustum ei privata domus et sancta ptoris mentem per se tentaitdo eorrumpeie non va-
Etclesia murmurat. Clomare quippe terram, est luit, sed ejus carnem pcr suos satellites ad triduum
contra regenlis injustiliam ratioiiabililer subdilos permissus exslinxit , et dispensationem supernx
dolere. ph'tatisnesciens,ex hac ipsa permissione333 scr "

597) Ex flnc cap. (100) Ex I. iu, in Job, c. xv.

598) K.v 1. xxxi, in Job, c. xv, post medium, (M)i) Ex 1. ix, in Job, c. xvx.
25. (-402) E\ I. ix, in Joh. c. -vv, 21.
(599) Ex 1. xxn, in Job cap. xv.
247 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 548
vivit. Tribus enim Redemplorein nostrura tentalio- A psava eogitaiida dejiciiur. cl postmodum ad fa-

nibus pulsans cor Dei tentare non valuit. Sed cum cierida, reele fiiiue Bahylouis qui a terretne recli-
oudae mentera ad mortem ejus excitavit, cttmque ei tudinis judkio deseendil, per forientera senlciiliani
^ohortem atque a pontificibus etPharisaeis ministros dicitur, ut prius in pulvere, et posloa in lena sed-
tratlidit, nimirum iste impius roauus ad terram eal, quia nisi se in cogitatione prosiernerel, in
tetendit, hujns autcra terrae judkes, sacerdoles et malo opere non inliaesissel.

principe» Filatus atque illusores milites fv.erunt. CAPUT II.

Ute itaquc impius vultum judicura ejns operuit, quia DE HIMO.

corda persequentium ne auctorera suum cognosce- (406) Hurai nomine elcctorum mens designatnr,
vent, naatilue niibilo velavit. Uiide per Paulum dici-
sicul pcr Isaiam dicitur : Super kumumpopuH md,
tur Lsque in hodiernum diem, cum Uijilur Moyses,
:
spince et vepres cscendent, qiiaato magis super omnes
relamen c»t exposiium super cot eorum (II Cor. m, domos gaudii ciriiatis exsultantis? (Isa. xxxn, 13.)
45). Qui rursum ait Si enim ccgncvissenl, mu>quam
:
Huraum quippe populi sui, Dominus eleclonira
Dominum gloricc crurifixissenl (1 Cor. II, 8>. Vultus suorum omniura mentem vocat. Domus tero gau-
ergo judieum operlus expertas : quia rnens perse- dii civiialis exsullantis, est mens pravorum, quera,
queniiuni, eura quen, carnc tenere potuit, Deum B dum vcnturi supplieia conspicere negligit, in carnis
sec per miraculum agnovit. voluptate se deserens inaniter hilarescit. Ait ergo :

(103) Terrac noraine, bi qui terrenis actibug oc- Siipei Itumunt popnli mei, spince et vepres ascendcnt,
cupati eieemosynarum et lacrymarum ope ad aeter- etc. Ac si apci te dicat : Si illorum mentera vitia
nam vitarn perveniunt, dcsignantur, sicut per Psal- deprimunt, qtii se pro coeleslis palriae desiderio
mistara dicilur, cum tenire ud judieium Dominus affligunt, quibus culpis substrati sunt, qui sine
Auniiarelur, advccatit ccelos sursum, et terram, «l ulla formidine se in carni voluptate dcrelinquunt?
discemat populum suum (Psal. xux, 4). Ccelos
quippe sursoin advocai, cam hi, qui sua orania 335 CAPUT 111.

tenue- DE GLEBIS.
relinquentes couversationera ccelestis vitae
In Scriplura sacra glebarum nomine aliquando eol-
runt, ad coasedendum in judicio vocantur, atque
lecliones singulorum in Judcea, aliquundo per cfta-
cum eo judices veniunt. Terra eliara sursum vo- ritatem tiniti, vel diversi ordiues electorum in Ee-
catur, cum hi qui in terrenis actibus obligati fue- elesia dcsignantur.

raut, in eis tamen plus cnelestia quam terrena lucra (407) Glcbarum noraine collectiones singulorum

«jujesierunt, quibus dicitur : Hospes eram, et cotle- ordinum bi Jud*a designantur, sicut per beatum
gxstis mc : Xudus, et operuistis nu (Motih. xxv, 35). C Job de Jodaea dicitur : Gleba; illiusaurum (Job xxvin,

Iliuc iterum in libro beati Job de bypocriiae cujus- 6). Quid enim per glebas nisi coliectiones singulo-

Jibet sive spiriiiialilcr Anlichristi damnatione scri* rum ordinura ac multitudines dcsignantur? Glebae
pluoi est : Revelabunt coeli iniquitalem ejus, et terra namque ex humore et pulvere constringuntur. Om-
consurget adversus evm (Job xx, 27) (404). Quid nes ergo qui rore graiiae infusi ex inortis debilo
enim per cuelos, nisi justos? et quid per terram se pulverem esse veraci cognitione confessi sunt,
accipimus, nisi eos qui in terrenis actibus occupati, dum vitse virtule clarescerent, quasi aureae glebie
plus ccelesiia quam terrena lucra requirunt? lly- in illa jacuerunt. Glebas haec terra, id est Judaea,
pocrita* itaque hujus cceli iniquiLatem revclanl. habuit in prophetis, globas in doctoribus, glebas in
atque adversus eum terra cousurgit : dum el hi, patribus antiquis, qui magna se infusifme gratiae in
qui cura Deo judices veniunt, ct hi qui pei judiciura professionis et operis unanimitate tenueniHt. Dicat
libcranlur, pravitatis ejus testes eiigunl. Nihil ergo ergo : Glcbceillius aurvm, quia in ea mulliUulo spi-
de liis quae egit in tempore damnationis ab6Condi- ritualium tanlo majore viFtnte ciaruit, quanto sc in
tur, et si quidem acta iiiius modo 334 hominibus Denm ac proximura majore unanimitate constringit.
per dupiicitatem mulia celanlur, sed in damnalionis rj (408) Glebarum nomine per charitatem unili de
die quidqaid in eo intrinsecus lalebaf, ostcndotur. signanlur. Unde Dominus l>earum Job interrogat
(405) nomine terrena actio designalur
Terrae dicens : Quando fundabatur pulvis in terra, et gieba?
LDde ad uiiamquaaique menlem sub nomine filiae compingebaniur? (Job xxxviti, 58.) Glob?e qutppe
Babylonis pcr propheiam diciltir : Descaide, sedc ex huraore coagolanttir el pulvere. In hac itaque
in pulvere filia Babylonis , sede M terra. Cum terra, id est Ecclesia glebae compacUe snnt, quia
eiiira pulvis semper terra sit, non tamen terra sem- vocati peccatores, et per sancti Spirilus gratiam
per pulvis est. Quid enim per pulverera nisi cogi- infusi, in collectione sunt charitatis uniti.
tationes deberau6 accipere, quae dum imporiune ac Isue glebae compactae sunt, quando populi, qui
silenter in raenle volvuntur \al. evolanl], ejus ocu- prius qnasi dispersione pulveris diversa senliebant,
los excjecant? Et quid per leiram, nisi terrena co- 336 pc-stmoduni sancli Spiritus gratia accepta in
gilatio dcsignatur? Sed quia leproborum meus ad illa pacalissima unanimiiatis concordia convene-

(40o! Ex Iib. xv, in Job, c. xix. (406) Ex lib. xvii, in Job, c. x r 9.

(404)' Ha?c sequenlia caiptun ex principio meiio. (407) Ex lib. xviii in Job, c. xix, ante finein.
(105) Ex lib. xiv, in Job, c i.\. (408) Es Iti». xxx, in Job, c. vi.
140 GKF.COHlAM M. - LIU. VI. 260
rvnl, uf enm ossent Iria millia, vcl rursum quique A menla vertnnlor, ijaia velut sua plangiint ea quae
Hiiilia Scriplura lesle dicerctur : Quia crat cis cor proximi injuslc paiiuniur. Perfecti namque cum
uttum et anima vna (Act. iv, 52). Has glebas tx semper de spiritualibus moneantur tanto sciunt
uno 'quidt-m pulverc, sed quasi diversa inole di- de corporalibus alicnis damnis ingemiseere, quan-
slinclas quolidie Dominus in terra compingil, quia to jam edocii stuii non dolerc de suis. Omnis ergo,
seivata utiitate sacramenti, juxta varietatem viro- qui praeesl, si pcrversa in subditis exercet , eon-
rttm atque lingnarum fidolcs in Ecclesia populos tra hunc, et lcrra clamal , et sttlci deflent, quia
colligit. llas glehas jam lunc Dominus designavil conlra cjus injuslitiam rudes quidcm populi in mur-
quando ad esum panis el piscium quinqitagenos muralionis vocibus erumpunt, sed perfccti quiqtie
discumbcre vel centenos jussit (Matih. xiv). pro parvo ejus opere sese in fletibus affiigunt :quod-
(409) Possunt autem per glebas, si ;n Eeclesia. que intperiti ciatnanl et dolent, boc probalioris viue
diversitatem merilorum aUeudimus,distincti ordines Bubjecti deflent et taccnt.
iideliumdesignari. Nam dumaliusestordo praedican-
tium,aliusaudienliura,alius atquealiussubditoruin,
338 CAPUT V.
UE PLLVERE.
alius eonjugum, aiius contmentium, alius poenilen-
ln Scriptura sacra pulveris nomine aliquando ter-
tium, alius virginum, quasi ex uuaterra est divcisa B reua intcltigentia, aliquando terrenum negolium
glebarum forma dislincla, dum in una fide, in uiia vel desidertum, aliquando snbtiiis ope r um uoslro-
cliaritate disparia demoiistrantur bene operanitum rum relractalio, aliquando peccatorum incon-
slantia, aliquando caligo terrenw cogitntionis ,
uiciiia (410). Sed hae gleba; nequaquam concrctse
aliquando infirmitas humanw conditionis designa-
ex pulvere surgerenl, nisi aquam prius pulvis acci- tur.
peret, et conccpio se bumort solidarcl, quia nisi (412) Pulveris nomine terrena intelligentia dc-
peccalores, sancti Spiritus gratia infutideret, con- signalur sicut de amicis beati Job scriptttm est
slriclos cos ad fidei opera charitatis unitas non Quia venientcs ad eum sparserunt pulverem super
tenerel. capita sua(Job n, 12). Amici namque beali Job, et
CAPUT IV. sibona inlentione ad eum convencrint; haeretico-
DF. Slt.CIS rum tamen vel idcirco speciem tenent ,
quia ad
(411)Sulcorum nomine designantur vontere lin- cttlpam indiscrete loquendo dilabunlur. Unde et il-
gua? bene exculti, sicut pcr beatum Job dicitur : Si lis a beato Job dicitur : Dispvture cum Deo cnpio,
adversum me lerra mea clamat, et cum ea sulei ejus prius vos ostendens fabricatorcs mendacii, et cuttoret
deflent (Job xxxt, 58). Omnis cnim qui vel privato perversorum dogmatum (Job. xin, 3) (413;. flaere-
jure domesticam familiamregit, velproutiiitatecom- lici autem quia sanclam Ecclesiam sua docere de-
muiti fidelibus pluribus praeest, in hoc quo jurarc- siderant , ad eam quasi consolantes appropinqu-anl.
giminis in commissis sibi fidelibus possidet, quid Quid vero per pulverem nisi terrcna intelligentia!
al.ud quam terram colendam lcnet? Ad ltoc quippc Quid per caput nisi boc quod nostrum principale
divina dispensalione ctcteris uiiusquisque prsepo- est mens videlicet designalur? Quid per coelum,
ititur, ut subjeclorum aitimus quasi subslanlia terra nisi pr.-eceptum supernae loctilionis cxprimiturt
praedicationis semine fecundelur. Terraautem 337 Pulverem ergo super caput in coelum spargere, est
ltuilisoperibusexculta plerumque ad usum hominum saxulari intellectti menlem eorrumpere, el de ver-
aliquod alintenlum profert. Exarala vero fruges ad bis coelestibus terrena sentire. Divina autem vcrba
satietatera parit. Ita sunt nonnulli qui uullo locu- plus discutiunl plerumque quam capiunt. Super ca-
tionis, nulloexhorlationis vomere proscissi qua?dam piia igitur pulverem spargunt quia in prx-ceptis Dci
dona quamvis mittima , tamen ex semelipsis pro- per terrenam intelUgenliara ultra suarum meniium
ferunJ, quasi tcrra necdutn exaraia. Sunt vero non- vires enituntur.
nulli autliendum semper atque retinendum san-
ail
339 (444) Fulveris nomine terrcnum negolittra,
ctis praidicationibus; inlenti, a priore mcnlis duri • n V el desiderium designatur , sicut de superbis ad
lia, quasi quodam linguas vomere scissi semina ex- beatum Job a Domino dicitur : Absconde eos in
bortationis accipiunt, ct fruges boni operis per sttl- pulvere iinuil , el facies eorum demerge in faveam
cos volunlariae afilictionis reddunt. Sape vero con- (Job xi). Ac si dicat, ut ego : Supcrbos enim atquc
tigit ul hi qui praesunt, injusta aliqua faciant fitque, impios juslo judicio Dominus in pulvcre abscon-
ut ipsi subjectis noceant, qui prodesse debuerant. dit : quia eorum corda ipsis, qux dcspeclo amorq
Qu?e dum rudes quiqtte conspicittnt , comrnoli creatoris eligunt, oppi-imi terrenis negotiis perniit-
contia reclorcm murmurant, nec lamen valde pro- lit. Unde el illorum vitam cum in extrcmo discu-
ximis per compassiottera dolent. €nm vero hi, qui tit, tanquam sihi abscondilam non agnoscil dicens
jam aratro lectionis attriti sunt, aique ad frugem Nescio qui eslis (Luc. xitt). Vita pravorum sub
Loni operis exculli ,
gravari vei in minimis inno- pulvere absconditur, quta abjectis el inlimis deside-
centes aspiciunt, per com nassioncm proJmis ad la- riis gravatur. Quisquis eliain adhuc, ea qucC mundi

(409) Kx lib. et c. citatis. ('iJ2) H;ec ex fine c. sn, I. in, in Job, 17.
(410) Hauc ex line iap. (413) Ex cap. xiv, ibid.
(4H) Ex lib. xxii, in Job, c. xv. (-i 14) Ex 1. \xxn, in Job, cap. vn, p st ined.
251 GUtNCRI CAN. REG. S. VICTOIUS PARIS. 252
sunt, appetil : qnasi ante faciem veri luminis no» A afficit : levitatem vero cogitationis improb» quasi
app;iret, quia nimirura sub pulvere terrcnae cogila- ante oculos pulvis surgit consenticndo vitiis pu-
,

tionis lalet. iredine atterimur, vitiorum vero imagines in corde

(415) Pulveris nomine subtilis operum nostro- lolerando ^rdibtts pulveris sedamur. Ait ergo :

rum retracialTo designatur. Uiide ad Moysem dici- Induta est caro mea putredine, et sordibus pulveris.
tur : Sume iibi aromala ttacten, et onycha, galba- Ac si aperte diceret : Carnalem vitam quam patior.
num boni odoris , et thus lucidissimum ; cequaiis aut labes lubi i&e operationis polluit aut ex vitioi um
ponderis erunl omnia, faciesque thymiama ccmposi- mcmoria caligo miser* cogitalionis pra?mit. Qtiod
lum opere tivyucntarii mislum diligenler el purum. 'tamen si es voce Ecclesiac universalis accipimtis,
Cumque in lenuissimum pulverem uniuersa conc.ude- ariquamlo hanc procul dubio carnis puliedine, ali-
ris, pones ex eo coram tabernacuio lestimonii (Exod. quaiido autcm gravari sordibus pulveris invenimus.
xxx, 50). Thyroiama ex aromatibus composiUim faci- Mulii quippe in ea sunt, qui dum amori carnis in-
mus, cym in allaiibonioperisvirtutum mulliplicitate serviunt , fetore luxuri» computiescunt. El sunt
i edolemus. Quod mistum ct purum sit, quia quanio nonnulli qui a voluplate carnis se abstinent, sed
virtus virtuli jtnigilur, tanlo incensum boni ope- lamen tota menle in terrcnis actibus jaccnt. Dicat
) is sincerius exhibetur. In tenuissimura crgo pulve- B crgo sancla Ecelesia unius membii sui votikus, di-

rem aromata universa eonieiimus, cum bona noslra cat 341 'l' 1
"' ^e ulroquc genere lolerat hominum.
quasi in pila, cordis occulla uiscussione tundimus Indnla est. Caro mea putredine el nordibus puiueris.
et si veraciter bona sinf, stibtiliter retraclamus. Ac si apc-rte insinuet dicens : Suut pleriquc, qui
Aromata ergo in pulverem redigere , est virtmcs inilii per iidem membra sunt, sed tamen saaa vel

recogitaiulo tractare, et usque ad subtilitatem oc- munda per aciioneni non sunt quia aut viri lurpi-
culti examinis revocare. Et notandum quod de eo- bus desideriis ad corruplionis pulredinem defluunt,
dem pubiice dicilur : Pones ex eo coram testimonii aut lerrouis aclibus dediti pulvere terrense cupi-
tabernaculi, quia tunc nimirura )>una nostia vera- dilalis conspcrguntur : In illis cnim quos lubri-
citcr in conspeclu judicis placent, cum baec mens tos tolero , carnem videlicct putresccntem gc-
sublilius recogitando conterit, et quasi de aromati- mo : in istis autem quos terrena quaerenles pa-
bus pulverem reduit, ne grnssum durumque sit bo- lior ,
quid aliud quam foedata pulvere membra
num quod agitur, ne si hoc arcfi relraclatioue ani- l>ot to ?

mus non couuninuat, odorem dc se subtiltus non (418) Pulveris nomine iniirmitas bumanae condi-
aspergat. iisnis desiguatur. Sicut per ptopheiam dicitur.r
C
340 (416)Pulvei is nomine peccatcris iucnnstan Memenlo (419), Domine ,
quoniam pttlvis sumus.
tiadesignaUir,'siculad bealum Job a I- ....inodicitur: Abraham qooque ail Luquar ad Dominum meum :

Quando fundabatur pulvit in lerra ^Job x\kvm,4). cum sim pulvis et cinit (Ptal. cn, 14). Elsi viven-
Quid enim i«i pulvere nisi pectaloic uccipimus, tem carncm nondum in lerra mors solvcrat, boc
q::i nullc raticuig pondere sciidati cujnslilipt ten- tamen apud se erant, quod se fuluros absque dubi-
talionis flatu rapiunlur, de quibus t^riptum est : tatiqitt praevidcbant. Hinc alias dicitur Aufens :

Non sic impii, non sic, .sed tanquam pulvis quem spiritum eorum et deficienl, el in pulverem suum rc-
projicit ventus a facie tenee (Psat. t, 4). Pi ;
U is ;
ati- verteiitur (Psal. cui, 29). Quid enim eorum spiri-

tem in tena fundatus esl, cum peccatoits vocati tus, nisi spiritus superbiae nominatur. Tollalur ergo
in Ecclesia tiaditae fidei sunt ratione solidali, ut spiritus eorum, ut deficiant, id est subducto spiritu

qui prius inconslanlia mobiles tentalionis aura superbiae niail se de se esse cognoscant : et rever-

Ievabantur , irnmobiles postmodum contra ten- lantur in pulverem, id est humilienlur ex -infirma

tamenta consisiercnt , el Deo perseveraoler in- conditione. In peccato namque quisquc positus

Juerentes fixum bene vivendi pondus Senerent. morialitalis su£ obliviscitur, dum adlmc per su-

(417) Pulveris nomine caligo icrrenaj cogilalionis fj

perbiam inflalur. Post conversionis gratiam, cum
expriiuiiur, sicut per beatum Job dicilur Induta :
bumililatis spiritu tangitur, quid se esse aliud quam
csi caro mea pulredine,et sordibus pulveris (Job. vn, pulverem recordalur ?

5). Ouia eniiii soiiditalera ingeuitam voluutarie ho-

corruptionis mersit
342 CAPUT VI.
nio deseruit et sese voragine
»E MONTE.
justo nunc vel pro immunda opera laudatur, Ut
(420) /n Scriplv.ra sacra cum mons sinqulari nnmero
euira ita dixerim culp^e suae poenaliler Bubdila ipsa poniUir, aliquando incarnalus Dominus, atiquatido
jam natura nostra facta est extra naturam ; et re- suncla Ecclesia, aliquando apostala anaclus ati-
f

quando harelicus quilibet, aliquando iudaicus po-

mis,sa usque ad perversa opera ducitur; rcslricta
putus, aliquaudo altiludo bor.tr vito?, aliquando
attfcem nujerum nerversorum importunilate fuscatur, mens saucta, aliquandc altiludo conlemplationh ih-
esplicalione cigo aclionis illitiue carncm pntredo telligiiur ; cum vcro pluralUcr montes diaxntnr,

(l\;>) Ex 1. iii Job, c. xix, sub fin., 59.

| (410) Ibi pro memento habemus :rrord«ti:s esf.
(416) Ex F. xxx in.Job, c. vi, 10. (420) Uasc desJgnaiio varia significans t>\ pene
(•517) Ex I. vm in Job, c. vi,post mcdium, 11. eadem in principio lib. \x\m in Jobj c.»p. i.
(418} Ex I. x\rv in Job, c*. xn, 27.
¥oZ GRECOfllANUM. - LIB. VI. 254
aliquando sancli aposloli, aliquanilo ercle&iaslica- A quippe gancti super caligiuosum 344 »»ortt> si-
rum potestatum ttimor, aliquando alta; contempla gnom elevant, quando contra Satame siiperhlam,
lionet, aliqvando virtutes anqelornm, aliquando
t\'.vx svpe suh nebula simulationis absconuitur veri-
alut sive sscra Scriptum, atiquando untiqui Pu-
ires inletliguntur. latein crucis exallant.

(iil) Montis nomine incarnatus Doniinus intdli- (425) Montis nomine hxrelicus quilibet exprimi-

gitur, siculper Ezechielem dicittir : Et dimisit me lur, sicut cx voce Ecclesiae Psalmista ail : lu Do-
super nionlem excelsum v.imis (Ezech. xl, 2). Queui mino confido quomodo dicitis auimce mea' ! Trunsmi-
tnim signilicat mons ejcelsus nisi medialorem Oci gra in monlem sicut passer (Psal. x, 2). Cum enini

et honiinum Ghrislum Jesum ? Et de terra quidem, lidcli aniraae unitate derelicta, intumcnti riociriua

ged ultra terram est quia caro ejusdem Bedcmp-

: confiderc hxretici pradicatoris dicitur, quasi dcserto
toris nostri de iinis haliei maleriam, sed in summis Domino in montem transmigrare suadetur.
praicroinet ex potestale. Qucm minus erat, ul ex- Monlis nomine Judaicus popnlus designatur, sic-
cclsuai diceret, nisi adderct nimis : quia non solura ut Isaias propheta teslalur, qui dixisse diabolam
homo, sed ejusdem lnimanitalis conceptione, tjuai dcnuntiat dicens : Sedcbo in monle testamenli in !a-

ab eo assumpta est Deus et hotno : non sohim lio- teribus aquilonis (Isa. xiv, 13). Repelc cap. xv,
15
mo supcr bomines, scd bomo ctiam supcr angelos lib. i, disiinct. I.

fartus. Motis ergo islc excclsus 343 csl > ct nirais ;

(120) Montis nominc altitudo bonre vftae designa-

quia et si de lerra cst per snbstantiam humanilatis, tur, sicut per Isaiam pnedicatori dicilur : Super
incomprehensibilis tamen est, ex altitudine Divini- montem cxcelsum ascciide, tu qui cvanij"iizas Sion
tatis. Hinc est quod eumdem Domiuuin cum Isaias (Isit. xi 9). Quid etiam monlis nomine nisi «fta
,

propheta prospicerct in carne esse venlurum pro- vita intelligitur? Super montem igitur escclsum, qui

pheti» spirilu sublevatus ait : Et erit novissimis die- evangclizat ascendere jubetur, ul videlicet, qui prae-

bus prceparalus nioris domus Domini in verticem mon- dicationis locum suspicit, ad alfiludincm bonse as-

tium (hai, u, 2).Domus enim Domini Israelilicus oendat actionis. Ad excelsa transeaf, et eorum qui
populus luit. iYJons itaque domus Domini illc appel- sibi comtuissi sunt operatranscendatquatemis sub-
Iatus est, qui ;';.: Israeiiuco populo incarnari digna- jeelorurn vitam tanto subtilius videat, quanto ter-

tus est. Fucrunt aulem in eodem populo sancti viri, renis el rebus, quasdespicit animum non supponit.
qui monies jure Yocarentur, quia per vitse mcritum Ilinc est quod Ezechiel, qui ad prjedicandum milti-

adccelestia propinquaverunt.Sed incarnalus Unige- tur, 3pecu!ator a Domino nominalur : Fiti hominis.

nilus istis montibus sequalis fuil, quia naturacfi vi- C tpecutalorem te dedi domui Israel (Ezech. m, 17). Cni
tam merila omnium ex sua divitmate transcendit. enirn aliena cura committiiur, speculator vocatur :

Unde el recte mons super verticem monlium dici- ut in mcntis uttitudine scdcat, atque vocabutum no-
tur, quia excelsus ex divinitale sua invcutus est minis ex virtute aclionis trahit. Non enim est spe-

etiam super cacumina sanctorum, ut bi qui multnm culator qui in imo cst. Speculator quippe scmpcr
in Deo profccerani ejus vestigia vix potuissent lan- jn altitudine stat, ul quidquid venlurum est longe
gerc ex vertice cogitationis. Qui ergo apud Isaiam prospiciat. Etquisquis populi speculator ponilur, in
mous supcr verticcm nionlium dicitur, ipse apud altum debet slare per vitam, ut possit prodesseper
Ezecbielem mons excelsus nimis perhibetur. providenliam.
(422) Monlis nomine sancta Ecclesia designatur, Montis nominc mens sancta aceipilur, sicut per
sicut scriptum est : Qui confidunl in Domino sicut bealum Jobdicilur : Mons cade ns defluit (Jobxiv, 18).

tnons Sion (Psal. cxxiv, 1). Sion namf;ue speculum Unum 345 in mcnte etiam justi bontinis pcr re-
dicitur, quam secundum specutationem
per con- pentinum eveutum agit qualenus sic subito tenletur

templans Dominum Ecclesia figuratur. ut bunc inopinato proventu concutiat, et prosternal

(423) Montis nomine testamentum Dei exprimi- casumquesuum non nisi postjuam cecidcrit, videat.
tur, sicut Habacttc ait Dominus a Libano veniet,
: Mons cadens defluit, cum juslo Dei judicio lentatio
et sanctus de monte umbroso et condenso. Qui enim ejus menli qui in alla slare cernitur, repente ionsl-
venlurum se per Teslamenli sui paginas spopondit nari permittilur : Etsaxuiu transfertur de loco suo,
quasi vime venit, unde velut sub promissioue se le- cum mens fortis, cujuslocus justitia fueral, imptilstt
nuit. Quod videlieet Testaraentum bene mons um- subito transferlur ad culpam.
brosus et condensus dicitur, quia spissis allegoria- (427) Monlis nomine altitudo conlcmpfationis de-
rum obscuritatibus opacatsir. signatur quod bene legis acceptione : signatur curn
'424) Montis nomine apostata angelus designa- dicitur : Quia Moyses asccndit et Dominus in mon-
tur, sicut sub Babytonis regis specie de anliquo tetn descendit (Exod. xix, 14). Mons ftuijjpe est ipsa
boste pra;dicatoribus dicitur : Super monlem caligi- noslra conlempijtio in quam uos asccndimus ut ad
nosum levate sienum (ha. xur, 2). Prsedicalores ta qux ullra iufirmitateiu nostram sunt videnda,

(421) Exhom. 13 in E/edi. (425) Ex codem iib.

(422j Ex 1. xnxiii in Job, cap. i (42(!(Ex bom. II in E/ech. postprincipturti.'
(423) Ex eodem lil». et <ap. E\ lib. v in Job,cap. sxvi.
(427J
(42ij Ex i. xxxui, in Job, c i.
255 GAR.NERl CAN. REG. S. VICTOfRIS PARIS. 256
sublevemur. Sed hi hanc Domiuus descendil, qiria A se exterius despiciendo dejieiunt, lanto an.plius
nobis muhum prolicientibus parum de se aliquid inlerius revelationum coiilenipljltone paseunlur.
sensibus noslris aperit. ContempLaloribus autem Undc scriptum est : Ascensus in corde suo dispo&uit
s-uis in hac adhuc vila posilis nequaquam se divi- in valle laerymarum (Psal. lxxxiit, 7). Quia qtios
nitas, sicul esl insinuat, sed lippientibus menlis exlerius in fletu continel convallis humilitatis, eos
nostrae oculis claritatem suam lenuiler demonslrat. interius sublevat ascensus contemplationis.
Si tamen dici in illo, vcl parum, vel aliquid polest (43IJ Possunt etiam niontes pnscuae sublimes
qoia unus semper ct idem permauens, intelligi par- intelligi virlutes angelorum : quae idcirco bic nos
iter non polest, et lamen a suis fidelibus participari ministrando et adjuvando reficiunt, qnia illic in-
diciloT, cum in ejus substantia pars nullatenus ad- tcrno conlemplationis rore pinguescunt. Quae quia
m.llatur. targicnte Domino in omni nos certamine prolegiint,
(428) Montium nomine sancti apostoli designan- recte circumspici dicuntur. Undique enim nobis ad-
tur , sicut per Psalmistam dicitur : Tvansferentur esse circumspicimus, quorum defensione contra ad-
montes in cor maris (Psal. xlv, 3). h) corde enim versarios ex omni latere munimur.
maris monles translaii sunt, cum praedicatores apo 347 (452) Motitium nomine altae sententiae sa-
stoli a JuJaeae perfidia repulsi ad intelleclum gen- " crae Scripturae iutelliguntur. De quibus per Psalmi
tium venerunt. Unde ipsi in suis Aclibus dicunl : stam dicilur : Montes excelsi cervis (Psal. cill, 18).
Yobis oportebat primum loqui regnum Dei, sed nuia Quia videlicet ii qui jam dare contemj.lationis
repulistis tlfud, et indignos vos judicatis celevnm vitcc, saltus noverunt altos senlentiarum divinarum ver-
ecce convertimur ad gentes (Act. xni, 26). De his tices quasi cacumina montium ascendunt. Ad quae
montibus in libro beali Job dicitur : Qui iranslulil profccto cacnmina,qnia infirmipervenirenonvalent,
montes, el nescievunt (Job ix, 5). Hi quos subvertit recte subditur : Pelra refugium hevinaciis (ibid.),
in furore suo. Electi quippe praedicatores aeternae quia nimirum invalidos non sublimiter intelligeutia
patriae non immeiito montes vocantur : quia per exercet, sed sola Chrislo ftdcs feurailiter conlinel.
vitae suae cclsitudinem, ima terrarum deserunt, (433) Monlium nomine antiqui Patres designan-
et ccelo propinqui fiunt : Sed niontes veritas trans- tur, sicut per Psalmistam Domino dicilur : Illumj-
tulit, cum praedicatores sanctos a Judseae 346 0D~ nas lu ^ivabiliter a montibvs a?lernis (Psat. lxxv,
duratione subtraxit. Sed hanc eamdem translatio- 5). Quid euim montcs nisi peccatores praecedeu-
ncm raonlium hi ipsi nescierunt , qui in Do- les accipimus ? Qui enim orientem solem conlem-
roini furore subversi sunt : quia cum de suis fi-
q plari non valet, irradialos montes aspicit, et quia
nibus Hebraei aposlolos pellerent, lucrum se fe- sol ortus sit deprehendil. Ex aelernis ergo monti-
cisse arbitrati sunt, quia praedicationis lumen ami- bus nos Dominus illuminat, quia per admiratara
serunt. Ex gentibus quippe justa mentis animad- viiamPatrum praccedentium radionos s^tas clarilatis

versione percussit, tanto inteUigenliae errore exca?- illtisiiat.

cali sunt, ut quod lumcn peiderent hoc gaudium CAPUT VH.

esse putarent. DE C.OLLIBCS.
(129) Monlium
nomine saccularium potestatum (434) Collium nomine, cum comparatione vallis

timor exprfmilur. De quibu; Psalmista ait Montes : ]K)iiunlur, superbi designantur sicut in E\angelio
sicul cera fluxerunt a facie Domini (Psal. xcvi, 5). per Juannem dicitur Gmnis vallis implebitur, et
:

Quia mulli qui prius alta rigiditate lumuerunt, Deo omnis mons et collis humiliabitur (Luc. m, 3). Qt:id
in carne apparente magno sutit pcr poenitentiam enim vallium nomine uisi humiles, qnid raontiuiu
timore liquefacti, vel sicut idem Propheta iterum el coliiuin nomine nisi superbi inlelligunlnr ? I»

dicit : Ascendunt monles, et descendunt campi (Psal. advcntu igitur Redemptoris nostri vallds implcti,
cni, 8). Plerique emmpersecutorcs Domini superbi montes vero el colles humiliali sunt : quia juvla
contra eum veniunt, sed ab eobumiles rcverluiilur: D ejus vocem : Omnis quise exaltat humiliabilur ; qvi
quia montes ascendunt per tumwein potenlue, sed se iiumiliat, exaltabitur (Luc. xiv, II). Vallis eniin
campi dtscendunt plani videlicet facti per cogni- impleta crescit, mons autem et collis humiliatus
tionem culpae. decrescit : quia nimirnm in fide niediatoris Dei et

(450) Moniiuiii nominc allae contemplaliones de- hominum bominis Christi Jesu et gentilitas plenilu-
signantur, sicul de quolibet secrciam vitam dili- dinem gratiae accepit et Judaea per errorem peilidiae

gente sub onagri specie nomine beali Job scriptum hoc unde lumebat perdidil.
est. Circumspicit montes pascua? suce (Job xxxix, 8). 348 CAPUT VIII.

Montes namque pascuae sunt, aluc contemplationes 1>E AGKO.

internae refectionis. Sancti enim viri quanto magis In Scriplura sacra agri uomine, aliquaiido gentili-

(428) Ex 1. xvm in Job, c. xix, et I. ix, c. n post divisionem est c. xxviii.

mediura. (452) F.x xxx in Job, c. xv.
1.

(429) Ex 1. xxxiu in Job, c. i. (433) Ex I. xxvn in Job, c. v, 0.

(430) Ex I. xxx in Job, c. xv. (434) Ex hom. 20 iu Evang.
(43!) Ex eodcm lib. ct cap. scd juxta vcterem
25" CRLGORIAMM . — LIB. YI. 25»

tas, aliquaudo prcesens scecutum, aliquundo corpus A [graelitarum viderat, quia ipsa eju3 majestas geuii-
nostrum, oliquando Seriptura sacra , atiquando bus apparuit, quae pi ius se clectis in Judaico populo
ttniversa Ecclesia designutur.
revelante Spiritu deciaraviu
Agri nominc gentilitas designatur, sicut in Psahne
sul) persona Domini scriplum esl Species agri :
350 caput X.
UE VALLIBPS.
mecutn est (Psal. xlix). Quia incarnalus enim Do-
Jn Scriptura sacra vultium nomine, aliqnando htmi-
tninus gcnlilitati magis quam Judaeae profuit ;
ani-
les, atiqnando humilia dicta Palruut, aliquaudo
malc corpus assumens quasi non in donnnn, sed po- terrcna isla aliquando imapwnarum loca intetti-
.

tins in agrum venit. guntur.

(435) Agri nomine pracsens sacculum designntur, nomine bumilcs designantur, sicut in
Vallium
Bicut Dominus per Evangclium testatur, qui ait :
Evangelio pcr Joauncm dicilur Qmnis vallis imple- :

Ager auiern est mundus. bitur,etomnis mons etcoltis humiliabitur (Luc. in,5).
(536) Agri ncmine corpus nostrum designalur, Unde supra, cap. 7, De collibus.

sicut perSalomonem diciiur : Diligenter exerceagrum (440) Convallium uomiue Irumilia dicta Patrum
tuum, ut posica mdifices domum tuam(Prov. xxiv,27). designaniur, sicut per beatum Job de haerciicis di-
Quid eniui per agrum nisi corpus accipilur ? B citur : Qui de convultibus isia rapienies, cum singulu

Iile ergo benc domum mentis aedificat, qui prius reperisseni, ad ea cum clumore currebant (Job xxx, 5)..

agruin corporis a spinis viliorum purgat, ne si dc- Convalles namque sunt bumilia dicta Palrum. llae-

sideriortim senles in carnis agro proficiant inlus retiei ergo si quando in sacro eloquio qusedam
loia virtutum fabrica farne boni crescentc tic- quasi prudenter invcniunt, quae dum non intelli-

slruatur. gunt pro suis esse asserlionibus suspicantur, niox

(437) Agri nomine Scriptura sacra desigualur, miseris audiloribus suis, qtiorum non animas s~d

sieUt pcr beatura Job de haereticis dicilur : Agrum substanlias appetunt, haec vociferantes aspergunf.

»on suum demetunt (Job xxiv, 6). Quid enim pcr De convaliibus iila siquidcm rapiunt : quia haec de
agrum nisi Scripturae sacrae latitudo signatur? Agrum bumilibus dietis Patrum superbo spiritu coliigunt.
ergo non suura haeretici demelunt, quia ex Scriptura Qure dum pro suis se partibus invenisse gloriantur,
sacra scntenlias longe a suis sensibus diversas tol- ad ea cum clamoribus currunt, quia vidclicet omne
iiint. quod sentiunt, appetitu laudis ad aures bominuin
Dotesl quoque agri nomine universa diffamare conantur.
(458) 349.
Ecclcsiadesignari quamperversi praedicatores deme- -, (441) Possunt etiam per convalles lerrena isia

tttnl,quiaCreatorisnostrigratiampersequenles, dum infima designari : bi enim qni sublima montium, id

quosdam de illa qui recti videbantur rapiunt, quid est fortia acta sanctorum, contemplari nesciunt :

aliud qua.m spicas vei bolros animarum lollunt. semperin infimis quasi in convallibus convcrsaniur.
Et dtun qttodlibet fucri vel parvistipendii inveniunt,
CAPUT IX.
cum clamore currunt : quia boc abstrabere etiam
DE CAMPO. jurgando 351 moliuntur. In convalle enim repcr-
Jn Scriptura sacra camporum nomine, atiquando tis singulis cum clamore currere est subortis causa-
gentililas, aliquando a lumore superbia: humiliati
rum occasionibus ctiam pro parva stipe liligaro.
inielliguniur.
Plerumque autem quem sanctum bona actio osten-
(438) Campi nomine gcntilitas desiguatur sicut
dit, oborta terrcni cominodi occasio examinat. Yi-
ad Ezcchielem prophctam a Domino dicitur : Sur- deas namque nonnullos jam sublimia agere, jam in
gens egredere in campum, el ibi loqnar tecum(Ezech.
abstinenthe, jam in doctrinas opere patrum praecc-
iii, 22). Quid est boc quod pritts Dominus in medio dentium exempla sectari : sed cum repente prae-
Israelitarum locutus ad propbetam suum fuerat, et senfis vitae lucrum, quasi fructum, convallis inve-
tainen postmodum dicilur, egredere in campum, et
ncrunt, ad boc eum clamorc currunt, quasi disnipta
ilii loquar tecum nisi qnod prophetiue suae gratia el "
ad illud superductae sanctitatis tranquillitale pro-
prius Juda^ae inftindam, el hauc postmodum digna- siliunl.
lus esl in latitudine gcntium demonstrare '!
Neque (442) Convallium nomine ima pcenarum loca de-
cnim immerilo per campum gentililas designatur, signantur, sicut per beatum Job de iniquis dicitur
qu;e ionge lateque, id est in univert>o mundo disten- Fralres mei prmierierunt me, sicut lorrens qui transil
dilur. raplim in convallibus (Job vi, 15). Saepe reprobt
Ubi el subdittir : Et surgens egressns sum tn eani- camdem fidem, qua vivimus, retinent, eadem SJei
pum, ct ecce gloria l)ei slabut quasi in gloria quam sacramenta percipiunt ejusdem rcligionis unitato
vidi jujtta flumen Chobar. ln campo propbeta glo- continentur, sed tameu compassionis viscera ne-
riam Dci vidit, quam juxta flumen Cbobar in niedio sciunt. Chatiutis vim qna in Deum el proximuin

(455) Ex 1. xxxiu iu Job, c. xn. (439) Ex hom. 12 Ezech. statim in initio.

in
(456) Non ipsissiiuis verbis sed eodem prorsus (440) Ex iib. xx Job, c. xn, 15.
in
sensu haec dicit Greg. I. x in Joh, c. n, 16. (441 Ex 1. sup., c. xv, post mc 14.
(437) Ex i. xvi in Job, c. xxu, 23. (442) \i\ 1. vn, in Job, c. x.
(458) Ex lib., etc. proximis.
«59 GARNERl CAN. REG. S. VlCTORiS PARIS. 5G0
flagramus, non agnoscunt. Recte ergo isti, ei fra- A tnodo obscuratum est aurum, mutalus csi color opii-
ires cl praetereuntes vocanlur, quia ex uno nobis- mus, dispersi siinl lapides sanctuarii in capHe om~
curn matris gremio i»er lidem prodeunt sed in uno nium plalearum (Thren. iv, i). Quid namque auro
charliaiis studio erga Deura c> proximum non fi- qnod meiallis praeeminet rrisi exceHeotia
eseieris

guntur. Quia autem in hac vita, quam totis deside- sanctitatis?Quid colore opiimo- nisi cunctis am-
riis appetunt, diu stare nequaquaiu jQOSSunl, bene bilis reverenlia rc-ligionis cxprimitur? Quid san-
dicitur : sicut torrens raptim ad convalles trans- ctnarii lapidibus nisi sacrorum ordinum personae
eunt. Nam quol dies aelatis accipiunt, quasi tot signahturi Quid platearum nornine nisi praeseniis
quotidie gressibus ad finem lendunt (443). Augcri TiUe laiitudo figuratur? Et enim Graeco eloquio
s»Li optanl tempora, sed quia concessa suhsistere jr/«TOf latiludo dicitur, profecto a laliiudine plaleae
uequeunt, quot augmenta vivendi percipiunt diu sunt vocatae. Aurum igitur obscuraiur, ciim terre-
vivendi spalia quolidie perdunt. Momenla ergo nis aclibus sanclitatis vila polluilur. Color oplimus

temporum, quo sequimtur, fugiunt, quo accipiunt, commutatur, cum quorurndam qui degcre religiose
amitlunl. Raplim itaquead convalles transeunt.quia credebantur, «stimatio antcacla minuilur. Nara
in longum quidcm voluptatum desideria pro per- ctim quilibet post sanctitatis habiium terrenis se
trahuni, sed ad inferni claustra repcnte perducun- & aclibus inserit, quast colore permuiato, ante huma-
lur. Quia etenim hoc tempus quod qualibel !onga> nos oculos ejns revercnlia despocta pallescil. San-
vitate extensum est, si (ine clauditur, longum non ctuariiquoque iapidcs, in platcas dispcrguntur,
cst ex linc ntiseri colligunt breve fuisse quod
: cum causarum sxcularium foras lata itinera expe-
amiuendo tcnuerunt. Uade bcne per Salnraonera luni, hi, qui ad ornamenlurn Ecclcsiae iniemis
diiilur : Si multis annis vixeril home,etlns omnibu$ mysteriis, quasi in secreiis sancluarii vacare de-
lcetus ftierit, me;ni)>.is$e debet tenebrosi lemporis, el buerunt. Ad hoc qsiippe sanctuarii lapides fiebant,
dierum fnultorum qui, cum venerin!, vanitatis 358 ut intra Sancta sanctorum in vcstimento summi
argumtnr prveletiia (Eccle. xi, 8). StulU eientm sacerdotis apparerent. Cum vero minislri religionis
mcns eum malum repenle invenerit, quia iiequa- a subditis honorem Redemptoris sui ex merito vitae
quam pneteriit, aelernitatcm cjus tolerandi) intelH* cxigunt, sanctuarii lapides in ornamcnto pontificis
git qnia quod praelcrircpotuii, vanum fui' non sunt. Qui nimirum sanctuarii lapidcs dispersi
p;T platcas jacent, cum persons sacrorum ordi-
CAPUT XI.
nuiu voluptalum suarum latitudiiii dediiae terrenis
DE PLATEA.
negotiis inhaereni. Et nolandum quod non hos dis-
In Scriptura sncra plutea: namine aiiquaudo aucto- C
ritadis ialiiudo, aiiquaudo libcrtas propria tolun- persos in platcis, Bftd in capite platearum dicit, quia
tatts, ctiquando laliludo viuv prcesentis. et cum terreua agunl, sumnii vidcri appetuul. ut
(444 Pfaica nominc latitudo intelligilur, sieui. laia itineia teneant ex voluptalc deleclatiunis, et
pcr beaiura Job cx persoua sanctae Ecclesia?. dicitur : tameu sicut in plalearum sinl capitc, cx honore

Unundo vrocedebam ad portam civitatis, et in plalca sanclilatts.

poncbatur cathedra tnihi (Job xxix, 7). Qiiid enim

per portam civilatis nisi bona quaeque actio designa-
354 CAPCT Xil.

DE VU.
tur, per quam anima ad coovenlum regni coclesiis
ln Scriptura taera eum via singulari numero poni-
ingreditur ? Quid vero per catbedram nisi magisicrii tur, aliquando Christus, aliquando transitus ftu-
auctoritas inieliigitur? Grseca autem voce, platca pro mnnitatts ipsius Chrisli, aliquando specialis ad-
venlus ejus, ud cor nostrum, aiiquando tunc recti-
laliludine dicilur. Hunc crgo sancta Ecclcsia adci-
tudir.is, aliquando latiludo proprice libertatis
vitaiis poitam procedit, quia u» adUum ccelestis re-
conteisalto ; cum vero vics pluraliler dicunlur, ali-
gni pcrcipiat, in sanclis se actioniiius exerit. Cui in qnando actiones r.ostra!, atiqnando actioncs Dei,
platea paratur cathedra quia in magnae auctoritatis altquundo vivetidi exprimunlur.

laljludine, sui magisterii exhibet iiberlaiem. Qui D nomhie Christus intelligttur, sicut voc«
(4i<J) Yiae

euim,recl-a qu;e senlit, publica voce praedicat, quasi Dominica ad beaium Job dicitnr iubinlerrogatione:
»n platca super calhedram sedet, cum nulliim de sua Per quam tiamspargilur tux?(Job. xxxvni, 2i.l Irwc
pnedicacione mctuii, nullius pressus terrorilus se (joippc Csi via, qui ait : Eoosum via, veritasei vita

sub siieniio abscondit. (Joan. >.iv, 6). Lux vero fulgor pr.edicalionis acci-
PlaleJb notnine libcrlas propriae volunlatis intelli- nitur. Per hanc ergo viam lux spargitur, qtiia pcr
gilur, sicul de quibusdam ciirse aiistineiiiiae, etcon- Redemptoi is noslri praesentiam cuncia gcntiliias il-

tinciitiai ad pravitatem reversus pcr Jcreiniam dici- luxtralur. Spargitur autem convenienlcr dixit, quia
tur. Non sunt cogniliin plateit (Threu. iv, 8). Vide per aposlolorum voces non anguslata aut coarclala,
cap. 53, lib. v, distinct. I, in medio. sed late fulgeus lux praedicationis emicuii.
(445) 353 Piatearum riomine laliiudo viuc pras- (447) Via3 nomine transitus huinauilalis Clirisii
scntis desiguamr, siculperJcremiamdicilur : Quo- inteUigitur, sicut de sapienlia per beaium Job dici-

(4i3) H;cc sunt anle fincm cnp. (iiC) Ex I. xxix in Job, c. xn.
(iii) Es I. xiv in Jol». c. xi. (ii?) Ex 1. xix i» Job, c. ni, 2.
(i*l>) Ex u parl. Paslor., c.7
 9.61 GIUXOIUANIM. - LIB. VI. m
( ilur : Deui intelligh viam ejus, bi ipse novit locum A (^oi.xiv).Sedqii&iuioveiiitqu;eubiqueest,venire$a-
tjtts (Job. xxvm, 23). GWtcrna eniin Deo sapieti- |)ientiae cst perilluminalioncm mcntis nostrae,judica*
tia, aliter habet \iam, atque aliler locum : locum lepraesentiam tajestatis suse, et qu>a boiuinibus iu
vcro, si quis intclligat, noit-loralem. Nam tenericor- cerlum vel in cujus cor vciii.ii vel in quo postquain
poralittl non polest Deus 355 se d, su -'
l,t dictum venet it pernnnendo requiescai, recte nttnc diciiur :

cst, locus inteUigitur, non localis. Loeus enitn Deus inleltigit viam ejus, ei ipse novil locum illius,

sapietftiae, Pater est. Locus Patris, Sapientia, quia sclius divin» visionis cst cernere, vel qtiibus
sicut ipsa Sapieitlia attestante dicitur : Ego in Pa- modis intellectps sapientke ad cor liominis venial,
tre et Paler i,i me (Joan. xiv). AHler ergo sapieiitia vel cujus mens intcllectum vit:e quem pcrcepent,
habel viam, alque- aliter lolura. Viam enim halwl mortifeiis cogilationibus non atn liat.

per bumanitatis trausilum, locum vero per statum (449) yix notninc iter rectiludniis inlelligiler,

dhinilalis. Inde namqae non transil, unde ajterna sicut per beatuin Job dicitur : Si deelinaverit gres-
csl, sed unde transit unde propter nos apparnit lem- sus meus de vial (Jvb. xxxt, 7.) Quid cst via ubi
poralis. Sic quippe in Evangelio scripluia esl quia iK:r rectitudinis ? toties autem de via gressus deeli-

egrediens ab Jericho Dominus transibal ; duo auiein nat quoties cogitatio nostra iter rectfludinis per
caEci sedentes juxta viam clamavcrunt dicentes : B consensam relinquit erroiis, quasi enim tol gies-
Domine. miserere nottri, fili David (Matth.xs., 30). susextra viam ponimus, quot perversis desidcriis
Ad quorum voccm, sicnt illic scriptum est, Stctit a ccelestis vitse delectatione separainur.

Jcsus, ct lumen reddidit (ibid.). Quid esl autem Vise nornine hititudo proprtae liberiaiis dcigna-
transeondo audire, staudolumen restiiuere,nisi quod tur siout voce Veiitatis in Evangelio dicitui : hi-
uobis pcr humanitatem suam misertus est, qul per trate per angustamportam, quia tata poria, etspa-
tlivinitatis potcntiam, a nobis mentis nosfrx' tene- ciosa est via, quoe ducil ad pevditioncm : el multi
bras cxcIusit?Qui enim propter aos uatus el pas- sunt qui intrant per eum (Mutth. vn, 13]. Hinc por
sus esl, qui resurrexit et ascendit in eoelum, quasi Jacob dicilur : Fial Dan colubcr tn viu, cerastes in
transit Jcsus, quia hoc nitnirum aeiio lemporalis semita, mordent ungulas equi, ut cadut ascensor ejv.s

esl. Sed stans eos teligit et illuminavit, quia non reiro (Gen. xlix, 17). Legc lib. ui, cap. 2, dist. 3,
sicut illa diopensatio spirilalis. ita ubi aeternitas V e noniiiie sancta convcrsatio mtelligitur, sicut

transit qu?e iu se manens .innovat omnia. Stare iterum vocc Yeritaiis in Evangelio dicitur : Quam
enim Dei cst incommutabtfi eogitatione mutabilia angusta portaetarcta via est quaeducil ad vitam!
cuncta disponere. Qui ergu voces petentium audivit ei paucusunt qui inveni..nt eam (Matth. vn, 14).
transieits, slans lumep reddidit. nuia et si propler ^ 1
3^*? (^-Wj Viarum nomine acliones
nos lemporalia periutit, inde tamen nobis luctm signantur sicut per Job dedi\iuo dicitur : Nonne
tribuit, utide habere mutabilitatis transitum nescit. ipse considerat vias meas, et cunrtos gressus diiiu-
Qttin igitur quando per rarnom appareret homini- merat?{Job xsi, <l.) Quid enim viarum nomine nisi
bns, incertum fuit, recte nunc (Jicitur : Deus intct- aclioncs denuntiat? hinc per Jeremiam dicitur :

tigit viam cjus, et ipse novit locnm illius. Bonas facile vias vestras, ei atudia vestra (Jer. vn).
(U8) Quamvis et hoc aiiter inteliigi polest nam ; Quid vero gressuum appellalione, nibi vc! nientium,
via ejus «on inconvenicnler accipitur, hoc ipsum vei provectus accepimus mcritorum? quibus grt-s-
quod venit ad cor, seserjue nobis intrinsecus iufun- sibus veritas nos ad sc vocat dicens : Vcniie ad
dit. Locus vero ejus lit ad cor quod veniens per- me cmnes qui laboratis ei oncrati estis ( Maith.
manet de hac quippc via illius dicilur : Vox cla- xi, 28). Ad se quippc nos DominUs venire praecipit
mantisindeserto:Parale viavi Domitio(Mat'.ti. m, 5), nimirum non gressibus corpons, sed profeclibus
id est in corde vestro venienti sapienliae adituin >e- cordis : ipse namque ait : Veniet hora quando ne-
serate, sicul et alias dicitur : ller faciie ei qui ascen- que tit monie hoe, neque in Jerosolymis adorabiiis
dit svper oceasum (Psal. lxvii. 5). Supcr occasum r> Patretn (Joan. iv, 21). Et paulo posl : Veri adorato-
quipps fuit ascendere ipsarn mortem qnam pertu- res adorabunt in spirhu et veritate; nam el I'aicr
lerat resurgendo supeiasse; ci! ergo ei qui ascendit tales quMiil qui adortait eum (ibid.. 23). In corde
super 356 occasU!n : ilerfacite, id est resurgenii verogressus esse insinuat, quando et ut veniamus
Domino in vestris cordibus per iidem viam praebete, vocat, et tamen motu corporis nequaquam ad alias
hinc Joanni per Spiritttm dicitur : Prccibis ojite nos transire denuntiat sic autem Dominus unius-
;

faciem Domini parure vtas ejus (Luc. i, 76). Quis- cujusque considerat vias,sic numerat gressus, ut
quis enim pnedicando a sordibus vitiorum corda ne minulissimse quidem cogitaliones ejus judicio ac
emundal audienlium, venienti sapientiae viam praepa- verba tenuissima qu;e apud nos usu viluerunt, in-
rat habetergo viam ista sapiculia habet locum ; viam discussa remancant, bincelenim dicit : Qui irasci-
qua venit loeum quo manet. Si quis, inquil, diligit me, iur fratri suo, reus erit judicio ; qui dixeril fralri
termoncm meum servabit, el Pater meus diligel eum suo, taca, reus crit comilio : qui dixnil fatue, rcut:
tl ad eum veniemus el mansionem avud eum fuciemus erit gehenmt; (Matih. v, 22). Raca qnippe in He-
(448) Ex eod. cap.
lib. el (450) Lib. ss in Job. c. iv, 5.
144») Ex 1. xxi in Job, c. v, 17.
2G3 GARNERl CAN. REG. S. Y1CT0RIS PARIS. m
bra>o eloquiovox intc-rjeclionis est, quiequidem ani- \ per se magisler dicebal : Si non venissem, et tocu-
ruutfl irasccntis ostendit, nec tamen pleoe verbum lus cis fuissem, peccatum non habereni. JSuiu autem
iiacundia? expiiir.it. Prius ergo ira reprehendilur excusationem non 359 ttabent de peccaio suo (Joatt.
sine voce, poslmodum vero ira cum voce, sed nec- xv).£l paulopost: Et viderunl et oderunl meel Palrem
dum pleno verbo formala; ad extrcmum vero cum tneum (ibid.). Aliud est enim bona nonfacerc, aliud
dicitur fatuus ira ledarguilur, quae cum excessu bonorum odisse doctorem, sicnt alind esl pr*ecipi-
vocis explctur. Et i.otandum quod ira pci hibei reum laiione, aliuddtliberationepeccare. Saepeenimpraeci-

esse judicio in voce irae, quae est raca, reum con- pilalione commiltitur quod lamen consilio et delilic-

silio in terbo quod est faluus reum geheniue iguis. beratione damnatur. Ex infti mitate eniiu plurimum
Per grailus enim culp« curril ordo senler.tise : quia solet accidere amare bonuui sed implere non
,

iu juiiicio adhuc cau:>a discutilur. In coosilio au- posse. Ex studio vero peccare est bonum nec fa-

Jer.i jani caus;e sentenlia dcfinilur. In gebenna vero cere nec amare. Sicut non unquam gravius est pec-
ignis, eo quse egredilur de eonsilio sententia exple- catum diligere quam perpetrare; ita nequius est
lur. Quia igilur hnmauorum acluum Dominus sub- odisse justitiaffi quam ncn fecisse. Sunt ergo non-
lili examine gressus enumerat, ira siue voce, judi- r.ulli in Ecclesia, qui non solum bona non faciunt,
cio, ira in vocc, consilio. Ira vcro in voce atque B sedetiampersequuntur, etquse ipsi facere ncgligunt,
sermone gekenme ignis mancipatur : hanc subtiii- eiiam in aiiis deteslsntur. Uorum peccatum non
latem consideralionis 358 prophel» aspexeiat, ex infirmitate, vel ignorantiit, sed solo studio per-
cum dicebat : Fortissimus , magne, poteas, Domi- petralur, quia videlicel, si velient implerebona. nee

nus cxerciluum nomen tibi; maguus consitio, el in- taiucn possent, ea quae iii se negligunt, saltem in
comprehensibilis cogitalu, cvjus ocuii aperli sunt $u~ aiiis amarenJ. Si enim ea ipsi vel solo voto appete-
per omnes vias fHiorum Adain, ut reudas unicuique rent, facla ab aliis uon odissent. Sed quia boua ea-
secundam vias suus, ei secnndum factum adinvemio- dcm audiendo cognoscuni, vivendo despiciuut,
num manuum ejus (Jer. xxxsi, 19, 20). animadvcrtendo persequuntur, recte dkitur : Qui
\45i) Yiarum Dei nomiue actiones ejus intellL- cx iadtutria a Deo recessemiL Unde apie subjun-

gontnr, sicui ipsius voce ad beatr.m Job dicitur : gitur : Et omncs vias ejus inieliigere noluerunt. Non
Jpse esl principiuin viarum Dei (Job xl, 14). ,Quid enim ait iuBrmitate non inteiligunt, sed inielligere
enim Domini nisi acliones ejus accipimus? de
vias mluerunt qui saepe quae facere despiciuut, eliam
:

quibus ipse Dominus iterum per prophetam dicit : scire conleiununt. Etenim scripium est : Scrvds
Noa enim suni vite mea: sicui viw vestra; (ha. lv, 8). scicns voiuntatem domini, el faciens digna ptagis
q
Et pr.ncjpium viai*um Dei diabolus dicilur, quia vapulabit paucis. Ei servus scicns voluntalem do-

nimirum cum cuncla creans ageret bunc primum mini sui, et non facicns juxta eam, plegis vapulabit
condidit, quem reliquis angelis emineniiorem fecit, muliis (Luc. xii, 48) ; impunitatem peccandi aesli-

iJciico e;go ad tam multa forliier, suflBcit, quia ir. mai remedium nescicndi. Qui nimirum sola super-

natura rerum bunc creando per substantiam Con- bi;e caligine tenebrescunt, atque ideo non discer-

ditor pri>uum fccit. nuat, quia aliud est nescisse, aliud scire nokiisse.

(452) Viarum Dei nc-mine vivendi ordines inteilj Nescire enim ignoraniia est, scire noluisse super-

guntur sicul in iibro beali Job, de perversis et su- bia. Et tanto magis excusationem habere noa
perbis perEliam dicitur : Qui quasi d« iitdusiria possunt, quia nesciunt, quanto magis cis etiain

recesserunl u Deo, el omnes vias ejus infelligere no- noleutibus opponitur quod cognoscaut.

luerunt (Job xxxiv, 27). Scieudum quippe est quod

modis admiuitur. >'am aut igno-
3SO CAPUT XHL
peccatu-jn tribus
DE SKMITA.
ranlia, aui iniirmiirtle, aut studio perpetratur. Et
In Scriptura sacra cum
semita singulari numtro po-
gravius quidem iufirmilate quam ignarantia sed niiur, alitfuando intentio DoihivicM incamationis,
inulio gravius studio quam iutiimitale peccatur. D aliquando operatio, r.tiquando ahguslia vitx regu-
laris inielliqitur ; dum vero plnraliter semiia; di-
Ijjnorantia Paulus peccavcral, cum diccbatur : Qui
cunlur, aiiqnando arctiora Domini prwcepta, ali-
prius fui biasphemus, et persecutor et couiutnetio- quando snbtiles sanctorum doctorum ptcedicatio-
sus : sed miiuim comecutus sum, quia ignorans feci nes, aliqvando cogitaiiones designantur.

incredulitate (I Tivi. i, 13). Pelrus vero infirmitaJe Seiniue nomine humilitas scu inleniio Dominicx
peccavit, quando in eo omue robur fidei, quam incarnalionis inteliigiiur, sictil per bealum Job de
Domino perhibuit, una vox pueli;« concussit, et perfi.io Jndieorum populo dicitur : Semitam ignora-
Deum quem corde tenuil, voce denegavii. Sed quia vit avis (Job xxvill). Vide cap. i, lib. 2, di-

inliimitatis culpa vel ignoranlia; eo facilius tegitur, stincl. i.

quo non sludio perpelnilur, Paulus qme ignoravit, (455) Semiiae nomine opcralio intclligitur, sicul

sciendo correxit, et Pelru6 montem et quasi are- vocc Domiiiica de Antichiislo ad bealum Jcb dici-
sccntcm jam radicem Odei lacryroisrigando solidavit. lur : Post eum tucebit semila. Post Aniichrisius
Ex industria vero peccaverunl hi de quibus ipse quippe semiia. Lucerc dicitur, quia quaqua traus-

(451) Lib. xxxn, in Job, c. xvm, 24. (455) Exlib. xxxiv in Job, c. xv, 41.
(4o2j Ex iib. xxv in Job, cap. xi, 1G.
 405 GREGOIUANUM. — LIB. VI. 200
sit, admirationpm nimiam cx miraculorum suorum A dc et ipsae nubes ac nac pcvfecta scicnlia doccntur,
claritale dereliquit, et sive per se, seu per mini- curacis voce Yeritalis dicilur: Cum feceriiis omnia
atros suos quolibet prodeat, mendacibus signis co- quw praecepta sunt vobis,dicite : Inuliles sen<i tumut
ruscat. Undo in Evangelio Verifas dicit : Surgenl (Luc xvii, 10). Perfecla scientia cst scirc omnia, et
pseudochrisli et pseudoproplieitr, et dabunt signa tamen juxta quemdam modum scicntiae se esse
magna et prodigia, ita ul in errorem inducantur, si nescirc; qnia eisi
jam Dei praecepta novimus, ctsi
fieri potesl, eliam electi (Malth. xxtv, 24). Semita jam virlulem verborum illius sollicita considera-
Igitur post AiiLehristurn Iucel, quia quorum conla tioue ponderamus, etsi jam quai intcllcxisse nos

penetral corum opcra ptodigiis illustrat ut nimirum credimus, agimus adhuc tarnen acta eadem, quae
tanto altius eoruni merces in erroris tenebris leneat, districlione examinis sint disculienda, nescimus.
quanto per eos lbris quasi polentius lucem de mi- Necdum Del faciem cernimus, necdum occulta ejus
raculis oslentat. consilia videmus.

361 Semitae nominc anguslia vilae regularis in~ Semitarum nomine cogitaliones designanlur, si-
telligitur, sicut per Jaeob in filiorumsuorumbenedi- cut per beatum Job Domino dicitur Posuisti in ner- :

clione dicitur : Fiat Dan cvluber in via, cerastes in vo pedem mcum el observasti omnes semitas meas
semita (Gen. xux). Vide cap. 2, lib. n, distinct. 3. B (Job xm, 29). Vide cap. 42, lib. v
Semilarum Qominearcliora praecepia Domini inlcl- (455) Gressuum nomine operationes, vel cogita-
liguntur sicul per Psalmistam Domino dicitur : Yias tionum motus designantur, sicut per Eiiu de Do-
tuas, Pominc, demonstra mihi el semilas iucis edoce mino dicitur Oculi ejus super vias hominum,ei om~
:

me (Psal. xxiv, 4). Per vias enimcommitiiia qnam nes gressus eorum considerat (Job xxxiv, 21). Sacpe
et leviora praecepta quibus ad Dominum iiur, desi- evenit, ut dum peccatores superna ciemetitia ex-
gnantur. Per semitas vero quae stricttores sunt quae majorem caecilalemeordisprosiliant, unde
spectat, in
vj3c et rectius dueunt arctiora et graviora Dei prae- scriptum est Ignoras quoniam benignilas Dei ad
:

cepta cxprimuntur et^ bene dicilur : Viag demon- pcenitenliam te adducit; tu aulem sccundum dvriliam
strentur, et semitae edoceantur quse in cognoscendis luam el cor impoenitens thesaurizas tibi itam in die

comnkiinibus praeceplis quae ampla sunt, ut vke non ircf, et revelatiov.is justi juduii Dci (Rom. h, 5). Et
est multum laborandum, sed in cognoscendis et ecce dum violentus quisque quod valuerit rapit,
tenendis striclioribus mandatis quoe stricta sunt et dum invalidos opprimit ct dum diu omne quod ne-
ooculta sicut semitae maxiraa est adhibenda diligen- quiter concupiscit exercet, quia non subilo pcrcu-
tia doctripac. ^ titur, sed ejus in finem pcena differtur, nequissinia

(454) Semilarura noraine subtiles sanctorum doc- cjus actio a Deo vidcri rfoncreditur. Sed nonita csso
torum praedicationes intelliguntur, sicut voce Domi- lestatur nnnc Eliu qui dicit Oculi ejus super vias)
:

nica ad beatum Job dicitur : Nunquid nosti semilas hominum el omnes gressus eorum considerat. Tunc
nubium magnas , et perfectas scientias ? (Job xxxv», nequaquam considerare credebat quando pravus
16.) Nubes quippe sunl sancii praedicalores. Habent quilibet omne malum quod poterat inulte perpe-

istae nubes semitas sublili&simas, scilicct sanctae trabat, aestimabatur Dcus justa acla non cernere,
praedicationis vias. Angusta quippe porlacst, quw quia differebat jusle damnare 363 et magna ejus
ducit aa vilam (Math. vn, 14). Eos eigo sanetiprae- patientia quasi quaedam ncgligenlia puiabatur. Ini-
dicatores per semitas astringunt qui ab irttentionis quns quoque ipse toties se in peccaiis suis non vi-
eorum tramile per lata mundi desideria vagando deri adeo credidit, quoiies inuite peecavit, cuiper
non excunt. Arcta etenim benc vivendi censura quemdam sapienlem dicitur : Ne dicas, peccavi, et
non est ampla via, sed scmila ioqua praedicator quis- quid accidil mihi Iriste? (Eccle. v,5.) Emendare r.on
quc sludiose constringitur quae sub praeceptoris cu-
: vult nequitiam, pro qua dignam non pertulit poe-
slodia sollicite coangustatur. Annon quasi quaedam nam. Qui quo pie exspectatus est, eo est ad peccan-
anguslia est itineris in boc mundo viverc, sed de D dura nequiier insltgalus, et patientiam supernae lon-
bujus mundi concupisccntia nibil babere, alicnanoa ganimitatis despiciens, unde corrigere culpatn suam
appeterc, propria non tcnerc, laudes mundi despicc- debuit inde cumulavif, sicut per eumdem Job dici-
re, despicientes bonorarc, adulantcs despicere, de- tur : Dedit ei Deus locum pcenilenliw ; etille abulitnr
spcclum sequi, et pro Deo opprobria amareclglo- eoin supcrbiam (Job xxiv, 25). S;epe ctiam qtiia pce-
riam fugere, mala nocentium cx corde dimittere et nam, quam meretur, rcpente non suscipit, hoc Deo
crga eos dileclionis graliam immobilem in corde re- non acslirnal dispiicere quod facit. Dal itaque nunc
tincrc?Quac vidclicet omnia semitacsunt, sed magnae ut ad quamlibel blaspbcmiam praesumcndo prorura-
362 qu« quanto in prajsenti vita pro ipsa vivendi pat, voluplalum suarum nequitias impleat, alieua
cuslodia anguslae sunl, tanlo amplius in actcrna rapiat, innocentemoppressione satietur, etquia ncc-
retributione dilatantur. Unde ct bene subdilur per- dum percutitur, vias suas a Domino aut non videri
fecta scientia : perfecta quippe scientia est cuncla baec aestimct, aut (quod pejus esl) approbati. Yeniet pro-
sollicite agerc, ct de suis meritis scirc nihil cssc. Un- feclo, veniet astcrna el rcpentina percussic, et tunc

454) Ex 1. xxvii in Job c. xxtt. (455) Ex 1. xxviii in Job c. in.

Pat«ol. CXf.III. »
&}T GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 208

cognoscet a Deo cuncia conspici, quando se impro- 4 385 CAPUT X.VI.

viso exilu viderit pro cunctofum retribulione dam- DE DESERTO.

nari. Tunc in.pceoa sua oculos speriet, quos «iiu te- 7» Scriptvra sacra cum desertum tingutariter poni-
tur, aliquatido J'udcea eenlilitas ,
atvfKando coelum,
Tunc considerasse omnia ve-
,

nuit clausos in culpa.

alianand» cor inftdelium, vel multiiudo i&mundo-
rum jttdicem quando roalorum sucrum
sentit et rnm snirituum designatur; tum vero deserta dtcun-
meriium jam evadere sentiendo non possit. fniquus lur, hairelicorum dogmata designantuf,
igttur qui diuexspectatus est, idcirco est repente su- (458) Deserii nomine Judaea inlelligitur, sicut per
blatus, quia oculi Donxim supa viat hominum, et om- Joannein Baptistam dicitur Ego vax damanlis iu
:

nes grestus eorum considerat. Ac si diceret : Quia ca deserto {Luc. m, 4). Scimus quia unijgenitus Dei
qu2e diu palienter conspicit, quandoque inulta non Fiiius Vcrbum Patris vocatnr, Joanne evangelista
deseril. Nara ecce subilo violenrum rapit et roala aiteslante, qui ait : In principio erat Verbum, et Yer-
ejus qu* exspeclando protulit, animadverlendo re- bum erat apud Deum, el Deus erat Verbum (Joan. 1, 1 ).

secavit. Nemo igitur dicathumana facla Dominum Et ex ipsa noslra locutione cognoscimus quia vox
aon cognoscere, cura iniquum quempiam iniquita- prius sonal verbum poslmodum possii aitdiri. Joan-
tessuas Hbcre prospicit cumulare. Subito enim toiti- nes ergo vocem esse se asserit, quia verbum proe-
tur, qui diu loieralur. Gressus vero hominum vocat B cedit, Adventum itaque Domioicum percurrens vox
velsingulas operationcs quibus innitimur, vel altcr- dicilur, quia per ejus minis^rium Patris Verbum
itanies motusinlimaecogilationis, quibusquasipassi- ab hoininibus auditur. Qui etiam is deserto clamat,
bcs vel loogea Domino reccdiinus, vel pie Domi- quia deielictae ac dcstitutse Judieae soiatium Redem-
nopropinquamus. Ad Deum enimquasi tot gressibits ptoris annuntiat.
iuens acccdrt, quot bonis mctibus proficit, et rur- Deserti nomine gentililas dcsignatur, sicui voce
sum, tot gressibus ionge Gt quot maiis cogjtationi- D jniiaica ad beatum Job dicitur : Quit dedit veJit-

bat decrescit. meniitsimo imbri cursvm, et viam souanti tonitrui ul

SS4 CAPUT XV. plucret super terram abtque homhu w deserto (Job
rc ixvic. xxxvmi, 45). Vidc cap. 1 bujus lib., dts|. 4.

(456)Tnvia dicilur gentiiitas, sicut voce Domtni- (459) Deserti nomine ccelum iuteiligilur, sicut

ca ad heatumJob dicitur : QaU dedit vehementitsi- evangelica voce Veritatis dicitur : Quit ez vobis
mc imbri cursum, ut impteret -inviam et detolatam, Jiomo qui habeat cenlum oves, et si perdidcril unam
et prodveent herbas virentesl {Job xxxvni, 27.) Invia ex iilis, nonne 3®@ dimitiil nonaahita novem vi de
namque dudum geutililas fuit ad quara via Dci ver- « serto, el vadit ad illam qucs verierat (Luc. xv, 4).
bo non patuit. Redemptore qujppe nosfro veniente, Ecce mira pictatis dispensatione simiJituuinem Vc-
src accepit vocalionem graliai ut iion-io eaprius fuc- risas dedit quam et in se >pse homo recognosceret,
rii via prophetia;. Qui riesolata etiam recle vocaU tamen bsc specialiter ad ipsum auclorcm hominum
cst vel ralione, videlicet consllium, vel operis frucm pertineret. Quia enim centenarius perfcctus est nu-
destituta. Dedit ergo Dominus vehemenlistimo im- merus, ipse cenlura ovcs babuit, cum sanctorum
bri cursttm, ul implerei inviam et desdiatam etproda- angelorum substantiam et hominum possedit. Sed
ceret kerbat vinntes, id est, exteriori praedicalio- ovis una tuuc pcriit, quando peccando homo pascua
r>i internam aspirationem contulit , ut corda viue reliquit. Dimisit aulem nouaginta novem ovcs
gculilium inania implerenlur, iufecunda gcrmina- inilesertQ, quia iilos juramos angeiorum cboros re-
rejtt. iiquil in coeLo.Cur autem cosium desertum vocatur,
(457) Potest etiam quaelibet fidelium mens iuvia nisi qnod dcsertum dicitur derelictum. Tunc enim
dfci, quae et^erbaviue audiat, ea tamen tranaire ccelum homo de&cruit, cum peccavit. In dcserto au-

usqucadiniernacordis minime permitlat. Prava enim tem nonaginla novem oves remauserant; quando :it
desideria incordetali sedem iuvcniuut, icctaTcrosi terra Dominus tmam quserebat quia rationaiia crea-

quando iiivenerint, ac impellantoi , decurrunt. Sed D turae oumerus angelorum vi^siicct et homioum, quse

cum misericors Deus imbri suo cutsum flaie djgna- ad videndum Dununum, condita fuerat, pcteunlc
tur, compunctiperinierrram grstiam vcrbis vitteau- homine crat immirutus. Et ut perfecta ouruma
res cordis aperinnt ; ctirnplelur terra imia, quos oviumTecQntegraretur in welo, Itomo perdttos quap-
dum praebet sditum verbo. cumulatur mystcrio. Et rebalur in tcria. Nam quod hic evangelista dicit in

productt herbas virentes : qnia pergratiam com- «leserto, alius dicit in montibus {Maith. xviit. 12),

punctionis infusa pradicaiioms vcrba uon soluroli- ut significet in excelsis, quia nimirum oves, qux
K-irter rocipil ; sed etiaui uberiim fundil, ut quod non perierant, in sublimibus stabant.

audire nen poierat, jam ioqui coiieupiscat, et quce nos (460) Deserti nomine vel cor iidellum, vel multi-

audiemlo eii-am intrinsecus aruerat, jam loquen- tudo immundorum spirituum designatur, i icut ad

do •quaj sancta sunt, viriditale suaquoslibel esurien- bcatum Job de fiiiorum suoruiu ac flliarum morte
jc. pascat. per nuntium dicitur : Filiis tuit, et pliabut vtscen-

Ex I. xxtx in Job c. nv. (459) Ex hom. 54 in Evang

!456)
457) Ex tine c. 2, i. stiper. {400} Ex 1. 11 in Job c. xx,
458) Ex hom. 7 in Evang.
ftC9 GREGORIANUM - LIB. VL 270

likKt et bibcntibus vinum in domo fralrh tui primo- A exsurgcntem itttrinsecus strepilum terrenorum de*
gcitili : repenle ventus vehemens irruit a regiom de- sideriorum prcutant, ut ebullientes ab inftmis cu-
strti, el concussit qualuor anyulos domus quaz cor- tas cordis per supcrni gratiam rcstringant amoris
ruent oppressit liberos tuos : et mortui tunl (Job omnesque motus imporlunc se offercnlium Ievium
i, 18, 19), et efifugi ego solus ut nuntiarem tibi. Per cogitationum, quasi quasdam circumvolanles mu-
Job quippe Rcdemptorem noslrum, per filiosct U- scas ab oculis mcnlis abiganl manu gravilalis, ct

Jias ejus praedicalores aposlolos ac plebcs subdilas quoddam sibi cum Domino intra sc secrctum quae-
sentimus. Qui in doroo fratris sui primogeniti con- rant, ubi cum iilo cxteriore cessante strepilu pcr
vivare referunlur : quia in babitalione adhuc Ju- internadcsideriasilentcrloqualur. Dehbcsecretocar-

daici populi sacrx pn^ication.sdeliciisvescebanlur. dis alias dicitur : Factum est sitenlium in cozlo quasi

Religio deserti cst cor inttdeliuro, quod dunt Crea- dimidiahora(Apoc. vm, i). Quaercin capite Dc eoelo.
toi deserit, nullus inbabitator eolit. Veuius autem (463) Sciendum vcro nobis est, quia nequaquam
vehemens; quid aliud quam lenlaliofortisaccipitur? culmen contemplaiiouis altingimus, si non ab exte-
Ventus i-rgo vehemes.6 a regione irruit ; quia in rioriscuraoppiessiunecessemus. Nequaquam nos-
meiipsos intuemur, ut sciamus aiiud in nobis ra-
367 passlonc Redcmptoris noslri coittra flJeles
B
ejus fortis teulalio a cordibus Judaeorum venit. lionaie esse, quod regii ; aliud animale quod regi-

(461) Deserti nomiue potest derelicla iuimutido- tur, nisi ad sccretam bujus sileutii tecurrentes omui
rum spi.ltuuro multiludo conveniculcr intelligi a extetius perturbalione sopiamur. Quod siientium
qua vcntus venit, et domum coneutit, quia ab eis nostrum bcttc etiam Adant dormiens iiguravit, de
tentatio prodiit, et persccutorum corda commov.iL eujus iatere mox mulier processit : Quia quisquis
Sed hsec doiuus in qua convivabantur ftlii in qua- &d interiora inteiiigenda rapitur a rebus visibiiitus

tuor angulis slabat. Tres enim regentium ordir.es ocuios iiaudit, et tunc iu se ipso vci qu;e prx-esse
in Eynagoga cognovirous, sacerdotum scilicet, scrt- viriliter debeant, vei quae subesse possunt infinna
barunt atque scniorum popiili. Quibus si Phansaeo» distinguit, ut aliud in illo sit quod regere vaieat
jungiraus, qaatnor ln bac domoangulos inveniinus. tanquam ts., aliud tanquam femiua quod rcgatur.
A rcgtone igitur dcserti ventus venit et quatuor in boc itaq«5«.si!entio cardis dum per contempiatio-
domus augulos concutit : quia ab imroumiis spiri- nem intcrtus vigilamus, exterius quasi obdormisci •

tibus ieuiatio irruit, et menies quatuor ordinum io mus. Quia ergo renioti viri, id est a desideriis car-
malitiam perseculionis cxcitavit. Quae domus cor- naiibus aiieni, hoc sJkntium mentis inbabitant,
rttens oppressit liberos : quia dum Judxa in crude- « ntiie onagro Domittus in solitudine dpmum dedit,
Ktatem Dominicoe persecuticnis cadit, apostolorum ut turba desideriorum temporaUum non prematur.
fidem desperaiionis formidiuc obruit. De bac itcrum soliiudine per beatum Job dicitur :

Deserlorumnominebaercticorumdogmata, vel vitie. Quiaidificant sibi soliludines (Job iu, 14). 368 ^*
temporalis coronioda inteliiguutur : sicut per bealum (464) Solitudines quippe sedUicare, est a secreto
Job de ipsorum hoerelicorum sequacibus quibuslibet, cordis terreuorum uesideriorum tumultusexpeilcre
mundi amatoribus, dicitur : /n deserlis habitant tor- et una intentione seiernse patriae in amore intiinae

ren.ium (Job xxx, 6). Vide lib. vtt, cap. 8, dist. 6. quielis anhelarc. Annon cunctos a se cogitationuiu

CAPUT XVH. tumultus expuierat qui dicebat : Unam pel.i a Oo-

I>E SOUTUJMNE, tnino, hanc requiram,minhabitem in domo Domini
ln Scripiura sacm soiitudinit nomine, aliquando se- omnibus diebus liitt mece {Psal. xxvi, 4). Frequeu-
crela quks mentit, atiquav.do gemiiiias, atiquando lia quippe terrenorum desideriorum fugerat ct ad
teparatio ab Eccletia designatur.
magnara videlicel solitudinem semctipsum contu.c-
(462) Solitudims nomine secrela quies ntenlis in- rat, ubi el tulius nihil esiraneum conspicerct, quo
teiligitur, sicut ad beatum Job voce Dominiea de soli- im-cmpetens nibd amaret. Hinc iterum dicit: Elon-
tario viro, sub onagri figura dicilur : Cui dedi in so- J) gavt fugient, et mausi ix toiitudine (P<.at. liv, 8).
litttdine dcmum, et labernactUa 84§S ,ft ierra salsit' Fugicns quippe elongat qui a tttrba desideriorum
ginis (Job xxxtx, 6). Hoc ioco soiiiudiueni debemus temporalium in.altam Dei contemplationem se sub-
intriligere corporis, aul soliiudinem cordis ? Sed levai. Mauet in soiitudine, qui perseverat in re-
quid prodest solitudo corporis, si solitudo defuerit mota mcntis inlentione.
cordis? Qui enira corporc rcmotus vivil, sed tumul- (465) Soiitudinis noraine gentilitas dcsignaiur.
libus conversatiouis humanx terrenorum desiderio- Uodc et boc quod in persona solitarii supra posui-
ruui eogitaiioni se inserit, non est in solitudine. Si mus, videlicct, cui dedi in soiitudinc domum, et
vcro prematur aiiquis corporaliter popularibus lur- iabernacuia ejus in lerra salsugiuis etiam in persoita
bis, et tamen uullos curarum saecularium tumultus uostri Redemptoris potest inteiiigi. In gentibtate
in corde patiatur, non est in urbc. Itaque bene con- enii» in qua patriarcbu uon fuit, propiicta nou iuit,
versaniibus primum soiitudo mentis tribuitur ut quia ad inleUigendum Deum, qui ratione uterulur

(464) Ex iisdem lib. et cap (464) Ex I. iv in Job c. xxvui.

(462) Ex 1.
i. xxx in Job c. xii, xxin, xxiv (465) Ei i. xx.\ in Job, c. xv, 3A1,
(465) Lib. i, c. 3, disl. 5.
Vt\ pARNERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. S72
non fuit, horao pene non fuit. Pe hac solitudine pcr A rebus ejus raens pascilur. Nccesse cst ergo ut inter
Isaiam dicitur : Laitabitur deserta et invia exsul- occulta quoe penetrat, (ilius hominis vocetur ut sem-
tabit solitudo, et florebit quasi lilium.(Isa. xxxv, I). per agnoscat quod cst, el nunquam exlollatur <le

Et rursum de Ecclesia dicitur : Ponet desertum ejus his ad quoe ducitur. Quid est enim prophetae ad spi-
quasi delicias, et solitndinem ejus quasi hortum Do- rilualia sublevato semper fili hominis 369 *" s di-
mini (Isa. u, 5). Terra vcro salsuginis hsec eadem cere,nisi euminlirmitatis propriae memorcm facere?
solitudo repetiia est, quse priusquam vcram Dei sa- Utconscius conditionis infirmre elevari in cognitione

pienliam cognosceret, salsuginem protuierat : quia non debeat de magnitudine contemplationis suae.
nullam viriditatera boni inlellectus proferens per- Quia ergo idem propheta lypum praedicanlium vel
versa sapicbat. Domum crgo in solitudine, taberna- doctorum tenet, recte ei nunc dicitur Sume tibi :

culum in tcrra salsuginis accepit Dominus : quia eum coram le. Omnis enim doclor
lattrem, et poue
incarnatus pro hominibus derelicla gentilitatis cum torrenum quempiam audilorem ad coelestis
corda posscdit. Unde ei Patris voce per Psalmistam verbi doctrinam suscipit, laterem assumit. Cui dum
dkitur : Poslula a me, ei dabo tibi gentcs hwredita- loqui coeperit quse sit relribulio ccelcslis palriae, quaj
iem tvam . et possesiionem tnam termittos terrw visiopacissupernsn, civitatera Jerusalem describiiin
"
(Psal. n, 8). Qui juxta hoc quod Deus est, cura Pa- latere. Quem corain se ponit cum intenta mento
tre dat omnia : juxta vero Tioc quod homo est, a qualitalem audientis considerat, id cst profectum,
Patre accipit omnia, sicut scriplum esl : Poiesla- vcl defecium conspicit, et juxlaejusdem intelligen-

tem dedit ei judicium facere, quia Filius liominis est tiam, praedicationis suac veiba moderatur ut describi

(Joan. v, 27). Et rursum scriptum est : Sciens quia in audienlis menle civilas Jerusalem, id esl vtsio

omnia dedit ei Paler in tnanus (Joan. xm, 5), 369 pacis possit. Dicalur ergo Sume libi laterem, id est
:

vel sscul ipse dicit : Omne auod dat tnilii Pater, ad proximi cor lenerum, pones eum corum le, scilicel
me veniei (Joan. vi). ut vitam alque intellectura illius intenla raente cu-
(466) Solitudinis nomine separatio ab Ecclesia slodias, et describes in eo civitalem Jerusaiem, ut ei

inteHigitur, sicut pcr beatum Job de haerelicis dici- quae sint superna gaudia de visionc supernaB pacis
tur : Qui rodebant in solitudine, squalenles calami- innotescas. Quasi enim jam Jerusalcm descripta est

tale ct miseria (Job xxx, 5). Rodi quippe solel in latcrc. cuin lerrena mens coepcrit quse sint illa

quod comedi non potest. Haeretici autcm, quia Scri- internx pacis gaudia vera cognoscere, et ad conspi-
pturam sacram intelligcre sua virlute moliuntur, ciendam gloriara patriae coelestis anliclare, Quasi
eam procul dubio apprehendere nequaquam pos- r mens quoc inlernac pacis visio describiiur, quando

sunt. Quam dum non intelligunl, quasi non edunt. terrena prius sapuerat per amorem, jam ad eon-
Et quia superna gralia non adjuti hanc edere ne- templandam gloriam regui ccelestis elcvalur. Sed
queunt, quasi quibusdam illam nisibus rodunt. Ex- mox ut animus amare eoclestia coeperit, mox ut ad
terius quippe illam contrectant cum quiddara co- visioncrn pacis intims tota se intentione coilegerit,
nantur, sed non ad ejus interiora perveniunt. Qui antiquus illcadversarius, qui de ccelo lapsus est, in-

quia ab universalis Ecclesi» societatcdisjuncii sunt, videt, et insidiari amplius incipit, el acriores, quara.

non quolibet rodere, sed in solitudine memoranlur. consucverat lentaliones admovct, ita ut picrumque
Ad quam nimirum solitudincm, qnia prsedicatores sic resistentcm aniraam tentet, sicut ante nunquam
falsi sequeoles suos trahcrent, longe anle Yeritas tenlaverat, quando possidebat. Undc scnptum est :

prsemonuit dicens : Si dixerint vebis, ecce in deserto Fili, accedens ad servilulem Dei, sta injuslitia cl ti-

est, nolite exire (Malllt. xxiv, 26). Qui recte perhi- more, et prccpara animam tuam ad tcntaiioncm (Ec-
bentur calamitateet miseria squalidi,quia ct morum cli. ii, 1). Unde et daemoniacus qui aDomino sana-
sunt pernicie et sensuum pravitate despccii. lur ab exeunie daemone disoerpitur, sicut scriplum
est : Et clamans, ct muitum discerpens eum exiit ub
CAPUT XVIII.
D eo (Marc. v, 5). Quid est enira quod obsessum homi-
DE AGCF.RE.
nem amtiquus hoslis quem possessum non discer-

(467) Aggeris nomine moles tentationum desi- pserai, deserens discerpsit, nisi quod plcrumque,
gnantur, sicut ad Ezechielem dicilur : Fili hominis, dum decorde expcllitur, acr.ores in 370 eo tenta-
sitme tibi laterem,et pones eum coram te, et descri- tiones generat quam prius excitaverat quando hoc
bcs in eo cititatem Jerusalem, et ordinabis adversus quietuspossidcbat. Unde Israelitae quoque ad Moy-
eam obsidionem et -wdificabis muniliones, ct compor- scn et Aaron dieunt : Yidealur Dominus, et judi*
tabis aggerem et dabis conlra eam caslra, et pones cel quia fetcre fecistis odorem nostrum coram Pha-
(irieles in gyro (Ezech. iv, I, 2). Ubi nobis prius in- raone el senis ejtts, et prwbuhtis ei gladium ut occi-

quirendum est, cum Ezechiel propheta quoties su- derct nos (Exod. v, 21). ln Moyscn enim et Aaron
blimia conspicit, vel quolies agere aliqua mystica lcx et prophelae liguiati sunt. Et saepc apud sc aui-
jubetur, prius filius hominis appcllatur. Saepe enim mus inlirmus quasi conlra sacra eloquia rauimurat,
sublevatur ad coelestia, et occultis ac invisibilibus quia poslquam verba ccelestia andirc, et sequi c<B-

(406) Ex i. xx in Job c. v. (467) Ex hom. 12 in Ez^clu

 273 GREGORIANUM. - LHJ. VI. 27t

pcrit, regis ^gypti» adversitas, id est maligni spiri- A quoqnc quia nonntiUa vitia ad mentem non simoi

itis lenlato cxcrescit. Debet ergo vigilanter doctor veniunt, sed supponuntur, ut unum allcri iu lenta-

proficienli anima quas illam sequatur tenlalioncs lione succedat. Et aliud contra faciem venit, aliud

innotescerc, ut cautam sc valeal contra maligni spi- ycro in tentalione se ex Iaterc subjicit : quatenus,

ritus insidias praeparare. Unde bene nunc post de- dum alleri resislitur, ab altero nicns deccpta ca-

scriplam civiiatem Jcrusalem in latere dicitur : Et piatur. Ipsa enim quae superius diximus viiia plc-

ordinabis advcrsns eam obsidionem, ct a'dificabismu- rumquc se alia pro aliis furtive supponunt, sieut

niliones el comporlabis aggerem. In qua enim jam nonnunquam, dum iram vinccre in nobismeiipsis

visio pacis describitur, ci necesse est ut tentalio- conamur, plusquam nccessc esl lenilas mcntcm oc-

ntira belta iiiiiitienlur.Nam ut valeat ad ilia pacis cupat ut aspcritalem pcccantibus quam oportet mi-

gaudia anlerna pertingere, hanc liic procul dubio nime proponat. Sxpc vero dum nobis inesse incaula
oportet tribulalionum tentamenta mulla sustinere. lenilas displicet, zelus se in fervorem trahit, atque

De qua bene dieitur : Ordinabis adversits eam cbsi- extra palientiue limitem animtim capiivum rapit.

dionem. Pra:dicatores quippe contra erudiendam Quia ergo permista vitia atquc adunala conlra mcn-

animam obsidioncm ordinant, cum praemovendo tem veniunt, recte in prasdicatoris oie contra de-
D scriptam Jernsalem castra proponuntiir; quia ali-
indicant quibus se modis viiia vniuiibus opponanl,
vpjomodo luxuria castitatem feriat, qualiler ira tran- quando singula hinc inde sensum feriunt, in gyro
qullitatem animi perturbet, quanlum incpla laililia arieles ordinaniur. Ponit ergo praxlicatnr arieles in

vigorem menlis resolvat, qualiter mulliloquium gyro dum catilc denuntiat quam blande luxuria pcr-
inanilioiicm cordis deslruat, quomodo invidia cha- cutil,quam aspcre impalientia occidil, 372^i,uam
ritate.m interficiat, quemadmodum superbia arcem laboriose avarilia acccndit, interimif, quam lumide

tfiumililalis effodiat, qualiter fallacia cum veritalem supevbia exstinguil. In gyro arietes ponere esl pra>.
in sermone corruperit, hanc cliam in cogitaiiouc dicando ostendere qui undique solcant animam mu-
corrumpat, ut qui verum. dicere iioluil quod intel- crones viliorum ferire.

lexit, jam nec intelligat quod dicere valeat. Ordina- CAPUT XIX
tur cigo a pra?dicalore obsidio, cum per san- l)F, KOVEA.
ctae admonilionis verba singulis quibus virlulibus, Jn Scriptura sacra fovew nomine atiqvando tcrrena-
qure vel quibus niodis vilia insidienlur ostcndi- rum rerutn abjeclio, vel baralhrum inferni, ali-
quando latebra dcfensionis inlcltiguntur.
tur.

Adhuc quoque subditur Et comportabis agge- q :

(468) Foveaj nomine vel terrenarum rcrum abje-

rem. Quoenim mens desiderare ccelestia cceperit, eo ctio vcl barathrum inferni dcsignatur, sictit voce

in illam maligni spirilus tentalionibus suis tcrrunas

Dominica ad be3lum Jobde superbis dicitur : Abs-

amplius cogitaliones exaggcrant. Propbela autem conde eos pulvere simul et facies eorum dcmerge in

aggerem comportat, cum prsedicalor sanclus bonis fovcam (Job xl, 8). Hunc pravarum cogitationum
pulverem opprcssamens lolcrat quemvcnius nequis-
inentibus qualiter 371 lerrcna desidcria stibripere
siia» lenlaiionis apporlat. Ilinc est enim quod de
solcnt, dcnuuliat : Et dabis conlra eam caslra, ct
unaquaque anima terrenis desideriis aggravala sub
poncs arietes in gyro. Quasi dat pracdicator contra
animam caslra quando malignorum spirituum con- Ephraim specic per prophetara dicitur Cur faetus :

esl Ephraim subcinericius panis qui non rcversatur?

tra eam collectas alque adunatas insidias indicat,
(Ose. vii, 8.) Aptcautemsubjungitur : Simul el facies
ut aliquando non solummodo ex uno, sed ex con-
junctis viliis tentent. Nam sunt quiedam vitia quasi eorum dcmerge in foveam. Ac si dicat : ut ego.

Juslo namque judicio Dominus

superborum facics
per quamdam sibi cognaiionem propinqua, sicut
dissolulio spirilus, appetiius gulae el immunditia iii fovcam mergit, quia intcntionem cordis eorum
se ultra homines erigentem iiiferius dejicit. Ima
luxuriae; sicut mulliloquium, fallacia et perjurium.
eniiii respicil, cujus facies foveam altendit, et bene
Ex dissolulione quippe spiritus meus ad ingluYiem D
ventris rapilur, et dum cibis vcnter extcnditur, ad de superbis dicitur quod eorura facies in fovcam
demcrgunlur, quia ima pelunt, dum superbiendo
hixuriam caro trahitur superbiendo captiva. Et rur-
quo magis exlollcndo se erigunt,
altiora appetunt, et
sura ex multiloquio fallacia generatur, quia valde
eo magis ruendo inferius tendunt. Terrenam quippe
difficile est ut qui multa loquitur, non etiam mcn-
gloriam quafrrunl, et infima sunt qu?s prospiciunt,
liatur. Et same raendacium perjurio tegitur, ul ante
dum superbiendo alta sectantur. Recte crgo corum
humana judicia veietur. Superbia quoque esse sine
facies in foveam mergi perhibentur, quia sequentes
invidia et inani gloria non esse potest. Superbus
elenim quisque honorem quem ipse ambit, aliis in- inlima, ad iuferni barathrurn tendunt. 373 iu $ l<i
enira judicio agitur, ut quos hic voluntaria aversio
videt, et cum hunc fortasse obtinuerit, in elationcm
temporalis «loriae attollitur, atque quod alios con- excaeeat, illic ab intuito veri luminis digna supplicii

spicit minime percipere potuisse, hoc se per ina- fovea abscondat.

nem gloriam gaudet prae caeteris babere. Sciendum (469) Foveae nomine latebrae defensionis desi-

(468) Ex 1. xxxii in Job c. vn rcmotius a finc. (469) Ex I. xxxm in Job vix, 32.
2"£ GARNERI CAN. KEG. S. VTCTORIS PARiS. £76
gnantur, sieut, per Prophetam contra Judsam di- A leciabilur infans ab ubere supcr foramine aspidit, et
rilur : Ibi cubavit lamia, ct invenit sibi requiem, ibi in caverna reguii qui ablactattts ftterit mantnn suam
habuit foteam erkius (Isa. xxxrv, 11). Vide cap. 29,
tnittet. !ib. m, dist. i.
CAPUT XX.
CAPUT XXIL
»E FOSSA.
DE AXTRO.
(470) Fosss nomine humiiitas designatur, sicut
/?t Scriptnra sacra antri nomine, atiquando cogita-
ari isaiam voee Dominica dkilur Ingredere in pe- .
tio, vel cor bonorum designatur.
iratn, abscondere in fossa humo., a facie iimoris Do- (472) Antri nominc cor pravum intelligitur : si-
mini, et gtoria majestalis ejus (Isa. n, 20). Petram cut pcr Eliu de diabolo dicitur ; Ingreditur bestia
quippe ingredimur cum in cordis nostri duritiara
375 tatibulum suum, et in antru suo morabitur
penetrarmis, alquc a facie limoris Domini fossa (Job. xxxvh, 8). Quis alitis nomine besliae nisi dia-
humo abseondimur, si terrenas cogilaliones ege- bolus accipilur? Quia omnium reproborum corda
rentes ab ifa distrirti jtidieis in humilitatft no- nunc priusquam apcrtus appareat, possidet, eaque
slrae mentis celamur. Quo enim plus terra fodiendo per occultam malitiam quasi proprium antrum te-
projicitur, eo pavimentum scmper infcrius demon- net atque ad onine quod nocere bonis appetit, in
stratur : unde et nos si a nobis studiosius terre- B aorum ob«<Hiris menlibus abscondit. An Judaeorum
nas cogitationcs ejicimus, quo apud nosmclipsos persequentium corda antrum hujits bestis non fne-
abscondamur, humifcus invenimus. Ecce enim quia runt in truortim diu consiltis Iatuit; scd repente
divini judicii dics iniminet, quasi ipsa jarn timo- vocibus crupit clamantium : Cruciftge, crucifige
ris ejus facies apparet lanioque raagis necesse (Ltu. xxin, 21). Et quia ad lacerationem mentis
estut unusquisque illiim terribiliustimeat, quanlo pertingere non potuit tentando, in Rcilemploris ne-
jam gloria stajestatis ejus appropinquat. Quid erge stri mortem carnis anhelavit.
agendum esf, quove fugiendum ? Quomodo enim (475) Antrorum vel specuura nomine cogilatio-
quls latere potest eum, qui ubique est? Sed ecce nes seu corda bonorum intcliiguntur, sicut voce
peccatum ingredi, fossa humo occaltari praecipi- Dominica ad Job de aposlolis dicitur : Nunquidca-
mur, ut Tideiicet cordis nostri duritiam disruin- pies lecenai prmdam , aut animam calulorum ejus
pentcs, eo iram invisibilem declinemus, quo ab impiebi* quando cubani in anlris, et in specubut in-
amore rerum visibiliura apud O03metipsos in corde lidiantur ? (Job xxxvm, 59.)
subtrahimur ; ut cura pravae eogitationis terra CAPUT XXDl.
ejicitur, mens apud semetipsam tanlo tulius quanto DE LUTO.
et humilins abscondatur. ln Scripturo sacra luti nomine atiquando Judcea,
(471) Fossse nomine paticntia designalur. TJnde aliquando infirmilas conditionis nostra, aliqnandv
apud Ezechielem esse terrenarum rerum muttipiiritas, aliqnando do-
in altari fossa dicilur : Vt in
ctrina sordidum sapiens, aliquando desiderii car-
ea superposiia 374 hclocauxta servenlur (Ezeck. valis itlecebra, aliquando mens Sviritus sancti
xlhi, 27). Si enim in allari fossa non esset, oinne gratia perfusa designutur.
quod ineo sacrificium reperiret, superveniens aura (474) Luti nomine Judaea inlelligilur, sicut voce
dispergeret. Quid vero accipimus aitare Dei, nisi Dominica de ipsa ad Job dicitur : Rcstituetur ut
;<oimam justi? Quse quot bona egerit, lot supersc lulum signaculum, ct stabil sicut vestimentum (Job.
ante Dei ocalos sacrificia imponil. Quid autcm est xxxvii!, 14). Quid enim aliud Dominus plebein
altaris fossa, nisi bonorum paiienlia? Quar dum Israeliticam rcperit, 376 ms ' lottim, quantum
menlem ad adversa toleranda humiliat, quasi usore obsequiis gentium deditara in -€gypto servientem
foveae, lianc in imo positam deraonstrat. Fossa lateribus Quam dum tot rairaculis ad ter-
invenit.

ergo inaltari fiat, ne superpositum sacrificium aura ram repromissionis duxit, dum perductam cogni-
dispergat, id est electorum mens patientiam custo- tionis su3» scienlia replevit, dum tot arcana sccre-

diat, ne commota vento impatietuiae etiam boc quod D torum per prophetam contulit, quid eam aliud
bene operata est. amittat. Bene autem unius cubiti quam servandi mysterii signaculum fecit ipsa quo- :

ha?c eadem fossa esse raemoratur, quia nimirnm, que in divina prophctia clausum continuit quidquid
si patientia non deseritnr, unitatis mensura serva- severitas in fine revelavit. Sed dum post tot divina
tur. Unde et Paulus ait : Invicem onera vestra por- secreta, post tot percepla miracnla in Redemptoris
late, et sic adimplebiiis legem Ckrisli (Cal. vi, 2). sui adventu plus terram quam vetitatem diiexit,
Lcx quippe Christi est uniiatis charitas quam scli per sacerdotes dicens : Si dimittamus eum sic, om-
perficiuut, qui nec cum gravantur excedunt, ncs credent in eum:et tenient Romani, et tollent

CAPUT XXI. nostrum loenm et gentem (Joan, xi, 48). Quasi ad

DE CAVERNA. eos qnos in Egypto reliquerat, lateres rediit, et

Cavernae nomiue cor pravum intelligiior, sicut qnae facta jara Dei signaculum fterat, ad hoc se
per prophciam de Redemptore nostro dicitur ; De- itcrum quod deseruerat fnflexit, lutumque se post

(470) Ex 1. xxxi in Job cap. xm, 22, (475) Ex 1. xxx in Job c. XI.
(471) Ex iii part. Paslor., admonit. 10- (4741 Ex I. xxix in Job cap. m.
(472) Ex 1. xvn in Job c. xvn 5.
277 CRF.GORIAXUM. LIB. YI. 27S

signacuiuns in oculis Verilatis exhibuit, cum per A dicis objicit, cttm postulans ilteil : Memento, qum»o,
itnpielalis maltliam accepli verbi nsysleria perdidit, qnodncul luuimfeceris me. Acsi apertedicat: Infirmi-
cl soia lerrena sapere qua: inquinant elegit. Ubi latem carni'sconsidera,ctreatuminiquitatislaza.Ubi
aptc subjungilur : Et slahit sicul vcslimetilam. Im- apte quoque morscjusHemcarnis adingitur [f. attin-

polita namque c-t grossiora veslmictifa etiam cum gitur],cum proliuus subinfcrtur : Et in pult4rem.de-
indula fuerint, quia indnenlis membris benc ap- duces me. Ac si patenler postulet, dicens : Mcmento,
plicata non hserent, stare referuntur. Jttdxa crgo qtiacso, quod per carnem a terra vcnio, et per ejus
circa vcritatis notitiam eum servirc videtur, sicut interitum ad lerram teudo. Matcriam ilaque originis
vcstimentum sterit, quia per cxteiion* niatidala ct poenam tiuis aspice, ct culpam citius transcunus.'
scrvjre se Dc» ostcndit, sed adhserere ei per cha~ dcle.
ritetis intelligemiam noluil; ct dmn solaio. in prae- (477) Luti nomine terrenarum rerum.multiplici-
ceptisDei iiitcran tenuif, et neqtiaquam seper spi- tas designalur, sicut per Ilabacuc prophetam diei-
riiuni sensibus iutimis junxit, quasi ei qui se in- tur : Vceeiqui mullipUcal nonsua ! usquequo aggruvat
duerat, non adhaesit. conlrase ZfflQdcnsum lutum ? (Habac.u, 6.) Densa
(473) Luti nominc infirmitas conditionis noslra enim lulo.se aggravat, qui peravaritiani terrcna mul-
desigualur. Unde et boc, quod jam exposuimus, B tiplicans, peccati sui oppressione se coangustat.
aliier iiiteliigi potest. Ilominetn quippc Dominus, (478) Luti nomine doctrina sordidum sapienssi-
quia ad sSmilitudinem suara condidit, quasi quod- gnatur, sicul per eumdcm prophctam Domino dici-
dam potentiae sita) feeit signacuium. tur Viam fechli in mari equis luisin luto aquarum :

Quoii tamen ut lutum restituclur, quia licet aj- muttarum (Uabac. iti, !5). Ac si diceret : Aperuisti
terna supplicia, per conversionem fug'at. iu ullionem ster pra:Jicatoribus tuis inter doctrinas hujus sir-cul»

lamen pcrpelrata: superbia? carnis morte datnuatur. sordida ct tenrena sapienles.

Ex luto qiiippe homo condifcws, etmentis accepta ra- (479) Luti quoque nomine desidei ii carnalts ille-

tionc, similitndine divinae isnaginis decoratus, eia- ccbra designatur , sicut Psahnisla dcprecans ait

tionc cordis intumesccns, quam de InQmis formatus Eripe me de lulo, ul non infigar. (Psai. lxvm,.45).

esset, oblilusest. Undemira Conditoris justitiaaetum Luto quippe inbaererc est sordidis deskki iis concu-
377 esl » ul q u a Per consensum intumuit quem
' piscentiae carnalis inquinari

rationalem accepit , rursus terra pcr morteia iicret (480) Luli noraine potest eliatin signiiicari men«
quam esse se considerare humiliter noluit : e£*quia superfus* spiritus divini gratia, quia quod de exte-
pcccando Deisimilitudinem perdidit, moriendo vero ^ riori homine explicatum esl, hic de inleiiori valet
ad iimi sui mnteriam rediit, recte nunc dicitur : Re intelligi : Memento, quwso, quod sicut lutum feceris
stiluctur ut lulum signaculum. Et quia de corpore, uie, ei in pulverem reduces me (Job x, 9). Sicutiu-
< iim spiritus vocatur, quodam quasi 3uto suas carnis tum quippe homo noster interior existit, quia san-
exuittir, apte deeodem subjungitur Etstabil sicut : cii Spiritus gratta terrenac menti infunditur, ut al
vestitnentum. Lutum namque nostrum sicut vesti- inteiiectum f.onditoris sut erigatur. Humana nam-
mentttiH slare , cst usque ad resurrectionis tempus qoe cogitatio, qux peccati sui sterilitale aruit, per
inane exutumquc perdurare. Hanc condilionis no- vim Spiritus sancti, quast irrigata terra, viridescit,

slrae infirmitarem beatus Job pietati judicis obji- sed sae.pe dum perceplis dont superni virtutibus sine
cicns supplicat;cumdicit : Mcmento,quceso t quod sic- corruptione utimur, ad privatam fiduciam usu con-
ui lutum feceris me, et in pulverem reduces me (Job. tjriufc prosperitatis elevamur. Unde fil plurimum ut
x, 9) (476). Angelorum quippe spiritus idcirco ir- idem, qui subievaverat, parumper spiritus deserat,
rcmissibiliterpeccaverunt, quia tanto robustiusstare quatenus ipsum sibi bominem ostendat : quod san-
polcrant quanto eos carnis admislio non tenebau ctus vir exprimit cum subjungit : Et in pulverem rer
Homovero culpamveniam meruit, quiaper cor-
post duees me. Quia enim per substraclionem sptrttus.
pus carnalc, aliquid quo semetipso minor esset ac- D mens aliquantulum iu tentalione deseritur quasi ,

cepit. Unde et apud respectum judicis argumentum ab humore pristino terra siccalur, ut infirnutatem
pietatis est haec eadem infirmitas carnis, sicut per suam dereiictus scntiat, et siue infusione supernae
Psahnistam diciiur Ipse autem : est misericors et pro- gratia;, quantum homoaruit, agnoscat. Quiapte quo-
pitius fiet peccatis eorum, et mulliplicavit, ut averte- que ad pulverem reduci dicitur, quia dimissus silu.
ret iram suam el non accendit omnem iram suam et cujuslibet lentalionis aura rapitur.
recordatus est qvia caro sunt (Psal. lxxvh, 39). Ul 379 CAPIJT XXXIV*
lutum ergofadus esthomo, quia de iimo est ad cou- DE STCRCORB^
ditiouern assumptus. Lutum quippe ht, cum seaqua Jn Scriptura sacra sAeroori» nomine- aliquamdt) res
terrae conspergit. Sicut lutum itaquc conditus est transitoria deSignatur, aliquando felor luxuria,
alitjuando peccatum quodlibet.
homo, quia quasi aqua infundit pulverem, cum ani-
ma igat caruein. Quod sanclus vir bene pielati Ju-
i Stercoris nomine rem trausiloriam dcsignat Sa

(475) Ex 1. xxix in Joh c. vt, in fine, 5. (478) Ex eod. lib. et cap.

(476) Exl. xlix in Job c. xxviu, 56. (479) Ev cod. lib. et cap.
(477) Ex I. xxxiv in Job. c. xtu, 9. (480^ Ex i. ix in Job cap. «u, 37.
2"9 GARNERl CAN. REG. S. YICTORIS PARIS. 280
lotnon diccns : De tlercore boum tapidabitnr piger A talibus deprecari. Unde et cultor vineac dicit : l/a-
(Eccli. xxn,2). Yide !ib. I, c.3, dist. 8. mine, dimitte illam el hoe anno et fodiam circa il-
Stercoris noniine fetor luxurise tr.lelligiiur apud lum. Quid est enim circa ficulneam fodere, nisi in-
Joelem. Yidel. m, c. 1, dist. 3. fi uctuosam mentem incrcpare ? Omnis quippe fossa
(481) Peccatura quodlibet per stercus significat in imo est, et nimirum increpatio, dum mentem sibi
evangelista ubi cuitor vinese dornino suo, qui arbo- demonstrat, humiliat. Quoties ergo de peccato suo
rem iici plantatam in vinea habebat, et fractuci in aliquandocorripimus, quasi exculturai debito circa
ea non inveniens, dixit ei nt succideret illam, re- infruciuosam arborem 380 fodimus. Post fossio-
spondissediciiur: Domine, dimilte itlam eihocanno, nera vero quid dicat, audiamus : Et mitlam cophi-
nsqtte dum fcdiam circa itiam et miltam in cophi- num stercoris. Quid est enira cophinus stercoris, nisi
num stercoris (Luc. xm, 8). Arbor namque anima meraoria peccalorum ? Peccata etcnira carnis ster-
uniuscujusque inlelligitur. Unusquisque autemjuxta cora vocanlur. Nos itaque quoliescarnalem mentem
modam suum in quantum locum vitae praesentis te- desuis peccatis increpamus, quoties ad ejus memo-
net, si fruetum bonae operationis non exbihet, ve- riam vitia ante acta reducimus quasi infructuosae
,

iutlnfructuosa arborterram occupat, quia in eo loco arbori cophinum stercoris vcrsamusutmalorum quae
in quo ipse est, et aliis operandi occasionem negat. ^ egil recolat, et ad compunctionis graliam quasi de
Terram quippe occupat, qui mentes aiienas gravat; 6tercore pinguescat. Ex felore igitur ad fructum rc-
terram occupat qui, locum quera tenet , in bonis* Viviscit arbor ,
quia de considerationc peccali ad
operibus non exercct. Scd tamen uosirum est prq oona se opera resuscitat animus.

INCIPIT LIDER SEPTIMUS.

381 CAPUT PRIMUM. (484) Aquarura noinine populi designanlur, sicut

DE AQUA. per Joannem : Aquw vcro sunt populi (Apoc. xvn,

ln Sarpiura sacra aquorum nomme aliquundo sancti 15). Idcirco autem aquis populi designantur, quia
Spirilus infusio designatur, atiquurnlosancta scien- et invita sonura babet ex tumuitu carnis et quotidic
lia, aliquando prava scientia, aliquando tribula- Q defluii ex decursu mortalitatis.
tiones, atiquando poouii, atiquando bonorum men-
tes fidei sequentium , atiquando
pr,vdicumenla Aquarum nomine non solum fluxuscurren-
(485)
sanctissimi angclorum chori, aliquando crucialus tium popuiorum, sed etiam bonorum mentes lidei
infernalis inopiw, aliquando dudnm mollia corda
praedicamenta sequentium designantur, sicut prophe-
Judworum, aliquundo sacrw Scripturw historia,
aliquando scientia, aliquando fluxa locutio, ali- ta ait : Beati qui seminatis super omnes aquas (Isa.
?uando lubrica pravorum corda, aliquando infide- xxxu, 20). Et per Psalmistam dicitar Vox Domini :

itas vel frigora lorpenlium aclionum, atiquando sv.peraquas(Psat. xxvm, 35). EtJob dicit desanctis:
mceroris undw, aliquando lamenla humitilatis vel
compunciio ewlestis. Aqnasappenditin mensura(Jobxxvni,23) (486). Quia

nomine sancli Spirilus infusio desi- videlicelsanciiipsi qui.suolevante spiritu.adsumma

(482) Aquse
Qui me, rapiunturquandiu in hac vitasunt,ne aliqua elatione
gnatur sieut in Evangelio dicitur : credit in

Scriptura, flumina de ventre ejus flncnt 6uperbiant, quibusdara tentationibus reprimuntur :

sicut dicit
Ubi autem cvange- ut nequaquam tanttim proficere valeant, quantum
sicut aquw vivw (Joan. vn, 38).
Hwc autem dixit de Spiritu vokuit : sed ne extollantur superbia, (it in eis ipsa-
lisla secutus adjunxit :

eum rumquaidammensuravirlutum (487). Ad ima quippe

sancio quoniam accepluri erant credcntes in

IWsusaquam sancta scientia desi -

per trahit caro, ne extollat spiritus : el ad summa liahit
(ibid., 39). [>
spiritus, ne prosternat caro. Spiritus icvat, nc ja-
guatur, 382 fci^ut dicitur Aqua sapienliw saiutaris
:

potabit eos (Eccli. xv, 3). Per aquam quoque prava ceamus in intirais caro aggiavat, nc extollaiuur
:

scieutia appeliari solet, sicut apud Salomonem mu- ex summis. Si, nou levaote spiritu, nos caro tenta-
tenet, callidissuasionibus ret, perfeciione procuhiubio tentationis sulc in ima
lier, quae typum haereseos
dicens Aquw furtivw dutciores sutit dejicerel.
blanditur, :

Aquarum nomine sanctissimi designantur ange-

(Prov. ix, i").
(483) Aquarum nomine nonnunquara solent Iri- lorum chori, sicut per Psaimistam dicitur : Exten-
hulationes intelligi, sicut per Psalmistam dicitur : dens cwlum sicut petlem, qui legis aquis supariora

Salvum me Deus, quouiam intraverunt aquw ejus (Psal. cni, 2). Yide lib. t, cap. 3, dist. 5
fac,
animam meam (Psal. lxviii, 2). (488) Aquae nomine cruciatus infernalis mopia
usque ad

(481) Ex hom. 31 in Evang. (483) £x fine, c. iv, lib. super.

(482) Exl. xix in Jobc. 4. (486) Ex c. v, lib. sup. in Job.
(483) Ex eodem c. II, et t. su. (487) Haec sunt in medio c.
(484) lbidera. 488) Ex lib. xvm in Job c. 12,
 ISt CftEGOHIANDM. LIB. VII. 282
exprimitur, sicul in Job de daninalionc iniqui divi- A Tenebrosa aqua in nubibus aeris (Psal. xvn, 12)
Us 3B3 dicitur : Apprehendcl eum quasi aqua inopia id cst, occulta scicnlia in prophetis. Aqua signari
(Job xxvh, 20). Non immerito cnim aquae illa tunc scientiarn Job noverat, qui de Domino dicebat : Qui
inopia comparatur, quia iu infcrno ciuual, qni su- ligat aquas in nubibus suis, ut uon crumpant puriler
sceptos in profundis absorbens solel lacus nomine deorsum (Job xxvi, 8). Quid eniin hoc loeo aquara
designari. Dnde per prophetam quoquc bumani gc- nisi scientiam appellal? nubium vero nomine quid
neris \oce dicitur Lapsa est in lacum vita mca
: aliud quara praedicalores sancti, id esl apostoli,
(Thren. m, 53). Ereptorum vcro exsultatione canla- designat, quiper niundipartcs circumquaquc lians-
tur : Domine Deus meus, clamavi atl te, et sanasti missi, ct vcrbis novcrant plueie, et miraculis coru-
me. Abstraxisti ub inferis auimum meam, salvasti me scarc? (49*2) Aqua aulem ligalur in uubibus, quia
a dcscendentibi s in tacum {Psat. xxix, 3,4). praedicaloi uni scienlia infirmorum mcntibus lo-

(489) Aquarum nomine duduni moilia corda Ju- quens, quantum sentire valet, doccre prohibetur.
dseoriim dcsignanlur, sicut per Job scriptum ost Nam si scientiam, ut hauriebaiit corde, ita ore fun-
Jnsimililudinem iapidis aquar duranlur (Job xxxvni, derent, immcnsitalc cjus auditorcs suos opprirae-
30). In Japide enim genlilium duritia dcsignalur. rent potius quani rigarent. Dnde religata intrinse--
ft
Ipsi quippe iapides colueruni, et de eis per Pro- cus scientia, ul non pariter deorsura erumperet, au-
piietam dictum est : Similes illis fiunl qui faciunt ea, ditores suos dislillaiione vcrborum nutiicns, nubes
et omnes qui confidunt in eis (Psal. cxm, 8). Unde illa ioquebatur dicens : Non polui loqui vobis quasi

Joannes Judseos aspiciens se de stemmate genera- spiritulib-us, sed quasi carnalibus tanquam parvulis
lionis extollerc, et gentiles praevidens ad Abrahae lac potumdedi vobis, nonescam. (I Cor. m, 2). Quis
prolem fidei cogiiitioneni transire ait : Ne vetitis di- enim ferre potuisscl, si raptus ad tertiuin coelum,
cere inlcr vos : Patrcm habemus Abraham. Dico enim raptus in paradisum arcana verba audiens quae loqui
vobis, quia polens est Deu» de lapidibus istis suscilare honiinibus non iicerel, lam immensos scientiae sinus
fiiios Abrahw (Matlh. m, 9). Lapidcs itaque, du- aperiret? Aut cujus non virlutem auditoris oppri-
ros perfidia gentiles vocans, per aquas vero moilia merel, si ea qnac intrinsecus haurire poterat, in
signantur corda Judseorum. Quia ergo pri- quantum iingua carnis sufiiceret, extrjnseeus inun--
Kprius
mum Judana Deo crcdidit, genlililate omni in perfi- dans aquae lutjus immensitas enianassci? Sed ut
«Jitc sunc obstinatione remanente : postmodum vero audilores rudes, non inundatione scienliae, scd nio-
ad fidem gentilium corda mollila sunt, et Judacorum derata pracdieationis distillalioue foveanlur, ligat

iniideiilas obdurata.bene Jicluni est In similitudi' q Deus aquas in nubibus, ut non erunipant pariter
:

nem luphtis aqux duranlur. Ac si : Il!a mol-

diceret deorsum ; quia doctorum praedicationem tempeial,
lia et peuelrabiliu fide corda Jud?eorum, in inscn- ut audiloruin iufirmilas doctorura rore nulrita con-
sibilitatem vertuntur geniium. Cum enim raiscri- valescat.
cors Deus gentes traxit, iratus Judaeam repulit. 385 (493) Aquae nomine fluxa locutio designa-
Aetumque est ut sicut dudum ad pcrcipiendam fidem tur , sicut per Salomonem dicitur : Qui dimitlit
gentilitas fuerai obdurata, ita postmodum ad fidem aquam, capul est jurgiorum (Prov. xvu, 14). Aquain
gcntilitate suscepla Judasae popuius perfidiae toipore quippe dimitlerc, est linguam in fluxum eloquii re-
durescerel. Jaxare. Quo contra et in bonam partem Salomou as-
nomine sacra? Scripturae historia dc-
(490) Aquae serit dicensAqua profuuda ex ore viri (Prov. xvni,
:

signatur. Dnde in Evangeiio scriptum est, quod 4)..Qui/rgo etnillit aquam, caput est jurgiorum,
jussit Dominus impleri hydrias aqua, quam proti- quia qui linguara non refrcnat, concordiara dissi-
nus vertit in vinum (Joan. u, 7). Quid enim per hy- pat. Quibusdara enim ruinae suae gradibus mens de-
drias nisi cnrda noslra Quid per aquam nisi sacne
: sidiosa in foveae lapsus impeliitur.Nam dum otiosa
lectionis historia designantur ? 3S& Q u ' ^utem muta- cavere [verba negligimus, ad noxia peivcnirnus, ut
rcaquarn in viiuun poluit, etiam vacuas hydrias valuit D prius ioqui aliena iibeat, et postraodum detraciioni-
vino slatim replcre. Sed implere aqua hydrias ju- bus eorura vitam, de quibus loquitur, lingua raor-
bet, quia prius per sacras leciionis histoiiam corda doat, quandoque autem usque ad apcrlas contume-
noslra rcpienda sunt. Et aqua nobis in vinum lias crumpat. Hinc irarum scminantui stimuii
vertilur, quando ipsa historia per allegoriae my- oriunlur rixae, accenduntur faces odiorura, pax toia
sterium in spiritaleni nobis inlelligentiara commu- exstinguitur cordium. Dnde e diverfco scriptura est
tatur. Qui imponit stulto sitenttum , iram mitigat (Prov.
(491) Aquae nomine scientia intelligitur, sicut Sa- xxvr, 10).
lomon, ait Aqua profunda, verba ex ore viri, et tor-
:
(494) Aquarum nomine lubrica pravorum deside-
rens redundans fons sapientiw (Prov. xvm, 4). Aqua ria designanlur, sicut per Psalmislam dicitur : Sta-
signari scientiara David prophela testatur dicens : tuit aquas quasi in utre (Psal. lxxvh, 13). Aquaa

(489) Ex 1. xxix in Job cap. xv, longiuscule a (492) Haec sunt in medio cap.
principio. Ex li. vu in Job c. xvm.
(493J
(490) Ex hom. 6 in vin Ezcch. (494) Ex lib. vm inJob c. xi, ad finem, 16.
<491) Exl. xvm in Jobc. 14.
m CARNERi CAN. REG. S. YICTORIS PARIS. 284
quippe frt ulrc sunt, cum earnalium menlium iumi- A mililalis. Qu« profecto humilitas, qui arste dislricli
da tnsanaqtie desideria ad pengenda mala quae judicis ocuJos caeteris virtutibus praeeminei, quasi
appetunt, impossibilitatis su:e angtisiia gravanlor. per magni meriti colorem candet. Sunt namque
Saepe enim melioribus mali dominari concupiscunt, nonnuili qui lamenta babenl, sed humililatcm non
s«d tamen eis divino judicio cuncta mirabiliter dis- habenl, quia aRJicii plangunt; sed tameo 387 to
poneole subtracfa sunt. Nocere bonis elsti tamen flelibus ipsis vel contra proximorum vitam super-
desideranl, ci subjecti ab eis solalia speranl. Aqaae biunt, vel contra ordinationem Conditoris erigunlur.
ergo in utre sunl, cum lubrtea pravorum de9uleria, Hi nimirura aquas babent, sed nivis aquas non ba-
quia operis eflectun) non trrvcniant sub carnali bcntet mundi esse nequeunt : quia buaiilitatis fle-
deprtmunlur. tthus minime lavantur. Aquis autem nivis se iave-
(193) Aquanam nomine vel iufidelllas, vel frigora verat, qui confidenter dicebat : Cor contrilum et hur
torpenttam acliontim designantnr, sicut in beato miliaium, Deus, non despicics (Psal. l, 19). Qui enitu
Job, de pervcrso qnolibet scriplamest : Ad nimium murmurandc rebelles snnt,
iamcntis affligunlur, sed
calorem transeat, ab aquis nivium (Job xxiv, 19). mcnlem quidem conterunt, sed bumiliari conteia-
I.lci co iniqnitas frigori comparatur, qula peccantis nuut. Quamvis aquac nivis ct aliter intelligi possint.
nicntem lorpore consisingit. Unde seriplum est Aqua enim fontis et flurainis cx lerra oritur, aqua
Sicttt frigidam facit ehterna aquam, sic frigidam fa- vero nivis ex aere proruit. Et sunt nonnulli qui per
cit animam malifia sva (Jer. vt, 7). Quo contra cba- orationum laraenta se cruciant, sed tamen lotis la-
ritas calor est,quia videlicet mente accendit quam mentorum labortbus ad sola terrena desideria exsu-
replet. De""quo calore «criptum est :
3$6 Abundabit dant compunguutur in precibus , sed felicitalss
;

iniquitas, refrigeutt charitas muUorum(MatlS. xxtv, iransitoria; gaudia exquirant.

12). Bene ergo de perverso quolibet, propbetanttj Hos ilaque nivis aqua oon abluit, quia eorum de-
duntaxatsententia non optantis dicilur : Ad niminm siderium ab imis venit. Quasi enim ex lerraB aqita
calorem transeet &b aquis nhium. Ac sf aperte di- perfusi sunt, qui pro lerrenis bonis in prc ibus
cereiur : Qui bumiiiter sub disciplinae vincuiis non compunguntur. Qtti vero idcirco plorant, quia piae-
restring.tar, al> inildeiitate sua, vel a perversi operis mia xterna dcsidcrant , aqua nivis bos diiuit

frigore per imraoder3tam sapientiam in errorera la- quia ccelestis compunctio infundit. Nam cutn peren-
bitur. Unde bene quoque egregius praedleaior disci- nem patriam per tamenla appetunt, ejusque accensi
pulorum suorum eordibus bune exquisilse sapien- dcsideriis piangunt, a summis accipiunt unde mun-
uae mmium calorem devilans ait : Non ptes sapere dentur. Per rnanus autem quid aliad quam opera
quam oportet tapere, tted sapere ad iobrietaiem(Rom. designanturTNotandum vero quod vir sanctus nou
xii, 3). Ne forlasee himius caloir interimeret quos ait : Fulsetint mundissimae manus mece, sed velut

prtus aquae nivium, id est infidelitas, vei lorpen- «lundistima manus rnew, quia quousque poena cor-
tiurn actionum frigora morlturos tenebant. ruptionis astringimur, quamlibet rectis operibtts

(496) Aquarum nnmine nioeroris undae designart- insademos, veram raunditiara neqtiaquam apprc-
lur, sicut per beatum Job dicitur : Et quasi inun- hendimus, sed imitamur. Unde et apte subjuugitui-

dantet aquce, sic rugiius meus (Job m, 24). Aquae Tamen sordibu* intingnes me. Deus nos intingueie
cum inundant, cum irapeto veniunt, et cresceolibus sordibus dicitur, intinctos sordibus demonstrare,
mullipltciler volaminibas intumescuut. Electi ergo qoia quanto ad illum verius per bona opera surgi-
dum mer.Us sux oceiis divioa jadicia opponunt, mns, tanto subtiiius vitae noslrae sordes agnoscimus,
dum de occulia super se sententia trepidant, dum se qaibus ab ejus munditia discordamus. Ait ergo :

ad Deum pen enire -

posse confidunt, sed tamen ne Si loius fvero, quasi aquis nivis, etc. Ac si jpcrtius
non perveniant metuunt;dum prseteritorum suorum dicat : Quamvis iamentis supernae compunctionis
recoiunt quae dcflent;dum quae sibi adbuc futura infandar ,
quaravis per studia rccla; operationis

sunt, quia nesc'unt pertiraescunt: quasi qusedam in p exerccar, in tua tamen munditia video, quia mundas
eis aquarum more volumina coiligantcr qua3 in mce- uon sum.
roris rugitus ,
qoasi in suhjecta liltora defluunt, CAPUT II.

Vir igitur sanctus vidit quanta sint in lamenlis pce- DE ABYSSO.

nitenliae voiuraina cogitalionum; atqae ipsas mce- Jn Scriplura sacra abyssi nomine aliquando infernus,
Et aliquando mens despernta, aliqnando incomprehen-
roris undas inundantes aquas vocavit dicens :
sibilitas divinorum- judiriorum, aliquando profun-
quasi inundantes aqucs , sk rugitus mei. dttas astnlia diaboli, aliquando corda pravvrum,
(497) Aquarum nomine lamenta humilitalis, vel aliquando rationis huiunnce judicium designatur.
compunctio cceleslis designalur, sicut per beatum nomine infernus designatar, sicut
(498) Abyssi
Job dicitur : Si lotus fuero quasi aquis nhis, et ful- Dominus Job interrogans dicit Nunquid ingressus :

serinl velul mundisiimce manus meaz, tamer. sordibus es in profundum maris et in norissimis abussi deam-

inlingues me, el abominabuntur me veslimenta mca bulasii? (Job xxxvitt, 16.) Si mare more divini

(J vb ix, 30). Aquae etenim nivis, sunl lamcnta ba- eioquii saetulum debet intelligi, nihil probibet pro-

Ex xvt in Job c. xvn, 50. (497) Ex I. lx in Job f. xix

(495) 1.

(496) Ex 1. v in Job c. vu. (4981 Ex I. xxix in Job c. vn.

m CuEGOMANUM. ~ LIB. VII. <2S6

fuiida maiis, inferni olanslra sentiri. Quod profun- A re. Cum enini post irnmensa scelera unusquisqui}

dnra maris Dominus petiit, cum infcrni novissima, compungitur, ouid aliud quam in novissimis abyssi

electorum suorumanimas erepturus, intravit, Undo Deus denmhulans videlur?

H pcr prnphetam dicitur : Posuisti profundum ma- (500) Abyssi nomine incomprebensibililas divi*
ris viam, ut transirent liberati (ha. U, 10). Uoc norum judiciorum cxprimitur, sicut Dominus dia-
naroqne profimdum maris anle Redemptoris adven- bolo 390 loquens tcstalur diccns : JEstimabU abys-
tuio non vio, scd career fuil, quia in se ctian» bono- sum quasi smesccvtem (Job xii, 33). Quod 3eter!ia,

rum animas, quamvis non in locia pcsnaUbus, eiau- et incomprehensibilia Dei judicia abyssi soicasu no-
sit. Quia lame» profuudum Dominus viam posuit, minc dcsignari Psalmisfa tcstatur, dlccns : Judicia
qiiia illuc vcniens electos suos a claustris inferni tua abtjssus tuulia (Psal. xxxv, 7). Senectus vero
ad eceleslia trausirc couccssit. Unde et apede iilic aliqnando pro finis Undc ait
propinquitalc ponitur.
subditur : Ui transirent liberati. Quod veroprofun- Aposiolus Qnod anliquatur et sencscit, prope inte-
:

durn maris dixeral, boc verbis aliis replicans, abyssi riiumcst (Ilebr. vm, \Z). Diabolus itaque xstimat
novissimum vocat. Quia sicut aquarum abyssus abyssum quast scncscentem, quia rcprnborum cordn
uulla nostru visionc comprehenditur, ita occnlta in- sic infatuat tit suspicionem eis dc venturo judicio
ferni nnllo a nobis cogitationis sensu penetraniur. " quod quasi Gniatur infumlat. Abyssum namque se-
Qui enim binc sublrahiiur cernimus , sed qua: i!!os nescerc »stimat, qui lerminari quandoque in sup-
juxia meritum rctributio suppliciorum mancat, nou pliciis su}icrnam animum advcrsionem [animadver-
videmus. Dieit crgo : Nnnquid ingressus e$ profun- sionem] pulat. Igitur antiquus persuasor in membris
dum maris, ctc. \c 389 s' dicat, ut ego qui non suis, id est, iuiquorum, futuras pcenas quasi certo
solum mare, iil est saeculum per assumptam hum.i- fine detcrminat, ut eomm culpas sine lcrmino cor-
nitalem, carncm et aniroam petii, sed etiam pcr eam rectioi3isextendat,eteo magis hic peccata noa Cniant,
sponte in morte positus usque ad ultima infenii quo iilic aestimcnt peccatorum supplicia fJnienda.
doscendi. Vigilanii vero cura pensandum cst quod (50i) Abyssi nominc profunditas astuiiae diaboli

in novissimis abyssi dcambutassc se perbibct, designatur. sicut de co ad beatum iob a Domino

Dcarobulare quippe non constricli, sed liberi esl. dicitur : Kt tnperfides abusni comlringitur (Job
Quem cnim vincula astringunt, ejus mhi?ominus xsitvui, 50). Qoid enim in abysso nisi incomprcbcn-
gressus impediimt. Quia igitur Dominus nuila pec- sibilem antiqui hostis astuliam intelligere dcbemus?
cati vincula pertulil in inferno, deambulavil. Liber Superfkies autem ^rtiyssi conslringitur, quia frau-

quippc ad ligatos venil. Unde scriptum est : Factm £ duJeuue ejus insidise a scductis liominibus dcpre-

smhi sieut homo sine adjatorio, intcr mortuos liber bendi non possunt. Aliud quippe intrinsecus latet,

(Vf.al. lxxxvu, C). Jn novissimis ergo abyssi Do- alque aliud exlrinsecus ostendit ; transfigurat enim
mi.no deambulare, est in loco daronafioiiis nil suse se in angelum lucis, ct callida decoptionis arte plu-

rctcntionis invenire, altestanle Pelro qui ait : Solu- rimum praponit laudabilia, ut ad tUicila pertrabaU

ti$ dotoribvs infemi juxta qnod impossibile erat le- Abyssi ergo superficies constringitur ,
quia dum
neri ilium ab eo (\ct. n, 2/). quasi bona persuasionis ejus specios velut solida

(499) Potest quoque per abyssnm mens desperala dcsuper glacies ostenditur, in profundum latens eju*
intdligi, ut patel ex Job: Nunquid inarestut es pro- malitia non vidctur.

fundHui maris (Job xxxvui, Marc quippe mens lf>). (oOi) Abyssi nomine corda pravorum ilesignan-
est humana cujus profunda Deus ingreditur, quando tur, sicut per beatum Job de sapientia dicitur Ahy»- :

per cognitionein suara ad lamenta pcenitenUae ab tu$ dicit : Non ett t» me (Job xxvtu, 14). Quid enim
intimis cogitationibus perturbatur, quando prioris hoc loco abyssum nisi corda pravorum hominum
vit«e nequilias ad memoriam reducit, et flucluantem vocat, qua» et per lapsum fluida et per dupticitatis

in confessione sua animum concutit. Profundum sunt caliginem teucbrosa? Qui nimirum abyssus
niaris Dcus penetrat, quando eliam desperaia corda «* non esse in se sapientiara hanc profitetur, quia ini-

permutat. Ipse enim mare inlrat, quando cor s.tc- qua mens dum esse sapiens carnaliter appetit, stul-
culare immiliat profundum marisingreditur, quando
;
tam se ad spiritalia ostendil. Nam391 u a tcstaute (
l
» »

visilare menles etiam sceleribus pressas non dcdi- Pauio, Sapientia hujus mundi slultilia est apud
gnalnr. Unde et recte percunctando subjungitur : Deum (I Cor. ui, 19). Tanto quisquis amplius intus
Fl bi novissiwis abyssi deambulasti. Quid cnim est stultus fit, quanto couatar exterius sapiens viderl.
abyssus nisi mens scelerala ,
qua? dum semetipsam (503) Abyssi nomine rationis humanje jsdicium
contprehendcre nop valet, sese in omnc quod est, designatur, Psalmista diccntc : Abys&us abussum in

vclut obscura abyssus latet? ln novissimis ergo vocat in voce cataractarum luarum (Psal. xli, 8).

abyssi Deo deambulare, est etiam nequissimorura Abysso namque abyssum invocare, est de judicio
iiominura corda converiere, et desperatas mentes ad judicium pervenire. Creator quippe omnipoiens
visionis suae vestigiis tangendo mirabilitcr reforma- a cunclis insensibilibus Lrralionabilibusque disti»-

(499) Fx ejusdem 1. c. vui, 7. (f>02) Ex I. xviu in Job c. xxv.

(500) Ex 1. xxxiv )n Job c. xvt. (305) Ex 1. xxvii in Job c. xvi.
(501) Kx I. xxix in Job c. xv.
M7 GARNEKI CAN. RE&. S. VICTORIS PARIS. 188
ctam rationalem creaturam|hominem condidit, qua- A praedicaiorum suorum menles operitur, Scd elsdom
lenus quod egerit, ignorarc non possit. Maturae cnim sanctis pr<edicaioribus ncquaquam ad persuaden-
Jcge scire compcllitur, scu pravum seu rectuni sit, dum verba sufliciunl, nisi etiam miracula addanlur.
quod operatur. Nam ad judicium pro actione cur Undc cum diclurn sit : Si voluerit extendere »«-
venil, si non poluit scire quod egit? Et ipsi ergo bes, elc, recte subjungitur, et fulgnrare lumine suo.
qui pracceptis Dominicis erudiri contemnuut, utrum Quid cnim senlire fulgura miracula debcmus? i.isi

bona an niala sinl, quae faciuni, sciunt. Nam si de quihus per Psalniislam dicitur Fulgura multi- :

bcna se facere neseiunt, cur de aliquious factis in plicabis, et conturbabis eos (Psal. x?ll, 15).
Per has
osteiitalionc glorianiur? Rursus si mala se agere auiem nubes lumine suo Dominus desuper fulgurat,
Jgnoranl, cur In eisdera faclis alieuos oculos decli- quia per praedicatores sanctos insensibiJilatis noslrje
nant? Ipsi cnini sibi lestes sunt quia sciuut malum tenebras et miraculis iJlustral. Cum ergo nubes istae
esse quod agunt, quod videri ab verentur. Si
aliis verbis pluunt, 393 cumque uiiraculis vim eoruscae
enim veraciter malum cssc no.i crederent, nequa- lucis aperiunt, extremos eliam mundi terminos in
quam hoc ab aliis videri forniidarent, unde bene et divino amore converiunt : undc recte subdilur :

per quemdam Sapientera dicitur Cum sit timida :

Cardines quoque maris epcriel (505). Quid cnim
nequitia, dal tesiimonium condemnationis. Ei dum B aliud mads )0mjne quam
,
p|-aesens sajculum desJ _
dc fucto suo conscientiam pulsans limor redurguit, gnalur, in quo corda liominum lerrena quaerentium
ipsa sibi tesliinonium perhibet damnabile esse quod
diversis cogitalionum fluctibus inlumcscunt : qui
agil (Sap. xvn, 10, 11). Quisconlra per Joannem di- clatione superbiae inciiati, dum aJienia intenlione
citur : Si cor nostrum non reprelienderil nos, (iduciam se impetunt : quasi adversante se unda collidunt?
habemus apud Dominum (J Joan. ui, 21). Fugiant (506) Et quid aliud cardines maris quam eitremos
crgo iniqui humanos oculos, sernelipsos certe fugere
mundi flncs accipiraus? Dicalur ergo : Si voluerit
non possunt. Etenim raalum quod faciunt noverunt, cxiendere nubes, etc. Ac si diceret : Si sanctos suos
liabenl testera conscientiam, babent judicem ralio-
in ministerio proadicatienis extendit , corumque
nem suam. In peccato igitur quod commiliunt, verba miraculis adjuvat, toiius mundi limites ad fi-
prius contra se judicium suae ratiouis inveniunt;
Uera vocat. Quod faciendum quidem Eliu vocibus
ct post ad districtionem etiam Judicis perducuntur. audivimus sed auctore Deo jara factum cernimus.
:

Bene ergo dicitur : Abyssus abyssum invocat ,

quia Omnipolens enim Deus coruscantibus nubibus car-
dura mira ordine dispositionis occulta malum non dinesmaris operuit, quia emicantibus prredicatorum
permiuitur nescire quod agitur suo se jam ju-
et
c m i raC ulis ad lidera etiam terminos mundi perduxit.
dicio peccalor in conscientia condemnat et post
:
Ecce pene jam cunctarum gentium corda penetra^
condemnaiionem propriam ad aeterni Judicis senten- Ecce in una fide Orientis liniites
vit. Occidentisque
t:am properal. Abysso ilaque abyssum invoeare cst conjunxit.
de judicio ad judicium Dervenire. Maris nomine genliliiasdesignaiur, sicutin
(507)
392 caput m. psalmo scriplum esl : Transferentur tnontes in cor
te mari.
maris (Psal. xlv, 3.) Quid enim aliud pcr montes
Jn Scriptura sucra maris nomine, aliquando prajsens
nisi sanclos ypostolos, quid per mare nisi gentili-
scecuium, aliquando yenlititas, aliquando scecula-
rium fiominum amara inquietudo, aliqnando divi- tatem accipimtis? Sedquia in ipso iniiiosanetaeEc-
num eloquium, aliquando cor nostrum inielligilur. clesiae nascentis, dum saucli aposloli ccclorum re-
(504) Maris nomine praesens saeculum designatur, gnum Juda^ae prsedicare voluissent, videntes quodeis
fiicut scriplum est : $i voluerit extendere nubes niliil proficeret , ad praedicandum gentibus deflu-
quasi tenlorixm suuin, et fulgurare Iumine suo de- xerunt, sicut ipsi in suis Aclibus dicunt : Vobis opor-
super, cardines quoque maris operiet (Job xxxvi, 50). tebat primum loqui verbum Dei ; sed quia vos repulislis
Nubes exiendit Dominus, cum ministris suis viaui iilud; et indignosvos judicatis mlemo? vitce, eccecon-
prsedicationis apcriens eos in mundi latiludinem D vertimur ad gentes (Act. \\i\, 46). Hinc iterum per
circumquaque diffundit. Tentorium ab itinere poni Isaiam dieitur: Erubescc Sidon, uil mare; Sidoue
solet. Et cum proedicatores sancli in muado mitlun- quippe figuratur stabilitas iu legc posilorum, in rnari

lur, iier Deo faciunt. Unde per Psalrnistam dicilur : autem vita genlilium. Erubesce ergo, Sidon, ait mare
Jter facite ei qui ascendit super occasum (Psai. lxvii, (Jsa. xxm, 4), quia ex vita genlilium redarguitur
5). ln boc autem itinere tentorium Dei sunt, baec vita sub lege posilorura saecularium, confunditar
eadem corda sanctorum, quibus quasi in via quie- actio religiosorum ; dum illi ctiam proniiucndo non
scendo icgilur, dum per baec ad mentes hominum servant quae in praiceptis audiunt, et isti vivendo
veniens agit quse disposuit, et non videtur. El rectc custodiunt, in quibus nequaquam mandalis legali-

iiubes ista?, id est prsedicatores tenlorium Dei di- bus astringuntur.

cuntur, quia ad nos Deus pcr gratiam veniens iutra 394 (508) Maris nomine saecularium horainum

(504) Ex l. xxvii in Job c. vi, 7, 8. (507) Ex I. xvin in Job c. xix.

fSOoj Ex 1. xvii in Job c. xvm. (508) Ex L xvm in Job c. xxv.
(506) Ex i. xxvii supra.
 289 GREGORIANUM. — LIB. VII. 190
amara Inquictudo intclligitur, unde cum healus Job A tium •' (P*ot. CILI, G.) Ligno autem, tit dixi, evehi-

tocum sapientiac quaererel, ct hanc in mcnlibus buic tur qui mare transit, et scirausquia Scriptura sacr»

mundo deditis invcniri non possc conspiceret, ait lignum crucis per legem nobis pracnuntiat, cum di-

Et mare loquitur : Non est mecum (Job xxvin, 14). cit : Malediclus omnis qui pendel in ligno (Deut. xxi,
Quid enim maris nomine nisi mcnlium saccularium 93). Quod de Redemptorc nostro Paulus attestatur

inquictudo signatur? Dum se vicissim inimicitiis im- dicens : Factus pro nobis maledictum (Gal. m, 13).
polunt quasi adversanlcs se undse collidunt. Rcclc Per propbetas quoque lignum adnunliatur, cum di-
etenim mare vitasaecularium dicitur, quia dum pro- citur : (512) Dominus regnavit a ligno (Psal. xcv,10).

oellosis aclionum motibus concilalur, ab aeternce sa- Et rursum : Millamus lignum in panem ejns (Jer. xi,

picnliae quictc ac stabililatc disjungittir. Quo conlra 19). Per Evangelium vero lignum crucis aperte os-
benc pcr prophclam dicitur : (509) Super quem re- tenditur, ubi ipsa passio Domini quae prophetata
quiescet spiritnsmeus nisi superh:imilem, el quietum et est, declaratur ;
per Apostolum aulcm baec eadera
tremenlem scrmones mcos? (Isa. lxvi, 7.) A terrenis crux etiam in verbis et operibus tenelur, cura Pau -

oulcm menlibus tanlo longius fitgit spirilus, quanto lus dicit : Mihi mundus cruciftxus est, et ego mundo
apud bas requiem non invcnit. Hinc est quod de qui- (Cal. vi, 14). Et rursum : Mihi autem absit gloriari
bustlam per Psalmistam dicitur : Contritio et infeli- B nisi in cruce Domini noslri JesuChristi! (Ibid.) No-
citas in viis eorum, el viam pucis non cognoverunt bis ergo qui ad aeternam patriam tendimus, Scri-
(Psal. xm, 5). A qua nimirum contiitionc perlur- plurasacra mareestquaeerucem armunliat,quia nos
bationis nos Dominusrevocatdicens : Venitead me t ad terram viventium ligno portat. Nisi autem mari
omnes qni laboratis, el oneratis eslis, el ego reficiam Scripturam sacram similem cerneret propheta, mi-
vos. Tollile jngum meum super vos et discile a me, nime dixisset : Repleta est lerra scientia Domini si-
quia mitis sum et humilis corde, ct invenielis requiem cut aqua? maris operientes (Isa. %., 9).
auimabus vestris (Mallh. xi, 28). Quid enim in hac (513) Maris nomine cor nostrum intelligitur. Un-
vila laborosinsquam lerrenis desideriis aestnare? Aut de ad beatura Job Dominus loquitur dicens : Quis
quid liic quielius q:iam bujus saeeuli nihil appetere! conclusit ostiis mare, quando erumpebat, quasi de vul-
In his itaque inquicludinum fluctibus habitare sa- va procedens. Quid enim estmare nisi cor nostrum
pienliam non posse beatus Job coguoscens ait : Et furore lurbidum, rixis amarum, elalione superbum,
mareloquilur: nonest mecum. fraude malitiae obscurum ? Quid marc quantum sae-
(510) Maris nomine divinum eloquium dcsigna- \ial attendit, quisquis in $e occultas cogilationum
lur, sicutab Ezechiele dicilur . Et aspecius rolarum, r tentationes intelligit. 396 Ecce enim jam perver
el opus earum quasi visio maris (Eiech. i, 16). Quid sa rcliquimus,, jam desideriis rectis inhseremus, jam
enimrolarum nomine nisi Scriplurara sacram acci- prava opera foras abscidimus ; sed tamen latenter
pimus, quae ex omni parlead auditorum mentes yoI- justus ea cum qua huc venimus, vilae veteris pro-

vitur, et nulloerroris angulo a praedicalionis suae cella fatigamur. Quam nisi respectu judicii, aelerni

via retinetur. Ex omni parte volvilur, quia inter ad- pavore torraenti, immensitimorisclaustra conslrin-
versa ct prospcra et recte, ct bumilitcr incedit. Cir- gerent, cunctain nobis penitus supcraedificati oporis
culus quippe praeceptorum cjus modo sursum, mo- fnndamenta corruisscnt. Si enim quod per sugges-
do dcorsum est, quia quae perfectioribus ejus spiri- tionem saevit intrinsecus, per deliberationem foras
laiiter dicuntur, iufirrais juxta lilleram congruunt erumperet, vilae nostrae fabrica funditus eversa ja-
ct ipsa quoe parvuli juxta lilleram intelligunt, docli cuisset. In iniquilate naraque concepti, et in dclicto
viri per spiritalem inlelligentiam 395 ' n alturn du- editi per inscitajcorruptionismolestiaspugnam cum
cuut. Rola ergo quasi per terram trahitur, quia par- huc deferimus, quam cum labore vincamus. Unde
vulis Scriptura sacra humili sermone concordat, et recte dici.turQuando erumpebat quasi de vulva pro-
:

magnis tamenspirilalia infundens quasi circulum iu cedens, Vulva enim pravae cogitationis adolescenlia
altum levat.et inde sursum erigitur. Dicat ergo : El D est. Dequa per Moysem Dorainus dicit : Sensus enim.
aspeclus rotarum el opus earum qnasi vtsio marts. et cogiiatio humani cordis prona estin malum ab ado-
Recte etenim sacra eloquia visioni maris similia Uscenlia sua (Gen. vin, 21). Corruptionis namque
narrantur : quia in eis magna sunt volumina sen- malum quod unusquisque nostrum ab ortu deside-
tentiarum, et cumuli sensuum. (511) Ncc immerito riorum carnalium sumpsit in proveclu aetatis exer-
mari similis Scriptura sacra dicilur, quia firman- cet. El uisi hoc citius divinae formidinis manusre-
tur in ea sentcntiae locutionis sacramento baplis- p.rimat, orane conditae naturae bonum repente culpa
matis ; vel certe considerandum est, quia navibus in profundum vorat. Cum ergo Veritas dicat : Quis
in mari navigamus cum ad desideratas tcrras tendi- conclusit osliis mare, etc, ncmo sibi cogitationum
mus. Nobis autem quid esl in desiderio nisi illa ter- suarum vicloriam tribuat, quia nisi ab ipso cogita-
ra de qua scriptum est : Portio mea in terra viven- tionis primordio, cordis fluctus divina gratia retine-

(509) Isa. lxvi, 2 juxta LXX, quamvis paulo ali- (512) Sic Tertul. Judaeo. et lib. m contra Mai.
ter et Graeci et Latini cotlices babeanl. Just. in Dialog. cum Tryp.
(510) Ex initio hom. 6 in Ezech. (515) Ex 1. xxvut in Job c.ult. io medio, 18.
1511) Paulo antc mcd. ho. su.
m GAllNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS, 292
ret, tcmationum proeeiiis marc saetieos teiram pro- A sio eorum dicitur. Et sunt notinulli qul vias verjtaiis
eul dubio humaiiu- metitis abruisset, ul falais flncii- appcteates seineiipsos abjiciunt, atque a viUe vete-
bus perfusa arescerel, id cst pemieiosis earnis vo- ris ebiionc dcscendunu Curoqne stcma capiunt,
luptatibus deleeiata deperiret. Bealus ergo Job ne valde 5C ah hoe mundo aiienos raidu.it, dum non
sibi tribuat quod contra procellas cordis fortiter sohsrn aliena appetunl, sed etiam sua derelinquuut
stal, voce divina audit : Quis ccnclusii osltis marc, et non solum gloiiam in eo non quserunt, scd lianc
quundo erumpebat quu&i de vulva procedens ? Ac si cum sc obtulerit calcant. Hinc est enim quod vocc
aperte diceretur : Incassum le exterius inbouis ope- Veriialis dicitur : Qui vuti post me vctiire abneget
ribus pensas, si nou roe intcrius qui in te leutaiio- senietlpsum {Lue. u, 23). Semclipsutn enim abue-
nis undas compesco, consideras. Ut enim tuflucius gat qui calcato typo superbiie ante Dci oculos esse
ferre possis in opere , ine» virtutis est qci fluctus se a sc alienum demonstrat. Scd antiquus bosiis
frango tentationis in corde. pro magno boc non habei, cum sub jure suae tyran-

$97 CAPUT IV. nidis lerrena quaerentes tcnet. Propheta quippe alte-

»K FLiVIO. stante cognovimus Quia esca eju$ elecla (Ilabac. i,

ln Scripiura saera (luviorum nomine, aliquando J

uxt3 LXX). Neque enim mirum deputal si eos ab-
ignis exlremi judiai, aliquando decursio humani " sorbeat, quos supcrbia erigit, avaritia tabefacil,
yeneris, altquando faisorum fidetium fluxus, ali-
Toloplas dilalatf malilia an gustat, ira infianunat,
.

quando dicia anliqucrum Palrum, aliquando ma

ligni spiritus doctrina, aiiquando cursus mutabili- distordia separat, invidia exuleerat, luxuria inqui-
talis, aliquando vita prasetis inlelligitur. nans necat. Absorbcbit ergo fluvium, et noa roira-
FJuvii nomine ignia judieii designatnr, sicut pro- bilur, quia pro magno non sesliroat cum eos devo-
pbeta superni Judicis adventum contempians testa- rai qui per ipsa vilae studia deorsum curninl. Scd
lur, dicens : Fluvius ijneus. rapidmque egrediebutur illos magnopere rapere nitilur, quos de^pcetis ter-
« facie ejus (Daniel. vn, 20) : fluvio videUcet igneo renis studiis jungi jam ccelestibus contemplaiur.
et rapido, iiium, qui a conspeciu trenieudi judicis Unde absorpto fluvio, recte subjungitur : Et habet
pcr ultimum examen egreiiiens, aique eleelos et re- fiduciam quod influat Jordanis ejus, quia ilios insi-

piobos divisurus, ignem designans. diando rapere nititur, quos pro amore supernae pa-
(514) Fluvii nomine decursio humani gcnerisde- trix a prsesentis titae gloria semetipsos dejicere
signalur, sicut Dominus de diabolo, sub Bcheraoth 393 agnoscit. NonnulH quippe mnndum deserunf,
speeic loquens ad beatum Job dieil : Absorhebit flu- et bonoriim transeuuiium vana dereliuquuiit, et
fiwrn, el non mirabiiv.r; et habet fiduciam quod in- •'
p ima humilitalis appetentes humana; couversationis
fluat Jordanis in os ejus (Job il, 18). Quid cnim morem bene vivendo traiiscen<!unl atque in laiila

hoc loco per fiuvii numen nisi humani geaeris de- studiorum arte proliciuat, ut signorum jam virtutes

eursio desigcatur? qusevelut a fontis sui origine operenlur. Sed quia semetipsos circumspicicndo le-
nascendo surgit, sed quasi ad ima defluens rao- gerc negligunt, inanis gloriae telo percussi pejus de
ricndo perlransit. Qui autem signantur appellatione alto ruunt. Hinc est quod selemus Judcx qui occulta
Jordauis, nisi hi qui jam imbuli sunt sacramento cordis examinat, ejusdem ruinffi casum pronuntians
baptismatis? Quia enim Relemptor noster in hoc iutentat cnm dicit : Mutti dicent vtihi in illa iu :

flumine baptizari dignatus est, ejus nomine debent Dotnine, Domine, nonne in ncmine tuoprophelavimus,
baptizati omnes exprimi; in quo hoc ipsum cosuigit et in tuo nomine damonia ejecimus, el in tuo notnina
sacraraenlum baptismatis inchoari. Quia igitur dia- virtutes multtts fecimus? F.l tuttc confitebor illis quia
bolus a mundi origine exortum (vix. paucis electis uunqv.am novi vcs : Discedite a me t
qui operamini
evadentibus) hurnanum genus in ima 3SS deiluens ituqvitalem, nescio qui estis (Matth. vn, 22, 25).
usque ad Redemptoris tcmpus, quasi qucmdam In Anliqaus ergo hostls habet flduciam quia ln os

se fluvium tratit, bcne nunc dicilur : Absorbebit ejus et Jordanis influat, quia nonnunquam callidi-
flutium et non mirabitur. Quia vero et post Media- D tatis stiie insidiis eos eliam qui jam electi putautur
toris adventum quosdara qui recte vivere negligunt, necat.
etiatn fideles rapit, recte subjungitur Et habet /?- :
(516) Flaviorum uomiire dicta anliquorum Pa-
duciam quod itifiuat Jordanis in os ejus. Ac si aperte Uum designantur, sicut per beatum Job dicitur :

diceretur : Ante Redemplorem mundi raundum non Profunda fluviorum esl scrutalus, et abscondita prc-
uiiratus absorbuit, sed quod est acrius, posl Re- duxit in iue** (Jcb xxvm, II). Quid namque hiC
demptoris adveniuui quosdam qui baptismatis sacra- aliud fluvii nisi dicta aniiquorum Patrum nuncu-
niento signati sunt, deglutire se posse confidit. pantur? Quis enim pcusare sufficiat quam vehemens
(545) Possunt autom per fluvium dcsignari hi, fluvius dum legem cunderet. ex ore Moysi erupit?
quos per Jordanem diximus exprimi. Qui enim fi- Quam vehemer.s fluvius ex David eorde defluxit?
dem veritatis agnoverunt, sed vivere fldeliler negli- Quanta Salomonis ore atque omnium prophetarum
gunt, recte fluvius dici possunt, quia videlicet deor- fluminum fluenta manaruni. Sed horum fluviorum
luai fluunt. Jordauis veio Hebra-o vocabulo descen- Judxa specicra tenuit, dum liucra superficicui ser-

(514) Ex i. xxxui in Job c. vn. (516) Ex lib. xvni in Job cap. xxi.
\oibj £x eod. cap. et 1. sup. in mcdio.
293 CRECOIUANIJM. — LIB. YM. 29*

vans, eorum profunda neS-iviLNos vero qui venien- __ 401 Flutiut suhvertit fundamenium eorum (Jot
teut in Douaiuoin eis iiilern- apiritualia quauimus, xxn, 16). Iniqui, dutn iransire corde ad aetcrnanegli-

eorum profunda riitiamur. Quod ipse Donunus fa- gunt, ei cuncta prsesenlia fugniva esse non inlueni^r-
ecrc dicitur, quia id nos agcre, ipsodouante, prveva- nieutem in amore vttae prarseniis fingunt \f. figunt],

lemus. Per nos ergo qui nou lillcram quaj oecidit, et quasi lcngse habitationi» in ea sibi fuiidameutuin

sed spiriitun qui vivificat, sequimur profunda Qu- conslruunt, quia in ierrenis rcbus per desiderium
viortim Dominus scrutalur, et abscondita prodi'.cit soSidantur. Sic primui in terra Cain emtatem eou-
in lucera, quia dicta legis quae caliginosa niiuis his- struxhse describilur (Cen. iv, 17), quia videiicet

loria obscurat, nunc expositio spirilualis illuminat. percgrinus a sumrais fundamentum iu irois posuit

Unde ct ioquens in parabolis per Evangelium Vcri- qui stationcm cordis in terrena delectatione celio-
ias discipuiis praeccpit dicens : Quod dico vobis in cavit. Unde in ejus stirpe Enoch qui dedkaiio in-

ienehris, dicilc in lumine; el quod in aure auditit terpretatur, primus nascitur ; ht electorum vero
prtedicute super tecta (Mattk. x, 27). Aptc namque progenie Euoch septimus faisse memoratur, quia
vidclicet reprobi ct in iiac vita qaae ante semetip-
dlcta OAponcnti iun fecerunt nobis 400 essc J a,Q

eonspicuas senlcntias aniiquorum Patrum. Unde sos sedificando dedicani ; clecli vero acdiucalioiiis
Isaias propheta plana sancte Ecelesiae exposiiionis B suae dedicationem in fine femporis, id est in sepli-

verna conspiciens, ct non allegoriarum tenebris ob- mo lempore exspoclant. Videas namque piurinios
scura exciamavit, tiicens : Locus fluviorum rivi (atit- tcmporalia sola cogitare, ambicndis rcbus inhiare
s\mleipat«ntes(Isa. xxnti.,_:l).Teslaraenlienira.ve- nihii post hanc vitam rcqairerc. Quid iiaque isti

teris dicta quasi angu6ti et clausi rivi fuerant, qui nisi in prima generatione dedicant ? Et videas
immensas scientiee sua. senlentias collectiotic ob- elecios nii prxsentis glorias quaerere, libenter ino-

scurissima consiringebant. At conlra doctrina san- piain sustinere, mala mundi zequanimiter perpeti
ctae Ecclesiae rivi lali et paletites suni, quia cjus ut possint in fine coronari. Eleeti quippe Enoch
dicts, et invcaienttbas multa sunt, et (luserentibus in seplima generalion. nascitur, qtiia sui dcdica-

plana. Ait ergo : Frofuiida fluviorum $i$r*iatus est, lionem gaodii in extremae retributionis gloria elcc-
et abscondila produxit in iucem. Quia dum s»is es- ti reauiruni. Sed quia quotidiano temporis iapsu

posiioribus intclligcntiae spirHam infur»dit, antiquas presemis vitae mortalitas decurrit, alque re-
ipssi

prophetarum oi^scuritates aperuH. Et hoc jara san- proboram dedicationem eosdem reprobos subtra-
eta Ecciesia pe? spiritum agnoscit, quod Sjnagoga hendo destruit recte de iniquis dicitur
: Fhvius ;

prius pcr htteram intelligere omnino non valuit. subvertit fundamentuw eorum, quia vidclicet cursus
r
Vnde el Moyset cam popnto layucretur, facian vela- mortaiitatis statum in eis subruit pervcrsas con-
bat (Exod. xxxiv, 35), ut videlieeJ designaret qwti siructiunis.

Hle Judxornm populus legis verbs cognos.eret, scd (519) Fluvii noms.ie vsla prsescns dcsignatur, sic-
cjosdciu daritatem legis omnimode non videret. ut in 2ihro beati Job diciiur : Quomodo ti recedant
Unde Panius dicit : Vsque m hodiermm dkm eum squcede mari, et fluvius vacuefaclus arescat : sic

legitur Moyses, teiatnen m potitum super cor eorum hcmo, cnm dormierit, non resurget (iob xiv, 11).

(II Cor. ui, 15). Mare eet mens hominis, ei quasi Guctos maris sunt
(.17) Fluviorura nomtne maligni spiritss doctrina cogUaiiones mentis : quse aliquaudo ira tumcscunt,

designatur, sicut Prophcta per doctrinam Chrisli, per grattam tranquiliae finnt per amaritudinem cum
docuinam iliaboli destrni cossiderans ad Dominum odio defiuunt. Sed ctrni aqua; maris rcsedunt homo
loquilur dicens : Tum dirupUti foutes ei tomntes^ moritur ,
quia juxta Psalffiistai voccrn : /« itla die

tu siccatti fluvios Ethnn (Psai. LXXMI, .5). Ethan peribli omnis cogitalio eorvm (Psal. clv, 4). El rur-
qiiippe interprclatur fortis, nisi de quo per Evaa- Wa ; Be mcriente sctiptum est, Amor qnoque simu!
gelium Veritas dicit : Nerno polest vasa fcrth, w- * odium^vibunt (Eecle. is, 6). ..rescitergofluviu»
grfissiii domum ejus diriptre, nisi prius fortent atli- P Tacoefaclu», quia subducta anima vacuuin 4®_t
oet (Mare. m, ^7). Fontes auiem et torrenfe. Domi" remsnel eorpus. Quasi entm aiicojus flumiais vacnus
nus di.rupi?., dum in apostoiorum suorum cordibue aiveus es4 corpus exanime. Qua in re vigilanter

fluenla verilatis ape: uit. De quibus rursum per pro- intuendum est, quod vita praesens >idc'icet quous*
phetam slium dicitur : Uaurieth aqua» in gaudio de que anima moritur, in corpore, mari comparatur et
fontibus Salvaloris (Isa. x», 3). Ad eorum quippc fluvio. Auua cnim maris est airtara, fluniinis duicis.
doctriisam scienles pergimus , ct veritate pienas Et quia hic viventes modo quibusdam amaritudi-
cordium lagunculas reportamus. Sed emanantibus nibus aflicimur, modoa dulcedine tranquilii ac nii-
suis fontibus Ethan fluvios Dominus noster exsic* tes iuveiiimur, prresenUs vitae dccursus compara-
cavit, dum doctrinam fortis, ct maiigni spiritus iione exprimitur maris, et fluminis. Sed in his du-
Ofitenso radio suaa veritalts arcfecit. rum valde videlur esse quod subdilur : Sic honio
(518) Fluviorum nomine cursus mutabilitatis in- cum dormierit non resurgel (ibid.). Quomodo enun
telligitur, sicut iu libro beati iob deiniquis dicilur : dicitur non vesurget, cum scriptum sii: Omucs qui-

(517) Ex lib. xxxjm in Job cap. ix, posl tnedium. (519) Ex Ub. xn in .?b ,ccp.. »v ante iiuem.
(518) Exlik xv iu Job cap. 5.
295 GARNERl CAN. REC S. TICTORIS PARIS. m
dem resurgcmas, sed non on:ne$ immulabimur. Sed A etiam transit, qtiia actiones liujus sapculi qu» quo-
subjuneta senlentia indicat qua: discretio in pne- tidie ad terminum dcfluunl, indesinenler appetit
^issa ialea?. Nann subditur : Donec aiieralnr uz- dumque alia.s relinquit, alia assequitur, quasi sem-
lum, non evigilabU (Job xiv, 12). Liquet enim quod per de fluraine ad flumen lendit.
non rcsurget, sed donec atleratur ccelum, quianisi (525) Flummum nomine dona sancti Spirilus de«
liujus tnundi finis advencrit, humanum genus a signantur : sicut in Evangelio Dominus dicit : Qui
somno roorlis ad \ilam, non evigilabit. Non ergo, crsdil in me, ut dicit Scripiura, Flumiva de ventre
quia omnino non resnrgat sed quia anle conlri- ; ejus fluent aquai virce \Joan. vn, 58) : ubi evange-
tioaem cccli liumandm gcnus minime surgat, iisia subjungit dicens : Hac autem de Spiritu dixit
insinuat. quem acceptnri erant credentes in eum (ibid., 59).
CAPUT V.
404 CAPIT VI.
»E FI.CM1.NE.
DE RIVIS.
In Scriptura sacra fluminum nomine aliquando Spi-
In Scriptura sacra rivorum nomine aliquando sancti
ritus sanctus, aliquando sancli pra'dicalores, ali-
pra'dicatore3 , aliquando evanqelistarum libri ,
quando aciiones liujus smcuii, aliquando dona
aliquando expositorum saftcla Ecclcsia; exptuna-
Spiritus sancti intelliguntur.
" liones . atiquai.ao fluenta pradicationis den-
(320) Fluminis nomine, Spiriius sanclus dcsi- gnantur.
gnatur, sicut in libro Job de hypoerita dicitur; (524) Rivcrum nomine sancti prsedicalores expri-

lfon vldeat rivulos fluminu (Job xs, 17). Quid enim munitur, sicut de sancta Ecelesia per Psalmistam

pcr flumen nisi Spiritus sancliis aceipitur ? Rivuli dicitur : Hhos ejus inebrians, mulliplica generutio-
autein fluminis, sunt dona Spiritus sancti. Uivu- res ejv.t ; in stillic/diis ejus Iwlabitur cum exorielur
lus fluminis est charitas; rivulus fluminis cst fides; (525). Rivi quippe Ecclesise sancti pra^dicatores
riwilus fluminis est spes. Sed quoniam omnis hy- sunt. qui terram hoslri cordis inlindunt. Sed cum
pocrila nec proximuni diligit, 403» cum transito- incbriantur rivi, gcnerationcs Eeciesise multipli-
riani mundi gloriam qu&rit, rivuios fluininis non cantur. quia cum uberiorem gratiam Spirilus prae-
vidct, quia irrigatione non infunditur eharitatis. dicalorcs accipiunt, fidelium numerns augetur.
Hypocrita dum prresentia lucra quseril, munera Qu:n s;mcta Ecclesia in sois slillicidiis tetatur. In
futura despicit ; et fidem non habens, rivum flu- siillicidio cienim aqua de tecto in terraon vadit,
minis mente non videt, quia fides est rerum, sed quss de coelo ceciderat in tectum. Teclum vero
argumentum non appareniium (Hebr. xj, I), Et sanctae Ecclesiae sancti praedicatores sunt, qui nos
dum retinet hypocrita quoe videntur specie, negli- ^ intercedendo et admonitionibus municndo prote-

git eorum quoe non videnlur. Rivulum ergo flumi- gunt. Sed quia illorum cor diviniius in prafdica-
uis per desiderium non videt, quia solis visibilibus tione infunditur, quasi de ceelo aqua venit iu tec-
intendit. Scriptum quippe est : Quod videt quis, tis ;
quia nos vero eorum verbis irrigamur, quasi
quid sperat (Rom. vni, 2i). Rivulos ergo fluminis aqua de tecto in terram cadit. Sar.cla ergo Eccle-

vidisset, si a prsescntis vji.£ gloria oculos clauderct siadum exoritur, in stillicidiis suis iaetaiur, quia
eosque ad ceelestis patrioe amorem apcrirct. cum in fide et bonis operibus nascilur, ea quae
(521) Flurainum uomine sancti pnedicalores de- accepit dona, considerat et in verbis praedicantium
signantur, sicut per Salomonera dicitur Ad locum : exsultat.
de quo exeunl flumina, revertuntur ut ilerum (luant. (52fi) Rivorum nomine evangelistarum libri in-
(Eccle. i, 7). lelligunlur, unde sub typo sancta; Ecclesia? Job lo-

(522) Fluminum nomine actiones lmjus 3seculi quilur dicens : Et pelra fundebat mihi rivos olei

dcsignaiitur, sicut menti rcproba; sub Babylonis (Job xxix). Etenim petrse nomine Chrislum acci-

specie per propheiam exprobrando dicitur : Denuda pit prsedicatorcgregius ; fatetur dicens : Petra auiem
turpitudinem luam, discooperi humerum, revela cru- r> Christus (I Cor. x, 4). Quem videlicet 405 P^ ra
ra, trunsi flumina (Jsa. xlvii, 2). Nonnunquam q;ii uunc ad asus Ecclesi* olei rivos fundit, quia iu ea
quietus alicujus meriti esse crcdilur, posilus in loquens Domiuus pra^dicamenta unciionis inlimas
qualibet actionc denudatur. Undc bene subditur : emanat. Dehac petra olim rirus exiit : libcrMattli.,

Dcnuda turpitudinem inam. In admimstralione Iiber Marci, libcr Lucae, libcr Joannis et in diversi9

quippe opcris turpiludo denudalur, dum vilis mens hujus mundi partibus, quot prsedicamenta e.didil,
abjectaquc in ostenlolione actionis cognoscitur tot petra ha;c per ora apostolorum omnium rivos
qusc quieta pi ius Mens humerum dis-
putabatur. fundit. Toties adhuc de petra hac olei rivus fundi-
coopcril, quando opus suum, quod ignorabatur, lur, quoties a Spiritu sancto ungendis mentibu?
oslendit. Crura rcvelat, quia quibus desideriorum auditorum ea quse in libris veteribus dc Chrislo
nassibus, lucris munrii inhiet, manifestat flumina dicta sunt, explananlur. Qui el rivi vocantor olei,

(520) Ex I. xv, in Job c. x. (524) Ex hom. x in Ezecb., longe post medium.

(521) Ex i. x\x Job c. II.
in (525) Psalm. lxiv : Aug. et Cassiod. legunt in
(522) Ex I. vi lii Job c. n, post med. Psalt.
(525) Ex 1. xtx in Job c. iv (526) Ex 1. xix in Job c. U, 1 Cor. x.
297 GRECORIANUM. — LIB. VIl. 208

qiiia decurrunt ct ungunt. In quibus qutsquis un- ^ lorrentem nisi liujus morlaiis vilac cursus exprimi'
jjifur, quisquis tingitur interius impingualur. tur? quo rursuni pcr Prophelam loquentem de
l)e

Rivorum nomine expositorum sanctae Eeclesue Redcmptore noslro dicitur De torrcnte in via bibet,
:

explanationes designantur. Unde Isaias propheta propterea exallabit caput (Psal. cix, 7). Redemptor
plana sancta Eccleskc exposilionis \erba conspi- quippe nostcr mortalis vitac pcenam in quodam
ciens, ct non ailegoriarum tenebris obscura, excla- tiansilu aUigit, et idcirco diu eidem morti, cui
inavit dicens : Locus fluviorum rivi lalissimi et pa- sponle succubui», non inhaesit. Unde dic (ertia hoc
tente.s (ha. xxxni, 21). Vidc supra c. h, dist. h. quod morieiido posucrat, resurgendo, caput rcle-

(527) Rivorum nomine fluenla praedicatiohis dc- vavit. Quid cst ergo qitod de diabolo dicilur: circttm-
signantur, sicul per Job dc Domino dicilur : Iti petris dabunt eum salices torrenlis, nisi quod amafores vilac

rivos cxcidil. Quid enim psr pelras uisi dura gonti- mortalis a bonis aclibus, quasi a fructibus alieni

lium corda accipimtts? Quid por rivps nisi fluvios lanto illi arctius iiihrerent, quanto eos largius dc-
pncdicationis intelligimus? In petris crgo Dominns lectatio irairsitoriae voluplalis infundit? IIos cnim
rivos exridit, quia in duris getHilium cordibus flu- quasi in radicibus torrcns rigat, dum in suis cogi-

vios prsedicationis apcpuit, sicut per Prophetam tationibus amor vitae carnalis inebriat. Qui scilicet

quoque de irriganda dicitur aridilate genlilium : Po- B more salicum fructus non ferunt, sed in foliis viri-

suil desertttm iu slagnum aquarurn, et terram sine dcscuut, quia in ea quae gravia ad dicendum non
aqua in exiuts aquarum (Psal. cvi, 35). Atqne in sunl, aliquando honcslatis veiba proferunl. sed ntil-

Evangelio Dominus promisit dicens : Qui credit in luin vitae pondus ex bonis operibus ostendunt. Dc-
mc, sicut dicit Scriptura, flumina aqitcc vivtc flnent ne ergo dicitur, circumdabunt eum salices torrentis,

de venlre ejus (Joan. vu, 38). Qiod promissuin tunc qnia infructuosi quique, dum amori vilae lempora-
audivimus, etiam nunc irnpletum videmus. Eccc lis inserviunl, antiquo hosti perversis moribus fa-
enim in sanclis praedicatoribus, et non ex Judaca miliarius obscquunlur.
progenitis per eouctam Ecclesiam in toto orbe dif- (530) Torrentis nomine inundatio sancli Spiritus
iitsain fluenla cceleslium mandatorum uberiim ma- dcsignatur, sicut in iibro bcati Job, de hypocrita
nant ex ore genliliiim. In petris itaque rivos excidit, dicilur: Nonvideal riuulos fluminis, lorrenlis mellis

quia ex duris cordibus fluvius sanctae praedicalionis ct bttiyri (Job xs, 17). Fiuminis enim nomine Spi-
cmanavit. rilus sanclus inlelligitur. Torreniis quoque nomine
ejusdem sancli Spiritus inundatio designalur, quae
406 CAPUT YII.
in contemplanlis animo, exuberanti infusione colli-
BE TOItRENTE. u gitur, cum mcns plusquam inleuigere sufficit, re-
tn Scriplura sacra torrens cum in singulari numero
ponilur, aliquando ignis extremi judicii, aliquando plctur. Et sciendumest quia cum nos Spiritus san-
mortalis vilai cursus, aliquando inundalio sancti cti gratia infundit, melle nos pariter et bul.yro re-
Spiritus, aliquando Iti qui transitoria diligunt, de- plet : mel enim desuper cadil, butyrum vero ex ani-
signantur ; cum vero pluraliter torrenles dicuntur,
aliquando fluenla sacroium Ubrormn, aliqnando
malium lacte tollitur. Mel itaque cx acre, butyrum
inventores pervcrsorum dogmatum t aliquando prce- vero ex carne es:. Summi autem Patris Unigenilus,
dicalores sancti inteliiguniur. cum sit Deus super omnia, homo est factus inter

(528) Torrentis nomine igois extremi judicii de- omnia. Qui cum nos dulcedine divinitalis suae et
signatur, sicut per beatum Job dicitur: Lttpidem mysterio lucaruationis replevit, melle nos pariter
quoqnc catiginis et umbram mortis dividit torrens a ct butyro satiavit. Quia ergo spiritus 408 Christi
populo peregrirtante (Job xxvni). mentem quam repleverit ct divinitatis ejus dulccdine

(529) Torrenlis nomine morlalis vilae cursus ex- Incarnatiouis fidc ketifical, isti rivuli torrcnlis flu-

primilur, sicut ad beatum Job de diabolo loquens mir.is meilis simul et butyri esse memorantur, quia
Domiuus testalur dicens: Circumdabunt eum sulices et dc cognitione Dci alta mentem suavitate reficiunt,
torrentis (Job xl, 17). Quid enim per salices hifru- j) et de Incarnationis gratia charismatis hane mysle-
ctuosas arliores, nisi steriiilas reproborum signa- rio perungunt. Sed islos rivulos hypocrila non vi-
lur? Unde voce praedicantium conlra Babyloniam det, quia exterioribus favoribus fusus, dum solis

Psalmista loquitur dicens : In saiicii?us in medio visibtiibus inteudil, qu* suDt dona Spii itus per amo-
ejus suspcndimus organa nottra (Psal. cxxxvi, 2). lem non altendit-

Babylonis quippe medio inesse salices describuntur, Torronlis nomine hi qui transitoiia diligunt, de-
quia nimirum infructuosi quippe, alque ab amore signanlur, sicut Job conquerendo ioquitur dicens :

patriae ccelestis alieni, totis visceribus cordis in Fralres mei prwterierunt me sicut torrens, qui ra-

hac saeculari confusione radicantur. Unde el praedi- piim transil in convallibus. Rdege cap. 10, lib. vi,

calores sancti in istis salicibus non exercent organa, dist. 4.

sed suspendunt, quia.cum infrucluosas ac reprobas Torrentis nomine fluenta sacrorum hhrorum de-
mentes 407 aspiciunl, vim praedicationis suae non signanlur Salomone dicente: Oculum qui subsannai
exhibenl, sed polius lugentes silent. Quid vero pcr patrem, et qui despicit parlum matris sua:, eftodiant

(527) Ex 1. srvin in Job, c. xx, post med. (529) Ex 1. xxxiu in Job, c. vi.
(!)28) Ex. I. xviu in Job, c. xvin, in lino 17. (530) Ex 1. xv in Job, c. x.
Patrol. CXCIII. . 10
 299 GARNERl CAN. R£G. &. YlCTORrS PARIS. 300
tllum corvt dt lorrentibus. Rcpete cap. 7, lib. R, A tamen cogitatione sordescit. Unde etiam per aliuni
«Jist. 4. prophetam sub Judeae specic de anima immundis
(531) Torrenlium nomine invenloresperversorum desideriis occupala dicilur : Omnes qui qiuerunt
dogmatum designantur, sicut Job de ipsorum se- eam,non deficienl, in mcnstruis ejus invenient eam
qtiaeibus loquens, ait : In desertis habitant torren- (Jerem. n, 24). Maligni quippe spiritus quaerentes
tium (Job xxx, 6). Torreutes dicimus rivos, qui ab non deuciunt, cum inferre perditionem cupiunt ei

aquis hiemalibus colliguntur, qui etiam caetcris nulla rectiiudinis bonee cogitationis repclluntur,
t> mporibus arescunt. Jure itaque inventores per- alque in meustruis snis animam inveniuot quando
versorum dogmatum torrenlesYocantur, quia a co- • n 410 poilutis eogitationibus posilam facile ad
lore eharilalis frigidi quasi in lorpore temporis bie- perversam operationem trahurrt. Dicalur ergo * In
raalis excreseunt. Qui non pcrpetua plenitudine die illa erit fons patens domus Duvid, elc. Quia
profkmnt, sed Calholicovum allegalionibus quasi aperlus jam nobis cst fons misericordiae, Redemp-
icstibus solis exsiccantur. Et qnidem invenlores tor uos!er qui in domo David incarnari dignatus
perversorum dogmatum eontra Ecclesiam exorti est : ut peccaiorem Javet, a pcrverso opereei men-
fervorejam verilaiis exstincli sunl; sed tamen eo- struatam mentem diluat, ab iuimunda cogilatione.
rum discipuli, qua? illi rfocaermit, tenere ac defen- " Patet ergo fons, curramus, cum lacrymis lavcmur
<!t:re, non desisturit. l!i ergo qui iliorum scquiintiir hoc fonte pielatis ? In hoc footeipse quoque David
errores, et fn desertis habitant torrentium, id cst loius csl cum rediii ad lamenta pceniteniia3, post

in eofum praedicatione cmdidunt, quorum cloquia mactilas gravis culps. in boc foiue misericordiajj

Calholicortrm jam responsione atque ratiocinatione lota cst Maria Magdalcne, quae piiu» famosa pec-
siccata sunt. catrix, postmo:!um lavit lacrymis macuias corri-

(532) Possunt quoquo per torreutes prrediealorcs gendo mores. In boc foute omnibus aperto, iavit

sancti intelligi, qui, dum iu praesenli vita divitiis Pc-trus quod negaverat, quia flevii atnore. In boc
nobis 409 eioquiis influunt, aquarum multitudine, fonte misericordiae, in fine suo loius esl latro, qtii

quasi in bieme coilignntur. Qui et aestivo sole adve- semetipsum in morte reprehendens, a culpa ablutus
niente se subtrabunt, quia, cum reierna? patriae lux esl confcssione verilatis.

cmicuerit, praedicare cessabunt. Horum auiem tor- (531) Fontium uomine dona gratiue spiritalis dc-
rentium deserta sunt vitas temporalis commoda. signaulur, sicul pcr Psalmislam de Domino dicitur :

Ea namque descrunt, ei ad lucra se cceiestia adipi- Emitiis fontes in convaiiibus (Psal. cul, 6). Qui.l

Kcenda convertunt. Cuncta autem haec torrens ille £ namque pcr fonles nisi spiritalia dona : quid per

reliquerat qui dicebat : Propter quem omnia deiri convalles nisi humilcs, accipimus? Omnipoiens au-
mentnrh fcci et arbiiror ut stercoru {Philip. m, 8). tem Deus cmittii fontes in convallibus, quia dona
Sed quia pravorum mcntes ea in hac vita adipisci spirilaiis graiiae humilibus pia-stat.
appeiunt qiiae despicientes justi derelinquunt iu de- Fontium nomine luenta vcritatis desrgnantur,
sertis lorrenlium habitare referuniur. lila cnim quae sicut per Psalmistam Domino dicitur : Tu dirupisti

sanetis indigna sunt ipsi pcrcipere pro magno con- fonlesel torrenies, tu siccasti fluvios Ethan (Psal.
cupiscunt. lxxiii, 15). Yidc cap. 4 supra, dist. 5.

cAPur vni.
411 CAPUT IX.
I)E FONTE.
DE PUTEO.
(5S3) Fonlisnomine Redemplor noster dcsigna-
tur, sicut per prophetam dicitur In die illa erii :
7» Scriptura sacra puleus cum singutari numero po-
nitur, aiiquando peccati profuvditas, aliquando
fons palens domui David, habilanlibus Jerusalem,
vitee proeseulis projunditas desiijnatnr ; cum vero
in ablutionem peccatoris el mensiruatce (Zach. xus, pluraiiter ponitur, alufuando Sciiptura; sacrfclibri,
1). Quid cnim fontis nomine nisi Redemptor no6ler aliquando profunda cordium nostrorum intel-
liguntur.
accipilUr? fons autem occullus est Unigenilus Pa- D
tris invisibilis Deus : fons paiens est idem Dctis (555) Putei nomine peccali profundilas designa-
incarnatos. Qui fons palens recte domus David di- tur. Unde David sub specie peecantiuin exorat, di-
citur, quia ex David generc nosier ad nos Redcm- cens Non me demergat tempeslas aqua: neque afc-
:

ptor processit. Jerusalem vero visio pacis interpreta- sorbebat me profundum, neque urgeal supcr me pu-

tar. ili auterh Jerusalem habitant, qui in visione teus os suum (Psal. lxvhi, 5). Quod enim mali ope-

pacis intimae mentem tigunt. Peccator vero et mens- ris iniquitas a boni stabilitate commovit, quasi

truata est, vcl is qui deiinquit in opere, vel mens tcmpestas aquac rapuit. Sed si ad baec longa consue-

quaclabitur in prava cogitaiione. Menstruala nam- Lidine non praevaluit, non demersit. Omnis autem
que ista poUtttio esl, qua; et aliena carne nou tan- qui viam vitae deserens in peccatorum lenebra* se

gitur, ct sua carne inquinatur. Sic itaque, sic om- dejicit,semetipsum quasi in puteum vel iu foveam
nis anima qu.e, etsi malum opus non agit, polluta mergit. Sed si ad haec longa consuctudo non de~

(551) Ex 1. xx in Job, c. xm, in principio. (554) Ex bom. 20 in Evang.

Ex xxvi in Job, cap. x\iv in princip.
(532) Ex 1. sup.,c. xm, i-i. (555) I.

^535) Lx hom.20 in Ezoch. antc tinem.

30 f GREGOMANUM. — LIB. YH. 502

primit, nequaquam os «juum puleus coangustavit. A mens evacuanda c:\ incessanterque fodiendane si
Si vero diulina pevpetratione etiam in consuetudine indiscussa relinquitur usque ad tumorem perverso-

iniquilatis opprimitur, ne ad supcriora possit ex- rum operum, cogitationum super nos terra cumu-,

trahere, quasi angusto ore putei coarctatur. Tanlo lctur. Quamvis enim semper intenlo mentis oculo
ergo facilius aggredilur, quanlo minore consuclu- in supernis evigilcmus quamvis cuncta quae in
,

diue constringitur. imoprccterfluunt pede rigidi contemptus calcemus, ex

'536) Putei nomine vitne pracsentis profutiditas corruptione laineo tcrrenae carnis cui adliuc impli-

designatur, de quo quia divinis a montibus et prae- cati sumus, plevumque cogitationum pulverem ia
ceden.ium ciemplis adjuti iiberamur, benc pev i«- covde palimuv. Cumque foris aliis ad appetenda
rcnjiam : Proplulam in vutenm mitsum signatum coeleslia persuademus, nosmetipsos semper intrin-
esl, qui, ut icwlur es puteo, funes ad cum H panni secus subtili inquisiiione discutere debemus : ne
veUres deponuntur (Jerem. xxvm, 14, 12). Quid qua immorante diu in nobis iniima cogitalione pol-
enim putco nisi hojus vitae profundum signaluv? luamur.
Quid funibus nisi praecepta Dommica figurantur? CAPUT X.
412 Q uafi <I uia nos •" mala operatione posiios et DE LACO.
eonvincuiit, e* eripiunt, quasi Hgant et trahunt, ln Scriptura sacra nomine, aliquando peccatum t
laci

coarclant cl levant. Quid vero per pannos veteres atiquando infernus designaiur.

nisi aniiquorum palrum exempla intelliguntor? Ne (533) Laci nomine peccatum designatur, unde
autem his funibus, id est, praeceptis Dominicis li- propheta Jeremias dum quaedara in iniquitatis longa
gatus qais dum trabitur, incidatur, simul etiam consuetudine obrutaro fuisse considerat, in lamentis
panni veteres deponuntur; quia, ne pnecepta divina suis suh.ejus specie semetipsum deplorat, dicens :
hos terreant, antiquorum nos exempia confortant, Lapsa est in lacum vtla mea, el posuerunt lapides
et ex eoruiu comparatione facere nos posse prae- super me (Thren. m, 55). Quid enim iaci noraine
sumimus quod cx noslra imbecHlitate formidamus. nisi iniquitas, ei quid iapidis nomine nisi dura ini-'

(556*) Puteorum nomine. Seripturae sacraej libri quitatis consueludo signatur?In lacum aulem vita
designantur, sicut ex Isaac opere cognoscimus, qui labilur, cum labe iuiquitatis inquinatur. Lapis vero

puteos fodisse lcgitur.Quos tamen puteos Allophyli superponituv cum etiam dura consueludine raenlis
lerrae congerie replebant. Quid enim per puleos nisi. peccato devoraturutetsi velit exsurgerejam utcun-
sacrae Scripturae libros accipimus? Puteos quippe que non possit ;
quia moles desuper malae consue-
fodimus, cum Sci ipturae sacrse abditis sensibus aita q tudinis premilur.

penelramus. Quos lamen occuite replent AUophyli (559) Laci nominc infernus designatur, sicutpro-
quando nobis ad alta tendeutious immundi spiritus pbeta testalurqui de quibusdain ignoranlibu3 ail
-

terrenas cogilationes ingerunt, et quasi iuveaiata Portaverunt ignoranliam suam cum his qui descen-
divinae scieniiae aquam tollunt. Saepe namque cum dunt 414 ia laeum. Infernus quippe non immerilo
eloquiis sacris inteudimus, malignoruni spiriiuura lacus dicitur, quia hos quos semel cceperit, semper
insidias gravius toleramus, quia menti noslrae cogi- fluctuantes et trepidos lormentis eircumfluentifcus
tatiooum tevrenarum puiverem spargunt, ut intcn- nbsorbet.
tionis nostrae oculos a luce intimae visionis obscu- CAPUT XI.
rent.Quod nimirum Psalmista pertulerat, cum di- DE PROFliNDO.
cebat Declinale a me maliyni, et scrutabor mandata
i (540) Profundi nomine profundiias cogitationum
Dei mei (Psal. cxvui, 9) : videlieet patenter insi- designatur, sicut in libro beati Job a Domino de
nuans, quia mandata Dei perscrutari non poterat ullima diaboli saevilia dicit : Fervescere faciet quasi
cum malignorum spirituum insidias in mente to- ollam profundum mare (Job xu, 2). Quid enim per
lerabat. mare nisi vila saecularium, etquid per profunduin
(537) Possunt vero per puteos profunda cor- D uisi aliaeet abditae ecfum cogitationcs exprimuntur
diura nostrorum inteliigi. Unde bene Isaac apud alie- Quid profundum mare diaboius facit quasioliam
nam gcntem puteosfodisso describituv. Quo videlicct fevvescere, quia nimivurn constat quod perseeulionis
cxemplo discimus, ut in bac pevegrinalionis exlremae tempore contra electorum vitam sludeat
aevumna positi cogitationum nostrarum profuuda animos vepvobovum pev flammam crudelitatis exci-
penetremus : et quousque nobis verae inlelligenliae tare. Tunc pvofundum mare quasi olla fervescel,
aqua respondeat, nequaquam nostvae inquisiiionis cum corda dileclovum saeculi valido avdore succen-
manus alj exhaurienda cordis tevva tovpescat. Quos det : et quae boc pacis tempore intra suam malitiam
taraen puteos Allophyli insidiantes repksse dicun- clausa latuerunt, tunc in aestum iromai)is>imaeper-
tur, quia uimirum immundi spirilus cum nos stu- secuiionis ebulliunt, ac per abruptam crudelitalis
diose cor fodcre 413 conspiciunt congestas nobis apertae lieentiam, ea quae diu presserant odia anli-
fentationum cogilationes ingerunt . unde semper qui livuris exhalant.

(536) Ex 1. xxvm in Job, c. vn. (538) Ex 1. xvi in Job, c. xxiv, 30, 31.
(536*) Ex 1. xvi in Job, c. m, 9. (539' Ex 1. ix in Job, c. xxxvm.
(537) Ex 1. xxxi in Job, c. xni 22.
; (540) Exl. xxxiv in Job, cap. xiv, 10.
303 GAnNEM CAN, ttEG. S. VJCTOttlS PAttlS. 304

Profundi nomine infernus designatur, sicut pcr A appetat, nlira tamen quam sibi concediiur r.on
prophetam Domino dieilur : Posuisli profundum aseendat. Vel certe hoc n-are terminis suis Domi-
viaris viam, ui transirent tiberati (Isai. u,40). Vide nus circuoidat, quia cor noslrum tentalionibus tu-
cap. 2 supra, dist. 1. midum, donorum dislributiombus mitigat
occullis

CAPLT XII. nmdo agens, ne pravorum snggcsiione ad delecta-

DE GL'RGIT1BLS. tionem veniat, modo ne pravorum delectatio usque
ad consensum prorumpnt. Qui crgo iiiic.tos motus
(541) Gurgitum nomine mulliplex cxpositorum
praedicatio designatnr, sicut per cordis respicit, et in quibusdain eos usque ad con-
sanctae Ecclesise
Domino dicitur Qui aufert stitlas pluti(P, et sensum venire prohibet, in quibusdam vero iilos
Eliu de :

gurgitum (Job xsxv, 27). etiam a delectalione reslringit uimirum furenli

:
effundil imbres ad instar
sancti apostoli mari terminum ponit, ut nequaquam in opere
Possunl qiMppc per stellas pluvia?
exeat, sed intra sinum menlis tenlationum submur-
designari de quibus Judieae reprobaUe per Jeremiam
murans se unda collidat. El quia tunc valcnter re-
dicitur : ProldbUas 415 sunt ^tiUtB pluviarum de
seroiinus imber non fuit (Jer. III, 3).
stringitur, cum ei dilectione Dei, aique iuspiratia
calo, et
virtutibus obvi3tur, recte sul)jungilur : Et posui
CAPUT XIII.
B non
vectem, et ostia, et dixi : Hucusque, venies et
DB STILLICIDIIS.
procedes amplius {Job xxxvm, 41), etc.
Siillicidiorun) nomineverba praedicantium desi-
Quid enim moralitcr aUter per oslia, nisi vtrlu-
gnantur. Vide supra cap, G, disl. 1.
tes : quid per veclem, nisi robur charitatis accipi-
CAPCT XIV. mus? Ha?c itaque ostia scUicet virlutes operationum
DE CA.KAL1BUS. maiVsceviens dissipat, nisi eas ex occullo raenlis
Canalium nomine libri divini designantur, sicul
opposila charitas astringat. Facile enim omne vir-
per Moysen dicitur Tollens Jacob virgas populeas
:
lutum bonum tentatione cordis irruente deslruitur
virides, et amygdalinas, et ex plalanis ex parte decor- nisi ab iuiimis fixa charitatc solidclur. Unde cl
ticavit, ean Jeiractisque corticibus in his quaz spo
Paulus in suis prsedicalionibus, dura quaelaoi vir-
liata fueranl, candor appanut; illa vero quwintcgra
tntum ostia maris tentationibus opponeret, iliico

erant virida permanseruui, aique in liunc modum cisdem ostiis quasi robur a ijunxit dicens : Super
color effeclus est varius ; ubi et subdilur ; Posuiique
omnia autem charilatem hnbenles, quod est viuculum
eas in canalibus in quibus effundebalur aqua , ut cum Perfeciionis cnim vin-
perfectioitis (Coloss. ni, 14).
venissent greget ad bibendum, unte ocidos huberent ^m charitas dicilur, qnia oume bonum quod
virgas et aspectu
ul in ipso
earum conciperent.

cahre coilus oves intuerentur virgas,

Faciumque
et
est

pa-
^
^^ nhlimm per Ula „, ne p?reat> j; gaUir% a ten _
latione namque cilius quoJlibet opus evcUitur, si
rerenl macutosa et varia et diverso eolore respersa. solutum a vir.eub eharitalis invenilur. Si autem
Legr c. 13, dist. i',1. m. mens Dei ac proximi dilectione conslringitur, cum
CAPLT XV. tentationum motus quadibet ei injusia suggesscriiU r
DE FLUCTIBL'6. obicem illis ('ileclio opponit, et pravae persuasio-

nis undas virlijliim ostiis et vecle inlimi amoris

1n Scriptura sacra fluctuum nomine, aliquando tumul-
ItH lenlalionum, atiquando semita? pravorum intcl- fi angit. Bene, ergo dicilur : Posui vectem, el ostia, et

tiguntur. dixi, etc. (Job xxxvm,10). 417 Q u a dum ' electus

(542) Flucluum nomine tumulius tentalionum de- quisque el tentatur vitiis, el tamen facere male sug-
signatur; unde cnm Dominus de pravorum saevitia gesta reniiitur, quasi mare clausum tenetur. Quod
sub appellatione maris ad bealum Job loqueretur, etsi intus lumuiluosis cogilationum fluclibus men-
subdidit dicens : Circuindcdi illud ierminis meis, et tem jtercutit, statuta lamen bene vivendi littora non
posui vectem el ostia, et dixi : Hucusque vaiies, et excedit. Quod mare quidein in tumores se erigit,

hicloujrijujes tumenlet fluctustuos (Job xixviii, 10). sed duin fixa cordis del;beratione illiditur, fractum
D
Si enim per mare 416 (0r «ostrum accipimus, beue redit.

per iluctus teniaiiones et vitiorum strepitus acci- Fluctuum nomhie semitae pravorum designan-
pere posiumus. Terminis ergo 6uis Dominus hoc tur, sicul per bealuio Job in persona Eedesne di-
marc circumdat : quia cor nostrum adhuc corru- cilur : Vedes meos svbverterunt et oppresf.erunt quasi
ptionis su« molcstia, et cura turbulenium, sub /hiciibus semiiis suis [Job xx\, 12). Vide lib. v, eap.
mensura contcmplalionis humiliat : ut licet plus 5G, dist. 9.

(541) Exl. xxyii in Job, c*,p. v. (542) Ex 1. xxviii in Job, cap. ix, sparsim xix.

418 ITVCIPIT LIBER OCTAVUS.

CAPCT PRIMUM. aliquando splendor superna; civita*
talis clariias,
DE ALKO. tis, aliquando charitas, aliquando nitor qlofice
In Scriptura sacra auri nomine, atiquando divini- temporalis, aliquando splendor sanctitatis, ali-
305 GREGORIANCM. — LIB. Vlll. 3AG

quandoingeniuui,aliquandn sensus bene operuu- A (547) Auri nomine ingeiuim designalur, sieut
lis, cliquaudo unima (idelis desiynutur. per beatom Job dicilur : Si aurum robur
putavi

(545) Auri noiuine ipsa inlima divinitalis claritas ineum (Job xxxi, 24). Quid enim aurum accipimus,
designatur, sicut in Canticorum Canticis species nisi praeclari intelleclus ingcnium ? Nec abhorret a
sponsi describitur : Caput ejtis aurum oplimum rationis ordine quod aurum dicimus ingenium desi-
(Cant. v, 17). Quia cnim capul Cliristi Deus, nil gnare : quia sicut in ornainento aurum supponitur,
vcruest inmetallis auro fulgemius, sponsi capulau- ut gemmarum desuper ordo disponalur : ita clara

l'lim dicilur : qoia ejus Iiiuuonitas ex divinitatis sanctorum ingenia divinis muneribus humiliter

sux nobis claritale principalur. substcrnuntur, et dislincta super se gratiarum dona

(544) Auri noiniue splendor siipenuecivitalisaoci- percipiunl. Suncti autem viii robur snum aurum
nitur, sicul hanc Joannes se viclisse lesiaturdicens : non dcputant : quia quantolibet ingenio fulgeant ni-

ll\f&Ip$u civilas auium mundum, similis vilro muudo hil se esseex suis viribus pensant. Et cum scntire

(Api.'C xxi, i8). Quia eniin sancti oiiines sumnia in omuia vaienler possunt, prius inlelligere semetipsos

ca bealitudiuis clarilate fulgebttul, insliucta civi- cupiunl, qtiatenus kimen ingenii. niore soUs prius
las auro dicitur. Et (]uia ipsa eorum claritas vicis- illustret locum in quo oritur, postmodum caetera

Bim sibi in altemis cordibus patet, et cum u;:ius B adquae procedendo dilatatur:ne si cognoscentes
cujusque vullus acceiiditur, simul et conscientia aiia semetipsos ncsciani, ibi solis radius ubi oritur
penetratur: hoc ipsum attrum idcirco vitro mundo tenebrescat. Jngeuii itaque virlulem ad cognoscer,-

Simile esse dicitui. ibi quippe uuiuscujusque men- dam inlirnnlatem prcpriam dirigtinl, atqueex iufir-

lem abalteiius ocuHs, mcmbroruui corpulentia non mitatis suae melius cognitione convalescunt. Aurum
abseondet, sed patebit animiis; patebit corporali- ergo non rohur creditur, si in accepto ingenio fldu-
bus oeulis ipsa etiam corpOris harmonia. Sicque ciu nou habetur.
unusquisque lunc eritconspicabilis alteri,sicul nunc (548) Auri nomine sensus bene operantis desi-
C6se non potest conspicabilis sibi. Bene ilaquc guatur, sicui per Saiomonem dioitur Sicut probt- :

civilas illa superna ex auro constat, simili vitro tur in conf.atori» argentum, el in fornace aurnm : ita

quia per aurum ciara el per yitrum perspicua dl- probalur iwmo ore laudantis {Prov. xxvii,2J). Argen-
gnoscitur. tum quippe vel aururn, si reprobum est igne con-
(545) Auri nomine cliaritas designatur. Sicut an- sumitur : si vero probuni, igne declaralur. Sic ni-
gelum quem sibi ioqui Joannes aspexit, ad mamil- mirum est ei sensus operantis. Nam qualis sit jn
las zona aurea cinctum vidit : quia niniirum su- eo quod laudatur, ostenditur. Si enim se auditis
i

pernorum eivium pectora dum poenali jam ncqua- suis laudibus extollii, quid iste aliud quam repro-
qu-am timori subjecta sunt atque a se vicissim nulia bum argentum, vel nurum fuit,quem videlicet for-

6cissione solvunlur, ex sola se charitate constrin- na\ linguse consurnpsit? Si autem favores suos au-
gunt. Zonan; quippe auream cirea mamillas ha- diens, ad superni judicii consideralionem redcat,
bere, est cunctos niutabilium cngitationum motus ac ne de bisapud occultum arbitrum gravetup, me-
per sohus jam amoris viocula restrir.gere. tuit, quasi ex purgationis igne ad magnitudinem
(54C) Auri nomine nilor gtoriae temporalis espri- clarilafis excresccre : et unde incendium trepida-
mitur, sicut per prophetam dicilur: Calix aureus tionis sustinuit, inde elarius fuiget.
Dabylon (Jerem. u, 7), Quid enim Babylonis no- 421 -^ uri nomine anima fidetis accipitiir, sicut
mine, nisi bujus muudi gioria designatur? Quae in tibro beati Jub ab Heliu dicitur : Ab Aquilone
calix aureus dicitur : quse duni pulchra esse tcm- aurum veniet (Job xxxvu, 2*). Vide tib. i, cap. 45,
poratia ostental, stullas mentes in suiconcupiscentia chst. 2.

debriat, ut speciosa temporalia appetaut, et invi- CAPUT II.

sibilia putehra contemnant. Hoc aureo calice prinia I)E OBRVZO.

sponte sna Eva debriata cst, de qua liistoria verira- D In Scriplura sncra obryzi nomine, aliquando angelica
tis-dicit: quia cum vetitum lignum conspieeret, vi- nutura, aliquando mem pcrfccta designatur.

dit quod esset pulchrum visu, aspectuque detecta- Qbryzi nomine angelica accipitur natura, sicuK
bite, et comedit. Aureus ergo Babylon calrx est, per beatum Job, cum sapienliai pretium requireret,
quia d;im vistim exterioris pulcbritudinis oslendit, dicitur : Non aurum obryzum pro ea (Job
dabitur
sensura interna; rectitudinis subtrahit. xxvni, 15). Quid nempe per aurum obryzum nisi
Auri nomine splendor sanctitatis accipkur, sicut sancti angeli designantuv? Qui recte et aurumvo-
Judalcum populum ab splendore justilise ad 420 cantur, et obryzum aurum, quia fulgent ctaritata
:

nequitise teuebras commutatum Jeremias deplo- }ustiti%; obryzum, quia nullum uuqiiam habuertiul
ral dicens : Quomodo obscuratum est uurum, mulatus contagium culpa>. Homines vero justi quandiu in
ett color oplimus?^ (Thren. l, 1.) Vide Ub. vi, cap. hac carne corniptibili mortaliler vivunt, aurum
11, dist. 3. quiclem esse possunt, obryzum omnino esse non

(545) F.x I. x\mv in Job, c. xin in initio 8. (54()) Ex ejusdern I. pioxiini c.

(544) Ex 1. xmii in Job, c. xxvw, 31. (547) Ex I. xxn in Job, cap. u, post med.
(Si5j E.\ 1. xxxiv in Jub c xia initio 10. (548) Ex t. xxn in Jol», c. v, po^l mtdium t**.
 507 GARNERI CAN. RFG. S. YICTORIS PARIS. 50b
possunt, quia corput quod corrumpitut aggravut A Quis enim iste liomp esl nisi Redemptor npster, qui
animam et terrena inhabilaiio deprimit $enmm, in carne quam assumpsit, abiit in coelum? Carni»
multa cogilantem (Sap. ix, 15). Nam quarovis in namque locus proprie terra est, quae quasi ad pere-
liac vita ex magna jusiitiae claritate resplendcant, grina ducitur, dum per Redcmplorem noslrum in
nequaquam tamen ad purum peceatorum sordibus ccelo coilocalur, Sed 423 ' ste homo percgre profi-
careni Joanne aposiolo attesiante qui dicit : Si dixe- eiscens servis bona sua tradidit : quia fidelibus suis
rimus quia pcccatum non kabemus, nosmetipsot $e- spiritualia dona concessit. Et uni quidem quinqoe
ducimus, el veritas non esi in nobis (Jac. i, 8) : tatenta, alii-duo, alii veio commisit unum. Quinque
affirmanld Jacobo qui astruit dieens : In multis elenim sunl corporis sensus, videhcet visus, auds-
e.nim off-mdimus omnes (Jac. m, 2). Propbela lus, gustus, oderafus et taclus. Quinque igiiur la-
eliam deprecante, qui ait : Non inlres in judicium lenlis donum quinque sensuum, id est exteriorum
cum servo im : quia non justificabHur in conspectu, scieutia exprimitur; duobus vero intelleclus el opo-
luo omnis vivens (Job xxxi, 15). Aurum ergo obry- ratio ; unius autem talenti nomiDe Lnteilettus tan<-

zum illi nuncupanbn, qui in ea in qua condiii sunt tumweda desigtiatur.

innocentia perdurantes, etfulgent ci;ariiatejusiitiae, CAPLT Vf.
c-t maculantur sordibus culpae.
mtllis vel minirais & DE PECti.SIA.

Sed quia pro bac sapientia nuUus angeiorum re- (550) Pecunica nomine doctrinac sancte minisle-
deraptor humani geaeris miltendus fuit, ne quis rium designatur, sicut per beatum Job dieilur :

spem in bis qtios in adjutorio hominum s?epius ap- Si frudus terrx metf comedi ahsque pecur.ia (Job
paruisse didicimtjs, 422 angelis poneret, dictum ixxi, 59). Tenrx: enim nominc vel privala domus,
esl : Son dabitur aurum obryzum pro ea, Ac si vei sancta Ecclesia inielligitur. Fruclus ergo lerrap
aperte diceretur : Per semelipsaro sapicntia rnanife- absque pecunia comedere, estcx Ecclesia sumpc.rs
iiabitur ut humanum genus a culpa redimatur. quidem accipere : scd cidem Eeclcsix prauiicatio-
ISullus vice ejus angelos mittilur, quia per Creato*- nis preiium non praebere. Dc qua vklelicel pr.tdi*-
rem necesse est ut creatura liberetur. Unde et iu cationis pecunia auctoris voce diciiur : Oporiuil H
Evangelio Doroiuus dicit : Si vos Filius liberaverii, commitlerepecuniammeam nUmmutariis, etveiiiens cgo
vere aberi eritis. recepissemuiiquequodmeum cum usura (Matth.
erat,
Obryzj nomine meniis pulchrifndo designatur ;
xxv, 17). (551) Pecuniam namque nitnunuiarih
cn-ie a beato Job dicitur : Si pulati aurum robur dare est eis scientiam pracdioaUenis impcuderc, qui
meum, et obryxo dixi, fidmia\mea (Job xxxt, 24). „ banc valeant et operibus eiercere. In nsura quippe
Quid e/iim aurum nisi prjeclari intellectus ingenium pecunia eiiam non dala rccipitur. Cum enim hoc
accipimus! Quid obryzum nisi mentem humar.am, reddiiur, quod accepium fuer.it cii.un illud super
quv; dum igne amoris excoquittir, semper i.n se ser- impcnditur, quod acceptum non est. f)c accepla
vat claritatem pulchritudinis quotidiana innovatione ergo verbi pecunia usuram solvit, qui ex eo qutul
fervoris. Nescit enim mens per torporem vete- audivit, etiam alia siudet inteUigcre qua; non audi-
rascere, qua; studet per desiderium scmper in-? vit, quatenus alia ex alii^ celligens ctiam illa olscM
choare. Ilinc namque per Paulum dicitur : lienova- ex semetipsa agere, qua; necduni cx praedicatoi is

mini sphitu mentis veslrce (Ephes* iv, 52). Hinc ore didicit. (552) Terrae igitur fruckis absque pe~
Psalmista qui ad perfectionis jam culmen pervene- cunia comedit, qul ecclesiast-ica commoda ad usuni
xat, quasi inchoans dicebat : Diri, nunc catpi (PsaU corporis percipit, sed exhortalienis ministeriuni
ixxvi, HJ. Quia videlicel si lassescere ab incboatis non impendit. Quid adhuc nos paslores dicimus»
bonis nolumus, valde necesse est ut inchoare nos qui adventum judicispraicurrentes, officium prxdi-
quotidie credamus. Dicat ergo : Si fputavi aurum cationis suscipimus, sed alimenta ecdesiaslicjT muti,
robvr meum, et obryzo dixi, fidue'u mea. Ac si manducamus ? Exigimus quod noslro debetur cor-
aperte fateaturdicens : Nec ea quaj veraciU;r intel- D pori, sed non impendimus, quod subjectorum de-
lexi, meo ingenio tribui, nec menti proprie si qua betur cordi. Ecce vir sanctus lotin hoc sreculo pi-
me egisse bon-j centigil, hsec priucipajiter depu- gnoribus 424 astrictus inter innumeras occnpatio-
Oes liber ad studium prsedicationis fuit. Qui fructu*
C\PUT UI. teiTas nunquam siue pecunia comedit, quia nimi-
DK TALENTIS. rura subditis verbum bona; admouitionis reddidit,

(549) Talentorum nomine dona gratige designan- a quibus fructus corporeae servitutis accepit.
tur, i-icut in Evangelio dicitur : Homo quidam pere- Sequitur, Et animam agricolarum ejus affiixi.

gre p r oficiscens vocavit servos suos, el tradidit illis Agricolae quippe hujus terrae stinl hi qui minori
bona fitu. Et vvi dedit quinque talenta, alii aulem. loco positi, quo valent zelo, quanto possunt opere,
duo, ulii tero unum : Unicuique secundum propriam ad erudiiionem sanct* Ecclesias in prsedicatiouis
tirtutem, et profectus est ttatim (Matth, *xv. 14). graiia cooperantur. Quos vidclicet agricolas, hoc

fS49) Ex hom. in Evang. citer.

(550) Ex I. ixii Job, xxiji, 16. (552) Ex sup. lib. in Job.
(551) Ex boin. 9 in Evanjj. in medium cir-
 200 GREGORIANIM. - LIB. Ylll. SW
lemplatus ait Corono' tapiontium dixitia eotum
est non affligere, eorum laboiibus r.on invidere :
A :

(Prov. xiv, 24). Qui quia divilias non melalla ler-

ne reclor Ecclesiae dum sibi soli jus pnedicationis
rena, sed prudenliam nominat, illico pcr cojulra-
vindicat, etiam aliis recte pracdicauiibus iuvidia se
meng, rietatcm subdit falnitas stultorum imprudentia.
mordente contradicat. Pia eteniiu pastonim :

Si enim coronam sapientium lcrrenas divitias di-

quia non propriam gloriam scd auctoris quacrit, ab
namque praedicator ceret, procul dubio fatuitatem stultorum pauper-
oinnibus vult adjuvari. Fidelis

optat si fieri valeat, ut veritatem quam solus ioqui tatem potius quam imprudentiam fateretur. Seii

dnm fatuilatciu slultoruiu imprudentiam subiiidit,

non suflicit, ora cuoctorum sonent. Unde cum Jo-
remanentibus sapientium divitias, quia prudentiam dixcrit, indi-
6ucduobus in castris vellet obsistere,

Quid wmularis pro me cavit. Mutlas ilaquc apud uos divilias reperimus,
recte per Moysen dicitur : ?
cum dona abundantis. inleUigentiae saera cloquia
Quis Iribuat ut omnis populus propheiet, et det eis
investigando percipimus, atque in bis plura, nec
Dominus spirilum suum (Xnm. U, 29).Prophetare
quippe omnes voiuit, qui boiium, quod liabuit, aiiis tamen sibimet diversa sentimus. Non est autem se-

Bon invidit.
cura bxtitia, in divinis paginis vel foriia 426 ^^
miilu cognoscere, sed cognila euslodire. Nam qui
CAPUT V.
B bene intellig.it, quid inlelligcndo operari debcat
DE THES.vUlO.
agaoscit. Quanto enim inlellectus latius extenditur.
Thesauri nomine coelesM desiderium designatur, tantoad explenda opcra enixius hgatur. Unde ej in
sicnl in Evangelio voce veritatis dicitur Simile est
:
Evangelio dicilur : Cui muttum duium cst, muUum
icgnum calorum ihesauro abscondilo in agro quetn
quoerctur ab eo; et cui commenduvcntnt mulinm,
qvi mvenit homoy abscondit, et prce gaudio illius va-
ab eo (Luc. xn, 48). Depulcmus cr^o
plus petent
dit, et vendit universa qn<e habel et emit agrum illum
intelligentiam datam quasi pecuniam muiuam, quia
(Matth. xin, 44). (553) Tbcsaurus naraque cceleste eo quoqup
quo plus nobis credilur ex benigriitate,
es» desiderium. Agcr vero in quo thesaurus abscon- debitores ampiius lcnemur in opere. Quia igitur
tiitur est disciplina studii coclcstis. Quem profeclo
justi viri in his qua? vigilanter inteliigunt, secura
agrum venditis omnibus comparat, qui voluptaiibus hrtitia non exlolluulur dicatur recte : Si laetatus
carnis renuntians, cuncta sua terrena desideria per
sum super multis divitiia meis, etc. Ac si aperta
disciplinae codestis cuslodiam calcat : ut nil ;
am dieerelur : Nequaquam me in eo locupletem ex
quod caro blanditur libeat, nihil quod carnalem vi-
justitia credidi quo recta quae agerc debui etiaro
tam trucidat, spiriius perhorrescat. Qua iq re boc multa cognovi nec inlelligentia cor extuli, quia :

quoqnc notandura 425 est, quod inventus tbesau- C ithl(

considcratio del)ilae opemionis pressit. ,

rus absconditur, ut servciur : quia studiura coele-

(555) Diviliarum nomine divina eloquia designan-
stis desideriL a maJignis spii itibus custodire non
tnr, sicut dc Judaico populo, vel quolibet slulto
suflkit, qni boc el ab bumanis laudibus non abscon- iligenioso pcr Eliphas dicitur : Et bibcnt siiienies
dit. In praescnli eteniin vila, quasi in via sumus, divitias ejus (Job v, 5). Judaici namque populi di-
qua ad palriam pergimus. Maiigni autem spiritus
vitias silieutes bibunt quia fluentis sacra: iocutio-
tntcr nostrum quasi qnidam lalrunculi cbsident.
nis, qu« in supcrbi;e ostenlalione possederat, con-
Dcptaedari ergo desidcrat, qui thesaurum publice versac gentiiium mentes irriganlur. Aiitei : Saepe
poilat in via. lloc aulcm dico, non ulproximi nostri stultus habet interui fontis liquorem, sed non bibit
opera nostra non videant, cum scriptum sit : Vt- quia ingenium quidem intelligentiae accipit, scd ta-
deant opera vestra bona el (jlorificent Palrcm vesirum, raen veritatis sententias cognosccre legendo con-
qui est in caiis (Malth. v, 10). Sed ut per boc agi- temnit (556). Scit quia intelligere studendo prse-
mus t laudes exterius non quaeranius. Sic aulem.sil valtat, scd ab omni doclrinae studio fastidiosus
opusi in publico, quatenus intt-ntio inaneat in oc- cessat. Divitiac quoque menlis, sunt verba sacrse
cullo : ut debono opere pioximis prxbeamus exem- Iocutionis : sed bas divitias stultus oculls aspicit,
plum. et tamen pei inlenlioiiein qua soli Deo pla- ^ et in ornamcnii sui usiim minime assumit, quia
c«re quairimus, semper optemus secrelum. verba kgis audiens magna quidem esse considerat,
CAPIJT VI. sed ad comprebendenda haec nnllo studio amoris
I>E DIVITHS. claborat. At contra alius sitim habet, ingenium

(554) Divitiarum nominc coiisitiorum acumina non habet. Amor ergo ad meditandum huiic per-
desiguantur, sicut per bealum Job dicitur Si lce- trabit, sensus hebetudo contradicit et scepe hoc in
:

tatus sum super mullis diviliis, est quia plurima re- divinae legis erudilione qaandoque sludendo intel-

perit manus mea (Job xxxi, 25). Quid enim multas ligit, quod per ncgligcntiam ingeniosus nescit,

divilias appellatas per signilieationem credimus, hujus ergo Btulti divitias silicnles bibunt, dum
nisi abundautia acumina consiliorura? Quse quac- ptaecepta Dei quae ingeniosi fasiidientes nesciunt

renlis manus invenit, cum bebeles amantes assequuntur.

haec cogitatio traclantis
gignit; bas quippe Salomon sapicntiae divilias con-

(555) Ex honi. II in Evang. Ex

(555) I. vi in Job, c. rn.
(554) Ex I. xxu in Job, c/iu, 4. Ex
(556) c. v. IH> V sup. iv N
311 CARNEttl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. "312

427 CAPVT VII.

A CAPUT MH.
DE ARGF.XTO. *£ ELECTBO.
ln Scriptura sacra argenti notnine, aliquando diti- (360) Eleciri nomine Rederoptor noster designa-
num eloauium, aliquando divini etoquii scriptores tur, sicut per Ezechielern dc rpso dicitur. De medio
designauiur. ^^. £ mMo
-

e u$ species e [eclr ^ /, 0<: ett) ig n \ t

(557) Argenti iiomine divinum eloquium designa- {Ezech. i, 4).'!gnis quippe hoc nomine ardor per-
tur, sicut pcr Psrdmislam dicitur : Eloqnia Domini secutionis intelligilur, quo Judaea contra auctorem
tloquia caite, argenium igue escminatum (Psal. xi, suum exarsit. Quid vero electri specie nisi Christus
7).Bene eloquia Doraini argentum igne examina- Jesus mediator Dei el hominuro designalur? Ele-
tom dicnntur, quia sermo Dei si in corde figitur, ctrum quippe ex auro et argento est. In electro
tribulationibus probatur. Sed quia nonnulli elo- dum aurum argenlumque miscelur, argentum ad
quium Domini non interius per exhibitionem, sed claritatem crescit, aurnm vexo a suo Inlgore palles-
exterius per ostensionem habere concupiseunt, cit. Illud ad claritalem proficil, boc claritate lciu-
bene per propisctnm dicilur : Duperienutl omnes peralur. Quia igitur in unigenilo Dei Filio natuias
involuii anjenio (Soph. r, ii). Hi nimirum, qui divinitalis unita est nalura nostra, in qua aduna-
tloqnia Dei non iniciiori rcfectione se replenl, sed B tione hunianitas in raajestatis gloriam crevit, divU
exiLiiori ostensione se vesliunt. Unde Judacis so- nilas veroa sui fulgoris potentia humanis se ocnlis
lam litteram servantibus per Piophelam dicitur temperavit, per hoc, qnod humana natura ciaiior
Quare appcmliiis argenlum, et non in panibus (Isai. facla est, quasi pcr aurum crevit argentum. El quia
iv, 2) (558j : Ac si dicerel : Peusatis sacra eloquia, divinitas a fulgore suo noslris aspectibus est lem-
sed non aurum nobis
in refeotione : quia diun solum spotieni pcrata, quasi palluit 429 per argen-
litterae custoditis de spirituali inteiiigeiitia pingue- luiu - ^la enim nalura imrautabihs, qiiae in se wa-
dinem internae rcfectionis amittitis. nons innovat oronia, si ita' ul est, nobis apparere
(559) Argenti nomine divini cloqHii scriptores voluisset, fulgore suo nos ineeuderet potixs quam
Jesignantur, sicut cum beatus Job sapienliae pre- renovard. Sed claritatem suae magnitudinis tem-
r
tium requireret, ait : y on appendetur ,a.rgenium peravit nostris oculis Deus, utdum nobis ejus ela-
in commutatiom ejus. Quia enim argento ssepe ritas lcmperalur, eiiam nostra infirmilas per ejus
eloquia divina signantur, possunt argenti voca- similitudinem in ejus iuce claresceret, et per ac-
bulo etiam ejusdem eloquii scriptores inteUigi, ceptam gratiam, ul ita dicam, sua; habitudinis co-
quoium vita inter turbas hominum resplen- lorem muuiret. Quasi eleclrum ergo in jigne t-st

duit iuce virtulum. Sed quia lex peccala indi- Deus factus homo in perseeutione. Ignis namque
care potuit, non auferre non quisquain velcrum
: malitiae qui a Judaeoium cordibus arsit in persetu-
patrum, non legislator Moyses humani generis re- tione, piiusquam sanctos apostolos saeviendo affli-

demptor exstitit. Argentum ergo in commutatione geret, in ipso se exercuit auctore ac Redemptore
hujus sapiemix- non appcuditur : quia quilibet san- geueris humaui.
cti esse potueiunt in eonaparatioae unigeuiti lilii CAPUT IX.
428 uuilius meriti esse pensantur. Qui nisi hujus
DE rERR0 .

sapientiic servos se cognoscere.it, sancli nullatenus

/„ Scriptura sacra ferri nomine, aliquando eonver*
Ad hoc quippe illi missi sunt, ut in cor-
fuissent. sorvm atiqaando forliludo, aliquando
solidiias,
dibus hominum viam huic sapientiae praedieando prndicationis jaculum, aliquando is, qui nocendi
malitiam non deseiit, desiqnalur.
praeparent, neque nt pro ea, sed per eam subjectos
populos rei.tnt. Quia eaim certum erat quod per (561) Ferri nomine couversorum soliditas desi-
accessum tcmpo; um deQcienlis saeculi languores gnatur, sicut beatus Job testatur dicens : Ferrum
excrescerent, aclum cst ut ajterna Dei sapicntia in dtterra tollitut \Job xsvni, 2). Occulto consilio
Cne saeculorum per semctipsam veniret ad gran- j) suo omKipolens Deus quosdam ab exordiis suis in-
dem hunc tt nimiae iiifumitalis a?grotum, id est, nocentes custodiens usque ad virtutum summa pro-
per totum raunduaa jaceus Ianguidura genus hus veliit, ut aetate crescente simul in eis proGciat et
manum : ut transmisas prius praedicatoribus, quasi annorum numerosilas, et celsitudo meritoruni. Alios

quibusdam viatoribus tanlo post modura major vero in exoidiis suis deserens, scalurientibus vi-
fierel DOteotia medici, quanto magis morbus cre- tiis ire per abrupta permittit. Pierumque tameu
visset aegroti. Quia vero nullus vitae ejus ad salvan- eiiam eosrespicil, etad sequendum se sancli amoris
dos nos mittitur, vecte dicitur, nec appendelur ar- igne succendit : atque inolitas in eorum cordihu»
gentum in commulalione ejus : quia vita juslorum prurigines vitiorum vertit in fervorem viitutum :

pr^dicantiura quautalibet sanctitatis luee poileat, ct co raagis ignestunt ad desiderium requirendse

adventum nobis supemte sapientiae per suam prae- pietatis Dei, quo magis erubescunt memoriam ini-

sentiatn non comraulat. quilatis suae. Sicut 430 sae P e contingit ut it pu-

(557) Ex 1. iv in Job c. xxvm, anle fincm 33, (559) Ex 1. xvm in Job, c. xxvm, 15.
5<5; et I. xviii, c. xi. (560) Ex hom. 2 in Ezech. panki post raed.
^58; Ex 1. xxiii, iu Job, c xvn. (56IJ Ex L, xviu in Job. c. xv.
515 GREGORIAKUM. — LIB. VIII. 3U
gnac cerlamine miles antc ducis sui oculos consli- A doribus frangi, ne cogantur post de corporc ncgli-
genliae igne gehennae cruciari. Sed aliucT est quod
tutus hostili virtuti turpiter cedat, et enerviier prav
hens terga fcriatur : Qui tamen lioc ipsum quod injusiis et subditis, aliud quod juslis et non sub-
turpiter cessit crubescens, ante ducis sui oculos ditisdebemus. Ad illorum nos correptionem alque
majores ex ipsa verecundia vircs sumit : tautaque custouiain reddendarum rationum debet limor ac-
eendere, ad istorum vcro venerationem ipsa consi
-
post fortia exercet, quantis et praesenlein gloriam
virlutis peragat, et praeteritae ignominia debiliiatis derata aequiias inclinare. Sed arroganles viri, quia

tergat. Sic ergo nonnunqtiam quidam in Dei ser- bujus formam discretionis Ignorant, justiset non sub-
vitio ex anleacia aci ius dehilitate rohoranlur, eos- ditis exhibenlquod a bonis praedicaloribus lieri in-

que ad custodienda mandata et futurorum traliitde- justis el subdilis videnl.

siderium et impeilit memoria praeterilorum : ut nominc prasdicationis jaculum desi-

(565) Fcrri
liinc ad ventura amor provocel, illinc de praeteritis gnatur. Unde Dominus de diaboli violentia per an-
mcmoria instiget. Quod lamen adversarii Ecclesiae tichristum aclurus cum loquens ad Job dicit : Re-
dum summis praeditos virluiibus vident, eisque in pulabit ul paieas ferrum, ei quasi lignum putridum

praesenti vita unde derogent quia invenire nequa- as (Job xli, f8). Ferniin nainque acuitur ut ad-
quatn possunt, accusare illos de praelerilis moliun-
1}
vcrsarius vulneretur. As auleni i ubigine pene nulla

lur sicul Moysen noslrum Manichams impetit in consumitur. Ferrocrgo praidicalionis jaculum, aere
quo Bequenlium virtutum graliam transacti bomi- autem ionganimitatis constanlia designatur. Unde
cidii conatur culpa fcedare. In quo nOn attendit et sub Aser specie de sancta Ecclesia per Moysen

postmodum quam patiens ad sustinendum sed , dicitur : Ferrum et ees calceamenium ejus (Dcut.
prius quim praeceps ad fcriemium fucrit. Talibus xxxni, 25). Calceamenium quippe in Scripluia sa-
ogo adversariis Job subtilissima consideiatione Cra munimen praedieaiiortis accipitur, sicut scri-

obvians ait : Ferrum de terra tolliiur, ut scilicel qui plum est : Calceaii pedes in praparatione Evangelii
inlinnus prius despeclusque fuerat per terrena ne- pacis (Ephes. vi, 18). Quia cigo per ferrum expri-
gotia, fortis posttnotfum faclus est, ad eceieslia prae- mitur virtus, et acs calceamentum ejus dicitrrr, dum
dicamenta. prsedicatio illius acumine simul et conslantia mu-
(562) Ferri nominefortitudo designatur, sicut ad nilur. Per ferrum enim mala adversantia 432
Ezechielem a Domino dicitur : Et tu sunCe libi sar- penetrat, per aes autem bona quae proposuit, lon-
taginem ferream, el pones eam murum ferteum inter gauuiiiier servat. Cujus profecto illic pei ^everan •

te ei citilatem (Ezecii. iv, 3). Per saiaaginem nam- « tium apertius insinuat subdens : Sicul dies juven-
que frixura, per ferrum vero foTtiludo signatur. tutisejus, ila enl et senecius iliius. Sci diabolus
Quid autetn ita magistii alque doctoris menlem cum antichristum in exeicilationem su<e iniquila-
quam zelus Domini frigat cf excruciat? Et quidem tis assumpserit, ei fenum vclut paleas, et aes velut

Paulus bujus sartagiuis incendebatur frixnra, cum lignum putridum reputabit, quia nisi divina gra-
diceret : Qui$ infirmatur, et ego non infirniot ? Et tia protegat, et pracdicantium vires velut paleas ne-
ijuis smndalizatur et etjo non uror ? (II Cor. xi, 29.) quiliae suse igne consuinet, et patientiura constan-
Et quia quisquis zelo Dei contra peccantes accen- fiam quasi lignum putridum in pulverem redi-
ditur, forti in perpetuum custodia munitur ne cx get. Et acumen igitur ferri, 6t aeris fortiludo defi-
ne^lecfa praedicationis et regirainis cura damnclur cit : dum per vioientiam virtutis iilius, et praedica-
reete dicitar : Pones eam murum ferreum intcr te tionis sensus obtunditur, el palieniiae longanimitas
ct civitaiem. 431 Sartago enim ferrea ct murus dissipatur.
ferreus inter prophetam ct civitatcm ponilur : quia (564) Ferri nomine is qui nocendi uialitiam non
cum nunc fortem zelum doctoresexhibent, eumdem deserit designatur : sicut caplivo Israeliiico populo
postmodum zelum inter.se et auditores suos forlem numero lamen ab iniquitale converso Dominus ex-
munitionem tenent : ne tunc ad vindictam destituti d probrat dicens : Versa est miki domus Is-rael in sco-

sinl si nunc fuerint in corruplione dissoluti. Ranc riam : omnes isli ees, ei stannum, ct ferrum, et

sartaginem propheta idem ut inter se et auditores plumbum in medio fomacis (Ezech. xxn, 18). Ac si

suos inurum sumeret, audiebat, cum ei divina \ox aperte dicat : Purgare eos per ignem tribulalionia
praemitteret, dicens : Si tu annunliaveris impio et volui, et argentum iUos vel aurum Ceri quaesivi ;

ilte non fuerit conversus ab impietate sua, ct a via sed in fornace mihi in aes, stannum, ferrum et

impia : Ipse quidem in iniquitate sua morietur, tu plumbum versi sunt, quia non ad virtutem, sed
eutem animar.i tuam liberasii (Ezech. ui, 19). Rane ad vitia etiam in tribulatione proruperunt. ^Es
sartaginem intcr se et discipulos murum Paulus quippc Jum perculilur amplius metallis caeteris sa-
posuerat cum
Mundus sum a sanguhie 6m-
dicebal : nitum reddit. Qui igiturin percussione positus erunv.
nium veslrum (Act. xx, 26). Non enim sablerfugi pit ad sonitum murmurationis, in ses versus est in^

quominus annuntiarem omnc consilium Dei vobis. medio fornacis. Stannum vero cum et artc coropQ-
N'unc ergo doctores necessc est, ut appeiant zeli ar- nilur, in argenlt specicm mittilur. Qui vero siruur
(."62} Ex I. xxvi in Job, c. xu. (564) Ex iii part. Past. c. xiv.
(565) Ex 1. xxxiv in Job, c. yni, 5.
515 GARNEJU CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 516
lationis.vhio nou carelin tribulalione, sl&nnum fa- A prcedicationera sonorus fiat, OnoJ bene per Isaiam
Ctus est in fornace. Ferro autem utitur, qui vilae dicitur : Qui confidv.nl in Domino, viutubunt forti-
proximi insidiatur : Ferrum ilaque in fornace est, tudinem (hai. xl, 51). Fortitudincm quippe muta-
qui noeendi inalitinm non amiM.it in tribulatione. mus, cum conversi tanta virtute priescns soeculun»
Pluinbuin quoque caeteris metallis est gravius. In fugimusquanta hic ante quaerebamus.
fornace ergo plumbum invenitur. qui sic peccati sui Mrh nomine constanlia longanimilatis dcsigua-
ponderepremitur, ut etiam iu tribulalione posilus tur sicut Domini voce didicimus ad beatum Job de
* terrenis desidenisnon leveiflr. diaboii malitia sic loquentis : Reputabit ut paleas
ferrum quasi lignum pulridum ws (Job xli, 48),
433 CAPUT X. et

DE £RE. Lege cap. 9, disl. 5, supra.

J[» Scriptura sacra mris nomine, alionnndo ChriMus JErh noniine sonora proedicantium vox designa-
aliounndo vera fortiludo , aliquando
intelltgitur, tur, sicut de ipsis sub speeie animsdiiim per Kze»
conslantia lonaaximitalis, aiiqnando sonora prce- chielem dicilur : Et scinlillte quasi aspectvs cerit
dicanlium vox, nliqaando obscura patrum veteris
candentis (Excch. i, 7) <d6o). /Eris metallum valde
testamenli prvdicatio, vliqwndo auiiur et insensi"
bile pravonnn cor, aiiquando is, qui in p.agello po- sonorum est : et recte voces praedicantium seri com-
situs murmurat, designalur. fi parantur, quia in omnem terram ezivit sonus eorvm
iEris nomine Ciirislus inlelligitur, sicut per Ezo- et in fines orbis terrrn verba eorum (Psal. xvnt, 7),

chielem de ipso dicilur ; Et ecce vir, cujus erut w- Bcne autem aes candens dicilur, quia vita praodi-

cies q-itsi tpetie* atris (Ezech. xt, 5). Quis enim cantiara sonat et ardet. Ardet enim desideno, so-
virj uomine nisi mediator Dei hominum homo
et nat verbo. JEs ergo candens, est praedicatio accen-

Christas Jesus intelligitur ? Sed quKreRdum est sa, 435 Sed de candente aere scintill.e prodeqnt,
cur de hoc viro dicitur, cujus erat species, 'juasi quia de eorum exhortationtbus verba flammanlia ad

species aeris. Cuncti autera novimus metallun ain-es audieutium procedunt. Recte autcm praediea-
seris valde e«se durabiie , alquc omnimodo sono- lorum verba scintillye appellata sunt, quia eos quos

rum. Quid est ergo quod aspectus medialoris Dei in corde t^tigennt, incendunt. Considerandum quO-
et hominuro spcciei comparatur aeris, nisi hoc quod que est quod scinlillsc subtiles valde, et tenues sunt

aperte novimus, nuia unigenitus Dei Filius formam quia, cum praedicalores sanoti de ccelesii patria !c~

servi accipiens, fragilitalera cs r nis bumanae, per quuntur, non tantum valent aperire verbo, quan-
resurrcciio::is suse gloriam^ verfit in aelernilalem, ium possunt ardere desiderio. Ex eorum lingua
quia in eo jara caro facta sine finc durabilis. Nam q quasi qufedam ad nos scintillae veniunt, quia de
surgens a morluis, jcm non moritur, et mcrs illi «/- coelesti patria in eorum voce vix ten.se aiiquid co-
tra non dominabiiur (Rom. vi, 4). Quid est autem quod laraenab eisnon tenuiier crematur.
gnoscitur,

quod ipsa ejus incarnatio sonoro metallo compara- >Vque enim cceleslem glotiam aut tamen videre suf-
tur, nisi quod per eamdera assumplionem humanU ficiunt aul quantum est : aut tantujn loqui praeva-
taiis nostr« insonuit omnihus gioria majestatis lent, quantun; vident, Candens ergo aes sciaiillaa

sua 1
? Qui quasi aspectum aeris habet ex cotpore, projicit : quando vix tenuiter prsedicator Ioqui suf-

quia Deus mundo innotuit ez carne. Dicatur ergo ficit Iioc unde ipse fortiter ignescit.

Aspeclus ejus, quasi 434 speciesaeris : quiaprae- (SbG) yErisnomine obscura Patruia vclcris testa-

dicatio ejgs quasi quidam sonilus ex aere est. menli praedicatio designatur : Unde in constructione

(564*) ^Eris noroine vera forlitudo inlelligitur, tabernacuti ul columnce argenlece inJeriusstarent, pa-

fiicul per bcalum Jobdicitur: Et lapis catore solutut xillt atrei figiper circuitum exlerius jmsi snntin quibus

in ces vertitur (Job xxvm, 2). Quid eniia per lapidem retigatum tabernaculum leneretur t Exod. xxxvm, 51).
nisi cor dururo est, quid per 3fs nisi vcra fortiludo Columnx itiicuc argenteas interius paxiili veraajrei
designatur? Tunc aut A m lapis caiore solvitur, cum i" circuitu liguntur, aique. in ipsis funes ligati suuf.

cordurum atqut a ut tixura tabernaculum mancret, quia vidclicet, ut

divini amoris igne frigidum eo- D
dem divini araoris igne tangitur, et in fei vore spi- sancti aposloli in luce sermonis sui solidi starenl

ritns liqualur, ut ad sequenlem vitam desideriorum et tolum labcrnaculum, id est sancta Ecclesia, in fi-

scsta ardeat quam prius audicns insensibilis mane- dei integritate consisteret, tanquain paxilli aeiei

bat. Ex quo ardore scilicet emollitur ad amorera et patres Veteris Testameuti ae propuetse extcnus fixi

roboratur ad operationem, ut sicut piius durus sunt qui verborum suorum funibus pradicatorura
fuerat in amore saeculi, ita se postmodum fortera mentes in soliditale stringcrent. Extra ergo paxilli
exerat ia amore Dei, et quod anlea audire renuebat sunt, quia anle teropus hujus sanctae Ecclesiac fue-
jam et credere. et praedicare incipiat. Lapis ergo ca- runt, sed tanxra eos Hgant qui in ipsa sunt, quia

lore solulus ii» aes vertitur, quia dura mens superni venlura ccelestia mjsieria pracdicant, haec postquam
amoris igne liquefacta ad veram fortitudinem com- oslensa sunt, credibilia omnibus fcccrunt. Ul ergo
mutatur : ut peccator qui prius insensibiiis exstite- intus columnae immobiles stent, foris pavilli funcs
rat, postmodum ct per auctoritatem fortis, et per coniinent, quia ut sancli apostoli perfecto Incama-
(564*) Ex I. xviii in Job, c. xvn. (566) Ex hom. 15 in Ezech. post med.
(oo5) Ex hom. nf m Ezech, post initium.
 M1 CnEGORrANUX. - LTB. VIH. 313
tionis Domlnica? mysterium crederent iUorum nr „ «
*»-
A 1 asv;* n0mm *- • • .
m
-

d
dicaito obtim.ii qw
icnuo obt.i.uit i.™ priusquam 1
«,,i boc
P
^ ,S ,s 1 U1
..
fla * eI, ° P° sitHS murmural

l^ >r
fieret

'^ e im ™ »^™*"-
h
et vidcre designatur, sicut in
tamen ab fniquilale cpVverso
captivo israclitico populo, nec
Dominus «proirat.
g n.ea, pax.ll, vero *re, facti sonl.qufe, 436 q«od diccns : Yena est rnihi domus Jsraet in 9 Z£
tZTlT ^T' U " C Pr0P, '" {
* SUb m' {Etech -> ™> 2
T ^ 7?
l *>- °' nnes isti ». et ^nn»™.
^t :°signati
ans mewillum
dicalionifcus non
sunt,
""* Crg ° ?Cr
q,.I clari in suis prae-
*""»• et

C a P . 9, dist, 4,
P ,u » b » in - eui0 torna ci.. Vide supra

ftierunt. Sancii vero apostoli, qula

Redemploris nostri mysterium luce prrcdicatiouis CAPUT XI.

habucru.it, argenleis columnis expressi sunt. Ef »e plumbo.

no-
landom quod argentum sonat el lucet, *s vero so-
/„ &rfpm« «rm
ptunm nomine, aliquando Judcea,
nal et non liicet, quu praedicatorcs Novi aliqnando peccatum avaritim, aliquando quitibtt
Tesfamenli
aperte ioculi sunt qua; eliam moostrare
polueront, V eccai0T * m pondere pre$su$ designalur.]
prftdicatorea rero Yeleris Tcslamenti, quia per ar- Ptombi nomine Ju*ea designatur, undt
(567')
Ifgoriarum umbras de coelesti mysterio obscura per beatum Job dicitur :Quis miln irtbuat,ut tcriban-
dicla proiulerunt, quasi sine luce sonitum dcde- B tur $ertr.ones mei ? Quis mthidet ut exarenlur in tibro
fu,lt - s'J^o ferreo, et ptutnbi iamina vel celte sculpantur in.
(507) iEris nomine durum et insensibile cor pra- *«"* (Job xix,24). Cuncta quae pertnlit beatus Joh
\orum per Job dicilur Nec fortitttdo tapidum, forti-
: quia forti Patrum sententia doctus gravis ille Juda»*
ludo mea, nec caro mea cenea est (Job vt, 12), Quid populus agnovit, stylo ferreo, et plumbi lamina scri-
enim boc loco acre ac iapidibus nisi insensibilitira plasunt. Quia vero ba?e etiam dura gentihum corda
liominum corda signaniur? Qui caepe ei supernos cognoverunt quid ea seulpfa in siliee videmus? Et
ictus accipiunf, et lamen nulla diseiplinae pcrctis- nolandum quia in plumboquod 9cribitur ipsa metaiH
sione mollescunt. Quo contra elcctis per prophctam 438 mollitie citius deletur. In silice vero tardins
poHicente Domino dicilur : Totlum a vobis cor lapi- quidem valent litterae imprimi, sed diflicilius deleri.
denm et dubo vobis eor carneum (Ezech. xi, 19). Pau- ^ oa er2° immerilo per plumbi Jaminam Jtidaea ex-
!us qiioque ait : Si tinguu fiominum loquar, et an- primilur, qua; preecepta Dei et sine labore percepit>
tjetorttm charitatem jwn habeam, facius swn vtlut ccs et cura ceieritale perdidit. Recte quoqae per silicem
sonans, ttut ctjmbatum linniens (l C&r. xm, |). Sci- gentilitas figuratur, qux verba sacri cioquii vix cu-
inus autem quoniam percussi lapides clarum sonum r stodienda suscipere potuit, sed fortiter suscepta ser-
reddere nequeunt, ses vcro cum jvrcutitur, canorus vavit. Per stylum vero ferreum quid aliud qtiam for-
valde sonus ex ejus percussione formatur. Quod tis Dei sententia designaUir? Unde et per prophe-
quia ut lapis vita caret, scnsum in sonittt non ha- tam dicitur : Peccalum Judas scriplum est stylo fer-
bet. Et sunt nonnuUi qui lapidibus similes, ita ad reo, in ungue adamantino (Jerem. xvn, 1).
pietatis prtccepia duruorunt, ut curn eos percussio (568) Per plumbum quoque cujus natura gravis
supcrnje animadversionis examinat, nequaquam so- esl ponderis, peccatum avaritiae designatur : quia
Qitum humilis confessionis reddant. Quidam vero a meniem quam infeccrit ita gravem reddit, ut ad
meiallo «ris in nullo discrepantes, cum flagella su- appetenda sublimja attoili nequaquam possit, hinc
pernoe pcrcussionis accipiunt, pia? coufessionis so- entm in Zacharia.scriptum est : Leva ocuto$ tttot,

nilum emillunl; sed quia humilitatis voces ex corde et vide, quidest hocqaod egredilur, etc. (Zach. v, 5).
non proferunt, ad statum salulis reducti nesciunt Plumbi. norainequilibetpeccatorum pondere pres-
qood promiserunt. llli ergo more lapidum percussi sus designatur : sicut. in capli.vo Israelitico populo,
nec voces habcnt, isli autem in nullo aeris iinilatio- nec tamen ab iniquitate converso Dominus expro-
liem fugiunt qui in percussione positi bona quse brat, dicens : Versa est mihi domus Israet in scoriam
non ser.liunt loquuntur. Illi venerationem fcrientis D (Ezech. xxn, 18). Omnes isti aes et sunt, et ferruro,

cl vetbera denegant ; isli pollicentes quod non im- ct plurabum in medio fornacis. Yide supra cap. 9»
plcnt sine vita clamant. Vir igilur sanctns reprobo- dist. 4.

iiiin duritiam 437 ' uter verbera fugiens clamat :

C VPUT XII.
Nec fortitudo lapidum fortitudo mea, nec caro mea
DE STAN.NO.
jcnca est ; »c si aperte falealur dicens : Reprobo-
nim siiniliiudinem sub disciplina; verbeve fugio, Stannum desigoat simulatorem sanctitalis. VidQ

quLa nec niore lapidum ita obdurui, ut sub percus- ibidem.

sionisstimiilo a ministerio coniessionis rcsono, et i|39 CAPUT XIII.

sensum vocis ignoro. Sed quia , ad percussidnem I)i: ARMIS.

reprolii dcbiliter fortes sunt, electi autem v.ilenter
Jn Scriptura sacra armorum nomine, atiquando san-
infinni : beatus Job, dum fortem se per insaniam non clorum miracula, alianando humana patrocinia,
esse asserit, fortem se per statum salutis innotescit. atiquando fraudes diaboli, atiquando necessiialei

(567) Ex 1. vm in Job, c. ix,?0. (568) Ex k xiv in Job, c. xxvi, xxvu.

(567*) Ex I. xiv in Job, cap. xw, xxvi.
M9
vitce prcesen\is, aliquando
GAriNERI CAN. UEG.
mcmbra
S. VICTOIUS PARIS. m
corporis no- A edomila iinmundonim spiiituum mirabiliter
explo-
ttri designantut.
rare. EfTossa lerra armatis hostibus in
occursiiui
(569) Armoriim nomine satictorum mirncula de- pergcre, est, devicta carnali nequitia contra spiri-
signantur, sicul scriptum esl : In lunihte jacula tua talia certamen subire. Nam qui adhuc secum ener-
ibunt in splendore fulgoris armorum luorum (Habac. viter pugnal, frustra contra se bella exlra posita
ifi, 4). Jacula quippe Dei in lumine ire, cst verba suscitat. Qui enim semelipsum carnalibus subjugat,
ejus aperta verilate resonare. Sed qiiia srepe bomi- quomodo spiritatibus vitiis resuitat
? Aut qtiomodo
nes verba vitae, etiam intellecla despiciunt, adjun- de labore extutii certaminis tritimpbareappetit,
qui
guntur etiam miracula. Unde illic subdidit : In apud semetipsum domestico libidinis bcllo succum-
splcndore fulgoris armorum tuorum (570). Fulgor bit ? Vel certe armatis hostibus, in occursum
pcrgi-
quippe armorum est claritas miraculorum. Armis mus, quando per exhortafionis studium eorum insi-
namque nos tuemur, jaculis adversa destruimus. dias, et in atieno corde praevenimus.
Quasi enini ex
Arma ergo cum jaculis, sn&t miracula cum pnedi- quo fuimus, ad locum alium obviam hosti-
loco, in
camcntis. Sancli eiiira praedicaiores verbis suis, bus 441 pergimus, quaudo nostra cura ordinale
quasi quibusdam jaculis adversarios feriunt : arniis postposita aecessum immundorum spiritutun
a
vero, id est miraculis, semetipsos tueniur, ut et " proximi nienle probibemus.
quantum sint audiendi sonent per impelnm jaculo-
(573) Armorum nomine necessitates vitae prae-
rum, et quantuin sint reverendl claresounl per arma
sentis dcsignantnr, sicut per Job deavaro dieitur:
roiracuiorum. Fugiet arma ferrea ef irruet m arcum areum (Job
(571) Armorum nomine humana patroci;iia desi* xx, 24). Quid enim sunt arma ferrea, nisi necessi-
gnantur, sicut per Psalmistam dicitur : Arcvm con- tates viiae presentis, quae dure vitam inopis pre-
leret, et confringet arma et scuta comburet igni(Psal. munt, etiam insequuntur.
xlv, 10). Arcum oamque conlerii Dominus, cum
Armorum nomine membra corporis nostri intelli-
cuncta occulta insidianttum machinamenta dfssol-
guntur, sicut de reproborum damnalione per pro-
vit. Arma confringit, cumea quae contrai se erecia
phetam dicitur : Descenderuntin infernum cum armis
fuerant patrocinia humaoa comminuit. Seuta igni
sufs (Ezech. xixii, 27). Arma quippe peccantium
comburit, cum peccantium mentes obstinata se du-
sunt memura corporis, quibus perversa desideria»
riiia defendentes 440 a d poenitentiae et confessio-
quae concipiimt, exsequunttir. Unde recte per Pau-
nis ardorem sancti Spiritus calirre succendit.
lum dicuur : Neqtte exkibeads membra vestra arma
(572) Armorum rmmine fraudes diaboli innume- r
rx designantur,
iniqiritatis peccato (liom. vi, 15). Cum armisergoad
voceDominica didicimus, qui
sicut
infermrra descentlere, esf cum quoque mcm-
ipsis
de sancto praedieatore snb equi nomine loqucns ait
bris, qoibus desideria voluptatis expleverunt, aeter-
Terram ungula fodit,ezsultal avdacter, in occursum
ni judicii tormcnta tolerare ut tunc eps undiouedo-
pergit armalis (Job xxxix, 24). Terram namqtre un-
lor absorbeat, qui imnc suis delectationibus sub-
gula fodere, estdistricta abstinentia carnem Jomare.
diti undique contia jdstitiam juste judicantis pa-
Quo autem plus caro premitur, eo de coelesti spe
gnant,
nnirous securius ketatur. Undc effossa terra apte
subnectitur, exsultat audacter. Qui enira valenter CAPUT XIV.
reprimit, quod impugnat audacter de his exsuhat,
ITE JACULO.
quas in aelerna pace desiderat, tantoque melius ad
superna appetenda componitur, quanto ab illicilis (574) Jaeulorara nomine verba snnctorum dest-
arctius corpus edOmatur. Quia vero quisque in ipso gnantur, sicut scriptum est. ln lumine jacula tua
Lelli certamine posifus tanto facilius fraudem ho- ibunt in splendofe fulgoris armorum luorum (Habae.
stium eonspicit, quauto et districtius corpus pro- W, 4). Jacula enim Domini sunt verba sanctorum,
prium, quasi quemdam hostiuin adjatorem premit, D quae corda peccantium feriunt. Sed ista jacitla ha-
recte post contritionem corporis laetitiam cordis sub- bent arma. Scitis, fratres, quia praeliatores viri ja-

jungit : In occursum pergit armatis. Hostes quippe cula mittunt, armis vero muniuntur. Dura ergo
armati sunt inunundi spiritus, innumeris contranos verbis addunt miracula, quasi armis se muniunt ne
fraudibus accincli. Qui cum suadere nobis iniqua ipsi feriantur. In lumine jacula tua ibunt, quia ia

qequeunt, ea sub virtutum specie nostris obtutibus aperto exeunt verba Dei. Sed quia comitari debent
opponunt, et quasi sub quaedain arma secontegunt, sentenlias doctorum, facta miraculorum, recte sub-
rie in sua malitia a nobis nudi videantur. Quibus jungitur ; ln splendore fuigoris armorum tuorum.
hostibus armalis in occursum pergimus, quando Quia dum addunt eis arma 442 miraculorum,
eorum insidias longe praevidemus. Eflbssa igilur mentes persequentium fulgumrit, ut cos persequi
terra arroalis bostibus in occursum pergere, est non praesumant.

(569) Juxla Ixx et Hier. ubi pro fnlgore est co- 572) Ex 1. xxxi in Job, c. xvn, 28,29.
ruscnlio. 573) Ex I. xv in Job, c. xiv.
(570) Ex 1. xxx in Job, c. n, 3. (574) Ex hom. 5 in Ezcch. subfinem..
(571) E* 1. xxxm in Job, c. xxiv.
j><il GRECOftlANUM. — LIB. VIII. 321
CAPUT XV. A sonabil pliaretra, vibrabit hasta et clypeus (Job xxxix,

Dli SCITO. 26). Pharelra namquu contra eqiium sonitum red-

Jn Scriplura sacra scuti nomine, aliquando protectlo dil, cuni contra pracdicatorem sar.ct nn occulla pra-
divina , aliquando humana repugnalio inietli- vornm machinalio consiliuin suuin quod fraudu-
gilur.
lentcr operit, frauduleniius innotescit, ut prumiissis
(575) Scuti nominc protectio divina designatur, minis, qttasi cx sonitu pliarcira teireat, cuin prxdi-
ubi dicilur : Domine, ut scuto bonw voluntatis iu« calor Dci apcrtas conliimclias vclut cominus ferien-
coronasti nos (I'$al. v, 13). Sculo qtiippe nos Domi- tia jacuia uon formidat. Cum vero cisdcm minime
nus coronare perhibetur, quia quos protegens ad- terretur, mox pcrsccuiionum crudclitas adsuppli-
juvat, remunerans coronal. cia manifesta perducitur. Undc bcoe postquam
Siuti nomine Iiumana repugnaiio designatur, sic diclum cst, super ipsumsonnbil pbarclia, illico ad-
ut per Psalmist&m dicitur: Ibi confregit eornjia, diittr: fibratit hasta. Contra pmticatorem Dci,
J posl pbaretrae sonitum basta vibralur,
arrttm, scututn, gladium et bellum (i sal. lxxv, 4)» quando post
(576) In cornibus quippe clatio superborum, in arcu terrores exhibilos e vicino jara fericns apertapoena
vero in&idiae longe ferieniium, in scuto aulem ob- pvoducilur, praedicstores autem sancti, cum pro
B dcfensionc
stinali duritia defensionum, in gtndio vicina percus- fidei supplicia subeunt, ad 444 eam-
Bio, in bello aulem ipsa conlra Deum nicntis motio dem fidem quos valent rapere et inter verbera non
designatur. (577) Qnod niinirum totum in sancta dcsistunt ; el cum patienter vulncra suscipiunt,
Ecclesia confringitur, dum mentes Deo resistentium prudenter conlra corda infidelium sagillas pr.^edica-
superposiio jugo liuiniiitatisedoniajiiur. Uinc ruisus lionis reddunt. Undc nonnunquam agitur, ut ipsi
per cumdein Prophetam dicitnr : Arcum conieret, qui in persecutione sseviunt non tam doleant quod
et coufringel arma, el scata comburet ignis (Psal. praedicalores non cmotliunt quam quod per ejus
xlv, 10). liittc rursum Dominiea voce ad bealum vcrba alios amittunt. Quia igitur enm feriendo non
Job de diaboli corpore dicitur: Corpus ejus quat>i supcrant, ne foi tasse et alii qui illum audiunt se
scuta fusilia. Durum quippe. sed cum labitur fragile dcrclinquant, mox coutra loquentis verba scutum
solel esse, vas omnc quod ftisilc est (Job xu, C). responsionis parant. Unde cum dicerct: Vibrabit
Scuta ergo si sinl fusilia in suscipienda sagitlarum hasta, recte subjungitur : et clypeus. Persccutor
percussione robusta sunl, sed casu fragiiia. Ictu enim saeviens, postquam praedicatoris corpus sup-
quippc ferientium miniuxe penelrantur, sed suo se plicio perculil, auditorum cor, quasi clypoo verbis
lapsu per fragmenla dissohunt. Coipus ergo Le- q suas disputalionis munit. Vir igitur sanctus ut fe-
viaihan, id esl omnes iitiqui, qui per obstinationcm riri debeat, hasla vibralur; sed, ne audiri possit,
duri suut, sed per viiam fragiles, scuiis fttsilibus clypeus opponitur. Dicatur ergo: Super ipsum so-
comparantur. Cuin eniin verba praedicalionis au- nabil pharctra, vibrabit hastaet ctypeus. Contra
diunt, 443 nulia correc.tionis jacula se peneirare aequum qgippe Dei, quia pravorum consilia per-
pennitium, quia in omni peccato quod faciunt, scu- strepunt, pharetra sonat, quia aperta pcena exqui-
lum superbac defensionis opponunt. INam cum quis rilur hasla vibralur, quia vero ei etiam in dispu-
lalium de reatu suae iniquilatis arguilur, non mox latione resistitur, clypeus anteferlur,
cogital quomodo culpam corrigat, scd quid inaduir CAPUT XVII.
loi io suae defensionis opponat. Nuiia igitur veritatis 1»E CI.ADIO.
sagilla pcneu-anlur, quia verba sanclae correctionis ln Scriplura sacra gladii nomine, aliquando verbum
in sculo exeipil superbae defensionis. Bcne crgo di- Dei, aliquando fuluri judicii sentcniia, aliquando
citur: Corpus cjus quasi scula Jusilia, quia poena ceternoz datnnationis, aliquando vicina per-
omnes
cttssio, altquando tribulatio temporulis, aliquando
iuiqui ne ad se corripientium vcrba pcrveniant ira vel persuasio maligni spiritus, uliquandu blanda
quasi contra adveisantium jaeula scuta dcfensionum inujuorum persuasio designalur.
parftut.
v
445 (579) Gladii nomine verbum Dei designatur,
CAPUT XVI. sicut perPaulum dicilur : Etgladiumspirilus, quodest
DE C.I.YPEO. verbtun Dei (Eplies. vi, 17). Hinc Salomon dum foiies

Clypeoruni nomine virlutum munitio dcsignatur, spirilalis pugnae describeiet beliatorcs ait : Omnes
sicut in Canticis sponsi voce ad sponsam dieilur :
tenenles giadios, et ad belta doctissimi (Cant. m, 8).

Sictit lurris David collum tnmn quoe adipxata est Quid enim per gladium nisi verbum Dei (igiiralur?

cum propuqnacuUs. Mille clypei dependeul ex ea om- Salomon autem nou ait : omnes habentes gladios
nis armalura fortium (Canl. iv, k). Relege lib. v, sed tenentes : quia videficet verbum Dei non est mi-
cap. 22, dist. 1. rabilc solummodo scire, sed facere. Habet quippe,
(578) Clypei nomine diaboli repugnatio designa- sed non lenet gladium, qui divinia» quidcm elo-

tur, sicut voce Dominica ad beatum Job de sancto quium novit; sed sccundum illud vivere negligil. Et
praedicaiore sub equi nomine dicitur: Super ipsum doctus esse ad beila jam non valeitqui spiritalem

(575) Ex 1. xxxin in Job, xxiv, 29. c (578) Ex 1. xxvi in Job, cap. xv, 26.
(576) Pio cornua vulgo legitur, polcntias. (579) Ex 1. xu iii iob, c. xvi, 28, 29.
(577) Ex l. et c. sup.
 m GARNERI CAN. REG. S. VICTOIUS PARIS. m
hunc et gladium minime exercet Nam rcsiMere A Verilas dicit : Beati panperet spiritu, quoniam ip$o-
lentationibus omnino noo sufticit, qui iiunc verbi rum '$t regnum coslomm (Matth. v, 3). Duobusau
Dei tenerc gladium malc vivendo postponit. tem modis .•>d culpam unnsqtiisque pertrahitur.
(580) Gladii noniine futuri judicii scntcntia desi- Aut enim delectatione dueUor, aut terrore supera-
gnatur, sicut de hacreticorum sequacibns dicitur : Si tur. namque oris est iniquitas persua^ionis;
Gladius
muttipticati fuerint filii ejut, in gladio eruni (Job manus autem violenta, est adversitas poleslatis. Sed
xxvu, 14). Filii haM'elicorum sequaces sunt ipso- quia veraciter humilis, qui hoc Iocopauper vocatnr,
rum, qui dum erroribus ipsorum consentiuiU; nuasi quo nuila hitjns mundi prospera appetit, eo auden-
ex corum pnedicatione generautur. Sed ;multipli- tcr eliam adversa contemr.untdicilur : Salvum fa~
cati in giadio erunt : quia quaravis mcuo immensa ciei, etc. Ac si apeite diceretur : Sic in se Deus
inuititudine in pcrdila iibertate succrescunt, venturi mentes humilium solidat, ut eas ad perpctiamlam
tamen judicii seuteiuia feriuntur. Unde et per nequitiam nec blandimenta persuasionum pcrtra-
IMoysen Dominus dicit : Gladius meus devorahit car- hant, nec dolores suppliciorum franganl.

ttes (Deut. xxxu, 42). Dei enim gladius carncs de-

447 cahjt xvui.
vorabit, quia in exlreuio juditio ejus senleiuia eos
DK ARU .

qui carnaliter sapiunt, oceidet. B

In Siriptura sacra, arcus nomine, aliquando diet
(58!)Gladii nomine xternat damnatmnispoena de- extremi judkii deeignatur, uliquando supernum
signatur, sicut per Heliu de liberato hominedicitur judicium, aliquaudo pravorvm insidiiB, aliquandc
Scriptura sucre, aliquando Spirilus sanclus.
Kruens animam ejus de corruplione : el vitam iUius
ut twn transeai in gladium (Job xxxui, 18.). Omnis (586; Arcus nomine dies extremi judicii dcsigtta

quippe pecc&tur e\ bac corruplione viliorum illuc tur, sicut dicitur : Ostendisti populo iuo dura, po-

ad gladium compellitur transire pcenarum , ut unde tasti nos vino compunrlioms. Dcdisti metuentihus U
hic inique delcelatus est, indejllic juste cruciciur. tignificationem ui fvgiant a facie arcus (Ptml. li.x,3).

Dominus autem quem salvare dispoml, prius a In arcu enim quaulo longe trabitur chorda, tanlo
corruptione, et post modum a gladio lilx rat, quia de eo districlior exit sagitta. Sic nimirum, exlremi
nimirum illius vitam illic eripit ab ultiono supplicii, dies judicii ,
quanlo longior differtur ut venia",

cujus hic mcutem suuirafait a delcctatione peccali. tanto, cum venerit, de ilio districtior sententia pro-

Neque enim illic 446b- auet quod lormidare debeat cedet. Idcirco autem diversis nunc cladibas percu«
de gladio sentenliae qucm hic post emeudalionetu timur, ul his correcti paratiorcs tunc inveniri vaiea-
suam pollutio non corrupcrit culp£. Benc ergo dici- „ mus. Unde iliic pra?missum est : Ostendisti populo
tur : Eruens animam ejus de corruptione, et vitam tuo dura, flagella videlicet sseculi quaj, secuturum
iilius ubi non transeat gladius. De corruptione nam- gravius judicii diem pr&currunt. Potasti ms vino
que ad gladium transire, est post peracta vitia ad compunctionii. Ut terrena gaudia in lacrymas ver-
colenda supplicia pervenire. terentur. Dedisli ergo, ail, metuenlibus le significa-

(582) Gladii nomine vicina percussto designatur, tionem ul fugiaut a facie arcus.(Psal. lis, 6). Ac
sicut per PsaSmistam dicitur : Ibi confregit cornua si diceret : Hoc tempus misericordiae est, iiiud tem-
arcuum, scaium, gladium, el bellum (Psat. lxxv, 4). pus judicii erit. Per ista ergo hujus temporis flagelia

(583) Glailii nomiue tribulatio temporaiis desi- significas, quomodo tunc percussurus cs, quando
rnatur, sicut Mariae de secuturis tribulationibus non parcens judicas qui sic distrkte tnodo percutis,

dicitur : El tuam ipsius animam pertransibil gla- quaodo parcis.

dius (Luc. ii, 35). (587) Arcus nomine supernum judicium designa-
(584) Gladii nomine ira vel persuasio maligni tur, sicutper bcatum Job de perverso quolihet dici-
hoslis exprimitur. Sicut per Psalmistam dicitur :
lu r •* Fugict arma ferrea, el irruel in arcum areum
Qui liberasli David servum tuum de gladio maligno (Job xx, 22).
(Psal. c.uiit, 10). Benignus quippe est sanctaeprae- D (^88) Arcus nomine pravorum insidiae designan-
dicationis gladius, quo perculimur, ut a culpa mo- tur, sicut per Psalmistam dicitur : Intenderunt «r-
riamur. Malignus vero est diabolicae persuasionis c«*« rem amaram (Psal. lxiii, 4). Hinc iterum pcr
gladius quo male quisque percutitur ut a vila re- eumdem Psalmistain448d' c'itttr Ibi confregit : cor-
ctittidinis exstinguatur. ^ua arcum, sculum, gladium, et bellum (Psal. nxv,4).
(585) Gladii nomine blanda iniquorum persuasio ^t rursum : Arcum conleret, et confringel arma, et

designatur, sicul per Eliphaz dicitur : Porro salvum scuta comburet igni (Psat. xlv, 10).

facit de gladio oris eorum, et de manu violenla pau- (589) Arcus nomiue Scriptura sacra designalur,
perein (Job v, 15). Pauper quippe est quisquis apud sicut perPsalmistam dicilur : Arcum suum tetendit

semetipsum elatus non est. Unde et per Evangelium et paravit illum, et in co paravil vasa morlis, sagittat

<580) Ex 1. xvui in loh, c. vn. (585) Ex 1. vi in Job, cap. xiti, 10.

(581) Ex I. xxiit in Job, c. xiv, 22. (586) Ex I. xix in Job, c. xvi, 28.
(582) Ex
1. xxxiu in Job, c. xxiv. (587) Ex 1. xvin Job, c. xiv, I2i
(583) Ex
I. xxxiv in Job. c. vitt, 4. (588) Ex I. xv in Job, c. xvi, 28.
(584) Ubi in editione vuigata, csi redemitti. (589) Ex 1. xtx in Job, v. x\i, 28.
 M5 CREGORIANUM. — LIB. VIH. 52R

suas ardentibut e/fecit (Psal. vn, 15). Quid ciiim pcr A cullusn Dei consilium, aliquaudo pr&vorum machi
arcum nisi Scripiura sacra signalur? Ipse quippc
arcus esl Ecclesue ipsa arcus est Domini, de quo (591) Pbarelrsc nomine occultum Dei consilium
ad corda hominum sicul ferientes sagilhe, sic lcr- designalui', sicut per beatum Job dicitur sub per-

rentes sentenlix veniunt. Aicum autem suum Do- sona Eccleshe : Pharelram suam aperuit el afflixit

minus tetendit, ijuia cunctis peccatoribus per Scri- me (Job xxx, 11). Quid enim per pharctrara nisi
pturam sacram minas exhibuit. In quo scilicet arcu occuluim Dci justumque consilium designatur.

vasa morlis praeparat, qi;ia secuodiiin eloquii sui Sicut in pbaretra sagiltae, sic in occulto Dei consilio

senientiam eos.qui nunc corrigi negligunt.reprobos lale:it senlenlia?. Quasi autem ex pharelra sagitla
damnat. In quo etiam sagillas suas ardentibus efli- educilur, quando ex occulto Dci consilio aperta
cit, quia ad cos quos per tcrrorcm corrigil, accen- senlentia jacrlatur. Ait ergo Pharetram suam ape- :

sas verborum sentcntias emiltit. ruil, et afflixit mc, id est occuttuni suuna detexit et
(590) Arcus nomine Spiritus sanclus designatur, publica me percussioue vuineravit.
sicut per Ezechielem de visione ignis dicitur : Velut (592) Pbaretrae nomine pravorum machinatio
aspecius arcus cum fueril in nnbe in die pluvue designatur, sicut per Psalmistam dicilur : Parare-
B
(Etech. xix, 28). Arcum omnipofens Deus inler se runt sagittas 450 * MflS * n pharetra; ul sagittcnl in

atque homines in signo posuit, ut ullra mundum obscuro recloscorde(Psal. x,2). Intqui enim cum do-
diluvio non deleret dicens : Arcum meum ponam los quos bonis excogitant, secretis machinattonibus
in nubibus, et eril siijnum fcederh intcr me et terram. occultant, quasi in pbaretra sagillas parant. Et in
Cttmque obduxe.ro nubibus ccclum, apparebit arcus hac prsescntis viiae caligine velut in obscuro reclos

mcus iti nubious : et recordabor fcederis mei vobis- corde feriunt, quia malitiosa eorum jacula et sen-
cum (Genes. ix, 13). Unde et in arcu eodem color tiri per vulnus possunt, et lameu vcnientia depre-

aquae el ignis simul ostenrlilur, quia ex parte est hendi non possunt.
escruleus, et ex parte rubicundus ut iitiiusquc
:
CAPUT XX.
judicii, tcstis sit, unius videlicet faciendi, et alte-
DE SAGITTIS.
rius facti; sed. jam non uiterius faciendi, qtiia
/>i Scriptnra sacra sagiitarum nomine, aliquaudo
mundus quidcm judicii igne eremalfilur, sed aqua
sacri etoquii senlentias, aliquando prmdicationis
jam diluvii non delelur. Quid est autern quo.i splen- verba, aliquando animadvcrsionis pcrcussio, aii-
denlem ignem a lumbis hominis tlirono pr;vsidentis, qnando duli pravorum de&ignanlur.
sicut ait : Velut aspectus arcus, cum fuerit in nube _ Sagitlarum nomine sacri eloquii slentcntia desi-
jn die pluviae ,
propbcla conspexit? Quia eniaa goanlur, sicut per Psalmislam diciluv : Arcumsuum
pcr ignem ardor sancti Spiritus designalur, qua* tetendit et paravit illum et in eo paraait vasa morlis,
simililudoesl arcus et spirilus ut ignis qtti apparuit, xaqitias suas arclentibus effecit. Relege cap. 48 su-
quasi aspectus arcus appai uisse dicerelur. Sed si p:a, disl. 4.
ipsiquam praediximus visioni arcus, inlendimus :
(393) Sagiltarum nomine prcedicafionis verba
quomodo arcus spiritum signilicet videmus. In arcu designanlur, sicut venienti Redemptori dicitur : Sa-
quippe, 449 s ' cut praefatus sum, aqua et ignis giltee tu^v acutcc polenlitsime populi suh te cadentin
apparet. Et post mediatoris adveiitttm eo virlus Spi- corda (Psal. xi.iv, 16). Praedicationis autem eloquia
rittis sancli in bumano genere claruil : quo electos non immerito sagiuis compa-rantur, quia in eo
Dei, el aqua baptismatis lavit, et igne divini amoris quod vitia feriunt male vivenlium, corda transfi-
incendit. Quasi enim admisto colore aqua simul et gunt. De his sagittis itcrum per eumdem Psahni-
ignisquidam arcus in nube ad probaiionem ponilur, stam dicitur : Sagittce parvulomm facta? sunt plagt
cum Veritas dicit : Nisi quis renatus fuerit ex aqua eorum (Psal. i.xiu, 8). Qtiia sctlicet verba humilium
el Spirilu sanclo, non potest introire in regnum Dei penetraverunt corda superborum.
(Joan, \\\, 5). Qtti arcus in nube est in die pluviae, D (594) SagiiiarumnomineanimDdversionispercus-
quia in Dominica Incarnatione etin effusione prae- sio designatur, sicut Joas regi perEliseum dicitur :

dicationis ostenditur : utad veniam corda creden- Jace sagittam. Quo jaciente ait:PercutiesSuriamdo-
tium Domino parcente revocentur. Nubem enim nec consumas eum(l VReg.xm, 17). Hinc perbeatum
Redemptoris carnem non inconvenienter accipimus. Job dicitur : Verba mea 451 dolore sunt plena ; quia
De qua per Psalmistam dicitur Qui ponit nubem : sagiltce Domini in tne sutit quarum indigndtio ebibit
ascensum suum (Psal. xcvni, 7). Nubcm quippe as- spiriium meum (Job txvn, 4). (593) Vir namque
ccnsitm suum Dominus posuit,quia is qui divinilate sanctus quia peregrinationissuaeasrumnam respicit,
ubiquc est, carne ad coelestia ascendit quia sub percussionibus Dominicae animadversionis
CAPUT XIX. ingemiscif, dicit Verba,mea dolore sunt plcna, etc.
:

DK riURETRV. Ac si aperle dicat Ego in exsilii mei damnatione

:

in Scriptura sacra pharetrce nomine, aliqunndo oc- non gaudeo, sed sub judieio positus doleo, quia

(590) Ex hom. 8, in Ezeeb. (595) E\ 1. vji in Job. c. n.

r
(591) Ex I. xx in Job, c. \vii, 19. (
;.)y Ex ! xxxiv in Jrob, c. x. 5.

(592) Ex xxxi u! Job, c. xiv, 25.

!. (595) Ex i. vit in Job, c. n, 5.
327 GARNERI CAN. REC . S. YICTORJS PARIS. 353
vini percussionis agnosco : pieriqueaulcm sunL quos A thorax, quia constaiitium patientia dlsrupla peno-
tornienta cruciant, sed non emendanl. Quo contra tralur.
apt« subjungitur : Quarum indignatio ebibit spiritum CAPUT XXII.
meum : Quid eniffl est spirilus hoininis nisi spirilus nr. LANCEA.
elationis? Sagiltaj autem Doniioi spiritum hominis (397) Lancearum nominc lentationum pcula de-
ebibunt, cum superpae animadversionis senlentiae si^nantur, sicut per Job sancta Ecclesia cmiqueri-
affliclam mentem ;>b elaiione compescunt. Sagill* lur dieens : Circumdedit me lanceis suis (Job xvi,
Domini spiiitum hominis ebibunl, quia intomum 14). Sancta namque Ecclesia lanceis ab hoste suo
exterioribtis introrsus trahunt. Epotatus Daviu spi- circumdalur, quamJo in membris suis ab impugua-
ritu 1'ucralcum dioebat : )n deficiendo ex me spiri- tore calido leutationum jaculis impetitur. Bene au-
lum meum (u coguovisli semitas meas (Psai. lxxvi, lem circumdari Janceis dicitur, quia 453 anl 'T lu 3
20). Et rursuin : Negavi consolari animum meam, boslis leniaiionis suievulnere nosimpeiit. S.Tpeenim
memor fui Dei, e: dcleciutus sum, exercitattts tutn dum gula restringiiur, ut libido subigatur, jpauis
el defecil paulisptt spiritus mcus (ibid., 3). Sagitia- glo-.iae ac.uleus menlem pulsal. Si autem corpus
rum ergo indign^tio ebibit spiritum jusli, quia su- abstincntiae afilictione non aiieratur.contra meniem
perns seotenlke elcctos quos in peccatis inveniunt, D libidmis flamma se excitat. Saepe dum servare par-
dum vulnerant im.muLant, ut duritiam suam Irans- cimoniam nitimur, ad tenaciam labimur. Et sccps
fixa meus deserat, atquc ex salutifero vuluerc san- dum possessa etfuse tribuimus, ad avariliam duci-
guis cciifessionis cunal. mur; quia rursum colligere quaeriinus quad tri-
Sagillarum uomine doli pravorum deMgnanlur. huamus. Dum ergo antiqui jacula bostis ubique nos
Vide supra lap. 19, disl. 1. impetunt, recte nunc dicitur : CircumdeJit me Ian-

CAPUT XXI. ceis suis.

DE HASTA. CAPUT XXUK

In Scriptura sacra liasia? notnine, aiiquando aperte »E THORACK.
smviens pravorum perseculio, aliquando praidicutio- Thoracis nomiue patientiaj longanimitas designa-
nis jaculum designatur.
tur, sicut Domimca vocc de diaboli polentia quain
Hastae nomine aperte saeviens pravorum persecu- per anlichristum ostcnsurus esl dicilur. Cum op-
tio designatur, sicut de sando praedicatione sub prehcndil eum gladius, subsisiere non poterit neque
equi nomine Dominica voce dicitur : Super ipsum hasla neque thorax (Job lxi, 17). Cousule cap. De
sonabit pharetra, vibrabil 452 hasta el dypeus. basta, dist. 2.
Relege cap. 16, dist. 2 supra. CAPUT XXIV.
(596) HasLe nomine prasdicationis jaculum dcsi- DE FERBAMENTIS.
gnalur, sicut voee f)oniiiiic3 de diaholi potenli ne- (59.S) FeJTamentorum nomine minoraDomini fla-

quitia sub Ggura Leviatban ad bcatum Job diciiur : gella designantur, sicut de aeJificatione templi Sa-
Cum appreliendil enm yladius subsislere non polerit lomonis dicilur : Malleus, et securis, et omne fcrra-

veque hasta, neque thorax [Job xli, 17). Gladius mcnlum uon sunl audita in domo, cum wdificaretur
nauiquc est anliqui hostis ille tunc damnalus homo (111 Reg. vi, 7). Quid enim domus illa nisi san
in usum ministerii ejus assumplus, ipsum quippe ctam Ecclesiam, quam in cceleslihus Dominus in-

per malitiam et inlirmorum corda transfigit, hunc habitat,figurabat?Adcujus a;dilicalioncm declorum

autem Leviathan iste ghdius apprehendit, cum eum aniraae quasi quidam expoliti lapides deferuntur.
suus dainnatus homo suscepit. Quid aulem per ha- Qui cum sedificautur, in coelis nulli iclus audiuntur:

stam nisi praedicalionis jaculum ;

quid per tbora- quia in aelerna omnes jara percussionum
palria
cem niji foititudo palientiae designalur ?Per hastaoi strepitus conticescunt. Nequaquam ibi maHeus per-
quippc adversarium perculimus, thorace vero ab cuiit, quia nulia animadvcrsio affligit. Nequaquara
adveisario munimur ; per hastara vulnera inferi- securis incidit, quia receptos interius nulla foras
mus, per thoracem tegimur, ne vulneremur. Le- severiiatis sententia projicit. Nequaquam ferramenta
viathan ergo islc quia per assumptum reprobum perstrcpunt, quia nec quielibet minima ultra jam
hommem jrara omniuiodo crudelitalis effrena, ap- Ilagella seuiiuntur.

prehendi gladio dicitur. Nara per ostensionem im-

mensa? tuuc fortitudinis exhibet quidquid nequiler
454 caput xxv.
DE SECIJU.
polest. Sed neque hasta neque ihorax subsisteic
In Scriptura sacra securis nomine, aliqvando Rcdem-
poteril, quia in Antichristo veuieus malignus hostis ptor nosler,atiquaudo donuminUllecius, aliquaudo
tantae virtulis apparebit, ut si supcrnum adjutoi ium diitrictaz animadversionis senlenlia, aliquando in-
crepalio designaiur.
desit, et praedicantium acumen obtundat, et longa-
Bknitalein patientium destruat. Nii>i eitim juslorum (o99) Securis nomine Redemptor noster designa-
vit* superna gratia solidctur, non subsistit hasta, tur, sicut per Joannem Baptistam dicitur Jam se- :

quia praedicatorura virlus frangitur; non substiiit curis ah radicem arbcris posila esl. Omnis enim
(396] Ex 1. xxxiv in Job, c vui, -i, 5. (598) Ex 1. xxxiv in Job, c. x, 7.
(»97j Ex 1. xiu iu Job, c. yi, 9. (599) Ex hoin, 20 in Evang. Matth. in.
 320 GREGOUIANUM. UB. IX. 550

arbor non facient fructum bonumA Moysen Dominus prs^cipit dicens Si quit abierit
excidetur et in :

iguem ntittelitr (Matth. ni. 10). Arbor hujtis muiidi cum amico simpliciter in tilvam ad tignu ccedenda, el
csl genu» humannm seciiris vcro cst Redemptor
: securis fugerit manum, fenumque lapsttm de manu-

noster, qui vclut ex mamibrio ei ferro tenelur ex brio amicum cjus percusserit et occideril : hic ad

Jiumamtale, sed incidit ex Divinitatc. Qu« videiicet unam supradictarnm urbium fugiat : et vioat : ne
sccuris ad i\.dicem arboris posiln es». : quia etsi per forle proximus ejus cujus effusus est sunguis doloris
palientiam e*spccl»t, videt enim quid faotura est. slimulo persequatur el apprehendat eum el perculiat

Omnis lamen arbor non faciens fiuctuin bonum animum ejus (btul. xix, 5). Ail silvam quippe cura

excidetur et in ignem mittetur, quia unusquisque amico imus, quolies cum quolibet proximo ad in-
perversus parttara citius gehenme concrema\io- tucnda nostra delicta convertimur et simpliciter ;

nem invenit, qui liic frucium boni opcris facere ligna succidimus, cum delinquentium vitia pia in-

comemuit. tentione reseramus. Sed securis maniim fugit, cum

(600) Securis nomine donum iiitcllecttis designa- sese increpatio plusquam nccesse et in asperiia •

lur, sii'i:i in Regum volumine legitar. Quia cum tcm perlrahii, ferrumquc de mamibrio prosilit, cuni
prophetarum filii in Jordane iigna ccederent, uni eo- de coireptione sermo durior excedii, et amicum
rum securis ex manubrio in profundum lapfta dispa- perculiens occidit, quia audiloren sua prolata con-
rtiif (iV Reg. vi, I). Ferrum quippe in manubrio, tumelia a spirilu dileclionis interhcit. Corrcpti nam-
est donum inlelleclus in corde. Ligna vero per hoc que mens repcnte ad odium proruit, si hanc immo-
caidere, est prave agcntes increpare. Quod nonnun- dcrata incrcpatione plus quani debuit addidit. Sed
quam dum Huxe agitur, dum lapsus vana? glorhe in is qtii incaule ligna percutit, et amicum cxstinguit,

accrpta cadcm scieniia non vitatur, ferrum in aqua ad tres neccsse esl urbes fugiat, nt in uny caium
P"rdiiur : quia ex dissoluto opere intelligentia fa- defensus vivat, quia pcenitenti* lamenta convcrsus,
lualur. in unitatc sacramenti sub fide, spe ct charilatc abs-
Securisnomine districtae animadversionis senten- conditur : reus perpetrati homlcidii non tenetur
tia designatur, sicut de ?edificalione templi Sal.i- cumque exstincti proximus, et cum invenerit, non
nionis 455 dicitur : Domus aivtem cura sedificare- occidit. Quoe cum districtusjudex veneiit, quise no-
lur de lapidibus dolalis atque perfeclis aedificatn bis per naturoe nostrse consoitium junxit ab eo p: o-

est : et malieus et securis et omuia ferramenta non cul dubio vindiclam de culpae reatu non expetit,
sunt audiia in domo cum aedilkarelur. Require in quam sub ejus venia fides, spes, charitas abscondit.
capitulo De ferramcnlis. P
Citiusergo cnlpa dimiltitur qua nequaque malitLe
Secuiis nomine increpatio designatur, sicut per studio perpelralur.

INCIPIT LIBER RONUS.

456 CAPUT PRIMUM. sus aquarum est qui, fructum et proKTiionem sui

DE LIGNIS. noliis obumbraculi proferens, apparuit Creator in

carne ul 457 humanum genus per resurrectionem
/» Scriptura sacra cum lignum in singuimi numero
ponitur, aliauando incaruata Dei sapienlia desi-
robustum ligeret, quod per defecium quotidie ibai

gnalur,. aliquando crux Domini, aliquanio mentis in mortem.

inscnsibililas aliquando cor elalum, aliquando
,
(602)Ligno crux Domini figuratur, siout per le-
justus, aliquundo injustus, uliquando unimahuma-
na. Cum pluruliler Hgnadicuntur, aiiquando exem-
D gcm dicilur : Maltdictus omnis qui pendet in ligno

pla pulrum, aiiquando fortes painim mentcs inlel- (Deut. xxi, 25). Quod de Redemptore nostjo Pau-
iiguntur. lus attestatus est dicens : Factus pro nolris walcii-

(601) Nomincligni incarnata Dei sapientia dcsi- ctum (Galal. m, 31). Et rursus scriplum est: Mitta-

gtialur, sicut de ea scriptum est : Lignum vilw est mus lignum in panem cjus (Jer. xi, 19). Lignum
his qui apprelienderhit eam(Proverb. m, 18). Et sictit quippe in panem mittere, cstDominico corpori cru-
ipse Dominus ait : Si in viridi ligno hoc faciunt, t» cera adhil>ere.

urido quid fiel ? Unde ct pcr Psal-

(Luc. xxur, 31.) (603) Ligni nomine mentis insensibilitas designa-

mislamdicitur: Kteril tanquam Hgnum quod planta- Jeremiam de quibusdam dc ahstinen-

tur, sicut per

t\im esl secus decursus aquarum (Psal. i, 3). Decur- lia sua nimirum prjesumentibus dicitur Adhwtit :

sus quippe aquarum sunt quotidiani transitus culis eorum ossibw, {Thren. iv, 8). Require in ca-

defjcienlium populorum. Lignum ergo secus decur- pitulo De ossibus, lib. v, cap. 39, dist. 5.

(600) F,x lib. xxn, in Job cap. iv, 5. (G02) E\ hom. 6in Ezecb.
(601) Ex 1. xii in Job c. n, 3; el lib. xix, cap. 003) Ex lib. xu in Job cap. iv, 3.

xvi , 57.

PlTROL. CXCIII. H
331 GAR-NERl CAN. REG S. YICTOIUS PARIS. 33i

Ligni nomine cor clatum intellJgilur. Unde cam A regtle. saccrdotium (1 Petr. n, 9). Et siculJoanoes

iilii prophetarum in Joruane ligna caederent, et uni apostoltis dicit : Fecisti nos Deo nosi.ro regnum ct

eoruin sccuris ex manubrio in profundum lalerc- sacerdotes (Apoc. v, 9). Sacerdos ergo in altari

tur, mox Elisjcus veniens lignum deorsum misit et ignem nulriens quotidie ligna subjiciat, id est iide-

forrum in superficiem attoliit. Require in capitulo lis quisque ne in eo charitatis flamma deficiat, in

De securi, lib. vm, cap. 2o, dist. 2. corde suo tam exeropla praecedentium quam Scri-

(604) Ligni nomine jnstus designatur, sicnt per

pturae sacrae testimoniis congerere non'desislat. Nam
beatum Job dicitur : Lignum habei spem : s» prce- quasi qusedam fomenta igni dare, est in excita-

cisum fuerit, rursam virescit : et rami ejus pullulant tione charilatis, vel exempla patrum vel prsecepta

(Job xiv, 7). Hoc enim loco cum lignum pra:fer- Domisiiea ministrare. Quia enim interna novitasno-

lur homini, quid homo nisi carnalis quisque aeci- stra ipsa quotidie hujus viue conversatione velere-

pitur? Et quid ligni nomine nisi justi uniuscujus- scil, ignis iste lignis adhibitis nulriendus est, ut,

que vita figuratur? Lignum ergo habet spem, si dum per usum se noslr£ venustatis 459 extenuat,
pracisum fuerit : rursum virescit, quia, cinn iu per Scriptura testimonia et patrum exempla revi-
morte passionis pro veritate justus afficitur, ia aj- viscat. Et beue illic pnecipitur ut mane Iigna per

ternse vil* viriditate recuperalur; et qui hic vire- B singulos dies congerantur. Hax quippe non tiunt,
bat per fidem, iliic uiescet per speciem. Et rami nisicum nox eaeehatts exstinguit vel ecrtc, quae
ejus pullulani, quia plerumque cx passione jnsti mane prima pars est diei post ositis cogitationibus
lideles quique ad amorem coeleslis patriae multlpli- vitse prxsentis, hoc primo loco quisque fidclium

cantur et viriditatem vitae spirilualis accipiunt, cogitct, utquod in se jamjamquequasideficit, qui-

dum hic pro Deo fortiter egisse gratulantur. bus valet nisibus studium charitatis inflammet.

Ligni nomine vir injustus expiimilur, sicut per Ignis cnim islc in altari Domini, id est in corda

Prophetam Domiuus dicit : Ergo Dominus humilia- noslro citius exstinguitur, nisi solerter adbibitis

villignum sublime, el exallaiUlignum humile (Ezech. exemplis patrum et Dorainicis lestimoniis repa -
xvn r 24). Quia 458 J uxla ^jusdem Yeritalis vocem : relur.

omnis qui se eialtal humiliabilur, elquise humilial, Lignorum nominc fortes patrum mentes in-
(607)
eiultabitur (Luc. xiv, 41). Salomon quoque ail : telligilur Vnde el Sal&mon de UgnisLibani fereulum
:

Si cecideiit lignum ad auslrvm, aut ad aquilonem fecisse dicilur (Canl. iu, 9). Libani quippe ligna
in quocunque loeo ceciderit, ibi erit (Eccte.xi, 3). ln cedrina valde imputribilia sunt. Ferculum ilaque
die etenim moitis suae juslus ad austrum cadit, pacifici regis nostri sancta Ecclesia est quae de

peccalor ad aquilonem : quia et justus per fervo- fortibus palribus, id est imputribilibus menlibus
rem spiritus ad gairdia ducitur, et peccalor cum esl constructa. Qu» recte ferculum dicitur, quia
apostala angelo qui dixil : Sedebo in monte testa- ipsa fert quolidie animas ad aelemum convivium
menti, in lateribus Aquilonis (Isa. xiv,io) in frigido Conditoris sui.
corde suo reprobatur. (608) Lignorum nomine opera designantur, sicul
v Quando ingressi fueritis terratn
(605) Potest vero in hoc teslimonio ligni nomine, per 'oysen dicitur :

indefinile anima humana iutelligi. Si liguum ceci- quam ego daturus sum vobis, el plantaveritis in ea
derit ad auslrum, aut ad aquilonem, in qaocuu- ligna pomifera, auferetis prteputiu eorum (Lev. xix,
que loco ceciderit, ibi erit; humani namque casus 23).Ponnquae germinant immunda erunt vobis.nec
lempore sive sanctus, sive malignus spinlus egre- edetis ex eis. Ligna quippe pomifera sunt opera
dicnlem clauslra carnis animam acceperit in seler- virtutibus fecunda. Prxputia itaque lignorum aufe-
iium secum sinc ulla permutatione retinelit : ul nec rimus, cum de ipsa inchoationis infirmitate su-
exallata ad supplicium proruat, nec mcrsa aelernis specti, primordia nostrorum opeium non approba-
suppliciis ultra ad remedium ereptionis ascendat. mus. Saepe namquenovae conversationis primordia
(606) Lignorum nomine exempla patrum , seu rj adbuc ex carnali sunt vila commista, ei idcirco in-
senlentiae sacrse Scripturae destgnanlur : sicut a nolescere cilius uon debent, ne, cum laudanlur bona
Domino ad Moysen dicitur Iguis in altari semper : quae placent, deceptus laude sua animus deprehen-
ardebit, quem nulriel sacerdos subjiciens mane ligna dere in eis nequeat mala quse iatent. Poma au-
per sinaulos dies (Lev. iv). Altare quippe Dei est tcm qua? germinant immuuda duciraus noftris-
cor nostrum in quo jubetur ignis semper ardere, que esibus non aptamus, quia, cum primordia
quia necesse est ex illo ad Dominum cbaritatis boni iaudanlur operis, dignum est ut boc animuin
ftammam indesinenter accendere. Cui per singulos non pascat operantis, ne, dum accepta laus suavi-
dies sacerdos ligna subjiciai ne exstinguatur. Om- ter carpitur, fructus operis intempestive come-
niri enim Christi fide perdilus membrum utique datur. Qui ergo incboaue virtutis ab humano ore
Mimmi sacerdolis effeetus est, sicut cunctis fidelibus laudem receperit, qua plantati ligni ante lempus po>
Petrus apostolus dicil : Vos autetn aenus electum, mura comedit.
(604) F v lib. xii in Job c. iv, 3. (607) Ex hom. 15 in Ezecb. paulo ante med.
(£05) hi lib. in Job cap. xm. (608) E* lib. viii in Job cap. xxnr, 35.
(606i E\ lib. xxv in Job cap. vii.
95 CREGORIAMM. — LIB. IX. 534

460 caput 11. A perflcere qu» eorum profeclus funditus dissipai*

nequeunt, a quibusdam iflos suis operibusdiver-
DE ARBORE.
tunt. Herbas itaque eisetarborum cortices mandere,
/» Scriptura tacra cum arbor in singulari numero est vel studia bene inchoantium , vel operationes
ponitur, atiauando Christus, aliquando humanum
intelligitur cum
vero pluralilcr arbores
quorumdam jam more arborum ad superiora ten-
ge.nus :

dicuntur, atiquando sacri codices, aliquando hi qui dentium pestiferis persuasionibus quasi quibusdara
subiimia appetunt, designantur. malitiae suae dentibus dissipare.
Herbas mandunt
(609) Arboris nomine Christus designatur, sicut reprobi.cuminflrmorum initiairridendoconsumunt.
in Evangelio ab ipso Domino dicitur Simile est : Arborum quoque mandunt, cura manu pcr-
cortices

regnum ccelorum grano sinapis, qitod acceptum homo versi consilii a vita recte credentium tegrnen
bono-
mhit m kortum suum, et crevit ; et fuclum est in ar- rum operum subtrahunt. Hos aulem in quibusdam
borem magnam et volucres cceli reqaievcrunt in ramis actibus velut arbores exspoliant, illos vero velut her-

ejus (Matth. xui, 51 ; Luc. xm, 3). Ipse quippe bas (quae despicientes trabunt) quasi quse calcant

esi granum sinapis qui in horti sepullura planla- comedunt.

lus arbor raagna surrexit.
Arboris nnmine universum genus humanum de-
" 462 CAPUT 111.

sigualur, sicut per Joannem Baptistam dicitur :

DE CtDRO.

Jam enim sccuris ad radicem arboris posita est. Om- Jn Scriptnra sacra cedri nomine, aliquando
cetsitudo
glortce ccelestis, aliquando spes, altquando
nis crgo arbor non faciens fruclum bonum excidetur, Judwaj
regnum, aliquando is qui in emore Dei solidaite
et in ignem nrittctur (Matth. m, 10). Requirc in ca- corrumpi non potest , aliquando coetesiium rirtu-
pitulo De securi, lib. vui, cap. 25, disl. 1. lumcelsitudo, aliquando superba pravorum
poten-
Arborum nomine sacii codices (icsignantur,
tia designatur.
(61 0)
sicul de haereticis per bestum Job dicitur : Etman- (612) Ccdri nomine celsitudo gloriae ccelestis ex-
debant herbas et arborem cortices (Job xxx, &). H.c- primiiur, sicut Prophcta testalur dicens
: Justus ut
retici ergo quia clationis sujc obice repulsi, id est patma (lorcbit , sicut cedrus Libani multiplicabitur
sacro eloquio, inagna et intima pcrcipere nequeunt, (Psal. xci, 13).

sed in illo lenera quaedam et exleriora, cogno- Cedri nomine spes intelligiiur. Unde apud
Moyscn
scunl herbas, et arboruiu cortices percipere dicun dum in sacrificio vacca mactatur, ofterri
cum hys-
lur. Qui ergo scire appelunt ea cx quibus docti sop9 iigno cedrino et cocco bis tincio prsecipitur.
nequaquam sint, sed esse videantur, dum in saciis q De vacca, lib. n c. 8 dist 2
K<~.,uire in capitulo

voluminibus viin charitatis erga 461 Deum ac Cedri nominc Judaeae regnuin designaiur,
sicut-
proxiroum medullilus non exquirunt, quasi herba per Prophetam dicitur Aquila grandis :
magnarum
vel cortice pascuntur, quia vel ima sunt, vel exle- alarum longo membrorum ducluplena plumis et
va-
riora quse mentes superbientium nulriunt. Vel rietale venil ad Libanum et tulit medullam.
ccdri et
certe herbas mandere est de Scriptura sacra mi- summitatem foliorum ejus evulsit (Ezech. xvn,
5).
nima praecepta servare, majora contemnere. Quos Require in cap. De aquila, lib. n, cap. 2, disl.2.
bene Verilas increpat dicens : \ce vobis, scribai et (613) Cedri nomine is qui in amore Dei solidaius
Pharisati hypocritcs, qui decimatis mentam et anelum corrumpi non polest designalur, sicut per Isaise vo-
et cuminnm, ei reliuquilis quce graviora [sunt legit cem Dominus derelictae gentilitati, idest sanctaj Ec-
(Matth. xxiii, 23). Qui arborum quoque cortices clesiae spiritualium merita virtulum tanquam desei lo
comedunt : quae sunt nonnulli, qui sacris volumini- arbusta promittens dicil : Dabo in solitudine cedrum
hus solam lilterae superficiem veneraotur, ncc quid- et tpinam (Isa. xu,
19}. Cedrum, quia magni odo-
quam de spirituali inlellectu custodiunt, cum nihil ris est atque imputribilis nalurse, jure accipimus
in verbis Dei ampluis nisi hoc quod exterius audie- inpromissione. Despina vero, cum peccanti homini
rinl esse suspkantur. ^ dictum sil : Terra 463 tua spinas et tribulos ger-
(611) Possunt quoque per arbores hi, qui subli- minabil tibi (Gen. m, 18;, quid mirum si sanct* Ec-
mia appetunt designari, per herbas vero terrena ad- clesiae illnd promittitur, quod pcccanti homini pro
liuc bene iuchoaiitium vita intelligi. Bene ergo de poena multiplicalur? Sed cedri nomine
significan-
pravis hominibus qui invidcnt alios hoc essc quod lur hi qui virlules el signa exhibent
in sua opera-
non sunt , el dolent {alios adipisci quod ipsi ne- lione. Qui dicere cum Paulo valcnl
Christi bonus :

queunl, dicitur : quia mandebant herbas ,et nrborttm odor sumus Deo (II Cor. n, 15).
Q„ rura corda ita
cortices : nam si qua foite in aliorum aelibus interno amore solidata sunt, ut ea jam lerreni amo-
oriri bona conspiciunt, mox ca manu pestiferae ris putredo nulla corrumpat. Per spinam vero si-
exprobrationis evellunt.Nam cum recla incipicotes gnati sunt doclrinae spiritalis viri qui, dnm
de pee-
aspiciunl, aut inidendo quasi consulendo eonlradi- catis ac virtutibus disserunt, ct modo aeterna
suppli-
cunt. Cum vero etiam quosdam pcnsant ad summa cia minantur modo coelestis regni gaudia promU •

(609) Ex lib. xix in Job cap. i. (612) Exiib. xxxu in Jobc. xn.
(610) Ex lib. xxinJobc. xi,9. (615) Exhom. 20 in Evang.
(611) Ex lib. x, cap. sup.
 535 GAR.NERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 35!»

tcnt, cor audienlium pungunt, sicque mentem do- A 463 CAPET V.

lere compnnctionis perforant, ut ab eorum oculis »E abiete.
quasi qniciam sanguis animse lacryrnac decurrant. Irt Scriptura sacra abietis nomiue, aliquando con-
Ad hoc templaior quUibet sanctus, aliquuiido ipsa coniem-
autc-re ccdrus in Ecclesia ponitur, ut quis-
platio, aliquando coelesles viimtes inteUiguntur.
quis » proximo odorem virtutum spiritualium tra-
Abielis nomine contemplalor designatur sicut per
hit, ipse quoque terrenae vitae delectaiione non lor-
Isaiam dicitur Ponam in deserto abietem (ha. xli,
:

peat ; sed ad bonorumcoeleslium desitieria ignescat.

19). Quid namquc per abietem quae valde crescendo
Ad hoc spina ponitur , ut qui pr?edicalionis ejus
ad aeris alta sustoUUur nisi hi designali sunt, qui
verhocompunctus fucrit: ipse quoque ex iilo discat
intra sanctam Ecclesiam adhuc in terrenis copoi i-
corda sequenlium praedicalionis verbo compungere.
liiis positi jam ccfiestia eontemplantur? Et qaamvis
(6J4) Cedrorum nominc coelestium virtutum cel-
nasceado de terra esierunt, conU roplando laraen
situdo designatur unde cum apostala? angeli emi-
:

jam juxta aotherea verticem mentis evtollunt.

nentiam Propheta conspiceret, dicitur : Cedri nonfue-
(617) Abietis nomine eenteniplalio exprimitur,
ranl alliores illo in paradiso Dei (Ezech. xxxi, 8).
sicut per Isahm promitLenle Domino dicitur : Pro
Qui namque accipi incedris possunl nisi iila virlu-
... , ., p saliunca ascendct abtes,
.. . . . el pro urttca crescet nnirtus
tum coelesliumprocerae celsiludmis agmina mseter- ^ ._. _
[Isa. LV,13).ProsaIiunca namqueascendit ahies,dum
n;e keliliaj viridilate plantala? Quamvis excelsa sint
in sanctorum cord»1 pro abj< ctione terrenae c ogiiaiiunis
condita, hnic tamen nec praelata sunt nec sequata.
altiludo supernae contemplalionisorilur. Urtica vero
(G15) Cedri nomiue superba pravorum potentia
igneae omnino naturae esl niyrtum, vero temperalivae
designatiir, sicut per Psalmistam dicitur Vox Do- :

ferunt esse virlutis. Piourlica igiturcrescit myrtus,

mini confringentis cedros (Psal. xxviu, 2).
cum justorum mentes a prurigine et ardore vitio-
464 CAPUT IV. rum ad castitatis tcmperiem tranquillitatemque per-
DE PALMA. vcniunl, dum jam terreua non appelunt, dum flam-

7» Scriptura sacra palmte nomine, aliquando justus mas carnis dcsideriis calestibus exstinguunt.
quilibel aliqaando sancla Ecclesia designatur.
, Ahietum nomine coelesles virtutes designantur,
sicut per Prophetam de apostata angelo dicilur :
(616) Palmae aomine justus quilibet designatur,
Cedri non fuerunl alliores De %
illa in paradiso
sicut dicitur : Juslus ui p«lma florebil (Psai. xci,
(Ezech. xxxi, 8). Abieles non adaequaverunt summi-
13).
tatcm ejus. Qui autem accipi in cedris vel abietibus
Palms nomine sancta Ecdesia designatur , sicut

per bealuraJobex persoua sanctae Ecclesiae dicitur

"
C possunt. Require in 466 ca P' ^e cedro, supra
dist. 5.
Eisicut palmumulliplicabo dies(Job xxix, 18). Palma
CAPUT VI.
enim tarde protick sed diu in viridilate consislil.
;
DE AMYGDALO.
Cum multisautem diflicukatibus sancta Eeclesia ad
<618) Amygdali nomine primiliva Ecclesia desi-
fidei slalum venit, el pro collectione plurimorum in
gnatur, sicut per Salomonem -dicitur : Florebit
cjusdem fideigloria diutius stare concupiscit. Sicut
amugdalum, el impinguabitur locuslu, dissipabilur
palma ergo multiplicare dies credidit, quae emer-
capparis. Amygdalum quippe floremprius cunclis arbo-
genle sobilae tentalionis articulo pacis su;e graliam
ribus osleudu (Ecclc. xu, 5). Et quid in flore amy-
et larde fideUbus adeptam, et citius ab infidelibus
gdaJi, nisi sancl» Ecclcsi;e primordia des gnantur :

mterceplam dolet. Nec immerito justorum vita pal-

quae in pra±dicalor!bus sois primitivos virtulis flores
mae comparatur, quia seilicet paima inferius laclu
aperuit et ad infcrenda poma bonorum opertun,
asperaest, et quasi aridis corlieibus obvoluta, supe-
venturos sanctos quasi arhusi* scquentia pj-jew.nii.
rius vero ct visu et fructu pulchra. Inferius corti-
In qua mox locusta impinguata est, quia sicca gen-
cuin suoriim involulimiibus angustatur, sed supe-
lilitatis sterililas pinguedine est gralije eceleslis iu-
rius altitudine pulchrae vindiiatis expandttur. Sic n . „ ,. . ,
. * . . L ' usa - ^appans vero dissrpatur, quia cum gratiam
quippe est eioclorum vila despecta in mferioribus,
fidci vocala gentilitas atligit, Judaia in sua slerili-
snperius pulchra. In imo ista quasl mullis cortici-
tate rcmanens beiie vivendi ordinem amisit.
bus involvitur, dum innumeris tribulationibus an-
CAPUT VII.
gustauir ; in summo atitem ilia quasi pulehrae viri-
DE SALICIBUS.
dilalis foliis ampliludine retributionis expanditur.
Jn Scriplura sacra salicis nomine, aliquando pro vi-
Dicat ergo : Et multiplicabo dies. Quasi cnim palma riditate boni, aliquando pro slerilitate reprobi in~
muiliplicasse dies credidil : quae mentes iidelium ad telligitur.

extremum usque robusliores exsurgere putabat. (619) lnfructuosae quidem sunt arbores salices,

Cum enim muUorum corda persecutionihus coepe scd tamen tanlae viriditatis ut arescere, vel abscissx
rint iassata mollescere, dolet jam in se quasi ad de- radicitus el projeclae vix possint. Nisi electorum vi-

bilitalem tcndere, quos mirabatur fortia proposuisse. tam per constanliam su;e viriditatis salices expri •

(614) Ex 1. xxxu inJob c. xvm. (617) Ex lib. xviu

in Joh cap. xn.
(615) Ex 1. xxxn inJob c. xu. (618) Ex lib. xxi in Joh cap. xn, 241.
(616) Ex L xix in Job c. xvi, 26, 25. (619) Ex lil». xxx!ii,iii Job cap. vi.
 537 CRECORIANUM. — LIB. IX. Kl
mereut, nequaquam de sanctac Ecclcsiae filiis Pro- A sicut per Isaiam Dominus sanclae Ecciesiae promil-

pheta dixisset : Geiininabunt inter herbas, sicut sa- til dicens : Ponam in deserto ulmum et
abielem ,

ines juxta pratcrjlttcntes aquas(ha. xliv, 4). Sanctae buxum simut (ha. xli, 49). Quid enim por ulmum
enim Ecclesiae lilii inter herbas sicul salices ger- nisi saeeularium mentes expressae suni quae, dum :

minant, duai intcr aresccntem vitara cai nalium ho- terrenis adliuc curis iuserviunt nullum virtulum ,

minum et multipiici numcrositate, et perpetua spiritualium fruclura fcruot. Sed etsi fruetum pro-
467 wcnlis vkiditatc perdurant. Qui bene juxta prium uimus non habet, portare lamen vitera cum
pneterfluentes aquas germinare prohibentur, quia fructu solet. Quia et saeculares viri intra sanetam
unusquisque eorum uuertatem ad fru<tirm percipit Ecclesiam, quamvis virltiturn spiritualium dona nort
ex Joctrina sacri eloquii, quae temporaliter per- habeant, dum tamen sanctos viros donis spirilalibus
culil. plenos sua largitate sustentant, quid aliud quam
Rursum nisi per slti ilitalem salicum vita peccan- vilem cum botris poctant? Ad hoc aulem ulmus in
•

tium siguaretur, nequaquara cx voce praedicanliiiin Ecclesia poniuir, ut quisquis inluetur cum qui ba-
coiitra Babylonem Psalmista dixisset:/n utlicibus in bere virtutum spiritualium fruclum non valet; sed
medio ,jus suspendhnus orgaua nostra (Psal. cxxvi, tamen eos qui spiritualibus donis pleni sunl susten-

8). Requireiu capilnl. De lorrenlibus, irb. vu, cap. R tat, quanta valet largitale inserviat, e». cceleslium

7, disl. 2. bonorum botros quos gignc-ndo non valel, susten-

CAPUT VIII. tando ferat.
J)E PLATAJilS. CAPUT XI.

(620) Platanorum nomine virtutes ccelestes desi- 1)E BOXO.

gnanlur. Unde cum aposlala; angeli eminenliam (623) Buxi nomine is qui cx aei-.ttis infirnntate
conspiceret Propbeta dixit : C?dri non fuerunt attie- bona opera non valet ferre, sed taracn parentum fi-

res iito, in paradiso Dei : abieles non adaquaverunt delium lidem tenet, exprimilur, sicut per Isaiam
summitaUm ejus : plalani fuerunt eequi frondibus Dominus dicit : Ponam in deserto abietem, ulmum
Omnelignum
illiur. paradisi non esl tistintiialym illi, et 469 towMH* timul (Isa. xu, 19). Basus quos
quoniam spcctosum fecit eum iit multis condensisque alios designat, quae in aHum nou proficit, et quam-
frondibus (Ezech. xxxi, 8). Qui enim accipi in ce- vis fructuin non habeat, viriditatem tamen habet
dris, vel abietlfeus ei platauis possunt nisi illa vir- nisi eos qui intra sanctam Ecclesiam, elsi adhuc ex
tolum eoeleslium procerae celsitudinis agmina iu aelatis infirmitafe bona opera ferre non vaieant; sed
aeterndb laelifiae viridtiate plantala? Quae quamvis q lamen parentum tidelium credulitatem scquentes
excelsa ainC condita , buic tamen nec praelula sunt, lidem perpetuae viridiJatis tenentur ? Ad lioc enim
nec aequata. Qui speeiosus- factus esse in multis in Ecclesia buxus ponitur, ut qui babere mui-
coodensisque frondibus dicitur , quia praelatum tos adhuc in infirrhitale positos ver»E fidei viri-
caetcris legionibus tanta illum species pulebriorem ditatem considerat, etiam, esse ipse infidelis erube-
reddidit, quanta el supposiia angelorum mullitudo seat.
decoravit. Isla arbor in paradiso Dei tot quasi con- CAPUT XII.
dcnsas frondes babuit quot sub se positas 9uperno- DE SYCOMOBO.
rum spirituum legiones attendit. Qui el idcirco pec- (624) Sycomori nomine mundi stuitilia designa-
cans sinc venia damnatus est ,
quia magmis sine tur : unde Evangelicae historiae verba lestantur,
comparatioiie fucrat cre.lfus. quia Zachwus cum vidtre Ihnrimm prce Virba non
CAPUT IX. possei r sycomori arborem ascendit, ut Iranseuntem
I»B OLIVA. eum cermrel (Luc. xix, 4). Syeomorus quippe ficus
(62!) Oiivae nomine misericordes intelliguntur, fatua dicitur. Et quid per syeomOrum irisi mundi
sicut pcr Isaiaj voeem promiltente Domiuo dicitur: stullitiam accipimus? Posillus itaque Zachaeus sy-
Dabo in solititdine cedrum ei spinam et myrthum> D comorum subiit , et Deum vidit, quia qui mundi
408*' 'ig-ium olive (lsa. xn, 19). Quos enim per stuliitiam humiiiter eligunt, ipsi Dei sapientiam
olivam uisi misericordes aocipimus? Quia et Grasee subtiliter contemplaniur. Pusillanimitalem nam-
£*).£of misericordia vocaLar, et quasi olivae liquor que nostiam ad videndum Dominum tuiba prae-
anle omnipotemis Dei oeulos, roisericordiae fructus pedit, quia iniirmitatem humanae mentis, ne Su-

lucet. Ad hoc autem oliva in Ecclesia pouitur, u(.qui cem curarum saecularium tumul-
veritalis intendat,
alienae miseiicordiae opera cognoscit, discat qtiem- tuspremit. Sed prudenter sycomorum ascendimns
admodum dcbeal indigenti proxirao et ipse rhise- si provide quae divinilUs praecipitur stultitiarn fene-
rari. mus. Quid enira in hoc mundo stultius quam amis-
CAPUT X. sa non quaerere, possessa rapientibus laxare, nul-
1>C ULXO. lam pro acceptis injurits injuriam reddere, imo ad-
(622) Uiini nomine sseeularis mens exprimitur junctis aliis paiientiam praebere ? Quasi enim sj-

(620) Ex 1. vxmi in Job c. xviu. (623) Ex hom. proxima.

(Oiii Ex boin. 20 in Evang. post med. (624) Ex I. xxvuinJobc. ult.
(622) Ex Irom. sup.
339 GARNERl CAN. REC S. VICTORIS PARIS. 54(*

comorum nos assendere Doininus praecipit, cumdi- A tribulus et pro hordeo spina orilur, cum in retri-
cit Qui aufert quce tua tunt, ne repeias (Luc. vi,
: bulione uhiiua de qua renumeratio laboris quaeri-
30). Et rursum Si quis te pcrcusserit in dexleram
: lur, pmictio doioiis invenilur. Et nulandiini quod
maxiltam, prwbe illi et alleram (Matth. v, 59). Per sicut a frumento hordeum distat.quamvis utrumque
sycomorum itaque Dominus transiens cernilur reiieiat; sic a tribalo spina, quamvis sit utrumque
quia per hanc sapieniem, slullitiam et si necdum, quod pungat, quia tribulus mollior, spina vero ad
nt est solide, jam tamen pcr contemplationis Iumen pungendum semper est durior : Ait ergo pro fm-
Dei sapientia quasi in liansilu videtur. Quam juxta mento orialur mihi tribnlus et pro hordeo spina. Ac si
Eliu verba viiicre nequeunl.qui sibi sapientes viden- patenter dicat : Etiisse quidem magna me bona, et
lur, quia ad eonspiciendum Dominum in elata cogi- minima nescio. Sed si non ila cst, pro bonis ma-
tationum suarum 470 lurbadeprehensi, adhuc sy- gais, mala minima, et pro bonis minimis mihi re^
comori arborem uon invencrunt. Contemplari eniui spondeanl mala majora.
Dei sapicntiam non possunt qui sapientes sibi esse Spiiuc nomine doctrinae spiritualis vir exprimilur,
videniur, quia tanto ab ejus luce longe sunt, quanto sieul per Isaiam promittente Domino dicilur : Dabo
apud semetipsos humiles nnn sunt (623). Quia in in sctiludine cedrum et spinam {Isa. xli, 19). Re-
eoruin menlibus dum tumor elationis crescit ,
B quire in cap. De cedro supra, dist. i.
aciem contemplaiionis claudit , et unde se lucere Spinarum nomine vitiorum punctiones de-
(628)
pra caeteris aestimant, inde se lumine veritalis pri- signanlur, sicul Dominus de confusa mente sub Ra-

vant. Si igitur veraciter sapientes esse atque ipsam bylonis specie loquilurdicens : Orinntur in domibus
sapienliam coniemplari appetimus, slullos nos hu- ejus spinee el urlicte, et paliurus in mnnilionibus eju%

militer cognoscamus. Relinquamus noxiam sapien- (Isa. XV.XIH, 15). Quid namque per urlicas nisi co-

tiam, discamus laudabilem fatuitatem. Hincquippe gitalionum prurigines : quid vero per spinas nisi
scriptum est : Stulta mundi elegit Detts, ut confun- vitiorum punctiones accipiraus? In domibus igitur
dai sapienies (I Cor. i, 27). Hinc rursus dicitur :
Babylop.isnrticje et spinae pullulant : quia in confu-

Si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc sceculo, sione menlis reprobae , et desideria cogitalionum
iluitus fiat ut sil sapiens (I Cor. m, 18). surgunt, quae eiasperent : et operum 472 peceata,
quae punganl. Sed haec agentes habent eliam ne-
CAPUT xin.
quiores alios defensores suos: unde illic apertc pro-
tE SPINA.
linus subditur, et paliurus inmunilionibus ejus. Pa-
In Scriptttra sacra cum spina in sinqulari numero liurus quippe tanta spinarum circumdaiione dcnse-
ponitur, aliquandopeccalum intelligilur ,aliquando C
scit, ut prae asperitate tangi vix possit. Inttis igitur
doctrina spiritalis vis. Quando vero pluraliter di-
cunlur spinw, aliquando vitiorum puncliones, ati- spina et urtica nascitur : sed utrumque hoc exteriu?
quando tentutionum aculei, aliquando divitice in- per paliurum raunitnr, quia videlicet minores iniqui
teltiguntur.
mala quaetibet faciunt : sed ea ncquissimi majores.
(626) Spinae nomine peccatum intelligitur, sicut tue.itur.
Psalmista voee poenitentis dicit : Conversus sum in Spinarum nomine tentalionum aculei exprimun-
eerumna mea,dum confringitur mihi spina (Psal. xixi, tur, sicut per Isaiam Dominus testatur dicens Su- :

i). Spina quippe est omne peccatum, quia dum per humum populi mei spince et vepres ascendunt
trahit ad deleclationem quasi pungendo lacerat quanto magis super omnes domos gaudio civilalis

roentem. Ait ergo : Conversus sum in cerumna mea exsultantis? (Isa. iiin, 13.) Yide lib. vi, cap. n,
dum confringilur tnihi spina, quia scilicet raens ad supr.
471 Umenlurn vcrtilur, ut peccaii punclio poeni- (629) Spinarum nomine divitiac iulelliguntur, si-

tendo frangatur. In translatione alia non confringi cut in Evangelio Veritatis voce de semine dicitur :

sed conGgi spina dicitur. Quod videlicet ab eodem Et aliud cecidit inler spinas et simul cxorlce spince
sensu non discrepat:quia pcenitentis ammus ad lu- r> suffocaverunt iltud (Luc. vm, 7). Quod exponeus
clum ducitur, dum perpetrata culpa in memoria fixa ait : Quod aulem in spinas cecidit, hi sunt qui ait'

retinetur. dierunt, et a solliciludinibus, el diviiiis, et voluptati-

nomine punctio ultionis designatur, bu-s euv.tes suffocanlur et non referunt fruclum (ibid. r
(627) Spinae
Unde beatus Job enumeratis bouis suis si hoc non xiv). Diviliae elenim spinae sunt quae cogitationum

fecerit maledicto se astringens dicil : Pro frumento suarum punctione menlem lacerant et cum usque
ad peccatum pertrahunt quasi infiicto vulnere cruen-
oriaiur mihi tribulus, et pro hordeo spina (Job xxxt,
40). Ac si aperle dicat :"Si injustum quid erga sub- lant. El notandum quod exponens Dominus dicil,

quia sollicitudines, voluptates et divitiae sufiocant.

ditos gessi, si exegi debita, et ipse quod debui non
impendi : si exercitationem boni operis aliis invidi Suffocant enim.quia importunis cogitalionibus suis

pro bonis quae in aeternum reflciunl tribuantur mihi guttur mentis strangulant; et dum bonum deside-

ln judicio mala quae pungunt. Pro frumento quippe rium intrare ad cor non sinunt, quasi aditum flalui

(625) Sequentia haec in teitu Graego. praecedunt (627) Ex lib. xni inJob cap. ivn.
antecedent. (628) Ex I. xxxih inJob c. iv, 5.
(626). Ei 1. xx in Job c. xh, et ad huoc versum (629) Ex hom. 13 in Evang.
ex danat. inpsal. poenit. confringitur.
 341 GREGORIANUM. — LIB. IX. Ul
vKalis necant. Notandum etiam quod duo sunt quae A gnalur, sicui per beatum Job de haerelicis dicitur :

diviliis jungit, soliicitudines videlicet et voluplates, Agrum non suum demetunt et vineamcjus, quce vi

quia profecto et pcr curam menlem opprimont, et oppresserinl, vindetniant (Job xxxiv, 6). Potest eniin

per afflaeniiam resolvunt. Recte elenim contraria agri nomine Scriptura? lalitudo signari. Quam hae-
possessores suos et aflliclos et hibricos fuciunt. S«d retici non suam demelunt, quia ex ea scuteniias
qui& voluplas eonveoire non potesl cum nlflictioiic, Ionge a suis sensibus diversas tollunt. Quae vineae
alto quideru tempore per custodiac suae sollicitudi- quoquc appellalione expriniitur, quia per veritatis
nem affligunt, atquc alio per abundanliain ad volu- sentenlias bolros virtulum profert. Cujus vineae Do-
ptates emolliuut. niinum, id est sacrae Scripturac conditorem vi op-

473 CAPUT XIV. priraunt, (juia ejus sensum in verbis sacri eloquii
»E FICU. inflcctere violonter conantur, qui dicit : Servire me
(630) Fici nomine mens humana dcsignatiir : fecisti in peccatis tuis, prwbuisli milii laborem in
unde sun cujusdam gcnlis specie antiquorum bo- iniquitatibns tuis (Isa. xLiu, 24). Et eamdem vineam
slium malitiam signans per Propbetam Veritas dicit: vindemiant, quia cx ea sententiarum botros pro
Posui vineam meam in deserium, ficum meam de- suae intelli"entiac intentione coaccrvant.
carlicavit, nudanseicspoliavit eamel projecil,albi facli R Vineaenomine anima bonis operibus fecuuda de-
tunt rami ejus (Joel. l, 7). Insidiantibus quippe spi- signatur, sicut sub cujusdam genlis specie mali-
ritibus, Dei vinea in deserto ponitur, cum plena gnorum spirituum malitiam signans per Propheiam
fiuctibus anima humanae laudis cupiditalc dissipan- Dominus dicit Posuit vineam meam in deterto
:

tur. Fieum Dei gens ista decorticat, quia seduciam (Joet. i, 7). Insidiantibus quippe taalignis, spirili-
mentem in favoris appetitum rapiens, quo banc ad bus Dei vinea in deserto ponitnr, cum plena fructi-
ostentalioncm pertrahii. tegmen ei humililalistollil, bus anirna humanae laudis cupidilale dissipatur.
eamque nudans exspoliat, quia quousque in bonis Vide cap. 14, disl. 1.

suis absconditur, quasi proprii legminis cortice (632) nomine vita cujuslibet negligenlis
Vineae,

vcslilur. Cum vero mens hqc.quod egerit, videri designatur, sicut per Salomonem dieitur Per agrum :

ab aliis concupiscit quasi cxspoliata iicus, eum quo 475 iiotninis pigri fransivi, et pervineavn viri slul-

se texerat, corticem amisit. Ubi aple subditur : ti : et ecce totum repteveranl urtica, eperuerant su-
Aibi facti suut rami ejus, quia ostensa humanis perficem ejus spinee, el maceria lapidum destructa
oculis ejus opera candescunt : de sanctitate nomen eral (Prqv. xxiv, 50). Rcqurre in cap. De maceria,
sumitur, cum recta actio divulgatur. Sed quoniam lib. xm, eap. 3, dist. i.
subducto corlice rami fici hujus arefiunt, solerter (635) Yineae nomine universa simul Ecclesia desi-
inluendum est, quia facla arroganlium humanis gnalur, sicut in Evangelio Veriiatis v;,ce dicilur :

oculis ostensa, unde plaeere appetunt inde siccan- Simile est regnum costorum homini patri familias qui
tur. Mens ilaque quae per jactantiam proditur, de- exiit primo mane conducere operarios in vineam suam
corticata recte ficus vocatur, quia et candida est (Matth. xx, 1). Requirein cao. De mane, lib. xu,
per hoc quod cernitur, et sic sicciati proxima pcr cap. 6, dist. 5.
boc quod legmine corticis nudatur.
CAPUT XVI.
Fici nomine humana natura designatur, sicut in
DE RADICE.
Evangelio Veritatis voce dicitur : Arborem fici habe-
In Scriplura sacra radicis nomine, atiquando incar-
Imt quidam plantatam in vinea sua el venit qiuerens
t
natio Dominica, aiiquando sancla prwdicatio, ati-
frnetum et noninvenit, etc. (Luc. xm, 6.) Quid enim quando natura humanitatis , aliquando occulta
arbor humanam naturam signat ? Quae bene
fici nisi cogitalio intelliyitur.

quidem plautata est sicut fieus, sed in culpam pro- (634) Radicis nomine incarnatio Domimca desi-
pria sponte lapsa fructum non servat opcrationis. gnatur, sicut per beatum Job ex persona Ecclesiae
Ad pcccalum quippe ex vobmtale corruens, quia D dicilur : Radiv mea aperla secus aquas (Job xxix,
fruclum obedientiae ferre noluit statum rectitudinis 10). Quid enim radix Ecclesiae nisi ipsa debet in-
amisit. Qtue ad Dei similitudinem condita, dum in carnxiio Redemptoris inlelligi? Quae juxta aquas
sua diguilate non pcrstiiit, quod plantata fuerat, aperta est, dum Dominus invisibilis per assumptio-
servare contempsit. nem humanitatis suae paluit aspectibus visionis no-
strae, Creator quippe, qui in divinitate videri non
474 CAPUT XV.
unde videretur a nobis.
poterat, assumpsit a nobis
DE VJNEA.
Radix ergo secus aquas aperitur, quia Auclor hu-
/n Scriptura sacra vinea? nomine, aliquando sacra?
Scriplurm tatiludo, aliquando anima bonis operibus mani generis per humanitatem suam hominibus
fecunda, aliquando vita cujuslibet negligenlis, ali- demonsiraiur. Unde recte quoque dicitur : Et erit
quando universa simul Ecctesia designatur. decursns
lanquam lignum quod plantatum est secus

(651) VineaenomineScriplurae sacrae latitudodesi- aquarum (Psal. i, 3).Unde cap. 1 hujus lib., dist. 1.

(650| Ex 1. vm in Job cap. xxx, 37. (653) Ex horo. 19 in Evang.

(631) Ex I. xvi in Job- c. xxu, posl initium xxin. (634) Ex 1. xix in Job c. xvi, in mcdio xxvn.

(632) Ex i. xx in Job c. xx, 22.

545 GARNERl CAN. REC . S. VICTORIS PARIS. 3M
Radicis BOmiue saucta. praedieatio designatur A. sermo discordat. Uieenim virtutibus ditatur. cujus
sicul por bealum Job dejusto sub appellafione ligni mentftm inbabilat omnipotens Deus. Sed quia su-
ilicilur : Si i-euuerit in lerra radix ejus, el in pulvere perhi cogitalio ab aucloris sui gratia non inhaoita-
476 >nor'.HU$ fuerit truncus iltius, ud odorem aqmv tur, profeclo virtotibos non ditatur, propter hoc
germinabit, el faciel cornam, quasi cum primum plan- quod interios est vacuus dicitur non inbabitabitor :

tatum ea [Job x;v, 9) ^653). Quid eoira radix justi p^opter boc vero qaoti transitoiium fbris lumet, re-
nisi sancta praedicatio, quia ab ipsa orilur et in ipsa cte SobJQBgitur : Xer perseverabit substaniia ejus.
subNistit, er quid lenue vel puherts noinine nisi Ac si aperte dieatur : Hoc quod hahere videtur ex-
p- c.alor accipitur? cuiConditoris voce dicitur -.Terra lerius, transil et illud quod traiisire no;i polciat
es, et in terram ibis (Gen. m, 19), *d certe, sicut ioterios non babet. Uude et apte Bobjungitor : Nec
babel Boslra translatio, pulvis es, et ia pohrerem mittel in ierram radicem suani, Quod si de hac teri a
reverteris. Jusli igilur radix in terra senescit, quia dictinn accipimiis, liquet piocul dtiliio quia aibor
apud ccrda pravorum e'us praeJicalio despecta quie in terra radicer» non tiabet vel leouissimis
eonctisque viribus eflceta creJitur. Et in pulvere commota flalibus cadit. Et superbns quisque dum
I " ctts emoritar, quia iolef manus persequenuum contra omnipoientem Oominum roborarur ; dum
corpus iilius exsoiiuatur. Juxta enim Sapientiat vo- B currit adversus eum erecto cotlo, et irapingoe cer-
cem. Vi*i tunt oculis insipienlium mori, el asstimata vice contra auclorem erigitur, stare qmsi arlor
ett aftlirlio exiius eorvm [Sap. in, i). SeA iste cujus videtu! ; setl status ejus sine radice est, quia vclut
radix in terra senuit, et in pulvere trunous mortuus ad lcnem flatum, sic ad motura occult;v sententise
est, ad o lorem aqua: germioat, quia per afflatum vita ejus eruitur. Si vero hoe loco lerram arterna*
tancti Spiritus iu eieclorum cordibus exemplo S'ii ritae retiibuiioiiem aecipimos, dc qua Propb^ta aii :

operis germca virtutis facit. Aqua*. etenini appella- Porlio mea in terra viventium {Psal. cxu, 7). lniqks
tione nonnunquara sancti Spirilus irrigatio designari iste in terra radicem suam non mittet, quia nu,i-
solot, ktcot scriplum est : Si quis tilit, veniat ad me quam ad a?ternae rilae desidurium carnis sni cogili-
el bibat. Qui r.uletn biberil ex aqua quam ego dubo tkuem plantat. Qud enim raoix esl arbori, boc "

ei, non siiiet in ceiernum (Joatt. vn, 17). Sequilur : unieuique homiHum cogitatio sua est, quia in iioc
Kt faciet comam, quasi cum primvm platticia est quod exlerius \ idetur, per illud tenetur quod interius
T
iJob xiv, 9). Succiso (runco coraam faeere, el exslin- uonvidetur. t jnlectpei prophetam dieiiur : }ti;tetra-
clo corporaliter jusfco, ipso passionis sore exemplo iicem dforsum, «=2 fackl fnulnm surzum Isa. XXTVII,

multoram corda suscitare, el ex tide recta viridi- _ 51). Cum enim CHgitationcm nostram ad compalien-
lalem veriutis ostendere. Bene autera dieiiur : Quasi dum indigenti proximo leadimns, quasi radicem
cum prhmim plantata est. Omne qnipne quod hic a deorsnm mitiimus ut retributioHis frucUun supcrius
juslis agilur : secunda phmlalio ost, quia prima vi- faciamus.
(iciicet plautatio non in opere justorum. sed in ,478 CAPUT XVII.
prjesentia Couditoris est. El quia cuncta qua3 agunt DE BACUI.O.
electi, sicut prius interius conspieiuruur alque dis- ln Scriplura sacra taculi nomine, aliqnando disci-
ponontur, ita postmodum extcrius perficiuntur, plina leqis, aliquando eonsolalionis sustentuiio,
bene dicitur : Faciet eomam quati cum primvin plan- aliqwmdo cura pastoralis mletliqitur.
tatum cst, id cst viriditatcm suam ostendilin effeclu (658) Baeuli nomine disciplina legis intdligilur,
operis, quani prius habueritjn praescientia Coudi- sicut de Eliseo scriptum est : Quod emm baculo
toris. puerum millens extUncto filio Sunamitis, illius viiam
(636) Rddicis etiam nomine potest ipsa natura ntminte reddit : per semetipsum vero venkns, seque
homaoitatis accipi : unde ei baee qu* pryemisimus sttper mortuum sternou aUjne ejus membra se colli-

valent inteliigi. Quae videlicet radix senescit iu terra, gcns, el in ore moritti septios aspirans, hunc ad re-

cum natyra carnis pulverem redacta. Cu- D drcivam hicem prolinus per mtjslerium compastioni»
deiicil in

jus in pulvere truncus emoritur; quia exstinctum animavit (I V Reg. iv, 50 etseq.). Auclor quippe hu-
corpus a sua speciedis>ipatui\ Sed ad odorem aqua» mani generis Deus quasi mortom puorum dolui.t,

germinat, quia per adveutum sancti Spiritus resni- cum exsliuctos nos iniquiiatis aculeo miseralus
git; et facit eo 477 et comam, etc. Est quia ad il- aspexit. Et quia per Moysefl tcrrorem bcis protulil,
lara speciem rcdit, ad quaru percipiendam creatus quasi puerum baculum mi^il. Scd puer cum baculo
fuerat, si in paradiso positns peccare noluiss^t. iuortuum susciiare non valuil. quia, Paulo attestao-

(637) Radiois noiuine occulla cogitatiu desigoa- te : Niktt ad perfectum duxit Ux (Hebr. vu, 5). Ip^c
tur, sicut per Eiipbaz. de divite iniquo dkitur : Nmt namque per semelipsum veniens, el super cada-
habitabhur nec per&eterabit substantia ejns, mc mii- verse humriiter sternens ad exaequanda sibi moilua
tet in terta radicem suam [Job xv. i9). Quid bic, membra se collegit : Qui cum in forma Dei esset,

non babitabitur, dktum est : quibusdaru codicibus non rapinam arbitralus est este se cequalem, ted ce-

reperi non ditabitur. Sed sensus non discrepat, a se metipsum exinanivit, formam servi accipient, in ci-

(6S5) Ex i. xn in Job c. iv, post i^itiuii 3. (637) Ex 1. xu in Job c. xxn. in medio 23.
(856) Ex iisdem lib. et c«p. i658l Ex 1. ix ifl Job c. xxn, 52.
5j>; GREGORJAMiM. - I.IR IX. 546

tniluudiiiem hominnm foclHS el fiabilu inventVl ut A 14).. Eiipiens quippe geuiHitalem Dominus superavit
nomo [PhiHpp. n, 6). Ituc illucque dbamhutat, quia jugum oneris cjus, cum eam adventu stio al> illa

et Judaeam juxta et longe posiias genles vocat. Su- daemoniacae tyrannidis serviiutc liberavit. Supe.ravif
pcr moriuum sepliea inspiral, quia el peraperlio- virgam humeri ejus, cum percussionem iitios quae

nem divini muneris, grati.x septifonnW spiritum ex perverso operc graviter deprimehal, ab humauo
in peccali morte jacentibus tribuit. Moxque vivens genere Redemplor compescuit. Superavii sceptrum
erigitur, q*.iia is quem lerroris haculus stiscitarc n<>n exactoris ejus, cum regnum ejusdcm diaboli qui pro

potuit. per amoris spiritum puer ad vitam redil. pestifera perpetratione viliorurn e*igere consucve-
(639)RacuIi nominc corisolationissustentatiodosi- ral, debita tribtiia poenarum de fldciium conle de-
gnatur, sicut per Psalmislam dicilur : Yirga tua, et struxit (645). Quis eiiim inlelligi eiactor alius nisi

479 baculus iitus ipsa me consolala sunt [Psal. xxu, diabolus polest , qui semcl in paiadiso honiini male
4; ; virga enim percutiinur, <-thaculo sustentamur. Si persuadendo culpam intulit, et quotidie ab eo hujus
crgo est in rectoribus disti iclio virgae qtiaj feriat, sit debiti exigit pcenam? quaerit.

ct consolatio bacnli quae susientet. Sit itaquc arnor, (644) "Viigse nomine discipHnse rigor d?signatur,
sed non omolhous : sil rigor, sed non exasperans. sici»t per Psalmistarn Domino dicitur Virga tua et :

Sii zolus, sed non immodorale sseviens : sit pietas, B baculus tuus ipsa me cousolata sv.nt (Psat. xxn, 4).

Bed non phisquam expedit parcens. Miscenda enim esl levitas cum severitatc, faciendum
(640) Baculi nomine cura 'pastoralis designatur, quoddam ex ntraque temperarneniuiu ut ncque
sicut do comestione agni pcr Mcysen dicituv : Tenen- multa asperiiateexulcerentur subditi, ut neque ni-
tcs baculos ;n munibus (Exod. xn, A). Quid lex per mia benignitate solvantur. Hoc nimirum illa taber-
baculura nisi pasloralem custodiam designat? Et no- naculi arca significal in qua cum tabulis virga simu^

tandum quod pritis praecipimur renes accingere, et manna cst, quia cum Scripturae sacrae scientia in

postmodum baculos lenere quia ilJi dohcnt curam : honi rcctoris pectore si est virga districlionis, sic

pastoralem suscipere qui jam in suo corpore sciunt ct manna iruicedinis.

llu\a luxuriae domare ; ul cum aliis fortia praedi- 4SI CAPUT XIX.
<nnt. ipsi desideriis mollibus enerviter non suc- DE RAMIS.
cumbant. In Seriplura sacra ramorum nomine aliquando ,

CAPCT XVIII. sancti prwdicatores, aliquando opera, aliquando

DE VIRGA. verba sentcntice Patrum dcsignanlur.

Jn Scriptnra sacra viroa: nomine, aliquando rcctilu- Ramorum nomine sancli praedicalores intelligun-
do, tdiquando percus&io, aliquando disciplinx rigor C tur, sicut iu Evangelio voce Yeritatis dicilur : Simile
inullujitur eslregnum calorum grano sinapis, quod acceptum
(641) Yirgae nomine reclitudo signalur, sicut per homo misil in Iwrtum suum, crevil et factum est in
Psalmistam Domino dicitur : Reges eos in virga fer- arborem magnam, et volucres cceli requierunt in ra-

rea , et tanquam va» confringes eos (Psal. \t. 9). tnis ejus (Luc. xm, 19). Require in cap. De volucri-
Sciendum est qtiia aliquando nos adversarius, ali- bus, iib. ii.

quando aiitem conterit Deus. Et contritione autem Ramorura nomine opera designantur, sicut sub
adversarii a virtute delicimus, per contritionem ver* cujusdam genlis specie malignorum spirituum mali-
Doraini fiacii, a\itiis in virtute roboramur, banc tiam signans per prophetam Dominus dicit : Posuit
ergo eoulritionem Psalmista conspexerat cum dice- vineam meam in deserto, ficum meam decorlicavit et

bat : Reges eos in virga ferrea, et tanqwavi vas figuli projecit, albi facti sunt rami ejus (Joel. i, 7). Require
cmteres eos. In virga namqne Dorainus nos conterit, j n cap. De ficu, supra, dist. I.
qaia dispensationis suse forti ferrea reetiludine cum (645) Ramorum nomiue verba vel sententiae Pa-
nos interius reficit, exterius affligit. Nam 480 trum desigr.antur, sicnt in Evangelio Domino asino
quo virtutem carnis bumiliat, intentionem spiriru» eunte in Jerusalem dicitur : Plurima autem turba
cxaltat. Unde et hac eadem contrilio figuli va» ™ veslrmenta sua sternebanl in via : alH autem ccede-
comparatur, sicut et per Paulum dicitur : Habemus bant ramos de arboribus,et slernebanl in via (Matth.
ihesaurum istum in vusis fictilibus (II Cor. iv). Qtii xxi, 8). Salvator etenim nosterasello sedens, Jeru-
simul contritionem et rigorem exprimens , ait : Lt- salem tendit, quando uniuscujusque lidelis animam

cel is qui foris est noster homo corrumpitur, tamen regens, videlicet juraentum suum ad pacis intimae

qui intns est renovatur de die in dicm (ibid., 16). visionem ducit. Jumcntum ctiam sedet cum sanctae
(6£2) Yirgae nomine percussio designatur, sicut Ecclesi* universaliter praesidet, eamque in supenue
Redemptori nostro de autiqui hostis dominio gen- pacis desideriura accendit. Multi autera veslimenta
tiiitatem hboranti per prophetam Isaiam dicitur : sua in via sternunt, quia corpora sua per ahstinen-
Jugum oneris ejus, et virgam humeri ejus et sceplrum tiam doinanu ul ei iter ad mentera parent, ct exem-
txactoris ejus superasli sicul in die Madian (Isa. ix, p!a bona sequentibus prsebeant.Aiii autern ramos vel

(639) Ex 1. xx in Job c. vm, 6. (643) Ex c. xv lib. sup. fine.

(640) Ex horn. 22 in Evang. ad linem. (644) Ex lib. xx in Job c. vni, 6.
(641) Ex 1. vii Job
in c. vn. (645) Ex hom. i 7 in Ezech.
(642) Ex I. xxx in Job c. xvi, 31.
541 CARNERI CAN. REG. S. YtCTORIS PARIS. m
fronde» de arboribus oaedunt et slernunt 482 in A sicut per Baldat de hypocriu sub appellatione
via, quia in doctrina Yeritalis verba atqtie senlen scirpi vel carecti dicitur : Xutiquid virere potest
tias Palrum ex eorum eloquio carpunt, el hrec in scirpus absque 484'lzmote aut cresccre carecimn
via Dei humili praedicalione submittunt. Quod indi- sine aqua ? (Job vm, 1.) Cu.m adhuc sit in flore, nec
gni nos quoque et modo facimus. Nam cum Patrum carpatur manu. ante omnes herbas arescit. Require
sententias in sermone exhortationfa assumimus, in cap. De scirpo, infra lib. xiv, cap. I".
frondesde arboribus ca?dimus, et has in via omni- (648) Florum noinine animse bouum inchoantes
potentis Dei sternimus. dcsignantur, sicut in Canlicis canlicorurr» ^toce
CAPUT XX. sponsae sponsum valde amantis et desideranlis di-
»E FRONIMBUS. citur : Fulcite me floribus, slipate me mdlis, quia
Frondis nomine eceleslium spiriluum lcgiones in- amore langueo (Cant. %i, 5). Mcns quippe illa, quae
lelliguntur, sicul de antiqui hostis prirnatu per pro- per amorem sponso invisibili jungiiur et ejus de-
phclara dieitur : Cedri non fuerunt aliiores illo in sidet io ardet, nulla jam quae in mundo sunt con-
paradiso Dci : abietes non adxquaveruni summita- cupiscit, praesenlis vitse jongitudinom poenarn depu-
tem ejus, platani non fuerunt wqai frondibus illius amoris amplexu
lat, exire festinet, et in coelcsiis
(Ezech. xxxi, 8). Yide cap. 8, supra. " Sponsi visione requieseere. Mens cnim lalis nullam
Frondium nomine Judaeae rcges designantur per pracsentis vilae consolationem recipil, sed ad ilium
Ezechielem prophetam (Ezecli. xvn). Legecap. 2, quem diligit medullitus suspirat, fcrvet, auhelat,
T
dist. 2, lib. ii. anxiatur. \ ilis eis fit ipsa salus sui corporis, quia

CAPCT XXI. transfixa est vulnere amovis, sicut dicil vulnerata

DE CORTICE. charitale ego sum. Mala namquc est cordi qu<e

ln Scriptura sacra corlicis notninc, aliquando hislo- dolorem hujus vulneris nescit. Cum vero anhelare
rice sensus, aliquando exteriora Pctrum'eloquia, in ccclcsti desiderio et senlire vuliuis amoris coepe-
aliquando iegmen liumilitalis designatur.
rit sit anima salubvioex vulncre quac piiusaegrota-
Cortfcis nomine histoiia; scnsus intelligilur, sicut bat salute. Menti tamen spousum suum ila forlilcr

per Moysen de Jacob dicitur : Tollens Jacob virgas amante de amore vitae praescntis una solet esse
populeas virides et amygdalinas , et parle dccorlica- consolalio, si per hoc quod ipsa ab ejus visione
vil eas : ex detractisque corlicibus in his quae spoliata diflerlur aliorum animae eis verbo proliciant, et ad
fuerant, candor apparuit, etc. (Cen. xxx, 37). Re- ccelestem sponsum amoris facibus inardescani.
quire in capilulo Dearietibus lib.ni,cap. 13,dist. 2. ^ Moeret quidem, quia diffcrri se conspicit, triste est
483 Corticum nomine exteriora Patrum elo eiomne quod aspicit, quia illum adhuc non videt
quia vel litterae superticies vel exleriora bene in- quem videre concnpiscit. Sed est, ul dixi, non prava
choaniium opera designantur, sicut perbeatum Job consolatio si fervens animadiflerlur, et per eam
de haerelicis dicitur : Et mandebant lierbas, et ar- multa colligunlur ut tarde cum niullis videat quae
borum cortices (Job xxx, 4). Require in capitulc 2, sola videre cilius volebat. Unde bene dicit : Fulcite
De herbis, supra, dist. 5. me floribus, etc. Quid namque sunl flores, nisi
Corticis noraine tcgmen humilitatis designatur. animae bonum opus inchoantes et desiderium cce-
Yide cap. 14, supra, dist. 1. leste redolcntes? Quid mala de floribus, nisi bo-
CAPUT XXII. norum mentes quae ad fructum pervenerunt, boni
DE FOLIO. operis de initio sanctae propositionis? Qui ergo
Folii nomine mentis levitas intelligitur per bea- amore languet, fulciri quaeiit floribus, slipari ma-
tum Job. Consule lib. iv, cap. ult. lis, quia, si illum quem desiderat, videie adhuc

CAPUT XXIII. nou permittitur, magna ei est consolatio sj aliorum

profectibus
r laeletur. Anima ergo sancta amore ltm-
DE FLORIBUS. _. . . , ,
. _ . . . .. ,. , D guida.
s flonbus malisque fulciatur, ut requiescat in
In Scriplura sacra florts nomtne, ahquando medta- . ,

lor Dei et hominum homo Chrislus Jesus exprimi- bono opere proximi, adhuc conlemplari non valet
tur, aliquando prcesentis vitce ytoria favor hu- vultum Dei.
mana? laudis, aliquando animce bonum inchoanles.
485 CAPUT XXIY.
(646) Floris nomiue -raediator Dei et hominum DE POMIS.
Christus Jesus exprimitur, sicut per prophetam In Scriptura sacra pomorum nomine, aliquando pri-
Isaiam dicitur : Egredietur virga de radice Jesse, et mordia nostrorum operum, uliquando odo.iferus
de radice ejus ascendet (Isa. xi, 1). Dei advenlus desiynatur.
flos

(647) Floris nomine praescntis vitae gloria desi- Pomorum nomine primordia nostrorum operum
gnatur, sicut per Isaiam prophelam dicitur : Om- designantur, sicut per Moysen Quando dicilur :

nis caro fenutn, et omnis gloria ejus lanquam flos ingressi fuerilis lerram quam ego dalurus sum vobts,
feni (ha. xl, 6). et plantaverilisjn ea ligna pomifera ; auferetis prce-

Floris nomine favor humanae laudis designatur putia eorum (Levit. xix, 25). Poma quae germinaU,

(646) Ex I. xxix iu Job c. xvi, 30. (648)Exhom. 15 in Ezecli.

(647) Ev 1. xix in Job c. v.
549 CREGORIAMJM. LID. X. 350

iiciiiunda orunt vobis, neo edc.lis ex eis. Requirc A lerius coriicc niulla iutet-iuu 486 o rana ntuitiusi
-

iu capilulo De lignis, supra, cap. 1, dist. 10. lur, sic innuraeros sanctap Ecdesise populos unitas
(049) Pomorum nomine odorifeius Dei acivontus, fidei contegit, quos inius diversitas merilorum te-

sicut per beatum Job ex persona antiquorum pa- net. Cum igilur reclor ad loquendum se piaeparat,
ti jni advcntum Rcdemploris desideraiitium, vel sub quanto cautelae studio ioquatur attendat, ne,
lerrre ex persona lotius humani generis dicitur : si inordinate ad loquendum rapitur, erroris vul-

Vies mei velociores fuerunt cursore : fugerunt et nera corda audientium feriantur, ct, cum forlasse
non tiderunt bonum, pertransierunt quasi naves poma sapiens videri desiderat, unitatis compagem iosi-
portantes {Job ix). pienter abscindal : hinc namque Veritas adraonens
CAPUT XXY. dicit : llabele sal in vobis, et pacem habele inte*"

in: MALIS. vos (Murc. ix, 49). Per sal quippe vcrhi sapientia
(650) Maloium punicorum nomine tidei unitas designatur. Qui ergo loqui sapienter nitilur, ma-
designatur, sicut in Exodo legitur Vbi in sacerdo- : gnopere metuat ne ejus eloquio audientium unitas
lis vestejusla divinatn vocem lintinnabulis mata punica confundatur. Unde Paulus ait : Non plus sapere,
conjungunlur (Exod. xxvm, 33). Vestimenta etenim quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem (Hom.
sacerdotis, quid aliud quam recta opera debemus xu, 3). Ne roetpr incautus ad loquendum proruat,
gccipere? Propheta attcstanle qui ait : Sacerdotes hoc qund jam praemisimus per semetipsam Veritas
tui induaniur justitiam (Psat. cxxxi, 9). Veslimen- discipulis clamat : Habete sal in vobis et pacem ha~
tis aulem illtus tinlinnabula inhxrent, ut vita? viam bete inter vos : ac si habitum sacerdo-
figurate per
cum longe sonitu ipsa quoque opera sacerdolis tis dicat : Mala punica tintinnabulis jungite {Exod.
clament. Quid vcroper mala punica, nisi titlei uni- xxvni, 35), ut pcr omne quod dicitis unitatem lidei

tas designatur? Naro sicut in maio punico uno cx- cauta observatione teneatis.

INCIPIT LIBER DECIMUS.

4g7 CAPUT PRIMUM designantur, sicut san< lo viro sub nom.ne aquillae

DE PETRA. ad beattim Job Dominus dicit : 7« pelris manet

/n Scriplura sacra cum petra singulariter ponitur, (Job. xxxix, 1). Quid enim per petras virtutum cce-
aliquando Christus, aliquando soliditas (idei, ali- lestium potestates intelligimus? ilias uimirum quas
quando durilia lorporis inteltigilur. Cum vero ptu-
nou jam quasi more arborum huc atque illuc ven-
raliter peirce dicuntur, aliquundo subiimes cceli
potestates, aliquando dura corda gentilium desi- tus nostrae mutabilitatis inclinat, quia velut petrae
gnantur. in arduis sitae ab omni motu mulabilitatis alienae, et
Petrae nomine Christus designatur, sicut Apo- ad soliditatem fixse celsiludinis ipsa quoque cui in-

slolus testalur dicens : Petra autem trat Christus hacrentduruerunt aeternitate. Vir itaque cum terrena

(J Cor. x, 4). Vide lib. vn, cap. 6, dist. 2. despicit, roore se aquilae ad altiora suspendit, et per

(651)Petrainomine8oIiditasfideiintelIigitur.Unde conleroplationis spiritum sublevatus perennem glo-

a iMoysenDominus dicit : Est locus apud me, et sla- riam angeiorumi praestolaiur alque huic mundo ho-
bis supra peiram (Exod. xxxin, 21). Etpaulo posl : spes, illa appetendo quae aspicit, jam in sublimibus

Tollam manum meam, el videbis posteriora mea figitur. Recte ergo dicitur : In petris manet, id est
(ibid., 23). Etenim exsola catholica EcclesiaYeritas intenlione cordis inter illas coelestes virtutes residet

locum Dominus perhibe-

D quae per xteruitatis suae fortitudinem tenta jam
conspicitur, apud se esse et

tur dc quo videatur. Et in petra Moyses ponitur, ut soliditate fixae sunt, ut in nuilo culpae latere muta-
Dei faciem conlempletur, 488 <l
ma niSi ^ 015 ^ Ql bilitatis vavietate flectantur.

soliditatem tenuerit, dlvinampraesentiam non agno- Petrarum nomine dura corda gentilium designan-
scit. De qua soliditatc ilerum in Evangelio dicit : tur, sicut per beatum .lob de Domino dicilur In :

Super hanc peiram wdiftcabo Ecclesiam meam (Matth. petris rivos excidit (Job xxvni, 10). Require cap.

xvi, 18). De rivis, lib. vj, cap. 6, dist. 4.

Petrae nomine duritia torporis accipilur. Unde ad 489 CAPUT II.

Isaiam Dominus dicit : Ingrederein petram, abscon- DE LAPIDE.

dere fossa humo a facie timoris Domini, el a gloria In Scriptura sacra cum lapis singulariter ponitur,
aliquando cordis durilia, aiiquando durdcogitaiio,
majestaiis ejus (Isa. n, 10) .[ Require in cap. De
aliquando Ecclesia, aliquando dura consueludo
fossa, lib. vi, cap. 20, dist. 1. peccali intelligitur. Cutn vero pluraliter lapides
(652) Petrarum nomine subHines cceli poleslates dicunlur, aliquando virlutes angelicce, aliquando

(649) Ex I. xvi in Job c. xxvi, 22. (651) Ex 1. xxxv in Job-c. vii, 6.

(650) Ex 1, i Regisl. Epist. c. xxiv. (052) Ex 1. xxxi iu Job c. xix, posl med. 35.
35« CARNER! CAN. REG. S. VrCTORlS PARJS. 552
menies fortium, uliquando dura corda gtn)ili*tm, A 14). Cheruh quippe pieniludo scienti.e dicitur et :

aliquando verba sacrw Scriplurce designoniur. idcirco diabolus Cherub dicilur, quia tvanscendisse
(65S) Lspidis nomine cordis duritis d*signatur cunctos scienlia non dubitalur quem bene eslen- :

sieut per beatum Job dieiiur Et lapis cofare soln-

: tam ac protegentem dicit Omne enim quod extenti :

tus in tes teriUnr (Job xxvni, 2). Require in capi- protegimus. 491 obHmbiamus. Et quia compara-
tuio De icre. lib. vm, distinei. 2. tione ctaritatis sua» obumhrasse ea?terorum claritst-
Lapidis noiiHneduracogiiatiodesi jnatur in Evan- lem creditur, ipse epertus et proiegens fuisse per-
gelto, de TerRatrs voee dirente : Nen relinquent in liil»etur. Reliquos enim quasi obumbr3ndo operuit,
te lapidein, qiti non destruatur, eo quod non cogno- qui eoium magniludinem exceilentia majori trans-
xeris lemptii chitationis lua; {Lnc. xrx, 44). Ckitalts cendit. Qni in medio lapidum ignitorum perfectus
quippe nomine anima imeiligitur. Durse aulem eo- ambuiavit, quia inter augelorum corda charitatis
gitaliones inteiligi lapidnm significalione valent. igne succensa clarius gloria conditionis exslilit.
Perversa etenim n>ens eorfl perversae eogitationi (600) Lapidum nomine menles fosiium designan-
a.Ihuc pmersorem adjicit, quid aliud qu.mi lapidem tur sicut per Pelrum sanctis dicitur Et vos tan- :

sujpcr lapidem ponii? Sed tn destructa civiiaie lapis quam lapides vivi superadiftcamini dotnos spiriiua-
su|>er lapidem non relinquitur, quia, cum ad ullio- R tes (I Petr. 11, 5). Et pcr prophetam Dominus ve-
nem suam anima ducitur, omnis ab iha eogiiatio- nienti Ecclesiae pollicetur dkens : Ecce ego sternam
num suarum esnsirnclio dissipatnr. Qui cur hoc per ordinem iapides tvos, el fundabo le in sapphiriT.
patiaUir, adjurtifiUtr :Eo quod non cotjnoveris tem- Et ponam jaspidem propttgnacula lua, et portas tuat
pus visitaiionis lnie. Pravam uamquc animam om- in lapides sculptos : et omnes terminos luos in lapi-

nipotens Deus muUis modis visitare consuevit. 490 des desiderabiles, el universos filios tuos docios a Do-
Nam assidue hanc visiiat pracepto, aliquando au- mino (ha. uv, 11). Statuit namque ir> Ecclesia Do-
tem flagelio, aiiquando vero mhaculo, ut ea vera, mintis per ordinem iapides, quia in ea sanctas ani-
quaa nesciebat au.lial, cl lamen adhuc supcrbicns mas meritorum diversilatedislinxit. Fundavit cam
atque contemtiens aut dolore compuncta redeat, in sapphiris, qui scilicet lapides coloris aerei in se
autbeneticiis devicta erubescat. Sed quia visitalio- simiiitudhiem tenent, quia robur Ecclesiaj in ani-
nis suae ieinpus minirne cognoscii, iliis in extremo inabus coelestia appetentibus solidavit. El quoniam
vita; inimicis traditur, cum quibus in ieterno judicio jaspis viridis esl coloris, jaspidem propugnacula vjus
damnationis perpettia* societate colligaiur. posu ;
t, quia illi comra adversarios pro sancUe Ec-
Lapijis nomine Ecclesia designatur, sicut in lege clesia; defensione objecti sunt, qui internis deside-
r
Sciiplum est : Mar.us autem Moysi erant gravcs riis virenlea nuila corporis reprobi ariditate marce-
(Exod. xvh, 12]. Sumentes igitur lapidem posuerunt scunt. Portas vero eis posuit in lapides sculplos.
subter, in quo sedit. Require ia capitulo De mani- H'* quippe portaj sunt Ecc^esiai per quorum vitam
bus, iib. v, cap. 26, disiinet. 6. atque doctrinam inlrat in eam muhitudo creden-
Lapidis romine dura consuetudo peccati designa- lium. Qui pro eo etiam quod magnis operibus pol-
tuv,u;ide propbetaJereinias, dum judasani in iuiqui- lent, et id quod loquentes asserunt viventes osten-
talibus loriga consuetudine ohrulam fuisse conspi- dunt, non puri sed sculpti lapides esse memoran-
ceret, inLamentis suis sub ejtis specie semetipsum tur. in quorum enim viia recta operatio cernitu',
deplorat, dicens Lapsa est in lacum vita mea, et
: quasi in eisdem ipsis exprimitur, quod egerunt.
posiwrunl lapidem super tne (Thren. ut, 55). Require Ubi omnem quoque sanclorum numerum generali

iu c.ipitulo De lacu, lib. vu, cap. iO. colleclione concludens subdit Omnes terminos
:

(6iii) Lapidum nomine virtutes angelicae desi- luos in lapides desiderabiles. El tacquam si audien-
gnantur, unde propheia antiqui lioslis principatus tes ista peteremus ut bos lapides quos dicerct, in-

celsitudinem, quam in conditione sua acceperat, et dicaret, adjuuxit : Universos filios tuos doctos a Do-
per superbiam suam perdiderat, insinuans dicit D : mino.
Omnis lapis preliosus operimenlum luum : sardius, 492 Lapidum nomine dura corda genli-
(656)
topaziuA et jaspis, clirusolilkus, onix et bcrillus, sap- lium designanlur, sicut per Joannem dicitur Po- :

phirui, carbunculus «l smaraqdus (Ezech. xxvui, tens est Lominus de lapidibus istis suscitare filios

15). Novcsn dixil gcnera lapidum, quia nimirum Abrahce (Matth. m, 9). Qui videlicet nomine !api-
novem sunl ordines angelorum. Quibus diabolus dum corda gentilium designat, dura tunc atquc in-
opertus fuisse sci'ibitur,quiaeos quasi vestem ad or- scnsibilia per infidelitatcm. Et per prophetam Do-
uamenlum suum babuit quorum dum : clarilalem minus pollicelur dicens : Auferam cor lapideum de
iranscenderet ex eorum comparaiione clarior fuit. came vestra, et dabo vobis cor cameum (Ezech. xi,

Unde adhue idem propbeu adjungit Tu cherub ex- : 19).

tentus et protegens inmonte sancio Dci, in medio lapi- (657) Lapidum nomine verba sacra» Scripturae in-

dutn ignilora-m perfectus ambulasti (Ezech. xxvin, telligunlur, sicut per Ezechielem dicitur. Quatuor

(G55) Ex hom. 5 in Evang. (656) Ex lib. el c. sup.

(654J Ex 1. xxxii in Joh c. xvm, 25. (657) Ex bom. 19 in Ezech.
[655] Ex I. xvni in Job c. xix, posl med. xx.
 353 GRLCOMASUV. LJR. X. zu
auirui hiciis.* »tl liolocauslum de lapidibus quadris A. ut uec in tcrra primi homincs, nec in coelo angeli
sunl exslrucue. Quid enim per mensas, nisi conia comparenlur?Unde et per Psalmisiam dicitur : (?«»'«

sanctomm doctoium aecipimus, es quorum doctrina in nubibux (pqaabilur Deo, unl qnis similis eri! Deo
audilorum mentes renoUuttur? Hoiecaustum vcro inter fltio* Dii (Psal. i.xxxvm, 7).

toium inceusum dicitur, ei iiolocaustum pflerimus Sappbiri nomine quilibcl sancli ca:icsiia appe-
quaudo omnibus quae bujus roundi sunt renuntia- tontes riesignaniui, sicul per ptophelam Dominns
tnus, hoiucaustuui olTcriujus, quaudo ad Doininum venienti Ecclesia? polliceiur dicens : Ecee ego $ter-
ct operc et cogilatione convcrlimur. Lapides autem tunn pet ordinem tapidcs, ct fundabo te in sapphiris
quadri verba sunt Scripturae sacr;e. Lapides qmppc (Isa. liv, 11). Require in cap. De lapidihus, supra
quadri uhique stant, in quocunque Ialere fueriut dist. 6.

versi. Sic sunt ct verba Scriptura sacrae ubique 494 caput iv.
su.nt, quia ex nullo lalere rcprebensibilia inveniun- DE jaspidi:.

lur. Nam in oinne quod praeteritum narrant, in Jaspidis nomine viror inlerni dcsiderii designa-
oinne quod venlurum annuntiant, in omnc quod mo- lur, sicut vcnienti Ecclesiae per prophctam Domi-
raliter praedicant, in omnc quod spirilualiter so- nus pollicetur dicens : Ponam jaspidem propu-
nant, quasiiu diverso latcre slalum habent, quia rc- B gnacuia tutt et porlas tuas in lapidem sculptum
prehensionem non Iiabent. Corda itaque sanctoi um (Isa. i.iv, 12). Require iu cap. Dc lapidibus, supra,
nieiisse Dei ad liolecauslum sunt, quia sive in bono di.it. 6.

opa*e, seu in sancta cogitatione medullitus accen- CAPUT V.

duntur. Corda sanctorum mensae Dei ad iiolocau- DE TOPAZIO.
slum ex quadris iapidibus construcUc sunt, quia (660) Topazii noinine mullis virlutibus plenus
dum semper Dei verba cogilant, semctipsos Do- designalur, sicut de sapientia per Jobdicitur : Son
minoacarnali vitaincogitatione mactant.Unde scri- adivquabitur ei topatium de AZlliiopia (Job xxvm,
plum est : Lex Dei ejus in corde ipsius (Psal. xxxvi, 10). Qttid enim ./Elhiopiam nisi pracsenlem mun-
5i), el non suppiantabunlur gressus ejus. Et unde diun accipimus : quae coloris nigredine designat
rursum dicilur : In corde meo atscondi eloquia tua, pcccatorern populum, et foeditatem meritorum. Ali-
ut non peccem tibi (Psal. cxvni, 41). quando vero jfilhiopiae nomine specialiter gcnlilitas
dcsignari solct infidelitatis piius nigra peccatis.
493 CAPUT HI.
DF. SAPPHIRO.
Quam veniente Domino llabacue propheta vidit li-
In Scriplura sacra supphiri nomine, uliquando an-
ni °'' e P erlerritam . et ait 1'abemucula Mthiopum
:

C
ipliea natura aliquando sancli quilibet desi-
,
expavescenl, tabernaculu terrw Mudian (Habac. iu,
gnantur. 7). David quoque propheta vidcns qnod ad Judaeam
(658) Sapphiri nomine angelieam naturam desi- redimendam veniret Dominus : sed ante gentilitas
gnat, sicut per Job de prelio sapienliae dicitur : La- crcderet, etposimcdum Jud*a sequeretur sicut scri-
pidi sardonuckum pretiosissimo vel sapphiro (Job plum Douec plenitudo gentium inhoirei ct sie
est :

xxvi4i,16).Sardonychum vel sapphirum lapides esse omnis hruel salvus fteret (Rom. xt, 25), dicens :
pretiosos quis ncsciat? Et dum aiii pretiosi sint la- Aitkiopia prwveniei manus ejus in Deo (Psal. lxvii,
pides qui lowge istos aeslimalione magnitudinis an- 34). Id est priusquam Judaea credat, salvandam se
taeeltont.cur sardonychus vei sapphirus potissinium offert omnipotenti Domino peccatis nigra gentililas.
prciiosu» uominatuscst, cum ulerque lapis sic alio- Topazium vero lapis pretiosus est. Et quia Graeca
rum lapidum comparatione vilissimus sit? nisi ut lingua »rav, omne dicitur pro eo quod omni colore
eos iapides qui pretiosi describuntur, dum pretiosos resplendet, topazium quasi to 7t«vStov vocatur. Dum
non esse cognoscimus, in eorum intelligentia aliud vero in Denm conversa geniilitas credidit, ex ea
exquiramus. Sardonychus quippe ternc rubrae simi- multi sunt ita dono spiritus locupletati, ut quasi
litudinem lenet. Sapphirus vero aeriam habel spe- D multis coloribu6, sic roullis vjrtulibus lucc-ant. Sed
ciem. Possunt ergo in sardonycho per terram homi- ne acceptis vinutibus quisquam non extoilatur, a
nes, in sapphiro atilem per aeream visionem angeli sancto viro uunc dicilur Non ada?quabitur lopa- :

designari. zium de jEthiopia. Ac si aperle dicerctur : Nulius

(659) Cum enim lerrae rubroe spcciem lapis sar- sanctorum, quibuslibelplenus495 virltttibus, exi-

donychus babeat, non immerito homiiiem designat, stat, lamen nigredinc mundi collectus, aequari potest

quia Adam qui primus esl conditus, Lalino ser- ei dc quo dic.tum est Qnod
: natfilur cx te, saneium
mone terra rubra nominatur. Quid est ergo quod vocabitur filius Dei (Luc i, 35).
dicitur : quia haec sapientia lapidi sardonycbo vel CAPUT VI.
sappbiio non confertur, nisi quod is qui esl Dei vir- DE CBVSTALI.O.
tus et sapientia,, medialor Dei el bominum bomo (661) Cryslaili nomine angelic* iortitudo natura?
Christus Jesus tanta magnitudine exccilat omuia, de5ignalur, sicut pir Ezechielem dicitut : Ei simili-

(658) Ex 1. xviii in Jobc. xxvn, 30. (660) Ex iib. xvm in Job c. xxvn, post med.
(659) Joscph., 1. i, Ant., cap. 2, Adam rubruin XXXV.
interpretatur. Ex hoin. 7 in h>ech.
(661)
555 GARNERi CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 556
tudo super capita animalium, firmamenti quasi aspe~ A qua; omnipotentis Dei conspcctui asslstunt, nobis
clus crystalll
h orribilis el exlenti super capita eorum adhuc in bac corruptione positis terribiles alque
desuper (Ezech. i, 22}. Possunt firmamenti nomine pavcndse sunt. Quarum nunc gaudia, quia sensum
ccp.lestes polestates intelligi. Quod firmamentum nostrarum mentium excedunt, super capita anima-
recte, quasi aspectus crystalii dicitur, quia videli- liura esse memorantur. Quis eniin in carue corru-
cet forte quidem nimis est, sed ex aqua solidalur. ptibili positus compreliendcre valeat quae sil illa

El natora angelica, quando creata est, liberum ar- angelorum ineffabilis et sine fine kelitia? Qux bea-
bilriura accepit, utrum veliet in bunuTlate persislere, titudo, sine defectu vultum Creatoris videre atque
et in omnipotcnlis Dei aspectu per manere, an ad su- in ejus dclectatione sine pennuutione persisterc in
perbiam laberelur, ct a beatitudme caderet, pcr si- ejus dclectatione ?

militudinem aqua fuit. Sed quia cadentibus aliis,

sancti angeli in sua bcatitudine perstiterunt, alquc

496 caput vii.

hoc acceperunl in munere, ut jam cadere omnino DE A.DAMA.NTE.

non posscnt, in eis naiura sua, quia jam dejici mu- Adamanlis nomine SRternHas designatur, sicut per

tabiliter non potest, quasi in magniiudine crystalli prophetam dicitur : Peccalum Judcn scriplum stylo

durata est. Quod crystallum borribile ct exlentum B ferreo in ungiie adamanlino (Jer. xvn, 1). Require
super copila animalium dicitur, quia il!.« potestates, lib, v, cap. GO.

INCIPIT LIBER UNDECIMUS.

497 CAPUT PRLMUM. vens (Ezech. i, 4). Ignis enim nomine malilia iufcl*
DE IGNE. ligitur, sicut scriptum esl : Et nunc ignis adversa-
Jn Scriptura sacra ignis nomine, aliquando zelus rios consumit (Hebr.x,27), quia cor pessimum exsua
charilatis, aliquando charitas, aliquando Spirilus
malitia tabescit. Sicut autem ignis amoi israenlem eri •

sanclus, aliquando mulilia, aliquando ardor luxu-

ria.', aliquando aistus avarilite, atiquando flamma git, ita ignis raalitiae involvit. Quia et sanctus
aliquando compunclionis calor, aliquando
ittvidice, Spiritus cor quod replet, cleval, et ardor raalitiae adin-
ardor gehennm, aliquando Deus, aliquando ardor ferioria seraperincurvat.Judanigiturnube&uieigno-
passtoms designatur.
,
Ignis
.

nomine zelus
. . ......
charitatis designatur : unde
. ^» raniiae cacala, quia mox ad persecutionis nequiliara
erupit.igne suoconvolula e9t, quae in obligationc se
propheta Jeremias, cum sibi prsedicaiionis silentium
nequitiae per eamdem ipsam crudelitalem, qua arsit,
indixisset dicens : Non recordabor ejm,neque loquar
iir.plicavit. Yentus aulem turbinis ab aquilone venie-
ullra in nomine illius (Jer. xx, 9), adjunxit : Et
bal, et nubes tnagna et ignis involvens, quia ex cor-
faclus esl ir. corde meo qua.n ignis exastuans, clau-
poris sui fi igore ad ignoranliae suae caliginem per-
susque in ossibus meis, et defeci ferre non sustinens.
ducta usque ad maiitiara persecutionis erupit.
Audivi enitn contumeliam multorum (ibid.).
(665) Ignis quoque nomine Deus accipilur, sicot
498 Iguis nomine charitas designaiur. sicul per
scriptum est iDeusnoster ignis consumens ett (Deut.
Moysen dicitur : Ignis in altari semper ardebit quem
iv, 24) (666). Deus quippe ignis consuraens dicltur,
uulriet sacerdos subjiciens mane ligna pcr singulos
quia per hunc peccatorum rubigo cousumitur. Ignis
dies (Lcv. vi, 12). Require in cap. De lignis, Iib. ix,
consumens Deus dicitur, quia ab omni corde quod
cap. 1, dist. 8.
replet torporcm frigoris excutit, et hoc in desiderio
(662) Iguis Spiriium sanctura designat sicul in
suae selernitatis accendit.
Evangelio voce Veritatis dieitur : Ignem veni mitiere

interrain,elquidvolonisiutardeat?(Luc.xn,l9.)Hh\c D
499 'g ,us uomine ardorem passionis designat,
sicut per Moysen de agni comcstione dicitur : Et
Moyses de agni comestione dicit: Si quid remanserit,
edent carnes nocte illa assatus igtu (Exod. xu, 8).
i'jne comburetis (Exod. xn, 20) (663). Quod ex agno re-
Jn nocte quippc agnurn comedimus, quia in sacra-
manet, igne comburimus quando hoc quod mysterio
menlo modo corpus Dorainicum accipimus, quimlo
incarualionis ejus intelligere el penetrare non pos-
adhuc in se invicem nostras conscientias non vide-
i>umus, polestati sancli Spiritus humiiiter reserva-
mus. Quse lamen cum cirnes igni assandae sunt,
mus, ut non superbe quis audeat, vel conteinnere,
quia nimirum dissolvil ignis carnes, quas aqua co-
vei denunliare quod non intelligil, sed igui boc tra-
xerit, quas vero ignis sine aqua excoquit roborat.
dit, cum Spiritui sancto reservat.
Carues itaque agni nostri ignis excoxit, quia eum
(664) Iguis nomine malitia desiguatur, sicut per
ipsa vis passionis iliius ad resurreclionem valentio-
Ezechielem dicilur : Et vidi, et ecce ventus turbinis
rem rcddidit, atque ad incorruptionem roboraut.
veuitbal ab aquilone, et nubes magna et ignis invol-

(662) Vide supra, 1. i, c. 16, dist. 1. Epist. ad Uebr.

(663) Ex hom. 22 in Evang. (66S) E\ honi. 50 in Evang.
\064) Yulg. edit. et Gneca ct Chrys. hora. 20 ra (660; Ex !io:n. 22 in Evmijj.
357 GRECOP.IANUM. - LIB. XI. 358

Quia enim ex morte oonvoluii, videlicet carnes il- a id ^ 1 °«»nem appetitum noslrae carnia immolaij,

lius ab igne dtiruerunt. Unde eliam per Psalmistam carncsque supcr pctram poui, et jua carnium do
dicit: Exuruitvctut testavirlusmea (Psal. xxi, 16). snper fundi. Quid namque alium signat pctra, nit

Quid namque e>i teSta anti ignem oisi molle lu- eum dc quo per Paulum dicitur . Petra autem erat

tuo>? Sed eiex igne agilur, ut solidetur. Virtus Christus? (I Cor. x» 4.) Carnes ergo supra petram
ergo huinanitatis Clirisli velut testa cxaruit, quia pouimus, cum corpus nostrura in Christi imitatione

ab iguc passiottis ad viitutem incorruptionis cruciamus. Jus etiam carnium desuper fundit, qri
crevit. in conversaiione Christi ipsas etiam carnales cogita-
(667) Iguis noinine ardor luxuria; designatur sicut tiones exinanii,. Quasi euiin jus es carne liquidum

per Job dicitur : lgnis <st usque ad perditionem de- iu petram fuudilur, quando mens a cvguauoiium
vorans, et omnia eradicans genimina (Job xxi, 30). carnalium fluxu vacuatur. Quae tamen mox angelus
Hoc inler peccatum et crimcn distat, qu>d omne virga tangit.quia intentionem noslram nequaquam
crimen peccalum est, non tamen omne peccatum potestas divini adjulorii deserit. De petra autem
crimen esl. Jbt in hac quidcm vita roulti sine cii- ignis exit, el jus carnes consumpsit, quia afflatus
mhie, nullus vero esse sine peccato valet. Unde et a Redcraptore spiritus tanla cor nostrum flaruma
praedicalor egregius cum virum dignum gralia sa- *? conipunctionis concremat ut omue quod in eo illi-

ccrdolali de c criberel ncquaquain dixit: Si quis sine cilum est et operis, et cogttationis exurat.
peccalo, sed, si quis sine crimine tst (Tit. j, 6). Quis 501 (669) Ignis nomine ardor gebennae iuteili-

vero sine peccato esse ^aleat, cum Joannes dicat: gilur, in libro bcaii Job per Sophar de impii darana-
Si dixerimus quia peccatum non habemus, nosmel- lione cicitur : Dcorabit eum igni$,qui uon »ucce:ir

ipsos seducimus? (I Timoth. in, 10.) Et veritasin no- ditur (JoO vxj °2C). Miro valde rnodo paucis verbia

bis est (Uoan. i, JJ). In qua videlicet peccatoruiu cxpressus est ignis gehennx. Ignis namque corpo-
et crimiuum distinciione pensandum est ,
quia non- rcus, ulesse ignis valeat, corporeis iudiget foraen-
nulla peccata aniinam polluunt, qtiam crimina ex- tis. Qui cum necesse est ut servetur per congesia
slinguunt. Unde Job crimen luxuriae difliniens ail ligna procul dubio nutritur, nec valet uisi succensus

Jgnis est usque ad perditionem devorans : quia ni- esse, et nisi refotus subsisiere. At contra gehcnnue
mirum reatus facinoris non usque ad inquinalio- ignis, cum sit incorporeus in semelipso, reprobos
nem macnlai, sed usque ad perditionem devorat. corporaltter exurit, ucc studio humano succendi-
Et quia quaelibet alia fueriut bona opera, si iuxu- tur nec lignis nutritur; sed crealus semel durat
ri« scelus non ablu tur, immensitale hujus crimi- inexsiinguibilis etsuccensionenon indiget, el ardure

nis obruuntur, seculus adjunxit : Et ontnia eradi- nou caret. Bene ergo de iniquo dicitur : Devorabit
cans genimina. Gcnimina quippe 3unt aninia; ope- eumignis qui twn succendilur t quia < mnipoienli»
rationes bonre. Cui tamen si pervcrso 500 ordine jusiilia futurorum praseia, ab ipsa mundi origine

caro dominatur, igne luxuriae omnia bene prolata gehennse ignem creavtt, qui in pcena reproborum
concremanlur. esse semel inciperet ; sed ardorem suum etiam sii e
Ignis nomine aeslus avaritice designatur, sicut per nunquam finiret. Sciendum ergo est qucd
iiguis

Eliphaz dicitur : Ignis dtuorabit labernacula eorum, omnes reprobi, quiaexanima simul peccavcrunt et
qui munera libenler accipiunt (Job xv, 34). Re- carne illic in anima pariter et carne crueiantur.
quire in cap. De tabernaculo, infra lib. xiu, cap. 7, Unde et per Psalmislam dicitur : Pories eos ul cli-
dist. 3. banum ignis m lempore vultus tui, Domiaus intra
Ignis nomine flamma invidi» designatur, sicut sudconturbabit eos, devorabit eos ignis(Psal. xx, 10).
per B. Job dicitur : Ignis Dei cecidit de coelo, et tactas Clibanus namque intrinsecus ardet, is vero qui ab
oves puerosque consumpsit et ego solus effugi ut nun- igne devoratur, ab exteriori incipit parte concre-
liarem tibi (Job i, 16). Kequire in cap. De coelo, su- mari, ut ergo sacra eloqftia ardere et exterius et in-
pra, lib. i, cap 3, dist. 7. D lerius reprobos demonstrarent, eos ab igne devora-
(668) lguis nomine compunclionis calai designa- ri, etsicut clibanura poni testantur ut per ignem
tur, sicut inJudicum libro scriptum est. Quod cum crucientur in corpore, ct per dolorera ardeant iu
Jeroboal a paleit frumenta excuteret, angelum vidit mente.
ud cujus imperium protinus hmdum coxit, quem su- CAPUT II.

per petram posuit et jus carnium desuper effudil quus DE ILAMUA.

angelus virga teligit eaque ignis exiens de petra con- (670) Flammae noraine a^stus carnalium deside-
sumpsit (Jud. vi, 11). Quid est cnim frumentum riorum designatur, sicut per Eliphaz de iniquo

virga c»dere nisi reclitudine judicii a vitiorum pa- quolibeldicilur: Ramos ejus arefaciet (iamma (Job
leis virtulum grana separare? Sed hax agentibus xv, 30). Kami namque dicuntur hi qui alleri fa-

angelus apparet, quia tanto magis Dominus iute- rniiiariter adhairent; flamma veto desideriorum
riora nuntiat, quanto se studiosius homines ab ex- carnalium, ardor intelligitur. Ramos 502 e v go '•->*

purgant. Qui occidi baedum praecipil, qui arefacit flarama, quia exeinpto cjus hi, qui ei
ierioribus

Ex 1. xxi, in Job cap. ix. (669) Ex lio. xv in Job cap xvn, 14.
(667)
(068) Ex lib. iu iii Job cap. xvu, <ii. (576)Exiib. xii inJobcap. xxn, xxiv disperse.
 3R9 GARNERl CAN. REG. S. VKJTORfS PARIS. 5G0
adh®reiit, terrenis profeclibus anhelaot, avariti* ^ ardentium, iampadarum (Execk.t t A$). Btne
et qttasi
faeibus dccenduutur, desideriorum caraalium igiii- namque aspectus aniroalium carbonibus ignis ar
bus urunlur. Si cnim sibi quosdara jefemam pa- demibus atque lampadibus contparatttr. Quisquis
triam quaerentes adjungeret, ramos in se virides ha- enim caibonem l*ngit, incenditur, quia qui sanclo
beret Sed quia ipsi quoque, qui conjuneti
ei sunt, viro adbaeret 504 ex eJ u « assiduiiate visionis, usu
terrenis desideriis aestuanl desideriorum flamma, loeutionis eientplo operis accipit, ut accendalur
in
dienium ejus animos accer.dit, seiiicet ramos ejus amorem veriiatis, peccalorum suorum tenebras fu-
arefacit, at fructnm boni operis noo ferant, qnia gat, in desiderio lucis cxardescit, ut jam per ve-
ad appetenda iniima per neqttitiam anhelant. sum amorem arueat, qui prius in iniquilaie tanlura
CAPUT III. mortuus quantum frigidus jacebet. Lampades vero
DE SCINTILLA. lucem suam lungius spargunt et cum in alio sini
Jn Scriptura sacra scintillarum nomine aliquando ,
loco, in alio resplendeisl. Qui enim spirilu prophe-
exempia justorum, aliquando verba vrwdicatorum U«, v.rho doctrinae, miraculorum pollet gratia, hu-
detignantur.
jus opinio longe Iateque ut lampas lucet. Et
quique
(074) Sciniillarum nomine exempla bonorumde- bona ejus audiunt, quia per haec ad amorem coele-
signanlur, sicut de juslis per Sapienliara dickur : B stium surgunt, in eo quod se per bona opera exhi-
Fulgebunt jusii et lanquam scinliilce in arundineto bent, quasi ex lampadis lumine resplendent.
Quia
discurrenl (Sap. m, 7). Arundinetum namquevilam ergo sancli vin quosdam juxia se po=itos
quasi
saeculariHm appellat, qui more arundinum pec lem- langendo ad amorem patriae coelestis acccnduni,
poialem gioriam foris, quasi ad alta proficiunt, sed carbones sunt. Quia vero quibusdam longe posiiis
intus a soliditaie veritatis inanescunt. Justi autem lucent, eorum itinera, ne in peccati sui tenebr.is
sicut saHdi in arundineto discurrenf, qnia, dum corruant, lampades fiunt. Hoc vero inter carbon^s
peccaloribus permiseentur, eos exemplorum suo- et lampades distal, quod carbones ardeut quidem,
rum igne succendunl, atque omne quod nitet in ci- sed ejus quo jacuerint, tenebras non expel-
loci, in
uerem redigunt, quia flamma consumpti,
pielatis luut. Lampades autem, quia magno flammarum lu-
dum iufirmitatem condilionis sme conspiciunt, nihil miue resplendent, diffusas circumquaque tenebras
aliud quam favillam se esse cognoscuni, ut a su- eflugant. Qua ex re notandum est quod sunt plori-
perbi» suae duritia resoluti per poenitentiam cum que sanctorum ita simplices et occulti sese quae in
Psalmista dicant : Memento, Domine, quoniam puivit locisminoribus sub magno silentio contegentes, ut
tumut (Psal. cin, 29). vix eorum viia ab aliis possit agnosci. Quid itaque
Sciutiilarum nomine praedicatorum verba flam- 1

isli nisi carbones sunt ? et qui etsi per fervorera

mantia designaniur, sicut per Ezechielem dicitur: spiritus ardorem habent, tamen exempli flammara
503 ^ 1 *rin?W/fl? quasi aspectus «ris candenlit nou habent, nec in alienis cordibus tenebras pecca-
(Lxech. i, 7). Require in cap. De aere, lib. Yin, cap. torum vincunl, quia vitam suam omnino sciri re-
10, dist. 4. fugiunt. Sibimetipsis quidem accensi sunt, sed aliis

CAPUT IV. in exemplo luminis non sunt. Hi autem qui cl exem-

pla virtutum spargunt, et lumen boni opetis per vi-

DE FIM0.
Jn Scriptura sacra fumt nomine, aiiquando compun-
tam verbum errantibus demonstraut, jure lam-
et

ciio, aiiquando caiigimsa dubieta* designatur. pades appellantur, quia et per ardorcm dcsiderii et
(672) Fumi nomiue compunctio designatur, sicut flammam verbi a peccatorum cordibus enoris lene-

in Canticis canticorum in laudem Sponsje dicitur bras repellunt. Qui igitur in occulto bene vivit, sed
Quce est isla quce ascendit per desertum, sicut vir- alieno profectui minime proficit, carbo esl. Qui
gula fumi aromatibus myrrhce et thuris et universi vero in imilatione sanetitatis positus lunieirex se
puiveris pigmentarii ? (Catit. m, 6.) recliludinis niultis demonslratur, lantpas est, quia et

Fumi nomine caliginosa dubietas designalur , d sibi ardet, et aliis lucet.

sicut Deus Antichrislo sub nomine Leviathan voce 505 (673) Carbonum quoque nomine generali-
Dominica dicitur : De naribtu ejus procedit fumut ter quilibet sancti intelligunlur, sicut per Psalmi»
(II lieg. xxii, 9). Require iucap. De naribus, supra stam dicitur : Pro? fulgore in conspeclu ejus nubes
lib. v, cap. 15, dist. 1. transierunt, grando ei carbonesignis (Psai. xvii, 47).

CAPUT V. Prae fulgore enim nubes trauseunt, quia praedicalo-

DE CAKBOMBUS. res sancti universa muadi spatia miraculorum cla-
/b Scriptura satra carbonum nomine, alUjuando ritale percurrunl. Qui etiam gramlo et carbones
occulti sancti, aliquando quilibet sancti, aiiquando ignis vocati sunt : quia et per correctionem feriur.t,
menles in peccalis frigide designanlur. flammam cbaritatis accenduut.
et per

Carbonum nomine speciaiiter occuiti sancti desi- Carbonum nomine mentes in pcccatis frigidae de-
gnanlur, sicut per Ezechieiem dicilur : Et simiU- signantur, sicut per Jeremiam de Nazaraeis dicitur :

tudo animalium aspectus eorum,quasi carbonum ignis Denigrala esl super earbones facies eorum et non sunt
(671) Ex lib. xxxiu in Job cap. m, in med. 4. (673) Ex 1. xxw in Job cap. xi.
(672) Ex !ib. i iu Job cap. xix, 39.
 3Gi CRECORIANUM. LIB. XII m
cognili inplateis (Thrcn. iv, 8). Vide horuin verbo- A CAPCT vir.

rum exposilionem lib., v, cap. 55, dist. i.

HE CIKERE.
CAPUT VI.
ln Scriptura sacra cineris nomine aliquaudo cura
DE PRl.NIS.
stvcularis, aliquando pasnitentia dcsignatur.
(674; Prunarum nomine mentes terrena concu-
piseentia ardentes dcsignantur, sicut ad bealum Job (675) Cineris nornino cura saccularis designalur,

de diabolo voce Domituca dicilur : Hulitus ejus pru- sicut de qualibet anima terrenis desideriis aggra-

nas ardere fucit (Job \u, 12). Quid enim pninas vata sub Ephraiin specie per prophetam dicilur:

nisi succensas in terrcnis «oncupiscentiis reprouo- Cur faclus est Ephraim panis subcimriciui qui ncn
reversaiur (Ose. vn, 8). Ex natura quippe bene con-
ruui hominum meiiles appellat? Ardent cuiui cuni
dita <** nobis il,lc " li q«* sungat in Deum, sed ex
quodlibet lemporale appelunl, ijuia niniiruni urunl '

dcsideria, qiue quietum rel inlcgrum esse animum conveisalione nequiter assucta incst volunias, quae

non permiitant. Tolies igilur autiquus bostis alicu- P ra;seiis P™ ^

111 in saeculum. Panis autem subciue-

jus prunas accendit, quolies ejus occulla suggesiio

ncius est «nndior ™ ea parte quam inferius oc-
cultat » at( I ue ex ea *<|"IMior qua desupcr cinerem
Iiumanas nienles ad dckctaUones iiiicitas pertiahit.
tolerat Qnisquis ergo iuteiitioneiu qua Deum de-
Alias naraque supoTbhc, abas invidi*, alias luxuria>, B -

alias avaritiae facibus inOammat. Superbice quippe

Duisset V»*" negligil, quasi more panis subdne-
ricii nuindioieoi partem inferius premit, ct cum
fncietn menii Evce supposuil (Gcncs. m), cum hunc
curas srccuh libentcr toleiat, quasi congestum ci-
ad contemnenda verbe Daminicae jussicmis instiga-
vit. Invidim quoque flamma Cuinum succendil (Gc-
ncrem supcrius portat. Reversaretur autem panis
subeinoricius si desideriorum carnaliuru cinerem
nes. iv), cum de acceplo jratris sacrificio doluii, ei

pcr hoc usquc ud fratricidii fncinns pervenil; luxuriw

repclierel, et inlenlionem bonamquam iu se dudum
despiciendo opprcsserat, superius ostentarei. SeJ
facibus cur Salomonis exussit, qutm tanto mulieri-
bus amore subdidit, nt usque adidolorum veneralio-
reversari lenuit, cuni racns amore curarum p«cu-
ncm deductus dum laruis delecialionem scquilur,
lariuni pressa, inobni suj)erpobi!.i ciue.is ;ibjicere

Condiloris revereutiee obHviscerelur (III Reg. xi).

negligit ; duiuque assurgere in intentionem bonam
Avarilice ignc Achab animum, cum eum ad cppc- nou appetit, quasi muudiorem faciem subter pre-
mit.
tendam alicnam vineam impaiientibus desideriis im-
pulit, el per hoc usque ad realum liomicidii pertraxit Cineris ooiuinepoeniientia designaiur, sicutp. rJob
(III Retj. xi). Tanio ergo inalignis 5GG &pi'" liS ex persoua poenitenlis dicitur -.Saccum comiti super
alicui in prunis liat, quanto iiuiisu suggestiouis oc- C culemmeam, et operui c.ncre carnem meam.iiob xvi,
culte buinanajB menles ad illieita inflammal. 16). llei(uire in eap. De cate. lib. v, cap. 24, tim. 2.

INCIPIT LIBER DUODECIMUS.

507 CAPUT PRI.MUM. bris quasi in Iuce, quia sic in praesenti c;ecitalebcti

I>E LtCE. sunt, ac si jam aeternae patriai luce perfruantur.

/;; Scrlplura srtcra lucis nomine, aliquando Christus, 508 (676) Lucis nomine gloria vel prospeiitas
aliquando clnritas wternai patrio:, uliquando glo- vitze pr3ssentis designatur, sicut per Baldad dicilur.
ria vei prosperilat vitce prajsentis, aliquaudo cotj-
niiiu legis, aliquando gaudium inane, aliquando ju-
Nonm lux impii exstinguetur (fob. xvni,9): babcnt
D
stiua, aliquandb clariiaspratdicationis intelligitur. namqueimpii in pra?senti lucem suam, prosperila-
Lucis r.omine Christus designatur, sicut ipse ia tem sciliccl vitaepraesentis. Sed lux impii exstingue-
Evangciio dicii : Ego sum lux mundi (Joan. vi, i2). tur, quia fugitivae vit;e pro-pcrilas cnm ipsa citius
Lucis nomine clarilas acterme patria3 designatur, \ita terminatur. De hac lamen lucc voee Domini» a
sicut per Job de pei versis hominibus dicitur : Et sic ad Job dicitur : Auferetur ab impiis lux sua- (Job
in tenebvis quasi in luce ambulant (Joan. in, 19). Te- xxxvni, 15). Mors ctenim carnis, quse elcctos luci

nebrse namque praesentem vilam non inconvenien- suae resliluit, lucem suam reprobis tollit. Lux nam-'
tor exprimunl, in qua alienae conscientiae non vi- quc superbicntis est gloria viiae prjesentis, qui lunc

dentur. Lnx vcro noslra asterna patria est in qua dum ei subtrahitur, cum per caruis inteiitum aJ reli ibu-
vullus aspicimus, corda in nobis nostra vicissim vi- lionum suarum tcnebras vocatur.
demus. Iniqui ergo, quia vitam praiscntcm jam diii- (077) Lucis nomine cognitio lcgis poiesl iutelii^i.

gunt, atque liaec exsilii temjiora itacomplectuntur, Quie quia propter Jud&orum superbiam eis ablaia
ac si jam in patria regncnt reclc dicilur.Sic in tene- csl, recte dicilur : Aaferetur ab itupiis lux sva [Job

(674) Ex lib. xxxiu in Job c. 28, 40. ft>76) Ex lib. xiv in Job cap. iv, 3.
(675) Ex lib. xxxn in Jobcap. vn,posl med. 18. (677) Ex lib. xxrx in Job caa. m.
Patrql. CXCIII. 12
 365 GARNERl CAH. REG. S. VICTORIS PAKIS. 304
xxxviii, 15), quiaduin credere veritati renuunt, co- A caplt n.
,
gnitionem legis in perpeluum amitlunt, et dum de DE LCCERNA.
accepta iegc superbiunt, nimirum de scientiae suae
In Scripturu sacra lucernce nomine, eliquando Cbri-
gloria caecantur. Scriptum quippe cst : Obscurentur slus, aliquando claritas prsdicatioids, aliqnundo
ocut: eorum, ne videant (Psat. lxviii, 24). Rursus- claritas bonorum operum, aliquando Scripiura su-

que scriptum est : Exceeca cor populi Itujus, et auret crw lumen, aliquaudo gaudium inanc desiguatur.
ejus aggrata (Isa. vi, 10). Et rursom : Injudieium 510 Lucernae nomine Christus dcsignatur, sicul
ego teni i» hunc mnndum, ut quinon vident, videant: in Evaugelio ab ipso dicitur. Aut quae mulier ha-
et quivident, cteci fiant (Joan. ix, 59). bens drachmas decem, et si perdideril drachmam
(€78) Lucis iiomine gaudium iuane designaiur, unam, noune accendit lucernam et everril domum,
sicut per Baklad, de eo qui intemporalibus gaudium et quaerit diligenter donec inveniat? Require in ca-

smim ponit, dicilur: Lux oblenebrescet in taberna- pile lib. iy. cap. 4, dist. 1.

cuto illius (Job xvm, 6). Tabernaculum namquo (681) Lticernae nomine claritas praedicalionis de-

conscieniia dicitur.Sicul autempleramque tristiliaiu siguatur, sicut in Evangelio voee Yeritatisde bonis
tenebras dicimus, sic non immerito Iucem accipere docloribus dicilur: Xeque accendunt iucernam, et

gaudiiim debemus.Lux ergo in tabernaculoimpii te- " ponunt eam sub modio, sciticet super eandelabrum
nebreseit.quia inejus conscientia qua maleinhabitat (ilaith. v, 15). In modio enim commodum tempo-
gaudium,qiiod de lemporalibusrebus fuerat, deficit. autem lux prsedicalionis accipitur
ralc, in lucerna

(G79) Lucis nomine justilia designatar, sicut vo- lucernam autem sub roodio ponere, est propter tem-
ce Oominica ad bealum Job dicitur : Indica mihi si porale commodtim graiiam praedicationis absconde-
tiosti omnia : in qua via habitet lux. et tenebrarum re: quod nemo utique electorum facit. El bene ad-
quis locns sit, ut dncas unvmquemque ad terminos ditur : sciiicet super candelabrum ; in candelabro
xvos, el intelligas semitas domus ejus (Job xxxyih, enim status corporis designatur, cui locerna super-

20). Quid cnim lucis nomine nisi justitia accipitur? pouilur, dum eorpori cura praedicalionis antefei tur.
ei quid pei tenebras, nisi iniquitas designatur? Un- (682) Lucernae nemiue clarilas bouorura operum
de qaibusdam conversis a peccatorum nequitia 509 designalur, sicut in Evangelio voce Yeritatis sanclis
dicilur : Eratis aliquando lenehrce ,nunc autem luxin praedicaloribus dicitor : Sint lumbi vcstri priccincti,
Domino (Ephes. v, 9). Bcalo ilaque Job dicitur : /«- et iucertife ardentet (Luc.xu, 35).Per lumbos luxuria,
aiea mtlii si nosti omnia : in qua via habitet lux, et per lucernam aotem bonorum operum claritas dc-

l, nebr •um quis locus sil (Job xxxyiii, 4). Ac si di-

£ signalur. Jubenlur ergo Iumbos accingere et lucer-

catui tr; : Si plenam le scientiam h3bere suspicaris, nas tenere, ac si aperte airJiant, prius in vobismei-
dic, vel in cujus corde ea quae nunc decst innocen- ipsis luxuriam restringite, e» lunc de Yobis aliisbo-
tia venial, vel in cujus corde qnae nunc est malilia norum operum cxeinpla monstrale. (683) Duo ergo
perscvcret. In qua via habiiet lux, id est cujus men- sunt quae jubenlur, et lumbos restringere, et lucer-
lem justitia venieus impleat; et lenebrarum quis nas tenere, ut mundilia sit castitalis in corpore, et
locus sii, id est in quu iniquitas caeca perduret, ut lumen veritatis in operatione; Redemptori elenira
ducas unumquemque ad terminossuos, id esl ut di- nostro unum sine altero placere nequaquam potest,

judices vel is qui nunc iniquus cernitur iniquitate si aut is qui bona agit, adhuc luxuriae inquinameuta
vitam finiat,vel is qui jusius ccinitur extremitatera non deserii; aut isquicastiiate praemiuet, ncc dum
vitac suae cum juslitiae perfeciione concludat ; et in- se per bona opera exercet. Nou castitas enim magna
telligas semitas domus ejus, id est consideres atque est sine bono opere,nec bonura opus est aliquod si-

disccrnas vel cui bona aclio perseverans mansio- ne castiiate.

nem a:leinam praeslei in regno, vel quem usque ad (684j Lucernae r.omine Soipturae sacraa "luiuen
lerminum suum actio prava coij&tringeiis ia aeler- designalur sicut per beauim Job ex persona sanctae
num damnet suppliciuro. Domus quippe pro man- D Ecclesiae in 511 ultimatribulaiionc posilae dicitur:
sione ponitur, scmita pro aclione. Semita igitur ad Quis tnihi iribuat, ut sim juxln menses prisiinos, st-
domuin ducil, mansionem perirahit.
quia actio ad cwidum dies quibus Deus custodiebal me ? Quando
(G80) Potest autem lncis nomine claritas pr<t ji • splendevat lucerna ejus super capul tneum, et ad /u-

«-aiionis inlelligi. Ipse quippe via esl. qui ait Ego : tnen ejus ambutabam in tenebris (Job xxix, 2). Tunc
sum via, veritas, el vita (Joan. xiv, 6). Perhanc er- quippe vidct ex se, persecutione cogente inlirmo-
go viara lux spargitur, quia per ejus ptaesenliain rum muilos cadere, quos nunc ut matcr intra pacis

cuncla geutililas iiluslratur. Spargitur autem couve- sinum parvutos fovet, et ii:tra tranquillas lidei cu-

nienler dixit.quia per aposlolorum voces non angu- nas conlinet, quia admis'.i fortibus ipsa fiJei iran-
stata atque coarclata, sed late fulgens lux praedica- quiililate nulriuntur. Tuuc vero tales mulli casuri

lionis emicuit. sunt, etperviscera charitatis quidquid in damno

(678) Ex lib. xiy in Joo cap. iy, 3. (682) Haec ex lib. xxvm in Job cap. xlmi.
(l*T9) Ex lib. xxix in Job cap. ix. (683) Ex bomil. 43. in Erang.
(G80) Ex ejnsdcm lib. cap. xu. (684) Ex lib. xrxia Jobcap. mii, 9.
(084) Ex lib. ixx in Job cap. ivn, sub fine.
365 GKKGORIAMJM. LIB. XII. m
parvulorum suslinel, se perpelt anima perfectorum A non videat nec ortum surgentis aurorce (Job v, 9).
dolet Inilrmorum etenim damna ad corda fortium Lux quippeChristus dicitur sicut ipse: Ego tum lu,r

per compassionem transeunt. Unde ptr Paulum di- mundi (Joan. viu, 12). Nox ergo illa, videlicet tene-
cilur : Qvis infirmalur, et ego non infirmor? Quis brosus liostis in merabris suislucem cxspectat, et
icandalizatur. ei cgr, uon uror(I Cor. xi, 29). Taclo iion videt, quia vcl hi qui fidcm sine operibu6 rc-
cnim quisquc perfectu est, qoanto perfecte semit tinent cum proeadem lide in extremo judicio sal-
dolores alienos. Unde sancla Ecclesia infirmis tunc vari se posse confidunt, spes eorum frustrabitur,
cadentibus angustata, cum horum reminiscitur tem- quia hanc male vivendo demolili sunl, quam confi-
porum, jure dictura est : Sentndv.rn dies quibus tendo tenuerunt ;
vel hi qui pro humana laude in
Deus cuslodicbul mc. Bene autem dicitur Quando :
bona actione se exhibetit, incassum a veniente Ju-
splendebai tucema ejus snpcr caput meum, et ud dicc retribulionem bonorum cpcrum sperant, qub
tumen cjus ambutabam in teuebris. Lucemae eniin dttm bscc in ostcntatioiicm facjunt laudis jam pra-
nomine signatur sacne lumen Sciiptur*. De qua mium ab humano ore rcceperunt, Veritate attestan-
ipse Fcclesiap pastor di< il :
quae ail: Amen dico vobis, receperunl mercedem
llabcmus firmiorem pro- te,

pketicum sermonem, eui brv.cfacitis attcndenies quasi suam (Matth. vi, 2), ubi et bene subditur. Ncc or-
lucemai lucenti in caliginoso toco, donec tucescal " lum surgentis aurora», Aurora, quippe Ecclesia di
dies, et lucifcr oriatur in cordibns vestris (II Pet. i, citur, quae a pcccatorum suorum tenebris 8d luccra
19, : El Psalmista ait : Luccrna pcdibus meis verbum justiliae permutatur. Unde et banc sponsus 53,3 in
tuum, Domine (Psal. cxvui, 105;. Quia autem prin- Caniicorum canticis miratur dicens : Quaz est ista,

cipale nostrum mens esl, appdlationc eapitis mens qucp progreditur quasi aurora consvrgens (Cant. vi,
vocalur : unde Psalmista ait : In:pinguasti in ote<> 9). Quasi aurora quippe eleclorum surgit Ecclesia,
capulmeum (Psal. \\u, 5). Ac si aperte dicat : Cla- quae pravilatisprisiinae lencbras deserit, et sese in
ritatis pinguedine replcsli mentem. Nunc ergo lu- novi luminis fulgorem convertit. In illa igitur luce,
cerna super capui Ecclesiae splendet, quia sacra qiue in districti Judicis adventu monstratur, corpus
eloquia tenebras nostrae mentis irradiant, ut in hoc damnati hoslis ortum surgentis aurorae non videt,
caliginoso vitoe prsesentis loco, dum verborum Dei quia,dum districtus Judex ad retributioncra vene-
lucem percipimus, quae sint agenda videamus.Nunc rit, iniquus quisquis suorum caligine merilorum
ad lumen in tenebris ambulat, qnoniam sancta uni- pressus quanta claritate sancta Ecclesia in aetemum
versalis Ecclesia, etsi alienae occulta cogitalionis cordis lumen surgal, ignoiat. Tunc namque ele-
non penetrat, quia quasi faciera non coguoscit m ciOrum mens in altum rapitur, ut Divinitatis radiis
c
nocte ,
ponit tamen grcssus boni operis directa lu- illustretur, et quo ejus respeclu perfunditur, co
mine supemae locutionis. ultra se gratia coruscante sublevatur. Tuncsancta
Lucernae nomine gaudium in carne designa- Ecclesia plcne aurora flt, cum mortahlatis alque
lur, sicut per Baldad de impio dicitur : Et tu- ignorantiae suaelenebras funditus amittit. In judicio
cenia qucc 512 snpcr eum est, exstinguetur (Job ergo adhuc aurora est, sed in regno dies ,
quia ctsi
xvut, 5). Ut usu muilorum loquar lucerna luinen jam cttm reslauralione corporum videre lumen iu
in testa est : ltimen in testa, est gaudium in carne. judicio inchoat, ejus tamen visum plenius in regno
Lucerna ergo quae super impium est, exstinguc- consummat. Oilus ilaquc auroraeest exordium crc-
tur, quia cum malorum suorum rctributio eum sccntis Ecclesiae, quem videre reprobi nequeunt
sequilur, in ejus mente gaudium earnale dissipa- quia aconspeclujdistricli [Judicis] matoruin suoruin
tur. Bene autem de hac lucerna non dicitur quse
.
pondere pressi ad tenebras pertrahuntur. Unde rccte
apud eum est, sed quae super eum est, quia ini- per prophelam dicitur: Ii.llatur impius, ne videal
quorum mentem tenena gaudia possident, sicque (jloriam Dei (Isa. xxvj, 10). Ilinc est quod de hac
enm in voluplatibus absorhent, ut superipsam sint, aurora per Psalmistam diciiur : Ai^condes ec$ in
non apud ipsam. Jusli autem eliam cum prosperi- D abscondito vultus tui, a conlurbalionc hominum(Psal.
talem vitae pnesentis habent, eam sub seraelipsis xx.x, 21). Eleclus enim quisque in jitdicio pcr in-
premere noverunt, ut hoc quod apud se in bonis tcrnum visumin vultu Divinitalis absconditur, duin
hilarescunt, gravitalis consilio transeant et virtutis reproborum foris caccltas dislricta animadversioue
regimineexcedant. Lucerna ergo impii qua? super justitiae repulsa turbalur.
cum esl cxstinguitur, quiacitius ejus gaudium deli-

cit, quod eum tolum in hac vita possedit. Et qui

CAPUT IV.

ntinc maie se in voiuptaiibus dilalat, eum post in DE PILHCULO.

suppliciis pcena coangustal. In Scriptura sncra diluculi nomine aliquando pr<s-
CAPOT III.
sens eleciortim Ecclesia, atiquando cognitio verita-
tis xnteHiiiiiur.
DC AU&ORA.
(685) Aurorae nomine sancta Ecclesia designatur, 514 (686) Dilucull vel aurorae nomine praesens
sicut per beatum Job de diabolo, vel ejus corpore cleclorum Ecclesia designalur, sicui ad bealum Job
sub noctis appellationc dicitur : Exspectet lucem el voce Dominica dicilur : Sunquid post ortum tuum

(683) E.v lib. iv in Jobcap. xm. (fiSu) Ex lib. xxix in Job cap. n^ft
307 GARNERl CAS. REC. S. YICTORIS PARIS. 3G8
prcvcephti dilucvlo, et oslendisii anroroe locum muni A. culo ergo Dominus visitnt homtnem, sed subito post
iJub xxxvui, 12)? Subaudis, ut ego. Ortos quippe visitationem probat : quia et collato munere suble-
D.viniiatis ejus ante cl post non habet. Cui dum vat, ct nhslracto paululum ipsum sibi horainem de-
seniper esse cst per aelernilalem, dum orane quod monsirat.
labilur circumscribil, inlia semelipsum lemporum CAPCT V.
cursus claudit. Ortus vero humilitatis ejus, quia et
»E HA.NE.
ccepii, et desiit : et ante et post hahcre a tempore
In Scripturi sacra mane nomine adventus Domi-
accfpil. Sed quia, dum ipse umbras nostrae lem-
mem incarnationis, aliquando adveutus Judicis t
poralilatis suscepit, lumen nobis suae a?ternitatis in-
aliquando vitce noslrce exordium, aliquando prce-
fudit , recle per luinc orium quem Creaior sibi in sentis viloe pmsperilas, aliquando mundi exor-
dium, aliquando intellectus nostri pueritia iniel-
tempore eondidit, locum suum sibi tempore aurora
lujilur.
cognovit. Quia enim diluculum vel aurora a te.te-

bris in lucem verlitor, non immerito diluculi vel (687) Mane nomine adventus Dominicae incar-
aurorse nomine omnis electorum Ecclesia designa- nationis designalur, sicut per prophetam dicitur:
lur ipsa ; namque dura ab in!idelitatis nocte ad lidei V*ntt mane, et nox (Isa. xxi, 12). Quia nimirum
lurem ducitur, velut diluculi vel aurorae more in B novae lucis primordia in Redemploris 516 noslri

dicm post tenebras splendore supernae charitatis praesenda fulserunt, et tamen a persecutorum
aperitur. cordibus perfidiae suae tenebrac non sunt de-
Diluculi nomine cognitio vei ilalis designatur, si- lersae.

cut per Job Domiuo de homine dicilur : Yisitas (688; Mane nomine adventus Judicis design»-

eum diluculo et subito probas illum (Job vn, 18). Quis tur, sicut per bcatum Job dicitur : Ecce nunc in
enira nostrum nesciat quia diluculum dicitur, cum pulvere dormio, et si mane me qucesieris, non subsi-
jam nocturna tempora in clarilatem lucis mutan- stam (Job vn, 21). Peccanli enim primo homini
lnr ! Nos ilaque noclis lenebris premimur, cum per- dicitur : Pulvis es, et in pulverem rexerleris (Genes.
petfatioue iniquilatis obscuranrar. Sed nox. in lu- iii, Mane autera dicitur, illa tunc mauifesia-
19).
cem vertitur cum corda nostra justiiiae fulgor illu- lio mentium quae in adventu judicis apertis cogi-
miuat, quam caecitas culpae deprimebat. Diluculo tationibus quasi post noclis tcnebras demonstra-
ei go nos Dominus visitat, quia erroris nostri te- tur. De quo nimirura mane per Psalmislam dici-
nebras lucesuaecogniiionis iliustrat.contemplationis lur : Mane astabo tibi, el tidcbo (Psal. v, 5). Quae-
munere sublevat, in arcem virtutis exaltat. Sed rere autem Dei est hominem, subiili interrogalione
n
nolandum quod Dominus, postquam diluculo visi- discutere, et dislricte discutiendo judicare. Bea-
tat, suhilo bominem probat, quia et accendendo tus igitur Job huraanae dejectionis damna consi-
?orda nostra ad virlutem provehit, et recedendo derans videat quia et praesenti jam pcena prcnii-
concuti tenlatione permiltit. Si enim post virtutum lur, ct adhuc de futuris gravius iwgeuir. ct dicat

munera, nulla tentatione concutitur, has se babere Ecce nimc in pulvere dormio, et si mane me qua:-
animus cxsemelipso gloriatur. Utergoet firmitatis sieris non subsistam. Ac si aperlius tteplorct dicens :

dona habeat, et infirmitalem suam humiliti-r agno- In praesenti quidem mortem jara carnis pattor,
scat, 515 Per accessum graliae ad alia susti.Ilitur, et tainen adhuc de venturo judicio graviorera mor-
et per secessum quid a semetipso sit, prohatur. Quod lem disti ictionis tuae senleniiam pertimesco.
bene nobisin historia sacrae loculionis innuiturqua (689) Mane nomine vitae nostrae exoidium desi-
Saloraon etdivinitus accepisse sapienliam,ei tamcn gnalur, sicul per Eliphaz, de peccaioribus dicitur :

post acceptam eamdcm sapientiara, meretricum sta- De mane usque ad vesperam succidcntur (Job. iv,
tim pulsalus quaesiione memoratur. Mox enim ut 20). A mane namque usque ad ve^peramjjhccidi-
gratiam tantae revekuionis atcepit, eertamsn lur- lur peccator, dum a vitas suae exordio tisque ad

piura rnulierum pcrtuiit, quia nimirum saepe cum T) terminum iniquitalis perpetralione vulneralur.

mentem nostram concessis virlutibus respettus in- Omni namque lempore reprobi pei augmcutum
liinae largitalis illuminat, hanc protinus etiam lu- malitiae contra se ictus ingeminanl quibus succisi
micie ccgilaliones lurbant, ut quae subievata im- in profundum ruant. De quibus bene per Psalm'-
raenso. munere exsultat, eliam tentatione pulsata slam dicitur : Viri sanguinum, etdolosi non dimi-
quid sit, inveniat : Sic Elias visitatus diluculo ser- diabunt dies suos (Psal. liv, 26). Dies quippc di-
monc ccclos aperuil, et latnen probatus subito, in- midiare, esl tempus vitae malae in voluptatibus du-
firmus per deserla fugiens unam mutierem expavil ctum ad pceuitentiae lamenta dividere, atque hoc ad
(III Reg. x\x). Sic Paulus ad lerlium coslum duci- bouum usum partieudo reparare. Sed iniqui dies
tur, paradisi penetrans secreta consideral, et lamen suos nequaquam dimidiant, quia perversam mcn-
ad se.r.etipsum rediens contra carnis bellum laborat, lem, nec in extremo tempore rautant. Quo contra
legem aliam in membris sustinet cujus in se rebel- Paulus adraonel dicens : Redimentes Ufnpus, que-
lione fatigari spiritus legem dolet (II Cor. xn). Dilu- niam dies mali sunt (Ephes. v, 16). Tempus quippe
(G87) Ex lib. xvi in Job cap. xxv, 127. (689) Ex lib. v io Job cap. xxvm.
(688) Ex lib. VBJ ifi Job cap. xxi, 23.
S69 CRECORIANUM. — LIB. XII. 370

rediiminus, quando anteaclam vitam quam lasci- CAPUT VI,

yiendo perdidimus, flendo reparamus. DlE HOKA TF.RTIA, SKXTA, NON.V ET tJNDECJMA,
G90) 517 Mane nominc vitsri praesentis pro- (092) Possumus autem in easdem diversilates
6j>etit;;s designatur, sicut per beatuni Jo!i de per- horarum etiam ad unumquemque homincm per
verso quolibet dieitur : Mane primo consurgit ho- sclalum moincnta dislingucre. Mane quippc inlel-
micida, inlerficit egenum ct pauperem : per noctcm lcctus nostri, pueritia est : hora autem lcrtia ado-
vero erit quasi fur (Job, xxiv, 14). Cum homicida in iescentia intelligi potest, quia quasi soi in altuni
proximorum nece per nncturnuni m.ixime silen- profecit, dum calor setatis crescit. Sexta vcro ju-
lium soleal grassari, cur hoc in loco manc primo ventus cst, quia veiut in cenlro sol flgilur: durn in
consurgere ad inlerficiendum egcnum el pauperem ca pleniiudo roboris solidatur. Nona aulcm scne-
dicitur, in noclc vero quasi fur esse pcrhibciur ? clus intelligilur, in qua sol velut ab alto axc de-
Bed ipsis verbis Sitterae dum sibi congruuut ad in- scendit, quia ea setas a c2!ore juveiitutis defecit.
daganda spiritus secreia revocamur. Mane ergo Undecima vero liora est ea aetasquae decrcpita vcl

praesenlis vitae prosperitas signatur , sicut per vctcrana dicitur. Unde et Graeci valde seniores,
Balomonem dieilur : Vce libi, lerra, cujus rex non yipmrwe, sed rtptipvTzpovf appellanl, ut plus-
puer cst, et cttjus principes mane comedunt (Eccle. quam senes esse insinuenl, quos provectiores vo-
x, 16). Quia maue primum diei lempus est, e.l cant. Quia ergo ad vitam bonam, alius in pueritia,

vespere exlremum nequaquam rcSciendi sumus de alius in adolescentia, alius in juvenlule, alius in

Irajus viue prosperitate quaj procvenii, sed de iis senectute,alius in decrepita aetate perducitur, quasi
f|u:e in fine diei, id esl in muudi tirmino sequun- diversis horis operarii in vineam vocantur.
|«r. iHane ergo comedunt, qui de hujus mundi pro- 513 CAPUT VII.

spcritatibus extolluntiir, et dum praesentia vehe- DE DJE.

menter curant, futura non cogitant. Omnis autem 7« Scriptura sacra diex nomine, aliquando claritas
fuiurw.viia', aliquando peccati detectatio, aliquando
qni odit fralrem suum, sicut dicit Scriplura, homi-
clarilas intellectus, aliquando spiiilaiis aoctor,
eida est (7 Joan. m, 20). Mane itaque primo < on- nliquando ctaritas conversationit Redemptoris no-
surgit homicida, quia in praesentis vitce gloria siri in carne inlelligitur. Cum vero pluraliier dies

perveraus quisque erigitur, ct iilorum vitam depri- dicuninr , aliquanao singutw eleclorum aniiuv,
uliquando angeiici spiriius, aliquando virtutes,
init, qui dum sequenlem gloriam sitiunt, quasi
aliquando caternitatis lcngitudo, aliquando iitletU-
satiaii in vespere exquirunt. Qui ergo contracge- geniia designulur.
num e; pauperem mane homicida est, per noctem ^ Diei nomine claritas fulurse vitae designatur, si-
quasi fur absconditur, quia perversus quisque qui cut sponsi voce Ecclesiae in Canticis canlicorum
in prosperitale vilae praesctitis humilium vitam de- dicitur : Duo u'oera tua sicut hinnuli caprea' gemelti
primendo iulerimit, in advcrsitate nc dejectioue qui pascuntur in (Uiis t dunee aspiret dies (Canl. x,
posilus per iniqua consilia latenter laedit, atque id 3). Kequire in capitulb de uberibus, lib, v, cap. 4 5,

quod per se explere non vaiet, adhacrendo hujus dist. I.

niundi potentibus exercet. (693) Diei nomine pecc-ali deleclalio designalur,

(001) Manc nomine mundi exofdium designatur sicut per bcaiiim Job dicitur : Pereai dies iu qua
in Evangeiio.voce Veritatis : Simile est regmm coz natus sum, quadiclum esl : Conceptus «st
et nox in

lorum komini patrifamilias qui exiit primo mane homo (Job iii, 3).Per diem peccati deleclalio intelii-
conducere operarios in vineam suam (Matih. xx, i). gitur; per noctem vero caecitas roenlis per quarn
Quis pitiis familias similitudinem rectius tenet se homo palitur in cuipae pevpetratione proslerwf,
quam Conditor noster, qui regit quae condidii, et Optat igilur perire diem, utomuc quod hlandiri
eleclos suos sic in hoc mundo possidet quasi subje- culpa cernilur, culpa vigore justiliae interveniente
ctos Dominus in domo 1 Qui habci vineam uni- rj deslrualur. Optat etiara perire noctem, ut quod cae-
versam, scilicet Ecclesiam, qui, ab Abel 5IS J
ust0 cata raens etiam pev consensom perpelrat, animad-
usque ad ultimum electum qui in tine mundi na- versione poenitenii:c exstinguat. 5'20 Sed quaeren-
scilums ost, quot sanctos protulit quasi tot pal- dum nobis est, cur in homo natus dleilur, in
die
mlles misit. IFic itaque Pater familias ad excolen- nocte conceptus. Sane homo in die nascitur, sed in
dam vineam soam manc, bora tertia, sexta, nona, nocte concipiiur, quia uequaquam ad delectalio-
et undecima operarios conducit : quia a mundi item peccati rapitur, nisi prius per voJuntarias men-
hujus initio usque in finem ad erudiendam plebern tis lenebras inlirmetur. Ante enim caecus in mente
fideiium praedicatores congregare non destitit. lit, et postmodum se reprobae delectationi subster-
Mane etenim mundi fuit ab Adam usque ad Noc. nit. Dicat ergo : Pereat dies in qua natus sum, et

Hora vero Noe usque ad Abrabam. Soxta

tertia, a nox in qua dictum esl : Conceptus est homo. Pereal
quoque ab Abraham usque ad Moysen. Nona vero delcctatio qnae in culpam bominem rapuit, pereat

a Moyse usque ad adventutn Domini. Undccima incauta rnentis inlirmitas quae usque ad tenebras
vero ;tb adventu Domini usque ad fmcm mundi. pravi consensus excaecavit : boino enim dum bian-

(690) Ex lih. xvi in Job cap. xxv. (692) Ex homil. prox

(091) Ex homiL 19 in Evang. '
(693) Exlib. i, iu Job c xmi.
371 CAR^ERI CAN. REC . S. VICTORIS PAPIS 572
dioienta detoiatioiiis ificaute non perspicit, etiam A eiset dies (Jer. xv). Hinc est quod vocem poeniten-
in noctem ncquissimae perpetrationis ruit. Solerter tium in se ilerum sumpsit propheta dicens : Jmpe-
«rgo vigilandum est, ul eum biandiri culpa inchoat, gimus meridie quasi in lcnebjis, in caliginosis quasi
aci quanium. inleritura mens trahatur, agnoscat. morlui (Isa. nx, 10). Hinc ilerum dicit : Cnstos
(694^ Diei nomine clarila* iiitellectus designatur, quid de uocic, cuslos qnid de nocte? (Isa. xxi, 11).
ticut per beatum Job de filiis suis dicilur : Et ibnnt Dixit eustos : Yenit uiane et nox; de nocte etenim
filii sjus, et faciebant convivia per domos : unus- venit custos, quia bumani gcneiis proteclor, et

tfwsque in die suo (Jnb i, 4). Fiiiorum nomine, rnaniiestus in carne apparuit, et tamen hunc pressa
*ancti spostoli designamur. Filii ergo facturi con- perBdiae sua:- tenebris Judaea minime agnovit. Ubi
vivia per domos ibant, cum praadicalores apostoli bene ex voce custodis additur : Venit mane et nox,
in diversis rnundi regionibUs, virlutum epuias quia per ejus pra'.sentiam, et nova lux niun o in-
audientibus, quasi edentibus ministrabant. Unde et claruit, el tarnen in corde idtidelium velusla c;eci-
cisdem nliia de esurienlibus plebibus dicitur ; Daie tas remansit. Bene aulem dicilur : Quasi in nocte,

illis vcs manducare (Malth. xiv, 46) : Et rursum : sic palpabunt in meridie. Hoc quippe palpando
Dimittere eo% jejunos nolo, ne deficiaut in via (Maith. exquirimus quod oculis non videmus. Judati au-
xv, 52). Id estiu pmedicatione vestra vcrbum con- B tem aperla ejus miracula viderant, et adbiic eum
fcolationis accipianl, ne a veritaiis pabuio jejuni re- qnasi paipantes inquirebant, cum dicerent . Quo-
rnancntes, in lu'jus vitas labore succumbant. Ilinc usque animam noslram 522 toM*- Si tu es Chri-
rursnm eisdem filiis dicitur : Operamini non cibum f:tus, dic nobis palam (Joan. x, 24). Eccc rairaccilo-

qui perit, std qui permanet in vitam ceternam {(Joan. rum lux ante oculos aderat, el tamen in coidis sui
vi, 27). Quye convivia quomodo exhiberentur, ad- tenebris offerentes adhue requirendo palpabant.
jungilur, cum subdilur, unusquisque in die suo. (G98). Dierum nnraine singulas electorum aiiiiuce
Si ignorantiae obscuritas sine dubitatione nox cor- dcsignantur, sicut per beatum Job de nocte in qua
«Jis est, intellcctus non immerito dies vocatur. Unde conceplus est dicitur : Nen computelur in diebus
per Paulum dicitur : Atius judicat diem inter diem; anni, nec numeretur in tnensibus (Job m, 6). Aur.um
clius judicat omnem dicnx (Bom. xiv, 5). Ac si aperle namque prsedicationcm supcvna3 gratiae non incon-
dicat : aiius qusedam nonnuliis interraissis intelli- venienter acciDimus, quia sicut in anno congestis
git, alius vero omnia ad intellectum possibilia, ita diebus tempus perficitur, ita in superna gratia vir-
ul sunt videnda, cognoscit. Unusquisque ergo in tutum multiplex vita complclur. Polest pcr annum
die suo convivium exhibet, quia sauctus quisque eliam multitudo intelligi redemptorum, quia sicul
p
prsedicalor juxtamensuram illuminatae intelligeTaiae, ex dierum multiludine annus ducilur, ila ex col-
mentes audientiura epistolis veritatis 521 poscit. lectione bonorura omnium illa eleclorum innume-
*i die suo Paulus conviviura fecerat, cum dicebat rabilis univcrsitas explelur. Hunc namque annum
Reaticres erunt si sic permanserint secundum meum perfecte miiltiludinis Isaias praedicat dicens : Spiri-
consilium (Cor. yii, 40). De die suo unumquemque lusDomini super me, eo quod unxit me ad annun- t

admonebat cogitare, cum diccret : Unusquisque in tiadum mansuctis misit me, ut mederer conlriiis
suo- sensu abundet (Rom. xiv. 5). corde, el pnedicarem caplivis induigentiam, etcloubis

Diei nomine spiritalis doctor designatur, sicut apertionem, ut prtodicarem annurn placabilem D&-
per Psalmistam dicitur : Diesdiei eructat verbuni, et mini (Isa. i,\i , 1) : annus enini placabilis Do-

nox nocti indicat xvm, 5), id est,

scientiam (Psai. mini . prxdtcatur, cum fulura plebs fidelium veri-
spiritualis spiriluali de pleno proferl verbum quod tatis lumine illuslranda tpr;edicitur. Quid vero per

crat Deus in principio apud Deum. dies nisi singula? quaeqne eleclorum mcnles? Quid
(695) Dieinomine claritaseonversationis Redera- per menscs nisi mulliplicatffi eorum EccIesTne qua>

ptoris nostri in carne designalur, sicut de Judaeis unara catbolicam faciunt, designanlur? Illa erg*

ipsius persecutoribusEiipbazdicil : Pcr diemincur- D nox non computetur in diebus, nec nunmetur in

rent tenebras, et quasi in nocte sic palpabnnt in meri- mcnsikus ;

quia aniiquus hosiis, qui per noctem

die (Job. v, 14). Clare quippc per diem cernitur, intelligitur, superbiae suae lenebria pressus' adven-

per noctera vero acics nostra obscuratur. Persecu- lum quidem Salvaioris conspicit, scd nequaquam
tores igitur Redemptoris nostri dum divuue virtutis ad veniara- cum elcctis redit. Hinc enim scriptum
miracula cernerent tamen de ejnsdivinitate du-
et est : Xusquam enim (ingelos apprehendrt, sed semcn
bitarent, in die lenebras passi sunt, quia visum iu Abrahw appuh.ndit (Hebr. n, 16) (697). ;ldcirco
lute prodiderunt. Per diem itaque iucurrunt tene- namque Redcmptor noster non angelus, sed homo
factus est, quia boc procul dubio fieri debuit quo<l
bras, quia in ipsa Yeritatifi praesentia perfidiae er-
rore caecati sunt. Hinc esi quod eos ipsa lux adrao- redemit, ut et perditum angclum non apprchendendo

net dicens Ambuiate dum lucem habetis, ne vos

:
desereret, et bominem in semeiipso apprehendendo

lcnebra? comprehendant (Joan. Xii, Zo). Ilinc est repararet.

quod de Judcea dicitur : Occidil e.i sol, cum udhue Possunt etiam dies ii qui in aeierna luce perma-

(694) Ex lib, 1. in Job cap. vn. 20. (P96) E\ lib. iv in Job cap. xi, 10.

(695) Ex lib. vi in Job cap. xw, 14. (697) Ex ejusd. lib. cap. xn, ti.
375 GREGORIANUM. - LIB XII. 37;
ncnt angclici spritus, mcnses aulcm eorum ordi- A est : 7« sceculum saicnli anni tui (Psal. ci, *29). Nos

nes «;t dignilates intelligi. Singuli enim quiquc spi- itaquc inlra lempora volvimurper boc quod crea-
ritus, quia hicent, dies sunt : sed quia cerlis qui- tura sumus. Deus aulein, quia creator esl omnium
busdara dignitatibus 523 distifiguuntur, ul alii aeternitaie sua tempora noslra comprchendit. Ait
llironi, alii dominaliones, alii prjncipalus, alii po- ergo: Ab Omnipotcnte wn-sunl ubscondila lempora,
lestates sint pro hac ipsa dislrihutionc agminutn, quia ipsc qmdeni nostra comprehcnsibiliter con-
nienses vocanlur. Sed quia antiquus hostis nequa- picit, nos aatcm ea quae ejus sunt comprehendere
quain ad meritum lucis, n^quaquam ad ordinem nullaienus valemus. Sed cum natura Dei simplex
siipeinoruin agminum reducittir, nec in mcnsibus sit, inirandum valde est, curdicilur : Quinoverunt
imnieiatur. Sic quippe illum perpetrata» superbiae eum, ignoruni dies illius. Neque enim aliud ipse,
rvccilas aggravat, ut ullra ad illa claritalis intimae atque aliud dies ejus sunt. Deus namque hoc cst,
agiiiina superna non rcdcat. Ncquaqiiain jam stan- quod habet : ^ternitatem qnippe habet, sed ipse cst
tibus lucis dignitalihus adniiscctur, quia tenebra- ^tcrnitas. Luccra habct, scd lux sua ipse esl. Cla-
mm suaruin merito semper ad ima deprimilur. ritatem babcl, sed ipse est claritas sua. Quid cst
Possunt quoqtie per dies singulx virtules intclii- ilaquc dicere : Qui noverunt eum, ignorant dics
gi. Quia ergo fiuod nos flemlo insequimur, nequa- B illius, nisi quia qui cognoscit eum, adhuc nes-
quam nobi-: a venturo Judice hoec objici nobis ciunt? Nam et qui eum jam fide tencnt, ailliuc pcr
ceite spetamus, bene mmc de nocte bac, id est, speciem ignorant. Et cum ipse sibi sit aetcrnitas,

pcrpetralione culpae dicitar. Non compuletnr in die- quem tamen sit ipsa
veraciter credimus, qualiter
Imis anni necnumerclur in mensibus. Illaminalio- igmuamus. Dicatur ergo recte
seternitas Qui au~ :

nis etenim nostrae annus tunc perficitur, qnando tem noverunt eum, ignorant dies illius, quia etsi
apparenle aetcrno Judice, sanctae Ecclesiae peregri- jam Deum pcr fidem oovimus, qualitcr tameu sit
nationis suae vita compiclur. Tuoe laboris sui re- seiernitas sine praeterito ante saecula, sine futuro
muneralionem recipit, cum explelo boc belli lcm- posl saecula, sine mora longa, sine praestolalione
pore ad patriam redit. Unde per Propbetam dici- perpetua non videtnus.
tur : Benedices coronas anni benignitatis tuce (PsaL Dieium uomine inteliigeutia designatur, sicut iu

lxiv, 12). Quasi enim corona anni benedicitur , Iibro Job deamicis ejus dicilur : Sederuntque cum
cuio, (inito laboris tempore, virlutum remuneraiio eo septemdiebus et seplem noctibus (Job n, 13). In
uonfertur. Dies vero hujus anni sunt sintjuUe vir- die enim, quae videmus agnoscimus, in nocte autem
tutcs menses autem multiplicata facta virtutum. aut caeciiate nibilceriiimus,autdubielate caligamus.
;
r
S>*1 eccc cuin per fiduciam mens erigitur, ut spe- Per diem itaque inlelligeniia, per noctem vero igno-
rct quod venicnte Judice de virttitibus remuneretur, ranlia signatur. Septenario autem numero univer-
occurrunl ejus memoriae etiam mala quae gessit, silatis summa exprimitur. Unde etenim non am-
et valde formidat ne districlus Judex, qui venit ut plius, <{uam septem diebus omne boc tempus 525
virtutes remuneret, etiam ea quoe illicite gesta sunl, transilorium consumalur. Quid est ergo quod amici
examinans subtililer pensct, ne cum annum com- beali Job consedeie septem diebus et septem noc-
plet, etiara nocle dicat : Non computetur in diebus tibus referitntur, nisi quod hseretici vel in iis in

anni nec nuroeretur in mensibus. Ac si districtum quibus ignoranliae tenebras paliunlur, quasi infir-
Judicera exoret, diccns : Cum completo Ecclesiae manti sanctae Ecclesiae se condescendere simulant,
sanclae tempore, extremo te examine manifestas, eique sub blandimeulorum specie, dolos deceptio-
cic dona quae conlulisti remunera, ut mala quae nis paraiu? Et quam\is vel in iis quae inlelligerff
commisimus non requiras. Si euim nox illa in die- non possunt elationis typo turgidi, magnos s*

bus. anni computatur, omne quod egimus ex pra- apud semetipsos existiment, nonnunquam tame»
viiuis nostroe oestimatione confunditur, et dies vir- sanctae Ecclesiae se specie tenus inclinant, ct dum
lutum jam non lucent si hos in conspectu tuo an- D verba molliunt, virus iufundunt. In lerra ergo con-
immcrata nostrae noctis teuebrosa confusio ob- sedere cst aiiquid de imagine humilitatis ostcndere,
6curet ut, dum bumilia exhibeant, persuadeant supcrba,
524 (
G98 ) Dierum nomine oelernitatis longitudo quae docenl.
desigtiattir, sicut per beatum Job dicitur Ab Om-
nipotenle non sunt absconditu tempora
:
CAPUT VIII.
: qui auiem
DE VESPERA.
noverunt eum. ignorant dics ilfius (Job xxiv, 17).
Jn Scriptura sacra vesperi vel vesperce nomine, ali-
Quid dies Domini nisi ipsa acternitas designatur ? quando terminus vilce vel adversitas aliquando ,

Qure nonnisi quam unius diei pronuntiatione ex- olii torpor, aliquando adversitas, aliquando pecca-

primitur, 6 i ca t scriptum est Melior est ti tentatio inteiligitur.

: dies una
m atriit
tuis super miltia (Psal. lxxxiii, 11). Non- Yesperae nomine ejus terminus vitae, vel adver-
nunquam vero prO sua longitudine dierum multo- sitas designatur, sicutper Elipbaz dc perversis di-
rum appellatione designalur de quibus scriptum citur : De mane usque ad vesperam succidentur (Jcb

{698} Ex Iib. xvi iu Job cap. xxj.

375 CARNERI CAS. REG. S. VICTOPJS PARIS. 370

xx, 26). Require in cap. De mane, supva , cap. 5, A vesperam, diciiur. sed exspectabo. Exspectamus et
distinet. 5. enim prospera, fonuidamusadversa. Vir igitur jus-

(699) Vcsperse nomine otii torpor designatur, lus vesperam exspeelat, quia cura excrceri bac
sicut Job dicit : S> dermiero, dico : Quando consur- tribulatione necessc est, ipsa ei fit adversitas
gam ? (Job vn, 4) Et rursum : Exspectabo vesperam prospera.
tibid. , iv, II). Sonmo namque lorpor otii, sur- 527 ("0'} Potest etiam vespera? nomine peceati
reclinne autera exercitatio aciionis eiprimitor. lentatio designari, quse s&pe tanto aerius nientem
Vespera? quoqne nomine, quia somno congruil, lacessit, quanto et eamdem mentem spiritus ad su-
rursus olii desiderium figHiatur. Sancta vero Eccle- perna altius evehit. Nequaquam enim sic in bacvita
sia quousque vitam corruptiouis ducit, llere muta- per exercitationem justitia?- pccratum deserituv, ut
hilitalis su» darona non desinil. Ad hoe namque in eadem juslitia inconcusse maneatur, quia, etsi

homo conditus fucrat, ul stante rnente, in arcem jarn a cordis babitacuio culpara rectitudo eHminat,
se conlemplaiior.is erigeret elnulta lnmc corrupiio ipsa tamen culpa, qua» repcliitur, cogitalionis no-
a Conditoris sui amore declinarel. Sed in eo quod straeforibos assidcns, utsibi apeiiatur pnlsat. Quod
ab ingenita standi soliditale voluntatis pedem ad Mojses quoque spirilaliler innuit, cum facf^ corpo-
B
culpam movit .-

526 a diicctione Conditoris in se- raiiter temporum mom^r.ia narravit dicens : F«-
metipsum protinus cecidit. Amorem veroDei, veram cta esi lux {Cenes. r, 3). Atque paulo posl subjicit :

scilicel stationis arcem deserens, nec in se consi- Eactumest vespere (tfrtd.,5).Creatorqiiippe omnium,
stere poluit . quia lubricse mulabilitatis impulsu, humanae culpx pracscius, lunc expressit in lempore,

inlVn se per corruptioncm corrueus eliam a semet- quod uunc vcrsatur in mente. Lus quippe advespe-
ipso discessit. Varietatem ergo bumanse mentis rum duchur, quia nimirum lumen rectitudinis um-
esprimens drcat : Si dormierc, dicam : Qua:ido een- bra seqnilur tentalionis. Sed quia electorum lui in
surgatn? Etrursum : Exspeclubo vespercm.Ac siapcr- lentatione non exslinguitur, nequaquam nox sed ve-
te diceret : Nfl perceplum menti sufficit, quia ip- spera facia perhilieiur, qtiia nimirem sa^pe tenta-

sum, qui vere sufficere potutt, arnisit. In somno lid in corde electorum lumen justitiae abscondit, sed
namque surrectionem desidero : in resurrectione non interimit, quasi ad pallorem pertrahil, sedfun-
vesperam exspeclo, quia et quietus exeratium ditus non exslinguit.
actionis appelo, et exercttauis otium quietis Electi ergo post somnum resurrecfionem appe-
quxro. lunt, post resurrectionem vesperam preestolaniur
(700» Potestautem vesper* nomine adversiias quia et de peccsrto ad jastitUe lumen evigilant, et in
q
designari, unde et Job verba baec cliter intelligi ipso jiistitix lumine positi semner se centra Ulece-

possunt. Dormire namque, esl in peccatis jacere. bras lentationis parant. Qoas nimirum non liment,

S: cnim somni appellatione culpa non essct, nequa- s«'d exspeetant, quia utilitati suae rectitudinis el ten-

qiiam Paolus discipulis diceret : Evigilate, jusii, sl lamenla proficere non ignoraut.
uolile peccare (1 Cor. xv,34). Unde auditorem suum CAPCT IX.
admonet dicena : Surge qui dermis, ct exsurga a
DF. .XOCTr.
mortuis, ct iliuminabil te Christus (Ephes. v, ii.)
7;i Scriplura sacra noclh nomine, aliqnando antiquus
El rursum :Kcrat.$t jam not de. somnosurgereiRom. hostis, aliquando consensus ad tn(parn} aiujnand»
xni, 21). Unde et Salomon peccantem incrcpat di vita preesens, aliquando obscurilas ignoraulim, ali-
quando tristitia designatur.
cens: l'squcqut>,piger,dormies? (Prcv. n, 19.) Elec-

tus igitur quisque cum peccali somno premitur, ad 52S \"02) INoclis nomiue anliquus hostis desi-

justili<e vigilias exsurgere conatur ; sed saepe cum gnalur, sicut per beaium Job dicitur : Pereni dics

surreserit, ipsa se extolli magnitudine virtnlnm m qua ualus sv.m, et nox in qua dictumcst,concep'.us

scntit. linde el tentari se praesenlis viia? adversiia- cst homo (Job ili, 5). Et rnrsum : Noclem illam .:,--

tibus post virtutes dcsiderat, ne pejus es confiden- p nebrosus turbo possidcat (ibid.).Sa iptum qnippe cst

t:a virtutum cadat. Si enim servari se melius per Deus tnanifeste venict, Deus noster e.t non siicbit.

Jgnis in conspectu ejns ardebit, et in circuiiu ejns

tentationem non cognoscerel, ncquaquara Psalinista
diteret : Proba me, Domine, et tenta me (Psal. xxv, tempesias vaiida (Psat. xnv, 4). Tenebrosus ergo

2). Bcne ergo nunc dicilur : St dormierc, dicam turbo hancnoctem possidet, quia aposlaJaro spiri-

Quando ccnsurgnm? Et rursum Exspectabo vesperam. :

tum a conspectu distrieti Judicis ad aelerna suppU-

peccati somno lumcn justitia? quajritur,

0«ii:i el in cia, pavenda illa tempestas rapit. Turbine ergo nox

prospera rncntem elevat[f. eievanl], isia possidelur, quia superba cjus caecitas disiricta
et cura virluium

adjntrix adversitas t.esideratur, ut proftclo animos auimadversione percutitur.

(705) Polestautem noctisnomine ipse jam con-
cuui virtulum suaram gaudio, plusquam debet, at-
sensus ad culpam designari. Sicut enim per dicm
lollitur, per contrarietatem vitae prasentis edito
pravce delcctationis gaudium exprimitur, iia el per
meerore solidefur. Unde et nequaquam, formidabo

(i>99) Ex lib. YHi in Job cap. vr, 9. (705) Ex Iib. iv in Job cap. si, 10.
(700) Ex sup. cap. et iib. (
705) Ex lib. jv in Job cap. xvu,20.
'701) Ex lib. el cap. sup.
 377 GKZGORIANUM. — UB. XII. Ol 8

noctem non imraerito ipse conscusus ad culpam in- A (706) Potest aulem noctts nomine tristitia orta cx

tdligilur. Sicut enini minoris culpae esl, cum car- lentatione sig'iari. Sine ntagna namque tribulatione
nalitcr mens in delectalionem rapitur, scd tamen nou agitur, cum tranquilla mensirmente tentaiione
deiectalioni sua? per spirilum reluctatur : ita gravio- quasi repentino hoste turbalur. Ipsa namqtie ten-
ris et plenae est ncquitix ad peccati illeoebram no» talionis adversilas dmn semenli inserit, qiiasdam in
solum delectalione pertrabi, sed etiain eonscnsu fa- illa tenebras gignil, eamque, amaritudinis suae ob-
miliari. Tanlo igilur arctiori manu poenitentiae, pcuritate inrbal, qux apud sc dudum viriuttim dul-

mens a poUuliouetergondaest.quanlo scperconsen- cedinc irradiante clarueral. Bcne ergo tentalo dici-

sum conspicitsordidius inquinatam. Undebene nitnc tur. 530 ^ e protraliendo noctcm, ut ascendant po-
dicitur : Noclcm illam tenebrosus turbo possideut. puli pro eis. No\ quippe protrabilur, cum suborla
Quasi enira quidam turbo lempestatis, est concita- dc tentatione trislitia consolatione conciia non lini-

lus spiritus mceroris. Nam dum peccatum quisque lnr. Nox protrabilur, quia ma:ror animi confusis
quod feeit, inielligit, dnm pravitatis suae nequitiam cOgilationibus elongatur. Nam dutn mcns posita in
snbtiliter pensat, mcerore mentem obnubilat, et tenialione considerat quod a virlutis suiae pristina

quasi concusso serenae laetiliae aerc omnem in se 6oliditate repellitur, stiperduclis moeroribus qnasi
tranquillilatcm cordis poenitentiae turbine devastat. B quibnsdam tenebris caecatur, alque ab omni luce
Nisi enini recognoscenlcni se animum iste turbo gaudii ejus oculus clauditur, dum soliicita trepi-

contereret,ncquaquam Propbela dixissel '.Inspiritu dat, ne hoc quod csse dudum coeperat, funditus
vekementi covleres naves Tharsh (Psal. xlvii, 8). amiltat. Unde c( bene dicitur quod in bac noctcpo-
Tliarsis quippe exploratio gaudii dicitur. Sed cum ptili pro robuslis ascenduut, quia videlicel in Iioc

vebemens poenitentiae spiritus mentem occupat, om- moerore tentationis pro robuslis motibus cogita-
nem in ca explorationem reprehensibilisgaudii per- tiones indignae et mullipHces iu corde prosiltunt.
itirbalut nibilctnisi [f.
nisiqitod'jflereiibcat,nihilnisi

quodsctcrcrcpns.sit,aitcndat, Pouitnamqueantelocu-
CAPUT X,

los illinc districtionem 529 justitiae, binc meritum DE t£,hebr;s

culpa>; conspicit quo digna supplicio sit, si parcen-
In Scriptura sacra tenebrarum nomine, niiquando
tis pietas desit, quae per lamenta praesentia ab aeter-
catigo ignoranlice, aiiquando lumenta pcenitenliaj,
pa ernere poena consuevit. Spiriius ergo vehemens atiquandn occultu Dei judiciu, atiquando adversi-
Tharsis naves contcrit, cuni vis compunetionis va- tates, uliquando suppiicia teternw damnationis,
aliquando peccaiores, aliqnando vita prwsens, ati-
lidas mentcs nostras hnic mundo, qtiasi mari, de-
r auando iniquilas designaiur,
ditas salubri lerrore confundit. Dicat igitur : No-
ctem illam lenebrosus turbo possideat, id csl perpe- (707) Tenebrarum nomine caligo ignorantiae de-

trationcm culpse non blandimenta securae quielis fo- signatur, sieut per Eliu diciltir : Non sunt tenebrce,

veant, sed pie saeviens mens amaritudo pcenilentiae et non sst umbree mortis ut abscondantur ibi, qui

irrumpat. vperantur iniquitatem (Job xxxiv, 22). Quid enim

(704) Noctis nomine vita praesens designatur, per tenebras nisi ignorantiam, el qtiid per umbram
sicut per prophelam dicitur : Auirtamea desideravit mortis, nisi oblivionem studuit designare? De quo-
tc in nocte (ha. xxvi, 9); ad videndum namquc rumdam quippe ignorantia dicitur : Tenebris 531
Deum quadam se premi caligine sentiebat. Bene obscuraium habentes intellectum (Ephes. iv, 18). El
ergo dicit : Av.imu mea desideravit te in nocte. rursum de oblivione qu.e in raorle contingit, scri-
Ae si diceret : In hac obscuritale vitae praesentis ptum est In illa dic peribunt ownes cogitationes eo-
:

videre te appeto, sed adhuc infirmitatis meas nubilo rnm (Psal. cxlv, 4). Quia ergo per mortem fundi-
circumscribor. tus oblivioni tiuditur, quidquid vivendo cogilatur,
(705) Noctis nomine obscurilas ignoranlhe desi- quasi quaedara umbra mortis oblivioest. Sicutenim
gnatur,sicul perEliu beato /obdicitur : Neprotvahas p.
agit mors intervcniens non esse qnod ftiit in vita,
nociem, ntaseendantpopuli proeis (Job. xxvt, 2). Acsi ita interveniens agit oblivio non esse qttod fuil in
aperte arroganlesdicant: Ignoraniiac luaj obscurilate memoria. Recte itaque ejus umbra dicitur, quia
non agas, ut in loco forlium numerosilatem subro- velttt dc ipsa exprimilur, dum vim illius sopiendo

ges infirmorum. Populi quippe noininedesignantur, sensus imilatur. Deus autem, qtiia mala horaiunin
qui quasi vulgari consuetudini deditiin cunctis quae nec cogitata ignovat, nec perpetrata obliviscitur,
appetnnt, passira vivunt. Noctem vero protrahere nisi ab ejus ocuiis poeniiendo delcanlur, congrue
est, ut pro robuslis populi ascendant, si per negli- dicturo est : Non sttnt tenebrtc, et non ett umbru
gentiam agitur, nl doitorum eliam fortium loea in- morlis, ttl abscondant eos qui operantur iniquilatem.
doctiacdcbiles sortiantur. Populi pro robustis ascen- Ac si diceret : Idcirco ejus judicio millus abscondi-
dunt, quando ii qui vivere inique didicerunt pasio- tur, quia nuliatenus potest. atitera non videre qtvocl

rum loca pcrcipiunt. facimus, aul oblivisci quod videt.

(704) Exlib. xxni in Jobcap. xii, 21. (706) Ex lib. sup, ran. xxvm, 38.
(705) Ex lib. xxvj in Job cap. xxvm, 55. (707) Ex lib. xxv in Job, c. iv.
370 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 380
(708) Tenebrarum nomine lamcnla pcenitentiae y lam pro nobis mortemearnisaocepit, umbram mor-
dcsSjrnantur, sicut pcr Job dicitur : Dies ille ver~ tis perlulit, et a Dei oculis culpam quam fYeimus
latur in tenebras (Job ril, 4). Dies quippe in tene- abscondit. Dicatur igitur recte : Qbscurenl etim lene-
bras vertitur cum culpa iu
, ipso delcclationis brat et umbra mortis. Ac si aperte diceretur : lile

exordio, ad quem perdilionis fiYiem rapiat, vide- veniat, qui ot a raorte caruis et. spiriius cripial dc-
lur. In lenebras ergo diem vertirous, cum nosmet bilores, mortem carnis non debers solvat.
ipsos dislrietc punienles , ipsa delectalionis pravae (710) Tenebrarun» nomine adversilates designan-
Mandinienta per dislriclse pcenitcnliae lamenla ecu- tur, sicut Job de haeifelicis dicil : Perfodiunt in tc-
ciamus, cum ftYndo insequimur quidquid in corde nebns domos', itcut-in die condixerant sibi (Job

tacili ex delectatione peccamus. Quia enim tidelis xxrv, ll>).Quid namque lioc loco domorum nomine
quisque cogitaltones in jtidicio cxquiri sublililer nisi conscientbe desi^nanlur 533 ' n quibi:s habi-
non ignoral, Paulo attestante, qui ait : inler se in~ tamus, cuui tractando quid agimus. .Unde cutdam
viceni cogitationum uccusantium , aut etiam de[en~ sanai.0 dicitur : Vade in domum tuam ad tuos, et

denlium, semelipsum introrsus disculiens (Rom. II, annunlia iltis quanta tibi Dominus fecerit (Luc. vitl).

15) ante judicium vehementer examinat, ut dislri- Id est a peccali vitio.iam securus ad conscicntiam
ctusJudcxei jam tranquillus veuiat, quo reatum B rcvertere, el in vocem piaedicalionis excilare. Justi
suuro qucra disculere appetit, jam pro culpa puni- itaque cum in pracscnti sicculo clarescunt, eis [is] cr-

tum cerniu ror,magistri perversa sunderemetuuiit, scd consilia

(709) Tenebrarum nomine occulta Dei jlidicia dc- exquiruut, dejeclionem prosperilalis eorum summo-
signautur, sicut paulo post subditur : Obscurenl pere praestolaniur, ut in adversitalis lenebris men-
eum tenebrce et umbra moriis (Job m, 8). \t\ lnce tes eorum suadcndo perfodiant quibus prospere ,

nanique quod videmus agnoscimus , in tenebris viventibus perversa loqtii minime audebant. Quos
vero aut animo nibil cernimus, aut incerto visu mox ut in adversitate viderint, exsurgtint, et non
callgamus. Occulta ergo judicia quasi quaedam ocu- nisi ex peccati merilo (alia illos perpcti asserunt,
los nostros tenebrae sunt, 532 <l
u i a perscrutari nc- quia solam praesenlis vitte gloriam diligentes, Dagel-
quaquara possunt. Unde et de Deo scripttim cst : lum damnationem credunt. In tenebris ergo domos
Posuil tenebras latibulum suum(Psal. xvu, 20). Et perfodiunt, quia bbnorum roentes ex ipsa eorum
quia absolvi non meremur, agtioscimns, sed pr;e- corrumpere adversttate moliuntur. Bene aulem di-

veniente nos divina gratia per ejus occulla judicia citttr : Sicut in die condixerant sibi, quia cum ju-
liberarour. Diem igitur tenebrae obscurant, cum sios conspicerent prosperitatis luce claruisse, quo-
flendum nostrse dekctationis gaudium ab illo jusue niain loqtii ndn poterant, ad maligna solunimodo
animadversionis radio, incruslabilia ejus judicia contra eos consilra vacabant.
misericorditer occultant. Unde et apte subdiiur ; (711) Tenebrarum j nomine supplicia aitcrnaj

Et umbra morlis. Umbra enim mortis, raors carnis damnalionis designantur, sicut de Antichristi da ••

accipitur, quia slcut vera niors est, qua anima se- mnatione dicitur : Expellel eum de tuce in tenebras

paratur a Deo, umbra mortis est, qua caro sepa-

ita (Job xvw, 18). De luce enim ad tenebras ducitur,
Itir ab anima. Unde recte voce martyrum dicitur : cura de honore vitae praesentis ad supplicia seterna
Bumitiasti nos in toco afflictionis, ei cooperuisti nos damnatur. Hinc de illo qui sine nuptiali veste ad
umbra mortis Quos enim conslat
(Psat. xiiu, 20). nuptias intraverat, voce Dominica in Evangelio di-
r.onspiritu, sed sola carne mori, ncquaquam se cilur : Ligatis pedibus et manibus mitiite eum in te-

vera morte, sed umbra dicunlur mortis operiri. nebras exleriores, ibi erit flelus et stridor dentium
Quid est ergo quod Job, ad obscurandum diem (Matth.xtii, 15). Ligantur tunc pedes etnianus
pravae delectalionis. postulat umbram mortis, nisi per dislrictionem suam, qui modo a pravis operibus

quod ad delenda peccata ante Dei oculos, Dei et ho- ligari noluerunt per inelioralioncm viUe, vel certe

ntinura Mediatorem rcquirit, qui solam pro nobis D tunc ligat pcena, quos modo a bonis operibus ligavit
mortem carnis susciperet, et veram morlem delin- culpa. Pedes enim qui visitare aegrum negligunt,
quentium per umbram suae inortis delerct? Ad nos manus quae nihi! indigentibus tribuunt, a bono
quippevenil, qui in niorte spiritus carnisque tene- operejam exvoluntate ligatse sunt. Qui ergo nunc
bamur : unam ad nos suam mortem detulit, et sponte ligantur in vitio tunc in supplicio. Bene au-
duas nostras, quas rcperit, solvit. Si enim ipse lcm dicitur,quod in exteriores lenebras projicianiur.
nlramque susciperel , nos a nulla liberaret. Sed Int^riores quippe tenebras dicimus csecilalem cor-
nnara misericordiler accepit , et juste utrumqite dis, exteriores vero tenebras aeternam noctem
«iamnavit. Simplam suam dupla? noslrse contulit, damnationis. Tunc ergo damnaius quisque non in

et duplam nostram moriens subegit. Unde et non interiores, sed in exteriores 534 tenebras mitti-
itmnerito uno die in sepulcro ct duabus noclibus tur, quia illic invitus projicilur in noctem damna-
jacuit, quia videlicet lucem suse simplx monis, te- tionis, qui hic sponte cecidit in caecitatem cordis.

nebris nostrse dupke mnriis adjunxit. Qui crgo so- Ubi flctus quoque et stridor dentium esse perhibe-

(708) Ex lib. iv in Job cap. xv, 17 v (710) Ex lib. xvi in Job cap. xxv, 28.

(700) Ex lib. sup. cap. xvn, 20. (711) Ex hoin. 58 in Evang.

3M GREGORIANliM. - MB XII. 38*

tvr, ut illic deinceps slridcanl qai hic de-cdacitate A peenilcndo rcducimus, gravi mox mcerorc cnotim-

gaudebant; illic oculi defleant, qui hic per illicilas dimur, pcrslrepit auimo turba cogiiatiotmm,
in

concupiscentias versabantur, quatenussingula quac- moeror conterit, anxielas devaslat, in aerumnam

que menibra supplicio subjaceanl, qu;e hic singu- mens vertitur et quasi quodam nutiilo caligirris

obscnratur. llaeejtamqii- caligo confusionis eorum

lUquibusque vitiis subjecta seryiebant,
fenebrae peccatores designant, sicut quibusdam iuenlem salubriter oppresseral^quibus Paulus dice-
conversis per Paulum dicitur : Fuistis aliquando bal : Quem enim fructum Ifabuistis tuncin itlis,in

quibus nunc erubcscilis (fiom. VI, 21). llniic ergo

tencbrae, nunc autetn lux in Doinino (Ephes. v, 9).

Vide snpra cap. t, dist. 6. peccati diem caligo occupct, id csl biandimontum
Tenebris vita praesetis designatur, sicut voce nequitise, afflictio pcenilenliae digno mocrorc pei-

Dominica ad Job dicilur: Sic in lenebris quasi in lu- turbet. Unue etapie subjungitur : liivdvai_r ama-
xxiv, 17). Require incap. de rUudine. Dies enim oinaritudinc imolvitnr, curn
viine ambulinit (Job
luce supra dist.2. ad sui cognitionem mente redpunte, pcceati blaudi-

Tenebrae destghant iniquitatem , sicut ad Job di- menta crucialus poenitentice scquuntur Dicm ama-

cilur : Indica milii ti nosti omnia, in qua via habitet ritudine involvimus, cum pravae dclcciationis gau-

/ux.clc. (Job xxxvm, 18.) Yidc supra cap. i, dist.6.

B «"ium quae supplicia sequantur aspicimus, et aspe-

CAPUT XI. risboc circumdamus. Quia enim. hoc quod

fletibus

de CALir.iM;. involvitur, ex latere omnis partis opentur; involvi

In Scripturu sacra, caligo crroris confusionem et dies amaritudine oplatur, quatcnusquae mala incor-
tnvntis designat. reclis iinminent, cx omni parte quisquc conspiciat,
(712) CaJiginis nomine erroris confusio designa- el voiuptalis suae lasciviam trislitiae lam-mlis tergat.
sicutper beatum Job dc antiquo hoste sub li-
tur,
536 CAPUT XII.
gura diei in qua natus est dicilur : Occupet eum ca
DE OlIiK.V.
ligo, et involvalur amarhudine (Job m, 5). Anli-
In Scriptura cum umbra singulatiler ponitur, ali-
quus quippe hostis nequUise suae vinculis astrb-tus, quando mcntis refriqerium ex superna protectione,
aliud est quod nunc patilur, aliud quod in fine pa- aliquando Incamatio Domini, aliquando torpor
frigidce menlis , aliquando obscuritus atlegorice,
tictur. Quia enim a lucis iniimae ordine cecidit,
aliquaiido inslabiiiias vilce pvtesentis, aliquando
nunc semetipsum intrinsecus erroris caligine con-
oblivio destgnatur, aliquando imiiatio diaboli,
fundit. Sed post hoc amaritudine involvilur, quia aliquundo perfidus Jurfczorum populas., aliquando
ex merito spontaneae caligiuis aeterno gehennae tor- _ refrigerium quietis mternfc. Cum vero timbrte plu-
raliler dicuntur, omnes iniqui intetligvv.tur.
mento crucialur. Dicaturergo: Is qui serenitatem
luojs uitimae perdidit, quid est quod ante exlremum (714) Umbrae nomine mentis refrigerium ex su-
supplicium tolerat? Occupet eum caligo : subjun- perna protectione designatur, sicut Psalmisla ait :

gitur etiam quae illum poena subsequens etiam sine' Sub nmbra alarum tuarum protege me (Psal. xvi, 8),

termino devastat ;, 535 Involvatur amaritudine. vel sicut sponsa in Canticis advenlum sponsi prae-

Omne quippe quod involuium est, finem suum quasi stolata praenuntiat dicens Sub umbra illius quem :

nusquam indicat, quia sicut non ostendit quo in- desideratiam, sedit (Cant. n, 3). Ac si dical :
Ab aestu

cipit, ita non detegil quo desislit. Involvi crgo ama- desideriorum carnalium sub adveitlus illius prote-

ritudtnc antiquus bostis dicilur ,

quia superbiae clionc requievi.
ejus supplicia noa solum omnimoda, scd eliam in- (71 K) Umbrae vcl obumbrationis nomine, Incar-
finita praeparantur. natio Dotnini designatur : sicul angelicus sermo

(713) Caliginis quoque nomine polesl menlis cottfu- testatur,qui ad Mariam dicil : Virtus Allissimi obum-
sioexpoeniientia veniens designari. Nullitm namque brabit tibi (Luc. umbra enim formatur a
i, 35), kl-

peccatum Dominus inultum relaxat, aut euim nos mine et corpore. Deu? autem per divinitalem lu-

hoc flendo insequimur, aut ipsc judicandum reser- ry men est qui medianle anima in ejus utero lieri di-

vat, ut ad emendationcm suam sempcr incns soler- gnatus est per humanitatem corpus. Quia ergo lu-
ter invigilet. Iu qno ergo sibi quisque misericordi- men incorporettm in ejus utero 537 fuerat corpo-

ler subveniri dcsidcrat, hic necesse esl u! ponnitens randum ei, qu.x incorporeum concepit ad cor-
tergat. Apte igitur de delectalione peccati dicitur :
pus, dicitur Yirtus Allissimi obumbrabii libi, id

Occupet eum caligo. Quid enim caiiginc confunditur est corpus in te humanitatis accipiet incorporeum
oculus^ ipsa per poenitenliam mentis noslrae coufti- lnmen Divinitalis.

sio caligo norninatur. Nam sicul caligo nebulosa (716) Umbrae nomine recedenle charitate torpor

coogerie obscurat tliem, ita confusio perlurbatis frigidae mentis designatur, sicul dc peccante hominc
coiitalwntbus obnubilal mentem. De qua per scriptum csl : quia secutus est umbiam. Calorers
quenidam dicitur : Est cenfusio addttcens gloriam enim charitatis ftigiens , virtutis solem ho:co dese-
(Eccle. iv, 15). Ctim enim ad mentcm male gesta ruit, ctsub umbra se interni frigoris abscondit :

(712),Ex lib. iv in Job, cap. 10., (715) Ex lib. xvin in Job, cap. 12 sub flnem
(713) Ex lib. sup. cap. xv4t in medio 21. (716) Ex lbi. xxxm in Job cap. iil post triittum.
(714) Ex lib. xxxm in Job, cap. m.
3S3 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PAP.IS. SSi

unde voce ejusdem Verilatis dieilur : Abundavii ini- A sinim indesinenter peragat, nunquamque se insta-
quiias et frigescet charitas multorum {Matth. xxiv, i.ilitale ligat, cur cursus vitae hominis umbrae po-
12), nnde primus homo posl culp3m inter arberes tins qnam soii comparalur, nisi quia amisso amore
paradisi adauraffl post meridiera absconsos invenit Conditoris, calorem cordis pcrdidit, ct in solo ini-

finvcniturj (Cenes. lii, 8). Quia enim meridianum quitatis suaB frigore remansil? Quia nitnirum juxia
chai ilatis calorcm perdiderat,jam sub peccatiumbra Verilalis vocem : Abundabit iniquitas, ei refiig"scet

quasi sub frigore aurstoipebat. Hinc ad heatum Job ckarita» multorum (Matth. xxiv, 12). Qui igitur in

voce Dominicade autiquo hoste dicitur : Sub umbra amore Dei, calorem cordis non babct, nec tamen
dormit (Job xl, 16). Per nmbram quippe neqnitiae vitam quam diligit tenet, scilicct iclul timbvafugil;

torpor arcipitur, iu qua diabolus dorniit, quia con- bene auleni dicitur, et nunquam in eodem stuiu per-
tra corda cbaritate calenlia sollicilus vigilat, in fi i- manet, quia dum infanlia ad pueritiam, pueiilia ad
gidis autom mentibus securus jacct. Dormire cnim adolescentiam, adolescenlia adjtfventutem, juventus
in sanclorum cordibus non potcst, quia et quando ad sencetuiem, senectus transit ad mortem corsu
se in eis ad brevc momenlum coilocat, ipse eum vitae praesenlis ipsis suis aogmentis ad detrimeuia
dcsideriorum coelcsiium aeslus fatigat. Et quasi lo- i:>:peiiiiur, et inde semper deficit, unde se proficer •

ties ul recedat pungit, quoties ab eis amore intimo ^ in spatium \itae credil. Fixum eienim sfalum bi

ad seterna suspiratur. Tantae enim eum voces exci- habere non possurnus, ubi transiluii veniinu ,

tanf, quantae ex illorum meniibus sanetae cogita- alquc boc ipsum vivere nostrum, quotidie a vita

tiones ad coebim clamant. Unde fit ut bonarum transire ost.

actionum armis territus, ac suspiriorura spiculis (7-20; Umbras nomine quando cum adjunclione
percussus fugijt, et ad corda reproborum frigida n:oi)is ponitur, oblivio designatur, quia sicut mors
rediens, eam quam securus possideat malitia^ um- hoc quod interficit, agitut non sit in vita,ita ofali-
biam quaerat. vio 539 ' 10C l' 105 ' intereipil, agit ut non sit in n:e-

(717) Umbrae nomine obscuritas allegoria?. dcsi- moria. Uude recle qnia Joannes Hebrxorum popnlo
cnaiur, sicut per Hafaacuc dicitur : Deus a Libaiw eum cujus obiiii fuerant Deum praedicare vcniebat,
veniet, et Sanctus de monle timbroso et condemo per Zachariam dicilur : Illuminare iii uui in tene-

ilhtbac. n, 17). Qui enim venturum se per Testa- bris el in umbra morlis sedeni [Luc. I, 79). In umbra
mcnti sui paginas spopondit, quasi inde venit, unde etenira morlis sedcre, est a divini amorit nolitia iu
vciiu sub promiseinne se leuuit (718). Quoil videli- oblivione lassescere.
cet Teslamentum bene mons umbrosus et conden- (721) Umbrae mortis nomine imitatio diaboti desi-

sus dicitur : qoia spissis allegoriarum obscuritati- gnatur. Ipse ei]im. quia mortem iiiUtiit,mors voca-

bus cpacatur. tur, Joamie attcslante qni ait : E t nomeu illi mors
Umbrae nomine instabilitas vii^e pr&semis
(719) (Apoe. vi, 8). Per orohram igitur icoiiis anliqui ho-

drsignatur, sicu; pcr beatum Jobde homine dicitur: sfis imitatio accipitnr, qnia .sicul umbr.i joxta q«H-

538 0«* ttwasi flos egrediiur, el conterilur, et fugit lilatcm corporis ducitur, iLa acticmes iniquorum de
teiui umbra, el nunquam in eodem statu permauet specie imitaiionis ejus exprimitur. Unde ie:te Isaias

(Job xiv, 2). Quasi flos enini cgredilur qui nilet in cum geniilcs populosin anliqui hostis cerneret imi-

carne, sed conteritur, quia redigiiur in putredinem. latione dcfecisse, eosque ad veii solisorlum resur-

Quidenim sunt naii homines in mundo nisi qimlain gcre, quae ceito futcra considerat, quasi ex praete-
florcs in campo? Tendamus oc.ilos cordis in hanc ritis narratdicens : Sedenlibus in tenebris, ettnnhra

l;itiiULtinem vitae prsesenlis, et ecce quasi tot flori- morlis, lux orlc. cst eis (ha. ix, 2).

bus quot hominibus plenus est. Viia itaque in (722) Per umbram mortis spiiilualiter perfidus
carne, flos in fenoest. Unde bene per P6almistam Judaeorum populus designatnr, sicut Job de-ipsius
dicilur : Homo sicut fenum dics ejus, et sicut flot f«>puli damoatione dititur: Lapidem quoque caligi-
umbra mortis dnidi: torretu a jwpulo j>cre-
agri iia florebit (Psal. cn, 15). Isaias quoque ait :
D nw, el

Omnis caro fenum, et omnis gloria ejus sicut flos

grinante (Job xxvm, i)

agri (Jsa. xl, 6). Ilomo etenim more floris procc- Umbrae nomine quietis aeteraae refugium designa-
apparet iu publico qni tur, sicut per bealum Jobdicilur : Sicut servut den-
dit ex oc-ulto, et subito :

mortem dcrut umbram, et sicut metcenarius pnestoiatur

statim ex publico prr relrabitur ad occul- fl-

tum. Carnis nos viridilas oslendil, sed aridilas ptil- nem operis sui, etego liabui men&es tacuos, et noctes

veris ab aspectibns relraliit. Quasi flos apparuimns, laboriosas ev.umeravi milii (Job, vn, 2, 5). Require

qui non eramus, quasi flos arescimus qui lempora- in capitulo de raensibus, infra dist. 2, cap. xui.
Umbrarum nomine onnics iniqui designanlur,
liler apparebamus. Ei quia iver momenta faomo quo-
tiJie compelliiiir moitem,
ad recte adjuugitur sicut voce Dominica ad bealu-.n Job dc diaboli imi •

et fugit velul umbra, el nunquam in eodcru stuiu vnr- tatoribus dicilur : Prolegunl innbrce umbram ejus

rttanel (Job xiv, 2). Sed cum sol quoque cursum (Job xl, 27). Umlnequippedisboli sunt omnes ini-

(7171 l'bi pro Libano, Ilier. legit Theiuan. (720) Ex lib.jv in Job cap. xvh, 20.
(718) K^ lib. xxxm in Job cap. I. (721) Ex lib. cteap. snp.
( I9J Ex lib. n in Job cop. xxvi, pcst initium. (722; Vide lih. xvmin Jobeap. xviu, 17,
585 CREGOKIANtM — LIB. XII 58«
(jui , dum imitalioni iniqoilatis ejus inserviunt, A vigorem mox animi ad exerciiiumlaboris rcformat,
quasi ejus corpore imaginis speciem tralitint. Sicul et qnod grave perpendit ex opcrc, leve existimat ex
auiem umbrae diaboli pluraliler sunt omnes rcprobi, rcmuneralione. Sic, sic elecli quique curn mtindi
iia singulariter umbra ejus est uniisquisqiie pccca- biijus adversa patiuntur, cum inhonestates, contu-
lor. Sed dum doetiina; juslorum mali eontradiciuii, mcliaS; rerum damna, cruciatus corporis tolerant,
dum ab cis iniquum quemlibel corrigi non pennil- esse gravia quibus excrcenlur pcnsani, sed cum
tuni, umbrae diaboli 540 umbram ejus protegunt, mentis oculum ad xtcrnae patriae considerationein
quia pcrcatorcs quique in quo sibi male sunt con- teniluut, ex comparatione praemii quain sit Icve
sfii in eo et alium peceantcm defendunt. Umbrs quod patiunlur, invenitim. Qtiod enim vaide impor-
ergo umbram ejus pvtrtegunt, dum nequissimorum labile ex dolore ostendilur, consideraiione provida
facla nequiores perversis patrociniis tuentur. ex remuneraliune levigatur ; hinc est enim quod
CAPUT XIII. Pauius semper seipso robustior eontra advursa eri-
DF. MF.fiSK. gitur, quia nimirum finem sui operis sicut merce-

/n Scriptura sacra mensium nomine, aliqnando per- narius pnesfolalur. Grave namque quod sustinet
feclio, atiquando acliones noslrw, atujuando vet aislimat, scd teve hocpraemii consiileraiione pensat.
multiptieatw fidetium Ecclesiw que unam caiho- B lpse quippe quam sit grave quod patilur, indicat
licum fuciunt. vel cwtesiinm spirituum ordines ei
diqniiates, uliquando cotleciiones anunarum inlet-
qui in carceribus abuntlaiilius, in plagis supra mo-
tigunlur. dum, in mot tibus frcqiicnter se fuisse leslalur : Qui
(723) Mensis nomine perfectio designatur, sicut « Judwit quinqHies quadragenas una minus accepit
per prophelam dieilnr. El erit nensis ex mense pcr- qui ler virgis cwsus, semet lapidatus est, ler nanfra-
fectio (ha. lxvi, 25), videlicet eis ex coHectiono ani- (jinm passus, nocte et die in profundo maris fuit : qui
marum erit in requie, quibus nunc perfeclio fueril pericula fluminnm,lalronum,ex genere, ex genlibus,
in operalione. in civitute, t» solitudine, in muri, in falsis fratribus
(72i) Mensium nomine actiones nostr« designftn- perlulit : qui in labore, et wrumna, in jejuniis
542
lur, sictit pcr boatum Job dicitur : Sicut servus de- multis,infame, insiti, injrigore, et nuditale labora-
sideral umbram, et sicut mercenarius prwslolalur vit : (11 Cor, xi, 24-30) : qui foris pugnas inlus
fincm operis sui, sic et ego habui menses vacuos, el timores sustinuit (11 Cor. vn, 5;;quiultra vires gra-
nocies laboriosas enumeravi mihi (Job. vu, 2). Um- vatum se asseritdicens : Supmmodumgravati sumus
bram quippe servo desidetare est, post tentationes, supra virlutem : itaut Iwderelnpseliam vivere (IlCor.
iv?tum sudoremque opcris, ajlerni refrigerii rcquiem #, i, 8). Sed quomodo remuneralionis linteo sudorem
quifirere. Hane. nanique umbram servus ille desi- tanlllaboris tergat, ipse denuniiat diceris : Nonsunt
deraveral, qui dicebat : Silivit anima mea ud Do- condignw passiones fiujus temporis ad futuram glo-
mimtm foniem vitntm, qu-ando veniam et apparebo rium, quw revelabilur in nobis (Rotr. vm, i7). Finem
nnic faciem Domini (Psal. xli, 3). Bene aulem qui itaque operis quasi mercenarius pi sestolaiar, qui dum
desiderare umbram dicitur, servus vocatur quia profeclum remunerationis considerat, vilc xstimal
eleclus quisque quousque itifirmitatis condilione quod pcne deficiens laborat. Apte autem subdilur :

constringilur, sub dominantis corruplionis jogo Sic et ego habui menses vacuos, et noctes labo-
quasi sub aestus anxietale relinetur. 541 O 11 ' m~ riosas cuumeravi mihi. Elecli quippe Condilori re-
niirum cum a eorrupiioive c.v.itus fuetit, tnnc sibi- rum «erviunt, et s«pe rerum inopia coangustaiitor :

metip>i liber et tranquillus innotescit. Undeetiam per amorem Deo inhaerent, el tamen subsidiis vitae
recte per Paulum dicitur : Ipsa creatura tiberabiiur praasscntis egeut. -Qui igiiur pcr acliones suas pra;-
a servilule corrupiionis, »« iibertalem gioriw filiorum sentiauon quaeiunt, a mundi compendiis vacuos
Dei (Rom. vm, 13). Eicclos euim nunc posna corru- menses ducunt noctes quoque iaboriosas lolerant,
;

plionis aggravat, scd tunc incorruplionis gt&ria ex- quia adversitattim lenebras non solum usque ad
altut, etquairtum ad praeseulis uecessMalis pondera, n inopiain, sed svepe usque ad corporrs cruciatum
nunc in Dei nliis de libertate nihii oslenditur ; ta- porlaut. Despectum namque egestatemqtie perpeti
men ad subsequcnfis hbeflatts gloriam lunc in laboriosum bouis mentibus non est. Sed cum usque
Dei famulis de servitute eorruptionis exuta,et digni- ad nffiictionem carnis advcrsitas veiiitur, labor pro-
lale lihertatisaecepla in uTiorura Dei gloriain vertilur, culdubio ex dolore sentilur.
quia nnita Deo per spiritum quasi boc quod crea- Mensium nomine vel multi[dicat3e fideiium Ecele-
tura csl, transisse ac subegisse declaralur. Sed quia six qutJL' unam cnlholicam faciunt, vcl cadestium
adhuc umbiam desiderat, servus est, qnia qu&usquc spirituum ordines, et dignilates designantur, sicut
seslum tentaiionum lolerat, jugum miserse condilio- Job de nocte conceptionis su* dicit : Non compute-
nis porlat. Merccnarius aHtem cum facienda opcra tur in iliebus anni itec numeretnr in mensibns (Jvb
tonspioit, mentem protinusex longinquilate el pon- lii, 6). Require in capite de die, supra cap. 7, dist.
dere laboris addicit cum vero iasseseontem nni-
; 6ct 7.

mum ad considerandum ojierum praemium revocat, (725) Mensium nomine coUectiones animarum

(725) Ex lib. xix in Job cap. vm. (725) Ex lib. xix hi Job cap. viu.
(724; Ex lib. viu iu Job cap» iv, 7.
387 GAILNERl CAN. REG. S. \ICT0RIS PARIS. 388

design.mhir, stcut per beatum Job ex persena san- \ quia dum non erani exlranei qui persequuntur, ab
ctae Ecclesiae in ultimis tribulalionibus posiLe dici- eis repente mala et iliico fiunt.

tur r Quis milti iribuat, ut sim juxta menses prisli- CAP13T XYl.
nos? (Job xxfx, 2.) Muiia enini talia saneta Ecclc- DE HEIUDIE.
sia doloribus pressa, diclura est. Tanlis quippc (727) Meridiei nomine fervor charilatis dosignt-

illam fulurtim est Iribulationibus atiguslari, ut htec tur, sicut de Adam per Moysen dicitur : Cnm on-
lempora cum magno suspirio desiderel, quse nos dhset voccm Uomini Dei deambulanfit in prmaditc
cum ntagnodolore loleramus. Dicat ergo, dicat per ad auram post meridiern, abscondil tt inler tigna pa-
vocem Job~: Quis milii tribuat ut sim juxla menses radisi(Gen. m, 8). Quid enim quod post pcc-
est

prislinos ? Qtiia cnim.slaluttis 543 dierum nume- catum liominis in paradiso Dominus non stat, sed
rus, menses vocanlur, quid nomine signat mcn- deambulat, nisi quod irruenle culpa se a corde ho-
sium nisi collectiones animarum? Dies quippe dum mmis motum demonstrat? Quid cst quod ad auram
colliguntur in mensibus, subtrahuntur. Quia et in post meridiem, nisi quod lux fcrvcntior vpritalis

boc tempore sancta Ecclesia dum Yirtulis luce abbcesserat, et peccalricem ani!i;ani culpae suae fri-

spleudentes animas coUigit, in intimis abscondit. gora constringebant? Increpavit ergo Adam deam-
Reminiscatur ergo perfectionis pristiiice, reducat ad B bulaus, ul csecis menlibus nequitiam suam non so-
memonam quanta praedicationis suae colleclis ani- lum sermonibus sed eliain rebus aperiret, quateuus
mabus reportabat lucra et angustata tribulationi- peccator bomo ct per.verba quod feceiat audiret,
bus dical ; Quis milii tribuat ut $im juxta menses et per deambuiationem, amisso aeternitatis statu,
vrislinos ? mutabihtatis suae inconstantiant cerneret, et per

CAPUT XIV. auram fervore charitatis cxpulso, torporem suUin

DE A.NNO.
animadverteret et per deciinalioncm soiis coguosce-
rct quod ad tenebras propinquai ct.
Anui nomiue vcl praedicatio supernse gratiae vel
(728) Meridiei nomine fervor carmjlium desigua-
multitu.lo redemptorum designatur , sicut Job de
tur, sicut sponsse YoceinCanlicis caulicorum spouso
antiquo boste sub figura noctis dicil : Non compu-
dicitur : Vbi pascat, ubi cubet 1.1 msridie? (Cant. i,
tctur in diebus anni, Require in capite de die, supra
7.) Pascilur quippe Dontinus cum nostris actibus
cap. 7, dist. 6.
delectatur. Cubat vcra ir» meridie, cum ex desideriis
CAPUT XV. carnaiibus arenti corde reproborum apud eleclorum
DK ORIEJITE. suorum pectora refrigerium invenit cogitationis
(726) Orienlis nomine Redemptor noster designa- bonae.
tnr, sicut per beatiun Job ex persona Ecclesi* di-
545 caput xvn.
cilur : Ad dcxteram Orientis calamitales mece illico DE ,ESTATE.
iurrexerunt (Job. x, 12). Quid enitn boc loco vo- In Scriplura sacra cestalisnomine, aliquando rejnum
cabulo dcxter«e nisi ndelis poptilus sancUe Ecclesiae ccelorum, atiquando dies judicii designatur.
designatur? Vnde et venturus judex hcedos ad tini- (729) iEstatis nomine regnum coelorum designa-
\tram, agnos ad dexleram ponit (Matth. xxy, 33). tur, sicut in Evangelio voce Yerilatis dicilur, ubi
Sed cum sanclam Eeclesiam advcrsilatis terapore pra>nomiuatis signis quae in fine sxcuii fulura sunt
ipsi quoque lacessunt qui fideles cssc videbantur, ponit simiiitudinem : Videte ficulneam, et omnes
procul dubio calaiuUates ad detterant surgunt. AJ arbores : cum producunt jam ex sc fruclum, uilit
sinislram quippe calamilates siirgereut, si a qui- quoniam prope est cestas (Luc. xxi, 29). Ila et vos
Luslibet extra religionem positis et aperte Clnistum cum videritis b.ec lieri scitote quoniam prope est
negantii us persecutionis adversa sustineret. Curo regrium Dei. Quibus profeclo verbis ostendilur,
vero ab aliquibus quasi fidelibus tcmarionem cru- quia fruclus mundi riiina est. Ad boc enim crescit,

ciamentorum patitur, quasi ad dexteram ilii cala- ft ut cadaf, ad lioe germinat, ut quaeque germinavil,
mitates oriuntur : quia hi qui sub nomine Cbristi cladibus consuroat, Aperte ergo demonstratur, quia
mililant, Christi in ea ncmen impugnant. Bene au- sicut ex fructu arborum vicina aestas agiioscilur,
tem haec ipsa dextera Oi ieulis 544 vocalur (Zach. ita ex ruina mundi prope esse cognoscilur reguum
vi, i2). De ipso quippe ejus capiie scriptum est. Dei. Bene aulem regnum Dei «stati coraparalur,
Oiiens est nomen ejus [ibid). Nam quia ab Orienle quia tunc moeroris nostri nubila transeunt, ct vilae

lux surgit recte Oriens dicilur, cujus jusliliae lu- dies aeterni soiis claritale fulgescunt.
mine nostra injustitiae nox illustratur. Ad Orientis (730) iEstalis nomine dies judkii designatur, sicut
ergo dexVcram calamitates surguut, quia hi quoque per Salomonem dicitur : Propter frUjUs piger arare
ad persecutionem prosiliunt, qui electa membia Re- noluit : mendicabit ergocesiate, etnon dabilurei(Prov.
ftemptoris nostri esse credcbautur. Juxta quam vi- xxvn, &). Qui enim nunc propler pavorem mentis
delicet et calamitales recle illico asseril surgere •
atque lorporem bene operari negligit cum sol justi-

(726) Ex lib. xx in Job cap. xvm, 20, 21. (729) Ex liom. i in Evang.
(727) Ex lib. xxvitt in Job cap. u, 15. (730) Ex line hom. 5 in Ezech.
(728) Ex lib. xxx in Job cap. xvm, 3i.
J80 GREGORIAMM. — LID. XIII. 590

tiae in judicio vclut in acstatc clarttcrit, mendicat vi- \ reducitur, ntsancta, jam cum agerc non valet, sen-

tam, scd non accipit, quia propter illam bona ope- tial, et rectum quoi sequi debuit ex lorpedinis suae
rari contcmpsil. pcena cognoscat. Undebene pcrprophetam dicitur :

CAPCT XVIII. Congrega eos quasi gregem ad victimam, el sancii-

DE niEME. fic.a eos in die occisionis (Jer. xu, 3). In die enim
(751) Hiemis npmine vila praesens dcsignatttr, oecisionis sanctificautur reprobi, quia lunc sancta

sicut per Eliu de Domino dicitur Qui ptwcepit : uivi, quae debucrant agere sentiuht, cum digna pravitatis
«i descendat in lenam (Job. xxxyii, 6). Hiemis plu- suae supplicia jam dcclinare non possunt. Quia

\iis. Hiems 546n ui PP e est vita praesens in qua autem praedicationes sanclae cum vila praesenti, id
nos etsijam spes ad supcrna crigit, adhuc tamcn cst pluviae cum hicnie cessabunt, recte cxeunli

mortalilatis nostrae fi igidtis lorpor aslriugil, quia animaeatque ad aelernaaestivaproperanti Sponsi voce
scriptuin est : Corpus qv.od corrvmpiiur, cggraval suadentis dicitur : Surge, pr©p«r«, amica mea, co-
ttnimainetdeprimit terrena mhabilatio sensum multa lumba mea, (ormosa mea, et vt&uJam enim hiems
cogitautem \Sap. n, 15). Ilabet autem hace biems trunsiil, irnber abiil, et recessit (Cant. II, 10). Tran-
pluvias, reetoruni pt ocul dubio praedicaliones. Dc seunte quippe bieme imber recedil, quia, cum vita
Moysen dicitur Exspe-
qtiibus videlicet pluviis per : praesens pcragilur in qua nos ignorantiae nubilo,
ctectur sicul pluvia eloquium meum, et descendant cainis conupiibilis torpor slrinxerat, omne mini-
stftt/ ros verba mea (Deut. xxxu, 2). Hae nimirum steriura praedicationis, cessat. Clarius quippe per
pluviae hiemi eongruuut, acstale cessahunt,quia, cum ltos tunc videbimus hoc quod sanctorum, nunc vo-
nuno carnalium oculis vila ccelestis abscondilur cibus obscurius audimtis. Praecipit ergo Dominus
ucccsse est ut sanctorura nobis pracdicaiionibus nivict biemis pluviis, ulin terram descendant, duin

irrogetur, Cum ve.ro aUernrjndicii aislus incandue- aspii-atione sancli Spiritus pro eoriigendis peccato-

rit, nullus verba pra;dicantium necessaria tur.cha- ribus corda sanctorum ad miniatcrium praedicatio-
bebit. Quia vcniente Judice ad cor suum qtiisque nis humiliat.

INGIPIT LIBER DECIMUS TERTIUS.

547 CAPCT PRIMUM. C ad spiritualis patriae oedificia superna collige-

DE CIVITATE. rent.

In Scriptura sacra cum civitas singulariter poni- (733) Civitatis nomme sancta Ecclesia designa-
tur, aliquando coelestis palria aliquando sanria ,
tur , sicut per Jeremiam prophetam dieitur :
Ecclesia, uliquando anima humana inlelligitur.
Cum vero pluraliter civitates dicuntur, aliquaudo JEdificabitur civitas Domino a turre Hunaneel usque
Ecclesice fideles, aliquando cogitationes pravorum ud portam anguti et exibit ultra normam mensurce
intelliguntur. (Jer. xxxi
, 38). Civitatem qtiippe esse Domini
(732) Civitatis nomine coelestis patria signattir, sanctam Ecclesiam nullus ignorat. Hananeel vero
sicut per Salomonem dicitur : Sapieniia cedificavii Dei gralia inlerpretalur. In angulo auiem duplex
sibi domum, excidit sibi columnas septetn, immolavit paries jungitur. Civitas ;ergo Domini a turre Hana-
viclimas, miscuit vinum, proposuit mensam, misit neel usque ad portam anguli aedificari perhibe-
ancillas suas ut vocarenl ad arcem et moenia civitatis lur : quia sancla Ecclcsia a celsitudine supernae
(Prov. ix, 5). Recte namque domus sapientiae Eccle- gratiae inchoans
usque ad ingressum susceptio-
sia vocatur. Quae septem columnas excidit : quia neuique conslrnitur virorumque populorum Judaici
ab amore praesenlis saeculi disjunclas ad portandam videlicet, atque gentilis. Sed quia in ea crescente
**
ejusdem Ecclesiae falvricam mentes praedicaiUium multitudine etiam reprobi colliguntur, apte sub-
crexit. Quseproeo quod perfeclionis virlule subnixae ditur : normam mensurce, quia usque
Et exibit ultra

supt, septenario numei-o signantur. 548 Immola- adeos quoqueextenditur, qui normam justitiae trans-
vil victimas : quia vilam praedicantium maclari per- cuntes intra mensurae coelestis numerum non
secutione permisit. Vinuin miscuit, quia divinilatis suut.

et humanitalis suae pariter nobis arcana praedicavit. (734) Civilalis nomine anima humana designatur,
Mensam quoque proposuit,> quia Scripturae sacrae sicut per piophetam Domintts quae iralus fecerit,
nobis pabula aperiendo praeparavil. Aucillas eliam narrans dicit : Plui super civilatem unam , et super
suas misit, quae ad arcem nos alque ad civitalis alleram non plui..Pars una compluta y

est , et pars
moenia vocarent : quia praedicatores infirmos quce compluta non est, aruit (Aiuos iv, 7). Cum
abjcctosque habere studuit ,
qui fidcles populos sanctae exhorlationis verba alia mens susciptt

(751) Ex lib. xxvn in Job cap. xiv, 49. (733) Ex lib. xxv in Job cap. vm, II.
(752) Ex lib. xxxm in Job cap. xv. (731) Ex hoin. 10 iu Ezech.,a!.te med.
591 GAHNERl CAN. REG. S. ViCTORIS PARIS. 592

alia suscipcre recusat snper eiviuuem unam A ptavorum designantur, sicul per EHphaz de pravo

Dominus phrit, et super alteram non pluit.Cum ve- divite dicitur : Habiiat itt ciiitatibus desolatis, et tn

ro et ipse qui proximos aiulit, ab aiiis se viliis cor- domibus desertis quaeinlumulos sunt redactce (Job xv).

rigit alque ab aliis eineudare conlemnit, nimi-

,
Quia enim a conversatione convive.ntium civitas ap-

lum una cademque civitas, etex parie compluitur, pellalur, civitates desolatae su:it ipsi obsequium cu-
ei cx parle arida remanel, in qua a se pncdicatio- uei perversorum.quorum claiuoribusperversus lau-
nis pluviam repellit. Supt etejirni quidara qui exbor- tlatur, cum ad prava opera per nequiliain rapilur.
talionis verba omnino uon audiuut : Hi penitus sus- Undc scriptum est : Laudaiur peccaior in deside-

cipeic piuviain noluni : el sunt nonnulli qui audiunt, riis anima: suw,etqui iniqua yerit, benedicilur (Psal.

sed lianc meduliitus 549 " 0J1 insequunlur : quia ix, 17). (757) Domus vero deserta: sunt cogilationes

alia in se vitia resecant, scd in ahis graviter per- piava?, qiias ir.iquus iste inhabilat, qu a per omne
duranl. Sucpe enim quosdam videmus quia per praj- quod agit, iniquorum placere cogitalionibus appetit.

dicationis verbum a semetipsis avarilitf seslum re- Quae civilales desolatae, et dotnus deserla: reile no-
pcliuit;, el non solum jam aliena non rapiunt, scd minantur, quia nisi omnipotens Dcus l-yliura con-
et propria indigenlibus largiunlur , ncc tamen ira? versationes cogiiationesque praecedcnlibus eorum
slimulos edomaut nec patieiiiiae moderamina per culpis reiiuqueret, ad graviora perpetrar.da uiinime

rnentis tranquillitatem servant. Et sitpe alii ad ex- pervcnirent, Bcne aulem dicitur : Qua' in lumulos
hortalionis verbum Ln semelipsis tanlo caruis im- sunl redactce. Ruentia namque domorumalque civi-

unmditia vincuut, corpus in caslilate custodiunt, tatum aedificia tumulos Caciunt, quoniam, dum pravi

ncc tamen adhuc aniiuum, sicul debent., proximis quique confusis aclionibus sibimel ad perversi ooe-
inclinant : sed per rigorem superbiae iu cogitationc ra juuguntur, osteudiliitprociiidubio, quiade xdili-

in istis pars uuacompluta est, quia fru- cio viiie ccciderunt.

se elevant :

ctum fecit, et pars quae compluta noii esl,aruit,qu a CAPLT IL

DE MVRO.
exhortationis verbum non plene suscipiens a bono
ln Scriplura sacra muri nomine aliquando iucarna-
sterilis remansiU tns Dominus, aiiqvando (idei cliristianie munimen,
(755) Civitalum aomiue Ecclesia» fideles desi- ciiquando munitio disciptuuv, aliquando impedi-
gnantur : beatum Job dc Inereticis dicitur
sicut pcr
uuntum bcne faciendi tnteltigilnr.
l)e ckUalibus fecerunt viros gemere (Job xxiv, 12) 551 ('38) Muri nominc incarnatus Dominus dc-
a convivenlibus populis appellantur, sigualur, sicut de sancla Ecclesia per propbetam
Quia civitates
non immerito civitatum nomine v«rae sunt fidei Ec- C diC lur » : Ponetur in ea murus , et anlemurale

tksicC designat* quae 111 singuhs mundi partibus (Isa. xxvi, 1). Ipse enim nobis mvirus
cst, qui nos

undique custodiendo circumdat. Antemuraie autem

positue unam catholicam faciunt in qua fideles om-

nes de Deo recta scntienlcs concorditer vivunt. Hanc

muri nostri prophetaj omnes fuerunt, qui, prius-

namqnc inEvangelio Dominu-sconviventiam populo- quam Dominus appareret in carnc, ad construendam

rum etiam per locoTum distrnctioneiu concordiam fukun missi siinl. De hoc muro pw Ezecliielem ite-

<tes:gnavit Cum saiiatunis de quinquc per turtnas

:
rtun dicitur r Et ecce murtis forinsecus in circvitu

vei centems panibns poputnm ,

qimiquagcnos dis- domus undiqne (Ezech. xl, 5). Ubi notanduin quod
cmnbere praxepii, ui videlicet\ turba fideiium escam murus spirituahs aidificii esse forinsecus dicitur.
%vvn et iocis disjuncta et rtoribus conjuncla prrnce- Murus quippe qui ad muniiionem construitur, non
pu (Marc. vi). Jubilaai quippe requics quinquage- interius, sed exlerius poni solel. Quid ergo necessa-

narii numeri mysterio continetur, et quinquagena- rium fuil, utdicereturfoiinsecusdum nunqUain poni

riua lis dicitur, ut ad ceufenariam perducalur. Quia

murusiiitrinsecus soleat?quia necesseeslut exterius

ergo prius a malo quicscittsr opere, ut posl amma posituseaqu<eintusstintdefendantur [defendalj. Sed

pienius qniescat in co^itatione, alii quinquageni, in hoc verbo quid aperte nisi Dominica Intarnalio
alii cenlem drecumbunt, quoniam suiit nonnulli qui dcmonstratur? Murus enim nobis intus est Deus :

jam a pravis accibus habent i*cquie:n operis, et sunt murus vero (oris est Deus homo. Undc el per pro-

nonnuili qui a perversis coghationibus habenl jam phetam diciCur : Existi in salutem populi tui, ul sal-

requiem menlis. H.emici igitur quia perversis saepe vos faceres chrislos luos (Ilabac. iu, 13) (739). Iste

hujus imittOt potentibus adhaircntes, bonorum so- namque murus, incarnatus videlicet Dominus, rnu-
cialem vitam atquc concordiam pcrsequuntur, recte rus nobis non essel, si forinsecus non fuisscl; quia

nunc dicitur : De civiUitibus viros fecemnt gemere. intus nou protegeret, si exteiius non apparcrel. Sed
Quos recte beatus Job msmoi-at 550 viros, quia neque hoc negligenler pnctcreundum, quod idem
iHosmagishseretici exstingoere ambiunt qui perfectis murus positus dicitur in eircuitu domus undique.
grcssibus per viam Dei ucn flaxe el cnerviter, sedvi- Domus quippe Dei non soluni angeli sancli, de qui-

riliter currunt. bus Psalmista ait : Domine , diiexi decore.ni domus

(736) Civitatnm quoque nomino congregaliones tua:el iocum tubcrnacuti glorioc tua (Psa/.xxv, 8).(470)

(735) Ex iib. xvi in Job cap. xxiu. (738) Ex hom. x.iv in Ezech.
(736) Ex lib. xn in Job cap. xxn. (739) Juxta LXX vide Hier. iu hunclocum.
T
("37) L bi Auj. ila legil. (740) Sic Hier. Juua vers, hiebr.
m GRECCRIANUM. — LI!J. XIII. 394

(7/1; Sed cliam nos sluifU*, quoruni incnles inbabita- A viam luam spinis, tt sepiam eam maceria, el semitat
ro digiialur. Murus itaqtie undiquc in circuilu domus suas non inveniet. Et sequetur amalorcs suos, el non
es':, quia unigcnitus Palris, qui sursum cst> lirmilas apprchendel eos et quwret eos, et non inveniel et di-
an *elorum ipsc deorsum factns esl rcdemptio homi- cet : Vadam et reverlar ad virum mcum priorem :

num. Itlis eni.u fortitudo »e cadant, nobis adjuto- quia milti benc eral lunc matjis quam nunc (Ose.

ritim, ut surgamus posl casum. ii, 67). Spinis cnim clectoium viyc sepiuntur, dum
Muri nomine fidei Ghiistiana? munimcn designa- dolorem punctionis inveniunt in hoc quod tempora-
tnr, sicuf pei Job dc pravis persccutoribus lidcliuni liler concupiscunt. Et quasi interposita maceria viis
dicitur : Quasi ruplo muro, et aperla janua inue- eorum obxial, quorum nimirum desideria perfec-
runl super me (Job xxx, 14). Quasi enim murus tionis difficultas impugnat-. llorum profeclo aniraac
rumpitiir, cum pravormn persuasionibus fides quae amatores suos quaerunt, et non inveniunt, dum se-
in Redempiore noslroesl, in quorumdam corde dis- quendo malignos spirilus nequaquam eas, quas ap-
sipatur. Cumque perversis 552 '» nac *&*» pote- pelunt, liujus saeculi voluplates apprehendunt. Bcne
quam janua erroris aperi-
bias tribuilur, quid aiitid autem subdilur qnod ex ipsi mox difficultatc dical
tur ? Quasi ergo rupto muio et aperta janua, super Vadam ct revcrlar ad virum meum priorem, quia
bonos mali irruunt, cum accepta temporaliter po- n bcne mihi erat lunc magis quam nunc. Prior quippe
tcstatc perversi ipsa quoque in quorumdam corde vir, Dominus est qui castam sihi animara saneti

destrttere muiiiincii fid<>! conanlur. Spiritus interposiio amore conjunxit. Quem tunc
(74i*j Mun quoqtie nomine potesl inlelligi muni- mens uniuscujusque desiderat, cum multiplices

tio disciplinae. Quasi enim rupto muro hostis ingre- amaritudines vclut quasdam spinas invenit iu eis

cum vel malignorum spirituum, vel pravm um

ditur, delectalionibus quas tctnporaliler concupiscit. Nam
hominum persuasione cailida discipiinae munimina diim adversitatibus mundi qucm diligil mordcri
in corde dijsipantur. anima coepcril, tunc plenius inlelhgit, quanlo illi

v
742) Muri noniine impcdimcntum J)er.t; faciendi cum priori viro melius fuit. Eos ergo quos voiun-
dcsrgnatur, sicut in psahno dicitur : El m Deo meo las prava plurimum adversitas conigit»
pci vertit,

transgrediar murum (PsaL xvn, 50). Murus quippe Undc nimis timendum cst, ne sequantur prospera
est omne quod ilineii nostro objicilur, nc a»i cum cutn desiderantur injusta, quia difficilitis malutu
qui diligilur transealur. Sed murum transgredimur, coirigitur, quod perfeclionis ctiam prosperitate ful-

cum pro amore supernae patriae quaeque in hoc mun- citur.

do fuerint objecla calcamus. 554 CAPUT IV.

CAPUT III, »E ANTEMCRALE.

I>E UACERIA. (745*) Antemuralis nomine propheke dcsignan- 1

ln Scriplura sacra maceria: nomine, aliquando mu- tur, sicut dc sanclae Ecclesiae redificatione per pro-
nitio disciplimv, aliquando difficuiius perfeclionk phetam dicilur : Ponetur itt ea murus et aniemuraie
inlelligilur,
(Isu. xxvi, 20). Plurimiiin enim in sacro eloquio
(742*) Maceriae nomine munitio disciplinae desi- cx protestationis suaB munimen murus dici ipse in-
gnatur, sicut per Salomonem dicitur Per agrutn c carnalus Dominus solet. Ipse enim nobis murusesl,
kominis pigri transivi, et per vineam viri slulti ; et qui ad corda nostra pertingere malignorum spiri-
ccce tnlum repleverant urlicce, opertierant superficiem tuum lncursum vetat. Antemurale autem muri no-*
cjus spina, et maceria lapidum destrucla est. (Prov. stri prophclee omnes fuerunt, qui priusquam Dorai-
xxiv, 50.) Per agrum namque hominis pigri alquc nu; appareretin carne ad construendam lidem pro*
per vineam viri slulii transire est cujuslibet vitam phctando missi sunt. In sancta ergo Ecclesia Domi-
negligentis inspicere, et» ejus opcra considerare. nus nobis murus est, et prophetse ejus antemurale
Quam urlicae vel spinae replent, quia in corde negli- suul positi, quia ad nos quos ipse perfecte protegit,
gentium prurientia lerrena desideria, et punctiones D eliam prophetarum verba in fidei constructioncm
piiliulaiit vitiorum. Quippe, quia scriptum cst In venerunt. Unde et bene prius murus, et post antc-
:

desideriis cst otiosus omnis. Maceria autem 553 murale ponitur, qtiia vocati ex genlibus nisi prius

bpidum destructa erat, id est disciplina Patrum 3b Dominum cognosceremus, prophetarum iliius ditta

fjus corde dissoluta. Nam quia destructam mace- minime suscepissemus.

riamlapidum dissolulam esse disciplinam vidil, Ulic CAPUT V.
pvotiniisadjunxit: Quod cumvidissem,posui in\corde I»E TURRE.
meo.cl exemplo didki disciplimm (Prov. xxtv, 32). Turris nomine circumspectio dcsignatur sicul in

(745) Maceriae nomine difticultas perfectionis de- Canticis sponsae a sponso dicitur : Nasus tv.us sicut

signalur, sicut sub specie uniuscujusquc animaede lurris qnm est in Liba.no (Cant. vil, I). Roqiiirc in

iniirmante Judaea alque in pravis itineribus gradien- cap. de Ducibus lib. iv, supra cap, 10, dist. 2.

le per prophclam Dominus dicit : Ecce ego sepiam Turris altitudinein giatiae dcsignat, sicut per J<>

(741) Sic Hier. juxta vcrs. Hebra. (742') Ex 1. xx in Job, cap. xx, 22.
(741*) Ev tod. lib. el cap. (743) K\ I. xvxiv iu Joli, c. n, I.

(7-»2) V:\ \. xxw in Job, c. x. (Ti.j') Ex ho. xiv in Eiech.

Patuol. CXCIH. 13
 595 CARNRRI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. 396
lvmiam prophetam dicilur : AZdificabilur civllas Do- A cloquio intelligendo percepit, ante a-lemi judicis
tttno u turre Uananect usqne ad porlam nngeli oculosexhibendo operihus ostctiilit.

(lerem. xxxi, 38). Require in cap. De civita. supra Domus cceli habitaculum designat, sicul di-rilar :

dist. 2. Passcr inwnil sibi domuin (Psai. ixxxm, 4). Rc-

quirc in cap. De passere, lib. n, cap. 12.
555 CAriT vi.
Doi.ous virtutum fabricam riesignat, sicut Salo-
»E DOMO. mon dicii : biiigenier exerce agrum luum, ut postea

Scripivra sacra domus nomine aliquando cwlestis

tedifices dimum tuum (Prot>. xxiv, 27). Rcqaire in
}>i

Eectesia, aliquando r.orpus Christi, atiquando con- cap. Deagrotib. vi, cap. 8, distinct. 3,

scientia, aliqnando cveii habilacuium, aliquundc

virtutum fabrica. CAPcr vii.

DE TABr.HXACUI.O.
Dnmus nominc coelestis Ecclesia designatur, sictit
In Scriptura sacra tabernaruti v.omiuc, aiiquando
Salomone tcraplum aedificanle aperitur cuni dici- habitaculum mentis, aliquando corporen hnbitalio,
tus* Domus autem cum tvdiftcarclur, de lapidibus
:
atiqhando cogilationes, utiquando wdificatio ta-
rena feiicitau* designatur.
dolatis atqne perfectis adificata esi. F.i malleus, ei t >

securis, et omnc [erramentnm non sunl audita iu

557 (7*5) Tabernacnli nomine habitaculum men-
donw, cum ccdilicarelur (111 Ileg. vi, 7). Vide L tm, lis designatur, sicul per beatum Job in persona Ec-
c. U. clcsiae dicitur : Qitis mitii tribuat, ut sim, sicut fui

Domus corpus Cbiisti designat, sicut Salomon in diebus adolesccntice meee, quando secreto Deus
dicit : Snpientia wdificavit sibi domum (Prov. ix, 1). evai in tabernaculo mco (Job xxix, 4). Sicut unius-
Sapienlia quippe sibi domura condidit, cum unige- cujusQue hominis, sic sancise Ecclesire ailas descri-

nitus Dei Filius in seipso intra utcrum virgrais, rae- bitur. Parvula quippe tunc erat cum a nativitate re-
dianle anima, humanum sibi corpus creavit. Sic cens verbum vita; pnedicare r.on poierat. Hinc enim
namque corpus unigeniii domus Dei dicitur, sicut de iila dicilur : Soror nostra parvula est, ei ubera
rtiaus templum vocalur, ita veio ut unus idcmque no'j habet (Cant. viii, 8). Quia nirairum sancta Ec-
Dci, atque hominis lllius ipsc sit qui inhabiiat ipse, clesia priusquam proficeret, per incrementa virtu-
qui liabitatur. tis, infirrais quibusque audiiovibtis prrebere non po-
(744) Domus nomine conscienlia designatur, si- tuit uJ)era praedicationis. Adulta vero Ecclesia di-
cu! ad Ezecuielem dicitur : Iugrcdcre el inctudere in cilur, quando verbo Dei cr.pulata sancto rcpleta Spi-

medio domus tucc (E&ecii. m, 24). Quid est quod c ritu per prsedicationis ministerium in filiorum con-
cvirc propbeta ad campum jubetur nisi quod unus- ceptione foelatur, quos exhortando parturit, conver-
quisquc qui praedicat, propter eos quos extra sepo- tendo parit. De hac ejus aetate Domino dicitur :

silns corrigil atque ab iniquitate compescit io- Adolescenlules, dilexerunt te (Cant. i, 3). Universa?
qucndo, ad campum exil ibique gloriam Domini fi- quippe Ecclesiae, quae unam Calholicam faciunt,

dcl? Sed quia semper praedicator debct ad menterm adolescenUil.cvocantur non jam vetustie per culpam,
recurrere, humilitatem atque munditiam intus cu- sed novelia; per gratiam, non senio steriles, scd
stodire, post cainpum nccesse est ut ad domam re- relate mentis ad spirilalem congruaa fecunditatem.
jt'-eat qualcnus in iis quae dicit qualis ciiam ipse sit Tunc crgo cum in diebus Anlichristi Ecclesia quasi
iittra conscientiam agnoscat. 556 Si enim aulem quodam senio debililata per praedicat oncm parere
boc quod loqnitur minirae custodit, aut de iis qua; non valet, reminiscitur fecundilatis antiquae diccns :

loqnilur tempGralem gloriam quaerit, loquendo qui- Sicul fui in dicbus adoiescemia; mex quando secreto

dem ad campum exit, sed non cogitancio semetip- Dominns erat in libernaculo meo. Quid enim hoc
sum ad donuim redire conteranit. Accepio elenim loco tabernaculum nisj habilalionem menlis acci-
r.piritu in medio domus includimur, quando per ejus pimus? Per omi.e namque quod cogiiandoagimns,
gratiam ad di&cutienda mentis nostroe secreia revo- D in consilio cordis agilamus. Quisquis autem man-

camur, ut apud seipsum iu Beo animus requiescat, daia Dei tacitus cogitat, secreto illi Deus in taberna-

et. non jamper exteriores concupiseentias in appe- culo est. Habilationem elenim cordis sui ante Dei

titn laudis et glorioe cogitationis mobilitate discur- c-sse oculos viderat, qui dicebat : Et meditatio cor-
rat.De hac domo eordis cuidam sanato per semet- dis mei in conspeclu luo semper {Psal. xi.vm, 4).

ipsam Verilas dicit Tolle grabatum tuum, el vade

: Ct ergo demonstret quantum fjustus profecerit,

in domum luum (Marc. n, 9). Hinc de perfecta dicat ex se, dicat ex persona universalis Ec-
anima dicitur : Considerat semitas domus sua,pa- clesiar; : Quando 6ecreto Deus erat in tabernaculo
>>em oiiosa non comedit (Prov. xxxi, 27) (744*). Se- meo.
iniias quippe domus suae considerat, qui cunctas (745*) Tabernaculi nomine corporea habitatio de-

conscienliae suae cogitationes subtiliter investigat signatur. Sicut legilur quia iiebraicus popuius de
Panem otiosa non comedit, qwa hoc quodrie sacxo ^Egypti servitule liberatus, cuiu loquente Beo co-

(744) Ex iiom. ii in Ezcch. (715) Ex 1. xt\ in Job, c. ix.

(744*) Ex cap. 1,25, 1. xxxv inJob. (74'<*) Ex ho. 45 in Ezecb. ante finem.
597 C.IEGOMANUM - LIB, XIH. 59S

latanana 558 nubis cernerel, unusquisquc in ta- A ntimmum tribuit, munus ex manu dcdit. Qui autera

berhaeuli sui foiibus slabat ei adorabat. Ibi eniiti verbum laudis impendit, raunus ab ore protulit.
stamus, ubi inentis oculos ligimus. Unde Elias ait ilvpocrila itaque etsi exieriora dona quae terrenaj
Virit Dominus in conspeclu cujus sto (III Reg. xvu, forsitan nccessitati congruunt, accipcrc recnsat,

7). Ibi (juippe stabal, ubi cor fixerat. Quid cst au- plus csl quodsibi tribui appetit.cum ultra meritura
teni populum columnam nubis aspicere, alquc iu laudati desiraus munus ab ore quaerit. Quia ergo in
tabernaeu!i sui foribus stare, ct adorare, nisi quod ipso laudis appelitu, nimiocor ardore succcnditur,
luimana mens cum superiora iiia alque coclestia dicatur recte : Ignis devorabit tabernaculu eorum
utcunque in acnigmate conspicit, jam claustra hnbi- qui muneru libenter accipiuni. Si;i vero eorum laber-
Utionis corporeac per sublevatam cogitationem exit, nacula, corpora debemus accipcre in quibus iUorum
atque illum humiitier adoral? Cujus etsi videre animae habitant, ignis coiura tabernacula devorat,
substantiam non valct, jam lameu cjus potcnliam quia qui hic in mente ardeut igne avaiitise, illic

per illuminationera spiritus miratur. Item quia per ctiam in carne creraantur ignibus gebennae.
ttberuaculum corptis intelligitur, docet Job qui (!e (747) Tahernaculi nomine aedificalio tcrrenae fcli-

iniiiio loqucns ait : Affligetur retictus in labcmaculo cilalis designalur, sicut per Balda J dicilur : Taber-
B
buc (Job sx, 26). (746) Inquit enirn : tabernaculum naculum impiorum non suvsislet (Job vin, 22). Ta-
r-aro est, quia ipsam Ijetus inhabitat, et si sit possi- bcrnaculura quippe conslruitur, ut ab a«iu corpus
bile, eam nunquam relinquat. Justi vero
oplat ut ct frigore defendatur. Quid itaque lioc loco labcr-
quia gaudium suum in spa coeiesliura ponunt, co- naculi nominc nisi sedificatlo lerrenae felicitatis ex-
rumque conversatio in coelis est, cum adhuc in primilur, per quam super se reprobi casura multi-
carne suni, quasi in carnejam non sunt, quia nuUa plicant, ut sc a praesentis vitae necessilatibus quasi
carnis delectationc se pascuntur. Unde et quibus- ab aestu ct imbribus defendant? Honoribus namqne
dam dicitur : Vos autem non estis in carne, sed in cxcrescere arabiunt, ne despecti videanfur. Terrena
spiritu (Rom. vm, 1). Neque enim in carne non aggrcgando cxaggerant, ne inopiae frigore tabescant.
erant, qui raagistri epislolas, exbortationis eloquia ConlemnuiU curare quod sequitur ci tota intentione

suscipiebant ; sed quasi jam non in carne e*se, cst satagunt, ne quid in prsesenlibus dcsit. Student no-
de amore carnalium niiiil habere. At contra iniquus mpn dilalare nc laleaut, etsi cuncla ad desideiium
isie qui omne gaudium suum in carnali vita posuit, suppetanl, munitos 5GO se ' n omnibus et felices

in tabernaculo carnis habitavit. Quam videlicet car- putant. Ubi ergo mentis habitationem construunt,
ncm cum in resurrectione receperit, cum ea ge- q ibi procul dabio tabernacula fixerunt. Adversa im-
Lenuar: ignibus traditus ardcbit. Tunc ab ea cduci patientcr perferunt, remisse in prosperis laelantur,
appetit; tunc ejus tormenta evadere, si valeat quxt- sola quae adsunt cogitant, nec ad afleclum coelcstis

ril; tunc incipil veUe vitare quod aroavil. Sed quia patriae uila recordatione respirant. Gaudent sibi

eamdem carnem Deo prseposuit, judicante Deo agi- suppetere bona quae cupiunt, atque ubi carne re-
tur ut ex ea amplius in igne crucietur. Hic ita- quiescunt, ibi et mentem exstinguendo sepeliunt,
que eam relinquere non vult, et lamcn ab ea ab- quia soecularis curae telo trucidati tcrrenarum re-
slrabilur : illic eam reUnquere appetit, et tamen rum aggerem quem foras exquirendo multiplicant,
in ea propter supplicia servalur. Ad augmentum hunc semi>cr interius pcr cogitationem portant. At
ilique torraenli, et hic de corpore noleos educiiiir, contra justi nec oblata bona, bic pro raagno susci-
ct illic in corpore tcnetur iuvitus. Quia crgo ejus piunt, nec iliata raala valde periiraescunt ; bed et
6piritus carnem quam sibi male amando praepc- cum bonis praesentibus utuntur, ventura maia me-
suit, evadere in tormento volet et non valet, re- tuunt, el, dum dc malis prsesentibus gemunt, bo-
clc nunc dicitur : Affligetur relictm i:i tabernaculo norum scquentium anfore consolantur ; 3icque tcm-
suo. porali foventur subsidio, sicut viator stabulo utitur,

5-59 (746*) Tabernaculoru.m nominecogitationes ® icctopausat, et recedere festinaf, quiescit corpore,

designantur, sicul per Elipbaz dieitur : Ignis devo- sed aliud lendil raente. Bene ergo dicitur : Taberna-
rabit tabernacnla eornm qui munera libcnter scci- culum impiorum non subsistei, quia vitae fugientis

piunt(Job xv, 34). Sicut enira corpus in laberna- amaiores dum studiose se in praesentibus coa-
culo, sic mens inhabitat »n cogitatione. Sed ignis struunt, repente ad Eeterna rapiuntur.
tabernacuia devorat, cumaestusavaritiaecogitationes CLVPUT YIII.
dcvastat. Et fit plurimum , ut hypocrita aurtim vel DE TEMPLO.
quaeque bona teraporalia ab horainibus accipere In Scriptura sacra templi nomine, aliquirnd.c anima
coniemnat ; sed quia haec non accipit, majores ab jusli, aliquando corpus Chrisli, aliquando jidciis

eis accipere laudcs quterat. Et forlassc muuus se ac- populus inlelligitur.

ccpisse non sestimal, quia bona temporalia accipere (747*) Terapli noraine anima jusli desigaatur,
recusat. Undc sciendum esi quia aliquando munus sicut Isaias, cum se Domiuura vidisse fateretur, di-
% ntanu, aliquando ab ore porrigitur. Nara qui cit : Anno ouo mortuus esl rex Ozias, vidi Dominum
(746) Ex lib. xv in Job, c. xvm, 14. (747) ex 1. vni, in Job, xxxn 41
(74b') Ex 1. ui, in Joh cap. xxv, 27. (747*) Ex Ito. 14, iu Ezech. post med.
199 GARNEIU CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. m
$cdente m aupet svlium excelsum cl elevatum ; proli- A quse htfbcnt indigcntibus tribuunt, el hahere qua
nus adjunxit : Et ca qucc sub ipso cvant, replebant non hahent non concupiscunt. Recie ergo horum
lcmplum (Isai. vi, I). Quando cnim Osias rex su- cor altare Dei dicitur, ubi ex mcerore compunctio-
perbus ac praesomplor morilur DominuS videlur; nis ignis ardel et caro consumitnr. Nunquid non
»iLiia cum mundi hujus elatio a desiderio mentis oo lales quoiidie in sancto hoc tideli populo qirasi m
citiilur, 561 lmic »iens Domfni gloriam contcm- terapli alrio videmus? Nunquid non nobis eorum
plaiur. Ei iiolaudusa quod Dominus super solium vitam ad eiemplun propositam indesinenter asi>i-
excolsum ct clcvalum sedet. Quid namque esl ejus cimus? Altare ergo ante faciem templi est, cum
solium, nisi crcatura angelica vcl humana, tum pcr multi in sanctae Ecclesiae conspeclu sunt positi, qui
iiiteliecium, quein dcdit, prasidel? Quod videlicet aeterni judicii semelipsos quotidie Deo sacrificium
solium cxcclsum, elovatnm dicitur, quia el natura inlamento compunctionis mactani. Qui. ut praedi-
humana ad coeleslera gloriain eievata proficit, et ctum est, corporea castigant quatcnus 1k»c quod per
crealura angeiica dum niultis spiiiiibus cadentibus magistrum genlium dieitur, impleanl : Vt ezhibeu-
jam solidala est in ccslo ne cadat, inde etiain elevala tis corpora vestra hosliam viveti>em, sanctam, Deo
es: undc contirmala. -Teiuplnm vero ejus, lioc csi placentem (fiom. xn, l). Hostia quippe occiditur,
D
quod solium,quia xiernusRex ibi bab.tat ubi sedet. ut offcraiur. Sed liostia vivens est, Dotuivo corpua
Nos cr-^o lemplum iliius sumus, in quorura meuii- afflietmn. Quod ct hoslia dicitur, et vivens, quia
hus habilare dignaiur. Sed ea qu.c sub ipso erant, vivunt in virtutibus, ct est a vitiis occisum. HostLa
replebant lemplum, quia quklquid de iU-o modo vklelicet, quia jam liuic mundo a pravis aetibus
eonspicilur, adliuc non est i[isc, sed sub ipso est. mortuuin; vivens autem <juia cuucta, qu;e prcavalet,
Sic Jacob atujelum vidit, el vidisse Deum fulelur; bona operatur.
quia cum minUieria ejus conspicimus, jam multum
563CAPUT ix.
estquod snper nosmelipsos levamur. Notandum
nr nNDAMEfiTO.
vero quod dicilur, implebant lemplum, quoniam etsi
In Scripturn satra cum fundamentum sinqnfartUt
angelus apparet, infiruiae tameu menti satisfacit, at pantiur, aliqwmdo ipse Dominus, ali<i>iando ftdelns
si adliuc majus non polest, jam tamen minus.quod iiilelliguntur. Cutn vcroplnraliter fundamenfi <'»-

Ea ergo,qux sub eo sunt, repleut cuntur suncli apostoli dcsignantur.

vidcl, admirctur.

lejnplum, quia mens \u eontemplatione profc •

etttu ( 7-S-O) Fundamcnti nomine ipse Dominus desigua-
cerit, non jain quod ipse sed id quod sub ipso est
;
lur, per cujus polentiam divinitaiii, inhimilaiis

eontcaiplatur. r noslrie corda solidanlur, sictit Paulus ait : Funda-

(748) Templi nomine corpus Christi designatur, menlum aliud nemo potest ponere preC-r id quod
sicut ipsius Chiisli voec Judajis dicitur : Salvitt positum esl quod est Chrislus Jesia (1 Cor. ui, ii).

lemplum lioc, ei ego iu trtbus diebus exeitabo illud Ipse quippe fundamenium est fundaiueniorum
{ioan. u, 19). Ex qua tcmpli resolutione, id est quia el origo est inchoaniium, ct conslautia robu-
dorporis desirucljone quauius fructus processerit, slorum.
BeittSamson in semetipso dudum (iguraliier cxpressit, (749') Fundamenti noniine fides designatur, sicut

eui paucos quidem, dum viveret, interemii, deslruelo per Prophetam dicitur, qui sub Jerusalem specie
autem templb, hostes innumeros, cum morerelur, oc- inim corum destruenlium verha memorat dicens :

eidit (Jttdtc. xvi). Quia nimiium Dominus ab ela- Exiaanite, exinanite usqut ad fundamentum i» ea
tione supcrbise paueos cu-m viveret, plures vero, cum (Psal. cxxxvi, 7). Inimici namque destruenies osque
templum sui corpbris solvcretur, exstiuxit, atque ad fundamertum Jerusalem exinaniunt ,
quai.du
elecios ex gentibus 'quos viveudo sustinuit, simui pcrversi spirhus a corde fidelium deslvucto prins

omnes morieudo proslnrvit. Pauci quippe ex plebe aedificio boni operis, solkiiiaiem quoque exhauiiunt

Israelilica ipso prsedicante credUicrunt, innumeri religionis. Sicul enim supra fuudamentnm fahrica,

vcro popuii gentium, viam viue illo moriente secuti ^ sic super fidem opera conslruuntur. Dsque ad fun-
sunt. Superbos namque dum adhuc passibilis vive- danicntum crgo cxinanivisse, ^st evcrso bcnc vi-

ret pertulit, a passibili vero viia morluus stravit. vendi -'ivrc etiam robur fidci dissipassc.
7 *8*}Templinomineiidelispopulusdesigiia- undamcntorum V.mniue sancti anosioH
562t (750) i
tur, sicul per Ezechielem dicitur El aitareante fackm
: desiguautur.sicutvoce T>Oniinie:i ad bealum Jobdici-
templi (Eiech. xl, ii;. Quid enim esi tcmpluin nisi tur ; 1N»' eras auando ponebum fundaatenf* teiVar?

iidelis populus, sicul per Paulum aposloEim uiSct- (Job \\m\\, i.) Quid enim terrae n««ftii»e nisi

pulis dicitur : Templum enim Dei sanctum esl quod ia«cia Lccl 'sia dcsignatur .'
Quki vc»-o; alind pc.r

estit vos (1 Cor. m, 17)?Et quid eslaltaie Dei,nisi fundsm^nla cnam pi;edicalorcs ampimus ? Quos
mens benc viveniium? Qui peccatorumsuorum me- dum primt>s I>on. imis 564 xn M>fiic'ta Ecdesia po-
mores laciymis sc lavant, carnem per abslinentiam soit, tota in eis ?.cquenii:>Taliri«* struciura su're\it:

maceraiit,nuHis ^e mundi hujus actionibus mrsocnt, Vndc ' ct saeerdos cum iabenraculumingrediiur,duO-
(748) Ex I. x\ix in Job, c vm. (7ft)'f Ex. 1. xw.in J^,c. x, 15.
(.748*) E\ Im». Vxn in Ezer.h. i7;*>U; Ex I. \xmh. in *ob, c. vi, S.

^749) Lx 1. x.vvui, in Job, c. vi, 9.

 40t CREGORIAMJM. - LIB. XHL 401
decimlupiites norlarc mpcctorc jubclur (Exod. xxviti, A cx passioiiibus, sed tamcn ullia noiniucm ex mira-

9), quia viJelicet seiuelipsum pro nobts saciifi- culis aguosccrcttir.

cjuoj olfcrcns potttilex nostcr, duni forles in ipso (751) Pariolis nomine peccati durilia dcsignalur,
cxordio pt.eJicaioiTS cxliibuil, dtiodecim lapides sicut scriittum esl : Ipse a.dificabat parietcm, ilti

siib capilc in piima sui corporis parle porlavit. aulnn tiniebant eum (Ezech. xm, '0). Quid enini
Sancli itnmse apostoli et pro priiita oslonsionc parielis nomine nisi poccali durilia intelligimr?
ornamcnti lupides sunt iu peclore, ct pro priina ^KdlHcaro ergo parictem, cst contra se quempiam
suliditate aodilkii in solo funJainenla. Unde ct David obslatula pcccati consrruerc. Sed pariclem liniunt,
j roplieta cutn sanclam Ecclesiam in subliinibus qui peccata porpolraniibus adulanlur ul quod illi

aposlolorum mentibus poni aedificarique conspiccrei, porvcisc agcnles scdificant, isti adulantcs quasi ni-
dixit : Ftttt amenta ejus in montibus sanc.is (Psat. tidum reddtint.
L xx xvi, 1). Qttia igitui-fundamcnta nostra sunl hiqui 566 CAPUT \L
iiiiquitatuin nostrarum pondera poriaverunt.ne bea- dg roniA.
tU8 Jou iu supetbiam dc virtuuun suarum pnlentia ln Scrtpture su.cra cum porta singulnrilcr ponilur,
sublevetur, in ipsaDominiti primaparte sermoni:, de aHrfunndo Christus, aliquuntto prwdicalor sauctus,
aliijuando Seriptitrff sacrcp. scienlia, aliiiusiido fides,
sanctorum piajdkaiorum comniemoratione dis<'uli- B
aliquundo dlesjudicii, ojiquando actio, uiiqnando
lur, ul quanto illos admirabilcs venire conspiccrct, exvvs ab hac vita signatur. Cum veto pluralitev

tauio iu eorum comparatione de se vilius ;estirr.are'.. rort>v dicnntur, aliijunudo e.ritus ab liac vila, ati-
ttuando sancti doclores, uliquandn iuiqui doctores,
Q lod idcirco a Domino quasi jam praHeritum de-
aliquando actioncs buna7 scu acliones prara;, ali-
dtribitur, quia qttidquid foris futurum est in opcre, quamdo polcstnlcs advcrscv, atiquando cogilationet
inlus jam factum est in praedestiiiatiope. Dicitur prora- intelliguntur.

itaque ci : Vbi erat quando ponebam [undamenta (751*) PorUc nomine Cbrislus designalur, sicut
terrcci Ac si aperte dicerclur : Virtutein fortium per Elipl.az de uliis Judaici popcli, id ost pravis
considera , mcque eorum ante saccula auctorcm ojus scquaciluis dicitur : El conterentur i?i porta,
pensa. Ecce eos quos in temporc eondidi, miraltiles el non erit qui cripial (Job v, -i). Quis cnim aliu*
quantum mihi subdi debeas,
suspicies, perpende portas nomine nisi Mediator Dci ct lioniinum dobol
qucm auciorem mirabilium sive lemporum esse inlelligi ? Qui ait : Ecjo sinn osdum, per me si quis
cognoscis. inlroieril ^alvabilur {Joan. \, 9). Filii igilur bujus
CAPUT X. slulii extra porlam proficiunt ct in porta conteruu'

DE PARIETE. lur, quia pravac Judieoruin sobolcs ante "dediatoris

In Scriptura sacra parictis nominc, aliqttanJo liu- adventum in legis obscrvatione florueiunt; sed in
manilatis nutura, aliquando pecc&ti duritia desi' ipsa Redemptoris nostri prasentia a Divinilalis obse-
ynatur.
quio perliJia» suae merilis repulsi ceciden.iul. Quos
(750*) Parietis nominc bumanitalis naluradesi- nimirum r.on esl qui oripiat, qui scilicel dum ipsum
gnatur, sicut sancta Ecclesia sub s[ionsrc, \ocespoit- Redemptorem exsiinguere persequendo conali sunl»
sum aperte jain viJere desiderans, ait: En ipse 565 oblatrc sibi remedium creptionis abscondcrunt.
slal post nostrum (Cunl n, 9) qui enim
parietcm ;
567 (^32) Pot. st porta? nomine unusquisque
huiuanis oculis boc quod dc humana nalura assum- praedicator intelligi : qtiia quisquis januam regni
psir, ostendit. et in seipso invisibilis permansit, in toclcstis ore suo aperil, porla est : Unde duodecim
aperto se viderc quaerenlibus quasi posl. parielem portcc vel in Joannis Apocalijpsi, vel in extrema Eze-
sietit, quia videndum se manifesta majcstate non chielis propheta: visione describuntur (Apoc. xxi).
praebuit. Quasi enim post parietem stelit, qui bu- (752*) Potest etiain nomUie porUe Scriptura sacra
manilatis naturam quam assumpsit, oslendit, et non iiiconveiiienier uitelligi, quae iium nobis inielle-
divinilatis naturam humanis oculis occultavit. Unde clum apcrit, cosleslis regui januani pandit.
illic subditur : Jlespiciens per [encsiras, prospiciens p. (753) Possumus poria; uomine etiam fidem acci-
per cancellos (ibid.); quisqtiis enim per fencstras pere, quam primam coiuiiigimiis, ut ad virlutura
vel caneelios rcspicit, ncc totus later, nectotus viric- ;r,diiicia inlromus.
lur, sic nimirum Redcmptor nostcr anle dubilan- (753*) Portie nomine dies judicii desigriatttr sicut
lium oculos factus e^t. quia si miracula faciens, nil superius porEliph.17. dioitur : l'l contcremur in portu,
pertulissel ut borno, plane cis apparuisset Deus; ct et non erit qui eripiiil (Job. v, .'). INam sicnt urbis
rursum humana paliens, si ntilla fecisscl ut Deus, adihis porta dioitur, ila esl diesjudicii porf^ regni,
purus puiarclur liomo. Sed quia et divina ferit, et quia per eum ab electis omnibus ad ccelostis palriae
huniana pertulit, quasi per leneslras vel cancellos gluriam inlramus. Filii ergo hujns slulti ante por-
ad homines prospcxil.ut Deus et apparerol ex mira- lam elali sunt, sed in porla contereniur. quia airn-
culis, el laleret ex passionibus, ct bomo ccrnerctur tores bujus sa.Tuli in praesenti vita superbiunt, scd

(7f>u*i Ex ho. 13, in E/.ech. posf. med. (7;i2') Ibidem.

(7f)l) Fx I. xvui, in ,lob, c. lv, 15. (753) Ibidem.
(751*) Ex I. vt, in Job, c. u. (735'i Ex I. vi in Job, c. v.
(75*21 Ex ho. 15, in Ezech. post initium.
 403 GARNERI CAN. REC. S. VICTOIUS PARIS. 404
In ipso regni aditu aeterna animadversione feriun- A quirc in capitulo de lapidibus, Hb. x, cap. 2,dist. 6.
lur. Bene autcm subditur Et non eril qui : eripiat. (754*) Porlarum nomine iniqui doctores designan-
!llos quippe veritas ab reterna adversiute eripuit, tur, sicuJ voce Dominica ad bealum Job de diabolu
quos in lemporaiibus prosperis per disciplinam 563 su b nomine Leviathan interrogando dicitur ;

premit. Qui autcm nunc renuit premi, tunc non va- Portas vullus ejus quis aperiet (Job xli, 5). PorUe
Iei eripi, quia iniqui eum quem per disciplinam ha- quippe ejus sunt iniqui dociores. Qiii idcirco porta:
bere negligunt, palrem, afftictionis suae tempore vultus ejus vocati sunt, quia per ipsos quisque in-
pcr adjulorium i\on iuvcniunt ereplorem. greditur, ut Levialhan isle, id cst diabolus quasi itt

Portae nomine bona actio designaiur, sicut per poteslatis suae principatu videatur. Sicul enim Scii-
beatum Job in persona Lcclesice dicitur Quando :
ptura sacra sanctos viros portas Sion vocare con-
procedebam ad portam civitaiis, et in plalea parabant suevit, Sion quippe speculatio interptelatur, et non
cathedram mihi (Job xxix, 7). Require in capilulo immerito praedicatores sanclos porlas Sion dicimus,
De platea, ub. vi, cap. U, disl. I. quia per eorum vitam atque doctrinam abscondita
(754) Poftse nomine exitus ab hac vita designa- supernas contcmplalionis intramus : ita etiam per
tur, sicut per Ezechielein de viro qui ei apparuit porlas Leviathan istius erronun magislri signantur,
dicitur : Siubat autcm in porla (Ezech. xl, 5). Quis- h qUorum dum prsedicalio perversa recipitur, raiscri»
quis m porta stat, ex quadaai parte intus est, ex
aitdi/oribus via perditionis aperitur. Ail er«o : Por-
quada-m parte foris, quia a!iud cjus foris aspicitur,
ias vrUtu6 ejus quis nperielt Subaudis, nisi ego qui
rdiud inlus nbsconditur. 568 Redcmptor itaquc clectis meis magistros. errorum sub specie snnctt-
noster qui per eumdem virum intelligitur, pro nobis latis absconditos perspicua cognitione raanifeslo.
misericordiler incarnatus , antc lnimanos oculos Portarum nomine actiones
(755) boiiae seu pravae
quasiinporlaslelit.quia etper humanitatcm visibilis
designanlursicutper Psalmislam dicitur: Quiexaltas
apparuit, et sese invisibilem per divinifoiem servavit,
me de portis rnortis, ut annuntiettvomnes laudaliones
Yir itaque qui apparuit in porta sleiit, atque ita tuas in portis filix Sion (Psul. ix, 14). Porlaeq;iippe
locutus est, quia Mediaior Dei et hominum homo mortis sunt actiones pravae, qua? ad interitum tra-
Christus Jesus in ipso quoque passionis suae tem-
hunt. Quia autem Sion speculatio dic^tur, portas
pore pra?cepta vltae discipulis dcdit, ut hi qui in eum Sion actiones bonas accipimus, per quas supernam
oedunt, ad portam respicianl ct passionem ejus patriam ingredimur, ut regis nostri gloriam coiv
sollicita consideratioae pensautes, a quoquc
suo tcmplcmur.
cxitu, cordis oculos nou avertant. Nos quoque cum (755*) Poitarum nomine potcstates adversx desi-
jam clauslra carnis despicere, morlalitalis nostrae
gnantur, sicut voce Dominica sub interrogatione
angustias per immortalilatis desiderium transire,
beato Job dicitur : Nunquid apertas sunt tibi porUt
ti supernas lucis libertalem tencieie, ad ccelestis mortis? (Job xxxvm, 48.) Porlae quippe morlis sunt
patriae giudia anbelare coeperimus, ad poriam ocu- poleslates adversae, quas descendens Dominus ape-
los tenemus, quia dum a sacramenlis lemporalibus
ruit, quia earum fortitudinem moriendo superavit.
transire ad aeterna cupimus, quasi jam praesenli nomine cognitia-
(756) Possunt autem portarum
vitae lerga dedimus, et cordis faciem in desiderio
nes pravse inldligi, quas Deo pandimus quando eaa
nostri cxitus habemus. Scriptum quippc est : Cor- in poenitentia flcndo coniitemur. Quas etiam non
put qued iorrumpitur, aggravat aujmam et deprimit
confessas intuelur, sed confessas ingreditur. Tunc
terrena inhabitalio, sensum mulla cogitantem (Sap.
quippe viara sibi in portis mortis apeiit, quando
ix, 45). Etsi igitur per contemplationem meulera solutis pravis cogitalionibus ad nos posl confessio-
jam extra carnis angusiias tendimus; adhuc tamcn nem venit. Quae portae mortis idcirco vocatae sunf,
in sacramenlis quae cognoviraus, ipsa carnali an- quia profecto via ad inlerilum per iniquas scmpcr
gustia, intra portam lcnemur. Sacpe namquc animus cogilaliones aperilur.
ita in divina conlcmpIatiGiie suspenditur, ut jam se q 570 CAPUT XII
pcrcipoe de illa aeterna libevtale, quam oculus non UE LIMI.NE.
vidit, nec auris audivit, aliquid per quamdam ima-
In Scriptura sacra liminis nomine aliquando patrei
ginemlaitetur.Scd tamen rcverberatus pondercmor- teslamenli novi, uliquando Scrtptura sacru, ali-
talitatis ad ima relabitur, quibusdam poenaesuae vincu- quando unusquisque.
lisligatus lcnetur. Port3cigituriiiteiKlil f quiveraeliber- (756*) Liminis nomir.e PatresTestamenti Novi de-
tatis suaegaudia conspicit, jamque exire concupiscit. signantur, sicul per Ezechielem dicitur : Et monstt$
Porlarum nomine sancli doctores designantur, est limen porlK juxta vestibutum porlw inlrinsecua
sicut venienli Ecclesiae per prophelam Dominus poMi- culamo uno (Ezech. xl, 8). Dum enim limen quod
cctur dicens lEcceegosternumperordinem lapides tuos, modo describilur, juxta vestibulum portse intrinse-
el funlabo teinsapphiris:Elponamjaspidempropugna- cus esse memoratur, aperte osiendiiur, quia limen
culatua,etporlas in lapides sculptos (Isa. liv, 12). Re- quod prius scriptum Cst, extrinsecus fuil. Sed si

(754) Ex bo. 13 in Ezech. posl med. Ex I. xxrx in Job, c vn,6.

(755*)
(754*) Ex 1. xxxui in Job, c. xxui, 29. Ex 1. sup. c.'viii.
(756)
(715; Ex I. xix in Job, c. xi, 13. -(75G*) Ex ho. 14 in Ezcch.
405 GOEGORIAMJM. - 1.11*. \1U. 406

quod limen porttf inlrinse- A tunc ad Iimcn intcrius, id esl inielleclum mv.slicnm
poiia esl Dominus, sil

limen el- iiitinitf contcmplalionis tendamtis, si possunius, pe-

cns el qiiod cxtrinsecus, requiramus. l'er

qua dem mcniis. ISolandtini vcro quod limcn porloe uno

euiffl porlam unusquftqne ingreditur : el liaec

<iuo limina nisi Paires lestameuti veieris et Patres calamo mensuralur. Calamus aulcm in sex cuhitis
et palmo lenditur, quia videlicet in sacra Scriplura
testamenli novi sunl? Non soium quippe bi, de o.ui-

sed omncs doclrina perfcet* operalionis, cl initium supermu

bus Domiuus iucarnari dignatus est, te-

stamcnli veleris Patres porlse iiujus Hmen fuerunt, eontemplalionis invenitujr

quia hi qui cum praedieare cl in eo spcrare mcrue- 572 f~58) Siveroporla hoe loco unusquisquc
eum veuienlibus aperuerunt praedicator accipitur, limen exlerius in ports t?st
runt, cunctis ad aiii-

vita activa, limen autein inicrius viia contemplali-

lum lidei, ul omnis qui crediderit Dorninum, jatu

Sed cur ante va. Per illam quippe amhulalur in iid(-> ncr hanc
portam liujus liminis uitraret. liinen

limeu interius dicitur, nisi quia vcro feslinatur ad speciem. Iila exterius diuit, ut
cxterius, ei post

prius leslamenii Veteris Patres , et posimodum unusquisque bcne vivere debeat : ista inierius per-

Cestamenti novi doetores fuerunt? Recte autem li-

ducit ut ex bona vita ad gaudia aeterna pei tingatur.

nicn cxierius testameiui veteris Patres designat, _ CAPUT XIII.

quia per corum prauiicalionem opera perversa pu- DE Si;rERL)MiNE.

nila sunt. Per dicta vero novorum Putruin uniusuu- (759) Supcrliuiinaris noraine nientis inteoitu,.

jusque animus etiam ab iilicilis cogilationiljus coer- qua; praseminct actioni, designatur, sicut perMoyscn
cetur, duin reatus esse pcifectus el in del<beratione dc agni comeslione dicitur : Suntet de sangnine flfflif»

quippe a flagiliis, a c. udelila-

cl pouent super utrumque postem, et in superliminan-
eordts osiendiiur. Illi

bus dotnerutti+in quibus comedent illu.ni (ExotL xn,

tilius, a rapinis auditorum animas proliibere cura-
vcrunt. Isli vcro dum non solum perversa oper-a, 7). Quis namque sit santjuis agni, npn fam .nudioiuSo

sed bibendo didicimus. Qui sanguis super utruju-

sed etiam iliicila cogitationum resecant, quid 571
nobis almd nisi limen intrinsecus facti sunl? Unde que postem ponilur, quando non solum ore coriM)-

el jpsa Vcrilas loquitur dicens : Audislis quia diclutu ris, sed eliam ote cordis bauritur. In ulroque enim

esl anliquis, Non occides : Qni aniem occiderii reus posteagni sanguis estposilus, quando sacramentuni

erii judicii. Ego antetn dico vobis, quia omnis qui passionis illius, cum ore ad redcmplionem sumi-
irascilur frairi suo sine causa, reus erit judicio (Mattli. tur, ad imiuiionem quot|tie inlent:) mente cogtta-

, 21). Hecle quoque exterius limen illos Patresdc- lur. Nam qui sic Hedemploris sui sanguincm acei-

signat, qui ab ipsa inearnatione Redemptoris noslri _ pit, uL imitari passionem iliius, ncc dnm vciit, in
pcr intervalia temporum longius constiterunt; et uno tamen poste sanguinem posuit, qui etiam su-
quidem ab Abel passio jam coq>il Ecclesiae : et una perliminaribus domorum ponendus est. Quid enim
est Eeclesia eieclorum praecedenlium aique sequen- spiritaliler domos nisi mentes nostras accipimus, iu
tium. Sed lamen quia discipulis dicitur : Mulli re- quibus per eogitationem iiibabitamus? Gujus domus
qes et propheta voluerunt videre qux vos videiis, et supcrliuiinarc, cst ipsa intoilio qua priecminet
v
ac-
non viderunl (Luc. x, 14), anliquis Pairibus quasi tioni. Qui igitur intentiouem cogitalionis suae ad
foris slelssc, cst Hedemptoris nostri pncscntiam, imitationcm Dominicae passionis tliiigit, in supcrli-

corporaliler non vitiisse. Exreiius igilur, sed tameu rainari domus agni sajiguineni ponit;vel ccrle do-

nou divisi a saneta Esclesia fuerunt, quia ir.enie, mus ncsti-ae ipsa sunt corpora, iu quibus quousque
opere, prasdieatione ista jam lidei sacramcnta tenue- vivimus habitainus;et in superliminari domus agui
runt, isiam sancias Ecclesiae celsiludineir. eonspcxe- sauguinein ponimus, quia crucem passionis iilius
runt, quam nos adhuc pr«stolando,sed jani babcndo iu fronle porlamus.
conspicimus. 573 CAPUT XIV.
(757) Si vcro portam per Scripturam sacram boc Dfc OSTIO.
iu loco accipimus, ipsa quoque duolimina babetin- [> I» Scriptura sacra ostii nomine, cum singutariier /w-
lerius et exterius . quia in iitlera dividitur, et alle- uitnr, aiiquando Chrisius, aliquando fides seu visio
goria. Quia enim per litteram ad allegoriaoi lendi- Dei , aliquando iniiium cognilionis divince , ali-
quando intetlectus , aliquando exilus desiijnatur.
mus, quasi a limine quod est exterius ad iioc quod tumvero pluraliler ostia dicnntur, aiiquahdo de-
csl intcrius venimus. Et sunl in ca permulla qnse sideria carnalis concupiscenliw , nliqunudo snntti
jjuxla Htteram menlem aedilicant, ut per hoc quod pratdicalorcs, aliquaudo claustru divini timoris,
aliquando vittuies tnielliguntur.
interius agilur, audientis animus intorius trabilur.
Ibi quippe iuvenimus prauiicaraenla operis, et exem- nomine Chrislus designatur, sicut ipse in
Oslii

pla virtulis : ibi jubetur quid agcre eliam ccrpora- Evangelio tcstatur dieens Eno snm ostium, per mt :

liler debcmus. lbi hoc quod ad operandum praeclpi- si quis inlroieril salvabiiur {Job \, J).

tur»utsanctorutn ac fortium virorum aetione mon- Ostii nomine ftdes seu visio Dci desiguatur, sicut

stralur. ut postquam nos aportiora pracccpta atque per Ezechielem de viro qui ei apparuit dicitur : Et
excmpla juslorum ad bonam operationem inslruunt, tnensus esl estiam conlra ostium (Ezech. xl, li;.

(757) E\ bo. sup. (759) Ex ho. 22 in Evang. citviter mcdiura.

(758) Ex line bo. super.
407 CARNERI CAN. REG. S. VIC.TORIS PARIS. m
Hoe loco, contra, non ad adversttetem ponilur, sed A sicul per E/.eehiclem dicilur : El per singula qaio-
ad reclitudinem. Oslium cniin contra ostitun est, phyktcia ostium in (rotilibus portarum (Ezvch. xi.,

cum reclo itip.ere a-b exteriori ad inteiiorem aditum 58). Gazopbylacia sunl corda doctoruni qme scien-
pervenitur. ln cognilionc vero omniputontis Dei Liae divitias servant. Frontes autem portarum sunt
primuin ostium nostrum secundum vero
lides est, verba alque opera praedicalorum, in quibus eos
species illius ad quara per fidem ambulando perve- foris agnosciinus, quales apud se intrinsecus vi-
nimus. ln hac etenim vita hanc ingredimur, ut ad vaul. Est auleni ostium per siugula g:\zophylacia in
illam postmodum porducamur : ostium ergo contra frouiibus ponarom in quos unusquisf|ue doetoris
ostium est, quia per adiwm tidei aperitur aditus vi- corde auditoiis iittellectum aperit in diclis operibus.

sionis Dei. Patrum. Cum enim Pelri aposloli praedicationeni

(760) Ostii nomine Lnitium cognitionis divinae disculimus, cum Pauli verba perscrulamur, cum
designatur, sicut sacrae histo: iae verbis oslendiiur, Joannis Evaugelium investigamus, atque ex eorum
cum de cogiiitione Deiprdjiheta Eiias edocctur, 574 verbis audilores nostros ad iiueiiorem inlellecluin
eui cura transiturum aute eum se Dom-inus pruniitte- trahimus. quid aliitd agimus, nisi oslium in porta-
ret dicens: Eece Domimis tran&it, spiritus grandis et rum frontibus aperhiius ? Dicatnr ergo : per nnqui.i
fortis subvertens monies, conlerens petras ante Domi- B ,, U iophylacia.Ost\\im in frontibus portarum, quia st
»am, illico adjunxit : Son in spirti* Dcminus. El post doctur hoc quod loquitur apostolorum dictis mi-
spirtium commolio, mn in sommolione Dvminus. Et uiine conlirmat, in froutibus portarum ostium iiou
post commotionem t ignis, non in iyne Dominus. Et hauet. Et si ostium non habet, dici jam gazophyla-
post ignetn sibilus aurw lenis (III Reg. xix,Il). <itim spirilalis aedilicii non potest : quem si inielle-

Spiritus quippe anle Dominum evcrtit montes, et ctum non aperit, doctor non est.

petras conterit, quia pavor qui ex adventu ejus ir- Ostii noniine cxitus designatur , sicul soriptum
ruit, et alliludinem cordis nostri dejicil, et duiiliaia est : Ctttn egredietur Moyses ud tabemacuhtm, surge-
Uquefaeit. Sed spirilui commotiouis et ignis non in- bal universa ptebs, aspiciebat terga ejus, et stabat
esse Dominus dieilur, esse vero in sibilo aurae te- uints<juisques in oslio papilionis sui (Exod. xxxiu, &).

nuis non negatur, quia nimirum mens eum in con- Cum enim sanclus quisque pfaedicalot alta de Deu
templationis sublimilale suspenditur, quidquid per- loquiliir, superuae habitattonis jam utcunqne tabcr-
fecte cnnspicere praevalet, Dcus non est; cum vero naculum ingreditur. Cujus piaedicationis inlirmi

subtile aliquid conspicil, hoc est quod dc incompre- quique etsi virtutem plcne pensare non possunt,
bensibili substantia aelernitalis audit enim p lamen velut terga aspiciunt quem postrema, quae
;
quasi :

sibiluin tenuis aurae percipimus, cura saporem in- praevalent per intellectum scquuritur. Sed in ipsis
circumscriptae veritalis contemplatione subila subti* quoque minimis qu« capere sufficiuiit, jani de suis
liter degustainus. Tunc ergo verum est quod do papilionibus quasi exeunt atque in osliis slant; qui
Deocognostimus, cum plene nos aliquid de illo co- et habitacula cainis relinquere, et ad i!la aeiern.e

guoscere non posse seiuinjus. Undc bene illic sub- vit3e gaudia qu;e audiunt, progredi conantur
ditur : Quod cum audissel Elias , operuit vullum (Isa. xxvr).

suum pallio, el hujressus stetti in oslio speluncat [III Ostiorum nomine desideria carnalis concupiscen-
Rcg. xix, 13). Post aurae tenuis sibilum vultuin tias iutelliguntur, de quibus per prophelarn dicitur :

suum propheta pallio operuit, quia in ipsa subtilis- 576 ^" ira ,n cubicula ttta, claude ostia lua (Isa.

sima conteraplalione veritalis ,

quanta ignorantia xxvi, 26). Cubicula quippeingredimur, cum secreta

homo contegatur, aguoseiu Vultui namquc pallium noslrae raenlisiniraraus. Ostia autem claudimus cum
superducere, est ne altiora mens Jquaerere audeat, desideria illicita coerceraus.
lianc ex consideratione propriae uifirmitaiis velare, (762) Ostiorum nomine sancti praediealores desi-

ut nequaquam inlelhgenlia) oculos ullra se praecipi-- gnantur,sicutvoceDominic'iad beatura Jobdicitur i

tanter aperial, sed ad boc quod appreliendere nou D Qui$ conclusit ostiis mare quando erumpebat quaii de
valct, reverenter claudat. Qui hsc agens in speluncae vulva procedens? (Job xxxvm, 8.) Quid enim mare
osiio stelisse deseribitur. Quid namque spelunca nisi saeculum, quid vulvam nisi conceptum carnalis

nostra est nisi ba;c corroptionis babitatio, in qua cogitationis aceipimus? Hoc enirn loco vulvae no-

adhuc ex vclustate retiuemur? Sed cum aliquid miue occulta et malitiosa carnalium cogilalio desi-

percipere de cognitione Divinitatis incipimus, quajsi gnatur. Quae videbcet vulva non ad proferendam
speluncae nostrae ostio slamus. Quia enim prolem concipit suhstantiajn corporis, sed ad ex
Jam in

progredi perfectc non possu-mus, cogitationem ta- piendam nequiliam causam doloris. De hac vulva
inen veritatis inhiantca, jam aliquid de libertatis cordis iniquorum alias dicitur Concepit dolorem, ei :

aura captamus. In ingressu ergo spelunca; staie, peperti iniquitatem (Psai vn, 15). Per hanc vulvam

est represso nostrae coiTuptionis ob&taculo ad co- piavi quam concipiunt pariunt, cum mala cogitant.

^nitionem veritatis incipete exire. Per hanc vulvam, cum mala quae cogitaverint, ope-

575 (^) Oslii nomen inlellectum desigrtat, rantur.Erumpebat ergo raaie quasi de vulva proro-

(760) Ex 1. v in Job, c. xxvi. (762) Ex lib. xxmii in Job t cap. 8 V I6\

(761) Ex homil, 20 in Ezech. circiter mcdium.
409 GftECQlUA.NUM. _. Llii. XM. 410
dens, cum luiseriarum saecuhtriuni frucius do car- A pwcai. Pcr hos ctcniiu i orporiu seiisus quasi ^cr
nali imquUate conccpti, in sanclx Ecclesix interi- fenestras quasdaiii, exleiiora qux^que anima rr-spi-

ium sxvirent. Sedauctorc Dco ostiis iioo mare con- cil ; respicieus concupiscit. Ueue ergo dicitur :

clusum rst, quia contra luinorcs pcrsequentium Ascendil movs per ftneslras nostras, inyressa esl do-
sancti viri quasi quxdam oslia opposili suut, ut eo- nws nostras. Mois quippeper feneslras ascendit, et
rum miiai ulis atque reverenlia iiue persequeuliuai domos ingreditur, cum per sensus corporis concu-
frangoreniur. Humilitatis quippe Dominus terrenis piscentia venicus, habilaculum mcntis intr.it. QuO
principalibus, per eos sanciam Ecclesiam supra ooiitra de justis per lsaiam dicflur : Qui sunt hi qui

mundi culmen erexit, et sxvienles maris impeius ut nubes volant : et qut/si coiumbw ad fenestrtis '(

ereela ej.isdcm Ecclesix poteslate coercuit. (705) (Isai. i.x, 8.) Videl. l, c. 12, dist. C.

Quia enim sancli doctores prxdicatione quidem se- 578 (?66) Fenestrarum nomine nieutes contcm-
qjentibus aperti sunl, auctoritate autein sua re- plativx designaiitur,siciil per E/eciiielemdieilttr : Et
sistenlibus clausi non itnmerilo ostia vocantur, id fecit fenestras obliqnas in tltalamis : et in frontibus eo-
esl apcrta conversalioni humilium, et clausa terro- rum quw erant intra por'am undique per circuitum
ribus supcrborum. Noa immerito ostia vocanlur,
(Ezeclt. xl, 16). Per tbalainos qttippe intelliguntur
qtiia etingressum regni Qdelibus aperiunt, et rur- B corda Dei amore ferventia. lu fencstris aulem obli-
siun sese perfidis, ne ingrediantur, opponunt. quis pars illa pcr quam liimen intrat, angtista est,
Ostiorum nomine clauslra divini timoris designan- secuudum pars interior quae lumen suscipit, iau.
lur, sicut per beatum Job dicitur i Quis conclndit Quia nimirum nieUes contemplaniium, quamvis
osliUmare1(Job xxxviu, 8.) flequiro incap. Demari, aiiquid ienuilei' <le vero lunihic \iJcaul in seniet>

lib. vji, c. 5, d. 5. ipsis, tamen magna au plitudiue dihttantur. Qtiae

Ostiorum nomiue virlutes designanlur, ut Job irn- vidclicet el ipsa qua.' aspiciunt capere pauoa vix (»os-

sinuat dicens : Et posui ostia et yectes, el dixi : Hue sunt. Exiguum valde esf quod de aetcrniiate con-
usque vcnies et non proccdes amplius, el Iric eonfriu- iemplantes videnl, sed cx ipso exiguo laxatur sinus
yes tnmentes fluctus tuas {Job xxxvui, 10, 11). Re- mentium in augincuio fnvoris et amoris. Et inde
quite in capittilo De fluctibus, lib, vu, cap. 15, apud se ampla? sunt, unde ad severilatis virtutis
dist. 1. iumen quasi per angust.as admittuni. Qu:e magni-
tudocontemplationis, q;.ia conccdi non nisi amauti-
577 CAPDT XV.
bus potest, in tbalamis fenestrse obliquae esse mc-
I>E FENESTRIS,
~ utorantitr, vel in lus qu:c juxia tbalamos non jam
/m Scriptura sacru fenestrarum nomine^ aiiquando extrinsecus, secundum intrinsccus esse dicuntur.
prcelali sancta1
Ecclesia;, aliquando se.nsus cor-
Nam de eisdem fenestris stibdilur : Ei in fronlibas
poris, aliquando nlentes conlemplaliva designan-
lur eorum quw erant intra portam undique per circiti-

tum. Erautenim in ibalamis feneslne, erant et in

(7G4) Fenestrarum nomine prxlali sanct* Eccle- fiontibus eorum, quae intra portam undique per cir-
Eix designantur, sicut propheta revelalione uitima cuitum fuerant constructse ;
quia qui intus cor ha-
templum videns, qux in eodem templo canspexerit, bet ipse quoque lumen conlcmplatiouis suseipit,
inter cxtera uarrat dicens : Terra usque ud fene- hwc paulo inferius. Notandura vero quod intra por-.
ttras, el fenestrcc clausw (Ezeclt. xli, 16). Paulus tam unditjue per circuitum feneslrx obliquae esse
quippe apostolus dicil : Templum cnim Dei sancium memorantur. Non enim contemplatiouis gralia sum-
est, quod eslis vos (1 Cor. m, 17). In hoc autem mis datur, et miuimis uon datur; secundum ssepe
templo fenestrx sacerdotes et speculalores sunt qui hanc summi, saspe minimi, ssepe renioli, aliquando
in popttlo fideli lumen prxdicationis fundunt. Sed eam conjugati percipiunt. Si ergo nullam esl flde-
cum lerra usque ad fenestras est, fenestrx elausx lium ofticium, a quo possit gratja contemplationis
tunt, quia cum terrena cogitatio in sacerdolum cor- D cxcludi, quisquis cor intus habet illustrari etiam
tlibus «icrescit, fenestras lumen non fundunt, quia luminc contemplalionis potest : quem intra portam
sacei-dotcs ab oflicio prsedicationis obmulescunt. undique per circuitum fenestrap oblitjuae constructae

(765) Fenestravum nomine sensus corpoiis desi- sunl, ut nemo ex bae gtatia qtiast de singularitate

gnanlur, sicut pcr Jeremiam propbetam dicitur :

glorielur. Nullus igitur ie donum veri luminis resti-

Ascendit mors per fenestra» nostras, itigressa est io- iiut babere privalum, quia in eo quod sc babere
tnos nostras (Jerem. ix, 21). Cum sit invisibilis praecipuum putat, saepe aller est dilior quera ha-
r.nima, ncquaquam corporearum rerum dclecta- bere apud se boni aliquid non putau
lione tangitur, nisi quod inbaerens corpori, qusedam
egrediendi foramina ejusdem corporis sensus habet, 579 caput xvi.

\isus quippo, auditus, gustus, odoratus el tactus DE COLUUMS.

tjtiisi quaedam viae ineulis sunt, qtiibus foras veniat, In Scriplura saera columnarum noir.inc, uliijuanjo
ct corum qu;e extrinsecus sunt substantiam concu- quaii&el conlra diaboli tcnlamcnta forlis,aliquandd

(765) Ex oap 9, lib. super 16. (765) Ex lib. xxi in Job, cap. 2 in inilio.
(761) Ex (ine bomil. 11 in Ezcch. (766) Ex lib. n in Ezcch., bom, \1.
 4H GARNERI CAN. REG. S. VlCTORIS PARIS M
angehcw aliquando summi Ecclcsice prx-
lirtutes,
X res accipinius ? In l.asibus quippe columnae, in co-
dicatores, aliquundo evangetistce designautur,
lumnis aulem tolius fabiicae pondus erigjtur. Non
(767) Columnae nomine quilibet conlra diaboJi ergo immerito doctures sancli basium nomine desi-
lentamenta fortis designatur, sicut in Apocalypsi a gnanlur, quia dum recfc praedicanl c-l praedicatiuni
Domino dicitur : Qui vicerit, faciam itlum cotumnam suae vivendo concordant, omne poodus Ecc!esi<e
in templo Dei mei {Apoc. m, 12). Naru qubquis ii» fixa morum suorum gravitate sustentant, asperss
Dei opere recta intentione Crmatur, columna in ab iiifidelibos tentationcs ferunt, et quae in praece-

structura fabricae spirilaiis erigitur : ut in boc lem- plis Dei velul difficilia a fidelibus formidantuf
plo, quod est Lcclesia, positus, et utilitati sit, et de- exemplis opernmfaciiia ostendunt.
cori. Possunt per l>ases etiam propbelae signari : qui
(788) Columnarum nomine virtutes, vel summi dnm primi aperte de Doniiuica iiicaruatione loCUti
Ecclesise praedicatores designantur, sicut per Job 581 sun *> quasi quasdam bases eos conspicimu^
dicilur : Columacc cceii conlremiscunt, etpavent ad nu- a fundamento surgere, cl superposiue tabricnepon-
ttttn ejus (Jab xxvi, i\). Quid cnim aliud columnas dcra sustinere. Unde ad Moysen Doininus rursum,
quam cceli vel saerosanctos angelos vel suinmos cum tabernaculi tabulas erigi praecepit, Fundi ea-
Ecclesiae praedieatores appcliat super quos in ceele- ° rum bases anjenieas jubel (Exod. xxvi, 19;. Quid
s*Jbus crescens universa spirifaiisfabricse structura eiiim per tabulas nisi apostoli extensa in mjnduni
snrrexit? Eos quippe co/nmnas cceli Job nominat praedkatione dilatan* ;
quid pei bases argentcas, nisi
quos Apostolus columnas Eeciesi;e vocat, dicens : propiietae signaiHui? qui snpei impositas labulas
Petrus et Jacobus, et Joanues <jui viddbantur co- ipsi firini ac fusiles suslinent. Apostolorum namqne
lumna. esse,dextras dederunl mihi (Galat.n, 9). (769) vita, dum eorum pnedicatione instruitur, eoruin et
Sed quantalibet scientia excrescat, penetrare non auctoritate solidalur. Nce immcrilo bases quibna
sofficit quo nos Condilor moderamine judiciorum proplietaesigr.antur, ut ex argenio debeant fundi,
regit. Dicat ergo : Colw.nnve cali contremiscvnt, tl praecipitur. Argenli quippe ciaiitas ex usu serva-
puver.t ad nutum ejut : quem in plerisque nec ipsi tur, sine usu autem in nigredinem vertilur. Pro-
pertingere ad volmstatis ejus
cefsitudinera pneva- puetaruni autem dicta ante Mediaioris advcntum»
lcnt, qui ejusdem voluntatis praemia denuntiantes quia in usu spirilaiis inlelligeniiae non erant, uVttt
vidcnt. Quod sicut soperius diximus, de sanctis couspici prae obscuritate non polcrant, quasi nigra
quoque angelis nii obstat inteiligi, qaia ipsae qui- remanebant. At postquam Mediator veniens ea ante
dem virlutes ccelestium, quae hunc sine cessatione q ocuios nostros, incarnationis suae manu tersit
conspiciunt, in ipsa sua contemplatione contremis quidquid iucis in ois la-tebat, inclaruit, sensusqu«
cunt. Sed eisdem tremor ue oculis sit, non timoris palrum praecedentium in usum dedit, quia verba re-
est, sed admirationis. bus exposuit. Sive ilaque prophetas seu doctorcs

580 (770) Columnarum nomine evangelistu fte- extremis tcn:poribus suLsequenles basium appella-
signantur, sicut ad Moysen voce Dominica dicitur : tione signiflcet, dicat : Super quo bases itlius soli-

Facies columnas quaiuor, et bases earum vesties ur- datee suni? {Jnb xsxviir, 5.) Subaudis, nisi super
gento (Exod. n, 13). In argento enim quid aliud me qui cnncta miiabililcr teneo, et bonis exlerio-
quam claritas divini sermonis accipitar? sicotscri- ribus intus principalilev originem praesto?Qui eniin
ptum est Eloquia Domini etoquia casla, argentum
: sibi iribuit quod bonus est, solida basis uon est
igne examinatum (Psal. xi, 7). Et quid aliud bascs quia dum fundamento non innilitur. ipso suo pon-
nisi sanctae Ecclesiae doctrinac intelligimu? ? Bascs dere in ima praecipitatur
ergo argento vestitae quatuor columnas tabernaculi (772) Possunt quoque per bases moraliler intcn-
sustinent, quia praedicatores Ecdesiae divino e'o- tiones animae designari. Yigilanti namque cura pcr
quio decorati, ut cunctis se exemplum praebeant, cuneta opera iulentio nobis nostca pensauda est :

qualuor evangelislanira dicta et ore et operibus D ul nil temporale in bis quae agit ^ppetat, sed lo-
portant. tam sc iu solidilate acternilatio llgat : ne si cxtra

CAPUT XVII.
fundainentum , actionis nostra fabrica ponilur,

DE BASIBUS.
terra debiscente solvatur. Unde bene dicitur : Super
In Scriptura sacra basium nomine, aliquanao san- quo bates iltius solidutoi sunl? Bases quippe unius-
elee Eectesiee doctores, aiiquando prophetx, aii- cujusque animae suut intentiones suae. Nam sicul
quando iulentiones anmce inteUiguntur. fabrica columnis, columna: autem basibus innitun-
(771) Basium nomine sanct* Ecclesiae doctorcs tur, ita in vhlulibus vita nosira, vuUutes vero in
designantur, sicut ad beatum Job voce Dominica de intima inlentione subsistunt. Et quia scriplum
sanctat: Ecclesiae constructione dicilur : Super quos est : Fundamentum aliud ncmo potest 582 V°uere
bates illiut sotidaiiV sunt (Job xxxvtn, 5). Quid prater id quod posiium est, quod est Clnislus Jesut
cnirn aliud pcr bases. quam sanctae Ecclcsiae doclo- (I Cor. ni, II). Tunc bases in fundamenlo sunt,

(767) Ex lib. vii, in Job, c. xvn, 14. (770) Ex 1. xxvm, in Job, c. vi, 9.
(ibH) Loco supradicto. (771) Paulo anle piiedicla.
(7(jyj llaec post medium sun \~ilVj tbiticui, antc iincm cap
413 CREGORIANUM. - LIB. XIII. 414

curn intentioncs nostrae in Christo roborantur. A patientiae quae exhibctur proximo, dcsignare. Et
Quia ignur iniemioncselectae umuscnjusque nnima: quia laliludo charitntem siguat, qi:;e sinuni menti-
spei acieruitatis inniluntur, recle de anima lideli di- aperit et amicos simul atque ioimicos in amorera
citur : Super quo bases tlliua solidata: svnl ? Ac sl recipii : tanla est loiigiludo charitatis, quanla est
aptrle diceret : M3i super me, cui dum justa quae- lalitudo Ihalanii, quia quanlum mcns lata fucritper

que Bnima iutendit omne quod temporaliter facit, amorem, lanlum el longa erit per longanimilatem.
in me procul dubio non temporaliter cor.struit. Nam tantum quisque portat proxiinuin, quantum
amai. Si enim amas, portas ; si desislis amare, de-
CAPOT XVIH.
sistis tolerarc.
DE THALAHO.
(774) Thalami nomineulerum virginis Mariae de-
(773)Tha!ami nominevel sancta Ecclesia vclqui- signatur, sicut de incarnalione Redcroptoris noslri
li )el Deum valde amans anima designatur, sicut prr pei Psabnislam dicitur : Ipse tanquam sponsus pro~
Ezecbielem dicitur : F.t mensus est tkalamum uno cedens de Ihatamo suo (Psal. xmii, G). Tanquam
r.alamo >n totigum, et uno in latum (Ezech. XI., 7). sponsus quippe Redemplor noster de Ihalamo suo
Considcrcmus quid agi in thalamo soleat, aiquc processil qui-ad conjuiigendam 6ibi Ecdesiani in-
exindc hie quod in sancta Eccl^sia agitur colliga- R carnatus do incorruplo utero virginis exivil.
mus. In tlialamo quippe sponsus et sponsa fu;dc-
rantur, sibique i:i amore junguiUur. Thalamus ita- CAPUT XIX.
que Dei recie dicitur sive sancia Ecciesia, seu per-
DE GAZOPHYIACIIS.
fecta aniina, qttse ita per amorem sponso invisibili
jungitur, ut ejus desiderio ardeat, nulla jam quse (775) Gazophyiaciorium nomine corda doctorum
in mundo sunt concupiscat, prsesentis vitac lon- designanlur, siculEzechiei prophela dicil : El eduxit
gitwdinem poenam depulet, exire festinet et amoris me ad alrium exterius, et ecce gazophyluda,et pavi-
ampicxu in cceleslis sponsi visione requiescere. meulum stratum lapide in alrio per circuitum (Ezech.
Mons ergo qux jam talis esl, rniUam praesentis sa> xi, 5). Quia seimoue Graco yvXorretv servare dicitur

culi consohtionem recipit, sed ad illa quaj diligil, et gazrc lingua Persica divitiaj vocantur, gazophy-
meduliitus suspirat, fervet, anhelai, anxiatur vilis lacium locus appellari solct, in quo divitise scr-
ci fit ipsa saius sui eorporis, quia transfixa est vul- vanlur.
nere ainoris : unde et in Canticis dicit : Vulnerata 584Q u, ^" a( uesunt gazophyiacia
I
cx inilio nisi
cliaritate ego sum (Cant. n, 4). Pensemus qualiter corda doctorum sapientiae atque scienliae diviliis
Mihi
^ vocem Alii datur per spi-
thalamus Pauli rnens fueral, qui dicehat : vi- plena, quia juxta Pauli :

vere Chrisiu» est, et mori lucrum (Philipp. i, i). rilum senno sapienlice, alii sermo scientia in eodem
Cmnipolcnli Deo in quanto amore se conjunxerat, spiritu (I Cor. xn, 8). Sunt enim ouidam, qui per
qui sibi viiam Chrislum tanlummodo, et mori lu- donum graiiae, el ipsa inlelligunt qu« expoui a do-

crum esse deputabal. Hinc est quod iterura dicit ctoribu3 non audierunt. Hi nimirum sermonem sa-
Desideriumhabensdissolvi,etesse cumChristo ; multo pienliajperceperunt. Et sunt quidam, qui per se
enim magis meiius(ibid., 23). Sed ecce, qui dissplvi ipsos inlelligere audita nequeunt; sed ea, qua; in
desidcrat,quoarno:c langueat videamus. Qui interim exposiloribus Icgerint, retinent, aique scienter pro-
(e difle-ni conspicimus, Fulciri, quaeso, floribus, ferunt quae lecla didicerunt. Unde ilaque isti nisi

non requiris? (Cant. n, 3.) Quserit plane. Nam sequi- sermone scientiae pleni sunt? Quamvis hoc intelligi

tur Permanere aultm

: in carne 583 necessarium et aliter possil : quia sapieniia ad vitam, scienlia

propler vos (Philipp. i, 24), et proficientibus discipulis vero ad doclrinam pertinet. Qui ergO bene vivit et
dicit : Quce est enim nostra spes, aut gaudium, aut prudenterproedical gazophylacium spiritalis sedificii

corona gloria?? Nonne vos ante Dominum nostrum recte nominatur, quia ab ejus ore coslestes divitiai
Jesum Christum? (I Thess. n, i9.)j[Ilinc est quod fj
dispensanlur. llis divitiis abuudare discipulos idem
idem ibalamus uno calamo in longum, ct uno in magislcr gentium viderat, cum dicebat : Divites facii

latum dicitur mensus. Longitudo quippe ad longa- eztisinomni verbo, et in omni uienlit (I Cor. i,

nimitalera exspectationis pertinet, et latitudo ad 5). (776) Qui ergo bas in se veras divitias conlinent,

amplitudinem charitalis. Tantum ergo thalamus recte gazophylacia nominantur. Et habent gazophy-
babet in Iongiludinc quantuin in latitudine habere lacia pavimentum per circuitum, quia eis adlueret

potuerit, Iquia mens ccelesli desiderio succensa, ac subjacet humilitas audiioruin.Quod pavimenUim
quantiim amorem habuerit ad colligendum proxi- recte stratom lapidc in atrium dicitur : quia in lati-

roum tantum, longanimitalem exhibctadex«rpeclan- tudine charitatis vicissim «ibi juncta? sunt fideles
dum Deum, et paiienter porlat moras longitudinis, animae. Quae et lapidcs appellantnr pro foriitudine
quia se ui profectu proximi dilatat amplitudo cha- fidei, et strucUe sunl in pavimento in coropagc hu-
rilatis. Polesteliam ipsa iongitudo longanimitalem militalis.

(773) Ex ho. 15 in Ezcch. longius ante meJium. (775) Hom. 18 in Ezech.

(774; Lx ho. 58 in Evang. post princh (776) Paulo pobt D. Pauli verba nxc sual,
*<5 CARNERI CAN. REC. S. YTCTORIS PAMS. 416
CAPUT XX. A dalac surtt, non operibus venit ad fidem, scd fidc
t> E VES T I B C LO. venil ad opcra. IS'am et ei per angelum dicitur
/;i Scriptura sacra vesHbuti nomine, aliqnando liumi* Oraliones tvce et eleemosynce ascendcrunl in conspe-
tilas, aliquundo fides dcsiqnaiur. ctum Dei (Act. x, 2). Si enim Deutn vere et ante
"Veslibuli noinine humilitas designtitur, s
;
cut baptismura non crcdidcral, quid orabat? vel quo-
per Ezcchielem dcpcrta qu.e respkiebat ao a |uilo- modo hunc oimiipolens Dcus e.vaudierat, si non ab
nem, dicitur : fenestrcr aulem ejus, et vesiibulum, ipso se in honis perlici petebat? Sciebat igitur crea-

el sculplurw erant sccundum mensuram purta; qua? torem omniuin Deum, sed quod omnipotens ejus
icspiciebat ad urientcv-iEze-ch.xi.,^!). Per orientein Filius incarnatus esset ignorabat. Neque polerat

585 namque signantur iii, qui in innoceniia post Lona agcre oisi ante credidissct. Seiiptum namque
coiiversionem, qna rati sunt. perstiterunt. P«-r aqui- est : Sine fide impussibilc Deu (Hebr. si,
est placere
lonem vero iii qui in peccatis lapsi sunt, e\pri- 6). Fidem crgo habuil, cujus orationes et eloenio-
niunlur Per porlam quoque vegni coJestis aJilus synae piacere potueruut. Bona auiem actionc pr«r

infilligilur. Per fenostrns autem contemplatio, per meruit, ut Deuni perfecte cognosceret, et incaroa-

vestibulum bumilitas, por sculpturam bona opera- lionis ejus niysterium credcret, qnatcnus ad sacra-
B
tio designalur. Porta ergo ad aquilo.em ea omoia meiituni Laplismatis pervenirel. Por fidem vcnit ad

babere perhibetur, quoe porta ad orientem, feneslras o;iera, sed per opera est solidatus i:> fidc Vestibu-
seilicet coiitemplalionis , veslibulum humiliuiis, lum itiique ante gradus esl, quia qui prms vrcdidit,

sculpturas bonce operiitionis (777). Omnes namque, ipse post \iriulum gradibus ad porta. adilum as-
qui per boc quod in ronvcrsatione nati sunt, in in- cenuil.

nocentia j*erstiteru:st portam ad orieTitem habenr,

CAPCT XXI.
qnia eis coelestis re^ni aditus patet e\ lumlne, qujd
DP. ATRIO.
ar.ceperunt. El omnes qui in peccatis poslmodura
in Scriplura sacra. alrii nomine, aliquandu laliludo-
lapsi, corporis sui iVigore sunt depressi, sed per reqni ciftesiis, aliquando laiiiudo vitce pnrsenus,
paiiiitontiam redeunt ad amorem cceiesiis patriae, el aliquardu laliluda ckarilalU, aliquando mutem-
vtatiit, aliqnando tatitudo wlerna? viloe desiqnatur.
rccalescunt, portari ad aquilonem habent, quia
etiam eis post peecati frigusregni adilus per misc- (119) Atri.i iiuriune latitudo regni coelestis desi-

rieordisun patet. L.t ergo habere dicitur portr* ad gnaiur, sicut per Ezechieleni dicitur : Elporia alrii

anuilonem, qua? habet porta ad orientem, quia et interioris conlra porUim aqnilonit , et orieniuUm
conversi peccatores sic ditantur virtutibus, sicut q (Ezech. xl, 19). Per portam quippe adilus, pcr
illi sunt divites qui cadere in peccati pienitnuiam altium interiiis, regni 587 coelestis secretum ;
per
vitaverunt : unde ct Psalmislae voce per Dominum orientem Judaicus populus, seu quihbol juslus; per
(licuur: Cinerem sicut panem manducabam (Psal. ci, aquilonem vero gentilis populus seu peccator quili-
10). Quia sic poeniientes recipit, ut justos. Scripmm hel poenilens dosignatur. Conlra quoque hoc loco,

quippe est de peccatoribus : 0/i»i in cilicio,etcinere non pro adversiUite ponilur, sed pro rectitudine.

paenilcnliam egissent (Malth. xi, 21). Cinis ergo si- Iia cnim porla interioris alrii posita mouslrabatiir,
cut panis comediiur, quando auctori suo peccator ut poria aquilonis etorientis perfeclo ad eam aditu
per pomitentiam sicut innocens revocatur. Porta tenderet. Quid esl ergo quod porta inlcrioiis aliii

igitur ad aquilouem babet fenestras, habet vestibu- reclo itincre posita contra porlam, aq lilonis ei
lum, habet et sculpturas, quia, cum peccator ad orieulis ostenilitur, nisi hoc quod aperlc datur in-
vitam post culpas reducitur, saspe lumen coulem- lelligi quia sine Judaico populo et geulili, seu juslb
plalionis accipit; atque de ipsa raemoria iniquitatis et peccatotibus, sed post peccala convcrsis asque
sua gratiam magn.e humilitatis, bon?e quoque ope- adilus regni coHestis aperitur? Larga enim c*st mi-
rationis eflicaci&m, ut omne quod fieri prajcipilur, sericordia Creatoris noslri. Et porta inteiior non
in vila eju6 quasi sculptura esse videatur. D solum portam orientis respicit, sed eliam aquiloivs.

(778) Polest qnoque per vestibulum fides intellt- quia non soium iis qui in innoceniia permanenf;
gi : unde bene su!>ditur : Scptem vero gradibus erat fced etiam peccatoribus peccatasua poenilendo daui-
tiscensus ejus, sii.icet porice el vsstibutum unic cam nantibus aperiunlur inlerioris atrii gaudia, ut inef-
(Ezech. xl, 22). S -ptem quidem gradibus ad portam fabilia mysteria patrisecojlesiis agnoscat, agnoscemio
asccnditur, quia per sancti spiritus sepliforraem siliant, siliendo currant, currendo pcrveniant. Hxc
gratiam adilus n- bis regni coelestis iperitur; vesti- apterni gaudii secreta cognoverat, qui dicebal : Si»i-

bulum quoquc ante gradus et 586 porla est, quia vit anima mea ad Deum fonlem vii-um ? quando ""-
prius ad adem venimus,et postraodum per spiritua- niamei apparebo ante faciem Domini? (Psalm. xli,5.)
lium donorum cosleslis vitx adilura intramus. Non Atrii nomine laliludo vilae pra?scnlis designatur,
virtutibus venilur ad fidem, sed per fidem pertin- sicut per eumdem Ezechielcm dicitur: Poriam quc-
fcilur ad virtutes. Cornclius enim centurio, cujus que quw respiciebat tikm aquilonis alrii exterijris ,

cleemosyna: ante haptismum angelo attestante lau- mensus ebt tam in lungiiudine, nuam in latitudina

777) Ei ho. 10, in Ezech. longe ab inilio. (779) Ev bo. snp.

. 77N; Ex !iom. supcriori.
iu GREGOUIAM M. - LIB. XIII. 418
iF.aech. xl, 5). Porla cnim viairr aquilonis rcspicii, A pulchritudo opcruni cxteriorum ornal 569 babita-
cum praedtcalor quisquc \ilam peecatoris agnoscil, culurn Del quod adhuc latet inlrinsecus. Sed isla;

ciquc int«riora vityc per verbum prscdicationis apo- fiontfls habent atrium undique per circuitum, quia
lit. Quix; porla alrii exlirioris dicitur; exleiius in hoc niagiia suntoperasi haecin mentedilatatam-
quippe atrium est vita praescns , in qua omne quod pliludo cbaritalisde charitate, qnippe scriptum esl
corporalilcr agitur, corporaliteretiam videtur. Quae Latum mandalnm tuu:n nimis(Psd. c.xvin, 2r>).De bac

tam in longiitidine, qnam in latitudinc mensuratur, iterum Si atuisti

: in loco spatioso psdes meos (P$al.\i\,

quia cum ad liilem peccator ducilur, necesse est ut 9). (781) Atriuin ergo anle frontt sejtisin perfectione

ejus doctor considerct vel quaulum in longitudinem opcris cst lalitudo dileclionis. Et nolandum quoJ
spei, vel quanttim in laliludinem cliaritatis ex cjus dicilur:imdiqucper circuitum, ut vidclicelhomopcr
admonitionc proficial. Qui enim ad Deum converti- omne quod agit semper se in charilalis ampliludine
tur, si adhuc bona vilre praesenlis sperat, longitudi- dilaiet, nc bunc aut timor , aut odium angustent.
ncmnon babet, quia brcvis est vita, in qua spempo- Si qniscrgode verbo Deiloqui(ur,elcharitalem quam
su.it. Si per terrenarum rerum eonciipiscentiam, el ad- praedicat m inenle non servat , ajdificii fronlem ba-
hucproximiodiocoangustatur,588' al l udinem ' rion bet, sedairium anle frontem non babet. Si quis e!ec~
babet, quia nescit vel transitoria contemnere vel sc R mosjnam largitur , ct per hanc fortasse in cordc

ill proximi amore dilatare. Cum veroconvereus quis- cxtollUur, nec ex charilalc proximi inopiae subve-
que aelernae vitse gaudia longanimiler sperat, proxi- nit, sed se clatio/te lacila extollir,, fronlem quidem iu
morum moicslias charitate tolerat , et ea qnaj non aedincio ostendit, scd juxta frontem alrium non fe-

babct concupisccre contemnit : longiludineu), et la- cit. Si quis illatas a proximo contumelias tolerat,

titudinem porta liabet ,

quia gloria prscdicaloris ,
et mala objerta tatitus porlat, magna est palicntia

Unde quihusdain pcr ma-

esl profectus auditoris. quam deraonstrat si dolorem in corde non babeat,
gnum pracdicalorcm dicilur: Caudium meum et co- silucrari ad tranquillitatem mansuetudinis eliam ,

rona mea (Pliilip. iv, 1) , et rursnm : Eece nunc vivo, ipsum qui male excesserat, querat. Nam si patien-
si vos stali* in Domino (I Thess. m, 19). Atque ile- liam exterius adliibens , intus dolorem tenet, nec
rum : Quw esl noslra spes, uut gaudiumf Notme vo$ amat eum quem sustinet : habel quidcm frontcm in
ante Dominum? (ibid.) Longitudo ergo et lalitudo aedificio, sed ante frontem atrium non habet, quia
portse esl, quae ad aquilonem rospicit ;
quia, cum in- is qtii se angustiae odioruin subdidit, profecto cha-
lidclem quempiam et in peccati sui frigore torpen- ritatis lalitudincm amisit. Patientia enim vera est
lem prscdicator ad lidcm converlit ,
per boc quod quae et ipsum amat quem poilat. Nam tolerarc, scd

cum iu longitudinem spei tendit, et in amplitudi- ^ ydissenon est virtus mansuetulinis sed velamen fu

ncm charitatis dilatat, ejus gloriam facit. roris. Porta quippe nostra est aditus ad regnum :

(780) Atrii nomine latitudo cbaritatis dcsignatur, et Dominum ac proximum peifeelc amare, iam ad
sicut per eumdem Ezechielemdititur : Et fecit fron- ingresstim regni est tendere.

tes per sexaginta cubitos : el ad frontem alrium portw , (782) Alrii nominedesignattir contemplaiio, sicut

undiquc per circuiium (Ezecli. xl, 9). Saepe jam di- iterum per eumdem Ezecbielem dicitur : El metisns
xinius senario numero pcrfeclionem boni operis de- est tatitudinem a facie porlwinferioris, usque ad fron-
signari, non illud sequentes quod conati sunthujus tem atrii interioris exirinsecus centum eubilos ad
saeculi sapientes stmere, dicenles idcirco senarium orienlem et aquilonem. {Ezeck. xl, 7.) In quibus ver-

numerum esse perfeclum, quia suo ordinc numera- bis, si portam accipimus, qua ad cognitioncm Do-
tus perlkitur, ut cum uiius, duo, ires dicuntur, se- mini intramus, porta inferior fides cst : atrium vero
narius numerus ivnpleattir ; vel quia in tribus par- interius, contemplaiio. Habet autem porla inferior
tibus dividilur, id est, sexta, tcrtia et dimniia, vide- latitudinem in facie ,
quia videlicet 590 "des P cr
licet in uno duobus et tribus ; sed idcirco senarium chaiitalis su«e amplitudinem babet ea quae videtur
numerum esse pcrfectom ,
quia sexto die perfecii rj a proximis operationem. Quam dum fortiter a peF-

Deus omnia opera sua. Quoniam vero peccatori ho- Jectioribus agi conspicimus, nos qui in bonis acti-

mini legem dedit quas in decem praeceptis scripta bus angustamur, cxempla per eos magnae operalio-
est, et sex decies ducta in sexagenarium surgunt, nis accipimtis. Etunaqticeque sancta actioquasi quac-

recte pcr sexaginla cubitos bonorurn operum perfe- dam iiol.is fit lalitudo itincris quae prius crat angti-

ctio designatur : fecit itaque frontes per sexaginta stia diflicultatis. Habet quoque atrium interius fron
cuhitos. Etenim per sexagcnarium numerum perfe- tem : quia contemplativa vita per quaidam signai
ctio : quid per frontes aediftcii, nisi ipsa opera desi- desideriorum et gemituum quantum justusostendit

gnanlur, quaevidentur exterius?PraedicaiioHis«nun videat quue tantum amat. Denarius enim numerus
verbum tribucre, alimcnta csurientibus, vestiwenta per semetipsum multiplicatus in centenarium sur«»
alg^ntibus dare, et pro bono opere adversa toterare git : unde rccle per ccntenai ium magna perfectio
qutd aliud suntquam frontcs aedificiiewlesUs? Quia designatur. (785) Mensus est ergo vir latitudinem

(780) Ex bom. 17 in Ezech. (783) Antehaecperiodi aliquolinterponunlurapud

I781) lsihajcpaulu «nferins a sur>er ^cripla sunt. Gresor.
(7^2) Lx bo. 18 in Ezech.
410 GARNERI CAN. REG S. YICTOIUS PAR5S. 420

a facic porlae' inferiot is U3que ai! fronlem atrii inte- A (Isai. xiv, 23). Quia itaque incarnatus omnipolens
rioris extrinsccus centum cubitos, quia Redemptor Dominus alios perfectos ex Judaea, alios ex gentiii-

nosler quotidie per magislros alque doclores in tate perfectos intra sanctam Ecclesiam fecit, centum
mensura perfectionis metitur vitara fuielium, vel in cubitosnon solum ad orienlem mensus esl, sed elia.n

specie boni operis per fidem, \e\ in sanclis deside- ad aquilonem. Quamvis per orientem el aquilonem
riis per conlemplationem. Multi enim videntur in justi et peccatorcs inlelligi possunt.

fide positi magna operari : ^cd in cenlum cubitis (784-785) Atriorum nomine tatiludo «lernae ritae

non mensurantur ,
quia per ipsa qiix faciuni tcr- srgnalur apud Psaliuislarn : Iniroile porlas ejus m
renara gloriam quaerunt. Ei quidam viuentur per ab- confeisione, airia ejus in hunmis (Ptul. xcix, 4). Quid
stinenliam cruciari, gemitibus insistere, scd eorum enmi per portas nisi angustia c»uifessiouis, et quid
mensura ad centum cubitos non ducilur : quia in per atria nisi aelcrnu: vitac amplitudo ?\primilur ?

his quae agnnt, ab humano judicio favores requi- Cum enini peccata noslra pcr lacrymas coiifitemur,
runi. Qtiis ergo est, qui per centura eubitosmensu- angust« vitae portam ingredimur. Sed cum post
ratur, nisi is cujus bona operalio recla intentiouc haec ad a3ternatn viiam perduciinur, portae nostra;

milor, ul in eo quod agit non ad lerrena hicra ap- atria confessioiium laudibus iutramus, quia ibi jam
B angustia non erit, ctim r.os hetitia aelernar solemni-
petenua aut ad laudcs iransitorias reflectatur. Ecce
cnira misericordiam proximis exhibere ,
possessa tatis assumpserit. Propler enim confessionis no-
largiri eum eeleritale indignanli tribuere laliludo in stne angustiam Veritas dicil : Intrate per angustam
facie pcrtx inferioris. Sed si tu tians aliena non portum (Malth. vn, 15) : et cum se Psalmista re-
appctas , si tcrrenam gtoriam de ipso bono opere cipere iu latitiidine gsudia aHcrna praisumpserat,
non rcquiros, rerte in centenario wtmero, id esl dicebat : Siatuisti in lcco spatioso pedes nieos [Psul.
in perfeetione menstiraris. Eiquia mulii in Judaca, ixx, 9). Ad atria ergo per porlas lendilur, quia ad
plerique vero in gentilitate positi ad banc perfectio- rstttuditiem solcmnitatis perimgitur ab angtislia ccn-
nis summam venerunt, rectesubjungitur : ad orien- fessionis.
temet ad cquilonem. Judaicuseienini populusoriens
jure dklus est, de cnjus carne ille naius est qui Sol
CAPUT XXII.
juatitije vocatHr. Dequoper prophetam dicitur : Vo- •DE PAVIMESTO.
bisantem, quitimetis Deum,orietur Sol ptslitiw(Zach. Pavimenti nomine humilitas audilorum designa-
vi, 15). Per aquilonem vero gentilitas Ggtiralur, tur, sicut Ezechiel dicit : Et cduxxi nte ad airium
qnae diu perfidia» suae frigore 591 torpuit et in cu-
C exlerius, ei ecce gazophyiacia, el pavimenium ttra-
jus corde iile regnavit, qui attestante propheta apud tum laptde in alrium per circuilum (Ezech. xl, 17).
semelipsum dixil: Ponam sedem meam ad aquiloiwm Require in cap. De gazophylacio, supra,19.

INCIPIT LIDER DECIMUS QUARTUS.

5*32 CAPUT PRLMUM. saeculi ad fidei cogniiionem vocati sanclis praedica-

DE HERBIS. toribus in hujtis vitae temere trausitoria alimeuta
ln Smptura sac.a herbce nomine, aliquando viror largiuntur.
glorixs temporalis, cdiquando suslenlulio prwdica-
lorum, niwngndi' bona opsralio, aliquando scien-
593 r erD3enonl
^ ' ne l)OBao
P era '» 0(l es 'g naturA s cut '

scriptuiq est : Germinet lerrahcrbam virentem (Genes.

lia atque aodrina aterriK viridilulis aliquando di- y

cla Scripturic plauiora, aliquando verba loquen- i, 1). Qtiia licet in condiiione mundi ita historice
lium, aliquando carnales desiqnantur. factum tenemus, tenam lamen Ecclesiam Cgurassc
(786) Herbaa nomine viror gloiiae lemporalis ac- non inconvenier.ter acqpinms : quae in eo gennina-

cipitur, sicut per Prophctatit dicilur : Mane sicul vit herbam virentem, in quo ad verbura Dei fecunda
herba trunseal, mane ficreat ei pertranseat (Psal. Diinne opera prolulit.
«.xxix, 6). Mane namque sicut herbam ilorere atque Hcrbaj uoniine scienlia, atque doclrino a?ter'iae

transire, est in prosperitate hujus saeculi. tempora- vividitatis accipitur, sicut per Jeremiam diciiur :

lis gloria: decus velociter arcscei e, Onagri steterunl in rupibus (ibid. xiv, 6), elc. Ra-

(787) Herbae uomine suslenlalio prasdicatorum De onagro. supra lib. m, c. i2, dist. 7.
quire in cap.
stgnatur, sicut per Prophelam dicilur : Producil in Herbarum uomine dicta Sciipturae planiora desi-
vwntibus fenuin el kerbam servituti kominum !*6al. gnantur.siculper heatum Job dc haereticis dicitur.
clxxix, 8). In montibus quippe fehum ei scrvituti Et mandebaiti herbas, ct arbvres eorum (\xx, 4).
hominura herba producitur, cura sublimes hujus Vide lib. tx, cap. 2, disl. 3.

(78i-783) Exprincipio ho. 16 in Exech. (787) Ex 1. el c. sup.

(78i»j E\ I. xxix in Job, cap. nv, 18.
421 GREGORIANUM. — L!B. XIV. m
(788) Herhac nominc vcrha loqucnlium dcsignan- A ficit, quia duui nos tundimur cl eflicimur, ut c;us
t:ir, sicnt scriplum csl : Ventus urens levavit locns' corpus esse uiereamur ipse proficil. Jiastilc vero
tas,qu<e asceuderunt snper univcrsam ierram JEijy- ejusdem 595 candelabri ipsa Ecclesia debet jntel-
ylt, operueruntque universath faciem terrw vastautts ligi, qua; corpus ejus est : quia intcr tot advcrsa
omnia (Exod. x, 15). Devorata est igitui lierba ler- libera stat. Caiami autcin qui de hastili proccduut
•rac, el quidquid pomorum in arboribus fuii. Quid praedicatores sunt, qui dtslcem sonum in mundo
crtim pcr segregationera locustaj poriendnnt quae odidcrunt, vidclicet Canlicurn novum. Scyphi au-
plasquam csetera mininia animaniia humanis fru- tcm vino repleri solent. Quid crgo mentes audito-
gibu^ nocent, nisi iinguas adulantium ? Qui terro- rum nisi scyphi sunt, qUae sanctis praedicantibus,
noruui bominorn mentes, si quandu bona aliqua pro- vino scicntise replentor ? Sphacruia autem, quid est
ferro eonspiciant, haec iinmodcratins iaudando cor- aliud nisi volubiiitas praedicationis? Sphajra quippe
rnmpuni. Frucius quippe yEgyptiortim est operaiio ex omni parte vohitur. Et praidicaiio qu.nc nec
xenodoxorum : quam locustae exterminant, dum a<lvcrsitate retineri potesl, nec prosperitalibus clc-
adulantes hnguaaad appetcndas laudes transitorias vatur sph?era est, et intor adversa fortis, et inter

cor prospcrantis inclinant. Herbam vero locuslae pi ospera bumilis, ncc limoris habet angulum nec
comedunt, quando adulatorcsqitique verba loquen- B elationis. In cursu ergo suo figi non valet, quiaper
liiim favoribus exlollunt. ctineta se volubilitcr trahit. Ut autcm hoc quod
(789) Herbarum nomine carnales designantur, exempli causa protuiimus cxsequamur, bene per
sicut de lihis Eeclesiae per propbelam dicitur : Ger- caiamos scyphos et sphacrulas, in candelabro iiiia

minabunt iuter herbas, sicul salices juxla prceter- describuntur, quia posleam, quam diximus, praedi-
fluenlcc aquas (hai. xliv, 4). Quid cnim per herbas caiionis gratiam alque volubiliiatein, iiia, virens pa-
nisi carnaliuru vilu sigualur ? Sed sanctse Ecclesias tria sequitur, qnae animalibus sanctis, iii est ilori-

filii sicut salices inter herbas gcrminant, 5d4> ^ um bus vernat aeternis. Sphacruljc ergo ad laborcm pcr-
inter arcscentem viiam carnalium , ct mulliplici tinent, lilia ad retribulioncm.
uumerosiiate et pcrpetua mentis viridiiate perdu- Liliorum nomine bcne redolcns sanetorum vita
rant. Qui benejuxta praeierfiuentcs aquas germinare dcsignatur : unde spousi voce, sanctaj Ecdesiae in
pjibibenlur, quia unusquisqtie eorum libertatem Canticiscanlicorum dicitur : Duoubera tuasknt duo
ad fruolum perdpit ex doctrina sacri cloquii, quae hinnutt caprece, qui pascuntut in iiliis (Cattt. iv, 5).

temporaiiler percurrit. R^quire in capil. De ubcribus, supra lib. v, c. 4i,

CAPUT II. dist. 1.
c
»E LlLtO.
CAPUT III.
fn Scriptura sacra tiliorttm nomine, uliqnando tan-
DE MVRTO.
dor wternai patri/e, aliquando beue redoletu san-
clorum vita intelligilur. In Scriplura sacra nujrli vomine, aliquanao tran-
quillce menlis intentio, aliquando compulienles in-
(700) Liliinomine candor aelemaj patrUc desi-
teUigunlur.
f natur : unde ad Moysen a Domino dicilur Facies :

et candelabrnm dueliU de auro mundissimo. Haslile Myrti nomine Iranquilhc mcnlis tcmperies dcsi-
cjus el calamos et scypltos et sphterulas, ac lilia ex gnatur, sicut per Isaiam promittente Domino dici^

ipso procedenlia (Exod. xxv, II). Quis enim in can- lur: Pro saliuncaascendet abies, et pro urtica crcteel

djlabro nisi Redemptor hurnani gen-ris designa- myrtus (ibid. lv, 15). Require in cap. De abielibu6,

tnr, qui in nalura humanitalis iflfulsit lumen Divi- supra lib. ix, c. 6, dist. 2.

«itatis, ut roundi candelabrum fieret, quatenus irt 596 (?9!) Myrti nomine Iii dcsignanlur qui
cjus lumine omnis peccator, in quibus jaceret te- compatiendo proximorum tribulatioues temperasii
ncbris, videret ? Qui pro eo quod uaturam nostram unde pcr Isaiam Dominus promiltit diccns : Dabo
sine culpa suscepit, candelabrum laberuaculi ex D in soiitudine cedrur,i> et spinqm, myrtum, et lianum
anro purissimo fieri jubetur. Ductile autem fe- o/fi'a.'(/sa.Lxl,19).RequireincapitulaDecedro,cUiOC
riendo producitur : quia et Redempior nos-tcr, qui sdde : M yrtus temperativ* virtutis est, ita utdissoiula
cx conceptione et nativitate perfectus Deuset humo membra teniperando eonslringat. Quid itaque pcr
exslitil, passionum dolores pertulit, et sic ad re- myrtum nisi hi signati sunt, qui aitlictionibus pro-
snrrcctionis gloriam pervenit. Ex. auro e»go mun- xlroorum compati sciunt, eorumque tribulalionem
dissimo duclile candelabwm fuit, quia et peccatum per compassionem temperant? juxta hoc quod scri-
non habuit, et tamen ejus corpuspcr passionis con- plum csl : Gratia aulem Deo qui consolaiur nos in
lumelias ad immoriaiitatem profecit. Nam juxta omni tribulalione noslra,ut possimus el ipsi conso-
virlulcs ai.'imae quibus pcrcussionibus potuisset tarieos qui in omnipressura sunl(ll Cor. i) (792). Qui
proftcere, omnino non ha"buit. In membris autem dum alflictisproximis, verbum, vel opcm consola-
suis, quae nos sumus, quotidic percussionibus pro- tionis ferunt cos procui dubio ad slalum rectitudinis

(788) Ex l.xxxi in Job, c. xn, 20. (791) Supra li. ix, c. 3, dist. 4. Ex hom. 20 in
(789) Ex 1. xxxiu
in Job,c. vi. Evang. pauio post medium.
(790) Ex ho. G in Ezcch. Jongiuscule ab initio. (702) Gregor. aulem rcpciit parliculas, gratjaDco,
423 GARNERI CAN. RLG. S VICTORIS PAMS. m
pecslringuul ne immoderata iiibn!atione in <?e e pc- A CAPUT VL
rationem solvantur. Ad hoc autcm myrlus pcnun- DE HYSSOfO.
tur, ut qui in ardorc trtbulalionis ab ore vel opcre Hvssopi nomine fides designatur : undc apud

proximi compatienus temperamenlum consolatiosis Moyscn, dum in saerilicio vacca maclalur offerri

acceperit, ipse eliam discat quemadmodum afll.ctis cum byssopo lignoqae cedrino et cocco 598 P r *~
proximis suie consolaiioms temperamentum pro- cipitur. Requirein capitulo De vacca, iib. in, cap. 8,

ferat distinct. 2.

CAPBT IV.
CAPUT VII.

DE KARDO.
rr. thvre.
(796) Nardi nomine bene rcdolcns eleelorum vita
In Scriplura sacra Ihuris nomine, aliquando hostia designalur : unde sancta Ecclesia in elcctis suis
ai"oris, aliquando yiriu.s oralionis intellirjitur. quaiudam fragrantiam suavitatis odorata, in canlico-
(793) Tburis nonune amoris bostia designalur, rum Caniico loquitur diccns: Dnm esset rcx in
sicut de Ecclesia in Car.licis canticorum dicitur; accnbilu suo, nardus mea dedil odorem suum (Cai U
Qua; esl isia, qua: ascendii per denerlum sicul itrgula Acsiaperlius dical Quotisque meis obtuli-
i, 12). :

fuini ex aromattous myrriio? cl liiuris ei universi pal- B bus rex apud se requie sccreti ceelestis abscon-
in
veris pigmentarii ? (Gant. m.J dilur, eleclorum vita uiiris viitulum odoribus exer-
(794) Thuris nomine Milusoralionisexpriuiilur :
celur, ut qui adhuc cum quem appctit, non videt,
unde in Evangeiio Tres : ilani aurum, ihus et myrrliam ardenlibu» per desideriuni fiagret. Rege quippe in
obtulisserefemntur (Malth.u). Auronamqiicsapienlia reccbitu suo posito, nardus odorem dat : duiii quie*
dcsignatur, ibure autcm, quod Deo incendilur, virtus scenle in sua bcatiludine Domino, saneiorum vir*

597 oralionis exprimitur, Psalmista altestantc,qui tus in Ecclcsia magme nobis graiiam suavitat.s
ait : Dirigatur oralio mea, sicnl xncensum in con- administrat.
speclu luo iPsal. csx, 2). Per niyrrbam vero car-
nis noslrie morlificalio lignraltir : unde sancta Ec CAPUT VTII.

DE Lf.TICA.
clesia de suisoperariis usquc ad mortem pro Doo
In Setiptun sacra urticarum nominc, aliuuando ar-
cerlanlibus dicit : Uanus meee dislillavetunt tnyr-
dor vitiorum, uliquundo prurilus terrenorum dev-
rhum iPsut. LXVH, 6). Naio ergo regi aurum Oucn- de-riorum, aiiquando prurigines cogiiaiionum den*
nius, si in couspectn illius claritatp. supcrnae sa- giianlur.

picntiae resplendemus. Thus offerimus, si cogilati,- nomine ardor vitiorum dcMgnatur,

£ Urticae sicut
ncs carnis per sancia oralionum sludia in ara cor •

per Isaiam promittente Doiuino dicitur: Pro sa-

dis iiicendimns, ut suave atiquid Deo per coeleste liunca ascendet abies, et pro urtica crescet myrtus
dcsidcrium redolere valcamus. Myrrbam offerimus, (Isai. lv, 13). Require in capiiulo Dc alietibus, iib.
si carnis vitia moiiificarous. ix, cap. 6, dist. 2.

CAPLT V. Urlicarum nomine prurienlia desidcria terrcna

l)E MVRKHA. designantur, sicut Salomon dicit : Per agrum homi-
(795) Myrrha? noniine Yirtutum suavitas intelli- nis pigri, etc. (Proi'. xxiv.) Require supra 1. xni, c.
gilur, sicut Redcroptori nostro vcnienli Prophela 3, dist. I.

dicit : Myrrha el gutla, et casia a vestiinentis tuis, a Urticarum nomine cogi tationum prurigines signan-
gradibus eburneis ex quibus te dclectaverunt /ilias. tur, sicutperproplictaniDominussub599Babylonis
reyum in honore luo [Psal. xuv, 9). Quid myrrhae, specie menlem confusam redarguit dicens TOriun-
guttneet casiae nomine nisi virtutum snavitas desi- tur in domibus ejus spinw et urtica (Isai. xxxm, 12).
gnalur? Quid cbiirneis gradibus, nisi magna nitens Repctc !. ix, c. 13, dist. \.

foriitudine proficiscentium ascensus exprimitur? Tribuli nomine punclio doloris designntur : undc
D
Redemptor igitur veniens myriha, gulla et casia beatus Job enumeiaiis bonis suis si hoc non fecc-
vcstimento utitur, quia electis suis, quibus se mi- rit, malcdicto se aslringcns dicit : Pro frumen'o
sericorditcr induit, myrihse virtutis fragranliam orialur milii tribulus, et pro liordeo spina (Joi xxxi- ;

aspevgit. In qniuus iste odor ab eburneis gradibus 40). Require in capilulo De spina ibidem, di-t. 2.

ducitur, quia in eis virtutum opinio non ostensione CAPLT X.

siinulationis, aed ex veri ac solius operis asscnsu »E TORRIS VEL CEPIS.
geaeratnr. Rene autem dicitur, cx quibus delecta- (797) Porrorum vel ceparnm nomine difficultns

verimt te filiac regum in honore luo. Sancias nam- vitce praeseniis desiguaiur, sicut a populo Israelitii o

que aninue ab aniiquis patribus ad cognitionem ve- dicitur : In mentcm nobis veniunl cucnmeres, et p<i-

ntal s oditrcRcdemptorem suum in honoro ejus de- pones, porrique et cepe, et allia (Num. xi, 5). Pra-
lectant, qnia ex co quou bene agunt surc laudi ni- vorum mentes plus per aspera elationis quam p-;r

hil vindicaut. blanda huiailitatis ac mansuetudinis ire delcctai-

(795) Ex. 1. i, w
Job, c. 19, ante finem 40. y79(>) Ex li. xxxv in Job, cap. im, 22,
(70 i) Ex b-i. \ Evaiii/. posl mcdiuin.
in (797) E\ Uli. xx, in Job, c. xvi.
(798) E.\ lib. xxw iu Job, c. xm, 23.
425 CRLCOEJANUM. - LIB. XJV. 426
lui . Dura enim prae amore saeculi quasi quaedam A quos anliqui boslis nialilia possidebat, el doctorum
mollia ac delcctabilia ferrc parati sunt, dum »n scienlia el auditorqui obedlentia coacervatar.

iiac yita rerum culmina apprebendere cnantur. (800) Calami nomipe niior gloriae temporalis ex-
Cessationem Doininns a mnndi laboribus imperat, primitur, sicut per prophctam de Domino apparenia
et snnciae quietis dulcedinem pcrsuadct dicens : Ve- in carne dicltur. Catamum qnassaium non conterel,
niie ai nie, omnes qui taf>orati$ et onerati esiis, et cttinum fumigans non exslinguet (Isai. xui, 5).
ego rpfieiam *os (Matth. xj, 28). Et tamen vesana Quid cnim cajami nomine nisi Judaici populi fcm-
jnjquorum rocns plus se assequi aspera carnaliler, porale regnum designatur, nitens quidem cxterius,
quam tenerc hlanda spiritaliler gaudet ;
plus acer- sed interius vacuum? Et quia in eoJem populo ge-
bitate fatigationis qtiam quielis dulcedine pascitur. nus iam regale defecerat, et regnum ejus ajienigena
Qtiod apcrte in semetipso nobis israelilicus popalus possidebat , apte hoc idem regnum , quassatum
oslendit, qui dum refectionem mannac desuper per- cabmum vocat. Quid vero linum nisi ejusdem po-r
ciperct, ab ^Egypto olias carnium, pepones, por- puli sacerdoiilim exprirajlur; quod nimirum lineis
los copasque concupivij. Quid enim signatur in vestjbus uiebatur; quod quia in adventu Domini
manna, nisi esca gratiae suave sapiens ad rcfcctio- ardorem charitatis perdiderat, quasi amisso jam
nem interjoris vitae bene vacantibus desuper data 1 B igne lidci, non ardens, sed fumigans fuit ? Jncarnar
Et quid per ollas carnium, nisi carnalia opera viiae tus autcm Dominus calamum quassatum non con-r
tribnlationum laboribus qimsi ignibus excoquenda ? fregii, et linurr fumigans non exsiinxit,
quia Jur
Quid per pepones inteUigitur, nisi terrenae dulcedi- dycae regnum quod pene deslructum
jam fueratf
nes? Quid pcr porros, et cepas exprimitur, qune ejusque sacerdotium, quod igoem lidei non jenebat,
plerumque, qui comedunl, lacryraas emittunl, !nisi non potestale judicii perculit, sed cum patientiae
dilficu.Uas vitaj praesentis quae a dilectoribus suis ej, longanimitate (ojeravit; hincjterum voce Dominica
jion sine lucluagilnret tamen cum hcrymis amatur, de diabolo sub figura Behemolh ad beatum Job
(£OQ Mauna igitur deserentcs, cum pcponibus dicitur : Sub umbra dormit, in secreto calami (Jgb
»c carnibus porros cepasque qtiscsierunt, quia vi- \l, 16) (801). Umbrse quippe nominc, nequitiaj
tielicei perversae mentes dulcia per gratiam quielis torpor accipitur, in qua iste Behemoth dormit,

dona despiciunt; et pro carnalibns voUiptatibus quia corda charitate calemia soljicitus yigilat,
in
kboriosa hujus viiaj itinera etiam lacrymis plena frigidis autcm men.tibus securus jacet. Dormire
concupiscunt. Contemnunt babere ubi spiiilualiter cnim iu sanciorum ccrdibus nun potest, quja, etsi
gaudeant, et desideranter appelunt, ubi et camaji- qnando se in ei« ad breve momentum coliocat, ipsa
r
ler gemant, quia nimirum pervci so j.udicio, pertur- cum desideriornm ccelestium asstus fatigat. Et q uas i
bata tranquillis, dura lenibus, aspera milibus, toties, ut recedat, pungitur, quoties ab eis amore
tranjitoria aHernis, suspecta securis auleponunl, iniimo ad aelerna suspirat. Tautac eum voces exci-
tant, quantae ex illorum menlibus sanctae cogila*
CAPUT XI. tiones ad ccelum clamant. Unde /it ut bonarum
DE CALAM0. actionum armis territtjsac suspiriorum spiculis
/»i sacra calami nomine aliquando wbi
Scijptura percussus fugiat, et ad corda reproborum frigida
ceiernitus, aliquando doclorum peritia, aliquando rcdiens, cam quam sccurus possideat, malitiae um-
nitor gloriee temporalis, aliquando scriptoret sacri
bram qua:rat. Quae vero ab illo invenialur, osjendi-
ehquii, aliquando Scriptura sacra inteiligitur.
tur, cum proiinus subinfertur : In secrelo calami,
{798) Calanii nomine vcrbi seternitas designalur, Quid enim appellatione caiamj, nisi mentes saecf^
sicut voce Patris per Psalmislam dicitur : Lingua lariura temporali glorjae deditae designantui? QuJ
mea calamus scribai v,elpcifer scribtntis (Psal, xuv, tanto apud 6emelipsos intus inanescunl , 602
2). Quia enim quod loquimur transil, quod scribi- quanto ajti et nitidi exterius osienduntur, quia,
mus permanet; bngua Patris scrjbae calamus dicjtur, r>
dum ad exteriorem gloriam per superficiem de^
flui.a ab eo est Verburn illiui coarternum, ac sine fluunt, nulla intu$ firmitate solidantur. Moiequippe
Iransitu generalum, caJami intus quidem sun.t per fatuitatem vaciii, sed
(799) Cajami iiominc doctorum perilia designa- foris per spcciem et ostentationem puichri.
lur, sicut voce prophetica deserlae terrae pollicetur, (802) Calami nomine scriptores sacri eloquii de-
cum dicitur : In cubftjbns, /n quibfis prius dracones signantur, sicut per Ezechielem de viro qui ei ap-
habitabant, orietur viror calami el junci (Isa, xxxv, paruit dicitur : Et calamus mensurfe in manu ejus
7). Quid enim per calamum njsi praedicalorcs? quid (Ezech. xj., 3). De sancla quippe Ecclesia per pror
per juncum, qui juxta aquae humorjem semper na- phetam alium Dominus pollicetur dicens : Orietur
scitur, nisi pusillos ac teneros auditores sacr» elo- tn ea viror culami et junci (Isai. xxxv, 7) (805).
quii signant? lu draconum ergo cubilibus viror Quod quidem alio in loco exposuisse me roemini,
calami et junci oritur : quia in eis popnlis, 601 ul per calamum doclores, per juncum vero audi-

(798) Ex lib. ixxiji in Job c. m, 4. (801) Haecleguntur ante prascedenlia.

(799) Ex iib.et c. sup. (802) Virte dist. 2, 5.
(800) Kx eod. 1. el cap. sup. (803) E.\ hoin. 13, in Ezecb.
PiTKOL. CXCH!. Ji
4*7 GARNERI CAN. REC. S VICTORIS PARIS. 428

tores debcam intelligi Sed quia ad liumorem aquae, \ caput xm.

el ealamus et juncus nasci solet, et ex una eadem- l)t SCIRPO.

que aqua utraque proficiunt, et calanms quidem ad (806) Scirpi nomine aypocrita quilibet designa-

scribcndum assumitur, cum jur.co vero scribi non lur , sicut in libro beati Job pcr Baldad dicitur :

polcst : quid in junco vero scribi non potest; quid Nunquid virere potest scirpus sitie humore, aut ta~
in junco et calamo accipere debemus, uisi quod rectum crescere sine aqua? {Job vni,ll.)Cui scirpum
una esl doclrir.a verilatis, qi:;e multos auditores vel carectum comparet, ipsc protiuus apcrit , cura
iirigal, sed irrigati alii ad boc usque proficiunt io subjungit. Cum adbuc sit in fiore nec carpatui raa-
verbo Dci, ut ctiam scriptores fiant, videlicet tan- nu, ante omnes berbas arescit , sic viae omniuin ,

quam calami? verbum vitae audiunt bonae

Alii verc qui obliviscuniurDominum, etspeshypocrita»pcribit.
spei, et rcctorum operum viridilatein tenent, sed 604 Scirpi ergo vel carecti nomine, hypocriue
lamen ad scribcndum proficere nullatenus possunt. vita signatur quae specicm quidem viriditatis ha-

Hi quid in aqua Dei, nisi quidam, ut ila dicam, bet , sed ad bumanos usus fructum utiiitaiis non
junci sunt, qui quidem virescendo proficiunl, sed babet : quae sterilitate operis arida pcrmanens , so-
liltcra* exprimerc nequaquam possunt. Redemptor lo sanctitatis colore viridescit. Sed neque siue hu-
igitur nosler, quia verba quce dixit, etiam per do- " more scirpus, neque sinc aqua carectum proficit

clorum studium scribi iargilus esl, in raanu cala- quia hypocritarum vita ad bona opera infusionem
mura tcnuit. Qui calamus mensurae dicitur, quia quidem superni muneris percipil, sed quia in cun-
ipsa scriptorum studia sub quadara occuita judicii ctis quae agit, exteriores laudes appetit, a fructu
dispensatione dclinentur, ut et aliis legentibus pro- percepta infusionis inancscit. (807) Scirpus igilur,

sint, et aliis iegentibus prodesse non possint. vel careclum sine aqua non vivit, quia nirnirum by-
(804) Potest ctiara calamo raensurse Scriplura pocritae non nisi ex superno munere viriditatem
sacra pro eo intelligi quod quisquis hanc legit in bonae operationis accipiunt, sed quia banc in usum
ea semetipsum metilur, vel quantura iu spiritali propriae iaudis arripiunt , in aqua quidera viridcs :

virtute proucit, vel quanlum a bonis quae pnecepla scd tarnen inanes crescunt. Bene autem subdilur :

sunl, longe disjunclus remansit : quantum jam as- Cum adhuc sitiu flore, nec carpatur raano anle
surgat ad bona fidu facicnda, vel quantum adbuc omnes herbas arescit. Scirpus m florc, est hypocrita
in pravis actibus proslratus jaceat. in laude. Aculis vero ungulis surgens carectum mar
nu nou carpitur, quia exasperatis per arroganiiam
603 CAPUT XII.
£ sensibus de pravitate sua hypocrita corripi dedigna-
tur. In florc suo raanura carpentis incidit ,
quia in
DE AKIADINE.
laude hypocrila positus, si hunc quisquam conipc-
(805) Arundinis nomine cantalisanimus desigaa- re audeat, asperitate sua protinus vitaracorripicntes
tur, sicul Judieorum turbis in Joannis laudeiu a sccat. Sanctus namque non esse appetit , sed vo-
Doinino diciiur : Quid exisiis videre in deserium? cari ; et cum fortasse corripitur ,
quasi opinionis
Arundinem vento agilatam ? (Malth. xi, 7.) Quod vi- gloria detruncatur. Deprehensum se in praviiaie

debcet non asserendo, seJ negando inlulit. Arundi- irascitur, loqni sibi redarguentem probibet ,
quia
nem quippe, mox ut aura contigerit, in partem alte- velut in occulto vulnere taclus dolel. Rccte crgo di-
ram flectit. Et quid per arundinem [nisi carnalis cilur, cum adhuc in flore, nec carpalur manu, art-
animus designatur? qui mox ut favore vcl detra- scit ante omnes berbas. Juxta carnem quippc ei

etione tangilur, slaiim in partem quamlibct inclina- justi berba sunl propheta altestante, qui ait ; On.nis
tur. Si enin ab humano ore aura favori? flaverit, caro fenum (Isai. ti., 6); sed ante omues herbas
Irtlarcscit, extoiiiiur, totumque se quasi ad gratiam arescere scirpus dicitur, quia juslis in bono suo
infleclit. Sed si indc ventus detractionis eruperit, permanentibus, a viriditate assumptae recliludinis

unde laudis au-a veniebat : mox bunc quasi in par- D hypocritarum vita siccatur. Arescunt herbae eiiam
tem altcram ad vim furoris inclinat. Sed arundo ven- reliqua, quia justorum opera cum carnis vita de-
to agitata Joannes non crat, quia huncnec biandum ficiunt ; sed herbarum ariditaiem scirpus praeveuit,
pratia, nec cujuslibet ira asperum faciebal. Nccpro- quia priusquam de carne hypocrita transe.it , ea
sperahunc erigere, nec adversa noveranlinclinare. quae in sc ostenderat virtutum facta dcrelinquit.
Arundo ergo vento agilata non erat, quem a sta- Sic viae omnium, qui obliviscuntur Dominum, ct

lus sui reclitudine nulla rerum variotas inflectebat. spes hypocritae peribit. Quid enim in cunctis suis
Arundinisnominenilorgloriaetemporalis exprimi- opcribus hypocrita sperat, nisi honoris revercu-
lur, sicutde justis per sapieuliam dicitur : Fulgebunt liam, gioriam laudis, a melioribus melui, sanetus
huti el lanquam seinlilliv in arundinelo diseurrcnt ab omnibus vocari? Sed 605 permanere spes bypo-
(Sap. iii,7). Require in capitulo dc scintillis, lib. II, c. critae non valet ,
quia aelernitatem non quaerens,
3 dislinct. 1. fugit quod tcnet. Nequaquam quippe mentis ejus

(804) Ex eadem bom. paulo infia. (806) Ei I. tih iu Job, cap. xxiv, 37.
(8C*J) L\ bom. 6 in Evang. (807) Haec sunt paulo post suptnora.
 — 4^0
m CREGORIANUM.
A
LIB. XIV.

Si habueritis fidcm sicul grnnum sinapis, dicetis liw.c

mienlio h gloria f'S ilur ' q UJe sine flnc possi."
illa
monti : Transi hinc,et transibil (Uatth. xvn, 3; Luc.
detur; scd cum Iran+itoriis favotibus inhiat, perdit
quai xvn, 5). Granum quippc sinapis, nisi conteraiur ,
percipiendo quod Uihocaf, vcritatc ftttcstantc
mercedem suam ncquaquam vis virlutis cjus agnoscitur. Nam non
Amen dico vobis r
receperunt
aii :
contrilum lene est, si vero conleritur inardescit
(Uatth. vi, 1).
et quod in se accrrimum latcbat, ostcndit. Sic unus-
CAPUT XIV.
quisque vir sanctus cum no:i pulsatur dcspicabilis
DE PALIURO.
ac lenis aspicitur ; si qua vcro illum tritura perse-
Paliuri nomine quilibct in raalitia pnepotens, et
sicul pcr pro- cutionis oppriinit, mox onine quod calidum sapit,
alios in malo dcfcndens, designatur :

pravorum oslendit, atqoe in fervoreni virtutis vertitur, quid-

Dominus sub Babylonis specie
phetain
quid in illo ante despicabilc iiifirmumquc videhalur,
lurbam, vclq.iamlibet perversam mcntcm
redar-
qviodque in se pcr tranqtiillitatifi tempora iihens
guit , dicens : Orienlur in domibus ejus spinw, et
operuerat.cxagitatus tribulatione coactus innofescit.
urtica: et paliurus in munitionibus ejus ( l$(t.
Undc bcnc per Prophetam dicitur In die maudavi*
,
:

xxxiv, 13). Requirc in capitulo de spina, lib. i*,

Dominus misericor<liam suam, et in nocie declaravil
cap. 13, dist. 4. autem Domini in die
(Psal. xli 5). Misericordia
CAPUT XV. B
mandalur, quia in tranquiMo tcmpore cognoscendo
»E LACTUCIS.
percipitur; in nocte vero declaratur, quia <iooum
(808)Laetucarum agrestium nomine amaritudo
quod in uanquillitate sumitur, 6Q7 iri trihulatio-
poenileiitiat designalur, sicut per Moysen de
agni co-
uibus mauifeslatur. Sicut cnim uiiguentt nesciuni
inestione dicilur : Et cdent carnesnocteillaatsas igni,
nisi commoia redolere latius, et sicut aromata fra-
elazymos pnnescwn laclucis ayrestibns(Exod. xu, 8).
grantiant suamnon nisi eum incendunturexpandunt,
sedsola
(809) Requireincapilulodeigne.ethocadde;
ita sancli viri omne quod virlutibus
redoleut, in
Redemptoris noslri praecepla saeramcnla ad veram
trihulationibus ninotescunt.
soiemnitalem mentis non sufiiciunl , nisi eis quo-
CAPUT XVII.
que et bona opcra jungantur. Quid prodesl corpus DE FRIMENTO.
elsanguinem ore percipere, el ei perversis rooribus Scnptura sacra cum frnmentum singulariler poni-
coolraire? Unde bene adlmc ad comedcudum subdi- lur, aliquando qucclibel electa anima, aliquando
eloquium aliquando viridittts
Et azijmospanes cum lactucis agrcstibus. Pa- sacrec dcciriute ,
tur :
quod men-
izternas retributiouis vcl spiritale opns,
ues quippe sine fermento comedit, qui recla opera tem re/icit, aliquando inlerna sacri eloquii i»-
sine corruptione vana gloriae cxercet, qui
mandaia tettigcniia inleUigiiur. Cum vero frumenta plura-
ne liter dicunlur , aliquando viriutes aliqnandu
misericordiae sine admistione peccali exhibet ,
,

prwdicaiionis verba designantur.

perverse diripiat, quod quasi recte dispensat. IIoc
Frumeuti nominc quadibcl clecla anima desi-
quoque peccati fermenium bonae suae actioni mi-
gnatur t sicut in libro Job per Eliu dicitur :

scuerant, quibus prophclse voce per increpalionem

Frumentum desiderat nnbes (Job xxvn ,
"29 |.

009 Dominus dicchat : Venite ad liethel, cl impie

Requirc capitulo de nubibus lib. i, cap. li,
agile (Amos iv, 4). Alque post pauca : f l sacrift- in ,

D& fermcniato dist. 5.

cttre de fermemato laudem (ibid., 5).
(811) Frumenli nomine sacne doctiiua> elo-
namque immolat, qui Deo sacritieium de rapina pa-
quium designatur, sicut per Psalmistam diciim :

rat. Lactuc* vero agrestes, vaMe amarae sunt. Car-

Ei convalles abundabuni frumenlo (Psal. i.xiv, U/.
nes ergo agni cum lactucis agrcstibus sunt edendae
aecipimus nos pro Cenvalles namque frumento abundant, cum corda
ut cura corpus Redemptoris ,

humilium sacra; doctrinae eloquio, virtutum grati^

ipsa amari-
peccatis in fletibus affligamus, quatenus
repleniur, juxta hocquod alibi per eumdem Psal-
tudo poenitentiae abslergat a mentis stomacho per-
mistam scriptum est : Qui emitiit fontes in con-
versa». humorcra <vita>.
lUiiibus (Psat. ciii, 10). \ montibus namque aqua
CAPUT XVf. D
dilabitur, quia supcrbai^ mcntes vcritatis doctrina
DE SINAri.
deserit. Sed fontes in convallibus surgunt ,
qui^
designalur, sicut in
Sinapis nomine Chiistus
Cui simiie menles humilium verbum pr?edicationis accipiunt.
Evangelio ipsius voce Yerilatis dicitur :

el cui siniile a:stimal>o iliud ?

Jam videmus, jam convalles frumento ahundare
est regnum cotlorum,
homo misit conspicimus, quia illorum ora pabuio veritatis Ira-
Simile esl grano sinapis, quod acceptum
in arborem pleta sunt, 008' 1 ul n)llesac simplices huic raundo
in hortum suum, ct crevil et factum esl

famis ejns despicabiles esse videhanlur.

magnam, cl voiucres cxli reqvieverunt in

(Luc. xiii, 19). Requirciu capiluio de volucribus lib. (812) Frumenti nomine perfectio jttstitix intelli-

gitut , sicut in EvangelioVeritas deinonsir;»t diicns

i:,c. 1, dist. J>.

Sinapis nomiue fidelis viri forlitudo desi- Sic csl regnum ccelorum, quemadmodum ii jaciat
(810)
homo semeniem in terra et dor»tiat, et exsurgai
gnatur, sicut in Evungelio voce Verilalis dicifcur . ,

»'811 Ex liotu 20. in E\ang. patilc post Inilium.

(808) I-ib. i%, cap. i, dist. G.
1

m
Evang. paulo post medium. (812) Ex 1. xxit iu Joh c, xiv, 20
(809! Ex hom. 28
(SlOj Sic. Aug. clCassiod. legunt inPsaitct.
431 GARNERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. «3
rocte ac die, et semen gcrminel, et crcscal dnm nescit A. immolant, quia ad errorem discordiae verba pacis
itle (Marc. iv, 26). Cujus nimirum seminis incre- inclinant. Undc admonendi sunt, ut perpendant,
rnonta denuntians arijungit : Ultro enim terra fru- quia dum perversa mente de praeceptis pacis dis-
cliflcat, primum herbam, dcindc spicus, dcinde plc- cordiam faciunt ,
justo Dei examine ipsidever-
num frumentnm in spica (ibid.,\0). Cujtis profectus bis vitae morianlur.
quoque finem subrogai dicens : Kt cum se pro- Frumentorum nciucn virtutes designal.Vide,libxi,
duxeril fructus , statim mittit falcem, quia vcnit c. I, disl. 10.
tempus messis (ibid., 26). Ecce Veritatis voce pcr Frumenlorum nomine ptacdicationis verba
(,31-ij

qualitales frugum dislincta sunt iiicrcroenta mcri- designantur, sicul Salomon dicit : Qui abscondit
lorum. enim primuro herbam, deinde spicas,
Ait frumenta maledicetur inpopulis (Prov. xi,26). Fru-
deinde pienum frumentum in spica. Annon herba menta quippe abscondere est pracdicationis sanctae
adlmc fuerut Pclrus, cuin ancillcc ore, subiio unius apud se verba rclinere. In pnpulis autcm talisquis-
fiatu seruwnis inflexus e&l ; jam quidem pcr devo- que maiedicetur, quia in solins culpa si slientii

tionem erut viridis, sed o.dliHC per infinnitalem tener pro multorum, quos corrigere poluit,pccna damna-
(3Iutth. xxvi ; Luc. xxn). Plcnum vero frumentura lur. Si popuios fames attereret, et occulta ipai fru-

in spica invenlus est, quando persequer.tibus prin- " mcnta servareut, auctores piucul dubio mortis
cipibus resistebat, dicens : Obedire oporlel Deo cxistcrent. Qua itaque pcena plectendi sunt consi-
magis quam Itominibus (Act. v, 29). Plenuni vero derent, qui cum fame verbi auimsc pereant , ipsi

fruraeiHura in spicainvenlus est, quando in tritura paneia percepta; gratiae non ministrant. Si raedici-
persecutioni* lot verbcra pertulit, cltaraen neqtuv na!is artisminime ignari secandum vulnus cernerent,
quani palearuin more imminutus est,sed granum et tamen secare recusarent, profecto pcccatum fra-

iutegruro permansil. Paulisper quippe in una qua- t( rna» 610 morti <x solo torpore commiltcrent.
quc aninia, ut ita dicam inlernae graliae bumor Quanta ergo csilpa involvantur aspiciunt , qui dtim
cxulH-.rat, ut herba in frugem crescal. .Neoio crgo cognoscunt vulncra raenlium, curare seclione Ycr-
queinlihet proximura, cum adhtic herbam videt, de bcrum noluerunt. Unde pcr Prophetara dicitor :

frumeuto desperet. Ab herbaium quippe foliis, Malcdictus qui prchibci gladium suum a sanquiite
qu;e huc iilucque molliter defluunt, surgenlia fru- (Jerem. xlviu, 407).Giadiumquippe a sangninepro-
gum grana solidantur. Electus ctenim quisque a hii>ero, est proedicationis verbum a carnalis vilae in
rudimemi sui prius teneritudinc incboat, et sic terfectione refinerc.

poslniodum ad robusta paulatim et fortia conva -

CAPUT XVIU.
c
lcscit. DE U0RDEO.
Frumenti nomine viridilas ajternae retribulionis Hordei uomine '.ilteraVttciisTestamenti designatur,
vclspirilale opus quod menlem reiicit, intelligiiur, sicut in Evangelio dicilur : Est puer hic unus qui
sicut per bealum Jobenumeratis bonis quae fecerai, habet quinquc panes hordeaceos, et duos pisces (Joan.
si boc non fecerit se nialediciionis sentenlia fe- vi, 9). Breviler ut curramus quinque panes intelli-
riendo dicitur : Pn> frumento criatur mihi tribulus, guntur quinque libri Moysis. Merito non triticei,

etc. (Job xxxi, 40). Requirc in capilulo dc Iribulo sed hordeacei, quia ad Vetus Testamentum perti-
lib. ix, c. 15, disf 2. nent. Norimus autera hordeum ita creatum, ut ad
60S (815) Frumenti nomine interna sacri eloquii meduliam ejus vix perveniatur. Vestitur enim
inlelligcntia designatur, sicul de his qui verba sacrae cadem medulla tegmine paleae, etipsa palea lenai
legis non recte intelligunl per prophetam Dominus cst et inhaerens, ul cura labore exuatur. Talis eniro
quaci ilur : Dcdi eis frumentum, vinum, et oteum, el
lilteraesl Veteris Testamcnti : vestita est tegminibus
arijenlum mulliplicavi eis et aurum qurn fecerunl carnalium sacraroenlorum.scd si ad ejus medullam
Baal(Osee n, 8). Frumentum quippe a Domino ac- ]>ervernialur, pascit et satiat.
cipiraus, quando in dictis obscurioribus subducto Hordei nomine terrenarum rertim dispensatio in-
tegminc medullam spiritus legis interna
littecpe per telligilur, sicut per bealura Job dinumeratis bonis
senlimus. Yinuro suura Dominus nobis praestal, quae fecerat, dicitur : Pro frumenlo oriatur mihi
cum Scripturae suae alta praedicatione nosinebriai. tribulus, et pro hordeo (Job xxxi, 40). Require in
Oleum quoque suum nobis tribuit, cum praeceptis cap. de tnbulo lib. ix, cap. 45, disiinct. 2.
aperlioribus vitam nostram blanda lenitate disponit.
CAPUT XIX.
Argentiim multiplicat , cum nobis iuce vcritatis
DE MESSE.
plena cloquia subministrat. Auro quoque nos ditat,
In Scriptura sacra mcssis nomine, aliquando Scrip-
quaiulo cor nostrum intelicptu summi fuigoris irra- lura sacra, aliquandc donum reclee iuleltigentia
diat. Qnae ctincta hrerelici Baal offerunt, quia apud designatur.
auditomm suorum corda corrupte omnia intelli- 611 (
8I5 ) Messis nomine Sctiptura inlelligitur,

gendo pervcrtun:. Et de frumento Dci, vino, atque sicut in iibro Job, per Eliphat de Judaico populo
oleo, argento pariier, et auro Satanae sacrificium dicilu:' ; Cujus messem fameticus comeUet, et ipsum
(815) Ex. iuparte Pastoral. c. 25. (8iS) Ex Iib. Vl in Job cap. ti.
(814) Ex. lii parte Past., c. 26.
J33 GREGORIANUM. — LIB. XIV. 436
rcpiet armatus (Job v, 3). Judaici namque populi A cilur, vita; suae vulnera non medetur. Hunc ergo
mcssis fucrat sacri seges eloquii. Quredam namque armatus hoslis rapit, quem fraude tcctus in atia
spicarum grana, sunt vcrba prophetarum, quaj Ju- deserens, ex alia partc superavil.
daicus populus habuil, sed non comedit, quia legem CAPUT XX.
quidem vcrbo lenus tenuit, sed per fatuitatis fasti- DE F R U G 1 R l' S.

dinm ab ejus intellectu jejunavit. Hujus ergo populi (817) Frugum nomine conversi, vel Judcei, vel
mcssem famelicus comedit, quia nimiruro gcntilis genlilcs intelliguntur, sicut per Ezechicl dicitur

populus verba legis intelligeiulo edil, ad quse plebs Veni ad transtnigrationem, ad acervum novarum fru-
Judaica sine intellectu laboravit. Hos famelicos fi- gum, ad eos qui habitant juxta flnmcn Chobar (Ezech.
dei, Dominus prrevidit cum diceret : Beati qui esu- iii, 11). Cum causa cxigeret ut indicare debuisset,
rimt et siliunt justiliam, quoniam ipsi saturabunlur quia ad tronsmigrationemvenircl : «raae dicendi nc-
(Hatth. v, 6). De his famelicis Anna prophclantc di- cessitas fuit, ut per fruges locum quoque exprinu-
citur ; Repleti prius pro panibus se locaverunt, et fa- rct dicens : ad acervum novarum frugum, rtisi quia
tnelici satnrati sunt (I licg. li, 5). Sed quia mcsscm saepe et per loca causx- signanlur. Multi quippe Eze»
perdidit, reclc suhjungitur, qualitcr ipse ctiam per- chielcpropbetantejam captivitalis anni defltixerant-
B
iit cum dicitur: Et ipsum rapiet armatus (Job v, 5). atque ex iis qni in caplivitalem ducli luerant, plu-
Antiqtius namque hostis Judaicuni populum arma- res jam in morte carnis obierant, ad quorum filios

tus rapuit, quia in eo vitam fidci fiaudtilcntcr sug- loqui prophela veniebat. Unde el ei superiusdicHur:

gestionis jacnlis exstinxit, utundese Doo inhaerere Fili hominis, mitto cgo te ad filios Israel, ad genles
crcderet, inde ejtis ordini repugoaret. Quod profe- apostalrices quw recesserunl a me. Patres eorum pree-
cto discipulos Veritas praemonet dicens : Veuit hora, varicati sttnt, pactum meum usque ad diem hanc, et

ut omnis qui interficit vos, arbilretur obsequivm se filii dura cervice 013 cl indomabili corde sunt, ad
pnvstare Deo (Joan. xvi,2). quas ego mitto te (Ezech. xi, 6). Ex quibus quia mulii
(81fi) Sessis quoque nomine potest non solum li- fuerant credilui i, atque obedientiam ad ferlilit?tem
teia Scripturse sacrce, \erum etiam donum rccl:c in- boni operis pervcnturi, acervus frugnm vocaniur.
tclligeiuiae accipi : Unde el hic quod prceduimas, Quia enim bonce animse fruges appcilantur, Dei pro-
moralitcr valcl non inconvenienter inteiligi. Habet pheta teslatur alius dicens : Sanctus lsrael Domino
naiuque stullus messem, quando iniquus quisquc primitiw frugum ejns, fruges etenim Domini, eliam
donuni rectai iiileliigenliae accipit : Scripturse sacrae conversee ad fidem gentes poslmodum factcs sunl (Je-

scntCHtiis docetur, borta loquitur : sed lamen ttullo

q rtm. ii, 1). Sed quia prius Israel Domino credidit,
modo hoc quod dicit operalur : verba Dei profert, recic hunc prophela frugum ejus primitias appella-
nec lamen diligit ;Iaudando exaggerat, vivcndo cai- vit. Quia ergo prophela missus non ptiori populo,
c&>. Quia crgo slultus isie et intelligit, el dicit : sed sed iiiiis ejusdem populi verba intulit, ad acervma
cum bacc opcrando non amat, racssem babcndo je- frugum novarum venit.
junat. Quain nimirum famelicus comedit, quia is CAPUT xxr.
qui ad Deum sanclis desideriis anhelat, dicit quod DE SPICA.
audil, agtt quod didicerit ; et dum docloris pravi rc- (818) Spica profectum boni operis designat, sicut
c-ta praedicalionc relicitur, 612 Q u 'd aliud quam Veritatis voce dicilur : Sic est regnum Dei quemndmo-
slulti fiu,-e salialur. An non fameiicos suos Vcritas, dum si jactat homo semen m ierram et dormiat et
ut stitUi lacssem comedercnt admonebat, cum per exsurgal nocte ac die, et semen germinel el crescat
desideria sancta flagranlibus, dc Pharisaeis prcece- dmn nescit ille. Vltro enim terra fructifieat', primum
perat dicens : Qu<e dicunt [acile, qua faciunt facere herbam, demum spicam, deinde ptenum frumenti ~in

nolite (Matth. xxni, 5). Ac si Semen namquehomojactat in>

aperte diceret : Ver- spica (Marc. iv, 8).
bi raessem loqucndo extotlunt, sed hanc male vi- terram, cnm cordi suo bonam intentionem inserit.
vendo minime contingunt. Vcstraravero famem mea- D Et postqnam seincn jactaverit dormit, quia jam 'in
sis ista rcficiat, quia vobis hanc per faluitatis suae spe boni operis quiescit. Nocte vero exsurgit acdie,
autem subditur : et ipeum
fasti-Iiuni servant. fiene quia inter adversa et prospera proflcit. Et seroea
rapict armatus. Anliquus namque hostis, quasi in- germinat, et crescit, dnm nescit ille, quia dum ad-
ermis vincilur, cum mala aperta suggereus huma- huc meliri incremcnta sua non valet, semel conce-
nce menli bona omnia simul destruere conatur. Sed pta virtus ad profcctum ducitur. Et ultro terra fru-
arniatus venit, quando booa alia intacta desercns, ctiftcat, quia prsevenientc se gratia mens bomiuis
latenter alia corrumpit. Nam ssepe quosdam in in- spomance ad profeclum boni opcris assurgit. Sed
lelleclu non tentat, eisque in sacii eloquii medita- hcec cadem terra primum herbam, deinde spicam f
tione non obviat, sed lamen eorum vitam in opera- deindc plenum frumentum producit in spica. Hcr-
ttone supplantal; quidum descientiae virtute iau- bam quippe produccre est iuchoationis bon« ad-
dantur, nequaquam suorum operum conspiciunt huc teneritudinem habere. Ad spicam vero berba
dai/ma, cumquc in favorc delectationis animus du- pervenH, cuin se virtus animo concepta ad profe-
(8IC) F.x cjusdem lib. cap. 5, i. '818J Ex hom. 15, in Ezcch. longius a piincipio.
(817) Es initio hom. tt. in Ezecii.
 * se
GAflNElU CAN. REG. S. YCTOIUS PAKIS,
i5 $
favillam lurbo dispcrgil, quia
Deu$ manifeite veniet,
duro boni operis pcrtrahiu Pienum
vcro Irumen- A
conspectu efns ex-
Deut noster et non titebil. Ignit in
lum in spica fructifical, quando jam in Untom
vir-
valida (PtaL
et perfecti operis pos-
ardetcetet in drcuiiu ejut lempestas
tus prof.cit, ulesse robusli ab aeteru*
bona concipimus, semcn xux, 2). Hujusenim tempestatis turbine,
sii. Cum igitur desideria etqui hic roen-
conspecfti judicis iniqui rapiuntur;
in terra mittimus. Cum vero operari rect* incipi-
tero pcnerso desiderio
solidaverant, ibi palea; et fa.-
epcralionis
mus, horba sumus. Curoque ia ejusdem
vilUe videbuntur, quia eos ad aeterna supplicia tur-
perfcctione 614 ^ltdamur, ita plenuro frumcnium
bo rapiens asportcit
sn spica proferimus.

(819) Spicarum nonrine Patrum sentcntise desi- caput xxni.

haereticis per Job dicitur Nudis J>E XBIST5S.
gnantur, sicut «le :

et inccMentibusabsquc
ve$(itu,et eturientibuslulerunt reprobi divites intelligun-
(821) Ariitaruro noroine
absque vestiiu •
spicas; quodait: nudis hoc replicat tur «cut de eorum damnatione
pcr Job dicitur

(Job xxiv, 7). Sed aliud est uudum esse, aiiud nu- Fa »torf spicarum conterentur (Job xxrv,
sTtmmUaie»
«lum ii.ccderc. Omnis cnim qui nec bona nec roala Spkaium quippe sumraitates arisUe sunt.
•*4^.
operatur nudus estet ouosus. Qui autem
raala agit,
conjunctai in spica prodeunt; scd
opcris per B Awsts autera
nudus incedit, quia sine velamine boni
•
et.rigida> disjun
ores«endo pmlisper, a sc hirsutae
pergit. Sual vero nonnulli, qui ma- bnjus mnndi gloria.n
itcr pravitalis guater. Sic nimirum, sic ad
cogno 3 <;cntes, satiari pane jusu- Naiura enim commn-
luro SJ3E nequitia pmi divites surgnnt.
sibi

- tinant.percipere sacii eloquii dicta desiderant. vicissim cres-

li.e f
niwe conjuncti sunt, scd contra se
Qui quoties Pairum sententias pro «dif.ccmdis
men- alium despicit, et
cendo dividuntur. Aiius quippe
suis in cogitationibus versant, quasi de
bona facibus ignescit. Qui ergo
tibus alteriu alterum iuvidise
H*reticis igitur nudis, et in- unitate se separant.
segetc «vpicas portant. ex tumore n.entis a charitatis
lol-
cedcuubus absque vestitu.ct esurieniibus spicas quasi arisUrum more contra se rigidi stanl. Qnid
oliosi smlf Cl '" DUlUS divites dixeriro , niri
!unt, qu>a sive ne 1 uidcm ergo pravos bujus mundi
pariter irapudentia absque humani? Qui dnm contra
se bonis exerccant, seu arislas miasdam generis
velamiiie boni operis pcrgant,
etiam si quando jam bonorom vitam uuanimiter affli-
se stperbitrot, scd
pabutum verbi sunt, scd tamcn
»d poenHentiam redire cupiu.u,
et
gunt adversum se quidem divisi
*:

esurientibusspkastollunt, quia m premunt. Nunc igilur

concnpiscunt, eis concorditcr grana deorsum
Patrumsen- btent quia et re-
eufitn menteperniciosispersuasionibus arisuc ad aila prosiliunt, grana
:

tcntias destruuut. Nec

immcrito spieas signare Pa- c gloria non
proborum potcntia eminet, et electorum
quia, dum sxpe pcr figu- ostendunt, isti sc
tnttn sontentias dicimus, apparel. Ilii se honorom facibus
yata proferuntur eloquia,
ab cis tegmen Ulteraqoasi Scd triturae lempusveniet,
in humilitate depri.nui.t.
ut roeduila spirilus frangat. et so-
aristarum paleas subtral.imus, uodetarisUrum616rigiditatem
q
Tunc quip^ sttperbia tm-
nos refsciamus. lida grana tion conterat.
vita quanir>
quorum commionitur, cum cSectorum
CAPUT
I)E PaI-EIS.
XX!!.
integritate «fulgeat declaraUir.
Quia n
agitur, ut
injusii de-

ficiuul, ex hac ipsa aristarnm eontritione

ii.ielligu»»tur,sicut Cumque arist* fran-
Palearum nomine roiqui
/8*0) grana appareant,qu*latebant.
Erunt sicutpakm iuiqms
Jon deipsorum damnatione
dicil :
guntur, granorum candor ostenditur, quia
quam lurbo dupergzl cadci.ubus, sai.clorum justitia,
mte faciem venli, ct StfttJ fnviila in supplicia zetcrna
cum in potcsute conspicilur, qtianta veritate candeat,
demonstratur. -Unde rccte
{Job xxt, 8). Iniquus
ac violent.is effrena- itntilabrum in
C um valde in oppressionibus qooque per Joannem dicitur : Cujns
ab inurniorura cogiiationibus gravis mmium, manu sua est, cl permundabH arcam
tnam et triti-
lU r
paleas avtem com-
n quasi in hoc monaoradicatusawtinmtur.Sedeum D cnm quidem reeondet in horrea.
quasi omnesiniqui ii; Luc. m igni inexstinguibili (Matth. m, f
.listrtcti indicfe sententiavenerit, buret
d.cam, tras pravorum elatio, quanta
,>aie;e ante ventum eronl, quia, ot ita
17). Beatus igitur Job,
arisiis
atque asportantur ad ignera animadversione frangalur aspiciat, eosque
:

flato subito levantur,

prayiidlcUs quast
quondam 615 consparans dicat:Sicnt summitates
spi-
auos bic in suis pereuntibus
molem indigenttum, rigiditas supcr-
duri ponderis soperjacentem carum contercntur, nuia nimiruro
et ad raptentis judi- forraidinc frangitur, quas
lacryma roovere non poterant, borum triturac ultimse
proxi-
cii nan uro leves
sunt, quia per injustitiam nunc elcctorum vitam despiciens clevalur.
Et sieut faviUa quara turbod.s- CAPUT XXIV.
m is graves fuerunt.
imqui
pergit. Aiue
omnipotentis enira Dei oculos DE CUIMO.
quia elsi apparetad moroenluro vi-
JTu favilla cst, iutclligitur, sicut
cernt- (82i) Culm: noraine hypocrita
abeiuMamenjudiciojamconsumpta ec
r-dis
depuUnda. Hane pcr piopheum diviiur Culmus stuns nonett in f
:

tur, quia consumptioni est setenue

E\ xviinJobc. vi.
Ex xvi in Job cap.
28. «m, (8-21) I.

viu iu Job c. xxv, 29.

»
.
(Rlfl, !ib. Ex
xxx, (822) 1.

Ub. xvi iu Job cap.

(UO) Ex
 437 CREGORIANUM. — LIB. XV. 438
ycrmen et non (aciet (arinam quod etsi fecerit, A riii.e longe lateque ad anibienda, quse lerrena sunt
nlieni coinedent eam (Ose. vm, 7). Culraus quippe lenditur. Aliquando hanc superbia eleval : ali-

germen non habet cura hypoci ilae vita virtutum me- quaudo vero inordinalus liuior in inflmis deponit.
i itis caret. Farinam culmus uon facit, cum is qui Quia ergo tot tentalionum llatibus elevatur, et dt|-

in praescnli sjeculo proficit, nil subtilitatis intelligit, citur, recte folio homo comparatur. Unde quoque
nuHum boni operis fructum reddit ; sed sa-pe et bene perlsaiam dicitur : Cecidimus quasi folium
cum fecerit, hunc alieni comeduut, quia cl cum universi, el iniquitaies nostrai quasi venlus abstule-
hona opera hypocritae oslendunt de his malignoi um runt nos (Isa. ljhv, 6). Qtiasi ventus quippe nos
spirituum vola satiantur. Quia enim per hapc placere iuiquitas abstulit, quia nuilo Gxos pondcre virtutis
Deo non appetuut, nequaquam agri Dominum, sed in vanam elalionem levavit. Bene autem poslfolium,
alienos pascunl. eliam slipula appellalur homo. Qui enim arbor fuit

CAPUT XXV. in conditione, folium a semetipso factus est in ten*

DE BTIPULA. tatione ; sed post stipula apparuit in dcjcctione.
(823) Stipulse uoiuinc huiuaiiaabjectiointelligilur, Quia enini de alto ceeidit folium, quia vero per
sicut per healuto Job dicitur : Contra folium cjuod carnem terrse proximus fuil. etiain cura starc vidc-
vento rapitur oslendis potentiam tuam et stipulam 8 batur, stipula essc inemoralur. Sed quia viridita-

617 liccam persequeris (Job xiu, 15). Quid cst tcm intimi amoris perdidit, jam stipula sicca est.

cnim liomo nisi folium, qui videlicet in paradiso ab Consideret itaque vir sanclus et homo quanue vi^
arborc cecidit ? Quid est homo nisi foiiuin, qui litatis sit, ct Deus quanue districtionis et dicat :.

tentationis vento rapitur et desideriorum flatibus Contra fotium quod venio rapitur, osiendis poten-
lcvalur? Mens quippe humana quot tcntationes pa- tiam luam, et stipulam siccam persequeris. Ao si
titur, quasi tot flatibus movetur. Hanc ctenim plu- aperte deploret dicens : Cur lanta reclitudine im-
rimum ita pcrturbat; cum recedit ira, succedit petis, quem sic infirnuiu) essc ia lenfatione co^
inepta lactitia. Luxuria: stimulis urgetur, a;stu ava- gnoscis 1

INCIPIT LIBER DECIMUS QUINTUS.

618 CAPUT PRIMUM. C quid millenarii numcri ampiitudine nisi ejusdem

DE UNITATE. honas viiae perfedio designaiur? Curn Deo autem
contendere, est non ei tribuere, sed sibi gloriaui
In Scriptura sacra unitath nomine, aliquando bene
Vtvcndi initium, aliqnnndo Hedemptor humani ge- snac virtutis arrogare. Sed sanctus vir aspiciat,
neris Christus Deus designatur. quia quisumma jam dona percepit, si dc acceptis
(824) Uniusnomine bene vrvendi initium dcsi- extollitur, cuncta quuj acceperat amittit, et dicat
gnatur, sicut per beatum Job dicitur Si voluerit :
St voluerit homo eontenderc cttm Dco, mn poteritei
homo contendere cum Deo, non poteril respondere ci respondere unum pro mille. Qui enini cum auctoro
unum pro milte (Job ix, 3). In Scriptura sacra niil- contendit, iinum pio mille respondere non sufficit,

lenarius l.umerus pro universitatc solet poni. Unde quia qui se de perfeclione erigit, habere se bene
Psaimisla :.:-(. : Verbi quod mandavil in mille generaiio- vivendi nec initium ostendit. Unum enirn pro miiie
r.es (Psal. civ, 8). (825)JCum profecto constetquod ab respondere non pos3umus, quia eum de bonae viu»
ipso nmndi exordio usque adRedemptorisadventum, perfectione extollimur , hanc nos nec inchoasse
per evangelistam non amplius quam septem et sep- monstramus.
tuaginta propagir.cs numerenlur, quid in miUena- (826)Unius nomine Redemptor noster designatur,
rio numero, nisi ad proferendam novam sobolem, v sicut per Ezechielem, sum de liiaine e! porta, de
perfecta universitas praescitae generationis exprimi- margineet tabuiis loqueretur, snbjungitur : Etcu-
tur?Hinc ct per Joannem dicitur : Et regnabunt bilus urui fnis utrumque (Ezech. xl. 12). Utrum-
cum eo mille annis (Apoc. xx, 2), quia videlicct re- que autem dicitur, ac si. dicatur utrorumque.Per Ja-
gnum sancUe Ecclesue universiiatis perfectione so- litudinem quippe (iminis et longiludinem porto.
lidatur. Quia vero monas iu denarlutn muliiplica- Yetus aeNovum Testamentum diximus uesignari.
tns ducitur, et denarius per semetipsum ducuts in Ad extremum vero additur quod aibiius unus /i-
centcnarium diiatatur, qui rursus per 619 dena- nis sit utrorumquu ;
quia videlicet et Testamehtum
rium ductus in miHenarium tendilur cum ab uno Tetus, unuin nobis bominum
mediatorem Dei el

incipimus ut ad uiilienarium veniamus : quid hoc nuntiavit, ct Tesiamcntum Noyum eumdem noiiis
loco unius appellalione, iiisi bene virendi initium, nuntiat in aelerna claritate venturum quem ja:*i ,

Ex I. ii in Job c. xxil, 24.

(823) (825) Ex 1. ix in Job c. u.
(82i)HicGarnerus repetiit dictiones komo &lDeo, (826) De unilatc piura vide apud Clipthoneum in
viec pronominum demonslrativorura quae surt apud lib.De signif. numcr., et Odoncm abbaiem Mori-
lob mundi, cl Fcdeii. Morcll, in poern. Dc uno.
&9 CARNERI CAN. REG. S. VICTOKIS PAR19. UQ
J»ronobis tognovimas iiicurnatuuK Cubitus ergo A ut commissi sibi euram relinquat, adhfic in eo coc-
unus utrorumque cst quia et quem lex pradixit,
: cus semel tinctus est. Et quisquis sic amat proxi-
In came apparuit : et spe, quem nunc Testamentum mam, ut minuat desiderium quo flagrarc debet in
Novuin loquitur in gloria majestatis apparebit. Et Deum, non est adhttc in eo coior tinctura gemina-
time utrorumque nnis erit, cum visus in deitatis tus.Debemus ergo ei amare eos, cum quibus vi
siite potenlia omnia qurc sunt pradkta, compleve- vtmus, «t ad illum totis desideriis anhelare in qin
rit. Scriptum namque est : Finis legis Chrisius ad veraciter vivamus. (850) Sicque his tinctus in no-
jiistitiam omni evedenti {Rom. x f 4). (827) Finis vi- bis coccus est, si et bic proximos nostros sicutnos
delicct, non qui consumit, sed qui perficit. Tunc diligimus, el ad auctorem omnium cura ipsis qnos
etenim tegem perficit, cum sicul iex pradixerat, in- diligimus festinamus. Si igitur vila nostra de per-
caruatus apparuit. Sed adhuc dc ejus jadiciomuita fecla charilate bis lingitur, frons in nobis portse
Novuni Testamentum loquitur, adbuc multa de ejus duobus cubitis mensuralur. Sive igitur doctor, seo
regno narrat, qua nec dum videmus 620 implcta. sacram eloqaium, vel cerle fides porl» nomine
Tunc ergo erit et Novi Testamenti finis, cum et signetur, in mensura utritisque cobiti, cbaritas
quae de se promisit impleverit. Finietur vero Testa- non inconvenienter aocipit. Quia et ille vera pne-
B
menlum Novum, quia pcrficietur. Nam cum ipse ilicatj qui Dei ac proxirai amoreffl docet, et ipsa est
de quo toqttiinr visus fnerit, ejusdem Testamenti certa scientia, quam cbaritas asdiflcal, et fides ro-
verba eessabunt. Ergo cubitus unus est finis utro- busta est, qoae sc in delectatione Dei ac proximi
rumqur, quia unus est ille, qui dixit : Singulari- exercet.
ter sum sgo, donee transeam (Psal. cxi,. 10). Qui (851) RinaYio numero inteHectus et operatiodc-
^olus cum Patre et Spiritu sancto prasidet in ccelo, signatur, sicut in Evangelio toce Veritatis dicitUr
bicut passer unicus in sedificio« Qai quemadrnodum Homo quidam peregve profieiscens vocavit servos suos
implevit legem per mysterium Incarnationis et per- et tradidit Hlis bona sua ; tt Kiti dedil quinqne ta-
fectae bumanitalis suse, ita Testamenti Novi pro- lenla, alii aulem dttc, alii vero unum (Matth. xx, 14,
hiissa impleturus est per ostensam gloriam clari- 15). Quinque etenim talentis donum, quinquesen-
taiis su%. suum, iu est exteriorum scientiam exprimitur.

CAPLT II. Duobus vero inteliectus et operatio designatur.

I>E IU.NAKIO. unius vero talcnti nomine intelleclus tantummodo

hi Scriptura sacra, binario niimero, aliauando duo designatur.
praicepta eharitatis, dileciio Dei videlicet et pro- Q (852) Binario numero perfecti in charitate, sicut
ximi ; aiiquando inlellectus et operalio, atiquando in Evangclio Lucas dicil i Designavit Dominus et
perfecti in charitate, aliquando duo compunctio~
nis yencra, aliquando duo Testamentu designun-
alios sepluaginta duos et misit illos bino» anle fa-
tur. ciem suam in omnem eivitatcm et tocum quo eral ipte
Binario numero duo practpta charitatis, dilectio venturus (Luc. x, 1). Dominus 622 et Salvatm*

videlicct Dri et proxiint.designantur, sicut per Eze- nosler aliquando nos sermonibus, aliquando operi-
cbielem dicitur : Ei niensus est frontetn porice (828) bus admonet. Ipsa enim facta ejus prascepta sunt,
tluobut eubitis (Ezech. xl, 9). Frons etenira portae quia dum aliquid tacitus facit, quid agerc debea-
ejt merilum vilae prasenlis. Sicut enim vestibu- mus innotcsciu Ecce aulem binos in prxdicatio-

lunl interius superna rcquies dcbet intelligi, ita nem mittit; quia enim duo sunt pfaecepta cbari-
per fronlem portae necesse est qualilalem visibilis latis Dci, videlicet amor et proximi et minus quam
vitae signari. (829) Frons ergo porta» duobus cu- inler duos cbaritas babcri non potest. Nemo eniui

bitis mensuratur : quia quisquis bic dilcctionem proprie ad semetipsum charitatem habere dicitur;
Dei ac proximi servare sLuduerit, ipse ad aeterni- scd dilectione se in alterum tendit ut esse charitas
fratis atrium pertingit. Vila iguur nostra 4 ut duo piissit : binos ad pradicandum discipulos Domi-
btis cubitis sit mensurata, lenai quotidie per chari ^ nus mittit quatenus hic nobis tacitus iimuat, quia
iatem debct 621 in amorem Dei simul et proximi, qui cbariiatem erga alterum non habci, pradicatio*

Non eniin charitas esl vera, si minus a duobus nis officium suscipere nullatenus debet.

cubitis habet. Unde Moyses, cum ,pcr colores ve- numero duo coropunclionis genera si-
Binario

siium, eleclorum virtutes expriwerei in ornamcnto gnanlur dc quibus vide I. m, c. 5, dist. 6

pontifkis bis tincluracoccum jubet adbiberi. (Exod. (855) Binario, duo Tesiamenla designantur, sicut

xxvni, 5). Quid namque per coccum nisi chari ad Moysen voce Dorainica dicitur Duos quoque :

ehcrubimaureos, producliles faciesex utraqueparte

tas designalur, quae semper fiamma amoris acccn-
et

dilur T Sed coccus bis tiugitur, quando non so- oracuti (Exod. xxvm, 18). Cherubim unus sit in la-
Dei, sed eliam proiimi nostra cba- teneuno et aller in altero ut utrumque latuspro-
lum ex amore :

Nam quisquis sic amat Deum, piiiatofii ocjant expandentes alas, ct operientes
ritas inflammatur.

(827) in Ezecb., post medium.

Ex hom. 18 juHcta.
(828)Vulg. habetprodrctione»or/<eprenomene/u*. (851) Ex hom. 9 in Evang.
(829) Ex hom. 16 in Ezech, longiuscule ab initio. (852) Ex hom. 17 in Evang.
(850) Haec sunt aliquantum asuperioribus dis- (855) Ex bom. 6 in Ezech.,paulo posl rcedium»
 CREGORIANUM LlB. XV. 4M>

oraculum, respiciantque se muluo >ersis vullibos A 624 CAPUT 111.

in propitiatorium. Quid enim per piopitiatorium, 0E fKUUMO.

nisi ipse mcdiator Dei el hoiuinam signatur, de ln Scriptnra sacra temarii nemine, atiqmndo tre»
speciales inietliguntur virlutes, fides, spes, churi-
qdo per Paulum dicitur Quem proposnit Deus pro-
:
tas; aliquando (ides sanctw Tiinilatis; aliqnando
piliaiionemper (idem in sannuine ejus? (Rom. ttt, 23) tria peccati genern, opvrationis videticct , locntio-
cogitationis : aliqvando tria vitet pra-
Quid vero per duos cherubim qui pleniluJo sclen- nis, et
siguat&sunt? scHlis lempora designantur.
liie tlicuntur, nisi utraquc testamenta

Kx qtiibus untts ad summitatetn utiam propitiato- (836) Ternarii notnine tres speciales virtates de-

rii, alter vero ad summitatem alteram stat, quia signan.tur, sicut dc Jobdicitur : Nati tunl ei teptem.

qaodTestametitiim Velus de Incarnationcnostri Re- filii, et tres fiiiai (Job i, 2). Septem quippe nobis
demptoris coepit prophetando promittere, hoc Testa- filii nascuntur, cum per conceptionem bonae cogi-

mcntum Novum perfecte narrant exrdctum. Duo lationis sancti Spiritns in nobis septem virtutes

autem cherubim ex auro mundissimo facti sunt, oriuntur. Hanc naiuque intemam prolem dhvJtnc-
utraqnc Testamenta, pnra ac simplici veri- rat, cum Spiritus mentem fecundat dicens : Be-
quia
tate describunlur. Espandunt vero alas et ora- quiescet super eum spiritus Domini, spiritut sapien-
intelleclus, spiritus consilii et forlitudinit,
culum operiunt, quia nos qui omnipotentis Dei tim et

oracuium stimus, a culpis imminentibus Scripturae spiritut scientiw et piftolis, el reptebil eum tpintus

sacrce aedificio prolcgimur. Cujus dum sententias timoris Domini (Jsa. xt f 2). Cum ergo pcr

sollicite aspicimus, ab errore ignorantiae alis veia- adventum Spiritus sancti sapientia, intellectus, con-

mur. Duovero cherubim se mutuo respieiunt versis silium, fortitudo, scientia, pietas ac timor Domini

623 vultibus in propitiatorium, quia utraque te- in animounicuiquc nostrum gignilur, quasi man-
stamenta in nullo a se discrepant , ct quasi ad se- sura posieritas in mente propagatur ,
quae supernae

metipsa victssim faciem tenent, quia dum quod nostrae nobililatis gcnus eo ad vitam loitgius ser-

unum promittit, hoc aliud exhibet, dum inter se vat, quo amori aeternitalis sociat. Sed habent in

posituiu mediatorem Dei et hominum videut. nobis seplem fiiii, tres sorores suas, quia nimirum
(85 i) Facies quippe a semetipsis cherubim aver- quidquid virile hi virtutum sensus fatiunt, fidei,

terent, si quod unum testamentum proraitteret, spei charilatique conjanguni. Neque enim ad de-
aliud negaret. Sed dum concorditer de mediatore narii perfectionem septem filii pervcnirent, nisi in
Dci et bominura ioquuntur, ut vici6sim se respi- spe, fidc et charilate ftjerit omne quod agunt.
ciant, in propitiaiarium intendunt. Quia enim Te- q Ternarii nomine fides sanctae Trinitalis designa-

stamentum Yetus designavil, hoc TestametituinN»- tur, sicutper Ezcchielem prophetam dicitur :
©£§
vum exhibuit. Ut enhra pauca de mullis loquar, Porro ihatami ad viam orientatem portm tres hirtr,

quid est quod Adam dormiente , Eva producitur ct tres inde (Ezech. xl). (837) Via etenim nobis
(6e«. xi),nisiquodmorienteCbristo Ecclesia forma- ipse est qui dixit : Ego sum via, veritat et t>ita. Ipse

tur? Quid est quodlsaac ad immoiandum ducitur, et etiamvia est orientalis de quo scriptura cst: Eecevir
ligna portat, arae superponilur et vivii ? nisi quod Oriens nonutnejus(id.vt, 12). Bi autemqai in sanota
Redemptor nosler ad passionem duclas, lignum sibi Ecclesia frumentiamoreDoroinum videre sciunt,ei-
crucis ipse portavit, etin sacrificio pro nobis ex hu- quc jam per desidcrium conjungttntur thalami vo-
manitate est mortuus, ut tamen immortalis mane- c&ntur. Sed qoid est quod dicitor tres hinc, et tres
ret ex divinitate. inde. Thalami quippe juxta viam orientalem sum
(835) Quid est quod homicida post mortem sum- corda ferventia in amore Dei. Et sive hi, qui electi
mi pontificis absolutus ad terram propriara redit, fuerunt in Veteri Testameuto, sive hi qui io Te«ta-
nisi quod humanum genus quod peccando sibimet meuto Novu secuti sunt, nimirum constat quia
ipsi mortem intuiit, post raortem veri sacerdotis, omncs ex atnore aceensi sunl. Neque enim vere
vidclicet Redemptoris nostri peccatorura suorum D Dominum diligerent , si ejusdem Tiinitalis quae

vinculis soivitur , et in paradisi possessione repa- Deus est, graliam non accepissent. (838) Juxla viara
raturt Bene ergo duo cherubim se mutuo respi- ergo orientalem trcs hinc, et tres inde sunt thala-
ciunt versis vultibus in propiliatorium, quia sicut mi, quia dtim inter veteres et novos Patres Domi-
jain quod Testamentum Vetus promisit,
diximus , nus inearnari dignatus est, quasi in medio thala-

hoc Testamentum Novum exhihuit et qaod illud ; moruii) via orientalis apparuit, qui tbalami ad ve-
occulte annuntiat, hoc istud exhibitum aperte cla- ram speciem ex Trinitatis sunt cognitione decorali.

mat. Prophetia igilur Testamenti Novi esl Vetns Te- Sin vero ad virtutes electorum eumdem numerum
stamcnlum, et expositio Teslamenii VeterisestNo- referamus, tres sunt virtutcs, sine quibus is qui
vum Testamentum. operari jam volet, salvari non potest, vidolicet fides,

(834) Haec praecedunt superiora. (856) Ex lib. i inJoh, c. xn, 28.

(855) Haec sunt apud Gregor. aute hrcc verba (837) De ternario Clicthov. et Guilleimus sbbas
Ezech : per qualuor partes earum ibant. De biuario Albaerip<e, ras. in Bibliotb. Viclo. nonnulta iru-
v iie alia c. 2 supra citati operisCIictovci.el Adrian. dunt.
Xuineb. in poem. de Binario. (858) Ex hom. 16 in E/ech. post initiunt. ,
445 GAR NERI CAN. REG. S. VICTORIS PARIS. m
spes, charitas. Et quia eadem spcs, fidesi, et chaii- A do requisivit. i>ixi£ autem ad cuilortmi vineae :

tas, in antiquis Paiiibus quae in n»ovi« cioctorihus Ecce unni tres sunt ex quo venio fruclam quatrent jn
ftiit, juxta viam orientalein tres hintc et ties inde ficuinea hac, et non int«nio. Yenit namquc ame !c-

thalami dcscribunlur. gero, quia per naluralem intellectum tiuid unus-

(859) Ternarii nomine tria vitae p eccati genera, quisq>ie exemplo sui ,
qualilcr erga prosimum
operationis videlicel, loeulionis et cot, italionis, de- agere debuissct innotuit. Yemt in Irge, quia pneci-
signantiir, et nuntins beato Job dixisse perhibetur : piendo docuit. Yenit posl legem per gratiam ; qnia
Chatdai fecerunl tres turmas, ctinvusei unl tamehs, pietatis suae prjcsentiam exhil-endo BinnslraviL.
et tulerunt eos ; nec non et pueros per cusserutit gta- Sed in tribus annis fructum se non invenisse 627
dio ; el effugi ego tolus, ut nuntiarem tibi (Job i, 17). conquerilor , quiaquorumdam pravoruta mentcs
Per cau.elos quippe qui mundum aliquid habent, nec inspiiata iex naturalis corrigit, ncc pra;copla
dum ruminant , ct immundum, du'.n nequaquaiii crudiunt nec iitcarnationisejus miraoulaconvertunu
ungulain findunt, bonae rerum temporalium dispco- CAPUT IV.
sationes intelliguMiur. (840) Quasi enim tres tur- DE Ql ATruNABIO.
mas contra camelos facere, est tcrrcnaium dispen- In Sc.ipfura sacru quateruario tiuvtero, aiiquanao
salionum studia modo illicitu opere, modo super- "
qualuor evangelista: aliquaitdo evangthstarvm ,

dicta, aliquando prindpales virtules, aliquando

flua locutionc, modo inordinala cogilationc vaslare, quatuor Evangetia, aliquando qualuur muudi par-
ut, dum ad ministrandum se mens exieiius effieaei- tes inteltiguntur.

ter extcndere niiitur, a sui consideratione sepa- (842) Quaternarii nomine qualuor Evangelistae
retur; et eo damna qua: de semetipra patitur ne- intefligunlor, sicut pfr Ezechielem dicitur : Et in
sciat, 626 Q u0 cr £ a alieua forliori siudio quam medio ejus simililudo quatuor anima[inm [Eiech. i,

decet elaborat. Recta autem mens cum curas dis- 5); et post pauca : Similitudo autem vutius eorum
pensationis suscipit, quid sibi, quid proxiniis de- facifs hominis, el facies leonis a dcxtris ipsorum qua-
beat, attendit ; et nec per alienae sollicitudini» im- tuor (ibid. xli, 19). Require in capitulo de leoue,
mndcralionem sua studia negligit, nec pcr suae uti- lih. iii, cap. 17, disl. 2.
Jitatis vigilantiam aliena postponi'. Sed lanien plo- Q'iaternarii nominequatuor Evangciislarun» dicta
rumque duni ad utraque mens solerter imigilai, imeiliguutur. Require in capitulo dc columnis, lib.

dum magnis erga se el ea quae sibi commis>a suut xn, cap. 10, dist. 3.

circumspectionibus vacat, repenlino turltaia eujus- Qnaternario numcro qiialuor principales vinu-
lihet causae emergentis articulo, ita in praccops ra- p tes dcsignanlir , ut vidcrc est lib. i, cap. 13, di-
pitur, ut ab ea subilo cuncla: circutuspoeiiones stinct. 2.

ejus obruaiitui . Unde et cuslodes camclorum puc- (843) Qnaternario numeroquatubrEvangelie desi-
ros Chald;ei gladio feriunt, sed tamen unus redit, gnantur, sicut voce Dominica ad Moysen dicitnr :

quia inler heec discrctionis ralio mentis nosliae ocu- Facies qualuor circutos aureus, quos pones per qua-
lisoccurrit etsolliciia sibimet anima, quid subitoim- luor arcce angulcs : duo circuli sunt in latere uno, et

pulsu lenla(ion;s iulrinsecus amittat iiitelligit. duo in alUro. Eacies quoque vectes dc lignis Seihim,
(841) Ternani nomen Iria vitse praesenlis lempora ct operics eosauvo; indv.cesque pcr circutos qui suni

videlicct ante legem, sub lege, sub gTatia designat, in arciv tateribus, ut 628 porlelur ii. eis, qni scmper

sicut in Evangelio voce Veritaiis dicilur : Arborem erunt incirculis, nec uvquam extrahcntur ubeis { Exod.
fci habebat quidam ptanlatam xxv, (814) Quid namque pwr arcam, nisi
1

in vinea sua, el venit 1-2-i,') .

quterens fructum in ea cl non invenit. Dixit aulem sancla Ecclesia li^uratur ? Cui qtiatuor circuli aurei
ad rultorem vinecs : Ecce anni ln . sitntex quo venio pcr qtiatuor*angulos jubontur adjungi, quia in eo
quwrens fructum t» f.cutnea hac , et non invenio quod per qualuor mumii parics dilalala tenditur,

(£uc. xin, "). Ouid eniin arbor iici nisi bnmanam procul dubio tniacuor sancti Evancelii libris accin-

naturam 9i^aal? Quse bene quidcm planlaiaesl sic- D cta praeilicatur. Ycctes quoque de lignis Selhim fiunt,

ut ficus, sed iu culpam rropriam spouie iapsa fiu- qci eisdem ad portandum cireuiis insorantur, quia

ctum non soivat operalionis. Ad peccaCdm quippe fortcs perseverantesque doctorcs, velul imputribilia

ex volunlate corruens , quia fruetum obedienliae ligna qteaereudl sunt, qui instruetioni sacrorum li-

ferre noluiL stalum reetitudinis amisil. Quae ad Dei brorum semper inhaercntes sanctse Ecciesiae unilate

siniilitudinem co.idita, dum in sua dignitate non denunlient, et quasi introraissi circulis arcam por-
perstilit quod plantala fuerat sci vare contcmpsit. tant.Yectibusquippearcam porlare, est bonis docio-

Tertio autera Dominus vioeae ad ficuinoam vcnit, ribus sanctamEcclesiara ad rudcs infidelium metitos

quia naUirara generis buinani, antc legcm, sub praedicando deducere. Qu auro quoque jubenlur
:

lege, sub gialia ^xspectando, admonendo, visiian- operiri, ut curu scrmane atiis insonant, ipsi etiam

(830) Ex lib. ii in J^ih c. xrv, 33. e. -I de mystica muner. sigmfic. ei Guillcl. abbat?m
(840) Haec suiu post supcriora periodis aliquot Allseripaj.
jis^jt^' (8*3) Gregor. autem cs vcrs. proximo rc;.t.t:t

F.x h-.m. 51, in Evang. v-tl iim farie

(841)
Hil) De quaicmano vide ilerom Jodoc. Clictbov. [9H) Cx n part. Pastoral., c. 11.
445 f.REGORiANUM. — LIH. XV. 446
i, ffi
splendore fulgescanl. Dc quibi:s a,»lc subdilur: A tcm dominus dederit iliiuxorem, et pepererit filios, et
Qul temper erunl in circutis, nec unquam cxtrahenlur fitias, muiieret libcri crunt domini $ui, ipse vero ex-
al> tis. Quia nimii um necesse est ut q ti ad oflirinm i
ibil curi vestitu suo.Quod si dixeril servus : DHigo
pranlicalionis cxcubanl, a sacrre leciionis stiulio nun-
dominum, uxorem nc liberos : non egrediar liber
el
(jiiam recedant. Ad hoc namque vectes esse in cir- offerai eum dominus diis et applicabUur ad oslium,
culis scmper jubetur, ut, cum portari arcam op- ei posles, pcrforabitque aurem ejus subula, el erit ei
portunitas c.cigit, dc inlromittendis veclibus por- servus in scecula (Exod. xxi, 2-6). (848) Heb^us
landi tarditas nuliu gcncrctur, quia videlicet, cum trunsiens interprctatur. Hcbrams eml- Et servus
spiritale aliquid a subditis paslor inquirilur, igno- tur,quando unusquisquc, qni jam ab hoc saeculo
miniosum valdc est, si ttinc quairat discere, cum mentc transit, servitio omnipotentis Dei subditur.
qua?stionem dcbet enodare. Sed circulis vectes scm- I!Ie etenim vere Deo servire appclit qui ab hoc s;c-
pcr inhsrcant, ut doctores sempcr in cordibus suis culo transire didicerit :Sic Moyses transit, ut vide-
eloquia sacra meditantes, tcstamenti arcam sinc retvisum(Fxod. rti); sicDuvidcum videret impium
mora elevent, et quidquid nccesse cst protinus do- exallalum el elevatum svper cedros Libani, transivit,
ceant. Unde primus pastor Ecclesiae pastores cactc
eteceenoneral (Psal. xxxvi, 55). Quia iniquorum
ros admonet, dicens Parati semper ad saiisfactio- » po tentias esse
:
magnum aliquid forlasse credfmus,
nem omni poscenti de ea quw in nobis est spe (I Petr
nisipermanens sseculum mente transeamus. Servus
iii, 15). Ac si aperte dicat : Ut ad portandum ar- vero Hebrseus emptus sex annis servire praecipitur,
cam nulla mora pracpcdiat, vectes a circulis nun- ita ul in septimo libor exeat gralis. Quidenimper
quam recedant.
senarium numeruni nisi activae vitae perfectio desi-
(8io) Qtiaternario numero quatuor mundi partes, gnatur? Quid enira per septenarium nisi contempla-
scilicet oricns, occidens.meridieset scptentrio inlel- liva exprimitur ? Sex ergo annis servit, et septimo
liguntur.
egrcditur liber, quia per activam vitam quam.perfe
629 caput v.
cte exhibuerit, ad contomplativae vilae libertatem
de senario.
trausil. Et notandum qvtod gratis liber egreditur,
In Scriptura sacra senario numero, aliquando perfe-
quia bi poslquain omnia fecerint dicunt se inuliles
ctio rei, de qua agitur, aliquando aclivte vil(B per-
ftctio,aliqiiando sex sceculi hujnswtates signantur. servos : eisque procul dubio sicut ipsa acliva fuil

(840) Scnario numero perfectio rei qua agitur ex muuere, ita erit ex gratia ctiam coutemplativa.
iiitelligitur : Unde el bcato Job iu restimtione rernm Cum quali vesle intraverit cum lali exeat, quiaom-
ommarum pro tribus miltibus camelorum, redditu.Q nm0 necesse cst, ul unusquisque noslrum in hoc
sunt ei sex mittia cametorum (Job xlii, 12). Senarius quod incipit, purseveret usque ad finera operis, in
namque nuinerus apud ssecularem scientiam idcirco ea*quam incboavit intenlionc perduret. Iile quipiw
perfectus est, quia primus innumeris completur ad contemplativam transit, qui in activa vita inten-
partibus suis, id esl sexta sui parte ct tcrtia et di- tionis sua?. vestem ad deteriora non mutaverit. Et
midia, quo unum et duo et liia sunt quas in sum- sunt nouiiulli qui priusquant omnipotcntis Dei ser-
mam ducla scx fiunt. Nee cnim aliiis ante senarium vitio in sancta conversatione socicnlur jani bona
reperitur, qui suis partibus dum dividit, tola ejus operari diligunt. Sunt vero alii qui bona opera prius-
siimma complcalur. Scd boc quod per Scripturae sa- quam ad servitium |omuipoteuiis Dei venerurit, di-
crae celsiludinem transcendimus, ibi senarium, unde scunt. Qui ctgo opeialionem bonam priusquam
perfeclus sil invenimus. Sonarius quippe nutnerus ad Dei servitium veniret, habere studuit, He-
in Scriptura sacra perfeclus est, quia in mundi braeus servus cum uxore est emplus. Et plerumque
origine Domintts ea qusc primo die ecepit, sexto is qui talis cst, potest ad contemplativam vitam
die opcra complovtl. (847) Millenarius auiem nu- (531 transire, et tamen activam vitam non dese-
merus in sacro cloquio peifeclus dieilur, quia ap- rcre. Unde c; illic subditur : Si iiabem, uxorem et

pcllatione ejus universitas rci, de qua agitur, dcsi- D uxor egrediaiur simut. Cum eo enim ad libertalem
gnaUir.Cameloruni vero nomiue eos accipimus, qui et uxor egreditur, quando is qui ad contcraplatio-
caeterorum wala transeunt exuberanlium loriuosa neni penenit, etiam foris actionem boni operis,
moie vitiornm. Deatus ergo Job sex inillia cameio- qua prodesse possit aliis noo rclinquit. Sin auiem
rum reccpit, ttuia sancia Ecclesia plcnitudinem Dominus dederit illi uxorem, et peperit ei filios, et

operis acccpii meorum couversione, qui ab illa du- Hlias; mulier et liberi ejus erunt domini sui, ipsc

dum vitiorum suorum leditatc perierunt. vero exibit cum vestitu suo. Servo empto doraimis
Senario numero activae vitae pcriectio designatur, dat uxorem, cum 'praedicalor qtiisque eurn quem
sicul ad Moysen dicilur : Si emeris servum Bebrxum, juri omnipotentis Dei mancipaverit, bonie a<;tioni

scx annis serviet sibi ; in sepiimo eqredieUtr liber gra- conjungit. Nam et praBdicatores, domini vocantur,
tis. Cum 630 quali veste intraverit, cum tali exeal sicutEIisco prophetaedcprrsdicatnresuodicitur: Scis
Si habens uxorem, et uxor egrediatur simul. Sin au- quod dominus tuus toliatura te(/V Reg. n, 5) (849).

(8"S)_ Hic auctor Ipctorem mittebat ad c. 20, I. v, (847) Ha:c longius a superioribus sunt.
sed nihil occmrit a<I rem. (848) Ex hom. 3 in Kiech.
(846) Ex I. xxxv in Job c. xi, in liue 19. (849) lu Vulg. arctius cratio bxc offertur,
U7 GARNERl CAX REG. S. VICTORIS PARIS. us
Uxor Tero scrvi eroptitii iiiios et filias paiit, A CAPUT VI.
quando btraa actio fortes, vel icneros iVucins gene-
DE SEFTEiWUO.
rat. Sed mulierquae a dominodata est, eidem do-
ln Scriptura sacra septenario numero , aliquando
mino cum flliis remanet, ipse vero scrvus cxit cum tumnia perfeclionis, aliquando tecutura requies,
vestitn suo, quia bona actio, vel ejusdcm bonse aliquando universiias temporalitatis, aliquando tan-
clee Ecclesiw nniversitas , atiquando plemtudo
aclionis fructus praniicatoris nvrcede reputantur.
operstionis spiriius septiformis inleliigitur, afl-
Ipse vero in desiderii sui intenlionc pcrdurans, per quando septem virtutet.
supernam gratiam ad contemplationem libcr egredi-
tur. Quod si dixerit servus; diiigo dominum meum, 633 (851) Septenario nuroero perfeclioais summa
ef uxores ac liberos, non egrediar liber. Servus do- dcsigna'ur, sicut de beato Job dicitur : Nalique tunt
minum suum diligit, quando pratdicaloris verba sol- et septem fiiii et tres filicc (Job i, 2). Seplcnarius
licita noente custodit. Uxorem quoque amans ci li- quippe numerus apud sapientcs hujus ssecul.i qua-
beros, liber egredi recusat, quando activam vitam dam sua babetur ratione perfeclus, quia ex primo
ejusque fructus diligens transire ad contemplaiivam pari et ex primo impari consummatur : ex primo
non vult, quia bona se opera habere in minislerii qui dividi potest, ct ex primo qui dividi non potcst.
sui servitute considerans, ad libcrtalis quietera re- ^ Primus enim par qualcrnarius est, primusque im-
cnsat secedere. Sed offerat eum doininus diis, et par lernarius, ex quibus duobus septenarius con-
applicetur ad oslium et postes, et perforct aurem stat; qui eisdem suis parlibus rauUiplieatus in duo-
ejus subula, ul sil ei servus in saeculuro. Is enim denarium surgit. Nam sive tres per quatuor sive
qui in acliva disposuil vita perdurare, a Doroino qualuor per ducimus, ad duodenarium perveni-
tres

diis oflfertur, quando a praedicatorc suo antiquorum mus - S«d uos qui superna veritatis praedicamenla
Patrura dictis imbuitur, qui nobis in via oronipo- pcrcipjmus, haee hxa senlenliae altitudine dcspi-
tentis Dei sacerdotes fuerunt, atqtte ad ostiuro, et cienuo calcamus. Koc procul dulio inconcussa fide
poslcs tabernaculi ducitur, ut de ingressu coelestis reiinentes, quia quos spirilus gratiae septilormis
babilaculi allerius aliquid audiat, et tremendi jucli- repleveril, periicil eis non solum Trinilatis noiitiaai
cii diem subtiliter agnoscat, ne pcr bona opera, quae scdetiam virtutum qualuor, id csl prudcnliac, tempc-
facit, placere hominibus appetat. Sicque auris ejus rantise, fortitudinis. atque juslitiae operationem prae-
subula perforatur, dum mens illius timoris Dei sub- quoque quos ingreditur, is quodam-
bet. Qtti in ipsis

tilitate percutilur, ut verbi Dei acumine 632 trans- roodopartibusaugetur.dum et perTriuitatisnotitiam

flxa per omne, quod agit, noverit ingressuni regni quatuor virtutnm actio accipitttr ; el per operalio-
semper altendere el quasiab ostio et poste taber- ^ nem virtutum qttatnor, usque ad manifestam Trini-
naculi perforatara aurem portare. Qui erit ei ser- tatls speciem pervenitur. Et apud nos ergo est se-
vus in saeculo, ut esse post sacculum liberpossit. In ptenarius, scd longe dissimililer, quia plcnc ct no-
saeeulo enim servus est, qui per activam vitam ho- minanter in duodenarium surgit, dum el per fldem
minibus servire disposuit, ui posl praesens saeculum opera, ct rursum per opcra perficit Jidem. Sancti
ad Iibertatem veram valeat pervenire, de qua per quoque apostoli gratia soptiformis spirilus implendi
Paulum dicitur : Quia ipsa crealura liberubitur a auodecim sunt elecli, in quatuor enim mundi par-
servilule conuplionit, in libertatem glovicc filiornm tibus Trinitatem quaj est Deus innoteswre mitte-
Dei (Rom. vm, 21). Tunc etenim nobis vera liber- bantur. Duodeciin ergo sunt clecli, ul etiam ex ipsius
las eiil, cum ad gloriam liliorura Dei adoptio no- numerationis causa ciaresceret quod per quatuor
stra perveneril. Nunc vero non solum acliva vita in iufima, tria summa prsedicarent. Sive itaque bac
servilule est, sed ipsa quoque contemplalio, quia tamen scimus,
vel aiia qualibet raliouc, cerlissime
super nos rapimur, libertatem mentis adhuc per- quod Scriptura sacra septenarlura numerum pro
fecte non obtinet, sed imitatur, quia illa quics in- perfeclioite ponerc consuevit. Nali sunt ergo beato
tima in aenigmate vidctur. Ipsa tamen in quanlalibet
d Job septem filii ad praedicandum, scilicet virililer

sit comtcmplationis anguslia, activa vita jam valde incedeutes apostoli, qui, dum perfectionis praecepta
est latior atque sublimior, quae ad quamdam men- peragunt, quasi superioris sexus forlitudinem in con-
tis libertalem transii, lemporalia non cogitans, scd versalione tenuerunt.
aeterna. 634 (852) Seplenario numero secutura requies
(850) Senario numero sex saeculi hujus aetates reteinitatis invenitur, cum dies septimus in rcquiem
designautur, sicut per Ezccliielera piophetam dici- Domini saiKtilicalus vacatur cui jam vespera inesse
tur : Ecce $ex viri vcnkbani de via poncc supeiioris, non dicilur, q>iia aeternae beatitudinis rcquies auilo
quw respiciebat ad aquilonemct uniuscujusque vas in- terminocoarctaliir,hincesteiiamquodlege dat-; dies

teriusin manuejus (Exud. \xxvi,25). Rcpetelib.ju, septimus ferialus esse pr^cipilur, ut xlcrna per
cap. 2, dist. 5. ilium requies dcsignelur. Hinc est quod iu aunoruia

(850) Descnario ibidcui Ciicthov.,et Guillel. abb. 1. i, c. 6, 12 caiptim.

Albaeripae, c. i. (852) Ex I. xxxv iu Job, c. 7, 6.
(851) Fx lib. xxx\ iu Job, cap. 7 ante mcdium,et
4J9 CREGORIANUM. — LIB. \V. 150

currictilo septeiiarius numerus septies multiplicatus A pietatis,et rcplebii enm spirilus timoris Domini iita.

monade addila ad qiunquagenarium ducilur, ut per- xi,2,5)(856).Cum crgoperadventum Spiritus sanetl

petuam Leaiiiudincm siguans jobilaei sacratissima sapientia, intcliectus, consilium, fortitudo, scientia

requies observelur. Hinc cst quod rosurgens Domi- pietas ac timor Domini m animo uniuscujusque nos-

nus ct fi equcnter apparens ultimo jam convivio cum truin gigiilur, quasi mansura posteritas in nu-iite

Beptem <li.-eipuliscomedisse describitttr, quia hi qui propagatur, quac supernaj nostrae nobiiitatis genus
illo nuoc perfecti sunt, acterna per iilura refeciione eo »d vilain longius servat, quo amori aetci nitotis

satiantur. sociat ;• sed habeut in nobis 6eptem tiiii tres procul

(8S5) Seplenario numero haec universitas tempo- dubio sorores^ suas, quia quidquid virile hi virtu-

raliialis accipitur. Binc cst enim quod per scptem tum sensus fociuut, «pei, fidei et eharitati conjun-
di<es hoc lolum viiae praesenlis tempus evolvitur. gunt. fStque enim ad denarii perfectionem septem
Hinc esl quod in typo sanctac Ecclesiae »711« ornni lilri pervenirent, nisi in spo, iide et ciiaritate fnerit

lempor.- mundum pradicando circuit, arca Domini omne qnod agunt.

lubin cinngentibus muros Jericho diebus septem cir- CAPUT VII.

cumactu cohfregit (Josuc vi, 4). Hinc Propheta ait DE OCTOJUKIO.
1J
Sfpties in die lattdem dixi libi (Psat. c.xviu, 164). (857; Octonario numero, dies acterni judicii, et
Quod ipsc rursum pro toto alque univerao suic de- carnis rcDiurectio designalur, sicut per Ezechielem

precationis lemporesedivisse significans ait : Sem- dicitur : Et menstts est veslilnilvm portw octo cubi-
per laus ejus in ore tnco (Psal. xxxui, 2). Qood tit (Ezeclt. xl, 9). Ac nc h<»c veslibulura cvtra por-
vero pcr septenariutfi numerum prassentis vitae uni- lam esse credereraus, subdilur : vestibutum autem
versilas designatur, tuuc inagis OStenditnr cum posi porltv crat mrinsecus. Quid $3® ergo inlerius
eum quoque etiam oclonarius subinfertur. Septcna- vestibulum, nisi scternae viue laiittulo signatur, quae
rium quippc cum adhuc alius sequitur, ex ipso ejus mo«.'.o nitcr angustias vita; praeseiuis jam spe menie
argumento ex.prunitur quod flnienda temporafiier concipiiur? De qua per Psalmistam dicilur : Intrate
seteruitale coucludstur. porlas ejus in confessione, atria ejus in Itymnu con~
Seplenario uumero sanc.Ue Ecclesiaa universitas fessionum (Psal. xc.ix, i). (858) Cum enim peccata
designatur. Uude Joatmes in Apocalypsi : Septem nostrR per iacrymas conlilemur, angustae vilae por-
Ecctesiis scribit {Apoc. i, 4) ; sed per eas quid aiiud lam ingredimur. (859)Sed cum posi haec ad aeternara
quam universaiem inlelligi Ecclesiam voluit ? Quae vitam perducimur, portae noslrae atria io confessio-
niinirum univcisalis Ecciesia ut piena septiformis Q num laudibus intramus, quia ibi jam anguslia non
graiiae spirilu signaretur, Eliseus super puerummor- erit, cum laetitia setarnse solemnitatis nos assump-
tuumsepties oseitasse deseribitur(/ VReg. iv). Supcr serit. Propter coufessionis nostrae angusliam Veri-
exstinctum quippe popuium Domiuus veniens, quasl las dicii : lnlrate per anguslam portam (MatiU. vn,
scplies oscitat qui ci dona Spiritus septiformis gra- 15). Et cum se Psalmista recipere in latitudine
liac misericorditer aspirat. aeterna gaudia praesumpseral, dicebal : Staluitti in

635 Sepienario numero plenitudino operationis iocospaiioso pedes meos (Psal.jxx, 9). Ad atrium
fcpiritus septiformis inteliigitur, sicut per Zachariam ergo per portam tendiiur, quia ad latitudinem so*
prophetam de Redemptore nostro sub figura lapidis Iemnitatis peningiiur ab angustia confessionis. Ilia
dicitur : Super iapidem unum seplem ocuii sunt. Itaque gaudia, quae apud David atria, apud Eze-
Rcquire in cap. de Pieiadihus, lib. 1, c. 9, disl. 2. chielcm vestibulum interius vocaulur. Uude et hoo

(854) Septenario uumero scptem viriutes intel- ipsum veslibulura oclo cubitis dicitur raensuratum.
liguutur, quae in cordibus ildelium opcrantc Spi- Ibi cnim oranes recipiendi suut, qui nunc in e*erci»

ritu sanclo oriuntur, videucel sapientia, intellcclus, lio operis laborant, et ad aeterna gaudia per con»
consilium, fortitudo, scientia, pietas ac timor Domi- templationis graliam suspiranl. Nec immeriio men-
ni (855). Unde et hoc quod praediximus de iiliis sura vestibuii in octo cubitis ponitur, quia septem
Job potest quoque moraliter, non iucouvenienter diebus universum tempus evolvilur. ^Elerna etenim
inleiligi, scilicet nati sunt ei septem fiiii et tres 11- dies quse expleta septcm dierum vicissitudine se-
liae. Septem quippe nobis filii nascuntur, cum per quitur, scilicet octava est. Ocio ilaque cubitis
ve-
conceptionem bonrn cogilationis sancti Spiritus slibulum mensuratur inlrinsecus, quia per iuccm
eeptem iu nobis virtutes oriuntur. Hanc namque quae post seplem dies sequitur iatitudo nobis aeter-
iuiernam prolem propheta dinumerat, cum spiritus nitatis aperitur.
mentem fecundal, dicens : Requieuet snper eum CAPUT VIH.
spiritus Domini , spiritus sapientia et intellectus, DE NOVENARIO.
tpiritus coHsilii el forlitudinit, spiritus uieniiee et (860) Novenario numero novem angelorum 01-

(855) Ex eodem lib. el cap. c. 7.

(854) liis si iiibcl junge Ciicthov. (858) Ex inilio liomcl. 16 in Ezech
(855) Guili. abb. Albaeripue, c. 8. et Ciict. cap. 7 ,859) Sic autem iegit Aug. in Psal
et 8. (860) Vide Guili. abba Albaeripa;, cap. 10, et
(856) Ex lib. 1 in Job, c. 11, 28. Ciictov., cap. 8.
(857; Adde Guill. abb. Allwripae c. 9 et Clictov.,
 * 5i
451 GARNERl CAN. REG. S. VICTORIS PARIS.

A anliquus hostis opertus fuisse describitur, quia eos

dines designantur, sicul propheta de antiqui hostfc
quasi vestein ad ornamentum suum li:»buif,quorum
ruina loquens, et conditiones ejus celsiludinem
et

dum clariiatem transcenderei, ex eorum compara-

priuiatas ejus poteniiam insinuans, post alia dicil
:

lapis pretiosus opehmenlum tunm ; sardius, lione clarior fuit.

Omnis
berillus,
topazius, et jaspis, chrysolitkus, el ouyx, et CAPUT IX.
sapphirus,etcarbunculus,elsmaraydus(Ezecli.\xsm,
DK DENAKIO.
13).Novem dixit genera lapidum nimirura 637 hominum
(8G2) Denario numero angelorum et
iiovein sunt ordines angclorum. Nam cum per ipsa
natura designatur, sicut in Evangclio Yerilatis vocc
sacraeloquia angeli, arcbangeli, Ihroni, dominatio-
dicitur:A«t qum mulier kabens drachmus decem, si
nes, virlutes, principatus, potestates, cherubim
at-
drachmam unam nonne accendU lucer-
narratioue memorantur su- perdiderit
que seraphim aperta
nam, et evertil domum, et qnieril dUigenter donec
perborum civiura quantae sint distinctiones su-
;

Quibus tamen inveniat ? (Luc. xv, 8.)

pernorum civium ostendilur (861).

INCIPIT LIBER DEGIMUS SEXTUS.

638 CAPUT PRIMUM. B opera extrema numerantur. Quid autem perarmilias

quae lacertos astringunt , nisi praepositorum valide

DE VASIS.
laboraniium opera demonstrantur? Et quid pcr
In Scriplnra sacracum vas singulariler ponitur, ali-
Inaures, nisi subditorum obedientia expriinitui ?
euando prcedicator sanctus, aiiquando indiscipli-
nalus quilibei, aliquando inleUigentiaf nostra ca- Qutd pcr annulos.nisi signaculum secreloium acci-
pacitas desitjnutur. Cnm pluraliler vasa dicunlur, pitur?Plerumque enim magistri signant, quod ab
aliquando sancli Palres, aliquando animcs fidelium
auditoribus capi non posse considerant. Et quid por
populorum, aliquando conscientia; nostre intel-
dexlralia, »isi primae operalionis ornamenta mon-
iuiuntur.
slratur? Quid per vas aureum in donaria Domi.ni
(8G5) Vasisnomine praedicator sanctus inlelli-
separatura, nisi Divinitalis intelligenlia accipiltir?
gitur sicut in Aclibus aposlolnrura voce Dominica
Vas eleclio- qu* tanto ab inferiorum amore disjungitur, quatito
ad Ananiam de Paulo coirverso dicitur :

ad sola, quae aeterna sunt amanda sublevalur. Quid

nis mihi est iste, ut portel nomen meum coram aen-
pcr byacintbum, nisi spes coeleslium?Quid per pur-
tibns, et regibus, et filiis Israel {Act. ix, 15).
puram, cruor ac tolerantia passionum, amore
nisi
nomine disciplinatus quilibet intelligilur,
Vasis
Vas quod regni perpetui exhibita inleiligitur? Et quid pcr bis
sicut ad Moysen voce Dominica dicitur :
c
ligaturam desuper, im- liuctum coccum, nisi charitas denionstratur, qu.e
non habebit operculum, nec
mundum eril (Num. m, 14). 639 (
m )
Tegmen perfectione bis tingitur, quia Dei et proxiini diie
ctione decoralur? Quid ^er byssum.nisiimmaculaia
namque operculi vel ligalura. est censura discipli-
carnis inconuptio? Et quid per pilos caprarum
ex
nae, qua quisquis non premitiir, quasi immundum
quibus ciliciorum asperitas texitur, nisi dura poe-
poltuiuraquc reprobatur. Quasienira vas sine oper-
nitentium afuictio designatur? Dum igilur alii per
culo vel ligatura polluitur, qui per studium
osten-
armillas ct annulos forle magislerium exercent, alii
tationis patens nullo velamine taciturnitatis ope-
per inaures et dexlralia, devolam obedientiam
re-
ritur.
intelligentiai nostrae ctamcpie operationem cxbibent, alii per separatum
(865) Vasis noraiue capacitas ^ el
in jedificaliope laber- vas aureum, praeclaram subtilioremque 640
intelligitur sicut per Moyseu
intelligentiam teuent alii per hyacinthum,
:
puipu-
cultum et ad vectes ne-
naculi dicitur : Quidquid in
pwbuerunt, ar- ram et coccuin, audila coelestia sperare, credcrc,
cessarium erat viri cum mutieribus
ctiain quae adbuc subtiliori
dextralia. Omne vas amare non dcsinunt,
miltas, et inaures, annulos et
intellcclu miniine cognoscit : Alii per byssuni in-
Si quis
aureum in donaria Domini separalum esl.
corruplionem carnis offerunt, alii per pilos capra-
habuit hyacinthum, purpuram,
coccumque bis lin- D
rum deplorant aspere, quod iibenter commisei uni ,

et pilos caprarum (Exod. xxx\, 22).

ctum, byssum,
tabernaculi viri cum muhen- quasiex imoel pari obsequio facta Ddeliumdispa-
In omamento quippe
explendo cultu sanctse ria procedunt.
bus dona offerunt, quia
in
infirmorum (8G6) Vasorum nomine sancti Palres designantur,
subliraia, et
Ecclesiae et forlium facta

Guillel. Albari panum. expresse non interpretatur.

(*M\ Praaer h»c leee
seo ninu ^8G4) Ex I. xxm in Job, c. v.
JU
8622 Hir Wtor
Hiclector mittebatur Ui). iv,
miuebaiur ad Ub. sed nibil
bx l. xxx in Job, c
(
£ JL2 ium
propositum videat:
videat; tamen lect
lect.
H
hom.34inEvang.
sed Orc S or.
(865) Ex i n, 10-
c. vi,
|8GG) Ex 1. xvm in Job, c. xxvn, 23 carptwn.
863) Lib. xn in Job.c xn, ,
 455 CREGORIANUM. — LIB. XVI. 454
sicut per Job dc sapientia dicilur : Non commuta- A tenliones vitiorum conspidt, quibtis nulla fraerus
buntur pro ea vasa auri uxcelsa et eminentia (Job deiectalione conscnlit. De his iunc vasis pcr pro-
xxvm, 18). Excclsa quippe et emincntia vasa auri phetam Mundamini qui ferlis vasa Domini
dicitur- :

priores Patrcs fuerc ; sed Dei sapientia, ul a carnali (lsa. lii, H). (868) Doiuini enim vasa ferunt qui

nos conversationc rcdiraeret, apparuit in carne, et proximorum animas ad ;t:terna sacraria perducendas
qui illam veraciler hon agnovit, mediatorem Dei et in su# conversalionis fidc suscipiunl. Apud semet-
hominum hominem Christum, Jesum esse unum ex ipsos ergo quantum debeanl mundari conspiciant,
prophctis putavii ;
quera elcctorum oculi fide lenue- qni ad aelernitalis templum vasa viventia in sinu
runt Deum, cum vidercnt hominem, unde ab co propriae spojisionis portant.
Banctis discipnlis dicitur : Quem dicunt homines esse (869) Vasorum nomine conscienli nostr.ic desi-
Filittm hominis? (Mattk. xvi,28.) Cui cum protinus gnantur, sicut Yeritalis vece dicitur : Simile cst re~
responderent : Atii Joannem Baptistam, alii autem g»um caelorum dccsm virginibus, quw, accipientet
Eltam, atii vero Jeremiam, aut unum ex prophelis lampades suas exierunt obviam sponso et sponsw :

(ibid.vm, 28), de suo mox scnsu requiruntur Vos : Quinque autem ex eis erant fatuoz, el qidnque prudcn-
mtUfm quem me esse dicitis (ibid.) ? cui prolinus Pe- tes. Sed quinque fatuce acccpiis lampadibus non sum-
trus totius Ecclesiae voce rcspondens ait : Tu es B pserunt oteum secum, prudentes vero acccperunt
Christus Filius Dei vivi (ibid. xvi, 18). Quia igitur o'eum in cum lampadibus (MaW\. xxv,
vasis suis
jaxta Pauli vocem, Christum novimns Dei virtutem, 1-5). Quaerendum prius est quid sit regnum coelo-
et Dei sapientiam (I Cor. i, 24). Petrus pro hac sa- rum, aut cur dccem virginibus comparetur, quae
pienlia vasa auri cxcelsa et eminentia commutarc etiam virgines prudentes et fatuae dicanlur. Cum
noluit, quia de iiia non aliud quam erat intellexit. enim regnum coelorum 642 constet, cjuia repro-
toagnum quippe vas auri Joannes; magnum vas borum nulius ingreditur, etiain fatuis virginibus
auri Elias, vel Jeremias cxstitit. Scd quisquis eum- cur simile perhibctur? Sed sciendum est quod sacpe
dem Domiuum quemlibet eorum essc credidcrit, vas in sacro eloquio regnum coelorum praesentis tempo-
auri exceisum alque eminens pro sapientia coui- ris Ecclesia clicitur, de quo alio loco dicil Domi-
niutavit. Ecclesia vero pro hac sapicnlia vasa auri nus : Mitlet Filius hominis angelos suos, et colligent
exedsa et cminentia non coramutat, quia Cbristurn de regno ejui omnia scandala (Matth. xiu, H). Ne-
Dei Filium nonunum esse prophetarura, sed u«ium que enim io illo reguo bealitudinis, iu quo pax
prophetarum Dominum credit. summa est, inveniri scandala poterunt quae colli-
Vasorum nomine designantur
(867) fidelium po- gantur. Quid itaque per hanc sentenliam regnum
pulorum animse, sicut per Moysen de Levitis dici- ccelorum nisi praesens Ecclesia intelligitur? In quin-
lur : Vt ab anuo vkesimo quinto tabernacuto serviant, que tutcm corporis sensibus unusquisque subsi-
sed a quinquagesimo cuslodes vasorum fiant (Num, stit, geminatus vero quinarius denarium perficit. Ej
viii, II). Quid enim per annum quinlum ac vicesi- quia es ulroquc scxu fideiium rnultitudo colligilur,

nrim, in quo flos juventutis 641 oboritur, nisi ipsa sancta Ecclesia decem virginibus similis denuntia-
contra unumquodque vitium beiia signantur? Et tur ; in qua quia mali cum bonis, et reprobi cum
quid per quinquagesimum, in quo et jubila-i requies electis admisti suni^recte siraile virginibus pruden-
contmetur, nisi interna quies edomito beilo mentis tibus et fatuis esse pcrhibetur. Sunt namque pleri-

exprimitur? Quid vero per vasa tabernaculi, nisi li- que continenies, qui ab extcriori se appeiilu custo-
delium animae figurantur? Lcvitae ergo ab anno vi- diunt, et spe ad intcriora rapiuntur, carnem inace-
ccsimo quinto tabernaculo serviant, et a quinquage- rant, et toto desidcrio ab supernam patriam anhe-
simo custodes vasorum fiant, ut vidclicet qui adhuc lant, aeterna praemia expetunt, pro laboribus suis
impugnantium vitiorum certamina per consensum humanas nolunl. Hi nirairura
reciperc laudes glo-
deleclalionis tolerant, aliorum curam suscipere riam suam non in orc hominum ponunL; sed inlra

non praesumant. Cum vero tenlationum bella sub- rj conscientiam conlcgunl. Et sunt plcriquc qui cor-
egerint, quo apud se jam de intima tranquillitale pus per abstinentiam afiligunt ; sed de ipsa absli-
securi suut, animarum cuslodiam sortiantur. Sed nentia favores humanos expctunt, doctrinae inser-
quis haec tentaiionum praelia sibi perfecle subjiciat, viunt, indigentibus multa largiuntur. Sed fatua?

cum Paulus dicat : Video aliam legem in membris profecto virgines sunl, quia solam laudis transito-
vieis repugnantem legi menlis mece el captimm tne riae retributionem quaerunt. Unde apte dicitur :

ducentemin lege peccali? (Rom. vn,23.) Sed aliud Quinque fatuw non sumpserunt oteum secum, pru-
est bella forlilcr perpeti, aliud bellis enerviter ex- denies autem acceperunt oleum secum in vasis suis

pugnari. In islis etercelur virtus ne extolli debeat, cum lampadibus. Per oleum quippe nitor gloriae dc-
iii illis omnino exstinguitur, ne subsistot. Qui igi- signalur. Vascuia aulem nostra »unt corda, in qui-

tur scil fortiler teutationem ferrecertaminis, ct cum bus ferimus cuncta quae cogitamus. Prudenles ergo
tentatione concutitur, iu alla arce praesidet quietis, olcura in vasis babent, quia nitorem gloria? inlra
quia eliara apud semelipsuin sub se ipso cssc con- conscientiam retinent, Paulo attestante, qui ait :

(867) Exlib. xxjii Job c. vi, 12.

y
369i Ex hom. 12 in Evang.
(868) Hicc sunt ex n part. Pastor. c. 2.
455 GARNERI CAN. REG. S. VICTOJttS PARIS. m
Glvrii noslra hasc est, ustimonium conscientia \ autem laerymas nil leriemim, nil transitorium
noHr<2 (II Cor. j, 11). Faiuae Mtem virgines oleum quasrere debenius. Solus cobis dcsiderium perficit,
secrjm non sutnunt, quia gloriani intra conscicn- qui fecit omnia. Transeamus per desiderium om-
iiam nou iu\be&t, dum hanc ab ore proxiinorum nia, ut njcme colligamur in uuum non jam ti- ;

qnanuit. morepoenaxurn, /ion Eiemoria viiiornrii, seri amnris

ltettt vasomm nomine corpnra nostra signanlur, flamma succensi ardeamas i.i lacrymis cnm cdore
siculper Paulum dicitur : liabemus ihesaurum istum virtutum.,
in tasis fictiii!>m (II Cor. jv, 1). (871) Arcse aomine prassens Ecclasia desrgnatur,

643 CAPUT II sieut ad Noe voce Doniinica dicitur : Facies libi

DE ARCA. ffrcam de lignis levigaiis : trewntorum cubitorum

(870) Arcae nomine Redemptor noster ir.lelligitur, erit longitudo arccc, qitiinfirninta eubitorum latitudo

sicnt in lege scriptum est.ubi allareaureumantear- eju$ t et iriginta cubitorum altiludo. Fcneslratii in

cani fiesi prsecipiiur (Exod.xh, 5). Duoquippe altaria in arca facies, el in cubiio consummabis sumntitatem

tabernacuki per legem fieri jubenlur : unum videlicet ejus*(Gencs. xi, 14-15). Quid enira pcrarcam nisi

eslerius, alitid interius; unum in atrio, alitid anle sancia Ecclesia figuratur, qua; interius ampla esi.
arcain; unum quod *rc coopertum est, aliud quod B superius angusia? Quae a trecentis et sexaginta ac
auro veslitur. Atque in altari aerco cremantur car- triginta cubiiis sd unura cubilura coliigitur quia
nes, in altari vero ^ureo incendKiilur amnnta. latitudiuem quara sancta Ecclcsia in wembris uuis
Quid est hoc fratres chiuissimi, quod foris eoncre- adhue inllrmaiitibus habet, paubsper angustataet
mantur came?, intus aromata, nisi hoc quod quo- in altum proficiens ad unuin tcndit. Ipsa enim ratio

tidie videmus, quiaduo suntcomponclionis genera? exigit, ul credamus quod in illa arcae latitudinc,

quia seiJiect alii adiiue per Umorem plauguut, slii omnes bestia;, cuncta quadrupedia, alque reptilia
voro per amor»-m sj itt lamentis aiTiciutit. Alia in inferioriius fuerunt, liomo atquc volalilia niijii-

quippe companctio cstquod per timorcm nascilur, rnm in supei ioiibus. Juxta superiorcm eteuim par-?

a!:a quod pcr araorem, quia aliud est suplicia fn- tcm fe&e&tra fuil in laiere, dc qua corvum vel to-
gere, aK?:d est pr.Tmia deBiderare. Mulli nainqne lumbam dimisit lioino. tu si jain diluvii irsasifi&et
peccatonim suorum nmmores, dum supplicia aeterna aqua cognosccrct; ct ijuia arca cadem tn iiuo fuit
perlimescunt ,
quoiidianis se lacrymis anliguni, ctibko consummata, itouto ct volatiiia juxtacubiunn
plaiigum raala. qna; fcccrunt , ct incendunt vitia iucrum. Rectc iiaque per arcam univcrsa Ecelesia
igne tompnuciionis, quomm adiiuc suggesttones in ^ designatur, qu.-c adhuc in multis suis carnahhus
corde patiuntiir. Quid islr nisi allare sunt aercmn, laia esi,in paucis spiritalibus angusta. Quai quia

ii;quo earnes ardent? quia adhuc ab eis carnalia ad uncni iiominem, qui cst siue peccaiis, colligjtur,
opera planguntur. Alii autem a carnalihus vitiis qu.isi in tino culiiio consummaiur; videmus elr
liberi, aut longis jam fletibus securi, amorisflamma cnini niulios intra ejusdcm Ecclcsia?g45 sinum jti
in compunclionis IaerjTnis inardescunt, ccelestis stipeiliiam ci igi, iu carnis voiupiate dissolvi, acqui-

patriae praemia cordis oculis aspiciunt, supemis rendis terrcnis rehus inhiare, iniperante ftvarftia

jam civibus interesse concupiscunt. Dura eis ap- niare transire, deservire iracundiae, jurgiis vacare,

paret scrvitus, Iongitudo peregrinationis su* : regem proximos, qttos praevalcnt, laederc. Sed quia eos
in decore suo videre desiderant, et flerc quotidie adhue sarcu Ecclesia lolerat ut convcrtal, quasi in

ei ejus amore non cessant. Quid isti, nisi allare arcaj huituiline deorsum bcstiaj moranlur. Videmus
sunt aureum in quorum corde aromata intcnsa alios jani aliena non quaercrc, illaias injurias acqna-
cunt, quja virlutes ardent. Be:ic autem de eodcm nimiter poriarc, rebus propriis esse contentos", hg-
nliari djcilnr, qiiod ante velum ame s'l positum isii jam pauci sunl angu-
niHitcr vivcrc, sed quia

jn Sancta sanclorum? Arca quippe lcslamcnti ipse autem conspiciniiis etiam pos-
siaiur arca. Aiios

nobis factus est de quo scriptum esse novimus :

D scssa rclinquere, nuilum lerrcnis rebus sludiuni
/n quo sunl omnes thesauri sapicnliw ubscondili dare, inimicos diligerc, cantem a cuncfis vulupta-
(Colots. n, 3). Arca intra vclum est, Rcdemptor tibus domare, motus dmnes sub rationi* judicio
tioster in coelo. Aliare vero aureum in quo thymia- premerc, per cojleste desiderium cohtemplalionis
ma incenditUP 044 anr- e vclnm est quia sanctorum penna snLJcvari. Sed quia lalcs quique valde rari
oirda cum magnis virlutibus in Dei aniore suceensa sunl, iifarca juxta cubiium ducuntur, ubi homines
sunt, per sanctum desiderium in ijlo ardent, quem c! volatilia conlinentur, Qtiaeratur lamen siqujs esse
adlmc revelala fasie videre uon possunt. In^er valcal stne peccato, et nullus invenitur. Quis ilaque
arcam qoippe et altare velum est,quia boc quod nos homo sinc peccato est, nisi ille qui in pecrato na-
adhuc a vlsione Dci separat, corruplionis nostrse tus est; in imo ergo cubito constimniauir arca.quia
cbstaculum remotum nou est. Sed quoqsque ante unus est auclor, ct Redemptor sanclasEccIesia? sine
ve!um suraus oportct, ut quasi thymiamatis incen- pcccato ad quem omnes proficiunt qui se esse pec-
sum flarama araori3 ardcamus : per corapuiictionis tytores noverunt.

(870; Exhomel. ult. in Ezcch., ante finem. 1,871) Ex hom. 16, in Ezech., post. meiL
457 CRECORlANUM. - UB. XVI. m
CAPUT III. A eomperit ingratos, foras reliquit, magis eligens aper-
J>E CALICE. te a superbientibus despici, quam a non credentibus
(872 73) Calirrs nomine dolor pnsstonis inteltigi vacua voce Iaudari. Umle el prolinus lampas isla
tur, sicut in Evangclio filiis Zebedrei Dominica voce contempta est, sicut illic subditor Sprevit
: autetn
dicitnr : Potestis bibere catkem quem ego bihitnrus ittum Herodes cum exercilu suo, et itiutit indi.tum
sum? (Mattk. xx, 22; Marc. x, 39.) Duo quippe vesle atba (ibid., i\). Sed contempta lampas, qoas
snnt mariyrii genera, unum in mcnie, aliud in in terra irrisiones tolerat, dc ccelo Iucidius per ju-
mentc simul ct actione. Mori namque a persequeiHe dicium coruscat unde hic aple subdilur? Parala ad
;

martyrium in nperto opere es-t : Ferre vcro contu- tempus statutum. De quo vidclicet tcmpore Psal-
meiias, odieivlem diligerc, martyriiim estin occulta mista dicit : Cum accspero tempus, ego fustitias ju-
cgitatiotie. Nam quia duo sunt martyrii genera, dicabo (Psat. lxxiv, 5). Hinc in Evangelio pcr sc-
untim in occnlto opere? alimi in publico, testatur metips^m Veritas denuntiat diccns : Tempus meum
Veritas qua» lilios Zebedsei, sicut praediximus re-
nondum venit (Joan. vu, 0). Hinc Potrusait : Q:iem
quirit dtccns : Polesiis bibere cailcem quem ego bibi-
oporiet coitum susciperc usque ad tempus reslitulio-
litrus sum ? Cui cum protirms responderenl . Pos-
nit (Act. iii, nunc contemui-
23). Latnpas ergo quae
sumus, illico Domittus respondit, dicens : Caikem B tur ad sfatutum tcmpus venlura praiparatur, quia
qnidem meum bibetis (Mettth, xx, 23). Qtiid enirn
ipse peccata in die ultima judicat, qui nunc pcc-
percalicem nisidolorem §4SP :,sswn s accipimus
'

canlitim Irrisiones portat, et lanto ttn c durius dis-

De quo et alias dicit : Paler, sifieri potest, trameal
trictionem exerit, quanlo nunc vocandis peccatori-
ii vie catix iste (Malth. xxvr, 38). Et Zebediei filii,
Qui enim diu
bus stiam leniiis patientiara slernit.
id est Jacobos et Joannes, non uterque per marty- couvertendosexspcctat, non oonversos sine retracia-
riura occnbuit; et tamen quod uterque calicem lione cruciat. Quod per prophetam sciliiet brcviter
biberet, audivii; Joannes namque nequaquam per insinuat, dicens : Tacui, setnper silui, paiietis fui,
martyrium vitam finivit, sed tamcn marlyr exstitic, parluriens loquat (ha.
sicul xi.u, 14). ParturieiM
qtiia passionem quam non suscepit in corpore, ser- enim cum dolore ejicH, lioc quod in inthnis tcaiptne
vavit in mente. Ei nos ergo hoe. exemplo sine fenro iongo gestavit. Qui ergo semper sihiit, sicut partu-
esse martyres possumus, si palientiam in aoimo riens ioquitur, quia venturus judex, qui sice u!tio»e
veraeiter cusiodimus. diu facta hominum pertuiil, qiiandoque cum fervo-
CAPU T IV. rc examinis, quasi cum dolore mentis quant:e ani—
DE LAMPADE. madverskmis sententiam iiuus servaverit, ostendir.
J
ThScriptura sacra tampadis nomine, aliquand» Chri- Nemo igitur banc lampadem, cum latet despiciat^
stus, aliquando sancti Uli qui et sibi per fervurem
spirilus ardent, el aliis per boni operit cxemplum
ne contemptores suos, cum de coelo fulserit, exurat.
lucent, atiquando ope.ra nostra designantur. Cui nunc non ardet ad veniam, tur.c procul dubio
(874) Lampadis r.omine, mediator Dei et bomi- ardcbit ad pcenatn.

num homo Ciiristus Jesus intelligitur, sicut per Job Lampadum nomine, cum in comparaiione carbo-
dieitur : Deridelur jusli simpiicitas, lampas contem- num ponuntur, sancti illi designantur qui et sihi

pta apud cogitaiiones divilum, parata ad tempus per fervorera spirilus ardent, et aliis per boni $>4S
statutum (Job xn, 4). Ipse enim nobis lampas ve- exempliflammamlucenl.Videlib. n, cap. 5, dist. 2.

raciter exstitit, qui pro redemptionc nostra in cruce (875) Lampadarum nomine opera nostra desi-
moriens, tenebrosis noslris mentibus lucem per gnantur, sicut in Evangelio Verilatis voce dicitur :

lignum fudit. Hac nos lampade Joannes illuminari Simile est regnum ccelorutn decem virginibus, qucs
conspexcrat, cum dicebat : Erat lux vera qucc illu- accipientes lampades suas exierunt obviam sponso et
minat omnem haminetn venientem in hunc mundum sponsai (Matth. xxv, 1). Etpost pauca : Tuncsurrexe-
(Juan. i,9). Quam tamen apud cogitationes divitum rvnl omnes virgines iitce et ornaverunt lampades
contemplam videt, cum paulo post subjungit : /m D [ibid.,1), (876) Require in cap. De vasis, et hoc add.:
propria venit,et sni[eum non recepcrunt (ibid. y 11). Notandum vero quod omnes lampades habent, sed
Hujus lampadis flammas Herodes explorare voluit, omncs oleum non habent, quia plerumque bona iu
cum miracula videre coneupivil, sicul scriplum se opera cum cleciis et reprobi ostendunt. Sed soli

est : Erat enim exmulto tempore cupiens videre eum, ad sponsum vcnhrnt cum oleo, qui de his qua; foris
eoquodaudissetmuttadeiilo,el sperabat signumQlffl egerunt intus gloriam quxrunt. Unde per Psaimi-
aliquodab illo viderefieri (Luc. xxiu,8). Sed lampas stam de sancla eleclorum Ecclesia dioitur : Omnis
hajc ante ejusoculosnullo radio lucisemicuit, quia tjloria ejus filice regis abintus(Psal .xliv, 14).Veniente
ei,quisenon pie sedeutiose qusesierat,nil de se mi- autem sponso omnes virgines surgunt, quia electi

rabile ostendit. Inquisitus quippe Redemptor tacuit, et reprobi a somno suse mortis excitantur. Lampa-
exspectalus miraeula exhibere contempsit, seseque des ornant, quia sua secum opcra nnmerant, pro
apud se in occultis relinens, eos qtios ad cxleriora quibtis aeternam recipere beatitudinem exspectant;

(872-73) Ex hom. 35 in Ev. post raedium, etc. (875) Supta cap. 1, dist. 6.
I. iii Dial., c. 20. /876) Lx hoiB. 12 in Evang.
(871) Kx fine lib. x in Job.

Pateol. CXCIII. 15
459 GARNEKI CAN. REG. S. VICTORIS PAR. GREGORIANUM.— UB. XVI. 460
setUampades latuarumvirginum exsUnguunfur, quia .\ designatur, sicut per Jercmiam prophetam dicitur :

earum opera, qtue clara horainibus foris apparue- Ollam suctensam ego video, et fackm ejus a facie
rant,'in adventu judicis intus obscuranlur, et a Deo aquitonis (Jerem. i, 15). Jtidaeorum quippe inen6 in
relribulioncm non inveniunt, quia pro cis rccepe- persecutione sseviens, atque in credulitale maliti»
runt ab hominibus laudes quas amaverunt. undas cogitationis volvens, quid aliud quaro olfa

£j$ti V.. succensa fuit?Cujusfacies a facie aquilonis. Aquir

BEj PBIALIS. lonis enim nomine matignus spirilus designatur.

(877) Phiajarum noraine, cum in compavatione Facies ergo ollae rectc a facie aquilonis esse dlcilur ,

cyalhorum ponuntur, larga praedicatio intelligitur :

quia si se Judaea adverso spiritui per lorporenl
Unde in tabernaculo, jnbente Domino, ct phialac et meniis non subderet, contra bonos in tanta malitia
cyathi facti sunl (Exod. xxv, 29), Per labernaculum non exarsissei.

namque sancta Ecclesia designatur : per phialas (880) OUae quoque nomine generaliler quodtib^t
vero exuberans, pcr cyathos parva atque angusta cor carnale intelligitur, unde et hoc quod spcciali-

scientia intclligitur. Alius doclrina veritatis plenus ler de Synagoga diximus, de quolibet perverso ac-
audientium mentes inebriat (878). Per hoc ergo cipi potest : Ollam scilicet succensam ego video , et

guod dicit, profeclo phialam porrigit. Alius expia- B faciemejus a facie aquitonis (Jer. i, 13). Olla eniin

nare, quae senlil, non valet ; sed quia hoc utcun- succensa,est cor humanum saecularium curarum ar-

que denuntiat, profectoper cyathum gustum praebet. doribus, desideriorumque anxieiatibus feryeiSs. Ab
In Dei ergo tabernaculo, idestin sancta Ecclcsia.ei squilonis vero facie cordis humani olla succeixJitur,

phialae praeparenlur ct cyaihi ,

quia videlicet in cum per instigationem adversarii spirilus iihcilis

doctrina sacri eloquii non solum 649 sunt exm ~ desideriis inflammatnr. Ule namque qui ait : Scdebo
bcnda magna el arcana quae decbriant, scd etiam in monte lestamenli, in taleribus aquilonis (Isa.

parva ac subtilia qnae quasi per gustum notiliam xtv, 13), mentem quam semel ceperit, malignis per-

praestaut. Qui ergo per doclrinam sapienliae tnini- suaslonis suae flalihiis quasi snpposilis ignibus ac-
-

strare phialis minime potest, in qnanlum pro divi- ccndit, qualenus non contenta praesentibus indesi-
na largitate sufficit, proximis suis boni verbi cya- nenler per desideria sestuet, ut alia conleroncncla

thos dare debet. In quantum se profecisse sentit,

appetat, alia modo snis com-
adepta contemnat, ul

eliam alios trahat iu via Dei, habere socios deside- pcndiis inhiet, modo alienis commodis eliaui cn:n
proprio deirimenlo contradicat, modo carnis illece-
rel, si ad Deum tendil, curel ne ad eurr solus ve-
bris satisfaciat, modo qnasi in quodain cnlmine per
niat. Hinc enim scriptum est : Qui audit dicat :Veni
p
corde voccm superni
cogitationis superbiam rapla, carnali cura poslpo-
(Apoc. xxii, 17), ut qui jam in
sita, totam se in typo elalionis altollat. Quia ergo
amoris accepit, foras etiam proximis vocem cxhor-
corper varia desideria abducitur, quod instigatione
tationis rcddat. Et fortasse panem.mindigenli elee-
maligni spiritus inffammatur, recte succensae ct fer-
inosynam porrigat, non habet ; sed majtis esl qnod
venti ollae simile esse perhibetur, quia pcr tot se
Iribuere valeat qui linguam habet. Plus csl enim
feivores afflata ejustentationibus conscienlia eri-
vcrbi pabulo victuram in perpctuum mentem rcfi-
git, per quot intra se eogitationes intumescit.
cere, quam ventrem moriiune camis lerreno pane
saliare.
Ollaruro nomine carnalia opera designantur, sicut

Phiala persecutionis quoque supplicium signat de Israelilico populo legitur, quod dum refeclionem

sicut in Apocalypsi scriptum esl : Et quartus ange- 651 «nannae desuper perciperet, ab ^Egypto oilas

phialam suain in solem, datum est illi

et
carnium, pepones et cepas concupivit. Require in
lus effudit
a't(u afficere homhies el igni (Apoc. xvi, I). Phialam cap. de porris vel cepi*, lib. xiv.cap. 10.

r.amque in solem effunderc, cst persecutionis sup- CAPUT VII.

plicia viris sapienliae splendore fnlgentibus irrogare. DE AMPHOP.A.

Et datum esl illi ut afficeret horaines sstu et igni, D Ampborae nomine avariliamdesignal, sicut in Za-

quia dum sapientes viri cruciatibus victi male agen- charia prophela sciiplum est : Leva oculos tuos, et

di errore languntur, illorum exemplo persuasi in- vide quid est lioc quod cgredilur. Et dixi : Quidnam
lirmi quippe temporalibus desidcriis inardescunt. est ? Et dixit : Hcec est amphora egrediens (Zach. v,

Ruinae namque fortium augmenlapraesiant perdilio- 5, 6). Vide lib. iv, cap. 3, dist. 2.

nibus infirmorum. CAPUT VIII.

CAPUT VI. DF. 1,'TRE.

I)E OLLIS.
(881) Utris nomine carnalis cordis cogilatio desi-
In Scriptura sacra cum oila singulariler ponitur, ali-
gnatur, sicut peT Psalmislam de Domino dicilur :
quando Synagoga, aliquando quodlibet cor car-
nate inlelligitur : cum vero plnratiter ollce dicunlur, Congregans sicut in ulie aquas maris (Psal. xxxii,
uliquando carnalia opcra designantur. 7). Eter quippe est carnalis cordis cogitalio. Per

650 (879) OUae nomine synagoga specialiter aquas vero maiis amariludo intclligitur perversae

(877) Ex hom. (i in Evang., post medium. (880) Ex lih.wiu in Jol», cap. xu,.l!;et lib. ixxiu
(878) Exstalhaec sent. lib. xx in Job, c. n. cap. xxvn, 4U posl iiuuiium.
(87'J) Ex medio hom. 2 in fczech. ^881 ) Ex Idi. xix in Job, cap. vn, 8.
 m VEN. CERHOHUS PR/EPOSITUS REICnERSPERG. — PROLEGOMENA. 462

uentis. Nunc ergo aquse maris in utre congregat* a culione crcscenle aperias hcereticorum voces tole-
sunt, cum amaritudo perversse mentis nun erumpit rare compeUitnr, cum motus cordis sui, quos nuuc
exterius in vocem pravae libertaiis. Tuic eniro sicut intra cogitationum sinus contcguut, tunc in voco
per Joannem dicitur, draco in ubyssum clausus tene- manifesli crroris aperiunt. De 652 ' wc >*crum
lur (Apoc. x, 2), qni-a diabolica malitia in pravoruin utrc per cumdem Psaimistam alibi dicitur : Statuit
sulUolis cordibus occultalur. Sed, sicut iliic scri- aquas quasi in utre (Psal. lxivii, 15). Require in

pluni cai : Educeiur draco de puteo abyssi (ibid. cap.ile aquis. Utrum nomineetiamelcctorum corda
ix, 2), quia qui niodo pnc limore legitur. tunc con- Mgnantur, sicut in Evangolio dicrtur : Vinum novum
tra sanclam Eoclesiam publicc de iniquorum cordi- in utresnovos (Matth. ix, 17).
lus omne scrpenlium virus apcrturus est. Nunc
rAPiTT IT
enim abscondit se sub blandiente lingua saeviens
conscientia, et malitia caliidilatis quasi quodam se delagena.
legit abysso simulalionis. Veniet profeclo lempus, Lagcnarum nomine corpora nostra designantur,
quando contra sanclam Ecclcsiam perversi carna- sicut in bello Gedconis signiiicatur : Cujus socii
les aperta voce pr.jedicenl, quod uunc occulta ccgi- cutn iagenis, et lampadibus, et tubis ad bellum pro-
talione moliuniur, Exlremi quippe temporis perse- cesscrunt. Yide lib. v, cap. 27, dist. 3.

ANNO ftONI.NI MlLXiX

VEN. GERHOHUS
PR^POSITUS REICHERSPERGENSIS

DISSERTATIO PR.EVIA
DE VITA ET SCRIPTIS GERHOHI
(D. Ucvnardus Pezils, Prolog. ad Comment. Gerholii in Psalmos, Thesaur, Ar\ecdot.> torn. V,
Aug. Yindel. 1728.)

AD REVERENDISSIMUM, PERILLUSTREM AC AMPLISSIMUM

D. D. HERCULANUM
Celeberrima? ac florentissirnae in Bajoaria oanonica? Reicherspergcnsis, ordinis Canon.
Regul. S, Auyustini praepositum Yigilantissimuin, etc, etc, sacrae antiquitatis
et bonarum litterarum amantissimum.

Novem praeterpropter anni suni, revcrendissime, perilluslris ac amplissime praesul, cum a mft litieris

confidenter appeliatus, lectissimes octo membraneos codices, quibns iuculenta, et viris erudilis haclenua

peroite desidcrata sanctissimi juxla ac doclissimi sex fore abliino ssenjiis antecessoris tui Gerhohi opera
inedita continebanlur, singulari benignitale humanitateque tran^rnissos mc« fidei et diHgenlue commit-
tere hcudquaquain dedignatus es. Quos quiden- mox ut vidimus (ecquisenim tanlum triumphum cum
quam plurimis reruro gnaris noiiillicocommunicet? ) non potuimus non e vesligie adeo sanieotem, in

sarratioros Musas facilem liberalemque prassulem prolms in coelum laudibu? ferre, euinque toti orbi lit-

terario etluse gratulan, ut qui nobiliora pretiosionque vetcris litferaturse monume.iia e! areaniora insi-

gnis bibliothecae suse cimelia luci publicae et usui coinmuni exponenda. lam prompte ac ajaoriter ccderet»
46r. CERJ50IJUS PR/FIOSITUS REICIIERSPERG. 404
conna quam non paucis in more posiliuu est, qui, ut meliores velerum scriptorum reliquias maximo Ec-
clesiac commodo siudiosorum homiman manibus vel laalisper indulgeant, ne Pericleis quidem clanioribus

ct servilibus precibus sese iuflecli paliuntur.

Porro ut exspectalioniluae, revereadissime fautor, qnam pjimum satisfacerem, cum egoeo temporeeden-
dis aliis vehemeirter intentus ac obruTus essem, siatim amicoscircumspexi, qui si non ad omnia simul bis
voluroinibus conclusa Gerhobi opuscula, saltem ad princeps illius in psalmos opus exscribendum lypisque
evulganduni sese forliter accingerent. Nec mihi diu iaborandum fuit.Namque pulcherrimam banc pro-
vinciam illico vir ex celebri ordine Servorum B. JJariae V. do.ctissimus A. . R. P. Felix Maria Wurteuber-
ger, conventus Bellicollensis seu Schonbuchlensis non ita proculMeiJicio tum dignissimus prior, sibi stro-
nue depoposcit, eatnque tanto studio et coiilentione, etiam in aiBicta valetudine administravit,. ut intra
biennii fere spalium universum hoc opus exarando, castigando, illustrando lypisque accommodando ccti-
fecerit. Ac prodiisset ejus unius operajam tum splendidus hic Gerhohi Commentarius, nisi optimce egregii
viri voluntali morositas hominum et varieias malignitasque temporum inicrcessissent. Quae etiam incom-
moda sn causa fuerunt, cur, cum postea a me longiusille disjunctus decuraanos suos labores mihi ex intc-
gro rccensondos et in lueem emiltendos sponte sua cessissei, tot annos intra privata scrinia premendi fue-
rint, exspectantes scilicet coelum paulo sercnius et lempora bonis litteris faventiora. Quae cum bene for-
lunante Deo nunc illuxisse videanlur, cn adesl, ampiissime praesul, nova facie novaque luce Gerhohus luus
Iongiores tenebras dedignatur, in thealrura, quo dudurn dignissimus erat, provolat ; et, quod or
namentorum maximum est, in augustissimo nomine Csesarum maximi et sapientissimi Caroli VI
apparet.
Cieterum dubio locus nullusest, quin hic benignitaiis tuae fmctus religiosissimum tuum auimum maxi-
mopere delectaturus si», faciteque inducturus, uteredas, benevolentiam tuam in bominem fuisse collatam,

qui alienae quam prcpri* laudis cupidior eorum nitiil praetermiuere Yoluit, quae ad ornandam Gerhehi rne-

moriam el ampliflcandam apud posteros gloriam speciare videbantur. Qitx ut amplius conslent, duo hic
mihi a«enda pro more censeo. Primum est, utde vita et rebus a Geriiohocum laude geslis uberius disse-
ratur : alterum, ul uon unius solummodo in Psalmos commentarii, sed et omniuin, quotquot equidem

hactenus detegeve potui, scriptorum Gerhc-hi recensionem accuratius inslituam. Quse utraque si recte

exsecutus fuero, liquido patebit me nomen Magni non aduiandi aut herois mei praeter meritum oniaudi
sludio, sed jure sane optimo Gerhobo
ascripsis&e.

,Iam vero ad primum quod altinet, nonequidem diflicile forei, ex ipsis Gerhohi operibus, quae lum in

praecedentibus Thesapri mei votuminibus edidi, tttm in praesenti et conseculuris edam, longe accuratiorem
rehusque singulai ihus loeupietiorem Gerhnhianae vitae historiara cor.texere, quam apud doclissimum Mal-
Ihacum Raderum S. 3. exstet. Verum cum promptam voluntatem angustiae temporis excludant, erudiinra

lectorem ro^aium velim, ut in Raderiana commentatione, saltem scite ac eleganter conscripta, tantisper
acquiescat, dum id, quod innui, aut a mc, cum amplius vacaverit, aut ab alio quocunque exsectiiion
1

maftdelur. En igitur elogium Gethobi a Radero in volumine altero Bavarice Sanctee conscripiura,

rcfectis tamen nonnullis, quae lectorem oiiosius morentur, nec cum rebus Gerhohi necessario con-
juncta sunt.

« illusiie sane ct priniae notae est hoc Reicherspergensis asceterii sidus, cujus hodieque fulgor ingenii

in libris et liiterarum monumenlis nou est exstincius, quem sanctiiatis tjuoque famaet splendor virlutis

magis accendunt. Pollinga Bojariae primae vicus, Coenobio nobilis, haud procul oppido Weilhaimiano, no-
bisGerhohum edidit. Majus ille patriae decus, qyara patria illius : quod saspe usu venit. Nescireiur Stagira

si Aristolelem non tulissel alumnum. Natusest anno 1093 mortuus anno 1169, cum annum ageret 76.

Nec est quod Gretserum in ediia Gerhohi vita carpas, ubi pro 1094 trajectis numeris, foedo 20 annorum
errore, iegilur lii4, fcedup; operarum vel librarii sphalma est, non Gretseri. Pro iv tamen legendum
arbilror m.
i Elementa liberalium discipHnarum in patrio solo eognovit, deditquc guslum indolis in ipsis pr«»pe cu-
nabulis, cum ostenditquam capax ampiumque pectus ad thesauros eruditionis hauricndos aftcrret, cum
aequa,les discendi celeritate longe praecucurrit, quibus tamen in puerili astutia et ingenii calliditate facile

cedetiat, quando eximio sc animi candore, qui velmaxime amabilem reddit illam aetatera , morumque sim-
plicilaie picrisque omnibus commendabat. Jam ex ephebis excessurus, cum sextum decimum annum
esset ingressus, imo foriasse jam egressus, foedissima psora± scabie (quae pueritue Hi ssimum esi inles- >

la) capul aspersus, et a contubernalibus velui catharma horrebatur, et simul infamis roorbi verecundia
torquebatur, ut taceam crucialum doloresque, quibus assidue aifligebatur. Scd abstersa tandem cjemente
ccelo foeda capilis impetigine receptaque valetudioe. Gerlmhus simul animum meniemque ab omni impura

Veneris contagione segregavil, totumque se casiimoniae, quae plurimum ad ccmplectenda sapiemiae siuriia
valel, addixit.
 465 PROLEGOMENA. 460

i Fruxinum indc ct Mospurgum, nota Bojai iac oppida profectus, omnc tempus Deo et Musis consccravit.
Ki eura id tcmporis gpud Saxooas Hildeshaimii jnventns litteris optime excoleretur, ibi quofjtte Gerhohus
iriermium in cullu iugenii posuil, liaud paulo doclior in patriam reverstis. Et jam fdmam non mediocFCiu
erudiiionissibi conciliarat, cum AUgHstam ytntfclicefum accersitus principi, gynmasio, quod lum doclore

carebai, praeficitur. Erat Gerhobo facies liberalis, frons serena, gratus oris aspecfus, gonae prima lanu-
gine florentes, lotus corporis habitus, sine etiltu, natura ipsa ad gratiam contposiius, mores emendati.
Qure omnia naturae ornameiila et praesidia commendabal ingenii felicitaset exislimatio erudilionis, quae

fecerunt ut Hermannus pontifex Augustanus ocutos ad Gerholnit adjiceret, illumque in consilitim, sa- 1

crorum Palrum adscisceret. Versabatur id loci Gerltohus intcr Eoclesiae diaconos itondum sacenfotii ho-
nore insignitus qtio tempore Henrioos imperalor, qticm Romani IV, Gcrmani V numerant, et pontifex
;

Paschalis u'timis inler se odiis dissidebant, et Hermanmis pontifex Augustanus a Cassarc adversus ponti-
ficem siabat, a quo malis damnatisqueartibus ad mfnlam est proveclus. Trabere et Gerhohum in partes
studuerat, sed is Hermanni se passus est a vevo tramiu: abiluci,
nulla vi vel auctoritale scu Caesaris seu

quin et a societate se episcopi, quem flaronius pseudoepiscopum appellat, pnmo clam ccjpit abstinere',
dein palam eiiam causam pontificis propugnare, quoad redriitaper Calixltim anno 1122 pace imperator

in sinum Ecclesiae receptusest, et qui diris exsccralionibus devcli erant, vinculis analheinalis cxsoluti.
Hermannum qitoque cum Pontilice in gratiam rcdiisse tradil attctor His, : inquit, ut diclum esi, fitiitU ct

sedalis, jam dictus episcopus in gratiam Romame Ecclcsioe, ipso (Gerhoho) medianlc, receptus esl. ha gra-
tus et accepius eratjam tunc ipsi Romano pomifici et loti curice Romana:

At enim Gei hohus jani diu ad severioris vitac disciplinam aspirabat, el

i iri conlubernium se religiosorum
virorum abdere cupiebat, cum parentum fratrumque cura impetum ejus et studium pietatis moraretur,
qnibus prins consultura volebat, quam omnium rerumhnmanavum cogilationem abjieeret. Persuasos ergo,
ut ipsi quoque cerliorem brevioremqtie ad coelttm viam quaererent, utrumque parentem Raitenbuehensi
«oenobio, quod feminarum olim et virorum duples fuit, cum gemlnis fratribus inclusit, quos ipse mox
sccu:us, exemplo vitae, doclrinae et pielatis aJ constantiam, laborem, excubias et vigilias, assiduasque
virtutes excitavit.

< Esl Raitenbuech ccenobium pervetus in Bojaria superiore, inter Etalense et Pollinganum situm, a
Guelfone IV primo Bojariac ex ea slirpe principc, anno 1085 condilum. Huc cum Gerbobus vitae religiosse

studio venisset, acceptus est ingentl omnium laetitia veluli sol novus domicilium illustraturus. Posuit cul-
Uim sacrum, ut sacratioreui indueret ; amplas el opimas sacerdotii conditiones rejecit, ut in modico cullu,

sobrio parcoque victu expediiius itcr cceleste ingrederetur : opes humanas, honores, insulas etiam, quas
poterat sperare, paupei tati, despicientiae, humilitaii vitae postbabuit, ut olim ditior, clarior illustriorque

apud superos apparercl. Ubi rudimentum religionis posuit, tirociniumque exegit, in leges ordinis more
majorum couceptis verbis juravit. Sed non raro fiebat, ul adoIescenlnH in sacra religiosorum contubernia
adraissi jurarent ex praescripto se S. Dominici, Francisci. Basilii, Benedicti, Bernardi, aliorumque Patrum
victuros, cum praescriptas vivendi ratioues ounquam aut iegissent, aut vidissent, aut cognovissent (1).
Quod eo magis demirandum est in Gerboho, cum is el litteris probe tinctus esset, et sapientbc laude flo-

reret. Nam posleaquam nomen inter D. Auguslini sodales professus est, lum primum quaesivil, qu&
essel norma, ad quam sibi omnes vitae aciioncs ex D. Attgustini sententia et lege essent exigendse. Sed
nusquam nec Raitenbuechii nec in aliisejubdcm instituti vicinis Phrontisteriis poterant ullae, quas vocant,
Bcgulae inveniri.
< Equidem cum haec in Reicherspergensi volumir.r sineere perscripta vidercm, primum damnavi tem-
porunt et horainuni id loci viventium soeotdiam, qui vota susciperent, suamque fidem Deo conceptis ver-

bis astringerent, se has illasve horum Patrum vel illorum leges secuturos, et inlerim eas ipsas ieges nesci-

i-enl, inibi eliam ignoralas, nec conscviptas, nec exbibitas iss, qui ad eas nomen prolileri debebint. Nam
audi, qui velustissimus Annalium Reicherspergensium conditor de Gerhoho profitenie teslettir :
ISec enim
satiubatur illis diehus dulcedine illa mirabiH, quam inveniebat legendo in Excerpto de dictis sauclorum de
viin cnnonica, quo et ealcnus pro regula usi fuerant frcJrcs sui, sed exquirebat omni animadversione quo-
modo sibi vivendum essel secumium regulam S. Palris noslri Augustini : tel qux esset iita reguia, secundum
quam vivere professus fuerat. Nihil enim sufficere pro regula vi$u,m est ei, qv.od itla non esset, quam professns
tucrat. Quw regula lamen tunc in illis locis non inveniebatur, sed nec inatiis ejusdem professionis... Pro
qua re necessarium duxit Romanum adire pontificem cum quibusdam fratribus de ciaustro ;
qualenus regu-
iam, quain una cum omnibus communiler fuerat professus, ctaustro itli, cui erat obligatus, slabilirct, quod
et faclum est.

< Eniinvero ubi me collcgi, aniinadverti ea fuisse lempora, quibus plerique rcligiosorura virorum leges

(\) Miramur, et vebementer dolemus, viro probo ac erudilo ista excidisse, in quibns tot fere errata,
ne dicamus falsa, quol verba osse ignorat neiiio, qtii in monastica historia a s;cculo xn usque ad pruxi-
miora lempora vel mediocriter versalus s'.u
463 CERHOUUS PK^POSITUS REICIIERSPERG. 4gg
non membrarnis charitsve inscriptas circamferebant, sed in usu, traclatione, mentc,
ceris, tabulis,
cordi-
bus, raoribus, etc, exercitatione habebant, ut oiim Ecclesia Cbristiana, priusquam sacri Evangelii
prae-
cones sua pracepta in litteras relerreni. Sic quippe idem auctor paulo supra de Gerhoho : Tum vere
quanto ardore ac studio iter communis vilae arripuerit, quantoque zelo rectitudinis accensus vixerit, testis
esi eiomnts iila Ecclesia Raiienbwchensis, testes sznt ei omnes longe vel prope positi; ad quos
fama sanclic
conversatioms ejus pervenit, testes sunt, inquam, qualiter exardescere cceperii zelus ejus
initio convcrsionis
tute; iia videticei, ut ex instantia orationum et lectionum divinarumin kintum eloquium Domini inflamma-
verit eum, ut et eloquium ejus ignitum fterel vcliementer, et verbum ejus, sicut de Helia scriplum esl, tun-
quam facula arderet. Unde confraires suos non solum dictis, sed et exemptis ad servandas honas consuetu-
dinesarcfioris vitot t et instituta sauclorum Palrum Quin eliam arauebat, obse-
sine intermissioneprovocabat.
crabal, increpubal, secundum apostoii pr(sceplum m omnibus seipsum prasbens exemplum, in vigiliis muliis %
in frequenii mediialione ac tectione sacrarum Scripiurarum, in tnulta patientia, in castilate, aiqtie in omni
('xercitatione bonarum virluium, postremo in vniversa morum honestdie prwclarum s« rtddebat. tJnde etiam
ub omnibus bonis ac religiosis valde amabatur. Domitar etiam corpotis sui ila vehementissimu» exslitit, ur
a necessariis quoque cibis sumendis atiquanio mmoderatius abstineret, adeo ut absumplis inedia caruiHs,
cutis fere ossibus ceheereret. Ardebat itaque tolus incomparubiliter per inexslinquibitem sanclissimce ditectionis
ignem ad Deum, et per infaiigabile animi ejus studium ad communis vitce decorem. llaec auctor Reicher-
spergensis dc Gerhoho.
c Caeterum quemadmodum sediles el architecti, quamvis ex oculorum confeetu, quam altum, Iaium»
reclumque sit opus, quoquo mcdo ex usu visuque judicanl, si lamen ipsum moliri aediticium, turrim,

moenia, parieies velint, perpendiculum adhibent, ad cujus angulos et rectam Hneam surgens opus quo-
tidie, imo singulis prope horis exaroinant : ita nisi vivendi norma tabulis comprehensa, labenle scnsint
•lisciplina, exbibeatur, paulaiira a vero rectoque in pravum declinat. Et boc fuit, quod Gerhohus urgebat,
cum caeteris religiosior, ex iis, quae sparsira in Palrummonumenlis cognoverat,decommunistatueret,quje
piiscorum fuisset disciplina religiosorum. Quam cum segniores ncgarent, illumque urgerent, ut omnia,
qu«c doceret, auctoritate stabiliret (jam enim in usum et consueludinem qiiaedam, uti fil, irrepserant, quae
ipsi non videbantur exlege, norma, veterumque Patrum auctorilate fieri) Romam prolectus ibi de veris
religionis suae Iegibus inquisivit, curoque secum attuHsset, quod qu;esieral, non mediocriter ccssantium
animos offendit. Quanquam enira nibil pro imperio gereret, sed factis ipsis a genere vivendi negligenlio
rum declinarel, idipsum tamen ferre non poterant, et luce virtutum cjus vehit nocluse et vespei tilione»
persliingebantur, elemendatam ipsius vitam omni ratione sequcndam, amandam, et ambabus roanibu»
amptectendara, suae vitae interpreiabantur reprehensionem et castigationem. Nee hactenus stetil illorum
irrprobitas.sed cum vitia domesticorum non laudaret, dcsidiam, otium, intempestiva colloquia, el matos
:

denique mores odisset, coepit ipse dissimilibus odio esse, vexari, exagitari, imo vita nonnunquam pcri-
clitari.

< Cum interira fama virtutibus ejus excitata gratissimos per omnem Germaniam spargeret odores, qui-
bus afflatus Chuno Reginoburgensis pontifex (quero primum hoc nomine habuere antistitem) Gerhohunt
ab communi sodalitii Raitenbuechensis in socium labbrum petiit, cujus tn provincia lustranda, el ponii-
iicatu adminisirando consiliis uteretur, quein ct impetravlt, et sacris sacerdotii honoribus itiitiavit.

Quauquam nec ibiGerhobum secula est, cum res coinmunes f.onradus turbajel. Designaio
magna quies
a prot cribus imperii Germanici Lothario Saxonum regulo, viro inclylo in regem Romanorura, Conradus
Friderici ducis Suevorum, nui Fridericum Ahenobarbum Imperatorem procreavit, germantrs, regnum
affectavit, profectusque Mediolanum ibi rex consatutatus ab arcbiepis.copo regium insigne suscepit. Chuno

Reginoburgicus pontifex, et cum i!Io Gerhohus ab Conradi factione abhorrens jusium principem regem
Lotharium secuti sunt. Quod Conradus peraegre ferens utrumque ultimb odiis insectatus, etiam viise illo-
ruui insidias non raro posuit prasertim Gerhohum saepiue ad necem quxsivit, quod ipsum in publica
:

celebiilale el suppiicatione ad populum, tvrannum proclamasset qua? causa fuit, ut parceciam Chamen- :

sem, quam ab Chunone procurandam acceperat, ad quam coenobium condere staluerat, propier facliosos
oL Conradi fautores, qui ullimas illi minas intenderant, coactus fuerit destituere.

< Chunone anno 1130 RegiDoburgi defuncto, Conradus Salislurgensis pontifex, vir optimus
inter haec
et sanctissimas Gerhohum iu tutelain suscepit, suoque nomtne non serael in Urbem ad summum ponti-
Jicem legatum misit, qui res inibi feliciter sui prsesulis transegit. Muhum enim propter singularem vir-

luiem et eruditionen: gratia apud curiam Romanam valebat. Interea temporis ReichensperL-ii ccenobii

pi «ses ad vitas metam procurrens facem alteri ferendam reliquit. Conradus ponlifex Salisburgensis nou
alium aptiorem ad regendum id monasterium (quod Juvaviensis anlistitis auctoriiatem ditionemque
respiciebat) Gerhoho ratus, ilram ipsura anno H32eodestinavit, quara tpse sacram praefecluram per an-
nos omnino septem et triginta cum summo reipublicae bono administravit, auxit, ornavit, quando pietas

et religio, conslautiaque el virtus in usaru fructumque totius Germanias redundavit. Ille principes, ille*
44» PROLKGOMENA. 470

r«H}es et imperatores, Hle procsulcs et antlstites, ilte summum ef amplissimum orbis Christiani con-
silium patruiu Roinae purpuratorum, ille patrcm ipsum el rectorem nominis Christiani ausus est sun m
ttim libertate, coulemplis omuibus viu* periculis, sic ubi usus fuil, adhortari, monere, vevbis eliain ra-

stigare.

t Quae dicendi scribendique libertas cum virtutc et religione conjunm tantam illi aucioriiatcm pepe-
rit, ut virUUem ejus Gallimirareotur, Bohemi praedicarent, Paonones. susciperent, Graeci denique adora
rcnt, pontifices coleient, cardinales venerarentur. Ita tabuise Reicberspergkae lestaMur : Igitur, inquiunt,

iu regimine positus qualem se exkibueril, qualiierque a Deo conforlatus in omiiibus postmoaum Ecclesia: tri-

bulatiunibns mrvjuam ei defuerit,sed verilatem constanter coram regifus el principibus uonsine vilce sua
periculo seepissime confessus sit ac tuiius, ei tota Germaniu lumine doclrintc ejus et ipsa tfluslraia, et fervore
Spiritus ejus super muilis exccssibus el abusionibus redarguta. Tesles sunt ei omnes hi, \nler quos conversari
vel quibus communere ei aiiquandiu contigit. Maxime aulem sanctum fratrum ejus el sororum novit colle-

gium, quam sancte, quamque irreprekeiisibitiler inter eos jam per quadraginla fere annos vitam duxerih
Noverunt omnes, quam quielus in vacando leclionibus el oraiionibus exstilerit ; quam tiullas horas a pietatis
essrciiiis vacuas hubuerit. Nam corporatis exercitaiioad modkum utitis esse ei eum .\postolo visa est nis*

cum monasterii necessilas poposcisset. Quin etiam usque in exteras terras lampas cordis el qris.ejus- radiavit.

NonFranc{a,nonBokemia, non Ungaria, sed neque Grcecia, graliae, quw decorde etore ejus l\adiunl,ejcpertes

facicr suitt. Tanta numque gratia di/fusa eral in labiis ejus, ut his ipsis, quos arguebat, .gratui exisleret. Unde
et Romani poniifices, dominique cardinales semper eum,.licel.m muttis arguentem se dilexeruni. /Jtfon reges

Qt potenles pertimuil, quominus nuntiaret eis id quod juslum el salulare fuit, cum se oppcrturiitas id. fu-

ciendi obtulisset. Magnates, mediocres, ac populares, sive m pubticis Eccttsicc conventibus, sive in privutis
coltoquiis ad oris ejus dutcia et salularia verba pendebant-. Sic namque divino Spiritu adeo polatus fuil,

ut pene semper et indeficienter flumina de ventre ejus fluerent aquoz vivw sive loquentis sive scribentis ati-
quid ad ulilitaiem et eruditionem proximorum.

Et mox infra : Quamnolus et gratns quamque acceptus fuerit ipse beatus summis Romanis poulilcibus,
qui suo tempore Romanm sediprccsederunt, Caiixto papce primum superius commemorato, el deinde siaouUs.

suceessoribus suis usque ad papam Alexandrum ; qnamque venerabiliter ipsi Romani pontifices fervorem r&.
Ugionis suae et sludium atque doctrinam, nec nonfii scripta sua suscepcrint, collatidaverint el approbaverint :

quam cliam celerem cffeclum consecuiut semper fueril in omnibus negotiis suis, quotiescunque Romanam
curiam interpeltare necesse habuil, aut per seipsum, aui per nuntios, sive per solas lilteras suas pro quati-
buscunque causis, iesiantur tilterw apostotlcw, nec non e.t lillerw dominorum cardinalium frequenter aut
pro eo ad aliosmissce, aut ad eum specialiler deslinatw : vel quas ipse per se ab Urbe sarpius veniens de
causasuavel aliorum delulit, quarum omnium exemplaria adhuc. Quantum eliam ipsi Romani
inveniuntur.
ponlifices pro ipsius reverentia et dilectione, ud petitiouem ejus iptum locum, quem regebat, ccenobium vi-
delicet Reicherspergense, sub sua et B. Pelri protectiune snsceptum, honoraverint, et manutenuerint, et seepe
conira graves inimicos et infestutores defenderinl, qualemque tiberlatem et justitiam ipsi loco concesserini
et firmaverint in perpeluumsua auctoritate, indicant privilegia papa>- lnnocenlii el papw Eugenii eidem loco
ejus induslria elaborata ac impelrata. Hos post kasc pie imttali pontific.es Salzburgensis Chunradus senior et
Eberhardus ejus successor ; nec non et principes regni, duces videlicet et comites , quique pro suo jure plu-
rimis privilegiis eumdein locum munierunt. Simititer et alii ponlifices, scilicet Babenbergensis, Pataviensis
Frisingensis, prccdia et possessiones eidem loco aut per se ipsos, aul per ulios, in *uis episcopalibus coiluta
suis privilegiis eidem. camobio firmaveruot. Novissime etiam ipse dominus imperalor Fridericus ipsum
Reicherspergense ecenobium cum omnibus eo perliuentibus in suam imperialis majestalis et omnium succes-
sorum regum ct imperatorum tutelam suscepit, et privitegio suqjanliquum el prbnitivam libertatem confirma-

v
it, interventu episcoporum Eberkardi.Bambergeusis intque. Uartmanni Brixinensis, secundum postulalw-
nem hujus saye dicii patris.

t Sed hoc ingentes ab intimo animo profccta alebat vim a

viri praestantispimi spiritus vis incrcdibilis

ccelo accepit, quse illius egregiis conatibus defuit nunquam. At enim parum prudenler agit, qui
foris
rempublicam juvjt, domi perdit, cum natura magistra sibi qtiemque primum, suisque, deinde aliis, con-
sulere doceat. Non egit hoc Gerhohus, cujus omnis actio ratioque vivendi et docendi ab oilicina dome-
sticae viriulis et disciplinse profluxit. Hoc primum egit, ut subjectorum suorum et domcslicorum mores a

veterum Patrum norma degenerantes languentesque ad pristinum vigorcm revocaret, elementa vitiorum
craderet, incisos passira virtutis nervos redintegraret, et denique novam suo contubernio faciem formam-
que vivendi induccret. Itaque idem milisetbenignusesse in obsequentes, promptos, verecundos, et reU-
giosse vitae observantes tristiset severusin delinquentes, refractarios, contumaces quam lamen
:
; seve-
ritalem ita mansuetudine el charilaie temperabat, uti cerncrent viderentque omnes et salutem cujusqiie
 i7i CERHOHtJS PR.SPOSITTJS REICHERSPERG.
472
sigitlatim, et communem omniiim iUi maxirae essecordf, 0,1» rationc efficiebat, ut non aegre krrent,.
qui castigabanlur, sedamarent passim omnes.

t Corrigendiporromoduserat effieaeissimus, queni ipse

viue exeroplo praeibat. Adeo roore* ipstus
doroesticis erant pro legibus. lude factum, ut domestica disciplina
saneita domique emendati meres sese
fori* ostenderenl, horainesque paulatim in sui comemplationem indueerent, noyam et innocenlcm vi-
vendi rationem juxta laudanUuiuet admirautium. Qoa? domestieorum
relig», nobilhmi, priucipuraet
pontificum invitav.i liberafuatem, uti non solum sarta tecta
emnobii instaurarent, amplifiearentque
(mzleeniromateriatani, angustamet ruinosam Gerhohus (lomiun
est ingressus) sed cx nobilitate com-
plures ipsi nomen religioni darent, securaque opes non exiguas inferrent, qniiMis aedes i!la brevi magno-
pere auxit. Adjecit et novuru Gerhohus virginum sacraruu domiciiium, in quo nobilissimae tener-
rimseque virgines coelesti se Sponso aelernum proprias dedicaruut. Xam fcecunda, fuil Gerhohi virtus ei
faeundia.

< Interibi dum ipse domurn aedilicat, disciplinam restiluit, novos religionis eolonos adsciscit, manum
quoque nmi pajssus estcessare, quae
ab erudito et exeeHente ejns ingenio muila praeclara pietatis, religio-
li.s et pknissima opera et monumenia exforsit. Mediiatusest in saiictissima regii ratis Psahno-
doctrinae
rim» odaria, volumina octo, quas hodieque praetei duo„ quae interciderunt, legunlur. Certavit calarao ad-
versus sectatores Abelardi. Alia misit Oihoni nobili historico. Fruxiueosis, Abenobarbi patruo, fratri
Conratli regis : alia ad alios tum principes, lum pontitfcres, ex quibus niliil perennavil praeter explana-
tiones ad carmina Davidis, lihruui de AnfichrUto , de Virgine in coeluni assumpta,, de Fide', Yigilia
noctis quarta ., de divini Spiritus ordine douorum. Uliinus aonU magiioperc iauoravit, uti dissidia impe-
ra:oris Friderici I et poutilicis Alexandri 111 compnnere», eaque de re ad eosdem varias lucubialiones mis-
sttavit. Ipse tamen seraper meliori sanioriquc parti se adjunxit, ac post ingentes laborcs el fructus
ex illis copiose peiosptos, nncte media, quae S. Joan. BapiisLe diem, quoprolixe ad populum dixeiat, se-
ctua est, eum biduo ante sacraChristiana pcieepisset, anno 1169,.*. d. v. Kalend. Quiulil. ad societateni
beatorum evolavit.

Corpns biduo post ad S. Crucrs, quam vivus semper in conle geslabat, aram funeraium. Imago
Gerbotti Reicherspergii hoc ascriptum hodie elogium praeferl Anno Domini 1132 dominus Gerhohus :

£>S. ilieologia doclor insignis, terlius liujus loci prcepositus crealur. Hie in corrigendis magnulum moribv.t
Inboravit, ac monasterii sandimonialium B. Mrginis erstiiit funda'or. Jejunas falsasque Aventini calunt-
uias, quibus Gerhohum, ut ipse appellat, inquinare conatur, lanti non facio, ut apponcndas. scripto meo
puiem, ab Gretsero nostro dudum retusas el obtiiias. Tu,dive, qutm supplices vencramur, ardentem ct
dupricem, quem possedisse videris, Eliae spirilum in nobis langucntem aut ccrte sencscentem excita efc

iustaura, ut hebescentem Christianae virtutis aciem exacuamus. >

Hactenus Raderus de vita et rebus gestis Gerbobi, cujus lucubralioncs cum sub finem jcjunius ac par-
tius quaro tanli viri de Ecclesia roenta feraut, aunuracrct, operae pretium me factttrum cxistimavi, si

nunc ordine singulas, quiae quidem in notitiam raeam venerunl, curatius distineiiusquerccenserem, quod
supra mefacturum recepi. Igitur ingenii monumenta, quae Gerholius reliquit, scqoentia sunt :

I. Synlagma de Benrico IV et V J»ipp. ei Cregorio YU summo poniifice, qtHxl lc&te Casimtro Oudino»
Commenlar. de Scriptor. Eccles. T. II, col. 1427, rfiwersis consians opnsculis cum refuuctione Alogiarum
Aniuv Ccmnena; in Alexiade edendum curavit Jacobus Cretserus Soc. Jes. theologus, Jw.tolstailii in i,
anno 16H, apud Angermanam. Yehementer «lokt. ad mantim non csst hoc opus, dom isia serfTio, nec
Oudinum i-oria illa opuscuta recensuisse. Hoc enim modo aliquid certius statui posset de mox receu-
sendis, quorura forte aliqua ab illis priorihus diversa non stint.
II. ComateHfartiM in psaimum lxiv, sive de corrupto Ecclesio? statu nd Kugenium JIJ papam, quem
crudilissimus Slephanus Baiuzius ex codice bibliolhecse Colbertinae, in tjuo Lascribitur Tractatu» dc ne-
goliis eccleswsikis, primus in lucem cum insigni eiogio exttdit libro v Miscettaneorum a pag. 63 ad 257.
i!t;ue anno 1700. Eumdem, cum ab reliquo in Psalmos conimentario abesse non possel, Iuc ex integrc*
recudendum cui-avi.
:.' [
Traclalut advetsus Simoniacos ad S. Bernardum abbatem Claravalkensem. Hunc licet acephalum ex.
.

nis. cod. monasterii Dunensisprelo di^nissimum censuil et publicavit ckirissimus et indefessus P. Ed-
mundus Marleue e congrcgaliaue S, Mauri lienetiictiiras tomo Y Novi Tliesuuri Anecdotorum
acol. 1457.
1\. De ghria cl honore Filii hofiiiais ad JJnrtmannum episcopum Brixinensem et Eberhardum arcltiep-
Salzburgensem liber. Exstat tom. I, hujus Thesauri, parlie ll, a col.465. Hujus operis sub titulo hibelli de
Clorijicuiionc Filii hominis eliara meminit cbronograplius Reicherspergensis ad annum 1169.
V. Liber contra duas ha:reses sui lemporu ad Godcfridum abbaiem Admontensem. Opus excusum habcs ci-
Thesami lot'0 a col. 283, estque prologus galeatus y ut ipsc vocat, in commentarium in Psalmos.
tailo
Godeiridus luc is ipse est, cujus praestaniissimas homtlias in Dominicas et fesla duobus in foi. tojnus
nuperrime publicavi.
VI. BB. Tierengcri et Wirntonis abbalum Formbacensium in Dajoaria Ord. S. Ben.tilOJ. Prodicrunt in eo»-
tlem Thesann mei tomo parte 111, a col. 599.
\ll. Liber de ajJificio Dei, seu de studio et cura disciplinae ecclcsiastica? ad Chunonem episccpum Batispo-
ucnsein. Eutn cditutu habcs Thesauti lom. II, pa:t. 11, a col. 223.
473 PROLEGOMEtfA. M
VIII. Dialogas de diffcrenlia clerici sarcutam a vegulari ad Jnnocentium II. P. M. Evulgatus esl ibidem
a col. 557.
IX. Dt investigatione Antichristi et schismaie libri II, ad Eberhardnm arehiep. Satzburgensem, Hos ei
codiec Reicherspergensi prelo paravit Adm. reverendus P. Reinerus Rcilter, doclissimus sodaiis meus,
typismandandos in aliquo sequenlium T/iesauri voluminum. Raderus unius duntaxat libri de Anlechristo
meminii, ut qui opus ipsum nunquam inspexerit sed re vera dno Bunt.
:

X. Dtahgus adversus errores Cratcorum, cnjus menlionem sul» nomine Diatogi inter Crpcos cl Latinos fa-
cR snpra faudatus chronographus Reicherspergensis. Prodihit provime una cum libris clc Anteehristo,
quorurn arieri in eodem codice insertus est.
XI. De ordinc dohomm Spiritus sancti. Perennat in eodice Reicherspergensi, signato num. 58, unde opus
una cum duol>us sequentibus prelo maturum haheo industria cl diligentia prsestantissimi viri, Ven.
P. Leopoldi Wydemanni, vicarii carthusiae Gemnrcensis.
XII. Dialugus de quarta viijilia noetis ct periculis schismalis.
XIII. Liber de fide in iltud Proverbiorum. Mulierem foitem quis invciuol, ad tieinricum presb. ,-ardinaleKi
tit. SS. Nerei et Acluilei. Prius opusciilum memorat Raderus, poslerius rhronographus Rcichersper-

gensis, qui Lihcllum de fide rogatu domini Heinrici card. presbyteri a Cerhoho scriplum esse loco cilito
lestatur.
XIV. Libeitus de Assumptionc sanctce Dei genitricis Maria\ etiam Radero laiidatus. IIoc opusculum nohis
servavit coaevns fere codex celehris monaste-ii Marinecellensis in Austria, ex quo illud vir cl. et erudi-
tissimna Jo. Fridericus Schannatus, historiographus Fuldensis, dum mecum hic aliquamlia ageret,
ernere gravalus non est, suo loco edendum.
XV. Commentariutn in Canonem Missot. Ita Martinns canonicus et bibliothecarius Clnustroneoburgensis
in Catalogo hbrorum monasierii sui, ad (inem srcculi xiv, eonfecto, quem olim ex codice hihliothccas
canonicae Sanct-Doroih<anae Wiennensis exscripsi. Sed non memini hoc Cerhohi opns videre me in
hibliothecae Clatrstroneobiirgeiisis codlcihus, diKidecim fereabhinc. annis a me perlustratis.
XVI. Opuscula ad papam Atexundrum (IH)et ad dominos cardinales ad episcopum Babenbergensrm
et
F.berkardum de gloriftcatione Fitii hominis. Ila c.hronographos Reicherspergensis, Opusrula, ni fallor,
nominans diffusiores ad prxdictosEcclesiarmn aniistites Epistolas, quas ex codice Admonfensi praeter
Lihrum ad Adriannm P. adm. r<v. el doctiss. P. Godelridus Depisch, soilalis noster exscripsil, et lo-
mo VI Thesauri publicandas reliquit. Ptirro isdem opuscnHs merito accenseas prolixam Cerhohi e.pisto-
kara ad Bberharuum ep. Bahenberg. Quomodo secmdum S. Uilarium glorificaturus Filinm major, glo-
rificatus autem Filius minor non sit, elc, quam tvpis expressam habes tom. 1, ejusdem Thetauri par!. it,
a col. 315.
XVJf. Liber de novitatibus hujus temporis ud Adriannm IV, P. M. Hunc ipse Gerhohiis initio libri De
qloria et honore Filii hominis agnoscit sie scribens Simililer Adriano papas, cum esset Beneventi agens
:

itlic de concordia inter se ad Sicnlum fyrannum, preesentatus cst libcllus ad ip.tum dictalus, in quo novi-
tates hujus lemporis magnn ex parte congessi, atque ab Uto responsum petii, quo vel approbarel vei impro-
baret, qun> sensi et sentio, paratus ilti per omnia eonsenlire : qvia tinnquam in doctrina (idei a sancta
liomana Ecclesia disseniire t-o/ojetc.Opus brevi legont eruditi.ex ntim. praecedeute adducto codice, quem
«l. et praestautissimo P. Sigismundo Munich, bibliolhecario ct superiori Admontensi, indefesso adjutori
meo, debeo.
X VIII. Scripta ad Anastasinm IV P. M., de quibus ilerum ipse Ccrhohus cil. Iihro Post Eugenium vero
:

uon est inventus similis illi in Ecclesia Romuna pontift.r, qvi scriptis meis ita benigne arrideret, quique
oleum superfunderet ac thus poneret : quia qui ei post ca successerunt, rion ila me habucrunl nolum, ut
ille. Allumen scripta mea quusi similam ditigentissime triiatn papwAnastasio misi, quibus ille non respon-

dit, qua decausa, non judico. Jam vero haec Gerhohi scripta ejusdem fuisse argumenti, cujus est liber
ad Adrianum, scilicet dc gloria et honore horainis in Deum assuinpli, et de cmendalione morum eccle-
siasticorum, nullum ost dubium. ln bis euim totus ubique esl Gerhobus. lnterim incei tum habeo, ubi
h;ec scripta delitescant.
XIX. Plurima scripla ad cpiscopnm Pragensem Danielem. Ilaec Gerboho totidem verbis tribuit chrono-
eraphus Reicherspergensis. Verum eorum nihil hactenus in Germanieis bibliolhecis repcrtum est.
XX. Opusculum contra discipulos Pelri Abuilardi ad episcepum Frisingensem Oltov.em, frairem regis Chuon-
radi, et ad ipsos Frisingenses diversa opuscula ct scripta, tesle eodem chronogrnpho. Qu« omnia excidisse
videntur. Saltcm iti Frisingensis Ecclesiae vioinorumquc raonasteriorum codicibus, quoscvolvi, nulltim
horum vestigium deprehendi.
XXI. Epistotarum volumina duo. Sic enim scribii idem auctor: quantnm csurierit et sitierit justitiam, de~
nigue quomodo vel qualiler, aul quantum dilexerii oninern justiliam, etomnem viam iniquitatis odio ha-
huerit, legeniibus et zcire volentibus patel in diversts opusculis suis, quw scripsil ad papam Jnnoceutium
el ad pc.pam Eugenium, el ad dominos cardinule.s, et in atiis opuscnlis ad diversos scriptis Similiter el in
:

egislolis suis patet,quas ad diversos diversis temporibus scripsit, qucc etiam fere omnes adhuc viveniuntur
in registro et epistolario suo libro in duobus voiuminibus. Hujus inliniti ad bistoriam ecclesiasticam the-
saun cum cupidissimus essem, dedi quidem litleras ?.d tc, reverendissimc ac amplissime prasul sed :

nihil ampiius honini volumiuum Reicherspergii snperes. 5e, cum iit^nli dolore iniellexi. Ast forte vehu
;

ex inferis ad iucem redihit eorum nonnihil, si non solum omnes angtili et foruli bibliothecaa, sed etiam
archivii iterum it^rumijue excutientur. Una ejpistolarum' Gerhohi, quse est de erroribus Fotmari praepo-
siti Trieffensteinensis,excusa exstat, tom. XIII Bibliothec. SS. PP. pag 346, edit. Coloniensis. Alias qua-
luor vides is tom. / Thcsauii mei part. n, acol. 52d, ubi, nescio quomodo, irrepsit cl epistoHum A, id
eslAdami abbatis non Egensis, ut eqiiidem diserte habet codex Reicherspergensis, sed Ebraeemii seu
Eboraeensis, ad Gerhohum, dodum jaiu edita in eadem Ribiiotbeea el alibi. Plurcs Gerhohi cpisiolas pro-
feram lomo sequente, sed <iuae nequaqoara dignitatem et nomen duorum voluminum, qua; adco avide
desidorant omnes, exasqnent.
XXII. Ghronicon Monastcrti Reicherspergcnsis, lypis impressnm primum Monachii in i. anno 1611 cura
cel. viri Cbiistophori Gewokli postea recusum a cl. V. Petro Ludewig volum. II Scriptorum Hervtn Ger-
manicurum a col. 129. Primus hoc opus Gerhoho tribuisse vidctur Aver.linus, qui intev eos, quibus in
condendo Annalium Boiorum libro vi se usnni fuisse testafcw» laudat Magnum (ita pnto AvcnJinum pro
more sui s;«culi vetus Theodiscum nomen Cerhohi, cujus p<>>«teiior pars Magnum seu sublime sonat,
Latiue reddidissc) Richobergenscm Flaminem Augustinianuni, qui sub impeiatore Henrico sexto Gaesare
4<5 GERHOHUS PRjEPOSITUS REICHERSPERG. 476
Augusto Chvoitica- scripscrlt. Aveotinura sectiti sunt Casimirus Oudinus in Supp*euieuto Bellaimint
De scriptorib. ecctes., pag. 459, et Gotlfrid. Olearius Biblioth. script. ecctes. tom. I, pag. 283 quarum

nis, quem tamen male ad annnm 1080 assignat. Yernm non hi nomendalores soli Gerhohum celebra
runt, sed eliam Auberlus Mirneus in Auclat de script. eccl., cap. 528. et Ludov. Eiies ftti Pin qui ,
tairicn Gerhohum mate monachum ex cauonico reg. facit, in Nota Btblioth. Schpt. Ecclet. tom. IX,
pag. 180, qui ambo non ponierunt non probe cogniti esse Oudino. Ad ipsum Chronicon Reichersper-
gense quo.l altinet, nec in eo nec uspia»u alibi uUum exstat certum vestigium, unde cogneseas Gerlio-
hum prae alio qnocunque caitonico Reicherspergensi hojus. operis atictorem esse. Certe si id genuinus
Cerhohi felus esset , id haudquaquam dissimulasset chronogi aphus, quicunque dcmum is sit, in Ger-
liohianoium operum rcoensione, in qua licet iton omnia , pauio tamen majoris momenti, cujusmodi
Chronicon islud esse nemo negaverit, salis accurate annumerat. Sed ad ceriiora reverlor.
XX.III. Commentarius in Psutmos. Hoc, ipsum opusesL, quod nunc in manibus luis versatur , erutum ex
Reicherspergensibus codkibus, initio hujus dissertaiionis pro merilo laudatis. Sunt Commentarii
hujus universim nuuc septem manu exarata v.oluniLna, nec dtio, ut Baderus trqdit, sed unum dunlaxat
>

mtereidil, quod ut recuperarcm, nullam non operara, sed necquidquam dedi.. In its enajraliones. pialmo-
rum hoc ordine se consequuntur.
Primum voluraen in 4 majoii ul vocant, signatum num. 47, coqtinet exposilionem viginti priorum
fc

psalmnrum una coin Prologo Gnleato seu bbro. de duabus haecesibus, de quo supra num. 5.
Secundum notatum num. 48, complectitur explicatiouem psalmi xxt , et noyem consequen-
,

lium.
Teriium , num. 49 a tergo mscriplum > exhLbet expositipncm psaimi xxxj , reiiquo.ru mque usque
ad xtiv.
Quurtum, quod interprelutionem psalmi lxiv, eorqmque, qul in i, desinunt,, continebat, nunc Reicher-
sperg;e nusquam comparet, eslque illud ipsum, quod amissuju paulo ante ingeraui,
Quintum, nuin. 50 Lnsignitiim,expositiones psaJmorum a li orditur, et liuit in lxvv.
Sexium , num. li uotatum , incipit cum euariatione psalmi lxv et desjnit cuiu interpretatione
lxxiv.
Septimum, quod num. 52 prcefert, retioel cxplanationem psalmi lxxv sequentiumqne usque ad ps&l~
tnum cxvm. Quocirca notandum, prolixiores pro more ac elegantiores Gerhohi expositiones, bocsc-
ptimo volumine contenlas, ultra psalmum lxxvii non progredi. Eo enim cum vif sanclus attigisset,
coorta tempestas schismatis pulcherrimi operis filttm intcrcepit. Qua de re ita in proosinio exposi'ionis
psalmi lxxviii loqnilur Gerhohus Psalmo lxxvii expleto sequens, videlicet lxxviii essel exponendus, nhi
:

quod jam nox ilta immiuet, in qua nemo polest operari. S'"tla ergo facto ubliinc usquc ad psutmum cxvui
quem ante hac, prout Deo favente potuinius % exposuimus conlinuando lunc expositionem usque in finem
Psallerii, nunc imminenle poleslute tenebraram cogimur eessare ab expositioue. Sed ne medios psalmot
inlaclos prwterisse videamur per negligcntiam, en reddimus causam. Spirttalis Antiochus jam reguut, cu->.
jus tyrannicu viotenlia sic Ecclesia opprimiiur, sic templum Dei violfliv,r ei profanatur. atque poUuilur,
iugravescente nimis periculo schismalis, ut magna sit maleria canendi vel^ potiiis lamentandi et flendi se-
cundum verba hujus psalmi : Deus venerunt gentes in hceredilatem tuam, polluerunt temptujn sanclum
tuum. i Haec Gerhohus, qui nullum, ut dixi, psalmum a lxxvi usque adcxvm ex integio ac ad versum
edisserit, sed singulorura duntaxat tilulosex Augustino polissimum,. ac unum itemque ajlerutu versum
ex Gregorio Maguo explicat, ampJiorem ex ingenio suo omniiiiu txpbcationem oppoi luniori lempoi
reservans, quod tamen nunquam naclus fuisse videtur. Itaque nos, ne percnni atque contmua oniniuiu
et singuloi um psalmorum enarratione lectorem frauderemus, depromptis his ex Auguslino et Gregorio
laciniis ineditam haaenus Honorii Augustodunensis, de quo late actum in dissert. pr«evia in iora. 11
hujus Thesauri, expositionem ex codicibus Mellicensibus, rem exscquente Cl. P. Felice Maria, sufleci-
inus, indidem etiaiu seplem psalmorum expleta iacuna, quorum explanalio cum quarto Gerbobi volu-
niine deperiit.
Ociavum denique volumen signatum num. 53, continet diflusam iterum, et ad primum Gerhohi
,

iustitutum exactam oiunium P6ahnorum a cxvni usque ad uliimum interpretaiiorem. Sequunlur,

in eodem volumine Canticorum quoque qtne F eriatia dicunt expositiones , qme cum Gethohum ,

auctorem habeant, a Conimentario in Psalmos nequaquam separandae videbautur. Hpec de uiembi a-

neis et ipsi Gerhoho coaevis codicibus, ex quibus pra;sens in psalmos commentaaius expiomptus
est.

Jam vero interiorem hujus operis praestanliara quod spectal, ea tanto major est, quanto plura
singularia affert, tam quae ad formandos e veterum praescilpiis Ctristiauorum ac praeprimis eccle-
siaslicorum mores, quam quae ad illustrandam. diversorum temporum, praecipue saeculi xi et xh hi-
sloriam, tam denique quae ad penitus noscendas fidei ac doctrinas, qute eruditos eorum temporum vi-

rosmaxime exercebant, controversias pertinent. Nimirum propositum viro sancto fuit in hocgenere B.
Augustimum imitari, qui multa egregia ecclesiaslicae doctrinae, disciplinae historiaeque monuraenta suis

itidem in Psalmos enarraliouibus intertexuit el ad posteritatem transmisit. Audiendus hac de re ip^e

Gerhohus in psalmi x, versum 3 : /a» nunc ignoscant nobis magistri litterati, ti nos verba psalmorum ila

coaptemus noslri temporis cursui, ticut B. Augustinus ex lalere temper nolavit in expositione Psalmorum
tui temporis cursum. Si enim oinnium temporum hareiici arcum suum, id ett, sanctam Scripluram ad
smm errorem intenderunt, et ilii, qui nunc sunt haeretici, Simoniaci et Nicolaiia, non desinunt arcum
Scripturas depravando; quare non liceat nobit eisdem Scri-
Slium ttcundum tuum sentum detorqucre,
uli
 477 PROLEGOMENA. m
pmris ad eorum prata stnsa confutanda, non quasi arcu viotente' m transversum curvato, scxt quast gtadh
ancipiii et bis acuto ? Neqtte emm conamur Scripiuras a suo sensu defleciere, sed, quod datum nobis fuerit,
in gloriam dantis toquimur, non nostra scripla magistrorum maynorum scriptis conferendo vel prarferendo

sed illorum pio desideiio satisfactre ctrpiendu, qui hoc opus a nobis exigunt, quasi de uberrimis pascuis pa~
sloris David quamdam refeciionem, ei consolatorium qmddam fercttlum, justiiuv sale conditum, quod esu-
rienlibus et sitientibus justittam, ul magis dulce sit el sapidvm, non extorquemus de psatmis violenter alie-
num sensum, sed consona Patribus dicendo, el nostri lemporis hoereses interdum refellendo ultroneum et

Bucusque Gerhohus, qui bac ratione id feliciler consccutus est, ut

sponte occurrentem tensuw leuemus:
ejus Gommcntarius non mera primorum ac antiquiorum scriplorum expilatio, quod ferc omnibus mcdii
atti aucloribus famihare est, sed opus pene novuns ac singulare videri posset. Reprehenderunt quidem
boc nomine Gerhohum adversarii, se<i eos egregie rejecit in Psal. sxxvm, v. 4 : Jlmuli me'%, ait, nolen-
tes, imo et dedignantes credere, quod i^tiusmodi urdeam igne, moventur contrame addentes igni fervoris
ignem doloris unde non soium caluil, sed igne gemim ooncalescit cor meum inlra me, dum peccat aliquis,

uc pene scandutiiatui' in me, quod scribo, quod in Psalmorum Tractatu ex dictis Patrum qucedam colltgens,

aliquid supererogo, prwsumplioni depulans et vance gtorice. Verumtamen quomodocunque volunt, prcesenles
de nobis judicent, fuluri ctementius judicabwit. Dum enim vivimus, ait vir illustris B. llieronumus, et vase
fragili contincmur, videntur amicorum ptodesse studia, et nocere cemulorum opprobria. Poslquam aulem
reversa fUerit ierra in terram suam,eLtam nos, qui scribimus, quameos,quide nobisjudicant, pallida mors
subtraxerit, et alia venerit generatio, primisque cadenlibus foliis virens silva succreverit, lunc sine nomiuum
dignitatc sola jitdicantur inoenia, nec considerat, qui leclurus esl, cujus, sed quale sit, quod leclurus est, she
iUe ephcopus, sive laicus, imperator et dominus, mites el servus, aul in pnrpura et serico, aul in vilissimo
panno jaceal : nun honorum diversitate, sed operum merito judicabilur.
Enimvero niliil ardentius operosiusve in boc Gommentario egisse videtur Gerhobus, quam ut contra
reecntiores sui temporis scboias gtoriam et honorem komims in Deum assampli et in Deum nati luerelur.

Imo chronographus Reiclierspergensis hoc ipsum psalmos explanandi occasionem et ansam Gerhelio
pnebuisse aperte lradit : Pro defensione, inquit, sententia; de gioria hominis in Deum assumpli et in Deum
nati, in qua diversos et graves contradiclores atque impugnatores per omnem vitam stam a juventute habuit,
scripsit diversa opuscuia el epistolas. Piimum hac de eausa, auctoritale Romanoruni pontificum et domino-
rum eardinalium, et aliorum plurimorum Putrum, qui videbantur columnm esse in Ecctesia eo tempore, fecit

Expositionem psalmorum in octo voluminibus. Secundum banc senlentiam Gerhohus constantissime staluit,

propter perfectissimam, intimam et arctissimam Yerbi divini cum uatura humana unionem eidem hu-
nianae in Ghristo nalurae saltem pleraque competere et communicata esse per gratiam et unionem, qiwe
divinae in eodemChrislo naturae conveniuut per essentiam, salva tamen utriusque naturaecssenlia, lon-
gissimequc rdegata utrarumque naturarvm confusione, ut videre est in quarophirimis hujus Gommeniarii
locis, praesertim ad Psal. xv, vers. 6, et Psal. x*xv, vers. I0'et seqq., ac ex professo in toto fere libro de
Gloi ia et honore Filii hominis, reliquisque prope omnibus opusculis ac epistolis de hoc argumento con-
scripiis, Eutychete etiam nomiuatim non semel rcjecto aique damrialo. Verum quidquid caverit Gerhohus,
evitare non potuit censuram Stevarlii, clarissimi theoiogi, qui referentc Pinio Nov. Bibliolh. tom. IX,
pag. 180, existimavit Gerhohum, dum unum extremum, Nestorianismi, refutat, ad alLeium, id est Euty-
chianismum, delapsum fuissc. Certe aspcra et vehementer dura sunt, quae dc bumana Christi natura iu
Psalvin, v. 2, i.vi, 4, ct xm, i, et alihi passim commentatur el scribit.

C*terum si Gerhohus in quaastione suhtilissima et perplexissima longius fortassis aestu disputaiionis

almptus fuit, veniam apud rerum ac temporum gnaros facile merehitur. Certe saeculo xn res haec in Ger-
luania, ubi maxime pugna fervebal, multis etiam doctis ac insigniter erudilis episcopis tam diflicilis vi6a
fuil, ut in quam partem se dederent, ignorarent.
Quin nec Roma, quid illico decerneret, satis promptum
et explicatum habcbat. Cum enim
Gerhohus longo cum Eberhardo, doclissimo Babenbergensi episcopo
conainine defunclus, controversiam ad Alexandrom II P. M detulisset, suamque
sententiam, quam cer-
tissimam babehat, apostolicu calculo conflrmandam definiendamque speraret, pontifex
lantuma litisdeli-
nitione abfuit, ut rem relinquens in medio, eliam utrique
contendentium praeceperit ne deinceps ulli ad
populumde hac quaestione sermones haberentur, utpote ex quibus plus pertuibationis quam commodi
in eumdem redundaturum esset. Edemus in VI. «ui jara sudat sub prelo, tomo tam Gerhohi quam Eber-
hardi et Arexaudri epislolas, ne quis putef
me non salis explorata hoc loco in medium afferre. Demum
quaecunque fuerit Gerhohi de gloria humanaein Chrislo nalurae
.sentenlia, is certe nunquam catbolicus
esse desnt, ul quinunquam m
doctrina fidei a sancla Romana Ecclesia dissentire voluerit, quod supra vi-
dtinus exejus libroDe gloriael bonoreFilii hominis.
Denique observalione dignissima sunt quae idem
Gerhohus in praefatione ad expositionem Psalmi lxiv de sua opinione testalur : Erai quidem nobis, in-
quit, propositum in prmsenli abbreviare httnc
tractatumRomanopontifici (Eugenio 111) tunc destinatum ac
prcvsatlalum et cjus approbationc roboratum. Sed quia sententiw nostra: de glorificalione in Dei Filio Au-
478 GERHOHUS PR^EPOSITUS REICHERSPERG. J80

manre substantice a quibusdam contradiciiur, quam ea intentione atque consitio Eugenio pap<e in lioc traclatu

proposttimus, ul ejus in hac vel tenenda vei non lenenda judicium teneremns, quanqnam Romunos pontifices
antiquos in ecdem sentcntia nobis consentaneos Iwberemus, coacti sumus tolum nunc offe.rre leclori pensan-
dum, quod tunc obiulimus Romano poniifici dijudicaudum,ul, quia ille gratum el ratum habuil, quod iv.

hoc imetalh a nobis affirmatur, omne os obstruatur conlrariu docentium, el. roboretur fides Itominum iwmi-
nem in Deo atorificantium, imo a Patre snmmo summe glorificatum veneranlium, el adoralione, qua solus

Deus est udorandm, attorantium, ete. Ex quibtis iiqtiet, Gcrhohum cum lot ponliuc;bus Romanis, ejus
doctririam, licei privatim dmiiaxat ooikiuuaiiiibuset approb&ntibus» a catholica Yeiitate aut dcclinasse
nunquam, aut certe declinasse sine cuipa.
Scd de vita et scriptis Gerhohi jam satis. Tuuro. nune eril, rcverendissime, periliustris ac amplissime
prxsu!, me cum eodem ad gratiosum sinuro taum benigne adntittere, ac, si qua alia Gerhohiana adhue
pnssides, iis meum Thesaurum locupletare. Quod cum cleinenter feceris, non solum me, sed tolam reuw
pubiicam litterariara libi quam masiuic obstrictam ac devinetam habebis. Interea Deus ter Opt. Max^
iuum religiosissimum regimen omnigenis boais et commodissospitetac fortunet!

NOTITIA EK FABRICIO.
(Bibticthcca med. et inf. Lat., tom. IV, pag. 4Z.)

Gerhchus, Gerohus, Gerochvs, ordinis Canonieo- A ric» cardinatis prabgteri. Opuscu um aa papam
rum Regularium S. Augnstini, pneposilus Reicher- Adrianum (V7.) Dialogum inter Grwcos et Latinos.
spergensis in Bajoaria ab anno 1132 adl!69. I)e Libetlum Dc glorificatione Filii homtnis ad archiepi-
ejus vita el laudibus mtilta in Chronico monasterii scopum Saltzburgensem Eberhardum. Notissime
Reicherspergensis , pag. 226 seq., quod in anno opuscula ad papam Alexandrum (111) el ad dominos
U94 desinens, ex Chrislophori Gewuldi editione cardinales, et ad episcopum Rabenbergensem Eber-
Mouachiensi 1611 , 4°, recudi nuper curavit illu- hurdum de eadem re. Prcelerea atia mulla ad diver-
stris Joannes Pelrus Ludewig, tomo II scriptorum sos scripsit, quos omnes commemorare longum esset.

de rebusBambergensibus,Lipsiael"18,in-fol. In ilk> Ex his edita hujits Gerhohi exstant :

Clironico de scriptis Gerhoi pag. 237 (304) hoc le- Liber De gloria et honore Filii hominis, sive De-
gitur testimonium Quomodo vel qualiter, aut quan-
: glorificalione natvrcc humana; in Christo,ad Herman-
tum dilexer.t omnem jusliliam el omuem viam ini- num, episcopum Brixiensem, in Bernhardi Peiii to-
quitalis udio habuerit, legentibns el scire votenti- mo 1 Anecdotorum parle u, pag. 164-280» In hoc
,

bus, paiel in diversis opusculis suis, qme scripsil ad libio suorum in Psatmos, Ccmmentariorum memi-
papam lmiocenlium et ad papam Eugenium et ad nit, pag. 163-351, et libclli De novitatibns sui tem-
dominos cardinalcs, et in aliis opusculis ad diversos poris, pag. 169, nec non opusculi De fide in illud :

scripiis. Similiter et in epistolis suis patet, quas ad Mulierem fortem quis inveviel? pag. 170, et opusculi.

diversos diversis temporibus scripsit ,

quce eliam fere ad papam Adrianvm IV, pag. 256. ^
omnes adhuc imeniuniur in registro et epistolario Liber conlra duas hecreses Nestorianorum, et ex-
tuo Ubro in duobus volnminibus. Fro defcnsione quo- comrmmicatos presbytercs eonimque sacramenla
que senteutiaj De gtoria hominis in Deum assumpli admittentium, ad Godefridum, abbatem Admonten-
el in Deum nati, in qua dtversos et grave.s coatradi- sem, pag. 283-314. Huic libro inscrta, pag. 297,
ctores aique impugnatores semper per omnetn tilam epistola Ilugonis Radingensis . insliluens pvoba-
suam a jucenlute habuil , scripsit diversa apuscuta re , sacramenfa presbvterorum depositorum nnlla
et episloias. Primnm hac de causa, auctoriiate Ro- csse.
manorum poniificum et dominOTUttt cardinalium Epistola ad Eberhardum, epiicopum Babenver-
el aliorum plurimcrum Patrum, qui lidebantur co- gcnsem ,
quomodo securdum Ritrtrium glorilicatu-
lumnce esse in Ecclesia eo tempore , fecil expositio- rus Filium Pater sif major. Ibid. pag. 317-326. In
nem Psalmorum in octo voluminibus, scripsil et opu- codice (2) Heilsbrunncnsi scriptor hujus epistolc
sculum contra discipvlos Pelri Abaiiardi ad episco-
C vocatur Gerhardns dc Riciiensberge.
pum Frisingcnsem Ottonem, fratrem regis Chuon- Episiotit quatvor, pag. 329-334. In quibus me-
radi , et ad ipsos Frisingenses diversa opuscula el morat sciiplum suum de Qticeslionibus Grdcorum
scripta. Ilem pturima scripta ad episcopum Prngen- et Latinorum, pag. 530»
sem Danielem, libellum de fide rogalit domini Hen~ Synlagma de llenrico IV el V, imperaloribus

(2) Johanoes Ludovicus Hockeius pag. 47 mss. Hoilsbrunn.

*g| PROLECOMENA. 482

et Greqoriv VII, nonnuilisaue ittneculi* pontificibus A Edmundi Martenc tonio V Thesauri Aneedoterui»,

linmanis, vulgalum a Jacobo Grelsero Ingolsia.lii pag. 1459-1406.

1611 , iu-i°, et recusum in lomo sexto Gretseri ln opere De investigatione Antichristi Gerhohum
operum. Folmari Nestorianismum oppugnasse notat Stcvar-

Berengeri tius, propius ipsum ad Pulheristarum ubUjuitalevt

Vilit abbatum Formbacensium, et
accessisse conquestus. Yide tom. XXYI Bibhotbecae
Wimionis , ordinis Benediclini , in laudati Pczii
Patrurn Lugdunensis, p. 240, et in Folmaro.
Anecdoiis tomo I, parle m, pag. 330-420.
Conlra Gerhohum liunc rigidiorern inse< tntorcin
Liber De adificio Dei, seu De siudio el cura dis-
clericorum saecularium , habitu» A. 1130. Conven-
ciplio.Te ecelesiasticse, fide et oflicio, ac diligeniia
tus Ratisbnncnsis, quo Maicus Hansitzius lom, II,
episcoponim, et aliurum cleiieoruni, quomm con-
Germaniae sacrae p. 228. Non omiucnda liic est
ilitioncm non inferiorero vila monacbnrum esse do-
epistola Eberliardi Bambergensis cpiscopi ad Eber-
cel, iJ. tom. II, parle u, pag. 225-456, ad Chuiionem
hardum Salzburgenseni arcbiepiscopum adversus
Katisponensem episcopum, et illo defunclo ad pres-
Gerhohum scripta, quod docuerit, divinitatem m
byterum (Arnonem).
sacramento altarh a sumentibus vocari. ac Christum
Liber episloiaris ad innocentium II ponlificem !$ (jua j, om i nC w Patri tequutem esse. Tum el altcrarn
uiaximiim, De coquid distet inter clericos swcuiures ejusdem Eherhardi ad Salzburgenses pra-posilos,
el regulares. Ibid., pag. 439-504. quibiis seripta sua adversus Gerhohum discutienda
Exposilio in psatmum i.xw (lxv) sive liher De ttansmittU. Itera alia ejusdem epistola ad auony-
corcnpt o Ecclesitm stalu ad Eugcnium IU papain in , nmm, qua expendit sententiam Gerhohi de gloria Fi-
Baluzii Aliscellaneis t. II, nov. cdit., pag. 197-235, lii hominis. Tres hasce epislolas evulgavit P. Pez in
praemissa posl Eugenii obilum epistoia ad Hcnri- Cod. dipiomatico, pag. 444, etc. Sunt ibi prseterea

cum, presbyterura cardinalem , subjunctisnue pag. epislolae quaedaro Gerhohi hic nequaquam indica-
25G Eugenii lilteris Gerbobi scriptum approbanti- tas a Fabricio, quarum prior est ad ahbstem Vind-

bus : quo imilta scitu dignissima coniineri Balu- bergensem , narrans quid gesium sit in sua cum
zius adnolavit. iuter alia non laudat Gerhohus, quod Bernhardo Barobergensi dispulaiioue. Tota colleclio
pro Ecclesia Romana coepisset curiee Romance nomen cpisiolis constat 24 quae fere omnes Gerhohura au-

frequentari. ctorem habent, quxulam ?ero ad eumdem Gerhohura

Tractatus adversv.s Simoniacos, capite mutihis, in scriplse sunt.

GERHOHI VITA.
(Ex Reicherspergensi Chronico excerpsit Gretscrus Opp. tom. VI, pag. 238.)

Anno 1132 magister Gerhohus suscepil prneposi- C ctus, pudore bono repletus. Nam sanatus abeadem
turam Reicberspergensis loci a Chunrado Salzbur- inlirraitate, ad propositum castilatis rnentem apta-
fi[pnsis Ecclesias archiepiscopo. Dominus Coie- vit totusque ex lunc scholasticis exercitamentis in-
schalcus ejusdem loci praepositus sponte in ma- servivit in civitaie Frisinga »imul et Moseburg.
num ejusdem episcopi ipsam pru-posituram resigna- Gerhohus fit Magisler schoiarum Augustce post'
vcrat. modiun canonicus Augustanus. Poslea factus jam — ,

Anno ii69 obiii sancUe mcmoriae ma|[isler Ger-
hohus senectute hona v Kalendar. Julii, post-
in
quam slreuue et iideliier praefuisset coenobio Rei-
cherspergensi paulo minus quara xxxviu annis.
Qui quoniara in modico fidelis invenlus est, fideli-
ter talentum sibi a Domiuo creditum erogando,
super mulla c.onstitutus, non dubitatur jam in-
gtessus in gaudium Domini sui, expletis annis vitaa
su;e i.xxvi, indict. H, et sacerdotii sui xlih.
Pueritia Gerhohi et palria. Hic praedicandus
adolescens, ac $atis honeste instructus, i;i Saxo-
niam, in locuna qui diciturMildensheim, ad scholag
iter converlit; ubi consummaiis in studio Iribu»
annis, in patriam remeavit. Eo tempore in civi-
tate Augusta scholae principales magistro vacabant.
Igitur ad iilud offi< ium advocatus et assumptus est,
raaias iam habens mediocri barba suffusas, vultu de-
corus, otsieut in omni vita fuit, moribus ccmposi-
tus unde et ab omnibus amabalur, maxime autem
— ;

eiusdens Ecclesiae episcopo, nomine Hermanno,

Pater ab ipso puerili aevo secutus Domiuum nicmo- gratus jrat et valde acceptus : propter quod ct eura
raiur. Cum enim ex placito parenLum iitteris di- canonicum ejusdem Ecclesiaj cura unanimi frairum
scendis applicatus fuisset in domo paterna scu pa- assensu insiituit.
fria, qu:e Pollinga dicebatur, omnes coaevulos suos D Gerhohus recedit a communione episcopi schisma-
vivacilale ingenioli ac lenacilate memoriie visus tici. —
Erat dio tempore magna discordia inier
est iranscendere ; cum lamen alias in his quae a regnum el sacerdotium sub Heinrico juniore impe-
pueris in puerilia geri soleiit, c&teris simplicior ralore V. Qua sedata tandem per gratiam Dei, et
ac doli incapacior inveniretur. Inde et lineam sui pace Ecciesife reddita suh papa Calixto, ipse raa-
generis laclis et diclis suo in lempore extulit, bi- gister Gerhohus interea dum haec actitarenlur, non
bens jam in pucriiia quod ructuavit poslea. Ilinc vacabat ;
quin potius, stante adhuc discordia illa,

cum xvi esset annornm, pcrcussusque essel plaga incipiebat jara. autiere obsistere adversariis iegis
et dolore imporlabili, pueri Joseph imitaior esl fa- Dci, *ubt.rahendo se nimirura acommunioneepi.scopi
 m GERIiOHUS PR.EPOSITUS REICHERSPERG.
Ai'gustcnsis Hermsnm, qni eum tunc assumpserat
adhuc in diaconatus ordine posilum, pro eo quod
ipse cpiscopus imperalori et pai ti suae favebat et
eommunicabat. Faciebat autem h*oc primo iioii in
manifesto, sed quasiin occuito. Postea vero et palam
confessusest quod cum Ecclesia etproEcciesia sentiret
in illo tempore malo, iiegandocoromUnionem quibus-
dam cliam iaicis iif>lrrlibus et honoratis parti impe-
i
ratoris astantibus» Pro qoa re tota fere civifcas con-
tra eum coromota est, judicans eum quasi in?;>mim
et lemerarium, qui ausus essetiram Caesaris contra
se cl civitatem provocare.
Gerhohus meditatur vitam monastieam. His
autcm, ul dictum est, finitis jam dictus
et sedatis,
episcopus in graliam Roiuanae Ecciesiae, ipso me-
diante, receptus est. Ita gratds el acceptus erat jam
tunc ipsi Romano pontinci et toti curhe Romanse.
Jaua vero diu erat quod etiam vitae cceuobitabs
propositum gestabat in anirno. Ad quam rem, ut
liberior fieret, non solum fratres suos, sed et pa-
R set aptari illnd Deminicum dictum :
irem ac raatrem nevae in Ghristo et sanctae conver
satioui parturivit. itaque duobusfratribus suis adhuc
pueris, patre quoque ac matre sub regularis viue
proposilo in Reitenbuchensi coeuobio collo<atis;
et ita ab omnibus, quae ad eum pertinebant, expe-
dittis, coenobiialis vitaepropositurn, quod diu roeute
conceperat, jam ut in partum erumperet, te npus
erat.
Conseerat se Deo in monasterio Reitenbnchenti (5).
Ejus stv.4ia tn vila monastica. —
Igilar di/nissa
pnediviti canonica et nobili civitate August;:, ad
monasterium elericorum praenominatum Reileiibuch
divertit, magis eiigens eum pauperibus pauj-erem
viiara gerere, quam hahiiare in tabernaculis, vei tn
domibus laqueatis peccatorum. Illie ergo quaji an-
gelus Doraini stisceptus est ubi vcste pretiosa, et
: ribus ac ciienlibus, atque conjuratis snis, eis infe-
coma capitis depositt ac mutato saecuiart habitu,
gregibus Dominicis conformalus et consociatbs cst.
Tum vero, quantc ardore ac studio iter comniunis ^ lentantes frequenter deterrehant eos, ita ut et vita
vitjB arripuerit, quantoque zeio rcciitudims accen-
^ jam dicti magistri s?epe pcriclitaretur. Quia ipse
sus vixerit, testis est ei omnis lila Ecclesia Rciten-
bucheusis :lestes sunt ei omnes longe vel prop«
positi, ad quos fama sancta; comersalionis ejus ;>er-
venit; testes sunt, inquam, qualiter exardescere
cceperii zelus ejus initio convcrsionis sua*, ita vide-
liect ut ex insiantia orationum et iectionum divi-
tiarum in tantum eloquium Domini inflammaverit
eum, ut et eloquium ejus ignitum lietet vehemenler
et verbum ejus, sicul de Elia scriplu n est, lanquam
facula arderet. Unde, confratres suos non ?olnm
dictis, sed et exempiis ad servandas bonas consue-
lodines arctioris viueei instituta sancioium Patruna
sine intermissione provocabat, quin etiara arguebat,
obsecrabat, increpabat secundum Apostoli prsce-
ptum (II Tim, iti). in omnibus se ipsum pnnbetis
exeinpium, iu vigiliis muitis, in frequenti meriila-
tione ac lectione sacrarum Scripturaium, in multa
patientia, in castitate (II Cor. vi), atque in omni
exercitatione bonarum virtutum, postremo in uni- D cttra et pra?positur
versa roornm honestate praeclaium se reddebau
Unde etiaiu ab omnibus bonis ac religiosis vaide
amabatur.
Geriwhus corpus eastigat; sedule Reguhm S. Au-
gustini indagatur et sectatur ; fervore suo concitat in
se aliorum odia. —Domilor eliam corporis sui ita
vebementissimus exstitit, ut a necessatii9 qnoque
cibis sumendis aliquanto immoderatius abstineret,
adeo ut absumplis inedia carnibus, cutis fere ossi-
bus cobaereret. Ardebot itaque totus incomparai'i-
liter per inexstinguibilem sanctissimae dilectionis
igneni ad Deum et per infatigabile animi ejus stu-
;
dium ad commuuis vitae decorem. Nec enim salia-
batur iilis diebus dulcedine tlla mirabili, quani ia-
venieb.it legendo, in excerpto de dictis sanctorum,
de vita tanonica, quo et eatenus pro regula usi iue-
(Z) Est id in Bavaria. Vide Hundium in
m
A ranlfratres sui, «ed exo^uirebat, omni adiiimad
?
versione, quomo<lo sibi vivendum esset, secundum
regulam S. Patris nostri Auguslini ; vel, qua» osset
ilia regula, secuudum quam virere, professus fne-
rat. Niliil cnim sufiicere pro regula visum esl ei,
quod illa non esset, quam professns fuerat. Quae
regula tamen ttinc in illis locis non inveniebatur,
sed n«c in aliis locis ejusdem professionis. Pro qua
re necessarium duxil Romauum adire pontificein
cum quibusdam fratribus de clauslro, quateiius re-
guiara, quam una cum omnibus communiter fuerat
professus, clauslro illi, cui erat obligatus, slabili-
— ret factum est. Hinc contigit ut quorum-
: quod et
ac desidiosorum, quorum viia dis*
dam invidorum
similis fuit, per hoc animos et odia contra se vehe-
mentissirae concilaret, ka ut et usque ad vitae
periculuiu in eodem loco postea tribularetor. Quia
etiam alios excessus quosdam non ferendos inibi
arguebat, ut ci jam tunc non inconveniemer potuis-
Iieaii uui perse
culionem patiuntur propter juslitiam, etc. (Malth. v.
Postulutur Gerlmhus ab episcopo Eatistoiiensi. Dis-
sidium inler Conradum et Lotharium creal Gerhoho
pericula. Venit Salisburgum. —
interjcclO aulem
-
tiliquanto lempore expetitus multe desiderio a vene-
rabili Gbunone, Ralisbonensis Ecclesi.e episcopo a
pneposito el fratribus de cosnobio Rcitenbuciiensi ;
posluianti in auxilium datus est a quo et ptesby-
:
ler succedenle tempore ordinatus est. Illis diebus
Ghunradus postmodum rex, tunc autem tyrannide
assuiiipl? coiitra Lolbaiium regem; quem principes
communi decreto sibi regem fecerant, se regera ha-
beri voluit. A cujus communione et suscept:one,
quia se prjetiictus episcoptis subtrahebat, simulque
cuoi eo magister Gerhobus,ipseiyrannus cum fauto-
slus erat, in lantum utnou semel eis insidias strue-
ret, Mi las autem ae laesiones in corporibns efs in-
Urannidem ac scbisma illud Chunradi in publica ac
soicnni statione dcteslalus fuerat. Unde et Eccie-
siam plebalem, cujus curant ei episcopus C.liouno
injunxcrat, parochiam vidclirel quse Champe dici-
tur, desercre coactus esl, non feren- injurias ct in-
feslationes eorum ubi et ipse ccenobium coinmunis
:
vitue intenderat suscitare auxilio episcopi quibus-
,
dam ciericis in boc idem proposituiu sibi associa-
tis sed talilcr, ut dictuin est, impedilus fuit. Post
:
discessum autem felicis memoria; jam dicli Cliou-
nonis episcopi ex hac vita, ipse a Chunrado seniore
Salzburgensi arcbiepiscopo assumplus est; a quo
et aliquibus vicibus Romam ad apostolicum in legji-
tione sua peragendis causis ecclesiasticis directus
est.
Gerhohus fit prceposilus lieicherspergensis. Qua-
lem inrcgimine se exhibet. Inculpalur vila ejus. Ger-
hohus gratus eiium arguens. —
Dchinc anno ii32
Keicbeispergensis coenobii,
.
quod Ecclesiam Sakbiirgensem respiciebat; et eo
tempore provisore carebat, ei cum assensu omnium
iitjuncta est, a jam dicto archicpiiCopo, essullanle
eo uberius, iiorainem sibi t.ilem dalum divinilus,
qui iu doctrina sana aediiicare Ecclesiam essel ido-
neus. Igitur in regiraine positus, quaiem se exhibue-
rit, qualilerqtic a Deo confortatus in omnibus post-
moduni Ecclesiielribulaliouibus, nunquam ei defue-
rit; sed veritatem constanter coram regibus et prin-
cipibus non sinc vitaB su32 peric.ilo saTpissime con-*
fessus sil ac luitus, lestis est ei lota Germania, lu-
inine doclrinx ejuset ipsa illustrata, ei fervore >>pi-
ritus ejus stiper multis excessibus et abusionibus
redarguta. Testcs sunt ei omnes bi, inter quos con-
versari, vel quibus commanere ei aliquandiu con-
tigit. .Maxiine autem sanctura fratrum ejus simul el
Metropoli.
 185
sororuin novii cohYgiom quam sancte, quamque
; A
uweprehensibiliter inter e<>£ jam per xi fere annos
vitam duxerit. Noverunt omnes, qu*m qBietns in
vacando lectionibus el orationibus exslileril; quam
nnllas boras a pietatis exercitiis vacuas habuerit.
INam corporalis exercitaMo ad modicum utilis esse
eicum Apostolo visa est, nisi cum monastcrii neces-
sitas poposcissel. Quin elram usque in exleras ler-
ras lampas cOrdis et Oris ejns radiavit. Non Fran-
eia, non Bobemia, non Mimgaria, sed neque Graecia
graiiae, quae de corde et ore ejus radiavit, expertes
factae sunt. Tanta namque gratia diffusa erat in
Jabiis ejus, ut his ipsis, quos argucbat, gralus exi-
steret.
Lxberlas ejus in arguendo. StudJum Gerlwhi in sa-
erh libris. — Unde et Romani pontifices,
qtie cardinales semper eum, muliis arguen
licet in
4em dilexerunt. Non
inuit,
se,
quominus nuntiaret
reges ac potentes pcrli
cis id quod juslum
salutare fuit, eum se opporlunitas id faciendi
lisset. Magnates, mediocres ac populares, sive
pubt.ois Ecclesiae conveniibus, sive in privatis col-
loquiis ad oris ejus dulcia et salutaria verba pende-
bant. Sic namque divino Spiritu adeo poiatus fuit,
ut pene semper et indeticienter flumina dt ventre
ejus (luerenl aquae vivae sive loquenlis sive scriben-
tis aliquid ad utilitatem et eruditionem proximo-
rum. Sanctam vero canonicam Sciipluram Veteris
acNoviTesUmenti, in tanta, sicut di^num et justum
est, veneralione liabuit, ul ne in uno iota de ejus
verilate et dubitarel. Ncc passus est
consianlia
quidquam de ejus
leclione praeterire, dum in via
vel occupatione qualibel raaneret, quod non lcgendo
vel audiendo recompensaret. Et hanc cottsnetudi-
nem ac studiurn erga sanclam caBonicam Scr tptu-
ram per lofam vitam suam conservabat. Noverunt
omnes quam promptus et largus in docendn, quam
alacer et eflicax in exhortaudo, quam
increpando exstiterit. lla pium patris, et
durum] magistri iuter suos servans
affeetwm, ut
cum debitam ei reverenliam exhibercrit, pJus omui-
bus arnori quam limori existeret. Ipse denique ex-
emplar morura, ipse formuia religionis, ipse profe-
clus incitamenlum fuit ; atque ul verbum brevia-
tum dicatur, ipse currus Jsrael el auriga exstitii
(i V Heg. mj.
Profectus monasleriiReicherspergensis sub Gerhoho.
— Evidens est autem valde quantum ipse locus
quem regendum susceperat sub eo suo labore pro-
lfccerit,quantumquecuin ipseeum non multum divi-
tem iitvenerit, per ejus industriam ditatus sit in
praed.is aliisque possessionibus, tum ex concessione
et libevalitale pouliiicum Salzburgensis et Patavien-
sis, quos idem locus respieiebat, in adjectione vide-
licet ccclesiarum plebalium , id est parochianira
c»un decimis earum, aliorumque praediorum ; lura
ex largitione principum, lum oblatione plurimorum
nobilium, ahorunique iidelium, sc suaque omnia
suo magisterio subdentium, et sanclis ejus institu-
tionibus ac diseiplinis informari cupientium.
Disciplina monachorum et clericorum sub Gerhoho.
Oiium exsulabat a Gerhohiano ccelu. Exercilationes
stngulorum. — Jam vero quam bene ordinata sub
eo fuerit tota sancta ejus congregatio, maxime au-
lem clerus, quam decens ordo ac disciplina in ipso
clei-Oy quanta honesiate et patientia praefulserit,
quanta gravilas in senibus, quanta benignitas in
juveiiibus, quam juge studium, quanta scientia lit-
tei arum, quantus decor in serviiio Dei, quanla
ditia etpulcbritudo iii ministerio divinorum fuerit,
quae lingua poterit explicare? Nulius inter eos desi-
diosus, nemo oliosus inveniebatur. Si quis erat,
minime ferebatur. Plurimi eorum valde nobiies ba-
bebantur; omuos simul aul servilio Dei, aut privatis
oraiionlbus instabant, aut leclioniluis simul vaca-
Lam lioris el tempoiibus constiiutis; suo lempore
PROLEGOMENA. m
in scribcndis libris, aut aliis operibus se occupa-
bant juvenes ac putri diversis artihtis insudabant
:
quibus el ipse per sc frequenter nunc bcnignus
monitor, nuncseverus corr^ptor iuslabat.
Inter haec ipse bcatn.n s« r«pulabat, cum discipu-
los suos volut examina apiiin in spirilualibus occa-
p.itionibiis fervere considerabal, nullumque exipsis
deticere : quinimo ouines certatim de virtntc in
virtutein prolicere, ac sic vivendo, Jeum deorum
tandem in Sion videmlum esse memorabat cum :
omncs sobrio, juste pieque viventcs ad hoc insimul
omnes lahorarent, ut decenler cum munditia men-
tis ac corporis, atque cum alacritate, et \olunlarie
divina myslerio cclebrarentur et traelareniur ; ct
a.l hoc onmes nili debere tam doctos, quam indo-
Domini- cto»; bocque opus unuin et solum esse P r0 *1'<°
•
et sua de saeculn venient- 8 retinquerent, et simul
Iiabitare eligeienl.
et
•
i*ia»n votum G* rho1' 1 - —
"< s aliisque documcntis
alies suos in collalionibus exhor-
obtu- g innumeraH"J"S
f
tabalur jucundabaturque frequenter et hoc com-
•
in
nu^norans sc optare, et Deum orare, ut stia cou •
gregatio sic se o|ipo;.eret adversariis malignanlibus,
id esl, principibns tenebrannn baruin, qti» Pfmper
militaut adveisUK animaiu, ut esset eiit lerribiiis nt
castiorum acies ortlinala et ut es^et sicnl giex
:
tousarum, qnae ascenduut de lavacro, de qtiibus
memoralur in Canticis, quod sttul oinnes gemcilis
fclibus, et sterilis non sit inter eas.
Gerhohus monasterii cedificia reslituit. Multi se-
quuntur Gerhohi exemptum. —
jEdiiicia insius cov
nobii interiora et exieriora, nec non el officinarum
oninium ; quae omnia lignea, et valde vetusta ac
ruinusa invetierat, in meliorem statuin renovavii,
et iu apliorem dispositionem oidinavit per fratres
suos, quos ad hanc partem sollicitudinis idoneos et
aptos in congretratione invenit. Nam pondera cura-
severus in
rum exteriorum ipse, ut se totum sanctae vacationi
dirum (/*.
dedere posset, fratribus suis imponebat, maxime
C autem fralribus laicis fldelibus ct prudentibus, quos
ci Doniinus non paucos dederat, lama sanclae opi-
nionis ejus ad eum atlracios. Inter bos plerique
erant valde nobiles et nominati, ac bene religiosi,
sicut ct reliqui. Mliil enim inordinatum, aut quo.l
contrarium esset religioni in congregaiione sua pa-
tiebalur permanere. Ilus similiter in collaliouibus
suis exhortabatur praecipue ad obedientiam, expo-
nens eis obedientiam pati is noslri Abrahae, paiien-
tiam lsaac, laborem ac sufferentiain Jacob, ut ipsi
simililer obedienter et patienter laborantes mani-
bus suis quod bonum est, unem ipsius Domini aiten-
derenl et longanimitalem : addens, quod nemo
manum miltens ad aratrum, et respiciens retro, aplus
sil regno ccelorum (Luc. ix). Monebal eliam, ut es-
sent in commisso fideles; sicque conversationem
el pudicitiam atque castitalem suam inter saecula-
res, cum quibuseis ftequenter commanendum esset,
propter negotia exteriora cuslodirent, ul ipsi vi-
D dentes opera sua bona, imilatores eorum fierent, et
glorificarent Patrem qui in eoelis est (Malth. v).
monasterium monialum. Nobitissimaf
lnstituit
virgines dicant se Gerhohi opera exstructo monaste-
rio. — Monasterium sanctimonialium sub regula
B. Augustini vivenlium ipse primus in eodem loco
instituit , ejusque obtentu ipsa earum ecclesia,
qaam a fundamentis ipse constiuxit, dedicata est a
venerabili Romano Gurcensi episcopo, praescnlear-
chiepiscopo Chunrado, anno Dom. Incarnat. 1158,
animabus sanctis,quas aggregaverat,jam lunc inibi
mun- velut in arcam ingiessis, et a foris clausis ad hono-
rem Dei et S. Mariae perpetuae virginis, cui idem
monasteritim dedicatum est. Ibi ergo-iliae felices
fniimae inchoati operis cupientes GOJisiimmare effe-
ctum,praestolanlur nunc, ut venienieSponso(flfa<f/j.
x\v), apertis januis summi regni perducanlur in
thalamum regis aeterni, pio inundi contemptu std-
las candidas et splendidas coronas accepturae cuin
 »87 VEN. GERTIOHI PR^POSITI REICHERSPERG
c-eleris consodalibus suis, qme illnc ox ipso tem- A justitiam deniquc quoniodo veEqnaiiler, ant quan*:
porc conjjregal:e sunt, quasquc siinilitor Dooiinus
Yirgir.itatis honorc dicavil; quarum noti par\um
nureerum ipse bonus pastor moriens reliquit inter
quas qufedam filkc eraul nobilium et noiniuatorum
virorum, el lilia. durc prineipis unius de nobilissi-
mts et maxinns regni principibus.
Gerliohus gratus summis pontificibus. Favor curite
Romantje in Gerhohum. —
Cseterum quani nolus et
gialus, quamque acceplns fuerit ipse beatus ipsis
surarais Romaiiis pontificibus, qui suo tempore
Romanae sedi pr;esederuui, Galixto pap* printum
superius commemoiato, et deiitde singuiis sucees-
soribus illius usque ad Papam Alexaiidrum quam-
que venerahiliter ipsi Romani pontific.es fervorem
religionir sttse, elsludium atquedoctrinam, nec iton
etscriplasua susceperint, coJ!audaverii:t et appro-
baverint :quam etiam celerem eflecumi consecutus
scmper fucrit in omnibus negotiis suis, quoties-
cuuque :Romanam curiam interpeliare necesse ha- B Ecclesia eo tempore.
buit aut per se ipsum, aui per nunlios, sive per
holas litteras suas pro quaiibuseunque causis, le-
slanlUr iiUi-rasapostoiicffi, nec uouet litlerae domi-
norana cardinalium frequenter aut pro <;o ad alios
tmsste, aut ad eum specialiter destinatai. Vel, quas
ipse per -se ab Urbe ssepius veuiens de eausa sua,
vel aiiorum, detulil qttarum omniuin exeraplaria
:
acihuc inveuiuntur. Quantum etiam ipsi Rumaui
ponlifices pro ipsius reverentia et dilectione ad pc-
tiiionem cjus ipsura locum, quem regebat, coeno-
bioua videlicet Reicherspergense, sub sua et B. Pe-
tri protectione sasceptum, haaoraverini, et tuanu
teituerinl et s;epe eonlra graves ininticos ct infe-
;
statorcs defenderint, qualemque libertatem et ju-
stitiam ipsi ioco concesseriiit, et firmaverint in per-
peiiiiiiii «ua auctoritate, indicaut privilegia papae
iiinoceiitii, et papa: Eugenii eidem loco ejus indu-
stria claioraia ac impetrata.
Benevclentia in Gerhohum variorum principum el
epifcupornm. —
Hos ncsl iiaec pie imilati poinitices
Salzburgcnsis Cbunradus seni»»* el Eberhardug,
t-jus suciessnr nec non et principes regni, duces
;
vidciicet et comites, quique pio suo jure plurimis
privi!e r iis eumdem lottim munieruitt. Siraililer et
sciHcet Babeubergensis, 1'ataviensis,
alii poiitifices,
Fiisingensis praedia ei possessiones eidem ioco, aut
per se ipsns, aui per alioo in suis episcopatibus col-
lata, suis privilegtis eiuem ccenobio lirmavcruiit.
Novissime etiam ipsedominusimpeiatoj Fridcrictts
•psuru Reicherspergense cosnobima cum omuibus
co pertinentibus in suam nnperialis majestatis, et
oiiinium succcssorum suorum regum el intperato-
rum tutelam suseep.t, et pnvilegio suo eidem loco
aiitiquam et priniitivam liberiatem conlirmavit, in-
lerventn episcoporunt Eherliardi Salzburgensis ar-
chiepiscopi , et Eberhardi Rambergensw
liailinaiuu Brixinensis episcopoi uni
postulationem hujus saepc dicti Pulris.
Labar ejusprn pace insiauranda t iublato »chir
smaie. Libri Gerhoki. —
Qitam sana: autem cl Ca-
tholicie fidei apostolicaeque doclrinae fucrit, quan-
lum a jiiverituic sua dictis ct scriptis laboraverit
pi o diversis causis ecciesiasticis, aique pro boms
consueludinibus et discipUnis canonico ordiui ob-
tinendis et tonservandis; quantum contra abusio-
nes et abomittationes, et contra pessimas novitates,
quas in kxclesia suo tempote increscere doluit,
decertaverii; quanluin concoidiam inter regnUtn et
sacerdotiuut suaserit, scripus suis missisin curiam
Romanam, el in curiam imperatoris quantum e\-
seoratiis fuerit et caverit schisma quod circa finem
vitaj suae exortum esi ; quantuni esutierit et siticnt
(4) Utinam invcnirentur ! Nam in
chei.spergeusi accuratescripto non compareut.
f$) Expositio in Psalmos
cxsiai m monasterto
488
tum dilexerit ornnem justitiam, et onmem viain
iniquitatis odio habtierit, legentibus et seire volen-
libus paiet in diversis opusculis suis, quae scripsit
;
ad papam Inneceniium,' ei ad papam Eugenimn, et
ad dutninos cardinales, et in aiiis opusculis ad di-
versos scriptis. Similiter et in epistolis suis palet,
quas ad diversos diversis temporibus gcripsil :
uuae etiam fere omnes adhuc inveniinitur (4) in
Kegistro, et epistolario suo libro in duobus voiu-
miitibus.
Pro d^fensione qnoque senlentia de gloria homi-
nis in Deutn assumpti, et in Deum nati; in qua
diversos et graves contradictores :-tqae impugua-
;
torea seuiper per omnem vitam suani a jitvenlute
habuii. Scripsil diversa opuscula et e[>istolas pri-
muiii bac de causa, aucloritale Roniauoruin pou-
lificum et dominorum cardinalium, et aborutn pln-
rimorum Patrum qui videbautur columnae esse iu
Fecit exposiiionem Psalmonim in octo volurai-
nibus (5). Scripsit et opusculum contra discipulos
Pet r Abailardi. Ad episcopum Frisingensem Oito-
i
nein fratrem tegis Chuonradi, et ad ipsos Frisingen*
ses diversa opuscula et scripta. ltem plnrima scri-
pta ad episcopum Pragensem Danieleiu libellum De
iide rogatu Heinrici caidinalis presbyleri. Opuscu-
lum ad papam Adriatium, Dialogutu inter Giaecos
elLatincs. Libellum De glorilicattone Filii bottiiiuj
ad arcbiepiscopuin Saizburgensem Eberhardum.
Novissime opvscula ad papam Alexandrum et ad
donnnos cardinales; et au episcopnm Uabcnhergeti-
seni Eberltarjutn de cadem r»». Prsierea alia muha
ad diversos scripsit, quos omttes commemorare
longum esset.
Mors Gerkoki. —Verbum Dei usque ad ipsam
suani aegritudinem, imo ad ipsum, et in ipsutn
r usquc diemdormitiOitis sua? inprselcrmisse alacri-
" ter et fOrliter sana mente, sanoque consilio in san-
eta Ecclesia pricdicahat niembiis omuibits sui cor-
poris incolumis. integro aspeclu alque auditu. Tan-
dem voeanle eura Domino, coram positis omnihus
fratribus et orantibus dormivil cum patribus suis v
Kalend. Julii, media nocte ante hiduam diviua re-
fectione saginatus ct Christo incorporatus, quem,
utdecnit, semper amavit, et in quem credidit,
(iitemque dilexil et bonoravit, id est in die nataiis
S. Joannis Bapli.st%. Ipsa enim dte in ptibtka sla-
liwie, sicut nius ejus erai, solemniier missarum so-
lerania per se celcltraverat, bene valens, et scrmo-
i.»em ad popuium ultimum, tanquam vale dicturus
omrvibus in longum valde protraxerat. Sepultus est
autcin cum maximo luclu omniam in moisasterio,
ad lalus allaris S. Crucis Iionorabiiiler itl Kai.
cjusdein mensis Julii.
; atque
Haclenus Chronicon Reiclicrspergense. Ad imagi-
, secundutii
nem Gerliohi Retcherspergee uscripium est hoc eto-
D tjium : < Atmo Homini MlXXXII, Dominus Gerho-
Ims SS. tlteologix doctor mxignis, tertius hujns loci
piwpositns crealur. Ilic in corrigendis magnatum
moribus labormit, nc monusterii sunctimonialium B.
Yirginis ezsiitil fundalor. > Porro ex lot libris quos
Gerhohus scripsit, nulli Reiclierspergai snpersunt, ut
inaniftslum (il cx Calnlogo biblwihecai monasterti
itlius accurate conscripto, prccter duos Ubros De in-
uisiiione Antichristi, ct sermoncm De assumplione
Virginis ; et commeutarios in Psallerium; quam-
vis lcrtia et quinta partes, ncscio quorum imuria,
dcsiderentur. Ociavce tamen parli lucubra iionum ir.
: Psalmos adjunctus esl tructatus De fide, et alius D»
quarla vigilia noctis. Tertius demque De ordine do-
tiorum Spiritus sancti.
Caialogo Rei- Reichcrspergensi exceptis duobus tomis , cpri
amissi.
489 EPISTOL^.. 400

GERHOHI EPISTOL/E.
(Ex cod. ms. Reicbersp. cruit R. P. Bernardus Pezws, Anecdot. tom. I, parte 11, pag. 329.)

EPISTOLA PRLMA. A eamdera pecuniolam pro posse meo de agro Scriptn-

Ad magistrum A. scribit sibi haud videri opuscula rarum effodiendo, quam lamen senio ct morbis de«
sua De glorificatione naturse humanae in Christo bUUatus ad Romanorum <*„ Graecorum
sedn apoilvltccc judtcto nerum subtictenda esse, a me
vi_tvui_iu wcii.diii
qua olitnjam approbata fuerint. Miitit et commen- P* 1 rae lpsum ferre non valeus, ilii mitto et conv.
"

dat ei opus suum contra Groecorum errores, etc. mitto quem prudentem nummuiarium essc non du-
Magisuo A. frater G. salutem. bito. Dominus autem veuiens cura usuris illam
Proxima inter uos collatione habita dixisti, frater exiget, et unicuique nostrum reddet mcrccdem se-
in Deo dilecte, hoc tibi placere, ui sententiam De cundum suum laborem, mihi parvulo fossori, ilii

giorificatione in Christo naiura; hutnanm, quae scri- magnodispensatori, tibi utriusquc mcdiatori. Le«e,
ptis meis sparsim inserta multis est in signum, cui primam partero in seeundura quinquage-
si piacet,

contradicilur, mitterem in curiam Romanam illic narium Psalmorum, in qua psalmum supra com»
vel approbandam vel improbandam. Cum haec mihi roemoralum invenies ultimum, neve dubites per
dixisses, coepi delilierare uirumnam sic expediret omnia sensisse mecum sanctissimse recordationi»
iieri, ut hortabaris, et inter dcliberandura revolvi Eugenium papam. Considera ipsius epistolam no»
scriptum nostrum ante hac in curia Romana san- stne parvitati missara post finem psalmi pra-nomi.
ctissimae recordationis Eugenio papse pra:sentatuni, B na [j annexam.
continens eamdcm sententiam plene ac plane dige-
EPISTOLA II
6tam in Tractalu psalmi lxiv. Igitur cum ille vir . . „ _ _ _.

. ,. , .
totus apostohcus hanc sentenliam gratam et ratam
..-_.. .
A(t rlenrtcum S. R. E. cardinalem, eui offert ei
cemmettdat suam Exposiiionem psalmi sexagesimi
habuerit, nostrique scripti opusculum quasi munus quarti.
acceptabile apud se reposuerit, superfluum vel te- Henrjco venerabili ^ ncUB Rom3Jlae Ecclcsi*
merarium videcur, si eadem sententia semel in sede ca rdina ii etc Exstat infra supradict®
p res bytero,
aposlolica reeepta iterum in examinationem revoce- Expositioni prwmUsa.
tur, tanquam de illius viri sanctissinii et prudentis- Bit in eodem Re i6 herspergensi cofree subjungitar
simi dubitetur judicio, qui revera sacerdos raagnus ep i sto la Eugenit III, qua Gerhohi Expositionetn
in diebus suis placuit Deo et inventus est justus. pm missam Psal. ixiv laudal et approbat. a Baluiie
Cujus erga me meaque scripla quam pia fuerit sesti- vuigata loc. cit. (Exstat infra ad calcemhujus Ex-
matio novit prudentia tua. Nunc autem successori posilionis.)
ejusAdriano papae,cum slm facie ignoius, iam se- _„.
, . . ..

cundo ei scripta mcae parvitaus porrecta,

.....
fuennt
et rnic
nrlalULA
.
„,
III.
q Ad 0thone m
primo
* per
v dominum Babenbergensem,
'.
deinde per
episcopum Frisingensem. Ejus cen^
8Hr<s pnmatn partem Exposttionis svoc in Psalmes
.
—
e . B „ .
v
fratrem meum utennum R., nec ahquod ab eo ac- submittit, quidque de itla aliis visum fuerit, expl
ceperim responsum per epistolam, non videtur nit. Qucedam contra scholasticos, theoiogos
'et phi-
lotophos, etc.
consilium de caetero ingerere iili aliquod scriptum
longa irora examiuandiun, cura illa utpote magnus In conspectu angelorura docet psallendum Fsal»

et magnis ae multis intentus non valeat expediri mista praecipuus, cnjus nos pedissequi esse opia-
fortasse ad parvulorum nostri similium scripla mus. Unde quod in psalmorum Traclatibus ez. Pa-
longa longanimilef audienda Unde 6eu leg?nda. t**um sensisin unum congessimus, angelis Ecclesia-
scriptum nostrum De qnmstionibus Gtmcorum et rura libenter praesentamus. Ipsi namque sunt mun»
Latinorum domino Joanni cardinali presbytero, mularii, quibus pecunia Domini est prsesentanda et
quondam Ecclesiae Jerosolymitanae archidipcono, P CT »P sl>s dispensanda, quoniam ipsis dispensatio
videtur commendandtim, quem sensi semulatione credita est. Recte tamen quaeritur inier dispensato-»

bona contra Graecorum errores accensum, quatenus r es, ut iidelis quis inveniatur. Fideiis, dico, et pru.

ipse idem secundum datam sibi a Deo prudenliam d en * (Mattk. xxiv). Nam alterum sine aitero non
perspiciat, ac, prout ei videlur, inde faciat sive roa- D su ^ cit ^ si aut fideli desit prudentia in discernendo,
gistrt> Moysi illud mitteudo, sive aliis Graecis, qui aut prodenli desit fidciitas fn comraisso custodieudo,
ad curiam veniuut, illud porrigendo, ita 6cilicet nt Quis, pulas, est fidelis dispecsator et prudens,
et ipse uon videalur arguendus de p_cunia domini quem eonstituit Dominus super faroiiiam suarn ?
8ui abscondita, si videril eam posse ad lucrum ex- Rarus est hujusmodj et ideo prseclarus, quia vjr
peni per suam industriam. Nam ego qualiscunque unus eiigitur ex millibus, qui sit in utroque per-
scrvuhjs pauperum Christi non parum laboravi fectus. Attamen quantum ad huraanum speclat
Patrol. CXCIII. |G
491 GERHOHi PR.4iPOSITI REICHERSPhRC. 49i
exameri, ego G. pauperuoi Christi miniraus tibi an- A Te namque in peregrinalione manente ille unus ,in-

gelo Ecclesiae Frisingensis arbitror neutrura deesse, gelus in hac provincia mihi fuit electus, ciijus- nie
quem ex divino munere multa uiibi experimenta judicio committerem, senticns ilium fidelem pari-
ostcndunt Gdelera pariier et prudentem. tcr ct prudtnlem. Nunc autem, quia de cainino es?
Itaque fidelitati et prudeuiiie luse mitto et com- siiii te qujsi aurum probalum, Deo douante, rece-

mitto legendum, quod in prima parte Tractaius in pimus, tu, annueii'.e gratia divina, mihi aliicr an-
psalnius prae manibus habeo, ut sicubi sanum sa- gelus es in lestnnonium sana: doctrinae advocari-
pio, luae aucioritaiis fulciar testimonio. Sin aliter, dus, ui in ore duoruin vel trium tcstium stet no-
quod non recognosco, pie recognoscens luo emen- slri operis verbum, tertio angelo, vidclicet ponti-
dem consilio. Sane angelus Ecciesire Romana? papa iici Romaiio, si vobis placel, praesentandum, cujiis

Eugenius ner epistotem suam confortat me in hu- ad quaedaja nostra scripta pr.se manibus est epi-

jusmodi occupaiicinbus, et ideo parum curo de blola, quara si eui legere placet, quid lile aogttlus

quorumdam contra me oblocutionibus, quibus pene de me sentiat, satis intelligere valet, quatenfcs per

sb.ud non sapit, nisi quod in scholaribus exercitiis elecios angelos in conspectu angelorum caeteroruni,
biberunl, abi aquae Siloe dob inveniuntur, qaai qui bpus nostrum legeie dignabunlur, fiat ipsius

vinum B commendalio, et ubi res esigit, einendatio(6-7).

Cuuni cum sitenrio, ubi saepe deest in con-

vivio, ubi tales inter sc disoeptant assidue, qui esse EPiSTOLA IV.

sub sentibus delieias putanL Non quideni negamus Ad G. sororem. —

Se abbatissam Braqtnsem n»n
suppiantasze, ted cammicce ejus ob conlumaciam
inler lales esse nragistros prsecipuos eloquentiae
depositioni comensum recte prabuis.se, se tawen ad
torrentibas et sapienlue funiibus abundantes, quod- ean\ juvandam puralum esse , a nodesta fue-
que pretiosius est, babenl fonlem Jacob, sacram rit, etc.

videlicet Scripturara, de qua refocillant suos disci- Frater G., dilectae tn Christo sororj suae G., de-
pulos non tam sapienliae studioses quam scientise votam orationem et perpetuam in Cbristo dileciio-

curiosos. E quibus aliqui relinquendo Samariam nem.

veniunt Jerosolymara, atque ibi Domino benedi- Dictum quod Bragensis quondam ahba-
est raihi

etmt non de fonte Jacob, sed de iontibus IsraeJ, tissa, eommorans apud vos, graviter conqueralur
quia in sancta et roiigiosa conveisalione sacram quod ego fuerim quasi auctor supplaolationis ejus.
Sciipturam saperc jucundum est eis, non secun- Quod si apud vos per&onuit, volo ct rogo meain
dum varias doctrinas el 'colluciatioues magistro- couseieniiam apud tc, aliasque nostras in Christo
rum, sed secundnm s-anam ct consonam doctrinam q dilectas, haberi excusatan» a crimine supplanl«lk>-
«anctorum Patiura Deuin videntium. Sic magistri nis. Est cnim supplatitatiouis quaedam species, quae
lnagislris praeferuntur, videlicct rhetoribus piscato. fii abs*]ue crimine, illius exemplo qui (ratrem in

res, argumeutosis infantes et ractenles, quorum ex utero supplantavit, quique illi primogenila tulit, n
ore Deus laudem suam periicit, perque lacteam postrcmo subripuit illi benedicliOKem eonsUiaulc
doctrinam eorum nonnuHos trabit ad se de lonenli- matris prudentia, cui utinam coucordcni omnia
bus philosopiioiuiii, quod in me ipso per Dei gra- mea consilia ! Et, itl spero, talia fuerunt di« conti
tkm experius sum ex parte, ac spero ampiius ex- lia in Bragensi abbatia iu melius commutaada,
periri, eum venei it quod perfectura csl, el e>~acua- qaod per ipsam tune abLalissam iibentissime. feci>-
bitur quod ex parte est. Nam et ego de torrenti- seraus, nisi quod in ea con&ensuin ad boc non inve-
J>us phiiosophorum aliquando in via bibi, et in nimus, irao tantam rebellionem, ut erumperet ad
fonte6 eorum curiositatis h>dnain misi. Sed hac mauifestam obedientiae coutradictioneavpraes€(iie
hydria tamJera relicia cum muliere Samaritaua don-ino cardinaie, in promptu habenic ulcisei om-
Salvatoris admonitiones tn simplicitate auscuitavi, nem inobedientiam. cujus justas sententiae in iUius
ad ipsum faciendum comnionens vicinos, quos
id depositiouc, cum adesscm, oporluit me concor-
potui, quitamen non propter meam loquelam cre- i> dare, aique r,peram dare ut, in loco inobedienlis
dunt his quaj scribq. Ipsi enim audiunt et CQgno- Vaslbi, EsUier obediens exaltareiur non per sup-
scunt quia vera veritatis testimonia coiiigere stu- piauutionem. &ed j>er canonicam electionem et di-
tleo, qua? sanoiorum Patrum sic auctoritalibus un- vinam dispositionem.
dique munire soieo, ubi contradictioni* ulla puta- Attamen, quia Deo gratias grandia crimirta non
tur suscipio, ut me meaque dicta non facile aliquis sunt invenla in iiia deposila persona, consiiium
audeat conderanare, uisi qui prtesurait sajictis Pa- rueum est ut ipsa m suis neoessitatibus adjuvctur,
tribus injuriam iirogare, sub quibus tutoribus et si tamcn per tpsius liumiiitalem et benignitalem

actoribus incedo timoratus, vauonem dare ac reci- suspicio illa excludctur, quam nuper suscilaverunt

pere paratus. littcrae ab illa lhagam missa-, m quibus ilo loquilur,

Angelus Eeclesiae Juvavensis hauc ipsam parlem, quasi domiuetur et rainelur. Uude si sic loquenti

uec non et alieram diligenter perlefit, meque ad aliquid bcneficenliae fuerit exhibitum , videbitur

ulterius procedendum in funicuio charitatis trahu. quasi minis cxtortum, et prye limore humano po-

(6-7) Sequitur in coJice epi»to!a Eugenii pap.e, de qua supra ^glmus.

 493 EPJSTOLA. 194
lius quam pro amore divino impensum. Si ergo A siras visitasii : quod ut saipius faci*», uiihi gratuut
le, charUsima, el alia» nostras cbara > audit, con- esae scias, imo illi qui libi diciurus cst : Jnfirmus
auiite i!Ii, e«, ego pro consilio vcslio libentcr con- eram, ei in carcere, et venistit ad me (ibid.). Atque
sulam, quod spectat ad ipsius tevamcn, qtiantum utinam sic ad iilum jn carcerc maneuleut venias,
putero secundum Dei honorcin, ita videlicet ut ha- ut ab illo ulterius evagari non qujeras, nec ad
beat aliquam cerlam coiisoiationcm ex panc do- charissimas amicas in sseculo viaiiandas ! aliud est
mnae Bragensis abbatissae, quae isiam iieet se vitu- cnim exemplo Dinae inler iilias aiienas circuire, at-
perantem diligit. qucaliud exemplo Maiue .n montaiui cum festina-
Si ergo isu iltam diligendo gralam vicissitudi- tione cnnscendere in douuim justi ac prophetae ad
ncm repeudet, suamque praeierUam uegligeuti&m saiutambim propbetisssm, cui simjlcm lu delies
gaudet einendari pcr iilam, eiit tam ipsa deposila aestiraare soromu iuam, jam, Deo graiias, uo-n in-
quam posiu non dico mei, scd Iksi amor.' digna ;
Iecundan\ sed a stcriliiatis opprohrio aticnani, cum
quia iila (aciente aique ista favenie unum opus nat>:at, Deo gratiaa, protem bonestaw, iu oua nt>-

ctaustralis medio nationis pravae el

discipliure in ra»
x
n Joannia per gratiain Dei refuiget, quod tatu
perverase agiiur, quod utrique, jd esi tom dihg;ati iili ijijam mihi ad gratiae uugmentum, ut spero,
quam bcienti ad pr;emium beaiitadini.s consequen- proveniet, ut paiiter gaudeamu.s, ego canemio cunt
dum repuubitur, ei utraque a me in Christi araore Zacharia : Bcuedictus Dotninua JJeut Itraei (Psat,
amabitur, et utrique sedulilas naea , Deo aspi- cv) : iila vero cuiu Auna : ExsuUavil cor mevm in
ranie, ad famulaudum prompta erit. 0,uod .%i ad- JJotnino (Zach. s) ; (ibi quoque illam visilanti tun-
versae conira invicuin fuerint, iili rae recognoscam tiugal.canere cuin bcata Maria in donio nostra ?

paranympbaii* olsequii debitorem, cujus agnovero Maxjnifirat artima mea Dominum, el exsuttavif spi-
Douiiuutn meum Jesum CUrisium sponsum et ama- ritun wens \n Deo tatulati meo (Luc t),

torem.
Quod doq ifa ioquor, quasi ipse diligat etiam so- EPISTOLA V,
las virgines aul poenilentes inclusas, cutn diligat A. Egensis abbati: nd Gerfiohum. ~- Narrat autd,
etiam iiiam qu<e in Canticis canticorum ei toqui- praposilo de Tripk Babfnberg.pi eveneril, faudai
que, rcjecla hvju» doctrina, calholica scripta Ger-
tur : /» Uetulomeo qu&tiviper noclem quem diiigit

anima miut ; qtuniiri iiiutn, et non inveni. Surgam

et circuibo (ivttalem ; quatram quem . ditigit ammu Doniino venerabdi G. pracposiio de Beichersperge
w.ea (Cuni. »i), iNon ergo nosoomem sponsa: cir- C ^rater A. dictus abbas de Ega devotae oraiionis ob^
cuitiunem culpabiieni nolamus, eum sit laudabiiis sequium.
il!a sponss eircuiiio, in qua dilectus quaerttor et Quod praepositus de Triph dudum scripsif tidem
invenilur quoetiavento statur, et lectuius ei
, demon- •uam se noLU exposuissc, noveritis non atiter,
ciraiur ilb dicente >d itium ; Leeiulu* noster (tort- quam subscripsimus, factum fuisse, Vxe quadam
dnt , elc. (ibid.) Spbnsa, quae sponse demonstrat in uostri praesentia aihto libeiio «iix.il : h*r est ti-

lectulum. SAtisiudicat quod non cursus eam quies, des mea, legitque ex eo in auribus nostrjs nobis
diJecu?,nisi fortepost iUum currat dieens: Traheme ruhil attendentibus, nihihjite de eosuspicantibus. At
postie:UiSttnfemcurremutunguentorumtuorum(ibid.) postquam scripta veslrg, quas cathoiice advcrsu.>
Kovi etiam ego aliquas Dei sponsas non> inciusas, eum edidistis , accepimus , es maridato episcopi
inter quas tu miht es praecipm*, et prapeipue dilecta, Dabenbergensis cgimus, ut uua nobiscum ad ejus
iu quibus mihi pbcet easlilas et mor um probitas prsesentiam Babesherg accederrt, ubi coram nun
atquc honesta conversatio sub nuito aut infirmo seu paueis reiigiosis eit iiaeratis viris cpiscopo coutra
viti magtsterio. Laudo eas, attsmen in hoc nou eum agente humiiiter profesRws eU, nlhil tale se
laudo, quod neque elaustrati, neque, ut ipsae aiunt, deinceps sentire nec scriltere. Porrp nos his quas
carceraii muniuntur dausura. Est enim et carcer " eadem scripta veslra haheni, consentimus et cattio
beatus, in que Christm gaudet visitaium, di-
se Ika judicamus, de taetero optaole» ei oiautes di-

cens: In curcere eram } et vennlis ad me(Maiih. xrv). vinam clemeniiam, ut- iliumipet oculos covdi» ve-

Hujus piae visiiationis obsequium et iu, soror in stri ad omnem cogniliouem veritatis ct amorem
Chtisto dilecia, ntiper imnlesti,qu«>ido sororesno- vjrtuiis.

MONITIM IN SEQUENTES EPISTOLAS.

(Pez. Anecdot. t, "VI, parsl.)

Censpiaiig sant, gravissima ti rebus oplimis refertissimce epistoUe Eberkardi eruditisstmi episcapi Buben*
bergensis, tt Gerhoki pmposili Eetcbenpergetiiis, Argumentum fere omne htmini ephiolarxm e*l de ghria et
iwnore Filti hominis, cui pleraque i>er cemiam asserit Gerhohus, quoe Df.o propria iKnl per sssentum ;

id quod vehementissime Eberhardus impugnat. Alteru.ni ettput co»trot<ersi& faciunt saeramenta excomx
.

calornm, quibus vix quidquam soiidi eum piuribus veteribus iheologis Gerhohus attrtbuit, f.berharda altugue
amlra forliler nitenlibus. Porrp cum res, tntdiis disputationibus escussa el iUn&lraiq, ad Atextntdrum Ul
 *!)5 GERIIOIII PK,EPOSITI KEICHERSPERG. m
P. H. delala esset, isque a Cerhoho, ui suo judicio controvcrsiam finiret, roqarelur, urgereturque, alia om-
ut-ievenerunt, sitentio ntrique parti quoad pubiicas concertaliones, a pontifice injuncto Senteniium Alcxan-
dri videsis inter ejus epistolas. Quocirca observatu dignum puto, pontificem « idco nil cerli suoer eisdem ca-
pituhs duxisse rcspondendvm, quia, inqvil, nisi eum et atios coram positos audiremus, non fnit vivnn
nobis snper eis tam facile proferre seutentiam, el cujusvis parlis tantum raiionibus alleqatis uliam iu-
audiiam et iudefensam prcecipiti judicio condemnare. > Admirandam Alexandri III aquitulem'

EPISTOLA VI. A videre et cognoscere poterit discrelio veslra, ad

Eberhardi ep. Babenb. epistota ad prcepositos Salz- ipsum Patrem et dominum nostrum dilectissimarn
bi rij. et Chiemseensem. —
Dolorem suum d?. obilu direxerainus. Scd quia nec illa ad eum in caruc
Eberhardi Salzb. archiep. declarat, eisque sua ad-
Gerkohum scripla exummanda transmiitit.
superstitem pervenerunl properante Deo educere
tersus
EBERHVRDUsDcigratiaBabenbergensis EcclesiiP ipsum de medio iniquitatis, idcirco ul nostras ad
(8)
jpsum devotionis, suaeque ad nos gratiae in his
qualiscunque miuistor, venerabilibuset ir» Cbristo
saltem aliquod meraoriale remaneat, vobis potissi-
piurimum dilectis fratribus et amicis II. Saitbur-
coronam pro inum tanquam proximioribus ejus* tam
debito ,
gensi, D. Kinms«insi praopositis cinere,

-oleum gaudii pro luctu, paliium iaudis pro spiritu

carnis quam spiritns, ea deslinavimus sub eadem
examinis et correctionis lege, atquc ad earadem
nioetoris.
commemorstioue beatissimi Patris ac domini censuram, quam ab ejus auctoritato exspectarc de-
lii
bueramus, litteris domni Gerhohi, lanquam praeja-
nostri arciiiepiscopi Eberhardi jugiter in mentem
cente materia opusculi subscquenlis, in fronte pr;«-
vrnir, itno a meinoria nostra nonrecedit,quoddivir>o
tixis. Consolemur invicera. Paler noster piissimns
a se dominosuo, et curru i$meo subvecto vernacu-
gaudium Domini sui. Ipse autem Paterintravit in
lus et individuus iiie comes prophetae post eum
B misericordiarum et Deus totius consolationis con-
clamavit dicens Pater mi ! Paier mi ! currus Israel,
:

soletur vos, et abstergat omnem lacryraam ab ocu-

et auriga ejus(IV Reg.lt). Nunquid enim maguus
lis vestris.
iste sacerdos noster, qui in diebus suis placuit Deo

et jnventus est justas?Currus enim fiiit, dum ne- .., EPISTOLA VII.

cessitates et infirmitates alienas, praesertim onera Gerhoht Reicherspergensis epittola ad Adamum ab-
peccatorum ct inopiam pauperum paterna conso- batem Ebtracensem, adversuserrores Folmuri pra:-
posiii Trieffensteinensis.
latione et compassione SHblevavit. Quasi diceret :

Quis infirmatur, et ego non infirmor ? (II Cor. xi.) Domino A. venerabili abbcti Eberacensi frater

Vel nunquid non auriga fuit, qui creditos sibi re- G. de Ileichersperg^ devotas orationes cum fidcli

lil, ct direxit in viam veritatis exemplis pariter ei obsequio.

documentis ? Ocuius fuit caeco, et pes claudo. Ma- Kuper vcnit in maaus meas epistola (10) domL.o
nus ejus non esl aversa ab ulio paupere, cum quo Saliburgensi destiuala , in qua et vcslri nominis

jocari, corrixi (8), et tandem ab inva- mentio fuit, sicut videre poteritis in rescripto epi-
cordi erat
omnibus omma stoi.-e cujus textus ita sc habet : Domitio suo E. ve-
lida manu exsuperari. Insuper ut :

etiam supra legem, non contra legem, bali- nerabiti Saliburgensi archiprcesuti, F. Dei gratia, si
fieret, P
tum leprosi et tactura leprae non abborruit. Quid quid eft; semper gaudere, nihil adversique timere.

ultra ? liaptus est, ne malilia mutarel inlellectitm Fidem meent de veritatecorporis ac sanguinis Damhi
ejus, aul ne fictio deciperet animam itlius (Sap. iv). domino A. Ebsracensi abbati, sed et aliis litleratis

Sed consummaius in bresi expievit lempora mulla ei reiigiofis viris mandatam lilteris diligenler expo-

(ibid.). El quMem, sicut scriptum esl, malitia re

sui,eosque in nullo pcniius adversos, sive diversos in-

manentium meretur ut hi qui prodesse poterant, veni, etc, uli supra. Hic perpendat sapientia ve-

festine substvabantur. Atqui memorabilis ille asse- strautrumnam recte oilerat recteque dividat qui,

cia prophetaj magnincam duplicis spirilus babuit quod Domiuus conjuiixil., sensu carnali separa^ ?

cousolationera nobis autem in transilu viri san-

;
Conjunxit quippe Deus homo carnem el ossa in re-

cDisssmi praiter luctum niliil amplius derelictum est, sorreeiione sua dissipulis suis dicens : Patpate et

nisifortedigni essemus apud Detnn tanto sublevari videle, quw spiritus carnem et t.ssa noa habet t ticut
patrocinio. Talis decebai at nobis esset pontifex, rne videtis habere (Luc. xxiv). Eiant enim simul |n

cui vivere Christus, et mori esset lucrum (Philipp. ejus corpore a morie suscilato non «jclum caro et

Propositum quidem nobis erat festinare ad viden- ossa, sed et sanguis et spirilus hnmanus, et divi-
i).

nostris exi- D nus; quem et insufllavit suis discipulis dicens Ac-

dum eum. Sed, proh dolor ! peccalis :

gentibus extremum hoc beneficium percipiendae cipite Spirilum sanclum (Joan. xx). aulem s«:- Cum
ben«dictioni» nobis divinilus denegatum paratio spiritus mors ipsius
huinani a corpore sit
ab eo
esse lamenlabiiiter el inconsolahiliter conqueriniur. corporis, et item separatio cainis ab ossibus mor-

Denique scripta quaedam, causis urgentibus, prout tem carnis operetur cumque sanguis hnmanus cx-
;

Kx cod. Admontensi cosevo. E. seu Eberhardo, ul huc conslal ei h!s quae mox
!8) scquunlur.
9) Ila Cod.
10) Litlera proprii nomims csl erasa. Sed eiat,
497 LPISTOL.E. 49^

ira oaniem careat vitali spirilu, qui esianiina raho- A paiticipcs saucli corpoiis et prctiosi sanguinis
nalis, coustat eos rursum cruciligere, atque ostentui Christi, oimiium nostruin Redeniptoi is cfff*oti ; non
habere Chi istum ,
qui sic ipsum dlvidunt : sicut in ut communem carnem percipientes, quod absil! non
pneinissa legilur epistola, quae ut majoris habeatur ut viri sanctificali el Verbo conjiincti, scu dignilatis
auctoritatis, ad venerabilem desiinata est arcbiepi- unitatem, aut sicut di\iuain p<»ssidcntis' babilatio-
scopum ; et apud vos aliosque litteratos ac religio- nem, sed vere vivificalricem, ct ipsins Verbi pro-
sos viros insinuatur approbata in ca iide, in qua priam factam. Vita enim naturaliter (est) , ut Deus
Christus contra doctrinam Pauii divisus est. cxistens, quiaproprie cami unitus est, vivifiealri-
Sed nos istam fidem'pro maxima reputantes per- cem eam profcssus est esse. Et ideo, qiinmvis tflcnt
fidia, carnes agni paschalis non iia crudas, vei aqna ad uos Amen, amen dico vobis, nisi mandtieave-
:

coctas in Ecclesia Dei manducari credimus, ut vel ritis carnero Filii hominis et biberitis ejns sangui-
sanguis ejus, vel caro ejus bibalur et manducelur nem, non tamen eam, ul bominis unius cx nobis
seorsura ; Jicet in speciebus diversis, videlicet panis existimare debemus. Quomodo enim juxta naturam
ac vini, aqua misii sumalur is qui in semetipso suam vivillcatrix esse caro hominis poierit? Sed ut
indivisus atque integer nianet; lotus in coelo, totus vere propriam ejus factam, qui propter nos Eilius
in aliari, totus in ore comedenlis corpus ejtis ac hominis factus est, et vocatus. » Item (15) :'i Si quis
sanpiincm bibentis ; lotus in corde credentis ad ju- non conlitctur carnem Christi vivificatrieem esse,
atitiam ; totus in ore confitentis ad salutem. Lege tanquam ipsius Verbi Dei Patris : sed quasi alterius
Anibiosium in Lucam cxponentera cujuspiam, pncter ipsum conjuncti eidern, secun- }U\A-
illud angeli di-
clani : Hic erit magnus, et filius Altissirni vocabitur dum tanquam secundum quod sola^n
dignitalem, aul
(Luc. i, 32) , et invenies quod ubicunque verus habilaiionem habucrit, et non potius, sicut dixi, vi-
Clnistianus, ibiCbristus, quia neque in Jerosolyma, vificatricem essc; quia facla est propria Verbi Dei,
neqiie inmonte boc, ubi adoraverunt palrcs, ado- cui oninia vivificarc possibile est, analbema sit. »

raudus est; quasi alias Deus non sit sed veri ado- : Synodus hacc Ephcsina una est de quatuor conci-
ralores adorabunt Patrem in spiritu et vcritate. Igi- liis quoium, sicut B. Gregorius ait, quisquis non te-
tur in veritale saeraroentorura Christi adoratur Deus, net sohditaiem, elsi Iapis esse videatur, extra sedi-
qui et sumilur in corpore de virgine sumplo, et ir ficiuro jacet. • Addit : « Et quisquis aliter sapit,
ccelum assumpto- Quod corpus ore fidelium sic anathenia sit. »

nian-Jucalur, ut quod de agno paschali figuraliter Vos igitur, amande ac venerande Paler, cavete vo-
'eslprificepiuro, nune vere iropteatur. Nequeenim ad /- bis, ne cum lapis pretiosushabeaminiet sltis in aedi-

litleianj fieri putuit, aut oporluit, qood tllic dictum ficioDei, ahomendacilcrvulgante, credaminicrtdere

est : Caput cum. pedibus et intestinis vorabitis (ExoJ. quod non creditis. Credo cnim vos, Pater, nna
xn). Rspugnal quippe quod dktura est \Os non nobiscum, imo una cum tota Ecclesia, unam fidem
cemmvuietU ex eo [ibid.). Quomodo autem non com~ habere, sapiendo in nomine carnis Christi non
minutis ossibus, caput et pedes vorari potuissent ? aliud quam carnem Christi. Sic enira sua verba
At nunc in verdagno, qui tollit peccata mtirtdi, ca- ipse Christus inteiligenda insinuat, ut non nliud
put cum pedibus, divinitas videlicet ciim lota hu- caro Flii hominis, aliud ipse Filius hominis habca-
manitate voratur ;
quia Christus integer in allaris tur, ubi de hoc sacramento ait. Commendaus enim
mysterio manducatur ; neque manducans mutabit carnem Filii hominis manducandam, verbis prae-
(11) illumin s>, scilicet cibum carnis suae; sed ipsc missis ctiam hoc inler eaetcra dixit : Sicut misit me
inulabitur in iilnm, ut sit metiiurum corporis ejus, vivens Paler, et ego vivo propter Patrem, et qui
quod est Ecclesia una, pcr unum cOrpus Christi re* manducat me, et ipse vivct propter me (Joan. vi).
dempla et vegelata. Manducans carncm Filii hominis, mandncat
igitur
Quod autem 7 ilium
praenotatus divisor Ciiristi ait Non : hominis manducat panem qui de coelo de-
:

me Filium homlnis, sed carnem Fliii hominis man- D scendit, quem Pater signavit Deus, non materiali
ducare confiteor : hinc pufcamuS illum traxisse, quod sigillo, sed suraniae divinitatis indelebili signaeulo ;

Christus dixit : Nisi manducaveritis curnetn Filii ho- quia Verbum caro factum est (Joan. i). Et ideo qui
mhis, non habebitis vitam in vobis(Joan. vt). Nam carnem Verbi manducat , Verbum quoque in sua
et Neslorius haeresiarcha inde hausit vencnum sui carne manducat. Alioqui caro non prode*set qnid-
eiroris, iia ut carnein, quae in altari sumitur, nega- quam, si non haberet in se vitam et vivificandi ef-
ret esse vivificatricem, pro eo quod esset hominis flcaciam. Legite Hilarium in vm Iib. de hoc sacra-
caro, Hihabitatione quasi Dei sanctificata; sed mi- mento agentero. et invenietis eum sentientem quae
nime polens manducantcra se vivificajre, quia spi- sentio deVerbo aeterno in came sua maiiducando :

riius est, ait, qui vivificat, non caro. Contra cujus quod praenotatus Folmarus fieri posse non credidit
errorem in synodo Ephesinalegitur (12) : « Ad be-»/ qui corpus Domini, quale fuit in sepulcro, putat
rtedictiones mysticas accedimus , et sanctificamur, seorsum cogitandum.
(\\\ Manducabil. (15) Est undecimus analhcmatismus in antiqua
(12) Habentur haec
professionc fldei, qua? ex- in edit.
Stat initio concilii Ephesini, antiquje cditionis.
499 CERHOHI PRfTOSITl RhU.HF.RSrfOU;. *00

Aii enim : « Ubicunque Chrislns cst, toW:s es>, A manducari, quiquc a carne ssnguinem ejus dtvidit.
etsi totum non est : sicutuno eodcm tempore tottis puians illom non posse unum et inte^rum «imul esse
in scpuicro, totus in inferno crat; sed totum noo fn cobIo et in pluribus altaribus, cum videat ser-

erat,eoquod triam suuslaniiarum, qua? unam fa- monem dc corde simul etore hominis prodRunie^,
etunt in Christo personam, aliqurd deerat. > Ad non discindi per multa^. aures audientium , sed io-

qucd dici/nus quod revera tunc ad tempu9 corpori tum et integrum perrenire ad singulo». Quanto
defait anima in sepulcro . et anima? torpus in in- magis Verbom Dei ex corde simul et ore AHissimi
feroo sea paradtse. At nunc n*que corpori Clirisii prodicns, ac tamen in ipso et cum ipso permanens,

nnima sua, neque anim» suae su«ra corpus. neqite totura et integrum perrenit, quo est missuin ad

his amhobus ambotum vita, ison ahudquam suntrea salvandos efeck>s. et ab ae.terno in ipso Verbo di^

divinilas alicni, seu tliqnando abesse poterK; quia iecios.

Ckritttu jsrx nott moriiur, mort illi ultra non domi- Qnod licet tanquam surdi noti ca-
increduli

ncbitur (Rem. vi). Non moritur, non dividetur r ncn piant, aure? aadiendi liabentes tamen capiunt, et
a sede ?4>3 , \n qvn Patri considet, raovcbitur in gustu ilk) sspiunt qui requiritar, ubi dicitur

it-ternum. Et tamen, wcnt tpiritus pront vuit, ti ubi Cutiatc et videte quoniam saasit eti Dominus (Psol.

tmii, ivhdt {Joan. tu), ipse homo qui iw •

B xxxm).
*ic ?t ,

tus est «i Spir mt vult, et ubi vult ssipsum

EPISTOt,A VIH.
praeseolat. v*l spiritattter, ve? cerporaliter, u? Eeete-
sia credit. EpirksUl^r, ct ApoMoius ait : Hibiiare Eberhardi ep. Babf.nbcrg. ad Eberhardum ttrckitp.
Satzb. cenlra Gerhohum, diciniiatcm in
sptSlota
Chrislum j*t jiciem in crrdibut nottrit (Ephca. m). tncramemo altarit s txmeriibvt roreri, ae Chrh
Corporsliter, ut Ecclcsia credit ss pasci corpore ac sium qua kominem Patri eaualern esse ossp-

ipso seipsum sanctificante pcr ma- reniem.

sanguine ipsius :

ftus etorationcs saccrdotum in tota Ecclesia fecicn- Rcatissimo Patri ct dr.mino Eberhardo san-
fium, quae ipse jussit dicens i Hos facite in mtam ctac Saitburgensis EcdeVix archiepiscopo , E.
eommemoratioaem (Luc xiu). Unde unus ministro- B^benbergcnsis per pulientiam Dei , si quid
fum cjus hoc facienliom, ait : Catix, cui btnediei-
cst, id ipsum totora, qood est in eo, «ine quo nihil
mi/s. nonne communicatio tanguinit Ckritli ett : H esl.
panis, quem fraugimus, nonne purticipatio corporit Qnamvis scribere non vacet rnibi, cui vix etiaiu
toomini ett ? (J Cor. x.) Non ait locali discrelione, spirare cor.cedimur propter innumeras et *«rtas
seu cerporalis molis distensione seipsum Cbristns c siecnlarium, prob dolor ! negotiorum occupatio
Corporaliter in tam divtrsis locis uno eodetnqiie nes, necessitate tamen cog?nie, qxxx legem non
ntomento prnesentat in ofllcio saceniolum sacriS- iiabet, contra legem, qoam mtni de non scrthendo
cantiurp, vel in ore iidelium sumplum corpus roan-
indixerain, rupi aiiqututulum silentium, et iilud
ducantium ; sed ineffabili virtnlc, iila flde mediante, taciturniiatis mcte propositum, Qui enim famam
qua indubitapter credimus ficri Verbum veritatis
ncgligit, crudf-lis est [Prce. xjx). SchedoU^ domini
dic^nUs : Hoc faciie in mean\ commemorationem G. quibus jam omnes pene angaH lerrae huju» re •

(Luc. sxu). pleli sunt, non preiertefnnt me, ncque iniactum

Bone dixi, fide mediante : tjttia fide* t*i anditH ; reliquerunt apud alici,
noscio si et apud ros, ubi
nHdiittt autem per Verbum Chrttli (Rom. x). Et sic- tamen non solum credc, sed et scio, n certus sum
bt, non nisi auditu mediante, audibile humanum t^uod noo invenerit locum, aut invenlst aliquid
verbum capitur, sic divinum tiiud Yerbum carne quod contrariuni sit mihi, ne dicam veritati, quod
iiujnana, tanquam voce corporea, sensibile factum, animus ilie vester non posset recipere, qtii <* cba-
non nisi fide roedisnte capiiur. Da fidem, et seniies ritatis. el veritatis et toiius puritatis doniifihuni
vcrum quod dictum e*t Hgc facite in meam com- :
est.
memoraiiomm (Luc. xxm^, Tolie fidem , et videbis Praefttac noster scriba, dodus Inter alia qua
tion percipt boc Verburo, qaod non nisi flde capi- non sunt hujus temporis, scripsii quibcsdani fra-
tur, sicul non capitur bymlnis vocxle verbuni nisi tribus, qnasi solus ipse prophcta sit in hrael, ia
per auditum. Tofie joditum, fru«tra surdo loqueri*, cotfatione mecurn hab;U turbaium se fuisse entniO,
quia non capit quod dicis; quod taraen c* defectu eo quod Cbristum vassailo comp&raferim. Saiva
vcrbi non est, sed auditus, quia Yerbortim sonororo, pacc sua, licet sapiens et docu.s satis sit, in hoc
tam surdas el obttifa?as, quam patulas tangtt aures neque sapientls, requc docti, nec eliam viri huni.

ita ci Verbum Dei, per id sonorum, quod esi incar- us*js est ofiicio, qui et proximo suo insleiitlt H ea
natum, etspecie panisvvlaium porrigitur manu sa- quaE inlra n«s dicta sunt, aliter quam dicta iuerint,
cerdotum fidelibiiscreduJis.et infidelibus incredulis. inltrpretaitdo suo sc prodidii indicto, quod nou ad
Et fldeiis exinde pascilur ei sfcginatur. buldeKs ex «rediCcatiocsm charitatis, sed potius ad destrucfio-
eodem judicaluret damnaiur, non jtidicans corpus nem in corde roihi ct corde locutus est. Cujo cnim
Christi, quod indigne sumif qui de illo indigna cre- t-jusdem pericuii sit utrumque, plus minusve justo
dit : sicut iste qui putat cum siite suis ossibus scntire de Christo, ipso fratre nostto proponente hi
501 EPISTOLjG. 502
doctrina sua, quod ab his dissonat, qure catholtca A per ignorautiam vel negligentiara falsa pro verii
Ecclesia et tenet, et concinit laude symbolica de recipiat.

Cfiristo : JEqualit Patri, ctc, admiratus sum, et Quamobrem non docloris aut correctoris aucto-
licel miuus doctus et sapiens coinmuni, ut verbis ritatem usurpantes, sed commoniloris ofCcio pro
suis parceret, nec rdc ablactaret uos, ut tam a so- modulo nostro fungentes quaedam ejusmodi, qune
lido cibo qu^m ab ipso piissimo latere Matris £c- nos ct alios revei berant, iu scriptis quorumdara
clesiae divellerct, cum idem et lac parvulorum, et fratrum nuper reperta, ad Vestrae Sanclitatis cen-
solidus perfcciorum cibus sit. Magis autem ac ma- suraro trutinanda et eliminanda perferre decrevi'-
gis eo laborante in suis prnbationibus, cum adduee- mus : et id quidcm non ad noslrara gloriam, noi»
retur ab eo ad improbandam veritatem ipsius Ve- ad fratrum, quorum scripta sunt, verecundiam
rilatis testimonium : Omnia tnihi tradita sunt a>Pa- aut injuriam. Si enim ad vos tanquam ad sapientem-
tre meo {Luc. x), et caelera bulc similia, ad dene- architeclum recurritur super his quse ad decoren*
ganduin quod inde ei coniici videbatur, videlicet, domus Dei spectant, vere dignum et justum est,
quod Cbristus esset aequalis Patri, secundum quod quia vobiset merita vitae, et thesauros scientiae
bomo est, similitudo proposita est a me de vassallo contulit Deus pcae multis participibus vestris. Scri-

ct domino. Qui quamvis eamdem rem qualibet to- " pta quaedaro domni Gerhohi abbati Eberacensi di-

talitcr possideant, et non minus habeant aller al- recta usque ad nos pervenerunt, in quibus, ut ve»
lero, minor tamen est alter altero. Non aliter com- cum una cum ipso abbate ct aliis qui-
fateamur,
paravi Christum vassallo, nequc vassallum Cbristo, busdam fratribus quam plurimum soandaliaati su*
nisi, ut praedictum est, ad speciiltandum quodam- mus propter verba cujusdam fratris, quem ipse
modo, quod Beda ait : i Quidquid habet Filius Dei non immerito reprehendit, juirpis incaule posita»
per naturam, dcdit assumpto bomiui babere per cujus hsec verba eranl in epistola vobis transmissa :

gratiam. » Quod ipsum etiam ei in quodsun Apo- i Ego ujitur in saciosancto my&terio sicut spiritali»
hgetico, contra bujusmodi ineptias coascriplo, os- uvae meracissimuin sanguinem sub vini sapore ac
tendi mulla per similitudinem explanaii, non ta- specic bibere me quidem, sed solum ac pnruro sine
men omnino rem rei comparative coaequari. Longe carne non dnbito : ita solam et puram camero
namque aliud est exeropH sirailitudine vel parabola Christi sine ossibus, sine membris corporalibns,
aliquid agere, et aliud estrem rei in eo quod est, imo bnmani corporis plenitudine sub panis sapora
esse velnon esse coaequando assimilare. Hac de ac specie manducare me credo, nec me Filium ho-
causa quod scripsi, scripsi tunc et scribo etiam minis, sed carnem Filii homiuis mandueare con»
nnnc vestrae paternae discretioni, ut me excusalun» fileor. « Insuper et do pixidula euebaristiali, vide-
babeatis super hujusmodi enormiialibus, et hsec lieet corporis Domini, et aiiis quibusdam in ipso
qualiacunque vestro potissimum atque omnium.qui contextu litterarum, quas vobi» direxerat, nimium
veritatem diligunt et intelligunt, judicio cei tia le- excessisse visus est, quasi minus io eucharistiali
gibus emendationis subjicio, sciens in .humanis quam in spatioso aitari corpus Domini compre-
adinventionibus nihil tam perfectum quod perfectius hendi possit. Rogati aujem a quibusdara religiosis,
esse nou possit, nec tam benedictum, quod melius ut contra aliquid scriberemus ad ;ediflcationem
tlici non possit, vel ab aemulis incrustari aliqua ex saltem quorumlibet parvuiorum, quibus lacte opus-
paite Mnistra interpretatione, ad sensum dicentis essei, non solido cibo, revolvimus animo Ulud
aut scribentis non acccmmodata. Evangelicum, quod de neccato scandali specialiter
Fundamentum aliud, sicut ait Apostolus, nemo iuleliigendum est : St peccaverit in le frater luus,
potett ponere, Deo gratias, prceter id quod posilum corripe eum intra te s et Utum solum (Malth. xvni,
tst, quod est Christut Jesus (I Cor. m). Qui ex hoc io), fratremque illum, qui lalia scripserat, pcr do-
mundo transiturus adPatrem, novissime sacramen- mnum A. venerabilem abbatem de Ebera vocavir
Uim corporis et sanguinis sui, quod Sacramentum D uius ad nos, praesertim quia manus imponere pre-
oraniuro sacraroentorum , ccmmendans discipulis sbylerii a nobis, licet indignis, ante aiiquot anuos.
suis, hocmodo ait : Accipite, et comedite, h.oc est acceperat. Auctore itaqueDeo, etvelocitcr currenUa
corpus meum (Matth. xxvi). Huic fundamento stabili sermone ejus frater ille ab errore viae suae revoca-
etimmobili sancti Patres superadilicanles exem- tus est. Qui ad se reversus quanlum desipuerat,
Dlteet documentis aurum et argentum, et lapidee tantum resipuit ab co, quod carnem ab ossibus et
pretiosos raultis auctorilaiibus erudierunt et robo- sanguine, et sanguinem ab ossibus et carne divise-
raverunt sanctam calholicam Eeclesiam, ita ut in rat in corpore Domini, occasione, ut ait, horum
civitate Dei non desit murus, nec antemurale, et v^rborum Nisi rnanducaveritis carntm Fiiii homi-
:

jam amplius alia doctrina nou sit necessaria. Sed nis, et biberitis ejus sanguinem, non habebiiit viiant
quVctaue rtiam angelus de coslo aiiud docuerit, in vobit (Joan. vi). Quia in serraone divisa, ut cre-
scilicet conirarium Evangelio, anatbema sit. Ve- didit, etiam in re ipsa divisim accipieuda nimis
rumtamen quia inimiciie bomo non cessat jugiter simpliciter inteliexerat.
fcuperseminare zizauia, et oportetifa crescere usque Insuper quia scriptum reperit, videlicet in qui-
ad tuessem, diligentissinie pnccavcndum est nequis busdam sententiis : « Integor Christus sumilur in
 603 GERIIOM PK.L.POSIH REIf Hf.RSPERG. 504
[ue tpreic, sed illa persona, in qua sunt tres A tione ad convincendum eum, quem dhisorem Chri-
dde nalarae, » videlicet divinitas, anima ct caro, sti nominat, intra csetera sic au « At wunc in ;

< et lamea in solum corpus Chrisli tratisit panis vero Agno, qui tollil peccata mundi, caput cuia
iile materialis : skut iiueger Cl.ristus in cruce, et pedibus, diviuilas videlicet tuiu tota btnnanitate
tameu sola caro vuloerata fuit. » Quara autt-m voratur, quia Cbristus integcr in allaris mysterio
,'oepte sit haee pradicti fratris io corpore et san- raaoducatur. » Quis invenit ista? Quisaudtvit ta-
guinc Chrisii divisio, et ecdtsiasticoe veritati con- lia? Quanto rectius cum Prophela diceret : Pone
trarsa , beatus Augustinus evideulissime dcclarat Domine cmilodiam ori meo, et ottium circumttantiee
dicens : c Quando Cbristus manducaiui, vita man- iabih meis?(P$at. cxl.) Quieunqae sensus ejus in
duoaiur : oec quaudo mandueatur,
panes de iilo verbis istis sit, vcrba ipsa niiuis incircumcisa, ct
facimus. > Iteai < Unusqaisqae partem suam : ab uso, consuetudine scbolae Christianae videnlar
et
feccipit. Pcr partes manuucatur, et manct integer. alieoa, cum dicat Apostolus Profanas verborum :

jam dictis igitur et caetcris ineptiis, et scripio-

I)e notas de vita (I Tim. vi). Si enim Dominos ooaler
rum Mioruut eieessibas fraterne commoniius, et, Jcsus Christus ad evitanduio horrmem sub specie
Deu gratias, emendatus est con.siderata>ipotissimum panis ct vini hoc sacramentum wnimendare cura-
SuctOiitate quia yerbum curo facium kubi-
B
: est, el vit, quare nos de rc tarn ineflabili loquenles veibo-
tuvli w nobii (Joan. i) licet aoo soiam carnem as- rum horrorem pariler et errorem non evitemus?
sumpserii [sinej anima, sed animam humanam si- IMcUi enim el auditu horrenda nimis videntur haec
miiiter cum corpore. Item : Accipile et cornedite verba : < Diviniu.s simul voralur et humanitas. >
fioc ett ccrptis meum (Mtilth. xxvi). quod vei exos- Credere, quod Cbristus in altaii iateger samitur,
salum, Vfcl exsanguc credere maximae increduiitatis recte offerre est
sed proprietales utriusque naturae
;

el ahsurditatis e&t. Itcni sanguinem sestimare sine in Christo ab mviccin non discerm-re, non esl reele
coi pore, qnalis est stilians dc corpore, aut manans dividere. Sar.e quod in agno typico praefiguratum
e vuluere, paris amentix est, quia tale sumitur a est,adimplcri intelligitur in his qui divioitaiem et
nobis quale est. Quale autem sit deelaravit, eum humanitatcm cuin nostris intirmiialibus in Chrislo
post resurrectionem dixit : Spiritus cumem et ossa iiitelligentes sine loipore menlis, ot ail beatiis Gre-
non habet, ticut me videus habere (Luc. xxiv). Et gorius, vestigia ipsius Christi fide sectantur ct
lestiuionio rcritatis magnus ille preco ipsius veri- opcre. Verba aulem haec, scilicet : « Divinitas s :. •

tatis l.catus llilarius sticclamat hoc modo « T>e mul et bumanitas voratur, > hac aactoritate non
:

naturali in nobis Clnisti veritate, quam dicimus, c videntur roborari. Cauie in talibus incedendum est
nisi ab eo disciraus, stulte alque iinpie dicimus. ne tam diceiidi qu;!ia sapiendi sobrietatem exceda-
Ipse cnim ail : Caro mca veie, esl csca, e: sanguis mus. ln dicendo quidem iiulta, sed in scribendo
raeus vere est potus. Qui edit caraem meam, et plurima et gravissima sunt pericula docente acdi-
bibil sanguinem meum, in me manet, et ego in eo. cente beato Hilario « Non est bumano aut Sieculi
:

De vcritaie carnis et sanguinis non est relictus am- sensu in Dei rebus loquendum, nec per violentam
bigeodi lotus. Nuoc enim et ipsius Domini profes- aut impudentem pracdicationem coelestium dictorum
sione, et fide nostra vere caro est, et vere sanguis sanitati alienae atque impiae intelligentiae extor-
f«t, et b:cc aceepla atque hausta id efllciunt, ut quenda perversilas est. Quae scripta su:it, legamus,
et nos in Christo, et Christus in uobis sit. > Qui~ ct quse legerimus, inlelligamus, et innc perfectae
bus verbis suflicienter ostendilur, quid sacramen- lidei oflicio fungemur. > Corpus Cbrisli et saiigui9
tum, quid res sacramenli, quis eliam effectus ipsius in ailari conlicitur, et sumitur et dislribuitur se-
sacramenti sit. Qua; tria principalilcr in hoc sa- cundum speciem sacramenlalem, ita ut ejasdem
cramenlo requirenda sunt. mensas participes idoneos in id ipsum, et aequali-

His atque aliis quanlum ad rcm sacramenli,

sanctomm Pairum auctorilatibus lcr omnes percipiaat,

coramonitus frater ille, facile acquievit omnibus D velut in manna coelesti secundum Apostoium
quae catholica sentit Ecclesia, et Deo gratias, ver- Qui multum habet, non abundavit, et qui modicum,
bum Dei, quia in terram bonam cecidit, coaluit, non minoravit (II Cor. vni, 15). SecandttfB effe-
el fructum altulit in palientia. Promisit enim co- clum autem, quantum quisque credit, tantum co-
ram. Eberacensi abbate et aliis religiosis, scripli medit Augustino auctore : « Utquid paras ventrem
sui, quod revocari non poterat, retractationem et dcntem 1 Crede et manducasti. s Unde in com-
cum hac rmendatione, ut de caslero non ponat in plendo oramus dicentes : c Ut quae nunc visibili

cmlum os suum, et de tam ardua re ultra vel uihil, sacramentorum specie gerimus, certa rerum veri-
aut fone, si necesse fuerit, parcius scribat et cau- tateicapiamus. » Quae omnia ad effectum et spiri-
tius bia duobus evitatis, scilicet falsitate sensus et tuaiem loodnm percipiendi respiciur.t, quae solis
verborum noviiate. liactenus haec. justis conveniunt. Sacramentaliter autem et rea-
Nihilominus autem silentin praeterire non possum iiter secundum veritalem corporis Chrisli, quod
aliud quoddam oflendiculum, quod in eisdcm in- de virgine natum cst, et in ara crocis immolalum,
vcctivis domni G. praenositi inveoimus. Sumpta aeque omnes digni et indigni percipiunt, alii in vi-
cnitn auctoritate dcfascbalis agui lypica imraola- tam, alii in mortem.
30S EPISTOL^. S(W

Ad proposiluni redeuntes, ei liinc illde, in quan- A Non ergo siue causa inquit Apostolus : Videte, m
tum possuniiin, perscrulantes, non inveniiuus us- quis vos teducat per propheliam el inanem fallaciam
piam: <DivinKas simul voratur lota et humani- $ecundutn elementa hujut mundi (Colost. n).
tas. > Legimus utique Passns est Dcus, non dei-
: Itemaliudoffendiculum in litteris eisdem estin eo
tas, persona videlicet Filii Dei, non illa natura, quodaittte wrfco carms.Hicutiqueaulanimuserravit
quae illi cum Patre et Spiritu sancto una et eadem autcalamus. Sedquiasuperhocllilarium appellavit,
est inseparabilis et indivisibilis. Aries immolatur, ad Hilarium veniarous, cujus iu psalmo lviii, unde
Isaac patris gladio abducitur. Quod sumilur in se munit, haec verba sunt, et non alia : < Si vere

specie panis, corpus Chrisii ;

quod in specie vini, verbum caro verbum carnera
factuin est, el vere no*
sanguis Cbristi est ; nec tamen aliud in una, aliud cibo Dominico sumimus, quotnodo non naluraliter
iu ahera, sed idem Christus in ulraque; Deus, in* in nobis manere exislimandus esl, qui et naturam

quam, verus et homo verus, ipse, in quo suot carnis nostrae jam inseparabilem sibi homo natus
omnes thesauri scientiaE et sapientiae Dei abscon- assumpsit, et naluram carnis suae ad naturam xter-
diti; ipse, qui est Dei virtus ct Dei sapientia ; ipse, nilaiis sub sacramento nobis coramunicandae carnis
in quo inhabilat omnis pleniludo Divinitalis cor- admiscuit? > liritur evidenlissime aut verbum car~
poraliter. nem, aut tarnem verbi potius quam verbum carnit
Frequentius autem sumitur ob redivivas tentatio- dioi convenit et auctoritate praeniissa et ratione hac,
nes duplici in specie, quia ipse cst animarum et quia non caro verbutn, sed verbum carnem assum-
corporum refectio atque redemptio. Et hoc est, psit. Nos itaquc crcdimus et conftlemur quod ver-
utrumque, tam liminarre quam superliminare linire bum Dei Patris est, quod a Patre procedit. Caro
•anguine agni, eodcm etiam in modum crucis me- vc.rbi est, quam ipsura verbum a Patre procedens
diis aspero in postibus. Nusquam adhuc invenio : assumosit. Qualiter autem verbutn carnis dieendum
« Deitas passa est, deitas crucifixa, deitas oblata, sil, cufti a solo Patre procedal, nec a carne assitm-
deitas vorata. > Sed quia vcrba Sapientis velut ptum sit, ipse viderit. Nos sine auctoritate graviori
clavi in alium defixi sunt, ue super verticcrn, nos recipere non praesumimus. llem non sine causa,
extollere videamur, doceri potius volumus quam inquit Apostolus : Doctrinis variis et peregrinis nolite
alium ex inlirmitate sensus nostttjudicare. VeYum- abduci (Hebr. xm). Verba enim peregrina etinusi-
tamen hoc neque a magistris didicimus vei a san- tata ponere,. ubi de fide Christi et sacramentorurn
clis Patribus, neque doceri posse crediraus, quod jus agitur, boc est aliis, quam Mariae, pnnnis
divinitas simul voretur et tota humanitas. Cum etiam n Cbristum involverc. Prophela millendus a Dornino
beatus Augustinus dicat : < Quia Christum fas vo- humiiiter ait : Ncscio loqui, quia pucr ego sum (Je-

rari dentibus non Dominus Jesus panem

est, voluit rem. i). Amicus etiam et familiaris confabulalor
ct vinum in mysterio vere cameni suam et sangui- Domini ex ipsa et in ipsa collalione Doniini impedi-
nein consecratione Spiritussanctipotentialiler crea- lioris et tardioris Iiuguae se esse confitetur. Ille

ri, et quotidie pro muudi vila immolari. i Sileant, etiaro, quo inter natos mulierum non surrcxit, Do-
[
imo pereant omnes raliones, et omuia argumenta |
mino attestante, major, ait . Qui posl me veniet, ante

philosophica, ubi dc Cde agitur. Id credamus, iu tne faclus est , cujus non sum dignus solvere coni-
sequaiuur, quod ipse Christus docuit, ut non nosler tjiam calceamentorum ejus (Marc. i). Et unde boc
sensus in nobis, sed jugiter ejus prseveniat effectus. seholasticis istis, ut in fronte novitales suas ad-

Fides cnim non habel meritum, cui bumana ratio inveniant, et non recipienles eas omues dijudi-

pra?bct cxperimcnlura. Omnis humana ratio deiicit, oent?

ubi virtute Dci , et scrmone Dei operatorio lanta (it UJud enim super omnia rairabilo dogmu videlur,
rerum permulatio, ut de pane corpus Chrisli, et de et nova quaedara hujus temporis traditio de ccquali-

vino sanguis Chrisli iiai, altestante bealo Ambrosio tate Fiiii hominis et Dei, quasi Christus acqualis sit

in libro De sacramcntis: < Vides quara operatorius q Deo secundum quod homo est, quia legunt Dedit :

sit sermo Christi. Si enim tanta vis est in sermone i//t Deus nomen, quod est super omne notnen (Vhilip.

Chrisli Domini Jesu, ut incipiant etiam esse quae n)., et propter certas auclorilates consonans buic

non erant, quanlo magis operatorius est, ut sint et consimiles. Cujus evangelii conditores vol etiam
quae erant, et in aliud commutentur ! Non crat cor- assertores, ut paucis convenire liccat, sciie veli-
pus ante consecrationem, sed post cousecrationem mus, quo sensu velint dicere : < Christus sequalis
dico tibi quia jam corpus Christi est. > Ubi cum est Deo, secuudum quod homo csl. > Quod si Chri-

aliud prorsus videatur, et aliud sit, non lamen ali- stum aequalem Deo dicunt, secundum quod hotno
quid ibi fallacise, vel illusionis est, vel in phantasia est, ac si dicatur Christus, qui komo csl, aequalis
:

vcl in praesiigio, sed omnia vera et non ficta, et non est Deo, subintelligendo non esse cequalem Deo sc-
solum sensus humani infirmilas ibi non fallitur, sed cundura humanitatem, sed 6ecundum divinilalem,
tam ipse sensus quam ratio et inielieuus cxsupera- aliter dicendum erat, videlicet
hic < Christus :

tur. Quod ne impossibile videatur ei, qui Omnipo- aequalis est Deo, secundum quod Deus est. > Nulli
lcns est, audi Hilarium : < Non subjacct, inquit, enirn catholico dubium quin Chrislus ct Deus sit,
ualurae legibus, a quo lcgera omnis natura sortitur. > et homo sit. Sed aequalem esse Dco cx aitero habf t,
50? GERHOHl PR.EPOSITI REICHERSPERG. f>0S

videlicet quod Deus est : e\ alleio non habet, ui- A Item : menm ei Patrem ne-
.iscem/o od Palretn
lielictt quod homo esi. Uuiversaliter enim et ipse Itntm, Deum tneum Deam vesirum {Joan. xx).
el

homo assumptus, et alia quaevis creatura non cx se l'nde Augustinus contra Maximum * Deus Pater :

habet esse vel aliquid esse, quod vel naturae est, vel et Deus Chi isli est et Pater. Sed Deus Cbrisii sccun-
gratiae, sed ab eo quod esl, et qui est, qui et ait : dum humanilalem, » id est quia Christus esf iiomo
F.go tnm, qui sum (Exod. ni). Igitur omne quod est et natus ex femina. Unde in psalmis dicitor
i De :

ab eo est : et ideo miuus est, quod per creationem ventre raatris meie Deus meus es lu, ostendens Pa-
ab eo est. Quod enim et naluraliter ab eo est, qui trem esse Deum suum, quia hamo factus est. Homo
Paterest, aaumcum ipso ei consubstantiale, etper eniin de venrre mairis natus est, et secundum ho-
omnia coaequale est, ut in personis proprietas, et minem de virgine nalus est Deus, ut non solum Pa-
in essealia unitas, ei in majeslate adoretur aequali- ter illi esset, qui eum de se ipso genuit, sed etiam
tas. Quae aequalilas, etsi Filii hominis non tamen
est, ei essel Deus, quem de ventre mattis horaincm
ex eo qucd Filius bominis esl. sed ex eo quod Fi- creavit. » Adverte quod dicit, creavit, et non, ye-
Jius ipse hominis est Filius D<*i. nuit. Quia etiara nos, cum peccatores essemus, vo-
Et quia scin»! cucpimus, ddhuc his amplius eos- Ivintarie genuit, sed r.on nisi vcrbo veritatis. Scd ei

dem convenianius. ln uoini comparatione videndum "nasci fpit, quod nobis renasci, quia non in iniqui-
quid cut comparetur, et secuiidum quid alleruui al- tatibus conceptus cst ;>icut et nos, sed ab omni
lori ccimpareiur. Cum ergo Chrislus aqualis esse !abeimmunis Agnus Dei, qui tollii peccata mundi.
Deodicitur,vel ipsumDeo comparassecundum quod Unde sequitur « Qui ergoPater est Filio ex utero
:

homo est, vel ipsum Deo comparas, secundum quud suo, de ventre malris Deus ejus esl non de stro.
Deus est. Si secunduia quod homo cst, Deo compa- Unde ipsc Dominus ait : Ascendo ad Patretn menm
ras, ut dicas : Christus a>qualis est Deo secundum et Patrem veatrurc etc. Idera ineodem Valde •

quod bomo esl, nihil lalsius. Si secundum quod rationabiiiter et Patre minor est homo Christus, et
Deus est, comparas hoc modo : Chrislus aequalis Patri aequalis est idem ipse Deus Christus. » Pul-
eet, secundum quod Peus est, nihii seriu*, aequali- chre aulem Aposlolus de sacr.imento conjugii tra-
late tamcn personarum non secundum relationem, cians : Sacramentum, inquit, hoc magnum eslt dico

sed sccundam substautiam accepta. Et sic ad foiv- aulem in Chritto et in Ecclesia (Ephet. v). Quod la-

lem eumdem semper recurrimus dtcendo : < vEqua- tius edisserens alibi ait : Capul mulieris vir, ctrput

lis Palri secundum minor Patre secun-

divinitalem, viri Chrislus, caput aulem Christi Deus (ibid.). Quod

dum humaniUtem. » Quia nec majorera minuitas-^ cum saucti Patres plurihus modis exponant, Leatus
snmptio, nec minorem consumpsit glorilicatio. Sed Auguslinus de Trinitale sic exponit < Si Deus :

M gradiamui in magnis, ncque in mirabiiibus super omnia liia similiter hsc inteiligitur, quomodo caput
nos, velut clypeis in unum consertis aucioriiatum Cbristi est Deus, id est caput Cliristi est Trinitas,

quasi conlensa nos ccrte [f. acie] muniamus. curn in Trinitale sit ChrisUis, ut sit Trinitas ? Ao,
Primo loco ait ipse, qui est Veritas : Paler m&jor quod Pater esl cum Filio, et Spiritu sancto, caput
me cst (Joan. xiv). Idera Dominus noster Jesus, ejus est, qui solus est Filius? cum Filio enim et
quid de se ipso, quid de Spiritu sancto dixerit, cum Spiritu sancto Pater Deus, Deus est, Filius autem
dalus est ei liber Isaire prophetae, videamus : Spiri- solus homo factus es>t. Secundum quam humilila-
tttt Dotnini super me, eo quod unxtt me (Isa. lxi). Et tem ejus eliam co major est Pater, el sccundum
Propheta ait : Lnxit le Deus Deus tuus oleo leeiiiice hoc vere dicilur, quia quod illi cum Palre et Spi-
prce comortibus tuis(Ptal. xLiv).IIocet inipso voca- riiu sancto unum est, caput fit hominis niediatoris,
luilo exprimilur, quod esi Christns, videlicel unctus* quod ipse solus est.
Minor autem a raajore ungitur. Cum ergo et Pater Ambrosius, De fide, ad Gratianum imperaiorem,
nngat, ct Spirilus sauctus ungat, minor csl Pater libro quarlo : i Sit juxta humanam condilionem
Deo et secundum humani- D caput Christi Deus. Non dixit, caput Chrisli Paler»
Spiritu sancto Christus
tatem uncius, el se ipso secundum qtiod Deus est, sed, caput Christi Deus, quia divinilas utpote crea-
ininor estsecundum id quod homo est. Scmper ergo trix capul est erealune. Et bene dixit Caput Chri- :

Chrislus, viuelicet ex quo cst unctus, id est ab in- sti Deus, ut el diyinitatem Cbristi significaret et

carnatione setnper Deus et homo, semper ergo nii- carnem, boc est incarnaiionem iu Christi nomioe,
nor Deo secundum quod liomo. .Semper Christus in Deo autcm unitatem divinitatis et rnagniludinem
aequalis Deo secuudum quod homo [menduml. Pu- potestatis. Eo usque auiera caput Christi Deus se-
tas, sine causa dictum est Snper juem videris Spi-
: cundum incarnationem dictus est , ut et caput
ritum Dei desccndentcm et manentem super eum, hic viri Chiistus sectindum incarnationem dictus sit. »

esi, qui bapti-at (Joan. i). Nunquiii bodie Spiritus Et infra : < Esi autcm caputChristi Deus, ubi servi,
Dei super eum non manet? Hoc etenim unguentum hoc est, hominis, non Dei forma tractatur. Sed »i-
in capite mauensnon deficiens descendit a cap<te
et hil praEjudicai Dei Fiiio, si secundara veritatem st
in barbam, etalarba usquein oram vestimcnli. Boc milis »it hominibus, qni divroitate cum Patre unum
esl oleum, quod non deficil, sed stelit, quandu viiltia: est. Non enim potestaa hac inicrprctalione minui-
vasa defcccrunl. tur, >ed misciicordia prajdicalur.
 509 EPISTOL.E. 510

\t punc rogo vos omnes, qui diUjjilis Dominum, A Deo Patri ex tempore ejus potestati accedere.
altendite, et invocetur nomen Domini super nos, ut Non itaque glorientur adversum nos ex hac au *

iion falsitas vcrifati pra?judicet, sed lomen, quod il- ctoritate, qui dicunt Dominum Jesum ante passio
minat omnem homir.em venientem in hunc mundum nem subjectum fuisse Deo Patri, et nunc post p2s«
(Joan. i), ad agnoscendam veritatemcordisnostri te- sionem et resurrectionem nee subjeetum esse, pee
nebras illuminct. eorum
Insipiens honorificentia subjiciendum, quia quod didl Ambrosius : « Suscc-
Deo tautum,
qui hanc injuriam Deo inferuiit, et non pta», noii perpetuae inflrmitatis erit illa subjectio. »

sed etiam homini, ut Filium bominis aequalem Deo parti eorum nou favet, scd contra haireticos dictum
faciant, secundum quod hfiino est. Magnopere se est, qui seternam in Filio Dei infirmitatem assere-
tuetur aucloritate Ambrosii.De lide ad Gratianum hant, ut supra explanavinius, secundum qocs per-
imperatoiun capitulo, quo tractatur de subjectione petua Dei esset infirmitas, »i perpetua essel subje-
Filii, cujus capiluli initium Utle est : < Subjectam ctio. Fur non venit, nisi ut furetvr (Job x). Sed
ifaquc, imperator auguste, qucmadmodum debea- neino sic furetur hanc aucioiUatcm, et demetido
mus accipere, consideremus. » Sed quia litfera oc- praeceilcntia omnia, stbsequenlia dicat solum-
cidit, spiritus autem virificat (/ Cor. iij), vcrba modo : < Susceptae, non perpeiu* infirmitalis crit

Ambrosii lanio obscuriora, quando diviniora, non Hla subjectio, » quasi tur.c lantum subjectus, cum
perfunctorie a quibuslibet Segenda sunt, sed diligcn- adhuc esset mortalis,: et modo non cura immorta-
tem et intelfigentem lectorem desideranl. Ad majo- lis el impassibilis.

rem igitur tantae auctoritatis evideniiam prineipafis Itera infra : 4 Nondum subjectus esl Chrislus, cu-
intentio ipsius auctoris intuenda est. Contra haere- jus adhuc membra noo sunt subjecta. Cum autem
ticos eniui disputans, mi&orem Paire Fiiium
qui fuerimus non multa membra, sed unus spiritus,
asserebant, eiiam secundum quod Deus est, aucto- lunc ei ipse subjectus erit, ut per ipsius subjeciio-
ritatem Aposloli, quam inferebant ad probandam nem sil Deus omnia in omitibus- • Itcm infra :

Fiiii subjectionem secundum quod Deus est, beatus « Subjectio itaque obedienli* raortis, mor» a.ssum--

Ambrosius detertninat, et probat validissime aucto- ptionis humanaj, assumptionis ergo humao» ert
ritatem illam referecdam esse non ad subjectionem illa subjectio. Nequaquam igitur divioitatis intir»

Filit secundum quod Deus cst, sedsecundum quod rr.itas. £ed dispeusalio ipsa pictatis esU » Item iu-
homo est. Cujus disputationis et argumcntationis fra : < Maledictus omnis qui pendet in ligno. Ma-
ordo talis est. Colligit enim plura subjectionis ge- ledictus, quia nostra raaledicta suscepit; subjectus
n«ra, qtaae passim in ?acra Scriptura iuveniuntur, ci C quoque, quia subjectionem itostraiii ipse «uscepit,

h*c omnia a Filio Dei removendo, quod nullum eo- sed in servilis forma assumptione, > Ib ufie auiem
rum convenit ei, secundum quod Deus esl, infert, vim sententise conciudit his verbis : < Secundum
quod reliquura est, ad huraanara scilicet naturam carnem ei omnia subjecta lradentur , secundura
referendam esse snbjectionem dupliciicr, videlicet quam et a mortuis suscitatus est. £t secundum ani-
tara in capice qtwm in membris, et tara secundum raara humanam ac rationabilem subjeciionem Do-
carnera quam seeandum aniraam. Ad aedihcationein mini jure plerique interpretaaiur, quia seriptuin
vero auditorum et majorero evidemiam ipsa subje- est : Nonne Deo subjecta erit anima m&^ ? Aniuiam
ctionum genera compendiose perstringere operse dixit, non divinitalem. Et ut scireraus quis r«ooii-
pretium judicavimus. Subdiiur enim vanilati crea- nus per Prophetam de susceptione natura; iocutus
tura, raulier viro potesiati, qui sub potesiale est, est humanae, addidit Usquequo adjicieiis &uper ho-
:

servus domino. Chariiativa etiam subjectio est. minem, secundum iliud quud ail in Evangelio :

Unde : Subjecu invicem in timore Chri$U (Ephes. v). Quid me qu»rilis interficere hominem ? Et addidit :

Et exsecrabilis iila subjectio, quam Sabcitiani et Veruratamen pretiura raeum oogitaverunt repeHert',
hlarcionita» asserebar.t, quod Filius iu Pairera re- cucurri in siti, ore suo benedicehaui, et corde sut>

fundatur, quod ^ecialiier itnprobat. Creatur» qcc- ^ rnaledicebant. » Judaei enirn reportante Juda pre-
que subjectio »d Cre&iorem subjectio solius volun- tiura recipere noluerunt curreutes in siti araenti*,
tatis, quae non diversa est in J''atre ei Filio, sed ea- quia opU'italio poius gratiam recttsarunt. IIjec e«;t

dem, Cijitctis his freiisribus subjeetionis a Fiho Dei pia? subjectiouis inlerpretatio. Etenira cum Domi-
secuiidutu divinitateia remotis consequenter et con- uiCse pa'jSionift hoc raunus sit, utique in quo passus
venienler infert auctoritatem Apostoli de subjectione e^i, tn hoc erit subjeetus in nobis. Unde constat
Filii ad humanitatK naturara feferendam esse, sicut quod; si in natura huraana pas9iis est, ergo ot
pradictum est. Quain sob]ectionem beatus Ambro- in ea subjectus est iu.nobis, qui* et Verkum cart>

sius auctoritate sua confirmat pracdictis qirsdam faclum est, el habitamt in nobi* (Joaii. i, 14),
insercudo, et i;n fine capitulum ipsum sub hac scn- id est in humana natura. Cnde ct rsituJiaior di-

t«mia concludendo, quod homo Deo subjiciatur. Aii citur Dei ei horainutn hotno ChxistUa Jesus. Ne-
enim: « Cum subjiciendusesj.edicalurin iemporedis- que cnim subjiciemur, nisi per cjus subjectio-
pensalionis, orgo stiscepiac, non pcrpetuse inhrmita- nem, sicut nec resuigsraus nisi per ejus resur-
tis erii illa subjeclio. maxirae cum sempit^rna Pei rectionein. Ipsc enira Ponlifex factu» est futuro-

virtus non possii stalura rautare pro terapore, ne nun bonorum, per quern accessum baberaus ad
*!» CERHOIll 1'HyEroSITl REICIICRSPEHG. 512
Dhiiu. Vel nuuquid modo post resurrectionem non A particeps secundum quod Verbum caro faclura ba-
habemus accessum ad Deura per euin ? Subjectus bitavit in nobis. lmo, quod Mediator Dei el honri-
itaque et ipse est per noslram subjeclionem, qui nuin homo Christas Jesus est, sit nobis secnndum
caput nostrum cst, et nos, qui membra ejus sumus, servos etcommunis Pater, ct communis Deus. >
s-ubjiciemur Deo Palri per subjectioneui ejus, et ipsi Has audoriiates velut in unum corpnsculum redi-
subjiciemur et secundum quod Deus esi, etsecun- gcre studuimus, ut et facilins possit memoii;i: com-
dura quod homo est, quia Redemptor noster esl, et mendavi, et cathollcae veiitati diflicilius quis possit
Deus suhjecit oinnia sub pedibus ejus, sicui et fecit, refragari, qualenus omnibus quasi sub oculo po*i-
quse futura sunt. Nonnunquam enim capiti quod tis in promptu, et de copia eoset eleclio cootra eos
meiubrorum est, et vicissim raembris datur quod qui veritalem Dei in injustilia uennent. Si quas vero
capitis esl. Nimirum eadem virlule inhabitationis ex dietia Hilarii, quae supra hominem sunt prajdi-
suse in nobis pcr unilatem naturae considemus et ctis adversari videntur, priino dicimus quod quem-
nos in cceleslibus nunc per eum, qui sedet ad dexte- admodum Ilijarios a ieclione simpliciortun fra-
ram Patris, ut Ambrosius ail, in futuro autem et trum procul cst, teste Hieronymo, ita et a nostra
membra illius
sedcs sedebunt in judicio, et nos, qui Verumlame.n quia paiali esse debe- interpretationc-.
capitissumus, non soium sedebimus, sed etiam pos- ° mus omni poscenti rationem reddere de ea, qure iu
sidebimus pneparatum noliis regnum ab initio sae- nobis est, fide, non ad exponendum Hilarinm, sed
culi. Umlc Ambrosius < Sic in illo sedebimus ad
: ad respondendum bis, quae forte objici possunt,
dexleram Patris, non quia cum ipso sedebimus, sed pro viribus intendamus, lirmitcr animo retinentes,
quia sedebiraus in corpore Christi. i et in quantum possumus, exsequi c upienies, adju-
Nunquid ergo minor non est qui inter summa vante Doraino, doctrinam hanc beali Gregorii :

ei ima medius est? Quin potiuspcr illtid admirabile « Cauta manu opcrautis id ageudum esl ut, dum
Incarnationis commercium Dei el bominis adimple- spina tollitur, spiea nutriatur. »

tur ineflfabile consorliitm. Leo papa : t Nisi esset Videtur valde contrarium supradictis, quod ait
veius Deus, noa afferrel reiuedium ; si non esset Hilariusju libro nono : « Si nalivilas hominis na-
bomo verus, non praberet exeniplum. » turam novam intulit, et humilifas formam demuta-
Est et alia adhuc ejusdem rei probatio, quia scri- vit sub assumptione servili, nunc donalio nominjs,
ptum est : Qui etiaminterpellutpro 'fiobis (Rom. viu). ioniise reddit asqunlitaiein. > Item : < Glorificaturus
Et ne quis dixerit, quia et Spiriius poslulat pro no- Filium Pater major est, gloi iikalus in Patre Eilitts
bis getnitibus inenurrabiltbus (ibid.), posfulat Spiri- q minor non est. \ut quomodo minor est, qoi ui «lo-
lus, quis poslulare nos facit : inlerpcllat antcm Fi- ria Dei Patris est? Aut nunquid Paler major non
lius, qtiia suaa Incarnationis sacranicnto pio nobis cst? Major utiqtte Pater esl, dum Pater e&l. sed
intervenii, ipsejudex et advocatus noster semper Filius, dura Filius cst, minor uon est. Nalivitas
asqualis Palri secuudum divir.italem, minOr Patrc Filii Patrem constifuit nuijorem, minorem r ilium
secundura humanitaiem. El scm-pcr est Emmanuet, Mse nativilalis natura non patitur. > Item libio
quod esl : nobiscum Deu» (Malllu i). Nobiscum in undecimo < Naturae uostrse corporis natura pa-
:

susceptione nostt-a*. naiune, uobiscum in subje- leina?. divinilalis invecta. > Et inlra « Adepturus :

ctione, nobiseum in glot iiicatione, quia et ipse Deus, in omnibus ex subjcctione, quod Dei est, ne ex
et nos dii. Sed ipse Dctis sccundum plemludinem parte Dcus sit, sed tolus Deus. Non alia ilaqne
divinilatls, nos Yero dii sectindum parlicipalionem suhjectionis causa est, quam ut omnia in omnibus
.

beatitmiinis. Quod beatus Lef> papa sieproscquitur : Deus sit, nulla experte terreni corporis resrdente
i Kcce Virgo in ule.ro accipiet, et pariet illium. et natura. > Et post pauca : < Dum homo el Deus, jam
vocalntitr nomen ejus Emmanuel, quod est inter- Deus lotum est. Dcnique id, a quo omuia pendent,
preialum : nobiscura Deus. Hic enim mirabilis sa- daliim est nomen, quod est super ornne nomen, et
erae Virginis partus vere humanam voreque divi- D Jesus est in gioria Det Palris.
nam una cdidil prole naturam, quia non ita pro- Omnia bajc ad unttin sensom respiciunt, ideoque
prietate6 suas tenuit ulraque substantia, ut perso- facilior exilus eril, eo largiente qui sapiemiain ptae-
narum in eis possit esse discretio. Nec sic creatura stal eliain parvulis. Quid enim, si dicat Hiiarius :

in socieiatem sui Creatoris assumpta est, ut ille Domine, vim patior, rcsponde pro me? Quid vcro
habitator, et illa esset babitaculum ; scd ila, ut na- si imperet Deminus Paulo, ut respondeat ? Dicet

tura: aiteri altera misceretur. Et quamvis aliera sit, ulique de Christo : Qui <«m in forma Dei essel, non
qure suscipittir, aitera vero quai suscipit, in lantam rapinam arbitruttis esl esse se wquulem Deo (Philip.

lamen virlutem convenit utriusque diversitas, ut n). Aibitratus estenim Chrisuis non rapinam esse
vinus idemque sit Filius, qui secundum quod
se et seaqualcm Deo. Sed unde? Cum in forma Dei es-
vcrus est hovno, Patre dicit minorem, et secundum sel. Ex hoc profeclo, non ex alio. Quid ultra mora-

qoodvetus Deus esl, Patri proritctur a>qualem. » mur? Oportebat pati Christum, el resurgere a mor~
Et ne quid de nostro diccre videamur, .imli Hi- tuis, et ita inlrare in gloriam suam (Luc. xxiv). Pro-
larium : « Ne se quisqnam Unigenito pfr substan- pheta itte magniis sinc bonorc erat in patria sua,

!iam divinitatis ex?equel. Sit nobis illc et Iratcr, et quem in propria venkniem sai eum non receperunt
51 r, EPlSTOLiE. 514

(/oflii, i). Granum ergo illud frumeuii cadens in A eniui nec se ipsum gloriucavit, nec Deuin, ut ait

lerram mortuumest, elideo singulariter, et solum Hilarius, sed Dcus iueo gloriGcatus estet in Deuui.
non remanens multum fructum atlulit. Datuin est Quod non miruin, cum etiam in resuscitntione La-
ei nomen, quod est super omne nomen (Philip. n). zari glonlicatus sil Deus in homine, licet tamcn
Nomen a notione dicilur : Insimilitndinemhominum longe aliter. Plenariac igitur donalionis reddil illi

factus, et habilu inventus ut liomo (ibid.), Ab homi- fonn.x» aequalilatcm et gloiificatujj raajor, et glorifi-

nibus u t homo tantum liabitus esl ante passionem. catus non minor : et Pater, dum Pater est, aiajor ;

Discjpuli eiiam quia non credebant in eum ut Filius aulcm, dum Filius cst, non minor, ct tantum
postmodum, relicto eo fugerunt. /Estimatus est essedatum est homini huic quantus ipsc Paler esf.
cum descendentibus in lacum. Quam inglomis Omnia haec diversis respectibus sicut dicta sunt,
erat, quam uullius nominis erat! Resurrexit j ita etdeterminandautunicuiquetribuaturquod suum
morte, illico datum cst ei nomen quod est supcr est et glorificanti et glorificato Palri et Filio, danti

oninc nouien mcrito passionis, et per lidem et suae et suscipienti, Deo et homini. < Omnis cnim glo-
divinitalis coguitionem exallatus a terra omnla ria, ut ail ljilarius, non Verbo sed liomini acquire-

traxit ad seipsum. Siquidem ab initio incarnationis batur. > Sic itaque et glorificanti et donanti, et Pa-
inbabitavit in bomine illo plenitudo divinitatis B tri Deo sua deferetur auctoritas, et bomini Cbri-
et

corporaliter, sed carne velatur, et in ipsa passione sto secundum ea quae hominis sunt subjectioni»
obscuralus quodammodo ille Sol juslitiae, in resur- humilitas, et secundum ea quae Dei sunt, cum Deo
rectione radios su;e divinitatis expandit, et datae coaequalitas. Quae omnia beatus Augustinus de vcr-

sunt ei gcutes in haoredilatem, et tcrmini lerrae in bis Domini explanat hoc modo : Deus Chrislus
i

possessioiicm, acceptis clavibus mortis et inferni : sequalis est Palri, tantus cst quantus ille, talijs esf
et sic intravit per passionem et resurrectionem in qualis ille. Hic esl quod ille ; non hic est qui iilc,
gloriam suam, utscdeatad dexteram Patris conre- quia ille Pater. Iiic Filius , sed hie esl quod ille ;

gnando, cl in polioribus ejus bonis quiescendo, quia ille Deus et ille, jlle omnipotens et ille, illc im,
non solum hujiis nominis bonorificentiam adeptus, mutabilis et ille, et sic de caeteris. » wEqualis ergo
ut credaiur Deus, sed eliam imraortalitatem et im- Patri, sed dico ininor Patre, sed bumaniter. Si quis

passibilitatem sccundum carnem cousecutus, nulla altiludincm cisternae hujus altius fodiendo aperire
ex parte terreni corporis in co residente natura, et non operire voluerit, si ceciderit in eam bos aut
ii t ail Hilarius, non abjecto corpore, scd ex subje- asinus, de pretio jumenlorum tcnebitur.
rtionc, videiicel priorc, translalo. Et sic jam Deus
hie
tottun est, id cst totum diviuum , ut prueuiissum
EPISTOLA IX.
/ s^t>. I
%berhardic\,,,copi Uabenb. epislolajidJjL inqua ul-
est. Quod etiam in quodam Apologetico nostro ab- terius sentenHa (ierhohi de gloriu et lionore Filii
breviavimus. Ecce tilius ilie fabri, scd totius fa- hominis, Christi, impugnatur, oslenditnrque coiici-
bricao mundi fabricator, quanti nominis modo sit
lium Ephesinum eiaem haud palrocinari.
efleclus, indicat, quia missis apostolis ad praedi- Cum ctrei magnitudinc, etmultis occupalionibus
cundum, in omnein terram exivit sonus eorum, et exsuperali aliis vacare, ct vobis ultra omniuo uou,
in fihes orbis terrae verba eorum. essedisponeremus, lilteraedominiG. supervenerunt.
Et ne quis dubitet super bis, audiat Augusti- Quibus post excusalionem quorumdam verborum,
num : < ln qua forma crucifixus est, in ea exaita- in quibus posuisse visusestin ccelum os suum, sa-
tus est, et in ea donatum est ei nomen, ut cum tis patienter respondit litteris , quas ei necessilalc
ipsa forma servi nominetur unigenilus Fiiius Dei. coacti direxeramus. Insuper ctiam conscnsit quibus-
Hinc ilii donatum est nomen ut bomini, quod jam dam quse non solebat ante concedcre, prout nobis
habebat idem ipse Deus. > Nomen ergo istud tunc visum est. Etenim auclorc Deo et verbis Domini
datum per manifestalionem, non tamcn alienum, Ascendo ad Patrem meum et Patrcm vestrum (Joan.
scd jam ante i.ndilum, et per ascensionem, et ad- j) xx), et caetera, his, inquam, verbis Domini et expo-
ventura Spirilus sancli confirraatum : tt quotidie sitione beati Augustini super bunc locum dicentis
per fidera accrescens in nobis, in uitimo adventu in persona Christi : < Deum meura, sub quo et ego
consuramabitur, quando in nomine Jetu flecletur homo sum, commonitus est et inclinatus usque ad
*

omne yenu caelestium, terresirium et infemorum, et nos, ut Christum secundum horaincm et creaturam
confitebilur omnis lingua quia Dominqs Jesus C/tri- et Deo subjectum ut creaturam Creatori suo conce-
stus in gloria est Dei Patris (Phitip. n), Non mino- dat. Sed adhuc longedistat a nobis quia nec Deum ;

ris iiaque, sed cjusdem gloriae sicut nunc in re, concedit esse Dominum nec ipsum Cbristum se- ,

ita tunc crit in omnium cognitione Jesus Christus, cundum bominem ita subjectum tanquam domino,
qui cum Patre unus est Deus, Atque hoc ordine sed tanquam lilium patri et creaturam Creatori suo.
complcbiiur gloria et clariticatio nominis ipsius, Hac ratione senlentiam roborat quod Cbristus ,

qui ipsehomocum Palre unus est Deus, unius glo- ncc ante resurrectionem , nec post rcsurrectionem
riat»sicul unius «tssentiae. Dominum nominat, sed Deum, aut Patrem solun»
Non objicias hic, quincunque sana' docirinae ad- raodo. His crgo perspectis el auctoi itatibus cano-
versari volueris, quod et Dcus glorificalus est. Non nicis et divinis diligcnlius co:isideratis,quasi deli-
 515 GKRUOHl PRjEPOSITI RCICHKRSPKRG. 316
ramenta visa sunt verba haec , et tamen non negli- A que in una eademque persona iuseparabiles, et »»

geuda, neque silenlio praeterennda propter incautos sua semper proprietate manentes. » Quid cvidentius
et minus exercilatos, ne in laqueutn aut in foveam auctoritate baiae prophetae ? Rorate cali desuper et
c?dant, ct gravissimum licet ignoranter periculum nubes ptuant juttum; aperiatur terra, et uermiiut
incurrant. lu his namque ignorantia neminem ex- Saltalorem; ego Dominus creavi cum (Isa. xlv).
eusat, sed ignorans ignorabitur. Tanta enim et talis Liquido apparet, quod ex creatione Dommus cst
morbi oecasio, si sine contradictione tranquiilitate Christi secundum quod homo est, et si persevcrat
diuturna potita forei, morbum induceret gravissi- creatio in Christo, perseverat et domintuw in Crea-
mura, et sicsilenlio confota pravitatis forte aiiquo tore.
tempore erumperet in regulam. Ideo talibus non Ut autem securius incedamus, aliunde petilis uta-
conventt alludere, sed, antequam convalescant, tan- mur argumeiilis. Auguslinos in praedictis sermoni-
quam parvulosadpetram ailidere necesse est. Quain- bus contia eos ,
qui crealuram asserebant Filium
vis autem non sit speciosa laus in ore peccatoris, Dei etiam secandum diviuitatem, indiitcta ratione
tamen fralernae commonilionis et correctionis gia- sic utitur : tSi creatus est, titique et servus est;
tia, licet aridum quod dicimus,
et exsangue quia omne quod creatum esi necesse est ut Crca-
sit ,

cura vidua illa, quae duo minuta obtulit, quantum ° tori deserviat. > N03 autein eadem rationc direcla,

possurmis iu gazophylaciuin offerre decrevimus.

, quantum ad propcsitura nostrtim ulenies, ditiiuus:
Praesertim cum hujusiuodi maculosae vaneiatcs ad Si filius hominis creatas est, utique et servus est.

judiclum illorum referendae sint, quorum labia cu- Sed creatus est, sicut pradiclum cst in Isaia : ergo
alodiunt scientiara, et qui in lege Domini meditau- et senrus est, et necesse est ut deservial sicut crea-

tur dia ac nocte. tura Creatori suO. Confidenter secnndum Augnsti-

Quam stabiie, vcl potiusquam fragile"sii funda- nam dicimus, quia « pulvis ttoster jam incorrupti-

trtentum, super quod hic horao sapiens xdifirat, ex bilis factus scdet ad dexieram Patris, > cujus utique
hac parte apparet. Quia si nihil aliud autftentieum pulveris sicut Creator et Deus ; ita Dominus est Pa-
est, nisi quod Domsnus Jcsus anie resurrcctiouem ter. Sicut ipse Augustinus alio loco declarat super

vcl postiocuiusest in propria persona, ad uuiiquum versum : « Et tu, Domiuc, Domine fac meum. Pa-
cbaos redibimus, ut sine lege simus et prophetis, ter, inquit, adjuvai Fitiuni, inquantum Deus bonii-

et siue omnibus
, quxcunque nem, propter formam servi
praeler verba Domini
cui homini Deus, et ,

ad nostram doctrinaniscripu suut. Quatn absurdum coi in forma servi etiam Dotniuus est Pater. > Qui

hoc sit nerao scusatus esl qui non videat. His ergo * Dominus ejus ab angeio praediutur, daturus ei se
spretis quae frivoia sunt, Veteris ac Novi Testamenti dem Davld patris ejus. Riuc ille servus, in Zoroba-
sequamur auctoritates. Ad haee atttem improbanda bel praefiguratus. sicut in Aggaeo legitur : In die illo

cum tnopes nos etiam copia faciat, de rauliis pauca assumam lc, Zocobabei, fili Salathiet, serve meus, et
proleratnus Ait Moyses
: Prophetam suscitabit vo-
: ponam te quasi signaculum; auia ego etegi te, dicil
bii Dominus Deut de fratribus veslris; tanquum me }
Dominus (Agg. 11). In iibro Sapientiaj omnes paginae
ipsum audietis {Deut. XVill). Quis vero ille est, qui hujusmodi plenae sunt, ut esi iliud: Domine Deas
loquitur, et cui raquitur in Prupheta Dominus ? Tu meus,exahustisuper lerram habilationem mcam (Ec-
autem Domine, miterere mei, et resuscita me, ei re- cli. Ll).

tribuameis (Psal. xt). Nunquid Joannes Baplista est Ad Epbesinum conciiium mitlit non solum nos,
isle qui resurrexil a mortuis, aut Elias, vei Jeremias, sed ct ornnes qui audent de Christo dicere : * M-
uut unus ei prophetts 1 Irrisione potius quam re- quaiis Palrisccundum divinitatem mino? Patre ,

sponsioue digna sunt hujusmodi vaniloquia. Sed secuudum humanitatem. > Sed non Callitur Pro-
quia sermo talium ut eattcer serpit, etiam ias re- pheta ,
\dunt) ait : Foderunt foveam, ei incide-

spouderi oportet : Quia iuce clarius esi nos in lila ntnt in eum (Psat. lvi). libi enim capere vult, tbi

periculosa tempora jam devetusse quai Aposiolus, rj capitur, ut his verbis sancti Ephesini concilii primi
iustare praedixit ,
quando homiees juxta desideria declaratur : < Sed neque Dtum aut Dominum
curdi^ sui eoacervabwnl sibi iriagistros prurisntes aa- Chrisli Verbum Dei Patris asseiimus, neitcium
tibus \il lim. »v). Monsiii simiic potius quam \eri manifestius induos dividamtrs unum Chrislum Fi-
siraileest, Omnipotcutem esse Deum alicujus crea- iium, et Dominum.ctin crimeu saerliegii sncida-
s r )r» r tune, el non tn&e Domuutn. Augustinus in sermone mua Deuut illi se ip 3 um facientes tt Dominum.
snper : Non cottturbeiur cor vestrum : t Agnosca- Unitus quippe, sieut superius diximus, Deus \er-
musgimiinam substantiam Christi, divinam scilicet, bum carni seci/ d»m subsistentiam Iteus esi om-
qua humanam qua major est
aequalis est Patii, , nium et domimttor universitatis, verutntamen ncc
Pater. Utrumque autem nonduo, sed unusestChri- servus est sibi ipse hec Dominus; quia iueptum est,

stus. > Et post pauca < Licet unam persouam in

: vel potius irnpium hoc sentire vel dicere. Quaflnvis

Cbtisto credamus, duas tamen subslantias, id est enim Deum suum Patrem dixerit, cum Deus sil

uturas ffetenrar, divinilatis scilicet ethumauitatis, eiiam ipse natura ct de illius essentia, tamen nul*
assumptricls ct assumptae, creatricis et creatae. Quae lalenus ignoramus, quod manens Deus ttomo quu-
tamen substantiae non sunt confusse, sed unitae, at- que factus sil, qui sub Deo juxla debitam iesem na
547 EPISTOE*". 51$
turx humanitatis exislerei ; ipse vero sibi quo- a '">' cor vestrum : « Foruia, inquii, servi accessit.
modo vel Deus poteritcssc Yel Doniinus? Ergo si- uon forma Dei recessit. H<ec esl assumpta, non illa

cut ttemo ,
qu jnlurn decenter exinauitionis niensu- consumpta. Propter hanc dicitur Pater major : mc
rac congruil, sub Oeo se nobiscum essc disseruit. est ;
propter illam vero : Ego et Pater unum »u-
Hinc etiam quodammodo [Cod. quonoodo] sub lege mus. > Et posf pauca : « Haec cst forma servi , in
factns esl, quanjvis ipse promulgaverit legcm, et qua Deus Filius minor est non Patre solo, sed
legislator ut Deus ctstiterit. Quod rueosura exina- etiarn Spiritu sancto.Neque id tantum, sed cliam
iiitionis Christi, qux cx trtbus statibus buminis di- seipso ; quia idem jpse iu fonna Dei major est se
screte coiiigitur, non necessitatis, sed soliu^ vo- ipso. » Idem in libro primo De_Trinilate i Et :

luntalisesl. » liis verbis concilii primitug ab er- etiain seipso minor factus csl Christus formam
rore Nestoriano revocamur, neunum Christurrt Fi- servi accipiens. Nec enim sic acccpit formam servi,
lium et Dominum iu duo dividamus, Verbura et ut amitteret formam Dei, in qua erat Pa-
aequalis
Cbristum ab invicem quanlum ad personam sepa- tri, el ut in forma servi, et ut in forma Dei idem
rautes, et Verbum Dei Patris Deum et Dominum ipse sit uuigenitus Filius Patris. » Iterum id ipsum
Christi assorentes, quod esset euindem sibi cri- i'i Actibus aposloloium evidentissime declaratur.
mine sacrilego Deum et Donmuim facere, cum et jj Petro ita dicente : Certimme $ciat omrtis domus
Yerbum Deus sit, et Christus secunduih verilatein litacl quod et Dominum eum. et ChrUlum eum Deus
fidoi Deus et homo sit. Deinde ab eo Ioco, ubi fecii hunc Jaum, quem vos cruciftxistis (Act. n). Se-
dicitur : < Unitus quippe, > etc , in iide catholica cundura id ergo quod factus est Christus, minor est
roboramnr, ,credamus indubiianter in una per-
tit etiaro seipso in natura divinitaiis considerato, in
sona Chri&li duas esse naturas, alteram Yerbi et qua esl aequalis Patri, et in qua onuiia per ivsum
alleram carnis, Dei videlicet ct hominis, e: 'tami- facta sunt, et tine ipio factum esl nihil. (Joan. i)

nem sub Dcoe&istere juxta debitaro legem naiurae Si quis vero tanta sensus laborat inopia, ut ha?c
ltumanitaUs, hoc est ut subserviat creatura Crea- ei non ad eam qua* iatissime patet lieat'
sufficiant,

lori suo : ct hanc dispensationem non necessitatifc

< Augustini doctrinam se convertat, et velut antido-
esse, seo votuntaiis, » eovidclicet modo, quomodo tunt couira omnia hxrcticorum Yeuena degustet.
legislator «ubJege factus est. Sic iJIud profundum Aitenim primo De Trinitat c, capile deci-
in libro
ilUrsi trausibimus, Deo adjuvante, ubi ei elcphas mo : « Contemplabimur Deum Patreot et Filium,
natat, et agnUs ambulat, involuliones illas sophi- et Spiritum sanctum, cum mediator Dti et homi-
sticas non metdentes, quae diversa relatione minus num homo Cbristus Jesus tradidcrit reguum Deo
cautos decipiunt. Quocunque euira modo pronun- et Palri, ut jam noti interpellelpro nobis mediator
tietur; slve negnndo, sive interrogando, idem sibi et sacerdos nostei' Filius Dei ei (Hius horainis, sed
Deus et Dominus, vel dominus et servus esse non et tpse, tn quanlum sacerdos est assumpta, propter
poterit, hoc cst, de ura persona Cbristi, Dei et nos forma servi, subjcctus sit ei qui illi subjecit
bomiuis duae pcrsonae nou possuut iieri, sicut seiv- omnia, ei in quatitmn Deus est, cum illo nossubje-
sit Nestorius : unam videiicet esse personam Yerbi ctos liabeat in quaiitum saccrdos nobiscum illi

qua»i Domiui, et aliam personam hominis assum- subjeclus sit. Quapropter cum Fiiius sit ct Deus et
{>ti quasi servi. qucm purum bominem Cliristum borao, alia substantia liomo in Filio quam Filius in
appeilavit. Qui crror auctoritate concilii destruitnr Patre, sicut caro atiiime meae aiia substantia cst ad

et lidcs catholica rohoratur, unam videlicet perst- animam meam, quarovis in uno homiue, quam ani-
naro Christi in dual)itsetex duabus cor.stare naitt- roa alteriushominis ad animatt) meam. Cum ergo
rk, quaium altera subservit alteri, ut pracmissum tradiderit reguum Deo et Patri, id esi cum crc-
est in verbis concilii. dentcs et viventes ex iide, pro qtiilius nunc medLa-
Si phccl fiatri et seniori nostro, hac ratione lor interpellat, perduxerit ad contemplationem, cui
symbolum Athanasii symboio Ephestni corcilii ad-
p percipiendae suspiramus ct gemimus, et transierit
juvabitur potiusquam evacuetur, utpossiraus salva Jabor et gemitus, jam non inlerpellabil pro nobis
pace ejus dicere semper in idipsuni : « iEqualis tradito regno Deo et Patri. »

k*alri secundutu minor Patre secun-

diviniutero, Ilerutn infra : < Quid est : A Patre exivi, uisi
dum humaititatein. » Praesumptuosum salis esfju- non in ea forma qua .iequa!is suro Patri, sed aliter
dicaro et condemnare omnes uos, qui utramque .in assumpta creaiura minor apparui? Et quid esl :

naturam iUius gigantis geminae substantisg audemus Veni in hunc mundum, nisi formam servi quam me
«b invicem discernere, i non » tamen t confun- exinaniens accepi, etiam peccaturum, qui roundum
dentes pcrsonas, neque substantu i separantes. » istum diliguni, oculis dcroonstravi ? Et quid esl :

Quam inane sit universuro quod dicitur sive de Jierum retinquc tnundum, nisi ab a.spectu diiec.io-

eo quod Cliristus jam Dominum nun babeaf. alliorem rum uiundi aufcram, quod videruut? Et quid est
se,secundum quod homoest, sivedeeo quoddicitur, Vado ad Palrcm, nisi doceo me sic inlelligenuum
quod (ormam scrvi tanium relinuerit, et jam servus a fidelibus meis, quomodo ajquali» sum Patri? Hoc
a»: sit Domini el Creaioris sui mullis auctprilatibus qui credunt digni hahebuntur perduci a iide ad spe-
probari poiest. Augustinus super : A*«wi coniurbe- ciem, id cst ad ipsani visionem, quo perclucons di-
 6'ifl CERHOM PR.SPOSITI REICHERSPERC. 520
ctus rst tradere regnum Deo et Patri. Fideles ^ nus necessarium, quia littoris aJ euni directis eopio-
quippe ejus,quos rederoit sanguine suo dicti , sius, quautuui temporis dktavit oppoilunitas, pra-
sant regnum ejus, pro quibus nunc interpellat. taxatis adinventionibus ejus respondirau.9. Quod si
Tunc autem illic eos sibi faciens iuhaercre, ubi adhuc amplius vellemus insistere, dies priusnos
aequalis esl Patri, non jam rogahit Patrem pro eis :
quam copia rationum et aucioritamm dcsereret.
Ipse enim, inquit, Vaier amal vo$. Ei hoc enim Veruratamcn ad evidentiam priemissorum opera
rogat, qud minor cst Patre, quo vero aequalis exau- pretium duximus, in finc opusc>-Ii quaedam anne-
dit cuni Fatre. » Item in libro eodem, capite decimo ctere, quae supeiiora illuminent. Quae tarneii non
tertio : < Misi idem ipse esset Filius hominis propier quasi de catliedra loquentes oostra auctoritate de-
formam servi quam accepit, qui esl Filius Dei promimus, sed quasi in adjuiorio Christi nobiscuAi
propter formam Dei. m qua esl, non diceret Paulus in humilitate spiiitus residentes cousocios et coti-
apostolua de pi inripibus iiujus saeeuli Sienini cogno- :
discipulos et coadjutarcs cohoi-tamur et comraone-

visseut, nunquam Dominum glorice crucifixissent. mus quatenus et scier.iibus ad meraoriatn suppc-
Ex forma enim servi crucifixus est, et tarnen Do- ditentet ignorantibus ad scicniiae quantuiamcunque
mintis gloriae crucifixus est. Talis enim erat illa sediScationem.
susceptio, quae Deum hominem facerel, ethominem B Leo^ papa Flaviano palriarchac Constanttr.cpolita-
Deum. Quid tamen propter quid, et quid seciindum no : «Non dicirous, quod beata Virgo Maria horai-
qnid dieatur, adjuvante Domino, prudens et diligeus nein sine dcitate concepit, qui crealus a Spiritu
el pius lector inte-Migit. Nam ccce diximus : Quia sanctoposieasil susceptus a Verbo, quod Nestorium
«ecundum quod Deus est glorificat suo»; se-
iJ praedicaiueni damnamus.i Ueni posi pauca «Ab :

cunuum hoc utique, quod Dominus gloriae est. Et initio ilio, quo in ulero virginis Verbum caro factum
Dominus gloriie crucifixus est ;
quia recte dicitur :
est, nihil unquam inierdivinam, humanamque sub-
Et Deus crucifixus est, non ex viitute divi- stautiani diwsionis c\ititit. > Ilem idem Maxirao An-
nitatis, sed ex infirmitate camis. Sicut dicimus : liocheno cpiscopo: tCathoIicie lidei pelra, cujus
Quia Bccundum quod Deus cst, judicat, hoc est
id nutncn heatus Petrus apostolus sumpsit a Domino,
expoieslate divina, non ex humana, et lamen ipse nulkum recipit nd impietatem vestigium, ct Neslo-
homo jndicaturus est, sieut Dominus gloriae cruci- num anaihematizat, qui Verbi carnisque naturam
fixus est. » in beataj Virginis conceptione sejungens, unumque
Eece quam plane et quam plene omnis illa quae- Cbrislum in duos dividens, aliam deitatis, etaliam
slio decisa est, qucc inter nos et fratrem nostrum „ humanitalis vuluit esse personam, cum omriino unus
vertitur de Chtislo, quomodo a-qualisi Patri , quo- idemque sit, qui et secundum sempilernam deita-
modo minor Patre vel Spiritu sancto, vel etiam se- tem de Palre est uatu6 sine tempore, et sccundum
ipso; quomodo nobiscum subjectus Deo, et quo- veram carnem de matre est natus in tempore. i Ex
inodo cum Deo subjectos nos habeat quomodo ;
his liquido apparet, et qualitcr Nestorius unum Chri-
ctiam secundum naturam divinitatis exaudiat, et stura in duos diviserit, domimim et servum, quod
quonaodo rogando, et interpellando pro nobis debi- sacrilegum, et ineptum, et impium erat dicere et
fam honorificentiam Deo secundum naiuram huraa- omnino impossibile. Et ideo his verbis, quae prae-
nitatis exhiheat licel hoc quibusdam scriptis ad nos
: missa sunt de concilio, crror Nestorii damnatur, et
directis noster scriba doclus sub nominc latriaj, fides catholica roboratur.

hoc loco inusitato, contradicat, assercns nos ct Sed impedimenta multa nascuntur proplerdiver-
alios quoslibet sapientes, et beato Augustino, ut sas auctoritates et vioienter a proprio sensu ad alie-
praemissum est, consentientes diversitatem Deorum num detortas, quod est velut ignem alienutiroffer-
introducere, unum cui latria solum debeatuv, alte- re, et in fiiiorum Aaron, Nadab el Ahiu damnatio-
rum vero qui et latriam debeat supcriori, et cui nem incidere. Uudc autem hoc malum in Ecclesia
Uiria ab omni reliqua crealura debeatur. Nos au- D Dei proveniat, Leo papa signanter exprimit in epi-
lem catholicae fldei veritatem sequentes dicimus : stola ad Flavianura episcopura contra Eutychen
Alius Pater, alius Filius, alius Spiritus sanctus, «Quid iniquius quam impia sapere, et sapienliort-
sed non alius Deus Pater, alius Deus Filius, alius bus doctioribusque nou credere ? Sed in hanc insl-
Deus Spiritus sanctus. Quin imo Pater el Filius et picntiam cadunt, qui cum ad agnoscendam verita-
Spiritus sanctus unus est Deus, et tamen solus Fi- len aliquo impediuntur obstaculo, non ad propbe-
Hus homo factus est. Undc ipsi tam ea, quas Dei ticas voces, non ad apostolicas litteras, nec ad evan-
sont, apie conveniunt, ut est crucifigi, Dco sub- gelicas aucloritates, sed ad semettpsos recurrunt,
jici, rogare, interpellare, et econverso resu6citare, et ideo magislri erroris existunt, quia verilatis di-
suhjectos nos liabere, exaudire, judicare, quaudo sciputi non fuerunt.i Quam enim eruditionera de
veneril in gloria sua cum angelis suis. *aeris Novi et Veteris Testamenti paginis acquisi-
Cum ergo haec cuncta, quae Jicimus, tanla veri- vit, qui nec ipsius quidem symboli initia compre-
ate subnixa sunt, plures amodo jam- auctoritates et hendit, el quod per lotum mundum omnium rege-
rationes adducere contra praedictam novitafem vcl nerandorum [Cod. regnandoruni] voce depromilur,
potius yanitatem supcrfluum vidclur, ct idcirco uii- istius adhuc senis corde non capitur? Sic quidam
S9i
EPISTOL/E. m
fratres, quibuscupimuset oraraus ul ignoscal Deus, A quarnamicus amicum, ulsifortedominusBabenber
gensis cpiscopus fecit, au t facit rneiilionem collatio nis,
quia nesciunt quid faciunt, in sacra Scriplura, ubi
vasa mortis suut, sibimetipsis retiacula nectunt, et inter noshabitae.cum cssemus indomosua, uletiam

suis retibus capiuntur, dum obscurilatem ct subti- dc hac non sitis ignarus, scitote, quod in prima mea
litatem scriploium ad plenum non intelligunt, du- defensione, qua fidcm cathohcam nitcbar dcfendere,

bia pro certis, et quandoque falsa pro veris, ct no- ncmo mihi adfuit, scd qui juxta me erant milii con-

civa pro his quae profutura erant, recipiunt. Qui sentiendo, stelerunt a longe per silcnlium, cl vim

dum ignorantiam coniiteri erubescunt; et ipsi labo- faciebant qui qua_rebant animam meam. Quibus
rant, et alios ducunt secum in eamdcm tentationem. tamcn ncque ad horam ccssi, sedauetorilates mul*
Quod vitium tergiversalionis et multiloquii papa tas illis iiigerendo neque victor, neque victus ab illo

Cualeslinus Nestorio, qui semper nobis quasi lupus conlliclu disccssi cantamlo, quu. tunc imminebat,

in fabula est, improperat in epistola ad eum directa, Sexiam meam, cujus inilium : Defecit. Dominus opi-

sic dicens inter ca_tera : « In his a nobis investiga- scopus velul jocando arripuil contra me, quasi ego
tus, deprehensus et lentus es quodam multiloquio defecisscm in ipso confliclu. Sed ego e contrario in

laoefactari,
.. ., dum __,_._
vera involvis obscuris, rursus utra- ipsapsalmodia
.
rnea glorians defecisse animani meam
u non a salulari, sed in salutari rneo, cum caetera, ut
que con fundens vci confileris negata, vel niteris

negare confessa. Sed in epistolis tuis apertam non hora tunc urgebat, silenter cecinissem, quia fcsti-

lam de fide nostra quam de te tulisli sententiara, vo- nabatur ad mcnsam, iiiud manifcsle cautans auri-
lens de Deo Verbo aliter quam fides omnium dis- bus adwrsariorum ingessi : Narraverv.nl mihi n-.i-

putare. Ecce qua3 tuarura sunt beneficia novila- qui fabulaliones, sed non ul lex lua (Psol. \i). IVo
tum.i fabulis quippe habui et habeo, quod homu iu Deuin
In his, quce pnemissa sunt, exponendis, bonisque assumptus, c_ii dalum esl nomen quod est super omns
ac malis ab invicem discernendis invocetur nomen nomen (Phitipp. n), ila ut in nomine ejus (leclalur

Domiui, et unusquisque in suo sensu abundet ipso onine genu ccelestium, terrestrium, et infemorum, et

auclore, qui sapientiam prcestat parvulis. Hoc so-. omnis lingua con/ilealur, quia Dominus Jesus Clirt-

l)iim velut occulla fide conspicuum ct declaratum a stus in gloria est Dei Palris (ibid.), ncgatur esse tfl

nobis esse sufficiat, quod clypeo Ephesini concilii gloria sibi data danti coaequalis. Cum, ut sublilio-
tutus esse non poterit, quisquis syrabolum Athana- res et majores taceam espositores miiii conseutien-
sii impugnare, vel ab eo discordare voluerit in eo, tes, hoc ipsum plano serraonc allirmat Venerabiiis
quod ait: JEqualis Patri etc. Et nos igitur novila- „ presbyter Beda in homilia super Evaiigeiium: Facta
tcs omnescavere etevitare studeamusprout oranium sunt encceuia [Joan. x). lllic nainque illu.l expo-
ortliodoxorum suadet aucloritas. Haec vcbis, Pater, nens : Pater quod dedit milii, majus est omnibus
scribere nos, agresti licct slylo, necessitas illa coni- (ibid. vi), idipsum quod aflirmo, a_3iinat, videiicct
pulit, quam ab initio exposuimus. Insuper necessi- homini dalam gloria. toxius cum Patre suo aequali-
tatistudium hujus voluntatis accessit, ut auclori- latem, licet rainor sit eonfitendusPatre incieaio se-
las vestra dictis nostris utcunque comraonita no- cundura creatam et paulo minus ab angelis mino-
strje imperfectioni limara suae correctionis apponat, ratam humanitatem. Legite, si placei, et idipsum
ut insermone nostro hinc inde nou sit Est el non : in homilia capituluin. Lcgite quoque llilarium nor
(Mutth. v), sed Esi tanlum in illo sit, et unaniraes strae asserlioni per omnia consonum, in quo ctiam
possimus habitare in domo Dei, et longe fiamus ab invenielis manifestam solutionem dicli, quod mihi
illo regno, de quo scriptum est : Omne regnum in se opposuistis de his, qua. habet Paler yel m se, vel
ipsum divisum desolabiiur, et domus super domum sub se. Quae omnia sibi asseiit Filius a Patie suo
cadet (Matlli. xn) data.
Ad evidentiam pnemissorum duodecim capitulis«v' Quodcum dicerem et ego priusdictum a Cluisto,
Ephesini concilii Cyrillo praesidente promulgatis to~ D ubi dicil : Omnia,- mihi tradita sunt a Paae meo
lidem blasphcmias Nestorii subler annotavimus. (Matth. xi). Item : Omnia, quce habet Paler, tnea
[Desunt in cod.] sunt (ibid.), vos dixisiis, prout meraini, Patrem nihiJ

EPISTOLA X. habcre in se, quod Filio suo dedwit, cum simplcx

natura Patrisuon habeat aliquid in se nisi se.
Gerhohi prcepositi Reichersperg. ad abbatem Wind-
bergenscm epistola. —
Nunliat ei quid in collalione, Utrumque aulem, scilicet, Quod cst, ct quod liabe!

cum Eberliardo ep. Babenbergensi super sententia Pater in se, non sub se, idem sanclus Hilarius do-
sua instiluta, se ttctv.m el dictum fuerit. cens in octavo libro De sancta Trinitate dicit inter
Amico amicus, amiciliam fidebssimam. csetera : < Deus immensae virlufis vivens poleslas,

Vulgare proverbium csl : i In neccssi.ate amicus quae nusquam non adsit, nec desit usquarn , sc
probatur.» Item : « Non est personae, sed prosperi- omne per sua edocet, et sua non aliud quam se essc

tatis amicus, quem fonuna lenet mitis, acerba fu- signilicat, ut ubi sua insint, ipse inesse intelligalur.
gal. » Ut igitur amiciiia inter nos hactenus habita, ISon autem corporali modo cum alicubi irisit, non
nunc in imminenti necessilate firma probetur et vera, ct ubiquc esse wedatur, cum per sua in omnibus

io ipsiusamicitiae verse vera charitate rogo vos tan- esse non dcsinat. Non autem aliud sunt quaio ,

Patbol, CXCIII. 17
523 CERKOHI rRiEPOSiT! UEh.HER^PEKC. 524

quod ipS( esl qu<e sue sunt. » iiem in eodem :

A B*da : < Pa*er meus, quod dedit mihi majus
< Noa humano modo ex compositis es.1 Deus, ul in amnibui est. M&jgs anlem ornnibus qund Mediatori
eo aliud sil quod ab eo hybetur, et aliud ipse sil Dfer et ftominum horninl Jesu Chislo Pater dedii,

qui habeat, sed touim quod e5t vita cst, nalura hocest, ul 5it unigenitus ejus Filius jjij^nenli nec

sciltcel peifecta, et absolula, et infinila, ei non ex natura dissimilis, vel virlute inferior, vel lempors
disparibus constituta, sed vivens ipsaper totum. » posierior Quam videlhrtlaequatitaiem ipse Dominus
Clarel in liis diciis, aliisque Patrum documentis in diviniiate habnit prinsquam mundus lieret a
.

licenter de Palre dici : Et quod esl, ei quod habet Patre, ipse in humaniuie ex tempore incarnationi»
viium accepit. »
cum et ipse Filius dicat : Sicut Pater liabet
EPISTOLA XI,
in semetipso,sic dedit et Filio vilam hubere in seirict-
ipso (Joan v). Unde miror vos cmstradixisse mihi Ebcrhardi ep. Babenberaen .is mi Gerhohtim prce- c

quod Omnia, qux babet Pater in se rt sul)

positum Reichcrspergensem epistola. Graviter in —
dicenti,
eum invehitur, ouoii sua dicta seciorem in parlem
sc , dedit Filio. De quibus toquens Ambrosius acceperil el iidqaverit : ampliutque ostendit, hxi-
in Lucam exponons illud : Qmnia mihi tradiia sunt minem in Gkristo minorem ac imeqnulemeste Patri.
o Patre meo (Matih. xi), dicit iuter caelera : « Si E. Dei gratia Babeiiber-jerisis Ecclesue quaiis-
omnia dcdit, aeternitatem, majestatemque transfu- cUnque niiuister, doruino G. praeposito de Jlicher
ijit. » Idem in eodem, « Quod, inquit, evidentius spcrge, nouplus saperequam-opv) iel sapere (Rom. xni.
divinae generationis indicium, quam quod de gene- Sicut audivimus, ita et vsdiiDUS. *£t in his, qu<e
ratione Christi dicturus ipsum fatrem praehiisit venerabili et dilecto fratri nostro abbati de Win-
loquentem : Hic est Fiiiu: rneus dileclut. irt quo debergr scripsistfs, ocuiau fide perspeximus quod
mihi complacui? Cnvn dicit : ln quo compiacui, praedicalis et disseminaiis de nobis siuislra, qu;e-
non aliens iu Filio sed sua laudat. > Haec dieente cunque potestis, aliter quam vestrum deceat sa-
sanrto Ambrosio nostra ilii eonsonat assertio, qua cerdotium quic silentio praeterire non possumus.
,

Chnslum,videIiceihominem,dlvinituslamabhomine Unuin eorum hoc est, quod quasi aos blasphe-

gemlrtee, quam a Deo genitoregenitum pnedicamus mantes FiliumDei, et adulterunies verbum Dej, ut
omnibus divitiis Pateruae majestatis, etiam secun- quidam faciunt. dixerimus Dominura no- ipsuir.
dum quod homo est, esse divitem, non sicut dives s[nim j esum Chistum v^^ihun Dci IV.tris, quod
f>»taliqaisvassaUus,omiiibusdivitiisdomiiii sui dita- pcr n e n.isericoiUiam longeesl ct ab ore et a corde
j

ms, sed sicui dives est haeres, qui cum sit Dominus el a eonscientia nostra, el a proposito nostro procul
omnium paternarum divitiarum, tamen sub tuto- seni I>er fu }t aliquid novit.uis induccre instruenle
c ,

rtfus et acioribus esl usqve ad prepmlum tcmpvs etjubenle Aposiolo profanas verborum novitale*
a Petire (Gai. iv). devitafe (I Tim. vi).
Proinde in praenotaio confiictu graviter me oiTcn- Si [ Iaceret vestrae majestati, alia condimenu el
dit,quod bomoin Deum sicassumptus, utsitDeus, munimenta dictorum afque scriptorum vestrorum
vassallo fuit assimilatus a domino episcopo. Cujus quam hujusmodi commenta, in
quaerere possetis,
tandem consiliis polhis quam disputationibns in- quibus maledicitis surdo , etcoram caeco ponitis
clinalusconsulenteidipsum dnmifio arcbiepiscopo, cffendiculum. Sed quare detrasistis scrmonibus
laudavi, ut scripu mea diiigenti consideratione vcritaiis ? Vcrbis ad increpandum compositis sub-
pertractarem , et r^capitularem beati Augustini vertere nitimini .amicum, qui vos dilexlt : quia dt-
exeinplo, qui tibrum Retractationis compcsuil, in lectione dignum credidit, et se vicissim redihgi, ac

i) asedicta quaed2m dilucidavit, q»sedam tem- non solum famam nostram, sed et aliorum, qui et

peravit, quxdam escusavit. Quem et ego promisi digniute et merito vitas longtc nos prsecedunt;
me imiiaturum non taraen, ut quidam faisiloqui ijsuperet eorum qui, licet ordine ct oflicic mincres,
dicunt, recognoscendo in scriplis meis aliquid ha> tUa Ureen et scientia poliores multo nobis sunt,
retico sensu dictum, etiamsi ab hsereticis novis D iv.cruslarc conamini. Qucs aperte notatis, ubi dicitis
Nestorianis et Pholinianis valeat in pravum seusum in lilteris veslris de quibusdam : « Steterunt a
detorquei i, sicut ab eisdem verba qusedam sancli longe per siientium,» Et de aliis t Vim faciehant, :

Evangeiii deiorquentur pravum sensum perver- in qui qunerebanl animam meam. » Melius faceretis et
sorum dogmatum, de quibus modo non est dicen- consultius, si operam daretis, ut sermo vester sale

dum per singula. Perstringimus umcn ex his sapienii* et discretionis condilus aedificarei ;
nfir-

ahqua n opuscuio (14), quod hortatu prsedictorun»

;
mcs, ct naevo carcret suspicionis, detractionis et
dominorum raeorum episcoporum coepi, et nondum irrisionis. Quod si
-

rite meminislis conferentibus

consummavi. Hoc autem, cum Deo favenle ron- nobis ad invicem et jucundantihus, charitative tra-
summavero, et non solum pontificali sed ct apo- cuntibussinecontentione el aemulationc supcrverbD
sloliea censura examinatum ipsis quoque inimicis boc, quod dicere soletis : « et Christus sequalis est

egendum proposuero, credo placebit bonis, eiiamsi Patri secundum quod homoest, » cum hoc usitatis

displiceat malis. allegaiionibus veslris adslrueretis : Quia omnia ei

(14) Yidelur Ioqui de operc suo De ylorta et honore Filii hominis, infra edendo.
525 EPISTOL*". 526
tradita iwn/ a Patre (Mallh. xi) : El quia ei datum A ex iinproviso veniens fnr vocari dicatur in Evaiigo-
«< nomm, quod esl super omne nomen (Philip. ii) : lio : quia scriptum est : Dies Domini sicut fur, ita
Elquia whabitat i» eo omnis plenitudo divintlatis in nocteveniet (1J Petr. m). Sciendum enim, quod
orporaiilcr (Cotots. u) : Et ipse est Dei virlus , et quamvis res ad iovicem aliqua similitudiuis ratione
Dei sapientia (1 Cor. i) : El quia ipse est in gloria confeianlur, non tamen ab his, quorum nomina
Dei Palris ( Philip. n). Consequcoter ut vobis suul, ad res alias vocabula transfcruutur. De hu-
\isum est, sed noii cohaeienter, prout verum esl jusmodi sat dictum sapienli.
iululistis : i Ergo Christus «eqtialis cst Deo Patri At vero summatimquae dicta sunl recolligamus.
secundura quod liomo ost. > ilis omtiibus sane et JNibil aliud vei lunc vcl etiam nunc dicere intendi-
catholice deicrminatis, et illatione repudiala multis mus, quam quod omnis divina clamat auctorilas
ex Evangelio et sanclorum Patrum aucloritatibus, quia, * quud Fiiius Dei habet per naturam hlius ho-
ex abundaiui tamcn quadam simililudiuc argu- minis habot per gratiam. »Unde neccssario conse-
mentum vestruin falsiiieavimus, iicet nulla egeret qoiltir, quod uon sequalis esl Dco secuiiduin quod
falsificatione propler ipsam homo est ipio testante, cujus Evaugclium et testi-
falsitatis evidentiam et
incoliaerentiam eorum, qu# posita fuerunt. cum co monium non eiubescimus Pater, inquit, major :

quod illatum est. Simile auiem falsiiicandi etargu- B me esi (JoaJin. xiv). Ante passionem quidem hoc.
mcniandi gratia introductum hocerat: Jure civili Utautem nullus tergiversandi locus remaneat circa
is possidet, cujus nomine pos»ideiur, ejusdcmque hoc, in quibus paulo minus minoratus est ab an-
rel et vassalKis et dominus possessor est. Quidquid gelis, quo minus post resuneclionis gloriam prav-
unus possidet, et alter possidet : ergo vassalius dicta serviat aucioritas, post ipsam resurrectioncm
domino aequalis in possessione est ? Secundum Mame diclum est Vade ad frulres meos, el dic
:

hominem dico, Absit! Alius enim possessor princi- eis : Ascendo ad Patrem meum et PiUrem vestrum
t
pai.s, alius tecundarius est. Unus eniiQ suo no- Deum meutn et Deum vestrum (Joan. xx). Pvtrem
miiMJ possidct, alius autem alieno, ejus videiicet, ulique secundum divinam, Deum secundum huma-
qui priiicijiaiis Etquamvis totum
posscssor est. nam appellans natnram. Ergo et post rcsurrcaio-
possideat, quod domiuus, non lamen^quale posses- nem sicut et ante c Deus Donunus ejus^st.»
ejus, et
sionis dominium est inter vassallum et dominum. Unde eliam : Adorate tcabellum pedum ejus, auo-
Sed non absoiute, nec pcr &e., sed cxplanandi et niam sanctum est (Psai. xcviu). Qui tainen et
veibi gratia tunc a nobis dicta sunt el ruminaia Ihronus ejns cst, et sedet ad dexteram majestatis
secretius sine declamatione et iile. Et si fidem se- in exceisis. Qualitcrautem hoc, qui habet aures
creti servare noiletis, tameu si novissetis legem audiendi audiat, ct quid secundum quid dicatur,
modumque falsificandi, forsitan aliter judicaretis. inlellfgar. Sciemibus enirn legem loquiinur.

Falsifieandi enim modus hic taiis est, ut non res Vos autem Evaiigelium, quod Iraditis, neque ab
rebus per omnia eosequiparemus , sed rationes humine accepistis, ncque per hominem didkistis,
rationibus comparatues ex adverso dicla per dissi- nisi fallimur, sed utrum pcr rcvelationem Jesu
niilium simililudinem rcfcllamus. Chrisli, ipse novit, et vos vidoritis. Risum fecistis
Equidem alia comparationis proprietas est, alia de nobis, et facitis de vassallitatc Christi aliter
directae locutionis simplicitas. Universaliter autem quara vestram deceat prudentiam. Kon imputctur,
quam multa et varia similitudinum genera sint, di- ct non requiratur a vobis hoc Qui maiedtxerit titi :

numerare per singula prolixum nimis et supcrfluum sit illc makdictus (III Reg. u). Meque venial supcr
est. Sed ulquaedam ad majorem evidentiam in me- vos illud : Qui deridel, deridebitur (Eccli. xru).
dium profcramus, scriptum est : Non est discipulus Aiihi aulem pro minimoest, uta vobis judiccr, aut
super magistrum. Sujficit discipulo,ul sit sicul ma- ab hamano die. Misei um ignoranti» refugium, et
gister ejus (Malth. x). Ergo magisler discipulus, et imperifiae solalium seu dissimulatioea cachinnusin-

discipulus magister erit ? Nequaqi: a m. Aliter :

j) sipieniium qui, dum ratione se deticere praiseutiunt
Jerusalem, Jerusalem, quolies volui congregare filiot more vulpium, qnod vobis non senit, obganniunt.
luos qnemadmodum gallina congregat pullos suos Quse tainen etsi foveas habcnt, plerunique tamer
sub alas, et? (Matth. xxui.) Ergo Christus
uoluisti capiantur et pereunt. Quarum peliis utilis, caro
gallinaest? Quinimo non minus gallina non est mortifera. Hactenus haRC Ipse quidcm Doniinus
quam vassalius, et econtra. Amplius Sicul fulgur : noster Josus Christus in Prophcta sc veimiculo
coruscans de sub caelo, sic eril adventus Filii homi- comparavit : Sed et semelipsum exinanivit formam
nis [Luc xvnj ; nunquid ergofulgur erii Filius ho- servi accipiens in similitudinem hominum factus, el

minis ? Miniuie. Denique ut omne os obstruatur, habilu invenlus ul homo. Humiliavit etiam sc ipsum
ad expressamet prsetipuam omnium similitudinura usque ad mortem, mortem autem crucis (Philipp. n).
similitudinem veniamus : < Quaiis Pater, taiis Fi- Ipseovis, ipse leo, ipse petra, et aliis multis nomi-
lius, » ergo Patcr Filitis, vcl Filius Paler esl? Secun- nihus in sacro appellalur eloquio. Yerumtamen ab-
dum vos sint oinnia hajc inconveiiienlia, non se- sit a nobis, ut ahqtio exinanilionis ejus iniuitu quod
cuudum veritatem, neque secundum nos, qui eain libet numen adinvenlitium ex sensu nostro vel figu-
icquimur, ut etiam dics Doraini vel et ipsc DQnwnua uaJio «d.iiDttfiguralo sernione audcamus ci attii-
527 CERHOHl PRjEPOSITI RLICUERSPFRG. Ai
buere, vel quemlibet ex his pusillis, qui in eum A. keeres constiiulus secunduoi illuj : Dabo tibi genus
credunt, scandalizare. htcreditatem tuam (Psal. n). 1'ude Joannes Chry-
Exeluso igilur et anathematizato vassalli no» sostomus : < ln hoc quod dixit haeredem, humili-
mine Dominum noslrum Jesura Christum corde talis demonstravit indiciiuu. i

credimus, et ore coniitemur. sicut in Symbolo re- Adullimiim quod dc Beda inlroducitis ad pro
gencrationfs accepimus : i ^Equalem Patri seeun- bandum filium xquaicm esse Palri, secundutn quod

duin divuiitatem, minorem Patre secundum huma- hoino est, manifeste contra vos esl, cum uou aliud

nitatem. » Undc beatus Hilarius : i Manens, in- dicat dalurii essc homini nisi ul sil D^us, qui uni-
qait, in forma servi, qui manebat aute in Dei for- genilus ejus Filius gignenli siinilis , nec nalma
ma, homo Chrislus Jesus locutus est : Ascendo ad dissimiiis, vel virtute inferior.vel temporcpcsterior;

Patrem meum el Palrem vesirum, Dcum tneum el quod de Christo, sccundum quod homo cst, eon-
Deum veslrum (Joan. x\). Ecce adhuc Christus in siare non possei. Quod vero sequitur : i Quam » vi-

forma servi etiam post resurrectionem secundum dciicetaequalilatem, lexlemporeiiicarnatioiiisaece-

Hilarium veslrum. Autne figurafa laude vospercuii pit. > simiiiler intehigendum est, videhcei secundutn
putetis, et nostrum dicamus et vestrum. Qua in rc quod ipse bomo in unitate personae a Deo assum-
ut nnllus diibitationis scrupuius remaneat, audite '• ptus minor omnino conitendiis esl Patre increato

et intelligile, quid dical Augustirms supcr eumdeui non solum sectmdum creatam, et paulo minus ab
locum Evangclii : i Yade et dic fral.ibus meis : angelis minoratam humaniiatcm, ut'in litteris ve-
Ascendoad Patrem meum,et Fatrem vesirum,Deum strisdieilis, sed etiam secundum ipsam eamdemhu-
tneum et Deum veslrum. Non ait Ad Palrem : rnanitaiem jam nunc pest resurreclionem et as-
nostrum. Aiiter ergo meum, aiiter vestrum. Natu- censionem gloriiicatam ; minor, inquam, conliten-
ra meum, gratia vestrum. Deum meum et Deum dus esl, nec minus ex provectu divinilatis, secun-
vestrum. Neqne hic dixit Deum noslrum, ergo ct : dum qnod homo est, subjcetus : alioqtiin ingratus

hic altter meum, aliter veslruui. Deum meum, sub videretur et graiiam non habere pro gratia. C;tm
quo ct ego homo sum, Dcuni vestrum inter quos, et autem paris sit eulpse in his, quae ad lidem spec-
ipsum inedialorsuni. »Non surdis auribus audien- lant, falli possc et faliere, bortamur, monemus et
dum, quod dicitur : i Sub quo et ego homc stim. » obsecramus vos in charilate cjus, quem ipsa cha-
Scd etiamsi fuerin». velut aspides surdae etobduran- ntas de coelo ad terras deposuit, ut providendo bo-
ies aurcs suas, oporiet ut auriiant ipsum Christnm r,a non solum eoram Deo, scd etiain coram homini-
riatnanteni : Deum meum (Matth. ixvnr),et Augu- bus ita dicta et scripta vestra modiGcetis, ut nemo
stinum succinendo conclamantem in persona ipsius seandalizelur aiiqua imolutione, et dissimiii verbo-.
Christi Sub quo et ego bomo sum. > Subjectio-
: i rum acceptione vel ti anspositione, ut in simplicitate
ncm audis, nalutam audis remanenlem post rcsur- fidci christianse ambulanles idipsum dicamus om-
reciionem, soia naturae infirmilate absorpta. Quid r.es : i yEqualis Patri sccundum diviniiatem, mi-
amplius desideras ? Quid adbuc cgcmus testibus? nor Palre secundum humanitatem, » unam in

Scd cum ahundans cautela non noceat, succedat Christo personam, duas naturas confitcntes. Qua-
Augtislino heatus Gregorius snper eumdem locum : rum proprictates evidenter distinguit beatus Am-
Ascendo ad Patrem meum, elc. : < Quia ego homo, brosius his verbis : i Volvi et revolvi divinam
IVus mihi est, quia vos ab errore liberati estis, Scripluram, el Filium Dei nusijuam adoptivum in-
Deus vol is est. > Apparet hic cadem natura, et sub- veni. Sed sicul Christus, in quantum Deus est, na-
jcctionis minoritas, quia non divinilatis Deus est, hualiter habet, utsil naturalis Dei Filius,.et sil

scd subjectse sibi humanilatis. Deus, iia in quanlum csthonio, per gratiam habct,
Quia hos auctores sequimur nihil de nobis pra»- ut sit idcm Dei Filius naturalis. »

snmentes, et propter evilandam subversionem alio- Si quid obseurius cccurrerii, ut sunt multa vcrba

rnm nihil novi sinc certa auctorilate recipientes, d Hilarii, ad sanum intellectum reiorqueatur, ut non
exacuistis in nos linguam ut gkuliura acutum. Sed res verbis, sed rebus verba subserviant. Quod in

consideratequiaqui gladium accepcrii, gladio peri- uno saltem specificare ut liceat, \enia proiixiiatis

bit (Mattli. xxvi). Qui non hahebat usum armorum indulta propter eos, qui adhuc similcs nobissunt,

funda Goliam proslravit, sed suo sibi [ila cod.) ut lacte polius indigeant quam solido cibo, in li-

gladio jugulavit. Ut igitur vestris amodo armis ula- bro undecimo, ubi agitur de subjeclionc, de tradi
nnir, licet extorquere clavam de manu Herculis tionc regni, de (ine, sicaitbeatusHilarius : Quanto
diflicile sit, haaredem eum esse conceditis, quia hrevius, tanio obsturius. Homo el Deus, jam Deus
ncgare non potestis : sed quomodo hasres paternaj totum csl. > Ac si dicatur : Una persona Dei et ho-

constitutionis et gralia prserogativa sicut ait Apo- minis, lotum videiicet hoc ex duabus et induabus
slolus : Quem consliluit lneredem universorum constans naluris Dctis est. Totum aulem nec inle-

(Hebr. secundum quod homo est per quem fe-

1), : graliter, ncc alio quolibel modo, ut loqui solemus,

cit et sRcula (ibid.), secuudum quod Deus est. tisualiter aecipiendum esf., sed siugulariicr fet ineffa-

Quia quamvis cum Patre omnia possideat secundum bilitcr. Quia lanto fcedc.-c dnae natur* in unuiu
divinitatem. secundum humanitalcm tamen esl coiere personam, ut Leo papa innuit, ut vicissim
52» EPlSTOLifi. «0
alterum dicalur de altero, et utrumquc verum sil A tioni mittere idipsum considerandum, el sicubi vi-

dicere: < llomo estDeus, etDeus estliomoimmor- debitur, limandum.

talis, impassibilis. > Leo papa : « Utrumque Deus
EPISTOLA XIII.
depoteutia suscipicntis, utrumque bomo de liurni-
Ejusdem ad etimdem epislota. — Falsum esse a se
litate suscepti lenet sine defectu proprietatem suam euin in curia imperutorisfuissediffamalum.Iteditus
,in utraque natura ; et sicut formam servi Dei foi rua ad conlroversam qucestionem, in qua magno sibi
non adimit, formam Dei prccsidio concilium Ephesinum esse arbilratur.
iia servi forma non mi-
nuit. i Omnes ildeles, qui scripta haec, stylo licU Serenissimo domino suo E. vcnerabili Babenber
inculio exarota, legere vcl audire non despe- gensis Ecclesiae anlistiti, frater G. de Richer-
xerint, commoniti' sint et communiti, quan- sperge devolas orationes cum lidcli obsequio.
tum in nobis est, ut in omni loculione, qua Dilectus nosler Joannes eapelianus dornini
filius

dicitur; < Sccundum quod Deusest.secundumquod mci archiepiscopi veniens a vobis intimavil mihi,
bomo est, » caveant et diligenter studeant adver- graviter vos erga meam parvitatem commolum, eo
tere, quo respiciat quod diclum est, utrum ad per- quodex relalione aliquorum insinualum sit vobis,
sonain, an ad naturam, vel forte aliquando ad cau me coram domino imperatore sinistre locutum de
sam, el ita delerminent boc, et alia his similia, ut B vobis, et, unde raagis moveremini^ de domino ar-
a tramite et a rcgula fidei catholicae non recedant. cliiepiscopo. Fateor quod justa esset erga mc indi-
De quantum in hoc, vel ex hoc, et in eo, vel ex ee gnatio, si esset veruro, quod dictum est vobis. Ne
et cactcris huiusmodi similiter judicandum. De simi- aulem putetis verum, quod falsum est, ab ipso Au-
libus enim iiicm judicium. Semcl haee dicta suffi- gusto vobis clementissimo cognoscere poteritis me
ciant. non aliud vel aliter dixisse, quam nuuc vobis con-
fiteor.
EPISTOLA XII.
Folmaro,
Cum sinistrc delatus ei luissem ab illo
Cerfiolii prccp. Iteichcrspergensis epislolaad Eberhar-
dum episi Babenbcrg. — qui quasi foflisamarus amara de me seminaverat,
. Respondet breviter ad
priurem ejus epistolam, nunlialque se plenum opus quique velut meretrix infausta domino imperatori
de conlrovcrsa quccsiione p&rscripsisse. Salomoni suggesserat mortuum suum
velut alteri
Sei enisshno Domino suo E. Babenbergcnsi epi- essemeum.et meum vivum esse suum, quasi ego
Dei honori, atque ipsius Augusli corona? imperiali
Ecopo, frater G. de Richersperge, devotas orationes
cum frdeli obscquio. detraxerim in scriptis meis, quod ipsum fecis»e pa-
estlegentibus profanum ejus libellum, domino
Litterasvestras gratanter accepi, acceplas dili-
c lam
genter perlegi, porlectas niemoviac commendavi eo mco archiepiscopo missum, srcut e _rcgio_ne mam-
atlenlius, quod in eis animadverti cam sapienliam, fcstum est legentibus mea, me ita non sapere, ut
quae suaviter et fortiter disponit omnia, quia forti- ille de disseminavit, miltens circumquaque sua
me
ludo increpationis mista suavitate discrctionis ve- figntcnta, quae dicit etscribit licereses esse Gerhohi;
hcmentcr meam parvitatem commonuit, ne rebus cum, inquam, sic delatus fuissem in curiam impe-
ad siinilitudinem inductis arbitrer assignandam pro- rialern, iste quoque sermo exiit inler
capellanos

curiae, aliosque multos fratres, quod vos me

prietatein Bigntficatiouis, ut verbi gratia, quia convi-

fari Dominus in Evang; lio seu fulguri assimilatur, de rnanifestis haeresibus, et coarclasselis ad
cisselis
ideo fur aut fulgur esse pnlelur. Unde quod vestra confessionem hacresium. Quod non ita esse novit
prudentia in quadam similiiudine vassalii nomen vestra pietas,qua exhortante promisi me scripla
Christoassimilavit, non ita mihi suasistis intelligen- mea diligenlius inspeclurum, et si quod in eis in-
(ium,quasi Chrislus officio vassalli fnngatur. Sciatis venirem, offendiculum, beati Augustini exemplo
ergo quod non ila sapui, imo non ita desipui, ut a pianandum. Quod etiam facere studui in opusculo,
vobis putaverim hoc sentiri, quamvis pro simili- quod noviter perfeclum judicio domini mei archi-
tudine quadam in collalione fraterna iniroduxeritis D cpiscopi et veslro paratus sum supponere, alque
nomen vassalli. Sed quia intellexiex occasioneillius ipsius Romani pontificis, cum opporluuum fueril

collationis murmurare quosdam, quasi ego ibidem tempus, tempestale, quae nunc saevit, imperanle

confessus, aut convictus fuerim de iudubitabili hae- Domino sedata.

resi, ad dominum abbatem Windbergensem, ve- Cum ergotalia fuissent in curiarn seminata,qu3e-
sirum fidelem, pro mea excusatione, non pro situm est a mc an haec vera essent. Negavi dicens

vestrse honeslalis infamatione quaedam scripsi, qui- essc quidem vos adversarium mihi in scntcntia

bus eliam improbationem vassalli brevitcr inter- sicut mulli Iitlerati, sed non ita crudeliter, ut me
serui, quod ulterius in scriptis meis iterare bben- iudicaretis haerelicum. Tunc interrogante Augusto,

ter cavcbo, quia vobis grave sentio. Ex occasione utrumne dominus meus archiepiscopus esset nie-
autem illius vestrae collationis mea scripta diligen- cum, an conlra me, dixi neque pro me r.eque con-
lius pertrarlaudo potius quam retractando scru- tra me illum esse. Unde rogo super accusatione
latus, opusculum peregi ad personain dornini mei ista habealis meexcusatum, neque vobis indignum
Salzburgensis, quod, ab ipso lectuin, dornino Bri- sit vel grave, quod haercsis notam repuli, et adhue

xiensi misi lcgcndum, cogiians eliam vcstrac discrc- repello a me, qui cupio esse ac dici catholicus, etsi
S31 GERHOHI PRjEPOSITI REICHERSPEKG. 532
pauper ac modicus, paratus in Ci.risti palienlia A vero ad servum sive ad servos. Quia ergo peipe-
fcrre multa convicia praeler nclam schismatis et tnum est in Cliristo, ut sit Filius, recte nunc et in
hacresis. Nam haereticum esse ac riarmonium ha- aeternum Deus asseritur esse Pater ejus. Uem qm»
bere pene sunt paria, neque in lahbus hahenda perpetunni in Cliristo, ul sit creatura, recte creator
est patientia, ut si fuerint objecta, non refeilantur. Deus asseritur Deus Yerum quia non esl in
ejus.
Caetera opprobria sunt ferenda excmplo Christi, eo perpeluum, ut serviat, cum scrvitaii eju» donii-
qui cum diceretur homo Torax, potator vini, se- ninm succedat, non qualecunqne sed sumraum cx-
ducJor» samaritanus, amicus publicanorum, facuit inanita forma servi, non ut non sif, sed ut domine-
quasi homo non habens in ore suo redargulioness tur in tota republiea Dei Palris. Quisquis in Chrislo*
cum potuisset haec omnia falsificasse ac negasse. velDeum hominis Dominum, et scrvum vtl homt-
At cum diceretur habere daemonium, non facuit, nem Dei servum praedicat, Chris»um secat in duos,
sed respondit dicens : Ego dwmoniutn non ha- Dominmn et servum contra Ephesinum coucifium,
be~, sed honorifico Patrem meum, et vos inho- qnod ntinam vos pensaretis ex integro cum epislo-
norastis me (Joan. vm). Exemplum dedit nobis, fis et gestis et sententiis eidem insertis. Credo
ul et nos ita faciamus palienlcr sufferemlo, quod qnod, sicut Hilarium dicitis et vestrum et nostrum,
assimflamur aspidi stirdae et obduranti aures suas, sic idem concilinm diceretis et nostrum et vestrunr
vel Gofiae suo gladio feriendo, vel etiam vulpi et tam Hilario, quam praedicto concilio consentien-
foveas habcnfi, et aliis monstris, ut non inde mo- tes idipsum diceremns, el saperemus pie intetpre-
vcamur ad iram, scd ad compassioncm lalia de no- tando subjeclionem qua, ficet Filius maneat et per-
bis credenlium et dicenlium. Verom sf haeresim, maneat io aeternum subjectus, gratias il!i agendo se-
sciliccl errorcm in fide p^rtinaci animositale defen- cundum nalurara humanam, gratis in eo exallatam,
sum quis objiciat, licet unicnique recte eredeuti, el ctgloriadivina glorificatam, tamen aequnle imo ideni
id, quod credif, confitcnll dicere : Non sum haercti- cum Palre Dco habens dominium, non ultra cum
cus, ct ego pestilenliac hujus dacinonium uou liabeo, nominabit vel recognoscet Deum suum, sicut cum
ct honoTilicoDeum, et vos inhonorastis me. Omnis recognoscit Deom suum et Patrem suum Detim :

quippe cathoficus honorificando Chrisiuiii honori- suum, sub quo est honio; Paliem suuro, cum quo
ficat Deum, quia Christus Deus est. Creditis, iixqutl, est uinis Dominns ipse homo.
in Deuin, t\ in me eredile (Joan. xiv). t Co:isequcns Claret, sicut pulamus, non surdis auribus nos
cnim cst, > ail super Joannem Augustinus, « ut si audisse illud Augusiini < Dcum meum, sub qno
:

in Deum credilis, ct in roe credere debeatis, quod r ego homo sum. » Commonemus et ros par\uli
non essct censcqucns, si Christus non essct Deus. eelsiiudinem veslrara, ut sicul nos audimus ex
Est autem Chrislus homo unctus et perfectus Deus et commonitione vestra, sub quo, ita et vos audiaiis,
pcifcctus homo, eliam in forma servi Dominus al- cumquoctin quo, asserentibus multis auclorila i-

tissimus, non habcns altiorem st> dominum, licet bus evangelicis et apostolicis, quod cum Patre al-
ipse, iu quanlirm cst homo, super se vcl potius in que in Patre suo assumptus bomo consummata suae
sehabcal Dcum, cui dixtl in cruce: D"us Deus meus, virtutis obedientia potentissime doininalur, vivit
vt quid deretiqnisli me (Matlh. xxvui). Quem eliam et regnal in aeternum. Quia, ut ait Apostolus, Con-
post icsurrcclioncm dicit Deum auum (ibid.) ; Dei sedit in dextera sedis magnitudinis in excelsis, taitto

videlicei noraine srgnilicans allissimam Divinitatem, melior angelis effeclus (llebr., I), haud dubiiim, qtiin

cui srrbjecta serviunt omnia creala, cui etiam ser- in ea naiura y in qua est factus, quanlo diffcren-
vivit in Christo humanitatis creatura exinanila in tius proe illis nomen harcditavit \ibid).

co Der forma, non nt non essct, sed ut occulta es- EPISTOLA XIV.
sct, quoniam ibi abscondita erat fortiiudo ejus, Eberhardi ep. Babenbetjt. ad Gerhohum prtep. Beu
quando anfe fac iem ejus cltcrsp. epistota. Explicalur docirina concilii
morientis ivit mors : ab-
Epkesini. aliorumqm tum dociorum tum sacrw
scondita, mquara, no.i annilulata. Simihter ubi » Scripturw verba. quce Gerhohus pro ninione sua
absorpla moile in vicloria forma servi exinanita stabitienda adduxit.
cst, non ut non sit, sed nt optirae sit, videlicet non E. Dei gratia BabeBbergensis Ecclosiac vocatus
jam serviendo scd dominando. Qursquis ei domi- episcopus, venerabili fralri G. praeposilo de Richer-
num constituit alliorem se, videat unde bnc probet, sperge, idipsum sapere in alleiutrura secundura Je-
quod in Scrrptnris veritalis nusquam invcnitur. sura Christurn.
Nam Deumquod snura dicat post resurreciior.em scd Principium liUerarum ^estrarum, nbi de maledi-
nec ante, ncc post resurrectionem dicit Deum ciis vos excusatis, sicut mcl dulce est, novissima
suum esse Dominnm suum Conftteor inquit, tibi,: , vero amara sunt velut absyntliium vel acetum fclle

Paler, Domine cwii el terrw, qnia abscondisli heec a permistum, ubi nos quasi Ephesiuo concilio con-
sapientibus el prudenlibus, el reielasti ea parvutis trarios notatis, minus fraterne salva cbariiafe ve«
(Matth. xi). Dominura coeli el terrae dicil Patrcm, stra, dictum sit. Sed absterso et excusso ntinc isto
non cceli et terrae, scd suum, et reclc, qtiia non pulvere multas grates referimtis benevo'entiae ve-
idem cst Dominnm esse ct Patrem Deum. cum alle- strje, quod cum.aliquanlulum discordes essemus, in

rum sil relalivum ad filium, sive ad lilios, nlterum cbariiate fralerna submonuk»i&, et magnopere invi-
553 EMSTOLfT. r>?>\

la^tis nos ad eonvnium cpularum vcsirariini hoc A anhnae noslne ali(|ualenus saginata iion ponnil stua-
est : ad Ephesinum roncilium. Ililari itaque vultu rnm dulce, el dulce amarum, babito cerlo mode-
et lceio animo acoetliniws, eo atacriores utiquo, quo ramine discrotionis, quid non credeudum, vel quid
et secirriores, quanlum ad fidcm, ulinam operan- crodendum sit. Oedere, quod Deus Vcrbum Dei e»
lem per dilcclionem I confidcntes quod pro nobis Dominus Christi sit, Nestorianum \irus est. Si
esM; debeaf, et non tonira nos qnidquid appositum quis auteui hoc crcdit. manifeslissiine in duo di
iuerit r.ut proposiium. Vos Scripturam adimplevi- vidilunum Chrislum Filium et Dominum, et se
stis : Si esurierit inimicus tuus, ciba illum; si silit, ipsnm Dei Verbum Dt-um sibi facit et Dominura.
polum da illi : hoc enim faciens carbones ignis conge- Scd ipse Dcus sibi nec servus est nec Domi-
res super enput ejiis [Rom. xn). Uiinam carbones mis, quia omnia inconvcnientia scqtiercntur ex
isii vivi uieiiles ct non consnmentcs congeranlur illo crrore Nestoriano, si quis Dcum Verbum
BUpor capiia nostra, ut ignis charitatis ct luincn diceret esse ct Dominum Christi, scilicel Dei et
veritatis exardescat in nobis ! ilaque cpulemur non hominis.
in formento vctcri, neque in fcrrnento malitiae et lllud vero non surda aure prsetereundum, sed Qr-
nequitiae, sed in azymis siuceritatis et veritalis. Vi- miter retinendum est, quod dicitur : « Nnllaienus
B
deamus non tantum quid verborum superfiries re- ignoramus, qtiod mancns Deus homo quoque factns
doleat, sed qtiid iniin.-i saporis gustus nobis ab in- sii, etc. Evidenter enim homini assignatur, ut sub
lus reinintiet. Vestrum Ephesinum concilinm (su- Deo sil titpole Domino, quod supev.ius remotum est
pnr nos enini cst, ut noslrum dicamus, nisi quem- a Deo et comprobalum, quod Deus sub Dco esse
«idmodum Qdes calliolica nostra in communiono (i- non possit. ci quod S'bi Deus nec servus esse pos-
delium eontra Nestoriuro habitum estj ut canon sit nec Domiuus. Quapropter aptc concludilur :

ipsius concilii indicat, qui ita rcperiiur : < Incipit i Ergo iicut homo, quantum decenter exinanitionis
canon sancti Ephcsini primi concilii, liabitus cou- mensurae congruil, sub Dco se esse nobiscum disse-
tra Nestorium Constanlinopolitanum episcopum, ruit, hoc etiam modo sub lcge factus cst, quamvis
qui purum hominem ex sancta Maria Virgine iiatum ipse pruumlgnverit legeni, ct legislator ut Deus ex-
asseruit, ut aliain personam carnis, aliairi faceret stilciit. » Si ergo nos Ycrlnim Dei Palris diceremus
deitaiis, nec uiaim Christnm in Verbo Dei el carne Deura vcl Dominum esse Ghrisli, de Vcrbo ct carne
seiitirel, sc-d sejunrlim allerum Filium Dei* alte- duas personas facienles, qui sensus liaereticus est,

rnm Eiliuin Iioniinis praedicarct. Cui svnodo vice et capitulo sexlo pr.edicti concilii condemnatus,
Hancti Coeleslioi papae praesodit sancttis Cyrillus sine dubio contra symbolum, et contra fidem catho-
Q
t

patriarcha Alexandrinus, >eteaetera sequenlia sancti licam gravissime peccaremus, manifestius in duo
conr.ilii ) dividentes Christum, quam illae haercses, quae ibi

Sed jam ad ea veniarous, quae vos ex symhoio anlc hunc locum articuiaiim el sigillalim damnatae
ejusdem concifii quasi contraria nobis denolarc c\ sunt. Quia cnm ornncs comrauniter Chrislum divi-
spnsu lilterannn vestrarum percepimus, cl graviter, danr, tamen secundum illa priora membra ab in-

prout oporiebat, accepimus. Ouorurn texlus subno- carnalione Deus non negaiur homini unitus quo-

latus est, ubi praescribitur Nestoriu quid abdicare quo modo i secundura Nestorium aulem bomo pu-
velabjuraredebeat: «Sed nequeDeum aut Dominum rus de Virgine nalus, el poslmodum susccplus affir-

Christi Verbum Dei Palns asserimus. Nc iterum maltir a Verbo quasi Deo et Doinino creatore suo,
manife-siius in duo dividamus unum Chrisium Fi -
1 ei ita thrislus Deus ct homo unus et idem in pcr-
liumet Dominum,etin crimen sacrilegii.incidamus, sona secius secundum eum in duos, Dominum vi-
Deum illise ipsum facientes eiDominum (sic). Unitus dclicei et servum sihimctip3i et Ueus essct et Do-
quippe sic, ut superius dixinius, Deus Verbum car- minus. Quod incptum e,t impiuro esse! credere. Et
ni secundum subslantiam Deus est si nos codem ,modu Christum dividerenius, loras
omnium et Do-
minator universitali. V«rumlamen nec servus esl ° deberemus projici absque dubio. Sed nos annuente
ipse sibt nec Dominus. Quamvis cnim Deum snum Doo neqae coofundcnlcs person.as, neque subsian-
Patrem dixerit, cum Dcus sit eliam ipse natura, et Uara separantes, non ita dicimus, sicut Nestorius
de iliius cssentia, tiur.en nuilatcnus ignoramiis, dixil, aliam esse personam Verbi, aliam Christi,

quod manens Decs homo quoqae factns sit, qui snb ct Yerbum esse Deum et Domimim Christi. Scd hoc
Deo juxia legem natura? hnmanitatis oxisteret. Ipse diciraus quod Verbum Patri coaeternum, et homo
vero sibi quomodo ve! Deus poterii esse vei Domi- Jemporaliler assumplus «rra persoaa est, Deus vidfi*
nus? Ergo sicut homo, quantum decenter exinani- licct et Dominus nosier Jesus Christus aqualis
tionis men.sura; congruit, sub Dco se nobiscum Palri secnndtim divinitaleni, rainor Patre secundum
esse disseruit, hoc cliam modo sub lege factus cst, humaoitatero • » sicut ipse, qui Veritas esl, ait :

quamvis ipse promulgaverit legcm, ct legislator ut Pater major me est (Joan. xiv). \\£t est anliquitas

Deus exstiterii. » (idei christianae, cui manus injiccre exsecrahile est.

Ad has, ul credimus, epulas invitastis nos, Certum est eniro, quam perniciosae sint sentcn-
quasi conlra nos stnl, qua; pnemissa sunt. At nos liarum novitates secundum Coalestinum papam, (ju«
isto coelesti manna libenter vescimur, ut ariditas de vanae gloria amore descundunt.
535 GERHOIIl PR.EPOSITI REICHEJISPERG. 556
Respkite crgo et atter.dite, ct dijudicate si no>, A Christum in duo socare, ut saepe dichim est, sed
tontra concilium Epliesinum Christuin in duo seca- naturam a natura disiingiiere. Noa est uoslrum su-
mns, dum iuseparabiliter unam personam Verbi as- per hujusmodi vobiscum quasi conlenliosum funera
sumentis, et hominis assumpli crcdimus et conlile- trahere, aut aliud qnam Cbristi gloriam qusercre.
mur, ei naturam a natura ita distinguimus, quod Vincat Chrislus in nobis, vincat jusiitia, vincat ve-

altera major, sicut pvzedictum est, et sicut lota uni- rilas fidei, adversus quam porlae inferi non praeva-
versalis Ecelesia ct tenet et concinit hoc modo : lebunt. Hsec cst enim illa gloriosa victoria, quae vin-
« Qui licct Deus sil et hoino, non duo tamen, sed cit mundum, fides nostra.

v.nus esl. Christus. > Fidelis scvmo. Qui loquilur Ex jam dictis constat, ul credimus, omnibus sane
mendacium, de proprio loquitur. Ne pulelis r.os de sapicntibus quod nos Chrislum non dissecamus, et
propriis loqui ea, quae dicimus. Si forte non habe- Ephesino conciiio contrarii non sumus. Angelus au-
lis blaspbemias Ncstorii, quaerite, et invenictis ita tem magni consilii inspiret vobis, ut vos Deum
prave c! impiissime eum sensisse de Verbo Palris, Patrem omnipoientem non deponaiis de sede maje-
quod Deus el Dosninus Cliristi fuevit quasi alterius statis sua3, eteum sibimelipsi non detrabatis di-
persnnae, quam prius creaverii. et postea suscepc- cendo esse Deum et non Dominum creaiurre suae,
B
rit, et sic dnae personce fierent, qiicmadmodum duae videlieel bominis assumpti, quod pvorsus csset con-
naturae s»pi. una pcrsona suscipientis, et altera per> tra Epbesinum concilium.Concordatis, Deo gratias,

sona suscepta. Unde et Llasphcmiam illam, qvue nobiscum in eo, quoa jam post rcsnrrectionem
rcspondcl per coiuravium prcmisso capituio Eplie- Cbristum subjectum Deo Patri conceditis el creatu-

sini concilii, laii fine concludit maledictis-el maie- ram, secundum quod homo est, qu;c per omnia vos
dictos ille Nestorius, ac si Deus Vcrbum mauens in concedere ante non intelleximus. Sed quid valcl in-
ilia postmoduin suscepta persona ita loculus sit <'e ter nos concordia istorum, si adhuc perseveraverit
ca velut de sanctuarie suo : Solvite templum hoc, et ianta diseordia in nobis, ut nos Patrem Dcuin et
vost tridnum rcwdipcubo ithtd [Joan. n). Ac si di- Dominum Christi dicamus, secundum quod ipse
cerct : Ego habilator habitaculum propria virtute homo est, et vos Dcum ejus tantum concetiatis ct
suscitabo, quod per se iinpolens cst. Sic ab invicera non Dominum? Minima quaevis distantia maximam
non disculimus nos Yerbum et cainem sicut Nesto- facit dissdnantiam, si proporlionalis ncn fuerit.

rins, ut Verbum Deum et Dominum, et Creatorem Primo dicimus quia rota in mcdio roUc est Vctus
dicaraus Gbristi et ipsum Christum alium in per- Testamentum in Novo, et Novum in Veteri, quia
sona ab ipso Verbo, Domino et Creatore suo, quod Q alterum continetur in altero. Et haec sunt <.'uo labia

cssct evideiilissimc in duo secarc Christum. Sed sponsa? sibi consonaniia. Quid ergo refert, ubi re-
lianc impiam divisionem detestantes simul cum ea periatur bic vcl ibi? tanlum ut invenialur certa
et omues illas haercses monstrosas reprobair.us, auctoritas eorum, quae tenemus, et dicimus. Si
q.ue abdicandae ibi Nestorio pnescribuntur vol be- Christus ante resurrectionem vel pcst resurreclio-
nignitate, vel dignitate, vel aucloritate, vel colla- nem non dixit omnia, non prxjudicat veritati eo-
tione aggregativa, vel eonnexione quasi per partes rum et auetoritali, qusc prophetae protulerunt vel
eor.sliltitiva, vel participatione, vel inbabitatione apostoli, vel corum successores, quia idem utrius-

unum csse Cbristum cum Dco. Onniibus autem er- que Testamenti auctor est teste Apostolo : Mnttifa-
ribus exsocratis nos colligentes in eo, et cum co, rinm, mullisque modis olim Deus loquens palribus in
qui dicil : mecum, dispergit (Luc.
Qui non colligil prophetis, novissimis diebus istis loculus est nobis

ii), simplicwer dioamus unum Cbristum esse Deum (Hebr. l), otc. Et semper iteratur, cl reiietalur? Os
cl hominem scmper in idipsum, minorem coniiien- enim Domini locutum cst (ha. xi .). Et CiCteFa his
1
js eum secundum bumanitaiem Deo, aequalem au- similia. Novum proprie Testamenium est. Testi-
i tn Deo, secundom quod Deus est. Quod non est monia sunl dicla propbetarum. Morle testaloris te-
u lam ct earadem personam in duos dividere, scd D stamentum conlirmatum est, testibus proemissis
duas naturas arcano quodam ineflabili divinoc ope- corroboialam; alioquin, leslamenluni inofliciosum
ralioais in unani p;:rsonam consocialas discernere : videretur, quod nullum haberct leslimonium. Si
qnia unus Domlnus , una pdes, unum bnptisma crederetis Moysi, crederelis ulique et milii (Joan. v),

(Ephes. iv). Paulus apostolus non in duo secuil et dixit Christus. Intrepide ergo lcsles vcrilaiis scqui-

se el omncs, quando dixit : Elsi exterior !:omo no- mur. Et forle Vcritas omnia dixil in piopria per-

sler corrumpitur, interior tamcn rcnovalur de die in sonaChrisli, sed nos intelligere aut non possumus,
<iicm (II Cor. iv) ; sed qnse in uno bomine eranl, ab aul nolumus secundum Augiisliiium super Joan-
invicera discrcvit. Sic ergo quilibel hominum sc- nem, cum ipse Christus dicat : Omnia, quacunque
cundum hominem interiorem et exteriorem se ipso audivi a Patrc meo, nota feci vobis (Jonn., xv).

major, et sc ipso minor est diversis respectibus, Quando Deum dixit, salis declaravit ct Dominum,
nec idtitco unus homo plenus, sed unus bomo du- sed vos forsitan noluistis advertere. Quaproptcr
plicis natur.e ost. Quid crgo mirum, si et nos in audite quid ipse dicat : Non me videbitis amodo,
Cbristo ea, qmc Chrisli sunt, disliimiimus, nalu- donec dicalis : Benedictus, qui vcnil in nomine Do-

ram vidclicet divuiam ct humanam? Non est hoc mini (Matth. xxmj. Audite David, auditc pucros
$57 EPIS TOL/E. 558

clamantes : Benedicttts, qui venit in nomina Domini A nem, ncc post resurrectionem invenilur Patrem ap-
(Psal. cxix). Ipse et Dominug, et a Domino missus. pellasse Dominum, ideo negatis eum esse Dominum
Agnoscitc eum, quem Siineon agnovilChrislum Do- sua? creatura?, videte quid dicalis. VooanJo cnim
mini, de qtio rosponsum acccpit non ab alio quam Deum, Dominum quoque professus est, cum non
a Spiritu sanclo. possit esse Deus alicujus, cujas non sit Dominus.
Yidimuscquidem.etbene vidimus secundum glo- Quia quamvis diversis respcctibus dicatur idem
riationem littcrarum vestrarum, quam bene inlelle- Deus et Dominus, neulrum tamen excedit alteruin,

xeritis illud in Augustino : « Sub quo et ego liomo el proprie et singulariter accepta nomina bajc uni

sum. » Vellemus tamcn aliquanlulum melius intel- soli conveniunt ex quo et in quo, el per quem om-
Icxisse vos. Cuni cnim subjcctum concedatis in nia. Unde est illud : Dominum Deum tuutn adorabis
natura humana ut crcaturam Creaiori suo, quare et illi soli servies (Malth., iv). Aliter aulem acccptis
non ut Domino? Quid limebatis ab illo negotio vocabulis sunt el dii multi, et domini multi. Enim
perambulante in tencbris haeresis Nestorianae, ne vero onmes paginae sacrac Scripturae plcr.33 sunt,
idem sibimet esset Deus et Dominus ? Jam limen- qualiler et Deus in Domino, et Dominus intelligalur

dum non est quia comminutum esl illud caput in Deo. Verbi gratia : Ha?c uicit Dominus. Et item
vilitli, et in cineies redactnm, Deo gralias. Quam-
8 Ego sum Deus vester (Lev. xxi). Et Dcus in Do
obrem sicut vos dixistis nobis, si rie mcminimiis, mino et Dominus in Deo intelligitur. Si non vul- ,

Viiletc an bene intellexerimus Augustinum ila tis credcre mihi crcdite saltem prophclis, et ipsi : ,

nos ;equa lancc remetimur vobis multum pacifi- Moysi et si non vultis credere Moysi , credite ;

ce : audite, et inlelli^ile Christum loquentera in salfcm angclo, et videbitis veritate niti ,

qu?e dici
propheta , dc se confilenter dicente : Audiam qttid mus. Ave Maria, inquit angelus, gratia plena, Dcuti-
loquaiur in me Dominus Deus (Psal. i.xxxiv). Ex- nus lecum (Luc. i) , id cst : Deus. Unde Petrus
surge, inquit, et intende judicio tneo, Deus tneus, el Alexandrinus episcopus, damnator Arii : < Verbum
Dominus weus in causam meani (Psal. xxxrv). Sie caro factum esf, et habitavit ia nobis , scilicet ex
Christus Agnus ille occisus ab origine mundi. Et quo angelus virginem salulavit dicens : Ave gralia
quid Augusiinus? t Exsnrge , et intra judicium plena, Dominus tecum. Dominus tecum dixit Ga-
niecura Deus Dominus meus , non in meus, et briel ,
quod est Deus demonstrans carncm futn- ,

paenam mcam, scd in causam meam non in id ; rum ,

jtixla quod scriptum cst Spiritns sanctus :

quod mecum habct latro commune, sed in illud superveniet in te (Luc. i). Dcnique cum Chiisli no-
quod beati qui persecutioncm patiuntur propter q mina sint Dei in Hebi320 plena mysterio ,
nunquid
justitiam. Martyrem non facit pcena , sed causa. t omnibus his nominibus privavit Palrem Filius, quia

Itcm : i Et lu , Domine, fac mecum propter nomen non omnibus his invenilur eum appcllasse in Evan-
meum. » Super quem locum Augustinus ait : i Pa- gelio? Miramur, nec satis admirari possumus, cum
ter quippe aujuvat filium, in quantum Deus homi- Deum Christi dicatis, quare Dominum Christi non
nem propter formam scrvi, cui homini Deus, et recipiatis , cum istorum nominum vim ex dulia
cui in forma servi eliam Dominus est Pater. t et latria, qtiae vobis salis nota sunt, cvidenter pos-
Cum dixeritis vos, nusquam in Scripturis verilalis silis perpendere , cum lalria Deo, dulia Domino
hoc inveniri , vidcte an hx-c Scriptura verilatis conveniat , non Domino soli ,
qni est Deus ,
sed

sit. el angelis et hominibus suo niodu deferenda. Qua

Si objicitis quod Altissimus altiorem se non ha- autem ratione vos utimini a Christo ad Patrem,
bet, quia canimns Christo : 4 Tu solus Dominus, lu eadem a simili uti possenius et nos a discipulis ad

solus Altissimus, cavendum esi ne offendalis in Christum, nc quibuslibet aliis vocabulis appellare-
>

petra scandali. Gigas enim i!le geminae substanlise mus Christum quam eis, quibus discipuli legiintur
est, altitudine divinitatis tanltim excedens hominem usi fuisse in Evangelio, quae Salvator ipse comprc-

assumptum, ut et Deus ct Dominus ejus sit et D hendit Vos vocatis me, Magister el Domine, ei : :

quantum ad hoc, solus Dominus, solus Altissimus bene dicitis, sum etenim. Nunquid ergo Deus eo-
est Christus, a Palie et Spirilu sanclo essenlialiter rnm, et noster non erit, quia non dixerunt Ma- :

indivisus. Sicut in praedictis locis, sic et in aliis gister , et Deus, et Domine.? Ast nisi in Domino

Dominus Chri- Deum intellexissent, Htique correpti fuissent sicut

pluribus in eodem propheta Deus ct

sti Pater vocari reperitur. Item in Isaia propheta : etille, qui dixit ei : Magister bone. (Marc. x). Sed

Hcec dicii Domiitus : Ecce servttb meus, suscipiam quia ille Deum non credidit, clsimpliciter inagistrum

eum , electus meus , complaatit sibi in illo anima appcllavit, isti vero Dominum vocando in Domino
mea (ha. Evangelio mutato nomine etiam Deum intellexcrunt jure Iaudem istorum
xlii). Quod in ,

dicitur : Ecce puer meus (Matth. xn), neminem recipit inquiens : Bene dicitis. Illum vero redarguil

moveat : quia translalio translationi non praejudi- dicens : bonum? Nemo bonus nisi
Quid me dicis

cal, cum et cenlHiio dical : Puer mcus jacet in do- uitus Deus (Marc. x). Ac si dicerct Quia Deum :

mo paralyticus (Matllt. vui), puerum vocans ser- me non credis, impie me ct non rccte bonum ma-
vum usitato more loquendi. Quid ullra petitis? gislrum conlileris. Ilac ipsa ralione Dominus nosler
Si dicitis : quia Christus ncc ante rcsurrectio- Jesus Christus privabitursuo spcciali nomir.e, quod
S53 CFRUOlil PR,f.POSITI REICHERSPF.RC. 540
e.sl letiagamiualon, quod diciiur iniorprelalum : A spicil, sed veritas nihiloininus in ipso esi. Unde Au-
Principium passionis vitae iste. Quorsnm autem di- guslinus : < Formam seivi, id cslnaturam 6ervi acco-
ligens illa rioniinum et proplietica inculcatio evanes- pit in suam Deus illc personam, atque ita hominum
cel : Et vocabilur nomen ejus Admirabilis, Consilia- Factor in similitudinem honrinum factus cst > etc.

rius, Deus, Fortis, Paler fnturi stvcuti, Priuceps pa- Qme rcrum veritas in ipso non est abolita in re-
c>? (Isa. ix.) Ri diligenlius cnnsiderare velleiis au- suirectione, excepta mortalitate, et c&teris Inijus-

ciorilalem illam , unde vos munitis : Confitcor modi, quye sunt poena peccati. Quia Lunc vere ante
libi , Pater, Domine cceti, e.t (errcc (Matlh. xi), non faciem ivit mors, ut vos dicilis, et sicul Propheta
gieercmos aliitd nisi : Pax vabis .'
quia diccndo : pnedixit. Quod autem dc exinanitione forma? ser-
Palcr, Fiiium Pci se coiifitciur : diccndo : Domine vilis introducilis, satis supersedcri poterit, utnobis
c&.li el suum Dominum confitetur, secundum
terra\ videlur, quia exinanitin ad liumilitatem respicit,
mod ipsehomo et creatura Pei est. Nomine enim servilis autem forma: demutatio ad glorificationem
cvii et terrw universa cteattira comprehenditiir, et exaltationem. Sed his omissis ad hacc redeamns,
quin /•» principio creavit Deus cadum et lerram (Gen. quod Chrislus, sua? dispensationis ohcdientia com-
l). Fl : Qiti vivit in wternntn, creavit omnia simul plela, per gloriam resurrectionis et ascensionis cx-
(F.fcti. ixiii). Aut ergo hnmo assumplus nominc altalus, sedel ad dexteram niajesialis in excelsis
coeli et terroc inciuditur, aut non crit crealura, nisi Deus \erus, et liomo verus, aequalis Patri secundtim
dicatur Cunc nova creatura a l>eo facta, quando diviniiatcm, minor Paue secuudum humanilaiem.
Filius Dei carriem assumpsii, quod Deus avertat a Hoc credimus et conliiemur, et conira hanc fidem
cordilui* luMium , quia hoc cs<el resuscilare hav Romanpect universalis Eccle./ire auctoriiale corro-
resimV^kntini, qui Yalentinus Marrionis disfipulus horatam nullam uovilatera, vel eliam antiquitalein
Chrisluin de Virgine nihil corpons assumpsisse, sed recipimus. Si quid aulem qua?siionis emerserit,
per eam quasi pcv ftslulam Iransiss* 1 asseruit, el tunc sequimur institulioiiem sedis apostolicae, decrctuui
inanis esact fides redcmplionis nostrac, ct alium Coeleslini papae : prc.fundioresdifliciliorcsqiie parlcs
mcssinm exspectare dcberemus. Quod awem Chri- ingruentium qiisestiomtm, quaslalius perirartarunt,
siusde substantia tencsit, secuntlum quod homo qui haercticis restiterunl, sicul non audcmUs con-
esV» exindc probatnr ; quia Verilas de terra orta cst temnerc, ita non neccsse hahemus astrucrc. Saiis-

(Psal Lxxxiv),<?t:Qvisanctificat,etquisanctifican- siiflicere credimus, quidquid secundum pitedicias

ftir, cx uno bmnes (llebr. n). Augnslintisait : c Chri- regnlas apostolicae sedis nos scripla docuenmt, ul
stus Adam, et noviasimus Adam dicilur
liciiur prorsus non opinemur catholicum.quod oportucrit
'
:

qnia de eadem maleria esl. > Siuiililer cum dicit

C prjefixis sententiis esse conirarium. :

Pater/in mannx tvas commendo spirttum mcitm(Psal, Nec quisquam hoc a:siimei quod prislinai subje-
ixx), uiriusquc oaturx professio est. Et divin* in ciionis et ohedientiie scivitutcm Cbrisio dicamus
co quod dicit Palcr, el bamaiiae in eo quod spiri- incumbore, cum etiam nposiolis dicttim sit : tam
lum manus in ejus commendaf ,
quia et Dcus et non dicatn vos servos, sed amicos (Joan. xv). El alibi

Dominas cjus est. Unde et ipse versiculus ab ipso dicatur : Jam non est servus, sed filius (Calat. iv) :

iesn Christo in cruce canonizatus, iu persona ejus Ubi timoiis illius servilus denotalur, quem charitas

a Propheta laii fine cmcludilur : P,cdemisti me, foms miuit, quae servitus longe a Christo esl, et fuit
Domine bens veriiatis (ibid.). Recoidamini cujus scmpot. Sed hoc tanlum dicimus, quod Icgibtis h>
verba sint in Aclibus aposlolorum : Davidenim di- manis solutus legi Dei solummodo subjectus est,

cJt'£ncuMi ;Providebam Dominum in conspcctu mto qu:c lcx aetcrna est, ut, secundiim Augustinum, scr-
fc.mper, quuniam a de: 'ris e&t milii nc comtnovcar ,,
viat omnis crealura Crealori suo, Lex qtridem illa
(Act. u), ''.jusdcni rei leslimoniis tolus liber Sapien- lemporalis obedientiae tunc linem acccpit, quando
li e plenus est. Si his Consummalum etl (Joan. xix), ubi et velus
derogalis, quia nec ante re- dixit :

surieciionem, ncc post resurrociionem Chrislus ea q noster homo simul crucitlxus esl cum iilo. Sed lex
dicil per hoc adimitis auctpritatera ipsi Domino
, universae crealurae, quam piienusimus, quam et
nostro Jesu Christo dicenti : Xece&se esl imptcri ipse suscepit pro nobis, non quia debuit. sed quia
otrutia quce scripiu sunt in lege Moysi , et prophe- voluit, adhucstalumhabei, et perseverat immohilis.
tis , et psatmrs dr. vte (Luc. xxiv.i Kt itcrum : Ad- Cltrislus ergo resurgens a mortuis jam non moriiur,

hm mutta Itabeo vobis dicere, scd itop potesiis portare mors ilti ultra non domtuabilm : quod ertim vivil,

tvodo (Joan. xvt). viiit D'o (Rom. vi) : secumlum Augusiinum « Post
^modo de forma servi inquirendum, quia di- nummum lcmpore suo Augusto redditum, sc ipsum
citis quod Chrislus formam tanlum seivi relinue- capul cum uiembris reddens Deo. > Non crgo sub-
rii post resurreclioncm ,
quasi negando cum scr- jacet illi maledicto quod ab Achan sumpsit initium,
vire sub inquisilione ,
quid serviat ? Chrislns cx- non Moysi, uon Augusto teneiur Caesari, nec sub
ittanivil se ipsum formam setvi accipiem in simi- ea nola servitutis est, qua dccalvatus, ct ccm im-
iilndinem hominum fuctus etc. (Phiitpp. n) : nnn piis repulatus est, ncc eliam parcntibus subditus

tamen ut formam sine re. aut similitudinem sine esl. Omnihus enim leiiibus humauis jam solutus esl

veritate susciperet. Ad nos enim simililudo re- legis. ille Latoi qui sub lcgc factus erat. pra^ter illaae,
541 F.fiSTOLE. «2
qttx declarata est, noslrae conditionis htimiiitalein \ nenere nitturm. Qumdam de modo adorandi hotm-
absque pcccato, et pcena peccati, solus ul.que intcr nem in Chritto, ctc,

mortttot tiber, qui tanquam ATms capul cum cor- DiicctisRimo domir.o suo E. vencrabili Kabenber-
pore manct iu domo in aeternum, exciuso illo servo, gensis Ecclesiir cpiscopo, fiater G. de Richer-
qui noii manct iu aetcrnum. sperge, dcvotas oiationes cum fuleli ohsequio.
Ailorelur orgo Chrislus, Deus el homo, et aci- Ludens in orbe lerrarurn ab Kterno rcterna Dei
viat 8ii!) modo, secunduin quod crcatura Creatori sapientia tunc maxime pro dciiciis bnf>ct esse cum
suo. Elevatis cnioi oeulis ad monlcs. unde veniat filiis hominum, quando Eccbsia, vel quieque eiiam
auxilium nobis, semper ad id reveitimur : t Cum rationali8, vel (idelis anima Verbi Dei sponsa
tradiderit reg^um DcoPatri, tunc et ipse subjectus invcnilurplena deHeiis, juxta d!ud in Caniicis : Qvte
eritei, qui subjeeit ei omnia. Subjcctus erit, secun- esi itla, aua; ascendit de deseilo dtiicii* affluens,

dnni qiioci homo est, > ut ait Augusjjnus, cum coi- et innilens super dilrrtum tuvm ? (Cant. vill.) Talis

pore suo, quod est Eeclesia illi, qui snbjecit ct niinirum, oi fallor est auima vestra befioni sacr;e

omnia, lioc esl , Divinilali. Si autem quaeris, qul intenta, et in Scripluris vcrituiis exquirens verita-

vel in quo servial! Accipe. Quid servit Pelrus?quid tem. Hinc est illa vestra paticnlia, qtia sustinetis

Paulus? quid spiritus et animse justornm ? quidan- " modicum quid iosipientiz mcsc, sed. ei supportans
geli et arcbangeli ? quid cberubin ef serapliin? Non n)e pusillum, ciiin magnus in Ecclcsia
silis vos
esl, qui dicat : Fodere nonvateo, mendicare erubesco e t in rcgno prineeps ac dominus principiim. Sup
(Ltic. xvi). Vis scire quid : Audi : Benedicile, omnia portalis tamen mc, sicui dixi, eadem, qu;e inqo 1 -

opera Domini Domino (Psal. cti). Vis scire quo- rilis vos, inquirentem, ct ad boc snmmo sludio ni-

niodi»? Oninis spirilus taudet Dominnm (Psat., ci.). lenlem, ut, sicut vos horlamini, idip?tim dioamus

Quod specialiler ad Christi personam rospicicndo et sapiamus. Quod e\ partenunc fiefi gaudcmus,
Prophcla idcm "uisverbis exprcssil: Conscidisli sac- ctim vobis plf.cet Ephesinum iliod capiiutum, quo
cum mev.m, et cinxisti me loeiitia, ut canlel tibi tjloria probibemur cum Nestorio dividere Ciiristum ir
mea : Dominc Deus meus, in ceternum confiiebor tibi Dcminuin ct scrvum, quasi Verbum iucrcatum
(Psal. xm). Aiigustinus. : t Quid est : in aeternum creati, ct praesuis participibus uncti hominis sit

confitebor libi ? In a^.lemum laudabote. > Haec causa Dominus, ut jam diclus Ncstortus doeuerat. Contra
finalis, hoc toium illius vitrjenegotium, hoc illudholo- quempr%dicta.8y^odus Epbesina sje iniena! i Si :
^
caustum.quod ii)ultimofeslivilalisdieoirerlur,etvc- quis dirit Deum aut Dominum esse Cbrisli ex Deo
lum qiio-J rcdditur Domino inJerusalerp, quando col- ^ Paire Verbum. et non magis eumdcm confitciur si-
Jaudabit JenisalpmDomiiium.caputcum corporesuo
1 mu l Deum ct homincm, ulpotc faclo carne Vcibo
y;ibbatiran.s ab omni opove scrvili in iilo sabbatis- secundum Scrrpturas, anatbema sii » Qnia ergo
mo, ei soli, qui posuit liues ejuspaccm, ef adipe fru- sapit vobis isiud capitulum, Sapiat nereSse cst, uimm
mcnii, sc ipso \idelicelcon\ivas exsatians. Vis ergo eiindivi<.umesse Domiiuim Verbi et hommis Yerbo
srirc secrelum hoc, qnid modo serviat Cbristus? unili, qiioiilolum est Chrfeti.s, unus Dotnmus cum
lnicrpellal pro nobis, el respicit Domimis in faciem Palre suo ac Spiiitu sancto. I.icel enim de Verbo Fi-

Christi stii. Adhuc dubiias, an serviat

Augustinus. liodictum sit : Piuit Domlmis a Dommo (Exnd, ix),

Christus.' Audi quantum serviat. Scabclium pe- non tamen duo domini sont Pater Doinious, et Filius

dum cjus cst. Unde : Adorate ctiam scabellum pe~ Dominus, quomodo non duo dii Pater »>eus, et

dum ejits, qmniam sanclum est (PsaL, xcvm). Totum Fdius Dcos.
autcm hoc servire Deo, regnare est. Dixi vobis jam Nempe, ut vos inteHigcre hmuitis, c» verum est,

pridem, ci audislis, teste beato Ilieronymo super non aliud cst Deo essePeum, et aimd^seDomi-
psalmos : < Quia idem el sedct in tbrono majestalis, num, quando utrumque aiisoUilc dicilur in desi-
el ihronus est et scabeilum pedumest. > Si ultra gnationem divin* snbstanti.e: Qu-amio antem nomen
qu.eiis, primuin respondeo, quia po.swt lenebras D Domini, quod est reialivum, rcferiur ad servam,'
talibulum suum (Psal., xyii). Si magisiet magis in- n on possumus acquiescerc, honliHem *s*umplllin,
stiteris, dico tibi cum Prophela : Hic labor est jam dominanicm iu regr.o Dci Paln- hnbere super
anle me, donec inlrem in sanctuarium {
Dei, el in- se Dmninum, vel ipsum dici opQitere scivam
teiliaum ia novissima eorum [Psol. lxxiii). El cum Domini alicujus, nunc maxinie, postquam intra-
Apostolo : altitudo diviliarnm sapienliw et scien- vit in gloriam suam, in dominium suum dicentc

fi<r Dei ! (Hom. xi.) Iheo est confessio Petri diccn- ad cum Palre : Sede a dexleru mcis (Psal. ctxjl,

lis : Tu es Christus p.Hus Dei vivi (Malth, xvi), cum quod idem est, ac si dixissel : Conre^na el con
quo, et in qoo, ct per quem. el apud qiiem idem doflninare mihl. Sequilar cnim : Domimre in me-
Dominus nosier Jesus Chrislus trivit, et regnat cum dio inimhorum tHorum (Psot. ax). Proinde quod
Spiritu sanclirin saecula. iu Scriplutis prophelicis Chrislus dicitur scrvus,

aut Paier Dominus, est. recte arbitramur, ad illitd

EPISTOLA XV.
tempus referendum, quo iste homo novus, cuni
Corhohi rcsponsio ad tfwarcedentem F.berhardi cpisto-
(am. —
Prolne CTfflitiWU.» ta-itomodo homo in Chrt- fsscl Dominus omniunri, tamen sub tutoribus. cl

slo jum servn» non sit cartHiimiH ilimt tkv^k sii

1
,. vctoribus erut, nihit differem aserro, usquc od prw-
sr> GERHOIH PR^POSITl REICHLRSPERG. 514
(iniluin lempus a Palre ^Galat. iv). At ubi linito A Ijeeat autem et nobis, obsecro, qu.xdam moile-
servitio successit regnum aeternum ab angelo malri ste tangere, qua* nostram huiuilitatcm in vestris
ejus pramunlialum, jam non dico eum servum, scd ad nos scriptis offendunt, aul sua ambiguiiatedu-
Dominum, habenletn cum Patre suo indivisum do- bios reddttnt. Dicitis, et constanter afOrmalis Deum
ininium, licet mancnte in eo essentia serviiis for- Palrem botninis assumpti Deum et Dorainum exi-
mae, qu.e tamen servilis obcdientiae modo jugum stere, ct 21011 id quidem solum dc tcmpore dispcn-
non portat, sed in Deo ei cum Deo regnans domi- satorue humilitatis, sed et hodie jam, videlicct ei-
natur summo dominio, jam transacle illo tempore dem i>otnini assunipto servitutem quamdam aeter-

sessionis illius, in qua fatigalus ex ilinere sedit nam assifMiatis. Hoc igilur est, quod noslram par-
super fontem, largitus aquani vivam, reprobata vitatcm offendil,. eo quod sicut Deuin Patrein as-
prius aqua non viva, quani, qui biberit, sitiet ite- sumpti in Deuin hominis Domiuum csse dicendum,
rum. Non antem semper illic se(iit, sed surrexit, ex quo sedit in dextcra se.lis magnitudinis in ex-
ulterius non ila sessurus, quia nimis exaltatus celsis, in Scripluris canonlcis non invenimus, ita
jam non habet necesse dicere, quoJ dixit in illa etscrvilulem jam glorilicalo assignari non inveni-
sua fatigatione : Exsurcje, inquit, et intende judicio mus. Nam quod in propbeiicis Iibris vei iile Do-
meo, Deus mcus et Dominus mctts, in causam meam B minus, vel hic servus dici invenitur, tempore dis-

(Psul. xxxv). Hoc ipsttm pertraclans Augustinus, pensaiorke humilitalis assignandum ipsa vorba,

ut commemoi astis, ad idom tcinpus refcrt, qiio fa- et verborum circumstantiae innuunt, ut csl iliud :

ligattis cx iiinere invocavit Deum suum et Domi- Exsurge ei inlende judicio meo, Deus meus et Do-
num suum lanquam creatara Creatorem, et servus minns meus, in causam meam (Psal. xxw), quae
dominum, cujus tunc in servitio el obedientia fa- lempoi i et causae passionis congruere dubium r.on

tig.itus crat ex itinere. Sed nttnc sedcns ct qtiie- cst. Simul quoqtie perpendat prudcntia vc.-.ira

scens ad dexleram Dei Patris umnipoteniis in ae- cum Dci ct Domiui nopien pro uno et
qttod, eo-
ternum quidem recognoscet eum Deum suum, ut- dem accipiendum in Dco asseratis, hominem as-
pote faclorcm, a quo faclus csl ex semine Davidse- suraptum, ni fallor, dicilis in Dominuin qtioqueas-
cundum carncm, et Patrein suum, utpote genera- sumptiim, ita ut unus cum Verbo assumcnte Doini-
tionis suae divinae auclorem, et humanae opcralo- nus sit, apud vos, et aptid onines constaic debcro,
rem simul et auctorem, Scd non recognoscet illum maxime cum et xVpostolus boc indubilanter asse-
Dominum suum ,
quia, transacto servitio, sum- rat dicens : Nobis autem untts Deus Puter, ex quo
mnm cum Patre suo habet dominium indivisum in omnia, et noi ct ipso, et unus Dominus Jcsus Chri-
ulraqus natura. ^ stus, ptr quem omnia, et nos per ipsum (I Cor.
Qu'a ergo, ul dicilis, de nobis miramini, cum vui). Qui cum se testeiur nominc Do-
vcnisse in
Dei.n Cliristi dicamus, quare Dominum Chrisli mini, quod et pueri clamaverunt dicentes Bene- :

non recipiamus, ecce habetis causam. Quia videli- dictus, qui veuit in nomine Domini, pronomen
cet quod factum est in ipso, semper erit factum possessivum neque ab ipso, neque a pueris ad»

recognosccns Deum faclorem suum. Quod autem dilur, ul dicalur in nomine Domini sui venisse,
secundum formam servi observavit mandalum jtixta sed tantum in nomiue Domini. Aiias dicit : Ego
illud : Sicnt mandatum dedil milti Pater, sic (acio veni in nomine Patris mei(ll Tltcss. i). Et ex boc
(Joan. xtv), jam totutn esl prseteritum, ex quo ipse sane intciligi potesl in nomine Domini Palcr (igu-
transivit ad Patrem lorma servi gloiificala et cla- rari, qui cl in lege Moysi dixit : Ecce mitto Angc-
rificata ca clariiate, quam expetiit ipse adhuc ser- ium meum, qui prtvcedal te, et cusiodial t; sempcr
vus : Clarifica me, inquil, Paler, upud temetipsum (Exod. xxxu), et caetera usque : Et ost nomen
elaritaie, quam itubui, prius quam mundus esset, ineuin in il!o. Scd quia r.on dicil : Ego veni in

apud te {Joan, xvn). Qttod expouente Hilario sicest nomine Domini mei, siculdicit : Ego veni in nomine
intelligcndum, ut id, quod de tempore erat, glo- Palris mei (II Thess. i), rectius mibi videntur sen-
j)

riam ejus, quae sine tempore est, claritalis accipe- sisse, qui in nomine Domini loiam Trinilalent po-
ret, qu;e scilicet illa est clarilas, quam Yerbum tius, quam solam Patris personam inlellexerunt.

prius babuit. Hac igilur claritale induta, scrvi es- Quia sic venit ille benedictus in nomine Domini, ul
sentia el forma uon cst ila exinanila, ut non esset, ei conveniat nomen Dommi aeque ut Palri el Verbo,

vel scmctipsa fieret inferior, scd giorificata, ul se et Spititui sancto, ctim qutbus tribus assumptus
ipsa facta sit stiperior. Unde approbamus quod in Filium bencdictus ille homo unus Dominus est,
vestra prudcnlia stigillavit hoc in lilleris noslris di- ita ut sit utius iliorum trium, quia homo assuin-
ctuin, quod forma scrvi cxinauita sit, non ut nou ptus non ailauxit numerura personarum. Habel
sit, scd ut optime sil, videlicet non jam serviendo, ergo nomen Domini, et est nomen Domini in illo,

sed doniinando. Quia ergo vocabultim cxinanilionis non ut sit Dominus vel Deus inter illos, qui nun-
fecit vobis oflendiculutn, licel non inducerel sen- cupalive dominantur dii vel domini multi, sed om-

eum pravuiii, cavcbo tamcn ulterius iiiud ite- nino super illos Dominus omnipotens in summq to-

rare, uiens in boc vcstra emcndatioiie seu corrc- tius Trinitatis dominio, quia homo assumptus cutn

ptione. Vcrbo, quod illum assumpsit, non duo domini sed

61! EPISTOLjE. 546

umuS est Dominus. Lnde licct sit <j/</a* qemina A vei lunc, cum in carne ministravit, quemadmo-
tuk^antice, tamen cavendum videtur ne Vcrburn dum ait : Fitim hominis non venil ministrari, sed

Dei Deus, quod in concilio, ut vos pradeoler ani- minislrure (Matlh. xx), servili condilione, non el

madvertistis, ncgatur Dominus Chrisli Je*u liomi- potius filiali dilectionc hoc fccerit. Hoc autem et
nis uncli, .liiquomodo asscratur esse Doniinus lio- ipse confitelur dicens : Meus cibus est, ul faciam

minis assuinpli : quia nihil est aiiud homo in Dcum volunlatem Pulris mei (Joan. iv). Non ait : Mece
assumptus, quam homo in Deum unetus, cui as- serviiis conditionis, sed mcus, ait, cibus cst, quo-

sumi fmt ungi, quia non prius assumptus, et posl- modo si diceret : Filialis in mo dilcelionis est ut fa-

ea unctus creditur, sed ipsa ejus a*sumpiio fuil ti ciam voluntatem Patris mei.
rcgalis uinlio, qua proveetus est in Rcgein regum In facili et brevi vcslrac restimo prudentix' per-

et in Domiuum domiuantium, ita ut neque in se, suasuni iri, uti ne Cbristum, quamvis in forma
ncque supra vel extra se haheal aliiorem sc domi- servi, id est, in natura noslri genei is sit, sub ser
num, qui hominem illum assumptum in gloriam vili conditionc, qua omnis creatura Cr aton oli-

repulet sc r vum suum, cum adoreiur ab omnibus noxia est, ve) in eo quod homo est, collo< etis

Deo scnienlibus aiigelis ct hominibus beatis. nisi, quod absii. ! el quod cgo de vestra prudeutia
Absit autem a nobis
D non crediderim, ctiam uuici et naturalis nomen
ali.ud de vestia prudentia filii

sesumare, quam ut assumenlis el assumpii indivi- et dignitatcm simul ab co in eo, quod homo est,
suin dominium asseratis, sicut Paliis quoque ct volletis abslrahcrc. H.ec cnim simul se non paliun-
Unigeniti dominium el regnum indivisum esl? Ab- lur, ut et naturalis aique unicus Patris in eo, quod
sitetiam hoc de vobis ajstimare, ut, cu;n Pater el homo cst, filius sit, et in eodem conditionalis ser-
Fihus et Spiritus Sanctus unus Dominus, et unuin vus.
singulare irium dominium sit, extra iilud singula- Quod aiiti-m Chrislus eiiam in eo, quod bomo
lis dominii consortium, in quod assumplusest, ho- csl, communis creaiurue vocabulo non censcatur,

minem coilocotis ! Non enim simul staro possunt, etiam Palrum documenta nos imttruunl, m qulbus
ut in singularis illius dominii consortiiim sil as- bealus Ambrosius prsecipuus est, cojus verba sum
sumptus, et in fide uostra sit extra vel infra collo- ha?c in libro primo de Trinilate : i Probemus, in-
candus. Assumplionem vero hanc in singularis do- quit, creaturam non esse Dei Filium. Audivimus
minii consortium ad nostras humilitalis formam enim in Evangelio Dominum mandasse discipuJis :

sivc naturam pertinere dubium non est. Nau Ver- Praedicate Evangelium omni crealura?. Qui univer-
bum ab iilo singulari dominio nunquam desiilit. ^ sam creaiuram dicit, nullam excipit. Et ubi sunt,
Et ha?c quidem assumptio secretiori sacramento qui creatuiam Chrislum appellant? Narn si creatura
in nativitate facta est, manifestius aulem in as- esset, sibi mandaret Evangelium pncdicari, et sub-
sumplione ipsius in coelum faniulantibus angelis jectus essct vanitati : quia leslante Apost A lo : Om-
corani omni coeiesli curia facta ct celebrala est, nis creatura vanitati subjecta est. Non igitur Chri-
quemadmodum evangelista Marcus testatur diccns stus creatura est, sed Creator, qui docendae crea-
Et Dominus quidem Jesus, vostquam locuius esl lurae discipulis mandat ollicium. Arii !;aec fuisse
eis, assumptus est in ccelum, el sedet a dexleris Dci perfutia legilur,utChrislum crealuram confiteretur:
(Marc. x). Et Lucas evangelisla : quia cwpit, in- ideo effusa sunt Arii visccra, aique crepuit medius
quit, Jesus facere, el docere usque in diem, quu rirostratus in faciem, ea, quibus Chrislum negave-
proecipkns apostolis per Spirttum sancium, quos ral, f<Rila ora pollutus. > Ha?c verba tanti Palris,
elegil, assumptus est(Act. i). Et angeli aiunt : « Je- quoniatn auctoritale evangclica simu! et ratione
sus, qui assumplus esl a vobis inccelum, sic veniet, subnixa sunl, pro duobus nobis, vel tribus testibus
quemadmodum vidislis eum euuteni in ccelum. esse homo videlicel in
possunt, quod Chrislus,
Qma igitur in fulc vestra, simul et noslra, in illud Deumunctus et assumptus, quamqnam recie dica-
unicum et singulare dominium in noslri generis D tur, el sit nova creatura, ulpote homo secundum
forma, quae utique in ipso forma servi dicitur, cst Deum creatus in justitia et sanctilale veriiatis, la-
assumptus, quomodo convenire polest, ut in eadcin mcn communis creaturae vocabulo censeri non de-
forma, in qua in singulare dominium esl assum- beal, nc videlicet ipsi Evangelium prjeduan.lun»
plus, sit in aeternum servus ? Nam formam quidem sit, ac nc vanitati subjeclus depulandus etiam in

servi nos in ipso in aiernum permansuram dici- eo, quod homo est.

nnis, sed per id, quod dicimus formam servi, non Isia quoque in hunc sensum ralio concurrit,
servilis condiiionis indignitatem, sed naluraj no- quod si Christus, quod utique nomen est uucli in
strae, qui conditionales servi sumus, in ipso \eri- Deum hominis, creatura; communi vocabulo cen-
tatem exprimimus. Et quidem servilis conditio si sendus esset, servitus ei, qujn lalria dicitur, et soli

in ipso soternaliter esset, seternam quoque fore Deo debetur, indcbiia esset. At hoc Ephcsina sj-
servitutem necessarium csset. Sed aiisit a nobis, nodus non patiiur, ut homo a Verbo assumplusab
ut magnum iilud pietalis sacramenlum, quod ma- una Vcrbi adoratione separelur. Auguslinus quoque
nifestatum est in carne, juslificatum cst in spiritu, de adorationc scabelli : < Nemo, inquit, carnem
servilis conditionis humililate deformemus, ita ut Cbristi manducat, nisi prius adoret. i Florus iiuo-
SI7 CERIIOHl PR.EPOSITI REICHERSPERG. S.H

que ii\ Docadis de adoratione scabelli : i Non divi- A glossis adscriplum, et quasi ipsius sil, continu*-
ditur, inquit, ab adoratinne, qtiod conjuiictum est tum. Sed aliter esse facile inveniunt tracta,lum Au-
itnitale. > Et plura in hunc mcdum in dictis Patrum gustini de scabelli adoratione perquirentes. At boc
reperiuntur, qure et hominis adorationem indicant, non dicimus, ut vcstram in bunc sensum adduci
simuletiam adoratores hujusmodide idololatria ex- posse limeamus prudentiam, sed quod quaedam in
cusenf, co quod non purus homo, sed Verbo uui~ dictis vestris ambiguitas sil, unde bic sensus ab
tus adoretur. aliquibus concipi possel. Dicitis enim, quod lauda •

Sunt vro nostri temporis quidam, quorum Fol- bile est, Christum vos sub Verbo quasi Domino suo
marus, ille Christi et noster adversarius est unus, non ponere, ne Deus subDeo, vel Demino sil, sed
qtii malam sibi partem delegeruat, dicentes, Verbo tamen hominem sub Deo quasi Domino suo consti-
htriarn, homini vero duiiam, sed inajorero tamen tuilis. Servitium quoipieei seternum, eidcm Domino
quamdam speciem duli^e drferendam. Iloc aulem et Deo suo exhibendum, satisdivinum describitis.

est, huroineru illum divinitaie sua nudare, et cum Sed quia servitus apud nos Lalinos, interdum ver-
Pilato atque Jud*is tale quid dicere : Ecce liomo ! borum inopes, aequivocuro. esl, et ad eam servitu-

Haec enim Grseca illa nomina, lalria videlicet etdu- tem, quie latria est, soli Deo debitam, et ad eam,
iia, ut a Patribus, Graeco; linguaeperitis,didicimu8, " quae dulia est, qua sive conditionaies, siveper cha-
a se diffrrunt, quod servitus soli Deo debita lairia ritatis debitum alterutrum servi exislimus, accom
Cst, dulia vero servilus, qua sibi homincs invicem modatum, eo quod non habeamus diversa nomina
uViserviunt, sivc pares paribus, sivein.nores majori- divcrsarum servitutum h*c est, Domine mi, am- :

bus, sive etiain majores minoribus. Doc autem ila biguitas iiia, quae nos sive alios, vestra legentes,
esse ex Giaocorum probantcoJicibus, Nam nbi uos ambiguos reddere possunt, quaninan. servitutem
legimus iu Epistolis Pauli : Spiriiu ferventes, Do- bomini in Deum assumpto assignetis, an vidclicet
mino servientes (Rom. x:i), Graeci legunt : Latreu- eam, qua et angeli, cberubin et seraphin lerviunt?
ontes. At vero ubi nos legimus : Per charilatem Hos enim et V03 in exemplum iliius servitutis indu
servite invicem, Graeci codices Duleuite habent ins- citis. Quorum quidem servitium valde divinum est
criplum. Taulum quoque nominum itlorum signi- in aeternum iaudare Dcum factorera et illuminato-
ficatio ir.lcr se discreta apud illos est, et apud nos rem suura, beatiucaotem et conservantem se. SeJ
esse delx-t, ut nunquaiu latria ad aliam, prseter- tamen qitoniam servitus iila latria cst, non satis

quam Deo debitam serviiulem significandam

sob videtur homini iili convenire qui super omnia ,

adaotari debeat. Latriam quippe Deo exhibemus, r Deus est beaedictus in saectila, et cui ab ommbus
*.._._ ...
_ .. • .1 « ... ..._ • u_ •__«_
_ r.._. -_.-.._• _.. _._.
non inter omnia, sed supor omnia ipsum adoran uobis pariler et ab angelis latria potius est cxlii-
do, et super omnia ipaum diligeudo, eique sacriS- benda, quam ui ipse eaio Deo suo vel Domino suo
cando, et thurificando, atque in ipsum credendo, lanquam creatura siraplex Creatori exhibeat.

quod nulli creatune, qrtse non- alind quaui crealura Quod si dixerit quis, quod a vobis alienum arbi^
est, exltiberi debet, quia nullus quantumlibet san- tror, ipsum io eo, quod homo est, Deo suo rieiiere

ctHs horao vei angelus tali veneratione cciendus ialriam, quae sibi a nobis utpote Deo nostro juste
est, ut vel sicot Deus adoretur, el ex loto corde, ac exbibetnr, valde incongruum et hoc est. Hoc enim
to:a roente diligatur, vel ei sacrificelur, vel thurifl- deorum diversitatem iaduceret, unum ctii latria so-
vel in eum credatur, licet ei vera dicenti sit lum deberetur alterum vero,qui et lalriam dcberet
credendum. Unde horao, qui dicit : Creditis in Deo superiori se, et cui latria ab omni reliqua c.rea-

Dcum, et in me credite. innuit se ultra rimnes crea- lura deberetur. Nam quod lalriam non soium Vcr-
luras Detiru esse colendum potius latria quam du- bo, sed et homini indivise debeamus, jam olim iu

lia : Quia dtilia non ad aliam seTvitutem praeler concilio memoralo diffiuitum est. Proinde hunc
eara, quaiu rationalis crealura sibi invicetu exhi- sensura a vestra prudentia valde alienum aestimo,
bd\, recle adaptatur. Unde inler peritos huju* dis- d siquidera el latriambominemDeumPalri suodebere
cretionis nroverbium esl : Latreus est, duleus non haclenus inaudilum. Si vero aliam servitutem, qnae
csl ; Duleus est, latreus non est. In qua enim ser- dulia dicilur, quam aequales interdum exhibcanl
vitute quis iatrcus esl, duleus esse non polesl, et e aequalibus, borainl iu Deum- assumpto adscriiiitis

conver60, co quod latiia Creatori, dulia creaituae (nam conditionalem servitutem cunfessus tlironi

exbibeatur. PaternisirouletFiliiprivilegiumnon admittit;, vocis

Hoc autem dico coiuiolens, illis, qni, nescio unde quidem novitas dispiicet, quod quadibet cx tribus
inducti, homini in Deum assumpto duliam sive ma- pcrsonis, quorum unum et indivisum est dominium,
jorem speciero dttliae, hactenus inaudilam, et non alteri servus sit ei, et serviat, maxime servitutis

lati iam docenl exhibendam. Magni enirn sunt eliam Clwristi dispensatoria servitute ccmplela, ex quo
hi scholaslicis disciplinis valde exercilali, sed mi- dixit : Cotibummntum est (Joan. xix) •
Sensus vero
noris in bomtnis Christi divinilalem, quam opor- stare posset, si verbis Evangelio consonis diceretur,.

tet, lidei. ItiJPetri enhn Longobardi glossis in Psal- TerW gratia : Meus cibus est, ait ipse Filius, ut fa

terium de adoratione scabeili simul et in Scntentiis ciam volunlatem Patris mei (Joan. iv), non ait : Vt
ejus hoc invenilur. et Augustioi qui.lera dictis in r.erviam Paht mco. Ileni : Qttce placita sunt ei,facio
S40 1.PIST0L.F. r>*o

snnper {Joan. viii), non ail : Scrviam ei scntper. \ posl pauca : < Nullalenus, aiunt, ignoramus quod
Quia ciiiui Filius, qui, quod esi, cx Patre csi, Jus- manens Deus, Itomo quoque factus sit, i|ui sub Deo
tum quidem esf, nt omnibus ei voluniatem Pa-
in juvta debitam legem naturae liumanitatis existercf:

tris faciat, et Patri tanquam suo principio deferat. Ipse vero sibi quumodo vel Deus potcrit esse vcl

Quia vero ei Filius consubstantialis est, debilo ser- Dominus? Ergosictit bomo, qnsiitum decenter exi
vitulis noit tenelur, raaxime nunc sacco servitu- nanitionis mensura,* congruit, sub Deo se nobiscum
tis ejus conscisso, et ketitia ju_unditatis a Palre cir- esse disseruit, quomodo ctiam sub lege factus est,
cttmdatus, utgloria ejus eidem Patri cantet in aeier- quamvis ipse promulgaverit legem, et legislaior ut
num. Qt.id esl gluriam ejus Patri cantare, nisi lam D.iiis e.stiierit.» Uasc Patrum dicta vos, revcrcndis-

gleriosum et ioclytum habcre Filiutn, seiernam Pa- sime domiue, satis caute scripto vestro inseruistia,

trig gloriam cxistere? Si enizn uloria pairis, ut ait et in his

foiiiter animailvcrtistis, quod manens

Salomon, filius sapiens (Prov. xv) est, qtianto ex- Deus liomo quoque factus sit, qui sitb Deo existc-
cclieiitior est gloria Palris Dei habcre Filium, qui ret, et sub Deo so nobiscum essc disserult, uli

ipsa Dei sapientia, et Dei virtus sit? Palrem suitm dixit esse Deum suum. Vclletnus au-
Quod si dicitis : Quoniaio et cum resurreiisset a lcm et hoc vos attenlius perpendisse, vcl adliuc per-
mortui9, adhuc Patrem Deum tuum appcllaverit, q pendere, quod non alio modo sub Deo juxta debi-
de quo Augustinus : « Sub quo el cgo bomo sum, t tam legem naturae humanitatis exsliiisse asserilur,
pcrpeudat prudentia veslra, quando hoc dixerit, quam eo modo, quo etiam sub lege factus est,
ailhuc videlicet ad Patrem ascensurus, quando vide- quamvis ipse promufgaverit legem, et legislator ut
licel lalcm se discipulis exhibuit foris, qualis apud Dci:s exstiterit, sub
qua nimirum sicut hoino fuit
eos erat iiiius. J:»m ettim sibi apud Paircm erat, non utcur.que, sed quantum decenier exinanitionis
pasclta videiicet peracto, quo transierat ex hoc mensurce congruebak Mensura vero illius exinanitio-
mundo ad Patrem, sed discipulos paulatim, et non nis terminum tunc habuit quando assumptus ,

sallu eodem provocare babebat,

quodatn subito homo in gloriam suam divinam intravit, in qua licet

videlicet sicut aquila provocans ad volandum pullos genere naturse Iiumanx sub Deo sit, qu:e sua. bu-
soos, et super eos volitans. Itaque non se subito ab manitatis Creatorem agnoscit, non tamcn servili
eig abrupil, ut diceret Ascendo ad Palrem meum, :
condilione, ut angeli et Itomines beati, subesl illi,

Deum vestrum (Joan. xx.) Sed : Ascev.do, inquit, ad sed conregnat, ci coniiominalur ct, data sibi omni
Patrcm meum et Palrern vestrum, Deutri meum el poteslale in ccrio et in lcrra. Data, inquam, sibi
Deum vestrum, mediatorem videlicel se exhibens, non iu divinitatc, in qua semper Iiabuit hanc potes-
parvaque inter se et nos distinclioiie facta secum C tatera, qua. Omnipotens erat cttm Patre, sed hu- in

nos trahere gestiens, quemadmodum et ipsa ejus manitatis nalura, in qua claritatem faclus homo
resurrectio non subito, sed paulatim, et per incrc- accepit, qttam iiairaii, priusquam mundus fteret apud
menla discipufis manifestata est. At nos partem Deitm Patrem.
eloquiorurn icelestiuro non sie aspicere oporlet, ut Perpendat quoque adhuc attentius prudentia *e-
ea.qtta. aliassequemanifestedesequalitatisejus zon- stra, si placet, apud Ncstorium Christum non fuisse

sessu, de claritate sibi postulata, qnam habebal, nomen bominis Dci, sed nomen puri hominis, in
aiuequam mundtts iieret, de omni polestate sibt quo Deus tanqiram in tcmplo suo habilaverit, et
tradita inveniuntur dicla, negligamus. Simul ea le- eujufl Verbum inhabitans
dixit, unde et Dominum
gamus, el simul teiteamus. Homo enim adhuc sub beatam Mariam non Thcotochon, sed Ckristotochen
Deo genere naturse non generis conditione servili dici voiuit ne idem Ncstorius, ut vobis visura es£,
;

est, sed idem ipse Fiiius cum Patre nalivitatis na- Verbum Dominum Christi, id est Dei ct hominis
tura et naturae nostrae privilegio singularis celsitu- faceret. Patribus vero conciiii, apud quos consta-
dinis est. Nec puto Augustinum inter hominem et bat Yerbura Christum, et Christum Verbum esse,
Deum dividere, cum dicat ipse in libro primo de ineptum atque impium visum est, eumdem sibi ser
T A _.___. T\ _ —
D Oll f. ir tm t i*n) _ nn £_..«_<_.__
_ _ _. *.* _._._.
Tiinitate, hominem
l. _. ____ 1 11 __
illum sine
___. _._ _.

Deo __.ll!
intelligi
*

non
_._.
vurn et _l f
dominum
."1 < . :v» 11 /._/>/__*._ .-

dicere. Sicut verbi gratia ineptuin ... .1 ^.- « ! „

posse, eo qtiod unus sil ipse homo qui el Deus, sed esset in me rationale, quod ego sum sensibilis,
eum, quem nunc diximus, sensurn exprimere vo- quod est in me quodque [ita viiiose cod.], item cgo
luisse. Simul cum animal illud qttatuor facierum sum Dominum dicere, hoc eniin esset me in duos
sit horno ei vitulus sub Deo, leo et aqtiiia cum Deo dividere, sicut ille quoque Christum in duosdivisit.

est, el ita stabit apud nos etiam nunc inconvuisus Sciebant vero iidem Patres, quod Christus Patrem
iile iidei arliculus sive boc, sive illo modo : jEqualis suttm etiam Deum suttm uixerit, cum tanien Ver-
Patri secundum divinilatem, minor Patre secundum bum Deus carni unitttm Deus omnium et Domina-
hutuayiitatem, salvo ulriusque nalura. uno dominio, tor universitatis Quod etiam sic dicunt. Quam-
sit.

Litquo nttlla, ut credimus, divisio est. vis enim Deum suum Palrem dixerit, cum sit Deus
Veneramur sane assertiones Palrura dicentium : cliam ipse natura et de illius essentia, lamcu nulla-
i Sed neque Deuin aul Dominum Christi Verbum tcnus ignoramus quod manens Deus homo quoque
Dei Patris asserimus, ne ileruin manifcstius in duos iacttis sit, qui sub Deo juxta debiiam iegem naturx
diviJamus unum Christum lilitim el Dominum. > Et humauitalis existeret. In quibus vcrbis apparet eos
551 GERHOHl PR.CPOSITI REICHERSPEKG. 332
Deum sub Dro, id csi Piiitim in eo,- qnod liorao est, A l«r. Nos enim sumus el semper esse cupimuscives
sub Deo Patre debita naturac lege humanitalis re- atque domestici Dei simul et vestri, babentes ni-
eognosccre, oon autein sentire, vel dicere quod mirum una vobiscum grandem fiduciam in ilia in-
Yerbum Deiis honiini Deo Deus sit, cum potius terpellatione Christi, quam licet vos interprctemini

ipsnin sit bomo, quam ut bomini Deus sit. Hunc esse quamdam servitutein ejus, nobis magis com-
rienim sensum potius exsecranlur diceiues : « Ipse placei approbare ac tenere sensum beati Gregoiii
vero sibi quoraodo vel Deus poteril esse vel Domi- qui in Moralibus Iibro vigesimo secundo exponens
nus?» At vos, Domine mi, in subsequeniibus Epi- illud Aposloli : Christus Jesns, qui mortuus est, itno

stohe veslrae dicitis : « Gigas ille geniina? subslaiiliae qui et resurrexit, qui est in dextera Dei, qui ctiam
est, altitudine divinitalis lanlum excedeus bominem interpellat pro r.obis ,
(Hcm. vhi), ait : Vnignnito
assumptuin, ut Deus et Dominus ejus sit. > Quye enim Fitio pro homine intcrpellare est apud coccter-

verba, quaiilum ad facieni dictorum, vei suisum, num Patrem se ipsum homiuem demonstrare : eique
qui ex eis prima facie concipitur, parum aut uihil pro humana natura rcgassc, est eamdem natvrum in

distare videnlur ab bis dklis vel sensu, quein Paties divinitatis suce celsiludinem susccpisse. Interpetlat
exseciantur. Quid enira aliud esl ahiludo divinitatis Dominus nun voce, sed miseratione,
igitur pro nobis

in illo gigante gemime s;ibstanii;<?, nisi Yerbum " quia quod damnari in eleclis noluil, suscipiendo libe
Doi Deus homo ipsum in houiinc? Dicere autem
et rai''*

Cbristuin in eo quod Dous Verbum est, sibi homini

EPISTOLA XVI.
Dominum, perpendat piudentia vestra, an aPatri-
bus prohibitum uon sit.
Responsio Eberhardi ad antecedentem epistolam. —
Probat, Chrizlum qua Itominem crealurum el servum
Enim vero ncc totam Tiinitatem hominis assum- esse etiam post usccnsionem in cwtum. Quw sil —
pti Deum vel Dominum dici debere ratio sinit. Sic menstna exinauilionis in Clnislo, elc.

enim etiam ipse sibi Deus et Dominus fieret, cum E. Dei gratia Babenbergensis Ecclesi* vocatus
homo Verbuin uous ex tribus sit, At nos huue sen- episcopus, doiuino G. prapo&ito de Richetspeigc,
sum a vcstro corde credimus alienum, ac proinde, recic offcrre et tecte dividere.
si placel discretioni vestroe oportere cautionern ad- Litteras u-stras nobis direcias, ubi accepimus,
biberi, ne in dictis veslris -.aleat id concipi, quod, in coutineuti nec perspicere, nec aJvertere polera-
ut credimus, non sentitis. mus tttpote sulliciti et turbali erga plttriraa. Posl-
Hoc vestra; sublimilati, domiuc' mi, iiducialius modiiin autem considcralione habila cum in eis pius
scripsi credulitatis mose siraplititalem vobis pan- ^ cavillationis, quam rationis invenerimus, et quam-
demlo sperans me in his una vobiscum et cum vts assertio verilatis inter nos et vos piioribus
universitate Ecclesias coiligcre. et vobiscum id ipsum pauca tamen superaddere
litterissatis declarata sit,
sapere, exceplo, quod seivitutis noJum vel nomen curavimus propter impiobitatem ad abolendum pe-
nunc in Domino meo .lesu Cbrislo uon libenler ad- nitus, &i (|uid adiiuc nehuhe superest, ipso auctore,
mitlo. Naiu quod lalriam ipse vel in eo, quod homo qui dc tenebris jussil splondescere Itinien. De verbo
est, Patri deferat, tam longe a vestro quam a meo quidem ad verbum respoudere propter prolixitaiein
sensu alienum conliJo, co quod ab omuiun» fide- et superfluitatem incongruum duximus. sed ad ca
littn sensu debeat esse alienum. Quod si bsec taHlum, quse magis animum pulsare videnlur, qu:t-
nostra scnsa vestrae sanctitati coraplaceut, date tenus ex quibusdam diclis alia non dicta intelU-
aliqua signa erga nos pacis et cieraentiae. Simui gantur.
peipendat prudentia vestra, non satis esse ad con- Miramur, sed nec salis admirari possumqs super
lerendum caput vituli Nesloriana; haereseos du.is doclrina, et responsis vestris ;
quod tolies dicla
in Christo personas non dicere, cum et boc multi vestra variatis, et quasi fluctuando eadem modo
alii ante ipsum et post ipstim non dicerenl, tamen negatis, mocio conceditis. Insuper quasi non lege-
in feoc parvilalis iliius consortes, quod hominem D r' l's » aul DOn intellexeiitis lilleras nostras, non
illum non substantive Detim, sed pcr inhabiiaiio- respondetis ad objecla vobis.s' d alia qusedam longe
nem tanium Dei Deura essc dicebant. Unde rnagni- alicna a verbis et a scisu nosiro proponitis, et im-
vestrum in locum
ficentia vestra convertat gladiura pugnalis aerem quasi verberando. Et quidem modo
suum, cnnvertat ad eos, qui dicuut hominem illum formam servilem, modo formae servilis essei.tiam
non natura sed babitu Deum exislere, et similiter in Christo post resurrectiouem et asceusionem re-
Deum nf.n natuia sed babilu dici et essc bomiuem, mausisse dicitis, modo dicilis dc Christo, quod iu
qui dicercnon duhitantnihil assumptum esseDeum; setcruum Pattetu recogncscet Deuiu suuin, modo id

qui dicunt lioininem illum non esse latria sed dulia ipsmn :'cncgare videniini, ubi d citis : « Perpendat
veneraiidum, el eo non contmeri dilectionem, qtiae prudenlia vestra, quando itoc dixerit : Asctndo ad
in eutn habenda est, mandato, quo pra±cipiinur Patrau tntum et Palrem vestrum, Deum meum et

Deum toto corde, toia anima, et lola menle diligere, Deum vesirum : Adbuc vidclicet ascensurus ad
scd polius illo quo proxintum sicul nos ipsos dili- Patreni, quando laietn se exhibuit discipuls foris,
gerc jubemur. Parcal gladiiw vcsler civibus, et qttalis apud eos erat intus. > Ilem alibi dicilis :

compiovincialibus, atquc in aclversarios converta- « Eniiiivero nec lotam liinitaicm bominis assum-
 553 r.PISTOL,€. 55J

pti Deom vel Dominum dict debcre raiio sinit. » \ tori suo. Ha?c, si plurct, auciorita'is verbh ei ia-

Qualiter h*c scripla vestra inlcr se conveniant, vos tiones patieutei accipitc , et ab his saltem nou
videritis. Nobis videlur, quia est et non in sermone abborreatis, si nos et nostra despectui habetis. M#c
»estro esl, et nou solum in bis, sedct in aiiis quam enim vesiigia bumiliter hcquentes de Christo dici-

plurimis. Propheticas scripturas et aiias, quae de mos ca, quae vos improbatis, scilicet quod Christus,
huniauilafc et humilitatc Christi sunt, illi tantum secundum id qnod Deus cst, crcator est, et seeun-
temport adaptalis, qttod fuit anlc rcsurrectionem dom hoc, quod de moliere factus est, crealura est,
Christi. Atqui non solum anle resurreclionem, *ed c< caetera cvidcnti rationis nccessitate his cohav
et post resurrectionem hoc, quod seqtiilur, Christo reolia.
Ambrosius de Trinitate, et quem
co;i <e«ire testatur At ne illud forlc remordeat, quod dictum cst :

pro vobis esse putalis, conira vos cst ila exponens : Prasdicate Evnngeltum omni creaturce (Jfarc. xvi).

< Dcvcn!remairisroeae.Deusmcusestu(/ ja/. m). >

,
Et : 4 Vanitati crcatu a subjccta cst, non voiens, »

Cum dicit < De venlre malris roese Deus mens es

: quasi ct Christo Evangelium pracdicaudum fuerit, et
tu, ei illo Deum sibi esse signat, ex quodc ventre Christus vanilati sabjectus sil : dc prioii qnidem
mairis jactatus est. » Si crgo e\ tuitc semper Deus ad Gregorium airie verecundia confugimus dicentcm
ejus est sinc praescriptione temporis, debot ei sera- B nost aiia : Omni creatura predicatur Evaoge-
«

per, quod Deo suo , et quod creatura Crcatori lium, cum soH bomini praedicatur, » Quod si quis
suo. ius insislens dicat, quia Chrislus homo est, sibi

Et ne hoc nomco creatura vos scandalizel in quoqne Evangelium mandassc praedicandum, viderit
Cbiisio, secundum quod hotno est, attenditc post talem esse modum loquendi, qunlis est bic : Chri-
illani auctoritatem, quam vos introducitis de Am- stut pro omnibus gnstavit moriem (Hebr. n). Nun-
brosio ad probandum, quod Chrislus creatura di- qnid crgo etpro se? Absil. Quia ponlifcx iste non
cendus uon sit, atlendite, inquam, quid in conse- habuit necessilatem offerre prius pro sua, deindc
quentibus dicat Ambrosius : < Imperili, inquit, pro populi igooranti?. Similis modus locutionis est
iegan! totum, el intciiigant. > Et addii : < Discant,. Deas creatit omnia (Ephes. m), et C&lum tegit :

quemadmodum dicturo sit Dominus creavil me. : omnia, nec tamen vel Deus sc crcavit, vel cosium
Non dixit Pater creavit roe, sed Dormnus creavit
: se tegit. De reiiquo, quod praemissum est : Vaw-
ine. Caro Dominum agr.oscit, gloria Patrem signat, tati creatura subjecta est non volens, ne forte et
creatura noslra Dominuin coulitctur, cltaritas Pa- Christum, sccundum quod crcatura esl, vanitati
trem novit. > Praecedeutia vero ejusacin capttuli, subjcctitm essc concedi oporteat, ita respondemus
qtiibus Ambrosius probat non essc crcaturam filium Quia subjici vaoitali illi proprie creatur» convenit,
Dei, et Christum uon vocandum esse creaturam, quae ingemi&cit, et pariurit usque adhuc, et uni-
huic loco non sunt coutraria, Ibi ctenim tantum versalileromni qood sub soleest. Christus autem, et
de divina natura agitur contra Arianos, assercntes sccundum hoc quod homo est, non sub sole est,
Filium Dei sccundura DiviniUttem crealuram essc, sed super solem est, et supcr omnem creaturam,
hic vero agiltu dc humaua. Longe quippe aliud esl quamvis ct ipse in sole posuit tabernaculuin suum,
Exulero aute luciferum genui te (Psal. cxix). Et aliud et poifaverit nobiscum pondus diei etseslus perma-
« Dominus creavit, > vel c possedit me initiam nens ipse sol justitiae, cum sole et ante Iunam in
viarum suartira. > Itemque : De ventre matris meai generationes generaiionum in gloria Patris, apud
Dtus meus et tu. Quarum ulriusque naturae diflc- quera non esttransmutalio,nec vicissitodinis obum-
rentiam iu eodem contexta sic idcm exprimit Am- bratio. Sed et angeiici spiriluset animae justorura

brosius : < Videmus magnara inter crealuram ct per gratiam Dei jara sub bac vanitate non sunt.
Dominum csse distanliara : quia servitus creatu«a Proinde cum dicitis : < Chri&tus, in eo quod est
est, Dominus autem spiritus est ubi autem spiri- :
homo, communis crealttrae vocabulo non censetur, »

tus Domini ibi liberlas. > Huic et Augustinus con- j)

volumus in Christo sane vos iuteliigere, ne forte
fcinit soper : Non lurbetur cor vestrum [1 Joan. xiv), sentiatis, sicul quidam hacretici corpus Cliristi non

hoc modo argumentando contra Arianos : < Si de nostra communi materia factura; quod absitl
ereatus cst, utique et servus est, quia orane quod ut credamus de vobis. Id namque non solum Am-
creatum est neeesse est ut creatori deserviat. > Et brosio contrarium, qui ait in prsemissis, quod no-
ipse quidem indirecta ratiocinatione usus est ad slracreatura est, sed Augustino dicenti, quia < pui-
probandura Filium Dei, secundum quod Deus est, vis nosterjam incorruptibilis factus sedet ad dexte-
doii esse creaturarn. Nos eamdcm ratiocinationem ram Palris. » Ilem Beda < Ul corpus quod de :

dirocte ad propositum noslrum uleutes simiiiter di- commuui bumani generis terra nascendo susceperat,
cimus : Si Filius hontiuis creatus est, utique et ser- resurgendo jam super tenena omnia sublevatum
vus est; sed creatus est, ut in Isaia legitur . Rorate, co2lesli virtute induercl. » Boetius quoquc de na-
cceli, detuper, et nubet pluanl juttum, etc. (Ita. xlv.) tura et persona contra Ncstoriura et Eutycben va-

£t po?t pauca : Ego Dominus creavi eum (tbid). lidissimc hoc ipsum impugnat, probans secumtum
Consequenter igitur et servus ost , et neoesse praeraissum errorem baiteticorum falsas esse omnes
«st ut dcserviat suo modo sictit creatura Crea- propitciias. <'t irriias oniires promissiones Patribus

PiraoL. CXCUI. 18
555 GERHOHl PR^POSITI REICHERSPERG. "58
faclas, spccbliter Abrahre, et seminl cjus. Si vero A lcm personae conventunl, naluram chtruJUis, ct e
Iioc dicere intenditis, quod Gregorius ait , corpus conversn cum de naturx divcrsilale agitur, ad pcr>-
Cliristi post resurrectionem tjusdem quiJem esse sonaru transilitis, el juxu ftoe et nohis i.ijuriam
naturae, ?>-U allerius gloriae : sensus quidein sanus f:icii.is ea nobis imponendo, qu»; nec dicimus, uec
est. sed aiiis verbis, quam a \obic posita sint. es- settlwtts, ut in eo, quod ue gigaute geroiaa? sub-
planandus fuerat. ux diximus, ct de concilio Ephesino. Eienina
In illa vero aucloritate Ambrosii, quam induxi- ubi dictuut estquod homiiiem assnniptum aftitudine
stis his verbis : < Pruberous Chrtstum creaiuram tantum exeedat ut Deus et DonuitusejM
Diritiitatis

non essc, > non agitur de liumana aatura, sed dc sil, per ejus non ad perhonam, scd ad naturam Ht

divina coutra perlidiam Arianoium, qui Filium Dei relalio non qnod cxtra eom sil Deus. sed ipse sibi
:

secundum Divinitalem ereaturam esse asserr-banl. q-jomodo vei Oeus erit vel Dominus, secundura. uni-
De dulia et lalria satis dilatatis phylactcria, ct tatem personx dietum est, uon smmdura diversi-

inagnifieatis limlrias dicendo : Duleus est, et la- latem nalurx, qua? aperie ostenditu;, ubi dicilur :

treus non est, et Quisnb Deo;uxtadebitaro Icgem nalurx humani-

hujusmodi. Sed quia minas au-
ihemicum est, quod a GraecisNo^ accepisse dicitis, tatis existerel. » Sieut et ibi prxmissum esf
licet magna sit v<s:rx reiigionis auclorilas, eadvr> S Manens Deus homo quoque factus est. i Sic '
,

facilitale conlemnitur quam probatur et idcircw ergo nobiscum sab Deo, quantUm ad natur% noslras
:

ea veiut obelo digna silestie iruerim prxterimus, participationem. Hoc etiam Q.wmodo $ub lege :

bis co!itenti essc volenfes «]uac a sanctis Patribus factus est, hic potius ad Aposlolum, quam ad ve-
nobis fradka sunt. :n doclrinam returrere vohimds. Dicit enim :

Hoc autem .-.iicre nou possumus, quoJ viris scho- FactKMttt rrutiere, fuciuni sab lege (Gal. Jvj. Ui.I
lastkis circa boc versan lo derogatis, et subsanna,- profecio mcnsuraoxinanUionis exprimitur, qnod et
tis, aUterquam veslrarn deccat religsonem et p:>i- n.ituram nostram suscepit, et natur.-c m»eriam,
denliam. Impcriiis enim id moris es:, ul aliis de- qoantnm ad noenam, non quantum ad culpam. Et
rogandosuamquaiituiamcunqu; aut venditen» seien- sectmihim hanc miscrisc nostnc susceptiouem sub
tiam, aut tegant, seu polius Jeteeant iropentiam. facttts est ipsc l^gishtor, (puando legem adim-
Eorum autem ,
quos sale hnjusmodi respergiai, plcvit. cum leg; nihil deseret, voluntate tamen, noo
quidam adhuc in carae superstites cum sslatam ha- essitate. H*c est menSura ilia exinaoitionis, et
beant, ipsi pro se ioquantur, et loquentur, uifalli- legaiis subjectioiiis modos, qni riecebat Eilium Dei,
rour, quorum ignorantix lanto facilius veuia prx- si(ut ipse ait Joanni : Sic enim decct nos adimplere
siatur, quanto ipsi se ptomptiores exbibaerurst ad omnem jnsWiam [Mjttth. \n). Apte ilaque ab co,
rorrectionem. Eiroris eter.im causs detcrior flt, quod Dominus di\it : Dccd, Palres concilii subdi-
dum tegitur. Sed si Graecia se-cunda apud vos cst, derunt : Recen^r/ttadieentes : i Qnantuia decentcr
minus apparet, ni forsitan au? prxroa'i!re de scbola exinaiiitioiiis mensuro cougruit. *

Graeca exteritis, aul t&rde nimi? acces-s^ritis. Aut Hac diversilate naunte in onilatc personae conser-
quomodo faclum est, pi iflud \inum bonum serva •
vata secondum auctoriiat.Tn concilii horno sub Deo
refur usque adhuc, et non primo eliam atblum sit etiam nunc est. nec ipse tamen sibi vel lMu«, vo(
vobis veltit arehitridino, nt difierenUafitj&tnrce atquc Domlnuf; es!, sicut s«?ntit Nestorins, lam in re crrans
persona: , id esl oyeiac [oW««>], atqu^ yrroctacuoc ei>c«m in nomine, purmn videiicc! hominem secun-
[Oroffriffiiwfj cogiiesccritis? Quod nimirum cogmra ditm se natnm d Maria rirgtoe Chrislnm apnelians,
permaximeneccssariumesi.Sfladhancnolitiampro- et Jesam Cliristum Dominum nostrcm unsocFiliuiu
piiisdescnptioiiilius,et\ocabuiorumsubdiYi>iouibus et Dominum, qui sccundum veritatem fidei unrrs
pervenitur, quib.ts magis Giieci quara Laiini abun- est pcrsonaiiier, in duos divisit, Dominum videlicet

dant. Hic tamen in tcnebris nemo ita ambulet, ul in et tervum t quasi unus duo esscnt, afius Deus et
simplici Divinilalis essentia aliquam ;esfimet per hoc D hcmo, quem sequi boc esset sacrilegii erimcn
a '' ,TS

diversitatem.. cum idem sit Di-us et Deilas, sapiens inciderc, quia nec Deus sinc hominc, nec homo sim:

et sapienlia, omnipotens et omnipotentia, quia qua» Deo in persona Christi potcst vel debet accipi, quoj
de rebus praedicantur, tala sunt, rjualia subjccta in quolibct homine persimile vidcri potest. Nullus

permiseriiit. Et per omnia idem est Deo e>sc quod bominum in duos potesl diviJi, scd ea quae suut

boc esse, quse altioris sunt propositi. in homine, ex quibus constat homo, inieliectu po-
Si rero hac, quae pr.-eseittis sunt negotii, id est, tius quam actu dividuntur, ita ut anima, dom est

nalurae acpersonae differenttam diligentius conside- in torporc, corpori dominelur, nimirum rationabde,
rare vclleiis, profecto in scriptis \estri=. nulla erro- quod vosestis, sicut in litleris vestris est, Dominus
ris nebula quemiibet invoiverct, ubi dc Cbristi per- non est sensibifis ejus, quod in vobis est, et quod

sona agitis in duabus, et ex dtiabus conslaiitc na- vos estis. Verumtamen si ralio sensualitati non do-
turis. Sed hoc in dictis vestris et vnbis el aliis minatur in vobis, videte, patremfamilias domus
impedimento est, quod iiondisceruitis, quid sequen- vestrtr babcatis. Cum autem aiiud ratio, et aliud

dum, quid dicenJum vei accipiendiim sit. Nam sensualitas sit, onus csl tamen horoo, vel anima
iuterdum cura de his agitur qnse s*"cundum unita- i ationalw ex uno sensibilis sive sensuaiis cx aitero.
5S7 epistolj5. D5S

Unde quid.im att : « Animuiu rege, qui ni paret, A humana tamen natora non abolita vel perennte, sed
imperat : honc fretiis hunciu compesce catenis. > in nrdine sua; stibjccttoni*s juxla debitam legem
Liteat 61 hic aurum de lulrtextrahere. nalUrx hnmaniialis pcrseveranie. Atquchoc niodo,
De vertis conctfii senlitnus, sicut prxdiximus, sicut-.vqualis Patrl sectniddmdivinitatemcslFHiui
doctoribus non prsejudicantci, vestra tamen noti ila non soltun fuit, scd etiam ci otit scmpcr ab in-
per omnia tecipientes, qus de mensura cxtnanitio- carnaiipne niinor Patre secundum ituruanitatcin.
nis dscitis, ubi mensuram et tnoduni ei tcrminum Qui aliter crediderit, vel docuerit, apud cum in-
a sanctis Patribus prscscrtptum, in qutbusdam ibi convulsus non constabil catholicaj fidei articulus.

diclfs cxceduis, ul in his verbis vestns appurci ; Nc crgo dixerkis amodo, frater rcvercndissime,
< Mcngura exinanilionia tcitrtioum tunc habuit, sub ambiguitatc hoc vel iilo modo,. sed simpiiciter
qtiarln ossumptut homo in gloriam suam dtvinam eo modo, qu» lenct cailioiica Ecclesia : * JEqualis
iniravtt. t Quasi tanc omrtis mensura cxinanitionis Palri sccundum Oivinitatem, minor Patre Bccundum
lcmiinum acceperit. Qtiodsi csset, /ara Deus homo humanitatem, > ut dieil Auguslinus tle Triuitate
non esjfet. Doceat vos qu& recta sunl , ea quae ltbroprimo, captte undccimo : t Cognita regula in- S/
doetri* est omnium , sapientia. Perfeclus autcm telligcndarum Scripiurartmi de Fiho Dei. ut disiin -

Detts, perfectus. bomo nntis csl Chrisltis salva per guaious.quidin <'is sow.-t «ecundum formam Oei in
omnia tttrittsquo proprtctatc natura?, ut non roagts quaest, et sequalisest Patri; quid sccundum for-
Nestorii quam Eutycliis erroreni devUerous, quonun mam scrvi, quam acccpit, io qua minor cst Patre,

altnpt td est N?stortU:>,ui sicpe jam dktum est, non conturbabimur l&uquam contrariis ac repu-
sicut du;e stint uatorac itt Christo , ila duas gnanUbus inter se sanctorum librorum sententtis.
personas , Dci et hominis cssc impie crcdi- Nam secundum fotmaai Dei asqualis esl Patri et Fi-
dit ; una cst pcr-
altervcro, id cst Eulyches, sicul liuh ct Spiritus sanctus,quia neuter eorum creatura
so na, ita unam natoram ex duabiis confusam fslso esl, sicut jam ostendimus : secundum formatn au-
icjiutavit, dicetis pcrsonam Cbristi ex duabus, non tcm servi minor est Patre, quia ipsc dixit Pater
iu dttabtts cdnstare naluris. Sed intcr Lucc devta uutjor me cst. Minorcst se ipso, quia se ipsum
melio loco cst *b, quas cst Cbtistus in unitatc exinanivit. > Quid ultra nobis el vobis? Hanc re-
personac ex duabus et in duahus constaus nuturis guiam servate, etomnia saha erunt.
simpliciter, incompositc ei inclTabilUer. Hac itaque Quod vero subinfei tis : < Salvo utriusque naluras
discrcttonc habfta inter naiuram et personam uiil- indiviso dominio, > ampbibolcgicum est, et au-
lum, adjUvaiile Deo, incttrremtts pcrieulum in cn, dieniium sive lcgentium auimos raagis dubios red-
qui est lapis oflensioms, cl pelra scandali bccundum dit. Cum vel hoc vidcatur oxinde posse uiicUigi,
doctriiiam bcati AugusUni, sic dtccntis itt supra- quod ulraquc natura, diviua et humana. seqtie di-
diclo sermone : * Non turbctur c or vcsitum Ha?c cst . gna s:t, qucd credere inhdeUtatis est. \ei quod
forma servi, in qua Dei Filius minor cst noti Patro persona Chri&lt iudivisibiiitcr ex diiabus, et in dua-
solo, scd et Spintu sancto : nequc id tantom, scd bus coitstans naturis unus s»l Deub, unus sit Domi-
etiam seipso. i Quj. ipsa dibti-etione depficis in nus, qoad pictatis et lidei caUioIic* sacrameiitum
Chtisto naturse non pturalilatcm deoruia tnduci- est. Charaeicrem ergo ttdct cathclicx tota.devotione v
mus, stcut vos pcr coiorem occupationis, quo ni- vcncramur ct amplcclimur, scusum vero huic cci..-

mium abundatis, satis ineivililer, ne dicamus bo- trarium detestamur. Decffitero monemns ebariJa-
stilitcr, nobis imponttis : ncquc scjunclim, quanlum tem vestram, ut si nohis vcl aliis parcere non vnltis,
ad personam, Dcum
homiucm ab inviccm di\j-
et saltem bcato Augustino parcaUs, cujus retractatio-
dimus ; ncc ccadorandum homiuem Deo lanquam nibus aliatu supei inducitis rctractationem de co
diversum in persona dicimus, sicut in concilio quod in pcrsona Christi dint : < Sijb quo et ego
Ephesino scimus probibitum, quia com syllaba di- homo sutn, > quasi diccre debucrit : « Sub quo ct
versitatem subinnuit, sed coadoratur, et conglori- l) ego bomo fui. > Et cum dixit Cui : ( in forma servi
fkatur, sicul et conregnat Deo Patri in unitale pcr- ctiain Dominus cst Pater, > quaji praescns pro
sonae. quae Filius est, unus ei idem Dominus noster praiiicrilo poMiit. II.TC tantum arrogelis vobis, ut
Jesui Christus indivisum et perpetuum babcns do- Hiiarium, Ambrosium, Gregortum, Ilieronymum,
ntinium. Nec enim admtttendum quod propter as- Dcdam, et alios sancios Patres in his qua: similiter
sumptam huinanitatem Trioiias aucta supercreve- ab cis dicla codem modo corrigcre
suul, uno ct

rit, ut qtialrinilas llerct, durn, ut Boetius ait, homo ,

debealii, quasi amplius vobis, qttam omnibus illis

additur supra perfeclum Deum, sed unam eamdem- revelatum sit. Revereudis dcnique Patribus Epbe-
que personam numerum Triuiiatis cxplere pic cte- sini conciJii non prxjudicetis, quast noluerint, aut

deudum est. Dum enim hominem inefTabilitcr Dcus nescierintdicere : (juandtu, pro quomodo, tibi dixe-
induit assumcndo naturam, ncc pctsonam muiavit, rttnt : Quomodo sub lege faclub tsl t quod vel invi-

nec Trinitatem adauxit. dia esset, vel supiua ignorantia. Esto, ulut vobis
Scd ueque hoc aliqttando diximus, quod una liccat saiictorum Patrum scripta conigeie, et ambi-
persona in Trinitate duabus deserviat, sed pouus gue dicla ad sensum vestrum accommodare, quid
lotu; tres pcrsoi:* cojeternsc sili sunt et cooequalcs, dicctss ad hac, qu» Augustinus in libro Scntentia-
C59 CfcRHOHl rtlAPOSill RfclCHERSPERGr m
rujo Prosperi diluctae scribit iia dicens : t Non A »em Chrisii tola Trinitas operata sit, cujus opera
roirum csi dicere Apostoium etiam in futuro saecuJo inseparabilia sunl, patet quia iota Trinitas Rtufi
Patri Filium subjectum futurum, ubi ail : Tunc et ct Dominus ejus est, quod creavit, iieet & so!o
ipse subjeetus erit illi, qui ei subjecit omnia, quando Verbo in ipsa ereatione assuntplum sit. Nec tamen
Filio forma bumana mausura cst, qua semper roa- kieo ipse sibi Deus vci Dominus fiei, quia ia priori-
)or est Pater? » Liceat ergo nobis eum Augustino bus de natura assumpta agttnr, bic aufeia de per-

credere et confitcri, quod el ipsa Verilas pcr se soua, quae in dftas dividi non polest, ut in superia^
dixit : Quia Pater tnajor tne esl \Joan. xiv). ribus salis expianalutn ciedimus Hajc diuiius veu-
Magis autem movet nos, quod Evangeiii et ipsius lilare, hoc est palparctenebras in meridie, et. ut
Domini verba invertitis, quasi veritas iit corde et volgo dici solet, nouum in scirpo quserere. Hic au-
corde locala sit dicendo P.itrem Deum suum, cum tem piamtissusiilteraiuro veslranim finis, cui Um
non esset Deus suus post resurrectionem sccundtim Vetens quan. Novi Testamcnii coniradicii auctori-
vos, tanquam aut humanitas in Christo abolita sit, tas, multum a suo diicordal principio, ubi dicilis :

aut inPatre poleniia Divinitatis imnnmita. Quo- i Id «ternsm recognoscet cuui Deum suum. »
modo ergo diceret Veritas : Ascendo ad Pauem Ut ergoftnem loquendi ciuaes audiamus, *»t Chei-
meum Patrem vestrum, Deiim meum et
et Deum te- ™ stus ic Prophela : Domine Deus metts, in atemum
struni? (Ibid., xx.) Ad ha.-c enim vobis objeeta nobis Confitebor libi (Ita. xn). Quod idcirco ad menioriani
respondendo haec \erba intulislis : Perpeu ial «. reyocamus, quia praetermissum esi a vobis, sed quO
prudentia vesira, quaudo haec dixerit, adbuc vide- animo ignoranius, cnm illud, quod prsecedit, expo-
licetad Palrem ascensurus., quando videlicet talem nerctissie : Vi cantet tibi glom mea [Psal. xxu).
se discipuiis exhibvsit foris. qualis apud cos erst Non quod bomo assumpius cantartt canlieum iilutl

uiius. > Et posl p-ivica ; i Itaque non se subilo ab Deo, sed qnod illa gloria luHninis assumpli eantarct»
eib ahrupit, ut diceret : Aseendo ad j»atrent raeuu», iioc cst : Caniicum esset Deo sacco mortalif^iis jam
Deum veslrum, sed : Aseendo, inquit. ad Patrera concisso juxla illud : Gtcria Pairit est Filiu* sapwis.
meum ct Patrem vestrom,Beum meurn et Deum Sed quid scquitur? Domim Deui meut, in wiernitm
vesltum. » tonfitcbor tibi {hai. sit}. Quod Auguslinus expo-
His diclls cum de consessu ;«qualitatis, et de Vnil : * In srternum iaudabd le. j Hujus laudis inelTa-

omni polesiate donata

claritale a Patre postulata, et bile melos. hanc jiupercoriesiem harmoniara, qu:e
subnectitis. id utubare nitimini, i"utl vidernr, qnod omnem sensura angeioi um el hominum exsupcral,

posl re.surractiojicm et ascensitmem Patcr non r

de»truere, non est aliud quam ipsum Deum dene-
foerit Deus as<ampt; horninis, sed ante, cum ipse gtsre, ei lerram ccelo co.equando, otnuem compa-
Christus ageret causam 3ssumpti borainis dicens : gem corporis Christi deslruere. Hanc beatissiraam
Eloy, eloy, ete. Ad boc primo dicinius, quod Demi- humanae aatitrse servitutem, qu<R vere libcrtas est
iius noster Jcsus Christus post resurrcctionera qui- (ubi enirc spiriius Domini, ibi libertas) Christo el-

dem finxit & 'vngius irt, iu ut fingere pro compo- tribuimus uos, et non ali^m, im& non nos, sed Am-
nere aecipiamus, et visus est discipulis in iij t*ili - bvosius, Augusiinus, Hieronymus, Cregorius, et c-#-

gie taiem se utiqoe exhibendo foris, quaiis apud icri sancti Patres, et tota Noti ac Veteris Testa-
cos erat iutus. Sed quod ita in re nun fuerit, queni- menti auelorilas. Sicut bealus Ambrosius brevilcr
adtnodum in «eTmone dixit : i Deum meum et explanat p.uctoritatem PropheUe iutroducens el ex -

Deum vestrum, » credat Judaus Apelia. Supra enim ponens : < Everlisti testaineniura servi lui, etc.

eouira hec satis dictum est. fct quidem amlistis, ci In quo utique servum dixit nisi iu caruc ? » Et pos4

satis intelfigere potuistis, cum Isaias legeretur : pauea : < Mea ergo susceptione scrvus, sua^Domi-
Ego Dominus creavi eum, et de ventre malris mets : nus potestate est. > Si ergo caro permanet, perma-
Deus meus es lu [Isa. xtix) qualiter Arobrosius ,
nenl et jura carnis divinse majcstat! debtla. Ne au-
prosccuius sil. Audite et hoc : < Sapientia oediii -
q tem ansas cahimniae qikeritamio haheatis iu verbo,
cavit sibi domum, etc. Et nisi puer, qui natus cst quod sm'»tus
dicitur, non est hrec serviius iila, qua

uobis, a Deo creatus fuisset, nos recreaii non esse- secupdum primam vocis originera ab hosiibus capti
rous, neque renati fuissemus, nisi ipse de matre a servando servi dicti sunt, qui vel timore pcetiaii,

natus fuisset. Et tamen omnia per ipsum facta sunt, vel etiam ad oculum serviunt, et unde muliipliccs
et sine ipso factum est nihil (Joan. I) : quia hic personarum et rerum servitules exort;e sunt. Sed

est verbum caro factum. Proinde ineo, qucd ul- nec illa servitus, quse passione erueis et morfe coo-
limo vel quasi penultimo loco iitlerarum vestrarum sumniata est, ubi pertransiens roinistrabat etiam
subjunKitis, chao^ magnum inter nos et vos firma- nobis, sed potius ilia prxclara, et gloiiosa, etnnn-
tum esi. Nimiruiii hie «ries verborum veslrorum quam linem habilura subjectio, quam et Aposiolus
esl : < fcnimvero nec totam Trinitatem liorainis signanler expritnif, el Augusiinus eleganler cxponii
assumpti Deum vel Dominum dici deberc ratio si- \j'm libro contra Haximum, ubi dictum est : * Tunc
riit, » subjuncta ratione secuuduu» vos, quae ratio et ipse Filitis subjeclus erit ei, qui illi subjecit om-
jjon e?t , videllcet hac : i Sic enim etiam ipse sibi nia. > Nam dc Spiril-i sancto, qui nuihxtn suscepit
Deus etDominus fuerit. > Cum autem iticarnalio- creaiuram al unitatein personse suae, quamvis se
561 EPFSTOL/F. .Nbz

per subjeclum crvaturam iksibiliter et ipse sivc pci A Hcet, pertingore cupienies, aliquando secanduin
columb* speciem, sive per linguas igneas sit de- opinioncm diversorum, aliquajido semndum vcrila-

monslrate dignatus, nanquam dietus est Spiritus iis et auctoriiniis assertionem loouti sunt. et aj &\Oiv\ O C~r

sancltis adorasse Paliem, nunquam iiiinor dictus doctrinam aliorum scriptis suis indicleniiit. Equi-
*sl Patre. Ad horam quinpe apparueruiil illa. Chrr- dcm magister Petrus, quera vos de sensu vestro ju- t/

st«is aulem, qui homanam non ad boram sumpsit dicatis, qui hoc, quod breviter in psalmis attingit dc
ciYigiem, in qua fioiniiiibus apparcret, ac dcindc spe- adoratione scabclli, ubi dulix el lalriae fncil mentio-
cies i!la praeterirel. scd upitatem persomc suae m.v ncm, plcrnus in sententiis suis exscquitur, ubi pri-
nentcm invisibili Dei forma accepit visibilis hominis mitns quxstionem proponendo, et dc ea disnutando,
formam, non soluni nalus
et est in ea dc. hoinine ulrum eadcm sit adoratio humanitati, ei Deitati en-
matre, verum etiam crevit in ea, et mauducavU ct hibenda, ptxmittit quoruindam opinionem ,
quod
bibit, el doruiivit in ea, et occisus csl in ea, el 10- ^aro et aniuia Christi 110» Iatria, s'h! qnadam siqic-

surreiit in ea, cl ascendit in ccelum, et scdet ad riori specio dulix sit venerarula. Qua sentenlia non
dextcram Patris in ca, et ad judicandos vivos et approbatix aiioniut supponit sejitentiam de una ad-
morluos vcnturus esl iti ea, et in regno suo oratione hominisel Dei, et enm Joannis Uamasceni,
ei, qui illi uubjecit omnia, crit subjecius in ea. Betbeali Au^uslini nuclorilaiibus corrohoral. <)uas
Cni subjectioni clarificalio cjusdem naturx non ciiam supponere curavimus. Nec prolixnm videri

prajudicat sic aclu complcta $uo leinpore, sicul ab debct, quod tam necessariurn cst, ne iii scriplis

a u-rno fuil io prxdesiinatione

Unde inter sIm plu ex suis tanli docioris, ex verbis vestris potius, quam
rioia de daritkationc dicta sic ait be^us Aiigiisii- cuiquam scandalum generetur. cum dicta ejus et
nus super Joannem Quiilam pufavemnt sic in- </ aliorum au( non intelligitis. aut moicsla interpieu-
. t,

teiligend«m, lonquajn iwtura humans., qua? suscepta *«»»« depravalis inter personam et naluram rmllam
esi a Verbo, converteretur in Verbum et homo mu- iervando difTerentiam. Joannes Damascenus « Duae :

larelur in Deura : imo si diligentius, quod opiuati .sunt, inquit, naturae Ohristi, modo diflc- ratione et

Bnnt, cojjilemus, bomo periret in l)co. Nou cnim rentes, unitae vero secundum hypostasin. Crms igi-
quisquam eiisiimatiorie homints, vel duplicari Oci tur Christus est, Deus perfectus et homo perfertus,
vcrbum dicius est vei augcri, ul aut duo sint» quod quem adoramus curn Palre el Spiritu una adora-
i/iium fuit, aut amplius sii, quod minus futt. > Ubi tione cum incoutaminata carne ejus, non inadorabi-
lania e»l auctoritaiis evidenlia, quare appendilis. :u- lem carnem dicentes. \doralur enim in una Verbi
geutuin vestrunj non in pantbns, et laborem vestrum ~ hypostasi, qu# hypostasis generaia est, non crea^
hon in saluriiate? turae veneralionem praebcnles. Non enim ut nudam
in flne liUerarum veslrariim ad principium qux- carnem adoramus, sed ut unitam Deitati ad unam
tam a nostro, quam a ve-
(lionis recurritis dicendo, hypqstasin Dei Verbi duabus reductis naturis. Ti-
omnium .'idoiium «.ensu alicnum, quod as-
fctro, et mco carbonem iangere propter Hgno copulatum
sumptus homo iattiam Deo e.xbibcat, ut admiralione ignem. AdoroCbrisli Dei rnei simul ulraque propter
nominis, hoc Ioco iuusilati, horrore qoodam veluti carni unitam Dcitatem, Non enim quartam appoao
iarva parvulos sensu peterrcaiis, et errare facialis personam in Triniiate, sed unam personam conli-
eos in invio, et non in via, et (am certas, et tam lcor Verbi ct carnis ejus. » Itcm Augusiinus : « Di- V

prxmissx cunt, non sequaniur auclo-

eviilcntcs. ut cunt bxreiici, Filium non natura esse Deum, sed
rilatcs. Scimus quod ftexo popbte Christus non crcatum. Quibus respondendum est : quia si Filius

adorat Deum, neque diciiur ei : Veni, et veni : ne- noii esj Deus naiura, seii creatura, nec colcndus est
queul servo Fac hoc, el facil (Matlh. vui.l. Ve-
.
omnino nec qt Deus adorandus, dicenle Apostolo :

rumtamen secundum quid. boc cst, quae sunt Dei, Colucrunt et servierunt creaturae potius quam Crea-
redde Deo. Quia sicut ai* beatus Anguslinus in li- tori. Sed ilji ad hoc replicabunt, et dicent : Quid
bro de Trinitate : i Sicut Paler ad Filium dicitur D est » l» 0,1 ^aruem ejtis, quam creaturam esse non
relntive, ila.cl Dqminus ad servjentem crealuram. 1 negas, simui cum divinitatc adoras, et ei non mi-
lilud diviui mysterii sccretum bumani clpquii csce- nus quain Oivinitati deservis ? Ejro Dominicam car-
dit. facullaiem. Verius cnim cogilalur quam dicitur, nem, imo perfectam in Cbristo humanilatem idco
et verius est quam «ogiialur. Nunc clamainus ad adoro, quia a Diviniiate suscepla et Deitati unila
Oominum : Abba Putcr (Rom. viii). Ibi Hngux ces- est, non ut alium, sed untim eumdemque Deum et
sabunt, et lamen omnis lingua conGtebitur, qtiia hominem Fibum Dci cssc confite&r. Deuique si ho-
Dominuj Jesus Cbrisius in glcria est Dei Patris. minem seperavcris a. Deo, Uli nunquam crcdo ncc
Instanus est lemporis ad cultum Dei ab hominum servio, velut si quis purpuram vel diadema regale
revcrenlia distinguendus uti hac vocabulorum dilTe- jaccns iiivcniat, nunquid ea conabitur adorare?
rentia dulia ei latria. Scd ihi non solum in capite Cum vero ea rex fuerit induius, periculum mortis
nostro„ quod est Cbristus, verum etiam in mcmbris incurret, si ea cum rege quis adorare conlempserit.
ejus longe alitcr se res habet, et habilura csl. lia etiam in Cbtisto Dcmino humanitatem non so-

H;ec pic considcrantcs viri doclissimi ct egrogii lam, vci nudam, sed Divinitali unilam, sciliccl unum
a.!ioi unt docloies ad inquisilioncm veritatis, quoad Fiiium, Deum verum, et homineni verum si quis
 5C3 GEBDOIII PR.fcPOSlTI REICIIERSPEBG. m
?.dorare eontempseiit, slcmaiitcr morietur. » Idem A d iyidit la uuo*, Ctwislos curi qui ititas esf, homi-
super psalinum nonagesimum octavum, ubi din- nem seorsnm in parte, et Deum siioiiiier in parte
lnr : Adorate scabellum pedum ejus , quoniam constituens. Evidenter enim denegat unhatem, sc-
sanctvm esi : Sciendnm quia in Christo lerra est, coudtim quam non alter cum allero coadoratur, au
»d est caro, qua? sine impielate sdoiyiur, Syscepit corsrvjneuW.u;' Deus, scd unus inlcilijritur Citrisius
?nira terram de terra, quia caro dc terra est, eide Jesus Fihus Dei unigenilus una smitute cuyi pro-
cnrne Maria? carnsra accepit. Hse sme iinpu-iaic a pri» oar ne veuerandus, » Ex eodein concilo capitu,
"Verlo Dei ss^ih-npu adoratur a nobis, qnla nemo lumoctavum : i Si quis audeat dicere assumplum
carncm ejus m::n;]ucat, nwj pr us ;
a-ioret. Sed qui iiominem coiidoranduni Dci Wrbo, ei coiiglorilican-
sdorai, non terram intuelur, sea illum poiius, ctdos dum, connuncupandura Deum tnuquam aJterwn
ct

scaitenuni est, propter quetn adorat. t cum ailero (nam consyllaba sciuper adjecta hoc co-
Ciim crgo ex prccmissis iuce clarir3 coosici, gil JiUeHigi), ac non ponus supplicalione vencratur
quid vel Chrisiug, sccundumquod homo Deo de- est, Emroanuel, unamque ei glorificalior.em dVpcndU,

I*-ai, ve) quid nos ipsi Deo et homini debeamus, Juxla quod Verburo caro faclumesl, anafhema sit, »
v Tanum estdenomine hoc jam dicium est,
loco, ut Cautus ledor inieMigat hocc dicla esse contra hae-
inusiiato quaerere, vel coniendere, utrum latria sit, $ reticos, unum Christum in duas personas dividen-
\el latiia nc; !
sit ii!?. pra?nouta hominis sssumpli tes.

jecrfo, el debita iiiu reverentia, qun Deuro un- EHbfOLA X.VIK

ijuamcrt.Horerr.ct glonficiTiorem suum
€t
,
....
dUigu
.. . .
et Bine inienmsaioiic «nterpeUat pro
. . ,
recognoscit
e „ ,.
. ,, , ...
l,erhnht aa Ahxnnaram 111
,
pav. eputnh.
v.

Nvn^
,, —
no- cupa ,
ci Exposilio»em *uam ptatmi cxxxi, d*.
lus. Qu<hI Jottamdi/TMiire vel comprehendere, stGi**-l nxmiai Peirum Lombardum, el nformalicuem hc-
C3t, sunerhomiuem ess. Ex partc env.tt cognoic^mus, ctesia cotnmendat.

ei ex partt proplteiamus il Cor. «). Nam et Paulus Suscipe, alme Pater Alctander papa, munusou-
audivil arcana verba, qua,1 no» iicet horoint ioqui. lum dc msnu mea, qui Dei gratia dicor prjeposi-
Qua? omnia aii picnuai nossc yita wterna cst, ui qua lus coenobii Beicherspcrgcn&is. Munusculwn, in-
eognosciraussicut.et cogriili sumus, Aut quomodo quam, non aurum vel argenluin, quii lalia inibi

ine3abiie illnd et inasstimabile secreiimi m Filb Dci ; non abund^nt, sed cxpositiunculara sui<er decunum
secunuuro divinam et bumanam naturam pcnctrar^ tertium Gantieum graduum, cujub tibi oplo scnsum
posscmus, quod oinnem sensnm et angelorom et convenire, ubi dicitur : Inimicos ejus induam con-
hominum cxsuperat. cum nec jilud explkare, va~ [usioue, supct ipsum cuiem sfllorebil sanctificatic meo
leamus, quo.1 nunc sumusseni Fiiii Dei, ct quod ^ (Pwl. cxxxi.. Nonne inimici tui sunt, qui confabu-
adhuc per graliam esspectamuSj quod orulia non lotionibuspessimis alios corvumpunt, nmime ii qui
vidil, necawris avdivit, nec in car kominia asundit^ docent contia iidem Petri apostoli conlilentjs Chri T
quicprayarayh Deus diligenlibus se? {Epltes. n.) Si slum Filium Dei vivi, cum de illo sentirent homines
quidergo residuurn fuerii iirni coiiibnreie, nolumus aliler aliis dicentibns eura Eliam, aliis Jeremiain,
ullra Yobfscum li.vari de Chrislo, quia nec otii no- aut unmn ex prophelis, quorum nullus eral vel Dtus
stri est nec ordfnis vel oflicii, pneserlim cum ipse Allissimus, vel Allissimi Kilius unicus, ui homo hic

dical i'i Jcremia : VV, mr.xtr mea! quare me genuisti pr* suis psrticipibus unctus, qui esl Chrislus Filius

liiram rix<i?, riram discoriias in universa tcrra? (Je- Dei vivi, ac proinde credendus et oonfuendus est
rem. xv.) Quod \& supet «os crit, qui passim de verus Deus, ita utet homo Deus, et Deushomo vere
Chvislo disputantes legem nasecndi., moricndi, re- nominetur in signilicaiione iliius personx.qjj»- Deus
surgendi statuuutChristo pro sensu ct arbitiio suo est et homo,
potius quam secundum regulas fidei. Persuasum Ad ha;c et conlra hoc inimici landem confun-
itaqiie nobisesl, ct auiifto decretum de talihus ullra dcndi «olent objicere ac.dicere alicui dicenli ho-
rohis nec scribere, nec a vobis scripta recipere, uc r. minem illum Deum subjecta \eisupposiia, inquiunt,
forte de perspicui* quasi de dubiis qu.cstionanles, persona verum dicis,suppasitanaturamentirii. D»m-
omnihus, qui sanae meniis sunt, insani vidcamur uuue inquirumur, quam rem personam nomijient 'i

juxta iltud Marciani impeiaforis a[i.ip.) Leone con- ad Vcrbi assumentis se signiGcattonem astringunt,
v firmaturo. i Extrcma?. dementix est in medio et uthominem assumptum a Divir.tlaiis. in qua natus

pei-spicuo die cominentitium lumen inquirerc Quis- est, naturali forma et gloria simul ct pcrsonaisigni-

quis enim praeter verilatem repertam aliquid ulte- ficalione pcnilus excludant. Item qui dicant hom>-
rm* mendacium qua?rit. » Ex concilio
discutii, nem Dcum, v«l e converse, tropo inquiunt,
illum
Ephesino Cavemus de Christo dicere Pronter
: • : af4bidentalilalis verum ioquuntur. Dumque tropurn

assumentem veneror assumpmm, et propler invisi - accidentiai quid nomincnt inquininlur ,

tropum
bilem adoro visibilem. Honendum super hoc eliam accidentia? sc aiunt dicere solere, ubi prKdifatum
illud dicere . Is, qni susccptus cst, cum co, qui su- non rcdditur causa?, ul si dical quis cnloralus in-

scepit, connuiicupaiur Deus. Qui cniro hoc dicit, tclligunt (Cr>)

f,I5) \ti mendose cad.

 EPISTOLA ^66
505
vel sentenlias profcrendo latia dicere, quin
At nos Iiomine illo inDeum assumpto et nalo in A tandum,
eliam in conventibus ecclesiasticis, in multitudine
locutione supposito crediiuus eum siiupliciter pro-
prie ae vere Deum praedicaudum ac prononliandum cleri coram episcopis tafia clamitantur impuw,
essc, sicut evangeiista*, apostoii simul et prophet* Cbristum videlicet in eo, quod homn cst, Dei Patris
decuerunt, nuliaque figura ad exponendum, quae Filium non essc aliter quam unum ex Dobis.afl
prninde nuuc quoquc glorificatum in gloria non
plana sunt, opus esse, qucmadmodum aiuul tropo
comitantia?, tropo accidenliae, vel ratione consortii. asquali gloriae palernae, sed in quadam inieriori
Quantura enira in assertione lidei nostrae tropis ad- et minori esse. Et qitamvis quidem omnes ho-
dideris, lantum simplicilati ac veritali piopnse locu- mines et angelos in gloria xopergrcssus ctiam
in eorum ftdc sit, Patri tamcn nec in sspicn-
tionis delraxeris.

Ilem alius nominatus Magislcr In Senteatiis sujs tkv, nec in scientia, nec iu potentia, nec in ullo

nit : i Chrfstum, in quautum homo est, sicut nos bonoaequalis sit, aot requori unquaoi possit. Insu-

diligere dehemus, ejusderaque secundum Iioimnem per vero et anathema ab uno talia dicentium (duo

dilectio illo conlinelur mandaio, quo proriraum enim eran! soli haec djcentcs, et aliter senticntes)

diligere jubemur sjcut nosmelipsos, quem ctiam se- nimis sopevbe ac festiuc proh\tum *st. Et audrla
B quidem h«c in facie conventus ecciesiastici,
Ciindum hominem roagis quam nqs, sed non quan- sunt

Uim Deum diligere dcbemus, quia in quantum e&t praescnle archlepiscopo Salzborgcnsi, alusque tri-

homo, minor csi Dcq. » Lem idem in glossis Psal-^ bus episcopis, et a nemiue coBtradlctum est praetcr

lcni in bunc versum : Exattate Dominum Deum no- a dnobus fratribus meis uterinis, quorura unus est
ftrittH, et adorate teabellu.ni pedumejus, quoniam magister Rudigerus, pridcm Augustanae Ecclesiae.,

sananm esl (Ptal. xcnu), ait Inter caelera : Vidcn- nunc vero Niwenburgensis ccenobii decanas, aiter
dum est, quid nos jubeat adorare, cum dicit : Ad~ vero fiater Aaron, tuuc(l6) decanusin ccenoblo mihi
orate scabellum pcdum ejus. Terram scabellum pedum comtnisso. Quiaudientes natalibuS Chrisli ct glorisa
cjos esse dicit alibi Scriptura his verbis ; Ccetum detrabi, nimis ihdoluerunl, ot piout tcmpus dida-
lirffti sedes est, terra autem scabellum pedum meorum. vit, contradixerunt, cliam Patrura testimonia se-
Ergo ierram jubct nos adorare, quia est scabellum cum et pro se< imo cum Chrfsto et pro Christo fs.r

p<*dum ejus? Sed alibi dicit Scriplura : Domitwm cientia io medium profercntcs. Audita sunt aulem.
Deum tunin adorabi$, et iili soii servies. Sed scien- Cl ha?c in facie illius corrventas, itemque a nemine
dum est, quia iu Christo terra est, id est caro, quas conlradiclum. Insuper vero et adjunctum est in bac
sine impietate adoratur. Sqscepit enim de tena ter- r de fidei conlroversia non scholasticorum, seu scho-
ram, quia caro de terra est, et de carne Mariae larium, de scholis discolis venientium , recipiendas
carnem accepit. Haec sine impjetate a
Verbo Dei determinationes contr.a orthoiloxo.s Patres, inter

assurnpla adoiaiur a nobis, quia uemo cjus earnem quos non adversa, ied iijterdum diversa sentienles
spiritaliter manducal, nisi priusadoret. Ethaec, quae maxime de fide catholica, si quid natura fuerit,
dc verhis Augustiin' sumpta, catholice dicta sunt, quseslionrs, referendum ad successores Petri prin-
quib-.isjam dictusMagister dicla suastlbjecit adora-^ cipis apostolorum, pro cujus fide, ne deiiceret,
tionismcdum dclenninans: « Non dico, inquit, jlla Christus orans obtinuit, eumque ad fratres suos
adoratione carnem Chrisli adorandam, quae lalria confortandos ila confortavil in iide, ut porUe inferi
est, quae soli Crealori debdur, sed itla, (juae in du- non prsevaicant adversus eam. Unde super ipsam
lio dignior est. Dulia enim adoratio est, quaj etiam et super succcssores ejds elllorebit sanctificatio

erealurae exhibefur, qda?. duas species habet, unam, Domiui, qua sanctificatus non dubilatur, qui legi-

quaj indiffercnter omnibus, alteram, quae soli huma- timus ejus succcssor legitime agnoscilur eubordi-
nitati Christi exnibelur. 1 Haec Petrus in glossls natus ;
quod de te, Alexander papa, credunt fide-
PsaUcrii simul ei in Sententiissuisdicere ausij3esf. les, huncde tuo apostolatu spevantes fructum, ut
Sed et abi licentb disputandi de ehristo adeoahusijD arca sanctificationis Dei, videlicet sancta Ecclesfa,
sunt, ut- dicere non dubitaverint in hac locutione: surgcnte Jn te Domino, per te introducaluv in re-
homo est beus, nulfam rem dici Dcum, sed aliquid quiem suam, cooperante nimiruoi concordia intet

Deo unitum. Iicm Chrittus est Deus. et Ego prin-

: : sacerdoliura et reguum, quod speraraus in proximo
sipum, pro parte totius vera cst. Itcm : 1 Christum, futUHim, si fucrit illud copciljurh, quod cx ore iiu-

sara sit nomen personse composiiae te rtia m in Ti i- pcratoris audivinuts in Longobardia celebrandum, si

nitate personam noncsse, eo quod nihilnisi simpiex lamen a te, Alexandcr papa, tuisque fidelibusad id

in Trinitate sit. Item alii nomen lantem Vcihi as- coltigondiim fuerit consensus adbibitus. Tunc, si

sumeniisChrislum dicuntnerhominem quasiper iu- Deo placuerit, impcriali majestate ad concordiam

strumentum fuisse loautum. iionam incliuata, videbimus arcam sa:)cliiicattoiiis

Haec autem omnia et multa in Luinc modum in Dei per te quasi per legitinium sacerdotem justum
corum notulis vcl opuscuiis invenimus. El noriqui» inrcquicm suam introduci ludcnte ac subsiliente
dem jam sulftcit eis iu scbolis discolis intcr dispu- domino impcraiore quasi altero David coram arcs

(I6j Cod. A.aron toen.

 »*? GERHOHI PR.LroSlTJ BEJCHERSPERG. E6S
Donii^i, quam, 6icut ab eo intellexi, optat introduci A vid consimilis. Undo inler c^tcra mei laboris opu-
cura gaudio, et totius regni tripudio in requiem scula elegi luse mansuctujdini oflorre canticum
s;iam, liberalam videlicet ab allophylis el cductam islud, in quo libi aliquolies innovetur menlio Da-
dc templo Dagon, reprobatis nimirum ipsius Dagon \id, et omnis mansuetudinis ejus.
cl Mammon sacerdotibus, prout in figura conligii,
Jncipit expotilio cantici : Memenio. Domine, Da-
(juando iilos et eorum
Deus percusslt in
pi incipes

postcriora opprobrium sempiternum dando illis, et

vid, et cietera usque in fioem psaUni,

aicam suam committendo sacerdolibus Levkici ge- His de psatrai exposilione dktis ad le, Alexander
neris. Quod ita fiei i orat spiritus gemitibus inenarra- papa, conversus ea fidncia tibi loquor, qua te con-
bilibus, quoties canitur in Ecclesia : Svrge,D<)- fido ideo piac rr.ullis consortibus ruis uncturn, qm;t

vtitie, in requiem tuam, tu et arcu sanctificutiouU dilexeris justitiam, et oderis iniquitatem, prius

tua. Saccrdotes tui induuni jusiiiiam et sancti itti

ctiam quam sic unctus fueris. Quanto magis ergo
essultenl (Psal. cxxxi). Magna utique lanc erit cx- nunc oleo !xliti,c perunctus diligcre debes juBtitiam,
suiiatio sanclis cerr.entibus lalia, qui etiam prius, cl odisse iniquitatemMIabeas igitur odio banc inv»

quam liant, ea fulura credenics et spe gaudentes quitatem, quod arca sancliGcationis Dci non habel

cxsuhant iu cubilibus suis. cxsultant in rege suo, B requiem nunc in suo tabcmaculo, ubi eidem prsesi

sicul ego pusillus aliquando exsultavi pro modulo dent sacenlotes et minislri taies, qualcs erant fdii

meo in rege meo Christo, qui per aniisiites aposto- Heli sacerdotis.qui, ut refert Scriptura, dormiendo
Jicae sedis me non semel conforlans laetificav.t,
cum mulieribusexcubantibus ad ostinm labernaculi,

sicul aanosci polest ex litteiis ab illa sede ad me et

et pcr fascinulam tridentem raplando carnes cru-

pro me dircctis, quibus conforlabar in certamine das, ad se non pertinentes, adeo facti sunt infames,

pro iege Dei mei cerlans. Qualitcr autem certanti ut propter eos detnherent Jiomines Dei sacrificio,

niilii astitit beate memaria: papa Eugenius, in Quos, quia, pater ipsorum non digne corripuil, ini-

ejus cpistoia videri potest, cujus textas ita se ha-

quitas domus ejus nequc victimis, neque muuer>-
bel :
bus expiari potuit, sed ira Dci super eam sic excan-»

Eugenius episcopus, servus servorum Dei, dilecto duit, ut rcpelieret tabernacuium Silo, tabernaculura

filk €. Richerspergensi precposito, sahttem et aposkh suum, ubi haliitavit in bominibus. Et tradidit in ca-t

iicam benedictionem, Scripta dilectionis luac behigne plivitatem virtutem eorum, et puichritudinem eorum
recepimus, et fervorem tua? religionis ex eotum in- in manus inimici. Accessit quoque ad inflammatio-
tpectioue manifeste cognovimus. Concaluil enim cor
nefn ir2e Del ' W°* arcam **»**"». ««* debebal
r
luum intra intra sanctuarium Dei costodita senrari.exportave-
te, el in meditalione tua exartescil ignis,
Ignitum quoque ehquium luum vchcmenter. Sttper runt in castra, ubi erat pugna inordmata utpote
sine duce ac principe iegitimo, qualis fuerat Josue,
liis itaque, quod contra pessimas novilates, commo-
liones quoque, qucc'conlra Eccfesiam Dei et personas
qui ordinale pugnavit oranle pro ipso in monte san-

ecclesiasticas oriuntur, le zelo charitatis exardcscere cto Moyse, juncto sibi Aaron et Hur. Sed pugna fi-

cognoscimus, paterno a/feclu gattdemus, et devolio-

liorum Heli nimis fuerat inordinata, et eis male
ucm tuam in Dam\no coltaudamus. Yerum quoniam ccssit, iicet arcam Dei, cuj non bene uiiuisti a ve-»

bonum est iucipere, sed multa melius consummare, rant, apportari fecerini.

dilectionem tuam in Domino cQinmonemns, ut in Non audeo ad pienum lilteris exprimere, quania
bono proposilo firmiter perseceres, quia nos persmam illius exordinationis hoc tempore, imo hac tempc
tuum tanquam liileratum, et religiosum virum pa- state inveuiatur siivi)i'uda, iia ut arca Dei-non ha-
terna charitale diligimus, et in quibus secundum beat rcquiem nunc in illo suq excellentissimo ta-

Deum possumus , honorare ei manulenere volu- bernacuto, dico autcm in Ecclesia Romana, cui
W*s. quasi 3l'.er Aaron praefuerat Pctrus apostolus in se,
Data Sutrii decimo seplimo Kalendas Julii. t) ac suis diu successoribus, quorum vel sanguine
Ante bunc Romani pontifices Honorius, lunocen- purpurata, vel confessoribus illustrata est Homana
tius, Ccelestinus, Lucius etiam ipsi milu viriliter Ecclesi?. Sed postquam ab eorum doctrinis el
astiterunt, et in bujus rei teslimonium scripla ipso- exemplis deviatum estin taniuru, ut Homanis pon-
rum penes me sunt. Sed post obilum felicis Eugcnii tificibus conlra cives flomanos et alios hostes beli»
non est invcnlus similis ilii, sic mihi assistens ut inordinata moventibus aroa D*i non potueril ha-
Ute. iNam et conjugium quoddam post votum vidua- bere quictem in urbe Uoma, dc ipsius inquietudine
lis coniinenliae conlractum, quod ad meam rela- universa tuibata est Ecclesia. Cum essem Viterbii
tionem ipse cassaverat, post ipsumAnastasius papa apud sancus recordationis papam Eugeiiium, et ille

firmavit, per quodmihi multas conlrarielales excU familiari alioquio mihi retulisset de sua vexatione,
tavit. Cui tu eo tempore cancellarius adfuisti, nec in qua Tiburtinis contra cives Romanos favens
per orania, ut audivi, poteras eum temperare in muitas pecunias expenderat, et tandem satis mise-
suis motibus, licet fueris ei baculus invalida? sene- ram pacis compositionem fecissel, ego respondi
ctutis in multis illi opportunus ulpote homo man- Licet sit raisera pretio muilo coempta pax ista,

suetus et bene oculalus, ac proinde mansueto Da- melior tamen esl quam pngna vestra, quia,cum Ro*
 fcfiO KiMSTOLJL 570
manus pontifex prjeparal se ad ivlitim per mililea A aui intelligimus, cui honor ct gloria nunc et in
conducios agendunt, videor milil viileri P>irum auerna gsecula. Amen.
cvaginan»em gkidium fcrrcitm. Sed cum oi sic pu- EPISTOLA XV III.
gnnnti vel pijgnaturo no» beue cedit, rideot mihi
Idem ad Uenricnm. S. R. E. cardinatem, cui <ycpo-
andire Christum et Potro dicenteca :
—
xitiotiem vtulmi lxiv misisse se scribit. Cur in
hlille ijiadium tutim in raijiuam (Jaan. sviil) flifc a Franciam non poluerit. Dc advcrsaru)-
proficisci

me dictis, et ab iilo saucto pontifict: benigue ac- rum suitrum multitudtne ac imidtia, eiC
oeptis, non sensi oum nlferiuH evaginasse gladium Domino H. venerahili, sancta Romanae Ecclesi»
ferreum, sed gladium spiriius, qnem recte roo- cardiuali presbytero, ad titulum Sanctorum INerei
vcihIo samto Samued fuii assimilaius, i>on par- et Achillei, fraier G, dc Richersperg devolas ora-
cenrfo Agapitis ac Ctflt-ris Amalecitis hosttbus tiones cum ftdeii obsequio.
Israel, quorum noiinuiios apud eum captos velut in Memor eslo verbi lui «ervo tuo, in quo mibi
frusta coticidit. Novit hoc toia Gerroania, in ijua spcm dedisii. Naro cum fuisses Auguata» in domo
duos magnos arcbiopiscopos humiiiavit, Mogunti- fratris mei R. una cum domino Jacinthu cardinaii
jiuro videlicel et Coloniensem pecuiiia eonim spreta diacono, tu mihi promisisti. sicut meminissc poles
ideo in diehus tjns rcquies data fuit
B
r.i repvoh'jta dominuro R. tunc canceUarium, nunc faveute Dei
Ecclesi* Romanac, sed non aduo plena cl perfecta, ciemenlia in aposlolatus apice sublimatum, sic te
ut ad eam p<
i
r{ieiendam Samuelis zclo non indigeat ad mei noiitiam el graiiam praeparare, ut ejusdcm
sancta Ecclcsia, in qua abttiidaiitibus scandalis pietatis oculo me respiceret, qua me respcxorunt
arfttuc homines detrahunt sacriHeio Dei. sui antecessores, quibus hortantibus et confortan •

Quxio igitur salva gralia tua, quoniam in spiritu tibus nonnulla opuscula dictavi, per quae non so-
cl virlute Samuelis aliquis creditur conlra raal» luin Christi gioria oiagnilicareiur raagnificanle ani-
imminentia suscitandus, an iu sis ille. an aiius ma mea Dominuro, et exsukanle spititu meo inDeo
exspectandus? Cujus rei veritas Iicet !n posteruni ealutari rrs^o, s<»d eiiam illius igiiominia delegere-

ei fructihus seculuris ad plenum cognoscendum -lur, qui sab velamine jam ni}sterium ope-
pietatis
sit, at nunc per flores, qui fructus parturiunt, ex ralur iniqoitaiis. Feci boc, prooi juvante Dco polui
parte cognoscitur, si a te, cum sis digmiate inter in iractatu sexagesimi quarti psaimi, quem propria
mortales allissimus, non despicitur admouitio * manu Injatse roemoriae papie Eugcnio porrexi, quero- ^
me pusitlo ad te direcia, non ausu tcmcritatig, que tihi Augusi» item dedi. Feci etiaui hoc in
quod absit, sed ausu illius charitatis qu^a, cum non £ opnsculo De iaude lidei, quod exhortatione tua co>
gaudeat supcr iuiqoitate, congaauet autetn veri- pium et perfectum Domino Jacinlho cardinali, cum
tati, suasit mc parvulum ad te magnum aliquid essct in curia Doniini papa? Anagniae, ita fuit a
scribere pro veriiate conlra iniquitatcm. Auxilquo- nuutio, qui te iliic »on inveuit coromissum, ut
que fiduciara raeam.. cjuod tu me ac fratres meos tibi boc darct quasi fructum pctitionis tu«, qua
yterinos pra^veniens in beuedictionibus duicedinis, diiigcr-ter expctens a me, ut tibi exponerem iliud

liticris luis ad nos directis maudasli nohis saiu- Salomonis : Mulierem forlem qni$ inteaiett (Prov.
teni et apostofJcam benedictiunem , promiltens xmi.) Si ergo hoc ab illo accepisti, benc; sin au-

etiam tui apostolatus gratiam sic mihi exhiben- lem, vei ab ipso hoc require, vel a me iiirus re-
dain, sicut ab antecessoribus tuis in gratia fui ha- 8cnplum exige per iitteras t qtias commiltere pote-
bitus, prout norunt domini cardtnalcs nonnuUi, ris praesenti nunlio.

quihus notus fui. Quod atitem nunc pro veritate Nec mireris quod meam pers>onam, senio debiii-
conira iniquilaicm scribens elegi Samueiis exem- tatam, non prsesentavi domino pap* aut curiae,

plum stiggerendum |ibi, hac de causa scias faclum, quia de regno Teutonico in regnum Francia;, etiam
quia tibi opto in fine apostolatus tui, cum de .hac si possem venire, tutuui non cst mihi mullis me
vita eris egre&surus in requiem Domini, ubi cst D observantibus et captanlibus aiiquid unde mihi
arca sanctificationis, vidclicet quem Patcr sanctifi- turbeni gratiam, et excilent oflensam principis,
cavit et misit in mundum, sic posse gloriari in cujus ira mibi est cavenda, in quautum ficri salva
Domjno in veritale, sicut ille glotiatus est in Do- Dei gi atia potest. Nuper emm cdnlra me irritatus

mino coram fihss lsrao.1 dicens < Ecce pncsto ; per mendacia quorumdam, vix placatus fuit mihi,
sum, Ioquimini de me coram Domino el Christo excusante me apud ipsuni domino Fiisingense ac
ejus, utrum bovem ctijusquam tulerim, aul asinum; suo clero, simulque aliis princlpibus, quod non
si quempiam caiumniatus sum, si oppressi aiiquem essem, utei fuit relatum, gloriae impcriali adver-
si dc manu cujusquam raunus accepi, et contem- sacius, pariterque, ut inimici disseminaverant. glo-
nam illud bodic, restiluamque vobis, Et dixerunt ria; Christi conlrarius. Mihi enim quasi alten Na-
Nou es caiumniaius nos, neque oppressisti, neque botb falso impiugebatur bhsphemia in Deum et

ttttisli de inany aiicujus quidpiam. > Sic te possc rcgem, ac pioinde illius exempio judicahar iapidan-
gloriari, Alexander papa in Domino, hoc est, in dus a capellanis impei ialihus, rei verilatem igno-
rerilate circa fiuem tui papaius, ilie tibi conccdat, rantibus. At ubi prwlictus episcopus cum aliis, ve-
qui potens csi omnia facere, super qttam petimus, rilalcm sciculibus, mc iuflicienicr cxcusavit, gratia
 VTI
GERHOUI PR^P0S5Tl REICIIERSPERG. 57
fever.te ipse Auguilus adeo miw Fnil piacatys,
A naio. Qood si fuerit ia aposlolica sede perspectvja,
of naila meeum pmaio coUoqbia iraclaret, qua, pnio, placehit plsceniibus Deo, qula non semd
si auderem scripto eoran magua ex parte, comperi placuisse in ea, quae, favenle Dei gratia,
ut credo, vebisplacervra Ai-ti.eiis lamen aliquando, scriptitavt conlra maias abusiones, et pravas novl-
eo disponente eontiagel me orc sd es Icq\ii vo- tates, quibus, ui lu nosti, non semel obsliti, et
bis in i!lo celesri eoaveata* quem iaiurum spera* adhuc. prout Deea rfonaF»i it, obsisiere paratus ero
i-rcut a legafie bomini papr, videbcf.s Pa- lamo eiomptios, quanto sensern me insCanties am-
piease, ac Trecen^ venerabiiibus episeeptSi ut rrari, et eonfortari a sueeessore Leati Petfi.
tredo, jamaudistis.
Swl didl agquis : lara satis est qt-od atfi i:;eI:o-
Nulo aulem *os ignorare, vcs dico, scilicet de-
res e( sanctiores, Bihilenuaas e| doctiores invene-
miuum papara dominuro Jacir.tiiwn jc te, alics-
el
runt. et BeripseraM, iHtcanm esi, temerariuai est
o'ie mihi » lemenies domines cardinales, quod mui-
tum sunt adjicere aliqaid si ea, quae a nominaus, caibolkls-
aaltipticati qui trihulant ms, ratltique
insurguDl a.iversum rne dieentes que viris dicia sant, atque tta fastidmm iegentibus
»nim« me.e Nou i

est salus ipsi in Deo ejtU (ier. |H). Neqtie vero facere augendomaltitudiaes comraentariotum. Ad
'

ncauiihi B ***, N imirjm

il!quain sanciarura spatiosu ager
:
csl hxc «dversitas, quonism pins qmun
triginta jam S6"!*»*»™" omnibus Christi uKifessoribos com-
anr.is pugnando beslias ipsas babui et
sustinui adversantes, meque si fieri pojaisssv in
inu " i& CS,J et lractantfi iH»s wUi jwe negari poteat
erroiem inducere copientea, uf dicerem raalam oo- ****** dummodo salva We, quod seniit. dicai,

num, aut Scritat- Q">snam recte mdignelar. eo quod in

et boouro malum, lucem tenebias. ettenebras

lucem, dulcp amaruiu. et arrarurc duloe In seriptts eadem P° ssessione P ost n»«m aut duos puteos,
meis approLandp. qtaod ipsi, et idcm improbando, qms fod,runl psl,C£ pr^cedeiites, plures prpprjo
laJbore fodtant lilii succedeniesT Denique Isaac et
qoad ipsi valenter, uj gloriantur, liutiafi At ege,
alios puieos fodii praeter illa», quos foderant servi
\,cun« fuissem primo scholasticis eaereilaiionibus
ulcanque imbutus, poslquam patris suv Abiabam , quos illo mortuo olira obstru-
transi*i ad eceiesia-
stic!preligionise>:ercitia t muitas magistrcrum aen-
zerant Philistbiim. Nam poslquam et altos rursum
(entiaa quasi
fbdit , appeuavitque eos usdcm Dominibfs, quibus
aauae turbidas fastidivi, et id tques
anica pater vocaverat, sequitur ikriptura, et dicii
biioe, qtxx Puunt cum silentio, tne fasente gretta
:

Fodenmi tn iormile. el repereruxt a<ja.am v.iini

Pei eontuli, qutbus prouj mibi donatam fuit, eiiam
aliis per scripta mea propinatis uuwi ad aqua>
*»
conlradktionis mnltos eositradieiores babui a oni-
naoui
C p"
O,0
* fM
XXV!
'1
^
'

^
ferf «
: '•*«•« «'*»
(0<lit ailum P**eum
Acdetnceps:
(ibi'l ). luqua
U8
bus per suecessores Petri jozta baac regalam oobis quoqu.? concedap; post
Jiberatu& el defensus
Itabai mateiiam et caasiim frequentei i^nendiean-
ilios puteos, quos ',>denint, id esl, pcst Wos tract.t-

licuir. gra<luu:n, quod sir se babet

tns, quos tractavernt Patres et nrforec ooslri.ejt
: Nisi quia Da-
tnvtus erd in uobii, d&al nu;>c Isruel alios fodere puteos propni romere ingenii, dura,-
(PsuL czxm),
et ca?tcra usque : bominut, qui non
Bencdictut modo vivam et nes aquam reperire possimns. qu«
dedit ncs in eapttQnem dentihts ecrum. Laqueus shbHj noceat bibenti , nuilj scandalum vei errorem
eontritns est, el uos liberali sumus (ibid.h P faciat fejjtMifr, n<si iortc alicui proditoris Juna; sub-

aatem caner.do et exponendo, atque utinam et pari et consimili, cui bonus ouor boni angaenti fuit

ascendendo ad iiium gradam, ici quo caniuir ; Mo- maius, quia ipse malus : quomodo ct nostra bona,
memo, Domim Dai{a, ei omnis mansuetudinis tjns et beae dicta bonisqoe lectoribas, qaalis.eraLsanctx
\tbii„ cxxxii. Cojos uimiruin cautici ezDositianem memorue papaEugenias,ptaea>tia, mabsetmaHgnis
dakis famap Alezandro papae, t^ mediante, su^gcro videntur ma!a. Qui et dicont : Ut quid perditio Jt^c
ie^endam, quia pot>rii innotescere illi prr eam. pergnmeni el leniporis, dum scribunlur qua; non
quse senlio de statu Ecdesiaj ad meUora instau- D tegoiHur,- aut si leguniur. non placent Icgentibus
rando, de incarnalionis Dominicse sacramenlo, de conlra ea indignaiitibus et frementil.ius ? Coniingat
bomine in Dcum assumplo et nato. atque divinae roibi :i'jilire eontra toles voccm CbrisU per ora. suc-
Mitutis gioria et honore coronato. in quiboc duo- Beasoram Petri : Qvid mointi esiis huie niulieri ?
bus maxime eontradictores babeo assc^rentibus ali • opus bovum opernla est in me (Meitk. ZXVl). Mu-
quibus homincm Deo uniium non es c.e l) .•; uoicnM lieri quippe ininnas ac peeeatriet, sed paeuitenii

Jrilium. neque ipsum in gloria Dei Panis i|a esse magffi cupio assimilari onguendo pcdes et caput
bonorandtim , ut adoretur adoratione quae iauia Cbrisii. vencra,ndo sciljcct ipsius bunianitatem cum
dicitur, sed ea qua? vocatur dulia. Quorum asscr- Divinitate pari adorationts cuitu, quam superbis
lionibus aucteritates Patrum contrarias. ei no- iliis Rabbitis eorumqujs discipulis, qui latriam Yer-
assertioni eensonas in uoum siadai coliigere. primo bo in cantc raaneuti et duliam assignant ipsi carni,

in opusculo ad papam Adrianom dir-lalo, et eidem cmu sil caput agni paschalis cum pedibus voran
cum esset Beneveiili praeseiitato. Deiude DUper in dum, nulla distantia penitus admissa in adoralione,
nperc De sacrificio, quod io sartagine coquilur, ad qua non bomo propU*r Deam quasi alter propler al
aicbiepiscopum Salzbuigcnscm Ei-erbardum dcsti- lerum cst adorandus, ut voluit Nesterias bxiesiar-
575 EPIS VOL«E. 574

rha, sv>d homo h: Deo, ei l>su« in homtne *doran'}is:j A peceere Homo vei-o inDeum assumptus nascendo
miofationft una, »t Ephesina synodus aflh ibsivH ifi» aceepit, ut peeeare nou pntm-t jt, et omnla, qnaecun-
ccns : « Sj quis sudei dicere a^sampUsM hornirierit que vellet, potue crai c-t es^ omnipotentia
coadorari oporttrt Uca Yerbo. t* ;on;iiariiicari, et summa, qua tn nilo Dci dllata est nalura humaoa.
coappellari Deum, ut aiter ajieri (coemro setnper 20 Cujus omnipofenthe, qalh quamplures detranunt,
jecutnt hoc initlligs cogit), et non nugis una adors sanctam ftomio^m i n divina gratra suscifet

ttone honoriltcai Emmanuel, ti unntn ei giorificauc- centra obioqula taho?n Etqui vosin Ecciesia Romaua
aem deferi, ^cundum quod. factum est earo Vsr- gratia Df-i !ilurimum valetis, cavete, ne sitis ingra-
hutn, analhema sii > tu ; ^rat:* Dei -ed per rpsam resislite tiostibus eitis.
:

Vt autern prudcnii* loa rnlelHgat, nnu leviter

EPISTOLA XX,
moveri pranotatas q«jcstione5. animadvertere sub-
idem ad Mexavdrnm IU
P. M. —
Rogal ut quid
?cquemes epistuiss ad duos magnos viros, scitscet in conlrovtrsia de gloria ei honore Filii hominis

Domrnum meum Satzburgensem arcniepiscr>pum, ei seMlttt, rtscribat. Ot awbtttdtttn opusctlis tuh ud

dominum Bnmbergensem, ut si assertlo nostr^ a mrium liomanam misiis, elc.

sede apostolica foerll approbara, eisdero «rirtatur \isx«iN0ao, divina favente rlementra.sedis aposto-

a domiito papa ei a euria , si fieri pottsE, aliqna & llMfe almo pontiGci frater G. de rtichersporge cum
commonitio confonans IHos ad «ssisiendum Biihi, Peir&virtcere, enm Pclro regnare.
et resisicndum schciaribus, indisciplinalas qoarstio- Scripta dsgiialionis vestrae. quibus me, ae fratres

nes movere seiiiis non lamurn in schoiis, verum meos uierinos clementer salutastis pet fratrem Wi-
etiam in ecdesiaslici» convei-iibws. ter. monacbum .Viorimundensem, gratantissime acet>
pistu^ , gratws magnas agentes sVmitafi rt-strse,
EPISTGLA XIX.
qs3ctd s com n\h)) .idhuc scripserimus vobis, di^natos
/dcm ad Huecinlhum sem Jucinthum S #om. Ecclesim.
cardinalem. —
Ui cnrdinales ad cmUroversiam. de
fuistis oos praevenire in hcnedictionibus duicedinis,
gtotis ei honore Filii hominis moiam; aitentvs fa- mihi speetsiiter promitieiido qnod velitis me itt

ciai. gratia csdem [liabere] in qua me habiieruni ante-

Domino Jacimtho v^nerabiii sancl* &omanae £e~ tessorcs vestri. Ut ergo sciatis, quajitei illi me ha-
clesix esrdinall diacono ad iitulum Sanctte Marise in buerur.t, legere digneinin» scripta nostra in burtam
t o«medin frater G. de Richcrsperge devofas oralio- pcr Intorem prsesentium missa Quibus lecltset per-
nes enm Sdeti obsequio. speftii , «bi videbor ssdjuvandus, adjavate; Ubi
Ea qitae bcripsi domino pap?e, sic legere dignemi- emendsndns, emendaie maxime in duobus capitulh,
rii tanquam vobis ea BCripserim, qiiia, cum sttis defftiibus nunc agitur qu«stio, duobtrs dispuiatorr-

iiiaginim in Ecciesia Romana rnenihrum, quod ca- bus mea seripta lacerantjbns ob boo maxime, quod
piti seripsi, non puto a vobis aliendm. Kogoetiami ineis asserit.ur assumptus homo esse Deus Dci Vi- V
ut per industriam vestram cteteris dominis csrdir.*- Iiu5 naturalts, et esse altissimus in summa glOria

libus innotescant ea quae in qu«stione versantnr, Dei Patris, licet minor Paire secundum humanitatis
qualenus ad hoc fiant inlenti, ne in diebus nostrfs nsiuram, »on lamen minor secirndurn daiam eidem
KSBieitentar ban-csiarchx Pbotinus & Pauias ba- iiomini omnipotentiain, et omnimoiiam paterme cci-

mosateisus alqtie Nestorius, neonon et Bonosu», siludinisglnriam. Ifflis vcro cconlra certsntibus ne-
quorum dnctrina pestifera in scholrs discoiis atleo gatar ttoniQ nssumptuscsse Deus, csse Dci naturalis
erebrescit, ut }am plures magisirorum, ei discipu- Fihus.esse omnipotens , csse altissimus. Juugitur
ioram et indisciplinalorum ganianl adversus fidem vero iiiis lerlius quidam Folmarus, hominis as-
rathoiii-.am dicenles : * NihiJ assumptum Deus auty sumpti ct nataiibua et glorise adeo derogans, ut ne-
OmnipotPtiS. Est auiem, inqurunt, caro et anims, geteum adorandu:» adoratione qu;e iairia dicilur,
raiionniis scilicct homo assumplus, cui etsi d3ta quem nos Epbesinc coocilio freti afiirmamus ad-
sit magna potetilia, non tamcri data est, vel darl po- rj prandum, uipote ufiicum Dei omnipotentis omnipo-
tuit omnipolentia, quam tnilia capit, aut capere po>- (enlcm Fitium, in natura tam exniiata quam exal-
test creaiura. » No<i autem credimus ltomini as- tattlo, iatn gloriiicala quam giorilicante., laui sancti-

snmpto in Dcum dtcenti : Dakt est milii omnis pote- ficata qnam sanctihcante Altissitnum , Jicet mino-
stns in corlo et in terra (MattJi. ssvill). Ilem 5 Omnia reitt Patre secunduro humanse nalura: conditionem,
Wilii tradila sunt u Pulie meo (Y.atlh. xt). Qtue. to- tamen iton minorem sccundum ejusdem naturse

sltmonia evsngetica sancli Patres tta esponont, ni provectionem.

omnipotentia etomnia bona, quse Verbuni Dei Deus in qua controversia quia Dominus meus archi-
habuil per nalttram, contulit horoini assumpto per Cpiscopus elegit sibi silentium, videlicet exspecians
graiiam. Qoae nimirum gratia, sicut ait bealus Au- apostoiicae aactorilalis in aiterutran) partem as^en-
gnstinus, homini assumpto facta est quodammodo sum , sanctitas vestra non gravetur et ilii , et mihi
naturalis, quia eam nou natus pt omeruit, sed ua- sc-ribsire. quod videbitur , ne sub veetro aposrolatu
scendo accepit, non ad mensuram sicut angeli vci aposlolica sedes lacerctnr. Nam quod meam famam
homines beati, quoi um nuili s:c esi gratia data in lacerant, et slcui ferlnr, etiam lacerandam expo-
tuiuram versa, ut nunquum potuerit, aut possit suerunt in curia vestia, ego parvipenderem, si Chri-
 *'5 GF.RiiOIll PR/EPOSITI RFICHCRSPERG. 576
sium non tangerent contra illud : Xolite tangen A asi\iaretur cor mtum, in petra eraltavit ne Dq-
ckritios nioot (Pj.?/. xu). At illi tanguo.1 ehiistos minuiconsolidaudo roe in fide Pelri per successorcs
ejus . imo et Chrisliim altissimum. Quem qualiter Petri.
pncdidus Folmarus tangendo laniet, in ipsius con- Prinia peiit catnpum dubia tnb torte duetli
aiderari potest epislola ^ ctijus rcscriplum vobis PtignalHTa fides,
monsirabitur, si vuliis. Cui liccl sa'is responderira, «it nuidam prudens versificalor. Ego antem
cougruere lamen puio apostoiatui vestro, «l ct vos nou dnbit», sicul inilium certaminis, iia et
aliquid scribslis contra am , vei dommo meo av- flncin sncciajfe ad Qdens , laudiu pugnaturam do-
chicpiscopo , vel doraino Ada? abbati tibci acenst nec species illi succcdat, nec jajro bii i-.mbulundum
quibus ille prxdictam destinavit epistolara. per tidmn csroenlibus ipsam speciem. Cujus visio
Iden quoque in nlio scripto suo domino meo Salz- nunc ocultaiur, ut ipsa 6des roagis ac magis exer-
burgensi lam multa et profana,, lamque horrlbilia citala indehabeat meritum, quod ei huiuana ratio
conlra raeam pcrsojiam finxit mendacia , ui nisi ille nonprasbet experiincnium.Quanquumlamen secun-
me ac meam doctrinam sanrtorurn doctriois con- dum ralioncm fidei de fide liceat ratiocinari. aon
sonam plenc cognosecret, induci potuissel in sttspi- secundura sapienliam bujus mundi quam stultam
,

cioncm sinistram dc me , sicnt capellani doinini J> fecit Deus , a cujus deceplionc monet aposiolus
niiperaloris per illum inducli ipium augustom fcce- cavere, dicens : Videle, ne quts vos scdncat per pki-
runt graviter miiii offensum, u>que adeo ut neces- totopUinm ti inanetn fallaciam secundum Iradilioncs
sarjum mihi (uarit excusari apud ipsum de mulus konvHum, tl twn secundum Jesum Christutn, quo-
meudaciis in cjus euriam scminatis, qaaj fortasse niam iu ipio habiiat omnu plenittido Diemitatit
quoque in euriam vcsiram seminaia snut , frustra eorporaliler [Coi. »). Hac. philosophia dccepti a sin-
tamen, ut credo, quia non est ilia euria similis ceriu»te fidei multi aberraverunt anle r.ostra tem-
arundini vento agitata;. Ad quam non egui ealenqs pora , quorum fatuitas per calbolieos doclores cou-
litteris commendaiitiis uipote notus pontiticibus, et futata non dcliel ultcrius ad qusstiortes revocari.
doroinis cardinalibus, alque in gratia eorum non Sed quia non quiescji serpens aniiquus, aiitiquas
ultimus. Nunc vero libenter obtinuissem ad vos lit- illu.T non piget fraudulenths renovarc , sicut ego
teras Domini raci archiepiscopi, nisi quod ipse ollra multoties expertus sum, cum anxiaretur cor meum
deceni dielas remotus non potuit cenveniri. Ab aliis iiiler hoslesfidei, quibus me anxianliLus in petra
autcm nolai epislolas peiere, quia quasi ailer Nieo- cxallahar, dum in lidc Pelri magis ac-magiscxcrei-
demus nocle faeio quodiacio, sed diem spero ct r ^hai assistentibus mihi successoribus Petri ad
namquc in proximo, ut aspirel dies,
cxspecto. Esse tuendam et tenendam fidem Petri.
et umbne cum sint roulta indicia,
inciinenlar , Prknus in hujusmodi certamine astitit mibi bea-
ctiam Loc auroram diei pr<snuntiat quod ut fa- ,
ist memoria: Honorius, cum in ejus curia fuissct
n»a refsrt , legati a vestro apostolatn qua?rua(ur in magisler Luitolfus Inlcr magistros Franci*. Hic dum
Graeciam de tide instruenda. Vellcm igiitir, si ve- asiiueve conareiur , Chrisium, secundum quotl
stiiemajestali placeret eosdem Iegatos conslderasse homo est, boroinis quidem Filium esse naturalem,
V libelluni nosiruni contra Gr^oorum errores, quem sed Rei Palris filium adoptivum ; el ego e contrario
anteliac misi in curiam illtc examinandum , et si astruerem , non ad hominem assumptum perlinere
placeret,prcpalaudum, cujus etiam nunc misi re- adoplionem ,
quod Filius Dei esset, pratdiclus papa
scriptum vobis et dominis cardinalinus inspicien- ilooorius astitit mihi concitalus ad hoc ipsum per
dum, si placcret, remola nimirum erga me posil quemdam libeMum aquodam canonico Latownensi,
Uim vestra etiilorum super hoc indignatione.Qood, valenter Jillerato, ipsi porrcctum, et a me perle-
nim sim parvulus, de magnis rebus audco loqui clum, in quo diligenter fuit inrestigatum, qucedif-
et scriberc, atque in his verilatem uivesligarc, et fereniia esset inter tilios oplatos, quos etiam pro-
investigatam approbare , sicut et de veslri aposta- D P>'i°s et nuturales diclconslal, cl fijios adopt.ilos
latus introitu scriptis invesiigavi , et investigatam filiis naluralibus minime coaiquandos. Tunc crgo,
spprobavi verif^tem, paratus eamdcm confitcri co- refutato adopiionis vocabuio in Chrislo Dei et lio-
ram regibus et principibus, prout eam et moiio nor minis proprio et naturaii fiiio , ego in pelra exal-

vi ,
et adhuc ex fructibus ejus me speio perfeclius talus, ct in fide Petri per succcssorem Pctrt lirma-
cognituram. tu? ab urbe redii cum laetilia, certum lenens.vcrum

EPISTOLA XXI. esse quod Petrus de Filio bonjinis hominibus erran-

non enavcrit^ dicens Tu es Chrisltu Fi-
Jdeta ad ceiL-gium S. E. cardinalium.
li. D? m- — libus ipt-e

Htu Dei vivi(Matth. xvi).

:

riis, quibu» nunquam non jactatus cst, proceltis,

ei in quiius semper sibi apostolicam sedem fuisie Uerom alia vice cum essem Romse, [e't] quidam
.

pra:iidio gloriaiur, etC.

\ La|erancnsis cnnonicus nomiiie Adam noviter do
Bomints cardiuaUbus fraterC. dc Richersperge scholie magistri Petri Abailardi egressns, conaba-
devotas orationes cure fideii obsequio. tttr Deum. et cx partc
astruere Christtiro ex paite
Cogor m seneclute inea reminisci ex parte Jabo- hominem esse, quem ego totum Oeum, et totum
rum juvenlulis mese, illorum prscipue quibus, cum bominein oredidi, propter quod el loculus sum, eo
577 EPISTUL/E. 576
quod homini DWmiUs innala, ei Deo essel huma- ^ rum vel trium sedis apostolicac poutf fkum stet pro
nui» unila in unam subsi&tentbm, in unmn paneti) iue verhum lcsttmonii hnni quod itifringere itilun-
vivuin , io uuum electum, in unmn niedaiotcm lur juniores temporo ?cbotasiici et scholares, per
Dei ethominum sancta Romana Ecclesia mihi asti- oiunia iiiis consimiles, de quibus ait bealus Job :

lit, meamque fidem fldeliler approbaviiin lantura, N«nc autem deridenl tne jumoret tempore, quorum
ut cum poslea praediclus Adam facius apostaia ivis-'; non dignabar patte» ponere cum cuitivus gregi» mei
set in Apaliatn, diceret niihi unus cardinalium, re- (Job xxxh Nempn oplimi canes, bene latrantcs,
ctc illum i>«o sna perfidia relictum a Christo Cui erant praenoiati apostolicae sedis poolifioes, quorum
ego respotuti : Dominus raetis Jesus
Benedicius istae sunl epistolae.
Cbristus, qui niihi totus esl Deus uun diambus, nt * Coslcstinus episcopus, servus servorum Dei. di-
ille voluii. 0"> qnnuiam semideum coluit non h».~ lcclo ulio 6. Richeispergensi praeposito salulem ct
htus verum Christum, totum Deum, tolum homi- apostoiicam benediclionem.
itenct, jure derelictus esl illius poiestali, qtti csl pa- i Super tribulanlibus ci angustiis, quas proveri-
ler mendacii. Me aotero sui gratia meus Doiumus talis et ju*titiae assettione, diiecti filii nostri G. dia-
Jesus Chrislus tolus Deus, totus liomo conservavit coni cardinaiis aitestalione, te sustinere accepimus,
in roeo proposito, poteus eliara con&ervare oie us- B paterna tibi affeciiona compatimur, t\ iu quibus se-
que in finem sine crimine in fide iila, quam con- cundutn Dcum possumus, opem tihi et consilium lt-

fessus esl Peii tis, cui portae inferi non praevaiebunt* benter impcndimus. In quibus tanlo niajorem -pa-

Ecce sccundo cum anxiarelur cor meum, in petra lieniiani te oporltt habere, quar.io eertius est tuan»

exallavil me Douiinus. indusiriam easdem persecuiiones pro defensione

Tertia vicc in schismate Petri Leonis,cum sacer» enim nec novum esse, nec
justitiae sustinere. Scis

dotes in scliismale saerificanles aflii inarcm non ha- insolitum, quod juxta Apostolum, qui pie voJunt
berc corpus Domini, eo quod in lege Domini pro- vivere in Christo, persecutionem paliuntur ab im-
hiiierenlur carnes agni eSerri foras , quac in una mis et dissimiiibus. «Qnos Dominus in Erangclio
domo sunt comedendae ,
quse domus una univer- 'consolatorbeatituiliiiem aeternam iliis repromittens :

salis Ecclesia est , in qua, cum quis cuipa exi- Deatt, inquit, qui persecutionem paiiuntvr prcpler

geute privatus officio sacerdotali, non passit coitfi- juslitiam \Malth. v). Nos larncn pro deliito oflicii

cere verum sacrificium, sacrilicando viddicet pra> noslii aemuiis tuis obviare, ct censura ecclcsia-
ter nfliciur!!, muito uiinus exlra Ecclesiam sacrifi- eiica eos cohibei-e volumus. Lnde per praesentia tibi

cnns offene vaiet pauem vivum , de qtto sancla scripla manJamus, qualenus proxima dominica,
vivit Keelesia , moiluis oninino ab iila praecisis qua legitur Ego mm pastor bonut (JoaH. \i), no-
:

culpa tuli exigentc, qttam nec debet, nec potest io- tro tc conspectui teprsesentcs, ut per teipsum causa
tus Eccicsia lolcrarc. quantos ifl hac sententia pienius cognita quieti et iranquillilati iuae provi Jei e>

eontrarios babni ! Scd assislente iiiilii tuuc Ro- et sicut dileoto filio opportunc tibi subvenirc valea-
mano ponlitiec bealae mcmoriac pap.i luiutecnlio mus.
sic triumpbo poliim , in peira fui exaitaius < Datum Laterani, sexta Kaicndas Februarii. i

ut fluineu iliisum domui maae norv e&tn poluerit i Lucuis, serviui scrvorum Dei, venerabilibus fra-
movere. tribus C. Salzhurgensi arciiiepiscopo et R. Gurccn>i

Longum esset enumcrare quam saepe, cum anxia- episcopo salutem el apo&lolicam benedictionem.
retur cor mcum, in petra exallavit me Doininus < Vcnieuiem ad apostoiicam sedem clileciinn fititnn

per successores Pelri Hono: ium, Lucium , Ccelesti- nostrum G. Richerspccgensem pi.rposilum paterna
num, quibus exhoriantibus et confortaniibus roh benignitaie suscepimus, et pro rcligione et I.-one-

soiummodo ioquc-ndo, sed ctiam sciibendo abusio- slate sua personam ejus lionorautes cum gratia sc-
nibus et novitatibiis pravis obviaie sutdui, ex qui- dis apostolieae ad propna remisimus. Ipsuin itaque
bus multasiu unum congessi, prinio in Ej potitio-i $ vestrae fraiernilati altcntius commcndanles per pra*-
ne psulmi lexagesimi quarii , quam prcesens dedi sentia scnpta mandamus, quatenus sicut hactenus
sanct» recordaiionis papae Eugenio, qu^tn etiam obtentu solius religionis et bonestatis ejus fecislis,

poslca dsdi domino Heurico cardinaii sanctorum pro beati Petri et nostra rcvereniia de eaetero ipsinn
Neri et Acbillei, approhatam satis ab ipso papa Eu- honoretis, et diiigatis, et in iiccessiiaiihus opcm
geuio, eui et alia tunc scripla rnisi, qusa qu;im fuerint sibi et eonsiliom li ihuatis. >

ei acceplabilia, cjtis conleslatur epistola , cujus hic Bealse quoque meinoriae papaj Adriano misi opu-
teMus est scuiuin tontra novitates et abusione* pravas cou-
c Euct.Miig episcopus, servus servorum Dei^ dile- texium. Ad qnod licet nihii respondeiit scripto, at
cto (iiio G. Richerspcrgensi praeposito saluietn et tamen dicto illud approbavit, raihique saluiem et
apostolicam benedictionem. Sciipta devotionis tua? apostohcam lienedklionein dieto siinui ei scriplo
beniguc susccBimus, » etc. inandavit, ^eque atiquid i» scripto meo reprobavit.
Consottanl huic cpistola aliae quoque ad- me ac Exinde auct* mibi fidueia toqtiendi el scribendi eoo-
pro me directae a 8ede aposloitc?, quarum pJuribus tra navos Eonlinianos, Patjtianislas, et Nestori»nos
prs.'U:riTiissis duas adliiic adnectam, ut in orc duo- atquc Bonosianos, de scholis discolis venientos, »li>
173
GERIiOH! PILEPCSm REICHERSPERG. 5*0

qua disi. ?l scripsi. £t ideo contra vc rita«is jacute, \ P° r ccitceplioncm, et congleriiicata per astsnsie-

in iilos a me directa, tpsi muiia comra ms 4issemi- nem, gioria et honnre Divinitaits ulibsiroa1 >>a-

naverunl rocndacia, partirn, qme dicimus, petvcr- niine roronata e* ednstituta tuper amrtfa, nt sll super

lendo; partim ouoque novas ei inauuitss conmv omnis non inter omnia Deu» benediciu» in saecola,

gendo calamnias, qnibds ionfce rateejue dissemina- De eujus riomhm gioria et oronipotentir opuscttla
tis, et eiiam in coriam opostciieam, sicut et in cu- quffi icripsi- qusque rcurtc in curtam iegenda n-.isi,

riam impetatoris, deialis, cum sli» pn) me aiii dignemini vas, doniini cardinales, legere, mihiquc

coutra me senliant, et toquanlor, nunc flantes vtirtt signiiicarek quid de vobis rne oporieat sperare, ncn

eloquentiaj ventosae renientes ab aqusione graviter quod in bomine conudsroi sed in DominOi cui ct

me tuibarent coneatieates dcroum fldei meac, si dico psntleM Jn Doir.rn» cottjido qtiomodo <J«r?»ii

nor. an austr-j venKsent et venirent vcnti roeiiore*. anini(t tnttz, iranxmirra iu mouicm ! {Psat. s) et cse-

Fania quippe au me perrentt quod in Ronanarn tera usque in ftnem p-zahni ; quomam ecec petca-

cutiam ^inislrc deJatus a quifcusdam eardinaltbBs tores, de qutbos in codem agitur, interiderunt ar-
ilasim addictos, ui attna cx rilis diierit nnntio cum suum cootra me, para-verunt quoque sagittas

Domini mei arcuiepiseepi Salzburgensis, rairari se suas in pliareira, Ut sagitlent me in obseuro, de-

nimium, qtiou ipse me sustinerei lioniinem graviter B tralieiites videlicet mihi occulto susjurio, quod pu-
infamaium de magnis erroribus. Scd et boc insi- tantapud vos praevaiere ;
quia sciunt me senio et

nuavit mihi fama, nounuiios cardinales mc coan©* morbig debilitatum, non ila ut prius, posse cunis

scentes, et ii; caria siUi.-; ncteptos meliara de me inleresse. Scd verbitm Dei nou est alligaium, quia

loqui. Sicut ctiam in ruiia domini imperatoris qui- ubi prtcseniavi non possum per rorpons pr?sc<i-
dan» pro tne loquuotur, quidatn vcro co:Ur:i mt-j Uam, Deo juvanie praesentabor ir, spiritu orans ?<

nt io'.ji:e!is oppobiiis qoasi ootrariis immi- pssllens mente ac spiriiu. Quod ut eflicaciter in mo
nente periculc oompcUar damare, Jesumi|«e dor- ac per me flsi, prsestel homo ia Deum natits, el in

mienten sascitare, qui sargens iraperet ventis et tltronutn Dei Patris exaiiaius, atque ipsius Dei Pa-
mari, ul tiat tranquiliitas magna, non solum tcm- tria testimonio eommcmiaiug.
pestate hac speciali, sed eliarn iempe>i«»e getterali Seitis autcm, «ros domini cerdinales, quo 1
. si

snblata, scbismalis malo rnitigato. quateaus oanUe testimofliam hominura accipimu», tcstimoniuni Dei
universalis Ecclesue, quorum vos douuni cardiuales majus est, quia iestiucalus est de Fiiio suo. Nam
eslis praecipui, non errent cum discipulis putanti- trts.sunt. ailJaannes, qui teitimonium dnnt m easlot

bus pkantasma cssc Cliristum super nsare ambu Pfl/er, Yerbxm, el Spirilu* sanelM [1 Joan \ .
,C Primo qnrcriiur, cur non dixerit Pater
lautcm scd cum Petro ei ipsi amboient super raare
: cl Fiiius,

iu ista quarta vi^ilia noclia, cui vkina creditar dies scd Paler, ait, \erium, et Spiritui sanclHi. Ad quod
illa, uics iiae, uies caiamrtatis et miscri^, dics dieendum, quia non soium nobis tns illi lestee tc-

magua et amara valde, in qua bomo, cui dalumest siintonium dani, qucd simu» nati ex Deo, sicut pro-
omue judicium, sc osiemlei omnipotcnlem Dcum posuer aI diccns : Omue qaod natum at ex Dto, lin-
contia illos falsiloquos. qui cnm neaanl omniputen- cii riinnd»n\ (11 ioan. v). Et sicut in ftne capituli

tem iu eo quod liomn est. Quem qttia cgo el liie- Qvi credil, inquit, tn Fiiium Dei, haket lestimoniunt
V lcs mecuut setitientes fatemur oinnipoientem in eo Dei in se (ibid.). Yerum et ipsi, imo principaliter

quod homo, licet non ex eo qucd cst homo,

est ipsi Domino iesu lestimonium dant, quia ipse
sed es eo quod in Deum nalns , e.t suiiima divitii- esi Cbrislus, vci quia Cliristus est vcritas. Quod
tatis virtutc stque ciariCale magniiicains est, infa- et ipse de seipso lestalus esl dicens : £go smm
maronr quasi crronei, cum potius erretit itli, qui via , ei otrtiat, el vila (Joan. xtv). Quo teslimouio
hcc negant, quud universaUs crerlil Ecclesia, cl ipsum Verhum non eguit, quod ah yeterno veriias

oiunis coniiitiur lingua, quoJ videlitet Dominus et vita fuisse nec proplietas, nec cliam philoso-
Jcs;:s Chiislus in gloria est Dei Patris, itcei minOr tj phos, masime Pialouicos latuit, sed hcmini assum-
secuudum uaturam creatsj sujehurrwniiaiis;. lamen plo, quod vita et veriias sit Verbi assumentis, nc-

non minor, secunJum naluram innat«' sibi Divini- cessarium fuit lestimonium. Ne igitur oecasio por-
latis, et datse sibi omnis poteiiaiia justa illud : rigeretur hErelicis dicturis duos esse filios, alterum
Dala esl milii oiiuiis polatas in czlo el in terra FiUom Dci, et aileriim filium hominis, de ilio bo-
[MtUlk. xxvmi). Qu:e nimirutn potesias cum sit in- minc, qui pependerat in cruce ac niortuus est aiquc
creata lamc» homini in Deum nato ct sccundum sepuilus, lesiificaiionem conferens noluit dicere,

Deum creato in jusiitia et sanctitalc Tcritatis ita quia l-stimonium dant ei Pater ei Filius, cum ipse

pleue data csi ut sit omnipotens acque ul Pater in utraque subslaulia, Dei ei hominis, unus sit li-

ejus, operandoaiquepotenier per v erbttm in se in- lius, sed, Pater ct Verbum, inquii, et Spiritus san-

cantatum, quomodo Pater ejns pcr idem Verbura ctus, Natn reveu non Filius iiiio. sed Verbum as-
de se nalum, quia Verbum caro factum non esi iu sumpto homiui tcstimonium dat, quod ipse, qui ne-

carne inlirmatum, sed et tesia carnis igne Divini- gatus ct reprobatus est quasi falsus testis dicenti-

laiis ita est consoiidata, ut non sit minus fortis bus Judxta : Tu de ie ipto tesiinwniumdicis, testi-

quam Diviuitas ipsa, cui est unila unitione mira monium tuum non esl verum (ibid., vhi), ipse
581 ENSTOLA 582
inqu&m.til et teKtla», el virttift, «u sapicntia Dei. A hominilms viiain conferat ei beatiludinem Qnu-
Cujus rei iesiimonJum non ait«;ri Ciirisii percom* circa recie eensuit Epiiesina synodus, carnetn Verbi
ah«?ii Cbiistiperson», sed altera Chri&u stiUhUim» viviiicatricem crcdcndain et diceudam conlM Ne-
altera Chrisii subslantiae dat. Quomodo, uts, tesli- siosium, tioc negantem, ei inter aiias biaspbtmiias
moiiium iai hoc Verbum sibi uniio huniniV Ut cvomentem, quod caro, qux in altaii sumitur» non
multa praH^reamuBv qua? ncstram exceduiii infan» dicendaesset caro Domini. scd hotniiiis. Quia vero
liam, in eo leslimonium dai, quod praeccdens de ore. CQiilra hunc ejus errorem alias plura dizimusj uunc
sihi unili hominis non mintts fuii effica* aJ opetan* simus contenli de came sua ipsius Vcrhi testimo •

dum, qmecunque voluit, quam de oro Pattis olim nio, de quo, cum muita
loquatur sanelus Hilari ug
prodicns ad nperandum, qu«ccunque ilii dixit, ei fa* in octavo libro de sancta Trinilate, cui piacct, iegat,
etq suut. Verbi gralia : Bhcit Deus Pater ; fiat tns quae dicl» suni ab iilo doctorc orihodoxo, con-
(6Vh. i), et faclum est ila. Item dixit homo iste bo- texeule non tantum Verbi lestimonium, sed
iilio

miiiibus : Vot etiis lux mundt (Matth. v), eifacUiin etiani corporis et aauguinis iesiameiuum tesiaiorisi
est ila. lgilur quam peteu.er Deus Paler dixil, et morte a Dco confirmatum, ut nulli scholasticomm,
dicendo fecit de tenebris lucem spiendcscere •
in aut scJiohtrum. iiceat supererdinare aliud. Sicut
creaiioue mundi, iam potenter fecit Imnio iiic dc & er.im tundatnenUim aiiud ncmo potesl ponere pratier
tenebris lucem splendescrremreatauralione niundi id quod potitum esl, quod esl Chrislus Jesus (l Cor,
Pater imperavit aquis dicens ; Congregentur aqua in ui) : ita ctiam leslimonium aliud nemo potest ordi-
iocum unum, et apjwcat arida, el faclwn est iw, nare, pnetcr id quod sanguine Cltrbti est iiruu-
(Cen. i). lioino bic imperavit venlis et mari, et tum i litc esl, ait, ian^uis novi testumetili, qui pro
oixdierunt ei. Dixit leproso ; Mundare \Marc.i), et muttit effundetur in remissionem peccaiorum (ilattlt,
factum est ita. Dixit regulu : Filius tuus vivil (Joutt.. XXVi); Uic ost sanguis, qui, ul Apostolus ait, emun-
iv), ctfactum esl ita. Simililer in omnibus quae, dabit conscienliam nostrum ab operibus mortuis ad
utlierent, voluit et dixit, factnm est, qu d voluit sereiendum Deo viventi (Hebr. i\) Q;iod quia sau-
et dixit, nec dc ore ipRiuscgredieus Verbum iuit vel guine iiircorum aut viiulornm . imo ncc sauguinc
esse potuit aliquando irritum secundum ipsius te- omnium sanciorum iieri poiuit, sanguis Domini
slimotiium dicentis ; Ccelum et terra iratwbun!, ad hoc luit neceasarius. Sanguis. inqtiam, Domini,
vetba autem mea uon trunsibunt (Luc. i*i), quia homo Dominus est, cujus m sanguino purpu-
Pot o adversus inimicos
i ejus 4u<iaios, qui eum ratiir et purihcalur toia EccicMa, e^Kleni rcdempta
quasi mendacem reprobaverunt, vel istud sumciat, ct potsta. nec non ipsius testameulo nxrcs Dei,
tjuia dixit ue illis: Et cadent jn ore giadii, et capiivi
^ cohsres aatem Christi effecia.
ducentur in omne» genies (ibid.), aique iia faclum Quomodo suiem Pster dat huic tfcsiimonium?
cst. Igitnr secuudum Yerbi tesiimonium Jesus
Primum dicendo Hic ett Filius meus diiictus, in
:

Chrislus est omnipolens, omnia, quaecunque vuli

i/uo iuilii contplacui (Malth. m), De hocPatris le-
faciens. Eodem Verbo quoque Pater ejus omnia r stimomo in opusculo ad beaue memoria: papam
quK voluii, fecit, quia Verbum humanatuin non est Adrianun» plura diximus, quoe nnnc rcpelere non
in homine iufirmatum. sed contulit homiui omneni
putamus neccssarium. Sed hoc non videiur prjctcr-
pieiittudinera virtutum usque adeo» ul homo iste eimdyni, quod ipse Jesus ait : Si non facio opera
rectius dicalur virtus ct sapienli* quam virtu<isus Patris mei, notile credert tnilii (Joatt xj. Ifem, l-a*
et sapiens. Um!e Apostalus : iVw, inquit, -pradica-
ier, inrjnit, in me maneus ipse facil opera (ibid f/ .

mus Cbritium Dei virlutem et Dei sapteruiam (I Cor.

item : Si tnihi non iuitis credere t openbus credite
i). Cliristum, inquil, non Verbum. Nam de Verbo (ibid.). Semper itaque audiendo iiium Paier in fa-
Dei nemo duhitat, quin sit virtus ei sapientia Dei
t ciendis operibus magnis, qua* nemo alius fecit
sed de Christo, Ue homiue uncto homiue in
de maximevcro ipstim resuscitando a morluis, tesii-
Deum assumpio et nato, quia dubiiari poteral, quod D monium IUi pe r „ibuit, quod vero de semetipso lo-
cssel virtus et sapientia Dti, ipsum Verbum Dei so-
cutus sit dicciido : Ego i» Patre, ct Pater in me sst
nans per Apostoium veridicum suaecarni, hamini
(ibid.). item : Pater meus, quod dedit miki, majus
videlicel sibi unito perhibet veram testimonium vir- omnibus est (i6rd.). Dicta hac exponens venerabsJis
tutis et sapientiae, quam uon babet sicut alii sancti Beda presbyter ait: < Majus atitem omnibus, quod
accidentali dono , sed cssentiaii bono, quo ncmo Mediatori Deict hominum Jesu Chi islo Patev dcdil,
bonus nisi unus Deus. Cnigenifus Filius ejus in nuilo gig-
hoc esl, ut sit
omnia vero teslimonia Verbi boc Ecclesi»
lutcr
nenti vel natura dissimilis, veS virtute inferior, vei
Dei sapil jucundius, ubi suam carncin lcstatus est
tempoie poslerior. Quam videlicet aBquaiitatem ipse
panem vivum, dicens Caro mea urt ett cibut, et :
Dominus in Divinitate habuit, priusquam mundus
tauguis meut vere ett polus (Joan. vt). Hunc enim esset, apud Patrem, ipse in humanitate ex tcmpoie
panem, sicul legilur, signavit Deus, non dubium, incarnationis accepit < liem supcr hunc iocum :

sigillo ipsius Divinitatis, ita videlicet, ut sicut ipsa Data cst mihi omnis potestas in ccelo ct tn terra
Divinitas est cibus angelorum viviQcans et bealili- (Hatth. xxvui), dicit idcm Beda : t Non hoc de cc-
cans eos, ita caro Verbi se digne participautibus a3terna Patri divinilate, scd dc assumpta loquitur hu-
 533 GERHOHI PRitPOSlTN REICHERSTEUG. m
manitate, quam suscipiendo minoratus est paulo \ assumpla est, in DWinttatis transierit reajestatem,
muius ab angelis, ei ii» fjua resurgendo a mortuis Niitfecerit utraque unam, et non adoremus creatu-
honore coronatus est ct constitutus super
gloria et ram, sed creatorem, qui est benedictus insa?eula.
opera maijuunt Patris. Item cum dicit : Omtria
» i Quia ergo docente Hieronymo cum Christus ,

miki iraditti sunt a Patre meo (iWd., xi). « Si de adoraiur, non creatura sed Creator adorattir, ob-
Patre sue hoc loquens mcnlitns fuisset, non cum mutescant qui doceutbominem nomesse adorandum
virttis divitiorum operum couiitata fuisset, neque latria, sed sicut aiunt, sola dulia. Obmutescant,
Pater ilii semper adfuisset, » sicut ipse dicit Qvi : inquam, a stuitis et indisc plinalis quaesliombus,
tne misit, meeum eil, et non retiquit tne solum (Joan. quibus obvians beatus Ambrosius in Lucam dicit :

viu), etc. i Cum Paulusjudicavetit se niliil scire nisi Chri-

Nihiiominus eihra Spiritus sanctus tcstimouium stum Jesum, et hunc cruofuum, Pelrusnihil aiiud

dat iutic homiui, quod sit Cltrislus, vcl quod sit nisi Fitium Deiputaverit conlitetidum, nosquando
Dci Fitius, Dei virtue, quia videlicet, quemadmu- et quomodo natus sit, humanae iulirmitatis contern-

dum dixil : Cum veaerit Paracieim, quetn ego mt'f~ plutione rimamur. Scivit Paulus quod in istis quae-

tatn vobis a Putre Spiritum veritatis, qui o Palre stiouibus xrtagis oflendiculum quam aediflcationis

procedit, iile testimomum perhibei de rne, et vos testi~ 3 profcctus esset, et ideo judicavit nthil se scire nist
momum perhibebiiis (ibid,, wi), sic factum e-t, et Christum Jcsum,et hunc crucifixuni. Scivit Petrus,
fit, et liet unnuQ in linero s-aculi. Hi tres lestcs in quod iu FiiioDei cmtia sint; omiaa eniin Patcr
ctelotesliroouium dant, et bi tres uuum suut. Non dcdit Filio. Si omnia dedit, «teniitaieru , majesta-
hi trcs unus, sed hi ires unum sunt (l Joau. vi), temque tran^fudit. » H«c Ambrosius.
inquit, tres in personis, unum in substanlia, ct At iilt disputaiores imporluni, qui niiiil credore
unum cst iloruui irium testimonium, quia homo no\crunl vel volunt, nisi quod intellectu et ratiou»

lesus, qui pulaltatur tiiius Joseph, sit Fiiius Dci vuicnl comprehcndere, non cessant a quaeslionihus
aeque onuiipotens ut Pater ejus. Nam deomnipoteutia indisciplinatis, nisi auctoritas apostolica itlis mo-
ejus etiam iliis lestibus est crudendum, qui « &sti- dum ponat.Quodqualilerileri debeat, vestra per^pi-
monium dani in terra r tcilicet spiritus, aque, et sau- ciat prudentia, nou per nos iustruenda, cum simus
quis (ibid., v). Eienim spiritas, viJeticei animarat:©- polius ros mininti per vos magnos instruendi ct
naite, quam iu cruce posuit, quamque, cum voiuit, constringeudi ad antiquos tcrminos fidei. Pro qui-
itcrutn sumpstt, iiuiiatenus iiifemum spohare, seu bus tenendis, ct minime transgrcdicndis nos par-
paradtsum tatroni aperire potuasset, nisi omntpo- vuli tanto Siducialius cci-tabimus, favcnlc Cliristo,

tens luissct. Aqua etiam et sjKguts deiatere ipsius ** quanlo cvidentins apostoiica nobis assislct au-
proflucns u>visibiicm Phtsraonem cum sno esercstn ctoritas, proul mihi pusillo catcuus astilit, sicut in

noii sulTocasset, aut sufTocarc potuisset, si divuiae prsemtssis epislotts a sede apostoiica uiissis, ac pn>
virlulis omnipolenlia caruisset. mo facienlibus apparet. Ma is autctn in scriptia

ILcccoeh^tia et teriestria testimonia, imo unum te> Romanomm puntiftcum Leonis etGiegorii.caelcro-
stimoiiium tt ium iu ccelo,et triunt in terra iestifican- rumquc jam cum Deo regnantium lirmissimuiu fuit
lium Pltotinus miuitnc attendil, qui hcmiucin de vir- mibi, et cst refugium, sicut in epistota quadum ex-
gine geuitum ncgavit Deunn Pauius quoque Samosa- pressi, cujus liic textus est
lenus eodem errorc caxaius et ipsc docuilab homine < IxxocESTio divina favente Clementia sedis apo-
Divinitatem, eta Deo aiienam esse hiunaniiatein, stolicae antistili fraler G. suas saictitatis qualiscuuqi t
ita ut nec Deus bomo, ate bcmo Dcus vere dice- scrvus devolas oratiuues cum obedicntia. Domine,
retur, quanquam Deus in homine ilio pLnius habi- rcfugium tu factus es nobis in Domino, qtti prius-
taverit, quem virgo genuit, quam in caeteris sauctis. quam lierent montes aut formarctur otbis tcrrne,

NesturiiiS quoque secutus Piioiiuum, houiinciu di- te praidestinavil nobis pium palronum contra vio-
vidit a Deo, negans virginern genuissc Deuni. Coo- [> iensiam iuipicrum. Pulo euiiu, si non esset nobis
tra bxis beatus Hieronyinus in exposition e Jciemiaa aposlotioas sedis asyium.jaut icdacli essemus aJ
dicit : « Si maledktus eat omnis homo, qui coniidit nibitum jieriniquas polentias impioriim. Scd tu,
in bomine, Pautusaulem Samosateiius,eiPhotinu3, beate vir, qui non solcs abire in consilio impio-
quamvis sanctum, et cunctis excelsum virtutibus rum, nec sedes in calhedra pcstilentiae , scd iu
praedicent salvalorem, taoien hominem coniitentur: cathedra potestalis apostoticae, pcr tuae pielatis exi-
ergo maledicli eront spem habenles in liomine. mium aiTcctiini facius es nobi» refugium , ituo
Quod si objeetum tiobisfuerit, quod et nos credamus x'teina Christi pietas.quae reg^ial in corde tuo, facla
iiteum, qui dixit Nunc autcm quasretis me
: inlcr- est nobisturris fortitudinis a facie impiorum, qui
ficore hotnwem aui veritutem iocutus tum vobix, it05 affiixerunt et afftigunt. Potro Leouis tyrauni-
quam audivi a Deo {Joan. vm), rcspondebimus zante multasumus passiab ejus fautoribtis, quaudo
itlud aposlolicuiii Etsi Cbristum aiiquando juxta
: vidimus impium superexaiiatum et eietatum sicui

carnem cegnovimus, sed nunc jam noti novimus. cedros Libani. Sed transioi, et ecce non erat ( Psat.

Si enim tnors absorpta cst iti victoria, quarc ncn xxxti), Hxreses autem sunt, quia eas oportetesse
caruis humilitas, qus proprer humanam satutem Apostob asserente, inter bas laboravimus, et adbuc
585 EPISTOL.E. 585
laboramns. Nam pro eo, quod aliquando scriptis ac A autem dilectioni vestrae. ul collatione» bujusmodi
dictis conftitavimus haereticum sensum quorumdain in populari frequenliafacere nnlla raiione curetis,

aftseretuitim : Chrisli corpus extra Ecclesiam etiam ne occasione vobis obloqnentium, quod absit'. popu-
ab excommunicatis confiei (17) , nisi tu, Ppter, Uts iu errorem inducatur.
milu lunc fulsses in rcfagium. haeretici me damnas-
EPISTOLA XXII.
sent quas; baereticnm. Sed quin residuum bruchi
Hynctnthi Cardinatis ad Ccrhohum episiola. Scribii
parata est comcdere |k)custa, succedunt malis mato.
pupam controversiae De gloria ei konore Filii ho-
Naui de iumo pulei abyssi, ut Joannes in Apocalypsi minis, ut optaverat , ihtenlum esse, timulque do-
prsevidit, nunc exierunt locusUe , videlicet plures cel Ale<candrum ab unioersa Ecxletia paucis
•

hominem de er.ceplis, legitimum pontifwemhaberi.

discipuii Petri Abaileosis, affirmantes
virgine siimptum~nbn esse Deum, sed ipsius Dei Hyacinthus, Dei gratia sunctae Romanae Ecclesiai
singularc habitaculum, in guocum habilet omnis diaconus cardinaliSj plurimum in Ghristo dilecto
plenitudo Divinitatis eorporaliter, non tamendicunt amieo suo magislro G. de Richersperge saluiem, ef

ei convenire nomen Deitatis, ut Deus dicatur. nisi sinceram in Ghrislo dileetionem.

figurativa locutione qua continens pro contenlo, YcstrsB charitatis liiteras cum omni benitrnitate
vcl contenlum pro continenle nominamus. Etenim B recepimus, et his, quae in eis continebantur, dii;-
figurativa locutio, si habens pro habito nominatur, genlitts Inspectis cum domino papa super eis satis

quod plerumque solet fieri uti manufactum tem-

, "ontulimus. Qui Hcet multis intendere habeat
pium voeamus ccclesiam, propterea quodhabel vel tamen quaestioni vestrae succincle respondit. Nosta-
continetEcclesiam, id> est justos in ea convocatos. nien aon sine magna ferimus [fuimus] admiraiione,
Kt in Evangelio ubi dicitur : Credidit ipse, e> domus quod ita sero et domino papae, et nobis scripsisli?,.
ejus tota (Joan. iv), familiae dalur noraen domus, Qnippe nullatenus credens menlivestrae discret oiri*

quia familiahabet, velconiinetdomum.Ita, inquiunt, posse suaderi, quod Octaviani intrusio, qui ahsque
hgurativa est locutio, quando vel homini Deum in alicujtis electione sive cardinalium sive non csrdi-
se habenti assignamus nomen Dei, vel Deum in nalium, diabolico ausu se ipsum inmanlare prae-

homine manentem dicimus homipem. Nos auteia, sumpsit, domint papae electioni canonice celebrats)
quia Deum proprie liominem, et hominem Dcum valeat derogare, prasertim cumab omnibusregibus,
praedicamus, nc forte in vacum curramus, tibiPaier, quj Cbristiano nomine censentur, uno solo exeeplo

per latorem praescntium super hac quaestione misi- sit approhata ab omnibus , etiam principibus tam
mus .tractatum, quem si tua approbat auctoriks, sscularibus quam ecclesiasiicis regni Franciae
iterum cantabo, quod et antea captavi 5 Domine, Angliee, Scotife, Hibemiae, Hispaniae, Siciliae, Huu-
refugium tu faclus ts nobts (Psal. lxxxix), non garia:, Gra;ciae et Orientis, aRomanis etiam et
quod contidam in te mortali homine, sed in Petro, omnibus fere Italicis. Si qui autem eorum cum Oc-
tmo in petra, cujus fortitudini praevalere non pote- taviano sentiunt, Sine spiritu Dei ducti , sed po-
runt portae inferi. Gontingat ergo mihi etiam nunc, tius imperaloris timore coacli hoc faciunt.

et quandiu vixero ,
jucundari assidue psallendo Gum igitur Dominus noster sibi honorem non
Vomine, refvgium. lu factus es «o6is,el caetera usque assumpserit, sed magis a fratribus vocatus sicut Aa-
in fiuem Psalmi. ron a Moyse fraire suo, vos qui spirituDei agimini,
EPI9TOLAKXI
C. cardinalis ud Verhohum epislola. Laudai ejus
. lAfcrit ^ pro ipsius et Ecclesi» fidelitate

bilem vos debetis constiiuere. Yestrara itaque in

murum inexpugna-

doramam, monetque ut de sublilioru araumenti Domino attentius sollicitamus chariiatem, quatenus

rebus coram rudibus ne disputat. ad Ecclesiae pacem omnifarie intendcntes vestram
G. Dei gralia sanctae Romanw Ecclesiae diaconus voluntatem bobis confidenter velitis aperire, quia.
cardinalis, reverehdissirno suo G. magistro, salutcm Sn quantum cura Deo poterimus, vobis curabiratts

et dileciionem. D satisfacere.

Scientiam et sanam doctrinam vestram Romana EPISTOLA XXIII.

Ecciesia a longo tempore et cognovit, et utpotc ca- Idem ad Ottcnem hepiscopum Frisingensem. Tuelur
uonicaruinScriplurarum auctoritate vallatam modis Hitarium adversut quemdam non nominatum au-
ctorem, qui volebat, ab itio traditum fuisse, eor-
ttmnibus comprobavit. Nosque fetiam, qui frequenti
pus Christi non esse glorificalum ullra cceteroruui
vobiscum disputatione coiiiulimus, hoc idem sen- sanctorum corpora, nec humanam in Christo ««<«-
sirous, et sentimus Ideoque super eo, quod vul- r«nt in accspla graiia eccccdere excellenliam cujus*
libei angel':.
gari sermone de persona vestra ic curia uostra
referebatur, non modice miranamHr, uec unquam Yenerabili Frisingensis (18) Ecclesiceaniisiiii 0.,

aninutm ad credendum induxi cus. Nuac autem, frater G. de Richersperge, devotas oraliones cum
quia scripta vestra per fidelem nuntium vestrum fidell obsequio
vidimus, legiraus etcognovimus, qu;e a vestris aemu- Noper venit in manus noslras quidam lihcllus ve-

lis dicta sunt, vana peniiusreputamus. Consulimus sirK prudentiae destinatus, tanquam a vobis exami-

Gerhohus
(17) Admittit slibi id confici quoad es- (18) Ex cod. Admont.
lenliam, non quoad fructum.
Patroi. CXCIIL 19
 587 GERIIOHI PR.EPOSIT1 REltIIEP»SP'ERG. S88
nandus el npprobandus. Qui tum ilc doctrina ma- A pus solare lumen dat lunae, ut sit perfecta in reter-
\ gislri Gilbcrti sit eontexlus, qualem in glossis cjus num, cum direcle sine terrenar umbrac interposU
deprehendimus, et reprehendimus in scriptis, quse tione, quae solet animabus in carne manentibus ali-
antehac vobis, et vestris misimus, in flne suo tan- quando eclipsin facere, aspicit illius vultum, licet

quam 6Corpionis tauda venenumdiffundit longeper- corporeum, tamen superomnia corpora sanctorum
versius quam unquam in praeteritis haeresibus de quorum ciaritas comparatur stellis, clarificatum cla*
Christo habilis legerimus. Eteniai Ariani, Photi- ritate, quara habuit Verbum apud Patrem ,
prias-
niani, Apoilinaristae, Bonosiani ac caeteri haeretics, quam mundus fieret. Si enim, cum in monte trans-
qui Chi isto detraxerunt, eum, licet Patri supponen- liguralus apparuit , respicnduil faoies ejus ut sol,

tes, angelis tameu excellentiorem docuerunt. Nam quanto magis nunc in monte.eelsitudiuis paternae
etiam de sancta ejus Genhrice hoc sanoia credit et sicut sol lucei in virtuicsua, quaiisejus fdcies Joamii

celebrat Ecelesia, quod super choros angclorum sit dcmonstrata in Apocalypsi patenter illum distinguit
exaltata, in qua pura humanitas agnoscilur gloriO- a sanctis aliis, qui fuIgebuDt sicut sol in regno Pa-

cala. Novitas vero islius doetrinae suadel cretWndura tris eorum ? De nullo quippe illorum legitur, quod
dehomine, quern Patersanetilicavit et misit tn niun fulgeat, sicut soi lucct in virtule sua, cum quisque
dum, quod ccrpus ejus non sit glorificatum u!na » illorum sii fulsurus in virlute non sua* sed illius,

cseterorum corpora sanctorum, ncc lpse m gratia, qui tur.c eritomnia in oronibus, cum toius Christus

quain accepk, excedat excellentiara cujuslibet an- erit Patri subjectus in suis membris omnibus. So~
geii. lus autem Soi justitiae in suo solari corpore detersa
Au sensum confirman-
hujus pesliferae doctrinae morlalitatis nube fulgebit in virlute sua, xlarilica-

«ium putanl se habere patronos magnos Hilarium et tus videiicet gloria Patris et sua. Iotravit qnippe in
Augustirrum. Dicil cnim Hila rius I ibro uudecimo de gloriam suam.
sancta Trinrtate: < Cum igiturhaec terrenoruni cpr- Suam dico, non alienam , tjuia glofiam divjnas

porum origo iu habiiu potiovis excedat, et confpr- oninipotenliae, quam Christus in humanitatc acce-

mis gloria? Dominici corporis Deus in forma fiat pit, in Divinitate sua aeiernaliter habuit et habet.

servi repertus, ut qu! nobis formam gloriiicaii cor- Neque enim Divinitatis gloria, poieniia, sapientia,

poris sui tribuit, ipse corpori suo niliil ultra possit benignitas aeterna, immensa sic data esl homini as-
quam nobis ac sibi commune prseslare? » Haec di- sumpto, ut ablata sit Verbo, quia Verbum caro fa-

cta Hilarii praecedentibus et subsequentibus coliaia ctum sicdedithominiassuraptogloriam totam, quam

sensum babent catholicum , nostraeque assertioni habuit, ut eam tolara retinuerit. Sacramentum hoc
r
per omnia consonum. Hoc evidenter ciarere in no- magnum est ,'alt Apostolus, quod manifcstatum est

N strrs codicibus, diligenter emendatis, ubi sententia in carne, creditum est mundo , assumvlnm esl in

praemissa, cum sub inlerrogatione legitur, sineer- gloria (I Tim.m). Quas nimirum gloria Verbi est
rore intelligitur. Taleest iliud in Apostolo ubi, cum per naturara, sed hominis assumpti per gratiara,
dicilur : Quis accusabil adversus electos Dei ? (Rom. quoniam et ipsa talis assumptio facta est per gra-
vni), subneclitur : Deus qui justiftcat ? (Ibid.) Quod tiam. Sensisse hoc sanctum Hilarium satis iuvenient,
«i legatur interrogative, ut oportet , dicaturque qui diligentcr legunt illum. Legilur enim apud il-

fieus, qui justificat ? iulellectus bonus omnibus ca- lum : < Gloria omnis uon Verbo, sed carni acquire-
pientibus eura generatur. Si vero afilrmalive, sen- balur ; > et alibi : < Profecloei, quod aocepit, ejus

sus est errore plenus. Ita nimirum cum dicit Hila- ciaritatem esposlulat, unde nondestitit; > et ite-

riusde Christo : < Etqui nobis forniam glorificati ruro : < Ut id, quod de lemporeerat, gloriam ejus,
corporis sui tribuil, ipse corpori suo nihil ultra pos- quae sine tempore est, clariiatis acciptret. i Et alia
sit quam nobis ac sibi sit commune, pr;«stare, > si bujuscemodi apud eum inveniuiuur, per qua; con-
legalur inierrogative , ut oportet, sensum generat futari possunt ,
qui errorem suum dictis ejus ad-

catholicum, quia sub interrogatione acrius negatur, tj struere prasumunt pervertendo ea in sensum pia-
quod dicitur Ne videlicet Christus ila infirmus pu-
: vum, quod in roultis locis faciunt, de quibus nou
tetur, ut, qui nobis formam glorificati corporis sui esl modo dicendum per singula, quia piget iterare
iribuit , ipse corpori suo nibil ultra possit quam saepiue dictata, et Ecclesias Romanaepiaesentaiaejus-
nobis, ac sibi sit commune ,
praeslare. Quis enim que poulificibus lnnocentio el Eugenio insinuata, et

vaieat sestimare quanta suo corpori conlulit ,

quse ab eis approbata, utpole inliquis pontificum Roma-
sanctoruin corporibus conferri penitus est impossi- norura doctriuis consona.
bile Cujus cnim sancli corpus vere est cibus, vel
? El quidem de Hilario non mirum, quod iliius di-

uno eodemquc lempore invenilur in locis pluribus? cta tanquam obscura depravant. Verum de diclis

Quod unquam corpus quanlumlibet glorilicatum illi Augusiini, ab eis depravatis, valde miiamur, sive
corpori comparabitur in gloria, de quo dicitur : Ubi- per imprudentiam, sive per impudeniiara acciderit,
cunque fuerit corpus , illuc congrcgalunlur aquilae quod sententia illius apud eos errorem gcni.it si ,

{Matth. xxiv). Sive enim per aquilas intelligas vir- tamen ab illo, et non potius a patre niendacii con-
tuies angelicas, sive sanclas animas, in illius cor- ceperunt sensum hunc falsissimum, quo afiirraant,
poris vultum desiderant prospicere, quod quasi cor- bominem assumptum in unam Trinitatis ptrsonam
589 EPlSTQLjfc. 590
non excedere dignitalein angelicam. Ut autem evi- A sti. Quod aliud nihil est, quatn dilexisti eos, quo-
dentius fiat, quscslionis v erba Petr i discipuli epi- niam et me dilexisti. Non enim merabra Filii non
seopi Giiberti pooamus. Contra nos enim scribens diliggret, qui diligit Filium, aut alia causa est dili-

dicit ii.ter cffitera < Constat Christum Patre, secuit-

: gendi ineinbra ejus, nisi quia diligit Fiiiuro, scd
dum semper minorem esse, cum in
iiuraanitatera, diligit Filiutn secundum m, quia genuit Divinitat
iJla , quam nominamus humanitatem natura non ,
illum sequalem sibi. Diligit eura etiam secundum id,
e^ccdat, ut ait Augustinus, excellentiam angeioruin, quod homo est, quia ipsum Unlgenitum Verbum
quod jam corpori suo prsestitnm est comnume sibi etiam caro factum est, et propter Verbum est ei
elnobis. > Et paucisinlerpositisail: <Cum,inquarn, chara Verbi caro. Nos autem diligit, quoniam su-
ha?c corport suo prseslitil, gloria sibi sit et nobis iflus ejus raeinbra, quem diligit. Quapropter incom-
eommunis, qualiter corpus suum in eadem gloria prehensibilis est dilectio, qua diligit Deus neque
sit Deo Patri xquale, iuvestigare otii esl non indu- mulabilis. » El paucis interpositis ait : < Cum igi-

stria», cum etiam Augustinus dicat in sermone ca- tur eorurn, quae fecit, nihil oderit, quis di<?ne pos-
pite septimo super loaunem : Unigenilusaulem cum sit eloqui, quantum diligat .'uembra Unigeniti sui, et

sil Dominus otnnium, procul dubio Dominus an est quanto aroplius ipsum Unigenilum, in quo condita
gelorum natura, qua Deus sed Paest, non as.gelis -* sunt omnia visibilia et invisibilia, qu% in suis ge-
tri poiiu.s sequalis, gratia vero, qua homo est, nou neribus ordinata sunt, ordinatissime diligit. Mem-
excedit cxeelicntiam cujuslibet angeli. » His Augu- bra quippeUnigeniti ad angelorum sanctorum sequa-
stin: diclis quasi pro argumento habitis prosequi- lifatem grati* suae largitate perducit. Unigenilus
tur suar teslum argumenlationis tiicens : < Audiant autem cum sit Dominus omnium, procul dubio est
\i%) Auguslinum Christum in ^iatia Jiumanitatis Dominus angelorum natura, quia Detis cst non an-
ncn esse nngelis exccilentioreni., et corpus ejus in gelis sed Patr: potius aequalis : gratia veio quia
gratia, quod habet, Patri acquale esse asseverantcnn homo est, quomodo non cxcedit exceilentinm cu-
Nempe si dixisset in natura, qua tioiiio est, non juslibet angeli, cum sit una persona carnis et
excedit angelorum exceJlentiaEQ. , forsan aliqua eis Verbi ? »

dimittcreSurlergiversantlifacultas.^Quod tamen pro- Hic notandum est furtum Gilbertinorum. Nam

pterea nos induxisse intelligantquqniam arbilra- , eum interrogando dicat beatus Augustinus : < Quo-
mur hoc saltem eos posse intelligere', quod a.liud moilo non excedit excellentiam cujuslibet angcli ?

est natura, quae spectat ad creationis auctoritatem, adverbium interrogativum de medio verborum ejus
et aliud giatia, quae pcrtinet ad donanlis largita- furali sunt,et constanter ejus verbis aflirmant,quod
tem. Si enim idem intelligitur esse graliam ,
qua ^ ipse per interrogationem vehcmentius negat. Di-

homo est, et naturam assumptam , citra signitica- cunt illi de Chrislo : < Non excedit excellentiam cu-
tionem professior.is videbitur locutus auctor, cum juslibet angeli, t q^uod sentire omnino hxreticum
in ea naturafuil ante citra excellemlam angeiorum. est, qnodque docere diabolicum, quia sicut diabolus
Qui profeclo si conformis esset in sui corporis glo- mendax est et pater mendacii, sic doctores isli pa-
ria Deo, nihil haberet, quod ullra posset corpori riunt mendacium in cordibus auditorum, corum
stio praestare praeter iiludj quod jani prajstilit. permaxime» qui, quoniam chariLatem veritalis non
iii his argumentationibus cum pro minimo sit receperunt, mittit illis Deus operationem erroris,
mihi, ut ab eis judicer, qui datam Christo gloriara ut credant mendacio, et lali mendacio, quo non cst
divinam immensam contrahunt ad raensuram di- pejus mendaciura, cum videlicet contra fidel Chri-
gnitatis angelicse, cui etiam sanclos homines ocquan- slianae veritatem quis docet pertinaciter falsitatem.
dos credinius; tamen quia ferre non possumus Au- Quid enim falsius eo, quod ipsi dicunt, Christum

gustini dicla sic ab illis depvavari, ut ipae putetur secundum quod homo tst, vel secundum gratiam,
conseutaneus eorum errori, non piget hic ipsa ejus quam iu eo habet, quod homo est, non excedere
verba inserere. in sermone quippc capite septimo fj dignitaiem cujusque angeli ? Quid autem verius eo,
super Joanuern^ distinguens inlcr Unigenitura Dei quod docet beatus Augustinus interrogando, sic di-
Filium et membra ejus, ulios scilicet adoptivos ait cens: < Quomodo non exceditexcelleMiamcujusiibet
< ln Fitio nos Pater ddigit, quia in ipso nos elegit angeli, cum sit una persona carnis et Verbi? > Quod
ante mundi constitutionem. Qui eriira diligit Unige- idem est, ac si dicat : revera excedit excelleniiam
nitum, profeclo membra, quae adopta-
diiigil et ejus cujus!il)etangeli. Quseris quantum excedat ? Audi
vit in eum per eum. Nec ideo pares sumus Unige- Apostolura : Tanlo, inquit, metior angelh effectus,
fcito Filio, per quem creati et recreati sumus, quia quanto prce iltis aifferentius nomen hwredituvit. Cui
dictum esl Dilexisti eos sicut et me. Neque enim
: enim dixit angelorum (Hebr. iv) : Dalum est nomen,
semper ;equalitatem signilicat, qui dicit : Sicut il- quod est Rvper omne nomen? (Philip. n.) De hoc
iud, ita et illud, sed aliqur.ndo tantum nuia est illud. noraine homini a Deo Patrc dato, et eidem in g!o*~
sis m?giilri Gilberti super Apostolum denegato,
nt Ita stib
est et illud, aut quia est illud, sit et ilind.

me dilexi- cujusdarn Ambrosii monachi, cognoiueiUt)

€1 boc loco dilexisli eos, inquit, sicut et titulo

(19} Cod., audiuut.

 GFRHOHl P£_EP051Ti RE.CHERSPFRG. 59i
S9 ,
scripsimus ad vos el vestros a jcctus homo Deus, Oei Fiiiue, nunquid tamen bta
Audberli, alias lanta
uthic videalur super- subjectio pia et voluntaria est illl »d
def.utanda
clericos valenlcr lilteralos,
cum pr«sdictus episcopus ignominiam? Absiti Dicit Cnim ssncius Amhrosius
fluura dicta repetere,
me in iibro qui?ilo ad l.ratianum in.per_io.em « Sic-
Gilberlus lunq fuerit per vos et vestros erga
:
v.e-

ut ih Christo per carnero, quvc cst pignus no«tr.'.

nsfmiliter excusatus, quod non ita senserit, ut il!e

forle sentenliam posuit.quia salutis, sedcre nos in ccele&tirras Apostoius dixit,

Ambrosius, cujus ideo
anliquioribus positara invenit. Sed utique non sedentes : sic et ille per nosti* assnra-
cam in giossis
ptiorrera ir.tur ae dicitur suhjectus in nobis. > Itcm :
isti ejus discipuli, qui gioriam et gratiam uaturae
ScTJplUlin .*-t (<uia cum Bionti: <:__-mt!_ peccalit,
htm.anae in Dei Fiiium assumptac absque raensura « :

cotvtfvrfitavil nes «"« Christo, ckjhs gratia eslis aol-

datam, rediguiu et contralrant ad mensuram glorfee
vati (Ffitcs. h), et simui suscitavit, gimulque fecil
vel sanctorum hominum depravando Hilariom, vel
sanctorum angelorum depravando Augustintrm, sic- sedere m ca.ies.ibus inChrisic Jesu. Agnosoo scri-

ut in pmraissisapparet, nisi compescanlirr, faciuut, ptum, sed non ut homines sede.e ad dcxteran» sibi

quia
ut inmemoriam redea^iniquitas magistri eorum in patratur Deus, sed ut in Christo s.-iere,

Dommi, ei
conspectu Domini, uu»»!
Romanee Ecclesh*,
sanclae z\_-.i_.i>«_
et _au_-__ uimiium futidamentura
ipse wiui»iu
iim « esl,
._.,_.. »«»«
et ips. _... caput
.?. . esi r_ —
ei novis contraria est B Eec.esra., in quo communis 9ecundum carnem na
cuius pontiacibus ftiifiquis

tura praerogativam sedis ea*lestis etneiuit. Sicut

hsec doctrina lam perversaenovilalis
sedemus per corporese communio-
Argumenia vero eorum satis niirari non possu- ergo nos in iilo

nera natuifc, ita et qui pcr susceptioncm r.o-

mus, in quibus Ariauorum dogmata ex parie susci-
ille,

tari deprebendimus aiunt enim ad dignitatera et

;
stnr carnis maleoictum pro nobis factus esl, cuiu
raaledtctum utique tn benedictum Fiiium Dei non
gloriam majestatis quara pTufimum pertinere, quod
cadat; ita, inquam, onmium
et iile per obedtentiam
quis remunerat dbcdientem, exaodit interpellan.cn.,
crit itibjectus in nobis, cum gentiKs cjedideni, "um
posiulanti subjicit omnia, subjicil sub pedibus, of-
nemo piorsus nisi non catholi- Judaxis agnoverit, quem cruciftxit, cum Ujiuiichseus
ferentem benedic i.t,
negel ut judacus, adoraverit, quem in carneTenisseiiuiicPcdsdit.cum
cus, qui ignoret ut gentilis, qui
inficiari. Etenira Arianus omnipoteniem confessus fueril, quem ne-
qui demutet ut anlichristus.audeat
a Patre, in- cum postremo in omnibus fucril sapi-jntia
tanquam sacordoti magno, cujus origo gavit ;

oraniura gen- Dei, pax, charitas, resurreciio. Conclu-

enarrabilis dedi! Pater bcnedictionem
juslilia,

bcnedicit, an qui Sionem igitur totius *bs3lutionis breviler colliga-

tium. Quis autem major est, qui
Uaitas ^otestatis opinionem injuriosce subje-
benedicitur ? r mus.
quondam fuerunt Arianorura, ctioiiis excbidit. > Mem : * Quod si quscris, quem-
Assertiones islse
sanctisPa- admodum subjcetus in ncbis, ipse oslendit di-
Filium Patre minorem asserentium, et a sit

illis obviatura est, eo quod obe- teas •

lu carcere eiara, et convenislis ad me ; in-
tribus ratiouabiliter
pro salvandis ho- eram, et visitastis rae; in eo iniirinus, in
dientia voiuntaria, noa coactilia firmus

mininus exhibita homini sic obedienti raagis depu- quo subjecius (Mattli. xxv). »

ignominiam. Denique H*c dicente Ambrosio, recte inleiligamus Filium

lalur ad gloriam quam ad
ilturn exallavit, et dedit illi nomen, Patri subjiciendura in membfis, cum peracla et
propter boc Deus
nomen{Phil. n), propterhoc sub- consummaia fuerit subjeotio memlironim ipsorum.
quod est $uper o-.une

omnia sub pedibus ejui [Ephes. i). Hasc ipsa C;uod si etiam in suai pcrsona; humanitate futura
jecit
quam consequitur, ut sit Deus
obedientia postulatio, in qua fuit dignus exau-
fuit est illa subjectio,

pro sua, inquam, reveren- omwia in omnibus, non tamen arburanda esl inju-
diri pro &ua rcvereulia;

tia, in quo nulla fuit culpa, queraque sic postulare riosa, ^ gtoriosa. Nanr in ipsa quoque Divinitate

coegil viecessitas pro^rix> miserise,

sed pietas legimus v Hiam Patri subjcctum, nec tamen ideo mi-
non
norem inferiorem putandum vel habendura.
misericordiae boc exegit, ut sic perdita restauraret. vel
ope- D Hinc in erxemplo fidei, Sirmm ab Oneniahbus con-
Ouod uiioue opus reotaurationis nonest rainus
lmo venerabilius esi, quod per homi t;-aPhotintim seriflc, inter caHeros errores etiam
re creationis.
aut Filius
demerue- hic error damuatus est, quo pntatus est
nera resurrectio mortuorum, qui viiam
qui Patri non subjectus, aut si subjectus,
minime co-
virorum,
runt, quam quod per Verbum creatio
aequaudus. Dicunt ergo Patres jam dicti concilii :
est vitam
inhil boni merutrunt. Qitia mirabilius
Patrem Filium, quia
Dominum et Deura el
raurtem seinpiternara mcrue-
rcstilui raortuis, qui
t Si quis

nibil meruerant. Dominum a Domino, duos dicat Domioos anathema

rant, quam vitam dari eis, qui
omnia sit. Non enim ita exacquamus
vel comparamus Fi-
Esio tamen, ut, cum per suam obedientiam neque
lium Patri, ut subjeetum non i!itelligamus,
subjeceritPatri, ut sit Deus omnia in omnibus,
eiiim descendit in Sodomara sine Pairis voiuntate,
tuuc et ipsc Palri sit subjectus (quod, sicut asse-
neque pluit ex se, sed a Domino, auctoritatescilicet
rit Augustiiius^, ideo dicitur, ne humana substanlia,
sed audit
divinam substan- Patris, iiec sedet in dextera n s€metipso,
quautumlibet gloi ilicaia puteiur in
Sede ad dexteram meam. » De
quem sen- Patrem dicentem :

liam commulata versibilitate naturae, dicit inter

damnavit in haeretico Euty- hac sentensia synodali tractans Hilarius
sum sancta Ecciesia
Non comparatur, nec coa-quaiur Filiua
ia aeternum Patri sub- csetera : «
ch^te) ; eslo, iuquamj ut sit
ftj EPISTOL/E. 59*

Pairi, dum subditus per obedtenttae obsequelam A tium Deus esset, bonediciio est ontnium gcnliui»

csi. duni pluit Dominus a Domino, dnm ad dexterant data i!

Dei cons?dif, rfum mittilur, dum aoipit, dum in Habet hic occasionem conlradicendi adversarus,
omnibus vorantati ejus, qui se misit, obsequitiir. ut supra notavsmus. Quis, inquit, major est, qui {Je/tA>

Sed non est essentiae diminutio,

pietatts subjectio benedjcil, au gui beuedicitUT 1 Nunne secuudum JV*
nec reUgionis offlciiim degenerem effieit naturam, Apostohtru Diejor est, qui benedicit? Hic, no cor.lra,

cuin per iri, quod mnascibiiis Pater Deus est, ct philosopho» apud se sapicntes videamur velie philo-

oniginitiis Fililts Dei Deussil. Deus lanten unus sit, sophari, simpliciter eis ostendimus quod, etsi raa-

ei sobjectio Filii doceatur et dignitas, dom ei ipsi jor sii, qui benedieit, quain qui benedicitur, inter-

ADnnisi Filiu* nunenpandns subjicitur. Quod cura dum tamen ipse benedictus jam accepta benedictiono

Dei Patris sit, tamen ex nalura sibi sit nomen ha- non esl minor, »mo aliqunudo et major eo. Nara si

ben> non aiien), sed ejus, cujcs et Filius est, et sit episcopus, annucnte ac permitteute arcbiepiscopo,

Pari et obsequio subjectus et nomine, ila tamen benetiicifc aliquem in episcopum.quoniarn ctboclicut

ui subjectio nominis pioprietalem naturalis atque

tierisecundumeensuramcanonum, nonneis,quianle
bene.lictionemfuitminor.susceptabenedictioncbene
Indifferentis lestctur essentias sic loquente Hilario
f$
subjoctione in sua divtniiate.non diminuta diceuti flt aequaiis? item Aiiquis in archiepiscopum.
de Fitii
:

per subjeciionem coaequalttate, in qua et ss qui eleclus, et abaliquo suffragancorum caeleris cooperan-

subjicttur, et is cui subjicitur, unus Deus altissi- libus henediclus, etsi ante benedictionem fuit mitior

mas adontur. Et 009 ejus tenendo vestigia eis-

»
benedicente, lamen jam benedictus non mir.or, sed
dem pene verbis aflirmamus, quod pietatis subje- major est babemlus. Ergo pramissum illttd Aposloli
dictum sic est inteiligendum, ut non generet httel-
ctio non est gloriae dimiuutlo, nec religionis oifi-

cium degeuerem facil saturam humanam in unige- Icettimabsurdum, fideique sanae contrarium. Nam
nito Dei Filio, cum per id, quod innascibilis Pater benedictus ille homo, qui veuit in noinine Domini,

Deus est, et ffiius virginis idemque FiJius Dei Patris sic est a Patie, eooperante Spirilu. sancto, benedi-

Deus sit divinitale Verbi assumentis, bomini as- cius, ut sit non inter omnia, sed super omnw Deus

sumpto plenarie data et innata, ita scilicet, ut rion benedictus in mzcula [Rjotn^ ix). Prpinde accepta

ex adoptione, sed ex uatura filiaiioais voeetur «t sit benedictione tanta non est miuor bomo benedictus
Filius Dei Palris, Deus et ipse- notninandus aeque ut Deo omnia D^us
se ita benedicente, ut sit super

Pater suus, nomen habens non alieni sed ejus, cu- benedictus. Hac benedictione donatum est Hii no-

jus etFiliusest, ct sjt Patri et obsequio subjfctus et C men ^ 13011»

esl SM P cr om,,e nomeu » ante cu ius do .

nomine, ita tamen, ut subjeclio nominis propriela- nationem vere natura humana minor divina fuit,

tem naturalis atque indifferentis testefur esscnliae, sed in Filio Dei «omine summo glorificata latenter

qua bomo assuroptus Deus est aeque ut Verbum as- in conceplione, patenter in ascensione sic est ma-
sumcns, et Pater Veihum gignens atque Spititus gniueata, ut ejus magnitudo sit immeni,a, quae non

sanctus de Patre ac Veibo proccdens, pon duplicata molis dilaUuione, sed virtutis immensitate pensanda

vel tripiicata Divinitate, quae tn summa Betuper raa- est, maxime postquam donatum est ei nomen, quod
net simplicitaie, sive de homine, cui plena data cst, est super pmne nomen, sic est manifestatiuj) mundo.

nrssdicetur juxta iilud Isaiae : Puer natus est ttobis, ut in omnem terratn evierit sonus apostolorum
filius datus esi nobis, ei vocabitur nornen tjus admi- conlestantium, quod, sicut a sumrno coelo egressio
rabitis, consiliarias, Deus fortin, Pater fuluvi saculi cjus, ita aceujfsus e;us ugque ad summum ejus.

(ha, is), sivo de tribus personis unius Trinitatis Etsi ergo majoc eo fuerU Pater suromus anle be-
collectiiu enuntietur. Sicot enim Patris et Filsi et nedictionem, tamen ipse jam per Patris benedictio-
Spiritus sancti una est divinitas, ita Veibi assu- neqt et glorificutionem provectus usque ad sum-
menlis homiiiem, et hominis in Verburn assumpti niuni, non ost ia gloria sibi data rainor dante ha*
cadem una est divinitas, uU nupei" scripsinms vene- ** bendus, cmn jaro omnis lingua confiteatur, quia
rabili Patri universalis Ecclesiae papae Adriano. Sea D.ominus Jesus Christua in gloria cst Dei Pairis»
cum ei sf:riberemus nondum ad noslram notiiiars
, Unde nono de Trinitate ail « Si igt-
Hilarius libro :

venit ista, contra quam nunc agimus, rioctrina de tur donanlis auctoritate Pator major est, nunquidL

gioriae in homine assuinplo hac mensurn, qua co»- perdoni confessionem minor Filius cU•? Major ita.r
quatur angelis ipse, qui est Dorainus angelorum q;ie eRt donans, sed minor jaro non est, cui unum

non solum in divina essentia, in qua ipsos ereavit esse donamr. Si non hoc donatur Jasus, ut confilen-
dus sit jn gloria Dei Patrts, minor Patre est : si
angelos, sed etiam in huntaua, in qua Patri obediens
aulem in ea gloria donatur ei esse, in qua Palcr est,
ipsorum numerum redintegrans implevit ruinas,
habes et in donantis auctoritate, quia niajor est ; et
conquassavit capita in lerra multorum de torrente
in donati confessione, quia unum suut. > Ilem ;

in via bibcns, propierea exaltavit caput. Ideo enim Major Pater est, dura gloriam assumpto homini ro-
jurejurando fecii illura Dominus crescere in ea na- galur, ut reddat ; filius minor non est, dura gloriam
tura, in qua poluit crescere, in qua ctiam, ul cre- resumit apud Patrem. > Ilem : < Gloriiicaturus Fi-

seeret, ac non Judaeorum Deus tantum, scd et gen- liura Pater major est, gloriiicatus in Paire Filitt*
 595 CERHQHl PR.EPOSITI RF.ICHERSPERG. 55*6

rninor non cst. > Uxc dicenfe sancto Hilario nos A bum caro factum loquitur, secundurr. qoan; humi-
eisdem consoaa sentiendo possumus dicere : Rene- iiiaicm ejus etiam major est Pater, sical dicit : Ouo-
dietarus Filium Pater major est, henedictus a Patre niam Patcr major me est, ut hoc.ipsum Deum esse,

l Filius msnor non est, maxime illa beaedictione, qua quod ii!i cum Patre unum est, roput sii hominii
- > sie beneUictus est, ut vemret ir> noraine Dotnini, mcdiatoris, qued ipse solus est. Si enim rnenferfire-
hoc est, ut nomen Domini sit nonwi ejus, non eo cte dicimus principafe hominis, id est isnquam ca-
modo, quo mnUorura derhinorum, siquidern snnl
esi put humanse substantiaD, cuin ipsohomo cucn meote
domini mukt, ac proinde nominantur domini. «ed sithamo, cur non muUo congruentius multoque
eo modo, quo noraen Domio. congmil soh Deo re- magis Yerbum cum Patre, quod simu! Deus esl,
gnanti et dominanti super oomia dcrainaiione di- caput est Christi, quamvh Ghrislus homo nisi cum
vina, quam semper habuit Chrisli divinitas, quain- Yerbo, quod caro factism est, lEtelhgi non possii, ?»

. que Paire benedicenle acceptf ejus humanitas, ut in Item iibro secunde : «Assumptus est homo, in qua
forma quoque servi heberet nomen Dcmixii et veni-r fonna ipsras Dei Verbi persona pfaesentaretur. non
ret benedictus in noinine Dorniiu. ul haberet Yerbum sicut alii sancti sapienles, sed
Hac benediclionedulcedinis prsevenlus esi ab ae&r- prae parlicipibus suis, non utique quod amplius* ha-
no, quando pr»destinatus est homo Fiiius Dei futu-
B bebat Verbum, ut esset quam caeteri, excellentiore
rus; Filius dico, non ut cseteri secundura gratiam sapientia, sed quod ipsum Verburu eral. Ahud euim
adoptioitis, sed in virtute secundui» spiritum san- Yerbum in carne, aliud Yerbum caro, id est aliud
qua eum Patersaoctiiieavitin eo ipso,
ctihcationis, Yerbum iit homine, aliud Verbum homo. Caro enin»
quod Paier ejus dici el esse velens, glori?m Unige- pro ho.raine posita est in eo, quod ait : Yerbum caro
niti Jedit ille sicut et benedictionem eroniura gen- facium est (Jcan. t).> Jt^m libro IV <rxponens iilud
tiurn, sciiicet ut Deus non Judacorum tanium,
sit Sapientis : fEdnitie, Domine, sapiefUiam de sede
sed et omniuni gentium dedit illi, et teslamentum magnitudinis tuoe. Aiiter, inquit, miititur, ut sil(20)

80 um confirmavit tuper oaput ejus. Caput enim il- in horaine, aliter missa est, ut ipsa sit homo. In
lhis hominis faliter benedicti et sanctificati est Deus, animas euim sanctas se transfert, alque amicos Dei
vel si magis oioi placet, ipsa ejus divinitas, sinequa, et prophetas constituit, sicut etiam impiet sanctos
si quis hooiinem ilium intelligit, tale est, ac si uo- angelos, et omnia talibus rninisteriis congrua per
niinecv alium s.ine suo capite, quod in essentia ejus eos opevatur. Cum autera venit plenitudo tempoiib,
est principaie, hominem a-stimet esse posse. Prin- missa est, non ut impleret angelos, nec ut esset an-
cipale primi hominis, qui factus- est i« animam vi-
q gelus, uisi in qujnlum consilium Patris acnuntia-
ventcm, mens
fuit intellectualis. At ille, eum ia hoe bat, quod et ipsius erat, nec ut essel cum hotnini-
booore cssot, non intellexit, noiensque inleiligere, bes aut ui hominibus, hoc enim et antea in Patri-

ut beae agei et, suum caput nirais deturpavit, quia bus et prophetis, sed ut ipsum Verbum caro fiertt,

intellectuale ae rationale suuraj deptavavit, sicut id est homo fieret. >

etiam adhr.c imitatores ejas deturpant caput suum Idem libro primo: «Quia forma Dci accepit for-
velato capite orando, id est inter oraodum sensibU mam utrumque Deus etofrumque homo, sed
sevvi,

liapotrus quam intelligibilia Dei dona desMerando. utiumqueDeus propter accipientem Deum, uiroin-
Tale yelamen super cor Judseorum terrena potius, queautem horoo propter acceptum hominem. Neque
quam coelestia boua desiderantium, est positum, et enim illa susceptione aiterumeorum in alterumcon-
ideo claritatem vultus Christi, Solls justiiiae, spien-» versum atque mutatum est. Nec Divinitas quippein
deotis divina ciarilate, qui est homo aecu?dus ho- crcaturam mutata est, ol desisterel esse Divinitas,

mini prirao incomparabiliter pr<£ferendcs. Princir nec cieaturain Divinitatem, ut desisteret esse^crea-
pale namque seeundi hominis, qui factusest in spi- ttura.)

rilvjo vivilicantero, non esi mens intelleaualis, sed His Augustini dictis diligenter perspeclis apparet,
divinitas supeiintelleauaiis, siue qua si quis iilum ^ hominem Deo, a Deum honiini sic unitum in una

cogitat, tale est, ac si hominem aiterum sine suu Trinitatis persona, ut haec ipsa hominis cum Deo
piincipaii cogitet essehominem, quod est impossi- unilio sit illa sanctificatio, qua P^ter illum sanctifi-

bile. Proinde, qui hominem, in Deipersonamassum- cavit, et misit in mundum, et illa benediclio, qua
pium, sine sua divinitate cogitant, ipsi, quanium idem homo venit benedictus in nomine Domini rex
in i-kiis cst,ipsum capite suo privant falso intelle- Israei, quem Deus Patcr benedixit in sternum, ut

ciu« quoniam vere id fieri non polest. Unde Augu- regni e]us uon sit finis, quojnodo nultus est finis

>>tin :s in sexto libro d e san ct a Trinitate «Quomo- : Ktemiutls,. Hioc est quod etiaro, priusquam natus
dol-aput Christi Deus, id est caput Ctu isli Trini- puer sciret vocare patrem vel mairem, sjcut in Isaia
tas, cum in Triuitate sitChristus, ut sit T.initas? iegitur, ipso regnante, ac terram suam defensante

An quod estPater cum Filio caput Pater estei, quod ablata est fortitudo Damasci, etspolia Saraariae co-
est ei solus Filius ? Cum Filio enim Pater Deus so- : ram rego, Assyriorum. Voca.linquit, nomen ejtts,Ac-
ius autemFilius Christus est, maxituequia jam Yer- celera spdlia detrahere, Feslina prcedari : quia ante-

(20> Edit. cum.

597 EPISTOL.E. 598
quamtciat pucrvocare Patremet tnatrem, auferclur A niiate : « Ll enim homini acquiiebalur, ulDcuses-
fortiludo Damasciet spolia Samaria;(lsai. vm), quia scl; s<d ir>ancrc in f)<'i unitate assurnptus nullonio-
videlicet contra tribuin Juda, cle qua nasciturus erat dopoterat nisi per unitatem Dei in unitaicm Dci
iste puer, Damascus per puerum bune necdum na- naturaUs evaderet, ut per hoe, quia in natura Dcus
tum defensa est ab illis tribus Juda et Jerusalem, Verbum, Verbum quoque caio factum rursum in
gpoliata Samaria et Damasco per regem Assyriormn, natura Dei inesset, atque ita nomo Jesus Cbristus
qui Samariam destruxi?, et Damascum sibi subju- manerel in gloria DeiPartris, si in gloria Verbi ca-
gavit, ac taliter humUiavil, ut non possct praevalere ro e&set unila, renjietque tunc in naturaa paterna?
domui David. in qua puer iste regnavit, antequam etiam sccundum hominem unitalem Vcrbum caro
baberet patrem optivum et matrem virginem. Bene factum, cum gloriam Verbi raro assumpta tcnuis-
igitur vocatum cst nomen ejus accclcra, spolia de- set.> Et infra : cUt enim in unitate sua mancrct,
trahere, festina prcedari, quia mira fuil acceleratio, ut manserat, glorificaturus eum apud se Patererat»
mirabili» festinanliu pueri hujus ante nativitatem quia gloriae susc unitatem per obedieutiam dispen-
suam hostcsque suos despoliantis. Erat
prajlianlis, sationis exeesserat, scilicet ut in ca natura per gio-
itaque per sacramentum unitatis in Verbo regnante rifkationem rursus esset, in qua sacramento erat
super omnia homo tunc assumendus, et nunc as- B divinae nativitatis unitus, essetque Palri apud se-
sumptus in Deum Dei FUium. Propterea teste Apo- melipsum glorificatus, ut quod apud eum ante ha-
stolo, Christus in deserto lentabalur. Neque tente- bebat, maneiet, neque abalienaret ab eo formae Dei
mus, ait, Christum^ sicut qnidam earum tentaverunt naturam formae seivilisassumplio, sed apud semet-
(I Cor. x). Ostendens Chiistum, licet necdum na •

ipsum giorificaret formam servi, ut maneret in Dei

tum, janrtuuc in deserto fuisse tentatum. Lege Hie- forma, quia qui in Dei fonraa manserat, idem erat
ronymum de hoc sacramento unitalis in sermone in servi forma, et cum servi forma g!orificanda es-
de assumptione beatae Mariae satis copiose dispu-
set in Dei forma, apud eum ipsum glorilicanda erat,
tantem, et aflirmantem auctoritate Scripturarum, in cujus forma formse hono-
servilis habitus erat
Deum homini concorporalum et hominem Deo cose -\
randus.
tcmum, cum tamen nec ininitiabilis sit homo, nec
nomen corpons aut proprietas conveniat Spiritui
Haec dicenle Hilario patet non eum sensisse, quod

Deum corpus Domini, Domiuo conforrae non sit, cum

Eiimmo. Quid me interrogas de hominis in
non alia de causa corpusDomini dicatur, nisi quia
SBternum assuropii aeternilate? inlerroga Hierony-
Dominus incorporatus sive incarnatus per corpus
mum, qui aflimtat bomiuem Deo coaeternuro. Con- _
carnis suae vitam operatur hominum crcdentium,
sCutit vero ei beatus Amjjrosius in Lucam exponens
sicut Divinitas angelorum lumen incircumscriptum
Uiud Om.nia miki iradita sunl a Palre mco (Malth.
:

t Si omnia, inquil, dedit aeternitatem maje-

yideritiom, quod, quia homines videre non pos-
xxviii).
sunt, ercdendo salvi liunt, et vitam celemam ha-
statemque transfudit.» PrOinde argumentare, quan-
tum homini detrahas xternitatem et im-
velis, ut
bebunt per Christi carnem, quam sancli angeli ha-

mensitatem cui a Patre suotradita suntomnia Ego :

bent per ejus divinitatem. Unde autem carni, ut

magis fidem babeo [verbis] Verbi ipsius dicentis r conferat manducanti se vilam setcrnam, nisi quia

Omnia mihi tradiia tunt a Patre meo (Luc. x). Item : irt consortium nalura? divinse assumptam habet

Pater meus, quod dedit milti, majus omnibus esl vitam in se manentem? Unde Hilarius libro octavo
(Joan. xxix), Dictum hoc exponens venerabilis pre- de corpore Domini : « In Chrislo Pater, ct Christus

sbyter Beda dicit in horoiiia : < Majus autem omni- in nobisunum in his esse nos faciunt. Si vere igi-
bus, quod medialori Dei et hominum homihi Jesu lur camem corporis nostri Christus assumpsit, el

Christo Pater dedit, hoc est ut sit llnigenilus ejus vere homo ille Christus est, nosque vere sub my-
Filius in nullo gignenti vel natura dissimilisvetvir- sterio carnem corporis sui sumimus, et per hoc
Quam UBura erimus, quia Pater in eo est, et ille in nobis,
tote inferior vel tempore posterior. videlicet D
aequalitatem ipse Domiuus indivinitatehabuit, prius,- quomodo volunlatis unitas asseritur, cum nalura-

quam mundus esset apud Patrem, ipse in humani- lis per sacramentum proprietas perfecle sacraraen-

tate ex tempore incarnationis accepit.» Audiscequa- tum sit unitatis? » Et infra : < Qua autem in nobia

naturalis haec unitas sit, ipse ita testatus est »

litatem Patris Verbo innatam et bominidatam, querri :

Verbum Dei Patri cosequale sibi univit? audis hoc Qui edit earnem meam , el bibit sanguinem meum
jam in me manet, et ego in eo (Joan. vi). < Non enim
in antiqoa homelia perecclesiasticosconventus
diu celebriter vulgata etrecitata, et nos arguis quasi in eo erit, nisiin quo ipse fuerit, ejus tamen in se

de nova doctrina, cum nihil doceamus, quod non assumptam habens, qui suam sumpserit. » Item :

Slcut misit me vivens Pnter, el ego vivo propter Pa-

in acriptis Patrum antiquorum Scripturas cvponen-
tium ostendamus ? Ostendetu vel unum doclorem trem, et qui manducat carnem meam, et ipse vivit

catholicum tibi consentaneum in illo sensu tuo, quo propler me (ibid.). < Quomodo per Palrera vivit,

hominem in Deum assuroptum negas Deo confor- eodem modo nos per carnem vivimus. Haec ergo
mem factum, quodtu putas docuissc Hilarium, cum vita3 nostras cauia, quod in nobis manentem pe?

illc doceat contrarium. Ait enim libro nouo de Tri* carnem Christum habemus, victuri per eura ea. con-
Wti GERHOHl PR.EPOS17! KEJCHJuRSPERG. 600
diuone, qua vivit ille per Palrem. Si crgo nos natu- A lum tribuere soient Kilio, ut Palri lanluis virtule
raliter secundum earnem per eunx vivinius, u\ est simiUs sit, adiroant auiem ei similitudioem natu-
uaturara carnis suae adepli, quomodo nun naturali- rae, stuiti atqne impii, non mteiligentes, nonnisi ei
ier secundum spirilum in se Patrem habeat, curu natuns similitudine similitudinem esse virtutis.
vivat ille per IPairem ? Ha»c autem idcirco a nobis Neque enim aliquando inferior natura Superioris a
conrmemorata sunt, quia voluiitatis tantum intra se, potiorisque naturae virtulem consequitur. Aui
Patrem et Fiiium unitatem inentitntes, unitatis quid haec asserentes de omnipolente Deo Patre pro-
nostrae ad Deura utebanlur exeroplo, tanqnam uobis jitebuntur, si virtuti suse virtus naturse inferioris
ad Filium et per Filium ad Patrem obsequio tan- exsequatut -1 Non potest negari quin Filius Dei idem
tum ac voJuntate unitis, nuiia per sacramentum possit, eum dixerit : Quaecimque Paier facit, cadera
carnis et spirilus naturalis communionis proprie- Filius facit. Sed siAiibtudini virtutis nalutae simili-
tas indulgeretur, cum etiam per houorem nobis da- tudo succedit, cum dicit : Sicut eiiim Pater vilam
«um filiuio, et pernianentem in nobis earnaliter habel in semettpso, Ua et Fithts dtdit vltcm habere in
filium eiiaro in eo nobis corporaliter et insepaiabi- semetips».. In Yita r.atnrae et essentiae significatio
liiei- unitis uvysteriuni verae ac naturalis unitatis est, quse sicut habetur, ila daJa docetiir ad haben-
sit pnedicandum. * ^ dum. Tenet ergo vife similitudo virtutis similitudi-
Yidetis, lectores benevoli, quantum virtatis divi- nem. Simiiitudo enim virtutis noti potest csse dis-
uje liilarius praedicet inesse carni Christi nou so- similis naturse. Aiqu^ ita necesse est ut essentiae
lum diviniius viventi, sed eiiam se manducantes siinilitudo virlutis simiiitudinem conscquatur, quia

vurificanli? ^uod nimirum nullatenus fieri posset, sicut ea, quae Pater facit, eadem Filius facit simi-.
«i natura inferior superioris virtutem non accepis- liter, ita sicut habens vitara Pater, sic et haben-
set in Christo. Cnde item Hilarius jJe synotlis ait : dam Filio dedit vitam. Condemnatur ergo .inpi;«a

t O nservalur dignitasDivinitati, ut io*n,<qaodVer- professionis temeritas, quae virtulis similitudinem

bum ca.ro factum est, ut caro sotius bot inciperet conQtens dissimiiitudinem ausa sit praedicare na-
esse, quod Verbum. Alioquta unde carni in ope- turaa, cum principaiis spei noslrae Sides sil indiffs-
ribus virtutes, in uiontc gloriam, in nigitalionibus rentem in Patre et Fiiio divinitatis subslantiam con-

humanorum tordiura seientiam, in passione securi- fiteri. »

tatenn, in mortevitara ? 1 idem libro nndecimo De Dicta haec sunt adversus Arianos, Filio Dci
Trinitate : < Haec humanae beatitudinis lides vera etiam secundum superiorem ipsius essentiam dcne-
est, Deum et Yerbum, et carnem confi-
praedicare aequalitatera et similitudinem divin-ae naturne,
r gantes
ieri, neque Deum
quod homo sit, neque
nescire, cum laterentur ei simiJitudinem virlulis esse. Con-
carnem iguorare, qt>od Yereum sit. C"m autem tra hos in synodo congregatis orientalibus cpisco-
contra naturam sensus nostri Deus manens homo pis data est hoec senteutia < Si quis in Filio Pa- :

nasciiur, jam non esl contra naturam spei nostne, tris siraiJitudinero secundum essentiam quidem ipso

ut natus homo Deus maneat, cum potior nalura in Filio revelante per hsec quae dicit Sicut ertim Pater :

infetiorem nata fidem praeslei, inferiorera naturara liabet vilam in semetipso, sic dedit et Filio vitatr.
innaturam posse nasci potiorem. » Idem in eo- haberein semetipso, juxta efficaciam autem per ea,
dem « Id eninj homini acquirebatur, ut Deus es-
: quae docet : Qvue emtn Puler facit, eadem et Fiiius
£et, sed manere in Dei unitate assumptus nuilo facit simili(er> soiam secundum efficaciam similitu-
modo poterat nisi per unitatem Dd in unitatem Dei dinem condens, juxta essentiam vero, quod est
ualuralis ut per hoc, quod in natura
evaderet, principalissimum fidci nostrae, Filium fraude^quasi

erat Deus Yerbum, Yerbum quoque caro factum semetipsum fraudans cognitione » perpetuae vitae,
rursum iu natura Dei incsset, atque ita homo Jesus quae est in Palre et F.'Iio , anatliema sit. Hanc syn-
Christus maneret iu gloria Dei Patris. Si iu glo- odalem sententiam coiMitnians Riiarius dicit ea,

riam Verbi caro esset unita, rediretque tunc in D qua; superius posuirous, nihil tangens de mysterio
naturae pateruae etiam secundum iiominem unita- incarnationis, velde huraanaFiliiDeinatara, qua? in
tein Verbura caro faclum, cum gloriam Verbi caro superioribusejasdictis.jam superius praemissis, ct iu,

as^umpta tenuisset, multis argumentis, ejus librisDe Trinttate insertis,

His Hilarii dictis caute pensatis apparet quod ita ostenditur gloriticata, utnon sit aliud ejus glona,
alibi dicit : « Inferiorem naturam snperioris a se quam virtus et essentia divina. Sicut enim Deus
potiorisque naturae virtutcm r.on consequi, > sic Pater habet viiam in seraetipso, sic dedit et Filio
inteliigendum, ut praemibsis ejus testimoniis de na-
vitam habere in semetipso, et ipse Filius una cura
tura et virtute Divinitatis, quam iuferior Chrisli
Palre dedit carni «uae vitam habere in semetipsa,
nalura plenarie consecuta est, non »it conlraiium.
non tamen a semetipsa sicut nec ipse Fiiius habens
Pertractenius nunc iilud ejus capitulum, quod no-
bis objicilur quasi nostrae sententiae contrariura,
vitam sibi datam in seraelipso, habel a semetipso.

iuio cl ipsius Hilarii prsemissis dictis, ut putatur,

Hiuc est quod cafnem suam pro saeculi vita fate-

minime consonum. Dicit in libro De Synodis : Con- lur dalaro, quam, qui manducat, habet vilam celer~

«lusi haeretict Scriptuiamm auotontatibus hoc so- nam, ait ipsa Verita?. Unde synodus Ephesina car-
 ;<>i tTJSTOL^. 602

oerri Christi vivifioatricem eonfessa djtinnavit sub A non sit, ctCbristiis gloriflcatus in Palre eit, nonne
an-uhemate hoc ipstira negantes. in brs dictis riilarii satis apparet, quod inferior

Quid orgo, ais, est quod Hiiarius dicit : » Nvque natura in Christo suporioris naturr-e virtoiem et glo-

aliquando inferior natura superioris a se, polio- riam nrecepit per gratiam, quara eonsequi aon pof*
risque naturje virlutem consequitur? » Si eflfcn set, nisi gratis in ipsius nalura niperioris natur*
caro Verbi vivificat ad vitam seternam beatos bo- virtutem assumeretur, quia non esl boc in viribus
mines, quomoio ipsum Verbum viviflcat beatos ejus, quod infra est, ut consurgat m suuro saperius
angelos? Virtus et effirada divinae operationis vi- vel eapiat viltutem ejus per se, vel a se. Nort enim
detur data carni contra sententiam Uilarii hoc ne- potett Iicmo aecipere a se quidquam, tiisi fuevit ei
gantis posse tieri. Ad quod rr».i.pondeo, quia sic in- datHm desuper (Joan, iii), ait Joaitms Baptista, et
telligenda sunt lisee Hilari i dicta, ut aliis ejos di- hoc test&tur Joanner) cvangelisM. lindc nec in Filio

etis non sint contraria. Dicit enim in libro nono De Dei potuit hoifto accrperea se qiidqtsam, nisi fnia-
Trinitate : i Deiis in FHio faominis glorificalo glo- set ei dalum deauper. Accepit lanten sibi desuper
riflcatum Deum glorificat irc sese : in Filio homi- dalum )Wt):cn, quod es; snperonwc nonten, (Ephes.i),
nis Dei gloria esl, et glcria Dei giw'a Filii borni sirauique eura noirilne ipsius* nomhus virtutcm.
tris. Deus gloriflcat in sese, homo non perse utique B Omnia milii
Cujus virtutiB ipse slbi eonscius ait :

gloriiicntur : neque rursus qui io hoiuine glorili- tradtta sut>(\a Patre meo (Luc. \). Item : Paier, quod
eatur, Deus Hcet gloriam accipiat, taraen aliud dedit mihi, maju,* omnibus esi (Joan. sxix). Ivem :

ipse qwam Deus est. At vero curo glorificato Filio Filius hotiiinit Itabet potestatem in tefra ilimittete
hominis gloriflcans Deum Deus glorilicat in scsc, peeeutu (Mstlh. vi). item : Nerno potest rnpere de
invenio naturam gloriticati in gloriam naturaj gio- ntanu mca (Joan. % ). Iteni : Data esl mihi omnis
rificantis assumi. » Affer cunc, quisquis es, hajfe- potestas in cmlo et iu ttrra (Matth. xtvm). Datum
lice flexiosaj dcctrinse tuaj volubiles qurestiones, quippe hoc est bomini, quod aeternaliter sui Verbi,
qna», cura se nodis suis illigenc, in nullo tamen hse- verbi gratia, ut neroo po»sit rapere de manu ejus,
n adi molestiara continebunt. Filius enim glorifica- ut sit omnipotens in coeloet in tena ex virlutc sibi
t*.»r, et glorifieatur in homine Deus, ct glorificatura data, quam nat'ira humana suis vlribus consequi
eum in homine glorificavitin sese : Cbristnm enim non potuit, sed Deus e3m iili dare voluit, et potuit,

Deus natum hominem clarificat in aese. Reddidit qni et membra ejus virtule divina ditavit juxta pro-
ehira in seChristo gioriam, quam apud se habuit, missutn ipsius dicentis : Aceipietis vittutem super-
et cum in forma Dei assumplio formse scrrilis as- q vementis Spiritus sancti in vos. Item : Vas autern
sumitur in se, glorificatur gloriflcatas !n homine sedete in cititate ,
quoadusque mduamini virtute ex
Deus, qui ante nativltatis dispensationem iti sese ulto (Act. i). Virtus haec membris distributa sccuti-
«rat ct per formam Dei et per naturam nativitatis dum mensuram dor.ationis Cliristi data est, non ad
tmifus. Nativitas enim non novJB neque aliens* na- mensuram ipsi Christo, id est bomini uncto. Sicut
tnrae Dcum fecerat, naluralis fllius Patri naturali Petras ap(»stolus ait, unxit Deas virlute (Acl. x).
generatione Substitit. Et cum per nativitatern ho* Vei sicut Psaimista dicit : Oleo lcetitice prvc eonsor-

minis glorificatur in homine i» natiifae gloriam, tibus tiiis (Psat. xi.iv), ita ut simititudo virtulis in
rursttm in se clarescit, cum Deus clarificat, curn in homine uneto et ungente Deo sit plefiaria, nou
nature paterna? gloriam ab ea per dispensatiosiem, ablata, sed translala nalura inferiore in superioris
evacuatus assumitur. virUitem et gloriam. Quod non potuisset ficri, si

Conchidit autem audacissimum furorem impie- natura inferior non esset capax virtutis et natur:e
tatin »u* fides apostolica, ne qua Hcenlia iibers superioris, ut auTura seu ferrum capax est ignis, et
hndligentiifi evageris, cum ait : Ei omni» lingaa igneae virtotis, et corpus bestl&le animse sensuaJis,
conjHebitur, quiaDominut Jesus in gloria est Dei humaitum vero animae rationalis.
Patrh (Rom. xiv). Quem enim Pater in scse glorifl- D Sed opponilur nobis, quod Hilarius dicit : « Si-

cavit, iit ejus gloria confitendus est. Quem in se militudini virtutis naturse simililudo succedit. >

Pater gloriflcavit, iit his nort dubto intelligendus est Item : » Simititudo virtulis noti poicst csse dissb.
esse, in quibus Pater est, cum et in se etrm giorifi- milis natur^, atque ita necesse est, ait, ut essentke
caverit, et in gioria cjus sit ccmfitendus. Non enim simiiitudo virtutis similitudinem consequalur. »

hic tantnmmodo in gloria Dei est, sed in groria Dci Hob proponfenle Hilario licet lideii ejus aniitor i seu
Patris rtt. Neqile gloriflcaVit gloria exteriore, ^ed lectoriassumere; sed bomo, per qaem aflinnanie
gloriScavit gioria hi sese, in eam euai, qtrae sua est Apostolo eSt resurrectio mortoorum, et ipsius ho-
gloria, resumendo, et ea gloria quam apudeum ha- msnis caro, qnae vivificat, divinae bobet virtutfs eiTi-

buit, eum et apud se gloriiicat et in sese, Atque eaciam : consequens est ergo, ut cum divinse vir-

ita inseparabilis a fidei hujus conjuiiclioue intelli- tutis similitudine similitudiaem quoque habeat
gilur eliam sub bominis faumilitate sic dioens : tleec essentiae divina, sine qua caro non prodesset quid-«

esl autem vita mterna t ut cognoscant te solum vcrum quam ad vitam anernam conferendara. Prseterea

Deum, et quem misisti, Jesum Christum (Joan. xvn). notandum, quia de divcrsis personis unius Divini-
Cum si»e Chrislo solo DeoPatre cognito vitaaetema talis, non diversis naturis unius persona* i.u hoc
 6U3 gerhohi piijEpositi reichersperc. 604

loco a:i flilarias, 06tendi'iis VHlittis ei nalurae tattii- A quam mundus estei, apud le (J'oun. v). Apnd
liiudi .tm tndisfioeiabileai, praiciput.' in Deo, akn tc. iaquit, aon sub te, quod esl in deitere sedis
sicut ipse ait, « sintilitudo prcprietas esl, proprie- magnitudiuis , in qua est coaiqualitas clarita-

las aeqiiaittas est, aequaUlas nihil diifcrt ; » sequa- tis.

iitas £>Jicm naturae not. poiesi esse nisi una. Verum Contra hoc objieit adversarius : Si CbristuS glo-

ai:as, ui oslensuro est, aj>.nh de ;i«ius personae in ria co?poris sui Pa;ri aequatis est, efr ei nos, sicut

Trinifcite duabus naum» ita deraoiismi ab aitera leslatur Hiiarius, eidem glorise corporis Christi

naiura giimficata alleram gh>;ia, sunt ait ipse, IV.i.n suntus confonues, Deo nos fuiuros acquales
« non esteriorem, sed m sese I>eo giorificante ho- qualiter ipsi inlicienfjr, ab eis audire esspectamus.

miuem. > n( *it absurdura lingere heminom Deo in ilespot.derous : Nnsquam nos prsedicasse futurt»s

alioaiiquo assiiniiatum quam in eo, ia quo et Vei- asquales Deo. Neque enim id fulurum sperarous,
btsir- PstrisPairi est consimii? simul et aequale, in di- neque hoc exinde eonseqttilur, qnod simUiiude
vtna scilicet essentia seu gtoria seu virtute, seu om- nubis et cejifof miias Christi promitiitur, quia multa

pipotenua seu bouitate vei sapientia, quae omnia io inveniunlur similta et cotfornna, qua? non sunt
Dea UDnm sunt, imo unum suni, qnod ununt sim- sequalia. Sic imago vultus hominis ir alterius bo-
H miais pupiSla conspecta invenitur per omnia ipsi
plex, immensum et aternum totum est hoiniui
assumpto in uua Triniiatis persona daturo per no- vuttai siniiiis, attamen aqcalis non est, quoniam

men, quod est super omoc ncrnen [quodque] eti- i

similiiudo ad qualttatem, sed ^qualitas periinet

iteas in diviuitatc sibi data aeternaiilet habuit, ;ed I

ad Bpfaptitatem, qu* inler se differre non i-narat,
ia ipso incarnationis mysterio iernporaiiter ac^epit, I
qui Arisjotelia pcaedicamenta ooverit, inter sc lon-

quando jpsa diviuitas per boc est hoinini data, gius distincla quam uuius piaedicatnenti species-

qucd est incarnala, cum Yerbum caro, id est vcl genera. Non e-' igitur conscquens, si qua sutit

Accepll ergo ipse homo, quod conformia, vel simiha, eadem auiualia esse. Non
horoo faclura est. l.a-
V buit Deus, scilicet at sit Dous oinnipotens, tanla ergo muamur ilUmt philosophum caligaru in di-

ac suni- \iiiis et ^ttpernaturaUbus, qui ucque in naturalibus

dtvinitatis et oiunipoieutue ijosquaJilate

Jitudine, ut Verbi assumentis, et bominis assumpti

ea seatu, quac veritaa babet. Quam falso autem
Deum Patrem prorsus eadem aequalilas et Hilariu adsertbatur, quod Christi et tiostri corporis
ad sit

similitudo. iNentpe ut verbis utamur adversariorum, talem asscrat conforniifatcm, quam sil necfsse

unum et idem esse, in quo vere aequalia sunt, qu» consc-qui coxqualiisicm, verbis ejus coropetcntius

aiiunde constatesse diversa , necesse est. Cum ergo » quara nostris ostendemus. Post cam denique sen-
Patiis ingeniti, el Filii ejus unigenili et ambotum tentiam, quam falso a falsaioribus pulalur affirmare,

doni simulque homirus hoc dono concepti et san- quod Christus, secundum quod in forma servi glori-
ctilicati, atque in nnam personam Trinitatis as- iicatus est, f)co conformis non sit, quodque corpori

sumpti sit una Divinitas, qua et Paier Deus, et suo nihii ultra possil quam nobis ac sibi comroune

Filiua Deus.etSpiritussauctus Deus.et Spirttu sanc- praistare, paucis interposiiis aperiens, quid senserit,
v
to coaceptus homo Deus nominatur, om-
recte de his ila dicit : i Noilra baec lccia sunt et uoslri pro-

vaa aequalitas pra?dicatur, quorum una di- feclus, nos scilicet conformes efiir.i gloriae corpcis
nibus
vinitatis essentia, vci natuia cognoscitur et virtus Dei. Cslerum Deus licet et hotno
Unigenitus

eadem. naius sit, tam?n aliud, quam Dcus omnia in omni-

Etenim carais vcl humanitatis nomine, curr. de bus est. Subjectio enim illa corporis, per qnam,
ipsius divinitate, quam accepit, agitur, tntaro sub- quod carwale est, in naturam spirilus devoratur,
suiitiatn humanam, quae esi aniroa rationalis, et es^e Dcum omnia in omnibus eum, qucm pia^ter

caro simul juncfa, siguificamus : ut ibi : Verbum Deusn et homo est, coustituet. > His Hiiarii dictis
claret sentenliam ejus pra;cedcntem nintis detron-
caro factum, id est homo factum ett. Et : videbit
CaLara et dcpravatam» qua putatur affirmare, quod
omnis caro salv.tare Dei (Joan. i\ id est oronis D
bomo, ne vel eaiai soli,qua3 oou horoo, sed boroinis itegat, et negare quod affitmal, Affirmat eniin ho-

hanc minem conformcm Deo, e|

glorilicalum >n Deo esse
pars est, siiniiiiudinem vel aequa^.itatem
cum Dco tribuamus, ut putat adversarius, crebro nos fuiuros corporl ejus cbnformes, non tamen

utens, iroo abutens conlra nos istis noinini- coaequales. Non ergo rapinam arbitratur horoo esse

bus, cum nos non carnem soiatn, vel bumanita- se aequalem l)eo, qui in fornia Dcisibidala et innsia
est, qua et speciosus est prae filiis hominum, non
tem solam, sed bominem Deum, Deo Patri non
adoptatum, sed natum in Obum naturalem et inter omnia, scd super omnia Deus benedic.tus !n

consub^tantialera gignenli coajquatunt praedicemus saecula. Amen.

in divinitalis essentta et naluta, quam nascundo EPISTOLA XXIV.
accepit, ut sit Deus, et inpotenlia, qua oronia, quae
vult, potest, ut Pater Deus, et in claritate, quam Idcm ad Henticum ducemSaxoniw et Bavariw, qnem
ad defendendam Eccltsiam Dei proposito sancto-
peiiit, et accepit iu carue, quaroque babuit in divi-
rum et rcgum et ducum exempto horlatur
nilate, priusquani mundus heret. Clarifica, inquit,

me opud tcmetipsum clariiate, quam haiui, prim- Glorioso et victorioso Bavariae ac SaxonuE dnci
 eo5 RMSTOLiE. m
H. fi ater C. de Richersperge devolas oratioiics cum A tionlbus, et oppresslonibus milites et scutiferos,

fideli obsequio. quanlum preevaies, compescere studeas, ne Istiiia

Quousque, princops nobilissime, lua fraudabor magna, quae Dei g; ?tia favente per te facla est \n
notiiia simul et gratia tali tam familiari, qualem in populo, vertatur in tristitiaro, quod Dcus avertero
conspeclo patris lui habui ,
qui me pusillum licei, dignotur, qui et tibi vindictas justas exercenti sem-
tanta principis gratia et amicitia indignum, digna- per sii propitius, et inimicis tuis inimieus. Cetera
tus csl babere inter gratos et amicos, non eos, qui celsiludini tuae per roeam parvitatem suggerenda, si

dilexerunt sua, non ipsum, sed eos, qui sinceredi- tamen dignaberls me audire more paterno, in tem-
lexeruat ipsum? Inde ilii familiares collocutiones pus opportunuro reservo.
mecum de salutc animae suae, de statu et honore
EPISTOLA XXY.
sanctae Dei Ecclesiae. Nam de saecularibus ad ipsnm
Idem ad Arbonem seu Erbonem abbalem Prunftnr
pevtinentibus iUi abundr.bant consiiiarii, filii hujus uemem, quem hortmur ad miligandum episcopi
sseculi prudenliores filiis lucis in gencralioue f.ua, natisbonemh, qui civet tuos unirenim ob qrxo-
quemadinodum tuse quoque nobilitati nobiies abun- rumdam critnen vjcommunicaseral, animum.
dant adsiipulatores, quorum pmdenii rousilio tractes Venerabiii Bruvinensis {hodie Priftingensis) csev
negotia mundana. Mihi vero de salule ansrox tuae,
B n <obii abbati A.Jrater G. de ftichersperge, develas
..i: f
de statu et honore sanctse i>ei .Ecclesise libi aiiqua orationes cum fideli obsequic.
suggerere suggeritur a Spirilu ilio, ut credo, qui Ecclesia tanquam civitas super
RaUsbonensis
fuggerit nobis omnia, quseeunque dixcrimus utilia, moutem non potesl abscondi, quia est altum
posita
salubria et vera. Et quippe Spiritus verilatis, qui candelabrom, in quo posiia iucerna, sive elare, sive
docet omnem veritatem, et qua; venlura sunt 'an- non clare Iuceat, mulliserit conspicua. Scitisvero,
nuntiat iu se credcntibus, ut et ipsi annuntient ca qtii in tabernaculo Dei vasa candelabri aurea erant,
se audire volenlibus. Iste nimirum Spiritus veritaiis vidclicet infosoria olei et emunctoria, Scitis etiara
in Scripturis vcritatis anuuntiavit bona et mala per quid ista sigtiificent. Unde non moni-
doctoris, sed
reges ac ddces bono3 vel malos Ecclesiae Dei even- toris oflicium scribendo vobis mihi assumo, qui
tura, qu?e jam partim, sicut audivimus, ita et vidi- Ecclesiae ilii, quae rae diu abtit, quaeque mc in sa-
mus in civitate Dei nostri, dum exemplo David cerdotem promovit, eam fldehtatem debeo, ut s!
regis, Ezechiae«£ Josia? regom bonorum, similiter- quis in ea scandalisalur, et ego urar ; si quis infir-
que ducum bonorum sanctorum Machabseorum 3u- niaiur, et ego infirroer. Audiens igltur Ecclesue
dae, Jonathae, Simonis quidam reges ac duces iein- „ JHius non modicara perlurbationem, r.on possucn
plun» Dei, quod est Ecciesia, honoravcrunt, et non turbari, atque si locorum distaniia non impe-
eiemplo Saloriionis ajdificaverunt, vel etiam coronis diret,ve!5em vcbis cseterisqne in easpirilalibusviris
aureis ornaverunt faclem templi subiata inde spur- adesse nnesentialiter ad sedandum oflfendiculum
cilia spiriiaiis Antiocbi. perturbationis hujus, quod cxcommunieatione do-
Yerumtamen fajx ejusdem spurcitiae nondum est mini episcopi exorlum, sic est mitiganduni vel
exinaniia. Proptera tales du<-es oplamus, qualis iuit temperandum, ut ubi zelus ejus nimium fueril in-
JudasMachabaeorum dnx egregius, et prsedicto An- ceusus vel acceusus, vos, qui spiritales estis, tan-

tiocho regi penitus contrarius. Nam ille tempium quam infusoria de auro charitatis fabrefacta ilHus
Dei profanavit, iste mundavit, et coronis aureis flammam per clei eilusionem temperelis ubi autem ;

prnavit : ille saceidotium vendidit, istevenditorem linum fumigans ipsam flammam nimis obscurat»
expiignavit, ei emptores de sacerdotio extermina- vos ut aureaemunctoria decerpatis, quod dccerpen-
Vil : per illum ceciderunt multi de populo, per istum dum videbitur vobis, in spiritu lenilatis agentibus
facla est laetitia magna in populo. Dum te studiose cum ipso domino episcopo, quem ego. in vcritato

intento ad vindiclam malefactorum, budem vero diSigo, et libenter honoro, pro cujus etiam dile-
bonorum pax est in populo. Per amplius autem et r> ciione atque honore nunc scribo vobis, ut ipsius
perfeclius laude dighum est, quod concordiam inter nobilitati suggeralis, ne a patruo suo, viro, ul no-
sacerdotium et regnum studes eonfirmare, pro qua stis,tam virtute quam genere nobilissimo inveniatur
causa diligentius peragenda te vocante, te mediante in aliquo degenerare agendo aiiquid prsepropere,
venerunt legati aposfolicaj sedis tanquam cives apo- vel inconsulte. Poterat- enira super tanto negotio
stolorum illumiaare patriaai ,
portantes pacem. incipier.do consuluisse dominum et Patrem suum
Sed ipsi non inveneruut in via pacem, quia incide- urehiepiscopum, cseterosque sibi fldelissimos, *i

runt in manus prsedonum crudelium, coutra quos, tamen vestra prudentia sd consuluissel, eo quod
o princeps Xiobilissime, uteiidum tibi est ea pote- inter suos domesticos non invenisset consilium suf-
Itate, quam tibi Desis contuiit ad vindictam.malefa- ficiens, quod ego vix possum credere, si modo se
ctoi um. Verumtamen quia in omnibus pavenda et voluissel consiliis vestris, aliorumque suorum fide-
cj^venda est ira Dei omnipotentis, quaa omnino est lium credere. Nunc autem quos non consuluit de
ineffugibilis, hoc tuae prudentia» iidelissime suggcro, initio, saltcm consulere non gravetur de fine bono,
ut in ducendo excrcilu, ccemeteriis et ecclesiis Deo et dq discreto judicio, quo non totus populus iiivol-

sacratis tutelam provideas r atque a pauperum vexa- valur, sed innocens a nocente, juslus ab injusto
807 GEIUIOHI PR<£POSlTI REICHERSPERG. 608

juste disccrnatur. et erga ipsos quoque noeentcs A stansfuit iila ejus promissio, qwa dixerat ad David
t^nto miseiicordius agatur, quanto evidentiu» appa De fructu. ventrit tui pouam super sedem tuam (ibid.

ret, eos, qui Ecclcsiam dehonoraverunt manus vio- cxxxi'»; «t iterum Juravi Dwid tervo meo, u$qv*
:

tentas immUtendo in virum falsaiium. paupercs in wtemum praparabo sedem iuam (Pml. txxxviu).
fuisse, ac fame uimia vexatos iliud poetieum eio- CowIitioijaHs autem fuit illa promissio, qua dictum
giuiu iucidisse :
est Saloaioni : Si ambulavens in viis meis, et cu-
tiescit ptebijejvns iimere. siodieiis pwccpta viea et maudata mea, sicut om-
Honorabiitores auiem iilius urbis cives et rnaxiroa bulavit pater luus, iongos facium dies iuos (lli I&g.

populi multitudo innocens inveuitur ab iUo eacri- ni). Item dictum est 3ui}»is : si vodueritis el audie-
Lgio, quod in ecclesia est commissum, quanquam riiis me bona
t
lerros ccmedetis (Isai. i).

phires post commissum sacriiegium se miseueruut Quod cum ita sit, qusecu.»que Deus coustanter

sacrilegis paucisad j>erpetrf.nu?im homieidiurn. Cum promisit, ita necesse est impleri, ut, sicut impos-

ergo duo critniua iliic perpeirata sint, sacrilegtum sibilc est Deum csse ct tieri mendacem, sic iuipos-

et homicidium, de utriusque p^rpeliaioribu», no- sibiie sit, aliquam de conslantibus Dei piomissioni-
oiinatim perquisilis, poterat fieri competens judi bus essc ^el tieri iiieflficuccm. eiiamsi omnino videan-
cium, quod non iuvolveret totum illius civiiaiis po- B tur esso contra naluram, <ju« Dcus promisit per
puium, nisi forte populus ipse voluissel criminosos conslantiaiu. Sicut fuit contra naluram, ut Sara ifl-

contra justitiara defendere : sicut quaudo Gabaonita3 velerata et sterilis de veterano Abraham concipe-
crimjnosos pauccs defendendo uieruerunt involvi ret quod lamen quia Deus constanter promisit,
:

omnes pariier in uno damnationis judicio. Non cst omnino adimpleri necesse fuit. Prouiiticnti autem
auteiu credibile, omnescives Raiisbonenses ita de- Deo eredidit Abraham, et hoc ipsum credcre repu-
feiperc, ut se manifeste opponant jusiitise. Unde tatum est ei ad justitiam, quia videlicet credidit

consulendum est domiuo episcopo , ue involvat Deo possibilia, etiam qua» videbantur contra nalu-

justum curn impio. ram. Fidern banc pradicat Apostolus in eo, quod
Ccetera videntur in codice deesse. ipse Ab: aham oon esl infirmalus in fide, et non con-
sideravit corpus suura emortuum et emortuam vul-
EPISTOLA XX VI (2t).
vam Sarae, sciens quia, quse Deus promisit, potcns
Idem, ut tidetur, ad sancUmoniales Admonlenses,
juibus illvd P&almi t i ut juslificeris in szrmoni- esset et facere. Quicunque hanc tblem imilantur cre-
V
ras
Dl litis, t exponit. deodo Dei promissionibus, ipsi computantur inter
Charissirois iu Christo sororibus Admontensibus, filios Abraha:, et ailirmanle Apostolo, quoniam sunt

frater G., devotam oratioueiu et perpetuam iu Chri- ex fide, benedicentur cum fidcli Abraham,
Kto diiectioneri.'. Usque adeo autem solus Deus est verax.et omnis

Jueundissirr.ls vestris inquisitionibus non potui homo mendax, nt nuifa unquam promissio facta sub

ad plenura satisfacere coarctafus eundi festinalione. conditione, per homiiieni servanda, inveniatur com»
Quam tamen festinationem forsitan Deus punivit, pk'ta, quia videiicet semper irrita inventa est ron-

qui iter meum aliquantulum impedivit, et voleniem ditio, quara Deo homo debitit, sicut patet in Salo-

a vobis festitiara prope vos aliquandiu tenuit. Si rrone, cui Deus longos dies promisit sub lali condi-

ergo propter vos vapulavi, qnia forsitan plurimum lione, si ipse amhuiaret in viis Dci, sicut ambulavit

a vobis festinando peccavi, spero mihi Deum per paler ejus. Quia ergo ipse non institulionem condi-

vos posse placari, si pro me

quod idipsura orabilis :
liooalem tenuit ambulando in viis David, salva sua

rogo ut faciafs, atque hoc scriptum in recompensa- veritatc Deus Uii longos dies denegare poiuit : quod
tioiiem snscipiatis pro eo, quod minus dixi, quam el factum est : Cum enim jum etset senex,jteprava-

congrueret sanctissimis inquisitionibus vestris. tum est per mulieres cor ejus, ut sequerelur deos alie-

Qusesivistis, o charissima;, de his sermonibus Do- nos, ncC erat cor ejits perfectum in Domino Deo,

mini, in quibus justiticandns est Deus juxta illud : n sicut cor David patrls ejus. Dixil itaque Dominus

ut juitificerh in sermonibus tuis (Psal. i.). Noveritis Salomoni: Quia liabuisii licec apud te, el non ettstodi'

ergo quia sormones isti sunt promissiones ipsius, pactum meum

sti el prcecepla mea, disrnmpens scin-

ut nos ex parte tetigimus. Hoc aulem est cautis- dam regnum tuum, etc. (/// Reg. xi). Dicla hsec

6ime nolandum, et hoc fuit vobis per nos delermi- Dei manifestara signiiicant abbreviationera dierura

jiandum, quoniam nliae sunt promissiones Dei, qua6 Salomonis, quamvis postea per pcenifentiam salva-

adimplet, ut ipse justificetur. Justura quippe est ut, lus credatur a nonnuilis, quod tamen certam non
quod verax promisit, nunquam falsificelur. Aliae habel auctoritatem in Scripturls.

vero sunt promissiones ipsius, quas etiam si r.on Judaeis etiam, quibus diclum cst : Si volueritis et
audieritis me, bona lerra eomedetis (Isai. i), jnste
aJimpleat, juslus tr.raen et verax ipse permanet in
his ipsis promissionibus, quas non adimplet. Ut au- denegata sunt bona terrae, qui Dominum nolueruut

tem evidentius fiat, quod dicimus, diversitates pro- audire,

inissioniun Dei distinguamus. Aliqua Deus promit- Atlamen sciendum est, in hujusmodi conditiona-
lit constanter : aliqua vero conditionalitcr. Con- HJms piomissioiiibus, quod si conditionis vis uon iu

(21) Ex cod. Monseensi, ut ct sequeus.

m EPISTOLiE. GiO

homine, sed iu Deo ponitur, ipsa condilionalis pro- j^ das et coliigcndas demonstrarc, quoniam nOs dcle-

missio ajque ui conslans proinissio sub tanta veri- ctat aci piaesens eas partim promissiones comrne-
talis nec^ssiiaie constringitur, ul inevitabile sit, morare, quas ipsa Yeritas mcaraata ore proprio
quin adhnpiValur. Dt iilud : Ego si exaltatus fuero dignata est promulgare, ut nos habeamus, urrde il-

a terra, oninia iruham ad me ipsum (Joan. xu). In him consiringamus, cl exemplo Jacob ruetaiido te-
hisdictis verai quidem Deus condiiionaiiier promi- neamus quoadusque benedictiones omncs
, , quas
sil, [et] vim conditionis in scipso posuii, et ideo ni- ipse verax piomisit, iili fcxtorqueamos per fortissi-
Iiii adimplendum ab homine exspectavit, sed ipse mam (idcm, qua eredimus eum in sermonibus et

totum, quod dixii, adimplevit. Ipse naruque prout promis&ionibus suis esse vercicem. Dixit auteia Ja-
voluit, est exaliatus a terra, et nunc trabit ad se oob ad Deuai :Son dhrdtiam te, Hisi benedixeris

omma sive per gratiam. omnia eiecla sua scilicet mihi (Gen. xxxn). Quod idem est ac si dixisset :

membra, bive per potenliam omnia lam reproba Non dcisiam credere, flere atque rOgare, donee
quam oJecta, quoniam ipse ad se glorificandum nunc oblincam benediclioncm, quam tu verax promisisii
ordinat, et iu fine judicalurus est omnia. Abrah&j patri nieo. Sic iste Jacob iii fortitudine fi-

Seruoiis nunc iilis promissionibus, qu» sub con- dei suae directus cum angeio flevit et rogavit eiim.

dilionibus quasi dubitalive promittuniur, dum pev B sicut Osea propheta testatur, qui Inctamen Jacob
lpsam pactionem qusedam ab homine quasi merua quasi exponens J>oc indicat, qoia tr>m Deo iuctans
requiruntur, in quibus mer-uis persoheadis omnes flevit et rogavit aum (Ose. xif). Hes mira ! Fievit et

homincs mendaces inveniuntur, nos in illas Dci rogavit, ut benediciionis verbum fieret, quod tnmen
proroissiones anchoram spei Oiittamus, quas in sola indubitanter credidit, quia fieret, quoniam consta-
Dei promittentis verilale conslare non dubitamus bat illi (22), quod Deus verax promissor menda*
[Cod. dubilare]. Cum enim impossibile sit Deum fieri non possit. Altamen, ut dixi, flevit et rogavit,

menliri loquenlem, multo magis impossibiie est quin nimirum id ipsum, quod Dcas promittit, sum-
meniiri Deuir. juranicm. Est ergo in se constantis- mispreclbus, inlimis fietibus a se vult cxigi, et vel-

sima veritas, ctfi nunquam poterit accidereet inci- ut per quoddam luclamen obtineri. Unde ui fide-

dere aliqua falsitas. In hac Dei promittentis consian- lium preces atque fletus escitet aliquando, qunsl
ttssima veriiale volens nos Apostolus consolidare in more iuctantis, dum eum cx fide promissionum lc-

epistola ad Debraos ila dicit : Homines enimper ma- nemus, •juodammodo excuiit se de manibusnostris,
jorem sni jurant, et omnis controversi& eorum finis aliquid cvenh'e sinens, quod videalur obviare ac
ad confirmatwnem est juramentum. In quo abundan- repugnare suis promissionibus. Sic factum est in

tius volens Deus cslendere pollicitaiionis lueredibus conjugio Isaac, qui, ordinante Deo, sterilem acce-1
immobilitaiern consilH sui, inlerposuit jusjurandum, pit uxorem. Cujns nimirum steriiiias videbalur ef-
vt per duas res immobiles, quibus impouibile ett fectum divina? promissionis iihpedire. [Et] quia
nunliri Deum, fortissimum solatium habearnus, qui promissum fuerat semen Abrahae per Jsaae dilatan-
confugimus ad tenendam propositam spem,quam sicut dum, poterat qunsi securus de Dei promiasioue
anchoram habeamus animm lutamac firmam, el ince- dormivisse Jsaac et neglexisse uxoris fetunditalcm.
dentem ad iuterioravetaminis, ubiprcecursorpro nobis Sed non ita fleri oportuit, quia ipsam suaro promis-
introiit Jesus secundum ordinem Melckisedech pon- sionetn seu etiam prjedestinaiionem Deus a se pre-
tifex factus in cctemum (Uebr. vi). Revera hic est cibus et desideriis obtineri disposuit. Hoc sciens
yontifex in selernum, qui suarum promissionum Isaac d^precalus est Dominum prc uxore sua, eo
iuconvulsibilem veritatem nobis pontem fecit ab fcis quod esset sterilis. El exaudivit eum Deus, deditquc
miseriis in suam selernilalem. Cum enim sit ipse conceptura Rebeccae. Sine dubio lam iste isaac,

justificandus in suis sermonibus, necesse est iilum quam filius ipsius Jacob luctaius est cum Deo, pro-
inveniri veracem in suis firmis promissionibus. missionis effcctiirn quodammodo precibus extor-
Ut autem nos ex inullis Dei promissionibub pau- ^ quens ab eo.
cas colligamus, eas coutenti sumus ponere, quas Sic, o diiectissima fiti» regma, filise patriarcha-

facile possitis memoria reiinere. Quando ad Deum ruro, cum Deo lnctanliiim, et vos luetamini cum
dicitis : ul juslificeris, Domine, in sermonibus luis, Christo preclbos et desideriis ac lacrymis per fidem
subauditur : miserere mei. Sermones constantissi- extorquerdo ab ipso, nt adimpleat nostiis in dic-
marura promissionum hi sunt : « Ecce ego ipse re- bus, quidquid adiiuc rest3t adimplendum de suis
quiram ctes meas, et visitabo eus, sicut visiial pa- promissionibus. Promisit autem ipse dicens : Ego
tlor gregem simm. Quod perierat, re^uiram; quod si exaltalus fuero a terra, omnia traJian. ad me ip-

abjectum fuerat, reducam; quod confractum fue- sum (Joan. xn). Et ecce nos adhuc trabimur muito-
rat. consolidubo ; et quod pingue el forle. custo- ties ab ipso pest nostrum desiderium. Dicamus
diam (Exech. xxxiv). Multas in hunc modum desi- ergo iili : Ecce tu exaltatus es a terra, trahe itavjnc

derabiles promissiones invenietis in exiremitatibus nos post te ad te, vt justificeris in sermoiiibus tui$.

propbetarum, quas contenti sumus iilic requiren- Tu dixisti de ovibus tuis ioquens : Ego veni, ul »i-

(t%) Co<l., constanler ilti.

eil GF.RilOill PRAPOSIT! KEICHERSPERG. 6«
lam lutbeant^ el abuniantius habe/ttu (ibid.). D& ir^o \ i>c\ gloria , quam de sua sahtie sollicilus Davi.1
nnbis frui te vera viiji dc die in diem abundanti js, optai ipst Deo vfctoriam ad supetandam iniquita-
xi cst i!» ut sempcr prsecedentem tu:e dulcedinis tem 6uam ad excludeudutn forrem armatum, qui
fructum supcret sequ«n=, flatque pracedente, quan- tam diu cusiodivit iilic atrium sBtim, quant diu
tumlibet abundanlc* semper abundantior, uttujB» David non agnoverat proprium reatum. Peccati au-
stijUeris in sermonibus tuh, quia noo solum proral- tem perfecta recogniiio fuit illius forlis expugiistio
sisii ovibus tuis, ut vitam haheant, sed ui abundan- et Tunc vero cauta est peccatorum reco-
ejeclio.

tius habeunt. Non dixisti : tbuY-.danter, sed aiurt- gnitio, quando in peccatorum coniessione Deus ju-

danfim, per quod sempiternuin vita» bonae, vitae fc- dicalur, boc est discernilur. Interdum namque
incrementum ioteliigimus et speramus, quoad
licis judicare pro discernere ponitur, ut iliic : Judica me,
usque ad illud abundanlissimum bonum peneGia- Deus, et discerne causam meam(Psai. xtn), Adatn,
mus, quo nibil est abu-idanlius. Sic Petrus ct pater nosier, post peccata sua Deum judicare et dis-

Joannes ac cjeleri sancti vilam habuerunt abun- cerncre, ita ut Dco justitiam, sibimet autem cul-

dautius, videlicet semper augmentnm capiendo pam assignaret, atque ita inter justum et injustum
ae scandendo de bono in raelius. Ccetera desunl in dijudicaret atque discerneret, [noluit] sed potius
codice, foliis aliquvi incerta manu exsectis. ° culpam suam in Deum refudit ac relorsit, cui dixit :

EPISTOLA XXVH. Mutier, quam dedisti mihi socicm, etc. (Gen. lil.)

Idem ad N. suam in Christo (Mam. Ejusdem Psalmi Imitantur bunc Adam filii multi, qui iu suis pec-
l verba : t Vl vincas, cum jadicuih, 1 eidemenar- calis vei exemplo ipsius culpant fragilitatem suam
rat. quasi mulierem sibi 2 Deo sociatara ; et quod est
Rogas, et rogando cogis, filia in Chrislo charis- jniquius, exemplo Eva accusant serpentera, hoc est
sima, ut, quomodo sorcnbus Admonlensibvs aliqua diabolum, ad suimet excusatiocem. David autem
scripsi de ilia justificatione Dei, qua diciiur in ser- non sic, imO se solum agnovit culpabilem ac men-
moubussuis justilieari juxla iliud : Vt juslificeris dacem, Deum vero confessus esl veracem, dicens
in sermombus luis, etiam tibi abquid scribam de Ecce enim veritatem dilexUli (Psat. l), Jure itaque
illa Dei victoria, de qua Deo diciiur : Et vincas, apparuit Deus \ictor, victus aulem diabolus, quo-
cutn judicaris (Psat. l). niam ipse vietdr a victo est dijudicatus, et veraci

Hic operae prelium est animadvertere legitimum jtsdicio separatus. Adam vero Deum et diabolum,

tenorera viclori*. Neque enim est victoria, nisi ubi vetitatem et mendacium iti uno negotio confudit,
superalur pars adversaria. Verbi gratia, quantum- q quando culpam , cujus diobolu9 incitator exstitit,

cunque sit fortis imperator vel miies aliquis, vtctor eliara Deo assignavit, qui mulierem, per quam
non potest uominari, quandiu ei uuilus resistit, qut deeeptus exat, 111 i associavit. Ideo quodammodo se
ab eo debeat vinci. Si autem aliquis restiterit, et passus est invincibilis Deus vinci, dum per diabo-
hic victua et superatus fuerit, per victura vjncens lum ejectus est de paradiso, quera ipse posuerat in

victoris nomen babebit, victoriaeque litulum obtine- p&radiso.

bit cura tanto majori gloria, quanto fertior visa Sed nunc diabolus. qui se victorera gloriabaiur,
fuit pars adversaria. Ponaraus ergo ut Ulis impe- ex Ulorum poenitentia et confessione Dco trium-
rator vel miles prdmisisset se aliquam terrara de- phante revincitur, ac per eos superatur, a quibus
fendere, atque in hujusmodi promissione vellet ju~ Deus in suis sermonibus justus et verax et victcr
stus et verax perseverare. Contra que'm si venurel esse judiealur, jAxxxa ei peccatum hominis nullale-
fcrlis armatus, furtimque terram iiiam inlraret et nus assignatar. qaam gloriosa est isia victcria,

vastaret, nisi ipse fortior supervettiens illum vince- ubi triutnphante veritate vincihir mendaciuro et

ret, non justificaretur ia suis sjimouibus, imo vi- culpaquasi per gladitim ancipitem, dum nor« solutn
deretur fallas et injusius, quaadiu praevaleret Hie de se, sed etiam de Deo profitelur homo veritatm,
forlis armatus. j) confitendo Beilicet se mendacera, Deum auiem vc-
ita nimirum Dcus, iraperator forlissimus. in sui racem! Confessus est David se mendftcem dicens ;

tuitionem ac defcusionem susceperat regem David, Ecce enim in iniquilatibus conceptus sum, ct in pec-

quem elegerat secundum cor suum, cui etiam juia- catis concepii me mater mea (ihid.). Confessua est
verat, quod de fructu yentris ipsius poneret super quoque Deum veracem dicens Ecceenim veriiatem :

seuem ejus. in hoc raaxime juramento Deuin op- dilexisti. Taii judicio Deus judicatus vicit mcnda-

tavil David justificari et verilicari dicens : Miterere cium, et ipse fortior exciusil iortem armatum, li-
mei t ut ln sermonibus tuis (ibid.). Ve-
jusiificeris berans ab iiio atriura 3uum, id estcor David pri-
rtim quia juxia increpationem Natban prophetse, mitus et divinitus electura, sed a diabolo postea in*
qui ra tituio psalrni hujus notatur, per^grinus, qui vasum.
ad eum venerat quasi fortis arnr-atus, ad hoc i«a- Sed hoc niodo recie Deus judicalur, hoc cst
el

cbinas peeea;i construxerat, ut juramentum sermo discernilur, cum ipse, qui est veritas, in homine

Dei falsifica;>tur, el ita quodammodo Deus, qui est veraciter arguenie peccalum seu mendacium ar-
vsritas, a mendacio vinceretur, dum divina promis- guere judicatur, et ob hoc ipse arguens tanquam
ftiopropter pcccatum non impleretur, quasi plus de Deus amatur et honoratur. quoniam in illo, ul dixi.
6<3 EPlSTOJ^. Cll

Deus arguwe judlcatur. Sic David ettm rsset rex A ari. Omnc namque petcatum recte dlcitur menda-
magruflsus et inclylus, Nathan propbeiam reveren- ciurn Unquam ventati oppositum.

ter audivit, eique lanquara Deo hurniliter obedivit, , Dico aulera nunc speciatiler iliam veritalern, qua
quoniam in ipso mittentcm honoravit. Sicidem Da- Deus verax proposuit ac prceordinavit hominitm fe-
vid Semei, raaledicentera sibi patienter andivit, licitaiera non sohini personaiiler ut in David, sed

quoniam illum a Den, ut sibi maledicerct, missuin etiara uuiversaliter, ut apparet in hominis creaticce.
intcllexil, et ideo in misso. quantumlibet impio, dtcente vevaci Deo : Faciamus hominem ed sitnilitu*

mlttcntcm hoiioraintum judicavit, qitando filios Sar- dinem et imaginem nostram (Gen* i\* Hoc eoim
viae pro il!o increpavit. Non ita fecerat Saul rex irn- Dei propositum comprehendit numerum ujnnium
pias el §uperl>us, qui R Samuele increpatus, eo electnrum, quos ipse prsscul» et praideslinavit con-
quod noa unpleverit verbum Domini, rebelli» exsti- formes fieri insaginis Pilii sui. ut sit ipse primoge-
tit, et ipsum redarguentem, imo in redarguente nitus in.niultts fratribus^ Si ergo pnescltos et
Deum falsificareac scjustificare pracsumpsitdscei.s : praeordinatos vflcaret, justificaret et magnilicaret,
•lmo impievi vtrbum Domini, et adduxi regem Agag nuU.ius peceati nebula interveniente, vere faceret
Amatech, elc (J Deg. xv.) Putw, quod isto Deum in omnem hominem zd iraaginem et similitudinem di-
liomine non dijudicavit, et ideo non iu Dao verius, B vinam, et baberent electi divinarum promissionum
sed mendacium, id esi peccatum triumpluvil, quo- diem clarissimam, splendente in omnibus homini-
niam in propheta se redarguente Deum inhonoravit, bus divinae imaginis ei sitnilitudinis.claritatc. Nunc
dum ejus inerepationi procaciter contradixit. aulem quia peccalt nebuiara, lotam terrarn tegeu-
Igitur unusquisque nostrum et ab adversario in tem sol jiuiiliie sic aboimnatur, ut jusle vjdeatur
via, k\ est a sacra Scriptura, et ab aliqao dociore spicndorem suuro dcbere delrabere, quomam in

et benigno seu eliain maligno redargutore increpa- speculis iiumanorura cordium, valde sordcntium,
tus de aiiqua culpa, recognoscal et iionoret veriu- non poierat imaginis suae sirailitudinem form- «s
iem, et sic emittat humilem confessionera, ut vin- nisi primitus detersa sorde, quae unU est ul vidca-

eal veritas, cam judicalur, etjudieata honoralur; tur diligentiam detergeniis posse superare, recte
vincatur vero et excludatur raendacium, quod pes- dicit peccator et poenitens hou;o : Misefere raei,
sime ac potissime regnat in excusatione et defen- Deus, detergendo sordes meas. Quibus detersia
sione peccalorum. Sensui nosiro concordat ilkd, iiam capax tuaj similrtudinis : et sic tu jusiifiieris
quod Apostolus dicit Qui indigne manducat, judi' : in sermonibus iuis, quibus dixisli : Faciamus Sio-

dum aoi manducat, non dijudicans corpus fiomini minem ad imaginem et similitudJ.nom nostram; etsi

(J Cor. \i). Sicut enim corpus Domini non salutera, C peccala in rae operanlur tui dissimilitudiuem, tu
sed daronatiouem pcrcipienli operatur, cum ipsum operando 6imilitudinem vince peccatorura meorum
corpus Domini non dijudicatur , id estnou discer- et m&gnitudinem ct multitudinera. Viuce peccau
nUur aut honoratur, sic et ipsa veriUs, quae Deus mca sicut vincit rex tyranuura. Vince sjcut vincit

est, cuin non dijudicatur, opus victoriae non opera- sol densiuiem nebularum. Vince siclit raedicus for-
tnr, sed quasi patitur sc vinci, ut supra de Adam tiludine medicinaruro. Vince sicut vincit spissilu-
ei de Saule exeinpliiicavi, quorum uterque ad ex- dinem sordium, qui crebra tersione de materia fer-
cusandas excusationts in peccatis conteraptbr ex- rugmosa facil speculum. Vince, cum judicaris.
stitit se increpanlis veriutis. Et idep recte osat Da- Quoniam tu taiis Deus a me dijudicasis csse, ut
vid dicens : Non declines cor meum in verba maiitice ttbi, cura voiueris, adsit tam oninipotens posse,

ad excusationes in peccatis (Psal. cxl). Iraitemur quod \inci non possit nostroruin peccftLorum ct

nod istum David humiliter poeniteiido, el culpam magnitudine et rauititudine, quin taiidcm constituas
nostram non Deo, scd nobismetipsts iribueudo, at- hominesomnes elcctos in tuaeimaginis conformitate,
que verilatem nos redarguentem uiligendo, ut vi»- Hicul proposuisti, cum dicebas : Faciumus hominem
cat in nobisipsa veritas iippugngaletn nos raendacii ad imcginem e) /Amiiitudinem nostram. Ameu.
. .. • . . • . • •. •!• • •- -L • D
nebulam, sicul sol iste visibiiis vincit nebuiam, EPISTOLA XXYSII.
quando radiis suis perfringit ac eam. Sic dissipat
ldem ad quatdam sanciimomalez, forie Admontenses
iactum est in David. Fuit enim Deus David bona de fidci robore ac puritulc exemplo cenlurion'4
promittens quasi sol oriens, cujus radiis poterat evangelici.

jucundissime frui, si nullius peccati nebu'a interve- Charissimis in Christo sororibus, Fr. G.,devolas
nisset, quae illud promissum videbatur impedire, oratRmefr.
quo diclum eral : De fruclu verJris tui pcnam super Aliquasido vebis loquens et scribens for navi et
sedern tuam (Psal. cxxil); et alibi : iurwi David suggesiii vobis, quantum Deus dign2lus est prxsU -
te.rvo meo, usque in ceternum praparabo sedem tuam, re, verba et sensuru orationum, quas ad Deum mit-
et cedificabo in generationem et generatiorctn sedem teretis tanquam incensum suavissimi odoris. Sed
4u^n (ibid. •lxxxvih). Interveniente vero peccati postca nolens vos esse pusiilaj fidei, quoniam pu-
nebula splendida veracis Dei promissio impedita sillitas fidei multum obsislit orationis exaudilioni,

luisset, nisi quod Deura decuit ita in suis sermoni- c<X'pi donante Deo vos ad raagnam fidem inionnare,

fcus justificari, ut non posset per mendaciurn super- cui omne, qiivd rscte optatur, est coraia .Oeo iui-
515 GERHOHl PPv.EPOSITi REICHERSPERO. «16

petrabite. Probat hoc itte ceninrio cujus Btagnana A pes ipse mei regiminis prsesentiam et poientiam ex
Oderr. Doir.inus admirans ait : Non iweai iunlam hibendo suam obedientiam, iia ut non sit mihi ne-
fidem »"« Israel (Luc. vu). in boe. uotem cial rna- eesse ut ego animus ad pedem mei corporis vadam
gniludo fidei ejus laudabilis, quod nofi opus esse el mitlani. quoniam ipse mei nutus persentit sibi

arbitrabatnr, ul eorporali pnesentia vtfiiret ad &a- pruseniem sibique uitrinsecus insilain erocaciam,
nam&um pueruin apgrottffl) seiaper H uuique pr;?- quomam ego spirilus iHi prsesio vilara, mihi a nieo
sens ord.inator omnium rerum, quas ordinat non suporjorj tibi eiiam interiori prxstitam; nonne, in?
sietrt opera;or extrinseeus ordinatupus, verbi grra- guam, simiiiter, imo multo superexcelientius Deus
tia molendinum s;ve ducujosdornas acdtticium, siti in se manens omnino stabilis dat cuucta nioveri,
sicui inirinsecus et iminc-bilis actenax vigorearuro* malto ipse pfsesenlior extremissUnis creaturis,qutun

dere rerom. ego creatus spirilus corporis niei etiam iniimis

Imitclur hunc centurionem spiritus ei anioius membris j Si ego qualiscunque eeuturio sub iliius

noster nabendo sub se, non super se miliies, id t*l potestale coristitutus dico servo mco, id cst corporj
varias cogilationes, vel in bono vel in malo mili- n^eo : Fac hoc et facit (dico autem non sono\ocis
tani^, et dicat huic, id e*t malae cogitationi : Vade sed uatu voiuntatis, quaoto magis qu^cunque
ille

ei vadit : el aiii, seilicet i>nu% cogitaiioni dicat :

f'
voiuit, fecit in ccelo et in terra ct in omnibus abvs-
Veni ei venit : et scrvo suo, td est corpori, quod sis ubique totus ila prsesens ,
quernadmodum ego
castigat et in servituiem redigit, confideater dicat anlmtts et auima membris corporis mei sjnguiis to-
ipse animus : (te hoc, scilicet utile opus aliquod, ei tus el tota sum pnesens? Etego non scindor iu
si

facit... Perpendat quoqae ipse aoinius tanquam dis- partes, ita ut pars mei situno oculo corporis
in

cretus centurio, quia sub poiestale divina constitu- mei et pars in aitero, quoniam partes divisivas non
*us, ita et cogilationibus et corpori SttO iaiperat, u< habeo, quauio magis ilie sic est uuus individuus
mJilo ad boc internuntio indigent, qnoniam per ta- Deus^ ui non sitejus aitera pars in coelo, altera in
citum voluotatis nutum ei mala eogiutio fu^atur, terra, quoniam pleni sunt cccii et texra laftjestatis

et bona advocatur, atque corporis pene iola motio gioria; ipsius?

regitur nutu menlis toluntario sioe qualibei inler- Cur iiaque, o Saivator ubique prsesenB, dicis mihi

nuntio. pro puero meo roganti : Eao veniam et airaao eum?

Verum quomodo centurioni tunc farauiantur, (Maiik. vni.j Quo venias, qui ubique e^? quomodo
quoshabel subse, si ipse, cum sit sub preetoria et intres sub tectum raeum, quem cceli celocum non
imperatoria poiestate constitutns, obediens fuerit q capiunt? Forte venias secundum carnis carnalem
suo superiort, cui si inobediens ct rebellis fuerit, prsesentiam '!
Sed caru non prodesl quidquam(Joun.
rebeilionem quoque in subditis suis inveniel con- vi). Non pcr divinitatera sibi insitam, quae divini-
tra se, quara diu ipse noluerii supenori obedire : tas, cum sit ubique, sullicit mibi luura velle, sufficit

ita e: noster anirnus quasi centano Deo regi sem- mihi Uicittnu voluntatis tuae imperium. Quse voiun-
pilemo subjectus, ilii obediendo erit potens, iiium tas ut etiam foris innotescat, dic verbo et sanabiiur

couiemncndo iiet impotens, ut, etsi dicat malo mi- puer meus {Maith. vni). Tu enim es Yetbum, per
lili,
i

Li(ii',
i. non vadat, sed neque suimel ipsius po- quod facta sunt omnia, con quod dcsinit proiatum,
leslatem habeat. C&lerum nos agimus de hono 6ed quod permanet nalum. Dixit enim Pater tuus,
centurioiie sub potestate sui supenoriS obedien- omnia. Dixit, hoc est aetemum Verbum
el facia suni

ter conslilulo, et ideo potenli et valido. Talis iiri- genuit, non sicut carnalis pater gignit filium, sed
tur anitmis sub poteslale divina bene dispositus sicut prudens animus giguit prudens consilium,
ad excmpium evangehci ceutnrionis ita potorit quod coniilium in animo, et ab animo genitum slc-
secum argumentari : Si ego interior homo, sub ut non potest ab ipso animo scparari, sic tu non po-
potestat«a invisibilis regis coostitetns, it^. cogita- tes a Patre tuo separari. Nara etsi consiiium voca-
tiones in me et sub me militaates rego ut totum D \em sermonem induat, ut foras ad audientium et in-
lioc regimen flat intrinsecc euodam imperio, cui teliigentiurn mente3 procedat, nihilominus tamen in
uequc cogiiatio, neque ulla resisterepoteslcorpjris gignente animo permanet etiara cum per sermonem
motio, quanto magis invicias virtatis auctor et insu- ad aliorum mentes procedat, cumque ipsum cousi-
perabilis imperii rex ac semper magniticue trium- lium sesealiorum intellectibus inserit, iilum lamen,
pbator sccrelissimo et intrinseco su-e voluntalis a qno genitum est, non relinquit. Sic Ui, o Jesu,
nutu et adversae dominaiiorus vires reprimil, ct aeterni Patris ajiernum Verbum siveconsilium, lieet
noxia depellendo (sicut ego malas cogitationes humauam substnnliam induens foras processeris,
cum depclio per ipsius auairrara>, saiubria fa*-it emn Patre tamenet in Patre unum atqae idem per-
adesx-e, isicut eg& bonas eogitatiooes cum *o!o, iacio maneus, ab nusquam et nuiiquam recedis
iilo :

adesse. Nonne sicut ego nulia mobiiitate locali riis- Quoniam iu et ille non duo estis Dii sod unus Deus,
ciirro, seu infra me manens mobihtates coi^ifa- cujtis est hoc diclura C&tum et terram eqo impieo
:

lionum et sensu-iiu seu membrortim summa fa- (Jeffim. xxni, Absit, ut ego homo sub poteslaie
cililate sine internuntiis dispono : verbi gratia, constitutus le tam immensum, tam inestimabilem
cum voio ut fie pes rooveat, fu quod volo, seniitquc sub tectum meum coarctcm ,
qnod facerem quo-
6 ,7 EWSTOL^m f»*8

dammodo, si le ifl lua divinilale ulia foima cir- A vermis sum, Uomo siiin, utdixi, nalus de mulicre,

cmnscriptum sesiimarem. brevi vivens tempore, ropietus niullis miseriis, qui,

Est autem circumscriptum.quidquiJ exlcnsum in quasi flos cgressus conteror, et fugio vi lut umbra,
longum, latum ol altum ipsius longiludinis, laliludi- Dunquam in eodcm siatu permanens. Et tamen lia-

nis ct aliitiulinis aliquem liabet terminuirt. At tu, beo sub me milites, militcs cl servos, et obcdiunt
sine longitudiuis locali dimensione, aitingis a fine niibi, cum ego rloii sim libcr omnino. Sub poicsiate

usque ad fiucm, hoc cst ab exordio crealurarum quippe cousiRulus sum , cenlurio sum, non rex,

usque ad finem earum sine latitudine locali com-

;
non salicm letrarciia ui Herodes aui Pihnus, setl

plccteris omnia loca, ct sinc locali altitudine si'per- cenlnrio, sub telrarclia constitulus. Et habeo sub
excellis omnia non solum visibiiia, scd invisibilia. me mitites. Et dvo hvic : Vade et indit, ct servo meo
Tu gyrum coili circuisti sine locali mobilltaie, tu ^ ac hoc et facit (Luc. vn), Quamo magis ma- tuae

ceelorum coniincs thronos, tu abyssos intueris, lu jestati, tuae voluriiati, tuae jussioui obedient omnia

luontes ponderas, tu tcrram palmo concludis, tu P e r le creata, per te hactenus gubcrnata et deinceps
Ausquam includeris. Et ego me dignuru restiaiem, ut gubernanda, in te subsistentia, quoniam, si tu non

sub iecium meum? Absit a me talis cogliatio sustenlares omnia, in nihilum iitpotc de nihilo facta
intrcs ^
talis upinio, ut te circurnscripiibilem aut formatum caderent, et subsistere non valerent, tu superior
ulhtenus acsiimem, quoniam tu es astie omneni lor- omnihus, lu subtorior, Ui irileiior, tu implens, tu
maium Oeum, sicul dicis : Am me nan est forma- circumplectens omnia, esse pnestas enlibus, quod

ius Deus (Isai. xluj). Potius id credam, quod tu sis esl et lapidura ;
vivere viventibus , quod est hominj
forma iuformans omnia formosa. Nam idco tcrrc- Gomimine cj arborihus; sentire seutieutibus, coin-

nus homo, qucm assumpsisti, lormosus est prae fi- inune cum animalibus ;
intelligcrc intclligentibus,

liishomiuum, quod tu forma aelcrna, pulchritudo bominibus el angelis. Incommutabilis, indivisibilis,

sempiiema illum prae caeteris inhabitas , ul cum inlocalis, intemporalis, invisibilis , incomprchensi-
spcciosum forma prae eunctis exhibeas, ilum Ln lan- bilis in tua diviniiale, solo verbo poteris puero ineo,

lum tibi humanan) naturam associas, ut lu in ho- corpori meo, spirilui meo, cuilibet charissiuio meo
salutem resiituere ac restituiam conservarc. Ideo
mine assumpio unus Christus, unus rex, unus pon-
tifex, unus idemque secnndura assumptam huniani-
sufficit libi, licct omnia ssienli, breviier dicere ;

lalent exhibeas tc visibilem, invisibiiis permanendo Domine, puer tneus jacet pamlyiicus iu dotno, cf

secundurn Divinitatem ubique praesenlem. male iorquetur (Matth. viu),

Audiens aulem Jesus miratus esl (ibid.). Miratur
Dic igitur verbo, et sanabitur puer nieus, Dic po- C
lenli volunlalis imperio. et hoc ipsum imperium fidei magnitudinem , qui non miratur lotius orbis
prouuntia verbo, ne putetur casu accidisse saius amplitudinem etquoniam fidei magnitudo placuit,
;

puero meo, ut tu glorificeris audito hoc miracuto,ut postulatis acquievit, flexus ad miseiicordiam non
credaris uhique praesens esse, ul aguoscatur iinpe- verborum multitudine, sed fiti';i magnitudine. Sicut
credidistifZit, fiat tibi ( ibid.). Magnifice, mirifice,
viuin luiim inseparabile, quod nulla locorum inter-

jectio poicril intercipere, quoniam sicut es ubique, inconcnsse credidisti, qui nie hominem parvulum
sic regnas ubique; nec tibi est aliud esse, aliud re- cernens, Dcum ubique praesentem, ubique omnipo-
gnare sic.ut regibus lerrae ,
quorum esseniia fuit tentem protestariSj dum pro salute pueri lui resti-

priusquam coruiu potentia. Tua vero poteniia non tuenda solum verbum meum sufficere arbitraris

est aliud quam lua cssentia; ej ideo sicul essen.tia Ergo sicut credidisli, ftat tibi (ibid.).

tua confert esse omfiibus, quse sunt.ita regnum Doniine Jesu, qui sedes iii dextera Patris, in-

luurn est regnuni omnium saeeulorum, et dominatio lerpeilans pro nobis ,

ponlifex factus in aeternum !

lua in omni generaiione et generatioue, nec esi qui Da nobis lantam fidei puritatem, quanta sufficii ad
resistat in regno luo voluntali tuae. videndam nunc in speculo Scripturarum tt creatu-
!)
Nam et ego homo : homo, non Deus; homo fragi- rarum tuae majestatis claritatem : quatcnus qui
lis, non Deus iinn.ioitalis ; honw initium habens, lu jam te ex fide cognoscimus, usque ad coiiteinphu;-
Deus inillo et fine carens. Homo sum, lujmlnis, imo dam speciem tuac celsitudinis perducamur, ducente
mortalium hominum Fiiius. Tu Iriius hominis, id nos bono Spirltu tuO in terram reclam, cum quo
cst incorruptaJ genitricis. Homo sum pcccatis gra- Spirilu et sempiterno Patre tihi sit in tuis eieclis
vatns. Tu Peus homo ad purganda peccaia solus
et e.t pracdestinatis gloria, et contra omncs ininiicos

idoneus. Homo sum natns non de virgine intacta, victoria, viventi, regnanli et dominanti per omnia
scd de muiiere corrupta : homo sum, cinis sum, ct in omnia saeculorum saecula. Anren.

20
rATROL. CXCIII.
CtS GERHOMI PR^CPOSITI REICHERSPKKG. 620

VEN. GERHOHI
PRjEPOSITl REICHERSPERG

COMMENTARIUS AUREUS IN PSALMOS

ET CANTICA FERIALIA
Quo praeter amplam luculentamque divini hujus libri expositionera magna quoque oars
bistoriro conlroversiarumque iiiorum temporum continetur;
acoesserunt, ubi ille deficit , supplementa necessaria ex nondum edito in eosdem
Psalmos Commentario viri eodem saeculo longe celeberrimi

HONORII AUGUSTODUNENSIS
ORD. S. BEX.

Prodeunt nunc omnia primirrn tum junctim cum reliquis Thesauri anecdotorum nonssiini tomis, quorum
toic quintus est, tum etiam separstim, ex ms. codd. Reichersperg. el Mellic, opera
ei sludio RR. PP. Bernardi Pez, Benedietini et bibliothecarii
Mellicen6is et Felicis Mariae Wirtenberger, ord. Serv. B. Mariae Virg. coiicionaloris.

(August* Yindelic. et Gnrcii, anno 1728.)

PARS PRIMA.

vncipit

EPISTOIA GERHOHI AD EBERHARDUM

ARCHIEPISCOPUM SALZBURGENSEM.

Besrfeel plius Vri, filii Rur de tribu Juda,junclo A el mulieres mente devota obtulerunt donaria, ut fie-

tibi Oiiub filio Acldsamech de tribu Dan (Exod. renl opera, auae jusserat Dominus (Exod. xixv, 22
xxxv-is, 22 ei 23),repletus intelleclu et sapieniia ct seqq.). Poiro non Beseteel, qui labernaculum ei
fabrefecit tabernaculum testinionii, Domino jubente utensilia ejus operatus est, sui operis dedicator, aut

ac populo Israel adjuvante. Viri enim cum mulieri- sanctificator esse poterai, quia pontifex non fiiit.

bus proebuerunt armillas, tt inaures, annulos, et Moyses autem, qui jflicio fuuctus archiepiscopi,
dexlralia, omne vas aureum in donaria Domini sepa- congecrare potuil etiam fratrem suum Aaron m
ratum est. Si quis habuit hyacinlhum f et purpuram, ponlificem, tabcrnaculum qtiod ipse non /ecerat
coccumqne bis tinctum, bystum, et pilos caprarum, sanctificare, ac dedicare idoneus erat, qui et er< xit

argenti et ceris melalla, obtulerunt Domino, ligna- illud, unxitque, ac sanciilicavit cura omnibus vasis
que telim in varios usut. Sed et mulures doctat de- suis. Quorsum islud ? Ut lu Eberharde, prasul san-
derunt qua neverant, dederunt hyacinthum, purpu- ctae Juvavieusis Ecclcsise, promptum exhibeas te ad
ram, el vermiculum, ac byssum, et pilos caprarum cunsiderandum quod ego, licet minimus in tribu
tponte propria cuncta tribuenles. Prtncipes vero ob- Juda, verilaleni scilicet conlitentium pariiceps, la-
tulerunt lapides onychinot, el gcmmas. Omnet viri, men confessienis eonim devotus feci Deo jubente .
6il COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS I. tii

Quia beus charitat ett (/ Joan. rv, 8), quae mihi A de talibus iu lege numht, uligne torreaniur a sa-

lioc opus injunxit, cujus te archiepiscopum cupio cerdote, qui elevat bujusroodi fasciculum coram
esse dedicatorero. Nenipe viri el mulieres in boc fa- Domino. Et tu ergo sacerdos legitime, si quid, ut
ciendo rae juverunt, quia principes anle me Psal- putalur, novum in soriptis meis reperens, noli sta-
morum expositores, quasi lapides oiiychiuos ct tira repudiare, sed igue sancti Spiritus adhibito,

geramas pretiosas railii praebuerunt, senlentias vi- prius inter me ac le, aliosquc fidclcs (iat inde fa-
(lelicel suinmo artificio poJitas, et quasi epere gem- miliaris collatio, et si opus fueiit aliqua talis con-
mario sculptas, quas meo iliclamini sie inserui, ut scqucnter emendalio, quae viriditatein spicarum sic
nunc verba eoruin cum sensu, nunc sensum coruin torreal ; ut grana in cis latenlia non destruat. Sic
verbis raeis intexensdc meo uihil apposucrim, quod bcatus Augnslinus in tibris Uetractationuin fecisse
nou aplecoha>reathisquae principes orthodoxi pra> lcgitur, ubi opus esse putabalur. Magni ergo viri

bueruut, qui Psalmos, aliasquc Scripluras divini- excmpio cdoctus, nolo sic in verba mea jurari, ut

tus inspiratas ante me tractaverunt : horum ego non paliar iudc aliquid rctraciari. Quin potius ego
pusillus vesligia «equendo cum Ruth Moabitide ipse iilud retractabo, si quid in cis reperietur, quod
spicas lego, qttae illorum plena falce metenlium po- sauo sensui rcpugnans esse judicabitur, ab hia
tuerunl superessc manibus, grandes accrvos in bor- B duntaxal judicibus, quorum simplex ct benepurga-
rea Domini convehentibus. Mecum vcro bene agi- tus est oculus, qualtura lu, Eberharde praesul, milii
tur, si mihi aliisque farnclicis icl ipsum, quod esu- apparcs praecipuus : cujus oculi sunt oculi colum-
rio esurientibus et petentibus, vel spicas ab anti- barum. Nolo ego nigris corvorum oculis opus
quis messoribus derehctas dabil Dominus messis mcum ingerere, quorum roslra parata sunt ad la-
fricare, alque inde graua electa elicere, vel micas niandum, quia ncsciunt oscula columbarura. Tuis
de mensa divitum dominorum cadenles colligere, aulem columbinis oculis credo piacitururo quidquid
iU iiberemur a fame, quae oppressura est iEgyptios vidcris, ct probabis rationi et verilali consenta-
non invenluros cibum, nisi veniant ad veruin Jo- neuni, cui eliara non dubilo gratum fore gcmitum
.«eph, sesuaque dedentes in scrvilutein rcgiam. Ac- vel cantum columbinum in Expositione Psalmo-
£ipe igitur hunc-spicarum fasciculum, primam vi- rum crebro interpositum secundum desideria lide-
delicet partera expositionis in Psalterium. In quo, lium istud opus petentium, quibus negare non au-
si videbuntur aliquae spic» quasi ob novitatem vi- dco quidquid possuro in Domino.
rentes, nec eas in sacrificio Dominus reprobat, qui

MAGISTER AD DISCIPULOS.

rogatus ab- episcopis Asix C repiet iu bonis desiderium tuum, (Psal. cn, 1 ct
Aposlolus Joannes,
aliaruniquc rectoribus Ecclesiarum conscribere de sqq.)

tltvinUate Christi Evangelium. non conscnsit ro- Itaque ul ipse repleat in bonis desiderium vc-

ganlibus, nisi oratione ac jejunio pcr triduum sat- strum, ct nostrum, aliorumque iidelium, quoruni

agerenl a Deo sibi obtineic, ut ipse digna raerere- forte ad notitiam est opus nostrum deventurum .

tur scvlbere. Si lantus aposlolus Cluisli specialis

di- Vos in oralionc Dominica, ubi dicilis : Panem no-
Irum quotidianum, supersubstantialem da nobis
ieclusnon prsesumpsit majora se non adjulus jcju- sive

nio et oratione, quid miruni si ego intcr

peccatores Iwdie (Luc. xi, 2; Matlh. vr, H), hoc ipsum tenete

magnus, minimus.vel nullus, vix, aut

inter sanctos in desiderio, ut panw quotidianus et supersubstatt-

nuilateiius audeo facere quod vogatis? Altanien,

quo- tiatix, qtiem quotidinna psalmodia, ct supersul^
impossi- staniialis psslmodiae inlelligentia conlinet, nobis ad
uiara omnia possibilia credenti, non crcdo
(ide, utsatisfiat spei ac dileclioni sapicndum ct erogandum suffieienter abundeL Est
bile, adjuvaute vera
vestrae, sperantibus vobis ac desiderantibus una eiiim sancUt psalmodia quasi arca foederis circum-
omni auro purissimo et mundissimo.
mecuni dc Psalmis pabulum, quo salielur in
lale tccta ex parte,

bonis dtsiiterium nostrum. Nam ct hoc ipsum m Est in ea spiritualis intelligentia quasi urna aurea
anhna
D habens manna, id esl, panem de coelo datum, ba-
Psalmo promitlilur, ubi dicilui : Bcncdic,
omma qux intra me sunl nommi bentem omne delectamcnlum, et omnem saporem
mea, bomino . et

mncto ejus. Benedic, anima mea, Domitio : cl noti Sttavitatis. Et sicut quondam arca foedcris habens

oblivitci omnes relnbnlionts ejus. Qui propitiatur mannn, non erat, coram populo extra sancta, vcl
omnibut iniquilalibu» tuis : aui .anat omnes inftrmi- conspicieuda, vel tangenda nisi prius hyaeinthini*

lalet tuas. Qui redimit de interitu vilam tuam : qui velnmmibus, ct alits teguminibus obvolula : sic
coronat te in misericordia ct miserationitmt. Qui mihi vutciur psalmodia, sonare in Ecclesia coram
623 CCRHOlll PRjEPOSlTl UEICHKRSPEUG. 024

pnptiio sub roulto figuraruiu vekimenlo, quod non A veniat, quod perfectum est, cvacuato, qtrod ex
pen<lus csl abstrahendum, nisi inira Sancta saneto- partc est (/ Cor. nn, 10). Cum enirn gloria Dai

ruift, ubi facie ad faciem videbitur Deus deorum. n»H ex parte, sed tota manifcsiabitur, tunc, ut ait
Tunc enim eessantibns flguris omriibus ciarcbit, et Psainiisia, Satiabor (Psat. xvi, 15), si nunc, csuria

apparebit verius, ubi absque figuraruiu velauiini- el sitio jtistitram, el Dei gloriani. Sed haf:c latletas

Lus omnis spkptas laudabit Domiuura. reservanda est in patriaiu. Et nobiscum benc agiiar
Nunc interim nobiscam bene agitur, si in bonis in via, si nobis in delectamenio psalmodis eaiielas
ita reptehitnf noeirum desiderium, ut satisfiainobiB erit viaiica, et itiueraria. quaiis data est ElitS am-
ad rcpeHendum vitae istius isediuni per ncctaream buiaturo in unius cibi fortiu-.dine quadraglnta dk-
Psainiorum intelligentiam, quam Deo faventc ap- bus, ei quadracinta roctibns U3qne ad montem ftel

prehendere optamus Patrum vesiigiis iniiaBrendo, lioreb. Quadragimu diebus ci qaadraginia noclibus
alque iilorum 9enteutias colligcndo ;
,neque his ali- (III Ht§. xix, 8), dcsignat vila? isiius tempus labo-
quid inierserendo, nisi quod eorum iiiiei consonct, rlosum, in quo deiicienle nostra forlitudinc opus
qucdque legeniium iidem, spem ct chariLateni ;cdi- habemus illius cibi fortitudiue, cujus fortitudo cum
ficet. Si quis tamen legere dignabitur, quod inihi nescit deflcerc, non desinlt reiicere, atque confor-

servoruro suorum ultimo divina pietas revelare ^ tare. In iliius ergo eibi fortitudiue claudus ego, ae
dignaia fuerit ex parte cognoscendum, ex parte dcbilis aggrcdiar diauani propositi inihi itiaeris,

piophetandura, ad hujus vilae fasiidiura relevan- non in mea, quae nuilaesi; sed iu cibi oonfidens

diim, ;eternteque vilae infiammandum desiderium, forlitudine, qui potcsl iulirma noslra &ufficieiilcf
ubi cst, et cscitandura ubi necdum est, quoadusque coefortare. Amen.

PAOCEJMIUAI.

Jucundum sil tibi eloquium meum (Psai. cm, 34), o C bonUotisabundabunt in pastum sempilernum cer-
Tiinitas sancta! suavis sit tibi laudatio mea, turris nentes unum trinum Deum, cujus in lxac vita pa •

fortissima nomen Domini (Prov. xvjii, 10), nomen scit nomen dulcissimum quod (Ul praefali sumus^
Tiina» Lttitatis, et Unius summs Trinitatis enun- primus omnium prophetarum lueulenler edixit pa-
fialivum, noinen Patris, et Filii, et Spiriius sancli. stor iste insiguis, quem pavisse oves palris, ct sa-
Cujus laudi, cujus ho;iori et gloris i» hoc praesenti cra historia chwissime narravit, et ipseuiet caiill

ooere proposilum nobis est, intentionem nostram verbis hujtiscemodi : Et elegit David servum suum,
dedicare, pastum qtuerendo in paseuis pastoris Da- el susiulit eum de gregibus oiium, de post felan.es
vid, qui piimus et prxcipuus omi.ium prophetaruin accepit eum (Psal. lxxvii, 70).
gleriusum sanclae Trinitatis nomen evidenier enun- Apudisimn pastorem quod in pascuis uijcrrimis
tiavit. Cujus trino sape.re in Psalmis ter quinqua- esl sapidissimum, gloriosutu vidclicel sancUe Tri-
genis ipse paslor egre^ius oves rationalcs pa\ il, et nitatis nomen, piintum claris (ui pVaefati suinus)
pascet tisque ir» finem s;ettili. Ipse esl enim, de quo peisonaruin disiinciionib-.is eniiuk. Quia ipse pri-
i,i iaudibus Patrum dicilur : De omni corde suo mus Deum Patrem, Deum Filium, D<:um Spirilum
laudavn D&minum, ei dilcxit Detnn, qui fccit illum, sanetum expressil ;
quoti Muyses no:i fecofal, qi,i

el dcdit iUi eonlra itiimitos potennam, cl slare fecil ^ Dcum Creaiorem licct signilicasset gcnuisse Fi-
cantores conlra ailare, ei itt sono eorum dulces fecit liutn, qui est hoc verbum, quo duil, et facta suni
modos, el dedii ix, cctebrationibus decus, et ornavM (Psal. xxxn, 9) omnia : lamen nec gigiie.item
tempora usqnead consummalionem vilcc (Eccli. xlvii, Deum, nec genitum Verbunt clare Patris, ac F.iii
10, elc.). Yere hic pastor egregius dando M cele- nomine, vci Genitoris, aul Geniti vocabulo niani-
biulionibus decus ornavil lempora usque ad consum- feslavit; sed crasso velamine faciem suam lau-
mationem (ibid.), in quibus celebralionibus, duin gendo Deum et principium in signilicatione 1'atris,
suavitate musica conditi resonant Psalmi ejus, el Filii posuit sic dicens : In principio creavil beut
iempora perornaulur U6que ad consummationem. cceJum et lerram (Gen. i, 1). Pro eo, ut diccre po-
Quia temporalis occupalio in talibus ceiebrationi- luissel : t» Filio suo fecit Paler coelum cl lcrram
bus iiilroduciio est in ajiernilalem, quain credimus (Gen. i, 2). Dicendo autem : Spkilus Dei ferebalur
esse omnium temporum fineniet corsumraationem; super aquas (ibid.). Terliam pcrsonam penc mani-
et ila oves pascu;e hujus ingredientes et egredien- festaverai; sed quia non dixit : Sptriius Deus, vel
tes inveniunl pascua.dum et hic ingrcssi ovile fidei Spirilus sauctus, reJiclum est in ambiguo ct sub
habent suavem deiectationcm lernporalis psaimo- velamine faciei ejus, quis esset ille Dei Spiriius.
diae, ct egressiB de corporalis vii« angustia in aeler- Nam quidam ingeniosi arbilranies clare se vidisse
iiiiatis pratum latissimum flores immarcescibiiis facicm Moysi, putabanl illic aerem islum siguihca-
 C25 COMMENTARIUM I.N PSALMOS. — PARS I. 62(1

tum nomine Spiritus, quia et aer dicitur spirifns, A vit dicens : Ne projkias me a facie tua, et Spirilum
ut illic spirit}'s procellarum (P;«d. x, 7). Et Spiri- sanctum tuum ne auferas a mc (Psal. l, 13). Nam
tus talis nalurali elemcnlorum ordinatione rerlur oatonus sci ibebatur Spiritus Dei, sive Spiritus Do-
super aquas. tnini. Hic autcm, quod sonorius est Spiritum :

Ita nimirum propter homincs carnales illins lem- tauclum primus nominavit. Ilaque relaliva nomina
poris velabatur Icmc nomen sanetse Trinilalis in sanctae Tiinitatis, quae sunt Pater, et Filius, et
Moyse, qui, iicet aliquando nomen Dei trimim in- Spiriius sanctus, hic cvidenter edixit, qujj antc
sinuavcrit replicando illud tertio, ut illic : Dcus Ab- ipsum nec Moyses, nec alius sic evidenler expres-
raham v Deus Isaac, Deus Jacob misit me (Exod. m, sit. Ad islum repromissio facta est cum juramenlo,
i.5), famen relaliva nomin.i, personas fres distin- sicut ad Abrabam, beati seminis, quod est Chri-
guentia sub velaminc vulius sui conlinuit. Sed stus, quod nascilurus essetdc semine ejus ct can- :

apn.l istum David (qiiod nos maxime deleelare ac tans misericordias Domini, dixitex ore ipsuis Do-
pascere debet ) imcnimus manifestius expressum niini : Semel jnravi in Sancto me.o, si David men-
hdei nostrae pahulum, videlicet sanctae Trinilalis tinr, semen ejus in wternum manebil (Psal. lxxxviii,
myslerium. Quomodo maiiifostius expressum ? Ni- 56). Unde venerabiliter aUcndendum est quia
;

mirnm non solum sicut apud Moysen Iripliealo B »eata Trinilas, qu.-e sese Abraboe exltibuil in tribus
siibstaotiaii nomine, quod est Deus, exempli gratia angelis pro confirniatione promissionis, sive pn»
f um dicit : Bencdicat nos Deus, Deus nosier, bene- magnitudinc et dignilaic promissi , ipsa sese.
dicat nos Deus(Psat. txvn, vers* ull.), vcrum ctiam penc expressit in tribus verbis ad David in pro-
expressis relativis nominihus, quae sunt Patei , ct niissione ejusdem seminis, id est Christi : Hsec
Filitis, et Spiiitus sanctus. dicit Dominus excrcilutim : liequiem dabo libi ab
Ait enim in ipso loquens Christns : Dixit Domi- omnibus inimicis luis, prwdicitque libi Dominus :

nus ad me : FUiui meus es tu (Psel. n, 7), subaodi- ? ;,t>a' facial domum tibi Dominns (II Reg. vn, II).
tur : naiura, non adontione. Seqnitur euiin : Ego '» «slis namque verbis inilio lanise promissionis,
hodie genui tc (ibid.). Quod dieii hodie, sic intel- Q"* intclligitur ex subscquentibus, dum dicit :

figimus, ac si dicerei j in atternitale, in immulabili- Cumque completi fnerint dies lui, ei dormierk cum
tate. Sicutenim illi estesse, ct non fuissc* auf fu- Patribus tuis, suscilabo semen tuutn post te, quod
turum esse unde et ai Moysen dixlt Ego tnm, q;ti
, : egrcdietur de utero iuo, et ftrmabo regnum ejus us-
sum (Sxod. in, U). Et a>! Jud.¥»s Anteqnam, : qw in sempiiernuni. Ego ero ei in Palrcm, el ipse
inquit, Abraham ficrct, ego sum (Joan. viu, S.8) .
cedificabit domttm nomini meo. Et stabitiam thro-
neque cras admil- ^
'
r!c in genitura ejus nequc kert, f; if " tegni ejus usque in sempitemum. Ego ero ei in
tit inteilectus tTdei nostr.T, sed solum hodie. Quod Patrem f et ipse critmilii in F ilium (II Ueg. \u, 42 et
deinde sequitur : Dominum Palrem dixisse : Postuta S(I-)- I» » sl 's, inquam, verbis patenter se ostendit
n me, et dabo tibi gentes kcercditaiem. tuam, e( pcs- per distinctionem personarum una Divinifas, sum-
sessionem hic.m lerminos terrce (Psal. n, 8), con- m* et individuae Trinifatis. Quis enim, vel qviae
slat essediclnm pro humiliiatennstra natur.v. Qnia persona hxc diiit : et requiem dabo libi ab omnibns
secuiuiurt! hanc servi formam, et illi eongruit, ei inimieis tuis , nisi persona Patris ? Sequitur
noliis neccssai-inm fuit Patrem postulare, id cstpali namque, et dicit post modicum : Ego ero ei U
pro nostm salute. Nihi! enim aliml iiUciligcre vo- Pnlrent, et ipse erit mihi >n Fitium. Ergo per-
lumus bic in \erho postulationU. nisi obedienliam, sona Hla, de qua dicit Dominus Pater : Prca-
fujns summa cst sacramen-tunt , sive sacrifieium dicitque iibi Dominus, ipsa est Dominus Spiritus
sacrosancta? ejns Passionis. Itidem in alio psalmo, sauctus , qui per os sanctorum piophetarttin
cutn diei'. idem Dcns P;der loquens in visionc san- prxdixit, quemadmodum et Zaciiarias dicit : Si-
clis suis, qirorum seunum csse gratulabatur David : r<^ loculas est per os sanctorum, qui a scscuh
1ps$ imocRbit me, Paier meus eslu. Etegoprimo- sunt propiiclarum ejus (Luc. i, 70). Nam de quo
genititm ponam iltum excelsnm pro regibus terree * prolirius ai!, quod Faciat domum tibi Dominut,
(Psal. lxxxviii, 27, 28). Cum, inquam, boc df- ipsa persona cst Dominus Filius, Non tres Do-
cit, et reialiva cxprimit smmina Patris, el Filii, el mini^, sed unus est Dominus. Quanturn poluit, vel
utramque exprimit naluram unici FUii. Nam se- debuit sacra basc Scriplura sacramentum hoc, et
randutt) naturam divinam ipse ait : Invocabil me, futuris servavil, et iliis, qui tunc erant, dum ipsa
Pa/er tneus es lu (ibid.). Et secundum humanum : conderetur, abscondit hominibus, quia distinctio-
Dens meus t et susceptor salutis mece n tu (ibid.). nem trium personarum portare uon poterant, si

Jnxta hunc sensum ait : Iste primogenitus jam ex- eis palam prxdicaretur.
reisus prae regibus terra? factus, id est jam a mor- Quanta vero putas juxta vocem cvangelicam in
luis suscitatus, jam ad dexteram majeslalis in ex- isto habel Pater? Dixit enim Filius Cam venerit :

cebis csterna sessione sessurus : Ascendo ad pa- Paractetus Spiritus veritatis, illemedarificabit,qnin
trem mcMm, ei Patrem vestrum r Deum mcum, et de mco accipiet, et annunliabit vobit, (Joan. xvi, 1-i,

Deumvestrum(Joan. xx, 17). et 15). Statinique sufijunxit : Omnia qum habet

Spiritum tav.clum idem lhv'd primus nomina- Pater, men sunt, proplcrea dixi, quia de mto acti-
 6*7 GERHOHI PR/EPOSITI REICHERSPERG. (528

piet.elannunliabit vobis (Joan.xv\,U). Quanlaergo A stoli ipso die, quo datus es[, perpendimus, quia de
putasin isio habetPater, quanta deislo accepitSpiri- isto iccepit, in quo Deus Puter lestimonia fidelia
tus sanctus, et annuntiavU apostolis, ut darificelur qitam plurimn Filio suo thesaurizavu.
Filius Dei? Delectat valde : quia postquam ascen- Si vero quU movetur, cur istum pa^torem quasi
dit in coelum Cbristus Filius Dei ; etiam antequam prscipuitm prophetarum, vel primum inler catle-

proeederet Spirilus sanctus apparens in linguis ig- ros, imo prae caeteris honoromus, hoc animadver-
neis, primum quod proluiit, de isio accepit, et Pe- tat, quod prophetar, non pro qnafibef futuroruni
tro annuntiavit, ut diceret : Scriptum est in libro prxnuntiationc prophetae dicti sinf, s?d pro co ma-
Ptalmorum : Fiat habilatio corum deserta, et non \ii.ie, quod de regno Dei, de regno Chrisfl et Foele-
ftl qui liabitel in ea : et episcopahim ejus accipiat siaesublimiter elbctiti sunt, prophe(a>dici mcnierunl.
ulter (Act, i, 20). Jam enim factum fuerat, quod Siquideir. Moyses, aut Josoe, sive S.tmuel, qui ante
evangelista Joannes narravii, dtcens : tlcec camdi- prophc-ias fuerunt, nihil de regno DeJ, nihil vel parum
aisset, insufflavit, et dixit eit : Accipite Spiritum san- de p«mi*iiiferni. niliit vel \
.aruin de juiiicio, quo er
ctum (Joan. xx, 22). Quodque Locas ejusdem ifiei jusii safvandi el" fnipii damnandi suijt, palam verbis
vesperae gesia scribens dixit inier eaefera : Tunc dixerunt;non qiiixl ista nescirenf. scd qnod carnales
aperuit m'is sensum r ut inteUigerem Scripturas(Luc. R nimiumterrajfliieamator^s isianortrecipereni.Atvcrrt
xx rv, ili). prophelae de hiijusmodi magniiKit: sunt eloculi. Pri-
Ut auiem iuipieti sunt dies Pentecostes, etprocc- musDavid, vertii gratia : Quoniam, snquit, non e&t

dens Spirilus sanctus a throno ma jesla tis sedit su- in morlc, qui memor si: im. in mfemo autem quis
per singulcs eofutn tanquam ignis; apparuervnt confitebitur iibi ? (Psat. m, 6.) Hic primus regMWI

cnim iliis dispertilai linguos ianquam ignis, et repleli Christi verbis intelligibiUbus cecinit ; verbis quoque
sunl omnes Sf.iritu $ancto ; elcaperinlloquivarii&iin- persona* ejus palictnis, sive rejaigcnlis usus ost.

mtis, proul Spiriius sav.ctut dabul eloqui ilUs (Acior. u Prophelarum igitur primos est. ficet et anle hunc
5 et*), ut, inqu&m, bac vox facta est, ef Iwro. voce beatum Job dc resurrecuone carnis loeuluiu esse
facta coweni- :nuitiludo mente confusa (ibid. v, rj) V aperle, nemo (sit) qui dubilet.
Nonne quod Spirilus sanctus per os Petri apostoli Hic jam re» ipsa satis opportune stiggerit, ul

protulit, dc isto accepit ? Praemisso nanique testi- quasramus : ut quid sermo Doi-imi, Spiritus Do*
moiiio piophelae Joehs, quod non essent ebrii, sic- niini de virtulihus iof.uurus futuri sa?culi Rt'gem
nt pulabant ilti, qui ridentes dicebant : quianiuito sihi, per quem loquerefur, elegH? ftno cur iliunr

pleni sv.nt isii (ibid.), protinus d'a::i proposhione de per quem primum loqui disposuejal &s anima-
J
lesunrectione Domini noslri Jesu CTirisfi, ratio- rum salute, vcl vita aeterna, regem esse voliiil?

nem Innc intulit Daiid enim dicitin eum:

: Proti- Nec enim idcirco, quia rex crat, illum eiegil, et

debat Dominum in comptctu meo semper, quoniam per ilium hxfni voluit ; sed quia itlum elcgerat, et ad

a dextfis csl mihi, ne eommovcar. Propter Uoc lceta' hoc ofGciunr prseparaverat, idcrrco regem illum essrj

iuvi tbi cor meum, et cxvultavit tingua mea, insupsr voluit. Cur crgo sic egit, cur sic venit Vcrbum Dr>
tl mea requiescel in &pe. Quoniam non derelin-
caro mini, cuv de tribunalibu- primitus audiri voluif,

ques animam meam in inferno, nec dabis sanctum cnrde regali solio primas voces eoiisittNimirum
tuum videre corruptiomm. Xofos milii fecisli vias propter duritiam nostiam, proptervanitatem et sji-

tiuv, et replebis me jucunditate cum fdcie tua. Viri perbiam nostram. Diligenter aiivertamus, causara-
fratres, liceat audenter dicere ad vos de patriarcha que ex nobis esse, -el fuisse jam scicnter fatcamur..

David : quoniam defunclus al, et senultus : et se- Totum mundi bujus audiforium Deo obsurduerat,
pulchruui ejus est apud nos utque in kodkrnum diem. et in .nudienda vanitale superbiebat ; omms bomo
Propterea igitur cum etset el sciret quia jnreju- vivcns universa vanitas erat. Luiio vanitatis intenta
rando juratFet itli Deus de fruciu lumbi ejus sredere populosa carnis lascivia, vilae leternce seria mortis

tuper $e<km ejus : piovidens lecutus est de resur- d ininunenlis negotia scire dec'ignabatur, atidire non
rectioiie Chritti; quia nec derelictus eslin injerno, poterau Videmusjara senem, et decrepilbm mun-
ncque caro ejus vidit corrupltonem. Hunc Jesum dum adhuc ei parte maxima lascrvientcm matiMa
resustUaiit Deus, cujus nos lestes sumus. Dextera praedicationis evangehcae fastidire verba, sicquo
igiiur Dei 'exaUatus, et promissione Spirilui sancti sani sermonis auditu velut sarcina, aut massa gra^-

acceplu a Patre, effudit hunc, quem vos videtis, et vari arenarum. Ridentur nonnunquam publice prae-

au.Hiis. Non enim Darid utcendit in aelum, dixit dicntorcs, nisi caveant, quud et prseceptum est

enim ipse : Dixit Dominus Domino meo, sede a dex- diteute sibi Domino : Xotile margarilus vestras

tris meis, luHec ponam inimicos tuos scabellum pe- miitere ante porcos (Matth. vn), Quanlo magis cum-
dum tuorum. (Act. a, 25, et seqq.). floc, ut su- adhuc recens, et vividus luxu juvcntutis efferretur,
pra jam dictum est, vahie dclectat, quod, cum"di- personam qualemcunque verbum Domini praedi-
cere volumus : quia Pater multa in islo habet,quae cantem audire dedignaretur? Ergo peregrinum erat
Fiiius, quae Filii sunt, sicut et catera omnia (om- huic mundo verbum Domini, non aliter altentos,

nes enim Scripturse in Fiiium lendunt ), prima, aut benevolos habiiurum divitcs sseculi, nisi orati©»
q"ue Spiritus sanctus p:oluiit per os Petri apo- nem suam inciperet cx ore regis divitis. regis may-
 «29 COMMENTAMIJM IN PSALMOS. - PAKS I. 6j0

Ktu, rcgis tnanu foilis el vicloriosi, quaiis crat A tamis beneltciis iiullum rtpenditoffiaiim cliaritatrs,

isle David. nullam voccm gralinrirni actiouis. Deinde spes ab

Sed el lioc parum entt, ut poicns pcrsona jam illo exigobatur in illa posilionc prneccpti : Ex omni
diclo i»ei verbo aucloritalcm sua pararet poteniia. ligno paradisi comede, de figno autem scientice boni

Dukcdinc opus erat, qualenus alicnis ab illo ani- elmaline comedas(ibid. , il/. SpcrarS enint debuit

niis pcr sensus corporis necessaria insinuaretur ut homo ralionalis, ut dic.eret : Si lanta Deus con-
beuevolentia. Procuravit et bot; artifex mirabilis tnlit gratis, nonne si praeccptum observavero, ma-
salulis humanae avidus Spiiilus Dontini. Eum, jora dabit? Al ille non in Doniino speravil, sed si-
qucm prrcn.u .ili.a minislrum verbi divini, pucrum bimet placens quasi liber, ct sic Detis esse voluit.

cytharoedum esse volttit, ut deiude paulalim proti- ISisi enim tunctumorem inlus habuisset, foris tcn-
cienlem ordinali. Psalmistam faceret ; ul ncgolitim sa- talus tam facilc non cederet. Fides ab illo exigeba-
luiis animanim mista dirlcedine mtt&jo, el canendo tttr : Jn quocunque die comederis ex eo, morie morie-
prophetarel, etprophelando canerel. Lt, inquain, et ris (Gen. i, 18). Al ille dtcto buic fidem non ad-
verba metricis pedibus currendo, et tinnulaiPsaUerii bibuit, imo serpenli magis credidit Jicenti Ne- :

chordae persultando sensimper auresad animumper- quaquam morte morieris (Gen. m, 4), et voci male
B
venirent, fidemque, spem et charilatem Deidtilciter credulae mulicris plus quam voci Dei obedivil.
insererent. Erat autem instrumenlam ejus in mo- Itaque vetus ilie Adam a chaTitale, spe et flde
dttm dellae compositum, interius concavum, de foris excidens, se et posterilalem stiam defraudavit, et
peilibus morluorum animabum coopertum, habens longe fecit a simililudine bcalae Trinitalis. Econtra
derem chordas, desnper sonans. Quae singula nobis novus Adam reciprocis gradibus, pcr fidem, spem
aliqtiul myslicant. Concavitas interior terrenis fa- ct cbaritatem nos reformavit ad carudem similitu-
cnllatibus designat nos fore evacuandos, quemad- dinem Dei. H omnis Scriptura divinitus inspirata

modum dicil : Dispersit, dedit pauperibus ;

jtisti- (II Tim. in, 1G) ad hoc tendit, praecipue vero Psal-
tia ejus manel in sarculum swcuti (Psal. ni, 9). Mor- lerium ipsuni ler quinquaginta PsalmorUm trimo-
(unrum animalium induvlse nos ipsos cttm vitiis, et ilniii fidei, spei et charitalis praedieal, ac dccantat
«nncapiScenliis debere monificari juxla illiid Apo- jubilaeum. A quibtis virlutibus (uljam dictum est)

sloli : Mortificnte membra vestra, qua? sunl super piimus homo excidit ,
primum charitate, deinde
terram (Col. iti, S). Decachordi posilio, decalogi spe, ac postremo fide perdita, sine quibus nullus
cst observatio. S5Wn desoper cmlssio, coelcstrum filiorura ejus salutem recupcrat, reciprocalo lamen
«aiilum cst appelitio, solius Dei dilcctio, ni idem C ordine, id cst priinum lide, deinde spe, postremo
Apostolus : nostra autem, inquit, conversalio in cm- charitate possessa. ILec autem fides in uno homine,
lis est (Pkit. m, 20)1 Sonus fidium ipsa estprolatio haec spes in imo codemque, haec charitas erga unum
\ocum. Discrelio digitorum pluralltas est Spiritus eumdemque bomiuem Chrislum possiderda. Et
sancti donorum, quoritm etiam motio quorumlibet prima quidem pars, id est quinquagiiita psalmi,

jiistorum est operalio, Neque hoc vacat a mysterio, seplem periochis recapitulando, quod credere debea-
quod, ut diximus, in modum deilae Graecae lillerae, mus, praedicat. Seeunda autem pars itidem quin-
musicum instrumenlum crat
Psalterittm, illud trian- quaginta psalmorum scptem nihilomimts pcriochis
gulatum. Sed est in hoc noo solum summae Trini- recursando spem corroboral. Terlia quoquepars,
latism)sterium, quod Psalmi resonanj, sed etiain quinquaginta psalmortim charilatem septies rcca-
virtutum prajcipuarum quuxlara Trinitas insinuaiur, pilulando benedictionibus ct laudibus conjubilal.
qua summae Tiinitati sumus reconeiliandi. Ctim autetn soleant in iniliis iibrorum plura in-
Tria enim sunt, per quao ducilur homo ad simi- quiri, quatuor hic non otiose quaerunlur : Materia,
litudinent Dei juxla proposittim ejus dicentis : Fa- intenlio, modus tractandi, tilntns tibri. De quibus
ciamus hominem ad imaginem et ad simililudinem brevilcT dicimus : Materia libri est integer (Jhristus,

nostraiu (Gen. i, 26). Hkc tria sunt fides, spes, et D id esl caput cum omnibus membris. Jittentio est
charitas. Nam ad imaginem Dei bomo creatus est ipsa membra provocari ad conformationcm capitis;
in eo quod rationabilts est. Poiro ad ejusdem ita ut sihgula mcnibra lali capili sint convenientia,

creatricis Trinitalis pervenit similitudinem babendo quia forma corporis est porlcntosa et monstruosa,
tria liaec: fidem, spem et charitatem. A qiiibus pri- si a capite diseonvcntunt mentbra, verbi gratia, si

mus bomo cxcidt;ns amisit gloriam siuiilitudinis caput apparet virilis aetalis, et manus, vel pedes
Dei taii ordine, ui non admitteret cbaritatem, non apparent infanlilia vol puerilia membra. L'nde Apo-
umeret spetn, non babcret fldem. Primum namque stolus quotjuc litonet nos crescere in mensuram
cxigebatur ab eo charitas Dei in eo, quod cunctis eetalis pieniludinis Christi (Eph. iv, 13). Christus
aiiimanlibus eum Deus dissiiuileni fecit, ct quia autem in capite libri bujus insinuatur vir malurus,
non invcniebatur ei adjutor similis ejus. Facia- ubi dititur : Beatus vir (Psal. i). Viri ergo hujui

mus, ail, adjutorium simile tui (Gen. tt, i8), videli- maturilati 6umus commensurandi, proul requiril

cet ad propagandam sobolem tam mullam, tantae aplitudo cujuscunque membri, ut, verbi gralia, qni
beatitudinis, ut essent similes angelis. Tulitqne eum, sunl inCbristi corporemagno, quod est Ecclesi;», ve?
et posuit in paradiso ioluplatit (ibid., 15). Pro manus bene opcrando, vcl oculi conternplando, vel
 ezi GERiioin pr^cpositi rcicijersperg. m
pedes iu via mandatorum ejiis cmrendo, sint in A tres modi tractandi : Exagematicus, dramaticu* t-|

mensura aetatis liujus beati viri, cui nihil convenit miklicon, id est mistus. Exagematicus ost. ubi solus

pucrile in toto suo corpore, nisi forte in mcmbro auctor loquitnr, et nullus alius, nisi prius ab ipso

aliquo crescente, vel cresccre incipiente, sed ad auclore, vcl scripiore commemoratus, ut in quinque
mcnsuram wtaiis pleniludinis Clnisti se in anleriora libris Moysi, ubi Moyses loquilur, et quilibet illic

cxlendenle. Tales enim parvuli sunt in Chrisli loculurus prius ab ipso commemoraiur, ut illic

corpore ferendi, el lacte Psaimorum, seu aliarum Dixit Dominus ud Abraham : Ecce Sara uxor lua
Sc.ripturarum sanctarum pascendi et uutriemli, pariet tibi (Hium (Gen. xvn, 19); iteni : Dixit Re-

usque dum perveniant in mensuram selalis plenitu- becca Jacob filio suo : Audivi patrem tnum, efe*
dinis Christi, quo si nolunt pervenire, sed perseve- (Gen. xxvn, G). Dramaticon verO est- genus loqucn-
rant in pueritia, pueri centum aanorum nuuaienus di, vel scribendi, ubi derepente sriie introduciionis

p?rlinent ad islum beSlum virum.qui uon aequie- commemoratioBe loquuntur drversar personae, ac
sc.it consilio impiorum, ut vel unum talem puerum nihH auctor in sua persona, ut in Canticis canlico-

in Scripiuris malediclum sustincat in suo corpore, rum locutiones miscentur nunc sponsi, nune spon •

quoJ csl benedictum. Notandum vero, quod non sae, nuneadoiescentuiarum et aliarum personarum:
dlCitur, in mensura Chrhli, sed in mensura aHatis D el illic nibii anctor loquilur in sua persona, qui la-
jilcnitttdinis Cluisti. Quae est aulem Cfnisfi pieni- men ioquitur totum in personis aliorum. Mikticonf - —
ludo nisi de qua dicitur : Vidimus glorkim ejus, glo- id est mistum, de utroque generc dicendi cst,

riam quasi unigentii a Patre , ptenum cjratia et veri- quando nunc auctor iq sua persona loquitur, nunc
latc (Joan. i, 1-i). Ergo plenitudo grathe et verita- personae introducUe, ut in Apocalypsi, et in Boetio
tis in Cbristo babet aetatem, quia ipse Cliristus De consolatione. Nam et ioannes in sua personar
rctaie, sapientia ct gratia coram Dco et hominibug loquitur Ego Joannes: fraler vcster, el particeps in
profccit ad virilem antiquilatem et maluritatem, tribulatione (Apoc. j, 9), ac c;etera lalia suae soli

<lum pci vcnisse creditur usque ad Anliquum dierum personaB congruentia, el loquuntur iilic scpten; to-
sie fortis et sapiens humana, quss
etiam in natura nitrua, scptem tuban., atque aliae diversae persona;,
«ola in eo profecit, ut Anliquo dicrun: Deo Palie licet inter scribendura commemoratae, tamen in
impotentior et infirmior non sit, qui eliam viam ipsa Joannis visione subito iilatoe^ subiU) auditae vet
hujusvitae ita viriliter ciicunit, ut in consilio im- visae. Genus exagemaiicuni convenit bistoriogra-
pionun :;on abierit n rectiludifie, nec stelrvi! in via pbis currcns plano slylo per res gestss, quarum pe-
peccalorum, nec sedertt tn calhedra pesfdenthe. r nes auctorem esse debet indubitala veritas, et pe-

Co:.formantur autem il!i, qui pro mensura graliae nes auditorem sive lectorem facilis credulitas. Ge-
singula membra formantis, et capiti configunntis,- nus dramaticum variis personis contexlnm convenit
et ipsi libenter et diligenter cavent, ne aheant in carminibus nuptialibus, ut sunt Cantiea cantico-
<onsiiio impiornm. El si abierint, ut iste Ha;id abiit rum. Hoc etiaii) in comoediis, vel traficediis agendis

in consilio peregrini ad se venientis, et ;u;ul-teriiim observatum esta swcularibus auctoribus; qaia hoc
pariter et homioidium persuadentis t;trr.en eum- ; genus ioquendi magi.s comaaodum videbatur vel
dem David imilanlur non stando, non persevc-rando trisliti*, vel iaelitiae, vel alterius qualitalis animi

in via peccalorunijSed requirunt velociler pceniten- raovendis affeetionibus. Mistum vero genus investi-
ti.e remedium, nc nioramcs iu peecato incipiant gatiooi secrelorum esl aptius, el magis valct adr
scdere in cafhedra pestilentiac. In qua eliamsi cos- persuadendiim id, quod rationabililer cst creden-
perinl sedere , ctiam quatridua'u in corruptela duin. Bnde iHo genere usi sunt nou solum sapien-
pestilentiae fcelcre; adbue iili bento viro, qui ncu tes mundi, dum seereta investigarent, ut habemu3
abiit, qui non stetit, qui non sedit in peccato, est in Timeo Plalonis, et in iibro Consolaiionis Boetii ;•

possibile tales quoque de sepulcro foetentis conscien- Sed et propbela: usi sunt eodem genere, dum cre-
tiae ad lucem confessionis ivocare, dicendo : Vcni D denda persuaderent aliqua mirabilia, et ad crcden-
foras, il est, confiiere quod introrsus occultas. Et dum dillicilia. Hoc loquendi seu scribendi modo
sic eidem viro, qui viia est, confoTmanlur etiam, conlexium esl Psalterium.

qui de morte qualriduasia reviviiicanlur ; et cidem enim David Psalmorum dictalor et eximius
Res.

viro, qui via est, conformantur, qui ad iter justitiae cylbarista, cui fuit psalterium jucuudum cum cy-

revocantur; et eidem viro, qi- veritas cst, confor- thara(Psal. lxxx, 5), dum prospere regnaret, vo-
mantur, a quibus peccata sua veraciter accusantur. tcns cultura Dei magniJicare, elcgit quaiuor millia

Sed tamen tanto est quisque vicinior beatitudini, virorum, qui non solura voce, sed et musicis in-
quanto brevius abiit, sletit, vel sedit in pcccato. strumentis Psalmos car.erent ,
quibus pr«posuit
llle aulem soius vir est summe beatus, qui nun- Asaph , Idithun, Ileman, Ethan vel lilios Core
quam abiit, stetii, vel sedit in peccato, uipote eon- (Paralip. xv, 19; xxui, 5; xxvy i), qui Psalmos

ccpius absque peccato. Huic tali nos conformari personabant tribus modis : vel humana voce, vei

summa est Psalmorum intenlio iractaiiiinm de musicis insfrumentis , vel communiter utroque
Christo et ejus coipore toto. rnodo, ct boc dupMciler; vel post vocem instru-
-^- Modus vcro iraciandi mikticon est, sunt enim rocnto, vol post instrpmentum vocc. Vndc, ct
653 COMMENTATtlUM 1N PSALMOS. — PARS 1 GTl
Dumina corum, ut honorem de ministerio sume- A terra! (Psal. vm.) Cum ipso spcrante, nos quoqnc
rent, titulis inlerserunlur, maximc pcr signilieatio- speranies dicamus : In te, Domine, speravi ? (Psal.
neni rcrum. Ipse quoque David cum ipsis cantori- xxx.i Soltis cnim David muhas in sc pcrsonns,
bus cytharaui perculichal iu domo Doniiui, el lau- muliarum personarum alTcctioues repraesentavii,
dcs Deo canebat, nonnulla intersereiido in sua pro- dum omnibus omnia ftfcttfs, illum non solum prse-
pria persona, ut est illud : Miserere mei, Deus, te- cinuil, sed etianl pradiguravit, qui nunc soltts psal-

cundum magnam misericordiam tuam (Psal. L, 1). lil in bcne ac s&pumlcr psalicntibus. juxta quod
Psalmus vcro cst iu.strumenti sonus. Caiilicum liu- ipse loquilorad Palrem : Confitebor tibi in poputis,

;nanne vociscantits in laudcm Dei. Psalmi canlieum, Domine, pstUtam tibi in gentibus (Psal. lvi, 10).
cum post instrumciitum vox. Caulici psalmus, cum Ilic cetverus David solus Psalmisia in omnibus,
post vocem instrumentuin. qui psalluut sapienter, id est sapiemlo psaimorum
Nonnuilis autem videtor, quod ?ecundum diver- afieclus-. Quia igilur iu affectihus plotatis esiomnis
808 psalmos ipse niodus tractandi varietur. Et doc virtus psallcndi, ct oraudi; cnumercmus aliquot
ka credi suadcl vaiictas psalmorum. Nam in ali •
cx ipsis, et exeroplis demonslremus, ut, quia enu-
quibus frcquentsnlur cantica dramatis, qua» sunt roerare non possumus (infinili enim stint affeetus)
p.opria nupiialis carminis aut lamcnlationis. Pro " quod tamen tu omnibus laudabile sit, et Deo ac-

miptiaiis carminis exemrlo cst psalmus : Eructavit cpplum , cx quibusdam conjiciunms. Est aQcctus
eor meum verbum bonum (Pt.al. xuv). Solaj quippc Dileetionis, cum fone mens, vcl videns, vc! rerai-

ititroductne persone illic loqiiuntur, ct iu sponsif niscens id, quod amal, subito amoris igne cor-
ac spoiibic laudibus currit lotus psaimus. Lamenta- ripiiur. Est aiTcctus Admirationis, cum abquid no-
tionis carmen cst psalmus i Super flumina Babuto- vum et admirabiic contemplans in stuporem ei-
nis illic sedimus, ei flevimus (Psal. cxxxvi). In quo cilalur. Est alTeclus Congralultilionis, cum accepta •

nihil ex aucteris pcr»oua dicitur, sed lamentabilis bile aliqaid el beneplacitum videns, ouadam hiluri-
(lentium conquestio pcr introduclas personas cxpri- tate peifundittir. Est affecius Humilitaiis, quando
milur. Et hujusniodi psalmi per sola6 introductae ex coosideraUotie infirmitatis suoe ab elatione sua
persouas conlexli possunt assignai i dramatico ge- sponle comprtmitur. Est affectus Mo?roris r quando
neri. De.misto vcrogcnere sit excmplum Psalmust- ex considerationo inaiorum suorum quodammodo
Qv.i habiiat in adjutorib Aiiitsimi, in proieelione Dei eontabescena intirmatur. Est aifectus Timoris f

cozii commorabttur (PsaL quando ex consideratione imminentium pcpnatuni

xe). Nan» et primum ver-
sum dicitipseauclor Prnphela, uKimum vero Deus-v, eonculitur, Est affectus Indianatioma^ quando iu
Pater. Cui enim nisi Dco Patri eouveiiifct dicere odium advcrsariorum ex ipsa intquitatis corum roa^
de homine in se sperante Qnoniam in me sperubit f iignitate itiflammatur. Eit affccius Zeti, quando ex
:

tiberabo eum, et prolcgam cum, quoniam eognovit mcerore trisiitive ad desiderium ultionis occenditur.
nomen mcum. Ciamabil ad »w, et ego exaudiam Est affectus bonce Prasumptionis, quando ex nova
eum ; cum ipso sum in tribulatione, eripiam ettw, el aliqua et singulari fiducia ad vindicandum plus se»
glorificabo eum. Longiludine dietttm replebo eum, et lito quispiam animatur.
'tstendam illi saiutare meum libid.). In Psalmis vero, De islis affectibus primi tres ad illud praxipue
in quibus texitur historia, deterlio LracJandi modo genus Scripturarum peitineist, in quo fit taudatio;

nobis ostcnditur forma, sicut esl : Confilemini Do- qtiia scilicel ex commemoratione bonilalis suigit
tuino, quoniam bonus, quoniam in criernum ntheri* aiteclus Dilectionis. Ex commemoralione poientiaa

eerdia ejut, elc, Quanlalibet aulem vnrietalc psaimi et fortitudinis surgil affccfus Admiratienis.&x coin'-

vel tunc canerentur, vel modo eauBUlur; quomodo- inemoraiione alicujus prosperi cventus el facti fe-
cunque ipsa? cancntt^s , aut loq.ucntcs in psalaiis licis surgit affectus Congraluiaiienis. Tres sequen-

persona^ varientur, hoc nobis est obserVandum, ut tcs ad iliud gcnus pertinenl, in quo flt commemo-
psaimorum affeclui nosirum in psaiiendojungemus r) ratio infelicilatis et miseriae , quia videlicet affe^

affectum. Si enim hoc iu comoediis et tragosdiis ob- ctus llumiiitalis surgit ex commerooratione propi ia3

servalum placuit, ut f qui verba gaudeniis, vel eliam iniirmitatis. Affeclus Doiuris suigit cx commcmo-
ratione malonim praeseiiliuin vel ex recordatione
lugeotis in tbeatricis nugis rcpraesentaret, ipse gau- ,

dcntis aut lugentis affectum simuiarel; quauloma- prattcritorum. Affectus Timoris es prssvisione futu*

gis nos in veri Christi laudibus non simutatorie, rorum. Tres uitimi affcctus illi niagis generi ScrU
sed vcra devoiionc conformari debemug illorum pturarum congruunt, quo fit inveclio, et accusatio

affectionibus, •jtiorum verba resonanuis ; utvjdeli- in adversaiies , videlicet ,

qua nequil am illorum

cct cum David p&uilcnte, nos quoque verac^icr indignamur, contra injuriam zclamus proptcr ma-
poenitentes dicamus : Misererc mei, Deus, secundum litiam eoium pius de Doi misericordia prxsumt-

magnam misericordiam tttamf (Psal. i.) Cum eodem mus« Exempla singuioium sunt hajc : Ex affectti

gaud«;itfi.iios quoque gaudeutes dicamus : Exaltabo Dilectionis canitur psalmus : Diligam te, Domine
te, Deus meus rex ? (P&qI. cxliv.) Cuin ipso adrni- (Ps«/. xvh). Ex aflectu Admirationis canilur psal-
lantc, admircmur dicendo : Domine, Dominus no- mus : Domine Dominus noster, quam admirubite t
stcij quum admirrdile est nomen tttum in uniicna c«c. (Psttt. vill). E\ affectu Conqratulutiunis canilur
 655 GLRIIOHI PR/EPOSITI RElCUERSPEfHJ 63G
psalmus Omnes genles plaudite (Psal. xiai). El \n
: A clum texitur. sed srepe dc affbctu in affecium trans-
bis omnibus est iaudalio. Ex affectu Humilitatis ca- it, verbi gratia, in angusliis constijulus quodam-
nilur psaimus : Usqueqno, Domms, oblivisceris?(Ptui. modo me a Deo derelictum video, et ex affecto Do-
xxx.) Ex affertu Timoris canitur psalmus : Domine, loris in haec verba prorompo : Domine, quid mtif-
ne in furore (Psal. vi). Et in his omnibus roista est tiplicati snnl ? etc. (Psal. rii.) Mulli dicutti, etc. Rur-
querela? depreratio. Ex afft-ctu Jndignntionit canitur sum ex affectu Doloris, vel ex affectu Bona> Pi<b-
psalrnus : Quid gloriarU irr malitia (Psal. u). E* sumpiionis recurrens, aio : Ju atuem, Domht, sa?-
affeciu Zeli cani:ur psalmus ?De*s attknam (Pto.l. cepior meus es, ete., ut et Uoerorem per Fiduciam
xcm). Ex affectu bo-.iee pv&sumptionis cauitur psa!- releveni,et Fiduciam per Mcerorem castigcm. Et
mus : Jndica me, Domine, quoniam eco in inmcertia n.uis onuies virlules psalmorum, quis illas ignitas
mea (Psat. swl. ctimpunciiones sanctorum affectuura enumerare
Sciendumesl hane proprielatem in omnil us psab- potest, quibus in oraiione accendiiur animus,et
mis non esse , ut per fotum seriem unus afffectus gi-atissimum Deo sacrificinm in ara cordis ado-
extendniur ; scd sa?pe de alio aflectu tran*itur in letur ?

idiam secundum quod menles orantium diverais conemur formare' Bestat ut imcr psallendunT nos
B animinu secundum scnsus et affcclus psalmorum^
inodis Hoc autem, qualiter per sin-
.iffici solent,
gulos psalmos cognosci possit, explanare non va- Bcalifiremus amicos Domini nostri, quorum remissa
cat*. Volumus lamcn lioc in aliquibus exrmpli causa sitnt pecrala (Psal. xxxj), qui suut immaculali qui. ,

demonstrare. Forie cogitare coepi ,

quania sit fe- scrutantur lestimonia ejus (Psal. cxvni). Bealifice-
lieitas esse cum Deo, quanta nune sit miseria vivere imis onnie* qui liment Dominum (Psal. cxxvu),
in hoc sreculo, quai.la demHtn eaiamilas sempw rupienles- nos admitti inter consortium rorum.
cmciari in inferno, ct ex Iiac meditalione magna item oitendamus ei, ct in psaimis recitcmus no-
subito ainore ccelestis patriae altractus ipso affeclu sfram niiseriam, inimtcorum noslrorura d<en°.onun>
ducente in harc verto decurro : Beatus vir, qni >wn el homimim nequitiam, quaerentes et desiderautes
«biit in consiiio imphrum , etc. (Psal. i). Cujiif coiisolationo.nl et defensionem ipsius contra eam..
psalmi tolam summam , si secundum inlimum Eaudemi;s inter haBc ejus potentiam, s:»pieniiam,
compunctionis sensum inqiiirimus, qnid aJiml, nisi ei misericordiam , ut cum in psalmis jubibmus.
hoc obique dieentem invenimus : Feliccs, qui ei , et nos cjus memores, et ipse in bouo digne-
nunquam a Deo rccesserunt felices, ! qui semper tur essc memoT noslri. Haec dicta sint nnn solum
eum Deo perrnanseruni felices, qui ! in ejus obse-
r
de raodo riactandi materiam psalmoruro. sed eliam
quio fideles ot devoti pcrsistunt! Nam infelices d* modo psallendi ad nostrae rnentis excrcilium,

ct miseri illi snnt, qui sc ab illo eloiigavcrunt el inYOcaodum super nos divina? consolalionis
ct cum illo peiseverare noluerunt , vel qui prius auxilium. Si enim Elissus fiopbeta fecil sihi ad-
ad illum non redierunt. Gnilias quanium per- iHi, duci psalten , ut psalle&di modulatione invocato
Sttti. Confusio mihi, quanlum discessi. Nunc siu- Spiritn Domini super se facerel miraculnm ad re-?

lem, quantum prope sura, elongare me nolo quan- :

tociliandum exercittim sitis nimietate fatigaium :

tum longc, redirc cupio. Ufinara ad illum perve- qnanlum nos debemus ronfidere in psalmorum vir-
niam uiinani ab
, illo nunquam recedami Atljuva lute, cum ecce nunc in Ecclesia per nuilia reli-

me, Doniiue. Deus meus! Affcclus igitnr iste dirc- giosa cceuobia juvcnes el virgines, senes cum ju-
ctionis est surgens ex laudatione. Itera exemplum nioribus iaudant in psalrois et hymnis nomen Do-
alterius. Cogitavi raecum quanla esset potentia miai Sabaoth, id est exertituum in procinclu posi-
Dei. ac deinde admirari ro*pi vesaniam bonii-:?im, lorum, quibusin psalroodia divinuro qu.prifijr auxi-
I

qui tamen oluntali ejus obviare non peitimescont. Hum cor.tra polestales maiignorum spiriUiumel ho-
Ex bac ilaque admiratione compulsus sum excla- rninum (IV Rcg. nt).

maie, et dicere : Quare fremuerunt gentes? etc. D Nunc de titulo dicamus. Volunt quidam pri-

(PsaL n). Admiratio misla Jntliqnatione, quia vesa- mum psalmum ^sse totius Psalterii titulum , et

niam admiramur, Praisumpiioni indignamur, vel quasi priefationcm, quod non est improbabile. Qnia
ccrte in nobisnvelipsis, dum foris assultus vitiorum quid est proprium liluli? videlicet , ut contincat
contrarios ef lmportunos aspicimns, et mlrinse- et nstendat noraen auctoris,etmateriam subsequen-
cus de Dei adjutorio prsesumimus. ipsam tentatio- tis operis. Hoc primo psalmo invenimus, quia
in

liiun nostraruin molestiam cum quadam indigna- Beatus ille Vir, de quo scriptum cst in capite libri
lione argnimus dicentes : Quare fremucrunl gentes? istius , ipse est auctor Psalmorum , et ipse iilem

(ibid.) Est el summa totius psalini ad hoe tcn- cum toto suo corpore esl Materia psalmorum : et

dens, ut per Dei potenliam confirmati insolentes ideo ipse, ctim sit titulus, rccte caret tilulo, vel

adversitates contemnanuis, et tanfo nos adversarOs quia piene de Beato Viro agit , dc quo sequentes
nosiris forliores, tjiianloDeo viciniores sumus.prae- psaimi parlim dicunt , et ex parte prophetant. Vel
siunamus. El liic est affeclus Admtrationis lndigna- quia Esdros, qui psalmorura litulos pusuit ,
psal*
lioni misius ex laudaiione surgens. mosquc ordinavil , non jiusms fjjUJjujcpsj^lnio ii»

Sequeulis psalmi series non secundum unum atte- tulnm poncrHj videns in sequcnti Clirislum de hoc
 CS7 COMMENTARlt M IN PSALMOS. - PAHS I. - PSAL, I. m
psalmo dixisse , et quasi titulum eju s posuisse , A cdoolua Spirilu in co loquente comrTclus csl, ul in
ubi ait : In capite libri scriplum ett ar tne (BeSf. Iibro Pegum : Directut e$t Spititus Domitii in
Da-
x, 7). Neque vero decens esl hunc psalir. um habere vid {IBeg. xvi, 13). Ei
Dominus: Si buvidin spirilu
tilulum ,
qui est caput et titulus aiionim psaf- vocaCeumDominum,anomodo Fitiutejusesl? (Matth.
moruin. Singuli vero psalmi suis propruV litu- xxii, 45.) Spii itus autem sanctus sic dalus cst pro-
Iis inveniuntur prajnotati , ut in sequentibus pa- /vhetis.ut aliquando pro peecatis recederet, el plara-
tebit. tus redirel. Et sicul ail Pelrus : Non voluntate hu-
Nomen Libri est vel Liber Uymnorvm^ vel Liber manaallala est urtquanao pt ophttia,sed Spiritu tanclo
Soliloquiorum. Hymnus est laus Dei cum cantico, inspirali 5«v»* locuti suiit tancli Deihomines {lPetr.
Et liene dicitur Liber Hymnorum, in quo sunt mui- i, 21). Non sunt autem a munere prophetia» alieni.
tac laudes, et cantiones divinorum mvst^riorum. quibus data est facultas benc inlelligendi, vel in-
Vel Liber Solitoquiorutn ,
quia a solo Spirltu sancto terprelandi Scripiuras, vel sapienter in Ecclesia
administraia est homini absque humano niagisterio pronunliandi eas, prout se habet ipsius psalmodkc
haee prophelia. vaiielas. Agit enim aliquando simul de toto, id est
Prophetia vero est aspiracio diviiia, quse eventus Christo ct Eeclcsia, aliquando de singulis , id est
reriim vel per facta vel per dicla immobili veritate B Christo, vel Ecclesia.De Christo autem tribus mo-
pr.Tnuuliai. Multis autem modis haec gratia data dis. Aliquando enim de Divinitale, ut ibi . Tecum
fpt. Vel per o|<erationem Fioininum ut fuit arca
T prtncipium (Ptal. cix. 5). aliquando de humanitale
Noe, ei sacrificiuin Abrahse, et transilus maris Ru- proprie , ut ibi : Destderium cordis eis tribuisH
lui. Vel per nativitates, ul Esau, et Jacob, qui fu- ei [Pwt. xx, 3), aliquando transumptione, dicendo
tnra significabaiii. Vel per angclos, sicut locuti Sirnt quod
»ie eo, solis conrerut membris, ul ibi :Longe
Abraliae, Lot et aliis. Vel per visiones, sirut Isaise,
a satute tnea verba delictorum meoruttt (Ptul. xxi,2).
Ezcchieli c-l caHerls. Vel per somnia , sicut Salo-
De Ecclesia duobus modis. Aliquando secundum
uibni cl Danieii. Vel per nubem et vocem rfe
peifcctos, aliquando secundum impci fcotos. De pejv
coelo , ut Movsi, vel adhoc aliis modis. David au- ditis autcm aliquando inserit propter boiios.
tem nullo horum , sed coelesti aspiraliope 111111»

PSALMUS PRIMUS.

Vers. i. Beatus vir qui non abnt in consiiio itnpi»~ C gratiarum spirilualinm f qu% omnes »imul in istum
tum, et in via peccatorum non sietii, el in caihc-r DeificutTi hominem , sive bcalum virum ab ipso
dra peslilentiai non sedil. — Vehs. 2. Sed ittlege conceptionis inilio dif/usae sunt. At in alios ho-
Domini voluntai ejus, et in lege ejus meditabilur mines, quicunque ilio digni sunt, nequaquara sic,

die ac nocte. Qui>l nobis haec prima vox Psalterii vel lanta plenitudine, sed longe et incomparabilitcr

praxlkat, nisi quia Christus sine pecc«ito est ? Sine niinos doms divisivis daUe siye dislribulx sunt.
peccalo, inquam, quod eredere, cujus rei, fidcm nos Scd ic hujus conceptiooe tanta virtus Altissimi
habere. oportct. Conceptus. et natus est de Virgine obumbravjt Virgini, id est Spiiitus sanctus, qui in
Maria. Hic est unus, ct solus elecuis ex millibus principio ferebatur super aquas, fovendo cas, ul in
{Canl, v, 4.0) , cui conveniat praeconium psalrui cis csset spi/itualis ilia fecundilas, qua xiunc in eis

hujus. Quis euiin praeter illum unum talis ac lau- sitrcgeueiatio, quorum fuit viliosa gencraiio ; n>,

tus vir 1 Etquldcm, side pe»;catis aclualibus agi- inquam, idem ipse SpiriluR Virpini dedit fecundil3 •

tur (ut de sauuis interim Uccam maximis atque tem, nou abslulit integritatem, formans in ea no«
uoiissimis) quis diuumerare possit mullituuinem vuin hominem, cujus conceplio, quia tota facta cst
parvulorum innocentium, qui non abierunt in con- sub urabra virluiis Altissimi, lanquam sub umbra
tilio impiorum, et in via peccutorum nou sieieruut, " volucris ovum integrum suo calore ac fotu fecun-
et in calhedra peslilenlicc non scderunt? Sed si oiigi- dantis, lota fuit munda, sicul maier fuit integra.
nale recogites peccatura , nullus omnino est prseler Ipsa enim Virgo intcgra quasi ovum est inlegrum,
h«n>c nnum. Nam in Adam, ail ApostoJu;, otnnes quod in sancto Evangetio cst scorpion* opposilom
peccaverunl (l Cor. xv, 43). Hic eigo ille vir, vir dicenle Domino : « Aut si pelieril ovum, nunquid
^ere bealus, cujus conceptio ct naiivitas exstiiit se- porrigel illi scorpioncm ? » (Luc. xi, 12.) Seorpio
cundum operationeni Spirilus sancti, quod pulchre blanditur in facic, sed lsedit pcr caudam arcu&to
insinuatur per hoc dictum. vulnere. Sic diabolus in serpente loquens ad Eviin
invenenavit eam venono superbiseet inconlinentiae,
Vers. 3. El. erit tanquatu lignutn qtiod plan- ut in oinni sua posteritate tanquam in cauda scor-
iatum est secus dccursus aquarum. Pluralite: nam pionis inveniatur causa mortis usquc ad Mariam
que decarsus aquarum divisioncs inteiligiruus Spiritu sairclo protectam ct obuuibf^ljni ,
qu^
 or»9 CFRIIOIII PR.EPOSITI REICHERSPERG. 6i0
licct Ipsa in peeoalismorc aUorum hominum fuerit A auditor, quol Isaac, qui ex satigtiinihus patris ct
concepta (25) : lamen volut hortus conclusus , ei ni3tris, el cx volunlate, id est amore carnis , id
fons signalus [Canl. iv, 12) acluaiibus pcccatis fuit est femiiue, et ex volunLate, id cst amore riri
inaccessibilis. Aique ipsa culpa originalis, sictit dc- nalnsesl, utriusque etiatn, seilicet viri el femiuaj
ficit fumws prac c!ai itnte solis, et sicut cera con- sit filius lanquam ex ainborum sanguinibus con-
sumilur a facie ignis, in ea drfecit, ct eonsumpta ceptus ct natos. Verum quia Chrislos non ex san-
est illuminantc pariter, ct inflammanle iilam Spr- <7«m ibus, neqneex votunlate {Joan. i, !3),{ve! amorc
ritu sanclo, id est arnore divino, amove Dei Patris, viii est natus, sed
. de soro feminto sauguine, vel
quo pcrfusa cl confota concopii intcgra ; sicut in carne,- sine virilis sanguinis, vel carnis admistionc,
ovo iniogro avis concipitur agente aiterius avis rccte foriasse videtur fiiius feminae dici proprie ,

calore, vel sicut vermis concipitur de pura terra qnia suhsUuiliaw cani.s traxit de sola ilittis carne.
pcr solis caio^cm, sic virgo integra et pura con- Quomodo aulem hic (ilius femime virginiscliam di-
cepit operantc in ea eoclesii arriove Dei Patris qui catur Fibus Dei Patris, non facile eapit inteUectus,
luimilitatem ojtis rcspiciens, et eastitatem diligeris- cum sjdcalur homo ii!e de homine taRlum non ,

eruclavlt Yerbum bonum in ip*ins mentem et ute- ctiam de Deo geuetatiis, in quantum est homo. In
rum, ct sui arnoris calore non pcr canialem, sed hoc ertore fuil Nesloritis haereticus, qui nimium
spiritlialem dclectationem tliotui ab ejus ctrne diviuens hominem a Deo Clnistum disperlivit m
carncm sementivam suosemini, sno videlicet Verbo dtios lilios, assignans soli matri virgini soiins ho-
invirginem utdiximus eructato, uniens illam ra- miuis gencraiionem ; unde ipsam matrem Domini
tionali anima divinitus crcata mediante cam lauta prohihuit dici Thcotocon , id est Dei genitrieem,
unionis virlute, ut bomo in virgine per Pei Palris qui so!am ilii assignavit iiominis nativilaiem. Nos
amorcm conceptus, in ipsa conccplione flerel Dens, auicm credimus, propter quod et loquimur, femi-
iioii amittcns bumanse nalurae vcritatcm, sr-d indti- homincm divinum, imo veracius Ho-
jiam gcnuisse
tus Divinitatis virtutetn,et fortiiudinem juxta illuf! :
minem-Detim. Quod cnim etiam ex ejus carne ac-
Indulus est Dominus fortitudinem , e{ pracinxit se ceptum, in ea conceplum , et tmturn est dc Spiritti
tirtute {Psal. xcxn, 1). sanc.o esl (Matih. i, 20),. de amore Dei Pairis est.,

Nonest autcm indutus divina fortitmline, et rir- er. ideo Dei Pairis Filius non cst solum Vcrbum a«

tute tanquorn accidentali et scparabili forma, sed Deo acceputm, sed ctiam iliud semen qu»d ex ea ,

ita pvje liliis liominumspeciosus forma divina (qaoc ftcceptum r m ea conceplum etnatmn est.
aliud non est, quam ipsa Dirinitas ) prxfiilsit, et r Si enim, ut naturalibus utamtir exemplis , Isaac
praefulget; ut ipsa Divinitas homini taliter concept.) ex f.angniuibus, et cx voHiniate viri, et e.x vokin-
sit formasubstantialis, imo plitsqnam substauiialis. tatc carnis natus, non dimidius, sed lolus cst
Nam iu connexione naturaii substanliarum, et sub- Abrabfe filius; non dimidius, s«*d lotosesl eliam Saras
stantialium formarum, vei differeutiarum, verbi fiiios, quia deutriusque amore tolus cst concep-
gratia hominis, et rationafttatis, velut ignis ct calo- tus: ulique et ChrisUis lolus est fotnin,-»! fiflas,
1
rls, :ion ennntianlur fornue de gubiantiis, nisi et totus l>ei Patris Fiiius . quia dc ulriusqoe
nominibus adjectivis , verbi gratia cunr» dicitur : amore est totus eonceptus, ct natus , veifue ex vo-
noino rationalis, igniscalidus, nix frigida, el aqua luntate cornis, neque ex tutttntate riri, wd cx Deo
humida. Cum atitem hominem de virgine natiim (Joan. », 13), et es voluntale, vel amore tanlum
dicimus Deum, non ei boc npmen facimu? adjec- divino. Ideo enim voluntatem et amorem virginis
t ivum , scd omnino int lliginius ilii suhstanii vuro : non dicimus voluntatem carnis ,
quia vobmlas ejus,
csse Deum, esse vitam, et veritatcni. Unde inter- qua dictis angeli eonsensit, non rarnalis, *sed di-
rogati de homine illo, quantum ad personam, quis vina et spiritualis fu»t, Imo uiius cum Dao Spiviliis
illesit? recte respondemus : Ipse est Filius Dei, fuit Apostolo dicente : Qui adhatret Domino, unus
idemquc Filius hominis. Et interrogati quaottim ad D Spirilvs est (i Cor. v«,i7), Et ideo, quod i>> ea nn-
csscntiara, quid ipse sit, recte respondemirsr ipse tumesl, de Spiritu lantfo esl (Matth. i, 20». Fe-
est tolus Deus, totas homo, totus omnipotens, et mina enim Deum amans, divlnn amore Sagrans ab
essentialiter bonns ac sapicns, quae omnia sttb- illo semen, id est Verbuin ictcrnum accepit ct con-
stantive de illo suBt cnuntiata, qui tola substantia ccpit. Deus, ut erat perraansit, ct horno esse ooppit
illius hominis csi, et vere divina, et vere hurnana ;
immortale.uterat, permansit, et mdrtalitaii subja-
utpote operante sancto Spiritn, lota de Deo, lota cuit.Namque in ista ccnceptione Dcus non dcfecit
de homine gencrata. Sicut enim in humanis gcnc- sed bomo profecit, cujus humana substanlra non
rationibits maris et feminae fiiius totus esi ulriusque una cum Verbo a DeoPalreacccpta,sed unacum illo
Filius, verbi gratia, fsaac non solius Abraha?, nec concepla est operante Dei Patris amore: ut el

solius Sane, scd utriusquefilius cst : ita ct Christus Divinum semen , iri esl Yerbum virgo acciperet
nor. solios Dci Pairis, nec solius virginis matris, pariter et conciperet, aique bnmanain carncm una
sed utriusque filius est. Uliro forlassc acquiescit ctim illo divino scmine unitam ronciperet, quam
(25) De hac Cerhobi opinione. nunc fere anii- niiliasVen. Codcfridi abbalis Admoiif. num. 16»
qiiata, idcm voloobservatnm, quodin Disscrt. ad Ho- niipcrrime inouui. (Vide Patromgiae t. CLXKI V, iutt.)
 fril COMMEKTARJUM IN PSACMOS. — PARS 1. — PSAL. L c«
de ntiifo itmatore aecepit , sed de divinoamore con- A est imHcativum. Quomodo veio istis qmrtnerfim.
ccptt. Igtnir" homo isfe rccie ipsius Dei Patrts di- minibus terra iriigaia fructittcet, qiiattaspsalmiis
cendusest Fiiius, de cujus amore tetr.s esl concep- docet:.4 fruetu, ittquiens' , frntnenti vini el otei »nt

lus. etDeus recte dicitor IbminSR Filius, qUSE Iflum muttiplicati sunt. Nonne crgo vcrissime dictnm cst:
a Deo atnatoresuoacccpit, et concepif. stne piulore, Quia istebcatur tanquam Ihjnum plmttaium secas
vir,

ac poperii sinc doto;cvertint Dcum, vcnim homiiient: decursus aquarnm dabU fructum suuvt ?
ita tii proprtc homo deDeo, etDeusde liomino pr;e- Sed dicis mitii : Si ipse cst ligftam viUe, quare
dicetar,et dicatitrDeus-Homo, et Bonio-Deus. Qtio- uon slatim efliciuulur immorialcs, qui gustant frn-

niam, asserente Leone pnpa insermone de passionc cfuin ejns, qui comedunl oorpus ct sanguincm ipsius?
Domini, sic Deus assumpsit liomiitem, cl bomo as- Iiic iiotandum, quia — dabit frxtclum suum in tem-
«timpttts est inDeum.u! uitii! assuinpto diviuum, pore mo. Si esdm tu manendo in peccatis moitaJibus
niliilassumenli deesset iuimaiiuin. iiitempcslive accedis, et eomedis corpus ipsius, ttou

Huic bomini, huic beaio viro, de amore divino iile datll, sedtu rapis, et ideo judicium comcdis. Si
«oneepto et nato, recte promiuitur similitudo H- attiem de pmeritis peccaiis doles, et de futuris liben-

gni plantati secus decursus aquarum, quod inlelligi- ler cavos, itle dabil fruclum suura; cibum vivilicum,
mus lignum vita in paradiso positum, ubi fons K SC(J '* ^mpore suo, qtiia ct hic auimaia ex lide vivi-

ascendebaf e terra, et iiTigaitat paradisum decur- licat secundum quod scriptum esl : Jmlus ex. ftde
sibus aquaiom, id est qualnor fiutninum, in quo vivit (Rom. 1, 17). Et itetn in tempore suo, id esl in

ligno erat fruclus, vita3 indissolubilis effeclivus, a uie novtssinio, corpus v.viflcabit, pariterque ctim
-cujus esu lunc bomo esl exclusus propfer gustainm anima beatiticabit. Esl ergo ipse lanquam tignum
vetiti ligni mortilerum fruclum. I.ignum isiud vi-
vilae ptantatum sjecus deeursus aquarum. Sed cttm
iale in medio paradisi cst celerna Dei sapienlia in dicitur tanquam lignum, non ita putes tibi mnnife-
anedio nuionalis crcalura; posita, quse angelorum stari similitudinem, ut ba»c simililndo non liaheat
et homiuum quasi tenens medietaleci utrisque sc veritaletn. Est enitn hac similitudinc Vcrbum in

fecitacccssibilem, utrisque obtuiii sui fructus aelei- caro faclutn, non semiplencm, sed omidno • plenum
nam dulcedinem, secus decursus aquarum, idesX, gr;uia et veritate (Joatu EssH aulem semi. 1, 14). »

omnium suavitatum et gratiaium iirigantinm ra- pienum solum Verbnm Voi bttm esset vivificum.
; si

lionalem ac spiritualem paradisum. Sed rationalis INunc autem, quia caro ejus a-que nt divinitas cst

natura praevartcans mandatum ab hoc ligno se- vivilicatrix iiidissimili eflkacis, totus Christtts est
clusa, et iu exsiiium delrusa est ; ita trf ei divina^
lignum vit»; imo ipsa vita, slcut ipse ait : « Ego
C
sapientiae dulcedo per se ipsam non sit accessiliihh, sum via, et veritas, et vita (Joan. xiv, 6). v Et idco,
quia interposilus est gladius versatilis. Quia igitur quia caro ejus vivificat sicttl spiritus, ipsa caio est
liomo nc.n potuit ad eam accedere, dignata esl ipsa spintus; quia spiritus est, qui vivificat (Joav. vit,

Sapiemia venire ad hominem assumetido verum et 65). Nec e6t iltud absurdum, ut corptis oc Splritu
purum hoiiiinem, cui contulit omnem suae utilitaiis sancto conceplum dicamas esse spirilum. Si enim
et diilcedinis virtutem, utquomodo sapienlia lignum quod natum est de carne, caro est, ui quisqtte no-

vitse esl angelis beatis, ita beatus vir, sapienliae uni- strum, etquod nalum cst de Spirttu, spiritus cst,
tus, lignum vitae sitpariler et angelis el hominibus. ul animae ex aqua, et Spiritu rcnai;e : ulique cor-

Quomodo sapientias fruclus beatis angelis est beati- pus, quod in ea natum est de Spirttu sancto, qjae

tudinis cUVctivus, ita fructus corporiset sanguinis concepit de Spiritu saacto, spirilus est, quia de
Ctirisli vilam elbeatiludinem conferai sui partici- Spiritu natum cst, et nihilominus caro esl, qiiia de
pibus. Corpusenim Cbristi est beata terra, de qua vera carne virgirei corporis natum cst. Et hoc est
fons ascendit perqualuur fluminum, id eslquatuor mirabile in ocuiis noslris, quod eadem rcs cst caro.
Evangeiiorum, aliarntnqtie aquaram , id est muita- et spuitus; sed non esl mirabile in ocolis hdei.
nim graliarum uberlalem, irrigans paradisum , id D fl
11 ^ oninia possibilia credenti. Atioquin rerum nor.

est Ecclesiam. Yel certe ipsa terra, quam non csset quod dicitur : « Factus est primus homo ir.

operabatur homo, est virgo Maria, de qua fons animam viveirtem, » secundus homo « in spiritum

ascendit ,
quando Clirisium peperit, fontem vivum vivificantem (/ Cor. xv, 45). t Q-iod dicif ur, m ani-
qui dicit : Si quis sitit, venial ad me, et bibat (Joan. tnam viventem, sonat roagnam paupertalem, quia
i vu, 37). Qui lons inde dividitur per quatuor llumi- nec ipse per se vivere, nec alios potuit vivificare.

num capila, id esl qualuor Evangeiia, vel quatuor Quod autcm dicitur, in spiritum vivificantem, lan-

saciamenla, videlicet : Incarnationis, qun: iu hoc lam sonat gratire el veritatis plenitudincra, ut quo
primo psalmo insiriuatur; Passionis, qua2 in se- modo spirilus Deus per se vivit, et angclfts vivill-

cundo manifestatnr , ubi dicitur : Quare fremue- cat : ita liotno faclus in spiritum vlvlflcantcm vafeat
runl gentes ; Resurreclionisel Ascensiunis, de qui- per se vivere, atque in se credemes viviltcare. Vivit
busin terlio psalmo agitur, ubi dicitur : Ego dormi- autem tste homo per se, non a se, quia « sicut Pa-
vi, etc. Nam quod tiicit: Essuri cxi, quoniam Dominus ter habet vitam » in se manentem, « sic dedit et

suscepit me, resurrectionem indicat. Quod aulem di- Filio vilam (Joan. v, 26)» in se maneittem. Et sicut
cit : Ctoria mcaexatianscavul meum^ :.iiieAscensionis 1'aler suscitat mortuos, et vivifical, sic ei Filius,
Su €"JUi01U PRjfiPOSiTI REICHERSPERG. flli

atque ut expressius dicam : Filii qucque corpus, A est finis, aut initUtm ; cum illud ccnstet, quod homo
quos vult, vivificat, sicut Filius dicit : « Omnb, viste, qui non semper fuit homo, fuit D^us aelernali-

qux habel Paler, mea sunt (Joan. x, 15), > i.i est ter et semper. Hoc etiam in rebus usttatis non est
aeternitas, oranipotentia, inimortalitas, et ciftera inusitatum, ut cnuntictur praedicatum dc rabjeetp
Divinitatis pneconia : sic homo in Deum assumptus in hunc modum, Si sauB bomo nianer.s qir>d erat,

vere dicere potest : Omnia, qucc habel mea Divini- scilicet liomo, incipii esse aiiquid, quod prius non
tas, n\ea sunt, ut est vivificandi cilkacia, et omnium erat, verbi gratia episcopus, bene et vere dicimus :

virtutum veritas, qua ita impleuiui est corpus na- Episcopus iste suxit ubera roatris, vel nutricis,
Uim de virgine, ut sit pleuuru gi ;iia et veritate ; non quamvis tunc episcopus non fucrit, quando matris
verilatis, vcl lantum inani similitadine. ubera suxit. Si aulem homo aliquid esse incipcrct,
Uncle cum dicitur iste Bealus vir tavquam lignutn ha ut homo esse desineret, sicut uxor Lot siaiua
plantoium secus decursus aquamm, in sitnililudiuis salis esse ccepit, et honio esse desiit : non essct re-
proraisso plena plenae veritatis est siguificaiio, ut cta praedicatio , vel conveniens enuntiatio, si quis
illic : < Yidinius gloriam ejus, Horiam quasi unige- dicerel : Haec slalua comedit, bic lapL suxit ubera

nili (Joan. i, 14). > Et Joannes agnum vidit « tan matris. Quia homo in lapidem, vel statuam commu-
B lat,IS > iliud esse desiit » UOu fuit > quando comedit,
quara occisum [Apoe. v, 6). » Kon enim ideo dicilur °.

quasi unigenitus, ut no» sit inteliigendus vere uni- quando malris ubera suxit. Igitur cum Deus Dei
genitus; nec idco dicitur tnnquam occisus, ut sit in- Filius esse bomo coepit, raanens quod eiat, pontifex

teiligcndum non vere occisus. Jta et bie homo dici- factus officium sacrificandi habcre coepit, quod ia

tur tanquam tignum vitae, quod cst sapienlia, iu quo dtvinitaie sua non habuit, cui nimirum in sua di-

non tam similitudo, quam veritatis nolanda cst ple- vioa essentirt nec sacrificium, nec templum prnesto
nitudo. Quia idem ipse est virtus, ct sapleiuia Pa- fuit. Sed ut dixi, manens quod erat, vidciicet Deus,
cf rex aetcrnus ccepil esse, quod non erat, factus
tris, qui est Filius viiginis matris; idem ipse factus
est j in spiritura vivificautem (/ Cor. xv, 45), i qui homo, factus pontifex in se hatens et sacrificium,

fartus est ex semine David secundum earnem. :::iux

quod offerret, et templum, in quo suam, et Patris,

J.inmnnuei in naturis duabus,sednonindigni(atibus ac Spirilus sancti divinitatem placaret, factus, in-

cuabus. Unus gigas geminaesubstantia», scd nor. ge- quam, homo ctpontifex, quod erat, essenon desiit.

roinae gloriae qtiia una dignifas, una gloria est Et ideo rccte, ac proprie de homine Deo, de ponti-
;

utriusque in Christo nalun», maxime postquam de /lice P» ritef et f'g e diei couvenit, quod isie homo,
hoc mundo ad Patrcm vad<>n? ill.im claritatem suae isle Poni'hx mundum creavit, et aule mundum re-
c
carnis oblina"'t, quam ip.-e. in Divinitale habnit gnavit, quamvis lunc homo in re non fuerit, quando
priusquam raundus fieret spud Patrem (Joan. xv:i, vel mundum creavit, vel ante mundum regnavit,

Et bahuit quidem istam Divinitatis claritatem sed erat tamen isle pontifex tunc rex, el in regno
15).
ab hora conceplionis. Verum propter nos bomines ejus non est ulla transmutalio, « aut vicissitudinis

oliscure, ct in peccatis natos « exinanivit se formam obumbratio (Jac. i, 17). > Similitcr in essenlia ejus

servi accipiens (Phil. n, 7); • quia mortalis exislero non esl ulla transmutatio, aut vic.ssitudinis ohuin-

dignatus fuit is, qui morti nihii dehuit. Sed post bratio. Quanquam in actibus aut passiooibus illius

triumphum Deus Pater sponle humiliatura pcibonae aliqua notetur transmulalio et vicissiludo.
ntoitis
conceptione dederal verila- Atque idco in bis neccssaria est deteiminalio, qua
sic exaltavit, ut cui in

tem oominis, « quod esl super omne nomcn, > per nolelur, quidsecundum quod ditatur, verbi graii?. :

resurrcciioi:is, et ascensionis gloriam daret ipsum Quod Lazarum moiluura Oevit (Joan. xt), aclio Chri-
« nonien, quod cst super omne nomen, ut in nomine sti secundum humanitatem fuit quod *in cruce :

Jesu orane genu fleetatur coelestium, terrestrium, pendens morluus cst, passio ejusdem secundum hu-
conlileatur, quia niaiiitatem fuit. Quod autem Lazaruni suscitavit,
ct infernorum, et oa>nh lingia
Dominus Jesus Ch. klus in gloria est Dei Patris D f
J
uod<i ue 'P se a ™ orte »esurrcxi^ actio ejus secun

^atnsicut puerDavid secreto in primis dura divinitatem fu.t : lotus tamen Chrislus hoc to-
(ibid., 10). >

tmclus est in regem, ac deinde posl mulla pericula lum fccit, el passus esl, quod non secundum lotum

nomen accepit, sic et Chrislus se-passusesl: sicut homo lotus dicitur tiistis, quam-
supeiala regis etiam
in virginis utero accepil regnum ajteruura dicente
vis tristitia sil in anima sola; tolus videns, licct vi-

angelo Regnabit in domo Jacob in aeternura (Luc.

: «
bio sit in solis oculis. Nec est ligurativa locuti»»,

cum dicit homo ego video quasi lolum sit posi-

i, 32), » quod est rcgnutu super omre regnura. Scd : ;

in hoc regno tunc piimo est nominalus, cum inler-

tum pro parte, qnia totus homo per solos oculos

morte, raor- inlelligit, et sentit se tolum videre. Siniiliier cum

feclo spirituali Golia el Sunle, id est

tificata humanitas ejus iulsil in divina gloria, de mceret Christus : « Ante Abraham ego sum (Joan.

qua dicitur : « Gloria ei honoie coronasli eum, ct vm, 58), » sentit totus ipse homo Deum se ante
constituisti eura super opcra manuum tuarum (Psa/. Abraham fuisse, imo magis esse : quia futurum ct
practcritum removelur a diviniialis cssentia, cul
vw. 6 et 7). > Nec est inoonvenieus quod hoiuo in
cmnia ^unt piaesentia. 1'nde nuii dixit ante Abra-
seternum reguans, aetcrnus rex nominalur, quia
:

homo quidom habuit initium, sed regni ejus i.on liatn cgc fui, ncc dixil : antc Abraham fuit mea divi-
 G45 COMMENTVKIUM IN PS.VLMOS. - PAIlS I. PSAL. I. 016
nitas, scd ego sum, inquit; quia sunm cliam biinia- A qitam actuali, et hoc perflcere
minc sufhVit
H»'»ali

nuni suao divihiUli praesens Lege Hieronymum v ternis epposilionibus istis Son abiit vt consilio im-
fuit, :

ad Paulam el Eusiocliium de assumptione sanc-tu: piomu, sedin lcije Domini toluntns cjus. In rta pec-
Maiise, ei cuni illic invcneris liomincm in Christo catorum non stetit, scd in leae Domuti meditabitur
Deo coaHernuro, sic habeto cum lunquam lignum dic, ac nocte.Jn calheara pestilentiat noniedit, scd
ilivinitati complaulatum secut decursns aquarunu, ul esl, vel erit tanquam Ugnttm, quad plantutum esl se-

scias ipsiim hominem salva humana esscntia esse cus decursus aqnarunt, qttml fructu.n suum dabil in
iti divinitalis onmimoda gloria, el omnipotentia. U-mporesuo. Jam crgo duo oppcsita demonstremus
Nam et prsedicliis Hieronymiis vir ilJttstiis exponens consilia, quorum isti lerni effeclus valde contrarii

istum psalmum nibil afliinuU intelligendum per istud suiil. Quod consilium impiorum, in quo abiit, id cst

lignum, nisi ipsum Cbristuu .; et ul lioc magis ha- a Deo recessil illc non beatus vir, ille vetus Adam?
beat pondus promissionis, quod beato viro hujus li- Nimhum hoc, nl, qui erat pnlvis, praesumeret velle,
gni simililudo promillilur, cum simiiitudo sotcat uiesselsiculDeus. Quodcconlra consilium piorum,
esse inter diversa : ipsum bcalum virum exponit in quo lirmus persistens non abiit, id est a Deo non
non essc intelligendum Chrislum, scd quemlibet
» O
reccsil islc bcalus vir,' iste novus Adam ?-----
um Nimii t
T

electorum, ut exprcssius intelligatur ligmtm illud ul > quinatum eral Deus, iu pulverem nostrum de-
esse Christum, cujus aliqua similitudo promiltitur sceudcre dignareUir. Illud fuit consilium spiritus
cuilibet eleclorum; ne si Christo, qui stimnms est, diaboli, istud asitem consilium Spirifus Dei. lnde
simililudo promitlalur ligni quanlumlibet pretiosi, oppositioi es jstae, quas diximus ternae sunt, quia
•videatur summitati ejus derogari. illesecundiiin illud consilinm abiit, elislius votuntas

Alii vero tractatores catholici , et magni videnles stcundum islud consiliuni fuit in lege Dotnini. Imo,
nullum hominem pra3ter unum, et solum Cbristum el sicul Apostolus dicit, i sub lege factus est (Gal.
posse inveniri, qui non abieril, et stelerit, ct sederit cum esseiDominuslegis. Illein via peccato-
iv, 4),

in peccato originali ; firmiter aflirmant solum Chri- rum stetit, malam quippe cogitationem ambilionis
suim hic beatum virum praedicari. Nos crgo vi- opere demouslravit. Isle inlegc Domini die ac nocle
tanles utrobique absurditalem, et per beatum Yi- meditalus est, ut quodpraetigurabalurperJegalcs ca>
rum intelligimus Christum, el per lignum, Sapien- tcmonias, verbi gratia pasclialis agni, et vituli, ac
liam aeternam ; c,ui beatus iste Vir qualiter sit com- caeterorunt hujusmodi, veritate siia? passionis imple-
plantatus , novit Spiritus sancius artifcx hujus ret. Illc in cathedra peslilenlieeaedil, id eslpeslilen-
plautationis, fons aquarum decurrentium de isto q Ua,B morlis utriustfue, scilicet anima* et corpori»,
ligno ad irrigandum paradisum Ecclcsiie, jn quo posleris suis haeredkariam dereliqtiit. Ule. auteni nt
paradiso diu nos tcnuit unius principaiis ligni lignum fructuosum hune frttctum in lempore stto de~
(oniemplatio, guslantibus et videulibus nobis, quia M. "t comedcnles carncm et sanguinem ejus ab
bona est negotiatio ejus. iiliuscibi vetiti reatu simus liberati. Mic igiair pri-
Et ideo negotioso et
).oiixo iractafi corum sensum
in capite iibri hujus f nius psalmus fidem Inoarnationis Christi personal,
reprobavimus (2i) , qui hominem Deo unitum di- q u0(jl scilicct in primo Adam iste sccundus ncque
euut non esse Deura proprie dicendura, *ed figura-, abicrit, ucque slcterit, neque sederit : eo quod de

tive : quasi lotum nominetur pro parte. Cum etsi virgine conceptus, elnatussil. Unde et iiber est a
ac.tionura, vel passionum in Cbrislo sit differentia pcccato originali. Cactera psalmi, quae sequuntur
(ut praedictura est), lamen divinilatis nulla est dif- Sedin tege Domiiti voluntas ejus, elc, aciuaiemejus
fcreulia ; sed quam proprie Verbum Deus dicitur, ' justitiam commendanl. Itaque credenles in eum lani
quara propric Pater Deusdicitur; tam proprie homo ab originali, quam et ab actualibus peccatis recte
iu Dcum assumptus Deus dicilur. Quandoquidem liberamur, ut simus jusli, quorum Domiims iter no-
nou diversa, sed eadera divinitas de Palre hommetn verit, nam iler impiorum peribit, id est qui Iiuic
Deificante, et de hoinine Deificato, imo Deo facto, ei D bcalo viro contradicendo pernianent increduli, cu-
in Dcum nalo praedicatur, cum dicitur Homo Deus, j«s tamen vcrbis dignum esl firmissime credi.
et cum dicitur Pater Deus. Verumquia decurrendo Quia —
Folium ejus non defluct, id est verbum
juxla decursus aquurutn viventium fortassenimiseva- ejus non erit irritum, sed est ctelum, et terra dura-
gali sumus, dum circa ligiiumsecus decursus aqna- bilius; ut ipse ait : < Coelum ct terra transibunt,
tum plantatum libuit nos deambulare ; nunc retra- vcrba autem mea non transibunl {Matth. xxiv, 35).
hcndo pedem ab ardua- semita qinestionis hujus, Promisit pauperibus spiritu regnum coelorum. Pro-

(25) quam in hominis^ misil lugentibus peccata sua cl aliorum consolatio-

opcre De glorilicatione Filii

plcnius, prout piaestante Domino potuimus, per- nem. Proroisit roisericordibus misericordiam. Pro •

tractavinius, nunc ad propositum redcamus. Pro- misit et aiiis aliter -sibi obcdienlibus aha beatitu-

posuimus enim demonstrare breviter in boc psaimo dinis praemia, quae verbis quasi foliis fruclus te~
sacrosanciam Domini el Dei noslri Jesa Chrisli guntur, et custodiuntur, et in nuiio falsa inveniun-
humanilatem, quodabsque^eccato fuerit tam ori- tur. Unde hoc ':
Quia scilicet non alius promisit, et

(24) Vide infra tractaluni Quomodo stcundum (25) Hocitem babcs infra.
Uiiarium, etc.
Si7 GERisoiM pi»/Epos;ti heichersperg. 648

aliu6pn>mi6sa eoatphmil, quod tion esset proniii- \ eo. Sicui euim arlifex fcrrarius primo vil malleum,

tere, scd pribdicere. iiuo ipse, qut prnuiisit, pro- vel aliud inslruinenlum operntur, deimle per in-
missa conipleuit, qu«*n»adtr-nduin in prophela dieU: slrumentum operatur, ct inslnimeiitum coopera-
t Et quomodo dciceiittil imber, et nix tle ccelo, et inr : sic Peus p-imo bonam volunlalem lilero ar-

illuc ultra non rcvertitur, aed iuehriat lerrain, et hiti io iuspirat, et poslea bonae volunlati aspirat, ul

germina.e eam jaett; sic erit veibum mcum, quad op.'retur, gihiqne illam,etpef illam operanti coope-
egredieiur de are mao, uoo reverletar vacuum, sed lelur. Hace dicendo Jiberum arbilrium non destrui-
fccUit qusecunque volui, et prosperabitur iu his ad mus, sed instruimus, ul sciat se sine Deo nihil pos-
qiue misi illud {ha. tv, 10 et 11). sc : sicut jiaimes nihi! potest, nisi manens in vite;
Pro^perabHur, inquit, ijuis otnnui, qixrcunquc /"«-
sicut manus nihil polest nisi in corporis unitate :

ciei, prosperabuntur. Pctrus, eum esset junior, ciu- sicut nih.il operatur quodlibet instrumcnlum, nisi

gebai se, ui esset paralus cum ChrjslO et in carce- reoveatur per arlificis manum. Sic enim prsedica-
rem et i» nvirtein ire, sed nonest prosperataj in fa- mus humnnte ralionis arbitrium esse iiberum, ut
ciendo, quia quoties de se praesuiapsit, toties ne- pariter attesiemur, esse \\\\ necessarium libcrari am
gare perroissusest. Et nos qtiandiu ad aliquod bo- pltus.

nuru peragendum r.ostris viribus nimis innitendo g Suni enim tres libertates in Scripturis notata',

conabimur, non prospeiarour, scd cooj eruditi qnibus omnibus indigent animae in Deo, el cum
advcrsis casibus frustra conari desinimus, el ma- Dro beatincandae. Est libertas a necessitate, ct est

nusin oiationibus aut cleemosyni» extendjmus, ut liberlas apeccato, et est libertas a mis^ria, qux est

ille nos cingal siia virtute, vol cinctorio lidei, per pienapeccati. Ex prima libertate, qua? cst a ncces-

quam sunt omuia possibilia crcdenti : tunc ipse sitaie,!iberum arbitrium dicitur liberom, quia nulla
Chrislus, qui bene operantibus bona promisit pet necessilate, aut falali, aul natorali, aul accidentali
seipsum tn uobis di»jualur facete, quod ipse nobis ullo modo cogiltir, vel prohibetur, quin sit libcrum
prxcepit facere, quodque no$ absque illo non po- ad omue, quod vult, voleudum, sive bnnnm, sive
ruimus facere, aujue tunc in nobis prospere proce- maium. Yeramtamen »i habet super se autpeceati,
dit, el regnal, quoniam nuii quae nos laeimus, sed aut pcertse giavamcn, necessariam liabet ipsum li-

qucecunquc ipse fuciel, prosptrabuniur, eliamsi berumarbitrium geminam libertatcm sen libcratio-

adversa videbMjJiur.Novit hoc beatus Pater Augusti- nem ; videlicet a peccalo, el misei ia, ut ei sit libcr-

nus, qui sic oravit : Dcmiue, da quod jubcs, etjube las vera. De qua Dominus in Evangetto : « Si. >

quo.l vis- NV.it boc Paulus apostolus, qui di.xil : inqujt, c filius vos liberaverit, vere liberi eiitis

« Scimus quouiam diiiyentibus Deum omnia COOjlfe- C j an. vm, 30). > Nam prima libertas a nccessitate {

ranlur ia bonum 4 bis, qui secuudum proposilum nobis estex Deo Patie nos creante. Sed quouiam
vocati sunlsancti. Nam quos prcescivit ct praidesli- bac libertale homo est abusus, liber quidem pcr-
navit ;
quos aulem pr.Tdestinavit, bos, et vocavit; mansit ac semper permanet a neccssiiate, sed niai

el quoivocavit, bos et justifieavil; quos autcm jusli- Eitius enm liberet a peccato el miscna, non crit

licavit, illos etni.i^niiicavil {Rom. vm, 2H et seq). > vere ac piene ttfeer, quia una bominis hbertas prac-
Si ergo didiceris, homn, qnod tu umetip.>uiu non gi-avatur a servilute gemina, peccati scilicet ac ini-

poluisti pr.-edfslinare, net pnedestiuaiuui potuisli seris.

teiiKt.psum vocare, nuc te vocalum poiuisti, aut Quorum neuiro per se potest carere, quia iuter
potciis justiticare, aul magniflcarc , quid libi rc- bominem peccatorem ac roiseruro, et Deum ju-
biat, n.si ad ilium munus exlendere qui sotus in h;5 slum j»c beatum lanls sunl inimicili?e, ut homo
facicndis prospet altilur? Et cum ipse in ;c saluii* peeeator ad iuslum, miser ad bcatum rthllatenus

opus agere ccepeiit, « Honora Dominuin, > non le possil projiinquare propter jniquiiatis ct miscriae

ip»uin, « detua subslanlia (Prov. in, 9), > de opi- chaos niagnum inter ista eontraria iirmaium. Scd

bus luis, non a te libi acquisiiis, sed ab ipso tibi r» ut pcccatores miseri reconciliari possent justitia? ac
datis. Honor» Doininuin deprimitiisfrugum Uianim. beatitudini, vcnit in mcdium Cbristus mediator Dci

Quid sunt primiluc, ctquid suntfruges? Fruges tuse et hominum : el quia unius medialor non cst, ulrius.-

tunt a:ieru* bealitudinis praimia lihi reposita, et que partis congruentiam suscepit retcntans jusli-
proniissa : sed anteceduut priinili<s tnerilorum istas liam, et assumens miseriam, ut pcccalori misero

frugcs praemiorum.Ergo de primitiis luis ilium bo- pcr miseriam sponie susceptam congiueret, ct per
nora, recognoscens etatiribucnsilli merita,et opsra justitiam Deo Pairi cohaererel, alque sic homincm
boua, que in te operatur. tt tecum, dum le sui ope- liberaret non soimn a miseria, sed etiam a peccato
tisdignatur fac«re consonem, qui bonorum tuorum per cam ohadleutiain. qua ipse tubl miseriam sine

non indigct, cum quo bene tecum opcrante tu sic peccalo. Etideo coii6tal quoil uisi Filius nos hbeia-

operaris, sicut manus lua teenm operatur, quse sine verii a jugo peecati et miseriae, vere liberi non eri-

te nibil potest. Expressius dico : sicut tu operaris intis,quamvis ex ereatrice gratia Palris a necessi-

cuin inslrumentoluo, el instrumeutum tuum, quod tate sempet liberi simus; et ideo cum perCbristum
Deus liberantcm nos a peccato, el a niisei ia facitTius bona
manu tenes, operalur tecum : sic utitur tc

iustrumenlo; quando tu operaris aliqutd boni cuni opera, ip?e facil luec in ubbis, el omnia qu*
04» COMMENTARIUM IN PSALMOS. PAIIS I. — PSAL. I. 'J59

ipsc facit in notis, prospcrabunlur nobis, non A revcrtitur. Itcin consiliura juslorumcst, non solum
quaerentibus nobis noslram, scd Dei gloriam. facere praeceptum, scd adjitere aliquid per consi-

Vers. 4. Non sic impii, non sic. Quia non cohae- tium, ut Aposiolus de virgiulbus inquit : < Praece-

rent Deo per bumililatcm. Scd tanquam pulvis, pfum Domini non babeo, cnnsilium autem do (/
quemprojicit ventus a facie terrtB, Dispergtintur per Cor. vn, 25). > Et Dominus in Evangclio < Si vis, :

elationcm, et gloriam inanem « facie lerr<e t id cst inquit, perfectus essc, vade , vende qua? habes, et

Ecclesi;K per bumorem gratiae Cluisti consolidatae, da paupeiibus (Malt! >. xix, 21). » ln tali consilio

cujusgiatiae humore carentcs vento superbiae, qua» non resurgunt peccatores, qui vix aut nullatenus
petil alu et inflai, projiciuntur a facic lerrse, vidc- cliam solis praecepiis obedire acquiescunt.
licet stabilitatis aetenuc, qu:e terra vivenlium diei- Alia translatio habct : In consilio justorum, et

tur : quia ul haec terra morienlium nuirit, et con- buic Hebraica veritas cor.cordat, quae sic habei :

linct homincm exteriorem mortalem, ila illa inte Neque peccatores in congregaliune justorum. Justis
liorera et immorlalem. Kl quia veutus cos projicit enim est anima una, et cor unum in Deo, maxime
ideo his, qui unanimes habilant in domo, et cantant

Yers, 5. Non resurgcnt impii in judicio. Id est < Eccequam bonum, et quam jucundnm, liabitare

toJlitur, et denegatur eis quod supeibi ambiunt, id D IValres in unum (Psal. cxxxn). » Scd in tali con-
ost ut judicenl, ul sedeanl judices in judicio, in quo gregatione peccalores pertinaciter peccantes non re-

soh paupcres, et humiles judices erunt, et judica- surgunt, quia sic in unum congregatis aut nullate*
bunl, qui cum Pelro dicere possunl : < Ecco nos 1 e- nus, aut fallacitcr adjunguntur. Et si ingreditur !a-
liquimus omnia, ct secuti sumus te. » Quibus et lis, vana loquitur cor ejus, congregat iniquitatem
Dominus iu Petro respondel : < Cum sederit Filius sibi [Psal. xl, 1). Congregat iliic iniquitatem, ubl
hominis in scde majestatis suse, sedebitis ct vos su- deponere deherel prius congregata, et tandem so-
per sedi»s duodecim, jiulicantes duodecim liibus tietato bonorum gravatus ingreditur, vel mtnte,
Israsi (ATa«A. xix, 27, 28).» vel corpore loras, et loquitur iu jpsum vanitatis et
Vel, < uon resurgunt impii in judicio (Joan. m, iniquilatis augmentum (ibid., 8). Scienduni e*t hic
48) » judicandi; quia qui non credunt, janr. judi- non agi de quolibct impio, vel peccatore. Nam tc-
cati sunt. Vel impii blasphcmi in Spiritum sanctum stanle Apostolo Christus pro impiis mprtuus est, et
iio» resurgunt in judicio, ul por confessionem et quaerere et salvum fareve quod per-
ipse venit
poenitentiam judicent, atquc accusent se ipsos. Nam
non venit vocarc jtistos, sed peccutcres
ierat, ct
Paulus apostolus,
r ad pcenilentiam. Unde certum est impios multos,
si nosmetipsos judicaiemus, * ait

< non utique judicaremur (Kom. xi,31). » Vel : non ct peccatcres in congrcgatione justorum resurgere.
resurgunt iajudicio, quo Deus judicat arguendo ct Sed hic agitur de peccatoribus injuratis ad simi-
corjipicndo iinpios, ctpeccalcrct in hoc mundo, ut iitudinem Pharaonis, quibiis nulia verbera, nulla
noii cum hoc mundo daiuuciitur, qui saltcm per signa prosunt propler duritiam cordis obstinatain,
flagella emendabiles inveniantur. Nam, dicente Apo- et Deo notam.
stoio, cum jud.camm, a Domino curripimur, ut non Yers. 6. Quoniam itovit Dominus, qui sunt ejus,
cum hoc mundo damncmur (l Cor. xi, 52). Judi- ol novit viam justorum, uec lalet ipsurn via im-
cari a Domino in hoc mundo, ut nondamnentur cum picrum. Novil vi'im jnslorum per «pprobalionem,
hoc mtindo, sanctis estoptabile. Unde quilibet illo- sicut dicit Moysi : < Novi te ex nomine (Exod.
rum dicit : < Judica me , Deus, et discerne causaui xxxui, 12). » Dicit autcni impiis : < Nescio vos
raeam (Psal. xui). » Sed in boc judicio resurgunt (Maith. xxv, 12);» ct ideo Jter impiorum per-
prima resurrectione, qui se Uagclla Dei meruisse ibit. Via justorum, et iler impiorum ponitur iiic pro
dolent, et aniplius timcnt, et libeuter cavent dicen- desiderio eorum. Nam sicut via, vel iter tetidit ad
les de prauerito : < Dimilte nobis debita noslta; » dcsliiialum aliquem locum, sic desiderium bonum
et de iuturo . * Ne nos inducas in lcntationemi vei malum tenditur, et extendilur ad aliquid obti-
(Malih. vi, 12, 13).» Qui autcm sunl impii,vel peni- nendum. Si tepidc aliquid desideratur, quasi tarde
tus iniideles, ut pagani, vel Chrisliani a Ghristo arnbulat, vel repit in suo niotu spirifus. Cum au-
apostatici obstinati, non resurgunt hac prima resur- iHin desideriura veheraens eQicitur, cursus animi
reciione. velon esi ad comprehendendum quod concupiscil.
Nequ:: peccalOTeS in consilio jiislorum. Sicut in Et revera exceptis parvuiis, et valde fatuis omnes
principio psaluni beaium prasdicavil virum, qui non currunt, quia omnes concupiscunt, sive bonum,
abiit in consiiio impiorum, sic nunc infelices oslen- sive malum. < Omnes quidem currunt, sed unus
dit peccatores, qui nun rcsurgunt in consilio jusio- accipit bravium (J Cor. ix, 24). » Omnes jusii re-
rum. Coutraria sibi snnl isU« consilia. Nam consi- putanlur pio uno, qsna eorum omnium desidirium
lium impiorom, ut pia;!ibaiura est, fuit superbire esl in uuo, el ad unum in uno Deo sibi propitiando,

pulverem,et extolii ad Dei similitudinem. Consilium ad unui» Deum contemp!aiid"im et vivendum, ai-

juttorum est, non alta sapere, sed humilibus con- que ideo viam, id est desidcrium juttorum Domi-
sentire, et bumiliari sub potenti manu Dci, et me- nus novit, id est, anprobat largus ad dandurn, quod
rainissc hominem, quia pulvis est, ct in pulvcicju quisque jusiorum dcsiderat. Scd iter impiorum per-
Patrol. CXCTII. •11
«51 GEIIHOHI PKjEPOSITI REICHERSPERG. 651
ibit, quia non ad umini tendit , sed in diversa ten •
A Irapius in Deum , peccator in se, peslil<ms in

«hlur et dissipatur. El in hoc iter eorum peribil, proximum dicilur. Haee tria verba : .4 6»»'/, sielil.

quia <{uisque illorum concupila, el male acquisita, tedit, tracta sunt a simililudine exs-ilnuiiuiu, qui,
ytl male habita, tunc non habebit, cum evigilabit duro sunt in via, facilius revocantr.r. Cum jain in

juieta illud « Dormierunl somnum

: suum, et nihil exsilio stant difllciiius. Demum difliciilime, cum
invenbtunt omnes viri divitiarum in manibus suis ibi magislri , et domini effecti cathedras tersenL
(Psat. i.ixv, G). > In hac vita somniant, quar.do Hinccsi, quod novissima tempora magis crunt pe-
phanla*ias icmporaliiim divitiarum cum desiderio riculosa, quando niali hpmincs < ad sua desideria
habcndi versant, verhi gratia in corde s-uo cogi- coacervabunt sibi magistros [iprurienles auribus
tationuni somniis, vel domos pukhras aedificant, (II Tim. iv, 5), > qucrum tandcm iler peribit, quia
vel epulas dtliciosas ruminant, vel rixas dictant, contra eorum desideria cat/Wm eorum subvcrsis
vel pretiosa el speciosa hajus mundi non in re> regnabit ille beatus vir, qui non abiil, etc.

sed in pbantasia tractaut : etiara cum orant exte- Solet hic psalmus in veneratione martyris, aut

riits, ila semuiant interius, ut nuncaliis dominari* confessoris, vel multorum sanctorum decantari
Vt;l maSnstrare, nunc alioTum dominium, vel magi- proeo,quodin eis invenilur magna conformilas
sterium repudiare se putent somniantibus omnino
" beati viri, quinon abiit. Nam et ipsi non abierunt itt

similes, quia Yersant iu corde solas rerum formas consiiio impiorum, vel d;emonum> vel hominmn,
et imagines ; non es3 afcdJcando, et dividendo, ul vel carnalium suggestionum per consensionem, et
*ancti etjusti, sed amando, et cum eis fornicando in via peccatorum non sieteruni per actionem pec-»

ul impii. Dicenie namque Dornino « : Si quis vide- cati, el in calhedra pestiienlia non seJerunt per de-

Tit mulierem, » id est mundi hujus ?pcciositatero> fcusionem. Sic Adam abiil, cum persuasioni dia-
i ad conet?pj<-cence.rn eam, jam moechatus est eam boli, et Evae consensit ; stetit^ cum pomum momor-
in corde suo (Matih. v, 28). i Polluitar etiam cum dit ; scdil, cum se excusavit. Aliter : Abiil Adam
ea vciul in ieir.no iteeturno, in qua poilutione nulla cum » Deo recessit ; steiit, cum delectatus est pec-

Bpes prolis est, quando eam compleciitur in cegi- cato ;

sedit, cum in superbia confirmitlus rodire
talionis delectationenh scd non habebil in re. Si per se non potuit, nisi per istum liberatus, qui nihil

autem res concupita ei proveniret, aliqua spes pro- borum habu.it>

lis inde proveniret, vel malae prolis, si inde male Sed in iege Domini voiuntas ejus. Voluntas alia

faceret ; vel bonae proiis, side mammona iniquitatis sine leqe, et alia sub tege, et aiia in lege. Secundum
faceret sibi amicos, qui cum reciperent iu aeterna £ diversos status loquitur Apostolus de semelipso.
iabernacula (Luc. xvi, 9). Nuncergo quia in itiuere Nam secundum primum statum dicit : « Vivebam
pravorurn, ct mundanorum desideriorum ita mo- ego ipse aliquando sine lege (liom. vn, 9). » Se-
riuaiur ut ncque hic, neque in futurr» desideriis cundum mediura statura dicit : « Condeiector cgo

eorum satisfidi ; itcr eorum peribit : sicut illius di- legi Dei secundum intcriorem hominera» Video au-
vilis in inferno iier , id est desideriu.n periit» tem aliam legcm in merobris meis repugnantem

quando guttam aqua desideraiam obtincre non legi menlis mea», et captivum me ducentem in Isge

sed viara Lazari, dcsiderium scilicet illius peccati, > et mortis (ftom.vu,22,27i.De tertio statu
potuit :

Dovnnus, quod erat iliius desiderium» Con- dicit : « Vivo aulem ]am non ego, vivil vcro iu nie
novcral
sulamus Evangettum. Dicente namque Abraham : Cbristus(G'a/. n, 20). i Ante Moyscn sine !ege fuit

« Ncnc autem hic consolalur, tu vero cruciaris mundus, qui autem per .Moysen datam legem susce-
perunt, ipsi sub kge fuerunt. Et« lex quidem per
(Luc. xvi, 25), > manifeste coliigitur quod in sua
miseria, et Kgriludine Lazari desiderium habuit Moysen data est, gratia, et verilas per Jesuon Chri-

consolalionis, quam et obtinuit ; el ideo ifer ipsius slum facla est (Joan. i, 17). i Unde qui ejus gratiam

quia desiderando conseialionem per- receperunt, non servi sub lege, scd nlii gralize fue-
non periit,

venit ad consolalionem. Idso in Evangelio dicitur i D runl. « Quotquot enim receperuut eum, dedit ei»

potestatem filios Dei fieri (Joan. 12). Fili vero

V.e vobis divitibus, quia habebitis consolationem
i, >
«

propterea quod ista con- non sunt sub lcge sicut servi, qui timent legera
veslram (Lue. vi, 24) ; »

quam ideo transgredi, et vellent, si auderent sed voluntas fi-

solaiione prsdlli non desiderant aliam ;

fertiqoe dosiderio ad liorum est in lege, quia non discrepat a lege. Pueri
Lazarus fertiter desideravit,
adhuc parvuli, quandiu nulla concupiscentia ten-
eam cucurrit et pervenit, quia slimulia pauperia-
cogeba- tantur, sine lege sunt. Adolescentes autem, qui ten-
tis ct agritudinis ac nimi« desolationis,
abundati- lantur, et peccarenon audent, sub lege sunt. Qui
i-:r sempcr, ac vehemenJfer desiderare
rero tentanlur, et non peccant, non quia non au-
liam consolationis. Ita puto, cum videbitur deso-
foitis- dent, sed quia nolunt sordes vitiorum et amant
lationis abominatio in diebas AuUchrisli,
pulcbriludinera virtutum, ipsorum volunfas non
sfme consolationis desiderio urgente illos desolatio-
nis flageHo current elc-eli, donec oceurranl in vi- sub legc, Sedm lege Domini est Et sunl isti filii,no»
rum perfectum 'Evhes. iv, 13), aui non abiit in con- servi. « Qnod si filii et tixredes, hsredes qu^dcm
tia pecc&torum non stetit, et in
Dei,cohajrcdesautemClirisii(Bom.vni, 17).» Ilhau-
sith nnphrum, et in

lero, qui concupUcent.a fcntantur, et tenun gau-

catMra pestiicntict twn sedil.
65i COMMEMAHIliM IN P5ALMOS. — PAHS — I. PSAL. I. CS4

dent, ct pcccarc audeuti filii sunl gebenuae ; scd A modiae, quam aliis Scripturarum recitationibus in-
lleri possunl Glii gralke tentationibus reluctando, lerseritur Gloria Patri, et Filto, el Spirilui sancto,

easque superando. Quanto enirn cas victoriosius vin- non credirous iu consuetudinem venisse absque di-
cuut, tanto propinquiorcs luci fiunt , et omnino de- vina disposilione. Nam quiu gloriosum Trinilalis

siuunt esse filii tenebrarum ; eruntque filii lucts in nomen , ut in proocmio diximus, primo in Psalmit»

Domino, si lentati nullatenus pcccalo constnliuiu atum est quod sob velamine vultus
cvidenter declai

eo tendenles non eonseniiendo tentationi, ubi vj- Moysi usque ad istum David fuit absconditum rc- :

vaut, non sentiendo teutationem. Haec autem pax cte idem nomen gratiosum et pretiosum subnecti-

nou cct bujus vitae leniationibiis plenae i quia ten- lur in line Paalmorum tanquam iinalis intenlionis
tatioestvita bominis supcr terram, scd bic lcnta- eorum signiiicativum. Quis est enim finis, ad quem
tionibns non consentiendo fuluram vilam inquiri- temiunt, qui sapienter psallunt, nisi glorificatio
nius, iu qua lenlaliones non sentiamus In hac ve.ro Patris, qui nos mirabiliter creavit cx iiiliilo ? Et
vila eliam sancli, qui per fidem vicerunt rcgna, Filii, qui nos mirabilius redemit a diaboli et pec-
operati sunt jusuiiam, tenlati sunt. Sedquia inlege, cati dominio vel servitio ? Et Spiritus sancli, qui
non sub lege fuit voluntas corum, q:!ia non coacti, esseiuice nostras fabricam, quam Palcr de nihilo
sed volunlarie lenuerunlsuam devotionem,iionsunt ** adificavit, Filius destruclam reaedilicavit, illumi-
iMiJucii in tenlationem^sed ad tentalionem ducti, a natac perornat? Illuminat scientia vcritatis, per-
lege Dei non polcrant separari : ct ubi non potc- ornal amore virtutis, ut simus in laudem glori^s
rant eam operibus ostendcre : tamen iu letje njsa ipsius cui psallimus.

mcditubantur aHe ac nocte versantes in oratione. Esl etiam alia inhoc quod in fine Psai-
utilitas,

quod non poterant in aclioue. morum, in fine Rosponsoriorum de Psalmis, aut

Quia vero lalic volimtas, et lalis mclilatio, vel aliis libri.s exceptorum commemoratur sancla Tri-
nratio cassaii iioji potuit, crant etiam lnnquam ti- nilas, quia cum dicat Salomon : « Turris fortissi-
gnum, fjuod plnniatum est eecus decursus aquarum, nia nomcn Domini : ad ipsam fugil justus.et exal-
qxod fructum stittfli dabit in tempoie svo. Nam ad tabitur (Prov. xviu, 10) > , cum forte, aut sapien-
Mmilitudinem Ghristi veritalcm coitteslaBtis, ct oh ter psallendo colligimus bon* spei thesaut um, aut
iianc morienlis, ct ipsi fruclum < ciifessionis, el negligenter psallendo amisimus illum, nonne habc-
Hiartyrii, vcl occulii, vel manifesti fccerunt. « Et inus necessarium tulum aliquod refugium, quo vel
folium eorum non defluxil (Jer. vm, 10), > quia in thesauium collectum in luto reserveraus, vel arais-

diclis ieoi um veritas fuil. c Et oranra quseciiiique £ sum per graliam recuperemus ? Turris, autera fer-
faciebanl. prosperabantur, quia diligeniibus Dcutu tissima nomen Domini ; ad ipsam fugit justus, ait
©mnia cooperabantur iu bonum (Rom. vin, 28). > ipse Salomon. Sed nos divina dispensatione scmota
Unde separali sunt ab impiis, quos projkit ventut legis auslerilate, jam in letnpore pictatis, et gra-
a facitterne, qui non resu rgunt in judicio, quorum t»« audeuius dicere : plus Salomone, qura < plus-
iter peribit, et iuvcnti suni> in consilio, et congregu- quam Salomon hic ( Matth. xn, 42). > Dixit ille da
tione juslorum, quorum viam novii Dominus. Unde liac turre foriissima, quaj est nomen Domini trinuni
in fine psalmi nos inopes corum sahui ct bealitu- et unum, quod ad eam Dicimus nos, fugiat jusius.

«Jini cmigaudciilcs in graliai um actione pro illis iu quod ad ipsam fugiendumestjustoetinjuslo; justo»
Domino glorificalis, ia supplicatione pro nobis in m justificelur amplius ; injusto, ui mulelur to-
eodem Domino giorifieandis cordibus exsuiiando, tus ; aUjue id':o, sive sapienter, sive, quod avertat
etcapita nostra humiliando canimus t Deus, negligenter psallamus, lutumest, ut ad is-
Gloria Patri,el Filio, et Spiritui» sancto. Contra tam turrim forlissiniatu cunfogiamuscommemoran-
peslem Arianam ista iaus Trinilatis a Patribus in tes nomcn sancUe Trinitalis in gratiarum actione
NicTeno c.oneilio collectis fuit dcprompta, quia illo pro bcne cogitatis, dictis, el factis, in confessione,
iniquus, et iniquitatis filius negavit Patri, ei Fiiio, D ac poenitentia pro malis cogitationibus diclis, ct
tt Spiritui sancto csse gioriapi cnaiquaieni ; pr«di- factis. Nam qiiia de cogitatione generatur sermo ;

cans FrlLurri Patre minorem, eil Spiritum sancium de cogiiatione pariter, eta scrmone proccdit aclio-
auibobus miuorem. Quo contra canit Ecclesia ca- nis puicbriiudo : in hoc ipso qusedam est ieternse
tholica ; Gloria Palri, el Filio, et Spiritui sanclo» Trifiitatis apta similitudo, et eidem ex hoc dehetur
Priinitus dicebatur : Gloria Patri, et Filio el Spiri- glciia, et gratiarum actio, si m nobis bona cogitatio
Ini sanclo in swcuia s&culorum. Sed bcatus Hiero- praecessit in cordis creduSitate ad justitiami et de
-lymus eamdem glortfica:ioncm adauxit int.^rpo- hac oi is confessio processit ad salutem, de utroqu«
ftciisio : sicuterat in principio, et nunc, et semper. autcm perfecta operalio. Sic enim, et in fide cordis
Ideni beatus per epistolam oblinuitapud Damasuoi bene cogitantis gloria est Patri el , in serrooiie bo-
papam, utex aposloiica institutionc iaas cadein re- j»o gloris est Filio * Verbo scilicet incarnato, Dei
citaretur in liue Psabnoitun, quod efiam ila sciet 2r>eriw: t,aj.'.t£r.tia?, qua de ore Altissimi proceasit
observari, r.isi cum ratio exigtt eaiiidfin gloriiica- etin bonis cperibus glorificatur Spiritus sanctus.
4ipuem ihtermitli ; sicut et Gloria in exceUi» ifttcr- Qui?. t brac oionia operatur uiius atque idem Spiri-
e"uin solet prstermitti. Quod autena crebrius Psal- tus, divideri-» singiilis proul vult. (/ Cor. i\\, H).
 «5! GERHORl PR.-EPOSITI REICHERSPERG. C5C
El revera bcne nobiscura agitur, si non solumin A mo resistiuit ei, qui sl solum hominem invcnirct
Psalmis, sed el in omnibus niotibus nostris nihil uiique illi praevaleret, sicut peregrinus ille David
fiat, nisi ad gloriam summa? Trinilatis clarifican- prsevaluit, quando cum solum in solario invenit.

dam in nobis. Sed < quis sapiens, et eustodiet bxc Hic duo pariter dormiendo fovebuntur mutuo : nam
(Psal. cvi, 45). i Et « deiictaquis intelligit? > (Psal. vnu$, id esi homo solus, quomcdo caleftei ? Fuve-
xvm, i5). Quis mortalium dinumerare valeat, buniur tnutuo sermo Dei, bomo, quia calet et et

quanta inter psaliendum vtina cogilantur ? Solus calefacii sermo Dei bominem secum dormieutem,
Domiruts scit ccgilaliones tiominum, quuniam vanee secum in socreta medilalione quiescentem, etperse
sunt (Psal. xcmi, 11). » lilinam var.a, quje cogitan- calescerc non valentem. Sed quis mortalium in

tur, saltera in fine Psalmorum boc flahellu sancue iniquitatibus eonceplus invenitnr, qui nunquam so-
Trinitalis abigantur ! ulinam sic ea, iu cngitatione lus reiiqoatur? s<*Ius Fi!ius Virginis dicorc potuit •

senliamus, ut eis non consentiamus ! utinam sic f Qui sne misit, mecum est, el non reliquil nie so-

nos taogant, ut nullatcnus moveanl Hox: est enim ! luro, quia quaeplacita sunt ei, facio semper (Joan*
quod oiantes dicimus : < Non veniat mihi pes su • vm, 29;. > Si nos e^ dono ipsius aliquando cogita-
perbia?, el manus peccatoris non moveat me (Psa/. mus, q^iaeplacita stint ei, nunquid in hoc semper
xxxv, 12). » Quosdam sic movot manus ista, ut ad B perseverarous ? Nor.ne dilectus noster similis est
psaliendum stare. vel sedere non valeant, et noa capre3e,hinnuloquecenorum (Cant. H, 9), » nunc in
solum corde, sed et corpore vagentur fcris aliler, silra secretorBm suorum laiilans nunc per cam- ,

quaiu conveniat. Utinam ergo vei sic iu nobis cogi- pos revelationum se manifestans ? Nonne « spiritus

taliones vanae grassentur, ut nobis non domiiientur ubi vult, spirat, et vocem ejus audis, sed nescis,

quia « si mei non fuerint dominali > motus cogi- onde venial, aut quo vadat ? > (Joan. m , 8.) Quis
talionura inutilcs, et vani, « tuuc immacuiatus ero ergo ita continuato conicmpiationis somno dormit
et emundabor a deliclo maximo (Psal. xvm, U), * cuni eo, ut non aJ. hcram recedat ab eo ? licei

quod cst malarum cogilationum industriosa con- enim dicat de dilectore suo : « Ego, et Pater venie-
sensio Ad quid vero haec infortutiia cogitationum
i
mus, mansionem apud eum faciemus (Joan.
et

commemoravimus, nisi ut finitis Psalmis vcl acti- xiv, 25). > Taroen secuudum fidei, et cnarilatis ra-

bus aliis in turri forlissima, (\ax est uomen Domini, dicern » ipsis permauens, juxta quemdaiu mr.dum

non sclum quaeramus firmum tutamentum, ubi nec ab cis recedit, eosque ad horam suce infirmitatis
xrugo, nec tinea, nec far [Maltft. xvin, 6, 20), > xelinqtiit, sicut reliquilPetrum, et David dileclores
diminuere valeat noslium depositum, sed qtiaeramiis suos. Quid ergo est aeendum sic relictis, nisi ut

in ea raedicamentttm contra delicta cogkationum, anchora spei c.orum connexa sit ;id illum funicu-

locutionum, et acliomim suffieienter salvatoriura? lum triplicem, aui difficile rumpiiur, qui funiculos

Hoc modo si bene cogitatura, dictum, ct actum sit, nou est aliud r.isi trinus et uniss Deus, cujus no-
Gloria sit Patri, et Fiiio, et Spiritui sanco, ex quo men super, nos invocamus , quoties canimus :

baec omnia, per quem haec omnia, in qtio "haec om- Gloria Palri, el Fitio, et Spirilui sancto?

nia. Si vero minus benecogitaium, dicium et ac- Contingil aliqoando, ut Isracliticus dux et judex

lura est, ubiabundavit iniquitas, superabundet gra- Gedeon, id est, quilibet spiritualis In oralione pu-

lia, ut de rnajori medela Trinitati medicanli sit ma- gnator, contra phalauges vitiorum loio exercitu suo

jor gicria. toto videlicet exercitio su.e spiritualis meditationi$

ltem prtedicius Salomon volens nunqnam esse Brivelur : sed conlisus tandem in triumphaU no-
hominem absque societate, sive mcditatione ser- mine sanctae Trinitatis triumphat in solis trecentis,

monis Dei, dixil : « Mclius est esse duos, quam medicatus vel adjutus per invocationem, eLper no-
unuir. habentenira emolumentum socielatis suae. men sanclx Trinitatis, aut etiam per saluliferum,

"Vae soli, quia cum

non habet sublevantem
ceciderit, et vicloriosum signum sancla3 crucis. cujns myste-

Etsi uormieriut duo, fovebuntur mtituo; unus qtio- ^ rium fulget in trecentis, quia sicuf per V litterain
modo calefiet? El si quispiam pra-valuerit coutra notamus quhtque ct ptr X litteram notamus decem,
onura, duo resislunt ei (F.ccle. iv, 9 et seq.). > Sta- sic Hebi-?ei per T litteram notant trecenios, et haec

timque subjunxit : « Funiculus triplex difficile rum- littera speciem crucis esprimit. In cujus etiara vir-
pitur.> In eo sane, quodlaudat, et commendat socie- tutc Abraham palriarcha contra qualuor reges
tatem, et socielatis emolumentura duobus pariter ti iumphavit cum trecenlis et ter senis vemaculis

dormienti')"S, et se mutuo foventibus, quid aliud in- procedens ad beilum contra innumerabilem exer-

sinaatur, quid aliud suadetur, nisi ut mens ratio- citum quatuor regtnn, quinque. reges cum Lol fra-

naiisnunquam sola maneat, sed semper cura verbo truclc suo captivaiitium (Geu. tvj. Nota est hujus

Dei d?Iicietur in thalamo cordis, non sin« magno pugiur. hisioria ;

quaeramus mysteria. Abraham pa-
eraoiomenlo, quia si quis prmvatuerit con- iriarcha spiritus est fidelis. Fiatroclis «st ejus ilU
utilitatis

tra wtttm, duo resistvnt iei ? si qnis tentationom colnerens Tita sensualis, quae quinque sensibus vel-

issulttis contra solum hominem est praevaliturus, utque regibas fungitur , el quhque illorum

et cidem homini sermo Dei fuerit junetus in sancta sensuum quasi rex comitantem se habet exercilum»
verbi gralia visus babet exercitura iraaginum sci-
fide, ac meditatione, duo, id est, horao f et Dci ser-
6 57 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS L — PSAL. 1. <WS

licet, scu phantasiarttm quas per ocutos A quo praedcstinaia cst Patri , et Filio, et Spiritui
turbas,
hausit, quia rerum, quas forinsecus videmus, ima- tmcta plena gloria in domo sua, quai est Ecciesia.
gines, ct simiiitudines intrinsecus iu campo me-| Omnis enim domus
fabricatur ab aliquo. Et Moy-

moriae rctinemus. Similiter audkus in ses quidcm, licet famuhisesset in domo non sua :
eodemcam-j
tamen quia-crat lidelis administrator ejus, ita fuit
po suum babct exercitum, videlicet qruafidam re-
praesentationes verborum et vocum, quce intrave-' i» ghria, ut propter i gloriam vullus ejus Filii

tunt per audilism. Sic etiam de tactu, de guslu, ct Israel non possenl iulcndere in faciem ejus (// Cor.

de olfactu sentimus in nobis quasdam phaniasias in, ")• » Q'ianto magis eril in gloria gloriGcandus

pcr horum sensuum jamtas intr&sse, quaj omnes in domo Dominus domus, ct fa-
sua, a famiUa sua

cum ipsa sensualitate deberent manere in vicini- bricator ejus? Plena cstquidem omnis lerra gloria
ejus. Imopleni sunt coeli.et terra gloiia cjvis quae :
taie Abrahae, in oo scilicct ut non vagarentm- a
raticnis tramite. Verum a quatuo; mundanis pas-. gloria, quoniarn latet, optainus nt inanift Uetur iu

sionibus, id est cupiditate injusta, limiditate ini- raundo, sicut erat in principio praedeslinata plenis-

qua, taudio perverso, trisliUa> liujus &eculi plurum simc. Manifestetur, inquam, nunc, id esi, quandiil

que iia captivatur sensualis vita cum snis phaii dieitur nunc. Et sempcr el in swcula sceculorum, id

ut hoc nimium
R «st, in perpetuum. Quod caret iniiio, et iinc, dici-
tasmatibus etiam nobis. orantibus,
tur seternura sicnt est illud principium, in quo
fero animadvertat interdum per tristeui recordatio- ;

nuntium pnrdesfmata sunt omuia, de quo velul 1'onte currunt

nis spiritus ipse lidelis, ui eo Abrahae fl-
omnia, quae nunc, >l semper, el in swcula sceculorum
deli consimilis, quod ipse in talibus uon habet scn-
currendo tendutit idem principium quatf ad
sum approbationis. Imit:itur ergo etiam in hocspi- aiJ

fontem suum. Et b«c liabenl cssc pcrpsluum, non-,

ritus Qdclis fideiemAbraham, ut per invocationem
sanctaj Triaitniis, vel per signum sancUe crucis yternum sicut ipsum principium, quod cstAme»,
persequatur pradam, et requtrat eam, quia intet- uTest veritas. E_t ponitur in liue tanquam signacu-

dum lum nunquam corrumpendiim sicui et principium,

sultilius et affcctuosius perficilur oratio, ct ;

laudatio ; cum Jolenles de pr;eterito attentius mu- est incorruptihile, cui insuru omnium rerum pti-

niunt se nomineTriniiaiis, et sigoo crucis, quando mordiales caus;e. Sic certe rerum earumdcm iina-
« multiplicatae sunt inOrmilates eorutn (Psal. kv, lis terminus, qui est Awa>», id est veritas (cum de~
struetur oninis falsitas) crii, et apparebit incor-
4), i et ipsi postea accelerant.
ltem in ipsis electjs lalis iniiroiitas non est ad vuptibiii-;, alque hoc ipsum nos optamus in gluri-

ttoriem, sed pro.gforw Dei, pro gloria mcdici, ut ficatione sdmmae Trinitalis Amen. Dicendo cnim
c
giorificetnr Deus uiedicus per eam CloriaPairi, el Filio, et Spiriiui sancto, subaudien-
, sicut gloriiica-
estFilius Jei:perr
mortcm dura est ita sit nunc «l semper, et in sarcuta sofcu-
tur> La^.ari quatriduanam, :

Fict outem glorificatio ista tanto magmlicentius, lonm,Amen , id cst in prajdeslinationis exsecutione

quanto Martha et Maria rogant altentius. Dilctiio ct adiinpletione, sicut erat in principio , id esl iu

Dci est irt nobis Maria, dilectio proximi csl Marlha. tpsa pnedestinatione , ac rerum prseordinalione.
Vel fides Divinitatis est Maria, fides teniporalis in Principium rerum est illa sapicntia, in qua vidit

Christo dispensationis cst Marlha. Quarum.soro- Deus quod essel bonuin. Finis rerum esl illa veri.-
rum voce dicitur : i Domine, si hic fuisses, non tps, in qua tandem dicelur el faclum csi ita :

(Gen. s), Ulrumque in Moyse legimus Quia etvi-

esset mortuus frater meus (Joan. \\\). > Si hic
:

fuisses, non esset rnortuus psalmus absqnc inlen- riit Deus quod esset bonum, ct ait Fiat hoc.vel :

tione cantatus. Scd nuncscioquia quxcunque vo- hoc, et factum esl ita. Quod vidit, pertinet ad sa-

iueris, erunl. Quia talium devotimie promerente pientiam praedcsiinantem; quod ait, ul h>ret, et

resurgent Psalmi, qui nobis qu;»si mortui fuerunt: factum est ila, pertinet ad veritatem operantem.
quando sine attenlione noslra per os nostrum Yidit sapienter, quotl fieri bonum. esset. Dixil po-
ttansr
Ego sum resurre- tenter et veraciler ut tieret et factum est Ua.
icrunt. Dicii enim Chnslus : « [> ,

Quod dicittir fuciiitn e&t ila,. parlira esl historta,

ctio, et vifa (loan. xi, 24) > : resurrectio videlicet. :

eorum, pro quihusMartha, et Maria intercedit. Vita partim prophetia. Verbi gratia ,
quod dixil : fnnt

ipsai um soronim, quas non morientur, quia chari- luminaria fmnamento ceeli, et addidit; factutn esl
in

iia, quanlum ad isfa luminaria visibilia, solem sci-

las nunquam cx,cidet v quaegeminato affcctu in Dcum
licet ac lunam spectat, vera est hisioria quantum :

et proximum geminarum sororum similltudiuem

habet. Ubi vero liaec gemina charitas non esl vero pcninet ad futurum, vera est proplietia, qu;e

t sine morluos, ait Dominus , sepelire morluos tunc plene apparebit adimpieta, quando cousum-
matisomnibus fulgebunt justi sicut so!. El quaudo
suos (Maltk. vm fc 22), > quia sine charitate fides
sicut slella differl a ale.Ua in claritaie, sic. eril resur-
etiam, qure monies transfert, morttta est, quanto
reclio mortuomm (I Cor. \\, 41, 42) : lunc revera,
magis psaimodia? Quod aulem in illa, de qua io-
dici poterit Et fnctum esl ila. Quo fa<'to in ailer-
qujmur gloriiicationc interponitur
:

num dtcetur Amen : quia cognoscelur ab omnibus,

Sicut srat in principio, et nunc, et semper, et in
stecnla steculorum.Amen.Sic apcrteintclligere possti- Deuui in sua praedcstinatione servasse veritatetn.

nm> utpriucipium referamus adaetetnUaiisxvmB,in Sic iiUelligendo etiam dc ceteris, quaa Deus pracoft«
** GERHOHI PRiEPOSlTI REICHERSPERO. CiiO
dlnavit in principio, et consummabit
Gneni ma- v principio praedestinationis jungetur finis,
in
ettonsum
nifestata suse praedestinationis veritatc, recie opta malio adimpletionis quod lieri optamus, cum Clo- :

mus in gloriflcatione sancue Trinitatis, ut principio ria Patri eo sensu, quo diclum est, canimus
corh-
fmis fiat consiniilis; quo pacto dicetur Amen in memorando illic principiom, et Amen, id est, prae-
lauilem , et glorificationem Dei obviante sibi in deslinationem, et Snetn fine careutem. Hoc licct a
eJectis misencordia, et veritale, misericordia, qua^ paucis dicatur inteliigenter, a multis dicitur iideli-
fuit m pncdeslinatione : Yeritate, qu« in ejusdem ter; quia pauci intelligunt, sed mulli credunt verum
praedestinationis patebitadimpletione. Tunc perfecta esse quod canunt, videlioet, qnod alpha cl omega»
erit armilla, et circulus in idipsinn conductus in principium el pnis ost gloria; indissimilis.
maxilla , et naribus Leviatban (Job xl) : quando

PSALMUS II,

Qtt«JY fremuerunt genles ? Sicut primus psahnus B sioue, quam his sequens psalmus denuntiat : Qua-
fidem conlinet incamalionis, ita cor ^queiitei iiic re fremneiunt gentes, et popaii meditati ount inani*.
secundus iitk;rn continel passionis. Dicitur tamcn Dixit enim quodam loco Jndaiis, et qnOd illis dixit.
hic psaltuus in Aclibns aposlolorum prinius (Aet. oninibiis et genlibus et pcvulis «iix.it et dieil : « quta
Xiu, 53) ; vei quia pra>cedens psalmus nou lam pi o ex vobis arguet me de peccato? Si veritatem dieo,
psalmo, quain pro psalmorum tilulo esl babendus ; quare non oieditis mei ? > (Joan. vm, 46.) Quid aliud
^iel quia eorum p&almorum est prinius, quibus ti- sibi vnlt percontalio ista : Quare fremuertml gentet,
tt|!i sunt prsepositi. Est autem hujus psalmi tiiuius. et pofmti mediiali sunl inania ? idcifco taliter iiunc
PS.VLMUS DAVID. psalmuui secundum primo ; vel praecedenti conjuti-
Psatmui dicitur ille sonus, qui in musico instru- gimus, quia juxta propositum, et hominem sine
mento, quod dicitui' psalterium, iit motu manue peccato fuisse conceptum, vei natum, atque conver-
el chordarum et signiiieaf bonam operalionem.
, salum Chi islum Dei Fiiium primo agnosci- in illo
Canticum quml fit meutis exsultalione, significat
, nius ; et in isto secundo causam, cur passus fuerU
oceiestem jucunditatem. Unde psalmus ille, qui in- quam gentts, ct.populi meditanlos inania non cogiio-
«ipit morando iu bona operatione, et aliquid dicit veiuiit, exposilam inteiligimus. Et in hoc est mi-
in exsultatione speciali, dicitur psalmi canticum. ^ rabile , qnod < cum iniquis reputatus est (Isa.
Cum autem incipit ab exsultatione morando ibi, et i.iii, i-2) > in passione, quia constat de ipaius munda
fmit in opere bono paruin taiigendo, dicilur cantici oonceptione, at sancta conversatione. Talis quoque
psalmus. Cum aulc-m cst de sola operalione, tunc admiratio est in Isaia de dilo.ctu isto candido et ru-
cst psaimus. Cum de exsultatione, tunc ctlcanticum. hicundo, ubi dicitur : « Quis est Ute, qui venit de
In boc ergo titulo nomen babemus Psulmi , non Edom tinctis veslihus de Bosra? iste formosus in
cantici, quia nibil bic inseritur de exsultatione slola sua gradiens in multiludine fortitudinis siiac

spirituaii ; sed ageus de Clnisli passione incipit ab (Canf. v, 10 ; Jsa. lxiu, i). » Ad banc percoutatio-
admiralione, lerribileque judicium tangit in frne nem Tespondel ipse dilectus candidus , canJorem
dicens : Cum exarserit in krevi ira ejus. Quia ergoin suie vitae insinuans huc modo: < Ego.qui loquorju-
sua passioue Christus ipse manihus propriis in slitiam, et propugnator jum ad saivandum (ibid.),i
cruce psallendo bonum opus rederoptionis uostrSE qnod idem es; ac si dixissct : Ego sum beatus vir,

operatus est : recte bic psatmus continens passto- f/ui non abii in consiiio impiorum, el in via peccaio
nem veri David, dicitur psalmus David. rum non stoti, et in cathedra ptslitentiai non sedi,
Est etiaro Psatmu» David cujusque imitatoria . std iu lege fJomiui voluxuas mea, et in lege ejus me-
ejus, qui ei paratus est commor:, et fremitus be- ditabor die ac nocle, ct surn Lignum vitae plantatum
stiales , vel in se carnalium periiirb&iionum, vel secus decnrsus aquaru.n dans fructum in lempore,
contra se frnpioruin s?evieulium niavult ferre do- et folium meum uon deflue!, et omnia qucccunque
quam eisdem consenliendo
lendo quasi passionem, Quod deinde in Isaia dicilur
iacio prosperubuntur. .

habere hujus mundi delectationera. Primum de i Quare ergo rubrum est induraenlum tuuni, et vt>

Christo exponamus hanc Propbetae admirationcm. sliraentum tuum sicut calcanliuui in lorculari (Isa-
Vers. 4. Quarc fremuerunt genies, el populi uiedi- lxiii, 2), i id esl : < quarc » passus, < et cum itii-

tati sunt inania ? Kes quippe digna est admiratione, quis reputatus es (Lta. liii, 12), » cum tu loquaris

qnod iste < diiectus » est < candidus et rubicundus jusliliam ? Consouat huic admirationi, qua nunc
(Canl, v, 10). » Cundidus tn sancta, munda con-
et dicitur ; Quare fremuerunt gentes, el populi medituti
ceptione, seu etiara in sua illa conversatione, quam tunt inaniu ? Adrairatus estPropheta, et uos pariter
praecedens Psalmus praedicat ; rubicundus illa pas- admircmur, atque ipsis vcriiatU inimtcis indignei
CM COMMENTARHM IN PSALMOS. — PAR5 t. — PSAL. IL t$%
luur, qmbus ipsc ditil : « Si verilatcm dico vobis, A bunc dtmittis non es amicus Caesaris (Joan. ttu
,

fiuare non creditis mihi ? » (Joan. vm, 46.) Kevera +2).> At ille revera magni consilii Angelus ita m
hoc cst roirabile, cum idcirco dignum sil loquenli- fornacem passionis descendit, ut faceret 4 medium
Lus credi, si veritatem loqiuintur : vos ideo non fornacis quasi ventum roris flantem (Dan. 111, 50). x
credjtis, quint veritas dicitu-r vobis. Quare fremue- non solum sibimctipsi, sed etiam suis pueris pio
}unt /jentes ? Non miranHtr de scribis, et Pharisaeis, nomine Trinitatis, vel ante se passis vel post se ,

quorum saepe increpavit avaritiam, quod illi eum passuris. Ita scmper Christtis, unde putabatur an-
persecuti sunt.Quare autem frcumerunt gentes ? nihilari, inde consuevit exaltari , et magnilicari,
Traditus cst enim « gentibtis ad iHudendum ct , Ergb mcditati snHJ inania, suisqtie deslinalionibn*
crucifigendum, et conspuendum , flagellandum, et coiitraria, qu;c lamen divinis consiliis inveniuntur
occidenduin (ifatth. xx, 19). > Genlibus ipse non consona, el cooperanlia.

pra:dicavit, ncc peceata eorum increpavit. Quare Gcntium quidem fremitus, populorum medita-
et

ercjo frernuerunJ adversus eum ut besti*sine raiione lio fuit inanis, titpote minorttm, et quod volebant,
gentiles. Pilati et Herodis mililes ? Populi autem auctoritale propria nec incipere audentium. Sed ut
Judamrum turba; videlicet quasi ex consilio, et ra- pararetur itlis; minoribus auctoritas, ei. audacia He-
B
tione med,ilati sutu tnania. cupienles et cogitantcs rodes etPilatustunctemporis letrarcbsc ac
in morte illtim detinere, et in sepulcro clausum cu - Vf.us. 2. Reges Judaicae terroz astiterunt, vel sibi

stodire, atque hoc modo efficere, ne mundus post mutuo assensu favemlo, vel minoribus audaciam
eum abiret, nc Romani venirent, et tollercnt ipso- liibuendo contra Christum, quem et< Ilerodes spre-
rum et locum, et gentem ? Haec meditati sunl ina- vit cum exercitu suo (Luc. xxiu, H) > et « Pilalus
niler, quia ipse conira eorum consilium et a morte flagellatum tradidit (Mallh. xxvn) » voluntali pes-
revixit, et de sepulcro surrexit, ot in mundo pra> simorum. Atque ut major vidercturin damnalione
ordinatis lestibus apparuit, mundusque jam totus illius jusli sanguinis auctorilas, non solum reges-

post eum abiit. < Ita defecenmt scrutautcs scrutinio, pr.tdicti astiterunt cum mora, et delibcralione sta-

et meditantes inania (Psal. wnr, 7), > ut eorum biles in sententia, sed etiam prtncipes Anna9 et Cai-

consiiium versum in contrariuro. Dixerunt

sit phas convenerunl. in unum consilium , in umtnt
enim : 1 dimiuiniuseum sic, venient Romani, et
Si perversitalis asscnsum, advcrsus Dominum Patrem,
loilenl noGlrum locum, et gentera (Joan. xn, 48). > et cdversus Chrislum ejus , quia qui contradicunt
El sieum dimisissent, Ronuni non venissent in vin- Filio, et Patri, qui missum inhonorant etmittentem.

dictam sanguinis justr; sed qnia eum non dimise- C Ila convenerunt in itnum adversus Patrem, et Fi*.
runt, ideo Rornani venerunt et civitalem dissipave- U::m dicentes :

vunt. Quia pueri stulti verum Eliseum in loeo Cal- Vers» 5. Dirumpumm vincnla, id csl prxcepta
vaiiaj quasi calvttm irriserunt : ideo duo ursi, duo eorum, Patris, et FiUi, velChristi, ct apostolorum
principes Romani , Tituc et Vespasianus de silva ct projiciainus a nobis juyum, id est legem ipsnrum.
gentilis populi vencrunt, et pueros inisores Christi Onus corum licet leve, el jugum eonttn licet suave,
disccrpserunt. Ergo meditati sunt inania, et-fru- non est nobis suave. Projiciamus ergo a nobis ju-
slra ; quia res non ita processerunt, ut ipsi dispo- gnm ipsorum. Misernnt enim legalionem post Chri-
suerurd. enim cogitaverunt de vero Joseph
Ipsi stum dicentes « Nolumus hune regnarc supor nos
:

malum, venriendo ip9ura, sed Deus vertit illud in (Luc. xrx, M). > Dixerunt inter se : < Hic est h;«res,.

bonum, faciendo illum doniinura totius terrag /Egv- venitc, occidamus cum, ei habebimus haereditatem
pii. Ipsi pejores Phihsthseis vcrum Sam:<onem in ejus (Mallh. xxi, 3S). >

inferno clausum leneii voluerunt, sed ipse media Aliter. Illi infideles rcges, et principes convenerunt
Qocte portas inferni tulit, et in raonte dtvinas celsi- in unum adversus Domivum , ct adversus Ckrisium
ludinis evevithominem, dans < iili nomen, quod ejus.At nos, qui scientes sanctum noroen omnino
est super omne nomen (Philipn. u, 9), > uonquoii " negare non possumus, dirumpamus vincu/a corum,
ipse homo accepit, sed idem ipse Deus cum Deo V respuamus consilia corutn et projiciamus a nobis
Patre hoc suae bumanitati dedir. Ipsi pejores Saulo jugum ipsorum, ve! jugnm antiquse legis, et pater-
meriitati sunt verum David configere ad parieiem narum, vel polius Pharisaicarum traditionum , at-

damnando illum quasi blasphemom et peccaiorem, que domininm eonm, sunt eniro contemnendi, et
sed ipse de medio tulit parietem inimiciliarum, irridendi non solum hominibus, sed er Deo, quia
1 ilelens, quod advevsum nos erat, chlrographum parum « illis est molesios esse hoiuinibus, » cum
(Ccloss. 11, 14). Lancea tamen eorum casso vul-
» sint moiesti et Deo (Isa. vh, 13). >

nere pervenit ad parietem (7 Reg. xix, 4) : qui non VebS. -4. Hinc aimarel, quia ipse Altissimus, qui
ut voluerunt , exstinxerunt Jesum , et lamen ipsi habi/at i» ecelit, id esi in bonis angelis, et sanctis

homicidae thesaurizaverunt sibi malum dieendo : hominibus, irridebit eos, custodes eorum jnxla se-
« Sanguis ejus super nos, et super filios nostros pulcrum terren ,, et eis ignoranlibtis resurgendo :
(Matfi. xxvri, 25). > Ipsi revera satellites Babylo-i el ipse Dominus subsannabil eos, quasi naso indi-

nici regis, id est diaboli , fornaeem sticccnderunt, gnationem spiranle, qnando apostolorum sagaciiate,
quaiido Pilatum inflammaverunt, dicerU^s : < Si ac discretione saiagcnte coepit nutndus credere in
fC3 GERhOHi PRvEPOSlTl REJCHERSPERG. 604
eum, qurm i 111 negaverani < anlc faciem Pilali, ju- A ncnte, eo quod unxerit nie manifesta voce Patrit
dicante illo dimilli Act. m, i3). > Vel irridet eos audila :

in pracsenti cxterminato loco, et gente illorum per Yers. 7. Dominus dixit ad me : Filius meus et
exercitum Romanum, et subsannabit in judicio fu- tu, eqo hodie genni te. Dixit enim : < Hic est Filius
turo, quando filii eorum, id est apostoli eruntju- meus quo milii complacui (Psal. u,
dilectus, in
dices eorum condemnando duodecim tribus Israel, 7). » Hoc eliam in monte vox de nube sonuit»
quia ipsis credentibus illae credere noluerun! (!/<!/{/<. ubi milii transfigurato Moyses, et Elias adfuit pra>
xix, 28). Dixisti lu, Pilale judex impie ad judicem sentibus electis discipulis. Ubi cum iterum dixis-
Clirislum, cum slaret ante te, ac taceret : « Mihi sfL Dominus ad me < Hic est Filius meus dilectus,
:

uon loqueris? Nescis, quia polestatera liabeo di- in quo niihi complacui (Luc. ix, 35), additum est
mittere le,et poteslatem habeo cruci/igcrete h(Joan. Ipsiim audite. Non diclum est : ipsos audile; n«
xix, 10.) Miratus el indignatus fuisti, [quod <quasi possci putari, quod Moyses, et Elias essent constituti
ngnus corani tondente (ha. liii, 7), sic coram le reges super Sjom montem sanctum ejus, sed de me
fiagellante ille Agnus verus < non aperuit os suum » solo dictum cst : i Hic est Filius ihpus dilectus»
ad luum placititm. Sed exspecta paulisper, exspc- ipsum audile (Maltk. iu, 17), i id esl, ipsi obeditc,
cla, done<" videas illura vcnientem in nubibus tum " hunc regem vestrum ac prxi-pptorem recognoscite.
potestale rnagna et majestate :
Ego enim sum propheta, de quo ipse Moyses, qui
Vers. 5. Tunc loquelur ud te, tunc sine dubio, tunc mecum erat in monte, olim pr.viiixerat : < Pro>»

quando eum omnis caro, omnis oculus,

\iclebit phetam vobis 3uscitabit Dominus de fratribus ve-
etlam illi, qui eum pupugerunt Tunc inquam, lo- : ,
stris, ipsum audietis tanquam me, et erit omnis
quetur ad te, et ad eos in ira sua, id est iu vindicta anima, «jure non audierit prophetam iilum, exter-
justa, qua?, ipso manenie in sua impcrturbabili ininabilur de prpulo suo (Deut. xvm, 15). » Ergo
tranquillitate, vidctur impiis iia. Sictil eniin sol recteMojsi consonans vox paterna dixit de me ;
isle visibilis mancns in sua qualilate iinpcrniulabi- ipsum audite. Eidem quoque in David Patre meo
lis, vidctur lamen oculis pridem sani.s, et posiea secundum carnem consonando ipse Pater Dominus
dixil ad mc : Filius mcus es lu, ego hodie genui te.
saucinlis in asperilale, mulatus : iui Sof justitiae iu
Filitis, inquit, meus es tu, nou adoptivus, qualc*
seroetipso semper idem ipse \idetur hominibus pe-
non genui, -jod adoplavi. Filtus meus naturalis e»
joratis exasperari ad iram, cuni ipsc in tranquilli*
tu, is quem ego ex utero ante luciferum genui
tate judicct, et cum raagna revctenlta disponat
(Psal. cix noii pia-lciUoaliquo tcmpore, sed ho-
qiudem, qui ab eo nuinunlur, vide- (^
,
omnia. Lt ilhs l
. ...
die, id esl in «ternitate sempcr mihi prssentc, src-
tur ipse in vindicando iratus, percutere inimicos in
ut apini homines in tcmpore seniper praesens est
ira et fv.rorc. In iia, quanlura ad pr&sentem vin-
hodie quia, dum dicitur hodie, id cst omni tem-
dictam, i« furare quanlum ad ae.tcrna, Sed ipse hoc
pore, piaesens cst liodie babens hane similitudiiicni
facit non quasi iratus, aut furens, cum sil omni
Citm icternilale, quod et ipsa scmper pi;csens est,
perturhatioue carens; imo ipsc rex juslus justitia
sed longe simplicius, qnam dies hodiernus, qnia in
exigente ptinit impios, quanlum rul hoc regale offi- dic hodierno est aliquid praeleritum, et aiiquid fur
cium conslitutus esia Deo. Lx abundanli est, quod vero nihii fulurum, nihil est
turum; in ieternilale
nos eum contestemur eonstitutum regem. JElatein
prstei itum, sed est in ea simplex, et asternum quodr
habet iste beuius vir, ipse de se ioquatur. Audiamus dam, non lemptrs, sed nevum hodiernum.
quid dicat :
Dc boc aelerno hodicmo Deminus dixii cd me :

Yeus. Ego aulem, inquit, cunstitulus sum rex

G. Ego hodlc genui te, Paulus apostolus mcus tequens.

ab eo snper Sion montem sanclum ejus prwdicans de Aclibus apostolorum dixil ad }uda>os :
me in

pnrceptum ejus. Ego, contra quem fremuerunt, quem < Et nos vobis annuntiamus ea. qua?
ad Patres no-

regnare noluerunt; ego, inquit, in hmnanitate mca

D slros , e p r0 missio faeta est, quoniam hanc Deus adr.

eonslitulus sum rex. Nam in divinilatemea sum setcr- implevit liliis nostris resuscitar.s Jesiim, sicut ct itt

nus Rex oraniuin s;eculorum. Homo tamen Spiritu pS almo primo scriptum est : < Filius meus e? lu
go hodie genui le (Act. xiu, 33). S.cmidum
sancto perunctus in rcgcm non de lenticula sicut (;
>

rcsi.rreclicnis
Saul etJehu,seddecornusicutDavidetSalomon Pauli seosum potest inlelligi dies
p-iniogenitus ex moiu
regalem potestatem accepi (/ R«g, ix, 3 ; / V Iteg. .x, mese per hodie, in quo
est
Piimilus in multis fratribus aperui viam regeuerationi.-,, id
i, 6; / Reg. xvi, 13; /// Beg. i, 30).
Ego, ut dixi, primogenitus, id est
secreto uteri virginalis, ut Dav.J in uomo
Patris resurreciionis :

mortuis resuscitalus io hac hodierna

re-
deinde in specie columba; Spiritu sanctodescenden- primus a
meae die suin ego primogenitus in
surrectionis
te,acmanenle super me, < constiiuius sum rex super
super inuliis fratribus (Rom. vui, 29). In aJterniiaUs au-
Sion montem sanctum ejus (Mutth. ui, 16), > et sicut passcr
qui esl Sion propter spe- tem hodicrno sum cgo unigenitus, <

populum Dei peculiarem, quia in hac genitara nul-

piopter Davidicum soliiarius (Psal. ci, 8) : >

culaliones prophetarum ; mons mc um-

lus est mihi socius. Ideo et Dominus, qni
regnum sanctus propter Leviticum sacerdotium.
;

«KiiituDi habct, et primogenitum, vel lanquam pr»r

constitulione Spirilu sanclo supci me
ma-
ln illa
6G5 COMMENTARIUU IN PSALMOS. — P \RS - 1. PSAL. II. 565
nirt{,'ftitito,vellanquaniunigcRitodicitmihi:Ei/oftc(/ic A dijtit : Postula a me. Et sioul mandalum riedit mitii
genui le. Hac crgo Palris teslificatione commenda- Paler, sic feci, sic postulavi, obcdieus ilii usque ad
lus, Kgo constitutus sum rex ab eo supcr Sion mon- mortem. Ecce agnus, qui coram tondente se ob-»
tem sanctum ejus prwdicans praceptum ejus. « Pno- muluit, ncc aperuil os suuni (Isa. lmi, 7), quomo-
ceptum i charitalis, quod est « pneceptum ejus, » do hi Psalmo nunc aperit os suum pr-r pr priitmba-
et mcmn quia «omnia, qtisecunqne babct Pater, latum deinonsiians non sine causa se inter ftageNa
mca sunt iJoan. xvi, 15). » Unde « pryedicans prae- detonsutn, vel ia eiucc immolatiim; cum \wc ips»
ceplum cjus » dixi confidenler, boc est praeccpttim immolalio fuciil isla posfilalio, dc <jua dtxit P?. •

« meum, ul diligatis invicem (Joan. xv, 12). » iloc ter : Poslula a trc, el dabo tibi aeutes bwrcdilalem
praeceptum doeui « supcr Sion montem sanctum tuam, et pcssessioncm tuam lerminos terra'. Ilaere-
ejus, » docens apostolos, et non ger.tes, quia « non riitas dicilur ab liero, qiti in ea liliera potesUite do-
sum missns. nisi ad oves, qtirc perierant, domus mitiatiu-. Haereditas auteni tunc possidetur, quanrio
Isracl (Matth. xv, 2i). » Lt autem etiam usque ad iion ne»ligilur, sed colilur, ut fructKkei, uk'.o a Ju-

gentes rcgnum mcum dilataretur, ipse, qut me lio- daeis ablatum est regnum, et daium ost « genli fa^
die, id est neternaliler genuit, dixit mihi cicnti fruclus ejus (Malth. xxi), » quia, rjentes pos-
Vers. 8. Poslala n me, ei dabo tibi gentes hwre- ^ s<'ssto suntejus, qui possedit,ct fecit.el creaviteas.
dilatem tuam. hanc Pulris diclionem ego Patri
Ati Creavil <le niiiilo, fecit de iimo ad imaginem suam.
« obediens usqitc ad morlcm posiulavi (Philip. n, Possedit sanguine suo rcdemptas pcr gratiam suarn,
8) ab eo, ut darct mibi genles. Postulaei cnim in
» sicut et populttm Judaicum similiier creavit de ni-
monie Oliveti non sohim pro his quos dedcrat bilo, fecit dc limo a<l imaginem suam, possedit ex
niibi, pro aposlolis scilicel ; sed etiarn pro his qui /Egypto iiberaliun sanguiiie agni Pasclialis. Unde
«rediluri ciant per nrbum oorum, el ita posinlavi eidciii popttlo lantis beneficiis iugrato per Moysen
oos mibi dari, < ul oinnes unum sint(7o«/«\xvu, 2i),» diciiur : < Haeccinc reddis Domino, popule slulte ct
tam aposloli, quain gcntiles eorum verbis creduli. insipiens ? Nuuquid non ipse est Pater tuus, qui

Ila ego unitas, ego lapis angularis pro unioiie et possedil tc, el fccit, et creavil te ? » (Deut. xxxn, 6.)

conjunctione duorum parielum postttlavi, ut fidelcs

Si ergoiiio populusantiquusredarguilur tanquam
mci tam ex geniibus, quamex Judaeis unum sinl;
siultus ct iusipiens, qui fuit ingratus, et reddidit

sicut i Ego, et Pater unum stimus (Joan. x, 50). »

niala Deo pro taulis beneficiis , quamo magis nos
Postulavi hoc, ul disi, oraus in monte Oliveli san- redarguendi suirius, si tantam neglexorimus s.du-
guineo sudorc meo dccurrente in tervam. Posiulavi tem, quce noti sanguinebruti atiimalis, sed pretioso
q
boc idem pendens, et moriens in cruce, ofterens in sanguine Agni tollenlis peccala mundi est acquisiia

ara crucis me ipsum bostiam non solum vivatn, sed nobis genlibus, nobis elbnicis, qoi crurnus longc a

et vivificam. Nam idcirco illic sanguis de latere

Dei possessione, sed facti suinus piops in saiiguine

meo cxivit cum aqua, ut S3nguinis rcei sacrificio et Ckristi ? Cui postuianti a Patre sumus daii, non ut
Pater Deus piacarelur, et bomo reus vivitlcarelur ipse nos negligenler tcneat, scd diligcnter colcndo
;

dum ex adjunclione sangtiinis mei sacri, et sacrili- possideal iu populum sibi acceptabilcm, seclatoreiu
cati et aqua sancliticaretur, ac fecttndaretur in vir-
bonorum opcrutn (TH. n, 14), bouorum fructuum,
lutem baptismatis, et populus per aquam sanctift-
prout dccet talem taliler postulatam, taliter datam

calus, per aquam renatus, vita aeterna frueretur. hxreditatem ; ut et Patii promittenli, ac danti, at-

Yita cnim aeterna eorurn, qui per baptismum in qtie Filio posluiaiifi sit inde gloria. Qtiia non esset
gloriosura a ta?ito promissore, taiiio postulatori ali-
morte mea mibi conscpulti sunt; propterea, ut
quomodo ego a moriuis resurrexi per gloriain Pa- quando haereditatem sterilem dari, niaxime in prae-

tris, ita el ipsi in iiovitale vilae ambulent ; vila, in« mium tantae postulationis, tanlae obedientiae.

semen, Audito autcm jara toties verbo, sive mandalo, quo

qiiatn.eorum aetcrnaliter viventium,est illud

quou in Isaia mihi est promissum in pretioste mor- D AixinPostutaame, modum quoque, sivequalitatem
enim illic postulationis attenli debemtis nosse. Quomodo nist
tis me?e praemium sempiternum. Dicitur
me Si posuerit pro peccato animam suam, moriendo postulavit ? Humilitas procui dubio sacro-
de ; «

videbit semen long;evum, et voluntas Domini in sanctaeejus passionis, postulatio fuit, sacrilkium fuil,

uiauu cjus dirigctur (Jsa. i.ui, 10). »

prarterquodaiiiid holocaustum, et pro peccalo Deus
noluit. Est ergo sensus Idcirco ego beatus vir, qui
Ipsa igitur mea cnicifixio grandis fuit 'postulalio : ,

exaudicnda pro sua reverentia (llebr. v, 71. Ipsa morti nibildebui, quia peccatum non fcci. mortis debi •

mors mea non tantum postulaito, sed et fortis erat tumsolvi,quando/VeniM<?rHnt«jt?7tfiJs,«?/ populimeditati

exaclio ad obnnenduni promisstim mibi semen ion- sunl inanitt, quando ustuerunl reges lcrrx, et prhtci-

girvum, ad voluntatem Domilii bonam in manu mea pes cotwenerunl in unum, adversus Dominum, et adver-
dirigendam, ad^possidendain ha?reditalem mibi pro- susme Clnistumejus ; idcirco, inquam, tacui, seroper
missam dicenle Palre in hoc ipso psalmo Postula : silui, paliens fui,qui poteram usquequaque dicere,

ame, el dabo tibi gentes Itatrediiutem ttiam, et pos- quodsemeltiixi,: «fcgo sum; etabierunt relroraum et

sessionem luam terminos terrai. Praerepiuin eral Pa- eccideninlrelrorsum (Joan. xtiii.0), » quia Dominus

tris^et inaudaium charitaiivum, quod Pater mihi Pater dixil ad mc: Postutaa me, ct datoHbi gcutes
667 GERH0H4 PRjCPOSITI REICHERSPERC. 66«
h&reditaiem tuetm , et pesst*fionem tuam terminos A gis contritus, et confractus est, nec tamen eroend*-
terro!. Ad lianc Patris diclioi)e;n, cum multa conso- tus, aut in vas allevum formatus. t. Moyses » autem,
nept, iJlud quoque perlinet, quod Isaias, siculjam t et Aaron in sacerdotibus ejos, et Saoiuei inter eos

supradiclimi est, inter caetera dixit : * Si posucrii qui > invocabant t iiomen ejus (Psal. xcviii, 6), »
pio peccato animam suam, videbit semeu longae- quasi niolle Juium inter verbera t invocabant Domir

vum, et volunlas Domini in manu ejus dirigelur num, et ipse cxaudiebat eos . In colttrnna nubislo-
(ha. Unde autem moiscjus lanti essel,
liii, 10). > quebatur ad eos. Custodiebam tesitmonia ejus, et
aut tantum valeret, nisi idem bomo, qui ia saeculo praeceplum, quod dedit illis. Domine Deus nosier,
naius esl, Dcus anle saecula existeret ? Propievea tu exaudiebas eos, tu propitius fuisti eis, ct ulcis-
didurus Pater : Pcstuluame, prjemisit: Filius meiu ccns in omncs adinventiones eorunr* (Psa/. xcvin,
es »«, ego hodie genui te. \c si diceiet : Quia Fiiius 7, 8). i Ulciscente igitur te, Domine, eon.fracti sunt,
vieus es tu, quem ego hodts, id cst in aeterniiate ge- quia propitiusfitistieis, formati suntinvas alterum.
IHjj, idcirco audemer postula quod vis, qtiia qnid- Sic, sic potestatem habet tigulas noo solom aliud
t|uid postnlaveris, inipetr.ibis. Postula a me,el dabo vas in houoreni. aliud in contumeliam facere (Rom.
libi genies hcereditatem iuam. Posluta, inquam, et u Ui 21), sed et facluin, etconfractum in vas alterum
dnio tibi gentes. Tum quia tu Fihm tneus es, qui po formare, proul convenit su:e justithe ac misericor-
s-iulas, tura quia bsereditas tua est, quam postul-.s. dix. Nam ubi tcsta sic est indurata, ut sit iniquitas
Eicnim per duas res, id est per Filii humiliter po- penitus obstinala, non convenit justitia ac miserir
sluiantis gratiam, et lcgitirni haamlis juslitiam, ira- cordiie divinas nisi icstam perlinaciter duram peni-
possibile esl me justum, ct bonura non flecti. C.r- oon remaneat fragmeitttim ad
tus confringere, ut
t!'!!!m,qu3esequuuturusqnet.iiiiicmpsalmi, sum?ra hamiendum aquam, ad obtinendam inter flammas
hxc est, qusm dixit : < Et ego si exaltalus fnero a gehenua? guttain aqute, aut in quo poitetur ignicu-
terra, omnia trabam ad meipsum (Joan. xn, 32}. > lus ad mitigandum infernale fiigus , quoniam ab
licai dix.it < Data est mihi omnis potestaa in
: ccelo, aquis niviumtranseuntadcalorem nimium(Jo«Vxxiv.,
ct in terra (Matlh. xxvui, 18). » Potestas utioueju- 19). Et ideo in calore nimio fletus, et in frigore ni-
«iiciaria a dextris et a sinisi.is, quse designatur hoc mio stridor dentiuin pra;dicitur talibus in Evangc-
brevi versiculo. lio (Malth. viu, 42), qui torquendi erunt frigore al-
Vfrs. 9. Rpges eos in virga ferrea, tanqnam vat fi- que calore nimio in inferno, ubi tarda nimiuniqua
guli confringes eo$. Patrem aeternum coavterno Filio sera erit pounitentia. Ideo
suo sicdicere non est aliud quam regemilltim con- C Vers. 40. Nunc, reycs,inlelligile. Quianunc<tem-
slituere, sicul supeiius ipse Filinsdixit Ego aulcm pus acceptabile, nunc dies salutis (UCor. v», ^),»in
:

constitvtus sum rex ab so super Sion montem an- qua omni pelenti dabitttr, et omni pulsanli apeiie-
clum ejus. Dicit ergo : Reges eos, id est : Kegna su- tur.Nimium sero petivit ilie dives in inferno guti-

per eos, non ivranniza. Regna, sed in virge ferrea, tam aqurc, quam in hac vila negicsit petere. Idco
tirga inflexibili, ita ut sit < virga directionis, virga iiukc, reges, inielligtie, regem conslitutum superSiou
regni tui (Psat. lxiv, 7). » Et quia tu ab aeterr.o di- montem sanctum terminos terres in vos*essionem et
lcxisti justitiam tuorum tldeliura in seterna piaede- regnum accepisse. Nunc intdligite. dum tempus est
8'inatione, nunc in ipsius pr<edestinalionis exiiiid- acceplabile ; inteiiigite, id eat per vosmetipsos ani -

lione regeseos in virgu ferrea, castigando cos forlis- madvertite.

sima discipJina. Qnod si non potcslis, EruJimini ab aliis vos qui
Hursum quia tu nb aeterno sempr.r odisti iniqui- jndicaiis tejram. Et licat vos silis reges, ve! habendo
tatem inimiconim tiiorum, teuqnam vus fignli con- in hoc mundo regaleru polestatem, vel cwpus no-
fringes eos. ila enirn positus es in ruinam, et resur- strum; tamcn Regis altissimi a Deo Patre eoustituti
reclionem multorum tn Israei (Luc. n, 5), ut et illos
vos recognoscile servos.esse, ideoque servite iiii.

rcgas, qoibus |>ositu9 es in resurreetionein, et illos ^ Yers. 14. Servile Domino in timore, uon servili,
confringas. quibns positus esin uiinam. Sane con- sed rili;»li, qui est initium sapienliie. Servite, in-
fiactiovasorum IJcliliumjusla sensum propheticum quam-; sed ne servitus ve3tra sit misera, et ouerosa.
bifaiiam distinguitur, Nam et Jeremias in domo G- Exsuliaic ci, non in lascivia, ne tn temerilatem ea-
gtili vidit vas IU tile ccnfringi, atque ad placitum tur, dum dc misericordia ejus nimiura sper.oiur ;

figuli aliud vas ei eadem tesla formari (Jer. xix, sed cum trcmore inenlis. Exsultaie cam (remore t or-
14). Et Isaias propheta vas iictile pnedixit ita con- poiis, quia timor ad mentem, trcmor ad corpus
fiingendum. ut non remaheas fragmentam teslie, iu pertinet. Et cst natura corporis humani, u« quanto
qua porleiur igniculus (isu.xxx, *1). Estergocon- fuerit in loco altiore, tanto. majore concutiatur tre-

fiactio ad cmendationem, et est confraclio ad iire- more, quandiu inde catlere putalur possibile. Ideo,
vocabilem dannationem. Nam testa mollis confra- vos regcs, vel mundani, vel spiritales ia alto renim
cta denuo pote^t reparari, ufJeremia?. demonsira- culmine pasiti, exsutlaie quidem in Dominode vc-
tum est in domo figuli. Tesia vero indurata polest slra exaltatione, oed cuni trcmore, r.eforte cum alios

quhiem confringi, sed impossibile est illam in vas regatis, cunialiis pr.^dicetis, ipsireprohi cfficiaminL.

ih rum forniari. Sic Pha^ao induratus decem p!a- Trcmor istc fu'U in Paulo apostolo, qui dixil : < Ca-
 C69 COMMENTARILM 1N PSALMOS. — PARS I. - PSAL. III 670
sligio corptis meum, et in servitutem redigo, ne A racem \n verbo SUO, qno pmmissuin, i ul omuis qni
foris cum aliis prxdicaverim, ipse rcpobus efllcia credit in ipsum, iion pereal, sed habeat eiiara aeter-.
(lCor. ix, 27).» Idco et \os reges tanquam Aposlo- iiaiu (Joan. m, 15), » et cvadal pcenam aeternam su-
Iurri imitanles. per incredulos venturam , cum e^arserit, cuin ple-
Vers. 12. Apprehendiie disciplinam : Castigate n e inflammata fuerit ira ejus. Quod licel vidcatur
corpus veslrum. ct in servilutem redigite. Discipli- tardunr, tamen erit In brevi, vcl qnia velociter, et
nam, licet fu^ilivam, vos apprekendite. discipliuam fcstlnus veniel, et non lardabit, qooniam « juxta
flagellantis Dei apprehendile , et gratam habete :
cst dies perditionis , cf ades.se festinant tempora
c quem enim dili^it Dominus , corripit (Prov. nr, (Rent. xxxm, 5"»). > Vel quia jtidiehiiii. ftet in brevi,

12\. » Huic disciptimv subjacele, non contra stiinu- dum non singuli hominUm, vel singtila operuni si-

lum cakiuando, sed veniam, et clementiara pre- gillnlim, ct scparalim, sed simul omnia diicuntttr
cando. in jtidicium < in momenlo, in iclu oculi, in novii-

Ne quav.do iruscalur Dominus, et percatis de via sima tuba (/ Cor. xv, 52). > Tunc revera miseri
iusla, pnecisi de Chiisio, qui est via, ideo justa, erunt qui non crcdunl in Chiistum, el beuti omncs
quia est non solum via, sed et veritas (Joan. xiv, qui confidunt in eo.
'f). Via exemplo, Vcritas in promisso. Ideo via ju- B Gtorta Palri, Filium hodie, id csl aeternaliter gi-
sla, quia in via pnccoplorum. vel exemplorunt duci- gnenti, eumque Regem conslitiienii, atque postula-
tur usque ad effectus promissionum, inquibus pro- tionem cjus tanquam ponlificis exaudienti. Ctoria
mittilur aelernu beatiludo, in qua idem Cbrislus, Filio Pnlrem pro nobis postulanli, ei gentes in hce-

qtii esi nunc via in exemplo, veritas in promisso, reditutem usque ad terminos terrce possidenti. Cloria
ci it viia beata in praemio. SpuiluisimclQ, qui est illa beatiludo, qua bealiom-
Vers. 13. Deali omnes, qui confidunl in eo. Beali, ncs qu\ confidunt ht eo. Non dicilur in eis, sed in eo,

non aui confidunl in propiio nierito, sed qui confi- qtiia Pater, et Filius et Spiritus sancliis est unus

duni in eo scicntes eutn veracem in promisso, ve- Deus.

PSALMUS II

Domiue, qnld muttiplicali tunt, qui trlbuiunt me* C palris pax, quod nomen tam Juda? quam Absalon
psalmi hujus titulus est (veks. 1) convcnit. Nam et iile Absalon, qui persecutus esl
patrern, diu simulaverat pacem ; et Judos.veiut Ab-
PSALMUS DAVID, CI!M FUGEHET A. FACIE AUSALOHIS
FILH SCI, paccm didicil facere bellum, osru-
saion, qtii per

Mos est propheii» ab hisloria incipere interdum, iando, acpacem simulando tradidit, Dominum Je-
scd inde transir* ad myslerium. Titulus psalmi hu- sum Christum, Patrem discipulorum suorum, de
j'is Iioc inntiit, quia David iiium cantavit, cum fts* quibus dicit : < Nunquid possunt filii.sponsi je*t-
geret c jacie Absaton fiiii sui, admirans quod ita nare, quandiu cum illis est sponsus ? » (Matth. vn»,
muHiplicali erant inimici ejus, utet tiliusejus enm 45.)
persequ^retur, et ioto corde pene universus Israel Igitur uterque Absalon patrem persequens perse-
ipstim Absalon sequer;'tur. Quod autem sequitur : cutione consiiuilt recte mcruit perire morte consi-
Kgo dormivi, et somnmn cepi, el exsurrexi ; si velis miii. Periit enim Absalon suspcndio dereiictus a

ad litteram accipere, millum habet saporem. Quid mula, prout quoque suspendio Judas derelictus a
enim ponderis est iu scnsu, quid utilitatis esl in au- Synagoga. Dicenlibus euim principibus ad Judam
tlilu verbi hujus : Ego dormivi, el somnum cepi, si crimen suuin confitentem < Quid ad nos? Tu vi- :

ad litleram intelbgatur, David regem dormivisse, ac ^ deris (Matth. xxvil, 4); » ip&e derelictus est ab illts

postca surrexisse : Verum de Cbristo intellectum, deteslantibus et ipsum, et pretium quoque sangu;-
Doniinicae passionis, mortis et resurrectionis proe- nis ab ipso projectum t nec ab iilis receptum. Dixe-
dicat lnysteiium, sicul patebit in sequenlibus. Lt runt enim de triginta argenteis : < Non Lcct eos mii-
ideo non hislorico Utntuiu, sed et mystico sensu ac- tcre i;t corbonam, quia pretium sanguinis est (ibid.

piendus est bic tilulus lioc modo Psalmus David,

: 6). » Fugit utique a facie liLii sui David, videlicet

i esl op rytio vtri David manu foi lis, et dcsidei a- etCbristus, qui est manuforlis contra inimicos, et
i is rejiis Jesu Cltrist conliiictur hic. Illa videltcct desiderabilis amicis suis. Et David quidem fugit

ope alio, in qua LU ravit, cum fngeret a facie Ab- corporaliter; Chrislusauiem, et corporaliter, et spi-

«a/on, id est Jud£ traditoris, qui assimilatur Absa- ritualiter. Nam corporaliter fugit a cosnaculo, ne
loni, et propter signifirationem nomirtis, et propler superveniens Judas occideret eum in occuito, qui
«riMiHtudirtern mortis. Al salcn qiiiope interuretaVur volsiit capi, ct movi in aperto. Fugit iu montem
671 GERUOHI PR;EP0S1T1 REiCHERSPERG. G72
Olheti, ut oraiiopjtis illic explerelur, antequara ca- A consilium susceperunt, vel efciara qni Anlichrislo
perctur rt ligarelur. Fugit inde hortum trans in adlnerebunt, mutti sunt. Alii corptis nienni necare;
torrentem Cedren, ubi comprehcndi voluit, pec- alii nomen meum negare audent. Et ntique multi
cata illius eApiatiirus, qui de horto deliciarum culpa snnt. Nam et i!li multi fuerunt, qui mc, et martvres
sua fuerat cjeclus. Fnga veio spiriiuali lunc fuge- meos occiderunt, ei illi mnlii fuenint, et sunl, qui
rat a facie Ab&alon, a facie, id csi a menle iradilo» nomen divinitatis mihi negarunt, qoerum praecipuus
ris, quainio iiinm in peccato suo derelinquens di.xit fuitArius, cujus quasi alterius Achitopbelis consi-
c Quod facis, fac eilius. Tunc iutroivit ir, iilum Sa- lium cst infalualum, quando meliore ac saniore
tanas (Joaa. xim, 27). » Per ;{ uisiio nunc sensu eonsilio Catholicorum nomen Divinitatis in mc sic
tiittli , perquiramus, favente Dei graiia , leuum, est glori/ic3tum. hoc mihi noa accideniaie, vel
ut
psalini. adopilvura si*. credendum, sicut diis msiltis, quibus
Nolandum vcro quod praemisso prirco nsalmo de dicitur : c Ego dixi : Dii eslis, et filii Excelsi om-
fiile iiicarnationis, et secundo de con- ^ nes (Psal. lxxxi,
fidc pass.onis, 6,1, » sed oranioo substantiale, ut-
sequenter hic agit de iide resuneclionis el ascen-« potehomini, qui c neque ex sanguinibus, i.eque ex.
sionis. Et vidctur hic tractari de passicne, ut in voluntale carnis, neque ex volunlale viri, sed ex
psalmo praroisso, sed noti ita est, quia passionis Deo [Joan. i, 13)» natus sum, oc proinde Deus na-
quideni lit commemoraiio, ubi dicitur : Dominet turaiis ego sum, non Deus falsus, ut dii gentium,
(juid muliiplicoli sunt, qui tribulant me? Sed piiu- qui oculas liabent, -H non videbv.nl., aures habcnl, et
cipaJis uarratio, et gratiarum aclio estde gioria re- non audient (Psul. cxiu, 5), neque enim est $pirilu&

surrectiouis et asccnsionis. Nani postquam fremue- in ore ipsorvrv (Psal. cxxxiv, 17). Non Dctis adopli-
runt gcntes, ct populi gentiles, el Judaei, usque dum vns, ut ilii.quihus donala est parlicipalio,; non pteni-
inlerimereni cum, laetati snnl, et mullipliciter quasi tudodivinitalis ; sed oninino Deusnaturaiisego sum.
vieissim gioriali sttnt, ipsain ejus morleirt pro ma- ^cui divinilatis n.on participatio, sed pleniludo donau
gno tcnentes experimeiuo, quod non luijset a Deo, cst, quando Vcrbum caro factum est, quando idem
quod fuissel seductor, et idcirco periis=el noinen Verhum divino amorc in Virgine conceplum, et na-
cjus, el nulla essel in Deo sahis ejus. At i!le, et tum est, manens quod erat, et factum quod nou
|Uiic moriuus, post triduum loquebatui, et niinc erat. Unde contra mtillos tribulanics dico :

usque vivens loquitur ea qu.e coniinel sequens psal- Vi.rs. i Th autem, Domim, suscepior meus. In
nuis : Dotniiie, quid muUiplicati sunt, qui tribulnxt sancta conceplione. Suscepisli enim mc pucrmn
me ? Multi insurgunl advcrsvm me. Mv.lti dicuni tuiim < rccordatus misericordi.G tua?, sicut loculus,
animce mem . \o» est salus ipsi in Deo ejus. Tu au- es ad Paires nostros Abraham, et semini ejus in s.r.-.

tem, Domine, susceptor meus es, uloria mea, et exal- cnla (Lnc. t, 5S). » Suscepisli me puerum tuum. ita
lans caput meuiu. mea ad Domiv.um clamavi,
Vocc ut essem puer tuus, Filius unigenitus ac primoge-
et exaudivit me de monte sancto suo. Ego dormivi, et nilus.
soporatus snm, et exsurrexi. Quis nisi dormiens Item contra mnltos, qui insnrgunt adversum me
donnitione peccati, et soporalus a!lo sopore falla- dico, quia tu es ghria mea resuscitans me a mortc,
ci«e non agnoscit hanc vocem restirgentis. ha*c esse ac diccns mihi : c Evsurge, gloria mea (Psal. i.x\,

verba resurreciioiiis ? Filius ergo ad Patrem lo- 9). » Ex quo iiuelligilur, quod c.i ego Fiiius gloria
quilur : sum Palris, el ipse Deus Paier qioria mea est. Si

\ers. 1. Domine, inquiens, quid mulliplicati aunt, enim « gloria patris est filius sapien> iProu. x, i), »

qui tribulant ive? Multi eranl, qni me tribulaverant quanlo magis glori.a Patris Filius sspientia. sicut

i:i mea persena, quotl eis non sullicil. >>hiu etiam alias dicitur Ego Sapientia ex ore Allissirai pro-
: «

posiquani dormitionc morlis dormhi, et resuscita- tli\ i primogeAtta anta omnem ciealmam *\Lccli.
tus a morte surrexi, adhuc muUiplicnti suut, qv.i iri- xxiv, 6). » El si gloria Filii est paier sensatus et
fca/«it/ me peiseqnendo me in apostolis, et al;is jj honorabilis, quanlo magis Pater Deus immortahs?
iiiembiis meis, Amatores, et vmeravores nominis Ergo-non vane dico ego iilius v quod iu os glo/ia

rac-i [:at!n swnt, et simpiices; pcrsecutoies vcro meu Deus Pater, suscitans me de morlis ignominia :

i?iu/f» sunt, et rniiUipiices. Adeo multi, ul eliam de Et contra eos, qui dicunt Non est sc'us iv>i in Deo :

numero discipulorum bint mulliplicali; qisia el Ju- ejus, lu e$altans caput mewn gloriiicalione ascen-

das, ct uiii muili discipuiorum abierunt, e. quotidie sionis contra buereticos, qui mc dicunl creaturam,
:

abuu.Mt relrorsum, Lt ideo adtniransdico : Quid, hoc tu exaUans capul meum, id est nie, qui sum caput

est, in quantum, qmun ronltum staii miitipiicati, eorporis mei, adeo exallas, ul ego non diraidius,

qui tributanl me, sicutDavid servus ineiis, ac Pater sed toius pra^dicer Altissiiuus Altissimi Filius.
racus fideiis Iribulatus est. quando iilius suus eum Ipse quoquc David paler meus, perscquente illum

perscculus esl? fillo suo Absalone, suslinuit hoc improperium, ut

Adhuc admirans de mullitudine ipsorum dico : diceretur ei : < Non est salus ipsi iu Deo ejus. »

jtfnflt insurguni adversum me. Sicut enim conlra Verum iu exallasti euro inlerempto Absalone su-
dumiiKim suum David mulli insurrexerunt qui Ah- spen>o Achitoplnd leducens eum in regnuro suum.
Jadts Sed longe gloriosius exailasti cttpui meum in reg.no
Kiloni adhaiserunt, sic et illi, qui Iraditoiis
C73 COMMENTARIUM IN PSALMOS .
— PaRs 1. — PS \L. iii. t:i
meo, el uio. qi.iod ost unuro regnum indivisum, iu A me, non qnalicunque suscepiionc, sed ita suscepe-
qtio supra oinnein prinCipalum, supra omnetn crea- rat me in ipsaconccplione Dominus, ut sim Domi-
turam eso sccundlim divinitalem meam alius, et se- nus; ita quOque suscepit me in rcsurreclionc iminor-
cundum hunianitatem exaltatus, jam non ut Arius talis, impas-ibilis, ut et ego ultra sim iinruortalis,'

Vohiit, dicendus snm ereatura. Proprie namque di- el impassihilis, cui ultra mors non dominelur; quo-
citnr creatura, quod antequnm hliquid fieret, nihil niam Dominus ila susccpil me, ut et ego Dominus

fuit. Sed autequam aliquid fierem, non nihil

eg*>, dominer morti, el illa suhjaceat mihi quasi torcu-
fui; quia priusqumn liomo fierem, Deus aelernus lar, quod ego calcavi, mihi suhjeci (Isai. lxiii, 3).

fui, et manens quod eram, factus sum quod non Licel enim e.;o holrus de lcrra promissionis in vecte
eram. Propterea non sum iuter crealuras compu- ciucis portatus, ad horam fuerim in eodem torculari
tandus, ul voluit Arius. Imo supra omnem ereatu- caleatus; lamen et ego torcular calcavi; cum de
ram sum venerarvdus, et una cum Patre adorandus; inoite Iriumphans rcsurrexi : quoniam Dominus sus-
quia, et ante ornnem creaturam fui secundum divi- ccpit me. Qund sequitur :

nilatcm, et super omriem creaturam exaltatus sum Yrcns. 7. Non timebo millia populi circumdanlis
secundum humanilalem, scilicet secunrjum quod me. Vox est euulis in coelum sedere a rjextris Dei,
homo sum. Ita, Paicr, tu magnificasli syper omne B uhi millia pcpuli non possunt nocere vel tangerc
nomen me Sanctum tuiiin, dans mihi homini, quoct illum qua; »iillia vel corpus ipsius in passione, :

est super omne nomen, exallans caput meum; quia vei corpora sanetorum circumded<;runi., sed ani-
ego < lapis, quern reprohnverunt sedificanfes, » ium mam oceidcie non valenles in circuitu nmbulavc-
fartus < in caput anguli (Psal. cxvn, 22). > Porro runt, el ad mediam
medullam pertingere non
vilae

priusquam sic exaliarer in passicne bumiliatus. potuerunt. Mullo magis autem, postquam Christus
Ytrts. 5. Voce mea [cod. magna] ad Dominum in coclum asccndit, persecutores ipsius ianquam

clamavi. Muiti clamant, scd nec voce sua, nec ad pessimi Sodomitac pcrcussi caecilate in circuilu am-
Dotninum clamant. Qut dicil Deo : < Pater noster hulant, non valentes invcnire oslium (Gen. xix), id

(Matth. vi, 9), » ei ipse r.on vult esse filius, voce est ipsum, q>ii dicil : < Ego sum oslium (Joan. x T
aliena clamat. Qui orando aiiud a Domino deside- 9). » Unde nunc dicit : Non timebo millia populi
rat, quam ipsum Dominum, ncn clamal ad Domi- circumdantis me. Quia vero Chrislus jam constitutUS
num. Sed ncque ilieendus est clamure in oiatione, in sua securilatc, tamen inlerpcllare non desinit
qni orans aliquid non vehementer desiderat, quod pre memhris sni corporis; consequenler sequilur
orat, quia vehemens desiderium clamor esl, vel ad vox inlerpellnntis :

Dmninum, honum est, si vel coutra Doininum, si G Exturge, Domine , salvum me fac. Id est mcos
cst malum. Unde est illud : < Dcsiderium pauperum fac salvos. Quia vero illeordinate petil futuia hene-

exaudivit Dominus (Psal. ix, 46), > quia videiicet ficia, qui non est ingratus de praeteritis, gratiaium
ipsum desiderium fuit clamor niagnus exauditioue actio est, quod sequilur :

diguus. Et Moysi lacenti, et desideianti dictum est: Yeus. 8. Quoniam tu percussisli omnes adversun-
< Quid clamas ad me? » (Exod. xiv, 15.) lu malo tes mihi sine causa : Quia odio hahueiunt me gra-
auiem turpe desiderium clamor fuit contra Domi- tis. lsia conliiiuatio non tetro pendei, sed respicit

num in peccato Sodomorum, et Gomoirhseorum. sequeulia. Non enim ideo «t/vu»t facil Chrislum,
Ego autem voce mea ad Dominum clamavi, quando (fuonium percussit adversantes ei, sed quoniam ad-

dixi : < Pater, clarifica Filium tuum, ut Fiiius tuus versarios ruendaces percussit pugno vei ilalis in o*
clarilicel te fjoau. x\n, i). Itera in cruce : « Pater, falsiloquum, inde sunt conlriti dentes eorum, id
in mauus tuas comroendo spiritum meum (Luc. est maledicta verba in itritum ducta sunt. Yel

xxin, 46). » Uentes sunl principes, qui quosdam de numero san-

Et exaudivil me PatCT de monte sancto suo. Yel Clorum praecidunl, et malis incorporaiil. Hujusmodi

de monte Oiiveti (!aic xxii), uiii prolixius oravi ; r, quoque dentes vel saluhriter sunt contiili, quando
vel de celskudine misericordiae suac, quam signifi- praedicantibus aposlolis multa turba sacerdotum
obediehat lidei, vel terribiiiter contriti sunt, quancio
cat mons Oliveli ; vel de me ipso, qui sum mons
Oliveli, < mons Dei, mons pinguis, » < mons, in quo venerunt Romani, et tnterunt eornm et locum, ct

beneplaeiluni est Deo habitare iu co (Psal. lxvu, gentem. Yenerunt etiam daemones ct tulerunt ani-

J6, 48). » Quod i'ore meaad Dominum claroaverhn, mas eorum iu infernum, juxla illud < I^nis suc- :

ex hoe poiesi agnosci, quod ei usque ad mortem census est in furore meo, ct ardehit usque ad in*
ohedivi *
nam in ejus ohedientia ferni novissima, devorabitque terram cum genninu
Yers.Ego dormivi. Somno mortis in cruce, et
C. suo, clmoniium fundamenlacomburet. Congregaho
somnum cepi mortuus jacens in sepulcro. Quod super eos mala, et sagittas meas conipieho in eis.

autem clamautem me Dominus Pater exaudiverit, Consumenlur fame, el devorabunt eos aves morsu
ex hoc potest agnosci, quod postquam dormiui, ct amaiissimo.Dei lesbestiarum immitumin eos cnm
soporaivs num usque in diem terlium < inter mor- furore trahentium snper lerram, atque scrpentium.

luos iiber (Psal. lxxxvij, 6) ; » demum virtute pro- Foris vastabit eos gladius, et intus pavor, juvenem
siinul, ac virginem, lactei.tem cum homine
scue,
piia exsarrtxi a mortuis, quoniam Dominus sutcepit
«75 CERHOHI PRiEPOSITl REICHERSPKRG. 87<>

F.i uhinam sunt? cessare faciam ex homini-

dixi : A gnifieando. Porro cum Deus houiitiem benedicit.

bus niemonam eorum (Deut. xxxn, 22, 33-26). » vel a inalo mutat. vel in bonis umpliat. t Bcuedi-
Ita nimirum conlriti sunt, ul jam non supersit ctio » mutalionis illa fuit, quia dittum esl ad Ja-
memoria eorum, quoniam in oblivione sunt ante cob : < Nequaquam ultra vocabcris Jacob, sed
Douui. SeJ Israel eril nomen tuum (Cen. xxxii, 8). > Bencdiclia
Vcrs. !). Domini est salus, ct super populum tuum ampliationis iila fuit, qua dictum est primis parcn-
benediciio tua. In hoc versiculo mediatoris vice fun- tibus ante peccatum : < Crescite, et mulliplicaminL,

;:iiur vcl Cbrfolus ipsc, vel propheta, vel psalmisla et replete terram (Cen. i, 28). » Item ad Abrahara 1

quilihel. MeJialor enim unius non csi, unius partis < Muliiplieabo soiuen tuum sicut stcllas coeli, et

fautor non est, Qui mediator (est) inter duas par- sicui arenain, quve est in lillore maris » (ait Deus)
les, amlas in unum conciliare sludet. Suni au- < et in seiuine tuo benedicentur omnestribus lerr«
icm duo qusedam inlcr sc dissidentia, vidciicet po- (Gen. xin, 17, 18). » Ilein : < Ambula coram me,
pulus malus, et bonus Domiuus. Unde iu iioc fine et csto perfectus, f&ciamqiie le cresccre vehemcnlis-
psaimi iliscretus mediator Chrisius, et :<d populum, siine (Cen. xvn, I, 0,. » llcm : < Surge, pevam-
ei ad Doininum loquitur vprba reconcilialoria sua- bula terram, quoniam tibi dalurus sum caio, el sc-

dens pupuio, ut credat : quia < Doiriiui est salus . B «»ini lu0P ost & (<»««. *»«i i7 )« so- » Omnia ban:

El non est in alio aliquo salus (Act. iv, 12». » Et nant benedictionem amplialionis in bono. Dicamus-
orans Patrem Dominum, ut $uper populum sit tetic- crgo tihi Deus noster, cujus in manu selus nostra

dictio sua. Si auiem propheta, vel Psalroisla qui- est, ut super populum luum sit benedklio tua, qua
iibel hic loquitur, et ipsc quusi mediator populo :
benedictione diviratus opeunte a malis mutetur, et
Vos omnes, quictiiiquo salvari vultis, hoc habetoio in honis amplietur, atque cousumelur. Tu benedi-
certum, qtiia non
non falalis nccessi-
libei i arbitrii, xisti quinque paues iu deserto, ct ex hac benedi-
latis, non virlutis humanae, s;>d Domini est saius. clione tanta eis accessit ampliatio, ut quinque mii-
Domini Patris, Domini Filii, Doniini Spirilus san libus homiuura inde satiatis major svpercsset qua»-»
cli. Unitis trini, el simplicis Domini est salus. Unde titas fragmentoruni, quam fuisset ipsorum panum
vos omnes sEgvplii, omnes homines, qtii fanie la- (Joan. vi). Tu benedixisli pancm, et vintun, atquu
boratis, < itc ad Jo*ep!i > verum < Dominum > JE^y- tua benediclioi?'» convertisli ea in tui corporiay
pli, quoiiiam jpsius < Domini est salus (Cen. xli, atque sanguinis ineffabile sacramenlum, in q«o
53). » Nequc enim datum est nomeu aliud sui> coelo distributio visibiiis non multipiicat uumerura in
vobis < hominibus, quo oportoat vos salvari
in fragmenlis, quor.iam in omnibus, quai videnlur }
(\ct. iv, 12). > Ad ipsum ite, qui venundatus cst in particuiis est unns indivisibiiis panis major coelo
har.ciEgyptum propter "salutem hominum, eidem et in terra, major omnibus creaturis, quia ipse est
nunc cxaltato, ut &it Dominus ^Egypti, vos date corpus Crealoris. Magna quidem intelligitur virius
omnia, quae habetis, ne fameperealis. Rogale illum divinse dictionis, qufe conlulil rebus esse : < Ipse »

ut emat vos, et assumat in servitutom regiaru, prse- enim < dixit. et facia sunt (Psat. cxlviii. 5). > Sed
beatquc frumentutn, non solum ad vcscendum, sed ton minus magna cst virtus divims bencuiclioiiis^
eliam ad sominandum, Dicile illi < Salus nostra : quae confert vehus bcalum csse. Ipse enim beiicuicit
in manu tua est, Doraine. Respicial super nos mise- matorialem terrae fructum in altari, et per hunc
ricordia tua, ut securi serviamus tibi (Gen. xlvh, henediclum lruclum beatificantur, quotquut reci-
25). » Hajc dicta sinl ad persuadendum populo piunt eum. < Quolquot » enim < reccperimt eum,
quod Domini est sah.s. dedit eis potestaiem lilios Dei iieri (Joan. i, 12). »

Nunc ad Dominum conversus iste mediator sup- Hicest benedictus fructus ventris virginei, cujus
pliciler orans dicat : Domine, super poputnm bcncdictionem populo Dei oplamus, dicentes :

tuum sit benedklio tua. Nam et hoc summus me- Domine, super populum tuum sit benediclio tua,
dialor Cluistus interpellans apud Palrem credendus r, mutans a malo, consumir.ans in bono. Amen.
est ineffahilibus verbis et precibus dicerc, alque ob- f Est alia ectio psalmi hujtis, in qua loquitur :nte-
i

linere : ut super populum, pro quoipso venundatus '

Ser Chr istus cum suis, ct in stiis membris persecu-
est, sil Palris benedictio. tionem patieotihus. Nam quilibel persecutor ipse
Et pium est. ex petsona David, vel cujuslibet esl Absaion pctmaxime,
si paceui simuiat, quoad-

psallentis iu his veibis hoc optari, ut super populum usque persequendi apluni tempus inveniat, sicui
Domini sit benedictio Domini. Aiiler homo Deum, fecil Absalon. Multi talium dkunt animte tntw :

atquc aliter Deus homincm benedicit. Homo Deo, Non esl saius itli in Deo ejus. Aniiua mea, vel to-
vci Deum benedicit, cum illum in suis operibus, tius corporis Ecclcsi;e
ordo est Palrum orthodoxo-
vel virtutibus jnste, vcl miseiicorditer agenlem lau- mni, quorum vigore animatur corpus Ecclcsia:. Sod
dat, magnificat, superexaitat : non qtiod Deo laus mutii dkunt huic aniniai : Xon est satus ilti in Deo
hominis afiquid magniHcentiae conferat, sed quod ejus. Ahter enirn non sperarent deiei i posse sauetam
homo inde magnus, et justus fiat, si divina? justl- Ecclesiam late puliulantem , nisi hoc crederent
tiae, vel misericordiacconcordat, obmurmu- non illi quod huic anima; mex uon sit salus in Deo.
rans aiiquando, scd eam sempcr lauclando, et ma- Tu autem Domine susceptor tneus es iu Cbristo,
67" COMMENTAftlUM IN PSALMOS. — PAR.S — PSAL. !. III. 678

in quo susccpta est natura mea per Verbum in tini-

^ qnasi minor populus dominntur populo majori, id
tatein personae. Tu cs etiam gloria mea, quia susce-^ est cartialium concupisconliairin itnnnliuosT mul-

pta csl in identiiatem gloria», ita ut reclo « omnis tiludini, quando meiv. legi Dci condclcctala non
Knguu coniitcatuT : quia Domirtus Jesus Christus irt conscnlit pravae suggeslioni, ct oialis cogilalionUlD
ftloria cst Dci Patris (Philipp. II, II). » Tu es moiibus, qui aliquamlo multiplicati ultra motiura

etiam « exallans caput meum , » id est ipsurn dicunt menti, licet fideli : Non est salus ip&i in Lfra

Ghnslnra « constilucns » in dextera sua • super ejus. iV.iru ex multiplicatione leiitationom surre-
oriinia opera inanuum tuaruni (Psal. viii, 7). » Te p< ;!e iiiterdum salulis dcsperatione dicitur auimte

igitur, Patcr clcincntissimc , suscipiente, glorifi- mew : Non est salus ipsi in Deo ejus. Tu auicm, Do-
« ante , et exaltante naturam mcairi in Christo tnine, susceptor meus es, gtoria mea : Nequc cr.im
Voce mca clamavi : quia vox, et oratio Cbriali vnx de mea virtute giorior, scicns, qnod de sua virttite

tii^a fuit. Clamavi ad le Dominum, et exaudisti me gloriantos tu tiumilias. Tu ergo es glona mca : 'fu

dc monte sancto luo, id esl de Chrislo, in quo et exattans caput meum, id est Chvislum, vel aniiriiiiu
dormivi couiplantatus similitudini morlis ejus, et diviiiis inloiitum. Quod ex hoc agnosco, quia inior
soporalus sum consepultus, cum illo per baplisuium teniaiioncs non consensi prava* soggcstioni, sed
in morlcm et exsurrexi, « ut quotnodo surrexit > B voc ^ mea ad Dominum clamavi urgentibus me tcu
:
-

ipse, < ita ct nos in novitaie vitap, ambulemus (Rom. tationibus, ct ipse exaudivii ;ve vel removcndo, \el
vi, 4, 5), » quoniam ipse Dominus suscepit me. temperarido vim tcntationum, sub quibus ad horam
Unde non timebo millia populi circumdantis, quae dorriivi, et soporatus svm ; vldelicel faclus immemor

tni//irt ul non timeam Exsurge Dominc, salvum me

: Dei el mei, ohiitus verilaiis tanquam intei somnb
fac, Deus meus. Exsurge ad me salvandum, u,ui dti- cogitationurn phantasiicarum. Se;t visitailte me di-

duin surrexisti a.raortead vivendum. Exsurge. Do- vina gratia exeitalus et in nie rcvcrsus exsurrexi, et
mlne, smvum me [ac, quod quandiu non facis, mihi in reliquiis cogitatiomim feci diem festum, diem
dormis, mihi soporatus es. Exsurge mihi nunc in resurrectionis, ahdicando suggesliones morlis. Ita

saluten», etin adjotorium, et in defensionsm,atque exsurrexi, quia Dominus suscepit me more me.lici.

in dentium carnes mcas lacerantium contrilionem, Ideo non limebo millia populi. millia turharum, id
quoniam membris jam*dudum, ac s*pe
et aliis luis est cogitationum turbidarum , (juoniam Dominus
surrexisti dentesque conirivisii eorum qui devora- suscepit me, atiimum divinis iiitenltim, susccpil me
bant piebem ttiaui sicut escam panis. Uoc omiies v.\ suse voluntatis consensu : ideoqne interdum,
una inecuin orale, ul qui surrexit sibi ad re^tian quod in cogilalionibus vanis operor, non intelligo;
dum, surgat semper ad sempcr saivaudum populum L quoniam, quod odi malum, hoc in cogitationibus
suum, quoniam solius ipsius Domini est sulus, ncc ago; sed tamen non ego, mens, vel ralio illud ope-
em in alio aliquo salus. Et quia id credit populus ad ror. Quod perindc apparot quia ncc inlelligo, nec :

lidem vocatus , o Domine, super populum tuum sit animadverlo, dum in cogitalione ilhwJ operor.
benedictio iua conferens illi talia opera, pro quibus Unde < quod hahitat in me peccatum (Rom. vu,
audire debeat in judicio tuo : « Venite, benedicli 17), » suum aine me facit acium, rjuem actum non
Patiis mei (Matlh. xxv,'54). » Benedictio tua, Cliri- approbans cgo animus quasi David jugio a facie
ste, non discrepat a benedictionePalris. Unde be- Absaionis, et exercituum cjus, qui vclut suspendio
nedicios Palris lui, ante constitutionem mundi prae- interimitur, quando prava? suggeslioni consensus
ordinatos, tu apparens in mundo bcnedixisli (Luc. rationis denegatur. Persequitur vero ilium cxerci-
xxiv), quamlo in cocium ascendens elevatismanihus tus David, quando bonje, ac sanctsc eogitaliones de
t bencdixisti, Domine, terrara tuam, > discipulos consensu menlis venienles fugantvanas, et noxias
tuos, ea benedictione qua < remisisti iniquilatem cogitationes. Quaj nealiquondo pravaleanl exsurge,
piebis tuae, operuisli omnia peccata eorum (Psat. Domine, salvum me fac, Deus meus, cuslodicns rn-
lxxxiv, \,%. > Et nunc, Domine, super populum ^ posterum : Quoniam in tentationibus jam supcratis
benediciio tua maneat, quse pcccala praclenla rennt- percussisti omnes adversanles mihi sine causa, denles

tat, cl operiat. atquc a ftituris custodiendo benedi- peccatorum contrivisti. non glorietur
Sed inde
ctis tuis discipulis, ipsum populum ex eorum fide victrix ratio, quod victa est niala fentalio quoniam •

regencratum, conformare non desislat, ita ut non Domini est ha?c salus. Domini est hanc victoria men-
super solos discipulos tuos, sed eliam super aniver- tis peccatorum snggestionibus resisloniis, et quasi

sum populum tuum sit bencdictio tua. a facie Absalonisfugienlis, (\\\Am meiileiu cum suo
ltem est alia lectio, secundum quam simul sunt exercitu, cum suorum castrorum, id estrationa-
in homine uno David et Absalon, Christus el Judas. bilium meditationum acie ordinala populura Dei
Dictum cst ad Rebeccam. < Duse ger.tes in utero esse cognoscimus. Unde iiuic lali populo bencdi-
lnn, et duo populi cx utero luo dividentur, scd ma- clionem Domini optamus diccntes : Domine, su-
jor scrviet niinori (Cen. x\v, 23). Populus minor per populum tuuni sil bcnedictio tua.

esl uiens, vel animus condclectatus legi dei, qui In pluribus psalmis iiivenin potesl hxc loclio

etsi videatur solus, tamen q ;?si David pro deceju trilormis, quam in iioo psalmo consideravimu»,
laillibus coropulaiur, m quilus decem millibus quam triformitatem nos alicubi tangando in muitis
67$ GERIIOIil PR/EPOSITI REICHERSPERG. 680

nrxtermitiimus, quo volernibus pcr se meditari in a est hicomprehensibile , sed gloriosam summae
psahnis, et in expositis meditandi viam ^periamus, Tiinitalis faciera,prout se ipsa dignabitur mani-

ct in non expositis exercitium relinquamus. Sicut festare, libenterostendemus persingulos psalmos

in primo psalrao diximus, quod licel principalitcr ad gloriam ipsius, non quod in omnibus psalmis

de Cbristi agat munditia e! justilia, lamen canilur manifeste sint expressae tres aeteinae Dcitatis per-

etiam in commemoratione sanclorum ipsius : ita some. Sicut cnim in hydriis, quae positaj fuerant

licet in praesenti psalmo, et aliis multis p9almis ta- ad puriticationem Judaeorum, di\ isa fuil capacitas

lera sensum concipere, qui sanclo cuiiibet va- metreiarum capienlibus singulis meiretas binas,

leat convenire.quoJ per singula vitamus assignare, vel temas (Job u, 6) : ita in Psalmis, qui positi sunt
timentes fatigari leclorem liiinia prolixilate. ad purilicalionem Christianorum, divcvsa est ma-
Ille autem, quiclavem liabet David, quieumdem nifestalio personarum, cum in psalmis aiiquibus
D.-vid niniia obscuritalc ciausum, cui vult aperit, duce persoooe, in aliquibus vero inveniantur tres

et claudit, et nemo aperit, sic dignetur adesse no- persoiice Deitatis unius , vel per effectus, vel per

sirae diligenliae in exposilione proesenli, ul thesau- nomina sua expressae, ac desigtiatae.

ros meditaLionum sanctarum, quarum est in Psal- Dicamas ergo in fine praesentis psalmi : Gioria
B
mis abyssus multa, et copia inexhausla, saltem sic Pntri, qui exaltans caput meum, id est Christum,
demonstremus, quomodo in agro evangclico de- in eo ipso glorilicatur, quod ab eo tale caput super
monstralur thesaurus abscondilus. Licct enira non omnia exaltatur. Gloria Filio, qui dormivit, et so-

totU5 thesaurus effodiatur, dum in agro abscondi- porains est t et exsurrexit. Gloria Spiritui sanclo, qui
lus deraohstraliir : tamen dum in agro latere the- est illa salus, et illa benediciio, de qua dicitur :

saurus cognoscitur, prre gaudio illius ager Compa- Domini esl salus, et super populum tuum benediclio

ralur. Sic aspirante sancli Spirilus gratia, qure est tua. Nam sicut illa Dei dictio, quia dixit, et facta

olavis David, non inlendimus lotum agri bujasthe- suut omnia, Dei Verbum Dei Filius est : Sic illa

saurum effodere, quia hoc est impossibile, nt ciare Dei benediciio, qua sanciifieantur creata, Spiritus

videalur quod est invisibile, comprebendalur quod sanctus est.

PSALMUS IV»

Cum invocarem, exaudivit me Deus. Titulus hujus C psalmo de accepttone sancti Spiritus apostolica
psalmi est (vers. 1) : gratulatur Ecclesia dicens
1N FINEM, PSALMUS CVNTICI DAVIO (26). VeHs. 2. Cum invocarem, exaudivit me Deus /u-
Finis uuobus modis dicitur : Pro consumptione, «liluc mece, in tribulatione dilatasli mihi. Nonne vo-
quando aliquid deiicit. Pro consummalione, quantlo ces istae conveniunt rei gestae, el voci illius diei,
aliquid perlicitur. Finis cst panis consumpti ipse quo Spirilus sanctus de coelo veniens discipulos
defectus ejus. Finis est belli consummali gloriosa Domini laetificavit orantes, ita ut dicere congruat
victoria. Sic in litulis Psalmomm accipitur finis. conventui illi, et omni Ecclesiae sequenti : In tr\-

Unde ubi nos habemus, in finem, in Hebraeo habe- bulatione dilalasti mihi, cum invocarem, cum ora-
tur Victori. Psalmus ergo iste attitulalur in ftnem, rem? < Omnes > enim « erant perseverantes una-
sive in vicloriam, quia de cperatione hic agitur nimes in oralione cum mnlieribus, et mjjtre Do-
consummativa, et victoriosa magni regis David, mini Jesu (Act. 1, 42). » Maria, et fratribus ejus.
qui posl suam in cotlos ascensioncm in praemisso Dicit crgo Ecclesia illa unanimis : Cum invqcarem,
psalmo traclatam Spiritum Paracletum dedit ?po- exaudivil me Deus. Ascenderal in ccelum, subtraxit-

stolis, quo coiriirmati sunt, el laetificati. Undo hodie que mihi desidcrabilem siri vultus aspectuin, sed
dicitur Psalmus Cantici. Nam psalmus, qui fit mo- promiserat Spiritum Paracletum , atque ideo, ut
libus digitorttin, discretionem^ et operationem si- juslificaretur in sermor.ibus suis, essetque mihi
gnilicat donorum sancli Spiritus, qui supcr apo- Deus justilice, verax promissor, exaudivtt tne, cum
stolos apparuit, eosqueccnfirmavit. Cunikum vcro, Hlum non solum quasi absentem advocarem ad me,
quod fit pervocera, significat mentis exsultationem, sed invocarem intra me : tunc exaudivit tne Deus
qua interius lactifieati sunt ita, ut e\ tunc nemo justitia mece. Nam inter ipsum promittentem, ct
telleret ab eis gaudium eorum. Tribus igiturpsal- me suis promissis credenlem servatur justitia sua,
mis prioribus, ubi per ordinem Incarnatiouis, Pas- elmca; dum et ipse in sermonibus suis justifica-
sionis, Resurrectionis, et Ascensionis Christi pro- tur dando, quod promisit : et quia < justus ex fidc
phcticus spiritus testiiicatus est lidem, quarlo jam vivit (Rom. t, 17), » mihi qtioque credenti Deus
(26) Juxta Vnlgatam Jn finem in carminibns,
: David. Hieronymus Victori in Cuntitiz : Ei; ro x&o;
Ptatrrai Daoid legit. Graeeus ycro habet : Psatmus
«381 COMMENTAIUCM IN PSALMOS. — PARS — PSAL. 1. IV. m
auctcr est iustiliae meae, pro qua eraudivit me. a rant, et emerant data militibus pecuma copiosa, ut
Nisi enim credidissem, nisi crcdendo juatiiiam non dicerent : < Quia discipuli ejus venerunt nocte, et

operum, sed fldei tenuissem, non exaudisset me furati sunteum nobis dormicntibus? (Matih. xxvm,
Deus justiike mecs, nec essct justitia mca justitia 12 et 13). Mendacium si nltro, et gratis offerretur,
diccnda, qua; promisso veritatis csset incredula. dignum, justum esset, ut respueretur, nec reci-
et

Nunc autem credeniem exaudivit me Deus justitia; peretur. Nunc autem pecunia data militibus quae-
mev, quem quia jam pnesentero intra me habeo, sistis mendacium diligendo vanitatem, et odiendo
ad ipsum verba convertens, atque illi gratias agens veritatem. Dilexistis locum, et gentcm, dilexistis
di«o : terrenam prosperitatem, caducam, et vanam felici-

In tribulaiione dilatasli mUii. Noone ita contigit tatem, et ne hanc amitleretis, quresistis mendacium
illis, iu quos venit Spiritus sanctus, ut sonat ista et.mendacium posoistis spem vestram, atque men-
vox Spiritus propheiici : In tribulalione dilalasti dacio protecti videbamini vobis tuti. Sed nos veri-
mihi ? Eaienus quippe non latum, imo valde an- tatem vobis annuntiamus dicendo :

gustum fuerat eorum et cor, et os. Quomodo an-

guslum cor? Homines erant sine lilteris* et idioLs.
AeaipacXfMt. Vers. i. Et scilote, quoniam miri- —
o Dominus
B .^ in ,^ nnr it „ m Sanctum suum. Veruro Diapsalnia
Z. . , ., .
Quomodo angusium os? Umus habebantrusticita- ,. ..

tem lingua? Hebraicae, ita ut loquentes ex idioraate

ficavtt
. . .

,„, „
.

,. _
hic interpositum notal, et conjunctiunculam non adA
" *
. _ : ,

anie dicta continuandam. Nam ubi nos babemus

suae locutionis statim fierent manifesti, quod es-
Diapsalma, Hebraei habent Sela, quod interpretatur
sent Galilsei. Qui sic angusti cordis, et angusii
semper, et est confirmatio praecedentium , vel se-
fnennt oris, ita dilatati sunt, ut et Scripturas in-
quentium. Solebat autem, cum psalmi aute arcatu
lelligerent, et loquerentur linguis, et quod maxi-
cantarentur, in hujusmodi locis fieri quaedara ver-
rnu.m est, non in pace, sed in tribulatione. < Ibant >
borum intercisio, ut quasi sua, et singulari laude
enim < apostoli gaudentes a conspectu concilii,
quam praecedentia
intclligerenlur sequentia, aliud,
quoniam digni babiti sunt, pro nomine Jesu con-
continere. Unde Septuaginta Inlerpretes sensum
tumeliam pati (Aci. v, 41). » Magna.ct mira dila-
magis attendentes, quam verba, pro eo, quod est
tatio eorum, qui unanimiter perseveranles in ora-
Sela, noluerunt tran&ferre semper, sed posuerunt
tiono secundum istam vocem propheticam i
Diapsalma. Quoverbo significaturverborumdivisio.
Vsas. 2. Miserere mei, el exaudi oralionem meam,
Et certum est, ubi Diapsalma ponitur, rerum aut
sic exauditi fuerant, ut in corde Scripturas, in ore
personarum fieri mutationera, ut hic post increpa-
linguas, in ulroque adepti constantiam loquerentur
tionem mendacii Chrislus proponitur iu veritate
magistratibus, dicerent tam plebi, quam magis-
mirilicatus, el glorificatus. iutelligendum est in hoc
tratibus :

Diapsalraate Prophetam vidisse ineffabiiia, quibus

Vers. 5. Filii hominum usquequo gravicorde? ut
pergit, et continuat effabilia, dicendo : Et scitote,
qnid diligilis vanilatem, et quwiitis mendacium f
quoniam mirifieavit Dominus Sanctum suum, per
Scitote, quoniam mirijicavil Dominus Sanctum. Quid
quero Sanctum sic mirilicalum atque inlerpellantem
enim aliud sapiunt verba illa : < Viri Israelita?,
pro me Dominus Paler exaudivit me, cum claraavero
Deus patrum nostroram glorificavit Fiiium suum
ad eum in futuro, sicut jara in praeterilo, cum invo-
Jesum, quem vos quidem tradidistis, et negastis
carem eum, exaudivit me. Quia ergo paratus est
aute faciem Pilati, judicanle illo dimitti. Vos autem
exaudire roaxime poenitentes, vos,
sanctum, et justton negastis, et petistis virum bo-
niicidam donari vobis ; auctorcm vero vitae interfe- Vers. 5. Irasciminl vobismetipsis de peccaiispr»-
cistis, quem Deus suscitavit a morluis, cujus nos teritis dolendo : Et nolite ulterius peccare inposte-
testes snmus, et in flde nominis ejus, hunc quem rtim vobis cavendo. Vei Irascimini, quod est huma-
vos vidistis, et nostis, confirmavit nomen ejus, et num, sed nolite peccare, iram vestram perducendo
fhles, quae per eum integram sanitatero J) ad actum quia veuialis est ira, quae non ducitur
est, dedit :

istam m conspectu oranium vestrum. Et nunc fra- ad actum, et hic motus irae non est in poteslate
tres scio, quia per ignoranliam fecistis, skut et nostra, quia surgit interdum sine voluntate nosira,
principes vestri. Deus autem, quae praenuntiavit per sed juvante gratia Dei a nobis potest frenari;et
os prophetarum pali Christum suum, sic implevil. ideo, quod prohiberi non polest, perraittitur; quod
Pceuitemini igitur,et convettimini.utdeleantur pee- autem potest cohiberi, penitus interdicitur, cum
catavestra(Acf.ni).»Etquampulchre,quod hic scri- dicit : nolite peccare in opere, Hcet ira surgat in
ptum est in psalmo Irascimini, et ; nolile peccare, et cordibus vestris, et in cubilibus ve6tris. Vos Judaji in
quod illic dicit apostolus Petrus : < Poenitemini, ut iracundia terrae loquentes, terrenaque commoda
deleaiitor vestra peccata (ibid. 19), » unum idemque perdere timentes cruciflxistis Chrisium, et adhuc
signifleat, quod hic scriplum est : Ut quid dUimtis irascimini testibus verilatis amando mendacium
vanitotcm, etquwritismendacium? Quam recte illud sed nolite peccare, nolite in raendacio perseverare.
redarguilor mendacium, quod jam ante illum diem. Potius de his, qux dicilis in cordibus vestris, id est
quo pradicaTe cceperunt apostoli, divulgatura erat quae intus cogitatis compungimini, et de his, qtue

apud Judaees, mendacium, inquam, quod quaesie- volvilis in cubilibus vestris, vel lectulis vestris, vcl

Patrol. CXCIII. 22
 683 GERHOHI PR&POSITI REICHERSPERG. 68«
m volutabris carnis, iieni coropungiminl siirauiis A ioier Deum, el hominfes, insufllavit, et dix.it : Acci-
poeniieiiti*. pite Spiritvm sattctum t scilicet in remissionem pec-
Aliter : Qn& diciiis ore lectilando Moysen et pro- catorum ; sequitur enim : < Quorum reraiserilis
phetas, d«cite quoque in cordibus vestris, et inter pcccata, reraitluntur eis. (Joan. xx, 22.; > Et die
cgenduin, sea eanenduni m cubilibus vestris com- Pentecostes misit eumdem Spiritum in divisione
pungimini, ne uitra couqucratur de vobis Dotninus graiiarum multis coruseantibus miraculis.
dtcens : < Popuius hic labiis me honorat, cor autera Ita signatum habentes tuper se lumen vullus tui,

Storum longe est a me {Maith. xv, 8.) > Diapsalrna Dotnine, coeperunt eadem die vocare aiios, et addu-
mc interpositum notat a veteri vua per poeniientiam cere, ut signaretur super eos id ipsum lumen per
transeundum in novom. In qua ipsorum ministerium, et manuum imposiiionem.
Yebs. 6. Sacrificute sacrificium justitice, non ve- Eadem quippe die,qua receperunl sermonem, ba-
tus,sed riovttm, non in sanguine taurorum vel agno- ptizati sunt in nomine Patris, et Filii, et Spiritug
rum, sed in spiritu contribuiato. Sancii, et appositae sunl in illa die aniiuae circiter
Et sperate in Domino, non in vestro merilo. Sed tria miliia, qui omnes una cum apostolis dicere po*
quia in multis est futurorum bonorum diflidentia, tuerunt ; Signatum est super not lumen vullus lui,
tnulti dicunt, quis oslendii nobis bona, quibus nos Domine, dedisti Imtitium in corde meo. utinara
apostoli respondemus : Quia (quoniam de singulis dictis nou possumus efibdere
Vers. 7. Signatum est supcr nos tumen vullus lui. thesaurum in eis absconditum, excedit quippe hoc
Signatum per signum crucis, per sigillum veritatis, possibilitatem nostram) sailem unius dicti hujus
Impressum cordibus vestris, ut in nobis tanquam in sensum penetrare liceat, quod dixit dedisti lceii- :

drachma evangclica splendcat irnago veritatis. liam in corde meo sed quis pcnetrare possit, nisi
.'

Alitcr ad glorificalionem sanctae Trinitaiis legi qui eamdera Ixtitiam accepit? Hoc intcrim scire, ct
polest iste yersicuius : Signatum est super nos lumen dicerepossumus : quia heiiiia baec Spiritus sanctus
vultus tui, Domine, dedisti laitiliam in corde meo. est. Piane Spiritus sanclus sicut lumen vultus Domi-
Domiuus enim, cui haec dicuntur : Signatum est ni, sic recie dicilur et est laetitia Palris. et Filii. Ubi
puper nos lumen vultus tui, ipse est Pater. Vuitus Spiritus sanctus inhabitat, illic sempiierna, et ine-
Domini, ipse est Filius. Lumen vultus Domini, ipse narrabiiis esl kctitia, ncc aliud, quam ipse cst iaeti-

est Spiritus sanctus Patris, et Filii. Filius idcirco tia, quam importat. David ipse, per quem haec ipsa

recte dicitur vnltus Dei Patris : quia sicut in vultu dicta sunt, lcetiiiam ipsam expertus fuerat. Etenim
alicujus hominis affectio laetitiae, vel moeroris potest c P len ° eam cornu acceperat, sicut scriptum est
percipi : sic per Fiiium voluntas Dei Patris mundo < imple,) ail Dominus ad Samuelem, < cornu tuum
Domini idcirco recte inlelli-
innotuit. Lunten vullus oleo, et veni, ut mittam te ad Isai Bethlcemitem.
gimus Spiriturn sanctum Patris, etFilii quia sicut : Providi enim in filiis ejus mihi regem i (/ Reg, xvi,
lumen alicujus rei valde lucentis viam, et prospe- 2). < Tulil ergo Samucl cornu olei, et unxit eum in
ctum pandit corporalibus oculis, verbi gralia, sicut raedio fralrum ejus, et direcius cst Spirilus Oomini
claritas solis depulsa caligine noctis nobis efficit in David a die illa > (ibid., 15), et in reiiquum.
diem : sic Spiritus sanctus depulsis ignorantiae te~ Yerumtamen adhoram sibi tetitiam hanc diminuit,
nebris docet nos omnem veritatem : quia per ipsum, et ut verbis utar Aposloii dicentis : < Et nolite con-
et Filium scimus et Palrcm, et ipsum cognoscimus tristare Spiritum sanclum Dei (Ephes. iv, 30.)
ex utroquc procedentem. Quis, quando, el ubi «»- tutic Spiritum sanclum ipse conlristavit, quando ir\

ynavlt sttper nos hoc lumen vultus tui, Domine ? Do- Uriam Hetha^um peccavit. Qucd sciens ipse, et sen-
miitus Jesus Ghrisius, quando adhuc latebat vultns liens, «redde, > inquit, « mihi laetitiam salularis

tuu6 ia illa humanilate, ut crucifigi posset. Nisi tui (Psal. i, ii).t Sciunl enim sancli hominel, quo-
cnim latuissct, nisi se conlinuisset, et cessasset rum pectora sunl habitacula Spiritus sancti, quo-
dicere: «Egosum » (Joan. xvui, 6), omnes abirenl ^ modo liat illud, quod Apostolus non vull, di- fieri

reirorsum, et caderent in terram, ncc possent com- csns : < Et nolite contristare Spiritum sanclum Dei,

prehendere cuau Dominus, inquam, nostcr Jesus in quo signati cstis in diera redemptionis (Ephet.

Christus, cum adfcuc lateret in carne ejus vultus iv, 50). > Est cnim quidam tactus ejusdem Spiritus
tuus, signalurum se prontisit tvptr hos hoc lumen sancli, quo inlerdum sensibiliter bominem tangit,

vuUus tui, et cohttuuo signavit, ut vere ponlifex dum vult eum suscitare ad optanduui, ut non ne-
buramus pro jure ofticii sm, cujus e&t signare non gligat graliam, quam ip.e contulit ilii. Qui si rocnle

solam frontem corporis, veruo eiiurn frontem ani- quieta tunc incedit, aut in secrelu secum est, sivc

mae credentis. Dixit enim ipsa »oete, q«a tradeba- somno indulgens pro lempore sive pervigil, blandum
liir : < Mittam vobis > Paraclelum < SpiriUim verita- et suavissimum tactum illom perseniit tanqvtam
tis, qui a Patre piocedit (Joan. xv, SS6.J» Et multa famiiiarem appeilaiionem pfsesentis amici. Quod si

bujusmodi ad distinclionem pertinentia fcriuxo per- aliter est, si verbi gratia Xesluca Irrueus cncntis

sonarum Patris, etFilii.et Spiritus sancli, ei dwnde oraculum iurbavit, et pro boc oondum satlsfecit,

ipsa, qua resurrexit die, stans in medio discipuk>- tunc ille uclus et iardior accedtf, <ei asperior est

ruu. pi«emi»so boao pacis nuntio, quam feccr-at tcn&ti, ita ut dicerc conscieuiia t« dubitat : Ecce
665 COMMENTARIIJM 1N PSALMOS. — PARS — PSAL. I. IV. <386

contristatus est Spiritus sanctus Dei. Quanto inagis A sequcntibus vos, benedicite, et noiitc maiedicerc.
cantri&talus fuerat Spiritus Domini, et dicere ha- Gaudcre cum gaudentibus, flere cum flcntibus :

bebat David : i Redde mihi Jaetitiarn salutaris ttti idipsuu; invicem sapiantcs : non alta sapientes,
(Ptal. l.), » proplcrea quia vcnit peregrinus» sci- sed humilibus consentientes? > (Rom. xn, 4, 16.)
Ikct diabolus a rejjno, et civitate Doi longe alic- Quarn unitatera facit unus Spiritus, et una fides.

nus, ad divitem David, et ilie c parcens surnere de Idcirco, ir.quam, illue me spero pervcnturum, ubi
ovibus, et bobus suis, ut exhiberet convivium pere- dermtam, el requiescsm in tar.ta pace, quarfta in-
grino lili, tulit ovem viri pauperis, et prseparavit Jclligi vult diclio h&c, quam dixi : In idipsum.
ciboi homiui, qui venerat ad se? (II Reg. xn, 4.) » Pro bujusniodi sensu variatur modus locutionis
Sed quia ipse, secundum quod scriptum est : Irasci- secundum varietalem singularis et pluralis numeri,
mini, et noliie peccare, sibimelipsi fuit per poeniten- ut cum pluraliter dixerit : Signatum est super not
liam iratus, et uoiuit ulterius peccare, non quod lumen vultus tui, Domine, siaiim singulari dictionc
Tivere posset in hoc saeculo sine orani peccato, sed dicat : Dcdisti laititiam in covde meo. Rursumque
quod vivere decrevisset sine pcccandi proposito in cum dixeril pluraliter : A fructu frumenti, vini et
Deiservitio; «Spiritus» ejus < contribulaius fuit olei sui mulliplicati sunt, slatim ex persona uni-
sacrificium justitiae (Psal. h, 19) , » per quod ita ^ versfe muUitudinis eorum, quorum est, vel csse
recuperavit, et rebabuit munus divinae iactitiae, ut debet cor unum, et anima una, sive unus spirHus,
posset in gratiaruin actione Dco dicere Dedisli loe- : et una fides, statim, inquam, singulariter dixit
titiam in corde tneo. Dedisti primum, postea reddi- In pace in idipsum dormiam et requiescam.
disti secundum, quod oravi diccns Redde mihi las- : Potest quidem de reprobis, sive terrenis dictum
titiam salutaris tui. intelligi :

Et vido, quam pulchre credentes a non credenti- Vers. &. 'A fructu frumenti, et vini, et olei sui
bus Spirilus propheticus distinxit in ipso modo lo- multipiicaii sunl, ut sit sensus vituperationis, quod
cutionis. Nam de non credentibus dixit : Multi di- gratulcnlur ejusmodi : quia multipticaii sunt a ter-
cunt : quit ottendit nobis Oona f De multitudine vero renis divitiis.Sed uihilominus econtra venerabili-
credentium quamdam uitionem factam insinuans ter accipitur, quod ex eo multiplicati sint boni,
cum dixissel : Signatum at tuper nos lumen vultus qood Christus tanquam granum frumenti cadens in
tui, Domine, protinus, uli maluit singuiari numero terram mortuum fuit, et duo data Spiritus sancii
dicens ex persona islorum : Dedisti Itetitiam in dedit, de quibus jam seepe dictum est, tanquam
corde meo. Et rccte, quia multitudinis credenlium r fructum vini, et oiei

erat cor unum, et anima una, quam videlicet uni- Haec unitas, sive singularita6, quae in isto psal-
latem cordis, et animae illud quoque adverbiura in- mo, et in plerisque caelerorum loquitur, ipsa est,
terpositum puichre exprimit : Quoniam tu, Domine, quarn postuiabat ipse Dominus Christus ipsa nocJe,
sinqulariier in spe constituisti me. lla namque Spi« qtta tradebatur. < Pater sancte : » inquit, < serva
ritus sanctus de muUis efficit unum. Qui aotem eos in nomine tuo, quos dedisli mihi, ut sint unum
hunc non habent, multis, imo, etcontra semetipsos sicut et nos (*oan. xvn, 11). > Item < non pro his
«tertsibus diversis, et in plerisquc per tectas contra- autem, > ait, « rogo tantum, sed et pro eis, qui
rias divisi sunt. Quid ergo est, quod praemisso : credituri sunt per verbum eorum in me : ut omnes
/u pace in idipsnm dormiam, et requiescam, causam unum sint, sicut tu Pater, in me, et ego in te, ut
sive ralionem istam subjungit : Quoniam lu, Do- et ipsi in nobis unutn sini, etc. (ibid., 20, 21.) »

mint, singulatiter in tpe constiluisli me, nisi ac si quae ita finivit : < Ut dilectio, qua dilexisti me, in
diceret idcirco : quia nunc studco singularitati, sive ipsis sit, et ego in ipsis (ibid. t 26). » Quam videli-
unitati huic, de qua et Apostolus dicit : < Sicut cet dilectionein non quam Spiritum sanctum
aliud,
euim iu uno corporc raulta membra habemus om- ; oportet intclligr. Cum rposlolis, in quorum per-
nia autemmembra non eumdem aclum habent ita : -q sona cantatus est hic psaimus, nos quoque aposto-
multi unum corpus sumus in Christo, singuli au- iica doctrina informali voces nostras jungamus,
tem alter alterius membra. Habente» autem dona- Ulud permaxime optantes, ut
tiones secundum gratiam, quae data est nobis, dif- Vers. 9. In pace in idipsum dormiamus et cum
ferentes, sive prophctiara secundura rationem fidei, ipsis requiescamus in tribulaiione dilatati, non au-
sive ministerium in ministrando, sive qui docet in gustiati, lumine vultus Domirti consiguati Levitia

docirina, qui exhortatur in exbortando, qui tribuit cordis exhilarati a fructu frumenti, vini, et olei mul-
in simpiicitale, qui praeest in sollicitudine, qui roi- Frumenti quod cadens in terram mortuum
tiplicaii.

ceretur irt hilaritate : Dilectio sine simulatione : est, etmultum fructum attulit; vini quod iaelilicet
odientes n-alura, adhaerentes bono r charitate fra- cor hominis olei per quod exhUaraiur facies, quo
;

temitatts invicem diligente» : honore Invicem prae- fuit unctus David : quod est oleum etlusum per
venientes : soilicitudine non pigri, spiritu servien- verura David, cujus unctione suraus christiant tn
itt, spe gaBderries : in tribuiatione patientes : cra - paee in idipsum convocati. A fructu enirn frumenti,
tioni instantes : necessilatibus sanctorum commu- et vini, et olei apostoli et discipuii Christi sunt
nicantes : hospitalitatera sectantes. Benedicite per- tmitiplicati, quando propter verbum Dei in Hcbraea
«87 SERHOHl PR.SPOSITI RETCHERSPERG. St3
lingua Chrislo interfecto , ei discipulis fugatis £ < Yos estis genus electura, regale sacerdotium, geos
niortiiicaium , sed in ooioibus linguis multipli- sancta, populus acquisitionis, ut virtutes anmm--
catum per donum sancti Spiritus geminum, vino tietis ejus, qui de tenebris vo» vocavit in admira-
et olco significatum, credidit multitudo virorum, bile lumen suum (/ Petr. ti, 9). i Ex quibus verbis
ac mulierum una die ad tria millia virorum (Act. Petri apostoli animadverti potest, huic populo ae-
n, 41), alia die ad quinque millia virorum quisilionis, licet in persecalione, qua occtaus est
(Act. iv , 4), qui omnes cum mulieribus el par- protomartyr Stephanus, disperso per regfoncs
vulis suis vtno sancti Spiritus inebriati, et oleo Ponti, Galatiae, Bithyniae, ac Samarise, permanswse
ejusdem Spiritus in frontibus animarum consi- cor uuum : tam foriil*r vino, seu musto deebriatl
gnati, in pace in idipsum dormiendo, et quiescendo obdormierunt in pcce in idipsum, ut persecutlontj
consummati sunt in unum, quia < erat eis cor vioientia posset illis excuteresomnum dnkissimum.
unura, et anima una > in Domino, < nec quisquam Dicat ergo unusqaisque nostrum ex imimo cordis
eorum, qiue possidebat, aliquid suum esse dicebat desiderio : In pace m idiptum dortniam, et teqni^

(ibid.y 32). » Tanta Virtus erat vini sive musti, escam.

quo dicebantur pleni : tanta virtus erat olei, quo Gloria Patri Domino : Glorie FUio vultui ejut
in reges ac sacerdotes erant uncli, ut eis postea Gioria lumini vultut ejus, qaod «st Stiiritus Para-
B
in perseculione dispersis dical Petros apostolus : cletus.

PSALMUS V.

Werbu wea anribus percipe, Domine. Tilulus psal- ante > illum < tiiii matris » suse, et sit < Domimrs
«i hujus est (ve«s. 1) fratrum (Gen. txvu, 29.) » suorum, quibus non
1N FISEM TRO EA, Ql!£ HJEREDITATEM COXSEOUITCR. est fiagrantiavestimentorui», quibus non est odor
Legiturin Genesi, quod Abraham de ancilla Agar agri pieni, quura inattes, et solo noraine sunt chri6-

genuitlsraaelem (Gen.xvi,i5),etdelibera Saragenuit tiani : Quoniam non ett in ore eorum veritat, cor

Isaac (Gen. xxi,2). Ismael autem major natuperseque- q eorum vanum cst. linguis suis dolose agebant.

batur Isaac, propter quod ejecta est ancillacumfilio, Sed quomodo Ismaei, et Esau, qui erant secan-
et libera cum suo lilio < consecuta est baereditatem. dura carnem, persequebatitur Isaac, et Jacob, qm
Filiis aulem concubinarum » Abraham < largitns erant secundum Spiritum : ita et ntinc. Naro filii

est inunera (Gen. xxv, 6). » Sed Isaac possedit pa- concubinarum, quibus benignus Pater largiHs est

temam bfereditatem, paternam lidem ; ut is, qui munera teraporalia, bonis, et roalis conmutma,
dictus est Deus Abraham, sit etiam dictas Deus iiliique camales venationibus fugitirarum saecuti

Isaac. Iste Isaac cum Rebecca uxore sua nobili cupiditatum nirais occupati filiis irobilibus, filirs

habens hmreditatcm, haereditariam videUcet Pattis benedicti9 cupiunt in hoc roundo inrperfire, ac do-

Abrahae fidem, transraisit, et commisit eam filio ntinari, seu prineipari, curo sint expertes illios

suo Jacob. Unde idem, qui dictus esl Deus Abrac fidei, cujus pro ardore Petrus apostolus accepit
ham, Deus feaac, dictus est etiam Deus Jacob. Ab Ecclesia^, ac totius orbis priocipatum, cuju* pro
bac hrerediiate projectus esl Esau, licet nobilis esset conslantia senaius Apostoiorum Princcps orbis
secundun? carr.em, propter voracitatem, et mentis terrarum faetus est. Atque utinam cum dorninatio-
igaobilitatem. i Jacob autem genuit Judam, et fra- nis principatu habere vellent fidem, princijpatus
tres ejus, > quibus eamdem fidei TeMqaiCh&reditu- T) istius hxreditatem iegitimam, vf essel in ore eorum
tem, cujus in flgura distributa cst eis terra pro- veritas, tt cor eoricm non esset v&num. Sed quia di-
missionis in hajreditp.riam possessionera. < Jndas vidunt, quod Deus Cftnjunxit, sirailes imeniuntur
autem genuii Phares, et Zaram. Phares autem ge- Israelitis, qui nobilem Joseph in servitutem rode-
nuit Aminadab (Matlh. i, 2, 5), » et sic cKteri fi- gerunt, sed fidem ejus tenere noluerunt. Similes
deles Patres geouerant fllios (ideles, el nobiles pa- quoque sunt Idumaeis, qui terrara promissienis
tenise fidei haeredes usque ad < Joseph virum Ma- populo Dei auferre moliti sunl in tempore Josaphat
via, de qua natus est Jesus (ibid., 16.) » verns rcgis Juda, sed lidem illam recipere noluerunt, per

isaac iilius iiobilis, cui sociata esi Rebecca, sancta quam fiiii Israel in eamdem terrara iniraveraut. So-
videlket npostolica Ecclesia, de qua in psalmo an- lummodo super senciosvoluntprincipar», sed factis
tecedcnte actum est, cujus legilimus ftlins est om- abnegant fidem, qu£ sota dignn eet principari pro- :

nis catholkus apostolic* fidei, ac doctrinae secta- pter quam dicti suat patriarclue, id est principt>s

tor, et amaior. Cui tanquam dilecto filio Isaac, et Patrura, sive princlpales Patres, qui «rant pneci-
Rebeccas vesiimentorum fragrantia testatur deberi pue iu ea poikntes, ut Abraham, Isaac, ti Jacob •.

bzerediiajiarn illara benedktiouem, ut < iticurveniiK propter quam (ut praenotatum est) scnatus Aposto-
 £89 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS I. — PSAL. V. 690

Jorum con&lUulus est princeps orbts terrarum, ju- A Decidant a cogitatianibus sui$ : tecunium muliiludi-
dicaturus muudum lotum, cuia suac Udei debitum nem inipietalum eorum expelle eos, guoniam irritave-

plenarie habebit priucipatum. runt te, Dotnine. Illis ergo secundura multitudinem
Nunc vero, dum inique principantur, qui non impietotum suarnm expulsis de sancta Ecclesia, de
hahent fidei veritatem, oratio nccessaria esl contra potestale judiciaria, successerunt illis in neqjuitia

caui turbam, qus inique rapit haireditatem, judi- falsi cbristiani, quorum praecipui sqnt judices ec«io
ciuriam videlicet potestatem solis fidelibus debi- siastici, et saeculares, qui fidem verbis confileutur,

fam et twereditariam, et pro ea, non turba, sed factis autem negant. Sejunguntur quidem ab hxre-
paucitale fidelium, quae cooscquetur kwredilatetn, ticis. quia fidem catholicam coniitentur, sed non
id est, priiicipatum et judiciariam potestatem, per junguntur catbolicis, quia eam negant in opere. Qui
qu^m comparepit dare, guaniam von Deus volent si quando accipiunt in Ecclesia judiciariam potesta-

iniguitatem tu es. Non modo apparet, sed mane, tem, gravant fideles tanto delerius, quanto interius :

cuui astabo tibi, et videbo, quod nunc videre non ot necessaria pro talibus expellendis clamatur ab ea,
valeo, dum videris velle banc iniquilatem, ul super et pro ea, quae consequetur hwreditatem, ut ab illis

justos babeant injusli potestatem. Injustos dico auferat Deus judiciariam potestalcm, quorum perni-
Judaeos Christi sanguine polluios, paganos idolola- mia multiludine ,
quia valde vexatur Ecclesia circa
tri* deditos, baeretieosnon habentes fidei verita- pnem, psalmus hic recte intitulatur in finem, quia
tem, falsos cbristianos non babentes veram chari- multoties liberata Ecclesia nondum consccuta. est
latem. Quotiescunque aliqui talium habuerunt su- liberationis finem, vel consummationem. Talem /i~

per fideles judiciariam potcstatem. gravata esl Ec- ncm jam nunc optando psallamus i» fmem, et dica-
clcsia illa, oujus est beredilas ipsa judiciaria po- mus, imo psaliat Ecclesia mater illibata, ct dicat :

testas. Sic Judaei habentes judiciariam poteslatem Vers. 2. Verba mea auribus percipe , Domine.
condemnaverunt ipsum caput Ecclesiae Cbristum « Domine > qui < dominaris potestati maris, tno-
judicante Pilato illum dimiticndum. Slephanum tum aulem fluctuum ejus tu mitigas (Psal. lxxx,
quoque plenum gratia et forlitudine statuerunt in 10). » Domine dominantium, quia tu dominaris
concilio, ct testibus coutra illum auditis quasi legi- Stiper omne dominium Judaeorum, tyrannorum, hae-
timo judicio condemnavexunt Ulnvn (Act. vj, vn). reticorum, falsorum christianorum, Verba mea au-
Apostolos etiam in eonspectu coucilii sui contume- ribut percipe. Aures tuae sunl potentia, et clemenlia
liam passos de finibus suis ejecerunt, et Paulum qua potes, et vis misereri. Auribus islis percipe
aposjoluni Romanis tradiderunt. Posiquam agentes p veroa mea "t secundum quod vis, et potes, ab alie- ,

Jud;ei secundum multitudinem impietatum suarum nis me liberes.

expufsi sunt, et ejecti de pervasa haeredilate, de Inleilige clamorem meum, quia verba mea non ca-
praesumpta judiciaria potestate, sancta iuterim Ec- rent clamore, dum vehementia est in orationis in-
clesia psalraum, quem versamur, canente alque tentione. Sic famulus tuus Movses clamavit, licet
orante pro copflrmanda flde, qme sola hcereditatem orans in silenlio, quia oravit cum liberationis ma-
consequi digna est, adbuc prcmebatur eadem Ec- gno desiderio, videns appropinquare currus Pbarao-
clssia judiciis iujustis et violentis paganorum prin- nis cum exercitibus, vidensque anxiari populum Dei
cipum usque ad imperalorem Constantinum, qui timentem captivari, et occidi. Valida tunc Moysi
primus ex, imperatoribus raanifeste legitimum prin- attentio fuit Claraor, Domine, in conspectu tuo. Sic
Ctpatum est adeptus. Nam ante ipsum Philippus modo imminente, et irruente super me sponsam
imperator occulte fuerat chrislianus effeclus anno tuam falsorum fratrum exercitti, anxietas mea sit
ab urbe cendila millesimo, qui pradicatione Ori- clamor, qucm lu intelligas. Nota in his verbis esse
genis convcrsus pauco tempore post conversionem transsumptionem a similitudine humana. Cum enim
vixisse perbibetur. Sed Ecclesia (ut diximus) usque inDeo non sit differentia inter ejus anrem et cor„
ad Consfantinurn non seusit fidele imperium. Tunc D tamen hic distincte ait : Auribus percipe verba, et
cst exaudita de paganis lyrannis Ecclesia : quo- intellige clamorem quasi corde.
niam et illi ejecti sunt a judiciaria potestaie, se- Vebs. 3. lntende quasi mentis quodam studio
cundum muiiitudinem impittatum suarum expulsi voci orationis ; voci, qux non est murmurationis
a peivasa hxreditote. contra contra tua judicia, sed est orationis pro
te,
Succaesserunt iilis in nequitia imperalores baerotici impetranda Uberatione lua rex meus Chrisle Fill
Constantius Constantini filius, Jtdianus Apostata, et Dei vivi, el Deus meus. Tria nomina posuit in hac
Arianorum amicos, Catbolicorum veroinimicus,Va- trina oratione. Primo Dominum, quero intelligimus
lens imperator totus Arianus reges Gothorum pene
; Patrein : Regem quem intelligimus Chri-
deinde ,
emnes Ariani, quorum temporibus ita potemes con- Stum : postremo Deum, quem iiitelligimus Spiritum
tta fidem catholie^m fuerunt hxreUci , ut Athana- sanctum. Tribus loquens non dicit pluraliter :Au-
sius vir per omnia calbolicusab eisin exsilium pel- ribus percipite verba mea, intelligite clamorem meum,
ioretur, et nulius catbolicii3 episcopus in
cathedra intendite voci orationis mea. Sed percipe, intellige,
sua sederc permitteretur. Nonije lunc sancta Eccle- intende dicit singulariter, quia non tres domini vel
sia neccssario cantavit praescntis psalmi
versiculum • tres reges, vel trcs dii sunt, cum quisque iriura sii.
 69 1

Dominus, Re», Deus, sed tres

GERHOIH PRiEPOSITl REICHERSPERG.
unum sunt, unusDo- a roanibns, et factus
m
< est mons magous (Dan. n
minus, unus Rex, unus Deus. Nec Pater seorsim 55), » implens totum raundura prius contrito auro»
dominatur absque Filio,et Spiritu sancto, nec Filius argento, aere ferro ac testa regnorum
, , veriiati
regnat seorsum sinePatre ac Spiritu sancto, nec Spi- contrariorum. Tu, Deus meus, intendevoci meee, in-
ritus sanctus deificat sanctos angelos, et bonos ho- tende mihi cordis voce hoc oranli, ul lu Deus meus
mines absque Patre, ac Fifio. Nam qaorum est in- solus Deus habearis in mundo, et ii!e fiat de roedio,
divisa essentia, eorum est indivisum dominium, et tollatur de medio, qul cum sit homo peccati, vuit
regnum : et Deitas triuru est indivisibilis, quia nul- se coii pro Deo, imo extoilitur supra omne quod
lius accidentis omnino est susceptibilis, nec ali- dicitur Deus, aut quod coliiur, supcr astra Dei ex-
qnid est in rebus, quod valeat dividi , nisi quod per altando solium super
sanctos ei electos
, tuos
accidentia potest variari. Cum magno itaque ardore agens dominiuir, sedens in raonte Testamenti, dum
. ancti desiderii Dorainus, Rex ? Deus Invocalur, cum quasi ex auctoritate Veteris et Novi Testamenti sibi
»ancta Ecclesia iniquo dominio , perverso regno il- vult serviri et obediri, el a sanctis hominibus, qui-
lius gravatur, qui cum horao peccati,
bus tu solus es Deus et ideo licet secundum te, ac
sit « filius s

perdiiionis, tamen sedet in templo Dei , c osten-

> propter te sit ol>ediendum dominis regibus, episco-
dens se tanquam sit Deus {// Thess. n, 3). » Imo, R pis « non tantum bonis , et
modestis, sed etiam
« et extollitur supra omne, quod dicitur Dcus, aut discolis (/ Petr. it, 48), > tamen contra te nulH est
quod coUtur (ibid., 4), > non sub Deo, sed contra obediendum. Irao si quis contra te, et tuos apostolos
Deum dominari, et reguare audens in Ecclesia, quae evangelixat, hunc apostolus tuus in tuo spiritu
lo-
templum Dei est. quens in tua virtute judicans anathematizat. Sic
Nota dislinctionem, ac partes psalmi hujus. Pri- oravi, el sie orabo ad te non ad tua obtinenda : quia
mo namque orat pro illa haereditate trina oratione *» fi
n ^ m tendit psalmodia mea pro hiereditate conse-
ad trinum Deum, sicut pnesignatum est. Deiude as- quenda, quse non est aliud, quam tu ipse, quem
serit se exaudiiarn ibi Quoniam ad te orabo. Postea
: Regem, et Deum habere
haeredem Dei esse, et est
dicit aemulam excludendam ibi Neque kabitabit. : cobaeredem Christi, ac proinde nuUius iudigere :
Quarto orat auxilium in conflictu, ne impediatur ab _fia tu Rex mens, et Deus meus plenisshne sufficis
inimicis in via ibi : Domine, isdnc me. Quinto prae- omni te babenti Regem et Deum.
nuntiat, quae posna mafis ibi : Jndica ilhs Deus, et 5 Vers." 4. Quoniam sic ad te ipsuro consequendum
quod praemium est justis ibi et lcetenlur. : msam, non exspectalo me- orabo, tu exaudies tocem
Notandum est in trina, quam praemittit, oratione, ridie, sed mane, id est incipiente in me iuce justi-

cum tria nomina ponat, videiicet Dominum, Re- ^ tiae , quando « nox » peccati « prcecessit, dies au-
:

gem, Deum. Dominum nomiuat absolute Regem tem(Rom.xm,12) » justiflcatioms appropinquavh.

,

vero ac Deum nominans apponit pronoraen posses- Aliter : Ezaudies me, H est intelligere me facies
sivum dicendo : Rex meus, et Deus meus. Cum enim esse exauditam mane finita hujus mundi nocte in
situnus Dominus omnium tam bonorum quam ma- claro adventu tuo, quando pro meo desiderio solos
lorum, sic est unus judex vivorum et mortuorum, fideles, solos amatores fidei videbo judices esse hu-
non erat huic nomini aliquid apponendum, quo si- Jus mundi, et ipsius quoque diaboli, sicut Aposto-
gniiicaturejus dominatio in omni generatione, et lus fnus loquitur. Au « nescilis, quoniam et anjrelos
generatione indissimiliter veneranda et metuenda. judicabimus ? > (/ Cor. vi, 3.) Tunc in ilio mane, in
Rex autem specialiter est Judaeorum, id est confl- iiia inchoativa claritate futurae in a>ternum sereni-
tentium nomini ejus, eorum, qui dicere possunt tatis, et serenae semperque lucentis saternitatis,
« Dominus regit me, et nihil mihi deerit (Psal. xxii, quando lux perpetua lucebit sanctis tuis, Domine.
2). » Regit enim flexibiles, et tanquani vas figuU Vers. 5. In illo mane -judices illi, perfectissimi
frangii inflexibiles. Item speciaUter dicitur Deus contemptores mundi sedebuct super sedes duode-
,

eorum, quibus pro sua flde hoc est haereditarium, uf cim judicantes raundnm juste (Luc. xxir, 50), a qno
l »_ •_ _.t • __. _•
n
™ ________«: - ____.»•_.
- C^^l «»«. -___•»._*__. «^ ___>_a^
ipse Deus eorum sit, non solum in vita praesenti per- judicali sunt injuste. Sed ego Ecclesia pro majori
severans adjutorium, sed etiam post hanc vitam portione astabo ad dextcram judicanda. Et tuncrt-
beatificans pr&roivm, quando « ipsi populus ejus debo, quod modo nou vidco , et non videns credo,
erunt, et ipse Deus cum eis erkeorum Deus (Apccal. quoniam non Deus volerts iniquitatem tu es. Videris
xxi, 3). > Dicat ergo Etclesia : Inlende voci mecs nunc velle iniquitatem, quia suslines in Ecde&ia

rex meus, et Deus meus, qui et ip praesenti vita me tna, in rcgno tuo iniquos judices ; sed mane, cutn
regis, et nihil mihi deerit, et in futura deificabis et soli perfecti erunt judices, tunc <uiabo t et tidebo,

beatificabis non alio praemio, nisi te ipso. Tu Rex quoniam non Detts vclent iniquilatem tu es.

nteus, intende voci mece , intende de.iderio meo Vers. 6. Neque habitabil juxta te malianut vo-
aestuanti pro tuo regimine, ut tu solus regnes in m., luntate nocendi pienuj : neque icjusti, quibus diees i

et non regnet peccatnm in meo mortali corpore. Tu « Esurivi.etnon dedistis roihi m_.idu*:are('5fr.. t/i. xxv t
sohis Rex habearis in toto roundo, et sit regmim 42), permanebunt ante ceulos tuos. Statim enim,
»

tifnm regnum oranium saeculoruro, sic implendo ut tu dices i « Discedite a me maledicli in ignem

«niversum munduro, sicut lapis abscissus absquo alernum, non permanebunt anle oculos tuos (Maith,
693 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS - PSAL. I. V. 094

quia ibunt in suppliciura aeternum. A nuncEcclesia de gentiii populoconversa in secom-

xxv, 41), » i

{ibid., 4*3) » Vere ncn Deus valens iniquiiaiem lu es. pleta, et adhuc implcnda recognoseit, qua? nunlios
Vers. 7. Quoniam odisti omnes, qui operantur ini- veri Jesu recepit, cosque in solario mcmoriae, vcl
cuilatem. t Dilexisti justitiain, et odisli iniquila- rpentis suae abscondit. Quos illa verissime ad Jesum

tervi xuv, 8).» Odisti omnes, qvi operantur

(Ptal. reversos dicit, licet eos habeat apud se abscondi-
iniquitatem ; nou eos, qui operati sunt, et jam pce- los : quia sancti apostoli primi salutis nostrae nun-
nitcl eos, verum eos, qui operantttr industriose, qui lii sic reversi ad Christnm regnant cum ilio, ut
corrupti sunt in studiis suis (Psal. xiii, i), quia nobis adsint fldeli patrocinio. Magna ergo verilas
studiose peccant, et peccatum sic amant, ut velint praesignificata est in vcrbis Rahab meretricis itun-

aut libenler peccare, aut impune peccasse. Pceni- tios a se abiisse dicentis, et eos apud se retinenlis.

tentes autetn, qui nec volunt peccare, nec impune Kam et apostoli a nobis, ut diximus, recesserunt,
pecca9sc (puniunt enim peccata sua in se) non et tamen sunt nobiscum per corpora sua, quae in
sunt maligui, quia noiunl peccare, nec iujusti, quia pace sepulla sunl nobiscuin, per suae conversatio-
nolunt peccatum suum prseteriluro remanere impu- nis exemplurn, per suae fidei compcndiosum sym-
niiuin, nec jam operantur inicjuitatcm, sed aequila- bolum, per scripta doctrinarum su.irum, per prae-
tem, puniendo in se suam inujuitatem, nec loquvn- ^ sentiam suorum bcneflcioruin. Ausitergo, ut illis
tur mendacium excusando peccaium suum, sed /o- dictis assigneraus mendacium, in quibus magnum

quuutur vehtatem couiitendo suam iniquilatem. fuit veritatis praeconium.

Tu autera justus judex perdes omnes, qui loquun- Item de illo faeto evangelico, ubi se Dominus
turmendacium defendendo, vel excusando pecca- flnxit longius ire, putant aliqui etiam perfectis Ii-

tum suum, vel etiam fallcndo proximum suum, cere falsum aliquod fingere. Quod non ita esi. Ni-
aliud haheudo in o e, alfud incorde, vel,quodestpe- hii enim falsum Dominus tinxit, sedquia fingere di -

ju$, mendaciisomiiibuscontradicendoveritalis testi- cimus componerc, < unde, et composiiores luti di-

mooio, quod exprtssum esl in Scripturis verilatis, cuntur figuli : talem se finxit, et composuit disci-
quod haerclicorum csi propriura.Tu perdes non om- pulis exterius, qualls apud illos erat interius (27). >

ncs, qui locuti suut mendacium, sed qui loquuntur Nihil egit veritas pro duplicitate, sed per omnia
mendacium: qui habent in ore, vel corde menda- suam tenuit simplicitatem, talem se discipulis ex-
cium, non qui aliquando habuerunt, sed f in ore eo- hibendo, videlicet peregrinura et longius iturum,
rum non cst inventum mendacium (Apoc. xiv, 5). » qualis erat in cordibus ipsorum, quibus illud et
Sunt, qui pulant, aliqua de causa utile menda- q amor fecerat propinquum , el diffidentia iguo-
cium, et sanctis aliquando concessum dicere fal- lurn. Et revera nisi iilum invitassenl, non eis

sum exemplo Jacob, qui se mentitus est esse pri- fuisset in fraciioue panis recognitus , sed per-
roogenitum filium Esau. Quibus respondemus, non mansisset incognitus , et hoc esset recessisse
esse mendacium, quando in dicto aut facto Signifi- Imitemur ergo veritatem, tencamus per
longius.
catur verum. Jacob autera spiritu prophetiae illu- si nos fingamus, vel com-
oinnia simplicitatem, et
minatus, diclis et faclis figurativis praesignavit ve- ponamus ad aliquid faciendum, verbi gratia ad
ritatem de reprobatione Judaici, et electione gen- longius eundum, nisi nobis in via ftierit oblatum
tilis populi. Unde non fnit mendacium, quod dixit, hospiiium, ita sif, ut fingimus : quia tali fictione

et fccit : quia veritatem siguifieavit. mcndaces non erimus, quando iIlud,quodtingim.!is,

Similiter permendacia obstetricum in ^Egypto, in voluntate haberaus, nisi forte intcrveniat evcn-
quae laudantur, putant aliqui aliquando niagnam tus, vel quem prajcogitamus, vel alius imprame-
utilitatem valere ad excusationem alicujus menda- ditatus, quo interveniente libere mutamus coissi-
cii. Sed animadvertendum est eas remuneratas, et lium, nec tamen incurrimus mendacium, quo J in
laudaias pro beneficio parvulis Hebrseorum exhibito, eola dupHciiate cordis invenitur, quando in corde,
non pro mendacio, quod Pbaraoni fecerunt, non j) et corde quis loquitur, unde audiens decipiatur.
quia parvulos Hebraeorum, sed quia se inierfici ti- Taliter quis menliens recle perdetur, quoniam a
muarunt, quibus si non accidisset mendacium, longe veritate, quae habet solidum esse, diveilil ad men-
auiplius fuisset remuneratum beneficium. Martyres dacium, quod est inane .figmenium, non habens
quippe fuissent eflectae, si verilaie indicaia pro sal- existenlis rei fundamentum. Undc in Apocalypsi
v&iione infantum Hebrseorum a. Pharaone fuissent t mendacium » dicitur « Putcus abyssi (Apoc. ix,

interfectee. Non iiaque illts pcr mendacium acces- 2), » hoc est puteus carens fundo, quia, ut diximus :
sit, sed multum decessit in praemio, quod illis pa- uiendacium carct fundamento, et ideo in perditionem

rabatur non pro mendacio, sed pro bcneficio. demergetur, nec ab ullo fundamenio fulciettir, cu-
Facta et dicla Rahab raerctricis nuntios Josue jus in ore mendacium invenietur. Unde legitur de
abscondentis, et eos mendacio protegcnlis conferre sanctis « in ore
: ipsorum non cst inventum men-
|iossumus cum dictis, et factis propheticis Jacob, dacium; sine macula sunt anle thronuui Dei (Apoc.
ijuae supra memoravimus. Nam et ipsa licet men- xjv, 5). » In ore. utquit, ipsorum non est invert-
i>ens veritatem praefiguravit, et significavit, quam lum mendaiium, ei si fuit aliquando in ore ipsu-

(33) S. Gregorius Magnus, jiom. 23 in Evang.

 695 CERHOHl PRiEPOSITl REICHERSPERG. 655
ruui, tamen non est illic inventum, quod aot cha- A est : quia et in bonis easlilwanimi podicitia corpo-
rilas operuit, ulmendacium obstetricuro in ^Egypto, rali, et in malis id, quod ipsi facimus, eo, quod fleri

et mendacium Rahab meretricis , aut significatio sinirous, majusest,

veritatis excusavit, ut roendacium Jacob, aut certe < ln hisautem octo genertbos tanto quisque roinuii

pueuiicjitia expurgavit, ut mendacium Petri apasto- peccai, cum mentitur, quanto emergit ad octavum.
U ppst mendaciuni flentis amare. Quorum vero in Tanio amplius, quauto mergitur ad primum. Quis-
ore invenitur mendaciiim, tiraeant quod dicitur : qais autem-esse aliquod gcnus mendacii, qnod pec-
Perdet omnes qui loquunlur menducium. Licet ta- calum non sit, putaverit, decipiet seipsom terpher,
men sanctis verum tacere, ac eelare, quibus non cum honesturo se deeeptorem arbitratur aHorum. >

licet falsum dicere. Nam et ipse Dominus < multa, > Iiiem :(28'i «Mendaciumest falsa signiticatio rurn

inquit, « habeo vobis non potestis por-

dicere, sed voiuntate fallcndi. » Ilem : (29) «Faciat hcmoetiam
tare modo (Joan. xvi, 12). > Ut autem lucidhjg vi- pro temporali hominom salute, quod potest, tum
deaiur, quam caute ab omni mendacio sit cavendum, autem ad hoe ventum fuerit, ut tali saluti consulere
de beati Patris Augustini scntcntiis quaedam hic non peccando non possit, jam se existimet non ha-
excerpta ponemus, quibus, etsi tasdiosum lectorem bere, quod faciat, quaitdo id reliquum esse per-
forte gravemus, tainen studioao lectori de quaestio- " spexerit, quod non tecte faciat. >
nibus mcndaaorum satisQeri credimus, etcupimus. Idem de verbis Apostoli : « Cum vero humilita-
Augustinus in libro Demendacio (27') < Pnmum : tis causa mentiris, etsi non eras psecator anti-

est capitale mendacium, longeque fugiendura, quod quam mentireris, meniiendo efficeris, quod evita-
fit in docirina reiigionis, ad quod mendacium nuiia ras. Veritas in te uon est, nisi te ita dixeris pec-
coiiditione quisquam debet adduci. Secundum, ut catorem, ut etiam esse cognoscas. Veriias autem
aliquero laedat injuste, quod tale est, u( nulli prosit, ipsa est, ut, quod es, dicas. Nam quomodo est hu-
et obsit alicui. Tertium, quod ita prodest alteri, ut tnililas, ubi regnat falsitas ? >

obsit alleri, quamvis non ttd immunditiara obsit Idem in quinto psalmo < Ne quis arbitretur per-
:

corporalem. Quartum scla mentiendi fallendique fectum, et spiritualem hominem pro ista temporati
libidine, quod mirum mendacium est. Quintum, vita.in cujus morte non occiditor anima sive sua,
quod lit ad placendura cupidiiate de suaviloquio, sive alterius,deberementiri« Sed quoniatn aliud est
His oranibus penitus evitatis, atque rejectis, sequi- roeotiri, aliud est verum occuliare (siquidem aiiud est
tur. Sextum genus, quod nulli obest, et prodest falsum dicere, aliud verum tacere) ai quis forte vel
alicui in temporalium rerum commodo velut si : r ad istam visibilem mortem non vult horoinera pro-
quispiam pccuniamalicujus injuste tollendam sciens dere, paratus esse debet verum occultare, non fal-
ubi sit, nescire se mentiatur. Septimum, quod nulli sum diccre, ut neque prodat, neque mentiatur, nec
obest, el prodest alicui ad tuendam vitarn, velut si occidalanimam suam pro corpore alterius. >
nolens hominem quaesitum prodere roentiatur. Idem (30) < Duo sunt genera roendaciorum, in
:

Octavum est genus mendacii, quod et nuili obest, quibus non magna culpa est, sed tamen non sino
et ad hoc prodest, ut ab immunditia corporaH ali- culpa cum aut jocamur, aut pro utilitate proximi
:

quera tueatur. mentimur. lilud primum in jocando, idco non est

« Non (28) igitur roentiendum est in] doctrina perniciosum, quia non fallit. Novit enim ille, cui
pietatfs, quod roagnurr, scelus est, et priinum dicitur, joci causa esse dictum. Secundum autem
genus est detestabiiis roendacii. Non est men- ideo mitius est, quia retinet nonnullam benevolen*
tiendum sccuudo genere, quia nulli facienda est in- tiam. Illud vero in qno non est duplex cor, neque
juiia. Non est mentiendum lertio genere quia nulli : mendacium quidem dicendum est, lanquam verbi
cum alterius injuria consulcndum est. Non est gratia si cui gladius comroodetur, et promittit se
mentiendum quarto genere propter mendacii redditururn, cum iUe, qui commodavit poposcerit,
libidi-

neni, qu» per seipsam vitiosa est. Non

men- Detsiforte gladium suam repetat, furens, manife-
est

tiendum quinlo generc : quia nec ipsa veritas flne sturn est, non esse reddendum, ne vei se occidat,
placendi hominibus enuntianda est quanto minus vel alios, donec ei sanitas restituatur. Hic ideo non
:

mendacium, quod per seipsum, quia mendacium est duplex cor, quia iilc, cui commodatns est gla-
est, uiique turpo est. Non est mentiendum sexto dius, cum promittebat se redditururo poscenti, non
genere. Neque enim recte etiam testimonii veritas cogitabat furentem posse repetere. Manifestum est,
pro cnjusquam lemporali commodo, ac salute cor- nonesse culpandumaliquandoverumtacere.Falsum
rumpitur. Ad sempiternam vero salutem nuUus est •utem dicere non inveuitur concessum sanctis. >
ducendu6 opitulante genere mendacio. Neque se- Idem de eodem (31) < Nemo sane menliensjudi- :

ptimo genere roentiendum est non enim cujus- :candus est, qui dicit falsum, quod putat verum,
quam comrooditas, aut salus tcmporalis veritati quando (quantum in ipso estl non fallit ipse. sed
praeferenda est. Neque octavo genere mentiendum fallitur. Non itaque mendacii, sed temeritatis ar-

(27*) Cap. 14. (29) Ibid., c. 17.

28) Ibirf., cap. 21. (o0) In hunc psal. num. '/.

(28*) Lib. contra Mendac, cap. 12, (31) bt Enchirid. cap. 18

6*7 COMMENTARIUM 1N PSALMOS. - PARS I. — PSAL. . «9$
guondus cst, qui falsa incautus credit, ac pro ve- A (Eahes. vi, ii); » quia videlicet veritarts «
Justitia
ris kabet, potiusque e cnntrario, quantum in ip*o cingulum lumborum, et fides » vcritatis « cincto-
est, ille raentitur, qui tticit vcrun», quod putat fal- rium est remnn (Isa. xi, 5), > quo nimirum cin-
suin. Quantum enim ad anirouru ejus atllnct, quia gulo, sive cinctorio veriratis per mendacium ser-
nou, quod scntit, hoe dicit, non verum dicit, quam- penti creditum penitus amissr», parenles nostri ad
vi$ verum invenitur esse, quod dicit nec ulto modo
: mutuam lurpitudinem pecualiter concitali fecerunt
Jiber est a mendacio, qui ore nesciens veruro lo- sibi perizomata de foliis fragilibus : et eos adhuc
quitur, sciens autem voluntate menlitur, » imitatur genus humanum deipsis propagalttm, quo-
Idera (32) < In ipsarum consideratione reram,
:
ties turpia sua tegit falsitale verborum inanium
qu;e dicuntur, tantum inlerest, qua in re quisque veritatis fructu carentium.
faliatur, sive mentiatur, ut cum falli, quam men- Christus autem ait : « Ego sum via, verilas, et
liri minus maium, quantum
sit pertioet ad hotni- viia (Joan. xiv, 6) ; » ut si voiumus illi adhar.rere,
nis voluutatem, tamen looge sit tolerabilius in bis, caveamus erronea diverticul&, qu* dueunt per avia.
quae a religione suut sejuncta, mentiri, quam ia Caveamus mendacia, quibus non est veritas amica,
hit, «ine quorum fide, vcl nolilia Deus eoli ron po- Caveamus a morte peccatorum pessima, ut viva-
test, falli. » B musrecta et vera vita. Sublilizent quantum vo-
Idem : (53) < Homo non soluin quando scit ipse, lunt, qui mendacia qusedam excusabilia dicunt :

quod verum sit, sed et quando ipse errat, et falli- apostoli Pauli sinceram doctrinam fermcntare non
bomo, hoc debet loqui, quod animo gc-
lur, sicul possunt, qui cum dixis-sct : « Renovamini spiritu
rit, sive verum sit, sive putetur et non sit.
iilud mentis vestra», et induite novum hominem, qni se-
Omnis autem, qui mentitur, contra id, quod animo cundum Denm creatos est in justilia, et sanclitatfi
scntit, loquitur voloutate fallendi. * veriratis (Epkes. iv, 23, 24), » consequenter adjun-
Ofliciosa vero raendacia, qua? fiunt non voluntate xit : « Propter quod deponeiites mendacium loqui-
fallendi, 6ed consulendi, nee flunt pro malitia, sed mini veritatem unusquisque cum proximo suo [ibid.,

pro benevolentia, dicit quidam (34) non nimis exse- 25); » qtiasi dixisset : Haec est joslitia, et san-
crabilia, quia qui uonnisi sic mentiuntur, merebun- ctitas veritatis, ut veritatem et corde teneatis, et
tur, ut aiunt, aliquando ab omni mendacio Hberari. ore loquamini : « Quoniam, ait, sumus invicem
Verumtamen etiam in his consuetudo menlicndi memhra Nunqoid Paulus praecipiens, ut
(ibid.). »

est valde periculosa, quia facile inducit ad nequiora veritatem loquamur, indulget mendacia jocosa, vel
mendacia. Est ergo tutissimuin Christiano ab omni qu«e videnlur benigna? Minime. Nam si acciderint
penitus abstinere, atquc cavere metidacio, propter hw.jusmodi metidacia viro veritatis amico, potius
quod scribitur Perdes omnes, qui loquuntur
illud, : fietu, et posnitcntia sunt abolenda, quam excusan-
mendacium. Novi egoquamdam virginem Deo devo» da, vel defendenda. Licet enim venialia videantur
tam, qiue, cum pro quadam aneilla illa, quam do- talia mendacia, tamen si defendantur fi. ri absque
mina sua verberibus castigare voluit, sic interees- omni culpa, et in ipsa horum talis con-
defensione
sisset, ut verhis suis benigna mendacia quaedam in- trahitur culpa, et tale fit mendacium, de quo veris-

terscreret, nocte insecuta vidit heatam FeUeitatem sime dici conveniat : Perdes omnes, qui loqmntut
septem filiorum matrem, se in visione duriler inere- mendaeium; quia inter cartera mendacia magis cst
pantem pro faclis mendaciis quantumvis levibus. exsecrabiie mendacium, quando « ad excusandag
Xui et hoc vehementer ad poenitentiam indixit, ut excusationes in peccatis (Psal. cxl, i) » mendaci-
sicut corpus ab orani genere fomicationum, sic ter excusatur, vel defenditur mendacium, vel aliud
animam omni genere mendaciorum,
custodiret ab indubitabile peccalum propheticis, apostolicis, et
eo quod mendacium, per quod prima femina fuit evangelieis doctrinis prohibitum. Propheta namque
corrupta, in mente sic animas castas devirginaret, dicit : « Maledktum, et mendacium, et homicidium
sicut fornicatio corpus. Non bsec visio inter vaua n inundaverunt, et eanguis sanguinem tetigit (Oss.

somnia deputauda est, quia veritati seriptce satis iv, 2). » Ecce, qui mendacium et homicidium con-
concordat, cujus testimonio constat.nunquam fuisse junxit, aequniiter utrumque dete6tatus est. Qualiter
peeuaii corruptioni obnoxia corpora humana, si a vero litterne apostolicae mendacium prohibeant, 6uf-
patre mendacii non fuissent falsitate corrupti pa- ficiant, qiue jam diximus.
rentes uostri. Sed quia homo, cum in honore es- Dominus vero in Evangelio sic docet loqui sim-
set, veritatem non intellexit, nec verilati adhsesit, plicem veritatem, ut « sil omnis «ermo » noster,
quaudo mendacium serpentis recepil, post mentem « est, est, non, non (Matih. v, 37) ; » quod ita de-

falsilatc corruptam corruptioni quoque carnali sub- corum simpliciter observatur, si, eum afurmatio est

Uituft « comparatus est jttinentis insipientibus, et io corde, sit etiam in ore; quia hoc est gcminum
similis faclus est illis (Psal. xlviii, 13). » Unde est, cum, quod in corde est, id etiam in ore est.
Apostolus, cum nos ad castilatem informaret, ait : Iten» si negatio in corde, sit etiam in ore, per non,

< State ergo succincti lunibos vestros in veritale, et non expressa, ne pariter est, et non sint apud nos

(52) Ibid. post pauca. <34) S, August. in hunc psal. num. 7.

(33) Ihid., cap. 22,

m GERHOHI PR^POSlTi REICHERSPERG. 700
repugnantia sibi, dum os contradicit cordi. Domi- A tanguinum, et dolosura. Kl malignus quidcru non
im;s enira Jesus Christus non erat est, ei non, sed habitabit juxta te, Deus, et potestlamen videriquasi
e\i in illo fuit : quia foris loquebatur, quod intue a longe, ut visus est ille dives in inferno ab Abra-
habuit. < Non sic impii, non sic (Psat. i, 5).» Unde ham, et ille < vidit Abrabam a ionge, et Lazarum
ab illo sunt reprobati,, ubi dicii : < Quomodo pote« iu sinu ejus (Luc. xvi, 23). > Iniqui autem nett per-
stis fcona loqui, cum sitis mali? » (Matth. xst, 54.) manebunt ante oculot (hos vel tuorura, quia ioiletur
Item : < Quid, > ait, < vocatis me Domine, Domine, impius ne videat gloriam Dei. Odisti etiam omnes
et non facilis, quae dico ? i (Luc. vi, 46.) Sufficiant qui operanlur iniquitatem, quia tu es Rex justas,
nunc fsta cnntr<t mcndacium veritatis testimonia. qui diiexisli semper justitiam, et odisti iniquita-
PersWjuamur c;ot^ra. tem, quam quia illi dilexerunt, animas suas pro-
Veiis. 8. Virum sanguinum, id est homicidam, prias oderunt, et ideo in odio tuo, Deus, permane-
<uiem supra diximus iujustum, et virum dolosum, buni. Et illos quidera satis acriter odisti, acrins au-
qui videlicct, cumsit iniquus, Loquitur metidacinm y tera et terribilius perdes hajreticos, et omnes, qui
quo sinwlat se bonum, hunc talera abominabitur, ioquuntur mendactum. Sed virum sanguinum, et

id est exhaereditabit Dominus, quia cum esset vir doiosurn, virura divinse charitati, et veritali ora-
sanguitmm, et dolosus, malo et infeiici omine se *> nino contrarium Dorainus non solura odit, et pet^
quasi hseredem honorari voluit in regimine super dit, sed ctiam abominabitur, et in aeternuni detesia-
Ecclesiam praesumpto, ideo erit abominabilis pro- bitur.

pter raaluraomen. Vel aboniinabUur cum Dominus, Ego nuiern sponsa tua, redempta tua, columba
cum nec inter homines erit illi locus. qui se in tem- tua, non excludar ab hcerediiate, sed introibo in ds-
plo Dei non solum supra homines extulit, sed et mum tuam cura nobili prole raea Introibo non qua- :

t supra omtie, quod dicittir Deus, aut quod colitur licunque introitu, sed, quali solet introduci sponsa
{// Thess. u, 4). » Propria est enim haec descriptio legitima in domum viri sui, ut sit baereditatis com-
Antichristi, et cujusque sui membri,vir sanguinum, pos ipsa cum filiis legitimis nunquam a dorao eji-
et dolosus, qtiia post raanifeslos tyrannos, ac mar- cienda, sicut ejicitur ancilla, et filius ejus : verum
tyrum tortores tyrannorum satelliles, qui erant viri in ea sic maneat, ut etiam cuncta ceilaria domus
sanquiuum, maligni, ioiqui, operanles iniqmlatem f bujus possioeat una cum spcnso rege sempilerno,

et post hsereticos loqu^ntes inendacium, de quibus de quo dicit nunc in spe, tunc autem dicere pote-
jam dictum est, iste vir sanguinum, et doiosus ex rit in re : < Iniroduxit me Rex in cellaria sua (Cant.

tyrannorum viotentia vir sar.guinum, et haerelico- t, 5); > quia ddiciis cellariorum istovum fruaur
c
fum fraudulentia dolosus rectc intelligitur Anti- jeternaliter in sponso, et per sponsum suum. Igitur
cbriatus. < Et nunc Antichrisli niulti sunl (/ Joan. ego sponsa introibo t non quidem in justitia operum
ii, 18), > ait Joannes apostoius, intendens ad ho- meorum, sed in multiiudine misericordiai tuce, Bex

ram r.ovissimam, quam si tempore suo Joanncs meus, et Deus meus, quia misericorditer praevenisli,

dixit immincre pro nimsa ejus vicinitale, niulto ut bona vellem, et inisericordia tua subsecuta est
magis nos cam minc imniinere cernimus, qui An- me, ne a bona voluntate, quam a te sponso raeo
lichriitos multos videmns viros sanguinum propter concepi, deflcerem, sed sempcr de die in diem pro-
violentiam tyrannicam, et dolosos propter fraudu- ficerem vel bona devoie operando, velea curo ope-
lentiara hsereticam, et Simoniacam, qua gemina rar'< non possem, devotius araando etiani in aliis,

impietate sic abutuntur Christi hsereditate, ut etsi quorom opera pnscellebant operibus nteis. Ideo
non verbis, tamen rebus dicant : < Hsereditate pos- luai domus exspecto, et spero introitum.
gidesmus sanctuarium Dei (Psal. lxxxii, 43);> Sed nunc anle januam quasi excubando,- adoraho
quia non alitcr posddent, ac vendunt Ecclesias, ad templum sanctum tuum. Sic quondam Judrei, uLi-
qnam si eoium sit jvropria haereditas, contidentes cunque terrarum erant, vcrsus templum ttium visi-
in sua pariicr et violenlia, et fraudulentia, quod D bile orabant, el adorabant. Sic ego invisibile san-
contra eos nulla valeat potestas judiciaria. Sed ta- ctuarium, iovi3ibiie templum, videliccl hominem
men Dombuis abomhiabiiur talem virum sangui- snper omnia exaltaiura, ac tota divinitatis ptenitu-
r.um, et dolosum, ejiciens illum quandoque de sua dine dedicatum in superna Jerusalem venerabor
haercditate, ac destruens illum illuslrationc sui ad- adorando, non solmn ad Deum, qui est in ipso tem-
venttis. plo, sed adorabo ad ipsum templum, Adorabo ipsum

Notanda est hic difTerentia norainum, et verbo templum, quia in homine illo, in tempto ilio sic ha-
rum gradatim sui sensus pouderc, realus, et daro- bilat Deti3, ut sit Homo-Deus. Adorabo tgitur ad il-

nationis augmeuta oxprimentium. Primum posuit lud templum sanctum desiderando, sanctiQcari per
malignos tn sua viddicet voluotate nocivos. Deinde ipsum, in ipso, ad ipsum : sicut sanctiflcaotur sa-
posuit injustos opert malo propter ulilitatem suam cerdoics in lemplo, ad lcmplum per pontificem, 3ed
nocivos. Deinde op^rantes iniquitalem, id est, in quia in hoc templo, qui est pontifex, ipse cst et

opere maio non tam suara utilitatem, quam ipsam templuw; adorabo ad templum sanctum sancti-

diligcntes iniquitalera. Post notavil bxrcticos pro ficari optans in ipso, per ipsum , ad ipsum. Ve-
suo mendacio perdendos. Ad uliimum posuit virum juin quia muita sunt impedhsienta, multse sunl
TO! COMMENTARIUM IN PSAI.MOS. — PARS !. — PSA!.. V 70*
inimlcorum insidiac circa viam, quae ducit ad tem- A lia eos accusanle, propriis cogitationibus suis eos
pium. arguentibus. Vcl docidant a cogltationi&us suh, u
Vkks 0. Domine, tu ipse, qui es lemplum, Rex rnala, quae cogitant, ad efleclus maliti» perducero
meus, et Deus meus deduc me in justiiia lua, quae
, non valeant.
diffcrt a jtistiMn hominum : quia hominum Justitia Secundum mttltitudinem hnpietalum eorum espelfo
est reddere bona pro bonis, et mala pro malis. Tua eos, quoniam irritaterunt te, Domine. Tu secundum
vero est juslitia primitus pro malis reddere bona, pro mulHtudinem impietatum suarura expulistl qoomiafu
quibus bonis reddas bona meliora, et majora ; Verbi Judseos ab haereditate pervasa tollens eis regnutu,
graiia propeccatis reddis poenitentiam, pro ipsa pa> ct sacerdotium, et locura, et gentem propter san-
nifentia maiorum reddis opera virtutum, pro qui- guinem prophetarum, et tuum quoque sanguinem,
bus taudemdabis te ipsum. Deduc ergo me in bac de quo dixerant «Sanguis ejus supcr nos, ct super
:

tua justilia propter irtimkos meos, et tuos, quorum filios nostros (Matth. xxvn, 25).» Unde justo jutfi-
quto. ruihi tecuin sunt coimnuriesinimlcitiae, sit mihi ti( tuo venit super eos comnis sanguis justus a san-
contta eorum violentias, ct insidias tutamen dedu- guine Abe'. usque ad sanguinem Zacharise (Matth.
ctionis tuae in via justitufi tuae. A mubus ne aliquan xxiii, 35), » ut merito expetlerentur a pervasa, et io-
do patiar vera opprobria, Dirige in conspectu luo, w juste possessa bsereditate, dum abuterenturjudicia-
quinonfalieris, viammeam, conversationern meam, ria poleslate: de qua sunt expulsi, ut jam seu^ant
ut non s«l totta, sed in via rectiltidinis directa. sine rege, sine sa.-erdote, ut scriptum cst in Osea,
Aliqui lifcri habeni : Dirige in cor.spectu meo viatu sine templo, sine sacrilicio (Ose. njt 4). Tti tecun-
t\xam, id est : dhige in con&pectu meo, in mea con- dummultitudinem impietatum suarum expulisti quon-
scientia.ubi vituperatoresmei non videntrfcm tuam, dam de lemplo manufacto Heliodorura a Seleuco
dileclionem veram, per quam venis ad homines rege Asl<« niissum ad spoliandum oerarium (11 Irla-

juxta promissum tuum, quo dicis : «Si quis diligit chab. v, 18) : bunc ab angeiicis ministrls flagellat arn
me, sermonem meum meus dili-
servabit, et Pater curo suis sateiiitlhus de sanctuario tuo manufaCfo
get eum, et ad eum veniemus, et mansionem apud cjecisti exauditis precibus Onise saccrdotis. Et eccc,
eum faciemus (Joan. xiv, 23). i Ita deduc me in ju- plusquam Onias hlc. Et Heiiodorum quidem aiieni-
siiiia tua, et dirige in conspeclu tuo viam meam, vel genam gehtilitatis errore involutum, ac proinde m-
in conspeclu meo viam tuam. Et si hoc non facis, eo cunque per ignorantiam excusabilem breviter fla-
quo>l amicus meus sis, tamen propter improbitates gellasti, ac postea sanasti per Qnisc sacerdotis in-
inimicorum raeorum, et tuornm, propler inimicos ^ tercessionem. Sed Oziam regem Jada temerario aa-
meos boc facere non differas, neque dedueere, ac di- 8U in sanctuario Domini thuriflcantem percussisti
rigere non desistas attendendo maledictiones, et de- lepwe insanabiii piaga, propterea quod cttm rex es-
tractiones eoruni iniquas, et faisas. set, officio sacerdotum, qnod ei non licuit, se prse-

Vers. 19. Quoniam non est in ore eorum verttas, sumptuose ingessit. Ob boc igitur percussus lepra
Noiunt loqui bonademe, quaesciunt vera, et loquun- in fronte ab Azaria pontifice a sanctuario Dei eje-
lur mala, qua* nesciunt vera. Et boc non mirum, ctus, eliam regni administratione privatns babita-
quod in ore habent mendadum, quia Cor eorum va- vit3eorsom juxta legem leprosorum (// Parot. xxvi 9
num, id est, terrenum est, sub sole est, sub quo «va- 20). Elecce plusquam Azarias hic. FiJios Aaron Na-
nitas vanitatum » (Eccle. i, 2> est, et non in «sole dab et Abiu ofieremes in sanctuario ignem alienttm,
jastiti®,» in quo «fulgebunt justi sicut soi (Matth. et ob hoc ultione divina interfectos cxportari fecit
xn\, 45),» quorum
cor non est vanum, sed omnino Moyses de sanctuario (Levit. x,4). Et ecceplusquam
cceleste, sapiens non ea, quae sub soie sunt, sed quae Moyses hic. Etenim tu, magne ponlifex Jesu, tu sa-
aursura sunt, ubi Christus est «sol justitiae in dex- cerdos magnus, qui <in terapore iracundiae factus
tera Dei Patris (Coios. m, 1; Malach. rv, 2).» Ih es reconciliatio (Eccli. xtiv, 17),» praesentialiterha-
ore ipaorum non esl veritat, in corde illorum est va- D bitas in templo tuo, in sanctuario tuo, quod est uni-
nitas. Quiddicam de gutture, quod est in oris et cor- versaiis Ecclesia toto terrarum orbe ditfusa ; et co-
dis medietate? rara tuis oculis cuncta cernenlibus multi spoliant
Vers. 11. Sepulcrum patens est guttur eorum. sanctuarium auferentes inde victualia paupcrum
Quia et voraces sunt, «quorum Deus venter est (Phi- tuoram multo nequius quam Heliodorus. Muiii lai-
lip. iii, 19) :» et foetor mortis exhalat inde, cura ci, ac laicxe convcrsationis bomines, et iaicali etiam
propter voracilatem adulalores e2>«i linguis suis communione indigni, sive litterati, sivc illilterati al-
doiose agebant. Agebant nirairum dolose non aolo taris ministerio se applica.it roulto prssumptnosius,
vocis molimine, sed actione dolum intendunt. quam Ozias rex Juda. Multi etiam de filiis Aason,
Judica iltoi, Deus. Non opto iiiis damuationis ju- de tribu Levilica, cui noo est possessioin terriscon-
dicium, sed pravideus Hlud futurum praedico. Non cessa, quia vivere debent sub regula apostolica, ms-
opto ; vel etiam orans dico : Judica illos Deus in xime, qui eam suntprofessi, tamen cupiditatis muo-
praesenti ad salutem. Judica, et discerne illos de daiwe ignem portant in suorura cordium thuribulis,
genic non sancta. aut, quod pejus est, ignem turpissimae libidinis, et
Decidant a cogitativnibus suis, propria couscien-» sic accedunt altare, audcnlcs tracurc Sanclum san-
705 GERHOHI PR^EPOSlTl BEICHERSPERG. 704
dorum, oum sint ip»i ministri turpitudinum. Quid A non solum exsuliatio, sed et in ipsa exsultatione
crgo bis, eorumque similibus est optandum a nobis, corporis, et in laetilia eordis erit eis jucunda et se-
nisi ut decidant non sojum ab actionibus, sed et a cura gloriatio, propterea, quia gaudium eon.im.nemo
cogitationibussuis per humilitatem verepoenilentem. tollet ab eis.

SL autera ipsi voluntarie obttinati, semperque re- Et inde cum magna securitate gloriabuntur in t»
sisientes Spiritui sancto nolunl emendari, tu Dorai- omnes, qui diligunt nomen luum. Hoc scilicet nomen
ne Jesu, qui majores Moyse, ac sanctis omnibus. fa- luum, qno tu diceris eorum hareditas. Gloriosum
cto de resticulisflagello, secuadum multitudinem im- hoc nomen non tibi angelus, aut homo imposuit, sed
pietatum eorum expelle eos desanctuario tuo, de san- tu ipse tibi hoc nomen posuisti, quando Moysi fa-
cta hcereditate principatus ecclesiastici. <Ejice au- mulo tuo amica locutione dixisti : Filiis Levi non
cillam {Gcn. xxi, 10),i et tilios ejus, ut solius libe- dabis hmediiatem in terra. <Ego enira ero haeredi-
rae,ac Uliorura ejus cognoscalur hwrediias esse, de tas (Num. xvui, 20)» eorum. In hoc igitur nomine,
qua in titulo psalmi hujus est mentio, circa quam in hujus nominis veritate solida velut in fundo bac-
etiam totius psalmi bujus versatur intentio. Expelie reditario spem 6uam coUocantes modo, et rem te-
eos, non quoniam peccaverunt, quod esthumanum, neutes in futuro gforiabuHturin te omnes, qui diii-

sed quoniam irritaverunt te, Domine, peccala sua Mal hoc nomen tuum, quo tu Rex, et Deus omnium
pertinaciter amando ac defendendo, aliosque ad pec- fons inexhaustus beatitudinum diceris haereditas
candum perniciose animando, quod omnino diabo* eorum, in cujus aeternis frugibus et fructibus vilae,
licum est. quae nunc est, et futurae bealitudo consistit, quo-
Alia translatio habet j Atnaricaverunt te, Domins, niam haeic (hxredilalis terra dedit fructum suum
quod est peccatura gravissiraura. Cum enim tu sis (Psal. lxxxiv, \i) > , sanctum videlioet Spirilum,
paois de coelo descendens, dulcis, et babens omae qui ct in praesenli vita gratis justiGcat, et in aeteroa
de.eclamentura, omnemque saporem suavitatis, ta gratis beatittcat, gratiam pro gratia dans liseredibus,
inen ipsi te amaricaverunl: quia eomedentes pecca- gratiae CJiis vid-lieet iilius, qum hareditatem conse-
t am uvam acerbam, dentes suos ita stupidos f«- quelur, quando et iujustus, qui dixit, «ut delinquat
cerunt, nt tua dulcedb sit eis amara. Item cum tu in sometipso (Psal. xxxv, 2), i maledicetur dicente
sis lux aetenia serenis animorum oculis jucunda, taiibus judice : <Ite,maledicti,in ignem aeternum :» et

awaricaveruni, quando lippitudiuem pec-

ipsi te sibi justus gratis per gratiam justificatus benedicelureo-
catorura per obstinatam pertjnaciam sibiraetipsis demjudice dicente : «Venite, benedicti Patris mei,
irremediabilem fecerunt. Tu ergo q regnum, quod vobis paratura e6t ab ori-
potentise, sapieu- percipite
tiae, ac beiiignilatis tuae radios expandendo a 6um- gine mundi (Xatth. xxv, 34).» Tunc, ut supra di-
mo coelorura usque ad haec inlima terrenorum per- ctum esl, in iilo judicio, in iiia anernae claritatis au-
lustranda fulgore tuo illos volunlarie, atque obsti- rora, in illo Mane astabotibi, rexmevs, et Deusmeus,
«ate lippientes <expelie in tenebrasexteriores,» ubi el tunc videbo : quoniam non Deus volens iniquitaiem
sit eis <fletus, et slridor dentium (Matik. xxv, 50)» tu es. Nec libi placet injustos principai i super ju-
tecundum multitudiuem impietatum eorum, in qui- stos.
bus impietatibus irritaverunt, vel amaricaverunt te, Vers. 13. Quoniam illic maledices injusto, et 6e-

Domine. Hoc tamen optarau6, ut eis expuisis in te- nsdices justo ex tide potius veritatis, quara ex ope-
nebras exteriores, ubi estfletus, eliam in bac vita ribus legis justitieato, atque ut justificarelur gratui-
excommunicatis et flentibus peccata sua sit hic es- ta voluntate, voluntate tuae bonitatis adjuto, quaeil-
pulsio et flelus poenitentialis, ne in inferno sit pce- lum, antequam jusliflcaretur, misericordia praeve-
ualis. niente pr*destinavit, vocavi», et postquara illt ope-
Yebs. 12. Et Iwteuturomnes, qui sperant in ie, Do- rante justiiicatus e$t, raisericordia subsequente ita
mine. Post retributiones raalorum de adepta hacre- custodivit, alque undique munivit, ut esset iili ipsa
ditate supponit, quae est praemium bonorura, ut sic- ^ volunLas tua bona scutum, et corona: Scutum in
ut poena terret, praemia invitent, quasi dicalur. Illi pugna, corona de victoria. Igitur praedestiuatricis,
decidant, et bumiiientur, aut si bumiiiari nolunt, vocatricis, juslilicatricis, ac magnificalricis gratiae
espellantur. Econtra Itstenmr omues, uui speranl in filii dicant in aeterna gratiamm actione : Domine, ut
te. Lastentur, inquam, non in aGOueniia tempora- scuto bonccvoluntatis tuas coronatti nos. Corona enim
linjB dhitia^ura.quibuselsi aflluant, non cstcor ap- circulus est floridus, aul aureus in idipsum redu-
ponendum: sed iwtentnr in aternum, qui sperant ctus, in qno principium lini conjungilur, iri quod
in asternum solo aeteruorum desiderio flagrantes. H;bc longum erat, rotundetur, et corona cousummetur.
laetitia sine dubio eis est futura, ei permansura in Sed in litteraii sensu corona non est sxuu." : in
gaudio menlium, qnod eis erit ita copiusum, ut spirituali autem sensu vexsiculi hujus scutum, et
eiiam in corporibus eorum ad incorruptionis beati- corona idem esse intelligitur, cum dicitur : Domi-
ludinenn translatis perficiatur exsullatio, quia in ceter* i\e, ut scuto bonce voluntaiis tuae coromsii nos.
uvm exiultabuni. Et hoc inde : quoniam habitabti E\ quo animadvertimus, quam invictus in suo
in eis tanquam in teropio ; et inde, quia te totius ex- proposito est omnipotens Deus, qui secundura pro-
sultationis foniem in se babebunt, erit eis aeierna positum voluntatis sux naturalitet bova salutera
70» COMMENTARILM IN PSALMOS. — PARS i. — PSAL. VI. 700
electorum ab «lerna praedestinatione inclioavii, A tamen sanctis jam coronatis in eorum prjecipue
eosque vocando, justificando , ac niagnihcando natalitiis congaudeamus, eotamqne triumpho con-

quasi longara iineara floribus virtutura tcxuit, aut gratulantes dicamus Scuto bonce volvntath ttue
:

ex auro cbaritatis geminae fabricavit, nec ante de- coronasti eos, Domine. In festo etiara unius mar-
sistit ab opere, quam seternitati praedestinationis tyris, vel confessoris congratulante^s illi dicft-

seternitatem conjugat beatitudinis electorum, quod mus : (35) Lcetenturotmes, qui spetunt in te, Domini,
est cujusdam longitudinis circumductio in idipsum, quoniam lu benedixisti justo, stulo bonce xoiuntath
in prirao jungatur extremum. Nee lit dislinctio, aut tuce coronasti euro. Non me derideat quisquara le*
varielas inter priraum, et uitimum : < Quos enim cturus ista, quasi cantilenarum leviiatibus intonlum.
proscivit, hos > et non alios < praedestinavit con- Ego enim haec non scribo seu legenda ingero au-
formes fieri imaginis Filii.Quos autcm praedesti- steris, ac doctis magistris, qui vocantur ab homi-
navit, hos > omnes licel non soios t vocavit Quos :
nibus Rabbi, sed mihi famelico , meisque simi-
autem vocavit, hos, > etsi non omnes, tamen solos, libus maxime hoc ipsum opus petenlibus, atrt legere
cl non alios « justiftcavit. Et quosjustificavit, hos » diRnantibusinpascuis uberrimis pasiOris David con-
et soios, et omnes, ac non aiios < magnificavit quiib pastum, eliam in sapore antiphonarum do
(Rom. vin, 29), > non aliter, quara aeternaliter prae- B Psalmis excerptura, seu etiara responsorioium, et
destinavit, ut sicut praedestinatum fuit ab aeierno, alinrum canticorum, quse de Psalmis excerpla, ut
ita et magnificatio, scu beatiiicatio eiectorum per- sapiant jucundius et dulcius, nos ill!s musieae sua-
maneat iu Beteruura, sitque una eadem aeternitas,
et vitatis notulas interdum supernotamus, qconiam
\m et eadem seternitatis bonitas non solum cau- et ipseprimus enuntiator Psalmorum pastor David
tale ac primordiale principium, sed et fiualis con- musica suavitale per cantores, per psalteriUm ju-
summatio omnino aeterna
beatitudinis electorum, ut cundum cum cythara perque alia musica instru-
sit corona eorum ab aeterno inchoata, et censum- mcnla verborum temperavit ausleritatem lh fine :

mata in wternum per loogum vocationis, ctjtasii- hujus psaimi recommemorando principiura, ubi
flcationis ambiium circumfleva, et tandem imiisso liina praemittitur oratio in Triuitatis nomine
lubiii aeternitatis nodo in idip&wm contexta. Trinitati eidem rcferimus gratias dicendo :

Haec est armilla divina? operationis, qua perfo- Gloria Palri cui dictum est : Verba mea uuribus
rata est raaxilla Leviaihan (Jvb xl, 21). Hic est percipe, Domine. Gloria Filio, cui dictum esi : /»i-

indissolubiiis circulus pnsiMis in uaribus ejus, quo teitiae clamorem meum. Gloria Spiritui sancto , cui
ligatus trahitur ille fatuua, ut, velil nolit, imo pe- dictum est : Intende voci orationis %nea. in hoc
uitusnolens, tamen indefessus cooperetur etiamipse autem Gloria est Patri, quod "Verba orantis Eccle-
beatorum testificationibus s volens quidem eos iinpe- sise auribus percipit : quia licet sit antiquus dierum

dire, sed, ut diximus, noiens cogitur eis iu salu- tainen clare audit multum dissimilis diis gentium,

tem scivire. Malleusipse, ac faber universae terrae, qui < aures habeut, et non audiunt (Psat. cxui, 6).
per quein fabricatur corona electorum, quae corona In hoc est Gloria Filio, quod ipse, licet a Judxis
sinc dubio per ipsum fabrum, sive malleum dea- homo nondum habens quinquaginta annos denege-
trueretur, ac dissiparetur, nisi quod ipsa corotia tur Abraham vidisse, visusque fuerit insanire di-
bon<t Dei voluntatis nune protegit electos, ul scutum cens Ante Abraham ego sumiVoaH.vui,57); tamen
:

inter belia tentationum, coronaodos tandem post ipse ciamorem intelligit Ecclesiae, qui clamor ecepit
bella omnium pericuiorum. Per hoc igicur inexpu- a sanguine Abei ciamaniis de teiTa, et durat usque
gnabile scutum liberati ac dcfensi, pex hanc imiis- ad iilud mane. est quo dicilur : Mane astabo tibi.

sipabilem coronam laureati oranes, « qui per fideiri Gloria sancti Spiritus est, quod ipse intendit voci
vicerunt regna, operati sunt jostiliam, adepti suut orantis Ecclesiae, quae dicit : Mane exaudies vocem
repromissiones (Hebr* xi, 33), > persolvant in aeter- meam. In quo mane quis gloriabitur castum se ha-
num a>ternas gratiarum actiooes diccndo liberalori jj bere cor? Ciaresceute namque judicii die coelum,
soo : Dotnine, ut ecuto bonce votuntaiit tue corona- et terra pavebit. Nam et ipsae « Yirtutes coelorum
sn nos. movebunJur(lfa»/».xxiv, 29). > Sequitur ergo sextus
Nos quoque peccatores interpericula teutationum psalmus peenitentiaiis, in quo praevenimus faciera
eodem tcuto indigent^s, eamdem coronam ex divina judicis orando non solura pro nobismtlipsis, verum
prOmissione per bunam Dei voinntatem expctentes, etiam pro inimicis nostris.
iicet in nobis timore, ac tremore pavescamu»;

(35) Huic versui additae in codke sun! notulae quoque codicibus passim obvias consuito praetcr-
quaed2£t antiquae musicae, quas utpote iu aliis misiiuus.

PSALMUS VI.

Domint ne infurore
t
luo arguat me. Titulus bujus W
nWEM, PSALMUS D\V1D PRO OCTJtVA.
psalini est (vbm. 1): Oetava est advetttus Domini, quem quidam ideo
 707 GERIIOHI PRJSPOSITl RfclCiiERSPERG. 708
dixerunt octavam, quia Tcnturus est Dorainus post A supponantur, quod "id pictura demonslrari non
septem millia asjaoruio, ut aiant ; cmnia sed uulii potest, ita ut dicaiur decles deeem^ decies raillena-
boc tempus netum cst Potius dies judicii dieitur rius perficitur, qui densriu» quadratns aequdater
ociavus, quia bujua mu.->di teispora soptera dierum numerus cublcus.et solidus ihvenitur. Sedhaectdis
repetitione volvuntur. iile autera dies oetavus tam solida quadratura, cum sit in multis numeris,
voJubUitati septem dierura supp>silus nuUam habet primilus occurrit in octonario : quia hic primuB
varietatem : quia tunc omnia mniabilia certara per binarium formatus aeqiiilater numerus, ut de-

accipient stebiiitatem juxta illud : < Adbuc > scmel, monstratum est, cubicus quadratus, et soiidus in-
et € ego cominovebo > sion solmoa « terram, > sed veuilur. Hnjusmodi auiem qnadratum corpus nou
et < ccelum, > dicit Dominos (Agg. H, 7). Quod esivolubiie, sedfirmiter cubat in quolibet sao latere.
capitulum versans Apostolus : « Cuin, inquii, semel Unde hic numeius et cubicus, et aequiiater dicitur,

dicit, siguificat mobilium translalioneuj tanquam per cujus involubiiitatem perfectio resurrectionis
feclorum , ut lnaneant ea, qux sunt immobilia exprimitur, quae die octava post septimanam pas-
(Bebr. xti, 27). > sionis Dominicae in corpore Christi, et his, qui cum
Itaque regnum immobile suscipientes (Bebr. eo surrexerunt, peracta esi, et post omnem septi-
xi, 27) > justa consiliumejusdem apostoii praepare- B manasn nostrae pa&sionis, quae est omne teinpu»
mus dos in occursum illius diei, illius lucis ociavae, volubiie per septera dies tn nobis, imo et in omni-
in qua regnum Dei apparebit immobile, cujus im- bus Christi membris est perficienda. In qua omnis
mobilitas pulcbre per octonarium significatur, animarum, et corporum natura in Christo resurgen-
qui est primus numcrus cubicus et soiidus qua- f/uii, et iili occurrentium iu virum peilecium soli-
dratus, quod notum est arilbmetieis, et fhcile dabitur in octouarium uiierius non volubUem, sed
dignoscitur, si a binario ipse cctonarius con- omnino cubicum, et aequilatereni. Dicuntur euira
stituatur boc modo : bis bini faciunt qua- numeri aequilateres, qni ex omni latere sunt aequa-
draturam talera ?"^9 qualis in quatuor les, ut bis bini bis, id est, octo.
punctis con6pici- «^ tnr. Dicatnus ergo Aiiquorum vero numerorura est parte allera !on-
bis biui bis, aut quatuOF puuclis hi plano substra- gior forma : ut bis bini ter, id est, sex. Taiis tam
Us alia quatuor supposita inteUigantnr, per qnem in sequaUs formac sumus in hac septem dierum vo
in modura lesseras quatuor latera, et octo anguli lubUitate, in « omnis creatura > sex diebos
qaa
figuranlur aquatis dimensionis, in qua non sit fccta c ingemiscit; et parturit osqun adhuc. Non
lalus aliud alio brevius, aut longius ; quia nuraerus soiura autem ilia, sed et nos ipsi (llom. vm,22, 25), i

iste octonarius per binarium est undique solidus, u « ait Apostolus, primitias spiritus habentes, el ipst
et quadratus. Et haec ipsa quadratura solida, et intra nos gemimus redemptionem corporis nostri
perfecta in aiiis mbitis numeris occurrir. "Yerbi cxspectantes, quoniam et ipsa creatura Uberabitur
gratia in miUenario, quia decies decem talis est a servilute corrupiionis in Ufcerlatem gloriae u-
quadratura, qualis iu bac figura (56) couspicitur. liorum Dei (ibid. t Si). > Ksec est autem gloria

Christi raembris promissa, ut sint sicut angeli Dei

! II II! IV V VI VI! VIII IX X post resuri-ectiooein el immutationem : < Oranes
1 t

X enim resurgemus, sed non omnes immutabimur.

1

(/ Cor. xv, 51») > Mortui quidem omnes resur-

u IX
gent incorrupti, boc est, in omnibus membtis suis
UI

IV
—— 1
VIII iutegri, sed
electi,
non omnes immutabuntur
quta in hac vita sunt ab
:

infideiitate
quia soii
ad fidai
1 ¥11
fidelitatem, a malignitate ad benignitatem psrmu^
V
VI
— —— i

VI

V U
tati, tunc mulabuniurad immutabilem, beatitudinis
aeternaB stabiiilatem et immobiliiafcm, in qua cor-
poris et animse in uuum compacla natura, cujus

VUJ
vn
— ~ — IV

III
nunc est parte aiicra longior Jonr.a, quia infirmior
est earo, quaui anima, etin ipsis eieclis, in quibus
etsi Spiritus promptus est, caro tamen est iiifirnia,
IX II
I i i
ipsa, inquam, corporis et aniniae natura tunc erit
I t 1 ! i
l
I omoino sotida, et quasi cubica uulli deinceps votu>

X IX vm Vli VI V IV nr u i biiiiati obnoxia : quoniam caro Ujnc non minas

erit impassibiiis et incorruptibilis, quam anima,
Sed in btere margin&li distinctius apparet, quo- cr.m non dimidia , sed tou creatuta huinana iu
modo per decies decem quadratura formatur, cui clectis iiberaoilur a servitute coiruptionis et tota

ex omii latere denarius adaptatun Huic taU qua- nobilitabitur in UbertaU g.lorite filionim Dti.
drat» ligurae, si adhuc deeies alix taks tam laue « Et nos, > ait Apostolus, < immutabimur (I

(38) Omlsso minunori scbemate, posteriorem ex margine in ipsum contexutm intulirous.

708 GOMMENTAIUUM LN PSALMOS. — PARS. — I. PSAL. Yl. 710

Cor. xv, 5!). » Quomodo ? certe per ocfo graduum A quinque sensuum. Tunc aulem inter sensum «t
«scensutn. quibus aseenditur in .cdiuchira Ete- rationem tanta erit sentiendi et conscntiendi unio
cbieli d*rcoaKiraluro. Qui 6ttnt illi octo gradus? in electis, cuut totus homo erit spiritus vel spiri-
Cr&dus nimirum odo beatiutdjnuru : Quoniam lualis, ut nuila unquam interveniat contrarictas,
< beati pauperes spiritu » habebuni. c regnum eu3~ vel diversitas, quoniam in toia naiura liumana re-

lorura. Beati mites, possidcbunt terrara (Mallli. v, gnabit unitas ; cum impletum fuerit, quod Cbristus
3 et 4) » parndisiacam, ct plusquam paradisia- oravic pro electis videlicet, ut sint < consummali
cam, quando fiet < voliuttas Dci sicut in ccelo, et iu uuum (Joan. xvii, 23). » Quod ut« perftciatur

m lerra (Matih. \i, 11). > Beati lugentes, tunc parum est corpus vifce, vitam sensui, senstim ra-
plane consoiabuntur. Beati esurientes et snientes tioni adunari, nisi burnana vaiio angciorum san-
justitiam ,
justitisj dulcedrae tunc satui-abuntur. ctorum adjuvetur inteJlectu, ut sint sicut angeli
< Beati miserieordes i tunc < misericordiam eon- Dei homines beaii, nullumque sil ullra divoriiuia
sequeclur. Beati mundicoides » tunc Deum vide- jnterangeiicumet humanura devcrilats inlellecluin.
bunt. Beali pacifici » tunc < Slii Del vocabun- Istis quinque asceusionum gradibus, quibus agi-
tur. Beati qui » uunc < pcrseeulionem paiiuntu? tuv, ut sit homo tolus angelicus, hoc sine dubio

propter ju&titiam (Maiih. v, 8 et seqq.),

B Erunt
» tunc in adjicietur, quod Veriias promisit dicens : <

regno ccelorum coronabuntur < corona justifis, omues doeibiles Dei (Joan. vi, 45), nam Spiri-
» <

quam reddet iliis Docninus in illa die jusJus judex tus veritatis docebit » eos < omnem veritatem
{// Tim. iv, 8), » qui eos in ilia die octava chcunt- (Joan, xvi, 13), » et Filius manifestabit seipsuro
cidet non manu facta circumcisione auferens ab eis ditectis, ei Pater diliget eos. Atque hoc erit eis il«

pweputium totius corrupiionis, a quibus iiic ablata luminari dte oclava, cum quinquepartila bumana
esl per baptismum vel aliud remedium corruptio natura Trinitatis manifesia visione beaiificabitur :

iniquitatis. Hanc circumcisionem dic octava, die quia Spintus sanctus doccns omnem veiitatem in~
novissiraa consuram&nda prajfiguravit ilia dies troducel ad Fiiii (qui est veritas) visionem , Filius

octava, in qua lex praecepit filios Israel masculos manifestando seipsura, in semelipso manifeslabit
suos circumcidere. In bac die octava caro Chrisli, et Patrem; quoniam ipse in Patre, ac Paler in ipso
ct cum eo resurgentium est ab omm corruptione cst. Igitur nalurae buntanae quinque distinctis limi-

circumcisa et purgata , quod ipsum exspectaitur libus, quasi quinque virginibus sapientibus it;lro-

futurum in tota Ecciesia, quae per octo gradus prc- missis ad jucuudam visionem trium Personarum
vecta, et hic circumcisa persecutionis culiro in Q lenetur dies octavus, quia quinque ac tres octo
gradu octavo, tunc erit ampiius circumcidenda, et sunt , quanquam trcs Deitatis Personaj unum sint.

purganda id die oclavo, quando electis erit corpo- Imo et illae quinque virgines introibunt ad nuptias,
rum suorum non solum de morle resurreclio, sed et crunt una sponsa sponso Christo ita conjuncta,
etiara de mortalitaiis corruptionc piena immulatio, ut sint uuo non solum in carne una, std et in uno
quasi plena circumcisio. spiritu quoniam < qui adheeret Domir.o, » ait
:

Adhuc aiiter octo graduum erit ascensus, quia Apostolus, t unus Spiritus est (/ Cor. vi, 17).
natura humanaquinque limitibus distincta est. Ha- Islarum nuptiarum janua ciaudetur fatuis quiu-
betenim esse ium iapidibus et aliis corporibus vi- que virginibus, quia iropiorum neque intellectus,
talis vigoris expertib.us ; habet vivere cum arbori- tteque latio, neque sensus, neque vita, neque cor-
bus et c;etetis yigorem crescendi habentibus : ha- pus adraittetur intra nuptiaies deiicias, quarum
bet et sentire cum animalibus; habet raliocinari praeparatoria est vera cbaritas, quse significalur
supra irralionabilia animalia sub angelis
; habet per oleum. Quia sicut oleum supernatat cunctts
agniiam veritatem intelligere cum angeiis. lilis liquoribus, iU charitas antefertur cunctis virluti-
quinque limiiibus quasi qumusdam gradibus na- bus. < Nam si hominura loquar, et angelo-
linguis
tura humana in resu:rectiooe proveheiur, qaia cura " rum, « ait Apostolus, < charitatem autem non ha-
immutabuntur eiecti, corpus naturale absorbebiiur beam, factussum velut ses sonaas, aut cymbalum
a vita, non, ut non sit, sed, ut vita sua inferius aut linniens, et si habuero propheliam, et noverim my-
imirmius non sil. Cum quod semiuatum fuit ani-
< steria omnia, et habuero cniuem fidera, ita ut mon-
male, surget spirituale, > qcod < seminatum est ia tes transferam ; charitatera aut-'-in non habuero,

Inflrmitate, surget in virlute (/ Cor. xv, 43 et 44). nibil sum j el si distribuero in cibos pauperum
Similitcr ipsa corpcrift vita in suum superius glo- omnes facultates raeas, et gi tradidero corpus meum,.
rhlcabitar, vidciicet in sensum nou jam annnakm, ita ut ardcara, cbaritatem autem non hahuero, nibi!

aed omntno spiritualem. Sensus autenrt tunc sphi- ratbi prodest(/ Cor. xui, I, 2, 3, 4). » Ac ne quis-

tualis, non tanc erit sub ratione , oti ltunc est ipsc quam failaiur, ne aliqua fatua virgo putang habere
«ensus qainqueportitas aliquoties rationi contra- sc oleum charitatis in vase covdts sui ; raanifesta

rius, ita ut ei sapiat interdum aliquid voluptuo- ponit Apostoius indicia, quibus agnosei potesl cha-
sum rationi penitus insipiduni et contrarium : sicut ritas vera et sineera et non ticta. < Charitas,. » ait,

rationi pro veritale sapit marlyrium vel quodUbet < patiens est, benigna est (/ Cor. xili, 4 et seqq.).

atrox toraacntum, quod peuitus horret infirraita» Patkns videiicetinter adversa,-qua patitur amaiis;
741 GERHOHi PRjEPOSlTI REICHERSPERG. 713
tenigna est ad reddendum bona pro malis, etiara AJ ternarius, quia et ex quatuor constat elementis, et
i-.„;. —
.u. _» :_:„:.«:„ f u~-i,„.. _ __ i^. -j
ipsis malis et inimieis. Charitas non amulatur, id
• _«~ •- •. .» • "^"5 ...
quafuor afficitur quaiiutibus, sicca, bumida, calida,
. .

est, non invidet boaiis alierius, non de sua felicitate frighla et quatuor ministratur iiroporibus, verno,
infletur, non agit perperam, id est perverse contra aestate, autumno, bieme. Ad animam vero pertinet
jndiciura proprine conscienUae. Non e»t ambiliosa, ternarius, scilicet diligere Deum ex toto corde, et
ki est aliis praeponi non desiderat. Non queerit, quce ex tota aniroa, et ex tota virtute. PeracUs igitur
sra sunt, quia coramunia propriis, non propria bis, quae ad corpus pertinent, actionem et exerri-
coramunibus anteponit. Non irritatur, non cogitat tium animae per trinatn diiectionem quasi septena-
malum, fortis scilicet non solum ad non vindicandae, rio nuraero veniet octavus dies judicii, ubi cuique

sed eliam ad uou commemorandas injurias suas. pro meritis reddetur. Unde limens David, id est
Non gaudet super tniquilalem alleriys, congaudet quihbet poenitens, vei tota Ecclesia semelipsam
avtem veritati, id est justitiae. Pro qua veriiate, sive exercens in poenitcntia, sicut poenitens David orat
mala temporaiia ingruunt, omnia suffert,
justitia si in hoc psalmo, qui intilulatur Psalmus, quoniam
etquamvis non omnia Spiritui credat, tarnen pio- ad bene operandum invilat; et altrihuilur David,
balum babens aliquem >;piritum, quod ex Deo si t, id est ,
poenitenli Ecck&iae tendenli in finem, id e*t
eidem de Scripluris loquenti om.nia credit, et de B iu Christum, qui est t Principium et finit (Apoc.
futuris promittenli promissa omniu $perat, quae si i, 8;, > id est, inchoatioet consummatio ad justi-
diiTeruntur, omnia suslinet. Charitas nunquam exci- tiam omni credenti, et juslain sollicitudinem ha-
det ; quoniarn c aquae multae non poterunt exsUn- benti pro octava, quam timet, id est, nro die ju-
guere charitatem , neqne flumina obruent illam dicii.

(Cant. vin, 7), i quia nunquam vertctur in odium, Es t autem iste paalmus primusptenilenUaliu-n psal-
quod per veram chariutem fuit aliquando dile- morum, qui sunt septem propterea, quoniam pote*t
ctum. deieri per pcenilentiam veram, quidquid delinquUur
Taiis charitas est oleum illud evangelicuro, per in sa-cuii septimana, quae septem diebus volvitur,
quod lampades ardent in praesenti vita, et inulto in qua etiam labor poenitentium durat et propter- ;

roagis in adventu sponsi, qui tum quinque virgincs ea cum septem suni praecipue modi remissionis
introducet in iliud nupliale triciinium, ubi archi- propositi, scilicet primo bapiismus; secundo mar-
lriclinus est unus ac trinus Deus , ubi triura per- lyriuin: tertio eleemosyna; quarto, quod ahispec-
sonarura una est ipse sponsus, ibi tribus di- cata dimittimus ;
quinto, quod caeteros ab errore
lcctione rnediante adunati» cum quinque perficie- couvertimus ; sexto gemitus pro peccatis ; septimo
tur iUe ectonarius perfectus cubicus et soiidus qua- communio corporis et sanguinis Domini. Agitur
dratus, ab orani volubiliiate alienus. cujus in con- autem bic de poenitente, et loquitur Ecclcsia in
sideratione dies resurrectionis onuvium, et beaUfi- persoua peccaloi is gravibus peccatis implicali , ut
cationis nen omnium virginum.sed quinque solum- nuUus de misericordia desperet, si pcenituerit. fie-
modo sapientum charilatis oleo abundantium dici- cundum vero formam omnium poenitentiaiiuro in-
tur dies octava. cipit ab amariludine poenitenUae, etfiait in certilu-
Sed quia tunc non solum hochabet multum dui- dine veniae. Primo est exordium in quo captat be-
cedinis, quod dicitur : « Inlravcruut cum eo ad nevoienliam. Ut autem sciatur quod sit exordiuai,
nuptias, eic. (Matth. xxv, 10), > sed hoc habet mui- quod babemus in multis initiis psaimorum, de di-
tum terroris et amaritudinis, quoddicitur: Clausa stinctionibus rheloricae orationia aliquid dicendum
est janua, et quod dicitur fatuis virginibus : Ne- est.
scio tot ; pro ipsa die octava soliicilus David pceni* Nam.Jic.et rhetorica saecularis scientia sit,-tamen
tens, ut quiiibet homo timens ut David, cantabiles ipsa cum cseieris liberalibus artibua velut quaeriam
habet justificationcs kujus psalmi poenitenUaiis, ut famuladolnlilaTn^ualiaT^nvinam videlicet sapien-
n quinario fatuarum virginum n<>n resideat, sed tiara in sanctis Scripturis ila comitatur, ut siqu 3
D
usque ad octonarium sapientum pertingat, quo uul- eam animadverlere voluerU, et poluerit, omnes
lus perlinget, nisi aut per veram innocenliam ut rbetoricos colores in ea invenire possit. Similiter
infantes baplizali, qui in innocentia moriuntur, att caeterae. artes Hberales, grammatica, dialectica, arith-
per veram poenitentiam, de qua in septem psalmis metica, musica, astronomia, geometria, sive practi-
poenitentialibus agittu, quorum iste p^almus est cae , id est activae laboranti collaborant quasi an-
primus inlitulatus pro d ie octava, quae iortasse pro- ciHares lamulae., sive theoriae, id est divinas con-
pter jam dictas rationes dicitur octava. Vel sicut tcmpladoni solemnizanti et vacanti assident quasi
quidam hujus psalmi tractatores volunt, ideo dici- honestae pedissequae. Quod quia de singuiis artibus
tur oclava, quia stiperponitur septenario pertinenii ostendere ad praesens aon vacat, nunc de 1 hetorica
ad corpus, et ad animam boc modo : Duae vitae oratione pauca dicamus, cujus multas propi ietate»
sunt, una perUnet ai corpui, ad veterem scilicet in psalmis babemus.
homiuem, cui et Vetus Testamentum datum est, in Rhetorieae orationis sex partes sunt : Exordium,
quo regnavit mors attera pcrtinet ad animam in
; narratio, parUtio, confirmaiio, confutatio, couclu-
Ghristo innovatam. Ad corpus autem pertinet qua- sio. Exordium est, ubi ante narrationem captatur
7IS COMMENTARIUM IN PSALMOS . — PARS I.-PSAL VI. 714

auiiiioris benevolentia, docHitas, altentio. Narratio A quc. Quis ergo eum plus diligit? Kespondit : yEsli-

est, ubi cauaa narratur, circa quani tota oralio ver- mo quia is, cui plus donavit. Dicit itli : Recte judi-
satur. Partitio est, ubi causa dislinguitur in par- ca.sti (1 Luc. vu, 4i et seqq.). •

tes. Confirmatio est, ubi pars, qu* placet, confir- Ecce quam longa insinualio, quam longa indevoti
matur. Confulatio, ubi pars, qoae non placet, repre- auditoris prseparatio! Quam statim sequiiur narra-
henditur. Conclusio est artifieiosus tcrminus ora- lio dicente Domino : Vidct Itanc mulierem ? Praesen-
tionis. tia qjiippe o/Dciosae ac posnilenns mulieris erat ma-
Dividitur autem exordium in principium et insi- leria circa quara versabatur tota ha?c oratio, ciijus

nuatiouem. Principium eslbrevis captalio benevo- jam audivimus memhruro, quoj dicitur exordium
lentia? vel attentionis. Insinuatio est longa per am- per longam insinuaiionem. Audivimus et membrum,
bages circumducia captafio benevolentiae , aitentio- quod inteiiigimus esse brevem narraiionem. Auriia-
nis, vel docilitatis. Principio, id est brevi captatione raus. nimc membrum, quod dicitur partitio, qu« sub

utuntur propheta? , cum narraturi prajrnittunl : antitbetis posita est hoc modo :

Hxc dicit Dcminus. Per haec enim pauca verba « Intravi in domura tuam, afjuam pedibus meis

redditur sensatus auditor, attcntus et benevolus :

non dedisli , ha?c autcm lacrymis rigavii pedes
quoniam attcntc ac libenter audiendum est quod B meos, et capillis suis tersit. Qsculum mihi non
prophela non de spiritu proprio, sed de Spiritu di- «ledisti , hsc autem , ex quo intravit. non cessa-
vino loquitur. Similiter diacoui Evangelieam nar- vit oscylari pedes meos. Oleo caput raeum non un-
rationcm pronuntiaturi cum prasmiltunt : s In ilio xisti, ha?c auiem unguento ujoxii. pcdes racos (ibid.,

tempore dixil Dominus Jesus discipulis suis (Luc. 44 et seqq.). i

xx, 19), i benevoientiam et attcntionem ecrnm Ecce quam cauta partjtio ,

quam rationabilis
breviter captant, qui audientes i£vangeUum cu- distinctio ! qua diligenter considerata , quid con-
piunt esse de numero discipulorum. Porro cum fntandum ,
quid confirmandura sit, facile digno-
prxmissee captationi attentionis et bensvnientia? ad- scitur. Undc staiim con/irmatio sequrtur .dicecte
dunt :
«
parabolam, > vel « similiiutiinem hanc,i doci- oratorc, interpellatore, et advocalo paenitentis rau-
iem reddunt audiiorem ad subsequenlem narratio licris.

nem , ne , quod narratur , historice dictum seu < Propter quod dico tibi : RemiUuntur ei pcccala
faclum credalur. Exempium posuimus de principio, multa, quoniam dilexit multum (ibid., 47). »

qoo ulendum esi in illo causarum genere, cui audi- Copfutatio est, quod sequilur « Cui autem :

tor facile potest acquiescere. minus diroiUitur , roinus diiigit (ibid., 48). i la
Verum si auditoris aniraus ab acquiescendi feci- qua confutatione bic sapiens et mansuetus orator
lilate videtur elongatus, insinuatio esi netessaria, parcit auditori.cujusparuyn confutat loquens de ilio

qua paulatim longa el morosa cireumiocutione quasi de aiio minus diligente, minusque indulgeu-
ipse anirous auditoris prjeparetur ad recipiendam fiam quarente.
narrationis persuasionem. Quod cum in multis Tandera subjungilur conclusio, ld est artificiosiis
ostendi valeat, unum Evangelii capiiulum pona- terminus orationis, cum dicitur ad mulierem poj-
inus pro exemplo , in quo plenaria invenilur di- nitentem : « Fides tua te saham fecit : vadc in
stinctio sex partium rhetorica; orationis quas pra> pace {ibii. t 50). i Fides etenim salvani eam fecit,

signavimus. quae se a Salvatore salvari posse non dubitavif,

« Rogabat Jcsum quidam Pbarisa?.us, ui. manduca- Nonne tjbi videlur ba3C mulier, etsi non verbis, af-
ret cum iilo. Et ingressus domum Ph&risact discu- fectu Umen cordis, et cffectu extrinsecse obsequela?
buit. Et ecce mulier, quae erat in-civitate pecca- psairaum poenileniialem compievisse, pra?sertim
trix , ut cognovit quod aecubuissei in domo Pha- cum psaimus ad operationera spectet, quia ir. psal-
rissei, aliulit alabastrnm unguenli, et sians retro terio decachordo digitorum sive manuum artificio-
secus pedes ejus , lacrymis rigabat pedes ejus, et d sa modenuio facit psalmum ? Quod autem fuit
capillis suis tersit. Videns autem Pharisaaus , qui psalterium isUus roulieris huroillinue sapienler
vocaverat eum, ait inlra se : Hic si esset propbeta, psallentis , nisi ip^e Christus? Tetigit namque be-
sciret utique, qua?. et qualis est muiier qua? tangit ne psailens femiua non solum exleriu.s psalterium
eum, quia peccatrix est (Luc. vn, 30, etseqq.).» istud manibus, veruro quod multo aroplius profe-
Attendamus nunc Simonem auditorem, et Domi- cil ad salutero, interius per >Qdem, credendo illum
num nostrum Jesum Christum plusquam rhetori- Saivatoiera, qui posset salvare talem quoque pec-
cum oratorero, qui cognoscens animum auditoris a catricem , quae neque bonam conscientiam, neque
misericordia, et compassione nirais aiieuurn , ante- bonam baberct famaro. Taiis est Ecclesia de geuii-
quam narralionem ingrederetur, prsemisit exordium bu? collecta, talisest eliam peccator, seu peccatrix,
pcr iosinuationera hoc modo < Siraon, habeo : cujusest poliuta non solura conscientia, sed et faraa.
tibi aliquid dicere. At ilie ait : Magister, dic. Duo Quid igitur huic restat, nisi ut ex intima fide ad Sai-

debitores erant cuidatn fceneratori. Unus debaiiat vatorem confugiens dicat?

denarios quingentos , et alius quinquagiula. Non Vers. 2. Dotnine , ne in furore tuo arguas me.
babentibus autera illis unde redderent, donavit utri- Prirao ponit exordium, in quo capiat benevolefi-
Patrol. CXGIII, 23
 715 GERHOHl PRjEPOSITI REICHERSPERG. 716
liani per polestiuoro Judicis, per infirmita'emsuam, \ Dominc, ne in furore tuo , el »*i va ina, id est in
pcr consuetudinem parcendi quia vu!t non a mOr- : fuluro judicio, ne arguas , id esl convincas me
tuis, sed a vivis rogari. Sectmdo narrat suas aeruni- damnandum : neque etiam, quod minus est cor- ,

nas, ut cognoscalur afflictus , ibi : < Laboravi ripias me castigandum, quod minus est sed polius ;

(Jer. xlv, 3). > Terlio sequiiur correctio , cum se hic sana , hic emplastrum gratiae tuse adhibe
sequestrat a malis ibi : « Discedite a me (Matth. hic medelam , quam nosli cxpe<lire , impeudc.
xxv, il). » Quarlo jam liberalus exsultans orat pro Sana hic suavitatis el miserationis tuae unciioiie,

inimicis, ut converlanlur, ibi : Erubescant. Inlen - dum tempus est gratiae , ne tunc daranandus , vei

tione vero incital ad poenitentiam. Clamat ergo :

etiam sanandus inveniar dura usiione, dum tem-
Domine, ne in furore luo arguas me, neque m ira lua pus eiit furoris et irae : non quod in le sit fu-

corripias me. Ut ex Graeco exemplari colligitur, roris aut irae ulla comrootio, sed quod ipsa, quae

furor et ira idem sunt. Tjnde ~et"7h Latinis exem- tunc erit ultio eam sustinei:tibus, ita eritinsupporta-

pjaribus de Graeco translatis varie dicitur, alicubi biiis, ac si proce.lat ex ira vel furorc judicis. « Tu
prius furor, posl ira , uti nos cantamus : alicubi autem,»Domine, ait Sapiens, « in tranquilliiatejudi-

prius ira y posl furor , ut in Responsorio de Ro- cas, et cum magna reverentia disponis omnia (Sap.
manis exeroplaribtis tracto caninms : Domint, ne B xu, 18.) »

in ira tua arguas me , neque in furore tuo cornpias Aliter : Domine, nc in furore tuo arguas me, ne-
me. Est autem ira vei furor indignatio gravis, per que in ira tua corripias mc. Furor etsi gravis , ta-

quam futurum judicium accipitur. Unde in Propheta nien in judice scnsalo brevis est commotio. Ira
legitur « Dies illa dies irse (Soph. i, 15). Et Apo-
: cum
vero estjusta in judice justo, erit longa, nisi

sloius impcenitenli peecatori dicil : Tu « autem se- cum eam brevial pcenitentia et misericordia. Po-
cundum duritiam tuam, et impocnilens cor tuum test ergo per furorem intcliigi commotio judicis,
thesaurizas libi iram in die iroe, et revelationis justi quae in die octava etsi gravis , tamen eliam bre-
judicii Dei (Rom n, 5). » Item : « Revelatur enim ira vis videbitur, quia sententia judicialis lunc sine
Dei de coelo super omnem impietatem hominum eo- mora quasi cum furore dabitur, cum impiis dice-
rum, qui veritatcin Dei in injustitia detinent (Rom, litr « Discedile a me, maledicti,
: in ignem aeter-

i,17). , num (Malth. xxv, 41). » Ira vero ejusdem Judicis,

Argui vero et corripi divcrsa sunt. Nam argui pcr quam detinebunlur sine flne in aeterno suppli-

gravius est, quasi accusari, unde damnatio timelur. cio -, idcirco erit longa, quia eam non breviabit ulla
Corripi Yero minus est, id est emendari , vel eru-
r pcenitentia, vel misericordia : non quod impiorum
diri. Arguunlur aulem in judicio, qui sunt sine tunc nulla sit poenitentia, sed quia erit nimium lar-

charilatis fundamento : hi enim damnantur umni- da, et ideo miniir.e fructuosa ; non quod Judicis
no. Corripiuntur vero , id esl eniendantur el pur- aeterni non sit aeterna wisericordia, sed quod haec

ganlur, qui fundamentum quidem habnerunt, sed eadem misericordia non immisericordibus, sed mi-
super illud ?edilicaverunt « ligua, ienuni , stipulam sericordibus erit impendenda, juxta illud : « Beati
(J Cor. iii ,12), > quae dum ignc judiciali consu- misericordes ,
quoniam ipsi misericordiam conse-
munlur, ipsi Quidam nam-
per ignem salvabunlur. quentur (Mat;h. v, 7). > Idcirco dum lempus est

que habentes charilaiem superaedificant aurum sa- poenitentiae fructuosae, dicit poenilens, oclavam diem
pientiae in secreta cordis conteinplatione : argen- timens : Domine , ne in furore tuo corripias me ,
lum vero eloquentiae in proximorum aedilicationc, neque in iru tua arguas me per aeterna supplicia,
ac lapides pretiosos in exempiorum fulgida exhi- nequeetiam, quod minus et brevius est, in furort
bilioiic, dum quae docent verbo, moribus et ope- tuocorripias mc, in ipsa die octava dicendo mihi :

ribus ostenduntin exemplo. Istorum aedilicium non « Serve roale, et piger, quare pecuniam meam non
habebit in igne deuinientum. Suntautem, qui su- dedisli (Matih. xxv, 26), > ad raensam ; vel : « De
peraedificant eidem charitalis fundamento stipulam D ore tuo te judico , serve nequam ; » vel : « Serve
saccularium cogitationum, fenum saecularium locu- rtequam, onme debitum dimisi tibi ,
quoniam ro-
tionum, ligna saecularium, non lamen cfirainalium gasti me. Nonne ergo oportuil et te raisercri con-
aclionum. Et sicut ab igne cito consumilur lignum, servi tui , sicut el ego tni miserlus sum (Matth.
citius fenum , cilissime stipula , sic in igne pur- xviu, 33). > Anlequam venial illa dies octava, illa dies
gatorio differenlor , el dissimililer puniuntur ,
« irae, > dies « furoris, dies calamitat'19 et miseria?.
et delebuniur facta , dicta , et cogilata mala pur- (Soph. i, 15). >

gabiiia in his qui habeut fundamentum chari- Yers. 3. Miserere mei , Domine, qvoniam infir-

talis. Nain his ,

qui hoc fundamento carent, ignis mus sum pariter ex languore peccati, et ex languore
judicialis. non erit ad purgalionem, sed ad damna- miseriae, quae est pcena peccati. Unde quia multi-
tiouera. plcx et magna est raca inflrraitas , muliiplex et
Peccator igitur pcenitens et sciens, quod « hor- magna mibi neccssaria est medicina, per quam sa-
rendum est incidere in manus Dei vivenlis (Hebr. ner non solum exlerius in carne languida, sed
x, 31), > non vu!t ibi neque argui ad damnationem, etiam interius in ossibus, id cst in ipsius animae ra-
ncque corripi ad emendationem. Unde orans dicit ; tionalis naturalibus virilnis non parum. vcl ex par-
 7n COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS I. — PSAL. VI. «18

te, sed in toto, cl per totum conturbatis : qUGniam A Laboravi in gemitu meo. Gemit, dum videl quu;
conlurbata sunt omnia ossa mea , \.\ cst vires mala fecit, qtiaeque pro liis mala promeiuit. Et
ac virtutcs animae, ita ut non possii carncm re- tanquatii parum profucrit gemitus absque lacrymis,
gere sua rationali , id cst ossea fortitudine , sed addit : Lavabo per singutas noctes lectum meum
quasi caro moliescit ipsum robur animae. Unde plorans in lecto raeo per noctes. Vel lavabo leclum.
dico : id esl corpus per singutas noctes, pe r singulas ini-
Vers. 4. Et anima mea turbala esl vulde. Ecce, quitatcs. Et si non possum dir.umerare horas et
confileor! Ecce, vulnera oslendo libi tleraenti ct momenta noctium, lamen summam confitebor ini-
omuipotenti et sapienti Mcdico! quitatem singuiarum. Potest eliam dici lectus, in
Sed tu Domine, qui per clcmenliam vis, per om- quo aeger animus quicscit, voluptas carnis et de-
nipotentiam potes, per sapicntiam scis medicarc lectatio saeculi quam Iact)mis lavat, qui se ab illa

ac sanare infirmos, Vsquequo differs clamanlem conatur exlrahere. Lacrymis meis stralum tneum
audirc, inlirmantem sanare? Innuit se liic poeni- rigabo. Stratum est idem quod lectus. Vel potest
tens diu luctatum contra vitia, cum ei tam longa dici stratum cumulus peccatorum, quasi de mullo
esl tnedieinae mora. Non est autem crudelitas dila- stramine congeslus palearum. Unde boc stratum
tio Dei, sed ul persuadeat animae, quod in magna ** lacrymis rigat, et rigando in stercusvertit, ut futurac
mala se praecipitavit, nec breviter ac levilcr orans fertililali proliciat. Per nocles vero, qure, cum die-
eiaudiri poterit. Nondum enim tam perfecte orat, bus alternantur, signilicat, quc \ quasi alternatiiti
ut ei Deus omiiium exauditor dicat : Adliuc loquente patitur noctes, cutn came servit legi peccati; etdies

te dicam, adsum. Oranlem aliquantulum differt, ut sentit, cum menle servit legi Dei. Ut ergo nox con-
com exauditus fuerit, de caetero magis caveat sibi, vertatur in diem, per singutas noctes, id est per
el uloslendatur qua» pcena non conversis,
sit si singulos lapsus lavat lectum, id est conscientiam,

ta.ila difikultas est conversis, Unde est illud « : Si in qua sani aliquando laboribus mundi lassati re-

juslus vix salvabitur, impius et peccator ubi pare- quicscunt ; aegri autem in eod^m lecto torquentur,
bunt (1 Pelr. tv, 18). » sicut ille < puer, »dequo diclum est: « Jacetin domo
Suna me, Domine, quonium conturbata
Aliter :
paralyticus, et male torquetur (Matth. vtu, 6). »

sunt ossa mea, id ost iuens mea conturbata cst ad Lavabo lectum conscienliae, atque riyabo stratutn,

poenitenliam et anima tnea, id est eliam sensua-

:
Hanc rigabo quasi hortum, ut
id est sensuaiitatem.

litas lurbata est vulde reluclans consuetudinl pravae resoluto lacrymarum imbre arida semualitatis
diu inolit», atqtie vh coaptaudo se disciplin* mul- novam virtutum germinet messcm
c
tum insolitx. Et tu, Domine, usquequo ? Usquequo Yers. 8. Turbalus est a furore oculus meus. Fu-
differs, quin sanes? ror Dei fttit contra vetcrem hominent protoplastum
Vers. o. Convertere, Domine, non differas, sed usque adeo magnus, ut peccati ac prena? vnorbus
ruiiii converso convertere juxta illud : « Converti- ab illo posleris ejus sit factus haeieditarius excepto

mtni ad me, et ego convertar ad vos (Zach. i, 3). » solo Christo, qui conceptus est de Spiritu sancto.

Vel qula perfectse conversioni nostrae semper est Furor Dei est etiam in proesenti, cum dat peccato-
paratus, videtur dici convertere, id est : fac me in- res in reprobum sensum : furor in futuro, cum
vetti. Sentit enim convertendi diffieullatem : unde puniet. Ab utroque furore dicit oculum turbatura;
ait : et eripe animam meam in conversione multis quasi dicat : Lavabo leclum, rigabo stralum, quia
impeditam. Vel convertere a vindicta, et ita tripe cum atlendo quae iu primis parenlibus fecisti, quae
animam meam ligatam pcccatis, et dando virtules etiam in luturo minaris, quae etiam in praesenli

talvum me fac non projner merita mea, quia justa , facis, oculus tneus, ratio mea, sive animus meus
est peccati damnatio, sed propter misericordiam turbalus est a furore luo, propter judicium, quori
iuam. incipit hic, ubi sunt interiores lenebrae cum aliqua
Yers. 6. Quoniam nonesl in morte, qui memor sit D luce, ubi esl turbatus oculus, non exstinctus. Tunc
i«j. Ideo hic festino per confessionem sanari : autem erunt impii in summa caecitate, cum penitus
quoniam post morlem in teira oblivionis vion esl, exlra Deum ubique praescntem sicut caecus extra
qui memor sit lui, Et in inferno post judicium qitis iiicem sibi praesentem erunt, missi videlicet in tene-
confiiebilur tibi ? Nullus. Nam ante judicium potuit bias exterioies. Nunc aulem non caecatus ex toto,

dives in inferno septiltus aliqua luce videre Laza- sed turbatus est oculus tneus, et ideo liiheo, limens-
rum in requie, cujus comparatione coactus est con- que refugio ad te illttminatorem meum, ne socier
fiteri sua mala; sed post judicium in profundiori- impiis omnino caecandis, omnis lucis visione pri-
bus tenebris nullara Dei lucem videbunt, cui con- vandis, et in lenebras exteriores mitiendis. Merito
fiteanlur. Vel mortem dicit conlemptum divinae enim nuuc turbaius majores pcenas timeo, quia 7/t-
legis eo quod ducit ad mortem : infernum vero vetcravi inter omnes inimicos meos. Inveteravi, mem-
caecitatem animi, quae post hujusmodi mortem ita brum vetcris hominis factus : inter inimicos meos,

eos involvit, ut dentur in reprobum sensutu. Horum id est vitia, daemones, homines malos : et non tan-
nutem neuter conhtelur. Ab bis nitilur libcrari tuir. inter quosdam, sed inter omnes : quia omnibus
qui dicit : consensi, ex umnibus vetustatem contraxi. Flebi-
719 GERHOHl PR^POSITI REICHERSPERG. 740

lis narratiol Nunc autem, quia lantus poenitentiae A tio erat flebilis, ubi se inter omnes inimicos invete-

labor non est inanis, ne quis de gravitate peceato- ratum narravit. Partitio cauta, ubi se ab impiorunt
rum desperet, exauditum se significans subdil : societate separavit~Confirmatio ratiouabilis, ubi se

a me, omnes qui operamini indicans exauditum tertwTeumdero sensum repeti-

Vers. 9. Ditcedite
ab iUis separat quorum vit, ut trina repelitio esset non solum suoe exaudi-
tniquitatem. Correctus se,

Vel est prophetia, lionisconfirmaiio, sed eiiam devota gratiarum aclio

collegio et socielate peccavii.
ocuvo, dicetur Ditce- ad sancUmTriniUtem. Nunc tandem sequilur ad-
quod ita in judioio, in die iliis :

me omnes, qui operamini iniquitalem. Judice versarise parlis confutalio, cum dicit :
dite a
Vers. 11. Erubescant el conlurbentur vehemcn-
hoc dicente, consentiente quolibet justo et pceni-
ter omnes inimici mei. Pradicit, quod futurum sit
tenle.
inimicis, qui bic erubescere nolunt, qui conversos
Notandum, quod non dicil in illa dieoctava ;
qni
etiam irrident et erubescere faciunt. Redditergoeis
operatiestis iniquitalem, sed</uic>f«!rflmiRi,quia vide-
talionem, et dicit erubescani in futuro de malis
:

licet iniquitas eorum non erit praeterita, quam nulla

quae fecerunt, qui non solum in se mala feccrunt,
delevitcondigna poenilentia.Undein Evangelio etiara
sed et in aliis bona iiriserunf. Conturbentur t di-
eos, qui in nomine suo propbetarunt, et virtutes
B centes : < Nos insensali vitain iilorum neslimabamus
mulus fecerunt, sed absque poenitentia peccatorum
insaniam. Ecce, quomodo computali sunt inler filios
de hac vita recesserunt, ipse Judex pronuntiat in
Dei.et inter sanctossors illorum csl (Sap.v, 4).» Con-
die octavo damnandos, et operarios iniquitatis no-
turbentur non parum, scd vehementer sicut peccave-
minandos. Si ergo illic censentur iniquitalis ope-
runt vehementer exodio vehementi omnes inimici mei,
rarii, ubi ligatis manibus et pedibus, in tenebras
qui volunt mala mihi. Haec dicta sint ad eoniutatio-
exteriores missi ulteriusnon poterunt operari, et
nem adversariorum ex consensu divinae justitiae.
propter solam voluntatis malitiam tunc permane-
Verumtamen ego misericordiam consecutus ex
bunt a socieUte bonorum in seternura separati,
intuitu roiseriae magis oro, ut antequam erubescent
non estmirum, si nuncimpiis prava el turpia ma-
et conturbentur in divino judicio, quod eril in die
i.ifeste operantibus dicit homo per poenitenliam
octavo, dum tempus est raiserendi. eonvertantur
justificalus : Discedite a me, omnes qui operamini
per veram pcenitentiam cordis contriti ad justitiam,
iniquitatem; tanquam dicat, nolo vestrarum ami-
et erubescant per veram confessionem oris ad salu-
citiarum societatem. Si non loco, tamen affectu fu-
tem, sicut el ego couversus erubui. Convertantur,
gio vestram iniquitatem : ne videamini mihi placere,
ne illuc eant quo lendebant, et erubescant recor-
si manens vobiscum non ostendam vos mihi
cere. Nolo immundum tangere per occullam ini
displi-
c ^.^ malorum> ul ^ verecmidia slimu lum co-
gantur conversi redire ad Salvatorem, ne illum ha-
quitatis consensionem : volo a societate malorum
beant judicem, et damnatorem iu die octava, qua?
exire per aptam iniquitatis redargulionem. Disce-
veniet valde veiociter super impios ad conversionem
dite a me : nolo ultra socius vester esse, nolo pro
tardos : quia cum dixerinl, pax et seeuviUs, lunc
iniquitatibus alienis damnari, cui Deus concessit a
repenlinus eis superveniet interilus. Itaque oro in
propriis per lacrymas lavari. antequam
psalmi hujus postrema conclusione, ut
Quoniam exaudivit Dominus vocem flelus mei. supervenial eis repentinus interitus, ipsi prius con-
Vocem dico intimam cordis compunciionem, quaiis vertantar, et erubescant valde velociter. Talis ora-
fuit in corde Mariae flentis, et nihil dicentis ore, tio in iine psalmi posita est artificiosus terminus
sed alte clamanlis pia cordis compunotione : Exau- eorum, quae praemissa sunt in exordio, narratione,
divit Dominus deprecationem meam pro auferendis a partitione, confirmatione, confuutione. Unde quod
me peccatis, et orationem meam pro impetrandis liic in fine diclum est, jure tenemus pro totius
virlutibus suscepit, quasi acceptabilera oblalionem. psalmi conclusione, qua Judex quasi conclusus
Repetitio crebra ex affectu nimio procedit, quia tenctur, ut 3ic pro inimieorum saiute oranti sit
pro exauditione gaudenli non seme! dicere D
sufficit :
propitius, qui nunquam damnare polest eum qui
exaudivit Dominus tocem flelus tnei, sed addit: pro ipso diligit inimicos, et libenter exorat pro ad-
Vers. 10. Exaudivit Dominus deprecationem meam, versantibus et calumniantibus, et libenter bencfacit
£t adjungit : Dominus oralionem meam suscepit. Ter his qui oderunt eum.
ponit, Dominus, quia sanctam Trinitatem precibus Cloria Palri Domino, qui exaudivit vocem fletus
Sttis adfuisse ostendit. mei. Gloria Filio Domino, qui exaudivit depreca-
Exordium psalmi trisle fuit, ubi sub timore fu- tionem meam, Gloria Sptritui sancio Domino, qui
rorisTet irae benevolentiam judicis captavit. Narra- orationem meam suscepit.

PSALMUS VH.
Domine, Deus meus, in te speravi. Septimo psalrao ad Chrisli passionem, orantis in eadem passionft.
reditur ad caput, id est ad iidci noslrae principium, per quam nos salvari credimus. Intentio namque
m COMMENTARHIM IN PSALMOS — PARS I. — PSAL. VII. 722
Prophctae est in hoc psalmo introducere Christum A tamen amicos permansil k>
vid negavit ore, cujus
secundum humanam naturam Verbo sibi unito lo corde, qucmadmodum a magnis Patribus ante noa
queutem et orantem, ut liberet illuro, nequando dictum est. Constantia ipsius aliquanlulum turbata,
praevaleant ei maligoi, et ut a morte rcsuscitet il- cum coepisset mergi passionis Dominicac tempestate
lum ; et deinde ostendentem sub qtiidara conces- saeviente, sed dextera divini respeclus iilum conser-
sione improborum daranationem, et justorum glo- vante, charitas Petri non excidit , quia Christus iiii

riam ex resurrectione sna proventuram, et etiam non venerat in odium vel in taedium, quanquam a
ex ipsis malignantibus posse quosdam consequi ve- confessione ipsius tenucrit silentium, Per Iiuhc ergo
niam, si couversi agerent poenUentiam alterum Chusi, videlicct per apostolum Petrum con-
Titulus hujus psalml est (Vers. 1) silium Judae ac Judaeorum infatuatum cst, quia
I.N FlNEfl PSALMliS DAVtD, fJUEM CANTAVIT DOMINO PRO Christi nomen, quod exstinguere voluerant, per
VER8IS CnUSI FII.II J2HIN!. ipsum dilatalum est, cooperantibus ilii apostolis, qui
De sensu tituli hujus magni Patres dissentiunt. etiam per nomen Chusi apie designantur, quia om-
Nam beatus Augustinus, cui consensit Cassiodorus, nes, relicto Chrislo, fugientes et se discipulos ejus
aflirmat, in hoc titulo tangi historiam, qua; legitur non protitentes, amicitiam et dilectionem ipsius in
in secundo iibroKegum, ubi habemus manifeste no- silentio tenueruut. Et licct in silentio suo tacerent
men Chusi, qui cum David fugicns Absalonem fi- ab aperta Christi confessione , tainen verba oratio-
liura suum de civitate exiret, consilio ipsius David nis, et boni consilii erant in tacita resurrectionis
cessit in partem Absalon, ut quae tilius molirelur in exspectatione, quse nimirum in corde Petri erat fer-
patrem, explorarel et renunLiaret. Dedit autem ventior ,
postquam de negatione amare fleverat.
Achiiophel hoc consilium, ut Absalon permifteret Sane amare flentis Petri posnitentia in psalmo prse-
patrem suum improvisum occidi. Hoc autem muta- misso non incongrue intelligitui expressa, quoniam
tum est consilio Ckusi, qui et consilium Achitophel et ipse oraverat pro oclavo, pro die videlicet resur-
infatuavit, Datid secreto mandavit, ut de
et ipsi rtfctionis, ne Domino quem neg^verat resurgente,
campestribus fugeret, et se suosque servaret. Pro ipse de negalione siw corriperetur, et arguerelur in
verbis hujus Chusi, quibus et eonsiliuro Achitophel furore aut ira. Usque adeo vero suscepta est ejus
infatuavit, et quae regi David mandavit, putant hunc pcenitentia, ut angelo resurrectionis teste iilum spe-
psalmum cantandum a David, sub aitiori tamen in- cialiler nominante, ac Domino ilii singulariter ap-
teliectu assignantes ad aHegoriam, quae dicta sunt parente, id estdie octava, in die Dominica, omnis
secundum historiam. tristitia ejus in isetiiiam fuerit conversa, quod et
P
Chusi enim interpretatur sitentium; Jemini, dextera; caeteris aposlolis contigit, quibus ipse Christus in
Architophcl,ruina /raJri* ;Absalon, patrispax. Igitur coena sua dixerat : < Mundus > quidem t gaudebit,
ut mysticum sensum parumper tangamus, Absalon, vosautemcontristabiinini, sedtristitia vesira verletur
quod interpietatur patris pax, Absalon, inquam, in gaudium (Joan. xvt, 20). i Chusi autera, sive Pe-
filius et hostis in mysterio cst Judas aposlolus et trus apostolus, sive totus apostolorum coetus intelii-
diabolus, falsa Patris et Magistri pax, quera osculo, gatur, ut assigna*tum est, bene dicituftfilius Jemini,
pacis signo, tradidit, in quem Satanas introivit, cum id est filius dexterae, ne, propter fugam et siien-

esset unus de duodecim, sicnt idem Satanas agita- tium in passione putentur ad sinistram depulati
vit Absalonem contra patrem, cum esset palri di- esse.
lectus. Proinde et poena ipsius justitiae amatorem Verumtamen quia iste Chusi, filius Jemini dicitur
inultum delectat, quia judicio Det raente captus se in litnlo, et Chusi, de quo in historia Regum legi-

suspendit, in quo noii jam mysterii profundum, sed tur, filius Arachi, non filius Jemini appellatur: bea-
ipsa rei gestae superficies Judam et Absaion in poena tus Hieronymus, cui consentit Remigius, magis as-
demonstrat esse pariles. Nara et iste pendens quer- serithunc psalmum praetitulatum nomine alterius
cu, inula cui sedebat pcrtranseunte, desertus di- D Chusi, qui de tribu Benjamin fnisse intelligalur. Ait
gnas protinus sagittas, id est aetemae mortis senten- enim ipse bealus Hieronymus Plerique eruditis- :

tias in anima suscepit. Et ne parum putes, quod simi viri arbitrantur hunc psalmum tunc esse canta-
unus Absalon unius Judae formam prseiulerit, Achi- tum, quando Chusi fllius Arachi, amicus David. de-
tophel quoque consiliarius ejds suo suspendio inte- struxit consilium Achitophel, et ad eum nuntios mi-
riit, qui secundum sui nominis proprietatem fra- sit, ut de ererao fugeret. Verum sciendum est eos
tris ruinam, id est mortem David meditatus in graviter errare. Primum, quod noraen Chusi ibi

pravo consilio, infatuatus est, consilio salubri scriptum est per Samech, bic per Sin. Deinde quod
Chusi. ille filius Aracbi dicittrr, hic filius Jemini. Praeterea
Chusi autem, quod interpretatur silentium, tam Uavid, qui praeceperat Joab, et caeteris ducibu^
nomine quam facto significat apostolum Petrum. cens : t Parcite puero Absalon (// Reg. xviii, 18),
Sicut enim ille Chusi enerios adbaesit Absaioni, et nunquam de morte filii loqueretur ita dicens : Con
visus est abnegare David, cojus tamen in corde cepit dolorem, et peperil iniquitatem. Lacum aperuit,
amicus intlmus fuit : sic apostolus Petrus maiorum et effodit eum, et mcidit in fove&m, quam fecit, ma-
societati ad hoiani corjunctus Christum verum Da- xime qui morte ejus audita ejulans clamavil : t Fili
 723 GERHOHI PR/EPOSITI REICHERSPERG. m
ini, fili mi Absalon ! » (Ibid., 53.) Nec etiara hic vo- A Jcmini cura esset, genere Israelita, propter boc dici-
caret leonem, quera ibi voca\eral puerum quasi ex lur JEgyptius, quod a nigredine sua impietatis nou
jgnorantia peccantem. Sciendura itaque Chusi in- fuit immulalus. Ita vel Saul impius persecutor Da-
terpretari AZthiopem, et totuai psalmum contra vid, vei quilibet Anlichrislus inconverlibiUs , et
Saul esse conscriptum, in cujuspersona potest iu- inemcndabilis persecutoi Christi, qulest Tcrus Da-
terpretari totus, qui propter tetros mores dieitur vid, potest vocari JEthiops, quod inlelligUuF per
^Ethiops. Qui ct bene iliciiur : Filius Jemini, qui Chusi, quando scribitur per litleram Sin. Sive igitur
fuisse de tribu Benjamin in libro Regum legitur coulra ipsum Anticbristum, sive contra quodlibet
ila : Lt erat vir de tribu Benjamin, et nomen ejus Cis, illius obstinatum membrura recle orat Cbristus in
et htiic filius : nomen ejas Suul (I Reg. ix, 1). Per se, vcl in suis raembris, ut non veniat in potesta-

Semei quoque.qui erat de familia Saul,idem proba- tera talis .-Ethiopis, neque capiatur dentibus lalis

tur, quein David vocat nTtum Jemini. leonis

Mystice Ckusi ^Elhiops significat diabolum. Nec Primo igitur ulens principio, id est Drevi capta-

est contrarium, quod dicitur lilius Jemini, id est tione in exordio suo Doiniiium Deura invocal, pet
dextene. Creatus enirn est Filius Dei, deinde vitio quem liberari orat praetendens meritum. Secundo
factus est ^Ethiops. Quod Chusi sit ^Ethiops, indi- B petit resurrectionis Doininieae adjutorium , rbi :

cat aquila transferens : pro vcrbis /Ethiopis. Ubi Exsurge. Domine, tfl ira fua.Terlio de futuro judicio
Symmachus pro verbis Cliusi. Contra /Ethiopcm lo- commemorans agit de occultis ibi : Dominus judi-
quilur Christus ad Patrem, in quo consentit Augu- cal populos. Quarto de manifestis iu fuluro : Deus
stinus. Ait enim : Potest et hic psalmus in persona Judex justus, fortis. Quinto sequitur conclusio laeta

Cbrisli intelligi, si quae humiliter dicta sunt, ad hu- de confcssiooe laudis, ibi : Domino secun-
Confitebor
militalem nostram referantur. Quod autem ad ipsius dum justuiam ejus, et psallam nomini Domini altit-
Christi personam referatur, mnuiteliam Ulud, quod simi. Ad hanc laudera intendit provocare per verba
in titulo legiuir : In fin?m : « Finis enim Christus Chusi, sive silentii, sive JElhiopis, quia quolibet
ad justitiam omni credenti (Rem. x, 4). » Cum erga modo Interpreter noraen Chusi, tamen vehementia
dicii : ln finem, ab historia removet, et mittit ad et ncquitia persecutionis notatur contra Christum
Christura. Psatmus, quia bonam continet operatio- grassata, ct tandem in caput ipsius persecutoris
nera, qui attribuitur David, id est Chrislo. Vel at eam concipientis, et raachinantis tota conversa, ubi

tribuilur David, id est poeniter.ti Ecclesiae, ac per dicilur : Convertetur dolox ejus in caput ejus, et in
psam posniientiam justificatae jam, atque transb.lse verticem ipsius iniquitas ejus descendet; sicut conli-
r
de injustitia in finem, id est Christum, qui est ju git Achitophel, Absaloni, Sauli, Semei et multis
stitia. Sicut enim in psalmo praecedenti loquebatur aliis persecutoribus David.
poenilens anxiatus, ita in hoc psalmo polest idem Multo amplius autem, atque districtius boc in
intelligi loquens jam de venia certi/icalus, ac per persecutoribus veri David cognoscimus adimpletum,
eam sic jusjificatus, ut possit coniidenler dicere : et adimplendum, et ideo tottim, quod in hocpsalmo
Judica me, Domine, secundum justiliam meam, el de verbis Chusi habemus, in confessione quidetn
tecundam innocenliam meam super me. Item : /«- laudis est concludendum ; sed ut ad laudandam ju-
s"i*>' adjutorium meum a Domino, qui salvos facil stitiam Judicis animus tiat vehemen-
concitatior, de

rectos corde. Pro inimicis quoque hic talis David tia pcrsecutionis est praemittendum. Dicat ergo Da-
respicicns in octavam dixit in oratione : Converian- vid, dicat Christus ad Patrem, dicat Christianus iu

iur, ct erubescant valde velociler. Sed nunc respi- perseculione positus clamando ad Christura contra
ciens quosdam ex inimicis, pro quibus oraverat, diabolura, contra impugnans aliquod grande genus
ita inconvertibilcs, ut eis convenire valeat nomen tentationis, vel persecutionis, contra ipsum Anti-
iElhiopis, qui non mulat suae pellis nigredinem, pe- christum, vel quodlibct ipsius membrum pessimum,
titnon jam pro tali inimico, sed prophclat contra D qualis fuit Julianus Apostala, quo apud Persas in-

ipsum diceus : Converlciur dolor ejus in capul ejus, tereraplo, quoniam dolor ejus conversus est in caput

etin verlicem ipsius iniuuitus ejus descendel. Quare? ejus, non solum iu ecclesiis Christianorum, sed et
Quia concepit dolorem ct peperit ininuitatem. Qua in thealris gentilium personuilconfessio laudantiurn
causa praemissa justa invenitur conlra conceptorem justum et victoriosura Christura. Dicebant enini :

doloris, et machinalorem iniquitatis pruphetia, vcl < Maxime fatue, maxime fatue, ubi sunt vaticinia

imprecalio doloris, maxime, quia irapoenitens per tua? Vicit Deus et Chrislus ejus. > Dicat nunc David

nomen iElhiopis intelligitur, qui a sua nigrediue justus, id est Christus, dicat David peccator, sed
penitus est inconverlibilis. Unde est illud in libro per poenitentiam sanatus et justificatus, ac pro-
Regum de Banaia praecipuo inter fortes David, qui pter jusliliam ab injusto persecutore graviter gra-

interfecit virum iEgypiium, dignum speclaculo. Per valus.

\irum yEgyptiura vel -Ethiopem intelligitur Semei Vers. 2. Uomine omnium per polentiam, qua do~
nequissimus, qui pro co quod maledixit David, minaris ubique, Deus omnium per creationem, meus
jubente Silomone, interfectus est a Banaia lilio per dileclioneni . quia ipsi, qui te diligunt, popnlus
Joiadae (// Rpg. xxiii, 21). Sic ergo iste Scmci filius tuus erunt, et tu « ipse Dcus eris cum els oorum
 7*5 COMMENTAttttJM IN PSALMOS. - PARS t - PS .! m 720

dono Deiim SUUffl dieil specialiter,

f_V__ xxi, 3), _..««, ita quasi proprius eorum.ut .e- A homo ex t.Ii Dr-i

qui estorama-n D«;._> gencraliler.

niet ipsum habeant, ct nunc adjuiorem, auctorem,
ei in faturo te Dicit ergo ist«_ conlidenter Domine; Deus meus, \n
conservatorem meritorum bonorura,
halteant suminarnpraemiorum, ila uUis _•-!.- eorum. quo habitat hoc Dei donum, quod est bonitas bei,
ct est ipsc Oeus quia Spirilus «anctus a Patre ac
Tu Domine Deus meus; Deus Abraliain, Isaac, et :

Jacob te diligentium; Deus et metts, quih te di- Fiiiodatus, non est a dantc separatus. Domine Pa-
Deus Filius Palris, meus Paracletus, lu sancte
»ligo , te totiu. justi laboris mei pr._n.ium ex- tcr,
Domine Deus, tui
speclo. Spiritus in baptismo naihi dalus.
esl posse, nosse. Domine, cui est polentia, quae nnn
In te speravi, non in mea virtute. Salvum me fac.
vincilur, quia omnibus bonis et malis ipsa domiua-
Tu omnium fecisti me, ut aliquid essern, ut
factor
Deus, r.ui est sapiemia quw non failitur, qm.i
essem homo nobilis crealura. Salnum me fac, ut si tur.

beata creatura iua. Illa fuit vctus crcaiura, qua mc ipsa omnia boua ct mala videt, nec a mftbs ipsa
nova creatura, qua videtur. Tu Daminc Deus per Jwnitatem tuam meus,
fecisti, ut essem homo. Ita sit

voluntarie genuisti nos verbo veritatis, ul simus qua bonitate sola bona vis, ct mala non vis. /» te
initium aliquod creatur* tuac creati et facti non so- speravi, quia, cum possis omnia, seias oiunia bona
c el mala, vis tamen et diligis non mala ct bona, sed
lum ut homines simus, sed ut satvi simus.
sola bona, ideo in te speravi, quod per te a inali-
Ex omnibus persequentibus. Ego cum non essem,
omnibus, qua. libi non placent, valeam liberari. Ne-
non me potui facere, ul essem. Similiter cum non-
que enira contra ttiam voluntatem slare possuut
dum sim salvus ex omnibus me persequenlibus non ,

mala, quae omnino tu non vis esse, nisi quanium

possum ego me saivum facere lu ergo, qui cx co, :

quod Dominus cs, potcs ex eo, quod Deus es, no- :

ea esse bonum cst. Cum enim tu sis naturatiter

bonus, maios esse non sineres, nisi raalos csse 1 o-

sti ex eo quod meus cs
: voluntai.m bonacn erga ,

me habere credendus es : In te speravi. nura vidercs propter bona, quae de malis tu bene
ope.aris in salutem eleclorum, quorum bonitaleoi
Ecce hic in tribus uominibus unius Domini, Dei,
insinuatur, qua in pascuis adauges etiam de malitia eorum, qui cos perse-
mei unitatis trinitas
ampliu- quuntur, sed tand«.m liberas bonos a malis pcrse-
uberrimis pastoris David pia iidei aviditas

Nam cum dico D* quentibus. Ideo in te speravi, quia ex eo quod te

delectatur, et pasci desiderat. :

mine, Deus meus, trinani et unum invoco, in quo Dominum Deum nieum recognovi, hanc potentiam,
hanc sapientiam, hanc bonitatem tibi trino et uni,
tria unum sigiiifico, videticet poteiitiam,sapieritiam,

bonitatem. Qui enim Dwinus dicitur, ipse potens

&»»eo essc animatlverti, ut poss.s, sc.as ct vehs
c Tu ergo talvum me es
dominator intchigitur. Cuw-dicitur Deus, inteiligi- <» H spcraules liberare. tac

omnibus persequentibus nie, et libera me : c bi vos

quod eviden-
tur sapiens, vel poiius ipsa sapienlia,
Filius iiberavev jt, vere Iiberi eriiis (Joan. viu, 30),
»

lius apparel in Grsect elymologia. e.6f enim,

ait Veritas : et item alibi : c Veritas, * ait, « libera-
quod Graece diclum, sonat apud nos Deus, a verbo
bit vos (ibitk, 52). Ut ergo vere liber permaneara,
O.-j-w, id est video, tracturn cst. Unde Tlieoria
»

tu Omnipolc-ns, ct oplima Ver.tas, cui non prarvaiet

dicitur, id cst visio, sive conlemplatio ; et in hoc
faisitas, hbcra me, ut vere iiber sira cx omnibus
est virtus theoricae vitsc, ut Gat ralio humana parli-

quam peisequentibus me.

ceps ajtecnae sapientiae, quae non est aliud
Vers. Ne quaudo rapiat perseculor diabolus.
3.
ipse Dei Filius. Undelicet proprie substantialiter et
vel liomo ut leo anhnammeam. Et si rapit ex con-
«qualitersitPater Dcus.FiliusDeus, Spiritus sanctus
Deus, tamen hoc noracu Deus in Laliuo, vel 0t6f cessione tua subslaniiam meam, ut heati Job « Ne :

quod tbeoriam aeternae sapientiae insinuat, quando rapiat animam meam leo, > qui t ru{:icns
in Graeco,
circuit, quaerens quem devoret (f Petr. v, 8) vel »
specialiter quodammodo Filioassignatur; cum Deus ;

impius homo, qui est ut leo, videlicet similis ipsi

per hoc nomen, quod est Deus, invocalur, quia per
D l^oni diabolo.
hoc noraen ipse ofnnia scire et videre notalur. Si-
propric, subslantialiter et aequuliter Sciendum est, quod, cum homo vitiis permiiti-
militer licet
tur, diabolus pugnat iu illis liberatus aulem ab il-
Pater Dorainus, Filius Doraiuus, Spirilus sanctus
:

a diabolo quoque iiber est. Propria verba ponit.

Dominus praidicelur laraen quoniam a Patre Crea-
:
lis,

tore ac Dominatore oimtium l>abet Filius, el Spiri-

Nam Domiui est liberare ac salvare ; leonis cst
dominium, ab rapere. Libera me, Domine, dum non est qui redimat,
tus sanctus aequale cura ipso Patre
ncque qui salvum faciat; quasi dicat :
Re- sine te
ipsius Patris dominio indivisum, specialiter quo-
dominium assignatur, cum Domi- dcmptore ac Salvatore, qui pretium rcdemptionis
dammodo Patri
dedisti, ct graliam salvationis largiris, non est, qui
nus per hoc nomen, quod est Deus, invocatur. Itcm
redimat, neque qux salmm faam. Ideo s. tu non
licet aequaliter toUus Trinitatis visione sit homo
salvas, Ule perdit. Si tu non liberas et redimis, ilte
bonus beatificandus, quia « Qui \idel me, » ait Fi
» tamen ipsa
rapit
Hus, « videt et Patiem (Joan. xiv, 9) ,
Jucun-
ipsa.n Vers. 4. Dominc, Deus meus x
si (eci islud.
hominis beatificatio specialiter pertinet a<l
Dominc,
quam Spiritus dum trini Dei nomcn repetit dicendo :

Dei bonilatem, quae non cst aliud

Deus meus. et subjungit lnrioeeiUiae sua. meriluia,
sanctus, qui cura s.t Deus, et Dci donum, bonus
 727 GERHOill PR„EPOSlTi PtEICilKASPERG. 7_8
et est ordo : Domine, Deus meus, si (eci istud. Si A Chusi, id esl verba sileutii, pro quibus verbit in G-
prior mata iuferens feci, et effeci mihi istud quod nem, id est in Chrislum relatis coniexitur psalmus
patior ego Bavid, persequente me Absaloue, consu- iste David manu fortis, et Snsuperabiiis regis contra
lente eoatra rue Achilophel, secundum quoJ mihi fortem leouem, de quo jain dictum est : 2V'e quando
esl intnnatum ex terbis Chusi ; vel : si effeci roibi rajiiat ut ieo animam meam, et de quo adbuc dicit
illud, quod me persequitur Saui, qui dicitur Chusi, Yers. 6. Persequatur inimicus animam tneam.
id est _Ethiops, et quod mihi maiedicit Semei, vir Quasi dicat : Sapra concessi, ul si sum cuipabili.
ruoribus /Eihiops, ct TEgyptius : lauc decidam me- contra inimicos meos, decidcm merito inanis. Nunc
rilo ab inimicis tneis, maxime si esl inxquilas in ma- etiam, quod gravius est, concedo, videlicet, ut _iu-
nibut meis. Natn f-rtasse fuit aiiqua iniquitas >n gularis inimicos diabolus persequatur animam meaio
manibus meis, per quam feci t et effeci istud, quod prava suggerendo, et comprehendat ad consensuiu
nunc moliuntur inimici mei contra me; scd quia pertrahendo, et conculcet per opus pravum vitam
prenttemiam feei, psaimum pro
quia pcenitentiakm tneam, sensuaiilatem videiicet, qua vivo, conculcet
octava jam praemisi, non est hsec iniquitas nunc i« in terra, itl amando terrena fiat terra,
sapiendo, et
manibus meis; etiamsi fuit, jam non est. Unde con- ut serpens, cui diclum est lenam t u.anducabis :

fidenter dico : si est iniquitas in manibus meis, et B (Gen. ui, 14), > eam manducet, sibique incorporet.
Vers. 5. Si reddidi retribuenlibus mihi mala, de- Et gloriam meam^ id est rationalem mentein, cui
cidam merito. Confido enim quod jam non est ini- gloria imaginis et simiiitudinis Dei est impressa,

quiias in manibus meis f quatn aut Yitavi per caute- quia ipsa ratio ad imaginem Dei facta est. Item glo-
iam innocenti», aut abhii de manibus meis per la- riam meam in pulverem deducal, in pulverem redigaf

crymas ptenitemix. Confido eiiam de merito patien- ut ipsa gloria mea, ipsa ratio mea fi_t puivis, quem
tise. quia iton solum prior mala rton intoii, sed nec projicit ventus tentationis a facie terrae.

reddidi relribuenlibus mihi tnala, Quod dkit : deci- Vers. 7. Exsurge, Domine, in ira tua. Precatur
dam inanis, non esl oratio vel mali easus impreca- hic tidelis Chusi, verbi gratia, Pelrus, vel alins

lio, sed conccss-va prophetia indicans, quod coh- apostoius in silentio ante resurrectionem, ut acc*v
veniat se xiudicantibus. Hi enim, dum se ia retri- lerctur ipsa resurrectio; vel etiam quibbet fidelis
buCndo tnala erigunt per vindictam, decidunt victi contristalus et oppressus, ut post passionem et
a sua ira repleti malitia, ittanes a gratia, qui si ante resurrectionem fuit beatus Petrus, ipse hic
vinterent propriam iram postponendo vindictam, petit accelerari sibi Dominicam resurrectionem.
tssf nt fortiores et meiiores expugnatoribus
r _D urbium. Dormil emm „ quodammodo
Cbristus,, et _ raortuu. ac
Nota quod non dicit : si reddidi facientibus, mihi sepultus est miseris, qui vel ipsi dicuntur Chusi, id
mala, sed ait, retribuentibut. Magna quidem est pa- cst silentium, quando non habeut loquendx verita-
tientia, si ab his, quibus bona non fecit, mala susti- tis et exsequendae cb.ritalis apud se ferveutis au-
nuii ; sed major est, si ab his, quibus fecit bona, ctoritalem et locum ; vei ipsi opprimuntur vtrbis
ru_la sustinet, et non reddit mala pro malis, etiara Chusi, hcc cst JDthiopis, exemplo Saulis humiiem
his inimicis qui retribuuut iiii mala pro nohis. David persequenlis, et exemplo Semei fitii Jemini
Tales inimici David fuerunt Absalon, Achitophel. maiedicentis _><<ri-i, econlra benefacienti et bcne-
quorum consilia et machinamenta infatuata et cas- TaUbas taliter oppressis dormit Christus,
diceuti.
saia sunl verbis Chusi, Talis inimicus ejus fuerat cum eos non consoiatur, dum eis abscondit faciem
ante istos ipse Saul, cui, ut pra:dictum est, conve- suae clementix. Resurgit autem, dum eis apparens
xiit nomen Chusi. Ampiius autem verus David Chri- in multis argumentis, cocsolatur eos per suaj raise-
stus tales inimicos habuit Judaeos, quibus ipsc ail : ratiouis evidentiam erga hom.nes, et per manife
t Multa bona opera operatus sum vobis (Joan. x, stam iram suam contra bomiuum vitia et errores.
3_). > Et ipsi reiribuendo mala pro bonis usquc ad Igitur vel silens Chusi, vei oppressus aliquis per
mortem perseeuti sunt eum, instigante diabolo, pes- f> verba Chusi iEthiopis optet sibi Chrislum resurge
simo .Ethiope, cooperante Juda nihilominus dia- re, ita dicens : Exsurge, Domine, in ira tua, id est
bolo et _Ethiope, conira quos erat Cbristus bomo manifestare in tua justa vindicta irascendo peccatis,
ad suam, et Patris ac Spirttus sancti divinitatem. non hominibns, et exailare, id est magnificeris, et
Tales inimicos adbuc sancta Ecclesia, et omnis qui glorificeris in (inibus inimicorum meorum.
vult pie vivere iu Christo, tates Uiimicitias patitor Non dico in finibus bominum prosperantium, ut
ab Antichristo (// Tim. m, 12), vel quolibet ejus eorum prosperitas tinem acCipiat; sed in (inibus ini-
membrv-), cui potest coaptari nonten Chusi, id est micorum. Te Deum meum, eonsolatorem memn ro-
-ISthiops ; illis autem, qui patiuntur, congruit no- go sicexaltari, ut desinant inimicari mihi, et sit fi-

men alterius Chusi, quod interpretatur siientium, nis inimicantium,non finis prosperantium. Sit finis
tunc maxime, cum vidcntes cpprimi veritatem, quae ininticorum, ut desiuam esse inimici, et sint parati
Christus est, non babcnt auctorita^.em, vel contiden- ad exsequendun. et implendum urocceptutn chari-
tiam, sive iocum luqueudi super teeta in pubhco tatis, quod mandasti, cum et in lcge dixisti : « Dili-

(Matth. x, _7), quibus tamen in cubiculis per ora- ges amicum tuum (Lev. xix, 18); > et in Evangelio .

tiyncs et secretas colUtioacs nou desunt verba «. Diligite inimicos vestros (Matth. v, 'A). > Iteru
729 COMMENTARIUM I» PSALMOS. — PARS t — PSAL. VII 730

alibi dixi$ti : « Mandatum novuu» do vobis, ul Jili- a tiuni, ciunmdabit te quasi veslis, < et velut awi-
gatis inviccm, sicut dilexi vos (Joan. xin, 54). > ctum mutabis eos, el mu labunuir {Hcbr. i, 12), »

Item : < meum,

lioc est praeceptum ui diligaiis Invi- cum tibi circuindahuntur.

cem »Ad hoc praeceplum decet im-

(Joan. xv, 12). Vers. 9. Et propter hanc sunagoaum trahendani
plendum, quia nou suiTicit humaua inflnnitas, tu in utium lu regrtdere in altum, ubi eras pi ius. Nam
Uomine Deus meus, Domine omni poteulatui donii- quasi nudus de alto in bunc munduui venisti.

nans, Deus in sapientia, quae tu ipse es, cuncta or- Exiisti enim a Patre altissimo, el in hunc mundum
dinans, meus, qui le ipsum dedisti milii, quando venisti .quia in oninem creaturaia vetiisti, quando
charitatis donum tu Deus charitas dedisti; et ideo in hoinine, qui est omnis ereatura, orunem creaiu-
lu umnium Dominus per poteutiam; omuium Detts ram assurapsisli, et omni creatune praedicari fe-
per providenliam ; tu es meus per indultam mitii eisti Evangelium, cui crcdens, et obediens in ho-
dileclionem tuam. < Ciiaritas cnim Dei diffusa est mine ontnis creatuu facta esi qua-i vestis tua.

in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qiii daius Uude Hu, qui quasi nudus exiisli a Palre, in mundo
est nobis (Bom. v, 5). » Et ipse spiritus amor est, induisti tuuicam desupcr coniextam, sanctam vide-
per qucm Deus omnium Deus tneus est, ait Ecclesia licet Ecdessain, quac non est Synagoga nnius Ju-
Spiritu sancto rcpteta, cujtis est vox isla : < Dcus, B fjaici popuii, sed synagoga populorum; quta ia om-
Dcus raeus, ad le de luce vigito (Ptai. ixir, 2). t iiem lerraai exivit Evangetium cotligens iu unita-
Itein : < Deus meus, ne sileas a me (Ptal. axvn, tem iidei, spei ac diiectionis diversarum gentium
i). » Itera : < Deus meus, in auxilium meum respxe diverswum populorum ijynagogam , qu* est pleni-
(Psal. lxx, 12). i Ac muita taiia iu Scrif turis inve- ludo gentium. Propter banc in intis colligeiidara

niunlur, ubi Deus geueraliter ornnium propter clia- surge ta prmceplo quod m&ndasii, Et prepter hanc
ritatis donum solis clectis indultum dicitur specia- ad suraina trahendara in allum rsgredgre. Tu in

liater Deus eorum. Igiiur quiiibet electus charitatis rne tua semet raoriua semei sut<cxisti, semei
donum usque ad inimicos diligendos per gratiam ascendisti; sed in tuis, vcJ peccato mortuis, vei

divinam consecutus, ipse contidenter dicat : Domine poenitentia nui-tiftcafis resurgis assiuua et continua
Deus meut, qui charitatis praeceptum dedisii. resurrectione, dum tc opcrante peccatores couver-
Exsurge in pracepto, quod mandatti. Non enim tuniur, ei tibi commortitlcati poenitentes Paschati
quasi nos priores dilexeiimu* te, sed quoniam tu resurrectionis habitu induuntur, ita ut sit < aspe-
prior dilexisli nos, ideo < charitas * tua < diffusa cius » eorum < sicut fuigur, ei sicut nix (Maith.
est in cordibus nostiis, per Spiritum sanctum, qui xxiv, 3). *

datus est nobis (Rom. v, 5). » Itaque cum tu nos te Atiter exponitur haec Iiltera, ut sint verba ipsius
ditecturos prior dilexisli, tu ipse in pracepto, quod David Christi moitem pr;enoscentis, el de resurre-
mandusli, exsurrexisti, quia per dilectionern tuam clionistriumpho loquentis hoc modo : Exsurge, Do-
nos praevenientem praeceptura tuum &-nobis fecisti mine, in ira lua, id est excrce itam tnaiu, hanc
servari, qui et luae diiectionis exeropium prior sciticet, t»i finibus inimicaru-m tneorum. Exaltare,
ostendisti, et ipsius dilectionis cordibus nostris iu- id est eihcere alfcs, ut non intelligani iram luam
fudisti affectum, quem ut perducas ad ciiecium fru- super se, ei ita excaecati te crucifigant, el tn pree-

ctuosum nobis, tibi gloriosum : Exsurge m prmct- cepio, quod mundasti, apparens humilis exattare, id
pio, quod mandasti, ita ut adimpieas in nobis, et est ailus esto ; ut quare sis humilis non intelligant,

consummes omnino praeceptum, quod mandasti, et ita excaecatis tua bumiliiale Judaeis, transeuu-
quodque in nobis utcunqtie inchoasti, et inchoaudo libus discipulis ad geutes synagoga, id est non
pariier, el consumraando ipsum praecepium, quod pauci, s.ed congregatio populorum, id est gentium
inandasti, prior diligas inimicos, et facias eos tuos, circumdabit te fide.

el meos amicos fieri, atque in hac araicitia consum- El itcrum propter hanc in altum regredere, pro-
mari et conservari. Tu in carne tua morluus victa r. pter hanc habentem nomen luuiu, npmen Cbrislia-
morle surrexisti a mortuis, et jara non inorieris, num, sed hoc ipsum nomen faciis negantem regre-
nec mors tibi ultra dominabitur (Eom. vi, 9). Si- aere iu allum, desine intetligi. Hoc circa iinem con-
ntiliter surge in prwcepto quod mandasti, ut, victis linget, cum < frigescet charjtas multorum (Matth,
inimicitiis, tu in te ac tuis tanla diiectione diligaris xxiv, 12), » ut vere possit dici : * Cum venerit Fi-
non solum a nobis, verum etiam ab his qui adhuc llus hominis, putas, iaveniet fidem super terram ?

inimici sunt, et amici futuri sunt, ut jam charitas (Luc.xviu, 8.)

ista non excidat, et odium ei ultra non dominetur, Dominus judicat populos. Hoc secundum utrum-
non praevaleat, ut vincamura malo,sedvincamus in que sensum sequitur. Nani post ascensionem, post
bono malum. Itaque sicut surrexisii in carne ad universalem sui corporis resurrectioncm, in qua
tempus mortua, ita exsurge in prcecepto charitalis <omnes resurgemus » (ait Apostolus) t sed non
m impus raoriua, Surge iasuperabili potitus resur- omnes immutabimur (/ Cor. xv, Sl), » posi ipso-
rectionis iriumpho. rum eiectorum immutationem, post ipsius Judicis
Vers. 8. Et synagoga populorum circumdabit te. in alto manifeslationem, ipse Dominus judicat popu-
Synagoga, id est congregatio populorum te ditigen- tos, Judkabit enim vivos et mortuos. Simiiiter post
 ?3i CERHOII PR^FOSITI REICHERSPERG. 732
exc*calionen« Cbristianorum lalsonim veiiiei de A tiones. Cura aulem cogiialionts et intentiones suni
coelo Chiislus, < veniet, et non silebii {Ptat xlix, in Domino, non solum dirigit jusluro, sed et adju<
5), > sed judicabit populos. vat. Unde subdit
Judica me, Dotnine, secundum jutlitiam meam. Vebs. 11. Justum adjutorium nteum a Dommo.
Judicium fiducialiier petit, qui facieui Judieis prae- Duo sunt oflicia medicinae. Sanare morbum et sa-
occupat in confessione ac po^nitentia, et cui Uedio nilatem servare. Secundum primum dixit infirmus
esl jara ipsa in carne conversatio, el cui de indulla in praecedenti Psalmo Quoniam in/lrmus sum. sana
:

venia testimonium dat saa jara in coelis conversatio, me Domine. Secundum alterum dicit jam sanalus,
sua in coelesfibus poiius quam in terrestribus oc- et per poenitentiam confortalus : Justum adpito-
cupata .neditalio. Ordo bonus, cum enim in supe- rium meum a Domino. Itlic sine meritis pelit miser
riore psaimo infirmus voeatus, el compunctus,ad misericordiam ; bic autem, quia ma>a relhbuenli-
pcenilenliam uitisset : Salvum me fac propler mi- bus non reddidit, jnstum adjutorium exposcit « Z)o»
iericordiam luam, Judicium juslitiae timens, modo mino, qui salvos facit reclos corde. Non adjungit
quoniam vocatus servavit mandaium paticmiaj, nuncde renibus, ul supra ;
quoniam si sogitatio
seo charitalis usque ad dilectionem inimicorum, recta cst, et delectatio ; sed non converlttur. Quo-
jam non tirnensjudicium audet orare Judica me, B niam in raullis est recta deleclatio, sed non recta
:

Domine, secundum justuiam meam, rjuae est in bo- cogitatio. Omnes enira homines delectat beatitudo,
nis conservatis, et secundum innocemiam, in malis sed non omnes diiigil ad cam recta cogilatio. Mul-
evitatis, qua justilia, et innccenlia non est mihi a los enim abducit error devius, qui cupientes beari,
me, sed super me t desursum dcscendens a Patre beatiludinem quaerunt in rebus fallacibus-. Qui au-
luminum (Jac. i, 17). > tem qitoenwit beatiticari per gaudium, qnod cst de
Vkrs. 10. Consumetur nequitia peccalorum. Qui- sola veritate, isti sunl recti corde : sicul illi habent
dara codices babenl comnmmetur, et est scnsus; cor perversum, qui bcatificari se putant per men-
consummetur, id est compleatur usque ad sum- dacium, quod vcritali est opposiium. Solus autem
nitim nequilia peccatorum : ut .« qui in sordibus Deus verax, t et omnis bomo mendax (Psal. cxv,
est, sordescat adbuc (Apoc. xxn, M) : > Et quia 11). • Malus vero angelus, piinceps raundi liujus,
crescente malorum invidia crescunt , con- mendax est, el pater mendacii. In solis ergo Dei
sequenter adjungit : Diriges juslum. Ut sicul is, promissis constiluendus cst finis, et consummatio
qui in sordibus esl, sordescit adbuc : sic juslus bealiludinis, ad quam consequcndam non esl via
justilicetur adhuc. C recta, nisi per ipsius Dei praecepta, in quorum re-
Sed quoniam hoc nescitur propter hypoerisin, clitudine quisquis pure intendit ambulaie, etsi non-
quis dirigatur justus in sua fide ad justiiiam, ul dum rectus est corara horoinibu3 actione publica,
juslilicelur adhuc , et quis consummetur in sua quia fortasse in actu non potest oslendcre quod
nequitia, Dominus antcm judieans omnia, ipse scit, liabet in corde : tamen jam est rectus corde pro
recle subjungit : Scrutans corda, et renes Deus. Per sola voluntatis rectitudinc. Sed boc horainibus est
corda cogitalioncs, per renes declaraliones accipiun- absconditum, nisi procedaf, in actum, nec proxiums
tur : quia in renibus est generandi voluptas ; in inde multum juvatur, quod in sola voluntate bona
corde, generandi vel aliud quid agendi volunlas. est inlentio. Unde ut per bonam intcniionem re-
Ideo per corda cogitantium voluntates, per renes ctus corde perveniat a.J bonam aclionein, juslum
autem earumdem voluntalum significantur finalcs adjutorium petil a Domino, qui salvos facit reclos
intentioncs in quibus bomo cogitans, el cogitalio- corde. ^
nes generans delectatur. Deus autem scrutatur Vf.rs. 12. Deus judex justus, fortis, et paticm.
corda, id est intelligit quo animo fiant cogiuno- Dixerat superius : Dominus judicat populos. Nunc
nes et opcra et renes, id est quo fine delecient. ad conimendalicncm judiciorum ejus addit de jti-

Secundum Hebraicam vero verilatem legendum I) slitia Judicis, et lbrtitudine, et longanimitale, melti

est : Consumetur nequilia, ut intelligalur, neqtii- fuluri judicii tenens Chusi ^Ethiopem, id est quera-
tiam consumi, non consummari. t Deus > enim libet in peccatis suis obstinatum ; et consolans
< ignis consumeiis est (Deut. iv, 24). > Unde nunc quemlibet a peccatis suis emendatum. Cui ad con-
dicilur : Consumclur nequitia peccatorum, etita eon- solationis cerliludinem de se jani posuit exempl.un
sumptis peccatis de peccatore iit jusfus, ei tu diri- dicens : Justum adjulorium mcum a Domiuo, qui
gesjustum. Pluraliter dixit de peccaloribus : Con- salvos facit reclos corde, ul quilibet rectu s corde
sumetur nequitia peccalorum, et adjecit singulariler: sui exemplo speretjwstum adjuterium. Quasi dicat
Diriges justum, vel quia raulli sunt peccatorcs, jtisti Mihi a pravitate mea emcndato per poenitentiam,
vero pauci : vel quia de raultis peccatoribus con- mibi diligenti non soinm amicos in Deo, sed etiam
sumpla per ignem cbarilatis eorum nequilia fit inimicos propltr Deum, est in promplu justum ad-
unus justus occurrentibus omnibus justis in unum jutorium. Idipsum Dei adjulorium confidenter spe-
justum virum perfectum in mensura aHatis plenitu- rare potestis, vosomnes qui couversi fucriiis : quia
dinis Cliri&li. Ergo lu diriges justum scrutans DeusJudex juslus, jorlis et patiens non irascttur

corda et rencs Dcus, id est cogitaliones et jnteu- vobis per singulos dies. Quod ul acrius, ct vehemen-
 733 COMMEN lARIUM IN PSALMOS. — PARS 1. — PSAL. V!!. 734
tius enunliet sub interrogatioiie dicit : Nunquid A forlit, el patiens, nunquid irascelur per singulos
iraseelur per tingulos diet? subauditur con- : dies?
versis. Sted vos jElhiopcs, qui noiuine Ckusi estis Non me irridcal quisquam, veiut cautileuis dedi-
iu titulo psalmi hujus deuotati, hoc scialis : quod tum, sed accipial excusationem meam,quam el jatn

Vers. 13. Nisi conversi supra posiri, ubi similitemotulas quasdam in Ecele-
fueriiis, ipse Judexjustus,
foriis et patiens vcbis irascetur, qui
sia usitatns Psalinorum texlui superposui, ct inlcr-
conversis non
posui, quod ipsum fortasse adhuc faciam frcquen-
irascetur. In Gnjeco significantius est pro irascetur : I

adducetis iram, quia non in

tius ea aestimatione, quod ca qua>. sscribo magnis
ipso est ira, qua pu-
doctoribus non ingero, quibus nostra omnia fasti-
nit, sed in angclis irae, per quos punit, qui non
diosa esse tirneo, cura lamen eis nihil Dco favente
propter justitiam, qua non gaudent, sed propter
inrenialur inserlum, quod a sanctorum Patruia
malitiam poena hominum deleclaniur, quia homini-
sensu et a charitatis aidificatione sit alicnum. Li-
bus illuc vocaiis, unde ipsi ceciderunt vehementer
invidendo sunt
cet euim anle nos inagni Paties Aposlolum de sti-
iraii. Et ideo quoties perraittun-
iuulo carnis, de angelo Satanae auferendo non fuisse
tur homines punire, pro animositate irae suoc Deus
a Douiim» exaudituui non semel, sed tertio rogan-
videtur iralus, qui tamen etiam per angelos irae ope- g tem asseruerunt, non tamen cisdem Palribu* cst
raturin tranquillitate. Cum aulem sic refrena;itur
contrarium,quod nos eumdem Apostolum jam ab ex-
illi spiritus irati, ul non admittanlur adpuniendum,
nisi quantum attinel ad exercitium, sicut
tolleniiae morbo sanatum, quando erat porfectus
< angelus
vir, credimus et contidenler asserimus ab illo an-
Salanae (// Cor. xn, 7) .»
colaphizans Paulum apo-
slolum, sicut Satan fatigans bealum Job, non debet gelo Satanae penitus liberatum, quem constal non
ob aliud fuisse colapbizatum, nisi ut virtus humili-
ullo modo videri Deus iratus r quia quod pennitlit,
talis in infirmitaf.e perficcretur (// Cor. xu, 9). Pu-
pcrmiliit propitius, non iratus ,
quanquam his
tasne Apostolura divinitus edoctura ,
quia propterea
qui talia paliunlur, videatur iralus.
tcr postulans non fuit exaudilus, quod virtus in in-
Ipse auiem neque sic irascendo suis elcciis ira- firmitate in colapborum tali assiduitate pcrficienda
scetur per tingulos dies. Irascetur taraen tandiu, erat,slatim cessasse a precibus ? Non ego pulo illura

donec « virtus in infirmitate (// Cor. xn, 9) i tunc a precibus cessasse, sed preces mutasse, atque
perfieialur, quse dum fuerit perfecta, sicut < cliari- id vebemenier et indesinenter orasse, ut virtus
tas perfecta foras mittit tiinorem (/ Joan. iv, 18) : > humililalis in se iia perficerclur, ne talis angelus ad
sic virtus perfecta foras mitta, ac lunge fugabit £ illum colaphizandnm esset necessarius. Quismis
angeiura Salanae. Unde licet Apostoius ter Domi Apostolum boc negat frequenter orasse, neget illum,
nura rogans non fuerit exauditus (JlCor. xii, 8), si poiest, Orationem Dominicam non frequentasse,

cum adhuc in eo esset virtutis tanla teoeritudo, dicat illura aliler, quam docuit, fecissc, qui < sine

ut uisi angelus Satanae illum colaphizasset, magni- inlermissione orare (/ Thess. v, 17) r praeccpit.

tudo revelationum extoltere iilura potuisset : ntiila- Cum igilur constel, Apostolum frequenter orassc
tenus tamen est credendum i per singulos dies vitae ut nonien Dei in eo sanclificaretur, ut regnum Dei
suae tantum apostolura sub talibus colaphis jacuisse illi adveniret, in quo regno angelus Satanae nihil

depressura. Nunquid enim irascettu' per singalos dies suum liabel, ul < fieret voluntas Dei sicut in ccclo,
Dcus Jttdex justus, fortis el paiienz ? Nuttquid potuit, et in terra (Matth. vi, 10), » qna voluntate in eoelo,

vel debuil vasi elcctionis per vias ira; ad plenum po- id est in animo ccelestia desideranle, ct in terra

lito justus judex ultra molestus csse per talem sti- carnis bumanae perfecta isec extollitur animus,
mulum carnis, per talem angelurr. Satanae, quera quantalibet fuerit magnitudine revelationum glori-

non immisit, nisi pro virtute, id csl pro humilila- ficatus, nec ipsi carni stimulus est necessarius, qui
tc, virtulum regina, perlicicnda? Nec mirum, quod eara colaphizet, quasi rebellem spiritui. Postrerao
Aposlolo adhuc adolescenli poiuit subcsse foraes ^ cum se rogaverit liberari a malo, nec induci in ten-

aliquanlulum superbicndi pro magnitudine revela- taiionem, quis negare audeat, in boc ejus exaudi-
tionuin. Sic enitn ipse de se fatelur dicens : < Cum lam indesinentero orationem, ut inhabitante in se

essem parvulus, loquebar ut parvulus : quando au- virtute Christi liber esset a colapltis, quibus edo-
lcm factus sum vir, evacuavi qttae erant parvuli mita fucrat ejus inselenlia, donec in eo esset vir-
(/ Cor. xiu, 11). > Concedendum est ergo justo Ju- tus perfecla ? Nunquid enim Deus judex juslus, for-
dici, qui non iruscitur per singulos dies, ut per illos lis, et patiens irascetur vel iram adducet per singu-
dies, quibus Apostolus adhuc parvulus ad super- los dies ?

bi;e ruinam fuit pronus, casligaret et humiliaret At tamen vos jEthiopes nomine Chusi denotati,
illum per angelum Satanae, per slimulum carnis hoc scitote : Quod hic juslus Judex fortis, et patient
velut iratus ; sed nunquid irasci, nunqtiid per an- durantibus vobis in malitia irascetur per singulos
gelum irae raoleslus esse debuit per singulos dies dies: quia nisi conversi fueritis, gladium suum vibra-
eiclem Apostolo, quandojam faclus vir evacuaverat bit, imojam vibravit, quia sic fulurumpraelixit con-
quae erant parvuli? Absit hoc ab illo Judice, de tra vos. Gladius estChristus, qui, in prirao adventu
quo jme psallimus et canlraus : Deus judex justus, vagina humilitalis tectus, secundo coruscabil, lu-
73? GERHOHI PR.EPOSIT! KEICHERSPERG. 736
men suis, terror impiis. Igilur glaiiinm suum ver- A homo est, el desuo, quod Deus esf. Ad quod etiam
bum praeacutum, rompliaeaiii bis acutam de ore suo et illud pertinct, quod illi ad Moysen : i Loquere, »

proceientem justus judex vibrabit, quando setnet- inquiunt, < tu nobis, et audiemus non loquatur
te,

ipsum ir; sua claritate manifestabit. qua claritate nobis Dominus, ne forte moriamur (Exod.xx, 19).
justos ab injustis ita dislinguet, sicut sol clare lu- Igitur Deus judex juslus et aequus ipse Deus Filius
cens oculos aquiiinos ab oculis vespertilionum et est, Deus autem fortis ipse Deus Pater est totius
bubonum distingoet, iiios deleetando, istos in tene- creaturae conditor, et Dominus. Deus vero patiens et
bras exteriores agitando. benignus ipse Deus Spiriius est. Neque vero solus
Dicendo autera : Niti contersi fueritis, etram ipsis Filius justus, scd et Pater, et Spiritus sanctus unus
impiissimis innoit spem veniae repositam si con- cum eodem Filio j«*.'us est : sicut Pater non solus
versi fueritis.kudilt igitur.impii^audiat omnis Chusi, forus, sed unus cuin eo Filius et Spiritus sanctus
andianl omnes in peccatis saisnigri, aadite, eoncti Nec solus Spiriius sanctus patiens et be-
est foriis.
.4!thiopes : qtfia nisi conversi fueriiis, gladium suum nignus, sed uniusejusdemquecum eo Pater, et Fi-
vibrabit. Et licet sit patiens tamen nc per ejas pa- lius paiienliae ac benigtiilatis est. Et cum Fiiius spe-
lientiam sitis remissi , hoc seitote, qfiod non est cialiler Deusjudex ;'usims sit , tamen nec Paler in ju-
I)
ejus remissa patieutia, quoniam arcnm suum jam dicio deerit; nam et Filius in Patre, ac Pater in Fi-
tetendit. Arcus esrScriptura, in qua sicul lignum iioest,qui nimirum Filius lotam fortitndinem Pa-
chordft, ita Veteris Testainenti duritia Novi Tesla- trisnaturaejure possedit, ut quos juste voluerit, eos
menli gratia domatur et flectilur. Hunc arcum continuo vel salvare, vel damnare possit. Ante judi-
paravit, quaudo ipsam Scripturam per ora pro- cium vero patienlia, quaj Spiiitus sancti opus et of-
piietarura et apostoiorura coudidit et tetendit, iicium csl, prarogatur. Uude et iliud : i An ignoras,
qugndo eamdem Scripturam, ei rerura evidentia. quoniam benignitas rei ad poenitentiam te adducit?
et Cxposit rum diligftntia intelligibitem fecit. (Rom. n, 4).
Vkrs. 14. Et in eo arcu paruvii, id est disposuit Tribus ergo adjectivis dictionibus, quibus magui-
vasa mortis, id est obsura quaedam loca, unde, nou ficalur judex Deus, et dicitur justus, fortis et patiens,
Deo impellente, sed culpa sua merente, haereticis tria competenter subordinantur membra in eo, quod
fiat mors auimae, non intelligentibus veritatem Scri- subjunctum Nunquid irascetur per
est : singulos
pturae, ut iude quasi venlilabro agilatae Scriptura- diesfnisi conversi fueritis, gladiumsuum vibrabil,
rum seutentiae fulgescafit velut sagiitae, in quarum etc. Nara quia patiens est, ideo non irascitur pex
luce imus < in splendore fulgurantis hastae (Heb. r singuloi dies; quia fortis est, gladium suum vibravit;
iii, 11), ardemus agnoscendae veritalis, et te-
» si quia juslus, arcum suum letendit et paravit ittum,
nendae virtutis amore. Etenim sagittas suas non te- et in eo paravil vasa morlis, sagittas suas ardenlibus
pidis, uon pigris, sed ardentibus effecit, ardentibus effecit. Proinde bonus Chusi vidcns patientiam Dei
igne, quem Dominus misit int«rrara, et voluit ve- peccatores ad pcenitentiam adducentem, longanimi-
hementer ardere. < Ignem, » inquit, misi < iii ter- late spei non deficiat, nec malus Chusi tbesaurizare
ram, et quid voio, nisi ut » ardeat? (Luc. xu, 49). sibi iram in die irae, et revelationis justi judicii piae-

His est percussa, quae dicit in Canticis: « Vul- sumat, sed sicut uterque Chusi, quia non solum pa-
nerata charitate ego sum (Cant. iv. 9). tiens, sed et forlis est, qui gladium tam forti manu
Vei ipsi apostoli sunt elvasa mortis, et sagiltae vibrare valeat, ut ejus fortitudini nemo impunere-
ardentes, vel ardeiUibus juxta iilud : < Aliis >sumus sistat. Ac ne fortitudo Dei nimia peccalorem, seu
< odor vita; in vitara, aliis odor mortis iu mortem justum terreat, ut dicat : < Nolo multa fortiludine,
(UCor. ii,16). > contendat mecum (Job. xxn, 6) . » sciat uterque,
Aliter. Deusjudexjustus, fortis etpatiens, etc. !n quia non soium fortis, sed etjus/us est, ita utjuslum
tribus namque dictionibus adjectivis, quibos lauda- curn impio non perdat, sed tanquam doctussagitta-
tur judex Deus, etdicitur : juslus fortis, et paliens, ty rius arcurn tendens et parans, Scripturae sancta?. for-
intimatio videtur esse totius sauctae Trinitatis in ju- titudinem cum lenitate temperans, ita ut norit nou
dicio operantis. Nam justum, quem dicit ipse, Veri- solum humerum recedentem, superbise pulmonem,
tas Deus Filius est, ad quem princfpaliter ac spe- et avaritiae stomachum, ac caetera vitiorum membra
cialiler respicit facere judicium, dicente ipso: < Ne~ distringere ; sed crealuram in Christo novam con-
que enim Pater judicat quemquam sed orane judi- , servare.
cium dedit Filio (Joan. v, 24). » Unde et vir sanctus Vf.rs. 15. Ecce parturiil injustitiam. Dixit hic m
« Nolo, > inquit nnulta fortitudine conle.ndatmecum, proximo de Judicejusto, quod yladium suum vibra-
nec magnitudinis suae mole me premat, aequitatem vit, arcum tetendit et puravil illum. Scd ne putemus
proponatcontrame(/of>. xxiu,7); »
quasi dicat Nolo, : Judicem, qui tranquillus est de se, sine causa prae-
utPater ad mc ad judicandum veniat, utpote nihil cedente prolcrre, unde puniantur iniqui , ostendit
habens de meo, sed solummodo metuendus de suo, quod Deus non excogitat, unde pueiat, sed judicio
acproinde magnitudinis suae mole me premat. Sed aequitatis ordinat, ul quae fuerunt oblectamenta pcc-
quid? ASquitatem proponat conlra me, id est Filium cati, sinl instrumeiua Deo punienli, quasi quaerat
wiltat ad judicandum me, habentem de meo, quod aliquis, el dicat : Unde est, quod gtadium vibravit,
737 COMMENTARIUM IN PSALMOS. PAKS I. - PSAL. VIII. 738
arrumque hunc telendii juslus judex? Rcspondelur : A amplius aequirunlur concupila, tanlo amplius con-
Ecce in evidcnti est causa. Nam iniquus ille Cfrusi copiscuntur acquirenda. ol sit cuniditas infiriil» et

iKihiops, cui quasi naturalis effecta est pcccaii ni- profunda. Hunc lacum sibi aperuit iniquus conci-
gredo, primum diaholo suggerente concepii dolorem, piendo ox habendi deleotatione fraudis inohoatio-
id cstamorem temporalium, quorum amor ideo di- nem, vel lurpitudinis nmehinalionem : ri ejfodit
citur dolor, quia cum sint amissibilia, et necessa- eum, dum instilit operi : et incidit pariendo, id est
rio a suis amatoribus anferenda, cum lanto majore opus perficiendo, in foveam quam fecit, quia vcrbi
amiluintut' dolore, quanlo majore concupila et ha- grati», dum fraudator pecuniae cupitducipeoe alium,
bita sunt amore. Undc itlorum amor verc dicitur prior et pejus damno la-ditur innocentiae, quam ille

dolor ;
quia linis habendi ea, non cst nisi dolor. pecuniacCurergo;Krfex tanquam crudelis babeatur,
Neque enim aliud in inferno facit ir.ipiis detempo- oum iitiquus non n»si propriotum operum funibus
ralium amissionedolorem. nisi quod etfam in ipso constringatur? Non enim alieno dolore, aut alieoa
inferno corum intra sc habeiu amorem, qu* lunc iniquitaie gravabitur in judicio, sed potins.
habcrc non poterunt: sicut illedives in inferno cpu- Vers. 17. Converlctur dolor ejus, quem concepit,
larum desiderio ardens, neque gultam aquae habere in caput ejus , et i« rertieem ipsius iniquitas ejus
potuit, quia micas pauperi esurienli, cum satur cs - *' descendet. Cuput esl mens, in qua est vcrtex ratio.
set, non dedit. Recle itaquede illodivite dici potesi, Dolor autem, quem impius concepit, el iniquilus,
quia in hac vila concepit dolorem, non in sui quali- quim peperit, convertuntiir in caput, st verticem,
tate, sed in semine. Amor quippo semen doloris est, quaudo peccandi libido suilbcal mentero ot ratio-
cum illa res amatur, quae leneri non potest, ct rem, et totus homo efficilur servus peccati dorai-
auferri potest invito. Sic diciiut femina concepisse nautis menti et rationi. In futnro autem dolor et
hominem, non quod semen ab ea conceptum statim iniquitas super vcrlicem, quasj de ako judicio Dei
sithomo; sed quia fiet homo, si permanserit in cum iropetu raaguo descendei, ut pcenaliter con-
utero. Ita etiam, qui, diabolo suggerente, in raentis terat.

utero concepit rerum temporaliumamorcm, siper- Ego autem parvuius David. id est humiiis pce-
severaverii, vertelur in dolorem, quando res, quae nilens libe.ratus a verbis, et consiliis Chusi vElliio-

amatur, ab invito eripitur. Hiiic est, quod saneti pis , vel adjulus verbis, et consiliis allerius CMusi

tcmporalium contemplorescarebunteis absqne do- roihi cojKiolentis, et saltem in silentio me dili-

lore, quia non habent ea hic in amore, sed in neces- gemis.

silate: gaudentque, cum fuerint exfmpii ab ipsa _ Vens. $8. Confitebor Domino sexundum jvstitiam
necess\tate, inhaesuri solius yeritatis vi*ioni. quK ejus. Lseta est hsec totius psolmi conclusio, in qua
illis non poterit auferri, quia eam in mundo ama- soni«t non peccatomm, sed latidis confessio jucun-
verunt, et exlra munduro, supra mundum in da decorafjiie iandvitio, dicente justo per fidem, et
solo Chrislo, qui Veritas est, quaesiernnt. Qna prenitentiam justificato : Confiteor Domino jeetyidum
conlempta, iniquus Chusi concipiendo teropora- justitiam ejus, qua malos m»le perdit, et vaneam
lium amorcm , concepit in semine iafernalera suam locans aliis agrioolis, jusium adjutorium ju-
dolorem. Nam ecce parturiit injvstitiam, ut in- stus juste justiiicatis impcndit, non humaua, sed
juste auferat ab ailero, quod perverse amat : ei djvina justitia, qua gratis pr?2rogat merita ut juste
hoc est inde, quia concepit dohrem, quem parturit superaddatpraemia,dans gratiam pro gratia. Confi-

moiiendo aiiquid iniquum, et peperit producendo tebor ore pronuntians devo.tionem, quam habeo in

ad actum, sicut est furti, rapinse, vel rocechiae actus, corde, et psaltam opere, ut sit psalmus in finem,

qui est ipsius diaboli filius, ntpote conceptus de se- nomini Domini aitissimi, qui ex hoc ipso est lau-
mine ipsius, quod cst aiuor mundanus. Quid autem dum confessione dignus, quod est altissimus-
intellexerit in verbo conceplionis, diffinitcx affectu Gloria Patri, et Filio, et Spiritui sanclo Domino,
dicens D Deo, roeo, de cujus nomine trino psalmi splendet
Vers. 16. Lacitm aperuit, ei ejfodti eum, el inci- inchoatio, cujus etiara nomini persoivitur confes-

dil in foveum, quam fecit, Lacus esl terrena cupidi- sio in fme Psaimi. ubi commernoratur nomen Domi-
tas, lacus profundus carens fundo, qnia quanto ni altissimi.

PSALMUS VIII.

Domine, Dominus noster, quam admirabile est no- similitudiqibus. Nam Ecclesia, qnfe alibi per aream,

men tuum in universa terra! Psalmi hujustitulus talis hic per torcular eadem '\ttioneaceipitiir. Sicut enim
est (vers. 1) : in area grana a paleis : ita in torculari vin.um divi-

IN FINEM rSrf&MUS DAVID PfiO TOKCBI.ARIBUS. ditur a vinaceis, quae lamen est necessahum simul
Swpe in Scripturis eadem res variis oslenditur et nasci, et crescere, atque ad maturitatcm venire.
"559 GERHOHl PRjEPOSITI REIGHERSPERG. 740

Ua nimirum in sancta Ecdesia boni cura raalis A terra Domine Dominus nosiet, quam admirabile esl
:

pcrmisti opere ministrorum De*i secernuntur ali- nomen tuum in universa lerra. Cceli enim sunt illi
quando spiriliialiler, cum doceutur boni, ne malis sancti perfectissimi, qui cum Domino < judicahunt

consentiant ; aliquando et corporaliier, cum in sua naliones, et dorainahuntur populis in magna con-
malitia pertinaces irapios excommunicalionis vcn- slantia > stanlcs < adversus eos, qui se in torcula-

tilabrum ioras ejicit, ne coniagione neslifera p.uri- rihus > angustiaverunt (Sap. ur, 8; v, 1). Illi au-

mos perdant. tem terra bona, et fructifera intclliguntur, qui pro

Parcendum quippc interdura esse malis propter frueiibus eleemosynarum in judicio salvabuntur di-

bonos ipse Chrisius insiiraat, ubi tractans de para- cente Domino : < Esurivi, ct dedistis mihi mandu-
bola zizaniorum docet ea sufferenda propter iriti- care, etc. (Matth. xxv, 35). >

cum. Sed in hac sufferentia, illud esl notandum Aliler : Ecclesia diciiur torcnlar, quia in ea ver-

quod dicitur t < Sinite utraque crescere ($aH/».wbum divinum sono et inlellectu, figuris et earum
xiu, 29-30). > Quandiu enim crescentibus •zizaniis significatis, quasi vinaceo et vino, quasi amurca et
pariter el triticum crescere non irapediinr, consulto oleo coropositum est : quod cum eodem souo fertur

aliquando utrisque parcitur, ne forte sirnul cum zi- ad aures, ant etiam per litlerarura, seu picturarum,
zaniis eradicelur et triticum. Verum si ita exube- B vel etiam totius mundanae fabricae fignras ingeritur

rant zizania, ut suffocent frumentum, jam non illis visui, el Ua ipsum verbum visti, vel auditu compre-

est parcendum, quia in eorum sufferenlia tritici Lensum, quasi in lorculari discernitur : dum soni

nullum est iiicremenlum, scd dctrimentum ; quando auditi, et figuraeconspectae foris manent, inteliectus.

\idelicet sola zizania nituntur agrum Dominicum, vero ad interlora manans, et in lacti meraoriaj dili-

id est hunc mundura, sic occupare, ut nec » hoi tus genter cxceplus inde transit ad hai>tlura mentis, et
conclusus (Cant. iv, 42) > valeat ab eis esse tutus, moruin disciplinam quasi in cellam vinariam, de
qui clavibus divinac aucioritaiis est ohscratus di- qua dicil sponsa Inlroduxit rae rex in cellam
: «

cente Domino : < Nolite tangerc christos meos, et vinariam, ordinavit in me chariialem (Cant. u, 4).
in prophetis meis nolile malignari (/ Paral. xvi, In hoc sensu pro toreularibus recte dicitur admira-
mali- nomen Domini
20). > Malis ergo in Ecclesia contra bor.os bile esse in universa terra : quia no-
gnantibus, ncque hoc ipsum, quod tolerantur, tole laudem
••
men, et fabricatoris mirabiliter magnificat

rantibus, non rst causa, cur parcatur, maxirae si et terreua creatura, quae sui magnitudine Crealoris
Ecclesia contra tales conqueriiur, sicut conquesta oranipotcntiam, sui status ct motus ordinatissima
patris
csl Sara conira fiiium ancilhe in conspectu disposiiione sempilernam sapientiam, suorum fru-

Abrahae. Notandum vero quod hic Dlius ancillae una C c t uum utiiitate honitatem aeternam demonstrat. Et

cura fiiio liberce tandiu sinehatur in doreo paterna i in his liibus, vidclicct omnipotentia, sapieniia, bo-

crescere, donec inventa est iniquitas in co lanta, nitate, trinus Deus insinuatur, cujus admirabile no-
ut persequeretur filium liberae. Perseculione vero men in universa terra pracdicatur. Et hujus nominis
propalata, dixit maler libera : < Ejice ancillam, et dukedo per visibilem creaturam intellecta, qaasi
filium ejus (Gen. xxi, 10). > Idcm tamen Isaac a oleura expressum de amurca ita beatas mentes de-
domestica persecutione liberalus, a Palaestinis alie- lectat,uljucundum siteis cantare : Domine Domi-
nigenis nnilta mala est perpessus, qui successibus nus nosler, quam admirabile esl nomen luum in uni-
ejus fclicibus invidentes, ptitcos, ouos foderat, ob- versa tena, quae videlicet quasi quaedam pagina ni-

ruerunt, atque illum de loco ad locum fugere com- gris iilteris conscripla sapieutem inspectorem ad
pulerunt. Ex quo animadvertimus, quia hostes do- iilius vini mittil saporem, quod cor horainis laeli-

mesticos, eidelicet malos Christianos, cum poiest ficat, et iliud oleura repraesenlat, de quo dicitur
mater Ecclesia, debet etiam a bonis corporaliter < Oleum effusum nomen tuum (Cant. i, 3). > Quod
ieparare, qui <tamen boni a paganis et excomrau- noraen est adrairabile in universa terra, > quia < mi-
nicatis compelluntur aliquando irae ipsorum locc ~ sericordia Domini plena est tena (Psal. xxxn, 5).

dare. Sic interdum boriis malos persequenlibus, et Cum autem ccelos cceiorumque virtutcs aspicimus
eos de sancta Ecclesia pelleniibus, iiilerdum vero opera digilorum Dei, el lnnam, ac stellas, quasi pa-
iisdem bonis malorum perseculionem sustinentihus, ginam legimus aureis conscriptam littcris iusinuan-

in torculari Deminico vini et acinorum , olci et tem, quod Doraiui magnificentia super suam celsi-

amurcarum fit scparatio, nunc pariiculariter, sed tudinem est elevata. Unde Joannes unus coeioium
in fuluro fiet hoc universaliter, dicente Judice ad ratiouabilium, < qui, > inquit, < post me venit, anle

pios : < Venite, henedicli Patris mei (Matth. xxv, rae factus est, cujus non sum dignus, ut solvam

34) ; > et ad impios : < Iie , maledicti , in iguem ejus corrigiam calceamenii. Me oportet minui
aelernum (ibid., 41). > illum autem crescere (Joan. i, 27; m, 50). > Hoc
In quo judicio, quoniam < revelabunt coeli ini- disit horao, quo < inier natos raulierura non suv-
quitalein > impiorum, < el terra adversus eos con- rcxit major (Matth. xi, 11). > Angelus etiam prin-
surget (Job xx, 27), > recte in hoc < Psalmo pro lor- ceps raililiae coeleslis, quo inter angelos non -jst

culuribus conscripto, > ct de ccelis dicilur : Quo- maioi , suo nomine iudicat, quod minor sil illo,

niam ridebo coelos opera digitorum tuorum, et de cujus matptificentia supcr cmlos est elevata. Dicitur
Ui COMMENTARIUM IN PSALHOS - PARS I. — PSAL. VIII. 7i2

euim Michael, quod interprclaiur, quis ut Dcus. Ei A quis in honorem dignitatis alicujus eligcndus, laude
David « Quis, »
: inquit < in uubibus aquabilur , aut vituperio dignus ostendilur.
Domino (P$al. lxxxviii, 7). > Et Pelrus Princeps Judiciate genus causae agil de pranerito, lc.idens
aposlolorum noluit ercctus crucifigi, nc videretur ad justum et injustum, quando accusalor inlendit
Domino suo crucifixo assimilari. Solus ille, qui vo- aliquem pro faclo jam praHerito jure damnaiulum.
lnit cssc similis Altissimo, cum suis complicibus et defensor studio depulsionis aut ncgat faclum, aut
non habel locum in coelo, sed in infirno inferno, a concedens factum, negat illud jure puniendum.
cujus consortio, vel ab acino acidissinio, vclut ab De genere^deliberalivo esl illud quod in psalmo
amurca spurcissima longe separati, et eliquati san- duodecimo dicitur : « Quandiu ponam consilia in
cli homines, et angcli per lorcuhu- }udicii„divini anima mea, dolorom in corde meo per diem. > Loqui-
laudant admirabile nomen Domini, cujus magnifi- tur enim de futuro, deliberans in consilio illu I eli-
tentia super calos esl etevata. gcrc, quod constitcrit utile. De genere judiciali est

Aliter. Ecclesia dicilur lorcuLr, quia saepe in ea illuJ quod in psalmo nonagesimo terlio dicitur :

velul in torculari, bonorum

per preluu» marlyrii ( Exallare, qui judicas terram, reddc relribulioncro

corpora in terris remanenl quasi acinum et amur- ~

superbis. > Agit enim de praelerito, accusans nialo-

ca : anirnae vcro in requiem emanant aelcrnorum rum superbiani docens eam jure puniendam. De ,

cellariorum, qnibus taudcra in rcsurrcctione ad genrre demonstralivo est isle psalmus ; agit enim
jiingenlur et ipsa corpora per lorculaiia passionum de liege magno gloria el honore coronalo anle ocu-
ita purificala, ut cl ipsa una cum suis animabus los omnium quasi prjesente atque conspicuo, cui
,

tabernacula, in volunlarie subjici probat honeslum nolle autem

digna sint recipi in selerna aeterna ,

cellaria, de quibus dicitur : t ln domo Patris mei subjici ostendit inhonestum, cum velint, nolint, iui-

mansiones mulUe sunl (Joan. xiv, 2). Pro lorcula- mici ejus non possint effugere imperium, cujus pe-

ribus ergo, id esl pro Ecclesiis insliiuendis vel dibus omnia subjecta demonstrantur, sive quae illi

institutis psallitur in iinem, id est in consumma- famulantur inlenlione et actione , sive quae iili ad-
tiouem, ut vidclicet claritas lunae, ac steliarum versantur sola intentione, famulantiatamen, vclinl,

serenitas coelorum quam Propbeta nolint, actione vel passione.

puritas, et ,

conspexit in libro aeternae praedeslinationis, invenia- Habet autem ista demonstratio argumentaiionis
tur in Ecclesia consummala in iinem, id est, in perfectae, et absolutissim;e formam, quinque parti-
Chrislum. » Finis enim lcgis Ciirislus ad justitiam bus expletam secundum artem rheloricam. Abso-
omni crcdfnti (Rom. x, 4). » Propterea demon- C luiissima namque apud rhetores et pei fectissima ar-
sirativus cst -hic psalmus ad Christi commendaiio- guinentatio est , quae iu quinque partes distribula
nem, de cujus gloria et honore loquens inteudit est. Prima pars est propositio, secunda ratio, tertia

auditores exbortari, ut cidcm Chrisio voluntarie rationis coulirmatio, quarta.exornatio ,

quinta con-
subjiciantur, cui etiam, qui noiunt subjici, subja- clusio, sive complexio posita in oralionis lermiuo,
cent inviti. seu concordans principio.

Propositio est, quod dicit hic magnus oralor, ma-

Ut autempolenter inlelligalur, cur huuc psalmura
dicimusdemonstrativum, vcl quemlibcl alium psal- gni regis demonstrator Domine Dominus nosler ,
:

quatn admiruvile est nomen luum in universa terra.

inum, qui est de simili genere causarum, paulo al-

tius dicendum causarum .generibus in arte

est de
Illo namqne versiculo Prophela summaliin oslendit,

quidem rbetorica dislinclis, veiumtamcn non nisi quid sit, quod probare inlendit. Proponitur enim
sapientia descen- bis dictis Rex inagnus, el admirabilis.
de arle artuim, divina scilicct

dentibus, ct in hoc psahnorum libro distincte suas Ralio^ est ,

quod sequitur : Quoniam etevata est

facies ostendcntibus. Tria cnim sunt genera causa- magnifxcentia tua super ccelos. Ex ore infantiwn, tl

rum, deliberativum, demonstrativura, judiciale, qu?e Q laclentium perfecisii laudem propter inimicos tuos, ul
quidem conveuTunt per intensiones et depulsioues destruas inimicum el ullorem. His enim dictis ralio
:

quia in omnibus causarum generibus, et alii sunl, reddilur, quare isteRex admirabilis non in una ter-

qui intendunt, et aiii sunt, qui econtra depellunl, rarum parte, sed in universa ierra Dorainator Do-
id est conlra se dicla refellunt. Sed lamen tria haec minus annunlietur.
genera causarum suis qualitatibus inter se diffe- Rauoniscouiirmalio est, quod sequitur : Quoniam
runt, qula geuus deliberalivum de futuro agit, len- videbo ccelos tuos opera digitorum tuorum, lunam et

dens ad persuadendum utile, et dissuadendum inu- stetlas, quce lu fundasti. Per hsec dicta ratio confir-
lile, currens totumsub intensione ac depulsione :
matur, quia quod ralione persuasum est ad creden-
quia qui suadet, intendit, qui dissuadet, ipse de- dura, videlicet elevatum esse Chrislum supra coelos
peliit, quod alter suasit. «oelorum, hoc etiam visu eomprobatur, si coelorum ;

Similiter demonstrativum genus causae sub inten- id est , apostolorum, lunae, id est Ecclesiae, stella-

lione laudantis, et depulsionc vituperantis tendit ad rum, id est minorum sanctorum pulchriludu con-
honeslum aliquid commendandura, et inhoneslum sideralur, quae post Chrisli supra coelos elevationem

viiuperandum, agens de prassonu, maxime cum ali- cccpit fulgere smisso per ilhim sancli Spiritus ignt
*43 GERHOHI PR^POSITI RElCHERSPERG. 744

achtmiriead illuminationemcoclorum, lanae, acstel- A tradita sunt a Patre meo {Lhc. i, 8?) : i ac si di-

iarum spiriiuaiiom. cal : In eo, quod mihi tradidit, ut sit Pater mens,
Splendida vero totius oralionis exornatio est in in co mihi tradidiiomnia quae habet, non solum ,

eo, qur.ddicitur : Quidesl homo, quod memores ejus, utomnia creata subjecta smlpcdibus meis, sed eliam,
aul fitius hominis ,
quoniam visilas eum ? Minuisli ut omnia quae ipsehabel ex natura sua divina, verbi

cum paulo minus ab angelis, gloria et honore coro- gratia, omnipotentiam, aetcrnitateni, et caetera ta-

nasti eum, et constituisti eum super opera munuum lia ego quoque habeam, ita videlicet, ut sicut ipse
tuarum. Omnia subjecitti sub pcdibus ejus, oves et est omnipotens et aeternus Deus, ego quoque acce-
boves universas : insuper et pecora campi, volucre* pla aeterna divinitate sim Deus omnipotens, acter-

cceli, et pisces maris, qul perambulan! semitas maris. nus, non quodsemperhomo fuerim, sed quod sem-
Iliis enim versiculis insigniier honesiavit, el locu- per Deus fuerim, ea divinitate, qua non solum anle
pleiavil rem copioso ornatu pietatis, admirando ma- Abraham , sed et ante Adam ego sum. Non dixit
gnittidinem divinae dignationis : quomodo honinem Cbrislus : ante ibraham ego fui ; quia divinitalis
ta.O) ionge invidia diaboii ab aeiernitale dejectum non e3t fuis-e, sed esse. Nequedixit ante Abrabam :

tantopere requisierit pars essentiae meae fuit (56). No» enim pars Cbristi
Tandem postrema pars argiimentationis, quae est B Yerbum est, sed ipse Christus Verbum esi totus ,

conclusio sive complexio dicitur. in qua etiam re- | Verbum, sicul lotus Dcus, non diniidia pars Chrisli

ditur ad pvincipium , ita subjungitur : Domine Do- Vcrbum, et dimidia pars bomo, sed loius Christus
minus nosler, qiiam sdmirubik est nomen iuum in Verbura. , et fotus Cbristus bomo, quia idem ipse

uuiversa terra : qnasi dicat peritus orator spiritus Dcms el homo. Inleiiigis quod dico ? si non inlelii-

propiieiicus, quod in principio argumentationis, ra- gis, crede tanfiwu Credi potest, si intelligi non po-
lione, rationis coDilrmatione, et etornatione verum tesl.Verum est tarrien quia Christus idem ipse ,

essc patuit. Unde severtens ad propositionem, la- Dcus. et homo fuit, nec tertia pars Verbum fuil, nec
lem facio complcxionem , sive conclusionem ,
quae aliquid ex carne, et anima, et Verbo quasi ex parti-

nullius haeretict sophisuca dMcptione valeat infir- bus compositum toturo fuit, quia totum ipsum Ver-
mari, quia repetitio confirmatio est. Nunc redeamus bum fuit. Divinitas enim pars non fuit, ut ex ipsa
ad totius psalmi continuam expositionem. Incipil totum essct majus ipsa, nec in ipsa pars fuit, ut in

ergo Propbeta a laude ita dicens : ipsa esset aliquid minus ipsa. In bumanitate sola
Vers. 2. Domine omnium per poteniiam, Domi* partesinvenimus,et totumex partibusconstat. Nam
nus noaier, id est ralionalis ereaturae per cultum, p homo quiddam toUsraest, duabus partibus constans,
quam admirabile est nomen luum in universa terra ! anima etcorpore. Hoc totum Deus assumpsit : buic
quam infinitae admirationis ei laudis celcbritate di- toti totam divinitatem dedit, et de hoc loto lota di-
gnum est nomen tuum, per quod in carne manife- vinitas praedicatur, ita ut bomo totus proprie Deus
statum, in mundo credUum, et assumptttm in gloria, dicalur. Unde beatus Augustinus iibro septimo de
Tu qui eras notus tantum in Judtea Deus, nanc es Trinilaie ait : « Christus iit forma Dei aequalis est

nominatus , celebris, et inciytus in «niversa terra Patri : in forma servi mediator Dei et hominum.
(Psal. lxxv, 2), lion in Jndaea t&nturo, ut dicunt Ja- Quia vero forma Dei accepit formam servi, utruin-

daei, nec in Africa sola, ut aiunt Donatistse. que Deus, homo, sed utrumque
et utrumque dicitur

Supponit autem ratiosenj, quare sit admirabile, !>eas propter accipientemDeum, et utrumque homo
quasidicat : Ideo dico nomen tuum admirabile : quo- propter acceptura hominem. Neque enim illa susce-
niam magnificentia tua, id esl Filins luus, vel bu- ptione alterum eorum est mutatum in alterum, nec
manitas ipsius, per quain tu es magmficatus, efevata divinUas quippe in creaturam mutala esf^, ut desi-

est loco super ccelos, quando ascendit qaadragesima sleret esse divinitas, nec crealura in diviniiatem, ut

post resurreclionem die. Eievata est eiiam glorilica- desistercl esse creatura. i

tione super ccelos, id est super omsief coeiorum vir- D Ambrosius autem in libro, quem deTiinilate scri-
tutes , super omnes rationales creaturas usque ad bit, ita dicit : « Dicimus igitur factum esse homi-
aliissimam Oei Patris consessionem : quia , ut ait nem, el ad bominem boc esse referendum. » De»i-
Apostolus, « consedit in dextera sedis magnitudi- que babemus < Qui factus
et alibi : est ei ex semine
nis i Dei homo assumptu3 in Deum, asqueomnipo* David secundum carnem (Ropi. i , 3). Secundum
tens per omnipolentiam , quam ex tempore acce- carnem utique David factus est ei sernine. Deus
pit, sicut est Pater omnipotens per omnipcteiuiam, autera ante saecuU cx Deo natus esi. Nec lamen fa-

quaro ex aeterno habuit : seque aitissimus Deus per ctum esse semner ad creationem refertur. Scri-

altitudinem et divinitatem, qu2m ex tempore acce- ptum est enim : Domine, refugium tu factus es nobis

pit, sicut est Pater altissimus Deus per aititudinem (P«af.Lixxix,l).i Etpauloposl: fErgosifactum esse
et diviriitatem, quam ex seterno semper habuit. Ne- frequcnter ad aliquid, non ad naturam referlur, eiiam
que enim aliquid Deus Pater habuil, quod hoinini creatum non semper ad creaturam refertur, UHde
filio suo non dederit. Unde ipse ait t Omnia mibi : intelligimus illud, quod delncarnalioneDomini scri-

%***' Jl *fo
(56) Sententia Hugonis de S. Yictore h«.
T45 C0MMENTAR1UM IN PSALtiOS. — PARS I, — PSAL. VIII. 740
pium est DonVmus creavit: ine principium viaritm A reticos, philosophos destruendos. Cnde cum dixis-

suaium iu opeia sua, illud significare, quod ad re- sel ; ex ore infantium et lactentium perfecistilauiem,

dimenda cpera Patiis Doniinus Jesus e*. virgine sit adjecitprapler inimkos iMO*,subauditur destruendos.

crealus- » Itera in eodem : < Paulus, inquil, prohibet Unde supponit

ir.e crealune scrvire,etCbristo admonetHervieiidum. Ut dcstiuai, inimicum et ultorem. Philosophi sunt -

Non ergo creatura Christus *

< Paulus, inquii (Rom. iniraici crucis Christi, quibus Deus sbscondit qtisc

< i, 1), servus Jesu Christi. » Et bonus servus, qui parvulis revelavit. Hic inimicus destruitur, cum
Dominum recognoscit , ipse creaturee servire nos sanctus quilibet veracius in cruce Doinini nostri
prohibet. Quemadmooum ergo Christo ipse serviret, Jesu gloriatur, quam philosophus aliquis potuerit
si Cbristuin crealuram pularet ? Video ergo quo- unquam gloriari in sapientia hujus mundi. Quo-
niodo Cbrtstum et factum, et crealum secundum a!i- modo enim quis giorietur in illa sapientia quam
quid allirmat, quem tamen creaturam esse negat. » stultam fecit, et ostendit Deus ? Aut quomodo non
ldem quoquc in eodem libro Christum non adopti- cst gloriandum iu cruce Domini nostri Jesu Chri-
vum , sed naturaiem tilium esse testatur, dicens : sti, per quem sanctis cruciiigitur mundus, et ipsi
< Per adoptionem nos filii dicimur, ille per verita- crucifiguntur raundo ? UUorem sive defensorem vo-
tem nalurae. Quomodo ergo ex nihilo, qui cx nihiio B cat baereticum, qui in eo quod est ultor et defen-
omnia fecit ? » sor, est etiani inimicus. Impugnat enim lidem,
ita oportet secundum testimonia Scripturarum fi- quam videtur defendere. Similiter philosophus
dei vestigia formare , ut reclae credulitati sincerae cum dicatur aroator sapienliaj et defensor, polius
confessionis puritaiem adjungamus, a(que in Chri- est inimicus : quoniam dimisso Filio Dei, qui est
stonou solum increatam naturam divinam, sed et virtus et sapientia, suadet ut elementa coiantur.
creatam natui ain humanam corde creuamus, et ore Judaeus etiara esl inimicus veritalis et ultor suae
eoctiieamur super cceios cceiorumque virtutes altis- lcgis ac defensor paternarum traditionum. Quos-

simam, nec jam.inter creaturas computandam, sed dam taies destruit frangendo, dum nolunl flecti
super omnes creaturas adorandam, eadem adora- quosdam destruit flectendo, quia ipsi acquiescunt
tione qua Deus Pater adoralur. In sancta enim syn- flectenti, ut Saulus inimicus et ullor, qui divina
odo Ephesiua sub anathemate interdictum legimus, J
nianu tacluj» dixit : < Domine, quid me vis facere?
ne humanilatem Chrisli Verbo Dei quis dicat coado- (Act. ix, 6.) Judas autem inimicus Christi et
randam, quam sancti Patres in eadem synodo prae- ultor sui damni.quod in eflusionc preliosi unguentt
dicautadorandamsimpiici adoralione.qua uonhomo -, super caput Jesu visus est habuisse, quia noluit
a Yerbo distingualur , sed ex duabus, et in duabus flecti, fractus est, < et crepuit nieuius, et diftusa
naturis unus Emmanuel super omnia Deus benedi» suni omnia viscera ejus (Act. i, 18). i Similiter
ctus colatur. Arius haeresiarcha, quia noluit flec-i acquiescendo
Hujus magnificentia estelevaia super ccelos, id est caUiolicae iidei et veriUti, fractus ost et efiusa sunt
super scripturas, quoniam omnimn Iiuguarum et omnia viscera ejus.

scriplurarum eloquia excedit elevalio humanitalis Quid in hac demonstrativa oratione his dictis
in altissimam gloriam summ<e Divinitatis; et tamen Iaudatur, nisi Christus insuperabilis imperii rex,
hujus magnificentiae iaus ex ore infantium et lactert- ac seuiper magnificus triuinphator contra omnem
tium perhcitur, quando quod credimus confitemur, inimicum verilatis, et defensorern sui erroris ? Quia
nec tamen iilud cifari valemus : quia est ineflabik. omnem utttKicura, et defensorem destruere potens
Unde sequitur : hic solus dignus est imperio, dignus gloria et ho-
Vers. 3. Ex ore infcHtium et lacteniium perfeci- nore coronari, el conslitui super opera tnanuum
tti laudem. Lactemium dicit non aetate, sod simpli- Patris ; imo digaus est ut jam, gloria et honore co-
citate, sicut Pctrus ait : < Quasi modo geniti iufan- ronalus, et tuper omnia constitutus Rex magnificus
les (II Petr. u, 2), » quibus apostolus iac simpii- j) agnoscatur, et ei ab omnibus gentibus, tribuhus,
cis doclr inae dedit ncn escam. Es bis Dominus
, ,
populis et linguis devote serviatur, cui servire est
non dico, facit, sed perficit laudem : quia non con- regnare. Hic est Filius hominis, quem vidit Danicl
sulereiur humano generi, nisi in Ecclesiis euro per- (ii nubibus cceii, quia ipse est in sanciis angelis
minimi nutrirentur. Hi praeligurahantur per
tiectis et lioiainibus, qui per nubes intclliguntur. < Ct da-
Hebrieorum pucros, qui Dominum venieotem adpas- lum est, inquit, ei regnum, et honor, et omnes
Sioneru taudabant. Ur.de Dominus ibi utilur hoc popuii, tribas, et iuigusc servientei (Dan. vn, U). »

excmplo dicens : < Nunquid legislis quia ex ore i:i- Sequitur :

fantium ct lactentiuro perfecisli laudenil i, (Matth. Vers. i. Quoniam tidebo ccstje tuot, opera digi-
xxi, 16.) Dicuntur et iufantes aposioli, quia <stulta tvrum iuorum, tunam el sjteilas, auce tu fundasli.
mundi elegit Dcus, ut confunderet sapientes (/ Cor. Audivimus oratoiis hojus demonslraUvara propo-
I, 27). > Unde perfectior laus, quam non < caro, et sitionem, ubi dictum est Domine, Dominus no* :

sanguis revelavit, sed Pater, qui in coclis e&t(MaUk. ster, quam admirabife ett nomen tuum in universa

xvt, 17) : » quia ad eara non humana sapientia, sed terra 1 Audivimus etiara propositionis rationem,

divina gratia accendit propter inimicos gratiae, hac- ubi dictum est : Quoniam elcvala ej/ magnificctttia

Patbol. CXCIII. 24
 m CERIIOIIl PRyF.POSITI KE4CHEI1SPERG, 748
iufl super calos. Ex ore infanlium et lacteulium A sii. Neque enim Pelrus, vel c-ste.-j apostoli Ecciesias
jKrfecisli laudetn propter inimicos luos, ut desiruus fundaverunt, sed lu, qui dixisti : soper hanc pe-
<

ir.imicum el ullorem. Nunc audiamus rationis con- tram sedilicabo Ecelesiam meam (Matih. xvi, 48). »
firmatioheni, curn dickur Quuniam videbo ccelot : •jfidiflcauti domutn, et inaltHm fodienti, ac ponenti
tuosTld cst enim ac si dicalur Vcre super coelos : fundamenta supra petram. tibi bomini sapienti,
eievaia esi magnificentia tua, quoniam nisi Iv sol tibi homirii Deo Petrus, aul alitts gtalije minister,
jiistitiae, splendor paternte gloria?. sol, qui cogno- ul sapiens arcbitectos fundamenta pouendo min»
vi*ti iccasum tuum, post ipsum tu^ ntortis occa- strat, sed non nisi de tuo Libi ministrai : ideo tu so-
suffi, denno per Resurrectionem iuisses elevatus, 3113 Ecdesias fundasti, quia in te solo consisti' sta
neque luna steti;set ia ordine sno, neque steli?e bilitas, et anctorilas fundamenti. Unde apostohis
vicissent uoctem ignoraatias. Nune autem quoniam tuus Paulus, qui ut sapiens architeclus fundament.
per Itesurrectionero c;, Ascensionem elevatus est poncns plus omnibus laboravit, ipse de se humilia
sol, et hina steiit in ortiine suo, videbo . go ccelos senliens dicil: « Non ego autcni, sed gratia :>ei

tuo sp!endore iihistratos, videbo prophetas prius cum (I Cor. xv, 10). >

obacuros, nunc auiem claros. Videbo apostolos Vers. 5. Quid est homo. qttod xmmor es ejux ?
prius in tua morte contristatos, postea \ao < gau- Hoc ad exornationem dicitur sub admiralione, ut
denles > tn « conspectu concilii, quoniam digni Ita- vere elarescat nomen Domini ose admirabile ; sicut
biti sunt pro nomine Jesu contumeliam pali -Act. dicituretin prima pialmi bujus propositione, el in
v, it;. > Hinc ego certum iiabec, quod elewta est extrema ejus complexione : quasi dicatur ; Vers
magnificeTitia tna super eceios : quoniam videbo cce- nomen tuum, Domine, in iinhersa lerta est ad ., i-

las, id est apostoios, npera digitorum tuorum, quo- rr.bite, quia, cum sit eievala magniftcenlia lua super
isiam spiritus tuus, ,ui perdigitum sive digilos in- cosios, lamen misericordia tua resjiicii bonos et ma-
iclligitur, ipse coufirmavii el or na vil ccetos, in ig- los, imo respicii etrequirit ruaios, ut factat bonos.
nois iiiiguis veniendo super iilos, et per iilos cottos Mcmor cs hominis, ui de bomine faciat filium ho-
operaute graiia tua luna, id est Ecclesia, est fun- minis, utdevetere facia? novutn, et hoc esl nrfro-
daiacum stellis in ctariiate diflerentibus, id esl, bile. Quid est enim homoquod memor es ejus ? cujus

cuai electis quibusdam divisiva gratiarum muuera est pretii per se homo, ut lu Domine Deus noster,
ebtinentibus. AliCer: Yere lu Dominus noster, perfe- debeas tsst memor ejus ? aut qnid esi filius homimt
cmi iaudem. Nam per Setiptnns eam perfecisti. quoniam visitus ettm ? Homo est putredo, et filius
E&vtfajper Scripturas, quia eas ita iiluminasti, q hvmims vermis. Homo est lutum, el filius komiuis
qt-od fcgo tii Mw, :d c.,t inioliigam perspicue con- vas liiteum. Et tu tamen es tnemor .tominis, ei "ui-
templando, Cteios, i.i esl iys&s Scripturas es qui- tas fiiiuir) hominis. Revera lioc est mirabiie. Non di-
:ni>incipit laus,«aiB :;on expositae, sed involuue cit : quid est homo, et fitius hominis ? sed quid est
promiiHiantur. Periicitnr autem ea iaus, cum per homo, (tutfUius hominh ? qua disjunetiorte signiBca-
expositiones explicantur, dt usque ad capacilatem tur differentia iuter hominemet fiiiurn hominit. Oimiia
iitfaniwvi inclinantur. enim fitius hominit homo,ae^ non omnii ham<> filius
K el v
V« re destrues inimicos : nuonium ab humili- hominis. Adam namque homo, et non jUius hominis.
tate hisCuricse fidei ;r.cip.v..is, scilicet quod natus, Hominis ei go nomine gignificatur .iuicur.que por-
passus, mortuus et sepultus es : per hsec et ca?tera tat imaginem terreni, ea qno parturiente paeniten-
sim>>ia iiifirma conGrmatus in fide. videbo te-.tos, id tiaii doiore nascituc novus, qui portat tuaaginem
es:, i;i robur subiimis iitieUigentiae provectus, quasi coelestis. < Primus homo de terra terrenus, secundus
r>.t i iittum de sputo Lfnrr.inici orrs factum illumina* liomo de coelo coelestis : qualis terrenus Htes et
ttis, videoo quod ccelt enarrantes gloriam iuani sunt terreni (I Cor. xv,47et je-iq.}. > Unde novtalui .*jk>-
opira diaiiorum iuorutn. Per digi;um intetiigitur stolus ut.sicut portavimus imaginem lerreni, por-
«

Spirilus sanctus, quo iex scripta est {Exod. viu, D temus ct imagi.-.eui cojlestis {ibid., 49). > Portavi-
i9). 1'luraiiier autem dicit digitorum, ut operatio- miis uamque imaginem terraui, eidem inobexlienti

nem Trinitatis insinuet; sicut alibi dicilur : t Ap- similes eftecli por inobedientiam : portemus ergo
pendit tribus digilis raolem terra^ (ha. xi, 12;; > imaginem ccelestis, eidem obedienti, similes etlei ti

vel propter rnultas, ei diversas gratias, quas idem r»er obedientiam. guisquis portnt hnaginem veteris,
Spiritus dividii singulis, prout \uit (I Cor. x, 12). ipse in hoc psalmo diciiur homo : qui vero potiat
Aliter. Vereidixi l ex ore infantium, quoniani in imaginem creleslis, ipse bic dicitur ftlius hominis,
spiritu vidcbo ccelos tuos, id esl apostolos, quod quem quasi familiareni tu Dnmine, Dominus noster
ex industria bumana nihil sapiunt, sed quidquid visilas, et respicis ijuasi proximum. Nam veteris
erunt, a gratia erunk Lnde omnes viTt«tes bnjns- quasi longe positi es memor, ditm in hac vita sub-
modi i^oelofum sunt opera digitorum luorum. Videbaf siViit, antequam descendat in infernum, ubi sunt
el lunam, universalcm scilicet Ecclesiam, qusequare c vulnerali dormientes in sepulcris, quorum non es
per lunam accipiatur, in psalmo decimo exponelur. memor amplius (Psa/.xxxxvir, 6) : > quia non cco-
Yidebo ettam stellas, id est singulas Ecclesias per gnoscentur "in tenebris mirabilia tua , et justitia

voca et munera disttnctas, quas tu, nou iltvfunda- tua in ierra oblivior.is {itid^, 15). > Verumtamen
7W COMMENTARIUM 1N PSAUIOS. — PARSI. — PCAL. VIII. 750

hic mcrrn ; et homlnis temporalia conferendo. Nam A stantia usquc ad sumroani Diviwilatis gloriam cst
«vbMiiitfes ct jumcnla saivabis, Domine, quemad- evecta, divirif.te humanitatcm non cousumente i.-i

rooihiirc iutltiplicasii mi.ericordiam luam (Psal. fidem defectionis, sed consummantc in (inem pc-r-

x«v, 7, 8). i Yeterem hominem salvas ea salute feciionis. ut jVTteclus homo , ideroqitL prrfectua
qua irdvas etiam jumcuta : novum autem, qui di- Deus quasi rotunds. atque intermiuabilis gloriae s.t.
ciiur jMins hoftiinit p.ope respieis, et visitas, dum Quippe filiu-i hcninis gloria et hon<ne dicftur coro-
interius lumiue vutlus tui faciem ejus illuslrjs. natiis, quando assumptus homo iti gloriu ct honure
Unde cum dicitur : Quid est hom^, dcpressive Ie- Divinitati assumenli est identatus. Uudc licet in

gendum est, ac si dicatur : quam homo !

vilisres esi veriiate Cbri_t_s sit. factus ex semine David secun-
Et idco est minibile quod tu, fhmine, Dominus dum carnem, t&men uou jam connumerandos est
nosler, - nemor es ejus. Cum vcro dicitur : Quid est interopera divina, sed adorandus tnper omnia operu
{Uiut homiuis ? exaltative legendun» est, ac si di- manuum Par.ris. Sequitor enim :

catur: quam pveliosa res est fiUus horninis ! Quod Yers. 7. Et eonstituisti attn tuper opera ma-
indeapparet: quoniam lu, Domine, Dominus no- ttuum {uarum.eMam super amgelorum summos chj-
eum. Principali visitatione fUius hominis
slet vhitas ros, a quibus minuisti cum, ct cuper omnia, qt»e
mitatuo est, cum t Yerbuni caro facium est (Joan. sub te sunt Cum autem dicit omnia, nibil non
i, II), » eom Deus factus est hotnv, de quopropter subjectum dimi-iit.

inliriuitatem cajujs rccledieitur: Yeus. 8. Ottmia, inquit, tttbjeeisti snb pedibus

Yeus. (j. Minvifii cum puulo minus ab angelis. ejus. Per pede* intulligitur Christi bumamtas.sicut
Et hoininem qu.dem peecato et miseria plenum, percaputejus dhinitas. Omnia ergo stibjecta 8Unt
homiuem veterem, multuin rnitiuisii ab angelis pec- non solum capiii, sed etiam pedibusejm. Uude »pse
calo et miseria carcntibus : istum vero novum ho~ homo jam gloria Resurreclionis coronalus dicit
tninem, qni peecaiuin non fecit, minuisli paulo mi- i Data est mibi omnis potestas in cmto et in lerra
nus, quia, i.iu ;>er justiiije virtutem supenor si-t (Matth. xxv«r,i8), » quia in coelo etin terra subjecla
angelis, taroen ptopler mortahtaiis infirniitaieui, sunt iSii omNta. Qu-e omhja ":
Bona scilicet et ma!a.
qua carenl angeli, minor luit angetis pculo tninus, Otes ei bovt* univenas, intttptr ei pecora cantpL
id est ad tnadicum tempus, videlicet usque ad mor- Mittit nosad mysticum intellectum, cum refictis al-
tero. Seii pw& niortis triumphuni, destructo per tinribus poci! hua. Vccoves accipjt innocentes; per
ejus tnorteui eo qui babebat csortis iujpet-ium, bovet praelatos, qui verbo Dci arant terrcnos, ut
ghrm Hesurrecttonis et honcre Ascensionis coro- ^ tms etiam intelltguntur angeli,t-x
fructiticen-i. I e
!

tutt<i eum : carnis quoque tanta ciarificatsone, ut eo quod legitor ,

quod relictfs nonaginta novem,
quod in eo erat
^orpus infirmitatis, nunc sit corpus q«aj sunl angeli, venit quaerere ovem ceotcsimam,
ad similitudiaem solaris cjrporis : unde,
claritati? id cst hominem (ivc. xv, 4). Et cst sensus oves, :

quero Redemplorera suscepimus in corpore infirmi- id est angelos ccelestes in coelo vacantes, et boves,
tatis, ipsuro * Salvatorem exsjtcctamue Doroinurn ?d est evaugelistas in terra iaborantes, tubjeeisti;
Jesum CbristniA qui reforraabit cotpusbumiiitatis insuper et pecora campi, id est non solurn bonos illi

nostrse co»iigumtum eorpori claritatis su* (Phii, subjecistf, sed et malos, qui sunt in lorcularibus
iii,2I). »— Ti5Rcji>.sii fulgebuntsicutso!(*fa«A. perroisti bonis, ut vinacea \ino, et amurca oleo
xiii, 5) ; » fulgebunt quoque s?cctorum corpora sunt cniro pecora campi, quia vivunt in carne, sa-
sicut solare corous Christi, ^isod. fulgore suo illu- tisfacere semper cupi^ntes venlri, et carnali concu-
strat omnia. Sicut enirn ita regnat plenitudo ignis piseentiae in lata et spatiosa via, quae ducit ad com-
aeltierei iu solari corpore, ut inde calorem el splen- pos desideriorum terresUium, vitantes arduam, ct
dorem habeat mondus tolus : sic in-Christi cor- angustam viarn, qwe ducil ad pascua justitini, qua
pore corpt>ra!iter inhabitans omnis plenitudo Divi- esf. sicut monjes Dei. Inde etiaro Abel occiditur in

nitatis itiuminat veritatis agnitiooem, inflammat D campO (Gen. rv, 8). Hi sunt qui dicunt : < CJxorem.
virtutis amore coeluro et terram, td est ccelestem duxi, et ideo non possura renire (Luc. xtv, 20). >

et ierreslrem Eecic«iam. Igitur gloria et honore co- Subjecisti etiani pedibus cjusdcm filii hominis
ronatus est {ilius hominis per claridcationem Re- (vers. 9) volucres cveli, id est superbos, qui, ut ele-
surrectionis et Ascensionis. Nam corpus, quod ventur super caeteros in hoc inundo, acquisiliouibus
erat in Chriito inferius, quando paulo mittus ab an- terrenis inhiant, quibus acquisitis velut alis tjui-
gclh erat miuoratus, hoc ascendit ad seteruae Divi- busdara se in coolum posse volare putant, cum re •

nitatis et claritatis lautam summitatem, ut recte di- liquos homines comparatione sui pauperes ei in«_*5o-
catur : Filius hominis gloria et honorc Deitatis coro- rios quasi ionge sub se positos despiciont. I!i

natus. Corona enim dicilur cum circuius aureus sunt qui dicunt : < Villaro emi (Luc. xiv, tS;, > ct
in se ipsum est reductus, ita ut aurea iamina ideo non possum venire.
in se ipsam reducta nou habeat finero, quia finis Snbjedsti etiam pisces maris, id est cuiiosos, ^k»
principio junctus imitatur infinilalem per interroi- perambutant semitas maris, in profundo saeculi hu-
nabilero rotunditatis SRqualilatein. Simiiiter , et jus quaerentes temporalia, quae quarsl semitae maris
plusquaro simiiiter, quia humana in Chriito sub- evanescunt. Ui santcuriosi scrutatores vitae alienae.

fA^ext»^ 1
 GERHOHt PUXPOSITl REICHERSPERG. 752
ae desidipsi correclores vitae propriae. Vel eliam in A percipii homo animalis, quia non sapit i ca quas
lioc semilas maris perambulant. quod Hbros poeta- sursum sunt (/ Cor. u, 14). » Volucres autem coeU
rum,seuphi!osopliorum saeculariura legendo, in his spitiluales nequiiue sunt in coeieslibus, id est in
velut in semitis maris perambulant, in quibits laquei aere, qui cmlum dieitnr, positi, quibus non suificic

el re»,ia errorum vix caveri polerunt. < Frustra » au- ad culpam,qucd ea non percipiunt aut sapuiniqr.se
tem < jacitur reteauteoculos pennatprum (Prov. i, sunl spirilus Dei. Persequuntur enim per se ac per
17); » quiasancti non ut pisces in seraitis maris, non malos homines ea qua: sunt Spiruus Dei. El idt o
in tenebrosis viis scientiarum sacculariura vagantur, ipsi horaines, qui daemontbus associantur propter
sed in sereno coeio, coelestium scienliarum pulehri- diabolicam nequitiam et superbiam, et ipsi volucres

ludine delectati aite volant, ci iaqueos errorunt cceli appellantur, maxime si spiriiuales non solum
ionge praevidentes contemplalione supervoiant; vci nou diiigunt, sed et perscquunlur. Qui autem non
ctiam poenitente rostro dilaniant, si quando in eis aperta persecutioue, sed occulte insidiando quasi
ad modtcum lenentur, ut Petrus negatioue trina pisces in silenlio ambuiantes, contra bonos amari-
irretiius, qui quando amare poenitens fievit, vei caniur, ipsi non incongrue pisces maris voc.uitur.
eliara quando confessione araoris terlio repetila tt i- Veruratamen in hoc mati magno, quanquam sint
P.
nain negatmnera expiavit, quasi acuio rostro la- < reptitia, quorum non est numerus (Psai. cm,
queos quibus tenebatur contri\it. Unde sancti poe- 25),» omnia subjecla suni soli dominio illius, cui et

nitentes per indulgentiaru sokiti dicuni -

« Anima ui priraa psalmi hujus proposilione, atque in iiuali

nosli a sicut passer erepia est de laqueo venantium. ejus conciusione, seu complexione dicitur :

Laqueus contritus est, et nos liberati sumus (Psal. Vf.rs. 10. Domine, Domiuus noxter quamadmiru-
csxiu,7). » Pisces vero iaqueis aut retibus iinpli- bile esl nomen tuum in univet^a terra! In ftne hujus
cali lauquam cxcitate profunda comprehensi magis demonsiraiivaeorationisperconclusioneiii, seu coui-
ac tnagis implicaniur, dura semper ad profundiora piexionera recurrit ad ptincipium, per hoc inst-

se imraergere conantur. Hujusmodi horaines non nu&ns quod bona op<ratio, a qua dicilur Psalmus,
veniunt ad lucera coniessionis quia < omnis qui ; ad cum referenda est, a quo procedit, qui est < al-

male agit, odit iucera, ut non arguantur opera ejus pha et omega, principium et iinis (Apoc. i, 8), »

(Joan. w, 20). » Hi suut qui dicunt : < Juga boum inchoator et consummator totius boni opens.
enti quinquc, et eo probare illa (Lue. xiv, 19). » Cloria Pairi, qui omnia subjecil Filio hominis.
Jn his tribus culpis, voluptate sciiicet, superbia el Cloria ipsi Filio, qui cara esset tilius Dei, dignaliis
euriositate conciuduntttr omnia vitia quae Joanties q est filius kominis iieri. dignatus esl ab angetis mi-
apostolus enumerat, scilicet concupiscentia carnis, norari, et nunc est gloria el houore coronatus quasi

atnbftio scilicel saeculi, quae est < superbia,et concu- pontifex et rex, ut nos ipse ponrifex, iiumanilatis
piscenlia oculorum (I Joan. n, 16), » perquos curio- linea mitra infuiatus, ipse Rex, aurea Dtvinitatis
»>itas Ktasime prxvalet. eoroiia ornatus ita sauclihcet, atque gubernet, sicut

Aliter. Pecora campi sunt homines carnales et talem ponlifitein ei regem decet. Gloria Spirilui

p.icuaics, sive anirnales, in quibus hoc solura cui- sanctu, qui ptr digttos intelligilur, de quibus in
patur, quia non percipiunt ea qttai sunt spirilus psalmo tsto dictum est : Videbo ccelos opera digito-

Dei. Percipiuntur autem hsec duobus modts : lide rum tuorum. Gloria uni ac tfino Deo, cui el in prin-
suilicel, qua spiritualia creduntur; intellectu, quo cipio, et tn fine psalmi dicitur : Domine, Deus
eadern cernunlur, non qtiidem perfecte, sed per noster, qvam admirubile esi uomeu luum in umversa
sueculum et in xnigmate. Hxc spiritualia < uon terra l

PSALMUS IX-

Confitebor libi, Domixe, i» toie cerde meo. Hie D vui, afi). i luteiuio Prophek* est ir. boe psaimoin-
psalraas inscrihiliu sic (vers. 1) : tioduccre perfectam Ecciesiam de occultis judiciis
JN F5>EJ!L PRO OCCSLTtS FiLH, PSALMVS DAVID. graiiiu; De» omnibus t>.iodis agentem, et per hoc
Et est seasus : Istu psairaus auribuendus est Da- minora ntembra instruentem., ut niinl casu fortuite,

vid, id esi manu forti, desiderabiii et perfectx Ec- sed jusio Dei judicio bmuia in mundo credantur
clesias tendenti m f>nem, sd est in Christum, ut ei sit fieri. Quod dtvinum judicium licet contingat inter-
conformis. Pro occultia filii, id esl consideratione dum esse occultum, nunqtiam contirtget esse inju-
occultoruni judfciorum, qtix ad Filiurn pertinent stum : verbi gratia, iu primo Christi adventu qui-

stcut scriptum est : < Pater non judicat qaeatquam, dam eum tautuni liomiuem esse puiaverunt, pauci
»ed omne judicium dedil Filio (Joan. v, 22), » qui vero, ide^telecti, Deum et hominem inteilexerunt,
anlonomastice Filitis dicilur, sicut idem testatur : sicut adhucaliqui etiam Chrisiiani Detun hominem,
< Si FUius vos liberaverit.vereliberi eritis (Joan. vel homiuem Dcum esse nou intelligunt, quod Dei
 v>: COtfMENTARIUM 1N PSALMOS. — PARS — 1. PSAL. IX. 751

oecullo judicio factttra est et iU, videlicet ut. et A Vkrs. 2. Confitebor tibi, Domlne, in toto corde
tunc quiltfsdam pateret, alios lateret, et nuuc ali- v.ieo, narrabo omnia mirabilia tua. Dttobus igitur
quibus pateat, et alios lateat : quod Verburo cai a
< pnecedentibus psalmis concinenlibus rccapitulatam
fictum cst (Joan. i, 14), quod HomoDeus est.Hem Passionis et Resurrectionis fldem, quae necessaria
de seeundo adven'u quidam male sani dubitan'., cst ad aeternam salutem, recle hic subsequitur, in
quique autem fideles ut certum exspectant, quod quo occulta ejusdem Filii judicia conlitendo saucta

niiniUer justo judicio Dei iit, justo, inquani, sed Eovlesia miraiur sccandum sensum Aposloli dicen-
Qccullo, quo quidam eiigunttir, quidani relinquuu- tis : « altitudo divitiarum sapientiae et scteniiae

tur, juxta illud Duo in

: c agro, unus assumetur, Dei, quam imomprehensibilia sunt judicia ejus, et

et alier relinquetur. Puo in pistrino, uaus assume- investigabiles viae ejus ! >(Rom. xj, 33.) Dixit eniiu

tur, et alter reiiuquetur (Maith. xxtv, 40 et 4'). » kec de caecitate, quae ex parte contigit in Israel,

< Duo in leeio, untis assumetur, et alter relinquetur donec plenitudo gentium intraret. Quoe vldclicel

(Luc. xv, t, 34). > caecitas occuilo niroirum judicio statim contingit,

Et potest quidcm inlerduro aliqno indicio cogno- ubiChristus juxta prapcedentem psalmiim gloria el
6ci eliam m hac viia, qtii sint assumendi et qui re honore coronatus est. Otdo bonus. Nani cum in

linquendi in divino judicio, quo bonoriim et malo- psalmo proximo sit praemissa regis ac pontificis
rum plcnaria quo tanien »lie,
iiet separatio, vel qua Christi gloria et honore coronati confirmativa de-
hora futurum sit ipsum judicium, omnes aequaliter monslratio, et rationabilis collaudatio, in isto se~
ignorant, quia non est noslrum < nosse tempora, quitur cum ejusdem Christi laude Antichristi con-

vel momenla quae Pater posuit in sua potestate (Act. fulalio per demonstralionem suae impietatis et in-

i, 7). » Usque adeo est boc teuipus occultum inter honestatis, pro qua sic est ipse Antichristus cum
caetera occulta Filii, ul etiam ipse Filius dicat se suis membris gloria et honorc privandus, sicut
non nosse qua hora sit venlurus (Marc. xni, 52). Christus pro sua pielate et honestate nunc in se
Non quod sibimet hoc ignoret, cui Petrus dicit Ude- ipso esigloria et honore coronatus,et in suis membris
iissime < Domine, lu omnia scis, tu omnia nosti
: partim coronalus , parlim adhuc honorandus et co-
(Act. l, 24), ised quod apostolisde die illa sciscitan- ronandus. Unde sicul in nalali cujusque marlyris
tibus inventus est velut ignorans Filius. Sicut enim ad laudem Christi replicamus : < Gioria et honore
Deus dicitur nobis cognoscere, quando nos facit coronasti eum (Psal. vm, 6), » ita exaltatione cujus-

cognoscere verbi gralia,, cum dicit Abrahae Nunc que impiissimi, quando laudaiurpeccalor in desi-
: « •

cognovi,quod timeas Dominum (Gen.xxn, 12), » pro q deriis» animae suse, et iniquus benedicitur (Psal. x,
eo ut diceret quod mihi semper notum fuit, nunc 3), > ndn incongrue ad cunfutalionem Anticbristi
le cognoscere feci : sic Filius Dei nobis dicitur igno- dicimus Ex&urge, Domine, non cvnfortetur kotno.
:

rare quod nos facit ignorare, non quod ipse aliquid Detn :<Conterebrachium peccatoris et maligni,» etc.

ignoret, cum sinl omnia nuda el aperta oculis ejus, (Psat. x, 15), quau in hoc psalmo ad confulalionem
cum sit ipse sapieniia attingens < a fine tisque ad Antichristi sunt incerta, sicut patebit in continua
finem forliter, et disponat orania suaviler (Sap. vm, psalmi expositione, quae lioc modo distinguitur.
i). » Si ergo ipse Filius Dei sapientia disponit om- Primo Propheta laetus psallit quia cultura diaboli
nia, ergo disponit occulta novissimje diei tempora, adventu Christi destruitur, et ipse Chiistus regnal,
nec disponere posset, si haec ignoraret. Sed tamen judicat, adjuvat ; secundo admonet iideles ut psal-
haec nobis ignorat, et angciis, quia nec hominibus, lant, praetcndens beneflcia praesentis temporis et fu-

nec angelis manifestat qua hora sil venturus, ut turi , ubi dicil : Psallite Domino ,
qui habitat in
semper exspectctur quasi proximus. Etiamsi angeli Sion, etc. ; terlio inducit de Anlkhrislo invocans
horam illam sibi sciunt, uobis r.esciunt, quia nobis auxilium Christi contra ipsum, ubi dicit : Exsurge,
eam non ostendunt, quia ipsi occulta Filii tanquam Domine t non confortelur homo, etc.
scrvi, vel aniici consecretalcs custodiunt. D Ait ergo : Domine, quidam videntes affligi aeque
Quare atttcm quidam safventur, quidam repro- bonos ac malos, ignorantes cur fiat, detrahunt libi

bentur, cum omnes ex eodem parcnte veniant, oc- putantes, quae divina fiunt administratione, casuum
cuito Dei iudicio (it, quod similiter omnibus igno- temeritate contingere. Sed ego, qui cerno occultas
lum cst. lilud eiiam, quod in praesenti saeculo mali causas, quibus hoc juste facis, confitebor tibi, id

exaltuniur et boni dcprimuntur, occulto et juslo est laudabo te in toto corde meo. Alii in parte cordis
Dei judicio fil. Occulto quidcm malis, bonis autem laudant, qui quaedam opera Doraini approbant, quae-
ex parte raagna manifesto. Praetcrea quod filius dam blasphemanl; sed ego m toto corde meo confi-
perditionis circa linem saeculi tantopere supra Ec- omnia rccle et disponi, et fieri sentio.
tebor, qui

clesiam se extollet, eamque tanta persecutionura Narrabo eiiam aliis non nostra opera, scd omnia
aceroitate affiigct, occulto et justo Dei judicio fiet. opera lua esse mirabilia, nunquam reprehensibilia.
In quibus omnibus gentes, et male intelligentes Cum quidam mirentur exteriora facta, ut Lazarum
errant, etDeum blasphemant; perfecta vero Eccle- suscitatum in corpore, non vero mirantur Paulum
sia non solum Deum non blasphemat, sed in omni- suscitatum in mente, quod est mirabilius. Mirautur
bus eum totis yiribus attente laudal dicens quaedam, sed non omnia. Ego vero omnia, visibilia
 Ha
75 CF.KHOM PRiEPOSlTI REICHERSPERG. 75<5

et invi-ibilia generaliler, quorum scilicet quaecun- A gnoscetis quia ego sum (Malth. vni, 28). > Item
que natrubo, nnrrubo esse mirabilia. Et baec nai- < Sicut exaltatus est serpens in eremo, ita exaliari
rando a'.i>s apud me. oportetFilium hominis (Joan. m, 14). » — < Etego, si

Vebs. 5. Lieiabor, non in laudero hominum, non exaitatus fuero a terra, omnia, > inquit , < traiiam
in terreno quxstu, sed in te, boc est in occullis Fi- ad me ipsum (/Ga».xii,32).»Sicuteryo illitunc sunt
/n, ubi lumine vultus tui sumus signati (Psal. rv, inflrraati, cum velut, < sagiltae parvuiorum faetae

7). Oprar.s etiani ut liaec IaUitia searper crescat, ex- sunt plagae eorum (Psal. lxiii, 9) » non valentes cx-
tuhabo. stingueire Chrisluin solem aeternurn, qui, etsi per
Miter : Livtabor mente, et exsuttabo corporis ala- plagas eorum descendit ad mortis occasum, tamen
criiate. Vel tcetubor in anima juxta SHud : i Magni- sua virtute per Resurrectionis triumphum reversus
licat anirii. inea Dominum (Luc. i, 47) ; et exsul- est ad orientem : ascendit eni.n super ccelos coelo-
labo in spiritu, ita ut confidenter possim dicere : rum ad orienlem (Psal. lxvii, 34) :sic et modo infir-
« MagnifJcaianiniameaDominum.elexsultavit spiri- mabuniur impii.quia cum velint justos deprimere, et
tus meus in Deo saiutari meo (ibid.). > Et quia ha?c Ecclesiam Dei concukare, ipsi magis deprimunlur,
1* iiia, et exsultatio regnans intus i;i anima quinque et sub pedibus conculeabunlur, uunc pariiculariter.
sensus vegetaiite, ef in spirilu cogitationes bonas et " sed in futuro judicio univeisaliter
uialas ex;iminante, debet etiam exterius apparere ad Et peribunt, vel quia conversi non erunt impii,
aedifieationem proximorum, ut videnles < opera no- sicut periit Saulus , cum coepit esse Paulus
stra bona gtoriiiceul Patrom > nostrum, < qui estin sicut perierunt qui sanguinem Christi fuderunt sae-
c(e\k(Maith.\,Hi) f > — <'noi)nobis,Domine,rionnobis, viendo, et eumdera sanguinem postea in rcroissio-
sed Jiomini tuo, Domine, gloriam (Psal. cxm, 1), > nem peccalorura biberunt in eum credendo. Vel
lotius bom operis assignando. Psaltum nomitii tuo, < peribunt > sicut Judas < periit, ul abiret in locum
Atimime. Non solum incerius iwtabor, et exsultabo, suum [Act. i, 18). > Peribunt a facie tua, id est a
sed etiaru foris psaliara in opere, dans gloriam no- memoria tua, quia omnium iniquitatum eorum uo»
mini tuo, quod solum in hac vita cognoscitur. r-eeordaberis. Vel < sicut fluit cera a facie ignis
Altissime, qui pro tui altissima celsiiudine longe re- (Ezech. xvm,22), > sic < peribunt a facie tua (PsaL
motttfl es a mortalium cognitione, sicut tu ipse dicis I.XTH , 5 ) : i —
< quia > tu < Deus > noster < ignis

Moysl : < Non enim videbit me homo, et vivere po- consumens es (Deut. iv , 24). > Sic perierat iile
tcst (Exod. xxxiii, 20).
» Confitebor ifaque gaudens, qui dixit : < Vivo autem jam non ego (Galat. u,
et cvsutlaiis, tu* <-ubstanuae cognitione, sed c 20). » Ideo infirmabuntur,
non in et peribunt a facie lua
in tuorum operum consiaeiutione^nmime delectatus daemones, et mali homines :

in eo, quod contra diabotum pro uobis certando Vers. 5. Quoniam fecitli judicium mevtn, et cau-
victor appates. sam meam. Ego enim reus homo seductus a diabolo
Vet.s. 4. lu convertendo invnicum meum retror- per peccatum inobediemiae, offensum habens Deurn,
sum. Scdebalenim pr<ecedere, cum totus pene mun- duobus indigui, videiicet judicio adversus diabolum
dtiB cuin sequeretur. Nunc autem nondum quidem seductoretn ,
propitiatione ad Deum creatorem. Et
abiatus est, sed foras missus,et post lergum tuorum tu.mediator Dei et bominum, Christe Jesu fecisti
detrusus, velut alter Pharao veros Hebraeos a se re- judicium meum adversus diabolum, vincendo illum
cedentes retro insequilur, et p< rsequitur. Vel etiam sicut ille me vicerat, fallendo ipsum divinilatis ha-

ita ©onversus. est retro, ut ipse spiritualis Pharao mo, sicut ipse me fefellit, reddendo iili poenam,
cum toto suo exercitu, qui prius fugabat, nunc fu- quam in seductione mea promeruit. Et tu idem pro-
giat sie dieendo : < Fugiamus Israelera, Dominus piliator fecisti causam meam apud Palrem,inlerpel-
i

enim pugnat pro eis (Exod. xiv, 23). > ^usti autem lans pro me, ac reconcilians me per tuam obedien-
victricem manum tuam iaudantes in occultis Filii tiam pro me ilii exhibitara sic fecisti causam :

luiuni iiabent refugium, quia inter ipsos, el inimi- ^ meam.

tum Pharaonem, seu exercituni ejus estmareRu- Dejudiciotu dixisli runc < judicium est mundi, :

brum. videlicet sanguinis Chrisli mysterium occut- nunc princeps mundiejicieturforas(/oan. xn, 51). >
tis Yirtuiibns plenum , per quas infirmabuntur, ei Jusio enhn judicio ille foras erat mittendus, qui ho-
peribunt a facie tua omnes inimici. Quomodo t»/!r- minem de paradiso foras in hujus mundi miserias
mabuntur? quia videlicet poi f« ifireii non praevale- cjecerat, ut in qua meusura uiensus est, remetiretur
bunt adversus Ecclcsiam. d(Matlh. vii, 2). Sed hoc juslo judicio ficri non
Vidcutur quidem aiiquandiu invalescere, sicut in- posset, nisi quomodo vicerat homineui, sic ab ho-
valeseebaht voces corum, qui clamabant : < Cruci- mine vinccretur. Sed quis illum vincere posset, qui
lige, cruciiigeeum (Lue. xxm, 21) : j sed non prae- Dens non csset? Hoiuo ceciderat in conflictu adhuc
valchunt, sicut nee illi prasvaluerunt, quia quod vo- non mortaiis, et quomodo nunc staret, ac triumpha-
luerant, non perfecerunt.Ncque cnim crucifigendo ret facfus mortalis et fragiiis? SimHiter angelus ce-
Christum depresserunt, sicut voluerunl, sed magis ciderat nemine tentanle, et quomodo nunc stai el in
e Taltaverunt , sicut ipse praedixerat Christus di- fortissimo certaminc 7 sotus hoino dcbuit, tt&i solus
cens : < Cuin exaltaveritis Filiuin hoiainis, tunc co- Dcus potuit contra diabolum triumpharc, justaxiue
757 COMMENTARIUM IN PSALMOS. ,*- PARS I. — PSAL. IX. • 758

vicissitudine ipsum viclorem revincere, ut justo ju- A tua increpatione tandem exlermlnabitur, sicut saepe

dicio foras ejiceretur, qui licel non juste intrave- sunt exterminati.quieranf in nmlitia sua pcrtmaces.
rit, sed fraude velut scrpens irrepserit in dominium et obstinati. Tu enim Spiritu sancfo de coelis misso
su|>ra genus humanum : tamen quia homo propter poslquam teditii super thronum , subliroatus ad
volunlarium consensum juste patiebalur, et inju- aeterni Patris concessum, eodem Spiritu per aposto-
slum ejus dominium juslum Iieri oportuit judicium, los ntundum arguente, « de peccato, el de jusUtia,
ut foras non ejiceretur, nisl prius ab liomine vince- et de judicio (Joan. cvi, 8). i

retur : ergo tu, Cbriste, fecistijudicium meum,f ra Vers. 6. Increpasii uentes, et periil impius. Yerbi

me in rnea vice superando illum, primilus in de- gratia per apostoios .et exorcistas increpatis genti-
serto tentationes ejus vincendo, deinde per mortem bus periit impins diabolus de ccelo, de coelesti cul-
tuam ipsum, qui hahehat morlis imperium, de- tura, quae in idolis illi exhilKjbatur, depulsus extra
sixuendo. fines gentiunri tibi, Christe,credenlium. Cum de per-
Fecisti etiam cau&am meam Patri ;:uo tantam per- fectione doeeres apostoios Juos, prohibuisti eos in
solvendo humilitatem el obedientiam pro me, ut su- crastinum esse sollicitos pro terrenis, addens : « Haec
perb am et inohedientiani! rneam remiltere deberet,
;
enim omnia gentes inquirunt (Muith.w, 32). » Ergo
qn: tantam causam remittenui eam baberet, quanta ^ qui discipuiatum , seu disciplinam sunt aggressi
non erat causa Irasceudi. Licet enim verum sit nihii pioprium possicVndi, si haic inquiiunt qua: et
(|uoil « siout per unius horainis inobsdientiara pec- gentes inquirunt, ipsi utique 'cifcr gentes, vcl gen»
caiovft» constituti sunt muiti , ita et per unius obe- tiies deputandi erunl. BujusmAdi gevtes in Anania
dienliam justi constituuruur mulii (Rcm. v, 19) : » et Saphira increpasti per aposlolurn Pelrum.et periit

taiuen « non sicut delictum, ;a et donura ( ibid., impius Auanias cum uxore sibi consentanea, et suae
15). » Dclicluni enim de paradiso dejccit butxanam fraudis conscia (Act. v). Sic pnribil omnis impius
yaturara : donum vcro in Christosuper coeios cceto- per Spirilum sanctum incrcpatus de siroili fraude
rumque vinmes exaltavit eain. iu qua exallauone rerum ecclesiasticarum, vel eiiara de apostasia post
sedisti, o Cluiyte, ad dextwam Patris, et sedes super aliquod sanctum proposituiii aggressuro , H postea
thronum, qui licet sis judicams injuste, tanien 4u dimissura.
judicas jmtitiam et aequilalera, nunc particulariter, Aiiter. Increpasti gentes per apostolos, et alics
sed in judicio tuo extiemo uaiversai.ii.er, quando veritatis praecones, et periit impius, quia destructa
omnes impii peribunt a facie lua, quoniain fecisii impietate factus esl pius. Adeo periit, quod nomen
jv.diciv.m meum, ct i-ausam meam. n eorum, scilicet impiorura, Uelesti in atternum. Cum
u
Hoc etiara polest referri ad perionara Palris hoc enim prius dicerentur vasa ira* nunc deieto isto
raodo : Yere, o Pater, inimici tui per&uiit : quomam nomine dicuntur vasa misericordiaB, non ad horam,
fecisti judicium meum, id esi judiciu.ni, quo judicatus sed in ceternum, quod imernum esi in soaculum sat-
e.st ChriStus, fecisii meum, id est mihi utile. Sic culi. Nam saculum saculi quaedam daacriptio est
najf:* ventum sibi ulilem dicuni suum. El causam seferni. Habent alii libri in sacutum, et in scccuiun

pro qua damnabatur, fecisti meam, id est mihi uti- Per svculum ergo inteiligitur omne spatium
seeculi.

Ism. Nam quod ipse vera loquen^ damnaius estpro temporum decurreutium et recurrentium velut in
veritate, quasi blaspheraus, eo quod Filiura Dei se quemdam circuitum. Ex ipsa eniiq temporum vicis-
dixit, raulium per uiunero modum ulile fuit raihi situdine non ex ?oto deficit, sed sic transit, ut re-
damnato propter mendacioui a serpeitte protoplas«,o deat, unde per ipsam sui recursus identitatem quo-
persuasum. Inde. autera tanta utiliias processit y quod dammodo imitatur seternitatem ; sed tamen propler
tu fechti suner ihronum, iii est super animam Cbri- sui rautabilitatem recedit ab aeternitate. Sxcutum
bli, quoniara tu, Deus, eras in Chiisto mundum smculi est *psa aiternitas, quae swculum soecuti dici-

reconcilians tibi, qui judicus iustitiam, sive ut alia tor, quia post prsesens i6lu.i sceculum secutura est.
translatio habet, judtcas aequicitem. D In hoc sa;cuIo szeculi perilii! omnis virtus diaboli.

Es» '.lutem aequitas ut, sicut per unius ileiictura riarn ipsius

oranes horaines venernnl in condemnalionecn, ita Vers. 7. Inimici defecerunt {ramem in fviem.

per unius jusiiiiam oinnes veniant in jusLiiicxifio- Id est iu Christum allisa?. Sicut enim frameee de-
nem, nisi qui tepelluul medicinam sibi paratam, struuntur, quae ad petram soJidara ailiduntur : sic

et omnibus hominibus oblatatu. Unde nuila cst ha- defecerunt framece, id est oncnis impietalis et rebel-
bemia sollicitudo, qitod altcui salvari cupienti desit lionis machinae in finem, id est in Chrislum.allisae,

,^atia, 6ed ne quis desit giatia; Dei, monel Aposto- Vel circa finan praesentis t peregriiiaotis Lcciesiae

ius, et in Apostolo Christus, cui nunc dicitur, qui defccerunt, id est absque dubio deficient oranes
iudicas ajquiialem; quasi dicatur : non approbas inimici , id est Antichrist: persequenlis framem f
hanc iniquitatem, '.it satvetur aliquis contra suas quando illum Christus, qtu esl finis inlinitus, de-

iiiipieiatis obatinatara volumatera. Licet enira a!i- stiuet iilustratione adventus sui.

quaudo de invito facias volur.tarium , tamen te ju- Kt civilates destrnxitti. Ilyc non semel etiam
dkante;iist»tin«i et a^quiiatera voUatarie obsUnatus ad Hiieram tactum est. Nam el olim Babvlonia pro
iii malitia impius, tua saivaiione semper indigaus, eo quo<i popuium Dei capiivum lenuit et alfiixit,
 759 GERHOHI PR/EPOSITI REICHEJISPERG. 7G0
Persis ei Medis eam expuxnanlibus destrucu est, A torura eorum non recordabor amplias (Jer XXXI,
«t prius Gomorrha, et Sodoma, cseterajque lini •
34). » Item in psalmo decimo quinto dicit : s Nee
limse civiiates destructap sunt ,
quia imraundiliis memor ero norninura eorum per lahia mea (Psal.
et nequitiis rie^ervierunt, Et Hieresoiymorum civi- xv, 4). > Periit namque memoria eontm cum sonitv
tas non semel destrucu est propter iegis divinae bonae confessionis, id est per sonitum, quo pec»
iransgressionem, quam et olira Nabuzardan prin- cata sua non jam> defenderunt, sed accusaverunt.
ce^coq-aotam desiruxit (1 V Reg. xxv),et Aatiocaus. Iu perierunt irapii, sive humiliati, sive fracti.
Epiphanes magna ex parte dcstruens, tcmplum in ea Set?
per idoloiatriam poliuit, et profaaavit, atque novis* Vers. 8. Dominut in cete.nwm permanet. Frustr»
simepropter iulerfetiioaem Cbrtsti, et discipulorum igitur adversus Deum impii fremuerum, qui eosju 1
*>jus Roina«<us eara destruxit exercitus Ipsa eiiam dicabii. Jam enim in occulto paravtt in judicio,
-> civitas aoroain sacularibusiegum aediflciisiucerni- quo judicatus est, thronum suum, id est judicia
tur destiucta, ut non tam oivitas, quam civiutis riam polestatem, per patientiam, qua coelum acqui-
ruina esse appareat, pro eo quou contra sanclos sivit.

apostolos, et Eccleson tyrannizans crudelia edi- Vers. 9. El ipse, qui judicatus est iniqne, tan-
cu per omnes imperii sui fines misii. VeruroUnien dem -judieio manifeslo judicabi! orbem tenx in
ex meritis apostolorum, et rcariyrura, quorum san- aquitate rneritis digna reddendo.
guine civitas iliaest purpurata, licet in sseculari a!- Quod dixit, adhuc reperit dicens : judicaitt po-
litudme destructa et huraiiiata, tamen spiritua-
sit pulos injuttilia. Repetitio sermonis certltudinem
lispotegtas victoriosa exceileotia oranibus mundi et velociiatem signilicat adimpletionis : sicut repe-
hujuaciviutibus es,l piaelaia, non auctoriute hu- titum somnium Pharaonis interpretante Joseph si-

niana, s«d divina, dicente Domino ad Petrum :

gnificabat velocitatem ac certitudinem adirople-
« Tu ea Peirus, et super hanc petrarn jedificabo £c~ iionis. Ergo cito judicabit, cito aream guam vcntila-
desiam meain, et portae inieri noa pnsvalebunt ad- bit, et a paieis grana separabit. Sed quia judicium
versus eara (Maiih. xvi, 18). i illud prsecedit mora quantulacunque, ne interim no-
Spiiilualiler etiam civitates destruuntur, cum ceat inimicus retro conversus, et nondum ex toto
forti arraatu diabolo custodienii atrium suum contrilus.
fortior supervenit, et universa iiiius arma destruit. Yers. 10. Dominus
est factus refugium ad vi-

Quod fieri cernimus, quando prius Deo rebellit tanda mala. Cui? Pauperi, qui nihil transitorium
aliquis homo % vel aliquis populus veriiati, quam r amat Magnum - est ipsum Judicem esse refngium,
uupugnavit per inobedieniiam, se hutniiiier sub- atque tutorem. Adjutor etiam est ad ag<mda bona.
dit per obedieuiiam ; iunc universa iaiquiutis Qusndo? /u opporiunitatibus. Qualiler ? Permit-
arma c destruuntur, et conflabunt gladios s*os tens eom aliquandiu esse in tribulafionibus. Non
in vomeres, et lanceas suas in falces (hai. w, 4), i euim opporlune homo converlitur ab hoc saeculo,
ut de armis pavatis ad nocendum fiaal instruraenu nisi hujus saeculi voluputibus dolores raisceantur.
virtutum, Tunc membra, quai fuerunt arma iniqni- Inde enim gratius auxiiiura , quo gravius peii-
Utis, fiunt arma pietatis. Tunc caduat propugna- cuium.
cula defetisioDum prius erecia contra Deuru, et lo- Vers. i 1 . Et ideo o Dominc, sperent in te, non
cus iiie fu quasi ierra cultilis, qui prius vtdeba- in se, aut io saecuio, qui noverunt nomen luum^
tur inexpugnabilis. tlte, > ail Dominus, « in ca- Nomen scitur, cum cogno-
iile cujos est nomen
slellum, quod contra vos est. > Castellum igitur scitur. Designans autem Dominus nomen suum ait
Christo et discipulis ejus conirarium, djscipults « Ego sum qui sum, et qui est, misit mc 4td vos
introeuntibus deslruilur, quando pcr veriutis au- (Exod. jii, 14), > id est imrauubiiis, cujtts estesse
nuntiationem vei homo, vel populas aiiquis Deore- super omnia, non transire intcr omnia. Nam etan-
beilis cadit si\e ad saiutein sui prostratus, ut Sau- D geli transierunt a stalu, ir. quo esse cceperunt, et
lus, sive ad peraieiem sui ut Saul rex iniquus, et homo i fugit velut umbra, et nunquam in eodein
multi lyranni sic perierunt, cum edictis qua? con- slatu permanet (Job xiv, 2), > atque omnia quie
tra Dei Ecciesians feccroni. Unoe sequilur : sub sole sunt,vanaettrausiloriasunt.SolusigiturilIe
P^riit uiemoria eorum cum soniiu. Periit jam est, quiest,cui nulla muubilius potest accidere. UU
sonitus persecutiouis, et successit annuntiatio pa- ergo noveruniejus nomen, quimutabilia contemnen-
cis. Periit eliarn memoria persecutorum cum sonilu tes devote serviunt illi soli qui est. Tales itaque
ipsorura, quia sicut sonitus. vocis velociter iransit, sperenl in te, o Domine, qui es, et non fi ustrabun-
nec prolatus aliquo modo subsistil, sic el pariter tur : quoniam etsi videantur ad horam derelicti,
cum sonitu iranseunte velociter transierunt. Yel tamcn non ex toto , non in tempore opportuno
peritt memoria eorum cum sonilu , id esi cum fra- derelinquis quazrentes te, noo temporalia.
gore magno, ad similiiudinem vastoe arboris cum Yers. 12. Psallite Domino, qui habitat in Sion,
icniiu Cragoris de aito ad ima ruentis. Yel perih Hucusque Propheu laudavit Deum, quia inimicns
htetnoria eorum apud Deum obliviscente Deo, qttod factus est retro, iinpii conversi, Dominus refugium
erant impii, sicut per propbelam dicit : t Et pecca- pauperi. Nunc addit de persequcnlium vindicta,
 761 COMMENTARIUM L\ PSALMOS. — I>ARS l. — PSAL. IX. 7C2
quae necduiu dixeral determinate, et de beneliciis, A bus dicilur : Corrnpii suui, el ubom.nabilcs facli
qu.e confert bonis in praesenti. Pro hujnsmodi fi suni in studiis suis. Sludel penc omnis hoinoqtta-
deles provocat ad psaiiendum. quasi dicat Vos: licunque sludio. Sed vos qui psallitis, annnntiate
qiiaereistes se non reiinquit ; Ergo psallile Domino% ntudia condigna psalmis vestris. Dicilis (orlasse :

qni hnbitat in Sion. Sion iulerpretatur speculatio, Jam saepe nuntiata sunt bsec studia, etoccisi sunt
et signiilcat ptaescntem Eeclrsiaoi, qure per spe- annuiitiantes talia,
ttic et nos furtasse occidemur,
cuiutn, et in scuigaiaie quasi de tonge speculalur sibominibus annuntiamus qua? noiunt audire. Ad
aliquid de. Divinitate. Jerusaiem visio pacis dici- hoc respondco, quia si taliter occidemini, mors
tur, quae biguilicat futuram Eceicsiaui, quai facie vcstra non erit sine fructu, sicut et mors piorum
ad faciein videbit pacem, id est ChrkUum, qui est sauaorum habet fructum, quo fruclu in aeternum
pax nostra solvens iniinicitias iuter Deuin et ho- frucntur coram Domiuo.
mmem. De hac Swn itur ad iUam Jerusalem, sed Vs,rs. 15. Quomant requirens sanguinem eorum
non nisi Dominus habitet in bac et perducat ad il- recordatus esl. Requirens m judicio sauyuinem eorum,
iam. Eigo psaliile Domino, qui habttat iit Sion, quenie videbalur oblivioni tradidisse, recordatus eti
psallite bene uperando, et posiea^nHKHJiafe ; prius occisos gloribcare, et occisoms perdere. El ne pu-
bene facite, ac deinde bene docete, sicut iegitis : B tes Dcum iia recordaium, quasi penitus oblilum,
quta « coepit Jesus facere, et docere (Act. i, i). i subdit
Nain cujus vita despicitur, restat ut el praedicatio Noh est oblilus clamorem pauperum. Videlur qui-
coutemnalur. ideo prius t psalliie Domino, qui ha- dem oldiius Deus, cum diu differt facere quod
bitat in Sion (Psat. txxx, 3). > Tenete Psallerium facturus est. Jnurinoium atlcclui hoc videtur, pro-
jucundum cum cylitara. Sumite Psalmum, et date pter quos etiam ipse Deus recordari dicilur : quim
lympunum, ut in psalino sil bona operatio et in , Scriptuta s*pe secundum iiiiiruiaiitium atfeetus lo-
cytliara vel tympano sit carnis mortilicatio. quitur.
El sic pr.epaiaii ad evangeiizandum verbum Dei Vers. 14. Miserere mei, Domine, tide humili-
annuntiate inter genles studia ejus. Annuntiale, qtii- latem meam. Exerapiura se ipsum Propbeta pro-
bus studiis vel ipse reqiiirat salutem gentium, in ponit in studiis bonis, in studiosis precibus quia :

omni gente se timentium, vel etiam quibus studiis de studiis est locutus ut quisque iliins exempl»
:

ipse sit quaerendus, qui nos prior quaerit, ut nos studeat oplare quod optat, et sic optare, sicut
illum postea quaeramus. Qu.erit enim ipse pastor ipse optat ia oratione studiosa dicens : Miserere
ovem perditam, ut ipsa ovis reducta in ovile, pa mei, Domim, vide humitilalem meam. Miserere in-
storem deineeps quaerat, semperque '' trinseco
iili adhaerere misericordiae artectu , vide fotiusseco et
cupiat. Muiti excusant se per non datam sibi facui- manifesto miserationis effcctu. Aspectus luus au-
tatem bene operandi, verbi gratia, non habentes xiiium est. Yide igitur humititaiem meum. Yide
uide faciant eieemosynam, non valentes jejuuare quanlum sim humiliatus, quanta sit humiliatiu
propter inuiimtatem suam, sed nemo excusari po» mea de inimicis meis. Nam qtianta sit humilita»
test a studiis, quia sludere potest omnis homo mea,potest pensari de iuimicis meis, qui sunt
pro viribus sibi a Deo concessis. Et esi interdum exaltati de mea humilitale, et humiiiatioue. Sicut
studium vehememissimum sine manifesto effectu enim Christo usque ad mortem humiliato, et iu
operiim. Sic studet omnis negotialor ditari, etta- humiii sepulcro jacente gloriati sunt inimici ejus,
men doii omnis negotiator dilatur pro magnitu- el exaltati quasi viclores et superiores : ita bubc
dine sui studii in lerrenis lucris. Si autem pro di- dc paupcratis, aut etiatn occisis iideiibus gloriatur
viuis iucris vehemens babeatur studium, eliamsi in exaitatione sua hic mundus. Giorianlur inimici
in hac vita non provcniat ad manifestum effectum, super liddes in hoc mundo exaltati. Sed tu, Dc-
dutnmodo studium non relaxetur; sine dubio in mine, vide humilitaiem meam de inimkis meh.
vita;elerna effeclus consequetur. Studeamus igitur Q Vers. 15. Qui exaltas me de ponis morlis. Ini-
in hac vita castiiicari, etsi contingat per stimulum roicos rneos iuelatione sua non lu exaikm, sedextl»
carnis nos fatigari, tantummodo sludium castita- tari permiltis non supra, sed inlra portas morlis ;
lis non deponamus, et sine dubio vel in bac vita, mcvero ab i!lis huniiiiatum tu exallas de portis mor-
vel certe in futura castitalis corona ornabimur. tis, id esl de cupiditatibits, quibus itur ad mortem,
Similiter studcatnus in cscteris virtutibus. Et licet quarum delectatio ^non jam porta mortis , sed ipsa
studiis nostris aiiquandiu effectus denegelur, tamen mors est. Cupiditas cnim , qux ante voluptatcm
a studendo non cessemus, et sine dubio vel in bac, quinque sensuum pra^cedit, quasi pcr quinque vias
vcl in futura vita, quo quaerimus apprehendemus. ad portas dcducit, et introducit ad mortem. De'.e-

< Omnis » enim < qui pelit, accipit, et qui quserit, ciatioveroeorumdem quinquesensuum, quae in ipsa

invenit, et pulsanti > tandem < aperietur (Matth. vn, voluptate est, consummata mois est. Hnde dicilur ;

8), > si a pulsando non cesselur, et si in peteudo, < Vidua quxest in deliciis,vivens morlua est {/ Jim.

quterendo, pulsando , studium pro posse habeatur. v,6) : > quia videlicet ipsadeliciarum detectatio tpi*
Qui aulem ncgligit bene studere in studiis bo- ritualis vitae interfectio est. Sed tu, Deus mcus,
&iSi sine dubio mancipabilur sludiis pravis, de qui- exaitas me de portis mortis , id cst de cupiditatibus.
765 GERHOHl PRiEPOSITI REICHERSPERG. 764
ijitibu» Uur ad mortem, id esl ad ipsam carnalem .\ id e»t in fraudulenlo consilio ,
pes , id est amor,
detectationeiB. comprehensns teneiur : quiaeum deleclaiiu carnalis
Vt annuntiem omnes inudationes luas in portis fi- adeo iigai, ut si eoneltir abscedere, cioior non sinaL
li(t Sion. Sion antiqua est Ecclesia, Chrisli adven- Ha*c sunt occulla Filii. Haec sunt secieta judicia Dei,
lura in patriarcbis el prophetis de longe speculaia. qua; in hac vita cognoscuntur a paucis. Verum in
Filia Sion Teslamenti Novi est Ecclesia ,
quse nu- fuluro advenlu Judicis, qui ut fulgur advenict,
trita uberibus priurifl EccSesiae similis iili est in Vers. I". Cognosceiur Dominus judicia fuciens.
»Kte velut iiiia matri sua Portee hnjus filice Sion Tnnc ab omnibus cognoscciur judex judicia faciens.
suut audiiores verbi Dei uenevoli, doriles et attenti, Tunc videl>ilur, quod modolatet , quomodo i» ope-
quibue , et perquos bere laudes Dornini annun- ribus manuum tuaram comprehensus esi peccator ,
liantur , dum noti porcis verbi divini margaritas per quse opera secemunlur hic a bouis affectu, in
ealcautibus , aut canibofl verbo Dei oblatrantibus fuluro attlcm secernuntur eliampienisexlerioribus,
sanctum datur, sed auditoribusdevoiis, auditoribus quamlo separali a justis miltentar in tenebras cx-
maxime bis qui sint idonei et alios docere , ut per teriores, ubi erlt (letus. el stridor deniiurc.
eo8 quasi per portas intrenl in Ecclesiam , id est Nota quod non ai;.nide, nisi ab ipsis peccatori-

iu sanctorura commuuionem, qui ab i!!is audiunt B bits procedit poenarum qualitas, aut quantitas, qui-
scrmonem. bus, punientur, quando ui tenebras exteriores mil-
A!iler, Portte mortis sunt co.porei sensus, a qui- tentur. In lanturn enim tunc invitos involvent ex-
bus exaltantur qtii quaerunt , non quae videntur, teriores tenebrae poenarum, in quantum nunc eos
sed quae non videnlur. Et Porim fiiiai Sion sunt sa- voientes delectant interiores lenebrae culparum.
cratuenta iegis, et initia tldei, quau pulsantibus ape- Hic ii.terponitur canticum diapsalmatis propter
rtuntar, utpervenian: ad occulta Filii intelligenda, occuitam la;iitiam separalionis, quae fit iuter bonos
quae < oculus nonvidit, nec auris audivit (/ Cor. et raalos.
ii, 9). » Vebs. 18. Convertanlur peccatores In infernvm,
Aiiter. PqtIcb mortts sunt ve! roaligni homines, Quasi dicat •
Peccatores, qui comprehenst sunt in
vei dsemones, qui aliquos introducunt, vel inlro- operibussuis,quorum pes est illaqueatus in iaqueo,
mittunt ad mortera. Portw filice Sion sunt angeli quem absconderunt, quia nolunt converti ad Deum,
Ecclesiarum visibiliter aut invisibiliter in ministe- in bac vita, convertuntur sallem tarda posnitentia,
rium salutis huoianae a Deo missi. Cum ergo in ut Judas, qui dixit: < Peccavi faden» sanguinem
couspectu angelorum psallimus, vei in gilentio au- « justum (Matth. xxvn, i). > Talis conver&to non erit

dienlibus angelis invisibilibus, vei aperte audienti de inferno ad Deum, sed in infernum, ne semper
bus angelis visibiiibus,id est nominibus in angelo- peccare sit liberum, ne semper teneantur delecta-
rum consortio deputatis, tunc in portit filice Sion lioue mortifeia,
anuuntiamus laudes Domini (Psat, cxxxvn , 1). Et Omnes genies, quce obliviscuntur Deum, quae skut
<|uia lu, Deus Pater, per occuila Filii tui exaltat me non probaverunt Dcum habere irr nolitia, < tradidit
deportis morth, ideo illas Deus in reprobum sensum , ut faciant qu.-e

Yers, 16. Exsultabo tn talularituo. !n eo exsullabo, uon conveniunt (Rom. I, 28), » et ut sint, infizo? in

quod Filius tuus per occulta saiutis mysteria salu- inlerilu quem feceruut, et pes earutn sit in laqueo.

taris esl mihi et propitius, qui terribilis et insuavis Sed ne semper exsultent in rebus pessimis, tandcm
est gentibus inleritum animarum vel corporum concedo, et judicio divino consenliens volo et oplo
facientibus. Et ideo infixm tunt ipsae gentes in in- ut comertanlur peccatores , ne gaudeant in volu-

teritu, quem fecerunl, quando aut aliquos a fide ptate, saltem in inferno. Dictum est hoc ufanifesie,
avertcntes in anima interfecerunl , aut aliquos in ne se alibi putent mittendos, ne locum exspectcnt
ude solidatos corporalibus tormentis intcremerunt, in coelo, quibus locus paialus est in infcrno, iu
vcl etiam substanlias eorum ad interitum perduxe- D quera tandera abibunt , sicut Judas feslinavit se
runt. In hoc interitu ipsae genles infixx sunt, quia ipsum laqueo suspendere, < utabivetin locuin suum
unicuiquesuapropria iniauitas est poena, et cateua, (Act. i,28), » et derelinqucret alteri episcopatnm^a
dum suorum peccitovurs' funibus constringitur ini- seindigneoccupatum. SicfieueliquisJuilaesimilibus.
quus. Unde sequitur : Neque hoc in Iongum diflV.rtur,
/n laquso isio , quan absconderunt, comprehentus Vers. 19. Quoniam non in fmem oblivio erit pau^
est pes eorum. Laqueus occultus est doiosa cogi- p&ris. Etsi videatur esse quxdam oblivio pauperit,
tatio . pes aninir-e est amor, qui si pravusest, di- dura ilorent mali divitiis : taraen non in finem obli-
chur cupiditas, si roctus esl, dicitur et est charitas. vio erit pauperis. A»te finem, anleomnimodam pau-
Eo pede per quosdam passus desideriorum auima peris defectionem Dominus pauperit
recordabitur
movetur quasi ail locum, quo tendit ,id est ad de- in sua pauperlate patientiam babenlis, qunniam
tectationem bonam vel malam quo si perveuerit, : palientia pauperum nonperibii in finem. Haec falien-
betatur, si non pervenerit, contristatur; ve! *i boc tia permaxima estcausa divinae miserationis qun :

adeplum perdidcrit, amplius doiet quam si nun- si pauper in sua paupertate impatiens fuerit, ^ei

quam babuerit. Ergo inhqueo, quem abtconderunt, tardum, vel uulium Dei solalium de sua paupert;tt«
76« COMMFxNTARIUM IN PSALMOS. - PARS L — PSAL. IX. 766
hnbobil, quia quaiituinlibetfueritexaratabona ftira, A geiuet quoniatr. homines stint ? quibus dictia hoc
laiuen frucium non afferet niai iu soia patientia, aummatini se iniendeie ostendit , ut persuadeat
sine quancc proprias possidebiuius aniraaa, Domino judici Deo Patri, vel Christo, ne robtir Anticbristi
dicente : < In patieulb vcstra possidebiiis aoiroas etsuorum sinal stare vcl ampiiari contra Eccle«iam.
vcstras (Lue. viii, 15 ; xxi, <9). Sequitur : Vt quid, Domine, recetsisti longe t despi-
E»t aulera tnfo; mls pasientia nobia necessaria. ci» in opportunitalibut, in tributatione. Dum super-
Prniio ad Deuin.nt intcr fiagella ipsioa txdio atlecli bit impius, inundilur pauper, comprelumduntur m
inurmureinus, cui noo aliud intcr flagelfa sua, nisi consiliis quibut cogitant. ILec dicendo rationem red-
preces, et iaudes aique peccatorum confessiones dit, quare contra foilcm illuin hominem, Antichri-
debemus. Preces, utpaccat; iaudes, quia kt hac vita stum sciiicet, fortior ChristuB debeai cxsurgere, vi-
castigat omneui iiliura qucm recipit : peecaiocam rcsque illius reprimere. kieo vidciicet, quia est op-
confessionea , quibus *?rftm fiagella meruimus. oonunum adjutorinm aiflictis piis ct superbienti-
Deiu<*c ad proximum, ne ab iliiua pace per impfr- )tis hnpiis. llatiouia confirmatio est quod stibjuu-
tientiam discedamus, neqtse iiio tiog Odtente ad gitur : Quoniam laudatur ptccotor in de&ideriis
odium provocari vnU-.iiuu,;-, i >t,iienio etiarn ad unitnis tuee, et xniquut benedicitur. CnnGrniat enim
ipsum dsabolum patientia nohis. est necessaria, qui ^ non sinecausa impium auperbirc contra pauperem.
dura nos per carnis <lciectaiion<-> infeslat, necessa- quoniam unde arguendus esset peccator, inde per
ria nobis esi patientia, ne val per irapattentiam ii- linguas adulantiuut laudatur ipse peccator in desi-
bidinis illi couseniiamua , vel per intemperalam dcriis aaimse suai; el iniqyus inde benedicitur^ unde
icmperantiam corpus iia perdamus, ut r.oti sil idc- maiedici deberct, si esset qui inter iuipium et

ineiim ad Dei sci •vitiuni. NoKiiuili per impatientiam paupercm recte judicaret. Quae deinde sequunturab
libidinis, etiain posi c**atiUlis votum, redierunt ad eo loco : Exacerbavil Dominum peccator, usque :

sseculum, sive occulte sive manifesie. Nonnulli per Oblitut etl Deut, avertit faciem suarn, ne videat ia
iuipatientiam intemperat» temperantiae semetipsoa finem : spiendida exornalione causam totam exag-
mauibus propriis castraverunt, aut jejuniis vigiliis- gerando et amplificando, dum nequitiasAntichristi
quc pcrnimiis ad taiem segritudinem pervecerunt, enumerant, clemenuam Dei provocant ad subvenien-
in qua patienliam eervare non poiuenuil, atquc dum pauperibus, quos premit ilie iniquus, ille per-
ita per impatientiam deveneirun^ ad majorem im- ditionia fiiius, qui dicit in corde suo : Obiitus esl

patientiam. Possideamus igitur animas noslras in Deus, avertit faciem suam, ne videai in finem. Sequi-
ornnimoda paiienlia (Luc. x\i, l9),quouiam patien- p tuf deinde coroplexio, qua in iine arguinentationis

iia pauperum uqn peribit in fmem. repetit id ipsum quod proposuit iti principio. Ibi

Vers.20. Exsurge,Domim, non confortetur homo. dixit : Exturge, Domine, non confortetur homo. Hic
Loquendo de fine sscculi venit in mcmoriarn crude- dicit repetendo id ipsum : Ersurge Domine Deus,
lilas Aniicbristi circa iiucm sa-ctiii regnaturi. Uode exaitetur tnanut tua, ne oblivitcarit pauperum. His
qaasi territus exciamat : Exturye, Domine. ergo praelibatis, et ad forraam vhetoricx arguraen-
Hic uotandum est quod sicut superior psalmus tationia breviter assignatis, nunc redeamus ad con-
continet rheloricam argumentaiionem Propbeix tinuam expositionera littera.
confirmantis, confirroat enim admirahile esse in Exturge, Domine, non conforletur homo, quasi di-
universa terra nomen Domini : sic iste psalmus cat Pa(i«i(ia pauperum non peribit in finem. Sed
:

conlinei argumenlationera confutantis. Ibi eoafir- quia fragiles tui pauperes non possunt ferre uimtam
inavit borainia novi eitaltationein super coaios, ex violentiam Antichrisli, ne forte per immoderatain
ore infantium, et lactentium laudatara : Hic autem crudelitalcm ipsiua patientia pauperum pereal, ex-

confutat iniraicum homincm peccati, filium perdi- turge, Domine, non confortetur super pauperes tuos
tionis, ut ait Aposlolus : t qui extollitur supra om- ilie homo, qui cum eit horao, et non simpliciter
ne quod diciiur Deus, aut quod colitur (II Ihest. D homo, sed, ut ait Apostolus tuus i Horno peccati, :

ii, 4).» Nam sicut illic a ptirao versu : Domine, Do- iilius perditionis (// Thess. n, 3), » tamen sedens in

minus noster, usquc ad cumdem versiculutn in fine templo luo, quod est Ecclesia, oslendel se tanquam
repctitura perfecta est confirmantis argumenUtio, sitDcus, imo etiem exiolletur supra omne quod di-
tjuae distributa est in quinque partes, id est propo- citur Deus, aut quod colilur. Sed tamen quia ipse
sitionetn, rationera, rationis confirmationera, ex- homo, et non Deus, neque naturalis utCbristus,nec
ornationero, corapiexionero, de quibus partibus ilie adoplivus ut verus et catholicus cbristianus, tu

dictum est : sic nunc ab isto versu quo dicit Chrtste, qui naturaiis Deus es, quique adoptivos
Exturge, Domine, non couforlelur homo , usqae ad deos fecisri, quos inter membra tua numcrari vo-
eum quo ait : Exsurge, Domine Deus , exaltetur luisti, exsurge coutn istura non Deum, sed boini-
tnanus tna, item si rite perpendas, perfecta quinque nem pururo, vel potiusimpurum. Exsurge, Domine,
partium confutaniis argumentatio est. Proponit id est contra illum surgcns i doroinare in mcdio
cnim dieens Exsurge : Domine non confor- inimicorum tt orum| (Psal. cix, 2). » Exsurge, Do-
, (

tetur homo judicenlur gentes in conspectu tuo. mine, ac dominium tuum exerce, ne vacct illi ho-
,

GonstiLue, Domine, lcqislatcrem super eos, ul sciaut uiini spurcissimo in Eccksia tua diu doiuinari. Kon
767 GERHOUI PR-£POSlTI RKICHERSPERG. 768

confcrteiur homo, non sit il!i ulla fortiludo eontra A dolore coarctus : • Justnm est hominem Deo subdi,
paupereK fuos, quia non Deus, ut ipso tingil, sed et morlalemnon pa« iaDeosentire( Jitfacft. ix,12).i
punis, vel polius impurus homo est. Similiier cura Judaei negatores et necatores Chri-
Ego qifidem rogo ut non confortefur ilie komo, sti, sicut in Aclibas apostolorum legitur.Herodi ac-
sed tamen acquiescens dispositioni tuae, Deus, eon- clamassent fausta quaedam, in quibus erant voces
sentio iilum in lantum elevari, ut non praevaleat, non bominis, $ed Dei. Verbi gratia : « Rex, iuaeter-
scd aliquantufum itivaleseat. Sicist invalescebant num vive (Act.xii,23) ( i aul aliquid laie, quia taudes
voces cruciligentium te , sic volo invalescere illum, Deo soli dekitas sibi roortali audiens acclamalas,
UtjvdkentUT gettles per etim. Judicati surtt Judaei non dedit honorem Deo, perctissit eum angelus Dei,
per Barabham latronem, quar.do data illis opiione et scaturiens vermibtis exspiravit, ferturque dixisse
Cbristum reprobaveruiu, et latronemelegeruui. Ju- jarn proiimus rooili : Ecce Deus vester. Sic ab illo
dicentur etiam gcntes per Anlichristuiii, quod tieri ipso sunt irrisi, qui hosnini mortali acdamaverunt
vidennts, quando in etigendo aliquo ponlilice vcl voces et laudcs Dei; quia videlicet ille faluus
Rooia?, \el alicrius civitatis pauci cbmaut virum vexatione tandem eruditus bene scivil se hominem
bonum, et multi clamant aliquem Barabbae latroni esse, non deum. Cogebant quoque laudatores ejus
eonsimilcm. Quod in ipw> capite malorum Anti- B scire se homines, id est memiaces, non deos, id est
christo tanlo liet magniiicemius, quanto ipse pula- veraces-. Cum
enim scriptum sit :Omnis homo men-
biturnon homo, sedDeus propterhypocrisira suam, dax, solus autem Deus verax, omnes veraees jam
qua palllabit ntqaitiam suam. Ergo taudiu, et in supra homines Deo veraci inhaerenles dii recle vo-
tanlum elevetur, ut per ipsum dijudicenlur, qui cantur, etsoli mendaces proprie homines vocantur,
sum gentes.licet noraen Gbrisfianum babeant, quod quia omnis homo mendax. A talibus hominibus, a
in hoc ipso abnegaut, quod hominem Christo coh- talibus mendacibus Inudandus est Antichristus.
trarium dominati, et super Ecdesiara eaallari ap- Sciani ergo isti, quoniam homines sunt. Sciat et
probant. Ideo justum judicium est, o Domine Jesu ipse ad similitudinem AlUiocM, vel Herodis plaga-
Christe, ut per illum judicentur in conspeclu tuo, tus, quoniam homo est. Cogaiur ipse hoc scire
ubi pauci sancti vident ir> occultis tuis. Hoc modo sicut el illi, quia homo niendax est. Coarctante H-
judicentur ,
quia le et lusm legem noluerutit. lum conscientia, sicut praeconem suum Judam,
Vers. 21. Con$titue, Domine,$upereos legislutorem. compellalur id confiteri, quia peccavit ir. eo, quod
Illuin videlicethliumperditionis^pravaelegislatorem. se Deo praetulit, aut ab aliis praeferri consensit,
conslitue non inter eos principem, sed super eos ^ dixit ille ! « Peccavi tiadens sanguinero justum
oppressorem, ut saltem vexatio det intellectum au- (Matlh. xrvn, 4f). » Dicat iste : Peccavi, concul-
ditui, et sciant gentes experimento rerum edoctae, cans, el faciens conculcari eumdem sanguinem ju-
auoniam homines tunt. Ouia enim Filium hominis stum. Scsantgentes ipsum tibi, Christe, prseferentes
dimiserunt, et hominem cectoii super se posuerunt, quoniam hominrs sutit, quoniam vani et mendaces
jure debent cognoscere filios hominum pertinentes sunt. Illi qui te, Christe, occiderunt, bontim malum
ad sauctam novitatem se non esse, sed homines dixerunt,quando te, qui pertransisti apudeos ftenefa-
veleres homini seni stufio et infatuato comparan- ciendo, malefaclorein claniaverunt. Isii qui Anti-
dos et consimiles, qualem scnem Deus odit. Nam christum, vel quemlibet minisirum ipsius malefa-
testante Sapientia tria sunt, quae odit Detis : « Pau- cere consuetum et paraium, tibi anteponunt, aut
perem superbum, divitem mendacem, senem fa- Ecclesis superponunt in aliqua dignitatis calhedra,
tuum et insensatum (Eccli. xxv, 4). » Huic setii quando eum laudibus exiollunt, malurn bonurn di-
liomines consimiles non possunt vocari filii bomi- cunt. Sed uterque attestante Scripiura abtfminabi-
num, sed sunt vocandi homines veteres, fatui et lis est apud te. YideliceL, qui bouum malum, et qui
insensati, senes ddiri, ci in reprobum sensum tra- malum dicit bonum contra suae conscienti»; testi-
dili. Sciant ergo gentes Antichrislo adhaRrentes, </«<?- D roonium ;
praccipue illius, quem falso laudat, scu
niam homines sunt, ut hoc scientes cito innoven- vituperat vita contradicente (Eccli. xi, 53). Igitur
tur per pcenitentiam ;
et qui nunquam voluerunt ulrique, scilicet qui malos laudanl et bonos vitu-
pcenitere, iam non habeanl excusationem de peccato peranl, ipsa veritsUisevidentia clarescente, sciant
suo, sec! inexcusabiliter pereant cum prseambtilo quoniam vani et meudaces ipsi suiu, cum 6int ho-
suo traditore Juda, qui sciens quid esset, et quid mines i!li horoini contorporales, de quo sciipium
fecisset, manifeste ait v Peccavi tradens sangui-
: est : Homo vanitali similis faclus est, et de cujus
nem juslum (Matih. xwii, 4). » Scivil ille se ho- consimilibtis dicttim est : i Universa vanitas omnis
minem peccalorem, sic sciant et justi, quoniam homo rivens (Psal. xxxvin, 6), » et omnis homo
homines sunt. Sic iropius Antiochus contra Deum rnendax. Hujus vanitatis et mendacii opprobrium
elaitig, cum tandom plagst tiivina lactus in suis vi- solihomines illi evadunt, qui homini illi velut
6ceribus putresccns torquereiur,etfoetoreillius exer- meinbra inhaerebunt. qui curo sit homo, tamen ve-
citus ejus gravaretur, per moraenta singula dolori- raciter dixit : t Ego sum veritas (Joan. xiv, 6). »

bus ejus augmenta capientibus, ad extremum co- Veritatienim contraria est vanitas, et falsitas, at-

gnovit se homiuem esse Deo inferiorem. Dixit enim que ideo a vanitatc et mendacio liberantur ,
qui
 m COMMENTARIUM IN PSALMOS. - PARS I. - PSAL. X. 770
aomini illi, qui csl vehlas, incorporaniur, A cujus a «iias effecti sunt, Dec dissimulare, vol occult.vc,
corpore quoitiam recesserunl mulii solo notr.ine seu quolibet modo palliaie ultra valeant sua men-
Cbrisli^uo sibi relenlo, tciant quoniam homtnes dacia vanissinia pro Anlichristo conlra Christum,
tttnl, iu est vani et falsi, lam in laudando maliun, prolata ipsis scienlibus, cl fateri coactis, atque
^uam m vituperando bonuni, permaxime cum per umnibtis agnoscentibus qttoniam hominrs sunt.
taudes falsas in cathcdris Moysi, imo in cathedra In boc ioco diapsalma interpositum notal Pro-
Christi, super sanclam Ecdesiam sublimani indi- piicta; orantis feetatn jabibuionem, propter illam,.
gnum, vei per dignum depellunt a
vituperia falsa quam speral, exaudilionem jam partim pnemissae
.lignitate, ne forie ilio principanle mtnus liceat illis et adhuc parfim dieendae oralionis, quam a quajsiio-
msanire. Sciani ergo isti lalos, quoninm homines ne vel eouquestione sic incipit
iunt, qiiouiam vanitati simiies, aut etiam ip$a va-

FSALMUS X.
Secundum Hebraeos (37)

Veks. 1. Vt quid, Domine,reeessisti fonjte?Nimie- 8 partim jam concitata, partim adversus Eccfesiarm
late namque malorum permotus quasi voce gemen- adhuc concitanda. Quasi enim rentus contrarius est
lium, et conquerentium quaerit : Vt quid, Do- illud, quod taudatur peceator in desideriis unimoe

mine, recetsisii lonye! Mox quasi subito inlellexe- tuw, el iniquus benediciiur. Si enim in desideriis
rit, solvit. ideo videficcl recessisli ,
qnia despicis in pravis peccator arguerelur, et iuiquus propter ini-
opporlunitaiibus, in tribulationc. Licet enim tu non quitates apertas malediceretur et excommunicare-
recedas, qui ubique es, tamen duin non suecui ris lur, fortasse humiliaretur sicut humiliatus est im-
in tribulalione, dum difiers auxilium, videtwr gen- pius Achab redargutus ab Elia. Nunc autem
libus quod longe recesseiis, quod tuos despicias, Vers, 3. Quoniam laudctur peccator in desiderii»
nullamque de illis curam habeas. Yerum non ila (initnai sute, et itiiquus quod
benedicilur. Inde est

est, q.iia tibi « de omnibus cura est {Sap. xu, i3).» flucius feri maris conira navem Pelro commissam
Sed sicut tu adjulor in opporiunitaiibus adjuvas despumantes exlolluntur. Nam ipse impiorum prae-

luos opportune in tnbulalione, sic etiam interdum cipuus Antichristus, vel quilibet minister ipsius in-
despicit, imo despicere videris eos in opportunita- signis toilitur ianquam sil Deus, quando laudatur iit

tibus, in tribulalione, qmm sicut mitigas opportune, desideriis animce suce, et ipse cum sit peccator, qui
sic eliam aggravari permittis opporiuno, boc scili- deberet Deum sibi placare per poenitenliam, exacer-
cet consilio, ut cum in tribulalione anxiantur, ma- bavit eum per impcenitentiaro, et arrogantiam; hoc
gis magisque adventus tui desiderio incendftulur est quod sequitur :

hoc est quod sequitur :

Vers. 4. Exacerbavit Dominunt peccalor. Unde
Vers. 2. Dum superbit impiv», incenditur pote-
vero apparet exacerbatom esse Dominum? Inde
oer. Incenditur plane tam dolore quam amore. Do-
scilicet, quod secundum mullitudinem ircc suce non
lore, propler mala quae videt ; amore ac desiderio
quwret peccalorem exacerbantem se ilfc pastor, qui
bonorum quaj non videf. Ineenditur e.tiam r velut
requirit ovem errantem, sed ncn exacerbantem se.
aurum iu fornacc, in qua, dum cremantur ligna,
Peccator vero exacerba;!» Beum, et provocans eon-
purgalur aurum. Sicut necesse fuit hssrewjs ve-
tra se multitudinem irae Dei, sic privatur lamine
nire, ut veritas amplius quaereretur, profiaretur, ac
veritatis, ut et ipse Jonge sit a Deo, et Deus long?
probata magis amaretur : sicetiam necessarium et
sit ab eo : quia
opportunum est aliquando impios esaltari, ut ec-
rum tyrannide saeviente quaerantur boni etiar» ab Vebs, 5. Nettesi Dius in conspeetu eiut. Deum
ipsis maiis, qui comprekenduniur in amsitm, «jfifi-
j) non recognoscit r Deum, quasi nusquam sit, con-
but eogitant alios comprehendere. Quse autem ista temnit. Ideo inquina§(B suniviai illius in omni teffi'

sint consilia conlra pios excogitata, in quibus com- pove vitas suae, vel «ji omni tonpore, id est omnium
prehendeniur impii, lalius exponuntur ab his usque : tensporum iniquitatc. Sicui enim super Judsos ,

Exwrge, Lomine Dcus, manus tua. Prius

exaltetur Christi ac discipulorum ejus interfectores, onini»
enim quasi tcrapcstas permaxima describitur , ut sanguis ju.stus venit effusus super terram a sanguine
quasi periclilanie nave Domlnus excitetur pcr h:ec Abeljusti usque ad sauguinem Zachaiiae : sic super
verba : Exsuryc, Domine. iNunc videamus tompc- Antichrislum sanctisomnibus inimicum venient in-

fttattim flumina flaiibus peirvei-sorum consiiiorum quinationes omnium retroaclorumj temporum f

(37J Hic lilulus deest apud Gerhohura.

 Ttt CERIIOHI PR/EPOSITI RFICHERSPERG. 772
ei idCu inqulnata iunt vicc illiu$ in omni tem- A paraiioncm. Sed ille interflcit innocenirm, qyj ftu»
vvre. ferens ab eo innocentiam suam facit euni nocen-
Aufcruniur judicia lua a facie ejus. Putansenim tem. Hla fuitpeneeutio ryraimorum fempore m»v*
quod lu judcx vivorum et mortuorum, nonjudices tyrun, ut occidereutur homines regum volontati
d* mimanis actibus judicii tui non frcnabitnr ti-
: eonsentire nolentes. ista ?si persecutio AnUchristi,
more ; atque ideo sine respectu Domini super se ui oecidantur innof.entes. Quanquam et in iempore
domlnantisipse, lanquain sif summus, omniumini- martyrum fufrit interfeotio innocenimn in his qoi
thicortm suorum dominabitur, partim per violeutias, terror? 8Uppii"iorum negantes Christuni, dt inno-
panim pcr artes magicas et maias. eenuhus facti synt nocentes. Al tamen quoniam
Vers. 6. Dixit emm ih eorde suo : Non movebor Anticltristus magis animas quam corpnra quaerit
dominando a generatione in generationem sinemuto. iiUertkere, ad hoc sedere dicilur in in&idiib, ul in~
Id esl sinc malis artibus. Hoc dicit in corde. Nam ierfici<i innocentem.
iu ore simuiat se bonum, et malisanibus inimicu.u : Yers. 0. Oculi ejns ui pnuperevi respieiunt. Vel
sicut Saul rex impius et supeibtis propter compa- quia Ass^il se mi^ericoidern erga quemliliel paupereni
randam sibi famam honam simuiavit se n>alis arti- spirku, quia tales cum non valet perscqucndo.
bus inimicum, eradens magos et ariolos de lerra. B quasi t-orum miseriac miserendo atlrahit sibi. Vel
(jui tanien quam fuerit contidens in eit.dem pravis etiam respiciunt in pauperem, quia inlendunl pau-
artibus, per hoc patefecil, quod in arcio positus perare qtmmlibet sibi non consentiei.tem. Durn enim
pytbomssam consuluit, el dc vituio iliius come- foris oculi ejus vel quasi benigne, vel revera mali •

dh(IReg. xxviu, 8),qui vitulus creditur daimonibus gne ac torve respiciunt in pavperew, ipse per malam
fuisse immolatns, atque ideo pariler et artfi magica intentionem ituidiatw ln ebseondiio, qttasi leo in
et idololatria inquinatus, cum se per maia iste putavii tpelunca ma. Piliaa persecutio contra Ecclesian
promovenduu) a generaiione in generuiivnt-m, crudete violenia erat, qu-ando mariyres agebantur tunn««>
udium habens contra Oavid el ejns generationera, iis ut sacriilcareat idolis. Altera fraudulenla per
celerem stise dominatiosiis invenit finem. hajreticas et faisos fratres. Novissima per Anti-
Aliter. Dixii in corde suo, non motebor, id est non christnm et ejus mintstras erit psriter et fraudu-
inquietabor, sed ero a generaiioue in generaiionem lenta et violenta, UnJe ipse AnJichrislus compara-
sine mato, sine infortumo, sine inquietodine. ita si- lur leoni hnidianli hi spelunca. Per i^onem 'vis :

biraetipsi piophelat, etpromittit prospera, sed Ec- perspcluncam dcius isteliigitar. Multi ules iam
clesiae Dei promiltit, ac minalur aspera iiie Iiorao sub noiftine regum, vei Ptiam pontlflcum praecesse-
pecci>tl. * runt, qui conlta Bcclesiaepuritatem vioieutia pari-
\fcRs. 7. Cujus maledictione os piemtw est, et ter, et fraudulentia sua aequiter egeruuU Multi
amaritudine, et dolo. Os ipsius contra bonos ptenum etiam taies aJhuc sequcntnr usque in finem saBcuIi,
ett inaledictione, quia maledicit eis, et maie loqui- Sed quis emum sit pracipuus uomine Intichristi
tur de eis Et amaritudwe, qnia minaiur eis Et
: ; specialiter notatus, cwn ex tempore apostoiorum
doto, quia inlerdum blanditur eis. Sed cum sanctis tcste Joanne sint Anticbristi multi, penilus ignora-
blanditur, tunc licet iu «ngua sonet jucunda pro- tur, donec illustratioi«e Dominici adventus revelc-
rais3io, lamen sub lingua, id est in corde ipsius, est tur ille iniquus, < quem ipse Domimis Jesus inter-
labor el dulor, quia illud cogitat, quaiiter iilis labo- iictct spii iiu uris sui, et destruet illustratione ad-
rem et dolorem inferat : laborem affligendo , dolo- ventus sut (U Thesi. u, 8). > Beatus est pauper
loreai occideudo. iile, qui non capitur insidiis ejus, qtiibus non care-
A iiter. Sub tingua ejus labor ct doior. Hocest, rnus aos, in qutw iiaes siecuiorum devene. urrt, quia
ita periculosa est lingua ejus, qnod '.v.bor et dolor quotidie operaodo aaysterium iniquitatis insidiatv.r i
s*nctoruni, qui est in cruciatu eorpojum, cooipa- ut rap\,<a pauperem. Kepetit verbum de insidiis, ut
ratus pessiraa; ipsius linguae, tub Ungua sjzs est f id q et nos magis c&utos reddat, et intentionem i?.Bi-
est minus periculi habet quam imgw ejus, cujus diantis exponat, qu^ est ui rapiut pauperem. in hoc
noxia dolositas non facile deprehecdilur : quia cum aotem inteliigendu^ cst rapsre puuperem, dum at-
raora raulia praecogitat, quam astute malitiam irahil eutn ad sui perversi principatus cousensum.
suam exerceat. Nara Quomodo aUrahitur ?

Vtas. 8. Sedet in insidiis cum divilibus in occui-- Vers. 40. J» iaquw suo , id egt in dolo suof vel
tis, ut interftcial innocenlem. Sedet cum rnora per- in sua mu-.;i}tcen<io r.olos^. et iaqueosa, humitiabit
tractans eonsilia, in insidm ut latio, cum diviiibut eum. Slcut enim virginem dicitur humiiiasse, qui
ut tyiannus.ostentando eosquos ipse ditavii : in eam corrupit, sic Antichrisius dicitur pauperes
oceultis, ut non facile valeat depr^bendi quid inter humiiiare, quos dolo aut muneriims pctuerit cur-
ambigua occulte cotiquisita sit eiigendum. Hoc to- rurapere. Cum vero non potuerit eos ita corrumpc-
tum fucit, ut interftciat innocenlem, hoc est ut faciat re, ut pravitati ejus velint consentire, domiuium
nocenlem. Aliud est enlm interficere horoinem, su« crudelitatis exercet contra eos. In quo tamen
aliud est interiicere innocentem. Nam ille interficit non proficiet, quia cum dominalus fueril pauperum,
hominem, qui corpus lorquel usque ad animae se- inclwabit $e tl cadel. Jnclinabit se in otium secu-
775 COMMENTARIUM IN P8AL MOS. — PARS I. — PSAL. X. 774
riuti.^. Yeniro emr» eic inelinatus in leclo quieiis A borare iu judicando mnla tot, et laitt.i 9 An idco videi
puiat se reqnieseere, repentino interilu cudet, quia ct sustines, quia contideras laboretn tuum et iram
cum ipsc hc sui complices dixeiint : pax et sccuritas, sive dotorem tuum, nolens in tantum laborare, ut
tunc repenlinus eis superveniot interUus, et non iradas eos in manus tnas? Manus Dei vocantur ali-

eflugicnt. Quod illi continget iusto contingct judicio. quando angeli aposiatici. Unde in Job tlicil Sal-in
VfiRS II. IHxil enim in corde. suo : Oblilus est Douiino : < Mitle manum ttiani, el tange os cjus,
Deus et salvare pauperes, et mepunire. AvertU fa- et carnem (Jnbu, 5).» Haec diccndo Satan se ipsum
ciem tunm. ne videat tne vel illos usque in finem iuteliexit manum Dei, per quam vasa mulla fabrican-
s<eculi. \'el quia lerra est ullimum elementum in tur, et qutedames hislimantur ut lulgeant, ciu:c iam
fine muiid^nae fabricse quasi pro fundamento posi- conteruntur ut intereant. Unds in Isaia malleus terrce
tum, negai Deum videre in finem, ita ut videat rss subnoraineNabuchodonoaor, idest Satandicitur :Et
humanas, qu;e in lerra Qnnt, in quibus nihil agi- Dominus de illo dicit : t Ego crcavi fab'-um snfflan-
luv, nisiordinante ipso, qui omnia videt. Sed quia tem prunas (ha. uv, 46); » quia ipso velut fabro.
ipsa viciens omnia non videtur ab hominibus, hoc seu malleo, vei etiam sua manu Dominus omniy »-

aecretuin inter occuita Filii depuuitur, qrod solis et tens ulitur ad fabricandum. seu conterendum, vel
paucis electis rwvelatur : quibus periculorum ° etiam limandum quodcunqiic vas, prout ipse inler-
jn tot

lempesute niiiil reslat ntsi ChrisJum precibus ex» noscii quid cuique vasi conveuiat. Cum boc ita
cilare, qui solus potest ma!a lanta sedare intpe- sit,nunquid, o Domine, qui habes augeios bonos
rando ventis et rnari, ut fiat tranquillitas ntagna quasi manuin dexteram, et angelos malos quasi ma-
(Mauk. vm,26). Unde sequituv : num sinistiarn, tibi esl laboriosum? aut nunquid
Veks. 12, Exsunje, Domine, eito excita, ei mani~> videns inimicos tuos multiplicatos,:n boc iabomn et
festa polcnliam luam. Exalletur manus t*a, ot for- doiorem tibi esse consideras, ut iradm ecs in tna-
tius perciitiat, eotuuique peccaiorum eonfringat, nus tuas ? ut tradas eos angelis t<»rlorihus in inter-
et pattperes eriptat. Ne oblfoucaris puupe.rum, sicut itum carnis, ul spiritus saivus sit in die judicii?
maii putant, qui dicunl .'
» Averlil laciem suam, Nunquid libi laboriosom est mittere in eos iram
ne videut in finein (Psai. lxxiv, i\). » Jam vero de indignationis tuae, jr.ciignationem, et iram, ei Iribu-
sua? orationis exauditione certus insulta'. impiis lationem, immissionem per angelos malos, ut ant
Peuai irritantibus, Hoc est quod aequilur :
iiii emendenlur; autsi emendari noiuerint Jigjpsii
Vers 13. Vl ovid irritavit imptna Deum ? Qutd cum suo Pharaone, cum Antichrislo scilicet Ilagci-
ei profuiti irritas.se Quem revera
Deum ? irrttavit, lati, saitem liberentur Mebraei, id cst veri Chrisliani?
non tam in eo quod peccavit quam tn v eo quod Absit hoca te, Deus exerciltium, qui lial)es inultos
suis peccalis irapunilatera promisit ex Dei Regli- exercitus angelorum, quasi manum validam, ut
gentia, quem putavit non curare facla humana. quasi rein tibi iaboriosam piaatermitt^s, au!, in ion-

Dixit enim in corde s«o, hoc sciiicet : Deus non re- gum difleras vindicare pauperum tuorum injurias
quirei facta singula vel bona, vel mala. Moc ille et oppressioaes ! Regem i&gypti Pharaonem domui-
>iixit eogUansteoonvidere occulta sua. Sed tu, Deus, sti per quosdam tuos exercstus luae voluotati farau-

Vers. M. Vides «£ tradaa , id esl. qiialiler lantes, videlicet per exercitus non leonum, aut tn-
Iradas eos, id est AntichrLstum, et stios eomplices sorum, ped muscarum, cyniphum, locustarum, brn-
ik mantts tuas, id est in vindictas tuas. Hoc vides. choruiu, et vesican:ra turgentium. Neque boc fa-
etad judiciuia te pr<eparas : Quoniam lu laborem ciendo 'aborasti, sed solo verbo id facium est, quia
et dciorem catmderas. lltum videlicet laborem et tuus faiTtulus Moyses « dixit, et veoit iocusta, et

doloiem de quG supra dici.tsm est : Sub lingva ejv.s hruchus, cujus con erat numerus (Psul. civ, 54). >

labor el dolor. Atque hoc lali exeruitu rex magnus cum suo rxer-
Aiiter Augustinus : t Sotent, ifjquit, hontines :ion citii esl fiagellatus, tanderaque undis tibi lamulanti-
sumere vindictas , timenteti lahorare vei irasci, D bos in mari Rubro est mersus, et populus (uus est
q«od sentienies alii au^ciufi peccant m eos. Sic liberatus. Herodes quoque, cum scaturiret nrermi-
iste impius dixit in corde suo de Deo : Deus non bus, ipso exercitu vermium superatus est, et huml-
requiret, quia non posset totel tania punire, quin liatus, ut se mortaiem cognosceret, laudesque di-
iaboraret et irasceretur, et sic dclore pariter et labore vinas a populo stulto sibi acclamatas tandeni repu-
fatigsietur. » Quod quiavidetur itaesse, dum Deus diaret. Muuquid, o Deus exercituum, cui sic famu-
tandiu sustinet mala , convernt «e Propheta ad lantur exercilus innumeri, iu iaborem et doiorem
Deum, quasiconveniat eum superhoc c E^et autem consideras, ul tradas eos *» moutts tuatl Captivata
sensus iste pronuntialior.e, in qua si erratum fuerit quondam arca tua inimicos tuos percussisti in po-
obscuratur (58). « Ail ergo : Domiue, impius dicit in steriora, et agris eorum ebuttienlibus mures, per
corde suo : Dcus non requiret. Etegodico : Videsne ipsorum murium exercilus t?».,Deus cxcrcituum.pcr-
solumwodo, el non requires, aut judicahis illa qu.-e fecisti contra eos gloriosum triumphum. Absitergo,
facit, propter hoc quod tibi imponitur, nolle te la- tibi esse laborem, ut vindices libi derelictMh quem-

(38) S. August. Enarr. in psal. ix ad hune locr

 ?75 GEKHOHl PR£POSnVREICnERSP£RG. t;6
iibet pauperem, qui proeter te non haberet prote- A Et certe sic erit. Qmpretur pettatum illtus, et jiee-

gentem ! Nam in alilictioiiibus diviium consolatores ''alo diligenter exquisito, ipse neccator non trurnie-
multi , sed soli tibi derelictus est pauper, qui pro- tur, (quoniam vei conversus desinet esse peccator,
pter te derelinquens omnia, faclus est pauper, et ita vel damnatus in suse daronafionis altitudine non
puuper, ut sit orplianus ac pupillus, cui muuclus Licet enim ipse Antichrisius
invcnietur aroplius.
pater cst mortuus, quia paternas ac maternas con- omnino perdendus, nec per veram pvnitentiam con-
solationes in mundo non invenit, quem propter tc verlendus credatur tamen de ipsius complicibus
:

mundus odio habet. Huic tali pauperi, tali orphano, msgna pars con^ertetur, et in suis pcccatis non in~
tali pupillo tu eris adjutvr. venietur.
Igitui noli ullra modum judicia tua differre, cui Aliter. Quoniam dnin superbit impius, incendi-
subest, cum voiueris, posse. Cui faniulatur orbis tur pauper, et per hoc puriflcatur, quaerctur pec-
tenarum pugnans pro te contra insensates. Noli, catum illius, an sit adhuc necessarium ad pnrgan-
noli tnos pauperes autiiio et solatio tuo destituere, dosbonos. Quibusomnibus lunc purgatis» non inve-
ne forie paupertatc, ae desolatione cogente, curn nietur ipsum peccatum necessarium ad purgandos
Vident abominationera desolationis contra se stan- bonos; sicut quando ferrum est planum, non esl
R
tem, id est persevei antem in loco sancto, princi- necessaria lima. Hoc ergo solum restat, ut de me-
panle lidelicet non consolatore, sed Ecclesiarum et dio liat, nec in medio Eeclesiae inveniatur, sed in
pauperuni desolatorein locosancto, ne, inquam,tali carcerem promeritae damnationis retrusus ila sit,

desolatione cogente pauperes tui frangantur, et ini- quasi non sit : justo nimirum judicio, quia ipse
micis luis et suis nimium supplicare cogantur. Fo Christum voiuit esse quasi non esset, sic volens in
stina in adjutoiium eorura, el Ecclesia regnare, quasi destructo regno Chnsti re-
Vers. 15. Coniere brarkium, id est fortitudinem, gnum ipsius deberet in aeternum perseverare. Quod
peccatoris el maligni. Peccatoris dico, propter ini- longe aliter eveniet. Nam ipse Antichristus est be-
quam violentiam. Maligni propter dolum. Vel pec- slia, quae fuit, et non est. Chrislus autero est Rex
eatoris in se , maligni in alios. Vel peccaloris in omnium saeculorum, cujus regnum et imperium
actu peceandi, ntaligni in affectu perseverandi. sine iuitio erat, et sine iine permanet. Unde se-
Fuit Pelrus apostolus ad horatn peccator, et Christi quitur :

negator, sed non ftiit petcator nialignus.

Undc non Vers. 46. Dominus regnabil in ceternum, et in tx-
est brachium ejus contritum, sed per veram poeni- culum sceculi. Regnabil in celemum, quia regnum
tentiam ita conlirmaium , ut eidem brachio £ ejus principio et iine caret. Sed quia regnum ejus
porUe inferi non praevalcanl (Malth. *vj, 18). Judas nonduln~cIare appareT, hondum posilis omnibus
vero mercator pessimus, peccator fuii malignus. inimicis ejus in imo, ut sint scabellum pedum ejus,
Unde jure contrilus et confractus crepuit medius, regnabit raanifeste in wculum, quod subsecutivum
el diffusa sunl » in terra c omnia \iscera ejus est sceculi praesenlis, in quo saeculo saeculi subjace»
(Aci. i, 18). » Ita, o Deus! parce quidein pecca- bunt illi omnes ipsius inimici scabellum pednm ejns
tori non maligno : sed contere brachium peccatoris effecti.
maligni. Sed vos gentes, Antichristi complices, peribitit de

Ecce ovavi, et non incassum preccs fndi ! Nam terra iliius, quae est terra viventium, quoniam
Dco volente, ac preces pauperum suorum exau- pauperes et mites babebunt eam (Mattk. v, 4),
diente, judicium, quod opto, non difitsretitr. Sed quia
qucereiur peccatum illius judiciaria e.taminatione. Yers. 17. Desiderium ipsorum pauperum, quo
Quareiur quod, et quale, et quantum sit peccatum cupiebant diem Domini, exaudivit Dontinns^prtrpu-
illius, ut de illo judicelur. Et ita impius judicatus ralionem cordis eorum audioil auris tua, 16 est cor
non inveuieiur. Sic factum est olim, quando Pharao paratum servire tibi audivit auris tua, id est poten-
judicalus, nec ad sepulturam inventus est. Sic im- D tia tua. Hoc autem desiderinm pauperum, ut ad
est
pia Jezabel de allo pr&cipitata, cum praecipiente victoriam perveniat judicium tuum, Deus judex jo-
Jehu fiiisset non est inventa
quaesita, summas :
ste, cujus justilise ac misericordiae competit
manuum, et cahariam canibus e;>.ra devoranlibu9 Vers. 18. fudicare pupillo et kumiti, ul non ap-
residuum invenernnt, sed ipsam non invenerunt. ponai ultra magnificare $e homo super terram. Prin-
Sic in senalu Roraano, Sicet gentilitatis errore ad- cipaiis pupillus fuit in hoc mundo Jesus Christus
huc implicito, quaesitum est peccatum Neronis, et Filius luus, habens in terra matrem sine Patie, sic-
ipse non inventus, quia, ut fertnr, cum se audisset ut in ccelo te Patrem habuit sine matre. Ruic tali

a senatu judicatum et damnatum, qui prius time- pupitlo :n conspecut Matris flagellato, colnphiz:Uo,
daiur ab omnibus, ipse limens omnes ad siivarum 9C morte turpissima condemnalo, judicium qu;!:h-
latebras fugii, et ultra non comparuit, quia periit lur, ut videlicet justo juJicio a te Palre judex vivo-
sive a lupis dovoratus, sive, ut quidam putant, fame rum et mortuorum constitulus appareat juste judi-
interemptus. Simililer itaque, o Deus! Coniere bra- cans, quiestjudicatus injuste. Sic,Pater juste. quem
chium Antichrisli : quaeratur peccatum iliius, el non niundus non cognovit, Filio tuo, in hocmumio pu-
inveniatur. pillo, judicium posmlamus, ut mater eius, eadeffi»
 777 COMMENTAiULM IN PSALMOS. - PAUS 1. m, PSAL. IX. 778
que sponsa ipsius Ecelesia, qiwe ilhim quasl pupil-
a Passus est enim primo illos rainistros mortis,
lum humileui palre carentem doJet exhseredalum, c qui quserebant aoimam
i qut pueri (Matih. n),
imo * malis colonis extra vineam sibi hairedltariara propter ipsum interflciendum pueros multos occi-
projectum, et inlerfeclum, ipsa eum videat resusci- derunt Herode jubente, cujus filius Herodes in m>
tatum, vidensque, ac tenens illuu» secundura multi- c«m ipsius Christi consensit coroplendo mensuram
tudinem dolorum in corde suo consolationibus co- palrum suornra. Unde super eos justo judicio venit
piosis laHificet. omnis sangois Justus, qui effusus erat, a sanguine
Multitudo dolorum iuit in corde Domime nostr» Abel jusii usque ad sanguinem Zachari». Talis pas-
sanctae Mari», cum Filium suum dilectissimura in sio Christi inmorte iirnocentiura inchoata, sed in
hoc mundo pupillum, et humilem vidit crucifixuni : morte ipsius esl consummata. < Cum enim acce
stabat eniiu juxta crucem cum discipulo dilecto. piaset Jesus acelum dixit : Consummalum esi, et
Sed tristitia ejus versa est bi gaudium, quando eum inclinato capite tradidit spiritum (Joan. xix, 30). »

bonore de triumpho mortis corona-

vidit glnria, et Tunc stabant Juxta crucera
Jcsu mater ejus, et
4um. Sic nimirum bene judicatum est pupillo, et Joannes, hoc habentes desiderium, ut Deus Paler
kumili, quando naaier ejus et di^cipoli pro iiiius judicaret pupillo et humiH snspenso
in cruce. Et de-
«rhaeredatione ac morte oontristati plene sunt laeti- B »iderium pauperum illorura exaudivit Dominut. Nam
ficati. Qui enim putabatur exhaeredatus, ipse con- « ecce velura templi scissum est, et terra moia est,
flrmata sibi btereditate post resmrectionem dixil et petrae sciss* sunt, et monumenta aperta sunt
« Daia est mibi omnis potestas in coelo, et in terra (Matth. xxvn, 51), > et lenebrae a sexta hora us-
(Matth. xxvui, 48). Quasi diceret Inimici mei que horam nonam
» : in in universo mundo manentes
auspendentes me in cruce ccelo, terra (quantHm raortuo Christo recesserunt. Quibus miraculis visis
iu ipsig erat) me privaverunt, dum me puplllum non apposuil ultia homo carnifex magnificare se tu-
humilem injuste judicaveraut. Sed Juste judicante per terrenam Christi substantiam clamante centu-
mihi Deo meo, Patre meo, i data est mihi om- rione Vere Filius Dei erat iste (ibid. 54). > Mi-
: «

nis potestas in ccelo, et in terra, » ita « ut non litesquoque sepulcri ejus custtdes non poterant se
apponat ultra magnificai-e sc horao super terram magnificare super hanc terram, quia fulgureo angeli
(»*»«*•)• » aspectu pariterque '.errae motu desursum, et deor-
Homo Pilatus magnificavit se super tenam, quia suin territi « facti sunt velut morlui (ibid. xxvm,
terramea caro mea data erat in manus impii, unde 4). » Sic nimirum juste judicatum est pupillo et hu-

magniikando se dlxit ad me « Nescis, quia pote-: mili proptei pupiilos et humiles moriuo et sepulto
:

statem habeo dimitterete, et polestatem habeo cru- ^ Vt non apponeret magnificare te homo super ter-
cifigere te? » (Job xix, 10.) Sed morte, per victo- ram ad tempus in manus impiorum traditara, in
riara resurrectionis, triumphata non apposuit ultra quantum ipse volait, qui mari vectem et ostia po-
magnificaresehomo Pilalus vel Jutlaeqa super terram, suit, et disit : « Hucusque venies, et hic confringes
id est carnem meam, quia data est mihi omnis po- tumentes fluctus tuos (Job xxxvin, H). » Non eigo
testas in ccbIo super angelos, in terra super homi- se mariua impietatis procella ultra exaltare vel
ma-
neB, Tunc discipulorum pauperum desiderio satis- gnificare super terram potuit, quam ille deslinavit
factum est, quia bene judioalum est pupillo, et bu- q»i calioem passionis suse, ac suorum fecit mensu-
mili, ut non apponal ultra magnificare te homo su- rabilem, et tolerabilem (J Cor. x, 13). Si enim fide-
per terram, nimis e.xallatam superomnes ccelo3, lis est Dpus, qui non patitur suos tentari
supra id
quando Christus, qui usque ad morlera se huini- quod possunt, sedfacietcum tentatione etiam pro-
liando dewftndit, ipse etiam ascendit super omnes ventum, ut possent sustinere, multo magis est cre-
ccelos, m adhnpleret omnia. dendum in sua propria passione illura sic inensu-
Sed quia titulus p^almi bujus est in Finem pro ra&se vires matris, et discipulorum suorum, ut pos-
Gcculti* Filii, ps?sio vero ejus, quia in carne pas- senl sustinere consolante illos et mii aculorum
d
susest, fuit aperta passio : de occultis ejusdem fllil Ofctansione et cilo maturata resurreclione, qua ille

passionibus piolongatis in finem, quibus crucifigi- pupillus humilis agnitcs est esse a!ti*simus Filius
tur Chriatus in suis membiis usque In finera &ae- alti6simi Patris.
culi, videtur aliquid dieendum, ut agnoscatur desi- Passus estetiam idera pupillus, ei humilis falsos
dnium puuperum, de talibus pas3ionibus judiciara testes verborum ipsius depravatores, quorum pri-
et consolationcs desiderantium. Quae passus est mi fuerunt contribules ejus, qui ejus doctrlnam
Christus iu sua persona, textu3 Evangeliorum con- sabsannaverunt pro eo, quod matrem, et cognaios
tlnet; sed qn.r passus est, et palitar In suis mem- ejuseognoverunt. Novissimi fueruot illi, de quibus
bris, quis enarrare, quis conscribere vaieat?Verum- in Evangelio scribitur: El « cum ntulti falsi testes

tamen sumraatim adjovante ipso conabimur per- accesswsent, novissinie » accesserunt < duo falsi

stringere aacramentum passioois saje tripartitx*, teates dicenles : Hic dixit : Possum destruere tem-
quam ipse primitus in se, deinde qoasi reliquias plum, et post triduum reaediiicare (Maith. xxvi, 60,
assi piscis ejusdem trimodai passionis calicem trans- et seq.). »
— « Etnon erat conveniens testimonium »

misiL Ecclesiae suse. eoram (Marc. xi\, 59). Neque enim ille slc dixerat,

Pataoi.. CXCUI. 25
779 GERHOIH PR^EPOSITI REiCRERSPERG. 7$Q
sed : i Solvite, > inquit, < templum, et ego in tri- \ ohlatione, in trium solemnitaluro cetebraiionc obe-
bus diebus excitabo illud (Joun. n, id). > Ipse quo- dienter servavil. Nov« quoque legis, cujus lator
que ut falsus testis est punitus : quia Patrem suum ipse est, in se sacramenta snscepit baptizatus iu
dicebat Deum, nec receptum est ab eo illud verita- Jordane. Muilo vero magis eadem sacramenta con-
lis verum testimonium, sed receptum es". eorum flrmavit in sua passione, resurrectione, et asceo»
falsum lcstinionium , qui dixerunt eum seducio- sione. Pharisaei autem, aii Evangelista, consilium
rem, malefactorem. « Si non esset, > inquiunt, Dei spreverunt, iu eo vidclicet, quod baptisroura
« hic malefactor, non tlbi tradidissemus eum (Joan. neque Joannis, neque Christi receperunt. Sed et illi

tviij, 30). i Sicut igitur carnifices primus, et se- consiiium Dei spreverunt, qui contra sacramentum
cundus Herodes, atque Piiatus cum suis ceoperato- corporis, et sanguinis ejus murmuraverunt liiigan-

ribus Judaeis, atquemililibusChr.bluin erucifigenti- tes atque dicenles :«Quomodo potest hic riobis

bns compleverunt mensuram carnificum, aique la- carnem suam darc ad manduc3ndum, et sangui-
nisurum, interficiendo in Chrisio corpus visibile : nem suum adbibendum? > (Jcan. vi, 55.) Kt bi ta-
-sic falai icstfts prsenotati. compleverunt mensuram ies cum prius viderentur esse de numero discipulo-

falsitatis mendaciorum proferendo, et persua-

et ruru, tamen abierunl retrorsurr dicentes : i Duros

dendofalsumtesUnwmumcontraChrislumDei, Ver- B estbjc serrao, quis potest eum audire? (ihid. v, 6.)
hnm seternum, de quo dicitur < In principio erat Multo vero amplius consilium Dei sprevit impiu»
:

Verbum (Joan. i, 1). > Hoc Verbum caro factum Judas, qui in cceiu Domini, sacramentotenus pedes

non est falsifieaium. sicut voluerunt isti falsi testes: abiulus, totus permansit iutosus, longe a numero

imo permansit ac perraanet verum. Unds aicut eorum seciusus, de quibus ipse Christus iuubi ditit
< Qui lotus est, nou indiget, nisi ut pedes lavet, sed
Christas, licet occi?us, adhue vivit, sie licetfaiso te-
siimonio confutalus adhuc permanet verax et veri>> est mundus toius. Et vos, > inquit, t mundi estis,

tas juxia islud ,• < In aetemum, Domine, perraanet sed non omnes (Jcan. xm, 10). > Hic tu Judas mer-
Vwbum tuum in coeio, > in sseculum s&culi « Veri- calor pessime, bypocrita nequam, fuisli aotatus, in

tas tua (PiaL cxvui, 89). > Sed quia haec gemina imraunditia tua permanens etiam inter saeramenta

C&ruiticum et faiaorum testium torttlra, Chrislo ii- eraundationis ct purificationis. Tu panem Domiai
iats^ per ipsius resurrectionem v perque resurgentis manducasti, sed panem Dominum ionge a le alie-
nvani/esiationem in multis argnmentis veritatis per nasti. Tu ablutionem pedum suscepisti, sed juxta
dics *juadr2ginta sic est cassata» ut Cbristus et vi- illud : <Qui in sordibus est, sordescat adhuc (Apoc.
vuss et ver<is, ac fidelis testis credatur, ita ui non xxii, 11), > in sordibustuis permansisli. Atqtie uts-

apponai ultra ntagnificare se komo camifex supef nam tu solus iu sordibus tuis permansisses, nec
ttrram, ad cceios in Cbristo exaltatam, nec etiam eas ad posteros tuos transmisisses? Nunc auteni
apponat ultra magnificare te Iwmo faisiloquus tuper videmus, et doiemus mercatores pessimos, hypocri-
tcrraniy scilieet super veritatem solidam coelis enar- tas, hxreticos, et Simoniacos divinis interesse sa-
rantibus in mutido ercditam : de occullis ejusdcm cramentis, nec tamenpurgariasuis immunditiis. fit

fiiii passionibus juxla hiijus psaimi tituium dicen- quidem sacramenta veritatis et vilas via «unt ad ipsam
dnm est aliquid. N?tn praediclx duae passiones a car- vitam, etverilaiem, quia nullus transibit ad terram
niiicibus, et falsis testibus Christo iliatse manifestae promissionis^nisipermareRubrumsacribaptismatis,
fuerunt, quibus inimici vitara mortiilcare, veritar- nullus in descrto bujus mundi vivus ad vitam tendit
tem falsificare voiuerunt, sed non praevalaerunt. aelernam, nisi panem angeiorum babeat viaticum,
Est autem Christus sj'a,rm<os et vita (Jom. xiv, quem qui suraere non curat, ipse Christum in suo sa«
6). Via incsemplis et saeramentis. Veritas in doctri- cramento conculcat. Qui autem indigne sumit, ipse
na e) protnissis. Vi/« in prsemiis geroinisgeminarum t reu* corporis et sanguinisDomini (/ Cor^i, 47)

stolarum, videlicet corporis, et anima. Ipsum ergo ipsum corpus Domini potius (quantum in ipsoest) ra-
Cbrisium ^Uam persecuti M»nt inlerfectores. Ipsum D pUmorccanumquibiisnouest sanclumDominieom-
Ventalem persecuti sunt faisi lestes, Ipsum viam mittendum,quamvis more fidelium, qui
iiiud accipial

perftecati suni exempiorum ejus eontemptores, et corpus Christiaccipinutomni acceptione dignumii-

sacraroeiilorum ejus conculcatores. Et ha^c tertia lud judicajites, et manducando Christi corpus fiunt
passio in oceultii Filii fuit, qnam nuuc lalius pro- Chrisii corpus : fiunt, quod accipiunt, quia non

senuimur, ^uia de occutiis /if«Psalmus isU? agit. vane ipsum dicenteio audiuat : « Accipite es cooi'?-
;

Notum ei-( c* evangeiica traditione, quia usque ad dite : Hoc est corpus ineura, Accipiie, el bibite :

annum sstatis tricesinrum Christus in privala conver- Hic est sanguis meus (Matth. xxvi, 26). > Accipiie,
kme subditus erat parentibus, et iegaiibuii cou- tnqii.it,, id est cmni aecepUone dignum judicate,
sUtutionibus, dans formam, praeostendens vtam iui- ac proinde eum veneralione manducute, et 6ifrf.it? sa»

mjlitatia, quadcbeat bomo peccator subdi patribus, crarnentum, quod vobis est via, seu viaticum a<i

et sacramenjtahbus legia divinae oo:istilutionibus, veritatcffj et viiam. Sicut ergo Cbrislus honoratur
cum Deus factus homo sine peccato, laroen suis a fiiieiibus in suis Secramentis, ista sino dubio ipse
pareniibus obedientiam exhibuit, et sacrameuta le> couculcatur et patilur ab impiis in ejusdem sacra-
gis antiquae in circumcisione, in sui ad templum mentis, quorum pessimus fuit Judas merca(or« p^s-
 731 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS I. — PSAL. IX. 742
simus conletnptor Chrisii sacranicnlorum, in quibus A poientem Filium, consequilur necessario, ut et Pa-
ipse, quanlum in ipso erat, occidit Christum, dum trero neget negando illum ejus Filium, de quo ipse
in ablutione pedum suorum uec est mundatus, nec tesiatas est : i ilic est Filius mcus dilcctus, in quo
ad humiliutem provocatus, dum de mauu Domini mihi complacui (Maith. xvu, 5). » Verum contra
buccellam accipiens, bonum non bene sumendo in- ItocPatris testimoniura invaleseebant voces falso-
tra conviviam vitcemortuus permansit, imo mor- rum testium, Chrisium Dei virtutem, et Dei sapien-
tuas exivit, vel polius quasi morticinum cadaver ac tiam negantitim, a quibus negato Christo negata est
foetidum foras projectus est. Nam continuo post ejus Ecciesia, quia synagoga Satanae finxit se tunc
bucceiiam introivit iu illtim Satanas mortis prsepo- Ecclesiam, et veram Ecclesiam in paucitate electo-
situs, per quem usque ad laqueum esl agitatas, rum tunc servatam uegavit Ecclesiam esse divino
morte condigna peremptus, qui sacramenta vitae, consilio providente, ut vera et cathnlica Ecclesia
quantum in ipso fuil, cassavit, in quibus ipsi Cbri- Chi-isto conforraarctur in simiiitudine quoque hu-
sto passiones multas iniulit manifeste illi adh;e- jusce passionis, quam a teslibus falsis tulit ante fa-
rendo, sed in occultis exempla et sacramcnta ip- ciem Pitati negatus, et postea passus est ab baereti-
sius contemnendo, etquantum in ipso fuil cassando. cis illum negautibus.

Sic ipsc Christus tripliciter passus, a carnilici- B Taodem cuoctis errorum nebulis radio veritatis
bus, a falsis testibos, a sacramchtorum suorum per catholicos doctores fugatis, et fide catholica in
contempioribus, ipse, inquam, Christus piscis tri- toto terraruro orbe clarescente, ia tertia nunc pas-
pliciter assus reliquias de hac triplici assatura sua sionesancta Ecclesia Christo compatitur, qui insuis
dedit suis discipulis, et in his toti Ecclesiae suae, sacramenlis Judam proditorem, et roercatorero pas-
quae est corpus ejus. muUos mercatores, muitos
sus adhuc rouitos Judas,
H;ec itaque complantata similitudini passionis immundospaiitur, quorum quidero pedes abluuntur
Christi passa est innumera tormenta carniQcum a sacramentotenus, dum sacramenta Christi tractant,
tcmpore Neronis, qui pt iinus universalem Ecelesiai vel eispartieipant, sed ipsi
permanent in sordibus im-
indixit persecutionem usque ad imperatoris Con- uiunditias sua eumJuda roercatore pessimo mereato-
slantini couversionem. Cujus in temporc abundante res et ipsi pessimi : quia sacramenta Dei niinistrando
per omnes Ecciesias tranquiUHate ac pace, dum incre- quaerunt* quae sua sunt, non qute Jesu Christi, re-
patis a Chi isto ventis,
mari factaesset tranquiilitas
et gnante iu eis avaritia, « quae est idoiorum servitus
magna, dum dicerent pax et secoritas, tunc repenti-
: (CoL ui, 5), i de qua gignitur Simouia, cujus multa
uus supei venit interitus falsoram testium, quoruro * Q nostro tempore superabundaut exempla. Sicut
»

permaximusfuitAriushxresimhes.contracujuspe- enim quondam tyraunizante Jezabei et lilia ejus

xtiferamdocltinam,dum hinc inde coruligitur,maxi- Athalia propheUe Domini sunt occisi, et altaria
roa tempestate navis Ecclesiee periciitata est, iia ut in suffossa : ita ounc, regnante avaritia, et iilia ejus
errorem inducerentur muiti ettam qui videbantur Simouia, prophela veritatis occiduntur, dum veri-
elccti. Tunc multiplicatis falsis testibus super nu- tatem ioqui non sinnntur, et altaria suffodiuutur,
°i * Simoniacis clericis a Simoniacis episcopis com-
raerum tesliuro veridicorum Constantio Ariano rege u
cosdem paucos in exsilium agente, ac pesteAriana mittunlar; reiiquiae tamen virorum eiectorum, quos
omues Ecclesias occidentales, etorientales iniiciente reliquitsibi Doroinus, ac servavit, ne curvarent ge-
invalescebantvoceseonsm qui contra fldem catholi- oua sua ante Maramon, quem coiit avaritia et Si-
caro in Arimiuensi consilio convenerunt, in quo tt- mooia, Uisua puritate consistunt, et Christo in suis
dem Nieaeni concilii proscripseruut, et in Athana- sacramenlisinjuriaspatienti compatiuntur(//f Reg.
siicathoiici poatificisdamnationem subscripserunt. *'*. i8). Et quidam eorum cum Eiia xelantes ]u-
Acccssit buic falsilatis veneno aliorum falsoruro te- stiiiam ad deserta loca fugere compelluntur, quibus
stium innumera «nuUitudo, quorum alii Christum »n spelunra carr.is posilis, aut eiiam de spelunca
pururo homUiem. et non Deum essc, alii vero Deum D per contemplationem egressis, nisi veniret sibilus
illum esse, nec vere hominem, scd bominis phan- aurse lenis, nulla esset consolalio, d»m in quolibet
tasmainduisseaujimabant. Aiii ante Mariaro illum loco sanclo abominatio desolationis cernitur stare,
non fuisse. Alii de uou exstantibus ante mundum dum priucipaies ac irtatrices Ecelesiae subjacent
ccepisse illum dogmaiizabant< Alii per Mariam qua- avariiiae ac Siroouiae.
si per fisiulam iilum transisse. Aiii de Maria lotam H;f c est causa commotionis et spiritus coiilerrntis
substantiam suam habere Cbristum ore impio doce- petias, et ignisoronia vasiantis, ut revelatum est
haot, et alia multa falsiiatis testiuionia multi falsi Eiiee ; quia propler Simoniam , et avariiiam conte-
quibus Christum, ctsi non in came
testes garriebani, runtur pelne, id est qui videntur fortes esse, et lo-
necabant taraen secundum quod ipse verilas «st, tus orbis est in commotione , et ignis cupiditatis,
ipsum negabant. Et utique parum vel nihil dislat in aut ignis visibilis vindex mabirum invalescrt. Scd
scelere necaie ilium, atque negare. Imo certe mi- qoia nihil consolationis habet Ecclesia in his manj-
nus est illum necare quam r.egare. Nam qui necat festi», eum neque in spiritu conterenie pefras, ne-
illum, non taraen consequitur, ut Patrem necet. que in commolione, neque in igne sit Dominus, orat
Sed qu< negat ilium Dei Patris omnipotentis omni- alque suspirat ipsa Ecciesia pro occullit Filii. Pro-
733 GERHOIH PR.£P0S1TI REICIJERSPERG. 184

pter quort dichur Eli.r : i Post ignem sibilus aune A que laelata? t-unt super te , et ecdri Ubani, > \'e-

ltnis, et ibi Dominus (/// Reg. xix, II), » tbi con- re, namque abieles et cedri Libani iatabunlur,
solatio, ibi recreatlo, in occulti$ FUii, in sibilo le- quando persecutionibns Ecciesiae cessanUbus con-
nis anrce indubifanter exspectetur, quia secundus quievil, et siiuit omnis terra, id est omnis Eocle-
Christi adventus, Hcet tiat impiis lerriticus, lamen sia ,qua evant sancti minores velul ubietes, et
in

eleclis erit quast sibilus aur» lenis. Tunc deside- nujores quasi cedri, qui omnes^ Qrmata Ecclesia-
rium pauperis exaudiet Dominus, prceparaltonem rmn pace, sunt in mar-
laetificali. Non solum vero
cordis eorum audiet aurit iua, Ikus Tunc juxta de- '.
tyrum glorificaUone desiderium pauperum exaudi*
siderium paupemm sic judicabis pupiilo et humiti, ttt vii Dominus , sed etiam in sanclis confessoribus
non apponai ultra tnagnificare se homo super terram. gloriosus apparet Dominus , quos siroiles , « fecit

Et qutdem jam ex parte de*iderium pauperum ex- in gloria sanctorum, et in verbis > corum i moii-
audivit Dominus judicans pupillo, et humili nt non , stra > haereticorum » placavit (Eccli. xlv, 2). > Glo-
apponat ultra magnificare se komo carnifex super riticavit illos in couspectu regum, et dedit illis co-
lerram ,
quia interfectis martyribus, et spiritibus ronam gloriae. Statuit iliia tesianienlum 6empitet»
eornm in ccelum receptis, ila per innumer& mira- num, et dedit iilis sacerdotium magnuin, el bea-
cu!a gioriHcata snnt eorum terrena corpora, ut non ** lificavit illos in gioria in lantum , ul non apponat
apponat nltra magnificare se homo carnifex super ulira magnificare se horno haereUcus, faisus testis
illa i faciiqae snnt ipsi martyres Christi convivae super terram , id est super soluiaro ei fecundam
ilon solum in reliquiis assi piscis , verum etiam in eorum doctrinam, Cantemus ergo in veuerauoue
favo mellis ,
quia per societatem passionis Christi, martyrum, et confcssorum el jubilemus dicendo : ,

gloriae quoque UHus ita suut consociati , ut non Desiderium pauperum exaudivit Deut. Nam juxta
apponat uitta magnificare se homo stcper tcrram , id detiderium pauperum sic judicavit pupillo tt ku- ,

est super corpora eorum io pace sepulta, roiraculis mili martyri vel eonfessori , ut non apponat ultra

comsca, daemunibus terrlbilia, itilirmos medicanlia, magnificare se homo tuper terram virtutum fioribus,
et lnuUimoda virtute radlantla, et iilam gloriaro ex- et fructibus fecundam,dum et per martyrum corpo-
spectantia, in qua et nos < exspectamus Doroinum ra fiunt miracula glorias^, et per confessorum do-
Jesutn, qui reformabit toi-pus humiiitatis ncstrae ctrinam in boois moribue, et operibus frucUficani
donfiguratum corpori claritatis suae (Philipp. m, 20, firieiium corda.

21). > fndiehus quippe martyrum juxta vatidnium Sed adhuc aesluat in corde pauperum vebemen-
fsaia;
;

i jugum oneris > ablatum. et « Sceptrum ex- Ussimum desiderinm necdum plene ac sufficienler
r
actoris ita est superalum sicut in die Madian (Isa exaudiium. Naci Judas mercator pessimus cum eui»

ix, 4). » Sieui enim Gedeon pugnans contra Madian compiicibus avaris, et Simoniacis adhue se magui-
sonanttbus tnbis , fractis iagenis , coruscantibus ficat super terram , supcr saociam videiicet Eccie-
^mpadibus conterruit hostes, ut iB fugam verte- siam pro sacrameutorum indifierenti aimilitudiue,

rontur ita Christus pugnans contra hujus mundi

: qux tam a Simoniacis , quam a calhoiicis in tanta
principcm sonantibus aposlolicis testimoniis, cum fluiit ideDlitafe , ut in errorem ioducautur, si fieri

i in omnem terram exivit sonus ebrum (Rom. x, potest, ei eiecti sestimentque ab omnibus indifle*
t8), > et fraelis martyrum corporibus, et exinde renter accipienda ChrisU sacramenta. Sed paupe»
niiraculis coiniscantibus hostes Ecciesia? verfit in Fiun desiderium jam ex parte super hoc maio exter-
fugam, ita ut non apponeret ultra magnificare se minando exauditum esl, quia mauiieste Simonia«
homo super lerram , id est super corpora sancfo- c* et iucestuosorum ciericorum a sedc apcstoiica
rum juxia desideriura pauperum in pace sepulta, interdicla sunt oKicia. Non autem usque adeo con-
miraculis innumeris coruscantia, sicul in dte Ma- raiuit iiaec interdicUo, ui non appouat ulira mu-
dian lampades coruscaijant , quibus castra Ma- gnificare se homo tuper terrtm , quia, iicet inter-
dian sunl fugata, et ili>s fugatis pax super Israel D dicii , tamcn gloriantur super Ecciesiatn Simonia-
Jirmata est, et desiderium pauptrum exauditum est ei et Nicolailse pessimi pro similitudine signorum
quia sceptrum exactoris superatum est sicut in die sacramentalium. Sic in jEgypto Jannes, et Mambres
Madiau. magniiicsbant se contra Moysen et Aaren pro simi«
Longe hoc praevidens lsaias propheta promisit hludine signorum (Exod. imi, H) : sed postquam
hanc pacem dicens « Et erit in die illa,
Ecciesise : digitum Dei coutra se operantem in siguis Moysi,
cum reqtiiem dederit tibi Duus a labore tuo , et a et Aaron persenserunl , non apposuerunt uitra
concusskme tua, et a servitute dura, qoa ante ser- ntagnificare se mper terram, super Dei pupulum
isU, sumea paraholam istam contra regem Babylo- Sic, sis, O Domine Dcus, fae manifestum quod in
nis, et dicc6 : Quomodo cessavit exaclor , quievk officiis interdietis digitus tuus, Spiritu^ saitelrts,
tributum? Contrivit Dominus baeulum impiorum , nuliam saiutem , nullam vir.tutem pperawur , qui
virgam dominantium , csedentera populos indigna- in officiis catholieorum saiutem et virtutem opir-
tione piaga insanabili , subjicientem in furore gen- ratur : hoc ifa manifesfa judicans pupillo ti humiii,
tes , persequentem crudeliter. Conquievit et siluif cuilibet catbolico, ut veritate hujus rei patefacta
omnts terra, gavisa est et exsultavW. Abietes quo- non apponat ultra magnifieare se homo suver ler-
786 COMMEiNTARIlM IN PSALMOS. — PARS I. — PSAL. IX. 7>itj

ram , non apponai ultra SimoniacuB, vel Nicoiaila A ctutn esl illud ex parte permodica, sed desiderium
incestuosus magnificare se super terram , super pauperum , et prxparatio cordis eorura in hoc
catholicam et apostolicam Ecclesiam, licei in pau- se vehcmenter cxtcndit , ui sicul carnificibus bu-
cis reliquiis coarclatam, tamen adhuc fruciiferam, rniliatis ct haereticis confotatis von apponit homo
quia licet abundan-te iniquitate charitas multorum ultra magnificare. se super lerram, id est super niar-
refrigescens pene defecerit , aitamen io paucis ele- tyruui carnem claris miraculis boneslatani , et su-
ctis dcsidcrium illud flagrat ,
quod creditur exau- per confessorum doctrinam tcstimoniis veritatis co-
dier.dum propitianie Deo : et praeparationes cordis ruscam : sic mercaloi ibus pessimis et immundie
eorum vehementer aestuant, quoadusque judicetur cum Juiia mcrcatoie a coena Domini, a mensa Do-
pupiilo et humiti calholico, nimirum judicio,
tali uiinicorum sacramenlorum exeuntlbus, et quod fa-
ut non apponal ultra magnificare se homo merca- ciunt , cito facientibus, pretiuro videlicet sanguinis
tor pcssimus super terram, id est super Ecclesiam, projicientibus , ac peccatum suum conlitentibus
vel etiam , super terrenam possessionem et acqui- non apponat uilra uilus talis komo magnificare se
sitlonem suam, quae, cum sit pretium sanguinis super terram , id est super aliquam dignilatem cc-
Christi, oblata videlicet ecclesiasticis in sustenta- clesiasticam. Sint autem soli et omnes ilii magni-
Uonem Deo ministrantium, et aliorum Christi pau- *'
fj c i ja Ecclesia, de quihus dicit Apostolus, < quos
perum, sine dubio constot, quod in sepulturam pe- Deus praescivit, et prsedestinavit confortnes fieri

regrinorum , in qua requiescant Chrisli pauperes imaginis Filii sui (fiom. vni, 29 et seqq.). > Quos
in hoc mundo peregrini, cadetn-possessio est ex- autem', ut nnnc ita dicamus, vel saccrdoles , vcl
pendenda, atque talibus est inde requies providen- episcopos vel iu alia dignitate msignes iieri prade-

da, Fieri hoc potesi in aliquibus per talem poeni- stinavit, hos et divina , seu canonica vocatioue vo-
tentiam Simoniacorum, qualem habuit Judas, qui cuvit, utAmbrosium, Martinum, similesqueilloruro:
poeiiilcntia ductus reiulil triginta argenteos ,
quos Et quot ita vocavit, hos eliamjuttificavit, quia eos

deinde legimus in sepulturam peregrinomm ex- justos judices et juste viventes in suis dignitatibus
pensos. Sic poenitentia Juda?, licet ipsi non fue- exhibuit. Quos autcm sic per merita justificavit,
rit fructuosa , tamen peregrtnis fructuosa fuit et illos etiam pramiis magnificavit. Quos justifiea-

utilis , dum non apposuit ipse Judas ulira ma- vit , ut viverent laudabiliter , illos et magnifi-
gnificare se super terram, super agrum sangui- cavit , ut alios regcrent auctorabililer. Non ergo
nis coroparatum triginta argenteis, pretio vide- talium quisquam se super terram roagniflcavit
iicet pretiosi sanguinis in sepulturam peregrino- q sed magnificante se Deo semetipsum humiliavit,
rum. Recte igitur sestuat desiderium pauperum pro mui-
Vidimus nos oculis nostris quosdara episcopos a tipiicandis taiiuus. Recte praeparatio cordis eorum
Simoniacis regibus inveslilos, qui poeniientia, seu est , ut eisdem rectoribus gubemetui- Ecclesia
vera seu falsa, ducti retulerunt pretium sanguinis, Christi, per quos operis sni vtcarios fdem Christus
id est ipsum cpiscopalum ad domnum aposlolicum, reliquil, qui si constituantur principes superomnvm
abrenuntiant.es tali administrationi , ad quani non terram, tunc desiderium pauperum ila exauditutn
erant canonice promoti. Qua satisfactione utcunque erit, ut non upponat ultra magnificare homo super
se

purgali per domnum apostolicum denuo jussi ad- lerram. Sed licet hoc in inanifeslo ultimi examims

winistrare temporalia et spiritualia episcopatuum judicio sit universaliter complendum, quando hn~
booa, ita de ipsis procuraverunt agrum in sepultu- miliabitur omnis qui se magnificabit super terram,
ram peregrinorum , ut essent studiosi aedificatores ita ut non apponat ultra magnificare se liomo super

ot ditatores ccenobiorum in scpulturam, et requieni terram Unsen per occultos Chiisti adventus, qui*
;

peregriuorum Christi pauperum. Sed est hujusraodi bus ipse quotidie suam visilat et examinat Eccie-

seu vere, seu ficte pcenitentium tantilla paucilas in siam deponens polentes de sede, cS exaltando hu-
tanto numeio Simoniacorum et aiiorum Judae mer- D miles, con&tituens eos priucipes, super omnem
tatorl similiui» super terram se maguificantium, tcrrain, valde jucundatur desiderium pauperum,
ut roerilo anbelet pauporum desiderium, fcrveant- dum secundiun prseparationem cordis eorum, quod
que pr&paraliones cordis eorum veheraenler hoc exspectalur in universitate futurum imminentc ju-
numerus poeui-
desiderantiura, quatenus amplietur dicio mamfcsto, nunc magna ei parte fit quolidie

leutium, dignos poenilentiae fructus affereiUiura in iu occultis judiciis Filii ;

pro quibus occulti* Filii se-

aepulturam peregiinorum, nec inveniatur komo, qui cundum titulum psalmi hujus Ecclesia suspirante,
apponat ultra magnificare se super terram; dum el desiderium pauperum suorum ita exaudiat bomi-
vere poenitentes, vere burailiali saivantur, el. ficte nus, u: non apponat ullra magnifkare se homo supgr
poeniletues ctim Juda mercalorc pessirao strangu~ terram.
lantur effusis in tcrram visceribus eorum, palefactis In Hebraeo titulus hujus psalmi lalis est : Victort

tidelicet secrelis, tinraunditi.seorum, suspensisque super mortem Filii. Talis iutitulatio mullum concor-
ipsis inter lerrain et coelum, ut careant utroque, dat sensui nostro, quia victoriam super mortem Filil
terrestri videlicct ac coelesti bonorc , qui contra testamur. Nam de morte, qua iu carne moriuus
Deuiu se prxsuiuunt super terram magnificare. Fa- fuit, victor sunexit, et jam vivit, et vita hommvm
 7*7 GERHOHI PRJEPOSITI REICHERSPERG. 788
curn eo surrexit. Item de morie, quam falsi tesles A audivil Dominus; prceparasti cor eorum, ut audiat
Ulum oppresserunt, quando illum quasi falsum te- aurls tua, et judices pupitlum, el oppressum, et ne~
fctem confutaverunt, ipse victor surrexit, et verila- quaquam ultra superbiet homo de lerra, Ilebraita
tis testes multiplicavit, qni essent ei testes in Jeru- ergo veritas favet noslro intellectui, qui desideriis
salem, et in omni Judaea, et Samaria, et usque ad pauperum, et praeparatione cordis eorum ita S3tis
uhimum terrae. Similiter de morte, qua illum in fieri optamus, ut juslo judicioexaltetur pupillus, et
suis sacramentis mortiticaverunt, qni ejus carnem oppressos Chrislus, vel chrislianus, ita ut nequa-
et sanguinem quasi mortui cadaveris aestimavernnt, quam ullra superbiat kotno de ferra. Homo de terr:<
ipse victor convaloit, quando ipse in tantum carni est Antichrislus. Nam « primus homo de terra ter-
et sanguini dissimilem se ostendit, ut sacramentum renus, secundus Iiorao de ccelo ccelestis. Qualis
carnis et sanguinis ejus communicanlibus in flde terrenus, lales terreni, et qualis coslesiis, ta>es coc™
sil Spiritus vivificans. juxta illud : « Si ergo videri- Jestes. Qui de omnes esl (I Cor.
ccelo venit, super
tis Filium bominis ascendenlem, ubi erat prius, xv, 47 Unde conveniens est, consequens
ei seq.). >

Spiritus est, qui vivificat, caro non prodest quid- est, necessarium est, ut contra illum nequaquam
qoam (Joan. vi, 63). » Caro enim carnaliter aesti- ultra superbiat homo de terra, bomo toius terre-
mata non prodest quidquam. Sed quia caro Chrisli nus, ac proinde homini coelesli, qui de co_lo venit.
quod est opus et oflicium Spiritus, ipsa
vivificat, omnino contrarius, unde. et dicitur Antichristus,
secundum vlrtutem suae operationis recte creditur LdestChrisiocontrarius, quem beali pauperes spi-
«t dicitur esse Spiritus quia facit quod facere non ritu sic humiliari desiderant secundum praeparatio-
potest nlsi summus et vivificator Spiritus. Yivificat nera cordis eorum, ut non apponat ultra magnificare
enim sanctam Ecciesiam, et in die judicii sic vivam se iile homo super lerram.
ethibebit iliam, ui non apponat ultra magnificare se Cloria Palri, qui occuila generalione Filium ge-
homo sufer eam. Nec est incredibile quod crcden- nuit. Ghria Filio, qui occullis judiciis Ecclesiam
aum suademus, ut videlicet caro Verbi credatur suam sanciifical el regit : Qui etiam de tripai tita
Spiritus. Si enim, Apostolo asserente, f qui adhae- passione sua post mortem viclor existens Ecclesiae
ret Domino, unus Spiritus e&t (/ Cor. vi, 17) ; >
quoque succ, quae esl corpus ejus, de ipsa trimoda
muito excelientius ac diviuius caro, quae in Dei passione victoriam donat. Ctoria Spiriiui sancto,
Verbo adhaesit Spiritui summo summus et unus , qui pro occultis Fiiii mauifestar.dis, vel pro mortis.
cum eo Spiritu* est, ita valens vivificare sanctam ejus victoria triformiler consummanda desiderium
Ecclesiain, ut non apponai ultra magnificare se C pauperum gemitihus inenarrabilibus inflainmans cx-
C-rnaus homo super illam. audibile illud facit. Amen.
In Hebra?o sic habetur : Desiderium pauperum

PSALMUS X.

In Doraino confido. Titulus talis est (Vers. I) : animce mem, transmigra in montem sicul passer. Ex
IN FKCEM, PSaLHUS DAVID. hac nempc responsione intelligilur, quid dicant
Quid sit i» fmem, quid psalmus, et qualiter Da- haeretici viro catholico, quem videlicet transmi*
vid sil intelligendus, patet in psalmis praecedentibus. grare suadent in montem, id est in eminenliam
Agitur atrtem bic inveclive contra haeretieos, qui sententiarum suarum. Quibus quid sit responden-
caiiide insidianlur simpiicitati Ecclesiasticas dnm, , super Inpsalmi docet exordlum, quod tale est :

quos quia peccatores sunl, quia ignis concupiscen- D Domino confido. Et ideo quantaslibet maledictiones
tiae, et sulphur maiorum operum pars calicis eorum et suasiones malas contra me proferatis, ego ivene-
fuerunt, ethaec eos inebriaverunt; idcirco Domi- dictionem pro hoc gpero Quia confido in Domino. :

nus pluil laqueos, ut per Scripturam sacram mul- Scriptum est enim i Benedictus vir, qui contidit :

tipMciter Hlaqueentur, imo maie intelligani, male in Domino et erit Dominos fiducia ejus. Erit > ,

interpretentur, intentio est nos liortari, ut haereti- cnim « quasi lignum, quod transplantatur super
cis rcsistamus in ccnfijenlia Dominicap auctoritatis. aquas, quod ad humorem mitlit radiccs suas, et
Modus Prkno dicit, qaaliter
tractandi est bipartitus. non timebit, cum venerit aeslus. Et erit folium ejus
hseretici bonos nituntur in saam trahere pravita- viride, et in tempore siccitatis non erit sollicitum,
tem. Secundo exponit quid utrique parti Dominus nec aliquando de*inet faeere fructum (Jer. xvu, 7;
faciat, qui ei super peccatores piuil laqueos, et oculi et seq.). » Haec est benedietio viri, qui Domino
t:i

t.jui in pauperem respiciunt. Ordo praeposterus est, confldit. Et ego sperans ita esse benedictus, in Do-
cum antequam narret, quid dicant sibi haeretiei, mino confido. Vos autem estis bomines. Quandiu
rCspondet dicens : cnim reius, et contcntio est inter vos, nonne iiomi-
Veks. 2. Jn Domino confido, quomodo dicilis nes estis, nonne carnaiesestis? Nonne cuin sitis ho-
 789 COMMEJNTARIUM 1N PSALMOS. — PARS I. — PSAL. X. 790
ttiines carnates, animales, zelum et- contenlionem A out pravam opittionem perlinaci animoiilule defew
iciter vos habentes, minime convenil, ut in vobis, dat. Perlinaci vero animositate, non lam pravam
au-t sententiis vestris conttdamus, et senienliam opinionem , quam pravam conversationem Simo-
Damini reiinquamus? Dominus dicit : < Super ca- niaci et Nicolait» incestuosi defendentcs, qula non
thedram Moysi sedcrunt Scrihae et omnia
Pharis^i ; erant ulterius tolerandi, canonice sunt inlcrdicti.
ergo quae dixerint, scrvale, etfacite; quae autem Et de manifestis quidem est hacc sententia : Secre-
faciunt, nolite facere (Matth. xxm, 2, 3). > Igitur li- torum autem cognitor» el judex Deus est. Sed vos
cei sitis homines, licel silis carnales, libenter vo3 haeretici a Romana Ecclesia multum dissoni ad ve-
audirem, libenter vobis obedirera, si sederetis in stram cathcdram, super quam
templo Dei sedetis
in
eathedra Moysi docendolegitime, licet nonvivendo extoHendo vos « supra omne, quod dicitur Deus,
icgitime. Nuuc autera quia sedetis < in catbedra aut quod colUur (II Thess. n, 4), i me provocatis,
p slilentiae,
* bealus vir, qui nou abiit in consilio nt innilar montuosae magnitudini vestrae auctorita-
vestro, et in v ia vestra non stat, et m calbedra ve- tis tolerans-omnia, quae vos toleratis, dissimulans,
stra non scdet, sed conlidit in Domino, et in lcge quse dissimulatis, communicans missis inlcrdictis,
Domini volunlas ejus, et in lege ejus meditabitur quibus vos communicatis. At ego in Domino confido,
de ac nocte, et erit tanquam fignum, quod plan- ""et sicut uolo confidere in horoine, in alicujus ho
talum est secus decursus aquarum, quod fructom minis aueiorilate, ita nolo fiduciam ponerc, ut a
suum dabit in lempore suo (Psal. i, 1-2-4) , > Domino recedam : quia scriptum est < Maledictus :

nec aliquando desinel facere fructum juxta Jere- homo, qui conlidit in horoine, et ponit carnem bra-
miae vaticinitim praelibaium. < Cathedras venden- chium suuro, et a Doraino recedil cor ejus ; erlt
tium columbas Dominus evertit, el mensas num- cnim quasi myricae in deserto, et non videhit, cum
mulariorum dejecit (Mattli. xsi, 12). i Cum igitur venerit bonum, sed hahitabit in siccitate, in deserto,
videam vos esse vendilores columbarum, qui men- in terra salsugrnis , tt inhabitabiii (Jer. xvn,
sas Domini, id esl aliaria Christi facitis vobis men- S, 6). > Propter hoc nolo in homine confidere,
sus nummulariorum ; quomodo dicilis animo? xneve; ita ut recedat cor meiim a Christi auctoriiate. Sed
ul ante cathedram vestram reverenter stando, et vos aicitis antfnce mece, utique ad animam meam di-
inensis veatris commutiicando recedam a Domino, rigitur veslra suasio, quia humilialis tyrannis, et
inquoconfido? Dominus est, qui roihl dicil per per triumphos martyrum crudelitate illorum supe-
apostolum suum Paulum : < Nolite cotumonicare rata, qua interficiebantur corpora, vos haeretici non
operibus infructuosis tenebrarum magis autem re- corpora, sed anunas qurpritis interficere. Unde dici-
;

darguite (Eph. v, H). Yos aulem suadetis milii ^ Hsanimte meiv, quani inlerficere qnaeritis Trans-
> :

ab hac sententia Domini migrare, aique onmibus migra in montem, id est in nostram aucloritaiem.
mensis indiaerenter communicare tara haevetico- Vel transmigra in monum, id est in Christum, qui
rum, Simoniacorum, quam sacerdotum cathoiico- est ?pud nos. Hoc dicitis, quasi vos soli Chrisium

rum, Et licet ego confidens in Domino ostendam habeatis. Dicitis, inquara , iransmigra sicul avis,

ralionabile mandatum Romanorura pontificum in

quia, si hoc fecero, ero sicut avis instabilis. Vei si-

caihedra Pelri et Moysi sedentium, cunctas missas cut passer, id est sicut spiritualis habens pennas
raaiiifeste incesluosorum et Simoniacorum cleri- virtutum. Sic loquendo, ct me passerem nominando
cornm terribiiiter quasi peccatum arioiandi p»-o- auribus prtirienlcs in cor sagiitas mittitis.

scribentium, et eas audire prohibcntium : tamen Yers, 3, Qnoniam ecce peccatores intenderutu ar-
vos dicitts artimee meoe : transmigra in monlem, idl cum sumjw, paraverttnt sagiltas suas in pharelra, ut
est iri eminentiam sententiarum nostrarunu Tene| sagittent in obscuro rectos corde. Haec dicendo facit

sententiam litteiatotrum Yirorum, magistrorum iti- aposlrophen convertendo se ad fideles ab haereticis

signium, gubtiliter aslrueuitum, omnibus tuissjs infidelibus, quos post unam et secundam corre-

indifferenter communicandum quandiu quilibet ptioneni vitandos docet Apostolus (Tit. m, 10).
,
D
episcopus iolerat in parochia
a sua sacerdolem quan- CMiasi enim una fuit correptio, quod dixerat : In
tumiibet maRifeste inccstuosum el Simoniacum. Domino eonfdo. Sccunda, quod adjunxit Quomo- :

Christus in Petro, et Petrus in suo vicario dicit do diciiit animce mem : Transmigra in montem sicut
raihi : Noli tales audire, uoli taliura offieia inter- passer, Nunc ab illis proprio judicio eondemnatis,
dicta recipere. Sed dlcit mihi aliquis magister lit- et induslriose mab sua defendeiuibus, ac per fioc

teratus, quasi favente sibi Palre Augusltno, qiiod animas audientinm sagitlai:tibus avertendo sc lo-
nuili sacramenio faeienda est injuria. injuriam quitur fidelibus praerauniens eos, ut sibi caveant.
vero saciamenu» Seri putant, si propler miuislruin Quoniam, inquit, ecce peccatores intenderunt arcum
reprobum contemnatur inviolabile sacramentum, suum. Ecce in manifesto manifesti pcccatores, ma-
qund licet malc ministmutibus non conferat salu- nifesti Simouiaci, et Nicolaitae pro manifestis cri-
tem; tamen in simplicitate communicantibus obti- rainibus interdicti : Ecce ipsi peccatores et abun-
itet suam. virtutem. Quare igitur non attendunt, dantes in saeculo obtinuerunt divitias corporahs ct

qttod idem Pater dicit : Tandiu peccatum cujusqtte 6piriluales ! Nam possident Ecclesias , et sciunt
loieratu, itt Ecclesia, donec <iul accusatorem inveniat, Seripturas, et ideo de ipsis Scripturis Ytleris et
7dl GERHOHI PR.EPOSITI REICHERSPERG. 792
flori Testamenti fecerunt, et inlenderunt arcutn ad A quain, el vkieant, <ui teropori conveni.it, qaod lile

te detorquendo, et flectendo sensum earum juxta Beaius Pater dicit. Naro in expositione versicuii hu-
errorem suum. Quia enim Psaimus iste intitulatur jus : » Quoniam qua perfecisti, destruxerunt, ju-
in fitiem, non est absurdura vel bunc vel alios Psal- stusautem quid fecil ? (Psat. xx, 3.) » Secundum
mos in fmem intitulatos ita ioterpretari, ut nos, sensum ipsius Beati Augustini dicilur : « Si haereiicl
« in quos fines saeeulorum devenerunt (7 Cor. x, offenderunt, justus autem, id est Christus, quid
l\), » bisquae nunccirca fioem mundi fiunl, coap- feeit vobis? Nonne ipse pacem reliquit nobis ? non-
temus verba Psalmoruro, non ut hseretici de suo ne Judam patieoier loleravit? Nonne furem et tra-
sensu in nostrum sensum, sed ultroneam expouendo ditorem, quem etiam diabolum nominavit, pradi-
consensionem, qua? invenitar et in verbis Psalmo- catorem com discipulis fecit, ut ostendcrct per
rum, et in eventibus nostrorum temporum. Sic Pa- tales po?se dona Dei ad eos, qui fide accipiunt,
ter Augustinus, doctoraugustus et eximius traclan- pervenire, etiamsi talis sit, per quem accipiunt,
do Psalmos in homiliis multa iode notavit apta qualis fuit Judas? » Bene landamus hunc sensunt
evenlibus temporum suorum. In suis quippe tem- B. Augustini sao adaptatura tempoi i. Loquitur enim

poribus Ucet multi haeretici exiissent a nobi6, qai ille de Juda necdum fcras projecto, necdum laquei
non erant ex nobis, ut Ariani, Donatistse ac cxteri, B sui nexu strangulato. Et nos juxla docirinam Iianc
quos idem Pater vitandos docuil : tamen Judas fures, latrones et iromundos in gacramentorum com-
mercator pessimus homo immundus adhuc intus
ct muuione, vel celebratiooe intra Ecclesiam toieramus
erat, propter quem cum discipalis dixisset Domi- propter pacem, quam nobis reliquii Christu.*. Ai
inTs ;
jam « vos mundi estis, > sddidil : i sed non postquam viderimus propter talia scelera Judam in-

omnes. Sciebat enim quisnam esset traditurus eum ; terdictionis laqueo suspensum ab officio, et diffusa

propterea dixit rNonestismundiomnes(/oa;i. xm, fuerint in terram viscera ejus, manifestatis videii-
10, 11). i Igitur iste mercator pessimus et ira- cet turpitudinibus ejus, ex tune velut morticinum
muadus in tempore martyrum, et sauctorum con- et immundum, ac fcetidum cadaver devitanles of-
fessorum nondum exierat foi as, quoniam dies erat. firia talium, nihil facimus contra B. Augusiinum :

Sed postqu&m per manifesta ponlificum decretade- quin potius imitamur iilum, qui a Donatistis et Cir-
notatus est, quod ipse, qui intingit manum in pa- cumeeilionibus aliisque sui teroporis haerelicis ex-
ropslde, Christi traditor est, conlinuo introeuute in clusis diligenter abstinuit, neque iliis in sacramtn-
illura Saiana < exivit foras (Joan. xix, 5) > de oc- torum celebrationibus coinmunicavil, qui tamen
cultis latebris ad manifestas nundioas. Erat autcm sacramenta baptismatis et ordinationis per eos dau
nox, quando exivit, quia tenebris invalescentibus ju redeuntibus ad Eccle&iam rata recognovit prop- :

vii agnoscebatur esse mercator pessimus, qul Ec- terea scilicet, quod eadem vel manus impositione,
clesias, et Eeclesiastica vendidit vei emii. Vk etiam vei eatbolicae pacis receptione sanabantur in bis,

agnoscebatur bomo immundus, qui in sacerdotio qui ab haeresi ad Eccles'am revertebantur.

uxorem vel concubinam habuit. Sed nunc ecce a Jam nunc ignoscant nobis magistri litlerati, si

tempore junioris Nicolai per ipsum Nicolaum, per nos verba PsaJjoorum ita coaptemus nostri temporis
Leoncm nonum, per Alexandrum secundum, per cursui, sicut B. Augut>tinus ex lateie semper nota-
Gregorium septimura, perque alios Romanos ponti- vit in Psalmorum 6ui tempons cursum.
expositione
tices Christus ti-aditorem suura hominem immun- Si euim omniura temporum hajretici arcum suum,
dum in Simoniacis etNicolaitisforasprojecit. Unde id esi sanctam Scripturam ad suum errorem inten-
sicfl! Judas po*tquam foras exivit, in nullo apo- dertint, etilli, quinuncsuut haeretici, Simoniaci et
stolico ministerio discipulis est coujunctus ;imo in- Nicolaitae non desinunt arcum $uum secuodum suum
terfectoribus Christi socialus est : ita nimirum scnsum detorquere Scripturas depravando ; quare
post manifestara manifestae Simoniac, vel iuconti- non liceat nobis uti eisdem Scripturis ad ewum
nent.s damnationem Simoniaci vel Nicolaitse per d prava sensa confutanda, non quasi arcu violenter
interdictorum ofllciorura celebrationem Christum in trausversum curvato, sed quasi gladio aucipiti et

denuc crucillgunt, et quantum in ipsis est, interfi- bii acuto? Neque enim conamur Scripturas a suo
ciuni. Quia igitur ofilcia sua celebrant per inobe- sen6u deflectere, sed, quod datura nolis fueiil, in
dientiam, qu:e teste Samuele scelus est idololatriae gloriom dantis loquimur, uon nostra acripta magi-
(f Reg. xv, 25), sicut idoloiatriam censemus ca- sirorum magnorum scriptis conferendo vel praefe-
vendam eorum in interdictis officiis parlicipatio- rendo sed iUorum pio desiderio saiisfacere cu
,
-••

nem, quoniam et hoc est a sede apostolica inter- piendo, qui boc opus a nobis exigunt quasi de uber-
dictum, ut nullus christianus praesum2t audire rimis pascuis pastorit Davidquamdam refectLonem,
mssas eorum, ubi eorum Simonia, incontiuuntia et consoiatorium quoddam ferculum, justitiae sale

et inobedienlia manifesle scitur. conditum, quod esurientibus et sitientibus justi-

Eant nunc magni magistri schoiarum , qui in tiam, ut magis dulce sit et sapidura, non extorque-
tractatu Psalmi hujus introducuiUBealum Augusli- musde Psaloiis violenter alienum sensum, sed cort-

num, volentes probare per i.Hura indifferenler au- sona Patribus dicendo, et uostri temporis hsreses
diendas esse missas omnium sacerdotum. Eaut, in- intcrdum refeliendo ultroneum, et sponte occurren-
793 COMMENTARIUM IN PSALMOS. PARS F. — PSAL X. 79i
»<m «enwra tenemus. Haereiici autem intenderunt A in dignitate servanda habendam deceTn.mus, sed
arcum, id est Scripturam. Nam cum alii simplict- juxta canonura sanclionem, et sanctornm Palrum
ier intelligenteti habeant eam quasi arcum remis- decreta eos omnino damnamus. i Item : < De caete-
sum : haeretici eam dicuntur intendere, cum pro ro, si quis inpostcrum ab eo ,
qnem Simoniacuio
sna aestimatlone suhtiiiorem in eo scntentiam ba- esse non dubitat , se consecrari permiserit , et
huerint. Paraterunl sagitlas snas in pharetra. De consecrator, et conscciatus non disparem dainna-
ipsis namque Scripturis paraverunt veherata et lionls sententiam subeant, sed ulerqne dcpositus
intoxicata verba in pfiaretra, id est in cordc suo poenitentiam agat, et privatus a propria dignitate
tenebroso; ut sagittent rectos corde in ottzcuro, id persistat. » Item speculator insignis Urbanus papa
eat in sylveslri condenso latronum more ipsi lati- 8ecundus in alta specula stans Herimanno Metensi
tantes, ut de ipso cordis nequissimi condenso, in episcopo clamal : « Veudentes et ementes bonorcs
quo sunt latibula ferarum, in quo vulpes fovcas ha- ecclcsiasticos, et sacerdotes, diaconos, et subdiaco-

bcnt et volucres cocli nldos, latrocinia exerceant nos, conjugatosque, quandiu in suo errore perman-
cl inde taatttent reclos enrde, id cst voluntate. Nam scrint, riullam suai ordinationts potestatem habere
6lcut bomines mahe voluutatis habenl cor distor- permittas.
•
» Alexander
— papa
* J
secundus,
-» spcculalor
~r
r> .

tnm, sic bomines bona». voluntatis ipsi sunt homi- B cgregius, ita diclt : « Prsecipiendo mandanius, ul
nes recti cordis. nuiliis missas audiat preshyteri, quem scil indubi-
Atque ut ad nostri temporis haereticos respicia- tanter concuhinara habere, vel suhiutroductam mu-
mus, nonue ipsi peccatores pro manifesta Simonia iierern. Nam liujusmodi probrum, sive diaconum,
vet incoulinentia interdicti, quando se praeparant ad sive subdiaconum sancta synodus officio privavit,
officia iuterdicta celebranda, verbi gratia ad niissara et omnes, qui in canonica sunt, uxores non habeant,
canendum,nonne, inquam, tunc sub nomine missae «rt si duxerint, deponantur. Utecclesia, et altaria
nrcum intendunt, unde sagittas intoticatas mittunt ? non vendantur, nec emantur, et qui amodo vetidi-

Si enim arbor in pandiso interdicta fructibus suis derlnt, vel emerint anathemsti subjacebunf. Ut ec-
comedentes intoxicavit, non quod arbor fuerit mata ctesiaB per pretium, vel a Simoniacis consecratae
per naturam, sed per inobedientiam quanlo magis : denuo conseerentur. Ut presbyteri a teinpore Nico-
isti pef inobedientiam canlantes per inobedlentiam lai pap^ usque nunc ct deinceps scleuter ordinati a
sibi communicanlibus propter geminam inobedien- Simoniacis sciant se esse deposiios. » Gregorius
tiam in suis officiis propinanl mortem, non vitam ? autem septimus quasi angelus tuba cecitut, quia

Cum enim de talibus dicat Dominus : t Malodicam q gladium non tam venientem, quam immineutem
benedictionibus vestris, et benedicam maledlctioni- Yidit. Dicit igilur : « Si qui sunt presbyteri, vel dia-
bus vestris (Maleek, u, f) , » nonue pro sagittis coni, vel subdiacoui, qui in crimine fornicationis
malediclionum sunt habenda verba eorum, eum in jaceant, interdicimus eis ex Dei parte omnipotentis,
suis interdiciis inissis benedicuntpopulum ? Noone et sancti Petri aucloritale Ecclesiaeintroitum, usque
ipsa missa interdicta est quasi pharelra sagittis in- dum poenitcant,el emendent. Si qui vero in peccato
toxicatls plena ?quod papa lnnocentius
Hinc est, suo perseverare maluerint, nullus vestrum eorum
in Eptstola adAlexandrum Antiochenum episcopum audire prajsumat officium Quia benedictio eoruiu :

dicit inter caetera (39) : « Ordinati ab haerelicis, vul- vertitur in maledicUonem, et oratio in peccalum
neratum pet illam manus impositionem caput ha- Domino testanteperprophetam : Malcdicam, inquit,
bent. Ubi autem vulnus iufixum est, medicina cst benedictionibus vestris (/ Reg. xv, 23). Qui vero
adbibenda, qua possit recipere sanitatero quae sa- ; huic saluberrimo praecepto obedire noluerint, idolo-
nitas post vulnus secuta sine cicatrice esse non po- latriae peccalura incurrunt, Samuele leste, et beato
terit. » Nonne sic loquendo iste Romanus Ponlifex Gregorio instruente : Peccalum ariolandi est non
hsereticorum ordinationem quasi pharetram, sive obedire, et scelus idoloiatriae nolle acquiescere. Pec-
arcum, unde vulnera timentur, docet cavenda? D catum igltur paganitatis iucurrit, quisquis, dum
Sed quia haee dicta videntur de Arianis aliisque Chvislianum se asserit, sedi apostolicae obedire con-
illius temporis hasrelicis, videamus an contra no- temnit. » Vox speculatorum in praemissis decretis
strorum temporum bsereticos, Nicolaitas videiicet alte iusonuit, ut omnis, qui audiat interdicta oftl-

atque Simoniacos tale aliquid a sedis apostolicae cia, quasi pharelram, et arcum, quasi vasa mortis
alta specula dicalur, per quod eorum arcus et pha- vitare studeat.
retra doceatur intentare vulnera. Nicolaus papa Ju- Verumtamen ipsi maledk-ti, et inlerdicti per sua
nior syuodo praesidens in ecclesia Constantiniana interdicta officia inlendunt arcum t parant &agittas+
tanquam speculator eonstitutiis in aita specula vi- ut sagiltenl in obscuro, id est in ambiguo, et ob-
dens venlentem giadinm, pharelram et arcum, cn- scnro iniquitatls mysterio allquatenus palliato im-
rat omnemchristianum reddere cautum et praemu- pietatis, et turpiludinis negotio. Quem sagittent ?
nitum contra vulnera Simoniacorum, dicens inter Reclos corde, rectos votuntate. Non potest, inquiunt»
caetera : « Erga Simoniacos nullam misericordiam polloi verbum Dei, non potest impediri gralia Dei,

(30) Causa I,q. 1, c. Ventum c&t.

 •?05 GERHOIIl PR/EPOSITI REK.HERSPERG. 796

quin suos eflfectus opcretur, etiam pcr ministros A cursibus fiuitur nondum apparens nova, vcl cutn

Judae iraditori similes. Acquiescimus plane ista di- nubilo interpolatur vel iu eclipsi, cum
: apparet
ontibus, verum ita, sicut supra detcrminavimus, cruenta. Similiter Ecclesia fuit obscmata adhuc no-
ubi inter Judam elJudam differentiam ostendimus. va, dum in initio tidei nondum terris major eflulsit.

Nam, ut prasostensum est, Jttdae traditori inter apo- Item cum nebulis blasphemorum vituperatur, ob-
stoios tolerato, in suis officiis nusquam derogatum scura est, vel cum caedibus martynim est crucnta.

est. Siroiiiler Simoniacis, et fornicatoribus clericis In bac obscuriute sagiliant haeretici, quia sciunt
adhuc in suo ministerio toleratis, videlicet anle- haec tcmpora decipiendis inGrmis accommoda. Uiis
quam praeceptis apostolicis inierdicerenlur, nus- autem subversis arbilrantur eiiam sibi attrabere
quam dcrogalura est in suis officiis. At nuuc, post- rectos corde.
quam revelaverunt aae\i iniquitalem Judae, et terra Yel ministri Ecclesi* dum peccant, dicuntur ob-
adversus eum constjrrexft, postquam mercator pes- scura iuna, in qua haeretici sagittant, cum per tales
slmus ab offino suspensus quodammodo, crepult ministrari Ecciesiae sacrameuta improperant, per
medius, et diffusa sunt in terra viscera ejus : ipsius quod quosdara infirraos decipiunt, cum ministro-
ac similium ejus interdietaofficia sunt vitauda se- rum merita aitendere suggerunt. Sed nihil limen-
cundum prxmissa Patrum decretalia mandata. Igi- B duru ei qui confidit ia Domino; timeat qui confidit
tur etsi arcum sunm iniendant, ac parent tagiua», in boraine. Tanta cst cnim virtus consecrationis, ut
etsi officia sua interdicta nobis ingerant : nos an- impediri non valeal a malis miuislris, dummodo fiat

nuente Deo scutum apostolicae auctorilatis praeien- per illos consecratio, non dissecralio. Quaudiu euim
demus, et sagittas eoruni ad cor nostrum pervenire quis, Ecctesia non contradicentc, habens conse-
non sinerous. Et hoc iili scienles nos evilant, ei sa- crandi officium exercet illud, ipse consccrat, id est
gitlant in obtcuro, id est in tenebroso sensu. pro- simul sacrat, simul videlicet cum Ecclesia, cui a
pter carnsles et imperilos obscur&to, insidiando Cbrisio consecralionis potestas esl indulta. Si vero
videlicet simplici popello. fuerit excommunicatus, vel officio privatus judicio

Alia iranslaiio habet : In obsaira tuna, quo dicto judicis sui, hoc esl vel cpisccpi, vel archicpiscopt,
significantur infirma, et obscura Ecclesiae membra. ve! primatis :
vei domini apostolici, cujus esi. judi-
Per 'unam quippe figuratur Ecciesia, ot in octavo care de omni Ecdesia, de omni persona, si uon
psalrno notatum est, et bic pienius explanandum reconciliatus inteidictum sibi agit officiuro, non
~y est. Sunl enim duae opiniones dejuna, quarum qnae consecrat i*le, sed dissecrat. Et iJ<iO, qui tale offi-

vt non omnino, aut difiicile sciri potest.

ra esi, aut cium babct aceeptum, non contidit in Domino, sed
AJii dicuntcam lurocn proprium habere, sed globum ^ in bomine^ qui hominem a Domiuo sfparalttm putat
ejus dimidiuni lucere, dimidium obsctirum esse. aliquid posse, cura ipse Dominas dic.it i Sine nie :

Dum atiteni partem, qune lucet, raulatim ad terram nihil potestis facefc Sicut » enim c palmes mm
Tertit, ut videri possft, corniculata apparet, et s c ;
potest feire fruoturo.nisi manserit in vile, sic nec
crescit, donec pars illa tota videatur. Et dum ile- vos, nisi iu me uianseritis {Joan. xv, 5). Quiaulem
rum convertitur, obscura pars iucipit apparere, dc- per qualcmcunque mtnistrum suscipit ministerium
nec tota nobis iterura auferatur. Haec est Ecclesia, non intcrdictum, ipse conOdil in Domino, qucm ho-
quae ex spiiitnali pai te lucet, ex carnali obscura norat in miuislro, licet indigno, verumlamcn digni-
est. Et spiritualis pars modc apparet bominibus, tatfs ofllcium liabente sine legitima contradictione.

modo latel in coascientia soli Deo nota, et solo cor- Sancta enim Ecclesia partim regnans in coelis, partini

pore videtur. pcrcgrinansinlertis, illicfulget ut sol, hic varialur

-> Alii dicunt, qtiod non habet lumen, nisi a sole ;
mterdum lucens, interdura obscurasicut luna. Et cst
scd quando propinqua est illi, eam parlem habet ad quidem in bonispraelatis iuna plena, luna plfschalis,
nos, qua non videlur ab eo, et ideo non lucet : sed luna perfecla, per quam nox bujus lemporis illunii-

cum recedil, illustratur ab ea pafte, quam habetad j)

natur sicutdiesaeteiniiaiis.perquaravesperaSabbati
nos, donec sole oocidente plena surgat ab oriente. lucescit iu prima Sabbati, et sicut in Is,aia lcgimus :

Ctim autem ex alia parle soli coepi». sppropinquare, est lux hujus c lunap sicullux solis? {ha. xxs, 28) >

superior pars illustratur, infeiioi obscuratur. Koc quia fulget non soium ex dignitale officiomm, seJ,
iterura convcnit Ecclesiie, quas lumen non habet, quod. eicellentius est, eliara ex digiiitate meritorim
nisi a sole juslitiae. Forsitan, qu.e de iuna dicta et quasi respiciendo solem per diamctrum, et per
sunt, aliquibus nimis ubscura videbuntur. Qtise si directuraab eo mutuavit lnmen plenum, sicut spc-
iion placent, satis esl incrementa lunue, et detri- culum suscipit huminis vulturo plenum, quando
menla allendere, qua*, cum deficit, ut renovelur, anteponitur hominis vultui per directum. Ubi autcm
sic quoque signiticat Ectlesiam. qua; cum moriendo sola dignilas est officiorum sine dignitale rucrito-

defecerit, resuscitabiiur. B icusque dictum est, rum, luna est obtcura. Verumtamen est luna, longe

qualiter per lunam significatur Ecclcsia. Nunc di- quidem sub sole posita, sed super terram exaStala

cendum est, quaiilcr per camdem siguiticelur ob- propler dignitatis eminentiam, aqua si fucritdepo-

scura, in qua heretici sa^ittant. sita, cum adhaeret caudae draconis, terliam partem

Luna tribus niodis obscuraiur, vel cuni mcnstruis stellarum trahenlis, ct lioc modo amitlit eminen-
 797 COMMENTARIUM 1N PSALMOS. - PARS I - PSAL. X. 798

tiaiu quoque digniiatis, jani ncc luna dicenda, nec A tnerlli, quod crescerc solet in loco huroili, et qui-

in amissae digmialis vel interdicUe ofliciis recipienda bns est maximus timor de meritorum detrimento,
est. quod evenirc solet in looo ailo, magis cupiunt in

Nec moveat aliquem, quod reprobum ministrum loco alto humiii sahari, quam In alto periclilari.

pro dignitate oflicii dicimus honorandum, licet ca- Unde non ftcle, sed ex toto corde Cugiunt honores in

rentem dignitate merilerum. Sicul enim lolus pene boc mundo, quanquam tarnen ipse honor bene ad-»
Iionor meiitorum diiatus est in fulurum dicente ministratus, et dignitas digne habita interdum pro-
Scriplura < Ne laudaveris hominem
: in vita sua ficiat ad meritorum augmentum. Sed quia hoc fit

(Eccles. xi, 30). > Sic officiorum dignitatibus in mullum raro, boiior quidera suscipiendus est cnm
praesenti vita est honor suus exhibendus. Unde con- timore per obedientiam, si Dominus dixerit, < Ami-
tingit plerumque in praesenti Ecclesia, ut Jn hoc ce, ascende superius (Luc xiv, 10), > nunquam la-

mtindo sinc honore sint sancti, egentes, angustiali, men appetendus . et quando altquis episcopatum
afflicti, quibus dignus est mundus, ut ei praesideant dcsiderans, non honorcm, sed < bonum opus desi-

in ecclesiaslicis vel mundanis dignitatibus, et illi dcrat (/ Tim. m, I), » iilam tamen regulam a san-

pcr dignitates exaltentur in hoc mundo, quibus ctis depromptam cusiodiat, nt virtutibus pollens ad

dignus est mundus. In futuro autem judicio talis

B honorera aecedat coactus, virluiibus carens nec
erit commutatio, ut (iant < novissimi primi, et pri- coactus. Cum enim alBrmante Apostolo non sibi

mi novissimi (Malth. xix, 30), > quia qui meritis quisquam sumat honorem, < sed qui vocatur a Deo
carentcs in dignitatibus et honoribus praesentis vilae tanquam Aaron (Hebr. v, 4). > Et si homo virtuo-
fuerant primi, lunc erunt uovissimi : et qui merita sus ipse sihi sumat honorera, quantum ad sensura
dignitatum habentes bahelanfur in hac vita novis- proprium, honor ejus non erit honor, quantum ad
simi et quasi dignilatibus indigni, tunc erunt primi. sensum apastolicum, sed erit ipse obscura luna, in

Cum enim divina gratia dona su.a distingual in me- cujus obscuyitate latrones vigilant, «f sagittent in
rita et praemia, exceplis infanlibusetaliis, qui me- obscuro rectos corde. Nam luna pieniter lucente non
reri nibil omnibus mereri valentihus
possunt : iu audent latrooes exire. Si autcm homo carens vir-
juxla mcritorura gradus erit honor in futuro exhi- tulibus eliam nolens et aiiis cogentibus fuerit ad
bendus. Testatur boc Evangeiium, ubi servo bono bonores promotus, quia non divina, sed humana
dicenli < Domine, mna tua fecit quinque mnas, »
: coactione provectus est multbmagis ille velut ob- :

Domihus rcspondet < Et lu esto super quinque : scura luna prsebet aptitndincm latronibus, ut saqit-
civitates (Luc. xix, 18, 19). > Item alteri dicenti tent in obscvro reclos corde. Hacc obscuritas ideo
:
^
Domine, mna tua fecit decem mnas, > responde- illis eveniet justo judicio tuo, Doroine, in quo con-
tur < Et lu esto super decera civitates. > Secun-
: fldo, quoniam lenon probaverunt babere in diie-
dum solas ergo, ut diclum esl, roeritorura dislin- ctione, et in notitia. Ideo traditi sunt in reprobum
ctiones eril in futuro distinclio pnsmiorum et ho- sensum, ut faciant. quae non convenjunt : et hi,
norum. qui tales elegerunt, atque sibi praeponi voluerunt,
Haec tamen coilalio merilorum prsesentium et fu- quia te venientero in nomine Patris non suscepe-
turorum honorum non secundum quantliatera, sed runt, neque te in tuis minimis honorare studue-
secundum qualitatem pensanda est. Nam de quan- runt : ideo alios tibi contrarios elegerunt, et sibi
litate constat, quod meritorum quantitatem quanti- eos praeposuerunt ]uslo judicio tuo csecaii, et ob-
tas praemiorum et honorttm futurorum inaeslimabi- scuratum cor habentes, in obscuro suo sagitiati,

Quia < non sunt condignae passiones

liter superjlt : atque Anticbristo, contrario tuo subjugati tanquam
hujustemporis ad superventurara gloriam, quae re- et ipsi contrarii. Contrarii namque libi sunt
velabitur in nobis (Rom. vin, 18), > ut apostolus Vers. 4. Quonium quce perfccisti, deslruxerunt.
ait, quando < supra modum > aeternae < gloriae pon- Tu < ex ore infantium et lactentium perfecisti
dus (// Cor. sv, 17) » operabitur i in nobis illud, D laudern tuam (Psal. vw, 4). > Hanc laudem illi de-
quod > nunc < est tnomentaneum, et leve iribuia- slruxerunt. Quando Scribae ac Pharisaei de morte
tionis, » per quam, ut ait Petrus, modicum nunc tua tractanles te lapidem electum reprobaverunt
oporlet trihulari, < ut probaiio fidei veslrae multo 5 pueri Hebraeorura velui infantes, et laclentes ignari
sit < quod per ignem probatur (/
pretiosior auro, quid agerenl, ramos palmarum pro signo vicloriae,
Peir. 7), » quo igne futurorum dignitatura solis
i,
ac regalis triurophi praeferentes tibi laudes regales
dignis digne confereudarum nunc fabricatur corona cecinerunt : < Benedictus, qui venit in nomine Do-
etiara de hac ipsa tortura, quam inde habent boni, mini, Hosa;ma Filio David. Benedictum quod venit
quod indignis dignitates conferuntur in hoc mundo t regnum Patris nostri David, hosanna in excelsis
quae solis dignis essenl conferendae, nisi quod illis (Maith. xxi, 9). » flaec illis infantihus et lactenti-
meliores dignitatcs in ccelo sint repositae. Cura au- bus in laudem tuam clamantibus, tu, qui eos tuo
tem per dignitates praesentes aliquando crescant, spiritu ad haec dicenda excitasti, ex ore illorum in-
aliquando Yero decrescanl merita futurorum bono- fanlium pcrfecisti laudis tuac divina praeconia. Scd
nim, et illud raro, istud vcro frequenter contingat qucc lu perfectiti, hae isli destruxerunl, quia et te
sancli viri, quibus permaxiiua est cura tic augmento ipsum in lua carnc crucifixeiunt, et le in luis mem-
7*9 GEEUIOHI PR^EPOSITl REICHERSPERG. 800
bris, k) tuis minimis persequendo vituperaverunt, A mu in cceio, quod coelum est sedes ejus. Auima
ti inimicos tuos laudaverunt, eosque suis laudibus enim justi sedes est sapientiae, et ipsa sapientia,
in regalem, sive sacerdotalera dignitatem sublima- quae Deus est, dicit : « Coelum mibi sedes esl (Act.
verunl. Et hoc semper nituntnr efficere, ne tu lau- vu, 19). > In raagnis itaque sanctis lanquaui in
deris, ne lu sublimeris in tuis minimis, ne tu sa- lemplo suo, tanquain in cosio Dominus ipse sedet.
cerdoiium, vc! rejjnum in tuis minimis administres, Atque inde oculi ejvs in pauperem respkiunt, id est

voluntque, ut tu semper sub principibus sacerdo- in queralibet fidelero lemplo, et coeto inferiorem.
tum Anna et Caipha, et sub judicibus Herode ac Hoc dicil justus, hoc ita esse crcdit justus, elinde
Pilato similibus jacoas oppressus, tanquam tu non multa ei quando per favores malorum
cousolatio,
sisrex atque ponlifex, cui soli (quia in nomine Do- exaitatur injustus. Scit enira, quia quantumcunque
mioi venisti) est honor debilus ab omnibus rcve- mali esalteiitur et inultiplieentur, tamen Dominus
renter inipondendus. Tu etiam ex ore apostolo- est in lewplo sancto suo, Dominus in ccvto, sicut
rum quod:>mmodo infantiuni (quia piscatores et jam expositum est.
quando lauda-
simplices erani) perfecisti laudero, Aliter ; Yos, qui destruxislis laudem, quam ex
verunt et elegerunt Stephanum virum plenum fide, cre infantium perfecit Dominus, noluislis, cec ad-
et Spiritu sancto formam dantes electioni9 in di- B hoc vuitis justos commendarc, quia fortasse vos
gnitatibus eoclesiasiicis, ul M potissimum elige offcnderunt, et offendunt justi, quibus displicent
rentur et laudarentur, qui fide, ac Spirilu sancto opera vestra injusta, quibus, dum non communi-
pleni invenirentur. Sed hsec tua instituta, quce tu cant, roagis autem redarguunt justi, fiunt vobis
ex ore aposiolorum perfecisti, isti deslruxerunt, rnolesti, dura fortasse modura eicedunt vos incre-
qui carni, et sanguini, qui regnum Dei non possi* pando. Sed ille unus justus, qui singularitcr est
debit, pro nohilitate mundi, seu alia lerrena causa justus, ipse videlicet Cbristus, quid fecit, quid vo-
laudes acdaraaverunt, eos promovendo ad houores, bis mali unquam intulit? In quo iram vestram con-
qui Annae et Caiphae, vel Herodi ac Pilato sunt !ra se procuravit, ut ea destruatis, quse ipse per-
eonsimiles. Ita illi, quce to perfecisti, dettruxerunt fecit? In quo meruit, ut cxaltetis inimicos ejus con-
laudando, qme
non laudas. tu tra ipsom ad hoc sludendo scmper, ut scdeat ini-

Juslus autem quid fecii ? Nunquid justus, in Do- roicus ejus in tempio sancto ejus ostendens se.. tan-
mino coufidens injustis Dei laudem destrucntibus quam sitDeus? Yerumtamen velitis, nolitis, Do-
consensit? Absit! Quid crgo fecit, quando iniquos minus in templo sanclo sno : Dominus in c&lo. Sicut
vidit praevalere in alicujus impii promotione, seu verura est, quod Dominus est in templo, verbum
falsitatis assertione? Quid, inquaro, fecit ille inju- u iu carne : sic verum est, quod Dotninus, id est
stus, qui noluit injustum laudando, vel pro mune- Iioino in Deum assumptus, est in ccelo, unde non
ribus justiGcando injastus fieri? Qui cum nollet potestis eura deponere, licet in templo ejus, quod
assentiri falsitati quasi veritati, ut permaneret ju- cst praesens Ecclesia, possiiis Antichristuin vel
stus, quid ferit? Audi, quid fecerif. Corde credidit quemlibet ejus ministrum exaltare ad oppressionem
ad justitiam, et ore confessus est ad salutem. Hoc pauperum. Sed cum Dominus protector pauperum
scilicet, quod pMpter malos in Ecclesia principan- jam sit inctelo, sitque illic sedes ejus (jam quippesedet
tes, propter falsitatem ereotam et veritatera oppres- iilic super cherubim et super thronos judicans
sara Dominus nou dimittit Ecclesiam suam.
ipse a-quitalem) inde ocv.ti ejus in pauperem respiciuut.

Deserit quidcm illorum domum.quibus dicit lEcce : De itla invisibili aeternilalis aula, in qua dispo-
relinquetur vobis domus vestra deserla. Non me nnntur omnia isla temporalia, Domiuus Jesus, cu-
videbitis aroodo, donec dicatis Benedictus, qui : jus laudem vos destruxistis, in pauperem respicit.
venit in nomine Domini (Matth. xxiu, 58, 39) , i Cum enim in boc mundo nifail tiat, quod inde non
hoc esl : Non me videbilis, non me clementem, seu aut sinatur aut jubeatur a Cbristo, cui < data est
propitiura habebitis , donec in laudando me vel j) omnis potestas in ccelo, el in terra (Matth. xxvin,
meos illis hudtbus consona dioatis, quas vos de- 18), » oculi ejus ita in pauperem a vobis oppres-

struxistis, quando impium pro muneribus lauda- sum icspiciuut, ut nihii in hoc mundo siuat fleri,

stis, et quas ego perfeci ex ore infantium, et la- nisi quod bonum est cuilibct suo pauperi. < Oinnia
ctenlium raihi cum palmis nccurrentiura et dicen- cnim cooperantur in bonum his, qui sccundura

tiuin : i Benedictus qui venit in nomine Domini proposiium vocati sunl gancti (Rom. viu, 28). »

(ibid. 39). > Qui huic laudi noi; consentiunt, qui- Vocati scilicet vocatione ipsius Chrisli dicentis :

que illara destiuunt, quantura cst in se, quia no- i Yeuiie ad me omues, qui laboratis et ooerati
lunt illum exaltari, vet in ponlificem, aut regem estis, etego reficiam vos. Tollite jugum meura su-
benedici, c qul venit in nomine Domini, domus per vos, et discile a me quia mitis sum, ethumilia
eorum rolinquetur deseria (Isa. r, 6), » quia rc- corde, et invenietis requiem animabus vcstris (Matth.
gnanle in ea Simonia, et immunditia, fugit inde xi, 28, 29). In hos pauperes ita vocatos a Cbrislo,
sancti Spirilus gratia. Verumtamen qui sedet in iemplo sanclu suo, qui sede.t :
id est

Vers. 5. Dominus in templo sanclo suo, in san- rcgnai . et judicat in ccelo, scmper eculi misert-

etis vidclicet, quos ipse sibi templum faeit. Domi- cordi» ip^ius respiciunt.
 «01 COMMENTARIUM IN PSAI.iiOS. — PAI\S I. — PSAL. X. m
Aliter : Tu Deus Paier ex ore infantium, et la- A a Patre, ac videt Patrem per ipsura cuncta dispo-
ctemium perfecisli lnuderu Christi Filii tui. Scd ncntem. Istum singulariter propter nos pauperem
tftue tu perfecisti, ilii deslruxerunl, qui eum blas- singularem, Pilinm bominis, Filium Virginis, ocu-
phemaverunt, conspueruot, crueiiixerunt, velttiam iis apertis, et nunquam claudcndis videt Dominus.
quemlibet ipsius discipulum injuste oppresserunt. Sed palpebree ejns imerrogant filios hominum :

Parum e*t illis destruere yel destruxisse, quau lu Filioshomimtm, qui de vetustate anliquorum in-
perfecisli : xditicant enim, et in quantum in ipsis novati dicuntur eorum illii, palpebrae Dci interro-
esl, perfleiuut, qua3 tu deslruxisti. Nam lu ideo,' ex gant. Habet enim Dominus in obscuris Scriptura-
ore infaniium, et iacientium perfecisti laudcm re- rum locis quasi oculos clausos, in manifestis autem
galem super iilium luum nostrum Salvatorera, ut apertos. Ha>c igitur opertio ct upcrtio luds in Scri-
iiio rcgnante riosque salvante < destruas iniraicum, pturis dicuntur palpebra; Dei, quse illios hominum
et ultorem (Psal. vui, 3), » seu defensorem, inimi- interrogunt, id est probant, quia exercentur in ob-
eum tu» legis defensorem sua; lcgis, inimicum ju- scuris, et non iuflautur in manifestis. Item opcrtio
stitiaj, defensorem suae injustitke atque uliorem, quando bseresis aliqua invaleselt palpebrarum est,

ultiones videlicet exercentem semper mala lnten-
3
tione, licct intcnlum justitix invitus militet sua
ultione. Talem inimicum, talem defensorem, seu
ultorem tu Dcus Pater destruis, quando Fiiio tuo
Apertio vero, quando veritas patcscit. Vel paipebras
suas Dominns claudit, quando iniquos et fitios te-
nebrarurn pi incipafi sinit, quando peccata, vel pec-
catorum pcenas abundare permittit aperit autem :

poniificatiim et regnura defeudis. At isti eurodero ' casdem palpebras, quando bonos in sancta Ecclesia
iniraicum aedificant, magnificant, et exaJtaut, qui exaltat, quando peccata ct peccaterum pcenas re-
eum in pontificeni vel regem exallanduiu ciamaitt. spectu gratioe suse fugans factt, vt tristilia cloclo-
vel ordinabiliter piaedicant exaltatum, quem cou- rom vertalur in gaudium, et nox, ut dies illumine-
stal essc inimicum tux justae legis, et defensorem tur. Sic inlerdom clandendo, inlerdum aperiendo
su:e injustaj legis. 6uas palpebras.
Juslus aulem quid fecit? AudisUs oranes, qui Vers. 6. Interrogat justvm, et impium : quia per
aures avdiemli babetis, quomodo insauiunt mali tales alteruationes et justus probatur, et impius re-
redificatofes lapidem illum reprobando, quem Deus probalur, quando justus nec in adversis frangitur,
Pater aptavit superponendum « in caput anguti iteque in prosperis extollitur vel corrurapitur : im-
(Psal. cwii, 22), i et supponeodum in iundsmento, pius autero ct in adversis contra Deum murmurat,
ul ipse, qui descendii et aacendit, impleat onmia : C ct in prosperis non Deum, sed se magnitlcat, atque
Audistis, quomodo hunc lapidem nituutur desirueie i» voluptatibus dilalat. Sic etiam in passione ipsius
dissipando leges ejus, et construendo suas leges Christi palpebris ejus clausis per mortem mundus
iniquas. Et quidem injusli sic fecerunt : Jusius au- qoidem gaudebat, discipuli autem contrisiabanlur,
tcm Deus Pater quid kcil? Nunquid et ipse, lapi- et per id probabanlur. in resurreclione quoque pal-
dem hunc dejectt, Imo ipse
et a se projecit? Absit ! pebris, et clarescente in Chrislo luce Iramortalilatis
Dominus oinninm est in templo suo, ipse Dominus irnpii sunt contristati, et tristitia discipulorum con-
Pater est in Domino Fifio, sicut Ipse FHius dlcit : versa esl in gaodium. Et Petro in passione palpe-
« Ego in Patrc, et Pater In me es», (Joan. xiv, 10). brseChristi clausie fuerunt, quando ncgavit; sed
Etiam cum hoc tcnrplum a Doraino perfectura per apcrlis palpcbris respexit Dominus Petrum, et flevit
impias manus Judaorum destrueretor, nihllominus amare. Sirailiter adhuc palpebra' ejus iulerrogant
tamen Dominns erat in templo suo, qula licet aniina filios hominum. Et non soluni interrogat bonos,
Christi deseraerit carnem per morlis degustatis- qiios diclraus filios hominum, sed oniversaliter < in-
nem , taraen divinitas Patris, et Verbi, et Spiritus lerrogat omuem hominem venientem in hunc mun-
san<jtipleniludinem suae inhabitationis nec ab ani- dum, justum, et impium (Joan. i, 9) : » quia lux
rua, nec a carne Chvisti dctraxil, quia homo Deus ejus palpebris apertis etiam in tenobris lucct, sed
faclus ii>. Dcum natus, uon adoptatus antc mortem tenebrae, id est mectes teuebris, et peccatis amica;
inmorte ac post morteni Deus permansit, ac sernper illam non comprehendunt (ibid.), non amplectuntur,
permanet, quia Dominus ita est in hoc templo suo, non diliguot, quia nec se ipsas diligunt, quod
nt ipsum templum Dominus. Dominus iia est in
sit ex eo constat, quoniam diligunt iniquitatcm. Qui
hoc cceio suc, in homine videlicet coneeplo, et nato aulem diligit iniquitatcm, odit animam suam, quia
ccelilus, ut ipsum coslum sit Dominus. Jn hoc ccelo per iniquilalem, quse diligilur, anima perditur.
sedes est Domini, quia in ipso inhalital omnis ple- In Hebraica veritale sic legitur : Dominus in
uitudo Divinitatis rorporaliter. Unde lemplo sauclo suo, Dominus in cwto tkrcnus ejus.
Oeuii Domint hunc pauperem, id est Christum, Oculi ejus vident, palpebra ejus probat filios homi-
propter nos, et intei nos egenum non de longe vi num. Dominus juslum probat, impiatn antem et dili<-

dent, Sf:d de prope in illum respiciunt, neque un- gentem iniquitatem odil anima ejus. Sensus lilterx
quam suse dilectionis intuilum iili claudunt, quia hujus est apertus, nisi furle illud videalurobscurum
ipse unigenitus cst iu siuu Patris, nuilaque tunica quod impium dicitur anima Dpmini odlsse, cum
ullius euJpae vel creaturas mediante semper vidctur Dorninus,qui totusest spiiitus, non babet animam f
80? CERHOHi PK^roSlTI REICHERSPERG. 801
ncque in ipsura ca.lat oiliura,cui verissimc dicilur :
^ exposiiionibus laqueis errorum inextiicabihbus
< Tu auiem,> Domine, < in IraD^juiUUale judicas, Et haac omnia mala sunt par$ caticis eorum, pars
el cum majrna reverenlia dispoDis i omnia (Sap. UUos poense, qua» iilis datur per calicem, id esi per
xu, 18). Sed isie usus loquendi de Doraino uoa mensurara. Nam tota quantitas et numerositas tor-

est rartis, ut dicalur babere iram vel furorem vel menlomm, quae mali accipient pcr calicem justde
odium, non quod perturbatio talis ei accidat, sed mensura?, non posset verbis comprebendi : ideo de
quia impius, qui torquetur, boe putat, quod Dorai- parte calicis bic dicitur. Yerura tamentotus caiis in

nus contra se iram vei furojem habeat , cum ipse Apocalypsi quodammodo signiGcatur, cum de me-
quod facit,quando in impiis
in tranquillilate (acial, retrice Babybraia dicitur : < Quantura > diktavit
non quod ipse fecil, sed quod ipsi fecerunt, puirtt. < se, et in deiiciis fuit, tanium date ei tormenluni,
Nibil enim odit eorum, quae ipse lam in impiis, et luctum (Apoc. xvm, 7). > Tantum quippe se
quara in piis fecit (Sap. xt, 25). Sed quia ipse est Babyion meretrix in delidis suis dilatavit, ut si

bonitas atferna, cui malitia est contrcria, quam ipse scmper \ivere liceret, semper peccare liberet. Ideo
non fecit, sed bomo et Angelus, qui a bonitate ie- justa mensura, justo calice, dabitur illi seuerna

fecerunt, suo defectu eara feceruut, punit, et odit pcsna, ei bis, qui cum ea meretricantur. Sed nunc
illam Deus naturatiter bonus, et odit eam aniina & iftteriffi suot part calicis torum ignis, et sulphur, et

ejus, id est intentio ejus. Anima enim Dei pro in- spiuius procellarutn.
tentione, sicut braehiura ejus pro fortitudine acci-
Vers. 8. Quoniam justus Dominus, qui nec sine
pilur, cura Deus omnino simplex neque animam
nverisura corapetentis calicis permitiit suos fldeles
neque brachium babeat, vel caeiera membra bu-
nec impios vei hic, vel in inferno cruciari
tentari,
mana, seu aflectiones humanas. Esi enim simplex
quoniam justus Dominus principaliter ac singuta-
divinitatis essentia, cui tamen transuraptive a*si-
riter : pluraliter dispositas diletit, non
et justitias
gnantur verba huinana per membra et aifectiones,
scium mensura bonorum praeraiorum, sed etiara
in
quas signiGcant, humanas exprimentia, vel potius
in meusura malorum iormeniorum. Unde rccte
obscure inuuentia efficacias divinas : verbi gratia,
iUum jusiura jodicem prsedicamus quouiam in :

pcr ccajcs Dei signiGeatur, quod nihil eum latet :

omnibus, qua» ad probandos pios et torquendos
per manum,quod cuncta operalur.et sic per caetera impios disponit, nauitatem vidit vvltus ejus. Vultus
hui&ana verba.et membra divina innuitui efficacia.
ejus est fllius ejus, per quem innotescit ; quia est
Bene ergo dictum est iu Hebraica verilate : Do-
justus hic vultus ttquitatem videt per approbatio-
minus lustum probat ; tmpium autem, et dutgentem ,,
... '. II
tntquttatem odit antma ejus. Ideo
C nem ipsius aqurtatss. Sicut autem per Dei vuitum
inteitigitur FiUiis, ila per risionera vultus potest
Vers. 7. Pluit super peccatores taqueos. Apostoli
intetiigi Spiritus sanctus, qni significatur alibi per
et prophctae sunt nubes, qtiae icibre verbi Dei ani-
septern ocuios agri.
mas irrigant. Sed de his nubibus Dominus piuil
imbrem teiuporaneura, et serotioum super bonos. Gloria Patri lalem vuitum habenU : Gloria filio,
Pluit etiara indc super peccatoret laqueos, id est ipsi Patris vultui : Gtoria Spiritui sancto, quo quasi
verba iilaqueantia, ut per Scripturara sacram mul- per visionem FiUi, in quo videt Pater, illuminauto/
tipUciter Ulaqneentur msle illas inleiUgendo, maie omncs electi. Amen. Glorietur Dominus, quod sit

ic.terpreiaudo. Qtiare hoc? Idco sciiicet, quia ignis, noster Dominus, et nos bom servi ejus, non servi
et sulphur, et spnilus procellarum^ sunt pan caiicis peccati. Glorietur vultus ejus, quod in nobis tan-

eorum. lenis concupiscenlhe, sulpkur matorum quam in claro specuto sit expressus. Giorietur visio
operum, spiritut procellarum, tempestas videlicet eju6, quod iliuminemur lumine ipsius. Plcui sunf

poenarum isfernaiium sunt pars calicis eorum. Vel coeU, et terra ista TrinilaUs gloria, et gloriatione.
spiritus procellarum est in turbidis eorum conten- Gloria est in praedeslinaUone, gloriatio in prsedesli-
tionibus. Unde juslo judicio Dei iilaqueantur in suis tiatioms exectiUone et consummalione. Amen.

PSALMUS XI.

Sattum me fac Domine. Titulus est (Vers. i) : D dicit : Propter migeriam inopum, et gemitum paupe-
m FINEM rSALMVS DAVID PRO OCTAVA. rum, nunc exsurgam, dicit Dominus. Intenlio est ab
Qtiae sii octava, in p^almo scxto dictttni cst. Ibi hnjus saeculi vanitatibus revocare ad cloquia Dei
peccator timuit oclavara. Hic petit iliam David casta, in quibus est salus.

poeuitens elpropbeta,ut destrualur iniquitas sseculi, Potest per Oavid, qui in boc psairao psailit in

el veritas futune promissionis appareal. Primo a finem pro octava, competenter tota Ecclesia bic
saeeulo petit tiberari, et salvari. Secundo inducit accipi, tam in his, qui Christi adventura praicessc-
Deum promittentcm consolationem per Filium, ubi runt, qiiara in his qui sequuntur. Nam et prece*
$05 COMMENTAlllUM 1N PSALMOS - PARS !. - FSAL. XI. S06

dens Ecclesia, qa* Chrati adventum exspectabat, A que buic proximo veritatero servamus.qui Gdemin
salvationis fjturse desidevio acoensa illitd orabat, baptismo illi promissam violamus, quam etsi ver-

qood nunc per adventum Chrtsii pnesens Ecdesia bi» fateantur multi in corde, vel actibua nejiant

comptctum sciens adhuc tamen suspirat et orat, ut habcntes labia dotoia, labia garrula, dolosa, ct de-
salatis opus, quod universaliter fecil mittcndo Sal- ceptoria. Nam per baec Labia locuti sunt in eorde,
vatorein totius mundi, perlieiat in singulis necdum et corde, id est mUlttpIici, vel duplici corde, aliud

plene salvatis, veltit etiom ad salutem quidem pras- praetendentes, aliud intendentes, cum sint intra se

destinatis, sed adhuc enim in

a sulute alienis. Sicut dtiplices et muiliplices, lamen sunt in malo con-
corpore.quamdiuvelumnn mcubram noncstsanum, cordes. Diminntce, inquam, non penilus exstinclae,
totum corpus optat medicum : sic 'in coelo Ecclesia, quia de veritalis sciniilla est hoc ipsum, quod no-
licet Salvator advenerit, multosqiie jam salvaverit, lutit falli,quam scintiiiam ia se noluntexslingui, sed
tamen usque ad octavam clamat Ecclcsia salvatio- a lumine sno sic imroinuunl eam, ut ad proximuin
nem sibi necessariara. Ail enim : non exlendant flammam suam, quem fallunl, et

Vers. 2. Salvum tne fac, thmine, vel sicut in a quo falli nolunt.
Jlebraeo iegitur : Salva me Domine : quoniam defecit Vers. 4. Disperdat Dominut universa labia do-

sanctut. B losa. Disperdat, hocest dissipetet perdat, r?on boml-

Primo ipse Adam sanctus innocens et mundus a nes, sed labia dolosa univerM. Perdat labia, ut non
te creatus defecit, qui fmt creatus, ut ad consor- loquantur : perdat dolosa, \it non fallant : perdat
lium sanctorum angelorunt proficerel : Ipse defecit universa, ne sit eis in malo unanimitas et concordia.

usque adeo, ot sit < comparalus jumentis insi- Primo disperdat in eis universitatem, ne habeaot
pientibus (Psal. xlvih, 15). i In cujtis defectu totum multitudinem in malo unanimem ; deindc perdat
corruit humaiiuiu gemts, in quo, ut ait Apostolus, labia, ut non habcant loquacitatem. Posiremo per-

« omnes peccaverunt (Rom. m. 25) > vidclicet, qui dat in labiis dolosis ipsain dolositatcm, ut babeant
de illo per concupiscentiam geuerali sunt et gene- simpliceni et bonam voluntatem. Disperdat etiam
rantur, in quo et nos peccavimus, quorum origi- Domims tiuguam magniloquam , id est superbara
uale peccatum, quod est mors animae, cum corpoiis baereticorum, philosophorum et hypocritarum.

mortalilate dc ilio traximus omnes. Unde octavam Vers. 5. Qui in suo magniioquio dixevint .

desideramus dicendo singuli : Salcum me fac, Do- Linguam nostram magnijicabimus. Et si quis a nobis
mine, ut in octava careamus non solum pcssiraa ecrurn. quae dicimus, quaerat auctoriiaiem, nos ipst
morte anim-e, sed etiam corporis mortalitate, in pro auctorilate volentes baberi dicemus : Labia no-
quibtts duabus pestilentiis defecit Adam ad id crea-
l
~ stra a nobis sunt, id est ipsi, qui sumus roagistri,

ttis, ut esset sanctus. Deinde per muititudinem pce- pro auetoritate sumus habendi, etiamsi labia nosira
catortin; actualium in tola posterilate illius dimi- a nobis suni, nec aliunde auctoritatem Irahunt. Nam
nuta suni veritates a filiis hominum. quis nctter Dominus est ? id est quis noster Magi-
Non dico- quod diminutae sint veritates filiis ho- ster ? Sic piopbetae loquentes ad Eliseum dixeruni
minum. vel in filiis kominum, ssd a filtis hominum '
Nescis, «quia bodie Dominus tollet a te dominum
quoniam abipsis estculpadiminutionis, non a Deo, tuum? (IV Reg. H, 3.)i Eliam EUsei magistrum
« qui soiem » veriiatis » facit oriri super bonos et vocabant ejas dominum. Sed isti magniioqui, dum
malos, et pluit > veritaiis doctrinam « superjustos.ei noiunt esse discipuli veritatis, magistri errorum
in)Wloi(Matlh.\,4$). » Ilfi vero avertendo se a veri- fiunt, et nullum super se magistrum vel dominum
tate ad vanitatem diminuuut veritates diligendo vani- respiciunt. Unde et dicunt : Quis nosier Domitius
t?.ies. Tu qaidem, Deus,aeterna et incorrupta es veri est ? Nullius magisterio, nuilius rcgulae nos patie-
tas. quae diminui non potest in se sed sicut ab uua : mur subjici, qui sumus ipsi domiri et magistii ma-
facie multae sunt imagines in specidis muhis : Ita gni. In desolatione tania, iniquitate abundante ubi-
de le una vetitate roultae sunt veritates, quia muii« ry que, efc refrigescente cbaritate, quaj nobis consola-
animre illuslrantur veritatls amore, in lantum, quod hic sen3um Apostoli subintelligimus
tio, nisi .

ut nemo velit falli in cogroscenda veritate, sed qtiia «Sicut,» inquit, «per unius delictum iu omnes bo-
nolentes falli, volunl tamen fallere ; diminutce sunl raineg iocondemnalionem, sic el per unuis justi-
verkales a fHiis hominum : Qui si nee fallerentur, tiam in omnes homines iu justitlcationem vitfe ?
nec taliersnt, ulique verilati plenae adbsererenl sine (Rom. v, 18.) > De quo videlicet uuo subinde psal-
ipsius veritatis diminutione. Nunc autem dimiuuta mus iste loquitur.
m illis teritate iuter.dunl faliere, quod fnde patet : Vers. 6. Propter miseriam inopum, et gemilvm
quia pauptram nunc exturuam, dicit Dominus. Domimis
Vkrs. 5^ Yane, id tst falsa, locuti funt unus- Pater dicil hoc Nunc exsurgam, qui visus sum dor-
:

quisque nou ad aliendin, sed etiam ad proximum, a.i mire nunc exsurgam, nunc evigiiabo, nunc in evi-
:

amicnnv, ad cognatum. Est lamen proximus homini dentia reruai hoc manifeslabo, quod ego curam ba-
bomo quilibet, si facit misericordiam in illum. beo de miseria pauperum. Nam propter miseriam
Unde magis noster est proximus, quifecit miseri- inopum, qui et in sc miserisunt, et ab alio non ha-
cordi^m in nos, bomo Jesus Christus. Et taaien ne- bent oncm, el propier gemitum pauperum, quibus di-
807 GERIIOHI PR.EPOSITI REICHERSPEPG. K08

vliise virtutum, vcl etiani nccessaria corporum de- A fici probantur in p; isccutionis camino lanquam va-
sunt, el ideo non contra me murmurant, sed ad sa testea vel aurea. Naro si in igne tribulaiionis p*r

me gemuul mnc ; exsurgam, non quod ego in mea iuipatientiam fracti dissiliunt, vasa testea esse pto-

peraona apparcam, sed coutra labia dolosa

visibilis bantur ; si autem i» patieotia possident aniroas suas
ego pouam eloqnia casta : conlra miseriam inopum iu tribulalione, aurea vasa suni, velde argento pui-
ego ponam argentum igne examinaium. Et h*c eh- gato sepmplum. ttt aulem patenter appareat, nuan-
qtcia casta, et argentuni probalum ponam in salu- taesi ulilitaa in hoc argenld, in biseioquuscastis,
lari. Propheta ioquitur ad Dominuro, et nos cum ilio di-

Vi aulem ipse Jesus ipse salutaris non doceat, camus.

antequam faciat, sed de illo possit veraciter dici Vers. 8. Tu, Domine, servabit nos. Tu salutaris

quia <ccepii Jesus tacere, et deeere (Act. i, 1},> pri- noster, quein nobis dedit Pater, in quo posila sunt
mo fiduciatitcr agam in eo. Nam sicut ipsedicit: elcquiu auia, per hasc ipsa eloyuia nobis intiroata,

«Pater iu me manens ipse facit opera (Joan. xiv, et a nobis credita tervabis nos, ne simus in uefectu,
i0): » ila ego fiduciuliter agam in eo, ianquam in in quo defecit sanctus. Innovabis etenim nos a ve-
brachio meo : ejiciam vendentes, et ementes de tcm- lusiate, quaw de illo contrax.iraus, ut per te justi-

plo ita fiducialiter, cum tanls fiducia, ut ipsi admi- B ficati, ct in viia regeneraii salvi simus, ut in princi-

reniur dicentes : «In qua poteslate haec facis ? {Luc. pio psalmi peliviiuus.

xx, 7.)» Illuminabo csecos, ei sanabo claudos ia Et cuslodies nosa generatione kae, generattone
templo, et ex tunc crit ipse salutaris meus «quoti- vetusta, gcneratione adultera {Marc, vm, 38), quaj
die docens in templo {ibid. xix, 47), > usque ad con- non recipit ehquia casta, geseratione hominum, in
«ummationem ohedicniiae docens erilin templo dans quibus diminuiae sunt verita*es, ab hac generaiioue
ehquia casta contra lahia dolosa. In admiratione, custodies nos perducendo in teternum, in a&yluaa

ac veneratioue talium cloquiorum dicit propheta; aeternitatis, ubi nullus accessus erit impiis. Quare?
dicamus et nos eura propheta : quoniam
Yers. 7. Eloquia Domini ahquia casta. Nam Vebs. 9. Iu circuitu impii ambuiant. £t haec erit
revcra eloquia Domini sunt cazta, id est sinecomi- magna discretio, quod nos custodies, illos noa, in

ptione simulationls, contra illud, quod supra con- quibus diminutce sunt verilates, iv. quibus regnant
quesli sumus dicenles : Vanu locuti sunt unusquis- vanitates. Delenii enim in vanilatibus rerum tempo-
que: et sunt argenlum igne examinutum, quia proba- raiium ambulantin circuitu,id est iu cupiditatereruro

ia sunt in fornace tribulationls. ,, temporatium etcum temporevolubiliuni.quaEidcodi-

lu Hebrseo habetur Ponatn in : talutari auxilium cuntur circuitus, quia septem dierum repetitione lan-
eorum. Ehquia Domini eloquia munda, argentum quam rota voivuntur, et idco ad stabiiitatem octava?,
igne probatum, separalum a terra, coltalum septu- dequa bicpsalmusagit, non perveniunt, quia volubi-
plum. Quibus dictis manifeslatur, quod propter mi- lia sequuntur, etcura rota volubilis mundi volvuntur.

seriam inopum, et gemitnm pauperum inter labia do- De hac rota dicit Salomoa in Proverbiis: «Ventilator
tosagementium Deus Paler in Christo ponit auxi- impiorura rex sapiens, mittit illis rotam malorum
lium per doquia casta et munda per argentum igne {Prov. xx f 26); » et in alio psaimo dicitur : «Deus
probalum, purgalum, vel collatum septuplum, purga- meus, pone iilos utrotam (Psal. lxxxii, ii).>
lum ierree, id est a terra, ul nihil terreuilaiis ha- Vel ambutant in circuitu sicut asinus, qui trahit

Leat, non terrena, scd ccelestist promiitat. moiam, et tandem suspendetur ha?c raola asinaria in
Pnrgatum septuplum, id est perfecte. Vel septu- collo eorum, el demergentur ia profu;:dura inferni,
plntri secundum septein dona virtutura, et septem quoniam maluerunt cum diabolo patre mendacii la-

gradus beatitudinura, dc quibus i:i eloquiis castis, biis dolosis mendacia moiere, quam cum salutari
iu eloquiis evangelicis dicitur: «Beati pauperes fiduciuliter agente fiducialiter etfideiiter agere. Ua,
heati mites; beati qui lugent ; beati qui esuriunt, d Domine! te juste judicante peribunt irapii. Et quid
beati misericordes ; beati pacifici (Matth. v, 5-i0 ; erit de filik hominum ? Adam et Eva erant bomi-
I.xi£. vi, 20), * Igne vero tribulalionis, quem conti- nes, non iilii hominum. Ad bos homiues pertinent,
net octatia beatitudo in beatis, qui persecutionem qui in eorum veiustate pennanent, sed qui perClui-
paiiuntur propter justitiam, ipsum eloquiorum Dei stum regenerantur et innovautur, filii homiuum re-
argentum purgatur septuplum ;
quia septempliciter cte vocantur. Hos filios hominum tu, Doraine, mutti'
per sin^nlas septem vlrtutes purgantur, qui eloquiis pUcasii non in temporaiibus, sed sicut slellas cceJi
Domini castis informantur. Vel purganlur sepliiplum secundam proniissionera, quas iactaest Abrahae. Kt
per septem illas adversllates, qnas enumerans Apo- hoc secundum eltitudinem luam, cnm de virtule in

slolus ait : < Quis nos separabit a charrtale Christi, virtutem crescere faci* eos Vtsque ad contemplar,-
an angustia, an persecutio, an fames, an
iribiiiatio, dam speciem tu;e celsitndinis, tuae allitudinis.

nudilas, an periculum, an gladius? lliom. viu, 55.)> Aiiter : Domine, multis in circuitu ambuianti-
JIoc pcrseculionis igne prohantur pauperes spiritu, bus pauci stant in rectiiudinc, et ideo miramur de
si vere sint pauperes spiritu. Eodcm modo mites, lanta hominum multitudine, quorum pauci salvan-
lu^entes, justitiam esurientes, raiserlcordes et paci- tur, et multi pereunt, quarc ornncs creati sint? r»>-
 809 COMMENTA&lUM IN PSALMOS. — PAftS !. — PSAL. XII. 810
lutio tamen quaeslionis, vel admiralionis hujua haec A Gloria Patri, Domino, cui dicitur in principio
est,quoniam r«, !>oimne,secundumaitiivdinem luam, Psatmi : Salmtm me Gloria fitio da fac, Domine :

eecundum altam profundumque consilium muliipli- quo dictPater: Ponamin salutnri, fuiucialiier agam
catti fiiios hominum. De hoc alto consilio non tant in eo : Ghria Spiritui tancto, Spiritui scptiformi.

disserendum,quamcum Aposu>loexclamandum: «0 jiuo puriikanle argentum igne examinatum, proba-

Altitudo diviliarum,sapituUia3 et scienliae Dei, quam tum itrroe esi purgaium seplupium.
inconiprehensibiim sunt judicia ejus!» (Rom. x«,33.)

-1 "1 -"! fl I |

PSALMUS XH.

Yg&3. t. Usqutquo, DomiM, obliviscem me infi- B fuerii, cgo tamen hon obliviscar tui (Jsa, xlix, 15).
>wm. Titulus PsaJmi iiujus ex ante dictis patcl, qui Hoc dicis omni homini m
te credenti , et in utero

talis est liuei formalo, dam corde credit ad justitiam, (Rom.

15 FINEM PSALUdS DAVIB. x, 10) atque in lucem nato, dum ore te Deum con-
In hoc Psalmo osteiuiilur, quanto cbatitalis ardo- fiteturad saluiem. Et ego credo in finem, id est
in
re aniiqui sancti Inearnatioriem Christi desiderave- Christum , quern confiteor, non solum esse illud
runt, per quam iiituram Rcdemptionem inteiiige- principium , in quo principio creavit Deus Pater
bant ;
quanto etiam desiderio sancti ,
qui in hoc ccelum, el tenam , sed etiam « omnis consumma-
tempore affiigunlur, cupiunt secundum adventum. tionis finem (Psal. cxvrn, 96), » sicut ipse dicit
In priroa parte de dilatione conqueritur dicena « Ego sum alpha et oinega, principium et finis
Vsquequo Domine oblivisceris me in finem ? In se- (Apoc. i, 8). » Ipse principium, et fons omnium, de
cunda parie petit iiluminari, ut in praesenti vita quo sunt omnia ipse finis oranium, ad quero facta
:

imrnunis permaneat et iiber ab omni crimine di- sunl omnia quoniam sicut < omnia facta sunt
:
per
cens : Respice, el exaudi me, Domine Deus meus. ipsum (Joan. i, 3), » sic omniafacta suntad ipsum,
lilumina oculos meos, ne unquam obdormiam in qui erat invisibilis, raanirestandum. Sicut enim ad
morte. ln tertia parte se eonfidens exauditom gra- manifestandum suum ingeuium facit homo s»difi-
tias agit misericordiae Dei, ubi dicit : Ego autem in cium egregium, sicadmanifestandumFiliumsuum,
misericordia lua speravi, et voto se obligat, quod in Verbum tuum, regem jeternura glorificandum fecisti
ipsa gratiarum actioue in Domino exsultans ei can- exercilus angelorum et iiominum, Unde cuiu
sit
tare ac psatiere in teternum sit paratus. Dicit enitn ; ipse iinis et consummatio omnium, specialius ta-
Exsultabit cormeumin tatutari tuo;caniabo Domino, men est flnis et consumroatto angelorum et homi-
qui bona tribuit miiii , ct psallem nomini Domini al- num, quos consummat in unam domum factus
tissimi. Intentio ejus est, nos, et alios invitare ad ipse in caput anguli taaquam lapis anguiaris eon-
itlem desiderium. suramans totuia a?dificium , quod factum est per
Loquens autero Prophela in persona iliorum, qui ipsuro, et ad ipsum , per ipsum principium
, et

fuerant srnte Incamationem, dolet, quod tandiu ex- ad ipsura finetn (Psal, cxvh, 22, Ephes. n, 20).
spectat primum adveutum ; vel in persona sanctorum Et ego scio me ab ipso esse. Nisi enim ab illo es-
hujus temporis loquens de dilatione secundi adven- sem , uon essem. Hoc est enim coromune omnibus
tus conqueritur. bonis et maiis, videiicet esse ab illo, sive per illum.
Apie autem iete psaimus concinit prsecedenti. D Sed nou omnes lendunt ad illum quasi ad finem
Nam cuin ibi dixerit : Tu, Domine, servabh nos et sui cursus . quoniara culpi9 exigentibus quorum-
ctisiodies, id ipsum obnixius Chrhuurn rogat iiic dam sic obliviscitur, ut neque in pariete sanctorum
Psalmns, ut videiicet non soluro in praeseiiii nos ab angeiorum, neque in pariete sanclorura hominum
omni crimine custodiai , sed et post hujus vitae coapiet eos ad se fundamenlum, ve! ad se angula-
defectumin seipso exsultare concedat inseiernufia. rem iapidem summum. ln hac oblivione lioieo me
Dicit ergo David propbeta, vel quilibct cum David esse in bac terra obiivionis inter eos, « quorura
sentiens mundi hujus mala nonnisi per finem qui , non es m-smor ampiius , et ipsi de roami taa re-
Cliristus est, auferenda dicit inquam psaiiens
; , , pulsisunt (Psai. lxxxvii, 6),i qaoiriam nondum vi-
in fimm, toto viilelicel suo desiderio extensus i« deo cursus mei finem. In superiori psalmo dixintUB
finem, id est in Christum : Domine, avertis faciem quod in circuiiu impii ambutant, et ideo cursus non
tuam a me , quia non das anima; mese tuse faciei inveniunt finem, neque qusrunt fmem. Ego autem
inspectionem, lui !iiii,qui est faciestua, subtrahens qu.xrens finem ei consummationem,ettimens in obli-
roanifeslamcognilkmem. Et usquequo erit hoc? vione derelinqui, ac dio diiferridico tibi Deas roeus.
Nunquid oblitus est mei ? Tu dicis in alio prophe- Vsquequo DomineobHviscerisme; suhaudi : pef-
ta : Nunquid oblhisci potest mulier infantem suum, ducere in finem, ut sini tuadomus in finem consuuv-
Ul non misereatur fitio uleri sui Et si illa oblila '/ niata « in summo anguiari iapide Christo Jcsu
Patrol. CXCHI. 26
M» OERHOIH PR/EPOSITI REICHERSPERG. 812

lEphes. 11, xx), > qui est finis i.ifinitus? Vel, utqve- A consilia in ar.ima rtea! Et cnssalis consiliis,quaiidi»i

quo , Domine , obiivisceris me faciens, qnasi n.on pouam doUrrem in ccrdemto pcr dicm ?

cures de mc? Nunquid usque in iinem secundi ad- Nunqutd per diem , id C6t qttolidic vcxabor iiae

ventus, quando inlelligetur Christus ,

qui est ini- transmutaiione? Vei cerle perdiew, id csl, per oni-

tium el finis ; vel usque ad liicaniationem Fiiiu, nc tempus viLae hujus, quod esl quaedani » dies ine,

quando < venit plenitudo temporis (Gal. iv, 4), » dies calauiuaiife et aiiseriae, dies inagna et anuira

quze pleniiudo est quidam finis , et quaedain con- (Sophon. i, io), > postremre diei pr.enuntia, varian-

summalio. iSonne anie finem sallem praerogabis lur anhi coiisilia. Unde vellem iianc diem volubi-
consilia, quibus dirigar in finem ? Quaero enim con- lium lemporuru transiliie in finem, id est in aeter-

silia certa, desursum descendentia. Si

consilia fixa uitatem, ubi nulla cunsiliorum » transmutatio, nec

enim • onnic datura optimum, et omne Jonuia per- vicissiludinis obumbraiio (Juc. i, 17) i est, uui

fectum dcsursum est descendens a » te < Patre lu- adversarius nullus est, ubi inimicus non admittitur
inHfD, apud quem non est transmulatio, nec vi- iulra diem ajleruitatis, qui nunc infestat per dieni

cissitudinis oburnbratio (Jac. i, 17) . > ergo et iemporulis volubihlatis, et iuLr.rdurn eialUttur super
eonsiiium < optimum et pertecium dtsuisumest me. Nam et ante Incarnalionem Chrisli quasi % for-

a > Te < Patre. loroinum, apud quem sicut non est » tis arrnatus » eustodiens < ntrium suum (Luc. \i,
tran.suiutaiio, nec vicissitudinis obuinbratio, > ila 21) > possedil pene loium hunc nnradum paucis
nec n: consilio tuo perfecto et optimo esl » aliqua in lide Chrisii advenlum ejus exspeciantibus, et

transmtitalio, scu \icissitudinis oburabratio. » Tam nunc multiplicatis in Ecclesia falsis fralribus, paucis

peiTccium et optimum qu&ro consilium in anima in veriiate ac sincerilale ambulantibos, atque car-
mea, et non inv» uio iihid ibi,quia non est ibi. Sur- nalibus aiTectionibus inteiitiycem ^pirituaUm in me
sum eslapud te Patrem luminum, et non est in ani- jpso assidue prsefocantibus , cxaliaiur inimkus
iua mea, io qua dum qu#ro cousiimm optimum ct raeus super me. Et boc nuium, Donnne, usquequo
peifccuui , pio uno iilo perfecto mulo occurrunt durabil?
iiupcriecta, in quibus est magna tran*inuiaiio et Veks. o. Utquequo exaitabtiur ininucus mcus super
vicissiiudinis obumbratio., dum consilia eonsjliis ms? Mulioties dico : utquequo ! quoDtam magnis
mulo frequenter , noa inveniens periecXum consi- doloribus et auxietalibus a^siuo, quasi obiivioni tra-
Ita lutwm optimam non babens consilium
liuni. ditus a te Dutnino meo, cui dico : u&quequo avertis
spuita inipcifecia consilia pono in anima, pono, faciein iuam c me : usquequo exaltobitur inimicut
depono et iteruin auima raea. repono consilia in meus super me ?

Multa dispono quia unum non invenio, quo invcnto Vers. 4. Rtspice, el cxaudi me, Domine Deus
ulterius alio non indigerem consilio. Et jam diu meus. Tu, qui avertisli faciem, nunc rcspice : qui

hoc feci. Sed quandiu erit apud ine ista consi- oblitus videbaris mei.nunc exaudi me promeis eLpro
lioruoi iransmutatio et Mcissitudinis obumbra- me eum, quem missurus es.
oranteui, ut mittas
tioV Illumina ocuios mcos, ne unquam ex propria de-
sidia obdormicm tn morle, id est in aliqua inoriali
Vers. 2. Quandin ponam consilia lam ioccrta in culpa, oculis menlis, vel etiam totius Ecciesiae ocu-
anunamea.' Anxius optimum el finale consilium lis, id est, pr^latis carnaliurn deJcciationum somno
qiwcro et non inveuio. Pono tamcn qualecunque gravatis, et tesebralis. Dieo, «e obdormiam per me
consiiinm ad umigandum anxielalis ailecium , cl propria :nea ignavia, iieque vincar ahena mali-
non invenio ceituin soialium, qui lixum non habeo tia.

consiiium. Et idco saepemuto consilia in cordemeo, Vers. 5. Ne quando dicat iniivicus meus diabo-
quia non efiicitur, quod cupio. Si enim consiiium lus : Prcevului adversus eum. Hoc dicit inimicus bo-
aliquod esset efiicax, non cssei necosse ponere aliud. uorum omnium, si viderit casum rneum. Et non
bi boc uiagnus ei infaiigabiiis ardor auimi mei so p solus ipse inde gaudebit , sed et omnes ministri
refoeiilat , cmu tot consilia excogitat, ut possit in- ejus, qui tribulanl r.ie, exsuiiabunt, si motus fuero
venise uuum, quud desiderai, et lauien non videl ; de stabilitaie lidei. Atque ideo tu Deus roeus non
nec propter hoc lassalur, quin desiderct, cei tus, solurn propter me debes i/ftttniiiare oculos meos, sed

quod quandoqtte pctens accipiet, quaerens inveniet, etiam propter hoc, ne gaudeat de me inimicus meus
et persetcianier pulsanti apcrictur, si non eo, quod cum
ct tuus suis ministris me tribulantibus, cl vui-

amicussit, tamen propter improbitatem. Verum, nam mcara desiderantibus.

quia spes pertrahitur, crescit desiderium iu dolo* Vers. 6. F.qo aulem in misericordio iua speravi
rem ,
quoniam sicut cor desideranlis exhUiiratur non de mea virtute praesumpsi. Jdipsum enin., quod
et jucundatur, cuni occuri it aliquod consilium, per non moveor, non mifci ascribo quoniam jam :

quod speralur posse impleri desiderium sic pro- ; moverer superbia, si mihi tribuerem, quod esa ex
fecio, qucndo consilium illud ineflicax inveuitur, gratuita gralia fua, cujus diem desidero, desiderans
desiderium in doloiem convertitur. Unde per con- exsullo, et sicut Abiaham, qui diem tuum, dicin li-
siliorum crebras mutatiopes crebros habcns in lii tui fulurum « vidil, et gavisus esl (Jc«n. vui,
corde meo dolores. anxie clamo : Quandiu ponum ?6), » exsultans, u( eun? viderct in ie, §\am vide-
m* COMMENTAMUM 1N BSALMOS. —PARS 1. — PSAL. XIII. HT4
rat in flde : itn extultabit eor tneum in tatutari A Christo futuro, qua dcvotione famnlandom, cantan-
tuo, quasi habens jam, quaj desidero : quia certis- dnm ct psallendum est Jam suscepto? Dieai crgo
sime fulurum credo, quod desidero. quisque nostrum ,
qui in sacramcnto altaris jam

i^antabo Domino, qni bona in rc iulura, jah.> in suscepit Clirislum : Cantabo Domino, qut bona trl-

spc eeriissima tribttit miku Tant» est enlm virtus buit mihi, et psallam nomini Altissimi.
ttdei, itt ei sit prar-terilum, quori in tempore adhuc Cloria Patri, a quo desidcratur ahgeltts magni
est fulurum. Caniabo in coniemplatione : psallam consilii inter dubia consilia : Cloria Ftlin, consiUa-
in opere. Canlabo , et psallam, id est cum gaudio rio, de quo dicitur : exsuUabo f* salutati tno '.
Cb-
gralias agam nomini Domini aitiv>imi. Si ergo fl- ria Spiritui sancto, qoi cst lumen itluminani ocntot
delis propheu» sic desideravit, >i sic famuiatus est humino?, i\e unquam obdormiffm in morte. Amen.

. PSAXMUS XIIK

Dirit insipiens i» eorde tuo Non est Detis. Titolus p> quid faeiendo vitam atemam possidebo?» (Lnc. x,
(veks* i) : 2j) ore Hlud, non corde dlxit prane sillim%?ipsi
lh FIMEX r-SALSTS !>A.V1£>. conlrarius dicens bonum, quem negabat Dciim. Ete-
Patet. Iste Vi&lmus voees nobls admvnislratadver- nim a:qu>pollenlia sunt esse aliquem substar»»ialitcr

su3 umnem iniipientem, qui dicit in corde suo, sive bonum, et esse Deum. Unde et Dominus ad illurn :

iMe Juriaeus, sive i)le sit. b?rettcus : Non est Deus i Quid me, » inquit, < dicis bontim? Ncmo '«onus,
subauditur : hic homo Jesus Christus. Agit enim do nisi unus Detis (Matth. !tix, 17); > ae si dixisset:

profunda Judaeonnn nequitia; quia quem sancti Quid vne dicls ore bonum, qucrn corde negas Dnimi?
Patres, eorum patriarch» scilicet et propheue, nimio Sicit ergo unus isle legis alumnus, sic totus pene
desiderio dari sibi optavcrunt, auemqoe vocibus Jud:iiciis populus divinitatem Jesn negaVit corde,
precedeniis psalmi anxie optaverunt, hi praescntia- ctiam cum eum magistri, vel boni. ant prophctse
liler in caroe videntes non solum dicta, et facta rriagni honoravit nominc. Unde et de ipso a Dommo
ejus respuerunt, sed ct ipsum morti liadiderunt. per propbetam dicitur : i Populus hic labtis me ho-
Agit eiiam de lemporali et singulari eorum conlri- norat, cor autem eorum longe est a me (Marc. vn,
tione, ct fotura postmoduni aeterna damnationc, 6). » Sic planc, sic implus et insipiens Judaeus dixit
nec non de sanctorum gloriosa et admirabili re- C tn corde suo : Non est Deus. Dixit, inqtiam, inr.iplens

muneraltone. Prirao autem, quia facies illa, quam ac sapere nolcns : « Non est Deus, • qni < ulioam
in praecedenti psalmo desiderabat propheta venirc, sap.ere! et intelligeret ac novissima providerel
hic oslenditur venisse. Jncrepal ejus contemplores, (Deut. xxxii, "29). >

qui faciem iilarn diu optatam non receperunt. Nam, Vci insipiens gcntilis dixit non de Chrislo tan-
ut ait Evangelisla : <)n propria venit, et sui eom lum, sed absolutc : quia Deus non es*. At hoc non
uon receperunt (Joan. i, il). » Secundo autem verbis, sed tamen in corde sno dixit. Neque enlm
comminalur eis judicium, ubi dicitur : Nonne. co- ipsi sacrilegi philosophi, qui falsa de Deo sentiunt,
gnoscent omnes, qui operantur iniquilatemt Tcrlio ausi sunt dicere : Non esl Deus, vel, imsquam est
pnedicitur ex cis reliquiarum conversio,ubi dicitur : Deus, vel, nihil est Deus; quia nullus hoc audct di-
Qius dabil e.t Sion salnlare hrael ? Nunc lcxlum vi- ccre, etiamsi ausus fuerit cogitare.
tjeamus. Venerabilis tamcn pater Dionystos Pa uli apostoli
Dixit insipienn in corde suo, Non esl Deus. Chri- discipulus in Hbro de divin is no mlnibus inanift-ste
slus desideratus est a patriarchis et prophetis dicit, qconiam Deus nihil est, quod diccndo non est
ranquam Deus, Dei Filius, tanquam homo Detts, ,. credendum insipiens fuisse sapienlis Apostoli disci-
unus Emmanuel. Sed postquam in carne mortali pulus, qui non sensu judaico, vel sensu gentilt hoc
apparuit, Judxus insipiens, non sapiens ea, quae est locotus. Judseusenim est, qui verum Deum eon-
sursum sunl, in eorde sno dixit, id est cogttavit : fitetur, sed ei pro temporalibus servlt. Huic nisi

JVon esl Deus homo iste (fabri filius (Matlh. xm, abundcnt ea, pro quibus Deum
colit, continUoDeum

55). > cnjus pairem el matrcm novimus. Hoc, in- esse diffldit, qucm Unde Judsei antiqui pro
colil. •

quam, in corde suo dirit, non sicut Petrus ab osiia- inissionibus et exhibitionibtis bononim tcmporalinm
ria reqttisttus, qui negavil Christum ore, non ccrde, ad hoc sunt lactati, ul Deum esse crederent, a quo
inllrmitate, non impietate, quod esset malum ssna- recedentcs flagellabantur, et cui adh%rentes dita-
bik*. ; sed prorsus corde simul et orc locutus est im- bantur. Propterea et Christum Deum non esse cre-
pietate, non infirmitate, lumore, non limore : ? Non diderunt, el in eorde tuo dixerunt : Non est Deut,
est Deus iste, non Dei, sed < fahri lilius * est isle. quia disputavit contra eorum duriliam, docuitque
Jam vero, elsi aliqnando divinitatis nominc ho- paupertatem scctaudam. De gencre talium Judxo-
n«>ravit Jesum in facie, ut est illud : i Magister bone, rtim sunt mulli habcnl.es nomen chrislianum, ser-
815 GERHOHl PR^POSITI REICHERSPERG.. 810
vientes videlicetDeo pro acquisiUone rerum tempo- A spirat, » et < nescis, unde veniat, aut quo vadat, >
valiuio. HS omnes Chrislum pauperem in corde suo, sicbomo isto, cquinatus est ex Spirilu (Joan. ni,
quasi non Deus sit, repudiant; quoniam polius 8).» Igitur cura in sancto altari cernitur in specie

inaaimon?e, quam ipsi deliberant servire, cura non panis et vini Cbristus Deus, non dicat aliquis iusi-
possint utriqoe pariter servire, sicul ipse ait < Non piens vel judnico vel pagano sensu : hio non est
:

Mteslis Deu servire, et marnmonae (Matth. vi, 21). > Deus^ cum sit ipse Deus; non solum in natura
Pa?uni autem io boc differunt a Judajis, quod a diis "Verbi aMernus Detts, sed et in natura humar-a stiin-
falsis fct mullis temporalia quaerunt, non a Deo vcro me deiiicata in Demn jeleruum, coucepius et natus,
et uuo, sicut Judsei. Unde cura et ipsis non arridet ita ut cibus carois ac potus sacguinis ejus vitam

felicitai: temporalis, in corde suo deos suos blasphe- aeternam in se, iicet non a se habeat, eamque par-
mant, et eis viitutem Divinitatis csse negant, verbi ticipautibus confcrat, sed babet sine mensura. Con-
gratia diccntes Non eil D.us Neptunus, qui mare
: fert autem < secundum mensuram donationis suae

raihi non placavit, sed se invoeanlem naufragare (Ephes, iv, 7}.» Propier hoc eum colunt et amant

permisit. Non Dcus Jupiter, qui mihi &e invo-

esi veri Chiisiiani : et quia Deum secredunl suscipere
canti iton dat pluvias optaias. Iia insipiens paganus in se in panis ac vini specie, imperfecti non audeut,
incorde sno Nonesl Dcus. Atque hoc sapien- R perfecti autem nolunt corruptionibus terrenarum
dicit :

ter dicerel, si dc quolibet suorum deorum iiiud delectationum subjaeere, ne Deus offendalur, quem
ienliret, et non eliam de Deo nostro, Deo yero, babent in se, quemcjue Dcum esse sciunt, et ipsum
illud afflrmaret. Quin cnim videt Christianis evenire diligunt sive advcrsis castigantera, sive prosperis

adversa intcrdum plusquara paganis, dicit in corde consolantem. Qui autem cum paganis, vel Judxis
suo : Non est Deus Chiislianorura Deus. nor superna, sed terreoa sapiunl; hi et in adversis

Neque autem cura Judaeis, ucque cum paganis franguntur, et in prosperis corripiuntur. Quiaenim
ereditw sensisse sanctus Paler Dionysius : quippe < Detun non proba\erunt habere in nolitia, » neque
qui in suis scriplis Christum conGtctur Deura, et illi sacriiicant ntentes et corpora sua , < tradidit

aHirmat ipsura Deum superessentialem, id est non Uloa Deus in reprobum sensum, ul faciant quoe uon
iuter omnia, sed super omnia exisleniein, alque in convenwiat cultoribus veri Dei (Rom. i, 28). > Licet

bocser.su eura uibil nominat; quoniara quod ali- enim singulariter dixerim de uno insipiente : Disit
quid est, locura babet inter omnia. Deus vero est insipiem^ tareen ita sunt multiplicati sub nomine
super orania, nec propiie dicilur esse ali<[uid, quia ebristiano Judaci et pagani, ut pluraliter de illis di-

nec propiie dici potest subslantia, cum non sit sus- _ cere possim
..i -i- -i • ,1. i- j- -. C f .?
ccptibilis accidenlium, neque ullo modo dicitur ac- Corrupti sunt ct abomir.abiks fdcti sunt. Corrupti
cidcns. Quod autein neque substantia neque aeci- per passioncs carnaiium desideriorum ; et abomina-
dens ost. nibil clici polest, eo sensu quo intelligun- biles facti per aversiones mentium ab amore Dei ad
tur omnia existentia esse vel substantia, vcl de no- amorem istius muudi. Da sunt corrupti, et abomina-
vem ptaedicamentis accideniium aliqua res. Est biks facti non a peccatis capti, vei superati, sed in
autera Deus ultra et supra omnesres, ex quo omnia, ipsis peccatis ad peccandum ultronei et studiosi.
per quem omnia in quo orania, et ad quem omnia. L nde non
T
iramerito judicante Deo sunt abomino'
Sed ipse Dihil est inier omnia, cura super omnia, biles (acli, non tara in peccalis, quam in sludiis

quae iutelligi possunt , in seipso manens regat convpji adeo, quod ex numero talium insipientium
omnia. non esl, qui faciat bonum r non est, dico, usque ad
Hujus tiiius esl Christus ex Deo Deus, ex aeterne unum : quia nec onus iuter eos invenilur. qui Deo
a;lemus, ex omnipolente omuipotens, licet non ex dicat ex corde : •Bonitaiem, et uisciplinam, et

oatura huraana, tamen iu natura huraana Deus non scientiam doce me (Psal. cxvm, (it>). >

inter omnia, sed, ut Aposlolus ait, <super omuia Ycl generaluer dico : Non est, qui faciat bouum.
Deus benedictus (Rom. ix,5). » Etenim natura hu- j) non estatiquis bonus in tota muUitudine hominum
raana, qus in illo tola est BeUlcata, jam sicut usque ad unum. « Nemo > enim < bonus,. nisi soius
aeterna Patris divinitas est super omoia, ueque lo- Detis (Matth. -ux, 17) .> Et utique Deus eslChristus,
cali raotu anpropinqnat, quaodo vel in sacramenlo qui sicut est e&senlialiter Deus, ita cst bonus, nou
baplismi hic est, qui baptizat, vel in sacraraento accjdentali douo, scd essentiali bouo, plene Deus,
altaris hic cst, qut se ipsum sacriiicat, quique verus pienc bonus et soius bonus, quia uc-mo bonus, nioi
David fertur suis manibus per manuui sacerdotis solus Deus. Licet enirn sint angcli, sive homines
operanlibus, neque ullaieiius jam suhjacet sive io- boni ejua participatioue. tiuili taraen sunt boni ejus
calibus raotibus, sive aiiis mutabilibus accidenlibus coraparattone -
sicut lunu iucet solaris lumicis par •

imo in throno altissimo Fiiius Dei homo sedens, id iicipatione, non autem iucet in ejusdera soiis cotn-
est regnans, et judicans omnia cuo» Patre, prout paraiiooe. in eo autein, quod insipicntes corrupti
vult, seipsnm prxsentat ubique non mobili discur- tibeminabiles, et mali sunt, exercentes mala studia,
(ione, vel suarum mauuum aut pedum locali pro- non eos excusat ignorantia quia :

teu&ioue, sed omnino totaii et divina praeseata- Yers. 2. Dominu» de ccsio prospexit. Sol verus
Itane, prout vult. Sicut enim < Spiritus, ub» vuJt, terrara iUumiuavit primo per prophetas. deinde pcr
817 COMMENTARIUM IN PSALMOS — PARS — PSAL. Xm.
I. 818

Ipsum el per apostolos, imo et * invisibilia ejus, A Deus ex operibus divinis, amplius autcrn post nior-
per ea, quae facta sunt, inteUecta conspiciuntur, tisobedientiam exallalus,ut sedeatcum principibus,
sempiterna quoque virtus ejus, ct divinitas ita, ut imo supra omnes cariae coeleslis principatus una
sint inexcusabiles (Rom. i, 20) > tam gentiles quam cum Deo Paire non soium in divinitate, sed in hu-
Judnei, quia cum et Juo>.i per Scripturam, et geu- raanitate quoque sua solium gloriae divinae tenenti,
tiles per cre3turam cognovissent Deum, non sicut nunc ei, qui se Deum, Veritatem et Principiura
Detim glorificaverunt, aui gratias egeruut, sed erra- dixit, omne genu fiectitur ccelestiunu, terreslrium

veruni in cogitaliouibus suis, vel sicut supra dictum et inferncrura (Philip. n, 9). Tanta gloria, et honore
cst, in sludiis suis omnino inexcusabilibus, quia nunquam fuisset coronatus, nisi Dcum se fatendd
Dominut prospexii de ccslo mittens Filium suum. vernrn dixisset.
Vei ipse Filius Dominus de coclo prospcxit, quando Soiet uamque Deus allissimus vehementer puni-
< desccndit dc ccelis, ef incarnatus est dc Spirilu re, si quis, cum non sit, fatetur sc Deum esse, ut
sancto, natus ex Maria viiginc (iO).tProtpexit etiam diabolus in coelo, et Autichristus in templo Dei se-
de caelis, quando iegein dedit Judaeis, ordinatani densostendens se tanquam sil Deus (Apoc. xix, 20).
per atigelos coelesles in mauu mediatoris. Prospexit Et ilie quidem per Michaelem dejectus cogitur co-
quoque de coelis, id est de animabus sanclis, quo- " gnoscere se Altissimo similem non esse ; Anlichri-
ruin doctrina fulget Ecclcsia, ut sole luna. Pro- stus vero Spiritu oris Domini perculietur, et sic
spexit, dico, de coelis super filios hominum, supcr interemptus Deo minor esse cognoscetur. Christus
Judseos scilicet, qui bonoratius comparatione ho- autem Filium Dei se ncminans, et gloriatus Patrem
uiinum, id est Genlilium, dicuntur Filii hominum se habere Deuai, atque seipsum probans esse
propter cultum unius Dei, Deum (Joan. x, 36), quia verum iocutus est, pro
Ad hoc sane prospexit, ut tideat, id est videre veritatis testimonio ioterfectus ex divina sua vir-
ipsos homiues faciat, quta nihii eum latei in se, sed tute resurrexit, et ascendit ad coelos, et sedet »d
dicitur viderc, vel cognoscere, cum nos facit co- dexteram Dei Patris omnipotentis, » data sibi omni
tjnoscere.; ut ad A^raham « Nutic, ait, cognovi, : potestate in co?!e et in lerra. Et hujus poteslatis
quod timeas Dominum {Gen. xxu, 12), > pro eo, ut multa offendit experiraenta per sui nominis confes-
diceret Nunc te cognoscere feci. Prospexit igitur,
: sores lanta in rnundo faciens miracuia, ut valde sit
ut videat, id est videre nos faciat : si est intelligens mirandunj, si quis iilum non crcdir. esse Deum, et
aliqnis inteileciu et ingenio supernaturali lumine si quis insipiens dicit in corde suo : Non est Deus.
illustrato Deusn esse hominera illum, qui verba Dei Homo, qui et in sua persona divina opdra fecit, et

loquitur, id est loquitur verba soli Deo convenien- per servos suos majora fecit, juxla quod ipse pro-
tia, ut : « Ego et Paler unum sumus (Joan. x, 30). miserat sic dieens : < Qui credit io aie, opera, quae- ,

llem: Ego sum lux mundi {Joan. vm, 12), ego sum ego facio, et ipse faciet, et uiajora horum faciet

veritas (Joan. xiv, 6), ego sum principium, qui et lo- {Joan. xi7, 42). > Quod cum ita sit evidens, mirum
quor vobis {Joan. vin, 23). Si baee verba Dei lo- est quod inter insipientes Judasos ei Paganoa non
quens fuisset mentitus, ul iile mendax et Pater est intelligens per se hunc Deum esse, aui requirens
mendacii, qui dixerai : Deus ego sum, et in cathe- ab alio docente bunc Deum, queaa ditia et opera
dra Dei sedi, et simlte ero Aliissimo (ha. xiv, 14); coulirroant esse Deum. Insuper ctiam concordes in .

si, inquam, ut itie verba Dei loquens mciiiilus est, faisitate.

quia nec Deus est, nec siraiiis est Allissimo : ita Vers. 3. Omnes tam Jadaei qnam genliles, decii-
c/joque isle fuisset mentitus, non fuisset perdivma noMruni a vero Deo, et simul inuti!e& facti sunt ad si-
Kiiracuia Deus clarificatus, imo sicut iile, iia etiam xnuiacra multa, prout ducebanJ.ur, euntes. !n lantnra
isle fuisset de allo sui cordis in inferrwra prsecipi- facli ttmt imiiles otmtes, quod non est, qm faciai
I3ius. Nunc autem sic loquenti obedivit creatura bonum, non est usque ad umm, sicut supra est ex-
sicut Creatori, quando ex aqua vinum fetit, et de j) positum. Vel usque ad tinum, id est usque dum per-
quinque panibus qninque miHia saturavit, quando veniant sd unilaiesu. Sepulcrum paiens est guitur

caeco nato lumen dedil. Habebat igiiur geminum et ecrum.

legitimum testitnoniura. < Nani ego sum, > inquit, Isti tres versiis ncn suat in Hebroeo, quos tamen
i qui testimoniura perhibeo de meipso, et testimo- Apostoius iu Epistcia ad Romanos indocit contra
niuin perhibet de me, qui raisit me Pater (Joan. Judaeos ad eorum conftttationem, quos more au-
tm, 18), » ut in ore duorum testium staret hoc thentici doetoris ad confirreatidam sententiaia suam
verbum, quo affirmatur esse Deus, qui verba Dei non ex uno, sed ex diverais iocis Scripturse colle-

loquitur, quod est unum teslem habere ; et in quo git,quemiinitaiaEcclesiaadhuc utitur psatmo, prout
Pater opera divina operatur, quod est, alterum te- ipse ordinavit, quia iilum sxon mineris auctoritatis,
stem habere. < Pater, > euim, ait, < in me nianens quara Ps?Hnistara esse inteiiigit. Psalmus tausen
ipse facit opera (Joan. xiv, 10). > Et ipse in Pslre, iste in sequeniibus repetitus, eos no« habet.
atque cum Patre , etiam adhuc mortalis , claruit Ui his autem exponUiir, quaiiter jili, qui dedinar-

(iQ) Ex symb. Njcaeno.

819 CERIIOM PRvEPOSlTI RElCHERSPb-RG. 820
verunt, sinl inutiles aliis. Vere namque sunt inutiles. A hoc devorant pfcbem meafJi, sicui escam panis.. qui*
Nain guttur eorum est tepulcrnm, de quo fcetor tnaUe ministerio suo abutuntur propter sectnnda lucra
persuasionis exhalans multos corrumpit, patens ad stiorum coramodoruni a plehe mea, non ad saiulem
voracilatem scmpcr et loquaciiaiein ,
quoniam vo- hominum vel gloriam Dri. Et hoe est eis ita snave,
racitali amica et conjuncla solet esse loquaciias. sicul esca pani3. Esca pulmentorum, si fuerit quo-
Uiide divitis in inferno memoratur arsisse lingua. tidiana, vertitur ia fastidium, panis aulem cibus,
Tacelur dc gula, quia inter superfluas epuias, curo cum sit quotidiarms, caret fastidio, et sapit magis
utroque modo peccelur, videlicet in voracitate el assueto quam insuelo palato. Siniiliter et isti, sivc
loquacitate, plus iuterdum peccatur loquacitate. Et spii itualiter, sive saeeulariter principantes in plebe
ideo linguis suis dolust. utjebunt. Naiu voracibus et mea, quam ietorant sicut escam panis, gaudenl lu-
loqttacibus corues est adulatio. cris quolidianis, in quibus absque fastidio delectan-
Vel sepulcmm palens esl guttur eortim : quoniaro tur, nec sentiunt iniquiiatis banium sub (aii esca
quasi morluos devorant, quos morum suorum foe- occultatum, qno bamo propterea capienturet slrdn-
tsre corrumpunt : et sub labiis eorum, id est in gulabunlur : quia
corde est aenenum aspidum, quod est pejus caele- Vlks. o.Dominum von invocaverunt. Non enim
ris venenis, quia insanabile. Aspis autcm aures ob- B verc Dominum invocant in sui cordis hospitiurn.
turat, ne vocem incantatoris audiat, et venenum qui amant peccalum, quj amant non amanda, et
perdat. Sirailiter cl isti aures cordis obturant, cura timent non timenda, sicut isli :

non curant pnecepta iegis, ne contumacis uequitue JUic trepidaverunt thnore, ubi non erat timor, cum
perdant veneuum, qui adeo sunt venenosi, ut red- dicerent : « Si dimittimus eum sic, omnes credent
dftnt pro bonis mala. Nec mirum, si dunt, unde ineum, el venient Roniani, ei lollent nostrum lo-
abundanl, et unde pleni sunt. cum, etgentem (Joan. xi, 48). » Haec dicentes illic

Quorum os malcdictione, et amaritudine plenum trepidaverunt titnore, ubi non eral timor, quoniara
est. Maitdiittone, id est blaspbemiis et opprobrii6, vel in corde non limuerunt, sed se timere simiih-
quiadicunl Salvatori : < Doemonium habet, etbomo verunt, ut plebem, quam devorabant, eoncitarent ad
vorax, et potator vini (Mallh. xi, 18 et 19). j Et timorem, vel si vere timuerunt, ncn timenda limue-
amaritudine, id est minis plenum est os eorum. runt. Sed tandem cognoscent :

Podes eorum, id est aJTectiones, sunt velcces, Yers. 6. Quoniam Dominus in generalione justa
quia
faciunt inconsulte. Vel veloces, id est pixcipites, et est. Cum enim dicet iu judlcio Donnr.us impiis :

< Esurivi, et non dedistis mihi manducare, » iliiquo

txpediti ud effundendum sanguinem Chrisli et suo-
C respondent .« Ubi te vidimus, el uon ministravimus
rum. Et ideo contritio et infelicitas in viis eorum. :

Omnes enim via malorum plenae sunt Iaboribus et tibi? » (Matlk. xxv, 42.) Respondebit ille i Quandiu :

miseria. Et hoc ideo, quia viam pacis non cognove- non fccistis uni de miuimis nieis, nec inihi fecistis

runt, de qua Domintis ait Jugum meum suave : <

(ibid., 43).» H«c tunc dicentejud^ce, < nonne cojno-
est (Matth. xi, 50). » Vel quantum ad Juda:os :
fecentoranes, qui > nunc « ouerantur iniquiUilem

Conlritio el infelicitas in viis eorunx, quoniam in hac (ibld., 45), quoniam Dominus in gcneralione justa
»

vita, quae via est ad fulura vel bona vei mala, con- et in plebe est minimorum euorum, quibus ipse

triti sunt pcr Titum et Vespasianura, ct morte infe- promisil regnum ccelorum, dicens < Beati paupc- :

lici descciulerunl in infernum. res spiritu, quoniam ipsorum est regnum crelorum?

Recte via impiorum dicitur contritio, quia simul (Matth. v, 5.) »

et lerit et tcritur. Djcitur etiam infeliciiat, quoniam Dominus est in gencratione justa. Sed, o miseri

in eorum contritione nulla est eis utilitas, ut san- vos Judaei ! non solum generationem juslain spvo-

elts n.artyribus, qui de contritione prsesenli ascen- vistis, sed et consitium inopis Christi coufudis'is,

derunt in ccelura. Impii vero pra-sentibus malis id est, recipere sprevistis et contenipsistis bami-
contrili vadunt in infernura, unde ideo non rever- d lem adventum Christi, quando venitdare consilium,
tuntur : quia tiam pacis, id est Cluistum non cogno- qui venturus est facere judicium, quem vos ideo

verunt. Sicut autem piis « initium sapientiai timor contempsistis : quoniam Dominus spes ejus est. Hoc
Domini (Eccii. i, 10) » est inchoaliva causa bono- subsaunando dixistis, quando in cruce pcndeiiti

rum, sic istis impiis inchoativa causa raalorum, clamastis : « Confidit in Deo, liberet nunc eum, si

quod non ett timor Dei ante oculos eorum, quos ocu- \utt. Dixit enim, quia Filius Dei suni (italih. xxvu,

losclaudnut, ne vo*itatem videant, quam tamen, 45). » Sic dicendo vos etim confudislis. Et quia
velint, nolinl, cognoscent. Nam Spirilus dioit Ec- coiifttndeiido inopcm repulislis salutarem,

closils :
Vers. 7. Quit veniens ex Sion dabit tatutare

yorme cognoscent omnes, qui cperantur

Vf.hs. 4. Israel, si non ille, cujus vos inopis contilium con-
iniquitatem? Konne coyncsceut salterc Sn tovinciiliSj fudistis ? subauditur : nullus. Nain ille, qucm vos
cum sola vexatio dabit intellectum auditui? Nonne confudislis, et occidislis, priraogenilus simul, et

t»nc jgnoscent veritatem, nunc velut oculis <7»ii unigenilus Patris esl, nec habcl alium, quem miltat

eiausis operanlur iniquilatem, hanc scilicel, quod vobissalutarem.lJndeoporlcl.utidoIeatissupereiim,

Utxorant vlebcm mcam seducendo? Aut etiam io «sicutdoleri solclinmorte primogcniti(Za*/i.xii, 10)»
g2l COMMEMAKIUM
COMMENTARIUM m PSALMOS.
1N t-aAL.uua. —
- PARS
.^».^
» I.
..- PSAL. XIV. S2%

« diccndo
u.ccnoo (>uis dabit ex Sion A sic diceudo MtfMUb, s^vabit reliqums « >ob.s,
umgen.
siuiul, et „ni*eniti sic
sit :
,.
cui-
et cui-
dico ct
nominc quod et nronhelans opto
ego David propbelans ct
salulare hratl? Nam alius quidem veniel in
libel sapienter psallenii boc ipsum dicendum sug
iUum recipieds, vel certe jam, dum psalti-
suo, et desiderans pa-
antichristi fuerunl, in- gero, ul salutem reliquiarum Israel
mus, recepislis. Multi enira dabil ex Sion salutare
singularis ferus jam prjeteriit, riter mecurn dicat : Quis
ter quos ille forsan id
venientem recipietis, vel hrael?Qtiis ex Sion procedens dabil saluiare,
r.uetu vos in norniue suo quem bumilem spre-
salutem Israeli, nisi ille,
Sed illc non de Sion sahiUuis, sed dc
est,
rccepistis. dabitse
vcrunt? Nullus alius dabit salutem, sed
ille
Babylonia, in-
Babylonia praposilus mortis est. De caplivi-
ut est civiias sulutare Israel. Et ideo pnm ipse averteril
qaam, materiali, seu potius tfopica, damnabit diabolum captiva-
c Salutal vos Etclcsia
in Ba talem plebis su«?, cum
Roma, dicente IMro :

s.gn.Qcantur activi et tetabiiur

dc ctator, per quem
iLicedenotavit. No», inqnam.de Jerusalem, sed
,

deabysso est Israel, vir videns Deum, per quem s.gmhcautur

BaT^nia cs l; „o» de monte Sion, sed
conlemplativ» •.
lH«stia ascendens, utpote Julianus Apostata, veste;-
Nota, quoniam l.oc est test.mon.unu
quod de Isa.a
vobis
otoTet a.ni us, vel alius similis ei, qui
££ Z
'ed
i
inopem
dare volet, nec va,t. Iste

confudistis, ets. valet, non volot.

vero,
Quis
quem B sum ptun.
ercjo
^^^llla^^
qui avertal ^p.elatem ab Jacob
(I... lu, 20

prior fuerit Isaia, de hoc

,Bm
Satutare hruel, videlicet camali ? xi, 26). » Sed cum David
ex Sion dabit
Isaiae prophetia de plebe
Nam de spirituali Israele, et re- psalm» surapta videri polest
Subauditur nullus.
Judicorum in reliquiis convertemla.
Bquiis convcrtendis profanando subjune,it
:

Gloria Palri Domino, qui de cxto prospexit,

Cum convcrle.it Dominus eaplivitatem Sion, ex-
quando Filiuin misit Cloria Filio Domino, quUe
:

suttubit Jacob, et Utabilur hrr.cl. Consitium, inquit,

coelo niissus in generatione
justa cst. Cloria Spiritui
inopit confudislis, quoniam Dcminus spcs ejus est.
Conli&it Deo, sanclo, rcgnante, justiiicante ac sanctiftcante
quo
Ccnfudhlis, iuquam,sic dicendo :
t ift

quia Filius qeneratio jusla cst, in qua Deus cst. Amen.

liberet eum nunc, si vull. Dixit enim :
illa

Dei aum (Malth. xxvn, 43). i Et ipse tamen, quem

PSALMUS XIV.

ergo in Gne praicedentis psalmi dictum

cst c Cum
Vtss. !. Domiae quis ftubiiabit t» tubernaculo C :

averterilDominus captiviiatem plebissu.ie.LXSuItabit

tuo Titulus.
Jacob, et Lctabitur Israel, » ne quilibet ad banc
PSALMUS DA.VID.
beatitudinem fidem sufficere inaniter
solam sibi

arbitretur. Definite vult ostendere, qui

horum no-
Patet. Agitur hic de unitate prsesentis Ecclesia,
corpo- minum significationem lenentes ad gloriam sint
etdetutuia quiete.In pra;senti enim Ecclesia non quod hb
bonis non permiltit perventuri, quod interrogative ponit,
rali3 cohabilatio malorum cum
hac re dubitationem lollat. Estautem Psalmus iste
scire, tjui vere sunl .n unitate Ecclesi*. Quidam enira
proprie instructorius morum.
licet indigui sint,tamen jaclant se esse de Eccle- ante
Quasi ergo slans ante Sancta sanctorum,
Retundens ergo Propbeta prajsumplionem
illo-
sia. mediator Dei
Deum inteirogat, sumraae Trinitatis oraculum Christus
vuiii, quasi sacerdos astans ante
et hominum sic interrogat, seu Propheta, vel etiam
qui vere mililent in pt sesenti Ecclesia, et qui sint
ipsum qu*rens dicit Domt/w,
accipitresponsum quilibet sanctus id :

iu aeicrna beatitudine quieturi; ct

ante faciem tuam sto, et de oraculo
tuo veritatis
plense difiinitiouis, per quam quisque bene potest
responsa peto. Video enim in Ecclesiam
tuam plu*
cognoscere, an sit de Ecclesia. Ponit enim decem quis in ea sit
D rimos intrare, sed non est evidens,
insignia morum ornamenta, in liguram decalogi
qui non manet in domo in aeternum,
et
servus,
dislincta. Horum qusedara pcrfeclis, quaBdam im- Qusero igi-
quis iilius, qui mancal in aternum.
perfcctis, omnia soli Chrislo conveniunt, qu?e sin-
gula suis locis otcurrenlia distinguentur.
Modus tur
quis re-
responsione. Quis habitabit in tabernaculo tuo, aut
tvactandi est sub interrogationc ac Taberuacula sunt rui-
quiescet in monte sancto tuo.
Ac prima pars habet interrogationem, secunda res-
in quibus manemus, dum in
hac vRa
litantiuro,
ponsioncm.
sumus, qux est miiitia hominis peregrinantis et i*
Potest etiam intelligi, quod ipse Christus verus
procinctu laborantis. Hndc non
quaro, quis requie-
Dni id loquolur hic diflinite ostcndens, qui sub no-
babiUtio milin
Quia scat in taberrraculis, in quibus est
minc Jacob, vel lsrael gloriaui sint adepturi.
813 GERHOHI PR^POSITl KEICHERSPERG. «24
tantium el laborantium ; sed quaero, quis fiabitet in A ore, quod inteltigitur per est, esi . et si est negatio
labernaculo, et quis requiescat in monte sancto luo ? in corde, sit negatio in ore, qnod iittelligitur pcr
Yideo inuitos in tabernaculum tuum intrare su- non, non. Quarto loco sequilur :

scepto Christianitalis, aut arctioris religionis miii-

Qui non egit dolum in tinguo sua. Quod videtur
tari vexiilo, sed eseunt aiiqui a nobis, quia non idem esse , cum praesenti , sed ditYert, quoniam
sunt ex nobis eiiara ante mortem suain. Piures au- potest abquis veriutem dicere dolose aliquid ad-
tem a nobis auferentur ab angeiis messuribus per dendo, vel diminuendo. Probibetur itaque hic do-
moriem suam. Hi non dicendi sunt in labernacuio lcsitas bnguse, sicut supra corciueudata est veritas
tuo quasi miiiies tui habilare, sed quasi hostes lati-
in corde et ore.
tare. Quis ergo habitabii in iabernacuto luo mile6
probalus, et quis requiescet quasi miies emeriUis, in
!n Hebrafto manifesta est dilTerenlia. Nam illic di-
citur : Qtti non esi facilis in lingua sua. Quibus di-
monte tancto luo ? Naui requies, quae non esi plena
ctis prohibelur loquaeiles et nmitiloquium , quae
in tabernaculo tuo, ipsa est piena et perfecia in
prohibitio roultum conTenit ad cavendum menda-
tnonte sancto luo. Sicut eaim arca foaderis primi-
cium. Et est ordo bonus, ut post prohibitum men-
tuseratin taberpaculo, quod ei fecerat Aioyses, et
daci « m <™«quenier prohibea.ur ruultiioquium
lerebatur de ioco ad locum c B m ipso tabernaculo, *>
quod msi caveatur, lingua facths ad loqueudum
,

sed postea cojiocata est per Salomonein in lenipio

facile in raendacium prolabitur. Unde jure com-
tuo in monte Sion, io monie tancto luo : ita quae-
mendalur s Qni non est facilis in lingua sua. Post
iibet aniuta tideiis quasi arca foederis iu prsesenli
hos gradus juslilia? Sfquitur quind» ioco :
Ecciesia, velut in tabernacuto feitur, de quo taber-
uacuio ad JerusaJem qu<e sursum esl, quasi ad Nec fecit prosimo suo malum, id esfc, non fecit alii

montem sanctum uansfertur, el ibi requicscct, quo- homini, quod sibi noliet iieri. Oumi enjm homirii

liiaro nemo ilUc in agone eonlendet, unde et Uicitur proximua est ailer homo; et ideo debet quisque
Jerusaiem < visio pacis (Ezech. xm, 16), > quia alteri, quod sibi recte cupit, iiei i. Sequitur seito
nulia erit iiiic actio, scd sola pacis visio, ioco:

4udivimus cautum inteirogationem : audiamus Et opprobrium non accepit advevsus proximoi ttios,

caulissimam et suaicienlissimaus responsionem. non fuit illi acceptum, si audivit imprope-

id est,

Respondet Deus Pater Filio suo vero David, seu rium adversus proximum. Seplimo ioco sequi-
etiara Propbeu David, seu cuiiibet fideii per jam tur :

dicia verba interroganti. Tu inieirogas : Qutshabi-

^ \'ebs. 4. Ad nihiium deductus est in contpectu
tet in tabernaculo, et quis requiesoat in monie sancio ejus maligmi. Primo ipse diabotus malignus, cum
iteo. Et ego dico tibi : quod iile inbabitabit et re- suasionibus et suggestionibus maiis deductus est in

auicscet. conspectu ejut ad nihilum , quia ei non consensit,

Vebs. 2. Qui ingreditur s\ne macula : Cui scilicet sed parvulos cogilalus ab illo venientes ad petram
per b^plismum ingredienM aufertur peccati origi- aliisit, atque ad nihitum redegit , verbi gratia, sug-
salis macuia, quod est primum decus miiitue Cbri- gessit ei malignus fornicationem. Deducta est hsen
gtiaoa?, Deinde loco secundo, ut actuaiis in eo sit suggestio ad nihitwn, quia se servavit castum,
justiiia, non esf. iili vacandum, sed operandum, Srmiter opponens diabolo castitatis propositum so-
quia tnnc erit acceplus, si absque macnia ingrsssus, lidum, qttasi petram, in qua coilisit ejus nequi-
\tl ut dictum est, in Ecciesiam, ve) in alicujus di- tiam.
gnilatis minssterium, quod sine ambitionis wacnia SJmiliter melignus homo ad mltilnm deductut
iiU est ccliitqm, operatnr justitiam, t>« qaatuor est in cmepeetu ejus, quia pro nihiio habuit eum,
virtutibus cardinalibus, qu<e sunt prudeutia, justi<- quem inteiiexit maitgnum. Tei si iuit judet causs
iia, hie pono justi-
temperantia, fortitudo, solam alicujus inter mallgnum et alium timentem Bomi-
tiam dicendo Qui operatur jvtHiittm, sciens omnes
: D num, w conspectii ejus, in judicio ejus, ad niltitum
quatuor comprebendi pcr hanc solam prae cseterb dedudut est maiigmts, verbi gntiia, si latro fuit dc-
egregiam, quia qui soiam justitiam operatur, ipse prehensus ad futura latrocinia inteuius et m-jiignut,
prudens, ipse ternperans et fartis comprobatur, iiio judicante ad nihiium dedwtus est, quoniam vel
Quod nou ita convertitur, quia invcniri potest homo saspendm, vel aiia poana impeuitus est a matigni-
prudens, id est, malum a bono diseerncns et tem- tafe sua ; Timentet autem Dominum sive carendo
perans a deliciis et fortis in adversis absque justi- miiitia innocentes, sive etiam deposiia malignitate
(ia, qua reddai omnibus debita. Sed si hxnc jutti- veracitet- pcenitejites glorificat, quia taies injudicio
littm operaiur, prqdens, temperans et fortis non du* suo non depriwit, sed exattat. Simiiiter , si fuit

bitatui .Terao loco sequitur : jocJex eccie.%iasiicos t in conspectu ejut, in judicio

Vf.j^s. 5. Qui toquitur veritatem in corde suo,. floc ejos, aliquis de msiignitate convictus aulconfessus,
est pars operationis jusiiti«, ut neque scienter dis- ad nihitum deductus est, quoniam iilo judicante ho-
ientiat, neque ore dissonet a veritate, sed sit sermo nore privalus, et competenti poena humiiiatus esi,
cjus : £it, est ; Non, non (Hatth. v, 57), ita scili- ita ut maiignitas ejus deveniret ad Hiliitum, cum

cet, ut, si esl affirraatio in corde, sit aulrmatio in noo posset pervenire ad effectum : Tmtntes autm
m COMMENTAKUIM LN PSALMOS. - PARS I. - PSAL. XIV. 8*6
Dominum gtorificat, quia tales houorai, et bonore A quinque, et una mna
decem mnas, tameu
faciat

dignos judicat. item si de aliquo in principatum vel tempora!em pecnniam dare ad ururam coram Deo
dignitatem proraovendo cum coram iilo
illo vel et huminibus est vituperabile. Neque illud cavere

tractabatur, et inter ipsos promovendos aliquis videretur ita multam laudabite, dt post raorum
erat malignut, ambitione dignilatis inflalus, i!le r.d «>clo insignia pnemissa nono gradu vidr-atur dignura,

nihilum deductut ett in contpeetu ejut. quoniaru tli- non esse usurarium, cura et l.oc in supradictis in-
gnitale indignus est ab illo judicatus, et sic ?.nni- venialur exclusura, ubi dicitur Nee fecil proximo :

hilatus : Timentes autem Dominum glorificat, quia tuo maium. Nam proxiroo suo magnum matum fa-
tales dignilate dignos judicat. cit, qui usuris illum anxiaL Ut ergo iste morum
Aliter : Qui ingreditur tine macula, et operalur gradus nono loco dignus babeatur, de usara caven-
jutlitiam, qui loquitur veritatem in corde tuo, qvi dum sic dicatur, ut eam non accipere sit raultum
non egil dolum in lingua tua, nec fecit proximo tuo laudabile. Ponarnus ergo u! aiiquis homo probus
malum, el opprobrium non aceepit adversut proxi- el probatus in pradictis octo raorum et justiti*

mot suos, et ad nihilum deductut ett in contpectu ornatibus jam dignitate dignus ad hoc in Ecclesia
ejusmalignm Jam per superbiam de occasione tot promoveatur, ut 6piritualia bona vel temporalia
** bona dispensare debeat Huic virtus
virtutum tcntari potest. At ille, ue babitas virtutes in Ecclesia. ista

perdat, non se de meritis exlollit, sed incertus de est vaide neccssaria, ut in bonis, quae dispensat,
fine suo, et de judicio divino semper timet Domi- laudis vei qusestus temporalis usuram non quxrat.
nura, et de sibi collatis virtutibus non in tumore El si offeruntur ullro a devotis et fidelibus licita

aeipsum jactat, sed in timore Dominum glorificat. munera non quaesita, decimus et ultimus gradus
Secundum hunc sen^um pluralis nominativus pro est perfectionis; ut munera tuper innocentes non ac-
singulari positus est, verbum singulare pro
aut cipiat.

plurali. Aut euioi sic dicendum est Timens Domi- : Videtur quidem, et est magna perfeclionis m«-
nutn glorificat, vei : Timentes Dominum glorincant. nera penitus non accipere, sicut propheta beatu<a
Sequitur octavo loco virum describens ait : « Qui projicit avaritiam ex
Vers. 5. Qnijurai proximotuo etnondecipit, Hic calurania, ei excutit manus suas ab orani munere
de votis agi videtur, in quibus bomo perfectus.;"ti- {ha. xxxiit, 15). » Sed ahsit, ut quemquara putc-
rat, idest, firmiter promittit obedieutiam proximo lau^ perfecUorcjnChristo.quiraunerasibiaiidelibus
suo, alteri viddicet homiui propter Deum , et non oblala suscepit, etapostoiis quoqae hujus rei exem-
decipit, id est, votum suum noo facit irritum. Con- q plum rellquii. Nam e? ilii, cum essent perfectionis
tingere potcst homini fideli, ut juret, et jurans de- et-reltgionis non snbim ministri, sed eliam magistri
cipiatur, quoniam in voto vel juramento suo poslea exemplo Christi munera non solum licenter, sed
deprehendit, quod vovendum vel jurandum non etianr iaudabiliter acceperunt boc nimirum sura- ;

fuit, quodque scrvari ad salutem nou expedit. Hic ino studio praecaventes, ne aiiqua munera super in-
deceptus est, et non decepit, et ideo iicet in mebus nocentes acciperent. Unde cum Simon magus felle

commutari, quod vovit sive juravst. Hasc ipsa tamen smaritudiuis pleuus pecuniam sanctis apostolis of -
commutationon proprio arbitrio, sedPatrum sapien- ferret ut miraculorura potestatem super innocentes
tum faeienda esl consiiio. Tunc autera juraos homo acciperet, Petrns apostoius excutiens manus a tali

deciperet, si malum juraret, sicut Herode* qui sciens munere : « Pecunia, i inquit, « lua tecum sit iu
Herodiadem Joanni BapUstae inimicam, sciensque perditioue, quoniam donum Dei exislimasti pecu-
ttoltam esse ipuu» Hliam et mairi consentaneam, nie possideri (Act. viu, SO). > Igitur etsi homini
fecit juramentum incautum ei deceptorium talibus privato vei eremitae sit conveniens justitix bujus
feminis obiigando se ipsum sine dubio aut maiigna perfectio, ut excutiat manas suas ab omni mttnere,
casatate, qua c nnluit inleliigere, ut bene ageret tamen dispensatorl, ve! dispensatoris alicujus coo-
(Ptal. xxxv, 4), • aut malignissima fiaude, ut op- p perat<)rt satisesi licltum, et est Iaude dignura, si
portunitatem periicJeudde crudelUatis inveuitet munero in usus pauperum, quos curat, neoessana
quod videiur innuere sanctus Evangclista dicens :
sic accipiat, ut ea Jtup^r innocentes accipero taveat,
« Et cum dies opportunus adveuisset (Marc, vi, ne videiicel propter munera nocentum fiat oppressor
24). » Simiiiter si quis sciens aliquem esse ira- innocentium, Yel ne magis bouoret uocenleni sibi
providum et stuitum, aujue buic subjectionis et muniiicum, quara inwteniem egenum, pr;e omhi-
obedieutix facit juramentum, id est votum, hie bus pestibus fugiendo Simoniam, dando gralts
jtirat proximo, et decipit proximum, ut aiiquid pu- quod accepit gratis, dando dignis, licet nihii danli-
ict esse se, cum nihil sit; mulio magis vero de- bus, negando iudignis, licet rnwera dantibus vel,
cipil semetipsum, qui aibimeiipsi caicum posuit promiuentibue. Sic procqralor pauperura perit

aculam. etiam interdum Ucenter eleemosynam exemplo

Nona hax parv* iaudis videtur, ubi dici-
virtus Pauli apostou, qui mubas coliectasfecitpauperibus,

tur : Qui pecuniam suam nondedil ad usuram. Li- quibus tamen collectis non fuit ipse ditatus, ne-

cei enim spiritualis pccunia sit ad uturatn danda, que in adulationa vei avaritiaj occasione, ut ips*

iliquando proptc eleemosynas Cer

m doo talenta faciant alia duo, et qqinque alia fatetur, fuit (f
«27 CERIIOIII PltAPOSITi REICHEHSPERC. 848
ivi, !), neqiic munera snpcr inuocenles accepit, quae A His, quae diximus diiigenter pensalis, clare potest
tantuni propter innocentes et pauperes accepit, at- agnosci, quod non modica , sed maena virtus est
que interdum sic requisivit, ul diceret : « Qui in dispensatore prudente ac fideli, i qucm consti-
parce seminat, parce et roetet, et qui seminal in tuit Dorainus super faroiliam suam (Luc. xn, 41} ; i

benedictionibus , de benedictionibus et metel. si munera sic accipiat, ut ea super innctentes mh_-

Unusquisque prout destinavit in cc-rde suo, non ei qaam aceipiat.
tristitia, aut necessitate. Hilarcm enim dalorem di- Omnia. isia deceni virtutum et niorum praeelara
ligit Deus (II Cor. ix, 6, 7). » In his verbi* Apo- insignia pi incipaliter, ct pleue.inveniuutur iu Chri-
stoli apte pote. t nolari ,
quod il!a eleomosyna est sto ; secundario invcniuntur in quoliber p^rfecto
acceplabilis oblalio, qua. datur non ex tristitia, vel Chrisiiano secundum mensuram donalionis CHristi.
ex necessitate, sed ex hilaritate. Unde bujus .aeculi Nam ipse solus ingressus cst in liunc mundum
divites qui filios suos auttilias offerunl ad religiosa sine macula originalisculpae, sinequa roacula nullus
cumobia, si quid cum eis offerlur, prout unus- Iiominum pneter ipsuni venit m buoc mundum :
quisque desiinavit in corde suo, non e\ tristitia, ipse operatus est juxtitiam, qui factes nobis, ut
vel necessiiate, sed ex bilaritate, multum esl ac- ait Apostoius, i sapientia, ct justitia, el sanclificatip,
ceptabile. Si quid autem invilis extorquelur, non B et redemplio (I Cor* j, 70) : » ipse locutus est veri<
tam est oblalio, quam ablalio nominanda. tatem, quia ipse est veritas, et ipse de se loquitui',
Verumtamen est aliquaudo invilis exlorquendum, quando dicit : « Ego sum via, et veritas, et vita
quod non inviti promiserunt, ncc peccat, qui hoc (Joan. xiv, 6) : » ipse dolum non egil in linyua sua,
requirit, sed qui requisilionis ei necessitalcin ini- subtralicns aliquid audiloribus, ad quod annun-
ponit. Caute quidam ccenobiorum procuralores
sibi liandum missus fuit, sed omnia, qmeeunque audi-
iu hoc student providere, niliil quidem in lalihus vit a Palre, discipulis et amicis suis notiticanda,
eiigentes , verumtamen ultroueas oblaliones cum nota fecit eis. Necfecit proximo suo, Judaeo consau
infantibus recipientes cum Lali caulela, negraveiur guineo suo. vel Juda. discipulo Suo malum, pro
Ecclcsia, quod et Paulus apostoius monel praeca- quo malo sibi illato persequerentur illum. Et op-
veri in viduis recipiendis, ut veris viduis possit probrium non accepil advcrsus eosdem P'viimos
Ecch sia su.fkere, duin vitat non veras recipere, suos, quibus, ctsi aliquoties crimina sua iinprope-
illas maxime, quss sunt curiosae simul etluxu;iosa_, ravit, verbi gralia sic dicendo : i Yse vobis, Scribat
quibusqne a liiiis el filiabus vei nepotibus provideri etPharisaei, qui deei.matis mentbam, et aneihum, el
possant necessaria, ut non gravetur Ecclesia. Pro- omne olus, qui circuitis mare, et aridam, iu facia-
_-._t.__ ___..__«__
pter boc terret Apostolus
_'i!__
filios,
—
et
_«: '_
alios consaagui-
: «' .._ ,»_.._
tis unum proselytum (Matlh.
•
xxiu, _3
,_- r_
Luc.
:
...
xi,
;

neos viduarum negleelores dicens: tQui suorum, et 4_). » — « Qui tulistis tlavem scienliae (Maitli. xxtii,

maxime domesticorum curam non babet, lid.m 13; Luc. xi, 52) . » Tomen boc minime habuit a_-
nogavit, et est infideli deterror (/ Tim. v, 8). » Sj- ceptum, quod in eis aiiquid erat dignum exprobra-
militer nospossumusdicere, quod parentes di\i- tione. Ad nihilum dcductus est in conspeclu ejus
tes, qui filios suos nolunt curare, sed se cupientes malignus diaboljs tenlans illum in deserto, queui
exoneraru student Ecclesiam gravare, fidem ne- deduxit ad nihilum, quando ei tenlanli Scriptura.
gaverunt , et sunt deteriores inlidelibus ,
quia cuctoritatem opposuit, pcr quam confutato ad ul-
ilii suis fiiiis et (iliabus provident necessar.a pro limum dixit: i Vade, Sr.tanas (Matlh. iv, 10).» Xi-
facultate sua, isti aulein, ut saeculares filios di- mentes autem Dominum glorificavit, quia non su-
tent, eorum quos offerunt nullam vel parvani euram perbos, praesumpiuosos in opostolos et Ecclesiarum
babent. magistros elegit, sed pauperes et mites, Dominum
Yerumtamen propter eorum parcitatem non de- timentes ita glorificavit, ut eos i constiu.ere. prin-

bent spirituales vifi suam honestatem negligere, ut cipes superomnem terram (Psal. iliv,1/). » Ju-
mna.ra ._ip_rJnnoeen.es accipere quaerant. Nam in- D ravit, hoc est, firmissime promisit pro.imo suo Pe-

fantes utique sunt innocentes et debent suscipi, tro apostolo, qui ipsi angularj lapidi est in funda-

qtianti poterunt competenier servari. In quorum mento Ecclesia_ proximus juravit, inquam, id est, :

susceplione illud cst cavendum, ne .nuH_r« super conslanler promisit ilii proximo: i Tibi dabo cla-
neplus munera cum ves regni cadorum, et quodcunquc ligaveris super
innocentes accipianlur, id est,

ipsis iunocentibus oblata sint accepta quam ipsi terram, erit ligaium et in coelis (Matth. xvi, 19). >
,

innocenles de qualibus dicitur : i Sinile parvulos Sic juravit proximo suo et non decepit cum, quia

vcnire ad me, taliura est cnim regnura ccelorum quod magniiice promisil, magnifice implevit c.on-
(Marc. x, i -.).» Qui sic innocentes accipit, non pec- stituens eum, totumqu. scnatum apostolorum, ut
sil princeps orbis ieirarum, rectorque regnorum,
car, _i munera cuin innocenlibus accipit, non super
in quibus regnis, quod ligat, ligatum cst, et quod
_nnocente.s quia nontantumdiligitmuneraquanlum
;

de par- solvit, solutum. Haec potestas est ei data super ter-

innocentes quod in boc satis probatur, si

vitate munerum non causatur indisciplinate, licet ram, id esl, super Ecclesiam. Nam de his, qui foris

dolendum, hoc sane sunl, quique in hoc ipso, quod foris _unt, et non
de infidelitaic parentum sit ct

providend um , ue ultra moduin gravctur Ecclesia. credunl, jaxn judicaii sunt, Apostolus docet, nou
 «29 COMMENTARIUM IN PSALMOS. - PARS 1. — PSAL. XV. 850
esse apostoiis judicandam ; sed de his, qui sunl iit- A mco, vel rcquiescet in moutc saucto mco, dicit Do-
tus, judicat apostoloruni senalus, et piaecipue apo- minus inlerrogalus ab ipso lilio. vcl prophcu, seu
stolorum princeps beatus Petrus, quia specialiter alio qtiolibct sanclo. Qiti ergO fncil luec in tota vila
prae caeleris apostolis ipse fuit petiae proximus, a praesenli, ex quo hujiedilur sine macula vel in Ec-
qua dictus cst Pcirus. Uude audire meruit : « Tu clesiam vel in alliorein sunclimoniai observanliam.
esPctrus, ct 6Uper hancpelram asdilicabo Ecclesiain SCU etiam vocalus absquc ambiiionis niacula iugre-
meam, el pmta; infcvi non pracvalebunt adversus ditur in locuni pradaiioiiis ; qui, iuqiiain, sic vcl
eam (Maitli. xvi, 18). * Sic juravit proximo suo sic ingrcssus nbsquc macula facit baec in, tempore
Chrislus, et non decepit eum, quia promissio ejus praesenti, dum dicitur liodie, ipse iu futuro ;ctcr-
impleia esi ex magna parle, et iiupletur quolidie uilalis aivo iion movebilur, sed requicscet in montc
usquein linem saecuti cum lanta eflicacia tontra sanclo luo, Domine, Deus in aUeinum, quoniain re-
porlas infriorum triumphanle sancla Ecclesia, ut quies ejus nunquam perlurbabitur, ncc babebil li-

ipsis principibus iuferi dicalur : i Tollile portas, ncm. Qui facit hoec. Faeit aulem haec non solum,
principes, vestras (Psul. xxm. 7). > Yos, print ipcs qui sen el coeptam servat innocenliam, scd cl qui
inferni, lollite portas vcstras, lollitc a facie princi- eam perdilam requirit per veiuin pcenitenliain. Non
pis aposlolorum portas veslrus, lollite Simoniam, ct B sotum enim < Bealus » cst < vir, qui non abiit in
simouiacos, loUiic alia pcrversa el pervcrsos, per consilio impiorum (Psal,'.), > scd etiain sunl < Beaii,
quae palcl iutroilus iu iufeiiiuni. Has portas lollile quorum remissie sunt iniquitales, ct quoruni tccla
de medio Ecclesiar. ut < eleventur por.ue acteruales, > sunt peccata (Putl. xxxi, 1). >

perquas inlroeat.rcx gloiiaj (ibid.). > Qui pecu-

«
Gioria-PatriDomino, qui iuterrogatus bene bic
niam suam non d.edit ad usuram, Imo Jtida; pecu- rcspondit, gradusque merilorum exposnit, quibus
niam ad erogandu-ni pauperibus dedit. tt munera ad rcquiem uteruam el iranmbilcm pervcniri po-
quidem accepi' magoruin trium elaliorum fidelium, test :Gloria Filio, qui pcf cosdem gradus asccndit,
sed twn euntra innoccnles accepit, pro quibus ipsi ct sic exaltatus in monlcm saHctum omnia trahit
animam suain pnsuit. Jara ad prjemissam inler- ad seipsum, sua videlicet membra quippe ipsc :

rogalionem comnleta responsione. Psahuus itacon- mons magnus implens ntundum, ut sua civitas su-
cludit per hunc montem posita in ipso valeat requiescere.
Qvi facil hxc, non movebitur in tetermim. Si< ut Gloria Spiritui sancto, qui csl requies vera, et
< uon omnis, qui dieit > Cinisto : < Domiue, Do- plena reqniescentibus iu Chrjslo, inontc sanctc et
mine, ihtrabit in rognum coelorum, sed qui facit r excelso. Hujus trini Dei Gloria pleni sint coilt et

voluntatem Patris (Matth. vn, 21) > ejus : ita non urra. Amcn,
omnis, qni cantat hxc, habilabil in tabemaculo

PSALMUS XV.

Coitserva me, Domine, quoniam speravi in te. Ab intclligcbal fulurani, recte coramemorat in boc
boc psahno Tertia jam periocha incipit, iu quo re- psalmo, qui agit de regno Cbristi, quod erat Tituli

capitulatio lit fundamenti ejus, quod lidei maxime inscripMone, Pilatus significaturus, et cst sensus :

nccessarium est, quod Passionis Christi mysterium Regnum Cbristi, de quo bic agitur, quod inscri-
est. Inscribilur autem sic : ptione tiluli significatur, altribuitur David. non illt

Vehs. \. Tituli inscriptio ipsi David. El sciendum D Filio Jesse, de cujus litulo nulla narrat bistona, sed
est, in hoc psalmo illud idem debere hueiligi, licet Jpsi, id est, vero David, qui per illum intelligitur,

aliis ct amplioribus verbis dicatur, quod in tilulo Christo sciiicet. Ipse cnim hic ostenditur esse Rcx
Crucis scriptum fuisse perhibetur. Legitur enim in Judaeorum verorum, confitentium in omni
id est,

Evangelio, quod cfucifixo Domino Pilatus ei hunc lingua, dum omnis liugua confitcbitur < quia Do-
titulum superposuit : < Jesus Nazarenus Rex Ju- minus Jcsus Chrislus in gloria cst Dci Patris
daeorum (Joan. \ix, 19), » cui titulo, cum multi (Pliilip. ii, 11). » Uude non in una lingua titulug

Judacorum contradicerent, legitur respondisse Pi- ille spii itus est, sed Hcbraice, Gracce ac L.itine, hoc
iatus : < Quod scripsi, scripsi (ibid.). i Ibi, qtiara- significante Spirilu sanclo, quoni*»m uon in Judaea
vis per nescientcm, signilicabat Spiritus sanclus, tantum, scd per totum imperium Romanum, quod
quia titulut in cruce tanqtiam in arcu triumphali tunc viguit sapientia Gnccorura et forlitudine Lati-

positus dc regno Christi esset inviolabilis, quia re- norum, essct regnuiu Christi dilatandum in lioc

gnum Cbristi per Passionis victoriara acquisituni mundo pcr ejus Passioneu^ qui reguavit scmper in
non destmcretur in aeternum. Esdras igitur de il- ccelo pcr suam divinitatem.
lius Tiiuliin$eriptionc t quaroper Spiritum sandum Ipse Rex nosler m forma scrvi lo^uitur it\ U>t
**1 GFRHOHl PRiEPOSITI REICHERSPERG. 832
psalrao primo secundum hominem petens conser- A niam a 0eo exivi (Joan. xvt, 27). > Ideo, Pater,
vari, et omnia, quae periulit, ad gloriam haeredita- speraverunt in te, quoniam ego miuoratus ab an-
lis suae dicit esse perducla. Secundo agit gratias gelis praedicavi te esse me majorem, et esse l>eum
Patri, pro dato sibi intelleclu, et pro perseveran- meum.
tia, et pro resurrectione, et consessione in dexlera Vebs. 2. Dixi enim Domino Palri meo Deus
tibi :

Oei : ubi dicit : Betsedieam Domino, qtti tribuii tniki mens Atque boc dicens verum dixi, quia sum
et lu.
intelleetum. Intentio est, hortari membra Christi ad homo creatus a te, licet ego idem Dens sim natus
conregnandunt capiti. ex te. Igilur ego non seeundum quod factor om •

Psalmus iste secundus est eorura, qui brevitar nium, sed secundum quod factos sum, dixi Domino
de Passioue et Resurrectione agunt. Primus fuit Patri Deus meus es iu. Quod inde patet
: Quoniam :

c Domine, quid multiplicati sunt [Psai. iif, 2). i A bonorum tneorum non eges. Tu euim naturaliter di-
quo diffeit isle qucniam ibi late de adversariis,
: ves, cui est « altitudo divitiarum sapientiae et scien-
qualiter impugnent et vincanlur : bic de bonis late, tiae (Rom. n, 33; > divinae, in te habeus omnia
qualiter gloriricenlur, agit propheta in persona Chri- bona, bonorum meorum non indiges, quia non ex-
sii. Narrat itaque nobis Christus, qualiter pri- spectas bonis meis vel bonis meorum fieri beatus,
mum oravit, et ait : Ego in ara crucis quasi vi- D sicut ego secundum hominem exspecto beari et
ctima positus, qui sum « Jesus Nazarenus RexJu- diuri tuis bonis, quiLus indigeo ego pauper iu
daeortsm (Joan. xu, 19) : > ego idem sacerdos ma- cruce pendens , quibus indigent etiam pauperes
gous offerens me ipsam in sra crucis, ubi sacrill- meic
cavi, etsanctiftcavi me ipsum pro raeis, ut etipsi in Hebraeo habetur : Deus meus es tu, quoniam
sencti sint in veritate: ego dignusexaudiri pro mea bene miki non esi sine te. Recle hoc dicit horao in
reverentia in crnce oravi, et toto cordis affectu cla- Deum assumptus, cui non bene sine Deo, quia bece
mtvi, et dixi Domino Palri illi est in Deo Patre suo, in quo Deo, Deus cst ipse.
Comervu me Domine. Recie nibilomir.us hoc dicit c homo nalus de mu-
Domine Pater, conserva me, hominem inier pe- liere brcvi vivens terapore, repletus multis miseriis
ricula. Vd conserva tne, id est, meos, pro quibus (Job xiv, 1), » cui est maie sine Deo, nec unquam
immolor. Conversa eos in noraine tuo, quos dedi-
« ei il illi bene, nisi Deo, qui summum bonum est,
sti mihi cura essem cum eis, ego servabam cos. adhssreat. Tam nobilis est enim naiura humana et
Nunc autem » per viam obedienlise « ad te venio, » angelica, ut nounisi cum summo, et in surumo
facius obediens tibi usqae z& mortem, mortem au- r> bouo possit ei esse bene. Cui summo bono dicit
tem crucis, pro meis quos dedisti mihi < Non rogo, Deus meus es lu, quoniam bene mihi non est sine te.

ut lollas eos de mundo, sed ut se.rves eos a raalo. > Erobescite vos, Pelagiani haeretici, qui dicitis, ho-
ldeo dico : Conserva eos. < Non pro eis » autem mines humana virtule per liberum arbilriiim sine
« rogo tantunt, quos dedisti mibi » in carne ma- adjutorio gratiaealiquid boni esse. Filius Dei, se-
nenti discipulos, « sed et pro his, qui credituri cundura quod est homo, cuncta sua bona Deo Pa-
sunl per verbum eonim in me. » In his omnibus tri assignat. Et nos itaque sensum Chrisii habea-
eonserva me t qui « sum via, veritas, et vita (Joan. mus dicentes Deo : Deus meus es tu, quoniam bo-
xvi? t H, 12 Conserva i» eis me viam, ut
et seq.). > uorum tneorum non egcs, vel : Quoniam bene miki
non errent me veiitatem, ut neque fallant neque
; non est sine te. Ego Fiiius hoc totura toto cordis
failaniur ; me vitara, ut, eiiamsi mortui fueriat, vi- affectu dixi Domino Patri, et ipse Pater exaudivit
vant, etiamsi mcrtui fuerin?, aiiquo peccalo, non sit me, qood patet in affectu quia :

cis hoc peccatura ad mortem sed oranis qui vivit, : Yess. 3. Mirificavit omnes voiunlates meas. Licet
et credit in me vitam T non moriatur in gteroum, una mihi sit voluntas una cum Patre meo in divi-

«tsi roorUur ad tempus, non moriaiur in apternum, nilate, quae voluntas non est muliiplex. a«rt varia-
Ita Paler comervn me, qi'i sam resurrectio et vita, fj bilis, tamen ego adhuc aiortalis in huraanis affe-

ut etiam, s't quis ex meis mortuus iuerit, per poam- ctionibus rnullas voluniates babui, quouiam mullo-
tcntbm resurgat et vivat iii aeternum. Ut ergo nul- ties voiui congregare fiiios Jerusalem, quemadmo-
Ihs cx meis pereat, eonserva me, Domine, id est,con» dum gallina congregat pullos suos sub alas, et illa

serva meos. nolait. Ego multolies volui, et iila noiuit. Ideo in-
fct boc faclens dando gratiam pro gratia : Quo- ter eos miracula feci, et prsedicavi, utquasi advo-
niam tua pnevenlus meos gratia speravi in te, atque cem gallinse puilos de genie mea cclligerem. Sed
feci sperare in raagnnm donum gratise
te, qttod est quia iila noluit, voiuntatibus meia ad horam defuit
tuse, pro qua gratia quasi pro bono merito illam eifectus. At postquam resurresi , et in ccelum
gratiam quaero, ut consei ves mc, id est, meos. Nam ascendi, atque Spiritum sanctum inisi, non omui
tui erant, et mihi eos dedisti, et scrmonem tuuro populo, sed testibus praeordinatis a Deo, Sanctis
servaverunt et crediderunt, quia a te eiivi, atque videiicet, qui sunt in terra ejus, qui in mutidanis
ideo sectitidum doctrmam meam in te speraverunt, fluciibus laborantes ancborara spei suae fixerunt

Ego eniru iutcr caelera dixeram eis : « Ipse Pater in terra t de qua dicitur : « ficati mitcs, quoniara

araat vos, quia vos me amastis, el credidistis quo- ipsi possidebunt terram (Hatih. m, 5), > sicut apo
853 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS — PSAL. I. XV. 854

stoli videntes tcrram, id est, caroem in me super A Rubro, quia eas etnisi de latere mco cum sanguloe
caelos exaiiauinj, iri iiia terra fuerunt, quia in me sub titvii hujus inscriptkme : < Jesus Nazareuu*
gperaveruul m vel membra mea Hiuc exaitanda, Rex Judajorum {Joan. xix, 19). > Quo titulo Itex ego
quo in me capite prsecesserunt < primilijR dormien- sum pubiicatus omniura couiitentium , oraitium
lium (/ Cvr. xv, 20) : i Sanctis, inquain, talibus eorde credeutiuro adjustitiam, «t ore confitentium
mirificavil omnea voluulates meas incipieudo in eis, ad saiutcm, quod ego , quem Judxi negaverunt,
quia ipsos meos aposloms pridem infirmos et idio- ti:)us ctiam tituli ioscriptionem corrumpcre voiue-
tas misso Paiaciiio confonavit et illustravil, atque runt, recte sum iitulatus J.mt, id est, Sahator,
ila omnes voluntates mcas in ei» mirificavtt, hoc est, Naiarenus, saneius licx Judmrum, non il-
id est, ,

mirabiiiter adimpievit. Ego adhuc mortalis, ante- lorum, qui me iiegaveruftt, et adhuc neganl, sed
quam in crucc pro eis orassem, de tardit&te intelli- coufltentium me coram hominibus, ul et ego illos
gentise s*pe increpaveram eos, verbi gratia dicens confltear coram Paire meo, quia hii sunt, quos ego
Petro : < Yade retro me, Satanas, non enim sapis, ex omnibus nationibus volui congregari suS; alas

quae Dei sunt (Marc vin, 53); > item filiis Zebedaei : brachiorum meotum cxpansorum in cruce. Nam
« Nescilis quid petatis, > et : < Mescitis, cujus spi- quod hrachia m*a in lignocrucis expansa, sintpro
ritus eslis. t Etalias dixi omnibus : < Adhuc et vos ^ aiis habenda, oiim siguificavi, quando intcr Saucia
sine intelieclu estis. t Et : < Tanto tempore vobiscum sanctorum duo Cherubin collocari feci aiis expan-
sum, et uon cognovistis me? > (Matth., xx, 22 ; xv, ais, in quarum expansione foi raa crucis exprimitur
16.) In talibus dictis voluntates meae poteraut co- (Exod. xxv, 57). SimiSiter quando Isaias vidit me
gnosci, quibus volui apostolos illuminari. Sed lo- « super solium excelsum, et eievatum (Isa. vj,

quendo et docendo in eis parum profeci. At post- i), > quia cxaltatus in cruce omitia eram tracturus
quam in cruce oravi eos conservari a Patre, ipse ad me per meos apostolos raihi concrucilixos, vi*
Paler mirificavit omnes voiuntates meas eisdem san- dit quoque Seraphin cum scx alis in modora cru-
ctis roeis, pro quibus oraverain, primo in eis per- cis figuratis, per quod manifeste significabatur
ficiens votuntale* meat, deinde per eos in aliis san- (ibid., n), quouiam per ipsos apostolos igne sancti

ctis, <7ui snut in terra ejus, in sancta videlicet Ec- Spiritus inflammatos, et mihi crucifixo conflgura-
clesia, quoniam primo ipsi apostoli per virlutem tos toius mundus meo sanguine redempius, esset
Resurrectionis, et gloriam Ascensionis, atque per alis brachiorum meoruMt sub crucis mjsierio pro-
adveutum Spiritus sancti acceperunt notitiam Scri- tegendus, et sursum vehendus.
puirarum, et ornnium iinguarum, et qui prius fue- n In his ergo sanctis meis mirificavit envies volun-
rant infirnii, convaluerunt de infirmilate, forles fa- tates tneas, qui abnegaveruut voluntates suas, ideo
cti sunt in bcllo. Deinde per illos mulii ftlii civitatis quia suse voluntaies visee sunteis feedse ac dcspi-
Jerusalem sunt congregali, quos ego congregare cabiles ; mea; vero mirse atque laudabiies, quas
voluisub alas gratiae, ac deinde aliis Judeeis repel- ita ntinficavit, ut non solum ardeant in afieclu
lentibus verbum meum, et propter hoc ipsis disci- sanctorum desideriorum, sed etiam luceaut in efr
puiis meis transeuntibus ad gentes evangelizare re- fectu bonorura et mirabilium operum. Quo autein
gnum Doi, miriucat% sunt omnes voluntates mete, ordine voluntates mea3 sint in eanclis roeis mirifi-r

quas voluntates de conversione gentium < multifa- catae, ne quis ignoret, dicam : quia prius, quaov
riam, multisque modis loquens in prophetis > prse- veniret fides justificans et miriftcans eos, per jugum
nuntiavi, seu < novissime diebus islis > pcr ineip- legis,
sum insinuavi (Hebr. i, i). Dixi enim de prodigo Vers. 4. Multiplicatce sunt infirmitates mrum,
filio ad Palrem reverso, per quem sfgnificatur gen- Vel etiara per meam doctrinam evangelicam sunt
tium conversio. Dixi alias : < Nuptiae quidem pa- muUipliouta: infirmitates eorum, quia muitas infir-
ratse sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt rfigni. roilates suas, quns antca ignoraverunt, per meam
Ite ergo ad exitus viarum, et quoscunque invene- D doclrinam cognoverunt. Unde cum dicerem eis
ritis, vocaicadnuptias [Haiih. xxit, Set 9). > Ilem < Omnes vos scandaium patiemini in me in ista
vn aiia pambola dictwm est servo : < Esi cilo in nocte (Mattli. xxvi, 31), > seoundum quod ego dixi,
piaieas tt vicos civitalis. > Item : < Exi u: vias et mdtiplicaue sunt infirmitaies eorum : praeeipue
sepes, et pauperes, ac debiles, caeco^, e! claudos Petri aposioii, quiia tie sua forlitudtne praesumpsit,,
compelle intrare (Lue. xi, 21 et23). > Taltbusdictis mulliplicata est infirmHas. QuoJ ideo est permis-
voluntates meas per Evangelium insinuavt da con- sum, ut veiocius currereat ad me medicum, quoii
versioue Judaeorum et gentium. llnde quando ad ita factum es:,.

crucem veni, ubi sub titulo psalmi hujus oraturus Nam cognitis propriis infirmitatibus poafiw acce-
fci, non soiam asinam feci mihi adduci, scd pui- ierawrunt cum festinatione 'queerentes rardjcioam
iuni com ea (Muttk. xxi, 2), quoniam non soluut sanandis infirmitatibin <ongruam. Petrua aposto-
de Syp.agoga, sed etiam de gentili Uiumpbaio p<>- ius, cujus maxime infirmitas fuit muitiylir.ata, fe-
pulo eram coliecturus elecios, quos assimiiarem stinanter < eg\*essas foras flevit araare (Matth. xxvi,
equitatui meo in curribus Pharaonis conterendis, Cujos extfmplo adbuc peccalor quilibet fora&
75). >
et in aquis baptismi subm«rgendis tanquam in mart egreditur, quando peccatum, quod intus oecutu-
 835 GERUCHI PBjCPOSITJ REICHEHSPKKG. M3ft

verei, m^nifestat foris per confessionem. Vel egre- A t^s, quibas ianquam lubifs mcis loqnendo f?c»?iina
quando quasi ex alrio Caiphae, de ma-
ditur fotas, •ropoenitentium eis inspropcrabo. Yel per lcbin mec,
iorum separautr sacietatc, non soium conlis afie- qu* sum Te -amcota, quse consoranfer lo-
<luo
eiione, sed eoriversaiionisTrsriifesfadissimiiitudine, quendo tmpoenUcntes damnant; pmnitentium vern
admiramibas malis, quod eis non toncurrilm a pric-ra nomins obliviseuntur, nec illos damnartt.

honis in e3mdem iuxurue conlu&ionem. Jfescit r*rda VeJ : Nan memor ero rwminum eorum ptr Inbt* mea;
moJimi."<.. trehemens pajrueniia : ideo accelerave- sicui quondam cum dicerg soleharo in designaiiotie
rur.it ijuciquoi medicum receperunt, verbi gratia : uniuspopull : < Heec dices tiliis Israel {Kxod tn,
ZoCh^.uspostmuiiiplicatasmJirniilatecquaeren^iride H), * ve! in designatione uuius tribus jussi, vei de
Jeatim \erum mftdicum non tards -imhul&vit, eed irihu Juria reges, vel de tribu Levi s3cerdotes fseri.
s prascurrens asce-Kii; in asbcrein fcyccnorum, u». \l:quando eiiam in designalione uniuc pe«'$ora» fui
vidcret iiluin,(I.8c. v.x, 4) ; » et eum aud*s?et eurn me»*Ti>r Rominum, wt, quando iuravi Dairid servo
in domo sua mansurum, non quando feci
tarde, scd * fesiinans iDeo. et jusjuTandum «id Abraham,
descendit, el cxccpit Nunc auiem non est accepiio nomirum rtujusinodi
iiium gaudens (ibid. «). « Si-
niMiter Mauhaews publicanns, cutn dieerct ei me- c{u?d me, quis non som personaram scceptor, sed

dicus : t Sequere me, > fesiinsrler « secutus est » tn omni gente.qui suas in/imit,ift5 cegnoverunt, es
hv.m (Matth. ix, 9). » Et alii muHi, qui sr.as mfir- pmiea acxaleraverunt vcnire ad m*, scccpii suni
mitates multiplicatas cognc^eruni festiosnler il- roihi. Nee m:mor ero nominum eorum priorum, ^nia
,

lurn susceperunt et suscipiunt Et % quotquot re- tanta est rnutatin sornm,

tit tlicsntur ^nguU &ntm.

ceperunt eum, dedii eis pot#>3tateru filios Dei fieri v*3R<» Dominus pars hxredilniis mec M est
o.

(iflflii. f, 22), » et priorum infirnutalttm opprobria ipse Dominuz est haeredilas mea, et pars cefith
penitus oblivisci, « qui non ex sangi»inibus, neque mei, id est calix meorum quia cum
: aiii lerrenas
ex volunlate carnis. nsnut ex voJunlale vfri, sed e: temporales cligtint partes, pars sasictorum Deus.
e* Dao nati sunM *<!</., !4; : » quia non pro nobi- Cum alii bihunt mortiferas volupiates, potus san-
liiatc sanguinum eliguntur ad hoc, ut iilii Oei vo- ctorum Detts, qui per hujus calic:i ebrielatem
centur, et priora nomina eomni nan sinl in memo- vetera «tudia ohliriscuntur. Et ideo ego ludex
rfo coram Deo. Idco dicit vivotiim et mortuorum ohliviscar nominum ea-
Non congregabo ccnvtniicula eorum de ianguini- rutU.
bus. Id esl, congregabo quiriem eos in unuio, sed Dico etiam ego FiJius in cruce evaJtatus, ef ob
nondc tunguinibu*; quoniatn non tr sanguinibus, r B»c hiRreditate magna donalus (quia ibi postufav*
sed ex Deo Patre meo per spiritttm regenerantem Patrem meum, « et dedu mihi gentes in bsrediia-
nali auiii, ui lilii Dei, et fratres mei vocentur. tem, > de hse haereditate dico (Psal. vn, 8), quia
Neo memor ero nominum eorum per lubia ntea. Dominus pars hmreditalis mew. Dominus, qui pritis
Nominum illorum .
quse prius habtterunt, quando erat pan Levitai um, ipse nunc est parx lotius hw-
fiiii irae, fllii mortis, aiii gebennae nominati sunt, redilalis me&, et esi pars culicis mei, id est omm, <:

ulierius«on ero memor per labia mea t per qua me- f^yix sunt h3e>'editas mea, quam colo, et calix mous,
mor ero ad maia eorum, quibus in judicio dicam quem bibo. mihique incorporo. Vel ipse Dominus
per labia mea : < Discedite a nie operaiii iniquita- est pars, id est remuneratio culicis mci, id est Pas-
tis (Lue. xui, 27). > Itern : Serve nequam, omne de- sionis meae.

bitum dimisi tibi, nonne ergo oportv.it et te misereri Tu es, qui resliize» hareditulem mcam mihi. Hae-

eonservi tui, tieut et ego tui mkerlus sum ? (Malth. reditas namqte niea per peccatum fuit perdita Sed
XVllt, 32.) Item ; Serve male ei piger, anare non tu es, tu habes verum esse, tu es, qui es, qui dicis

dedisii pecuuiam meam ad mensam ? (Luc. xix, < Ego sum qui suro <Exod. lii, 14): > o^ier» cur-
23.) nominum non ero memor per labia
Taliurn runt et fluunt, tu stabiliter es, qui propitiattis^mea
niea erga ecs.qui eadein nomina pridem habuerunt, p Passione restitues harcditatem meam mihi, ut qtiae

si posten acceleraverunt, ut ea deponerent per poeni- mca fuit in prsedestinatione, sit mihi subjscens in
tentiam etmelioris vitx diligentiam. possessione Nam praeordinatio prsedestinationi«s

Aliter : Non congrtgabo convenlicula eorum de ftiit quasi quidam funicuJus distribut-onisporrectas
sanguinibus : quia coogregubo quidem de raultitu- ah initio mundi usqtte ad finem ejus. Et in hoC fu-
dine darananilcrum in tonventicu'a paucorura ele- niculo distribulionis divisa est raiionaJis creatura
ciorum, sed nou legali ritu hoc fi*ft de snngvinibus lara angelorura quam bominuio, qtionim ahi sunt
vitulurum, agnoruni ct hircorum, sed per propriuin praeciari per boniiatem. a'ii ts'tebrosi et obscuri

et unicura sanguinein meum ego .semeJ ingressus per maiitiam. Scd

in Sancta sanctorurn congregabo conventkula eorum, Vers. 6. funes eeciderunt mihi in pra?tlari». Fu-
dicamque pusillo gregi ialinm convcnlicuioruin : iiiculusdimensionis in aHeroa prwscientia, vel so^tc
< floitte tlmere pusillus grex, quia complacoil Pa- quadam secret* cecidit mihi in arvi3 prceclaris bo-

Ut nieo dare vobis regnum (Lvc. xu, 32). > Nee nuiurn r.ngelorum et hominnm. Sed a pr«desli-
utemor eronominum eorvm per labia mea propria, nata ciariute perierant homines. Verumtameu per
>el per labia mea, id est, per apostolos et prophe- Passionem mearo restilula in taJi claritate appa-
 «37 COMMENTARIUM 1N PSALMOS. - PARS I. — PSAf.. XV. 33«
rebit, in quali clarit.ite mihi prajdcsiinaia fuit. A wlH, quac Ario hsercsiareliye fuit obscurs dicenti,
Klenim hareditas mea, licet e\ parle sibimetipsi quodegoesscm minor Patre, curr. ego non solum
fiu-rit obscurala, tamen prxclara est miki, quia ego secundum divinitalem, sed eliam secundum huma-
nuvi, ad quanlnm claritatem sunl praeordinali, quos uifaiem meam snn ln suinma claritate. Miuorafus
wea Passione requisivi. Eliamsi huic mundo saul qutdera fui ab angelis prr mortalitalem ; sed nuire
quasi purgamenla et omnium peripsema il!i, qui accep: non augelicam, sed auper angeliram el om-
sunt hxredUas mca : tamen hosrcditat mea prw- nino divinam immorlaUtatem, ut licet in me pcr-
ciarc esi mihi. naaserlt intcgrhas buman«e ndtursc, tamen hwc
Aliter. Tu es, qui restitves hteredilalem meam mi- eadeinnalura s:'t in summa. et omnino divina cla*
hi, id est < illam claritatem, quara habui apnd te, ritate. < Yolo > ouicm, ut ubi ego sum, illic sint et
priusquam mundus fieret (Joan. xvn. 5). » Ha?c ministri nsei, ut vidcani claritaiem meam iJoan.
cniro hcercdixai, hasc divina claritas mihi est haere- \\\\, 24), et videndoparticiptrnt ean:,
»
atque fruan-
ditaria cx co, quod sum Fiiius tuus Ab ista clarl tur itbi, sjcut corporaies oculi videndo darkatera
tate ad lempus exinanitus, nunc eam quasi debi- solis, tlunt ejusdem claritatis participes, et
frvuniar
taru reposco, non quidem conferendam mca; divi- ca carto jiicundius, quanto ea;n rideant cijrius. IIoc
nirati, in qua eam nunquam amisi, scd bumanitali, B lotum volo, Ul sicut egostim iu claritaie, sic a rneis
qiiam in forma servili bumiliavi, ul in formam di mundos et claros cordis oculos babentibus vide3r
\ina3 clariiati- meriioesset exaltanda, qua? cura ni- in ciaritate: quia funes ceciderunl mihi in pra>c!aris.
hit morti deberef, usque ad mortem est humiiiata. Etettim hatrcditas mea
per prcrclora «f n>ihi, ei hiec
Ideo dixi : i Clariika me, Pater, apud tem*tipsum Passionemrestilulaestmihi. Proptereain graliajum
claritate, quam iiabui, priusquam uiundus essei, actione.
apud te (ibid., 1).» Cbrifiea me in humanitatc, cla-
\f.m.l.Beuedicam Dominum, qui tribu.il tnihiir-
ritate, quam habui semper in divinilate. Clarifica teilectum, quointelligam daritatera baeredilatis tnea:.
noii uleunquc, non inter ordincs angetorum, sed Primyst horao, cum inhonore esset,non*«tel!exit»
super omnes ordines caiesiiuai viriumm, apud
honorem suum, neque graiiis egil largitori honoris,
temetipbum tiaritate, quam habuiprius quam inuo- in qu?j,etadquem cieatus fuit. Ideo ianquam ingra-
dus esset, apud te, non infia te, ut Anus voluii,
lus € romparalus esl junientii. in&ipientibus,et simi-
ssd apud te in summa coaequalitate gicriae tuae.
» Ego autetn sc- Ik fac^us est illis (Psal. xi.vih, 13).
Nec mirurn videatur talem ciarit3tem e^se mihi
cundoshomode coelo coelestis honorem, et ciarita-
hsereduanam. INam quando sum conceplus
r de Spi-
r tem jnteihgo coilatai mth! hsereditatrs. Ueo Benedi-
, . . .

ritu s^oclo, de amore vi debcel Patm clarissimi, *> r M .. .„ . . . .. . .,

cnm Dommo. qut trttuu
trtbuit mlfti
tntht inteilectum.
tntellectu Benedicam
tunc funes ccciderv.ni r.iihi in prceduris, ut essera
etiam pro membris meis, in quibus mihi tribuit iu-
scilicet Iegitimus haeres paterna: claritatis. Hocmihi
leilectum, ut possiut intelligere claritatem Jiaeredi-
recognoscens Paterait: « Et clarifi<avi, et iterum
tatis mtx.
clartficabo (Joan. xu, 28) ; > tanqusm diceret : Cla-
htsv.per, et usquead noctem inerepuervm me renet
riftcavi, cuin te in divinitate seinpiternum Filium
mit.Quia ergo non perfecie Domtuum benedicit, qui
genui, per queui creayi mundum, clarilatis tua? ma-
eura de solis pvosperis )audat: Benedico Dominum
gnum indicium, quia magna cogitoscuur sapienlia,
de prosperilate intellectus mihi, et meis collati, et
per quam sapicnter magna et muita de nihilo sunt
insuper benedicam illum de hoc etiam, quod renes
facta. Et iterum duriftcabo, cura te in humanitatis
mei, idest, cognati mei, dequorum renibus est mihi
natura de Spiritu sancfo, de amore meo conceptum,
consanguinitas, increpuerunt me dura iucrepatione
ct natum rccognosco lilium uieum non adoptafum,
patsionum, docuemnt me obedifntiam, utque ud
sed mei amoris cperatione conceptum et natum,
noctem, id est, usque ad mortein.
per quem sicntcreavi omnia, sic insiauiabo omncm
creaturam praedicato Evangeiio omni creaturae, ut In Hebraeo habetur : Insuper ei noctibut erudierunt

omnis, qui credit in le, non pereat, sed habeal vi

® mt renes mei. Pro erudierunt nos Lahemus incre-
tam leicrnara. Sic te scmel ciarificatum ilerura puerunl : quia per increp3tiones fiunt eruditiones,

clarificabo, dum omnis creatura per te Vcr- maxime in uoctibus, id cstin adversitatibus, quibus
bum mirabiiiter creata, nihilominus erit per te ho- licet frangatur homo stultus, tamcn eisdem instrui-
rainum mirabiliter sahaia. lur sensatus.

Haec dicente ad me Patrc Deo, conslat, quod fu- Aiiier . Me, id esl meos increpuerunt reuet, id est

«e» ccciderunt mihi in praclaris, quia legitimus hae- carnales passioncs, utque ud noctem, id est usque ad
res sum paternae ac divinas claritat«, utpote Filius peccandi delcctationem. Scd cgo
Dei naturalis, non sulum summe dives in mea di- Vers. 8. 1'roiidebam Dominnm coram me temper,
vinilale, sed et summe beaius in mea humanitaie, (41) ut neque in me ipso movererad impatientiaiu
ita ut tam humanitas, qunrn divinitas mea sit in pcr noctem Passionis, neque raei movercniur ad
summa claritatc. Etenim hareditas mea pnvclara est peccandi consensum industriosum per noctera de-

ill) Vulgato habet : Providcbam Dominum m conspeciumeo seniper.

839 GERHOUI PRiGPOSIT! REICHERSPERG. 840

kctatsonis carnalis: qvoniam a diixlris esl milii Do- A rectc dicitur, sicut corpusde Spirilu sancto con-
minus, et assisti». miui per suum adjutoriura, ne ceptura, per quod Satictum totius Ecctesiae corpus
comtMvear. est sanctiltcaridum.HocSanctum tuum, Pater sancte,
Vers. 0. Propter hoc tauaium est cor meum \n non dahis ridere, id est, non permittes expeTiri
cogilando :etex*uitavil tinaua mea in loquendo. Sicut corrupiionem. Cum enim soia divina virtute valeat
enim in Evaogelio Mattruens testalur : Exsullavi Sn servari a corruptione putredinis usque ad tempus
spiritu peroordisheii».iam, et verhaexsuitativa prowiit eelcriter perticiendae resurreeticnis in die lertia se-

lingu* mea. Dixi eniin : « Cunfileor Ubi Pater Domine cundum Scripturas : tamen, iicet ex abundanti, et
cceii et terne, quoniarfi abscondisii haee a sapienti- buiuuna diligentia sancto corpori meo adhibebitur
buselprudeutibus, etreveiasti ea parvulis (Matik. per quod putretcere prohiberctur, si iiiud sua con-
x\, 25). > Item ; « Desiderio desideravi hoc Pascha ditione more aliorum corporum vergerei ad putre-
manducare vobiscurn, anlequam paliar (Luc. xxtr, dinem. Adhibebilur enim fatis de myrrba et aloe,
15). > Item : « Polestatetn habeo ponendi aniraam quac speeies aroinaticae corpora non sinunt putre-
meam, et itcrum sumendt cam. t Nemo i toHitearn scere, cjusb inde facrint condita. Sed el hoc narra*
a me, sed ego pcn.atn eam, et iterum sumo eam bitur in toto mundo, quod Maria Magdaiena prae-
(Joan. x, !8). t In talibug dictis ketabatur cor
" venit ungere corpus mcum in sepuituram de optirao
meum, esuliam tingua mea.
el ucguento, quod putredinem corporis mei tardarct»
Insuper et caro mea requiescet iu tpe. si opus esset. Verum non estopus, quoniam lu cito
Supra diseram : Insuper el usqtte ad noclem incre- maturabis resurrecticnem, nec dabis corpus meum,
pneruni, vel erudierunt me renes mei ; Nune dico: Sanctum iuum et lotius Ecclesiae sanctiflcatum viderc

Insuper el caro tnea requiescet in spe, ut sieut iliud corruvtionem. Ideo merito sicet supra dlxi : Bene-
fuit ad cumulum doloris, quod increpatus sum a dicam Dominum qui tribuit mihi iniellecium : quia
consanguineis : ita isiud sit ad cumulum consola- tu Pater

tionis, quod caro mea requiescit in tpe resurrectio-

,
Vens. il. Notas mihi fecisti cias vitee. Notificastt

nis, quam tu Pater cito acceierabis, .

mibi, quod per obedientiam passionis, pcr humilita
Vsas. 10. Quoniam nonderelinques anhnam meam tem, et proximorum.pro quibus morior,charitatero,
in inferno, qtta; descendit qaidem ad infema prep- vado ad Resurrectionsm, et per Resurrectioncm
ter eIectos,qui illic t iutenebris, et in umbra mor- ad Ascensionem, et per Ascensionemadconessum
tissedent (Lue. i, 79), » exspoctmles Uberationem tuum in dextera tua. Ibi adimplebis me loititia, qui
sed velociter inde redibit solutis doioribus inferni, q nuncpienus tristitiadico : < Trislis est aniraa mea
juxta quod impossibiic est teneri iilam ab eo. Ideo nsque ad mortem (JMarc xiv, 34) : > qui nuncdico
dico: quoniam non dgrelinqm* animum meavi in in" mcis : < F.t vos igitur nunc quidem tristitiam habe-
ferne, quse auiinan-quoque iatronis confitentb, tis (Job xvi, 22), > tunc adimplebor latitia in me
mox cum secum est babitura in pa -
ingressa fuerit, ipso cum vultu tuo, quoniara ego nunc mortalis,
radiso. Unde polest iideliter credi, quod veiociter tunc immortalis cre cuni tw/ttt tuo, id est, cum
inferni spoiiatio, et Paradisi reseratiofiet secundum Verbo tuo mibi unilo, quod est, vuitus tuus, quia
nomen aProphetamilii designatum, cui dictum est per iliud cognosceris. Cum iilo t'«/fu tuo ego as-
t Voca nomen ejus vclociter spoiia detrahe, Cestina
: somptus homo, ego nunc tristis usqtte ad morteiu,
prsedari (Isa. vm, i) i non vane hoc nomine suuu ; poslhac Uetitiain, et delectationes habebo in dextera
vocatus, quoniam velocUer peracta spoiialioae in- tua, in aeterna scilicet ciaritate tua usque in finem
ferni tu non detdinques animam meam in infemo, fine carentera, usque in ftnem, de quo alias dicitur
quas cum spoliis muiiarum animarum ea die, qua Otnnis consummationis vidi Hnem.
de corpore fuerit egressa, erit in Psradiso. Propter Aliter. Notas fecisti mihi, id est, meis per mea
hoc sequentem dicm Sabbati sauctus Evangelista exempla vias vilce, quibus dixi : Exemptum dedi
vocat magitum diem Sabbati quia magnum Sai>~ ; D vobis, ut et vos ita faciatis. Adimplebis me, id est,
batismum celebrubant animaa fidcies de inferno ii- lnccs, "lettitia cum vuttu luo, iu est, cum mc vuiium
beratae cum Christi anima, sociata iliis aniraalatro- tuum viderint vivum post morfis triumphum.
nis per virtutem Dominicae Passionis. Vei : Adimptebis eos laiitia, quando Spiritum
Nec dabis sanctum luum videre corruptionem. sanctum, quiest vera Ixtitia, mittes eis cum vultu
Cibriel Archangeius, eum annuntiaret meatu con- tuo, cumFilio tuo, qui sum, ego. Mittes enim de-
ceptionem, dixit matri ine^e : ( Spirttus sanctus solatis discipulis meis Paraclitum in nomine n.eo,
superveniet in te, et virius .Utissimi obumbrabit et ila imptebis eos lcelitia cum vuttu iuo. Ille namque
tibi : ideoque, et quod nascetut ex te Sanctum, me vultum tuum quia de mto iccipiet,
ciariftcabit,
vocabitur Fifvus Dei (Luc. i, 53). > Sic loquens et anuunliabit Tandom consumrnatis in eis
iilis.

angelus corpus meuca de Sptritu sancto conceptum viis vita>, (utimptelisque illis tcelitia, cum transiertnt
vocavit Sanctum , non sar.ctiHcamm, qucniam ii- ex fcac vsia siuistra, misera ct miseriis plena, d&-
lud proprie dicitur sanctiflcatum, cui sanctilas est lectaliones erunt iiiis in dexlera tua, in aitemitalis
accidentalis. Cui autem sanctitas est omaino sub- gloria, usque in ftnem, usque ad talcm cottsurama-
etantiaiis, non lam sanctificatum, quam sanctum tioncm, ultra quam niliii desiderari potcst.
8ii COMMENTARIUM 1N PSALMOS. — PARS I. — PSAL. XVI. 8i*

qai suo prteclaram Sancto, qui est liaec ipsa latitta sempilerna, qua
Cloria Pairi xterno ,
Filio ,\

I&rediiaum restituit , cumque adimplel lcetitia : implelur Curistus, caput sine mensura, ei membra
Gioria Filio, qui non solum in se, sed Iti membris curn mensura, videlicet « seeundum meosuiam do-
ouoque suis adimpletur lcetitia : Cloriu Spiritui nationis Christi (Ephes, iv, 7). i

PSALMUS XVI.

Exaudi, Domine, justitiam r.ieam. Tilulus est raulti. De quolibet largo eleemosynatore dicitur

Vt.r.s. I :
« Oispersit dedit pauperibus, justitia ejus manet
OnATIO IPSI DAVID. iu s??culum sieculi. (Ps. cxr, 9)< > Et ba c jusiitia

Isie Psolmus el alii quaiuor oraticiiis notoine coram Deo exauditur, quia ipsa eicemosyna orat ad
iniitulantur, quia cum caeicris Psalmls intermista Dominum. Multo ergo magis ego, qui pro pauperi-
slt oraiio, in istis sola oratio conlinetur, et si quid B me ipsum Deo elcemosynaro facio, et per hoc
ribus

oralioni aliud interseiitur , hoc orationi coope- justitiam habeo, exauditione dignam, quia haeo ipsa

ratur , quae" in his Psalmis principalitcr inten- eleemosyna orat, imo etper justtriam.forti exactione

flitur. rcquirit misericordiam mihi, et meis exhibendam

Est autem haec oratio consonans prioris Psalmi a te Deo Patre, pro cujus beneplacito et mandato
negotio unde rccte assignatur Ipsi vero David, cui
: egofeci miserlcordiam. Misericordibus namque mi*-
et in priorc psalmo assignata esl titali inscriptio. sericordia debetur ex justitia. Et egosum ille Saroa-
Ipscctenim Chrislus sicut Gendo in morte Lazari ritanus raisericors, qui feci misericordiam in illum»
charilatem in compassionc proximorurn nos do- qucm sacerdosVeteris Testamenti Aaron praeterivit,
cuit ; sicut ftigit, ut inconsideratas temcrilalis no- quoniara eura sanarc non potuil in sanguine hirco-
bis auferret audaciasi ; sicut lavit pedes discipu- rum aut vitulorum. Ego autcra de meo latere fudi
lorum, ut daret hum litatisexcmplum. ita oravit vinum ct oieum in vulnera ejus. Nam sanguis meus
ul nos doeeret orare. Inlcndit enim in hoc psalmo oleum est et vincro, de quo dicitur in benedictione
ipsi-m caput orarc Deum pro se et suis, ne defl- Judae: « Lavabitin vino stolam suam, et in san*
ciant. Agit etiam de sui persecutione, ct de inimi- „ goinouvaepallium suum (Ceti. xiu, il). » « Egocnim
corura temporali et perpetua damualione, nec non sum vitis vcra (Joan. xv, 1), i et oliva fructifera

de futura cum suis gloriosa ct pienaria satietatc. de cujus medicinali sanguine tanquam vino et olco
Dicit enim Patri moriens in sua obedientia Pro- : curatur ille homo, qui descendebat ab Jerusalem
basti cor meum, et visiiasti nocte. Igne me exarr.i- in Jericho et incidit in latvones. Cum ergo fecerim
nasti, et uonme iniquitas. Vt non lo-
est inventa in cgo misericordiam in illum, Ezaudi, Domine, jus-
quaiur os meum
hominum : propter verba la-
opera titiam meam, ut et ego qui nunc incidi in latrones*

biorum luorutn ego eustodivi vias duras. Ac dein- «rucifixus a latronibu9, inter lairones, mihi et ineis
ccps Inimki mei animam meam circumdederunt,
: conscquar misericordiam, quam nonquaero injuste,
adipcm suum conctuserunt, o$ eorum locutum est su- sed ex libra et statera justiliae. Si enim appendatur
perbium. Projicicntes me nunc circumdederunl me, calamilas mea in statera cum peccatis, quibus iram
ocuios suos staluervnt declincre in terram. Suscepe- ?nerui, haec ipsa calamitas quasi arena maris gra-
runl me sicut (eo paraius ad prccdam, et sicut catu- vior apparct peccatis quae super me tuli^ peccatis
lus leonis hubitana in abditis. Et baee qnidem de sui videlicel mundi totius pro immolor
quo patior, et
perscculione. Dc inimicorum vevo damnatione :
egO Agnlis tollen? peccata aiundi credenlis in me,
Exsurge, inquit, Domine, pratveni eutn, ctc. Tandem J) damnans vero peccala muudi non crcdentis in me.
de sna, suorumque salictaie gloriosa sic dicit : Ego Utinam crgo appendatitur ipsa peccata meorum, et
autem cuttt juslitia appareho conspectui tuo, salia- calamilas mea in statera justitiae! Imoquiaegojam
bor cum apparueril gloria tua. pendens agonizo in cruce, cujusduo brachia expri-
Prim?. ergo pars versatur in oratione, secunda munt stateram, qua;ro justitiam in conspectu Patris
in Doininicae passioais narratione, tertia in damna- et totius curise coeleslis, an calamitas mea non sit

ttone iuimicorum, quarta in gloriflcatione Christi et satis gravis ad prasponderandum peccatis omnium
suorum. Verara ergo humanitatis naluram Cbristus in -me credentium? Si attenditurj non solum nuid,
ostendens orat dicens : sed et quis patior in Ego Filius Dei
ista calamitate ?

Exaudit Domine, jiislitiam tneam. Dominc, cui patior proservis, justus pro injustis. Nonne habct
cgo in lorma servi obedio, quem et in eadem forma odorem iale sacrificium, per quem ietor peccato-
Dominum recognosco, tu exaudi meam justitiam. rdm jdste sit aboiendus, quem in buraano genere
Sicut enini per uraus inobcdicntiam peccatt»res con- diffudit primus Adam ? Nonne habet clamorem ora-
stituti suut multi : sic decens, et justum ^st ui ptr tiocii validum tale sacrificium digne audiendum, et
unius just itiam, et obedientiam justi constituantur exaudiendum, non solum ex misericordia, sed etia.Ti

Patrol. CXCUI. 27
 %iS GEMIOHl Pft.EPOSlTl GCICHEHSPFnG. 84t
ex juslilia ? si propi^v hominis iniquitaiem patere- A sumptus bomo. Propterea oial Patretn diceus : De
lurbomo solummodo, ct non Deus calamitatera, vuiiu luo judicium meum prodeat, id est judicium,
staret slatera laocibus sequalibus , teneus biuc in quo ego judex vivorum et mortuorum constitutus
lance judicii iniquitalem, inde vero in lance mise- judkabo, prodeat de tultu tuo, dc verbo tuo mihi
ricordiue calamitatein. Sed quia propter solias ho- unito, ut in omni meo judicio soium et totum illud
minis iniquitatem ego Deus homo patior calamita- judicem, quod audio dictante Verho tuo judicium
tem pendens in statera crucLs bomo justus, carens invisibiliter per me hominem exercendum visibili-

propriis peccatis, Deus verus, fons jusiilise, exaudi, ter;quia tu, Pater, non judicahis quemquam visibi-

lu, Domine, ju»liiiam meam, ut calamitas, quam liler, sed omne judicium visibiliter exercendum, de-
patior in lance misericordiae gravior appareat, et disti mihi, Fiiio manifesle judicaturo : « quia Filius
quasi arena maris praeponderans paucis lapiilis, id hominis sum (Matth. xxvn, 43). >
est peccatis meoruin in lance justitiae, superexai- Judicium quoque meum, quo ego nunc iniqoe
tet in judicio ipsam lancem justitice cum tanto pon- judicor sub Pontio Pilato, prodeat de vultu tuo, ut

deie, ul quidquid pcccatorura et malorum est in nihil de me homine liat, nisi qaod bentplacilam
lance justiti», dum eadem lanx in judicio veloeiter, est iu Verbo tao mihi uniio.
etvehementer exaltatur, totum excutiatur in pro- B Similiter jndicium, quo ego judicabor in mera-

fundum maris. Si enim tanti fuit ponderis immo- bris meis ante reges et prsesides, de vultu tuo pro-

laiio agui contra nequitiam Pharaonis, ut ipse deat. Eleeli quoque inei, qui sedebunt < super sedes

Piiarao per eam excuteretur profuudum maris

in :
duodeciin, judicanles duodeciro tribus Israel (Matth.
justuni esl ut me vero Agnocontra nequiliam in- xix, 28), > vel etiam qui angelos judicant et ista

visibilis Pharaonis imroolaio, ipse cum toto exer- saecularia, quorum unas ait : « Nescitis quoniam
citu suo excutiatur profundum inferni, et veri
in angelos judicabimus ? quanto magts saecalaria

Hehraei abejus vexalione omnino sint iiberi. Hoc (/ Cor. vi, 3)? > isti agunt;u?(icj«m tneum, quia ego
justum est, hoc rationabile est, ut quia pnedo ava- in eis et per eos judico : propter quod rogo, ut
rus tenere voluit homiuem innocentem, ainiltal etiam lale judicium meumde vullu tno prodeat, ne
etiam nocentem, cidem innoecnti adhaerere voien- vuliui tuo in aliquodispliceat, sed cognoscat rcun-

tcm. Si imo quia justum est,

hoc justuin est, dus quia et- judicium quo ego jusle judico, et ju-
exaudi, Domifie,ju$litiam meam. inlende depreca- dicium quo judicor injuste prodiit in efifectus

tioiuiu ineam de maiis auferendis : uuribus percipe praeordinatos de luo vultu, dt lua voluntate, de tua
vracionem meam de bonis conferendis. Vel depreca- „ voluntaria dispositione, tam ad meam et meorutn
tiouem, quae iit in corde, tu quoque ia corde tuo giorifieaiionern, quam ad inimicorum damnationem

intende orationem, qaae fil ore (unde el dicilur sccundum regulas aequilatum, quihus redditur om-
oratio, quasi orisralio) tu auribus percipe, oralio- nibus debitum permeum judicium. Et si has aequi-
nem dico prolatam non in tabiis dolosis, sicut ilii tates uon vuit niundus videie ; saltem oeuli tui et-

oraut, qui dicunt < Domine, Domine (Matlk. vh,

: deant aqvitaiet; diUgcnlissima et pcrspicacissima
£1), > ct non laciunt voiuniatem Palris, vel- qui discrelio quae in te est, videat cequilates in hac re,
slios juditant sine misericordia, et ipsi petunt mi- taiu in glorificatione meorum, quam inraea et

seiicordiam. damna:ione Nihil enim

et confusiont inimiccrura.
Yers. 2. De vuttu luo judicium meum prodeai : aequius quam et illos innoccnlem damnantes dam-
oculi tui videant aquitates. Ecce inDeo Patre no- nari; et innocentem injuste damnatum juste clari-
minautur aures, oculi et vultus, cum sit ipsc Deus ficari.

incircumscripius spiritus, neque cor habens inlrin- Aliter. Non in labiis dotosis judicinm tneum pro-
secus, nequeaures, aut oculos extrinsecus. Sed per deat, ul uliud judicem ore, aliud scnliam in corde,
luec verba humana, divina innuitur efficacia : quia vel malum bonum, vel bonum maluin dic6rfdo : sed
is, cui oninis voluntas loquitur, mirabiies habet au- q de vntlu tuo, de ratione sincera et vero intelleclu,
res; et quem nullum lalet secrelum, mirabiles ha- quem vultus tuus approbai, omne judicinm menm
bet oculos. Cum ergo ei dicitur : Auribus percipe et meorura prodeat. Ne auiem falienle rerum nb-
orationem, vel ; Ocuii tui videatu aquitatem, per au- scurilate aliter lial, ocuti tui videint aequitafem
res et ocuios intelligenda est ipsa Divinitas, cui (sic enim habet quaedam translatio). Igitur hoc oro
oiniie cor patet, et omnis voluntas loquitur, et ego judex vivorum et mortuorum, ut et oculi mei,
quem nullum latel secretum. Per vultum vero Fi- oculi videlicet mentis mexdiviua claritate perlucidi
liusejus.intelligitur, Yerbum scilicel, quod erat in videant aequilatem; et oculi mei, sancti videlicet re-
principio, et sapieutia per quam facta sunt omuia. ctores Eeclesiarum, videani apquitaicm, ne quando
De boc vuitu , de boc Yerbo , de bac sapientia exorbitenta justilia pcr caMi.item. No autem vi-
homo in persona ejusdem Yerbi, vultus et ^ipien- dear de jactanlia prsetendere mcam aquitatem, aut
tiae assumptus cuncta sua disponit judicia. Unde et inaniier orasse meam jusliiiam exaudiri, te sCru-
dixit : t Non possum ego a me ipso iacere quid- tatorera cordiam testem iuvocoi quod ego iniquo
quam, > scd « sicul audio, judico (Joan. v, 30)» > judicio damnatus , < el cum iniquis repnlatus
qi.ia de Yerbi kibi insiii oraculo pendebat ipse as- (Marc. xv, 28), > iniquitate careo, bicut tu'ipse no-
8« COMMENTAWUM PSALMOS — PAftS I. — PSAL.
IN XVI. m
aii, qui licet omnia scias, tnmen ad majorem veri- A diligeuter cavet, ut non loquatur opem hominum,
tatis evidentiam quicum dixissel : < plus omnibus laboruvi ; » n<>

Vers. 3. Probasli cor mentn, et visilasti nocte. opus humanum videretur loqui, ad/ecit : « Non
Qtiando fur nocturnuicor meum tentans in de- autem ego, sed gratia Dei mccum (1 Cor. xv, 10). »

serto de gula, de vana gloria, de ambitionc saeculi Nuii qui glorialur in se loquens opcra hominum,
voluit perfodcre domum mcam, nes potuit. Postea quasi bona sua operctur virtute, hic talis servus
vero multis tribulatiOnibUs inter Judaeos detrahen- esx non manensin domo in seternum, servus, in-
tes, invidenles, insidiantes, blasphemantes, et post- quam, est nesciens quid faciat in se Dominus ejus.
remo crucifigentes lanquam in fornace aurum per Sed non talis amicus meus Paulus, et quiiibct siini-
ignem passionis examiuasli me, et non est inventa in lis ejus bene sciens, quid faciat in se Dominus
me iniquitas, quia neque per nocturnas diaboli ten- ejus, non loquitur opera hominum, sed Dci, talo
talioncs traclus sum ad illicitam concupiscentiam, quid diccns < Domine, dabis pacem nobis
: omnia :

neque per manifestam perseculionem provocatus, enim opera nostra operatus es uobis (lsa. xxvi,
aut perductus ad impatientiam : et ita non est in- 12). » Sic sic vitatur jactanlia , dum in omni

tenla in meiniquitas, licet multum quacsita. i Venit opere bono praedicalur virtus divina, non humana,
B
enim princeps mundi hujus (Joan. xiv, 30) » quae- sive per osmeum proprium in loquendo satis di-
rens apud mc aliquod suum, sed in me non invenit sciplinatum, sive per os meum quaiecunque, vide-
quidquam. Pennissus tamen est per se, ac pcr ministrum verbi raei, non suse, sed Dei glorite
licct

membra sua me tentare ac tribulare, quia tu, Pater, cupidum, ul non loquatur opera /lomiHum jnctanter,
per has tenlaliones probasti me sicut aurum, et vi- sed opera Dei ad gloriam Dei humiliter. Rcx Baby-
titasti me sicut cngroium, qui licet proprias aegritu- lonis Nabuchodonosor, quia non fuit os meum, os
dines minime habercm , tamen vere languores divinum, os vcridicum, ideo jactanter iocutus est
nieorum portavi, quos, te visitante, oporluit sic me- opushumanum dicens Nonne hacc est Babylon
: <

dicari. Quantum vcro allinet ad meam propriam magna, quam ego xdificavi in domum regni, in
personara, non est inventa in me iniquitas, quod rohore fortitudinis mese, in gloria decoris inei '.' >

eliam tacente me, ita (Dan. iv, 27.) Unde bic talis servus inulilis ct

Vers. i. Vt non loquulur os meum, tu scis- esse inalus neseiens, nec scire, vel dicere curans quid
verum. Ajiter. Vt non loquatur os meum opera ho- fecerit in se ac per se Dominus ejus, de domo erat
minum, ac si dicat humana natura in Christo Patri non solum eternitatis, sed et regni tempoialis cji-
Deo Ne me putet quispiam assignare mihi, non c ciendus, quod et factum eat. Nam cum adhuc ser-
:

tibi; humiui, non Deo carni, non Verbo, quod

; mo esset in ore regis, vox de coelo ruit < Tibi di- :

immunis sum a peccalo, et non est inventa in me citur, Nabuchodonosor rex regnum transiit a tc, :

iniquitas : a lali suspicione me hominem expurgo et ab hominibns te ejicient, donec scias, quod do-

sic dicens : ut non loqualur os meum opera homi- minctur Excelsus in regno bominum (ibid., v, 28,
num. Nam quod immunis sum a peccato, quod ncc 29). > Sic superba glorialio erat humilianda pcr

originalis, nec actualis culpa inventa estin mc, non verba labiorura tuorum, quibus tu cognosceris iti

est opus horainum lege nalurali filios generantium, rcgno hominum dominari, ut non loquatur osmeum,
nec eos a peccato servare valentium, sed est opus Os veridicum, quod cst tneum, qui sum veritas, non,
tuum Dei Patris mei, Verbum tuum in uterum vir- inquam, loquatur os meum opera hominum propter
ginis eruetantis, et est opus Spiritus sancti amoris verba labiorum tuorum, q>>ibus increpas uon solum
tui conceptionem meam ineffabiliter in sensu vir- Nabuchodonosor, sed omnem arrogantem de opere
ginis super oranem sensum operantis, et est opus magno se jactantem, quasi aliquod opus bonum,
Verbi ac sapientiae domum sibi aedificantis, habita- vel magnum sit opus hominum, et non potius Dei
culura anin.se et carnis mundissimac sibi compin- dominantis in regno hominum, et operaniis per
gentis, eamderaque domum a peccatis actualibus P homines omne opus bonum vel magnum, ut fuit

immunem conservantis. Hiec, inquam, opera non Babylonicae urbis sedificium.

sunt hominum, sed Dei. Non enim est hominis, ut Solum peccatum Deus non operaris per angelos
immaculata sit via ejus, vel ut muudus appareal velhomines peccantes, quia nec peceatum proprie
nattis de rouliere. dicitur opus, sed destructio, vel deformalio divini
Vel usque adeo non est inveixta in me iniquitas, operis, ut qui excaecat oculum, dcstruit ac deformat
ut nec in verbo inveniar culpabilis in tanta custo- opus dirinum. Tu autem Pater in mc manens fecisli
dia custodiens os meum, ut non ioquatur os meum opus divinum, quando, ca>
te operante, illuminavi
opera hominum, quae dici solent ad jaclantiam ; sed cum nalum, Lazarum, seu aliud opus
vel suscitavi
loquor et magnifico Dei opera pro gloria ipsius di- divinum feci, sive permeipsum, sive per aliquem
latanda. Dico enim : < Pater in rae manens, ipse meorum. Talia opera sic praedico per me, vel meos,
facit opera (Joan. xiv, 40),
quo dicto mihi ho- » ut non loquatur os meum opera hominum, non assi-
mini nulla evenit jactaulia, scd sola ipsiuspcrhoc gnet humanae possibilitati aliquod opus utHe, vel
ningiiificatur gloria, qui facit opera. bonum. Hinc est quod Salomon, qui fuit os meum,
Similiteres meum, verbi gratia, Paufus apostolus post magnum magni lempli aedificium, ne vidcrelur
8*7 GERHOHI PIMsPOSlTl REICHERSPERC. 818

sejaclare per illud, quasi per optis humana virtute A servandis verbis labiorum tuorum vidctur ditTieul-

cceptum vel perfectum, dixit inter caetera : « Bene- tas dura. Sed ego pro eis uuuc sacrifico nic ipsum,
dicttis Dominus Deus Israel, qui loculus est-ore suo ut et ipsi sancti siot in veritale. Non rogo ut in im-

ad David patrem meum, manibus ejus perfe- et in perfectione tali lollas eos de mundo, sed sanciilica

cit. » Item < Domine Deus Israel, non est similis

: eos in veritate, ac perfice grestut meot
in eis non

Deus in coelo desuper, et super lerram deoraum, solum »d gradiendas vias generalium praeceptorum,
qui custodisti David patri meo, quae locutus es ei. sed etiam, ut recte ambuient in semilis angustis
Ore loeutus es, et manibus perfecisli, ut haec dies consiiiorum perfeclissimnrum.
probat {/// Rcg. vm, 15, 25, 24). > Sic discipli- Vers. 6. Ego ctamavi, quoniam exaudisii mc, Deut.
natum est ornne os meum, ul nonloqualur opera tua, Priusper minulastribulationes quasi reniisse oravi,
Deus Pater, quasi opera Itominum propter verbu la- el lunc exaudistl me divina opera facieos prome:

biotum iuorum, quibus increpas angelum et homi- ideo certificatus de majori exauditiouo pcr magnam
nem superbum. Multo magis ego singulariter juscus, passionem raortis t cum clamore valido {liebr.
niitis et humilis corde propter verba iabiorxim tuo- v, 7) » preces cliudi, certus, quod dumorem hunc
rum, id est prophctarum conservanda ct implenda esaudires, quoniam exandisii me prius leniter oran-
(quia t non veni soivere legem, aut prophetas (Matth. ^ tem, ut in vesun cciicne Lazari. Tunc in suscilatia-

v, 17) » non solum cchibui os nteum, vt non loquc- ne unius horoinis modiwi oranlem cxaudhli. Ego
retur opera hominum, sed etiam cuslodh i vias durus, autcm sciens quia seroper me audb, pro suscilatio-
vias mortalitalis. Propler quod rojro : ne totius humani generis a morte animarum per
Vers. 5. Perfice gressus meos, el meorura insemi- roortem meam clamavi, et a morte quoque coipo-
lis tuis. In sem»\'ts seternitatis, ut, quia ego a pec» rum per mcam vesurrectionem omnes hoiuines sus-
catis immums per vias mortaliiatis duras, propter eitari clamans oravi, quando mortem aniraarum
verba iabiorum tuorum duie sum afflictus, haec sit moriendo destruxi. et vitara corporum resurgend»
iniht remuneralio, ut perliciantur grcssus, meae hu- reparavi. Quid ciamavi ? boc scilicet
manitalis in sentitis tuae divinitilis, ila, ui non mo- lnciina aurem iuam milii, et exaudi verba trxa. De
veantur vesiigia mea supcr solidum aeternitutis fun- alto videlicet suram.e Divinitatis ad lectulum hu-
damentum posita. Quod ita demum perlicietur, si manae infirmitatis, in quo languores multorura
eis, in quibus ego gradior, stabilitas aeterriitails con- porto, inciina aurem luam. Tu roedicus raihi segroto,

ferelur ; sicut fluclibus maris, in quibus ambuiavi, etvere languorcs meovum porianti, et exaudi verba.
iicet naluraliler fluidis, tamen per l.npressionespe- ^, mea, Hac sciiicet

dum meorum collata est qusdam solidilas, per \sns. 7. Mirifica intierkordias tnai. Ul me mo-
quam signiuVcari potuit aeternitatis iib sotiditas, quae rienle in cruce veiura lernpli seindatur, factoque
confereuda est meis vesligiis in omnibus in bcK: magno terrtemoiu, totus infernus eoncutiatur, et
fluido teraporalitatis et morlalitatis mari magno capvivitas inde abducatur, cui captivitati per me ab
mibi subjaceotibus, et vestigia pedum ra^.oruin, id inferis liberai;2 paradisi portae siiit apertae, ita ui.

est exemplorum roeorum in se recipientibus. Perfice hodie po;-a iateris mei apertionem sint mecuni In
igitur gressus meos iu semilis tuis ut non moveantur paradiso sociala illis anima latronis, cui dixi : Ho-
vestigia mea propria in omnibus rneis perftcta so- die mecum eris in p?.radiso (Luc. xxm, 43). » iiiri-
Iklitate firmala. Yel etiam : Ut non moveanlur vesli- fica etiam in hoc misericordias luas, ut me resur-
gia mea, id est meorum, sicut moia sunt vestigia Pe- gente rauUa corpora sauetorum surgant iiiecum,et
tri dubitantis. in tesliroonium mcae ir.sunectionis appareanl mul-
In Hebraeo habetur : Propter verbum tabiorum lis : Mirifica etiam in hoc miserieordias /wax, ut di-
tuorum ego observavi vias iatronis. Suttenia gressus seipulos mea morte turbatos cito consoierii.per lae-

mevs in callibus luis, et nonlabantur vesligia mea. titiam quam eis promisi dicens : < Itcrum autem
Dicat ergo Cbristus, qui cum iniquis et latronibus D videbo vos, et gaudebit cor vestrura, ct gaudium
est reputatus : Ego observavi vias laironis, quia sic vestrura nemo tollet a vobis {Joan. xvi, 22). » In his-
ut iatro non graditur publica et plana via, sed in- ornnibtis mirifica tnisericordias luas, quaj magis
tedit ner sarosa, invia et spinosii : ita ego propter erum mirilicae, si tunc aderunt quundo vix credun-
verba labiorum luorum adimplenda non ambulavi tur aut sperantur adesse, quod ita erit. Nam et iili

secondum usitatas traditiones Scribarum et Phari- in inferno dicent vel jam pene desperali : < Adve-
soeorum, sed permandatorum tuorum viam ab iliis ni&ti, desiderabilis, queni exspeotabamus in tene-

desertam tanquam in soiitudine similis latroni am- bris, ut educeres hac nocte vinculalos de ciaustris,
bulavi secundum eorum judicium, qui me judieave- te noslra vocabaDtsuspiria,te k<rga requirebant la-

runt cum latrouibus cruciHgendum. lmo latrone menta. Tu iactus es spes desperatis. » Et etiam di-
Barabba dimisso, ego quasi latro addictus sum sup- scipuli jam desperati dicent
velut < Mos auteu» :

plicio. Ideo tustenia gressut meos et meorum, etnon sperabaraus quod ipso esset redeinpturus Ijrael
labantur vestigia mea et meorum. {Luc. xxtv, 21). > In hoc ergo mirifica misericor-
Aliter : Ego in meis intiimis Petro adbuc tiinido dias tuas, ut jam naufragantibus circa desperatio-
siuiilibus cusioiivi vias duras ; quia talibus in «»b - nem consoialionU lu exhibeas in meae resurrectionis
849 COMMENTARIUM IN PSALMOS — PARS I. — PSAL. XYl. 850
triumphali gaudio mirabiles consolaiiones, et tale A diligit fratrein suam, in lumine esl (/ Joan. n, ii),»
gaudium, quod ncmo tollat a!> cis. Ila mirifiea cir- et illuminatus est ut pupilta ocuti. Pro quibus cun-
ca roeos misericordias tuas, antequam iu eis tota ctis in cruce nunc orando, vei eliam pusl crucem et
spes deficiat. Nam qui dicunt : Sperabamus, Yerbo niortem in dextera tua manens inlerpellaudo uon
praeteriti imperfecti temporis utenles, ostcndunt se dico custodi meos, sed dico : Cusiodi me. Quandiu
adhuc habere quasdam reliquias bonas speL Et ideo enim unum ex. minimis meis non custodis , me nou
priusqurmi in eisomnino deficiat boua spes, mirifua custodis ; etquandiu uni ex ininimis meis das cu-
eis misericordias luas, qui salvos fucis sperantcs in stodiam sive angclorum sive hoininum angelicorum,
te. Noli, noli consolationcm diflerre nimium, ne quos tu< saper murosJcrusaleni cuslodes (/«a.LXii,
penitus incidant in voraginem desperatiouis; quia 0) poni» rnihi das custodiam et me in meis cu-
> , ,

lu r.on salvas dcsperanies, sed sperantes in le. Nou stodis.

pro bis autcm rogo tantum, qui me visuri sunt in Tu m£ in mcis custodisli, quando propter me
die Resurreciionis, scd el pro bis, qui eredituri nasciturum genus Abrahaj non permisisti extcrmi-
eunt per testimonium eorun:, et sperabunt in me, ut nari et annihilari, neque per Pharaouem prsecipien-
omnibus illis miriliceulur misericordia; tuae, quia tem ut onine maseuliniiin, de quo ego uascilurus
lu salvas non soios videntes me, t?l per hoc teoon- " credebaf suffocaretur in ilumine (Exod. i, 22) ; ne-
filcntes, atque in te credcntes pcr me contrectatum queperregesisrael odienies ct pnrsequenies domura
bcu visum , sicut me Thomas videbit, contrectabit, David, cujus ventris fructus cgo cram promissus
et sic crcdet: sed sulvos facis p^r me omnes speran- regnaiurus, et super soiium ejusdeoi David sessurus.
tes in te, ita ut ego veritas veraciter inveniar dixis- Tua etiam vigii circa me cuslodia custodiens me ut

se : i Beati qui non viderunt et credideruut (Joan. pupiilam oculi compescuit rcgem liabylonis, nc ge-
xx, 29). » nus meum pcnitus interimeret vel ad adorationem
Yers. 8. A rcsistenlibus dextcrce tuce custodi me. statuae, quam erexerat coxnpc-ilendo , vci iuterii-

Verbum tuura mibi homini uniium dextera lua est; ciendo (Dan. m, C). Compcscuit cliam impiura
et huic Yerbo, huic dexiera tucc resistunt, qui ei- Am.in in regno Persarum, ne sicut voiuit, peniius
dem Verbo tuo nolunt obedire. Ab illis itaque re- interimeret genus meum (Esther. vi). Similiter im-

sistentibus dextero? tuce cvstodi me hcminem ut pu- peditus est Antiochus rex Graecorum (// Machab.
piltam vcvli , ila videlicet custodi ut innotescat ix) diabolo inllammante iralus coutra genus meum
omiti mundo, quod ego assumptus homo in lucem voiens illud penitus delere jamjara imminente raea
veram, < quaj illuminat omnem hominern venieutem _ naiivitate, quam diabclus pcr jara dictos reges et

inhunc mundum (Joan. i, 9), > sum pupilla oculi lui tyrannos voluit.praeanticipasse, ul succisa stirpe, de
quia sicu;. pupilla, quamvis parva sit in oculo, ta- qua eram nascilurus, cgo pupilla oculi tui, non vc-
inen per illam dirigilur tola totius oculi visio ; sic nirem illuminare lotum corpus Ecciesisc. Sed jam„
ego assumptus homo in iucem divinam, iicet sim ut Joannes diiectus meus testatur, quinque isti re-
parvus in humanitatis condiiione, tameo ita sum ges ceciderunt (Apoc. xvn, 10), videlicet ./Egyptius,
clarificatus in aeterni luminis claritate , ut uemi- Israeliticus, Babylonicus, Persicus, qui et Medus,
nem videas tu Pater, nisi per me pvpillam tuam el novissimus rex Graecorum cecidit superaius vir-

et nerao veniat ad le, Pater , nisi per me illumina- tute Machabaeorum. Unus est Romanus, videlicet
lus. Cuutodi ergo mc, ut jure debes custodire pupil- imperator, sub cujus prseside Pontio Pilalo ego in

lam ocuti lui. carnemorior, etsuhcujus imperii ministris corona

Vol custodi me. id est omnes meos, ut cuslodis me- martyrii debetur mullis membris meis. Alius, id est
ipsum, qui sum pupilla oculi tui. Yolo eniin, ut Antichristus, qui non tam corpora quam animas
uhi ego suin, illic sinl et mei , ut et ipsi pro iwodo meorum quseret occidere, nondum venit, sed ventu-
suo darificati vidcant claritatero, quani dedisti mi- rus est iu oinni virlute Satanse, iu prodigiis et si-

hi claris&imaj pupilhe oculi tui, quo in principio j[) gnis mendacibus, ita superbus, ut in ternplo meo,
vidisti cuncta , quae feceras , et erant valde bona, quod est Ecciesia, sedeat ostendens se tanquam sit
pr.usquam emersisset pcccati malitia ; cl nunc in Deus, imo et extolletur supra omne id, quod diciiur
pleniludine temporum eodem oculo, eodem lumine Deus, aut quod colitur, tantasque per mundum ne-
luo per me pupillam humilitate servilis formaj ni- bulas errorura diffundet, ut in errorem inducaniur,
gram, sedejusdem luminis unione claram , iterum si (ieri potest, etiam electi ,
qui sunt quasi pupilla
respicis omnem crealuram tuam, dum per me, ac eculi mei ad hoc eiecti, ut nou solum ipsi non er-

meos praedicatur Evangelium omni creatur.». Cu- rent, sed totum corpus Ecclesise contra erroium te-
xtodi ergo etiam ipsos meos discipulos , per quos nebras iiluminenl. Hic cpus est custodia tua Pater,
lux vehtatis diffundenda est, ut pupillam oculi.Cu- qui me contra oranium trantactorum regnorum ty-
/tlodi etiam omnesmeos illorum doctrina illuminan- vaunides et versutias in meis custodisti ut pupiilam
dos ut pupillam oculi. Custodi eos , ut sicut pupilla vculi usque in hanc horani in qua est potestas te-

oculi sint nigri per vcram humilitatem , sint clari nebrarum, sed perraodica, quoniara post mortis
per veram charitatem. Sicut enim umnis, < qui odit brevissiraam dorraitionem denuo evigilabo ego pu-
fratreru suum, iu tenebris est ; i ita oninis, < qui pilla oculi tuu Imp ,
quia ego suin < Leo de tribu
m GERHOBI PR.EPOSITI REICHERSPERG 853

Judj (Apoc. v,5),» vigilantibusoculisdormiam. Nam A cles impiorum; vel per nimiam lelernorum negligen-
dum corpus < de torrente > mortis < in via (Psut. cix, nam rcfrigescente in meis charitate induant iniqui-
7) » veloci transitu potatum obdormiet ad similitudi- tatis abundanliam quasi iarvam quamdaro, et faciem

nem Noc post ebi ietatem dormientis : Ego vigilante fcedissimam, quae est facies irapionim, qqi me af-
spirituroeo in manus tuas,Pater, commendato, tan- flixerunt, quia maxime propter avaritiam Juda-i me
quam pupilla oculi, satis perspicue videbo , et dis- contra ipsorum avaritiam disputantem crucifixe-
cernam intcr filios beuedicendos , et seroen Cha- runt, prascipue Scribis et Pharlsaeis contra me ira-
naan propler hoc maledictioni obnoxium, quia non scentibus, quod paulo ante passionem meam sub-
hoiioiat meam nuditalem in bac potestate tenebra- vertimensas eorum et ealhedras, ejectis eis de .

rum brevi et horairia. Sed in ilia Ionga potestate te- templo , et eorum aere in terram effuso (Joan, n,
uebrarum gravius erit periculum quando regnabit , 15).
Antichristus in hoc ipso niihi contrarius, quod Similiter in temporc Antichrisli refrigescente
sicut ego pupilia oculi tui sum Iux mundi ita ille : charitate, atque abundanto iniquitate per ipsam ini-

pi inccps lenebrarum famulaotibus Hli angelis, re- quilatis et iniquorum abundanliam ,- tunc affligar
ctoribws teuebrarum, el adhaerenlibus Uli omnibus in pauperibus meis, qui lunc abundantihus iniquis
iihis uocils et tenebiai um pene totum excaecabit ™ ailligentur nimietate pauperfatis, quoniam egenti
mundum. (}uia ergo in majori necessitate majori bus, angqstiatis, afflictis, quibus digtius non erat
opus esl udjulorio, et eustodia, tunc me Pater cu- mundus, gaudebunt impii facie ad faciem vidcnte*
atoui eustodia diiigentisslma ut pupiltam oculi , ne Antichristum, et difigentes ipsum atque ipstus fa-

Antichristi minister Arius, aut alius aliquis haere- ciem induti sicut mei quoque dilectores audiunt
:

tieus me iu iutis ex&iisiguat ne fidem Divinitatis,

, Apostolum meum dicentem Omnes, qui < in Chri- :

qua ego pupilla ocuti tui plenissime luceo, in meis sto baptizati eslis Christum induislis (Galat. iit,
,

diminu&t, neve Judaj mercaiorl pesslmo, qui me 27 ). » Ergo ut in paupcribus meis , meam fa-

nwuc vendidit, in suis suecessoribus potestas ma- ciem indutis, ipsa mea facies tanquam in speculis

iieat me vendendi, et < pretium, quo appreliatus purissimis clare appareal sub umbrs alnrum tua-
suin (Zack. xi, 15), » possidendi. Potius cogatur rum. r
vei sicut dictum est, vel sub miscricordia et
petxatum Sttum confileri, el pretium araittere, quod jniseratione, quarum ularum altera' esl in affbeiu,

sit in sepulturam peregnnorum, qai sunt pupilla altera in effectu. Sub umbra, inquam, alai-um ista>

iituU tui, xxi in pretio&o lnerediialis jeternse agro pcr r um, Pater aeterne, protege illos

ineumsanguineraacquisilo mihi consepulti sint.cu- Vcrs. 9. A facie impiorum. Ne quando impiis

s!oditi ut pupilta ocuh tui ab omni exciecalioiic An- conlormeRtur in avaritia, vel alia iniquitate. Vel sub
iichnsti. umbra aturum dilectionis videlicet ei raisericordiae

Sub umbra atavum protege mc. Habes enim, tu, tme. Dilectionis, qua dilexisti eos ante constilurto-
P;;ier, alas, duo videlicet Tesiarnenia ,
quorum in nem mundi ; misericordiae , qua vocas et justificas

uno ptomittis cultoribus luis lemporatia bona, in cos in raundo. Custodi meos o facie, id est cosifor-
altero autera promillis aeterua. Sub umbra blarura miiale impiorum.
elurum prolege me, ul daia mihi omni polesiate in lnimici mei animam meam circumdederunt. Nam
ca^Io^etiii terra possim conferre meis perfeclis di- cum < facla » essent < Encoenia in ierosolymis, ct
lecloribus et in rebus temporaiibus pra^sentis vitas hiems » esset, et ego ambuhjrem < in porticu Salo-

subtidium, et in aHerriis bonib permansurum fru-- monis, circumdederunt » me < Judaei, > et dixerunt

ciam sempiiernorum gaudiorum. In rebus tempora- mihi : < Quousque animam nostram tollis? Si tu es

libus non sii quisquam egens inier eos, sed distri- Cbristus, dic nobis palam (Joan. x, 22, 23 et 24). »

bualur unicuique, sicut cyique opus est. In a;terno- Sic loquendo circumdederunt animam meam inten-

rum vero dileclione sit eis cor unum et anima una, dentes laqueos ,
quibus tolierent mihi animam
sic laeva lua velut ala una sit sub capite, et dextera d meam. Adduxerunt enim insidiose milites Cacsaris,

tua velut ala altera onmem animam amplexetur, ut bi cgo palam dixissem esse me Chrislum regcm,
qu;e voiunlatem luam Pater faciendo, et me verbum quasi regis Roinani contradictor slatim caperer et

luum concipiendo, et gigncndo inihi maler, et tibi intei ficerer. Uude non tunc palam dixi me Ghristum
spousa eificietur. < Qaicunque enim feceril voiun- regem esse, uii volebant, sed dixi eos non esscex
tateni » luam Pater, < ipse meus fratcr , sorpr et ovibus meis, ul Romani milites audiehtes me pasto-

nialcr esl (Mallh. xn, 50). » Et si mihi Filio tuo rejn potius quam regem designari, desincrent mihi

mater est, ergo tua sponsa est. Dicat igiiur quslibet indignari vel insiiiiari, quando curam meam pa-
liujusmodi mea mater, tua sponsa : < Lieva ejus sub storalcnt non intelligeient habere potes'.atem rega-

capite nieo, et dexiera illius ampiexabitur me (Cant. Iem, quod tarnen, palam non loquerer, omnino
licet

u, 6). » Ita sub umbia alarum luarum protege me, id non lacui. Dixi enim : < Nemo potest rapere de

est uieos, non ut nihil difiicullatis in hoc muudo manu Pairis mei (ibid., 28, 29), » et nemo polest

patiantur, sed ne projecti extra tuas ulas vel per rapere de manu mea. Et adjeci : < Sed vos non crc-
dilis,quia non eslis ex ovibus roeis (ibid., 26). » Per
nimiam rerum temporaiium. indigentiam incidant
vel induaol avariiiam, qua est larva quaedain ctfa- hiec vcrba delusis Ronianis multa dispulavi cum,
 8i5 COMMEKTARHJM 1N PSAL.UOS. - PARS I. — PSAL. XVL 834

iuimicis meis Juda:is, umtestando eis veritatem, ul - v operando principibus, atque inhians mco sanguini
lacerem benigne, quod illi objeccrant maligne. Di- clamavit : « Reus est mortis (Matth. xxvi, 66). i

xcrant eniiti Quousque animam nostram tollis?

: « » Item : t Crucifige, ciucifige eum (Luc. xxin, 22). •

\Ibid., 2i.) Ac si dicerent Quousque nos interficis :

Vkks. 15. Exsurge, Domine, prmeni eum, et stip-

uon loquendo nobis, ut volumus? Ego igitur, sicut plunia eum. Domine Deus, Pater mens, qui videria

dixi, benigne veritalem loquendo ad hoc laboravi, omnia haec mala non attendens quasi dormires,

«t eis tolleiem animas, malignitatis adipe incrassa- « Exsurgo excitatus tanquam potens crapulatus a
tas. Al illi
vino (Psal. lxxvii, 65), » et percute linimicos tuos

Yers. 10. Adipem suum\conclnserunt. Adipem, in posteriora. Exsur^e, Domine, vigila et vide, quo-

.nquam, suum, incrassatum cor suum, impinguatas niodo inimicus meus praecurrit, ut pnecludat mibi

animas suas veritati obeluserunt, et quasi lauri exitum de sepulcro. Dicit enim Pilato i Domine, :

pingues contra me insultus faciendo adipem suum recordati sumus, quia seductor ille dixit : Post tres

conlra gladium verbi ct doctrinae me;e defcnderunt, diesresurgam. Julx1 argo custodiri sepulcrum, etc.

miliiqueanimam meam toilcre conali sunt. At la- (Matth. xxvii 65 64). » Sic timuit inimicus , ,

men nemo tollit a me animam meam, sed ego pono R meus, me oost tres dies resurrecturum. Sed ta
eam, et iterum sumo e.-.rn. In hac positione animae prcevem eum ncn post tres dies me resuscifcando,

liteae os eorum locutum esl superbiam dicendo : sed circa inilium diei tertise valde mane, etiam in
« Vab! qui deslruis templum Dei, et iu tribus die- media nocte, cum adliuc tenebrae sint ad monu-
bus reaedificas, si rex Jsrael es, descendc de cruce meiUum, subita et fcstinata resuscilalione inimicum
{Matlh. xxvu, "40 : » et in aliis mullis conlra me o* meum praveni; et quia ipse contra Deum fortissi-

eorum locutum est superbiam. mum Inctatur, tu supplanta eum. Luctante quon-
Yers. H. Projieienles me nunc ckcumdedervnt daro tecum patriarcha Jacob, ut tibi extorqueret be-
me. Mali viuitores, qui anlea servos raeos male tra- nedictionero, tu tetigisti « nervum femoris ejus, et
ctaverunt, nunc me videntes et cognoscentcs haere. slatim emarcuil (Gen. xxxn, 25); » quia boc futu-
dcm dizerunt : « Hic est haeres, vemte, occidamus rum fuit, ut poslquara in me semine Abrahae, qui
e um (Mailh. xxi, 58). » et nostra erit hareditas. exivi de femore Jacob, verus Israei benediceretur,

Hscinter sedixerunt, et sicut servos meos occide- stalim genus Jacob marcesceret, illud videlicet,
raiit, ita nunc et roulto erudelius projicientes me quod benedictioncm non reciperet. Et ecce iste ma-
entra vineam, crucifigentes extra civitatem, circum- lignus populus non pro benediclione oblinenda, sed
dederunt quasi ad spectaculum coUecti. Ef, tamen C contra benedictiorem luc/atur. Tu ergo supplanta
propter nimiam crudelitatem susm , ne videudo eum, ul cadat, ul locum et gentem, unde supcrbit,
meam flagellationem et crucitixionem forte inclina- amittat, atque in infernum praecipitatus, qui me in
rentur ad aliquantulam compassioucm et miseratio- inferno et morte detinere cupit. lu:!t poenas debitas.
ncm, cum ego in praesentia eorum flagellarer, con* Eripe animam meam ab impio nou derelinquas :

spuerer, colaphuarer et multis modis cruciarer, animam raeam in inferno, ut placet irapio, sed eripe
oculos suos ttatuerunt dedinare in terram, ne inspi- ab impw ipsam animam meam, frameam tuam para-
ciendo miscriain meam saltem ad modicam provoca- tam, et acutam ad debellandas aerias potestates.
rsnlur misericordiam. In Hebraeo habetur : Salvaanimam meam ab im~
Yel : Oculos suos statuerunt dedinare in lerram. yio, qui est gladius tuus. Nam et impius homo vel
IIoc solummodo, et maxime inlendentes praecavere, diaboius Dei est gladius, uti rex Babylonis Dei fuit
ne me vivente amiltercut terram, et toeuin, el gen- securis et malleus. Igitur a tali gladio, a tali securi,
tcm, atque alios qucestus terrenos, quos in domo a tali malleo sclva, inquit, animam meam.
Dci negotiando sectabantur contra mcam doctri- Yel eripe animam meam, frameam luarn, qua ma-
nam, qtiia frequenter disputaveram contra ipsorum nus tua, verbum tuum est armatum. Hsnc eripe ab
avariliam. Unde vehementer contra me irati, cum D impio diabolo, et ab omnibus.
discipulus me traderet, vel e',iam, cum Piiatiis me Vers. 14. Inimicis manus tux. Atquene tdtra mo-
flagellatum traderel voiuntati eorum, aut etiamtra- dum superbiendo Ecclesiam meam,qu?e estopusma-
dente me te Patre meo, illi, ims tu« destruant, o Domine,a paur.is de terra divide
Vers. i2. Susceperunt me sicut leo purutus ad eos. Et hoc ne differas in longinquuai, seu quid ?

pradam, et sicul-calutus leonis habitans in ahditis. Domine, adhuc in vita eorum, dum est locus pceni-
Lco diabolus ad escam earnis mese nimium fuit lendi, cum etiam de impeenilenUbus iu hac vita pu-
avidus, nescieus quod hamo Divinitatis meae foret nitis potcst exemplum capi ultionis et judicii tni,

capieudus. Piincipes eliam Judseortim sicut ipse fn vila, inquam, eorum divide e<>s de terra, pro qua
leo, sicut ipse diabolus, fuerunt avidi mortis meai obtinenda me crucifixerunt dicentes : « Ne forte

nescientes quod eliam forent supplantandi et de veniant Komani, et tollant nostrum Iocum et gen-
terra sua ejiciendi. El sicut calulus leonis habitans tem (Joan. xi, 48). » De hac terra divide illos dis-
inabditis. Caterva dLCmonum scilicet cum priucipali pergendo per exercitura Romanorum , ut captivi
suoieonediabolo iatenter in abditis operando iuhia- ducantur in omnes gentes. Divide illos, « paueis,
vit morfi meae. Sic populusetipse, quasi cahttus co qui mci elccti sunt, prius disjunclos. Sciendum
©55 GERHOllI PR^POSITI REICHERSPERG. 856
oiinpe est, quod paulo ante tempus destructionis a ipsa retiquias earumdem carnium humanarum pro-
Jerusalem, quidam Judaei ad lidem conversi prapmo- tulit in medium. Qui cum viderent semiesum par-
niti sunt a Spirilu sancto, ut civitatean excederent, vulum, hurrore faeinoris perturbati , miseratione
et in regnum Agrippae se transferrent, quod Roma- pariter et iiidignatione repleti sunl.
nis fcederatum erat, ne cum iniquis periient. Exau- Aliter : Saturati sunt fitiis, id est, abundaverunt

dila est igitur oratio Christi dicentis : Domine, a filiis, et aliis rebus prosperis, neque cogente reruin
paucit de terra divide eos, quoniam a paucis electis penuria me iuterfecerurit contra qusestus avaritke
impii separati de terra sua ejecti sunt in vitc sua. disputar.tem, stque cum complures baberent Glios,
Licet enim piurimi eorum fame interempti et gladio vixreliquiae ipsorum in paucis electis crediierunt,
intcrfecti fuerint, capiivi tamen in viia sua mulii et has retiquias dimiserunt pamulis suis,
id est, hu-
abducti sunt. Dicit ergo Domine, a paucis de terrai
niilibus. Nam
per apostolos, qui velul parvae reli-
divide eos in vita eorum. qui» salvati sunt ex gente Judaeorum, postea con-
Divide illos etiam de abscondilis tuis, ut non so- >ersa est raultitudo parvnlorum, quando una die
lum sint ejecti de terrenis divitiis suis manifestis, lr,a miHia crediderunt, et alia die quinque miilia
sed cliam dc abscondiiis tuis. Nempe ipsorum fuit (Act. u, iv). Propter hujusmodi parvulos non so~
* lum de Judaea, 3ed etiam de gentilitale colligcndos
testamentum et legislatio, et obsequium et promis-
eorum fuerunt patrcs, ex quibus egoChristus
$a, et cgojesus, dum caperer ad mortem, dixi c Sinite :

secundum carnem nalus sum, el ipsorum erant nos ab ire, ui seimo » meus i impleretur, » queuj
oblatioimm et caeremoniarum abscondita mysteria. dixi '•
Qnoniam i quos dedisfi mihi Pater, non per-
De his omnibus tuis absconditis in vita eorum divide <*idi ex eis quemquam (Joun. xviii, 8, 9). » Et
iilos, ut « sine rege, » sine sacerdote magno, sine fl
ma m potestate divi:ia fuit sermo meus praecipien-
templo, < sine altari, sine sacrificio » sinl inter gen- liS > <M sinerent hos abire, ilii non valentes verbo
tes (Ose. iri, 4). raeo contraire dimiserunt eos abire, quod ego ita
Non contra hos autem rogo lantum, sed et conlra volui, quia nondum erant ad mihi commoriendum
eoo, qui sunt imitaturi eos in tempore Antichiisli, idonei, et multi parvuli per eos erant coUigendi tx
ul et ipsi a paucis electis, qui tunc erunt, separati Judaeis et genlibus. Ideo dvniservnl leliquias suat
t

adhuc eorum dividantur a terra, \d est, ex-

i)i vila id est, aposlolos abire, quod provenit in saiutemj
communicentur abEccIesia,ve!excludanlur aterrc- panulis suis, non illis intendentibus banc salutem,
narum reruin copia per Antichristum illis coliata, sed me disponente cum dteerem : < Sinile hos
et dividantur de tuit absconditis, de olllciis videlicet abire. » Propterea, licct magna utiliias provcnerit
ecclesiasticis, non babituri de secta sua episcopum, de mea morte ac discipulorum diinissione, tameii
vel regem, sed sine regc, sine sacerdote, sine tem- illi, qui me intetfeeerunt et illas reliquias dimise-
pio, sine altari, sine sacrifieio sint sicut Judaei. runt, reisunlpro mala sna intentione.
Aliter, Ideo, Domine, a paucis de terra divide eos Yers. i5. Ego autem in juslitia apparebo tonspe-
in vita eorum, quoniam non per ignoranliam pecca- ctui tuo. Ego, quem seductorem clamaveruni, iu

verunt.Nam de absconditis tuis,de Scripturarum se- Justitia apparcbo. Eyo, qui non sokim dc meis bo-
cretis adimpletus est venier eorum, id est, memoria nis, verum etiam de ipsofum malis oj>eraUts sum
eorum, quae ventri est consimilis, adimpleta est re- salutem in medio lerrae, jusius apparebo, non so-
ram absconditarum notitiis, velut quibusdam ele- Ium In salvando reiiquias, ct parvulos, id cst, p-ui-
ctis cibis. Et tamen insuper cos humiles, verum etiam in daranando superbos
Saturaii tmt porcina, id est, immunditia, quae multos. Justum quippe est, ut deponam « potentes
significatur in lege per carnem porcinam ; et dimi- de seQ, e, > et cxaltem hamiles (Luc. i, 52). Justuiu
serunt retiquias suas parvulis suis dicendo : « San- est, ut mites discipuli meipossideantterram (Maitk.
guis ejus super nos, et super lilios nostros (Matth* v, i), et constituantur principes super oainem ttr-
xxvh, 23). »
p ram, atque nihilominusjustum est, m malos male
Aliier : Saturati sunt fitUs, id est, operibus ma- perdam de terra illa eos ejiciendo, pro qua obti-
lis, quae per filios intelliguntur : Et, cum salurati nenda me iiiterfecerunt. Ego igitur iu omni meo
essent pcenis rceis, dimiterttnt reliquias suas parvu- jndicio, quo malos colonos male perdam, et vi-»

lis suis dicendo : « Sanguis ejus snper nos, et super neam meam locabo aliis agricoih, justur. apparebo
filios nostros. > conspeclui tuo, Pater jusle, quem inund:js non co-
Aliter : Ego rogavi eos quod ita dividi a terra, gnovit, ego autem cognovi te. Proinde sicut justus
cfficactter adimplebitur, ut primo a Romanis ob- piaedicaris tu, Pater juste, qui exigenle justitia,
S2ssi, ei fame coarctati comedaut filios suos, et di- mundum te non cognosccnlem damnas, me autein
mittant reliquias suas parvulis suis. Hoc narrat Jo- te cognoscentcm et meos liberas et salvas : ita eyo
sephus hislorialiter impietuin, dum quxdam nobi- jusli Patris justus Filius apparebo, eos damnando,
lis femina nomine Maria intolerabili fame vexata qui me tuum Filium ccgnoscerc noiuerunt, el sai-
liliumparvulum assatum ex parte coroedisset, al- vandoillos, qui crediderunt et cognoverunt, quia * a
que njdorem camium sentientes alii famelici ve- te exivi (Joun. xvu, 8). »

bementer jn eara irruerunt, ut ei carnes auferrenl ln Hebraeo halieiur ; Ego in juslitia videbe fociem
8S7 COMMENTARIUM 1N PSALMOS. — PARS — PSAL. I. XVII. SSe

tuam, wiplebor, cvm vigilavero, simililudine tua. A ciamus hominem ad Jmaginem, ct siinililudinem
Quod ila exponi pclest : Ego, qui nunc mortalis noslram (Genes. i, 26). > Nam etego singulariter ia
videor tibi Pater dissimilis, cum vigilavero in rcsur- mea persona videns te adimplehor simititudine tua,
rectione, implebor similitudine tua, quia justus ju- cum inter me ac te nulla erit gloriae distantia, glo-

sli, aetemus seterni, omnipotens onrnipotentis Patris rihcala pleuc ac summe humanitate mna. Cum
hlius apparebo conspcctui tuoel tuorum sive angelo- etiam reformabo corpor* meorum in ultima die
rum, qui desiderant in me sivehominum
prospicere, conhgurans ea corpori clarilatis roeae, tunc satiabor
sicme vHer.liuin, ut videant inmejusto Filio te ju- in membris meis gtoria tua.

stum Patrem mcmi. * Bcati qui esuriunt et siliunt > Cloriam lantam csuriendo ac sitiendo in tine

vidcre aique gustare hanc « justitiam, quoniam ipsi psalmi dicant omnes, qui sperant eadern gioria sa-
saturahuntur (Matih. v, 6), » et ego tatiabor \n eis, liari : Gtoria Palri cujus gloria in Fiiio manifesla-
dum manifestabilur gloria tua, Dcus Patcr, in me bitur; gloria. Filio, qui eadem gloria nunc in sua
hominc Filio tuo, ita ut « omnis lingua ccnfiteatur, bumanitate satiatus <.-st, ct in suis membris adliuc
quia ego Jesus Christus in gloria tua sum (Pkil. n, satiabitur; gtoria Spiritu sancto, qui est illa satie-

11). > Tunc saliabor in me ipso, ac meis, gtorialuu, las gloriic vel similitudinis divinae, quam Chiisluti
tuncimpkbor simHitudint tua, consumraatoinme, ac " a Patre accepil non ad mensuram, suisque promi-
per me in meis, autiquc consiiio. quo dixisii : « Fa- sit secundum mensuram donationis su«.

PSALMUS XVII.

Diligam Domiuc, fortitudo mea. In hoc psalino

te, ideo non erant in siinilitudine pravaricalionis Adae,

agit Cfaristus iteratn de nwrte sua, et de resurre- justitiani contemnentes, et peccaium suum defen-
ctione sua, et quid utilitatis inde provencrit, et per denles. Ad hoc regnum peccati et morlis, ad hoc
quos, vel quomodo cveuerit. Ait etiam de temporali regnum Saulis tyrannizantis destruendum. quia non
ct xtcrna retributioue justorum, et «Je exieriori et « suffecit Moyses, venit Icgitiraus rex puer Domini
interiori damnatione Judaeorum , tandemquo de David. Sic factam est in imagine umbrse, alque in
obedientia ct saivatione geutium. Habet autem in ipsarerum veritate. Regnavit enim Saul usque ad
titulo sic (Vehs. 1) 1 Moysen coutemnendum, et quantura in ipso erat
interiiciendum. Dixerat Dominus in lege Princi-
W tVMLM PVERO BOMINI DAVIO,
Qni LOCVTVS EST
: »

VERBA CAISTlCf HVJVS IN DIE , QUA ERIPU!T E UM pium gentium Amalec, et in fine perdentur (42)
»E MANIBCS SNIMICORUM EJLS, ET BE MANU SAUL. (Ntim. xxiv, 20). > Item ad Moyseu : « Trade, » iuquit,
David ipse est Chrislus vere manufortis, vere de- « hoc in auribus Josue, ct scribe ob monimentum
sidcrabilis, ipse est puer Domini. Obedivit enim Do- in libro : Delebo Amalec de sub coelo (Exod. xvn,
mino Patri tanquam puer sccundum formara servi, 14). > Cutnque secundum baec statuta Moysi prae-
Huic in finem, !-J est iu omnimodam tendenti perfe- ciperet Samuei Sauli in verbo Doraini, nt dcleret
ctionem attribuenda sunt verba caniici hujus. In die Amaiec, ipse pepercit Agag regt Amalecitarum, et
autem, quia eripuit eum Dominus d". manu iiiimico- optimis gregum (1 Reg. xv, 3). De quo peccato, de
lum ejus, et de manu Saul, quid est nisi in consi- bac videlicet Moysi transgressione cum redarguere-
dcrattotic illius diei, qua resurrexit a morluis ultra tnr a Samuele, culparo defendit, qua defensiorie
jam non morilurus suscitando namque illum eri-
: D quasi Moysen occidil . quia omnis, qui defendit in-
puit Dominus de potestale inimicorum, videlicet jcstitiaro, quantum in ipso est, ipse occidit justi-
Judsorun» et genliom, et de potestate mortis, qu* tiam. Post banc !egis, et Moysi transgressionem sla-
recle intelligitur per nomen Saulis, quod peiitio in- tim audivit : Quia projecisti sermonem Domini,
«

terprelalur. Nam sicutitliim contra voluntatem Do- projecit le Domlnus, ne sis rex (tfrid.-, 23). » Item
mini populus petiit in regem (1 Reg. vm, 19), sic. cum scidisset paliium Samuelis legem prsedicanlis,
Adam, et F.va conlra voluntatem Domini petierunt dictum est ei : « Scindet Dominus regnum a te, et

mortetn. Regno autem accepto per peccatum « re- dabit illud prosirao tuo meliori te (ibid., 28). > Sic-
gnavit mors, • ait Apostolus, « ab Adaru usque ad u( ergo btleralis ille Saul reprobatus est post Mo>si
lioyseh etiam in eos, qui non peccaverunt in siroili- transgressionem, sic post omnimodam legis trans-

tadinem praevaricationts Adae (ttom. v, 14), > quia gressionem regno peceati reprobato suscilattis est
vel infantes erant, ct insola originali euipa mortem electus puer Domini verus David, quem sic perse-
incidentes in similitudinem actuaiis prsevaricationis cuti -.unt minisiri moitls, quomodo David persecuti
Ad* non vcneraut. vel justitiae amatorcs erant, et sunt u:inistri Si.ulis. Tandem Saule raoituo, quia

(12) Vulgala: Cujus cxtrema perdenlw.

869 GERHOHl PRyfcPOSlTI RLICHERSPERG. 860

mors mortua iunc quando Christus mors mor-

est, A Vers. Dominus fmnamcnlum meum, el refvt*
3.

tis resurrexil a morluis (tunc aulem plenarie mors (jium meum. Cum eniin se jactaret ille Philtsthouis
mortis perlicielur, quando in resurrectione univer- inimicus meus, el evprobraret agminibus lsraei,

sali toia vis morlis deslruetur, nec ulterius aliquis neque mihi convenirenl arma Saulis, arlDa videli-

motielur) niliii omnia restat, nisi diiigere

post haec cel legis, Sabbatorum observalio, sa-
verbi gralia

illum, qui ante omnia et supcr omnia dignus est di- ci iliciorum carnalium obl.itio ad dehellandum ini-

lectione. Unde per se, atquc pro membris loqueus micum Isratl, diaboium, tu mihi fuisti rtfugium in
dicil Cinistus :
deserlo luctanti contra illum, quando ad suggestio-

Vers. 2. Diligam ie, Domiue. Ita < dilectio fortis nes ejus pessimas, videlicet guhe, inanis gloriae at-

est ut niors (Cant. yin, 6), » quia sicut contra oior- que avaritix' ad flumina Seriplurarum tuaruin re-
tem nullum vaiet medicamentuni, quin tandem ve- fugicns inveni lapides divince ac fortissim<e aucto-

Siiat omni bomini mortali, quaj tardari quidem po- ritalis, quibns illum stravi, dicens illi quod in Deu-
test, averti autem penitu? non potest : ila et vera teronomjo scriptum est : t Nou in solo panc vhit

fortisque ut mors nun- homo, £cd iii omni verbo quod procedit de ore Dei
dileetio, si turbetur, tanien

quam excidet. Unde indubitantissirae futuri tempo- (Deut. vi!i, 5). » ltem Non lentabis Dominum : t

ris verbo cnuniiatur illa dilectionis consummatio,

B Deum iuum ibid VI i6 )- » Item « Dominum Deura i - - :

quae permanebit elcctis in futuro Saulis, id est mor- tuum adorabis, et 111 1 soli servies (ibid., 115). »
tis regno destructo. De hujus diiectionis igne inex- Tunc reliquit me incircumcisus ille tenlator, et ex

tinguibili boc iiueiligitur, quod per Moysen de igne lunc fui liberatus, et liber ab bujusmodi suggestio-
altaris dicilur : ignis iste perpetuus corarn Domino, nibus. Propter boc diligam ego libcratus le, Libera-
< quem nutriet sacerdos mane subjiciens ligna per tor meus. Liber quidem ex lunc fui a lentalione
singuios dies (Levit. vi, 12). » Cum ergo dicitCbri- consummato jejunio quadraginta dierura, sed non
stus vere sacerdos magnus : Diligum te Domine, diu fui ereptus ab ejus persecutione, vel insidiis

jgnis in teinplo totius Ecc!esi;e suscilatur, cui nu- uialorum sateilitum ejus Judieorum, contra qucs
triendo, ne unquam deltciat, commemoratio niuita- ipse Deus meus, qui ia co quod bomo sum, De.us

rum graliarum per ipsius passionem et resurrectio- meus, ct Creator meus est, factus est adjuior meus,

iiom exhibitarum, quasi qusedam lignorura eonge- ttl adversis non cedetein, sed ca potenter supera-

ries in cordis ara supponilur. Unde si voiumus hoc rem ; ct idco sperabo in eum, quia ex collalione
igne iUuminari et infiammari, non uos pigeat im- praiterilorum beneficioruro spes nala est futurorum,

niorari meditaiionibus psalmi hujus, qui tolus ut viuelicel viclor faCtus jn meipso, victor quoquc
C
est Yers dileclionis quasi quibusdam scintillis sim triumpbaturus in quolibet niembro, et eleclo

plenus, dum taiia Dei beneficia et mirabiiia in eo meo, cuui idera, qui est Deus meus potens ;t d me
commemoraniur, per qu;e fideles iideiiter psalien- creandum, sit nihilominus potens ad mc adjuvan-
tes ad veram et xternara dileclionera inflamman- dura. Deus meus, el udjulor meua, el sperabo, mcos-
lur. que faciani sperare iti eum, qui est proieclor meus,

Christus ergo pro se ac suis de iiberatione sua et ne os coramiuuant in me agno paschali : et cornu

rcuorum gratias agens salutis mem ipse est, qui me fccil rhinocciotem,
dicit : Diliyam ie Domine.
ln illadie,quando Saul moiielur, in consideratione cornu singulare Divinitatis habenteni, ac proin nori

videlicel rejsurrectionis, qua mortis imperium de- limentem venalores, malignos videlicet angelos et

slruelur, ego ia ineipso, et in membtis meis dili- bomines, ulpote habens Dcum Palfetn cornu sa-

gam te, atque ut ha?c dilectio in Eeternum consum- lutis, cujus divina forlitudine contrarium dia-

inata permaneat, magna mihi dileclionis incita- boluin, et peccatura potui ventilare ac dissipare,
nienla sunt, qu;« modo commemcio, sciiicet, quod quod exinde est, quia lpse Susceptor mejis est,

tu cs Dominus meus, et ego servus tuus, cui dicis qui me horaiuem suscepit in suum propriura

» Ecce servus meus, quetn elegi, posui super eum D Clium, suscipiens me : i Israel puetura suum,
Sphilum nieuni (liaith, xn, 1S). > Ideo tanquam recordatus misericordi;e sua: (Luc. i, 54). » ldeo

stTvus electus diiigam te Dorainum meum iegiti- de libcratione, atque victoria mea non mejactabo,
nium. Insuper etiatn prnpter iioc diligam le, Do- sed
mine quia cum ez natura hun.anae conditionis Vehs. 4. Laudans invocabo Dominum. Laudans
,

essem inhrmus, non dedisti mihi fortitudinem a Domiaum de transacta victoria, invocabo eum in

tc creatara, sed tu ipse raibi es fortitudo, et iir- adjutorium mihi contra futura mala, vel jam irami-
manientum. Fortitudo, ut ego puer tuui David con- nenlia pericula, quaj non sunt raodica. Nani

tra spirituaiem Phiiisthseuiu incircumcisum constan- Vr.as. 5. Circumdederunl me dolores moriis, el

ter pugnalurus incederem : firmamentura, ne pugna torrcnles iniquilalis conlurbaverunl me. Cum duae

hicepia deficerem, sed firmiter in pugna usque ad sint mortes; allera, qua moritur anima, qua; pec-

victoriam perseverarem, caputque illius amputa- caverit; altera, qua moritur omnis caro mortabs :

rera, quod est « initium omnis peccati, superbia niors aniraa; dolores facit lntrinsecos, quamio sepa-

(Eccii. x, 15). i Ideo diiigam te, Domine, fortitudo ratur ab aninia gaudium, quod est ipse Deus. Mors

mea. corporis dolores lacit cxtrinsecos, quando separa-

861 CQMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS — I. i>S AL. XVII. 862

tur a corpore Spiritus vitalis. Igittir ego alienus a « damenta mobiiia, quia supcr arenum lcrrcnaruni
niorte pcccatorum pesslma, et intrinseca forinsecus concupiscenlianim iniiitenles necessario conturban-
in carne mort;>li dolores mortis liabui, qui dolores tur, quando liaec temporalia, in quibus confldmit,
cxteriores morlis rae non inlerius replevcrunt, sed variantur, ct manifestata xternitaiis veritaie nihil
cxlerius circumdederunt : et quia i de torrente in essc demopstrantur. Ideo per doctrinam Evangelii
\ia bibi (Psal. cix, 7), i torrentes iniquitatis con- Christi fundumenla montium conturbata sunl. qno-
turbaverunt me. Subitus namque ac cilo transitu- niam el iratus esl eis, quoniam innotuit eis ira ejus,

rus iniquorum super me impetus, quasi torrens qui venturus proedicatur judicare vivos et mortuos,
cunlurbavit me, ila ut dicerem : c Nunc anima mea et sseculum pei ignem.
lurbata est (Joan. xii,27). > Item : « Tristis est ani- Vehs. 9. Ascendit fumus in ira cjus, et ignis a
ma mea usque ad morlein (Matth. xxvi, 38): Ccepit facie ejus exarsil. Fumus lacryinosa; deprecalionis ct
taedere acpavere (Marc. xiv, i3), > quia dotoresin- affectuosx compunctionis lanquam funius aroma-
ferni circumdederunl me. Tristilia namquc ac tae- tum de cordibus pcenilentium, quasi de thuribulis
dium, seu pavor connumerantur inter peenas itt- ascendit rn consideratione iraj Ipsius, et eadem tliu-
ferni. Sed hae pcenae, atque bi ribula prius frigida, et carbones prius nigri ct ex-
Vers. 6. Dolores infemi circumdederunt me fo- B slincli succensi sunt ab eo, quid suni enim affectio-
rinsccus, quia securus eram intrinsccus potestatem nes bumanse ante accessum divinae visititionis, nisi

habens ponendi animam in infernum propter quidam carbones frigidi etnigri? vcrbi gratia, U-
liberandos inde meos, ct poteslatem habens ite- mor et amor ln homine ante notitiam Dei sunt affe-
rum sumendi eam de inferno solutis doloribus in- cliones, quia cor humanum vehementer affickmt,
ferni, juxta quod impossibile erat teneri illam ab dum timentur nnn timenda, et amantur non amanda
co. in cecitate quadam tenebrosa, in qua humanaj al-

Enim vero lioet essem a morte animae inier mor- fectiones, velut nigri et exslincti carbones minime
tuos liber, tamen prw^ccupaverunt me taquei mor- lucent, quia neque luceni veritatis, neque calorem
iis in membris nieis per peccatum originale prse- charitalis in se babenl. At si accedat eis Deo aspi-
occupatis in morte gemina, videlicet corporum rante agnilio verilatis et dilectio virtutis, tunc ti-

et animarum. Propter hos mea passiOne Hberan- mor, qui erat in homine prius inordinalus, utpote

dos. anxius circa non timenda, sic ordinalur, ut non li-

Yers. 7. In tribulatione, in ipsa cruce cum cla- meat non timenda, et ut haec multum limeat, in-

morc valido preces offerens invocavi Dominum di- flammatur terrore judicii divini. Similiter amor,
cens Deus meus, Deus raeus, ut quid dereliqui-
: « qui erat in homine inordinate sollicitus circa non
stl me? » (Matth. xxvir, 46.) Sic ad Deum meum ainanda, gratia divina sic ordinatur, ut ametauianda
ctamavi, quomam «i ipsa mea passio fuit clamor soiummodo, atque ut hsec non lepide amel, inflam-
dignus exaudhione. El exaudivit de tetnpto sancto matur desiderio fuluroruin bonorum in regnb ccelo-
suo vocem meam. Ego enim eram templum, ego sa- rum.
crificium, ego sacerdos : ideo de meipso qui tem- Quod autem de limore amore diximue, hoc
et

plum sum, exaudivil voccm meatn, et clamor meus, idem intelligi potest etiam de casteris bumanis af-
qui erat intus in conspectu ejus, tntrotvtl tn aures fectionibus, qu# velut carhones inflammaiitur,
ejus. Quod in eficctu patuit. Nam clamante me in quando per Dei gratiam bcne ordinaulur, ut videli
cruce, atque inclinato capite spiritum emittcntc cet non sit homini timor, nisi unde timendum cst;
(ibid., 50), non sit dolor, nisi uude estdolendum; non sitgau-
Vers. SS.Commota est, el contremuit terra. Tcrrae- dium, nisi unde gaudendum est. Nam sirnpliciter
molus enim factus est magnus quia mortem meam limere, amare, dolere, gaudcre humanse sunt affe-
clamabat mundus se susliuere non posse. Commota ctiones, sed hae vertuntur in vilia, si gaudetur.

esl terra, et contremuit, quia et ipse centurio lerre- D un d e n on est gaudendum. Vertuntur vero in virtu-

nus videns hoc miraculumcommotus fuit, etcontre- tes. sitimeniur timenda, dilignntur diligcnda, do-
rauit dicens : c Yere Filius Dei erat iste (Matth. lentur dolenda, gaudentur gaudcnd». Unde subori-
xxvn, 54), » et alii muiii moventes capita, et « per- tur earumdem bumanarum affeclionum ii imembris
cutientes pectora sua (Luc. xxni, 48) » contremue- divisio. Nam sitnpliccs affecliones, quasi adhuc fri-

runt, quorum exempla inulli sequentes lam ex gen- gidi carbones neque ardent neqiiu lucent. Vitiosai
tibus, quam ex Judseis per poeniteutiam fundamenta autem affecliones ardent quidem, sed non lucenl,
montium conturbata sunt per limorem, et conturbala quoniam ignis vitiorum, etsi facit in aifeclionibus
sunt ad pceiiilenliam. Fundamenta monlium, corda calorem, non lamen tollit, sed aaget nigredinem.
videlicet principum superborum commota snnt, quo- Affectiones vero pcr divinam gratram illuminat;e ar-
niam iratus est eis. « Scptem montes septem reges dent pariter et lucent. Inde dicitur <le Joaime Ba-
sunt, » ait angelus in Apocalypsi (Apoe. xvu, 9). ptista, quia « erat lucerna ardens et Jucens (Joan.
Per septem reges universi hujus mundi principes iu- v, 35). » Unde hoc, nisi quoniam ignis a facie
telliguntur, quia septenarius nuuferus universitatem Christi exarsit in Joannem ad salutaiionem mu-

soiet siguilicare, Isti reges, isti atoutes habent fun- tuam Mariae et fciizabeth, quando igne hoc suceen-
863 GEIUIOM PILEPOSITI REICUERSPERG. 864
sus f exstiltavit > adhuc « infans iu utero? (Luc. A tutes bealorum SpirituUm, super quos cxallatus
i, II). » Sed et tunc a facie ejus exarsit in Jpaone, asceudit ipse, qui ad inferna desccndit.
quando apud Jordnnem vidit Spiritum sanclum Vel iu ipso infenio, ubi culiijo crat sub pedibus
in specie cotumb&, vocemque Patris audivit di- ejus, ibi etiam ascendil supcr Cherubim, super ele-
cenlis : « Hic est Filius meus dilectus, in quo mibi ctoa videlicet illic delenlos, in quibus erat pleniludo
complacui (Mallk. xvn, 5). » Carbc igitur Joanues dilectionis, quue per Cherubim yignificatur. NamChe-
ita succensus cst ab co, ut pcr illum carbonem suc- rubim dicitur plenitudo scientiw, et pleniludo scien-
censuin poslca multi succenderentur, quondo Evan- tise cstplenitudo legis, et < plenitudolegisesldilectio
gelio coruseante Joannis lcsiirnonium de Cbristo (Rom. xili, 10). i Tunc ergo super cherubim ascendit,
esl audilum non in Juda?a tanluin, scd in tolo mun- quandn electis et dileclis iu inierno lux vera Cbri-
do. Igilur vcre ac bcne dicitut in hoc psalmo de slus itifndit se ipsain, vcl eliam quaudo redicns ab
David puero Domini, quia carbones succensi sunl infcris asccndit ad Orientem Sol verus clare i'lurai-
ab co, sivc carbones intelligatnus bunianas afie- naudo suos discipulus propler dilectionis plenitu-
cliones, sive ipsos homiiies, de quibus bcne can- dinem recle cberubim vocatos.
uentibus ascendit fumus aromatism, id cst odor Aliter : Cum cbcrubim staret ante paradisum
virtulum ad bonorem ipsius, cujus a facie, cu- B babens fiammcum gladium ad probibendum intro-
jtis a iio&ilia ignis exarsil , quo carbones raulli ilum peccatori (Gen. ui, 24), el iuobedienli bomini,
stint succcnAi. De boc igne ipsc puer Domini di- iste bomo immunis ab omui peccato, consummata per
xcrai in Evaitgciio : < Igneni veni railiere in tcr- raorlemsuamobedienlia.polenterbtraviiparadisuin,
raiu (Luc. xji, -49). i Ignem istum voluit, ct vult ascendittuper cherubim, quia custosparadisi angelus
veltcmcnter acccndi, ut quisquc suonnu ftagrans reverentcr se bumiiiavii quasi substratorium homini
igne i>to ^ossit dicerc : i Diligam te t Domine, perfecte obedienli, et plcnitudinem divinilatis ba-
virtus mea, i elc Ideo propter buuc igucm dilatan- benti, qui sc opposuit homini inobcdienti e* divini-

dum tatem iperverse amblcnti. Humiliavit igitur atque

subslravit se cherubiin custos paradisi non locali
Vers. 10. Indinavit "ccelos f et descendit. Nara submissione, quia spiritus non continetur vel mo-
rain in forma Dei essct rox angelorum, ccelestium-
velur ioco sensibiliter, scd spirituali humiiialione
quc viritUum omnium, primo inciinavit calos mit-
recognoscens paradisi dominum, qui ct ipse po-
tens ad hturmantis hominis visitationem coelestes
lcnier intrare, atque omncs electos, intcr qttos et
nuiilios Michaelem, Gabnelem. Nam et Michaei
htro pcenitons fuit, introducere potuil io paradtsum
venit «n adjutoriiiin popuio Dei, et Gabrielis raini- C
exsu | tal i oms
eterium laoi
gelio est apertum, et
in Danielis visionibus,
sspe
quam
coBlestes virtates iegun-
in Evan-
m& .
Ascendit sttper cherubim et volatit , Cb e-
rubim quippe plenitudo icientice dlcUuf> saper qua>
fur JnciinatiC ad visilandas hominum inflrmitales Dominus ascendissc perbibetur et vohsse, quia
ante Cbristi adventum. Unde ntme dicitur Incti- :
roajestatis ejus celsitudincm nulia humana scientia
navit ccelos. Per cceios enira ccelorum virtutes in-
comprebendit. Votavit crgo super pennas venlorum,
telliguniur.
quia ionge in ailum ge ab intelleclu nostro in

Verum quia per nullum angelorun» potuit fieri diviniialem rapuit. Quanialibet enim pleniludino
Jusmanos salutis repnraiio, tandera ipse descendit t scienlue quis fulgeal, nequaquam tsmen appreben-
quando a summo coelo egressione facta, in utcro dere valet, quoraodo factum sil, ut qui evstitit, con-

virginis forma divinUatis ex-

cst incarnatus, et ciperelur, el ante saecula Auctor bominum nascc
inanifa forma servi est indutus. Non enim descen- returbomo in fine sa;cuiorum, Deus caro csset,
dit»se dicilur quasi de loco ad iocum, quoniam in Verbum infans fieret. Unde recte illic subdilur :

mundo erat, et mundus per ipsum factus est. Sed Yolavit super pennas ventorum. Qui videliceftrans-
de alio clariiatis paternac ad susceptionem carnis D cendit omnes inlcilectus «nimarum ventorum :

dc matre ad humiiilatem perfesend* mortis pro quippe nomine pro velocitale sua anima; humana
morttiis nobis resuscitandis, ipse altissimus Ai is- non inconvenienter accipiunlur.
Eimi Filius bumiliavit seraetipsum factus obediens Aliter : inclinavit ccelos, id esl a celsitudine con-

pro nobis usque ad mortem, per quam descendit ad templationis ad activum Verbi ministerium inclina-
infema : et ibi crat caligo $ub pedibus ejus, quia vit coilos, altissimos videlicet sanctos, quorum
iilic ambuiavit super aspidero et basiliscum con- uni dicitur : « Petre, amas rae. » cumque ilie
culcans leonem et draconem, id est universos prio- dicerel : « amo te, » non semel, sed tertio, ut in-

cipes lcncbrarum. Et catigo sub pedibus ejus, elia.n teliigeretur magna in co cceleslis amoris alii-

sub minimis vestigiis sux virtutis, et suorum, quos tudo ; continuo de allo ad ima iuciinalur, cum ei

dc tenebris inferi;alibus liberavit. dicilur : « Pasce agnos meos (Joan, syti, i7). »

YEts. 11. Et ascendit super cherubim. Nam qi i Item etiam alios inclinavit cretos, et iose prior de~

de3cendit ipse est ef qui ascendit super cherubm, scendit, Unde et dicil « Exempium dedi vobis, ut

id est super orones viriutes cmiorum, Nam parte et vos ita faciatis (Joan, xiii. 15). » Et caligo sub
atccpia pro loto, Cherubim intelliguolur omnes vir- pedibus ejus, quia inipii ac lenebricosi persecutores
*G5 COMMENTARIUM IN PSALMOS. — PARS I. - PSAL. XVII. m
pcdum ejus, id csl «postolorum, ipsi snnt sub pedi- A manerc, quia Christits in eis fulsit, qui est lux

but ejus, quia lieet electi videantur ad Iioram suh- muodi, < lux > illuminans « omnem hominem ve

jucerc persequentibns, tamen per ipsos judicandus nientem in hunc mundum iJoun. i, 9), i ipse ve-

erit hic mundus. Et ascendit super ckerubim, ei rus sol juslitiac fulsit in factis et miraculis oposto-

volavit : quia suis diicctoribus esse se incotnpre- lorum, qui tarn ieves, tdm candidts nubet fuorunt,
bensibilem ostendit. Volavit ctiara per famam \e- ut imn solum ipsye ab ipso \ero Sole illuminaien-
locissimara, quia ventos, quibus nihd est velocius, lur, sed et per eos radii solaris fulgoris lohge

superat fama ejus, Nam in Judjea natus, mox in lateqne ditfundercnlur. Ideo ips* nubes clarurn

oriente magis per s-tellam novain est revelatos. In splendorem Christi ferentes pr<r fulgore ejus tran*-
cruce moriebatur, el mortis ejus victoria in inferno icrunt, quia in sola Judsea non valenles latere »d
sentiebatur. Yolavit etiam in die Ascensionis visi- genles transieruni. Inter quas gentes erant ipsi apo-
sibiliter in allum prt)pria virlute levatus in con- sloli Grando, iniquiiates objurgando, et carbor.es

gpectu discipulorum. ignis per ardorem charitatis. Per hoc crant grando :

Vers. 12. El posuil lcnebras latibulum suum, quia quia per eos,
t nubes suscepit eum ab oculis eorum (Act. i, 9). »
Vers. 14. lutonv.it de co?lo Dominits, lerribile
Tuuc posuit
r itnebras lalibulum suum, quia quod in B
jpso visibile fuil, in sacramenta transivit,
...
m quibus
.
,'.

iudicium
ignis,
commmando;
quia ipse Altissimus dedit
ec per boc cranl curbones
vocem suam, per
non videlur, sed creditur latere; verbi gratia, in
eos videlicet, vocetn jucunditatis, voceni exsuitatio-
specie panis, ?.c vini specics ipsius non patet,
nis in promissionibus jucundis, Propler: boc ipsi
sed latet. Lnde recle posuit tenebras latibulum suatn,
apostob sunt grando ct carbones ignis. Grando
quia iu sacramenfis ad intelligendum valde obscuris
verbum Dei repeilentibus Judaeis , et gentibus :
absconditus cst humano intellectui, sed non est
carbones ignis ad amorem Christi devotis. Et qui-
absconditus reclse fidei militantium sibi. Uude sub-
dem videntur contraria propter frigiditatera e*
dilur : In circuitu ejus tabernaculum ejus.
calorem grando et carbones ignis : tamen isla con-
Aliter : Pcsuit lenebrat laticulun: suum; quia per
trarietas propter auditores diversos erat in aposto-
impios, qui tcnebrse ac lilii sunt tenebrarum, la-
iis, qui erant < aliis odor vita; in vitam ; aliis odor
tcnter operalur, quod vult. Nam etsi non serviunt ei
Erani qratida,
niortis in roortera (11 Cor. n, 16). »
voluotale, atumen ser?iuntnecessitate : et si volun-
quse in mont&nis rigescit et in arvo liquiescit, quia
tas cjusnonfiat ab eis, fit tamen in eisel de eis. Sed
superbos temieruni et humiles consolali sunl; iUo*
feliciusei serviunt, quivoluntaria servitute militando
q conluderunt per mcrepationis dunttata ; lstos ri-
ci labernaculum ejus (iunl, de quo diciiur : Jn cir
gaverunt quasi hortum deiiciarum per suavem do-
cuitu ejus tabernaculum eju&. Nam qui militant ei,
cfirinam, quara quidara rcpellenles convotierunt in
ipsi ct militcs, c; tabemaculum ejus sunt, et jpsc
unura adversus Dominum ct t»dversus Ctiristuu»
in eis est sicut in iigurali tabernaculo, quod dice-
ejus. Conlra hos ipse Cbristus
batur Saucta sanctorum, fuitarca fccderis, in qua
erat manna. Ita nimirum in circnitu ejus labcrna- Vers, 15. Misit sagiilas swas, et dissipavit eos,
cuhnn ejus, quod dicitur Sancta sanctorum Quia : Ipsi apostoli, quierant grando, erantetiam sagiua*
Ecclesia, in qua cst verutn manna, construitur de Nam grando quidem videtur sine raiione cadere ,

multitudine sanclorum , in quibus arca fcederis sagittce autem diriguntur quadam rationabili sa-

Cliristus conspicilur, verumlamen non clare in hac gacitate, ne iu incerlum feriant. Sic apostoli gran-
militia tabernacuio extcnso, quod antecedit columna dini sunt assimilati, quoniam stultorum sensui dis-
nubis, id esl obscura doclrina prophetarum, qtian- cursus eorum videbantur indiscrele fieri. Sed ipsi

diu nubcs obumbrant ipsum tabemaculum ,

qttia erant sugitta; per manum Domini rationabiliter di-
carnales et corporales phanlasiaj obscurant spi- reclre; sicut Paulus apostolus oslenso sibi per vi-

ritualem inlellecium. Propterca dicitur : Tenebrosa j> sione?n viro Macedone < directus est in Macedcnian»
aqua in nubibus aeris, id est obscura scientia est (Act. svi, 9), i et Spirilus Domini probibuil eum
in propbetis, vel etiam in ipsis apostoiis, qui u*. ir« in Asiam, et cogeutibus Judseis, ut appellaret
nubes volant, roinis tonant, promissis rorant, mi- Csesarera, direclus est Romam. Taliter ipse Chri-
raculis coruscapt. Propter haec ipsa miracula di- tus contra ininiicos si !
os misit sagiltus, et dissb»
ditur :
pavit eos; quomodo per apostolorum Paulum dissi-
Vers. 13. Vrae fulgore in conspectu ejus mbes pati sunt Pharissei, et Saddueaei prius contra veri-
Nubes etiim propheticse doctrinae in
transierui.l. latem eonglobati atque inter geutes per tales sa-
Judaea remanserunt, neque crebris miraculis illaG giitas in domo una separati sunt filti a parentibus,
nubes fulguraverunt exceptis miraculis Eiise et Eli- et parentes a filiis et divisa est matcr a filia ct iiii»
saei, quorum scripla uon habentur, Ideo scripta contramalrem,nurMSContra socvum, c etinimici ho-
propheiarum nulla »el pauea miracula facientium miuis domestici ejus » effecti sunt (Matth. x, 25,
remanserunt in Judsea. Scripta vero aposlolorum 36). Tales divisiones verus David, cui psalmus iste
pluribus miraculis coruscantium prec fulgore non attitulatur, per hoc effecit, quod contra impios in
potuerunt latere, vel in angustia Judaicse piebis re- malo prius consentaneos ipse ivivt sagitias, id esv
_
8G7 GERIlOill PR.EPOSITI RCICHERSPERG. 868

cvangclisias- cum pennis viriuium recte volautes, A Sensus prophetiae prius velaius, per cvideniiam re-
rt dissipavit cos. rum est rcvelatus. Item in electione Mathiae apostoli

Fulgura muilipiicavit, et conturbavit eos. Fulgura in locum Juda? apostatae : < Scriptum est, » ait,

miraculorum multiplicavit, et conturbavil «o«, sicut < jn libro Psalmorum Fiat commoratio eorum de-
:

m tiie Madian. Qucmadmodum namquc caslra Ma- serta, et non sit, qui habitet in ea , et episcopatum
dian conturbala sunt coruscanlibus lampadibus in ejus accipiat alius (Act. i, 20). > Cum sic prophe-
manibus trecenlorutn, qui erant cum Gcdeone duce tarum dicta factis conferrentur in his, quae com-
filiorum Isracl (Judic. vu, 21) : sic et multo am- memorata sunt, et inaliis multis, tunc reielalu sunt
plius caslra impiorum turbavit Cltrislus virtutiltus, fundamenta orbis terrarum.
et prodigiis, alque signis micanlibus in operaliojii-
Elenim
primordio nascentis Ecclesiae ante ple-
in
bus eorum, qui sunt consignati per Cdew Trinitalis,
nariam revelationem istoiom fundamcntorum plu-
quae notatur ia treccnlis, vel per signaculum cru-
res Judaei conienderunt, quod judaeorum Deus lan-
cis , quae iteni notatur in trecentis. Nam sicul apiul
tum. Quibus ait Paulus apostolus : t An Judaeontm
nos V liltcra quinque, X littera dccem, C. centum,
Deus tantum ? Nonne et gentium ? imo et geutium
I litlcra unum si£nificat : sic apuu Hebraeos per fi-
(Rom. 29). Sed quis Jodseorura gentium sa-
formam 3
iii, »
guram tau lillera, quae apud nos T lilterae
luti invidentium illud concessisset, si per dicta pro-
obtinet., trecenlj slgniEcanlur, et figura crucis ex-
phetarum Panlns hoc non probassel ? Ait ergo :

primitiir. Ergo Cbrislus verus David sagitlas suas

< Dico enim Christum Jesum mmistrum fuisse cir-
in pharetra suae prxdeslinalionis absconditas misil,
cumcisionis propter veritatem Dei ad confirmanda»
id est ntisit in mundum univcrsum contra impios,
promissiones patrum ; gentes autem super raiseri-
el dissipavit eos. Fulgura etiam signorum per (i-
Deum, sicut scriptum est Larta-
cordiant honorare :

dem Trinitatis, eipersignum sanctae crucis mulli-

mini gentescum plebe ejus. Et iteram < Laudate > :

plicavit et conturbavit cos. Cum enim sagiltas illas

omnes gentes Dominum, et magnilkent eum omnes
emitteret, dedil eis poteslatem super omnia dacmo-
populi. » Et ruisum Isaias ait : < Erit radi.t
nia, et ut languores corarent, dicens illis : Infirmos
Jesse et qui essurget regere gentes, in eum gcn-
curate, morluos suscitate, daemones ejicile. Ilcm :

tes sperabunt (Rom. xv k 8-12). » Cura tgitur ta-

« sifna , i inquit, < eos, qui crcdiderint liaec se-
libus prophetarura vaticiniis concordaret effectus
queutur : Iu nomine meo Daemonia ejicient, linguis
veritatis in conversione genlium ad unius Dei cui-
loquentur novis, serpentes tollent, et si mortiferuin
quid biberint, non eis nocebit
imponent, et bei.. habcbunt.
;

Illi
super *gros manus
autem » velut sa
c ^^
tum, liquido agnoscebatur, quod Ecclesia de toto

<
0fbe colli da essel
*

f||

supra fundamenta apostolorum et propbetarum

^^
gitice voiantcs, veiui hasta? fulgurantes divina manu
ipso summo angulari lapide Chrislo Jesu (tphes.
dirigente < profecti praedicavcrunt ubique Domino
n, 10). > Sic revelata sunt fundamenta orbis terra-
cooperante, et se> monem confirmante sequontibus
rum.
signis (Marc. xvi, 17, 18,20). »

YEas. 16. Apparuerunt fontes aquarum salicntium Ab increpatione tua , Domine, per ora praedi-
in vitam aeternam ,
quas aquas ipsi apostoli de cantium apostolorum. Et quia frustra doctoris lin-
summo fonte Cbtisle bibentes audierant : < Qui bi- gua laborat, nisi adsit Spiritus, qui ubi vult, spirat r

berit » aquam, qu*am ego do : < non sitiet in aeter- revelata sunl etiam, ab inspiralione spiritus irce tuce;

nuni, scd aqua, quam ego dabo ei, fiet in eo fons quoniam, cum lingua doctoris exterius increpantc
aquae salienlis in vilam ailernam (Joan. iv, loelli). » operabatur intrinsecus per gratiam spiritus irce tmtts

Adliuc in carne mancnte Chrislo latuerunt isti fon- audientium corda humiliando ad timorem, qui est
tes aquarum, sed eo in coeluin exaltato, et Spirilu initium sapientiae, ac nasciiur ex consideratione irx
sanclo super aposlolos etfuso, iliisque loquentibus iucc, qua in judicio irasceris eis, qui resistunMreri-

magnalia Dei upparuerunt fonles aquarum in cordi- D lati. Nam ex quo aliquis veritati scienter resistit, ex
bus credentium , apparuerunt etiam rivi earunulem tunc ira tua. Ideo ab inspiralione spirilus ira tuar ,

aquarum in ore loqucntium diversis generibus lin- spiritus videlicet timoris, quo timelur. ira tua, crc-
guarum. dibilia facta sunl prophetarum oracula de saucta
Et revelala sunt fundamenta orbis lerrarum, id Ecclesia per orbem dilatanda, et sic revelata sunt

esl, scripta prophclarum, super quorum fidem fun- fundamenta orbis lerrarum per Spiritum tuum.
datur orbia lerrarvm, id est Ecclesia toto lerrarum Propter quod cgo Ecclesia de Judaeis, et gentibus
orbe diffusa. Illa fundamenia prius velata, et nimis collecta gratias ago ei, qui hunc Spiritum promi-
occultata pcr apostolos revelata sunl, verbi gratia : sit et misit. Nam paulo anlequam ascenderet hic

post effusionem sancti Spiiitus dicente Petro : pucr Oomini David, cui altitulatur hicpsaimus, di-
< Non enim sicut vos aeslimalis, hi ebrii sunt, cum xil discipitlis suis : < Accipietis virtutem superve-
sit hora diei lertia : sed hoc est » verbum, < quod nientis Spirilus sancti in vos, et eritis mibi lestes

diclum est per Joclcm prophetam : Effundam de in Jerusalem, et in omni Judaea, et Samaria tisque
Spiritu meo supcr omnem carnem , et propheta- ad ultimum lerrae. Et cum harc dixissel, vidcntihus

Lunt Ulii vestri ct filia^ vestrae (Act. n, 13-17). > illis elevatus cst (Act. i, 8 et 9) » Dexteia igitur
 m COMMENTAIUUM 1N PSALMOS. — PARS I. — PSAL. XV». 87D
Dci cxaltatiis, et rcpronijssioue accepta a Patre cf- A pcns decipiendo, Eva illius deceptioni credeiulu,
fudit hoc domim sancti Spirilus, quem Adam consentiendo. Pravenerunt me in die ifJHt*
Vers. 17. Misit dc summo sicut promiserat, di- tionis mea ; quia ipsa dies conditionis facta est
oens : c Cnni venerit Paracletus, quem ego millam mihi dies afflictionis, cum in ipsis meis parentibus
vobis a Palre, Spirilum veritatis (Joan. xv, 26). > expellercr de paradiso , el subjicerer maledictioni
Igitur de summo Patre misit Filius promissum para- peccalorum, et irae Dei dicentis ad Adam : < Malc-
cletum. Et acccpit mc sponsam dilectam, et eleclam dicta terra in opere tuo ; cum operatus fueris ter-
antc tempora sascularia gloriosam Ecclesiam. Acce- ram, non dabit fruclum suum, sed spinas, et tribu-
pit nie, id est acccptabilem sibi me tecit per fidcm los germinabit tihi (Cenes. m, 17, 18). » Itcm ad
inspiralam de Spiriiu suo. Et assumpsil me in h;c- Evam : « MuUipIicaho aerumnas et conceptns
reditatem suam, ut sim colueres ipsius, et onuics luos, etc. (ibid., 16), > sic pravenerunt mc in die
mei de Spiritu suo regenerante mihi sponsae ge-
iilii afflictionis inlcrcludenles mihi diem Sabbati, dicm
nerati sint hreredes quidem Dei, cohteredes autem exsultationis, quoniam usque ad illum non perman-
ipsius Christi sponsi mei, qui Spiritum sanctum scrunt in paradiso exsultationis.
misit de summo, et accepit pie, et assumpsit meest Dominus protector meus, etiam tunc
de Et factus
aquis muliis , id est de populis mullis electam et " inimicitias]conslituendo inter feminam et serpen-
scgregatam, atque de aquis baptismi sui regenera- tem, et semen fcminae ac semen serpentis, atque
tam. Vel quia in cibis, et potibus, ervariis bapti- intercludens mihi viam ligni vitae, ne, si inde co-
smatibus pharisaicarum traditionum salus non fuit, medissent homines miseri, essel eorum immortalis
ussumpsit me dc aquis multis, t!e variis scilicet bap- miseria et misera immortalitas; quemadmodnnr
tismatibus dando unum solum baptisina suutn, in angelornm praevaricantium, qui propter sua*. mi-
quo salus cst. Et hoc modo per suum baplisma, serse vita» immortalilatem, non inveniunt redifmn
quasi per Rubri maris transi.tura. ad humilitatem et salutem. Ne itaque mihi similiter
Ye5i». 18. Eripuil me de inimicis meis forlissimis, contingcret, factus estDominus protector meus dando
de persequentibus me curribus invisibilis Pharaonis, mihi tunicas pelliceas, id est, mortalilatem corpo-
de peccatis scilicet, quae obrute sunt in baptismo rum, per quam fieret mihi medicina contra mortem
tanquam iu mari Rubro. De his inimicis, ante bapti- animarum. Et in carcere raortaliiatis diu quidem
sini gratiam perceptam fortissimis contra Jegem na- castigavit me, sed tandem ki Chrhto, in homine
turalem el scriplam, quia lex iufirmabatur per car- videlicel sine peccato pro peccatoribus mortuo, ac
Eem, ita non posset de medio tollere iniraicitia- r sepulto, et usque in infernum humiliato , atque a
ul
rum ?..
parietem;<
^v. Lr\ /n . *v .:
ab j»?s (Rem. vih, 3), » inquarn,
._«»__ ____• . «-•
,_
mortuis resuscilato ipse Deus, qui me in eodem ho-
. . _. .

immicis fortissimis per Spiritura sanctum in bap;i- mine accepit, et assumpsit de aquis mullis, ut prae-
smo mihi datuin eripmt me. dicttim est, ipsum Dei verbum incarnatum in carne
Et ab his etiaro, qui oderunt me, a malignis vide- sua jam glorificata, et clarificata, atque in throno
licet spiritibus eripuit me, quia non solum currus paternae majestatis collocata.
Pharaonis, qui de rotis peccatorum et vitiorum Vers. 20. Eduxit me in laludinem aHernitatis, df.

compacti fuerunt, sed etiam exercitum ejus, qui de angustia temporalis mortalitatis. Hoc jam faclum
malignis angelis collectus fcrebatur in talibus cur- est in primitiis dormientium, in homine primoge-
ribus, pfojet.it in mare suffocans eos aqua et san- nito mortuorum. Uude quasi accepto pignore salu-
guine de Iatere suo proftucnie. Ideo ipse per se ip- tis meo, dico fiducialiter de me novo novi
in capite
sum a talibus inimicis eripuit me, quia novit mihi capilis corpore, quod salmm me fecit configiirans
vires conlra eos defecisse, quos nec per legera na- corpus hurailitatis meae corpori claritatis sua;. Quod
turalem, nec per legem scriptam potui superarc. ex eo concipio, et credo, quoniam vuluit me, anle-
{jiioniam confortati sunt super me in actualibus quam ego vellem. Prior ipse dilexit me, atque vo-
culpis, et prevenerunl mc in originali pcccato, anle- D luit me gratuita sua benigniiate in rnultis beneficiis
quam nascerer in hunc mundum. Imo in primis praeveniens me, fecitque, ut ego vellein ipsum, qui
pmntibus meis, antequam intrarem sabbatisraum. prior voluit me. El ideo, quia nunc habeo ad ipsum
Ad hoe cnim Deus me creavit, et muitiplicavit in cum bona voluntate fidem, ex qua juslus vivit (Rom.
parcmibus meis, quos bene condidit, et ut multipli- i, 17), hoc spero quod Dominus, qui hanc lidcm
careutur, benedixit dicens : « Crescitc, el multipli- justificantem et ex bona voluntate operantem gratis
tcrram (Genes. 1,28); > ad hoc,
caiuini, et replcle dedit, ipse

inquam, factum cst hoc in die sexta, ut natura hu- Vers. 21. Retribuet urihi praemia aiterna secun-
mana et benedicla multiplicatio ejus, consummata dum justitiam meam, quai est in flde ac bona volun-
obedienlia, in die sexta introisset in requiem diei tate ; et secundum purilatem manuum mearum, quae
qua requievit Deus consummatis mundi
septiiuce, in est in operalione, retribuet mihi.

opei ibus. At ego in diem Sabbati non perveni tunc Est autem in hoc loco secundum ratlonem fidei

in parentibus mcis, quouiam rhetorica oralio argumenlose iu quinque partes di-

Vers. 19. Prwvenerunt me in die afflictionis mece. stincta ; videlicet 1 propositionem ; 2 rationem
Pteevenerunt me pariter serpens Eva et Adam :_ser* 3 rationis confirmationem; 4 exornationcm ; S
$71 GERHOHI TR^POSITI REICHERSPERG. 872

complexioncm. Propositio est, ubi dicitur Et re- : A raci confessione mihi vendico juslitiam et puri>a-

tribuet tibi Dominus sc:undum justitiam meam, el ttm manuum.

sccundnm puritatem manuum mearum retribuet mihi. Vers. 22. Qiito corde credens ad jusiiiiam cu-
Quibus dictis hoc proponitur. quod gcmina retri- stodivi vics Domini tenendo et sequendo vestigia
byiin, videlicet secundum jusiiiiam fidei, et secun- ejns, acquiescendo maudatis, et sperando in pro-
dum opera in fide peracta sit a Deo ddiita. Ratio roissis ejusNec impie gessi a Dco meo facli6
: W
est.quod subjungitur Quia custodivi rias DcmirJ y
: lum negando. Quod si feeissefa, nequaquam purt-
nec impie gessi a Deo meo. Nam in his verbis ratiu taiem munuum habuissem. Jfoae autem etviaseju»
redditur, quod recle ila retributio quasi stola ge- corde ad justiliam credens custoditi :

mina debeatur ei.qui per fidemcustodil vias Dotuini Yf.B6. 23. Quoniam omniu yjdicia ejus in eon-
in voluntate, nec impie aliquid agens criiuinaliter speclu meo ; nec impie gessi a Deo meo, qooniam
oiTendit in opere. Ratiouis confirmatio esi, quod jnstitias ejus non repuli a me. Omnia judicia sjus,
sequitur : Quoniam omnia judicia eyss \n conspeclu ex quo in eum ercdidi, prae oculis habui sciens,
mco, et justitias ejus non reputi a me. Per haec eDim quod universae viae ejus misericordia et verilas,
dicta confirmatur et fidei circumspecta bouitas erga quod omnia judicia ejus justa sunt, quae licet non
Omnia B
Deum, cui dicitur : judicia ejut in conspectu sigiflathn potui atleudere, taicen exi^uo ilii firraii*r

meo, et operalionis puriui?, cum Jiciiur, etjustitias adhasi, universaliter el geueraliler comroeraomi,
ejtis nor, repuli c me. Rievis et spiendida est cxor- et in conspeetu meniis judicia ejus quasi scripta
natio, quod sequilur : Ei ero immaculaius abeo,el semper babui corde creJensad justitiam, quodipse
observabo nie ab iniquilale mea. Kihil enim magis secundum justitiam judicioium suorum aiiquolies
ornat praeterila bene dicta e'. facta, nibi! magb ho- cccultorum, sed r.unquam injustorum, disponil
nestat bonum fidei affecfum et boni operis effocium, omnia; sive prmmia justoruia, sive pcenas innpio-

quam bona et fiueiis devotio ad perroanen Jum et in rum, sive flagella corrigendorum, sive tentationea

raelius proficiendum Ui bene ccepiis ;

quas devotio probandorum, sivc scandala reprobandorura. Om-
hic exprimilur, cum uicitur : Et ero immaculalus; nia judicia Dei in talibus per boc in conspeclu meo
subauditur, in fide, el observabo me ab iniquitate habui, quod ex q;<* sapere potui, ea justa esse cre-
mta; subauditur ia opere. TanJem post propositio- didi, etsi pacem peccatorum videns pedibus cogits-
nera, rationem, ritioois confirmationem, e^orua- tionunt clauuicavi, dum t pene ^aoii SUflt pedes mei^
tionem, sequtiur ariiiieiosus ierraious or&ticnis dum pene effusi sunl gressus mci {PtaL lxxii, ii), i ut
repetita propositione iit complexio, qua fiais oratio- aliqaantulum ha^siiarem qu^si dubiians de justilia
c
nis jungitur principio velut iusolubili quodam &r- judiciorura Dei, tamen in coaspeclu mtc, in ccuhs
guroentaiionis vinculy. Sicut enim in principio iidei hoc seroper scripiurr. habui, quod otn*;a judi-
projwsuit, sic et ui fine concludit diceus : Et retri- cia Dei suni justa, et omces viac ejns miscricordia^
buet miAi Dominui secundum jnstitiam nteam et se- et verilas. Unde licct pedibvs cogitatior>uni tliquo-
eundum purilatem manuum mearam. Delerminatio ties offenderim, quando t zelavi supcr iniquos pa-
est,quod adjicitur : /« coaspeciu oculorum ejus. cem peccatorun videns (ibid., 5) > Ur.ien judicit
Deierminaiureaim bic justilia fidei, et puritas ma- ejus in conspeclu meo babui, et ad eoroui rectiiudi-
mtmtst, id e$f operuin talis, qualem non babent hy- nem giesstis meos aut direxi, aut eorrexi. Direii
pocrita^, qui orania opera sua faciunt, ul videantur per diligontiam, vel riistortos per ncgligentiam eor-
ab horoit-ibus, r.ec est illis cura de iila iustitia, et rexi per pcenitenliam.
puriiate, quw ssl in conspeciu oculorum Dei, quibus AJiler : Of?mia juduia ejus in conspeclu meo, quo-
oculis placere comendunt elecii. Nune redeamus ad niam eonstderavi (iivina judicia iam prdesefiiia
6eriem littene. quam futura, et vldi ea esse jusLa, vidi in eis essc
Salvum me faciet iu fuluro, quonkm totuM me in juslitias. £l has;'tts.ii'tfli- non reputi a rne. Ko:i ha-
praeierito. Yd, acivunt tne faciet vocar.do et jusiiS- D bui Ms Biolestos, imo placueruni mihi, et »i ali-

cando, magnificando, quoniam voiuit me prasdesti-

quandoeasdem justitias impedienie fragilitate per-
fecienon poteram exsequi; lamen eas no;i repuli
nando. Bane nimirum praedestinationem, iicet non
tanquam exosas, etiam cum graves eas habui lan-
ex toto mihi reveiet in hac vita, tamen per hoc eam
quam onerosas. Sed etsi hactcnus minus perfecte,
innuit, quod justitiam fidei contulit nec petenti nec
nec satis rccte ambolavi toram Deo in jndiciis cl
merenti. Et ideo scio, et firmiter propono quod qui jusiiiiU ejus, amodo gratia ejus me custodiente
tribuit juslitiam fidei, ipse Dcminns ntribuit mihi cauius maoeiio,
zecinidum justiiiam meam. retribnet gratiam pro Vehs. 24. Et cro immaculaius ctim eo, et obser-
graiia, pro fide videlicet pura pr.iesians op?ra pura; vcbo me ab initfuiUste mea. Erc iinmaculutui, uon
H postea secundum pnritatem monuum mcarun, id uuod earere possiro in iiae vita omni macula, sed
csl opci um, relribuet mihi beatitudinis seiem* sab- quGd nulla mibi dominetur per6uasio iJasroonum,
batismum, in quo non est opcrandum, sed vacan- < qui si mei non fucnut doaiinati, tunc immaculaius

dum et videnduro, quam suavis est Domiiius. Inde ero; el obsenabu me ab iniquitule mea (Psai.
auiem non superba prKsumplione, sed humili et ve- xvni, 1-ij, » vel earo non faciendo, vel si contra
 875 COMMENTARIUM 1N PSALMOS. PARS I. — PS\L. XVII. 874

propositum meum acciderit, veloci et fructuosa

^ Iorum,pcr quos portandus eram in omnem terram,

pcenitonlia cam corrigendo. Et ideo jam non soltim Ergo fuctus esl Dominns prolector mcus, et de an-
propter chariiatis latitudinem, in qua lides per di- guslo popnlo Judacorum forlibus cl in infaligabilibus

leclionem operalur, sed etiam propter perseverantiae cmribus meis Evangelium meum et me porlantibus

longanimitalem. eduxit me in lalitudinem gcnfiuin, et salvum me fe-

Vers. 25. rtelribuet niihi Dominus secundum justi- cit, quoniam voluit me, id est quoniam piacui ei

tiam meam, el secuudum puritalem manuum mea- De his anlccedentibus meritis obedientiae mese
»rum; quae justilia fidei el puritas opcrum est /n quid sequitur? hoc scilicet, quod retribuet milii Do-
conspectu oculorum ejus. Hanc enim vicissiludincm minus secundum justiiiam meam, ut de me grano
justitia fidei requirit, ilt sicut omnia judicia CJUS uno mortuo muitus frucius fiat. Et secundum puri-
eraciter dixi es9e in conspectu meo; sic et puritas tatem manuum mearum retribuel mihi. Nam, quia
manuum mearum sit »/( couspectu ejus. orans, et me ipsum sacrificans in ara crucis puras
Aliter : Misit de sunnno, et accepit mt, salvum manus levavi, secundum puritatem manuum mearum
me fecit, quoniam votuil me, Ego David, pucr Do- retribuet mihi Pater, ut illae mauus expansac onmia
mini, mortuo Saule, id est niortua morte in resur- trahantad me, sicutego praedixeram diccns: < Ego,si
ab inimicis nieis forlissimis liberaltis, etde B exaltatus iueroa itYffl,, omnia traham ad me ipsum
Irectione
angustia sepulcri educlus in laliludinem regni pa- (Joan. xii, 32). > Quod inde tsl : quia cgo custodivi
terni adoptalus meorum, nunc ago caiisam eoruni, vias Domini, uec impie gessi a Deo meo, sicut Adam,
factus propitiatio pro peccatis corum apud Patrcm qui positus in paradiso, ut operaretur, cl cuslodirct

meum, quem scio, quod semper me audil iu pra> iilum, non custodivit vias, id est mandata Domini,
senti et in futtiro, quod ex praeterilis affirmo. Nam, cl impie gcssil a Deo plus obedicndo voci serpentia
ant?quam ego liomo aliquid boni meruisSem, ipse ct uxoris suae qtiam Deo. Ego aulem cuslodivi vias

Patcr surnmus misil Verbum sunm de summo, id Domini servan lo mandala, ei «sicut mandalum dedit
esl de suo corde eructalum, et assumpsii tne bomi- mihi Pater, sic fecit (Joan. xiv, 31) ; » nec impiegcssl
ncm in unilatem persbnae Verbi sui, de aquis mul- fl/)eomcoacquiesccndoSalanaepromittenrimihiom-
idesl unum electum ex millibus populorum; et nia rcgna mundi, ut ipsum cadens adorarem, et sic
rih,
in carnis mortalilale conversantem eripuit me dt impie inDeummeum agerem, quod ego minime ap-
inimicis meis forlissimis, quanda irruerunt in me probavi : quoniam omnia judicia ejus in conspectu
forles phrenelici volentcs perdere me medicum de meo, etjustitias ejus nou repuli a me. Omnia judi-
salule generis iiumani sollicilum. Et ab his, qui cia ejus Ciant in conspectu meo. Unde Satanar ten-

oderunt mc, licet manus non injecissent me di C

in i; tanti vel Judacis irrilantibus judiciadivina In Sc;i-

centes : < Nobis non bcet interlicere quemquam pturis expressa ita compctenler objeci, ut el Saia-

(Joan. xvin,3l), tamen odio morlali oderunt me,

> nas per Scripiuras confutatus ceJeret, et diterent
persuadcntcs poptilo.utBarabbam pelerent.mevero adversarii : i Quomodo hic lilteras scil, cuni liou
perderent. Quoniam confortati sunt super me, didicerit?» (Joan. vn, 15.) El justitias ejus non re-

quando infirmata cst virtus mea, quando abscon- pulia me, cumpro peccalis meorum flagellarer, ju-
ditaeslfortitudo mea. Pravencrunt me, cum sponte stiiia Dei exigente, ut nocens homo poenas debitaa

mortcm moriendo destnierem, et

vcllem, ut non evaderet, nisi innocens homo poenas indebila*
vitam resurgendo repararem, ilii me prcevenerunt ferens pro eo vapularet. Ego innocens et purus
Imori homo has juswias
cupicntcs animain meam lollere a me in die affli- ejus non repuli a me. Kclrorsum
clionis mew. El factus est Dominus proteclor meus ;
non abii, sed < corpus meum dedi perculientibus,
Ua ut nemo eam lollerel a me, sed ego eam posui, ct genas meas vellentibus, faciem mearn non averti
ego potenter moriens in manus Palris eam coni- ab increpaniibus, et conspuentibus in me (Isa. l,
mendavi. Illi atitem, studentes praevenire mortcni 6). »

mcam sponlaneam, miserunt milii.es, qui cruramea ry El ero immaculatus cumeo, et observabo me ab ini-
frangerent, et sic animani meam corpori roeo ex- quilale mea. Nam Judaesquidemputabant me <lepro-
lor.|uerent. Sed faclus est Dominus protector meus, sum, et percussum a Dco.cl humiliatum (Isa. liij,
qui et in lege de me agno paschaii prseceperat di- 4), » sed ego ero immacululits ab omni lepra peccali
cens : < Os non comminuetis ex eo (Joan. xix, cum eo, cum Patre videlicet meo sic jusitis, ut ipse
56), » et nunc ante crurifiagium susceperat spiri- est justus. Et observabo me ab iniquitale, quaj pu-
tum meum. Fregerunt autem crura latronum, unius lala est mea. Vei obsenabo me, id est, meos ab tnt-
poenilenlis, allcrius impoenilenlis. Ad me vero me- quitate mea mihi imposita. Dixerunt eninr esse ine
ditim eorum cum venissent, invenerunt me mor- voracem, et poiatorem vini, et seduclorem ( Maith.
tuum, et ideo non fregerunt crura mea, hoc signi- xi, 19). Al ego non solum innocens eimundus sum
ficante Spiritu sancto per non sanctos, quod sicut a tali iniquitate, sed etiam observabo me, id esl meos
titnlus victoriac meaecapiii meo superposilus non ub iniquilate mea, mihi videlicet imposita. Et retri-
cssel aboiendus, aut eorrumpendus juxta deside- buel mihi Dominus non solum in mc ipso Kesurre-
riui» Jiid&orum ; eorum velie non esset com-
iia per secundum justidam
clionis et Asccnsionis gioriam
ii>tiiiicn;!a fortTtudo crurum meorum, iii est aposto- meam,cl secundum purilalem manuum inearum : sed
PiTROL. CXCHI. i>8
 875 GEiinoin pryCpositi rcichersperg. S76
eliam in omnihns membris meis retribuet mihi, ut ^ fundunl quasi fatalis cujusdam necessilatfs eulpam,
el ipsi per me jii<tiiiceniur, et sint puri tecundum qua meruerunt punui, cum te immutabiliter omnia
jusliiiam meam, etsecundnm puritatcm manuum mea- praesciente se putant quasi ex necessilate peceasse.
rum pro modo suo conformes effecii milii capiti suo, Similiter quos non injuste noceri permillis,
iliis,

in conspectu oculorum ejus, quibus ipse disccrnit tu non innoccns videris interdum, quia culpant ju-
quos relinquil in sordibus, ul sordescant amplius ;
stum judicium tuum. Sed cum viro innocente, qui
e.i qnosjuslificel, ut justihcentur amplius (Apoc. xxn, nec sibi, nec alteri nocet, innocens eris, et innocent
41). ln quo judicio tuo, Oeus Pater, non eris, judex praedicaris.
injustus, ut vel reprobes eligendum, vel cligas repro- Yers. 27. Ei cum electo eleclus eris. Id est ab eo
handum. Sed quem eligis eiigeris, et tu eligis eligcnteste; sicut
Yers. 26. Cum sancto sanclus eris, et cum viro diligis diligenles te (Joan. xiv, 21). Nisi enim tu
innocente innocer-t eris, ei ctun elcclo electus eris, et prior eligeres quos praescivisti eligendos, non es-
cum perverso pervertcris. quoniam tu populum liumi' sent qui te eligerent. Sed ineo ipso, quoddemul-
tem salvum facies, el oculos superborum Inaniliabis. litudine hominum lam paucos eligis, perverso per-
Ne igilur le accuscl, sed suam superbiam, si eum versus videris, ct ita quanlum ad suam seslimatio-
nondum sanctilicasti, quoniam tu oculos superborvm B nem lu cum perverso pervcrsus eris. At tu sanclus
humiliabis. Nemo de*oeret se posse sanctilicari, si es, iunocens es, rectus et eleclus es ;

vull humiliari, qnoniam tu populum humilem sal- Vehs. 28. Quoniam tu populum hnmilem salvntn
vnm facies. l.leo cutn sanclo sanclut eris illum san- facies, ct oculos superborum huntiliabis. Ul humilis
ctiticando aniplius. qui per humitiiatem, et per hu- populus in lc sanctfl sit sanctus, in le innocente sit

milem peccalorum suorum ptenitentiara elconfes- innocens, et electns in le, qui es elector hitmilium,
sioncm jam sanctus csse coepit. Uli sancto, id est et electus eisdem humilibus.
humili lu sanclus videris, non ipse sibi sanctus vi- Aliter. Sicul ego Duvid supra dixi ex persona cu-
detur, idr-o a le sancius habetur, quoniam lu popu- ju>Iibet electi et perfecti : Et ero immaculatus cum
lum humilem salvnm facies, et cum illo sanctvsan- eo, et observabo me ab iniquitale mea, et relribuet
ctuz cris, quia ct lu illitm sanctum facis coopcranie mihi Dominns secundum justitiam meam, el secun-
suo libero arbitrio, el ille libi sanctificatori adbac- dum puritatem manumn mearum in conspectu ocu-

rebil, nec .i le resiliet per superbiam, quain si in torum ejus : ita eliam tu quilibet homo adhuc non
eo ccnspiccres, utiquc illum in superbia perversum habens perfectam sanctitalcm ; scd tamen haber.s
tu amplius perverfes; et sicut iile tibi perversus ejusdem sanctitatis voluntatem, si adhae ebis Chri-
nppareret. sic tu ei perversus videreris : quoniam cum sto, qui est sanctus, innocens et electus ex millibus,
perverte tu perverteris, id est perversis lu perversus cum lpso sancto sanclus eris, et cum tpso vtro tnnc-

videris. Dicuntenim: moii est aequa via Domini;» cente innocens eris, et cum ipso electo etecius erit, ut

sed iniinquid est aeqtia via mea, et non magis viae et tu dicere possis : Et ero immaculatus cum eo, et

vestrae p.*rvcrsae sunt? (Ezech. xvui, 25. )> Tu hoc observabo me ab iniquilaie mca. Et si adhaei'eb's dia-

dicis, qui populura humiiem pcccata sua confiten- bolo vel Antichristo, cum ipso pcrverso perversus
tem salvum facies, el uculos superborum de sua eris. Quoi exinde proveniel, quoniam tn Deus Pa-
virtnte gloriantiuni, ct (-'e juslitia sua praesumeu- ter popntum humilem huniiii Chrislo adhsrentem
tiiun tu humiliahis, quod facicnde perversis per- ct subjacentem satvum facies : et oculos superborum
versus videris. At tu cum sancio sanclus eris,et cum eidem Christo rebrJlium tu humiliabis, et satcum
tiio innocenU innocens eris, et cum eleclo electns facies populum huwilem ;

eris: quia qui sanctus esl per humiiitatem, hic libi Veus. 29. Quonium lu iUuminns lurernam tneetn,
dicit : iFidelis Dominus in omnibus verbis suis, et Domine,yv\ Scripturas vorbi tui, quod terbum est

Kanclus in omnibusoperibussuis (Psat. cxljv, 15). • lucerna pedibus meis (Psai. cxvm, 104),» patefa-
lla cum suncio sanclns eris. j, ciendo, vel prapdicalcres, qui sunt lucerna ardcntcs,
Simililer, ijni per humiiitatem est irinocens vera supei candelabi um ponendo, quos ego videns iliu-

innocenlia, qua nec sibi nec aiieri nocei, ipse te miuatos etiain pro mea illuminatione rogans dico :

prsedical innocentem, conlestans quod lu es ille Dcut meus iliuminas tencbras meas, ut viliosi affe-

Deus de quo dicit Moyses famulus luus: < Deus ti- ctus mci, qui lenebrw sunt, a te illuminentur, ct :n
delis, et absque ulia intquiiale,: in quo non cst ioi- virtules mutentur, verbi gralia : concupiscentia mea
quitas, justus ct sanctus Domiuus, justus et rectus per hoc tenebrosa, quod concupiscit non concupi-
(Deui. xxxn, 4). lui cum viro innocente innoccns eris. scenda, sic illumineitir, ui soium et totum quod
Et iHnoccMS piadicaris tu, cujus tanta est innocen- coHCupiscendum est concupiscens, ipsa lux nomi-
lia, nl pcnitus uemini noceas, et eos qui rocent uetur a te, qtii dixisti, i de tenebris iuccm splende-
nori sinas noceie impune, necalicui injuste noceri. scere (// Cor. iv, 6).> Similiter ila mea per hoc
Taiis est enim tua innocealia, ut lu neque noceas, tenebrosa et tenebrarum nomine digna, quod ipsa
neque nocearis, nec aiiquem vel injuste noccri, vel iudignatur interdum etiam bonis , ita illumim-tttr,

irrpune nocerc paliaris. Nocenlihus igitur, quospn- ui salvo amore hominum solis viliis eorum indignc-
nis, non tu innocens videris, qttia in t« saepe re- lur zelum jusium exercens cum dilectionc huuii
 877 COMMENTARRM 1N PSAI.MOS. — PARS T. — PSAl XVII. 878
nutn cl odio viliorum. Caetenc quoque nflectionos A »'» te. Protector videlicel in igne tribulalionis, qiio
nienlis mea; nimium tenebrosae a tc Deo meo, qui examinata sunt etoquia Dei, quoniam et ipsum Dei
dixisti de teoebris lucem splcndescere, sic illurni -
Verbum incarnatum fuit in tribulatione, atque pro-
nentur. ut <iolum corpus» rneum tlucidum sil, non phelae ct apostoli verbum Dei, verbum vitac con-
habens aliquam partem teuebrarum, sed sit lucidtim tinentcs, ct ipsi examinali sunt per igncm tribula-
totum, el sicut lucerna fulgoris » ilhiminatum sil tionum. Simililer usque hodie omnes examinaniur,
per intentionis mcas «siinplicom oculum,i qui si fuc- qui verbum vilaj continentes ardent sanciitatis de-
rit pcrfecte < simplcx, » et purus , «lotum eorpus siderio, lucent verbo et exemplo. Sed Lonum ha-
meum lucidum erit (Lue. xi, 36),» neque mihi in- bentes fundamentum fidei, spei et charitatis non
trinsccc iiluminato foiinscc.i tentatio prasvalere po- supcrajdificant huic fundamento stipulam inanium
toi*5 cogitalionum, fenum carnalium locutionum, lingua
Vers. 30. Quoniam sic illuminalus in le, lux lu- mundanarum actionum, nisi forte ifa panim, ut fa-
cis, et fons luminis, eriplar a tent/itione forinseca, eile auferatur pcr ignem purgatoriui.i ipsi aulem
luce frucns inlrinseca : el in Deo meo confortatus P»'opter nobilc fundamenlum salvi sinl, sic lamen,
transgrediur nwrum de duritia peccatorum mcorum <I
l,as ' P er ignem evadunt per bonam spem inDcum,
conslruciiira iuler me et ipsum Deum. Etsi non pos- '
Q ui protecior csl omnium speranlium in se, atquc so-
sum destrucre ipsum tnurum, .tamcn Dei ope adjn- '«s est Deus, ncc extra illurn est alius.

tus, transgredii rillum. Nunc intcr rncaoDeiim quasi VERSl &2. Quoniam quis Deus prceter Dominum,
mcdius paries est pcccatorum mcorum dividcns me aul quis Dens prwier Deum noslrum ? Quis Dms
a Deo mco, ita nt ego sim in uno latere muri hujus, pmter Dominnm, cui servimus ? Et pnctcr Deum
cui peccatum adliuc placet, ctsit Dcus iu altero la- nostrum, qucni post servitutcm possidemus iu hae-
tere, cuiidem pcccatum displicet. Prospicit taraen redilatem el in praemium noslrura? Multos dcos
Deus interdum per canccilos (Cant. n, 9), et respi- flngunt sibi auctores idolorum sed quis deus prce- :

citperfenestras, jungiturquc faeies mea faciei ejus, ler Dominnm, qui dominatur in rcbus ? aut quis
durn raihi cx partc dispiicel, quod el ei displicet, deus prmter Deum nostrum , Deum Abraham, et
videoquc illum pei fcneslras, ubi paries peccati non oronium liliorum Abrahse, inter quos compulamur
conlinuatur, ubi pcr compunctionis canccllos lui et nosper fidem,quam habemus in Deura nostrurn?

veritatis ad cor immillitur. Sed hoc mihi non suf- (Gal. m, 7.) Qood iste Deus nosler sit solus Deus,
ficit: pcto, ut trunsgrediai murum, et sim lotus juxta cognosco non solum cx generalibus bcneficiis sed
ipsum, accusans et impiobans in rac quod accusat r, elhm ex speehlibus mihi David collatis, quia ipse
\el improbat ipse in me, solumque ac lotum illud est

mihi placea», quod ei placet, ut mihi placeat : uec Vers. 53. Deus, qui prcecinxit me vinvte. Cum
ipsejamper fenestras mihi Ioquatur, sed < oscu- prsecinoUis fuissem gladio Saulis, non potuj sic
Iclur me osculo oris sui (Cant. i, 1),» prjebeatque armatus incedere contra Philisthaeum, sed his ar-
se mihi fruendum pcr amorcm conlinuum. Ne autera mis depositis prcecinxit me Deus virtute fidei qua
aliquis cr-slimet quod ejus amor admittal pollutio- credercm < omnia possibilia credenti (Marc. v
nis maculam, hoc dico quod sequitur: 22). »

Vers. 31. Deus meus; impoliu^i via ejus. Impol- Et posuil immaculalam vilam meam, ut diccrem
hta dilectio ejus, qua vcnit admesuam Ecclesiam, Philisthaeo < Tu venis ad mc
: in gladio, ct hasia,
suam sponsara,quem cum amavero, casta sum, cum et clypeo;cgo autem venio ad te in nomine Doraini
letigero, munda sura, cura accepero, virgo sum. Sic cxercituum, Dci agminum Israel, quibus exprobrasti
eti impolluta via ejns,el eioquia ejus non sunt tur- hodie : et dabit te Dominus in raanu mea, et percu-
pia, imo lurpitudinum ointiium purgaloria et con- l >am le, ct auferam caput tuum a le, et dabo cada-
sumploria; sicut ignitus caiculus purgavit labia vera casirorura Philisihiim hodie volatilibus
coeli
1
Isaia a pollulione (Isa. vi, 7). D et bestiis lerivc, ut sciat omnis lerra, quia noii in
Eteuim ipsa cloquia Domini igne examinata. Sive gladio, nec in hasta salval Dominus : » et noverit
unum eloquium, unicum Dei Verbum sancti Spiri- universa Ecclesia ha;c, « quia est » Dominus « Deus
Uis igue cum nalura humana comlalum inuuum in Israel (ipsius est enim bellum, et tradet vos in
electrum, non solum nihil habet in se impurilatis, manus nostras) (/ Reg, xvii, 45, 46 et 47). » Ut ex
verum ct pnrificat omnem animam sibi credulam, his dictis intelligi potest, via Pbilisthaei ad
me ve-
sibi consentancam. Et peccala quidem Deus igne nientis in gladio et hasia cum magna superbia fult
taii cunsumil, ut ligna, fenum, slipulam ; sed in se poilula via et maculata. Sed Deus meus, <\e qoo su-
sperantium cuslodit aedilicium, quia illi superaedi- pra dixi, impoltuta via ejus, ipse posuil immacula*
licant aurum, argentum, lapides pretioso6 (/ Cor. lam viam meam, Me mundans cor meum, ut non
iii, 12). Aurum sapientia> in cogilatioue vel
. con- pro meo, sed pro ipsius honore, in ipsius nomiiw;
templalione, argentum eioqucntiae in praedicalio- venirem ad pugnara per viam immacutatam, per
ne, lapideg pfetiosos in spiendida virlutum opera- viam fidei, qua possibile credjdi, ul virtute divina
iione. p?r mc paivulum vinceretur, qui conlra> Ifojvn el
Ideo ipse Deus proiector est omnium sperantium agmina cjns exlollebainr.
8"9 GERHOHI PR^POSITl REIGHERSPEUG. 830
Vers. 34. Qui perfccil pedes meos tanquam cervo- A miltere, ct ad vewm David nos traiisferre, jim
ruui. Ut fugiendo Saulem poslca nic pcrsequentem dicla David specialia bencficia Deo juvaiite repela-
sic fugerem per silveslria et montuosa loca ran- nius, et in his Christl mysteria carpamus
quam agilis cervus. Ei super excelsa s*atuens me, Dicitcrgo Christus verus puer Donvni David, cui
quaiulo in Rama, qu?e latine interprctata est excelsa psalmus isle inlitaiatur : Deus, qui prcecinxit nte
statuens me, pixciuxU me. Illuc enim ad me capien- virtute, et posuit immaculatam viam meam. Deus
dura et perdendum saieilites et nuntios miserat Paler, meus vere Deus, qui me hominem prcecinxit

Saul (/ ileg. xix, 20, 21 et 23). Qui cum venissent, virtv.le Divinilatis. Nisi eniin vcrc Deus esset, niihi

el cum cuneum propbclarum vidissent, propheta- virtutem Divinitatis conferre non potuissel. Nunc
riint et ipsi. Cumque plures nunlii missi fuisscnt, autciii Yerbo suo, virluli suse me hominem uniendo
ct omnes propiietarum cunco sc junxissent, venit praxinxit tne virlule, ut homo exiguus ita sim fortis,
landem et ipsc Saul, junctusque prophetis nudatus ut est ipse Deus forlissimus Pater meus, et Deus
prophetavit protegenle me Deo mco, qui super ex- mcus, et viilusmea, el fortitudo mea, cui dixit iu

celsa in Rama statuit me. principio psalmi : Diligatn te, Domine, virtus mea
Yers. 35. Qui docet manus meas ad prwiium. Et, sive ul aiia translatio habet : Forlilndo mea. Ipse
quia praesens milii esl, ad ipsum couversus dico :
^ est ergo Deus,qui divina virtute praicinxit tne, et

Kt posuisti ut arcum cereum brachia mea, quando posuit itninaculalam viant meam, ul sicul impolluta
brachiis meis, velut arcu tereo ct forlissirao pcr via ejus eiat ad antiquam Ecclesiam sponsam suam
fuiuiam stravi Goliam, et manibus mcis a le doctis qtiam casta dil ctione amavit, quoadusque per vir-

ad pra?lium caput cjus ampulavi proprio gladio ginem de ipsius impolluto amore concipientem, ego
ipsius. Filius ejus de illa sponsa natus sum, et novain Novi
Vers. 56. Et dedisli mihi proteclionem salulis lu& Teslamcnti Ecclesiam desponsavi mihi sponsam :

conlra insidias Saulis mullas : Et dextera tua susce- siccliain posuit immaculatam viam mcam,ut etego
pit me, quia divina potentia tua servavit mc inter sine macula conceptus, et natus, aique in hoc mundo
multa pericula, quae non ad perdilionem, scd ad conversatus impolluta dileclionis via veniam assi-
disciplinam sunt mihi a te provisa. Et in eisdem due ad sponsam meam, gigucntem lilios mihi, de
periculis disciplina tua correxit me in finetu, in con- quibus dicam : non « possunt jojunare filii sponsi,
suiumationem scilicet perfcctam et finalem. Et di- qiiaudiu cum illis est sponsus. Yenient dies, cuiii

Bciplina lua ipsa mc docebil, ut sim quasi discipuUis auferotur ab eis sponsus, el tunc jejunabunt (Harc.
bumilis sub ipsius disciplinse lu« magisterio. Tan- _ u, 19 et 20), > atque sic jejuuautes, et ipsi quoquc
dem Saule mortuo dilatasti gressus meos subttts me, in via iinmaculata pariter ambulabunl ad honorem
subdens mihi regnum ejus : et non sunt infirmata Dei Patris mei, qui posuil immaculatam viam meam,
vesligia mea toi persecutionibus me vexantibus. et meorum, de quibus alias dicitur : « Reati imma-
Unde pcrmanente, vel etiam aJaucta mihi fortiiu- culali in via, qui ambulant in lege Domiui (Psal.

dine post mortem Saulis accepla reguandi poleslate cxvui, 1). >

persequar inimicos meos. Persequar lalruncuioa, qui Qui perfecil pedes meos tanquam cervorum. Cer-
succenderunl Siceleg, et abduxerunt mihi duas uvo- vus spinas, et bianlia loca transilit : sic ego transi-
res meas ct multam prae.lam (/ Reg.ji.xx, 8). Per- livi peccatorum foveas et spinas, de quibus dictum

sequur, el cotnprehendam illos, ei non converlar, do- est veteri homini : t Cum operatus fueris terram,
ncc deficiant. Confringam illos, nec poterunt stare non dabit fruclum suum, sed spinas et tribulus

subius pedes meos. El prajcinxisli me virlute ad germinabil libi (Genes. m, 18). > Hujusmodi spinas
bellum, supplantasti insurgentes in me sublus me, ego transilivi, quia sine peccatis in hoc mundo
et inimicorum dedisti mihi dorsum et vdienles tne conversalus inter morluos Iiber fui, et liber*cx hoc
de domo Saulis disperdisli. Clamaverunl, nec erat, mundo ad Palrem trairsivi alla pctendo sicut cer-
qui salvos faceret, qnia morluo Abner non eral, qui d vus. Et super excelsa statuens me ipse Deus Paler
starel pro domo Saulis (// Reg. kij, G). Clamaven.nl meus exallavit me, et donavit mihi nomen, quod
tainen ad Dominutn non habenies Detun alienum, est super omne nomen (Philipp. n,- 9), quantum-
nec exaudivil eos. El comminuum eos ut pulverem libet excelsum, sive domistationum, sive thronorum,
ante fuciem venti, tt ul lututn platcarum dclebo eos. sive principatuum cunctarumque virlutum coelc-

Eliamsi aliqui de populo Israel contradicenl mibi, stium. Vcl pedes meos, id est evangelistas, perfecit

ut Seba lilius Bochri, qui dixil : Quae nobis pars in lanquam cervorum.
David Tu eripies me
1 de conlradictionibus populi. Cervi crant palriarchac antiqui et prophetae
Hucusque specialia David beneGcia in littera praeeurrentes adventum meum, qui sum hinnu-
psalmi denoiala sint. Nara quod sequitur Consti- : lus eorum cervorum. Illi cervi me nasciturum de-
lues me in capul genlium, elc, lilleralem historiam sideraverunt, quemadmodum desiderat cervus ad
David superexcellens ad verum David pertinel. Ne- fontes aquarum. Similiter apostoli et reliqui pedes

que enim ille David fuit aliquando conslilulus in mei antiquorum cervorum iilii, desiderant secun-
caput gcr.lium, uequc fuit rex genlium, scd solum dum adventum meiim, et in ipsis desidcriis currunt
Judaiorum. Coacti crgo hic litleralem seusum di- obviam sponso, et sponsae veloci, el forli agiliiaie,
 881 COMMENTARHIM IN PSALMOS. PARS 1. — PSAL. XVII. m
sieut ccrvi tendentes ad excelsa, ubi ego *uni, ct A fructum plus afTetal, ul fructum afleiat in paticntia.

puper excelsa slatucus me Patcr meus. « El discip!i:ia tua ipsa mc, » id est meos docebit,
Qui docet manus meas ad prcelium, ut nou solum quia per tiibulalioncm crudiuntur quasi pcr virgam
sim foriis et polens in praelio conlra Goliam anli- disciplinae, ut vivant disciplinale secundum forniam
oiiiim, sed etiam sim caulus et doclus conlra insi- doctrinae sanac. Ne autcm sub hac tribulationum
dias i.n cunctis meis et meorum opcribus, quibus disciplina subreperet anxielatis angustia niniia.
foi lis armatus est cxpugnandus. Yers. 37. Dilatasti gressus meos, pcr charitatis
Et lu,Pater,po3Miii« iil arcum cereum brachiamea. latitudinem, dans inter ipsas tribulaiiones liilaiila-

Piophetas, et apostolos, qui sunt brachia mea, tu tcm bonoium operum, quibus vclui reclis gressibns
posuisti ut arcum wreum, ne unquam lassenlur a itur in cocium. Itadilatasti gressus meos, uon solum
jaculalione vcrliorum salulis. Vel mailyres, qui in me ipso, scd cliam sublus me, in membris mcis.
sunt bracliia mea, in quibus evidenter apparuit for- Vel subtus me, id cst, eliam in temporalibus, qmc
ttludo mea tu posuisti ul arcum aireum, alque ante sunl sub sole, id est sub me. Nam ct in his gressus

rcges ct proesidcs fccisti cos emittere acutissima ja- mei, et etiam meorum dilalanlur, quando mulabilis
cnla responsionum, cum interrogali conliterentur, dispositio temporalium pia inlentionc in charitatis

cum eliam linguis privali adhuc loquercntur infati-

D lalitudine rcfertur ad inquisitionem neternorum
gabili fortitudine stantes et constantes in veritatis Igitur non impediunt carnalcs angustiae, quia latam
atlcstalionc. Sic docuisli manus mens ad prmlium, fccisli charitatcmhilariler operantcmetiamdc hisct
el posuisli ut arcum aireum brachia mea iu tcniporc in his quae sub me sunt, morlalibus rebus ct membris.
martyrum in procinctu positorum. Et non sunl infrmala vesligia mea, id cst itinc-
El in temporc pacis dedisli mihi proleclionem sa- ra mea.Nam, sicut fortiter ambulavi in ccelo super
lutis luce. Dedisti mihi, id est meis confessoribus, aspidem et basliscum, et conculcavi leoneni cl dra-
in pace viventibus, et in pace moricnlibus, dedisti conem, id est diabolum vcnenosum et rabidum,
protectionem salulis tucc, quibus licet arrideret pro- quando vidcbam ipsum Satanam sicut iulgur de
speritas temporalis quasi blandimentum sinistra? ccelo cadere, non valentem viis meis resislere, non
tuae : lame» in dcxtcra tua, id est, jucunditas aeter- valentem caput erigere concuicatum per me:sic
norum el fulurorum bonorum, qu?e sunt dextera non sunt inftrmata vestigiu mea pcr carnis iniirmi-
tua, suscepit me id est meos confessore.j, mcos tatem quoniam in dcserto super ipsius tenlaloris
amatores, meani Ecclcsiam, meam sponsam, ita ut caput fortiler calcni, et adhuc cum calco in mem-
iu tcmporalium contcmptu et usu, atque in aeterno- bris meis, iu quibus, licet infinnis, cgo sum fortis,

rum dilectione et fructu ornata veraciter dicere pos- et in sacramentis mcis, quae non iufirmantur eliam
s^t dc mc dileclo suo : « Lsva ejus sub capitc meo, cum per infirmos niinistros celebraniur, dummodo
et dexiera ilHus amplexabitur me (Cant. vni, 5). » non sint a Deo damnati, ut desinant esse ministri,
Et si quando inter ipsa prospera contigerum ad- sicut simoniaci manifesti. Sint modo ministri iia-
vcrsa propter me, id cst, meos disciplinandos, disci- bentcs ministrationis officitim sibi non interdiclum,
plina tua nou me fregit, sicutaridum lignum, quod et erunt firma vesligia sacramentorum meorum ad
si fuerit curvum, frangi potest, corrigi non potest conculcaiidt erpeiitem anliquum cadem viriutc
sed, quiaego sum viride lignum, de quo dixi in Pas- ac foriitudine, qua caleattis cst in ccelo ct projcctus
sioue mea : c Si in viridi ligno haec faciunt, in arido m tcrram vincenle illum forlitudine mca per Mi-
quid lict? » (Luc. xxin, 51.) Disciplina tua tunc in chaelem : sicut nunc eum vincit fortitudo mea pcr
morte mea correxit me hominem per morialiialis lcgitimum et catholicum sacerdotium, Significaiuin
ctuvitalem ab immortatilalis rectitudine dislantcm. per Michaelem siantem anle altarc aureumcum thu-
Correxii planc, quoniam ad iinmorlalitatetu prove- rihulo aureo (Apoc. vm, 5). lu lali sacerdotio, per
xit me in frncm, in omnis consummationis linalem allare aureum el thuribulum aureum designalo, mm
perfeclioncm. Sic etiam membris meis, quoniam D sunt injirmuta vesligiamea; quia forlia el victoriosa
ego lignum viride sum in eis, et ipsi sunt in me sic- stinl sacramenta mea , in quibus imitationis meae
ul palmiles fn vife; disciptina tua correxit me, id quoniam habcnl sacra-
cerla inveniuntur vestigia,
cst ipsos meos iti finem, id est in meam confor- menta quamdamsimiiiludinem rerum, quarumsutit
mitatem ,
qui sum finis legis ad justiiiam ,
qui sacramenta : idco sunt in eis veneranda vesligia
i sum alpha et omega , principium et linis mea, qui sum veritas, verbi gralia, in specic panis
(Apoc. i, 8). » In arido autem ligno mihi non agnoscitursimilitudo mea? veritatis, qni sum veius
cohaerenti, quid fiet? Utique non conigciur, sed panis angelorum, quL me comeuunt sine vclamine
frangetur, et iu ignem miltelur. Nam in tribulatio- sacramentorum, ct hominum , qui me comedunt
nis disciplina non fleclitur ad palientiam, vel pec- sub velaraine sacramentorum. III i me comedunt
catornm pcenitcntiam, sed frangilur ad impatien- pancm solidum isti me comedunt per sacramcn-
:

liam dans quasi sonitum sui fragor ipsa verba mur- lum Incarnationis quasi versum inlac. Vel ceiteper
nmrationis in adversis. Ideo tu Patci . agricola es sacramentum passionis in sarlagjne fiixum, quando
qui omncm pafmitem in me virescentem per bonam sicut in confiixoiio confrixus sum juxta ritiiin sa-
vownialem purgabis tribulatione vcl tentatione, nt crificii iegalis, quod de siniiia munda oleo cor»-
883 GERHOHI PR/fcrCSITI REiCHERSPERG. 884
Rpersainsartaginccalidumofferebatur(L*i!if, vi,21). A deserviant , et quae moliunlur contra Evangelium
In hujusmodi sacramenlo non sunt infirmatu ve- incum,ha?c magis ad profectumEvangelii perveniant.
stigia mea, quoniam cnilibet me digne manducanti Et non convertar , donec deficianl vel per pcenilen-
etsi non verbis , tamen rebus dico : Crescc per tiam, vel per pcenam, sicut delicit per poenam ini-

hujusmodi quasi lacteum scu oleatum cibuin , ct micus meus Saulus, el factus cst Paulus. Ita etiam
adbuc perfeclius manducabis me solidum cibum. a cseteris inimicis nieis persequendis non convertar,
Nec iu me mulabis in le sicutcibum carnis tuae, sed donec deficiant. Ccnjtingam itlos, quomodoconfracta
tu mutaberis in me. Non ergo tunt infirmata ve- sunt crura dtiorum latronum alterius pcenilentis,

stigia mea, dum quod fragili ministrorum celebra- aiierius impoenitontis, me sic disponente, ut alte^

tur officio, iia prodest ex fortissimo divinitatis mete rius per lalem cruciatum in hac vita constimmare-
auxiiio, ul sicut angelis memauducantibus impri- tur poenitentia, et allerius iiic inciperet poena in

muntur indclcbilia v.estigia meae conformitatis, ita alernum permansura. Sic omnes inimicos meos
frat etiam hominibus me in sacramenlo altaris confringam, aiios ad salutem per pcenitentiae con •

manducantibus, nec me in se mutantibus, seuin me tritionem, alios impcenitentes ad damnationem.

pauem sic transeuntibus, ut et ipsi sint unus panis, Vers. 39. Confringam itlos , nec poterunt stare.

unum corpus, in quo vestigia mese conformitatis per " Licct ad horam resistant, tamcn non potcrunt stare,

opcra virlutum expressa lnveniantur. ac durare conlra me, sed cadent subtus pedes meos.
S.militer sentiendum est eliam de cxteris eccle- Cadent sive pcr poenitentiam, siveper pcenara pro-
siasticis sacramentis, in quibus non suntinfirmata strati. Cadent sublus pedes meos, id est apostolos, el

vtsiigia mea, quamvis eadem vestigiacupiantabo- aiios apostolicos viros ,

quos ego couslituam prin-

lere inimici mei voicntes potius me sibi quam se cipcs super omnem terram. Confringam quoque in-
mihi conformari, volentes etiam membra mea mihi dando virtutem electis meis, ut
visibiies inimicos

per virlutem sacramcnlorum incorporala sibi con- conterant Satanam sub pedibus suis. Ita diabolus
formari per raalitiam, et incorporari per mysterium ejusque satellilcs concupiscentise ac iibidines aut
iniquitatis, quod jam operatur in (iliis diflidentix. errores non poterunt stare, sed cadent subtns pedes
At ego fortissimus gigas geminae substanliae, cujus meos, etiam infirma mcmbra mea, velsubtus pedes
non sunt iuiirmala vestigia ,
persequar gcminata meos, id est sub virtutes mcorum parvulorum, qui
inimicorum meorura agmina, videlicel malignorum virtutibus velut pedibus speciosis ad me pergenles
spirituuin et malignorum liominum catervas ex- calcant cisdera pedibus super serpentes, et super

pugnando. scorpiones, et supra omnera virtutem inimici, et

Vf.rs. 38. Persequar inimicos meos, el comprehen- nihil eis nocebit.

dam iltos. Conlra invisibiles maiignorura spirituum Vebs. 40. El prwcinxisti me virtuiead bellum. Su-
suggestioncs ego dabo Spiiilum sanctum electi3 perius dixi Deus, qui pmcinxil me virlute ; nunc
:

mcis, qui suggerat eis oiuuia quaecunque dlxero iterum velut repetendo id ipsum in gratiarum ac-

eis, ol sic per bonas cogitationes in cordibus meo- tione dico : Ei prxcinxisli me virtulead bellum, quisi

rnm persequar malas et comprehendam ilias vivas, sicut me mea pcrsona ;>ra'c»t£ts.'i virtule sic
in ,

comprehendum priucipestaliumgentium, sicut quon- etiam prcecinxisti me in meis tanta virlute, quanla
dam per famulum meum Josue comprehendi quin •
sufficiat eis ad bellum, ad quod misi eos dicens :

que reges aiienigenarum, quos in spelunca com- < Sieut misit me Pater, et ego mittovos (Luc. x,3): »

prehensos, et aliquandiu inclusos tandem produci Item : i Ecce, ego mitto vos sicut agnosinter lupos
fecit Josue atque productos occidit (Jos. x, 18,22, (Joan xvi, 33). i Item : t In mundo pressuram habe-
26). Sic ego verus Jesus comprehendam princi- bitis , sed contidite : ego vici mundura (ibidem). »

pales malignantium spiritus, et in spelunca cor- Igitur hacc diccndo inisi, et animavi eos ad bellum.
dium aliquandiu castigabu, dum eis effectus mali- Et tu, Pater, yrcecinxisli me idest , ipsos mcos ad
tiarum denegabo, et tandem per confusiones foras p beltum, quantio misisti cis Paraclelum per quem ,

productos interliciam omnino. dedisti eis gladium spiritus, quod esl Verbum Dei,
£t non eonvertar,donec deficiant. Non converlarzb Gladio isfo super femur suumpotenler 3ccincli non
hoc studio, donec deficiant, et omnes vires perdant. timuerunt pericula mumii.
Ojias ne possint recupcrwre , confringam itlos Et supplantasti insurgentes me sublus me. In-
in

more antiquorum ,
qui reos primo in cruce sus- surgentes in me, iu est conlra me, ac volentes esse
pciiderunt, eipostea eorura crura fregerunt, utjuxta super me, vel super meos, tu supplantasti, utessent
legis mandatum eadem die sepeiirentur ,
qua crti- subtus me tam dannones quam homines maligni,
ciligerentur ;
quod et factum est in latronibus, qui qui neque ruihi, neque meis praevalere potuerunt,
crucirjxi sunt mecum. Sedcrura mea non sunt fra- utde me aut meis proticerent quod voluerunt : imo
cta, quia non sunt infirmaia vesligia mea, el ideo ego r ego praevalui eis iu me ac meis, ut voluntas mea
cruribus infaHgabilibus persequuv non soltim , ut perlkere.mr aut in ipsis, aut per ipsos et de ipsis ?

dixi, invisibiles inimicos meos, verum etiam visi- In ipsis voluulasmea perficiebatur, si conversi sunt
biles.et comprehendam iltos. Comprehendam astu- ad bonum : peripsos et de ipsis voluntas mca per-
los in astutia eorum, ut mihi neseientes ct nolentes liciebatur, si perstiterunt in sua malitia ; nara pcr
 885 COMMFNTARIUM IN PSALMOS. — PARS !. PSAL XVII. 866
ipsos exeicitavi rae03 pro velle meo. De ipsis tan- A lum triumphale Caesaris. Peimodica illa particula
dom faclum cst quod volui, quia, ligatis manibus et barboe, quam prophela jussus est ligare in sum-
pedjbus, missi sunt ,
quo ego volui, et ila scmper mitate pallii sui, est illa portio reliquiarum, de qui-
imurgenles in me subius me sunt. bus dicit Isaias : « Reliquiae Israel salvae fient. (hui.

Vcus. \\. El inimicos meos dedisti mihi dorsum. x, 21). > Igitur, cum ita diversis cladibus cxceptts

In Hebraeo habelur : Inimicorum meorum dedttsti reliquis me non odienlibus, perirent me odientcs
rnilii dorsutn, uL videlicet non audcant niihi resi- Judaei , tu , Deiis Pater, odienles mc disperdidisti.

sterc, sed, aut bumiliter sequunlur me, alqiic iia Pr.tabant illi quod me negantes te possent habere
sunt mihi dorsmn ; aut fugiunt a me, quoium fu- Deuin prclectoreni.scd non ^st ita, quoniain omnis,
gie$ititim dedisti milii dorsum; ul ego eos persequens qui negal Filiuni, nec Patrem habet. At illi stulti

pcrcutiam dorsa corum, praecipue Judaeorum <|ui propter /iduciam carnis, ac sanguinis Abrahac per-

me intcrfecerunt et dixerunt: « Sanguis ejus super dita fide Abrahae ,

qui cxsullavit , utvideret diem

nos el super lilios nostrus {Mattk. xxvn, 25). » meum (Joan. viti, 26), qucm illi non libenter vide-
lllis prsecipitaiis in infernum, el supplantatis, ita runt, et propter pulchrum tempkim.
ut sub me sinl, sub meo videlictt judicio, in meo Yers. 42. Clamaverunt, nec eral qui salvos face-
carcere adhuc peictuio dorsa eorum, id cst po-
B tret. Licet cnim templum sanctum babentcs diee-
;

steros et sequaces ipsorum, quibus imprecali sunt rent lcmplum Doraini tcmplura Domini est, et in

sanguinem mcum, dicendo: Samjuh ejus super nos ipso templo a Romanis obsessi clamarenl : tamen,
et super filios nostros. Nam in.imici tnei erant ipsi quia me Dominum templi projecerant extra lcm-
Jud#i, qui me in ea persona occiderunt, quasi fa- phun et exlra civitatem crucifigendum, non erat
ciem suam ponentes conlra faciem meam ; illi vcro qui salvos facerei. Quomodo enim salvarentur, qui
pro dorso coium computantur , qui codem spirilu me Salvatorem negaverunt, et Barabbam sibi ele-
malitlae illis concorpoiati sequunliir eos, me ipsum gerant : propemodura similc nefas usque bodie
non videntes.ct tamen odicntes. Sed tu inimicorum commiltunt, qui data sibi eligendi optione bonas
meorum dedisti milti dorsum, gladiis et sagittis meis pcrsonas uolunt eligere sibi. ad principandum Yel
vulneranduin, quarnm sagittarum acuUoSimae alque cpiscopandum, sed Barabbae latroni similes faciunt
possunt haac verba sibi episcopos aut principcs, quibus postea vexan-
ttltimai intelligi : < Discedite a
me, maledicti.in igncm aeternum qui paratus est tibus eos , clamant, nec est qui salvos faciat eos
f

diabolo etangelis ejus (MaUh. xxv, 41).», quemadmodum Judaei electores laironis, reproba-

Et odieutes mc ipsos Judaeos disperdidisli lores Salvatoris vexantc illos, ut Josephus refert,
't per r
exercitum
•citum Romanum
uomanum nto et Yespasiano.
ducibus Tito
auciuus vespasiano i,llra " rhem latrocinio sicariorum, ct foris latrcci-

Non simplici perdilioue perdidisti eos, sicut olim nio Romanorum ctamaverunt, nec eral qui salvos
per Ezechielera prophetam praesignasti dicens : < Et facerel. Clamaverunt ad Dominum, cujus occide-
tu, fiti homiuis, sume libi gladium aculum raden- - rant Filium, nec exaudivit eos. Qui me Filium
tem duc eum super capul tuum, et super
pilos, et negaveiunt, clamaverunt ad Palrem Dominum, nec
Larbam tuam, cl assumes tibi slateram ponderis, exaudivit eos.Clamant usque hodie sequaces eo-
et divide eos. Tertiam parlem combures igni in me- rum eleclores iatronum et reprobatores bonorum,
dio civitatis juxta complelionem dierum obsidionis, ctamanl ad Dominum, cujus oderunt faroutos, cla-
et assumes tertiam partcm , ct concides gladio in mant, nec exaudit eos. Et ego judex vivorum et
circuitu ejus. Tcrliam vero aliam diperges in ven- morluonim commimtam eos, qui Jixi tibi, Deus
tum, et gladium nudabo postcos. Et sumes inde Paler : Odientes me dhperdidisli, ut ostendam,
parviun numerum, etligabiseos in summitale pal- quodquae tu, Pater, facis, liaec elego Filius tutis Si-

lii tui (Eieclt. v, i, 2el 3). t Sicut pramguraiura, militer facio. Nunc de me dico :

sic ctiam adimplelum est. Nam gladius acutus ra- Yers. 43. El commiuuam eo*, te illos disper-
dens piios Romana polentia fuit , qua radente Judaei D dente. Quia una est mea et tua operatio, ego com-
carcnles vilali spirilu quasi pili superflui abrasi minuam eos ut pulverem ante faciem venti. Ego
sunla palriarcharum ac prophelarum vivo corpore enim venlihtor ejus, ventilabrum in manu ejus est,
aique ab ipso vitali eorum capite Christo , cui fo- ego judiciariam potcstatcm hal>eo, ego aream meam
rifisecus adhaeserunt, quandiu habentes templum venlilabo et purgabo, et congreyabo trilicum iu
Domini caeremonias legis lenuerunt. Civitate au- horreum meum eos autem qui se dicunt Judaeos,
:

tem sancta cum templo destructa, ita ut non relin- et non sunt, sed sunt synagoga Satanae, vel qui se
queretur lapis super lapidem , et dispersis Jud^is dicunt Christianos, et non sunt, sed sunt syna-
per omnes gentcs tola barba est abrasa, et pariim goga Baralba?, tanquam pulverem anle faciem venti
concisa gladio in civitate per civiies discordias pat - prnjiciam reputando inler genles idola colenles,
tim combusta est igne conflagrante civitatem cum de quibus dicitnr in Isaia : i Omnes gcntes quasi
templo, parlim fame intcriit, quae fames fuit gla- pulvis exiguus, et quasi slilla situlaj, et quasi mo-
dius eis acriorgladio Romanorum, partim dispersa mentum staterae, quasi nihilum et inane reputa-
est in ventum etgladiusnudatus
; cst post eos., quia lae sunt (Isai. xlvi, I5el,17).> Ergo quasi pulverem
interfccti sunt plnrimi eorum gladio ad spectacu- cxiguum, quem ventu6 dissipat, »ic ego per ven»
 887 GERIIOHl PR£POSITI REJCHERSPERG. 888
titabrum jaJiciaria* potestatis dissipabo eos, vel A Yers. 46. Fitii atieni mentiti sunt milti. Filii
qui deos falsos , vel me Deum verum false co- solo nomine, sed alieni perversitate raorum, qui-
lunt. bus degeneraverant a nobilitate Patruni : Filii

Vt luium platearum delebo eos. Lata via sseeuli Palriarcharum secundum carneii', sed atieni pro-
habet lutum, multumque luxuriosis et immmidis pter fidei paternse abnegationem : Fiiii alieni, qui-
plena est. Hoc lutum delebitur, quia munduslrans- bus dixi : < Si filii Abrahse estis, opera Abrabce
ibit et concupisoenlia ejus. Nee invenietur de Iulo facite, » sed < quceritis me interficerc, hoc Abraham
concupiscentke mundanse, vel de sordibus coenosac non fecit. Vos ex patre diabolo estis, el desideria

immunditiae, in qua sues volutant se, vel raodicum palris vestri vultis facere. Ille fuit bomicida ab
quid, quia mundus transibit totus, et concupiscen- initio (Joan. vm, 39, 40, et 44). » Talia dicendo
lia ejus, et erit nova terra, et novum coelum, in filios alienos designavi, qui menlili snnl mihi, di-
quibus justiiia habitat, nihilque de luto sordium centes : < Magteter, sciraus, quia verax es, et viara
erit in ea, sed omnino de nova lerra, in qua tunc Dei in veritale doces (Matth. xxn, 16). Vocabanl
iiet voluntas Dei sicut in coelo, tolletur luturn om- mc magistrum, cujus noluerunt esse discipuli. Vo-
nium immunditiarum (I Joan. n, 17). Et tunc ego cabant me, Domine, Domine, et non fecerunt quse
judex ut luium platearum delebo eos, qui amant lu- B dixi. Unde respondi eis inter caetera : < Quomodo
tum, quibus, ut Petrus apostolus meus ait, con- potestis bona loqui, cum sitis maii? (Ibid. xn, 54.)»
vcnit illud proverbium: < Sus lola in volulabroluli <Quidautem vocatis rae, Domine, Domine, et non
(7/ Petr. ii, 22). » Peribunt enira tunc impii cuin facitis, quae dico? » (Luc. fi. 46.) Parum est quod
ipsa impietate per scopam judicii detersi, maxime dico : Menliti sunt mihi. Imo persistentes in odio
a plakis Jerusalem, quee sternentur auro nnindo, veritatis et amore mendacii, mendacium non so-
nec in eisdem plateis audietur ulterius talis contra- lum conlinxerunt, sed et multa pecunia emerunt,
dictio qualis audita est in terrena Jerusalem civi- loquentes militibus : < Dicile quia discipuli ejus fo-
busejus mihi contradicentibus et dicentibus: < Non rati sunt eum nobis dormientibus (Matth. xxviii,
habemus regem nisi &esarem (Joan. xix, 15). » Tu 13). » In confirmalionem hujus raendacii persecuti
enim Pater meus, et Deus meus. sunt apostolos meos, veros testes meae resurre-
Yers. 44. Eripies me de conlradictionibus poputi ctionis, el ejecerunt eos de finibus suis. lta perti-
mihi contradicentis, et Barebbam latronem poten- naciler mentiii sunt, qui cum patre sno diabolo in
lis. Ei constitues me in caput gentium, ut sim ca- veritate non stante, et ipsi in veritate non stete-
pu t gentium, rex gentium et desideratus earum, p runt, qui cum illo homicida et ipsi homicida? in
lapis angularis in caput anguli positus, copulator mea morte facti sont, ut iu mendacio, quod ex
duorum parietum, id est fidelium Judseorum et gen- patre diabolo conceperunt , mallcnt persevcrare,
tium credentium, vel angelorum sanctorum et ho- quam ad veritatem per apostolos meos contesta-
minum juslorum. Ila, Pater, conslitues mt in caput tam rcdirc per poenitenliam. Ideo, dico quod illi

gentium, sicut ego veritas praedico futurum. Atque filii alieui non sulum sunt menlili, sed in menda-
propter imluhitahilem certitudinem enuntio quasi cio suo eiiam invetcraA sunt.
prxtcrilum. Dico enim quod Petrus apostolus meos, et ipse ad horam fuit

Vers. 45. Popuius, quem non cognovi, senhil mentitus negando se nosse me, sed in mendacio
milti. Id est, absque dubio serviet mibi populus suo non est inveteratus, quia post negationem
genlilis, quem non cognovi, quem non visitavi sor- trinam canentc gallo, exivit foras, et < flevit amarc
porali pia:scntia, de quo dixi discipulis meis : < in {Mutih. xxvi, 75), i atque poslmodum firmus per-
viam gentium ne abieritis (Matth. x, 5) ,