Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecursu209mign
 . ; ,

PATROLOGl^ CURSUS GOMPLETUS

s I V I .

RIBLIOTHECA LNIVEKSALIS, INTEGRA, UNIFORJJUS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIIIN SS. PATRII, IMWTORUM SGRIPTORtlQtJG ECGLESIASTIMRIJM

AB /EVO APOSTOLICO AU INNOCENTII III TEMPORA

FI.OKUERUNT ;

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIIIM QU/E EXSTITERE MONUMKNTORUM GATHOLIG/E TRADITIONIS PER DUODECIM 1'RIORA
ECCLESLE S^CULA,
JUXTA KUITIONES ACrlRA TISSIMAS, INTEll SE CUMQUE NON.NULLIS CODICIBUS MANTSCRIPTIS COI.I.ATAS,
PERQl AM DILIGEMHR CASTIGATA |

DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, LECTIONIBUSQUB VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA

OHNIBUS OPERIBUS POSI AMPLISSIMAS EDITIONES QU* THIBIS NIIVISSIMIS SA!>'.ULIS DEBENTUH ABSOLI l.l>

OETECTIS, AUCTAJ
PARTICULARIBUS ANALYTICIS, siNilULOS SlVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOHENTI
INDICIBIIS
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;

CAPITULIS 1NTRA IPSIM TEXTUH RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINAHUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINOUENTIBUS St RJEC TAMQl E HATERIAH SIGNIFICANTIBUS, ADORNATa;
OPEHIBUS .)! M III Rlls II M IPOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTOKI l'ATE IN ORDINE AD TRAOITIONEU
ECCLESIASTICAM POLI.EN IIBI s, AMPI.IFICATA ",

DUOHIS INDICIBI S GENF.RALIBI s LOCUPLETATA ALTERO SCILICET KERUM, QUO cO.NSLl.ro, QUIDQI 10
:

Nl SQI ISQUE PATKt M IN QUODLIBET INEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATI H; Al II' 10
I

SllUIPTUR.-K s\i:i: .]:, n

quo lectori comperire sit obyium quinam patres
El in .11 llii OPKRUM SU0RUM LOCIS SINGI LOS S1NGUL0RI M LIBR0R1 v
-.

SCKIPTI R/6 TEXTUS COMHENTATI sint.

BDITIO ACCURATISSIHA, C.STERISQ.UK OHNIBUS FACILE ANTEPONENDA, si PEKPENDANTUR CHARACTERUU NITIDrTAS, :

chartjE qualitas, integritas textus, perfectio correctionis, operuh recusorum tum varietas
tl m numerus, forma voluuinuh perquah commoda sibique 1n oto operis decursu constanter 1

simii.is, pretil lxu.ittas, pr tsi tihque ista coi.lectio, una, hethodica et :hronologica
ii i

sexcentorum fragmentorum opusculorumque hactknts hic illic sparsorum,

primum autem in nostra bibliotheca, ex operibus ad omnes /ktates,
i.ocos, linguas formasque pertinentibus, coadunatorum.

SERIES SECUNDA,
IN UU.V PRODEUNT PATRES, DOCTOBES SCRIPTORESQUE ECCLESI.E LATIN I'

A GREGORIO MAGNO M) INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNK,

Hililioiii. <;.' cleri universte,
SIVE

CURSULTM COMPLETORUM IN SINGULOS snHNTI.i; E< !< 1L.ESIAS i u.i: RAHOS EDITORE.

PATROLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEHPE LATINA, ALIA .n.Ei .0 \ i I l l N \ — VENEUNT Mll.LK El
ITIECEMTS FRA.NCIS SEXAGINTA II DUCENTA VOLUHINA EDITIONIS I.MTN.e; OCTINGENTIS i: I Mll.l.K TRECENTA GR.KCO
LATIN.fi. — MERE LATINA UNIVERSOS VUC IS H'M OCCIDENTALKS, l'UM 011IENTAI.ES EQIIIDKM vhplectitur; III Al I"EM
in i a, SOLA VKRSIONE LATINA DONANTUB.

PATROLOGI/E TOMUS GCIX.

S MARTINUS LEGIONENSIS. S. WILHELMUS ABBAS S. THOM. DE PARAGL. WILHELMUS DK
CAMPANIA REM. JOANNES DE BELMEIS LUGDUN., ARCHLEPISCOPI. BALDUINUS CP. IMP.
HUGO V ABBAS CLUNIAC. ELIAS DE COXIDA ABBASDUN.THOMAS l)E KADOLIO. GUALTERUS
DE CASTELLIONE.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J-P. MIGNE EDITOKEM,

LN VIA DICTA l/AMBOISE, PROPE PORTAM LUTHTl/E PARISIORUM VULGO D'ENFEH NOMINATAM,
SEU uKTH-MONTROUGK

1853
7HE 1KST

T^ A.

71931
azoh
 S/EC.UI.UM XIII.

SANCTORl VI

\I\RTIXI
WILHELMI
ABBATIS 8ANCT1 THOM.tl DE PARACLITO

OPERA OMNIA
A.CCBDUNT

WILHKE.VII DE CAMPANIA REMENSIS, JOANNIS l>K BELMEIS LKilU NENSIS,

ARCHIEPISCOPOUUM; BALDUINI CP IMPERATORIS, HUGONIS V ABBATIS CLl '-
NIACENSIS, EKLE DE COXIDA ABBATIS DUNENSlS, THOMjE DE RADOLIO,
GUALTERI DE CASTELLIONE,

OPUSCULA, SERMONES, EPISTOL^E.

ACCURANTE I.-P. MIGNE,
BIBI IO I HK( 1 ILERI I \IVKKMi,
SIVE

CURSUUM OIMPLKTORUM IN SINGUL.OS SCIENTI.F. ECCI.ESIASTIC.E KAMOS EDITORE.

S. MARTINI TOMUS II, C.EIEROUCM TOMUS UNICUS,

\EMI 20 I KAM 1> GALUQS.

EXCIDEBATUR ET VEMT APl'D J.-P. MIGNE EDITOREM,

I.N VIA DICTA UAMBOISE, OLl.M PROPE PORT.AM Ll TETI II PARISIORUM VULGO D'ENFER
NoMINaTAM. SEL' PETIT-MOMhOUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA.

1855
 ELENCHUS
41 4 lOltl IM II oil 1(1 II Ol I l\ II04 KHlo CCIX (0%ll\i:\TlH

S M.VUIIM S IJSGIONENSIS
(OPBRI H "jNI INU iTIO.

S uiones de sanrlis Col, 9

Sermones ile diversis i;i

Kxposilio iii Epistolam I! Jacobi. I 183

Exposilio m Epislolam 15. Petri. tktis

Exposilio in Epistolam I' Joannis. I 853

Kxpositio libn Apocalypsis

i.l ALTERUS DE CASTELLIONE

Tractalus conlra Judseos 4i>
Alexandreis 488

S WILHELMUS VBBAS S. TlloM.K DE PAKACUTO

•'•!•'>
Epislolae.
Genealogia regum Danorum.
Kevelatio reliquiarium sancUe Genovefae. 741
Instrumentum i|UO S Wilhelmus anniversarium fumlal Absalouis archiepiscopi
Lundensis 74-';

Diplomata S. Wilhelmi el aliorum. 7'.-'.

Appendix ad S Wilhelmuui. —
Testamenlum Vbsalonis archiepiscopi Lundensis 7.">0

WILHELMUS IH, CAMPANIA ARCHIEPISCOPUS KEMENSIS

Epistolx S2.'>

Diplomata. «•s>n

JOANNES DE BELMEIS LUGDI M.NSls ARCHIEPISGOPUS

Epistoue el diplomata. X77

III GO V ABBAS CLUN1ACEN6IS XVII.

Statuta. 8RJ
Appendix ad llii^ouein. — Tractatus Roslangni monachi de translatione capitis
s Clementis paps el martyris a CP. ad Cluniaruni lempnre llu^onis abbatis. 90.">

BALDI INUS ELANORIjE COMES, IMPERATOK CP.

Epistols i'i diplomata M3
Appendix ad Balduinum. — Genealogia comitum Flandriae 928

ELIAS DE COXIDA ABBAS DUNENSIS.

Sermones. 9«M

THOMAS DE RADOLIO.
Vita ven Patris D Petris abbatis Claravallis. |007

l.x fypil I- Mli.M . au IVm M..iilr- ».u

***

OPERUM S. MARTINI LEGIONENSIS

CONTIjXUATIO

SERMONES DE SANCTIS

SERMO PRIMUS.
!N TKANSITU SANCTI ISIDORI.

UiJorus vir cgregius, nationc Cniliigiiiensis, 3 A £>iani Ddeliuin regnuiii ecelorum vocai, qnia prn
jKiireSeverianogeiiilns, Hispalcnsis Kcclesiae episco- eo quod ad ccclcstia anbel.it, jam in ca Doininus
pus, Leandriepiscopi exslilil gennanus atquesncces- quasi in ccelo regnat. Q.ii ergo solverit umim de
snr sanclissimus. ( 1
) Vir isie bealissimus a puerilia mandalis Domiiti noslriJesu Cluisti, id esl qui illud
siinliis lillerarum tradilus Latinis, Graecis et opcre non implcverii, ct docuerU sic homines ut
llebr.iicis litteris instruclus, oinni loculionis genere illud impleanl, minimtts vocabkur in regnn coalorum,
forinatiis, suavis eloquio, ingenio prxsiaulissimiis, scilicet in congregationc fidclium. Ac si apertc
vila quoque aique doclriua fuit clarissimus. Sic diceret : Qui mandala mea implere neglexcrii, ct
nanique de virlitle in virtutem proficiens refulsit lioniines ut implcaiit illa docuerit, miuimut vaca-
doclor eximius, ila ut secuuduin qualita;em scr- biiur , sulicel in sancla Ecdesia impeiTeclus crii.

monis oinnibus videlicel Latinis, Grxcis el Ilebraeis, De lioc eliam Dominus alibi dicit : Dicitnl et non
sapieniibus ac minus inlelligenlibus iu cruditione faeiunt ( Matth. xxtti ). Seijiiiiur : Qni antem fecc-

exislerel aptus, alque ineoniparabili eloquenlia rit, id esl qui opcre impleveril mandala mca,e(
slrcnuus. Tantaj sapienlix et doclrinoe atque sanc- docucrit liomines, ut impteanl ilh, magnus erit,

litalis fuil vii gloriosissimus, ut recte de eo di scilicel idoneus in sancla E clesia. Operibus ergo
camr : Kcce sncerdos mugnus qui in diebus suis
" conlirmanda cst sacerdotis prxdicatio, ita ut quol
placuit Deo et inventus est justus ( Eccli. xliv ,
docel verbo, insiruat exemplo.
et l). Denc etiam illud convenil ad confinnandum iioc
(2) Sarerdos nomen liabct composilum ex Gioeco tesiiiuonium q iod legiiur in Canticis canlicorum :

ct Latino : et dieilur saccrdos quasi sacrum dans. E»i leclulum Salomonis scxaginta fortes ambiuiu
Sicnl rex vocatus est a regendo, ita saccrdos ex [ortissimis Isracl, omnes lenentes ijladios , cl ad
vocalur a sanctificaiido et a sacrum dando. Ex bella doctissimi ; uniuscujusque ensis supcr fcinur
causis quippe duabus quisque efTieitur saccrdos suum, propter timores nocturnos (Cant. in).(i) Salo-
ir.agnus : prima vidclicet tu bene vival, secunda nion quippe pacificus inicrprctaliir. Quis ergo
ut bcne doceat. Quamvis bene vivat doctor e< cle- per S.iloinouem nisi Chrislus inlelligtur, de qu»
siasticus; lamen, si bene non docel, non est magnus, scriptam esl : Ipse est pax nostra qui ftcit utraque
ei quamvis beue iloceat, lamen si benc non vivil, unum ( Eph. u ). Lectulus Salomonis scilicet Cbristi

inagiius omnino nou erii. (3; Necessaria esl igitur sancta Ecclesia est, quia dum a muudanis sul-
(I i triua cuin Lona vila : nam doclrina sine bona liciludinibus recedit, dum cor ab oinui lerrena
v'.a doetorem arrogaiuem reddil, ct rursus vita (• conlagione pcr pcenitemiam mundarc non desi-
sine dociriiu dociorem inulilein facit. Unde Do- nit, dumque toto mentis desiderio al ccelesletn
minus in Evangelio dicit : Qui solverit unum de palriam lendit, quasi lectuliim facil in quo Clirisius
. ndutis istis minimis et docueril sii homines,mi- dclecl.ibililcr requiescil. Un lc ipse amicabiliier
tiimus vociibillir in regno coelorum : qui aulem fe- suis discipulis dicil: Ecce ego vobiscum sum omn bm
cerit el docuerit, magnus vocabitur in regno cxlo- diebus usque ad consummalionem sircitli (iiuth.
«am ( Matlh. v ). In lioc loco regnum ccelonim xxviii ). Et iterum per propbelam dicit : Inambn-
toiigieg.uio cst clectorum. Siepe Scriptura Eccle^ liibo el ero iu illis, el iosi erunt mihi populus, eJ

(I) Sie ms. Tolel. ab Ilcnsclienio cdiium, num (5) II. libfni
bent. c. 5C.
5 el 4-2. (i) Gregor. in liuuc loc.
(2j Uid. lili. vii Elym . cap. 12.
Patrol. CCIX.
31 ^>.
II s. MARTINl LEGION. SERMONES DE SANCTIS. 1-2

mo ero iltis Deut /.. , \ \vi ). ScxaginU fortcs qni \ ev <]iiaiuor paradisi flumiuibus snllicicnicr irripn

teclulam Salomouis imbiunt, prxlalos Ecclesix vit, .iique uuivcrsam Hispaniam tam exemplo boni
nperis quani fama sancliiatis velul splendidissinu
mlonl 'i"' Ml " vcrbis aique exemplis mu-
;. cl a!i i'j bosles \i s iliiles ct invisibilcs tam lampada illuminavil (7).

orarioiiibns qnam prxdicaUoniblis repclliint : Om- Etechiel proplieta, in visione quaiuor Rnimalinm,

nes, iuqiiil, lencnlct gladiot el ad belia doclisiinti sie ait inlcr cxicra : El similitudo, inquil, aitima-

> \ i~ iiiut. Quid |>er gladiuni, nisi vcrbiim Dei figu- lium et aspeclus eorum quasi cttrbonum ignis arden-

manus, quibus gladios tcncni, lium el quasi aspeclus lampndarum (Eiteli. i).
ratur.ct qnid per ,

nisi operalio designalur ? Quia videlicet dnm rcr quaiuor lirrc Buimalia muliiludo sanciorum est

verbmn Dei opere complent quod corde scinnl, ligurata; aspectus vcro eormn carbonibus ignis

magis semper docti inimicos Ecclesix aique ardcnlibus comparalur lampad.bus, quia quis-
magis ac
Ad bclla spirilalia quis sanctis viris conjungilur, cx eorum imiia-
sapieniia ci furtiiudinc vincunt.
doctissinii sunt, quia prius in sc, deinde in sibi lione alque docuiua in amoro Crealoris accendi-
gnbjeclla \iiia resecare sciunl. Ad bclla doctissimi lur (8). ScJ laii.cn lioc inler carbones el l.impadcs

exislanl, quia Dci prxcepla, qus verbo prxdicanl, distat, quod carlioncs qiiidcm ardcnl, sed ab eo

op ere perfieiunt. Sunl ad bella prudeulcs alque 15 ioco lencbrns non cxpcllunt in quo jatcnl. I.ampa-
dociissiuii, quia gladio discreiiunis in se cl in aliis des aulem , (iiiia magiio fl<mm rum liimiuc ro-
sibi supcrflua rcsccant, ac delcctabilia splondciit, dilfusas in circtiitu lenebras illuminani.
subjeclis
bujus mnndi. Dc quibus bene subdilur Uniuf : Ex i|un re noinndum est, quin sunl plcriquc san-

eujmqut cnsit suptr (tmur suum propltr umorcs cioium ua simplices ct occulli, alquc in minoribus

noclurnot. Quid per enscm nisi rigorem convcr- locis suli maguo silentio abseonditi, ui viia corum
galioiiis, et quid pcr fciuur nisi caruis appelilura vix nb aliis poscil aguosci. Quid itaque sunt isti

jam ad vir-
aecipiuius ? Prxlaii crgo Ecclcsix qui nisi carbones, qui etsi pcr fervorem spirilus ardo-

i n.ii peifcciionem pcrrenerunt, semper ensem

i
rcm hnbcni, lamcn exempli famnm non halenl,
suner femur suum fcruni, quia rigore conversa- nec in alienis cordibus lenebras pcccatorum illu-

tionis appciiium carnis assidue frangunl, ue bostis miiiani, qtiia viinm sunin nliis omnino celanl?
quem in nocte bujus mundi pertimescunl, repente Sibimelipsis quidcm acccusi suni, sed nliis exeui-
venicns, cos dcbilcs nc dissolulos iu Dci opere in- plo luininis non sunl. Isii quamvis ardeanl igue
«eniat, cl pcr voluplalis molliticm et carnis dcleo diviux cliarilatis, tanicn alios non accendunt fnma
lalionein facilius se sibique subjeclos decipiat, sanctilalis nec verbo pixdicatlonis. Lnmpndes vero
aiijuead graviora peccala perducai. lougius luceul, et cum in nlio loco sint, in alio

Illc crgu iii reguo ccelorum, boc ost in Ecclesia rcsplendent, quia quicunquc exemplo boui operis
vocatur magnus qui ea qux prxdicat verbis, bonis et verbo prxdicaliouis relulget, cjus opinio louge

iniplel operibus. Dicatur ergo de beaio Isidoro : laieque ul lainpas lucet. Cum autem proximi buna
Ecee tueerdoi mngnus qui in diebus suis placuil Deo ejus audiunl, pcr bxc ad aniorem coslestium bono-
ei inwnlut est jttsius. Rcvcra inaguus, qnia opcra rum coiisurgunl. In eo autem quod se pcr .boua
Dei i|ujc vorbis prxdicavii , factis implevit (5). opera exbibeul, quasi cx lampadis luminc rcspleu
Rcclc iiiique dicitur sacerdos magiius quem Dcus deni. Cum ergo sancti viri quosdam juxla se posi-

suscitavit Uispinix novissimis teuiporibus post tot los qunsi (angendo, ad nmorcm patrix ccelcstis
defectus, cicdu ad rentaurandam anliquorum sa- accendunt, carbones sunt; quaudo vcio quibusdam
pienliara virorum qux prx nimia anliquiiate pcne longe positis lucent, ne in peccalis suis lcncbras
jam dcfccerat iu bumanis incntibus; nc diutius corruanl, eoruni itineri [iampades fiuiit. Jure ergo
i^noraiitia ac rusiiciiatc veterascere.l populusCbri- lampades appellanlur qui et cxempla viriuium prx-
btianus. Sic nainque plcnus cbariiale ei sapienlia stani, et lumcii boni operis per vilam ei verbuin
noii absconjil in lorrn laleula sibi credila, sed in
d aliis dcmonstinnl. Revern Ol lampades rcsplcndcnl,
coiiiinuiic. oiuuibus divisil illa, alque ut bonu» uc- qui et pcr amorem Cicaloris el per flamiiiaiii Lonx
gotiator Domino reponavii duplicata [MaiiK. xw), pr.cdu aiiouis de cordibus peccnioruni lenebras rc-
iiiin multoruiu mcntcs prxdicando sollicilavii ad pellunl erroris. Qui igiiur in occulto benc vivii, sed
voelesiia desideranda (C). Sicul enim Gregorius nliis noii proficil caibo csl, qui vero imilntionc
iloctor Petri aposioli successor exslilil, ita bealus snnctiiJiis iu Ecelesin posilus, lumen cx sc rc. tii.i-

l idnrus Jacobo apo^iulo succcssil, qnia semen dinis muliis prxbet, lampas esl. quiaetsibi ardet
.rtrni.e vux quod bcaiissimus Jacobus seminavit, Cl aliis lucel.
i
g us vcrbo prxdicalionis quasi unus Rcctc crgo bic beatissiinus vir lucenli lampadi

(S Ms, Tolctan. apud llcusclien o. -2, num. io, iu Append. Fulgenlii banc vocera usurpat
.',('>, :

iuediiiin. bona lampada, inquil auclor, rion quas ditigu so>

n. 44, cii oa finciii. culum, ttdquK ditigit cottum, et infra Siml mul t :

(7j Edil. iih I. tpltndidiiiimui toli^ radiut. I.am- i|«i dieni tocani \ampadam.
pro lamp lliom usurp u siii Du- I
i
(8) l.\ Uregor. lib. i Hom. in Ettch., boui.
iretiie,cs iuss. codicibu» obscrvavit > il iins us . . •
u. li.
it apud 1'lju'trii Teue lianc lampadam. Scrmo
:
 ,

SEBMO DE S. JOANNE BAPTISTA. li

53 II.

coinparalur , quia ct prxscnies ct ahsentus la:n t\ ligionis insinuaril; ad ullimum vero sedium, regin-
vcrlio prxdicuiiunis quain fama sanctiialis illunii- imni, locorum, omnium divinarum buinanarumque

nabat, eosquo ;ul ainorcm ccclestis patrix accen- rcrum nomina, gcnera, oflicia, causas , ci quxque
debai. Congrne siquideni luccrnx ardenli coinpa- obscura aiqne. ab liumanis mculibus fere jam remo-
ratur, quia ct in amorc Dci et proximi ardebat, ta , scribendo paicfecit (10), Floruit sapientia ct

e\. dc aliormn corilibus lcnehras peccatoruin elTuga- sanctitate lemporibus Uauriiii ci Phorx iinperalo-

bal. Quicunqiic ad ciiin accedcbanl, siix assiduitate rum snb Bctarcdi) rege Gothorum. Fuil cniin in
,

visiouis ei usii loculionis, alque cxemplo boni ope- cleemosynis largns, liospilaIita:e prxcipuns corde ,

ris liiinrn veriiaiis n-ccipicbani, et in desidcrio stverus, in senlcniia verax , in judicio jusius , in

xternx lucis Snardescebant. prxdicattone vssidnus , in cxhortaiioiie l;ctus, iu

(9) llic cniin vir bcailssimiis iuter cxtcra sancti- lucrandis Deo aniinabus stu.iiosus , in exposilionc

latis opera qu.e in Clirisii Eeclesia sapicnter cgit, Scriplvrarum cautus, in cnnsilio providus, in habitu

in.ilignani Acephalitarum hsercsim confudit aique humilis, iu mcnsa sobrins, iu oratiouc devotus,
tleslruxil qui iu Christo thias subslaniias ncgantes, liojiestaie prxdarus, omtii bouitaie conspicuus. Pra>
nnani iu ejus persoua nalurain prxdicabant, dum lerea Paier exstiiit clericorum , consolator mceren-
illuiu non verum Deum ac Dei Filium, sed l.intuni- D lium , tutamen pupillornin ae viduarum, levamcn
inodo purum liominein fuissc asserebant. Gregorio opprcssontni , dcfensor civium , persecuior hxreti-
iiamque prxfalx lixresis antistite superato, ei san- corinii , malletis supcrbnrum. Et qiiid 'amplius di-
ciaruin lestimoniis Scripiurarum auctoriiaie con- tam ? Speculum oiuuinm bonorum factus esi mun-
victo decuil duas in Cbristo fuisse naturas, divinam do, ct ideo, iit crediinus, jaui sinc line rtgnat cuui
sciiiccl el humanain. Divinam, qua Deo Palri sem- Christo. Obiit tempore Ilcraclii iinpcratoris , ct

pcr est coxtcruus el coxqualis; humanam qua pro , Suintillx (H) Hispanix rcgis, illius vidclicet Hera-
irosira salute leuiporaliter Geri diguatus esl Filius clii qui crucem Domiuicam quam iinpins rcx Cos-
liominis, id cst Virginis. roe asportavenu, loco suo llierosolyinis resliliiit
Ci quid de illius sanctitale atque sapienlia di- atque exallavit. Dormivit auteiii beaius Isidorus
cam? Nimirum bumana liiigua ad plenum uar- rum palribus suis xra 653. Saua doclrir.a sauuque
rarc non suflicil quanta bona Deus per eum Eeele- consilio prxstaniior cunclis , et copiosus opeiibus
six sux conlulit ,
quamque utilis ignoranli populo charitatis , sepuliusque cst in scneclutc bona. ln-
ac senescenii mundo fuerit , dum in Chronica stia terea, fratres cbarissinii, digniim es! ut hunc sanciis-
xtates sxculi et temponiui series aperuit. Cluo~ sinuiin confessorem attcntius cxoreuius, quaicnns
q
rixa Grxee , Laliuc series leinporum appellaiur. pro noliis miseris peccatoribus, qui adhuc in peri-

Oironos eiiim Gra;ce, letnput imerpretalur Latine. culis animarum nostrarum cousiituii sumus , apud
Temporum igitur series et sxcuti xtaies nescienli Deuni iutercessor existal assiJuus.ut ejus sacra-
{lopuio aperuit, sacrorum jura ostendit , sacerdoti- lissiiuis merilis el precibus post hanc vitam ad
bus ccclesiaslica ofllcia et gradus cunciorum ordi- socictatem electoruiu Dei perveuirc possimus. Ipsu
iiinii exposuit, regibus et principibus legcs insliluit, prxslanie qui in Triniiate perfecta vivil et regnat
judicibus avariliaun iiilcrdixit , civibus et cmictis Deuspcr omiiia sxcula sxculoruui. Amen.
domesiicis lidei populis disciplinam Clirislianx re-

(9) Ms. Tolet. n. 13, apud Ilensclien. mum sccundum jam cnim omnes eonscnsere n
;

(10) Ibid., n. 44. sexccnlesimo irigesimo sexlo, nixi aucloriiale rc-

(ii) Si iioineu regis SuiniilLc manu infida et rc- dempti cleriti sive archidiacoui ejusdem S. prxsu-
ceutiori (elabs dubio posi scriptuiii bahuanticcii.se iis, S. Braiilionis el S. IMeplionsi. Seil non miruffl
exemplar quod liabei SuiniUlnj noslro ms. iioii prxfaliim auclorem scu exscriptorem in iliuiu crru-
fueril nppositum, recte coaplubaiilur leinpus regis rem lapsum; nam iia misere cxcutivit hac in re
el aiinus obilus Isidor. 022 seu asra 000. Sed , ut priiiuini dicat defuiicium lsidorum lemporibiis
quoniam ins. Toleiauum eiim habeat errorem iu D Ciniillani posiea eum floruisse usque ad Stseiian-
,

assignaml.i xra et poslea sub rege Cintilla seu dnin, ct slalim illum oliiisse lemporibus Suiiilillani
Ciiitill.ino ilicat obiisse Isidorum , non ambigiiuus xra b'G0, noveiii videlicel annis antequaui Sisenan-
iiostruin ms. eodcm errore laborusse quem sunare ilus reguare inciperet, et quaiuordeeini antequaiii
vuluit correclor. Ilallucinaluiii dicimus auctorem Ciniillaiius ; quod inirauiur haud llenscliciiiuui ad-
seu exscripioreui codicis Tolelani, cum asserueril uotasse.
aiinuiii moitis S. Lidori esse sexceutesiinum vicesi-

SERMO SECUNDUS.
DE SANCTO JOANNE BAPTISTA.

Isaias propheta vir nobilisct plentis Dei gralia, eiiam postmodum abjccta pro peccato populi sacco
cujus taHta fuit sanciiiatis el vilx excelleulia , ut operireiur luerabra (/ sai xxi; ;
qui eiiani apcrlius
unam tauium cilicinam indueretur liuiicani ,
qua quam cxleri Chrisli et Ecclesix pr.ediciuido sacra-
11 S. 1' viiTiNI LLGIOY SERMOXES DE SANCTIS. IC

nicau, potius evangi'1 s lus r^i q«>m r">- A Spiriius sancli, ic esi ijucm il.il SmVitus sanctus.
pln-ia, in liv. c ho.ii • - eli inflant- l. i euim vcrbiiui Dei bis gladius acuins, iloccns

is igrr, aii iuter cxiera : i / I ' M iL" lemporabbus ci ilc xlernis : illis consolationem
irl me , Ue teuirc mnlrit me,v raoidctus ett »0- in Tdcxi lesianicnto tribuens , isiis pcifcciionem
oimis mei ( hni. \i ix ), ct rcliqua. Liccl, I in novo promilicns, ci in lioc mun 'o quxcuuque
rbatissiini, liaec verlia 1s;ii.t pi aliter pcrcniii, dividcns. I)c boc cli im gladio Ju.mncs in

ad tolwn Chriilum perlincsnl , lamcn quia Cln i^i :s Apocalrpsi scripsil diccns : De ore Fiiii homtnis,

rapul esi Ecdesix, ci Ecclcsia, id esi omncs fi lo- iJ csi Cbrisli, gladiut ex utrnque paric aculus cxibat

lc- (lirisli corpus sunt imj qux de capile iil est

, ,
[Apoc, i), vidclicel ileore pnedicanlium, quia sanrti

ile Cbrisio , dida suut, eliam mcmbris non incon- iloclorcs os Cbristi sunt, sicut Joanncs, sicul

grue imo apte conveniro possuni. Igiiur ca qus

,
apostoli, ei sicut cxicri pratdicaiores. Ab e.s ergo
proposuimai rcpciamus Vomiuus ab utero eocavil :
secrcla Cbrisli aperientibus gladiusex utra juc parta

me, de renlra malrh metr recordatus esi nomimt mei. cxili.ii acuitis, i>l est scrmo divimis; quia sicui
Uoc ileCliriiiodiclum fuisse m inifeslum csl quaudo gladius scparal animam a corpore, iia sern.o di-

Gabricl arcliangclusdeparlu virgiuali dixitJosepb: vinus separai boiuinem a mundano ei carnali

Ki tOi.bis tioiiien ejatJetum, ipte enint tal vum facicl « amore. De ore Cbrisii gladius bis acir.us exibal,

populnm shmii n yeccalit eorum [Ualtk\ i ). Hoc scindens corporalia el spirilualia vilia, vcl secun-
etiaiu 1 caio Joanni quasi uni ex membria Clirisii tbnn iioviim ei vcius lesiamenltim, vcl secuiidum
elccio satistonvenlre prxdoccl Elisabeih saucia, lilleram ei spirilum, vel seciindum diviniiaicm et
qujc iiitra iileii sui clauslra cumdeni Glium suum in bumanitalcm. Aliicr : Gladius ex ntraquc pario
advenlti Salvatoris cxsuliassc lcstalur . loquens ad acuius lam praedkaniis quain audicntis viiia rcse-

beaUssImaio Uariam : Ecee ut (acta est vox taluta- cans, ile quo gladio legillir in Psalmo : Accingere

liotiii WC in auribut mcii, exsultnvil in gaudio in- gludio tuu suiter femur luum, pclcnlissime {Psul.

fant in utcro mco (Luc. i). IIoc Cliam prxosieif xliv) ; congruc prasdicalor ecclesiasiicus supcr

Jitldem arcbangelus Gabriel , qui cum .anlequara fcinur gladio jubetur esse acciuclus, ui iu aliis vii a

nasccrelar, nomen cjns ct vitam pnenuntiarei , de resccalurus, prius i:i seipso studeal refrenare lor-

magnHudine virlulisejui addidii dicens EtSpiriiu : nicalionis niotus. Quicunquc crgo in aliis vilia

tancto replcbiiur adhuc ex uieromatris sua:. < Vere cupii cmendare, prius in se debet superflua tesc-

bie omuiuin exsiiiii parvuloium bealissimus qui care, sicui Paulum aposiulum legimus dixissc :

inira malerna adbuc viscera iuclusus, Salvatoretn r Castigo corpus mcum ct in servtiuiem rcdigo; ne [one

mui.di adesse, clsi necdum lingua poicral , Spiiilu rum aliis pradtraveiim, i, sc reprobut efficiar (I Cor.

sancto ic^leius ,
propbeiico gamlio demonsira- tx). Uiule Doniinus dicil in Evangelio : //ypo-

bai (12). i Etiaiu ei illud bcnc Joanni convenii, quod crita, ejice primum trabemdeoculoiuo.et luncpenpi-
lcremias vaiieiuando ait : 1'riusquam te (ormarem cies, iil educas fcslucam de oculo jralrit Im {Hailh.
in ulero >tovi le, el atttequam exiret dc leitlre sancti- vn). Unde eiiam Paulus apo^iolus ail : (jui alium
ficuti le, el proplielam in gcnlibus dedi le (Jcr. i). docct, le iptum non doces : qui prxdicat non furan-

Sequiiiir : Et potttit ot meum quusi gladium acu- dunt, (urarit : qui dicis non nioechandiira, moschartt

lum (hai.xux). Os Dei Palris proprie ei prin- [llom. u). Ll Dominus iu Psalmo : /u qui oditli

dpaliler Cbrislus csi per qucm Dcus Paler liuic ditciplinam, et projecisti sermones mcos retrorsum :

tniindo manifesiaius esi. (Jnde ideiu Domiuus no- quare enarrat juttitiat meat, et auumit letlamenlum
sirr Jesui Cbristus iu Evaugelio Deo Pairi loquilur mcum pci os tuiim? (I'sul. xlix.)

diccns : Uanifemivi nomen luum homittibtlt, qnos Keu mihi misero qui ab oculis mcis irabes gra-
ilentitti milti (Joan. xvm). Os ci Cbristi Joauucs vissimas non cjicio, ci iu ocolis fratram meoruin
exsiiiii, qui Cliristum lerris prxnuniiavil. Ob eiiam fesincas pjrvascoiisidcro! Mc ipsuiti peccalis gra- i

Clirisii i.mcii aposioli fucrunl, qui Chrislum gcn- " vissimis non cniendo, et fratrcs mcos de levissimil
libus prxdicavcruul : /.( posuil os meum qunsi glu- tulpis rcprehendo. T.iinei vos monco, fralres di-

dium itcutiim. Glatlius acmus Clirisluscsi, quia ipi- leciissimi, ul propier iniquiUiles ci infiniiai ncgli-
n u orii sui iitlcrficiel impiutn (hni. xi). Dt: lioc gi'nii.is meas non vos pigcat audire verba Spirilus
yladio tlicilur in Lvangclio Aun reni nrc-m mii- : | saucti, quia Dominus prxdicaloribus dicit Son :

tere, ted gladium (Mallh.x). Ac si diccrci \cui : vot cstts qui loquimiai, ted tpirttut 1'tiins vestri

u.alos a b'inis segregare, ci lilios a parcnlibus s.:- Ivquittir iii tobit (Uattli. x). Nolitc ergo verba Dei
pjrarc. Veni, inquit, teparare homintm apatre tuo, quxa ine audistiidcspiccrc.sed c.t qti.inioi.ius lionis

el /i 1« iii a malre ttta, et niirum a toCTU IMO cl, implere opcribus fcsiiuaic. Ad ca ergo t|u;c propo-
odio mci uominis crunl , iitfmiei Aominii dometttci suimiis, rcdcnmus.
cjttt [ibld.). Qui I lamen lil islc gladius, evi- i i
irco ucitus Joanncs ut scipmm prxberel for-

. ii ii exponil Apostolus : Glndium, inquil, Spirilut main doclrinx ecclesiasiicis prxdicatoribujjj priua
UiCi/lte, iptod esl t-rbum Uci (Epll, vi). Glatlur, situluii implere buuis opoiLus ca qu.e poslinodum

(H) Qnac ansulia i icludimus, verba ranl S. Uaximi, hoinil 1, in die naiiviuiis Joanuis.
17 SERMO II. DE S. JOANSL BXPTISTA. »8

eral aliis prxdiraiurus, ne de aliqua culpa reprc- \ vero sngitic Pomini prophctx cl aposioli smit, qui
henderotur ab auditoribus. Indc est etinm quod perlolura mundum discurrunl, dc quibus in Psalino
cnrnem suam fiim vinis ci conctipiscentiis crnci- canilur : Sagittcv luce ctcultv, popttli sub te catlcnt

ligcbal, dcscrla loca inliabitabal, sacerdolum de- in corda inimicorum regis ( Vsul \liv ). Et iicruin :

licias conicniiicli.il, corpus suuin asperrimis iuilu- Sftgiltce poteniit acutce eum carbunibus desolatoriis

mcniis domabai, zona nioriificalionis luinbos pra> (l'sut. cxix). Iilem sngillu: siglliflcant in sacris

ringebnt, ncc vinum nec siccram, nec omne qtiod Scripturis qnod cl gladius ; natn sagiltx dicnnliir
iucbriare potosl bibebal, modico ct leimi conicutus prxilieaiioncs sivc Dei scrnioitos. Scd in lioc sa»
«iiio; divitias biijus nuindi perfectc despiciehni, Sic gilla et gladius distare videnliir, quia gladiuspropu
prins seincl'psnm casligans rigore virlulis, ni in- feril, sagiltx vero longius emitlunlur. Sic crgo in-
crepalurtis mnla pcrfidx gcmis imllam liabcrcl re- COinprebensibiiis Dei potcnlia dcninnslrnlur, quani
prcliensioncm in vcsiibus vcl in cpulis; unde recte niillus polest viiare, sive positus sii longe, sivc pro-
pos-ct reprcbendi ali aliis. Deimlo sccnrns ac Dei pe. Isire sagiticc sum acutx quia pciiclrnnt usque
graiia roboratus iucrepal papulum ile suis pravis a I divisionem corpnris el animx. Undcdicil Apo-
BClibus. Venimina, iuqtiil, viperarum, quis otlendit sloltis : Vivtts csl sermo Dei et efficax et penclrabi-

tobis fugere a venturu ira? Fttcite fruelut tiignos " Hor omni glatlio ancipiti : el yeriingcns usqvc ad
ptsnileniicc. Ouarc ? Qnia jam secur'.s ad radieet dieitionem animtv ac spirilut, compagum quotiue et
arboris posila csl. Omuis arbor qttcc non faeil fru- mcdullarttm, discrelor cogiiaiionum ct iuicntionum
ctum bonum excidetur, ct iu ignctn mittelur (Slatth. eordtt (llcbr. iv ). Vctc scrmo Dci eflicax csl cl
in). Ille dignos pccnileniix Frnclus facil qui qnanlo vivus, id cst Dci Filius queiii mortuum essc puiat
gravius dclinquii, lanto laboriosius in acqtiireiu'o inliilelis populus, omnia facil qiixcunqiie minalur ;

friic tini bonoruin opcruin desudare pceuiicndo non ct est penetrabilior oinni gladio aucipili, quia non.
desistit. Tanio enim qnisque majora tlcbet lucra mcmbra lantum pcnetrans sicut niaterialis gladius,

operum quxrcre per pceuiicniiam, quanlo

lioiiorniii scil eiiam proprix virtmis ictu pcrtingcns usqtic ad
majora sibimeiipsi intulit damna per culpani. divisionem animx n< spiritus. «xpe in diviuis Scri-

Ilerum subjungit dieens : Jn vmbra tnanus suce pturis anima poiiiiur pro vila, unde esl illud : Qui'
protexitme (Isai. xlix). ln umbra manus Dei Chri- amal animam stti.m, perdel et.m (Joan. xu). Ac
s'iis specialiter protecius exsiiiii, qnia yiliias cnrnis si diccrci : Qui amal prxscnleni vitam, perdct xler-
diviniia:is potentia tccta fuit, sicul angclus aM glo- nam.ldeoqiie iu boc loco per animain vitia cama-
riosissimam Virginem nunliando ail : Spii itus q lia accipiuniur, qux actu corporis sunl, ut e*t lu

tdncttts superveniel in lc, ct virlut ALittimi obum xuria, furlum, rapina, et cxtera qux ad actus cor-
brubii tilii ( L".c. 1 ). Ihec divinilatis polcutia poris referuntur. Per spirilum vero spiriiuali.i in-

ila bealissiinam Virgineni conlra vitioruni xsius lelligunlur vitia, scilicct supeibia, cupiiliias, iuvi.iia

obiuubravii, et uitcrius cxicriiis pie viriiuibus ro- cl cxtcra qux ad mcnlem periincnl. Est igiiur ser-
loravit, aique in lauiiim in cxterioribus cam acti- iiio illc pertingens usqtie ad divisioncin coinpagtmi
bus dcbililavit, ut iitinquam eai:i ncc iu cogitaiione, ct meiiullarum. Ac si diccrct : E,t discretor cogi-
imc iu lociiiinne, nec in actione poccare permisc- tationum et inlcntionuni cordis. Percompages cnini
ril. (Jndc bri.itus Atigustinus dicit : < Cnin dc pec- cogiiaiioncs accipiinus qux sibi invicem compagi-
caloribus aliqua disputo, banc solam beatissimam nanlur. Pcr mcdullas vcro secretissimas et magis
Virgi.iein, el cum qui cx ca naius osl, siue peccato intimas intenlioncs conlis inteliigimus. llas crgo
cs c nflirmo (15). > Benc cli.im bealus Joannes Lia- a se inviccm divinus sermo dividil, cuni <]iialis sit

piisia protectus fuissc non dubilalur gralia viriutis cogitaiio ct qualis inlenlio disceruit. S:cpe namquc
Dci, quia ncc in prosperis nec in adversis poleral Lona siini qttx cogilaiilur, sed mal.i inieniioiic.
vinci, lanquaiii .ejusdcin graii.c clypeo niiiiiiliis in- Stcpc vero aut bonum anl inaluni cogitamus, scd in
cxpugnabili. Non euin prospera elevabant, ad- bis sermo divinus non crrat ut Ijoiuiiii pro inalo,
versa rrangebanl, leslimonio Veritatis approbanle, ai:t malum p:o bono accipial. Est ergo divinus ser-
qux cuni landando a^scrcbai, arundinem vcnto agi- nto discretor cogilationum el intenlionuni qtii i s.;b-
i.ilam non csse (vlallh. xi). iL.de idcm Joauncs non tililalc cognoscil quid ijaisque agal cl quo aninio
immcrito Dei gratia inierprctalur. agat. 1'nde Psalmisla ait : Scrtiiuus conltt el rcncs

Sequitui : i^osv.it me sicui sagitlam clcclam (ha. Dcus ( l'sal. vn ). lu corde suiit cegiia:icnes el

xl). Iii boc auiem quod sagitiaui clectam dicil, iu rcnibus dclcctnliones. Dcus igitur scrulatur cor-

Deuin plurimas habcre sagillas ostendit. Scil iaincn da quia scit ca qnx unusquisqiie cogiiar : scrtit.iiur

('.e iutiilis sagiiiis Cbiisias r-j ci iaiiicr uua sagilta eiiam rencs, qiti.t cognoscit in quo quisque maxirne

eiccta cst; sicut tle plurimis iiliis singularis ct uui- delcctaltir, sivo iu castiialc, sive iu luxuria. Nim
genitus Olius cst. llac sagiita iu Canlicis cantico- immerito etiam ct Joanncs sagitia clecla csi, qui.i

rmn spor.sa vul.icraiam so coaiiucinorat , diccns :

non •clum ciini cxteris sanciis ante inuiuli consii-

Vulneruta cltr.ritale ego sum (Ctinl. n ). Cxterx lulioiiem pcr Clirisiiiin elecius csl. sed eiiam ad

(13; De uaivr.t ct grat'a, conra Pcl gian in, 42,

 ;

S. MMiTIM I EGION. SERMONES DE SANCTIS. 90

|9
ti in A qoasi coat.i proximis suis bona sua opera osien-
ipium eonccpu.m ab angelo csi prsmuiUaUis,
cl sa.iciifienlus diini. UnJc scriplum cst : Litceat lux testra coram
ultro malril a Cbrislo lalulaius
linmiiiitus, til tideanl opera vcslra bona et glo-ri/icent
aiqnc eleelas oon dubiiaiur. « Ailco cnim, sicui
Palrem Ktlrnai qui in tttlit cst (Mattli. v). Dc quo-
i.o.iius lUxiiuna asscrii.in eo specialis electio pra-
lii.uiaiiieimTciciur anntmiiare Doniinuu), quam
runi numcro iste vir bcatissiiiius cxslitit , quia
li

iiiiiium, vel loiiuendi accipcrct quandiu in domo parcntum suoruiu habitavit, bon.t
endi habcrcl
opcra sua melu elaiionis occuliavit. Poslqn.im au-
olucium (14).
Do lioc e:i.un hca.issimn viro Domiuus diril in lem ad praedicandum forascxivit, omneni provin-
luccma ardcm cl lueent (Joan. v ciam, imo omneni Rcclesiam illuminavii ct viam
Evatigclio : ffrol ;

:inlciis videli.cl amorc , luccus seniHUie. riciius Domino praparavil, atque bominum mcnics de ter-
ct proximi anicb.il, piemis Spiritu ris ad ccclos sublevavil.
ilileclione l»ei

sancto sermone praedieaiionis luccbat. Per dilectio-

Fralrcs cliarissimi , dum beaii loannis Baplislx
viriutcs ad memoriain reducimus, necesse csl, ui
nem Dci ar.leb;it ceelcstia desiderando, pcr diie-
bona prx.licando. Per nosniciipsos iiticrius extcriusquc consideremus , cl
clkmran proximi liiceb.i
terrcna dcspiciemlo ad ccclcsiia ut peccata nostra quoliJianis lacrymis lavcmus.
cbariialcm Dei
:i heLb.it, pcr cliariiaiem proximi verbo exhoria- Ideo anic oculos nostros proposuit Dcus sauctorum

tionis nienics liominum illnminabal. Per cliarilalcm Palrum exempla , ul nos scquendo eoium vcsti-

Dci in lioc niumlo corpus propriiiin inoriifitabal gia, Spiritus sanctl adjuii gratia, possiinus prome-
pcr cliariialeni |>roxi:iii mala incrcpaiulo, advenluiii reri xterna gaudia. Nulla igilur jam ignorantia nos
Filii Dci aiiminliando , corda lioiiiinuiii ad coelos a pcccalo excusat, quia el lex Dei aures nostras

cigebai. Tamen, fralrcs chari sinii , Joanncs Bap- quoiidie pulsai, ct sanctorum Palrum cxeiiiplum
lisia non oslcndebal splcndorem snaru n virlutum indcsinenier nos adlieuc opcrandum invilal. Jain

in ilomo parenlum, scd foris in consperiu populo- trgo « vox turiuiis audita est in tcrra nostra

riun; ncc lucebal in domo sed i.i publko. Compa- (Caiil. ii), i id csl vox apostolorum ei sanctorum
rcniiis crgo cum, si pl.icci, lapidi Cbalcedonio. La- Pairum prxdicanlium , nosque a.l benc vivcuduni
pis Cbalccdonius in nnmero duodecim preliosorum veibis aique cxcmplis adinoncnlium. Igilur, fratres

lapidum quibus Jerusalem ccelcstis civitas Rcgis dilectissimi, orandns cst Deus, ut viruites quas suis
inagni fnndiuir alque ornalur, ponilur lerllus sanciis prxparavil aJ coronam, nnbis sinl ad pro-

(,\poc. xxi). Ilic lapis, ut feriur, non lucct iu domo, fccliim et non ad prrnani. Proficienl aulcm ad pro-
scd sub dio, lioc est sub aere, id cst sub clariiaic q fcctum nnslrum , si lol^et lanta iinitari voluerimug

ittei foiis in aperlo. Dicilur enim sjilemlorem cmii- cxcmpla virluluin, Opoiiei crgo nos , cliarissimi,

lerequasi pallenlis atnue ardcuiis lucernx. In boc ciiiii oinni devotionc Deuin cxorare ui per inierccs-
igiiur quod non lucel in doino signilical cos qui sua sionem beati Joannis Baptislx ipse nos faciat se-

bon.i opcra f.ieiiiul in occulio , sicut ail Domimis ipsum liiuere et diligerc , aiquc iu omnlbus sua
in Evangplio : Nesciat sinislra tua quid facial dex- prxcepia custodire , ct post ohitum nosirum ad
,:ra tua (Mallli. vi). In co aulcni quod hic lapis cuelestc regnum pervenire, qui in Trinitate perfetia
Chalcedonius non |ucel in domo sed lorisin apcrio, vivit ct icgnai Deus per oinnia sxculasxculoruin.

lignifical illos qui aliqua inevitabili cogeute neces- Arocn.

sitatc ad publicum excunl, et ibi vulendo nolendo

(U: Hom. 1, in dio Nalivil. Joan.

SERMO TERTIUS.
IN ASSUMPTIONE SAISCT,£ MARLE.

Maria Virgo assumpta csiadxihereiini thalamum, D quietis oslcndilur. Ipsa enim quasi stclla cl.irissima
in quo Rcx rcguni slellato scdct solio. Mjib csi bumanum gcnus illuminavil, ciquc inicr tcnebras
illuinin.ilrix ditla pro co quod xleinae lutis es( ac proccllas hujus fluclivagi niaris viain rcetain
porU, per quain scdcnlibus in lenebiis tl iiniln.i moiistravii pcr quam ad liitus pcrpetua; slahiliiatis
morlislux esi exoria, lllaenimgcnuiiaeierniPatris pcrvcnire potuil. Maria eliam Syra lingua nuntu-
Kilium ,
qui illuminal omnem liomiiieiu venicnUm patur Douiiiia.El salis pulclire ditilur domina, quia
in huuc munihim (Joan, i). Maria tliani slella mnris pcr Dominum qucm genuit , domina est iu ccelo ci
iul.rprclalur, qui.i pcr eaiu boc marc magniim el in icrra. Congrue in ccelo el in lcrra dicitur do-
ipaUotum, id est prtcsens sxculum iUuniinalur, miiia quij oinnia Christo faniulanlia cuiu omiii dc-
ct in co naviganlibui nobis ab ca portus teicriix voliouc ac rcverciitia sunt illi subjccla. Rcvcra
 ,

*» SERMO III. IN ASSUMPTIONE S. MARL& 22

dcminacl in cceloct in lerra.quia ab inilio figu-Asti; viix ortlinem dedll, quia Christus Erclcsiam
ris ct senigmatibus cst prssignala a palriarcliis et suam ordinavil atquc prxpositos iusiiuiit, ct inino-
prophciix, revclanteSpirilu sancto, prxnunliata. Ab ribus ntajorilitis obedirc prxccpil. Cndc Paulus
ipsa eliam nalivilalc a sanctis angclis csi cuslodita aposlolus dicit : Qnwcunqiie ordinata suni, a Deo
rt comiiata ac vcncrabiliter salutala. Praclerea ordinata sunt, el : Qni rcsisht polesluli, Dei ortlina-
n Peo Palre gloriosissime cst vcluii sponsa oluiui- tioni resisiit (llom. xni). Moribus disciplinain dcdii,
braia ac donis coelcsiihus dilata , et a Spirilu qnia Clirisius qui ex ea naliis csi, peccanlibus pue-
sancto illuminala ac rcplela, aiqne a Jesu Clirisio niientiam imposuil; ut, qui posi bapiisinum scse pcc-
Filio cjtts iniegritatc perpelux virginilalis dicala el caiis ci viliis subdidil et veslcni innoccinix inqui-
ronsecrata , ab cvangelistis vero osiensa aiqitc navit, rursum pcr puras orationeset lacrimas at-
monslrata. Joanncs ctiam cvangclisia cui eani qne jcjunia el pcr f;ctera bona opera suoriim vctiiam
Chrislus de cmce commisil (Joan. xix), illam usqne peccatorum consci|tii possit. Cndc ipse Dominus
ad finem viix cuslodivil, cique in necessiialibus per propbelam dicil : 1Y0/0 moriem peccntoris, sed
iidclilcr ac devotc ministravil, alque eam ut credi- ui mogis convertatur el vieat (F.icch. xvjii). Vcre
nms post dormilionein in inausoleo quod est in val- in bac nobilissima Virgine fuil eraiia plena
lis Josaphai nicJio coinposuil ac dccenlcr collo- " per quam i.inta et iunuinerabilia bona acccpit
cavit. sancla Ecclesia. Quibus igitur cam laudibus digne
Mausolca siini sepulcra scti mcnumcnta rcgitm, possumus bonorare pcr qnam xlcrnx salutls
dicta a Mansolco rcge /Egyptiorum (1S). Posi mor- pignus meruimus accipere? Anl (iuas ci grati.is

lcm vcro linjus Mansolei regis uxor ejns regina referre valebimtis per ctijus parlutu cccleslis rcyni

supcr corpus cjas consiiuxii sci'ulcrum nintix ina- adilum invenire poUiimus? Aut quid nos in cjus
gniinditiis et mirx pulcbritudinis, in lantum tit tenlamus diccre laudibus qiix divinis esl cl angeli-
omiria prctiosa niominicnta reguni aique princi- cis laudaia et glorificaia prxconiis cxcellentitis?

pum in pariibus Oricnlis mansolea niiiiciipenlur ex Nimirum liumanus scrmo laudcs explicare non va-
noinine Mausnlei regis. linplelnm ergo videmus let verbis liujus sacialissimx atquc gloriosissimx
quod hinc sacratissimx Virgini Marix Gabiiel prx- Virginis, maxime cum nec vita concordet, uec fa-
dixit arrliangelus : Ave, kiquit, Haria, gratia ple- cundia suppediict, nec scientia abtindct. Procul
jiit, Domimis tccum (Lvc. i). Vcrc in Maria gralia dubio pavet ccelum, slupet tcrra, ignorat ratio,
cratplcua, cui tam dcvotc, sicul jam supra dixi- niens non capit humana, qtiin ciiam miralur om-
iniis, coelcstia minislrabant ac lerreslria. Vero in r nis creatura quod ei per Gabrielem archangelura
MaVia gratia plena fuil, per qtiam xlerui Palris Fi- annuntialurel quod inea pcr Chrisium adimplctur.
lium generare poiuil, et universam praviiatem bx- Unde in Canlicis canticorum Spirilus sauclus ex
reticornm, magnmm, aiqtie pbilosopboruiu inler- persona stipcrnorum civiuni in ejus asccnsione ad-
emil.Talibiis ergo riecebal banc augustissimam Vir- mirans ait : Qua: est istaqum ascendit per desertum
ginem oppiguorari , id cst ditari muneribus, ul sicut virgula fumi ex aromalibus ntyrrlia, et ihuritl

cssel gratia plena el ut reverenter ei obscquia ex- (Cant. iii.) Asceiulebat crgo pcr deserlum liujus
biberenlur angelica, qux dcdii coeiis gloriam, ler- mundi quasi virgula fiimi, quia nimirum gracilis

ris Deum, paccin refudit, fidera genlibtis, linem erat ct delicata, atque exlenuata ccelestibits disci-

vitiis, viix ordincm, moribus disciplinam. Coelis plinis, sciiicet abstinenlia, jejuniis, vigiliis aique
gloriain dedil quando angelus Cbristum pasloribus oratiouibus; qtiia ejus conversatio jam non cral in

nuniiavil et statim angclicus cborus in exceisis terris sed in caslis ; Spirilus sancltts admirassc di-
Deo gloriam cccinil, alque in terra pacem bomini- cilur, dum h.xc bcalissima Virgo super clioros an-
bus bunx voluniatis reddilam csse ntuiliavit (il>id.); geloruin exallaiur; desertun) dicilur derelicium.
peum terris dcdil, quia nobis genuil Filiuin Dei Hecte crgo per dcsertum ascendebal, quia jam prx-
omiiipoteiitis, qui nos suo prelioso sauguiue de ina- D seniem niundum tola mcnle deserebat, ct ad ccelc
nu iiiimici redemit, atque a periculo xternx dam- siem patriam cum omni devotione auhelabal, ter-
natiouis Iiberavit ;
pacem refudil quia homines rena conienincli.it, oninc desideriunt stium i" caeliiin

Deo reconciliavil, et angelos ad pacem honiinuni erigebal, ct quia in infimis uihil quod ei dulcecssct
rcvocavil; dedii fide.in gcniibus, quia homines qui conspiciebat, totuai cor ad supcrna amatidu cou-
ignoraudo verum Deum longo lempore servicrant vertcbat, censuin niiindi cum omni ctipidilale itoxia,
idolis, per ejus parium conversi sunl ad lidem et dcspiciebat, alque ad invisibilia tcndebal. Sic ni-
rogiiitionem stti Creatoris; dedil eiiam linem viiiis, niiiiiii) per descrluin ascendebal, q.iia tota inicn-
quia per baplismuui ei niysterium sacratissimi cor- tione mundiiin deserebal. Bene ergo sicul virgtila
poris Christi fidcles populi absolvuutur a vinculis fuini dicilur ascendisse, quia odorem bonx fanix,
tam originalis quam aciualis peccali, ita duniaxai ctexemplum peifectionis reliquit sancix Ecclesix.
tti deinceps abrcnuntieul operibus diaboli.et ui Omnes enim quoscunque poteral, ad suuin exein-
Gdelilcr colla subjicianl suavi jugo servilutis Ghri- plum vivere cogebaj.ct ut terreua despicerent, el

(15) Ev C.hiilor, lib. xv F.tym.,c. II.

 iZ S. MAUTIM LECION. 5ERMONES Dl. SANCTIS. 21

coelesiia dlligercnl, aJmonebal. Suadebal prxcipne A sumn. Tarribilis essi pcihibclurut rasironitn aiies
\ irginibus inlegi iiatcm mentis cl corpons conser- Oi.linala, quia 111 a^censioue sua c\ oniui paile
vare^ac inoit.ilis n.tlurx lcnociiiia vilare. et Cliri- angclicis clioris eral circumdala, ct clectorum spi-

sium cuni iccei bonorum operum lampadibus

s:s riiibos hinc imle cnmiiahi. Crcdimua bodierna
usque in dicm niorlis sux fidelitcr ci>pectare. In die omuem ecelurum miliii.im ciuii agmiuibus nn-
la ilum igilur biiavisinms odor perfectx conver.-a- gelorum festive obviam buic bcatissimx Cenitrici
linms manabal ci ia, ut innumcrabilis ulrinsque Dei Marix advenissc, alque eam immeuso luniine
simn miiliilndo ejus sequerelur vcsiigia.el nuplia- circiimfulsisse, et usquc ;ul ihronnm sibi ante
rnm ropulallonc posiposiia, ac propagatione filio- inundi conslilutioncm a Dcn prxdcsiinalum Ciim
iiiui despccla, Je.-u Cbrislo coelcsti spcnso ejns sa- laudibiis ei canticis spiritualibus perduxissc. Nulli

ciaiisiurs admonilioiiibui fieret devoia. ergo ilubinm sit, tunc in assumptioiie lam prxclarx

Scjuilur : Sieul tiigula futni, inqiiil, cx aioma- Virginis omnem ccclcstcm lernsalcra ineOabill l.c-

abnt nignlni', et lliurit (Cunt. 111). Et noiandum lilia exsultassc, atque insslimabili cliarilale jucun-

quia fuiiiiis tnic ev aroroatibus niyrrbx ci lliuris datam essc, ac dc socielalc illius ciini omni gra
duitur essc. Myrrda quippe corpora iiiorliioruni lulatione jubilassc. Etiam qnaniiim dalur inlelligi,

coudiunlur, ne piitresc.iiit, ilmr.i vero in Lboribulo B ipsemet Jesus Chrisius ci graiulabundus ac fesii-
;n i enduniiir ut odoreui cmiitant. llxc ieitur glorio- vus occurrii, camquu sccum in paterna gloria col-

issima Virgo, diim carnem suam a puirediue vi- locaril.'

liorum moitifieabai, dum omncs mundi voluputcs luterca, fratrcs cliarissimi, digniun cst, in quan-

per toniincnliam abuegabat, morituro corpori quasi lum divina largicnlc gralia possumus, ul nosinet-

myrrhain adliibchai, el ul posl nioricm ah xicrua ipsos honis coaptcmus morihus, cl ul pcnetralia

corruptione sanmu permanercl, summupcrc saia- eordium nosirorum a pcccalis et viliis cinundeinu%

gcb ii. Dum vcro a cordis cubiculu omnes super- quaienus Dcuni in bac soleninitaic sempcr Virgi-
lluas eogilationes sbjiciebal ,
quasi ihuribiiliini nis Harix decenier laudare possimus; qtiia iier

corani Deo fucicbat, in quo dum per dileciioncin nostrx salutis in Dci consislil laudibas. Undc iu

Dei et proxiiui virlules congregnbal, quasi caiboncs Psalmis dii.il scrnio divinus : Sacrificium lautiis

ignis in ihurihnlo coaptabal, in quo scmctipsam Itoiwiificabil me ( Ptal. XLIX ). Yidelicel sicrifi-

igne rbariialis in conspcciu Dei incendebal. Durr.- cium contiiti cordis ei casii corporis; sacrifirinui

quc fcrvenles cl iiiundas orationes ad Deum e.Tiil- niundx mcnlis ac puix laudis honorificat Deuni.
tilui, quasi fumum aromatum c.v thuiiljiilo edu- F.i illic i:er, quo ostendam illi S tluiare Dei (ibid.).

rehat, ouo Buavc coram Deo redolcbai, ei proximos Per istud itcr non aiuhulatur pedibus, scd huuis
quoaqiic ad amorcm Dci per hona ciempla excilarc moribus; islud iler non perficitor grcssibus cor-
lifill CTSs:ib.il. poris, scd operilms bonis ; isluil iier s'c pcrlicitur,

Ituisus de ca in eisdem Canlicis Spirilus sancius i,t corpus cxerccaliir in sanctis actioiiibus, ct m
admirans ait : Qiuv est isia, gux ascendit quesi inciis sit devola in Dei laudibns. Gloriosuiu llcr,

nwora eonsurgens, pnlclira ut lunn, clecla Ut sol, quod perilucil l.iudanleni a.l cccli lcrrxquc Crcalo-
teiribilts ui caslrorum aces ordinalat (Cant.w.) rem. Gloriosa semiia, qux perducil liomiuem a.l

Uirabanlor sanclorum animx prx gaudio, quxnaro xterna gnudia. Sed lamcn, dileclissiini, iler istud
cssct ijii.e eliam augeloruui digniialcm vincerel. nullatcuus possumns invcnire, nisi Deus illud nohis
Qmr est itla, inquil, qiuc ascendil , e,uasi aurnra dignaius luerii oslendere. Oponct igittir nos cum
consurgens ; quia videlicet VirgO seniper Maii.i, omni iuslanli.i Deiim exorarc, ul itcr sux laudis
reliilis lenebiis cori uplionis , iu BUO asccnSU ruti- nohis dignelur demonstrare, pcr quod ad ipsuui
labai noviiatc incorriiptiouis ac pcrpctux immor- poscinius pcrvcnirc. Scd quia merilis indigni sn-
lalilalis. 1'ukhra ut lunn, iuio pulehrior quam luna ; mus impeirandi quo.l possimus, hujua gloi iosissimx
quia hina aliquaudu crcscil. aliquaiido \erodccre- j) fteginx coeloiiiiu ac lcrrx auxilium fl.igilciiius, ul
scil. Ilae aulcm sine delcciu corrupiionis lenehras illiiis sacralfrsimis adjuli precibus per itcr laudinu
sancix Erclesix illumiual, ct in c.i xternx bealiiti- ad cu lesle rrgiiuni iiieieainur prrtingerc, ipsum-
diuis clarilas perseverai. Bene cliam ul buI dicilur quc dc quu loquimur, Salulare Dci iu gluria Palris
elecla, quia ipsc cam clegil sol juslilix, lil nasic- icgnaiilcui, \iderc, qiso prXSlante, qui cuiii eodcm
reiur ci ca. Unde dicil David propbela : /« solc l'.iirc, ct Spiritu sanclo iu Trinilaie pcrfecia vivit,
pcsuit labernaciiluin suum ( /'»a/. xvui). In sole, el rcgn.it Dcus pcr infinila s.eciilonun sxcula.
boc est in bac bcalissima Yirginc aptavii llialamum Auien.
 :

23 SERMO IV. 1N NAT1V1TATE S. MARI.E. 2«

SERMO QUARTUS.
11 IN NATIMTATE SANCT/E MARIjE.

Calalogi mansiones filioruni Israel, qux a pruna A odium veluli qiianulam moriiferam pcstem vitabat;
iis:iue iul uliiniaiii iiumeranliir, sinuil ipiadragiiita lenocinia cum omnibus Imjtis miiinli blandimciiliii

du;e suut. Pcr lias mansioncs fesliuavit HcbraMis fugicbat. Fiilcm reclam custodiebat, imlla iusi-

«le lerra jEgypii exire, ct ad lerram proiuissioiiis piens doclrina cam decipiebal, nulla religio per-

pervciiirc Per bas eliain figuralilcr Clnistianus vcrsa corrumpcbal, milla pravilas a statu reciiiu-
debcl currere, qui de .(Egypio, boc e»l tle pricseuli diuis averlebal , nulla iniqtiilas a Oei dilectioi.e

sajculo, cupit cxire, et ad icrr.im promissiunis, id sepnrabat. Ab omnibiis qua: lex vclat scse abili-

cst ad ccelesicm patiiam pervenirc. Nec miriini nebai; omnia quac Scriplura prohibet smnmoperc
videatur, si sub illo iiiiineri sacramenlo pcrvcnia- cavebat. Quoiidie oraiioni insistcbal , dicbus ac
imis ad regna euelorum , sub quo etiam numero noclibus supplieiter Dcum exor.ibat, nocturnis vi-

Dominus ct Salvator noslcr typice ab Abraliam giliis in Dei laudibus perinaneb.il. Iu liumililate
palriarcba pcrvenil ad Hariam Virginem, quasi fundata erat, niinimam se judicabat, ancillam Doi
ad Jordanem, qusc pleno gurgitc flucns, Spirilus sc essc dicebal, alque ul iligna in consi ectu Dei
sancii gratia rcdundavit. Ilas uiiqiie maus ones existerel, vigilanli cura claboraliat. Osiemlebal in

Haillueus evaiigelisla liguraliter in Evnugelio suo suo gressu simplicitatein , in moiti puriialein, in
dcmonstrat, cum palriarcba Abra- C gcsiu gravilalem, in incessu bonestatem.
cuiiinerando a

liani usque ad Clirislum, quadragiuta duas gcncra- Sed quis poierit suflicienlcr aul digne pcrfeciio-
lioncs fuissc, narrat (Mutiit. i). nem sanclilalis cjus referrc ? Omnis illnis vita

Per bas ergo quadraginla duas gcnerationes ab virtulibiis cxsiiiit plcna ; a pcccatis vero cl viliis

Abrabam quasi per loi niaiisiones recta linea per muiid.i. Spirilus sanclus caiu illuminavil, et virlu-

David dcsccndens Clirisms ad Uariani vcnil, cum tibus corrobniav.t.ab ulertaie donms Dei inebriavit,

pro nosira redeinptionc in ea incariiari voltiil. Re- aiquo ab oiiiui earnali deleclatioue purgavit, nt

•jali eigo ex progeuic Maria exorln refulgct, cujus Dcum super omnia diligercl, eiquc cum ouini de-

precibus nos adjuvari incnie ct spiiiiu devotissiir.e vutiouc atllixrerel; iia nt, desiderio supcrni amoris
crcdinius. Ideo sempcr Virgo Haria cx regali pro- accensa, vix eain aliquis in bonis operibus imiiari
gcnie scribilur, quia de slirpe regis David oria posset. In tantum in oinni gciile Jmlajorum virlu-

fuisse perbibetur. Ex regali prosapia descendii, tibus cxcrevit, sequc ipsam cis boiioriiin operum
quia veiam de slirpe Daiid oiigiiiem dtixit. Pcr Cxemplum prajbuil, ut reele dc ea dici possil

liumanam nalurain cx repali progcnie exsiiiit, sed JuJsa genuit Ma-

Sicul spina gcncral rosam, ila

per graiiam Deus eam ;ibi in flliam adoptavit. Se- ri;lm Congrue Jud.ea comparattir spinis, quia scm- -

cuiuliiin carnem dc senvinc rcgiu fuit nata, sed per c l"' Dl um exaccrbavil in operibus suis. Bene Scri-
1"
-'

adoptionem Dei altissimi est lilia. Ex se ipsa Clui- pi»'a Judaicam geniem spiuis comparavit, quia
slum D ,:ii in ei lioininem gcnuii ; sed lainen Clirisius quasi infligendo vulncra crucnta exslitii, duni pro-

cani crcavil. Esi igitur maicr, et filia; mater, <;uia pbclaruin el proximoruni sanguinein crudeliicr

veruni Deuui ct venim liominem genuit; lilia, quia cffudil. Unde ci Dominus in Evangelio dicit ; Jeru-
ill.im Dcus, ut cx ca nasccrelur, creavil. salem, Jerusaiem, qutv occidis propUelas, et lapidua
Nobilis cst cx progenic lerreni parenii;, sed tos qni ad te missi sunt (Maali. xxin). De qua etiam
longe cst nobilior per graliam Dei omnipotenlis. Llias querimoiiiam f.iciendo, diccbat Deo : Dominc,
Quasi lif.a reg s Daviil gloiiosa cst cflecta, setl allaria tuu suffodeniul, prophetas tuos occitlcrttnt, et
inultocst gloriosior, qnia a Deo est electa. Nobil.s relictus sian ego soiits, ei quivrunt animam meam ut

cst parcnlibiis, sed lamcu nobilior est moribus ;

eam (III Ueg. xix}. Hoc
anjerant eliain significavii,
nobilis csi generc, sc.l nobilior sanctiialc. Qn.irc? qmul Dominus in rubo Moysi in flnnnin apparuit.
Quia ab infauta, divina praivcniciiic graiia, ctcpit Erat flamnin in rnbo, i-l est in spinis, ct non crc-
dcspiecre lcrrcna, et amare coelcstia. Ab cxordio mabatnr rubns (Kxod. m). Kubus siguificat spinas
nativitalis strje tlono illuminala supeina: gr;lia\ pcccaloriim Jud.cornni, flanima vero signilicat le-
siuduit visibilia contemnere ct invisibilia quaereri'. gcm tliviuorum prajcepiornm ; et sicut flamina rn>
Deum cuin dileclione timebal, euinque cuni limorc biiin no:i comburcbal , iia lcx pcccaia Judxorum
diligcbal; os suiiiii a stipeifiuo scrinone rrslriugc- oninino non consil nebal.
b.ii. dcl.ci.is cilioruni respuebat, visus liominum Congrue igiun sempcr Virgo Maria quasi rosa de
Ivgiebnl, seipsam iu vuliu ct liabilu magis Deo spinis dieiiur fuissc orla quia qnamvis origiuc.n ;

quain bo.i.inibus placcre optabat. Pr.vjicrca irani ct iliixeril de slirpc Judaica, tamcn dtnn per Dei gra-
 ,

27 S. MARTI.M LECION. SERMONES DE SANC.TIS. 28

ijami peeratis el viliii Bleiil allena ; dnm ulrique A mo, «• '«" sccundo loco.quia nulla xquabimr ei

scvui, \i lelic l \iris cl fcminis, pcrfrcx ronvcrsa- sive in sandiiate, siv^ iu prxmio. Deo dicatx vir-

rxcmpla, velul ro^a dccoral spincU, gines, adducenlur coclorum llcgi non pariter scd
lionis prxbuil
,

re illa dcroiavii Judxam, imo eiijni nuiversam posl cam; quia iuilla ci, qu.-imvis sil sancia, quam-
Ecclts am. Diini veroseipsain pcr dileciioneui Dei vis sil digna ,
|ioleril in prxmio parificari. Cxlerx
etproximi in omnl mansucludiuc cl paiieulia con- Deo ronscrralx viigines illius scqnaces pnssunl

tcrvabal , iluni iiuiorcntiam cl piirilaiein \etbo el csse , non comiics ;

quia bxc nobilissima Virgo
opcrc cnslodieb.il, duin cuncia qux in lerris sunl, douiina cs( inlcr aucillas , regina intcr sororcs

pro uiliilo dncebat; qu.isi rosa flagrans suis proxi- inagislra iuler virgines. Sinc dubio sanctarum vir-

missnaviier redoiebal, dum eis bonx famse odorcm ginum csi magisira, quia cis bene vivendi prxbuit
prxsubal. Dnde bene illi convenil quoil Spirilus excuipla. Esl eiiam inalcr e.irum; qnia eas genuit

sandui InCaulxis caniiconim dicii Sicut lilum : cxcmplo sanciarun rirlntum. Dnde Scripiura loqui-
inier tpinut, tic amiea me i iwcr filia* (Cnnt. n). Pi r lnr: Unutqtiitque cjus filius dicitur , cujut doctri-

fili s in »acn> cloi;uio ucgligeiilcs quique, ei in Dci iiiiiii teq itur. Certe 11011 soltim virginum, sedcliam

dilcciioue lepiJi nomiuanlur; quia duin efJeinina:os oiunium sauciarum fctninarum iualcr cst ct m.igi-

mor cs uulriunt, digniutc virili amissa, qnaica inie- * slra, quia supcr omnes mulieres a Dco est clccia

rius babenlur , exieriua fcm nino nomine nuncu aiquc benedicta. Cui Spiriku sanctus iu Camicis

panwr. Et qnia Cbristum solummtdn rerbis confi- caniicorum Uii.il in magna gloria : Tota fiulchra et
le.ilitr, Opcribus vero iuliil aliud n'si niiliidanas , amica mea , cl macula 11011 ett in te [Canl. iv). Scd
sollieiltidines scclanlur ; rcctc 11011 Tilii , sed lilix ciim sciipliiiu sil : Nemo est sine peccalo : nec etiam

iioini;ianlur. infans, cujut tila csl unius diei tupcr lcrram (Job

Digne igilur sicut lilium inlcr spinas, sic bcatis- xiv); quid csi qtiod bxc sanciissiiua Yirgo tota pul-

sima Virgoilaria inter filias csse perbibetur; quia chra essedicitur, iu qua macula non babetur?
qiiamvisde radice luimanx fiagililaiis processciil; Alibi quippc lcgiltir : Siellaj non sunt mundiv in coii'

quanivis dc stirpe morialitati* prodieril , quanivis speclu Dei (Job x\v). El alibi : /11 multis o/fendimus

de naiura vitiata exierii ; lamcn duiu fiedilalein omncs (Jac. 111). Et Joanncs .ipostoltts ait : Si dixe-

Ituuiaiix vitx despiciendo , ad cuclesicm se erexit rimus quia non peccavimus , mcntimur , et non (aci-

pu.cliriiudinem ; duni nigrcdinem JuJaicx conver- mut vcrituteni ( 1 Ju.n. 1).

Htionil vilipendcndo , corde el c« rpotc intin -iliJC SeJ tamcn bealissima Virgo Haria, sicui a Spi-
c.uidorem conscrvavii ; diim supcrbix inoiiem dc- „ rilu saticto toia pulcbra cl siuc niacula dicilur, ila

sec.ndo, seipsam 111 convalle hnuiiliutlis plautavil: cl a saiictis Palribus prxJicaiur, quod de nullo i!io

quasi lilium odore bonx opiuiouis proximos stios, sanclorum creditur. Dccenter igitur cam sine ina-

itno oiiincs fidcles, refecil. Uerie crgo iu dignilalc cula Spirilus sanclus prxdicil, quia illam prxvc-

I lii comutilalur ,
quia ab inUntia candorem virgi- niens a pectalo prorsus purgavit, ct fomiie pcccati

nitalis aniavit, ct uieniis muodiliara cuslodivit, pcr liberavit, alque abomni illicita cogiiationc pciiilus
qiiam ouinipoteiiti Deo prx cuuciis virgiuibus pla- iuiindavil ; iu l.iuluin , ul ei posimnduni peccanJi
cerc mcruii, sicut Sci ipiura dicit : Llegit eam Dettt, occasio nullalcnus cxstiieril. Dlide bealus Augusii-
ct prxdcgil eain (Psal. cxxxi). Elegiteam videliccl nus Jicit(Mi) : i Exccpi.i ct sacratissima Virgine, si
pix aliis virginibUJ ; cl prxclegit cam supcr omncs omncs sancti et sancia: in uiiinn congregareulur , ct

virgines ,
privilcgio scilicct majoris digniialis , ac quxrcreturab eis, an pcccaluni baberenl; quid rc-
siugularis dileclionis : quia ncc ei prima similis sponJercul , nisi quod Joanucs ail? Si diierimus
aliqua visacst, nec sequcus crit , qux ei assiiuilari quia peccalum non habemus, nesmelipsot seditcimus,
possit, dc qua eiiam beatus tlieronymus dicil: el reritat in nobis non est. 1 Ilxc aulcm Virgo glu-
1 Invenitur prima inlcr piiinas siiinmi Regiscohor riosissiina siuguUti gratia Spiritus sancti esl prx-
tcs. » Prima diciiur inicr oinncs virgiucs sunimi D venia aiquc rcpleia, 111 ipsuin babcrcl sut vcniris

Itcgis cobortes, non solum leinporc, veruni ctiam frinlum, qucm ab inilio nninis crcatura babuit Do-

diguiuied saucliiale. In sumiui rcgis curia iinc- 111:1111111. Uecle ergo dicitur et absquc ulla dubiu-
nitur pnma, quia super oiuucs virgiues, imo etiam tione, lola pulcbra, ct sine macula fuisse, iu sinum
bitpcr omnes niulieres est licnedicia. Ucvera stiper ctijtis Vcrbum Palris, pcr quod facta sunt omnia ,

oniiiCb mulicrcs csl benedicU qnia intcr omncs ,

dignaium cslJcsccndcre , ibiqtic pro totius muudi
reminas gloriosissimum Dco virgiuilalia munus salute Im111a11il.1ic.il nostiain silii inisci icorJtlcr

obUilit prima. lu sumuii Regis cnria priuia dicitur conjtiiigcrc. Mibilomlnus loia pulcbra et tinc ma-
inveuiri ,
quia iu tcnis augelicani viUm studnii cula fuil, in ciijus ulero Dei Filius nostra carne sc
iuiiuri. iiiduil, iit qua pro noslra rcdeinplionc passus csi,

Cnde PropbcU ail Adtluecnliir : rcyi virgincs pr.il scut voluil, etcuin qua liosicm auliquum poteuicr
eum: «roxlmw ejui ujferentur libi (Vtal. xli). Cx- debcllavii , alquc infornum, qnanivis illuc in sola

tcrx virgluei adduccnlur regi Domino, non in pri- atiinia dcscendciil , spoliavil, cjusque spolia |iosl

(10) De iiaiura elijratiu, contr. Pclag., n. 12.

 , ,

2'J SERMO V. DE S. CRUCE. 30

rcsurrcciioncm suim quadragesimo die ad ccelos a dlvllia supcrnorum civinin. Satis pulclire dicitur
stil.levavil, cainqiic, ii l crcilimus, iu xlcrna beatilu- paradisus , quia ipse cst rcfcclio ct suavitas ad sc
dine collocavil. Sinc duliio loia pulchra et sinc citrrciililins , atquc omuibus in ccclo inancntibus.
macula fuii, qux ci gcnilricis digiiilatcm oblinuil, lileo liorlus dicilur dcliciannn, quia ipsc cilms esl
et virginalein pudiciliam non amisil. Virgo pcpe- Cl juciindilas oiiinium coulcslium ordinuin bcalorum
rii, quia virgo concepit. Beata illa fecundiias, quae spiriluuin , et unimaruin omnium sanciorum.
pariendo miindum illiiiiiinavii, ccclos hxredilavil, Igilur, fratres dilcclissimi , si ad bas delicias,
damna angelorum ct lioininum rcparavil, ct lamen de qnibus loquiuiur , sciliccl ad Cbiislum, cupimus
vclamina virginiiatis non pcrdidil. Felix vcnier pcrvcnirc, »eces»e est ut illi cnm onini devolionc
illc, qili sinc liuniano scinine gigncrc novit, cl cor- sliidcamus scrvire , eique in omni nosira convcr-
ruplionem ignoravil. Felii certc csi, ct omni laude saiionc placere, illique lola menlo adhxrere, ut
dignissima haec sempcr Virgo , qux ccelestcm pa- rcctc ciiui Proplicta possiinus diccrc Mihi uutem
:

ncm, id cst Clirislum proiulit sxculo, dc quo san- adliarere Deo bcnum csl : pouert in Domiuo Dco
cli angcli reficiuntur in ccelo. E.v se ipsa protnlit lpem meam (p sn /. L xxu). Ac si dicerel : Mihi vi-
inimdo pancm vivum , de quo rcficiuntiir animx Jetur delectabile et uiile esse, muuduni conlem-
fidclium ; ci lamcn non pcrdidil virginitaiis si B |ierc Dcoque adhxrere , atque in eo spein meam
gilluin. poncre, magis quam in lcmporalibus bonis qux sub
Uude dlcilnr in eisdcin Canlicis : Horius con- onuii velocitaie constnnt, ad nihilinn devenire.
c'usus, fons signnius. Emissiones lum paradisus Dignum cst ergo, til ei adhxrcamus caslis moribus,
(Cnnt. iv). Oniiiiiio csi liortns dcliciarum , iu quo eumqiie sequamur sanctis aclionibus , mundalis
plantala sunl oninia gnnera Qorum , el odoramenia prius pecioribus ab immundis el ncfandis , vanis
sanclarum virtuium : sic perfccte conclusus, ut ac r.oxiis cogiiaiionibns ,
qtiia neiuo polciil euin
niillaieniis possit violari , neqtte ullis cogilatio- digne contemplari , ncc perfecte sequi sine isiis

nibus sivc insidiamm fraudibus valeat corrumpi. virtuiibus. ln sua namque esseniia sanciissimus
Rccte horlus conclusus dicitur, quiadum per bona esl alque sublilissimus , nec poleril eum cernere
cxempla mulios populos gignit , quasi hortus gcr- iinmundus oculus. Ad ipsum ergo mtimio rordc et
ininans pulcbros flores cmillii. Fons etiam signalus pura niente acccdamus, illiiin prx omnibus el snper
s-gillo tolius Trinitaiis exislit , ex quo fo;:s vilx omnia diligenics , eum in omnibus ci pcr omnia
prticedii, qui el angelos in ccelo ex se ipso pascil amanlcs, ipsiqne cum omni inslanlia servieiiies,

ct fideles , ne laxniiur in via btijus saecuii , reficii.

p q«j et se ipsum nobis aliinenlum prxstat, ne defi-
De qua fonte ipsc Dominus in Evangelio dicit. : Qui ciatnus in hnjus iniindi via, el prxmium servat, de
biberit e.z aqua quam eijo ditbo ci, non siliet in trler- qno gaudeamus in ccelcsti palria. Scd quia innn-
nvm {Joan. iv). Etiam illitis uleii emissio, sciiicct meris exigeniibus culpis, indigni stimus cojleslibus
Clirslus, omniuni siipernorum civium esl paradi- donis, auxilium iiuploremus bealissimx Marix sem-
sus. Paradisus Grxce , Latine hortus dicitur. F.den prr virginis, quaienus ejns sacralissimis precibus
Uebraite , Latine interprcianlur delicice; quoe sunul ct meriiis mumlaii ab omnibus pcccalis el viliis

juncia faciunt horium deliciarum. Congrue in hoc mereamur csse participes aeternarura deliciarum, cl
loco horio comparaiur Jcsus Cbristiis, quiaquainvis pervenire ad gaudia xiemx bcaliludinis , tbique
in divinilale sua cum Patre et Spirilu sancio sit in- vidcre eumdem Jcsuni Cbrislum Filium ejus re-
circtimsrriptus , latnen ila est ciiciimsciipius , ul gnantera in dcxlera Dei Palris : ipso prxstante, qm
ntinquam pervcnirc possil ad cum hyporrita , lias- cnm eodem Patrc ct Spiritu sancio iu Trinilale

rcticus. Judxus, sivc paganus. Recic dicilur horins perfecla vivit cl regnnl Dcus.per omuia sxcula

dcliciarum ,
quia in co suul oinnes dclicix atque sxculurum. Amcn.

SERMO QUINTUS.
DE SANCTA CRUCE.

Idco, fralres cliarissimi, Domintis noster Jesus D sioncm Patris sui. Audiamus igilur ab co, qualilcr

pro nosira salutc ad nos dignaius posl eum debcmus irc, cl ad ipsum perlingcre, ut
Chrislus de ccclis
est descendere, ul iierum nos de lcrris ad ccclum ubi esi ipse, et nos per ipsum possimus essc. Ait

reduceret posl se. llac de causa pro noslra rcpara- enim: Qni vull ponl mc venire, abnegel semeiipsum,
tione usque ad morlcm voluit humiliari, ct crucis el tollat cruccm suam, el sequalur me (Matth. xvi).

Prius crgo semelipsuni debet abnegaie, qtti posl

dcspectionem paii, ul nos libcrarcl depolestate ini-

ntici, et per se ipsum qui cst via, vcrilas, ct viia, Chrisium vull currere.
peiducerci ad xtcrnam bcalilitdincm, itl csl ad vi- Scd qtiil csi scmciipsum abnegarc? Propriis vide-
 ,

31 S. MARTINI LEClON. SF.llMONES DE SANCTIS. 3i

llirt n or.li:» n iimiiiare. L'i qul supcrbiis or.it, ct A (iniis in araarissimas aquas millciis, slalim eas tu

iii.il i proxiu is iiiis inferebat, couversui nil Dotni- dulccdiuem diviua virlule convertit [Exod. \\) (17).
niuii, non s linn amicis, verum etiam inlmieis pro Inlelligitur aniaras aquas liabure figuram lcgis et

\irlms l.on.i facial. ITlc tcro c,'ti anlca iracumlus liltcra occidenits, quibussi mittatur confcssiu cru-
crai. sc ipsimi in omnibus mansuelum nc benignnra cis, ct jungatur sacramenturo Domiuicx passionis
rxhibral, tia ui omnea xqnanimiteroi paticnicr fe- tinic eOiciunlur aqux mirx suavitatis, et amaritudiv

t:.i. lulem qni piius crai luxuriosus, tacnlo el

Is liitcrx rerliiur in dulcedinem inlelligeutix spirilua-
rorpore btude.il ssj eastus; ul non solitin laclu < lis. (Inde scriptum cst: ContihuU Dominus popuio
non olluatnr corpus, ted ctiam nec immunda cogi- legem et judicia, et lenlavit eum [Exod. xxi). Al.u

la'.it»nc aniniits. Qni avarilix dcdilus erat, aliena quuquc scr.su, quod aqux niirx amariiuJinis, ligno

nni co leapiscat, i>to an on- Chrisii propria indigeu- in se susccpio, dulcessunt, indicium erat, aroariiu-

libns 1 uat, pauperlatem diligat, <liv:tias contcin-

1 i : dinem genlium pcr lignum crucis quaudu<|uc esse

nat. Qul hnjusrooJi propriis roluniaiibus renuntial, cunvcrtciidatn in dulcedinis usum. Sciendum autem
procul dubio semclipsmn abnegat: scd lamen ad juxla supcriorem scnsum, qtiod primo ductus cst
Bsrferlumnon sufliiii, nisi accrpla crucc post Chii- Isracl ad aquas salsas alqtte amaras, ct ligno mon-
btu:t! pergat. stralo a Domino, dulcius cffcclus : poslca vcuil a<l

Sed quid csl utteeni rerrei scmeiipsuni vi<lelicel funtcs. Primo enitn populiis duciiur a.l liitcrain lc-

moriiftcare. Crucem fcrre, cl non mori, siinnlalio gis, in qua iloncc pcrmanei, ab amariludina non
est bypocrParum ; cruccm auteni ferrc, ei muti, poicst recedere, ncc Evangelii dulccdiucm gustare.

aludium c-4 Dii scrvo. inii. Quicunqitc crgo a<l scrvi- Cum vcro pcr lignum vilx tlulcis eOecln fucril, ct

tnicm Dci accedil, si nombim a peccalis ct viiiis iiiielligi lex spiriiualilrr ccnpcrii, lunc de vctcri le-

n orilnr, crucero vidctur fenc, scd lamen Cbrisiiim slamcnio veuilur ad novum, cl vcniiur ailduodecim
noii scquitur. llle ergo veraciler cruccm porlat, el apostolos, quos fontes Scriplura memoral, cx qui-
Cliris 'iiiii sequitur, qui sxculo rcnuntians, a pecca- bus Gdelis plcbs dulcissimam sufficienter aquain,
tis et riliis recedil, el in Dci scrvilio bcsc forlitcr scilicet spiritualem docirinam baurii. Ilii ctarbores
Blringil, proprix voltinlati iu omnilius conlradicil, requirtiniur B"ptuagiula palmarum, qnia non so'-i

aiquc liumililcr scipsum iniperio magistri, i I cst duodecim apostoli Qdcm Chrisli pncdicaveruni, seJ

abbaiis, suhji.-it. ble cum Apnslulo rcclc dicctc el alii scpluaginla missi ad prxdicamlum verbuni
potcrit: Ifiai aulem atiil gloriari , niii in cruce Dci ferunlur, per <|t:os palmas viclorix Cbrisli
Homiui notlri Jeiu Chritli, ver qttem mihi mundui , tnuudus agiiosccrci. Siquidem ct isti duodccinlfun
erucifixusest.et ego miiu
intlo! (Co/. vi.) lili sinc dubio les septuagiiita palinarum arhorcs irriganlcs, apo
cst mutiiliis cruciHxus qui niiiudum despicil cum stolicam gratiam pra:figurabant, dccuplaio rigantr,
suis obleclalionibus. Et econverso: illc est cruci- ut per sepliformem Spiritumdcmum legisDecalugu;
ilxus iniindu, qnein causa amoris Cbrisli mundus impleatur.
oJio babct. Coniingil aliquando ul bumo mundum Per bujtis eliam sanclx crucis mjstcriam typico
non lencat mcntc, sed laracn mundus euni cumsuis dcstriiuiitur dogmala philosophorum. Nam quoil
occopationibus adstringil,el mortuus cst hcmo inuu- olint /Egypius diversis plagis corporaliier affligiiur,

<li>, et mundus quasi vivus cum conspicil, dum alio boc in nnbis modu spiritualiier ag tur. jEgypins
iuleulum in suis aclibus rjperc contcnjit. SedPau- quippc furnia est sxculi, in qua aqux verluntur iu
lits uiundum non cupil, ucc mundus eum ut in ; sanguiuem imperio Domini. Aqux .£gyptix erra-
dtiobiis mortuis neulcr neulrum videl. Ac si Jicc- lica cl lubrica philosophoriiin doginala inlclligiin-
rel : Nec cgo nnimli aliqnid cupio, ncc ipse Biium lur, qnx inerilo in saiigtiineni vcrtnnltir, quia in

aliquid in mo cognoscit. Cruccm ergo, sicnl jaui rertiin causis carnaliter scntire probantur. Se<l ubi
Bupradicliim esi, ferre, Beiuctipsum cst mortillcarc , crui Chrisli huic roundo lumen veriialis ustendil,
visil iii.i conicmncrc, Invisibilia aiiiare, jiigum <li- D bujnsiiiodi cum correclionibus arguil, ut cx peona-
T
Ec plinx Cln isli suavc, cl onus mandalorum ejus le\e rum qualilate propria agnnsc.it qux prave egit.

ciin nnmi dcvotione portare. Per banc eliam crucem, jubeuic Domino, silex
C.loi ictmir ergo ct nos, dilcciissimi, in vivifica aquas jccit Uoysi officio(<8). In tricesima lcrtia

eruce Domini nostri Jcsu Chrisli, qux digna luit mausionc, scilicct Cades, Uoyscs offemlii Dominum
porure prclium btijus tnuiidi, per cujus mjslcriuin propter aquas contradiclionis, ct prohibelur Iraus-
diabolui csl viclus, cl muiidiis redempius. Sum- ire Jordancm et intrarc lerram promissionis. Per-
mopi re nol i • cst glnriauiium in ea, quia ejus bcuc- lurbalui enim populi tniirmure dubilanter pctram
Qcia non siiui rcccntia ncc noviier invcnla, scd ab percussit, qnasi illud Dcits faccre non possct, ut
antiquo Dguris el xnigmalibus prxostenia ac inon- aqna de pclra proOucrcl (<Vum. xx). Scd qnld hic
nlrata. Ula tlutccs figuralitcr ai|uas recit, quando lidcs Muysi insiuiial dubia, qux aquam lituhaveril
Dominui in quiuia mantioue liliorum Isracl, scili- ejiciendatn <!< pelra? In hoc procul dubio prophe-
cct llar.i, Uoyti llgnum ottendii, quod Uoytes pro- liam inlclligimus <lc Cbrisio. Dum cnim Moyscs iu

'"
I
,
Qniriiiif. V.xoJ., r. II. (18) Isid., QihciI, i.t .Viimer., c. 3"5.
 : :

55 SERMO V. - DE S. CRUCE. 3t

Scripturts sauctis aliain atque aliam pro efficienliis \ qncin.i Ini prnprii singulis grati.i scrvetur>
cattsarum pcrsonain gernt, nunc lamcn populi Ju- Angelus ad Virgincm {Luc. i), prophcia al viduuni
ilxoruin sub lege posili personain siguificabat, iniltiliir. MullX vi.ltix crant, scd nna Oiniiilms
eiimquc in proplietica proniiniiaiiono figurabat. anicfortitr. (25) llxc vidua abstinrntia noii laniuin

N.mi sicui Moyses virga, per quam ligntun sanctx corpoiis dcfiiiiiur, sed virtntc signatur (24). M.igni

erncis flguratiir, petram percuticns do Dei viriuie meiiii Itx-c sancta vidua fuit, quia qu.iutvis famos

dubitavil; ita illc populus, qni sul> legc pcr Moysem cssct niaxiina in onini tcrra, illius tancii cnra Dco
il.ita tcncbaiur, Chrisluui liguo afiigens, euni Dei nmi dcfint, dimi propbeiam ad alcndam cam niisil.

virtiitcin essc non credidit. Sed sicut pcrcussa pcira Sauctain quippe Ecc/esiam :
s gnilicai hxc vidtta,
manavit nquain siiicntibus. Sic plaga Doiniuicx qux nmrlc viri sni, seilicet Cliristi, csl vidnata. Non
passionis effccta esi vitu rredciitibus (19). Eadcni crgo oliose bxc vidui intcr multas viduas prxfcr-
anleni pctra qux aqnain cvoniuit, Cliristi figuram lur, sc I raliooabililer cunctis prxpoiiilur. Qux enim
babuit, quo aperto ciincta profluxeriini, ad qucin, lalis vidua, vel ubi invenitur, ad quain tantus pro-
ii t eniauarct credenlibiis graliam, vclut virga lignnm plieta, qui ad cocluni raplus csi , dirigilur? Eo pr;c-
crucis accessit. Perciissa eniin pelra, fons inana- sertiin leinporc, quando clausum est eoeltim aunis
vit; percitssus in crucc Cbristus sitionlibus alque " liibns, el ntcnsibus sex. Qui siint isti ires anni,
credcnlibus lavacri gratiain cl donuni sancli Spiri- nisi fortc illi quibus Domiiiiis iu lcrram venil, ct
lus cffudil. Petra ista figiiram Clnisti babuissc pro- fruclum invenire non potuii? Unde scriptum esl
bal Apostolus, cuni dicil: Bibebant autem de spiri- Ecce tres anni sunt,ex quo venio quanens [rurlum

tttali, consequente eos pelra : petra autcm erat Lhri- in ficuinca liac, et iwn invenio (Luc. xni). (-2.'i) (l)c
sius (I Cor. x). Quod atilein siliens populns aquam, liac muliero novimusdivissc Salomoncm : Mulierem
inurmuravil advcrsus Moyscn, tl propterea jnlici fortem quis inveniet? Prccul el de uttimis finibus
Deus ul oslendal ei petram cx qtia bibat; quid hoc- preiium rjus (Prov. x\xi). Prcliuin sauctx Ecclcsix
significai uisi (20) quia bx Moysi advcrsus cum et prjrrmiii.il Cbiistus esl, qui ile iiltiinis Guibus, id
mtirinurat, qu.c secunduni IHleram mortiftcai? est dc ccclis, ad cam vcnit, eanique prelio proprii
Oslendii crgo ci pclram Mnyses, qux esl Cbrisliis; sanguinis sui mercatus esl.) Hxc est profccto iila

adduxil eum ad ipsum, ui indc bibai el sitiin suain vidua, de qua dictnm est : Lalare stcrilis qute non
rcficiat (21). Ilanc igitur carnalcm de Clnisli divi- paris : ernmpe el clama qinv non parturi» : quoniam
nitate desperationem Deus jubet mori in ipsius mulii filii deserliv, magis quam ejus qua: habct virum
Cbristi alliludine, cum niorlem carnis Moysi iu {tsa. liv). ISene ctiam illi per prnphetam dicitur :

nioiitem itnperat fieri. Sicul enim pelra Cliristum '

lgnominiiv et vnluitalis tum non eris memor; qitia

significal, ita ct moiis Christum indieal. Pelra cst ego Dominns sttlvam le facio {ibitl.). H.ec est igilnr
liumilis fortitudo, mons euiinens altitudo. itaquc ut ill.i vidua, proptcr quam cuni sicciiascsset in tcrrls
ipse Dominus ail : Aon polest civitas abscondi tupra ccelestis verlii prophcix suiii destinatj. Undc nec
montem posila (Matth. v); se scilicet monlcm, (ide- nol.is vidcinr illius persona esse mcdiocris, qni ari.
lcs aulem suos in sui nominis gloria fundatos, asse- dam terram rigavil rorc verbi ccelcstis. Clausum
rcns civilatem. Prudentia cnim vivit cainis, cutn quoque ccclum non liiiinana potcslale reseravit, sed
lanquam petra percussa Christi buutilitas iu cruce tlivina. Quis eniin polest aperire coeliim, nisi Chri-
tonlemuitur ab incrediilis. Cliristus iiaiiii{tie cruci- stus, cui quoiidie cives Ecclesix cumulo congreg in-

lixus, Judxis siquidein est scandalum.geiuibus vero lur de peccatoribus? Nec rnim humanx virtut s csl

stultitia (/ Cor. i). Prudentia ilerum carnis nioritur, dicere : llydria farino: non deftciet ncc lectjtlnts, id

ciim tanquain montis emiiienl/a Cbristus excelsus fSl vas, olei minuetur usqite iit dicm, quo dalarus esl

agnoscitur Ipsis enim vocatis Judxis, ct gcnlilibus Dominus pluviam super terram (/// Iieg. xvn).
Cliristus Dei snpicntia Csl, et Dei virtus. Do- Quid esl auieni, usipie dicin ,
quo daturus cst
Duo ciiam ligna qux
Sarcptana colligebat D ininus pluviam super leir.tm, nisi usque in diem,
vidua
(/// Reg. xvn), banc adorandam criiccm Cbiisli quo desccndet Dei Filius sicnt pluvia iu vellus?
significabant, qux non cx uno construitur ligno, (Ps'll. L\X1.)

sed cx duobus constat. Ex ligui noiiiine el ligno- In Scriptiins quippc sub fignris ista lalenl; scd
ruin numero signuin crutis cxprimitur. Claudcba- jaiii viriuics ct beneficia crucis patcnt.Qux benc-
tur coclum quando fanics erat, quia nulla erat co- ficia? Rcgcs videlicet in Chrisiuin crcduiil, ct haiic
gnoscendx Divinitaiis ubertas; sed leniporibus bis, sanctissiinain criiceiu , depositis coronis ac flexis
quibus faincs omne geiius urgebat liumanuin, ad gcuibiis adorant, qni prius odio liomiiiis ejusdein
viduam dcstinatus Elias csl (i2). Yidete, fralres, Domini noslri Jcsu Cbristi gravissima Cbrislianis

(19) Ilxc ex eod. Isid., Qikts/. in F.xod. c. 2i, (21) Itursus cx Qkits/. in Num. ubi supra.
(20) Locus depravatus s't reslitticiidiis ex cdit. (22) Ex D. Aiubios. De vid., c. I, n. 5.
t liisi quia si quis est qiii legens Moyscn niiirinural (25) llaec e'x c. 2, ninn. 7.
adversus euni, ctduplicet ei lex qu.c secunduni lit- (21) Jam ex cap. 3, num. 14.
teram est scripta; oslcndil el Moyses pelrani, qui (25) Qiuc parcnlbcsi inciudimus nou suut Ani-
csl Chrlslus ct adtiucil cum aJ iosani ut indc bibat brosii.
et rcficiat sitim suaui. >
35 S. MVKTIM l.ECION. SERMONES DE SANCTIS. 3C

tormonta irrogabanl. Pcr viriiiioin ejusdeni sanclae A perfruendo. Hagaa cigo in niorio Cnigeniti pr.c-

rrmis loiiis armalus illc ac superlms, qui iu pace stiia siiul nobis, sciiiccl ut redirc nobis iu palriam

alriuni siiiiiu cnstodire, el vasa possidcrc vldebalur liccai, sicul oliin in morle suiiimi ponliflcis bis qui

{Lnc. xi). josic et raiionabililer rineitur ; rasa ad tiviiaiem rcfugii coiifugcranl, sccurc ad propria
srilicct corda fidclium In Vpiibus babilabal, iliri» rcineare Ikebal [Nam. xxxv).
|iiuniur ; arnia in quibus coufldebal, superbia vi- Scd inler bsec iiiiraiidiim est , fralrcs cliarissimi,
dclicd 01 dolos , frangniilur; litimaniiiu genus Dco cur Dci Filins qui nnuquam peccavit, et ab ore
reconciiiaiur, leiupla idolorum deslruiiuiur, sancta cujus meudacium non processil , iani pie tamquc
Ecdesia roboralnr, ChriBiiani in fldc solidaniur; miscricordiler pro nobis pcocainribus cruccin a-
p.<*a:ii, co r|iiO'l Idola adoraverinl, coilfuuduntur, sccndcrc, ct in ca inori volneril? Niiiiquid noslris
Judxi scandalisinlur, pnrta- inferi destruui:tur, ia- ezigenlibus meriiis ad nos venire, ci de manii lio-
ptivi qui diti illic dclinebanliir , ad perpeliue huis siis aiitiqui nos dign ilus est redimere, ut perve*
ei p.uis requieiu lransferuniur,janua paradisi ape- nieudi adtcelum rcctmn iler oslcnderet ? Nunquid
rilur, dainna coelcstium Ordinum reparanlur , d;e- aliqua bona pnecesseraat opcra, pro quibus tnere-
monia reprimuniur, liosics superanlur; ci, ui bre- r.
rcinuraccipcre lanta ci tam mcomparabilia dona,
vilcr dicam, sinc illa iiulluin sacramciiluin perfici ut Dci videlicet Filius in cruce ponarct pcccata
lur in sancla Ecelcsia. noslra? Nou illum procul dubio ad nos dc siuu I'a-

Hlius eiiim signo sacrosanclum corpns Clinsii tris fecil dcsccndcrc nosira sanctilas, sed illius

couseeratur, Ecclcsia DcodeJicatur, saccrdoics ct suinnia cl incouiparabilis pictas. Quod ad nos Dcus
i uucii graJus Ecclesisc
ordinanlur, infanlcs bapti- Pater euiudem unigeiiiiuiii sibiquc cooeicruum Fi-
saiilur, pucri ci idolcsccnlcs ab cpiscopis sacro linin siium misil; quod nos dcpoiestate inimici rc-
ebrismalc iu li.le couflrmanUir, cibi liJclium san- ilcmil ;
quod cbarilalcni suain cordibus noslris iu-

ciilicaniiir, omnes Chrisliani popnli liidii qun.l nobis agiiilioncm sui Iribuil; quod in-
benedicunlnr, ;

frontcs ulriusquc scxus et Xlalis niuniunliir. Unde iroilura regni coelestis apcruit; quod ad couicm-
cst illud : Nulla salus est iu doino , nisi cruccm plandam sui faciem nou iniromiitit , nns nostris
iminit liomo super liininaria. licvera nulla salus esi meritis, scd ejus largissima bonilas fuit. Sicul no-
in doino, id est in corporc, quoj esl babilalio ani- Btra providentia non suniiis iu boc sxculo nati, ita

ina;, nisisancUD crucis signaculuin portaveril in nec noslro arbitrio dc tnanii inimici icdcmpti , nec
frontc. Pcr viriutem qnoque illius a?gri sananlur, nostroconsilio spiriiuaiilcr legencrali. Ab ipso enim
inoriui rcsusciianiiir, cajci illuminanlur, leprosi ^ ex nilijlo sumus creaii, ci ut ei servianius spirita-
mnndantur, paralytici curanlur,daemones abobscs- Iitcr inslrucli, ct ut coeluin asccnderc possiums,
sis corporibus climinanlur, ferx in mansucliidincm Ab ipso etiam accepimus,
imsericordiler adjuii. ut
convcrlunliir, scrpcnies fugaulur, ignis exstingui- abcxsilio ad pauiam.ab inlimls aJ supcriora , a
lur; •dullimum vero prospctilas tribuimr, ct omnis uiseria ad lcicitalem, de lcnebris ad luccm, de
adversiias rcpellilur. Iribulaiione ad paradisum valeamus asccmlcre.
Graii.is igitur, dilcclisiini , agamus omnipotenti IIoc idcm Sponsus, sc I cct Dominus noster Jcsus
Dco, qui pur passioucm ct crucem Jesu Clirisli Chrisius, asseril, cum liguraliter spousx, id cst
Filii BUi tam iiinumorabilia bona prxslilit
taula ct sanclx Ecclcsi.T, dicil Snb arbore malo susc.lavi
:

Mulia bona absmlit nobis snper-

iiniverso iiiuiido. te (Cant. vm). Quid persrborcm mali nisi sancla ,

bus Adam pcr lignum prxvaricationis , sed nuilio crux designatur, qux malum illud sustimiit, de quo
niajora dcdil nobis liuinilis Cliristns pcr lignum eadem spons.i iu supcrioribus dicit : Sicut matus
sancUc crucis. Tanla enim fuit Immiliias iu Clni-lo intcr lignn titturum, tic dilectus meut inter filios f

Dei et Vlrginis.Filio, qux omnibus suis ad salulem (Cunt. ii.) Procul dubio sponsam suam Cliristus sub
sufficcrc possei : sicut in primo boniine lania fuit arboro malo suscitavit ;
quia in cruce pnsilus.
superbia, qua> sibi ct suis postcris noceret. Non cst D Bubdilam sibi Ectlesiam ad vilsm vocavit , ct ad
autcm invenlus intcr liomiues aliquis qui boc pos- bcnc operandura soliiciiavil somno moriis
, ut a
,

sct implcre, ut bomincs vidclicei suis mcriiis Dco surgercl, cl cum illo se cruciligcnsad novam ro-
posseni rccouciliari, nisi leo de iribu.Juda qui siirrcclioiioin properarel. lindc ct Apuslnlus cni-
,

apcruil libriim, ct solvil signacula cjus implendo libel iu aiiima morliio dicil : Snrge qui durmis, ct
,

inse oniiiciiijusliliaiu (Apoc. v), iJ csl coiisuuima- exsurije a morluis, et illuininnbtt tibiClirttlus (Kplics.
lissimaiii ulque perieciissiiuam liuniiliiatcin , qua v), iJ csl luccbil tibi. Quas crgo, fralrcs cliaris-
niajorcssc inrn poteal. Nam alii liomincs dcbilorcs, simi, gralcs omnipotenli Doo valcbimus refcrre,
id csi eulpabilcs eranl, el vi\ uuicuiqiie sua virlus qui nobis peccatoribus uibil boni nicrentibus tauta
vcl bumilitas BufDcicbal. Nullus crgu eorum dona dignaius Qno bonore, quibus
bo- esl Iribuere ! vel
siijin potciai uflerre sufliciciilcm uos Kcgem oronium
n oncilia- euradcin Bseciilurum lamlibus dignc
lioui. Scd Clmsiiis Dcns ei liomo Biifllcicus el pcr- lionur.irc possuinus, siue quo uun solum nibil boni
U la fnii boslia, qul mullo sinplius est liumilialus, ngcre, sednec etiain cogitaro , valemusTQualiier
mariludiuera niortis guslando, quam ille Adain illiim dignc liumana frkgititas glorilkarc poierii,
supcrblvil pcr ligni vciili c uui noxia
, lclcciaiiouc cui uoii suOecil quod nobis lcmporalia bona tribuit,
 : :

37 SERMO VI. IN FESTO S. MICHAEL. ARCHANG. oi

scdetiam, quod cst f^liciti-1 , Ir.im..niiatem nostram \ tas pronihilo ilncitc, in damno tcmporalium rcrum
ail coelestia regna vocavii? Qnas crgo ci gratias Dcogralias agkc, lcmporalia respHko, rclcrna eon-
rcfei re dignas poterinius, nisi ut scmper mcmores cupisciie, Christum sequimini non simul.ilc, scd in

siinus pracceptorum ejus, et pro amorc illius, sicut veriiaie ; ut carne morlui, in spiiitu possitis vivere,

illc pro nobis passus cst , libentcr adversa patia- et per eumilem pastorem ninnium fidciium Jcsiini

mur? Cruccm ergo vestram , dilectissimi , siue Clirisiu.n ad ccelesiein pnlriam pcrvcnire ; qui cum
frnude suscipile, carnem vestram cuni vitiis et Palro el Spirilu sauclo iu Triniiale pcrfecta viiit

concupisccuiiis cruciflgite ,
prosuera hiijus mundi el regnal Dcus pcr omnia sa:ciila sxculorum.
ahjicite, adversa xquanimiler tolerale, divinis olli- Ameu.
ciislibenti aniiuo insisiilc, injurias a proximisilla-

SERMO SEXTUS.
1N FEST0,SA1NCTI (26) MICHAELIS ARCIIANGELI.

fratres charissimi ut sollicile au- prctantui' siimmi nunlii. Qui cniin parva vcl miniu.a
Moneo vos , , [;

apostolus et annunlianl, angcli, qui vero summa, uuncupaiilur

tlire digncmini ea quae beatus Joannes

eruditionem vestrain, imo loliusEc- archangcli. Archangeli tlicli , co quod primalum

evangelista ad
teneant inler angelos. Archos enini Graece, princeps
clesia:, loquitur in Apocalypsi: Faeiain
est, inquil,

cmto Michaet videlicet el angeli ejus inierpreialur Lalinc. Congrue siquidein in hoc
pralium iu :

praliubantur cum dracone, el draco pugnabat, et loco nomine Micliaelis Cbrisius intelligitur, qui veie

ejus et non vaiuerunt, neque locus eorum e3t Princeps militiae augelorum , ctii ctiam oiniis
angeli :

invenlus esl umpliits in ccelo (Apoc. xn). ("27) Ec- gcnu (lectiiur cailestium, tcrreslrium, et infernorum

Graecum vocabulum est, quod iu Laliiiiiia (Philipp. n). Sic namquc dc illius principatu pro-
clesia

venitur convocatio propter quod omncs ad se vo- phela ail : Factus est principatus super humetwn
,

ejus et vocabilur nomen ejus admirubilis, Deus

cel ad serviendum Deo. Ideo etiam saneta Ecclesia
:

fortts, Pater futuri saeuli, Princeps pucis (Isai. ix).

dicitur calholica, quod universalilcr per oninem sit
Non enim sicut conventicula hx- Procul dubio Dominus noster Jesus Christus e»t
inundum [diffusa.
princeps pacis, qui in sanguine suo humanum ge-
reiicornmin aliquibus rcgionum partibusregionum
orbem nus Deo reconeiliavii, et veram pacem inler ange-
partibus coarctatur, sed per tolum terrarum
C las et homines reformavit, sicut in ejus nativilate
dilalala diffundilur, quod Cliam Apostolus congra-
angelorum chortis cceinil Gloria ir. excelsis Deo,
lulando Romanis leslatur : Gralias, inquil, ago Deo
:

el in terra y,ax hominibtts bona: voluntatis (Luc. n).

meo pro omnibus vobis, quia ftdts veslra annuntialur
Etiani Jesus Christus Princeps rcgum dicitar,
in universo mundo (Rom. i). Sxpe Scriptura saa-
sicul de illo Joannes in initio libri Apocalypsis
clam Ecclesiam ccclum nominat, quia pro eo quod
seplem Ecclesiis, id est ouini Ecclesiae, icstalur:
ad cceleslia suspirai, jam Dominus in ea quasi in
Gratia, inquit, vobis, et pax ab eo, qui est, et qui
ccelo regnat. Unde est illud : Vidi ostium apertum
erat, el qui eeittarus est : el a scptem spiritibus, '
qui
in cato (Apoc. v). Osiium apertum Christum dicil
in conspeclu lltroni ejus sunl : et a Jesu Chrisio,
in Ece tesia nilum, cl passum. Sic enim de seipso
qui est lestis fidelis, primogenilus mortuornm, et
ait : ligo sum ostium (Joan. x). Simili modo ct in
Princeps reguin terra; (Apoc. i). Cur aulem Etce-.ia
hoc loco ccelum Ecclesiam vocat, in qua praelium
cutn una sil, a Joanne septem scribuntur, nisi ut
laclum narral.
esl in una catholica sepiiformi plena spiritu desigiielur?
Farlnm est, inquil, prwlium i» ro;lo, id

cum Dei tudc etiam de Cbrislo novimus dixisse Salou ouein

Ecclesia, in qua supradicius draco
sanc.lis
Supienliu cedificuvit sibi domum : excidit columnus
puguat, dum eos per mulias adversitaies tculai. n
septem (Prov. ix). Quas lamen septem tinam esse
Michaclem Chrislum dicit, et angelos ejus sanclos
non ambigitur, sicul Aposiolus lestatur Ecctesia :

homines vocal, cum quibus in ccelo, hoc est in

Dei eiw qux esl columna veritulis (I Tr.n. in). Nec
Ecclesia, conlra anliquum draconem sine
inlcr-
qtiicunque cs, grave videatur, si Chri-
Angeli Graxe vocantur, etiam tibi,
missione pugnat (28).
el apud prn-
stus ex opere angelus vocatur, cum
Haebraiee dicunlur Malaoih, Laline vero nuntii
dicatur (Isai. ix).
quod Domini voluniatem pheiam magni consilii Angelus
interpreianiur, ab eo
Quauivis quippe ipsc sil Dcus, el Dominus angelo-
populis nuntiaui. Craca tingua archangeli intei-

Miehaelis cum venias

(2G) Qurc in Apocalypsi de praelio
ad puguam (27) Isid , lib. viii Etym. c. ..
itracone dicumur, ownia auctor noster Ex cod., Isid. lib. vn Eijrni., cap. 5.
accomniodal (28)
Clirisli et SS. ejus iu Ecclcsia mystice
nt imrutn non sil, si uihil hic de vero
Michacle ui-
 HARTLM SERMONKS DE S.VNCTIS. 40
D S. LEC.ION.

sunc ain itu A nos ci malos, j.-ios ct pcccaiores pcr Irr.-.nniSem

,-um. tamrn <i»m volunlalem Pairis ac
Higclus vocaiur in divilli* secum ad pcrdilioucin tralicbal. Draconcin, iil csl
ii.i\ii fidctibus pnpulis
Umle ipse ail in Evaugelio Pnler, „- infcrnuo, conculi avlt, qnando in eracc pcsiius Deo
piuris. :

nomcn ruuin liowinilus (Joan. svn). Iic- Patri aniinam suam commendans in ca ad infer-
iwii feei
iinn c\ peisuna illius Psalroisla Deo 1'airi
loqi ilur, 11 11 m dcscendil, portas pjus confregil, ct suos qui
lcnchaiiiur, polcnter ac niiscri-
tlicciis AiiHunlml jutiiiiam luam (Ptal. x\\u>,
:
apild eiini caplivi

jusiifleanlctn, qoii jutiut cx fiie rivil cordiler abslraiil (Luc xxui). (31) llle enim toiius
,,: est Qdi ni

(llabnc. n) : ln EeeUtia, iiMfuil, mngna, i.l csi non malignitaiis aclor diabolns, qnamvis ordincm no-

Eolum in Judxa, sed in oinniuin gcnlium Eccle- stra liberationis nescicrit, scivii laraen, quod pro

sia (49). Mlchad inierprcialur, quts ni Deut, Bub- salvalione bominum Clirislns advenil; scd, quia

autlis, in virlulibus. Ciim enim ahquid niirae vir- sua idem nos morte redimerei, ignoravil, unclc et

lulii Gl in lioc niiimJo, liic archangelus miliilur a eum occidil. Nam i^i ille pcr mortein Chrislun re-

Heo. E\ ipso nemque opere cst noiiicn cjus, quia dimcre liumanuin gcnus scissci, non utiquc cuni
iiemobabcl (acercquod raccrc poicsl Deus. Ilccle peremissel. Quod novrrit diabolus pro salute hu-

igiinr in lioc lnco noinine Uichaclis inielligitur inaui generis Chrislum venissc, Evangeiii tesiimo-
tlirisius, ijnia veraciter prxesl omnibus angelicis uio docetur, quein ut vidit cognoscciulo peitimuit,
spiritibus, alque omnibus cceli sublimilalibiis, el dicens: Quid nobis et libi, fili Dci? venitli aute

magni consibi Angelus, per qucm

in lerra esi Uciis temput perdere not [Uare. 1). Auic adveolura Cbri*
Palcr redemii humanum gcnus. Nec aliquis in ccclo sti quasi fortis arinalus atrium suum in p.icc cusio-

liabct angelos, nisi Dei Filius; quia qiiamvis ar- diebal ct possidebat di.ibolus; sed vcniens vera
cbangeli angelis prsesunt, isic lamen prxesl omni- fortiludo, scilicct Dei Filins, illmn cxpugnavit;
bussecuiiiluui qnoil a Dco Palre siibjecta sunt om- arma in quibus coufldcbal, frcgil, spul.a qux iu-

ni.i sub pedibus cjns. Cuiuquu in ipsis uOiciis augc- justc retinebal, dislribuil, secumque ad ca'ios re-

toruni supciiores polcsiates iiiferioribus prajsunl, purtavit. Quibus ariuis illuin expugnavii Dei Fi-
doii lamen boc a seuielipsis liabeni, seii ui pra&int, lius'.' huinililate videlicei, ct prudeutia.

ab islo acceperunl. Auditc, rogo, fraircs, congruenlem simililudincm,

Dicalur ergo : taclutn csl prccliuni in coelo, iil csl qua Dei cl Virginis Fiims iiuinani gene.-is prosira-

in Ecclesia. Uichael, et angeli ejtis, Cbristus scili- hostem.Quamdam esseavem in regioue nricntis
vit

cel cl sancli ejus, puijnabiini cum dracone, lioc est asseriiur, qux gramli cl prxduro armaloque rostro

111111 diabnlo (30). Diabolus llebr.iicc , deortum Q conira dracouein, qucm audui-ibus laeessit sibilis,
luens interprciatur Laiinc : qnia it: cceli culinine piignaliiraiu, cccmim de iudiislria cxpclit, ex cujus
iiuictus stare contcnpsit, scd supcrb ;o pressns volutabro ictro habilu iufecla sordescil, ct diver-
poiulere clcorsuni cecii.il. Grxce vero diabolus ert- soruin gcnimas colorum, quibtis eam ptilcbrius al-
mtnator vocatur: quod velcriinina in quibus ipse quc iiidiilgeulitis nnlura depinxit, luto operii. Qua-
homiiies allicit, Dco referal, vcl quia elecioruni re ? Ui liuniili lidelicet despccta ve^tiiu et hosicm
,

iunoceiitiam crirainibus falsis accnsal, Undc dici- iiorilatc deicric.il, H quasi vililaiia sux securitaie
tur: 1'rojeclutetinccntator fruirum nottrorum.gtii nC' dcupiai. Prxlerea caudain velul sculum anic fa-
cutabal illos in conspecin l)ci nottri die ac noctc <\, oc. ciem Bilalil qiiailam arlc bcll.iloris npponit, audaci
xn). De liac pugna inulio anica iu Psalmo Prophela iinpetu iu c.iput adversarii furentis assurgit, uique
graiulabiiiulns diccbai ChrislO : Supcr atpidem, improviso oris sui lclo Blupenlis bosiix ccicbruin
inquil, ei batilitcum ambulabis ; ei conculeabit leo- fodil, ct sic mirx immaiicm
calliditaiis ingcnio

aeni et draconem (l'sal. xc). Aspidem dixit inortcm, proslernil inimicuin. ItaDominus ac Dedc npior
liasilisruin pccraium, •leoncm diaboluin, el draco- nosier contra spiritum serpculis aniiqui humaui
in in iiifcrnum. Congruc
- siquidem isla nomina dia- gcneris siipplsntaiorein in fonna boinims pugnatu-
D
luio siuit apiala, qiiaj lamen nninin sub pedibus rus, ad miliiiam salutis publicc bumaua inflrmiialo
Domini noslri Jesu Christi in cjus glorioso adventu sc prxciniil, a luio sc nostrx carnis iuvulvit, ut
fuernnt proslrata. Super quippe aspidem ambula- iinpiuai deceplorcm pia frauilc dcciperci; ct postrc-
\ii, quia rcsurgeiis a mortuis inortein deslruxil; mis priora cclavit, id est liumanilalc divinitatem
supcr basiliscuin arobulavit, quia iiullum oranino abscondit, aul vclut caudam bumanitalis an:e fa-

peccatum fecil; I.concm conculcavil, quia diabo- ciem divinilatis objccit, et lanquani roslro forlis-
liiin qui bnbeb.ii morlii iinperiuni, vicil, ei capli- simo veiienatam vcieris bo.i icidc maliiiam in vorbo
\11n1 Bammit tradidit, ac vinculis iuferui rcligavil. sui orls exstiiixil. L'ndc ct Aposiolus dicil : Yerbo
Undc ipsc in Evangclio diail : Nunc princept liujnt otit sui inlerfuicl impium (// 7/ics. 11). ISolaudum
utnndi ejicietur foras (Joan. xn), iil esl ah Ecclcsia laiiicn quia conir.i liuiic draconcm nou piignavit
eipelletttr. I|isc leo ferocisslmue quasi principaium solus Dci et Virginis Fiiius, scd cuin angclis suis,
iu hcc niundoobiincbai, dum omnes, videliccl bo- id csl cuin sanciis suis.

(») UIJ ubi ittp.

,
(31) Isid. lib. 1 Seni., cap. 14.
(30) E\ eod. Isid., l.b. xvin Etnmol., cap. II.
 :

i\ SERMO VI. IN FESTO S. MICIIALL. AfO IIANG. II

Factum ui,tnquil evangelisla, prwlittm in cxlo , A lerra tlivinac noicntix subjecta snni , ni eiiam illi

linc est in Ecclcsia, Mtchaet el ongeli cjut, iil esl ncscicnics eonsiliuni ejns perficiuul , i|iii volunuit
Chrisliis cl s:tncli cjus prtrliabaniur cunt dratone. illius coniraire volunt. Pleims crgo invidia et fal-
Clirislus ergn pngnavil el sancii cjns, et i|llOlidie lacia diabolus in hoc mutido quasi f.tber nigerrinms
pngn.il conira anliqiinm hostcm, qui accusabal nesciens saiietorum servit ulilitatibus, dum cos pcr
uuinntiuin genns. Ail lioc sine dubio praslium ilisci- nmlias tribulationes purjtai a peccatormn mrdtbns,
pnlus snos solliciinbat, cuin in Evangelio ilicebai ul digni habeanlur cceloruni sedihus. Ilujns quippe

Cum audierilil irtclia el seililiones, uolite terreri fubri caminus suni aflliciio et Iribulatio, fulles tcn-
(Luc. xxi); tradenl enim in conciliis , el in stjnago- taiioucs et suggestiones, mallei tonorcs, forcipes
gis Sltis (layeUubunt vos (Mnttli. x). El alibi : Si me, perseculores, limae vclserrac lingu;e nialediceiiiiuiu
inqtiil, perseculi sunt, el vos pertequentur (Joan. ,i detrahentium. Tali camiuo ei liis iiislrumeutis
xv). llei um eos cousotans, ilicil : Capiltus de capile piirgat ipse malignus hoslis aurea vasa coelestis

restro non peribii (Luc. xxi). Ail hoc pra-lium prin- regis, id esl electos, in quibus renovut iinaginein
ceps apostolormn reirns liorlabalur discipulos, ili- Creauyis. Ik'|n ubos autera qui facinnt conira Deum,
cens : Chrislus passus est pro nobis, vobis relinquent ipse tortor ut boslis punit apud iurernuin.
"
exemplum, ul seqttaiiiini vettigia e}us (I Pelr. u). Sequitur: El draco, inquit, pugnabal , et angeti

Et ilerum : Cltriste igititr passo, et vot eadent cogi- ijus (33). Alisit eiiiin ul creiiamus diabolum cuni
tatione armantini (I Petr. iv). Pauluseiiam fonissi- angelis suis ausutu esse puguare iu coslo.qui in
mus Christi iniles ad liauc pngnam prorncabat ii- terris ut ununi boiniueui scilicet Job l.edercl, pos-
deles, cum ad Ephesios loqnebaiur, tnctiis : lndurte lulavita Domino. Nnn csl credcinlunt, quod ipse
io« aimnlitnim Dei ut possilis ttare adversus insidiat draco llialiguus auilcrel coiiintillcre belluui conlra
diaboli, quoniam non est nobit coltuciatio adtertitt Dei Verlium cre.itoreui otnuiuin , vel conlrj :ig-

carncm el tangitinem ; ted atlveittis prineipes et po- lllii.a sancloruin angelorum, qui siue licenlia in-
•lettaies, ei advertus muudi rectores lenebtarunt ha- gredi non prxsuinpsU iu gregetn porcoruui (Mait.
ntm, contra tpirititalia nequiti/E,in c<etetiibut(Ephes. vm). Qitomodo enim possei pugnare in coelo ,
qui
vi). Et posl pauca : Slate tuccincti tiimbot veslros st.iiiin ut creatus fuit, contra Deuin iu superbiaiu
in casliiate, el induli loricam juttitiir, et calceati erupll, et niox cecidil? Nam juxia veritalis voceiu
pedet in piwporaiione etnngelii pacis : in omnibut ab itiiito niendax fuit, ct iu veritalc uon stetit

«umejles scitlum fidei, in quo postilis omnia tela ne- (Joan. viii), quia slaliui tit lactus esl, cecidit (34).
qnissimi ignea exstingiiere : et galeam snlulis assu- Fuilquiileni in verilale comlitns, scd nun stamlo,
iniie, el gladium spiiilus,qttod est verbum Dei (ibid.). coufestim a verilate e»l lapsus. Unde ait in Evau-
Ad liauc crgn pugnam cum Michaele, id est cuni gelio Domiiuts : Videbam Salait sicul fulyur de
f.liiisin, cui uuiliis esi simiiis in virUilibns, angelt, cwlo (ndeiiieiii (Luc. x). Printalum babuisse inter
i.l esi miiucs sancti, cauvcniuni, et cunt ilracnne in angelos diabolum cx qua fiducia cecidil, ita tti um-
^oslo, iil cst iu Lcclesia, bclliim eouiinilluiil. Sed plius reparari non possit. Cujiis exccllentiaiu puc-
<iu;s cst isle draco ntulignus, contia quetn cuui :in- lalionis propheia bis annunlial vcrliis : Cedri u u
gelis siiis in coelo, hoc est in Ecclesia pitgnat Chri- fueiunt altiores illo iu paradiso Dei , alieUs nou
sins ? adcequaverunl sumntilati : onine ligt.itm paraditi
Isteest humani genciis ininticiis, qui cansi invi- »»i« est assiiiaialttm ei; quoniam speciosiorem [r-.it

<li.T liominem a paradisi tlcliciis expulii, et secuiu illum Deus (Ezech. xx.u). Cedros el abielcs cotlc-
miscrabiliter ad periliiionciu traxil. Et quia glo- stiinii ordiniiui iuti llige ptitesiaics.ad cujus cuuipa-
riosus priuceps essedespexii inpaiatio, fecit ilium rationem vidcbanlur etsse iuferiores. De ipso nam-
Dens laboriosuni fubrum in boc mundo ; ntcoactits que seriptuni cst : Jpte esi principium tinruin Dei
lolis viribus serviai, qui vacare Deo prius fciiciler (Job xl). Undc el ad coiuparaiionein angelortim
nolebal, de qtto Scripiura loquiitir Dco : Faciam f) arcbangelns appellalus esl. Prius enim cre.iltis
eum libi servum tempiternum (Job xc). Quamvis exsliiit ordiuis prxlalione, non tempoiisqiiaiitilate.
diaholus in ccek) subjeclus Oeo esse noluil, lamen llic ergo draco uialiguus, non iu coelo ptiguat emu
inde projeclus etiain nolens illius dispusiiioni ser- Deo et angclis ejtis, wd in Ecclesia cutn Dei Vcrio
vil (32). ldeo diabolus iu sacris eloquiis Deemoib, carue iuduto, ct sanclis illius.

id esl ar-.iutul dicilur.quia decoelis l.ipsus ad lertas Sed quid ditil Scripluia? El draco , inquil, pu-
cecidit. ideo Levialban, id esl terpens de aquis vn- gnubat, el iingeli ejut; et noii valuerunt, ntque locus
catttr, qttia in bujiis saeculi mare volubili aslutia forttm iuvenlus est amplius in cwlo. In coelo, vidc-
versatur. Avis vero proptcrea noiiiinatur, quia pcr licet in omiiibus sanclis , dixil ,
qui ireiienics
siiperbiam ad alla suslollitur. lu lioccuiin diabolus Chrisluui , diabolum senicl expulsuin nuu ruci-
diviiUB dispensalioni servit, quia ejus nequiiia uii- piiiut , scd foto a se icpellunt aiiimo : Expultui eti,

liiati saiictortim proQcit. Sic oiuni.i iu caelo et iu itaque de coelo, id esi ab Ecclesia, draco matiguut,

(52) Isid., lib. iii Sc«t.,cap. S. I3i) Isid. lili. i Sent. , cap. 10.
(j.i) S. iiealus in Iiiiiic lociilil.

Patrol. CCIX.
 1 :

«1
S. MARTINl LEGION. SERMONES DE SVNf.TIS.
paupenaicm *]iianiiniicr loleranl. super ipsM
diriUr ,.,,,„/,,, <i SolaMi A ci
nfMM untiquut , </*'

in terram, rl ««« non corpore sed quasi menic ambiilanl

tedueem oriVm. txmdnt eii
dirom -Vi«ir facm est t-tlut,
Anguis voeabnwm llerum Bnbjungil ,
:

tj: t cum <o projeiii snnt (55).

el rfrHis, et reptum Ihi notlri, el potestut Chritti
un.nium scrpcniium genM .-t. q«od plieari « lor-

sil an- tjus lApot. xu). (5 T ;Vos inagm in rcelo vioiori:»

queri poicsi. amdeilicilartngais.qnod
est Chvisli, ei wkis quain dcdil Ecclesis sux, cum
Danqaam recu». It< tc eigo antiqiiM
galosas,el <

tpparnit in cw.ie. OiHiira r.-gna innmli scrviuHl ci,

k,osu» anguis vocaiar, qula ) hoc seeule t"rtuosa
<;no dii itnr Oior- idestsancti, quos ipse redemil proprio sangninecle
»c volubili astutia veralur. l)e
:

fraudesquc manu inimici. Vere facu esl salus el virius quia

luose sc.pens, qai nille per nueandros
La- Dei Kilius expulil liosieiu aniiquam al Ec lesia,
agiUsquieU corda (S6). Salanas in
flexuosas
scilicct de sanctoroin cordibus. Modo faciaeslsa-
irausgies«.r. Ipsecsl
luium, sonal ailrcrtarius sive
his, et virius, ei regnuiu Dei nosiri; quia inundus
qoi esl veriuiis inimicus, et
nin «dversarms,
qui prius per idukirum cokuram subdiius e.rai
semper niiiiur coutrnire saneiorum virlulilms. Ipse
in ve- diabok), modo per fidem CbrhHi cst subdiius Deo
iransgrcssor esi, qoi pravaricalor effeclus
Damiones a Quio projectut esi,ini]uil,accusalor (ratrnm nostro-
riUle i.<>h Btelit, <|<ia esl conditus.
ac B "im.eui "ccutaoat iltot wtte eontpect um ZAi uostri
quasi uVmii.i,~id esl ptritot
Cnrcis dictos aitinl
die ac nocte et i/
«' viceruni eum in tnuguiite Agnir,
rerwn scios. Praaciunl enim fulura mulu, unde ct
el propte' verbuni lettimonii tiii [Suppl. el] ev eod.
illis cogniiio re-
Boknl aliqaa dare responsa. Inesl
subti- Bealo, iton dilexeruut auimat tuas ut/,ue atl ntor-
um piuquam inftrmiuii humanse, partim
pariiin cxperientia tcm (ifeirf.) Yox isia non csi angrlorum, ut quidam
HorisHu/'p. lensus] acumine,
at.geliea pui:mi; ^iiia si de supcriori ccelo cssei, nequaqiiain
longissimz viue, paniin per Bei jussura
nalura vigent. iccutator (ratrum nottrarum, ied accusaior noiter
reveUlione. Ui corporum aeriorum
corpori dicerel. Quod si justos in lerra pusilos angeU ap-
Anie iransgressionan quidem ccelesUa
variam qualiUiem conversi pellanl fralres suos, non erat gaudeixluni diabulum
gcrebant, lapsi vcro in
spaiia, missum in lerra esse, el bomincs iu lena babit:ire>.
unl ucc atris iUius pluriora [{. puriora]
;

Si iia esi gaudium eral habiUre

iuiclligendum
juxu caliginosa lcncrc permiasi sunl qui eis ,
scd ,

quo in lcrra boininibus cuni du:meiiibus. Sed ul sw-

qu..sicarcerest usque ad tmnpus judicii,in
pra (58) disimus, vocem credimus esse apostolo-
conderanaudi sunt.
nun, eum cognoverum diabuluin leneri ligaiuin, ct
drj.o iu;.)ignus qui expuhus esi, omniunv
l»ie
, Dei Filiuui regnare in sanclis suis incarnaium
malormnesi piiuccps, ei angeli ejus bumines sunl c cum dicereul ,V#</i» facta est iulus, et \irtuts,
ef :
id csi ab
mali el spiriius immundi, qni de c.slo, cxlcr:i,qu.e nuuc vidcnlur esse iu Ecclesia. Scri-
Eecksia, cimi eo snnl expuU;. Omnes enim qui ei
piura eiiim sacra sxpedieui pro prosperis, n< cem
eonseuliuHl M n.alo, furis ab Ecclesia repulsi
vero pro adversis ponere consucvit. iu dic ergo el
3lque
iuiiieum sne prmcipe, divma eos jusiiiia noclc accusarc nnn cessat, quia iiickIo uos prospe-
Per ccelum sanC.os liomines,
potrnlia tom|iclleiile. ris, uiodo in adversis leuUl , et de crrMibua MCtt-
per icrraui vcro inieUigimus pcccaiorfs. Inde
esl
sai. I ' dic accusal, cum iu prosperis nos cogiuiu,
/» uiiiiapio (ecil Deut coelum et terrain
iiliid :
aul verbo, sivc faclo peccasse iusiuu.it; in uocie
bomines.qui ifflesiia
ii,'.M. i). Ccelum spirilules
arcusai, cum in advcrsis nus uou bubcrc paiicn-
mcdiiaiilur ; i. rra carnales signiDcat, qui lerrennra liam deiuonsirai.
bominem, id esi terrena \hi.i, necdnni deposne-
Dignmn eslergv, dileeUssimi , ui enmipotenii
imii 6i> etiain ail DomiliHS diabolo: Tenam oiait-
Deo I.iiri aciioues refcramus graiiarum, qm \>tf

incabit (Gen. m) , id csi, ad le perriricbunt quos Michaelein suunnum archaiigeluiu, cuinullusesi

trrr.-:i< riqiidiute supplauubis. Kerum pcccaiori similis in viiiutibus, id esi diluciUsimum Filium
boiKini ilkx.il : Tennet, el iu lenam ibis (<bi<t.). Ab BUUttl, cxputil de coclo, stilicel ab Ecclcsil, draco-
;i I...I..- •. s*
is ergojusfis cslesiia desideramibns exchidun- neni iiiulignum accusalorem fratriini uosirorum.
lur, ct m lerram 6ub pcilrbus SJiictormn cniicul- Slale igilur, dilcciissimi , fortes in licllo spiritali,
canili projiciunlur. Und* DeminM dfscipulis suis el pugnate cuni aniiquo serpeuie ; ui posi vicio-
lo.|uitui : Ecce dedi tobii potettattm ealcandi snrir riaui pcrvenire possitis ad delicias paradisi, ijuibus
urpenttt, tl tcorpionet tertte, tt tuper omnriu rrr- vos pnv.ivit ct parenlei vcslros invidia ejosdeni
iwem Sattna (Lue. x). Nou quod s..ncir nialos lioslis amiqui. Viriliter agite, et cwura malignum
homines »ct djcmones pedibus coneulcenl , chih auyie imisUiileui bosiem aruia spiritalia aoclpiie.
inalum pro uialo reddcrc noii debeanl ; sed cum Mililaulcs lerrcno iiuperalori ojiimbus jussis cjus
iniqui lerrena de»ideianl, saiu li ad ctcleslia .uilie- obedire deeerUul; quanlo magis mil taluri impe-
lanl, ct uiliil lcrrcuum desidcraut , liibul iliuiiriii i.iiun ciriesti sludcre dcbenl, ui tu-lcsii.i piaecepta

|5Sl Isid. 1 1 . sn r.njiii., op. II. dixerii, vucem banc audiiam discipulorum Cbriili
l.\ eod. Isid. Iib. viii EinmoL, cap, t. Chsi ; vetuin Maiiinus apudquem auiea uulla iiun-
(57) S. Beaina in bunr locuui. lio csl aposlolorum, niinis uscilaniei liatc truus-
i j«; Uenc boc Ucaius MKruil, veluli qui supra tllill.
45 sermo vii. i.n it:s TIVITATE O.MMl M SS. M
perficianl ? (59) Milites lerreni qunruuquc loco \ rommillcrcbcllum, quoniam Doininu; JesusClirisius
millunlur, paraii ac proinpii sunt, neqne se uxo- vcniel vobis in aiixiliom. (40) In oculis carnalium
iiiin aul liliorum graii.i cxcusare polcrunt i multo bominum diabolns icnibilis csi ; in oculis vero
magis mililes Cliristi sine impedimenlo hujus sae- spirilalium lerror cjus vilis csl. Ab incredttlis ut
euli ciiicm impcraiori suo Domino Jesu Cbristodc- l«o timetur; a forifbus in lidc ut vermis conteinni-
bent obcdire, el conira aereas poteslaies pro amore itir ct coriculcaiur , ai<|uc ad momcntiim oslcns<is
illitis spirilualibus armis pugnare. Miltles saeculi rcpellitur. Secundum quod ait Dominus Mon :

conlra bostcm visihilem pcrgunl ad bellum; vos fugavit eum vir sagitlartus (Job m.i) ; scd laincn
auiem impcratoris veslri Jcsu Clirisli docti exemplo, fugnbitur a viris religiosis conlra ciim purasora-
sioe intermissione pugnate contra diabwlum toiins tioues niiltenlibus. In ttipuiam verti sunt ei lapidet
malitiae mngistruin. Mililcs lerreni cuni iniinicis (undm (ibiil.); scd linicbil scrvos Dei lortes in fidc.
suis pugnare dcccrtant armis uienies fcrreis; voliis I|isc iiialignns hoslis reputut ut paleas ferrum, et
nutem non esi colluciatio advcrsus carnem ct san- ul lignttm pulridum ees {ibitt.); formidabil aulcill
giiiucin, scd advcrsus principes ei reciorcs lene- viros in lcge Domini studiosos, et in sancia con-
bmrum liarum , adversus spiritalia nequiiiae in coe- versalione liumiles. ASttimabii maUettm ui stiputam,
lesiibus cuni arniis spirilualibus [Ephex vi). Miliics B et deridebit vibranlem liastam (ibid.); pavebit tamcii
sx-culares galeas in capiiibus rerreas gestanl in lidcles, Dci el proximi ciisUidiuiitcs ebariiaieiii per-
prxlio ; sed eontra m.ilignum drricouem galca feclaw.Cbaritas ergo Dei eiproximi maneal in vobis,
vestra Cbristus est et ilcfcnsio. llli ne vulnercntur ct conlra malignum draconeio fiequeitier mitliie
ab iuiinicis, ioricis ferreis sinii vestiti ; scd vos pro sagilias oralionis. Dilcilio Dei el pruximi semper sil

lorica Clirisii cbarilalem csiis indiili. Militcs mor- in corde , et ad expugiianduin inimiciim jugis
lalis ioiperaioris romra iuiuiicos suos lanceas nou oraiio nou dcficial dc oie. Ignis cbarilatis in pe-
ccssant emiuere et sagiilas ; vos aoteoi aeterni Im- ciore iion exsiinguatur, et jacul.i precuin conlra
pcraloris miliies contra iiiimiciim invisibilem ora- invisibilein bosteni sine iniermissione jaciantur.
tiones lllillile puras. Illi doncc piignain pcrliciaui, Oraiio frequeiis diaboli lela exsuperat. Immundus
arma non projiciuut a scmctipsis, nc vulncrenlur spiriius precum expellil freque.ilia. (41) ll.cc esk
ati adversariis; vos nuuquaiii dcbeiis sine armis prima virius adversus diemnnum incursus. Dae-
esse, (|uia vesicr liostis callidior csl illorum boste. niouia oratione vincuntur. Dciitn ergo, dileciis-
Terreui milites ad lempus conira bosles dimicani; simi, super omnia diligiie, eum<|ue sine iuierinis-
vestri aulcm bosies, quandiu viviiis in corpore, sione invocaie, ut virtulem praliandi conira ver-.
vobiscum pugnare non cessant. Illorum arma la- " suiias draconis digoetiir vobis concedere; qtialenus
boriosa sunt ad portandiim et gravia ; veslra qui|ipe ipsius adjuii graiia, illuc possiiis ascend rc undc
levia sunl ar. suavia. Illi pro lerreno labore lerrc- iilem malignus lioslis iioscilur corruissc ; ipso
mim accipiunl ilonativum ; sed vos pro spirituali praestante, qui pcr euiudem dilectissimum Filinni
ctKleste accipietis praemium, siium ab Ecclesia sua illum dignatiis csi proji-
Ne limcalis ergo , dilcclissimi , cuin draconc cere. Ainen.

(59) Ex lib. De sntularib. ilocum , cap. 20. (41) Isnl , liit. n Synonym., <1c Oralione.
(40) Isid., lib. iii Sem., iap. 5.

SEKMO SEPTIMUS.
IN FESTIVITATE OMNIUM SANCTORIM.

Joannes aposiolus ct evangelisla, Zebedai filius, D l'cce ego Jounnes vidi alterum nngetum iiicen.Un-

a Domitio elccuts, alque inlcr cscleros inagis ilile- tem ab oriu solis, habentem signum Dei vivi (Apoc.

clus, quem Cbrislus nubcrc volcnlem a caiualibus mi). Allerum angcliun ab orlu solis asceu<Ieiiiem

removit amplexibus : qui ct in ccena diviua dispen- el sigiiiini Dci vivi iiabenlcm, Ecclesiam dicil, qu.t;

sahone recubuit super Majjistri peclus; quiquc de a passioue Chrisli, qui cst verus S<il juslilia 1

ipsoDominici pccioris fonie incbrialus, verbi Dei cousurgil; <]iiia <lc cjos laiere in eruce pendcniis

sanctain Ecclesiam irrigavit quasi unus ex paia- exordium sunipsii, aique lolius Triniiatis in ba-

disi Quininibus. Posiea vcro divina praevenlus gra- piismo siguuin revereoler susccjiil. Gr.cce augcbi^,

tia, in spiritu cueluiu asccndit die Dominica, ibiquc Laline dicilnr nunlius. Recle eryo angelus tlicilur

angeio sibi ostendcnie vidit divina niysteria (,\poc. sancla Ecclesia, quia cunclis |>opiilis aniumtial Rei
prxcepla. Aliquantlo protuiuil paradisi gaudia,
i), ex qnibus ad noslram erudilionem ait inter cae-

tera :
aliquando iiiiiialur itiferni sujiplicia'. Istos admonct,
 S. \I\I,1IM I EGION SERMONES DE SANCTIS. JS
47

ui bona at.peiant : illis snaoct, ul mala cai A Sequilor : Et audiu' numerum signaiorum,ccn-
permaueanl prxdicat Itim quadiaginta quatuor millia tigntli,a umni tribu
lloriaUir isios, ui in bono :

malo recedani. Diralur crgo : filioium Itrael (Apoc. vn). Cenlum qnadragiuta
ilhs, ul eeleriier a
quatnor omnls quippe est Ecclesia ad knagi-
Eect tgo Joannct ri.ii altenn amjclum auendenltm
roillia

ricni el simililudinem sui Creatoris signala. Lntle in

ab onu tolit, habenttm sujnum Uei vivi : sciliccl
lignum Dei vivi babentcm in persona ejusdem Ecclcsia; canil IVoplieia : Signa-
sancttm Kcdesiam
magna qualnor angciit, lum cs! super nos lumen vulius lui, Domine (Ptal.
fronlc sua. Et clamavil voce
noeere lerm mnti, ilicens No- iv). (42) Omuiiio hacc csi omnis Ecclesia, quse in
qutbut dalum etl el :

Ule uocerc lcrric cl mari, ncque arboribvt quoadut- lol nttmero membrorum rredilur essc rundata pi'r

que tignctnut vrtfi Det nosiri in (ronlibus eorutn Chrisinm, <|ui csi Rrmissima pctra. Nant sanclorum

{ibid.). Pcr lios qualiior augelos diabolum inlclli- numerus innumerabilis cssc perliibetur, sicul in

|imus, qiii in quaiuor miuuli partibus babital in Psalmo legilur : Miiii auiem nimit honoripeaii suni

m.ilis bominibus, in quibus lamen a passione Chri- amici tui, beut : nimit confvrtalus etl principatut eo-

sti osque ad Aniicbristura esi rcli^aius, ct sub rvn. Dinumerabo cot, et tnper arenam muliiptica-

pedibas Ecclesix subsiraius, ne quantiim deside- bunttir (Pial. cxxxvin). Omniiiiu sanciorum numc-
tanlum noccal bumano gencri. Sic citini in D rus nobis esl incogniius, quia super arcnain dicitur
rat,

Evaogelio legimus : Dominui dedit suis ditcipulit multiplicaius : sed i.incn onmipotenli Deo iniegve

polutalem stiper ctuitia dtrnionia , ei ul lattguores cst cogniius, ad mjiis iniagitiem ct siinililudinem
[Lne, ix). El ilciuin Qnit inlrabil in l.'giiur prxsig altts. Omiiis procul riuhio fidelis
cnrareni :

dtmum forlit, et vata ejut diripiei, nisi priut aHi- anima, si sui Creaioris soquitur vcstigia, rjusqne

tnteril (orlemi (Matih. xn). Ligalus esl igilur -in ciiin 'iiiini dcvolione servai pixce|ila, siguum I>. i

suo corporc dinbolus, hoc csi in maiis honiinibus, vivi porial in froulc sua. Quamvis quisque iu 110-

ne seducal naliones crerieniium in «|ii:iUior inundi niinc Domini sil bapliaatus, ct sacro cbrismaie un-

uariibus, scilicei sanctam fccclesiam qtiae csi Chri- ctus : laiiien si aniplius excreetur in nialis operi-

sii corpus. btis qiinn in sanclis aclionibus, iu nuuiero signalo-

Ilunc ergo increpal angclus, id esl Ecclesia sub rum 11011 cst compulalus. Qiiictinqne igitur slgnoiu
persona quuiuor angelormn, ne ierra3 el niari 110- Dei vivi 111 ironic sua h.ibere desiderat, G.lein Dei

ceal, lioc esl eongregaiioni fidclium, donec signen- qiiam in haptisiuo accepil iiibouis <>|>ci il>us o-^iendal.

iur elecii, qui prajriosiinali sunl ad rcgnum ice!o- Iternm subjungii, diccns : Potl hcec vidi iurbum
ruin. /psi cnim datum esi, scilicei diabolo, noccre /-• ma§nam,quam dinumerart nemopoteral exumnibut
lorrxct mari, videlicet potosias luniandi Ecclesiant gentibns, ct tribiibus, et populit, ei lintjuis : tlantet

liei ; sed lanien bonos lemai ad probationein, ma- ante thronum {Apoc. vh), Non dixil, posi Iitc virii

alium popiilum, aui alijm lurbam sed vidi popt -

los vcrn ad dainnatiouem. Teolalio diaboli bonis :

profii-.ii ad augnicnimu remuncrationis : malis vero lutn, id esl eumdem quem videral in myslerwceu-
Rl ad cmnuluui damnationis. Nuu amplius icni.a lum quadraginla quatnor millia , hiiuc vi.lii oiorio

electos diaboliiBi quam ei Hens permiltil, qnia iuiitimerabilcm : ct quein viclit c\ omni Iribu filio
quarovis per iiialam volunlalein seniper cis knla- riim Israel, ipse csl mrba magna cx onini tribu, et
tioncs iiiferre cupiat: lamen si a Deo poleslatcin populo, ct gcntc, ci lingua. Iiomiuus manifesiat in

unu accipil, nnllaieiius adipisci poicst quodappeiil. Evangelio , toiam Ecclosiam sive ex Jndxis , sive
Linli: cl Mjluiit.i^ ejus cuni sil ilijusla, lameil, IVn , \ g, 'ntiii ns cisc duodecim liibus Israel. Vo», in-
nrniilieuie, potcstas illlus estjusla.Niinquain iir- qitil, qui secttii cstis me, tedebitii tuper duvdietm
ius elecliTura Dci icnialiones rixmononi suslincrc tedet, judicantetdttodecim 11 .Ims Istael [llutili.\i\)\

|io uisset, m Deus nmliiiani eoniin pio moderainiiie ciiui sancti apostoli umiieiu Ecclesiam iudicaluri
iioii rcfrcnnrel. Umle ct nunc dicilur: A'u.'ile no- siul, qux 11011 cst e.\ sola circumcisione, scd cx
ttrt Itrrie, rl mmi, itequt itrboritnis. Ac si dicercl : I) oiimi iribu, el genle. Uii cenluiii quadragiuia qua-
tiolili nvcerc lernv, id csl tcircuis aclilius dcditis, luor inillia non sunt iufanies quos llcrodcs occidit,
vcl Jndaisjam vomere lcgis cxcultis : et mari, gcn- til quidam ptitanl; 4111.1 illi liieruut de Iribu Juda
tUibus acilicel amaricalis, ac diversis vitiis Oticnti- fere duo millia, el pauci de iribu Beiijamiu; is 1

bus. In bac ciiim Ecclcsia prxsenli boni ct mali si- autcin e\ oiuni tribn, ct geulc, ct I ugna.
iiml siint permisti. Dicalur crgo : Noliie uorerc ll.cc ,si i^itnr universa li. cli sia, qux uindala csl
i .
. lesiae Dei mpei id quod vobis »1 concessuin, nec siqira liriiiain pelrani, Imc cst iu Cbrislo iu iioveut
anle lciii|ius .1Dco consliliilinn, 111 ct jiisii juslili- gradibus coiistiiuia. Prinio gradu passione Doinim
i.iiiur adbuc, el qui in sordibus suut sordideutur lun.l.iiiii Ecclesia, cjiisque cxcmplo paupeiiaiis ti
•dhuc Mpoc. xxn): quousqut- Cbrislus adjudicium cbarilaiis specialiter esi iustrucia. Lavacro etiam
venial inquojudlcio vestra nequiiia dttriui <"n- s.iluiaii renasi ilnr, ei doclrina huraililatis perfici-
ricmneinr, ei taociorum paticntia gloriosius '010- tnr. Posiremo crucis iropxo inunitur, cjus<|ue prc-
n.lnr. tioso sangiiiuc caplira redimilur.

,
ElS llcalo, [,.1
 ;

w SKRMO VII. IN FESTIVITATE OMINIUM SS. 50

Serunilo gradn duodccim apostolorum numcro \ gradus sanclarum inslilulionum comscciiqciis a pas-
laiiquain duodecim porlx, vel certe tanqiiani duo- sione Clmsti calholica, id est uuivcraalis ilo loio
ileciin horx iliei claritatis refulserunl lnu.inc in toio mundo collecia Ecclesia, penelravil ct quoiidie ue-
iimnilo pcr iiiiius magislri exempliim ct lam opcre netral coelorum rcgna, ci reguai
:
cum capiie suo
quam sonnone iloccuies, copiosum aSque
fai ieutes, Jcsu Clirislo in sscula.
immensum crcilenliiiiu muliipliraveriint nuineriim : Sequilur : Amicti, inquil, stotis aibit, et palmw in
ei sic in agone palicniix ei cliariiaiis aique bu- manibut eorum {Apoe. vn). In stola alba vita signa-
uiilitaiis, cxemplu Salvaioris triumplianles , c<e- lur iinniaculaia. Quod aulein ait, el palime in intnu-
hstc peiielravciuut reguuiu. but eorum, nec immerilo ; (45) quia palrax compa-
Terliogradu iiinumera martyrum «gmina san- raiur vila justorum. Paliua inferius tiictu est aspe-
ctorum apostnlorum sunt secuti vesligia, accipien- ra, el quasi siccis corlicibus obvolula; superius
lessanclx fi.lci arma, induii juslilix lorioam, despc- vcro et visu ct fruclu csl pulchra. Iuferius corli-
xcriinl inuudanx cupidilalis dcleciamcnla, respiien- cum suornm invululioiiibus angusiaiur; sed supe-
tes ouinia i|ua: virfeniur sicul stercora pro Chiisi rius uinplitudine pulcbrx
,
expauditur. viriililatis
noiiiiiie (Vhilip. m), ne servirent idolis ad mor- Sie profeclo esl clectoriim viia, inferius despccta,
icni, irailideruin corpora sua. Kt ipsi coronali fe- B siipcrius pulclira; in lerra vilis, iu coelo pretiosa.
fici mariyrio cum aposio!is deputali sunt in Viiajuslorum in lcrra, lioc cst iuhacvila, quasi
i<?gno. muilis coriicibus involviiur, dum iuiiumetis uibu-
Quarlo gradu sequiturpia alque fidelissima bea- laiionibus aulicla angusiatur. In illa vero snninia
toriim ceriamiua confessoruni, qui iutcr sxvam wleniiialc quusi pulchrx \iridilatis fol is ainpliaiur,
rahiein pagaiiornm sua idola dbfeudenlium coufitcu- '' u,,! teternx beaiitudinis prxmium a Dro eouse-
les Doniinuui ei Salvalorem omuium, non parum et quilur. Sed laineii in liuc distai palina cxleris ar-
ipsi Doniino acquisicrunl populum per bouxcon- borum geueribus, quia cxlerx arbores juxia lerraiu
versationis exenipluin. Coiilumelias vcro sibi illa- iii suo robore grossiorcs exislunl, stirsuui vcrocirca
las pro amore Cbristi xqiianimilcr lolerabaui ,
ran os angiisliorcs liunt : et quantu amplius cra-
<t per cbaritalem pro iiiimicis suis Deuni exora- sccndo su.Iiu.ioics cllieiuulur, tauto inagis in allum
ba.il. s..u iliurcs rcdduuiur. Pulma vero circa lerraiu slri-
(Jiiinto gradu occurrii dignilas pontificiun, cx- cta est el aitgusia, suisuni qtiippc cst ampla;ut
icr ijiie ordines calhulicorum sacerdotuin vicem q i| « lenuis et delicatfi ab iinis iucipit, crcbccndu

Miscipienles saiiclorum aposiolorum pro regiininc aniplior ad sninnia conscendil. Alia itaque .nbusu,
ISrrlesiarum, alque regenei alione rredeiiiium pcr ' quibus, nisi lerrenis bomiiiibus ac lerrena lucra
l.ivarruiii uiriusi|ue sexus fiileiium populorum. dcsideiaulibus, iiiveniuniur csse similia? Quia sine
Sexio gradu succcilit sacralissimu religio cce- dubio oinocs bujus sxculi aiuatorcs in lcrrcnis
nobiiarum, monachoniinqiie, ac virgimim, qui a aciibus sunt fories, in co«lestibus auicui siiut debi-
Mccnli segregaii lumullu ad sanctum omnipoientis Ks. rro teinporali <ini t>|.>e gloiia usquead niortcni
Dei cougregati sum servitiuin. Ibidem ilaque per- dcsudarc appelunt, ct pro vita perpetua laboraro
jiiaucnles rcligiosissiine in suuima absiinentia, ct coiilemnuiil. Amalores bujus lemporalis vilx pro
bonx convcrsationis viia usque in Unem persc- lerrenis Incris sxpc injurias tolerant, et pro coelesii
veranies, digna posleris reliquerunl exempla. mercede parvissimi verbi ferre coiilumetias rocu-
Sepliino gradu sequilur conversatio sanclorum Terreuo judicio loia din infaiigabiliter insi-
saiil.

IVriiin anacboreiarum, id est eremilarum, a pu- siuni, in oratioue auieni curam Deo iu uuius borx
1 lica conversatione recedenlium, arduas eremi so- spalio las>antur.
iitudines pcnctranles , divino fruentes ailoquio ,
At contra viia jusloruiu palmx comparatur, quii
liuierunt vitam suam, cupientes dissolvi, et esse in lerra angustatur, et in coelo amplialur. !n lerrc-
cuin Clirislo (Pliilip. i). D nis sludiis sunldeliilu;, el in coeleslibus-foi les. Sxpo
Octavo gradu =uccec!it oi\!o pceniicnliuin, et gra- convcrsaiio eleclorum plus proficil finiendo, quam
via crimina deflenlium, qui ncc ulira peccare con- propouit inchoando; et si inetuens aliquando prima
teniluni, et pr.cicrila plangere uon Jc.sistunt Et inchoal, lcrventius tiliima consumil ;
qcia vidclicet
qnanlunr fuit illis in peccamlo pcrversa; menlis in- scmper incboare se cxisiiinat, et ideo infatigabihs
leniio, lanlum perseverat in eis humiiitatis et chari- i» bouo opere perseveral. Ilanc seilicet jiisloriiin
tatis usque in fiiicm pleita devolio. persevtraiiiiam propliula iiilucns, dicebal : Quicon-
Nonus liic norissime grailus superioribus compa- fidntit in Ovmino, mutabunt fortiluilinem, ei astu-
ral primx xtalis infanliam paivulorum, qui anie- ment penn.is «t aquilcc, current, et non taborabunl
qtiaiu noxium iucurrant peccati reatum, prxsentis auibulabunt, et nondeficient (hai. xl).
\iix liniunt cursuin. Dc quihus Douiinus diiilin Vos igitur, fralres ebarissiuii, si ad xternx re-
Evangelio : Sinite parcules venire ad me; latiuin est muneraiionis prxmia cupitis pervenire, vita vestra
enim rcanum coiiorum (Matih. xix). Per hos novem assimilelur paltnx. Si veraciier ad xiernam de3ido-

(43) E\ Beato, pag. 561.

 :

i.1 S MUITINI MSGKJN SERMONES DE SASCTTS. W

r.nis pcitingeri' beatitudineu, resin conversatio A ne al> eo mnrmnr, rcl delractio, aul conviiium egte-
palmx li ilnji similiiudinem. Vila veslra in iiuil sil diator. Liugua uuiusciijusque restrun in Dei laudi-
angust.i, in suinmis amcm sii ampla; reslra con- Ims tatetnr, ei ne in eonlumeliam alicujus proruni-
«ersalio siricia fial in imo, laia vero in siinuno. pat, temporc congruo silcnlii viurulo religeiur.

Arcia quippe esi \i« .

quae ilucil ad rilani ; ampla, Henlem veslram cuin oniui sludio cusJodile, ram-
qiue ducii ad niorieni [Maltk. rii). I\r amplam que pcr reram confessiwiem a peecatii ei viiiis
riam iropii desremhnil in niernon, sed pi r striclau emmidaie, quia il>i conslslil origobomr eogitalionis
jusii aseendonl in tudum. Per laian quideui seuii- aut nial.e. Cor reslruili in inedilalionilms Scriptur.i-

lan analorea moudi perguut ad intei iium, per.m- runi apcrijlur Christo; nnxia auleui el vana rc-
gusimu rera iter anici Dei perremuui ad regnum. spucndo claudalur diabolo. Ycniri etiam meiisura
Uanus igiiur reslra, dilectissimi, sim ad bonuui imponalnr, ue muliiiudiue ciborum snpra niiHiuin
opus promptae, ei ad inaLim caienii dileclioni! Rei distendalur, sed ui cnm snbrictaic incdiocriier re-
n proxiui sini aggrarala?. 1'edes vesni veluciier liciaiur. liujusmodi, fraires ei iluiuiui mei, ad insiar
cunani ad serriliuu onuiipoteniis Dei, el ad ditcur- p.ilmac viiain veslram in lerrcnis aclibus coaritale,
remJti in per plateas cirilalis (Cant. m) compedc et in spiritaiibus sludiis auplilicaie, si in die ju-

religiunu sinl obsiricli. Oculos corporis reprimiie, li dicii cum onmibus sauctis laboruiu veslrorum pai-
nc ranilalem «ideanl liujus inuudi; oculo» vero tuas cupiiis accipere. Matulas eliam riia IClUai
imuiis aperiie, ul Dcum iu spiri u pnssiiis cnniem- qnotidianis lacryims abluile, nl posiobitum vesinun
pl.iri. Aiiics vesira derote ad audienduui rerbun ad cslestc regnuin possilis pervcnire, et Kegeiu
Dri apcrianlur, cl ne per cjS inlrel veuenuiii moi- saucioruin in dccorc suo regiiantein ridere, ipsa
uferuu, verba scilicei adulanliuiu stve deiralien- pnsianle, qui in Triuitate perfccia riril , ei reguat
iiiuii, spinis liinoris Dci sepianUir. Oii restro, se- Deus >icr sxcula sa.-culorum. Ameu.
rundum Psalnislan, cuslalia inpnnatur (/'».«'. cxl).

SERMO OCTAVUS.
LN TRANSLATIONE SANCTl ISIDOIU (44).

JVou I nubit Jjinui saw a jiujuribns nivis ; omnet (_;

Cum anlcm, ui videtur, de regiuiiue eldispoittioM
cnim dommiei ejmvesitii sttut ilu;>licibui i Ptov.xixt), Ecdcsiarum sollicilus sis, lamen de ea ipi.-e le spi-

Ani.o ab Incaraatimie Domiui ferc millesimo teu- ritualius (45) f.imiliariusquc rontmgii, dcccl ut sol-

u-s ino quadragesimo seplimu nunlius summi Regis, iicileris. Loquor auleu d« c.i, quDcmir.i muros ur-

ridelicei augelus queui iniuit Dominus in ciicniiu bis Ligione.isis ibesauruiu corporis tui continens,
limentium eun [Ptal. xwin), unus ex eis qui stMper religiosis clciicis praparalur inbabilanda.
riileMi fiicicm 1'anis 7111 iii tatlitett (MuttU. xviu); Ad baec dominus UidorustSollicilor, Inquit, inper
felici ruinoie nuntiaril iu curia sunni Imperaloris liis; sed pracipue dc indumentis Deo seivieuiium
qui iinpir.it vcnlis ci uari (Muttlt. viu), parari, rel iu domo illa clericorum; nain viilui ipsnrum jam
poiius reparari d.miuiu beaii Lidori liispaleusis necessaria cx magua parie parari, ci rcliqua sufli-
i|uoiiJ.im uetropulilani episcopi iulra muros urbis cicnlius pra-parabo; sed lerr.i illa non abuidat ve-
Legimiensis rellgiosorum clericoruin ordiui et in- stibus. Volo auiem cos habentes vicium el restilom
babilalioni. Ojio lumoresuscepto, venerabilis Paler iis conlcnlos esse (/ Tim. vi). Ail lia;c l'alcr Au-
Auguslinus calbolirae Lcclesiue doclor rgregius , gustinus : Ll ego, inquil, providcbo bis filiis tuis

graiiilabuudus el exsuhans, doiniuuin Ibuloium in- iiiduuicula. Legitor aniem apud Salomoucm de iuu-
n 1 confessorei praecipnuu ncsrio quid secum me- " licrc quadain, quud wn limtbil doumi sua: a [rigori-

dilauieui, inluens, sic eum illoquilur : Qui I cst, 4m niiis, .icivieia. De qua ci ibidcm subdilur
rererendc traler, quud lecnn rolris? Nunquid ali- Operutaett liuum ct lanam H'101. xxxi). Ad luinc
qmd dc Scripluril cxpouendis mediiaiis? Scd iu ergo nioilijin cgu liis (iliis cl doinesticls luis vesleni

liac p.itna spiriiuum, cuelum, id est Scripuira 1

duplirem ex liuo lanaque r.oniexiaiu, topei pdlk cum
exlendiiur sicui pcllis (Pm/. ciu), sed plicatur sicul icilicci ct capan, in i|uoruni altero manditiam, iu
libcr (/ioi. xxxi» , urc plebes doctrina iudigerc alicro rolo liuinililatcin inlcUigi ;
quod ei hpnrora
iscii, quia lnc implelnr illud quod icriptum qiini|iic vcsiiiiiu colore ci apparalu poicvi agnosci.
esl : Aon docebit vii ynximttiu »111011 : omuti imm .Yuii corporU unudiiia caudorera nabet, ci nigredo
cognotcentwu a miniiiio utqueadmajorem Jer. wxi). vcsiis buuiliiaieu rcpraseniau Nostietiau beatis-

(441 Qnare bic el Mquem sermo iu Traoslatioue rniiii sese rcriit in re omninq miranda, cujus fidcm
Isidori i'o ipia ncc rerbuin iilliim exbibem, nb au- ptnes lerlorera relinquinius.
rtore pixlilulenlur, liaud facile siispicerji. Tolui 1 i"-. tortitnn spccialius.
S3 SERMO VIII. 1N 1RA.NSL.VT. S. ISIDOKI.

simain Virgiuein Malvciti Dumini ulioquespccialilcr A Dci perfeele iiiuimIuiii coiileniiiil, visibilia drsjm-ii,

filiaSC veslilam. Lndc Cl de ea B( ripluiu csl tVoritl : scqtie ipsinn iu ctmlemjilalioite sui Crcaioris intror-

Likmii dala tii ei : dccvr Carmeii, et iiaron (Isai. sus recolligii, quasi jaiu a uiiuuUu prxsenl s sxculi

xxxv). Kl ipsa dc se ait : Quia resi>eiit Dominut iiiciditur, et xlernx pairix civilms meule ct desi-

itumUiiaiem aneilla tute (Lue, i). Iu apparalu quo- derio insuilur, lioc csi iiineclillir, ut dulccdinein

<|ue barum vcsliuin ideui aiicndiiur; nam veslis coelesiis rcgni, qu nu perfecle nondiini potesi, saU
liuea niiilio laborc et diiu cullate perficiiur, uou lem suspirando degusiet, el sic superpclliceuin lo-

usque adco vesiis lanca. Ad hunc inodum mundJiia lius munditix ei honcsiaiis aptatnr, quiajain socio

carporis mullo laborc mulloque conalu uiiliier lia- lali perfeciorum iikmeus efliciiur,

lielur ei custodilur, uipoic cui rcsistii Jcx membro- Jam pcr Dei graiiam, fraircs, snpcrpcllicciiin

ruiii, fouies, et languor nalurx, siimulus carms babetis; sed lamcii oviua capa a.lliuc iudigciis.

qitcm pati se cliam Apostolus^oiUitctui [HCor. xu), Laneael itigra veslis litiiniliiatein iiisinual religiosx

prava ct lluxa consueludo, cxicrioi alieu.e culis il- coovcrsalionis. Lana igilur priimnii ioudeliir,doinde

leccbrosa lcnlatio, inlcriur lioslis iucculiva sug- mundaiur ct abluilur, colo suspendilur, in lll.i rc-

gcslio. digilor, lexitur et insuitiir, ct sic capa pcrficilur.

I)e liuo auiein planuin csl, quia primura a lcrra In lana Dei doua ostcndiintur, qux itoliis a Dco iw

avellilur, deinde in fascicuios colligaiur, in l.icum prxsenli vita Irilnnuiiiir. Latia crgo londctur, cuui

dcmiilitur, ad solen) exsiccalur, quisquiliis ct siupa pinplcr Dcuui lerreua subslantia abjicitur. Lana
emunilalur, per coluin in lila redignur, in glomos quasi mtmdalur ei aWuiiur, cuin largiiionc clecmo-

complicatur, in lelam cxteiidiiui cl coitlcxilur, t.m- synaiuni bo;iio a pcccalis miinilalur. Uu.lc illud :

dcm incidilur el insuilur, ei sit: supcrpciliceiiiu ap- Dntc eteemosgnam , <.l ecce oinnin iniiudn sunt wbis
laiur. Liiuiin enim de. lerra orilnr, per <iuod can- (Luc xi). Coio lana suspenililur, dum suiuma vigi-

dcns dccor niundilix, et eorpor. lis alqvc spiriialis lanlia atleudilur, ne aliqui.l causa jaclanlix, vcl
caslilas dcsigiiatnr. Liiiuni ergo primuin a lerra inanis glorix amore iribuatur. lu liU rcdigilur,

avellitur, quia quicunque eausa liiuoris ei atnoris cuiu discrete eleemosvna largitur. L.ina conlexiiur,

Dci jiiunditi.ini castitalis liabere desider.il, uecesse quando operibus ntisericordix sludiose insisiiiur.

est ui piimuin lerrenain ac sxcuburcm cunversa- Tcla prxciditur, cum j.nn volunias babendi ab
lioncm dcserai, seque ipsmn socieiaii religiosortim aiiimo periecic excltidiiur. Tandcin iiisuiltir, cuni
virurum coujuiigal, coiigruum cst ciiain inde cor- jam qttilibet conversus de activa vita couscendciis,

poraliler quisquc leeedere, ubi se ineiniiiii viliis relictis omiiibus, vitx conieinplati vae inserilur at-
^
diserrisse. Picrumquc eniin dum imitaiur locus, que conjungiiur, el sic rcgularis capa pcrficiliir,

muialur eiiaui iiieulis aflectas. Deiudu liuuin iu fa- dum sibi a Deo pcr bonam oper.ilionem induincnUiui
gcicttios coliigaiur, ijuia oponei illuiii qni prius xlernx glorix promerelur.
rarnaliier vivendo per illicitos acius deJluelai, ut Iterum t>eaiissiniiis Augustinus sanctum alloqui-
viitculo divinx cltaritaiis obsirietus sese intra sui tur Isidorum , dicens : Reverende fraier, ecce
tordis liosjiiiium recolligat. Liuuin posi liacc in la- oinnes domcslicos luos, sicui pronusi, duplicibus
<etun dimiilitur. Pcr lacum, quia seutper est in iino, indumenlis veslivi. Non ergo timeas ulira tlomui

touipuneiio cordis figuralur ,

quia sicui liiiiim in lux a niveis frigotitiiis, dom oiunes donieslici uii

larum miindaiui el abluitur, ila peccalor inl.icry- vesliti sunl duplicibns. Prinniui eis aplavi supcr-
mis coiiipuiieiionis, qua: cum profuinlo gemilu jie- pelliceuin, qtto siguificalur mundilia meniis Cl cor-
<toris nriuntur, a peccatis ei viiiis mundatur anjue poris; deiiulc capani ovina lana conicxlam, in qua
aMiiiiur. Deindc ad so!em exsiccalur. Deus est vc- oslcndiuw innooentia vitx, et Iruinilitas conversa-
rus Sol justiti.e, a <:uju3 calure neino se potest abs- tioiiis. Tu igitur, veiicrandc Irater Isidore, eis

conderc, sciiicei ab ejus cognitione. Caloie igiiur victualia suflicienier acquire, ut, dtim vesiibus

xtemi Solis exsiccatur in lionune illicilus bumor D abuntlant, siite indigentia Deo possint servire. Tibi

iibidinis.qoia illius siiccensus cngnilione ae fcivore eiiaui competiteos moncre, dum cs prxscas spiritii

cbariiaiis, staiim rcccdil ab iiilcniiono pravi operis. el corpere, ul regulam sibi a tuc instiiinain cuni

Miuulaiur etiam linum ab slupa ct quisqniliis ,

quia omni devolione siudeani iniplcre. Prxdica ciiaiu

quilibel' conversus, per posniienliani nuindaiur ab illis, ul stixtrose spiritalibus inlixrcant olTiciis, ne,

Uliiiiis et supcrvacuis aciionibiis. Linum iiem per tjuod absii, lerrenis delectali bonis, oinnino careant
«oJmhi iu liJa redigiUir. (Uiluin geslatiir in sini«ua, aricrnis. Ad ba;e uoster palronus sancliis Isiilfirus :

fusum vero iu dexlera : ei sicut dcsccndunt lil.i de revereiitissiiiic Paier Augtislinc, sic tc decet cos
coto, sic ouiues actus servi Dei *ie praelati sui |>en- horlari, beue vivere. Onmipolenli Deo referimus
•Jcnl arbiirio, ita ttt nibil ci agere liccat sine illius adiones gratiariun, qui le conslituil Doctorcii! san-
consilio. Dcinde in glomns ooiuplieaiur , fjuia sub ciariiin Eeclesiaruin.
imperio sui pwpositi restriugiiur. Post ba>c in le- Ecce, fiaircs cliarissiini, pcr Dei graliam a bcato
Jam exlenditur et coulexilur, duin jubeule praelalo, Augustino stillicienier cslis instrucii et reguia- ,

fotis ciinlus tliscurrcndo, bona t\ux polesl, ojiera- ribus veslimenlis, vidclicet supcrpellieeo ct eapa,
tnr. Teh lauJeiu in idilur el insuilur, dum servus tlupliciler induli. In snperpellicco, sicui jnm snpra.
53 S. MARTIM LBGION. SKRMONES DE SANCTIS. W5

niuiKiuia mealis ei eorporii design.uur. A rius iniiocentiain siinul.nnlo , non cessal , detra-
•liciuiii csi,

i^iin Iratres, ne subier snperpetlicenm liendo, imiruuiiainlo, susurrando, comcdere carnes

Ca-fese r.

blcal fornic3li». Milii crcdile; BUpcr- proxiraoruiu suoruni in occollo. HabituiH ergo
.'amnabilis
lliceo noii induilur, qiiisqtiis forniealione |iollui- reDgionis, fr.ures, quem pratteudius specic, bouis
p
lur. O/oid prodcsl fon.saiite oenkis lioiniiiom sn- operibos iuiplete. Nnn qujcraiis aliuJ esse in oc-
perpellieeum ostendere aqua abluluni, ci iiilus anlc cnlio, et lliud in publico. Concordet animns inle-

eorpos Ibraiealione polluiuinT rius ciiiii religiosis vesiibus. Concordel vita ciiui
•culos Dei porUre
Aui quiJ prodest forii in eonspecu boiuiouin ile- lingii.i. Sanctus csl liabilus , sanclus sit auimus.
inoiis.raro munJiiiam veslis, et oecoliare intiin- Sanci.i sunt vesiimeuia, sancia sinl opera vestra.

Sccus iiiiniiindiliaiii foruieatioiiis ? Nihil celalur Babenles igitur, dileetissimi , viciuni et vesUtnni,

ante Deum : videl ocrulu qai fecii abscondiia : bis conicnti estote (/ Tim. vi), et nulluni apud vos
Omma nuda et aperla tuut oculis ejui (llebr. i\). Vos retineaiis proprium. Procul dubio ipse facit furliun,

igitur mooeo, dilcclissiini, ue velitis esse tepulcra qui in cominuue babel omnia ciiui cxleris fralri-

dealbata, qux (orit quident apparenl liominibus bus, el apud sc aliquid liabet ubsconditum. Ouiiiia
ipeciosa, inius autem plena sititt ossibus mortuurum, in coiniiiune ciiin c.clcris fr.ili ibns possidere, ct
et vermibui, alque omiii spurcitin (Mtitih. xxiii). *» apud se aliud abscondere, quid esi aliud nisi posl

Capa cx laua cotilexilur ovis , et ideo buiuili- mortein seipsum poenis lraderc?Qui iu cominiine
laleiii signilicat religiosx convcrsauouis. Igilur , babct ciim c;ctcris iralribns vicluni el vestiluin, e'.

eharissitui, SOlerler pr.cviJcle, ue lupus late.it sub aliud retinel abscoiiditilin , quid esl alunl quam
ovina pclle. LuJe Douiinus in Evangclio : Auendite manifeslum furtuin? LIi-^i», Iralres charissimi, di-
a fniiis proplietis, qui teniuni ad tos in vesiimenlis vitias conleinniie, paiipertatem diligite, terrena
oeium, iniriitsecus aulem suut lupi rapuces (M<itth. dcspicile, ccelesiia dcsidctaie. Niliil snpeifluum
mi). L/apus i.itet sub pelle ovina, quando snb ba- quxratis, nibil apud vos retincatis, nihil abscon-
bitu icgularis vitx latct biniulatio, discordia, alque datis, si ad communeni socictaicm eiectonun Dci
invidia. Sub pclle etiain oviua lupus latet, cuin pervenire desideratis ad quam vos perducere di-
qvilibel siinulaioi' scib specic religionis proximis gnctur ille, qui in Trinilate perfecta vivit ct reguai
iuis uocet. Lupus rapax est iulriusecas ;
qui exte- Dcus per omnia ssecnla sa;culoruiii. Ameii.

SERMO NONUS.
Tl IN TRANSLATIONE SANCTl ISIDOUI.

Xon ttmebil doirmi titit a frigor bu> ititis; umnes C mnjorem (Jer. xxxr). Cum aiitcm, ul videtur, dc
tnim domestici ejus testiti ntnl duplicibus (l'rov. rcgimine et dispositione Ecclesiarum solliciiiis sis,

xxxi ). Nunlius suiiiiiii Regis. videliret angelus lauien de c.i qux te specialius I uiiiliariiisqnc coiv-

i|iicm niiltil Iruiiiiiiiis iu circuilu liuieniiuin euni lingil, decct ul solliciieris. Loquor auiem de ea,
(Pja/. xxxinl, iiinisex eis qui seinpcr viJent f.iciem qu.c intra inuros urbis Legionensis Ihessairam cor-
Patris qui in ccclis esl (Uuuh. xvm) felici runiure jioris lui coiiliiieiis, religio»is clericis praeparalur

Riiiiliavil in ciiria suinmi linperaloris qni iniperai iuhabitanda.

vcuiis et inari (Matih. vin). parari, vel polius rc- Ad haec (lominiis Isidoms, snllicitor, inquit,
parari Joniniii beali lsidnii Ilispalensis qilOllilain supcr his, sed pnccipue do iiidumenlis Dco ser-
nietropoitaiii episcopi intra imirns iirhis Legio- vieuliiim iu domn iJI i clericorum; nani victui ip-
ncnsis religiosorum elericoruni onlini cl iulinbi- lorani jam neccssaria cx magua parle paravi, et
lalioni. Quo rumiire siisceplo, venerabilis Palcr reliqua suflicieniiiu prxparabo; se.l tcrra illa non
Aofusiinui railiolic.i; Ecclesi.r. Docior egregius, aliund.it veslibna, Volo autcm eos habentes vietuin
giaiiilabuiiJiis ct exsuhans, domiiioin Isidonun et veslilum iis comentos csse(/ Tim. vi). Ad ba'c
Dociorem llispauiarom, nescio quid scciiui medl- _ Pater Augusiinus, et egn, inqitil,
providebo bis
lanieiu iniee s, sic eiiin allaquitur : Quid est, re- filiis lnis indiimcnin. Lcgillir auteui apud Salnmo-
verenle rnler, qund iccmn vulris? Nniiquid .ili- nem tlc iimlicrc quadam, quod non timtbit domui
qnld iii: Seriplurii exponendis meditaris? Sed in suiv o frigoribui nivii, el caMcra. De qua ct ibideui
Iiuc pairia spiritnum, ccelum, ld esi Scripiur.i non snbJilur : Vpcraht tll liniint, el lunum (l'rot. xxxi).
«Xlcndilur si.iil pellis (l'>al. Clll), BOll plicHur, id Ad huiic ergo iiioduni egn liis Oliii et Joiaeslicis
est iiiTolviiur sicni libi (Imi. xxxiv) nec plebes tuis visiem duplicem es lana linoque coniexiain,
docinna inJ gere oguusris, qiii4 liic i<iipletiir illud
i Siipeipelliceiiui scibcel el Cipain, in quoroiH allero
qunj icriplutu esi Non doctbit proximum m muiidiiiaiu , iu aliero volo huiniliuiein iutelligij
iuum, omnu tmm tofHoictnt mc a minimo uiqm ad quoJ ex ipsarum quoq,ue vestiuin colorc ct a[ipa-
;;7 SFRMO !X. IN TRANSLAT. S. ISIDOIU. B3

r.iin potest ognosci. Nam corporls niumlilio can- A conjungilnr cl snpra el circa se, in deeimn roboru-
(lorcni babct, el nigredo vcsiis liiimilitatein repra?- lur, inultimo perttcitur et consuminaiur. Naui cimi
sentat. Nosti eiiam bcalissimam Vi r^i nem Halrem ineipit bomo cogilare intra se, quam brevis sit vo-

Domini liarum vestiuin specialiter fuisse vestitain. Iiiplus quae faineni sui patitur, et faslidio abjeclo,

Lnde et tleea gcriploiltesl :G/orifl Libani duta esl ei, cujus subinde operiat, aut redileal, aut pocnilct.
decor Cmmeli, et Swon (Isni. xxxv). Et ipsa dc se (Nam habel lioc voluptas ouinis sliniulis agit :
fn-

ailtQura respexit Dominut Itumihlatem ancitlte suat rentcs, apumque par volantum, ubi graia niella fu«

(Luc. i). In apparalu quoqnc liarum resiium idem ilerit, siimulum reliiiquKin conscicniia.) Cum lixc,

atlenditur : nain vestis line.i mullo l.iliorc et difli- inquam, nieililatiir bomo, faclus aniinal prouum ei

cultate perlicitur, non us(|ue adeo veslis lanea. dedilum vcutri et genitalibus, cui Deus
Ad hunc inodiim mundilia cnrporis mullo labore Ottnblime dedil cxlnmque itieri
inulloque conalu utiliter liabctur el cuslodiiur, ut- Juuil, et erectos ad sidera tollerc vullut;
(Uvid. Hei. I. .)
pole cui resistit lex meinbrorum, fomes ei languor

naturae, Blimulus carnis, qneni paii se eliam Apo- exborreal coonum sordidx voluplatis , ct carna-

siolus confiieiiir (UCor. xn ), prav.i ci lluxa con- lis volulabrum colluvioiiis aboininclur, el sie li-

sueludo, exterior alicnae cutis illccebrosa leniatii»,

R nuin a lerra avellitur. Omne enim peccatum quod-
inlerior lioslis inceuliva suggestio. cnnque [eccrU Itomo, exira corput est ; qtti aulem
l)e lino autem plaiiiiin est, quia priumm a lcrra [onticalur, in corpus tuum peccai (I Cor. vi). Iloc

avellinir, dcinde in fasciculos coltigalur, in lacuin avuKcrant quibns Aposlolns dicebal :

linuni a lerra

dimiltilur, nd solein exsitcatur, quisqililio el stlipa Quein ergo fiuctiim habuisiis luac, in qnibus nunc

ciniiudalur, per coliiin in fila rcdigitur, in glomos eiubesciiis? (liom. vi.)

complicalur, in lelam extendilur et coniexiuir, Conseiiiienier cuni dispouil astensiones iu corde
lar.dein incidilur el insuilur, el siu superpeliiceora suo (/'««(. lxxxiii), ut inirel in poleniias Domini
apiatur. Ad biinc niodum multo labore sudatnr, ut (Ptai. lxx), eligilinagis abjectus csse in doino Dei,
exeaux carne rubigo cjus-et lenax viscosiias supe- quain babitare in labernaeulis pcccator.ini (Ptal.
reiur, cujus aculeos expcrlusest liomo posl pecea- lxxxiii), el alligat se voto coiiliuctilia! ct disiric.ioni
tuui, ante motiis aliorum peccatorum, ciiui coepe- ordinis regnlatis. De b.ic tolligalione plauum cst,

rani rivi conciipisceniiariim per niembra sii:e legc qtija sic colligatur el adstringilur, ut (iat fasciculus

diffuudi, qui prius Iege nattirx tenebaniiir cobibiti, myriliu:; utsilsicul Isaac colligatus ad aram, fasti-
ue inordinale eruiupureul. Unde embuii nliditaleiu culo lignorum superposilus (Gen. xxn). N.iui os
suam, ei cucurril ad umbraui, ul obuinbrarcl tnipi- babet, ct non loquelur; oculos babel, et non vide-
ludiuem suam (Gcn. Hi). Vincendaj Imjiis besii.e dilli- bil (Psul. cxili),el cattcra, ul possil vere diceic:

ciillaleui noial Aposlolus dicens: fugiie (oriticalio- Clnisio coulixui snm cruct (Gal. u). Sed quia udbuc
nem (I Cor. vi); qua: est vecligal, scilicel ualiirai, inler duas niolas molitur, quas probibel Moyscs loco
et vos ipsos acrius et vicinius iusequeutem. Nain piguoris dari (Deut. xxiv); per inferioreni, quasi

oinuis virtus bostis in lumbis ejus, et forliludo illins linum iu iacum dimissum, praHeriiorum conscius,
in umbilico veninsejus (Jo/> xl). Ista est Dal.la, qua: ci fuiurnriim pavidus, liinel supplicia pro prailer-

durniil in tillU iioslro (Judic. xvi), a i|iia cuslodiru itis quac coniiuisil, el pro Tuturis qux polest coni-

claustra oris noslri pnccipil propbcta (iliclt, vu), iniliere. Beatus enim vir, ail Saloiuon, qui temper
uaiu nulla pcstis eQicacior ad iiuceudu.u, qu.nn la- esi pacidus (Prov. xxviiij. Et Psalmisla : Jiiiiiuin

Diiliaiis in.inicus. Augustinus: Ut crgo \esiis nu- tapientiat limor Domini (Psal. cx). Najn tinior snp-

ptialis pnnpaietur sponso, ut omni leuij>ore candida plicii janua esl regni. Sedquoniam inler bwcsupcr-
sint vesliinciiia (Lccie. ix) boruni liliorum tuoruui, noriiiu desiderio ardei vir desideriorum, desidcrio

o Irater Isidore, ne nudi ambuleiit; avullal piimo li- desiderans illud novuin pascha inauducare in rcgno
uunia terra sordida: voluplalis, el carualis colluvio- D Dei (Luc. xxn), et quasi iiolocausliim in ara altaiis
nis abominaiio, in fasciculos colligare procuret re- incendilur: omnis in eo carnalis limnor quasi ad
gularis ordmis dislrictio, iu lacuin dimitlal timor soieoi exsiccaiur, ul quasi Deus in tympano collaii-
supplicii, ad solem exsiccet superni vapor desiderii, iioiur, et assuni lauluni igni quidquid est de aguo
quisquiiiis et slupa per cotilunsioneiu cmuiidet car- Pascbali coinedalur (Exod. xn). Hoc igne ardebat
liis maceralio, per coluin in flla redigal supernoruin Jeremias dicens; Factus est quasi ignis ex&stnaits,
contcmplatio, in glomos coniplicel frequens inedila- claususque in ossibus nteis (Jer. xx). El discipuli
lio, in lelain exlendat certa fuliirorum exspectatio, diceules: Noitue cor nottrum ardenterat in uobii .'

coulexal cliaiilalis connexio, iucidat regularis exer- (Luc. xxiv.) El D.ivid : Concahtit cor meum inira me
citalio, consual perseveran.i.e foriiludo. lu piimo (1's.il. xxxvni), cic.

Iiorum displicel bomo sibi, in secuudo abnegal se- lnler nialleuiu quoque posiluscl iiicudeni percar-
ipsum sibi, iu tertio dimiiiil se infra se, in ijuartu nis iiiaceralioneiu coniuudiiur, sed nuii frangiliir.

sn-pei;dit sesupra se, iu quiuio cobibel seiuirase, Superflais cmundaiur, necessariis non privator, tu
in & xto exccdit nienle supra se, iu sepliino recolli- si lioslein iuscquitur, civis non exsiinguatur secuu •

giiur ad se, iu oclavo conforlaliir dc so, in nouo duin illud Aposloli: Curam carnis ne [ecerilis in
 :

DIYEKSIS. 61
gg S. MARTLM LEGION. SERMONES DE
tktUeriu [Btm. xin). Nam cmn reoter a gcnilalia, A wterios induantur: nam onmis glori li!'.c rcgis al)

5 i iii luco, iia sibi eonjnncia sini rilio, vr>iiicit|na inlui esl (Vtal. iliv). hI siul c m.li li Na/.ar.ii ejus

fa.ile ilc>|iuinci in libidincui, niilla super nivcm dealbaii (TAwi iv). Ul auleni peile.ie
mero exastusos
pnie i elBcscinr ad servandani curpori> niaiidiliam valleninr a frigoribus nivis, el ui vc siiii sinl ilupli-

adhiberi nieJicina, qiiam parcimonia: descrvirc, cHras, p.-.iabo etiain eis rapam huiuiiiiaiia.

gul.im culiilierc, veiilrein rcstringere, carncn ma- Li rcro capa possil apiari, prius i<miieliir lana ab

cerarene tiriuaiei rcsolva'ur iu lurpein libidinem; auinialt, dein.le iu fil.i redigiiur, lela lexilur, pan-
kiciit Lolli, quem Soilotna iion vicii. vina viceruni iius coloralur, inridilurcl consuilur. Dfflondel ita-

[Geu. ivi. Unile aii propliela: Peccalum Sudonuc qne lanam ad parandaiu liiimiliuiiis capain pro»
/i.i ininiMs, el abiind,inlia panit [Eteck. xvi). IVi- pr iirum abreniinlialio, in lila redigit rcgularU in-

HiUS <[ik.-;ii. j,:iri.'ii-. pcr eiiulium li^ni relili sua c«)ii- Btruclio, lclam lt-\it ohedicnli.c profcssio, paiiuuru

na se aru.j vil, cvpcrius csi, ci fecil silii perizo- colorat proprix infiruiilatis consideralio, incidii

m«la ad velaudaiu turpiiiidinem, qmin inlellexil nioriis record iiio, consuii relribuiionis cerliltulo.

((.°en. 111). Priuceps iiuoque locorum muros Jerusa- Il.iniiii er.o primum expedil, sccundum erudit,

Iciii dcslruxil (Jer. lii). Ulldfl Aposlolus: Nolite lerlium consiritigit , quartuin dcpouit, quiuium
tnebrian vino, in quo eil luxuria yLph. v). El Salo- B conculil, sexium engii. Sanc cuni opes ipcri fane,

11-0 : Liuuriota rct etl linum, et coniumeliota ebrie- id esl superbiam gigncie et uutrire coiisucverint,

l.n (/'ror. \\): qux eliam femor.i Noe deiiudavii, gicui spparel in augrlo, ei in bumine primo,
ei liiio ri.linda monslravit (Cen u). Ilaqtie viiium qiioruin prodiil iui.piiias cx adipe (Psal. lxxii),

ncc suo pcpcrcil nciori. Ilxc quilibci uiclius le^it in sicui crassitudu lcrrx erupia cst super leriain

lilito expericnliat (Psal. C\L).

Vmu puraHl auimot, [aciuntquf caloriOut aptot. Quasi londetur l.ma ad bumililalis vestcm texeu-
Supcruoruni contemplatio subiiiissima Ola pro- d.im, ciiiii iciiiinli.il boiuo pttipt i.e volunlaii, pro-

diitii, dc quibus vestis philosnphia: secuudiim lioe- prias possessioni, proprix liberiaii, proprix cogiia-
liuui ci n cxiiur: ui qnasi virgula fiiiui ex aromaii- lioni, ul dical patri el malri, uou novi tos. Li
btu rapitis iii (ciiium coeluni (Cant, 111), audiat ver- sicut iu tonsura aniinalis exoneralur aniniV, ver-
b.i i|ux noii licei bomini lotpii (HCor. xn). mcs moriuiilur, lana decerpilur; iiain icmnr.iaiione
Qiijc eiiam complicat, t-t quasi in glo i os retolli- prupriortiin exoneratur cauebis, ut possit pcr
git ftetpicns medilalio, sicul lcgilnr dc gloriosissima foramen actis iransire (Mallh. six). Nam ipsa lni-

Virgine : il.iria autem contertabat OlHniu vcrba hac, inaua fettcitas iiitiliis aiiiariludiiiibus respersa esl.

cunfcrcns in coide »uo (Lut. n). I'.i ApoMolus: lltvc ipia?. acquinlnr cum lahori, babetur cum limore.
tnciiilare(l Tim. iv): ut vigilel ralio, ne dormilanlc ainilliliir cuiii tlolore
(
M ultit. xin). Undc el spinis in

osliaria Isbuscth pcrcutialiir in inguiue, et moria- Evau^clio coiiipaialiir. linilc Aposlolus : Qui vntuiu
iin (II lUg, iv). Nam inediiatio sermouum Doinini dicitet fieri, imciunl te duloribns mullis (I Tim. vi).

iiilellocium dal purvulis -

l'tal. cxviii). Vermes quoque solliciiudinis tcmporalis noriuntur,
M.d.i vcro supei'or, fuliiroruin scilicel cxspecia- et ptcnx gehennalis. Nain ut ait Bakmoo Sicut :

tio, lelam in alltim suspendil, llldical: Sutlra con- vermit contumit tigna, tic uislilia menietn viri (Proi.
vtrsatio in rtWu eti : itndc r.is/jfi/tiiniii Jesum Chri- xxv). l-.i Isaias ad N.iliiu bodonosor: Subler u nei-
ti ii in, ijmi lejormabil corput Ituntiliiatis nostrtv, con- nelur tinea, el opcriiniiKuni luitm eittul vermes (Itui.
fiijuinitaii corpori tlarilatit snv (Plulipp. 111). xi\). l-.i ileruni : Vtrmh eornm uon mo ietur, et iguU
Vcrum lexlurani vesiis cbariiasordiliir etperficil, non extiintjnelur (Itai. lxvi).

iii sii rcstis inconsuiilis dcsnper coulexla per to- In regulari iiislructiono laua quani in liia pro^uci-
luin, tpi.L- i.on <-si scissa, sed sorle divinx pi.t-dosii- lur ad paraudaiu liumiliiaiis i-apain in siteniio, quod
iialionis (Jouu. xix) coutiiigii lns quns prasdeslina- esl CullUS jtisiili.t- sctuudum Isaiaiu fttti. xxxil ),

bii, ct prx legil lieri touformes imaginis Filii sui

fj
iu oralioiie, ei leclione, ei rcliqnis, <pix buiuili-

(Roiit. \ni). II.. c cst icsiis iiuplialis. Dealus, qui latis sign.t suul, sicui est lonsura, frct|ueus capilii
li.i.n servat, nc uudus ambulel (Apoc. xvi). Deexer- inclinalio, vcnix pelitio, cl altcruirum coufessio,
tii.iiione regulans ordinis iu lectione, oraiioue, el in commuui usu oiunitim, iu vilitatc indumen-
aliis t|uaj sunl i\ parlC Maii.e, iju:c oplim.i pr;u.li- lorum , in auslcnlaic tiborum. Haiic bii.im in
caiut ; vcl in instruclionc miuoriuu, ct opcribus pie- lila protluci VOlubnl Aposlolus diccns : Omnia i»i

tiiis, in quibus lurbalur M.iriha ct sollicita cst vobit honctle, el secttndum ordinem /iant (I Cor. xivi.
crga plurmia (Luc. t) ; \us inclius cxetc.laii me ina- Ad keo eliam suppelunl inlitiila Palrum cxempla
Ijis potesiis docere, quaiu ab iudocto aliquid discere, i.i:n in Veteri quaiu in Novo Teslameulo.
llauc vcsicm polymiia ecesse est ut consual Telam aiiiem humiiiiatis lcxit obedicniia: pro-
perseTeranlia, ul sil vesiis lalaris Josepb (Cen. (cssio. Naiu quid csl .piotl lam sil elTectiviim ct
XXXVli), iit it oll. 1.1I111 laodj hosli.e 111 sacrilicio conservativum huinilitalis ,
qnara loco Dei Impo-
Domiui, vel potiui in uolocauslo (Lev. tii). Quisnlm uerc hominem super caput stiiim, et ita ioluin do
pciteveritrerii utqut m finem, hic infiHl iril (Maith. rbitrio pendcre alieno '.'
Li sinc superioris HUIU
\) II. >< tuperp llicco , li.it- vesie candula filu lui us habeat, ct non loquaitir -.
oculos hahcat, cl
 u

61 SERMO I. 1N DEDICATIONK ECCLESLE. 02

nnu vitleal : pedcs habeat ei uon amliulel: manni A crgo duplicibus vesiimiul, eliarissimi, ne limeaiis
hnhcai, ct iiou e.is cxiendal ctiam ad sitscipienda iliniiiii veslrx a frigoiibus mvis.
intitiera : et ideo victimis jure pneponilur obcdi- Haec aiiletti frigora nivis inortalt.i sunt peecata,
cntia ( / Reg. xv ). In sacrilieio qtiippe aliena caro, et immiasiones bostis aniiqui, qui diciiur nix nuu
in obeilienlin propria inaciattir : qnandoqiie eliam incompeienlcr. Sicut cniiu nix de c ilo dcscen-
nsqiie atl sanguinis clTiisioiieiii sccundiim illnd : dii, ci illuc nltra non reverlilur, it.i el diabolus
Cliiisius fucliis ctl pro nobii obediens Patri usque ad per siipcrbiani de stibliniibus corrunus, nou rcver-
montm (Pliitip. n). El er. contrario qtioi|iic nie'ius tetur ultra ad manum de qua cxcussus est. Et sicut
inlelligilur qnitl dc linjus Inude scnlialiir. Unitts nix citmsil aqua, in aerc violentia aquilonis indil

hominis inoliedieniia morti aildicit posteros ct ratur , ita diabolus sccundttm Job induiaius esl

proscripsit iiniveraos. Nam, ut aii Sainuel : Crimen lanqtiam lapis (Job xt.t ), qtii ct aquilo dicilur fri-

ariolnndi esl nolle obedire, et scelut Idololalrnv nolie gidus, scilicct et durus , noinine lanluin dezler.
BCqnieteere (I Heg. xv). Sola ergo est qnas merilum Umle in Canlicis : Surgc, aquito, el veni, nustcr

lidi-i possidcl, ohedicntia. Atl banc liortatur Apo- (Ctint. iv). Frigoribus liujus liivis refrigcscit rlia-

sioltis, tlicens: Obetliteprwposilisvestris ( llebr. xm). rit.is n i I lo ru iii . ul ail Doniiniis (ilnttli. xxiv).
1'aitiiiun colorat colorc nigro proprix iiiGrmilatis
B Et Salomon : Propter (rigus piger noluit arure
ci>i sitlcratio. Si cnini conshlerel liomo qtiitl fuil, (Prov.xx ).

quiil esl , quid cril ; recolligil quia vile sperma, vas Ui ab his ergo domni vestr.c ne limealis, his

s.ercornm, esca vermium : G/;iil ergo superbit lerra, dtiplicibiis vcslimini, cbarissimi, ul conler.itis dtio
el cinis?'(Hccli. x.) Quid lettd lurpellis morticiua? corniia illitis ceraslis anliquie pne aliis eiuinen-
intle tnperbit homo, CHJus conceplio cutpa, tinra. Dc quo nil Job : In secreto ca'tmi dormit in
iVnei \ tciiii, dotoi viin, necetie morif locis liumentibus (Jvb xl El ilerutii : lli.ic montes
).

Coguosce te ipsum , catlavcr piitritltiui ; e coclo herbas ferunt (ibid.). Et : Ipse est rex super ontiies
descendel yvoi9i mbutov, id est coguosce te ipsum. filios superbiw (Job xt.t). Ista regina, boc delictiim
In omnibux viis tuis recordare nomtsima lua, el in maxitnutii, ista besiiola, quae phires Jc
inierfecii
ivtcrnum non pcccabis (Kccli. vn ). Ll llOC cst quotl exercitu Absulon, qtiani gladius Pavid h.ec vohis
;

paiinum iuciilii ad cappam Iiuniiliim is consueiid.ini. inaxinii: esleliain in bonis qiueagilisforniidaiida et

Ittcidittir eiiim superbia, si consideratur coiuli- Cuveinla. Nain
tio iuortis , cuiictis imposiia secutidiim illtitl : inquinat egregios adjunc:a superbia mores.
J'utvii es, el in pulverem reeeneris (Gcn. iii ) ; et _ Qua: natiuue ccclestis, iuentes sublitniuni nha-
daiunatioiiis cor/iminalio reptobis inlligetida, se- bitat suli ciuere lalitans ei cilicio ,
pritua a Deo
tumluni illud : Delrncta est ad inferos mperM tua recetlcnliUus, el ullima redcuntibus. Nam
(lia. xtv ). El illttil : Sicut ovet in inferno potili Ciiw bene pugnuris, cum cuncta subuclu ptcuris,
sunt (Ptal. ILVlll ), etc. Quwpost infetlat, vincenda superbiu restat.

Se>l banc capam consuit retributionis certiiudo. ln curta manica quandoquc et snperbia longa. llis

Si enim consideret bomo quitl sil cx se, quid ex orgoduplicibusvesliinini, ut non diploitle confusionis.
ilono Dei, vel qtialis et quis 1'titurus ex relribiiiione sed stola gcinifue glorincalionis iiidtiaiuini, ainbu
Dei ; liuiit homiiii justitix sux quasi pannus inens- lanics ciuu Agno in albis (Apoc. 111 ), facli sicul
truaia» (Isai. lxiv). Lt iioc esl, qtiod auimalia augcli Dei ,
qui nou nubenl, uet|ue nubenlur
pennaia dcpoiiunl alas suas, cuin tit vox super (Matth. xxn ), pcr bumililalem qtiam iiuuc scrvatis
Griuameul:im,quod iiiiminel capiti eormu(Eieclt. t). scssuri super sedes duodecim jndicaiiles dnodeciui
Ilauc capani pastpr Ecclesiae nos adinonct con- tiibtis Israel ctitn so qui vivii, el regual ctitii Dco
si e:e tlicens : II umiliamini subpolenti iiianu Dei, ut Paire iu unilate Spirilus sandi Deus per otunia
vos exnltet in lcinpore visitationif (I Pel. \). Ilis sajcnla sxiitloiutn. Ainen.

SEUMONES DE DIYERSIS.

SERMO PRIMUS.
IN DEDICATIONE ECCLESI.E.

Joanncs apostolus et evangelista a Cbristoelectus D (Joun xiii), ipsique soli cruci suae adslanti Mairci;;
aique df lcctus , in laulo dilectiouis amorc esl pra*- propriam coinnicndare esi dignalus (Joun. xix).
latus, ut iu coena iccumbcrci super peclus rjus Provida siquidcm dispcnsatioue , ut ipsi ad custo-
 : D ,

«*
S MARTISI LEGION. SERMONES DE
DIVERSIS.
63

quisquc ergo laiito in oculis Dci eiil pieiiosior

virginitaiis ascive
nabere \oleiiiem , ad amplexum semeiipsuni pro aiuoie Doi
corpore praeelcgcrai. ei altior, quanto apud
ral, et impolluium meptc et
fueriidcspeclior ac vilior. Qnarc ? Qnia Dcus
liiu.ii-
iuque cum propier verbum Dci et lesiiinonium
H e
miiicre- lia respicit, el alia a Ionge cognoscil (Ptal. cxxxvn).
Jcsu Chrisii in Pallinios insula in exsilium
praeoslcnsa ilcscri- UnJe alibi Scriplura dicil Deut ItumUibui datnrn-
:

inr, illi.- ab eo.lem Apocalypsis

liam, nperbii autem retittii (Prov. 111). Cndc Doiui-
qua ad erudilionein noslram inter caclcra,
ur, in
1 i
Nonne cuni par-
reni ottemlam iiiis ad Saulcm loquilur, dicens :

tic loquilur : Di*i< mi*i angetut : ,

conttilui in inbut
tutlutit me in spiritu in mon- rulut etset in oculis tuit, caput te
libi tpoutam Agni. F.l
Israel? (/ Heg. xv.) Ac si dicerel Mag.ms milii
tem magnum el attiim, et otlendit mihi cirila' em HM> :

de cwlo a D/o, fuisii,qnando despeclus eras tibi. Nunc aulem quia

t a n JtrmnUtm noram descendenem
onsam ornatam riro tuo (Apoc. magnuses libi, despecws es milii.
compotitam sicul *•
Iliibebal, iuquil hac civilas portas duodecim et
, ,

xu). Moniem inagiiiuii el alium Chiistinn dicil, de

super porlus dtiedecim angulos. ct
nomina lupttrtai-
quo proplicla ail : In itla die eril mont domus Do-
»»"""•"" Lvminare ejut simle
ekvubitur super coues
coltes pla
v»> duodectm iribuum lsracl.
miuiin
mini in terlice moniium et elevabilur
vertice montium ,
„„..,,„ „-,..„ ....
ro
.. /„ mftias ssimo sinule crislalto. l.iiiem \cio
aposlol-.s; quia
• l>
'«. ><" P'«»°* ss
;,/; ""° > .

(lta>. n), i.l csi super prophelas et •

* ... mr.
civilali propheta loquilur, dieens:
..:....
.
,..,.al..ii iiim.i (Iiivns: Mon
Son .

erit
eril iioi
tibi sol
soi
i.isi monies ei colles dicuniur proptcr magniimlineni
iplendat tmtm
am.iliui ad luvtndttm per diem , nee
viiiiiiuin et eiceilentiam raeritotum. Quod antem,
illuminabil te; sed eiil tibi Dominus in lucem sempi-
iii itla dic, dicii, a passione Clirisli usque ad linem
leruani, ei Deus tuus in gtoriamagna (Isui. l\).
mundi iiiiiiin diem esse ostendil.
Siculeiiin/ lapis crysialliuiis naturali daritaleesl
Sequilur : Jerusalem ccelestis multitudu sancio-
perlucidus, ila civilas illa desciibimr nnllo sideruni
riiin csl qiia? CUin Uoinino dicilur es*c vcnlura ,
,
lulgore illuminaii, sed sola Dei luce illuslrari. Ila-
si. ii t aii Zacliarias propuela : Ecce Dominus noster
bebal iiuiriim magnum el allum. 1'nde Zacliarias
reniel, el oinnes suncti ejus cum eo (Zach. xiv). Ili

liabitent
Ego cro murns in circuitu ejus , dicit
proplieia ail :

pnrparanlur a Deo habitaiione mun.la, ut

Dominus (Zach. n). Doniinus ergo totius majeslatis
tpotisam ornatnm viru suo. ChrisliiS
cuni eo, sicul civiiali».
est lumeii ct cusios iliius gloriosissiinar
est capui c: virtotius Ecclesiac.
TJudc S.iloinon ail ,
sin-
Quod auteni dicit, liabens portat dnodecim ex
cum de eadem Ecelesia sub pcrsona forlis niulieris
gutis margaritii , et in portis angulos duodecim ,
et

V orttj.r
loquerctur,
raquerelur,
tuimdo se-Jerit
direns:
d.cens:
cum
«ct.t
Nobitis
senatoribus terr* (Prov.
in
,n punis vir cjus
^
H«). C
,, .
»
jilierunt
.

j"
Jsrael.
"
El in Evangel.o
dmo dtcm tritoum
hdmlimm
.,,,„ Domiuniu
legimus ,

\ir sanclae Ecclesia; Clnistiis est, qui cum senalo

de se dixisse Ego sum ostium. Per me
:
«i quis in-
ribus lerra-, id est cum patriarcliis , et prophelis,
troierit, tulvabitur (Joan. x).
Eigo Cliribtus e>l
alque aposlolis ad judicap.dum viios Cl morluos in ei diio-
nobilis, bujus civiiaiis janiia. Duodeciiu veio poitae
die judicii sessurus est. Recte eiiam ditilur aposluli sunl el duo-
decim Itiuus Israel diiodccim
quia inter onuies lilios homiimm nvillus e»t ei siini-
Eec.le-
decim propbeia; , qui iuiiversain sigiiittcant
lis. Omnis igilur Ecclcsia , id est omnes sancii ,
Ei lainen
siam in duodenaiio iuiinero constiinlam.
sanciiuic el justiiia Jesu Chrislo sponso suo con-
isiae duodecim porUead iiuaui porliim veniuiil, i|ua;
}inigendi procedcnt omaii et in seiernum cum eo ,

Pona; auiein cx singulis iuargaiit.s

csl eslChrisius.
iii.-.nsiin. Congrue ha;c ci\ius Jerusalcin ,
id
cMsiuui, quia saiifli apostoli ,
qui porw Lc.lcsi.c
saucla Ectlesia, nova dicitur : quia per baplismi
siinl, intranlilus tunien veiitaiis ostenduiil.
Quod
sacianieiiluin, in Clirislo qui cst novus boiuo ,
i\^
xvi'.
po^ii:- vcro uviUitem essc <iuadralain dicil (Apoc.
dic iu diem renovaltir. llajceiiiin quotidie iu quibus
saiictoium adunatain lurbain nsiendit , iu
huiniliiaie Fi-
lenlia descendit de ccelo , scilicet in
luiu Dei linilanuo.
I.UinUcl riini» Dei
Sic enim Filius
iiiiilando. aicciiiin tuin in forina
uci «.u». » «- lides calholica nullo niodo
posila,
Oucluare potnil.
qiiia in oidine m.iiii.ir
quaiuui
.
Ilx-c ii-

accipicns, de codo i„ „,.

desceu- i i n MlJ!
vitas '
'" oiiai
iii
''
10 esl
" ,u p
cssei forniain scrvi
Dei cssei,
uci i
. .

evaugclistarura Dniniiiicam incarnatioiieiii

supor Dominicain iiicariiatioiiem
dit quia usque ad morlein se bumiliavil iPfci-
, qualuor
de cjus esi in- Baucla Etclesia liiiuiter esl aedilicaia, cl ill

lipp. ii). Descensio Filii Dci cocl.. ,

quoti.lic mundi parlibus consiituia.

earualio. Hsec igiMir Jcrusalcm civiias
Ileruiii subjungil, ditens : Et qui loquebatur me-
imiundo Dcum, dc ccclo dcsccndit; qnia Jcsu Chri-
cum, habcbut mensuram, tcilicel arundinem anreum.
tti spousi sui vesligia sequens , in bmnilitale .-ese

Iu aruiidine aurca liileni incarnalioiiis Domini nn-

cuslodii. M.ru modo saucta Ecclesia snc quxlibet
stri Jesu Christi oslendii, qui carnem bumanK lia-
santia aninia qnanto amplius propler Deum per
giluatis snstcpil, in qua nobis cxenipluin peileclio-
bumiliutein dcscendil, lautu magis pcr Dei gia-
Evangelio dicit nis et vi.nn noslra salnlis niousiravit. Ipsc boIus
ii..ni asceudit. tmlc DominiH in
peiqiiein lidei meiisura uuicuiquc
dislnhuilur
qui se liumilial, cial- csl,
Qni se exaital, humiliubilui : el
Et mtn-
etsai.cUeTiiiiiiaiis iniegritas coguosciiur.
tabitnr (Ualth nill). Siccli.un ail cloqucnlissiiiius
smdiis dnodrcim. Longiludo au-
Destendcui ascendas.hu- sus cst ciritaltm
nosler Igidorui (40-47): <

(
46-47 .
Lib. ii De njiioMm., de liuniilitalc.
 ,

SEltMO I. IN DE DICATIOXE ECCLESLE. or,

leut, cl laiiiudo, et ahiiudo ejus xqualia sunt. Fidcs A in aquilono cst spcs, qtiia unusquisque in pcccatis

eniiti Cliristi , el inlegritas s.inctrc Eecltsix pcr posilus, si dc iuiscrironlia Dei despcravcrit, fumli-
hsec duodecim stadia , id esi per apostolonnn dbc- ius perit. Lnile ncresse csi , ui qui propter iniqui-
irinam ci proplielaruin fidem agnoscuntur ; quia iu laiem suam jain moi tuns fuciat , per misericordiaa
cis niiiil superfluum , nihil exlrinsecus venicns , ni- spem reviviscal. Profrclo in meridie csl porta clia-

liil niinus babens iiivonitur. Eliam subdiliir : Et rilalis, quia qui Deum perfecie diligit, ardei ignc
eral ttructura mmi ejus ex lapide jnspidis : ipsa divini anioris. In mcriiliaua eleuim porla so) in al-

vero civitat auruiu mundum simile vilro puro. In linn erigilur, quia per charitatcm liinicn fidei in Dti

alio metallo quidquid interius conlinetur, abscon- ci proximi dileciione sublevatur. Pcr bas trcs por-
diiur; in vilro aulem qtiilibel liquor qualis iniciiiis tas, scilitct fidci, spci, el tharilalis, qiiisquc fiilclis

babelur, lalis exicrius demonslraiur. Quid ergo in Dei elproximi aniorc solidalur , el in illa coelesli

aliud in auro vel vitro accipinius, nisi illam super- Jerusalem de qua loqiiiinur, cives consiiiuitur.
nain palriam , illaiiique bealorum civium socicia- Nunc ergo, fraires charissimi, pcr lias tres porias
icm, quorum corda sibi invicem et ch.aiiiate ful- intrare conieiulite, ci iu in illa superna civiiaie
grnl, et puritate iraiisliiceni ? Ipsa quippe corum cives esse mereamiui , suminopere elaboraie. Qul-
clariias sibi vicissim in alierniscordibuspaiel, quia ciiuque veslrum post lldem et baplismi sacramen-

cuin unitiscujusqtie vulius ailendilur , simul ei lum uon ccciderunt in prorunilum viliorum , Hco
eonscientia pcnetratur. Preliosi lapides ex quibus gratiiis referani, et per orientalem portam ingre-
civitas xdificalur, sanclos el fortcs in persecuiione dianiur regnum ccrlorum. Illi vero, qui posl incboa-

viros ostendunt, qui nec tcmpestalc persecutortini lioueni lidci ealoris , ct luminis , in percaiorum
nec impeiu pluviae , id est iribulaiionuin , astalu suorum fiigore alqne oliscurilalc lapsi sunt, per
versc lidei dissolvi poterunl. Platca vero , qu;« de poenilculix compuntlionem veniam sibi a Deo .ic-

auro purissimo essc dicitur , sanclorum corda ab quiranl, et ad gaudia aelernae reiributionis per
omnibus peccatis muiida insinuai , in quibus Do- aquilonis portam pervenianl. Hi autem.qui igne
ininus deambulal. Fluinen auiem vitae, quod de sancli Spiritussuccensi, sanctis dcsideriis ac virlu-

tlirono Dei et Agui procedebal (Apoc. xmi), gratiam libus fervcnt, et spirilali iuiclleriu quotidie interni
haplisrni insinual. Lignum viue ex ulraqueripa, gaudii mysleria penetrant, et ut coeleslem Jerusa-
sccunduiii carncin adventuin Cbristi osieudii, quem leiu pcr meridianam portam iugredi possint , stu-
veiiturum et passurum vetus lcx prxdixil, ct Evan- diose invigilanl. Hxc igitur, fraires et domini mci.
gcliiim jam venissc maiiiiesiavil. Fructus vcro duo- r. vobiscum agite. Hxc in incnle sedula mediiaiione
deeint per singulos iuenses , dundccini apostolorum versaie, ct si vos in illa civitaie deleciat habitare,
niullimodaiii gratiain oslendunl, quain ab uno cru- omnia qux sub coelo smil, pro nihilo reputatc, at-
cis liguo sustipicnies ,
populos fame cousuniplos qne ad illam passibus bonorum opcrum qiianlociiis
veibi Dei pabulo leliciuiH. El [olin ligni in cura- properate. Non vos ad illam fcslinautes superflui-
liouem gentium. Folia ligni, qnac ad sauilalem gcn- tas verboriun impedial , non dulcedo ciborum rc-
tiiiiu proficiuiit, virtutcs sancix c.rucis osleiidiuil. traliat, nou mollities vesiinieutoruin rctro aliiie
Uinitis Itinguor non eru ampliitt ,
quia tibsiertjel faciat, iioii pulthriliido tarnis deiincat, non speties
Veus omnem laaymam ab oculis eorum , ihronus Uei huniaiia rcducat, non amor icruporalium delccta-
ct ngni erat in ea (ibid). Thrniius Griece , sedes di- lionuni retardei, non cura parenlum a retto itinere
tiiur Latiue. Sedes igilur Dei erat in civi.aie ilia . deviet. AJ illam ergo voio eldesiderio lcndile, ad
id cst in sancta Ecclcsia, lestame Psalniista : Sedes illam inediillis cordis iudesinenler suspirate ob re-
luu Ueus in taculum suculi (l'sul. xliv). Et tervi cordaiioneni illius libenter lacrymas fundile , et ul
ejus tervient ei, et videbuni [actem ejus [Apoc. xxu). aliquando ad illam possiiis peitingere votis oinni-
,

Imerea scire vos oporitt, fraires charissiuii, quia hus Deuin exorale. Jesus Chrislus Dei Filius, q.ii
pcr tres porias iiigrediuiilur banc liobilissiniani ci- D splendor Palris est et \irlus , quique eamdein civi-
viiatcm oiunessaiitii. Trcs sohuuuiodo porlas liahcl lalem illiiuiiiiai clariiaie sui vuiius, faciat nos per.
santla Ecciesia pcrquas co-lesteui Jerusalein, qux seipsum ad illani pcrtingerc cum sanclis oninibus,'
irl civiias ex lapidibus vivis xdilicalur quotidie in aiqne iu ca selernaliler vivcre in suis sacraiissiinis
suis meiiibris , feliciter ingreJitur. Printa videlicel laudibus : qui cum eodcni Palre, ctSpiritu sancto
ad orientcni, secunda ad aqiiiloiiem, teitia vcro ad vivit el regual Dcus per oninia sxctila sxtuloruin.
meridieni. Porla quippe iu orienic csl lides.quia Aiiien.
ptr ipsam lux vera iiascilur in ineiile hoiuiiiis. Porin
07 S MMUIMI.M.IOY SERMOXESDEDIVERSIS. (JS

SERMO SECUNDUS.
1N HEMCATIONF. ECCLESLE II.

Eratres rharissimi , rogo ul sollicile audire «II-

\ iiiuneri paiulcndum csl sacramciiltim. Dena millia
goelur cli ril.is veslra, <pt;c nd crudilionem ve- :nl cxdeuda llgna de Israel in opus donius Douiinl
vlr.iin, iino lolins F.«rl<*si.c, loiiniitir venerabilis niittunlur. Qui cnini ad crudiiioncin insipienlinm
pKal.yier Bola. Aii enim (48i : i Domnm |Domus| ordinaniur, deceni prxcepta lcgis pcr omnia ser-

qnam Salonioii Ktlillcarii, Ecclesia figur.i fuii, qme varc, ct audiioribus debcnt scrvanda monstrarc,

apiimo eledo usqneatl uliimuni quotidie pergraliam praemia quoquc in eoelis fuluri , qirar per deiiarium
p<r- ligurantur, ei ipsi speclarc, et auditoribus speraml.-i
regi* pacifiei, ideslChrisli, sdificatur, qtue
lim prregriuatur ab illo iu lerris, pariim |iost pc- intimare. Ternl aulem nienses quoruin dislaniia

regriiialioueni jani riim illu icgnal iu rudis, iibi singniis lignoruin taesoribns cr.il imposita perlo-
,

posl ulliiiiiiin jiiiliriuni lola reguahil. Ail lianc san- ctiouem trium virltiluiti evangelicaruin dcnuntiant,

ctani Ecclesiam pcrliiieui angeli , (|iiorum nobil scilicelcleemosyna: orationis el jejunii. Per elce-
,

siniiiitHiio pioniiltilur in fnturo. Uiule est illud : niosjnam namque comprebenduniur omnia qu;c ad
.€qualet trunl migelit, el tuitl fitii Dei .' eura tinl dileilionem provimi explendani benevolc in fralrcs

filii reiurreelionit {Lue. xx).Ad hanc perlinet Chri- CAiuparamus. Per orationem, omnia quibus per iu-
slus, sicul ip>e ait : Solvile templum hoc, el inlribut lernani compunciionetn nostro Conditori conjmigi-

tliebui excilabo itttid. Hoc enim dicebal de lemplo mnr. Per jejtiniiim , omnia quibus a cnntagioue
jj

coTporit tui iJoiiu. n). De noliis aulem dicil Apo- vliioriim et illccebris sxculi observamur, ut libera
llollis : Setcilitquia lemplum Dei r«fi»? (/ Cor. 111.) mente et casio corpore scmpcr dilcciioni Dei et
eic. Si ergo ille lemplnui secuuduin carnem factus prozinii valeain:is iuhxrere.

est, per iuliabitaiiiciii spirilum et nns elTiciinur, « Ilirani vcro rex Tyri, qui txcelte vivent inlcr-
conslal .pna figura omnium nostruin cl ip3ius Do- pretatnr , eral super hujuscemodi indictiiiiteiu.

mini, id est nirinhioruin el capilig, teinpliim illud Excelse vivens Cbristus csi, qui operariis lempli
fuit. Sed ipsius laili|Uam taptdit angnlttrit, etecli, prxponitur ut oriliitct qtiibus mensibus siugnli ad
prclioti, el in [unditmenlo [unda.i (hai. xxvtll). No- operandum excant, quibus ad procurandam dominii
Slri aulein tauquam tapidum vivorttni tttperajdifica- redcant ; cuni pra?ilieaiorum nicnies familiariiis
lorum tuper [undainentunt apoitolorum el propltela- iiiforiiiaiiiltlisccriianl quaniio ad consc enliant snani
ruit;(/ Vttr. II, Eplt. n,20),id cslClirisliun. Qnod examinaiidaui quasi |impriam doiinim iuspiciendam
inclius, coiisiilcr.ii" onliue , ipsa lempli icdificalio rcveni, ut oralionibus, ct jejuuiis el visitatore

paiebil, ut in qiiibusdaui scilicel figura ad ipsuin, digna sil. Pr.cpositi qui prxeraui operibus , tria

inqulbusdamadonineseleclosperliiie.it , in i|nibus- tuillia irecenii ruemnl propier fidc<n sancta Tri-

dam in ccelis aiigelomm felicilalcm, in quibusdain f. nitatis sigiiiliraiiilain, qiiam sancta Scriplura prac-
collata liominibus auxilia , iu quibusdam reutu- dicat. Quod aiilcin in 1'aralipoiiicnoii Iria n illia

uerata eumaBgdisbominum cerlamina ilcinonstrei. scxccitli strijiti sitnl, ad perfectionem eoruin res-

Eltgittrgo Satomoii rexoptrarioi de ontni Itrael picit (// Varat.u). Senarins enim \tu.pl. niimenisj

(III Itcg.v). Non fruslra opciarios de oiiini Isratsl in quo niundi contplctitr ornalus, perlecla boiiornui

eiegit; qnia non dc siirpe Aaron sacerdotis cli- opera significal. Et quia saucta Scriptura cum fiilc

gcnili, sed ile omni Ecclesia quareiidi sunt , qul veriiaiis opera jusiitiae docet habeiiil.i , recte pr;e-

diiuiuni Dei cvcirplo veiboqtic xdifieenl, el siuc posili opcrum tri.i millia el scxccnii fiicriiul. Prx-
personat acceplionc snnl promovendi. Qui cuin ad positi autem stinl sacra: Scripicrx conditores,
crudicndos iiifnlcles el in collcgium Ecclesiae vo- qtioruin magificrio erudimnr inscios docere, cou-
camlos "i.linaiiiur ,
quasi ad c.x-dendas in Libano icinpiorc» corripcie.el onera iuvicein noslra por

tcmpli tiialcrias, id est ccdros, viri slrcniii et clccii lare.

iiiiiiiniiiir. l-.t emi mdiclio triglala miltta firuruHi, < Fucriiiit ilaqtte Satomoni leptuaginla miltia por-
milttbaiqut tvt in Libaiium : dectin ottllia wrornui IdNliun onera , et octoginlt mtltia lutomonnn in

; ci tiiignlot menut vicuiim, ila ttl dttobtu uuiuibut monte : abtqtte prwpotitit, qui praeranl tinijutii

enent in riomibut tuil ( ibid. ). Triginia IM llia

" operibut, iiHMrro irinm 'uiilium ct trtceniorum prw-
i cMircs ciissignificaiil, (pii in fiile sanci.-c Triuilaiis cipieiitinm pnputo, et hitqui fnciebant opui. Seplu-
sinii peifecii , ipnul dortoiihiis uiaiitnc coiigruit. aginia crgo millia porlaulltun onera , et ocio.'iiiia

Sed i|un triginta millia crant onbnala, ut deu.i (cr millia laioiiioruiii (iiin pnrposilis suis non fueiuut
iucntes singulos npcri iusiaiciii , magis denarii IsrarlilK, sed proselyii , id esi advcna: qnimora-

(lf) belcmplo Salom , i ap. I.

tt SERMO II. LN DF.D1CAT10.NE ECCLESLE. 79

bantur inirr eos. Prosclyii vocabanlur Grrecc , qui a f"' '" menscZio, iil c.-i Maio, i/jsc es( mentii secnudut
k\ aliis uaiionibns in consonium populi Dei ac- quarli anniregis Salomonis super Israel(lll Uctj. vi).

tepia circniiicisione iransibanl. Fuerunl ergo opc- (50) Maitius (51) 1'nini in quo Pasclia cclebratur,
rarii domiis Doinini ile Israel, et de proselyiis, cl priinus esl apud llcbrteos in mensibiis anni. Umle
de gcniibus. patet quia post Pusclia «oepit xdific.ire domuin Do-

(49) lieium Scriplura dicit : l'r<veepit rex , ai niiui, et consecralus mystica soletnnitaie populus
lotterenl lapidet gramlet, lapidet preliotoi ,
quo\ do- misil mauus ad niysticiim opus , pcrmansil autrni
lavcruin uewentntii Salomonit, et canicttturii Hiram; cultus et religio labernaculi annos quadringentos
viros seilicct prxcipuos actione ci sanclilaie, qui octoginia , cl sic tenipliim aedilicari ccepit; qua
faniiliaiius Clirislo adhxrcut; ul quo Grmius iu Scriptura Veteris Tcstainenli lant.i perfeclionc
illo spcraul, co Fbrlius aliorum \iiain diligcre, et reduiul.it, ul qui eam bene inlelligit , cuncta in sc
ruudaincnti latiui liuem pmtaic sulBcianl. ili sunl Novi Teslainenti uiysteria conliuet. Plures quoqno
proplietx etiiposioli, qui vcrbuin ct sacrainenU Palres Veleris Tcslamenli (aiu perfecle vixeruut,
verilalis visibililer vel iuvisibililer ab ipsa Dei sa- ul apostolis el aposloiicis viris in nullo puienliir

piuntia percepcruul. Fundamenluin lempli, il esl esse niiiiores(52).Posifundamcniunide talibuscom-

sauctx Ecclesia:, Chrisius est. Umle dicitur : t'un- " posiiuiu aedificala esl doinus, pra'|iara(is lignis cl

(tamenlum aliud nemo potetl ponere, prater id quod japitiibus el ordiuc .collalis, qua; de suo silu vel

posiium esl, quod rs( Clirislut Jesns {I Lor. iii). \}ui radice absiracla sunt; quia posl priina fidei rudi-
reele fiiiiilainenluin dicilur domiis Dci , quia sicut incnla (55), bumilitalis addcndus esl in alium pa-
Petrus ait : A'ou esl aliud tub cmlo dutum nomen rics bonorum operuin, et quasi supcrposilis sibi

liomimbiis, in quo oporieal nos salvos fieri (Act. IV). invicem ordinibus lapidum proQcienlium dc vinuio
Ulide esl illnd : Supenvdificati super fundameiitum in virtutem.
aposlotornm et prapheturum, ipso tumino angulari (54) Domus autem quam wdificavit rex Salomon,
tnpide Chiisio Jesu (Ephet. n). Ideo lios lapides , id habebat sexaginla cubilos in longitudine, et viginti

e.-t lideles populos, sancti dolaveruut, ul omues vi- in lalituditte, el tiiginta in attitudinc. F.l ponieus
iliTicel noxiuni ei inane rclinquereut, et in con- erat anle lcmplum liginli cubitorum longitudiuit.

speclu Dei solain jusliti^ rcgulam quasi stabilem Longiiudo domus longaniinilateui Ecelesise signifi-

quadralurae ronnaui osiendereiit. Ad :edilicium do- cat, qua patienter adversa tolerat, donec ad ene-
inus Duinini prinio ligna et lapides de nionie cx- lestem palriam pcrveniat. Hoc est sexaginla cnbi-
duniur; ijuia eos quos iu lide inslrucrc quserimus, n lorum, quia senarius numerus perfe':iionem bow>-
priino ueccsse cst , ut abrciuinliaie diabolo ct prae- runi opcruni iudicat. Latitudo autem doraus cliari-

varicalioui in qua nali suut , doceamus. Dcinde talem significal, quae dilataio sinu nientis, amicos
qu.vrendi snnl lapides preiiusi ei grandes.et in diligit in Deo, et inimicns proptcr Deum, donec ad
fuiulainenlo apponcudi; ul abdicala prioruui con- pacem conversis vel funditus cxslinclis, cum solis

vcrsatione, m onmibns vilain el niores corum iu- aniicis gaude3t in Deo. Viginli cubitos babcbat in

tpiciamus, ct auditoribus imiiaiidos propoiiamus, allitudine, propler geminam cli.-iritatis distauliaui.

quos per virluiem liuiuililalis Doniiuo spccialiter qua Dcuiu dilighntis ct proxiraum. Ilabehat ctiani
adbxrere noviuui9; el menlis slabililate quadralos triginta cubilos in laiiiudine, propter lidem Trinita-

ad oiunes lenialionis incursus, immobiles durare lis, in cujus visionc euncla desidcria spei nostrae
coiispiciuius. GranJeset pretiosi fama ct uierilo. suspenduiiiui'. Singuli numeri pcr dccein mullipli-
Biblii [(. 6'ifc/nJ paraveiuut ligna et lapides ad cciti- caiitur ;
quia per fidem el cuslodiarn legis patienlia
ficundam Jomum. Biblios [ChWosl civilaS CSt Plnr- salubriter excreelur, cliarilas salubriter ardcscit,

nicis ct interpretaiurdifliiiicns vcl deierminans. Qui et spes subliinilerad asterna gaudia rapilur. Altilu-
eniul corda hoiuhium ad adilkium spiriluale ilo siguilic atspem rotribiilionisafleiiia: vcl fniura-, pro
<|iiml cx virtulibus animx coiistruitnr ,
paiant, sic D qua prospera veladvcrsaconteninitdonecvideaibona
amliiores suos fidem et opera jnstiiine docere sufli- Doinini in terra viveniium (P«nf. xxvi.29). Teiiiphuii

ciuui, si prius satris paginis edocti, qux fidcs sil Ecclesiam siguific.it; porticus vero quce antc tem-
tencnda, quo virtutum calle cuiiduiu, cuiii certa plum prior Inmen accipiebal solis, illam Ecclesac
dilDnitionc vcriiatis didiscerinl. Frustra sibi ofli- partem qu;e Doinini iiicarnalioncm pracessil, in
eiuin doctoris usurpat ,
qui discrelionein lidci el qua paiiiurclia; et prupbela; fuerunt, qni orientcm

bonorinn operum iguorai. Nec sancluarium Douii- justitia: Solcni primi susccpemnt, et nascenli Do-
no, sed ruiiiam sibi xdifical , qni docere pra'sunii(, miiio in carne viveudo, priedicando, naseendo et
quud ipse uon didiseil. morieudo leslimoninra prjebueiunt. Antiqui justi in

factnm csl autem quadriiigentesimo el ocloge- paticntia et longanimitate exspectabanl, quando

simo iiiiuo egvessionis fiiiorum lsrael de terra Mgg- incarnatus Dominiis cvaugelii graliam aflerrel, pro-

(49) Ex eod. Beda, cap. 4. (53) Stipp. ex edit. post collata in nobis juxla
( 0) Ueda, cap. 5. exempluin subiiiniuin virorum fundainenta lunuili-
(51) Ivlil. Apiilis. lalis, addendiis esl, ctc.
(5.) Il.cc ex cap. 4 , circa fin. (54) Jaui cap. C.
 :

71 S. MABTIM LEGION. SERMONES DK DIVERSIS. 7*

inissiones sn.is j longc aspicionles ct saluianlcs A «is scilicel, Ivnipli, el oiuculi, n:cam lesluu euli

[Utb. xi). .Equabal crgo porliciis longiliidiiioin cl perfiiinlerct. In prima frontc porlicus fncre prin.i

hiiiudiiiem templi quia pcr loiiganiiniinlem nien- j"sl :

, Abrl sr lieei, Seili, Enoc, Noe, Abrabam,

;

lis desidcral.anl venire ad ililcclioiiem Ecilesiu:, Isnac. cl lacob, et cicteri Pnlres velcris icsiamcnli.

qna? cst ir. Cl.rislo Jcsu. '" i'"'""1 'J" s pcncirali et quasi prope tnumiu
Sed in quo loco cayit Salomon ad ficare lcinplum? lempli (59), preriirsores Doinini, Siineon videliccl,

In monlem videlicet Moria, qui demonstraius fuerai Anna el r.Tieri, qui eisi nativilntem ejus viilere

Datidpalri ejuin artaOrna \t.Otna«]Jeiuuei (56). iiiemernnl, doclrinam latnen illius andire, et sn-

DomnsDo i innioniesedificalnr.idesl in Cbristo, cramcnla porciperc ncquiveruni (60). Non babc-

<!e i,iio diciiur : F.l erit in die Wa pra-paratm mout bal lcmpluill ciilmen iu superioribtis, sicul ncc la-
iiomut Domini in verliee (lsai. n), clc. Ipsc quippe bernaculum, scd erat squalc, quomodo in Palesiiua

cst nions montiiim, qui «le lerrn sccumltim carnein « -Egypto domus fiunl. TabuUtuin aiiicin, quo
oilus. oinniiini lerrenoriiui poienliani cl snnclila- opcrta csl iloiiius signilicat cvimios iu resurrcciioue

Qui recle moi.s viros, et singulari sanclilalc ad viriulis apicem

iciii culiiiiue digniiaiis iraiisecmlii.

Moria, id csl lijionij, dicilnr; quia quos a.l aelcr pervcuiciiles, quorum Hlii dicillir : Inler nalot mu-
I..UU clariutis visionem conserval, in liac viia la-
BUerum noii turrexit major loaune [Malih. «), cic.

boranlcs vi.lerc cl adjuvurc dignatur. Area Eccle- (61). Nolanduin qttod liiginla tubili aliitudinis, de

sium Umle
signilicat. esl illud cvangcliciini : Pur- quil.us supra lcgilur, usque nd mediiini creuau.luin

gaiil aream tuam Dei Filius.id csl Ecclesinm suain: pcrlingebanl , dcinile Irigitita usquead leriium a.l-

triticum congregabit in horrenm titum, pulcut autcm ilebanliir, quousque ail porlicum, qu:e erai cirea

comburet igni (UallH. m). Ornamvero qui illumina- tcmpltim nb austro, aquilone, et occasu tccium per-

tut diciinr, nationc Jebiisxus, gcniiles signilicat il- venicbanl, serunduui Jnscplium ; deinde usqiie a.l

Ecclesis inimu- siipreiniim lempli leciuin scxnginin cnbili ntimer. -

lustrandos a Domino, ct in filios

fuitlit aliqunndo tcnebrw, banlnr, et sic tota altiiudo leinpli sccunduni Parali-
laodos. 1'nde esl illud :

Dvmino (Epliet, v). Jcbus con-

poiiienon in cenliiin viginli cubiios cousuinni.ii
uunc autem lux iu

culcata inicrprciaiur; Jerusalem vero visio jmcii csi. Quod aiitem oninis altitudo leinpli cralcetituui

qua Orn.wn gentilis rcgnal, Jebus viginti cubilorum, priinilivain significal Ecclesiam,
dicitur, in duill
qu.e Spirilus snnrli ilonuin ncccpit in boc nuiucro
dicitur; cum Davi.l in ea locnm liolocausli euiit

templnm Domi viioruni (Acl. l). Apie eliani in boc lcrlio doiiius
(1 Paral. xxi), el Salomon xdilicat
qtiia geutiiilas divini tuliu*
Do "''"' c«naculn coiisi.mmaiur. quia posl prxsen-
ni, Jerusalem vocatur;
c les Bdelium lal.ores, pnst acceptam in f.uuro rc-
uescia conculcatur et illuditur a dxnionibus. Scd
Q"'e"i aminarum plena lolius Ecclesix felicilas iu
cum eam gratia Salvaioris respicit, pucis in sc lo-
rcsurreclione complebilnr.
rum ct nomcn invcnit. Umlc dicilur : Beati pacifici,
quoniam filii Dei vocabunlur (Mulih. v). lijitur wdifir.avil Saionton domnm,ei consummavit

(56) tecil eliani Sulomonin templo (cnestrasobli- eum.el adifieaiit parieies donius intrinsecus tabulatit
quus. Fciieslrx obliquac Bunl, quibus pars cxlerier cedrinis. Pa.ictcs inlrinsccus tnbulatis ccdrinis

angusta, et inicrior diffusa esl. Dicuntiir autem operiuiitur, ruiu corda fidclium, umorc vtiiiIihii

reueslrx, eo qnod lucem fenercnlur. Lux enim rcdi.ndant ,0'Jj. Sicul eniiii ced.us pe.fcctos signi-
Cr;rcc w; ilicittir; alii fei.eslrai.i pul.n.i, eo quod ficat viros, ita locis opporiuuis telsiiuiliiiem virln-
domui lnccm miiiistrct, composiluin videlicet no- iiiui, quibus ad canidcin pervcnittir, perfcctioneui

lucn c\ 6neco Lalinoque sermone. lu feneslris insinual. .1 parimcnio domus nequead tummitatem,
ergo obliquispars illn pcr quum liiincn inlrai, nn- el usque ad laqucaria, operuit lignis inlrinsectif. Te-
gusta esl; sed pars inlerior qua: Ittmeil Stiscipil, giiutnr oiunia Rgnis n paviiuniito domus usque nd
lala; quia inciiles rontcmplaniium quamvis lenui- suinmiintcm et usque nd laqucaria. cum elceli a
tcr dc vcro liiinine videanl, in scmelipsis tair.en ma- D priinis fidci rudimciilis usquead perfcctioncni bnnx
gua ampliiudiuc dilatantur, quso vidcJicel ei ip«a nclionis, ct usque nd perfccluin palria crelestis

qn;e conspirinnl, capere panca vix possunt. ingress.nii insudaiil opciibtis bonis; cinn a priinis
(Ji7) Osli.mi lcilipli Doniinus est ;
quia nemo ve- juslia usque ad ullimos iu roiisiiinmntionc Baxub,

nit a.l Palrem nisi pcr ipsnm, siciil ipse ait (58) omiies virtulibus studenl, quorum nierilo diccro
Ego sum ostium. I'cr me ti quis inlroieril, sulrubi- nilil.aiil : Cliriili bouns oiloi suiiius Deo (li C.or. n).

tur(Joan. x), clc. Templuni enin. vrrs eral a.l El tcxit pavimenlum domus lubntit abiegnit. Iloc iii

orieutcin, el porlirus halicbnt osliiim :.li OrieulC Pninlipomcnon pleuins sci ipltiiii csl sic : Slravit

conira otliimi lempli , itn ut sol nqu.noctialis pavimentum leiii)ili prcliosissimo marmore multo de-
oriens dircclis radioruni lincis prr oslin tria, porli- core (II Paral. II?). l'ndo palcl, quod labntaa

(!>r;) Rnrsum ex cap, 5. mcnn, ct Annn, vte.

u.vc ex s. l> i ii hii. . w Etyni., e.7. (60) Jam
cx cap. 0.
('>") Itursum ei Ueil., rnp. :>. (til) lliUI c\ ...p. 8.
{M) 5>ii/'i). cr edit. Iluic alilii di.il. (02) Rursuni e\ eap. 9.
(.".'.') IaIu. [mrenlcs pnccursoris Domitii, Si-
 :

73 SFRMO II. IN DEDICATIONF. ECCLESUE n. 71

ahicgnas quibtis pavimcnlum icxil, non in tcrra A supernse nioenia civilatis gralia chr.rilalis iniplevii.
posuit :sed primo illml inarmore protcxit , deinde (UG) Altare (C7) eliam thym ;
am.ilis quod crat
Ubulas supcrposiiit, ct teriium liis (luobusaiirove- ame oraculum, d<: quo stibditur :
/'; lolum atture
stiluni addidil. .£qiiiias pavimenli, sanclonun eon- orticuli lexil /ikio. Undc inlelligiiur, qui idem
cordiam ct huniiliialem insiuuat (05). Lapides paric- altare de lapidc factum, ccdro vcstitum, deindo
tis vcl pavimenli , talmlx cl auru:n, saucioiom auro conpcrtuin cst. Parics cc.!rii.us ilomtis inle-

vitain signilicant; sed lapides vivi stinl sancli, for- rioris januam habehat in superioribus pcr totiim,

litudiiie fiilci in unani eamdemque regulam gluii- quo fuinus inccnsorum intrarct ;
quia oculi Do-
nali; tabnhc cedrimc vcl abiegua', lalilmiinc varia- inini aperii snnl super donium ijus Jie ac noc:e,
rum virtuiiiiii secimduin doualiones Spiritus et aurcs in oratione scrvorum snorum intnu:, et

sancti una fide ad allerulrtim connexi. Marmor linc per totani Eeclesioe laliludinem diffusae per
candidum e\ quo construcia esl doiuus, elecloruin oibcm. Inlerior domus secrela cceli, arca fuedcris
actionem niuiidam significal, ct conscienliam ab Salvaiorem significal, in qno fccdus pacis habcmus
omiii n.tvo coiTuplioniscastigalaiu. Unde est illud: apud Palrem, qni po>t rcsurrecuouem ascendi ns in
Nuiidemus not ab omni inquinumenlo carnit et tpi coltitn, c.irnem sumptam de Virgine in Paliis
rilus, perficienics sanctificaiionem in Dci,-B dexiera collocavil, Oraculum enim voc.iiur, cum
limore
(II Cor. vn). Auri lauiuue stiiil siipcreminentem divina bominibns vcl angclica locuiio ctim secreh-
siicnii;c charilalem liabcutes. rum revelaiione concedinir. Unde bcne oracuhim
(64) .Edificavitque viginli cubiinrum ad posierio- li> abditis, id esl m inlcriorc domo , facltim est;
tem parleni lempti labttlala cedrina, a pavimenlo quia in superna palria angelorum visio et allocutiu
usque](td superiora : el fecil inleriorem domum ora- et ipsa Dei prxsenlia revelabiltir. Umle cst illtnl :

eitli in Sanctum sanctorum. Prior donius in quam Venit liora, cum jam non in proverbiis hjuar vobis,
semper inlroibant sacerdoies, sacrilicioruin olfiria sed palum de Palre annunliabo vobis (Jo m. xvi).
ronsiinimantcs, proesens Ecclcsia esl, inqua quoti- dilignm eum, manifeslabo
El it.rum : Etjo el ei
die piis insislentes operibtts, Domiuo sacrilicia
meiptum (Joan. xiv). Domiim qtioque anlc oraculum
laudis ofierimus. luterior vcro, qua? ad posicriorcra
operyil auro purissimo ;
qiiia perfecli in h.ic vila
tenipli parlem facia cst, vitam aeternam in ccelis
necdtim de Patre parabola.n audire, idem li-
( f.
signilicat ; inlcrior qtiidem a convcrsalione nuslri
dcm), nccdiim pal.nn queiint vidcrc ; sed idem et
cxsilii, qtiia in prajscnlia snmini Rigis perpelua nc mortua aul otiosa videaiur. divino
opus jtistitiiC,
bcatoruiu soleimiilas agittir. Unde dicitur : /"'« amo re, per quam plenam Dei cognilioncm
c ornant
tn gaudium Domini tui (Mattli. xxv). Sed lamcn aurei quibus laminx aurese
nicreantur. Clavi alli-
posierior esi lemporc, quia ost s.rculi labores. promissa xlernx
|
gcbanlur, prxcopla cliaritaiis, et
Porro quadraginta cubilornm erul ipsum tcmplum exercitio virlututn, ue
claritatis surt, quibtis in
pro foribus oraculi. Et cedro omnis dtunus vestieba- grat a contiuemtir.
dcficiamus , donante Cbrisli
turjiabens loinaturas,et juncturas suas fubrcfactas. auro. Hoc altare per-
Et lotum altare oraculi lexil
llic tiiimerus in sig nilicalinne pi rcscnlis labnris poni- ora-
fectorum vilatn significal, qtii quasi in vicinia
lur, sicui qtiinqnagenariuslutnraitjuieiis et pacis.De-
culi pnsiti , descrtis infimis delectalionibus, ad
cein enimsunipraecepta.quibusad vitam pervemlur;
sohtm regni ingressum curam intendtint. Undc in
iletiario significaturvitaqiiamdcsidcramiisetproqua
hoc altari non carnes viclimarum, sed sola inren-
l..boramiis. Quadratus vero, iniindtis in quo pro ea- qnia lales non adhuc peccata
debani ihymiamata ;

dcm acqttirenda certamus, utesl illud: Deregionibut mactarc

carnis, et illccehras cogitalionum in sc
congreguvit eos ; a solis orlu, ab aquilone, ct mari
optts habetit, sed lantum oraiionuin el desiderio-
(Psal. cvi). (65) Habel domus in labuiis cedrinis
spirittialium odoiamenla per ignem xterni
ftin»
tornaturas suas ei juncturas fabrefactas , cum
amoris iu conspectu Conditoris offerunl i Domus
electi ad invicem pulcberrima charitaiis copula r>
autein cum adificiretur , lapldibut dotalit atque
ncctuntur, ul cor unnm babcaut et animam nnam.
perfectis wdificala est ; et malleus, et securis, el
Tornamras enim «piae jimcttiris labularum appo-
oinne ferramentum non sunt audiia in domo , cuni
iiunlur, ul uiium labulalum lial cx omnibtis, nlli-
ccdificarciur ;
quia lideles qui adxdiuYiuni ccetiste
cia sunl charitatis, quibus sancla fralernit.is copu-
pcrlinent, non debenl luigare, murmurare , detra-
latur, et tinam Christi domum loio orhe terrarum
m
here, ncc in supervacuis rehus coutr ndere, sed
componiiur. Oiactilum ubi erat arca, liabebal vice-
omni pace et concordia vivere. In silentio profi-
nos cubitos in longitudine et laliludine, et altiiti-
cit el ;cdilicatur domus Dei ,
quia congregationi
quadrum ; quia iu stipema patria ubi
dine, id est pcr
eleclornm , quae aeiemi Regis est habiiatio, ab
Chrisium Regem vident oculi sanctorum, soia cbarila-
divinx gvatia lefulget per omnia. Untle sequitur
omni convenil cessare lumuliu sacculi.
lis

Et operuu illttd atque vcstivil anro pnristimo; quia El [ecil in oraculo duos clieiubim de Ugnis ali-

(63) Hxc es cap. (66) Ex cap. 12

Ex cap. 10. Bed.t ubi sup. (b7) Suppl. cl corrif.c ex edit. : Sed et allare vesli-
(64)
vil eedro. Aliare dicil lliymiamalis, clc.
(63; J.ni cx cap. II.
Patisol. CCIX. 3
 ;

75 S. MAMIM LEGION. SERMOXES DC DIYERSB. Tti

tarum, dtetm cuHtorum altitudiuit (GS). Clicrobim A Nec solum de illorum qucs secum bahenl intns, jus
ngeliex digniUlis vorabul ira cst : ei Miigiilariler inrmn felicilale l.rtantur; sc J etiam liostruni qu ,
:

clieruli, plnraliler vero chcrubiiii. Per cherubim forisadbuc po«iii de profundis ad Duiiiiniun claina-
ergo angelica minisieria qnx Con.lilori semper iiins, cnram gemnl, Unde de eis in Paralipomcimn
assisluni in ccelit, possuui inlclligi. De liguis oli- scriptum csl : Ipsi slahaul crcctis uetlibtis , ci faciet

rarura dccem cnbitoruin altiludinis cssc dicuulur torum iiT.sir eranl ail exteriorcm damum (II Paral.
spiriluali uncli suni, ne unquam Hl); quia s< ilicel a via lerilaiis in qna mo\ condili
quia angeli gr.i>i:i

arescanl abamore Dei, qnos imo ccelesiis sapien- posiii sunl, niinquam nberraverunl; ct nns ab liujus

tia.' iiios ipse <|"i creavil , impltvii. I*ossu#l per peregrinalionisxrumna ereplos, ad sunm desideranl
ilnn eherubim duo lcsiameiua Dgurari. Qui ciie- pervenreciiiisorlinin.Sic rrgo pcdibus slant ftreclls,

rubim in oracolo tunt facii quia '" consilio di- sic al.-.s auro leclas ad oraeuli parictes cx.enduni,
,

rinae provisionis nobis iuaccessibili ct inconipre- ui ricieshabeanlTersas ad domum cxieriorem ; qnia

hcnsibili »nie sajeula disposiluin est, quando, ei augJi sie snam perpctuo innocenliain con?eivaiii (
qualiter, qnibusve aucloribus Scriptura coiidc- sic >'e saiictarum animarum UaiiiuJine iuccclis

niur. Diio f.nii siiui clierubim propter consorlium exsullanl ; ul cis etiain quos adliuc in lcrris

ijt liiatis sigiiificandum ; i;uia minus <iiiam Inler " pcregrinari conspiciunl, opem ferre non desislanl,

•luos charilas constare non poicsl. I nde el dnncc ad coelcsiem patriara cos perdiic.uii. Om-
ad prasdicandura miiuiniiir biui (Luc. x).
iliscipuli
ii 'seiiimsuut adminittratorii spiritut.in miuisitrium

Alx (iiin in sancloruiu boniinum mcnlibus fk.c misti propter eos, qui liwreditattm capiuut salutii

ponunlur, virlutcs eorum significanl, quibus ad (Btbr. t).

ceelestia volnni ci conversaiiliir. Ciim vero in /."< omues parietts tcmpli per circuilum sculpsit

sigtiilicationc angcloriun ponuiilur, graiiam per- variis ca'iuturis ct lorno (69). Sculpunlur parieies
eorum, q«i semper lorno, c;iin proiiipiooiiiino poMiMU fidclesad (acei:-
peiuaj ct indcfecliva: fclicilatis
in roclcstibus in minisleiio sui persistunl Condi- iliiin ipi.i- Dominus prxcipit, bocper singula diccn-
lor"n. \el ijiii.i leviiaic spiriiualis naturae siinl i s: Bencdicam Dominum inomni tempore; semptr
piai ubicunqm. vohiciiiil.sl uim quasi rolaudo
liii, u!
!aus cjus in ore mco (l'sal. yxxiii). I l iiciiim : /'.i-

pervcniant. Quinquc ciibiiorum ala cberub uua, ct

ratum cor menm iJeus, ete. (Ps.il lvi). Quia loma-
ala riieiiili allera; ipiia in iina txteris arlibus velocitate prxccliit, et ipsa silii
quinque ciibiloruin

labcntium rcriim varicialc sancli homiiies rcgulain ,

(jna sinc errore operelur, servat, bci.e
ouiiii

sensus corpnris ^i obscquiuiii Condiloris exleudunl, ~ por liauc pia sanciorum vita signatur, qua? paraia

oculos lialicnte» semper ad Dominum, audire ei est semper ad obsequium Domini cl boc implcre ,

sine divcrliculo crrandi, longousu virliilum cxerci-

desiderare vocem laudisejus, cicnarrarc univcrsa
mir.ibilia ejus. Deceiu cubilorum altiludiuis
sunt, tala, didicit. Facil picluras vari.is quasi promi-

qui (/. quia) dcnario xlernx vilae fruuiUur, lia- nenles Je paiiete et egredicntes, cum Deus nmlii-

bentcs Inviolalam Condiloris imagiucm, servala (arias virtulumoperaliones fidelibus trilmii, viscera

sanctitaie, juslilia el veritalc in qua conditi smit. scilicet misericordix , benigniialcni , iiumililalcm ,

Uenaiius cnim decein olmlis consiai, et conlinerc paiieiiii.ini , moJestiaiii , elc; super omuia auiem

in »e nomen ei regis imaginem solet.

Uuius operis cliaritalem, quae est riuculuui pcrfeclionis (Coi. m).

et mensurx suni duo cbcrubim, quia

nulla dissen- Pavimenti xqualilas.humilem concordianj rralerni-

s'o voluntatis in superna patria cst, ubi una cailcm- laiis sigiiifical, ubi cuiii sint JuJaei cl geniiles, bar-

que prxscnlis Dei visione et glorii omnes illtis- bari et Scyiute,iiberi etservi, nobileset ignobiles;

iraulur. Al.e igilur cberubim interiores soper cuncii sein Cbristo cssc fralres, ei eumderaPairem
arcam se iuvicem coulingobanl quia pari de Do- ;
luberc in ca'lis gfitriamur. Tcxit ergo Salomon

miuo alicstatioiic coiiscnliunl. Item alis cxterio- pavimenliim domus auro inlrinsecus, quia Chrislus
r.bus isix umim parieieni , illa: alieruni contiuge- D angclos ct aniinas juslorum iu (ccl s plenario dono

banl qui« Vctua lcsiamenlum propric aniii|uo Dei perfectionis implorit , ei percgrinanles in sa^culo
;

pnpiilo scriptuiu CSl, Novum imbis qui posl incar- cives painx coelfotis siguaculo dileciionis selernx a

n.iiiuncni Dumiiii ad fiileui vcniinus. Lt secundu pa- morialium vilitale sei r vit.

ricti, iJ cst scplcnirionali, comparaniur, quibus /•.< i;i ingressu oraculi ftcit duo ostiola rf« Uenit

posl fiigora ct tcncliras idololatrix lucem rcritatis olivarum, i

oslesqnc angalorum quniijue (70). UllUS

roguoscere dalum csi. Exu-nduul alas ad invicem crai ingressus, scJ Juobus ostiis claudebainr , ci

tuper jrcuii, ciiiii ad lauJcin Crcatoiis rcferunl i isdcm reseratis aperiebatur , sicul el lemplum ei

bouiiin quoJ acccpciuiii. Extendunl ctiain ad porlicus auie leraplum unuin tanlum habebaul iu-

uirumque parietem oraculi klas: quia Ixtanies troilum, quia uuus Dominus, una fidti,unum bap-
i-.i ci-'.< "ii patria justos ulriusque plebis visione titma, unut Deus tl Patti omntiini (Ephtt. iv), Duo
quoque Mi.r glorix ad lauJcin Creatoris cxciiant. suni osiiola, quia Dcum ei proximum diligunl an-

<ng.l.\ <:i|.. !"•

(701 Es cap. 15.
( J Lx cip. 14.
 ,,

77 SFKMO II. IN DEDICATIONE ECCLESLE II. 78

peli ei liomines sancli; ncque janu.im vilx nisi pcr A bat ostia non duplicia sed simplieia; quia in xierna
gciniiiam dileciionem possuut inlrare. Postcs lia- beatiludiiie non erit r.cccssaria fides, nec spes, ulii

Leni angulorum quiuque , quia non soluiu animas quae nouc credimus ct speramus, nianifeste vide-

rlcctoruiu aula ecelesiis recpit , seii et corporiluis bimus.

iimunrtali gloria prxdilis in judicio fores aperil. Ilis ostiolis vcluni adililnm cst , sicul in Parali-

Quinque eniin sunt sensus corporis. Ulcrque ergo pomcnon scripiuin esi : Fecit, inqnil , velum ex
postis oracuii altus est quinque cubitorum ,
quia hyaciniho . purpnra , coeco , et bysso : ct inlexuit ci

solis illis supernx palrix introiliis pandilur , qui chcrubim {II Par. nij , dccoris sciliccl graiia , ut
oiimibus cordis et corporis sensibus Domino ser- iuter parictcs deauraios eiiam olosericum liilgeret.

viiint. Et scuipsit in ostiolis picinram cherubim, et liujus cigo vcli sedui.i aperiio , id csi inlrauiibus
palmarum spccies, et annglyfa valde proemincitlia, et rcvelatio, siguificat apertionem legis et regni cule-
texit ea auro, el operuit tam clterubim, quam palmas, siis, qnx nobis por incarnationem Chrisli donaia
ti ecetera auro. Annijiyfa Grxce, cajtaturte diciinlur e^i. Unde , baptizalo Domino, cceli apcni sunt
Laline; quia virCiilmn operibus quae pcr orbem (Matih. ni), iii ustenderci, quia pcr baplisma quud
Ecclesia in sauctis et perfectis
r viris
._ — ——
exercct, illi
n
ipse nobis consecravit
•

gredi. Ci ipso morienic,

, januam
idem velum tcittum
cceli dcbcnnis iu-
m
prxcipue quibus fidelinm cura rommissa el claves ' est

regni ccclorum suni dalse , ouiiii dcbcnl solcnia medium a summo usque deorsitm (Malth. xxvu);
insisicre , ui qiiantum giadu prxcminenl cxleris, osieiidciis quia figurx legis jani finiia. eraut, ei vc-

lanlucn prxccllani meriio bonx aciionis. Habenl riias Evangclii arcanaque coeleslia , et ipse cceli

enim in se picluram cbcrubim sculplain, cum caele- ingressus non adliuc figuraliter significaudus , sed
siem in terris viiam pro posse suo mcnie ei opcre siaiim omaibus apcviendus, qui ab iuiiio mundi in

imilanliir. Uabent palmarmn species, cum super- lide veiiialis dc inumlo tran.ierunl. UnJe idciu ve-
naiu relribulionera fixa iuieiiiione meditaniur. Iiiiii gub quo in oraculum imrabalur, cx liyacitiiho,

Pabna cniiu viclricis manus ornatus esi. flabent puipma, eoeco. ci l>y_so factum esi, eiquc cbcru-
anagljfa valde proemincnlia, cum cerlissima bono- bim inicxti. flyai inibus eiiiin qui cccli colorem
riini opcrum documenta, ci quxnemosinislre inler- imilalur, superuoruin desideriis romparaiur. Pur-
pretari valeal, osiendiiui. Fecitque in introiiu tem- pura vero quaj ganguine ronchyliormn conlicilur,
pli tiuadrangnlatos postcs de lignis oliearum, el duo ct sanguincam prxferi speciem , sacraiiieniuin
oslia de liynis abiegnh allrinsecus : et utrutnque Dcmiinicx passionis signific.l; quain nos iinilari,
oslium duplex eiat, et se ir.iicem tenetts aperiebalur. q ciucem nostraui porlando, debemus. In cocco ru-
Sicut ingressus uraculi quo ad arcam Dnmiui cbe- bci coloris wrius cxprimiiur Dei amoiis. Unde
riibimque pervenilur, introitum coeli significai, quo dicilur: Nonne eor noslrum ardens erat in nobit (71 ) ?

ad vi.ionem Dci supernorumquc civiuin nos intro- (Luc. xxiv.) Ryg$us, id csl liiium ,
qui dc lerrs
iluci desideramus; ila introilus iu teuiplum prt- viicns orilur, ct longo ariificuin exercitio esuit vi-
mordia nosii .c coiiversionis ad Dcum insinuat rorcm, ei educilur in alborem, casiigaiionem car-
quando prxsentcm Ecclcsiam intramus. isie in-
in nis signiiicat. Unde Apostolus : Morti/icate membra
giessum nosirum ad fidcni ille ilrsignai ad spc- , vestra, quai sunt sitper tenam , eic. (72), (omicatio-
ciein. ilnde postes bujus inlroiitis quadrangulati nem, immundiliam , tibidinem, ctc. (Coloss. iii). Ite-

sunt propler quatuor Evangelii libros, quorum ruin ad aibiim nos vu!i perducere candorem , cum
docirina in lide verilalis crudimur. Aliter Qua- : dicit : Obsecro vos ut exhibeatis corpora vestra ho-
drangulatos esse referuutur propler qualuor scili- siiam tivemem, tanelam, Deo ptacentem, clc. (Rom.
cet piincipales virlutes, prudenliam, foriiludinem xn). Intcxuniiir clierubim.ei eisdem coloribus con-
jiistitiam , leilipcrantiain ,
quaruni fundamenlo fir- liciunlur, ciim in universis qux pie aginius, a vrnc-
missimo omnis bonorum acliium striictura nititiir. natis dxmomim tclis per augelorum pr.csidia, Do-
Piudeulia enim esl, qnn discinius quid nos agere ,
" mino douaitle, prulegiinur.
qualiler vivere deceal. Fortiludo, per quam ea qux Posi lixc adificafit alrium inlerius tribus ordini-
agenda didiciinus, iinplemus. Quas bene Propbeta bus lapiilum politoium, el uno ardine lignorum ce-
coinplectiiur diccns : Dominus illuminnlio mea , et tlri (73) i£ilificium ergo lempli intra atriuni sacer-
salus mea (Ptal. ixvt). Illiuninalio sciliccl, ni qme dotum perfectoruui iu Ecclesia vitam significat, qui

agere debeanius, edorcai. Saius vein, ul lixc agcn la excclleiitia virluluiu Domino appropinquant, ei aliis

tonfiriiicl. Temperauiia qua discerniiiius , ne

est vciho et opere diicaium salutis osieudunt. S.icerdoti
plus aul iniiius justo prudcniix vel forlitudini stu- eniai indiciliir, quod sacrum minoribus diicatuin
deamus. El quia quisqnis prudeutia , foi tiludine ,
prxbeal ; quo nomine non soluin altaiis minislii,
ct tempeiauiia utitur, vere est juslr.s ; quarta post episcopi sciliccl et presbyteri, sed et omnescen-
piudentiam el foriitudinem et lemperanliam jusii- senlur, qui alliliidiue doctrinx et conversaiionis
tia sequitur. lnlroiios interioris donius duo habe- prxeiniueiil, qui uec sibi lanliim, sed etiani piebi-

(71) Uic rerle proseqniiiUiir edit. : dum Inqueretur cwlera; nianifeste corruplus est.
in via, el apenrel uobis Scnptuias? Veriiin noster \t~l\ Superesl hoc, etc.
ms. qui ita sciiiiii posi vciImuii iioIms: de i, d, et (^3j Ex c. 10. circa mediuin.
 :

7j S. HARTLNl LEGION. SERMONES I>F. DIVERSIS. *>.>

dum rorpom sna kottiam mtenttm, A enim Clirisius osiendet nol.is Patrcm, ct snfficiil
bm proaant. Qui
enlem (R<»m. xn) exliibcill sa ni.l.is (Joan. «»). Dies auieni judicii otloi.aiio nu-
MHi nim, Deoque p/fl. ;

spiritualiler cxerecul. Unde mcro lypiec exprimiiur, qnia lioc saculum quod
fonli.lalc miiiisleriuin
Ecclesio wquilar Pcirus : Vot autem reguU agiiur scpicm diebus sequilur. iEdificaviique e.nn
loll

laccrdoliuiH, genssnnela, populns ncquisilionis(l l'e- annis septem, ei ociavo consummavii; quia Ecelo-
ircuilu teinpli fuissc. sia loio liiijns saeculi Jempore, qnod septeni riiernm
ir. u). Tria legimos alria in .

Naiu quando in Sancta sauclorum inlrabal pon- circuiiu peragilur, cx elccils fi.n.-lriiiiir animal.u ,

in ipsinii icuiplmn sa. crdoics purilicali sia- ei in flue sxculi siium incrcmenlum ad pcifctinm
lifox,

banl ; cl non purilicali, mia itun Lcviiis Cl C.inlo- pcrducil. Vcl ob significationem spirilualis giaiiai,

ribus.cl ciiiii \ iris Judxis oranics in iotimuni per quam Ecclesia solum ul sii Ec< lesia percipil

aiiiiim sub divo, id csl in apcrio sub aere, si scrc- quia sine Spirilus sancli donis nenio fidclis cflici,

nuin esscl, slabanl; si vcro icinpcsias, in poiticus vcl fnlcni Bervare, *el mcrito (idci ad coronam ju-
proximas sese recipiebanl. In exterius vero alriura Sliiix polesl pcrvenire. inram at tifex dc Tyro, q.icm

Juilex inulieres purificalx cranl. In exlreinuni vero assompsil Salomon adjotoreni operis sui, elecios
uirium {.entilcs crant , et Judxi qui nuper vcne- de gcntibus prxdicalorcs sif nificat. Hater ejua vi-
ram cx gcntibus usque ad scxlum purifiealiouis dua pra'seniem Ecclesiam ilesign.il, pro qua f.bri-

il.ein. Dc liis alriis prxcincns Psalmisla diccbal : slus vir .jiis morte gustaia resurrcxit, in eali m
Eccc iiiiiic beneiiitite Dominum, omnet terui Domini, asceudcns, perogrinanicm reliquit in lerris, cujus
qui stulis in domo Domini , in alriis domut Dei lilii sunl pr.edicalores ct omucs fidelcs. Uude esl

notiii (Psitl. cxxxui). lu bis atriis atque porlicibus illu.l : Pro palribits luis nati tunl libi fttii , clo.

Jeremias et alii propbclx, in bis Doininns el apo- (Psttl.xuW.

tuli prxdicabanl, in liarum aliqua Doiiiiniis scdebal Et fin.xit tlttas columnas areas, deeem el oclo cubi-

duccus, i|iiando teiilanlibus Phariseisoblata csl illi toruni altiludinit columnam unam, et ejitsdem altitu-

mulicr adullera judieanda (Joun. vw). In bis con- diitistotuiitnnm alifr.ua ; et linea duadetim tubiiornm
ligiebanl vcudcuics ovcs, ct boves, et columbas, nmbiebat eolumnam uiramque ("5). Ter cnini sei.i

quos eliuiinavii .lc leinplo [Joan, n). lu liis Pelrus decem ei octo faciunt ; sed tria ad fideiu perlinenl

rt Joaniiesclaudiiui inveuietttes sanavcriini(.lcf.iii). proplcr Trinitalem, scx vcro ad operalionem, qiia

Iu bis otabal omilis iuulliludi) populi, quando i II— sex diebus facius cst mundtis. Tri.i per scx mulii-
icnsiini Zacharix angrlus ad allare lliy-
poiienti plicanlur, cuni jlislus cx fitlc vivit (llabac. u), cl

iiiiaiuatis apparuil, cnmque dfl prascursoris Domini C cognitionem pix fidci cnmulal cx seeuiiaic honx
ualivitate pcr.locuil (Litc. t) Accodebal vulgus us- actionis. Linea tluodecim eubiionun qux uiranique

quc ad alrium sacerdoluin, ct tmstias usque adja- ambiebal colunuiam , doctrina esl apostolorum.
iiuam delerebat susceptai ;< aacerdotibus , et iu Norma igiiur apostolicx instiluiionis ambit colum-
aliari tl.iatas oculis nroaequebalur ; et ipsum nain utramqiie , cum docior Jud.eis vel genlibiis
cliaiu lemplum cuui ipertobalur, a longc inspicie- praedicare niissns, ea tantum curat facere et d >-

bai, nec laiueti ciiain ai.ium sacerdotum inlrare cere, qux per apostolos accepit cl didicil ab Ercle-
puteral, sed tlc niferii.nl. us nd Duininuin clainabal; sia. Nam qui aliler viveie vel prxdieare vulmiil,
quia nec carnalium iu Ecclcsia simpliciiasa Do- ct aposlolica decreta sperncre , non est columna in

ll.ino dcspiciiur, quaiido fldeliler, qux. posstiut, icmpl.) Dei ;

quia eiiin aposiolica statuia scqui co :-

voia pietatis oScrunl. luspiciuut enim in leiiiplmn teinuil, vel cxilitale im-riix, vel gri.ssiiudine cla-

a ionge, cum vitam subliuiiuiii discere el admirari liouis, duodecim cubitoruni linex uou couvcuit.
gaudent; ct ipios virtutls iinitatione scqni nequeunt, Duo igitnr ci.liiiun.v aposlolos ct cunclos dortoies
pi.c venerationis ainplcctiiniur alfectu. Luus ordo significanl fories li.le et opcre eterctios couteinpia-
lignorum cedii buim est opcraiio sine simulaiionis tiniic. Dox atitem siini. tu praepulium et circumci-

corruplione cxliiblta, sinc cujus adjeciione fides, D sionem prxdicando in Ecclesia inlroducaut. Ostini

spes ct cbaritai vera essc non polesl. Lign.i enkn lcmpli columnx ab ulroque laicre posit.c circuin-

cc.lti piopier odoris gratiam el imputribilein nalu- slaul, niiii minislri sermonis nirique populo iutro-
rx poientiain, pcrseveranliam, cl famampi.c aclio- 1 1 11 11) cffili osiendiini. Duo autem eapilolia capitibus

nis d.siguaut. coluninarum superposita duo sunt lestamcnU, quo-

Anuo qwnlo rcyis Salomonis (undalu est domus rum medilalioni ct observalioni doetores et aniuio
Domiui m mettse Zio, id csl Maio; el "i anno unde- subjiciuntur el corpore. Lnde ct ulruiii.pic capilcl-

cimo ejusdcm regis menu liul, id cst Ottober, ptr- liini quinque cubilos allitudinia babet ; quii qniuquc
(,'itu cst doiuus in omni opeic tuo, et in omnibus libris Scriptura Mosaicx legis coniprelundilur.
Ulentilibut tuit. (7l)Quod aulcui in octavo aullO cl Quinque etiam saxuli xlalei tota Vcteris Testa-
i. i..\i) iiieuse perfecla est domus in oinui operc suo, mcnii scrics coni|)lcxa csl. Novum vero Tostamen-
ml ruluruin s.eiulum diemqiio judicii perlinet, ut liiin iion alia pr:odiial, quam qux Moyses pixdi-
quid ei au.pl. us addatur, inveuiri uon possil. Tuuc cauda pcr hoe prxdixeral Cl proplietx. Unde cil

(74 hx c»p. 17. (75) K\ cap. 18.

 ;

Bi SEIUIO II. IN DEDICATIONE ECCLESLE II. S2

illuj : Si credcretit Moysi, crederelis (orsilan el milii A "on nttbenl neque nubenlur yMatin. \x\\ ) ;
quihl

(7o ih. v). nigri ultra non poterunt (Luc. xx); qnod ubi eu
£'/ fec I tpeciet telis el cnlenarum sibi invicem niiro Cliritlus, ibi ct minislri ejus erunl (Joan. xn), el

opere conhxiarum (76). Species eniin calenarum, ct cxtera bujusmoili qux solis cjus civibus pcifccie

similitudo relis iu capilellis varieias esl spiritua- palerit.

liiiin virtutuiii in sanctis. Undc esi illud: Asiiiit ie- Sicut malogranatoruin uuo foris corlice inulia in-
gina a dextrit tuis, elc. (Ptat. xliv), id esi in vestilu terius grana coucluduntur; ita sancta Ecclcsia mio
fulgidx dilectionis, circumdala varieiale diversoruin lidei niuiiiciiiiie iiiiiuinera clecloruni agmina iuclu-

charismatum. Vel multiplex contexlio catenarum ct dit. Dene aiileni capila columnariim malogranatis
expansio retis muliifarias docloruni personas insi- eranl circumdala :n gyro ;
quia sancti doctm es prio-
iiuat, qui rum vcrbis prxdieaiorum fideliler obe- ruin (idelium vitain ad mcmoriam revocant, eorum
ilicinlo adhaerenl, quasi columnaruin capitibus su- exemplis acius siios el sermoiies nndiqite muniunl
perpositi, ieiis ct ratenulx miraculum sux con- ne si alilcr vixerinl, erreul. In nialograuatis crgo
nexionis cunctis praebenU Ilx eniui catenx miro tota significaiur Ecclcsia. Ducenti ordines malo-
sibi invicein simt opeie innlcxtae, quia mirabili granalurmn in circuitu uiiiiisqiic capitelli fuiske

gratia Spirilus sancii actuui est, ut vita Gileliuin referiiiilur. Cciilenarius vero niimerus, qui prius
locis, letnporibus, gradu, coudiiione, sexn, etaetale transii ad Jexleram, bcatiludineai indicat xternam.
mulliiHi dscreta, una fide el dileetione -i conjuncla. Duplicatur hic niimeriis imdofcranaloruin in cir-

£l seplena vertuum reliacula in capileito uno eranl, ciiisu enpilelli scciindi, ul signilicelur quod utrius-
ei septena in capiietlo altero. Septcnario numero que leslainenli populus in Cbristo sit adunandus,
spiritualis gratia signatur. Unde dicilur: Sepiem el ad xlcriiam coronain iniroducendiis,
a.iritus Dei missi in onmem lerram (Apoc. v). Septcna Et siaiuii duas colnmnas in porticu tempti, euiii»

erga versuum reliaculi erant in capilello uiroiiuc; que slatttissel columnam dexlernm, vocnvit enm no-
quia Patres utriusque lestamcnli pcr graliam imius mine Jacliin, id esi lirmilas; tiniililer erexil colum-
Spirilns septiformis ut esscnt electi aceeperiinl : Et nam tecundam, et vaeavit nomen ejus Vooz, id esl

perfecit columnas, ct duot ordines per circuitum re- in rnbore. Dexlera igitnr coluinna eos siguilicat,
tiucutorum singuloium, ut legerenl capiiella, quie qui venlurum in carue Doiuinusn proplietauJo pr;c-
eronl super tummitnlem malogranatorum. Facla siint dixerunl; secunda illu?, qtii jam bunc venissc et

lixc retiacula ut legerent capiiella, id est undique muiidiiin redemisse tesiantur. Simili vo&ibiilo ainhin

in gyrum circumdareut; quia oninis Scripiura saera q cohiiiinx censentur. Una euim (irn;it;is, allera in

cuin recte intelligitur, gratiam per omnia sonat rolmre dicitur: ut una fidei et operis fortilndo

charitatis et pacis.Capitella eniin sunt divina Volu- cimctis inesse doctoribus nionslrareinr, el nostii
inina. Reiia vcro, vincula mutux dilectiouis. Et leinporis inertia tacitc notarelur, ubi se quidara
r liaculis teguiitnr capiiella, cuin saera eloquia doctores, sacerJotcs elcoluinnas donius Dei videri
ilono charitalis uudique prohantur veslila. Nam el et vocari volnnt, cuin uibil in se lirmx fidei ad
in cis qux in Scripturs iiuii inieliigiiuus, charilas contemnendas sxculi pompas et desiderauda bona
laiet, ei in eis qux inlclligimus, lale patet : Capi- invisibilia ; nihil habeant roboris ad corrigendos,

iela autem, qttce cranl super capita columno.rum, nihil niduslrix salteni ad intelligendos eorum qui-
quati opere titii fabricala erant in porticu cubilorum bus prxlali sunt, errores
qualuor, Pcr lilia, claiilas superux palri;e et im- Fecit qttoque mare fusite decem cubitornm a

morlalilatis (loribus redolens paradisi dcsignalur labto usque ad iabium, rolundum in eircuitu (77).

evaugelicus Mare baplisimim significat, quia a priino bapli-

ainceiiitas, per qualuor vcro cubitos
sermo qui introiliini xteinx beaiiiiidinis proiuiltit, lato in morem, id esl in forma Jesu Cbrisii,

et iter perveniendi osteudii. Cum crgo sancti docto- usip.ie ad utlimum qui in (ine sxculi creiiitti-

res proinissa nobis luuiina regni ccelestis in quatuor D nis ct bapiiiandus esl, oinuis fidcliu.n chorus

Evangelii libris osieiidiini, quasi capila coluinna- eaindem veritalis viam ingredi , ct cominnnetn

ruiu, opus in se liiii qiutuor cubilorum exbibcni. debelsperare a Doinino jusiitix coronam. Quiu-

El rursum alia capitella in tumit.tUUe columnarum que cubitorum eral aliitudo ejusjquia quidquid
desuper juxta menturam cotumnai con.ra retiucula. visu, auditu, gusiu , odoralu et lacln dcliqni-

Chioruni scilicet capiiellonim fattura perennis re- imis, gratia Dei nobis pcr abiutionem vivifici lonii»

gui sublimitatem designal, quaiu nec omlut tidit, relaxal. Sed non sullicit prxlerilorum remissio

nec auris audivit, nec in cor hominit ascendit, qua: peccatorum, nisi quis deiuceps bonis sludeai ope-
ribns. Alioqnin diabolus qui exicrat de homine, si
priv :araiil
t
Dcus diliguulibus se ( / Cor. xi). Tosl

l.lia (ju.ituor cubitorum alia suul posita capitclla, iiuuc a Lonis videril vaeare operibus, muiliplicius
redit, et facil novissima illius pejora prioribus
quoruin aiiitudo quanta fuerit non dicilur; quia
inulta de coelesti beaiitudine in Evangelio legimus, (Uatt. xis). Per sacerdoles qui i:i hoc mari lavaban-

quod scilicet ilii muiuli corde Deum videbunt tur, oiunes electi signantiir, qni suni nieiubra

(.Va/i/i. v); quod eruut trqiiulcs antjetis Dei, quod sumnii saeerdolis Jesu (ilirisli. Uude dieitiir : Vu*

(70) Ex cnd cap. (77) £\ eap. I*J.

85 S. MARTINl LEGION. SERMONES DE DIVERSI3. 81
eslii regaie sacerdolium, gens sanclu, populus ncqti- A inius aarosum osienMil. Ideo gloiiam resurrcrlio-
silionii (I Pelr. n). Recle bor vas mare dicilur, in ni^ e;n> iasinaal, qai corporis iniiiiorlalitaten) foris

incmoriam ridelieel m.iris Rubri in quo prillS per diseipulis osteinlit, ei aniniam divina lucc eoruscara
.r r ypiinriim eiSlinclionMn bapiismi forma prxccs- siinul inesse docuil. Cbrisius quoque ame passio-
sit. Undc cst illml : Palrcs notlri omnes sub nube nem stiam quasi adliuc claiisum, lilium fuil, ciun
fmerunl, el omnct mare transicrunt, elc. (/ Cor. s.) in mirarulis clarus bomo refulsit. Posl resurrcc-
Et retticula Iriginia cubilorum cingebal iititJ percir- tionem vero et ascensioncm repandum scse lilium
cnitum. Resiieula ilisciplinam roelcsiinm praeepln- cocli avibus,'id est angclis et omnibus sanciis, cx-
rum indicai, qm a rnluplalibus innndi religanmr. liibult, quibus in assumpia bumanitatc potentiam
Unde diciiur Fntiicutut iriptex diffirile rnmpitur
: divinac claritalis qtiam babuil, aulcqiiam tuiimlus
[Eeele. iv): quia obscrvaio mandaioruni qux in cor- cssel, osteudil. Unde dicilur : Ego (lot campi, tt

dibus cleciornm Oile, spc ct dilcelione supemx re- lilium coniallium (Canl. 11). Laliinin crgo maris
Iribnlionis Qrmata csi, nullo polcst obstarulo dis- in quo sacertloles Labantur, quasi labium fuii ca-
solvi. Resiirula inarc ambii, ciun sacrainenlum licis, et folium repandi lilii; quia baptisinns quo
liapiismi quod accepinms, piis opcribus munire siu- mcnibra suinnii sacerdotis (78) mundantur, in fide

demus. Uesticuta trigiuia eubilorum ciugebai illud passionls cjus nos a pcccatis purifiral, cl purificatos
fer ciiciiitum, qui.i Dominus nosicr Jcsns Clirislus ad visioncm glorix BUX inlroducil. Cum prxdiclum
ciim essei triginta annorum, venil ad baplisinuin sii, quod rcsticula triginla cubitorum marc circu-
(Luc. m). Qui quoniain suo baptismatc quod tnce- ieril, ct srulptura rursum sublcr labimn posiia dc-
narius acccpit, consecravit nostrum baplismnm; cem cubitis ambieril ; patet quia vas crat iu modum
rccte marc quod nostruin baptismum signilicabal, pbialx repandum et diffusum, qnnd a triginla cubi-
restis circuibai triginta cubiiorum. Duo etiain ordi- lis circuitusquos babebat in labio, usque ad dccein
nes tcnlpiurarum liitlriatarum eranl fusiles, Srnlp- coarclavit. Mare dno millia capiebat batos, vel tria
uira auiem liistriata esj, qux aliquas renun bisto- ntillia metrcias. Batus capiebal meireum et dimi-
rias iiniiaiur. Umle per s ulpturas bistriatas quiLus diam.Batus iieiisutallebrxurum cst, qux apud cos
inarc circumdalur, exempla piiurum temporum si- baih diciiui , babetis modios Ires. Ipsa est cpbi, quaui
gnaiitur, qux nobis sunt inluenda, ut videamus iiii epha nuncupaat; sed eplii perliiict ad mcnsuraiu
quibus operibus ab iuilio gancli bomiiics Deo pla- friiguni.baliis vero ad liqui.la, viniim scilicel, aquani
cucrunt. et olouiii. Balus ergo, qux certx meusura; norma
Iterum Scriptura dicit : £l slabanl subler duode- C est, opera «quitaiis ecilitet ct justiiix designai.
cini boves, equibus ires respieiebant adaquilonem,el quibus lii qui iu remissionem peccalorum baptiziu-
tres ad oiienlem, tret ad occidenlem, el tres ad tur, necessc babent Mille batos capil ma-
me- iiistilui.

ridiem, et mare detuper eral tuper eos : qttorum po- re, cum a-tua baptismalis plebcm Judxorum abluens,
tteriora univirsa inlrinsecus latilabant, Per bos bo- ad regniim roelcste transmiltit. Recipit el alios
ves apostolos inielligimns et evangeli&tas, imo mille, cnm genliles eodem fonie renatos, Btoperi-
oinnes Verbi ministros. Uudc esl illud : jVo/i alliga- bus justiiix confiniiaios, ejusdcm rcgni facil esse
bis o$ bovi triluranli, clc. (Deut, XX* II maie sibi partiripes.
)

supciiinpositiim portani, cuin apo-to!i eorumque Et fecit decem bntesornear.qualuor cubilorum longi-
successores injunctum sibi Erangelii nflitium proni- tudiuis batet tingulat^et quuluor rubitorum,laiiiudiiiit
pta devolionc implent. E quibus ties respiciebanl ad el (791 quuluur cultloium altiludiitis. El iptum opus
aquilonem, etc, quia univeisis quadraii orbis p.ir- basium interrasile eral, iii esl inlrinsccuscavure(80).
libus fideni przdicant Trinilatis. Ilinc quoque apo- Hultifaric muhisque molis cadein nostrn salutis
sloli duodeciio qualer lerni sunt elecli, iu "fidcm sacramenla figuraniur. Apostoli eniin el apostolici
et
confessionem Triniialis perquatuor mundi paries viri sicut pcr boves maic porlanles designauiur.
cvangclizanies , baptizarenl omncs gcntcs in noini- et per bases qux ponamlis luierilini parauc eram,
ne Palris, ei Filii, et Spirilus sancti. Quorum ct figurantur; *it ipsi lulcres spirituale lavacrnm.sic-
successorum suorum verba, anus, et passioues iit ct maic signifirabant. Siqnidem juxla Parali-
facile in prxscnii viderc et rognosccrc legcndo va- pomenon, oreuia iu eis, qutc in bolocaustum obla-
lenius. Quxvero illis in fuiuro maiuat gloria retri- turi eranl, lavabanl (// Par\ iv). Holocaaslara
buiionis, noiiduni vi.lcie possumus. Grossiludo au- aulem Domini generaliter onmis multituilo clecio-
tem luieris irium unciarum erat; qtiia robore fidei, rum inielligiiur, qui baplixaniur in Spirilu sancio
spci, ei cliariiatis mnnitur perceplio baptisiui. Nc- ct igni. Sirut ergo saceidotcs qni in ni.iii lavaban-
que aliter pnificuuni csm- arcipieiilibus o&iei ditnr, lur, significaal cos qui per bapiismuin eiBciuniur
nisi liariim irium virlulum lirma ccrlitudn iiieiilem summi Bacerdotis consortcs, scilicci C.bristi; ita ei
accipienlium et opera confirmei. Labium muiif ei.it bolocausta eosdeui significanl, cum per ablulionein
quasi tiibiuin caticis, et fotium repandi tilii. Lililllll baptismi gralia Spiriius sancti replenlur. Lavaiur
comiianie odoris graiia randidum udorein foris, rniin in luicrc bostia, rum Qdelis baplismo pcifim-

(78) MelillS edil. efficimtir '8<n E\ cap 80.

(70; tdit. Triuiii, ulei Vulgaia.
 ;

s:; SERMO II. !>> DEDICATIONE ECCLESl E II. M

dilur. Offerlu in uolocausltim, cum imposillonc A larcnt. Quatuor rolac i|iiaiuoi Evangclioriiin libri

inanus episco| i iloiiuni sancii Spirilus accipii. fjua- sunt; quia, sicu» volubilis rulacilissimecurrit i|im
luor ciibiioruni erat longiludo ci laiiludo basiuni; duciiur, iui jubenie Domino, per apostolos loluin

quia pra dicaiores sive advcisa niundi. ci longilu- mundum in hrevi impleveruiil. Ki sicut rota impo-

dinem exsilii, et laborum pnesenlium foris lole- siiimi curruin a lerra subleval, ei quo auriga il ri-

rent, sive cor in dilcctione Dei ei prozimi inierna gii, poriai ; ita Evangeliorum lil.ri elertoruiu mcn-
eisullaiinne dilatenl, sempcr viiiuiibus siudeni lcs a lenenis ad ctclesiia suspendunl, ct ad prof.;-

prudenier seilieel inierna bona el maia disccrnei cttiiii operationis vel myslcriuiu prxdicalio;iis, quo

les, foriiier adversa suslinenles, cor ab appetitu spirilualia gratia adjuvare voluerit, ducunl ; i|iii:i

vuluptatuin lemperanlcs, jnslitiam m operauono snbdilur : Tales eranl Tolce, qtutlcs in rnrrn soleut

lencnics. furi. Sic ctiam lcgimus de sauclis : Currus Dei

Stil cl sciilpiiiric erant inier juncluras, quibus deccm miUibus multiplex, millia Ixlantium : Domi
scilicet liitciiim labulx sibi neclabaulur, ut ex nui in iis [Ptal. t.xvu). lliinieriili qui rotis aulepo-

qualuor scilicei vel quinque tabulis una fierel ba- siii ne ab atibus dilabi posscnl, obsistelianl , pras-

sis. Quales autcm scnlpiuras bases inier hns junc- conia suut propbclaruin ,
quibus evangelica cl

cuiias, idestinsu.s laleribus anie ct retro, dexte-

B aposlolica Scriptura, nc cui legenlium in dubiutu
ra el sinislra, el supra circulos quoquo baberenl, vciuant, confirmatitur. Undc dirilur: llubemus fir-

aperil, dicens : Inler coronulas ct pleclas, teones et tniorem propticticum seTmonem cui bcnefacitis atten-

botes, et cherublm, el injnncluris similiter ilesuper. thtnlet , nHisi lueeruat in caliginoso loco (II Pet.i).

Tabulx ex quibus bas:s facue sunt, quadralx fue- A*es roiaruin q-ti bases portait , cor.la tloclo-

runi, in qulbus formulx rolunJ.u erani, qux coro- rtnn s\mh, qu."c evangelicis assitlua prxceptis eo»
nnlKsivc pleclxappellantur, in quarum mcilio c;cla- ab iniis suslollunt, ct vclm immissis rolis axes a
lur.e e anl. Nnn erai plana ulla ex parie supcrficics lerra bases aliius sublevant.

l>. sis, sctl unilique my^ticis sculpia ligm is; quia sau- E contra os luieiis inlus crai versutn; os uiiius

cioruni inenles, imo univcrsa eoium cunversalio vir- cnhili ; fundus culiii et dimidii cr.it, venter niitein
iiiiuni gr^iia prxlcndit, Nec aliqna bora vacun pia;- qualuor cubitorum fuisse crcilitiir, ut ad roelcstia
lcril, in qua non vacenl piis upeiibus, vel sermon:- nobis per baptismum iicr paiefacliun cssc doccret.
b» c , vcl lOgilaiioiiilins. Coroiiulas in se sculptas ba- Et quod t'x eo foiinsecus apparebat, unitis cttbili

hfnl, cnm atl ingressum perennis vita: infaiigabiii eral lotuin rolunditm propier unilalcm videlicel

desitlerio anhclani. Pleclas babent, cuiii ii;ler de- confessionis et lidei, qua omnes iu conressioue Pa-
p
siJeria viue ccelestis qti.e sursuni est, fraternx tris, cl Filii, et Spirilus sancii baplizanlur. Undet
rharitaiis qux jiixla esl, vincula non dissolvunt. esl illud : Unus Dominus, ni/a fiiles,unum baptisma, I

Ilabent inter coionul.is el plectas leones, cum iia liuus Iiem el Pater omnium, qui est supnr omnia

ad speranda cceicsiia mentem erigunt, ita aJ di.Ii- (Ephet iv). Hahehat etiam uiniiu cubilum et dimi-

ge dos proxiinns ililaiant, ut quaiuioque enanies (liiiin, prcpter peifeelionem scilicel operis ct mc-
qui sibi commissi uni, aspere intneantur ei coni riliim contemplalionis. lnleger cubilus in lulere
gant. Cum leonibus eliam boves liahenl, qiianilo iu perfeclionem indicat aciiouis honaj, quam babenl
coirectione asperiiati maiisueludineni miscenl. On- sancti iiomines divinx graiix upilniaifSTie. !n an-
gnlam liahcre sei.-s.im iio)i desinunl ; quia discre- gulisauiem cohimnartini, id csl in laleribtis ha-
lonem actionis et locutionis suniniopere custo- sium, varix cxlalurx eranl, et mcdia iuler colum-
dinnt. Sempcr ruminanl; quia verba divinx lectio- nam quadrata, non rolunda. Hediam intercolutnnani
uisin oie \ul\crc on cessanl. Bene post coronas
i dicit tahulam superiorem, qux sicut alia quadraia
ei plccias, post leones ei. boves cherubim sculpti erat, similiierque sculpta el in summitale sui ha-
esse mcmoraniur, qui mnllitudiuem scientix scili- bebal roinndiiaiem unius et dhuidii cubiti, iu qn.i
cet Scripturarum signiftcaut; quia doclores lide- D luter ponehaiur. Rotas quoque tino cuhiiu et dimi-
liuin quanlo sludiosius divinaj Sciiptura: insistunl, dio mensuraiilur, qtiia Scriplura Evangclii, quali-
tanto et in scvcritaic discrctionis qu.) peccanles ler, qui pcrfecli esse vokml, vivcre debeani, oslen-
judicaiil, et in mansuetudine leuilalis qun pteniten- dii, et douum a;ieiiia: retiihuliiiuis promitiil. Bases
lihus reniiltniil, limeui judicium Dei, ne iijuste vcro unuin habebanl cubilum, et se;iiisscin ampli-
ligamlo aul solvcndo, jusle ipsi li^emur ah eo cn- ludinis in summitale sui, ubi lulercs recipcicnt, quia

jns noi; poicsl errare judiciuin. Et super leones et doclores el ministri lavaeri nperc quippe perfecli
boves qunsi lora ex. ccre pendeniia. Ter lora potestas in hac vila lulsciiint, se [scd] lucc conieniplaiionis ex
ligandi atqne solvendi ostendilur, qux a Douiino parle fuiili sunt. Unde dicilur : Ex parte eniin co-

Jc u Cliristo pru-!.: tis Eccle->ix in Peiro ct succcs- jfiiotctitiut, el ex purle propltetamtis (I Cor. xiu).

s sribus ejus concedilur. Quadraginta hatos capicbai luter unus. Quadragc-

Iteium subjungii, dicens : Ei qualuor roia: per narius niimerus magnain perfcciionem signilicat,
bases singulas. et axes crrei, super ijiios bnses eranl; quia qu.ilcr dcni quadragiuta facinnt. Dcccm autem
r! pei qualuor paries quasi Ituineruli subler luleiem sunl pir.cpta, quihus omnis nostra npcraliu i:i

(usiles, iontra se invicem respectitntis, m illum por- lcge Dci prxfixa cs\ Quaiuor vcro sunl Lvangcliu-
 ;

87 S. M.ARTIM I.F.GION. SERMONES DE DIYERSIS. 88

rum libri, in quibus per dispensationcin Dominica' A or.usla, unaniniem Scriplurx, qua pasciinur, cou»
incarnaiionis coelestis patrix nobis patef.icws est rordiam .-luctoriiaie nposlolica muuiiam significal
iniroitus. Ei quia omnes qui ad mysterium baplismi iia deccm mcnsx cloquia legis el proplietaruin dc-
perlinenl, cum lide etsacraineuiis Evangelii fraclum nuiilianl, qux nobis fldeliuin excmpla qnasi prnpu-
dobi'nt reclx opcrationis oslcndere, singuli luicres, siiorum in se vasoruin Domiiii tlaiiialem el inira-
in qiiihus liolocausta lavabautur ,
quadraginla ba- cula preponuui. Meusx sunl quiu.r ;
qwa lei tani
los capiehant. quinqoe libros Moysi quam quinque xialcs s.eculi
El consiiluil decem bases, quinque ad dcxtcrnm compleeliliir. Bis; qtiia posl incarnationcm Domini
pailem lempli, et quinquc ad tiuislram. Dcxtei uni iilriquc populo, Judxo scilicel el gentili, coniniilli-

partem leropli et sinistrani non intus in ipso lem- lur: El slatuit decem candelabra uurea, qniuque ad
plo, scd aute teiupluin dicit ad orientalem plagam, dexleram, ct quinque ad sinislram contra oraculum
Bcilicel in alrio intcriori, quod sacerdolum proprie ex auro puro; ct quasi lilii floret, el lucernas desu-
vocabalur. Qiiinque aiilcni posuit ad dexter.im par- pcraureas(KS). Quasi lilii flures (losvidcKir dicere,

lein lempli proptcr Judxos, qui sole jusiitix per quia suprema pars candelabrorum iu moduin re-
doctrinam legis aniiqnitos utehaniur; ei quinque pandi biii eral deformala. Lucernas aureas |icr quod
ad sinistram nropter nos, qui ca?co diuiius corde contineiur id quod roniiuet, id csl vascula aurca in
adluereliainiis ei qni ail : l'onam sedcm n:eam ad quilms oleum lucebat, designanlur. Sicut mensx in
uqiiiluiiem, el cro similis Aliinsimo (ha. xi\).Quasi lypa Scriplur.e poiumtiir, quia pnnein verbi nii-
diccrel : lu illi-, lordibus requiescerc dcsidero ,
nisiraut, ct vasa feruni niinistcrii, id estjuslorum
qux a luce verilalis el fiamuia divinx cbarilaiis nnliis artiis iu excmplum proponunt ; ita per can-
aliena esso opfo, delalna oadcm Bgoranlur, quia lucein sapiemix er-
Mare auiem posituni e.-t ad dexteram partcm raniibiis proferunt. Unde S.t\omon Mandatum : tu~
lempli in codein atrio. lngredieniibus eniin atrium cerna est, el lex lux (Prov. vi).linde David dicil : lu-
ab oriente, primo diverienduui erat ad meridicm, cerna pedibut meis tcrbum tuum, et tumen semitis meii
ubi mare in ipso angulo s:abat ad lavandiim sacer- (Psal. cxvin). Qnod candclabra quinque a dexlris,
dulibus paratiim; deiude progrcdieiuibiis inlro, oc- quinque auieni a sinislris, idein esl quod snpra de
currebaut luteres ad lavandas bostias ali utraque niensis. Oraculuin ubi crat arra, adiius patrix coe-

parte positi. Inlra hos ciiaiu basis cral xnea quin- leslis csl, ubi Christtis in dextera Palris sedens,

que culiituruin langiliidinia, et quinque cnbitorum palernoruin iiliqiicconsciussecrciuruin. Candelabra

Jaiitiidinis, et trium cubituruui altiludinjs, in qna r conlr a oraculuni nolant, quod eloquia Dei ad Iiabi-

Slans Saloinon dedicab.il templum, lalioncui supernaj civilatis aspectant, ut ad eam

Fecil quoque Iliram lebctes, ollas scilicct fercas promerendam nos acccndanl.
a I suscipiendos cincres altaris ; Fecit ei sculrus, Fecilque forcipes aurcos, id est emuncioria qui-
vasa videlicet aenca a^qualis in fundo et ore ampli- bus emuiigebantur luccrnx, ut reparalx in melius
tuilinis ad calefaciendmn. Fecit et liumntas, vasa liicerenl. Significanl emuncloria duo lestaineuta
scilicel ad offerenda riua (81). Tcrra argillosa de quibus peccala pnrpantur, quxque inter sc sancti
qua faclx sunt formx ad fiiiidcnda vasa, Scripturam Spirilus iinionc sociantur. Hydrix prxcordia san-
significat, de qua regiilum bene vive.ndi sumimus. clorum significant, aqua sapientix ct vino comptin-
Quasi eniin argiila iguibus imliiraia format vasa, ctionis repleia. Fuscinulx quibus earnes pnrparan-
cuui nobis Scriptura regulam juslitix quam sequa-r lur, prxdicaiores insinuant, qui suis auditoribus
inur, ostendii (82). Mensa aurea super quam pone- cibum inlclligenli.e adminislraiil, quorum oflicium
bautur panes, Scripiura cst spirilualj iiiielligentia esi corpus et sanguinem lidclibus distribuere, inli-

clara. De qua dicitur: Parasii in conspcclu mco delibus vcro abnegare. Phiala?, doctores signilicanl
mensam (Psat. xxn). Pancs propositionis sancli plenos ulilib:is aquis. Moriariola siinl pccnileiilium
doctores sunl, quoruni opera nobis vel verba ad D labor passioquc lolcranliie , quibus morliflcanlur
cxemplum proposila in divinis pagiuis, qui bene membra eorum supcr lerram. Tbuiibula de anro
quaeril, iuvenii. Unde panes in Exodo (83) duode- purissimo virlules indicanl opcrmn, et oratiouca
cini fieri |irxcepli sunl propier apostolos videlicut sancioriini, quibus odor suavilaiis asccndil ad l)o-

duodccim, per quos Scripiura Novi Testainenti con- miniim ex conscientia bona ci fldc non licta (86) (l
diiaesi, ct Veteris revelata mysleria. In verbis die- Tin:. i). Cardincs utrorumque osiiorum sensus el
rum lcgiinus, quod lecit Salomon niensas in lemplo, corda suiil anyelorum cl sanctorum, quibus iin-

quinque a dcxlris, cl quinque a sinistris; in quibus mobUiler coniemplalioni et dilectioni Condiiurin

vasa Doiiiiui reponebant, scypbos vidclicct, pbia adlixrent, ut co iiiinisierium sibi delegalum rccie
tas, tburibula, mortariola, Ibyu.iaiiia, (// 1'aial. coiiipleaui, quo a voluntate Domiui nunquam oculos
Hi (84). eic. Sicutergo una mcnsadiiodeeini panibus avcrluni.

(81)Ex cap. 21. coqnes ex ca duodecim pancs, ctc.

(82) Ex cap. 22. i-i Kxcap. 23.
(83' lla el in cdil., sed melius i« Lcrilico dixcris, (85) l.x cap. 2i.
ubi ca|i. xxiv, 85, legilur /.ccipies... tiinltrn, ct
:
[86] Lx cap. 23.
 ; :;

8G SERMO II. IN DEDICATIONE ECCLESLG II. 00

lA Salomon qu<v sanclificaverat Duvid
intitlit J^ in Ecclesia, in quo bolucausla el sucrificia quotidia
paler suus, aurum, el argeutum, el vasa, reposuitque spirilualilcr offeruntur. Ilinc est qnotl Doiniuus ait

ea t;i iltesauris domus Domini. Sanrtilicavil David pcr Isaiam : flolocausia el sanguinem viclimaruin,
pater Salomoiiis argcnium, cum Dcus Pater clo- hircorum cl taurcum nolui (ha. i).

q"enics gratia sui Spirilus ad loi|iieiidtim veiiium

Tttlcruni sacerdotes arcam Domini, ct lalierna-
V".\ confoiiat; sanctilicat aiiriim, cuni nalnrali in- culum fccdcris, elomnia vasa sancluarii, quae erant
geuio pra-ditos ad inielligenduin lcgcin illiiminat
in labernaciilo, et intiileriinl arcam in oracutiiui
sancliGcul etiam vasa, cniii oumibiis Eccicsise filiis
templi in Sanciiniisaiiciorum Bubter alas cberubim.
sancti Spirilus graiiam largitur. llacc sanctificaia Moyses fccit duos clierubiro aurcos quos posuit in
Salomou olTcrt in lemplum, cum Doniinus peracto propitialorio, quod erat snper arcam [Exod. xxv)
judicio doctorum cl caeterorum fidclium cojlum in Saloinan vcro addiilil duos inajores, sub quorum
gaudium cceleslis regni inlroducit. alis nunc diciturarcam posuisse cuni propiliatorio,
Fecilque Salomon Omnia vasa in dumo Dumini.
ct duobus cherubim prioribus. Domus leinpli exie-
Siiperius dixil, Hiram fe. issc Saiomoni omnia vasa, rior peregrinanlem Ecclesiam, Sancta sanclonim
nuiic vcro Scriptura suujungii cadem fecisse Salo- stipernre palriac feliciiatem designanl. Illata inSan-
iuou;quia videlicel S.ilomon fecil dictando. ilirain « cla san cioruiii aici assunipUim Clirisli biimaiii-
operando. ln catnpestri regione Jordanis (udit rex latcni inlra veluni regiae cceleslis inductam dcmon-
vasa templi Dumini in argillosa lerra (87). iSon enim slrat.
aliier va.sa elcclionis et misericordiae eflicimur, nisi
Vectcsquibusarca portabaliir, praedicatoressnnt,
ad baptismutn ejus respicienies in tali Quiuine sa-
per quosCliristus miintlo iunotuit. Apparebaut snni-
lagamus ablui. Noiandnni autem, quod non tanium
milatcs venium anie oraculum non setnper, scd
in regione Jordahis, sed et in campestri regiouc
cum oslia oraculi aperirentur; neque omnibus, srd
illius facla dicil eadem vasa ; signilicaus umltipli-
Siis solnm qui propius acredcntcs, alltr.tius inte-
cationera fidelium, quae non soiuui iu Judara, scd
riora satagebant intueri. Veiies suui in oraculo
ct in omnium regionuin lalitudine erat fuiura sc-
condiii, qtiia electi qtii exccsserunl, minc sunl iu
cunduin illud: Gaudcbunt campi, et omnia, quoe m
abscondito vulius Dei. Quod tamen snniniiiales ve-
tis sunt (Psal. xcv). Fuditergo rex vasa domus Do-
cliuin aperto oraculo, liis qui appropianl, videniur,
iiiini in campesiri regione Jordanis; quia Cliristus
fum perfectioribus oraculum cordis puriftcaniilius
baplismum salutis, de quo vasa misericordise fa-
Dei gratia aliquid cxtreiniim de superiioruin gauJio
ccrel, per lotam nitindi laliliuliiiein iniplevit.
„ , _ .. _ ,
. , . t. contcmplanduni
r donaverii, niua Itis nui paulo lon-
Solemnitas qiiam Salomon et omnis Israel,
fecil __ .... . . _
giits recesserint, id esl menle exlerius vagantibus,
significal gaudium saticloruui quod cum Cbristo vero
cantemplatio minime conccdiiur.
et pacifico rege perpelualiler babent. Emalli iitter-

prelalur Domtni veriias. Uivus sive torrens &%y- Erat in arca urna aurea babens manna; quia in

pti significat morteni teinporalcm, qu.un iu _Egyplo bomine Cbristo habitai omnis plenitudo divinitatit

consistens, iJ est in lenebris bujus mundi, nulius corporaliter (Coloss. n). Eral el virga Aaron quae

cvadere polest. Omnis ergo Israel a livo -lEgypli excisa dcnuo floruerat; quia putestas judicandi

usque Emalb festuni celebral cum Salomone, quando penes cum est, cujtis judicium iu liuinilitate videba-

veraciter seternis lur essc sublalum. Eraut ellabtila: lcslamcnii, quia

sancli post fiuem praesenlis vilae
in illo sunl ontnes thesauri sapientim el scientiai Dci
gaudiis cum Domino Jcsu Cbristo perfruuutur.
Templum Domiui sancta Ecclesia est juxta illud: abseondiii (ibid,). Adluerebunl ei vecies qtiibus

Templum Domini sanctum est, quod esiis vos (/ Cor, porlabalur; quia doctores qui laborant in verbo
nniic praesenli visione congaudeiii gloria Cbristi.
lii). Hanc dedicavii rex Cluistus, cuin eam saugtiine

suo mundavil a peccntorum sor.libus. ilanc tledi Unde Patilus : Cttpic dissolvi, et essc cum Clirislo

secundum donum
'
l h,L ') 'Psa arca qnaiiset quomodo esset posita,
cant etfilii Israel, cuni Gdeles sibi D (

collaiuin verbo praedicationis et viiiutum opcribus solis eis qni oraculiim inlrassent, videre licebat

proximis suis prosunt. quia soii stipcrnacpatriae cives gloriam inibi ttedem-

Quid esl quod Salomon sanctilicavil medium p'.oris plene contuentur.

atrii, oflerens illi liolocausia, quia alture xneum Ncbula ilomiini Domiiii, id csl Synagogam, :m»
quod eral ame fores templi, uon puteial capere plevit; qnia eoriim iiicnies infidelitatis caligo re-
loLum ; nisi quod Clnisiiis, quac in lcgc propter in- plevit. Ei sacerdotes propier ncbiilam miiiislrare
firmitalem populi perfici non poleranl, niiiic iu noii poterant; quia dum mysticos scnsus lilterae

Ecclcsia pleititer gerit?lpse est eiiim alriuiu domus velamine coopcrtos, ct nativitaiis Chrisii sacramen-
Domini, quia per ipsiini ingressns patet in Jerusa- la invcstigare despiciunl; debitum fidei ministe»
lcm coelesiem. Quia ergo hulncausia et sacrificia in rium per erroris stii ncbul.iin perdidcrunl; ita ut

allari typico non poieranl offerri, eo qtiod omiiia exigcntibus meritis non agnoscanl cullum creduli-
ibi liguralitcr fiebant, rex nostcr erexit aliarc lidei lalis.

(87) Excap. 21.

 ,

91 S. SfAttXQQ LEGJON. SERUOXES DE DIYERSIS. 93

Classii Sal imo i t ' - rsi C ri ti . rjnse i» A sancloruni collocaia esi arca, i<l esi Dei Filius, in
Mri iRiiiri. postfa Mujioin ini|irn<lii Ibesaoros quo foedus pacis apud Palrem babenuu. Hanna
scientiai ct sapienlix, i
pcsojue viriuium aequircrc. eiiam in arca babetur; qnia in Clnisio snnl omnea
Ib: siini scrvi Ilirani nautici ct gnari maria cnm iliesauii sapieniix et scienli:e Dei (Colost. n). Ipsi
«• vis Salomonis, dum gcnlib-s sxcuhri scicnlia eliam virga Aaron qu:c Bonicrat, est coinuiissa, sci-
n sapicntia erudiii, cum bis qui in lege Uoysi po- tiretpoiesias a Deo regcudi Israelilicam plebem
,

riti tunt , in unitate iidei socianlur. Hos Salomon imo universam Ecclcsiam iu saccnlu. Idem etiaiu
noslcr, iti est Clirislns, in Ophir, qua? interprelainr Dei Filius posl resurrectionem suam ascendens iu
injirmant, id csl in vititatem niitiit , ul sumptnni cceluni semel inlroivil in rpsum non inanufacliiui,
indeaurum, sensum viilclicet preiiosnm sibi defc- spiriiuale vidclicet lemplom, consiiiuius a Dco ju-
ranl. Quanium ? Quadraginta scilicet triginta u- dex vivornni et mortuoruin. Ai boc ciiaiu leuipluui
lenta , id est bisioriam , allegoriam , tropologiam ,
angclos pertincre existimamiM
et a.iagogen in duolitis Testamenlis. Opbir nomen in> interiori paneejus-
est proviiiefx in India , ab Opbir uno videlicel de detn templi , anic f.nieui videlicel ipsius summi
postcril Kcber nominatx, quie et terra surea appella- poniilicis Jesu Cbrisii; quia seniper ad ministeriuiii

lur, eo quod montes aureos balieat, qui a leonibus cl " illiita sunt parati. Sic pcdibus erectis slant, el ocu-

txcvissimis bcstiis incoiuiiiur, ad quos nutlus aliter los in pi npiii itorio, bix csl iu ipsodefigunl; sic suam
accedcre audet , nisi stans juxia litlus , terram ptrpetuo iunocenliain conservanl : sic de sanclarum
quam unguibus leonum cObssam invenerit, in suani animarum beatitudine in ccelis exsiillant, ul nobis
navem recipit, ut si bcstix cos senscrinl, bcile in quos ciiam adbuc in lerris peregrinari conspiciun:,

mari rccipiantur. epein ferrc non desinanl , donec ad ccelesliam

Volo etiam vos , dilectissimi fratrcs , scire, quia palriam, Deo jubenle, nns perdiicani.
labernaculum quod plebs iiebraea in cremo condidil, Moiit-o igilur vos, dileetissiini, ut sludiura sacris

linjus spirilualis doir.us Ogura fuil. Sedquiataberna- sedulo iiupendaiis Scripturis ;

quatenns bos Cberu-
rulum in itinerc quo ad lerra:n promissionis venie- bim, qui mulliiudo trieniiar inltrpreianlur, iinilnii

Ijjui, liaec iu ipsa xdificabalur civilate Jerusalem valealis. In divinis quippc Scriploris luultiiudiiiem
iilud ulde loco ad locum crebro niinisterio Levilarum, Bcicniis invenietis , si diligenlcr quresicriiis , qua
portatum landcm in terrain promissionis iuducitur, spiritualiier iuebriali, lerrena despicere, ccelestia
bxc niniox iu palriaipsa,el iu civilaieregiaconslru- ainare,lransitoria vi!ipeiiderc,a:ierna i onoupiscere,
scmper fundjinenio consisteret, do-
tia, inviolabili ad ultimum verooculos rocnlis in propitiatorio, boc
nec inditum sibi figuramm calesliuni miinus im- esi in Chrislo, sine inlermissione defigere possiiis.

pb-ret; poicbt in iilo labernaculo prxsenlis Ecclesiae De boc propilialorio ail J.iannes Advocatum liabe- :

lalior et exsilium, in bac autein domo futura quies upud Palrem, Jetum Clirittum juttum; et ipse
»1111

ct beatiliiilo fignrari. Vel quia illnd a solis filiis es: propuiutio pro peccalii nottrit (Joatt. 11'. Et Pau-
Israel , bxc 3 | rosclyiis eiiam ct genlibns f..cta lns aposlolus : t\'on enim in manufaelii sanctit tem-
cst; possuni principaliier in tabernaculo Paires ve- ptit Jesus inlroieit txemplaria teronun; ted 111 ipntm
leris lestamenti el anliqutis Dei popuius : in liac vero colwn, ul appareal niinc rultui l)ci pro noois (llcbr.
congregala dc g':niibiis Ecelesia exprimi ;
qo&mvis ix).CIierubim Dci, eos confinnante gralia, perpetuc
iitrumque xdiliciuni cnuclealius discussuui , ct l.i- iu sua perscverani innocentia. Sic et vos, dilcciissi-
borcs prxsemis Ecclesi.e quolidianos ei pra mi ,
pacltini quod cum Deo pepigistis , sivo in die
xierna, in fuiura gaudia regm ceclesiis, elerlionein baplisiualis , sive etiam in susceplione urdiuis, ju-
primitivx Ecclesis, el saluiem omnium gentium in giler ac fidelitcr operibus conscrvate bonis. Casli-
Cbristo mnllimodis ostendal figurari. tatcni etiam custoiliie lam meniis quam corpo-
Igitnr, fratres cbarissimi , lemplum illud manu- ris, qu.e Deo cst acceptabitis, el angcticx vilx itui-
rartuin in ligura J^su Cliristi e.l omniiiin noslrilin, D latrix; quia iu carne pr.-eler carncm vircre , 11011

id est eapilia et membrorum a S.ilomonc fuil con- lerrena vita est , sed ccelestis. Ca-uiias quoquc
dilum. Ad spirilualis ergo lempli xdificium perii- lnnga et bnmilis prxmioin consccutura cst acieni;e
nctis, diim recte eiedendo, et bona operanilo, Cbri- bealiludinis , ila i.unen si in proposilo pcrscvera-
sii meinbra cnim vos ad lempli xJifi
estis. Cum reril usque iu diein inoriis (Jfnllft. s). Ubi eiiain
cium dico portinerc, non laincn ad illud qund Na- caro jam a cuiuubilii uon p •tcst essc inlcgra, sit

bur.ardan scrvus regis Babylonis succendil el tbe- virgo in lide conscienlia. Nolia igitur vobis charis-
sauris spoliavil (/ V tieg. xxv), scd ad illnd quod simi, inordinata cngiuiio aliquid illiciium suggc-
Deus Paier ante omnia sxeula in dileciissimo si- rat , 1111II.1 iniiiiiiiuliii.i pollual, uon luxuria reos
biquc coxicrno Filio sno Jesu Cbristo in ccelesli conslilual, mni cupidilas in amorem terreuarum
Jerusalem , facere dcercvil. Lbidc Csl iliud: Jerusa- reruni aiiimum acccnd.it non iracundia prnximos
,

tcin qua: mdifiealur ul civitat , ctc. (Ptal. cxvi.) El l.id.ii, noii el.aio mentem in superbiain elevei, non
ilerum ; Jerutalciu Ht'UU reijn inagni (Ptal. ILVIl), injuria a proximis illala periurbet, simulino
aiI illiid crgo vos , dilectissimi , volo ct desidcro auic oculos homiiHim Bauelilaiem prxtcnilal , nou
peiiiucrc, in cujus intciiori doum, id esl 111 Sauclis livpon isis coram Dco ctilpabiles rcdd.it, nou nalilia
S3 SEKMO III. AD FR ^TR£S UT NO\ HABEANT PROPRIUM. 91
locum in ccelesii ciiria lollai, nulla perversilas vos A tur iranslre ad loca rcrrigcrii lutis et paeis. ffes
a sorieiaic supeniorom civiuin velul iudignos rc- in lioc solummodo conlentos vos cssc vtvb, ; scd ut
pcllai. Sic eiiam Clierubim ile snnciariiin animarmn pro eis cliain gratiarum aciiones pcrsolvati:. Doiui-
bealiludine in ecels cxMiltant, ul nobis quos adliuc no, qui jaui ab co suut collucatl in cocli palaiio.
in terris pcrcgrinari conspiciiini , opem ferre non Sic ergo de veslro profeclu sollicili esse debetis,
desisiant. ui lamen proximorum salulem non negligntis. Nulll
llorum itaque, dikctissimi, beatorum spirituum, malum <juod non vultispati, inferatis; nulli bonuni
scilicet cberubiin, exempta ante meniis octrlis sscpe quod vobis fieri desideratis, facere recuselis. Deum
reduciie.et quoJ illi perfecte in ccelis agutil sine in- super eninia diligile , proximos sicul vosmetipsos
lcrmissione, vos, diciante cbarilale, in tcrris pro in Deo ainate , iniinicos propier Dciim patientcr
modulo veslro ag'le. Vosmelipsos crgo cuin Dei lolerate, oculos mentis ad ceelcsiein pairiain cnm
juvamine a peicati contagione custodiie , ct pro oiniii devolione erigile, aiqne ulaliquando ad illam
totius mundi ac proximorum salnle slu liose Domi- pnssiiis aliingere, sumnio sluilio ciiin larrymis ora-
no preces Pro cunclis etiam fidclibus de-
fundite. lioncs fundiiequam vos penlurere di"iieiur
; ad
functis qui adliuc relincnlur in pcenarum recepta- i|| e qui per eumdem dilcctissiiimin Filiuni smim
culis, moneo ut orationes, sacrificia ,
snspiria ,
ei Dominum nostrum Jesum Christum de vivis et elc-
lacrymas Deo offeraiis, quatenus inlercessu veslraj ctis Iapidibus a>lerninn majeslaii suse anle srecula
compassionis de amarissimis erepti pcenis, merean- disnosuit condere templiun. Aincn.

SERMO TERTIUS.
AD FRATRES, UT NON HABEANT PROPRIUM.

Fralres charissimi, quia per Dei gratiam ad com- circa aras idolorum nefarias preces emittunt
et ,

ponendum atque ad einenJandum mores vestri or- nefanda sacrificia damionilms offerunt. Idololatria
diuis, in unum convenisiis dignum est, ul ad me-
; est servitus idolorum
(90). Latria cnim Gre-
vero

moriam reJucatis ea, quae Deo ei abbati vestro pro- c ce Laline servitus dicitur. Hoc est ergo summum ,

misislis, quando primum ad ordinem venislis. Cum malum cum servi Dei in monasterio posiii
per ,

primum anle abbatem prxsenlali fuistis ipso in- inobedieniiain incurrunl peccalum ariolandi. Mibi
,

terrogante tria suut, quae vos Deo implere vovislis, videtur grande malum esse in monasierio vijelicet
videlicet obedienliam , caslilatem , et ul proprium servos Dei sub babilu religionis vivere, et
pcr in-
eon babereiis. Dignum valde fuit, dileclissimi, quod obeJientiam atque contuniaciani scelus idololalriae
Deo obedientiam et caslilatem promisislis quia , commiltere. Magua miseria est
, quando viri reli-
sine illis Deo neqnaquam placere poleratis; ct iJeo giosi per iler virtutum descendunt in infernum.
si placel, de siugulis, et primum de obedioniia, aii- H;ec est niaxima infelicitas , quando viri ecclesia-
quid dicamus vobis. ObeJientia est virtus, qua? ca> slici pcr inobedicniiam sub habilu reiigionispericu-
leras virlutes menli inseril, insertasquecuslodii(88). lum incurrunt setcrn.-e Jumiiaiiouis.
De quaPaulus ail: Fratres, obediie praposilis vestiis, AuJiamus eliam Paulum aposlolum diceulem :

et subjacele cis; ipsi enim pervigilant quati ralionem Sicul per inobedieuliam unius liominis, scilicel Adie,
reddituri pro animabus vestris (Hebr. xm). UnJe Sa- pecculores consliluli sunt multi; ila el pcr obedien-
lomondicit: Vir obediens loquitur rictorius (Prov, tiam unius hominis, scilicel Chrisii justi constituuntur
xxi). Revera vir obediens victonas loquitur, quia " multi ^Rorn. v). Et sicut per inobedieniiam unins
Semetipsum vincit, dum alienam volunialcm pro- hominis multi JescenJenmt in inferniim, ita et per
priae voluntati anteponit. Sic et nos, dum abbaii obeJicnliam unius hominis multi ascenderunl , el
uoslro humililer obedimus , nosnietipsos in corde sunt ascensnri in ccclum. Sic ciiam Jc Domino noslro
superainus. Unde etiam Samuel propbeta luquilur Jesu Cbristo legitur : Chrislns faclus est pro nobit obe-
dicens: Melior est obedientia quam viclimce; elauscul- dicns Patri usque ad mortem PAi/ipp. n).Si ergo Jcsus
(

tare magis quam offerrc ailipem arittum. Quoniam Cbrisius, rex ccelorum ac terrx, Jignaius esl obeJiro
quasi peccalum ariolandi est repvgnare ; el quasi usque ad inortem Deo Patri, cur bomo miserrimus
tcelus idotolai.ria?, nolle acquiescere (1 Heg. xv), Re- in monasicrio positus dedignatur obedire suo al>-
verameliorestobeJieniia quainvifiinioe, qniapervi- bati? Et si Doininus noster Jesus Chrislus, qui est
ciimas aliena caro mactatur, per obedieniiam vero verus rex gloriae, Deo Palri usque ad mortem obe-
propria voluutas restringitur, (89) Arioli sunt , qni Jivit, cor honio inortalis et cibus rcrmiuin prae-

(88) Ex Giog. lib. xxw Mor. c. 15, n. '28. (90) Etym., cap. 9 et H.
(89) h.\ lsil.,lib. vt;i.
 ,
•,

itf S. M.VP.TINI LF.GION. SF.HMO.NES DE DIYEItSIS. 05

ecpia ni abbalii contemnii? Qiure, aisi auia non A retis. Muliis molis rfiabolus m aequirendo pluriin.-i

scquitur Chrislaa , ui cum cu a&eendal iu codum ,

sollicilal, qui iu nitidicis el pancis conleMi esse

scd nqnilur Adam ui cum eo per inobedienliam l>romiser.ini. Ifiilti <le sxcutari vita ad Dcoin cnn-

iesceadal in inferriuru? Quare con vuli oliedire verlnoiur, et mooasl eriunt ingrediuntur, atqaeam-
suoabbali, nisi quia conlenniil Clirisluin , el se- nesdivitias snas libuiiler padperibus el mnnasteriis
quilur ilialmlum ? Sic Domiiins iu Evaugelio servis Iradunt, ac deinceps in oiiiui viia sua m:igis pau-

suis dicit ,
quibus Ecclesiam snam regendam cora- perlaiem quam divitias diliguul, sicul sancii apo-
misil : Qui vot auilil ,me aulil ; el qni vot tpernil' sioli feceruul. Plerijoe etiam s.cculares ad Deiirn
iue tpernit (Luc. x). Ac si diceret : Qui vobis esl in monnsieriu coiivertimiiir, cl de relius mnusste-
obediens, ei milii obeJieni est, etqni vofl despicit. rii fraudein vcl furluin facere prxsunuwl , sicul

mc despicil. Igitur, dilectissimi fraires, hanr sen- Judas liadilor fecil , <lc quo legilur, qnia locnlos
lenii.im Domiiii nostri Jesu Chrisli ad iiiciilcm r<:- babebal, el ca ,
qux in commiini millebanlnr, abs-
ilicile, el eam sedula intcntionc recogitate , i|iiia condeliat el furabaiur. Noiuiulli ciiam <le sxcnlo ad
quicunquc in monastcrio iuobedicns cst abbali suo, monasleriiim venniii, et de diviliis suis, qnas in sx-
noii soliun inobcdiens est alibali, sed el Christo. culo liabuerunt, uuam pariem sibi retinont et abs-
Et qnicnnque despicil prxlatum suum, non solum B condnnt, lemporalem penimescentes innpiani, alle-

dcspicil prxlatum, scd ct idirisium. ram vero serum monasicrio iradunt, sicut Auanias
Fratres mei , secuudo loco, Dcoelabbnli vcslro et Sapbira fecerunt , de quibus nimiruin scriptum
casiitatem promisisiis, cum primuiu ad iuonasterium csl ,
quia agrum vcudidcruni , et dc prctio illius
venislis ;
qunii, uisi custodistis, in vacuum in omni- quaimlam partcm amcpeil<'saposlolorum posuernnt,
bus opcribus vcstris luboraslis. Si c.istilatoin non quamdam vero abscoiideru.it (Act. v). Qnidam ciiam
Deo et abbati veslro pro-
enslodistisa die, <(ua eaiu pauperes de sxculari vita ad monasierium vcniunt,
misislis, in vauu.ii omuc lempus vit.e vestr.c ex- ct quamvis in sxculo patipcrcs ruerunl , laincn in
pendistis. Quicunque Deo et abbali suo castilaiem monaslerio iGviles lieri volunt, licut lecil Giezi di-
promisit, si cam inenle et corporc unu cusloJi- scipulus Elisei. Cui iGxil Eliseus: Quia post Nanman
eril, reliogiosus csse non potcrit, nisi boc per asper- cuciirristi, et divilias ab co aceepisti, in peipi-tuum
riniani poenileniiam emeudaverit. Quare? Quia p<T lepra Naainan aillixrcbil libi (IV Reg. v). Quirnn-
unum nialum mnlla bona pcreunt. Per unam culpain que ergo proplcr Deum omnia qu.c iu boc iiiiiikIo

multx jnsiilix annibilanlur. Pcr unam iniquitatem sunt, despieiuol , sicut sancti aposloti fcccruui
iimlla boua possuni subverli. M.iluin mistum bonis cuiii cisdcm aposiolis Islabunlur, ct rcHiunerabnti-
coiiianiiii.ii plurima. Paruni fellis in amaritudinem i»r in perpetuum. Dequibus aii Domuius in Evan-
ronverlit diilceilinein mellis. P.ini.ii ignis magnam gelio : Beali pauperet spiritit ; qnoiiiam ipsorinn ett
tilvjm incendit (J ac. Modicum fermentum 10- iiij. regnum calorum (Maltli. v). Ille vero, qul He gxcukl
lam mnssam corruwpil (I Cor. v). Unde Sciiplura a<l monasierium transit , el <le rebus mouasleni
diiil Qui in uno peccaverit, factut est omnium rcnt
: fraudem vel fuiluin facil , Judas est, <l cum J i<la
(Jac. n), scilicet quanium ad viiam xlernam. Qnasi pocnam iu ioferno snstinebit. Qui aulcm de isculaii
e. nn si omtubus pcccatis cssct iovolutus, ita si in vita ad Domiiii servitium converlootur, si ex bis,
u. o tanium maneat, xlemx vitx januaiii noo in- qux io sxculo babuerunl, parlim sibi rcservanl
ttabil. Sic iiomo per unum pcccatum comlemiiari parlim dislribuunt, Bentenliam uialedictionis com
poteril, nisi illud pcr aspcrrimam poeuiienliam Anania et Saphira porlabunl. Q»i auieuide sxcuta
cineinlaverit; cl maiime pcr fiiniicatioiiem , quia a<l monaslerium vcuil, si divitias, qnas in sa'Ciilo
61. e castitale nullum opus perfeciuin, sinc ca.-iita- baberc non poluil, in monaslcrio volncrit, sinc
ic nullum opus magmim. Uudc beatus Gregnrius dubio lepra Gjezi adherebil ci, ct qnoil Ciczi p.is-
dicil (91) : t Nec caslilas magna esl sine l>ono Stis csl in coipote, iste paiiolur in aniiua. Illis crgo,
spera, nec opus bonuTn est aliquid sine casiilale. » D q»> in vcritatc propicr Dcum, more aposlolorum,
Auiamla csl ergo casiitatis pulchriludo (Oi). Casti- oiiuiia, qux in boc mumlo snnl, despiciuui, con-
las fiuclus cst suavilalis. Castitas est inviolata Veiiil illud Psalmislx dicentis : Milii autcm adluv
virt s sanclorum. Castilas esl sccurilas mciilis, ct rere Dco bouitm csl ; poncre in Damiao Deo spcm
sanilas lorporis. Castilas Deo esl amabilis cl oinni- meam (l'*al. i.xxii) Kt illilil : Jaciu cogitatum timm
bn» sauclis. De qua BCriptum es.l sine casli- in Domino el ipse le enuliiel
,
qilia (l'sai. fv). Jii.Ix vero
ROHia nemo tidcbil Deum (Hcbr. xii). L'nde vcne- el icquacibus ejus dicitur : AscenJuui usque ad civ-
rali!is Deda in quadam liomilia. « Nemo iu ilicic- tos, el dcseciuliiiit nsque nb abystot; uniiiia eorum in
sarrcctioni», nisi illi qui sunl casli COrporO, ad mulis tabacebal (l'sal. cvi). Anauix aiilcm el suis
cixlos poicrmil sublevari ucmo posl rcsiirreclio- similibus perlincl illud
; : Qui confidunt in tiriule sua.
ncni, nisi qui sunt miimli cordc, CSSCiiliain di-
illi el inmullitudinc diiitiarum suarum glorianlur (i"jn/.
vmx majestalis polcruni iutiieri. » xlviii). Ciczi el sociis cjus congruit illud : Kcce
Tertio loco Dco promisistis nc proprium liabe-
, liomo pii non posuii Dcum adjuiorcm tmum; k<(

(91) lloin. 15, tn iiang. <92) lsidor.,lib. n Senlcnl 40.

, c.
 ,

97 SERMO IV. DE PR.l LATIS ECCLESI.E. 91

tptfiivil in muliiluiinie liniiun lliil suarum , el }>r<r- \ sunt , qni liona, qua! i>eo vovcrunl , non iinplcvc-
taluit in vauitaie sua [Ptat. u). runl. » Igilur, fralres dilcctissimi, ad vosmelipsos
Seil ecce, fraires cliarissimi, dum aliorom pcc- introrsus reJdile, ctfi ca qux Deo promisistis, vos

rata tftiito slutiio pcrscrulamur ,

tiincamiis nc opere iiivcnciilis iuiplcvisse , Dc > gralias agile. Si

oculos divins majeslalia offendamiis. Digtimti est autcin iu liis, qu;c Dco vovistis, vos iraiisgrcssnic,

crgo, ut nos, qui lantj cura fcslucas in ornlis et negligenlcs eognoveriiis cssc, pcr puras oraiio-
aliorum conspicinius, ile oculis noslris tralics eji- ncs ci quoiidianas lacrynias ab Oiimipolenli Jesu
rcre fesiinenius (Malth. vn). Qui.i ergo noliis intcr Clirislo veniam postulate, quaienus in die districti
li.ec ageudiiin ? lilild videlicel qund ail Psalmisla : jnJieii sui nnn pcrinillal vos cuni inGdelibus peiirc,
Vovete , el reddilc Domiua Deu vestro (l'sat. lw); sed ciini eleciis suis ad regnum coclorum V09
alioquin mullo melius esset non vovere ,
quam po*t digiictur perJucere, qni cum eodem Palre cl Spiriiu

votum promissa non tolvere [Eeeli. \) Quarc? « Quia, sanclo in Trinilate perfecia vivit ct regnal Dcus
sicuiaiibeatuslsidorus (y3),iuter inlidelesinvenieiidi pcr ouinia sxcula sxculorum. Amcn
(93) Lili. ii Synonym., Dc voto.

SERMO QUARTUS.
DE PRiELATIS ECCLESl^.

Uispaniaruni doclor Isidorus vir in oinni locu- C falsi prxdicalores mel in lingua porianl. Quod sub
lionisgenere formams, nt imperito docloquc sc- lingua non babeiil, qtiia eoelestia gaudia aliquamlo

cundiim qualitatem sermouis existeret aplus , ad prxdicanl laiiquam veii essent, cum ipsi lerresiria

eruditioncm sacerdolum iiiter cxtera sie est locu- bona lolis dcsideiiis appeianl. Sancla vcro mens in

Sicul peccalores et iniqui minisleriuin ingua inel prxlendit, quia sapienlix dulcedincm 1 .-
lus (9-4) : «

sacerdoiale susciperc proliibeiitor, ita indocti et qiieiulo aliis ostendil, qtiain vcraciler prxdicans an-

iniperiti a lali offiiio retrabuntur. Illi male vivcndo dienles tanquain mellis dubedine relicit. B.mus pa-

bonorum corriimpunl slor lac stib lingtia geril, quia coiigrucllli sibi ilo-
suis pravis exeroplis viiain
isti vero per ignorautiam iniquos corrigere nc- citina parvulos quosque in Erclesia nutrit. Sub liu-

sciunt. Quomodo enini doccre polernnl, qnud ipsi gua .ltitetn boec oinnia sibi ipsi reservat, quia inler-

non didicerunt? (95) Desinat ergo loctnn doccndi nain dulcedinein assidue secum port?t. Duiu eniui
stiseiperc, qui nescil docere. Unusqiiisque igiiur lerrena abjicil, duni vitiorum auiariiudinem rcspnit;
doctor et bona; aclionis ct bonx prxdicalionis ha- in interioribns sapicnlix dulcedine se pascit, qux
liere debel studiiim, quia alterum sine alicro iuuti- robur colligil , ut atl xlerna gradiens in labore vix
lem facit ct imperfectum. i Oportet igilur pr;claium lacescere non possil.
cum onnii iusianlia dtilcedinein et suaviiatetn Dei Hujiismodi prxdicando piudens pastor in cordi-
aiinniiiiare subditis, cosqne suis ad bene opcraiidum lnis subjectoium dulcedinetu ei suavitatem Dei in-
sollicilare excmplis, et firquenter dulcibus admo- fundii, eosque exemplis bonx adionis ad coelestia

ncre verbis, ut rectc possit computari in sauctx Ec- dcsideranda suslollil. Nimirum ille est prudens pa-
clcsi;e incmbris, siculsponsus, scilicet Cbrislus.sub slor, qui supcr grcgcm sibi comtnissuui solliiile

persona sponsx eidem Ecclesix loquiiur inCanlicis vigilat; quia diim se et oves ex omni parie prudcn-
Favus dittillam lalna tua sponta , mcl el lac titb ter circumspectat, bosliles insidias declinat. Audiat
liiiijua lua (Caut. i\). (96) Prxdicatores Ectlesix igiiur negligens paslor,quid sibi ei prudenti paslori
bene labia sponsx csse dicuiittir, qtiia per eos po- Dominus loqnitur : Bonut, inquit, paslor animam
pulis loquilur el per eos parvuli quiqtie ad fidcin tuam pro oribus ponit ; mercenarius «iilcm fugit

eriidiiniiiir, dum per cos occulta Scriplurx quasi (Joan. x). Anitnani pro ovibus siiis ponil, qui pe-
cordis latentia inanifestatilur. In favo auiem u.ci riculosum regiminis ascendens locum, clauso silen-
IjIcI , et cera palet. Recte ergo labia sponsx, id lii ostio, gregem ciausiralium fralrum in pacecnsio-
esl sanctx Ecclesiae, favus vocanlur ,
qnia dum in dil. Aiiiniaui pro ovibus ponil, qui solus inter iiiim-
rarnis fragililate sapienlia magna babelur, quasi rv dana pericula cxleriora negotia procurans, neces-
niel iu cera abscondiuir. Qtiando vcro eleclus quis- saria ei ulilia fiairibus quxrit. Auiniaiii ponit, qui
que pr.jjilic.n, qnando coelestia gaodia nescientibus ad sustineada jurgia rei fainiliaris solus exit el
revclat; tnnc favus distillat, quia quania dulcedo inter adulantiuni ac detrabeutium linguas mediu:
sapieniix in corde lateat, per oris fragilitalem au- incedil, pro infirmis laboiai, et laboranles pascit,
dienlibus ntanifeslat. Unde scriptum est : Ilabe- consolatur pusillanimcs, et ctiin superbis increpando
mut thes.iurum islud in vatis /ictilibus (II Cor. iv). conlcndil. T.ilis paslor cuni Chrislo et per Clnisluin
ldeo subditur : mel et lac sub lingua uia. Nitniruro polest ilicere : Cognosco meas, el cognoscunt me

(94) Lib. iii Smt., cap. 55 (96) Ex Grcg.. in liiiuc loc . cur sanclus prxdict.
'95) Cap. 36. favu couipardlus.
 1 :

<*0
99 S. HARTIM LEGION. SERMONES DE DIYERSIS.
Paulus : C«ni euem liber ex.
K »c(/o(i«.x).Coero«:ii!.io\espafiorein.quemE.TpeAaliis;ji^laquodail
r.' li'i Idinilia- omnibus, omniitm me icrvum [eci (l Cor. \x). Tenst
-,

videnl pnesenicm, e|iicm sn i»clis

f : 1

itcnellcia reddunt amicum.

nnium.quem eliam pasior cum gregc unilaiem, quando non .li-
b fjiii

Gognosrunt rraires pnelatum, quia sivc per

ebari- \niitiir .ib eo per liabitum pretiosiorein , vd pcr

un juiiiiiic casi gan lo, cibum delicaliorem dum lii iimisciim inlirmis pcr
latem lolcrando, sivc pcr sel ;

sesc eis rcd- compassioiicm.ei cum delicatis pcr dispeiisaticne.m.

sive exierius ncccssaria ministrando,
omnibus ulilem alqne benignum. Sulij i T:i!:icr ergo r.porlcl prxlalum viverc, 111 r.-i ic c im
dit in

pnelaium cognoscunl, dum eis sicut paler filiisne- Aposlolo pnssit dicere : Omnibus omnui fnciut sutti,

iria praseniis wue prxparai, ci sicui magisier ul omnes luctifacerem (ibid ).

spirilalia prsedicat. Oves vcro pasior eognoscil, ilum I'..sior aiitcin negli^ens fugil, et a grcge recedil.

subdilorum morcsci aclus dilieenler aiiendil.

Unde Sniit eniin quid.im prselati, qui bona, quac aliis prse»

scripium esi Contidera diligenter vulium ntcorit

:
cipiunl, facere ronleinnunt. Cum enim on>-ra gravia

nii (l'rov. xxvu). Vuliiim pecoris considcral, qni, et importabilia subjectis iinponunt, ei ea digito mo-

quid siiiguli siibjecionun possinl, non iguorat. Vul- rere nolunl; quod al.is prxcipiuni, porlarc dcspi-

luui pccoris sui .liligeiiier iuspicit, qui qtialiiates. ciunt. Fugiuni, iluin a divinis ollieiis se siibiraiiunt,

et actus, ac possibililates iratrum quorum ad se cl cum fralribus pondus ordinis fcrre contemuuni.

pertinel c.ira, siu.liose perquirit. Cui pcr coufes- Fugiuul, qui per alienas domos vaganles discur-

sionem corda subjeciorum sunl manifesla, per cir- ruut, leliciorcs se existimanles dum tardius »d

cuiiionem nola stmi opera ;

per experiinenluni quid claustra redeunl. Fugiunt, qui i.leo a claustro lon-

possiul, per eDectum quid vclinl, ralio ilcinonsirai gius rccedunt, »1 liceiitius oliosis falmlis insistaiit,

r.t toctm, inquit, meam n.tJient (Joan. x). ei abundautiti8 siomachum cibis repleant, ac secu-

Tres snnt pastoris voces : suavis scilicet, ilulcis, rius doriniaul quam in claustro solebant. Fugiunt,

ei alia. Yox suavis peninel ail infirmum, dulcisad qui non ea qux fratribus suut communia, sed qnx
rnorieniem, alla peiiinei ad surdtim, iu est ad in- snnt propria, quxrunt. Fugiunt, qni licei pr.esentes

ebedientem. Infinnus est qui tentatur. Qui \ero ile sim, lamen cum negligeulias videriut, sc sub silcn-

misericordia Dci desperal, moriiur. Surdus est, qui tio abscondunt. Fugiunt, qui reiuoti a conventu,
non audil, id esl qui obedire COnlemnil. Quandoque sub olio viviinl ;
qui a commuili lialrum ronsilio
infirmiis, i.l est qui in leulalionibus est po^iius, recedunl, qui malc vivunl et reprebendi nulunt.
audit suavem magislri vocemconsolaiionis; auditqni Uude bcatus Gregorius « : Libet, inquit, nl dum li-

prxmaguitudinepeccalorumde misericordia Deide-C centereiiam illuiia faciunl, nemo eis subdiloram

sperai, vocemobsecrationis; amlit snnlus, iilesiino- conlradical. » lii in eodeni (97). « Cunclis se existi-

bediens, aliam, id cst asperam vocem increpaiionis. inat prxlalus amplius sa|iere, quibus se \idet am-
llerum dicilur : F.l tequuulur me mca: 0\es pa- ; plius possc. i lloc amanl scili.el videri sapientes

siorem sequunlur. Quem pastorem sctiiiuuiiir oves t et esse potenles. Il.ec fuit cansa angelicx ct bu-
Boinnn si\e maliim. Quo sequuntur illuni ? Qnocun- nianc ruiux. 1'onain, inqoil, angelus, scdeni meam
qne ipse prxcedil. Si bonus cst pasior, ovcs s.e- ad aquilonem, el cro similis Aliissimo (/to. xiv).

qiiunlur illuin ad vilam; si auiem malus csi.se- Fi liomini per scrpenlem duit : Eriiis sicut dii

quunlur eum ad moriem. Si auicm avcus ctrcum (G«i. 111). Timc.it igiiur ruinam prxlaius, quam
seauatur, ambo in fmcatn cadunl (Mallk. xv). Quu- inciuil liomo el angelus. Angelus eniin, quia vulnil
modo bonus pasior vadil anie ovcs ! Vita vidcliccl esse poieniior, cecidii ; ct bomo, quia voluil e>se

ct doctriua. Quando bene vivit ct recle docct eccle- sapientior, desipuii. Sunt prxlerea quidam prajlaii,

siasticus doctor, lunc lii ununi ovilc, rt um.s pastor, qui bene vivunl, ct subjectos sibi male vivere per-
Pastor unus debei cssc in sc, et nuus cum givge ; mitlunl. Quidain ciiam niale vivunl, et subjectos

ut quo.l docci vcrbis, implcat operibus bonis. Uuus bene vivere eompellunt. Sunt et alii, qui male »i-

debet esse, ul pcr iracundiam non mulclur a inan- '

vunl, et subjeclos malc viverc volunt. llli crgo, qui

suetudine, non elevetur prosperiiaie, ncc frangaiur licne vivunt, et subjectos male vivere pcrmitiunt,
adversilale ; sed i.lem permaneal palicniia perse- evcinplo bonae aciionis prxcedunt; scd cum cos
veranie. Illc crgo vcraciter lenel ei aiual iinilalein rorrigemlo non increpanl, ctiam cuni erranlibus
rraierniiaiis, qm gaudel du serviiute chariiatis, dclinquunl. Licel enim ipsi benc vivanl, neeessa-

iitiiiando cxempliiiii vcii pasloris, qui r.nii tiou rium tamen esl, ul de grege sibi coiumisso Domiuo
mmidrori ted nuaisirare, c; darc uuimmn tuam ic- ralionciii reddant. Ili lales, cur Sliscipillul curaiu
</tiii|iiioia-ui pro multii (Slatilt \x). Niniirum ipse gregis, ct sustinere iioluni pondus laboiis? Aut si

est i.loueus paslor, ct secunduui Deuni grcgem gu- gr.-gem rcgere nesciiiiil, quare regemli cui am susci-
bernai.qiii ad lantummodo laborai.ul plures secuin piunl? Vel sciuul, et per negligei.tiam peeeare snb-
...1 Deum verbo et exemplo trabai queni nun de- , diios permitlunt, cum soli bene vivere posseut, cur
leetai bonor prxlaiionis, scd onus; chariias, non Kiernam morteiii iucurruiii, dum aliorum viiam iu

poicsias; s.-iviius im|iensa ;iliis. non susccpia ab pcriculuin animaram siiarum converlunlT Talel

•'Til.ib. >xvi ilcr , li. II.

161 SKIiMO V. DL OBEDIENTIA. 103

prxlati filios lleli saccrdotis nnlriunt, qui cum mu- A Rctigiosi vidcri appeiiini, quia ijlgiosos sub se
lieribus qux observabanl ad ostium labeniaeuli, habent, scd religiose vivcrc conieuiuunl. Glnrianlur
doriiiiuiil; qui venienlesin Silo sacrifioare 11011 pcr- de subdilorum bonis operibus, nun de suis aclibus.
iniliunt, sed antequam inccndalnr a ieps, carnein Quae opcrari noliinl, aliis iinpcrant : operantur ipsi

crudam rapiuui (/ Reg. n). 0_ l >asi Qlii Heli suul, qui qiioJ ahis opnrari licitum t--.se non putant. Sulije-

sub praelatis bene vivenlibus dissolule el negligetiier cto.s ad bene operandum cogunl, ct ipsi a nemiue
vivunt ,
qui ciuii mulicribus dormiunt, qui cum cogi volunl.
vel hoc realiler agunl, vtl cum carnis dositleriis se Teneat igitur pastorcum grcge unilatcin, ut cum
conjungunL lllos etiam qui veniunt in Silo, ne sa- eo pervenirc possit ad ccelcslis regni hxrcditaiein.
criGcenl, impediunt; cum uoviier conversos verbis Non dividatur ah eo pcr preliosiorem liabittun, nec
ci excmplis ab excreitio bonx operalionis averlunl. pcr delicatiorem cibum,nec pcr inanis gloriie appe-
Accendi non periniUunl ailipem , quia exsiincto tiiuni. C ;

rca grcgem sibi commissuin solliciius

cliariiaiis igne non infuntluni bonx aciioni coniis exist.it; bonos,ul in mclius pruliciaul, dulcilcr ad-
dulceJinein. Non carnem toclain scd crudam qu;e- monc.al; malos, ne in deienus eant, solliciie coni-
riini, quia tribiilalionis igiiem fugie.nies paupertati gat; iiilirmos fretjuenler visilare studeat, Iristes
ci laliori se sublrahunt, nec pio Domino adversa B blande el leniter consolari non renual. Prxlerea
pali voluut. In cainiuo cieniin Iribulalionis el pau- claustrum assidue inlret, pigros ad beue operan-
pertalis decoqtii solenl viiia cainis. Carnein crudam tlum solliciiei, negligenles mcrepet, alque oiiiuibus
idciico desideraul, ul quando et quomodo cl quan- iu commune gaudia paradisi et pcenas inferni sina
liini et qualein velinl, sibi coquanl. Tales sunl qui- ii, iiiissioncdenuiiliet.Anleoinniavp.ro bonaqiue
dam, qui moranlur in clausuo, quasi in Silo, qui aliis prxdical, ipse prius implere non negligai,
nihil aliiid facinnt, nisi quoil et quomotlo el quauJo pondiis ordinis cuin cieteris fiatribus libenler susti-
eiqiiaiiluni volunt. Quasi iuSilo subjecii cunnuoran- ncai, eisque lam iu spirilalibus quam in lempora-
tur, qui plus voluntaies proprias implere fesiiiia'!! , libti> ticul pater iiliis bona provideat, pro eis ralio-

qnjiii ea qux silii a bonis prxlalis iniperanlur. iii liciu se esse rcddilurum Deo solliciie sciat. Verum
t.iles iion iiiiiianiiir Samuclein, qui piius unxil rc- supcr bxc oiiiiiia pro eis pieces Domino seinpcr
ges in regno Jtidxorutn (/ Keg. x); scil imiiantur fuiiJat, quatenus de gvege sibi commisso nullus
Oplmi el Pliinecs, quoruin peccaio arca Doniini pereal, nsc lupus rapax aliqueni a via verilaiis

translala est ab Allophylis in lerram Philistinorum erraiitem invenial quem auferat, sed ui cuni eisdem

(/ P.cg. iv). Illi vero qui male viviinl, et subjeclos -, ovibns, Chiisto duce, atl pasctia semper virentia
bene viveie coguut, enantes quidem a malo revo- siimniopere peivenire sludeat, prxstante codcin

Caut, se.t! forles, iJ cst iu Dei servitio studiosos Doniino nostro Jesu Cbrisio qui cum Palre et, Spi-

occiduut. Pervcrsos a sua nequilia coirigtuii verbis, ritu sancto in Trinilate perfecla vivit ei reguat

scd religiose viventes occidunt pravis exemplis. Deus per oninia sxcula sxcuiorum. Ainen.

SERMO QUIINTUS.
DE OBEDIENTIA.

Prxposito iaiiq\iam palri obedialur, multo inagis D vero csi, qtiia per obedientiam a praelato nihil mali

presbyiero, qui omnium vestrum curam geiit. debel prxcipi, neca subdilis pcrlici. Unde ait egre-

Oporlet nos prxlatum nostruiii limerc ut Doniinuni, gius doctor Isidorus (98) : t Non obedias ciiiquam
diligere nl patrem, el credere quidquid nobis boni poteslali in malo, cliam si pcena coinpcllal, si lor-

prxcipil aniiua; itostrx esse profeclum. In hoc loco nienta ininiiiioaiit. > Quare? Quia uiolius esl mori,

noniiiie prxpositi prior insinualur clauslri, sive quam illicita jnssa implere. Qiiicuuque crgo pr;e-

procurator nionaslerii. Quotl si in congrcgatione lato obediciis esi iu inalo, inobcdiens csl Christo,

ubi canouicus ordo sei vatur, non est episcopus, nec qui dixil iu Evangelio : Omnis qui facit peccatum,
abbas, sed prior; ipse nomine presbyteri desigua- tervus esl peccali (Joan. vm). Et quicuuque in malo

iht. Si vero cpiscopus vel abbas esi in congrega- noii vult prxlalosuo obedire, obediens esl Cbiisto

lioue, ipse, qui in ea inajor cst, intclligitur pre- oniiiiuni Doinino, qui pcr Prophelain jussil a malo

uomine. Nobis quippe obedienlia nsque ad

sliyteri declinarc, et bonuin facerc (Psal. xxxvi). Si ergo
morlem servanda prrecipilur, quia sine illa onmis qni facii peccatum, servus esl peccati, non Jebcinus
conversatio regulans pro nibilo babetur. Scieinluiu in malo obeJire cuiquam polesiali.

(08) Lib. ti Synonym., cap. Malit jussionibus.

m S. MARTINI LF.OION. SERMONES DE DIVERSIS
boni operatur. Assumil sibi iuobedienlia quando-
1)4

Scien.lmn etiam sunimopere e*t, qttod obcdienlia A

que noiiieii obedicntia, ul de ca solo noniine glo
Bmafido, si de siio aliqnid habeat, null.. csl; ali-
dc suo aliquid non lia^ieal, mi riciur, et non operc. Sed quia olicdicntia muliis
quan.lo atilem, si

hujus mun.li suceessus inodis dicilur, expedil ut scriuo dc ca babilus aliius

nima est (99). Nam cum
qui ordinaiur.
prxcipitur, ctim locus supertor imperatur; ille,

3.1 hxc suscipienda iiiviiaiur, obe.li.-nii.e sibi vir- Imponitur enim obcilicutia pr.ccepio , faclo, cl

inlem cvacuat, ad ltxc eliam ci proprio dcsi-

si loco, ul ilesignelur quod pra'cipilur, monslrct quod
subditis prx-
derio anbelat Rursam cuin alicui ex agitur, nominet locum in quo quis mor.iliir. De
despcctum
l.-iius Imjus niun.li pracipil, cam probra pr.icepio cnim dicltur: injunxii ei orx^dienlia ; de
odipisci coniumclix jubci; si boc ex scmetipso li- faclu : coiuplevil oiiedenliam ; dc loco : tnoratiir

licnler non appciil, obedientix sibi meriium mi- apud obedienliam, com aliquam domnm serval re-

nuit, quia illa qnx in bac vita despecla siinl, in- motain. 1'riina esl facilis, secutnla gravis, teilia ad

\itus nolensqiic Buscipil. Debel eigo obeiiienliam iitriiin(|ue se babci. Lcve cst prxcipere , sc.l grave
in advcrsis el vilioribus ex siio aliquid habere, el est implere; locus vero aliquandn pl.icct, alii|uando

rursiim in prospcris ex suo aliquid oinnino non displicet. Placel qiiibus.lam obcdientia, non ut in

liabere; quaicnus iu advcrsis el conleinptibilioribus

" ea exerccanlur bonis opciibus , nec quia abundei
lanio sil gloriosior, quaiito diviux dispensalioni fralribus ; scd multis cpulis et diversis deliciis.

eliam cx dcsidcrio subditur; cl in prusperis lanlo Placet obcdi.-nlia quihusdam, non ut in ea magis

Ml vilior, qiianto a prxsenti ipsa, quam divinitns Deo seivianl qtiam iu clauslro sttidiosiiis , sed ut

nercipil, gloria, funditus cx meiite superalur. Sicut sibi obsequium pra.-be.ilur a famulis divcrsx xla-

sauics cnianal cx vulnere, iia niorbus inobedicnlix lis abundanliiis, et deserviant otiosis fabulis suis-

proce.lil ex tiimore superbix et coiilcinplus ulcere. que voluplatibus licciilius. Ideo obedienlia placel,
Morbus inobcdienlix langnor csl aniinx. Qui cnim quia in doino cuncta soltis possidel ,et qux vult,

non vnlt operari bo-.ia et potcsl, vivit ; sed tamen aliis donal, qua- wili, silii rctlnet , dum propriam
iiifininis est ; vivit potcslalc , sed l.mguet prava volunialein sxpc ralioni prxferl. Sicquc fit, ut apu.l

voliintaie. Iloc morbo priiuus homo languil, qui eum qui obedientiam perversa voltiniatc suscipit,

cum viveret potcslate, cl sanus cssct bona volun- vocetur obcdicniia, cum non sii. Hanc obcdicntiam
laie, bcstiis lerrx, el axibus aeris, ac piscibus imillidcsiJer.ini, non ut Deo el prxlaio suo lcia
niaris pr.Tpo^itus fuil (Gen. i); pcr inobediemix mcnie obediani, scd ut cxlra obcdi.-ntiain csse
vero ciilpam lapsus, a paradisi gau.liis dejeclus, o qucant. Mullis aiilem mo.lis a quibusdam obcdien-

etiam nnnc mnscis ct culicibas expositus ac sub- liani csse queaut. Multisauleru modis a quibmdan
jecius servit. Quaii.lo infirmitas carnis adiinalur in obediemia qux.ri sulct, viilelicel atixtlio pirciilum,

lumoreni, couligil quandoquc, Ul gencrel languo- consilio fratruni, simiilaiionis ingcnio , nt quod
rcfn. Mens cniiu carualis per uiinorcm snperbix miins parciilinn vel exhorlalioiiibus fratruin non
incurril sxpissime languorcin inobcdicniix. pntcsi obtineri, saltem simnlalionii ingenio possii
Duaj aniein sunt species tuiiioris : dnra videlicel, adipisci. Il.rc auiem obcdictiiia , qns cnncc.liiiir

el mollis. Dura tpeiics luitioris est iu carnc obsii- alicui parcuiiim niiuis seu qualibet exactioue , sire

nalio earnalium in couvcrsatione. Hxc antem tribus frairumsediicioriaexlioitaiioiie.v.lcii.uii bonloperis

tiindis nicderi solcl : cniplastro sciliccl, iiiigiicnto, simulaloria oslensione nomen babet obc.licnli.c, scd

ct ferro, i.l csl cxcnipl.i boni operis, vcibo commo- caret re. Obedientia vocalur extcrius, scd fruclinn
niiionis, disciplina correciionis. Cnnt enim mens remuneraiionis non babet inlerius. Hujusmodi
non cmiltit saiiicm pravse iiilenlionis pcr confcs- obetiienlia iiou acquirilur, ul corpus pro Dco l.il.o-
siotiem, vd cx commonilione non promiuii enien- libtts fatigclur; sed ul prxsemis vitx bl.nidiiiieiilis

d.ilionem; resiat ut rccipial fcrri incisionem, id dclectetur.

ost aspcrriinan. disciplin* correclionem.
bcalits lsiilnrus do.lor cximius (100) : i
Unde
Qni blando
d
AJ
iur, ut
^ quod
cl , nm
illis
obeilientiam
iribus prxcetlenlibiis
a)ji9 |ll0iljs pem n ,_
nou poicsi.
.

verbo casligalus non coriigilur, nccesse C9t ut

promissione muneris obtinealur. Sic a.lbiic cuni
scrius argualiir. Cinn dolorc enim ahscidcnda smil,
Pciro Simou magns moratur in Ecclesia.moratur et
qnx leniter sanari non possunl. Qui admoniius
Ananias cum Sapbira (.1./. v). Pcr IVlruin boui
sccretim, corrigi de peccato ncgligit, publice esl
prxlati intelliguniur, pcr Sitnoncm vero, Ananiani
argnen.lus ul vulntis quod orcnlie nescil sanari,
:

ci Sapbiram mali subdiii designantur. Voluit Si-

nunifeste dcbcat cmendari. i Esl aulem turnor
nion cmerc Spiritus sancti gratiam (Aci. vui), vo-
mollis, cum mcns inllala dclecialur volttpluosis ci-
lunl isti cmere obedieniiam. Siinon pccunia voluit
bis, diiin scctalur iiliuin, somuolcntia torpcscil,
donuui Spiriltts sancli emere, isli niitintiir Eccle-
vauis gaiidcl fabulis. ¥.\ bis ergo languor animx
six rcddilus prelio acqnircre. Isli ergo Pelri apo-
nasciiur, qnando dorilis obstinalionis prcssa, vel

delcetationis dissoluta, mcns supcrba nibil stiili non siint filii pcr doctrinam, se.l Simonismagi
niollitie

E\ Greg., lib. xxxv Mor., ntuner. 30. (100) Lib. th Soit , eap. iG.
(99)
 :

m KKKJIO V. DE ODEDIENTIA. 10.1

pcr avaritiam (I). Ejus quisque filius dicilur, rujus A cunqueergo lihonlcr audil vocem forpcnlis, u! ost
docirinam scquilur. Dc crrorc aiieloris a quibus- snggeslinncm dinboli, ct nbeificns osl vori nmlic-
ilam iionicn 01 culpa trahitur, ut ipsius vncabulo ris, scilicet delectntioni suaicarnis, staiiin inobc-
roiisc.iinr, iiijiis crrorem sequiiur. Sic Inquiiur itions rflricitiir voci Crenlors. Voci igilur uxori$
Doiiiiiius per prophclam Isrnel : Paler iuus Amor- obsdiunl, qui rarnis dclcclaliunibus non conirmli-
rhivus, ei maler iim Celliwa [Exech. xvi) ; non cunl, oi plns volnplaii carnis quam voci Doi obe-
utiquc nnscendo, sod imiinndo. Sic ct in meliorein iliiint. I'.st anioiu Crealoris voi de prxlaiis dicens.

naitcm lilii Doi nuncnpnfliiir, qui prarcopia Dei ad subjcclos : « Qnod dicunl, faciic; quod aulein
lola ineiilc scqiiiiiiiur. Ijmle el nns non ualura sed f.iciiinl, f.icore nolile (Maltli. xxiu). > Dl porvorsis
adopiiono clamamus Deo io ornlionc di.cenles olioilms prxlntis innuit, qni eiiam nialo operanii-
Paler nostcr, qui es in coelis(Mattli. vi), Iteele ergo lius olicdire jnssit (/ Pelr. n), ut iugrediaris rt

dicuntur filii magi Simouis non nalurn soil imii.i- egrediaris cnm David siib Saulo, et eumdeui lioiiores
tionc, qni proiio einiini obedieniias, sive qtiaslHiet liccl reprobum cniii Samuele.Qbediendum cst crgo
digniinics Ecclesiae. Ananias ct Saphirn abscnnde- pralaiis, si recla pnrcipianl , quamvis ipsi mali».

iniii pariom subslantia: (Acl. v) , isli vcro negnliis vivanl. Inobcdionlcs ittitur ct supcrbos se essc
iiicnniliunl acqiiiroud.n peeimi.-c. Sed sicut scriptum '• lcslanliir, qui prxlatis licel perversis non oli.cdiunl.
esl : Ncmo miliians Deo iinijlical se lerrenis uego- ei eos iion vencrantnr. Amli otiain brcvitcr qoid io

liis (11 Tim. n). In boc ergo inaiiifesiuni csl cos oportoat facere, oi qualiier prxlmis, sive lonis slve
noii inilitare Clnisloscd niammouae, quia uon sec- nialis, debeas ubcilirc. Ncc bonis pnrlaiis obedias
laiiiur spiriinalos divilias , scd lucra tenipnfnlis in malis prxceptis, nec mnlis con.lradicas in bonis.
viiae. Non studcul uiJcsu f.lnisio taelcsti reyi pla- Esto nlioilions malis prxlmis in bonis pr.eceptis,
ccant, scd ut tcnippraliler diviies fiani. Aniplius el oavc nc ohedias bonis in jnssionibiis mnlis.
rogiial in eoriiin cordibus avari.lia ,
qujc esl servi- Inlerea, fralres charisimi, Panli aposlofi seiiicn-
lus simiilaororuni ,
quain voliiularia pauperl.is, liam ad jnenioriain reducile, ut perfectius inlolligi-re
qusc inirodticil l.omiiiom in regiio cccloriim. ilj valealis virlutemobedienli.T:. Sic enim ail ip»e :

lalcs plus gnuileiil C|uilando per pjateas civiialis Quternnque ordinala sunt, a Deo oidiuttta suiit. Jg--
discui rcre, quain in clanslro psalmos sub sileulio lur qui polestuii resislit , Dci onlinnlioui resistit
recilarc. Ilxc csl olioilicntia cuni Siinonia plena (Ilont. xin). lllc crgo Dei ordinaiionj rosistit, qui
avarilia ct inani gluria, qua: amnlorem siiuni iinn suipraccpia ronlenuiit. Quicunque praiaio
inal.iii

sublevai ad seterna gaudia, sed prxcipiiat in lar- _ Ecclcsix digna prxcipienti contradjcil, unn soium
laia. boiiiini, sed el Deo rebellis aiqne inobedicns cxi :

Est et alin spccies obedicntjne, qunc lanlum nbc- Slil. Dallian cl Abiron bacdecausa peiieium, quia
dieutia vocnliir : de qna diuilur : Quia obediiii pralaiis suis, sciliccl Moysi ot Aaron, inobedien-
roci uxoiis nirt', el con.edisti de ligno , maledicla tes fucriiiit, quando silji per conljjinaciain sacrifi-
lerra in opero tuo (Cen. m). Qualuor sunl niilein cniuli licenii.ini usurpaverunt (Num.xvt). Unde scri?
voces, scilicet uxoris, miindi, ot dialioli , ac Dei. plnin cst in libro Psalmorum Aperta esi lerra, et
:

Audiam igiiur quid loquaiur in me Doiniuus Dens dctjliilivit Dailmii ; et operuit supcr congregntioiiem
(Psal. lxxxiv). Niiiiquiil loquetnr diabolus? nun- Abiron(Psal. cv). lii enim, ob tcmerilalis su;« vide-
quid caro? i.unqnid intindus? Vox nxoris vov car- licct niidaciain, lerrx compagilms rnpiis, vivonies
nis; vox ameni carnis volnplas; vox inimiii vanitas; profnnilo hiatti mergunlur, ac iiadumur infenii
vnx Doi bonilas (2). Siiggosiionein rpiippe dinboli suppliciis. Nnune etiain rex Saul, prnpter culpaiu
«erpenie accipimus. Mulier vero sensus est aniina- iiiobedientiae a Domino fuit roprobains, de sede re-
lis cnrporis, id est carnis, qiipm bnbemus comniu- gni oxpiilsus, dominiu Salaua? mnncipatiis, ei ad
iieni ciiin bosiiis, d ilieiiur inferior pars rationis. ullimiiin a Pbilislhxis interfectns? Pensalc eign, ili,-

tnde quando oocimit nobis pcccaii suggestiu, D leciissimi, quain gravissit culpa inoliedieiiiia< pp
qu.isi scrpcns loquiliir. Si vero obleclalur caro (ju.i iion solum annua: cruciainur in inlcrno, s'd < t

prava: illius suggosiioiiis consensu, quasi niulier corpora puuiuuiur iu boc sajculo. IVrpcndile quam
consentil. Scd si refreiiatur ct cxpelliiur a oogita- grave peccatum sit Dei ordinalioni rcsistere, pro
limie pcrversa suggosiio , quasi inulier sola com- quo iinn solum iu aninia exsolvitnr pa'na, >e I

edil illicilum ligiinin. Si vcro ipsuui peccalum, eliam in corpore. Audianl ergo reliolles. limcanl
qund serpcps, id cst diabolus suggcril, et caro dc- iiiiibcdienlos mandntis seniorum, ne ciim D.ah n et

lo.ciaiuli), id est inferior pars rnlionis scilicel mu- Abiron trndantur tormentis infernoriim. Caveaui
lier mandiical, cl si iucus bomiiiis, id csl superior imiiari vestigia Core sediliosi, nc lorle inergantur
pars rationis ipsnin peccauun perpcirare consenss- ( iiin eo iu priilii.ilum inferni. Non volint iinitsri

ril jam qunsi yir deccptus es!. Jam mulicr viro Corc seiliiiosuio, qui pcr couluniaciam et reliel-
,

cibuui dedii, ciiin nicos rali.onnlis ad peccaiulom J.iiiieiu niulios scciim praccipilavil in infernum; sod
delectaliouibiis -caruis conseusuiii pr;rbuil. Qui- Chrisluiii sequantur, qui pcr huiiiililatem D.:uJ'airi

(I) Ev Isidor. lil). i .Si.'»;., cnp 1T (-2) Isi I., Qutrsi. in Gen., c. 4

1'ATnoL. CCI\.
IC7 S MYKTIM l.It.ln.Y SERMONES IjK MNKRSIS. 108

vbediens tisque »il moriem (Pltilip. n), mullot quo- A raie, nl adxiernam libeti lem pnssiiis pcriingere.
tid t posi se iraliii ail rrgnuni [Jonn. \n). Chrismm Dcvoie igilur colla divinx di^pensalinni snbjiciie,
ergo, fratres ci dotnini mei, liintie, ipsiuin|iic snpcr propriia desideriis reniiulialc, Tolunlalem prxlati

oninia ililigite, ejusi|iie ordiiiaiioiiibtis rcvcrculiara veslri propriis volnnlaiilins anlcpouiic, pra-crpia

exblbele. Sic enim ail ipse : Siqui: ditigil me,ur~ illius sine initrmuraiione implcrc »aiagiie ; ui post

monem tnenm itrvaHi (Jonn. xiv). A|>pareal ergo hanc vitam ad coelesiem pairiain possiiis perve-
dileclio illius in vcslris opcribus. Exemplo ejus le- nire, ibique de visione Pei Palris iu a'lcruiira gau-
ncie liiiniiliiaicui in vestra coiiversaiione, ct pro dcie; ipso prxsiauie, qui cuin eoilem Palrc et

aiuore ipsius prsclalis vesliis obedicutcs cslolc. Spirilu sanclo in Tiiuiiaic perfecia vivil el rc-

Libenter in bac \iia prxlati jussionibns obiempc- gnal Dpjis per omnia sxcula sxciiloruin. Aincn.

SERMO SKXTUS
DE DISCIPLLNA.

Auilile, fralres cliarissimi, quid Dominns nosicr p, nco dividcre Ecdesix Christi tlisctplinam. Sicul
Jesus C.lirisius ail crinlitioncm ei ronsolaiinneiu euiiu iunica loium corpus piscier c.npui legSl, ita
loiius Ecclcsix snx dicai in Apocalypsi. Ego, in- discipliua nmnem Ecclesiam prxlcr Clirislnm, qui

qnit, qnos amo, srguo, et catligo (Apoc. 111). llis camdem disciplinam tradidit, ornat el tegii. Ips.t

verbisad loleranliam alque disciplinam lioriatur vero lunica cnniexla rlcsuper luisse pcr tolnai

nos, sicul Patcr piissi:nu~, ul omnia qilX nl/bis nb desrribilur, quia eadem Ectlesi.p disciplina a Do-

eosive » prxfeiis noslris prxcipiunlur, pniicnter niino dc coelfl iribnimr ct inlcgratur. De qua D.i-

«t cuni oiuiii inansiiciiidine tolercmus. I leo nos pir. niinns, posiquaiu Miiresil a morluis anlequam ad
peccatis ci ncgligeniiis pcr se cl sanrix Ecclc ix P.Yrem asrenderel, loquehatur discipulis fuis :

niinisiros arguit Dmiiinus et castigai in hoc pras- Vot auiem tedete hicin civilnlc, quousque induc.m ni

senii saeculo, ne cum lioc niuinlo, lioc csi cmn viriuie ex utto (l.uc. xxiv). Tuuica crgo coruoiij
ainaioribus nitindi, damnemur in fuluro. ('>) Quis- Chrisli ili-i i| liu.i Ecclesix esi. Qui amem exira
quis Deo exercitalionibus disciplime non
i^iuir discipliiiam esi, corpore Cbristi alienusesl. Nnn
n

scrvit, Deum absque disciplinx rigorc cvaderc non scindaiiius igitnr luuicam Cbrisii, scd soiiiaamr

pmerii ; airjuc ideo Psalmisia consulcndo indisci- de illa, nl cst siimnioperc siudeamus, ut eain iu-
plinaic vivenlilius dicit : Appreliendile ditciptinam C tcgiani conservcnms, ue forlcab illius inirgriialis

nequando iiascatur Dominut, ct pereaih itc viajutta ponionc vacui remane.amtis, Nemo quidquant dc
iPtal, n). Sed quid est disciplina? Disciplina <'si niandaiis Christi solval, scd unusquisqiie in quo
inoriim oruinaia correclio, et niaioriim prxcedcn- vncains csi, inco apudDcum perniaueat.
tiiim rcgul.c oliservatio. I>e qna disciplina Paulus Qiiiriinqiic ilisciplill.tlll Cbristi et c.ilholicnriiin

aposlnlus ila loquilur, diccns : ln ditciplina nerse- saccidoinin, quos ipse Ecclesix Siix prxposuii, i no-
terate. Tanqitam fitiis vobit offerl te Deut (llebr. xn). icninii, pcr diversas errorom viaseondu perdilio-
Quod si cxlra discfplinam csiis , cujns parii- nis laqiiemn iuciirrii. Umle mb pra*varicaloris
cipes facli sunt omncs; ergo adulieri, ei non filii populi persoua bumaunm grnus ita deplangit pio-
esiis. Qui cigo sine iliscipiiua sunt, adnlleri siinl, pbela :Kot sicut oics cirnvimus, uunsquisque in
el cCBlesiis regni bxrediiaicm non accipiuut. Filii littm snam declimnit (Isa. liii). De (i) illis cli.iui
auiem paterux discipliux corrcclioncm libcnier qui disciplinam Domini abjiciuut, ct volunlateni
portani, ci lixrediiatem rrelcstis patrix omuiiio propriam seqiiunlur, sapieiuia per Saloiunncui sie

rccipcre non desperanl. Dc qua cliani disciplina loquiitir : Mutta' lin' vulenlur liuininibits recltv, et

Isaias indisciplinaic plcbi prxdiral, ccus Quietcile noviltima eoiiim ducunt ad moiiem (l'ror. Xiv),
tl •
n
agereperterte, ditcite benefacere (ha. I; Ki eadem Qux iiiique iiiulicc pcrdiiionis tix luncscquiiiiiur,
Psalmista prosequitur dicuns : Declina a malo, et ciiiii una regalis via, Irx Dci vidclicel, qu.c neqne
fac bointm (Ptal, xxxvi). Cnilo eliain Salomon ad Jcstcrain ncc ad sinistram decliuai, per uegli-
ail : Uuttnm cnai, qui ditciplinam abjicit [Sap geuiiam dcserilur. Dc qua scilicel via Diuuinus
mL llle igitur esiiufclix, qui abjicil iliscipliuam Jcsi s Clirislus, quicsl fiuis lcgis ad jusiiliam oinui
pairis, iil csi ccclcsiasticx dispcnsalionis. Sicul inilrnii (Roui. \), d.uiiiitial diceni : l-go tum
milites Chrislum criicillgculcs non ilmscruut pjus via, veriiat rl viia, neino renit ad Patnm, nitiper
iiiiiiam iV.iiiii. xis); sii nn» non dcbemus scmdcrc me (Jonn. xiv). Ad qu.im viam oiniics kouiucs

(".) Ev lib. De duoilcc. alttsiuii. gradil'., gradu (I) II. ii traiht 12

II, iii App. Ang., iiiin. VI.
109 5ERMO VI. DF. DISCIPLINA. |H
cnir.munitcr iiiviud, iliccns : Yenilt nd me, omnes A mtmbrit meit repuananlem iigi menlitmnt, ct , u-

qni laboratit et onerati euis , et ego rcftciam vos viiniin me duccntcm in leye peccati (Itom. \n). Scd
(Mntth. xi) , ()nia non csi acccpiio personarnm aliinl esl bclla fortiler pcrpeii, aliud bellis cncrvi-

apinl Doiiiii (Deni. x). Ulii non esl Juibcus ct Gi.t- ter e.piignari, ct ilissoliite vinci.

< is, innscultis el fctuina (GV. 111), «eims et libcr, In isiis crgo foriissimis pnrliis cxercelur virtus
larbttrus ct Scytha : sed omnia et in omnibus juveniim, ne extolli debcal; in illis vero debilibus

Vliris ns (Cotost. iii). Omnes ergo iinnm siinl in ct .dissoiiitis omniiio exsliuguitur, ne mbsista).
Cbristo Jesti. Diitn ergo Cbrisltis finis cst legis Boiiuni c-i igitur ndolesccnlibus el jnvenibiis, ut
(itoin. st) , qni sinc I ?e, id est sine diseiplina stinl, (iiini calur ni.iiii.i pulliilai in ineinbris, et in cor-

silie UiristO $11111. Quicnnqne ergo sunt sine do- pore proficil vigur a-.talis, ciim omni liuiiiililale

ctrina, non scquuiitur Cliii.-ii vestigia. hicoiigruuiii lainulcnlur piap.isiioiuin imperiis (6). Qualilcr

c»t eigo ft ajiisiitia deviuni, iu leinpojrilius Evan- nnmque in sencciitte minislrari sibi ab aliis spcrat,

golii scrvi D..i sine Cliristo licri, quando npostolis qui in adolcsccitlia senioribus obcdiemiam cxbibeie
in fiinctis gentibus licculia prxdicaliouis data rccnsat? Qni in juvenliite posiius disciplinis inajo-

rst (Mattlt. xxvni); quando per cnnctas saeculi rutn iiou vult esse subditus, qtintnodo in senccltite
paries iiilonuil toiiiiruum, vox scilicet Kvangelii; consliliiliis pntai sibi reverenliam deferri a niiiinri-

uuantio genles, quam non sectalianiur, apprebemle- luis ? Uinle. cl in provcrbio apiul veteres babelur,
lunl jiistiliain (llom. ix) ;
quaiido qui longe ftic- quod i.li servire alii nolint, qui pritm alicui scr-

rnm, facti siinl prope in sangiiine Cliristi (Enltes. vituiem denegat. Propter quod et Dominus Jesu?
M);qui aliquando uoii populus, nimc ajutent popu- Cliristus iu tcuiporibus adolescciitiae dnin ndbuc
lus s.iiiclus in Clirisio lOse. n); quando esl lem- a«l lcgiiiinani ataicm iloctoris non pcrvenerai.
juis aceeplaliile et ilies salutis (// Cor. vi), el obediculer miiiisLraiionero parentibus snis exliibu-
tempnra refiigciii in conspeclu Altissiuii [Ael. m). bat. ideoquippe iu juvcnili ;ci;.iclionoicin,ct rcvc-
Qu.nulo unaquaique gens babel teslem restirre- rentiam, atque minislralioncm deferebat suis pa-
ctionis, quomoilo prnicsiaiur Doniiiuis sui;. disci- rcniibii?, ut exeinpliiin obediendi ac minislraiuli
pnlis : Ecce eyo vobitcum tum omnibus diebns, pr;eiierct juveuib.is (Lnc. n). Sicul ergo in scnious

tesque ad consummaiionem sccculi (Maillt. xxvm). Non sobrictas cl nioruin perfectio requiritur, ita in
faciamus ergn aliquiil sine Clnislo, ne sine nobis adolescenlibus obseqtiiiim, et sulijeciio, atque obe-
Cliristus esse incipial in fuluro, diemia jite debelur. Quapropler et in iiiandatis
Digniim esi ergo, ililectissiini, ut disciplinam q legis priiniim liorum quic ad liomines pertinenl.
Clnisti cum oinni devotione stiscipiamus, et ui patris cl matris lionor imperalur (Exud. xx); quia,
pnelalis noslris pn Cliristo nbedientes simns. He- quainvis carnal>s patcr non stipervixerit, aut indi-
vera necessaria est ailolcsrenlibus atque juvenibus gntis fnerii, alicui laiiicn \i\enli paternum bono-
discipiina, et ut prxeeplis seiiiortim subjiciantnr rein usque ad peifeclam ei ilignam a:iatem a filiii

ciiui omni liumililale ac revereniia. 1'ndc el Do- pr.ebendiim esse osti-ndiiur. Congrueiner qiiousquo
ininiis in Vetcri T.cstameiiio Lcvilis ab anno vige- ail legitimain asiateni perveuerinl (ilii, praecipiiintiir
sitno quinto labcriiaculo servire mandavil, ei a vivcre sub disciplina ;>alris sui, vcl alicujus cxira-
quinquagesiino custodes \asortiin fieri prxcepit nei, quia indisciplinaliis qnisque et indoclus nc-
(Num. viii) (5). Qnid eniin pcr nnniiin vigesinium quaquain poleril esse discipulus (ilirisli

quintum, in qno flos jtiveiilntis oboritnr, nisi ipsa Qiiinqueetenim modis inSt ripuiiisdivinis palres
vii.orniii bella conlra uniimquemqiie s-gnaiiiur? vi.cauiiir i boc esl, natuia, gente, admonilione,

Et quid per qiiinqtiagesiiiuim anmim, in quo ju- a'taie atqtie adopiinne. De patre namque naluraK-
bjlxi requies coinineiur, nisi iuierna quies edo- ler Jacob dixit ad Laban : Aiii limur jiairis mci
iniiic mentis expriinilnr ? Quid vero per vasa la- Isaac adfutsset, tnlisses omnia quic mea kuni (Cen.
bcrnacuii, iiisi fidelium animae siguamur? Levit.e " xxxi). Gente vero pater vocaiur, qiiandu Dominiis
Bigo ab anno vigesimo qtiinto tabernaciilo deser- ad Moyscn de rubo loqiiebutiir : Ego sutu, inquiens,
viu..t, el quinquagesiiiio eustodes vasoriiin liniii ; ul Deus patrum luorum, Dcus Abraltam, Deus Isaac,
videlicel qui ailluic impiigtianlitim vitiortim cer- eiDcus Jacob (Exod. m). yElalc auleni pater el ad-
lamiiia tolerr.ul, aliorutn curuin suscipere non iiioniiione dicilur, ciun Moyses in cantico Dculero-
prxsiimanl; sed disciplinis niajoruin subesse stti- iionni loquitur : Interroga patrem titum, el annuntia-
deaiu. Cuni vero leiiiaiionuin bella subjiciuul, bit tibi ; majores tuos, el dicent libi (Deut. xxxn).
ciiiii apud sc jam in intima iranquMliiaic securi Nos vero adoptione patiem vocamus, cuni in ora-
sunt; aiiiniariiiii ctistodiam, quasi docti, spiritali tione, 1'aicr nosler, qui es in cmlis (Mattlt. vti,

praslio suscipiunl. Sed quis ba:c pralin peifeetc dicimus. Quod si ergo naluralis paler supcrsicj
subjiciai, eiini Panlus, doclissimiis vi.lclnoi ac for- non fueril, aul indignus exs.titer»t ; admonenli i.«

tissiiniis pradialor dicat : Vidco ulmm legein i/i nien seniori ab adolescentibus obedientia exln-

(.S) F.x G-eg. xxtn, Vor., n. 21.

(i.| Lx |irj'latu lib. l)e duo.lecim atusionum gradib, gr.iiiu 3.
m S. MARTINI LEGION. SERMONES DE WYERSIS.
exhortaiio doc.o-
l.*3

m hoi.oni.dus sene- A pro quaulale n.nrum divcrsa erii

,, clllI1 ,,,,. Quo, ir.

ad.de- rnm (13>. M.inifesta igiiur pe.caia ..on s....i oe

etate apparebii. qni disciplinae laborem in

siisiiimeril?Qnodrunque otenim ho,„o culta correctioi.e pnrgnmla. Palam en.m s,.ni nr

.cemi.i
(Ga/ai. vi). Omnis nam- guendi, qui palaiu r.ocenl; ui, dora aperla ol.j.ir^a-
laboraTeril, uoc ei lei

uon videtur csscg.nxih ted lionc saiianiur. hi qui eos iniilanilo dcliquerant,
oae rfiarfpKna ,» ynvtenti

vitxrorit nec requiei sed laboris : Pottca autem corriganiur. bnm unua corripiiur, pluriuii eiiieu-
,

pacalis$imnm juttitix reddet esercitntii danlur. Dlilius esi eniu. uiprn multorum salvaiioue
fructttm
(lltlr. xn). Sic.l crgo fiuclus non invcnilnr ...
iinus rondenii.eiur, quam pcr i.uius ln ci.ii.in. vel

prius non appa- pravilalis exen.plum mulii periclilenlur. Iia crgo

arbore, iu qua pampinos aut flos
delinquenli aertno c-t prorerendus, sicul ejua qui
iii.Tii ; sic ei i» seneciule honoiem conseqni lc-

poterit, qui adolesccniia discipliiiae corripitur, exposiulal saius. Mam quosdam inrro-
gilimum non i.i

palio ilura, quosdaui vcro increpalio rorrigil blanda.

alicnjns Irana) excrcilaiionis non laboravcril. Disri-
Ullde dicil he.tlus Aii.lirosius, vir inagna- roveicn-
jilina igiiur ahs.|uc obediculia qinlitcr Bcri |ioierii?
adolesceus esi
tiae et eximix coiivergaiionis in Cbriati Ecclesia :
Ailolcscep s crgo s i .
: o obedienlia,
i Leniici casiigatus exl.ibet reverenliamcasiiganli;
tine disciplina, Quare? Qui.i ipsa ohedienlia ,
qn.ij

perreclio, nagiia "

It
»*peril.u« vero niuiia? increpaiiouis offeusus, ucc
omnium virliiluu. maler esi ci

excrcitaiioue indigel. ui sui norniam sludii . xhi- increpalioiiera reripil, nce saliiiem. > Sic enim ail

Leai Cbrialo Domiuo, qui obe.lici.s Palri usqne »d LeJl " s l»«dorua docior cgregius (UL: • Siciil pcrili

niedici ad varios corpnris u.o hos diverso medica-

n.oriem, crucis iguominiam libculcr susln.uil |>ro
i.iine si rv.unl, iu Utjuxla Vlllncru.il .|ii:.l latcs di-
onini populo suo (Philip. n).
vcrsa medicaiueiita adbibeant; siceidotio. fcccle-
(7) Oocloruin lainen calholicornm disciplinain
m.i: singulis quibu^que congiuum doctrinae rewe-
lcinperalani csse oporlcl, ne ptr nimiaui crudelila*
iliuni ailbibebit, ci quid cuiquc oporieai, prnaeiale,
icni vulnerel qoos merleri el sanare dehet. (8) Su-
proscxu ac profe»siuiie, ai.uurliahii (15). Nmiuun-
pcrhi dociores vulnerare poims norcnint quam
quaiu etiaiu discrcti dotlores dori» leiiuui iucrepa-
cmenilare, Salomone lesianie : In ore ttulti vinja
Iraitibu&siibd tos, quiiameii a clmriiaie euruw, qnoa
• uperbia: (Pror. xiv). (9)Revera siipcrhi docluies in
curripiuui, non recedunt- Sa:pe etiau. tkxlesiai
orevirgani buperbix feninl, n,.iia incrcpando rigide
•- ccusura arrogantibus videlur csse superba, ei quad
feriuul, ei coiupali buiniliter ac misericnr.lilcY n
pio Dta bonia, crudoliier lieri pulaiurapravia, quia
sciuni. Iracundi eiiam dociores per rabiem furoris
ii.ii. recto ilisceinuut oculu, i|uu(t a boubj recto
disciplinae modum ad i.nmaniialein converlunt cru- lii

'• auimo. »
deliuiia, ct unde emendare poicrant, inde potius
(i(i; Esi praeleroa quorumdaiu excusatio pc.ver-
vulneranl. Idco sine mensura ulcisciiur culpas pne-
soruin, qui, 1I11111 pru (acinoribns suis arguuulur,
posilus iracuiulus , o,uia cor cjus dispersum in

non colligilur verba prxpusitorum jusioruw pro ceus.ua decii-

rerum curis, in aiuorem unius .11-
iianilu abjiciuul, servauies ^e divinu judicio, i|uo
gnitatia. Mens enim solma in diversis, cateua cha-
riiaiis non aslriugiiur, sed male laxata male ud durius puniendi sunt, dum icinporaliter ju .ieari so

omncm oic.isionen. movciur.

ab lioiiiiiiibua conteiuiiunl, Iniquia mules a esi ve-
lilas, et ainar.i juslili.e distiplina, ncc .leleclanlur
(10) Notandum igit.nr ah onini prailaio vehe-
nienler, ul lanlo sc erga sihi commissos llisi propric in.becilhlalis pla<emia;juslilia: infe-
ca.ilius
cuii.ii, cl -storiles
veritaiis, caxi ad couu.oi.ilaii. lu-
agai, (|iiauio durius a Cbristo pro eisdem j.nli-

forinul.ii. Nara sicui scripium est /n cem.el oculati adtenchraruni aspiciendum errorem.
cari : 171.0
Nouiiulk» esse[ndd. videasj pra>italis lH)mim»,qui,
mentura iiienji lueriiit, in ipsn remetieiur vobit

(MnltU. vn). (II) Quicunqiie ergo ad reginmn pr.c-

dum 'P8 ' •' "laloioiiigi negliguni, conecloieiu f.dsa

erga disciplinam subditorum ilohet criuiinaiione delrectant, ei ad sui solatium tceleris

lioiiur, luliicr se
nsurpaui, si vel mlso conipererinl ad lufaroiam
neslare, ui non soliim clarescal auctorilate, verura ((m,.I
l
D
etia.n huitiiiilate. Scd lamen iia adcril in eo virlus bonoru.n objiciani. Liule in Saloiiione legiiur: Doua
humiliUitis, nc vila Bllbdilnrum dissolvaiur in ><> <"nlnm cvnvertet impius, et m etectot imponet mn-
adcrit aucloritas potesiaiis, ne per ">'<•>» (Kccti. xi). Plerique ciiai similcs s hi
viiiis. Aique ita ali

lumorem cordis severilas existal immoderaiionis. '" malutn defenduui, el patrocinio auo pravos c.u.-

Il.cc ''bi orgo in Dei saoenlotibtis vcr.i discretio, tra correctiouem bonoium suscipiunt, >.e aude di-
(|u.i ncc pcr liheiiaiein superbi, ncc per humilita- splitem, e..iendentur ; adjicienics in W aliawi deli-
ten. sinl rcuii>si. t'a. ul 1101. tantum dc suis malis, sed cliain de alio-
(12) Sciendum vcro csi quia non omnibtis sub- rum lacinoribui quurum peccala .lefendui.i, cui
Jectis uiia eademqnc doctrlua esi adbibenda, scd demnenjur. Disciplina igiiur ecclesiasliea wuiieraia

,Ti Uidor. Senl , c.ip. 41.

lib. 111 (I2i Ibid., cnp. 42.
'

1 Ureg
x\iv. ... 40.lib. (I3i Ihiil , cap 4°i.
C.ii l-iilor. ubi siip., cap. 40. ll li lilii n.p., r. 4.".

(I'J. II. d.,rap. Uk ( l.i) J.illl C\ o.ip l'i.

t
ll Ibid ,r:ip. U. (ItiJ lhid.,n 0. 54.
 •

»13 SERMO VII. DE OTIO FUGIENDO. lli

esse ct dlscreta oporlet, ui negligenles emendct, A capul oleo ungilur pcrraions, quando adulaiionibus
debiles confurlei, bonos ad xmulanduni cbarismata deleclalur inens audicntis. Mcns enim pro capite
mcliora provoccl. pouilur in divinis Scripluris. Libcntcr crgo doisa
Vns igimr inonen, fratres el domini mei, mdi- Bagellis subjicite, 111 lormeula iufcnii possiiis cva*
sciptinai.n Doniiui noslri Jesu Cbrisli, qiiat vnbis per dere. Non videaiur vobis durum alibalis iiianii iii-
vcsiros dcnunlialiir prslatos, libentcr suscipialis, gellari, ut in cctlesti ctiria in uuuicro niuriyrunt
cl eoriim praicepla pro viribus implere siudeatis, possitis cotnputari, Nonne inelius est vobis pro
alqne in omnibus illorum volunialem propriis vo- cnlpisel iiegligentiis a pradalo lemporaliler virgulii
lniitatilius nuleponcrc feslinclis. Nemo vestrum di- vcrberari, quaiu apud gebennam acternos cruciatus
cal : Quaie abbaiis mci susripiam disiiplinain, cmn perpeli? Nonnc miillo nielius ac lolcrabilius cst
cgo dociior illo sim, et in Scripiuris majorem ba- abbatis sententiam bumililer ferre in boc sxcuie,
beam inlelligciitiaiii! Aut : Quare snbjiciar pradali quain per superbiam et contumaciam selernat daui-
mei disciplinis, cuiu ipse sit inlimi geueris, ego nationis pcenani cum diabolo el angeljs ejus susti-
nuieiii lilius sim potcntioris ac fortioris bominis? nerc in iuferno? Devole igilur, dileclissimi, tenclo
Cnr mandata illius iinpleam, cum ipse iu moiibus cl custodiie discipliuam vcstri pasioris, ui ciiineo
iicgigentior sit , ct cgo sanr.liiis vivam? Molite, B hxredespossiiisesscailerna: beatiludiuis. Casliganii
liatres dilcclissiini, isla diccrc apud vos; quia uec rcvcrenliain cxhibcie, corripieuiem ainale, adino-

opus, nec ratio, ncc scientia, nec sapientia •itijuid ncnii lionoreiii rependite, flagellauli grntiis agite.
vatet nputt iiifervs (Kccle. ix). Neino sc cxtollat (|iicid bona suadcnli ubscquium prxbctc, regularia ac Deo
sil lilius aliciijus inagnatis , quia in die districti placita maiidala prxeipienii in omnibus oblempe-

exaniinis Domini noslri Jesu Cbrisli noit polerit ei rale. Mala pio bonis non rcddaiis, benediceiili
siilivenire nobililas gen ris (17). Mullus etiam pro- inulediciiuncni non oppouatis, prxdicanli convicium
picr saiictitatcin sibi a Dco co lalam in superbiam nou ictorqueaiis, iucrcpanlem uoii delioucslelis.
clcvetur conlrn sinuii pradatutn, qnia inulloruin ln omuibus ergo vosinetipsos sicut Dci miuistros
teiiiponim jejunia, elceiuosyna?, vigiliic, Incrymx, ac discipulos exbibeie; lci restria conteiuiiile, ccelo-
(irationes, et cxiera bona, si cum superbia linem slia et corum quoriim clce-
amate, peccnta vestra
succperini, pro nibilo reputanlur apud Deum. IIu mosynas comediiis, siudiose (lcflctc, puenas inferui
milcs igitur Cstoie, et discipliiiaiu prxlali vestii forinidate, gaudia xlernx vitoe desidcrate, nt, in-
cum oiuui (lcvoiionc suscipile; quia uiilius est cnr- offenso pede vesiigia Cbrisli scqiicules, ad cooleslem
ripi vcl rasligari a juslo boiuiiie, qiiaiu decipi vel pairiam cuin abbale, qui vobis prxesl, possilis

ndulari a pcccilore. Ciide Psaliuista dicil : Corr.jiiel G pertingeio : ipso praislaule, qui cuni codetn Patre
me justui iu misericardia, ei mcrepabit >ne : oleum ctSpiritu sancto in Trinilale perfecta vivil et re-
auieni peccatorit uon impinyuet caput meuni [Psat, gnal Dcus per omuia sxcula sxculorum. Anieu.
csl).OIcuiii peccatoris laus esladulatoris. Tunc ergo

(17) Ex lib. Dc saluiarib. doctim,, cap. 5"2, in Ap,>. Auij., lum. VI.

SERMO SEPTIMUS.
yUALlTER JUVENES OTIUM FUGIANI

Digiium est, fralres et domini mei, ut ea in com- D siinns. Lex Dei prxmiuni babet et pcenani legeu-

munc audiamus, qux ad eruditionem nostram, imo tibus eain. Prxmium babet bis, qui eam beue vi-

lotius Ecclesix, Hispauiarum doclor loquiiur Isi- vendo cuslodiunt; pceuam vcro illis, qui illam inale

dorus. Iifeo nobis, iil credo, corpus illius donavit vivendo conlcmnunl (19). Ad majoris cnlpx cuinu-
Duiis, quatcnus salubcrrimam illius doclrinani de- Iuin perlinet scire queniquain quod sequi debcat,

vote suscipiamus, eamque bonis operibus implere ei nollc sequi quod sciat. L'nd« Dominus in Evan-
festine.iius. Itu ergo admonilionem illius revcrenler gelio : Servus, iuquil, sciens vjtuittaiem Domini sui,

debemus audire, ac si nobiscum viveus loqueretur el non faciens, plagis vapulabit mutlis (Ltic. xu). El
in corpore. Ail enini (18): « Sicui legendo scirc Jacobus : Scienli bottitm, et uun (acienli, peccatum

concupiscimus ea qua: uescimus, iia sciendo recta est (Jiic. iv). (20) Dei ergo servum sinc inlevmis-
qux didiciiuus, opcre iinplerc dcbemus. i Lector sione legerc,orare el operari oportei, ne forie
strenuus polius ad implenduiu opere ea qux legil, menlem oiio deditam spirilus fornicalionis subre-
quam ad disccndum ea quse ncscil, eril promplis- pat, et ad peccandum provocet. Luxuria cito prx-

(18) Lib. iii Sent., cap. 8. (•20j Kursum ex bb. ui, c. 19.
{\9) Hxc ex lib. ll, cap. 1.
 ;

II' S. MAKTI.N! 1 IJ.ION. SERMONES I>K DIVFKSK 1I6

l»l liominem illum, quem iovenii utiosuni; A cusleslibus offeri niemoria menti, prirts quasi coih

iniiius vero Ji-I etatur flag'uio corpus labore faii- rn-inii iii cogiialione ceruilur, postca ine.liiatiuue
gatum. i Couluere regera Salomoiieui pcr oiium riisceruiiur, a.l ulthnum vcro contemplatione Jigno-
luuitis fornicatiouibus involutum, el per fornica- scitur. Arcendiiur ergo consideratione cogitatio,
iiO lis viliiim iisque iu iJololalnaiu lapsum (/// lleg. iuflainmaiur discn tiuue medilaiio, illuminalur co-

xi). (il) Multuin ergo apud Deum ulrai|iie sibi gnltioue coftlemplaiio. K-t cniin cogiiaiio in menie,

boninteiiJ.iutOT uecessario : ui oratioue operatio, quasi funius in igne; meditalio, quasi flamma cuio

et opert fulcialur oraiio. Ci.Je eiiain Jereiui s .,ii :

finiio; contcinplalio, igniscum flainnia sine fuino.

/..i.iiiiu curila not:ra cum nuimbus ad Dcuin Cuin auiein meiis aJ consiJcrauJa coelcslia laborat,
(THreiMii). Cnr euim cum manibua levai, qui ora- lunc cogiiatio occupalione lemporaiium rcrum iirr-

iinni-incuiiibonbopcreMiblcvat. Nam quisquisorai pediiur, mcdiiaiio qwippe otio conliirbalur, cod-

tl noii operalur, cor leval, ci uianus non leval. lcmplatio curiosiiaie rcvocalur; et sic fit quaudo-
Quisquis vero operaiur ci nou oral, inanus leval que, ul iiicus otiosa voluplale torpcscat, ac vitiis
bd Deum, ct cor nun elcvat. Scil quia et nperari subjiciatur. Ciiui igiliir liomo inlerior jacet in lc-
becesse esl ci Drare, bene juxta iitrumque di- ctulo vuluplatis, duiii soiniio lorpescit iucriia?. et

btuiu est : Leetmut corda noura cum mauibui ad " soinnis deliitiilur citiositatis, convocat ct liortalur

Veum.t liomiuciu exieriorcm, ut iiiclinet aurein rumoribns,

Igilur, fralres cliarissimi, ne de iiegligenlia niau- loqualur vana, iudualiir mullia, mane coiuodat,
Uatorum corJc reprehendauiur, dum saluteitl iiu- leclionem caeiix teriuinel gallus. Euutibus dorini-
slraiu obtinere sola uiationc aut sola operaliouo luiu, surgenles ad vi^ilias frilres obvienl , vigi-

routendiuius, necesse csl ui, postquain boiium opua lautibus Jlis dorutiaiii, redeunlibus surgant. ScJ
agimifs, lacrynias oralionum fuiidaniur ui ineritum melius forsiian csscl, si uibil dicerent, qnam si

bona; aciionis buiuilitas impedet p i.>. Quicunquc subtrartis syllabis aut dictionibus psaliuos decau-
igiiur Deo in omui conversaiioiic »na placere Jcsi- lareul. IIjjc esl oiiosoruui larditas, qni nilill opc-
llcral, otium fugial, inlcr.iuiu bratiuni iiicumbal, raniur ad liorain, sed seuipcr comitantur niuraui.
iiuerduui vero utile sibi el atiis opus quxrai; quia lu lioi potius gaudeiii, iii c.vtra convenium coin^
oiiuni sluliiiiam augei, labnr vcro scienliam ge- edant, ct aJ boras lanlius surgaut, Ili snni qul
hcral (ti). Ilac <lc catisa i,i oinni opcre bouo fraus exspcciam cuni asino, ucc ascendunl cum Isaac iu
rt ile.-iileria sunl foriuidauda. FrauJera Deo faci- muiiteiu : porlanles paieasct stimulum, qux ad asi-
iiiii-, i|uoiics de Lono opere nostio non Deum seJ r iiiiiu pcrlineiili non igiicni rt giadium, ipi.c pcrti-
kiosmetipsos laudaiuus. Dcsidiam ngiinus, quotiea iicni ad saurilicium. Ail cuiiii Abrabam ad pueros
per torpurem languide ca ipia; Dei sunt, operamur. Extuectatc hie cum atino : etjuei puer, posqnam atio-
Duinis ars liiiju^ sxculi stiemios babet ainalores, r.neiinum, reteriemur nd eos [Geu. xxii). Pueri situl
et ad exsequeiiduin promplissimos; et boc proinJc pucriles seusns ai qui cum asiuo exspeciaul
lil, ipiia prxsenieiu liabcl operis sui rcuiuueralio- quia larJilalem se > per au.anl. Duo Jicuuiiir esse
nein. Ars vero Jivini limoris plerosquc liabet se- pucri, otiosi viJelicct et lepi Ji poruntea suinulnm
tt.itores languiJos, lcpidos, pigrilix inerlia conge- carnis el pateas leviiaiis. /tbraham vero, qui in-
lalos; seJ pioiiule, ipiia labor eorum non prxscuti terprclaiur pater muliarum geutium, iJ cst animui
scJ pro luiura reiiiuneralioiie differlur. Ideoque genitor niuliariuu cugiiaiionuui, cuin pucro asceu*
«.Ittiii coium laboreni mercedis reiribulio uon statim dii, iJ cst iiiin corde puro, poriaus in ii.aniluis

Cousequiiur, spc Jissoluta pene in bono opcre lau- igneni el glaJiuni. Per iglieut eliarilatem. pcr gla-
guescum. diiiiu prxdicationis iulelligimus verbum. Ille igitur

Est aulem labor ct oiunu inlerioris bomin-s, csl porlat ignem el glaJiuiu iu manibus, ipii i|uoJ auul
labor et oiiuni exterioris. L.ibor iutcrioris lioininis el prxdical, bonis iu.plct operibusi /'.90, iuquil, et
labor scientix, labor exlerioris excrcitiiiin opeia- D puer revertemur ,<J tot. Necessoaest ul aiubo rcJ-
tiouis. Labor scicntix in tribus dividilur parlibus : eaul, iJ 6sl via ratiouis, et purilas mcntis, 111 re-
id c>t in labnrc disciplinx, el cxcrcilii, aii|nc Jo- veriantur aJ agcuJam curain carnis, nun in Jcsi-

clriux. In pneritia csi labor Jisciplinx, iu jtiven- Jcii's, scJ in necessariia [Rom. xiu). Scinper euim
tutelabor cxercilii, iu sciiectuie laboi ductrinx; caro quxril cibortim aDlueiiliain, et oiii libertaicm.
111 qui nescil, iu puerilia discal; qui didicii, in ju- Nei aasaria vero suul impendunda . uou subira-
veiiluie ad iisiim ducat; quod auieiu ad usuui duxil, beuda. Sed lauien ne vacet olio, durti impenJiiur
ni senectuie Joceat. Ksl ei alius labor iuicriur, eiims, aequantur qux conveninul asiuo, v.rga sei-
lcilicei cogitaiionis et inedilaiiouis, ut ad requiem licdi el 01111« [Kccli. xxxnl). Virga corructionb, et
pervenial coiiicmplaiionis; ui, si quiJ pcr obli oniis laboris. luier vlrgam siquidem el onus non
viouem mb nube dubilalionis lalel obacurum, lial eal oiii locus. Laboret igilur koino inlerior et cx-
teogiiaiione liquidum, medilaiione liquidius, con- lerior, et studiose insistanl operl, ne eis dicalur :

Uuiplaiioiie liquidisiimuin. Cum snini alniniJ de Quid iuc &t,itis toui <li.: uiivsi? [Uatth. x>.) Tola

l
1 eu I. lib, I11, Vnf, . 7. . li.vc ciiflni cv libi 11 Srnl. Isidori, t. 10.
 117 SEflMO VII. DE OTIO FIGIENDO. 119
<lie otiosi sianl ,
qtii onmi lcmpore vita- riisb ces- A 1'im silii snliito vilncral, (jni sc asinum, aniinal v|.
sanies a bono operc, in foro \:ih;e glori.c loipeiites delicct pcne prae cseleris vilins, rcpulabai. Miilium
prrseverant, CoiivciiIiis hairuni qu.isi otiosus slal, concilpivil icrrain, quain vidii, pro qua ad oinneni
si c"s abbas :nl labnrcin, i.l osl cxcrciliiiin regularis laborcm forlis pcrdtiravil. Vidil sane quod aj pul-
vitnj, pispilicaiulo ci ii<liiioiieiiilo non inviiat. Oliosus chriludincm illius tci rx omiiet jusiiiiw nottrw eranl
siai popiilus, quia non episcopus, nnn arcliidiaeoni ulpannus mulieris menslruaiw (isn. lxivj viderat :

cos coiiibicuut ail boiium npus. Tamcn amliaiil prae- iiibiliiiiiiiius quod n.i.i smii coiulignas pattiones lm-
lali caiisam biijus nlii : Nemo, iliqiiiliul, nos con- jns temporis ad (niurain gloriam, quw iwelabitui in
duxil (ibid J. Non episcopi, iiou piesbylcri condu- nobis (llun. vni). In imii igitur s bi vilis, iu allero
ciini populiim, iion abbaies, non piiores convcn- forlis cifecius; dc imo bumilialiis, de altero robora-
iiini. Qnii ciiini cns couducciit? Fnrsilan ail quas- tus, foriitiidinis sux buiueriiin ad oinucni laborem
reiiiluiii tcnipnraloin bonoreiii, et non ad spirita- libenter inciinavii, et ad rcquirendain div.iiam glo-
lem laborem. Forsilan stiutiosius illos cnnducent ad riain nun suain ccrlesti vern regi digiiuin liibulum
rcgis curiain quain ad Domini vineaiu. Ibi curio- pcrsohit. Vnliis audirc, cl alteriini simili ratione
siiis agimr dc pondere pccuuix quain de quanlitale sibi viluisse, ct ad onineni niliiloininus laborem
culpse. Naseiiur illis sernio do cxaniiiiatioue ar- " convaliiissc ? L'i jumeiilum, inquit David , faclus
genli, non de purgalionu peceati. Snnt lamen qui- siiiii apnii ie (Psat. lxxii). Ei alibi : 1'ropier le, in-
ilani boiu prxlaii, qui operarios ad iborem con- quit, mortificamnr loia die (Ptal. xlii).
I Eecc quam
ducunt; verbo eiiim doeent, et cxcni|ilo prascediinl, vilis, ecce quaiu fuiiis. Vilis ut junicnium, fortis ad
Ad biinc laborcm diversi veiiiunl, id cst pucri, ju- se uioriifiraiiduiu. Istachar, asinus fonis, liabilans
vcncs et scncs. Veiiiiint divcrsis ilalibus cl lcin- inter lerminos vidit requiem quod csset bona, et
poribus, scilicet vcspere, mane ct meriJie. Maiic terram quod essel oplima. Pcnc igitnr, non pleue,
veiiimil pueri, mcridic juveiics, vespcrc scnes; ut ill.uii vivciiliiim lcrrain apprebendcrat, tjui inter
ita dicani, inaiic venit Haurus, meridic Paulus, termiiios liabiiabat. Quia vilissimis ct paticissimis
vespere Tranquelliuiuus, sivc Genlianus. Hic l.irgo lntjiis vii.c bonis coiileiilus er.it, liiijns lerra: mi-
sccipiiiiiis jiivcntuteiii, et non adulescenliam tau- scrx cxtrcma icneual. Et ijuia frcqucntes inciiiis
tiiin, sed ciiam maliirain coinprelieiidiiiins xiatem. cxecssus perennis viia: bona pra-gusiabal , illius

H.cc esl xlas l.ibori congrua, quia iuillus potcril beaia: lerras initia laiigebat. Vidi, inquil, reqtticm
operari in fulura \ila. Venitnox inqua nemo polest quotl esset bona. Requies ergo bona ibi est, lioc est
operari (Joau. ix). In bac xtaie Paulns volens re- '" «elesii patria, quia, si ibi non csset, ibi eam
fj

dimere tcmpus, non soluin iuslabat coulcinplalioni, niiiiime vidisset ; et si bona non cssel, propler eam
scd eiiam operalioni. biiincrniii suuin ad porlandum niiiiiine supposuis-
Palriarcliaiii lssacbar, si placcl, ad medilim de- sci. flansucii autem, iiiquit Prophela, hwreditabunt
dueaiiius; cl ab co cxciiiplum exercilaiionis, per- terrain, et deleclabunluT in iiiultiiudine pacis (Psal.
severantix ct perfeclioiiis suinamiis. Issacbar qui xxxvi). Ecce qualis terra, ibi cl requies vera, pax
merces iuierprelainr , ad popuUini genliiun, quein plena, requies bona, pax quicla, quies pacifica. ln
Doiiiinus preiio sanguinis siii est mercalus, rcfer- illa coelesli palria labor non est, sed ad illam siiie
lur. (23j llic Issacliar scribiiur asiuus furtis (G«n. labore pei veniii non polesl. Propter ipsani in hac
xl), quia prius genlilis populus quasi brniuin ct vna laboraiur, scd in ipsa a iiemine labor exigilur.
iuxiiriosuin animal cral serviens idolis. Vere niinc I.xiia banc lerrani iuin invenilur requies vcra,
forlis esl l\eileinploris Doiniin jngo cpjla siibjiciens, qui.i uulliis penitus l.ibor cst in ea. Si crgo cuui
cl onus diseiplinx evangclic:e perfcrens. Ilie, accu- P.uilo cnpiiiiiis teiiipus rcdiiiierc, et dies uialos
bans inter lcrminos, viilil reqniem qnod essel bona, cva lcre, oporicl nos iu b.tc prxscnti vita frequeiiter
el terram qitotl opiima, el tuppotuil Itiinteritm suum orare, operari ct lcgere (tiphet. \).Sic etiain Jacoli
ad portaiitlutn, ei faclus esl tribnlit serviens (sbttt.). D ciim U.icliel cl Lia rcvcrliliir ad palriam (6'«n.xxx),
0|iurlet crgo uos, dilcclissiiui, liansire dc tcrr.i ad sic Mariu: iiM.uili:c precibus L.izarus adjiivatur
lerrain, de tcira al cna ad terrain propii.nn, de ail vilam (Jonu. xi). Cllin llacliel ct Lia Jucob ru-
exs.lio ad palriam, de genie ad geniem, de reguo veitiiur, quaudo aliquis dusiderio bene operandi
ad popiihini alterum, de lerra inorieiiliiiiii ad ler- gradicns, activx el coiiieuiplalivx vit;e sociatur,
rain vivcntiuiii, si voluinus expcricndo uosse vsrum Lazarus vcro interpretatur atljmut, Ojii tunc re-
et intcrini.il gaudium. suscitalur, (|uaudo aliquis biiie bo.iis opcribus,
Concupiscauius ct nos lerram illam, quam Issa- binc lacrymisa morle jicccati libcralur. Nemo igi-
eliar isie vidilcl coneupivit. Si enim non vidisset, lur a labore excusalur; non jiueii, nou juvencs, nou
llou cognovissci; ci si uo:i cognovisset, non concu- senes; sola lameu ju\cuius portat pnndus diei el
pissei(Jonn. xiv). Pro bac lerra asinus factus el xslus. Portat malerialiler pondus laboris, el icsluni
firtis elfcclus l.licnter supposiiil bumerum siiinn solis. Purtal moralilcr pondus carnalis fragilita-
ad poilaiiJiun, ct facius esl tribntis serviens. Mul- lis , sustinct xsiiiu: libidiuis. Labore igitur ma-

{H) Ex B U ilor.,Q'«rt:.in Cen., c. 31.

 ,

1 9 & MARTflil LECION. SK RMONES DE DIYERSIS. 120

olin niul- A rialia abhorreie. spirilatia ainate, temporalia aj nt"

i iiuiii anuibilalur pomlus Leiilaiioiimn ;

iplicalur tcniatio viiiormn. Lahoro caru allbgiiur, cessilateui possiuVte, xieroam ad jucundiiaiein dc-

in OliO, i|nasi juvenctis siderate. Sed mciis, quje ad ajleriium gaiiiliiun non-
i lio lllilrltur. Juvenis auleiii
siiicjtiju qui duni noii lenetiir obeJieoitae viuculd, dum lola colligilur, qnai sit vcra rcquics, uiillilUfl

socielatis <|uasi vox lasci- experiiur. Yae mibi iiiiseto qui usque iiodie vagu$
in aequalilalc fralerua:
et profiigus sum super terrani ! Vagus, sequeiiJd
tieus discurrit per desideria propria; volunlatis.
eharissimi, ut ea quae coiicupiscenliani profugus, dccliiiaudo miscriam.
Moueo ij;aui »os, fiatres ;

audire digneiuini. Iu illa lerra Concupiscentia ine facit v.igum, miscria efficil prtv
ilicuntur, sollicile
palria, nulliis fugiiiii. Csl procul dubio lcrra isla, tiou slabililas
Loua cl oplima, lioc esl iu ccelesli

sine labore neu.o corJiS, seJ dinilia el insciisualilas incntis. felil,

labor est, seJ lanien a.l ill.un

bervenire poicsi. UnJee^l illud : AJ magna

• pra:- i|ui poluii vcl ad boram iiialoruin oniniuin oblivisri,

mia pcrvcuiri nnii polcsl uisi per mtgnos labo- et illa inleriia pacc vel retpiie Sultciu ad moJicum
ips(2I). Ei iieruui : Non cnronabitur, uisi nui legi- poiiri ! Felieem nihilomiiius, cui Jaiu n esl Jisper-

lnne certanrit (II Tim. n). Ueguum cwluruui non siones corJis in uniiiu colligcre, el iu illo rene fo-

dalntui' tcpulis, oliosis ct vagaulibus ; Eed iu Uci licilalis fonle desideriuin figeie ! Transeaotn crgo
scrvilio exercilaiis, ct aiujime conlra vitia et len- cl IIOS, Jilcclissimi, ciiiii patriarclia Isiaebar incnle

lalioucs ccriautibiis. Ad illam ergu lciraiu bonain ct opcrc dc leira miscrix aJ lerram opiiiuan, Jc
11 opiiiiiaiu uliiIos uieiiiis erigite, et pro ainore tcrra alicna aJ terraiu propriam, ilc eisilio ad pa-
ill.iib ouillia t|ii;c iu lioc iniindo Slllil, dcspiciie )
iriain, dc carcere ad curiaui, Jc iufelicitale aJ glt>-

ii ul eain vobis iu lueredilalein poSSilis acquire- riain, Je captivitaie ad liberialum , dc niorte aJ

ic.libcner liuiuertlin ad porianduiu onus orJinis vii.un, Ju lenebris ad lucem,du theairu ad p.ilatiuui,

s.ippiiniic. 1'ralati vcstri precepla lola iiueiiiioue de ergastulo ad rcgnum,de clo..ca al ccelum, Je
CusttiJiic, et ut aJ illain opliinam cuelestis palriaj voluiabro vitiorum aJ Qonsftrliuin augcloruia , a.l

lerram perlingere valeatis, voluniarie collj jugd quoJ Jesus Ghrislus nos perJuccre Jignciur, qui
iliviua* iirJinationis submiuiie. Vos ipsos pro amore ciim coJeui Patre cl Spirilu saucto in Triniiate

Chrisll vilipenJiie, et iu Dei servitio forles exliibete, pcrfccla vivit cl rcgnat Deus per ouiuia s.ccula saj-
prxsentia desoicile, futura bona concupiscite, car- culuruni, Ameni

(11) Greg., Iioiu. 37, in F.v.

SERMO OCTAVUS.
QUALITLR SENES AC JUVENES DEO SERYIRE DEBEANf

Moneo vns, fratrcs cli.n issiini , causa veslrsc sa- C arbor inulloruiu anuorunt si iiifruciiiosa fuerii, ci
lulis, ut sollicilfl audirfl dignemini vcrba sapienlis- cldilur ; si aulein fueril novelb cl fcrtilis, ui ina*

Cani sunt sensus hominit, et cctat gis ainpliorem proferai fruciuiii eacolilnn
bimi Salnmnnis : ,

tenectuiis vittt immacutata (Sap. IV). Non crgo vera- IJco, fralres dilcclissiiui, lias similiiudines vobis

ciler dicilur senez, qni aitate cst provecluS, scd qni proposuiinus, uv niilliis vcstruui, quauivls Sil juvc-
sciisu est pcrfe lus. Sencclut enim venerabilis esl nis, quamvis scucx, Je sua viriuie prnunsat^aec
non diulurna, nec iii uumero aiinoruin computata Jc suis conliJai opciibus; scd sciupcr, nc in alii|ud

libid.) ; sctl iiniocens et Deo placiia vita. Nnlli deesl npere displiceal Deo, sit pavidus, semperque, ue
reias pucrilis, si fuerii sensu parvulus ellevis. Unde pro aliquo ab eo iu perieliium separetar, »it su^

C3t illini ; ilaledietni pmr ceilium ahnortsm ;/.<«. ipeellis. (JuiJ ergo ? Qui gtttrialur, i/i Oomino ylo-
rietur (I Cor.
i.xv). (55) Qnainvis quisque sit aslaie parvulus, ta- i), cl iiou in si*.

meii si riicril scnsu magnus, non iuier juvenes, scd Sticiiilun lauaencsl quia in quibindain nusnpof-
iuk-r seuus est coinpulnndus. Sic cniin Je Daniele leicsse infantes, iu quibusdaiu rero senes. LnJe
legilur •
Juvenis quideui erat ociaie, scnior vcro Domiiiui in Evangelio : Mii eom>erti (urritit, ci

siii-iiii.i ac inansueludine. Nani ci DavlJ xiate efflciainini sicui parvuli, non inlrubith in ic//iiuiii

esscl pucr, ei sensu perfeclus, cor situiu et mciiieni eethrum (Malth. svin). El Peirus apusiolui : Quasi
liabelial in Doinino dclivam ; et oli liuc in rcgem mndo aeiiili iitfanttt , rnlionuliiles sine dolo lac cnn-
esi elcvatus, El Saul cuin esset in sonili xiale, qula cupitcile (1 Vctr. n). Sic eliam el 1'auliis : Sotile
. magnaiii habuil nequiliain ei puerilcui levi- pitcri (•///! i tentibut, sc<l malilia parvuli eslott; tcntu
. iteni, espulsus e>t de rcg.ih culmine. Dominus vero autem liii ;'t'r/cfli (/ Cor. xiv). (20) Oiiiniliiis eigo
S.ilv.iior nosler a aenioribus cruciflgilur , ct in- hoiiiinibiis studiosc convcnil Deo servire, ciipie pcr
^is Jcrosolyniam a pueris collaudaliir. Nain el bniiiiiu <
>;>i- r.i t ion c r
i a Ihajrere ; iied maxiiuc srnibuH|

I x iiii. Ot tuhittiiib (?G l.\ lib, De duodei . nbiiiioni gral., gr."-.l. i.

 441 SERMO YIIl. QJALfTER SENES AC JUVENES DEO SERVIRE DEBEANT. 122

qui jam pedcs habent in mnrgine fossi». Plus ergo A quando metlilalio scrmoni , sernio operationi al>

oiimilius rcligioni nperatn darc convenil.quns pr;c- oliosis boiniiiibns COlliplicallir. Dum etiin a ptie-

heiiiis fcerulis ftorida xtas Iransacta jain dcseril. riiia in liicnle scnis per cogilalinucin seiuilaiu fe-
Simt namque in lignis ipsa reproba arhor cnmpa- ccril voluplas, in scimnue vanitas, in opeic per-
ret, iii:l>, post fiores, fruclus opiimos cnltori siionon vcrsitas, qnid aliuil agitur, uisi qtiod in consnetn-

exbibet; sic ct in liominruos ipse reprobus esl, ilinein li.tc tria lorqiieantur? Est nuiem laqueua in
qoem flos jnveniutis dcscrit, el tamen iu sui corpo- fime, dulcedo lemporalis iu consucludine: circuin-

ris sencctutc bonorum operum niatiiros fructtis pro- dalio fuiiis impedimcula sum cariiis. Dulcetline

ferre parvipendil. Qtiid crgo stolidius quidve stul- igitur leinpnraliuin reruiu decipimur, consueiudiuo
tins fieri polesl, si nicns ad perfeciionem fesiinare lignmur. Ille autcm laqueiun cvascrat, qui de se
ii.in ronlcndal, quando lolitis corporis liabilns se- sitisqtie sociis diccbat : Anima nostra sicul patter
hcciute confectus , bomo ad interitum properat? erepta csl Ae laqneO venanlium ; laqnens conlritut etl,
dinn oculi calignui.aures graviter aui fere nihil au* el Hos liberali sumus (Psal. cxxiu). Absalon vero
iliuiil, eapilli fluiinl, Facies in palloren mulalur, crinibiis iuh.crens quercui, duriliain desiguat cujus-

deiiles lapsi nuniero niiiiuuntiir, culis arescil, rngis libel hominis ad opus bonum ohstinati. Qui diim pn-
rmilrnhiiur, fl.ilns jam non snaviler olel, peclus Iris exeiciiuin ftigeret, conligil ut condeusx qtier-

suflbcaiur, tussis fervel atqiie cachinnat, gemia tre- Cui criuibus inli i-r<-rt;t (// lletj. IVlll). Absalon pax
pidant, lalns ct pedes lumor inflat,homo interiorqui pntrit inlerprelnlur, qnia p.uer euni licet persc-
noii senescil, bis omnibus aggravatnr, el haec omnia qucntein paliebuliir, Nou dicilur pax filii, quia pa-
ruiluram jam jnm(|tie domum corporis cilo praenun- tretn noleiial pali. Quercits inlus ilurior, cxlerius
liant. Quid ergosuperest, nisi dum hujusviixdefectus vern cnmprobatur csse fragilior. Cui Absalou suspeu-
appropial, nibil aliud cogilare quauititiomodo futuri sus inbaercl, quia iulerius obsiiuaiioncin meutis,
aditus prosperitates coinpreliendaniur, et pericula exlerius vero romitatur fragililaie n carnis. Criui-
atiima? evadauiur quisque senes appetat ? Jiivcuibus lins inbirreiis suspeudiiiir, quia superOuitalis auiore
cniiu incerltis liujns vitae inslal lermiuus, scnibus deiiiielur. Mulus auleni cui msederal, pertransiii,
Vero cunciis ina'.urior ex bac luce iumiiuet recessus. scd ipse quercui suspentus inhirsit ; qnia el luxu-
Cavcmto sunt ergo bomilli dux particulx, quae ria cl dolus, cui semper servierai, periit, sed poena

hi illius corpore nou veierascunt, ct toiuni Iiomi- peccali reinansil. Tribus lanecis, id rst avariiia,

nem ad peccandum pertrahuul : tor vidclicet et superbia et luxuria, cor ejus perfornlur. Unde el

lingua; qnia cor novas semper cogiialiones machi- q usque in hodierutim diem acervus magnus lapidum
nari nou desinil, lingua vero impigre loquilur quod- super eum projicitur, quia pcccalorum sive stippli-
cunqtte cor machinari senseril. Non dicat ergo ciorum inultitudinc in aelerimm gravaiur. Nec ini-
senex lluinauum sanguinem non effuudo, domos
: rum si magtius acervus lapidum fueril, quia per
proxitnorum non succendo, rcs alienas non diripio. obslinalionein usqtiein fiuem cor inipceniteiis gessil.
Quia si a corde superfluas, el quod gravius est, Stinl eliam Ires spccies obstinatorum : priiua

uocivas cogiiuiiones non expulerit, et ori suo cu- scilicet eoruin, qni ex correciione proficiuiil ; se»

s:o:liam non imposuerit, apud Christiim, districluin cunda eorum ,

qui ex comtnoniiioue dcteriorcs
vidclicct judicem , pro solo otioso verbo culpabilis fiiint; leriia eorum, qtii emeiidalionem prouiiliunt,
eril. Caveal igitur senilis aetns, ne istae juvenescen- scd proinissum non faciunt. Ex correrlione rex
les pariictil.n, lingua sciiicet eflrenata.elcor iniilil a Manasses factus est melior (// Paral. xxxm), Na-
rogilans et vana.lotam harnioniam decipiaut.et per bal ex coiimonitione deterior (/ Reg. xxv), Pbarati

inepias rcs reliqui corporis graviiatem illud.mi >el cx affliclione exstilil durior (Exod. vu). Mana^ses
loriiieuiis geheunx (rndani. Senex vero qui niorti iti carcere posilus, calenis el tompedibus aslriclus,
proximus, mortis adventum non abhorrel nec for- Deuni coguovit, qucm prius liber cognoscerc noluit.
inidat ; qui quasi ad osiium bujtis munili posims, D 'fales sunl quidam clauslrales, qtii quandiu stri

Iiu-.is i-t obslinntus speclat, nec lamen vitac prac- juris siitil, perverse vivuul. Dum vero in clattsiro
scniis aitcudii egressnm, nec ingressuin futurae quasi iu cancere tcnenttir aslricii catenis, obedicn*
consi.lerc' , seipsum a cuelu justorum alienai. Au- li;e scilicet ettimoris; dtun compcdes eliain atlduu-
dil nunlios moriis, el credere nou vult eis» Tres sunt lur, quia vagari vel egredi foras non peruiillunlur J

eniin nuiilii morlis : casus videlicet, inflrinitas el lil quandoque, ul Deum, quein prius despexeranl,
seueclus. Casus tlubia , infirmitas gravia , seneclus correpli diligant; et qui fcccrant de liberlale servi*
certa nuniiai. Casus moriem nimii.it laieutein, in- luteui, lacianl de neccssilaie viriulem. Quos igilur

finuiias apparcniem, senectus prxsenlem. perversos propria fecerat liberias, devolos redilit

Ex inceriiiudine mortis, limor; ex infirmitatis per correciionem aliena polcstas.

gravitaie, dolor; ex cerliludine seneciulis, non ob- Nabal vero dcsignat quosdam tlociorcs, qui ex
stin .tio, sed humilitas el afliictio sequi deiieret; seti comiuoiiitione suhditoruui iiuirt deieriores; qui pue-
lorsilan fiiuictilus iriplex, quo ligitur senex, 110:1 ris David ciljum neganl, quia pure vivere voleutihus
facile rumpiiur (Eccle. iv). Triplex funiculus prav:u verbum Dei non propinant. Tonsoribus vero suis
Cousueludiiiis csl nsus ,
qui ex tiibus cotilic tur, convivium parant, quia vacantes oiio, adulaniiuui
 123 S. MARTINI LEGION. SERMONES DE DIYERSIS. !24

runfabulaiienes ama«it. Accusai Nabal David, el A rumpiiulur, quasi primogeuila -^uyptiorum morie
ilii it : llo ic increxeruni scrri, qii fnijiunt dominos percutinntiir. Ilis igilur plagis alHigltur obstinaiio

tuoi (l llij. \\- ). Pcrversi siqiiidcin r

p ;cliiiilo- scnis, ipii cariialiluis dclecialur, loquacilale gamlcl,

lcnl, rtini videnl iiiiincruin rcligiosnmm iniillipli- iiuporiuiiHS ci gravis csi oinnibus, more pccorn.n
i.nri : i ineni, cinii David tideut, i.i esi bonos sub* pronns ad vitia, iraruinlia liiincl, ad injuriam ma-
iliios, ungi in ie,eni: el Saul dijiii, id e.l perver- nifeaius, ad omnia mobilis, luce vcriialis carcns, et
^•iv prxlalos honore prxlaiionis privari. Sod qnare idco se ipsum palpaus,

liimni ? Vn'clicii ne ei ipsi lionorihus priveulur, ne lleruui, dilcctissimi, olislioalo scni cmnp.iiiemlo
luco kii 1111 aliquis mclinr rcsiilusiur. I.t inl.cnvit ail vns revcrlor loqucudo. Scuex, qui inanc, bora

Abigail Subnl omnia verbn quiv audiernl n Dnrid, et lcrlia, sexta ci nuiia, id cst iu puerilia, .i.lolescen-

emorinum esl cor rjtts inirinsecut, et faetui esl qnati l:a, jiiveninlc, seneciiiic ail bonuiu opus iuviiatur,

fafii [ibid.), cunialiquis iuone per|ictun iinliiralur. ei venirc coiitcninii, qtii.l aliud nisi noriem xicmx
Posl i.iorlcin Nabal Ahigail n—iin coiislililitur ,
quia damnaiioiiis exspecial , iu qua nihil boni awpliua
qni siili pervcrsn niagistro bcne viieril.ail rcginien operaii poieril? Seuex-qui tnia die sictit oiiusus, ci

animaraui sublimari poleril, ut euiii David obiiucal iliiltiil |iio Deo pou lus iliei susliuere uec Xnlus,

icinporale regnnin, et cnni Christo regucl in aeter- quid prxstolalur, nisi ui posl raodicuin xleruia ira-

inini. Misit cniin Daviil ail Ahigail niiiitios, ips.i dalursuppliciis crnciandus? Uude bcaiissimus Joan-
auiein secula esl eos. Nunlios Divi.l Abigail sequi- ncs liaplisla ait : Jum securis ad radiccs crborun
inr, iluni qnilidel flilelis Ecclcsix ilociores vila ci posittt Ul. Vmiiit nrbor qua: non ficil fructum bo-
nioiibus l.iiil.ilur. Seil et quniine pnelltv \ieil\.\ttqua: bonnm, cxcitletvr el in ignem mittelur (Mnlth. ni).

ierunt chiii en. O i i 1 1

;iio pedissequx ejus guiil quin- Aibor infrnciuosa nibilomiiiu* prxcidilur et igni

qne eorporis seusus, qui quasi puellx pcdisscquX iraditur, quamlo iiifriicluosus sencx el ad beue
rum Abigail gr.uliunliir, dilin per iiiiiudilln-u conti- operauduiu obstinatus uiorle prxcidiinr,ei gelicnux
neniiae cuilibeljuslo scrvieiiies obscqiiunlur. ignilnis ilcpiilatnr. Ouoinoilo eiiam ail nuplias a-lerni
Pliarao vero, qui pnpuluni Dei Moysi dintillere R.gis inirare secredil, qni, auditaei contcinpta in-
promisil, nec tamen diuiisit, illus tlcsignal qui viix viianlis Domini voce, per exercilaiionein boni ope-
melioris emeniJalioncni |)roniiiienies, nec culpam ris ad ciim venire despicil? Onines quippe homincs
dimilluiil, uec lamen in spirilll culumbiuo coulri- oporiet bimis operibus insisiere, ct prxeipue jcr.es,

liuncm, sed in voce corvina dilalionem quxrunt; quos ciiius cunstal, iuoric cogente, ab liac viia

quoruni lerra divcrsis plagis auTgitnr, nec einolli- C discedcre. Senex dediius I vitati ct illicilis actibus,
magis i:on dc suis soluiniuodo scclcribus, veriiui etiaui do
lur, sed consueiudinc pcccandi uingis ac iu-

durattir. Tunc cniul Dominus aquas in sanguinein aliorum peccatis, quibus malc vivcudi in umni viia

convertil, ciim de rcruni causis aliquis carualiler sua prabuit exempla, cst rationeni reddilurus. Ne-

sentil. Tcria producil ranas, cuni iit aliquo gar- ccsse cst crgo ut ncgligens scncx, quamvis sero ad

ricnli domiuatur vana loqnacilas.Cynomyi.i quidein se ipsum redeat, funiculuiii iripliccin, quo leoeluf

tt ciniplies siini iu portum nientis fcnpeius ei cauini aslriclus, rumpal, id esi pravam consuetuiliucin
mores. Mnrs pecorum niortein designal cogitaiio- vincat, etaniinain suam dc laijueo venanllum beue
tiiiai, qu.x; pecoribus assimilari solent, quaniio ra» viveudo eripial. Prxierca se ipsura tiiscipliiix Kc-
lionabili inielleclu rarenl; sicut nnim Itomo compa- clesix cinii omiii ilevoiione subjicial, nou simula-
ralus csl jumentis intipiemibtts, el similis fnclus cst livc. ncc in voce corvi, cias, cras, id est dilalioneui

ilHs (Psul. xlviii). Sexla plaga csl cum luinciil vc— proniillendo; sed in geinilu colutnbx, hoc esi in
sica\ corrumpunlur visccra; quod fit, ilinn inlcrioia liuinililalc, inala ijii.e egil cmciulaudo. Crincs capilis
iueinis lumcnt oilin, ct cbiilliunt ira. Plaga grandi- stii londeat, i<l esl aiuoiem levilatis cl supeifluilalis

nis in fruclibus iiiiquilaleni desiguat manifcsiam ,

abjici.il, iio quercui, id csl durilix ei avaritix men-
iu operilms. Plaga locusUe iiislaliililas csl auiinx, tis iulixrenilo, suspensus inicreal, Imc c-.t a bouii
<|u* ore Ixdii cmn deirahil; dat saltus, duni ad operibus vacuus a socieiaie clr-ciomm Dei pcreai.
rainis se cxlendii afleclus. Plaga siquidcm lenebra- Audi ergo quicunque <>., imiiilis ci infractnose sc-
ruin cxcitalein dcsignal auimarum, qux palpaliilcs nex, audi qua? dico, ausrulia qux loqtior, aliendo
esi« tuinprobiiniiir, dum perversa, qux inens co^i- qux monco, Desiuc jam |ieccaia uia atiginenlare, el
lal, operc perpeirantur. Iloc enim palpabile esi, sceleribus luis Rneui impuuc. J.uu lempus cal m ad
quod inaiiu langi potest. Nuta qnod inter plagain ic ipsura redeas, ei qnid sis, ci quare nalus, rt ad
gcaiidiuis ei plagani lenebraruni niedia poniltir quain rera in sxculo procreatus, nguoscas, Nttuquid
plag i Incuslaruui. A!i iniqiiitale eicnim qux tlcsi- idc uii|in:ciis Deus ie in bac >iia creirli, ut

gnaiur per grandinem, lit quasi saltus locuslarum nniiic lcmpus VllX tu.e tiliuse Iransircs, ct nOii ma-
ad xternx dainnalionis cxcii lem, Novissima plaga gis ui ilium agiiosceres cique fldeliicr servires, el
csi iuois piiiuogiMiiioruin. Primogcniia siquidera ad uliimiiin ciini co in cuelu regnaics? Cur crgo
niiniis moialiicr siint volunias ct intenlio cujus- prnve vivendo, .tbilli) qui lc et onn.ia cx uilnlo crca-
libct ooeranlls, Duni cnini voiunias el inlcnlio cor- vit, disccdis, ci ic ipsum Qannnis gnlieiinx etponitl
 ,; ;,

125 SERMO IX. DE CIRIA MONACIIIS NON .ADEUNDA. «6

Curre ergo pro le , miser, dum potes. ne, si dnni .\
pnies, tluiit Dcus libi liccilliam vivendi prxslal : ne
po es notueris j foric cuin volueiis, jaiu non pos- ille qni natnralibu* nun pepercit rai/iii , si lardave-
sis (27). P.uaiiis esi seniper Deus peccala nosira ris, jvrie nec til'i parcat (Itom. xi). Age ilaque jam
diniitlere, si :id enm ronversi fucrimus toto conle, ui oporlel, Tcniiiuum vii:c luac quoiidic inluerc.

ipsuiitquc ilepteraii fueriinus liumili ac simpiici Metnoriani moiiis luxiibi objice. Proponu m ulie-
meiiie. D-.im ergo paiienler exspectat, rorirerli ad rius non pecccs , ne ullra delinqnas sl.iiue ; culpas
ipsiim bon.i npcraiulu feslineuius, ne, si lanlavcri- luas cave iierare. Propmie tilii futuruni judiciuiii
nins, ciiiii ad iracuudinni provocemus; qttia quos- icduc ail menioriim perpeiuos iiiferoruui ignes; pro-
il.mi i|uiilem ad stippiiciiim prede>lina*il, quiblis- poue libi gehennx peen.is horribiles. Ora ciim la-
d:un vcro magnuui bcneliciiim prxstitii; nec lainen crymis indcsineuler, ora jngiler, precare Deum die-
hoc injusie, sed alio suo consitio alqtie judicio f. cit. bus ac noclibus, ut cleinenier indulgeat luis crimi-
Cain namque perfecil homicidium (Gen. m), ei Job nibus. Peccala lua CUUI lacryniis mauifcsla, el ntise'
vnlneraiiis esi Dei aiuicus (Job \i) , et Abcl a fralro ricordiain Dci indubiianter spera, De|ione iujusiitiain,
sue occisus (Gen ui); ncc lamen Job diutius passus el in lionilalc Dei babclo reinissionis liduciam.
esi crucialum, ncc Ananix locuin dedit ud ignoscen- Vos iierum nosse volo, fralres cbarisshni qula ,

diim \Act. v), nec Paultim deseruit rolaphitalum, B Dei Filius non solum pro senilius, sed eiiam pro
quem sua gralia fecit robtistum (11 Cor. xn), nec onmibiis quos ad vitam xtcrnain prxdesiinnvit
Jli-Jam suscepil poenileniem (Mntlh. xxvn), nec Pe- dignalus esl niori. Ouiiiibus igitur pueris, ndoles-
Iriun desernil flenicm (Luc. xxu). Ei sic pius et centibus, juvembus, seuibus, omnibusque fldclium
miscricors Domiuus alto suo jndicio separat vasa xlalibus conveuil ipsum cuin Palre el Spirilu sanclo
irx a vasis misericordia*. si altendamus miserum unum veruni Deum cognosccrc , eunique cuni
ludain, vas olim perlectiiin in pcrdilionem perdu- tiinorc diligere , ei cuni diiectionc limere , aique
< inm, qui musluin sancti Spiriius portarc nou po- illi pura et devola adbxrere inenle, ac placiiani
luit, quo nccepto, coiilinuo crepuii, quia vjs tctmn pro viribus servilutcin exhibcre. Vesligia ergoillius,
fraiium ad nibilum est ulile vel aptum ! IJco h:ec iu quaniuin possibile esi, sludiose sequiinini, ui
exempla , o senex invelerate dieroni, uiinam bono- possitis cuin vidcre regnaniem in dexlera Patris
rimi proposui tibi, ul diulius ad Deuni non tardcs sui ; ipso pneslante, qui cinn eodem Patre et Spi-

couverli, seil qnauiocius lc ipsum bumiliter subji- rilu saucto in Trinilaie pcifecta vivit et rcguat
cias jugo scrviiulis Clirisli. Fesiina ergo dum ailbuc Deus per onmia sxcula sxculorum. Amcn.

(28) Lib. iii Senl., cap. 18.

SERMO NONUS.
NE MONACIII SIYE CANONICI REGIS CURIAM FREQUENTARE PR.ESUMANT.

Rogo et moneo \os, fralresel domini mei, ul C nibus , soli Deo vivere delecientur. i Sxcularium
aitcniiiis audiaiis vcrba Hispaniarum doctoris Isi- iiominnin est Imc illucque per plateas civilatis hona
dori (28) : t Alia, inquit, sunt praecepla;', quae dan- opcraiido discurrere ; religiosorum esl visus honii-
luHidclilms coniinuiicui in hoc sxculo vilatndegen- niun fugere, seque ipsos inlia paricles claustri in-
libus , alque alia huic sxculo rcnunlianlihus. Om- cludere (S2'J>. ili ergo qni pro Dci kiniore s.evnlo
nibus iu hoc sxculo coininunem vilain dcgentibus rcnunliaul , cl lamen curis reriim faiuiliarium int-

oiciiur, ut sua oinnia bene et jusle geranl ; sxculo plicantur, quanlo se reruiii negotiis occupant, lanio
iuicm reuunlianlibus prxcipitur, ut pro Chrislo se a charilale diviua separanl. Quisimul et tenenis
oiuuia sua dereiinquanl. III! , videlicet cuiicli parerecuris, ct divinis exerceti olBciis siudent,
fidelcs, gencralibus prxceplis aslringiintur; isli uirumque coniplecti simul non valcnt; quia dux
id est religiosi ,
gcueralia prxcepia perfeclius pariler eurae inesse peclori liuinano non possuul,
vivendo Iranscendunt. Illis dicilur ut alietia non cl duobus servienti don.inis , ulrisque placerc
rapiant; islis, ul habila deserani. Itidicitur iilis, ul diflicile est (30). Qui, post reuuiilialiouem muiidi, ad
non occidaul; neminem odio liabcant,
istis, iil scd superuani patriam sanctis desideriis inhiai, ab hac
ut pro iuimicis Domino preces fundant. Liciium esl icrrena iuienlione qtiasi quibusdaui pennis sublc-
lllis lcgilime uxores accipere; istis vero iHiciluni £> vatits eiigimr, et in quo lapsus erai.per gemituni
de opcre conjugii aliquid cugitare. Mandaiur illis , conspicil; el ubi pervenerit, cum gaudio inagnus
i:e adversus quemquam falsum leslimoiiiuin dicanl jmeudil. Qni vero a coiileiiiplationis requie refL-xus,
isiis, ut ori suo custodiain impouant. Ouiuibus in
v jijj s hiijus s.ucttli incidii , si ad memoriam sui re-
cunimune fidelibus couceditur, ul mundanis rebus verlalur, proliuns ingemiscil; quantunque fuerinl
iiene utantiir ;
religiosis dicitur, ul, abnegatis om- iranqnilla quse pcrdidcrit ,
qtiamque confusa lint

(27) Ex lib. De salutarib. docum., cap. oG. (50) Ibid., cap. 16.
(29) Lx cod. bb. ni, cap. 21.
 :

«S
127 S. MARTIM LEGION. SF.RMONES DE DIVKtlSIS.

boinines eremuin sibi con-

A ittsistant, quasi inier
sui d.lliculiaie co-
i..quibus cecidit, ex ipsa laboris Dco in psalmis. byu.uis ct
hborioaim quua ttilnnnl, quo licentius
pooscit. QuiJ enim in hac viti

ncsi.nre . a.u qnld hic seenrius,

caniicis spiriulitios p»re m soHiciie dcservmr.i.
u-rrcuis desi.le.iis canmihi. qno.l ..os
Q"i cuin. ic Tameu simi quidaw monarni ct
appdcrc
,„« | s fcrculi uil.il ?
sinc gra\i geniUu dice.c iiou pnv.u.Miis,
qni saculn
lum dilipn.il lurbul.-nlis ejns cnris ac sollic-
,

renuntianies, sub bal.iiu religionis iu numaslero

coi.lurhantnr; qui auiem OiliUDl nec
sc-
I.uI.ii.I.ms parietci
irwiquilliuie rrnenles vivunl.et lamen se ipsns inlra clanslri
nnnninr, iDlenue qaielhi ac
coniifierc n ilu.it. scl magis curias regnm prin-
spectanl , l.ic jam
lulnrs |>icis reqniem quain alibi
ejpum freqnetlUre ppelurrt.
qvndan i.lo habcrc iuchoanl. .licluri sil-
Quoiii.im <le curi.ili monarbo :.liq.ia

Honarnnl Cr.cea eiymnlogia nncainr, eo

(T.lj „ii, s audum de canoniro scu euriali
r.itcor ui el
ilonat enim G.irce, nngHlarilm
q.in.1 lil ringolaris. eonrersoe.deinsenlia.iius Lircleniu diversussil
Ergo si soliiarius voeabulo mona- «ligioois e&cu»
dieiliir 1, tine.
babilus, i.lcm Umen debeiesM
inlerpreutur, qni.l f.icit in lurba qui solns sctl bonii mo-
<l„i> ui iii. M iDcctenl plarere vesiibus ,

cst. el curin niedio prtjml versatur? (32) Plnra ribus. C crgo ditiiur monaclius sive canonicus
suiil autem genera roonacbornm.
Primum genus B
cmialis, cx adjunclo designalur aliqnid leviUlis.
esl roeimbiurum , quos nos in
vommuue viventci mnuacbui lcvii.iii css.t dedilus, uul-
N;si ei.in.
possnmus apiiellare. Cosnobium cnim plurimornra ciiiiral.ul..lii>nilius. Qui lalenus sc ol.ji.-.rcl reguin
esi.ad iustar sartclonira illornm qul lemporibns euim sa-iTilaiium li.iniilium cnnsuilia .liligunl,

ip.glolonini, Jcrnsoh/rais ven.lila el disiribuia ingerunl,

,
qui sc cnusilii» prineipuni lilienlrr

r.mnia su. imligeniibus, babiubanl in sai.ria com- cuns. fiuul cnriates i.|>i>cl-
qui seereioruiu ii ,

muuione vii;c. non dicenies aliqui.l proprium. |>riuc u pcrvcrsa si

lari possunl. Cnusilia |>'i ,

ted craul illis onmia eommuuia.ei aninia una, cl

ea sci;>s, el interuuuiins fias. limeo ne cnns<'iiii;is,

cm uuum in Domiun (Aci.h, iv). ilorum igilur

cl anii.i.c lii.c inaciilam ctuiliab s. Orin clau>iri et

iiisiiiulinue aique • xemplo nionasicria Bumpserunl diversus csi. Or.ln ilau-iri quieius,
onl.i curias
priuripia sul. Spiriius sancti magisie.io. Secundnm In .iausiro qni< la rstel
ordo curia* inmulluosiis.
Bjeuus c>t cremiurum qui |.rncul al. bominibiu ciina vero iii.l.nlciiia cl
,
salutilera convcr-ai.i. iu

receiteules, .leseria lo.a et vasla iiihabilare peihi- pericDlosa babiuiio. Ilabilalores iian»iri boni
h.-niur, imiUlionem srilicct Eli;c et Joannis babiuiurei cu.ix
a.l
npcrau.lo, Dcum silii placanl;
Baplixis, qui eremi sccessus penetrnverunt. T.:r- illicila agendo, illiiui a.l iracnmliam pioro.anl. lu
c
liim g.-nus est snachoreurnm , qui ccenobiali c>..-
cuiia SodeS in insi .iis cuni ili\ilibus iu occultis, Ll

-sersalioue perfecli , iucludunl semclipsos in cel

inieificias iiiiinccnie.n (Psal. IX) ; in tiaiislro au-

lulis. (iiorul :>b boinii.nn. conspeclu remnliel :ul se

dis: Nonteiti cnm eoHtiih vanilnlit , el cvm iniqna
snla noiilem- ul
raro alicui ae.cs-us pnebentes, se.l i..
gerenlibut non imroibo (P>al. xxv). Ibi insidiaris
plaiione ilque conveisalione Domini v.venics (33).
rapias pauperem , rapere panperem dum atiralns

Abba veronomcn ost Syruiu <T siguilicai vtitrem in cum (Ptal IX); liic <licis: 0</iii EctWsiam mali-
Laiinmn, quod Paulus Rom.iuis scribcns expnsnil, gnanlium ,el tiiiii imjiiij non settebo (Ptal. xxv). II. i

Inquo ctamamut Abba (Paler) (/tom.vui), inter

<1 ceus :
:
dexlera tua repleia cst rouneribus; bic lavas
cni.n Syio violenicr
in i.no uomiliC tluabns usus linguis. Dicii inno.enies niauus luas. Ibipauperum res
numine paire.u , ct rursus L:iiine nominal i.lcm
aufcruutur bic a pi incipibus
;
sponle offcruulur. l.i

|iatrem. Canon Crsce regnla dicilur Laline. Dnde laudatur peccaior ni tletidcriit ammtv iu<e ,
el ini-

qtli in moi.as- Domioui

vt cnnouici regubrcs appellali sunl, qunt benedicimr (Pial. i\); bic lulesu

beueiliciljusiq (Psal. \). Si vis igitur csse mona-

secundum norman. sul. sanciis aposlolil
teriii

COhllilulani religrosc et communitcr vivunl. Mo- cbus vclcancnicuscurialis, lamlasqiiotl

non.lcbes,

ciadii crgo s|>erialiler cl canonici |.ro ainoie Chri- I

qm.d non cxpedil de cndis opcrarisquo.l ,

iinn licct.

sajculaiis vilaj
Bli KMUlo leniiiilianl, cl scipsos a qiiml „1. m decel loqucris.
segrcganl atque Inlra clausiri pa.ictcs, cuiiu: principum sa:cul.iiium,
luaiiiliu , Du;e laincn suiil

quornmdam scilicet qui ecclesias constinunt, et

ne f«ai tallem eit nineulare vilam
laminecontingal,dei'»le coarclant (31), qiiiiiiimtlain quidcsliuunl. Ad Ulraill.|lie qiiamvi.

necessarius sit religiosorum vin.rnra ;.cces>us, c--

M-biirioque praeposilorum ac regimiui bumiliter
inona.borum it.ut.lis csl cl pciiii-
ri.iliuui laiiicn
coromendaut. Ili monacbi , videliccl et canonici,
Absalon. I» uii .-
losus. Ilic est curia Dav.d, illa
dum Msiis lioiniiMim ftigiunt , uum coufabulalio-
csl consilii.m Cbttsi. I
<'r"
dum diviiias iicculi- quc vero necessarinm
ncs saralarium ipernunl, Im,»-
consiliaii.ini Dafid qu:>udot|"e
dum caou amoris A.biioplicl
que voluptales ibjicloai ,
Absalo»
scd ian.cn lb co icccssisse. el c
Chrlsli parenles a se repcllnnl , duin din ac noctc sc
Locl s " fors,u " u
(jrationi , bxlioni diviusque contemplilloni studioM permansisu (II ««. **)• ' l

(33) Ex ciiat. loc.

Etymolog.
(31) llursiim Isidor. lib., vu Elum., c. 13.
(34) llvm. de Coinii'. inonach.
ss.
(Oi) ll.cc cx co.l.. De ecctes. Olfik. Iil>. m . c 18
 :

12t> SEKMO IX. DE CUWA MONACHIS NO.N ADEUNDA. 130

ui exquisiiius de adiluclo loquamur A misericordia DcliVium sunm

exemplo. ! co; nilnm farit , eon
D\:x snni eniin curiac Pavid ci Absalon. lu ntetur injusliliiini; ei. qun plus puccalum dctcgiiur

olraqiie anlem prccvaluit rniisiliuin Clmsi, iioncon- ali eo, i.inio plns lcgilur n Dcn. Amli piililiciiiu

siliuin Acliiiopliel. Chusi tilentium. Acli.iopliel r«i«n poiulus Cain ; ait cniiu: Mnjor est iniquitai mea ,

frnlris inlcrpretalur (// /iVa.xvii). Vn linguoiu» HOll 17101111 ul veuiam niereur IGen. 111). Isle plns poude-
dirigelur in ttrra ' virum injuttvm mala cnpient in ravit snain nialitian: quam Dei inisericordiaiu, Sed
interiiu (Psnt. 159). Si aulcm diligis i!ie6 viilere cl ap, clittis c.arnis c.rsarient nulrit, quia cojjit.it, o-

lionos. prehibe liuntiam lunm n mnlo , el labia lua niiin superfltlilaleni producil. Quse Ciisaries «ravat
ne loqunnlur dolutn (Ptal. xxxiu). Iloc cst cousi- meniein, dtun deprimit terrcn3 inliabilatio scnsum
liuni Clmsi, illml Acliimphel. Lingua eniin sedet in inulia cogitanlcm (Snp. xiv). Qui lousus sem< I in

u:'o, et in illa rnina fratrum. In silcntio vcro pax anno, ilucenlis siclis crines ponderat ,
quaiidu in

iuitrilur, servalur U.ivi.l, ne morialur. Erat, ut oiinii sp.ttio > il;e suai riipidilalilnis suis semel re-
scriptinn cst, Clnisi aiuicus David (// Reg. xv). nuntiat, et in-finecarnalia desideria abucgal. Tuira
Scd iraomodo amabal eum? Otmutui , inquil, et enhn lanlum ab liis qunc possidci , spoliatur,
hitmiliatus sum, et silui a bonis (Psal. xxxvtti). Sic qtiaudo surcessione moriis ullimx a (crieuis sepa-
euiiii fruclum sileutii juslus ainat, ut etiam a qui- B raiur. Pomlcrat auiein plus lcrrain quain coeliiiu ;

busdaiu bonis silc.il. Sic ainal consilium Cliusi , ut ])lus cnim aiuat esse in ilumo lulca qii.tin iu domo
nri suo ini(ioiiat cusloiliaiii, duin non loquilur nisi noii iiiauu faria.qure est iu rcelis ; in Iransiloria
per liceniiam. Canlat David psalmum pro vcrbrs qiiain iu scicina ; et lioc p.iudcre pulilico, non pon-
Cliusi (Psal. vnj.Vetba Cliusi, vcrba silenlii; verba dere sancluarii, id est nou rausa aiuuris Dci.scd
sileutii, vcrba myslerii. Tria sunt latnen silentia , lerrcui desiderii. Aiuli pniulns saiicinarii , scilicet

videlicet silenlinm nris, Iraiiquilliias meiitis, vela- pomliis P.111I1: Cnpio , iuquit, dissolvi , el esse cum
men tnysicrii. Verb.i priini sileulii discrula, secun- Clnislo (Plnlip. 1). Ainli poildus publiciiiii : Va? Ao-

ila secrcta, verba lcrlii sHeiilii iuanifeslalio mys- bilauiibui in terra (Apoc. vin); 11011 illis ipii rorpnre
teiii. Nusti liistoriam, nota mystcrium , assigna liabiiaul scd qui eortfc ainaul ; 11011 illisqni c< rpn*
inoralilatcm. Persequebntur Ahsalon Davitl, Judas raliter in lcrra conii><oraulur , ct in ccelo cngiia-
Clirisiiiin, appetitus caruis aniiiiuiu. yEsluabal Ali- linite ct aviilitale roiivcrsaiilur ; scd qui puculo
salon atnorc regnandi. II. cc csl rndix omnium uia- tcireiiic dcleclaliouis iiiehiianiur.

torum tvpidilat (i Ttnt. vi), ipsu cst caput, ex quo Aiuel igitur iiionachtis sive raiionicus curialis

pendrt omniiiin vilioruin caesarics. Ilicu est ca-.ai ies consiliiiiii Clmsi, scilicet claustri sileiiliiiui; res-

qiiam Absaloii nulricbat, el eiiui graiabal, cl 11011 puat auteni A< Litnphel consiliuin, ut non ainct uc-
liisi sctiicl in .'iiino tuinlebai, et litiic ducentis si- guti.i principtiin, uec sxcularitiin vagus qurerat
clis criues suos pomlere publico por.derabal (// accessuni. Diligat praicepla regulac.per quic poierit
Iieg. xiv). AliSalou jNit palrit interpretaliir , ipse adipisci donum supernx grati.e , fugiali|iie riiiunres

esl el Judas traditor. Audi paceni pairis : Qui in- curiae et spuinas hicnliunis supcrfliia'. Plus auiet
tittgii, inquit, mecHin mnnuttt in paroptide , Iticme socielaleni biiiuiliuin fralriiin 11 inoiiasierio quam
tradiiurus esl (Malth. xxvi). Amli pacein lilii stiperlioruiii mililum in regis palalio. Amplius de-
Quenicunque osculnlus [uero, ipse est. tenele eum leclet illum audirc Dei latules ciilil caeleris fraliilnts

(ibid.). Osculo pacem promillil, cl aflligil. Coiuain in ecclesia qiiam iniitilcs at(|tie oiiusas confabu-

liulriebat. Sed quomodo ? l'ur eral el locutos habe- l.iiiones iu regis curia. Convenii mins csi canouico
bat (Joan. Xll). Sed seuiel in anno lolotitlil, quanilo sive curiali monaclto in domo Dei divinis iillercsse

semel triginla argenleos relulit, et in lemplo proje- officiis quam sajcularibus in domo rcgis admisceri

cii. Crincs ducentis siclis ponderabal, qui nnmerus uegotiis. Hujiismodi cauonicos et cttriales moua-
e«t iuiiiinndnruin ; quia paeniieulia ducius ait: Pec- clms monasteria vilipctitlcnles, seque ipsos impor-
Bnei, traitens jtistum (Maiili. xxvn). Si scircl injus- jj luue sa-culartbus turbis ingcrcnles, el curius prin-

tiliam ponderis, itl cst pretium sanguinis , non ad cipuin ac civii.iinm plateas frcqnemanles, Jereiuiag
laquciiiii ciirreret, sed ad criicem Doinini prn|iera- propbeia lacrymabili vocc dcploiat, diceus: Qua-
rei butnilis. Ponderavii auleni pondere publico, non mcdo obscumtttm csl nurnm, mutalus est eolor ofili-
pondere sanrtnarii : pnsuit lalenium plumbi snpcr mus dispersi sttnl lupidet saticittarii in
, cnpin
quod sedel diabolus, uon leve pomlus ntisericorili.c omnium plutearum? (Tliren. xli.) Per aitruin intcl-
cui suppoiiit mauutn suam Duminus. Pusitil puudus liginius viros rcligiosos a slrepilu Sicciilariuiii

despcralinnis, nou misericonlix ;

quia lioc pondus Sfgregatos. ct in Dei serviiio exercilalos. tpii ;i«T
apinl se babebal, illo c.irebai. El ideo forsitan quia sapienliam ct sanclilatem sibi a Deo couccssiiiu
misereri noliiii, misericordix veuiam quajiere du- tlcbcnl illuiniuare universuin niiindnin. Qnibus ait
bitiivit. Audi pondus sanctuarii : Peccavi ; Deltctum Doniiuus in Evangelio : Voscsiis lux mttndi (Mcltli.
meum cognilum tibi feci, et injuslilinm meam non v), Eliam de eorum sapienlia qua; per aurlliu li-

Jtbscottdi. Vixi : Con/itebar adversum meinjusliliam guraiur, iu Salomnne lcgiiur: Tlusaurus desideia*
menm Domino ; et lu remisisli impietatem peccati bilis requiescit in oie snptvitis (Prov. xxi), Sapicn-
mei (Psal. xxxi). jusluui pondtis , abondaits lei igimr illus cssc ct sanclus oportet, qtiateuus
j;, S. MARTINI I.EGION. SERMONES DF. DIVERSIS, 135

A pidei p.rgo sanctuarii lunc in r.ipiic amiiium pla-

verbo prxdieaiionis de aliorum cordibns tenebrai
ml, eispie lion.i; operationis eiemplo p.r»e- learum disperguniiir, quando viri erclcsiastici Taua
nieudi .1,1 eealura recluia iicr oslemlani. Rccie *iii ei inuiitiascqucndo rbris vagcntur. I.i revera incapi-

ecrlesiaslici aoro couiparantur ; qui.i si< ui nnrum leomnium pkiiearumdispergiinlur, quianiiiiriiiforo,

splendidins esl runclis melallis, ila ordo cleriro- nuncinplaleaciviiaiis, nunciucuria rcgisinveniHn-
rinii sapienlia el discrciione lnx esl oiuiiiliiis laicis. lur. Lapides, si ilnel viri cr(lc>iastiei, fo:i>= s'iut dis-

Dudequidam sapiens aii : • Quanlum dislal :i lerra persi, cum hi qui pcr puram oiationem cl diviiiam

ccrluin, laniam ilisini clericorum discretiu a dis- ronlemplationcm inlus debneraul coinmorari, cg-.c-

creiimu- laicomm. i Ocl.ci igiwr erclcsiasiicus onlo dionturad sui esplendas dcsidcrii cnras eum aina-
oiiniil.us li.leiibus fulgorc sanciitaiis splendescere, toribtis nuindi. Ki nota, in cnpi:e omnium plntea-

<i praedicaiione evangelicx doclriiiae lurcre. Undc inm; quiafacti suni raput erroris, quibus debueraul

est illud : Luceai lnx tetiia eorum hominibHS, ui esse speculn.ii verilalis, ei exemplum prrf cfonis.
riilenm opera vesira bona , el uloiificenl Patrem Igimr, fralrcs cliaiissimi, quin prr Dei gralian
Mtfrum q ui in calis at (Mnt:h. y). Si ergo viri eccle- niu.ulum rm.iempsisiis, ei monasterium elcgsiis,
siasli. i lux siml miindi, sicnt ait Domiuus, quid niuiien vos ul curiam regis frcquenlare, nnn uisj

esl quod Jeremiaa pnumisil superius : Quemodo g ineviiabili uc.essiiaie cogente . prasuinaiis. Cansa,
cf>(curn/um esl aiirum, mutatus est color ejus opli- amoris Dei vos ipsos inlra paneics rlnuslii coar-
mtul Siuc dnbio vcrai propbcia vcram dc uoliis ctaic, sanciaiiiin liluns Sciipiur.irtim assidue te-
nusirisi|iie lemporibus protulii senieniiam; quia ^iie, sine iniermissione orationi vacnlc, sileniinm
quam ille spirilaliter fnn: inielligens fuiurain , nos opporluno icmpore cusiodi:e, meditalioni ei dhii.je

pnesenlialiter ceruimus iiupletara. Hcvera liodie in contemplaiioiii operani daie,ei m gustarc ei vide-
uobis impletur hn-c propliclia, cuin viia nosir» per re quain ilulcis quamqiie suavis esl Doinmus
actiones infiinas osicndiiur reproba. Ami color op- possilis, sommopere invigilaie. Dulciora vobii sim
limus rcligiiis* couversaiionis est baliitus. Ilo.lie in refectorio lcguniiiia , quam muliorum in rcgis
igiiur oliscuraluiiiest anrum, quamlo viri religiusi, cnria ciborum feienla. Deleciabilius sil vobis iuspi-
qui casiei is tlcbueranl csse form.nn bnnorum opc- rerc diveisnnnn libros maicriaruin jn clausiro,
ruin, Dunl pravitalii exenipliim. Mniaius cst color quam diversi generis cancs, ct miliies iliverss
auri opiiiinis, quoiies habitus sanctilatis ad igno- xlalis accipiircs manibus geslantea in palaiio.

iniiiiaiii venit despeciionis. Tunc prncul dubio Siul etiain vobjs amabiliora fiairiiiu solaiia iu

luul.itur color auri opiimus, id csl rcligionis lialii- doinn Dnmiui, qii.iiu prmi ipuni saluiaiiunrs iu

tus, qii.iiulo sub ovina pelle laiet lupus. Tunc f,

ronspeclu populi. Tameu si vcraciier curiales csse
etiaiu npliinus color awri, id csl rcligiosoium viro- quxiiiis, suuinio desiderio ad curlam leiidile sunir
nim bibilus ab aspicicnlibtis in despectionc verli- ini Rcgis. Si vcrc vos magn.-c nobililalil mil lei
tur, ciun pervcrsa operatio inteiijis icgiiur, et delectal videie, ad .Tierni Iraperatoris pajalium
cxtcrius a pnpulo non ignorslur. Nuiiquid, fratres pcrvenire gressibus lionoruiu operum coiilenilii',

dilectissimi, silie causa nos despiciunl populi ? in qno cidcm Impcratori omnis nnlilia cuelcslis

Ncquaquam. Iteclc enim despicimiir ab eis, quia cxcicilus uiinistral sine line. Minus igilur yesiras,

aliud sunius inins, ei atiud foris. Aliml iuiriiisecos dileeiissiuii, exciiliic ab omni rounere , anres ves-
nccuHamiis, et aliud cxtrinsecus demoiisliamus. Iras limoris Dei spinis scpilc, oii veslro ciisiodiam
lnltis superbia el inanii gloria abscoiidilur, exic- impnuiie, oinni siudio oculos cordis inuiidate ab

rins vero bumiliias simulalur. Laiei inlerius ve- iru t invidia.odio, ctumni mala voluntaie ul , posi
neimui odii ei discordix, paiet foris bbitus san- banc vitam ad cdelcslcm patriam jmssiiis pertin-
ctitalii ei innoceutiss. Intus occuliamns liabendi gere, ipsuuique omninin sancloriim Rcgcm in
Jniiias \uluiilatem, foris prxtciidimus volunlaiiani decore suo regnanlein vidcrc ;
quod ipse giaiuil.a
p.iujieit.iieni. boniiaic sua dignetur prasti.rc, qui in Trimlapt
Sequitui : Disptrsi sunt lapides umclsiarii in D perfecta vivii rt rcgnat Dem |ier oiuuia sa-mlj
camie oiiiniiim jluiraium. LapitlCS sanctnarii sunl SaecuIlMUin. Ameil,
religiosi vin iu fundanieiilo Kcclesiai fuulali. La-

SEHMO DECIMUS.
NE MONACHI SIYE f. WONir.I SECRETA PRINC1PL'M SCIRE APPEI ANT.

Mcn.-o \os, fraircschniisimi, ut diligcnlcr amlia- .qnipp^ est cl vnlde ncccss.irimn sequi CbristOin,
tis vciba Dvniini nosin Jcsu Cbristi. Ait eniin : eiqne miuislrare, quia scquaccs suns ac miuisims
(^ui nn/ii mii:ijlin/, me scqualur . el ubi suin ejn, ad sc usqnc facil pcrvenire. Quid crgo dignius ac
illic it ininisicr ineus erit (Joan. xu ). Digniim fcln ius essc pnlcril, quam cum ontni dcvolhnp
155 SERMO X. NE MONAClll SECRI.TA l-RIN(.ll'l \\ S< IRE APPETANT. 154

Chrislum iteqni, qni in sua et Oci Paiiis prxsenli.i A seipsns a ronvcniu siccularium secernanl, leclioni
lam nobiliieriuinislros suosremunerare noviif (54') ct orationi dcvole iu dnmo Dei incumbanl.
Qu.c, rogo, major nobis gloria aul feliciias eril Scd latncii su; i quiilam, quamvis sinc gravi ge-
iiuain illius linperaloris esse iuinisiros atque aini- milu dici noii possil, qui, posl rcniiulialioncm sx-
cos, qui csi supcr oinncs imperalores, et coronat culi plus diligunt lemporalia quain iclcrna, plus
imman-escibilihtis coronis mililes suos? Quanto ille carnalia quam spirilualia plus coufabulaiiones di- .

Imperator noster subliinior esi onmipoientia et vir- viluiii quam dccantationes psalmoroni, plus equi-

inle, taiito ihjs majoris diligentix et observantix tando srjcrularia conspicere, quam legendo in clau-
dcbeiiius esso niaudaiorum ejns in sauciiialc, sir.i sedere. Contingcre eiiam quandoquc solel, ut

jusiiiia et humililalc (3I>). Recognoscamus igilur moiiacbi sive canonici qui curias frequentant, cau-
et recogiie •
us cuin oniui diligentia ,
quali lionorc sas aiiiliunl, judicia pcrquiriinl ; ul, si aliquaudo
irobis illms logalio sit accipienda. Quod si legaiio propriaj causdu necessitaies occurrerint , ad curiam
a rcge venircl ad nos, aut sigillum vel indiculus, secnriores rccurrant. Hi enim jain non tantura
uunqnitl iion, n.ox aliis cnris poslpositis, prompia suas, sed et jam alicuas dcfendunl causas. El quia
volunlate el cuni oinni devotione lilleras accipere- litcc amaul, hrcc frequcnlaiil. Amant decrela con-
mus, et leclis iinplcre salagercmus 1 Ei ccce dc ciliorum , non sccrcla mysleriorum ; tiou psalinos

coeln Rex reguin cl Doininus doiiiin.inliuin imo , recilanl, scd decreia ruininanl. Fiuni oraiores tn
et Redcmplor nosier, p r prophdas et apostolos caosis, ct eoloribus ulunlur rlieloricis. Laudari ap-
dignatuscst littcras stias dirigere; uon ul aliquod pcliiui, quia loquuntur pro niuliis; scd monaclius
serviiium sibi necessariuin a nobis qiiaprerel.se.lul vel canonicus niulluin loqucns uisplkcl inul.is. Con-
ca qiun ad salnicm ct gloriam uoliis prodcsse pos- jugia copulanl illicila, quaudoque dissoltinl licita.

sini, iunntescercl. Ncc iu lioc soluinnioilo voluii Sxpe qunrum non novcrunt paiies, atavos noini-
rouientus esse, sedciiam, quod csi mirabilius ac naiil, coiisaugitiniialis ordineiii narranl. Huni: ex
miscricordiosius, pcr seiiieiqisuiu ad nns dignnius illo iloscendisse coiiGrmanl, de incertis judicanl,
est venire, ei perveiiieudi ad su viam nobis rcciaui lcaiuiuitr saqtissime quod ignorant. Si vcio aliquo-

osieuderc. Digiiiim e*t ergo ut euiu lola m;nle sc- ties illii ila conn ihia conjungiiiil , commuucin ulili-

quutiiur buuorniu operiim passibus,ci<|uc cuni onini laicm pruiieiidunl. Promiltunt Ecclesiaruin qiiielcm,
devotioue iniiiislrenius ; quia si boc facerc nolue- populi pacem, patna; salulem. Si vero res sic ad
riiuiis, apuil dislricttun ejus juilicem pcricliiabiiuur. cfleciiuu pervenirc uon valeat, monaclius sive ca-
Scd quid est Cbristo miiiislraru ? Bunis vidclicet c noiiicus ciusiiliciis iicr parat, ut quod alibi lieri
o|ieiilms amnre illius siue fraudc iusistere. Sed ioii poluil, Iloiua.- (iat. Pro principe igilur sxculari
forte dicit aliquis : Quoimidn IVainlciii Chrisln fa- Alpininii frigus , libcntcr lialix caloicm patitur,
ciinus ? Sed qui Imc dicil , diligenler nudiut.quge qui pro iuagistro spiriiuali, id e.t abbaie, niulto

bealus luquiliir Isidorus (50) : < Fraudcm , iiiquit, leviura forsiian non patcretur. Oiicratus cartulis,

Deo facimus, cuni do bouis opei iliiis iiou Doiiiu, sed aiictoriiaiilius fiilms rcveiiitur , pouit dieuicuusx,
losinciipsos laudnmtis. > Quidam ciiaui in Clnisio persouas imlucil, qux, si velis, parat.c sunl jurarc

'raudem operautnr, iluui de easlitaiis et absiiueu- quinl e»l; el si vclis, itertim jureul quod nou csl,
li.c mcrilis apud seniolipsos gloriunliir, N.un ci qtii ll.cc sunl principum negutia, Nuuc ilcriim audi
eler "j:osYiiam vamc glorise ci.usa ilouat. rraudem jiidiciiim Jounuis liaptistx in consimili cnusit. Xon
pcrpetrai. bcii el is i|iii dc Sapicuiiu arroganliain licil, inquil, tibihubere uxorem (rulris lui (Marc.xi).

lialiel, ct qoi projusiitia pra;itiiuiii uppclil , eiqui Qnid igilttr dicani ? Nonne inagis aimit monacbus
Siliquod dunuin Rei, quod uieruil , iu sualii laudcin causidicus esse siiuul discumlieutibus ciitu llerode,

coiwerlil, aut in malos iisiis assititiit , procul dtlbio qiiaiu in vinculis et in carcere leneri cum Joaunc?
fr.niilcui Clnislo l.ii it. Qui liujiisu odi virlulcs in In i|iio convivio licel uon vidcat capul Joamiis,

vitia rominulaut, Cliristo non miiiistraut ; quia D vidci lamcii qux elfuso sanguine acquiriiutur,

pro bonis operibus plus leniporalem ali boiuinibits vaccain scilicel vidiuc, ci porcum pauperis. In car-

laudein quain aHiruum a Chrislo rciuuncraiioncni cere prin. ipis pauper nioritur, ei tameii de sub-
BCqitircrc desideranl. Talcs igitur uiiitistri a Clnisto slaniia pauperis comedens moiiacbus sive cano-
non rcmuncraiitiir, setl condeuinanliir; quia bona nicns priucipi lilandilur.
qna? aguiil, nou pro co , sed pro teuiporali laude Sed ei ej;o, cbarissimi ,
quandoque cnin Herode
opcrantur. Quihiis ipse in judicio dicturtis cst :
in couvivio moraliter discun:bo , sailanteni puellam
Disce.titen me, opeiaiii iniquilntiz; tiescio vosunde considero, caput Joannis iruncatum in disco con-
titis (Luc. xiuj. Sludeaiit cigo lilii Ecclesiac sino spicin. Herodes siquidem iulerprctaiur gl<triu. O.n-
fraude el siniulalionc Cliristo minislrarc , pn> uis euiin gloria iiliarum Sion a!> iiilus, gloria vern
vaua homiuuin gloria , sed pro trtenia felicilaie. uTiaiuni saeculi deforis csl. In convivio igitur cum
Ilonorari ab hominibus pro inani gluria refngianl. llerode sedeo, dum in deleclationc vitioruin vauac

(31*1 Ex lib. F>e salutarib. docuin , cap. S. f36j Lib, ii Senl., cap. 10.
JaJSilbid.. cap. 9.
tsi s. Nurni.M lecion. s; IHMONTS DE [JVLRSI5. ir,c

c f.iv.irem quxro. S.> li;imeni contpirio fili.iin A tcns manitm suam in aratrum, et atpiciens retro

li.ToJiadis, duni utibi plarel tanilaa curiosilalis. «pfHi eu reijno Dei [Luc. |\). Mngiuim ergo nialuni

duo, qux aufeninl rapul loanuis, de- incurril, qni asceudcrc dclmcrat, it descciidit,
II re >uni ill.i

|.-.ia.io s> ilirel viiioruin , ei fjvor rurinsiialis. VagDom maliim mcurrit, qui pcr spi.iiualis viUe

J.iaunes Dei gralia interprcialiir. Ilujiis igilur f ra- exercitalionetn delmerat prolicere in melius, ct

ii. i- Dcwj capul esl. Capul ergo a coiporc separaiur, p.-i lemporalis glorix .ippetilum quuiidic va lii in

quandti iliquit iion Deo, sed sibi aseribil bouum deterins. Quamvis Deus electorum viiam iu inediu
quo.l opi'ratur ; ial--s npud Oeuni graliim non in- proiegai sxciilariom impossibile tameu est qneiu-
,

vciii.ini, quia ncc quxrunl. Supcrbi cnim apud quain inlcr sxctili voluplalea posiiiim a viiiis ma-
boniines , apud Deuin bumiles graliam quxrunl. nerc illibaliiiu. Quosdam nuviuius a tlansiro re-

Undc el Paulus : Graiin Dei sum id quod iitm ccssisse, ei conlagionibns vitiorum illico mancipa-
(I Cor. xv), elc Audiat raiinuicns sivc rriOliacbntcau- los fuisse, aique ab aiuoie Creatnria discessiase, ac

sidii us .'postoluiu iliceulein : Quod tuum e*l 11« ie- per boc auimarum suarum daiun.iiioiicui iuveniaae,

peius (l.nc. vi) : auiliat ct delcriuitiet causat. Ne Qiiicmiqiie ergo viiain iiiiinaculalaiti ronservare
rrpcias, inqiiit, ciiui liligio, nec ciiui llioleslia pro- dcsidcral , inlra paricics clauslri cojilincalitr, ue
ICquaris; ci lainen si quid ei aiiferaiur, siibiie j i — B fnris, nisi prxcepio sui abbalit rogcute cgrcdia-
iI.c.iiiii uoii recusal; periculuni perjurii cum vcl lur, rcmimsccns illud quod spnusa, id est sancla
aliqiiis pro scipso , vel pro alto jurct , nou evilal. aniuia in C.uilicis se vocanli spnnso, scilicel Cliri-

Imlc i nii.jiiei ilur Apostolus quod frau.leiu palino- sio, respondens loquilur : Extpoliavi i»c lunnn men,
luiinis, ipiod judiciis coiiiendiinus, quo.l iia suc- qiiomodoreindiiar illam? Lavi pedes meos , qnomado
ccuji nosiuelipsos yiiidicamus (/ Cor. vi), diccns : ueruip inquinabo illos [Ctrnt. v) ? (57) Tunica sua
Sm rosmelipsos defcndenles , cliarittimi, sed dme spousa, id est sancta aninia, sc exspnhavji, tj u j.i

lottm iriv {Itoni. in). etc. Pruli dolur! Dbi vira oinnia cxleriora quibus oinabalur abjecil. Tunica*
rdigio, ubi perfoclionis inlegritas, uhi cbarilalis sc eispoliavit, quia niundo cum suis nbliciaiiouibiis
iiiveuiriiir fu n <t en iniii ? rorsitan in claustralilins, rcniiniiaiis, soli Dco tivere concupiscit. Pedes eiiam
qui scipsns Judiranles quolidie accnsaiil, siltnmi suns spmisa lavil, quia, iliim in sapcio otio aniiua
jmlicisj seiiteuiiaiii lorniiilanl, cl assidue ciiiu pro- vivil, opcra sua sludiose ad incniona.n reilucit, et
liimlii gemiiti ronlis rlaniaiil : Non inties in jmti- quidquiil in eis sordidum cxaminainlu <lcpieliemlil
f
cinm cum lervo luo, Domiue [l'ial. cxlii), clc. Scru- lacrymis qiiolidianis ct gcmitilius plaugil. 1'ciles

i.iiiiin eniin cJausirales jndicia Dei vcra, nuu sx- lavil, quia prarlerjia opcra qnibus per liliuc iimp-
cularia. Legeiu Duiuini euslodiunl vivt-mlo, niedi- iIiiki liissuliile aiidmlavcrat, fl libns diluil. Pedes
lan.lo, am.iiido. Vivendo, puritas conscicliliaj ;
lavii, quia peccala lacrymis ablncns, muRila m
me litaudo, pieuitudo sciculi.u ; aniando, cbaritaiis couspeciu di|ecii sui apparere concgpiscit. Ilos pc-

hcrfeciio solct adipisci. Ilabcl etiam lex claustra- des iicnini iiiquinarc mctiiit, qnia valde sollicita
lium jndices, ct testes aiqne consiliarios suos. Iu cst, nc, si ampliiis iu negoiiis implicita saxulari-
lcge eleuim Domiui dno lestesMint: vita scilicel luis fucnl, inacuia lcrreiii pulvcris ftcdala, in o£ii-
«t conscienlia : duojudices, roeditaiio et scieulia ;
lis Jc-.ii Clirisli spousi sui vilis el rcproba sil. On.c
dno 1'niis liarii, amur Dci ci pm&iiuL Teslis coraiu idcino ab otio spirituali discedere rcfugii ,
quia,
D u esi coiiscientia, cor.nu bominibus vita Concnr- diiin a inarinis fluciibus, id cst a lupiujin sa-culi
iluii auiein in judicia scienlia el nictliiatio, diiin aliena csi, quasi in lnture pnsita sccinius vivit,
quod lit .111 1 qiuid diritur, diligcmi cousideraiioiio ll.cc igilur, ililcciissimi, vubiscum agiie, hatC iu

providelur. Toia vcro jusiilia pradicbe legispciidct mciiic scdula mcdiialiunc versaie, el tiiuitani, id

ct iluoiins prxcedcnlibus consiljariis, hxtmduobus csl lcrieuam siibslauliain qua scmcl vos pro Cbri-
mundalit lota lej, pendel et pruplielaj (iluilli. x\ii). sli anmie exspoliasiis, reiiidui nnlite. Pcdes vettrot
bi quid igitur in fioc txcuJo perfeciionis esl, i» D sciliccl maculas Iransaclx vitx, quiis jani lacrymis

claustralibni invnniri potest. Nce lainen servari ct crcbrit siiigiiltibus lavislis, ileriun iiiqninare, id

poicsi perfeciionis iiilcgrilas, nisi loia iuieuliuiue esl similia comniillere, formiilaic; cautas ei ne-
diligatur paupertas. Qui euiui divillls ahiinJanl, guiia princip im ne vrlilis pcrquiierc, jorgia et
n cor apponant, gravantur curis, ei implicaiitur contenlionca fugiie. judicjn cofitendere rcciisaic.
»»cgoiiis. 1'ericulosa igitur vaniiato soduciiur, qiii Sic aii puiniiiiis : 1S0I1 retitiert mulo (Mutth. \). Ei
posl i ciiimii.ilioiicin scciill, tcircnis iicruiii curis p.iulu posl : St quit loluerit tecum judicio coivnt-
implicalnr. Quaujrn altior ascensus, lanlp pericu- dtrc. el litiiicam luam lolcre, r*littauem et pul.im
lusior csi casiis. l>c ilio cadil qui, degutiata con- (ibitl,). Si «os igilur, ilictssnui , Clinsu discipul?
templaiionis dulcediuc , denuo iiullo cogente ad etlis, tlisciplin.im Clirisli osiciuliie, non foI'1111

sxrularia rcdil. Canis reversiis ad vomiluin , ino- vcrbis, tcd ciiam operihns b.mis. yosiuelipsot iiod
narlvii sivc canonicut rudicnt ad sxcularc nrgo- qiurr.ilis defcndcre, scd daie loiiim irx. Qnanl
liiim. Uude aii Domiuut m Evangelio Semo wui- Dina Pumini cst vindicta ct unjcuique juxla ope/a

(3T) Crcg. iu liiinc. kic.

 ;

137 SERMO XI. DK acthius apost. 138

6na reliibuerc, vcsque ilc ni.inu oOieniinni eripere. Animliet, et virlnlibus inlixrcal, qmc ictro sunt
Jloneo igitnr vos, dileetissimi, ut amplius perqui- obiiviscens, ct in anicriora sc exlendat; ori suo
rerc studcaiis secrcln myslcriorum, quain dcereia custodiam iuiponal, aurcs suas, nc maluin audiat,
ronciliorum. Plns in clioro ps.nlmns canlnrc qu.tm claudal ; oculos suos, ne var.itaiem vidcat, avcr-
in curia lemporalium reruin catisas difliniie. I'lus tnt; malnm pro malo non reddat, en, qua? i

in doino Dei diurnis ac noclurnis horis oraUoni, vnlt paii, neniiiii infcrat, qux sibi fieri cupit, aliis
lectioni, ac divinoc contemplulioni insisterc, quam faciat. Vennn snpcr hoec omnia in bac spiriluali

in donio principis diversoriiin ncgoliis aiquc con- nicnsa invcnire poterit viam, qua pertingerc puss.it

ccriaminibiis inlcrcssc. Isla cnim ad coelesiia meii- ml ccelcsicm palriatn.

tem sublcvant, illa a Deo alienanl; isia ccelcsiibns Ad lianc crgo, dilcelissiini, spiritnalem mcnsam
animum dapibus reflciunl, itla peccaiis ct vitiis in- siudiosius solito convenite, el secundum vobis in-
volvnni; isla Spiritualibus onimani deliciis saliant, telligenliani a Dco conccssani spirituales ex ea
illa virliitibus evacuani. ln clauslro igiiurmensa cibos sumiie, ne verbi Dci lame lassemiui in bac
piriiualis scilicet divina leclio apponiiur, ex qua pcregrinalionc. Non enim in tolo pane vivit homn,
servorum Dci menles reflciunlur, ne inter praesen- scdinomni verbo quoil pioceilildeore l>ei(ilaltli. iv).
lis vilae peiicula spirituali fame lasseniur, sed ul " Saneta eniin Scriplura pro uniuscujusque lectoris
ralidius ad ceelestis patriac gnudia sublevcntur. intelligciiiia variatur, sicut manna quod pnpulo ve-
In snnciarum Scripiuraruni mensa parvulus novilcr leri pro singulorum deleclatior.c varium dabai sapo-
scilicct ad Deum conversus vel niinus iiilclligens rcm. Juxta scnsns enim capaciialcm, seilicct ini.l-
invenit lac, blandam videlicel ac suaveni doctri- ligenliam singulis congruit scrnio Dominicus, et
nam, qua ad bene operaudum nulriatur; invenit diun sit pro uniuscujusque inlellcctu diversus, iu

cl robustiis, id esi, in Dei serviiio cxerciiatus, sc tanien permanel unus. Exteriora igitnr, charis-

sive divina cogniiionc perfetlius instrnciiis, panem simi, vilipcndile, inleriora appelere curate, visibi-

quo reficialur, scilicet nliiora pracepta, quibus ad lia contemniie, invisibilia aniatc, lcrreni principis
serviendum Deo, sludiosius accingaiur. Ibi cogno- curiam uisi magna neccssilate ailirc recusate; ad
scil Dei servus qualilcr a mundi recedal delecia- aHcrni rcgis palatium grcssibus bonorum operuui
lidnibus, ibi dcgustnre iucipil quam dulcis, quam- qiianiocius properate, atque ut ibi eumdem redem-
que suavis est Dominus. Ibi dicil quomodo pra> piorem veslrum in dexiera Palris regnanicm pos-
sens ssculum despiciatur, el quo ordine Deus nc silis videre, cum profundo cordis gemilu iucessan
proximus diligaiur; ibi dcprcliendit asiulias alquc lcr lacrymas fundiie, quod ipse prxstare dignetnr
tenlationes autiqui boslis, et adversus spiritmn qui cum eodein 1'atre, et Spirilu sancto in Trinilatc
conciipisccnlias propria; carnis. Ibi invcnil boua pcrfecla vivit el rcgnal Deus peromnia sascula sjj-
quxfaciat, et mala qux cavcat, qualiter viiiis re- ciiloruin. Anieu.

SERMO UNDECIMUS
DE ACTIBUS ArOSTOLORUM.

Lucas evangelisla et apostolicae conscriplor histo- quod digne reprehendi possct, pnedicavit.Innocen-
ria» , natione Syrus, arte medicus, Graeoo eloquio tcr ccnversalus est inler Judacos, veraciter docuit

erudilus, Pauli aposloli discipulus, ejusquc pere- ad se concurrentes populos. Dene crgo Lucas prius

grinaiioiiis comes individuus, gratia Spirilus san- se facere sermonem dixit de his qus Jesus faeerc
cti coopcranle, a pucriiin fuil easlissimus. ln ini- et docere ccepil ;
quia discipulis suis, quos ad do-
lio nascentis Ecclesise Tbeophilo (38) episcopo cendas universas gentes missurus erat, inio omni-
condiscipulo sao loquilur, dicens : Primum quidem D bus Lcclesiac rectoribus, pcifectionis formaui tr,-
termonem feci de ommbus, o Theophile, qucc ccepit buit. Haec est forma eeclesiaslicse religionis. ut

Jetut "facert, el decere usque in diem, qua prxcipiens quisque praedicalor prius studeat bene vivere ,

apostolit per Spiriium sanctum, quos elegit, nssump- deinde bencdoccre ; ut quos in fidc gencrat verbis,

tus esl (Act. i). Nolandum quia prius dixii : quw nulriat excmplis. Incomparabililer ergo Dei et bo-

ca>pit Jesus facere, dcinde subjiinxii, docece ;

quia minis Filius iu boc mundo vixit, et saluhriier ad so
videlicei ul pcrfectus doctor prius fecit qux postea confluenies popuiorum turbas docuil, ae ccelestis

docuit. Sine ninciila vixit, et sine inendacio dotuit. verbi panc siifficienler rcfecit. Vsque in diem qua
Nulluni in onmi vita sua peccatum fecit, nibil perSpiritum sanclum pra-cipiensaposidis qucs elegil,

(38) Quis hic fuerit Theopbiliis inccrium est , pretum commemorat ut viderc csl apud Maldo-,

sed adlmc incerlins an episcopus ct Lucae condi- naiuin el Calinetiuin ad cap. i Evnng. sccunduiii
scipnlus; quam uliiinam appellalionem nullus inlcr- Liicam.
Patrol. CCIX.
i:o S. MAilTlM LECION. SF.RMONF.S DF. MVF.USIS. 14«

praedicare evangelium nnsui creataras , i"n calum, bines i : t-tili immobili el inconcussa finr.itate so-

uule descender. i, auumplu% eu. Paucos elegit, per lidata, speclai nanfragium Ju l.corum ct lueretico-

•luosmulios acquisiviu Elegii pauperes, per quoa rnni , el proccllas omniiiin qus ; ircninferuntur.

sibi subdidil divileset poieuies; bumiliavil supcr- Q ix, si lundilnr fluclibus, fiangil inmcn ipsa flu-
lios, reprcssil claios. striwi lyrannos, ci su.e Qdei ctus, ncc ab ullis lYangilur. Nec ullis lempeslalibus
jngo subjccit omncs ad xlcrnain viian» prsdesiina- haeresis cedil, nec ulli venlo schismaiis commoia
tos. Iudoeios quippe et limidos elegii.perquos Spi- SUCClinibit. Pertcndil aulcin usquc ad Sidoiiem. id

lituin sanctum, oi prsediclom cst, ad pradicanduni esl usque ad geniiuni populos perveuil. Lc^itur
ilocuit, et ad lolerandas perversoruin perseculioues cii.iin in Evangelio indc assumptos e^se aliqnos

roboravii. Lti<|>ie apostoli Doniini noslriJcju Cliri- aposlolorura , et in ipsis loes Dominum sarpe ilo-

sti liineh.iin, (|iiainlo nec pr.cdicaie, nec exlia li- cni-se. Unde 111 Psalmo dicitur : Principet Jnd.i,
men dorous meiu Judaeorum pedem movere audc- duces eoium; principcs Zulu^on. principes Nepkika*
banl. Et prxdicare, uisi cos divina gratia iliuslrasset, lim (1's.al. lwii). Ac si aperiius dicerel -Primcipe*
quaiiier poleraul , qui litteras elgenlium linguas Juda duces eoruni, id esl, principes Bdei, sancli
ignorabanl ? lu eisdcm quippe tunc aposlolis pri- vidi licet aposloli, erunl duccs eorura qui sunt in
iliva Ecclesia lenera, limida, el iuJicla consiste- jj Ecclesia : Et principes Zubulon, id esl principes
bat, sicul inullo, antca Salomon in Cantico anio- spei ; Et principet Kephthaiim, scili;ei chariiaiis;

ris sub persoua spotisi , videriccl Jcsu Cbrisli ,

qu.c cbariias diciiur dilataiio,quoniam in ckarilaie
pnedixeral. sic quidam corum exlendebanlur, ut eliam pro inl-
Soror, iuquit, noslra paivula esl, et ubera nonna- niicis oraient.

bet (Cant. vnl). (VJ) Sororein C!:rislus Ecclesiam Sequilur : Mauda beus rirtuii tuic : ccnftirri,

vocal ,
qui dc ipsis aposuilisdiccb.il: ln.dniie Deus, hoc qitod operatus es in nubis (Ibiii.). Quasi
\rnlribus meis ul eanl in Galilceam, ibi me videbunl dicerel: ilanda Deusiirinti iitcr, sciiicct ut le be-

y.Maiih. xxun). Sororatilcni parvula Ecclesia erai, ne licanl conversi fiJeles per aposioloa in ecrlesn*.
«*t ubera uon babcbal, quaudo in solis apostolis Ac si dicalur: Deus Pater, manda, id esi coni-
consistebal; quia nec >e ipsam nec alios iacle pra> ineiida, rinulem tunm, sciliccl Verbiim liinni incar-

nicalionis nutrire poterat. QuiJ Pclrus aliis pixJi- natuin, quod esi virlus lua. Unde Paulus: Chrisius,
carei,cuin se discipulum Cbrisii iu nnius ancil- inquil, Dei rirlusest et Dei sapienlia (I Cor. i). Vel

101(40) vocc delestando, jurando , csse negarei? niauda virluti tux benediciioneiii illani, ut pcr vir-
yMuith. xxvi.) Parvula ergo Ecclesia erat, et ubera luicm luain omnis fial benedictio. Vcl manda viriu-
iiou babebal ,
quia pnst Chiisti resurreclioneui iu C icm luam, id est cliariiatcm quam babuisli erga
uiia douio iuciusa, iuter persecutores suos uon dico hooiines, quoniam cum adhuc pcccatores essemus,
pixdicare, sed el videri liniebal. Chrislus pro nobis n:ortuus est. Itcrum dicit: Cca-
ltetum Uei ei Virgiuis Fiiius subjungil, dicens : firina, Deus, hoc quod opcratus es in nobis (Rom. v) ;

Quid fjciemus sorvii nostrte in die quando aito- iJ est gratiam illam quam nobis allribuisli, confir-
uuendu est ? (Cani, vm.) Allucutus csi Clirislus ma ; id est siinul nobis et genlibus lirniam reddc,
tamdciii sororeiu suaiu ,
quando super aposlolos incipiendo a templo tuo quoJ est in Jcrus.ilem ; ibi

Spiritiiin sanctum misit, ct iu inierioribus loquens, cniui vcrbum Uei prius prxJicaluiu est. S. d quia
illos omnes imindi loquelas multiplici distribuiionc excxrati JuJxi illud humiliter suscipere nolucruni,
ilocuil, ct ad loleranda adversa roboravit. rcrfectus pncdicatorcs, scilicet saneli apostuli, conversi suni
<|uippe prxdicalor essc non poteril,qni tuuet prx- ad gentcs. Confirma, inquit, o Deus, quod operaiut
dicare boua qux didicit; sicut ncc indocius, qui es in nubis; nani si confirmaveris, reges, id est

pr.cdicare prxsumil ea, qux ucscit. Roboravil ergo apostoli tui, afferenl ttbi muncra. iNam Pelrus offe-
Dei Filius el docuit discipulossuos, id esl Ecclcsiam ret tibi conversos ex circumcisione, Paulus ex prx-
suam, ui bona audactcr prxdicaiei. el mala paiien- „ puiio, Thomas Indos, Jacobus llispanos, Mnlih.cus
icr toleraret. A.hwpcs, Joannes Asianos, Marcus jEgypiios, ct
Qund bcne Jacob palriarcha prxsignabat, cuin quisquc sunsquibus prxdicabit. |l

Zabulou iiniiiii suiiin benedicens, ligurate Jicebat : . Alitcr : Piincipes Juda duceseorum; principes

Zitbulon in littore maris hubilitbii el in slalione ua- Zabulon, princiyes Scphihalim. Casaiodorus per hxc
tium (Gen. lix). (41) Zabulon, qui inierpreiaiiir noiniiia Lribuum Christum cl apnsiolos ejus indicat.

habitaculuin lorlitudinis, Ecclesiaui siguiflcat for- Augustinus: Forsilan enim ex his tnbubus luerunt
lissiiiiam aJ oniiiem passionis loleranliam. Uxc aposioli, et isli sunl duccseoruni qui in Ecclesiis

habital in liltorc maris, babilal et in staiione na- bencJicunt Dcum. SeJ niagis placel scnsus qui col-
rium : ut crcdenlibus icfugiuin cl pcriclitantibus ligitur ex inieipretaiionc nominum, qux convenit

isleiidat verx Cdci porlum. Ila-c conira omnes lur- Ecclcsix. JuJa cniininlerpreialur confctjio, Zabulon

possitlerel oni nee anle vocem osliarice ancillcr subri-

(39) Crcg. in hiinc loc.
(40) Aptiasime <.i"ig. lib. ivn Mor., num. 48 : s.erct. i

Eccequittu tiiisett ad tentandnm ptrsona rtquititn, 1,41,1 Lsid., Qiiasi. in Gen , cap. 31.
ui uperie ytodereliM (/niiiua cu"i iimom infiriniliu
 ;; ;

Ul SER.MO X!. DL ACTIIil/S .VPOST m

habitaculum(orii!Uilini$, Nephihalim dilatdiio qua: A Ei or/o primaics, apostolos vidcliccl
, el evnngelistas,
principibus Ecclesiic conveniunl. In marlyriis nam- cacterosque novi lesianicnti doctores; Ei pnscem
qne primaesi confessio, pro qua quidquid acciderit, lerram, id csi, lucerabunl ei vastabiinl Assur in
furtiler loleranilum esi. InJe liniiis angusliis, lali- g'adio divini sermoiiis, qui missus e>l in icrrani, ut
ludo sequilur inprxmio; cl csf. Ibi sunt principes dividat duos iu ires. Vasiabunl el lerram Neinrod
Juda, iil cslconfessionis ; principts Zabutoii, id csl iu lanceis ejus, id esi jaculis prxdicaiionis Ciirisli,
fuiiiiudinis; ct principes Neplitlutlim, id esi dilala- qili esl p.ix noslra; El tibcrahit nb Assur, id est a
lionis. Vel it:> ui agatur de tribus virlutibus, quse di.ibolD populuin suum. Nemrod inlerprelalur ty-
s guiiicaniur
:
per bas nominuui inlcrprelaiioiies rniiiius, sivc tcnlatio dcscendens. Isie enim prior
quia confcssio csl in lidc, furtitudo in spe, lalitudo arripuit insuciaiii in pupulis lyraniiidem, ci ipse
in chariiale. Et cst sensus: henedicile Z/eo, \o»dieo, ag-ressus esl adversiis Dcuin impielalis aulili-
potali de fontibus Israel, id est pol.iti dc ducliina care (42) lurrcm,significans illuni qui dixil: Ponnm
aposiolorum, siciil dccel; quia ilii suut principe» srdem mcam ud aquilonem, et ero similis Allissimo
Juda, principes Zabulon, principes Scphllialim, id (Isai. xiv). Ncmrod eliam leniatio desceiidcns in-
eslprincipes lidei.spei, elcharitatis et lii suut duces terpretaiur, ii siguifical illuni qui ui fulgurde.ccelo

coiuni qui suni in Ecclcsiis; ci pcr boc quisque " cecrdli (Luc. x), et quasi venalor
inler beslias scm-
eorum est Benjamin, id esl filius dcxtera:; adoles- per versaiur. Infrucluosa ligna lusirat
ct salius, id
ccnlulus, deposila vetustate malitias ; in ntentts ex- cst bomincs bonis operibus steriles. Sane.ti
auicm
cessu, id esl in ir.enle sursuisi invecia. Ibi Benja- \eteiis et novi tesiamenti doclorcs,
pairiarcha: sci-
inin adolescentutus in mentit cxcessu. Cassiodoius: liiet ct prophetx, nposloli ct cvangelislaj a Deo
Ibi, id csl iiiler Ibnles aqua: viv:c, boc est iuissi, terrani yaslant diaboli argueniis ct leniaiiiis,
inler
aposiolos vel in Ecclesiis est Benjamin, id est apo- et iia liberat Deus populiiin siium de manu Asstir,
stolorum novissiimis. Adelescentutus, id cst novis- cjitstleiii sciiicet diaboli ciipieuiis calearc lcrminos
sime assumpius, qui fuil de tribu Benjainin. tnde Isracl, id est sanclx Ecclesia;. Ei quia idein mali-

dicitur:Benjamin lupus rapax, niane comedet pra>- gnus bostis destruere niliiur Dei fauliliam, a Cliri-
dam, et vcspere dividet spolia (Cen. xux), Dic esl sio el a ministris ejus vulueratur, ei bgaiur sccuu-
|
Paulus, qui mane sua: a?latis sanclos perseculusest, dum Evaugi liuinin domiiin suam.
6ed vespera suaj conversionis ad Deum spolia dia- Iteruin dicil : Et erunl reUqiiia! Jacob in medio
bolo erepta divisil per diversa officia. Auguslinus: populorunt muliorunt quusi ros a Domino, et quasi
Ipse est in menlis excessu, ineule scilieel aiienaia stitta>superherbam, qum non exspectat virum, et non
HMnlknn corporis,
aa_aa«a ... .... A «.l n . f. ' . - _ »
r
*-* i,.- ...... *.'..'.._ f. , .. I •»' » *\ .
..
quando ., / .-,

homiuum . i .
.- ,'

a sensibus ut raptus fuil usque ad prastol.iiur fitios

.

{ilich. v). Quod in tri-

terlium ccelum , vel in mentis paVore. Dominus no- bus pueris bistoiialiler faclinn legimus, boc uni-
sler Jesus Cbristus in litinc munduin veniens, dia- vcrsaliier iu oninibusgeniibiis doclrina apostolorum

boli vires confregit, et discipulos pcr quos Ecclesiam fecit (Ditn. 111). Et quasi sliltir, inquit, super Aei-
juam docuit, de buinili conversaiione elegit. Prius bam, qua; lierba non exspectal viruiu, id cst, II; n
per palriarchas elprnpbetas, ac legis doctores do- exspeclal auxilium liominis, nisisulius Dei : El non
cuit synagogam; ad ultiinum vero sanctos nposto- prars:olatur filios hominum, sed Filium Dei de coelis.
los eorumque successores, deslructo mortis priu- Liheraiis ergo nobis de Assur, id est de potestale
cipe et aiterna pace concessa, docuitsanctam Eccle- diaboli |>er Deum, qui conira eum suscitavil sc-
siam. Unde Michoeas propbeia iniroducil Dominum ptein (45) odo
pastores, palriarcbas videlicel el
el.

loquentem, quasi vere erit pax sancta. Ecclesiie, propbetas, apostulos ct evangelis'tas; lunc reliquia.
et quod facile conicreiur diabolus in adventu Cliri- Jacob, aposioli scilicet et primiiiva Ecclesia, qiia.

sii. Dical ergo omnipotens Deus qui trinus esl in ex Judaeis habiiil nitiuin, erunt in populo quasi
personis, et in deilalc unus ros ad exstinguen Ja ignea diaboli jacula in cordibus

Suscitabimus, inquit, super Assyrium scptcm pa- D ''ominum. Sequitur: Et erunl reliqiiim Jacob iii

Hores, et octo primates. Et pascent terram Assur in genlibus in ntcdio populorum mullorum, quasi lco

gladio, et terram Nemrod in lanceis suis ; el libera- injumentis sylvarum, et quasi catulus lconisin gie-

bitpopulum suitm ab Assur ; et pax erit intcrra cum gibus porcorunt. Quasi dicere; : Forles eru'it apo-

tenerit (hlich. v). Ac si Deus Pater diceict : Ego, et siuli, et inviucibiles in passionibus, quasi eatulus

dileclissiinus Filius meus, mihique coaelcrnus, quem leonis in gregibus porcorum. Chrisius leo et calu»

ante omnia saecula ex uiero ante luciferuni genui lus leonis boc detlit aposlolis, ui sicul leoui non po-
et Spiiitus sanctus nobis consiibslanlialis suscitabi- lest resisti in raptu jiimeniorum \el ovium, sie api -

mus super, id esl contra Assyrium septem paslores, sioli liberali de manu Assyrii, id est d.ab.di, r.i-

omnes scilicel pairiarcbas et propbetas, el sanctos piunl el sepaianl ab inlidelibus jumeuta, id est

veieris lesiamenti in quo Sabbatum ceiebrabatur simplices ut salventnr.

(42) lta lsidor. lib. vn Etyni. cap. A Lupide ad Dominum. Sed videasbac de re dissertalionem C;d-
cap. x Gen. ait : Nemrod fuil auclor, iuceittor el iuclii De lurre Uabelicn.
condilor turris. S. Aug., lib. xvi l)e civ. Bei, cap. i (43) Forte bic legendum : septem pasiores ei octo
Erujebat (Ncmrod) runi snit populis turrim caulru inim/ilesj.
 DE DIYERSIS. •«
S «ARTIM LEGION. SERMOXES dmn ? cognc-
., aiionis l.ella deKrendii, qni possnni
c .„
,
.
,

taviw ibiles
Cbristi m.bies. sar,
^^ q||isc i„ n i ae TriniUUqua- Den.eM. perfccic
q»ia islc ireccnanus
te.tl . '' NoUndum
-
voro cst.
arnm. *"
™r, B ..r«il. eum M.dianiUS U00 nnn rrns in T..u liitcra coniinelur,
quse crucis spe-
l J«*«-
ac tubis superav, snper uensvcrsam lincam idquod
,1 ci lampadibus cii-m teiifi. Cui si

^ ^Gedcon crgo,
jam
conU,.dcro l .e«exerci
ca ,
conlra
l 1S
Mad,.,n,US
n,..U,nd„.e,..ad .
in cruco. c.ninct.

scd ipsa ciux

adderetur, non jam crncis specici,
essct. Quia crgo iste irecen.orun,
ua
qnos flevis gen.l.us a
numcnis in lau littera coulinclur, el pcr lau
litie-
producere.. o.nucs
COnfliclU remov.l. Cl
conspcxil, . be..urum ostendilur, non
u ire r.un, sicut diximus, spccies crucis
,

l a.,tcs m.n.-
rirece.. i'vi-.a.,..,nn,odo.q..,>
l immerilo l.is treceni.s Gcdoonem seqi.eniibus illi

raquas.,auser,,.ren, ,nsit.Cu,. ,s< c,cou Si oui» tult post BU

designa.i siinl, quibus dicilur
;
:

lub.s cl la-
pergit.cosqueuonarims, scd
; ;
Btnire, abneaetunwipsum, et et tollai ermcem suan,,
,,,*.,,,,
' .cnptum
". armavi.. Na.n sic... sequaiurme{NuUh. xvi). Qui sequcnles Clirisium
c .a.npad.i.us

:l acceiJ /«-!»-« *»"-' '"""

•'•""'V' tanto verius crucem lollunt, quaulo
acrius scse d >-
cbaril.lis compas-
iv.ant, el erga proximos snos

»*P C
tei
„,iii
'
.

lamvadcsque appar«cr«nl.
fi

lampadarum coruscalivne
illinc
.
tuhavum W-
;..<• lubarum
f. >»<"

lcmti liostes,
»0-
.
n sione crucianiur.
^
(Eteek. ix),
_
^
gcmcntmm
^ ^^ ^
Dnde pcr Ezech.elem propbei.m
pinnm]Mnm
videlicet et doleniium. V«l

ceru in bis irecentis, qui in tau lilttra coniineniur,

"
pV^aan,cdiuindeduci.ur ? A„.n,ca,c hoc exprin.itur, (,uod fcrrun. bostium crucis ligm
studuit, quod Rcdemplon. nosir.ad- tuperelur. Ducli iUqoe sunl ad fluvium, ut aquas
u bis praptieui
bo.umi..asubGedeoneduc e pu- bibereul, et quicuoque aquas flexis
genibus b.use-
: et:.nc:,radi a
q««
,na dcsignavit? Talia UUc n.m.rum acta sunl, runl, a be.lica expcduione remoii sunl. Aqnis nam-
U.o.uagisusumpngnandi.ranseunltai.toan,- que doeirilia iniclligilur SapL-nlis; sUnluin aulem
non reccdui.l. Qm. recU operalio designatur.
Ls a propl.ctautis tnysterio
ad |.rx-
[Id. siante autcin genu]

unquan, cum lageois «i lampadibus yni crgo diini aquas bibunl, geiu.flexissc pcrliiben-
cniin
arma veniens. arma dcsc- cenamine prohib.li reccsscrunt,
lium veuil? Quis conira tur, et a be.loruin
prorecio
[ridicuU] nobis l,ac sunt qui docirinam cum opcribus reciis non luu-
ruil? Hidiculum hi
non fuisseni. Sed T.CW- fluenia bauriunl, ul ne
lorcni. si terrib.lia liostibus liuni. Qui vero docttii.se
parva esse qus
.IWSUnlc, didicimus, ne qimquam in pravis operibus canuliier inflcctaniur;
ia isu
racu sunt, perpendamus. Gedcon namque
ad pra-
c ^ QMM ^^ c0))|ra |i0Sles fidei ad ptx n \ M
sigual advcnium. de lagenis q.»a
lium vcuiens, Redempioris pergnol. Vadnnl crgo cum tubis ct ;

Kiira..
ToHiie porioi, pincipes, ui diximus, tuil ordo praeliandi. Cedueruni
,.uo scriptum csl: isie,
et inlro.bit rex gton«
deuimim, ,ortw a-temales ; tuliis, intra lagenas missae sunt l..iopadcs,|con-
et
Ucrum Quii «< »U resglon*. Do- ostens* sunt lampadcs, quarum
lraciis vcro lagcnis,
:
,Psal. xx...). lit

(ortis ct potens
Dominus potcns'* bosies fugam dede.unt.
mn us, soUccl, :

solum
coruscante luce, lcrriii

.ncclio (lbid.).
UicRcdcn.ptorcm nostru.n non Designatur itaque in tubis clamor pradkalionum,
nam-
opeic, sed ctiam nominc propl.euvil. Gedeon aposiolo.un, scilicet, evangclistarum,
ct sanctoru.u
Doinii.use...... miraeulorum,
.linierpreiaiur.circuirMi» ntco. mariyrum; in lamp.dibus clarius
omnia circumpleciilur, et vcro fragi.ius corporum. Talcs quippe
uer inaiesiaiis poieniiaiu i„ lagenis
graliam iulra utc.um nosicr Jesus Cl.ristus secum inilitcs ad pral.un,
un.cn pcr d.spcnsationis dux
Quid ergo esl circuiens .» uiero, despecU corporun. salute, l.osles suo*
Vng.nis iei.il. duxit; qui,
Ueus Cl.rislus iutra uierum coruinquc gladios nou »r-
fu.t
lllsi quia om.iipoicns nioiiendo proslen.crci, ,

el exira muudum rcr supcrarcnl. *rmali cniin venc-

per infirmiuiis .ubbUntiaai, scd
r.iis, paliciili..

poleuiiam? Madian interpretatur

Det ;u-
riiiil sub j.idicc suo
ad prxliu.n mailyies iio^lri m-
umulUlis
^
bis, lagenls, el lainpadibus. Tobis sonuernni, .Ihiii
ilicium.
repellendi el destruend, cs- prsdic.nl, lagenas coufregeruiil, dum
solvenda iu
Ulenitu bostes cjus
dc judic.o jud.- gladiis cxponunl,
vitio repellcntis, scd passionibus sua corpora, liosli.ibns
b cni, noii de
HadiauiU) Dei judlcium vo- so.utione.n cor-
cutii furi. ldeo ergo resplenduerunl lampades, eunposi
bosies In fu-
alieni a gratia Kedcmptons jusiam porum, miracnlis eoruscanL Moxque
canuir; quia
in vob.bulo no.ninis gam vcrsi sunt, qui. duni luouuorun. inariyrum
d.mn.tioniS causa.n etia.n
Contra bosics Ged,:on cum trecent.s vms coipora iuiraculis coiuseare conspicinnl, lute \c-
irabunl.
(VJ) treccnario nuiucro confracli sunl, quain in.pngnavcronl. Ceci-
xadit ad prxliu.n. Solel in li.atis
Quid crgo pcr (40) hgcnas rrangcrcniur lageme
plcuitudo pcrrectionis inlell.gi. nerunt ergo tnbis, ul ;

apparuerm»
ireeenari lumerum, uisi pcrfccta cognitio Trl- fra, lae Snnl, ul lampadcs apparcicnl ;

quippe Rcde.uplor no- veriercniur, id e-i

.» in rngam
BiUlU dcsignaiur J tum lns l.osies
lampade*,
deslruil, tuin l.is ad prxdi- pradicaverunl marlyre», donec
eorum corpora u.
sler adversarios fidti

Quccst .nJudic. cap. 6. (46) lbid per ler Juctu.n cciileiiarium.

(W)l-i>! .
,

^45) tdn ,
ceulcnario.
 ;

Ui StllMO XI. DE Al.TlBlS APOST. i.r.

nioi le solverenlur ; corpora corum in niorte soluta \ quippe suo lerra conmiota est, cuni plebs Israeiilica
>unt, ul miraculis coruscarent. Coruscaverunl ini- deJmlxx Bnibus evulsa, colla gentibus subJidit, qux
raculis, iil liostes suos ex divina luce prostcrncreiit. siilnli auctori recusavii. Qux scilicet terra quendaui
Ei iiotamliini, quod steteriini liostes antc lagenas, columnas habuit, quia in sacerdotes et phneipi-s
el fiigrruni anle lampadcs, quia niniirum persecu- legis, doclorcs aiqitePbarisxos, ruiiura ejtis pcr-
lorca sancl:e fidei prxdicaloribus adliuc in corpore tinacix structa surrexit. In ipsis namquc lillcrx
positis reslitenint, post solmionein vcro corporum, xdificium tenuii, et Iranquillilalis sux tempore ia-
apparcniibiis miraculis in fug.im vcrsi snnt, qnia criGciorum carnaliuui, quasi supcrinipositx fabrica-,
pavore contriti [Id. conlerriii] a persccuiione fide- onera porlavit. Scd Iranslaiis montibus columii <:

lium cessavcrunl. Intiiendum cst ctiam quod illic ccncussas sunt, quia subdiictis a Judxa apnslolis,
scriplum csl, quia in dcxlera lubas, illic lagenas uec ipsi vivere in illa permissi suni, qtii ab illa

aulem in sinistra (enuerniit , qnia Cbristi mariyres vilx prxdicalores expuleriint. Dignum quippe erat
j>ro magno lialmerunt prxdicalionis gratiam, cor- ut lerrenam patriamsub3Cli perderent, cujusamo.c
puriun vero ulililaicm pro minimo. Quisquis enim nequaquam suut verili ccelestis pairix milites impu-
plus facii utiiitatem corporis, quam gratiam prx- gnarc. Sed expulsis sanctis doctoribus, Jud.r.i
dicationis, iu sinisira liibam, in dextera vero lage- " fundilus torpuit, et justo judicautis examine.
nam tenet. Si enim piiori loco graiia prxdicationis erroris lenebras oculos mentis clausil. Undc el a I-

attcnditur, et poslcriori uiilitas corporis , cerium Ittic subdilur :

esi qu :
a iu dextris liibx, ct iu sinistris lagenx (e- « Qui pnecipit soii, el non oritur : el siellai claudil

uenlur. Ut ergo snpra dicium esi, Chrisli milites, quasi sub signaculo (Job ix). Atiquamlo namqiiu
apostoli scilicct et marlyres non mala inferendo, in sacro eloquin solis noiiime prxd.cjlurum qualilas
sed patienlcr adversa tolerando, miraculis coru- designalur, sicut pcr Juanneiii dicimr : Facius ett

scando, pcrsecutores Eoclesix vicerunl. sol sicut taccus citicinus (Apoc. vi). iu cxircimi

llo: diviua gratia a Judxa expelli permisil, et ad quippe tempore sol sicul saccus cilicinus osiendiiur,
gciiiiuin populos Iransmigrare fecil, sicul beatus qnia fulgens vila prxdicantiinn, anle reproborum

Jnb inler cxtera niagua et inenarrabilia esse opera oculos, aspera et despecla moustraiiir. Qui stella-

Dei considerans, dicil : Qni irantlulil monles, el ne- rum quoque claritale figuraniur, quia, dum recia

scientnl (Job ix). Gregorius (47) : c In Scriptura prxdicatoribus prxdicanl, lenebras nostrx nootis
sacra inonliiim nomiue prxdicamium alliludo si- illuslrant. Uudc et subtraclis prxdicatoribus, per

gnalur , de quibus per Psalmistam dicilur : Susci- q propbetam diciiui : Vroliibilte sunt tiellaj pluviarum
piant mnnles pncem populo tuo, et colles justiliam (Jer. hi). Ad litlcrain vero siella; pluviarum suut,
{Ptal. lxxi). Electi quippe prxdxalorcs xiernxpa- Oriun, arciurum, et byadas, qnx pluvias gcnerani.
trix non iminerito monies vocantur, quia pro vitx Quia vero per diem sol fulget, slellx obscurilalcm

sux celsitudiue ima lerrartim deserunt, ct coelo pro- noclis iiradiant; plerumque in sacro eloquio diei

pinqui fiunt. Sed uioutes, scilicet prxdicalores Dous appellatione xtcrna palria, noctis autem noniinc
iraustulit, id esl a Judxx obduraiione subtraxit. prxsens vita signatur. Pixdicatores ergo sancli, ct
Unde recte iterum per Psalmistain dicitur : Trans- sol noslris oculis flunt, cum conlcmplalioncui nobis

(eruntur inontes in cor maris (l'sal. xlv). Iii cordc verx lucis apcritint ; cl velut slellx in lenebris lu-

en iii maris nionles translati suut, cuiii prxdicaulcs cent, cum per aclivam vilam proluiuii, nostris nc-

aposloli a Judxx perlidia repulsi, ad intellectum cessilaiibus lerrena dispouuul. Quasi iu die ut sol

geutiiium veneruni. lnde ipsi quoque in suis Aoti- corUscant, cum ad conieuiplandam iuicrnx clarita-

bus dicunl : Vobi* oporiebat primum loqui verbum tispatiiain, meiitis nostrx acicm sublevanl; et

Dei ; ted quia repulislis illud, el indignos vos judi- quasi stellx iu nocle resplendcnt, quia el cum ter-

easlis ccterine viUe, ecce comertimur ad genles (Ael. rena aguul, offensurum nostri operis pedem, exeiu-

xm). Se.dl.anceamdem translationein niontium ipsi D P l0 suse rectitudinis dirigum. Sed quia expulsii
nescierunl, qui in Domini furore subversi sunt. prxdicatoribus, non fuit qui plebi Judaicx in perfi-

Cum enim de suis finibus Hebrxi aposlolos pelle- dix sux nocic remanenli, vcl cluritaiem coniempla-

renl, lucrum se fecisse arbitrali siinl, quod prxdi- lionis osienderei, vel activx viix lumen &perirei

caiionis lumen amiserunl. Exigemibus quippe me- veiilas, qux lianc repulsam deseruit, subtraclu

ritis justa animaihersione percussi, lanlo inlclli- prxdicalionis lumine, merito eam sux pravitaiis

geutix errore cxcati suni, ul quod lucem perde- excxcavit. Rectc crgo dicitur : Qni prcecipil soli, ct

renl, Iioc esse gaudium putarenl. Sed, repulsis non oriiur : et stellas claudit quasi tub signaculo.

aposlolis, per Romanumprotinusprincipem, sciixet Oriri ei quippe solcin uoluit, a qua prxdicantium
Titum Judxa deslruilur, alque in cunclis gentibus animos divenit. El qtiasi sub siguaculo siellas clati-

sparsa dissipalur. Unde et translalis moniibus, re- sit; quia dum prxdicaiores stios persilentium inlra
cte subjungilur : Qui commovet terram de loco suo semetipsos rciinuii, cxcis iuiquorum sensibus coe-
ti columna? eju» conculientur (Job \\j. De Ioco lestc lumcn abscondil. Pensandum vcro est, quia

(47) Lib. !i Slor., cap. 2.

 DE DIVERSIS. 1«
S BARTINI LEGION. SERMOSES
413 l.ella descendil, q.ii posBMrt divina cogno-
s. , s Bci iicei \ calionis
miiiies,
Hos uivini.biles CbrisU
•

secre, „„;
qui c,.;,„,i .1.. Triniiaie quac
Trii.ilale nua? Dcus
Dc.s est, perfeclo
perfeetc

a pos4nlosetm»riyr«,Ged
W .rorUss.
r »v.rorH
sci.inl

sentire. Notandum voro cst,

quia
cle

islc treccnarius
ann.s, sed a-
n Madianius non quse crucis spe-
(Jnd,c. ni.mcms in Tau litlera coniinelur,
superav.
Sset lampadibusac lubis
conlra Madun.us
ci.iii tenel. Cui si supcr uaiisversani linearu idqund
v„)(U).Gedeonergo. cnm jam in cr.icc cininci, adderciur,
non jam trucis specics,
mull.iud.nem ad
,,,'icarcconienderet, el exereitus ciux essei. Quia crgo iste trcceniorum
,
scd i|>sa
omnes quos Beils gen.bus aquas
, ella produccret. numcrus in lau liitera conlinciur, el pcr lau liue-
confliclu reu.ov.l. et
conspexit, a bellorum oslendilur, non
,,,urire r.im, sicul dixin.us, spccics crucis
unlummodo, qui sUntes, mani-
, um ireceuiis viris iinmerito l.is ireceut.s Gedconem sequentibus illi

husaqnas bauseranl. remansU.

Cum l.is Gcueonad Si ouis tutl post m*
designali sunl, quibus diciiur :

eosque non armis. sed wbis. el la- erucem suam, el

pnelium i»er B ii.
vcnne, abnegel temeiipsum, el lolial
amuvii. Nam sicu. scnplum
lan.pa.lii.us xvi). Qi.i seqiicnles Christum
cuis ac sequa lur me(Uallh.
inlra iagenat, «I
esl .(«i.mi tampades miterunt lanto verius cruccni lollunt, q.ianto acrius sese
da-
ei
dextera, tagenas in siniara tennerunt,
Jas tn n.ant, et crga proximos suos chariialis co.npas-
concmerunl /u
,uper Iwsles suos eominus
lemenies
^ ^^ crueialiuir . u, )(] e pC r Ezcchielem propl.cia.n

Hs, tampadesque apparuerunl.

,,{,«, i«i« e
El hme tubarum »o-

u»»«d«r«m coruscatime temtt

hosut,
^^
.licilur
_
: ^^
stgnatau super rirorum }^ orU m
(ron(cf [Id. rirorum]*orum
(up(r frontes
(Ktecn. ix), gementiuin videlicet ei doleniiuin.
Vel
^
r^«r«.«»«.Quidhocesl,quodUlebellum
B * cciie in liis Irecenlis, qui in lau liltcra coniinenlur,
J '

T propl.eiam ad
.

quod Redemploris i.os.nad-

An md.care
<„,i.„.;nir? A»
mcdium dcducitur?
.: indicaie
hoc expriii.ii.ir, (,uod fcrrum hostiuin crucis ligno
aquas
nobis propheia studuil, superelur. Ducli iuqne sunt ad fluvium, ut
illa sub Gedeo.ie
duce pu-
vcntu... contra diabolum bibercui, et quicunque aquas flexis genibus bause-
nimirum acta sunt, quas Aquis nam-
gna dcsig.iuvit? Talia illic ruul, a bellica expediiiouc remoli sunl.
pugnandi transeun. tanto ain- slantuin auiem
quan.o magis usuu. que docirina' iiiielligiiur sapicntix ;

plius a prophetantis
myster.o non reeeduut. U
^^ ^^ auicm 6e||u roaa opcr lio designatur.

^
,
^
pra>
cnitn unquain cuni lagenis
et laujpadibus ad ^. ^^ ^^ hl{)UUl< g eri „n e xissc pcrbiben-

lium veuil? Quis co.ura arma

Hidiculuni
veuiens, arn.a

[r.dicul..| nobis baee

tlese-

profeclO
^^ ^ bellorum ceriamine prohibiti reccsscrunt,
cum pc ri |jus rectis non hau-
i-uit? | M sunl qui docuiuaill
uon fuissent. Sed v.cto-
lorcni.si lerribiiia hoslibiis
didicinuis, nc parva essc
quoe
^^ ^. ^^ docirina fluenla hauriunl, ul ne-
eribus carnaliler inflcc.aiUur;
iiu isla attesianic,

racta sunt, perpendau.us.

li.un
Gedeon namqne
vcuiens, Dedeinpio,,is
ad pra-
siauat advcniu.n, de
c ^
qaaqua|I1 jn pravis

perguni. Vaduul
0l)

comra hosles
crgo cum tubis et
f.dei ad
lagenis
pi-elium

;
q»ia
vestras,
Tollite portas, prineipes, prxliandi. Ceciucruiu
,luo scriptum est: is.e, ul diximus, fuit ordo
a-ltrnales : et inlroibil rex olona con-
et elevamini, porta lubis, intia lagenas missse sunl l.unpadcs, |

r«xoUri«? Do-
iPsal. xxi..). lii ilerum fimi «'
!•» quar.im
Iraciis vero lagcnis, ostensa: sunt lampades,
:

Dommus potens .«
mina,, BCUicet, (ortisel potens : coruscanie luce, tcniii hos.es fugam
deden.nt.
noslru.n lion soUim
pralio (lbid.). UicRedcn.plorcm Designalur ilaque in tubis clamor prasdicalionum,
propheiavit. Gedeoi. na.n- evangclistarum, ct sanctorum
opere, sed ctia.u no.ninc sposlolornm scilicet,

,ueinurpreiainr,rir«iie»«in uiero.
Domiuusewm
martyrum; in lampadibus ilaritas miraeulorum,
circumplectitur, et
per u.ajestaiis potentiam omnia in l:\geuis vero fragililas
corpoiuui. Talcs quippe
graliam iulra ute.u.i.
un.cn pcr d.spcnsalionis dux noster Jesus Chrislus seciim milites ad pnelium
Quid e.go esl circuiens in utero,
Virginis venit. duxit; qui, despccta corporuin salutc, hosles suos
uisi quia onu.ipotens
Deus Cl.rislus iutra u.erun. luit moricndo piosternc.cnl , eorumqiM gladios non ar-
inlirn.i.alis SubbUWiaai, cl
cxlra inunduu. pcr snpcrarcnt. Arniaii cuini veuc-
per mis, scd paiic.iti.i

poleutiaui? Madian inierprclaiur Df.

/u- lu-
divinitalis ritnt sub j.idicc suo ad pralium inarty.es iio.-ln

diciam. bis, lagcnis, el b.mpadibus. Tubis sonueruul, .Imiii

destruend. cs- dum solvcnda

tlciiiui hosles cjus rcpellcndi et pra:.licaiil, lagcnas coulicgcrunl, iu

repellcnlis, scd de judicio judi- passionibus sua corpora, boslilibus gladiisexponunl,

senl, non de vitio
Dci judiciuin vu- respknduerunl lampades, eumposi solutionem cor-
cautis furl. ldeo ergo Madiauita;
alieni a gralia Kedcn°ploris JUSUUl porum, miraculis coruscant. Moxque hos.es in fu-
cantur; quia
causain eiiam in vobabulo noinin.s gam vcrsi sunl, quin diim luertuorum inariyrum
dannationis
tral.unt. Contra bostcs Gedcon
cum treceulis viris
eorpora n.iraculis co.useare conspicinnl, luce
vc-
treccnario nuniero Ceci-
ritalis cenfraeli sunl, qnam
xadil ad prxlium. Solet in (15) in.pngnavcrunt.

plcuitudo pcrfeclionis inlcll.gi. Quid crgo pcr (40) nerunt ergo tubis, ulbge.ue frangcrcuiur ; lagenui
numerura, uisi pcrfecta cognitio Tri-
trecenarium frada: snt.i, ui lampades appareicnl; apparueru:..
uitaiis designatur? Cum his quippc lWdemptor uo- lampadcs, ul ii. fugam hosics verterentur, id e»",

cuiii his ad pr*di- pradicaverunl inailvtcs, donec eorum corpora lu

slcr advcrsarios ftdci dcslruit.

(4*)l.-id..Q««i inJuiie. cap. 8. (46) Ibid ,

pcr ter Juclum cenlei.ariun».
(15) Edu., cenlenario.
 : ;

145 SrJUMO XI. DE Al.TIDliS APOST. i;r>

inoile solverenlur ; corpora torum in morte solnla \ quippc suo lerra coimnota est, ctimplebs Isiaciilica
>unt, ut miracnlis coniscarenl. Coruscaverunt nii- deJtidaRx liiiilius cvulsa, colla geniibus subJidil, qnx
raculis, ni liosies suos ex divina luce prosicrncrenl. siilnli aticlori recusavit. Qux scilicel terra quondam
Ei notaniliim, quod sieleriiul lioslcs anlc lagenas, columnas liabuil, quia in saccrdolcs et principrs
rl fiigeruiil anle lampadcs, quia niniirum persecu- legis, doclorcs aiquePbarisxos, ruiiura ejus pci-
torea sanclx fidei prxdicaloribtis adliuc in corpore tinacix slructa surrex.it. In ipsis namquc litlonc
posilis reslileriint, post soliilioncm vcro corporum, xdificium tenuil, et tranquillitatis sux tempore ia-
npparcniibns miraculis in fugam vcrsi sunt, quia CriGciornm carnalium, quasi supcriniposilx fabric.r,
pavore conlriti [Id. conterriii] a perscctnione fide- onera porlavil. Scd translaiis monlibus coluniua:
liiim cessavcruiii. Intiiendiim cst ctiam quod illic ccncussx sunt, quia subduciis a Judxa apnslolis,
Ecriptinn cst, quia in dextera lubas, illic lagcnas nec ipsi vivcre in illa permissi sunl, qui ab illa

aiiiem in sinistra lentieriiui ,

quia Cliristi mariyres vitx prxdicalores cxpuleruut. Dignum quippe erat
pro magno liabuerunt prxdicaiionis gratiam, cor- ut lerrcnam palriainsubacii perderent, cujusamo.c
poriun vero iitililalcui pro minimo. Quisquis cnim ncquaquam suiit veriti ccelesiis pairix milites impu-
plus facii uiilitalem corporis, quam graliam prx- gnare. Sed expulsis sanclis docloribus, Judxa
dicationis, in sinisira llibam, in dcxicra vcro lage- " fundilus torpuii, et juslo judicanlis examine, iu

nam lcnet. Si eniin piioriloco gralia prxdicationis crroris lenebras oculos tuenlis clausil. Undc el ad-

allcndilur, el posieriori uiiliias corporis , cerlum liuc subditur

cst qu ;
a in dexiris (ulix, cl in sinistris lagense le- « Qui prwcipit soli, el non orilur : et sicllat claudil
nciiitir. Ut ergo supra dictiim est, Cbristi mililcs, quasi tub signaculo (Job u). Alii|tiainlo nainqiii:

apostoli scilicel et marlyres non mala inferendo, in sacro eloquio solis nomine prtcd.caloruin qualilus
sed patienlcr adversa loleraudo, miraculis coru- designatur, sicui pcr Joanneiii dicimr : Faetut at
scando, pcrsccutores Ecclesix vicerunt. tol sicnl taccus cilicinus (Apoc. vi). lu cxtrcmo
IIgs diviua graiia a Judxa expelli permisit, et ad quippe teinpore solsiculsacciis cilicinus osteudilur,
gcniiiiiii populos tiansniigrare fecit, sicul beattis quia fulgens viia prxdicantium, anlc reproboruui
Job intcr cxlcra niagna el inenarrabilia cssc opera oculos, aspcra el despecia niousiratur. Qui stella-

Dei considerans, dicit : Qui irumlulit montes, et ne- riini quoquc clariiatc liguraniur, quia, dum recta

tcierunt (Job ix). Gregorius (47) : « Iu Scriptura prxdicatoribus prxdicanl, lenebras nosirx nootis
sacra inoiiiiuin nomine prxdicamium aliiludo si- illusiranl. Unde ei sublractis prxdicaloribus, pcr

gnatnr , de quibns per 1'salmisiam dicilur : Susci- q proplietam dichui : 1'roliibitw sunt ttellw pluviarum
piant mimles pacem populo tuo, et colles justitiam [Jer. ni). Ad lilleram vero siella; pluviarum sunt,

{Ptal. lxxi). Elecii quippe prxdic.aiores xicrnx pa- Orion, arcturum, et liyadas, qnx pluvias gcnerani.
irix noii imnieriio monles vocantur, quia pro vilx Quia vero per dieni sol iulgct, stellx obscurilatcm

sux celsiludine ima leirarum dcserunt, cl ccelo pro- noclis irradiatil; plerunujue in sacro cloquio diei

pinqui fiunl. Sed niontes, scilicet prxdicatoresDctis .ippeltatione xlerna patria, noctis auiciu nouiinc
trausiulii, id esl a Judxx obduraiione subtr.ixit. jirxsens vita signatur, Pixdicaiores ergo sancti, ct
Unde reclc ilerum per Psalmistam dicitur : Trans- sol nosliis oculis liunl, cum coiHemplalioncni nobis
(erunlur monles in cor maris (l'sal. xlv). Iii corde verx lucis aperiunt ; cl velut stcllx in tcnebris lu-

en ui maris moiiics translati suut, cum prxdicauics cent, cum per aciivam vilam proluiuri, uoslris nc-

apostoli a Judxx perlidia repulsi, ad intelleclum cessitaiibus lcrrena dispouuni. Quasi in die ut sol

geniiliuni veiieruni. lnde ipsi quoque in suis Acli- cortlscanl, cnni ad coiileinplaiidaui iulcrnx clarila-

lius dicuut : Vobit oporlebat primum loqui verbum tis/patiiam, iiieulis nostrx acicm sublevanl; et

Dei ; ted quia reputislis illud, et indignos vos judi- quasi slellx iu nocte resplendcnt, quia et cum ter-

eastit tTternw vitce, ecce convertimur ad genles (Act. rena agunl, offensuruni nostri operis pedcm, excm-

xiti). Se.dlianceamdem translaiione.nnionlium ipsi D plo sux rcciiludinis dirigimi. Sed quia expulsis
nescierunl, qui in Domini furore subversi sunt. prxdicaloribus, non fuil qui plebi Judaicx in perfi-

Cum enim de suis fiuibus Hebrxi apostolos pelle- dix sux nocte remanenti, vel claritaicm contempla-

reni, lucruni se fecisse arbiirati siinl, quod prxdi- lionis oslenderel, vel aciivx viix luiiien sperirel

caiionis lumen amiscrunl. Exigenlibus quippc me- veiilas, qux liauc rcpulsam deseruit, sublraclu

riiis jttsia animadversione percussi, (anio iniclli- prxdicationis Iiimiue, meiito cam sux pravilatis

genlix errore cxcali sunt, ul quod Iticeni perde- excxcavit. Ilecic ergo dicilur : Qui prwcipit soli, ct

rent, hoc esse gaudium puiarent. Sed, repulsis uon orilur : ci slcllas claudit quasi sub tignaculo.

aposlolis, per Komamuii prolimis pnncipeni, scilicet Oriri ci quippe solcm noluit, a qua prxdicanlium
Tilum Judxa desiruilur, alque in cunctis geir.ilnis animos diverlil. El quasi sub siguaculo stellas clau-
sparsa dissipalur. Unde ettranslalis montibus, re- sil; qtiia dum prxdicalores suos persilentium inir.i

cie subjungilur : Qui commovet terram de loco suo semeiipsos rclinuil, cxcis iniquorum scnsibiis co3-
tt columnw ejut conculienlur (Job ix). De loco lestc lunien abscondil. Pcnsaudum vcro esi, qnia

(47) Lib. u Mor., cap. 2.

 , ,

Ul S. MAiUIM LI.CION. SEll.MONES DE HiYF.flSIS. tiS

Ucirco Miqiikl sub sgillo claudimus, ul lioc > um a Spirilus poma decerpat. Anle nativiiatem Clirisii

lempus inufi rnrrii, a.i medium ileduca ••. Es sarro t iiis ucnc orbis plenns cral saiiguine , Roma
aiiesi ni « etoqnio didicimug, quod Judx.i , quae eiiam in cirilibiu bcilis Poslquam
dilacerabatur.

iiiiiic deseritor, ad siuum fidei in fine colligelnr. rero ad Cbrisli pr;crcptuin gingulare imperium

Ilinc iiamque ficr Isaiam dicilnr : Si fneril iiiiiiieriis Roma aorlita est , aposlolorum iiineri prxvius fa-

filiorum hrncl quaii <irciin intiris, rtliquitt talvct ctus cst orliis , cl eisilcm aposiolis aperlae suiit

fien' (Itni. \). Ilm. l'.>iilus ait : Onnec pleuiludo ,jen- portaa nrbium, atque ad prsedicationem uniua Dci
lium inlrartt,tt omnil hrnel snlvut ftercUUnm.it).
sic siiigularc imperium coiislilulum esi. Oiiinipotens

(lui igiinr praed ciiores uc> nunc Judajae o uiN bub- Deus per dileciissimuin Filium suiiin, uiissis per
i

irahii l scd posiinudom o-i ndit, quasi gub signaculo Hiiiversum mumliim aposioiis , ouincs genles ad

.>-i llas tlaudii. ut absconsi prius ct [>f>i coniseaiiii- cognitionem et ehariiatem suam misericorditer
J.us aslrorum spirilualiuin radiis, iioclcni su.T pcrfl •
vocavit, sicul ipsc pcr Zaciiariam prophclam
«liae cl niinc repulsa non videai, ct timc illuminata praedisit,

dcnreliendai. Uinc csi, quod duo eximii pnedicalo- Sihilabo, inquit, eit el congrtgabo illos ego qui

rcs dilata moile sublracli sunl, ul ad pradicalionis redemi eot, el mulliplicabo illos, sicul anle fueranl

usnm in finc rcvoceniur : bi suni ilua: oliva1 , el duo p, mulliplicati. Et tcminnbo «os in populis , et dt
candfllabra in conspectu Doniini tcrr.i 1 sianies [Apoe, louge recordabunlur mti; el viienl^cum filiit, tt

xi), quortim unuui in Evangelio pcr Bcmctipgam rcveitenlur. El rcducnm eot de lerra .iigunti, tl dt
Veritas pollicclur, diccns : Elias reniurits ttl, et retti» Ansijriis eongregabo illot, e.i ad lerrum Qalaad ti

luel oiiiuia (tVatlli. svil). Quasi crgo sub sigtiaculo Libnni adducnm eat , el non inrrnittiir eit locus

slell.c clausse sunl ;qui et nuiic occullanliir ne ap- (J.acli. x). Allegorice: His qui eaptivi crant in pcc-
paroanl, el post, ul prodesse valeant, appaicbuul. catis, sigBiflcat Doiniiins pcr snam clcmcnliam, ut

Scd lamen jilebs Israelitica, qua; ubertiin in finc congrcgenlur ad euin sicul ad Itedcmpiioncm
colligelur, in ipgissanclai Ecclesix exordiis ci ude- di.ens : Tollite jiigum meum tuper vot , elc.

li'.er obdiiralur; nam pr.olicalores verilalis renuit, (Matth., xi). Ilos sanclos, vidclicel aposiolos,
verlia adjulorii spcrnit. Ouol tamcn mir.i aunoris mulliplicai, non carnali sed spiriiuali beneilictionc.
iiispcnsa ione agitur, utnimirum praulicantium IIi sciiiin.inlur in populis , qilibus dicitur : Enntet
gloria, qua: recepia iu uuo populo l.iicn: poterat, ilorete omnes gcnlcs : baptizantes eot in nomint
iu ciinclis gcntilms repnlsa dil.iictur. i Palris, el 1'ilii, et Spirilus tancti ( Hatlh., xxvnt).
Dodrina wgo EvaugrUI per aposlolos in univcr- Pcr illos Cbrisli discipulos in cuneiis seminatos

sas genics cvivi.1 j ei sicul bonum senien , univcr- C gcnlibus, populi longe per idoloiainam posiii re-
sum orbem iiuplevit : Sicut miilto antea Micbxas cnrdabunlur Domini, in cujus conspcctn adorabont
proplieta prgsdixil : De Sion, inquil, exibit lex , ei niiiverssc faiiiili.-c gentiimi. El firrnl cnm filiis
verbum Damini dc Jerusalcin (Mich. iv). Sion spe- mit, quos videliccl Uomino acquisicrunl pnrdi-
rulatlo inlerprelalur. Sancta Ecclesia Sion dicilur, cando; ei rerericniur, ul prius mortui in iuGdeli-
cii qiitni coelesiia conlempl.indo , bona eperando, taie , vivant spiiitualitcr. Ili sunt filii ,
quilius

adversa' viiando, inilesiiiculer coiieslis regni in- Paulus lac miuislrabai. Sequi tur : £i reducam eot
troiium spcrule.tnr. Dical ergo liic gancliis pro- de lerra Aigijpli , et de Assijriis ; dc lerra viileliccl

pliela : De Sion, id cst ile Ecclcsia primiiiva in ctii imperabal rcx Pliarao ,
qui diccliai : mca sstnl

i|i;a docior cst et pontifcx iiic Dci ci Virginis fltimina, et ego feci ea (Eiech., xxtx); el cui lerre

Eilius, cxibil lex spiritualis pf r aposlulos ad genies : dmninabalur rcx Assyiins, scilicct m.ignus sensus
t'.l xcrbuin Domini de Jerusakm, id esl scnno prx"- id esl diabolus supcrbus.qui se dicit magnum,
ibcaiionis per universum niundum. IJntle dicitur i qui cti.im argiicns vcl ronvincens inlcrpre-

/« omnem lerram exivit soiius corum et in fuies latnr; lii t.iles ducunlur in tcrram Galaad,
cirbit ttrra: rerba eorum (Vtul. xvm). Seqiiilur .
(, id
csl dc lerrcnalilins ad spirilualia. Gataad
K"l coinidrii/ gladios suos in vomeres , el hastns cniin testimoninm transmigrationis intcrprciatur.
snns in lujones (Micli. iv). Allcgoricc pcr lidcm Diicmilur ciiam fideles per apostolos ad Libanum,
Cbristi ira effrenala ct convicia deponunlur, ut id csi ad dealbalionetn , ut dc lenebris inmvii

ponai quisque manum suam a>l aratrum , apostolis Iiiijiis cducli, dcalbcnlur ; ct lunc non inveniciur
monenlibus, ne respiciat posi icrgun>, ut con- locus in illis, quia non constringcntur •ngDStUc
Iractis jacnlis persecutionum ct conliimeiiarum lerrac, scd latitudine caili peifrucnliir. I'cr ipsos

inciai Cliristus spirituale frumciuuin pei' :ingolos. ciiain apostolos oordibus fhlclinm magnsm Deus
Nemo intciulii subvertere auditores , nec prohiberc sn.c ucnignilalis dnlcedinem infudit, sieni Jocl

prxdicatorcs , scilicci apostolos , quia lempus propbeta exsultans, ac flguralfl loquens prsedisit. ,

plauiaiidi est, Iterum subjungit diccns : Non su- Etil, impiil, i'i die illn : »/i(/nfcti«l tnonlet dul-
mel gcns adversui gentcm glaitium : uec discenl ullra cedintm, et collct flucnl lactt ; el ptr omnet rivot

bclligerare. Sedebil lir snii vitc, II t pieni.il viuiim Jnttir ibuiil aquiv (Jcel., 111). fosl rcsiirreclionem
spiritualls intelligenlise, qm»l ia:tiiicat cor hominis; aiquc ascenslonem Doraini a>l cnclos , montea , ld

(i snb ficu, ui diiia fdulcia, «/ i» (.'/>. V, sancli >s.t aposloli , et posl eos Ecclesia doilorcs cclsi
 , :

«49 SKUMO X!. DE ,V( flDI S APOST i.m>

incnit: atiuiiiljLmiii suaviiaie.eidulccdine sapienti.i- A xlorum (Hath. viii). ll.e aqnxucc aeslale prnspc-
et Jivini eloquii ; et still.ibunt ex cis spiritualcs riiati-, nci; biemc pcrsccnlionis ccssabunl. Sequiliir
gralix ; et colles , id cst non habenieni lantnm F.l erit Uominut rer tuper omnem teiram. Ac si

intelligeniix pleniludinem , emiltent lac qno nu- , dicatur : cmn lales aqux ulrumque marc fueiint
irilur infaritia Ecclesix. Et pcr omnes rivot Juda: ,
ingressx, ei amaras aqnas dulci flumine miligavc
id esl sujicr crcdenles fiiios Ecc!osi;c , abiindabunl rint, Dominus, scilicel Cliristus, crit rex super
aqnac, apnstoloruin scilicel et evangclislarum pr.t:- oinnein lerram. Tunc rcx ille (brlissunus coguo-
<1icaiiones, et charismalum dona, quia nihil in eis scelur, tle quodiclum est Domine Dom>nut notter,
:

iridiim erit. Scquilur : F.l foiis de domo Domiai quam admirabtle est nomen tuum in univerta lerra !
eqrcdietur, el irrigabil lorrentem spinarum. De dnnio (I'sal. VIII.)

[tominij inquit, id est de priruiliva Ecclesia egrc-

Iieruin subjungit dicens IndieUla erit Domi-
:

diciur fons baptismalif, et doclrinx spirilualis,

nus unus, el nomen ejut unum, et revertetur omnit
qui irrigat corda geniiliiun , qux spinis vitioruro,
lerra usque ad desert.nn, de colle Adremon nd au-
el aculeis ma'aruin co.^i lalionur:) pungcbanlur, ut
llrum, el Jerusalem eialltibitur (48), et uiltabitabit
ilii orianlur fl;ires virtutum, ubi prius oriebantur
p in loco suo, id est in loco pristino xdificabitur. a
puncliones vilioroin. Tunc for.s isie de doino Do-
pona videlicel lienjaiinn utgue ad locum porlie
mini esl egressus, quando discipulis suis ait Do
prioris, el usque ad portani ungutorum ; ct a turre
niiniis : Jie docete omr.es gen:es, baplixanlet eos
,
Uunnnaei , u que ad torcularia regit. El habitabunt
in nnmine Pa:ris, »t Fi>ii, el S,irittit sancli. UonlCS
in ea, et anatkema non eril ampliut. Ciini Dominus
ciiam lunc ct colles dulcedinem , id est mcl sa-
Jesus Cbrislus rex fueiit super oinnern lerram,
pieniix el spirilualis inlelligeniix, et colles lac,
luuc erit iintis Dcmiiius de quo scribilur : Scitou
id esl rioctrinam, qua paivuli Ecclesix in Dei
quoniam Dominus ipse ett Deus ; ipse [ecil nos, et
togniiior.e, nutriuniur, stillarunt; quando sanrli
non ipsi nos (Psal. lxiix). Et erit unum nomen
aposioli eorumque suecessores verbis et exemplis,
Domiui, prava religione idolorum calcata. Turn:
nc verissimis Evangelioruin aiqus E; islolarum
rcvertelur omnis terra iu qua babitaverunt Jutlxi
Rcriptis, universam Ecclesiam irrigarunl. Uuic
usquc ad deseritun, id esl usque ad populum geu
sitinle est, qwod Zacharias prophcu , tempns re-
lium ;
qui prius deserlus, quia sine noiitia legis, cl
surrcctionis et ascf;isionis Clirisii in spiritu prx-
de colle ad Adremon, id esl ad excclsnm , quia de
vi.lens, gralulauler .liceliat :

lerra el de deserlo ad colles, et de collibus usque

/n die iita exibuul aqna: viv c de Jernsalem : me- (J
ad monlana consurgemus; et imle usque ad au-
itium earum ad mnrc occidentale [oriettlale], et me-
slrum plena*. lucis , et sic consccndendo exalta-
ilium earum ad mare novistimum, inoeslale et hieme
bitur Lcclesia , ei habitabil in loco de quo scriptum
(Zttclt. nv). Ae si aperiius de primo adventu.
est : In loco pascua; ibi me cotlocarit (Ptat. xxn).
Chrisli ejusque Ecclesix dicerel : Erit in die itla
Et a poria Benjamin, incipiendo a virtute quani
qux soli Deo est nola, exibunt aqum vivm de Jeru-
dextera significal, perveuiel ad portam priorem ,
salem. Aqnx itlco vivx dicunlur, quia per Clirisli
ut per eam ingrcdiaiur aj cxteras. Post occurril
graliaiu vitam Iribuunl. Quasi enim una dies est et
porta angulorum, ubi est l.ipis angul.nis, sciKrel
iininn lenipus a primo advenlu Cbristi , usque ad
Cbrislus, qui conjungil duos parictcs in uiium.
secunJuin. Hedntm, inquit , earum ad mare occi-
Postoccurrit luiris Ilananael, qui gralissimiis Dsi
dcmale [grifiiintVj, quod mortuuin dicilur ; eo quod
auiuiantia occidal , vel quod in ejus aquis nihil
dicitur. Dc hac turre dicil DaviJ ad Deum : Factut

possit vivere. medium earum ad mire novissi-

Et
es spes mea ; lurris forlitudinit a facie inimici
(Psal. lx). Qua turre nibil esl grntius bomini dc
maiN quoil vocalor magnnm. Vel per dtio mai ia ,
,

allegorice tluo intelligunlur Teslamenla qux nisi laboribus ntuuJi aj Deum suspiranli. Imle veuilur
,

fiumine spiritualis iutelligenlix fuerinl dulcorata,

D ad torculaiia regis , ul iinitatores passionis Clirisli

non vivifieanle, aniara bibant vinum quoJ Ixlifical cor boiuinis, inlroducli
liltera occidenle el spiritu
aqux, in cellam vinariam Dei, in qua cst vinum evangc-
suul. ln attale, ait, et kieme, ac si tliccret :

qux de Jerusalem, id esl de Ecclesia egredieolur, licx prxdicationis; et qui hujusmodi lorcularibns
inebriantur, habitabunl in ccelesti Jciusalem , in
nec calore skcabunlor, ncc hienie consiriiigenlur.
qua non erit analliema, iJ est maledictio et sepa-
Aqux qux de Jerusalern, id st de Ecciesia exeunl,
rloctiina esi Salvatoris, id est bapifcmus quarum ratio a Deo, sed sicnra quies confiileutibus in Deo.
;

una pars vadit ad mare occidentale [orienlale], iJ Ut ergo snpradiclum est, aqux viva; tle Jerusalem

esl ad populum circumcisionls, qui in apostolis el egressx sunt ,

quia sancli apostoli nniversum
pcr aposiolos cleclus est ; et pars ad niare no\is- mundum evangdicai prxdicaiianis daetiina irr"-

simnm, quia ab oriente et occidente lenienl qui garunt.

recumbent cum Abrahnm, lsaac el Jacob in regao (*9) IIos nimirum Christi apo>tolos Jacub palri»

(48) Heciius ridelur legendnm jnxla Vulgalam : 6i(ur,elr.

d-r colte Rtmmon nd autlrum Jerusalem el exalta- ,
[iO; IsiJ. ,
Quasl. in C<n.,'tap. 5L
 ,

151 S. MARTINI LEi.lON. SERMONES DE DIYERSIS. I5J

areha prxsignabal, cum Neplilhaliin filium siiiim A boiiorum necpni sxvicns inunJi liujus nmaritudo
beuedicens, illum figurate cervuin inissiiin vocah.u. signalur. Dc quo pcr 1'salmislam dicilur : Congre-
Igilur Ncphihalim quod inlerprelalur -'i/uiacio, apo- yans sicul in utre oquas maris [Psal. xxxn). Aquas
slolos el prxdicaloies cxleros siguificai ,
quoriim enim maris quasi in utre Domiuus congregat, ciiin
iloclrina iu longiludinc lolius inuiidi ilill'i-a cst. Ex miro modcraminc cuncla disponcns, in suis clausa
U.ic eniin tribu fucruut apostoli, qui suiil principes cordibus carn.ilium minas freual. Supcr Ouctuscrgo
Kcclesiarum ei duccs. Nam ci quod in Psalmo le- niaiis Dominus gradilur, quia cum sc proccllx
piiiir, priucipes videlicel Zabulon. principes'Neph- pcrsccutionis crigitnt, miraculorum cjus obslupcfe-
ihaiiin, sine dubio ad aj.oslolorum pcrsonam re- ctione franguntur. Qui euiui tumores bumanx ve-
Icilur (Psal. lwii). Ipsi suul lilii excussorum , id sanix mitigat, quasi creclus in lumiilo uiidam cal-
est proplieiarum ,
qui in manu omnipotcntis Dei cat. Nam cum morem suum gcutilitas destrni nova
positi, tanquam sagiltx cxcussx pervencrunl usque convcrsatione conspiccrct, ctim miindi hujus diviics
a.l lincs lerrx. Unde et bene hic Nepluhalim cervus elaiioni sux conlraire facla paupcrum viilercnl,

missus scribilur, quia iiiniirum apostoli sive «um sapientes sxculi adversarii sibi iinpcritorum
prxdkatores cxteri vcloci sallti exsilienlcs in verba pcnsarcnl, in perscculionis proiinus tcmpe-
morem cervorum , transcendunl implicanienia statr- iiiniuerunt. Sed qui verborum adrcrsilaic
sxculi hujns. Sicque cxcelsa ac sublimia medilau- coinmoti, ad persecuiionis proccllas insiliiinl, si-

lur eloquia pulcbritudiiiis, id est prxdicanl ciinctis gnoriim, ut diximus, jJmiralione lcmpcraiiiur. Tot

«enlibus gratiam Dci Salvaloris. Deus igilur pcr ergo iu bis Quctibus Domiuus gressus posuit, quol
univcrsum mundum sanctos aposlolos dilalavit, superbis perseculoribus miracula ostendit. Undc
quia pcr eos cuuctis genlibus nomcn suum niani- benc rursum per Psalmistam dicilur : Mirabilee

festavit, sicut bcatus Job prxdixii , inler nmlia elatiunes maris , mirabitis in altis Dontinus (Psal.
qux de Dci omnipoieniia locutus cst. Ait cnim : icii). Quia cum contra elccioruni vitaia a I pcr-
Qui cxlendil ccelos solus, et gradilur super fluetus secutionis undas muiidus se mirabiliier exlulit

maris (Job ix). Gregorius (50) : i Qiiid naniquc einii supcrnorum condilor sublevata virlute prxdi-

ccelorum nomiuc, nisi sauclorum apostolorum, cae- canliuni mirabilius stravii. Ministros euim suos
terorumquc prxdicatorum cccleslis via signalur. oslcndit posse per miracula, quod potesiatcs lerre-

De qnihus per Psalmislaui dicitur : Cceli enarranl ux tiimueruiil per iram.

gloriam Dei , et operu manuum ejus annuntiant fir- Qtiod benc eiiam pcr J.Temiam Dominus exle-
mnmentnm (Psal. xviii). Ipsi igitur ceeli ipsi sol riora narrans. inletiora denunliaiis, dicit : Posui
,
r
esse mcniorantiir. Cccli videlicet, quia interceden arenam terminum mari ,
pra-ceptum sempiltrnum ,

do proteguni; sol aulcm, quia prxdicaiido vim lu- quod non pralenVit ; el commovebuntur, el non po-
minis osiendunt. Coeli crgo exlensi suut; quia, cum lerunt ; ct inlumescent fluctus ejus, el non transivunl
Judxa ad vim perseculionis infremuit, aposlolorum illud (Jer. v). Arenam quippe Doiiiiiius mari ter«
vilam Doininus in cunclarum gcntium cognitionc niiniun posuii, quia aJ frangendaui mundi gloriam
dilatavit. Et illa per justum judicium capiiva in abjeclos ct panperes elegil, cujus niiuirum maris
uiundum dispergilur ; isli ubique per gratiam iu flucitis iiituuicscunt , ciiiii potestates sxculi ac
lionore lenduniur. Angusii quippe coeli fuerant, coniinoiioiieui persecutionis cxsiliunl. Sed transire
cum una plebs lol egre^ios prxdicaton-s tcnebat. arciiam uequeunt, qnia despectoFiim aposioloruin
Quis eniin genlilium Pctruui nossel, si in solius martyrumqiie miraculis et humilitaie frangunlur.
Israelitici populi prxdicatione leinaneret. Quis Sed dum mare sxvit, dum per insanix sux lluctus
l'.iuli virtuies. agnosccret , nisi hunc Judxa ad no- crigitur, duinque virlulis iulimx oslensione calca-
slram nomia.ni perscquendo transmisissct. Ecce jam tur , sancla Ecclesia proficit, atque ad slatuiu sui
qui flagris elconlunieliis ab israelilica plebc repulsi ordinis per temporum increnieiila coiisurgil.
siini,per muudi fincs ornaniur. Solns crgo Domi- D Revcra apostoli Jesu Chrisii , el sancti martyres
nus crelos extendit, qui sccreti mira dispcnsalione cvangelica prxdicatione , et siiorum corporum san-
consilii, pra:dicalorcs suos undc perniisil iu una guinis eflusione universum mundiiiu ad Dci cultuiu
gcute opprimi, fccil in niundi cardines indedilatari. rcvoc.-iruut, et quasi ciiltoresagroruin, dulcissimuui
Sed ncc hxc ipsa prxscuti dedila iuuudo genlili- Deo fruclum cx culta lcrra usque hodic reddunl.
las, cum
culpas ejus aposioloruin lingna coriipuil
,
Dc quibus Auios propliela Spiritu s.incto cdoclus
verba viia libenter acccpit. Nain protinus iu ela- exsullans dicebat Ecccdies venient, dicit Oomimts :
:

lione contradiclionis inluiniiil, alque ad crudelita- et compreliendel arator messorem,et calcntor uki
icin persccutionis se excilavit. Scd qua; prxdica- mitli iin-m semen : et stittabunt monlct ilulccdinem ,

li. nia vcrbis coniraire niiiliir, signoruin citius ad- et omnes colles culli crur.t (Amos, ix). IV r bos oin-
iniialioiie tcmpcralur. Undo quoquc iu actoris ues prxdicatorum onlo, apo.tolorum videlicet el
lumle apte subjungilur : Et graditur tuper /?- ceclesiasiicorum virorum, Oguretur. Allegoricc :

clus maris (51). Quid eiiiin m.iiis noniiuc nisi in Dics vcniunt, sciiicct post rcsiirrrcclioncin cl asccu-

i50) Lib. i\ .1 , rap. 4. OD Gicg , cap. 5.

 ,

155 SF.RMO XI. DE ACTIBUS APOST. 154

sionem Don.ini, in quibus aralor, id esl ordo do- A Possunt ha-c et de secundo advenlu dici quando
ctornin , aposiolorum vidclicei ct cxterorum do- post vilia prxscnlis sxculi , Ecdesia cxspeclanle

rtoruni, qui sua et alioruni corda fide et dilcctione advcniuin sponsi, genles congregabuntur ad judi-

cxarani, rcpulsa infidelilatis duritia, fniciuin bonx ciiini, et rcges colligcntur in locum suppliciorum
opcralionis aQeranl. Isli aratores , scilicet sancii ci tunc cfTiindetur furor Dei puniens omnia mala ,

apostoli , coinpreliendunl mcssores, id cst cos qui ubi poienies poicntcr tormenla sustinebunl, el qui

pi-xdicando verbuni Dei bomines a curis sxculi niinus peccavil, cilo vcniain mcrebitur. /n igne teli

evellunl ul in sancla eos Ecclesia recondant. Pcr mei, ait, devorabittir terra , quia genlibus ad judi-

uvx calcalorem aposioli, et saneti maiiyres intelli- ciuin congrcgatis, et regibus ad supplicia, consu-
gunlur, qui inortem , et ipsum diabolum calcanies, meiur in tolo orbe quidignid terrcniim csi , et ad
pro iioniinc Cliristi paliendo , musta sui sanguinis opcra carnis pcniuci, ul in salvandis omnibus, ve-
fundunl, ut aliis prxbeanl exempla virlutum. llos pribus ct spinis combustis, uniisqnisque illorum ad

oinnes miltil Deus in Ecclcsia, ut seinen iu electo- aiiliqutim confessionis Dei revertalur cloquium , iu

ruin cordibus verbi Dei seininent , eos.]ue a curis sxcula sxculoriim laudans Deum, elconjunclosludio
ixculi segregeut, cl ipsi prosibi commissis gregibus serviaul ei assidue in templo ejus.

aiiimas ponaul. Et alius aliuin apprclieudit . quia Diguuin valde csl, ut ci gr.ues el laudes non so-
alius alii succedil. Ul ergo jain supradiclum est ,
Iiiiii iu prTsenli, sed cl in futura vil.i ab ang< lis et

Dei et VirginisFilius per propbetas resurreclionem bomicibiis referantur, qui oimies liomincs quamvis
sii.iin prxnuntiavit fuluram , et per npostulos uobis indignos, id est universaui Ecclesiam , pcr proplm-
osleiidil faclam. Unde per Soplioniam proplietam tas ct aposlolos misericordiier ad se vocare non
Lcclcsix sux loquilur, dicens : cessat ; sicut per proplictam Osce dulcedinein sui
Extpecla me in die resurrectionis mem injutttrum, amoris cl bcniguiiaiis ostendens, eidotn Ecclcsix su»
quiu judicium meum ut congregem genles, ad fidein loquilur diceus : Sponsabo te mihi in sempilernum;
videliccl, et coltigam regna, principes scilicet pcr- et sponsabo le milii in juslitia et judicio, et in mise-
versorum dogmalum, qui diviuo ardore cousuinen- ricordia, et miserutionibus (Ose. n). Circiimcisio
lur ; el effundam super eos indignaiionem, omnemque data Abrahx signum fuit inler Deiim , el semen il-

i am furoris mei (Soph. lli). Ac si Dei el Yirgi- lius. Sequilur : El sponsabo lemihi in jide, et scies

nis Filius saucix Ecclesix sponsx sux loquerelur quia ego sum iDominus. Nota miscricordiam viri

apertius : Exspecia ine repelleudo idola a te , et in scilicet Dei. Meretrix diu foniicala ad virum revcr-
die rcsurrectionis in fulurum, quando videlicet, de C litur, nec conciliari viro, sed sponsari dicilur. Et
inorie, quam pro tua redempiione passurus sum, nota distaniiam inlcr Dei, el liominum conjugia;
icsurrexero, per baptisuiuni te ad vitam xlernam bomines de virginibus corruptas faciunt, Dcus con-
regencrabo, ct Spiritu sanclo ad cognoscendum me junctiis mereiricibus virgines reddit.
uculos cordis tui illuiuinabo, pauc rcelesiis verbi lterum dicit : Et erit in die ilta : exaudiam, dicit
conforiabo, vino evangelicx prxdicationis inebria- Dominus, el exaudiam ccelos, et illi exaudient, ler-
bo. sponsa igiiur exspecla me, ul recte cum Pro- ram. Et lerra exaudiet Irilicum, el vinum el oleum.
pbeta valcas dicere : Paratum cor rneum , Dctis ,
Ac si diccrel : Eril in die illa, scilicct quando lo

paralum cor meum : canlabo cl psallam in gloria mibi in fnle spondcro, exaudiam ccclos, id cst apo-
mea (Psal. lvi). Possunl aulcin lixc allegorice de stolos ; et illi exaudient terram , videlicet illam de
primo adveuiu iulelligi, quando dxmonc calcato, et qua veritas orta est, et in qua paterfamilias, scilicet

omni errore sublaio , terienis etiam operibus de- Clirislus, seminat bonumsemcn, ei eam coelesiis
slniciis, oinnibuslinguis aposloli loculi suni. Quan- verbi pluvia irrigent : El lerra exaudiet Iriticum
do etiam posl vitia et pcccala Deus iu nobis resur- et vinum , et oleum , lioc specialiter ad aposlolos
gere visus est, aique omues congreganiur ad fidcm , pertinet, qui incipiendo a Jerusalem sua prxdica
ct liniore irx Dei acceuduntur igne divino, quo de lione, ct niiracuiis corda audienlium ubique frucli-
vorantur in illis omuia opera terrena. iterum Do- ficare faciunl; qui sunt semen, duin audiunt a Do>
ininus loquitur dicens : In iyne cuim zeli mci riiiio; scminalores , dum in omnem lerram cxiit
devorabilur omnis lerra. Quia lunc reddam popu- sonus eoriiin. Sequilur : Et sponsabo le, ail, mihi in
lis labium electum , ut ineocent omnes nomen Do- seinpiternum. Primo DcusPaler despondit eam sibi

mini, et serviant ei humero uno (Soph., m). Et re- inAbrabam, vel ctim eduxit eam de ^£gypto, ut
siiiuelur (52) , inquii , oninibus uua lingua , ut uxorem baberet seinpilcrnam. Secundo in monte
nuusquisque , deposito errorc suo , ad antiquiiHi Sina , dans ei pro spousalibus legis justitiam ct
confessionis Dei eloquium revcrlaliir, ui uno ore judiciiim | conjunclam legi miscricordiam , ut si

iuvoceni Deum , confitendo, quod Dominus Jesus peccaverit capliveiur, si pteniluerit rcvocetur. Tcr-
Cbristiis csl in gloria Dci Palris , iu cujus noin ne lio desponilit cain in advenlu Filii sui, quod esl in
Ceciitur oiune gcnu ccclcslinm, terrcslriuin , cl in- fide sanclx Triniiatis, in qua fide credentes statim
fernoruni (Phitip. n). siiunt illuin essc ,
quem prius ncgavcrunl. Hxe

(S2J llsc vcrba iionsunt tcxtus sed Glo-s.c, qu.im vidre opiw'4 ne quis coufumlatur.
 ,;

455 S. MARTIM LEGION. SERMONES DE DIVKftSlS. 150

srgo merctrix. qtix |i;i;i$ fuerji conjtineta in :oirr- A crucifigt emu [Uallh. xxvn), oal.iilii sunt mal&rum

nos viri compkxus, quia i'i /Egypio idola coluit, ficuom ;

qui vcro credideruul, ad bonas ficcs, ci ad

iirrum per legcin assumilur, quam, <jni:i prxtcriil, calaihum optimuin referaulur. CalalLns crgo boua-
propliotis, quasi sponsi sodalibus i uierfeclis, lerlio rum licnuni, Petrus et Paulus, Joannes ct Jacobus,

venii Kiiins. Andreas et Tliomas, ct c.ctcri apostoli, omuesqun

Quo crucifno, el a mortuis rcsurgeiile, despon- discipuli fiiciinii, qui verbum viix pcr universnm
satur Ecclesia, scilicet non jnm in jusiiii.i legis; ied ii lum sciiiiiiavcniiit. Calaihus vero malarum li-

in fl.de el gralia Evangrlii, el coguilione veriiaiis. Ciium, Caiplias, Annas, et cicicri iiifideles cxsti-

llieronymus Secundum liltcram poiest inlelligi, lernnt, qui se et filios suos antequam nascerenlur,
quod in advenlu Ckrilli liona tcmpoi.ilia proinittiin- condemnaveruhl, dicenies : Sangnis ejut tupernoi,
lur crcdcnlibus, ut pcr ipsum qui scnicn Dei cst et tv.per filioi notlroi (ibid.). Dulccdo igilur bona-
omuia in suo ordine curranl, sicul ah inilio condita rum ficuiiin dulcedincm el suavitalcin desiguai
suni, eiuliliUli lioniiniini descrvianl. Et tamen Ju- Evangelinrum. El amarilndo malarum, qux comedf
dn-i posl lanla bon.i, adliuc Auticliristum corpora- non polerant, vcisuiias et infiJelilaiein prxuion-
litcr exspeclanl. Spiritualitcr : coeli ,
qui glorijm strat Judarorum. In Clirisii ergo Ectlesia bonarum
B ficuum lalathi, apostoli Domini nostri Jesu Christi
Dci enarranl, exauilili sunl, rogantes pro inulicre
Clianauxa (Mallli. xv),el pro socru Pctri (Luc. iv). exslilerunt, qui adversariis illius virilitcr rcsliie-

/./ cceli, id est apostoli, audiuiu teiram, liomines vi- runl, ci.ut eam ad reclitudinis stalum perduccreiil,
dclicel, qui sunl Ecclesia , qnamvis nccdum perfe- sangiiinciu suum libeiucr fuderunt.
cii, et lainen custodientes Dei prxcepia. Et terra, Mysticc Uodolias (55), qui iiilLrprelalur magnifi*
id esi , Ecclesia, audit iriticum, id est ita prxbet calut bomino , hos Ecclcsix nohilissimos prxfigu-
spirilualem intelligcnliam Veleris et Novi Tesla- ravit pradicalores, qui Domini nulu perficiiintur,
iiiculi , ut Ixiificct coida atidienlium, modilicando ut limcutes Dominum habcanl rcfugiuin , el coriini
dociriuam sccundum capacilalem singulorum. Et solatiiim ; hi pru subjeclis animas ponuni, el contra
lixc omnia , id cst coeltim , ct lerra , npusloli sci- pcilidos cxeniplo Jcsu Clirisii magislii suiscuiapro-

licet, ct universalis Ecclcsia, audieni Isracl : id est, tei lionis opponunt. Usquc ad niorlem in oflicio u-
scmeii virbi Dei perducenl ad eflcctum operis, ut deliicr pcisistcntes ab iuiquis perscquuniur, sicut
aliud scmen fjiiat fructuin cenlesimum, aliud sex- Godolias innocens a pcrfnlo lsmaelc occisus est.
agcsimiim, rl aliud Irigesinium (tlaiih. xm). Niini Dcns igiiur sanciain Ecclesiam ad lamlem ct glo-
ruinscmen, id csi aposloloinin docirina (eiiiesimuni c rial " n °minis aui consiituit, et in ea sanctos apu-
fiuctum atiulii, quia illis prxdicaniibus mullitudo slolos ad illius custodiam ei defctisioncm posuit,

geniium ei pars quxdara Judxorum ad Cliristi fi- cique gloiiosos mariyrcs qnasi eiemplar virtutnm
dcm venil. iu passionc cl resurreciione Filii Dci cl iit-iiit, et prxclaros reteris ac novi icstamcuii don
Virginis, quamvis Judxi inimmera sign3 el niira- ctores, qui sufllcienier cam rcelcsiis dodrinx iiu-

cula vidcrenl, lamen qu.i-il.un pars illoniin dainua» brilius irrigareni, transacio jara persecutionis tcni-

biliter in sua perniansil malitia ; quxdain vero gra- pore, lribi'it. I)c qtiibus omnibus bealus Job Dciuu
liam baptismi est consecula. in operibus ejus laudans, Ggurative quasi dc coelc-
Iloruin quippe duo calatlii figuram prxferehant, slilnis aslris loquilur, diccns :

quos Jcrcmias Propbeta sibi ostensos a Domino Qui (acil Ar<turum, el Uricna, et llyadat, el in-
fuissv ante teniplum Domini prxdiierat, ail ciiim : leriora autlri (Job Grcgorius (54) : « Nequa-
ix).
Otltmlii miln Dominut : el ecce duo calailii, id rst, qiiam scnno vcrilalis vanas Uesiodi, Arati, cl Cal-
diio copbini, pleni ficis anle templum Donnni. I t liinachi (55) fabulas seqnilur, ut Arcliiriiiu noilii-
cala huz unus ficus bonas habebal, bonas niniis : el nans , cilrcmam slellarum scplcui , caiidam tirsx
tulolhus uliiii ficns habcbat malat nimis , qux co- suspicctur, ct /jiiasi Orion gladiuin tcucai, amaior
iucdi non poicruiil (Jer. xxiv). Duos calatbos bona- " insanus. Hxc quippc aslrotuin noniiua a culloi ibus
ruin mafaruinque ficuum quidam interpreiantur in sapientix carnalis inventa nunl. Scd Scriptura sa-
Irge ct Evangelio,Synagogam et Ecclesiam, Ju- cra idcirco eisdem vocabuli» ulitor, ut rcs, quas
dxorum populum, gclicniiain, el
ei Cliiisliaiioruui iusinu.irc appelil, notilia usilalx sppellaiiouis ri|n i-

regnum roeluium; quormu alicriim perliuet ad sup- inantur. Nam si astra ,

qux vcllet, pcr ignorala
pluia peccalorum, alterum vcro ad sanciorum ha- nobis nomina dicercl; hoino pro quo h.cc eadcm
bitaculum. Nos jtiiein juxta Aposiolum legem bo- Scriplura facla esl, ncscirel procul dubio, qiud au-
iijiii ci sanciam, el inandatuni bonuin et sanctum diicl. Sic igilur in sacro cloquio sapicntes Dci sei-
semienles , et unum cssc utriusque leslamenii ii iii trahunl a sapieulibus sxculi ; sicul in CO
Deum (P.vw. vn), ad Judxos hxr. rcfcramus, qui m pro uiiliiaic lioininis voccm in sc huiuanx passionil
advenlu Duinini crediderjipl, vcl non ciedulerunl ipsc condilor omiiiuin suinil Dcus ; ul vidclicrl,
ut ilii qui clamaveruni 1'ilato, dicentes \ Crucifige, dical : PoHiiiel cniin inc focissc lioinincs mper lcr-

(53) V.\ Clossa ad cap. il Jcie ti.c hxc dcsu- (54) l.ih. i\ Wor., cap. G.
muiiiur. ['.•:<) \lst. viiiosc rol/i ci .l/.irn.
 ,

157 5EIUHJ XI. DE ACTIDIS .VPOST. »38

iam (6'en. vi); ciun pn.frcln cnn»iet, quia is, qui A sol caloris sui vires cxerii , osteiidunitir. Itlius
cuncta priusquam vcniant, conspicii, Deqnaquam qoippe signi iniiiis inhxretii, quod sapienies sx-
posi'(iiani aliqtiid feccrii, poenitendo resipiseii. Qnid culi Tauriiui vocanl; ex qtio augeri sol incipil, ct
crgo niiruin , si spirilualcs viri iil.inlur vcrbis car- >d esteodemk diei spaiia, (errenlior exsurgii. Qcid
nalium, quando ipse ineffabilis el creator oniniuui ilaque po»t Orione» llyaduni nomine, nisi dociores
Spiriius, ut ad iniellectum suuin carneui pertrahat, sanclx Ecclesix desigiianttir, qui subduetis mariy-
in se ipso caruis sermonem formal. In Scriplura ribuseojam tcmpure ad muudi notitiam veiieruni,
igtlur sacra, ilum noia asirorum nomina audimns; quo el rlarius clucci ; ci repulsa infiilelilatis liieme,
de quibus asiris sermo babeaiur, agnoseimos; cum aliius per corda fi Jcliu.n sol vei ilaiis calct. Qui re-
vcro asira, qttx narrantu.', perpendimtis, rcslal ut nima icn.pcstate persectttionis, explctis longis inti-
ex eornm molibus, ad spiriiualis inlelligcnlix ar-
dclilalis noctibtis, tunc sanctx Ecclesix orli sunt,
cana surgamus. Neque enin» juxla liiicram niirum cuin ei jam annus apc-
credulitatis veriintn lucidior
pliquid dicilur, quod Deus Arcturuni, et Oriona , riiur. Nec iuimerito doctorcs sancii llyadum nun-
el iiyadas fecii, de quo nimiriini consiai, quia om- cipalione signantttr. Gixco quippe eloquio byetcs
liino in mundo nibil sil, quod ipsc non fecil. San- .. pluvia vocaiur, et lly.ides a pluviis nomen acce-
c>us ilaijne vir hxc fixisse Domiiium dicit, per qiKc pciuiil, quia orix, procul dubio imbres ferunt.Bene
signari proprix ea qux spfrilualiier gerunlur, iu- Ilyadum appellaiione expressi sunt qni ad slatuni
,

Quid namque Arcturi nomine, qui in cueli

lclligil.
universalis Ecclesix, qtiasi in caJi faciem deducii
axe coustitulus seplcm slellarum radiis fulgel, nisi super areuiem lerratn buinani pecioris ,
pluviaiu
Ecclesia tiniversulis exprimiiur, qux in Joannis evangelicx doctrinx infundunt. Nam si saucix prx-
Apccalypsi per septem Ecclesias, sepiemque can-
dicatioms sernio pluvia non esset, nequaquam
deiabra liguraiur? (Apoc. i). Qux duin in se dona Jlnyses dixisset : Exspettettir sicui pluvia eloquium
scptiformis gralix spiriius eontiuel, < laritate sum-
nicum [Deut. xxxn), El Dominus per Isaiam : Mait-
ina: virlulis irradiata, quasi ab nxe veritatis lucet.
dabo nubibus ne piuanl tuper eam imbrem (Isai. ?).
rensandum quoque csi, q:;od Arcturiissemper ver-
{El (56) iteruin : Proliibitx funt stella vel slilias
satur, el nunquam mergitur; quia sancia Ecclesia
ptuviarum (Jer. m), Arclurum scilicet, Orion ct
persecutiones iniquoram sine ccssaiione loleral,
Hyades, qux p!uvias geucraiit.) Duin ergo Ilyades
sed lamen usqne ad mundi lennintim, sine defeclu
cttm pluviis veniunt, ad cseli spaiia akiora sol dtio
perdurat. Sxpe namquo rtprobi, qni usqne ad in»
lur, quia apparente docioruin sctentia, dum mens
lcrnecionem eam perseciui sunl, quasi banc fundilus
q noslra imbre prxdicaiionis iufundiiiir, fidei culor
exstinxisse erediderunt, sed eo muliipliciier ad sta-
augeiur. El peifusa lerra ad frticliini prolicil. c.ini
lum sui perfeciior rcdiit, quo inier inanus perse-
lumen xtlieris ignescii ,
quia uberius fitigesboni
qiieulium moriendo laboravit. Arclurtis crgo duni
operis reddimus, dum per sacrx emdilionb Dam-
vcrsalur, erigitur; quia ttinc sancia Ecrlesia va-
mam in corde claiius ardemus. Dunique pereos
leutiiis in virtule reiiciiur, cum ardentius pro ve-
diebus singulis magis magisque scientia coelesli»
rilate faligalur. Lnde apie quoqtie posl Arcluruin
ostcnditur, quasi interni nobis luminis vernt:m
protinus Urioti sttbdil ; Oriones quippc in ipso pon-
lempus aperiiur ; ut novus calor noslris mentibus
dere teinporis liiemaiis oriuntur, suoqueorlu tem-
rutilei, ei eorum verbis nobis cogniius se ipso quo-
pestales excil.nii, et niaria lerrasque peiiurbaiil.
Quid igilur post Arcturuui per Onones, lidiemicel ciarior. Urgenlc elenim mtiiidi\fme, su-
uisi niar-

lyres designaulur? Qnia duin

perna scientia profieil, et largius cum lempore ex-
sancta Ecclesia ad
crescit. Hinc namqtie per Danielem dicitur : Per-
stjtuiii prxilicalionis erigitur, ipsi uiariyres pcrse-
iransibunl plurimi,eimuliipiex eril scien:ia(Dan.\n).
qtieiitiom moleslias passuri ad cceli faciein, qtiasi
Hinc Joanni prioii parte revelaiionis angelus
iu hiemc veneiuiii. Hiscieuim uaiis, mare lei raque itt

liirbala csl, qula dum gentiliias mores suos deslrui. D dicit : Signa, qu<e locuia suut septem tonitrua

a|i|iarcnie illoriim furtitiidine, tloluil, in corum ne- (Apoc. x). Cui tainen in cjtisdem revelalionis ler-
cem non soliim iracundos ac lurbidos , sed eliam niino, prxcipil dicens : -V<; signaveris verba prophe-

jdacidos erexit. Ex Orionibus ilaque biems inbor- tia; libri Imjus (Apoc. xxn). Pars qnippe revelalionis
ruil, quia claresceuie sanclorum apostolornui, cl anierior signari prxcipitur, terminus prohibelur;
niarlyrum constanlia . frigida meiis iiilidelium ad qtiia quidquid in samlx Ecelesix iniliis laluil, finis

lenipestaiem persectiiionis exciiaia esl. Orioncs quolidie ostendii. Nounulli vero a Grxca liltcra

crgo cdelum edidit , citm saucia Ecclesia mariyres i|| ia? Y dicitur, llyadas nuncupari arbitrantur. Quod
inisit. Qni dttrn loqui recla ludibusausi suni, oin- s i jta est,-signiftcaiioni, quam diximus conlrariuin

nino pondus ex frigoris adversitaie pertuleriinl. non est ; docioresenim bis siellis non iuconvenien-
Ucne autem protinus llyadas qux juvene-
subdidit, ter expressi sttnt, qux a liiteris nomeii trahunl. Sed
scente verno, ad cxli faciem prodcuut, ct cum jam quamvis Hyades ab ejusdem litterx visioRC non di-

(56) Qnx parenihesi incbidimus. desunl hie in anie proti.limus (cap .3) quamobrtm prolnbuts iuni
edii. uli laiitiini legilur Alque hoc q,iod jiauln
:
f.clltE ptuviarum.
1S9 S. MAHTINI LEGIO.Y SEHMONES DE DIVEHSIS. m
•crejvenl, cerlum tamen esl . qnia Hyetot iniber di- A facit Arciurum, el Orionem, el Hymlai ; prolinuj ad-
eilur, ei orix ptuvias apportanl.i didil : et initriora auttri. Quid iiamqtic in lioc loco

Qnid eiiam beatus Isidorus Ilispaniarum docior, atistri nomine, nisi fcrvor sancti Spirilus tlesigna-

ac nosier paironus de ejusdcm sirllis «licat, audia- ttir? Quo tliim rcjilclus quisquc fuerii, ad nmorem
mus (57) : i Sigiiortim primus arctos, qtii iu aie patrix spiriiuali-, ignescil. Un.le el sponsi vocc, 111

fiitts, septein sleilis in se revolulis rotulur. Nomrii Canlicis caiilicorum dicilur : Surge, «7111/0, el teni,
esl Grxctim, quod Lalinc diciltir llria; qux, (|tna autler , yerfla horlum meum , et fluanl aromala
in modtim plausiri vcrliiur, noslri cam Sepienlrio- illiut (Cant. iv). Auslro qtiippe venicnie, aquilo
i.e.ti dixeriint. Triones enim proprie sunl lioves, surgcns rcceilil, ctim advcnlu s;tncli Spiriius ci-
aralnrii, dicli eo qtiod lcrraiii lcranl, quasi lerio- pulsus aniiquus boslis, mcnicm qnam in lorporc
nes. Sepicutriunes auicm non occiderc aiis vicini- conslrinxcrat , descrii. Et liorlum sponsi ausier
las f.icil, quia in eo fixx snni. Arrtopliylai diclus, priflal, ut aroinala dcflnaul; quia niinirnro dtiin
quod Arcion. id esi, Heliiem Ursam sequiiur. sanciam Ecclesiam douorum suorum viriutibus
Eiimdem et Booicn diierunt, eo quod plauslro li:c- Spirilus sanclus implcvcrit, ab ea longe laicquo
rel; signum mullis inspeclabile slellis, inlcr qu:is odorcs boui operis spargit. Inieriora ergo auslri
Arcturtis. Arcturus siella esl post caudam Majuris U snni, occulii illi angclorum ordines, et secretis-
Ursae, posita in signo Rooie, undc Arciuriis ilicta csi, simi coelesiis palriai sinus, quos implet calor sau-
quasi c voypa, quia Uoolis pr;«cordis collocata esl. cii Spiritus. llluc quippe sanclorum aniinx, cl
Orilur atilcm, auiumnali tcmpore. Orion aiilem aule minc corporibus exutx, et post corporibus rcsiiiutjj
Tauri vesligia fulKCt, ei diclus Orion ab urina, id perveniunl ct quasi astra in abdiiis occuliauiur.
estab iniindaiione aquarum. Temporc cnim bicinis Ibi pcr dicm quasi in meridiano lemporc anteaUiu
oborius niare et terras aquis ac tcmpcsiaiibus
,
solis ignis accendilur, qnia condiioris ciarilai,
turbai. llunc Laiini Jugulum vocant, eo quod sit
niotislii.tis DOSirsjam pressa caligine manifcsiitu
arinaiiis ul gladius, et siellarum luce terribilis.
videtur, el vclui spltcrx radius, ad spalia aliiora
alque clarissimiis, in quo si effulgenl omnia, seu- se elevat, cum de scmeiipsa nos veritas subiilius
nilas poricndiiur; si obscuratur bujus arics, lem- illusirai. Ibi lumcn inlimx coniemplaiionis sine
pestas cernitur imminerc. Ilyadcs dictx, ani «0 inicrvenicnie umbra muiabililaiis ccriiilur; iui

Cciv, id est a tucco et pluviit. Nam pluviav Gra'Cc c.ilor BUinni luminis, sinc ulla obscuriiate lorporls
wiTcf dicuntiir. Orlu quippu stio cfflciunl ptuvias perseveral; ibi invisibiles angeloruin cbori, quasi
;

unde cl eas Lalini Suculas aipellaverunt; quia aslr.i in abditis micant, qui eo nunc ab boniiuibiu
quando nascuniur, plitviaiuin signs monsiiaiitur, ' v 'deri iiei|iieuiit, quo flamma veri lurninis altius
de quibtts Yirgilius: pcrfundunliir. Valde itaque minim esl, quod mssis
Arclurtiiii, pluviatque llyadai. aposiolis Doiniitus coelos cxlendit quod lemperaios
,

Suni auiem septem stellx in fronic Tanri, et oriun- pcrscctitionem ruumrcs supcr maris Qticius gradiens

lnr lempore vcmali. > His, doccntc beato Isidoro, rcprcssii, quod solidaia Ecclesia Arctiirum KttBJt,
auditis, ad ea iierum necesse esi ut redeamus, qux quod robcr.nis cottlra advcrsa inarlyribus, Orinuas
Miperius reliquimue. inisii , quod rcplciis iu lianquilliiaic doctor.bus
Sancius itaqtie Job reJcmpiionis nostrx ordincin llvadas prxbuit, sed posl hxc, valdc est adinira-

In spiiitu comciiiplans, ei diversa doctoruin, apo- bile, qitod sintim liobiS caieslis palrix, quasi inle-
Molorum, scilicel evangelisiarum , inatiyrum el riora Ausiri reparavii. Pulcbrum csi omne boc,
coiifessorum ollicia coiisiilerans atlmirclur, alquc quod quasi in cccli facie de divina dispctisalioae
admirans ciclamcl, diceus: Qui exlendil cielot tolut, ccruiltir, sctl longc illuc pulcbrius, cl incompara-
qui fucii Arcturuin, tl Orionem, elllyadat. Crcgo- liilius iiivcmlitr. Unde bcne ilerum spousus in siiaa

rius : Eucnsis ctenim ccclis Dominus formavit Ar- sponsx laudibus dicil : Quam pulcltia et, amica niea.
rluruin, quia in bonorcm dcdttrlis apnslolis, iu D 7" flm pulchra e* Oculi lui coluntbarum absque to
caicsii convcrsalioue fiiiulavil Ecclesiam. Formalo quvd inlrinsectit lalet (Lant, iv). Pulebram eam
qiioi|tic Arcluro, fecit Orioucin ,
qnia roboiata fide narral, cl piilcbram replical, quia alia esl ei pul-
univcrsalis Ecclcsix, conlra proccllas mimdi cdidil cbrilutlo morum, in qua nune cernitur, alqne alia

inanyres. Edilis quoqiieOiionibus prolulii llyadas, prxiniorum, inqua luuc pcr condtloris sui spcciem
quia convalcsccnlititis conlra atlversa niaityiilnis sublevabitur. Cujus mcmbra, videlicel omncs ele-

ad iiifiindrudaiii aridilalcm biimanorum cortlium, Cli, quia ad ciiucla siinpliciler inccdttnt, rjtis octtli

doclrinam contulii magUtrorum. Isti iiaqnc simt roliiinbartim vocaiitnr, quia magtia iuce irradiani,
aslrornm spirilualiuin ordines, qni dum suinmis qtiia et signorum miraculil coruscanl. Sed qtian-
virlutibus emiueiit, srmper cx siipcrnis lureiii. Sed Itini rsl oiiiiic boc miraculuin, quod videri polcsl,
posl ista quid rostal, msi ut sancta Eiclesia laboris illud dc iiilcrnis mirariilum csl mirabilius, quod
iui frucium reripiens, ad vidcnda stipernx palrix vidcri iiiiiic noii poicst, do quo illic aple subditur,
iiilcrua pervcniat; uiulc «l aplc quia dnil : Qui absquc co q.ind intrinsccus l.tlci. Iloc ergo nobis

(57) Lib. 111 Lnjmotog, cap. 71.

 : ,

161 SERMO XI. DE ACTIBUS APOST. iC2

healui Job iniimal, cuin auslri inleriora commcn- A Ectlcsia ab adver-ariis in lerra odio nominis sui

dat. Sponsn igitnr absenic, sancta ingomiscil Eccle- pntureiur, i]iiaictius ali eo gloriosius in ccclo coro-
si.i inter prxsrnlis iiiinuli anglislias posita, sicul in narelur. Sei|Uilur: .At/dH.rijli diem eotnolaiiouis
cjus pcrsona Jcremins deplnrat ilicens : ;: fient similcs mei [Thren. i) Ac si aperiius Clnisti
Audierunt quia iiigcmiscv eqo, el non est qni coit- •ponsa , sanca vidclicct Ecclesia consolari ab co-
solelur me (Thren. i). Acsi apcrlius snncla Ecrlcsia dcm ceelesli sponso omiiino cxspcctans, et advcrsa-
iliccrel : Autlicrmit iniinici inei ,
qni.i ingemisco rios qui se affiiveruiii ,
puniri ab cotlcm non dubi-

••go , absenic Jesu Cbristo sponso , ct non cst qni tans , loquerctur dit-cns : Adduxiili diem consola-
«onsoletur nie, fiig.ito sciliccl Spirim sancln. Alle- (ionis , itl cst adduces diem judicii , ct qui mc
gorice deplorat Ecclesia sua, et suonim mala, pcr- persecuti suui , Fient similei mei , cnpiivi scilicei,

sccnliones vitlelicci, el mariyria. Undt: prxponiiur cl afllicti , sicut cgo fui. Iloc niagis Ectltsi» cun-
Sin llilcra , t|UDe ilcniiiim sonat : liic csl denlium venii, ijiila post ultiniam captivilatcm im 1 1 conso-
flelus, de quibus in Canlicis Icgitur : Dentet lui si- lalio rcstat Judxis , ci exlcris Ectlcsix pcrseculo-
cut greges lonsarum (Cant. iv), eic. Hi sunt qui riluis. In die judicii rctldei Doininus coiisoljiinneir.
noii lacle infantix iudigenl, scd manducani solldum bonis , ct supplitia malis : Deplor.it anitna in liac

p.incni, sicut Pclro diclum cst : Mac.a , etman- prxscnii viu virlutum ilctrimenla, dicens : Audie-
duea (Act. v). Quasi diccrclur : non soluin panem runt qiiia ingemisco ego , inimici videliccl in n al 2

tibi manducandiim apposui, sed repiilia. Tales cniin qux lolcro. JVon est , inquil ,
qui eonsoletur me ;

dociriux acumine sciuut vuia mactare, ctreptilia, auxialx animx doloi is est aiigmculum, quia in quo
id cst, homincs diversaruin gcnlium, in Cliristi cor- speral, diffcrt auxiliuin. Iloc quoque ineffabililcr
pus trajicere. Dcntium auicin diversum csl offi- dolet ,
quod irridcul liostes invisibiles, qui prius
ciuiii; alii dividtint, alii nioliiut, alii voccs formanl. blandiebantur. Conscientia autem gravius accu-
Sic tleules mystici, alii sunt , ut grcges tonsaruni, sando insuliat, cl vilia ,
qux prius videbanlur dul-
qui veitisiato spoJiati, felibus suis lac doclrinx, et cia, palescunl amara ; qui cnirn aule vidcbanliir
induiucnla viriutum minislranl; alii lactc raudi- amici , qui dcliueranl compali , si forlc scelera
diorcs, pulcliritudinc offlcii sunl dccorali, ad sum- sciunl , iriidcnt quasi inimici. Unde David: Qni
iiiaai subtililatem verbuni audiloribus niinislrant. cuslodiebunt animam meam , consilium Ifecerunt iu
Undc Aposlolus : Perfectorum esl solus cibus ,
qui unum , dicentes : Deus dereliquit eum(Psal. lxx).
exercittUus habent sensus (llebr. v), vidclicet sancti Cassiodoius : Gravior esl fascis, qui non dividiiui.
apofloli, ct Ecclesix doctorcs. Ait enim : Audierunt C Ipsi dixcrunt communi consilio : Deus dcreliqntt
tjuia ingemisco ego, et non est ,
qui consoletur me. eum, persequimini , el comprelieiidite eum. Quasi iii

Audiiiiit inimici sponsani, id csl sanctam Ecclesiam ordine stio dicereiil apud se : Dcus il!e qiicin sibi

plorautein, qux scntit spoiisum absenlem , qui etsi Deum facil , dtreliipjit cum. Qucni vident calami-
seinper adcst per inajestalcm, palitur tanicn spon- tatibus fatigalum ,
putanl a Dco esse derclicluni.
sam icniaiioiiilius concuti, ut scmper sollicila sil, Ergo ;'i-rji*i;Kimi;ii enin, ul lanliim, et comprelteii-
el limida , ne corruptoris suggcsiiouem suscipi.il. dite, ul invalidum ; quia 11011 est, qui eripiat com-
Audicrunl, iinjuil, qttia iugemisco ego, quod scniper prebcnstim. Setl quisque scrvus Dui vii.c.l ouini.i

oplavcruut, ipiod ntiuqiiaiii suspicati sunl. N011 csl adversa prxsentis miindi, cum Dei jiivaniiuc. Anima
qui consoleiui ; quia Spiiitus sanctus non babital in ilaquc, ut prxdicluui esi, babet dcnlcs, virlult-s sci-
corpore subdiio pcccatis, et quotidic muiiiplicatur licci, ci discrelas cogiiaiicncs, qux prospcra, et

inaliim uieuiu , leulationes videlicet liliorum mco- adversa noiunl dividerc, cl consolauicm Spiriiuni
111111 , ck pcricula prxsentis sxculi. Itcruin dicil sanctum rcquirere , ei Dci misericordiain spe-
Uhiiu-j inimici mei aitdieiunl malum meum, Iwtati raie.
sunt (Thren.i), elc. lniniici Ecclesix sunl dxmo- . Unde addidil : Adduxtsti dietn consolationis, e:c.
ncs, bxretici , et falsi Clirisliani , et perseculores Scil enim fldclis anima, pucnitciitibus posl auguslias
pagani. Nam ct Judxi grnviter eam alflixerunl in veniam dari , et insullanlibus supplicia relribui.
ipso capiic suo Chrislo, ct stiis mcmbris , id cst in Jgilur Deus Pater ab initio per Yerbum suum co-
aposlolis, rt inarlyribus, ct cxteris fidclibus ; i,uia xternum sibi,elconsubslanliale, propliuias ct a|io-
quibusdam inlcrfcctis , alios de finibus suis cjece- stolos eligcre, et pcr cos Ecclesiam suaiu conso-
rtinl. Dical ilaquc Cbristi sponsa ,
quasi de iiiiuii- lari, ct ab inlidelibus scgrcgare 11011 destitit. Iluc

cis suis queriineniam faciendo, eidcin spouso suo : Verbum Diio Pali i coxiernum faclum cst ad Jeru-
Omnes iaimici mci audimunt maltnn meum , dxmo- niiam prophciam .1 Domino, ul eosdcm aposiolos
nes scilicel , et persecutores cxleri audierunl pcr- ei doctores ad prxdicandum sotlicitarel, diccns Au- :

secutiont-s aposlolorum ,
passioncs Slepliaui, el dile xerbumpaeli hujus, el loqmmini ad viios Juda,
aiionun martyruin , ct nieorum afllictiones mcm- el hubilalores Jetusalem (Jer. xi), elc. Ac si apci-

brorum. Leetuti sunt quoniam tu fecisti, itlesljuslo titis diccrel : audileVerbum quod cral in principio
judicio lieri Unde dicilur Ego Dominus
pcrmisisli. : apud Dcum, el Dcus erat Yerbum. Au si Deus Patcr
faciens pacem el malum (Isai. lv), id est
, ereans prophelis, tt npnslolis cxlerlsque Ecclcsix doclo-

jusio jtidicio periuiilens. Ad Iioc ipsc pcrmisil ui , ribus laquerctur, diccns •

Auditc terbum pacti hu-
 :

S. MAUTINI I.F.C.ION. SEIUtONES DF, DIVERSIS. 4<H

153
sciliccl F.lii n.ci vobis a me prn sa- A Ju.lxi crpro malcdicii sm.t, qni non audierunl lesla-
jbi, unigoniti
missi. Ouediie trgn illi
;
n nmnibus menium l><i, quan lo eduxit uos de lerra £sjpti.
luu restra
Dc qno Moyses Prophe-
\obis. Nos auieni qni in Clirislum crcdiimis, tesiainenlO
quccunque diierit :

ejus ohedimus, quod pcr .Moysem tradilur; qnia in

tam, inqiiit. suscilabil vobis Dominus Deus vesler
seuiine Abrahx, lioc esi in Clirisio benedicimur. Ad
de fralribus vesiris, lanquam meipsum audielis
(Deut. xvm). lioc ergo Dci Filius sancios aposlolos elcgil, eos-
juita omnia qux locutus fueril vobis
Do Paier iribns riisctpnlis, Peiro quc pcr IinircrsaS mumli parles ad prxdicaitdum
De quo etiain is

vldclicet, J.cobo ci Joanni, ipsum

in monte irans- misil, ul cordibus omnium qu.c sub cuelo sunt i:.i-

Fiiius meus lioniim, verba pacii liujus, velui uubcs aquum

Oguratum cernenllbus aii : Uic cst in-

dilcctus, in quo milii complacui ; ipsum uudiie lundcrcnt; scilicet ul fpsum cum r.ure el Spiriia
(Muttli. vvii). Acsi diccrel: onuiia quxcuiique di- sancio uuum ei vcrum Denm esse eredcrciii. Iloc
xerit vobis, Bcrvale. el faciie; hxcenim e=t oiiliias eiiam eisdem suis prxcepit discipulis, ui pro«

pnedicanliuin, si ad singulos ttal Dci verbum. QuWI funda ei myslica perfeclioribus, apert.i aulem ru-
cniii) prodcsl milii ronvcnissc in mundum, si non dibus, minus videlicet inlclligentibiis, prxdicarenl.

habcam verfcuin illud quod laclum Unde bealus Job Deum iu ipsius operibus lau-
ist id prophetas

sum omnibus c dans, ait

Et discipulis ail : Ecce cgo vobiscum
ttatth. Qui ligat aquas in nubibus, ul non emmpanl pari-
ditbtu usque ad consttmmationem ttetuli (
Dcus Paler proplieiis, ct apo- ler deorsum (Job xxvi). Grcenrius (58). Quid lioc.
xxviil). Dical crgo
ecclesiasticis virfe : Auditt vtrbum loco aqua, nisi seieniia, quid vero nubes, nisi pr;c-
slolis, atque
pMti hujus, id esl magni consilii : ct loquimini ad dicalores, id est sancli aposloli appellantur. Nam
tiros Juda, sciliccl Clirislianos, qni
vcre sunt con- quod in sacro eloquio aliquando aqua seientia dici-

fcssores Cliristi : t'l habitatores Jerusalein,

Ecelesix lur, Salomone atie.slante didicimus, qui ail : Aqua
viiltlicel.-quxesicivilas regis magni, el visio pacis. profunda terba ex ore viri; et torrens reduiidant,

P.n «uiin in ca per eumdeni Chrislum, qui est (ons sapientiai (Vrov. xvlii). Aquam significare

Vcrbum Tatris, muliiplicalur ei ccrniiur. Jutlxi scicutiam, David propbeta lestatur dicens :Tene-

confessores intcrpretantur a Juda palriarcba,

dc brosa aqua in nubibus aeris (Psal. xvu), id esi oc-

cuiuslriliu orlus esl Dominus, dc quo veredicilur

: culia scienlia in propbclis; quia anie advenlum
Juda te laudubunt fratres tui ; tnanus ttue in cervi- Domini duin occnllis sacramcniis giavidi imn.mea

citus inimicorum tuorum (Gcn. xlix).

Cuin crgo ad mysteria gestarent, iulueniium oculis corum intel-

viros Jmla, ct ad habilatores Jerusalem

verbum ligcnlia Nubium vero nomlne
caligahat. quid ,

prxcipilur, ad Christianos, qui

C nc c ,
loco aliud quam prxdicatores sancti apo- ,
prxdicationis fieri

referlur. Loquauiur sioli videlicet, dcsignantur, qui per mnndi partcs

\cre confessorcs Christi sunl,
verbum pacti Domini : circumquaquc Iransmissi, ei vcrbis uoveranl plue-
iiaque prophetx, cl aposloli
Israel Matedictus vir, qui rc, cl miraculis coruscare, et iniuis lerrere. Qund
Ucec dicit Dominus Deut :

verba pacti hujus quod prarce^ii pa- Isaias propheta longc anle inluens dixiuQui tunt
uon audierit ,

tribut qua eduii eot de terra Mgyptt,

tettrit in die
itti, qui u< nubet volantl (ltai. ix.) Quia igitur

dt hrnace {errea dicent : Audite voccm

meam, et beaius Job propbeiico plenus spiritu, in bac locu-

(acite omnia quce prcccepi vobis, el eritis milti i'i po- iione sua ad Dci laudem iuiiia nascenlis Ecclesiae

pulum, tgo «ro vobit i« Deum (Jer. xi). Ac si dicai : desiderat cxoriri, studet ejus ordinem ab aposlo-
cenciis privilegio, non circumcisionis
prasro- lorum prxdicalione narrare, quia curaverunl sum-
Non
«aiiva, Sabbati olio, scd propter obeJicntiam
iioii
mopcre rudibus populis plana el capacibilia, non
Isracl cllicior ejus Deus, cl ipsc populus
mcus. Lt suuima ei ardua pixdicare. Nam si scieniiam

bic quidcm, boc cst, in lcge aJ scrvos loquiiur, in sanclam, qux bic aqua; nomine deslgnatur, ui per

Evauoelio^auicin ad amicos : Vos, inquii, nniici niei Spirilum saiiclum bauricbant corde, ore fundc-

Mlii si [eeeiitit qua: ego pracipio vobis (Joan. xv). p renl , immeiisilaie ejus auditores suos opprinicrenl

El ilcrum: Jam iKin dicam vjs tervot, ted amicot ,"

potius quain rlgarenl. Undc religala inirinsecus

quiu scrvus nescil quiu jacial Dominus ejut (ibid.). scientia, ut non pariter deorsum crumpcrci, audi-

Cuin atilcni aniici fueiinl, de ainicis 111 lilios IrauS- torcs suos dlslillatione verborum nutricns. nubs illa

euni. tiuotquot auttm rectperunt em,dedil

eis ;>otet- loiiucbatur diccns : Non polui vobis toqni, quati

lalem /i/ios Dei fieri (Joitn. i) elc. Ainicis autcm, ct spiritualibut, ted quasi carnalibut. Tanquam parvu-
filiis pmcipil , diccus : Estou perfecli ,
sicut lis in Christo, lac vobis polum dedi, non ttcuilt

pcrfectus est [Mtttllt. v). In (I Cur. in). Quis enim ferre poluisscl, si raplus ad
Pater icsler cielcstis

hoc quod porfeciioncin nominat, non icqualita- lertiuni coclum, rapius 111 paradisum, eliam arca-

lem, scil liiuiliiudinem signat. In lege obedienlia ua vcrha ludieos, qua; dici bomilli non licercl, lain

maudaiiiruin prxcipitur, in Evangclio autcm simi- iminensos siipcmx scientix sinus aperiretl Aui cu-
Kcclcsix proniillitiir. Maleilidus, jus- audiloris virlutem non opprimerrl, si ea qux
litudo Dci lilus

inquil, vir qui non auditril verbum pacti liujits. intrinsccus hauriri poicrat, iq quanlnra earnw lin-

(Hi) l.ili V. n Mor. cap , I l.

m 8ERM0 XI. DE A< TIHl S APOST. ICG

gua suflGccrcl, oxlrinsecus inundans aqnx imjiis A qnanla sinl. Prxdicalorcs igimr sancuc Ecclesix
immensiias emauassei? Ui vcro audiiores nnlcs uon juxia aiidicnlium caparilatetn, ul dicium csf, dc-

inumlalionc scieniix, scil modcrata prxdicaiiouis benl prxdicarc, ut in coruiii cordibus viiia pns-i:it

dislillaiioncproficianl, lignl Dcusaquas in nubibus, resecare , virlulcs nuitirc , et omnibiis moduiii

iii non erumpanl paritcr deorsuinj; quia dociorum Clnislianjc religionis imponcre, cosque ad avlifi

prxdicationem lemperat, ui audilorum infirmitas cium Jerusalem coclcsiis apios exbibere. Dcus
doclorum rore nutrita convalescat. Quod benc in cnini vciciis, ci novi lestamenli doctoribus prxdi-
Evangelio myslica narralione narratur, cum liiciuir: cainli mcnsiiram tribuil, sicu; Ezecbicl propheta de

Aiccndit Jcsns in naviculam Petri, el rogavtl euni, cislem figuraic loquiiur, diccns :

li i a terva redticeret puciltum , et sedens pra iicabat Vidiin porta viruni siantem, qui in mauu sua ca-
turbis (Luc. v). Per naveni Pelri quid aliud, qnam laiiiinn liabcbat, ct xdificium ejusque porlas nnti-

houimissa Pciro Ectlesia Gguratur. De qua, ut Do- surabal el nicnsus cst limen porix, juxia veslibu-

niuiiis lurbis confluentibus prxdicel, enm a lerra linii porix inirinsccus, calamo uno (Eztch.xi).
ianluliim rcducijubet. Quani :ion in altum dnci, et Vir isle calamum in mauu sua,
Ciirislus csi , qui
lameii a lerra prxcipil removeri, profcclo insi- boc esl mensurain sacnc Scripturx iu poiestaie
debore populis
B sua lenct, qua tiiriimquc limeu
nnans prajdicatores soos, riiililuis inieritis vid. I cct ,

heculta nimis de ccelesiibus, nec lamcn lerrcna ei cxicrius motilur, id cst sanctorum veteris et

prxdicurc. Aqua ilaque ligalur in nubibus, quia no\i leslamcnli viiam disponil , et per eos cunr.io-
brsedicatorum sciemia infirmorum mcntibus lo- rum mores fidelium regii , et vitia corriyii. Gre-
qnens, quanlum seniire valct, loqui prohibetur. gorius (59) : Limen exierius, Patres vcleiis tcsia-
Main plerumqiie si auditorum cor, verbi iinniensi- inenii, pcr qucriiin prxdicaiioneiii perversa opera
Blc corrumpitur, iingua docentium imliscretionis puiiita siinl, cl liiinii intcrius, docioris novi lesla-
pcena mullatur. Unde scriplum cst Si quit operae- :
inenii actipimus, quoriitn doctriua ab illiciiis co-
rii ciilernum, et effotlerit, el non ojieruerit eant, de- gilaliouibus animus cocrceiur. Illi extiinsecus
Kendevitq ue boi vel asinus inea, Doininus cisternte (uerunl, qui Clirislum in carne non vi.leiunl, scd
reddet pretium jumenlorum (Exod. XXl). Quid cst lamcn a sancia Ecclesia divisi non fuerunt , quia
eniiu aperire cisiernain, nisi inlclieclu valido Scri- mctiie, opere, prncdicaiionc, isla fidei saciamcnu
piunc saerae arcaua pcneirare ? Quid aulcm pci bo- lenuerunt. Siciilenim nos in prxieriti Clnisti pas-
vem, et asiiuim, io est mundum imtnuiidumque sione salvi suiuus.iia illi per fidem in eamdeni
aiHuia), nisi udeiis et infideiis accipilur? Qui ergo venliirani sunl salvati.llli foras fuerunt, non exirs
lisleiiiam fodit, cooperiat, ne illucbosvel asiuus niyslerium, sed eura lempus. Mali auiem pastores
ruai; id cst q;ii in sacro eloquio jam alta inlclligil, nuuquam intus, sed scmper foras fueruni, idcoque
siiblimes eorimi sinsus non capieniibus per silen- rcpulsi stint a Domino. Qnia ergo Domiiius pcr
tiuin legat, ne per seaudalum menlis, aul fidclem passioneui cl resurieclioneui JesuChrisli Fili sni,
parviiluin, ani iiifideleui qui credere poiuisset, in- Synagogx paslores, non dico pistores, sed legis

fcrimai. Ei morte euiin jumenloruni debei pre- transgrcssores , Scribas scilicet el Pliarisxos a fa-
lium, quia illud scilicel admisil, unde ad agendam cie sua propler illoriun iniquilales decreverat pro-
pceuiier.iiam reus lcnelur. Opcrieuda esl itaque jicerc, el corun» loco aposloios subrogare; per
cisletna, quia coiani patvulis mentibus legeuda esl Jcremiam prophetam lioc eis curavit iudicare, di-

alta scienlia, ne uudc cor docenlium ad sumina cens : Vos ditpersislis ttreyem meum , ejectlis , et

atiolliiur, imle iufirmitus audiiorum ad iuia dila- ntu visitastis eos ; cl quia boc fecisiis , ecce ego
batur. Dicatur ilaque recte : -Qtri ligat aquasin nu- visitubo super vos matitiam studiorum vestrorum di-

tibus, ut non erumpanl parner deorsum, Pariier cit Dominus (Jcr. xxm). Quia omnis spes Judaici
naiiique erninpereiit, si coratn iirfirmis auditonbus, defecerai regr.i , lran:,it ad Ecclesix principes Sy-
quania esl seiemia, ei ore loqueniis cmanaret; si D nagoga cuni suis pasloiibus , derclicta alque 1I3111-
siinul se onims plenitudo pradicaliouis effiiudercl. nata, ail aposiolos fu sermo de quibus dicitur :

et iiilnl sibi cum proficientibus rescrvarel. Dignuin Siiscilabo super eos pastores , etc. Ecee, inqu!, eyo
quippe esi, ul qui prxdicat, audienlis modum con- cvngrctjabo reliquias populi mei de omnibus teiris.ttd
siderel, quaieuus ipsa pixdicatio cum audiloris sui qittts ejeeeitnn eos illuc ; el converlam eos ad rur.a
incremeiiiis crcscal. Sic quippe agere uuusquisqtie 5IK7 ; et cresccnt el tnultiplicnbtiniur (Ibid ). Qi.asi
pratdicalor debet, sicilt cuin illo divinitus agilur : diceret : ccccego et non nlius, congregabo reliqui: s
ui nequaquam cuncla qux seuiit, inlirmis insinuet;' gregis inci, gcntilein scilicet populum longe laieque
quia et quousque ipse came morlalitalis infirmus peccando vagaiitcin , de oiunibus tcrris ad quas,
csi, quic siiperna sunt, cuucta non senlil. Prxdica- exigciitibus pcccaiis, cjecerain cos illuc, et convcr-
rc ergo rudihusiion debet, quanluni cognoscit, quia lam cos ad rura sua, id est ad sanciam Ecclesiam,
ct ipse desupernis mysleriis cognoscere non valct ul ibi pascanluriu bcrbis sauciarum Scripluraruin

(59) Desiiniuntur lucc ex f.rcg. Hom. 15, in summi ponlificis quo I similitcr lacit iu con^equen-
Eiech. Scd Martinus Irausciibii Clossaiu nvn laiu libus.
1C7 HARTCfl LEGION. SERMONES HF. D1VEB.SIS.
S.
IG8

unum ovfle, el iinns paslor, ci A 'i:"", qnasi in di»erso l.itcrc si.ilnm babenl. Corda
virentlbas, cl fi< I

<roscenl virtuiilus, ct mulliplicabnnlur spiriluali, ilaque sanctomni roensx D< i snnl ad bolocaustum

Ei tutciiabn snper quadris lapidibus constructx qnia qni verba

r.ovaque progenie. Ilerum dicil : , ,

:
ees potfore*, et paicenl eos. Ahjeclis p.nslonbus Sy- Domiui s> mper cogitaol, semet psns Domino a car-
nagogr, Scriliis scilieet ct Pharisais, suscitabo nali vita macianl. Unde dicitur : Lex Dci ejut i«
supcr popnlum iiiciun pastores , apostolus viilcllrel rorde ipsiiu \Vsid. xxxvi), cic Cnssiodorus : • Lex
ei ecclesiasticos viros; ct pascenteos panc verbi Dci ejus, 'ul cst prxccpta Dci siii.t in cordc ipsius,

Dei. Possumus lioc juxta Iropologiam , i!e Ecelesix cl qnasi cor, consnnaul lingu.c.E; quid illi prodesi?

principibus inleliigere, qui uon regunl ovcs Domini boc videlicel, quia non tupplunlabnnlur gretsut
dignc. Quibiis ahjcctis, atque damn:ilis, salvatnr ejut. Supplanlarc csl ,
planlis foveam insidiariiiii

populus bonis iraditus pastoribus , et reliqnix snl- prxtendere. Et est sensus : Vcrbum in corde libe-
vaniur. Perdunl oves paslores hxresim docenlcs, ral a iaqueis pcccaioris , ut nou supplanteniur
lacerant et dissipant scbismala facientes, ejiciunt gressns bominis Deum laudanlis. i

ab Ecclesia injusle persequenles, et superba agcn- Procul ilubio qui iu legc Domini mcdilatur die
les ; nec visilanl in fide debiles ,
posnilentibiis ina- ae noclc etiam rum Propbela polest dicerc : /n
nuiii rclrabcntes. Quorum nmnium niiscrclur Do- R corde meo abscondi etoquia tua , ut non peccem
minus, prislina pasrua rcddens, ct malos pastorcs tibi (Ptai. cxviii). Quasi dicerel : Exquisivi man-
nuferens. Boni pastorcs sancta animali.i , id est fi- dala lu.i , cl ctiaui meinorix coinniendavi ; et boc
dcles populos reficiunt suis prxdicationibiis, velul cst in cordc mco abscondi eloquia lua, recondiu
angelicis dapibus. Sanclorum igitur Palrum do- absromli, porcis vidclicet et canibus. Cassiodorus :

ctrinaccelesiis dulcedinis est mensa. Unde Ezccbicl < Genus enini peccali osl , obstinatis prxdicare, ct
propheta in visionc sibi divinitus oslensa , figiitaie ideo abscondi eloquia lua, ut non pcccem tibi, qui

lequitur, dicens : Vidi in vettibuto poncc inieriorii dicis : SoHie dare tanclum canibut : el margaritat
duat mensas Itinc, et duas inde; ul immolarelur su- ante porcos ponerc (Malllt. vn). Vitium csl enim se-
per eat holocaustum pro deticlo , el pro peccaio crcla mysleria indignis vulgarc, el qunsi Babyloniis

(Eiech. «.). Gregorius : Porta nostra, id esl catho- tbesaitros domus Doiniui oslcnderc ;
quod ai) ali-

lica fides in inieriori veslibulo qualuor inensas ba- quo fil vel adulntione , nt place.il ei cui divulgai;

bel, quia sanela Ecclcsia ad crudilionein fidelium, vel avatitia, ut aUquid lucrctur; vel jaclamia, ul
ijuaiuor accepil ordines regentiuin. Uude bcalissi- plura scirc videalor; vel loquacitate incauta, dum
mus Paulus loquilur , dicens : ipse , scilicel Dcus, s j ne judicio scntcl cmissum \olai irrevocabilc ver-

dedit quosdam quidem aposlolos,quosdam aulempro- bum. > Assumciula esl enim disciplina silcnlii, ui

I
Itelas, alios veio eiangelislas, alios pastores, el do- prius quis laceal, qu.iin loquatur. l'nde dicitur :

ctoret (Eph. iv),qui unus ordo sunt. Isti ergo duin Sit omiiit liomo velox ad audiendum, tardni autem
prxdicani, grcgcm Doinini, id esl fidclem populum ad loqucndum, et tardut ad iram (Jac. i). Ideoque
spiriluali dultediuc satianl. Ilabei el porta r-xtcrior Isaias cum ei dixisset Duininus, clamu, non prius
quatuor mensas, Synagoga scilicct, principes sacer- clan.avit, quam audirel, quid clatnare debcrct,
dottim , et seniores popiri Scribas el Pharisxos ; diceus : Qutd clamabo [Itai. xl). Domiuus etinm
qui Pharisxi lcgis dociores vocali sunl. In uiraque in Evangeiio coinparat regnum cccloium tbesauro
crgo porta dux uiciisx suut hiuc, et dux iode, quia abseondito in ngru ; hic cst thesaurus sapicnlix, et

sancta Ecclesia iu sui cxordio apostolos ct propbc- coguitionis, qucm cnm invencrit homo abscoiulii

las babuil, qui scilicel posl aposlolos orli suiil. iu corde suo, liec divttlgat (Malllt. xin); sicul ila-

Nuoc auiem babel evangclislas, -alque doctores. ria contervalal ontnia verba Dumini confereni in

Evangelistx sunt, qni gauilia coelestis patrix popu- corde sno {Luc. n). Ul crgo supradictuin esl, cor-

lis nunliant. Inierioris autem portx, id est san- da sancloium mcusx Dci suni, qui vcrba Domini
(lx Eccicsix uicusx hoiocauslum liabrnl, quiasivtl |, S ;,| C inici ii.issionc medilanlur, cx quibus Ecclesia:
iu cordibus aposiulorum aique pruphciaruin, sive parvulos rcficiuttt. Dc bis itaquc lapidibus pcr
in uicnlc cvaiigtlist-.il iim el docloruin, ignis saurti Isaiaui dicilur : Laleret cceidcrunt, ted quadrit la-
Spiriius exarsil, ei anlct, qui ouineni inteiiiioitcm pidibus adi/icabimus (Isai. ix). Ac si aperlius dicc-
simul ct cogitalioncs absuniH. Flanima rtiam aiuoris relwT : Lalerct ceciderttnl, id csl Judxi ; scdqua-
Dci quasi liolocaiisluni loiiim siiuul quod invenil, dris lapidtbiis xdilicahimus, id esl sanctis apostolis,

iucendit. Mensx vcro bxc ex quadris lapidibns el mnrtyribus, ct Ecclcsix docloribus, quibus adi-
r.-ictx sunt ;
quia dum quoiidie sacri eloquii verba ficatur ccelesiis Jerusalctn xdilicium ex vivis ci

incditantur, ad oflercndum Domino oraiionis bolo- cleclis lapidibus. De his populus Clirisiianus, vesti-

raustum, qnnsi cx quadril lapidibus construuntur. bulum scilicct, mensas habet qualoor construetas;
Verba eniin sauclx Scriplurae lapidcs quadri sunt, quin fidem, vitam reclam, palicnliaui, bcuigiiila-
quxubiqiie liriuitcr slaul,ei uusqtiain reprehendun- tcm dc vita saiiclornm in exemplum simnl. Solus
tur. Nam in omne quod prxteritum narranl, in rrgo Dens ab hominibus, atipic ab omnibus ca-li

oiiinc qund vcnlutuui prxdieanl, in 0innei|uud spi- bcaloruiu spiriluum ordinibtis csl adorandus, glo-
rilu.ililcr sonant, in oinuc quod llioralilcr an.iun- rifiraiidiis, ct snper omnia diligendus, qui in su.c
 -

100 'SEllMO XI. DE A( TIBLS APOST. 170

dileciionis Filio, iJ cst iu Clirislo, oniiiia restaura* K cx se ; lu vero pcrfccisli cain, qtua virtut in inftr-
\ii in angelis, ei sanclis hominibus. De quo Jere- mitale perficitur (II Cor. xil). Alilcr : Ptuviam
uilaa prophela Spiriiu sanclo eiloclus, aii : volunlaiiam segregabis, Dcus, liwrcdilali linr. Et boc
Qui facii tetram in fortitudiue siin, prtpparal or- quomndo liel? Nani cu'li distillaveruut, iJ cst apo-
bem in tapientia sttn, ci prutlenlin suu exiendil cas- sloli ilistillabunt a facie Dei Sinai, id cst a cngni-
los(Jer. \). Ac si diccrel : Dens Pater faeil ler- .
lione Dei d.inlis logein in Sina, a facie Dei Israel.
iini in foriiitiiliue sua, de peceaioribus scilicel ju- tsracl dico, noii secuiidtiiii cariicm, scd veri Israel
sios facit el sanctos; ci pnrparat orbeni ail scr- recipicntis gratiam, el non prasiiuientis de camali
vitnJum sibi in sapieutia sua, lioc cst in Kilio, i]ui obscrvamia. A i boc enin Jedil legem, ut lerreret
fiirliiiiilo el virlus cl sapieuiia ejus est ; el prudcn- dc sc prarsunieules; dcdil et bencdictioncm, ut
lia sua cxienJit coelos, doclrinain videlicel aposto- liberarel in se speranles. Dicat ergo David rex et
lormn pcr uuiversuiil inuuduin lale diOundil. Ipse propbela : Pluvium roluntariam segrcgabis, Deus,hce~
enini diiii el facia •
tunt ; ipte inandavil cl creata redilali luar, Co?li imiuit, distiHubunt. Et quid dislil-

snnt (Ptal. CXLVlll), sic loquens ad Filiuin : Fac.ia- laliiml? Pluviam scilicct voluiitariam, id cst im-
mut liominem ud imaginem no- _ brem verbi Dei voluniaric, el non per ineiila bo-
cl similiiudinem
tlram (Gea. i). Dc quo ilerum prnpbela rectj sub- niiniiiii atlribtiluiu, quam segrcgabis, Deus, hwredi-

jimgii : .4 voce sita dui muliitudinem aquarum in iuii tua', id csl luis electis. Tanttitn pluviam iilarn

ccelo, el ekvat nebnlus ab exiremitatibns terrce [Jer.%), comniendabis, quia non estomuium fi<fes ; ct inlir-

Oiiinis dortrina Douiini de cceleslibus duit. Unde maia est h.T-redilas recognoscens peccaia sua, ct
diiilur : Terru mota esl , etenim coeli dulillaverunl mbil sibi liibuendum seniicns. Ipsa iiifirmaliir, lu

a fscie Dei Siuai, tt fucie bci Isruel (Psnl. lwii). vero, lioc esl in rei verilale eam perfeclam fecisti.

Augtislinus: Terra molaesl, id est lerreni ad fnlem Unde Apostolus : Qui fui, inquit, persecutor, el bla-

Cliristi excitaii sunt; sed uude boc ? Eteiiim, id cst sphemus, miseiicoraiam conseculus sum (1 Tim. i).

quia coeli, apostnli scilicel disiillavcruul pluviam, Vel sic : inlirmata cst bxrcdilas in se ad lolerandas

id eslgratiam; el boc a facie Dei, id esl non a sc,

tribulationcs, tu veroconforiasti e.un, et sic per-

scd a Deo qui in illis csi. Sequitur : Mous Sina a feclam reddidisli. Dicat crgo Jeremias de Dei om-
lacie Dei hrael, subaudis, disiillavit a facic Dci, ct nipolentia : A voce tua dat multiluttinem aquarum
pia: aliis. Alia litlcra : Mous Sina ditliJavit a facie in ccclo, el elevat uebulat ab eJtlremilalibut terrm

Dei Itrael : id cst Paulus apostolus genliiim, qui (Jer. x). Ac si apenius dicerel : A voce tua dat

plus oinniLus stillavil uoctrinae gultas, qui bene .„

Deus in coelo, hoc e-i iu Ecclesia, multitudinem

significuiui' per nioutem Sina, quia prius ftiit gcue- aquarum, id csl miilliplicem sanclarum docirlnaiu

raris in servituteiii ex lege, qua: fuil data in iiionie Scripluiaruni. linJe est illud : Jn voce calaracta'

Suia. Vel ila secuuduin eaimlem liileram, qu* rum tuarum (Psal. xli), iJ cst apostolorum et pro.

iuons Siua a Tacio Dei Isracl phetarum. Et electtt, iuquit, ncbuias ab exlremiia-
scilicel distillavit.

I.leiu siinl eccli el moilles, itl esl iilcin scilicet

libus lerroc, quia non superbos sed bumiles, nou
diviles sed pauperes elegit prajicalores, aposiolos
'

aposloli sigiiilicaului' per ccclos cl moiiles. Nec la-

scilicet piscaiores conlemplibiles , ut lumenlia
1111-11 dicil montcs, seil moiit , idem signiiicans siu-
gulari nuinero quo.l plurali , sicul cl alibi cuui di- deslruereut argumenta liaerelicorum ac pbiloso-

citur : Caeli enarranl, et firmamentum annuniiat pborum. Uude ilicilur : Infirma hujut mundi, et con-

[Psal. xviu) idcin signilical per cu:los et finna temptibilia elegit Deut, ut coiifumla' foriia (I Cor.i).
;

nienlum. El esl sensus : Mons Sina, id csl aposloli Quisquis ergo uienlera in superbiam eleval, prxdi-

a facic Dei Israel distillaverunl. Ouidain lamen carc proxiuus non prxsumal, llle ulique jusliliag
Doaiiui annunliarc ilignc aliis poleiit, qui in liti-
libii Slllil Craxi el Latiui, qui noii liabetil talem
militatc fumlatus fuerii. Unde esl illud : Qui vutt
litteram, scilicet, Mons Sina a facie Dei Israel, sed
D inler vos pnmus esse, sit omiiium novissimus (Marc.
liabent, a fucie Dei Sinai, a fucie Dei hrael. El esl
dhitllaverunl a facie ik). Aliter eniiu iiemo esse nubes poterit, id est
sensus : Caili, id esl aposloii ,

ad irrigainltini corda auJientiuin dociriua cadestis

Dei. Cujus Dei? Dei, videlicel Siuai, Dei Itrael; id
pluvix idoneti6 aliler uon erit. Isidorus (C0) :

est qui legem dedil populo Israel ; quia qui dedil

qua tcrrerei, dat per apo- i Nebula inde Jicla, undeet nubila, ab obnubenilo,
per Moyseu legcm, ei

slolos bcnediclioiiem qua liberel. boc esl,ab operiendo leriam, sive quod voiaus

dislillaveriinl cceli? Pluviain, cst doclii-

nuhes faciat. Exbalanl eniin valles bumidaj nebulas,
Qnid iil

el liiinl uubes; inJe nubilum et nives. Nebulx au-

uaiii gralia sancti Spiritus voluntariani, qux sine
meriiis J-.ilur sola Dci volunlaie. Ipse quippc genuit
lem ima pelunt, cum seieiuim esl; summa vero,
cum iuibituni. » Doiuinus eigo, ut dictuin est, ete~
nosioluntiirie vei bo reritatis (Jnc. i). Hanc pluvium
vai nebulas ab extremis lerrte ; nebulas dico, qua>
seijieyubis, Deus, hucreditati (««.', scilicel liuelilius iu
noverunt quibus pluvias impendaui, et
quibussns-
qitus pluvia piofluu irrigalione dcscendil. Illa ha;-
esse
pcnJant; sanctos videlicet aposiolos, eorumque
rediias inliriuaia esl, id esi agnovil se niliil

(GU) l.ib. Mil l.tijniulog., cap. 10.

IVtuol. CCIX.
 ;

1*2
171 S MVIiri.NI LECION. SERMONES DE DIVERSIS.

Mirfe<i<nrrs, q>ii scciimlnm graliam, ot poicsiainn a '-• {Maiih. m). Iilco in voirri lopo in snnimi poi»

s; |, r iitissam spiritualibiis corda fidclitim iinliii- l fiois vcslc eral, roei n^ liis tini ins qui lial>ei -.po-

bns irrigaul. Isii bcne nnverui l, >\ lando, clquiliiis ci. 111 ignis '
Exod. ixviu). Iguis voio iluo facil. l'i :l

pradicalionis»erbam proferro debcaut. I>e quilms scilicct. et lucet; qnia prasdicafor peccaniium cor

dicilUI Mundabo nubibiii meil m pluanl tuper eam

:
adurere debot fulgure, el leirorc comminaliuiiis,

imtrem (liai »), i<J esi stiper geuiem pcccairicein ct piorum nicnies confovere prontissione °tiorii°e

saluiis docirinara. herum Dei voluulalcm r.tiei.ii- lucis. inde esl, «jtioil baculus pnulificis cx infcrioti

bus promiliitur Dabo tobii pluviai temporibui

: partc pnngii, siipcrius in antcriora exicnJilur;

miitl.ee. sivi). Mojbcs quasi nubes pluviam dcsu- nuia pwdieator pnngcre dcbcl viiia rarnis, ci mrn>
l«i inrundcbal, qui diccbal : F.xipeaelur licul plu- li°> xiics in anicriora dirigerc; ila laitien ntadswi
detcendant tieut roi tuper scmpcr rcdeal, ne cmii aliis pnv-
ua W0711iu.11 nicum, ct tnn idcraliniiciii

fenum terba mta (Deul. um). F.t Isaias :

Audi cx- dicKVi-ril, ipse rcprolms eflicialur {/ Cor. i\). Il in

lum, ei quoniam Dominui

auribui pereipe terra, principio sui sermoius accnsaior sit sui, 110 videal

loeutui esi (Itai Dcus non educil pluviam ccc-

1). fesluc.iin ii! nculo allciins, iraliciii gcsians in «-no

lestis iloctiina; a superbis cousulibus,

non a duci- (hlatih. vn). Deus cr^o, ni promissuiN esl, fnlgura

Ims, non a divilibus, scd ab buniilmm cordlbus l>

;„ pluviain facil, q<iia in pr.e.iicalioiie liuiiiilmm au-
praedicalorum, aposudorum videlicel et doclorum ;
diciilium corda S| iriluali doclrinn saiiat, el nnui
quia lieati paupercs spiriln, quoniatrn ipsis commis- suppliciorum lerrifical.

fcuni cst regimen sanciae Ecclesia, quse regnom e«e- Praemiorum ilcmiileel proniissione, et supplicio-

lorum di itur (Matth. v. Luc. vi). U"de Dominus ruin lerreideniiiitiaiio.ie. Uidurus(6l):iNiibes ilicue
Dcum Patrem glorific:uis, diccbat :
rsi opcrieiido cuHum undc ct
in Evaugclio al> obnubciidn, i.l ;

Coiifitcor libi, Domine Palet cali et lerrw, quia ab- impla! diciiniiir. quod vnltiis snos vclenl. Iiule et
prttdenlibns, ct reve- Noptuniis quod nubai, marc
tco.flisti Itac a tapientibut el id esl et leri.iin

[ilaiih. id est liumilibus, ct Venti

lusii ea panulit xi), tcgat. Nubein aiitein aeris densitas f.icit.

simplicibus non dc sc, scd dc lua misericordia

prx- eniin acrein congloliain, nubesque faciuiit; Uin'0

Mimeniibus. Iterum Jercmias ad laudeiu Condiloris est illnil °.

fUque in nubcm co^itur aer. (02) Toni-
subjnngit, dicens : Fulgura iu pluviam (aci:, et
iriniiti dicinm, quod sonusejns lerreal; nam lOnus
xentot de thetaurit suis (Jcr. x). Ful- conouiit
educit sonus. Qni idco intcrdiini tain graviler
gma in pluviam Deus facit, cum arcntia lioininum
omuia, iia ul rccium ilisridissc videalur, quiacuui
docirina icrrificat el saliat. (Jt repcnie
corda coriiscauii ^ p r0Cc || a velu-incntissiuii vcnii nubibns se
ferunl, fulgura cx nubinm collisione gencraniur, invalescenie cxiiuimiuc qua:-
imniiserit, lurbine
hictitcx durioribus sibi complosis silicibus medius rentc, nnliem qiia^n cxcavavil, impclii inaguo
ignis clabitur. Moyses ct J.isue nubcs evanl, quia prxscilidil, ac. sic cuni l.orrcmlo fragoic defcrlur
duiiisibicolloqiiuiiiur.excoriiiii scrniombi!» fulgura mirari quis non dcbcal, ciiin vcsi-
ad aures. Q I

iuicant. Jeremias qiioque et Barucli iibi colloqucii- cula aiiimalis qiiaiiiV*S parva, magiinin lamcn soni-
les rulilaiiiia mittuni fulgura. 11 lisplosa emilial. Cmn toniiiuo auiem simulel
Psalmisla quoque Dci omnipoieuiiam considcrans fulgnra apparcnt, scd ful jiir cclciius vidclur.quia
dicebal Kdueeni nubesab extremo lerra ; fulgura
:
clarum cst, lonitruum aiiiem ad aures lardius per-
in pluviam (ecit (Vsut. cxxxiv). Augustiuus ; < lias
Lux aiitcm qiKG apparet ai.te loiiitruum,
venit,
nubcs Deus 11011 lanlum ilc lsrael niisil, sed ab cx- qux, disimus, i.leo anic vidc-
fulgelra vocalnr; 111

ircmo terrx cxciiai, ei in lincs orbis lcrrte mittit. »

tur, qnia clarum cst lumen (G.">). Fulgnr el l"l-
Scil quid ile ipsis nubibus operalur? Fulgura ti lc-
mcii ulus cu°loslis jaculi a fericndo sunt diiii.
licct in pluviam fecii, i<l e°>t minas ail misericor- Fulgere cnim ferire cst atque pcrculerc, Pulineu
dinm fiexit, dc icrioribus irrigavil. Pncdicaiores nubila faciunt; uam ici.nn collisio
autcin collisa
D
nanique cl lcrrcnl, et blandiuntur. Terrenl, qnando .^ Mm rrii ^ l|( jn | n pi ( |i|,us ccrnimns. vclaliriui
Kierua hupplicia mioaiitur ; mulcenl, promittendo rotarum, vel in silvis arborum. Simili mo.ln in
xlerna gaudia el ideo legilur, qumi niauiia lique-
;
nubibus lit ignis; uiide ci piius nubila snnl, iteiudo
scebat ad solem,ct iudurabatur ad igiiem (L.10J. xvi. ignes. Ex \cnio auiem el igne fulmina in nubibus
Sap. xvi). M.inna enim calilus datum Ggura csidi- riiciiur fi.ri, ci impulsu ventorum emitii; idco au-
vnii eloipiii; qiiud liqucfil ad solem, dum llicntes icm fulmiuis ignis inajorcin babci viin adpcnelran-
fldelium fulurae clarilalis promissione glorifical, ilmn, quam oosier ignis, qui nobis in u>mn est;
ciiiii ail : Fulgebuitt jusli sicut tot in rcijno Valrit quia ex subtilioribus elemenlis factus csi. Tria sunt
viei (Uiiltlt Xlll). Imluiaiur aulciu iiiann.i ail igncni, autein »jus nomiua,id cst 1'iilgur, fulgor, el fuluion,
Ouiii mcuies peccaiiliuni nescias ruiurae pooux coin- Fulgur quia tangil, fulgor quia incendil ci urii
miiiationc advcrlil, dicens : Oinnis aibor, qtti' lion ideoquc cum
fulmen, quia findii, leruis redlic liu-
faeii fiucium boitum, cxcideltti , et iu igneiH milte- gil.ir. 1

(01) I.ib. xni lilyinolog , rap. 7. i«j Cap. 'J.

i<i) l.l. cip. 8.

 ,

173 SEItMO. XI. I)! : u.iini s apost. t:i

lleriini J reinias prnphei:i ile !)ei omnipniontis A cjus flatu vivilic entnr. Ilic Lalinc Favonins dicitur,
opcribus snbjungil, rticeus ; Et edtieit ventum <lc propter quotl fovcat qu.c nascunlur. Austro atitetn
thesauris suis (Jer. s), lior csi ile lniniilinni cordi- llmcs solviiniiir, a Zepliyro, i I esl Favonio fiunt.
bus veniuin sapienii.tr producil, qui eosdcm sim- Favonius iiuncupaiiir, ro qu>d fuveal lnigcs ac
plices ci liuinilcs atl prxdicandam sux fnlci dnclri- flnres. Ilic Gixee diciliir Ziovpo;, quia plerutnque
ii.iin miiiit. In ipsis enim Ihesauri sunt aliscoiuliti verc fl.it. Umle cst illud :

snpirnlit ct scienlke f>ci. Tunc crgo Pms veninni l't '/.. ,'liijro putris sc rjlcba re.ii frif.

profcrt dc thesaoris suis, cuni pcr ecsdem humilcs (Vifg , Georg., i, 43 )

apnslolos scilicct el cvangclisus, aliosqucdociores, Africus a propria regione vocitur. In Africa entiii
secreioraui suormn mystcria cunclis pcr orlieni iuiliuni Dandi sttiiii . Cnrus est, qui :tb oecidcnie
annuiiliai populis. Vcnii quippc qni terras perfianl, xstivo fbii, ei vocatitr Corus, quod ip.e vcnioriim
lioruni spiriltialiiiin veiitortim (igtirani gerunl. Ilnic circuliiin claudal, ct qu.isi cliortim facial. Scptcn-
snnilc esi, (|tiod ait Psalmista : Qtii produeit tenlos irio diclus, eo qiiod a (iicnlo septem steilaruni
de tliesauris su.s il'snl. cxxxiv) Prxdicalores ntilics consiirgit, qux vcrieutc se miindo resupinalo ca-
sunt ct vculi ; niilics viilclicet propier carncin, v.mi piie fcrri vi.lentur. Circius dictus, eo quod Goro sil

propler spiriliim. Nubcs videiilur, vciiiisentiuulur, B juncliis. Iluuc llispaui G;.llecum vocaul, eo quod
it non videntur. Et quia caro dc lerra est, idco eis a partc Gallici.e pffl.it. Aqililo iliclns, proplcr
dicilur, quod uuliCs extital ab extremo tcnx, sed quod aquas slringatet nubcs dissipet; est eniui
spirilus bominis ignoratur umlc venial. Underecle gelidus venius et siccus. Ueo ct Itmeas vocator,
dicilur : Qui jiroduJt vciiios ilc thesaurit suis. Vcl quia :.L llyperboreis nioiitibus flat. Imle eiiim origo
propier aliud vemi dicuntur apostoli, sciliiei quia Cjiisdein venii est, unde et frigidus csi. Nalura
louiiu mundtim vclorilcr pcrcurrunt. Ad litternm, enim omnium scptciilrioualiuni venlorum frigida et
iil ait beatus Isidortis (64) : (Vcnius cst aer coninio- sicca csl, australium luimida et calida. E\ omuibiis
iiis elagiialus; ci pro divcr.iisparliliuscceliiioniiua aiiiem vciitisdiiocardiiialessuiit:AquiIo[Septcuiriol

diversa sortiiur; dictus auiem venliis, quod sit sciliictel Atitier. >

vcbeinous et violenlus. \is enim e/is tanta esl, ut Hisbreviicr a beato Isidoro de venlorum naturis
noii soliunsaxa.ci arborcs cvcllai, sed eiiam coeliim, et diversilalibus dictis, ad ea , quae superius omi-
ct tcrram coulurbel, n:ati;i conimoveat. Venloium simiis, necesse esi m redeaimis. Venti ergo qui
<|iiaiuor prineipalcs spititus suni, qiiorum priinus lerras perflant, in tbesauris Dei non sunt, quia
ab oiicnle Subsolantis, a metidie Ausler, ab ocei- _ eorum n:iiura manifesla est;,sei! suni iliesauri vcn-
ilcnie Favonius, a seplcnirione rjusdcm nominis lorum , id est spiriluum; spiriius videlicet supieit-
\enius aspirat, liabeutes liiuc inde geminos venlo- liiv el iiueliectus , sniritus cijtnitii cl fortiludmis ,

ruiii spiiitus. Subsolanus a laiere dcxlro Yul.ur- sjiiiitus scieutim et pietatis , et spiritus timoris Oo-
iiiiiii lialict; a lacvo Eiirnm; Ausler, a dexlrisEu- tiiiui \lsui xi). II: autcui lliesauri plcnissiine stmt
roauslrum babct, a sinisliis Au^lroafrieum. Favo- in Cbristo abscoiiditi, qui csi fous omnium bonorum.
niiis a parte dcztera Africum, a Ixva Coruin. Porro Sjiii ci in cordibus scrvorum cjiis per paries. Ab
S"pieniiio a (Jexnis Circium , a sinistris babei ipsius siimmi ibesauri pleniludiiie oiiiur, iu alius
A.piilonem. Ili duodeciui vcnii muiidi globum cir- sit sapicns, alius liilclis, alius bumilis, aliuscaslus,

cnniagiiiit, quortnn uomina propriis e.x causis si- alius cbariiaie plenus, alius sobrius, alius nraiioni

enala suu'.. iNatn Subsolanus vocalur, eo quod snb ci diviaac contemplaiioni dediius, alius in eleemo-
ortu solis nasialnr. Eurus, eo quoil ali Eoo Q.il syuis l.irgus, alius bospiialitali et miserieord ae

[M ss. ab eo fiat], i;l est aboriente. Esl enim con- operibus inlcntus, alius adversa linjus mundi pa-
juiicliis Siibsolano. Vulliinius vocatur, q-.iiu alie lieuter sustiueus , ilics divitas conlcmneiis, et

lonal; i!e qiin Lucrelius : proptcr xlcrnani rcmuneialiunein libener paupcr-

Altilonuns Vutlurnns, tl Auster fulmine potlens. II lalem amplccicus. Picai iierum Jeii mi.is pn plieta
(Licb , v, 744.) de forliludiuc ci sspicnlia, <i pruilcntia Dei P;t i .

Ansier au liauriendo aquas \ocalus, un le et cr.is- Qui facil , iuquil , ferrain iu fortitud iie sna , prw-

siim aerem facit, el uubila nutrii. Hic Grecc voms orbem

jiural in sapienlia sna , et prudenlia sua cx-

nppciUiiir.propterquoil intcrduin corrumpat aercm. tcndil ccelos. Trcs qiiodauimndo viituies assuiin ns

Nam pestilenliam, qux ex corrupto aere liascitur, propbcta . fui liiiiiliiiein , scilicet , sapientiam, ct

rcliquas religioncs Iransmiliii; scd prudcntiam uniciiiquc propria 'qieia di tribuil,

Ansler Oans in ,

sicul Ausier pestilenliam gignil, sic Aquilo

repellii. rorlitudini videlicel lerrain; sajiieiuix orbem tt r-

Euroatislerdielus, quod cx una parle Itabeal Eiiriim, raiuui, prudenlia1 cailum; no-iia cr r'o lerra
in

Austroafricus, qnoil jiinctus t!e qua diclum csl Terra es, cl in lernim ib s
altera Aiisiruin.
:

ct c\

sii buiciude austroclAfiico. Ipse e-i ct Libouotus, (Cen.m), nccessaiiam babciniis fortiludineui Dci

Libs binc, et inde Notus. Zcpbyrus, sine qua impossibilc esl cxscqui qu.e repnguani
qnod sit ei
iloies elgeriiiina carni. Cuiii autcm, ut ail Apostolus, tt.oiiiiicaia
Gitcco nnniiue appellattir, eo qtiod

'fiii Lib. xiii E(mnol ,cap II.

 ;

»*2
,„ s MUITINI LEGION. SERMOXES DE DIVERSIS.

«eceworo., q»i — '"I (?«»!»'». '•' I—

l: ""'" A "" '"""' nl) Men '" -
T
oe, us b:s .rari.is
rri leSC !
"
qm.T!"'
h.be.
'"""
spe.
,..!.. «Htai spiri.u»lib..s eord. »dcli-n, imb.i- l fch vos.c
ign.s (E*»rf. n*i..).
..,.„. .

Ig...a vero duo bc.t. I rti

b„s ir,i K a..i. Is.i bcne noveru. .. qiu.do.elq i cic...

quibns scilicel. ei locet; qnia |.rad.«i..r peccni.ura r,,r

pradie.tio.is verbura proferre dabe.nl.
Ita

„,„„/„60 ..».».< me,s m p/wm

• «»» «* adurere dcbct rulgnre. el leuorc comm.n.i.ora^
;,,;.;„„
super geinem pcccalrtaem ei piorura mcnies conforare prom.ss.one seierwe
M »r«i (/«.i v), ld esl
i

saloiis doclrinam. Herom Dei voluuialeni fccieuli- lucis. Inde esi, qnod bacul.is pn.u.ficis « ...r.-r,or.

pluviat temporibut parlc pnngii. siiperins in anic.iora cvunJil.ir

bus pron.il.itur : Dabo oobit
debel *:iia rarnis, rl n.i-n-
quasi nubes pluviara dcsu- .,,,.. ,| ,
iliraloi piiiiger.!
> Mf (Le*. ««). MoybCS lanien nl ad sni
dicebal Extptatlur ticul t«>- lis i:ii< i :ni eriora .iirigere : ila
inf..ndebal, qui
i
:

u,-,
detcendanl ticut rot *uper lonside.alii.i.eu. sempcr re.leai, ne rnm :.liis pra-
ria tloquium meum, ci
Audi ca- ipse rcprobus effu iaiur (/ Cor. i\). Kl ia
l.unm terba mea [Deut. i«u|. El Isaias :
,:,, n-rii,

auribut pereipe terra, quoniam Dominut principio sui seriuoiiis aceusaior sit si.1, ..<* v.itcat
(hm e:
cducit pluviam coe- feslucun ocnlo altciius, iraliem p-sl.ins in mio
toeutut ttl (/«« i). Deus ...... iii

superbis cousulibus, non a duc. (M«n//. vn). Dens ergo, nl promissu.n esi, fulgnra
le^iis <locnii.;e a

non a divilibus, sed ab

bumitinm cord.uus » ;„ pluviain facil, qma in pradicalione bum.bom 4«
bus
videlicei ei ilocioru.n iiicuiinm corda sj.irituali doclrina ta-.iai, et mcla
pradic.lorum, a|>osiolorum
;

quoniam ipsis comm.s- s „ppij c i,iriim lerriucal.

quia beaii pauperes spirilu,
r^_..i .-:». ...... regnum ,*,'- n :.._
regimen sancia Ecelesia?, qn*
... .t.i.ii, co?- Prjemiorun. .1«
lien.uleel
,,...
pron.issione, ci suppli>'io-
fctmi est
v- Luc. v.). Uude Domiuus r.un lerreldeituntialio.ie. Isidurns(6l):«N..bes ,'i.i.c
lorura di itur (IfoH*.
iu Evangclio Ueu... Pairem gloriGcans, diccbal :
ah ( i| bendn, id est operiemlo eteluin ; nmlc el

libi, Vominc Paicr cali ei terra, quia ab- uupta? iliciiniur. quod vtilius suos velenl. Inde el
CoM/iieor
uondittihacatapieHtibu» ei prudeniibut, ci reve- Ncutunus quod nubal, id cst marc ei lenain
est humilibus, ct Nuliein auleui aeris densilas f.ieit. Venli
latii ea V annth (ilaith. si), id tegat.

se, sed .!c lna misericordia prx- enim acrera conglohaul, n.ibesqne faciunt; Um!>»
simplicibua non de
ad laudem Condiloris uubcu cogitur aer. (02) Toni-
siiuieniibus. Iicium Jercmias est ilhitl • Ati|iie in

subjnngil, diccns : Fulgnm ia plumam [ucU, ei

triiiin. diclnm, qnod sonus ejus lerreat; nara lOnoa
de tliciainis sm> [Jer. x). Ful- sonus. Qni idco intcrilum tani graviler eminitit
tducil ventos
gura i» pl.iviam Deus faeii, cum areniia liominum omuia, iia ut reclnm <tis> idissc videatur, quia rnm
docirina lerrifieal el salial. I i
procella vehi-mcntissirai venti nubibus se repcme
cnr.la coriiscauii C
nubinm collisione generanlur, immiseril, lurbine invalescenie ei.lumque quac-
feruni, fulgura e>;

hicnt ex durioribus sibi ro.i.plosis silicibus medius rcnte, mil.eni quam escavavii, impclu maguo
Moyses et Josue nuljes erant, qnia nrascindil, ac sic cum liorrendo fragorc defcriur
i E nis elabitur.
dninBibicolloquunlur.excorumBcrmonibiisfulgura ad aures. Quod niirari quis non debcal, cu.n vesi-
...ica.it. Jere.uias quoqoc
et Baruch sibi colloqiicn- ctila aninialis quainvis parva, niagiiuin Limen soni-
les rotilanlia iuitlu.il fulgura. u lisplosa emilial. Cnin lonilruo a.nem siniulel
1'salmisia qumiiie Dei om..ipolen liam
considerans ful^ir.i appnrcni. scd fuljnr cclc.ius vidctur.qoia

ilicebal :
nubes ab exiremo terrat ; [ulgura
Kducent elarum cst, lonitruum auiein ;ul aures i.mli,is per-
inpluiinm fccil [Ptal. Cxxi.v). ftllgl.SliuUB :
« Has venit. Lux aolem i|ikb apparet ai.te louilnium,
Isracl niisil, sctl al; cx- qm', ul diiimus, i,len anie \i.le-
nubcs Ueus non lantu... ilc fulgelra vocalur;
trc.uo terra exciial, el in lincs orbis tcrra:
n.ittii. >
uir, quia clarura est luraen (CJ). Fubjur et ful-

Se.l quiil de ipsis uiitjibus opcralur? Fuigura vHc- inen ictus culeslis jaculi a feiiemlo su.il dieli.

licct in pluviam fecii, i-1 est niiuas ad misericor- Ful^eie eniui ferire esl aiqnc percuiei.'. Fulineu
di.tm ne\'u, dc lerroribus irrigavil. Pradicaiorc autcm collisa nub.la faei.ini; nam rcr.nn collis.o

naii.qii.: el teirent, et blaniliunlur. Terrcnl, quaudo D ;_. 1|Cin cnt i t

llt , n lapidibus ccrnimns, vcl allril.
Bterua supplicia ...inauiur; n.utcenl, promiiiendo rotarura, vel in silvis arborum. S.mili n.o.lo iu

zterna gaudia; et ideo lejjitur, quod n.auiia lique- nubibus lit ignis; uiidc ci p.ius nubila suni, deindo
scebat ad Bolctn.el iudurabatur ad ignein (f.ioJ. wi. igues. t\ vcnto auicm cl igne fnlmin» in nubibus
Sa;>. IV.). M.inna cuiin calitus dalum DguraeStdi- ilit.ii in li, ri, ct impulsu venloruin emitii ; i.leo au-

vini eloquii; quod liquefit ad soleni, dum incnles le.n fiilmiiiis iynis majorcm habei vim adpcnelran-
lideliuin Inlui.e rlarilalis promissione glorif.eal, diiin, quam noster ignis, qui nobis in usum est;
eum ait : 1'ulgebunljusli ticul sol m regno l'utris
qnia .'x sublilioribus cleiueulis tactua cst. Tria suni
mtitMaiih ii.t). Indurator autem manna ad igiiera, auicin ajiiB nomina.id est rulgur, fulgor, el fulinen.
du.u minles [tec. auliiiiii nesiias fulur.i: |iu'nn: com- Fulyiir quia langit, fulgor quia incemlil ct urii;

miualione adverlil, diccns : Qmnis aibor, ^11,. iio. fulnien, quia fnnlit, idcoque cum icn.is radii» liu-

lunt (ructum bouum, txcidelur, el in igntm w.iiic-

giiur. .

(011 Lib. Illl Kiymolog , rap. 7. ^05) C.q,. 0.

y>i) 1,1. cap, 8.
173 SERMO. XI. I)! : ACTIBUS APOST. 17i

Ileriim J reiiiias propheia de !)i;i omnipotentis A ejiis (laln viviih ooinr. Ilic Lftliiic Favonius dicimr,
oivcribus siibjungii, dicens : Ii edueii ventutn tle propler qnoi! fovcat qu.t: nnscunlur. Atislro auicm
thesauris tuit [Jer. s), lioo ost ile littniilinni ennli- florrs solvimiur, a Zephyro, i I ost Favonio linnt.

Ims vcntutn sapienii.e producil, qui eosdem sim- Favonius mincupaitir, eo qu nl foveat Imgcs ac
plices el liumilcs ail prxdicandatii sux fidei doclri» (lnros. Ilic Grscce dii itur Ziaupo;, quia plcrtimqtie
ii.iiii niinil. iu ipsis eiiiui ihesauri suni aliscomlili teie II il. Unde est illntl :

sapirntiw cl scientix Oci. Tunc crgo Peus vcnluui /•.'(

Zephyro pw.ris te gteba resvlrit.

profcrl ile llics.mris snis, ctim por ecsilem bumilcs (\ irc , Georg., i, io )

aposlolos scilicct ct cvangclisus, aliosque doctores, AIYieiis a propria regione vocitur. In Africa emm
secreioriiiu siioriiin mysleria ciutclts per orliem illillum fl.imli stinii . Corus cst, qni ab occidcnte
annuniiai popnlis. Yeiiti qnippc qni lerras perflanl, rcstivo flai, et vocatur Corus, quod ip,e vcniorum
lioruni spirituatiiiiii veMtoimn (igiuara gcrun!. Huic circiilnm claudat, ci qn.isi chorum facial. Scptcn-
smiile esi, quod ait Psalmista : Quiproducil vcnics irio diclus, eo quod a circulo sopiem sleilarum
de ihesauris suis [Psal. cxxxiv) Prsedicalores nulios cotisiirgit, qu.-e veriente se mundo resupinalo ca-
Bunt nt vculi; iiulics vidclicct propler carnein.v-iiii pile fcrri vi.lentur. Cirrius dictus, eo quodCoro sit

prupler spiritum. Nnbcs videtilur, vciili sentiuulur, I? juncliis. Ilunc Hispani Gillecum vocaut, co quod
el non videnlur. El quia caro dc levra esl, ideo ois :i parlc Galleci.e offl.it. Aquilo diclus, proplor
dicitur, quod nii!>es extitat ab extrcmo l>i:ac, sed qiioti aqtias striiigat ei mibcs dissipel; o.i enini
spirilus hoitiinis ignoralur umlc veniai. 1'mle recie golidus venlus ct siccus. IJeo ct Ilmeas vocatur,
ditilur : Qui producit venios cle thesanris suis. Vcl quia al llypcrboreis moulibus flat. Inde euiin origo
propter aliud venii dicunlur aposluii, scilicet quia ejusdem veuii est, unde el frigidus est. Naiura
lotuiu munduin vclorilcr pcreurrunt. Ad lilieram, euiiii omnium scptenlrioiialium ventorum frigida et

ii ait bealuslsidoius (64) : (Venius cst aer coniino- sicca cst, australium liuinida et calida. Ex oimiibiis

lns elagiialns ; cl pro divcr.-ds partilius cuili nouiiiia auicm vciitisdiiocardioalessunt Aquiio[Sepicitiiio] :

diversa sortilur; diclus aniein vcutiis, quod sit sciluetet Aiiiter. >

vchemens ci violcntus. Vis eniin ejn-j laula csl, ut tlis breviter a bcato Isidoro de venlorum naturis

lion soluin saxa.ct arborcs evcllat, scd eiiam ccelum, et diversilalibus dietis, ad ea, qtia; supcrius utni-
ct lerram cotituibel, n:aiia coiumovcat. Vcnlorum siiniis, necessa est ut redeanvns. Venti crgo qui
quaiiior prineipnles spiritus snnt, quorum priimis terras perflanl, in tbesauris Dei non sunt, quia
ab oriente Subsolanus, a meridie Auster, ab occi- eorum oatura mauifesta est;,set! sunt ibesauri ven-
ilcnie Favonius, a septentrione rjusdcin nominis lorum , id est spiriiuum ; spiritits vidclicel snpieu-
vcnlus aspirat, liabuoles liinc inde geniinos venlo- tice el iiuelleelus , spirilus cunsilii cl forlitudinis ,

rilill spiiilus. Siibsolanus a lalere dcxtro Vul.ur- spiiitus sckniiir et pietatis , et spiriius timoris Uu~
nuin babet; a laevo Etirnm; Ausler, a dexlris Eu- niini (Isai xi). II: aulciu tbcsauri pienissiuie sunt

ro.tislruin babet, a sinistris Auslroafricum. Favo- in Cbristo abscoiidiii, i|iii csi fons omniuni bonurum.
niiisa parle dcxlera Africum, a laeva Corum. Porro SjiiI et in cordibus scivoium ejus per paries. Ab
S-picnliio a dextris Circium , a sinistris babei ipsius siimmi llicsauri pleniluiliiie oritur, ul alius

A.iuiioneni. Ili duodecim vcnii niuiidi globuin cir- sit sapicns, alius lidclis, alius liumllis, alius casttis,

cttmaguiit, quoruin iioniina propriis ex causis si- alius cliariiate pleniis, alitis sobrius, alius nraiioni

gnata suut. Nam Subsolanus vocalur, co qtiod st.b ct divi.ioc couteinplaiioiii ilediius, alius in elecino-

nrtn solis nascatiir. Eurus, oo quod ab Eoo flat synis birgus, alius bospilalitali et misericord ae

[.!/ «s. ab eo fial], id csl ab oriente. Est enimcon- operibtis iutcntus, alius adversa linjus mundi pa-

jiinctiis Siibsulaiio. Yuliuriius vocatur, qaia alie lienler siistiiiens , ilirs diviias coiiieninciis, et

lonal; i!e quo Lncrclius : propter a-lcrnam iciiiiiiieraiioueiii liben cr pauper-

AUilonuns Vnllurnits, et Ausler fulmine pollens. D laiem ampleciens. Picat iicruiu Jen ini.is pn pbcta
(Ltca , v, 744.) i!e forliludiue ci sspiculia, ei pruilcnlia Dei P;,t i .

cras- Qui iiiquil lerrant in [ortilud ne sua ira;-

Auster au baurieiido aquas \ocatus, itn le el facil , , ,

uitbila nutril. Ilic Graece votoj pnral orbem in sapienlin sna et prudenlia sua cx-
simi aerem facit, ei ,

appelbiiur.proplerquod interdiim corruinpal acrcm. lendit carlos. Tres quodainmndo vitttiies assumms
liascilur, prnpbela furliludioetn scilicel sapieuliaui ct
N.ini pestilenliam, quae ex corrupto acrc
, , , ,

sod unicuiiitie propria njicia di tribuit,

Ausler nans in rcliquas religioncs iransniiitit; prtitlciitiam ,

vidoliicl lerr.im sapiciiliaa orbeui ter-

Atister pesiileniiaio gignil, sic Aqnilo
repellil. rorliludiiii ;
siciit
rarum, pruilenii.e ouliiiii; in no-iia ergolcrra,
Euroaiisterdictus, quod ex iuia parie habeai Eiirum,
junclus qua dictuni csl 7'crrn es, et in terram ib s
allcra Aiistrutn. Auslroafricus, qiiod
ile :

Clcs
I|isc e-l ct Libouolus, (Cen. iii), nccessaiiam liabciniis foriitndineiii Dci
sil liincinde auslroclAfiico.
binc, el iude Notus. Zepbyrus, sinc qua iinpossibilc esl exscqtii qu.t; repuguant
qnod sit ei Ltbs
Jitcco nomiue appellatur, oo quod tlores elgerntiiia carni. Cum autcm, ut ail Aposlolus, u.oililicata

'fil) Lib. xiii Edjmol ,cip II.

 ,, : ,

T.3 s MARTIM LEGION. SE RMONES DE DIYERSIS, 17G

fiuTini Rostra membra super lerram (Colot. 111), A irciu, el Kiliiim dicentcin : Kgo ct Paier uuum m-
'

liiuccaro parebil voluniali S|iiril\is. Spiiilu enilll iiiiii (Joan. x), >t ad incum dilectarem vemcmut , et

carnis facla Miorlificaiitur, quia sicul in Job scii- ,

niiinsioiiem np.ttd tum faciemns (Joan. xtv); et Spi-

pium est, siatuit Dcus lerram super nihibim; quo ritnm sanciuiii qui ab tiiroque proredit, verc de-

iiinsiat, ftiriiiinliiie illius iu incdielale mundi lerra serta cst. III. i aulem anima inbabilata esi, qux
libram siistiueri. Deo plena esi, ci babet Chrislum ei Spirilum Do-

fjui extendit , inquit, aqnilonem stiper vacnum, et inini. Ilinc David in 1'salmo confcssionis ail: Spiri-

iii ciulit lerram tu\>er niltilum (Job xxvi). Grego- tu principali coiiftrma mc. Spirilttm leclum innoea
I

rius (65) : • Aquilonis noinine in sarro eloquio in vitceribm ineis. Spirilum tnnctum tunm ne itnfe-

nppellari diabolus snlei , qni , ul lorporis frigore ras a me (l'snl. l). II.cc ad probalioncm cjiis rcilu-

tjeiiiiiiui coril.i consiringerel , diill : SeJebo m xiuitlS, quo iiibabitala, id esl oibis lcrrurum in

inonle letlamenii in lateribus aqnilonis. (Isui. xiv). sapienlia Dci f.ibricala sit. Nam sicut scriptum cst:

Qui snper vaciium exlcndilur, quia ill.i conla possidcl Sapieuliit aitxiliatttr jttsto super decem potetlatem

qux divini amoris gralia non replentnr. Sed lamcn habentetin civitale (F.ecle. vu). Supieniiam cnim et

oinnipoicnti Deo suppelil, eiiam vasa iliaboli cunclis disciplinam qtti ubjicit infelix esi, ct tana spes ejns,
virtuiibus vacux tux graiiae uiuuere implerc, in I! ci lubores cjus iusensali , el inulilia opera (Sttp. ui).

eisqne divini linioris solidilalem poncre quos nulla Laboremus ergo, fratrcs cbarissi i i, ut aniuia no-

conspicit reclitiidinis aclionc roborari. Uiide aptc sira a Beo Pairc, cjusque lilio ct Spiritu sanclo

siibjuugilur : Qui appendit terram sn/cr nihilum- sil iiibabitaia, cl erigatur ejus sapicmia. Cciiilil

Quid cniin lcrra: noiuiiie, niii saiicla Eeclesia desi- i u iii vcuientibus nobis dc sublimi iu bunc lacum
giiatur . quae diuii verba pranlicalionis suscipil iniscriarum ,
postquam peccaviinus. Dcnique qui-
fructcin boni opciis icddil? Dc qua per Moysen di- < iiiiquc cst iu islo orbc, anie correctiuneiu cecidil.

lilur : Auiliut terra verbn ex orc tnto (Dettt. xxxn). Oiiiucs cuini coi i uiiuiis pcr pcccalum in orbem tcr-
E i:eriun : Exspectelur sicnl pluviu iloqttiitm mcum rarum, sed Dominus elevavii jaccutes , ci inpru*
(ibid.). Kl quid pcr iiiliiluin nisi g( nlilcs populi de- deutia sua extendit ccslos , iJ cst auiinos. Non loi-

bigoaniur? D<; quibus per Isuiaui dicilur : Omuet litudo, non sapienlia in cceli extensione assuiupi.-i
yeiitctvelvtniltiluntctiiitine repuluia>faniei(hai..XL). esi. Undedieilur: Dominus jundavit lerram, preepa-
l.i eo ergo nibilo lerra snspcmliiiir, quo prius va- Tttril auleni calos prudemia (l'rov. m). Esl crgo
rna ab aqiiilouc lencbalui quia illa corda genli- aliqua prudenlia Dei, quain nolo ul exlra ChrislUlll
;

luiiii repleta sunt rli.nitalc Dei, qu* prcssa prius requiras, qub oniuia qua: Dei suui , Cinistu-

fncraui lorpore diaboli. MorliGcemus cifcn mem- esi (Colos. iu). Ip.^e sapienlia, ipse foniiudo, ipse
br.i noslra qux siint super lerrain, id esl carnis jusiiiia et sanctitas, prudenlia cjus esl. Scd cum
ci viviliceutiir per Dei giaiiam virlules in unuiii sit in subjacenti, pro vaiicia c sciisiiuui diver-
vitia,
uiiiiiscujiisquc iiosiriim.iuima; II 1 liabilaculuincordis sis vocabulis nunciipaiiir. Ai.u.l significal sap eutia

i.ostii claudaiur diabulo el apcriaiur Chrislo. Po- atque aliud jusiitia ;

quando eniin bapie.itia dieitot,

icst vero et pcr boc vacuiiin , Judx infidelilas ; et disciplinis tc liiiinauaruin diviii.ruiiiquc rerum in-

per terrani, sicut dixiuius, sancix Ecclesix frucii- sliluit ; quando juslitia , disiribulor ci judcx mcri-

ficatio designari. V ir crgo sauclus causain Judx loriiui significalur. It.i ergn priidcuiiain cjus bic

pereuntis uspiciut, el genlililatis tnerila ad veniain imellige, ciiiii doclriua cst, cl ilcuiniisiratio bouai-

Qui exleudll aquiloneni riim aut iiialaniiu rcriini, aut Ulrarumque. Sic cnim
(edcuuiis cernat , et dicai :

super vnciiniii , et appcndil lerrani siiper niliiluin. cxicmlisse euilum dicilur in prudenlia sua. l'udo
N.iin quia Jiidxuruui corda fidc vacua, diabolo siinl dicillir : Kitendi vctbu mea, el non tiiteiiditlis (l'rov.

nibilita , exleudlt nqiiiloiiciii supcr vacuuin. Qilia l). Asscril eniui qnaiiulam essc vciboiuni cxlcu-
sioiii'01, lllcuili, inlc csl itlinl
vero nuilis exiilcmibus meiitis, super genies Do- l

UlillUI fundavit Ecclcsiuin ,

qiia: pcr l'ioplielam 7) ExleuJeus eoclum tictil p.-llcm; qui tcgis aquis su-
uilni autc coiiversioneiii siint vocaUe, npie secuiui petiora cjns( l's i/. cin). Acsi dicerecTu csDeus cxten-
djunxit; appcndii lcrrain tuper uibilum. Iloc ciiam dens i oeliim. Ail litteram eoswin quasi icclum tuumli
lnco salis coiigrucic potcsi , quod aii Psaluiisla : extendit Deus; facitcuiin amplum lirmaiucnUun, ul
l'to niltilo ttilvot facitt illot (l'sal. lv). legat orbcui lcrraruin el Imc sicul pcllcni , id est
Si ergo, ui supr.i iliiiiim cst, incinbra uoslra, qux non labore aliqno , ut iu bomo tiiuui leciuni cxtcn-
suni supcr tcriaui innriificaveriuius, veniua aquilo a dis ;
sed tam lacile, ut pellcui quis. Duni \ero ait
liobis loiigius rcpcllclur, cl iu nicmliris Ecclesia* Sicui pcUem , designai eiiam ipsum esw operjln-
roroputabimur, el auimi Mstra a Spiritu sauclo in- 1 (b7) oniuiiim <pia: circa oniniasum. Mystice
b.iliilabilur (6ft). Oibcm lcnai uin (ir.icc ciioiniues ctiain poiesi lcgi , ct pendei cx illa scuitutia
dicilur, nlcsl, iubabilala. Scio aiiiinaiu illliabilalatn, qua supradictuiii csi iuduisse cum
, Ecclcsiam.
siin ci dereliciam. Si euiiu non liabci Uetiin l'a- Scil quuuiodo kiuc
lecil ui iudiieiel, convers) ad
i<:.'i) Liber. \mi| ilor. . n r.t
(i llt Vidi tin lnc dce ise aliquid.
riim otnnit,. Inlcrlincalis a<l vcib.i, qui lctjis .7 iti<.

Lrgai optralorem ommnmt expoilil opeilitram o.iinntin.

Itijj liic seu opeiatO'
 177 SERMO XI. DE ACTIBIS APOST 178
ipsiim scrmonc , cxpnuit diccns : Tu os extenttent \ Noit ralcaverunt eam filii inttitutorum, ntc per-
cirlum ficui peHein. Figuraiis sarr.inientis cxponil, transivit per eam letena (Job xxvm). Grcgeriiu (68) :

<|riainU) Ecclesia facia est lux , el sine macula vel « | tl cnnclis Laiinis coilicibus (G9) insiiiutores p<>-
mga. Per raduni eniin Scriptura sacra accipitur; sims reperimus, in Grxcis vcro negoiiatores inve-
per pcllem , qux morluis aniinalihus delrahitur, iiimus. Ex qua re colligl valei, quod boc in loco
niorlalitas prxilicanliuin iulclligilur. Ccde priini pro insliloribus, instituiores scripiorcs quique Jno-
parcnles noslri, Adam scilicel el Eva, posl irans- lamlo posuerunl. Inslitores enini negoiiatores dici-
gressionem facii morlales, imluti sunl inninis pel- iiius, pro eo quod excrcendo operi inst.int. Sed
liceis. Verbum latneii I>ei xieruum esl , et Deus uierquu senno, licet in voce dissonct, inlellcclu la-
apud Dciiiii. Ei qnia in sapienlia Dei non cognuvit men non discrepal; quia omnes, qui lidelium mores
mnndut Dcnm; per slulliliam prttdicationit, id cst instiiuunt, spirituale negoiiuin gerunt, ui cum prx-
per morlnles pr.vdieaiorcs ,
qtii slulti videbanlur, dicalionem suis andiloribus prxbenl, ab eis lidem,
talvat Dcus credentet, el in morlali liomine , facil ct opera recia pcrcipianl, sicut de sancla Ecclesia
agnosei Vcrbiim iunnoriale (/ Cor. i). Benc eliani scripiiim est: Sindonem fecit,et vcndi.lit (Prov.xxxi).
pcllibus romparaniui prxdieatores, quia siculmor- De qua ci paulo posi illic subdiiur. Vidil quod Imna
tuis aniiiialibus major usus pelliuni esi, ila ver- b cst uegolialio cjus. Quid ergo boc loco insiilores,
bum Dci in ian lum per prxdicatorcs , imo eiiain nisi propheix sancti vocaii sunl, qui Synagoga-
pnsi cos magis iiuioluit. llortui enini sunt propbetx morcs ad fidein iustituere propbelando curaveruul?
cl aposioli ;
qux aiitcm dixerunl, slant; modo la- Quorum nimirum lilii sancii aposioli nunciipanlur,
iiicii dicflfir sermo eoruiii morluorum ,
quia pnsi qui, ul Deum bomincm credercm.ad eanidein fuleni
uiurlem plas ipsi iniiotiieruni. Prophetas enim vi- ex eoruin sunt prxdicalione generali; de quibus
vos sola Judxa babei, niorluos omncs gc iies, qui- sanclx Ecclesix per Psalmislam dicitur : Pio pa-
bus exlcndcrunt corum sermo ut in eo legamus. iribus tuit nali sunt libi filii ; constitues eos principet

posl ullibcr plicabitur. Et esl seusus: Quando fec'- super omnem lerram (Psal. xliv). > Cassiodorus:
iii ul inducres. Ecce lu cs Deus exteudens ccelum, i llic dicii quanio inciemenio sponsa, iil esi sancli

id cst Scripturain sacrain, ul tegat orbem omiiem Ecclesia profeceril. A prole commendai, quasi di-

lerrarum, et per eam cognoscalur xtcrnum Dei cerei : Adducentur ; nam pro patribus tuis, id est
vcibiim. Exlendens dico, sicul pellein, id csl, per pro anliqiiis palribus idoloiuin culloriblis, nati nuut
•uoriales prxdicalores. Veibum ciiim Dei qi.od ulii- libi filii, id esi apostoli principes prxdicatiouis. i

(jiie eral, sed mundus eum non cognovil (Joan. i), Aiigiislinus : i Pro patribus luit nalisunl tibi filii, id

per inorlales ceepil nosci , et posl eos niagis inno- esl posl propbetas aposloli, cl post aposlolos ct pio

luit. apostolis episcopi, el alii doclores quos Ecclesia go-

Extendilur ergo anima uoslra, nt supradicluin nuit, ei in sede Palrum consliluil. Unde scqiiilur :

csi, qno prius fueral conlracla. Qui aiiiem cariesicm Conslitues eos principct super omncm terram, etc.
bomiuem porlanl, ccuii smii. Si anieni ad peccaio- Pro patriarchis ergo el propbetis sanctx Ecclesix
reill dicilur: Terra es, et in terram ibis (Cen. 111), nati sunl filii, id e-t sancii apostoli Sed quia a
cur non diciiur ad jusliiin : Cxiihh es, et iu ra?<nm Judxis repulsi, a Synagogx finibus sunt egrcsi.i,

ibis? Aui si propler coilum ci, qui poriai imagiiictn recte niinc dicilur : ISun calceverunt eam, Syua^o-
clioici diciiur ei : Terra cs, ei iu lerrain ibis ; cur pro- gam scilicet, ftlii institorum. Si pnrdicalores sancii
pier toclesiem ei qui portat imaginem ccelestis, 11011 ejusdein Synagogx vitia calce virlutis premeroiii,
dicaiur, C.ielum es, et in catlum ibis? Uiiusquisqne cam utiqne calcarenl. Si aulem instilores, eosdem
nosirum aut ccclesiia facla babet, aut lerrena. Si san tx Ecclcsix prxdicalores accipimns, insliloruui
tcrreta sunl, ad cognalam sibi (erraiu dediicnni filios pasiores ac dociores, qui aposiolorum viam
eum qui ihcsaurizal in lerra, ci non in ccclo; si scculisuiit; niliil obslal iulelligi, qui Synagogaiu
vero cosleslia, ihesaurizalorem siium ad propiu- rj minime calcaverunl, quia dum corum patrcs, i I

qiiam sibi regionem perducuiil. Ad boc ergo Deus esi aposioli, ab illa repulsi sunl, ipsi qiioquc et ab
Pater pcr dileclissiiuiiin Filiuin suuin, sanctos apu- ejus revocaiione cessaveruui. Per quain videlicel
siolos iu uiiiversas miiudi partes misit, ut de turie- Synagogain lexna non perlransivil, quia sancia
nis ccclestes, de carnalilius spirituales, de pcccalo- Eccleaia ci/llectioui genliiiin dedila, iicquaquain sc
ribus jusios facerenl, coriiinque inorcs ad servien- ad illuin Judex populum diuiius occupavil. Recte

diiin Dco spiiilualiler iiislituercnl, sicut bealus Jol>, autein Ecclesia lexna nuncupaliir; quia male vi-
eorumdem aposlolorum a Judxa repulsioucin in venies in viiiis ore sanclx prxdiealionis interfecil.
spiiitu prxvidons loqucbalur, iliccns : Uude ct ijisi primo prxdicatori, quasi bujiis lcxux

(G8) I. b. xviii ilor., niiin. >.">. res . scd ciini asscrai Greg. Mag. laiinos cod.ccs
(09) Videas bic nosiros umiiibus confor- in^s. iis cniiiipie legisse pio instilores, piave
iuslilulores,
nies qox addtiriiiit Beocdicliiii in hoc locoad veraiu iidein iiostn mss. viiiosam bic leclionem iciintere
,lci tionem rcsliluciidam iu cdit. corruplissiuiam, iiislitutorum, pro inslitorum ; ciim poslea Irgiiic.am
«ooiiiain bic legebalur, enstxlores ; cl infra pru uc- : amplectautur.
aotiatoribus insittorcs, ioi o nro iiiHiloribus insti'uto-
17} S. UARTTNI I.KGION. SERMONES I :. LHVERblb. fvj
J
oii Jicilur: Macla etmun uca \ct. \i. Quml macla- A. rfiiim i««wu a tanguiue Uct. stTlll). Ac si dicerel :

lur quippe, a vila occidilur. IJ voro quod eomeJi UaJedictus qi \cibo Deiearnalia prxcidere negli-
tur, iu eomedeutis corpore ronimm.ilur. M gil \iiia, lam 111 se quam in subditis. Uudc lx-aius

crgo el manJuca Jicilur, iil esl a peccalo eos in «pio Gregoriiis [71) : « Gladium a sanguiue probiberc,
rivuni, inierlicc, ei a se ips.s in lua illos menibra cst prx licatioiiis vcrbum a carnalW viise inier-

cnuverle. El quia lia-c Kccleaia corpus esi Douiini, Fectione reiinere. D.- quo dicilur : Claditu meusde-
ip>e eliani Doiuiuus Jacob \oce leo vocalur ex se, rorabtt carnes (72 (Deut. xxxtt). > llinc Paultis ail :

ei lcana roeatur ex corpore, Ju;u ci sub JuJie spe- Conlcslor Iwdie ,

quia murdus snm a sanguine om-
< ic dieilur : Ad pradam, /5/i mi, ascendiili (Gen. nium. Son cnim tublerfugi, qi.vnunus annuntiarem
xlix) : rcquiesrens ut leo aceubuisli, et n»asi lexna, omne consilium Dei tobit (Act.w). Pclcsl cliam
quis suseiiabit emn? Il:ec igitur lexna, neqoaquani boc rarnaliier riTrulibus convenirc, qui luvum
iliciicr, quoJ Judxam non Iransiil, seJ dicitnr, noii >*culi scqiiiiiiiiic, ii ':nrptis suiiii astigare et scr-
|>ertransiit. Sic ail bealus Joli : .\'en perirnntiril viiuii SBbjicere uegliguni , secnndum iliuJ : Qui
pei eamlea?na Uob xivm). Aposiolis qnippe prre- nvtem tunl Clnitti, emnem siioih crucifixerunt ttm
«lieamibns prius rx Judasa Iria inillia, postmodmii liiiit, el coiicupitcciniis (Gal. v). Sine sangniuii
vro quiuque niillia crcJiderunl [Ael. H, IV). Lea-iia ** enim effusior.e non fii rennsiio yccatcrnm (llebr. i\).

ilaqne, iJ esl Ecclcsia per Synag ngam irai.sii, sed Caro eliam ct taiigttis rcgnum Dei psnidere uon
non pertransiii, quia cx illa ad Gdem aliquaniea postiif.t (1 Cor. xv). Mal -<licius ergo qui probiln-i
rnpuil, scd laiiien illum infiilelciu populum a perfi- gladium, ui isi rcrbum Dei a sanguiae, quo Bcilkti
ilia fiinJiitis nnn exSliuxit. ScJ qiin.l txpe jam Jixi- aiiimatur maicria pcccaloniiu. ScienJum esi ergu,

nms, lea?na, iJ esl primilrva Eeclesia ropuisa ab quia quijqiiij in uiciiibris HOSlris carualc el tc«-
iiibJcliiate Ju.lxorum JeQexit ad vocationera gen- reunm inolevii, rcsccandum cst glaJio rerbi Dci.

liuni. linde adbuc Je eaJcin loxna, iJ esl sancla • Scil quod sine giavi gcmilu Jiecrc non possumus,
Ecelesia diciiur: Ad nlicem ttMai.il wina suam, uonnulli ecclcsiaslki viri iuutilia libcuier lomnin

mbreriil a ladicibut nionlet (Job xxvun. Maiuini iiw, ci qui mulioriim auditioui prodesse poteraul,

quippe aJ tilicem lexna cxteuJii, quia ad duritiam i.cgligcnier laceul; qui rausa amoris I>ei et po-
gentiuni l»i :«< liitim >ux prxdicaliouis Ecclesia mi- ximi snpsrflua tacere el boua graiib loqui indesi-

tji. UnJe ct iJein bealns Jub pasaimiis sux Usio- nenier debueranl. Voluniarie quippe l«:i pracc|«ia
iiaiu in nobis ^euiibus praesciens lexeudam dixii :
populis prxdicabat ille qui dicebal: ^«vnufl.ari
ii.-niaiilar Airc tiylo feirco in plumli lamina, vel q juutltom Inmii in ecctesia niugnn, ecrelakUmt*
relle sculpanlitr in tilice (Job \\\). QuiJ vero boc iipn proltwebo . Domine, lu tcmi (Ptul. xxmx). \:
luco montes, nisi liujns saeculi poiejtaics accipi- si diceret : ^miuttiinii, Hxc Uicii in metubris, ij

iiiiis, qni pro lerrena tnbsiaiitia allura lumeul De i>iiu pcrsoiia lueiubroruiu ; quasi dieerel:Priua

<|iiibus Psaluiisl.i ail: Tunyc nwiile^, et junigubunl per me HM ulus sum, post el in iucuibris aiiuuii-

iPtat. ciliiij. iCassioJorus : « Domiue, Je lui pra- liavi al is jusliliaiil luaiu esse, id csl qu.e a le cj>1

lia lange n.oiues, i<l esl i et.ition.s tcrrx unitas JHSlitia. Aniiiiiitinvi jiisiitijm tuatn in F.ccleiia

grandiiales, iJ esl superbos : ei rniuigabunl, fate iiinuita ,

quxesl in loio orbe lerrarum, non parva,
buiiliir sciliccl percala sua. > Grrgoiius (lu) :« Hon- iii fuii prius; ct si quid msurget, limor nou prubi-
les a raJkibiis suni eversi, quia, prxtliciulc saucta bebit u«e loipii , et boc e^t : Lcce ittbia mca non
Kccbsia, sunmi e Imjus i;eciili nolestatcs iu adora- proltipcbo loqui. Quasi Jitciel : .vou babco iu solo

iiiiii omiiipo:enlis Dci ali iulima cogilalionc ceciJe- corJc, iil limore laceaui. Iloc dicit conlra liuiurein
niiii. Radices euim moniiuni snnl rogitaliones in- uiuudanum; quasi dicerei : Siue siuiul.iiioiie etiaw
iiina: siiperliuruiii : el a lailicibus iiiunles cadunl, id agam, qui.i, Domuc, t* tdtti eor ineuiii. Quasi
quia aJ coleiulum Deum poiesiaics sxculi ab iuti- dicai : Labia ueasonanl uomiuibus,sed tu, Duuune,
ihis cogilalioiiibus prosierminiur. Dical ergo lieaiiis D nosii cor ineuiii. iloc dicil, ne iu solis labiis cssci

Job iie lexn.i, id esl Je primiiiva Kcclesia : \i tUi- aiiiiunll.ilio : quia eorde crcditur adjuttitiain, oreau-
ccm exiendil nianuni suam, tubecrlil aradicibus mon- tcitt conjcsiio fu ud satulem (Hom. X). El Jicil linc
tet : qui.i, dum duritiain gentium saucia apostolo- coulia simulaliouem. Vel sic : Domine, »ou pro-
rum pr.i-Jii.aiio peiiit, suoerbonim altiiudinem run- liibcOo Ittuia mctt : lu scis, quoil liinor uon piolil-

d.tas exlraxii. > bel nic loqui. Non proliibebo lulia ntca,
Vel sic :

Ad boc ciiini hei Filius iliscipulos suos niisit, ul el boc per le esl, quia w, Doniiue, tciiti, iJ esl ila

laro iu sublnnibus quaui in humilibus blljus miuiili prxdeslitasli luiuium. El ad boc uon sum piger
lioiinnilius glaJio verlii llri \iii.i resecareiil, nioies ijui jajim.ini laaM n.ni abtcondt in cordcmeo, »e.i

u-iiiiponercni, ct ab eorum cordibus inntilca ac ii-n.iiiciii /iiiiii, d taltiiurc .'niim uui. >ou absCondi
perversas fundilos cogitaiiones cvellerenl. Undo iu cordc meo, quaiido potui prodesse sliis, jusli-

Jeremias ail : Uuletlitlut Iwmo. iini prulnbit ijln liaiu iiiam, vel mcam ; id esl Bdem conftasus sum,
(7<l) Lbi «.iipra. I ii VnL' iiam qu n'i el >i piuiilur noiiniilli ib -s , ul
Pli Itrq 1'ntlnr., parl rap. 85.
ili .
I esl apn I lli UCillClillOJ in lioc rOCO.
("-] l.uii inm.diicubi:. ScJ Uarliiius ^-<i«inin
 ,

SKHMO \l WE -U Tliil^ AI'USsT. 182

ISI

MHi cmlo luum, iil est salvaiionem iuuiu ilixi. Aii- ,\ seil pncdicalionis vcrbuui plucie ncqucuiii. Cniii

giis.iiuiS : Vcl terilnteiii intim, el salutme tiiuni, iil

cniin in ca qiiidam cl rcctc vivuut, cl ;iliis cam.leui

est Clni>t«n), itix-i, iil rst pradicavi, nccproplet reciiliidineui verliisprxilicaiiouis iiiilaunl, quasi ad
intilios coiifilianles iliini>i. \iii ergo Ecclcsiastici, profercndas pluviasin cccUim, stelhu produciiiitur,
U«i quac sic \ii.e suan merilis luceant, nleliam germouu
ul snpra diciuni esi, libcntcr populis jusiiiiam
prxdicare debcnl, ct sumiiiopeic cavcrc, ne aut pncdicaiionis pliiant. An non iti lioc co-lo astrum
iii iocii iuerdiuaia proFerant, :mt negligeuler neces- pluvix Moyscs exstitit, qui cum desiipcrnis cmicuit,

saria ludiioribus laceanl , sed in nmuibus, ul corda pcccantium ,

quasi areiitem infcrius lerrain,

tpostolicx doctrinx normam seiiui valeaui, siu- Miu.i.c exboriaiionis pluvia ad nberlalem geiuiiuis

ierc. intudit ? An ii. iii Isaias aslrnni pluvi.e oslensus cst,

iiimirum c ecios dc gentibus prxdicalores

Ilos qui in co qiiod luccm veritatis prxvidens tcunil

lluam ilc Tyro ariires prscfigurabai , quem rex siccitatein inlidclium prophetando aniiuiiliaus li-

Salomon adjuiorem sui operis assnmpsii (/// Heg. gavit? An non Jeremias et prophelx cxteri velutin
mi // Pnrnl. ii). Jlalcr vero ejiis vidua pr.i-seiileiu cojlo posiii, siclix pluviae fueruut ,
qui iu prxdiea-

Et.lesiam desigiMbat, pro qua Uei el Virginis lionis ciiluiine erecti, dum praviiatein peccaiiiiuiii

F.lnis niiscricorditer aiiimam pnsuil , ct iu coelun: IJ kiiat increpare uusi sniit, quasi verboruin guttis
asccndens , eam iu lerris peregiinanteni qua«.i \i- obcxcalionis buniaiia: pulvereui rigaudo prcsscnml?
duani rclii|iiii, nijiis filii suut prxdicalures posl Quonim videlicci animas ali hac corruplibili carm
apostolos elo< ii. Unde dicilur : l'ro pnlriius tus suBcepias quia ex pra-scnti vita superua judicia
,

wsfi sum tibi ftlii (Ptal. iliv), etc. Et /ixit lii- auleiunt, qiusi a ceeli facic slellx plnvix subtra-

ran duas columiias -xreut , decem el oclo cubuorum bunlur. Et occulte aslra redeunt, dum per;>clii

uiiiiudinis : et linen duodecim cubitorum ambiebal snis cnrsibussanclorum aniina: in tliesauris dispo-

columnam utramque (111 Rcg.\u). Liuea ergo uno- siliouis iiuima: reconduiilur. Sod qnia lerra jre-

qux utraniqiie aiubiebat coliiiu- scerei,8i, subduclis stellis pluvix superna fuudilus
deciin cubilorum ,

naui, doclrina csliiposiolorum. Norma i§itur apo- lliicnt.i cessarenliTi), idesi si, poslquam subduclis
slolicx instituiiiiiiis anibii columnaiu ulrawque,
cnm anliqiiis palribus, exteriora legis prxdicsineiita

doclores sancii Judxis vclgeniihus prxdicare jussi, lacuisseni. Stellas igilur pluvix abscondil, et a.l

ea laniuni [accre et docere curant , qux per apo- iustar gurgitum imbres fudit, qui fquia] duin prx-
stolos accepii et didicit Ecclesia. -Nam qui aliier dic .tores legis ad secreta cl inlima iiiinlit , perse-

vivere vel docerc volueril, el apostoUean) <lo- (iiicniiuiii dicia nberior vis prxdicalloiiis euuiiavLi.

Ctrinaiu spcrncr.:, nou est columna in leinplo Dci ;

C r'ossunt quoque per slcllas plnvix saucli AposloJi

quia cum aposiolica slaiuia sequi coutemnii, vel dcsiguari, de qnibus ludarx reprobaix per Jcre-

etilitalc iueilix, \cl grussiiudine elalionis,

iluo- iniani dicilur : Ptoliibila: sunt slelliu pluviarum, et

Du.e igitur scruiinus imber uon fuit (J.'r. m). Stcllas ergo plu-
ilfciin cubitorum linear uou convenil.

(oluniuae apusloius el ciiiictos Ecclesix dociores

si- >i.e Uoiiiiiius absiraxil, atque ad inslar gurgiiiKn

gnificant, fortes lide et opcre, el eiecloscouieiiip'a- iinbies ludit, quia ciim de Judxa prxditaules apo-
lione. Dux aiitem suut, ut prjepu.ium ei circum- sUilos abslulit, doetriua uovx gralix niunduin ri-
tisiocem prx.licaudo iu Ecclesiam iuiroducanl, gavil. Quod utrumque facluni iu Ecclcsia potest

sed etiam corponbus

Deus igimr qui nou soluiii pcr Judxos, tunvenienler iutelligj ;
quia ciim , solnlis

a.l sui iioiuinis gb.riaiu leinpluni xdi- ad secretos supei tiorum sinus apostoloriim aniuias
per gentiles ,

ycu- abscon-
h.are voluit, ipse post aposlolos prxclaros ile ,
transiulii, «juasi a cccli facie stellas pluviae

ubusadxdincaiidaiu Ecclcsiamsiiamdbcioreselegil, dit. Sed , ablalis jiluvia: slellis , in more gurgiiuui

ileul Li.jtus Job Deuui laudans , iuter cxiera d.cit : imbres dedif, quia ctiam , icducti^ ad superna apo-

{jui uuferl mellas ptuvia' , et effuudU imbret ad\m- stoiis , exposiiurum sequenlium linguas liuenta ili-

ttur gurgilum , ijui de niibibus flnunl (Job XiXVl). j,

vinx scieniix dhi abscoudila largiori elTusionu pa-

Sirgorius (73) : < Uuo iu hac viia smit genera jus- tefecit. N.un quod iili sub brevilaie locuti suui, boe

toium : uniiiii vidclicct bcue vivcnliuin, sed nulla e\|ioncndo isti , multipliciter asserunt. Lude cl

docenliuiu; aliud vero recle vivenliuiu, et c;idein noii imineriio ipsa exposiioruin prxdicatio gurgiti-

icct i duceuliuiu. Sicut et iu coeb facie alia? stellx bus comparatur ; quia duin inullorum prxccdou-

prcdeunt, quas mille pluvue subseqiiuiiiur; alix lium dicia colligunt, ipsi in eo quod aslruunl , pro-

veio, qux areuiem lerram inagnis iinuribus infun- fimdiiis dilaianiur. iSaiu dum lestimoiila leslimoniis

BUM, ut esl Arcturiis, Orion et Hyades. Igitur jiingiiiil, ijjiasi cx gitrgilibus gurgiles fatiuut; quo-

quoties in sancta Ectleaia retie quidain \ivuni, scd nnn vcrbis dum gcntililas quoiidie docetur, quia

lameii prxdicare eJindem recliludiueni nesciuni ;

pi-ccalorum mcus coclestem scienliaiu accipit, ([uasi
Mella: qiiidcin suul.sed iu siccilale aeri, nalx; quia slans in leria aqua gutgites ostendil. Scd ipiia ne-
peicxempliim bcuevivendi , lucerccxlcris possuni, quaquain se eisdem apostolis exposilores iu scicnlia

T3) Lib xxvii, l/ur. nuin. 12.

t
slii/il, corum vice Dominus uposiolot misil , ijm in
limilitudinem guruitttm ptucrcnt pub.fiiam t:di-
(71) Suppleiiiluin lnc cx cdil. recle duilur : Qui ,

aii(..'( »:i?;('ij pluviaT, ctc. Xam cum piophetas ub- dllitii , clc.
 ;;

ISZ S. MAIiTINT LECIONE.NSIS 1U

praeferu.il; ciun ezponeudo laliua l.iqii.iniiir, me- A « Por nubt-s qiioque, ni snperiusaii be.-iius Gre-
ininisse incessaiiter ui-bent, pcr qnos rjnsdcui gorius, ei apnstoli designaniur, sicul per Isaiaiu

tcienliae inveriiones accepcruui. Undeel aple sub- ilieiiur : ManJabo nnbibus ne pluant »«/»er eam
jiingiliir : Qui de nubibns fliiunK Ili quippc gurjiles imbieiii (Isa. v). Ipsi ergo slcll:r,\il;e meritis biccnl;

de nuliibiis fliionl, i|iiia a sair lis aposlolis \isiiitc!- ipsi sinit iiiibcs, qui.i arenion. nnslii pcetoris

ligentix, si non inciperel, nequaquam per ora do- lerrain cn-lcslis iiilelligCnli;o iinbrilins rigant. Si

ciiimin largior emauarcl. In Scriplura cnimsacra eniin uiibcs non essenl, neqnaqiiani ens iuiuens
nliquando prr iiiibcs mobilcs quiqne boiiiiucs , ali- propbcta dizissel : Qni tmit isli, qni ul nubrt volnnt?

qaando propiictc, aliqiiaiido aposioli designanlur. (ha. t\.) In biiiiin ilaque gurgiics >lc mibibus
Per unbes qnippc mnbiliias bumanx menlis ezpri- fltiuiii, quia profnnd.-c prx.licaliimes scqiieniiiini in-
iniliir, sieul S.ilomnu aii : Qui observat ven mn uun lelligomia.» oiigiiiom a saait s aposlolisaccepemnl.i
teminal ; el qui nbtervat mibes , iiiinquum mclcl Ipsi cniiu discipuli vcracissima: verilalis. ipsi siint

(Eccle. ii) Venluin piocul dnbio iinmundum spiri- posi gloriosissimum magisirum suuui Clirisium ini-
iiim , mibes vcro subjecios ei boiiiincs appellal liiiui prat licalioni». Ipsis dictuin e>l : Euntet in
quos loiies buc illncque iinpellii ei revocai ,
quoties niiinditm universum pranticale Eeongeliitm omni
ifiuaiio tjiis eonini corda bugg.stioi Halflius B erealUTa t Uare. xvi). Ipsis pra-cepluni est, ui per
allcrii.il. Qtti igiliir venliini obscrval , non scniinal ,
Oihem lerraruiii ireni, ci iu lide suimux et indivi-
quia qui leiu.iiioiies venturas inetuit, cordi bona diix Triuiiaiis uniteraas gcuics bapliaarenl (Nattli
«peia iiou pnrponii. (75) Ei qui eonsideral nu- xwiii). Ip.-i, qn.c in aure aiidieruut, supcr tccia
bes, iioii iueiei quia is, qni aute liumau.-c mtila- prxdicaverant qux in leneliris, est in abscon-
;
; et itl

biliiatis lerroreni irepi lat , uiercede se xleriuc diio, a D.imiiio didiccruiil, in universis nrliibus,
relriliulionis prival. 1'cr niibes propliela: ligiirautur
imo cunclis pcr nrbcm uationibua, annuuliaverunt.
bicul pcr 1'saiinislaiii dieiiur : »
i-u elccla semiuis grana super ratioualem icrram,
Tenebroianquain nulibutaeris (Pal.\~\ Augusii-
id cst supcr corda liumani geucris jaciaveronl, el
nus : iTenebiesaaqua iu uubibns aeris.id e>l obscura
ccniiiplicaliiin Deo friiciiiiu sanciarum videlitct
doeirina inpropbeiis et iu umnibus prx i aloribus,
aniiiiartiiii reluleruiit. Islis Dei ct Virgiuis Filius
qui a lerrenis devaii, iuferioribus compluiiiii verbum peregre prolichceiis, id est in ccclum asccmlcns,
Dei. Obscura dico praj ful^ore qui er.t iu conspcclu
bona sua ad uegotiandiim divisit, dona scilicei san-
1'jus, itl esl in coinpar.ilione lulgoris qni eiil in nia-
cli Spiriius iratlidii. ut denuo inde cuin eis ralio-
iiifeaialione ejus. Nunc eni n per tpeculum videmue,
C iicm posiiurus rediens, scilicet ad judicinm, sciat
iuiic auiem facie ud fuciem (I tor.zii:;. Cassiod»
rus : « Ne quis ergo se ob lioc putci c«se in fuiura
quaiiluin quisqiie negotiaiiis sit. Illi voo iil li.lelcs

liice, quia scriptura recie

ac devotissiiui servi lalcnla sibi oommiasa ctmciis
intelligii. i Sequitur :

Mubes trantierunl. Qnasi obscura aqua snli coelo n.iiiouibiis ad nsiiram Iradideruiil, et ei-
esi in nubi-
diiii paiiifainioas iuaxima . saniiariiin ;u iiiianiiu
lnis ;
qn;e nubes, id esi iliviui vcrbi prjcdicalores
lucra lepoiiaiiini. Ilos idciu illorum iliitcissiuiUS
iraiisicrunl ad gcnles, el jatn in Juiljca non suill.
Alitcr Inclinaiit arlos, Id cst Magisier in linc iiiiiinli sccum esse sessnros. el
:
prxdicalores liumi-
liavil a cnulciiiplaiiva vn.i ad miiiuleiinm dtiod?cini tribus Israel ju licaliiros praedizil. Ilorimi
activjc,
iit llacliel viiiiiu igilnr, Iralres < barissinii, sanclornin aposlolorum,
siiiiiii l.iai coucedal (C.en. xzix), et
ilescend.il ipso per eomm dociriiiaui in iu qiianlum diviua gralia coiiccsserii, vesligia se-
qiioruuidam
impliciuiunoii.iam.qiii inajora capere non valent quamur, quatenus eorum inerilis ct precibns ad-

ct ideo ait, detcenCii, vel inclinavit ccelut, id est lu- J" 1 '* a:| ^''"a pcrvenire gaudia mercamur ;
ipso

nnlisvit pnctlicaiores ad ferendas molesiias, prasianle, qni in Trinilale perferla vivit t-t icguat
et de-
sreiulii ipse spousus ICcclcsiic Dens, pcr omnia sxcula sxculnrum. Auicn.
passus in cis ciim
qiiilxis esi uiium.

(75j lidit. proponii.

SANCTI BIARTINI
LEGIONENSIS PRESBYTERJ

FAPOSITIO l\ BPISTOLAH B. JAGOBI IPOSTOLI.

Scire \os, fratres charisimi, volo, qnia amiciDei

D iioruni npcrum grcssibusClirisii tcsiigia rumirinnl
kricsciilrm miinduni pcrfcctc conlcmiienies, ci bu devolione se.iiie.iifs quousqiie a.l diu dcsiden tniii
 •

133 EXPOSITIO IN EPISTOLAM B. JACOBl. 186

coelestis pa(ri;c ingrcssum perveni.ini, rnnumeras A lormonlis, ei in fuiuio iutvgii plenam bcalitudiHtnu
Bienlis e( rorpnris, inierius vidrlicel ei exterius, suscipienles.
tentaiinnes loleranl. luierius anliquus hosiis sug- Iiermn snbjnngii, diccns: Si 7111*1 teitrwn imtiget
gerii illicii.i, et cxierins pravi houiines coniuiOTeiil snpieniia.posiulei n Deo, qni ilat omnibus nffluenttr

ailversn. Invisibilis linsiis ezchal inius liiillalio- et nvn improperat (Jac. 1). Quasi ilicerel : Si quis
nes earnis ei impii fniis diripiunl subsidia vilaj veslrum indiget sipiemin, qu.iliter prsescnlis miindi
lrmporalis. Inlus loler.it Dei servus liliiilinis inrcn- liibtitalio sil nlilis, postulel a Deo spirimni illnmi-
liva, etcxlra a prnxiniis conviiia -ilqiie opprobria ; lialoreill 7111 tlnl omnibus pie pcicnlibtis njfluenter,

inius cerlamina viiioiiiin, foris damna temporalium quia tlnna ejus non sunl ail 1nc11sur.ini et non tm-
rcrum (// Cur, vn). Quid pinra 1 Foris \vgntv, in- propernl fr.igililatcni pclcnlis el dubilur ei ips.i sa-
lus liivores ; fnris r.iliiili liomincs, intus n.itnralcs pienlia ,
quae tle coelo venil. Noa omnis qni dirit

illecebrosx carnis sliinuli quiele non permitluiil Domir.e, Domine, inlrnbil in regnum aclurum (
Mnltli.

vivcre sxruli conlenipiores. Hos bealus Jaeobtis Vll), nec oiniii jnslo dal Deus qnoil pclil, si rnnlra
ronsolans borl.iiur, ne iu tcniaiionilitis a /iile defi- stiam pctat salulem, sicul Panlo diclum csl, duin
riani; peccantes casligat ct ndmonel, ul sc a per- pelerel : Snfficit tibi grnlia tnea ; nam tirlus in
raiis abstineaui, et virtnlibns proftcere studeant. ™ infirmitaie perficitnr [II Cor.xn), Tant.i cst mili
Aii enim in Fpislola cauonica vel calholica. Omne tas iribulatiouiini ;
qiiatn si quis iguural noiiiluui
gaudium existimate, (rntret mei, cum in lentaliones illuminaltis pcr Spiritiim saurtiun, pctai ttt per
inrias incidtrilit : tcientes qiiod prubolio fulei veslrtv Spiriluin saiicliim apciialur scnsiis illius, rl r.>-
pntientiam operalur. Paiientia oulem oput perfectum gnosccl qua pietale currigil Pater filios, quos ie-
linbet,nl tilit perfecli el iniegri in nullo deficientes cipil. Ncc qt.isqii.ini conscins de su.i fragililalc
(Jac. 1). Ideo liac Epislolx caiholicx dicuntur, itl difliil.it, quia iial oninilius, el 11011 iinpropcnit.
rsi universales, quia a lide universalis EcclesiiE Undc Psalmisla : Benedixit omiiibus, qni timeiit
nnii discordanl. Dicuntur ctiam cinonicx, id rst Domiiiiim,piisiiliscummnjoribits (Ptal. cxm). Cas-
rrgnlarcs, ad dislantiam videlieet enrum quas siodorus : 1 Nullum gentis lioniinuni a beue.Iict ioae
fecerunt pseu loapostoli snb nomine sancloriim excltiditur, 1I11111 pusillis benedixil cum niajnribus.
nposioloruin. Dicattir ergo : Omne gaudium exisii- Scqnilur : Adjicint Duminus super vos : snper
tnate, fralres tnci , ciim in tenluliones varias incide- vos , et super fiHos veslros. Ac si diccrel :

ritis. Ac si direrel : Tiibulatio in prxscnti justi- Atljici.il Doiniuus benedictionein supcr vtis, Ju-
liam, in fuluro augci coronam, et ideo niliil est „ dxi, el stiper vos, gentes, cl super lilios vestros.
unde dolere delealis. Ideo lenlamini adversis vcl Augtistinns : Vcl iia disiinguil iulcr p.ilrcs ct li-

:i persecuiore, vel a conrupiseenlia qnrc varie leut it, lios, scilicel inler inagisiros et discipulos tliccns :

ut per boc prnbare possilis, qnia firin.un fiilciu fu- patres, o magislri, adjicial Doininus super vos,
lurx retribniionis in corde geslalis, qnod esl in:el- id est iiuiucro vcstro adjici.it inullos alios. Qtiod ei
li„cre, (76) qiiatn cx gii li.Ies vcslra. INe eigo imli- factuin esl, quia crevil iiuiuerus uiagistroruin ; el
giiciniiii, si mali iu iuundo (lorcnl, ct vos patiinini; adjicial super lilios veslros, quod ct facliim esl,

ijni.i 11011 esi Clirisiiiin.e dignitalis in tempnraiibus quia crcvil nnuienis sequcmium, cum de lapidibus»

exailari, scd pniius dcpritui. Malt uibil babcnt in susciiaiitur lilii Abr.tlix. A-.-ccssil eniin lides om-
ccelo, boni nibil in niundo; sed spc illius boniad niunt geniitiiii, ri cicvit iiuiiicrus non soltiin sa-
quod lendilis, quidquid in via contingai, g.Midere pientiiiin anlislilum, sed rliani obrdienlimn popute-
debelis. Sciemes, inquit, quod Iribulalio fidei vestrie rtmi. lit ergo superius dictuin cst, Domiuiu tunui-
patientiam operatur, u\ eslfacii iiilelligcre ei babere bus bcnedixii, quia seciindum siiatn perfectissimam
viriuiem ipsius paticntia?. Eadem sentcntia, scd dispensalioiicm oiunibus bene vivenlibcs, el 111 fiile

cnnverso ordine in Patilo legilur. Scientes, ail, quod rccle pcteiilibus :rlerua boua tribuit.
tnbiilalio patienliam operalur, palienlia vero proba- D El quia , ul dixiinus, imslli pcluui, (78) tpii ac-
lionem (llom. v), quia cujus paiieutia 11011 viuci- ciperc merentur, ideo subdittir qualilcr pelerc
tur,(77) perfecius probaiur. Quc sentenlia bic debc.uil, Postulet, inquil, iu fuh tiiltii luailnns. Ac
qtioquc dicittir. Palienlia opus perfecltmi babel, ct si apertius dirercl : Sic credal, cl bic vival, ul di-
probatio npeiaiur paiienliam ; quod cst : tri. ula- gnits silexaudiri ;
quia, f/ni obmrat nttrem suum ue
lio qux datur ad piobaiionrm (idei, facil per pa- nudiul legem,oratio ejus crit exsecritbilis(Prov.\\\\\\).

lieuiiam cxerceri, prr quoo fides perfecta proba- Qni aiuem licvsiuu , similis est fluclixi maris , qui a
lur. 1'aiientia ergy opus periectum babet, id esl vento moreitir ei circu»>ferlur. Q111 comciciilia pcc-
perfectos nperaires facit, pmpicr boc quod sub- c.ni prcssiis , de prxmiis dubital coelesiiluis, super-
diliir: ('( suis perfecti ei iuteyri in nullo de/tcienles : veiiienic leniaiiouis vento , facile dcscril liJei sla-

ac si diceret : lit siiis peifecii non dcficienics iu 111111, et scciinduiii teiitaioris volunlaleni dctrabilur

(76) Ilic foric deesl quod liabel Glossa : Vinutem nones.

ipsins patienlice. (7S) GIosS», qni mn.
(77; Al. ms. addit bic cum Glossa : per irilndit-
 :,

IS7 - UARTIXl LECI0NENSI9 ISS

:i : irrorem, et fit 3 Dco a.ienns. ocquilnr : .Von A coiisequenicr bicdh-il : Dcuiits rir, qui tuffert tcn-

> txillimel liomo ille ,

qttod aceipiat aliqnid a lntfjittm; qttta cum prvbatu* ftteril, accipiet coronam
l>ec. Camalis hiimo, r|iii hacsilal, non accipiel ali- riia , '/'""n rtpromirit Detu diligentibut te. Quia

<l
!• 1} .1 [),o. vl liic vcl in fulnro. Virdui>lex ammo diflicilc esl Imiiari ad rontouipluin niiindi, i<lco

inroRitanj e-i iu omnibiit viit mii (79). Qai hasiut Milnliilit J'- maguittidiite pncmii. Qiasi diceiel:
linn acripil, quia i|iii lirsilal, duplex est, elduplex Verc i|iiisi|>ie fhjelis tlel.et pati icuiaiionem, quo-
hoii accip I, Facilu enini lcr-elur adversis, cl irrc- tiirtm cilin per ill.uu probalus fucrit , accipiel , ut

tiiui pro-pcris, ui a veriute diverlal. Vir duplex Iriiiiiipbalores , coronam vilx, 0,113111 perpropbeiu
cst ,
qui genu ad prrcem flectit, e: niordenic con- et apostolos repromisii Deus diligeniibus se. U."'

srieuiia, de imp iratiune diflilit. Duplex cstctille, pcr exercitum teniaiionis probatur, perfccius cst
qui liic vu'l g.itidere ciiiu sxculo , ci in aslernuui in fide,.proptcr quod cl leiiUtur. Sei|uiltir : Ntmo
ciiiii Dcc ;
qni dc bonis, qu;c agil , 11011 Deuin , scd rum lcnlulttr, dical quomam a Dco lenlalur. Ilaclc-

favorcm quxril. Uude dicilur : Vat itigreJietni ler- ims de cxlerioribus egit lenUlioiiibiM, nunc dc
lYini diiabuz viit (L'a/i. 11). (•lutielur ergo frutcr illis, quas iiitcrius instigatile dialiol , vet eliani

liiimiln in tXtiltalioiie titn : divet aw.em in humililate fragiliUte naluras lolcranuis ; ubi ctiain illoriiin

ma, nnia iicin flnt (eni iiantibit.\c si dicerel ™ eirorctn dcstiul, qui diccbanl, nialas cogiUiiou.-s
Clorieiur frater linnnlis lai tus pauper el dcpressus, sicul cl lionas .1 Dco uubis inspirari, et boinineiii
i-i bauc apud Deinn exal-
bttiiiilialioiiein iiitclligai quasi cx uecessitate pcccarc. Dieilnr crgo apcrtius:
Utionem, Quasi ilicerel :( Non solum verberu el fccmo cum tniiaiur, idesl cmii inteiiori lenuiione
earcercs, et aniissiones rerum qu:e suui vilcs ei capitur, dical quoniam a Deo tentaiur, qnasi Deus
Iransitoris, cl auMlores earu 11 puuiciidi.) Glorieiur, iiumilUI inal.is cog talioncs. E.\lcriorem quippe
inquil , dirci in liumiliiutc ma, quia sicul flot [eni iriiiaiioucui iniinitii Dcus ad suoriini probationeui.

Iramibi!. Ac >i dicalur Ciotieiur ironice ; quasi iulciioiciii \ero qua sa:pe concipiti:r furluui, adul-
iioii dclict ejoriari in ma gloria, qua snperbit , ct icriuni , boiiiicidiuiii, 11011 iiuuiittil Deus. Iteruoi
alios dcprimil ,
quia fiiiicn la esl, el buiniiiaiida 111 dicil . Dcut enim inlenlator mulorum etl. Ac si di-

inferno. Vel gloiielnrin liumilitate su.i, id csluou ceret : Dcus 11011 est immissor lenUliouuut. Trilms
superbiai, sed humilibus (80) subservieiulo, ct mi- nioiiis lculalio agitur, scilicel suggciiionc boslis ,

iiistraitdo al is de divitiis suis. Quod si uon feccr.t, delei Utioue, vc' cliam cousensu nostrat fragiliutis.
ciio gloria ejus sieul flus feni Iransibil. Divilciu Quod si suggestioui noii conseiitimiis, leuutiti
vocat illuui, qui lotam speni suam indiviliispon.il. . nobis ad vicloriam provcnil. Sed si sngge.iioilli.it
(
IS011 (81) nocei divilias babere, scd amare. Juslus delcclando, jani offendimus, sed nouduui uiortcm
ergo ul paluia flircscil(Piiif. xci), injusius ulfeiiiiiii iueuri iiuus. Ac si delccUlioncm conccpii in cordo
arcsi it
;
quia illc manel , bic cito Iransil. Flos jusii facinoris sc juiiur partus pravaa actionis, j.nn nulos
spcs, qua; fruciuui exspeclal, radix jusii cliaiiias, inoitis rcis virtor boslis abscedit Sequilur : Jpic,
qua: imiiioliilis m.iiiet. Itadix mali bomiuis cupidi- sctliccl Deiis, nemincm teniai, id csl nullum iu icu-
t .i.-.. Ilos e;us Jelccia.io leinporafiuiii rerum. talioiicm ducit. Duo suut geuera leiitatiouuiii, uituiu

Exorlut ctt ergo 10I cum ardore, et ors/ifci! fe- vidclicct quod leiiUtum probal, sicul UnUvil Dcui
niim, el flot ejus :leii.:i.. ct tiecor tultut tjut dcyeriil, Aliraliani (Gen. xxu), Aliud quod decipii, secmidum
Vere flos tito Iransibii, quia sol jtisiiLiae Cbrisms, quod Dcus ii' .1111111:111 leuial, Undc auicm tcut.itic
(inii ardurc cxorlus arefecil fenum , cl tuuc !! - orialur, subdeudo 111auifcsl.il, dicens: i nittquiume
cjus decidit. Dccidcnlc florc lola putchriludo feili teninlitr a concupitcenlia tua abtlractut el illeclui.

pcriit, decor vultns ejiis deperiii , bouor videlicet Ac si apcitius diceretur: A Dcu niillos, sed i/aiiiis

uecMli , amiciiia ei raiiera liujusiuodi. Ardorsolis uuus(iui&quc lenUlura concupiseeulia aua, vcl cmu
adveniiis est severi judicis, vel in morie rujusquc caro suavia sibi quxrii, velcum di.ibulus ineenliva
liuprovfsus , vcl in jiidicio cominuiiiler, iu quo ju- \\ iminillil, a reclo itineie absirai lus et illcclusad ma-
s us ui aibor frueiifera manebil. Ita et dtves 111 luin, Deinuc, iiiquil, coini<i>isceuiia cttin coHteperit
1 tmribut tuis miiiitsccl \ vx divitib leiuporalia jinnt pcccalum, id csl cum cuuccpcril drlcctaudu,
lnma quibus bualificari qtiacril, quui ciio desiruen» Vcl eotisciilicndo, pcrdacil ad acliim nianilcstc. So-
inr. In sois ergo ilineribus marcescel tiives, id esl qu lur : 1'tcenlum vero, cmii roiininimndim (ueril,
i.i actiuus suis perilut, quia iler Doiuini rcctum geneiat mortem, id esl CUIU pcucluni. ct lonsuctu-
ambiilare neglexil. Uoiiic igitur gaiidium, 111 supia- 1 inc lOllSUUimatUlll luriil, gcueral uiortcni; quia
ilxtuui csi, ev siiiiurc dclieiit lidclcs Cliusti, ciim sicul qui leuUlus supcrai, pramiiuiu viuc ar.quirii;
1:1 tciii.iiioncs varias iuciileriui ; quia si nuiiuus ila qui coiicupisceiiliis illeclus supcratui, mcriu
lcniatiuui nou ccdil , magiium sibi c.\ 1II.1 quisque ruinam moriis incurrit. Cum super fuiidametilUM
lcuuius prxiiiiu.n acqiiirii, sicul uealus Jacobus ligna, lenum, stipulam edilicamus, diabolus sup|io*

(7!i Qm
muis inclusa apparent, adducil C.lo^sa (Stij Glossa fctuniiiel sc.
ad CipoiiCiida illa vcilia llcittts tir qut nifferl <cn- : (.Sl) cnim concupitctlltia muntli quam sub
PI111 ,

tiiiiuiicm, eic; aiiquc Iton tvluin rcrbtra... dcbciit : ituitiia notet, lleruardu», scu Gaufridusdecltra. Dt
1
.1 in/ , tttntniiiHCl , ctc. ' colhq. Sntvn. cuttt Jettt,
m EXPOSITTJ IN EPISTOLAM 15. JAC03I. I!'0

nit ijiccnilinm. Scd si sediCcamns anrom, argcuiiiHi, A Qnasi dircrct: Omnc bonuni csl a Doo. ct non nic-
lapi.les puMiDMi-;, tcnlare non au.lci, ncc laiiien riiis nostris ;>d boc accessiiiitis , scd sola gralia di-
oninino desistil, sed scdei i/i occultis u< interft.iat in- vinas volniitaiis. Dienlur crgo npurtiiis: Volttiitarie
noceiilcm ^Psal.tx). post lilins lencbraritni gciiuii nos por aqiiatn n*ge-

Cassioilorus : Scdcl quasi cmn mora in insidiis nerntionis in filios 'i .^: Yabo veriiulis, in di>.

rinn iliviiilms hiijus fueculi quos diiabit, et mui.eri- Ctriua evangelii, a.l boc vidclicel, ut simtis inilivm

lnis ciimiilaliil, qiioruin falsain rcliciialem ad alios aliquod creaturie ejws; nc per baiic scilicel geniiu-

decipiendos oslciilabit. In iusidiis dico positus in ram pnteiniis nos esse qnod ipse cst, sed qiieir.daiu

occultis, id e-ii in anibiguis, ubi uoii facile iiiielli^i- principalum in rrcaluris adoptione nobis conces-

lurquid appctcnduui sit, quidvc noii. Potcst lioe c'e sit. Qiiodaininodo princcps cst boino omniiini crea-
dialiolo, ut siipradictmn esl, intelligi, pulcsl et de lurariim, qtiae sub • a '•• sunl. Lindc alius iransl.iior
%*uolibet impio boinine, Odclibiis Ecclesia? insidiante, :iit: l! t simns iiiiliuiit nlitjiiod crenturitrum rjttt. Su-
ietlverli. Aiigustinus: Ail qnid sedet iiupins in insi- pra iiioniiit ad loleranliam teiitalionum, de-nccps
diiS? Vidolicct 111 iiilerliciat iniiocciileui, ex inuo- iuoralibus insiruii praeccplis. Aiteuim: Scitis, frn-

cenii f.iciendo iiocciitem. Deinde exponit insidias "« mei dUectissimi, Q-iasi dicerct : Scitis quod a

ejus dicens : Oculi ejus iu paupercm respicinut : insi- v(,u:s 'Ps > s liabuiS'is ad vilia labi, a Doiniuo supen a
diuiur qu :isi teo in Sjicltinca stta (Ibid.). Quasi d:te- gralia illustrari, cl cnm iniliuiii crealurx :>li ,uo.l

rct: Oculi ejus respiciunl velnii c.mi misericordia g< niti t-stis , in voliis pcrseverct. Seqtiliir: Sii

ci affocln in pauperem. Vel alios sie decipil, qtiia

autem oninis hoino veloj: ttil audiendnm , latdtts tiu-

octili ejus respiciuul crudcliter in paupercs spiritu, tem ad loquen !um, el liirdns a.l iruin. Ac si diceret:

qiiurutnesl regnum cteloriim (Matiit. v),q'uia justis Sit oiniiis liouio tarilus ad loqiieiuluin, nc vidclicel
et paupcribus spiritu ninxiine iiibidiatur. Et ipse ante (cmpiis prxsumal doccic; el lardus nd irmn,
in ab-comliio ir.sidiatur, quia ille nescit qui deci- id esl, nt sine causu iion le.uere irase.ilur, vel con-

pitur. Ipse dico quasi leo cxi.st iis proptcr viin iu tra siibilitos pcccaulcs, vel conlia qiioslibet fratres,

spctuucu sua, scilicel proplcr doliiin. Ilcrum bealus vcl contia fclicitalcni nialorum, quia inaluriias sa-

Jacobus consolans, lioriatur filelcs, diceus: Soliie pieniiiB non nisi tranquilla incnle pcrcipitnr. Kt

itaque errare, (ralres mei dileciissimi. Ac si dicerel: qui iralus judical, eliamsi jusiiliam judicat, lauiea
^olile errare exisiiniaiulo," quod tesiamenta \itio- divini examinis jiislitiain, in qttaiti perturbaiiu non
riini a Deo procedaut; el ideo a nobis disseulire cadit, non potesl iniilari. Quare? Quia ira viii ju-
non debelis, qtiia nihil iiuilile, sed quod vobis esi r *'"""" Dei »0*1 opcrnlur.

ueeessaritim suaileo. Ei quia peccala non suiu a Ilouio iracundus , etsi apud bon ines videalur
Lto, scd virttites, recie subjiitigit, dicuns:.
. Omne jiistiis, apud Deum tunen est injusiiis. 1'ropler

diitum oplimum, omue donum perfeetum desursitm

et quod abjicienles , inquit , nntnem immuudilinm , et

eit descendens a Patre tuminnm, apud quem non abuudaiiliam malitia:, in ntiiiisueludine suscipite 111-

esl Iransntutalio, nec vicissituainis obumbratio. Os- siiuni rerbum quod potest snlvare animus vesirax.

lenso quod viiia non a Deo, scd a nobis ipsis siini; Moimil ad inquirciidam doctriiimn ; ad qnani susci-
ecoulra osteiulit qnia quidqnid boui agiinqs, non a pieiidam, et ul ea pnssiiri proficere, borlatur ad
uobis, sed ex L'eo est. Unde 1'atreni lumimnn vocat, luiiiidiliam rorporis et aniinaj ;
quia qui 1:011 decli-

id csl auciorem oinuitiin spirilualiniii douoriim. 11:11 a malo, uon potesl f.u ere boiiiiin. Dicaiiir ergo
Dicattir ergo apertius: Quia ig tur niala 11011 a Deo, aperiius : Propter quod , id esi propter illnd qnod
sed polius bona oriuutur: Oinne dalum optnnum, ut supradictiiiu cst . altenli debciis csse prius ad au-
Caslilas videlicel el ali;e virlules, el oiniie doaum diiiiilum , deimle ad duceiuluiii, abjicientes oniueiii
per[ecium, id est cxseculio ipsaruin viriuiiun, vcl iiiiniundjliaui, aninuc videlieel et coipor s, et ab ;n-

vita a-lerua ijiuc est peiTccla, desursum esi, deicen- dauiiaui iiialiii;c. Maliiia proprie ad iuieiioris bomi-
itens a Vtttre lumiiium quasi radius a so'c, apttd 5 nis pravitatem respicit. Vel abundaiilia, id est 111.1-

quem huu esl tiuutmutalio, id csl iu cujus iialura los boiiiiues abunilanles in malis. ln mausuctudiiie,
mutabiliias nulla esi, scd idcutilas, et 11011 sulum \idfliect coiura iraiu , stiscipite iusitiiiu verbiim
in natura, sed eiiam in largiti^nu doitorum; quia cuni itiagno lionore , quud vesltis cordibus pr;tili-
sola dona lucis, ct 11011 lcuebras iiiiinittii crrorum; caudo iiiiponimus. Vcl \crbuiu quod insiliiiu cl

uec vieissilttdiiiis obumbruiio, quia lnincii eJHs aliqua scmiualuni est in die redempliouis , quando vos gc-
liiubra 11011 iulcrcidil, tilaliqua uiala iininitlal, scd nuit Dcus, quod potest salvaic aninias yeslras,
teiuper liona lucis dona. I11 uobis aliquando suul eliam si in corpore lenlaiioiiein vcl inorteui pati-
Dci duna, qua; supervenientia 0b1i111br.ini peccaia, miiii. Kt niiii soluin andilu illud stiscipite, scd etiani
qu:e non snnl in Deo. Datuni referlur ::d naluram, opere iinplete, quia 11011 auditores legis justi simt,
donuin ad gratiain; et daiiiin ipsi liomini, doiiuui sed faclorcs (liom. 11).

giatuc Dei solet astribi : scd et lioniim nalur:e a Itcriim consiileiido subjuiiRit, diccns : Lstote fn-
Deo. Ileiuni Dci benelicia rcducil ad inciiioriam, ctores rerbi,et itoiicudiloreslantum, fallentes vosnieti-
ciiiii stibjungil dicens : Votunlarie gemtit nos tcrbo psos. Quasi dirciet : INuiic peifectius siiscipiie , ct

veritaiix, ui siintis iuilittm aliq.nod crealurai <•)«.«. opctibus iiuplcic, quod in myslcrio lcticiis. Ac si
 — .

1!»! S. MAKTINI LECIONENSIS 10»

paienter «licat : Estoio opcre farlnres rerbi, et non A gnam refrenate, heruiu iniscricordia: opcra >

mcmlans, sulijuugil iliccns llcligio muiida et im*

anditores tanitim, fallcnics vosmeiipsos si |>cr so- :
,

linn audilum vos salvandos pulalis 7111'a «i qnis ;

mnculnta apud Dettm el 1'atrcm , liorc cst: Visi.'ar«

audilor etl vcrbi , et non factor hk comparubitur , pm illot et vidunt in tribuliilione corum . et immncu-
viio contideranti rulium nativiintit ntt in tpecnlo, liiium te cuttvdiie nb hoc tccculo. Ac si aperlius

rorponli seilicet, ubi sola umbra relurel. Allego- diceret : Ilcligio mumla in corilis inlcnlionc, et im-

iicc:Qui proponil in anitno sno consiuerare iu maciilala npcrisexseculione, aptul Deum cl Pairem,
Bcriptnris, quasi in speculo, vulluin miivit.us wa», qui non f.illitur iu disccrnendo , sicul liomincs, ot

vUlelicel qualiler sil liomo iiaius, quam fragilis, vcl filiis pie consulit et icuiliuil , hxc esl : Visiiarc

qutd futurus, qiiam brovis xvi , in i|iianlis miseiiis pupillos, iil csl succiirrore cis qui carenl pr.csidio

posims, rompnnclionem magnain el volunlaicm palrum. ttviduat, qiiihus deesl folatium marilo-
poenitendi conlraxil, cl slatiin nliqua setliicltis lcn- ruin, in liibulalione eoium , id csl <n lcmpore 110-

lationc , obliviscitur compunciiouis , ct ad peccala cessitatis de quibus dirilur : Quandiu tecitlit itni

roilii ;
cujus iiitonslaiilia: coni|iaratur ,
qtii lihonier de liit fratribut tneit niinimit, milii (ecitlit (Mufii.

vcrbmn
" audil,' ct implcre
* negllgii.
- "
Ei cst simil mdo xxv). F.l iinmnculalum te cutlodire ab lioc tivcalo ,

11

inter illuui qui sponle sna.sine doitorc, seail Si ri- " roundiliam cordis conscrvando et prava opera fu-

pluras applicuil , ct illnm ,

qui ab alio Soripluras giciido. Qnia ilixeral faclorem beattim , ni:nc qu.o

audii, cum noincr implcvcril. Scquiiur : Cotisidera- facta maximc placeanl tlicii , scilioet misericonlia

rit te , el nbiit , el ttalim oblilttt esl qnnlit fueril ct innoccnlia. N.un in co quotl piqiillos ct viduai
quia videlicet 11011 rom , scd solam umbiaiii \idit, vis'tarc jnssii , cuuctn ,
qux crga proxiinuin agore

aicul iile qui babel solam verboruui uiebram , et debemiis, insiuuat; quoil itnmaculalos a sxctiloju-

ntm corptis operis. Puer cuin nascllur vagit, per , bct cuslodiri, urdversa ,' in qnibus nos castos ob-
quod indicalur dolor aninue quse in viia iulrai a<4 , servarc dccel , ostendii, in qnibus sunt ci ca qna»
miscrias carnis , quem dolorem posiea obliviscilur supr.i obscrvarc Uionuit, ut tardi ad loqnendiim , p.l

coiisnela illccebiis carnis. SequiUir Qui autem : tardi nd iram.

penpexerit in leijcnt perfectnm Itbertatis ,et permnn- Sequilur : Fratret mei , nolite in pertonnrum ac-
terit in ea, non auditor obiiviotns factus , std facler ceptione Itabeie fidem Dnmini nottri Jettt Cliristi tjto-

vperis, Itic bcutut itt fnclo tuo erii. Qunsi tliccrcl : ritv. Qunrc? Quia niuntlus paupercin abjicil, divitcm
Qtti sulo audilu piilal sc salvari, fallilur; sc<i qui colil; fides Clirisli c conlra docoi, quia oiuuis gloria
pcrfeclain liberlalia id e»t
perspexeril iu legent .
q divilum lanqnam flos feni (/ I'ctr. 1) , inisciieordia

autiicndu vcrbuiu Evangeiii, et peruiausenl 111 ea vcro in paupcics floict iu sclcrniim. Mis vorbis bea-
cotilinuatioiic opeiis, 11011 auditor obliviosus faclus, lus Jacobus oslcndil, quoniam lii, quibus scribcbal,
scd factor operis ; llic beaius non in audilti, sed iu fide iinbuli scil opcrilms vacui er.i t; el clecmosy-
laclo jiio o.ril in fuloro, eli.tinsi lno csl iuiscr. Le- 11.1111, quam pnrdicabant, nnn paiipcrilms propter
gem poileclam lihcilalis graliain vocal Lvaugclii , a-loroa, scd divitibus propler tcmpuralia rom-
qu.u perfeclc liboros f.icit a scrviluic limoris. Qui moda faciebanl. Cudc cos rrdarguens Domiuuui
lcgeui lencliaul, iu tnuore servicbanl; quia quisquis glori;e iiominal, ul cjus jttssis obedialur, qui seiu-
cam iransgicdioliatiir, sine iniseraliuite lapidaba- pilorna gloria romuncrat quidquiil pro cjus amorc
nir. Il.ec lcx nemiiiein ad pciTccium perduxil, quia, pnupcribus datur. Quictuiquc divitcm proplcrdivi-
ei.si cogcbal liniore servirc, 11011 dahat graliam 111 lias cligii, et pauperem proptcr paupertalein abjicit,

coiupleretur aiuore, et a pauis iuferui 11011 poieral in ulroque peccat, Uodc cl recte subditur : /Ji<m»i»i

liberarc (llebr. vu). Scd cliarilas , qus dalur in inlroierit in conspeclu vcstro vir aurcum nnnutum ha-
Ev.mgelio, niillll foras limoroin , cl ducil ad vitam bcns in vcstc cnudida, introieril nulcm et puupcr in

(/ Joatt. iv). Ileiuni ad illoriun insliuclioiieni sub- tordido liabitu , ci inlemlatit in eiim, qni etl inUuliit

jiingil, dicenS ; Si quit pnlal te relitjiotum este . non f) \utle praclara, el dixcritis ci.Tu sedcliic bene;pnu-
tefienani liuguum titum , sea seituccns cor iittim , peri uaicui : 7'it sta illic aui scdc tub scabcllo pedum
liujut vana ett relitjio. Moiineial siipciius , til vcr- meoium. Augiisiinus : Si banc dislanliam sedendi cl

buill Uci 11011 autlireot sulum, so.d ciiam implorenl; standi ad lionores ccclesiaslicos reforanuis, 11011 csl

nunc autem ul undque lUUuilOS rcddal, aildil nilnl putandiim, lcve essc pcccatum iu personarnni accep-
valere luec omnia , nisi eiiam lingua refrenelur a lioiic haherc lidcm Domini glori.e. Quisenitii leral

deiraeiiouibus, et mendaciis, ac blasphciuiis , slnl- eligidivilcm adsedem bonoris Ecclosi:r, conlemplo

liloquiis, atque millliloquio, qina co iiiinipuiil botlOI pauperc iiistrucliorc ct s.inciiore? Si aiitem tle
moret colloqniu nitilu [l Cor. xv). Ilio.tlur ergo iipcr- quolidianis conscssihus loquiliir, qiiilms diOerenier
lius .Si quis putnl tc rcligiotitm etse, per (itloni sti- thviios 01 ;iaupcres susi ipimus ,
quis 11011 liic pec-
:

liccl, qu.iiii liabc.l, cl upei.i liilei, 11011 refrennm lin- cal ? Non lamcn peccat, nisi ciim apiul scmclipsum
gimm sunni, tcd teduccns cor suum , 11011 inlclligons inlus ita judicni, ul 01 ci lanlo melior, quaiilodi

»e piiiiiendtiin pro pcccalis lingu.i' , hnjui vunii etl lior ille \1dcai111; baic eiiim vidciur signifirassf

ifligio Sltbdcndo yontic jud.catil apntl votmcliptot, et

, id csl iuulilis, vcl nOU muinla. Qu.isi di- :

rercl : Non s< imu siiis fadOrCS tcrlii, scd el lin- fttcti citisjutiicts cogitutioiium iniauarum, id csi lui-
 ;
, ,

10". EXPOSITIO IN EPISTOIAM B. JAC.OBI. 101

insnanun ? Audite, inqiiil, frairos mci dileciissimi, \ coiiieippiiliile os<e pcccalnin in bac una ic lcgcm
iionnt' elegit D. us puuperes in lioe mitndo , tlirilcs Iransgredi, cniiseqiieiiicr addklit, ilicens : Qvtrun-
aulem in ftdr et Ita-redes rrgni quod promhil diligen- qne tniam Irgem observaietit , offendal autem in
tibus te ? Piinperes clegil Deus iliccns : Nolite ti- uno, fnctus esi omniim reus.

merr, pusittus grei, quoniam eamptacuil Patri vrslro Ac si ilicallir : Quieunque totam legem observnveril
ditre vobii regmim (Lur. xu). Nam cl ipse Dei el iil csl in aniino obscrvare proposuerit, offendat
Virginis Filins panpercs elegil parenles, qiioruin aulrm in uno, non cx biiinana frugililale, sed re-

oflicio seciiniluni c.iriicin nnlrirenir. Dicalnr ergo pulanilo leve esse, facius ett omnium reut npud
apcrlius : Audite, fratrcs niei dileciissimi, id esl di- Deum, qui nibil dimittil impunitum, ct scit qn.iiu

ligcmius attcmliie, quin noii qui ditiores in sxciilo, neccssaiiain lcgein ilcilcrit. Qni enim dixit, Son
meliores stini in exainine divino ; et uleo pauperi- marliubrris, dixit el Non orcides. Qui ncgligil uinil-

lius iioii pra?feren<li. Natn Dens nou divites, seil daiiiin, credil illml inaniter a Deoesse consliiuluni.
panpercs elegit, id esi lnnniles pro couicni[i'ii re- Quod si non mrccltuberis, occidas autem, factitt et

iii iii visibiliinn, liilc aiitcin invisibiliuin diviiiarum trun gressor legis, et ila conteinplor legislaloris.

uiiinilo dcspicabiles apparciu, se.l lios laincn exspc- Ilanc scnleiiliaiii cx simili vidcanius. Si quis mc
ciatione fuiuri regni pr#claro3 reddidii, cl nobiles. B olTcnderet, oiiuics fralres et amicos mcos in

Yos, iiiquil, exhonorastis puuperem, diccndo, vide- odeiulcrcl, ct quodamiuodo contra oinncs peccarct.
licet : 7« stn itlie, aut scde sub scalello pedum Sie ille qui unuin inandaluin nogl git, cictcr.i quaj
tneoruin Seqnilur : Nonne diviles per potenliam op- cnmplcta videbantur adjuvare, sibi inulilia rcdJit.

primunt vus, el ipsi traliunt ros ad jitdicia ? Ac si Yerequi in uuo oflcndii, transgrcssor lntius legis

dicerei : Diviies per potcntiam oppriiiiunt vos est, quia pcccai, et cnntra auctorcm lcgis, qucni in
liuiia auforcntlo cl verbera dando ; ciiam ipsi tra- sua lcgc ncgligil, et conira cbai ilaieui, qna; c-l
htini vos ad jinlicia , ct sine causa faciiuit con- causa et quasi maier tntius logis. Vcl aliler : Cba-
demnari. Iloc loco apertius ostendit, i|uos divi:es ritasest plenitudo legis, in cujus prarcepiis loia l._
supcrius ilivii; scilicct illos, qui divitias Clnisio pendel (Maitk. xsn). Qui ergo conlra cbaritalem
prafcrunl : et i|isi, ajicni a fide eos, qui crcdiint, ficit, nierilo omniuni rrus csi. Nemo auiein peccal,
[ier [loieniiaiii oppriiuuiit, el ad judicia poieutio- nisi contra cliariiaien» faciai, quia uec Deuni vere
iiuii irabiiut. Et cst alia causa, quarc uon siinl di- diligil, cujus logem diligit, nec pioxiimmi, iu quem
vites eligemli, scilicet quia inala iufcriiiil fidei. delinqtlil. Quia ergo supeiius oslen leral cos iu
Nonur, inquii, ipsi blasphemanl bonum nnmeit, quod _ cliarilulc peccare, quando dicunt pauperi : Tu sta
•
........ o > . i ...... — •..• , ... r\ • : i . . :..
invocalitm est svper not? Hoc aposlolorum leinp illic, competciiler subdil : Qui in uno, id csl in

libns plurcs gcniiliuin ct Jiidaeoruin, inaxime priores, cliaritate oflcndit, quac est radix oniniuui prace-
fecisso. iiivcniuiiliir. liomtm noinen, ail, blaspht- ploruui, ab oinnibus prxceplis, qn;c suul filii cba-
mttitt , id cst salulare Clnisli iiomeii, quod iuvoca- ritatis, accusalur. Cuni ergo non dicaniur nari.i

i itiii est snper nos, ad perfcciionciii uoslrain. Iierum peccala, uisi forle quia magis lacit conlra cbarila-
dicil : Si ttimen legem perficilis rrgnlem sccuntlitin lem, qui gravius pcccal, et minus qui lcvius?
Scriplurus, vidclicel : Diliges proximum tuum sicut Scqiiitur : Sic loquimiui, et sic facite, sicut per
le ipsttm, bene facilis ; si aulem personas accipilis, Irgrm libertalis iucipienles jiulicari. Ac si dicerel :

peccutunt operamiiti, redatguti a lege quasi trnifsjres- Sic loquiiniui proximis, et ita estote cis niiscriror-

tores. Ac si apertius loqueretur dicens : Si legem dos, sicul Deus vobis. Alilcr : Gravius judicalur,
perficilii tegalem, id cst cxrclleiilcm inier alias qui legeni Uoysi, quain qui naturalem contcmiiii;
teciinilum Soipturus , seciiiiduiu videlicel quod pravius etiain qui legem gralia?, quam qui lcgcni
Seriptursc tcstaiilur, sciliecl banc : Diliges proxi- Mnysi despicit. Quasi eigo diceret : Bene loquimini
tiitim tuuin sicul ie ipsum. Quia aspere supei ius el bene facite; quia si negligiiis, gravius dainnal.i-
de conlempiii iiiundi locuius erat, et qiiodaminodo d mini, quam qui fuerunl tcmpore Moysi; quia cui
loulrarius lcgi divitiae, n»x oinues diligi pra'cipit, |ilus coinmillilur, plus ab eo exigiiur. Quandoqu-
ne oniniuo contenMicndi divilcs putenlur, subdil : dom maliim ost ,
propicr divitias divitem cligi,
Quasi propier praediclas causas non sunl cligendi ;
paiipereni aljici ; ct quia bonum csl, prop cr Deuiii
sed lanien si perlirilis banc lcgem , qua: dicil, etiam divites diligerc, pupiilos et viiluas visilarc,
Dilitjes proximnm litiiin sicut leipstim (Lev. xi\), ergo sie loqiiiniini ei sic faciie. Ibcc loquendu ei
bciie faoilis; quia etsi diviles p!ii|iler divilius uon f cicndo curaie, iil prosimos diligomlo, a Deo diligi
sui:t cligendi, nou l.imen prop!cr Deum miniis siinl inercaniini ; misericordiam iinpendeuics, uiiscri-
diligendi. Si aulem personus ticcipiiis, pecralum ope- cordia digni cxisialis. lncipientes, inquil, jttdicari
ramini, redaryuli a Irge qiiusi tiaiisgressom, quie sirut ver legem Itberltttis. Lex libsrlatis, lex est
lex dicit : JYoii confuitdas personam pauperis, nec (baritaiis, qiiam superius regalem vocavil, qua Ji-
honotts vultum potcmit (ibid.). El in Vcieri fesia- c.llur : Dil.tjes proximunt luum iicul leiptum, qua
iueiito dicilur Au//« erit disiautia personarum, ila
:
lege vos Dcus judicai, cum niagnaiii miscriioii i.un
parvttni ut uiaguum nudielis ; quta judicium Duniini donal; quia non judicamini pcr lcgem pau.iruiii e'
**i (Deat. i). Nc ergo piitarcnl quibus loqiiebalur, scrvilutis, sed per legcm gratia?, qu:c s]ioiiiauco»
 :;
,

|gS S. MVIITINI LEGIONENSIS n;

vucjt »d pusiiiicniiam, ei pcccata iliuiiitit. Judi- ,\ lldelein probarc possmn. IIoc loco bealus J.icolras

rtjtut, inquil, tinc ntii ricordia i/'i , 911111011 (etit pnwavii cos, qui npera non liabebaui, veram fiilcn
miierieordiam. Ac m apertius iliccietur : 0|Kiriel n n habere; nu ulcin cujiisiiio li fiilcm babcanl,
\os iniscricoriiiler agere, <yiia qui po!uil cl 11011 patcfaeil ; ue ill.un lalcm fidem inagni faciant. \ii

f< cil niisi licordiain aolequanl ;.. 1 1 arelur, sinc lll i

• f-lliin . 7'u cirrfi. jiii i ini iiuhs t-i Dcus : bcne facis
sericordia jiidicaliitur. Q.10 plus inajoreiii quis ml- d dtcmonet tredunl, et eonlremiteunt. Scripium cst
Kficortliam a Doiuiuo <ouse,uii<ir, co iijusiius cnitn : Esibant dtrmonia a mullit elamautia, et di-
111 igenli proximo miscricordiaui negat, el justius ceulia : Quia lu ct titius Dei \Luc. i\). Sed ei k-
iuipielatis poenas luil. Iterum miscricordix op ra gio, qnae bomineui obsidebat, timens clamabal
II lciilns iiiiiiiiiciidaiis, .iit : Superexaliat niiiericor- Qnid nobit el libi, Fili Dci tummi? Venif.i av.:e

dia jndicium (Muuli , \) : id esl siipponiiiir ci sci- lenipus perdere not'.' Adjuramut te perDcum M ,

liccl judicio. Uiscricoi liaquasi illiitiiinai jndiciuin; not lorqueai {Mattk. vni. Lue. vin). Qni ergo Demn
quia jndiciuui, quod est cum ruisericordia, pcr csse non creduul, vel crcdiluin nonlimenl, da-
ipsam misericordiam commendabilius est, et magis monibus lardiores ct pioiei\i<>res suni. Diratur
plncct. S cui ii : jndicio dolebil qui 11011 fecil muc- cr n" aperlius: 7'u credit quoniam unut ett Dtnt
ricordiara ; iia qui fecil, rcmuncratus exsullabil 1! **»« locit, id esl 11011 iiuprobo, sed lamen non suf-
aique gaudebit. Aliler : Snpercsaltui, 1.1 est Biip- licil; <i nc pulcs quod in lioc aliquod magiram
ponilur misericordia judicio; qula iu quo invciilum facias; nam ct damioncs iiiiuiu c=.scDcuir, creduul,
fuerit opus misericordiie, et si liabueril aliquiil iu ''. 'I
I plus esi , coulrciniscunl. Probaio quod
judicio quo puniaiur, lanquam unda niiseiicordiae ''<les sine opeiilms morliia csl ; ut evidenliiis <d
iguis peccati exstingoiiur. Aliier : Supereinliai bonam operatioiicm eos iuvitcl, elegans exeiuplnra
mitericordia judicium. Plurcs per misericordiam bona: opcralionis dc Abrabam palrbrcba propouil
mlligiuilur, sed qni misericnrdiam pnstiieiu. 1. illis, qui de cirrmr.cisioiie credider.iut, m bo 11

ll.uti enim mitericordet :quoniam ijiti mitericordimn palrem. quasi boni liiii iu lenialione ci upcratioue

I
niiur -ibid.) Scqui ur : QuiJ proderit, frntret iniilenlur. Ail ciiim : Vit tcire, lion.o inams, -juo-
»''<'. »•• fideni quit dical se hatere, vpeia nuiem iiun uiam fiJes sine operibut mortua ett? Abraham puter
Iw.beat? Xmtquid fidet poterit salcare eum ? Quasi nosier nonne ex operibut jnsiificuiin eu , off-rcr.t

I - boua agere, quia fallui.iur, qui fiiinm suuiii Isaac inper altare? So» solum raiioni-
skI.iiii fidcm stiflicerc creduul, cum lcnipus babcanl b"S sed ciiam exemplo ei auciorilale utjtnr. Lieet

oper.uidi. Sola niniiruiu li.Jes salvat boiniucm, qua: Abrabatn pcr fidetn qnam babebat, jnslns erat;
r
per dilcclionem operatur. Sicut sola verla pieiatis nmcu pcr opora quae addidit, amplins esi Jnstifl-
utidum, vcl esurieulcm fralreui, aui sorurcm 11011 caius; qux uisi feeisset, raerilum pracedenlis Hdei
r. -k-.iiii, si Mon cilnis, vel vcstis pr.ebcaiur ; ii.i amisissct. Arbiiranatnr Abrabatn, qnaudo lilimu
dJes verl-o leuus scrvata nou salvat. Ilic laiius ue suiiin oflerebai super aliare, quod ci moriu<is po-
npeiibus misericordia! loquiinr, ut qnns prarce- lens est Deus snscilare (Ifetr. »i). Magna lentatio,
deuic senlentia lerruernl consoietur doccndu qui- cnm magna fidcs, cum
filium jnbebator occiderc;

bus remediis expientur quoiidiana pcccita, :

s iie etiam de moriuo crcdebat sc posse scmen accipere:

quibus non agitur pra-scus viia; ne illi, qui in 11.10 niaginiin opus, cum dileclissimuni non dubitarct
lanlum, sed <;ui iu muliis offeiuluiil, iu judiciu in- niioin offcrre. Quia crgo illum obiulit iu quo ari.c-

veniaulnr rei oniuium. Quod lcgilur, qui crcdider.t, peral promissioncm, apparci magna virius n<l< i

scilicct, et baptiiaius fuerit, saleut erii (Murc. x\i); quia cisi eum offei ict, eredcbal prouiist>ionera ira-

ile lide pcrfecla, qua; por dilcclioitcm opcratur, c^t plcndam, quia potcuieni credebal Denm eiiam su-
i.iiill g.inliiiii. Fidet ergo, ti nou h.tbeat opera, qui- sciiarc niorlunm. Q.10 Abraham per liJem
I sinc
I iis rcviviscai, mortua cs'. in saue ipsa, i.l esl coii- opcribus juslificalus dicitur; de operibus, qu^ pr:c-

Ira scipsam ; quia qu d \erbi* proiuisit, opcrlbus n cedebani, inlelligitur : quia pcr opera, <|Uje lecis-

11011 iuipleiit. btd dicet quis, \ uiiis vidcliccl mi- Sel, 11011 fuil juslus, se.l sola lide (Rom.Iv). Ilic de
dendo : Tu fiJem Itabet, et ego opera. Quasi iliccrct operibus ayiiur, qna» fidem seqnunlnr, pcr qux-
Ikmius Jacobus : Non solum propier pruidictas amplins juslificalur, cunt jam pcr li.lcm fuis>cl
r.itioucs dclieiis ad bcue operanduiu iucitari, sed justus. (Jude 1'aulus: 7-'i</<! /l/iro'i<;iii obiuhi Itaae,
prnpier Imc, ue improperiiim videliccl ali aliis ckih tcniaretur (llebr. 11) : Uxc oblalin esl opus el
paiiaraiiii; quia al quis assnmpia liducia ilc suis lesliuionium (iJei et ju-iilis. Panlus in Abrabam
< y. nbus, 111 ostcinlal solani lidcm 1 valcrc, iin- lidi-i coiislaiiliam, J.icubus lauJat opcruni magnifl-
propcraudo dical : lu lidem babes sine openbus, <:l leiiliam, quia 111 utio.;uc fuil pcrferius Abraliain,
cgj opcra li lei. et i!e uiruqiie iu exeni| liim proponilur. Et nc disci-

Quia <-r^o 11011 b.ibes opera, «,.o.ude iuibi, si puli Clirisliaui, 'j'.iilnis s.uiutus J.ilkIius ^cnbebai,
[xiles, li '.ciii luam sine opt.nliiis, pi:r ali |ua ccrta upera lauti Palris iuutjii 11011 posseul, prajsciiim
sigua iit crcdam le essc lidelcm, Scd quia 11011 po- cum modo uullus cogat lilios offerrc, addit cxcm-
leris, cinii ilisiui opera, e^o OSlCildam 1.1'i pci npeia plu.11 Liulicr.is pcccatricis, qn.o per opera itiiscrt-

<j ij. Ii.ilico lideiu iiieam, qujms opiiibu^ mc csse couiia: cl buspilalilatlS soWla CSl a pcccal.s, r(
 ,

197 EXPOSITIO IX EPISTOLAM B. JAf.Olil. i'.n

ss r';ita civibits Isracutici populi, ci adniinipr.ita in \ audis, in ora nosira niiilin m.igis dclnMiius imi:eru<

generaliimihiis Salvaloris. Aii cniin : Similiter et Dnin siinililiiilincin dc cquis ail linguatu Iraliii,

ttuhab meretrix, nonne ex operlbns juttificala «l s «- coitvenieiiliaiii ci facullalcm rcficii;uiili lingiia;ii

stiii.fus unutiot, et alia via ejiciens.-\c si apcriius Oilendil. Quasi ilircrot : Convenil ut iu or.i noslra
ilieeret : Similiter, id esl non solmn Ahrahaiu p r rrcnos eouiincnlise iniilainus ad coiisenliciiduui

najnra opcra , scd eiiam Raab [per ntinora >ua Ocaiori noslro, ul pcr tingu.i' ciisliuliuui, operuni
npcra csl justificala, suscipicns nuniios iustie, et quciqne rcclitiulincin obiiiicainus, Coiiseqiienter
alia via ejiciens, ne a viris Jcriciio occidereiilur. eiiaui ilc navibns aliam prnpnnii siinilitudiiiein,

Itaab tatiliuto intcrprclatur, el signilicai Ecclcsiam duin dicil : Erre niire« cmn magnn sint, cl a ventit

lidc dilatatam. Hujiis excuiplo inonot, patria- per- talidit mineutur, elf. Allcgorice : Magnn* naves in

etuiiis iiitcritiini cavcre per operu uiisericordiaj niari incnlcs hominuin in mmiJo, vcnli a Quilms

tuiutios Chrisii snscipcre, ci scrvure ei ad Jesuin iuiiinnlur, appelilus mentiiim siint, per qttos uatu-
reniilicre , siml lcgitur bealus Gainaliel fecis.^e r.ililcr coguniur aliquid agcrc, quo pcrvenjai;! ad
(\ct. v). boniim (inem vcl ad inaliim. Gubcrnaciiliim cordis
Pucrc nonnulli lcmporibus aposlolornm, qni ae- iniculio qna boni, irausgrcssis iluclibus sseculi,

sceinleiitcs de Judxa Ai.tioeliiam non bene erudili salulis porluin iuvenhiul rcprobi qnasi iu Siyil.i

in lege lidei, doccbanl credeniesex gcniibus dcbcrc vcl Cliarybdi iniereunl.

circiiincidi ; et alios crrores induccbani, qui veris Scylla et Cliarybdis ilux rupes sunl in insula

prxilicaloribus non parvuin laborem quxsiionis Sicilia:, quibus navcs absorbeuiur, atil l.rdtiniur.

r.ontulerunl (Act. xv). Hos ergo ab oflkio verbi re- (8-2) i Scyllam (|iioiiiie fernni feniiiiani capilibut
niovet beams Jacobus, nc veros impediaiit |ir.edi- raninis sucriuciam, cuin lairaiilius niaguis proplor
catorcs. Dical ergo : Sicut nionui vos, inquil, ad freliim Siculi maris, id esi Sicili;c, in quo navi-
opera misericordi;B facienJa, sic moiieo ad vilanda gantcs vcrticibus in sc conciirrciiliuui uiidariiin cx-
sliilla magisleria. 2Yo/il« itaque pturet mugistri fieri icniti, latrarc cxisiimant niidas, quas sorbenlis
fiatres niei \scienles\, quoniam majns judicium su- ,-rsius vorago coliidil. i Ut ergo supra dieltiin csf,
mitis. Qui indoclus ollieiiiin doccudi usurpat, ci Scylla et Cbarybdis duae rupcs suni in mari Siculi,
Clirislum uon siuceritcr nunliat, majorciu damua- ;,| eit Sicili.n, innuinera in circuitu balienlcs la-
liunem mcreiur, quani si solus iu suo scclerc pori- libiita aquas absorbeutia vieissim el evomentia.
ret; sicut e contra qui bene iiiiiiislral, gradnm sibi m absorbcnt et evomunl, videutur
q u; , s ,|, , iticcrclidai

honum acquiril. Dicai ergo aperlius hic sanctus a iransciinlibus quasi muliorum canum voces la-
^
Apostolus : Soliie ptures magittri fieri, fra-ret mei. irantiinn. Undc in proverbio diciiur : Si cvaststi
Quaic? ^iiio i» mut.it offendimus omnes. Vcre pc- Scyllam, cave ne incurras Charyhdim. Sicul crgo
riculosuin csl, quia non laniuiii vos niimis erudiii, Mipcrius dicilur, bona iiitcuiio cst giibcrnactiluui
scd nos outiies pr.edicatorcs eliam niajores in iiiuli s cordis, qua boni saluiis pnrluin iiivcniuni, rcprobi
oSeiidiuius. alii vidclicet malc viveudo, alii inalc vero qua-si Scylla vcl Charybdi per malain in-

docemlo. Ili» el aliis uiodis se illis conntiuierat, ul lentiuiicin iiitcrcuul. Quia crgo boni portnm sa-
cos liberiiiS arguat. Aliicr jnsliis, el alitcr mal;s lutis invcniiiiil, ct niali cilo iiilercunt, rcclc sub-
oflcndii. Justus fiagiiitate caruis oireudit, ci tamen juugitur :

jusius cssc noii dcsinil. Umle Saloinoii : Seplies in Ita ct tingua modicum membrnm ett, sed magna
die cadei jitstns ei resuryet (Pror. xxiv). Sicui ergo exatini, id cst inagna praeinia, si iinpetns dirigcntis
quoliiliaiia esl oUensio, ita quolidiaiia oralioiium bcne cam gubernal; si autcm uiale, sibi suisqiie

ci honoriim opcrum incdela cuiiciis cst uecessaria. ntagua pordilionis exali.it. Unde Saloinon : Hort
ln.pii vero pnsl oflciisioiiciu corruunt iu nialuill. ei lita in mauibtis lingtuc (Prov. xviii). Liiigua
Soquiiiir : Si quis in verbo non offenderit, hit per~ exaltat viiam , si bene docel Ecclesiam ; rxalt.il

[ecius esi rir. iu vcrbo illo videlicei, cujns ollen- D autem morlem, si niale. Agit namque contra rllos

sionein hiimaiia poicst viiarc fragililas, ut verbum ijui vita ct scientia deslituti eranl, cl docere pr;«:-

doiraction.s, siipcrl.ic, jactanliae, scd et oiios.e cl suuiebant. Qiiidam libii babenl: Et mugna exsultat;
superfliia: locutionis, qui iinn olTcndil, perfci lus csl quia cxtcroriuii, scilicel verba ct seiisus despi-
vir. Ac si apertius loqiiorclur dicens : ln mutiit cicns, singulariier so esse sapienlem jacial cl f.i-

offeiuliiiins, quia isiis cl iiniltis aliis niodis, cl idco (uuduin. Unde dicilur : Nolile mullipticure loqui
non atinius perlccii, quia illc lautiiiu esl pcrfeclus, sublinia, gloriantes (I P>eg. n). Iteriiiu ile igne
qui iu verbo non oOendil. llac senleniia vull oien- ixeiiiplnin satis rongriiuin pouii cuin suhjungil :

dere iiievitabilein verbi oOeiisioilcm, ut iiuperitos Mcce qttanltts ignis quttm muguum silvam mceutlit!
(lelcrrcai, ne cupiant pr.claliononi, qnia qui cupii El lingita ignis est , unhersitas iniqnilatis. Sic ct
pi.ccs;e, opor'ci aliis perfocliorein essc, ne ohVn- lingua iiiioiuincns maguain bonorum opcriun ma-
dai, duni doliot prodessc. Iicruiii dicit : Si frenns tcriam perire facit; et cu.i. fere impossibilG sil vi-

eguis in ora milliams ad consenliendum uobis sub- lari pcccaiunt cliaiu a [.eifociis, non qtlilibcl ap-

(Si) Isidor. lib. n Etym., cap. 5.

 :

I!> S. MAl.TINI 1.F.G10NE.NS15 !,0

peie.x debet mvsierium. F.t tingua, inquii, i§m. e*t \ aliqua audiainus (83). « Aspis, inquit, vocaia, co

K/ur.Tii/oj ittimitaiit: q 111 \ irlulnui vi.lrlicet silvam jiioil niursu vencimin iinmillal el sparg.il ; toc

male loquendo devoral, ci per eam runcta fcre 1.1- cniui Crxci tenenum ilicuni, ei inde aspis, quuj
citicra, anl roncinanlnr, ul lalrocinia, slupra ; aul innrbii venenaie iuierimai. Ilujus serpemis diversa
perpetrantnr, nl prrjuria . raha lesiimonia ; anl grnera sunl el sprrirs, cl dispares eOcrtus ad
deTeniluutur, ui cara qnilibct iiiipnrus excusando nocendum. Fertur (84) aulein aspis ciiiu cceperii

IS quocl a linibil, simulel Iioiiimh quod uoii fe- paii incaiilaloreni, qni cam quibusdam carmiuibiis

cil. Scquilur : Lingua conttituiiur in membrit no- evocat, iii illani de c.iverna pro.luc.il ; ilia cuin

tlrit, ni/rt' maculul lotum curput itotlrum , et iu- eiire noluerit, unam aurem in lerraui premit. alic-

p.ivtmai rotnm itiit.iilntit nostra' iuflammain nd 1:1111 vciu eanda obtnral, el operil ; aiquc ila vocei
ijelicniiain, id esl cursum lempo-
conlaniiuat ioiiuii illas magicas nnu ludiens, non ciii ad incnniaio-
ralis viue, quousque aJ mortem, velm cnrrenie rem. Dipsas gcniis csi aspidis, qu.p Laiine situla
101.1, agitamur. Vel idco rotam nativiiaiis nostne dicitnr, quia qucm momorderil, siti peril. Hypnalis,

ilicii, quia merito priuix pnrvariraliouii ali ioierna gcuus csi aspidis dicta, quo.lsoinno necal : lianc

stabilitaie projecli, liur. illucque vaga mcnle r.i sibi Cleopalra apposHii, el ila morie quasi somuu
plamur; ubi pcriculiim, vel ubi sil salus, prorsus solula csi. llxinorilmis aspis nuiicupala, co quod

igtoramus. Inflainmaiur lixx rola naiivilalis igne sangiiiiicm sudei, qui ab ea percnasHS fuerit, iia il

liuguj.', cuui riliiim nativa; perlurbaliouis ineplis dissolulis vcnis, qui.lqiiid vilse esl, pcr Sanguineai
cii.nn cl noiiis seruionibus inariil.iur. lnflamniuia, c.orci. Crxce cniin sanguis ulua clkilur. Frcster
iuipiil, /1/1 geheiniain. Sicul gcliemia semper ardel, aspis Bcuipcr 01 c paienii cl vaporanic curril; cu-

sic el diabulus, propicr queiu facta esi, ubicunque jus pocia sic memiuil
sii, vel in aere, vel sub terra, sccum ferl loruieuia Ornque disletidens atiitlus fumanliti pretler.

tuaruui peenarum, et Dammaram; cl liac pama Queiu bic percusserii, dislendilur, enoriuique cor-
cammotus, flaniuiain viliorum suggeril liomiuibus, pulenlia nccai.enuberdiuin euiin puircdo scqaitur.
ei ra quae invidendo eis sugiesserii, per lingus Scps, labiGcns aspii, dum momarderit bominein,
ineoiiiiiieiiliain aperit, el per caHera membra ad stalim ciim cousuniil, ila Ul liqucfi.il tolus in ore

cflccluui pcnluccre cogit. lierum malignilaUun iu- Ecrpeiiiis. »

ikmiiue lingux aperlius osier.deus , dicil: Omnit llis breviier de aspidum geoeribus dietis, ilenm
unlura bestiatum, ei tolucrum , cl terpentium , et Hispauiarnm doctor Isidorus de ligridis naiura,
caleroruin domatitr, el domilu sunl u nalura Itu- .. cujus supcrius Marcellinus memoiiaui fecii, nobis
mmia; linguam auiem uutlus Itoininum domare po audirc cupiemibus ad Dei laudem, qui in suis crca-
lest, iuquietum tnalum ,
plenam venetio ntortijeio. luris aique opcribus 6cmpcr cst mirabilis, aliquid
Liugua pravorum besiiis rerocilaie, volucribus levi- dicat (So) : 1 Tigris. inquit, tncninr proptcr volu-

latc, serpenlibus virulentia pr.cccllit. Suui quidam crem liigam. ita eniin Pcrsx ct llcdi sagitiam 110
besiiales, qui evacuuni ui gladium linguas suas ininanl. Esi euiiii bestia variis distincla nmciilis,
(/'nc/. liiii); stiiu voiaiiies, qui pouuni in ccclo os virtute et vclocitaic mirabilis , ei cujns nominu
suum, ci quonim os locutum cst vanitatem [P$al, Oumen Tigris appellatur , quod rapidissiinus sil
Lim); siiui scrpentiui, du qiubus dicilur : \enc- oninium Duviorum. > llos magis regio Hyrcania
iium utpiditm tub ii.biis eorum (l'*al. Illl). giguii, qu.c juita 1'ison Diiviiiui esl posita. Soleut
Lcgiinus iu 1'linio iiuiiiaiiissiiii.ini aspideni in £feJ m praierea reminas canes, id esi catcll.is, nociu in

plo a palrefamilias donutain quolidic dc cavcrua .-ilvib alUgatas admitti ad tigrides besii.is, a qucbiis

sua 1'grcssani, cl a mcnsa ejus anuonain percipere insil 1

, a nasci ex eo.iem felu cancs ideo acerri-
solii .1111. Legimns in Uarcellino, ligridem inansuc- mns ei foiles, 111 iu suo contpleiu leones proslcr-
i.nii raciam, ab Imlia Anasiasio priucipi missam. naui.
Alicpii siini bestiales scusu ct opcre; oliqui volucres D Liugua crgo pravorum, ui snpradiclum esi.besiiis
inslabililalc; alii KrpeuleS SStUlia nocendi, qtioruti! fcrocitaic, volucribus leviiale, scrpenlibus virul.'ii-
linguaai iliilirilc rsi a magislro refrcnari. Linguaiu lia pr.Ttellil ;
qtiia ab buiuana nalura brsliaa do-
crgo nullus liomiuuiii duuiare polCSt, i . 1 csl nitlliis do- mautiir, el pravorura lingna domari etiam a i>cr-

ciuium potrbi cobibere liuguain verbosorum sub- rcclioribul niagislris non possailt. idco cl noi bas
diluriim. Inquteiuiu viulum, id rst noil poicst dn- ferocissiinas besiias buic lertioui inseriiimus , ut
rnari, quia non quiescil in uuo, ul solus linguosns prndens leclor facile iutelligere possit, indumita lin-
peccel, scj scrpil uiurc veueui dc uno m alinm gua cigi se ei pruximos quam gt-ivis, qiiamqae
liai. 'ii 1I11. inoriifrra pcstis sil. //1 ipia, 111 ail beatus Jacobus,
Ouia lectio IMiini superins mansuciam nubis btiudtcimus Deum et Palrein : el in iptu muledtcii.iut

aspidem ad nieuioriaiu reduxil, latius, si placel, dc liumine', gui ud timilitudinem liei /»rl/ suiil Qnasi
ejusdci ' serpentii natur.i, beaio Isidoru docentc, diceret : ln ipia birudicimui Deum ci Vatrem : gra-

Lib. vil rjymolutj., c. i, ci vidc liolaticiues til txcitn'nlis scr, eniibut.

r
Cl lalii 111 liunc loi "iii. (S. i) l.iii. mi i. ymoteg., rap. 2.
(bi) Videsis bac dc rc disscrl.ilioucm Calmctii:
 ,

*o) Rxrosmo in ltistoi.am c. jacobi. »02

lias videlieei agcmlo, laudando : ct in ipsa dotra- A bc:ie operari, quriin alios doccrc, 111 hcne conver»
ucndo maleiluimus homines quia qui ;
iletrabil li-i- saudo mlcr vos, cxcinplum alioruin possil css<- ; ei

iri, provocal illum ad iralcdicendum , <lc cnjus vc- boc in maiisucfudinc, n<" propier suani snpieiitiaui,
iieni alrocilalc plura sulmectit, duin in viiupcrio cl bniiaiu opcraliouom alios dcspicial. llcrum cos
creaiurx Crcaiorcm nffcndFnius. Iu ip&a ihaledicimus :ul cliariiaicm ei pnccm iuvilans dicit : Qutid *i

lioiiiincs ralionales (86) vcre Dci cogtiitionein li i- zelum mnarum Itabelh, ci coWcnl ones st.u! in cnr-

bcntes.Vcl k-icnl ipsc principaliler prxesl oiuiiibus, dibus vestris : notite gloriari, cl r.ieitdnces esse ni-
i'ta eihonvincs, qui :id siniiiitiidincin ejiis f.nti suiil, versus verilatem, Quasi diierel : Si zcltim Dei lia-

pr:isiint cajlcris crcattiris. Sequitur: .\unquid (onsrie bentes boua faciiis, i't ex conscientia bonoriiui
ro.teni foramitte emanai dutcem, ct amurnin nt/unm ? opct iini amari crga proximos eslis el i os dcspiriiis,

0|ioilei prxdicaiorein i.liquando dulci, aliquando ct indigiiaiitibus verbis delurbniis, t:l qcoJ miiiiis

amara prxdicaiioue uii, attralicndo, increpaudo esl, conlcuiiones sunt in cordibus vcsiris, quamvis
quod salis diflicilc est, til divcrsis \cibis ad idcni non pioritiivpunl in vcrba ; Nolitc ergn glpriari, et
luiidcnlibus iilrunique faccre possit. ?lon oporiel, mendaces csse adversHt veritutcm id , cs' nn!it> iuiii-
inquii, fmtres, htvc ilnfteri. Vcrc iioh oporlel tti co- liri Deo, cni in baplisino promisistis abrenonliare
«loiii oic benedican us ilc eapilc, el maiedicamus pompis diaboli, quotl vos iiou facitis, cum dc bono
dc iucnil.ris, quia aniaritnilinc inalediciionis consu- opere siipeibilis. Ne putciis vos liabiluros gloriam
i.iitnr dulccdo benediclioiiis ,
quod inelins pcr si- pro liis quai liiiui ex superbia, ct ad •Jepressioncm
mililudiiicin ostenditnus. Si siiuui inisces dnlcein alioruiu, sed poeuam. A'o» cst, inqitil, ist.i sapiemi.t

et aroaraiH aquam, el pcr idetn roramen cxcatil, desnrsum descendcns ; scd terrena, animalis, dinbo-
ilulcis cuimiiisiiouc amarae in amarain convcrtilur, licn. Qnasi dicerct : Ista iull.iia cl indiguans sa-
iron amara iu diilcem commislione dulcis. Sic non picnlia non Cst desursuni dcsccndens aDco.qui
friacct dulcedn lingua: si misia cst aiuaiiiudine ; est spirilualium buiiorum docior cl <i:itor; sed tcr-

quia modicunt fermentum lotam massam corrum; ii rena, animalis, diabolica , tcriena: scilicel gloii:e

(/ Cor. v), nec speciosa laus esl in ore peccaloris cupida, iion spirilualis, scd inorc airmalium sol.t

(Kccti. xvj. Ilerutn alia exempla proponit dicens :

scnsibilia quaerens. Isia lerrena et diaboliea sapieu-
Nitnquid po est, fralrcs mei, ficits ueas fticere, aut lia id solum sapil ei agit, quod diabolus i:i n.aiura

viiis ficns f (juasi diccnt : Sicut arbor, amisso ua- liuuiana propter pravaricalionem infudii ; scilicet

turali frucln, alterius aiboris non lerl Iriictum ; ad vesana ei noxia se convertit. Scquilur : Vbi ze-
sic maledictio ctsi loqui bcue vidcatur, fructitm C lus et couieiilio,ibi iitcoiislaiiiia et omne cptts prttvum.

titmeii benedifiionis nou habel. Quare? quia laci- Ac si apertius diccreltir : Vcre terrena sapientia
liits dulcia iu amarain ,
quam amara iu dulcc vcr- 11011 esi a Dco, qtiia ubi cst zclus Dci, cl coiilcntio

tunlur. Nunquid oportet, ui doctor sit ficus dulcedine comra provimos in vcibis, ilii in constantia cst men-
beaiiiudiuis, ad quam monci, et dulcibus utatur tis linc illucque fl :< tiianiis, quia sc ad tinani supcitii
verhis, et ut sit vitis faciens oblivisti uinuium leni- iutuiius nncborani ligerc ncgligit, et omne opus pia-
pnialiiim, iu quibus oportci asperis uii ? Sed nun- rum, in conspcctu l>ci videliccl, cisi boniiiiibus rc-
quid potcst iilcm doctor esse licus, dulcibus attra- cluin csse videalur. Itcrum subjungcns ait : Qua;
liemio, ct polcst essc vitis, asperioribus ab amore aulcni desursttm esl sapienlia, primum qnidem pwlica
lcirciiotuiii retralicndo ? Quasi dilficiie cst, salsnnt esl, dcinde pacifua, modestu, sundibilis, bonis con-
dulccm posse [cicere oqttam, td cst aliqui.s praedicalor sentiens, plenu miscrieordia, et fruc:ibus bonis. Hxc
acriler mordens aliorum morcs.in eadein doctrina cst iiiaiisuctiido ,
qnain superius liabeutlain esse
11011 pnlesl cssc duhis cisdem. Sequifur : Quis stt- pr:n i'|iit, zclo aiiiantudiiiis et conlenlionis ailversa.

}ieus, el diicipliiiatus esl inter vos .' Oslendtit cx bona ISisi prinimn pudicilia sedcat in mcnic, uulla pcr-
conversatione opera sua in muusuetudine sapieniia'. feclio scqtiitur in opcrc. Sapienlia ergo qtls: desur-
m. :nr • ..:... .:.„.„ „« i:
Cniiliiutis illis, <|ui nec vilae sanctilatem, ncc liuguae
1 :
tJ
suni est,
_ .

primuin pudica
.,
e>i,
......
quia videlicet caste
conliuenliam liabebant, iuuiiet illos.qui silii sapien- iutelligil, el operaiur. Dciiule pacilic.i, quia per
te's csse videbanttir, ct qui ciani, ul sapientiain elaiionein a Deo vel proximorum societate uon sc
suani magis oslcndere elelierent vivendo disciplinale, disjungit. Madesta, id esi in qiiibuscunqiie noi: ulira
quam alios ilocemlo ; quia qni proclivior esl ad modum, ncc infra snbsistit; suadibilis ,
quia vidc-
dotendum, quam ad facicndiiin, aliquando jaclin- licet, si in aliquo mimis agit, vcl propier iguoran-
Uam, vel conieniioncui incurrit, vel invidiam con-" tiain, vel iicgligenliam, bonorum suasioui assensum
tra alios doetores, et alia rculta mala. Ac si aper- prabet; bonis consenti^ns^ld csl qiiod Iioni-. placero
tius pradieare prxsunieiuibus dicciei : iNun debetis vidct, sibi non displiccl ;
plcnn miseticorilia , tn ani-
tilo efliei doclorcs, quia quis cx vobis CSl atlco mo videlicet, et fruclibus bonis, id cst operibus ini-

sapiens agnitione, et disciplinatus exercilio rila:, scricnrdisc, jejuniis sciliccl, vigiliis , oralionibus ;

ui audi at magistcrium si./i assumere ? Prius discai jitilicans sine sitnulniioite, quia :ion appelil videri

(8C) Clussa inlcrliucalis : rationales, itt ipse est. rtoiis nostri seusiim pcrc'perc vclis, nain presse ul
Yel iicul ipse, clc. Vi.lcsis ca::i in liov loco, si au- scinpei' iiiramque glo-smi transcribii.
PiTROL. CCiX.
203 S. MAKTIM LLCIONENSIS SO'.

anclroT vel doclior qu.im cst, ncc tnirr.-ii provi- a inaniter Scriptura dicat : Ad intidiam cvncupisci 1

lnuiii ad comuiend.ilionem sui, ijno.l sxpe conien- tpirilui, i/ni habitat in tobi*. Scriplnra , qit.r a ma-
tiosa faiii rapienlia. Q^asi diccrcl ; Non solum loriiui sociclate cocrccl , ita pcr Moyscn loquiiur :

propler prxdirla dcbclis linjiisinodi snpretili.im ap- iVon inrfrrn mm homiuibut Ittra illiui faedvs, nec
peicic, sed eiiani ideo quia facienlibus paccm.quasi cnm iim corum (Ueui. vn). El rursus : A'<m fucies
jaeicniibiis lioc semcn, semiuaiur ci prxparalur 111 opera torum, ted roufrsngei itatnan torum [Exod,
p.ice xlcrnx beaiiiudinis fruclus, i! est nierces kxhi). Dicat ergo Lealus Jacolms : Nnn itebciis liii-
jiisliiix, <|iin> pio juslis opcribus renibuilur. Qui gre, nniu spiriius qui i.i \o!.is esi, non coucupiscil
Lic sludcl paci.el lcrrani cordis sui Operibus pacis, adiuvidiam, sc<l poiius facil concordes. Aliier:
quasi sciuenle aspcrgit, jusluin est, ul halical aler- Ad intidiam conciipiscii tjitius, aui habilal in toH»;
uani paccin, qnasi fruclum ejns seminis. id est cupii ui munJo invi lealis. Vel spiiitus con-
Scqtiilur : Vnde bella, cl liltt ia vobis ? Qu.isi cupiscit ad 'invidiaiu, id csi conlra •nvidiam ; lioc

dicerel : Ex vera sapieniia orimr p.ix bic et in fu- siilicei desiderat, ui invidia ioll:.tiir : vcl cupit ui
mro : scd e conira in voliis mide bella , ei lites nisi invjdeaiis niuiido, nec aiueiis cum. Yel spirittra

u zclo ei conieiilione ? Xonnt, inquil, ex concu cujiislibcl hoininis cupil lcmporalia ad inw.liani.
pisceiilits settrit, qittv wilitanl in membrit vetlrit?
" <pti;i invidi l aliis quod non babcl. Scquilur : Majo-
Quia viilclicei, quo.l nicns prava suggcrit , manus rem, iliquil, dut g ututm. Vropter quod dcit : Dtut
ci lirgua implcrc saiagil. Contupittitit , aii, el uon luperbii rcsislil , liumilibtit aulem dal graliam
luibelis : occiiiilis, cl ztliilis : cl uoii potcsiis adi- (Prov. lll). Ae si dimrel : Spirilus grali.e iioii f.icil

pitci. Ac si dicerel: Vereei coiicupiscciuiissunlin inviderc, imo dal graiiam, id est graiuita dona,
vobis liics, ct lioc ordinc Quod concupiscilis, non
: majora qu.im sinl divilix sxculi. Vropier quod, id

liabciis ; occiditis ul liabeatis , zclatis, et tamen csi ul sciamns quibus dai , ci quihus uon dal, sic
iii.ii poicsiis adipisci. Liiigntit, inquii,e< betligera- ail Scriplura : Deuttuperbil rcsislil , liumttibus dal
lis, el non liabelis propler quod posiulttsiis. Vettlis el gratiam. Ac si aperlius dicereiur : M;ilos oinncs
non acci.iiis , eo quod mnle pctalis ; ut in concupi- piinit Deus ; sed superbis prxcipuc resi»tcre dici
icentiis vestrit intumuiit. Prohiliucral superius ze- iur, iini.i cos raajori pasna pletlilur, qui Dco stiluli

lum ei coniciilionein , unde eti.:m latius dispulat paeiiilCiido licglignnl, Scd bmnilibus dal gtaiiaui,
aililcns alia viiia i)ux inde sequuniur, coiticntiuues qtti io suoruni plagis inaiiibus veri mc.Iici sc sub-
scilicei concupisceniix , ci ex concupisccniiis I clla iluiil. Iliiniiiibu*, inquii, </iii graliam, i<l est, vii.nn

ei liics. Qni cniin cupii pr.cfesri se aliis, vcl leiu- p .ricrn.im, ei bouani npnralionein, llcrnm subjuiigil
poralibus abui.dare bonis, odif , invidet , occidil. lliceilS : Stitttiili erg > eslvle Deo, resisliie autem iia-
Dnile ct nuiic subdiiiir : Litigniis, et betligeralit pro liolo , ei fvqiet a u«/u's. Appropinquale auiem Do-
lemporali gloiia , ei non Ituliciis propter quod po- iuiiioel appropiuqnabit vobis. Quasi diccrci : Quia
tluastis. Velilis ad sitpcrtluilalem, et non occipilis; Deus biiniilibus dal graiiaui, subdili csloie Deo, i.l

quia magis lerrena quam Deum amaiis. Eo quod csi voluntaiem ejus impleie. Itesistile diabolo mala
ntate /c/ci/is, Dco scilicel daiori iugrali csiis. l'ro- sugg.reiiii, ei ila fn^iet ipse a voliis.Appit.pinipi.iie

pier boc, inquil, non accipilis quod peiilis, quia Domino per bnmilitalem, ci <-,Tiera bona opcra; ci ap-
Deuin digne non postulalis; si eniin illum pia in- propiuqiiabil vobis dando graliam ut promoveamiiti
leiitione postularciis, non solum sempitcrna, s<-.! <:t in mclius, ci liberando abangnsiiis Rursus ad pstfe-
leniporalia voliis a<l nsum necessaria daret. Quibus Clionein cos ducere vol.ns :iil : Emnntlale raanus,
li.cc aposiolus Jacobus scribebat , dicerc posscnl : peccutorei : el purtftcate corda, tlupliccs animo. Ac
Dicis nos iton posiulare , cciic quotidie. Ilespondit si diccret : Si veraciier Deovultis appropinquare,
eis : Pciiiis quidcm alipiando, ci laincii non Bcci- qui usque nunc pcccaiorcs fnisiis, purilieaie ei

pilis, co quod inalc p< lalis. mundaie corda, ct manuuni innoccuiiam balieic.

lieruin sulijniigit iliccns : Adultcri netci.is qitin |) ne silis dupliccs animo, ul U'icni:i el leiuporalia

amicilia liujus mundi inimica etf Dco ? Qttic nque siinol diligatis.Jfisert,inqnil, tt.tite, a lugete : ritttt

trgo votuciil amicns e*se tatuli liajut . inimicut Dci v i-tcr tn luclum verlatur, ei gaudium 111 i»«rri>reni.

cotisttiuiiur. Dixerat supra <le aperlis inimiris D( ,

Quasi <lic<:rel : Miseri eslotc cl lujcie , memnrai
Noiwe divilet pet poienliam opiiriinunt vos, et ipsi scelcrum. Q'i miseros fccislis, miserias bujus
allraliunl 101 ad jttdieia, elc ? Scd uc repulenlur lii miindi, ci j.anpci i.nein lotcraic, ei lugete in animo
soli csse iiiimici, qni aperic blaspbenianl, et pcrsc- pro commissis. Risus vestcr, qui fuit <Ic lcviiaic

ipiuuiur, agii bic cnaiii de oiiiniliiis amntoribus sxculi, iu liiriiiui vcrtatiir ct gaudium anlml pro
uiuudi, quoil iuiniici Dci suni. Qmsi dicerei : Non pcrpciralione alicujus peccali in nicerorcin.

debelis in concopisccntiis insumcre, id csi perse- Sciiiiilur : llumitiamini i» coiitpeclu Domim ct

vcrare, vcl vil...ni coiisiinicre, quia pcr lioc pruba- exattabil vos. Ac si aperlius dicerci : Omnibus
niiui cssc amalores mundi, ct ita aiiulteri quia modis liumllianiini, pauperlatcm el iribulaiiuneui

rcTuio i rtlesiis sapieiilix amme, ad muudi liujus 1 j.is amoic fcrendo, vos ipsos abjiciendo, ct exalla-

aiiiplcxu 11 <lc.lm.ilis. el pro lioc ili inicos Hei \... l.ii vis in vita xlcrnn. Itcrinn ilicil . N-olitt itttre-

inii liiuiiis. Iicrum tubdeus duii : Aki puietit qttit Iwie tilteruiro fratrtt- Quia qni detrahit fratri, n«/
 :

203 EXPOSITIO IX -r.PlSTOl.AM B. JACOBJ. 20G

judicnl fralrem, delraliil leiji,el jutlical lcgem. Qtia>-i A lnlio lalis, inaligna esl. Qinsi tlicercl : Non solllll

Dicetct : Nini snlutn crga Deum ila vos liaboalis, spalium vil.p. et lu< ra rnluri tomporis robis pro-
sed eiiam a vliio deiraclionis linguas refrcn.iie. niifiiis; scil etiam in superbiis vcslris, id est in

Vitium iletraclioiiis atl lingua? venenuni respicil. diviliis, qu:c faciunl superbo*, cxsultalis ; el est

Qui ergo detr.iliil frairi, aul jiulic.il fratreni, pro- maligna lalis cxsullatio, qui.i ad aliornm fil tlcprcs-

pier aliquod viilelicet levc pcccaluni, vcl propler sionem. Iternin snbjungil dicens : Scienii bonnm
niinorcm scienliam , vcl aliquiil lale ; dclrahit faccre el non Incienli, peccatunt est illi. Per (olum
legi. <|ua? delractioneni prohibuii, el judicai Icgem, Epislolx lcxlum oslendii, quia lii quil.ns scribcbal,

quasi diceret : l.ex non rccle fecil. Vel aliier : Qui scienliam lione facicudi liabcbani,et reciain (idem
dctraliit fratri lcgem facicnli, iletrabil legi , el didiceranl, iia ut aliis se magislros fieri prxsu-
Indical legem, quare ia!ia jussa dedcrit, qtix in- mercnl, noc tamen ope nm perfectionem, ncque
jurias frairuin jubet oblivisci. Ei nc puiarenl esse iiioniis biimitilalcm, ncquo scrmonis conlinonliam
leve pccc.uiiui dctraberc legi, addidit csse punien- adep:i crani ; proplcr qtiod inter ali.i increpaiio-

dos sicut transgressores, diccns : Quicunqut judi- niset cxciiationis verlia moilo eos inultiiin lerrel,

eal legem, non esl faclor leijis, sed judex : id esl quia scicnles be;:e facere, ol non facicntcs, majus

vimpcrator. Iierumquasi inlcriuinando subjungens, peccatum liabcnt, quam si nescircnl, licet igno-

aii : Vnus esi legislator, ei judex, quipniesl perdere, rantia ip?a boni nlagnum sit pe catum, cum scri-

ei libtraie. Ae si apertius diceret : Non debes ju- ptuin sit : Ignorans iguorabilur (1 Cor. xiv;. Dicatur

dicare, qnia a Dco judicaberis. Qui eiiini dudil ergo: Scienti boimm, et non faeieuti, peccatumesl illi.

legcni, ut implcretur, potens cst el ipse judicare Qitasi dicerel : Exsullalis, et superbiiis, et ideo

non iniplentes. Poicns est, inquit, ipse legislator, el gravilcr puuiemini, <|uia scitis bonuin, et non fadlis.
judex peidere, ei liberaie: perdere vidolicet non Iierum snbjungens dieil : Ajiie nunc dhites, plo-

hnplentes, ei liberare iinplenles. Sequilur : Tu au- rnle vlulnntes in miseriis, qutv advenient vobis. Ac
lem qttis es, qui judicas iiroximum iuum ? Quasi dicc- si aperlius diccretur : Nunc in boc tempore nccepto,
rel : Tu pejor es, el ncijuior ipso, ei in niajora potes el die salulis, futuras peenas fietibus ct eleeinosynis
peccala prxcipitari, el iilc polesi surgcre ad bona. rediniiie; bucusque peccasiis, sedjnin pcenitenliain
Ac si aperiiusdiccretur : Nca solmn ideo iu delios agiie. Agite, inquit, nunc divites, in pecunia vide-

detractiones vilare, nc ut transgressor legis a Deo licet, ci in peccatis ;

plvrale in corde, ulutanies
judiceris ; sed idei> etiam, quia forlassc i;i imUu iii miseriit, manifeslatioue scilicei vocis et operis.

prxcellis eos qnos viluperas. Iterum ad illoruni q respcctu fulurarum misci iariim, qux advenicnl
correclioneni siilijimgil diceus Ecce qui uunc di- : vobis. Sequitur : Didthv teslree pntrefaciat sunt

citit : Hodie,avt aas ibimus in illnm civitaiem, et et vestimenta vestra a lineis comesta sunl. Aurum,
faciemus qutdem ibi annum , et mercabimur, ei et argentum veslrum anuginavii, et wrugo eorum in
lucrum fademus : qui ignoratis quid sit in crasli- teslimonium vobis eril, el manducabil carnes vc-

num. Posi increpaiioneni detractionis arguii illo- stras sicut ignis. Noii solum immisericordes divilcs
rum lemeritate.ii, qui non babenlcs cerliludinem invisibilis gelieunac ignis carnes exurel, cuni silti

viiof, oupiJilalc lemporaliunl, vilant Cl lucrum irasci ctxpciit, quare culpas eleemosyuis non
promittuui sibi in fulurum. F.ccc, inquil, vos esiis redemeruni , sed eliam animas cruciabit.
qui dieitis : Uodie, aut crastino ibimits in civilatem Unde dioilur : Fili, recordare quia recepisli botia

tllam, clc. Dixil vitandani dclraclionem, el ecce in vita lua , ei Lnznrus simililer ma!a {Luc. xvij.

aliud viiium : stulta scilicei levitale aniuii spatium Ecce icingo pecunix vertiiur in leslimoniuin ne-
vitx sibi proponcnics. Multiinodam bic stuliitiam qniiio, el augit.eiitum pocnx, quii intelligil se
noiat, quia et dc Iticroruin augmento agunl, et se inale congregasse ca, quibus non indigebat ad
inulio lempore victuros, ct sux poteslaiis cxisti- usum vilie , et propterea grnvius punitur. Dicatur
maut, ubi aniium laciant ; el in bis oimiibus sn- p crgo apertius : Divitiw vestra) , in quibus COllfisi

peini cxauicn judicis ad nieiiiem revocare conicin- eslis, el quas superllue congrcgaslis, puircfncw
nuiil. Qiur esl enim, ail, vila teslra ? Non conseulil suni; et eestimenla vcstrn ,
quibns indigeitles vesfro
illis qui dicuni post mcrteiii nihil esse, sed ut doce.il, poiuistts, non usu neeessario alliita, scd a tineis
qoia vila pravorutn brevis csl in praiseitti.quani ta- comcsla suiti. Aurum el argeutum vcstrum , magis
inen in futuro mors solerna seqtiitur. Quasi diceret scilicel pretiosum, et durabilius intcr divilias,

Non debeiis h;cc vobis proniiitcrc, quia viia vcsira quod uoti cnngrcgastis propter usiiiu vilae, miugi-
brcvis est,«l taporad modieum apparens, el deinceps uabii, iJ est ex sua inlinnilate defecit; elaruyi
exterminabilur, pro eo ul dicutis : Si Diiiainus vo- corum , superflua videlicet congregatio eoiuni,
luerii : Et : Si vixerimus, faciemus Iwc aut illud. Ac qua: non eranl necessaria, congrcgala pu-
cuni
si aperiius diceretur : H.xc omnia dico vobis pro Irescebal, eril in tesdmoninm vobis, et manducabit
co, ut vos spe longioris viix non proitiiiiaiis vybis carncs vestras, scilicet corpora, vel carnales con-
lticra futuri lcmporis, sod potiits in voluntaie ct cnpiscetuias, sicol ignis, quia luxuriosas animas
polcinia Dei oninia reliiiqualis. ^eiiuilur : .V«»c ct exicritis sxviens fhmnia cruciabit, ei interius

flulcm exsuilalis in su^crbiis vcstris, et vmnis exsul- pungons dol^ sux teuaciae accusabil. Tnesauri-
 ,

. S. UARTIM LESIONENSIS *»
2 7
;„,.,,; s smi> d.t-ui. Qnasi A Teira rnim nullis eiiam nperibni e«o..liai
/r««<.
z .,.-. aii, nMi .r/wn

Veie ila plieiuiui qnia quando nc- pl.Tumque ad iisum lioininiiiii :>l qnod nli uriilum
«.iccrot : , ,

proferi, ciarafa vcro fnip-es ad satietalem paruj

glo.ia cura paupcrum, ibesauros pecuniae con-
ir:uii inlerni judicis vobis cumulatia. Et siuii iionimlli, qui millo leeiiouis, nnllo eilmr-
prcgatis ,

novi ssimis iliebua lalioiiis vomcrc pr.TCisi quxdani bona ,

quainvia
Quasi nondimi apparct, seil «n ,

Eeos mercescpe- iuiiiiin», lamen cx snuelipsis prolcr.inl, quasi

jam cerlissinia rcsial. Sequilar :

mettuerunt rrgiouet rettrat qurc lerranecdum exaraia. Siint eiiam n uiui.l i, qui ad
rariontm, qui ,

w»M«, clamat ci clamor eerum in audiendum scmperalqiic retiiici:dum, sauciis pr.e-

fraudaleett a :

dicatiunibus inlcnli a priuri niculis durilia, quasl

Sabaotli iuiroivil. Magn.i iirquitas csl
,
auin Domini
pau- <liiod.ii)i lingux vomerc seissi, seiuina i:\lmitaiioiii*
ruiii divitcs mUcricordiiei uoluiil susciperc
merce- accipiunt, ei frugcs bmii opcris pcr sulcos volun-
percs; sed mulio major esl.ciim eiiam
famulis ilebiiam laborum mercedem no- lari.r- aOiciionis reddunl. S.cpe vero couliiigit, ul lii
nariis el
qui prxsunt,. injusia aliqna fariant, sitque ulipsli
Iwnt reddcrc.
subjeclis noccani qui prodessc debueraul, (Jn.u
Job Si ailversum me tcrra mea
Unde ail 1'Cnius :

dum rudes qniquo couspi.iunl commoii conlra

ejus et «i fn.cliu rjut
elamat, ei tulci ileflenl .'

R nec taiuen valide proiiuium

J ectores iniirmiiranl,
eomerli abtque vecunia (Job IXXl). Terra quippe
per couipassioueiii dul.nl. Cum vcro bi qui jain
cluniai, cmn operalorcs ejns adversus avarum el
arairo lecliouis auriii suul, alque s.1 Irugeui boni
suuerbum terrai possessorem pro mereede sibi
iijicris cvtulii, gra\ari vcl in miuimis innoceiiies
promissa ei non reddita murmuranl, Sulci ,
quasa-
;. pniiii.i, p.r comp ssioncin proiinus a,l lamciiia
lerra diaiinguuniur, laiueu lerra
vis vocabulo a
leilunlur; quia \ el.i 1 >u.« plangunl ea.qux proiiiui
suiu. Sulci ergo deflenl, cum iideni operarii diu-
iiijusit paliuniur.lVrfccli nainque, quanium semper
iuri.o laboie aflneli, el mercede sibi promissa pri-
dc spiritualibus iuovcauiur, lanto stniiit de alicnia
con-
vati,deilio, qui eus ad lalmrem conducil, ingemiscere, quauio jam
corporalibus dainnis
pecunia
querunlur. Ipse eiiaiu posscssor agri siue Omuia ergo qui
edoctisuui, r.on dolere de suis.
lcrra comedii, quando suis operariis
frntius cxcrcct, tonlra
pra-est , si pervursa iu subditis
4u.nu ex conveiilioue dcbei uon
luereedem ,
,
deflenl quia coi.ua
liiinc lcrra claniai , ci sulci ,
reddil. quidem populi in nmrmura-
cjus injustiliam iudes
expo-
Gregorius vcro mysiicc banc senlentiam 1 onis m:c bus eriiiiipuni , sc.l pciTecli quique pro
lerram, d^
iteus aii (87 ) : Quid cst clamare cj,. s p ravo opcre sese in flctibus affl gunt. QntKlqiia
Oere sultos ct frutlus pro|irios cmendo coiwe- C , ; .,,,.. „,
et 1. 1..,
doleul, « 1,,,,.
boc ,,, ,i,n„„:«
probalioril
:

impcrili
:

clauianl 11011

dereTCui unquain neccsse csi sua emere? Quis vitx sulijecii deOeni cl laceul. Clamal lerra , id esi

elamanieiii r.udivit lerramT Quls vldil sulcos de- errala prxlali, ei dolei. Sulei id
impcrili , 1.011 ,

sulti lerrx seinper ex lerr.i sii.l,

flenles? El cum csi pcrfcciioris viias bomiucs dcflenl, et t-.ccr.i.
tlistincla el clamasse
quid esl qr.od pronunlialioiie C11111 clamanlc ergo lerra , sultos plangcic esi per
lcrra, et sulti ejus cum ea ilellerc dicaulur? Cmu boc, unde se muliiiudo lidelium jusle conlra rc-

enim uiliil sil aliud siilcus lcrr.e, quam Itrra,

clorem coiiqucruiilur , sauctioris cl sapieulioril

magnat dislinctionis ratione carei ciim sub-

11011 ,
vilx subjecli ad lamcuia pervenire. Sulci ilaque et
jungil El cuin ea tulci ejui deflcm. Qiu vidclitcl
:
es terra sunl.Uiineii a lerra vocabulo distingnunlur,
111 re, quia ordo bisiorix delicit sese nobis imel- ,
qui.i bi qui in sancta Ltcltsia mculcm suam la-

lectus myslicus quasi apci tis jam Aoribus , oslen-

, burc sacrx iucditatiouis excolunl , cseleris fldelibui

dit. Ac si patenter elaiuci : Quia raiiouem litlera

lauto intliorcs suni, quaiiio per aceepla semina
defeci&sc cognosciiis, nimiruin reslal, ut ad me fccundiores operum fruges red.lunl, Ci suni non-
Onu.is enim, qui vol
line dubitalione re.leatis. uulli,qui smctis plel.ibns prxlati, viia quideu
privato jure doroesticam rej.-it fainiliam, \tl pio D siipcudia e\ ecclesiaslica largiiale consequuniur,
iitiliiate coiiiiuuiii fidelibus prsesl plebibus, iu bnc se ,| debiia exborialiunis miiiisicria nou impen-
qnod jura rcgimiuii in commissis sibi fldelibus tiuul. Contra quos adliuc excmplum sancii viri

poaiidel, quid aliud quam terram incolendam recte subjungilur, com ab eo protiiiui snbinfertur :

Ad lioe qnippe divina dispensalione c.r- fruclut ejus ccmedi ubtqut pc. uiiia. Fructus et-
itnci? 6'i

iciis unusquisque prxpuuiiur, ut subjcciorum eiiiui lerrae nbsque pecunia comedere.csi • \ Ecclesia

auiuiui, quasi sulitracta tcrra , prxdicaliouis illius (,.i..iii. sumpius viue accipcre, scd cidein Eccles r-

seiiiinc fecundelur, Sed lerra conira possessorem pi xdicaiionis prelium 11011 prxbcre. Sive trgo ad

tljinat, si ronira eum,quisibi prxesl, aliquid liiteraiu , sive ad inyslien.ii sensum, gravc pecta-
juiium vel privala iloums vel sancla licelcsia iiiui est sii.e pccunia fruclus icrra enmedere, i«l
111u11n11r.il. Clamare qnippe lerrae csi , coulra re- esi 11 ercedcm operariorum frauilare, vel plebem
gcmi» injusiitiarn rationabililcr cubjcctoi tlolcre, fldelem sauciis prxdicalionibus non irrigare. Eisi
fjbi recie subjuiigilur : Ei mui ea tulci rjut it upcratores paticnlci omnia fcrcntes, advcrsus

(37; I.1I1 ixnJJfor., c 13.

 ;

503 EXPOSfTiO 1N EPiSTOLAM «. JACOBT. 210

lerra posscssorem non clainaui, mcrces laiucii A sic vos accipielis lempnrancum rruclnin, i.l cst vi-
retonin clamai. lam aniinae posl mortem; el lerolinuni, carnis vi-
C.lamor, impiil, contm in miret Dcmhii Subaolli, dclicci iiicorruplioncm. Vel lemporancum iu opcri-
iil csl exen iluuiii, introivil a.l daiun.iiiou.-ui videli- bus jnsiiii.r, scrotiniiin in laborum relribuiionc,
cet illornin, qni paupnvs pulanl iiulliiin habcre llnde ApostohlS: llnbctis fruclttm vestritm i« sancli-
lulorcin ; sed Domiiius oinnipotcns causas singulo- ficalione, finrm vero vitam tvternnm (Hom. vi). In-

iii ii) iiiiue.ur. Itcrum siibjungil diccns: Epulali cstis crepatis superbis el incredtilis, rursus convertilur
super terram, el in deliciis enntristis corda vestra. ad cos, qni tatium improbiiate fueranl opprcssi,
Apparet quia illos diviies allnqniiur, quibus ail: invitans a.l pccniientiam, quia cito (tuienlur prcssu-
Agite nunc divites; qui in necein Doniini conjurave- ras, vcl justis raplis ad Dominum, vcl perseculori-
r.int, ei necdiun fiilcin ejus, qua salvarenlur, ac.ce- bns privatis polcslate, iliiens : Patientes eitote et

peraut, de qu bus el supra loquiiur ad crcdentcs: tos, et confirmate corda veslra, quoniam advcntus
Nonne divites \ier potentiam opprimunl vos, el per- Domini appropinquaeil, Ac si paienler ilicat: Quam-
iraliuut ad jndicitt .* Insitpcr et blnspliemanl bonum vis Domintis facial moram, vos lamen patiriiies
iiomen quod invocttttim est sttper nos ? Elquia ail ilno- cstole sicut agricola, el conlinnate corda vestra.
decini tribus, quae siini in dispersione, scribil; ita i: eliamsi giavia iuferuniur, quoniam adrcnliis Douiini
liilcles nioncl opera lidei laccre, ut cos qui nccdum appropinquavit, ul vos ad gloriam, illi ad poenaui
eliam crcdiderant, ad iidem el opera conveni sua- rapianlur,
deat. Ac si.eisdem diviiibus qui Chrislum crucilixe- Sequitur: Noliteingemiscere, fratrei, inattcintruin,
runi, ei sanctos apostnlos de linibns suis cjeceruni, ut non judiceminl. Quasi dicerei:Noliteingeniiscere,
apertius loqnereiur dicens: Negleclis gaudiis ccelc- quasi vos majora mcritis paliamiui, el pcrseculorcs
jiibus, ad quai pcr jcjiinia el alllictioncs vcnire vcstri, cum mala feccriut, nihil videaiilur ferre ad-

oportei, caiuales epulas diligitis; quas lanla famcs versi. llt non judicemini, ail, id csl.ul non damne-
ct sitis in fuluro sequenlur, ut nec gutia aquae iu- mini, co quod jusluni Judicem, quasi non acqtie ju-
veniri possit, per qnam ardcns lingu i valeai refrige- dicaret, vilupcralis. Ecce, inquii, jndex ante jn-
rari (Luc. \\i). Nec tautiim peccastis superOua cun- nunm assisti! , <|ui vobis praeinia dabii, et inimici*
grcgando, aliena rapicndo; sed etiain supcrflue c\- pccnam. Ante januain assislit, quia vel prnximtis
pemlendo. Oinni volnpiate usi cstis, et nullain de est ad cognoseenda qnrc geritis, vcl cilo venicl ad
paupcruin nutrimenlo curam babuislis. Iieruin e,<s retribtiendiim vobis et illis juxta merita. Iteriim eos
deSaivaloris passione increpal, dicens: In dic oe- lioriaiur ad imitanduin priores Patres, qui paticn-

cisionis edtiix slis ct occidistis justum, et non leslittl let' proptcr jtisliliam adversa pcrlulerunt, diceus :

vobis. Hoc loco improperat illis morlein Filii Dci Exgmplum accipite, fralres, exitus mali, et longani-

et quasi niliil mali fecissenl, luxuriose et avare vi- mitalis, laboris, et palientias prophetarum, qui locuti
vebant. Quibus propiie co.ivenil quod ait, avariii.itu siini in nomiue Dnmiiu. Propheiae quidcin sancli
carnes coruin, ius:ar ignis, mandticaltirain, et quia erant, ila ui Dei Spirilusper eos su.i niysteria loquc-

lliesauriiaverunt sibi iram in novissimis liicbus. D.- leiur; qui exituui maliiin babere visi snut, morleui
catur crgo aperlius: /u Uic occisionis, lioc est, cum paiiendo ab inlidclibus in vetcii et novo leslamento,
dala esset voLis facullas occidcndi, addux slis ad iit Zacharias, Joaunes, Slephanus, et alii mulli;
Judicinui Jisuui Christuin jusium, et occidislis e"m. i.ec laiuen pro lioc exiiu ingcniuciunl, sed longa-
Ille auteni lamiu.un ovis ad occisinnem ductus, 110:1 iiuii ler ferre volebant. Alii longos sustinuerunt
resiiiii vobis (Isai. un). II .nc ergo ir.uu De , quam labores sine inurniuraiione, ul Nue in aidilicaiiouu

sibi lliesaurizarerunl, nou soluni in futura, vcruiu a;eae, Moyses in regiinine el ducalu populi, Josepli
eliain in prxsenli vila esl in eis coir.pleia, ciiiu Jc- in servitiiie, David in expulsionc patriae. Ecce,
rusalem, imoomnis Jiulx'a,expugiiareliir ac vasla- ail, beatificitmus illos, qui sustinuerunt ; qitia illos

reiur a Romanis in ultionem Dominici sanguiuis, ct D vidclicet niagnos reputauius, et veneramur. Su/fc-
cieterorum scelerum qux fecerunt. Ileruin ad Gde- rcnliam Job audistis, et finem Domini vidistis, quo'
liuni consolalioncm Ioquil<ir dicens: l'alienlcs igi- niam ir.iscricors eit Dominus, et misetator. Sujfe-
tttr es:ote, [rulres, usqne od adventum Domini. reiitiam, inqnit, Job audisiis, scilicet inlcctione;
Quasi diceret : Quia infideles diviies putiiendos vidistis oculis in crucc Dominum longanimiler pa-
videlis, vos cstote patientes usque ad adventmu lie.iilein; se.l et gloriani rcsurrcclionis, et asccu-
Domini, qui in fine cujusquc incipil. Ecce, iuquit, sionis evaugelica prncdicalione didicistis. Ad utr.i-
agricola exspectat pretiositm fruclum lerra', pnlien- que auteni firiiniin cl immilabille (88) subjungit
tcr ferens tlonec accipiat lemporaneum, el serotinum. cxeiiipliiin, de Job quantuin ad labores, de Doiniuo
Ac si apertius dicerel: Si agiicola pro tiuctu terra?, qiianium ad exituiu moriis. Non dicil, finem Job
i|iii'in sperat, lam paiienler laboral, quanlo magis audistis, cui lcmporalia sunt restitula; sed paticn-
vos pro ccolcsti '? Donec accipiat, inqiiit, tempora- tiam Joh, ct lineni Douiini; quia cl ad paliendiiiii
tieum, el serolinum. Quasi dicercl- Sicui agricola, exeiuplo Jith inv.ilat; ct lauicn non ut lemnoralia

(88) Forle inimttinbiie, ut Glossa

 «H S- UARTIM LEGrONENSIS S.i
r clpiant, sicut Joli vrius liomo; >o.l xlerna. sicul \ Domini jngiter invocatur, saivubit infirmtim. et aHe-
i.brisius iioviis linnio Qhofikiih, inquil, miurieort vabit enm Dvminus ab infirinilale corporis; et ti in

cst Dominut, el miteralOT, Qnasi dicerel : I loo peccnlis sil, id esl cliamsi conligciil niori, remil-

l-oiius debetis imitari ill mi, quoniam miscricors f-st lentiir ci. Mulii etiam propicr peccaln rorporis- ; u-

in natura, ei in exbibilion bos gralianim, nl vcl in niimtnr morle. Si crgo inlirmi in pecalis sini, ci

|ir.os nii suos a lenlalioniLus liboret, ot per ron- hio, presbyieris confessi, perfecio conle rcliqne-
slautiain Odci eliaiii eorain homiuibus vivonics glo- riut, ei emendaresaiegerint, dlmitienriir els. Neqne
iiii ei, *el posi moricm in ooculto coronct, ci nec enitn siue confessione cmendat onis peccala queunl
> o qnidcm memoriaro lauois quan inernerc aii ho- diinilli.

niinibus aufcral. Viiia lingux ex toto ab eis resc- Unile recte subdilur: Confilemini atiermrum vt-

«arc v.ilcns, iierum subjungil, dicens: ttra pcccala, et o>ate jiro inricem ul tntremini. Ac si

Anlt omnia, (rairct mei, nolitl juinre neque per apertiu» dicerct: Confitemini atlerutrum, id esi co-

caelum, ueque per terram, ntqne per uliud quodeun- arqnalibas, si ilicet presbyteris, pcccaia vesira quoli-

ijne juramcntum. Quia mnrtilcruni lingiix virus in diaua, ei levia; gravioris vcio leprx immiindiliam

tuis auditoribus ad iutegrmn ealiauriri desideral; sacerJoii, id est abbati, vcl episcopo; el qn.nito
•|ui detraberc altcrulro veiuii, qni judicarc proximo B lemporc qnae jnsscril, purgnre rum onini devoiiuuo
intcrdixii, qui iu adversilalibus ingeniiscere probi- nraie. Lt orale ;ir«i inviccm ul salicinini, quia mul-

buil, qiue suni aperta peecaia; addidii eiiam buc ium vnlct dcprecalio ju ti assidua. Nola ;iii/i cl mii-
«juoilquibusdam lcve videtur, uijurandi cousuelu- dua. Bequilur: Eltas liomo erat simHis nobis pattibi-

dineui lollal quia, onute oliosum teilmm qnod to-

;
lis: et oratione ornvil ut non pluerel super lerram,
cuii fitcrint liomiins, rcddenl ralioncm de eo in die et non piuil annos tres, et menses sex. El rurturn
iudicii (Vailh. su). Eos qualiu-r loqui debeaut, sc- oravit: ct coeium dedit pluviam,el terra dedit fructum

quemer iiislruit, diocns: Sil sermo rester: est, esl; luum. Aslruii exemplo, qiiaiiium valeai justidepre-
non, non; ui non sub judicio dccidnlis. Ac si paieu- taiio assidua, cum Klias laiiliim una oratione lain

ter dicat: Idco a juraiiouis vos culpa compesco, ne buigo tempore couliuuerit ea-los , lcrris imbres
lrequeuler juraiidn vera, aiiquando iir pcrjuriuin in- sverteril , fruoius morialilms negaverii. Quasi
eidalis; sed co lougius a perjurio stetis. quod nec diccrei : Elias homo erat, quamvis nullus boini-

vera jurare veliiis, u:si ncccssilas cogat iueviiaui- nuiii virlute secundus, similis nobit origine car-
lis. Sed et ille sub juilicio reatus detidit, qui etsi uis, uiinduin Iranslalits, pattibtiis ul 110-, inentis el

uiinqiinni
m
i
prjeral, celcrius
,..j^.„-, ~~.. ...... ,, —
laincn quaui opus
-.,... —
est,, caruis
- fragililaie;
w
superterram,
,
l:i oraaone oravil
cmivinceudam videtieel
ul non plucret
,

superbiam
«eruin dcjeral. Iteruin trisltbus aiquc inoereniibus ;id

ijua!iti-r sc babeanl, iusinual, dicens: Tristalur nli- regis, et idololalra geutis duriltain. Ubi vero te.m-

qu.it vestrum, pro illala scilicel iujuria, vel pro ali- pus penpexii, ubi labc longte inediaecoi si.pei bi ;vgis

qiia cubpa, vcl donicsl co dainiio, \el pro quabbcl ct genlis idololalrx ad poeniteuiiain inllexum \Liit,

iw, orei a-quo animo, cl psallat. Quia in pressuris una oraiiouc or.ivii, ei (ruclus, ei aquas, quas ue-
ingeniiscorc eos probilnui, nunc econlra quid cis ga\eral , lerris resliluil. lic Elia nobis cxemplum
geicndum sit, ostendil. Uicat ergo aperlius: Trisia- proponit , ne viJelioot nnsir.i irepidarei fragilltas,

lur aliquis veslrutn, non iiiurinuiel, uec judicia ropulan.s sc nou |iosse dioerc similia t.uuo jiroplie-

Uei viiupeiei, sed ad Ecclesiam currai; ll-xisge- ta;, qni curru igneo rapui meruii ad caelos(f V lleg.

uibus, iit Dcus ei consolaiionem millai, orel: ne ii). Consulte de cjus oralione loculnrus , ab bumili-

sasculi liislilia, qux inoitein operalur (II Cor. vn), late incboavit, diccus: Similis noiiis pnssibilis. Elias

ciin absorkeal; ei crcbra psalmodiae dulcedinc no- c.niie inlu ius a viduu pasciiur (/// Hcg. xvu),

civam Irisiiliz peslcm de corde pcllnt. Soquiinr: iiionic inliriuus, uuius iniilicrciil.c niinis exlorrilus

Injirmalur quit m vobis? indu al presbijleros Eccle- fugil per deseila (/// lleg.MXi. T.inla si iinus Eli.iS

sice, ei orenl super tum, ungenles eum oleo sanclo in ty una oralione impctravil . quid ergo itmlti lidel<'s

ii m ne Domini : ci oraiio fidei talvabit inftrmum, et iimllis uraiionibus ? Osiensa efiicacia uraiionis,
ulleuibii cuin Dominus; cl si iii peecalis sit, dtnuttcn- osleudil quauti sit merili pro rrairibus oraro, et ad
t.ti ei S cut dederai coutrisiaio, sic dat ci iulhmanli sospilalcm c.is rcvocare. Qm crgo in superiori parie
consilium, qualiler se a murmuratioiiis stuliiiia linjus Episiol.o a lingua iinstra nialigtiaiu ci oliosam
inoaiiir, juxlaque nioJinu vulneris, modum ponat removii locutioncin , tiiiliiaieiu corrcclionis erga
medelae. Tiistatus, piose oiet; inlirinatus corpore erranies bisiimal dicens: s ijni» cx vobis crraverilt
vcl iidc (quia majoremsusliiul pl.igam) plurimorum veriluu, ei convertt >it quis eitnt ; scirt debei quumnm
so adjutorio, ct boc teuioruin, curare meinineril. </i/i COH cr.i feccril pcccaloiem nb eirorc viav sutv,sal-
Ac si palenler dical: tnfirmatur altquis in vobis? tabit (innntttii ejus de morte, et opeiiet utHltitudintm
indueat prcsbuicros Eecletiv, ne ad juniores mi- pecculoruni. Iu fiue £pislul.e oslondil ,
quid loquj
ousquc doclus caosam sua: imbecilliiatis referal, ne ilebcamus; orarc ei psallerc, quotics advcrsis pulsa •

lorte quid per cos alloculionis vel consilii iiocemis mur; peccata confiieamur, pro iiiviccm nremus, m
accipiat. /./ oient supereum ungentes tnm olco san- salvemur; pro salule protimorum, non siilum tem-
tlo, id csl (ousccraiu ; <t oratiu fidci, qua no.i en por,.li se«l [K)liu9 xien.a, Domiuo dcvote precea
 :

2i3 expositio ln epistolam b. jACOb*. «ii

fuiulainus. Si eiiim inagna. mcrccdis ed a itiorlc A ac.Nino quiescil , ei in ipso mcniis silenti» ilivina

carneni cripere omniiio moriiuram, i{iianln majoris pracepta pensaniur. Cuin cnim ab exlcrnis actioni-
mcriii cst animam a inorie libcrarc in cu.lcsii pn- bns meiis sopitur, t * : 1 1
*-
pluuius mandaioriim Dci
iria sinc linc vicluram ? Dicalur crgo apeilius: 6'i potsdus agnoscitur, tunc vcrba Dei mcns vivncijs
quis cx vobis erraverit a veritaie, ei eonverlerit quis pcnciral, tiincejiis vox aurc cordis clarius audilur,

emu, vcl heiie nioucndo, vel taccntc lingna cxcmpla ejusquc voliinlas perfeclilis COguosoillir. cuni ad su
boiis aciitinis ostcudeudo , salvabil animam ejus a adiniiiere curnrmn sscculariuin liimullus recnsai.

morte,et o;eriel muUilndinem peccatorum, ab :ispe- Male aulciii lioino vigilai, quando cinn sa_ciilarium
rtu iiilerni judicis siippositione vita; melioris abs- iicgotiuriiin teslus insolenter inqnieiat. Aurem qnip-
r-ondil. Quidam codiccs liabent : Satvabit animam |ie cordis lerrenarum cogilaiionuni turba dmn |icr-
tunm de mortc. Et vere, qui crraiilcin corrigil, pcr sircpil. claudil; atquc in secrclarium incntis i|unnto
lioc ampliora gaudia vila. coelcsiis sibi conquirit. minus ciiraruin liiiniiliiianiiiim souus compescitur,

Studium ergo oialionis, rraircs ebaiis.iiui, dili- lauto .'iiiqilius vox pra.si,leii.is judicis non audilur.
gilc, quo.l vobisex proxiiliis vcslriscril tiiile, sol.i- N.qne cnim boino peifccie suffkil ;ul utraqiic ili-

lillii; vidclicct ulrinsqiic vilai prascutis sriliccl ct visns ; se I dum sic iulerius crudiri appeiit, el la—
futur.e. Assidiia oralio veslra sit lcvamen inftrmo- men evierius iinplicalur , uinle exlcritis atiditum

ruiii, cl lam in vobis quam in ipsis opcrial nuilli- aperit, imlc interius obsurdescil. Moyses admislus
Itidinem pcccalorum. Tam pnra, laraque duvota, et .1'gyptiis quasi vigilabal, ct idcirco vocem Doinini
ab oinni slrepilii saeulari remola sii oratio veslrn, in -F.jjyplo posilus non audiebal. Sed exslinclo

ut ct mciite ct corpore infirmis oblincre possit s:ilu- /Egyptio, posiquain in descrliiin fugit, illic , duin

tein ,
peccaloribus reniissionem , c! cunclis Gdcli- quadrnginta nnnis deguil, qnasi ab inquielis teiTC-
bns ielcrnam bealiliidinem. Nolo iauicn vos latcal, nortun dcsideriorum lumtillibus obdormivil , aique
dilcclissimi, quia qnisquis leirenis desidcriis vel i.leirco divinam vocem pcrcipcrc raeruit ;
quia pcr
actionibus implicalus fuerii, or.,tiuni pcrf ete va- supernain graliam quaulo niagis ab appelcndis
carc non poleiil. Aniinus, qui in lerrcnis actibus, exlerioribus lorpuit, lanto verius ad cognosecnda
sive carnaiibus concupiscenliis exsiitcril oc.upaius, inloriora vigilavil. Rursus IsrncliXici populi lurbis

niimis de spiiitualibus inteiligcl, nec perfecte cuin prxlatus, iit lcgis pracepia percipiat, in moiitc du-
Dcoloqui in oralione polcrii, nc: etiam Dei vocem ciiur, atque ut interna peneiret, abexlernis lumiit-
in Scripiuns sibi loqiienlis aure cordis percipere libus occuhatur. Unde ei sancti viri qui exterioriLus

vaiel.it, quia illius oculos pulvis lerrena. aciionis _ minisleriis deservire offieii necessitate coguniur,
__ !! -.---_.__.?-,..» .In.L.lA AH.- f ...•-,. ..l.i.l..,.. - -4A..^,IA« * I r .,,'1'nl I \ Hl A
_ I . "f"\_ .

claudii. Qui veraciter ac devote

! .. *.
or.ii , cum Deo I i . . 1
lo-
. V
studiose semper ad cordis secrcla rcfugiunt, ibique
. . . .-\ ,-\ j .— >k 1" . ' . I L I I I 1 I \ t I I I

quiitir. Qui vero a strepilu steculari reinotus san- cegiiaiiouis intimx cacumen ascenduni, ct legeni

clarum Scripltiraruiu liiiros studiose percurril, et qnasi in niouie pereipiuni, dum posipositis tuinuL-

in eisdivinam voliintaiem cognoscerecupit, Dens lo- libtis actionum lempcralium in contcniplationis suae

qnitiir ciun co. Unde Eliil iralus adversum Job di- vcriice superna. voiuniaiis seiiienliam perserutan-
xissc legilur, ubi a:l : itir. Hinc est quod idem Moyscs crebre de rebus
Semel loquitnr Deus hominibus per tomnium in vi- dubiis ad laberuaculum redil, ibique secrcto Domi-
sione nvctnrna ,
quando irruit sopor super Itominet iiiiiii consulit, ei quid ccrtius decernai agnoscil. Reli-

ei dorm.unl in lectulo,et [secundo] idipsum non re- ctis qttippe lurbis ad labernaculiim redire est, pos.po-
petil (Job xxmii). Grc:oiius (811) : Semci toquitur siiis exieriorum lumulitbiis secrelum menlis inlrare.
Deus , rl tecundo idi, suin nou repctil. Hoc illlelligi Ibi eiiim Dominus consulitur ; el qttod foras ptiblice

subliliter polesl, quod Deus Patcr uuigenilum , et agendum est, inlus silenler audiiur. Iloc quotidie

considisianiialem silii Filiuui gcnuit. Loqui enim Dei boni doctores faciunt, cuin se res dubias disccrnera
esi Verbuiii genuisse. Seniel autetn loqui , esl ver non nosse cognoscunt, ad secrettim menlis vclut ad
bum aliud prater unigeiiiluin non habere. Unde el D quoddam tabernaculum revertuntur. Divina lege

apcrle subiliiur : Et secundo idipsum non repetit : perspecta, quasi coram posiia arca, Dominum con-
qui.i videlicel boc ipsum Verbum , id est Filium ,
sullinl ; et qnod prius intus taccntcs audiunl , boc
nonnisi unicum genuit. Sequilur : Per somnium in foras postmodum agenles innotescunt. Ut euim ex-

visiove noetnrna, quando irrnit sopor tuper liomines, lerioribus olficiis inolTei.se dcserviant, ad secrela

il (/crmiuiil iii lectuto. (90) Quid est quod per som- cordis recurrere incessabiliter curant, ei sic vocem
niuin nobis locuiio Divinitatis innotcscit, nisi quod Dei qunsi per somnium audiuul, dum in inedilaliotm

Dei secrela non cognoscimns, si in lcrrenis deside- inpiilis a carnalibus seusibus abslraliunlur. Ilincc-t

riis vigilamus. In soinniocxteriores scnsiis dormiunt, quod sponsa in Canlicis cnnlicoruin , Sponsi voeeni

et interiora c rnuuiur. Si ergo iuierna contemplari quasi per soinnium audieral, qurc dieebai: Etjo dor-

voiumus , neccsse est ui ab exleriori implicalione mio el cor meum viyilut (Canl. v). Ac si diccret

dormiamus. Vox videlicel Dci qnasi pcr soinniiiui Dum exleriorcs seusus ab hujus vita? solliciiudinibu»
audiltir, qtiando traiiquilla meiis ab bujns sxctili sopio, vacaule icente , vivacius inlerna cognosco.

(39) Lib. xxiu .ilor., c. lj. (9.0) Cap. 1-2.

 J

«(•
S. MARTINI I.ECIONENSIS 2IC
Foiis rformfo, scil initucor vigilal, quia duin cxie- A Ei re.ldit causamcur mane astabit el videbit- (|no-
nora *jh:isi non scniio, inieriora Sullerlcr appreben- i.iatn non Deus vull iniquilaiem; quouiain,si vellet,
do. Bene ergo Elin ail, qui.i per tomniitm loquitur possei al> iniqiiii (ideri sine inane bouorum operuui.
Deus ; aiqnc apte subdi it ia
:
vit oite neelur- Adliuc orgo in nocic minus sesc videre cunspicii,
na. In noclurna enini rigione apparcre conleinpla- qui a.l vidfiiduni Deuin , fuluriun manc coucupi-
lione nteniis stib quibusdaoi Imagiiialionibus solei. scil.
In diurna aiiiein lnce cerlius cerniinus, in nocliirna Quia vcro, ul diximus, ab exlcriori aciiune ccs-
vero visione cunclanler videmus. Ei quia sancli sare, dormire est, bene Eliu subdidit : Quando
oiiincs, qnaudiu in bnc viia suni, diviux n tiurx irruit sopor super liomiues. Quia auloin sancti viri
secreia t|u:isi sub qu:nlani iniaginalione cot.spi- cmn exieiiori anioni dcscrviunt , intra menlis
ciunt, videlicei quia necdura sicut snnt ea mauife- cubilia conqiiieseunt, apte subjunxit f E< domtiunt
-lius coiiieiii|i!jnliir ; benc Eliu poslqua a dizil ,
in lectulo. Sanctos eniin viros dorniirc in leclulo
Deiiui nobis per 6ouiniuin loqui, subdtdil in visione est intra iiientis sux cubile quiescerc. Undc scri-
ncciurna. Nox quippc esi vjm pnesens iu qua , ptutn est : Lxsuttabunt sancii in gloria, et tmiabun-
quandin sumus, per boc <|tiod inieriia conspicimus, tur in cubilibus sms (Cial. CU.ll). Gloria csl bono-
sti b inccria imaginalionc csligamus. Prnpbeia nam- B riiin actutiin frcqtiens laudalio. Jusii Lclabunttir.
quc ail vidciiduni Dcum quadam so prenii caligine Ebi? Non exlra iu populari favore, sed in cubili-
Sentiebat, diccns Anima mea desutei avil te in no-
: bus suis, id cst in conscieutia; ideoquc babent lant
tle(lsai. xxvi). Ac si diceret in bac obscuritate : bonum Dominuin , qui dat peccantibus graliara,
viix prxsemis videiete appeio, sed udbuc inlirmi- iinnicritis xlernam. Faluus vcro exlra iu
vilara
lalis nubilo circuiuscribor. labulis bominum heiainr. Sanctis auiem iuc nio-
David quoquo bnjits nociis caligiucin vitans, cla- dus* gaudii est, m ad illum referanl bona, qui
ritalera veri liiminis prxslolaius, aii : Maneastabo dedit.
libi ei videbo te : quoniain non Deus volens iniquiia- Dicalur crgo qttod sctncl nubis loquitur Deus
tem tu et (Psal. v). Iliinc versiciilutn bcalua Augu- pcr soiiiuiiini in visione noclurna, quando irruit

stiiuis (91) exponil dicens : btane astnbo tibi, boc sopor stiper boinincs, ct dormitinl in lcctulo, qi''gt

esl iiiane uon cro lioiarins, sed astabo tibi pcrsc- niinirum tunc secrcta Divinilatis agno.icimus, cum
verantcr, et lioc per munditiam vilx ; non jacebo nos ab bujiis iiitindi luniuliuosa concupisccniia in-
in lerrcuii quxrens in eis bealiludinem. Pcr boc tra nicnlis nnslrx cubilia scprcganius. Quia vero,
ttdm qund ail , nstubo , duo notat : inenlis scilicct utjain sxpe diximuB, aiirem cordis lumultus sx-
(tireeiiooeui ad ajterna, et pcrscvciantiain. /.'( xide- ^ culaiium negoiiorum clatidil, et quics secrctxcou-
bo, id est sciam quoiiiaui tu es propiie qui sta- siderationis illam apcril ; dignuui c$t , dilcclis-

l.iiis inauens, das cuncta movcri, quia Deus cs ; et siiui, ut visibilia el caduca respualis, spinlualibua
ideo non c$ volens iniquilatem, id est sci.ini t|uod vcro studiis scmmo desiderio inbxreaiSs. Tales
esse Dcuni , cl vcllc iniquiiaiem, nunquam couvc- ij-iiur vos in Dci servitio secuiiikiiu bcati Jacobi
uiuiii. Nota singula verba. Es, dicit, quod propric apostoli consilium exbibete, ut assidua oratio ve-
coitvenil Deo. Ilcm , astubo libi. Asi.il ille Deo ui slra apud Deum sii exaudibilis, et inicr angustias

prx-ens, qui purus cst, el boc. uiane; utox V. uoctein

[
pixseuiis temporis valc.it tuullis. Frequenlia pre-
videiicet ttt tcnebras viliorum descrit. Vcl ita, manc cuiii veslrarum laui corporum sit medicina, quain
astabo libi : boc noninulatur, et tt nc vidclo le. Non animarum. Ad imilatiouem Jcsu Cbristi lumoii ei

ciiiui videt Detim qui lerrenis inbxret, sed qui mano vcri pasioiis, nioviuos in pcccatis resusciialc in-

\ iriiiliiin asi Jl Dco. fieaiicnim mundo corde, qitonium sianlia purx orationis, ut dc xiernis liberatos poe-

ipsi Deum vidcbunt (Mattli. v). ldco inane astabo ul nis, vobiscuin cos ad socictatcin cleciorum pcrtlu-
vidcaiii tc qiioniain tu es Dctis iiou voleus iininiiii- ccre possiiis; ipso praslante, qui in Trinilate pcr-

diliain. Iniquilas, inciidjcium , bomicidiiun dolus feda vivil Ct rcgnal Dcus, pcr oinnia sjjcula sxui-
, r>
uox suir., qua lunscuiiie, lit manc ut videalur Deus. Iuiuiii. Auicii.

('Jlt Aucior noslcr scculus C!o:,s:iin tribuil Au- **• '" lerwnii voluptatibus beaiitudiuem qua-rerei
guslinn banc cxpositioncm sed S. pi esul ad litle- ,
^onest trgo inlin-Tendum icrrcnis. li mIkmhi Deum
r*m sic aii : Atiaboquid etl, nisl nen iaeebot Qttiti tidere, qm mundo coide conipicitur.
tj: a:.icm uliiiil jaeere, niii ni i i ,i oi iet ere, quctl
 : ;:

«7 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. 21»

SANCTI MARTINI
LEGIONENSIS PRESBYTEM

EXPOSITIO IN EPISTOLUI I B. PETRI APOSTOLI.

Tempore qno posi passionem, ei resiirrectionem, A Cliristo, qni per inobedicnliain periernnt, ut aspersi
aique ascensionem Doinini nosiri Jesn Clnisli sanguine Chrisii polesiatem diaboli viiarcnl, sicul
exordium sumpsit Ecclesia, quidam He gfiiiiiliiaie, Israel per agni sangiiinem de ^Egyplo exivh. In
qui transier.ini ad Jiidaismum, D< o crcdideranl, el veieri lege qii.Tciiii(|iie sanclificaiida crant, san-
pro Chriali fide palieh.mliir, el dispersi eranl. Hos guine liosliarum solebint aspergi (Exod. xu. Ilebr.
conforlat apostolus Peirns scribens eis a Itoma k). Cralia, iliqnil, rabis et pax mnltiplicetnr, scilicel

tcmpore Claudii Ca:saris dicens : Petrut apostolus ul quod bcnc coepislis, porfccle expleatis, quia
Jesu Chrisli, eleclis advcnis ilispersionis Ponli, Ga- sine gralia Chrisli ad paccm recoiicilialionis ejns

tatiw, Cappadocia:, Asiw, el Bilhyniw secuniliim prw- non pervenitur, nec aliquid polest esse nubis paci-
icienliam Dei Palris, in sanctificalione Spiritus.in ficiim.

obedieitliam, el aspersionem sanguinis Jesu Christi Scijuiltir : Benedicttis Deus, et Paler Domini
Uratia vobis el pax multiplicetur Omnes
(J Petr. i). nostri Jesu Christi, qni pcr misericordittm suam ina»
hx pruvincix superius memoraiai Grxcorum simt (jnam nos regeneravil in spem vilw, per resurrectio-
in Asia, sed eliam alia Bitliynia esi in Europa, de nem Christi ex morluis, in hwreditatem incorruplt-
qua illi qui sunl in Asia, originem liabucriint. Illa bilem, el incontamiualam, et immtircescibilein, con-
qux in Asia est Bilhynia, ei major Phrygia vocatur, B ttrvalam in ccklis in vobis, qui in virlnte Dei cuslo-
qbx Hera flumiiie a Galatia disterminatur (92). dimini per fidem in talulem, paratam revelari in
Advenx Laline, Graece prosehjti dieiiiilnr. Sic ap- tempore novissimo. Qu.isi diceret Benedictus Deut :

pftlbbant illos qui de gcnlilms nati, in Deiini cre- el Paler Domini nostri Jesu Chrisli, hominis vide-
derc, et c'rcuincisioneaccepl:i, Judaico more vivere licet in muudo nali, sibi consubslantialis Filii

Juxta lcgem Dei volcbanl. Ejcctos a Judxa advenas quiper misericordiam suam magnam regeneravil no$
dicit, qui de gentilitale ad susceplioneni lcgis, et inspem viia> : cum nosliis meriiis naii essemusad
poslipodum ad acrepiionem fidei pervenerunt. Sed mortem, sua miscricordia regeneravit ad viiam.
elnos si veraciler cum Propheta dicere voliiinus, Sic iioslram dilexit viiani, ul pro hac liiium suuin
quoniam incolx nos sumus apud le in lerra, el niori disponciet ; et morte per resurreclioneni
peregrini sicut omncs palrcs noslri (Pstil. xxxvm), deslrucla, spem nobis cxemplumque resurgendi
lanquam ad nos Epislolas B. Pelri aposloli scriptas oslcnderet. Mortuus esl, ne mori timeremus
crcdere, ei ut uobis niissas legerc debemus. Deni- surrexil, ul rcsurgere spercmus ct hoc perrcsur- ;

que in ipsis Epislolis admouet, quasi nos alibi pa- rectioncm ejus remoli ex niortuis, ubi nec senio,
Iriain li.bentes, ubi ail : Charissimi, obsecro vot ~ nec morbo, nec alia inoeslilia tangeremur. In hx-
tannuam advenns et pereyrinos abslinere vos a car- redilatent incorruplibilem, ne scilicel corrumpaiiiiir

nalibus desideriis, qux militanl udversus animum. criminalibiis ; ineonlaminatam, uc etiam in medio-
Dicalur crgo apcrtius: cribtis conlamineniiir ; immarcescibilem, ne quoti-
Petrus ai-ostotus Jcsu Christi, celebre videlicet no- diauis ct venialilius marcescamus; coiiseivalam in

mcn, electis advenis dispersionis, id esl dispersis cxlis, ul ita servemiir m anima et corpore, ut pcr
niunditiam siiiius ccrli, cl sedes Poi. Incontamina-
ttlvcnis ab Jerosolymis in persecuiiono qux facia
esl sub Slephano (Act. viii), vel aliis muliis perse- lam, inquii, qnia nec in ipsis bealorum liomiiiuni

meniibiis ex longo nsu ccclcstis illa couversatio

iiiiionibus, tuiii a Judxis, tuin a geiuibus, el pro
fide Christi afiliclis, tt vaiet aliquando vilis esse, sicul nec lux (95) pra-
sxpc a sedibus suis expulsis.
senlis sxculi valcl aliquando in laslidium vcrti cx
Secunditm prwscientiam Dei Palris, est non i I

ncstris merilis, scd quas ptwscivil, el pnvdeslinavit longo usu. Immarcescibilem, conservalam in caelis :
C0'[urmes fieri imnijiiiis tilii stti (Rom. viii) : In iion in lempore prxsenti dandani, sed lempcrs
prxdeslinalo rcddeilJam v iliis in ccelo; vobis,
umclificatione Spirilus electh, scilce.i ad lioc, ul
per daiioiicm saucli Spiriius saiictilicarcnliir inun- iliquam, 7111 in virlltte Dei citslodimini per fide.m in

daii ab omiiibus peeeaiis, ut obcdirc incipcrciit salutem, ctc. Nollus s»x libcitalis poieuiia custo.ii.i

(93) Glor.sa sirul '» us.

(92) Mss. mcndose : delerminalur. :
 : :

819 S. MARTINI LEGIO.NENSIS S±J

valel in bonis, nisi ille perGcial a quo ini.hiui A cli Patris mei, percpile larantm <obit rcguum ub
bonx aciiouis, (94) cl iuilium habetis laborare Jc oiiij.nn mundi (ibid.) .Inveniulur :n honorem, quatid )

fine, per Odcm vemuri in salulcm xlcmain, qua' dicelur : Tullatur iiiqiius ne videai gloriam l)'i.

cisi niodo non apparel, laineil parata esl revelari, et tuiic jniti ibunl iu vitam criernam (ibid.). Lmle
ei nos fuerimus pamii. In vobis, aii, qui in liv.utc iluilur : Si quis milii ministraverit, lionorificabit
Dei custodimini ; illc scilicci, qui ileilii voliis crc- eitm Paler meut [Jonn w). Exsuttabiiis, ail, luii-
dcnlibus pclestalem filiot Dei firri (Juan. \), posiiil tia inenarrabili , quia vidclircl >uc oci.lus tidil, nec
in robis illam perseveranliam |iei quam hxredila- anris au.liiit, nec in eor Itominil ascendil, qiur
lem accipi tis in caelis ; qnia qni non conservaveril prtvpcravil Deus riiligeulibiis sc (I Cor. |i). /f.ur-
non merclur acciperc lia/rcdita-
disciplinain Patris, luntes fidei vetlroe fiucm ; ipsuni scilicci Dcnm, qul
lcm ejus [Prov. xv). Sed de prxseuti ad hoc gc- csl finis oniiiis rousiimmalionis. Satutem animaruin
eeraiil. ul rssctis bxrcditas cjus quos possideret, veslrarum : uiillain amplius inlirinitaiem passuri.
situt aliquis lioino hxrcdilaiem. Prius nos de ma QiiXSalus iniiliuiii est anvanda, quia de bac salute
icria, posiea secundum profectum viia regenera- niulti ti ultuin eiquisierunl, quaudo vel qno ordins
vil. Jn salulem, inquii, paratum revctari iu lempore salus xterna iiitiiido advenirel. Ln.ie dirilur :

noviisimo, in quo exsullabilit. Ac si diterei : lu D Multi reges el prophelat voluerunt videre qit& videtit,
lempore quo uovissima deslruelur inimica mors, ct iion viderunt audirequm auditis, et non au-
; ei

cxsuliabitis sicui triumphatores. Sequilur : ilo- dierunt Uude ei nunc dicitur

(Luc. i). De qua :

iiicum si oportet rontriilari in variit tribulationibui salule exquisierunl, atque tcrulali sum propltetat,
ul prebutio fidci vestrai muilo pretiotior sit c.uro qui rie (itiura in vobii yralia prophelavcrunl ; scru-
quod per ignem probalur. Lbi Xlerna nierces tri- tanics qvod lel quuU lempus tignificaret : (95) qtt a
buiiur, breve cl leve videiur, qnod in tribulalioni- in cis Spiritus Clmntt pramunlians eai quae in Cliri,
bus sxetiii xternum videbatur eigravc. Palientia s'a tunl passiones, el posteriores gloriat. Quasi di-
saoctorum auro couiparatnr, qui.i sicul in melallis ccret aperiius : De bac xlerna salute, id est de
nibil auro preiiosiua esl, ita hxc aptid Deuin omni adventu (ibiisli scrulali sunl jiropliel:e in oicullo,
est laude dignissima. Sicut euim aurum in fornace scilicei a Dumiiio vel ab angclis. Uinie unus co-
exainiiiaiur, prolatuin foras cujus sit fulgoris ap- rniii pro magno scienlix salutaris nmore virdesido-
parebit; ila Gdelium eonstaniia inter pressuras rioruiii ali angclo nppeliari nicruit (Dan. ix). Qui
prxsemis viiiE coiiioinplibilis videtur, sed, finilo de fulura, inquit, in vobis gratia prophelaverunl
certamine, in judicio qnanix sit glorix oslende- paiam videlicei bominibus loqucndo, ct exponendoi
lur. Unde dicitur : Preliosa in conspcclu Domini C qux in occulto inteina; coDleuiplationis ipsi cogno-
mors sanciorum ejus [Psal. exv). Dicaiur ergo aper- verant. Scrutanics quod vel quale tcmpits significa^
lius : Nuncsi oportet eontrisiari in variis iiibnla- rcl ;
qiioaiino, suli quo principo, qnale bcllicoMioi,
lionibus, id esi quia non nisi pcr iristiliam poiest vel paciGcuin, vel quoordine per parttiiu Virginis,
aliquis in gaudinm pervcuirp, non oporlel in va- vcl quo alio inodo. Sptrilus Chrisli in eis prauun-
riis Iribulaiionibiis sivc eilerioribns, sive inlerio- tianseas qtta in Cltrislo sunl pv.ssiones, el pastcrio-

libus coiiliislnri. Non cOllVCOiuul vobis ad maluiii, res gtorius. Ac si diccrel : Qiiauivis in i is cssct
sed ut probatio (idei veeirx, et vos probali ftdelt-a Spiritus Cbristi non laiitiim advenlum ejus pras-
in caiiiino iHbuialionis, excoela ouini rubigine ve- nuulians, sed etiaoi passiooes lardas, et diu dcsi-
luslatia.apparereinfuluro possitis. Plusplaceal Deo dcratas, qux in iiiso capite sunl, ei iu ejus mcin-
Bumnio artilici veslra fides, quaiu alicui aniliei au> biis; quodeliain pcr crucein (iniendiis el sepelien-

riiin maleriale. u.k- esset. Arcliangclos ct prupinquus augcio^ \ocal

hlteniatur 111 laudem, ct gloriam, el Iwnown, in Spiritus Chrisli, per quos operalur Douiiuus, qui
retelatione Jctu Cliritli; quem, cum nou videiis, CbristO Buul subjecli. (•-'/ poiierioret, inquil, 9/0
diliguis; in qucm nunc quoque non videutei ciedi- .. liii». Dux stuii glorificaliuncs Domini sccundum
tit; credenies aulein esuultatis latitia InenarrabiU, susccpli liomiuis formam : una scilicet qua snr-
et glorifieuta : repertantei fidei vestra; finem, talu- 1 exii .1 niorluis, et alia qua asceudit gloriosissiuie
um animarum vestrarum, Probalio, inquil, veslrie in coeium ante oculos discipulorum. Itestat tertia
fidci inveniatur inlaude, id csi ui laudabiles ei el ipsa iu conspectn Loiuinuin, cum venerit iu ina-
gloriosi silis per coiisUnti.ini iu rcvelaiioue Jesu jest.iic sua, 111 reddal uuicuique juxta opcra sua
Chriili, luic esi iu die judicii qttando revelabilur [M iitli. xvi). II x stitii posieriuies glori*, quas pcr
quam magiitc potcniix sii Deus. Ac si pntenler <li- SpiriluDt C.lnisii, licnius Pctriis assont propbetil
cvrcl t Probatio fidel vestrat inveniatur i.n laudem, rcvclari. Unde eiiatn sequiiur : Quibut revelatunt
coni judcx cain laudans ilicel : Lsurivi et dedislil ctt, propbciis scilicel, quoniam uon sibimeiiptii,

miln manducare, elc. iilalth. nv). Inveniutur et in vobit autcm minisirabani ca.qmv miutiaia tunt vobii

glori.im, ruiii gloi ificans cam dicel : Ycnitc, benedi- per eos, qui ecangeliitivcruiit vobit, S/iiniu tanc.o

(94) tiloss.i clariui : a quo jutiitiam bon v {'Xi) Veius Italn : tignificaret, qui in tis cuit,
aclioms l.abais. Laborule dc fidc yt\ lidcm ven Sp 1 .'(«« Cluiiii.
tuii, elc.
221 F.XPOSJTIO IN EPISTOLAM I B. PFTRI. 22-J

mitso de coslo, in qvcm detiileranl ntigeti prospicerr. A Qu«i /i.':i obedicniiiv es!otc in bouo pcrsevei.inles,
Hxc ideo dicii, 111 moiieai illos curam gererc sa- ul srcure possilis exspeclare , tt lilii obcdirnics
luiis oblalx, quain sic ani.iverniil priores saucli. esse palri corripieuli : Non configurati prioribus
Ac si aperlius direretur : Prophelis quibus revela- ianoranlim veslrat desiderirs, id esl non siiis cancs
iimi rst, illis videlicei scrulanlibus in cxlera oc- redcuiilcs ad vomituiu (// I'elr. n) ; ijiiia pcr lioc

rulia, liui csl eiiam iiiiiniaiuui, quouiam imn sihi quodammodo prius eralis excusaliiles, sed j.im
ipsis, i<l est non in diclius ipsorum ea salus, sed noslis veriiatein secundum eum, excmplo videlicet

in vcslris polius qui in fuie sxculorun) nascimiui, Clnisti, ijui vocavit vos, Sanctiiin, i<j est sanlifica-

esse: veninra. Ycbis autem minisitabant ca, qna: liiui, el sanclifiranlcm vos, ui in onini conversalioue
vobis nuntinla sunl, i.l esl ipsi non eraul douiiiti silis s.uicli. Ihulc dicilur : Eslole et vos perfecli,
salulis, scil ininistri vcstri omuia redciiipliiinis sicul et Paler vester ctrlestis perfeclus tst [Hatlh.
mysleria prxminlianlcs, qux modo sunt inipleta v). A<) boc vocavit vos, ut el ipsi sancii , i<l esl
cl DUUliata, qux multos latent. Nuiitiala dico pcr fiiii <jus iu omni louvcrsalione silis, et firuii

cos, qui evuugelizaverunl vobis , Spiriiu sanclo mitto conira vitij, el conlra Iribulaliunes, quoniam jcri-

ie caelo, idcsl pcr lain valenlcs nuulios, scilitet ji/um est : Sancti esioie, qttottiam ego snuctus sum
sanclos aposlolos, qui non mcndose, uou famaslice, B (Lcvil. xi). Ac si dicerei : Egosum Pater vester,
sed, Spirittisancto ilicuiile, iiiiiiiiav> ruiiiCfiristum, qui iales volo, qualis suni. Sequitur :

in qoeni desiderant angeli prospicere. Spiritus in

El si Plllrem imtocalis eum ,
qui silie arceylietu
propliclis et in aposlolis ita apparei, quod proplietx personaram judicat secundum uniuscujusque opus, ia
ct apostoli eamdem salittem niiuliaiii; iili scilicet
timure, incoialus vesiri lempore, conversutnini. Ac si
veuluram, isli implclam. Uua est igitur Ecclesia,
apcrtuisiJiceretur : Si Palrem ineocalis cum, diceudo
cujus pars prx<-osit aiiveuioju Cbrisii, [iars se- (Muiih.
in oralione : Pater nosler qui es iu cociis vi);
quilur. personarsm judical,
qui sine acceplione id esl iiuii
In qucm desideratu, inquit, angcli prospicere,
utcarnalis pater qui liiiis peccaulibus indulgeulius
Quasi dicerel T.inia est ejus, qui passus esl pro
.

parcere, quam servis consuevit; seil Deus 1'aterel

ncbis, borainis gloria postcrior, nl etiam angclicx servos obedienics, imo et liostes nianumsibi daniesi
in ccclo virluies, cum sinl xterna salu e peiTectx, iu Rlios adoplal; elqui liliorum noniinc videbaului
noii solum iiunioiialis deilalis magniGceuliam, sed honorabiles, pro inobedientia bxreditalis reddit cx-
etiain assumplx buuianilalis ejus claritalem sem- ln limure conversiimini in omni tempore iu-
torcs.
per aspicere g.iiid.am. Sed cur ccrncre deside- colalus vestti, quia secundum uniuscujusque oput
P
rant, cujus facieui ceruere uunquaiu ressani, nisi
judicat. Quasi diccrct : Cavete ne per negligeutiam
quia cnnteinplalio diviux prxaeuiix ila angelos el desidiam tanto Palre sitis indigni, ct dum lenv
beatilicai, ut etiain scmpcr cjus dulccdiueiu qnasi pore exsilii veslri securi eslis, quod absil! ad pa-
novam insaliabiiiicr csuriaiil? vel in queiu Spirilwiu tii.iin bealiiudinis pervenire uon possitis. I t ergo
sancium desidcraul angcli prospicere <jui tantx saucii csse possitis, omni teniporc incolalus veslri,
niajeslalis est et glorne, ut semper ejus visio, i<l est i|uaudiu in litijus mundi exsiiio estis, iu liuicre
siciii ct ipsius Palris ct Filij desiderctur ab ange- enim homo, qui nemperest
Dei coiiversaraini. Beatus
quem
lis, gratia divinx pielatis a<l terras, causa pavidus (Prov. xxvm). Ac si apenius diceret Deura :

bumanx salutis, misii , ci illustrandis HJelium recle ouinino non iuvocaiis, si liniidi et sollicili
ineiitibiis infud t, ejus scniper visa gloria salieulur. iioii estis. Scientes qtiod no<i corrttplibilibus auro icl
Scquilur : Propler quod succinclt liinibos menlis aruenla redcmpti esiis de vana teslra couvertalioiie
vestrcc, sobrii, perfecti tperale in eam, qux o/fcrtur pmeritiv traduionis; sed prclioso snngnine, quasiAgni
tobis, graliam , in revclulionem Jetu Chrisli ; nuasi imni.tcululi ei incontaminali Jesu Christi ; racognili
,

filii obedienticr, non configitrali prioribus ignoran- qiiidem aute eonstilutionem tntindi, manifeslali au-
I <r rcsirx tUsiileriis : sed secundnm eum.quivocavil D tem uovissimis leinpoiibus propler vos,qui /uieies eslis
Ml, Sauctum : ul el ipsi tuncli iu omni conversa- in Dec, qui suscilavil eum a moriuis, el iledil ei g!o-
tione titis. Proj ler quod, inquil, succincti lumbos riam, ut fidcs vetlra el spes etsel in Deo. Quasi dice-
menns vesira: , id est quia lauta pralia vobis est rel . Quant" majus esl prciinm quo redempti estis
promissa, ut revelate videatis illum, qucin niinc a cormptione vitx carnalis, tauio aniplius timcre
vidcui angcli ; lanio amplius digni cssc curaie. 5«f- clebeiis, ne revertendo ad corruptelain viiiorura,
cmcii lumbos meniis vestra: : ut etiam supeinuas Redcmptorcm veslrum offeudaiis. Dicalur iteruiu
voluptates a corde rcsecelis, cl eamdein graiiaiu auenius : ln timore Dci, el solliciiudine courersa-
percipere valealis. Sobrii perfecti spct utc, eonstan- mini, scientes quod non comtpiibitibus uttro vcl ar-
ics pcrseveraudo, in eam, quu gcnto
offerlnr vobis, yra- (<|iiitjus prcliis solent adimi peccala inler lm-
iiaiii, id esi sccuri exspeclate, iiiculc et corpore niincs) redempli cstis de vana vestra conversalione
casti. Nam
Domiuo placcre sc nou uovit, nie-
qui pmeruat tradilionis, ctiain a prxvai i.alionc l<;;i'.,

nlo spe bonorum carcns, ne citius advcuiai mc- seil pretioso sanguine, quia iiniiiunis a peccalo, </h.ji
tuit. Offeriur graiia inrevclaiione Jesu Cbrisli, id aijn': tncoufamir.uli ali<i<io a.lnali, et immacul,.ti
esi iiiaiiifesia:ur graiis a Cbristo lidclibus danda. Clnifii ah criginaii; <; r.\ sdlicet niausucii
)
iioii
 213 S. MAHThNI LEGIO.NE.NSIS 2ii

aperieuiis os suum tAct. viu), lana sua vos vestien- A et aniroa (loan. m). Iierum subjuugil dicens : lloc

lis, id esi prxdicatione sua vos crudieiilia*, el clia- est autvm verbumquoil etangetizatum est in vobit, per
rilale reficieniis. Ilic langil Leviiicas el sacerdi.la- inc scilicel, el per alios apostolos.

lcs celebiaiiones, ei siguilicai aniniam mundam per Deponenles igitur omnem matitiam , et omuem do-
jusiiliam qnx oflVriur Deo. Redempti estit, ai(, pre- lum , el simulationes , et invidins, et omnes detrac-
tioso sangmne Cliriili, prwcogniti quidem mtle con- liones, sicul modo geniti infnnics, lationabiles , tine

sliivtionem munii, id esi prxordinati a Ue<>, 111 per dolo lac concupiscite , ul in eo crescatit in salutem.
ciiiii fiercl rcdernptio; manifesiati autem novitsimit Quasi diceret : Quia sic rcnaii estis , ci filii xierni
temporibus piT assumptani liumaiiilalem propler vot Patris effecli; lales esloie pcr sindinm bonx cou-
salvandos, 17111' per iptum, lioc esl pcr justilicationeni versationis ,
quales sunt infantes recenler nati per

rjus fideics estii in Deo, ul ipsins corporis membra; naturam a-iaiis. Dicaturcrgo apcrtius : Deponentet
17111 suscitaiil eum a niorluis tertia die. ct dedil ci
omnem maliliam , id cst vnlunlatem noccndi aliis ;

^loriam in ascensione. Hoc loto non ideo <|uod ipse el omiicm dolum, id est deccptioncm ; et simulaiio-

indigerel, scd ut ftdes vestra el tpes etsct in Deo, id net, ne aiiud in corde cl aliud in ore gestetis ; tt
tnvidiam cordis, contra aliorum feliciiatem; tl om-
csiiiieaindein gloriara peripsuui vossperelis liabere.
nes dclracliones verbi, sicut motlo geniti infanlts, ra-
Animat, iuqiiil, vestras cottiftcunlit in obedientia
lionabiles sine rutja dnplioitalis , lac concupitrite ,
charitalit, in fralernilatis ainore, simplici e.t corde
id cst simplicia rudimenla fi Jei dc ubcribus mairia
diligite attentius : renaii non ex seniine corruptibUi
Ecelesix quxrite, id est de utriusque Testamen'i
ted incorruptibiti, per vcrbum l)ei vivi, el permanen-
dociorilms, qui divina eloquia scripserunt, vel viva
lit, quia omnis caro fenum : cl omnis ylur>a ejitt
voce prxdicanl : n( in eo cretcatis in talulem. id esl
tanquant flot fcni. Quasi dicerel : Ergo invicem ddi-
ul benc disceudo pcr Bacrameula Domiuicx incar-
gite caslificaiiles aninias vestras, ui uni sponso ser-
naiionis pervcniotis ad contcmplalioncm divinx
vent fidem in obedienlia riiarilaiis, id eslex dile-
majesl.ills. Quasi modo gtnili infantcs, rniionabilei,
ctione Oei ohedicnies silisadomnia lerenda in fraler-
sint dolo. Ac si diccret : Quamvis infanles pcr ma-
niialis ainorc, eliamsi fralresvobisiiociant. Simplici
liliara rcinotain, tameu rationabiles per sapiciili.-.m,
ex cotdc, id esl non aliquo commoilo vcl iiicommodo :

ne raiio aj versutias sxculi vos Irabat , scd sine

invicem diligite attentius, quoniain liucusque renali
dolo silis. Undc dicilur : Estote prudenltt , ticut
cslis non cx semine corrupiibiliseJ incoiruptib li. Ac
serpenles. et simphces, sicul coluinbw^ilallh. x). Lnc
palenter dicat : Idco lioc agiie, quia non ex sangui-
., , , . , f, concupisciie, itl 111 eo crescatis 111 talutcm. Hoc loco
niiius, neque ex voluntate carmt, neque ex. voluntaie 1. . .

, _ ,. ,. ,
v . langil illn«, qm nd amieiidas ectiones sacras fasli-
riri, tedexDco nalt cslis {Joan. lj. I\on ex seimne .
°.
'

..... . . .
i,- 1 r. • diosi advcniiini , iKiiari videlieei illms silis el csu-
coinipltoi/i.id eslnon cx legc.qux 111 imillis delicil,
riei.de qua DomillUS ail : Beati qui csuriunt el
sed in Evangelio iininul.ibili. l'er verbttm Dei vivi,
tiliunt jiittiiiam; qttoniam ipsorum cst rcgnum cxlo-
inquii, et pemantntit, id est per Filiuin Dci, vel
rum (9G) (ftatllt. \). Ideoque lardius ad pcricria
pcrEvangcliuin quod corrcmpi non poicst. Siculex
salutis iiicrenicnta pcrveniuni ,
quo pnssint solido
seminc currupiibili caro, quxcorrumpiltir, nascilur;
cibo verbi rclici, id cst arcana cognosccre divina
sic per aqunin verbo Dei cousccralain vila, qux li-
,

vel inajnra faccrc bona. Sequitnr : Si lamen gustaiit

ncm nescit, tribuitur. Quod eiiam aperte proplielico
q iiant dulcit csi Dominus, ad qucm accedcntet lapi-
nsiruit lestimonio dicens : Quia omnit cnro fenum,
dcm vivttin ab livminibus quidem reprokalum a Deo
id est, transioria ; et omuis gloria ejus, id est omncs ,

aulcm elcctum, ethononficatum. Quasi dicrrel : lloc

delectalioncscaruis, tanquam flos feni. Lxttruil eitim
paclo vidclicet purgila cordis malilia, ulilem Cliri-
\enum, id cst curn, inflrmitale vel morie et flos, ;

Do- sii alimoniam concnpisciie, si quanta sil divina dul-

id csi gloria ejui dccidtl , veibun itittem
ccdo , s.ipitis. .N.ipi qui niliit dc cjus dulcedinc
mini maucl in ceternum. Gloria carnis idco jlos ilici-

aliquid ex se promillil, ct l.i.nen nulluin

D P" slal "•» esl 1,,inim si BUnc lcrrfstriUis dcside-
.
lur, quia
liis surdidare non evilat, Accedile crgo ad cum, cl
cx se pn.fcrt fruclii.n. Sicut incorruplibilc cst prc-
accedenlcs per fidcm supersediDcaniini, super Cbri-
I111111 Dominicx passionis, quo redempli siuniis;
sliiin liiiidaineui.im lirinissiiniiiii, quia fnndamenium
,
iia etiam iucorrupiibilo est sacramcnium sacri fon-
aliud nemo j olt'jl pouere pratler id quod posiium
lis, quo rcnasciniur ;
qux iln sibi invicein connc- ,

cst, qnod est CltrillUS Jcsns (I Cor. 111). Dicalur crgo

ctuntur, ui unum sine allcro salutem confcrre ne-
apcrtius: Ad qucm nccedemes , fnlc el iinilalionc,
queanl. Ita enim Dominus lcmpore incarnaiionis
lapidem liiiiim, supcr qucin fundaiur superna civi-
siix sanguine suo oinnes reden it, Ul no* i|tii)quc,
tas, ikiii malerialem, sed vivum lapidcin, qui siiut
nosiro tempore, pcr rcgcnerationem baptisuii ad
nullis conlusionibiu potuit dejici, sic nec illi qui
consonium ejiisdcm regencr.itionis pcrvenirc mc- .

in cn suiil fundali pnlciunl decipi. Ab hominibitl

reanmr. Sicut crgo corrnpiibilis cnrruptil.ilem gene- ,

renrobaium, videiicel cum diccrenl : rVon hubemut

rat, 11.1 vcrbinn quod manci iu aelernum, dal vilam
i.-.j.in iini Caaarem [Joan. \)\ a Dco autem, nui "ou
xlcrmuii rcnaliscx aqua et Spiiim sanclo in carne

lincra.
(9H) lia Irgil Maximus Taui incnsis bom. n , De jejunw Quadrageiimte, circa
 ,:

m EXPOSITIO LN EPISTOLAM 1 B. PFTPJ. 228

fallitur in sui dispositionc, elccium , ut faceret nlra- A lione. Ilic c iam f.icius cs! lapis ofTuiisionis ct peiia
(|iie uiiiiiii (Eph. ") I
c' hov.orifiialum , in miiacitlis seandali; cum lapis sit, in quo sasteulcnlur, e lnli
scilicel, ci in aseensione. I.erum siibjiingciis, ail (jiiicscant boni , inciedulis cri. causa oflensionis,
Ipsi lanquam lapidet riii , itqeraitificamini drmot quia iu |
r.Tsenti i.on cre.lunt in euin , ct ide > ca-
tliiriiuales , sacerdolium sanctum , offerre spiri- dcnl t!e vitio in vilitim : ct tn fiiluro crit pelra
tnalcs hotiiat acceptubiles Deo per Jesum Chrisiitm. SC.indali , quia ad illum qucui buinilcin concul, ave-
Uoinines pcr infidelilalem Iapidcs iluri ci insensihi- ruul, coilideiiiur gressus cornin, cl cailcnl in infcr-
lcssimi : sed per discreiioncm crudili vivificaulur, iiiini. Ilis, inquit, qui offendtuu verbo , ncc cred, nt
cl apli siini , ut in l>ci a?dilicio chaiilate coinpagi- in quo el posili stint. Ilie ofTcuilil vcibo qi i co i;n ul

iiciiiur. Ac si apcrtitis dicerel : Yos ciiam lanquam verbum audivil, ofTendit animo, dum quo 1 audhit
lapidcs in fidesolidi, vivi in bonis operibus, supcr- non credidit. Ciijus stiiltitian exapgerat, nec cre :it

.•vdilicamini in domos spiriiuales conlra pluvidS in quo vel quod et positus esl. Per naluram ad hoc
vcnlos, el flumiiiu : Saccrdotiiim snnctiim, vos dico suni fncii liomines ul crcdanl in Denm ci e^us vo-
cxisteulcs sacerdoies cuncii oleo luitiice iniincli, luntali oliiempcrenl. In quo ct pnsiii snnt quia i»
,

offcrre tpiiiluulcs lioslius, ucceptabiles Deo per Je- ipso vivimus, movemnr, et siimus {Act. xvn)
" llerum dicit Vos aulem
: estis ije us cleclim ,

in vetcri lcge, scd superadificamiui ad oflerenditm regnle sacerdotium, gent sancta,

p pulus acqttisitio-
opcra bona, eleemosynas scilicei, preces, vos ip- nis ; ut viriutet ejus annuniieiis qui de tenebiit vot
U-
>os; per Jcsum Clirislum , lioc ad oinnia rcferlur. vocuvit in admirubile Ititnen stium. IIoc lestiinoiiiuin

Quasi dicerel : .dlific.iuiui, quia sacerdolcs cslis, laudis qnondain aiiliquo poputo pcr Moyscm
Iroslias oflVrtis, cl lioc toluin per Jesiim Clirislnni, tlalnm, gentibus dat aposlolus, quia in Clirisluni
cujus gralia omnia liabclis. Ilcrum ad confinnan- crcdunt, qui velm lapis angulaiis, iu cam quau
duin ,
quo.l Ooiiiiniis propler firiniiatcni suain jure in se Isracl habuerat salutein, geulcs adun.vit
lapis sit vocatus, ail : Propler ijiiod conlinel Scri- (Exod. \\\). Iliuc prohatiir, quia per hanc Ej.ibto-
plura ; F.cce pono in Sion lapidem summum angu- lam scribit bis, qui dc gentibus ad fidcm vcncranl.
larem, eleclum , pretiosum: et qni crediderit in eum Assinuiinlur bi vcrsus (97) de prophclia Osec in ,

non cunfundelur. Ac si palcnler dicat : Ecce pouo in ijua pgitur de vocalionc genlium. Dicatnr
ilaque
Sion, quia in JtiJuca uaius, lapidem soiidum, suin- aperlius : Vos csiis genus elecittm, per lidem srili-
niuiii , H est peifcctiorcm omnibus , angularcin ,
cet clecti, ct dislincli ab illis, qui rcprobanlis lapi-
diios scilicet populos in sc conjungentein , eiectiini .,, dem Cliristuin, : lacli snnl reprobi
rcgule tacerdo-
ex omiiibtis ;
preliosum, c|ni.i in pietiiiin reden plio- tium, suniuii vuleliccl Sarerdoiis corpori unili, qui
nis dalttr. Et qui credideril in eum , iliuin sciliccl el regnuin sperare, ei bostias iininaculalae conver-
illliundo, non confuudeliir ,
quia nequc in picc.-enli sationis Deo offerrc debeanl; gent sanc.u , non jam
dc ca:>u erubcscei , nc(|i.e iu futuro vacuns cril a iu passionihus desiderii, sej sancie ci jusle viven-
prxntio. Seiiuiiiir : Vo6/s igitur honor credeutibus; non libus ; populttS acquisilioliit , acquisiti scilicel iu
credenlilntsnutem lapis,qutni rcprobaverunt ad ficun- sanguine Redemptoris, quo.l crai quondam popului
tes. hic fuctusesi in cuput auguli; ei lopis offensionis,et Israel redeinptus sangtiinc ajjjii dc ^Egypto. Un.lc
pelru scandali , liis qui offenduitl vetbo, nec creduiil et in scqucnti versli mysiice rerordalur vcteris
in q:to el posili tunl. L>e. Filius ciedculibus est lio- hisiorix, cl hanc in novo pupulo sf>jiiliia'iler im-
nor , sed non credciiiibus cst lapis qtiem reproba- plelam esse docet. Vt virtutes ejut annunlitlts :

veruut aedificanlcs. Ila reprobalus esl ab istis, sicul sicut liberali de -^igypto hiuniphale canncn Doiui-
ab iltis. El illc lapis liie, id cst fidelibus , facius csl no caniaverunt (t.xoU. xv) nos post
, ita lenebras
in capul angnli; ci iufidelibus cst lapis oflen^ionis, dissolulas, post acteplam remissionem pcr Chri-
Non credeniibus esl
ei petra scandali. factus bpis, sliini am a^lerna; claiililatis, debe-
duccndi ad patr
qucm reprnbaverunl asdilicantcs, quia sicut ipsi in p nius Deo
rcpcndcre dignas gratias pro cielcsiibns
sua a;dilicaiioiic euni reprobaverunt , sic et ipse iu bcneficiis; qui dc lenchris nos vocavit in ailmira-
suo advcntu reprobavil cos accipcrc in xdificatione bile Inineii siium, sicut illos duxit cti.nn columna
doinus sua? qua; cst in ccclis. Dicalur ergo apcrlius : ignis (Exnd xui). Scquilur : Qui aliquamlo uon popu-
Vobis honor credeniibus, quia credenles in Filium tus, uunc autem populus Dci Qnasi diccrct : Qui ali-
honorificat Paler , ei in advcntu Eiiii nou coufun- quando cralis alicnatia conversione populi Dci.uunc
denlur. Non credenlibus autem lapit qtiem reproba- anlcni poptllus Dci :tenipore vidclicet gralixpopulo
teruni adificunlct : qucm noluerunl poncrc iu fun- cjus estis tiniii. Qui non consecuti miscricordtum,
dainento cnrdis sni , Jud;ci scilicct lcgcm suam id ctt qui nec niiscricordiam sperarc noveralis,
earnaliler lenendam confirmanlcs , et omnes justi- ntinc auicm misericordiam consecuti estis.
tiain suam constitticre volcntes ; liic lamen faclus Itcrurn subjungens ail Charissimi obsecro
: , vot
est in caput anguli , id cst in Cluistiaiia Dedifica- titnquam advenas , ct pcrcgrinos obsliitere vos n cur-

(97) Verstis qui assiimunlur de Osee non enni niitem fiopulus Dei. \'d ut Icgitur Osee n, 24 : el
ii yidelicci : Vos esiis genus eleelnm, etc. ; scil in- dicam non populo nteo : 1'opttlus meus es lu.
liitiiis exposili : Qui ultquundu non popttlus , ntinc
 ,,

M7 S. MARTINl LEGIONE.NSIS
nnlibus ttesi.leuis , qutt milhanl aucersus aniinam ; \ rsloie diicibus lanqnam ab co, iJ esl a regc vcl a

cumersaiiniiem veslram inler gentet habentes bi-nam, I». <> missis ad vindiclain malefacloruin, i 1 est ad

til in eo, quod fteiractant, de vcbis tanqucm de malc- (iceii.im ; et ad lauilcm bonorum , non qnod seiupT
faeloribut, ex bonis openbus rot comidtrantrt ,
glo- ita sil, scd qu:c csse debeal aclki ducis, simpli-
rificent Dettm in die lisitalionis. Ilurusqiic niiuiruni citcr narrat; qui etiamsi honos daiunai, uon minus
lieaiui Peirus generaliteruistruxil Ecclesiam, ev- ad corum laudein peiiinel quod agil , si patienlcr
plicans vel beneficia, qnilnis Deus nos ad salulein iinprnbilalem ejns lolcrsnl boui, et sapienler ej"8
vocare, vel dona, qnibus aliqnarnto Jmlxos , nunc asiutisc resistunl. Multotics Deus aliqueni inaiiiin

auiem nos , bunorare ilignaius esl. Ilic diversas lyranuidem exerccre penniuii, ul cl inali confua-
lideJiuai pcrsonas solerier borUlur, ne carnaliter dantiir, el boni n.agis probonlur. lleruin dicil :

vivendo, sc reddaul indignos lanue graiix Spiriius Qnia sic est voluntas Dei , ut benefacienlet obmu-
sancii , ei ne degenercnl a gloria nolnliiatis sibi lescere facialis iinprudenliiun hominum iijnornnliam.
proinissas. Ei priuio liberos ei servos, dehinc vintj Ac si apertius diceret : Vcre quidquid duces agant,
ei mulieres , lamlcm scniorcs ei adolescehles boni laudem cotisequuiitur, qui.i boc vuli Dcus ,

qualiter"se liaberc dcbeanl, docei. El apie liberos qui eliam malis uiiiur in bonum,; ut vos etiam
nonei a carnalibus desideriis absiinere, quia solei B utenles ilfisin bouum, sive boui, sivc mali sint,
libcrlas vlla? remissioris majora illeccbrarum liiil- facialis oliimiiescere ignoranliaiu el impruilcniiam
laiiiinm pati pericula. Dkatur ergo apertMis : CAo- eoruui ; ut illi videlicet duces iguorantes, quomodo
iissimi, obterro vos tanqiiani aJtenas ct peregrinos eis in bonmn ulamini , et per cos laudem merca-
abninere tos a carnulibus detideriit. Quasi diceiel :
inini ;
non invenianl quid \ituperent in vobis, dum
Qnia jam cstis miscricordiam consecuii, eo ininns cliam ipsos bonoratis , et paiiiuini , quamvis sint
animiini terrenis rebus «uppnnile , quo vos palriam iininundi el iudigni. Quusi tibeii, inquit, el non
in cceiis habere memfneritis. Rcprobi bic habenl qnusi velamen habcnies mutilia; libcrialem, ted tieul
palriam, cujus desidcriis inbianl , idcoquc in per- seni Dei. K<: si palenicr dical : Quo inajori liber-
petuuin rcligabuniur exsiliura , carentes volupta- tatc apud honiines utimini , co liberius divino fa-
libns, Quo: mililant , inqiiit, adversus animam ; quia mulalui sitis subjugaii ; ei nou babemcs libcriatem
dum conrupiscentiis Wandicntibus caro enervilcr vestram in velamen maliii;c, id esi libertas vestra
subjugaiur, jain viliorum exercitus Grmiier adver- non obnubilcl corda veslra ; ul tanto liceutius pcc-
sus aniiuam armaiur. Comenatioiwn tenram inter colis, qiiaulo iniuus jugo scrvitii deprimimini; el
genlet hubentem bonam, bene scilicct operando ; ut ne ciiljiuui vestram uomiiie libertatis prxlcxatis.
iii eo quod detraciant de vobis tanquom de malefa- ^ Vull auleiii apostolus eos libcros csse a servilio
noribut, id est in eo quod pnianl vos siultos essc, culparum, ut nermaneanl servi Creatoris boni et
quia deos eorum reliquistis, et propler peccuta fidelcs. Onde addidit : Sed sicul serti Dei. Scrvilus
vcstra in inuudo vos affligilis. Ex bonis operibus Dci huinilitaiem requirit. Sequitur : Omnct hono-
id cst cx vestra casla couvcrsatione vos, id csl raie : fraternilutcm diligite. Quasi dicerel : Quce
vestram dignitaicm consideranies, glonlircnt Deum Ctcsaris tunl, Ctvtari rcddite (ilullh^ ixn), et Uiium-
iu die visiiatiouis, In lemporc scilicet rciiibiiiioni6. queinque pro modo suo bonorate. FraternitatemJi-
Ac si dicerct
Quanta sit vobis gioria donanda per
:
ligite, boc est inier otouia fralres ainaic; eliam ct
Dcum. jam nunc cognoscunt increduli cbiii vos , illos, qui conditione icmpnrali Bubjccli sunt vobis ,

inslanler per oninia pei icula illum scqui perspexe- sicul fraires in Cbrislo diligile. Item ilicit : Deum
iiiiiI. \\[ iu die visilalionis quando Sci'iccl visita-
, limcte , regem honorifuate. Ac si diccrel : Deum
fiit illos Deus converiendo do malo ad bonum. limeic, ui in oinui obscquio liinor Dci prxeedat;
Plrrunique coniigii, ut pagani qui vituperabaiit regem liontrifirate quasi prxrcllenlcm vidclicet
, ,

lideui CbrisUanoruni, pnslen roiisiderantes bonam a i jilioribonore veneramini. Ilucusquc exboriatus

corum coiiversaiioiiem, Chrisluin laudare incipr^ p cst libcros ad sulijcciiunein, nunc scrvis loquitur.
reul. Scquilur ; Subditi eslolc omm liiim.iiicc erea- ul el ipsi aubjecii sint uorainis , liicons : Servt,
luitr propler Dcum: tite regi ,
qunsi prcctllenti; SHbdut csmte in omni limore dominis , ul ucc Di.iim
sive ducibus, lanqu.im ab eo missis od rindirlam oficmlatis , nec dominis sbodire recusetis; non
mitlcfaelorum, laiulem rero bonorum. Quasi dircrel : tmiium ioms, fide teilicet, vila , moribus : et mo-
Ct conversatio vesim ommbus placeai , wibditi dcstis, id esl mooYrale i.npcraulibus cl condonan-
rsioie oiuiii bununM crcatune , Qdeiibus sctlicr : i libus; ii-ii etiam dgscolis , id csl indiscipliualis.
ct incredulis, proptcr Dcuui, id esl non rcsislatis Scbola '! ,<»•• i.ii/» dicilur, iu quo :ul audiendus
alieui diguitati lioiiiinum, alicui prinoipUiii, magistros liberalinm arlium convcniebani. Unde
cui
vos Deus subdi voluit; quia non ett polestat niti icbala iiiicrpreiaiui rarofie, quia ibi vacabaal stu-
a Deo, tl qui polnlati retislit Dei ordintnieni , diis. Sibolaslici igilur sunt rrndiii, dy-coli VOrO
retittit (Itom. xm). Creataram por parles exponit, sinii iodocli cl agrcsics. Ectc quoiuodo ttionebal
rum aii :
Snc rrgi vrtrrellenti, ne vcl iu bnc fidci snpn , subdi onini hoinana? crcaiura: propier
ci religioni Curisiianx possit dcirabi, quod pcr Ucum tcieniem bonam
Deum, Si proplet iuten-
eara Uirbeniur jma condilionis. vcrbcra a duiiiiuo
Subditi eliam lion^m ali,|uis palicns iiijuslc,
 :

2W Exposrno in ehstolam i u. petki. 2IJ

eiim ei bcnfi servial, snslinei, iil c.-t leves rcputal A pasior, relictis nonaginla novem ovihus iu dcscrto,

uistiiia.:, hac csi graiia, iil esi pcr ha?c eHiciinr venil visiiare uuam qnae erravcral OUalih. xvmi).
gralns Deo, et lioe exigii guilia fnlci. Umlo snb- Dieaiur ilaqne apci lins : Eralit sicul oves trranles,
jungens, ail : llcec esl enim gratia, si propter con- Sine paslnre per vilia, (lilacerali spinis viliorism;
scientiam Dei sustinet quis Irislitinm, patiensinjusle. seil couversi cstis nuue ai! pastorcm : in passinn •

Quasi diceret : Si injnsie patimiui ,

graiiam Dei videlicct Christi , eorpore ei anima reversi esiis ail

acquiriiis. Qutv enint gratia est, ti peccantes, co- etim, qui vos pascit vcrbo vcrilalis; ci episrnpuni
tiipltizatl suffertis ? Ac si iliceret : Si vos patienier vcl visiiatorcm animaruni vestrarmn quod idcin
suflWiis pcenas ilhiias a dominis . vos dico pec- est. < (9!)) Episcopalus anlein vocabiiliini , ut :;ii

canies , noiciido obciiirc eis ; cl coiaphizati ab lieaius Isiiiorus, iir.le sumpiuin csl, qiioJ ille qui
ipsis (iominis, iii esl saepe eorrecii ab illis. ut pcr supcreflkiinr, siiperintcnilat, cnram scilicei subdi-
colaplios ad obcdicudum indiiceremini , qusc gr.iiia lorum gercns, o-xoireiv cnim Gr:rce, Laline iuteii-
crilvobis inde? Niliil propier hoc accipielis a Deo. dere dietiur. Episcopi vero Gracic. Latine specnla-

Sed si patientcr bene facicules suflerlis, id csl lojet interpretaniur; nain spcculaior est prxposilus

quamvis bcne feceritis, mala illata a dominis sisf- in Ecclcsia, diclus, eo quod spcculeliir, atque pro-
fcriis, li.rc est gralia apud Dcnin. " S|.icialpopuloruin infrascposiloriimmoreseiviiaui.i

Mulium glorilic.it coinliiioncm servorum ,

qnns Rcciissime ergo Jcsns Chrislus diciiur cpiscnpus.
lieue f.icieiiics, ct absque culpa vapulalos a domiuis id cht supcrintendcns : <j ui.> , Ocnli Domini tnper
cnulelilius el improbis. allirmat esse imitatores Do- jmlos, ci auics ejus in prccea coruvi (Psal. .\x\iu).
inioicie passinuis. Seqiiitor : hi hoe enim vocati Cassiodorus : Ilic agit Propheta dc reiribulionibus
euit;qui« Christus pnssns esl pro nobis, vobis re- bonoruiii ei maloriim , ne in p ssionibtis vel pcri-
tinquem exemplum , «< sequamini vestigia ejut; qui culis jnsius alii|iia diibietale mollescal. Qnasi ili-

feeealum non fecit, nec invenlus est tln'usin oreejus. rerct : Divcrle a mdo, inquirc patem, et ne ex in-
Quasi dicerul : /n hoc vocaii estis, scilicet ul patia- firmitale lua diffiJas; quia ocuH Domini, id esl re-
mini, el lioc cxemplo Chiisfi, quia Clirislus passns spcdiis misericordiae Dei super juslos ; eui, ul mc-
csl pro uobis. Gaudes cl in hoc, qnia Chrislus pro dicus, sec.it el uril, per quod videtur non exau-
le niorluus est ; allende quod scquiliir : Vubis re- dite, hoc facil ul sanet, el p.ucal iu scmpilerntirK.

linnnens exeniptum, Iribulalionum videlicet, coniu- Et aures ejus sunt in preces eorum, ul del q.iod pc-
mcliarnm , fl.igellorum, crucis, mouis; nl sequa- lunl, sciiicei gratiain pro gratia. Et nota quo.l uon
inini vestigia ejus, «7«/ peeeatttm uon fecit lioet pa- ait, ad preces, scd in preces eorum; in quo uoiatur
,
^
icielur, nec inventus est tlolus in ore ejus, a Judreis celerilas audiendi. Augusliitus : Forie dicilmalus :

scilicet el Pbariseis observanlibus eum, quia ncc Securc f.uio male, quia non sunt supcr me oeuli Do-
in verbo peccavil. Quicum maledicerelur, qoasi se- mini. Ad jusios Dcus atlcndil ct , me 110,1 vidct.
ductor, el dicmoniacus, non maledicebnt, id cst non Ideo subjicil dicens Vultus auicm Doinini super
:

ini|iroperabat iilis mala qu;e vcre in ipsis eranl. ficicules mnlu : m verdal de terra memoriuin eorum.

Cvmpaierelur, a Judans scilicet. 1:0:1 comminaba- Quasi dicerct : Juslns rcspicil Deus : sed ne usahis
lur illis. Tradebal tiulem judicuitli se injusle : qui pulet se nesciri ;
quia v.ulliis Domirii , id csl cognilio

peccala noslra ipse pertnlii in corpore suo super /i De' supei facicnles mala. Kon lamcn co 5 iespic.il

giium ; t</ peccutis moriui, jvsiititv vivamus : cujus raisericordiler, videlicel ut exaudial, sed cognoscit

livore lanali estis. Tradebal .sc juJicanliinjnste, iil s ul puniiit. llndo subdil : Vt peidnt de lerra memo-
videlicct juuicanlibns sccunduin iojuslaui scoten- riani eorum, videlicel ul nec meniio. id cst, inter-

liiim, nlpote jiistissinms cxistens ; sive tradebal Dco cessio liat pro eis inter bonos, qnii place". eis ju-
Palri iojiiste judicaiitcs, id csl cosqni cum nequis- slilia Dei. Unde iu Evangelio ail Alir;ibani ad tlivi-

siine coudemiiiibant, cl ncci ejns iusisiebaiil, til sup- lem : Cltaos mngnum fnmulum est iitlcr nos ct vos
plicia sumemes crudirenlur. feccala nustra ipse D (Luc. xvi) : ut boni vidclicei non possim condcsccn-

pertuiit in corpore suo super lignum, id esl pcenani dcre ad eos compassione aliqua, propier confusio-
pro peccatis oinuium coinmunitcr debilain super li- ncm peccalortim qnae adniisenini. Et vere oculi
gniim posilo ulpeccaiis moriui. sicut ipsemorwusest Doinini supcr jnsios; quia justi, sicut Abraham,
coi-poralilcr ;
j.usttiia; vivamus sicul ipse vivil nova Isaac, J.tcoh, Moyscs, Aaron, Josue, Samuel, Da-
n ita ; cujas lieorc sanriii eslis, sola scilicet diieclione, vid, ct cacteri, clainaveruiil ad Dominiini, el inso
vcl carne ejus facta livida in passione. C.iim snpra exatidivit eos, et ex oinnibus irinulationibiis eorum
spiriimdiier servos, nunc lotam Ecclesiam inslitiit, liberavii eos. Unde cliain itiicliaiias propiteta ail
lil eliain dominis in mcmoriam revocel, qnid pro Visittitil nos Otiens ex alio (Luc. 1).

coriiiu liberaliouc suus aclor perluleril. Scqiiilur : Ilcriim beatus 1'elnjssubjuiigCiis, dicit: Similiter

'ciatis enim sicul oces errantes, sed (08) ronrersi et mulieres suvdila? sint vins suis : ut et si qui non
eslis nunc ad pasorem el episcopum animarumve- credunt verbo ,
per mulierum concersalionein sint
ftraium. T:nigii evangelicain parabolam ,
ui..i pius verbo tucrifiant, coiisuicrunles in limore sunctam con-

(08) Al tiis. vi ins" nisi. (09, L.b. vii Etijmo'oij., t. 12.

 :

251 S. UARTINl LEGIO.NENSIS. 23»

tersationem vettram. Qitarum sit non txltrius capil- A rcvercnlia (Gen. xvm) : Cujitsestis (Uia benefacien-

latura, aut circumdalio auri, aut indumenli vesli- ics, bonorando vidcliret mariios; ct non pcrtime-
intnloriim cullut : tetl qni abscondilus esl liomo cor- scentcs ultam pertinbalionem : eliam, si aliqtiid

dit, in incorruplibililate quieti, el modetli spiritus, mali infciiiir marilis, vos non indc lurbemini. Vitj
tiui esi in eontpeclu Dei locuplet. Yiiieiur, quod inu- simitiur coliabitantet sccundum tcieniium, quasi infir-
liercs eoruin, qui in inbulaiione eranl, coiitemne- miori vatculo muliebri impeilientes honorem , lan-
lianl viros ; el, ul aliis placerent, ornabanl sc pul- quam et coliarredibut gratim, el vilw ; ul non impe-
cbrc , el boc fieri proliibcl. Iia bouas nmlieres vult diantttr oraliones vestro". Si abslinemus a coilu, bo-
viris incredulis subdi, ul unu soluin nibil rnali ad norcm Iribuimus; si non abstinemus, perspicuum
impcrium eorum faciant, scd eiiam in lain sancia csL, bonori conlrarium cssc concubiium. Quasi di-
converutionc pemstani insuperabiles, ul ipsis eiium ccrel : Ideo ita modeste vos babcte cum usoribus,
viiis exempluni siut chariiuiis et lidei. Ac si apcrlc ut r.mi impediantur orationcs vestrx; si enim di-
dicai : Sicut scrvi ilcbcnt esse subdili dominis pro- scordes fiierilis, oraiioncs veslrx Deo non place-
picr Deum , similiter ei mulieres paiientes cum bunt. Aliter : Vl non impediantur oralionet ve>.tr.r.

spousis, ct ciiam ipsis sponsis subdiix sim : non Impediri orationes officio conjugali commcmorat,
adulieris, scd viris suis; ui, si qui mariii non cre- quia qiiolicscunqiie uxori debiluin reddilur, oralio
diuit verbo Evangelii, pcrmuiieruiii conversaiionem impedilur. Quod si juxia Aposloli sermonem tine
bcne se Uabcnlium, ei hiiniiliter oninia palicnlium, intermissione orandum esl (1 Tltett.x), niii.qinm
sinc verbo prxdicalionis lucrifiaul , id cst convcr- eonjugio niilii servicndum esi , ne ab oraiion , uii
laniur ad fidem; coiisiderantcs laniummodo in li- ser.iper insislcre jubeor, ulla bora iinpediar. Dicai

iiinie sanctam conversationem vcstram , babitam ergo beilus Peirtis : SkuI prxiepi uxoribus, ut pi r

etiam limore Dci conservalo ;

quaruui cnltus sii uon sandam conversationem suani lucrifacerenl mariJ
eapillaiura, aut aurum circumdaus ; aut non sil los, et servirenl illis; similiicr prxcipio vobis, o
cuiius vcstinienlorum indumenti, nou sint fesliva viri, iit per vesiram conversationem lucrifiani mu-
indumcnla ,
qnibus iudiianliii'; sed sit vobis orna- lieres. Et cusloditc illas ; vos, dico, cum ilbs, red-

lus, lioiuo eordis interior soli Deo nolus in incor- dendo debiium , cobabitanics; cl boc sccundiiin
raplibilitatc spirilus. Spirilus ilico quieii ab impu- scieniiiin , non iu passionibus desiderii ; sed sicul
guatiouc vitiorum ; ci mude^ti , nc superbial : U"' inielligitis Dcunt vcllc, scilicct ut gcncrc:is lilioi

ett in conspectu Oei tocuptcs; quia lalis spirilus, eui in cultuiu iinius Dei, impertientcs videlicct bono-
hiiiuinibiis non palet, lamcn in conspeciu Dci cst ,. rem vasculo muliebii quasi iiiliriuiori. In \eslibua

dives. Sicut Cyprianus ait : Serico et purpura mu- etaliis nccessilatibuseisprovidcle; eiiam aliquando,

licrcs induUe, Cbristum induere non possunt. Auro, si illisplacet, a coilu cessate. Impendite illis bono-
raargarilis, et inonilibus adornaUe, ornanieuta cor- rem, qui i iiilinniorcs suui ; impen.lile eiiam ian«

dis et pecioris perdiderunt. Quod si Pelius niulicres quain cnhxredibus gratiae in prxsenli datx a Dco,

quoque aduiouet coerccndas , ct ad ecclesiaslicani ct vila- ; dundx iu fuluro, vcl vila? per gratiam d-in-

discipliiuin rcligiosa obsei valione moderandas, qnoj i.:<-. Ac si palciilcr luqucrelur, dicens : Dhersas
excusare cultus suos possiint per marilum; i|uanio persunas, dirersas condiliones, diversos scxus do-
id magis obscivare virginein fas esl, cui uulla or- cui, jam iiiiuc umncs coiiimuiiiicr admonco, ul in

natiis sui competal vcnia, ncc deriv.iri iu ahentra causa Dominicx fidei ununi cor, cl unam animain
possil iiiciidaciiiin culpx, sed sola ipsa reraanealjn babeatis. Lndo el subjungil, dicens : In fide aulcm
criiniiiel Ijjiiur ([tionijni exterior bomo vester cor- oinnes unanimes in oraiiouc ettole , roiu;>n(ifniei,

ruptiiB esi, el beatitudiuein integritalis , qtue pro- [ralciiiiiatis amalores, miscricoi des , modesti , liu-

prie virginum est, babere desiiiistis; imiumin: niites. Quasi diccrei : In fidc uiiaiiimcs in oraiione
incuriuptioncm spirilus pcr abslitienliam, cl tjuod ettotc , videlicei ut ncc cogilalione dcspcrctis, ne
roipure non poicsiis, mente perslale. llas enim D BCilicet fraleruiialcm dcsliualis, cl pcr boc libciiu»
Clirisius diviiias, et bos vestrx coiijunclionis qus- a fide recedalis; ir.isertcoritci, comloiiando pcccata,
ni ornaius. Apud Pytbagoram, uaiurali scientiae ct eleeniosynas facicmlo ; modesti , onmia sciliccl

l<ge diclante, eadem sententia iuvenitur Vera or- : cuiu moilo facienles: humiitt nc dc his supcibiaiis.
nameoU nialronarum ptidic iium, non vcsles csse. Scqiiilur : A'uit reddentes ni.ilum pro malo. ntc
Scquilur : Sic cnim el tnncla' muliercs, spcrantet matedictum pro matedicto, tcd cconlrario benedi-
iii Ueo , ornabant se, titbjecta: propriis viut : ticul ceivet, quia in hoc vocati etlis, ut lenedictiontm
Siiraobediebal Abitihce, doniiniim rtitn wcans : cujut hajre.titute possidentts. Ac si apcrtius dicerctur
t\lit fitiic benefacienlcs, el non peitimescenlet uHam Kon reildenlet malumpro muto quid videliccl se- ,

verturbaiitiniin. Quasi diceret : Sic aliqnau cuuduin justitiam sxculi in aciu \iderctur lieri

satict.c mulieres, incorruplionc spiritus, iptrantet possc jnste. Nec maledictunt pro maleiltclo, in ut-
iti bro, ciuiii anii; lempus gratix, ornabanl sc sub- Iiis; sed ccontcnrio bcnediccn.es, id csl lion solnni

ieclx propriis viris, nou in oriialu vcstium, srd in ccssciis rcddeie malediciiim, sed ctiam pro malo-
spiriluali ; ticul Sara obeiticbnl Abralia' , cliain in dicio dalc licneiliclioi.em ;
qniu in hoe vocali ttiit,'

bis qua? gravia vidcbanlnr, ilomi.tiun cum vocuin c\ ut benediciioncm hccrtditale pcstideatit, diccnlc ju-
 s:,: EXPOSITIO 1N EPISTOLAM 1 B. PETItl. -. > i

dicc : Venile, bcnedkli Palris mei.pcrcipile regnum, A Saiiclilalcni Clnisli, quam sit incomprehcnsibili?,
qnod vobis paralnm Cst ab origine mundi (Mutlh.wy) iiitimo cordis alleclu intuemini, et sic ipaam Ghri-
Vcl benediclionem, qua sancii in fuiura vila Deiiin siiiiii sanciie memoria, non ab
iu vobis, ul iidii a
bciicillcent. Quotlcrgo qtiisque in futuro riesiderat imorc recedat. Qui banc sanclilalcm non conside-
iuvcnire, hoc in prxsenii medilari ct agere satagat, rat, deliciiad boslis insidias. Sequitu r : Parati scm-
conditorem et fralrem benedicat, seqiic liigniun per ad stitisfactionem omni poscenti vos rationem de
divina el fraterna benediciione reddai. lienim riieil; ea, quiv in vobis est, spe. Duobus niodis de spe no-
Qui enim vult vitam diligere, ct ridere dies bonos, slra et liilc ralionem reildere dcbemus, ut quxren-
coerceat linguam suam a malo, ci labia ejus, ne iihus fideliter vel infldelilcr, rccias causas spei et
loquanlur dolum. Quasi diccret : Qui vult vitain di- fidei inliinenms, ct ipsamlidem et spcm iuier pres-
ligere, id cst qui vult osteudere dileclionem se lia- suras illibatam lcneamus, oslrndentes per patien-
bere ; el vidcre dies bonos, ciiin in boc sxculoriies tiam, quain raiionahiliter cam conscrvandam didi-
mali sint, cverceal linguam suam, iiitcrius a malo cimus, pro cujus amore, nec adversa pati , nec
ne murmurci, et labia ejus cxlerius nc loquantiir morlem snbirc forniidanius. Parati ergo seinper ad
«kiliim, ne srilicet aliquid prof"rani dolosum. De s.-uisfactioneni onini nos poscenti raiionem esse
etinel auliMii n malo, et faciat bonum , inquiral pa- " debemus, id cst volenli iniiluo percipere rationabi
eem, el tequalur eam. Ac si dicat : Si cliam exterius lem pecuniam, non ncgenius. Unde Paulus : ln sa-
occasio datur ut pcccct, declincl lamen a rnslo, ct pienlia ambulnle propler eos qui forit sunl : uientes
facial boiiuni, inquiral pnccm, ut rem absconditain quomodo oporteal singulis respondere (Coloss. lv).
rinn Deo et fralre suo, el sequatur eam, ut rcm fugi- Foris enim exislentcs, id est nondum fidelcs, vo-
livam. Quin ocuti Domini super justos, et aures ejus lunt aliquid cognoseere de spe, quae in vobis csi.
in preces eorum : Vullus auiem Domim super facienles Qui crgo ecclesiauico utilur magislerio , doceal
mala, judicium vidclicet, vel manifestatio, vcl pri- paiientes, obstrual resultanles. Ilerum dicil : Cum
•iio loco, vcl reddendo illis mala. Quia probibuerat modeslia el timore, conscientiam habentes boitnm, ul
malum pro malo reddere, sed pniius nialediccnti- in eo quod detrahunl de vobis, confundaniur, qui ca-

bus bencdiccre jiisscr.il, rccle proplielico aslruit tcs- lumniamur vestraminChristo bonam conversalionen.
limonio.siiperna iuspcctione el malos semper cl bo- In ipsa doctrina; scicntia qualitaiem docendi mouet
nos videri, ut mcminerimus el nosiram palienliam, observari, ul lnimilitas et loquendo et vivendo
qua palimur malos, el noslram benevoleniiam, qua monstretur. Quasi diceret : Cum modestia ct timo-
perseqtieniibus bona opiamus, xtcrno premio re ralionem poscentibus rcddite, non
re- p id est lan-
iiuincrandam, ct persecutores digno plectendo sup- tum doclrinam, sed ctiam in doclrina modestiam
plicio. Si vero poenituerinl, nos quoipie pro ipso- habete, quae est inater omnium viriuiuni. Vel se-
rum salule quam prccainur, coronam acccpluros. cundnin modestiam et limorem, ut quod exterius
Seqiiilnr : El quit esl qui vobis noceat, si boni ostenditis, iutciius babeatis; nl, qni lidem el spem
tvmulatorcs fuerilis ? Ac si diceret : Ideo debetis ccelestium, quain videre non possiint, in vobisir-
decliuare a malo, ct facere boniim, quia neino po- rident, per ve«ira bona opcra confundaniur, quai
icst vos reirabere a bono ; nec a corona, m pcrsis- bona esse negarc non possunl. Vel curate benefa-
lere voluerilis, imo prosuni, dum nocere rupiuul. cientes, ut qui vestra? bonse conversaiionis dc.tra-
Sed et si quid palimini propler juttitiam, beali erilit, bunt, vcniemc retributionis tempore, confundantiir,
id esi, non solum nocel, quod a malis irrogalur, videntes vos cum Cbrislo coronari, secuin vero
scd etiam prodcst, quia patiemiani excrcel. Si verba diabolum damnari. Quasi de boc confundanlur,
coutuineliosa, si rerum damna, si lormenla infc- quod caluninianttir.
rnnt, non nocent, sed palieuiiain vcstram exercent. Scquilur : Melius etl enim benefacientes (si velit

Si quis aulem victus his delicit, non ille qui inaluin voluntas Dci) pali, quam malefucienles, quia el Chri-
inlutit, sed ipse qui maliim non perlulii, nocuit. D stus seme! pro peccalis nosiris moriuus est, justus

Tentatur omnis domus, et ea videlicct quse supra pro injustii, ut nos offerret Deo, mortificalot qui-
pelrain, el ea qux super arenani fundatur, sed uni dem carne, vivificaiot aulem tpiriiu. Hic illos arguit,

Grmitas fundanienii coronani perseveranliae tribuit, qui cum pro culpis arguuntur a fralribus, vel etiam

alteram verofragilis structura slravit. Iterum sub- pcenis coercentur, palienier loleranl. Sedsiabsque
jungit dicens : Timorfin aulem eorum ne limueritis, culpa aliquid eis a fratribus infertur, mox corruunt
ut non conturbemini. Quasi diceret : In futuro eri- iu iracundiam, el qui liactenus ridebantur innoxii,
lis beali, in praesenli aulem ne liroorem eorum li- pcr impatientiam el murmurationem ledduut se
mueritis, idest illa qux in eis possuul videri liinen- uoxies. Utilius fuil Tobiam percuti cxcilale sine
da, ut regia poteslas, et bujusmodi. Non crgo eos culpa, utejus probarciur patienlia (Tob. n), quam
timueritis : Et nun conturbemini, recedendo videli- Elynias (100) magus, qui pro perfidia percussus, a
cet a Ide et dilcclione Dei. Dominum autem Chii- credilorum socictate removctur, cl xternx ullioui
ttum sanaificate in cordibut veslrit. Ac si diccrcl : prxj'araiur (Act. xiu). Melius est, iiiquit, benefa-

(100) Ms. Ermias,i\$.

Pathol. CCIX 8
 ,,

£U S. MA11TINI LEGIONENSIS -23«

eicmcsli.t vcliivlunias Dci) paii,quam malefncienles. \ pcenilcntiain, scd csspcciahanl cam, quasi scmper

Ac si dicercl : lia dchciis calujimiaiores pali ei con- diiraliirain, in qua arca poun, qui Deo crcdiderant,
liiiidere.qiiia luliuseslvobispali pio benefaclis.qtiain id csl, ocio animw, qurc spem orlavx diei babebaiit,

pro malefai ii-, iia ilico, si vclii volunlas Dei, qusc ma- talca fncltr snnl pcr aqitaiu. Sicut arca f.il.ricala estile
jorcippra'p.iral rotrihiilinnem. Nam cl Chrisius semcl lignis levigatis, mc Ecrlcsia de coHcciionc Gdel um
pro pttttUii nostrit mnrluus etl. Sn 1

cl nOS Sl niel aniniariim : et sicnl percunlc inundo pauci saWantur

iiioriniiir, iil c^l leinporali morle, p>o < j ua raldclur per aquam, sic ad comparaiioncm pcrennliiini par-
nurrcs a-lorna. Qui er^n juslus p.nilur, Chrislura vus est cleclnrum nuincrus, quia, Angutta est via
imiiaiur, qni Qagelliscorripiitir, lalroni assimilalur, qno' ducil tul rilani, et pnuei suni qiti inrenivnl enm
ijui < 11 iii Chnsio in cruce cognilo paradisum inlravit (Matth, vn). Quod aqu.i diluvii tiullos salvavil ex-
(Luc. xviii). Qui nec flagollis corrigilur, siiiislruni tra arcani positos, scd nccidil, 6ignificat, oniuetn
lalroncm iinilalnr, qui propler pcrcala ascendit iu lixrcticum, licet hahcntcni bapiismi sacramenlnn,
cmcem, ci posi cruccin ruil iu larlarum. Juttut iion aliis, sed ipsis aquis ad inferna mergendum,
inquil. pro injuslis moitiius rst, ut nos offerret Deo, quihus arca sublevalur ad cublum. Se piitur : Qu< d
mortificalus quidtm came, vivificntus autem spiriiu. el nunr sinnlis formce sa>vos fatit baplitma, non car-
Offennos Cliristus Pairi, et vitam nostram laudabi- B nit deposilio so r dium, sed contcientict bonni inlri-

lem in conspcctti Patris osiemlit, cum pcr morlili- rogatio, in Deum per resiirrecfoiiem Dnmini nosiri

cationein carnis pro illo gaudeiruis immolari. Vcl Jcsu Chrisli, qui tst in deitcra Dei deulutient mor-
offcrl nos Deo, cuni absolutos carnc in ajicrnum lcm, ut vilte celerntv hwredes efficciemur : profeclut

regnum nos inlroducil. Sequilur: in ccelum subjeclis angelis sibi, et pnlestalibus,

/n <;uo, et his qui in carcere erant, spirilu veniens el virlulibus. Per illos, qtii in diluvio submersi
procdicavit ,
qui increduli fuerant aliquando, quaixdo suni , siguilicalur morlificalio caruig , per il-

extpectabanl l)ei patienlium in diebus iSoc, cum fa- los vcro , qui salvaii sunt , siguatur viviQca-
bricaretur erca : in qua pauci, id csl octo animcv lio spiriius. Noe ,
qui imcrprctaiur rcquiet
tatvcr facliv sunt per aquam. Qui habcni sciisiim signific.it Cbristum ,
qui dat suis Gdelibus reqiiiem
obscuralum lencbris, merito ciiara in hac viia di- animariim. Dicalnr ilaque apenius : Quod ei nunc
cumur carcerc inclusi, ct in hoc interiori carcere similis /ormu.- salvos facil buptisma : vitlcliccl quoJ
ineniis, operibus injus'.is gravanlur, donec carne ciiam nunc facil baptisma, scilicet facit salvoi,
soluii, in evleriores icncbras projiciantur auerna; baptisina dico similis forma?, id est per omma astH
damnaiionis. Habenl et jusli hic carccrcm, sed . milalum illi arcae; qtiia quidquid ibi carnaliier, bic
f
trihulationtim, reprobi vero vitiortim. Ail enitn : geiilur spirilualiter. Aon carnis deposiiio sordium ,

lnquoelkisqut in carccre erant, spiritu renient id est non dico illud baptisma salvare, ubi lantum
prcsdicavil. Quasi dicercl : llle, qui nosliis lcmpo- esl dcposilio carnis sordium, id est laulum abluitur
rilms came vcniens, lunc vitani inundo praidicavit, caro exlerius, quod ct hsretici habiieritnl, sc.l ubi

ipse eiiam anle diluvium eis, qui tunc incxeduli est interrogalio puras conscienlix, id est ubi intcr-

eranl, el carnaliler vixeranl, spiritu venicns piajdi- rogalur ct exigilur ad baplisma bona conscienlia
cavit, quia per Spirilum sanciinn crat in ftoe, ei iu bapiizandi, quia tale baptisma salvat , illud aliud

aliis bonis bouiinibtis, pcr qtiorum bonam conver- OCcidit. lnicrrogaiio facta et leudens in Deimi, ui
salionein aliis malis prasdicabat, ul coiivcriereniur pcr bonam conscientiam unum efficiatur in Deo.
a;l bonum. Dicaiur itcruin aperiius : In quo, id cs>l Dontv couscienlij; inlcrroijatio in Deum, i I cst non

in qu% spirilu, et his qui in carcere, lcntbraruin vi- stifficii bapiizando habere bonam conscienliam, iisi

delicei, ct iolldclilaiis, vel (i) came, id cst in carna- ad inierrogalionem Ecclesix suam fidem ogtcndai
nalibus desideriis erani, veuicns prsedicavit, ideo ei boc per resurrcclionem Domini uostri Jcsu (ibri

scilicel ul i'los Dco offcrret, quia tunc si qui ad Sti; ui sinit Clnisiiis rcsurrcxil a mortuisper gloriam
pra-dicationem Domini, qtiant pcr vilaui ndeliuin D Paliis, ila purgati a vitiis per aquam rcgeueratio-
prxlcudebat, crederc voluisseni, et ipsos offcrre nis, iii tiotilafe vitcv ambuUmus (Hom. vi). Quod
gaudehat Deo patri, si qui atilein delrahcbanl dc eiiam signilicabani oclo aniinic in arca salvatx. l'er

bonis quasi de malcractorihus, imminente diluvio eum, inquil, qui est in dextera Dci deglutient motlem,
confundebanliir. Qui increduti juerant aliquantlo, id ijiiu.i deglutimus, agimus, ut in nosiri corporis in-

est qui non crcdidcranl Deo per Noe conimiiianli., leriora assumptum , nusquam appareal. Sic DonnV
quando extpectabant Dei palienliam, cum vidclicel nus niortem fundilus consutnpsil , ut uihil conttl
palieniia Dei iuvilaret illos ad pumileiiliain, par- sc v.ileiet ; el manentc specie vcri corporis, abessd
cens illis per ccntum aunos, quibus Noe consiruc- labes prisca? fragililalis, quod et nobis promiiliiur.
bat arcam, per quani osteiidebalur, quid fiiltiruin Lnde siihdidil : (Jl el nos vilcc cciernce lncrciles cffi-

cssel inundo. ipsi non uicbantur paiicntia Dei ad ceremur. 1'rofeclut, inqiiit, in cteium subjeclit amje-

(i) li.i lcgil Deda et alii nonnulli, ut vidcrc cst carnalibus desidcriit, si dcmaslcclronem, vel carne.
apud Sahbatier, quaproptcr errat manileslc alicr Mibilominus et hanc cl supcriorcin allcram, spiriin,
ins. el glossa intcrlinealis, dum hic corrigunl, vct pio, spin(i('iu, in mcndo cubare conslai, iuquit
catitre. Ncc cuiin salis congrua cril expotilio, in Cattuel iii hunc locum.
 , :

537 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRl 238

tistibi, etfolestatibus,
drlutibut. ilngeliis pri- „ A etiam per bnptisma nobis viam salulis el regai
nms. potesiaies
iniis, notesl.iles secumlns, nipiniu teniiis
snrnn.lni: \iriuies i... .:.... ~-
ordo est
i ......
lesiis iiitroilum
cie
patrix apcruil.
Semper angclos sulijecios fuissc Filio Dei, non du- Poslquam cxemplum Domiuicx resuireciionis,
bitamus; scd liic idco snlijeclionis meininii, nl et nostr.-E ablutionis de arcaj et
diluvii sacr.imenio
assumptam liumaiiitaicm iia in resurreciione subli- beaius l-eirusasiruxii;, reddiiad boc quod eceperat,
matam monsir.net, quod-enim angelica? dignilaiis ut iroitantes Salvatorem, interbona,
qua- agiuius,
potenliae prasferaiur. U.nlc est iliud : Omnia subje- patienier malorum nequitiam toleremus, dicens
cisti tub pedibus ejus, oves ei bovet unitersas ; insu- Chrisio igiturpasso in carne, el vos eadem
eogila-
per et pecora campi (Psat. vni),
lione armamini : quiu qni passus
esl in carne desi l .
Augnsiinus : Ac si Proplieta Deo Patri dicerct : a peccalis non hominum desideriis, sed uo-
: ut jcim
Omnia sub pcdibus Jesu Ciiristi Filii tui subjecisti, lunlali Dei, quod reiiquum est in
canie vival tem-
oves scilicei id esi innoccntes, lam homines
,
quam porls. Qiirsquisjtistorum toipus
marijrio subjicii ,
angelos; el bovcs, scilicet arantes et triluranles, iiibil in mnndo habens ubi peccet, boc lanlum de-
qui in vinea Doinini vomcre spirituali rura criminis siderare ...„..«,,
cogitur. nt
,,i fmito
uiiiiu cenamine
. uercipiai ro-
>,i.i ..iniiiii; percipiat
co-
conscmdunt; boves dico universas. Femineo ronam
S enerc viia.. T.ilium menlem semper mpit Pelnis
nliliir, ul notel frucliuVanies, qui semine verbi Dei imitari cum proposito Pominicae passionis exem-
;

Ironiiiiiim eorda fruciifieare raciunt, etilli siim bo- plo nos e;idem eogilalioue contra nequitiam
,
pr.i-
mines et angeli. Sequiiur : lnsupcr etpecoracampi. vorum contra oblectamenla vitiorum pra?cipit
,

Quasi diceret Non lanium bonos subjecisti ei sed armari; volens

:
, inteliigi, quod eiiam nos in pace
iiisuper et pecora cainpi. Per boc quod F.celesia?
dicit, int- quiesccntes, si liabiium paiientis indui-
tuper, dislingiiil boc a prxdictis sanctis mus.facile.jiivantc Domino, l.ipsus petcaioruin
; ba?c
enim sunt acina , sicut praidicti siini vinum. Malos viiamus. Dicat ergo apertins princtps
aposioloruui
eliam Clirisio subjectos vocat, quod minus videiur, Petrus Clirisio passo in canie, non in
:
deilale, et
quod signilic.it ctim ait, et pecora c.vnpi, id cst car- vos eadem cogitatione armamini, id est sicut ipse
nales in ampliludinc volupialum, lanquam in laii- sponte, el i.os sponie sicut ipse toieravit ornnia, ;

tudine campnrum non in monlibus babitanles et nos loleremus;

, vir- inde evenit utilitas, quia qui et
luliun. Pecora ergo i:ampi surit bomines, qui in passus esi in carne, desiit a peecatit qnte
; qui li-
carue vivunt ; ubi nihil laboriosum , iuiiil arduiim more ccelestium judiciorum caniales in menie con-
ascendiiur, sed lata via eslcui liaerem dueit cupiscentias exstinguit,
,
, qu.-c
.,..._ ..„,.,. r ... -...., jam,
j.i.ii, 3IUH115 Cbristo cruci-
siiuilis V.1HISIO eruci-
ad mortcm (Matih. vn). Uude et Abel a fratre occi- r' x o. Quasi mortuus existens
C peccaiis, Dei lanlum
in campo
dillir iu
ditur IHan iv).
r.imni» (Gen. ...\ Ii.^-,.... -..u: .
Iicrum subjungens, ait ?*.„.,::.. ..:..:. . ... -
:
servitio vivil : ut jam non hominum desiderm, sed
Subjecisii ei et volucres cceli (Psal. vm), id cst, super- voluniati Dei confirmando se in bonis operibws,
Ijos. Bene |per] lolotrcs coeli significaniur snperbi quod reHquum es: in came vivai lemporit. D. gnum
:
,

de quibus dicilur : Posuerunl in cretum os suum quippeest, ut se quisque lidelis propier xiernam
(Ptal. lxmi). Quorum caputdicil: Ascendum in remunerationem, ad lolerandas tenlaliones
et pas-
ceetum et exaltubo solium meum (Isai xiv), elc. siones corporis viriliter accitigat,
,
Sc- et sui Redemp-
quitur El pisces maris, id esl curiosos
:
: quiperam- toris imitalorexistat, qui suis
discipuiis, iino om-
bulant semitas maris id est qui in
, profundo scculi nibus in se credentibiis dicebat Qui vul) venire :

bnjns temporalia, quae, quasi se.iiiix in mari, post me

cito , abneget semetipsum, et tollu! erncem suam
evanescuni, peninaci studio inquirunt. Unde recie ei sequaiur me (Matih. xvi). Nam ei ad corroboran-
non ail, ambulanl, scd, perambutanl
; per Iioc os- «laiu inier bujiis s;eouli adveria
menlein, vcrba
leudcns pertinacissimuin studiuin inania et prxier- bealiJub ad memoriam redueal qui iuter fb v;.;
, t
Oueniia requireiitiuin. Ha;c auiem iria po^itus, dicebal
genera ;

viiioruui
..
pcrbia includu.it
.
, id csl volnptas earnis
.
, curiositas, ei su
-

D
i»
Sicut cenus desideral umbram,
-™».«ib, — et
ei iit«!
sicui mercena-
mereena-
omnia vi.ia, qutc, sicui beaius riut ptastolatur (inem operis sui
; sic e, ego habui
Joannes au, sunt concupiscenlia carnis ambilio menses vacuot,
, el noetes laboriosas enumeravi mihi
s.Tci.11, ,d est, superbia, et concupiscemia oculorum (Job vn). Gregorius (5) Umbram
: nuippe cervns
[I leon. ,i). Per oculos namque curiositas «naxime desiderare est, post ienutionis xsdim sudoremq.ic
»ka. De lns tribus lentatus fuit Salvalor, et opcris .xien.i refrigcrii requiem quxrere. llai.c
vitit , quibus primus bomo vicius succiibuit. Oiniiia namque nmbram cerv.is i)le desiderabat, qui tii-
ergo ut snpradictiim est, qua; in ccelis
, , in teiris, ctb.it: Siiivit anima mea cd Deum vivum ; quando
elinmari sunt creata , sub pedibus Jesu CJuisti reniam el appureiu anle faciem Domini (Psal. xli;.
Deiet bominis sunl Filii subjecla, qui non prnpter Aiigusliiius : llic delermin.il desiderium sunm, quia
sua, sed propter lotius buinnni
generis peccata <li- poterat cervusdesideraie (*) fontem inteliigi rausa
gnalus est pati ; el sicul Cliristus resurgcns asccndit bibendi, vel lavandi, et oslendilquia nmimecausa
incoelum, yl) sedet ad dexieram Dei Pairis; bibeiuli, fontem desiderai. Quasi ditat
sic : Dcsiderat
(2) Snpp. ex Glossa, «/.
{ t) Ms. nicndose desiderale.
(5) Lib. vin Mor., tap. -i
 ,
.

E5S s. MARTINI LEGIONENSfS £5C

eieitleslut vclilvolunlas Dei) pati,quam maltfncienles. A poenilcniiam, scd eispcctaliaiil cam, qu.isi semper
A< •i dicerel : Ita debetis caluinniainres pali ei con- diir.iturain, in qua arca poun, qui Deo crcdiderant,
fuiulcre.qnia tntiusestvoliispali pro bencfaclis.quaiii id esi, octo aninnv, qurc spem ortavx dici habebant,
pro malefat lis, ila dico, si vclii voluulasDei, qu;c ma- salsa fitcta? suni per aqiinin. Sicut arca fahricala eslile
jorero prxparal relribtilionem. JVow ei Christus ttmei li^nis levigatis, sic Ecclcsia de colieclione Gdel um
1>ro peccalit uoslris moriuws esl. Sic et nos scniel auimarum: ei sicul perciinie miindo pauei salvantur
morimur, id est lemporali morle, p'ii i|ua reddetur per aquam, sic a<i cuuiparatioiicin pcrennliiim par-
merces a-lrrn.i. Qui ergo jusius paiiiiir, Chrisiuni vus est cleclorum nuincrus, qnia, Angutia esi v:a
miiaiur, qni Qagellis corripittir, lalroui assimilalnr, qiw ducil ad vilam, el pnuci tum qiti inveninul enm
<jui cum Chnsto in cruce cognilo paradisum iniravit (Matih. vn). Quod aqua diluvii inillos salvavit cx-
(Luc. xxin). Qui nec flagcllis corrigitur, sinislniiil tra arcam positos, sed ncciilil, Bignificat, omucm
lalroncm iniiialur, qui propler prrcaia asccndit in hxreticum, licet habcntcm baptismi sacramenlum,
crucero, et post crucem ruit iu tarlarum. Justut iion aliis, sed ipsis aquis ad infcrna incrgcmluni,
inquit. pro injuslis mortiius ttl, ut nos offcrret Deo, quibusarca sublcvatur ad cteluin. Se|iiitur Quod :

tnorlificatus quidem carne, vivificntus nutem tpiritu. et nuue sinulii formiv sa'vos fncit bnplisina, non car-

Oflerlnos Clirislus Palri, et vilam nosiram laudabi- B nit depositio sordium, scd tontcientict bomc inier-

lem in conspectu Patris oslendit, cum pcr mortifi- rogalio, in Deum per rcsurrecfoneiii Dnmini noslri

cationem carnis pro illo gaudcmus immolari. Vel Jesu Chrisli, qui est in dexlera Dci deglulient mor-
ofTerl nos Deo, cuni absoluios carne in a-lcruum lcm, ut vilw ceterna: hcvredes efficeremur : profeclut
regnum nos introducil. Sequilur : in ccetum tubjectis angelis sxbi, et poteslalibns,
In quo, tt his qui in carcere eranl, spiritu veniens et viriutibus. Per illos, qui in diluvio subiimrsi
pradicavit ,
qui incrcduti fuerant aliquando, quando v.mil , siguilicatur moniflcatio carnis , per il-

extpectabant Dei palienlium in diebus Noe, cum fa- los vcro , qui salvaii sunt , siguatur vivifica-
bricaretur arcu : in qua pauci, id esl ocio animce lio spiriius. Noe , qui intcrprciauir rcquiet ,

tnlvtr facla! sunt per aquam. Qui habenl scnsiim signiflcat Chrisium ,
qui dal snis Qdelibus requiem
obscuratum tenebris, merito ctiara in hac vita di- animarum. Dicatur itaque apenius : Quod ei nunc
cuniur carcere inclusi, ci in lioc. interiori carcere si'nii/:s /ornits talvos facit buplisma : vidclicct quod
inentis, operibus injuslis gravaniur, doncc carne ctiam nunc facit baptisma, scilicet facit salvos,
soluti, in exleriores tencbras projiciantur xiernx baplisma dico sintilis (orma?, id cst per omn s assi-
damnationis. Habenl et jusli hic carccreni, sed milatum illi srcse; quia quidquid ibi carnaliier, bic
tribulationum, reprobi vero viliorum. Ail enim : gerilur spirilualiter. jYou carnis depotiiio sordium ,

Inquo el hit qui in carcere erant, spiritu renient itl esl iii -.i dito illud baplisma salvare, ubi lautum
pradicavit. Quasi dicerel : llle, qui nuslris lcmpo- esi dcposilio c.irnis sordium, itl csl lauium abluiiur
ribuscarne veniens, tunc vitam miindo praulicavit, caro exlerius, quod ct hsretici babiierunl, scJ ubi
ipse eiiam anle diluvium eis, qui tunc increduli est interrogatio pura: conscienliae, id csi ubi iuier-
eranl, el carnaliler viieranl, spiritu venicns prsedi- rogatur ct exigitur ad baptisma bona conscienlia
cavit, quia per Spiriluni sanctum crat in iNoe, ei iu bapiizandi, quia tale baptisms sslvat , illud aliud
aliis bonis bominibus, per quortun bonam conver- OCCidil. lnterrogaiio facla et tendens in Deum, ut
sationem aliis inalis prxdicabal, ut converiereiiiur pcr bunani conscienliam unum efllciatur in Deo.
::.'. boiiuni. Dicalur ilcruin aperlius : iu quo, id esl Buniv contcientias iuterronalio in Deum, i I csl nou
tu qus tpirilu, et hit qui in carcere, lenbbraruin vi- suflicit haptizando habcre bonam coiiscieuiiaiu, lusi

dclicct, ct inlidclitaiis, vel (i) carne, id csl in carna- ad iiiteirtigaiioucm Ecclesix suam fidem ostcndat
nalibus desideriis erant, veuicns pra-dicavit, ideo et hoc per resurrcctionem Doininl nosiri Jcsu Chri-
6cilicel ut i'los Dco oflcrrel, quia lunc si qui ad sli; ul sicut Chritlut rcturrexil a mortuisper gtoriam

pra-dicatioucm Domini, quam pcr vitaui fldeliuin D Palris , ila purgali a viliis per aquam rtgeneralio-
praeicudebat, credere voluisscnl, et ipsos ofTcrre nis , in iiniilii.v vita! ambuUmut (Itoni. vi). Qund
gaudehal Deo patri, si qui autein deirahcbanl dc cliam signilicahaul oclo aniiinc iu arca salvauc. Vcr
bonis quasi de malcfactorihus, imoiinentc diluvio eum, inquit, t/ui cst in dexlera Dei deglutiens mortem
« iuifuiiili ti.uiliir. Qui increduli fueranl aiiquanilo, id Quuil deglulimus, agimus, ut in nostri corporis in-

est qui non credidcrant Deo per Noe comiuinanti, leriora sssumptum , nusquaro appareat. Sic Domi-
qiitmdo exsprctubant Dei palienliain, cuin videlkel uus morlem lunditus consumpsil , ut uiliil cuntra
palicnlia Dei iuvitaret illos ad pcciiilenliain, par- se Valeret ; el manenlc specic veri curporis, ahissct

cens illis per ccntum aunos, quibus' Noe construc- labcs prisca? fragilitatis, quod et nobis promiiiiiur.
bat arcain, per quam oslendcbaiur, quid futiiruin Uutlc siibdidit : I t et nos viltr ceterna.' heeredu tffi-

cssel inuudo. ipsi non uiebantur palieniia Dei ad ceremur. Vrofeclut, inquit, i» ra-ium tubjectii antje-

(i) li.i legit Dcda et alii nonnulli, ut vidcrc est Ctiinalibus desidcriit, si dcinas leclronem, vel carne.
apud Sabbalier, quaproplcr crrat manileslc ahcr Mihilomiiius el hanc el supcriorcm alteram, spirilu,
ms. el |lot*a inicrliuealis, duin hic corrigunl, vel pio, spiritibut, in mcinlo cubare cunslat, iuquit
cattere. Nee ciiiiu salis congrua cril exposilio, ifl Caiiuei iii lniiic locum.
 . ,

LXPOSlTlO IN EPISTOLAM I B. PETIU. 2~8

Hs titi , et potestaiibus , et liriutibus. Angelus pri- A eliam per bnpiisma nobis viam salutis 01 icgni cce-
mns, potesialcs secundns, virlules leriius onlo csi. lesiis inlroiliiro patrix aperuit.
Semper angclos sulijecios ruissc Filio Doi, non du- PosUjiiam excmplum Dominicx resurrcciionis,
bilniuus; sed hic idco sulijeclionis meminil, ul et nostrre ablutionis de arex et diluvii sacramenlo
assumptam liumaniiaicm iia in resurrectione subli- lieaius r-cirus aslrnxiti, reddilad ho.- ii«iod cceperat,
ni-atam monslrarci ,
qutul enim atigelic:e dignitaiis ut imitanlcs Salvaiorem, inlerbona, quoe agimus,
poieniiae prxferamr. Cinie esi illud : Gmnia subje- paiicnier nialoriim nequiliam loleremus, dieens:
cisti tub pcdibus ejus,oves ct bwes unitersas ; insu- Christo igiturpasto in carne, el vos eadem cogiia-
per et pecora eampi (Psat. vm), lione armamini : quia qui passus cst in carne . deti t

Augustintis : Ac si Propheta Deo Patii dicerci : a peccalis : ut jam non hominum desideriis, sed vo-
Oninia sub pcdibus Jesu ClirisLi Filii lui subjecisti, luntati Dei, quod reiiquum est in carne vivat tem-
oves scilicel , id est innoccntes, tam homines quam poris. Quisqnis jiistorum eotpiis marlyrio subjicil
angclos; et boves, scilicet arantes et triluranles, nihil in niundo habens ubi peccet, boc tanltim de-
qui in vinea Domini vomcre spiriluali rura criminis siderare cogitur. ut finito certamine percipial eo-
conscindunt; bovcs dico universas. Femineo genere ronam vita'. T.ilium mcntem scmper cupit Petrus
ntitnr, ui notet fructificanies, qui semine verbi Dei imitari; cum proposiio Dominice passionis exein-
lmiiiiiiiuii corda fniclificare (aciunt, etilli stmt lio- plo , nos eadem cogilationc contra nequitiam pra-
inines et angeli. Sequitur : lntupcr ei pecora enmpi vorum , contra obleclainenta vitiortim praecipit

Quasi diceret : Non tanlum bonos siibjecisli ei , sed armari; volens quod etiaui nos In pace
intelligi ,

iiisuper el pccora tampi. Per hoc quod dicit, t»i- Ecclesiae quicsccntes hahitum palienlis indui- , si

super, dislingiiil hoc a prrediclis sanctis ; ha>c mus, facile, juvanle Domino, lapsus pecralorum
enim suut acina , sicut prsedicii snnt vinum. Malos vilamus. Dical ergo aperlius princeps aposiolorum
etiam Christo subjeclos vocat, quoil iiiinus videlor, Peirus : Cliristo passo in carne, non in deilaie, el

quod signific.it cum ail, ei pecora campi, id cst car- vos eadem cogitaiione armamini, id est sicui ipse
nales in amplitudinc volupialum, tanquain in lali- spontc, el iios sponie ; sicut ipse toieravit omnia,
tudine cauipnriim , non in monlibus babilanles vir- el nos loleremus; et inde evenit utililas, qu:a qui
luiuin. Pecora ergo cainpi sunt homines, qui in passus est in carne, desiit a peeealit ; quia qui ti-

carue vivunl; ubi nihil labnriosum, uihil arduuni more ccelestiuui judiciorum carnales iu niente con-
ascendiliir, scd lala via estcui haereni qu.-c dncit cupiscentias exstinguil, jain, similis Christo cruci-
,

ad mortcni (Matih. vu). Uude et Abel a fratre occi- C fix0 ' 'luasi morluus existens peccaiis, Dci lantum
dilur iit campo (Cen. iv). Ilcruni subjungens , ait :
servilio vivil uljam non homtnum desideriis, sed
:

Subjecisti cie/ volucre; cosli (1'sai. vin), idcsi, sitper- voluntati Dei coiifirmando se in bonis operibws,

hos. Bcne |per] volucrcs cceli sigiiilicanlur snperbi, quod reliquumesi, in carne vivat lemporis. Dignuin
dc quibus dicitnr : Posuerunt in eatlum os suum quippcest, ui se quisque lidelis propter aeternam
(Ptal. lxxii). Quorum capul dicil : Ascendum in rcmunerationem, ad tolerandas tentaiioues et pas-
calum , et esallabo solium meiim (Isai xiv), elc. Sc- siones corporis viriliter accingat, et sui Itedemp-
quilur : El pisces maris, id esl euriosos : quiperam- loris imilalor existat, qui suis discipulis, imo om-
t/ulanl semitas maris , id eslqui in profuudo s.ecitli uibus in se credenlibus dicehat : Qui vutt venire
bujus lemporalia, quae, quasi setiiiiac in ni.iri, cito post me , abneget semelipsum, et toliut crucem suitm
evanescuni, pcriinaci siudio inquirunt. Unde recte el sequatur me (Maith. xvi). Nam cl a.l corroboran-
non ail , ambulant, sed , perambuiant ; per hoc os- dain inter hiijus srcculi advcrsa mciileui, vcrlia

teudcns periinacissimuin studium inania et practer- beatiJob ad memoriam reducat , qui iuler flagelia
fluentia requireutiuni. Ihec autein iria gcnera posilus, diccbal :

vitioruui , id est voluptas carnis , curiosilas , et su Sicul cervus desideral umbram, ct sicut mereena-
perbia includunt oninia viiia, qua\ sicut beatus rint prueslolatur finem operis sui : sie el ego habui
Joannes ail, sunt concupiscentia carnis , auibilio menses vacuot, et noctes laboriosas enumeravi milii
saeculi , id est, superbia. et concupiscemia ocutorum (Job vii). Gregorius (5) : Umbram quippe cervus
[1 Jonn. n). Per oculos namqiie cuiiosilas inaxime desiderare est, post lentationis xslnm sudoreniqiie
prrevalel. De his tribus lentaius fuit Salvator, ct opcris auerni refrigerii requiem quxrere. Il.mc
vicit , quibus pi iinus homo victos succubuii. Oninia namque nmbram cervns tlle desiderabat, qui di-
ergo , ul supiadiciiim est, qure Ln ccelis , in teiris, cebal : Silivil anima mea r.d Deum vivutn ; quando
el in mari sunt creala , sub pedibus Jtsu Oirisli reniam et apparebo ante faciem Domini (Psal. xli).
Dei el hominis suntFilii subjecla, qui non pruptcr Aiigiislinus : llic deterniiu.it desideriuni suiim, quia

sua, sed propter lotins bumani generis peccata di- poterat cervusdesiilerarc (4) fontem inlelligi causa
gnaius est paii ; et sicut Chrisliis resurgcns asccndit bibendi, vel lavandi, ct oslendilqtna maximecausa
in coelum sedel ad dexleraui Dei Palris; sic bibendi, fontcm dcsiderat. Quasi dical : Dcsidcrat
, i2)

(2) Si.pp. ex Glossa, et. (i) Ms. mcndose desitlernte.

(3/ Lib. vni jtfor., cap. i

!
 :

Sro 5. MAIITIM LEGIONENSIS UO

ani iia mca ad ic. Cassiodorus : Siinii inquam ct \ enim nniic poena corrupiionis deprimit, lunc autcm
oliii, non uioito priimiiii anima mea ad Oeiim for- gloria cxallabu ; cl quanlo ad pncseniis nccessi-
icm, vel fonicm, id est Chrisium, qui esi fons taiis pondcra nunc in Dei filiis de liberiate nibil
aquanm irriguus, nnde omnia bona flnuni ; vivit ostendiiur, lanio vero ad subsequenlis liberiatis
l'i , iicii >d mortoa siinnl icra gei.iium. El qnid siii- gloriam (iinc in Dci famulisde serviiule nibil appa-
x ii 1 Venirc scilieei ei apparere anic f.iciem Dei, et rebit. Creaiura ergo serviiute corrupiionis exuta ,

hoc est : quando veniam. Quasi dicen-i : Cupio dis- et libertate dignilaiis accepla, in filiorum Dei glo-

snlvi, quia silio in percgrinalione, silio iu cur^i ;

riam verlilur; quia uniia Deo per spiritum, quasi
s.itiabor in advenlu, sed qnando vcniam ! Hoc ideo hoc ipsum quod cieaiura esi, transiste ac tsih*
ait, quia quod citius est Dco, tarde est desiderio. egisse declaialnr. Sed quia adbuc unibramdesiderst,

Et apparebo, inquit, quia et nos (inic npparclmnus, cervusest; quiaquousque xslutn ien(alionum etp.is-
qni inodo latemus, antc faciem Dei, quia luiic vi- sionnm tolerat, jugiini miscnecondiiionisporiai. Ubi
dehimns num sicuti esl (/ Jonn. m). Dic.u ergo ap(esubdilur: Et sicut mercenariutprajtiolatur fintm
Bsviil proplieia : Qunndo vcninm et apparcbo ante operit tui. (7) Merccnnrius eienim cnm fariendo
'uciem Uei .' Qui quasi a labore agri rrsluni fugiens, opera conspicil, meniem protinus ex longinquiisie
a qne ad obtinendam rcfrigerii requiem legmcn " et pondere laboris abducil. Cum vcro lassesceniem
qnxrens, iieium dirit animum ad desiderandum 0|>eris prxmiiim revocal,
Imjiciliar in lccum labernacali admirabilis, usque vigorcm mox animx ad excrciiiiiro laboris refor-

nd domum Dei (1'sal. iv). Aiigusliiius : Taberna- inat, el qnod grave perpendit ex opere leve ajsti-

cnluin iu tcrra fideles sunt, in quibua isie jam ini- mat ex rcmuncralione. Sie clecli quiquc, cum mun-
i.nur, scilicci, quod i:i corpore non regnat pecca- di bujiis advcrsa patiunlnr, cum bonestaiis conm-
lum, sed est anna jusiiiix, ct quod anima obedil nielias, reruin damna, criiciatus corporis toleiani,

D.:o, eilolerat aspera, et tendit in alium, ct bujus- csse gravia ,

quibus exercenlor, pensant, sed ciuii

inoii. Trausil eliambxc, el pervenit inenle usquc mentis ocnlnm ad xternx patrix consideraiionent
:ul ilomum Dei cceleslcm, et slupel : et boc esl, ideo lendiint, ex considcraiiouc pramii quam sil
, lere

c/fmli animum mcam, quoniain bocmodo transibo, quod patiiiiilur iitveniuni. Quod cnim valde esse

ral ingrediar in locum labernaculi admirabilis, id importabile ex dolorc ostendiitir, consideraiioue

i-si iu prxsenlero Ecclesiam, qux cstquxdam imago provida cv. rennmeraiionc levigalur. Hinc est qnod
el specics fuliua: Jerusalem; qux dum videlur, Paulus scmper scmetipso robustior contra adversa
ampliiis ill.i desideraiur, cl in ista amplius gemit. _ erigiiur, quia nimirum Gnem sui opcris sicul mer-
l.lco dicii, ingrediar in locum labcrnaculi, quia '
ccnarius pr.cstolaiur.
exlra locum laucruaculi bnjiis ahquisquxrens Deum, Gravc naniquc quod sustinet xsiimat, sed leve
errat. Ego dico perveniens iiienic usque ad doniuin quippc boc per prxmii considcrationcm pensal.
Dei, non caplus desidcriis sxculi. Quomodo ad sc- Ipsc quippe quam sit grave quod patiiur, indieal,
r.reliiin doniiis pervcnis? In voce, vidcliccl, eisnlla- qui in c.irceribus abundaniius, in plagis supra mo-
tiouis, el con\essionii sonus epulatttU. De a-lcrna duni, in moitibus frcquciiler se fuisse lcsiaiiir ; qui
eniin lestivilale sonat ncscio quid c.inoruni cl ilulcc a ludzis qiiinquies quadragcnas uuaiii miiiiis ac-
cordi ejus, underapilur sicul ccrvusad fonles aqua- cepit; qui ler virgis ctsiis, seinel lapidaius esi, ler
rum.ei imilcclur. Seqnitor : Et coufessioms, id cst nauiragium passus, nuctc et die iu profiinduni ma-
laudis xicrua-, qux ab angelis Deo decanlaiur, ris fuil {II Cor. i\). Qui pcricula fluminuni, lalro-
midc sonat ei iuira suavitas. Dicat ergo beaius iiimi, v\ genere, ex gcntibus, in riviiaie, in solitit-

Job : dinc, i» mari, in f.ilsis fralribus pcrlulil; qui in

iisn/ eerHU daiderat umbrum, cl sicul mcrce- laliore el aiumna, in jejuniis inullis, in faine l*
nanus pmsiotalur luiem operit sui, elc. (0) llauc siii, in vigiliis iiiiilns, iu frigore el uudiiale labora-
uniliiam comprehcndere Paulus snbelabat, dcaide" D vit : qui foris pugnas, iiilus limores susiim.it
riuni babeus esseeum Chrislo (Phtilp. i).
dissolvi, e( (II Cor. mi) : qui ullra vircs grava(uui scasserit,
A«l li.inc umbrara ex desiderii jam peifectione per- diccus : « Supra modum qracati tumus, ila ut fir-

veneranl qui dicebanl Hot portavimutpondi soiei, :

derct /io« visere (// Cor. i). Sed quomodo reinune-
et aslttt [MtUlh. xv). Bene aulcni qui deaiderare ralionis linteo sudorem tanli laboris tergat, ipse
iiniliram diciiur, cervus vocalur; quia electusquis- dcnuntial, diccns : Son tunt condigna: patticcct
quc, quousque iiiurmilaliscoiiditiuiieconsiriiigiliir, Itujut lemporit ad fuluram qlortam, qua revelabitur

siib dominantis jugo corruptionis, quasi sub xslus in nobit vm). Fincin ilaquc operis quasi
(llom.
auxieiale reiinelnr. Qui nimirum cum cormpiioue mercenarius prxsiolatur, qui dum profcctum rcmu-
eiiiins fuerit, lunc siliiuictipsi liber et Iranquillus ncraiioiiiscoiisideral, vile xstimai, quod peue de-
innoiesiil. Unde eliani rcele per Pauluin diiiiur: (icicns laboral. Apte ilaquc subditur : Sic et rg»
Ipia crcniiira litni ubilttr a UTtilmlt coiruplioms (H habui tttenses vacuot,el nocles laboriotas enunnruii
libtuulc gloria: filiorum llci (llom. vnii. EleCUM milti Elccti quippe Condilori rerum scrviiint , el

("i Kori. iiiuiii, ui tubstantivo (ontcm concordct. (7) Greg., cap. B.

(0) Greg. ubi supra.
 :

5*1 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM I B. PETRI. 212

»aepe reruin inopia coangitslanlur. Pcr amorem Deo A borasse, non ex aciionuin principio, scil ex Bno
intixrenl, et lanien subsidio viix prxsentis egcnt. pensamus. Cuin enim lubores noslros adversilas se-
Qui igitur peraclituies suas prxsenlia 11011 quxrunl, quitur, quasi vitx nostrx vacui mcnses arguunuir,
a mundi compendiis vacuos menses dtictinl. Noctes quia ex completionc aciionum ngnosciliir; quam
i]iioque laboriosas tolcrant , quia ndversitaliim le- frustra laboramus. Nox vero pru ignnranlia poni-
ncbras non soluin iisque ad inopiam, sed sxpc us- lur, Paulo atieslanle.qui venluram viiam scicntibns
que ad corporis cruciatum porianl. Ucspeciiun discipulis, ail : Omnes vos filii lucis estit et filii diei;

nainque egcslateinque pcrpcli , laboriosum bonis non sumus noctis , neque tenebrarum (I Thcst. v).
ineniibus non esl ; sed cum usque ad aflliclionem Qiiibns prxmisit, diceus : Vos autem, fratres, non
caruis adversilas verlitur, labor procul dllbio ex extis in tenebris, ut vos dies illa tanquam fur com-
dolore seniiiur. Potesl ciiam non incoiivenioiiler prelieiulat (ibid.). Poiesl lioc in loco ex coruni per-
inlclligi, qnod sanciiis quisquc mcnscs vacuos sicut sona vox sanelx Eeclesix accipi ,
qui post igno-
inercenariiis ducil, qnia laborem jam suslinel, scd ranlix sux caliginem ad amorcm rcciitudiuis re-

prxmitim necdiim teuet; boc tolcrat, illnd cxspe- deunt, ct vcritatis radiis illuslrali , fletibus diluunt,

ctal. Noctes l.iboriosascnumcrat, quia adversilates quod crravcrunl. llluminalus elenini quisque rcspi-
Mlii prxsemis temporis sese in viriulibus cxercendo cit, quam lurpe fuerit qnod prxsenlis vitx nmorc
coacervat. Nam si proficcre in mcnie non appclit, lalioravit. !n cis crgo sancta Ecclcsia in quibus ad
minus forlasse aspcra , qua* inundi sunt , scntit. ritam reveriitiir laborcm suum xsluauli scrvo ct
Qux enim senteniia, si ad vucem sanctx Ecclesi* desidcranti finein nicrcenario comparat, direns
tluciiur, inlellecliis cjus paulo subiilius indagalur. Sicut cenus desiderat umbram, ct sicul mercenarius
Fpsa quippe menses vacuos habet, qux in inGnnis prastolalur fmem operiz tui : sic et eyo habui mtH-
mcmbris suis terrenas aciiom-s absquc vitx prxmio s ** vacuos, et nncies laboriotut enumeravi inihi. In

deflucntes sustinet. Ipsa nocles laboriosas cnumerat, eomparalione cnini dito suut, qux prxmisil. In ox-
qux iu membris fortibus muhipliccs Iribulationes pressione etiam faligationis duo subdidit. Protinus
porlal ln liac etenim vila quxdam laboriosa sunl, ad xsluanlein quippe menses vacuos rcddidil, quia
quxdain vucua. Quxdaiu vero vacua siniul ei la- qoo magis xleruum rcfrigerium quxrilur, co inagis
boriosa. Amore quippe conditoris, pr;cseiuis viix conspicilnr, quani vacue pro isla vita laboratur.
Iribulaiionibus exerceri , laboriosum qiiidem esi, Ad prxslolanteiu vero laboriosas noctes subiiitu-

sed vacuuin non cst. Aiuore aiiiem sxculi, volup- lii, quia quo niagis cx teniiiuo operis prxniium,
latibus solvi, vacuuni quoque esi, scd iioii labo- C (
l
u '"' assequaniur iiispicimus, co inagis iugemisci-
riosum. Amore vcro cjiisdem sxculi, advcrs.i aliqua nius boiiuin nescisse, quod scqucreinur. Unde el

pcrpeti, et vacuum simul cst ct laboriosum.quia ex 'P pocnilens cura vigilanter cxpriinilur, ui labo-
s;l

adversilate mcns allicilur, ct reiiiinieraiioiiis prx- riosas noctes enumerasse dicerclur; quia quauu»
mio non repleiur. In liis ilaque sancia Ectlesia, qui vcrius ad Deum reverliiuur, lanlo subtilius labo-
in ea jam positi adhuc voluptatibus defliiunl, cl res, quos perignorantiain in lioc inundo pertulimus,
proinde fruciu operis non diiantur, menses vacuos dolendo pensainus. Nain quo unicuique plus dtilco

ducil; quia viix tcmpora sine retribuliouis iiiuncrc fil, quoJ dc xiemis dcsiderat, co et niagis gra/e
expendit. In bis vero qui xteruis desideriis dediii, ostenditur, quod pro prxseuliuin amore uder.i-
miindi liiijus adversa paiiunlur, laboriosas noctes >M - *

t.ancta EccJesia numerai; quia tribiilationum lenc- i_8) ( Cervus dicitur, ul ail beatus Isidorus.
bras, quasi in caligine vitx prxseniis portat. In bis ini t«v xi/>«tkv, id cat, a coniibus. Kiaara eiiim
autem, qui et transeuiileui munduin diligunt, et Grxce cornua dicunlur. Ili quippe serpentibus
Umen cjus conlrarietate faiigaiuur, simul menses suiit iiiiinici ;
qui cum se gravatos infirmilale per-
vacuos et noctes laboriosas tolerat; quia eoruin vi- gpexcrint, spiriiu narium eos exlrahunl de caver-
n
tam ei retributio subsequens nnlla rcmunerat, ci nis, ct superata peruicie veiieiioriiiii pabtilo repa-
prsesens tribulatio angustat. Ilecte autem nequa- raiilur. Diciaiiinum berbam ipsi prodideruiil. Nam
i|uam dies, sed in eis menses vacuos babcre se ea pasli exculiunt accepias sagiuas. Mirantur au-
uerbibei ; mensium quippe nominc dierum col- te:r. sibilum lisliilaruiu ; creciis auribus acute au-
lectioel summa signatur. Pcr diem ergo unaquxque diuiu, submissis niliil. Si quando immensu flu-
actio exprimi potesl, per nicnses aulein actionum lrausnalani, capita clunibiis prx-
niina vc! maria
finis innuitur. Et sxpe cuin in boc muiido aliquid
ce rJenlium superponunt, sibique invicem succedcn-
agimiis intenta spci alacriiaie suspensi, boc ipsum
»cs, nulliim pondeiis laborem sentimii. »

quod agiuuis, vacuuin non putanius. Scd posiquam

llis brevilerde cervorum natura a beato Isidoro
aul aciionum terminiiin pcrvenimus, non obiincntes
qux dictis, ad ca ilerum necesse est, ut rcdeainus, quffi
appclinius, laborassc nos in vacuum dolemus.
Non solum superius omisimus. Quisque ergo fidelis desideri >
igiiur dies, sed et menscs vacuos duci-
videndi Cbrislum, qui foi.s cst oinnium bonorurr.
uius, cum nos in lcrrenis actionibus sine fructu la-

(8) Lib. xii Etymoloi., c. 1.

 :

S. MARTI.M LECIONENSIS 24»

, ... iaiur rervus, et proptcr teelcstia dona palienler A » HJ«- ; ei vigilai.' in oratiuiiihtis, nc animus aliquid
lolcrando adversa, sil qnasi mercenarms; ui, sic- cogilei prajfr id solimi quod precalur. Cuin ad
ut ail bealus Pelrns, nnnjam boniinum desitleriis orandura stamus, omnis carnalis rogiutio absislat.
sed voluiUali Dei coufjriuaudo sc, in bonis operibus Ileruin subjongil, dicens i Anle omnin tiuleni muluam
i|iiuil reliiuium cst in carue vival lemporis : scil,- in vobiimetiptit charilatem conlinuam habenlet; 7111,1

CCl iil liiorialnr omiiiJo, ct vivat Dco, libenler pro clittrilas optril multitudinem peccatorum. Ex fragili-

rjus amore pusaieiies susiioendo. Dical iieruui l>ea- laic caruis non seinper possumus oralioni , ct ho-

i!.s IVirus :
Sufficii pralerilum tempu* ad totuntatem spilalitaii, vel aliis virtuiibus insislcre, quas per
gcnlium coiisuiiiinaiitlain , 17111 cmbuliivciuut , in oflicia corporis et per opportuna lempera fieri

luxuiiit, dcsideriis, tinotentiit, comettationibui, po- necesse est. Ipsa autem cbarilas, cujus iusiiuciu
lalionibits , et illicilit idohrum caltibut in qttibus hacc loras agnnlur, qux ioleriori lioioiui prxsidcl;

nunc obsiupescuni. Quasi diceiol : Vcrejam cessai semper ibidem haberi polesi, quainvis non scmpei'
a peccalis qui inorltius esl in carnc ; (|uia, consi- in piiblicnm ostemli possil. Diealur ergo apertius:

derala iiimiaiiilale sccleriini , sulTiriL illlpClldiSSe Ante oninia niulittint in vobisme iiptit charitalcm

prxteritum tcmpiis sccnnduin volunlaiein gentium cotilintttim habeutet, id esl, ul iutelligalis modum
ronsummandam. lu dico consuouuaiidaiH ;
quin, orandi, ct impetrarc possilis quod oraverilis;

licul geutes, ambulaverunl de vilio iu vilium, uon liaLiete cliarilalem inter vos, non proptcr exte-
siabiles io uim viiio. I>i quo admiruntur non coit- riora veslra sed io «obis ipsis, id est vos ipsi

lurreulibus vubis in eamdem tuxuriai coilfusionem, siiis causa dilectionis. Charitat, inquit , operit

tlatphemantes, qui reddent ralionem ei, qui paralut miiltititdinem peccalorum, lioc cst, cum per al as

eti judicare vivos et mt>rttios. Ac si aperiius dicerel virlules cnlpx diluaotur, inaxime per charitaiem,
Admirautut non concurrtnlibut vobisin eamtlem per quam proiimis debila dimiliiinus, ul a Deo
luxuria; confitsitinem iu qua prius currebatis, quia dimillalur nobis. Qui per chariiatein proximuin
jaio carnem vesiram crocifixisiis cum viiiis et <on- iiiooei, increpat, casligal, per cluriutcui operii
cupiscentiis. Ei si bhsphcmaiit vos jain scgregatos peccaiorum; quia qni converti fece-
iuultituiliiiiMu

a pcrlidia sna, t.iineii in vcstra conversaiioue opera nt pcccatorem ab crrore vix sux, salvabil ani-
jusiitix, ct pielatis videntes, miraniur; ci fidein niaio ejus de morte, et operil muliiiudineiii pcc-
• liiodaininoilo vencraiiliir. (Juasi dicerel : Ideo calomm. Ilotpitalet invieem tinc murmuratiune,
inioiis curatc , si benefacicuies blasphemaniiui a hoc est ut de longo usu iiospilalilaiis non murmu-
reprobis, quia et si vos tacelis, 1100 lacebil juslus q raret. Vnusquisque, ticut accepit graiiam, in altcr-
judex, qoi ri illis bl.isphemix painam , ci vobis ulrum illam administrantet, sicut boni uispensaloret

palieulix prxmia resliluel. Sequitur : Propter hoc iitutti joimis tjralia: Dei, id esl fonnaUe secuiidinn
enim ei uwrtuis evaugelizutuin est ; ut judicenlur desiderium uniuscujusque , sicut manua sapiebat
quidem secnuduin komiues in carne, cl vivant tecuu- secundiim cibos quos rolebant. Iteram dicit : Si
1.' 11 111 Deitin in tpiritu. Tanla cura cst Dco, nos mor- quit loquitur, quasi tcrmones Dei : lioc csl.si quis
tiflcari carne, vivificari spiritu , ui liis quoque, qui babel scienliara loqucudi, non sibi sed Deo ini-

majoribus iiivoluli crimiuiblis, iuter mortuos erant putet , limcatque nc prxter Dci voliinl.ilcm, vcl

i.umerandi, verbis fidei evangelizari prxccpciit : pr.eier saiiclariim Scripluraruin auctoriialem, vel
Ll judiceniur qitidem, id esl, coodemiieiitur a seip- (10) pr;cter fratrum iiiililsiem doccat, nc etiam
sis, tecundum Ituminet, i,l est, seeundum quod ad i|iio.| docendum est, taccal. Si quis miniitrat, lan-
niuiein peccatorum ['>) vixerunt in carne, hoc esi qtiam cx rinute qitam adminitlrat Dcus : ui in omni-
iu earoaliliiis desideriis ; et, alijeetis viliis, vivanl bus honorifieetur Deut perJetum Cliristum Dominum
111 spiritu, id cst spiriiualiier juxla voluntaiem Dei. uottrum : cui est Itonor el gloria in siecula swculo-
Vel jodicentiir sccoiiduin liomines, id est seciin- riim. Ameii. Ac si ilicalur : Si qnis mintstrat, elee-
iiiim rationem, quain Deus dedit bominibus, ut ra- " mosynaui scilicet, vel aliquod bonum opus humiliter
tio ipsortim damiict iuala in ipsif. Ail ciiim : Oin- iuipendal, quia nihil liabet a seipso quotl tribuat,

nium aulcm finis appropinquubil. Oni.< dixcrai, iu sed a solo Deo; ul in omnilus videiicel faciis ve-
jtidicandos vivos et morluos ; 111: quis blandiretur stiis, lioiwiificeiur Deut : cuin oinnia sciliiel bene,
silii iic longiuquiiale fuluri judieii, consulte .nlmo- et scctiiidiim voluntaiein ejui fcccritis, non vestris
uet, quiaetsi iticcrius advcmus extremi discriiiiinis n.eiiiis, sed ejus graiia? iribnaiis; ul alii videnles
est, luiiieu cerluin cst oumibus, ijuod iu hac vila vettra bvna optra, glorifietnt Patrtm mlriua, qui iu
iini existerc nequimus. cixlis ett(Matth. v); per Jesum Christuin adjutorem
Sequilur :
h^toic itoqut prudenltt, ci vigilate in ct mcdiaiorcm, cui ett gloria, id est bona (ama, et
oraiitfm"iiM.Quuidiceret:Quiaergoinceriacslhora imperium, id est potestas !n sacnla ttccutonm,
inoilis, cslolc prudeulcs, id cst 1100 deOcienles Amen.

i0) Al. o's. pracortim et iufellciter Ibrle mauus .

viliose al. ms. ptattr fratrum utililatm, et prava
ignara ciueudare voluii leciione ostri, qui peeco- iiiieltigentia n ils (rm, qus utrumque seusam a.l-
lum iuiviiii, id esl percatorum, ul eiGlussa.
1
uiittii juxta ralioiicin conslruclionu.
(IO}Glo»sa: prwtet ulUitulem fratrtm doceat : ei
 ; ,

2la EXPOSITIO IN EPISTOLAM F D. PETIU. 211

Charissimi, uoliie peregrinari in fervore, qui ad \ mam tuam ad teniatioiiem, (F.crli. Dno sunt
n).
lenlatioiiem vobis fil. quati novi utiqttid vobis con- judicia : unuin occullmn, poena scilicei, nunc (|»a
tingai; scd commnnicaiites Christi pattionibni gau- iinusquisquc aul exerceiur a I purgationem aui mn-
ilete, ul et in revelutione gloria: cjtts gaudeatis exsul- netur ad conversionem, aut, si contemnii vocan-
taiites. Quasi iliccrct : Si palimini fervorcm tribu- tem, exercetur ad danmaiioneni. Alterum judicium
lalionuin qiue certa rationc inlcriintur a>l vesiram est maniiesium, quo reniurns est judicarc vi\os el
pioliaiioiicm cl gloriam, nc idco puiciis vos cxsnlcs moiiiios, ei s^ciilnni pcr ignein. Nunc auiein lem-
esse a inenibris CbrUti; et noliic mirari d<: iilatis pus cst, ut Ecclesia per exercitia saiculi ad glori
malis, ut per illa icniet vos Deus, cl probel ; qnia reparclur. Nnnc vero reprobi ducuni in bonis dict
antiquum et frequeus cst, clectos l»ei pio xlerua suos, cl in pttucto ad inferna detccndunt (Job, xxi).
salute in praiseiili adversa paii. \ulite, inquil, \ie- Si uuiem inquit, priaium a nobis ftt judicium,
,
quit
regrinari in fervore, id esl supradicla bnua facite, ftnis eorum, qui non credunt Evangelio? Ac si aper-
et pro nulla tribulalione ccssate : ne(ll) xstnelis iius dicerei : Si priinmn fit jinticium a nobis, id cst
tel iuuiari delicienles a lide : sc.l coinmunkaules si bic crucialquos amal, si (J;igellal filios quos rc
Cliristi passionibus, reprxsentando, guudete, ut et cipil (Uebr. xn), qiiid spcrare dcbcnt servi nequis-
in revelttlione gloriaj ejus, quando vidolicel omnc " str.ii? Sequilur : F.t si justits quidein vix satnabitur

velamen aiifcreiur, gaudcaiis aiiiiuo, exsultanles iiii/iihs i?; peccalor tili apparcbunl? De Proverbiis
corpore. Qui patitur pro nomineClnisti, bealiiscst. boc assiinipium est juxta veierem iranslaliooem. In
Non cnini debetis credere, quod sine remuneraiione nosira aiitem, qux scciiuduni llcbraicam veiitatcm
paliamini, sicut ii!i qui pro suis sccleribus paliun- est, iia liabetur : Si juslus in terra recipil, subaudis
tur, cl invili pumuniur. Ve! nemo erubescat com- Qagella, ijuaulo matjis impius el peccator? (Prov.

miltere scelera, pro quibus jusie piini:iiiir. Qnoil xn.) Idestsi tanla cst fragilitas vilae moilalis, ut uec
si patilur ut Cliristianus pro fulc et confessione jnsli quidem , qui in coelo coronamli snnt, banc
nonrinis Cliiisti, non erubcsc.it, sed poiius gtonficet sine Iribulaiionibus propler iununierani vitiaia; na-

Dcum ,
permaneiis in boc nomine, ut pnssit dici : lur.e labein transeanl; quanto mngis lii qui a ccele-
Banus cst Domiiius iste, qui tain fidelcs babet ser- sti suni gratia cxortes , ccrlmn damnaiionis suaj
vos. Sequitur : Si exprobramiui in nomine Chrisli, piTjiotnrc exiiiii» exspcctaiil? Dicatur ilaque aper-
beati erilis: quoniam quod esi honoris, glorta?, et vir- lius : Si jtistut, illc mlelicet, qui verba Dei suscipil
tutis Dei, tt qui est ejus Spirilus sitper vos rcquie- el aniplectilur iioii sibi conscius alicujus mali , ii.c

scet. Quasi diceret : Quia requiescel super vos pa- „ suhubilv.i , ciim magiio vidclicel cerlamiiic xsluan-

lieules, ei in praescnti ex pai tc ad bcne operandum do, deccrlando impius et peccaior,

: ille scilicei, qui
ct in fuiuro pcrfecte ad remunerandum : quod e*t comradicit verbo L>ei , nbi apparebunt? Oinnino cx-
bonoris, ul in prasenli sitis bonorabilcs in lionis Ira Dcuni iu fetido cl bonibili loco. Qui, elsi verba
operibus, el in futuro participes bonoris Cbrisli Dci recipit, non in cuni (ideliier credit ; scd ipsuiu
cl quod est glori:e, in privsenli pura conscienlia, in conieninii, et membra ejus affligit. iicniiu subjun-
futuro sine omni corruplione lam in anima, quam gens, ait : lli, qui paliuntur secundum volunlatem
in corporc; et quodesl virlutis, et in pioesenti el in Dei, (ideli Crealori cammendent animas suat. Quasi
foturo super diabolum et meinbra ejus. Nt uinlc diceret Quia judicium iucipit de domo Doinini ct
:
,

baec omnia subjungit : et requiescet super vos per mullas tribulaliones oporlel nos ingredi iu reguum

Spiriius sanctus, qui est cjus Cbristi; quia ipse Dei (Act. xiv); boc lanluin restal illis passuris, ut
piene acccpit, et membris suis dedil, el in fuluro quandopaiiunlurseciioJum quod Dcus vuli , id cst

uiaxinie dabil. Iteruni dicit : Nemo enim vestrum propicrjuslitiam, commendenl auiinassuas Dco nibil
palialur quasi homicida, aut fur, aut maledicus, dc se pracsumenles ul et bic seciiuduiii quod Dcus:

ont aUcuoium appetitor. llbi enim aliquis quasi fur vull purget, el iu futuro beaiilicel: quia lidclis es!

patilur, ibi prorsus nulla rcniimtr itio exspecialur. I) bona reddeudo illis, quos creavii (/ Joan i). Pa-
Tauquam maledicus paiilur, qui passionis su* lem- liuntur dico in bencfaciis, non propter peccaia. N«)ii

pore in sui saluteni injuria pcrsecutoris cffrenalur. est laboriosum Dco liberarc jusluin ; sed ui osicn-
Si aulem nt Chrislianus patilur, non crubescal : glo- dalur, quoil mcrito fucrit dainiiala lola liuniana
rificet aulem Dcum in isio nomine; quoniam empus nalura, non vult facile de lanto malo ncc ipse Oin-
esl, ut incipial judicium a domo Dei. nipolens libcrare. Proptcr quod peccata proclivia
Quasi dicerct : Ideo patiendum est pro nominc sunt, cl laboriosa justitia , nisi Deum amauiibus :

Cbristi ,
quia cuin niilliint inalum sine puena possit sed cbariias ,
quae bos amantes facit, cx Deo est
Iransire, ct Dcus (12) in uP.imo malos sii aspere (/ Joan. iv). Sequitur :

judicaturus, iu prxsenti flageliat et c.orripit omnes, Seniores ergo, qui invobis sunl, obsecro, consenior
«pios iu fuiuro vull recipere ad saluiein. Cnde Sa- el lcslis Chrisli passionum : qui el ejus qiuc in futU'
loinon : Fili, accedens adservilulem Dei pnepara ani- re revelanda esl, gloria: communicator. Cuin supra

(H) Aperlius Glossa inlerlinealis : Nolile pere- (12) Glossa Dcus : malos sit judicaturtis , aspere
grinari, \el wirari, ab amore Dei ne xstuelis deli- in prtesemi flagellal.
cicnics a flile.
 ,:

*J7 S. MARTINI LECIONENSIS 2»»

distinric niooui>sci liberos, servos, ei viros, et mu- A ralilcr admonendo rabjecil : Omiiifj attiem, el senes

licrcs ; post inioi |>o>il.im coiniiiuiieni exhorlalio- videlicel regendo, et juvenes obsequendo , intieem
ncui , hic allo.|uilnr scnes el juvenes, dicens : Se- humilitalem intinuale, quia Deussuperbis resislil,

niorct qui in vobis ium obsecro , consenior el talii liumilibts aulem dat graliuut. Am lorilale Salomonis
Chritti pattiouum. Quasi ili.eret : Quia oporlet deierret omnes le audientes a superbia qu.e diabo-
pnli , el qui p.iliuntur animas suns Deo comnien- lum dejecil (Prot. 111). Deus tupcrbis resislit, pri-

dani, ergo paiiinini ct laboratc prn eo. Ac si aper- mum videlicel diabolo, postea bomini; humilibus
lius diecrel : Seniortt, xlale sciliret vel eliain cur.i, autem dal graliam, sicut omnibus pcenileiitibus.Quaa
obiecro ego contenior, id esl siuiili xiale favente ,
sit graiia quani Deus conferi humilibus, subdil:
(|ui suin itiiij Chrisii pattiomim, quia prxsens Cbri- ul quo magis bumiliati fuerint propler ipsutn tem-
Mn paiiente astiti, et pro ejus nomine carcerem, et pore ceriamiiiis , co gloriosius exallentur temporc
vincula pertuli, et qux vidi dt eo scripsi. Tettis, retributionis. Humiliiatem dicimus , vel cum ali-

ilii]iiit, jnrrc patsiotium Clirisli, et ejut eliam qnw tn quando aliquis pro abluendis peccalis incipit aalu-
(uiuro esl reeelunda ijloria; , siim commniiicnlor. Ni- luiter atteri; vel quando spouianea nientis devo-
iniriim Pcirus glorix Chrisli comniunicator exstiiil, lione perfeciiores Deo et proximis bumiliantur; vel
cum in sancto inonte cotlesleni gloriain vultus ejus B quando contra pcrsecuiores palienlix virlute invi-
cum Jacobo el Joanne vidil , cujus etiain sperat se rius armatiir aniiuus, el ad oinne genus huinilitalis
participem fore sive cum resurrectionis el ascen-
: scquiturcongrua mcrces exallationis. Iicrum dicit
sicnis ejns polcnliam cuiii aliis apnstulis, (|iii affuc- //cmilinniini iqtlur sub potenli manu Dei, ut vos exal-
runl. vidit (ilalllt. ivil). Iierum dicil : Pancile qui lel in tempore visilationis. Quasi diceret : Vos qui
in vobii eit gregem Uei protidentes non coaclt, ted estis in bac peregrinalione, /luini/iamiiii snb po-
tpontanee tecundum licum. Sicul Doir.intis l'eiro !o- lenli manu Dei, ul vos exatiel in lempore tisitalionis,
lius gregis curain lialiere jussil, ita l'elrus sequaci- boc esl in die judicii. Omnem, inquit , solliciludi-

bus Ecclesix pastoribus jure inandai, ut eum quis- neni veslram projicientes in cum quoniam ipsi cura
que, qui sccum est, gregem l)ci gubcrnatioiic sol- esl de vobis. Ac si diceret : Omutm sollicitudinem

licita luletur. Patciie , inquit, ijui in vobis esl (jre- icitram, corporis scilicet et animx, projicientet in
gem Dei, id esl qui inter vos est grcx, vel vos ipsi eum, sicut ancbnra in mart, quoniam ipsi cura esl

estis grex Dei, providentes illis subdilis de oumibus de vobis. Ita projicitc sollicitiidinein vestram in

necessariis non coacie, id cst non pr.cdicetis Evan- Deum, iit ctiam vos collaboretis adjulrici gralise.

gelium propter iuopiain leinporaliutn , ut de Evan- tleruni siibjiingens ail : Sobrii ettote et tigilate, quia

gelio viverc possilis; ted tponlunee secundum Dettm, *• ailversarius vesler diabolus , tanquam tto rugiens,

id est soki inluilu supernx mcrcedis. Sequitur : circuil qiia-rens quem devortt : cui rtsislilt forlts in
Neque turpis lucri grnlia, sed votunl.uie : neque itt fidt : sciemes camdem pattionem ei, quee in mundo
dominanles in cleris, sed [orma facli gregis ex ani- etl , rejfric \ratcrnitati fieri. Quasi diceret : Sobrii

mo. Et cum apparueril priuceps pastorum ,

pcrci- etlole, iii iii intcnti deleclaiionibus sxculi ; ct vigilatc

fietis iinmarcescibiiem glorite coronam. Quasi dicc- in bonis opcribus, quia adversarius vcster diabo-
ret : NulJus quxslus vos impellal ;
quia euucl.i lus cirruil quxrens qiiem dcvoret. Sicut rugiius
«ipera religionis debent esse volunlaria : sicut in leonis impedil aures , ue aliuin sonum excipiaut;
eonstruciione tabernaculi, quod prxseniem Ecdcske sic diabolus, fldcliiim meiiles terrendo vet illicila

eonstriiclinneiii signilical, omiiis mtiliiludo tilioruin snggercr.il 3, a via veiitalis, ne vocem Cluisti au-
Israel mente devola primitias Domiuo, ad facien- disnt , averlil. Circuit , ail ,
quarent qutm dttortl
ilum opns tabcrnaculi olTcrcbal , el ipsi aniliccs lainiuani bosiis videlicet clausos obsidens muros
iponie se nbtulerunl (Exod. \w\). Non turpis lucri cvulorai, an sit pars aliqua niurorum minus itabi-
gratia , inquil, neque ul dominanlet in cleris. Ac si lis. Cujus adiius, ad inicriora ut penelretiir, olTert

apertius dicerel : Uuuiililatciii quam sulnlitos lin- q oculis formas illicitas ct faciles voluntatei , ul visu

bere vuliis, ipsi prius cl aclu inoiislrciis, et aiiimo destruat vigorem; linguam convicio provocal; nia-
inlegro servelis, ul forma facti gregis ex iinimo, per n u in iujuriis l.ii cseeniibus ad cxdcm insiigat; ho-
tos informeiur grex ad liumilitaicin : el inde cuin norcs lcrrcnos promitiit, ul coelesies adimai, ct
apparuerit 1'rinccps pasiorum qui prior liuniiliaiiis euiii lateuier non potcst fallere, apertos addil ler-
cst, bue prxmium cousei|ueinini : percipielis vidc- rores. In pacc subdolus, in perscciilione vinlentus :

liceiiniinarcescibileui glorix coronain. routra qucin animus lanlain debct cssc paialus ad
Seipiilur : Similiter udoktccniet tubdiii estotc te- resistcndum ,
quanliim ille paralus est ad impa-
nioribut. Postqiiain scniorcs qiioinodo prxesseul cii.uidiiMi. Scquiliir : Deusaulem omnii grulia-, qui

tlocotl ; cliam jiiniorcs ad olicdicudiim eoruni prn- vocacil not in a:lernam itiam gtoriam in Chritio Jem,
M-ioni iuslruil, uiliilipic aliinl moiiel , uisi ut seni- modicum pastot perficicl, conftrmabit , fjlidabilque.
bns, quos pleniui initruxeral, subdiii tini,eleseii>> Quasi diccrct : Vos quod e vobis cnt ficile; Deui
pl.i illorum icspieiaiil, el iuiilenliir. Scd ne pix- nuiem omnis gralix dalor, fldci sciliccl, spei cl clia-

l.ili haec audicnles pularcnl subdilis snis.el iioii ritalii, n aliarutn virlutuin , qui vocavii nos in x-
libi humilitalis iura cssc scrvanda, COUliilUO gene- '.ern.im suam gloriam, iu Chrislo Jesu exisictites ut
 •19 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. rst

meiubra, modicum passos pciiit iei, illis scilkct A «lixisse legimus : Non tunt lenebnt, et non cti ir«-

vlrtulibus, quas jam habelis, super addel alias vo- bra moriit, ut abtcondantur ibi ,
qui operantur ini-

bis necessarias; conOrmabii ad lolerandas tribula- quitatem (Job xxxiv). Gregorius (13) : « Quiil per

lioties, solidabitque membra limore, vel errore dis- lenebras, nisi ignorantiam , et quid per umlirain

soluia, in unilalein vidclicel Ecclesix reducet. Ipti mortis, nisi oblivionem, siuduit signarc ? De qno-
aloria, et imperium in uecula tccculorum. Per Sitva- ruiiidam quippe ignorantia dicilur : Tenebrit obtcu-

num /idetem [ratrem vobii, ut arbilror, breviler tcri- ratum habeniet cor , vel intellectum (Eplies. iv) , et

pti : obiecrant et contettans hane ette veram graliam rursum de nblivione, quse in morle conlingit, scri-
Dei, in qua itatii. Ac si dicerei : Scripsi voliis, non ptum esl : In illa die peribunt omnes cogilalionet

iinperans sed obsecrans vos forles in fldc persis- eorum (Ptal. cxi.v), quando videlicet exibil spiri-

lcre; vel obsecrans et conleslans auctoritaie Scri- tus ejus, et revertctur in terram suam. i Augnsli-
piurarum banc essc veram graliam.qtiamscribendo niis : Exibit spirilus ejus, id est, anima ejus exibit
praedico; quia non ett in atio aliquo tatus , in quo snbito, quando non vult, vel scit : et exeunte spi-

oporteal vot talvot fieri (Act. iv) : el obsecrans vos, ritu revertelurin lerram suam, unde cepii initium:
ul faciaiis hanc graliam , in qua scilicet imbuli es- el in illa die, morlis scilicet, peribunl, id csl fru-
lis; quia haec e«t vera gralia proflciens vobis. Qui '!
siabuntur omnes cogilalionus ejus qnac in diversos
graiiam spernil, non gratiam invenil, seJ liancnon ainbitus sxcnli tendcbanl. Quia igitur de anima
suaiii, id esl non sibi iitilem reddit. Salutul vot ejusqiie sensibus sufflcieiilcr loqui minimc possu-
Ecctetia quas ett in Babylone et ilarcus filius meus. inus, beaium Isidorum , llispaniarum doclorem,
Romam Babyionem vocal ,
propier conlusionein quem Deus magnosapiemixdono ditavit, inlcrro-

multiplicis idololaliix, in cujus medio sancla Ec- gemus, et quidquid nobis de illius natura diierit
clesiajam rudis babitabat : parva scilicel fulgebat, attenlius audiamus.
sicul plebs Israelitica parva nnmero , et captivala (14) i Duplcx, inquil, est liomo, interior scilicetct
sedens super flumina Babylonis abseniiam sanclae exlerior. Intcrior homo anima, exlcrior vero esl
lcrrx deflebal, ncc canticiim Doinini in alicna lerra corpus. Anima auteni a gentilibus noir.cn aceepit,
catilabai (Ptnl. cxxxvi). Et bene dum audiiores eo quod ab eis ventus credcrctur. Unde el Craece
suos bortaiur ad loleranliaiu adversiiatum pra?sen- ventus avtjxof dicilur, eo quod ore Iralieules aercm
tium, dicit Ecclesiam, qttx secum est, in Babylone vivere videaiuur. Sed apeilissinie falsuni esl, qui.i
conslilutam , id esl iu confusione trilnilaiionuin , mullo prius gignilnr anima, quaiii concipi aerore
qnia sancia Dei civilas a permistione ct pressura possil, quia jain in genilricis utero vivii. Spirilum
r
ili -^lirili
diaboli n *m potest
non r. n .*««- —
t 5___
. !_ €»_#__.
..• I
esse immunis. Snlutat vot etiam
- • — _._!__._ .n.altala nu.iiHiUl .1..
.1
idem esse quod anima evangelisla pronuntial de
Marcus (evangelisla ) filiut meut, a me videlicel Cbrislo dicens : Poiestatem habeo , inquit, ponendi
baplixatus et doctus, Salutate invicem in osculo san- auimam meam : el ilerum poteslatem habeo sumeiiili
cto, ia signmn scilicel communis fidei, et osculo eam (Joan. x). De bac quoque ipsa Doniini anima
pacilico atque columbino, nou subilolo vel ficlo. passionis lempore cvangelisla ila prolulil dicens :

Cratia vobit onmibus qui ettit in Chrislo Jeiu. Ameii. Inclinato capite tradidil ipirilum (Joan. xix). Quid
Epislola isia a gralia cccpil, in gratia linit. Quasi es! enim emillere spirilum nisi aniinam pouere?
dieeret : Quod prxnominalis Ecclesiis scribo, om- Sed aniina dicta, propler quod vivii spiritus aulem ;

nibus per orbeni lerraruni Ecclesiis scribo. vel pro spiriluali ualura vel pro eo quod inspircl
IJratiasergo, fralrescbarissimi.cum bealo Pelro, in corpore. Item animuni idem csse quod animani,
eicum oniiiibus sauctis nos humiliier oporlet Deo sed aniina viia esl, animus consilium. Uudc dicunt
omnipoienti referre ,
qui ut nos redimerei de poio- philosophi, etiam siue aninia vitam manere, cl
slale inimici, prbprio Filio suo non pcpcrcil , sed siuu mcule aniinam durare. IJiide cl amcuies di-

pro nobis misericorditer morti iradidil illum , ut cutilur. Nam inciiicni vocari , ul sciat, animuiii,
no» ineoxternx vitce pariicipesessemus(fiom.viii). D ut vclil. Mens atiicin vocaia eo quod euiineai in

Tanlo igiturei magis devoli, atque ad servieniluin aniina, vel quod nieminil, unde ct immemores amen<
prompliores esse debemtis, quanlo inajora ab eo tes dicunlur. Quapropter non anima, scd quod.
dona percepiinus. Summo iiaqtte slinlio mciiiis, cl exccllil in aniina inens vocalur.tanqiiam capm ejus
corporis mundiliam diligamus, summa vigilaniij, vcl oculiis. Unde ci ipse hoiuo secundum menlein
quid in conspcclu ejus sil placilum, perquirainus, iinago Dei dicilur. ll.ic aulein oninia adjuncla suul
naculas pravx cogiiationis simul el opcris a nobis animaj el una res liunt. Pro cflicienliis eniui cau-
expeilanius, nec aliquod vititim in corde. laicre saruni divcrsa nouiina sorlila est aninta. Nam et
pulemus, quia ownia miiia sunt et aperla ocuiis ina- meinoria mens esl. Undc cl iiiiiiiemorcs amcnlcs
jcslatis ejus (llcbr. iv). Sicul cum non dii iintui'. Ditm crgo vivilical corpus aniina cst, duni
latet aperla
operatio, sic nec occulia cogilaiio, videi eiiim vult, animus esi, dum scil, itiens esl, dttni recolii,
occulia qui lecit abscondita. Nam el ipse pcrfecle nieiuoria est, diim rcclum jndical , ralio esl, dum
novil, quod iu nubis ignorainus. 1'nde liealum iAt spiral, spiriius esl, dum dliquid scnlil, scusus est.

i!3) I.ib. xxv J/or.,cnp. i. (II) Lib. xi, Elymolcg., rap. i.

is\ s. MAiiriM LECIONENSIS 2.1*

Naiu indc animus scnsns dicitur, eo quod sculil, A litcr, quo iuiiiiiiiaiiilitcr viv.ii. Ipsi quo|iie angelici
un.le ei seirieniia nomen accepit. > llis brevitcr a spiritus mutabilesex natura sunt condili, quaicnua
bealo Isidoro de auinv» sensibus dieiis, ud ca iie- aut sua sponle c.idercnt, aul e\ arbitiiu sturent.
11:111 necesse esl ul redeamus, qua: superius omisi- Scd quia liuniiliicr elegeruni ei inhawere, a quo
inus. creaii sunt, banc ipsao in se inulabilitaiera suatn
Ui ergo ail bealui Grcgorius, per lenebras igno- slandi jam iinmuiabilitate viccrunl , ul iinc ipsuiu
rjiiiiam, it perumbram morlis oblivionem, qua: in incrilo liansceiidereiil, quo nalurx sua; ordincniii-
iiuii le coniingere solel, inielligiinus, dum quoruin- labililati subesse puluisseul. ynia ergo solius ilivi-
(l.iin inlellecius ignoranliae lenebris obscuraiur, et Hi- nalune esl, uuibras ignoranlue mulabilitausqae
uiiibra inuriis iiilervenienie, oblivioni iradilurquid- 11011 perpeli ; dicalur recto : .Yon tunl tenebra?, et
quid in vila cogitatnr. 1 Uinbra ergo inortis quasi non csl umbra rtoilis, ut abscondantur ibi qui ovt~
quxdam oblivio est. Sicut enim agit mors iutcrvc- ranlur iniquilalem. Lux cnim xlcrna, qua; Deus
nicns 11011 esse quod fuit in vita; ila inlerveiiieaa eat, quanto iuimnlabiliier fulgei, lanto peneirabi-
agil oblivio, noii esse quodfuii 111 memuria. ftecte liler videl : ct neque occulta nescil, quia euncU
ilaque umbra morlis diuilur, ()uia velul de ipsa peneitisi ; neque peuetraia obliviscitnr, quia ineom-
exprimitur, dum vim illius sopiendo, sensus itnmu- mulabilis ilur.it. Proindc quoiics indignuni aliqnid
i.itur. Dcus auiem, quia mala omniuin uec cogitaia cordc coucipimus, loties in luce peccanius , quia
ignurat , nee perpeirata obliviscilur, nisi ab ejus ipsa nobis, el 11011 sibi, prxsentibus pr.csto est, et

0(ulis pcenitcinlo dcleanlur; congme diciuin cst : peiverse grailientes in ipsa iinpingiiuus, a qua pcr
.Voii sunt tenebrte , el non esl umbra worlis, ut meritum longc sunius. Cum vero uos videri non
abtconduntur ibi, (jiti oucrantur iniquilalem. Ac si credimus, iu sole uculos clausos tcncmus : illuni

dicerel : Llcirco ejus judicio uullus absconditur, videlicel nobis abscondimus, non nos illi.Nos crgo,
quia nuliaieiius polcsl , aul non videre (|uod faci- 1I11111 possiimiis, a conspeciu aeterni Judicis ni.ile co-

iiitis, aul oblivisci quod videt. Quamvis iutelligi gilala cl pejus pcrpetrata deleainns. Kevocamus
lcnebrx et umbra mortis, etiam aliter possuul. ante oculos cordis quidquid perverse egimus pcr
Ouiiiis namque immutatio, velut quxdam mortis nequitiani prxsumplionis. Nibil sibi noslra blandia-

imiialio est . Id eniin quod mutat , quasi ab co lur infirmitas; atque in bis qua» recolit semciipsam

quod eral inlerficit, ut desinat esse quod fnit, et delicale non palpcl; sed quanto sibi malc lit con-
incipiat esse ,
quod uon fuit. Luiuen igitur vcruin, scia, tanto in se benignius sit severa. Propouat
Creator videlicei nostcr est, qui r.ulla inutabililalis C conlra se divinum judiciun) ; et quxque insesentit
vicissilu linc lenebrcscit, nullis nalur.c sux defocti- districtc fcricnda per senlentia.il judicis, hxc ipsa
lius obmnbraiur ; sed ejus esse siue mutabilitate pie feriat per pceiiilenliam conversionis. •

fulgere esl , lenebrx ei vcl uinbra inorlis dicunlur Ci crgo, ciiarissiini, superias diximas, dignum
iuin incssc. Unde alias scripluii) esl : Apud qucm cst ut corab immundis cogitationibus, etmanus a

non esl iransmulalio ncc vicissiludinis obumbratio pravis actiouibuS cuslodiaiiius ,

qtii in conspcctu
{Jnc. l). El linde rursiis Paulus dioil : Qui solus Dci omnipotentis nibil cclare possumus etiam si

Imbet immorlalilatem, et lucem habilal inaccessibi- veliuius. Ab oinni iuquinarncnto caniis ac spiritus

lem (J
Tnn. \\). Sed ciiin cuncli noveriinus, quod et hos ipsos purgemus; etCbrisli vesiigia sccundum
lniinaiia aniina,et angelici spirilus sinl immorlalcs bcali Petri aposloli consilinm, iu quanlum possi-

instituli , cur ab Apostnlo Dcus solns imtnorlalila- bilc esi. sequamur ; cl si neeesse luerit, proprium
teui baberc |ieihibctur, nisi quia solus vere nwi pro co saiiguiucm fuinlainiis, ul in numero clccto-

nioritur , qui sulus nunquam inutalur ? Ilumana ruin ejus conipulari possiinus. Ad hoc illc pronoins
quippeanimaiu lapsuni noncadcret. si muiabiiis uon p.issus, paiicudi uobis icliquil ckeniplum, ul 61 llM
fuissei.Qux a paradisiquoqucgaudiiscxpulsa, si mu- pio eo passi mcreamur perlingere nsque ad ipsuro.
lubilis non cssel, ad viiam tuinime rcdirel . In hnc Hacuias igilur tueoiis et corporis sedula laciynia-

ipsuinveru(|iiod redirea I vilam nililur, dcfccins suos 111111 cnjiipuncliouo lergamiis, ct illins cxeniplo,

cogitur allerua Siinper mutabiliiaie lolerarc. Quia lliijus mundi advcrsa libcnler palianiur. Si ciiiui

ergo ex nihilo ronditi, cx se nibilumiuiis infra se compaiimur el conregnabimiis (// Tim. 11). Cniceui
trn lit nisi ad boui desiderii siatiun artiflcis sui itaque noslrant, sicul ipsc prxcipil, accipiainus ;

inanii icucalur. Ei eo iiaquo quod crealura esl, iudesinenlcr buna operando illi iniuistrcmus ;
ut,

deorsum irc b.ibet. Virloie naiuqiie propria in iibi ipsc esi, ct nos essc possiinus, ipso prmianie,
pnscep* posse se irc consideral, sed ad Crealorem qtii ciiin 1'ahc el Spiritu snnclo iu Trininate per*
siiiiiii iiuoris 11. .iiiii se reiinel, ne cadat, quousquo lccta vivit ct rcgnni Dcus, pcr orania sxcuMsa-tulu-
ad imuiulabilit.iteiii irause.it ; ct cu vcrc immorla- runi. Aincn.
 ,

K» EXPOSITK) 1N EPISTOLVM I 15. JO.VNNIS. i:,i

SANCTI MARTINI
LEGIONENSIS PRESBYTERI

EXPOSITIO EPlSTOLiE I B. JOANNIS.

Joamics aposlohis ci evangclista , Zoheila-i lilins , A coiiscendat et quasi flaiu quiescentis deorsum, ad
,

s Doiuiuo virgo esi eleclus, alque inler cajleros superiora pulvis ebulliat. Quievit aulem apud Epbe-
iu;igis dilcclus. Qui ctiam snper pcctus magistri re- sinii \i Kalendas Januarii.
,

.innlnus, Evangolii ilueuia de ipso sacro Doininici Ilic ergo beaiissimus evangelista et apostolus
iiccimis foiitc polavil, cl f|uasi unus dc paradisi Joannes scripserat Evangeliiiin , ut snpra dicliim
liiuiiiiiuus vcrbi Dci gratiam in ioio lcrrarum orbc esl , adversns dogmata liajreticorum , qui de Verbi
lilT.iJit ; quique in lociini Clirisli, Cbrislo jubente, aeternitate niale sentiebant, el male prxdicabant.
>:ceessil , duin nialieni inagislri suscipiens disci- Scripsit etiam Epislolam adversus eorumdem et
)idns, cliam pro Clni->lo altcr quodauunodo dere- aliorum bxrelicoruin slultitiam, iu qua de lidci et

icius cst lilius. Ilie dumEvangeliuni Cbristi in Asia tliariiatis perfectione agit, ut intelliganius , quid
Hmdicaret, a Duniiliaiio Cxsare in Patbmos insula diligere quidve crederc dcbeamus. Multi enimpravis
neiallo relegatiir , ubi etiain positus Apocalypsim doginalibus inducti de sinceritatc lidei el cbariiatis

iropria manu scripsit. [Ilic Doiiiilianus Vespasiani iioii bene inlelligebant. Dicebanl enim opera esse
iiit filius, et frater Tiii, illius >i lelicel qui Jeroso- charitalis crebro convivari, luxuriari , consciitire
yinaai subvei t.t (lo)]. Inieifecio auiem a senalu vitiis alienis , conlradiceiilcs coimnuncarc passo-
lomano C.csarc Domiii.iiio , sanctus Joannss ex- " nibus Cln isti , et exlcris, quae iuiplenlur per eliari-
ilio resolutus, iu Eplicsiun rediil, ibique ob liasre- lalem Dci ei proximi. < Ilueiesis, ulait llispaniarum
icoriim refutandas versulias , rogaiu» a!> Asia: cpi- doctor Isidorus (17), Graeee ab electione vecaliir,
copis Ev.uigeliuiii novissimus edidit. Cujus quidein eo scilicet quod unusquisque id sibi eligat quod
iiter alias virlutes magniiudo signoruui lucc luil : inelius illi csse vidctur, ut pliilosopbi Peripaut ci,
lutavii in aiiruiii silveslres virgas, litioreaijuc iu Academici, ci Epicurei, ct Sloici, vel sicut abi, qni,

;cininas saxa. Ilem geiiimariiiii (Vagnieula in pro- perversum dogina cogiianies, arbmio suo d<: Ec-
iriam relormavit naluraiii. Viduain quoque ad pre- clesia reeesserunt. Inde ergo bxresis dicta Gixca
em populi suscitavit, ac redivivum juvenis joipus vocc ex inlerpretatioiie elnctionis : quia [/. qua]
evocaia anima reparavil, Dibens letliiferum baus- quisque aibitrio suo ad iiisliiuenda , sive ad susci-
uin, non soluin evasit pericuium , sed et eodein pienda quailibet, ipse sibi eligit. Nobis vero nibil
rostraios poculo in vike reparavil slaluin. Ilic tx noslro arbilrio iuduccre aliquid licet, scd neqiic
uiein anno nonagesiino (10) nono a:laiis suae sub eligere quod alii]iiis ex arbitrio suo induxerit. Apo-
frajano principe longo jam vclustaiis seuio fcssus, siolos Dei babemus auctores, qui nec ipsi quid-
iuii dicm traiismigraliofiis sua; inimiiiere siLi sen- r tjuain ex suo arbiliio, quod iiidiiceicnt, elegeruut;

iret, jussissc fertur ellodiri sibi sepiilcrum , atque sed acceplaui a Clirislo disciplinaiu udeliicr naiiu-
«de Valedicens fratribus, facla oraiione , vivens nibus assignaveiunl, i est tradideruul. »

uuiulum imravit, deinde iu eo lanquani in lectulu liigiiuin cst ergo, cbarissimi , ut ct nos ex arbi-

equicvil. Unde accidil, ui quidam euiii vivere asse- trio nostro nilul eligamus vcl superiiiducanius; scd
ant , uec morliiuiii in sepulcro, sed doriuieuteni tjiia- a CbrislO el ab aposlolis cjus accepiinus, lide-

aeere coiiiendant , niaxime pro eo quod illic terra liler leiieauius. Bealus ilaque Joannes in principiu
eiisim ab imo scaluiiens , ad siiperlicieni sepuleri liujus epislouc ad couiiueudatioueui serinouis, di-

(15)Piaeter (juac ansulis iucludimus, faeitra ile

I.Joanne traiiscnbil auctor ex lili Isidori ue onu
i oiiiiu Palrum c.ip. 72. Qiioiiiain vero plura liic
,

dducanlur non salis probata: lidei hreviter nota- ;

uiiiis Doiiiitiaiium a Slcpliano

interfecliiiii fuiase
rocuratore Doinuilla: co inodo i|iii'in uarrai Uaru-
ius ad aiimiiu Clnisli 98, iiuin. ix, qui cliam iiiiiu.
ix rejicil ui apocryplia iuiracnla qua: evaiigelisla
ntrasse referlur, si exceperis levocat.oueui niortui
omiiiis ad viiaiu. Portenta quue (uniigisse iiieuio-
aniur iu Iransiiiigraiioue bealissimi apostoli siini-
terexplodit a.laiiiiiiin 101, miiii. II et sequciilib.,
wis pia-cipue lcs>iiuonio Augtistiu.', liati. 114 in (17) Lib. vin IClumolog. , c. 5
HZ 5. MARTINI LEGIONENSIS SS6

viiiiuieui el humanilateinChristi designal, in qua A socieiaiem iransealis ad Dei societalem, ul snnus

charilalem Dei ad lioinines, elsuam ad illos quibns hxredet Uei, cohxredet aulem Chritli (Rom. vnt).

icrilit insinuat, diccns: Quod [uu ab imlio, quod Qiiicunque vult Deo sociari, prius debet sociciati

auditimut, quod tidimui oculit nottris, quod per- Ecclesix adunari. Nec (18) miuus habenl qui per

speximut, et manut notlra; tonlreclaverunt de Verbo apostolos, quain qui per ipsum Chrislum credide-

rilar; et t ta manifettaia ttt, et

] vidimut <t tettificu- runl. Dude dicilnr: Beati qui non viderunt el eredi-

rnur, el annuntiamut vobit vilam xlernam, ajue erat derunl (Joan. xx). El ileruui: Non vro hit rogu lui-

a; uU 1'atrem el apparuil nobit (I Joan. i). Quasi ili- lum, ted pro eit, qui credituritunt per veibumeorum
ccret: Quod fuil iu vero esse Dcitatis, quod a-idivi- in me (Joan. xvn). Iteruin sulijungens ail: II ac
iiiiis pcr legcm el propl.ctas, quod vidimus, liominem teribimut vvbit ul gaudealis, et gauilium vetlrum til

scilicel visiiiilitcr et sensibililcr vcnieniem, quod plenum. Quasi diccrcl: lla-c icribimut vobii, id est,

pers|if\!inus diviniiatem advertenics in homiiicm, non transiioric nunliainus, sed meinorix commeu-
el inanus conlreclavcrunt dc Verbo viue , non for- damus, ul mulios ad eaindem socielalein noLiscum
(uiio cniiii ntienles ei, qui in carne visus csi, scd ducainus, et gaudiuni noslruin sit plenum in boc
cuni inulta conirectaiione perscrutantes Scriptnras sxcino, videliccl in unilatc Ecclcsix, et in fiiluro in

peihibenles lestiuioniiin) dc ipso Verbo. D angelorum societale. Sequilur: tiax eit annuwiaiio
Quod vidil aiiqnis, nunliare polesl aliis; quod quam audicimut ab eo, el animiitiainut vobit : quo-
perfecte conspicit; aliquamlo non potest explicara niam Deut lux etl, el lenebra: in eo non lunl utlce.

vftbis. Dica:ur ergo aperiius: Qnoii fuit ab inilio, Ac si dicerel : Applicuiinus nos ad lucein, el lux nos
Kilins Dei scilicel in prinripio; scd euntdem in carnc irradiavit ; tcncbrx eranius, sed modo per luceui
viderunt ct audiertint discipuli, quia in priucjpio lux siiinus cl alios illuiiiinatuus, duiii pecc.ila dimiiii

crat Verbum, ci Verbum erat apud Deum, et Ikns et lenebras expelli nuuiiamus. Deut lux eti. Qui
cral Verbuin (Joan. i). Quud uudivimut, auribus vi- cigo vuli habcre socieiatcm cuiii luce, pellal tcuc-
delicel tnenisel corporis; quod vidimut oculis no- braspeccaloruni, quia lenebrx cum lucc soeieiaicni
ilrii, hominem scibcel cuin hominibus conversan- babere non possunl. Deut, ittquil, lux etl, tencbra*
tem. Nam ct gloriam speciei ejus vidimus, oiiuti scilicel pecealotum cxpellil; et lenebra: in eo non
glcriam Un genui a Patre (ibid.). Quoil pertptximus, suni ulla?, id est pcrsisicules in peecatis, el al:os

vilam scilicel et nioies, el eiiam spirilualibus oculis obscuraules, non computaniur in membris ejus.

divinaui virlulem ejus in moule cognoviutus (Uatth. Foiic dicii aliquis: Quare Verbum caro facluin esl?

xvii). El manut noslra) conlreclaierunt de Verbo „ Quid novi allulil Clnisliis niiinilo? Cur venil pali ?
titar, magua videlicel ei familiuritaie conjuticti, ve- Non frustra fuit. Vide quod vuluildocere: vid> licei
raui carnem babcre patpando probavimns, ct auie quia Deus luxesl. Ilac scnienlia divinx purilalis ex-

el posl resurreciioneni ejos, quibus dicitur: Pulpate celleuliam monslrut quam imilari jtibemtir. lintc

tl tidete, quia tpirilut carntm et oita non habet, Manicliaei confutantur qui Dei italuram a principe
sicul me tidelii habere (Luc. xxtv). ilunus, inquit, tcnebrarum bcllo dicuntcsse victamet viiialam (19).
nosirx traclacerunl de Veibo ti«r, id esl vivificaule. i Manichxi quod.im Persa exstilerunl, qui voca-
a

ti vita manifeitata eti, panis scilicel angelormn lus esi Manel [[ Manes]. llic duas naturas ei sub-

.isstunptionc carnis bominibus innoluit, miraculis stanlias inlroduxil, id est, boiiam Cl tiulaui; el
clarnit, sitrrexit, cl alios secutn rcsurgerc fecit. Et animas ex Deo, quasi ex aliquo foiue mauarc asse-
vidimut, el tctlificamur, et aimunliamui vobis vilam ruii. II i Teslaiiiciilmn Velus rcspuuui, Notutit ei
aternam: per hacc scilicet supradicla vita manife- paric rccipiunt. >

stala csl, esse cum fidelibus, gua: erat apud Palrem llaclenus commcudaiio Epislolx. Ilic oslendil
in eeierna divinilale, et apparuit nobis 111 tempore in evaugelisla qualiler charilas sil habenda. Si ttgo,
huioauitale. Quasi diccret : vulimus manifesiam iuquil, dixerimm quia tocietalem habtinut cum il.o.

v ii.im, id est Chrisluin, quarn iufideles uon vide- D et in tenebrii ambulamiii, memimur, el vtritaiem iiuh
runi, et lesies suinus. Vidimus dico, ct incrednlis facimus. Quusi diceret: cuin Ycrbuin caro faeluiii

aniiuntianics, manyrcs fai li suiuus. Sequilur : Quod est, ul hoc uniiunliarel inuiido, si dixtrimui quia
ridimut tl audivimui, annunliainut vubis, ul tl rot socieialem habemus cum illo, pcr fidcm el cliariU-
locietatem habeatis nobiscum, cl socielai vetira sil !• iii i]ii.c Deo sociaul el in lencbris, id esl, in pec-
cjtm Palre el Filio tjus Jesu Lhristo. Ac si aperiins catis ignoranlix vcl ncquilix ambulamus, peccatuui
diceretur: Quod tidimui, id esl Chrisluin in camc: pcccato addcnlcs, menlimur in uobis, et rerilatein
«< audtrimui, vcrba videliccl cv orccjus; unnniilia- uun facimus, dum ad iilem mendacium exemplo
mut vobit, el dcbclis crederc illts, qui audieruut ct nosiro alios inducimus. I n.lr bealus 1'uulus: Qrnr
videruitl; ul et vos qui non vidislis, suciclatem ha- eonrtntio Chiisli nd ReUal? Aitl qua: soctetas lucii
beaiit nobiscum, benc credcudo, bene vivendo, pa- nd lcitebrat? ,Si aulcm in luce ambitlamui, licul iptt
lientcr ou-.nia fereudo tt socitlat nostra
; citm m inluce esl, socictntnm habemitt ad inricem,et tanguit
Part ti Fiho tjm Jttu (hriiio, id est, pcr noslram Jeiu titii ejus cmiindat noi at> Oihiii peccalo (II

(18) Glossa viiiosc : llac. (!'.') Isiil. lib. Mit 1'lijm.. r. 5.

 »:;7 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM 1 B. JOA.NNIS. 2.-«

Cor. vi). Deus iu luee csse dicilor, quia siiniiua A peccetis. Quasi diccrcl : Si ex liiimana fragiliiaie
honitas iihi proliccre valeal 11011 invcnit. In lucc 11011 poteslis oinnia vitia cavcrc, date operam, nl
I101110 habitai quia virniiiini operihus ad meliura gallein mnjor.i et aperiiora cavcalis, ut non appre-
proOcil. hcndatvus leniaiio nisi hitmana (1 Cor. \),Vt non
Dicalur orgo apertius : Si in luce ambulamut, iil yccceti*, inquii, id cst, nc malam seciirilaiem as-
cst, si cailctn causa ducimur, qna Cliristus itictus sumaiis, audicnles nos a Dco mundari, sed ulilein

CSl 1 ii x ; tieut ei ipte in luce est, id csl, cxemplo il- limorcm liabeatis. Ac si pntcnler dicat : Filioli
li-.is alins illuininanles , tocielntem liabemut per mci, quibus debeo providere, cl vos mihi oliedirc,
charilulcm ad inviccm, cl lioc merilo : quia sanyuii htve tcribo tofci*. sciliccl ut mcmoriter teneaiis, et
Jetu filii ejnt emundal not ab omui peccalo : Sacra- tion peccetit, diiendo, Non pcccavimus. Iicriiui snb-
niciinini videlicct Dominicae passionis omnia peccata jiiugit, dicens : Sed et ti qttis peccaverit, advocalum
originali» el actualia laxal. Si ambulamus in ln- habemut apud Palrcm Jetum Chrislum juttum ; et
reni, ita sumiis niiindi ; sed lamen non debemiis ipse est propiliatio pro peccalit noslris, twn pro no
nos putarc, quandiu vivimus, oinnino a peccaiis slris aulem lantum, ted etiam pro totiut mundi. Ac
posse mundari. Illi ctiam non linbcrit cbaritaiem, si dicerel : Si quis ctiam post admonitionem mearn
qui de suis merilis superbientes, dicunt se esse ceciderit, non despcret. Non esl advocatus Dei Fi-
niundos. Sequilur : Si dixerimus quia peccalum non lius, nisi se pure vocanlibus. Displiccanl crgo libi

habemut, ipsi nos seducimus, et veritas in nobit nou peccata tua, clama, et ipse audii, atque liberat.
ett. Non ait, non babuimus peccaium, ne forte de Joannes vir justus contemperans se infiimis, non
praclerila vita dictum videretur. Dicaiur crgo aper- dixil, advocatum habet, sed, habemut, se videlicet

lius : si elati de aliqua noslra juslitia, dixerimus ponens mi mcdio vel numero pcccaiorum, ut lia-
qnia peccaium non hubemus, ipsi nos ad majora pec- beal Christum aiivocatum. Justus advocatiis injuslas
cala te-iucimus, el veiiias, id csl Deus, in nobis non cansas non suscipit. Qui tamen nos justos deremlet
ett, quia ab elalis sc subirabit. Ilerum subjungil in judicio, si nou accusamus injustos inlioc saeculo.
diccns : Si confileamur peccala nostra, ftdelis et Ipseett, inquit, propilialio prv peccalit nottrit, nos
jtttlus est Dctts, ul remittat nobis peccata nostra, el scilicel propitians Dco Patri pra:dicalione, el in-
tmundet not nb omni iniquilale. Quia in bac vita tercessione, non pro nosiris tanium, qui modo in
sine peccalii csse non possumus, prima salulis spes carne vivimus, ted etiam pro totiut mundi, id esl
est coufessio plus cx liiimilitale, quam e.v ncccssi- pro oinni ecclesia. Nemo ergo dicat, Eccc hic
tate; deinde dilectio quia diligimiis eum cui liiimi- q Christus, aut illic esl Clirislus (Marc. xm). Quarc?
Iianiur, et eharita» operit multitudinem peccaiorum Quia ubique esi Cbrislus, et ubique propiiiaiur.
(I Petr. iv). Superbia exstinguit cbarilalem, cba- £l i/i hoc scimus quoniam cognovimus eum, »i iunn-
ritas vero exslinguil pcccalum. Ergo roboret buini- data ejus observemus.' Scire" vcl cognoscere, nou
liias cbariiatem, humililas liomiuem ducal ad con- semper pro nolilia dicitur, sed pro experimcnio,
fcssioncm. Ac si aperlius diccrclur : Si confileamur cl iinione alierius rci. Cognoscimus Dcum, quando
peccala noslra, fidelis el justus esl beus, qui proiui- unimnr ei;quia qui sic noscit, mandata serval.
sit graliam liumilibus. Fidelis esl exsequendo, et Quasi diccret : /11 hoc scimus, id csi, iiotitiam ba-
justus, quia verse coufessioni justc. dimittit : ut in bemus, quia iiovimus iiniiin Deum adbxrenles ei,
bac vila rcmiuat nobis peccata nostra, sine quibns si mandaia ejut, iti est charilatem observauius, sic-

non vivitur; ct posl solutionem emundel nos ab ut alibi ait : Jloc est prmceplum meum, ut diligatit

omni iniquiiatc ut nec pcccare velimus, nec possi- tnvicem sicut dilexi vos (Joon. xv). Debcmus ergo
iiiiis, in xterna scilicel vila. Scquitur : Si dixeri- fragilitatein nostram altendere, debemus in pecca-
mus quoniam non peccavimus, mendacem facimus lis advocaiuin quscrcre ; quod ul iinpetrcmus, de
eum, et verbum ejus non est in nobis. Solus Deus est custodiendis mandatis laboreinus, per qua; ad co-
verax; bomo vero ex Deo verax, ex se autem men- D gniiionem cjus vcnilur. Sequilnr : Qui dicit te
dax. Impossibile est quemlibet sauctuin aliquamlo notse fieum, cl mandala ejut non cuttodit, ntendax
non cadere in minuiis peccatis, nec lameu justus ett, el in eo vcritat non esl. Non esl magntim iinuni

esse desinit, quia citius, opitulantc Deo, resurgit. Deum nosse, cum et dxmones credant, et conlre-
Dicalur ergo aperlius : Si coufitcmur peccala 110- miscant (Jac. 11). lioc esl ergo Deum nosse, quoil
sira, muiidamur a peccatis ; sed 51 dixerimus quo- amare. Ac si diceret : Qui dicil se notte Deum, id
niam non peceavimut, id esl si nos ipsos volumus est, qui mandata ejus serval, ille scit Deum. Naui
excusare, quasi non egeamus absolvi , mendacem qui nou scrvat mandata, nescit illum, ei in eo ve-
facimut eum qui dicit, nec infans unius diei est riiat non est, Cliristus scilicet qui dicit : Ego tum
sine peccato (Job xiv); et verbum ejut non est in via, veriias, et vila (Joan. xiv). Qtii autem tervat
nobit : Cbristus videlicel per quem remissio dalur, verbum ejut, vere in hoc charitat Dei perfecta eti,
non nianet in superbis. Vel verbum quod dixil : id est, ille scit cum. In hoc teimut quoniam in ipto
Quamo major et, lanlo humiita te in omnibus (Ec- tumuii, iil esl, si mandata cjus servamus, iu ipso
c'.i. 111). vivtinus vera vila, cl 11011 morimur. Sequilur : Q*i
Scquitur : Filioli mei, Itatc scribo vobit, ul non dicil te in itlu wunere, debel, sicut ille ambulnvf, et
«.r» S. HARTIM LEGIONENSIS MO
r dical : Verc obser- ,\ Umie Psalmisia Deo loquiiur dirers :
Pax mulli
ipse i/iii

diligeniibus legem tuam el von esl iliis scandnlum

vnnda sunl inandaia Dei, qnia post baplisuium ili- ,

maiierc 01 qtu dicit, U in ivsn {l'snl. cxvm). Ac si Prophcta Doniino nperlius I >-
cimns nos in ipso ,

mnnere, ileliol sicnl itle ambitlnri!, qui pro iliifUiiis quereitir ilicens : Pux multn csl in ivietiie dilig.-nlium

jiislilia-, el harilalis, et pa- legeui iiinm, rtsi non omniiuoilo : vcl ninlin pax
or.ivit, ct ipsc in via <

crii in faiuro ubi iere perfecta erit charitas dili-

lientiz pro moilulo suo ambutare de vinute iu vir-

Qui ruli post me remre, nt>- gcnlihits te. Chariias eniin pellil omnes perlnrba-
Uilem. Onde diciiur :

crucem suam, >i tequa- lioncs. I.t non esl illis scnndalum, i.l esl non oRen-
negel semetipsuin, et tvllnl

tur me{Maiih. xvi). Iienim snbjuiigcns a 1: dilur (20) diligciilibus legem Dei in poir:i scandali,

Cliarissimi, non mandntum novitm tcribo vobis, II 1 Jll

:

.l:is Cl ll.lTrticiS. Illi qili (I liglllll QOII sramla-

ted maiidnluiH vctus quod ItubiiUlis nb initio. Eadein lizanlur, qira non suni pusilli, ilc quilms Domiouj

cliarilas mnnrfainm vetus esl, qilia ali inilio com- dicil : Qiiicunque scandaliinveril uinimdepiitillitifis,

mcndalacst eadeni mamfatum iioi-nm

el esi, qttia qui in mc credunl (Slnillt. xvin),elc Pusillorum csl

lenebrts ejectis, desidcrinm novx Itnis infundii. scanjlalizari, non pei fcclorum. Vel non esl illis

Ac si nperlius dicercl : Nvn mattdattini novtim scribo Scandalmn ipsa lex; quia qni diligil legem, si quid

vobis, ted maiidntuni vetus, iil esi nsitatum a jusio D in ea n,.n inielligil, lionorai, ei quod ahsunle so-
Abel el a sanctis Pairibus, nnn quod ail soluni ve- nare viilonir, jndicat esse in.igimm, ct sc nescire.

lerein bominem pcriineai, scd eiiam ail novuin

qttod ct ideo illi lex non cst scandaluin. Vel iuilluni unde-

habuittit ab initio fidei veslrir. Mandnt ttin telus est cunque csl cis [(. ei] scainlaliiin, quia htles ojns ex

rerbum quod aitdistis. Ac si apcniiis diccrel ver- : ipsa logc pendcl ul [(. non] cx nioril.its lioniiiumi;

bum islttd, quod andisiis a mo ci :il> aliis prxdira- nc aliquibus cadciitibtts ,

qtii inagni liabcbaniur,

loribus, est illud velns mundatum ; el ideo lefiis, ipsc scandalo pcreal. Legem v.-io sccutnriis (21)

quia au inilio fnlei veslrx ilhid audislis. Scquitur : diligil, oi osl ei pax ci nnllinn scaiidalum; in qua
Iterum mandntum hovttm scribo vobit, qnoil vcnim lege etiamsi mulli peccan', ipsa lamen non pcccai,

etl in ipto, et in «oM», qnin teneVrce jam iransierunl, nec pcccnre novit.
et iumen verum Quasi dicerel Hoc mainla-
jant lucet. : ilulin crgo pax e-l diligenlibus legciit Dei, id csl

tiiin debetis lencro quia uon tanlum semel Drxdiro

;
cbaritalem, ei non csi i lis scaiidaluni. Ac si apertius

el coinmendo, sed quia mulliini vobis illud titilc bcalissinms evangelisla Jounncs iliicret : Qui diligit

v.deo, iterum iterumque illnd quasi novuni roplico. (rutrem siiunt postquam vidtlicet pcr baptismuui ad

Quod verum ett, inqoit, el in ipso el in vubis, i.l esl _ Deum accossil, in lumine bonortim oj«ei uiii manet,

secundtim quod prontisi pcr observationem man- quia liinc ei hona opora, et lux fidci prosunl. Sc-

dalorum Dei ad ipsius cogniiioncin el dilcclionem quilar : Qiti autem odil (rnlrem suutn, in tenebrit est.

pcrvcniri, et in ipso Cbrislo impleiiim qnia oliedivil et in teiiebris ambnlii , el nescit quo vadal, quoiiiam
Patri usque ad niorlom, et ideo esl glorificalus tenebr/v obcwcnvciiinl ccnlos ejus Qttasi diccrel :

(Pltitip. u). Verum est lioc inainlaluni ct in vobis, Qni diligil Irairein, cst in liimine scenlix et opcra-

qtiorum qiiidam jain per boc ctiin Deo glorianlur. lionis; s.-tl qui odit esi m lenebrit ignoraulix, ol per

El verc esl novum, quia tenebrir jam transierunt, tt ipsam igiioranliani ambulat de vilio in viiium;el
itimen lertim jam iucet. Tencbra; ad votorem liomi- nescit, id esl tion pixvidct quo eai, vcl ad qiiam

«em, lux vero ad novum porlinei. Tcneftrir, iil c»t pcenam rapiendus sit. Quo eai ignorat, viam scili.ct

eorpus passibile.el miserix carnis in Clnisto trans- qua converlaliir ad iiielins;et boc non ideo qnin
ierunt, el verutn lunien iinmorlaliialis jam luccl, ox via aperla sil, scd qnia lenebrn: obcxcaverunl ocu-
oj quo illuminal ciiam alios, qtii iiiertinl velUS
in los ejns; qaia a luinilie Cbrisli recedeus, percatis,
boino ei lenebrx, nunc auicm lui sunt m Domino et carnali volupialc iia pra-pcdiiur, ut ctiamsi Ik>-

(Kphcs. v). Iieroiii subjungens ait : Qui dicit u iu ntini videat, uon lameii exsequiiur. Iierum dicit :

luce essc, ct fralrem .mimiji odit, in lcnebtis est usque D St ribo vobis, patret, quia cosjmeislit euni, qui ab ini-

adltuc. liic delcriniiial quod luandalum accipial, .d lio esl. Quasi diuerel: lloc eliam modo polesl lia-

c-sl cli.iiilalcui ; el qualiler cliarilas ipsa babcu !a beri chariias, si Dcoiu diligiiis, ct inuniluni cmn
sil, sriliccl dileclio pi.ixiiui. Quasi dicotol : Qm di- omnibus, qux sunt cjus, despicitis; ci boc scribo
cii se in luce cssc Cbristianx lidei, vcl bonae ope- voliis, nt rem uiileni.

raiionis, ei fralrtm sittini. quem Deusprxcipil dihgi, Ac si apertius dicat : Scribo vobit, patrcs, noi.

oidi, in lenebris csl, usque adhuc, in pcccalis vide- xtate, scd sapieulia, qiiori.iin esl anliqua nienii-

lioet in quibtis nalus oral; veldcpulatUS csl lcncbris nisse, el niinoribiis p.uidcrc; quia cognovislis eum
inTcrni. Ilerum dirii : Qui diltgtl (ratrcm suttm, in qtti ab initio esl, CliHsluin videliccl ciiin Patre, ot
lumme manel, et scundalum non esl in co. Qui dili- Spirilu sancto, scnipcr fnissc scilis, et boc alihj

git fratrem lolcrat o.i.nia propicr unit.iieiii cli.irita- nunti.iiis. Vcl, palres sunl vencrandi m-iics, iiuibns

lis : ciiam si frairi adlnbei roireciioncm, nou ira- j.im dcbci anior miindi frigcscere. Quasi dircret i

scittir, non ignominiosa infert. Omnilnis srribo : qiiihiisdam vcro ul palribiis; qilt"

(20) Al. ms. vitiosc osUnditur. (21) Glo sa •

nviiuis.
 : .,

S6i EXPOSITIO IN KPISTOl.AM I B. JOANMS. 2f,2

btisdain n I (iliis; aliis auicin iil juvenilnis. Sequi- \ (Jiiiii senioris ;das csi, quam Gr.ni nptotinvi »o-
lnr : Scribo vobis, /iHoli, qnoniam remittuniur vobis canl; nain senex apud Crnecos prcsbyter, sed £'^ W v
y
pcccaia propler nomen ejus. Iileo ergo palrcs, qoia dicilur; qux a?ias a quinqtiagesimo anno iiicipiens,
cognovistis anliqua; iileo filii, quia remiliiinlur scptuagesimo lerininalur. Seiia oetas s •ncctus, quae

vobis pcccaia ; ideo juvcnes, quia fones esiis, et nullo annoriim lempore finitui, sed post illasqnio-
vicisiis. Oinnes vocai filios quos ipsc in fide pra?- quc oetates, qiinnium viix est, seneetnti deputatur.
cessil. Filioli parvuli sunt, non mtaie sed scientia. Senium auleiii pars esl uliiina seneciutis dicla,
Ac si aperte ilical : Scribo vobis, /i/io/i, obedienlcs, quod sit terminus seitae aelaiis. In bis igitur sei

scilicet Palri, vel nuper geniii ;

quoniam remittuntur spaiiis pbilosopbi vitain desciipserunt liumanam in
vobis peccuta. Proponit causam,qua possil eos abs- quibtis mulalur, et currit, cl ad inorlis terniinum
traliere ab ainorc mimdi quia baptizatis in no- pervenil. »
;

mine Clirisii, ejusque nomen invocamibus dimit- Ad ea ileriim necesse esl, ut redeamiis, qtiye su-
tunlur pcccala ; crgo magis Clirislo adlixrcndum peritis omisinius. Ait etiam sanclus Joanncs evan-
est quam inuudo. llcruin dicit : Scribo vobis, ado- gelista -.Charissimi, nolile diligere mundum, nequeea,
lescentes, quoniam vicislis malignum. Adolesceniiae mundo. Quasi diceret Utimini mundo
qncc sunt in :

tempus, proplcr inccntiva carnis, est liibricum ,

B-ad necessitatem, sed non diligalis ad superriniiateni
scd, propter robur ajiatis, esl bahile et certamini *' rarnis curam ne [ecehtit in desideriis (Rom. xw).
aptum. Hi juvenes quos latidat, lenlamenla volupia- Quasi dicerel : Vobis omniblis boc scribo : Noliie
luni verbi Dei ainore viccruul, et perscrutiones con- diligcre mundum abnndaniiam niundi, vel
, id est

lcnipseriiut. Sequilur: Scribovobis,in[antes,qttoniam pulcbriliidinein cjus; neque ca, qua? in miindo stint,

eognovistis Palrem. Iloc iu loco tni.inlcs tlit i t liuniiles til auriiin, argenlum, el omnem fluxum ilivitiarum.

spirilu, qni quo magis bumiliaiitur sub potenti Sequitur : Si qnis diligil mnndum, non esl cltarilas

nianu Dei, eo sublimius noruut arcana u'terniiatis. Patris in eo. Ac si dicalur : Quia cor duos sibi

Dnde dicilur : Revelasli ea parvulis (MaiiH. x:). atlversarios nou capit amores, radicati in cbari-
Scribo vobis, patres, quia cognovislis eum qui ab late, super hanc radi.em nihil aedificelis, nisi qutul

initio est. Cnmmendat et repetit. Quasi diccret : convenil ebarilati, quin non potcslis duoluis do-
Meinentote vos essepatres; quia si obliviscimini iiiiuis servire (Matlh. vi). Sicul dileclio Dei est
cum ,
qui ab inilio est, perdidislis paiernitaiem. fons omnium virltitum, iia dilectio mundi omniuni
Sequilur: Scribo vobis, juvenes,quoniam fories esiis viiiorum. Unde seqiiiiur Omue quod est in muiido :

el verbum Dci miinet in vobis, et ricis/is mniignum. concupiscenlia carnis est, et concupiicentia ocnlo-
Quasi dicerel .'
Scribo vobis juvenes, qui viitnic rum, cl superbia vitm : quiv non est ex Palre, ietl ex
animi, et amore verbi Dei incentiva camis vicistis, mundo esl. F.t mundns irunsibit, el concupisceniia
et diabolo lenlanli virililer restilislis. Trahebantur ejus. Qune concupiscentia , et supcrbia non esl cx
lunc teniporis ex consueiudine ad lupanar, sed isii Paire. Pugna etiain vitiornm uon est ex Deo P.itra

viriliter resistendo vincubani. Ae si paleuter di- et condilorc, scd cx nuiiidi amore fiueni Deo pra'fe-
ceret : Consiilcrate etiam quia juvcnes csiis; pn- rimii^. Fecil Deus boniiues rcctos, ipsi atilein se
guate, ut vincatis; vincite, ut coronemiui; humiles iuisi iienint infinilis quicsiionibiis {Eccle. vn). Dens
estote, ne in ptigna cadatis ; ct quia jam vicisiis inlenlator malorum est, sed unusquisaue lenlaiur n
malignuin, turpe essel vinci ab ilio, qucm jam propria concupiscentia (Jac. i ). Oiiiues dilectores
vicistis. mundi mbil babcnl , nisi bajc tria quibtis oiunia
Qnia ergo de hominum aetaiibus , bealissimo vilioiuni genera comprchendunlur.
Juanne evangelista pr.edicanle , leclio nobis sese Concupiscemia camis est desideriuin omuium
oblulit; dignuin est, cbarissimi, ut de eaiumdem qu;e ad voluplales et delicias coiporis perlineut, ut
setatum diflerenliis, sancto Isidoro llispaniarum cibus, potus concubitus, ct liujiismodi ; concupi-
doctore disserenle, lalius aliqua audiamus (22). d sceniia oculorum est oninis euiiosiias, qua; fit in
t Gradus, inquit, aelatis bomiuis sex sunt : inianlia disculiendis magieis artibus, in conteuiplandis spe-
videlicet, pueritia, adolesccniia, jtiventus, gravi- ctac.ulis lurpibus, iu supervacuis acquirendis rebus
las, aique senecius. Prima aetas infanlia cst, 1)1133 temporalibus, in dignoscendis,in carpcndisque vitiis

porrigitur in seplem annis. Secunda a?tas puerilia, proximorum ; supeibia vila? est cum quis se jaitat
id csi pura el necduni ad generandum apia, ten- in bonoribus, cl magnas familias expetit. Per haec
dens usque ad quartuin der.iinum aniiuin. Tertia tria visus cst Adaui , quia cibum vctitum concupivii,
aetas adolescentia, ad gigncndum adulia, qu;c por- et esse voluit sciens bonum et malum, id esl sicul
rigitur usque ad viginti octo annos. Quarta juven- Deus esse voluit (Cen. 111). llaec tria vicit Cbrislus
tus, firmissima xtatum omnium, liniens in quin- qui non caplus aniore corporalis panis, non descen-
quagesimum aiinum. Quinta aetas seniorum, id csl dit de pinna, nec lolli voluit super mundi regna
gravitas, qua? est declinalio a juventute in sene- (Mallk. iv). Dicatur itaque apertius Omnequod in
:

ciutcm, nondum seneclus, sed jani non juventus, mundo est, concupiscentiu carnis esi, cumper lactum

(22) Lib. vi, Etymolog., c. 2.

 : .:

S. MARTLNl LEGJONENSIS K\
J83
concupt- A simplicesiiiiclligunl, Aii.ichrislum ideo diclum.qiiod
vidclicet vcl guslum c»ro deleciaii.r ; ei

,„„„„ oculorum qtiando vistis deleeialiir, ul in pul- anie Chrisliiin vciilurus sil, iil csi posl cum veniat

auro, el ulibus, et tupubia nilit, Clirislus, sed quia AnlichrislusGr:ece dicilnr.quod

cliris vcslibtis, et

ambilio sxculi quo? non eti ex Palre, esl Laline conirariui Clniilo : «v:. enim Grfree,
omnis s.ilircl ,

non e-t videliccl ex Den creanic, el pnlernc nobis in Lalinu.n conlra significat. Chrisluui cnim se esse

provi.lenie ted ex mundo est, id esl ex eo quod nos

,
mcniieiur, diim vencrii, el contra cum dimicabii,

applicanius ad mundimi. A.lhxreamus crgo Deo Pa- et adversabitur sacrainentis ejus, ul veritaiis illiu»

Iri ... l.nc niundo ,

quia mundut iraniibil iu novam Evangeiiitni solval. Nam et templuin Jerosolymis

sciliccl lormam, et cottcupisceitlia ejut, cum in illa reparare, cl oiiiues veieris lcgis eu.rcniuni.is restau-

die pcrierinl omnes cogilalioncs nialorum (

Psal. rare iciitabil ; nam el ille Anliclirisliis esl qui ne-

tolunlnlem Dei, nianel in pal Clirisluni essc Deuin, qui onlrar.us Clirislo esl,
CiLv). Qui auiem \acil
<

aternum, quia diini viverei, xierna qoatsirit. oinncs etiam qui exeuul de Ecclesia et ab uniute

Filioli, novistima hora etl. Quasi dicerei : Prnpe fi.lei prsecidunlur , cl ipsi Anlicliristi suiil.

Ileriim oealus Joanncs siibjungil diccn* Si fuit-

esl uiiiiiscujm-qne fmis, cl ideo couvcnii vos inslaie
:

quia Anti- tent ex nobit, permansittenl utiqne nobiicttm ted,

operibiis bonis : Et ncut audittis, inqiiil, :

thritlut venit, nunc Amiclirisli nntlti facli tunt ; B vl manifetli tint, quoniam non tunt ex nobit, idco

liora ett. In undccima exierunl a nobit. Sic sunt ficii Cliristiaiii in Ecclc-
unde teimui quia novittima
Vcnil Salvator in carne, ct scculura sia qnomodo liumorcs mali in corpore et sicul,
bora sumus. ;

prscconia salutis iinpu- cuin cvomuntiir, rclcvatur corpus, sic, cumexeunt

esi Ai.lirhiisii pcslis, quaj
relevalur Ecclcsia. Mullo qui non sunl ex
gnei, qua? vine.nn. qna n Chrisius excolit.cxslirpct niali,

neqnissiiiii <apiiis jain inulla memlira nobis acripinnl nohiscum sacramenU Chrisli ;
sed
et liiijus
non sunt ex nobis. Quando
pramissa suiit, a quibus est cavendum, quia jam tcnlatio probai cos, qui
lei.taiio veueril qnasi oc.asinnc venli fnras
imminel finis sxculi. Vel novittima hora, id csl si- illis ;

videlicei, hxc perscculio volani. quia grana non eranl. Scd omnes mali
nilil novissimx, siinilis

Hoc eiiani modo poiest prociil dnbio limc volabunl, cum Dominica area
illi futurx. Quasi diccret :

coeperil in die judicii. Dicatur iterum apertius Si

haberi charitas, si nullo instinclu hxreiicorum de- :

cam fuitscni ex nobit, permantittent uiique nobitcum Imc

vielis a fide, et exieris qux sunl Dci , et ut :

vobis, qux audisiis ah ini • est.indc probaiur, quod non eranl ex nobis pr.-e-
leneaiis, permai.canl in
quia notistima deslinatione et electione Domi.ii sed ut manifesii
lio. Proponil cai.sas qnia (ilioli, el ;

o.nnes sint, ideo, penniliei.le Deo. qnidam ultima dis-

hora ett. AnUclmili suni onn.es hxreiici :

c
cussione exeunt ab Ecclesia, ostc.nlenlcs se non
videiicei qui fidem quan conlitc.lur , dcsirui.nl
fuisse deChrisli corpore, ul per l.oc. mai.ifeste cla-
actibns : omnes scilicel Chrisio contrarii, qui ven-
rescal, quoniam non tuntomnes ex nobit, qni nobis-
luro capili sno rcldunt lestiinoniiim, quia mii.iiU-
jam operalur (II Tliett. n). Anli- cum intus posili. sacramcnla Christi pcrcipi.mt
rium iitiqitilalii
et ideo i.on deuct vos gravare eonini separal.o.
christi sunt q.ii baplittli, et chrismale inuncti :

Christo Iienim subjungens Sed tot unctionem habetit a

per quod ir.elius possunl accipi. qui sui.t :

Sancto onmia. Ciim de

notlis loque- hxreiici»
ejusqne Ecclesix conlrarii. Ac si apcrlius dicerel : et

rel.ir, repente ad suos conversu», dicit, cos nnc-

Proplci ho« in li.lc ct bonis opcribus debelis pcr-
sedueere liunem habcrc a Sanclo, id esl a Christo, nt e
sislerc, qiiia mu//i Anticliritti tunl qui vos
co.urario osteiid.il, quod ha-retici et ou.ncs Anli-
vnliinl : el sicul jamdiidum a.idislis cum quanlO
iiupclu el errore Antichrisliis vcnltiriis csl, cuni cbrislimunerc sp.riiualis graii.c sint privati, nec
Unia violcnlia, el isli veniuul. f7i.de scimut quia penincnl a.l eum, qui Sanctus vocatus est a pro-
quia m.illi Anlirluisli phetis. Ac si aperliut diceremr : Vos dcbetis per-
novinima hora eit, id est
Itcrnm ..<ancre iu fide ct bonis operibus, quia habeiii
sunl, absquc .tilaiione vcniei dics ju.licii.

riicit : Ex nobit prodieruut, scd uon eranl ex nobit.

D unclioncm a Sancio (Christo), baplismum scilicel

Multi Antichrisii, nnn vcl Spiritu.n sanctum pcr queni omni» dolor
Ac si palenlcr dical : siinl ,

JudaUmum, vel pagani- peccaii, cl ignoranli.-e pellilur : t'< notlii omnia,

lau.en vos lcrreant, si a.l

smum rcdicrunl. Non cliam per l.oc pulciis Ecclc- qni vidclcct sunt boni, qui mali ; ncc opusest «l

damnum quia clsi txierunl ex doceamiiii, quia unctio vos docet. Quasi diceret
sian. pali aliquod ,

nobit. la.ncn non erant cx nobit veracitcr, nec po- ISoslis vcriuieinfldei, docti pcf unctiunem Spiritiis.

ncc opus habciis doccri, nisi ul pertistatis in eo

l.iwscnl egrcdi nisi Chrislo esscnl conlrarii. Qui
Chritio non est coi.lra-iiu», in corporc Christi ma- quod coepistis. Quasi diccrcl : Non uripti tfobii

net. qnoii ignoranlibut veritalem, ted quaii tcienlibui eam.

Quid dc Antichristo ejusquc meinhris bcaius isi- Ac si patenler dical : Vcre nwlij omnia : nam »i

ad crnihii.incin n.iMrain o-.lciid.il liTii. ignorarelis, qua dc fide tenenda essent, posseni
donis t.. Miii.it,

t Antichristtis, inq.iit.appcllali.r, quia contra Cbri- ^oliis, quasi parvulis, lac minrsirare ;
ged quia

tlum venlurus csl. Mon igilur q.iomodo quidam perfecti esiis in scicntia, scripsi vob » sicut per-

(43) l.ib VIII Elymolog., c. II.

 ;

153 F.XPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 160

fecli*. Iieruin dicil : /7/ i/noni.im omrj maiMfaciton A quain exieriu< v<n «loreo, licne lencalis, curalc 111
ex terilalc non csl ; qttic. esl mendax, nisi :s 4111 neijul sancii Spirims graiiain, qitam iu bapilBmo consc-
qttoniam Jesns non esl Christus .*
Quasi ilicorel : ciui cstis, inieKram in cordc fet corpore serveiis.
iiiilliiin niendaciiim esi ex veriiaic ; quia qui iiicu- Ilcrum dieil : iVon nece se habelis ul aliqnit doreal
liiui-non cst ex Clirislo; sed spiritualiier quis eit vos, sed sicut unciio cjns dncel vos de ommbus, el veruni
mtndax nisi is qui neynl quaniam Jesus non csl e:,l, el non est memlacium. Et, sicut docuil vos, mancu
Chrinut, id est, Mcssias promissns in lege. Hic est in eo: ut, cum apparueril, liabeamus pduciam
<l uon
Aittichristut qui neijnl Palrem et Filium. Fiuslra eonfundnmiir ab eo /n advenlu ejus. Quasi dicercl :
COiilitclur Deuin Pulrein ,
qui neg.il Filiinn, qui JVoij nccesse Itabelis ul aliyuis diucut vos, qui.i sic
cx co procedii. Ne quis dic.11 : Chrislum non fil ul, doccntc vos iiilciins Spirilu samto, niinus
colo.sed Deiini Palreni colo, adilit :Omnit ijni neyut indigeatis exirir.secus bominum insiructioiie doccri.
FiUum nec P<#<r.'ui habel, il esl, qui negai Jesnin Sed ticttt unelio ejus, i.l cst Spiriius sanclus,
rssc Dci Filium, nec Filium, opc ipsimi P.-!lre:n halict cujns Bacramentum cst in unciioue visibili,
placatlim. Qiii aiilcm coiiftlelur Filium, el Palrem docel cos de ommbus qu:c lcncnda kiiiii vel uiKlio ;

hnbcl : id esl, qni coufiielur Jesuin esse Filium cjns, cliarilas qux diflundiiur in cordibns nostrs

Dci, ei Patrcm Iwbei propitium. Ecce adinoniii " per Spirilum sanclmu qui datus cst nobis qiix
;

tiunus quomodo agnoscainus Aniicbristuin, scilicel chaiilas ad ohscrvanda Dei inandaia, cor quod
eiim quicmique neg.it Cbristuin. Dixerat otnue iinplcl, iiiillimmat. « (21) Nemo ergo, 111 a:l bea-
iiiendaciuin nnn osse ex vcriiate ; sed quia niulta lus Gregorius, docenli tribual qnod cx ore rjus
sunl gcnera niendacioriim inler se disparia, nunc inli>lligii ;
quia nisi inlus sit Spirilns sanctus qui
Bingolarc ponit nicndacium negalionis Cbristi, in doceal, lingua doeioris exicrius in vactimn lalio-
rnjus conpaiaiione" catcrn, i:t parva aut nulla ral. Nec tamcn doctor laceat, sed bonmn quotl
»

videanlur. Iloc proprium est Jiid.ioruin, qui dicuul potestagat. Verum esl, inquit, elnon est mendaciam,
mentienilo Jesum non esse Clirislnin ; sed ct om- subandis quod prxdico quia qui alicr docent ;

nium qni Clirisli uiandalis oblemperare contem- filsi siinl. Nec vos aliter invenietis vitam tclernam,
nunt. nisi seqiiainini viani caslam lidei, qiiam per me.
Scqttiliir : Vos quod audislis ub initio, iu vobis audiatis. Verum ett,el nou est inulabileul vetus lc\,
ptrmancat. Ae si apcnc dicat : Quod avdisiis per Alia translaiio et vera ett, scilicet unclio, et non
prxdicalores ab inilio conversionis vestrx, in vobit esl mendax, et sicul docuil vos, manele in eo.
permanent : id esl, per observ.iiioiicm memoriter p Quasi dicerei : Idco quia verax esi, sicm unctin
tcneatis. Quasi diceret : Si quis dixerii vobis : rjus docuil vos, manele ineo. Et nunc, filioii, maneie.
Ecce liic Chritlut aul illic (Maith. xxiv) est Chrislus ineo. Ciebra iieraiione vcrba ineulcal, ut meulibus
nc credideriiis, sed hoc laiitiimmodo lenete quod arclius iufigal. /n eo, inquil, maneie, elsi quid Ix.ni
ab apnslolis didicislis. Ilernm dicil : Si autem in babelis, illi loliiiu ct non vobis ascribito; mal.i
vobii manseril quod audislis ab iniito, et vos in Filio aulein vobis et diabolo imputate : 111 cum apparueril,
et Palre manebilis. Primo Filiuin ponit, quia nemo ad prxmium bonoriim, ct damnalionein nialoruin,
venit ad Patrem nisi per Filiuin (loan. xiv). Acsi hoc coimiiudum babituri, et
(tabeamus fiducinm,
apcrlius dicatur : Si in vobis pcrmanserini qu.e non confundamur ab co, pro eo neglecio vel ne-
audistis, criiis membra Pairis ct Filii, iia ut a gato, inadvemu ejus. Qui inter persecuiiones iu
ineuioria et protcciiouc Patris et Filii 11011 excidatis: Doniino manet non confiisus, spem babet in ejns
cl boc maxiine debctis appctcre, ut sitis in Patre adveniii ; sed qui bic erubescil, coulundelur in cjus
et Filio, quia inde incrcedein consequeiiiini, Hwc advenlu, cujus praecepta negligii. Si tciiis quonium
ett repromissio, quam i])te poliicilus e$l nobis, vitam juslus esl , sciloie quoniam et omnis qui facii jusli-
scilicel aternam. Qnasi diceret : Memoria mercedis liam ex ipso natus est. Si ergo nati sumus cx jns'o,
promissx lacial vos pcrsexeranles in liono opere. D jusliliam jusli Palris oporlet nos sequi. Jiistilia
Ac si aperie dicat : llcec esl repromissio quam ipse perlecta vix esl in angelis, vel in sanciis viris qui
qui iidu meiiiilur, polliciint est nobis per se et per semper iiianeni in contemplaiionc Dei. In noliis au-
suos prxdicalores, non aurum scilicel, nou argen- tcin justitia ex lide incipit. Iniiium vero justiti:c
111:11, nec aliquid lerrcnum, sed vilam aternam. confessio peccatorum est; perlicieiur autein justi-
liac, inquil, tcribo vobis de kis qui teducunl vos. lia quando jam non eril lucla cum carne, sed Irium-
Quasi direrel : Moneo ul ad lirec silis altenli qnx plius de boste. Dicatur ileruui apertius : Si scitis.
dico, quia proplcr viiandos malos soipsi voliis hxc. id esl, si hoc conslat vobis, quoniam juslus esl, id
De Itis, aii, scripsi vobis qui sc iurunt vos ; vel per- est pi iucipaliier actor et natura totius juslitix,
Vcrsis doginalilius, vel per al quas illecebras, vcl scilote eliam koc quonium el omnis qui facit jusli-
pcr adversa sxculi a viia xleriu vos rctrabuiit. tiam ex ipso (mimsliaiile) nutus est, de uialo in
Sequilur : Et vos unciionem, quam accepisiis nb eo, lionum.
tiiuneal mvobis. Ac si patenter dical : Ut docirinam Sequitiir : Videle qualem cltariiaiem dedii nobit

(ii) llom. 50, in F.vnrg.

Patboi. CCIX.
 : :
,
;
,

2fi7 S. MARTl.M LECIONENSIS 2G8

Dei nomitiemur ei siwns. Detlii nobis A q*i facii ptettUnm et miquiiattm facit. Non auferi
Paterut Filii

charitatcm Dcus Pater, ut cmn cum amare nove- libcrum arbitriutn, dum dicit, quod honio se sin-

r.ossnius, non laniuin ul DominurB servi, ctific.it ; nec lamen consentil Pelagianis, qui di-
rinius et
seil ei ul Patreni llii ainemiis. Dn lc dicilur : Quot- rniil hominem non indigere Dei grntia ; sed sicut

quot autem receperunt eum, dedit eis jotesliitem gloriam divinx siniiliiudinis pro modulo nnstro

Dei fieii, liis qui credunl in ncmiiie ejus {Joan.i). pnecipiraor spcrarc, sic mundiiiam divinx sancti-
filios

Yidcle, iiiquii, qualem charilalem iletlil nvbis Vn- taiis pionoslra capacitate jubemur imitari, ut prtc-

hoc cst, etsi non intelligitis quoJ oniuis eunte gratia, vilarc inala lahoteiniis, dicenlcsDcu:
ter : ,

jnsiiiia sil cx Dco, per lioc probate quanliset qna- Adjulor meus esto, Dvmine : ne derelinquas me ,

neque dcspicias me, Deut salularis mtut {Psal. xxvi).

libus donis oslcndit Deus erga nos palernam cliari-
lalem. Dedil enim nobis ut in lioc sxculo noiniuc
Ac si apcrlius Propbela Deuin deprecarelur ili-

nominemur Dei cl in fuinro sinius, cens : Adjulor meus eso, Domine, quia ego, qu.-.in.
el aclu filii

possidendo uxredilalem in xlerna bcatiluiliiic. vis liber el in via posilus, miki lanien non suflicio.

Iterum dicil : Propter lioc mundus non novii nos, QuanJo euim invcniam le , nisi lu adjuves me ?

non novit eum, seilicet Pnircm. Quasi dice- Sine le dcliciam, et ideo peccator; in boc, i.l
quia
rel: Propter lioc quod filii Dei dicimur, muudus, B est in liac via, ne derelinquas me , quasi inccepto

id est, amatores mundi non diliguul nos, i.l est non itinere. Jain in via me posuisti , sed abcrrabo si

percipinnt noslram dignilatem ; non veneraiiinr nos, me dcrelinquis. Yolunlatem libcram milii dcdisli

Ilerum siibjungcns ait Cliarissimi, sed sine le uiliil esl conatus meus. Neque despicins
sed aflligunl. :

Dci sumus, sed nonduin apparuit quid «li-

vie id esl lioii coiilciinias quia cgo morlalis te
nunc (ilii
,
,

Dei, quae xlcrnuin audco quxrere; qnia lu es Dcus qui me

muj. Quasi dicerci Esse et dici lilios :

dignitas esl? Respondel Nunc per inir.cula qux :

creasti.et saluiaiis meus, qui sauas plag.un iuci

quod iumu» peccaii. Quasi dicerct Frustra crcasti et recrcasli,

faciinus, cl pcr purilalem vilae, apparcl
:

/i.ii Dei; sed quidquid est in prxsenti sxculo, pa-

si morialem despicis; quod non debcs, quia non

ruin esl respeclmn (25) fuluri : Soiidum apparuit mea propria , seJ parenialis culpa est, qua in hanc

quid ciimus, quia nec oculus vidit, nec auris audivil, mortalitatem decidi. Iudigct ergo liomo diriua

nec in cor liominis ascendit, quce prwparavit Deus graiia , qua possit bona agere , et wala rilara quam
diliqentibus se (I Cor. n). Scquiliir : Scimus quoniam Pelagiani oninino asserunt non iudigcre. lelagiaui

cum npparuerit, sitniles ei erimu$,quoniam videbimus a Pelagio iuonacbo Adicano sunt cxorti. Ili lii.e-

euni sicuti cst. Cuni immutabilis etxieriix divinila- ,, rum aibitriuui divinx gratix u>iU|ioiiun( , diccnies

lis conicinplatione perfruemur, nosqiioque iininor- sufficere voluntaiein ad iinpleuda jussa dirina.

lalcs el xlerni in illocriinus; non idcm quod ip-se, Oinnis crgo.ul dicluni esl, qui facit peccalunt, cou-

sed similes, quia crealura. Seciiiiduin quod Yeibum trarius est divinx legi. Crxcc vo'/iQf Latine lex di-
caro faclum csl {Jouv. i), videiiinl inali Cbristum, cuur. lude uiii iniin , id esl iniquilus , qux esl cun-

el in judicio sunt visuri; scd quoniodo Verbttm tra legem vel sine lege. Imle dicit : Peccatum
in piincipio crat apud Paircm (ibid.), vidcbunt esl iniquilas, quia cuiu pcccamus, contia lc-

Mlijusli; el i. .Il-iui impius ne videat gloriain Dci gcm Dei faciinus. Ilnde Psalmisla : Pravaricnnles
(Isa. xxvi). Ac si aperte d.cat : Scimus quoniam cum reputavi omnes peccaloies lerra: ; idco dilexi testi

apparuerit in suo adventu secumlum corpus, timilea monia lua {Psat. cxvm). Ac si paicnier dical :

ei ciimui, videlicel inimorlales ct impassibilcs, Prcevaricanles sunl , qualcs ego repulavi , vel xsli-

quoniam videbimus eum siculi esl, quia cum in ipsa inavi , vel repulari omnes peccatores lerrce; quia
dcitatis siue subsiantia conteniplabimur, quod in elsi prxvaric lio non est, ubi iion esl lex.ei n.m
bac vita nulli conceditur. Iterum subjungens ail : omnes babcni lcgem scriptain , scilicel per Moyscn
Umuii qui liabet hanc spem in eo, sanclifical se, sio- datain, tjnien liabenl naiuralein legem , quxdicii
ui el ille sancius est. Non solum per graiiam Dci D Quod libi non vis , alteri ne fecetis (Hatili. vn),
facti suimis filii Dei, el speramus qund ei similes contra quod oitiucs faciuut. I'ai\uli ctiain prxva-
erinius; scd ctiam ab iniquilate libciamtir, quia ricalorea extsluut, sicut in Patre suul peccatores.

ideo upparuit, ul peccata lolleret, de qna iniquilalc Oinnis crgo peccalor prxvai icalor csl , ct beuc ail

ncmo se cxcusel, quia : Omnis qui (acil peccalitm, peccatores lerra : quia siinl et pcccaiores cicli

el iniquitalem (acit : el peccatum est iniquilas. I t sicul illc qui ail : fiilcr, peccaci tn cxluin cl coram
uilis quia ilte apparuil, ui peccula lollcrel : et petca- te (Luc. x\). Nam el quicuuquc iiiinuit aliquid de
tum in ev non est. Umnis ergo, ul supradictiitn csl, gratia, quam acccpit dc ccelo, qii.im Spiritus
oui liabcl hanc ipcm, videlicel quod ad siinililinli- sauclus d.il vcl iufuodil , in c.rluin pcccal. Pcccal
nem Dei pcrveiuurus 6il; sanclificat se, id esi, in crgo iu ccclum ,
qi.i, cceli iucola , cocltim relinnmt

prasemi saitclilatcin Dci nou ex lolo, scd pro mo- pcccator lcrrx est, qui terrcuis in ohilur delt. ns.

dulo suo imilalur, pie vivcndo, sxcularia abuc- Seqoitur: ldeo dilexi teslimonia tua. Qu.isi diccrct :

c .ii.lo, sicul el ille sanctus esl. Nemo crgo dical Et qttia lcx vcl iu paradiso data , u-l naiuialiter

llomo peccalor stim, scd iniqiius uon siiin ;

qni;i, insila, ffti scripla lilleiis, fccil otmies prxvanca-

(25; Itespectu, seu ritni Clo;sa : ml lespcitum.

 ,

2C9 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM I D. JOANNIS. 270

liones, ideo ditexi tesiimonia tua ,
qu.ie stinl in legc A peccat. Ex diabolo esl qui peccalum tacit, non
ite Uia gralia, ul non sil in mc juslilia inea , scd carnis originem ducendo, sicut M.wicha:iis voluil
tua. Lex cnim data csl , ul uiiltal a.l gratiam ,
de cnnctis liominibus; scd iinitatioiiein et sug;;e-
non solum atleslanrio eam, scd timnre pravarica- stioiicm peccandi sumcndo ab illo, sicul filii
lionis qnam fecit. Itleo igitur ait , dilexi lestimonia Abrabs dicunlnr imiiando fidcm ejtis , cl Jud.ci
lua ,
quia lex ad graliam ducil , qux sola liberal. deserentes lidein Abrahu; , Tacli suut non lilii

Non solum ergo piaevaricatores sunt, qui scriplam Abralix, sed filii diaboli. Ab initio iliqilit, dia- ,

legem cniiteniiiunt, sed eliam qui iniiocciiliam na- 1'olus peccal , id est ab iniiio sux crcalionis pcccaio
turalis legis corrunipunt. ccepit, ct peccat quolidie usqne in pra'sens lempus.
Ilerum beatus Joannessubjungii.dicens :Scitisqitia Seqiiilur : In lioc apparuit Fitius Dei , n< distolvat
ille apparuil ul peecala lollerelmundi ; ucnosvidctitcl ouera diuboli. Quasi diteret : ln hoc ap, aruit Filius

qui peccalis et iniquilalibus carere non possuinus, Dei , per tarnein ul dissolvat , id esl deslrual opera
diaboli illam vidclicel nativitatem quain a diabolo
desperemus, subdit quod per Cliristiim a peccalis ,

solvimur. Unde dicilur Ecce Agnut Dei, ecce qni (raxiuius. Adam a Deo factus csi, sedpeccando a dia-
:

lotlit ptccata mundi (Joan. i). Dei Filius lollil di- bolo nalus. Tales diabolus lilins genuit qualis fuit.
,

mittendo peccata jam transacta adjuvando ne

B Ciun concupiscentia nali sumus aniequaiii ; , :

fiani similia; ducendo ad vitam xternain nostra delicia addainus, de illa dainnaiioue nasci-
, ubi ficri

Oinnino non possinl.Ct peccatum nonesl ineo;(\\\\a, mur, el niorimur. Sed natus cst Cliristns Deus et

peccalum, essel auferendum, non lioino, ul solval peccata lioininum, el rcducat ad

siiuillo esset illi

auferret. Quasi diceret Et quid prodesl no- vitam. Iierum dicit ; Omnis qui natus est ex Deo,
ipse :

bis, si sine peccato venil? Respondil : Omnis qui peccalum non fncit ; qnoniam temeti ipsiut in eo ma-
in Deo manet non peccat ; et omnis qtti peccat , non net, el non poiest peccate, quoniam ex Deo natus
,

nec cognovil eum. Ac ett. Quasi diterel Iia Christus solvit peccala, quia
litltt eum , si aperlius dicerel :
:

non eum; manel non omnis qui natus est ex Deo in bapiismo, peccalum
Qui peccal , videt et qui in eo ,

peccat. Quasi diceret : Vere ipse esl immunis ab non quoniam semen ipsius, id cst verbum per
facil ;

qnod generatur, in eo manei ; et non solum(26)quia

oiimi peccalo ,
qui in Deo manet; quia etiam ille
quanlum in eo manel nen peecat, sed eiiam non potett peccare, quaudiu
qui adbxret ei , in non ,

verlnim retinei : qttonium ex Deo natut etl, in quo

percal, sed ex boc quod ci adhxrel, vitalpeccata.
rsam ei omnis qui peccal , fide nou videl eum in
pcctaliini noii esl. Non dc omni peccaiod.ct; Si
enim dixerimus quoniam peccatum non habemus, not
humanitaie , nec cognovil eum ,
gustando scilicel
q ipsos seducimus et veritas in nobis non esl. De vio-
suavilalcm ejus. Si eniui guslarel suavilatem ejus ,
latione ergo cliaritatis dicit, quoiiiam quam] qui
[f.
idest, qiiam suavis est Dominus, non pcccando a
semen Dei, id est Verbum Dei quo renatus est, in
viilcuda ejus gloria se removcret. se habet commitlere non potest, et ad hoc se |ueu-
Sequitur : Filioli,nemo vos st'rfuc«(,diccndo quod lia speciant; velde quolibet criminali potest accipi.
vel justilia sit e\ bomine, vel quod cum peccato In hoc, ail, manifesli suiil fitii Dei, et fitti diaboli.
possit aliquis iu Deo inanere ;
quia el omnis justitia Verus lilius legem Palris non potesl dimitttre. Lex
ex Dco est , et oinne peccaiiiin ex diabolo. Ileriim Palris esl : Mando vobis ut diligalis iiivicem, sicut
dicilur : Qui facit justitiam ,
juslus esl : ticul el ille dilcxi vos (loan. xv). Quasi diceret : In hoc maiii-
jutlus ett. Sicut non semper in xqualitate dici so- fesii sunt filii Dei, quod non peccant; et (ilii dia-
let; verbi gratia : Ul niultum interest intcr faciem boti, in boc quod peccant. Unde dicilur:<4 fiuctibut
liominis et imaginem de speculo ,
quia bic corpus, eorum cognosceiis eos (Matth, yii). Sequitur : Om-
ibi tanlum imago; cl tamen hic et ibi oculi , liic el nis qui non estjustus, non est ex Deo; et qui nou
ibi aures; ita et nos habemus imaginem Dei, jusii- diligit [ralrem suum ;
quoniam hwc est annunliaiio
tiam videlicet el sanctitatem Dei; sed non imagi- & quam audisiis ab initio ut diligatis alieruirutn. Di-
nem qua Filius est xqualis Palri non jusliliam
, ; lectio est cerlum signum quo disceriiuntur filii Dei
De , qua illejustus est incommuiabili perpcluilate
:
: ei filii diaboli. Alia prxcepta coiniounia sunl bonis
nos credendo in eum quem non videmus non ; et malis, sed de hoc lonte non communicat alienus.
sanctilaiem qua ille sanctus est sua xiernitate,
,
Quid(|uid vis, habe ; boc soluui si uon habeas, ni-

nos vero sola Gde sancti. Ac si apertius diceret : lnl tibi prodesl. Alias virtutcs non habeas; hauc si

Qui [acit juslitiam ,

jusius est : id est qui babet babes, implesli legern, quia pleniludo legis est chari-

actum juslitix et inteniionem , justus quidem est, tas (Rom. xm). Ac si apertius diceret : Oninis qui

sed non ex se ; sed sicul ille est : id est ab eadem non est jutlus, id est, qui non rependil Deo quoJ
radice proceriit justitia ; sed in illo est principaliter, dcbei, non esl ex Deo : et qui non diligit fralrem suum,
in isto seeundarie; in illo naturaliter, in isto per non esl exDeo, quoniam vere habeuda esl dilectio,

adoplionem; quia quicunque justus est , ab illo quam audislis ab ihilio. Unde dicilur : Hoc esiprw-
justus est. Iierum subjungens ait : Qui facil pec- ceplum meum, ul diiigatis invicem (Joan. xv). Bo-
calum , ex diaboto esl : quoniam ab initio diabotus num est ergo ut diligamus alterutrum , sed no» st-

(-26) Hac particula deesl iu Glossa el superflua videlur.

 ,

271 S. MARTINl LEGIONENSIS 271

rtii Cain, qui ex maligno erdl, ei oceidit (raliem \ Pcus perculit, al<|iio Iwjus sxcnli advcrsilalibus
muni. Hl proplcr quoJ orcidit eum? Quoniam sci- ijngil, dcpiciinus; et taulo illum inler ainicos lia-

licel opera ejut maligna erant (27).Ubi esi inviilia, non bere cuuicinniinus, rjuanto amplius divina casiiga-
est fraiernus amor. Opera Ciin mala non diril, liuiie Itumilialiim vidcmus; ac pcr lioc, dum ei in

isi invidiam ct odiuni fralris ope.ra Abel ; jusla nccessiljtibiis subvcnire dcdignanuir, Dcum qui il-

non dicii, nisi chariiaiem. Hi*discernuiilnr liomi- luin niisericordilcr fligellavil, oflcndimus. Cnde
nrs ut iicmo allciidal linguas, se.l facla. Cor, si lieatuin Job divissc legimus :

iiini bene facial pro fralribus suis, oslemlil quid in Qui loitii ab c.mico tuo mitcricordiam , limorem
se li.ibeai, scilicet odium. Cain rccie ofTerebal crca- Domini dcrelinquit {Job. vi) Grcgnrius (28). « Quis
luram Crealori , sed non bcne diviilebal, quamlo Imc loco iroici noniine, nisi quilibet proiimus dcsi-
creilebai placerc munera qin oflerebat cuui odio gnaiur, qni co nobis fidcliier juugiiur , quo perce-
fratris ; Abel cum dili-ciiune niunera Deo obtulil, cl |>io nunc a nobis bono opcre ad obiinendam post
Crealnri placuii. Quasi dicercl : JVou sicut Cain, sciernam pairiam vcraciicr auxrliatur ? i Quia autcm
qui ex maligno, id est, ex diabolo cral, qui inviilii duo sunt prx-eepla cbarilaiis, Dei videlicel amor et

Deo, el cecidit decoelo; prnximi, pcr amereni Dei amor proxiini gignitur, et
invidii liomini, ct ejecit

eiim de paradiso; quonium operu ejuterant maliyna, " pcr amoroin prozimi Dei air.or nulrilur. Nam qui
id esi, iiiviileb.it fralri; opera aiiicin Abcl bona amare Deum negligit , prnfeclo aniare proximuni
erant, per cbariialem vidclicel Deo placila. Non ncsiil, et tunc plenius in Dei dilectione proficimas,

iiiirum si amator iuuinli fraircin odii, Iratrem dico si in ejusdcm diiectionis gremio prius cbaritate
separaium ab ainore uiuiuli, ct coeiesilbus inteiiiiixi proximi larlamur « Quia enim amor Dci amorem
deuderiis. Sequitur : proximi gcncral, diclurus per legeni Dominus: Dtli-
Ao/ii* mirari, (ralres, si odit vot munJttt, iJ esl, get proximum luvm tieul lcipsum (Lev. xtx), pneini-

innndi amalores. Ac si apcrlius dicerel : Dilectio- Sildicens : Diliges Dominum Deum tuum (Deut. vi);

hem liabele, nec propler inundi odiuin vel pcrsecu- ut scilicci in lcrram pecloris noslri piius amoris
tioncs dileclionem diniiiiatis ,
quia teniationibus sni radicein figerct, quaienus per ranios postmoilum

probamiiii. Nos teimus, ait, quonium translali su- dilectio fraicma gcrminarei. Ei ntrsuni.qtiia amor

mus de morte ud vilum quoniom diliijimut (rutres. Dei proximi aroore coalcscii, leslalur Joannes qui

Nemo de virtiiiibus se exlollat, nemo virium sua- iu br.c Epislol.i increpat, dicens: Qni non diligit fra-

ruin pauperlaiein melual ; quoniam Deum quem non tidet quomodo

qili fratrem di- trem suum quem videt,

ligit,aperlum dat indieiumqui.i adsortem jusiorum r poicsidihgcrc} Qux ian.cn divinadileciiopi-riimorcm

perlincl. Ac si palcnlerdical Nosseimus, 0,01:1 prop- nasciliir, scd in affeclu crescendo perniuiatur. Sa-pe
:
'

lcr munduin uon debcl niinui dileclio , quoniam vero omnipnleiis Dcus ut oslendnl quanluin quisquc
triiitilati tumut de murte ad rilatn, scilicel xtcrnain, a cbarliaie cjus vel proximi longe sil, niiro ordine
qiitiiiiain pcr Uoc diligimus (ralres; udqui nun dilt- ciincla dispens.ins , alios flagcllis deprimii, el alios
git, munel in ntorle : id csl, uon lautiiiii venlurus est successiluis fulciltir el cum qnosdain lemporaliler
;

in ateriiain mortein, sed jnm nunc mauet in niortc dcserit, in quoramdam cordiuus quod m.ilum latet ,

aniiiKC. Oinnit, iuquil, qni oJil (ratrem suutn, Ito- ostendil. Nam pleruniquc ipsi nos miseros iusei;iiun-
r.ticida est. Qni ex odio inscquiliir fratreni.provo at tur, qui felices sine comparatiouc cgIii.tuiiI. Quis-
illum ad iiacuiuliam, et discordiain, ct sic quau- que posilUS iii prospcritalc diligilnr.cailens voro in
i.ii(ii ad sc, occitlil cuni iu auima. I iMe seqililur :
panperlalem conlcmniiur : quii amiseie leliciiaiis

Omuis qui odit [ratretn suum, homictda esl. Vila iuierrogsl vim dileclionis. Unde bene quidein ss-

carnis aiiima, vila auiinx Deus esl; corporis mora pions ail : A'on ngnosritui m 6o«i» omifiu , el »on
amitlere spiriluin, auinuc uior.s amiuere Deum; aliiconditur in malit inimicus (ICccli. xn). Nec pro-
qui igiiur pcr oditim fralris ainiitit Denm, auiiiiii spcritas quippe amicnm indicai , ncc a.ivrrsiias

viiam. Diligerc crgo debeuius, non odissc quiai/ui " inimicum rclal, quia el illc swpcprosporilaiN nostra>
;

odtt homicida ett. Et tritis quia omnit itomicida non rcvercnli.i logiiur, et iste ex conlidcinia adversita-
habet vituin wternam in te mnncnlem. Ilnmiciila cst li> apetilur. Vir igiiur jiislus in tiagcllis posilut

qui vel feiro perciilil, vel odio iusequilur. Si quis dicat: Qni loliil ab amico iuo misiT cordiam, limo-
coutcmnii odium fratris, non conleiuuel in corde rem Domint derelinquil. Qni.i iiiiiiirum ijui ex adver-
suo bunin idiiim, iioii movel iiiamis ad OCCidetldum, sitaic pioximum despicil, aperte ronvincitnr quod

ei homicida jam lenetur; vivil ille, ei iste imcr- in prosperis non amavit. Ei cuni omnipolens Deus

fecior judicaiur. Dicaiur iierum apertius : S.iiii ideo quosdam pcrcuti.it, ul et percussos erudi.it , et

quia omnit liomiciJa : 1*1 esl, quamvis pcr liilem bic non pcicussis occasionem boni operis pr.-cbcai,

inurr sanctos vivere vidoalur, laiucn cum Caiii quisquis percussum despicil, ocrasionem a sc vir-

perpelUO ilamnabilur; qui.i boc gcncre liomicidii tntis rcpellil ; ct lanlo sc ncquiiis contra aclorem

leuelur ul discordcl a fralribus. Sajpe ciim illum, erigil quanto liunc IICC piiini in salulc priqiri.i, nec
qin m diligcrc iuis diiimus, Oagollo casligaliouis juslum in alicuo vulncre agnoscit. Iuim n lum \cro

(27) llio der-unl virba qu.o iu VulgalS leguntur : (28) Lib. vu Etymotug., c. 10.
tiatrit iiultmejut, jutta.
 , ;

273 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 27i

esi, qnod bc.ilus Jol» sic sua loquitur, ui lolius A enim hoc eti.im, qnoil qualihct long.tvitate exien-
quoque clccli |io|iuli per eura vila siguclur. Quia suin est, si finc claudilur, longiim uon est; cx fine
enim ejusdem populi membruin esi ; cuui ea qux iniseri eiilliguiit, brevc fnisse quoil amitlcndo lciiuc-
ipsc patitur, narrat, etiam quse susliuci ille dcnun- runi. (Jnde bcnc per Salomonem dicitur : Si muliis
tial, dicens : Fraires mei prwterieruiit ute, sicttt tor- amtis vixerit Itome, el in liis omnibui, latut factus; m«-
ren» qui raptim Iruntit itt coitvullibus. Reproborum miniije debet tenebrosi lemporh et dieram multoriiui
meiis quia sola pracsemia diligit ,
quae nuuc lanio qtii, cum vcnerint, vanilittis arguuillnr prarterila (Ec-
aliena cxisiit a verbere q lamo posi extranea re- cle. xi). Slulta eieniin mens cmi! malnm repcnlc in-
mnncbil ab bxrediiate, ut euperba jusios desph it, venerit, quod neqiiaquam prxlcril, xternilalc ejus
auospalerna miscricorditer scveritaa aflligit; srcpe toleramlo intelliget, quia qnod pr;cierire potuit vaninn
vcro rt-probi eaiudem fiilcni, qua vivimus retinenl fuil. » Qui ergo , ui sujira diximus , fratreni aliqua
eadcin lidei sacrainenta percipiunl , cjusdemqoe a.lvcrsiiaiepcrcussuin despicit; Deum qui illum pro
religinnis unitate continentur, sed lainen compas- animae saluie afllixit , oflcndit, quia et erga fralreiu
sionis viscera nesciunt, chariiatis Deum
vim qua in Dcum impius, el crga supcrbus existit. Dignuui csl
el proximum flagramus non agnoscunt. Recle ergo itaque, ut, sicui nos dilexit Dcus.et nos invicem ver-
et fralres et pnetereuntes vocaulur, quia ex uno boeioperedil;gamus,iie perodiuni reos noshomicidii
inatris nobiscuin gremio per fidem prudeunt inejus judicio constituainus. Ail ileriim beatus Joan-
, scd
in ui:o cbarilatis studio crga Deum et proxiinuin nes:
non figuntur. Unde ei aple etiain lonenti, qui ra- la hoe cognovimus charilalem Dei, quoniam itle
ptim transil in convalblius , coinparanlur. Torrens pro nobis animam sunm potuit. Et uos debemus
namque ex monlanis ad ima delluii , et colleclus pro [rulribus animns ponere. Proposilis nnillis ra-
liienialibus pluviis, xstlvo sole arcscit. Qui enim lionibus de babeuda cbaritate, landcui supponil de
terrena diligenles , spem supernae pairia; dcserunt, cliaritaiis perfeuione sub excmplo Dominicx pas-
quasi ex mouiibus valles pelunl. Quos lamen hiems sionis. Hanc Petrus monetur babere, cuiii Doniino
prsescnlisvitae uiultiplicat, sed aetas venluri judicii inierroganii profilelur se ainarc; cui dicilur : Ciim
exsiccat, quia cum sul supcrnae dislrielionis inca- lenuerii extendes innniis luas , el aiius te cingei.

luerit, reproborum heiiliatn in aridilaiem vcrlet. (Joun. xxi). In quibusverbis ut animani pro tivibus
Bcne est autem diccre, rapiim tiansit in convallibus. [Hinerel, docebatur. Majoremenim cltmilalem nento
Torreniem quippe ad couvalles raplim Iransire, est habet qitam ut ponttt quis animam sttam pro ovibns
pravorum mentes ad ima desideria sine ullo obsla- su ' s V oan xv )- Quasi dicerel Alultis modis ba-
C - :

culo ac diflicultate dcscendere. Oinnis namque bcndam cliaritatcm probavi; ul autem ad fiiiem
•scensus in labore est, desccnsus in voluptaie, ipwa veniam, ex charilatc debcinus animam pro fralri-
per aJnisuni gressus ad superiora tendilur, per re- bus poncrc, sicut Christus animam stiam posuit pro
missiunem vero ad inferiora declinatur. Ad montis omnibus unbis. Ilerum dicil Qiti Imbucril znbstnn- :

verlicenisaxnm subvehere, inagni laboris est; id- liam mundi hujus et viderit fiatrem suum necesse
que a summis ad ima dimittere laboris non est sine ; Itabere, el elauterit viscera iua ab eo : quomvdo cha-
mora videlicel proruit, cum magnis vero conatibus ad ritns Dei manet in eo? Si vel cx temporis oppor
sunima pervenil. Longo sludio seges seriiur, sole bumana inlirmitate non conligerit
tunitate, vel ex
atque iinbre diutino nutritur; sed lanien una el aniinam ponere, debenius sallem res nostras pro
summa scinlilla consumitur. Paulisper alta a?dificia fratribns pohcre, quia boc esl iiiilrimeiuuin chari-
proficiunl , sed rcpentinis casibtis lerram petunt. tatis. Qui didicit rem suam indigenii dare, conse-
Robusta arbor per larda incremeifta se erigit sed ;
quenler potdril seipsum pro saluto fralris impen-
quidquid din ad alta prolulii, scniel et simul cadil. dere. Ac si patenler dicat : Qui viderit fratrem
Quia igitur descensus in voluptate est, rccte nunc suum necessc habere, vestitus scilicel vel viclus
dicilur : Fraires mei prwlerierunt me sicui lorrens, D *' clauscrit visccia sua ab eo, ul uon compatiatur
am rapttm transil in convallibus. Quod lanien scnliri miseriae illius; vel nihil ei del, ctiam si compatia-
et aliter potest. Si enim convalles ima poenarum quomodo
lur, charitas Dei manelin eo? !d esl, si
loca inlelligimus, injusti quiiiue rapliin sicut tor- snperllua non vis dare fratri, quomodo animam
rcns ad convallus transeunt, quia in hac vita qiam luam dabis pro fratrc? Sequitur : Filioli mei, non
totis desideriis appelunt, diu slare neqiiaqiiam pos- diligamus verbo neque lingua, sed opere et verilate.
sunt. Nam quol dies aetatis accipiunl, quasi loi quo- Qnasi dicerel : Quia non est perfecia charitas in
lidiegressibus ad finem tendiinl. Augeri sibi tein- illo qui non ponit animam pro fralribus, vel qui
pora optant; sed quia coneessa pcr-i-lcre nequeuiit, saltem non eis dat pecuuiam; ergo ut perfeclam
quot augnienta vivendi pcrcipiunl, de vivendi spa- cbariljtem habeatis, filioli ejusdem Patris, non dili-

lio lotidem pcrdunl. Momenta ergo teinporun.

quod gatis verbo, id esl solo verbo , nequc lingua, hoe
[edit. quoj sequunlur, fugiunt , quod accipiunl est in sola locuiione composita, sed opere et veri-
amittunt. Rapiiin iiaqne ad convalles Iransetinl, tate, i I esi, in operihus misericordix sinc simula-
qni iu longa quidem voluplatis desideria iraluu tur, tione. (n liugua multiplex oratio intclligitur, sicut
sed ad iufeiiii claustra repente deducuntur. Quia quidani sa-pc rcpetitis scrmonibus appctitum suum
 : :

275 S. MARTIM LEGIOMTNSIS 27G

volunt commendare. llcrum dicit: In hoc cognotci- A "'"» W animo, ci opera charitatis quo? sunt placita
tnus quoniam ex tcriiale lumvs : el in conspecltt coram eo, in ahscondilo uhi ipse videl, fjcimns.

ijus suadcmut corda ncslra: quoniam si rtprehendit Magna promissio cst desiderabilis Ddelihos, sed si

nos cor nostrum, major est Deus ccrde noslro, el no- quis est adco perversus ul ccelcslihus promissis non
rit nmnia. Quasi diccret : In hoc qnod in veritale delerlelur, saltem limeat qnod e cnnliario Sapicn-

• lilginius, sciinus quoniam ex teritale sumus, id csl lia lci ribiliter inlonal dicens : 0"' aierlit curem
sciiuiis ex Deo, qui est veiiUs, hanc veram dilc- tunm, ne audint legem, oratio ejus erit exsccrabilit

nioneni baberc , et cx hac dileetione scimus nos (PrOP. xxvui). Seqnilur: /•-'/ hoc esl mandatum Dei:
e«se in conspectu, id est promcreri cjus ronspe- ut crcdanius in nomine Fitii ejut Jesu Chrisli : et

tlum : et in hac etiam tuademut eorda nostra ad diligamus allerulrum, sicut dedit twiiidiiium uol<is.

ine!ima opcra excogiianda. Ac si aperlius dicere- Et qui serval mandata cjus in illo nianel, et ipie M
iur : In Iwc videlicet ut simplir.i iuteniione beuch- eo. Mandaliim singulari uuuiero ponii, tl iluo sub-

eia fratribus pr.rsleintis, non propier jaciantiain, jungil, quia hxc nequeuul srparari. Quasi aliquis
nec proptcr aliquod temporale rommodiim : sed quxreret : Quod cst illud mandaiiiiu Itcspondit '!

respeclu solius Dci cognoscimus quoninm ex veritale Fides et dilectio : ut crcdamus seilicel in neinine
tiiihut, id esl cum opcra piclalis ili verilate faci- B Filii ejus Jcsu Chrisli, quia non ett nliud nomen in

nius, pateiqnod ex Deo, qui esl uniias, suinus,cum quo oporleal not tnlvos fieii [Acl. iv) et diligamus :

tjus prrftctioneni pio inodulo nostro iiiiitaiiiur. Et alteruirum ila puro amore uon sicut latrones vel
in eompectu ejns, id est tales cogitationcs corda qnilibel scelcraii sc diligunt, seil sicut dedil man-
nosiia hahere su.ideiuus, qux dignx sim diviuis datuni nohis. 1'inlc dicilur : Ad lioc am.ile ad quod
ronspectibus. Oinnis enim qui aliquiil farere dispo- airavi vos (29) et ut ad heaiiiudiiiem peningatis.
nit, ad iden factum niedilandtun roida sua sc con- Et qui vel qua mercede hxr. mandaia fulei et di-

vericre snadet. Scd qui ruala rogiiat, si posset, ea leciionis servenlur, exsequiwir cum ail : Et qui
Dm oceultarcl ;
qui vero hona Ia< illime cordi sua- senat mandata ejut, in illo, hoc csl in Deo ul in
del ut in conspectu Dei patelieri desiderel, quod domo, id est in lulo rcfugio inanel , el ipse, sciliiet

est initiiim inagna? perrcttionis, cuin sua opera Deus, manet iu eo in prxsenli, Cl in fuluro, ut in
vel rogitalus a Deo gaudel v ;
deri : quia, Qui (acit va-c mundo. /.': in lioc scimus quoniam manet in
reritatem, venil ad lucem ul manifesteutur overa nobis de Spiritu tanclo, quem dedii nobit. Quasi di-
ejut, tjuia in Deo tunt facta. (Joan 111). Eiiam ct hoc ccrel : Si servamus chantatem, mauet Deus in no-
iuagnum est.quod per dileclionem ita mundas hahe- I is; et si duhitamus an in nobis habiiei, uianifestis
inus oogiialiones, quod eas Deo volunnis ostenderc : signis hnc possumus ostendcre ,
qui.i dcdil nobis
quia cliam si ronscienlia aruisarel nos inlus, el genera linguaruin, gratiam sanilatuin, ct cxtera
vellel latere Deum quia non houo animo hona charismala. Scquilur :

nostra facercmus, tamen Dcum lalere non possc- Charistimi, nolite omni tpiritui credere, ted pro-
mns, quia inajor csl coide, et novit omnia. Valet btte tpiritut, ti ex Deo sunl. Priiuis luiliporibus
ergo dilectio qus nos commendal illi, qiiem laicre crescenlis Ecclesix cadehal spirilus super credeu-
non possumus. Ac si apene dicat Diliganius : tes, et loqiiebaniur linguis, et facichant mirarula ,

opere, non verbo, quia si ctiani fallimur in dile- sed nunc nun cget Ecelesia exleriorihus signis.quia
clione ex humana infiniiiiate, nmi falliniur iu mer- oninis qui hahet fidem et charitatem, lesiaiur Spi-
cede ,
quia major esl corde noslro, el noril quo riliim sanelum in sc manere. Ilic esl neccssaria illa

i< lo Gjhi onmia. Iieruiii subjungens ail gralia, qux discretio spiriiuum ad disrcrnendum
Clwiistimi, si cor nostrum non repreheiileril uo>, dicilur. Ac si aperiius dicerel : Nolite omni tpiri-

fidticinm hakemus ad Detim, et qtiidquid pelierimiis, tui, id c.u spiritualiter loqueuti, credere ut eum
iircipiemus ab quonium mandala ejus custodi-
eo : cligalis ad iniitandum quxdam dona, quia sancti
mus, cl ea qua: tunt placita coiam eo [acimut. ry Spiritus suut ronimunia tain houis quam nialis,

Quasi diceret : Si cor nostrum nan rcprelienderil prxter cbarilatem : scd probate tpiritut ulrum ex
not, in dilecliiuic BCilieel, oerli siiinus
quod purain Deo sint, id est si serundum Deum sunt spirituales,
ilileciionem
habemus,fralrum salutein qiuerenles sine si chariiaie niluntur ; el idco prxdico \ohis, quo-
aliocmolumcnlo. Aliler: Sicornostrum nonrcpiehcn- niam multi pseudoprophcla; exieruntin mundum, qui
denl not, in oralione vidcliccl, dnin dicimus : DimiUe suh ohieniu fidei errorem prxdicant, ct malis
vobis dcbita nostra, sicut cl not dimillimus debilo- exeinplis corruuipunt morcs honorum, charitatem
rihus nosnis (ilalth. vi), ctc. Si ergo in dileclione non hahenies. Quia mnlti non hahenlcs chariiatcm
non reprehcndeiil nos cor tioslrum, fiduciam hale- ct iinitatem Ecclcsix piavo dogmate scindeutes,
mus ad Demn, non in conspcciu boininum, scd ubi nihilominus Spiritum sanciom in se essc conten-
Deui vidct, BCilicel in (orde : ct quidqnid ex radicc diint, si„'<dii, ui pcr fructus prohenlur, si sunl
harilalis ;)t?/icrinini, etsi aliquando non ad vnlun-
<
pseudo vel vcri propbetx ,
quia non colliguntur de
lalem, sempcr tamcn ad salulcm accipiemus ab eo : spinis uvx, neque dc irihulis ficus (Malih. vn).
qiioniam inandala ejus, id est charilaiein cuslodi- llcrnm dicil : /n hoc cognotiitut Spirilut Dei. Di-

(2^)Glossa in interlin. tcilicei.

 : :

277 EXPOSITIO IN EriSTOLAM I B. JOANNIS. 278

cii aliquis : QuomoJo possmnus probare Splriluin A sum exiendit. Sed quia diu lisec ejus iniqiiiias 110"

Oei? IIoc videlicel signo cognost iiur : Quia omnis sinilur euotli , dicaiur : Memoria illius pereat de

tpirilut qui con/iletur Jesum Christmn in came ve- terra, ct iioii celebretur nomen ejus in plutcis , id

nitse ex Dco esl : el omnis sjiiritus qni solvit Jesum, cst, cilius laudem icrrenx potcslaiis aiuiiim, et

»x Deo non est, el hic est Anlichristus, de quo an- omne gaildium sui nominis perdal, quod longe late-
distis quoniam veuit , et nunc jam csl in munilo. qwc in brevi (emporis prosperitaie diffuderal. Sc-
Mulii lixrelici, ei mnlti scliisroatici conflteDiur qiiilur : Expellet eum Dens de luce in tenebras. De
Jesum in carne venisse, sed faclis ncgani, non ha- luce ad tencbras duceiur , cum de bonorc vitoe

bcndo charilalem. prxsenlis ad supplicia seterna damnabilur. Unde

(30) < Hceresis Grxce, ul jam ilicium esi, ab ele- ei aperiius subditur : Et de orbe transfcret eum. De
ttiont vocaiur : quod scilicct unusquisque id silii orbe quippe iransferiur, cum superuo Judice ap-
eligal, quod melius iili esse videlur. Scliismaiici ab parenle de boc mundo tolleiur, iu quo perverse
scissura animorum sunt vocati. Eodem cnim culiu, glorialur. Qui pro eo quod cum omnibus sequacibus,
eodemquc riiu creduni ul cxieri solo autem con- ,
fine mundi inlerveiiiente , damuabilur, rccte sub-
gregalionis delcctanlur dissidio. Fil auiem schisma, jtingilur : Non erit semen ejus neque piugenies in
eun> dicunl koinines : Nos jtisti sumus, nos sanctifi- populo tuo , nec ulla; reliquim in regionibus illius,

camns immundos, et cxtera similia. i Neccssaria Scriplum quippe de illo esi : Quem Dominut Jesus
esl igitur nobis cbaritas, interficiel spiritii oris sui et destruct iltustratione
fratres cliarissimi ,
quia ,

cbaritaie Verbum caro faclum est ; ei qui cbarila-

adventus sui (II Thess. n). Dum ergo ejus iniquilas
tem noii babel, negai eum venisse in carne, et hic
cum mundi staiu lerminabiiur, progenies in populo
suo non relinquetur; quia et ipse, et ejus populus
eonvincilur Spiritutn Dei non babere : quia Spirilus
Dei non sono lingux, sed amnndo et faciendo dicil
cum eo ad supplicium pariter urgebuutur. Omncs
Jesum in carne venisse. Jesus venil ul colligal, eliam iniqui qui de ejus perversa persuasione in
pravis aclionibus nali suni, illuslralione advenltis
hxreticus ut spargal ; et ideo non babet Spirilum
Dei. Et omnis spiritus, qui solvil Jesum, ex
Domini xterno interitu cum eodem suo capite fe-
Deo non
tsl, id esi, qui divinilalem, vel animam, vel carnem rieuiur. Nulla ejus progenies in mundo remanebit,
negat, vel prxeepla negligit. Jesum solvit, qtii Dcuni quia dislrictus Judex iniquitales illius cuin ipso

ab homine disjungii ;
qui meinbra a Deo dividil,
imindi fine concludet. Quod vero hxc apcrle de
<jui verba Dei male inteiprctatur, quiqtie male vi- Aniicbristo intelligi dcbeanl, demoiistratur cmn
sul,dilur tndiebui ejus stupebunl noviuimi
vcndo Deo recedil el hic esl Antichristus, de qm
a : qu •
C
:
et pri-

audistis quoniam veniet imniinenle die judicii, ei nunc mos invadet horror. Tanta euiin lunc conlra justos

jam est in mundo, habiians memibus eorum, qui

in iniquitate effienabilur, ut eiiam electorum corda
Chrislo verbo vel opere repugnant nam operalur :
noi: parvo pavore feriantur. Undc scripium est

jam ministerium iniquilalis. De ipso quippc pcrdi- Jta obstupesceul , ul in errorem inducanlur , si fteri

tionis filio Cihlad Suhites iu libro beati Job videlur potest , etiam elecii (Maiih., xxiv). Quod videlicet

direre, ubi ail dicitnr, non quia electi casuri sunt, sed magnis

Memoria iniqui percat de terra, et non celebrelur lerroribus trepidabunl. Tunc vero contra eiim cer-

noinen ejus in plateis civituiit (Job. xvini. Grego- tamen jiistitia; el novissimi electi babere narranlur,

rius (31) : < Iniuendum nobis est quia sic Baldad ,

cl priini; qnia scilicei et bi qui iu fincm mundi
Subiies de unoquoque iniquo loqnittir ul laieuter elecii re.perientur, iu morte carnis prosternendi
ad capul omniuni iniquornm ejus verba vertaniur. sunl, el illi eliam qui a prioribus inuudi parlibus
CapHI certe iniquomra diabolus cst. Ipse quippe in proccsseruut, Enoch scilicel ei Elias ad medium
iiltimis temporibus illud vas perdilionis ingressus, revocabunlur, ei crudelilatis ejus sa;viiiam in sua
Anlichrislus vocabilur ,
qnia nomeii siium longe adhtic morlali carue passuri sunt. ilujus vircs in

lalequediffundere conabitur; quod nunc iinusquis- ^ lanta potestale laxalas novissimi obstupescenl , et
quc imilatur, cum de mcmoria lerreni nominis priini mctuenl; quia licetita [/".jtixla] bocquodspi-
gloriam laudis sux exteudere iiililur, atque opinione ritu superbi.^e sublevatur, omncm lemporalem ejus
transiloria lactatur. Sicergohrec verba intelliganlur poientiain despiciem, juxla boc lamen quod ipsi
de unoquoque, ut referri quoque debeant ad ipsum adhuc in carue mortali suni, in qua cruciari tem-
spccialiter capul iniquorum. Dicalur ilaquc : Me> poraliter possuni, ipsa ,
qua; fortiter tolcranl,
moria iniqui pereal de lcrra, et non celebrelur nomen snpplicia perhorrcscunt, ila ul in eis uno eodem-
ejut in plateis civilatis. Plalea quippe nppellalione que lempore, ei constanlia ex virlute sil, et pavor
Grxca a lalitudine esl appellata. Memoriain ergo ex carne , lormemis vinci
quia clsi elecii sunt ,

suain in terra slalucre conattir Antichrislus, cum nequeuul, per hoc lamen quod homines sunl , et
in lerrcna gijri.i , si essel possibile, nppetil in per- ipsi metuuni lormenla qux vincunt. Dicaiur ergo ;

petuumpermanere. Nomensuum in plateis celebrare Jn diebus ejus stupebunt novissimi , et primos inva-
gaudel, cum longe latequc operatiouem iniquitatis uet horror : quia videlicei lanla signa monslralu-

(50) Isidor., lib, viu Etijm., c. 3. (31) Libr. xiv. ilor., c. 11.
 -

279 S. MARTIM I.ECIONENSIS 480

ms, el cruJelia ac dura f.icliirus esi , ul ad Blnpo- \ Ckariuiwi, ditigamut inricem : quia charilas ex
rem perducai, quos in line niiniili iiivcucrii , el Dco est. Et omnis ,
Deum. ex Deo natus
qui dUigit
priores Palres, qui in ejus ex-piignaiioncm scrvaii est, el coguoscit Deum. Nou diflert in Deo utjustus
simi. Ertocli scilicei ci Eliam, carnalis moriis Julure eljuslilia dicatiir, ul Jiligens et dilectio dicaiur;
Iransfigat. Igilur, quia dc iniquis on.niUis, ac Je qnia non traiisiinininalive a jusiilia dicilur jnsius,
ipso iniquorum capiie nmlia B.ildad narravit, ge- vel diligens a Jilcclione, quod juslitiani vel dile-
nerali mox . 'efini liotie subjunxil : ILcc suiit erijo ctiunem liabeal; sed quia esl jusiitia cl dilectio.
labernacula iniqui , el isle tocus ejus ,
qui i.jitornt Filius Deus cst ex Deo, Spiritus sauctus [tupple :

Deum. Supcrius cnim ilitcrat : F.xpetlet eum ite luce DeusJ, est ex Deo : et non ires Jii, sed unus est
ad lenebras, el de orbe Iransferai eum. Ciijiis ciim Deus Pater et Filius ct Spiriius sanctus; el ille

mala siibjungercl, adjuniit : Ihrc tunl labernacula diligil iu quo habilal Spiritus sanclus. Ergo dile-
iniqui, cl isle loctts ejut qui iitnoral Deum : vidclicel m- ciioesl Deus, sed Deus qui e\ Deo; et ita vcre Ji-
ilirans quia is, qui nunc Dcuin ignorando exlollilur, citur : et dilectio ex Dco est , cl Deits Jilcctio est.
lunc aJ prnpria Ulicrnacula pcrvcuicl, q'ianilu cum Cum Jiciiur cx Dco, anl Filins inlclligilur, Ml
sua malitia vcl iniquilas in suppliria demergct : et Spirilns sauctus. Cum Aposlolus dicat: Charilas
locum suum quanJoque invenit, scilicl lenebr.is.qni B Dei diffusa ett tn cordibut noslrit pcr Spirilum san-
dum hic falsa gauJerel luce justiiix, locum tenelial ctum qui dalut etl nobit (Hom. v), iiuelligimtis iu
:ilienum. AJ locuni ergo suum lunc iuiqutis penenii, dileciionc Spirilum sanctiim cssc. Hic esl fons dc
cuniiiiiqiiitalissuxmeriio igne crticialiir. > qno non coinniiinicai alicntis, cimi de oninibus ali s

Dicat itcrum beaius Joannes , cujus sanciilalem Ecclesix sacrameittis commuuicel. Ad bunc fonletii

Dcus dilavil privilegiu caslilalis. Umuis , inqiiil, biheiidum nos Iiorialur evangelista, diccns : Diii-
spiritus, qui confitetur Jesun Chiislum in carne ve- gamut invicem quia charilas ex Deo etl : Quasi dice-
ttitse ex Dio cst : el omnit tpiritus, 7111 »0/1 11 Jetum, rct Quia ex Deo sumus et non ex mundo, ergu
:

ex Dco non et', el hic est Anlichristus, de quo audi- diliganius vcrbo el opere invicem. Ilerinn dicil:
tlit quoniatn venil. Mulli bxretici ,
qui uuilatem Qui non diligit, twn novil Deum; quoniam Deut cha-
Ecclesix separare pravo dogmate volebanl, bunc r.las cst. Comnicndavit aiilein cbarilalein intillis

versiculum ex Episiola raserunl, nc pcr eum erro- inodis, scd j.ini ad ejus singul.uem latidcm arce-

res eorum cnnviiicercniur. Iteruin subjungens ait: dil, in quo euin inaxiiiie debeinus auJire, scilicct,
\ot tx Deo estit, filioli , el vicistis eum quoniam qui diligil, ex Deo nalus est, et Deum noyj:, quia

major esl qni 111 vubis ett, qniitn qui in n.nndo. Quasi Deus clui ius est. Superius Jixerat : Chtritat ex Deo
diceicl : llli non sunl ex llco, sed vos cx Deo etlis: C etl, liic super.idJil : Deutcharilat esl. Qui i^ilnr f.icit

et conlileiidu Jesum venisse in carne, ct lialicr.Jn contra clijrilalcm, contra Dcuiu facil. El si facile

i-liariiaiem vicittii eum , dialtolum videlicel, sed viilealur cuilibel, faccre contru lioiniiiein, sed con-

iiiiii virlule liberi aibilrii : quoniam major cst qui in tra Deuin faccrc, quis 110nli111e.il? Dicatur iicrmn
vobit ttt, Dcus sciliccl ad prolcgenduiii, quain ili:i- apetlius: Qui non diligil non noril Deum quouiam :

bulus 7111 intitttndo esl aJ iuipuguanduui. Scquiiur: Dcut churilat : id esl ad iioliliam clarilatis, qux

Jpti de muttdo stitit : el ideo de mundo loquuntur, el Deus cst, 11011 vcniuir uisi pcr cbarilalem ;
quia,

mttndus eot •ttidit. Quasi diccrcl : lli spirilus 11011 In tnuterolaiii animam non imroibil sitpiettlia, neque
bunt diligcndi, ncc auJicnJi, qui 1, clsi Oirisli DO hitbiliibit in corpore tubdito peccatis (Sap.t). Pro-

iueii iiivucaut, et bigno Cbrieli se nolanl, Je illonun li.ii.Jo quod Deus ( li.irilas esl, cl quuJ uus diligil ;

l.iiucn suiil iiumcro, qui munilaii.i cupiiiul, ct vult inuiiccrc nos suo exemplo, ul inviccin diliga-
«telcsiia ijjiior.nii. Ideo iiiquit de mttiido hqitttitlur, nius; el ul ad nuliliam cjus veniauiiis, subjetil,

iJ csl ratione iiiuinlanx sapientix, probanles imn dicens : \n hoc apparuit cluiritus Dei in no6ii, quo-

I
csse Dciiiii lioinineiii lieri , niorluuui suscilari, niam Eitium tuum unigenilum Mtlil Deut tn mun-
liuiuincin inorlalein in cuelis babcre iiiansioiicm, et jj dum, ul vivamus per eum. tjtiasi dicercl : Eitttnn

:ilia liujusinoJi. Et mundus eot audii, iJ cst inunJi iitiiin iiiiigcnitum iuvisibilcni iu sc, inisif Dettt, visi-

concupisccnliis dedili : quia spirilualium corda vi- bilcm cx carne , 111 mutnium, bnc est, morl pro
toiiui a veiitate non pussuut averlere. Iterum Ji- inundo, u/ priut mortui, vivanttts per cum rcsnscii.i-
cil : Not ex Deo tumut, el qui noril Dcum, attdit 111 in. Iicnini diciti ln hoc est churitns : non nua i 1101

nos ; 17111 non eit cx Dco, nos 11011 audtt. Quasi dice- ditexeiiintts Deitm , sed quia ipse prior dilextt nos,

let : Quia cbaril.ilein liabcmus, ex Deo titmui : el et mijii filiiini siiuni propiiiationeut pro fteealii
qui pcr cbarilalein notit Deunt, audit nos, nos Jico nostris. Dileclio Patris probala esl, qnia miril Ki-

prxJicatorcs vcrilalis; el qui non ett ex Deo, iJ esl liuni ; Jileciio Filii, quia pro noliis mnrtiius est.

ijili 1 011 babet cliarilalcm, nos nnn auJit : quia Quasi Jiceict : /11 hnc eti churilat, iil csl iu bac
arualis bntiio non percipll Ca, qtlX sunl Spirilus iiianifeaUla niissione, qua Deus Pater inisil Filium
l)ei 1/ Cor. 11). In hoc , ail, cognoscimiit spiritum, siiiim pru noslra salulc. Hoh quusi nos dtlexerimus
reritatit, et tpiritum crrotit. Ac si apcrlius diccrct: Dcum, iJ esl 11011 prius Jileximus, 111 quasi iuerito
Qni atulit nos, liabct tpiritum vcrilatis; et ti non nostrx Jilectionis ipsc Jiligeret nos; seJ qma Ipte
audit nos, habet ipirilKM rrr-jrii. prior dilexit nos, m, pnceunle jraii.i eju«, nos euai
 ,,:

281 EXPOSITIO I.N EPISTOLAM I B. JOANMS. 181

:
dil g.imiis: ei misit FHiitm innm proiiitiutiouem pro \ novimua , ei perconrorlanlem Spiriium tesiifuaninr,
peccatis nostris iu cxperiiiicnlo sua? dilcclionis. quod iioii l.n imii lii i|ui Spiiiluin Banclllin iioii ac-
Amavit iniquos, sed non iniquiialcm. Diginim esi ccpei unt, quoniam Paler mitil iilium siiiini :ul cngui-

crgo, dileciissimi fraires, »1 sicui Deus iioii exspc- lioncin lioininiiin , inodo Salvaiorem muiiili, iu fn-

Clavil, ul nos ciim diligcremus prius, sic nos iioii luru Judicem. Unde Kts , si halies in ic Spiriinm
cispeeieinns, ul proximi nos diligant, scil prinres Doi? lnlcrroga visccra lun, ct , si unt plena rbari
dilignnus eos. Alia Iranslalio : Uisii Deut Filium laic, lialies Spiritiiin Dei in le, quia Cluirln* Det
tunm iiiaiorem, id esl sacrilicalorcm, pro peccalis di/fusa est in cordibus noslris (Rant. v). Scipnliir ;

nostris deslriiemlis. Qiiisquis cuufessttt fueril quoniam Jans est hil.us

subjuugens C.liarissimi Dent di- Dei, Dctts in eo tnaiiei, el ipse in Deo. Quasi diccrcl
Iteruin ait : , si

lexil nos , el not debemut inoicem diligcre. Dilige, Nos pcr Spiritum daliiin credimiis , cl leslificaimir;

fac qnoii vis. Sive tares, dileclinne laccs; sive et excniplo noslro quisquis per cunulein Spiritnm
et

rlamas , dileclione clamas. Qua i diceret : Fttote confessus fucrit vera confessione cordis, m ucc lix--

imilatoret Uei , ticul filii charissimi , et anibulute in retieorum fraudilms, nec persecttlorum tuiiiieiiiis,

dileclioue , tieut tt Christu* dilcxii nos lEphes. v). »<* carnaliuin frairiim exeniplo , nec propria fra-
n cre-
Sequilur : Deum nemo vidit iniquam. Ideo igilur gililale tiliibel. F.t not , inqtiil, cognotimus, el

diligere debemus quia cinn Deus dimns chariluti ,

quani hnbcl Dcus in noliis. Ac si di-
; itivisibilis sit,

quasi coiiua iiaturam per charilatein euiu vidcmus, cerel : Nos vidinuis, el lcsiaiiuir quia Dcns niisil

videniur Filiuin suuni, ct cognovinius qua causa lioc fceii;

sictit ista visihilia sensibus corporis uola.
Sed etsi aliqiiando lioc modo vidcndi visus cst, nun iioii videlicel quia imligerel . non quia deberel ali-

sic.ui isixnaiuix vjdenliir, sed voluntaie visus quii!, scd sola cliaritate: cimi habciet uniciim riliiun,
est
specie qua voluit noluit illum esse unum sed ut fralres habercl
, apparens latente nalura , el iu-
,

coinmutabililer in sc periiianeiiie. adoptavil illi qui ciiin illo possidercul viiam x-ier-
Eo aiitem niodo
nain. Supra d ixerat St tliliijimus Deus in uobis
quo videtur sicut est, nunc fortasse vidctur ab : ,

angelis; el a nobis tunc videbiiur , ciim xquales nwnet liic dicil : 0«i confcssns jiierit quoniam J:~
,

augelis fuerimus (Luc. xx). Sed etiani nec iunc vi- tus e»l Fi7i'ms Dei, in Deo manet, et Deus in eo, insi-

debitur , sicut isia visibilia , quae corporali visionc nuans quod qnisquis liabet d.lci lioiiein in fralribus,

cernuiilur; scd Unigenitus qui est in tinu Patris, ipse ille veie lestalur Jesiim cssc Filium Dci. Quariiin
narrttbit (Joan. l), quod non ad oculos, scd ad iuen- enim causarnm effcciiis conveniuiit , et ipsc causa?

tium visionem pertinel. Sxut eigo , si solcm isium C convcniunt. Dum dileclionem coiiiniendai ,
dile-

vitlere vellemus, oculuin corporis purgaieintis ; sic ciioiiem Dei nec penilus tacct, nec freqncnlcr no-
minat: dileelionein ininiici oinnino lacel fralernas
volcnies videre Dcum , octiliim cordis purgemus. ,

Sed quia hxcvisioin fuluro speratur, quid agenduiu cliarilatis freqiieiilissinic niciiiiiiil. (iur boc , ciiin

esl, quo solalio iitenduni, dum adlmc peregrinainur dicai non essc maguiim , si diligamus cos qui uoi

in corpore ? Iloc vidclicet ul diligamns invicem ct diligiiiil, nisi eliain ad inimieos dileciio periing.il!
sic Deus in nobis manei, elcliarilas ejus in nobis Sed qui usque ad iniinicoium dileclionem perveuit
non iransibit Iraircs. Oponet ego ut ,
more
perfecta est. Quasi diccrct : Si diligamus invicem ,

iguis, prius occupcl proxin>a, el sic in longinquiora

sincera videlicel et discipliuabili cbarilaie, non rc-
inissa el desidiosa mansueludinc , Deus in r.obis descendat.

manel inspirando bon.i Qui optal dc iniinico ul fralcr liat, fralrein dili-
, et charitas ejns in uobit yer-
ftcia etl. Ac si dicatur : liuipe diligere, incipit git, iioii cnim amal in illo qiiod csl, scd quod vult

Deus in le esse : cresce 111 dleciionc, et amplius csse. Sicut fabcramai lignuin de silva recissum,
lia liiando in te Deus faciet te pcrfetluni esse, ut dequoaliquid esi facliirus, uou amal quod esl,
diligas
° etiam inimicum
- , sicul
—" ct
"- •| ^v di
— ~ inimicos
ipsc sed quod faclurus esi. Non ininiis crgo inonuii de
>
T\ .

lexil. Ileruni stibjungeis ail : JnJwc cognoscimus charitalo, quia in iniilua dileclioue csl peneclio
ouonam iii eo nuinemus , et ipse in nobis : quoniant cbarilalis divina:. Ilerumdicil : Deus clmiilas esl:

de Spiritu sanrio dedil ttobis. Deus iu nobis uianet, et qui mancl in cltarilale in Dco mnnel , el Deut in

et nos in Deo, el <ie saluie nemo despcrel; quia etsi eo. Idcm superiits dixerat, et eccc ileriim dicii , ul

morbi sceleriiui uus deprimunl, oniiiipoleiis est me- amplius coiiimeinlct, cl ut al:uni cbariialis effecium
dicus ,
qui salvel; gaudeanius iu spe, ul veniamus ailjuiigat. Supra dixit pcr cliaritalem factum esse
ad rem. Dicatur iteium apcilius : In lioc cotjnos- primuin advcntum Filii Dei in iniiiidiim, ad salutein
cinius quoniam in eo manemus, id esl, si diligimus ,
niiiiidi ; bic per camdem chaiilateni nniiunlial salu-
inanei in nobis: quod lali cxperiitiento probaiuus, leiu fideliuiii, in sccundo advenlu iu dic judicii. Dcttt

jnontam de Spirilu sunc.o iledil nobis, id esi , sub- clmritat esi ; ct qui manel 111 cliuritiiie in Dco manet,
tiliier de divinilale sua facit scire, el loqui F.l nos, el Deusin eo. Vicissim iu sc babilanl , qui cuiiliuci,
vidimus el lestificamnr quoniam 1'uter misit
inquil, et qni coiilinclur. Ilabitas iu Deo, sed ul couti-
Fiiinmsuum, Sulvatorem munili. Quasi dicerd Per : ncaris; babilal in lc Deus , sed ul te coiilineat
ioc prubamus quod de Spiritti sancto iledil nubis ne cadas. Qiiomodu cadel.quem conlinei Deus?
piia eidimus, idesl, per inspiratiteiii Spiiiunn QJe NullalCiiUf. Iieriiiu dicil : In hoc perfecta est
 ,, ; :

983 S. slARTINI I.EC10NENSIS 281

chariiat Dei nobiseum , ui fiduciam habeamut a. ainicus facerei. Scd quia nnilii verbolenus dicunl
in d\e judicii, quia ticut ille eil , el nos sumus Diligo Deiim. Siilnlilur : Si quis dixeril quia diligo
in hoc mundo. Qnasi dicerel : In Ime signo polesl Deum, el fralrem tiium odit, mendax cjI. Qui diligit

probiri, quisque quanium profecerii in cbariiale. fratrein , necessario diligil Deum, quia diligil ip.-aiu

Interroga cor luum, ei respondebil lil»i. Credil ali- dilcciionem , qua diligil frairein. Ei Dcus dilectio
quis diem judicii, scJ quia iwn csi perfeilus cliari- est, ct si diligii dilectioncni, id cst Deum, non
lale, incifiil liincre. Si aulem perfectus csset, fidu- poiest odisse fratrem, quem Deus diligit, el diligi
ciaiii habcrei, cl sic desiderarct diem illum, ei non pnecipil. Dilectio dedit nobis, ui diligcremus euin.
timcrci.Quando aliquis converlilur ad pcenilenliam Uilde dicitur : jVoii vos me elegisiis , ted ego elegi
incipil liniere, sed proccssu bon.c convcrsalionis vos, el posui vos ut eaiit , el fruclum afferatit, H
diicil non liincrc, sed opiare, nl dies judicii veuial. fruclus vestcr mancal (Joan. xv).
Unde diciuir : Cupio dissotvi, ei esse iitm Cltristo Iterum dicit fralrcm tuum
: Qui enim non diligil

(Pliilip. l ). Dicalur ilcruni aperlius : ln hoc per- quem videl, Dcum, quem non
quomodo poietl vidtt ,

feela est chnrilas Dei noliscum , id esl pcr lioc os- diligere? Per buc videlicelprobatur mendax id esi :

lcndiimir pcrfccie diligerc Dcum , si non liinemus non vidcl Dcum, quia non babct dileclionein , ideo-
advenluui Judicis, quia qui limct, nou cst perfectus i!
que non babet dileclionem, quia non diligil irairemJ
in cbarilale; ut Bduciaui habcamus in die judicii, ipiam si baberet, vidcrel procul dubio Dcum. Ergo,
nuu limcnles apparere Judici : quia sicut itle ett purgilo mcnlis oculo per dilectionem, tcndamus ad
ei not stinius in lioc mttiulo, i I e-t per buc b.ibemus contueiidatn incommulabileni Dei subslantiam. Fil
fidueiam, qnia iniitamur perrccliouem dileclionis diversus etconirarius fructus, ut aliquando blau-
ejus iu inundo, amando etiam iuiinicos , sicul ille dialur, ct cbarilas saeviat. Nc quis ergo, Possum,
pluil super justos et injustos de coclo. Iteruin sub- audeai dicere, diligere Deum, etiamsi non diligaia
jungil diccns : Timor non esl in charitale : scd per- fratrem ; addil : El hoc mandalum habemut a Deo,
(ecl.t cliariias foras miilii limorem, tiuonium timor ui qui diligil Deum, diligat el fratrtm siiiim. Quasi
poenam iuibel ( Matih. v). Quasi dicerel : Per boc diceret : Quomodo cnm cnjus nrgligitis
diligitis

inlclligilur perfecta cbaritas, quia in lali cbariiate, mandatllin ? Qui diligil Deum diligal el frairem
qn.c a.l imilationem divime cuarilalis eliam iniinicis suum; quia si fratrem uon diligit, nec Dcum diligil

benc facil, non est limor. l)t jam expositam est, cujus lilios odil. Sequilur :

sicut iimi scmper ad zqualiialein, sed ad quamdam Omnis qui credit quoniam Jcsus esl Clirislut, tx
similitudinem dicilnr, sicul aures babco, sic ct Deo natut etl. El omnis qui diligit eum qiti geiiuil,
imago, Si crgo ad imagincin Dei lacli sumus, diliijil eum qui nalus est ex eo. is qui crcdil, id
quarc iioii sicut Dcus siiiniis? Timor locum prae- csl, qui sic vivit, quomoilo Clni-ius praxepil, ts
parat cbaiitati , scd perfecia cbariias, qua: pro Deo nalus etl. Si vcro alilcr cre-lit, et dirmonetcre-
iuerito justilix fidueiam babel , foras mittii limo- dunl (Jac. u). Opcra anlc fi.lcui rcl nulla, vcl cliain,

rem, de quo dicilur : luitutm tapieutia limor Do- si lion.i videantur, suni inania; quia prxier Clni-
mini (Eccli. i) ; sed et prxsenles Iribulalioues facit sinm, qui est via, verilas, ci vita eluciuntur (Jonn.

iioii timcri, qiioniam limor pcenam liabei, quia lor- xiv). Vcre qui diligil Deiiin diligil ei fralieiit siiiiin;

qucl COllScieilliam pcccalorum. luitium sainentiai nani ct qui dil.git D. -11111 Palrem, diligit Deum Filium
limor Domini (l'tal. cx) : quo timore limel quisqne a Palre genitum, el qui diligit Deuni Filiuni, diligil

incipiens opcra jusiitijc, nc vcui.it dislriclus Judex, etiam Dei filios, qui sunl membra illius capiiis. Eigo
et se miuiis casligalum damnet. Peilccia cuariius diligaimn iilios lui, ui diligere possmnus Filium D«i

pcrfeclam facil jusiiiiam, nec liabei unde liineai cujus membra suni; cl diligemlo Filiuin imegriim,
sed judicium suiiin vidcre desiileral, Aliud csi id est, cum suis ihcmliiis, diliga.nus cl Palrcin. Di-

tiniereDcum ne mitiat tc in gebeuuani

, qni ,
bxiio conipaginat curpus Cbrisli, uisil unus Cliri-

timor nondum castus cessabii; aliud est tiniere |> slus; ila el qui amal frairem, amalseipsum; cum
Dcum nc tedeserai, qui linior caslus permanet io illo enini ipseunus (32) esi, nec poiesl non diligcre

sjeculum sxculi, et desidcrai advenlum Sponsi , id Cbrislum, qui membra Cbrisii diligit. Sicui qui

esi Cbristi. Qui auiciu limcl, non csl pcrfectus in Filium diligil ,
qui esl idem cum (53) Palrc, mxcssa-
cbarilate. Quarc? Qnia Dcuui nou diligil , Ut filius riu etPalrcm diligil. Umnis autcin qui cietlii quo-
patrein dulcissimum, scd timcl ulservus dominum niam Jcsus ctt C.hiislus.cx Deo natus esl. Revera qui
crudclissiiiiiiiu. Sequitur : i\oi eigo tliligamus diligit Dcuiu, diligil ci fratrem ; ci qui diligil eum
Dium, quonium ipsc prior dilcxit nos. Quasi ilice- qui genuil, diligil cuin qui genilus est, sccundilill

ret : Quia qui limet noii c»t perfectus, nos crgo quod genilus est ab co. El qnis natiis cst cx Peo!
diligamus Deuin, ut pcifecli simus ;
qitouiaui ipse Illc videlicet qui credit, quoniaui Jesus est Filiut

prior dilexit nos mill.i ncrcssilatc , ul de iniiuicis Dei. Et quis cst qui gciiuit? Dcus P.ucr. Qui ergo

(32) Vnitm bic loci correxil in ins. nimis scnipn- dinc, idcm esl qnod unus ac unnm lcgamus. Ille enim
losa inanus, exislimans forlc lorui inTfuissc Clos- quem amavero vcl alterego, vel idemq'iod egoper-
sam qiia- iimini lcgil de unilale naliiia- iu divmis :
ieque iliriliu .

quomam vcro agat dc mutua aiuicoiuiii nccessilu- ^33; tlocesl, \dm quod Dater.
 ! :

285 EXPOSiTIO IN EPISTOI.AM I B. JOANNIS. J8G

diligit Dcum generantem in fide, diligit gencratum A aquam baplismi et sangninem passionis; et nou
in fide. Et convcnienlcr loqnens de dilcciione, ine- soliim digualus cst baplizari propter nostram ablu-

niinit fidei, quia si quis adeo est durus, ul negligat tionem, ct ul baplismi sacramcnlum nobis conse-
amarc liomincm proptcr lioc quod cst liomo, et in craret; scd eiiam sanguinem proprium deilit pro
eodcm exsilio esl, monendiis esl u( sallem iileocmn nosira rcdemplione.
diligat, quia ex Deo naiusest, ei quia cjusilem gra- Non in aqua solnm sed in aqua el
Ilerum dicit: ,

lix particcps csl. Scd quia inulii diliguut proximos qux fides vincil, qux videliccl credit
sauguine. Ecce
propter consanguinilaiem, vel lemporale coniino- verum hominem et verum Dcum Jcsum Chrislum.
dum, detcrmiuat qui sil verus amator proximi, cum Kt spiritus esl, qui teslificatur quoniam Chrislus cst

subjungil : In hoc cognoscimus quoniam diligimtts !><•) ifas. Qnasi diccrel: l.icet Clirislus sccundinn Iio-

natos Dei,cum Deum diligamut, el mandala ejus fa- ininem sit passus, tainen Spirilus sanctus visus esl
ciamus. Quasi dicerel : lile recle probalur ililigere super eum bapiizatum in specie columhic (Mntth.
proximum,qiii eliam Deuin diligit. Etne quis seipsum iii). Yel spiritus, id est, omnis spiritualis doctor
de ainore Dei falleret, et verbo tenus diccret, se lesiaiur boc, quod Christus est verilas, id est, vcrus

aniare Deum; addit: Et mandaia ejus [acimus. Ile- Dei Filius, iiou pbaniasma : verus medialor el re-
rum subjungcns ail: " conciliator, immunis a peccato et sulliciens ad t«l-
11 ac esl charilas Dei, ut manduta ejus cuslodia- lenda peccala muudi. iterum subjungit dicens: Qiiia
mus;el mandata ejus gravia non sunt. Quasi dice- trcs sunt qui teslimonitim daut in coelo: Pnter, Ver-
rel: ldeo conjungo, ut Deum diligamus et mandaia bum, et Spiritus sanctus. Palcr dcdil (esliinonium
eju» faciamus, quia aliier non est «iileclio. Kegem deitalis, quando dixil: Hic e>l Filius meus dileitus,

noii diiigil, qui legcm ejus odil ; es amore ergo ru- in quo milii complacux (ibid.). Idcm eliam Dei Filins

gis, lex ejus debel impleri. tiac est, iuquil, charitas teslimouium dedit, qui in nionlc transliguralus,

Vei, id esl, per lioc probatur charitas Dei esse in poleniiam divinitatis, et spcciem .cLciikc beatitu-
nobis, si maudata ejus custodiumus , quae libenier ilinis ostendil (Marc. nj. Spirilus etiam sancliis

sunl custodienda: quia mandala ejus non sunt gra- lesliinoniuin dedit, qui super bapiizalum in specie
via diligendo filios Dei, id est non traliunl deorsum columbx requievit, vel quamlo iuvocalionein nomi-
ul lalenlum plumbi; sed sursum veliii, el excelsos nis Cbristi corda credentium implevit. Per boc ergo
facil cuslodia mandalorum Dei ; et mandala ejus iiianifeslissime apparel quod Jesus est vcritas, id

gravia non sunt, quia jugjiin Dei suave est, et onus est, veius Deus et verus bomo ;
quia de ulroque
leve (Matth. xi). Quae hominibus natura sui dura q ceriinn babemus lestimonium : de deilale videlicet
sunt el aspera, amor Dei ei spes pra;mii facil levia. per Paireni, et Filium, et Spirilum sancium; de
Si quis gravia esse dical, inGrmitateiu suam accu- huinauilale vero per animam, aquam, et sanguinem.
sal, quia forti levia sunt. Et vere Dei mandala non El hi tres unum sunt. Quasi diceret: lli Ires eain-
sunl gravia, quia omne quod nulum esl ex Deo, vincil dem icni lestautes, unus Deus suiit. lii irct sunt

muiidum. Nascilur ex Deo qui diiigil Deutn el pro- qtti ies timonium danl in terra: Spiiiltts, id esl, bu-
xiinuin, qui de niandalis Dei ila se iusliluit, ut ca mana anima, quam emisil in passionc; aiyua, el

ad acl.onem perducat:et bic vincil iiiuiidum, et sangitis, quaj lliixerunt de latere illius (Joan. xix):
coiiiemnil blandimenta vel adversitaies saeculi, eliam quod (ieri non posset, si veram carnis naturam non
el ipsas passiones corporis. Quaarit qnai sursum liabtret. Sed ante passionem sudor faclus sn-iu
sunt, non qua; super terr.im (Coloss. 111). Et nt quis gulise sanguinis (Luc. xxn), ostendit verilaiem car-
siia viituie confidal se posse vincere iuundiiin, sub- nis : boc auiem quod de laicre jam mortui conlra
dit : El luvc est vicloria, qutv vincil mundum, fides nalurain aqua et sanguis vivaciler lluxit, leslalur
nostra. llla videlicel Ddes quse per dileciioiieiii ope- quoJ corpus Doiniiii po.^t niorleiii melius essel victu-
raiur, qune et Dei auxiliuin fiagiiat. Demonsiraiive ruin, et inors ejus viiam nobis daret. Quod vero
quasi digilo ostendit fidem lanquam coiifiteniein ac D sudor ejus sicut sanguis in lerrani fluebai, signili-
permaiientem. Ilerum dicil: Quis est qui vincit mun- caliat, quia suo sanguiue Ecclesiain toio orbe lava-
dum, nisi qui credit quomam Jesus est Fitius Dei ret. Iieruin dicit: Si icsiiiitoniuni homiiium aeeipi-
Deieriiiin.it quae lides vincil inundum, scilicet fules mus, teslimonium Dei majus est. Ac si diceret
Clirisli. Quasi diceret. Vere perlidem vinciiur niun- Si tcslimonium hominum accipimtts, id esl, quia iia
dus, quia per aliud non vincilur. Ac si aperlius ceria testimonia babemiis, ergo lucc debcmus acci-
dicerelur: Quis est qui vinat mitndum, id est, quis perc; quia eliam lcslimonia hominum, qni mcntiri
possit contenipluin mundi habere, nisi qui credit possuul, solemus accipere, lestimonium Dei majus
Jesum esse Cliristum, qui propbetatus esl, el qui est, id est, melius ad accipiendum. Magnuiu lesli-
jungit digna opera fidei? Et quia sola lides et con- uionium David hominis, quod de Filio Dei perbibet
fessio divinitatis Cliristi non sufDcil ad saluiem, el dicens: Dixit Dominus Domino meo , sede a dexlris
ad viiicendum muiidum, addit et de ejus bumanilale meis iPsal. c.v.x), etc. Qui etiam inducit Filium
dicens: Hic esl qui renit per aquam et sanguinem loquenlem de Palre cuin ail : Dominus dixil ad ine:
lesus Christus. Quasi dicerel: Qui crat «eternus, ve- Fitius meits es tu, ego hodie genui te (Psat. u).
nil ad saiulem ct reniissiunem peccatorum, per Magnuni testiiuoiiium pr«ecursoris qui ait: Ego l>a-
 ;

287 S. MARTINI LECIONENSIS 5S8

ptito tot in aqua: i!lt auiem baplizabit *o» in Spi- A niom rilnm habetit crlernam, qui ereditit in ttontinr

riltt tanclo (Matlh. lli). Sed majiis esl leslimoiiiuiii FiliiDci. Quasi diccret : /iirc scrtbo tobis: u\ cs|

1'alris, qui Spiriluin, qno scmper plenus eral, in bis terhisdebeiis adhibere liilcni, ni iciaiit quoniai
enm visibililcr misit. Quasi dicerel: Si rredilis bo- tilam habciit cclernam, id csi, ul cerli sitis fumm
miiiibos praauulianiibas advenium illius, magis vcslrx bealiludiuis, qui creditit in tiomine Fili,

crcderc dcbctis Deo Palri Cliristum advcnisse lesii- Dei, ne seduraiuini fraudihus coiiiiu qui ucg.iM
ficanli. Qiioniam lioe est lestimonium Dei, quod ma- Clnis.iim essc Dci Filium; quia mcrito lidei vilan»

jus esl, quia testificaus esl de Filio suo. Ac si di- liabcl.iiis. Et Itxc ett, inqttil, fiducia, quam habc
ceret : Per lioc lesinmmiuin probo «piod Dei lesti- mut ad eum : quia qucccunque pelierimut secundum
moniuin majo« sit, i I est, mclius ad accipiendum totuntatem ejtts, andiet nos. Quasl diccrel: Non lan-
quam lcsiimonia lioiiiinum; qoouiain lcsiifnalus csl luin in fuiuro bona ccclcstia spcrare debclis cx fide
de Filio suo dircns: llic est Filius nieus dVulus, in Cliristi.sed etiam in hac viia esl fiducia; qui.a iin-
quo milti comptacui (Mat h. in).Sequitur: Qui credit pctrabiinus quidquid salubriter peticrimus. Qnasi
in Fitium Dei, liabel icstimonium Dei in te. Quia diccrel: Quxciinquc pcliet initis, non secnnduiii no.
Pater lcslalur de Filio, credatnus in Filium : qtiia stra carnalia desideria ; quia, quid oremut sicul
qui in Filium creilit, ct ila benc operando tendil in B oportel, nttcimut (Hom. vni i, nisi ipsc sii nn uobis
ipstiin Filiuni, halet leslimonium Dei in se. Quasi ostendat volunlaiem, qui mclius noslraiu qunm nns
eiiam de eo tesiaiur Dcus, q'iod ipse sil credens, ipsi intelligit uiililatem. Posuilenius ergo juxia vo-
eritque in numero liliorum Dei, ipso Filio suis ita
lunlalciii illius qui dixil: Quatrile primum tegnum
pollicenle: Si qnit mihi ministraveril, honorificabit Dci etjuslitium ejut (Slattli. vi) ; el ainlicl nos il.n.ilo

eum Paier meus,qni esl in ctelis (Joan. Iil). Si ergo cfTcctuin nostrao peiiiioni. Aliier: Qtiod peiieriuius
Dcum icstcm luj» liilci Iiabuciis, quid te bnminum secundum volunlatem ejus, vel [fort. ul quod vclit]
infamia vel persecuiio Ixdit? Unde dicitur: Si Deus quod rogaverimus, vcl qualcs nos csse desiderat ad
pronobis, quit conlra uos? (liom. vut.) Kevera qui rogandum venianms. Si volumus salulem nostram,
crcdil in Filiuin Dci, liabel testimo:iium Dci in se vel proiimi, iinn discordemus a voluuiaie Dei. Sed
quia intill git Pairem osse vcr.icem iu testiino- si voluutas nostra pcr ignoranliam a volunialc Dci
nio Filii. Qui antein non credit, dicii Palrera nien- recedit, bona voluntas Dei noslram stultam corri-
lituin. gal, ut Paulo apostolo contigit. Multipliciier bic
Unde seqniiur: Qui non crcdit Filio, mendacem bealus Joannes quae prxiriiseral, inculcal, ul ncs ad
facil euni, vidclicel quoniam non credil tesiimonio, _ orandiim vivacius exiilet, direns : El tcimut quia
quotl lesiificalus est
Dcus de Filio suo. Et hoc esl Dtut audil not : el quidqnid penerimut dnbil tiobit.

testimomum, quoniam titum xtemam dedil nobis Quasi dicerel : Non laiiium in fuluro temporc
Deus. El hac tita in Filio ejus esl. Ac si apcrlc di- auilicl nos, sed ctiam 6cimus quod quoliilie au-

cerci: Qui nou credil Filio diceiui, Eqo et 1'aier dit ; ct per boc quod jam audimur, ccrii sumus de
unum sumus (Joan. x), uiendacein lacil eiiin <|ui ftituro
dicil, non esse Filiuin miiioreiii Paire. In quo facil Itcrum dicil : Scimui qiwui.m hnbemut petitio
eum ntendacem? In lioc vidclicet, quouiain non cre- ttcs, quns pttttiliimiis <ibAc si aperlius
eo. direrc-
dil lestiinonio quod leslificatus est Deus dc Filio lur : Quia scimtis quouiain habemus ali co peiilio-
suo, diccns: 7'n es Fitius mcus dilectus in quo milii iics quas posiulamus, niliil peiimus quod ci sit

bene compacui (Haiih. xui). El tleriiin iu passionc: sdvcrsiim ; nilnl, nisi quod nos docuil, quod nobif
Clariftcati , iuquil, el iletum clarificabo (Joan, XII). inspiravil, pclimus ; ct , si in aliquo erramus , sia-
Et hoc est lestiiuonium quod dc Filio suo tcsiains tiin crraia rorrigimus. Ilic loquilur de quolidi^nis
csi Deus 1'atcr. >am ct de nobis filiis adoplius 10- ct levibus peccalis, qux sicul diflir.ilc vilanlur, sic
slatus quod por illum unicum Filium miuiii
cst, far.ile ciiranlur. Si dicto, vclcogiiaiu, vel oblivione,
ctiam nohis jam iu spccic, in futuro vcio in re vitam vcl ignnranlia pcccasli, confilere
D fratii, sicut Jaco-
iciernam dclit. Et norc, inqo.il, in Fitio tjus cst, id bus docet, cl posiula ul pro te intenrcuiai ; ci si

csl iu fidc cl coiifessiune iioiniuis cjus, el in per- itertim libi ronlitclur, lu eli.im pro illo iteruui
ille
ceptiouc sacraincnioriim illius; qnia iiemo venil ad inlerveni (Jac. v). Ilic snflicil Doininira oratio, mu-
Patrem nisi pcr enm iJoari. xiv); ncc esl aliud no- lna confcssio, lcvis pccniteniin. Porro si grave pec-
nicn iu quo opor.eai nos salvos ficri (Act. iv). El ne catum fucrit imluc pixsbytcros Ecclcsix et ad
, ,

parum vidcrctur dixisse, vilam a-lernain esse in illorum exanicn casiigarc. Undc sequltur : Qui scit

Filio; addil ipsum Filiuni cssc illam vitam. Sicut fralrem ttium peccare pecculum non ad morlem,
enim Valer habcl titam in temelipto, tic dedil Fiiio petnt , cl dabilur ei tita peccanli non ad marlem.
tiiam liabere in temeiipto (Joan. v), qul dal suis Quasi diccrel Qui : icit pcr confessionem, siveclijin
viiam aeicrnam sicui ail: Quihabet Ftlium Dei m alio modo fraircm mum pcccarc pcecnium non ad
te, habet tilum trlernam: qui non liabct Fitium, uon morlem, id csl, uon criminalilcr ul usquc ad lincni
habet titam: id csl, qui non hnbct Filium credcmlo vilx; pelal pro CO, cl orationc sua dabilur ei a DcO
el iinitando, nou liabtl titam, id esl, salv.vri non i-iln : ci ilico pcrcanli non ad morlem , id csl , vcl
poteril. Scquilur. Ha-c scnbo robit : ut icialit quo- iisqnc ad lineni vilac. Si pclimus sccundum voluu-
289 EXPOSIHO 1N EPISTOLAM I B. JOANNIS. 290
laieni Dei, impotrnmns ; sicul quando peiimus pro A inoriem ; cl si in qnibiislibei hiimann fragililale dc-
frairo. pro quo cst peicndnm. David grnviter pcc- liqnerit, nc a maligno liosic possii langi, defondit.
cavit; sed quia ex Deo natus ad societatem elccto- Qui in gcnoratione Doi persevcrant, pcccare
non
rinii Dci pcrtinchat, non peccavit mortem, sed a.l possunt, neque a maligno liostc conlingi. Quomoiio
veniam poc.uiiciulo mcriiit. Sicut peccatum ad mor- dicseinox misceri nequeiint, sic jusiiiia el iniqui-
leni scparal liomincm a Deo, sic mors animam a las, malignus ct generalio Dei iinn commiscenlur.
corporc ; de qno aperlc subjiingit dicens : Est vcc- T.ingit vero aliqnos malignus l.rdcns et aflligens,
MlnM ad inurtvm, non pro illo dico ut rogel quis. scd non ad malum eoruin. Qui nalus osl cx Deo,
Quare ? quia qund iu liac vila non eorrigiiur, ejus non peccal ad moitom qui non ost natus, peccni.
;

vcnia fruslra post inorlem postnlaiiir. Potest hoc ol llerum dicil : Scimtisquoiiiam ex Deonali sumus: el
dc omni criminali accipi. Doininus pro persecnio- mundus lotus in nialigno posiius esl. Quasi dicorel :

libus orare jubel (Mailh. v). Joannes dicil non Ex Deo nnti stimus, id esl, renali in bapiismn ; ct
orandiiiii pro quibusdain ;
quia sunt in fralribus mundiis lotus in mnligno posilus est, id csl, non so-
peceala, quaj iiiimicoium perseculione, sunl gra- lum mundi amalores, sed etiam nuper nati, qni
viora. Peccatum (51) fralris esl ad niortem , cum non babenl disoretionem boni vel niali, propur
post agnitioncm Dei, qure pcr graliani Cbrisli dala priinam pnevaricationem pertinenl ad regiimn dia-
esl, aliquis oppugnat fralerniiaiem , et adversus boli, nisi gratia Dei cruantur a lenebris. Ileiuni
gratiam, qua rcconciliatus est , invideniiae facibns subjungens El scimus quoniam FiliusDei vcnii,
ait :

agitalur. Esl peccatum ui/ii ad morlein, si quisnon el dedil nobis sensum ut cognoscamus terum Deiim,
ainore a fralre se alicnaveril , sed per aliquam in- ei simtisin Filio ejus vero. Qnasi dicerel: Filins

lirmitatem animi offioia fraternitalis uon exbibuc- Dei vcnii percarnem, non nisi prtipler noslram
rit. Unde Cliristus de cruce sic misericordiler cla- salntem, el dedil nobis credcuiibus sensuin , ut
niassc legitur : Pater iguosce eis, non enim sciunt crcdcndo vorum Dei Filium, eognoscamus verum
tuidfaciunt [Luc. xxin). Nonduin enimper graliam Doitm, el simiis nmando in Filio ejns vero, ui
sancti Spiriliis participcs facti , societatem sancts nicmbra. Per bunc erimus dii in Deo , et vivenles

"rateruiiaiis inicranl. Sic ct Sfphanus oral pro sinc fine in vivcntc, sine initio vel lermino. Ilic esi

tlis qui gratiam nou acooeperanl (Act. vn); Paulus verus Dens el vita a'lerna. Nemo sine divinx gra-
iro Alcxandro non oral, quia jam frater(35) eral tiae cognitiono ad vilain cclernain perve.iire , iieino

t fratcrnilalcni iiupugnabat. Pro bis qui liinore cognnscere Deum sine gratia Dei poiesl ; quia
iiiccubucrant, oral dicens :0m»cs me dereliqucrunt: q ncnio novil Filium , iiisi Pa.Vr; neque Pntiem quis
lonillis impulelur(IITim. iv).Weruni suhjimgens, ail: "<"''' "'«' Fi'ins , et cui volueril Filius revelare

Omnis iniquitas peccatitm esl : ei esl pectatum ad (Natlh. xi). Et Patrcm el scipsuin idem Filius rcvc-
norien:. Quasi dicerel : Vere esl orandum pro lat, qui carnaliler visibilis npparens, iliviniiniis ar-

icccantibus non ad mortem ;

quia inultis peccartis cana pcr cvangclinm iunndo paiefecit. Seqniiur :

reupautiir omnes, el ueiiio polesl sine pcccalo Filioli, cuslortilc vos a •simulacris. Quasi diccrcl :

:sse (Job. xiv) quia omnis iniquitas cst peecalum :

Qui veruni Deufli cognoscilis, et vilam xlernam
ed supr» alia peoo.Ua esl pcccalum ad morleni, exspcclatis, custodite vos a doclrinis haereticorum,

piod noii buinana fragiliiaie, sed iuvidia cl odio qni speciem sanclitalis sibi assumuiil ; qui pravis

ommitlilur, ot ii!eo oratione jiislorum non pur- dogmalibus gloriam incorruplibilis Dci in simililii-

Mur, quoniam talia qui agunt reijnum Dei non con- diiicm corriiplibilium rcrum commutant. Simula-
quenlur. (Gal. v). Ao si apoilc dicatur : Omnis crorinn ctiam servitus a varilia est. Nam et qiiimun-
niquitas peccalum esl, id esl, quidquid ab asquilalis durn Deo prxponunl, idololatra; si;nl (Ephes. v).

atione discrepat, inler pcccata numcratur; sed (56)« Fuerunt, ut ait beatus Isidorus , quidam
linima justis non obsunl. Quaedam vcro ab omni v «ri fortes vo! urbiuin redificatores, qnibus morluis,

ustitia ita discordant.ul, nisi corrigantnr.in pcenam D ftomines qui eos dilexerunl simulacra finxeruni , ul

ner^ant habercnt aliquod cx corum iinaginum coitlenipla-

Sequilur : Scimus quia qui nalus est ex Deo, non lione sol.iliuni, Sed paulatim hunc errorem persna-
dcnlihiis dsemonibus ila in poslcris irrepsisse
eccat : sed generatio Dei conservat e um, et malignus ,

Qui senien Dei dicilur cl crevisso, ut qnos illi pro sola nominis
on langii eum. Quasi diceret : in se

abet, non potest peccare ad morlem, id esl, non memoria bonoraverunl, suooessores illorum deos
oiest simul operare justiliain et peccalum, sed sibioonstitucrent, atque colcrcnt. Simulacrorum

eneratio Dei conservat ettm; id esl , gralia qua re- itaque usus exorlos csl cum ex desiderio morluo-
enerati sunt.qui secundum proposilum vocaii riim consiiincmiiur imagines, vel cffigics, lanquam
mi sancii, servat eum nc commitlat peccalum ad in ccclum reoeptis, pro quibus se in lciris da?niones

(31) ExGlossa ordiinria, ul cxtera omnia . de- dilur, qiiem Apostolus tradidil Salan.T, cuin Hyme-
ni-.pta est Iitc expositio; sed plenius eiplical n;eo (/ Tim. i), el si ex nuinero erat eorum , qui
iiguslinus hunc lociiui iu lib. l, De serm. Dom. in ciifrt fitlein nanjragnverunl.
tonle, oap. 22. (3ti) Lib. vin Etymolog., cap. II.
(35) Frater erat Alexander , si idem esl, ut cre-
 ;

291 S. MARTl.M LEGIONENSIS •02

rolemli snpposuerunt, et sibi sacrilicari a rieccptis, A cceleslibus nos per cuni discipliuia inslruerei. a

cl perdilis pcrsuaseriint. Sitnulacra ad similiiudi- peccali uuda bapiismatis ablueret, de anliqui lioslis

iicm nuncupata , eo quod raaiiu artificis cx lapide manu redimeret, in filios adoptaret, cceluni nobis

aliave niatcria eorum vulius iniilanlur in quoruni bo- aperiret, angelorum socielatein conccderel.el, quod
nore finciinlur. Ergo simulacrn, vel pro eo (|iiod siinl esl multo beatius inulinque folicius, se ipsum nobis
similia, vci simulala alqne conOcU dicunlnr, unde in gloria sua vidcnriuni proinillcrct. Quia igitur tx

et falsa siinl. Et nolandiim quod Latinus serino eo tumus nati, id esl verbo ipsius generati, digniim

sit in Hebra*is. Apud cos eniin idolum sive siinnla- csl ul eum super omnia diligainus, et proximos

crum Sentel [/". Selum] dicilur. Judxi dicunl qnod nostros nos ipsos amcmus, quia veraciier
sirul

Ismael primus simulacruin luto fecerii. Gentiles Denm Palrem iion rliligimus, si proximum, qui eum-
autem priinum Prometheum simnlacra hoiiiiniun dcm nobiscum habet Pnlrem, odio babemus.
de lulo Dnzisse perbibcul, ab eoque nalara esse ar- Deiun ergo diligamus meuie iniegra, ct liliis ejus,

tem simulacra et statuas lingen li. Umle, et poetnc id est proximis noslris pro posse providcamus bona.

ab eo boiniues primum faclos essc coiifiugunt , fi- Ctnu incui et reverenlia serviamus omuipotenti
gurate proplerefTigies. ApudGrxcos anteui Cecrops, Deo , et proximis noslris, si necesse fuerit, subve-
sub quo priuiiiiu in arce oliva orta csl, et Atlie- niamus corde pleno. Offeramus Deo alTeciuin purx
niensiuni uibs cx Minervx appellatione noincn dcvotionis, et impeuriamus proximis affcium pix
soriita esl ; liic primus omiiiuin Jovein appellavit, compassionis. Mcns noslra erga Deum s t bumilis
el simulacra reperil, aras insliliiil, viclimas immo- et devota, et erga proximos utilis et beuigna, pura
lavit; qux nequaiiuam istiusmodi res in Grxcia sit semper in conspceiii Dei conscientia, et dmous
unquain visa fucraut. erga proximos larga. Meus in oralione contemplelur
Ailnioueai ilerum beatus Jo.mncs discipulos snos, Deum inierioribus oculis, et per cbariiatein mise-
riiccus : Fiiioli, cutlodile tot a simulacris. Cum le- realur proximi in necessiialibus suis , lemporeora-
Eliinonium perfecliouis in multis perliibuerit illis, tionis eleveiur devote in conlemplaiione Creaioris,

lameii polcsl liineri ne aliquis nupcr convcrsus tempore necessitatis compniiaiur sollicite proximo-
rcliquias supcrstiiiouis idolorum inente retinuerii. rum miseriis. Sed si niens exterius libenler lerreua
Ul ergo superius dictum esl, qui miinduni Dco concupiscit, coucupila inhianlcr acquiril, acquisita

prxpouunt, idololatne sunt. (57) < Idolol.itria ido- avare possidei, nec Deuni perfecle inierioribus

lorum serviius sive ciillnra intcrprelalur. Nam oculis contcmplari po.erit, nec in necessllatibus pro-

Xctpiut Grace, Latine seriiius dicitur. Qux quam- q ximoruin utilis eiit, quia duin transeunlium rerum
tuui ad veraiu religionem aitnei, non nisi uni ei soli riasideriis involvitur, ad omne opus perfectionis ini-

Deo debetur. Ilanc sicut impia supcrbia, sive homi- peditur. 1'iiile beaiiim Jub dixisse legilur:
nuin sive dxuionuin sibi exbiberi jubel.vel cupit; ita imoluta- snnl temila: gressuum eorum (Job. vi).
pi.i liumiliias angclorum, sanctoriini, vel boiuinuin, Gregorius (58) : < Omne quori involvitur in se ipsum

sibi oblaiain recusal; el cui debeiur insinuant. replicatur. Et sunt nounulli qui seducentibus vitiis
Idolum aulein esl simulncruin quod liumana efligie obviarequasi toia inleniione deliberanl, sed irruente
laclum ei consecratuui esl, juxia vocabuli inter- lenlationis articulo, in deliberaiionis proposito non
preiationein ; tlSo; enim Gixcc (oriuam sonal perriuranl. Alius namqiie pravo usu superbix infla-

el ab eo pcr diu.iiiulioiieiu tdolum dictuin est. i lus, cum magna

prxmia bumibiaiis considerat,
essc
J»i ergo, fralres cbarissimi, qui iiiuuduiii Deo prx- adversum semelipsum se erigit, et quasi lumorem
ponunt idolulatrx exisiuui, iiccesseest ul secundum lurgidi faslus dcponit, exliibere se quibuslibei con-
beatissimi Joaunis cousiliuin, mundum, id esl.con- tumeliis humilem promiitit ; sed cum rcpenie, hunc
cupisceniium mundi per Dci cbaiitatem despicia- iiuiii5 vcilii injuria pulsaverit, ad cousuelani pro-
inus; et Deum oiunibus, qux in ccelis et iu lerris linus clationcni reriit, sicquc ad lumorem ducitur,
sunl creaturis cunctisque carualibus desiJcriis pta;- D ut iicquaqiiain quod bumililatls boniiin roncupierat.
ponaiiius, ut non idololatrx efliciamur, sed digni recordeiur. Alius avariiia xstuans, aug»mlis facul-
servi Dei esse mercamur. Ad boc eiiiin nos verbo laiibus aiiliclins, cuiu prxlcrirc oinnia vclocilcr
sux prxilicationis genuit, ut illuin in omuibus el conspicit, vagaiiiem pcr concupiscenlias mcntem
super oiunia, quasi diilcissiiuuin Palrem diliganius, figit. Dcceruit jain mbil appclcre, adcpta tauiuiu-
eiquc tota mentc, veluti suiniuo bono adluereamus, modo sub magni modt raminis freno possidcre; sed
ac pro viribus, sicut provisori ct guberuatori Do- cuni repcnte fueriut oculis oblata qua- placent, in
inino, serviaiiius, quia in ipto vivimus, movcmur, ambllione proiinus mcns anbeial, scinciipsam non
el tumut (Aet. xvn). capil, adipiscendi havc occasioncm quxrit, el oblila
Dignum quippe esl, ul etiin super omuia riiliga- ciiiiliiicnli.e <] ii .iii) scctim pcpigerat, cogitalionum
nius, quia ipse prior per cbariiatcm suain nos dili- siiniulis sese |>cr dc.-itleria acquisitionis iuquieiai.
gcrc cst dignatus. In laiiiuiu nos dilexit, ul ad nOs Alius luxinix labe pulluilur, el longa jain consue-
Filiuin sux cbariiaiil inisericorditcr miitciei el tudine captus tciiciur ,
qiiaula autcm caslilalis sil

i j"i Ibidem. (Z8)Lib. vu, Xor ,c. 12.

 293 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I li. JOANNIS. 204
mundiiia, con>picil, et a came vinci tiirpe depre- A gloria aJ defensionem sui animnm oiigii, ei illam
lieinlit. Ilestrii gere ergo voluptaiuni flnxa deliLerat, vicius tolerai, «luam snperavii. Alius inanein jam
el resultnre consueludini quasi lolis se viribus pa- gloriam subdidil, et lamen impaiieutiam nccdum
rat ; scd objccla oculis specie, vcl ad niemoriam siravit, ct cum niulta resisieniibus pci impatieniiam

reducla, cmn subila lenlalione concutiliir, prolinus niinalur, enibescens non impl re quod loquiiur, sub
a prislina prxparatione dissipalnr, c( qni cnnira iuauis glorisu jugum tevocatur; ct liocvicius per
liancclypcum deliberationis erexeral, deleclationis aiiud tolerai, quod plene sc vicis^e gaudebal. Sic
jaculo confossus jaccl, sicijue euin luxuria incrmcm ergo ope vicaria fngitivum suum viiia reiineut, ei

supcrat, ac si nulla contra euni iuientionis arma quasi jam amissum sub domiuii Jurc recipiuni, at-
prxparasset. Alius ira> flainmis accenditur, el itsque que ut viuclum sibi vicissim Iradunl. 1'erversis
tdinferendas proximis contumelias cffreuatur. Cuni iiaque involutx sunl gressumn semilx; quia elsi
vcro nulla furoris occasio animum pulsat, quanla devicta una nequilia pcdeni levam, remaucute la-

sit mansuetudiiiis virtus, quanla palieniix aliitudo men altera, huuc iu ea etiam quam devicerar.l, im-
consiilcr.u , seque eliam contra coiilumelias paiien- plicaul. Aliquando veio involulis gressuum semitis,
ler temperat ; scd cum parva quxlibel coiumoiiouis et una culpa non devinci ur, et alia perpelratur.
occasio nascilur, repente ad voces cnntumcliosas B Nam sxpe furto negationis faliacia jungiiur, ei sxpe
meditllilus inllammatur, ila ul non solum ad me- culpa fallacix perjurii icaiu cumulalur. Saepe quud-

nioriam palienlia promissa non redeat, sed semel- Kbet vitiuiu impudenli prxsunijtlione comniitiitur;

ipsam mens, el ea qux loquiiur convicia non agno- et saepu (quod omni culpa lil gravius) cliam de com-
scai. Cumqiie furori plene salisfecerit , qtiasi post misso viiio superbilur. Nam qua.mvis dc viitule
exercitium iu Iranquilliiaietn redit.el liinc se ad n.isci t l.nio soleat, nonuunquam tamen stulta mens
silentii claustra rccolligil, cum lingua: non paiien- de perpclraia a se nei|iiiii,i exaltai. Sed cum culpa
tia, sed procacitalis suie satisfaciio frenum ponil. adjungilur, quid aliud qitam itivolul s semilis aique

Vix igitur sero post convicia illata se cubibel, qnia inuotiaiis vinculis pravorum gressus liganlurr tmle
ex cursu sa^pe spumanles equos non prxsideulis beue depetveisa mcnte sub Judxx spec e perlsaiam
dcxiera, sed campi lerminus coercel. IJene ergo de dititur Eril cubiU draconum, el pascua >t uiliiouum:
:

reprobis dicilur : huwluice st./i temilte gretsuutn e! occurren. damonia onocen.auris, eljiilotut clama-
eorum, quia recta quippe dclibcrando appeiunl, sed *'' " ller ad atterum (Isa. xxxiv). »

ad consiicta scmper mala rcplicanlur, el quasi extra Hispaniarum doclorein Isidorum inierrogemus ,

ad scmeiipsos per circuilum rcdeunt. Qui r

oe teusi, et quaj nobis de istorum naluris aniinalium tlixenl,
bona qnidem cupiunt, sed a malis nunquam rece- ' n commuui audiamus : « (39) Draco, inqitil, major
duiil. Esse quippe bumiles, sed lamen sine despectu; est cunclis scrpcntibus, sive oniuibus animanlibus

esse conicnti propriis, sed sine neccssitale; esse super terram. Esl autem crislalus, orepatvo, ct
casli, sed siue maceralione corporis; esse p.nlientes, arctis fislulis pcr qttas trabit spiriium, ct linguam
sed sine contumeliis volunt. Ciimque adipisci vir- cxerit. Vim autem non iu denlibus, scd in cauda
tuies qtm-runl, sed labores virlulum fiigiunt, ijuid baliet, et verbere poiius quam deniibus nncet. Stiu-
aliud qiiam et belli certamina in campo nesciunl, lliio Gixco nomine dicilur, quod animal in similit
et Iriumpbare in urbibus de bello concupiscunt ? ludiue avis pennas habere videtur, lainen t.'e lei ra
Quamvis boc, quod eorum semilx involuiae mciuo- allius noit elevatur. Ova sua foveie negl git, sed
ramur, adltuc iulelligi et aliier possit. projccta lanlumuiodo, futu pulveris animaiitur (40).
< Sa-pe namque nonuulii quaedaiu viiia subigere DxMiiones a Crxcis dit los aiiiut, quasi Snifxovac, id
sibi negliguni. Cumque se contra ista uon erigunt, cst peritos ac rcrum scios. Praebciunt enim fu.tira
eiiam ct illa conira se reparant, quaejam suhege- niiilla, unde et solenl n sponsa aliqua t'are, qnaaiv s
runt. Alius namque jam carnem a luxuria edomuil, fallacia. Inest eis eognitio rerum pliisquam iulirnii-

sedtamcnadbuc menlem ab avaritia i.oii refienavii: r> taii buman.e; pariitn subliliori aciimine, partim
cumque se in mundo procxcrcemla avaritia rctinet experienlia lougissiiua: vilae, pariim ptr Dei jiissum
et a (errenis actibus iion recedit, eruinpente occa- angelica revelalione. Ili corporum aereorum ualura
siunis arliculo, eliam iu luxuriam labilur, quam vigenl. Aule Iransgressioticm qiiitlem cceleslia coi-

jam subegisse videbatur. Alius avaritix aeslum vicit, pora gerebant; lapsi vcro in acriam qualilatc.n
scd nequaquam vim luxurix subdidit cumque ex- ; couversi stitil, uec aeris iliius purioia spatia.sed ju-
plendx luxurise prctium pr.rpaiai, jugo quoque sia [(. isia] caliginosa lenere permissi suni, qni cis
avaiiti* quain dutliim domtiit, cortlis cervicem siiIj- quasi carcer esl, usque ad lempus judicii. Ili suni
dit. Alius rebellanlem jam impaliciitiain stravit, prjevaricalores angeli, qiiurum diabolus princeps
sed inatteui gloriam necdum vicil, et cum se per est v
il). Onocenlauruin autein vocari aiunl, eo quod
banc honoribus mundi inserit, conlixus causarum niedia pars bominis spcties, media asini csse dica-

Uimulis, climpatieiilia caplus redil, ciimque inanis litr, sicut et bippoceutauri ;

quod equorum bomi-

(39) Lib xti t.iyntolog., c. 4. (A\) Lili. xi, c. 3.

(iu; Ub. viii, t. II.
 ,

295 S. MARTINI I.EGIONKNSIS JOC

iinm"|<ie in cis naura eonjnncU fuisse pulatur, A riim lorma :<b huraana cfligie
inripiinr, scd hesiiali

CenUuris aulem species vocabulum imlidii, iil esl exiremitaie lerminalnr. Pilosi crgo nomine Cujusfc

hominera equo iiiisiuin, qnos quidam fuisse cqnilcs Itcl peccali asperiias dcsignaiitr; quod si quando

Tltessalonin tlicnni sc<l pro co quod discurrenies

,
quasi obtcntn raiionis incipii, semper lamen ad

in bello velnl ununi corpus equorum scilicel et ho- irraiionales nioius lendil. Kt qnasi homo in bcsliam

minum viderenlur, inde cenuuros ficUs asseveranl. desinil, ilum ctilpam pcr ralionis imagiuem in-

Porro llonocenlaururo nomen sumpsisse ex lauro chn.ius, usque ad irrationatein efTcctum Irafcil. Nam
el hominc, qnalen hestiam inrlusam dicunt fabu- sxpe eilcndi delecialio servil gul*, et servire sc

lose in Lahyriulho fuisse. Dc qua Ovidius : simulal neccssitaii nalnrx, cnmqae venlren in iu-
Sennbovemque virum, temmrumque butem. gluviem cilcnilil , nembra i< liixnriam mergit.
(Oviti., /1. Am. ii, 25.) Pilnsiis anieui alter ad allerunt clamat , eum per«
(42; « Pilosi, Gr.xcc PuniKr, Laline liicnbi nppel- j
.
i

-
1
1 ;i i-« neqnitia perpetrandaoi maliiiam provocal ;

lanlur, sivc /nri ab ineunilo passim ciim snimalibns: ct quasi quadam cognalionis voce, commissa jam
nmle el lncubi iliciinlur ab incumbciido, hoc csl sln- culpa , culpam qux adllllC loniniillalur. iiiMlal.

praudo. Sxpuenim improbi exisliiul mulieribiis, el S;cpe namqiie, ul dmmus, gula dicil : Si jbuinlanli

earum peragunl concubiium, quos dxmunes Galli " eibo vel alimenio corpus nnn reflcis, In nullo utili

Diisiosnuncitpanl.qui assiduehaiicperagunlimmun- labore sulisislis. Cuinquc incnieni pcr desuleria

diliani. Qiicm aulcni vulgo incubonein vocant, btiuc cauns arcenderit, tnox quoque luxuria verb.i pio-

Itoinani Faunura Timerium [f. Ficarium] dicunt.ad pria suggesiiouis faril , iliccns : Si miscrri Deus
qiieui llor ilius dicil : hnmines corporalitcr nollel , memhra ipsa rneundi

Fiiuiie, Nympharum fnyienlum umnlor, apta usihus noii lecissct. Cumqiie Jijcc quasi ex
fer mevt fines, ei aprica rura raiiune supgeril, inenic n ad libidiunm «fTreiiaiio-
Leuii mcedai.
iieni irahil; qux ssepe dep ehens.i pairuciuiuin inox
(Ilon. 01., III, xviii, I..
fallacix, el negatiouis inquiril; reamque sc esse
Dif.il iiaque Isaas propheta dc perversa menie nnn XRlimat, si mentiendo vitam defeudat. Pilosus
sub Judxx specie drnconum, el pnicua
: Eril cubile ergo altcr a<l altemni clamat, qna.iilo sul: aliqua

itruihionum ; el iccurrenl dnmonia oiwceniauris : ct raiiocinandi specie perrersam menlem culpa subse-
l>iloim clumubii ulier ad alteium (fic xxxiv). quens ex nccasione culpx prarcedenlis ihaqueai.
< (45) Quid namque per ilracoucs uisi inahlia ? Cumque hanc peccaioruin [/ peccaia] dura a:que
quid veio slrtllliiontlin nomine nisi hypocrisis <le- q aspera deprimunl, qu.tsi coiivocali in ea concordi-
signamr? Siruiliio quippe , speciem vol.indi babet, tcr pilusi dominanlur. Sici|ue fit ul semper se

Md usiini volandi non babel, qui.i et hypocrisis greSSUUUI semilx deleritis iiivulvanl, dum meiilem
CUllClis iiilueiilib S imag nem sauctilalis de s<" iu- reprobain culpa pcr culpam ligat.
sinual , sed tencre viiam sanctiUlis iguoral. lu « Sed inier h.ec sciendum est quod aliquan !o

perveraa igilur mentc dracocuhal, et «truthio p.i- prius oculi [

/". oculus] iiitellectiis obtundiur, et
scilur : quia cl lalcns nialilia callide legilur, et poslmoiliim caplus aiiiuius per vana dcsidcria va-
iulueuliuui oculis siinul.ilio honiialis anicferiur. galnr : tii c.rca ineiis quo ducilur nesciai, et caruis
Quid veio ouocentauioriiiti iioniiue uisi Inhrici ligu- sux illeccbris sese libentcr subdat. Aliquamlo vero
raiilur et elati ? Grxco quippc eloquio ovec minui prius desideria carnis ebuliiuui, ci post louguut
dicitur, et appellalione asini luxttria ilesignatur, usum illiciii opcris oculum cordis claudunt. .'<mi
propheta allesiame qui ail : Ut enrnes aniioruin sxpe inens reela cernil, nec latnen auduclci coiitra

carnes «oram (Eteck. xxm). Tauri autein vocibulo perversa sc erigit ; ct leuiiens vincitur, dumhou
cervlx superbiae deinonstratur, sicut voce Douiinica ipsum quo<l agit dijudicans, caruis suss delecialione

de Judxis superbieiiiibus per Psahnislain dicitur : snperalur. Quia eniin pleruiuquc prius octtlus » <u>-
Tnuri pinguei obiederunt me (Ptal. xxi). Onocen- D temphiiiunis aiuillilur , cl posl desitleiia liujiis

i.iuri ergu sunt qui, subjecii luxurix vi;iis , inde muudi animus laboribus fatigalur, lesuiur Satuseu
cerviccm erigunl, undc htimiliarc dubucrunl;quia ab Allophylis capltts, qni posi<i<iam uculos perduiii,

carnis suae vuluptaiibus servienies, expulsa longu ad molain tlcpuuius esi (/nrfic. xvi): qnia uluiiiuni
verecundia , non suluut se amjticru ructiiudinem maligni spiritus , poslquarm lcnlalionura stiuiulit

iioii doleut, siil adlr.ic etiaui dc operc confusiouis inius aciem coiiieiiiplalionis cBbdiunl, foris incir-

gatident. Ouocunuiirij auiem dxiiiouia o<currunt, cuiiuin laboruni niiliiinl, Qoomodo ergoculpa pro«
quia maligni spirilus valde eis ml votutn deser- deal , vcl quibtisl bei ex occasiouibui erurapal
viunl, quos de bis gaudere conspiciiinl qux flc.ro , reproborum laiiten scmiix seniper invoSuia suul,
dchucrum. Ubi aperle subjungilur : l.i pilom* cla- ul pravis concupiscciiiiis dediti, aut bona nuila
mubil atter id itlierum. Qui ujmque alii pilosi ap- appclanl, aul appeluiltes inliritio desidcriu al bac
pellatioue ligurantur, hisi hi quos Grxci Paucs nequaquam mentis liberos Rressus icndaut. Recia
|/. Panas) Latiuivcru incuhus vocant ? quoium nimi- cniiii ant uon incipiuut, aul in ipso fracti iiincre.

(4ij LiK. viii Elymutog., cap. II.

(45) GiCg., n/'i ««; ru.
•?7 FXP05ITI0 TN EPISTOLAM I B. JOANM3. BW
.1.1 li«c iuiiiiuie p.Tlingunt. Unde lii plcrnmqne ni A Summnpcre ergn curaie, ui anlinas vcsirits acri-

casleslcm amnrcin la<isaii descrant, seseqne ab In |»i:iiis, I csi, ne terrena immoderate diligendo,
leuiinnc nni iii i in carnis voluplatibus stcrnanl, snla cas lu hoc mundo perdaiis, sed ni, snnliis spirilua-

qii.r transcunt cogitcnt, nnlla qu.e sccnm perma- libus dcvotc inlixrciido, in viiam ailernam eain in-

neanl, curenl. TJnde e! apcrle subditnr : .intbula- venire possilis. Prxscntia igimr bona lotn incnlis
buni in vacuum, ei ve ribnnt. in vacimm quippc ain- inleiilioiic despicite, sclcrna vcro integra devo-
buiant.qui niliil secum de fruciii laboris portanl. lione desiderate, et ad lioc polius sludele, utante
Alius namquc pro adiniscendis bonoribns desudat, conspectum sclerni judicis, non vactti, nec nudi,
alitis muliiplicandis raculiaiibns acstuat, alius pro- sed bonorum operum fruclibus rcfctli, ct inror-

mcremlis laiidibus anliel.it. Sed quia cuncta haic ,

ruplibilibus innocenlix caelcrarninqtin virtiiiuin

liic quisqne niorieus deserit , laborcs in vacimra stolis, quas viiielicct iu primi parcutis pratvarica-
perdil, qnia secum ante judicem nibH dcfcrL Qm» lione amisislis, indllli , pr.rscmari fclieiicr inc-
conira bfiie per legein dicilnr : Hon apparrbt* in reamini, Sit igitur mens plena dileclione Dei ct
conspeau Domiui vacuus (Exod. xxiti). Qui enini proximi, manus vcrore!igio;o insist.it oprri.Appa-
promerenda* viiae incrcedem bcne agendo noii pro- reatnictisin novissimocxamine rcplcta f ructibns de-
videt , in conspectu Dei vacuus apparet. Ilinc de votionis, et nianus oflcrat msnipulos justiliae inopc-
justis per Psalmislam .lirilur: Venientes autem ve- ribus honis. Prxterea diiigenlcr otlendite, «e htljtjs

nient ettm exsultatwHe porlanles manipnlot suot nmnili obleclamcnta grossiwm vestforum scmiias
(Ptal. c.xw). Ad examen qnippe judicii portanles inrolvanl, et vos ad ajicrnam pairiam tendenic.s
oanipulos veniunt qui ex scmclipsis recla opera, iinpediant, atque ah cieclnrum Dci socictalc, quoil

quilms vitam mcrcantur .ricniani oslenduni. > absit ! cxlrancos facinnt. Cavete eti.nii ne draro in

Cassiodorus • Venienies ad judicnim qtiod eril

: domicilio inentis vestrx cubet, lioc esl, ne malilia
eommune omnium, venieni cumcxsuliatione; et est ibi regnet, el, dcsinens essc liabiiatio Dei, fiat cu-
ii»t lantum bonorum, quia ad gaudiuin liort nisi biuiliiiii diaboii
; quia al) illa se procul dubio mente
loni vcniunt. > Auguslinus Yenienl portanies ma- : Spiritus sancius rlongal, in qua malilia reguat.
nipulos suos, id esi, frurium seminis, coronas sci- TJnde Paiilns ait : N.tn regnet peccalum in eeslro
licel gaudiorum ct exsultationis. Tuiic erit (riiini- tnottali corpore (/fom. vi).

pbus Iffitanliuiu, et morii insultanlium , in qua bi Itcruin vos, dilccljssimi frstres, moneo ut strn-
gcmcham. Qui ergo, ut dicluni est, duni in hoc lliioiiem, immundam seilicet avem, in vestra mfinle

«xculo vivil, bonis opeiibus non insislil, labores pasccrc non permittai<s, id est hf pocrisim a vobis
f,
snos iu vacuiim perilil ;
quia anle ocijlos Dei uiiiU procttl removealis, ut non aliud iiucrius et aiitul
de liono opcre sccnnt ducit. exierius anle ocnlos hominiini ostendatis, sed ha-
(li) f liinc de unoquoqiic electorum per Psal- bilum qucm foris specic praetendilis, bonis moribus
iiiisiam ileruin diritur : Qui non accepit in tano ornelis.Revera struibio , id esl, hypncrisis men-
cr.imam suam (Psat. xxin). In vauuni namque tem quain nossi.iel quasi qucedam peslis depascii.
suimaw suant accipit, qni, sola pr.i-sciitia cogiians, qnia eam virtutibus sub specis sanclitaiis inaneiii
quassequunlur in perpeluum non allendit. In vaniim facit. Onocentauri etiam longe sint a meniesanctt-
auiiuam suam accipil qui, cjus vliam negligens, ei la ij s vcstr.r, id esl, superhia ct liixuria, quia ninii-
curam carnis anteponit. Sed animam suain in va- rum nbi hscc duo capila|ia vitia simul convencfim,
iiuiii jusli ncn accipiunl, quia intcniionc conti- perfectio boni operis nulla ibi esse paterit. Attcu-
nua ad ejus uliliiatem referuirt quidquid corporali- »ii io iterum ne dajmonia ibi centauris occurrani,
tcr nperanlur, quatenus et transeunle opere, operis |, oc ^si, ne de saiK-titatis vestra; detrimenlo gau-
causa non iranseal qu:c vitx prsemia post vitam deani, ne vobis ad iilleilum opus faveant, ne,
jiarat. Seil hajc curare reprobi negligunt, quia pro- iliicita suadendo, vos ad perpetranda vitia permn-
fecio ambulanles iu vacuum, viiam sequeutes fu- D vcanl, Curate ctiam nc in mentc restra, quai Spi-
giunt, inveiiicnlcs pcrdunl. Q/ii non accepit, inquit, ritus sancli uebet csschabitacultim, pilosi habitent,

«i vano animam suant, id cst, qui 110:1 depuiavii el a ler ) aj allerum clamet, hoc cst, ne pcccai.i
aiiiaiam suam rebus r.on pennancntibus ct taducis, nuiltiplicenlur, ei cx pecc.ito peccala orantur, cl
scd, eain keniici>s iiiiuiorialem, xterua deside- jam commissa adliuc committciida inviient, scd

ravil. 1 expulsis vitiorum sordibus. sil iu ca compunclio

Vos ileruin, fratres cbarissimi, posl supradicia lacrymaruin, seduiiias orationum , xmulatio virui-
iicriun atieniius moneo, ut sauctorum Patrum (uiu, compassio proxintor um , odium vitiorum, Dci
xerha quai aure corporis percipilis, armario pecto- templum, bonoimn cxeniplar operum, roiilcmplalio
ris smnma cum diligcniia recondatis, eaqise bonis creatoris, atqueomnium ceelestiiim virtulum. Ipso

operibus implere siudcatis, ut velul bona tcrra przstame qui iu Triuilaie perfccta vivit ei fcgua!

ceiituplicatuin Creatori rruclum redilcrc valealis. Dcus, pcr oinnia sxcula STCiiloruni. Amcn.

(ii) Rursuin Cregor.

P.niot.. CCIX. iO
 , : : .

?/U> 5 MVlcTIM LBGIOXENSIS

SANCTl MARTINI
LEGIONENSIS PRESBTTERl

EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS.

Jeremias propheta , (raires charissiim, inlcr cae- A divinitus visil.slur, inniiiti<r ei nohis quod quanio
leras humani geuerii miserias quas pia compas- , magis a sxculari liimuliti rceilinnis, unio n>:.fis

tioned iplorai, famem qnoqoe spiriiuclis panis com- diviua visilatione digui hidieabtHiur.
incmorat iliccns ; Parvnti petiemiii patiem , ei non Prnpterca videtidinn csl quo mod» visionis loar-

tral n«i [rangnet eis (Threu iv). Jud.ei quippe cl ncs lalia vidil. Tres nanique modi sunt visieoii :

gennles anlc adfentnra Cbrisii r.ognilioiie divinx Unus seihtel •.•iini cceluin , terram, et snuifia ro--

dispensalionis parvnli, el rudrs eranl, quh Clnisti poris ocu'is viden.us; alius ruin cormieHtes tel

et Eccle&ix sacrameuta non inielligcbaol. Panem eliam vigilanles i*li.|tii(' videiuus, per quod a.

pcieli.ini. (fiii ilifinae eluntatis noiiiiam haberceu- figoramus, sicul Pharac \i<hl -rass.is i.uv.s el n..i-

piebant; non eral qui frangeret, quia myslica

seil cilenlas (Cen. xli). Alius nindus e.-i ini.lleciunl .

et arcana mipliarum Cbristi e: Ecclesix nnn eral cum aliquid scilicct nienie coiicipimns, nou per
qni cxponcret. Al, pnslqnain Dei FilillS per iiitemc- imagines , scJ siool D.vid in Psalinis. Joanuei
ratic Virginis uierum naius, passus, mortniis esl 'vrii im:igincs vidit, el in eis vcrilalem inicll. m.
ct resurrcxil, ct :ul Dei "aiiis dcxterain ascendit, Idcirco, dilcclissimi fralres, libri Apucalypsis.li-

panem parvulis fregil; J.tdseis videlicet el geuiili- scuritales veiboruin , cl lignras visionum, sicui :

Ims signaXi libri scptcni sigilla aperuit, id esi , se- B sauctis I^irilius cxposiia siiut, breviiir voliisicri-
cretoiiiin mystcriorum sncrameiila mamfcsiuvii. bero volumus; ut ca legenics, faiilius iuielligerc

limlc et ipse veruf Deusel verus boino Jcsus Cliri- possilis, et si pio Chrisli nomine el amore ueces-e

sius jaiu iu coclo consistens, ul suam ac Dei Palris fueiil p;ili advcrsa, non fugialis. l'er mitiiat eniui

orculiam dispensaiioneni eorum qux fucrunl, sunl, tiibulmiones oportel nos imrare in rcgnum Dti

et in proximo fuiura erum, servis suis palam face- (Act. xiv). Dcus igilur Paler pravidcns inbul.i-

rct, pcr fidelissiimiui servuin buuiii Joamiein Apo- tiones qnas. passura eral Ecctesia ,
postquaui au

eatyp-iin scpl in Lcclcsiis •uisit. aposiolis in fidc fuitfundata, disposuil cuni Fiho
Apocalypsis hxc, id csi revelaiio inler relif(iins ei Spiriln sancto casdcni Iribulaliones , earuniqi-

No\i Tcslamenli hbros propbciia vucaiur s< d aliis prxniia rcvelare. Meiilo Clirisius Joanni manile-

est execlteniior prophelirs, qnia dc Cliristo ei Ec- stavil hana revelationem ,

qui cxcellit omnes pri-

clesia luagtta cx partc adimpleia sacramenla ilc- vilegio virginitatis, ei qui gratia Dci inlerprelalnr.

niiiiliki : el sicul Evangclium Legis observantias, Ipso quippeJoannesinvit.it nos ad legcudiiiii, et ad

sic isia propbctia expcllil vcleres a longo prospi- audicndiim, et ad servandum vcrba libri bujus, qaia

cientes veniuras prophetias. Au corroborandnni si boc fecerimus, aelcrnam bealitudinciu cnnseque-

ergi banr proplietiam occurrit etiam aui lorilas m t- ^ miir. Lcguudus csl crgo isie liber, quia cst A:

temis dcferem s, ei accipicniis. Ilanc eivim Deus, lypsis Jesu Cbristi, id e^'., revelaiio uou cujutlib

id csi, toi.i sancia Triniias misii. Nam dc Palredi- sed Jesu Cbrisli : dc qu.t dicitur :

cilor : JMi teni /n nngetum tuwn (Apue, i). Filius

auiein eirc* Auein bujus
CAPUT PIHMUM.
libri ilicil : EgoJesui misi
ungtlum mium lettificnri votns {.\poc. ixn). Scd ct Vms. 1. — Apocaiypii* Jetu Chrittl auani itJH
di Spiriin sanclohoc scriptum , i ; Dominus Deut illi l>eus pnlani fncere servit tuit, gutt opoitel /iru
wrmpoient (Apoc.iv). Sciciidiiin itaquc quia cum cilo. Dcus i'i boc loco lola Trinilas iulelligilor. Ac
»ine addilimenlo Spirilus pouiiur, lola Triniias ,,i aperlc Jical : Apocatypsis, id esl, rcvelalio Jem
ficqu. iii.ns inielligiiur. Unde Dom n Evan- Chiisii. r/unui rfedii illi Deus Pater sccuudura hu-
rcIio Samarilanc mulicri aii Swiui ett Deus; in.iuit tcni . patam (acere verbo Cl eiemplo l*r«l
<i irftoin spiril» fi moporielaJormi (Jnan. iv).
rilaio siiis, onir oportei fien c ti , id est, iu |ir;csenll leni-
Quaiiquain icimr angelut solius Verbi .1. ..rn:iii pore. Oinne enim tempiis prxsenlis vilx conipari-
pcn.on.ini gesscrii, lola lanien Triniias in aiigclu toui .eic. iii. .11 (|ii;isi uiiius borx parvissiiiium eH
operata eai. iji.o.i nutcm Joauncs in exsilio po.sims ninin.iiinni. In lns \cili> duo comprehciidiinlor
iua vidii, iiiauirestal Chrisii fhleni in leircuis ii l i
.. .iH c liuicmla suni, cim accipienl lef

prcuur i ceshim tibi vindicnrc. Pcr miuum;

lini qtio I
bcaius cl i . qu;c suul incboanda, cito Mlbanl
Jo nuci ouiiii bumauo elo |uio el auxili deslituliis, iiiitinm. Seqititur
 , :

SOI i:\posino [jbri apocai.ypsis. r, ii

VrRS. 2 ii sign.ftctnit, miltens per augchim A est, ci graliarum dislrihiilioiie miiltiplex ; \el
sititm servo nto Joomit qui testimt mttin p< rliwitil spirilitultbtis viris a Spiiilu sanelo illiiniiiinlis, 7111

terbo ">ci , et ttttimoniHiH Jesit Chrisli qntecnnqtti in ecntpeclu cjus lltroni situl, in qtiibus sedcl Dcm
vidil. Quasi diceict : Jcsus Clnislus Dei ei limniiiis atl cxempluiu vel atl ciistodiain. Tlironi snnt augeli
Filius significavit mittens pcr aiujeium siium ,
por- <•! sancli lionitiics in quilius Deus niinc juilical nc in
soiiam viilclicei sui h.-ihcnlein , scrvo suo Joanni, fiituro jutliccl. EtabJesn Clirislo,qui est lestis fidctis,
viro scilict [>ro!i:ii is-i nio, qui testimonium perhi- qui sc videlicei cssc Deimi, r.ec proptcr iuuuiiien-
buit Verbo Dci , seilicot, qni conlcsialus esl vcrba lem iiiorteni lieg.nit; vcl lcsiis npcrnm noslrorum
ipsins Christi lam de divinitaie, quani ilc luimani- eril iu tlic jndicii, quantlo dicct juslU : Vitiiflis me
taie. Filins Dei Pairis Ve.rbum vocatur, <|iii.i pcr esurieniem et dedistit milii maudiicarc, venite, bene-
ipsnin Deus Paler litimann generi nianireslallir. tlieii l'niris mei, percipite pamlltm vobit retjnum is

El testimonium Jesn Chritti queecunquc vitlit, in constilutione mHiuli (Matih. -..xv). Primogenitus mor-
liis vidclioet qu:e vel corporaliler ui passuin, vel itioruin, q.iia snrrexit a morluis jam impassihilis,
sola meiile, ut fnisse eum Patrc anie omnia scc- vcl piiinus moriificaiilium se, qtra pcceattim 11011

eula. fecil ; el princeps regum terrte, id esl terienarum

Vr.ns. 5. — Bealut qui tegi' el qui audil vcrba poiesiatttm, potens eas rcniovcre, ct atl suoruin
profiheliw liujiis : ei serral ea qutv in ea scrinla sunt. niilitatem perniiltens srevire. Rectc qiiidcm pnmr-
Ae si aperie bealns Joannes evnngclisia dical : Qnia genilns moriiiorum vocalur, qui sic surrexii a inor-
milii Clirisins misil lianc rcvclationein sivc pro- Itiis, tit ullia non iuori.iiur. Scqiiitur :

pln-ii.im, bealus eril, qui a me illain acceporil, et Yrns. 6. — Qui tlile.rit nns et lavit nos a yeceutis
illius verba legeri! , et ea qnae in ca scripla snnt nostris in sanqttine sno, ct fecil nos regnum el sacer-
scrvaverit, id csi liilem Chrisii nnn violaveril; mi- doles Deo ei Palri tno, ip*i gloria et impcrinm in
nata limebil el promissa sperabit. Vcre bcatus, smcnla saciilorum. Ainen. Ac si apertc dieal : Itevera
quia nee longa eril mora laboris, nec tcmpns clon- qm dilexil not, dabil grnliam et pacem, quia sola
gabilur rciinincralioiiis. Temptts cuiin prope csl dilcclioue Inrii iios a peccatis originalibus vcl ai -

SGilicel judicii, m-I rciniincru'ii>iii$. lualiliiis (A-.I.-C, (43} vrl etiani noslris), in santjuine.

Ykrs. 4. — Joanues septem Ecclesiis, quw sunl in iion viiuli, 11011 atictis, sicut iit vcleri lege, sed in
Asia. Deus Palcr, ut supradictum csl, dcdil lianc suo proprio; ct fecil nos regnum, et tacerdotet, id esl
Apncalypsim Cbrislo, Clnislus Joanni, Joanues au- polenies viiiis rcsislere, cl pro nobis ci pro fra-
lcm seplcm Ecclesiis, quaj sunt iu Asia; principa- (] tribiis nosmelipsos Deo Palri olferenles, el sihi

liler videlicet, vcl quibtis cral magister consiitutus, ipsi, et Spiriiui sancto. Ipsi ex nosiro Eaeerdntio
et pcr similc aliis Ecclesiis; vel per septem Eccle- sit gloria, et ex uoslro rcgno imperium in scccula
sias universac Ecciesue manifestal banc revelatio- secculornm. Amen.
nem, qnia per sepieui univcrsitas liguraltir; vel Vers. 7. — El hoc imperium non tarilnbil , qnin
quia sepiiformi spiritu illuslralur. Cratia, inquit, ecce venil cum nubibtts, ct videbit eitm omuis octilus,

vobis el p.tx ab eo, qni est, et qtii erat, el venturus el qiti euin pupitijetttni. Ouasi ilicerct : Videbii ettm
eti. Gratia dicitur gr.ilis data non merces reldiia, omnis ocnlus lain bonns qnam malus, el ciiam Judaii
scd vcnia (vill.ua. Graiia vobis el pal , id csi re- qui eum iu cruce pupugcriiiii, ui magis crucienlur.
missio peccaloruni el quies a vitiis, ab co, scilicel Ac si aperte Ecclcsiis dic.il : Vcre dcbctis ettm glo-
a Chrisio oliin secnnduiD liumauitaicm passibili, rilicare, quia ipse esi qui veuturiis est ad remiine-
qui jam est immutabilis, et qui erat aelernaliter randnm cum niibibus, itl est cum saneiisqui nubes
quamvis naius ex lempore, ct qtii talis veniurus fiierunl, coinplticntlo alios cl miracula facienuo, vel
csl, ctsi modo non apparet. Pcrsonain Patrisevan- sicui in niilie ascendil, in nube veniet, perquam Dei
gelista lacct, quia tieiiiO de Deo creatore male in clenicnliam inleliigimus; quia bouisest refiigeriiim
U-llexer.ti, et idco ponit personas Filii, el Spirilus u et i!l inatio, inalis aulem lerrorei excaecalio :quo,l
sancti, super qnibus omnes bcrcses nascuntur in signilicaiiiin est pcr iiiibcin, qua educti sunl filii U-

Ecclesiis. Sequitur : rael u'e /Egyplo. Sequilur : Et ptangent se suncr cittm

Vers. 5. — El a septem spiritibus qui in conspectn oiniies iribus terrte : ciitun. Amen. Ac si diceiel
llironi ejtts suiil : et a Jesu Cltristo, qni esl teslis 1'tangent se, cl collideni super eum, impoleiilcs ejus
fidelit primogenitus moriuorum, ei princeps regum resisicie impciio, ad siinilitudinem lapidis cl vascu-

terra:. Spinlns pleriniique sonal iilem quod cba- lorum luliliuiii. Vel plaitgenl se, id est dolebunt
rilas, unde aliribiiuntur spirilui remis->io pccca- respicienles cos, qui super eum fkitdatj erani; quij

loruin, et alia dona ,

qux sunt lolius Trinitalis, 11011 lain dolcbunl ipso lormento, quaiu quod repel-
ul (44"; inlelligamiis Tiinilalem ex sola .dilcctione leniur a lali consorlio, et ab ipso Doinino. Omnes
operari. Dicaiur ilaqne apcrlius : El a teplem !.pt- tribtts terra-, inquil ; i>1 e^i omnes lerreni,quod
rttibus, id csl, a sepiiformi spiiilu qui natura unus finiianiluin cst omni lingu.i : ctiam . Amen. Quasi

ill') Mss. prave : f"l non inleHigomus. ci s-ipcressc vidcuir.

(i 1) Dce>t in Glossa, qtiod paremlicsi daudimus
 : —
303 S. MAIITINI LFXIONENSIS S04
dicerci ;
Non diibilanter in judicta plangenl se super A die, i.l csi in spc resurrcciionig poslius per recui-
euni , seil etinm. Amcn ,
i.l cst vcrc. Ac si aperle rciiionem Clnisli, ct audiri poit me , !ioc esl ia
dical : Bene pnlcril essc Imc, quia illfl qni csi Dcus ciar.i eogniltOllfl resurrecli.mis, cognovi ro«m m*-
cl Donunus, ihcil lioc :
gnam, id cst mmiifesialioncin, quia de fuluris vcl
Vers 8 — Ego IUM Alplia et Omcga. vriuciiittm ilc tnnqnam lubir, qoia [f qnn
luagnisjsacramenlis
j
:

tt finit. Qiasi duerct : Ego iuiii Alpha , ji esi incitaiur ad bellum spiriuule. Ecco Bgura corpo-
princiuinm, anlequod nulluin, vel a qno omnia co> ralis doccns niiln.-sElnisii.inos exhoriandos ad
p.-runl; et ftnii, posi quem nullus, rcl in quo oin- spiriluaie prxlmm.tihi nocc>.s:iria cal patieutia. Hic
nta lermiiinbtintur. Alplia eniin lilieram nulla praj- apenc deraonsiralur bcaimu Joannem lianc vUio-
• cilit, prima cst enim omuium liuerarum. Sic ei ncui non corporaliicr, seil iu spiriiu vidisse, non
Filius Dci. Ipse enin, scprincipium Judxis inler- lamen in soinuis hoc vidit.scd iu cxsiasi r.ipius est,
rog.miibus esse respondit (Joan. vm). fsi ciiani sicut ot Execltiel : ct spiriiui acteruilaiis a.lliarsit
tiovissiiDiis, qu.a jiidietum novissiiuus ipse snseepit. mciis cjus. Audivi, inq.iil, postme rocem magnam.
Ilic inaiiifeste osleitdilttr qnia angelus, qui hxc Posi scaudivil, qnia, dum de prxsentis viias tumul-
Jnanni osien.lch.il, personam Dci in 6e habub.it. libus educlus, in anieriora vim comc:nplaiiouis ev-
Egotum, inquii, Alpka et Omega,priucipium et finit, " tenderei, alios respicere admonilug cst, veJ post
Wiril Domiuus Deu$ : qui esl, qui erut, et qui vcu- se audivil, quia logc el prophfliil prxdicluui hoc
:uru$ e$t, Omnipotens, jndicarc scilicel vivos et idcm inlcllexiL Solcl rentm qnalitas lcroporc nota-
inortiios. Sequiinr : ri, m Abrabam qui in fervoie fidei angelos meri-
Vebs. 9. — Ecce ego Joannei fiater vester, el pr.r- dic vi.lil (Gen. xvni), Lol iu p«niilinne So.inniae
liceps in tribulnlione, el regno, et patienlia in Jesu ,
vespere (Cen. m), Adaui posl meridiem (Cen.m),
(uiin intulamue appellalur Paihmospiopter Ycrbum Salomon non servaiurus s.ipiculiaiu, noclc susce-
Dei, et lesiimoniitin Jesu Clirhti. Finiia salulalione P il ('" "<9 »'} S' v c simul el uno inluiiu, sive
piogredilur ail narralioncm poiiciulo qualuor, pcr- pcr diversa tempora iu ipsa ilie Dominica hnne vi-
sonaui scilicet, locuin, causam, ct ipsius loci leui- Bionem videiii , angelus ei utruiiiiihcl conferre po-
pns, qu;e valenl ad couGrmalionem ipsius rcvela- biit. Sequilur :

liouis. Ac si apeile dical : Ego Jonimes fratcr ves'er \ F- ss - I ' • — Quoii tsiles scribe in libro , el miile
in fnici unilalo.el particeps in liibulatioiie, quia fui seplem Eeclesih, qutv sunl in Asia, Ephetnm, Smijr-
fl.igcllalus, el in dolio missiis, alque ali bnniimbus '"""• Pergamnm, Snrdis, Tliyaliram, Vhiladelphi.iUM
srparalns paniceps ctiam in rcguo Dei fuiurus et
ct ^"odiiiam. Ac si aperie dical : Quott ti.les, Ime
,
r '
puiientia in Jeiu, id est pinpier patieiitiam ' Csl ( '" '' v ' su, u;> rs . *eribe in /ifcio.i.i ost meate n-
babilam
ad siniililudiucm Jesu. Fuiin insula.qua; appellaur eotnle, Yol ad lilleian. : Non absGODdas talenluni in
Paihmos, id est frctu [f froiuiii]. Vel liihulaiiorie, in BUilario.sed initic scpiem Ecclesiia Epliesusfuii mo-
qua magis ccelestia fidcliluis apcriuntur : prvpter ropolilana fcdes lotius Asia», in qua Joamiespraifiiil;
t.ionm Dii, et leslimouiiim Jcsu Chrisii, U! ost pro- Eplicsus crgo iulcrprelatnr rolumas >ive consilium,
plcr tcslinionium divinilati el bumanitaii eihihi- eorum, Peigamus diiisio rornuuul,
S>m>''iia fnnlicnni

tum. Denetliclns omnipolens Deus qni proliaiissimo «byalira illuminala vcl vivens hosiia, Sardis pnn-
sorvo suo Joanni, cui negabalur icrra, ccelum ape- e 'l''" m pulekritudini*, Pbibdelpliia anwr frairis, vel

mit, eique ad totius Ecclesiae eruditioncm secreta snhans hwrediiatem, Laodicca tribus amabitii bt-
aperoit. Quanlo euiin ftiagis s.mcti in prxsenti viia mino. Communil admonino lil hcalo Joaimi. qua
pro Chrislo affligiintur, eo ampiius illis secrela ca - 1 monei communiler miiiere Ecclesiia Asi.x, quia
lestia aperiunlur. Ilinc apparei qula pcena non por eas iuiclligendae sunt omncs alia? Ecclesini. tur
facit niaiiyrem, sed juslitia. Ilinc Psalinbla ait :
er^o Ecilcsia cum uua sit, a Joanne Si'pi»m scri-
Judicn me,[D«u$, et disrerne causam meam de gente bunlur, nisi ul una calbolica scptiformi plcna spi-
«on sancta (fsal.iui) : Fui, inquit, in insula qna |>
'' lu dcsignelorl liiule noviinni dixissc Salomonem:
tppellatur Pathmos. Ecclcsia insulx comparatur, Sapientia, id csl Doi Filius, Kdiftcnvil tibi domum,
quia sicut insula marinis procollis lundilur, iia
**ndit columnat teptem (Pros. ixj : qnic lamon se-
Ecclesia perseculiouibus mabruin affligiiur. Iierum P le '" u " a css e non ambigitur, dicenle Apusiolo :
siihjungil dicens : Ecclesiu Dei vui, qmv eil cvlumna et firmamenlum
Vebs. 10. — Fui in tpiritu in Dvminica die. Qua- veritatit (I Tim. m). Seqnilur :

tnor posuit ad conftnnaiioneui revebtionis : per- Vms 18. Et eonvertus tum, ui tideremvoeemetm
sonani videlicet, locum, < ausjm, ci ipsius loci lom- loquebatur meeum, Ac dicercl
si : Audiia illa voce
pus. Personam designavil, cum dicil Eno Joannet : conversus sum ah igiioranlia , ul viderem, i.l esl
Irater reiter ; locum, ruiu ail : Fui in Palltmot in- inloliigciem vocem angcli personain Clnisli hahcn-
tnla; cau-ain. ciimdicil : 1'rcptcr \crbum Dei ; icin- lis suli litrnra lubK , qua; loqiiehalur iuccuiu, qina

pus, cum adjunxil : Fni In spniiu in

Dominica die, non discordabat o volunlatc mca. Dcus loquilur a.l
el audivi po$l nie toccm magnam lanquam tuba- <li- sanclns iu coi.lo liue SOIIO vocis ipsi
, aiileni lo-
centi$ : Qnod videt $cribe in libro. (Juasi diteroi quiintiir formanl. s verha rum lingua camis. Iiorum
fui iu «pirilu, hoc csl iit c\ccssu nicnii ,i.i^i.ininu-a ,:
subjuiigons ail : KlcoBKriai, tidi se, lemrnndctabi»
 303 EXTOSITIO LlBRl APOCACYPSIS. 39C
aurca. Quasi diceret : El qula convertus stim dc A Salomon vore sponsx , id esl , cjusdem Lcdesias
raciiiili intcllcctu, lidi, id esi, cognovi (|UureEccle- sancix uil in Canlicis : Oculi iui sicui columhai <i<-

•ia coiuprchendatur suli iioc liumcro scplenario rl per rieulut aquarum (Canl. v). Vel oculi sunl divina
su!i roipoMli , ligura candelabror.im aurcorum. pr.cccpia llionslrali suli tiili figura corjiorali.
Vidi, inqtiK, teptem candelabra aurea, id est Ecclc- Vebs. 15. — /C/ pedes ejus timilei auiiclialco,tieut
sias ardentcs *l illuiniiialas sapieulia diviui Vcrlii. in cnmino ardemis. Ac si aperle dical : 1'edes ejut,
Sicutaiirutn per ignem prohaium , percussionibus id csi iiliiiui fidclcs, qui circa fiuein mundi, tcinpu-
exlciisuiu, candcl.ibrum cRicilur ; sic Ecclesia tri- ribtis videlicei Aniichristi inveniendi siini ,
pt;u
bulationibus purgata lenlalionum iciibus in longa- iniigniiuiliiic passloiium ac divcrsarum iribulalio*
iiiniitaie extcnsa consutninaliir. Seijuiiur : iiuiii quasi mullis coutusiouibu» cxpcrti, non reii-
Vers. 13. — Et in medio tcplein candelabrorum ucbunt vcleris lioiiiiuis vcluslatcm, scd Iransfercn-
aureornm timilem filio liominis veitilutn podeie, ei tur pcr Cliristtini in mcliorcm colorem, boc cst , m
pracinclum ad mamitlui lona aurea Ac si palcnlcr Epirilualis vilx novitntcm sicut aurichalcuin ,
qut»l

dical : Vidi i/i medio se.plem cunactabrorum aurco- qtiaiilo amplius incenditur el tiindilur , tanlo cla-
rim, id est. in ntedio Ect-lesiae, timilem filio homi- ritts conspicilur. Pcdcs Doiuini aliquando siguili-

iiis, angcliuu videiirel lii persona Ciilisli, qui quasi B caul stubiliiaicm xlcrniiulis , aliqiiaudo humanila-
jani iioii fllius hoinmis sed simiiis ,
quia jani nori lem ,
per qtiam venit atl nos cognilio divinitalis;
inoiittir; vel filio lioniinis similis. quia non cmn iiliqtiando prxilicaiorcs , de i|iiibus scriplum est :

pcccato scd iu simtliiudinem carnis pcccali appa- Quiim tpcciosi peilcs erttugetizaiitium pacim, el evan-
ittii. Vesiiium , ait, podere, id csl, sat erdotali ve- gelizanlium bona (hai. Lii). Sicttt Aillicbrislus

ste, iioc cst carne, in .;ua se obtulit et quotidie of- crudeiior eril omnibus pctieciitoiibus , ita snncii

fcri,represenlaus se Deo Patri. Vel poderis csl illius tcinpoi is, ti 1 credimus, fortiores ertint omni-
Ecdcsia qua vesiitur Deus
, qux csl lalaris , quia : bus rciro anle marlyribiis. In nlia tiauslalioiic

usque ad fincm niundi proleudilur. Et pracinctnm habclur : Pedes ejtts sicut aurichalco Libani, per
ad mamillnt, quia ipsc caput loiius Kcclesix prius (|uod osiemlitur iu illa regione ubi Domiuus cruci-
iu sc ostcndii, quod nuiic a suis exigil. Pratcinctum flxus esi. maxime iil.i (idcliuui iribulalio sub Anli-
iona aureu , id csl cinguio cliarilalis, quia dile- thrislo valiltir.i. ltcrum subjungit diceus : Et wx
fiionc iniuisirat suis sanctis. Uudeipsc iu Evange- illius lanquam vox aquarttttl niullarum. Superiui
iio de se ail: Trai.tiens minisitubit iilis (Luc. xn), coniparala csl vox angeli tubx , tiunc vcro aquis
sciliccl post judicium prxparabii , id cst, dispuncl ., uiullis, quia quod primum pauci prasdicutores, boc
cis xtet nas inaiiMOncs. Dauiel ciiiclum ad reucs il- poslca tolus inuudtis cl.im.it.

luin vidit in vetcri lesiaincuto , quia ibi carnalia Veiis lo. — Ll hab.bal, inquit, in dexlera sna
iacla coisstriogcbaiiiiir (Dan. x) : Joanne* ad ir.a- ttcllas ieptem. Ac si diccrct : habebal subalia figtira

iniilas, quia ui novo ctiatn cogitatioues judicautur. iu dextera, iti est in prxdcsliualione vel in potentia

Scquitar : sua steHas scpiem, prxlatos scilicet Ecclesiaruin,

Vers. 14. — Capui attlem ejus, et capilli etant cati- qui luceut in lioc niari fldclibus navigantibus. Supe-
didi tnnquam lana alba, et tanquam nix. Ac si dice- rius posuit candelabra siuciuniinc, hic pouit stci-

rd : Capm Cbristi erat candidum in quo sunt oni- las, per hoc designans, quosdam habsr.; oflicium
Miu necessaria ud regimen Ecclesix ; et capilli traui prxdicationis, quosdar.i vcro scicniiam lantum.
cimdidi camlore juslilix, sancli videlicel imitaio- Slclhc episcopi siiut, qui debenl aliis lncerc vcrbo
les iinio i-iitiaj el siiupl.citatis illius extcituali disci- ct exemplo vilaj, qui, ctsi peccaverint, lamen

;
Imii ct adhxri nies ipsi capili ; tattquum iana nlba, Slclbc vocantur, secuudutn quod insiituti sunl;
id est veslintciitum couira fiigus , id csl conira quus babcl in dcxicra sua, id est, in potioribus do-
vilia ; et itniqiium uix, caudidior scilicel omni crea- nis qttx' per dextcram sigiiiflcanlur. Et de ore ejut.
ima, pcr quain immortalilatis candor ilesignalur. n ait, gtaJius ex utraque parte acuius exibal. Quasi
Cmle Dominus clariuiem fuiur.c rcsurreclionis dicercl De ore ejus, id est, dc prxdicatoribus :

mveo candorc exprcssit in inoiitc Tliabor coram fjus, pcr qttos Deus apcrit sccreta sua, gladiut ex
discipulis (Matth. xvn). Habenl etiam sancli can- uiraquc parie acutus, prxdicalio scilicct, qtiaj utra-
dorcm lanx^quia imilantur simpiiciialein et iuno- (|iie sccat, iu vetcri scilicet testameiilo carnalia
cciiiiatu tapitis sui diccnlis: ffiseiie a tne quiu ttiilit opera, ct in novo concupisceiuias. Et faciet ejut,
tum el kumiiis corde (Maith. xi). H.cc lana, id esi inquil, sicut sol lucel in virtuie sua. Ac si apcrlc di-
v«ra innoccntia, illius esl dc qtiii isaias ail : Tan- cal : Facics ejus, id esl sancta Ecclcsia post dieni
ad occisicnem ducetur , et quast agntis co-
qiiain ovis judicii viflens euni facie ad facieni (/ Cor. xiu),
ram loudenu se vbmiiiescel (Isai. liii), cic. Ilcruni pcr virtutent ejusdem Jesu Clnisii sponsi sui Ittcebit

stilijicicns ail : Et oculi ejus lelut flauimu iguit, dona sictit so! iu virtuie sua, boc esl sicul ipsc Cbristus,
videlicct saucli Spiriius, quas stini Cbristi babeutis qnia corpus illius est. Undc ail Apostolus : Sctraiu
ci Odeiibus daptis, sunt cl Ecclcsiac accipienlis, qux qtioniam cum apparueril, timiles ei erimui (I Joait.

ilinmiuant el iu Dci amore ardcrc faciunt.Vel oculi in). Sicut cliam ipse verus sol juslili» ait : Fulge-
Cbristi sunt spiriitialcs viri in Ecclcsia, de quibus buni jtitti ticul tol i« regm J'alrit cotum (llalth.
 S. M.UITIM LEGIONENSIS 30«
507

mii). Ciai f.tcics ejns sicut sol luccl in viriuie sua, A diabolum et supcr nienibra cjus. Uiabolus csi

nubihus. \ol qiiando fixus inors, quia causa morti», miuisiri ejus iiiferiius
iil esi. in mcridie sinc
iu qtiibus bulici locum. Ilic manifesiissiine apparei,
rrlt post juilicium in xlernum. Unde ail H.spania-
riini iincior Isidorus : i Sul isic mdlerialis, qnem quia angelus, qtii beato Joanni appartiil, ligurain

cernimus jiost diem jti.licii non psiictur occasum, Christi lenuit. Non enim alio quam Clirisio iiato.

ejus rruaiitair. llanc jias^o ac scpulto, el resuscitato Ikcc verba conve-

nc imiiii claritate liimiuis »

Dominns niuni.
claritatem futur.t resurreclionis osiendil
iu inonic coram tribus discipulis. quando facies il- \i r.s. 10. — Scnbe crgo, o Joannes, qu>r vidisti,

(Mallh. w). Cenlies cl quet tunt, et qucc opoilel jicri cilv posl hac. Ac
lius respleuduil sicui sol i

si apcrietlical Scribe quce vidisti, sicul p.issionetn

ciiiiii laniiim, ui ail bcalus llilarius, refulsil: setl :

creatnram splendidiorem, ct rcsurreclionero, etquae suni, prxscntes vidclicet

nnn lialmii evangelisla
<onipararc possci eamdem claritnlem, ci id- iribulationes, el prajsens Dei auxilium; et qua;
rui
rirro dicii siciu so! rcsplenduisse facicm ejiis. Li oporiel fnu cilo potl hac, iu iilliuiis siilicel ii.leli-
qualis tune appartii.l Dominus, talis lilique ventu- lins. pcr quorum exempluin i»ii inulluin dcbcul

rus cst ;kI jinliriiriii, cseepio quod clavoruui ct auimari. Iierum subjungens, ail i

lanccac signa moiislraiurus esl. » Sequitur :

'' Vnis. iU. — Sacramenluui tcptem tiellarum, fuaw
Vibs. 17. — Et cttm vidittem eum, ce.idi ad vidisli in dextera mca, el sejilrm candclabra aurcn.

nedet ejus lanquam mortuus. At si dieerel : Cecidi Sacramentam esl, ubi aliud videiur et aliud iniel-

ad pedet cjus, id esl, projcci cnram lininainlaiis, lijjittir, sicui in corporc Domini, ubi cum videalnr
•

temporalium scilirci rerum ad similiiudinem ulii- pauis, vera esl caro. Linic ipsi saccrdolcs dicunl

iiioriiin fidelium. Cecidi, inquit, ad /icrfcs ejus, lioc Saciaateiitu qiav tUmptimHt, Domine, cic. Ac si

mc ad hoc ul cssein tinus dc pedibus aperlius diccret Joanncs, ea tjua: vi.lisii, lide-
wl bumiliavi :

rjns, reputans mc morliium luisst: iuiellectu. Ad lilius stiilic, ct ea qux cgo libi sub sacramenta
pedes augeli persouam Christi babcniis Joannes osteudn, bxreiicis abscomle. Scpicm stclla: unqeli

cadil, duin saucla Ecrlesia vestigia passiouis Chri- tunt sepiem Eccletiarum. Qicisi diceret : Per *e-
sli imitatiir. A.l pcdcs cadil dum considerat re- plem sicllas designali sunt uni\crsi rectorcs oin-

demptorein suum mortumti. mox mundo moriendo, niuiil l-Jc-i lcsi.iruiii; el candc.l.ibra scplem, sojiteiii

ad imiiandum ejns vcstigia semeiipsam bumiliier Ecclcsix -uiii. Per septem candclabra iutellignntur
proslernit. Et posuii, inquii, dexterum tuam snpcr illi, qui scientiam babenl praedicalionis, S*d nou
?n<?, dtccr.s : Noli timere. Qtinsi dicerel : (Juia cc- liabenl olli. ium, quia i;on siint pru-lali. Allegoriani

cidi ad pedes cju^ lanquam mortuus, idco posnit in parte ajictii, uldoceal ubique dcbcrc rcqniri.
ricxleram suani, itl est atixiliuin stiuin, scilicel spi- CAl'lT II.

riiiiin eonfoiiaiiiein, vel favurem snum sivc polcu- Incipit singulares adinonilioncs, qua: singula uui-
1

liam per prasdicatorein vel per Scripluras; mper vcisales esse possunt secundum diversa meiubia
me, itl cst supra vircs humanilaiis. Notandum iiijnslilnl Ccclesij', diccns :

quia Iuaunes in hac prophetia L> lesi.c personain Ners. I. — Et unaclo Ephesi Ecclesiiv tcribe. Ac
it'i»f?i. si .ipeiie dicat : Quamvis dixeriin, mitie teptcm

Vers. 18. — Nolilimere, intjtiii.ci atlj.'cit : Ego Eccletiit, laiuen buic specialiter primum scnbe.
inm primus, et noviuimut, ei tiuut, et fui mortuui, Angelo iiaquc, id csl episcopo F.plicsi Ecclesia: scri-

el eece sum vivcnt in satcula saculorum, et habeo bil, de cnjiis roanu peccata subdilorum requiril, et
clavet mortii ei inferni. Ac si palenler omni Lccle- sine cujns cousciisu snL'1.' ts judicare nou pr.esu-
i'x tlicat : Quia resiirgens a peccaiis scilitet ct mil. Epbesus inlerpreiaiur volunim vcl rvmiiiuM
viiiis, i-iciil cgo, nnli iimere pali pro mc liibul.i- sivc laptut profuudut. Epbcsus ergo, secuodum
liunem; quia ego, qui non iudigebam propler me, bcne persistentium partem, volunlas interpretatur,
cum siin primut el norifiimut, propier vos tanien P qiiorum Dcusuperibus delorlatur; de quibus pne-
fui morluus. Quasi dicerel Ego tum primnt secun-
: punit, ut pcr liottim exeinplum i|"i lapsi sunl toni-
dtim (Kvinilaiein, el nor-ittimui sicul vcrmis ci non gantur, seciiudum quos Ephesus cousilium inier-
bomo; et fui mor'.uus pro vestra salute, ei ecce pretatur, id eslindigcns cunsilio. Scquilur: ilav
tnm vivcns ssternalitcr ih tcecuia tceculorum : ideo- iiiiii, '/i»i lenei teptem ilellat m dextera sua, qui am-
qnc nc icrrcaniini pro mcpati, quia manifcsle ncc bulai in iiieA-.n septem ruitdelabrtirum aureornm. Ac

amplius moriar. Hostia quippe ct iminolalur etviva bi aperiius diccrel : lllc lisc ditil, cnjus dicla non

csl, qum sancti etsi se causa amoris Chrisii inor- sunt couienuieiida, et <joi lonet septera sicllas, id

lilicanl (iiin viliis ct coiirupiscentiis, no* lamcii estuuuies l.cclesi.t praslatos iu dextera stta ne ca-

penitus rooriunltir. Et habeo, inquit, claxet monit danl; qni ambiilal sicot dona divideus, vcl noudum
ri inferiti. Hc si diccrcl : itlco uolile liuierc, qui:i t|uieius iti mctlio sfptem caudel.ibrorum ouinibus
cgo babeo clavcs mortis t:t infcriii, t-i quia pravi |itovi.lciitlo, oiiinibiis Bubveuieudu. Qui habei, in-

boilliues niliil mali vobis possillil facerc nisi pcr- quil, in dtxtera sua teptem tttllat. Noiauduni, i|uia

missi. Net paiiar vos leniari supia quod li:rro pu» in liac dcxlcra boni ci mali continentiir ; buuj qui-

lcslit, ijiiij lubco davcs, id csi, poicstaicui «iipei dciii comprimuiilur, ue vel itlirt inensur.im acccplu)
 ,
:

50.1 i:\i\iSiTin i n.iti \P0CALYPS1?. 31.0

v r.niis pc in:ine:n gloiiatn ii.titsca.ui, vcl ad vi- \ versniu le, hoc est coiiiraria s.iluii lu.c ,
vel qu:e
li.irnin illerchras ruaiit; mali auicm, nc quaiilum faciiinl iiio aversuin a ic. Sed laineu non drspercs
voluni possini viituic lnijns dcxirrn: coni|ii iinun- propicr asperiiaiem coi recliuiiis, quia pauca suut,
(ui- lauquam ser\i
; sed suli poirsiatr Domini ad ei ideo Cai ili iinligrnl emciidalionc. Scquiior
mcnsuram liiios flagcllis i ,r 'ini. In mcdio srpiein Veus. f>. — Memor etto ituqne unde exntleiis, ei

candelahroruni ambulal, iHtia lamliii inicr clcclos aije poznileiitiam, tl prima ipeia fac. Ac it aperlo
ci repro':os exhortationis verho discutrii, quousquc ilical : Qut.i iginir quod agis, atlvcrsum le esl , mo
i .vrnial aptnl quciii per opera virluiuiii niaiisioiiciii mor eslo unde ( id esl de consortio .irMiuin, vel a
facial. Auilulai Dnmiii: . in mcilio cande!abroruni, qrta gralia) ejteideiis, et age. pvnileiiliam, liOC esl,

linc esi, i:i nicilio clcciorum siiorum, quando suu: tlijjnos IVuclus pcenileniix-, ul jjiaiiatn meam rccu-
gralia? doua illis iufundil, Sedel, quando singulo- perare possis, ]iro co quod nie reliqmsi ei icrrenum
rmii mcrila dijudicat. Sed ille, qui lialicl sejilcm amoreiii, ut mulier adultera, suscepisli. Wemor tsta,

stclias iu deilera sua, qnid dicii angelo Ecclesiae inquit, unde extiderit : id est, a quanU viriuic vel

tphesi? ab antii ilia nica. /•'( piima opcra fac, hot: esl tedi

Ymis. 2. — Srio, inqiiil, opera tuu, cl taborem, et iu amorein prioiis viri, id csi, mei. .Sin auiciu, ic-

paiienllum, el quia iioii poles su-i iueie uiflioj; et len- " »('«»1 'ifci cito, el moiebo candetabntm tuitm dt ioco
imfi <?o.\ qui se dicunt npostolos esse, el non sunt, el suo, nisi pojniieniiam egeiii. Ac si aperte dical : Si

iitvcnisli evs mcnduces. Quasi diecrcl: Scio, Id esl prima opera uon feceiis, veninm libi cito ad daiuuuni
Bpproho cl cligo o;,«ia (<<« ; et laborem, iJ esl Iri- uiiiin. ni aiiiiuain videliccl et rorpus inlerficiai:)

bulalioiicin ; <:l nalicniiam, quia nou iniirinuras ilc el movebo cundclabrum litutii del<jcosno, auferam si i-

llilaio pr.Tinio; el quia non pole\ suslinete, id esl, iicei virtules et doua sancti Spiritus, pcr qucm
pali malos quin cmendes vcl expellas ab Ecclesia; sunt consiitiiia caudelabra, i.juia < sco|i u : un itiiini

el tetitasli eos, id esi, prubasli doclrinam eorum, accipiet alter, vcl illam merccdem, quam imle
i/iii se tlicunl apofolos csse, id csl, missos a Deo, exspeclabas; si aiitcui poenilcnliam egeris, salvari
vlnousunl, ut f.iciliiis dccipidill; el iuvenitti eos potcris. Licet Peirus neg.ivcril Cbrisltim, quia pue-

mendaces, prava eoruiu viia, ci perversa prsedica- nituii, iiun perdidii apostolicum gradum. Nunquid
iio;;e. Tenla li, inquit, eos, uiniin veri an falsi qui cattit, ituit adjiciet ut resurgat ? (/'»«/. XL )

sint; vcl paiilalim eos voleus revoeare al> erroic Veiis. U. — Sed hoc liabes, qnia odisli facla .\i-

i miO. Tempore bcaii Joaunis surrcxcriiut falsi apu- coluilarum, qtuv et ego otli. Quasi dicercl : Quam-
iioli, id csl lia.'ieiici, Matcion vidcticet, el Eliio, vis lioc esl adversum le, lainen non despcres, quia
C
^ hubes bonuin Nice-
ci Cerinilius, el alii plurimi ih Asiaw, volcnies cor- hoc, sciiicct ijnia odisti fuclu

rumpere rcclain fulcm, ei prxdicaules Clirisium taitarum, iu coniiiiuneui vidclicet usiim mulieruii.,
iiiinorem Paln: ;
qui uliqne falsi apostoli crani. et comcslionem iiloloiliyiorum, qutv etego odi, <\\i&

Iteriini subjuugit diccus : ideo odisti, quia mc odissc cognovisli. Nicolaus fui(

Vf.rs. 3 — El pulteiilium httbes el suali»uii/i iiinis de septem diaconibus, qui electi cl ordinaii

propler iionicu mcum, el uoii defecisti. Ac si aperle sunt ab ..postolis; scd, cxleris permanciilibus ui
tlkal : Valieiilinm Itulies el snslinuisti iu malis, fide el ministcrio sauclo, iUc reces^ii ab uuruiu

qiuc ipsi lalsi aposloli, jam couvicii per lcrrena liile el doctrina. Nicoiaus inlerprclalur siulius po*
argumenla, libi in^csseruiil ; et lioc non fecisli pro pulus, id est oinues falsi de quacunque lege. Nico-
hiuuaiia laiule, sed propler itomcn mevm glorificau- laus ergo slullus populus, id est] gentilcs Deuui
duin , <?i non defecisii, scd iu vera iloctiiiu persc- ignoraiites, publice uxoiibus uteiitcs, qui idolo-

verasii. Iicrum subsequeuter ait: lliy.a cuiuedutii; bxretici qiiuijue slulii suiii apud
Vers. i. — Sed hubeo advenus (<• pauca, quod Deum, quibus error idolorum culiura impulalur,

charilatem luaiit prislinam reiiquisli. Nolal tausail), <t foruicaulur iniinundiliae carnis servienics. Siulti
liumanos sc lic t defectus fmssc conlrarium co- qttoque siiui Judiei, slulii etiani falsi Cluisiiani, qui
jj

runu?, nisi Dei aiixilium cuiiideniepiscopuiii praive- coitcupiscenliis dedili, iuundum coluul.

uissei. Ac si dicerei : De avaritia le vitupcro, e<> \ciis. ". — Qui liubel, inquil, iiurem, audiat quid

|uod cliaiitaleiii piiniaui rcliqucris. Korte episco- Spinlus dicttt Etclssiis : Vincenli dnbo tdtre de

|ius in persuua sua afiecttis lajdio viliorura in sub- lnjiio viltr, quoJ esi in parailiso Dei ntei. Ac si pa-

iltis, vel suhd.li aiuore tcrrenoruni, cliariiatein leuier dicat : Qnod uni dico, oinnibtis dico. Non
priinam rcliqueruni. 1'raecipua et prima cliarii.is soltiin Kpliesi.iiui cpiscopo avariliam prohibco, sed

est, bomo seipsum dare Deo ; secunda, suam snb- eliam i.eteiis Ecclesiarum cpitcopis. Quasi diceret:
sianlum. Vcl primaui cliarilaium reliquil, quam Qtti hubci aurtm, id csl spiriiualem inlelleclum,

priinum Itabuil pra?dieaudo. In suprjdiclis operibus uiid/«; </ki</ Spiriiut, .-.tilicel saurta Tiinitas, quia
n <iicnl Eccletiit; lioc videli-
bouis luil volunlas Dei, iu lns autcin, qu* scquuu- Spinlits est Detts {Joan. ),

valei cousiliuin; ibi cet,iitodiuliabeantavaritiam,non taulum in dando,

uir, quia corredtonc iudigcut,
dixil : scio opcra lita, id e,l laud i
: liir dicit, Itttbeo scd ciiam iu constilendoel p..vdicando. Acsi imerel

adversus le, id csl vjdeo in le esse quaidjm. O^us Vere uuusipiisque debei bab re odiu avaritiaib, ct
iiidigcni consilio, id est torieciioiic, q'i£ sum ad- cxicrj vilia quia tincenli, id est perseveranli in boc.
 : ,

311 S. HARTINI LEGIONENSIS 515

ttabo tdert dt liguo Cur audiendum
\ quostlam ei vobii in earcerem vitiornm, idrst m
tita. est quid
Spiriins dical Ecclesiis? Quia vincenli ctlicet, id cVlei talranem earnis, ei Imbebuis iribulationem die-

est perseveranti Cbristns esi Kgnum , robur, cl buttfetem, iti csi icmpore belli. Denseniin servossoos
mubraculuni dans fructum, idesi corptio i-i tangui- ad brlla miltciis, Dviakign illos armal. Vcl deceul
Dem suum liic, et Biaiime iu ftiinro. Ac si apcrto dies : loio hoc leinpore, in quo pcr Sipiciu dies
«iicsi : Pereeveranli iu charitate Dei et proxitHr, Eeclesia coniru tiia vitia priuripalia pujjnnt, ava-
dabo edere de tigno viitp, l,oc cst corpns iiiciim, liiiani scilicei, vniaiii gloriam, et cupidiiaiem, vcl,
quod etl in puradiso, id est in liorlo drliciartim, dielms decem habebilis Iribulalionem proptcr cha-
lioc esi in Ecclcsia Dci mei, scciinduin bumauka- ritaicui videlicet decen piaccpionun ; vel, tota liac

tem. l.iguum tiue est sapienlia Dci Patris, de qua vita qus cousideralur per quinqne zouas cali,
dicilur : Lignum vila itt hit ,
qui apprehendcrinl eiquinqne ionas tcrrx, babebilis Iribulatieuem
eam; et qui lenmerit eam, beutttt erii (Proe. m). So- vcl pcr quinquu scnsns niasculoruni, ct quinque

qifilnr : iiiuiicriiin, vel por deicm dics iiiiclliguniur decem

Vers. 8. — Ki anyeto Smgrmv Ectlaim iciibe. iiiiperaiorcs, qui inler ISeronein et Pioi lclimuiii
Sturrna tamichm inier|iretalur, vel quasi myrrha. fucruni, cl Chrislianis tiiulu toriueiiij intuleruni.
Ac si apcrte dieat : lloe noliOca etiain aliis Eccle- B IVima Crgo pereecnliu Cliristianoruin far.ia est a
»ii», qtii coniiiioranlur et perseverant in canlico Ncione, seeunda a Doiniliano, tertia i Trajano,
Mojsi, vel iu aliorum sanctoium Patrun: cauiicis, quarta ab Antonio [Anioniuo], quinia a Scvero,
>ivu iu inorlificalione caruis. tevia a Maximiano [Maximino], septiiua a Decio,
Vers. 9. — llwt dieil primut el novissimus, qui nciava ab Aurcliano, noua a Valeriano, deciina a
fuil morluus ei vivit : Scio tribultttionem et pnuperia- Dioctetiano-et Slaximiauo comliibus. Pcr lios dccnn
icm tuam, %ed itiiei es : tt blasplicmurit ub liit, qui se ngcs passa esl Ecclesia ab Asconsione Clnisii,
dicunt Judaot esse el non sunt, setl sunt Sunugoga usiitie ad Niccnum coiiciliiini, id cst usmic ad im-
Snlana:. Quasi diceret : Me Jelicialis vos in tribu- pctatorem Conslanliiiuui pcr annos duccntos quin-
faiiouibus, quia ego lantus, pvimui scilicet cxistens qtiaginta. Habuit ilaque suncta Ecclcsia tributatiu-
: nte omnia, pcr quem omnia subsislnnt; tt novis- iifin diebus dcccni supradiciorum vidclicet leiupo-
timut, omnia eonsuininabuntur propter
pcr qucin ;
ribus dccem regum. Sequitur : Esio fidAis usqneud
vospassua sum niorteui, de qua sttrrexi quam et :
monem, et dabo titi coionam lita:. Quasi dicerel
vos pro ine exspeciare e( paii dcbclis : et {ui mur- Quamvis inimici vcriiatis tibi adverea ingcrant, m
iuus pro vobis, per quem vivctis, quia cgo vivo. ,. laincn csio ftdelis, iu cst perscverans cum rccta
Talcui ilescribil Cbrislum, qui valcat ad conscljtir. Gde in bonis opcrilius, et daiio libi coronam vitac,

iicui eoriini, quibus tribulationes ingeruutur. Scio, bravium scilicei ajienij' remuneralionis.
inqiiil, trtbuluiionem liuim, quia beali qtii persecu- VBRS. II. — Qui habet aurem, audiut quid Spiri-
livnein paliuntur prop-er jusiiliam (Uatlh. v), et puu- tus dicat Eccle.siis : Qui vicerii non ladctur a mortt
penuiem tuani, quia beaii pauperes tpirilu (ibid.), sccunda, qu.e est iu gclieiiua. 1'rima mors aiiimas

scd dives es in anima, in spe videlicei reniunera- eslin peccatis, secunda iupoSiiis. Priina esl etiam
lioius : et blMpliemaris ab lns, qui sc dicurt Juila:os, inors corporis , quando anima ali eo dissolvitnr;
iil csl coufi!ciiics,cs:cef non sun([quia,si lilii Abraiix secunda quaudu in judicio cuiidcuiliatiir. Ilcruiu

csseul, opera Abraliac tacereut (Joan. vin)], ted tunl Mibjimgit dicens :

Sgnngoga Satanae, id csi cougrcgatio adversanlis. Vtns. 12. — Et angelo Pergami Eccletim tciibe.
VJuasi dicerm : Cinn buderis a me, non Cat libi Pergamus ditisio coruuiim iulerpretatur. Acsi dicc-
luiaiidiiui de blasphemia blasplieinoniiu. Nulla rel : Angelo 1'ergmni Keclesiw tciibe , id est riitf-

pesiis cfTicacior quam domesiicus inimicus. Cumu- ccriieiltis dcfensores EcclusiX el bxielicos.
lus miseiia» est tribulalis, si ab advcrsaiiis infj- Vf.bs. 13. -- llac dicil qui hnbel ilwmphxam ex

iiiantur. Iieroui snb]ungit diceuS : I) utraque parlt aeulum : Scio ubi liabitnt, ubi icilcs esl

Vers. 10. — Nilul hoium limr.atqum passurui et. Suiana: : <•! lenet nomcn mcum, et nou negasli jidem
1'ixmissa lauili', subdii pracmoHilioueiu. Ac si ili- meam. Kt in dicbus Amiphus lestis meus fiJelis ,
qui
icrel : Mulla a.llmc p.issurus cs ; seii niliit boriiin occisus est ttpud io-i, ndi Satanat httbitat. Ac si pa-
limeas, quia corpus lauiuui occiilere possuul. Ite- leuter dical: Hs?c dicil ille, cujus dicta non sunt
ruiu suliscquciiier ait : Etet missurus etl diaoolm negligenda, q iti kabet rhomphmam, id est divinam
ex volm in tatttrtm ni lenumini, el habtbitit '.ribula- Scripiuram ex utmqut parte tttutam pcr dileciio* ,

iionem ditbut dtctm. Ac si patcnlcr dical : A'//ii/ ncni Dei et proximl resccando vitia. Ilis vribis
hoium timcas, quia et si iu pr.csenii lcmporc miii- cxigil, ul isti hunc gradum liabcanl iu electione
iii ii s, est diaboluttxvebit per membra sua, ut luit bonurum, et reprohalione ualorum, quo confrin-
Nero, Domilijiius cl raieri peiseculores, m curce- ganiur cornna pecc.ilorum, ci eialleotur cornua
rem, tanieu iion onmcs vos, sc I quosdaiu ex vobis . jusii (Ptal. Ltxiv). Scio, inqnit, ubi hubiim , in mu
u: ttiittmini, id cst nt probcmini, vcl despeclui dio sciliccl priv.c lialionis, ubi itdet ett Sntamv.
liabeainini diabolo rt nirinbrii rjns. (ianer eniin Quasi dictrei : H«ic l.uulo rideficel quod inler iiiabn
piu ouini tribulaliouc ponilUr. Vel missurui csi «i. 'jbiius , ct qui.i /r;ic» cuniia disputaiiiei noueu
 : ;: :

-% EXPOSITH) LIBIU APOCALTPSfP. 311

wtuni, scilicet , <|iioJ siiiii Filiiis Dei ; et nomcn \ atripil. Ac si diceret : Viucenii, sciliiel propria
Chrisliatiiiatis ; vel qnod verbo prxdicas , opere dcsidcria ct «ixuiniiuni lciiUincnia, dabuei manna,
comples. Vel leues nomen iiienm , lioc esl iuicgra videliccl meipsuin , vel saiictain ciicliarisii.nn , ei

fi.lc colis, eliain in leuipore Iribulalionis , el non mcain conleinpUtiioncm , inleriin abtcond'ium : et

ncgnsti pro ali<|it.i Iribiilalione fidem meam : cl boc dnbo illi calculitm candidum, scilicel meipsum , vel

(edsli i» diebnt illit ,in quibus exstilil Autipant letlii pvaugelii scicnliam, qux faciel camlitlps duplki

MfM fnlelit ,
qui occisus esl apud vos (quasi con- Stula. Vel ilabo ci iiinnna abscondillliu, iJ est xtcr-
doleo, r|ii':a illuin occi.lerinii) ubi Salanat habilat. namgloriam, de qua prx admiraiione omnes di-

Ac si aperiius Pergami Ecelesix eplscopo diceret cei.l : Quid csl liuc! Quam videlicel gloriam ncc
El etiain fuisli teslis niens fidelis, leslificando ine ociilos vidit, ncc auris audivil, nec in cor lioiuinis
esse Filiuin Dci ; cl coxqiialcm illi , in diebns illi», asccmlil (/s«i. lxiv). El dabo illi calculum cuinli-
in quibus occisus fuit Antiubas. tlum, id est coipus solidum ct lucidnm virlutibus,
Vtn-. 14. — Sed hobeo advermt le pauca ,nuin alquu iminoi lalc. CalculllS catididtlS signilical cor.
habet illic tenenies doclrinam Buluam , qui docebal pus in baptismale deaibalum, el iiiiiuorlale fulu-
/In/flc mitiere sandalum coram filiit Isruel edtre et rtllil. Et in calcnlo, sciliccl in tali ccrpore, nemeit
juinicari. Ac si iliceret : Quanivis in boc couslas, B novnm tcriplnm, id esl: In principio erat Verbum
it bcnc discernis, qui sint hxrelici vel calholici {Joan. i) , Clirislus sciliccl Dei Filius , in quo
srd non forlis dimiras conlra eos, et idco habeo ad- uiliil conslal veleris Adx : quod nenxo novil (viin

wenus le panee, id esl, propter pauca suin tibi ad- scilicel cnjiis in cxperienlia aJ quiJ per.lioc nomeii
versarius uisi corrigaris ; nuia habesillic, boc est iu ilivcniclur) ni*i <j«i accijiit, iJ est nisi prius peceala
lua subjcclioiie, iioii cxpcllis, scd pateris leneuies viccritj, ct bona qox prxdirat vel aujit, 0|iere

doctrinani iSalaam, iJ cst vani populi cui Deus abs- implcvoril : quia qui dicit se notse Deum,et mandate
lulit spirilum prupbetix propier ncquiliam suain; ejus non custvdtt, mendax etl (I Joan. n). Calculus
qui docebal Baltic mitlere scandahtm corum filiit lapis esl pre.iusus, qiii el carbuncultis appellalureo
Israel edere ei [omiciiri, buc e-.t deleclari iu vanis quod iu lcncbris positus, sicul succensus carbu ful-

rebus cuni diemone. Balaam signilicat liaereliccs, gere perhibelur. Per bunc auicm lapidem ipse in-
qui doceul lenenos priucipes qualiier subvertant lelligilur Clirislus, qui inter bujus sxculi lenebras
tidentes Deuni, id cst poptiium Cliristianuin, Yel rcfiilsil, quando Verbnm caro facium ett,el httbita-

Balaam dxinones desigiial, qui per caruis delecia- vii iu nobit (Joan. l). UnJc iicnc candiJus dicitur,
lioncm cl iinniundiiiani conantur 3iiiuias Dcum vi- quia sine tilla peccali ofluscalionc mundus inier Ipo-
deutes dccipere. Dum bxrctici suasoria qoxdain ct niincs apparuit, et divinitatis sux luce icuebrzs
dulcia vcrba proponunl in suis f.ilsis dogmatibus, nustrx morlalitaiis illustravii. Et in calculo, inquii,
quasi per pulcbras muliercs eos seducere cupuiii, iiumenmeum tcriplum. De boc nomiiie sic ait Isaias:
iit coiueJant idoiothyla, iJ rst ul sequantiir idulo- Vocubitur libi iwnten novum, qitod ot Domini itumi-
rmu doclrinam omui spurcitia pleuain, ibique fur- navit (hai. uu). iicrum subjtingil dicens:
uiceiitur, iJ est ut reticia veritalis doclrina, men- Vers. 18. — Et angelo Tltyatira* Ecclestm icri-
daciis peivcrsoruiu inlixreant. Iierura subsequenlcr be. Tliyatira, ul siipradictiiin esl, iliuminala iu-
ait lcrprctalur vel vivens boslia. Quid ergo Je»us
Yers. 15. — lia habes et lu tenentet docainam Christus angelo Thyatirx F.cclesix dical, audia-
Nieoluitarutn. Ac si patenterdical : Sicut babes illic nius
tenentes doclrinam iiaiaain, ncc eos excliidis, sed Vers. 19. — Ihvc dicit 1'ilittt Dei, qui Itnbet <nu-
pateris; ila liabus tencnles doetrinam Nicoiaila- lct ttl flaiiiuiuin iguis, et pedet ejus siiitilet auriehal-
ruin. Siuiiliter ergo de isiis sicul dc illis agc pccui- co : Hovi opera lua, et jidetn, et cltarilatem, el minit-
tenliain. Ideu repclit Jc Nicolailis, ul ad pceuileil- leriuin, el palienliam luam, et opera lua novttsima
liam inviicl, quod snpcrius nun fecit. Ex lioc ap [)
phtra prioribus. Ae si aperte dical : Hcec dieit Fi-
paict, nuia paii realu aslringiiur ille, qui prava Itus Dei, qui hnbel oculos ui flammam iynis, doua
dncct ; et il!c qui piava doceri laccus permittil. Se- videlicet sancli Spirilus habei, et dat ea cui vult
quiiur: vel auferi. Et pcdcs ejits similes aui ichalco ,
quos
Veiis. 10. — Si cominus [f. si quo minns] venium oniuino ncccsse cst imilari ; rideanl iiaque isti qni
tivi cit», el puaiutbo cum illis in gladio oris mei. jaiu rcccperuul illu dona, ne per coiisensuui inalu-
Quasi dicerrt: Nisi pccniieuiiam egeris , et prava ru.n perdaul ea. Vel oculi Doinini intclligiiiiiur

doccmes iion corripueris, tenium tibi cito, el pn- doclores, qui nos dnctriua ci excmplo illiiininanl,
gnnbo cum itlis, id est couvincam illos foriiieaiios cl lucem scienlix prxbent. Pedes Duiuini sunl, vel
peccasse. Lt gladio oris mei : diieudo videlicet: saucli prxJiratores, per quos inuudiim circuil, sci-
Ite,maledicti, i« ignem wternum (Matth. ixv). licei sancii aposioli , mariyres et confessores i;;ne

Vers. 17. — Qm hubet aures, audiul quid Spiritut iribulaliouis probati ; yel cerle iiltima ac norissi-
tttc l Eecletiit: Viuccui dubo edere mamin ahscon- ma illius nicmbra exlrema nersccutione caudeiitia.
d tum, et dabe illi calculum caiilidum: el in culculo /Vuri, iliqu'1, id est recepi ouera lua, fulem seili-
No»i<>ii Romm scri.luin, quod new.o nuvu , nisi qui . cel ei ckatitatem, el cxleta bnna opera ; ct niims-
M; S. MAl.TIM IJ&IONEXSiS 51-.

leinmi iuiiiii in clecniosyuis, el pattenliam utnm iil \ ijnut eijo fcrulant renet el ronla, el tlttbo uiiicuique

niiiuilillS advrrsis ; el opera Ivn ntvittimt j'/»r« tesirum tecundum opeut tettra. Prosperanlur si-

prwubus, qni.i rmlis Erclesia a levioribus incipil, qnidein iniqui ad lempus, .'ileinj uiurlc pleclcndi;
ei ail perfcclionem pervenii. Iterum suuscqiicuier aflliguniur a.l modicum clecli , percunibus boni«
ail : eonsolandi, Ac m apcrlius diccrcl : Fi(i«i ejut, ij

Vi n<; 20. — Sed habt advtrtnm ic, 711/fl permit- esl omnes sequiccs corum iulcrGciaiu, Jiicondu iu
lis mmlierem Jeiubel, 1711. r $e iticil ptiipheien, do- morleiu perpeiuaiu ; cl ita siient omne. Ecile.ix,
cere cl tedttcerc senos meat, fornicni et manduca e id csi ouiuis onlo lideliuui in diem jiidicii, ^uia

dc idololltutit. Ac s palrutcr dical: Habeo adter- cjjo ium scruimii renct et corda,
punicns videlicd
sum te, quin ptrtmllil, 1 1 esi 11011 ex< oiiiii;uii!cas curiialcs roiicupiscenli.ts cl mal.is <ig uiiunes.

mmlierem Jeznbel, mnllcm scilirctei lasC'vam (fln- Vcl rtnet, id cst libiiiiucm uialoruiu, tl torda,

xiiiii (JC) sanguinis vel sleiquiliniuiii) gua- se ditit niumlas sciliccl rogiiatimies linnurum. Li d bo,

prophtlen , docere , ei seditrere tereot tnrot , fomi- ni.|ir.i . uincniqiie teilrum teeniiilum opera tettrm.
titti, Jezabrl i|iiippc tterquiliniuM »el fluxus san- Ac si palentcr dic.il : Tuuc stienl qma m pras-

gmiiis inlrrprelalur. Nam «.wul niulicies lemporc sruii video bona ci mala ; et 111 luiurv icnnine-
mrn -Irmli fluzuiii sanguiiiis patiuntwi, sic r> pro- B i.Jio luiuis Imn.i, <>i rriribuain malis mala. Iicruiu
bns ipio I im.iIc 1 oucipii, mox ui icinpns esl, p<Tllcii; Bnbs^ptiTtlcr : II

«t < iim posi flamina augctnr, iuius fl.iens dicilur. \im.. 24. — Vobii 1'vltiti tlico cnUrn qui Ti.ua-
Dum vero in coiisiictuilincm pi'Ccatnm rluoi , fcio- liia rzlit Q 1 un';<..- >ioii linbeni dotirtnam h.tnc,

rcni lale spargit. Ctim auicm Jicil, penuiltis mu- iiin non rojtottrinl altttndiiicm Salanm tntvindmo-
ticrein Jeznbcl, pnrposilos E<cles:aj , id csl episcn- dnm d'Citni, nvn mitinn: jnjnr 101 uliud poudus.
pos ilesignai, qui habcni pcrmiitcndi prohilieiidique y.ijsi tlici 1« Jezahcl cl scquaces ejus pu.unt,
pn^cstaicm. Kpiscopns cigM mulierein Jcz.ibel Dci s,. 'I v(i'iik dicn, qui TliV4lira> c^lis, id Cbt illiiiuiuali

scrvos seilncerc <T fnrniciri pcrmiltii, cum sub- < t VTveuli linsiiae, qui cslis tegregali ab eis, qu.j
il iis prava agcnlibus 11011 lonlrailicit. Seipsum crgo vos niui puniam. Iloc lo*:o lii coinniuiaiio pcrsoik-p,
cpisrnpus rcum <oi-iiiuit, si sulijcriis sibi peccan- tt inlerpnsitiu scntenlLf, Qnknnqut uon kabeiu, id
libiis nmi rcsisiii. Kuiuicalio iliciiur qnadnformfs, ett ipti nun scquuiiliir doclrinam b mt Jezulirl, tt

viilelicrt animo, si vi lcris miiliercm ail cuncupis- nui mrn rogiioreruni, id csi i:un approbaverunl ali-

icudiini eam (Matih. v); in aciu ipso, in amoreter- quo consciisu :i!u nittiicm Saianx, nl e»i supcr-

T' tiotiim, in ITlllor.i iilnli. Sc.ptiliii : _ ln.iin ci calliJitati 111, icl carualem lcgis observaci-
Vrii->.il. — li deili illi temput ut pomilenliam tiaiu, 111 qna ip»c glortalur, et quam pro suinum
ngetei : et non tntll ptenitcre n fornicalione sua. altiludine li.tbrl, quciiindmi duin i|iiij.nii <J Jmlasa
J zibd, uldittmn t-st. snnt hotnines iu Cbrisii Ec- egrc^si dicunl, qunj iitiiim subjiciam vos jugu le-

ilcsia male vivenics, cl prava doccnics, qtiibus dat gis ; ego atiiem iton mitlttm tupet tos nliud pnndut,
Dous spatinm pcciiilrndi, m rrcipisranl a sua pcr- srilicci v<T. iis legis olisi ivauiiam, quaiuvis il 1 J,-

nrsitatc. Li quia episcopi iirgliguiit 101 roirig»re, iiini, ul csi iiun paii.n mi> iciilari supra :J quod
ipsi aolem rom lempiis babcaui, nolini :i sua pcr uotrslis, vel imu miliam super vos aliud ikhiJus le-
versiiaie rccedcre, eis Doiuinus lcrnbiliter coiaini- gis, boc cst 11 "i iluruiu uiancipabo vus carual.uut
uatur diccns: ubscrvanliis, sicul quiJam di<unl, quia iterum
Vebs. 22. — Lcce tttiuo ean: in leclnm, ct qui Jcbelis juJaiZare. I 'nJe ail bcalUS 1'cirus : Quul
mtrchunlur cum ca , in Iribitlauoae tiiiri.ua eiuut, tullil itciuiu jntjum imptmerc svpct ceiticei i/ijci-

witi 1 asnileiiliam tgeriul .-'• upeubus ttiit. Ac sl di- pniornm, quod neque not, nec 1'uliei no-slrt portari
rciel : F.cie egu mito eam, scilicel Jczabel, id csl poluimui? (/ici. xv.) Scquitur:
111111 cs ln Ecclcsia malc vivcutes ct prava doccnles, Veiis. -5. — Tamen ul, quod Imliclitt, lenelt donec
iii tecinui, id csl in ippiobum scusum cl excxcalio- lemam, \e si diceret : Quamvis iuler ule 1
- siii»,

nein, ci in sccuiiiaiein peccandi; vel in lecium lamen iJ iiuoJ babelis, scilicei fldem, uneie ope>
iloloris, id csi in Uespcralioncm sauilalis, sicui rando, perseverando ei defcwlcndo douec veniaiu
medicos qni despcrat do inlirmo; ei qut iuocclwiiiiir rclribuere voLis mercedein, vel ui majurj voj Jo»
tum ea , imilainres vidcliccl ci coufurinea sibi, c<iti). Ilcruin subjunyil Jiccos:
ertint in tribulalione maxiina, id csi ditiliirna 111 Vkrs. .6-27.-- Qui vicertl, ei cnslodterii usqut in
6.tciiI.i ; iia dico, iii«i pamitenliam egerim ab opeii- 1'uicm optra mta, dabo illt potestnlem super getttcs,

Ins tuit, vrl iu lioc loco lecluiii p.isuii pro luriu, tt regel cns iu virga (erret et lanquam rni figuli cun-
<l<io xlernam miseriam designavit, >.i p-- lii justo friugeuinr. Ac si aperlius dicerel : Tci.eie reciam
Dci judicio, iipropier pcci hj prxlcrita
1
lioniiues lidcin, ci vincile hxrelu-ns ci carualc.s affectus,
.1 I iii.ijin a 1 uani f.u iunra qui.i qui viceril ei custodierit, 11011 ad tnupus, si-d

\tns. 25. Iteruui sulijuiigit dieiTis : Et fil.ot Usque 111 lliicui vilX BUX, vcl usque ad p. ileciiu-

cjm inurficiain in mortcm, el tcicnl omntt Ecclcsur, ii.iu opcra iiic.v, tlabo ifli in lioc s.cculo poieslaiem

(t'v Siipcrsuni ca qux aiisulls claudinms.

 E\rOSlTI0 l.lfllil APOCALYPSIS. 318
super gcnii -. gcni liier \ivenlcs sibi coiumissas, A cliiiin in le emnia bona qux agis , si iinle bmna-
sii iii Petro in R.0111 ui.is, vel supcr vilinrum eater- n.ilil I.hhIciii nppetis. Si cr^o vis in illis, qua? beno
\:ts; et regel eus in virga ferrea, jnsiiii.i viileliccl gessisti, vivere;ab his, qux m.ile operaris , per
ii llivilili, et Innijtinm v j fiijuli confringcutur ; ila pirnilcntiam evigila ;
quia si in iilis inoriniis
scilicel irrccupcrabiliicr coiifringcniur eornin viii.i, permanes , in isiis iiullaleniis vives. Ilinc oslcu-
iu non sinl ampliits peccalores. Vcl ii.i ciiissime iliinr quia, si a pcccain pcr poenitciiliani perfecle
qnidaui corinn coiifringciiiur, ui oiunino pereani, qnis evigilal , nec illa qu;c eliam mortuiu beuu
quiilnm vero, 111 in incliiis niiiienliir. (^cssii , posl vivens opcra amitlct, atqne in illa

VeBs. 28. — Dtibo, iuqtiam, illi poiesiatem super vivificat , qni ipse a peccaii sontno nvigilat. Ac si

genles, sicul el ego accepi n 1'ulre mco per hiima- aperlius omni ordini eprscoporuui dicerel : Vigila,
iiitaicm. liude in P.-aliuo Dcus Patcr aii ; l'o*iula qnia licet sis in le sollkitus , n jii es lanicu per-
a me, et dtibo tibi gemes hnreditalem luum (Vsal. fectus, m cajlcros ad bene operaiidum iioii ekcitas.
n), cic. Lt illi stcltam matuiinwn, iil csi meipsiim Vel iion esi saiis Cliristuni orcconlitcri , nisi etiaui

mane rcsiirgcnlcm. Stella n atutina ct lucifcr, opcra Cliiisti feccris. Vigila, ilicp, uon enim invenio
qui ortns, diein nuiitiat , Clnisliis esl, tjui rcsur- opera tuti )ilcna coram Ueo mto. Ac si palenter
gens, fidei luccin el imniortalitalis niuiido atinlil. R dical : Opera lua non smti peifecia, quia liuni sine

Dabil ergo vinccnti pecc.ila cl custodiciili in.nnl.iia iliaiiiatc, \cl pro bumana laude: et idco non suiil

sua, id csl oiiiui Kcclesix su.c stcllam inaliitiiiaiu, in bcncplacno Dei. Si igitur ex parte qua inorluus
id csl scipsuin, cl gloriaui re-ui reclionis. Vel stellj es, reviviscis, caeiera qu:e adliuc in le vigeul, tie

iiiaiiilina Vcsurreclio esl prima. inoriauiur coiifirinas.

Vtns. 29. — Qui habel aures, audiat quid Spiritut Vebs. 3. — /h menle ergo habe qualiter acceperis
dicul Ecelesiis : praraui scilicel docli iiiam fugiat, el audierts, et %erta,o episcope Sanlis, cl ptrnt-
ct rcclam ciiiii bonis opcribus lilcin cuslodl.it. Iic- lentiiim age. Quasi dicerel : Quia opera lua
iuiii subseqiicnter ail: non siinl plcna, id csl non Sunt perlecia coraili
CAPUT III. Dco; iu nicute habe qualitcr ab aposiulis ac-
Vnts. I. — El aiigclu Saidis Ecclesice scribe. ceperis , cl a sanctis Palribus auilieris , boc
Sardis, qiuc principium puleliriiudinis iiiicrprclatur, vi.lelicel ,
quia qui uno peccavtrit , factus est

apla atquc orii.ita subauditiir : llite dicit qui liabel omnium reus Uac. u) ; cl qui pro buniana laude
teplem spirilm, et seplem stellus in dextera sua, id bona opcranlur, aeleruam uiciceJeiu pcrdunl :

csl iii polcslatc sua : Scio opeiu lun, ijitia nonieii ei sena, ei peeniteniiam uge, id cst operc coinpleio
Itubes quod vivas, el mortuus es. Ac si palenler ili- bunuiii quod pcr iiegligeniiam dimiseras. Si ergo
cat : Hjjc dii il illc, cnjus ocnlos iiull.i l.itcnl : Qui uon tigilateris, vemum ad te tuitquum fur, el ,

liubti scptcm spiiiius, quia supcr enin rcqiiicscit niscies quu Uorn lenwm ad te. Ac si dicerel :

Spiiilus Douiini, cl septem stellas, id est scplifor- Qtiij iiou siini plctu opcia lui coram Deo, si non
ll.ciii Ccclesiani silji sulijcctam. Scio, ini|iiit, id vigilavcris in bouis oporibus , veninm iul te ,
{'"-
cst nosco opc.a lua , el scio quoJ in operibus iliis c.cc.niilo lc) tanguam fur, ul spulicm, ct occidam
qu.cris buinaiiam l.unlein, quia iioineii liabes san- lc ; cl ncscies, id esl uo:i polcns piaBcavere,
llitalis quod vivas sicul liypocrilx-. Vcl qiiosifaui qua hoxu vtniam ad tc. Ille quippc recte vigilai,
babcs in subjeclione tua, qni se existimanl aanctos, qui ci bou.i dcsidcrabilitcr proxidel, ct uiaU ;o-
sedquia non cnrrigis inuiluus cs. Ycl monuus
illns, rcricr cavet.

is in cliaritatc proximi, quem nou corrigis qnia :

Vebs. i. — Iteiuni silbsequeuter ail : Scd habes,,
qui in n»o peccateiil, faclux est om<uum reus (Juc. n). piuea nomina in San!;s , tjut umt itiqiiinaverunt
Piouien habes, iiiquit, ijnorf tivas, sed mortuus es. vesumeula ,.u« et umbulabuui metum in albis
E\ paiic ciiiniiiiliiis iiioriiium, e\ parie veio, ope- qttiii iliijni sunl. Ac si aperle ilneiel : llabes pauca

PJhis buuis vivum esse osieudil. Quasi dicerei : Ideo D nomina in Sardis, id cst bonnuis uiiUi noios ci
te vivcre pulas, quia iu qiiibusilaui bonis opcribus uouiiiie, qui comparationc ca;icioruui ccimiiiibus
exerciiiuin babes, sed allende qui.i viverc non et iiiiiiiuiidiiia; carnis desei vienliiiui , itou m./«i-

v.ile';, si vilia praevalucrunt virtmibus quibus vivere naverunt teslimenta sua, vcsiein scilicet iniiiiorla-
videbaris. Sunl eniin noiinulli qui elceuiosynis in- litalis cl iunocenli.e quain in baplisuio acccperilnl,
sislunl,pauperuui curam gcrunl, sed ipsi a r.i|)ina criniiiiali macnia , vcl fact.uu maculaiil lacryuiis
inanus non retraiiuut; ct bis siiuilia facieutes, duin dcleveruut: et idco aiubulabuni uiecuiu dc virlute
se quibusdam bonis operibus viverc piilant, iiuo- in viriuiem in albis, proniovciiles sc vidclicct,
quolibet lacinore mulii moriunlur. Ail quuruin seniper iu melius mutabuutur, scilicet ad coulor-
pcrsonaiu benigua b«c cxboilalio dirigilui. UMtaleiti inijui asccudcul, quia dtyni sititt, id cst
V ebs. 2. — Eslo rigilans, et coufirma catera, niuudi.
qutx utoriiura eranl. Ac si dicercl •
Ideo i^ilur ,
Vers. S. — Qui vicerii , inquit, sic vestitlur
esto vigilans, id <st sollicilus de salulc, el per bej vettimenlit aibis non delebo uoinen ejus de libro
, ei
conlirnia ci-rera bona qnx habes; quw morilura vilw, et confilebor nomen ejns coiam Pasre meo el
eiant nisi (e cl proxiinrlui coirijins. Moriiuilui ioi.um innjelis ejus^ pal iiler dical Simi-
,
§<^ si :
 — , :

i\1 S. MARTIM LEGIONENSIS. 520

lncr ile iaiitaloriliDl horum qui vicerii, tic veslie- A videlicel tioc nomeii p*rdi.lcruiil , .lnin ilc Ctiristo
tur resiimentis albis, ticul et isti ; ei non delcbo, dxcnini, Hunc uescinius itmle sit (Joan. ix). Sed
iJ esl iioii privabo nonieii ejus de libro vilx, id mentiunlut ,
qnia verbis el quibusdain sitnulaiioiiibiis
est ab xtero.i Dci COgnilione. l.iber quoqttc vilc rrcdcre dieunlur, scd faciis ucganl. Sicut in se-
praacientia l>ci e»t , iu qua omnia consiant. Novit quenlibus sexio sxpius ordinc, sic ct hic in sexio
cniin Doininus. qui sunt fjus. Non solura uunierum, angclo nnvissiina ilcsignalnr persecutio, in qua
se I cliam t-lecloruiu noiniiia scit Doiiiiiius , sicul qiiidain Jitdxortim siint dccipiendi ,
quidani Elix
i|isc aii ad Moysen : Novi le, inquii, ex nomine monilis lcgem spirilualiler inipleluri , et hosiein,
(t.xotl. xxxin). E' confilebor, ail, nomen tjtu eoram iil csl Aitlichrisliiui ciedmilnr vicluri. Iierum
1'aire mco et coram angetit ejui, id e.>l in couspcc:u subjungii iticciis : Eeee facinm illit, ut veniant , et

omnium ecelestiuui virtutura, dicens : uudus fui, adonnt anlt pedet luot. Qn.isi dicerel Ego boc :

el bic me v.;>litil : csur.vi , tt dedil initii niaii.tti- fjciam illis, qui sc iiientiiiiiiiir essc Judxos vide- ,

r.ire : siiivi , cl dcdit milii potiiin, etc. (ilatih. licel ul iinn inentianlur dando virtules el opcra :

ixv). ui veniant , iil est ut grcssibus virttiluin a>l lidcm

VtRS. 6. — Qui liubtt aurei , imdial quid Spiritut arccdani, qtii a Deo longc rcccsscanl; et adortnt.

dicat Eeetetiit. Qttasi dicerct : QnoJ uni dico, ^ iil csl venerenlur cxcmplo pcdum anic pedes luos
niiii.ibiis diro. Seqiiilur : (i.r siuiilitiidinciii litiiniliali , 111 Josepb aJoraverunt
Vtss. 7. F.l nnne'o Phitadelphiaj Ecclciiiv icribe. fr.it 103 sui ( Cen, xlii ). FiJeles hoinincs pcdcs
1'hiladelpliia tiinoi fr.ttrit , vcl salvam httretJitntcin dicuntur, vel quia porlaul Deuni , vel quia
inlcrprelatur. Ilnc dicit itincius cl verui ,
qni hubet alios sectim porianl bona opcrando ad Dcmn. Ac
cluveiii Davitl : qui apeiit, et nemo cltiuilii : claudit el si episcjpo Pbilatlclphix Ecclesix dicerel : Labor»
ncino apcrii. Scio Ac si dicercl
operaiua , elc. :
in conversione fr.itrum sicul cocpisti , quia ego qui
llac dicii ttincint id est irmns: et v.-rut , in
, promisi ,
qutidcunque petieritii Palrem in nommt
pnniiissis : 9«! habel clavem David carnem scilici I , meo, dabit vobii(Jotin. xv), suui verax in promisss:
dc semine David ;
qui aperii dicia prophctaruin vcl unJe scirc poies , qnia niullos rongrcg.ibo libi

corda hominuin aJ fi.lein, vcl nbscurilaiem Scripiu- sicul desidcras. lieruin gubjiciens ail
raruiii, vel jautiain xiernx vitx : ei nemo . scilicct Vers. 10. — Scient ijiiiu ego diUxi te quoniam
prrsecuioriiin (luiidit : ti.mdii porcii cl canib-.U, tertaili terbnm paliemia; meic. Ac si apcite Jicat:
tnhtrabendo graiiai:) : cl nemo uperit, antc porcns hifnieles qui non cretlideruiit, Dcoiu diligere Kccle-
v.Jtliccl, ne margaritas lijoi coiuulceiil(.W«/l//. vn). p siam , qualli pcrmillebal allligi: tcieut quia ego
lliiinanilas qiiuqiie, cl divinitas Clnisli sipertlil dilcxi le, iJ csl quod iiiinc faciam lidem diio-

uubis porlas parailisi , ei Ibrlcui armatum devicil. ciionis, qu a idcirco dilcxi lc, qunniam tervaii
Ac si aperte tlical : Qui habet clavem, i.l cst regiam veibinn patieiilia: ineic , sciiicet prteccjitutn de pa-

poicslaicin quasi ex slirpe DaviJ ijaius: vel qnia iieulia qttain in me ostemli, oraus pro pcrsecuio-
arcrpil caraem ex seiuine DaviJ, per quaui janua ribns; vel ctijus prxcepli daior ego sum. Ac si

m.;c, qu.t 111 AJ.iin ctausa fnerai, nnbis aperia est: apcrlius Jicerci : Cuui adduxero Jud.cos ad lidcm ,

vcl ctijus ilispcns.lioue prophciia D.iviJ p.ticfacta qni prius peiseqiiebamur Ecclcsiam , luuc scicul ,

esi, sicut ipse aii : Neeette et impltri ontniu quaj id cst credclil, quia diiigo eam qiiam prius uon
inprophelit tl ptalmit tcripta sunt tic mc (l.uc xxiv). viJcb.tr diligcre, dtun cain palicbar aflligi : hoc
Vehs. 8. — Sdo, inquit, o;icra lua, iJ Csl ap- erit circa llnem muudi qtiando reliquix Isriei
probo esse Imna. Et iierum . Eee» dcdii coiam te salvx licul (Itai. x). iifium subscqticnicr ait : E
osiiuni aperlum quoil netuo poiett claudert ; quia egu te utrtabo nb hora leiilationit ,
qutv renluru ttt

moduam Itnbet tiriulem, el tervttiti verburn mev.m ,

in oibein universuin icnlare hubiiaiilet in leira. Ac
et 1/0H negatli ntmen meum. Ac si apcrlius Phila- si paicntcr dicai : Situt tu scrvasti vcrbuin patieti-
delpliix Ecclesix rpnscopo diccrot : DmiU coram it r» ••* mex, iia ei ego tc servabo, ne viucaris ab
titiiiim apertum , corda 6tiliccl Itominilin pt ins hora lenlalionis , id cst probalionis ,
qu;c vculura
dnra, vel Scriotnr.is obscuras qnx ad vitam siint c>t iu oibcm nniversiim, iJ est iu univcrsam Ecclc-
«istium ovinm, quod iicmo potcsl tl.iiiJerc. Unde si.im, qux scniper rcvcitilur iu idipsuiu icniarc.iJ
discipuii loqui proliibiii et cx,\ dixcruni : Kon est piobare sicui aurum, habilauics in tcrr.i , sci-
poiiumut quis vidimut hou loqui (Acl. l\). f.l quia iicci q 11 bcuc excoluiil bxreJilatein suani, id csl

iitodicum, id CSt noi) siipcrbaui scd hiiiiiiiciu corpus siinm et opcra sua. Servnbo te, inquil, ub
liabes virliiicm: vcl moJicaui coinpar.itionc fulur.u hura, id esi ab horaria discussione, qu.c fiel icm-
virltilis ,
nlii ntillits cril labnr, et ttrvatti verbum porc Anlichristi, vel in die judicii : vcl ab lion,
mtum , id cst pr.c.lic iiionein meani: ei uon nt- stilicel n quo iucipict tentalio Antichristi ,
qua
gmii in aiignsiiis nomcn meum. Et qnia lalises, jam incepta cst per suos niinislros. Unde ail

Vsnf. 9. — Ecce tlabo tibi de Syiittgnqa Snlana: Lealus llicronyinn.s supcr Naliiun piophclam: 1 Sic-
qiti d-irunt te esic Ji/rf.rnj, tt non sunl, et mtnliun- ut Clui-iiis habuii prxcnrsores suo* , scilicel
ttir. Ac 'i patenler iHcal : Dabo tibi dc Syuagogn DaviJ , Salomoiicm, ti taricios satutos rtges tl
o.ii./i/r, »7111 it- JiinNf cue h'tltos e'uon luttt, qnia proph.-us : ita Anlichrislus lubuit \niiotliuiu
 ;:
:

ZSi r.xposmo liuri apocalypsis. 3>3

impiissimum regem , ct rxteros rogea Ecclesirr A culidut, ncque videlicet acceplam aportc nrgas. Fri-
bcrseculures. > Sequilur gidus cst qui neqne Del coguitionem babet, noqne
Vers. II. — Ecce venio ciio. Quasi diccret opera rbaritatis excrccl; calidus est, qui, cuin ba-
Tenlaiio veniei vcre, sc.l nc subcnnibalis , eccc bcat Dei cognitiuncm, babct rbaritatis fenorcm.
vciiio ciio atl remunerandum, vel ad siicciirreiidiim. Vliiiam frrgiilut esses aut calidut ; quia vidclicel
Ilorinn subjtingit dicens : Tene quod liabes ul uemo major spcs cst de frigidis, qnam dc lepidis.
accipiat coronam luam. Qiiasi dicerel : Quia cgo Vf.ks. 10. — Seil quia tepidus es, et uec [rigiditt,
venio cito, lnterim icne qno I liabcs , fideni sci- ncc cnlidus, incipiam ie evomerc ex ore meo. Notan-
licci ei buiia opcra ; 111, ciim sii Dco rcrins cle- diim quia non idco optalciilll licri fii^idum, ut non
ciorinn suoruin nunierus, si quis rclabitur, alius aliqnid bonum baberel; srd qnia minus percaiiim
misericordia rjns subinducilur : »rmo acciniat est juxta seutcntiam brati Jacobi apostoli. Scienti,
eoronam luam , id esi pnemium luum. Ilic os- iuqnit, bonum et non facieuti leccatum esi [Jac, iv).

lenditur quoniam remuneratio, quae superbienlibns Fiigus enim ignoranliam siguificai. Ili-; c:go fiigi-
aliqnando justo Dei judicio aufertur, aliis miscri- dus non punietur de transgressione intciloctus, se.l
cuiditer allribuitiir. Itcrum sulijiciens ait de ignorantia lanlum. Vcl ideo npiai cum csse fri-
:

Vrns. 12. — Qui vicerit faciam iilum columnam " gidmn polius quani lcpiditm, qui.i lales idioUe et
in lemplo Dei mei, et foras non egredietur amplius Simplices cilius converliinlur ad meliorcin vitain,
et scribnm sttver eum nomen Dei mei, e> nomen civi- cl ad majora promoventiir quam superbi sapienles.
Mis Dei mii novcc Jernsalem, quie descendii de ccela Unde ait liealus Paulits: Snpientia inflat ; charitat
a Deo meo, ct nomen meum norum. Ac si ilicerct trdifuai (I Cor. vui). Tepidum nainquc diciinus qui
reuc quud liabes, etvince; quia qui viccril, raciam ciim Dei nolili.im babcal, cliariiaiis fcrvore carct,
illiun coluinnam infrangibilem, scilicel ct finnuin »d fidem sinc opcrihus leuei. Ac si aperlc dicat :

in se, el sustciitaniein alios verbo ct excmpf;; in Sed quia lepidut, id esl torpcns est, tt nee [rigidut.
templo Dei mei, in cuelesii videli.et ierusalem; et nee calidus, ineipiam te (cxcommuuicaiido) evomere
f
cras non egredieiur, non patiar eum sciiicet ab ea ex ore meo, Id esi removere de consoniosancioruin
iliscedere aiiq.lius. Filius jmiior, id est gcniiuni per prxdicalores nieos, in i;iiibus loquor.
pupuliis a duino patris exierat, scd inorie viluli Vers. 17. — Quia dicis, quod divei sum vel tnctt-
nginali (Luc. xv), id cst cruore Cluisli rcconcilia- pletatut, et nnllius egeo ; et nescis quia tu es miser,
lus foras non egredietur amplius. Et tcribam super ei miserabilis, el panper, et eeecut, ei nudus. Ac si

enm, inquit, nomen Dei mei; pfusqiiam vidclicel apertiusircerci : Ideo ilerum evoniam te, quia dieh,
peus bumana caperc et iutelligere senstis pussit, ' id est deliberat apud lc ita dicens : Afc nou oportet
quodamuiodo vocabitur Deus jnxta illud: Ego di.ii: amplius laborarc sicnl peccatoros qttin dives run:,

O.i estit (1'tal. lxxxi); et nomen civilatis Dei mei id est purgalus in baptismo; vcl dives scientue di-
uovte Jerusalem ; civilas videlicei Dci rocabitur, id vinae et sxcularis, el tocii) letitiits, rcplclus videlicet
rst munitus virlulibus, ubi uihii erit vctuslatis, sed virtulibus. Et nultiut egeo : et ego scilicel cx inea
picna erit visio pacis; 17111? detcendil de catlo, id cst parle quxdam alia bona addidi. Et neuis lu qui linc
de couformitaie cadeslium creaiurarum, o Deo meo, dhis, id csl non inlelligis quin lu es mittr (taiia

gsia Deus misil ci virtutes cl dona sancti Spirims, scilicel opera uon proderunl tibi a.l salutcm) et ct

quibns lalis effecius rst; ei nomen meum novum, mherabilis, in tantnin quotl per ignoranliaui per-
Cbristianus scilicet vocabitur, id est uuctus gratia, cr.s, et es pauner ab operihus \idclicet virlulis, ti
< ijiind nibil veleris bominis babeat. ttvcus, iion babens lumcn Bcicnlix, quia non cogno-
Vers. 13, — Qni hnbet aures, audiat quid Spirilut scis vilia, ri nttdus a virtulibus iu aiiiiuc. Quamvis
dicat Ecciesiis. igitur talis sis, ego lamcn inisericordiam nondein.-
Vers. li. — Ei angelo Laodiciat Ecclesia; tcribe. go ; sed
Laodicia tribus amubilis inlerpretatur. lltvc dicit : j) t Vras. 18. — Snadeo tibi emere a me aurum igni-

Amen, testis fidetis et verus, qui est principiitm crea- lum probalum, u( iocuptes fius et resiimeniit alb 1
luree Dei. Quasi diceret: llcsc dicit Amen , id cst induaris, el non appareat ct>r.[usio nudilalit lua: Ae
vere, testit fidelis, eoruin scilicct qux a Patre au.li- si palcnler dical : Suadeo tibi, id csi cohorlor le fiu-

rit, vel teslis operum nustrorum apud Patreiu. Vo» cltiin pcpiiiicniia.-, jejunandu scilicet et orandj>,
iis utique est, qt;ia per cum promissa Patris im- emere a uie aurunt, id esi mcipsuin, vel cliarilatent;
plenlur; vcl cui fides esl babcnda iu oinnilms vcrbis, ignilum, splcndidum scilicet et probauim, ul>i 11il.il

fui est principium creatura: Dei, primx videliccl crea- erit iminundilix, quod tc dilcelioue Dei ct pioxiu.i
ionis,veI rccreationis, Jcsus Clnislus scilicet, cujus fervere faciet. Vel aurum, id cst tlivi.iani sapieii-

•egni non erit finis qni rst sine tlcfcctu. tiam, qux le purilicabit, et a«i bene operanduui ac-
Vers. 15. — Scio, inquit,opria laa ,quiaiuquefrig\- cendet ; ideo videlicet, ul lucuples fias virtutiini

ius es,neque calidus. AcsiepiscopoLandieiasEccIesix operibllS, el vettimenlii albis indutiris, id c»l ipSiS

licercl: Scio, id est, non me lalenl opera tua; nou viiiulibus; et non appateat confusio nudilalii iute,

'is scilicet corrigi a pravitate tua; quia neque frigi- quae apparuit in priinis paremibus eoopenre voleu-
'ui es, id est, neque oainino Cden» ignoras; itetjtte tibus cutpanl stiam quibustl.ini excusalionibus,
525 S. MvRTIM I.ECIONENSIS 52»

judieaiidi in pixlatis, sicui b i-

qiia.nln iliciuin esi : .Irfom ubi et ? \Cen. III.) \ polrsialcm hibcbnnl
Nolandum f^iiia quiuqiic iuoili stllll S|ieci;iliirr bci poleslaiem loimn corpos boininis loqui |>cr os,
qiiilms a Doniinu Bagellaulnr homines. Aliqnando ridere pcr oculos, .iii.lirp per aures, oiioiare |i r

viddicel a.l augmenUnda merila, sirnl JoL el To- narcs, opcraii \<er inauiis, cutii snigula mcmb a

bias; aliqnatulo ad coslodiam virtuium, ul Paolus; i ci'a liiln a .i olfii i >, qttia qnod iiiiilinquoilquc mriu-
aliquando ul perrala praMrrua rorriganlur, sirui bruni nou bal.el in sc, babcl in alicro. Sed ul id
paralytirns, eai diclum esl Ecce s.iiuh, (nriut es: : bai c iliguiiales Ecclesia perveuirc possii, in liac

ride ne peccet, ne deteriut libialiquid roul ngal J<aii, ii Iciini peregrinaiiouc butuiliaia gemil. Ncc qucr l

v). Aliquandn vcro non nt cuiendcnlur, sed nt du- ci l-iiuiliiiis colmcn, ubi lota \iia sauctornm liuuii-

plici perdilione pereaui, ul Aniiorlms et Ucro'es; liiaiis obiinei nomcn.

aliqtiando nl 1 • - -
glnria per lioc osicndatur maui- v i:ns. 22. — Qui habel, inqnit, aurrj, uudini ijnid

festa, sicul Laiarus, ei raeus naius (Joun. u, xi). Spirilut dicul Eccletiii.

Sed elecll quocunque inodo Oagcllcnlur, meliorcs CAI-UT IV.

eficiuiiltir ev fl:i^'-llo. Iterum subsequenler ail: Et Fuiita prima viiiOHC ingrcdictur sccunilam, di-
collyrio inuuge oculot luos ut viucat. Quasi diccrcl: cci.s :

1'nge dono SJiicii Spirilus nieiitem ,

quani lcrrcna II Yr.ns. I. — Past hnc vidi: et erce ottium npcilum

elauserant. Vcl inungc oculos tnos collyrio, id cot in cozlo. Ilacc visio non priin.i scd sd unda pimiiur,
roinpuiiciione ei lacrymis poenilcntix. Undc ait quia, ciun suos ad irilmUliQiiesinvilal, non valct
Psalmista : Pracepmm Domini lucidum, illuuiinaut |iaii, i i;-i piius neglecia corrignnlnr, quod luil in

orulnt (Psal. iiiii). Sequilur: piima. Ferc lola baec secuinl • visio ilc ulimiis (jdeli-

Yers. 19. — Ego quos nmo, erguo ct catligo. Ac Lus agil, quud iuultum valcl ad uiiiinalioiiciii pi.c-

sidiceret: lluic meae exhoriaiioni debcs acqtiiesce- senlitiin: pauca cliain uiducil dc lus ,
qui anlc In-

rc, qnia cno causa pr.r.niissa, ijtios «iiio, verliis iir-

,
tarnaiioncm Clinsii na->gi suul, quod ail idciu valci.

guo; sua videlicel prccaia illis tognoseere facio, cl Iu bac SCCIIIlda visioiie agit ilc SCdCUU in llirmui <l

fligell s casligo, c! caslos rcdilo. .€mulare ergo, et ornatii cjus, ei dc aguo apci icute librum, id esl

pieni enliani agc. .T.inulus sludiosus dicilur, vci divinani disposiiionein; ei <Ic rcparaiione biimani
iiividus vcl imiiaior. Quasi dii crei : JSniulare qims gcncris, ct dcsolvenlc scptcm sigilla; ut, runi vi-

vides pati advcisa, et agc poeiiilenliain de lepiJitale dcrimus Deura laniam intelligeniiani Scripiurarual
lua. impendisse fidelibus, giati ci siiuus, el pro co paii
Vehs. 20 — Ecce, inquil, »fo ail otlium el pulso. nin foriuiilcmus. Qiiid crgo in secunvia visioue Lx-a-

Ac si diceicl: Quia tu cs lepidus, ercc sto ail os- '

lusJoamies videril, audiamus.
liiiiu, scilii et ad cor clansum, et pulso, id e»t in- 1'ott 'irrc, inquil, tirfi; et ccce otlium apirtumiit

inpo. Sio, id cst cxspcclo v.-I iuspiro, vcl per prx- calo Non boc. ad vici&oiludinem icmporum rcfcrcu-
dicalores \oco. Si quis au<lieril,zil, vocem meum, et iliim CSl, scd ad ordincm vi-ionuiu. Ac >i palcntcr di-
aperueiil milii januam, inlroibo adiltnm, el ctrmbo cal: Vutt licrc tiiii .'
noii icmpore, scd oidmc;et
enm itln, et ipse meciim. Ar si aperle ilical: Si q-tit viderc potui, quia ccce ottium apertum in caclo, id

audieril (inicUigcndo) roam meam, et apparueril i.ul esl in Ecclcsia, Scriplura sciliiel, qua' cvl \ia ilu-

opus mcuiii fac.euduni) januain, inlroibo (in secrela ccns ad vilam, vcl Cbrislus qui verc cst osliuni,

COrdis) ad xtlum , et eacnabo cum illo, qma Ddc ct lujus mysleria auic clausa fuerunt, modo sunl
tqiere cjus dclerlor, et iptc meeum ijuia Ixtabilur
, apcria bis qui fide et opcre sunt ccelum. Itevcra

dc inca visilalione cl auvilio. Ccena csl coinmunis Cbrisitis csl osiiuin iu Eccle&ia nulli fidclium . I.m-

rcfcciio, qnia ccenoii eommune diciiur. Ilcriiui suIh siim, scd apciiuui , uisi fuiibus', i.l esl bacrciicis,

jungil dicens: ejiisque praiccpia rcspuenlibns. Iicru.n sulijnicns,

Yi.rs. 21. — Qui ttxerit, dabo d sedere mc< um in ail: F.t ttOX prima, quam nutliii, tanquam tttba: to-

throno meo: ticut ci egorici, <•: tirft euui l'airc mco [< qiteniit mecum , dirent . Ascende liuc, el otlendam
iii ihrono ejut. Ac si apcrle dicerel: Qni i cerilom- nbi (/iiir oporlet (ieri riio post Itac. Quasi dicerelS
hia ha:C SUpriJicla, dabo ei sedere mccitm, id l sl El vtx prtma quunt nudni, id esl propbciica, quia

juilicarr, in tlironomco, in illit vidclicel iu i|iiilius iK.Mini le-i.imciiliiin prXCCdil, lanquam lub<r (liur-

scdro cgo, eljudico: ticut ct e<j<i vici, el tedi cum Laioria ad hellum) (oaneiiiii mecum , videlirel nmi

Valre mco iu llirono ejut ;

quia viclOria cius el SCS- disseulien8 a raiioualnaie mea, reddens raiioncuj
siii ejllS Csl rau^a TiclUIHC eorum Cl sc»-.ionis CO- iur pali dcccal, iliceus: Atcende lnir,rl osendam
rum lloc ile praclalis, ci pei prxlalos, dc sulidiiis libi quec oporlel fteri eito post lnrc. Ac si ilicalur: lu

inlclligi pulcsl. Sci inliiiii ilaque quia quod illi corrcclus aniphfiea aniroum ad inlelligenduin isn
lalcs ci i .ctcii subjerli iion lialielmiu in se, liabc- alia, ei asccmlc de suoerDcie huera huc, id csi ad

ii iul in suis przlalis. Qm ergo pcr se nou jmlic.i- spirilualcm iiitcllccluni, cl nsicmlam libi 'niluili-

liones cl n n. n qn.c opoilcl licri post li.CC. QllJ!

buui, uiique i>cr sm.s pnrposilos iudicabuul. Taula ui.i,

cui ii eril in illis cliarilas, ul qnod quisque vidcril j.nn prxicrieruul, duii adliuc oponcre flerl, ulpoM
iii aliero, sinini depulabil. Ideoquc quoil uon bauc- in cudciii slalii,qun ccpcrunl, pcrmaiisura, posl

I it iu sc, bajeuu in allcro, Sicqoe ouine.> elecli lnt in aho siatu fianl. Vcl posl bxc, id csi ui
 — •

52.1 i:\rosmo i.imti apocalypsis. Zifi

nliiniis fi.lelibus. Ao si aperlc iliritt : Poslqtiani A nolatnr ju.lieiii .t aquae prcei itinn. , i ignK lnin-
Kfdcsijs inas de snis pcccatis corrcxisti, le ni ii. in qiiibus Dcus suos salvaliii Squiiur:
opurlcl rrcli viilcic sccrcla ,
prr qu:c fidclcs \i ii-. i — l.t in rircnitu sedis sedilia viijinti
qnn-
aiiimeiiliir ail praslia. Iicrum subseqncnlcr ait: tHin. Quasi diccrei: Ex nmnibiis pan bus prucii alis
Wrs. 4. — Simim fui in spiriln, ct ecce scdcs PC lis viili viginli qualuor sedilia nt ap| e.idicia, et
posila ern: in calo, et snpra sedem sedent. Niiii csl jidcio cj is lonsciiliciili.i. Sedilia vLi li qiiainor
iia iiilclligoii.lnni quoil spirilus ejus a corpore fuerit ilicuniiir lilm (Iu.kIi;. iin aposloluru i iliindecim
ahlatits, oi sic sialiiu viileril visionem; seil sicm pro|ilieiauiiii. Ilerum suhjiingil diccns : El supru
jam stipciius tlicliim csl, niente loinni lioc viilit. tltioiios viginti quatunr sctiiures tedentet, lircttm-
Vis cnini Spiridts sancii sttblevavit mcnlein illius amiclos vestmentis albis et tu capilibns eorum ca-
ail coiitemplaiiila ttrlesiia myslcria, nihilque pcr lomr ntiictv. Omnes dociores vctcris sive novi te-
corpns vcl audivit vcl vidit ; se.l a Sp'rilu saneto slamcnii dicunlur duodecim pinpicr liilem vidil cot
in cvsiasi rapins, ciluctus csi ui viileret ct autlirct Trinilatis, qnam aniiiintiaiil qnatuor purlibus uinrnti.
spiiilnaliier ; aniliens rciinerci, poEseique t-a scri- Vel vig jiti qualnor nunlpersexct qnainor, ex qulbus
bore et ad poslcros iransmittcre. Si vero ad ele- scx referiinltir ad opera, qu.-e Deus m:x dicbus feejl;
cios hoc rcferre volimnts, spirilualls in hoc eornrti qiiatunr ad Evangelia, id est ad Ecclcsiani, 141101

conversalio dechiralur qnibus per P.uilum dicilur : Veicri ci Novo Tcsiameuto opcra Dci col.t. Sicul
Non etlis in carne,sed in spiriin (Hom. vni ). Et kcxies qualnor vel qiiaiuor sex faciunl vigillti qua
iiermn : Spititti ambtttate ct detideria enrnit non iuor, iia qualcrlria vel ter qualuor faciunt duode-
perficiftts(Gut. v ). Slahm, lnquil, fui in spiritu, ciuiftam in vignili quaiuor conlweniur b:s duode-
Ac si apenius dicerci : Statim, id cst nnn repu- cim. Suprtt llironos, inqnil, v giitli quaiuor sentores
gnavi, scil sine inora abjeei curam Intius lerre:ii- sedentes .'
pei fecli scilicel in E ciesia ba'ienies scnes
laiis : ct quia ita desiderabain, ecce scdcs positu crat (sic) inores , congregaii dcqua tuor parlibus itiuudi,
in cceto, majorcs scilicel in Ecclcsia in ijniljus l»eiis coinpleiiles do-oeui pra:ccpla per gemiiianrjdilectioncm

sedcl cl jtiilical ; el supra sedem tedetti : ul cxce- Dei cl proximi, scdcnl, id esl qiiicsriinl ab aliis

dcns sedet in aliis sibi subditis. Clirislus supra euns conimorantes el deieclantes in scicnlia viginli

inier candelabra aiiibulans, nunc sedei , id est 'ju.iiunr iibrorum. Circunianiicloj vestimeittis albis,
inerita siiigulorum dijudicaus, de qno dignc facit qu;e iu liaptismo indueriiiil, qnibus peccata legun-
liis niemoriain, quos lioriaiiirns est ad praslititn. Hir, ct albcscuul cMcrius in bonis operibus, et in-

Vehs. 5. Et qui sedebut, inqtiit, simitis erat r lerius in uiiima virluiibus. Ei incapiiibus, id cst

aspectui lapidiz jaspidis et sardini. Ac si palcnler in iiieutibus eoriiiu crant coronx-, id cst vicloriai

dical : Qui sedebal, paralus scilicel ad judicaiidum, per sapicntiaui vel per cliarilatem pcrlin 6 < iilcui

priui incognilut, simitis erat aspeclui lapidis jas- etiain ad inimicos aureae. lleruin sulijiciens, ait : 1

pidis, id csl apparuit pcr carncm mundo , con- Vers. 5 — El de thruito procedunl fittgura, el 10-
fringens ut lapis inimicos, robtir snis ct pascua rf% el luitilrua. Ac si dircrcl : De tltrono. id csl do
pncbel, el divinitus vircl. Eral eliam similis sar- Ecclesia, qua: pluit spiriliialem doclr nan», pncednnt
ilino, caro illius scilicel rubens in passione Per fulg urn, scilicet miracula, qiiaelerreni ci illumiii.iiit,

liortim (luoriiiu lapidum colorcm nolal Deiun et el voces, admoniiioncs videlieet ail beatilutliiieili,

liouiincm. Clirislus h.ibet virorem in divinilalis et loiiiiruii, id cst [comniinationcs de seiema morie.
clarilale; liabct eliam ruborein in hiiitianitate, El tepiem lunijtades, iiiqtiii, ardemes ante thiunum,
per quam el Adam, qni rubra teria inierpreialnr, qtiK snnt septem spiri us Dei id est, scplcni iloua

ad ccelcstia revocavii ; el ideo quod iu eo viret sancli Spirilus, qux accendunt et ilumiianl corda
poleulix est ;
quod ruliel, niiserioordisc. Et qui cx lioiniiniin ,
qui sitnl sedes Dci. A«;nn<; Gra?cc,
co quod viret, scilicet qnotl Deus cst, nos creavit; Ealine flinnma dicilur. Itcruul subsequci.t r ail :

cx eo quod rubet, redemil. Jaspis sulioliscurus d Vers.O. —Et in conspeclu sedis tenquam marevi-
sigiiilit.il pcr viridilatem latenlcm in boinine di- (rciiwi sintite crystnlto. Ac si apcrle dic.it : In con-

viniiaiciu ; sardis autem nibens signilicat |iassio- spectu tedis, id esl 111 evidcntia EcoleMa: prophe-

iieni : El iris eral in circuiiu sedis sintitis visioni lica lcx priino accedeutiliiis ad lidem Chrisli e^t,

smnrngdintc. 'ififCrxce, Laliue dicilur arcui. Arcus quasi mare, id est profuuJa, quoritm intellcctus

auiein in ilie pluviie apparet, ct cst signiun propi- litleralis dicilur. Magis vero aliquanliilum promo-

tiationis. dicente Doinino tcmpore diluvii ad Noe lis similis viuo puro, quod aliquanluhim clarius
nubibut videtiir, qiiornm iiitellccius dicitur moralis. Per-
(Gen. ix) : l'onam arcutn mettni in ca::i,

vnidis csl et rubetis. Pcr feclissiuiis aulcm est similis cryslallo, pcr quod
etc. Sniaragdinus lapis
claiissiine videtur, quoiuin iiitelleclus dicilur spi-
viridein cigo colorem, qui cst aqnaiicus, baptisma
ritualis. Sicui crystallus cx niinio frigore durescrf
intelligiliir; per rtibciiin vero dona sancli Spiritus
in lapidem, sic cl fidelcs cx nimielale inbulai n-
in bapii^mo accepta, per qine coinburuiitur p.tcala,
qui cst iiuin, qujc idco illis ab inipiis, viiielicet 11 1 a cbari-
dcsignanlur. Per glaucum vcro colorcm,
rube- latc frigcscaut, ingeriinlnr, transeunl in conlor-
inter riibeiiin ct viridem, tcmperaiur jusiilia

Vclin his cotoribus niiiatem lapidis angularis, id csl Cbrisli. Vel <iuia
dinis, el propitialio viridilatis.
 : :

5»5 S. MXRTIM I.EC10NE.NSIS S2J

pialatis, sicui
quatido (licluni esl : Adani ubi et^^Gen. m.) \ poicstalcni lnlicLnnl jiulicaudi in lia-

Noianduui quia quinque niodi snnl S|>ei-i ^liior li polesiaiem lotnm rorpus lioiniuis loqni pcr
; <>s,

qnibus a Honiino flagellaiiliir homines. Aliquanrin vidcre pcr oculos, niulirc per aures, odorare y t

viJdieel a,l augmenlsnd.i merila, sinil Jnb ct To- narcs, opcrari |>cr inaiius, cnm singula incnib-a

bias; aliqnaiulo ad cuslodinm virtulum, m Paolus; t cria liabt a:.t offii i«, quia quol iiuiiuiquodque meiy-
aliquamlo nl perrala pra^irnta corriganlur, sicnt brum non lial ct in sc, b ibcl in alicro. Sed ul ad
p.iralytirus, c:\\ dicluni esl . Kcce tnnni (nctut es: lia, c riiguiiatcs! Ecclesia pervenirc possii, in hac
ride ne pecctt, <ie deltriut iiti aliquid cont i.gnt [Joen, intciim percgrinatiouc bumiliata geuiil. Ncc qua-r"!
v). aJiquaniln voio non ui cmei dcniur, setl ul du- ccNiiudiuis culmcn, ubi lola vit.i sauctornm buiui-
plici perditione pereanl, ui Aiiiiorlms ei Hcro'es; liialis obiinei noiucn.

aliquanrio ill Dei gloria per boc oslcutlatur inriiii- Vebs. 22. — Qui habet, inquit, aurci, audial nuid

festa. sicut Laxarus, ct raectts iiaius (Joan. n, xi). Spiriiut dicut Eccletiis.

Sed clccii qiiocuuque inodo Dagcllcniur, meliotcs CAPUT IV.

eClciuiiittr ex Oagello. Iteruiu subsequenter ait: Et Finita |irima visioiu: ingrctlicuir secundam, di-

cotlyric inunge ocnlos luot ul viiicat. Quasi diccrel cci.s

Uiijjo dono saucii Spiiitus nieutem, quam icrrcna II Vers. 1. — Post hac vidi: etecce otlimu apcilnm
clauserant. Vcl ii.unge orulos tuos collyrio, id c-a in ccelo. Ilxc vUio non prima scd sci nnda pouiliir,

compuuctione et lacrymis poenilentia?. Undc ait quia, tnin suos ad Iribulatuines invilat, noa valct
Psalmista: Praceptum Domini tuciilum, illuuiinuut pati, i isi inius neglecia corriganlur, quod ruil in

ocuiot (Psal. svin). Sequiiur: prima. Fere tota bxc secuiul > visiotlc ulumis i;,!e!i-

Vers. 19. — Ego quos amo, arguo cl catligo. Ac bus agil, quod miillum valcl a>l aiiiiiialioiicin [n.v-

sidiceiei: lluif niex exhorlalioni debcs acquiesce- seiilium: pauca eliain iiuliu it de lus, qui autc lu-

rc, quia cno , causa prairoissa, guos amo, verbis tir- earnaiionem Cliristi pa^si smil, <j.io<i ad iilcm vabi.
guo; sna videlicet prccata illis rngnoscere facio, et Iu bac sccuuda visione agil dc scJciile iu Ibrono cl
flagell s casligo, cl caslos rctblo. .Etnutare ergo, el oriiatu ejus, el de agno apciicuie libruni, id cst

poeui entiam age. .'r.inulus sludiosus dicilur, vci divinam disposiiionem; et <i<: rcparalioue buniani
invitliis vcl imiialor. Quasi dii fret : iEmularc qims gcnciis, cl dc solvciilc septcni sigill i ; ul, i uni vi-

vides puii adversa, ct age poeiiilenliain de ie,ii lit.ite dcrimus Deiim laniam intelligeniiam Scripiurarum
li:a. impendisse fidelibus, grali ci simus, el pro co pati
Vehs. 20 — Ecce, inquii, tio ait ottiiim et pulso. non formidcmus. Quitl crgo in secamia visiouc U-a-
At: si diceict: Quia t" es ie(iiilns, eccc sto ad os- '
lus Ji.aiuics vitlcrit, audiamus,
liiiin, scilit el atl cor clausum, ei pulso, id e»t iu- 1'utl lia-c, i:ii|iiil, firfi: et ecce otliunt apcrtnm in

<npo. Sto, itl csl cispcclo vel iuspiro, vel per |irx- ccclo Non lioc atl viciSailudinera tcrapnruiu rclcren-

dicjlores \oco. Si guit audieril,»il, voctm menm, el dlimcsl, scd ad orditicra vi-iouuin. Ac sipalcnlir ili-

eperueiii tnilii jamiam, introibo ad illum, et eaemba cat: Potl liwc viiii : non icuipore, si-d oidiuc;et
enm ilto, et ipu iuecum. Ac si aperledical: 6i tyn'» vijerc polui, quia ecce otlium npertum in ccclo, id

<iiidi<rril (iuielltgcndo) voccmmeam, el apparuerit (ad est iu Ecdcsia, Scriptura sciliiet, qua^ esl via tlu-

opus iiicum fac.eiidiini) januain, inlroibo (in set icla ccns ud vilaiii, vel Cbristus qui verc cst oslium,

cordis) adilluin,et cceuabo cum illo, quia fldcet i ujus mvsleria ante clausa fuerunl , modo sunl
cjicre cjus ileleclor, el ipu mccum quia Ixlabilur , apcria his qui fide et opere sunt ca?luin. IteviH
de niea visiiaiione cl auxilio. Coena esl CQimiiuiiis Cliristus cst osiiuin in Ecclesia nulli lidclium «l.tn-

rcfcciio, quia coenon commune dicitur. Ilcnim sub- siiin, scd apcrtum , nisi furibus', i>l est bxrcncis,
jungil dicens: pjusqiie praeccpta rcspuemibns. Iieniin subjicicns,
Vers. 21. — 0"' v.terit, dabo ei sedere mecum in ;,il : El voxprima, qiinm auiliii, tanquam tuba: lo-

throno meo: ticul ct egovni, ,-.' s, t/i cuili Patre nuo [) qitentit mecum, dicent : Atcende liuc, el otlenddU*

iii tlirono cjut. Ac si apcrle diceret: Q«i vicent oin- nbi qua: opnrtel fieii ciio post Itac. Quasi iliceret:

nia b.ic suprtJicla, dabo ei udere mccum, id csl Ei i'..r (irimti 17U11111 nudni, 1 I est propbciica, quia

jmlicare, in i/irono mro, in illi» vidclicel in quilius novillll lesiameillain pnCCCllil, lanquam tuba lliur-

sudeo ego, eljudico: lifiil >?l ego vici, et tedi cum l.iluria atl belliim) (oquenlii mecum , videlirel 11011

Palre mco iu lUrono ejut ,

quia vicloria ejus cl scs- tlisseiiliens a mea, reddeus raiioncnj
ratitiualiiaie

sin «-mis cst causa vitioiin: coriini cl scssionis co- tur pati dcceal, diceus: Atcende liur, ci ot endam

ruin lloc tle pra-laiis, ci pci prxlalos, de subtlitis libi quar oporlel fieri cilopotl lin'c. Ac si ilicatlir: lu

inlelligi poiest. Sci uul i i a <

j m? quia quod illi corrccius amplifiea animum ad inielligenduin ista

lales ei caslcri subjecli non babebuni in se, liabe- ;ili:i, el asci ndc de superflcie litiera huc, id esl atl

bunl ln suis pralalis. Qm ergo per se non judica- spirilualcm intcllectuni, cl ostcndam libi Vribul.i-

buui, utique pcr sims pnrposilos juriicabuul. Tauta iiiiucs et miracula, qua: opoiict licri post bxc. Qua
tiii ;> erii ii: illi^ charitas, ut quod quisqne \idcrit j.im praicrieruui, duit adhuc opoiicre licrl, ulpoii

in altero, siiinii depulabil. Ideoqnc quod non babc- 111 ctidein slalil.quo 1 tr|iiriiiit, pcrmatisiira, |M»st

I il in sc, bajeliu iu allcrtj. Sicquc ouiuej clocli lnt iu alio slalu fi.inl. Vcl posl ba-c, id csl '
in
 — ;

IV-2." EXPOSITIO l.lllltl /VPOCALYPSIS. T

>if,

nlliints fldelibtis. Ae si npertc dical : Poslqtm.n A nnlalnr jmlicin n aquas pr;r:e.itnm, rl igniv /iiiu-
Etclcsias luas dc suis pcccaiis corrcxisli , lc rn n. in i|inlnis Dcns suos salvahii S-ipiilnr :

oporlct rccli viilcic sccrcl.i ,

pcr qn:o fitlc.les Vi it-. i — l.t i/i circuilu sedis sedilia viijinti
qua-
Bnimeilllir ail pr.nclia. Iicrmn subseqi.onler ail: tuoi . Quasi iliccrci: Ex nmuibiis pari bus prucii nlis
Vfms. i. — Siniini fui in spiriln, et ecce tetlcs sclis \i'li vi^inti qualiior seililia ut apf emlicia, ct
posita erat iu ccvlo, el supra scdem sedens. Nnn csl ji.dcio cj'is loiisciiticiiii.i. Scdilia vi,i ii qualuor.
iia ii.lclligrn .Inn: qnoil spirilus ejns a corporc lucrii iliciininr libri duoderini aposlolorum ct ilnoileciin
.ihlains, ci sic sinlim viilerii visionem; sed sicnt proplielaiiim. Itcrum sulijtingil diccns : /•.'(
tuprn
jam StipCiius dicium esl, nienle loliini lioc viilil. thronoi viginti quatuor seitivres tedenles, cir^um-
Vis cniin Spiiitns sancli sublevavil mcnlc.n illins amietos vestimeutis albis et in capilibnt eorum co-
ail CQiitemplniitla wlestia myslcria, niliilque pcr ronte aureai. Onuics tlocio.es vcieris sive novi te-
inrpns vcl anilnii vel viilit ; scil a Sp ;
ritu sancto slamenii dicunlur duo.lecini pioptcr liilein vidilicel
in exsiasi rapins, ctlurlns csi ut videret cl audirct Triiiilatis, quam annuntianl qiialuor parlibtu mundl.
spiiilualiier ; andiens rctinerel, po-setquc «i srri- Vel vig nti qualuorliunl persexct qna:iior, ex quibus
bcrc el a<l posleros transmillerc. Si vero ad ele- lex refcrtintiir ail opera, qiisc Deus scx diebus feeil
ctos hoc referre volimius, spiritualis in IW eorum qtiatuor ad Evangelia, id est ad Ecclesiam, qnaj
ronversaiio dcclaralur qnibus pcr Pu.luiu dicilm Vcloi cl Nuvo Tcsiamriitn opcra D';i col.l. Siiiit
JVon eiiis iu carne.setl in spiriin (lloin. vni ). Et scxics quntuor vel qualtior scx faciunl vigillti qua-
iteruin : Spirilu ambntate ct desideria carnis non luor, ita quatcr tiia vel ler quatuor faciilnl iliiode-
perficietts(('ml. \ ). Staiim, lnquil, fui in tpiriiu, tim Nam in vigniti quatuor cnni.ncniur u s duoile- ;

Ac si apertius iliccret : Siatiat, id est non repu- cim. Suprti thronos, inquit, r giuti qnaiuor seniores

gnavi, scd sine n.ora abjeri curam lolius terreni- sedetitet .'
perfecli sciltcel iu E clcsi.i ba'ienies scnes
latis : pl qnia ita ilesiileraliain, ecce scdes potiin ernl (sic) mores , coiigregati tlcqua luor partibus miiiuli,
in cxlo, inajores scilicet in Ecclesia in quibus Dcns oompleiites docem prxccpin per geminancVlilectinncni
scdcl el jutlicat ; et supra sedem sedein : u! cxcc- Dci cl proximi, scdeni, id csi qiiicsciml ab aliis
dcns sedel iu aliis sibi subtiitis. Clirislus supra curis coRimoranics et delecianies in scicnlia vigiuli

inter camlelal.ra anibulans, nunc sedet , itl cst 'jiialuor librorum. tirciimamicios vesiimcmis albit,
nierila singulorum dijudicaus, tlc quo dignc facii quse iii liaptismo inducruni, quibns peccata tcgun-
bis nienioriam, quos borialurus esl ad prxlium. rur, pl albcscunt cxlerius in bunis opcribus, cl in-
Vehs. 5. Et qui tedebat, inquil, similis erat leriiis iu aniiita virlttiibus. Et iucapilibus, itl est
q
aspectui lapidii jaspidis el sardiui. Ac si palcnlcr in iitenlibus eortim erant coronx, id esl vjcloriaa

dkat : Qui sedebal, paratus scilicct ad judicanduni, per sapiculiain vcl per cliarilatem pcriiiijtuiein

jiriuj incognitus, timilis erat aspeciui lapidis jas- eiiain ad inimicos aureae. Iternm siibjiciens, ait : |

pidis, id csl apparuit pcr carncm inundo , con- Vebs. 5 — Ei de ihmno proccduiit fulgura, et vo-

fringens ul lapis inimicos, rubur suis el pascua ces, el touitrua. .\c s\ diccrct : De ihrouo. id csl tlo

pncbet, ct divinilns virct. Eral cliatn similis sar- Erclesia, qua: pluit spirilualem doclr nam, procednnl
dino, caro illius scilicel rubens in passione Per fulgnra, scilicet miracula, qtiaj lerroul ct illiiminnnt,
liorum tluoriiiu lapidiim colorcin notat Dcmu ct ci voces, adiiionilioncs videlicel a<l bealitudiiieni,
bomiiicm. Cbrislus h.tbei virorem in divinitatis el toniirua, id est [comminaliones de aeterha niorte.
clarilate; babct cliain ruborein in liiimanitate, Et tepiem tampades, iuquit, ardentes ante thiitnunt,
per quam el Adam, qui rubra tcria interpreiatnr, qna; tnnl seiitem spirius Dei id esl, scplcm tlona
ad ccelcstia rcvocavii; el ideo qnotl in eo virct sancli Spirilus, qux nccendunt el il uniiiant cortla

poienli;e csl; quoj ruliet, miscricordix. Et qui cx hominum, qili sunl scdes Dci. Aapn«.- C.r:ccc,

co qnodviiet, scilicei quod Dens cst, nos crenvit; l.atine flomma dicitur. Itcrum subsequci.l r ail :

cx co quod rubet, redcniil. Jaspis sulioliscurus d Vem.6.—Et in couspeclu sedis lanqnam mare vi-

signillcat pcr viriditalem lalenlcm in bomine di- <rei<»i simile crtftlallo. Ac si apcrle dical : In con-

viniiateui ; sardis autem rubens signilical |iassio- tpeclu sedis, id est in evidcnlia Ecclesia: propbe-

ncm : El iris erat in circuiiu sedis similis vistoni licn lcx priino accedenliliiis ad litlem Clni^ti est,

smaragdin<c. 'ififCrajce, Latiuc dicitur arcus. Arcus quasi niare, id est profuuJa, quoruin inlellcctus

aulem in tlie pluvi:c apparct, ci cst signum propi- liiteralis dicitur. Mngis vcro aliquanlulum proino-

tiationis, dicente Domino lcmpore diluvii ad Noc lis similis vilro puro, qtiod aliquanlulum clarius

(Gen. ix ) : Vonam nreum meuni in nubibus ccc'i, vidctur, quoruin intelleclus dicitur moralis. Per-
fetlissiuiis aulcm esl similis crystnllo, per qtiod
elc. Sniaragdinus Inpis vnidis csl cl rnbeus. Pcr
claiissiine vitlclur, quoruiu inielleclus dicilur spi-
viritlcm eigo colorem, qui cst nqunlicus, baplisma
dona sancii Spirims ritualis. Sicut c.ysiallus cx nimio frigore durescK
iulelligitur; per rubeuni vero
quc coinb.iruntur pcccau, in lapidcm, sic ct f.Jclcs cx nimielate iribulat o-
iu bapii.n.o accepia, per
num, quue idco illis ab impiis, vi.iel.cei ut a cbar,-
des'. B nantur. Per glaucu.n vcro colorem, qui cst
late frigcseaul, ingeruninr, iranseunl in conlni-
i.ner rubeiim el viriden., tcmpernt.ir jnslilia rnbe-
niilatem lapidis augularis, id cst Cbrisli. Vcl qui.t
dinis, ct propitiatio viridilalis. Vcl in his coloribus
 : :

ZTJ S. MArYiTM LEGIONENSB 3i3

rryslallus hane lr.ibct nJluram, quia aqua made- A faeiil, rcsnrgerc potuil ;
qnin aqt.il.. , itl osl ihhi

f.ula ci raJio soiis exposiU emillil ei s<- seinlillas loniin, sed Dcus ct homo fnil. Ezechicl. qnn I fn-

ignis, sic fiileles in ErcVsia aqua baplismaiis vel lnruiii eral ,

pra-videns, prius lioininem posnii,

iinlirc sanrli Spirilus madrfarii, exposiii radinsolis, deindc leoncni (Eieeh. i), quia Cluislus houin

id est ail exemplum Cliristi, cmiliunl c\ s,' si in- liasccmlo fuil, in prxJicalione aiilem icn exsiitil.

lillas ignis, accenileinlo alios sd lienc nperanditm. Postea vcro vituiiim posuit, i|uia saerifi. aius Deo

healus Paulus llor fncicnt carbouet ignit I'alri in ara crucis Tuil : lanJcin aquilam, quia ad
Ulrde rtit :

congeret su\ier capnt e ! tu (liom. xn). Sequilur :

coelos asccndit. Joanncs vcro l.xc nmnia implcla
m modo tcdis, ct in circuilu sedis quatuor ani- vidcns, primn lcoiiem posuii quasi fiindameiiiiiiii
Et
maiiaptaia oculh anttel retro. \c si aperte ilical : lotius fiJei. Hcruin sohjiciens, ait

ViJi in meJio seJls id est in incJio orbis. srili- Vers. 8. — Et quatuor ammalia siugula eorum

ret in Jcrusalem, ubi primiim ccepii iieri sedes Itnbcbnnt ains tenat. Ac si apertins diceret :AJ lioe,

ctrcuitu sedis iJ csl per tomm orbeui, ut isia de Cliristo pratJicareni, bene iusiriicli
Dei . et in ,

Uei; quatnoi auimntin, rranl. Prim.i ala lci cst naturalis, secunda lci Mo-
ubi amplilicala esl scJes
saira, terlia prcplictica, quarla cvangclica, qiiiuta
ordo seilicct Nuvi ct Veieris Tcslnmenli prxdicalo
li
quaiuor Evangelia insliliilioncs nposlolonim, scxla quon.mcunq.. e, ul
ruin, plena oculit, ad hoc ut
retro mcmnres Ai.giistini, Grcgorii, llicronymi, Aml.rosii, Beu:--
ah hxreiicis defendsnl , ante et ,

dicti el Isidori, per quos sancia Ecclesia alia pc-

pccrnloriini prxlciiloruni, el caveulcs sihi in fiiln-
qnx Dcns lit, et a qnibns prxdicatorcs accipiunl lotius prae-
rmn ; vcl babcnies eognilionem dc his,
ilicaiionis firiiiameninin. Vcl scx alx cognitio est
in principio fecit, et facinms esl in (inc munili.
est onn.es Ve-
oprrum , qu.x Pcus sex dichus pei fecit, quuruui
ViJi , inqi.il, qnaliior aui.nalia, i.l

notitia iiiiiliiiin siiblevanlur, qui iu eis lieue ope-

leris cl Novi Teslameiili iloclores i» niei7iuvrl.il
raniiir. El in ciicnitu, inquil, et intut plenn. tnnt
si.siintatorei, tedit id e.sl.Ecc!esi.e,eliii eire< iiu,c\r-
,

agemlo Je
ocnlis. Revcra doclnres Ecclesia;, quia Si! miiiiiijs
ciiinquaqiic sciliret velut excubia.* seilis,
scrvanl, et alios cxemplis informant; prr litteia u
(iraseiiiibu-, i|iixs:nit inlcrpr.tlerilnei fulura, agcn-
simpliccs , per allegoriara vero pcrfeeliore; iu-
tlo ile pralcriiis cl ful.iris. lleriiirisnhjiingit, dicnns :

— Et struunl; vcl qu a iu mcdio ct in fiuihus lenx illu-

Vkrs 7. aiiniiiil primuiu timile lconi, Mar
minaiit, in circuitii cl iuliis piena sunl oculis ; vrl
ci:s siilicrt,
'
qili suli siinililndinc Ieoi.is rcgalem
plcna orulis intus, id est in conscientia munJa,
uarial prosapiam Clnisli, qui iJeo similis lenni
ei in Circuitn, scilirct in conspeciu buiiiiiium irre-
diritur, quia sicut leo roccni inagnam eiuisil, di-
q prehciisihiles Siiut ; vel quia iiJem, quam habenl
rens : Faciuot csl verhnm Domini super Joanueni
iu cortle foras uianircsla.il in ore. Itcrum suhsc*
Zaibaria; filiuui in ilcserlo (4"). Et ttcr.ndum ani-
qnuntcr ail : Ei requiem non hnbebant die uc noctt
mal timile rilnlo, srilicet l.llras, qni loquilur dc
dicentia : SaHclus,tailclutuinctiit Uoniinus Deusoinni-
sacriOciis 1'aliuni veleris leslameiili, qnnJ in eis
potens, qni trat, qw etl, el qui lenlurut ett. Ter dixit
figuretur. Sic euiin iu iuitio Evangclii loquitiir,
tunctus, quia De.is irii.us esi in persouis, ct se-
dicens : Euil in dicbus llerodis, rcgis JuiIkit, tn-
mel Dominus Deus omnipoient, quia uniis in ma-
terdos nomine Zucharias (Lnc. l). El lerlium animal
jestatc, qui erat sii.e principio, ct qui rsl iininiiu-
hnbens (uciem qumi hnminis, scilicci Matlls.TUS, qui
bilis, et qui veniiirus esl : Filius srilicci corpor.t-
de Dei et Viiginis Filii bumauitalc sic luquilnr iti-
lilrr apparebil, imo cliam ipsa divinitas sc fiJelibns
cens : L.ber generaliouit Jesu Cltritli filii Darid,
iiianifcstaLit. Sequilnr :

filii Abraltam (htaith. i). El quarlum iinimat timilt

\i rs.D-IO. — Eicaindarent itln animatia glorinm,
aquitiT ru(«rn(i,scilicei Joamies Irauscendeus oinnem
et lionorein, cl benetlic ionem tedeuti tu;-cr tlironum,
hiin.anani alque angelicam crcaluram, ipsamdivi-
riventi insorcula ttTCulorum,prociilebant tigiit i qua-
iiitaicm irreverberatis oculis conlcmplalus diceus
luor ttnioret ante sedcntem :'ri throno, et adornbnitl
lu priucipio erat Verbum (Joan. i).
virenlemintiTCHla sacnlorum, mtltetitei cnronas tunt
Ilxc animalia ivpice Chrisium significanl qui
, antc tlironum dicemes : Dignut et, Domine, elc. Ac
pro buuiani gcnerissalule dignatusestnasci,iiiori,
si paieulcr dical : Cum darenl itla animalia, id csl,
resu.ge.ro; ct asccndens in cu-ltini, seilei iu dextcra
ni.ii.es dnctores Ecclesia cnm siirihuereoi, ei pra>-
Dei Patiis. Dei eliam auimalia stiut liJelcs r.ilio-
dicarent, el profiierentur fldei snae, v« I in resur»
nales cl mansiirli, ul liouin sinc lcrrorc fercnles
;
recliouc glori.un, vel in ascensione lionorein opc-
adversa, ul liio;sesc inurlificauics, ut viiulusin r.iiionis, vrl oi exallalionc bencdiclionein supernx
sacrificio; rcnlestia prlentes , ul aquil.. l.co, ut
reniuneraiionis, tedenli super thronum, liivnri m
fcrtur, inorlniis nascilur, cl Jic lcrlla vocc palris »(rcii/n tajeulorum, proctdebnnl vigillli qunluor stmo-
vi.ilir.itur. Sic elClirisius die lcitia rcsirrcxit. El ret ; i.l est oiiines Veteris el Novi Testamenli
resurgere oporluil, qnia morluus 1'uii. El innri po- prxdii aiores butliiliahanl seipsoc anie scdrnlein in
luit, qui i hoiuo csslilil. 1.' ciiiii lioiuo et nioiliuis llitono, iJ esl in liciicj.larilj ejus; cl omnc bomiiii

(t") Nullihi sie Ir^il MarctlS, sed verlia Luc.x. dlcenlcm Jfarcns... habet... faciem lennis. pmpter
:

snut r.i|.. ni. 2 coiuruiiuiior intcrpreiej sr- , rocem cliimanlis iu deterlo. 1'arate viam Dniiin.., i

quuiilur hic llierviiyiuuiu lih, con ra Joriiiiun. i revtas facitcsuinilas ej,ib i,cap. i). >
 ,

520 EXPOSITIO I.IBM APOCALYPSIS. -7,0

siinii) ail illnm referebanl , dicentcs : Non nobi», A lluraho ? Quis est dignui aperire librnmf id e«t
Domine, iioii nobis ; sed uoniini tuo da gloriam implere divtnam disposiiionem de limnani gonciis
(Ptal. cxiii). El adorabnnt viventem in stvcula tceeu- reparalione, ct solvere, scilicei maiiHeslare; ct cx-
lorum : qiiod a se videlicel non habebant ab illo, poncre signacula, id esl aenigmala cl oliscniiir.l s
requircbanl voce, opere , el in secrcio cordis, libri sepiom ? Nullus, nisi Dei ei Virginis Filius.
miiteiites coronas suas ante thronum, iil csi altri- Iliijusiiai|iie libri apertio liuin.ini gencris csi ro-
bucutes Deo victoriam viiiomm vel iribul.iiiouuin, demplio.
ex<'inpluin lauilis danles aliis, dicenies : Vers. 3. —
Ei nemo polsrat in cailo neque i« ,

Vbrs. II. — Dignus cs, Domine Deus nosler, ac- lerra, neque sublus lerram aperire librum neqne ,

eipere gloriam et honortm, et virtulem quin tu respicere illum. Ac

; si aperle dicat : Ncmo eorum
treasti omnia, et propler voluntalem tuam erant, et qni erant in caelo, videlicei angelns; neque tn terre,
ereata sunt. Quasi dicerent : Dignus es Domine boino, neque subius terram, anima carne exuta,
Deut noster accipere a nobis glvriam, et honorem, poterai aperire librum, id cst implere divinas dis-
et virttiiem; quia iu oniuia bona U.tcc tribiiisii noliis, positionis [f. ilivinnm disposilion.], vel uiriusqtie
el ideo libi sunl adribuenda, iion nobis. Ueo eliam Testameiiti sacramcnia perfccle imelligere, neque
omnia ad le suut refereuda, quia lu creasti omnia, B respicere illum. Unde diciiur : Generalionem ejus
el non dc subito, sed propier, id cst, jnxta luam quit enarrabil ? (Isai. liii.
volunlatcm erant in arte, priusquam (brmarenlur Vers. i. —
Et ego (lebam mullum, quin nemo rfi-
in opere. Etcreata sunt , visibililer exislendo : vel gnus iuvetitus est aperire librnm, nec vulcre eum. Ac
qmcdam secunduin spirilunlem creationem jam siapertius dicerei Eyo Joanncs jlebum multum in :

erant in prxdeslinaiione omnipoiemisDei, et creala pcrsona scilicet anliquorum Pairum , qui dolebant
sunt in opere visibili. Hoc deniqne flguralum esl, humani generis diuturnam capliviiaiem , et illius
qiiando Doniino Jerosolyniam venienle, lurba qnac reparaiioneni ad plenum 11011 inteHigebaiil. I>c qui-
obviam illi vcnit, palinas, quibus vicloria signi- bus in Evangelio discipulis ipse Dei et Virginis Fi-
liralur, anlc pedes asinse cui sedebat prostravit lius ail : mulli reges et propheta: voluerunt videre,
{ilaith. xxi). Quod enim per palmarum ramos in qnm vos lidelis, ct non viderunl ; et audire qua: au-
via stralos , boc significaiur per coronas ante ditis, et non audierunt (Luc. x). Idco, inquil, ego fle-
llironum posiias. bam iiiultiim quia non soliim nemo dignus
: crat
CAPUT V. aperire lihriim; sed r.eque respicere illuni; nullus
Ytns. 1. — Et vidi iu deitcra tedcntis supra r v'idelicet perfecto inlelligere poleral ilispositionem
lliromtm tibrum tcriplum inlus et [oris signatum ti- Iunnaiix redemplionis.
jiZ/is seplem. Ac si diceret : Vidi in dextera Dei Vers. 5. — Et unus de senioribus dixit milii : i\'e

Palris sedenlis supra tltronum, id cst in Filio per ftevciis. Quilibet videlicel propbeta, qui Chrisii ad«
qiiem opinia fccil, ad quem lolius libri inieniio di- vcntuni annunliautlo aliis, consolatiir. Unde Isaias

rigilur ; librum scriplum intus et foiis. scilicet duo propheia aii : Ecce veniel Doininus piinceps rcguin
Testameiila, qux idem sunt foris seciindum Vettis leriae, ct ip^e auferl jugum captivitaiis nostr.-c
significans, vel qtiia forinseca prouiiiiil. Intus, (Isn. xiv). Sed quid senior dixeril aiidiamns : Eci e
sectindum Novtim siguiflcaiuin , vel quia interdiini vicil leo de tribu Juda, radix David, apcrire librum,
promiltil bealiiudinem. Vel intus, id est iu ocrul- el solvere septem signacula ejus. Prajleriltim posi.it

(ioribus, secunduin perfecliorcs ;

[orii iu siinpli- pro fuiuro. Ac si pnteiiter Moyses vel Davni, sivo
cioribus vcrbis, seciindum niinus perlecios : signa- aliquis propbelartim anliquo populo ad consolatio-
tum, id cst claiistini, sigillis septem, universis sci- iicm loqiierelur dicei s : Ecce vicit leodetiibu Jutla,
licet mysteiiis et obscunlatibus de sepiem ailatibus id est vincet diaboluin , mnndum , inorlcm, ct in-
inundi. Vel clausus erat libcr septiformi Spirilu, ferniini : radix David, procedens videlicet de scinine
per qtietn fides aperitur. Vel liber disposiiio est D David, vel flrmatnenluiii David , p.-r quem Davi I

divina de reparatione hominiim, qui cst scripms, subsisiel, vincet dico ail lioc, ut aperiat librum, ct
id esl niaitifesiulus, intus, scilicel obscure in Ve- solvat, id cst cxponat sepiein signacula ejus, a-ni-
leri Tcsiamemo, iti Moyses ait filiis Israel : Ad gmala scilicel ei obscurilal s reparalionis huinaiia?.

vetperum immolabitii agnum (Exod. xu), ibi m.ini Len islc , qui mtindiim cl fortcm armaium , id est
fesians in uliima aitaie fuiuram uoslram rcpara- diaboliiin vicil , liiiniililius parcit , ct stiperbis resi-
tionem per Cbrisli iminolaiiouem, et [orit, id esl stit. Leo dtiin fugaitir, per montes ftigit; nodo
evidenier in Novo Tesiamenio. lieniiu subjiciens qiiriu habel in catida, delet vcsligia ; iia Cbrislus
ait : prr inonies lugil, ecelos videlicct ascendii, diviniias
Vers. 2. — Et vidi angelum [ortent pradicanlcm Jmticos laiuii, assumpia carne divinilatcm tcxil,
voee magna, id esl qiieinlibel prinrum Palrum in- nc pnsset agnosci. Sicut leo, apcrtis oculis, consuevit
quireuiem et aliis annuiuianiem, ac prai niinio de- liormire, ila Christus exspiravii, diviuilale vivenlc.
siderio landiu dilferri conqucreniein, et dicenlem : Scqtiitur :.

Qiiij est dignus aperire ttbrum el solvere tiynacula Vers. C. — Et vidi : et ecce in mcdio ihroni, ct

ejits'1 Ac si aperiius dicalur : Puias videbo? Putas quatuor itniiiiatinm , ct in medio seniorum , aijnum
Patuol. CCIX. II
 , ;

351 S. MARTINl LEGIONENSIS 339

ttantem tanquam ouitum, habentem conma teptem, A ^ers. 10. — Dignus es, Domine,arcipeielibnim,tt
et oculot leptem, qui sunt septem Hyirhus Dei , missi aperire signacula ejus ,
quoniam occisus es, et rtde-

m ontnem terram. Euequilur qiiomodo viceril leo misti nos Deo in tanguine luo ex omni Iribu, tt tin-

ct ubi. Quasi dicerel Sicul twus de si-nioribus, ex

:
gua.el populo el nat<one : el fccisti not Deo uostro
sanriis videlicet propbeiis, milii prxdiieral, tidi; regnnm et sacerdoles : el regnabimut super lermu
et ecce in med'o tlironi , i>i esl in COmmuili ulililale Ac si aperlius dicercnt : Dignuses, Demint Jesu
Ecclesix et quaiuor aminaiium, scilicet Novi Tesia-. Chritlt, quia cs immnnis 'i peccalo , eceiptre in

nienti prxdicatorum, et in medio scniurum , id esl ([uaiiiuui bomo es, de manu Palris librum, id est

prophctarum, agnum tlantem , simplicern videlicet, oflicium buroanse reparationis; etaperirc naseendo,

inuocentem, stios milites cerlanles adjuvanlem, /an- moricndo, resurgendo, alque ascendeiido, signacula
quam occitwn, quia etsi mortuus est ex infirmilaie ejut; et vere dignus, quomam occisus et ; ettnim re-
carnis, vivit umen ex virlute Dei (II Cor. xm) : demisti nos Deo obedicns in sanguine ttio ex omn'
vel inter suos tanquam occisus in quibus quolidie iribu Judxorum, et lingua genlilium, ei ex omni pe-
iuoriificaiiir, habenlem cornua sepiem, bomines sci- pulo gentili et natione, tam servorum qiiam libero-
licet mundos in septem xiatibus muiidi , et oculct rum ; et fecitti not Deo notlro isic congregalos) re-
teptem, qui sunt sepiem tpirUut Dei, mitsi in omnen gnum, spirimaliler scilicct regnantes, et tacerdoiet,

terram. Itcrum subju.igil dicens : uos ipsos olTerenies, et pro alils oranies; el reyna-
Vers. 7. — El venil : el accepit librum de dexiera trimus, ab omni servimle, sicui regcs supcr terrant
tedentis tn tlirono. Ac si dicerel : Venil Dei Filius vivemium, vel super omnia terrena , despiciendo
per camem ad cognitionem bonnnum , et accepit ea. Omnes electi reges appellanlnr, quia tyranni-
libru,n,n\ esl disposiiioncm rcparationis humanse, dcm viiiorum in se consurgerc uon sinum. Rede-
de dextera,» verbo scilicot sibi conjunclo; Verhuni tniiti nos , inquil , ex omni tribu et lingua. Tribni

ilico Dei Palris sedcntis in llirono. dicilur a iribus ordinibus, in quibusscplu.igini.-i

Vers. 8. — Et cum aperuissel librum, quaiuor ani- dua- iingux sunl; in singulis quarum, iuulii pupuli

inclia , et viginti quatuor seniores teciderunl coram in populo, nationes. Mon enim csl apud Deum per-
a(jno, liabentcs singuli citharas etphinlas aureas ple- sonartimdi-ilinclio, scdin onini gente r/ui timet Deum,
nas odoramenlorum quic sunt oraliones iunctorum. et operaitir justitiam , acceptut esl illi (Acl. x). Ite-
,

Ac si .iperlius dicalur : Cuiu aiieruisset iibrum, id ruin subsequenler ail :

csl cum oiiuiia qux dc se prxdicta erani, manife- Vehs. 11-12. — £i vidi cl audivi voccm angelorum
stassct, qualuor animaiia, omncs vidclicet prxdica- q mullorum in circuitu throni, el oiiimalium ct senio-

torcs et liginti quatuur seniores , id csl omnes Ju- rum ; el erat numerus eorum millia milliam dicen-

dices iu tcclesia, cecideruni corani agno, scilieel tium voce magna •'
Dignut est agnus qui occisus ctt

liumilia de se senlicndo ipsumqiie iinitinlur, ul ct accipere virtutem ei divinitatem , el tapientiam, et

ipsi ad siinilitudinem rjus paiiantur, el tani pro se, forliludinem, el honorem, el gloriam, et beneiiicliu-

quain prosibi subiliiis reddenles Deo Puiri, et eidcm nem. Ac si aperlius diceret : Non soluni anim.di.i

agno, ct Spiriiu sancto gralias de redemptione liu- et seniores cx oflkio suo vidi idem aiiesianies, sed
inaui genei is. llabenies singuli cilltarat, id cst nior- etiam omncs angeli congratulaltjDtur eis. Vidi, in-

lificanles et macerantes carnem suam reddcbaiu quil, etaudivi vocem angelortiar j/urJtorum, cleclo-
Trinilati dulee sonuni, gratas scilioet laudes. Ci- ruiu videlicel spirituum siipcrlioium, qui Ecclesiam

ihara consiai cx ligno et cliorda lignum ergo cst ;

inuiiiunl el cuslodiunt; qui rte reparalo tonsonio
< rux Chri^li, cliorda
sancloruin earo, qnx lcndilur sanclorum hominum graiulaniur; qui Itslimoniuni
in li^no , duui diversis lornuiilis cumdcin souum peiliibeut Christo in annunlialione, nativiiate, pa.s-

reddemes, crnccm Cliristi iniilantur. Ll phiulat flu- sionc, resurreclione, et asccnsione, judicem vcn-

reai, l.ua scilitet corda divina sapieniia el chari- turiim -'1'siaii sunt. Vel angeli minores homincs, id

late, etiam iisque ad iiiiinicorum dileclionem rc-

1' csl Bubditi sunt in Ecclesia angelicam viiam du-
plela; plenai odoramenturvm, quoj sunl orationet cenies, qui circumdant et honoraiu suos prxlaios,

suncioium Dco suavitci icdoleniium. Quod Psalmi- et niios judices tcstimonio eoruni consenticntes ct

sia precalur dicens : Dirigalur, Domiiie, oratiu mea conlirinaiiies. Et erat numerus omnium videlirel
sicut incensum in conspeau luo (Ptal. cvt). stipiadiclnrum, inillia milliiiin, id est nobis Inflnilui

Vers. 9, — Et cantabanl ranlicum novum dicentes: ct incognilui; quia fiuilum csl apud [>euni quod
Uignnt es, Domine, eic. Cum cxsiillatioiie quippe hominibu8 cst inlinitiim ; qur.niu plurcs sunt lettet,

lancli Ecdesia caniicuni novum canlal, i.l est No- tanlo major est aitesiaiio, et majni gaudium. Tnt

vuu Tesianicnium opeic profltelur, dnni in mortc quippe saucli horajnes asceuauri Gunlin cxlo, qeoi
Cbrisii baptizalur ; ct cum lactitia annunlial prx- ibi remanierunl anKcli, cadente diabolo; <|uoiiiam
cepluin Cliristi, id cst maiidaluro noium rfo vobit : in oiunibui angelorum ordinilus sancti liomines lo-

ul diligatit iiuircin «irul dilexi vos (Juun.xm). Sed cum liabebmit. Quod.bcatns Cregorius leslatur i i-

quid Veicris cl Novi Tesianicnii scniores dirani, cens (48) : i Superoa ill.i civiias ex angrlis aUjlM

Budiainu s
bominibHB constat : ad quam crcdiuius tot bomin

( 18; llom. ut, in Evaiuj.

 : ::

333 FXPOSITIO l.lBRl APOCALYPSIS. 33i

asceinlore ,
qnoi illic coniigit augclos rcmansisse , A id est alii jam facli quatuor animalia ct ligiuli

6icul scriplum esl : Slaiuii lerminos populorum quatuor seniorcs pcr prxdicationem gupradiclorum
juxia numerum filiorum Dei (Oeut. xxxn),» id cst auiraalium et seniorum confirmando quod illi dixc-
angeloriun. Unde ail Hispaiiiaruui rioctor Isido- rani, dicebunt : Amcn ; scilicct vcruin est lesti-

rus (49) « Bonorum angeiorum numerus, qui posi

: monium, quod Deo rcddidisiis. Et viginti quatuor

ruiuani angelorum malorum est dimiuulus, ex nu- scniorcs eeciderunt in facies stt.ts, el adortiveiuut.

mero eleclorum hominum stipplebilur; qtii numerus Qtiasi diccrel : Viyinli qualuur seniores, id esl oiu-

«oli Deo esl cognilus.i Sed quid mulliludo angelo- nes jndices Ecclesiie, tam vclcris, quain nuva- legis
riim et omuiuin sanctorum dical, audiamus : vos non siiperbicrunt, eo quod alios jiiilicarcnl, tcd ce-

audilores, diynus esl agnus qui aecisus esi, accipere ciderunt, videlicel liumiliaverunt se i« facies sttut,

mrtutem, id est immunilalem a peecaio, ei divi- 'nl esl in corda sua et adoraverunt mcnle, ore, et
niiatem, quia Ueus fuit visus morluus,et tnpientiam, opere, scilicet venerati sunt Deuin, eo quod eorum
oinniuin rerum per Verbtim silii iiniium, ei joriitu- conscieiitia;- bonx erant.
dinem, ijna vicil diabolum constaus in passioue, et CAPUT vr.
lionurem in rcsurreciione, etgloriam, id est impas- Vers. 1.— F.l vidi quod aperuisset Aynits ttniim
sibilitalem ct imraorlalitaiem , ei benedictionem in de septem sigillis. buperius diclus esl : 1'cce vicit
exaltaiione ascensionis : Vl in nomine Jesu omne lco de tribu Juda aperire librum el solvere sepiem
genu (leclulur cceUslium, terreslrium, el infernorum signacula ejus; et lunc vuli quod aperuissct Agitut
{Philip. nj.Qiii appellaiur lee propter foriitudincm, unuiii de septem sigillis, illud vitlelicel quod fuluruni
ipse appellatur agnus propter innoceniiam el siiu- eral iu primo slatu de scplem slalibus Ectlesia:.
pliciialem, et quia iu sacriliciuin cst oblalus Dco Apertio sigilli revelatio esi sacramenti. Verum per
Palri. Ileriim aperlius exponatur, ul audieiiliuin scptem sigilb, sicut supradiclum est, pienitutlo
iuenlibus ardiiis imprimalur : Dignus est , agnut mysleriorum absconditorum designaiur, qu;c la-
qui occisus csl accipere virtulem , id cst spiriium lebant anle advenlum Domini. Et autlivi unum de
eonsilii, ei diviiiitatem, spiriluin scilicet pietalis, et qualuor animalibus, diceus taiiquum vocem lonilrui
upienliam, spiritum videlicel sapiemia:, ei fortitu- \ eni, et vide. Ac si diceret : Audivi itiium de quaiuor
dincm , id est spiritum forlitudinis , el honorem, animalibus , id est de qualuor ordinibus qualuor
spirilum videlicet scienlia; ,
gloriam el benedictio- Evangelia pra;dicanlibiis,('iceu<,t(iH(/ui(ini)o«/u loni-
uem, id est spirilum limoris Domtni. Sequilur : trui, quia Evangtliuiu lerret, sicut louitruuin. Aiu-
Vers. 13. — Et omuem creaturam, quai in q malia Joannem, id est primitivi
ccslis scqueulein invilant
esl, ct qtta: super lerram, el snbtus terrum, et mure, Ecclesiam. Ac si aperte dicant : Veni, et a myste-
el qiuv in eo sunl : omnes audivi dicenles : Sedenli rio transi.ei completam vide verilateni.

in iltrono cl Agno benediclio , et lienor, et gloria , el Vers. 2. — El ecce equus albus, el qui sedebut

; otestas in tivcula sajculorum. Ac si paieutcr dical super illunt, liabebal arcttm, et dala esl ei corona,
Oiunem crealuram , id est ouiues gradus fitteliuiu, el exivil vincent ut vinceret. Ac si patenter dieat
i/utK in ccelis, scilicet angeloruin militiara, et quai Ecce equut albits , id e 3l priiuus status, scilicet

iuper terram , videlicet conterapialivos , et subiut Ecclesia in baptismo albala, vcl maxime prxdica-
teuum, id est electos inortuos, vel activos, qui de- lores qui ubique Deuui ferunl, vcl caro Cliristi

sigiiantur pcr mare vel mundum ad litteram, el quat immunis a peccalo; et qui sedcbut super illum Ita-

iu eo sunt, qui sunl, id esl iuimobiles nianent; oin- bcbut arcum, Cbrislus stilicel liabens Scripturani,
nes uudivi, id esl animalia el seniores angeloruni qui illuminal suos, et occidil inimicos : et data est
lesiiinonio asseusuin prabent, oiuncs in siinul di- ei corona, id est divinu Scriptura, qu;e vulnerat
ccules, id esl confiientes : scdemi in tlirono, et corda audienlium, el resistit hxreiicis; et exivit

Agno, sciliccl Deo Palri, el Filio, Deo videlicet Tri- vincens ut vinceret in se vel iu suis meiiibris gcn-
nitati, quia Spiritus sanclus in Patre et Filio est, tes, quia quod prsedicalores faciuut, Deo attribui-
sil benediclio in miraculis, et Itouor in operatione, nms. Vel, exivit de simi Patris, vel de utero Vir-
ei gloria in confessione ci potetlat in swcula s«ecu- giuis vincens ut vincerel in sc et in meutbris suis
lorum jure scilicet, quia oinnipoleiis est iu tesislen- diabolum, et oinnes superbos. Primus siatus Ec-
do vitiis. Ac si aperiius diceret : Beuedietio, id est clesiai per album et|iiuiii, itl esl pcr Ecclesiam in-

augmentalio, quain babeiuus in bouis opeiibus, et nocentem, dealbataiu virlutibus, el forlem comra
honor quein inde consequilur (50), et gloria t!e vir- hxrelicos designatur. De sepiem igitur slatibus
lutibus quas in baptismo accepimus, ei potcsius qua priuius status est praedicaiorum, qui inielligiiur per
concupiscenliis resistimus ; hoctotuiu uon nobissed equum albuiu, secuudus per eqtium rufuiu, lertius

Deo Palri, et Filio, et Spiritui sancto vivenli in sa> per nigrum, quartus per pallidmn, quando videlicet
cula saculorum, aliribuatur. conversi de Judaeis el genlibus passi sunl persecu-

Vers. 14. — Etquaiuor animulia dicebant : Amen lionem ab lixreticis ;

quinlus in quo nos sumus

(40) Lib.i Seut., c. 10.

(30) Consequimur, vel ut Clossa : qui inde consequilur.
 ,, :

535 S. MARTIM LEGIONENSIS 336

moilo, in quo non adco sunl rabies bxreticoruni; A rjiiia non licebal ci noccre, nisi qn.iuinnt ci pcnnii-
6exlus in temporc Anlichrisli; sepliimis ilics ju- lebalur. Yel, habebat tlalcram in mauu sua, qnia
dicii. Poslqnnm ergo Agnus qux de se prxdicia lia»reiici dicnnl severam in Sciipluris discrciinneni
erant, iinplevit,.et Eeelesiain suam testimouio pro- ' habere; el quod prxdicant, sc opcrc implerc ja-
plieiarum ei angelornm in lide solidavil ; aperit ei ciant. Videns diabolus se pcr apertos pcrsecuiores
sensnm, ut inielligal Scripluras, et pcr prxdica- non profecisse, immitilhxreiicosqiiifalsisralionibus
tores cxtcrius denunlial quid pro hac lide paii de- coutra Ecclesiam eontcndant, ui eam facilius deci«

beant, et qux auxilia vel quas coiouas snis niili- pianl. Iicrtnn Bobjiciens aii

libus prxfcrat; quia facta memoria de rcparalione, Vers. G. — Et attdivi lanquam tocem i» medio
si dc Iribulalionibus laceret, cilius dcliecrepossent, quatuor nnimalium diceniutm : Bitibrit tritici uno
iliim illis improviso tribulalio insurgcret. Ilerum dtnario, et tres bilibrcs hordci denario, el tinum, et
subjungit dicens : olettm ne lusciis. Ac si apcrte dical : Quia hic majus
Vebs. 3. — Et cum aperuisset sigillum secur.dum, pcriculum prxtendilur, audiri atixiliura innquam
audivi secundum animal, dicens : Veni el vide. Ac si tocem angeli existenlis in medio quatuor animalium,
diceret ; Cum aperuisset sigitlum secundum, id esl id est in communi ulililaie prxdicaloraui iicm-
quando aposloli eorumque discipuli cieperunt pra> " '""" •'
Ne liincalis. o lideles, quia non poteriiiit vos
riicare Judxis infidelibus, ordine videudi el tein- Ixdere; et vos dialioli ne Ixdatis cns, non ciiim
pore, audivi secundum animal de supradiciis qualuor pcrficieiis, quia bilibret tritiri denario, v.is Scilii-ct

ordinibus prxdicanlium Evangclii [/'. Evangeliuin], capiens duos sexlarios plenos trilici, id csl Ec-
dicens : Yeni et vide. Ac si aperte dicat : loannes, clesia babcus fidein, ct opeiaiionem, eioilur singu-
tilii provide ab equo rufo, quia quod iu corde babet, lariier uno denario, videlicel sanguine Cliristi. Ei
upere iinplet. tres biiibres Itordei plenos, denario emplos, id esl
Vr.ns. i. — El exivit alius equus ruftts : et qiti le- eos, qui cum lide satictx Triniialis <on>plenl duo
debal super illum dalum esl ei, ut sumeret pacem de prxccpla cliarilatis, et vinum et oleum, istos \idr-
lerra, et ut invicem sc interftciant Itomines, et dntus 'icel qui sunt refecti vino, id est sanguine Chrisita",

esl ei gladiut magnus. Ac si paienter dical : Exivit, et oleo, id est Spirilu sanclo uncli, nc Ixseriiis.
ab amiciiia Dei, alius eqnus rvfus, inlidelis, supe- Libra constat ex duodecim unciis, et duodeuarius
riori equo conirarius, scilicct aperti perseculorcs ex duobus senariis ;
per quod intelliguniur illi, qui
ct sanguinotenli : et qui sedebat super illum, id est pcr geminam dileclinnem duodecim apostoloruni
diabolus, datum est ci, id csl coneessuin, ut sumeret n prxeepta complenl. Vel ne lxseris illos, qui sunt
pacem, scilieet exieriorem, per Titum ct Vespasia- complentes qualuor evangelia cum (ide sanctx Tri-
i:um, de lerra, id est de Judxa; vcl, concessunt cst nilalis.el cum dilcctione Dei et proximi, plcni tri-

illi a Deo, ui aulerret oinnem quieiem animi ab liis li ci, id cst abundantes rcfectiva doctrina, quia snnl
qui sunt lerrenis dedili. Ei ut inticem se iutcrficiani rcdenipti uno, id csi solo denario, scilicel singulari
gladio malcriali vel spiriluali, monendo ad malum sanguinc Cliristi. Triticum in boc loco pcrfectiores
opus, ci dar.do pravum exemplar alter alieri. Et appellat, qui tribulalione atiriti, igne cxcocii, Deo
datus est illi gladius magnut, id est tnagna polcslas cibus suavis siiul (52). Eiuiiia appendel libram
iDterficiendi ; quia non solum minores, sed etiam unain, qux geminaia sexlarinin reddit; sexlarius
majores, ut Peirus et Patilus intcrfecti sunl. Videns vcro duarum lilirarum est, qui bis assuinpiiis, vo-
dialiolus Ecclesiam instilui ad locum unde ipse calur bilibris, assumptus qu.iier, fit Grxco nominc
cuciderat snpplendiim, et (l>\) omnia nililur subrer- conix [f. cliueuix], quinquies complicaius, nuina-
tere prius nperte, deinde occulte. rc-.n sive gouior facil. Vidsus itaquc diabolus, ncc

Veixs. 5. — Et cum aperuisset sigillum teriium, per aperlas tribulationes, ncc per apenas harcses
audiii tcrlium animul, dicens : Ycni el vide. (Juasi se posso proficere, prxiuiilil falsos fralrcs, qui snb
dicerel : Cum apcruissel Agnus sigillunt lerlium, id D babilu religionis oblinenl nalurain rufi cl nigri
est quandd discipuli aposiolorum trausilum fecc- *n"i- lieruin subsequenler aii :

runt de Judxis ad genlcs, audtvi lcrlium animul Vehs. 7. — Et cum aperuisset sigillum qnartum,
scilicct leuiuin ordiuem prsdicalorum dicentium :
uuditi voccm quarti nnimalis dicemis : Yeni et ritte,
Yeni el vide, el providc tibi ah equo nigro. V.t ecct A °. si palenlcr dicat : Auditi vocem quani animitHt
e:juut niger ei qni sctlcbai super cum habebal ilal - me adim llenlis sic : Veni ad lidini, et vide, id csl
raui i« mniiu sua. Ac si dicerct : Ecce cguus liger, provide libi : et est opns quia,
i,l esi gentilis populus Vel bxretici, offuscaus su.i Vehs. 8. — Ecce cquus pallidus, scilicet morini*
vitia quibusdam bonis opcrihus; et qui sedebat super- vel aflligenles se sicut hypocrllx, qui ideo jejunanl
tum, ipsi vidclicel diabolo qnod sui pcr ctim ope- el vigiunl, ut pallidi app.treanl : ei qui scdebut de-
raiilnr alliiliuimiis, Itubebiit tlattram in ntanti sua, super, videliccl diabolus, nomcn illi mors; quia pcr

(51) Siipcicn tonjiinclio, ct, Clossa bahct eam Ex

(52) Isidoro, lib. xvi Enjmolog.,
J c. i6.
loco, omnin. *
 — ,,,

7.7,1 EXPOSIIIO LIBM APOCALYPSIS. 538

eun) niors iniravit in orbein lerronim (ftom. v), A fidem Chrisii. Umlc aii palriarcha David : Sacrifi"
vel :id liltcram <juia quosdam occidil in corpoie, ciuin Peo spiritus coitlribulatut cor coninlum ei liu-

quosilam in aninia : el infernus s.quebatur cum, utilialum (Psal. i.).

il esl insaliabiles lerrenis vitiis imilaniur illuni; Vehs. 10. — Et clamabant animx vidolirol in-
\e\ qui snnt in infemo ponemli . oliediuul ei. Et torfcriornm, voci magna, id cst magno desiderio
dnta est itli poteslas tuper qiialtwr pttrtes terrtv in- dicenlos : Usquequo, Domine, (saneiiis ei vernt) iwn
terficeie g'adio, fame, et nwrtc, et bestiis terrre.Quasi judicas et vindicai tanguinem nottrum de liis ,
qvi
diceret : Daia, scilirel permissa esl illi equo, id liabilanl in terra 7 Ac si aperle dicant Usqnequo, :

csl hxrelicis, poleslas tuper qnatuor parles terra?, Domine, sanctus, amans videlicel saiictitaleni in ope.
scilicct super omues malos ubique morantes vel ribus, e; verut in promissis ,
quare non judicat
super Judxos et gentiles, hxreiieos ei faUos Chri- faciendo discreiionem bonorum ct malorum , et

Mianos, interficere fideles gladio nialerial: vcl pcr- vindicat , inferendo poenas , tanguinem notirum de
suasionis, fame divini verbi , et morle spiriluali, et liit qui liabitant (amore) in terra , id esl iu tcrreiiis

bestiis terrai , beslialibus videlicel niinistris. Ilic delcclationibus. Allari Cbiistus intelligitur, super
upertc monstralur, quia singulis genlibus Deos qucm fldeles offernnl, et qnem babenl munimenlum.
miiuipoicns angelos secondum mcrilum suum pr;e- B Vel ipsx aiiiuuc siint altare, de qnibus fiimiis pro-
posuit. Et sicut bouis bonum, id esl Micbaelem, ccdit Deo dcleclabilis , ct quie fuerunl saoguine
prxfecit angeluin; ita et malis inalmn. Umle est liniix, inodo existenies sub, id est in minoii digni-
il.nd Nemo est adjulor meus in omnibut liis nisi
: late quam sunl liilnrx. Duobus modis peliiut sancti
Uichati princeps vesler (Dan, x). Quatuor etiam rx cliaritate viiidie.tam de inimicis; vidclicet, ut
augeli, qui quaiuor principalibiis rognis sunl prx- illi qui ad viiam xlernam sunt prxdestinali con- ,

posili, iion l.oii i fuerunl, scd mali. Si Deus hauc veitaniur de iualo ad bonum; vclut illi qui, pr.e-
f.uinm immitlit,quid inde peccaldiabolus? Qiixqua»- sciente Deo , damnandi sunl , morianluret pcccare
slio facile solvitur; quia quod !)en> facit juslo judi- desistant ; ut per boc minorem pocnam in inferno
cio, diabolus facit invasione, deceptione, et uiala babeant. Aninix ilaquc inlerfecioiuiu idcirco ad
voluntaie. Sequilur : Deum cl.imanl, qoia majiis gaudium, el sociclalcm
Vehs. 9. — Et cum aperuissct sigillum quintum, sancloriim desideranl, el in damiiaiionc impioruiu
vidi tnbtut altare animas iaterfeclorum prouler ver- divinx jusihix concordant.
bum Dei, el propter testimonium quod liabebaut. In Vers. H. — Et dala; sunt illis singutw tloltv

lioc slilu quinto subdii consolationem quibus r alba: : ci dicium csi ittis ut requietcerent temput
eis ,

lalia inferuntur, ul ea palienler tolcrenl, et ge- adlinc modicum donec iinpteaiilur conserri eorum ,
minas siolas cxspeclent, unam in prxsenli, et al« et fralres corum , qui interftcieitdi sunl sicul et illi.

tcram in fuluro. Ac si cliceret : Vidi subius altare Ac si paieiiter dicat Daix tunl iUit sinqula tiolat
:

animas Jcsu Cbrislo capiti suo se humiiiantes : vel atba?, id cst bealitudo animx, et a Deo diclum e,t
tnb, id est in absconso, quia nemo in bac vita plenc illis , scilicet inspiralum ut rcquiescerent videlicci ut
percipit quomodo ibi sinl. Animas dico interfecto- patienter exspeclarent temput adliuc tnodicum donec
rum aliquibus Iribulalionibus, ve! aperto mariyiio impteauiur conserui eorum , servi scibcet causa
ptropler verbum Dei, id est prxcopiuiu quod imple- ipsiusDomini,£f fralres eoruni qui interficiendi l Uttt
vernnl, et propter teslimonium quod ante reges et sicut et ilti es dilectione exspeciare debeut.
prxsides leslaiisum. Ac si aperiius dicatur : Yidi Vers. 12. Et vidi cum aperuisset tigillum sextum,

subtus altare Dei, id est sub divina potestate qux el lerrtvmolus faclutesi magnus, et solfactus esl niger
(it per spirituale sacriticiom, scilicct per cor con- tauquam saccus citicinus, el luna luta facta est sicut

trilum et bumilialum quod esi, superallare, id e^t sanyuis. Quasi diccret : Terrxnioius f.ulus esl ma-
snpcr Cbrisluiu, qui est firinamentum noslruih, ei gnus ,
perseculione videlicel Anlicbristi; quiasicut
subius eum, quoiiiam quasi in secreto conservat mcil Doiniiius, lalis eiit tunc nibulatio, qualis nou
o
nobis remuneraiionem illius saciilicii; animas in- fuit ncque lici, cx quo bomines esse cceperunl
terfictorum propler Dei lettimonium, quod coram (Matth. xxiv). Et sot faclus esl niger , ilii videlicet

aliis tesiati suni. In tabernaculo Moysi duo aharia in quibus Deus lucet , reputabmitur rei el pecca-

fuerunt : prius scilicet xre cooperlum sub divo, lores, tanquain saccus cilicinns, clarilatem suani in

ubi sacrifkia cremabantur; aliud vero inlerius anie se retincnles. Vel quidam ad lenebias decideut. Vel
velum , iu quo laniuiii sanguis ponebatur et ly- Cliiistus sol verus, et modo clarus, lempore Anti-

miaina.et eral vcstitum aurolfixod. xxvi; xix).Per clnisli erit obscurus , id est nullis miraculis co-

lixc duo allaria duo siguificantur populi. Pcr al- ruscans. El luna, id est sancla Ecclesia, lola fuc:a
tare oxlerius carnalis, id esl Judaicus populus, qui esl sicul tamjuis, quia videlicet ubiquc palielur.
lautummodo per legis opera et sacriGcia putat se Vers. 15. — Ei stetia: coeli, id est sancli prius

salvari posse, et justificari per aliare vero aureum, Iucidi , weideniirt innitentes tuper tcrrum , tic.ut
,

quod erut inlerius, spiriiuales utriusque lesiamenii, ficus iniuit grotios suos , scilicel fwelus iiiutilcs ct

qni non perlcgem aui per opcra sacrificiorum se inanes, et nunquam nd malurilatem pervciiluros

puiani posse salvari solummodo, sed poiius per qui boni videbanlur , ct non erant , nim a vento
 , :
,

3o3 S. MAIITIM LECIONENSfS 540

maijna morelttr : cmn Ecclesia vi,ielicci magno pcr- A El dixit Dommus : Decipiet, el praralebit; egredert

secutiouis An:iebri»li vetltO agilaia fucrit, lunc crgu , el fac ila (lli Reg. xxu). Mitlilnr prxierea
li.l. spiritus nequam a principe diabolo a.l stibversioneaa

\i rs. U.—Eiem'nm, id esiEcdeaia, rece»iinml caneiornm. Teneniet, inquil, qualuer venios leirtr :

liber ineotutnt, celaiulo videlicelprxdicaiionem !m- iil csl impedientcs sphituales viros lerrain Eccle-

P is, sii ui lil>ercl.iu-iis :d ommsiiiens.virliilcscil eel siae tenipcranlrs : ne (larel renlus super lcrram,
emiitenlcs, ct intulte de locit suis moitc tuni; id cst (gcilicet habitanlibus in tcrra, vel lenenis vUiia
omnes lideles qui in mcdio amaricanlium fluctua- dedili ) neque super mare, id est snper gcntes, vel
tiones ci ronlusioncs cruni , niovcbnnlur de locis divcrsis vitiis flticntibus. (i>3) Dndfl cst illud : Smge
suis, id cst de ofliciis suis; fiile videlicel ct opere aqttilo, ct reiti austcr, perfla Itorlutn mevin.ctfluiinl

separaliiiniur a pravis hominibtis , sicnt scriptnm aromatu illius (Cmi. iv). Sicul ventus nubes exci-

cst : Exitc dc ci, id c.st de Babylonc, populus meus, lal, tcrrani rigat, cainqiie frticiuos.ini faeit, (aeietn

el iiiiiniiiuliini ne lciigeritis (ly.ii. Lli) ejus liilarem reddit, sic prxdicatio mcntes liomiuuui

Vkbs. 15. -- Ei omnes reyes cir.i , ei principtl Tcuiporc liibiilalioiiis niliil magis nCCCS9ariuin quani

ti Iribttni, majores videlicei et minorcs viliis carnis prxdiealio; scd diabolus niiitur delinere cam in

resisienles, tl diriies bonis operibus, et (oriet contra 1! omni ioco. Quaiuor boni angcli sunt jusiitia ,
pru-
lentaiioncs liiaboli , ci emnit tenut , id csi conju- tleniia, forliludo, et tenipcraniia. E conlra vcro
galug, vcl Dei servus, ei liber a pcccaio vel a cou- quainor malisunl injuslitia, imprudeniia, debiliias,
jngio, absconderuni u ii, tpeluncit, scilicel peteul ct iuiemperaiuia. Mukiplici Ecclesix bello des-

suflragia angeloritm, qui sunt excelsi moiites, et in criplo, subjicil trmpnrc bujiis belli diabolum nocere
pctnt moniium, qui fortcs et indissolubiles sunt, id paralum sed , a Dco refrenatum nc suis aliqiuteuua,

cst) ab apostolis et evangclislis et cxlcrls santtis torpeanl. herum subjungil diccns :

exorabunt auxilium , nt eorum precibus inisericor- Vf.rs. 2. — Et tidi alterum atigelum ascendentem

diam judicis impeirare possini. ab orlu solis , habenlem tignum Dei tivi. Ac si pa-
Vehs. 1C, 1". — El dicunt montibut et peiris : tentcrdicat : E contra illos qualuor angelos matod
Cailne stiper ttos , et ubscomliie 'ms a facie tedentii ridi allerum angclvm , scilicel niagni consilii , niceu

super thronum,et ab ira Agni, quonium venit diet tkniem , iil csl facienlem ascendere suos , ab artu
mttjntis irtc iptorum. Ac si dicercnt : vos nionies tolit, videlicel a Dco Palre, cl pcr boc UabeuUm
el colles, id csl cinnes ct sancii, cum inagna alfcc- tignum Dei tivi , idcst crucein qua suos signaret
liunc ci compassione condcsccndiic nobis, etvesiris vcl poteniiiim Deo Palri xqualem ; sive immuiii-
orationibus abtcondile not a facie (ab iia \ileli<ct
'

tatem a pcccato, per quam Deus apparet : qui»

et ub iru prxter ipsuin est omnis boino pcccator. Hic angelua
el a pricseiilia) tedentit tuper llinnium ,

Agni , Dei scilicct el bominis Jesu f.brisii ; et ideo cst ille lapis sinc manibus pracisus, qui slainam
uecesse est , ul cadatis supcr nos , id est tit veslris quaiuor ineiallis constanlcni confregit, et liic qua-
dics
oralionibus nobis subvcniatis, qttoniam tenit tuor vcntos solvit (Dan. nj. Ei quo in ciuce Clni-
maqnus irw ipsorum. Eieniui lyiii* polcrit nare, nisi sius cxspiravil, ascendil, el diabolum vicit; pau-
estris adjuvetur precibtis? latim pcr praedicatores suos muiidum illuminavil

fnle, siculsol lumine. Vcl ascendit ab ortu solis, id

CAIIT VII.

inquit, vidi qualuor an- esl a Patre, profii iens sapienlia et xiate seciindum
Vers. i.— Posl hac ,

lencnles quod liomo cst {Luc. n). Vel a sc Kcundum buma-

gelos stantes sttpcr quaiuor aniiiilos UrrtB,
niialcm ascendit, quia non concabilu viri carncni
quatuor lenlos tcrrtc , nc flatcl ven.us sttpcr lerram,
Ac assitmpsit, sed ipse cam creavit, qui esl orlus solis.
ticque tuper mare neque in ttltum arborem. si

aperlc dical :
,

Yidi qualuor angetus, itl csl qua- Vers. 3. — Et clamavit voce magna qualttar an-

iuunnranies , surer gelis, quibus dtiium csl nocere lerra el tnari , dkcnt
luor dxmoncs slanles, scilicet
remotissimis locis. D Nolite noccre lcmv el mari, neque arboribut qtioad
quaiuor angulot lerrw , eli.i.n in
ksi/iic signemtis lervot Dei noslri in (rontibus eorum.
Qn.iiuor dicunlur pro mundi quaiuor partibus; dia-
Magtta vore bic angelus, i! csl Dei Virginisqnfl
l.olns angelus dicilur, id c^t missus a Deo ad pro-
Filius quatuor malit angelit, qttibut datum etl no-
bationem bonorumei decepiioncm malorum. Uude
cere terrw cl mari Ju<!;cis videlicct ci genlibus aina
libro Regtim :>ii Micbeas propheia Acbab regi
,
iii

Vidi Dominum tedtnttm su]ier ricalis, elamavil, quando in passione dcinonfll

Urael inlrnoganli :

attiltenlem magno imperio refrenavli, dkcns : Xi>tite nocere,

. /i,n tnuni , ti omiicm excrcitum catli

plusquam vobis permissum esl tcrr,v ei mati, Ju-

.i ,i ,1,'iiusfi tiniitrit. Kl ait Dominut .Quis deei- ,

cntiat in dxis srilirel cl genlibus, nconc arboribttt, videlicel

piet Achib rtgem hmcl, ul atcendal, ei

Egrettut eultm spiriltts tt ncqiie illis, quijam lcrrenainci.nvcisaiioiicni eire-

Hnmolh C.ataad ! csl ,

Ego tleci\>iam illtwi. Cui denles, in Dei cognitione crevcituu, (7i(0(i(fM»(j««,

Uetit coram Domino, cl ail :

nit Egrtdiar, ei ero id csl doncc cgo in cordc inlcrius, ei Ecclcsiai

„i/ lioiiiiiiiis : In qnof l't ille :

t)ut. saccrdolcs cxlcrius, sion#mi(j scrtios Dci notlri in

tpirilui mcntlat iii ore untiiium propltetarum

Jrabilantibut i» intnlit, rtl divtnit ritii» aflnenMtu.

,:,:,, HecliusGlossa coll.iloralis
 : : :

3il i:\positio I.IBM APOCALYPSIS. 5H

frowibus eoutm, signo videlicel crucis diseernamus A xt-ix). (Noii ideo riicil cx liiliu Juda, id cst ex coti-

pranlcsiinalos ad vitam. Signumcrucisideogeslatus fcssoribus, duodccim niillia esse signaios, quod

iu fronle, ne celciur iii iribulalinne ; nnm signaiio plures non sint dc codum genere signaii; sed pcr

pectoris confessio est corJis. lloc signo et si non re, duodeciin, qui per trrnarium et quaiernarium mtil-
fide laiuen autiqui 1'aires signati fuerunt. Signum liplicalur, significat Bcclesiam per <|iuiiiior mundi
saiicla? crueis lideles in corpore ct in aninio por- paries diffussam sanciain Triuitalcni colentem). (Si)

lanf. In corpore , quia signanlur exlerius in ..onie Ex Iribu livb^n, id esl videnlis filios, ex illis sci-

in nominc 1'atvis, et Fdii, et Spirilus s.nirti. In licct, qui reservali post factam confessionem in

auinia, (|uia Cbrisii passionem imitanlur, crucifi- baplismo, videnl filios suos, id cst opera sua bo-
grnles se euin viiiis et coucupisccntiis. Uiidc et in na, qux faciuiit [>osi haptismum, sunt signali duo-
\ etei i Tesianicnlo prxceptiinicst , ut super uirum- decitn nnllia. Ex tnbu Cad, iil esl lenlntionis, vel

que liiiicn ponerent de sanguine agni (Exod. xn). accincti, ex illis, videlicet qui , bene opcrando, a
Non eniin prodesl signuui exieiins queinquam por- diabolo teiilanlur, el iia accincli ct expedili ad
lare , uisil ipsuni qnis accipial etinicrius; fides, piigiiandum el resislendum , fortes inveniiinlur.
enim si non habeal opera nibil valetiVor. h). Ucirco quod superari ab co non possint, simililer suut
igitur pucri signanlur in frontibus, id est in aperio, signali duodecim millia. Quibus per Paulum dicitur

tii ante reges et pnesides non e.rubcscani, nec du- Estole fortes iu bello, el pugnaie cum antiquo ser-
biieni praedicare crucem Ciuuii. Signantur eliam pentc (llebr. iv).

in peciore, ui boc ipsum iu memoriam babeaut. Vers. 6. — Ex iribu Ater, id est beati; ex illis

Iteruin subjiciensaii scilicei qui sufferendo teiitationes, boe nomeii quod

Vers. i. — Et audivi numerum tignnlorum, cen- beaii dicuntur, inde assrquunlur* siinl
signati duo-
lum ijitndraginlii quatuor millia signaii ex omni iribu decim millia. Unde esl illud fleatut vir qui
tn/fert :

ftliorum hrael. Quasi diceret Intcliexi, quales lenlatioiiem quouiam cum probaiut
.'
; fuerit accipiel
esseul fignandi in librovita?, ci audivi nnmcrum ti- eoronam vitw, quam repromisil Deut ditigentibut
gnatorum, cenlum videlicel quadraginia qualnor se (Jnc. 1). Ex iribu Neplllalin, id est, latiludinis •

miitia tigncli , peifecli scilicei in operibus, exomni ex illis videlicet qui p.;sl superalas teniationes di-
Irifru filiorum Israel. id esl ex omnibus getitibus laiant, et amplificanl corja sua in cliaritate Dei,
et
lidcm Jacob imiiantibus. Finilutn pbnil, quia Deus proxinii, iia quod eiiaiu iiiimicos diligani \duodecim.
sub certo nuinero omnes comprebendil. Fideles mittia sunt siauoii. Ex iribu Manm.se, id est obli-
eniui ad boc laborant, ulsint centum, id esl per- o WM, 'i e* *"I's scilicct, qui post dilaiatam dileeliu-.
fecii in opeiibus; el ul sini millia perfecli scilicel ,lcm 0e ' el proximi obliviscunlur oiniiia qua? sunt
,

iii virliitibus. Nou ideo ex omni genere xidenlium bujus inundi; duodecim tnillia sunt signati.
Deuin tlicii esse signatoscentum quadragina qua- Vers. 7. — Ex iribu Simeon, id est exaudilio
luor inillia, quod pluresnon sint; scd ideo melius trutitim; tx illis videlicet, qui poslquam ad lianc
posuii bunc nuineruni quam alium, quia per cenlum perfeciiouem asceudunl 111 oiiinia btijus mundi
obli-
quadraginta qu.ituor millia designalur tota Ecclesia vioni iradani, seiuper reiuemoranies
peccaiorum,
et ita quodperfecla, quia duodenariusnuineriisqua- in quibus prius fueruut, cl iude lolenles, tristi-
ter multipiicalus facil quadraginla octo. Et ha?c 'iam babeni ; iliioi/rti.ii millia sunt signali. tx tribu
quaterna signilicat iiniversam Eccle-
niultiplicaiio Lni, id est additioms : itiorum videticel, qui sibi
siain per qualuor mundi partes dilTusain. Etiaiu injuiicia fcciuni, eleliainsiiperadduiil
sibipraicepta
quadraginta et quatiior nuuierus ter muliiplicaius non jussa, i:t esl virgiuilas, et qui de Simphci
signilicat sanciain Trinilatem, quam colil Eccle- vesie dat partem; duodeam millia sunt signati. Et
B.a. Itcruni subsequenler ait : Irtbu Issacltar, idesl, mercedis ; ex ilbs scilicet,
qui
Yehs. 5. — Ez tribu Juda ducdtcim millia sig- semper adduul poeuilenliae quam faciunf de prete-
iiati. Judas con/iteiit inierpieiaiui ; liocsufflcil lns,
D rila peccalorum trislitia, iu qua jaui se luisse rc-
qui non leservaniur ad opTandum, sed slaiim ul cordaiuur, el boc ideo ut «lerna: bcaiiiudinis
in baptismo Deum coiifiiemur, peracta confessione, inercedem inde consequantur, duodecim millia
sunl
nioriuiilur. Isli conblenies procul dubio sunt signali, tignati.

id esl ad vitain seiernam prxdestinati. Corde crc- Vers. 8. — Ex Itibu Zabuton, id est habitaculi
d<tur ud justiliam, ore uutem confessio ftl ad salu- [ortiiudinis, ex illis videliccl, qui laborem non re-
Iti» (Hom. x). Judas, qui primus est ordine, gene- cusant,scd aliquaudo pro necessiiaie fiatrum du
ralioius fuit qtiarlus : per quod iimuitur spiiiiualis Maria ad Mariliam desceiiduul duodecim millin ;

prosaj.ia attendenda. Ex liibu Dan nascelur Anli- sunt tignati. Ex tribu Jotepli, id est augmenia-
ebrislus; et ideo liic prxtermililur, ul ex omni tionis,ei illis videlicet, qui in mililia Cbristi per-
nuniero sanclorum ejiciendus ostendaiiir. De quo severanl, et dc virlute in virlutem semper ascen-
pairiarcha Jacob cum liliis suis benedicerel, ail dunl, duodeam mittia siiui signati. Lt inbu Ben-
Dan cotuber iit via , cetastes in temitu, etc. (Ce». jamin, id est [ilii dextenc, ex iilis scilicel, qui siiul

(*>*) Desunl in alia ms. quaj ansulis includimu», ei supcrflua oinuiuo sunt.
 ,: — :,

Z'.Z S. MAKTINI LEGIONENSIS 544

lilii pro|iiiiation.s, el iiibM a BO sed omnia divinx A elccii. Reprobi relro cadunl, quia cjujc eos in nituro
bouilali impalantes , non intcr hxdos, sed a<l dex- niala seqiianliir, providcrc negligunl , elecli vero in

leram !>.:, laboranl collocari, duodecim mittia snnl facies suas, quia in fnluro sibi pnwpiciool. Priores

signaii. illi angcli, id esl pixdicalores inslruciiles sibi sub-

Vehs. 9. — Pos/ /kty, inquit, rit/i turbam magnnm, Uiios ul sepleni benediciiones qux sequuntur Dco
tjuam dinumerure nemo poleiat ex omnibus genlibus, ascriberenl.
et uibubus, el poputis. el tinguis ; slanles ante tliro- Yers. 12. — Ai/oroMrunt Deum dicentes : Amen ;

unin, et iu conspectu Agni, amicti stotis albis, et vcre scilicet et fldeliter sit benediciio, et claritai.

pa'ma; in mauibus eorum. Usque modo OMeudil, et sapienlia, et gratiarum aciio, honor et virlus, et

pncvisoa ad vitani esse apud Deiiin snb eerio nu- fortiludo Deo noslio in s.iculu sarculorum , Amen,
inero, el nunc ostcndit cos esse innumerabiles Dignum quippe esi, ut Amen , id cst vcritas Dco
qiiantiini ad nos.dieens : Vidi inrbam niagiiant,quain ascribatur in profflissis, ei benediciio, id esl cxalia-

dinumerare certo niuncro iieiuo vivens in carne;)0- tio nu.iiii babel super omnem crealuram. Ordo
terai, nec taiiliiin de duodeciin iribubus Jacoli, sed Ameu, id est vere cl fideliler, ascribatur seniper

ex umnibus gentibus, eliani barbarii ct Scylbis, cl Deo ; benediclio, id est spirilus limoris Doiuiui

ex omuibus Jiidxoruiii iribubus ei populis, quia iu B quia dedil nobis Spiriluui ul eum timerenius , et

urbe iinus populus continuiur, ct iinguis, quia niul- cluritas, id est spiritus intelligeniix per queui ftei

lis in locis Buul diversx linguse in popirlo uuo, stun- nms disccmere legis niysteria , et sapientia, id esl

tes ante tliionum, parali obcdire Deo judici, el ut Bpirilus sapienlix, per qiiem tenlimus aliquem sa-
conspicianlur in conspecm Agni, scilicct in bcue- porcm dc cogniiione Divinitaiis , et gratiarum actio,
plaeito Dei cl liominis Jesu Cbrisli, amicti, i.l est id est spiritus pielatis, per quem scimus ei gratias
uriiali, stolis albis juguni Dci deaignanubus prius referre de collalis beneficiis, et virtus, id est sjii-

in baptismo, et post in lacrymis. Il.ee in prxsenti ritus consilii,?' [oriitudo, scilicet S|>iritus foriiiu-
rl jm/mii", bl esl signiiiii viclorix, in mumbus, scili- dinis iu swcula sarculorum, Amen. Visa beaius Joan-
cet in oiicribns coriim in prxsenti el uiaiime in nes lurba in tauta diguilatc , monetiir aticudere
futuro. Iloc ilco addidit, quasi vellel dicere: Quam- viam, qua poluit illuc ascendere, ut idcm alios do-
vis ceriiun niimcruin posuisscm, ccntuin videlicet ccat ins|>icere. Unde sequilur.

qoadragiula quatuor niillia , lamen mulio plures el Vers. 13. El respondit vnus de seniuribut dicent
iiiniiineiabiles vidi , et non lanliini de duodecim mihi:lli, qui amicti sunt slolis albis, qui sunl, a
iribubus Israel, sed etiam de omnibus gentibns. „ unde venerunt ? Ac si aperle dicat : CogiUnli de
Ciiiii crgo sccutidum flguram desigii.mdos sub certo lanta felieitate eoruni, unus de senioribus saiisfa-

niiinero vidissel, el tantuinniodo de (iliis Israel ciens desiderio nieo adangendo illud, retpondit di-

nunc aperte docei, quia per illum numeruin uni- eetu, id esi eiponens mibi : Hi, qui amieii nmt tto-
vrrsi fideles.el per duoderim iribus aceipicndx /is, id est ornati duplici jugo uli iusque leslanienli,

siinl omncs gentes. Et omnes illi innumeiabiles etim lcge videlicet, et in lege, el sub lege quanium
populi, linii reinisse ageildo. ad iuvitos quam digni quam imilandi; qui snnt, a
Xr.RS.lQ.—Clamabant voce magna, id est magno uud* ad banc digiiitiiiein venerunt 1 Ac si apertius
desiderio, Deo dicenles salulalioneinsuani : Salus Ueo dicerel : M, </»' amicti sunt stolis albis, id est iin-

i/.'i.'M>, i.l est Deo Patri, non per nos, sed perAgnum iuortaliiaie cl impassibiliiaic, «ui sunt, dic milii, el

lial.enleiii salulem, reniissioiieiiique, fcl bonaiu ope- unde veneruul buc ?

ralioncm, el xlernain gloriam in potcstatc sua:qui Vebs, 14 — Et dixi illi : Domine mi, lu acii. Ego
Deus Paler ad buc ul salvet nos, sedet supcr thro- nescio, sed tu inc doce. Ac si patenter dicat : Ego
mm, videliect super nos ipsus in (|iiibus judical, ihl tuppositos, a le dcbeo iliscere, non solvere
et Agno Filio ejus sit salus. Kl cum illa inniiine- banc quxsliunem. Et dixit mihi : Hi sunt, qui ve-
rabilis lurba Llco Trinilali gloriam el bonoreui rcd- Q uerunt de tribulatione magna, el laverunt stolas suas.

derct :
el deatbaverunt cas iu sangnine Agni. Quasi diceret

Vtns. Il.-i- Omne* angcli slabunl in circuitu Hi suiil , qui veuerunt, veniunl, el venliiri siiul de

throni, ct tenioruiii, et quaiuor ammatium ; ei ceci- Iributaliont magna ad lantam qoMP vides, dignilu-

derunl in conspeclu Ihruni ill fucies suas, et advra- lem, el quia iiemo sine pcccato, luverunt siolas
verunt Deum, dictllttl : Ainen. Ae si aperie dieat : suas, inuocenti.ini videticel iu baptismo acce|iiam
Omnes Biigeli, id est prxdicatores Bupradiclorum vel cor|iora sua ci dealbarerunl easin sanguine Agni,
Hdelium slabunl, lll juvantCB, in circuiiu iluoni cl pei fi-lcin |iassinnis. Sinlas suas, id est eorpora
iiiiioriiiu, et quatuor aiiimaliuin, in circuilii vidcli- soa iu sangnine Clnisli dealbanl, dmn Jcsil Cbri^ii

Cel majorum alque iiiliioruin , quos prxdicalione rapiiis sui iiiiilanlur exenijila, vel pro illu |ialie:ulo,

sua jain in lidc procrcaveranl, in cuslodia BCiliCCt sive alioium illatas coniunielias patienler lolerando ,

lotius Ecclesix stabant : et cecideruni in couspcciu aut srmeliptos vitiis et concupisceniiis pro amorc
\luoni, id cst liuniiliavcrunt se coram Deo, ad boc Cln isli inoriificando.
ut coiispicercutur ab eo, et ul daieni aliis cicm- Ve«S, 15.— IdtO, iliquil, su«/ anlc llnonum /'. i,

plnui tiuniililalis , in fncics suat, raliunabililer sieiil ct seriiuiit ci dic ac nocte in lemnlo ejus. i\c *i
 51". EVPOSITIO LIBlll APOCALVPSIS. 346
diceret : Quia vencrunt ile magna tribulaiione, ei \ Vers. 5.— Ei otiui angclus venil, ei sietit jua «
candiflcaveninl slolas suas in sanguinu Agni, ideo altare Itabeut llturibuliim aureum. Aliu.s aiigelus
miit anie tlironum Dei, iil esi anie Deiini judicem Cliristus inlelligilur, qui vcnit, idest liiiiitanilali-m
in consor io angcloriiiii, et serviunt ei die ac nocte, sihi univii, el stelit anlc altare, paralus videlicel
i.nhl niilii eiim eoniinue, in templo ejus, in prxsenii seipsiim in ara crucis immolare, liabcns lliuribillum
viilelicei Ecclesia, vel in ccelo. Ei lianc persevc- anreum, i
l
est corpns plemim divinitaie. Vel llin-
nnliain liabenl a Deo, qui sedet in tluono, et lia- rihuliim aurenin siuii aposloli, qui snnl vasa ignis,
bitat tnper illos, iil esl custoilil eos; el iilen. iil esl sancli Spiriius, el de quibus exeiiul orutin-
Vi:rs. 16. — Non eturieni, neque tiiieut ampliut, nes, qnac elevaniiir coram Deo. F.i data tum illi

quia friienliir vivo pane ei fonte vilx, neque cailet incensa muliit, a sanctis viilelicet offerunlur Cliri-
tuper illos sol, niajor scilicei vel exierior trrbiilatio, sio, vel per Chrisluin oraliones Deo Palri accepla-
«i'iji<« ullus cestus, iiiiimr videlicet imcrior iribu- biles, n/ daret, id est ui reprxsenlaret eas Patri,
latio. lion nmnes, sed de oralionibus tanciorum, qua? Deo
Vers. 17 — Quoniam Agnits, qui in medio ihroni placent, quia aliquando petunt quod petendum non
tst,rcget illos, ile virtuie in virlntem scilicej in
esscl : super altare aureum , esl Deo Palri, qui i I

prxsen i, ct per boe in fiiluio deducel eos ad vitai

fist S,, P''9 se > '/ u °d ett ante thronum, videlicet in
(outei aquaruut, id est ail Deiini Patrem quiest fons beneplaciio, Dei Pairis sedentis in ihrono.
vilx iiuleliciens. El absterget Deus umnem lacry- Vers, i. — Et ascendit fumus ineentorvm de ont-
mam ab oculis eorum, aufereudo scilicet voliinla- tionibut sanclorum de manu aw;eli curam Deo. 4c
tcm peccamli, qux est causa gcmilus et lacryina- si paieiuer dicat : Quia illi data sunl incensa nuil-
rum, id est omnein dolorem sive pro delictis suis la, ignc Dei inlerius accenso, asceiulii fuiniis iiicen-
sive pro adversis, vel exsilio vel cxteris liujusmodi. soriiin, id est compunctio procrcaia orationig stu-
CAPUT VIII. dio, procedens tle oraliouibus sa>,c!orum de manu
Vers 1. — Et cum aperuisset sigillum sepiimum, angeli, seilicel per maiuiiii Clirisli, el boc corain
factum est silenlittm in coelo, quasi media liora. Ac Deo Patre. Et iste angelns, seilicet Clnisiiis.
si aperte dical : Citm aperuisset Agnus sigillttm se- Vers. 5. — Accepit iliuribiilum emrtum, aposio-
plimum, ea viilelicel qux gerenda erant posl mor- los videlicet et evangclislas, eorumque imilalores,
lem Aniicbristi in conversione reliqiiiaruui, fnciiim el implevil illtut de igne allaris, scilicet eodem spi-
ett silenlium in cmlo, quia post morlem Anlicliiisli riln, quo ipse plenus eral ad iituiiiiiialionem geu-
pax erit in Ecclesia, quasi dimidia Itora , quia cilo q imm, ct miiU "' terram, in eos viilclieet, qui erant
veniet dies judieii. Posl persecuiionem iiaque Anii- apii ferre fruclum. Et facta sunt ab illis Cbrisli
clirisii orationi et divinx coniemplaiioni vacabit prx'fonibiis touiirua, id esi prxdicaiioncs alernas
sancta Ecclesia, sed quasi dimidia liora, quia ele- pcenas couiniiiiaiiles. Unde cst illud : Uinnis arbor,
clorum aninius in bac moiiali viia, el aliquid de qum non facil fruclunt bonum, excidelur, et in ignem
superna quieie percipil, et lamen in eo quod per- tnitt&ur (Maltlt. iii ). El voces , clulces videlicel
ccpil.diu siare non valel. Iieriim subjnngit, dicens: suasiones ad lidem iulroduiiorix , iindc dicilur :

Vers.2. — El vidi septem angelos stanles in conspeclu Deali mundo corde ,

quoniam ipsi Deum videbunt
Dei : el daim sunt illis sepiem tuba;. Seplem dicun- (Malllt. v). El fttlgura, i.i esl miracuta qnilius li-

liir angeli, quia lencmla annunlianlqualuor Evan- deles el ad vitain prxordinati illuiuinaiiiur, iuliuMes
gelia.el sancix Triniiatis fidem. Nam seplem con- veroexexcantur, assignantes ea polius diabolo quam
siai cx quaiuor el tribus. In conspeclu Dei stare Do, el leiranioins mngitus , lerrcni srilicel homi-
.iciiiibentur, quia calcatis oiniiibiis lerrenis volu- nes sunt valile moti per eoruin prxdicationem alii

platibus, conlemplaiione Deo adhxrent, ejusque aj fulein venientes, alii ad perseqiienduni eum et
rolunlalem qui nusquam deesl.scmper considerant, suos.
ct qnod ei plarere sciiinl, opere perficiunl. Vidi, D Vebs. G. — Et teplem angeli , iil esl uaiversi
inipiii , septem angelos, id esl omnes prxdicatores prxdicalores aposlolos iinilautes, qui liabebnni sep-
liujus prxsenlis viix, qux seplem diebus volvitur, lem tubas prayuraverunl se, prins videlicet iinple-
sanciorum videlicct aposloloruni imitalorcs, sianies veruiit upere, qux pra'dicatuii eranl ore, ut tuba
;
n conspectu Dei , aperieules videlicel sigillatas canerent, prins scilicct emendaverunl se, ul postca
iropbetarum litteras, et daUv sunt illis septein tuba>, alios eincndarent; vel prxviJeriint quid unicuique
I est oflicitini praadicandi. In bac leriia visione personx conveniret. Isti angeli, idesl prxdicatores
iiint materia seplem angeli caneiites lubis ad de- qni eriint post inoiiem Anticlirisli, ita reducciit
4ruclionem inimicoruin Ecelesix, aJ siinililn tinern ineiuorix perseculioncm illain, qux fuii in primo
lloruni sacerdolum, qui canentes lubis, desiruxe- statil Ecclesi.-e, ut reliqtiite, qux salvandx sunt,
uiil mcenia urliis Jericlio, in qua visione inienlio babeanl, imle cxempluni patieiuix. Quasi dicerent:
•aiis patcl. Quasi diceret: Cum iniellexisseni sal- vos reliquix Israel, sie crediie et prxdicatc, si-
alioneni jiisloruin, cx alia parle iulellexi tlainna- cut apostoli eorumque imitatores crcdiderunl et
iancin impiuruin per uflicium prxJicaiionis servis prxdicaverunl de Cbristi iucarnalione, iialivilate,

>ei iiijunctuin. passione, ct resurreciioue, ctc.

547 5. MARTINl LEGIONENSIS 313

Ver9. 7. Et primus ciigclus tuba cccinit, el \ et alios : et cccidit in terliam parlcm /lumiititin el in

fnrta est gr.vtdo, el ignis mista in sangum*, et mit~ fontet aqtiarum, depratando per bxrelieos F.van-
sum ei in terram. Ac si diceret : El primut ongelui, geli.i el ratioiiCS nostrx fidei. Fontes dicunliir, ubi
scilicetqui superius foit eqans albus, ordinevide- stininia cl quasi lolius lidci origo comprcbeudiliir,

licot narrationis; vcl quia prius coniigii excxealio sicul esi Evangelium. Flumina vero, qux inde ira*

Judxorum, prxdicaniihus aposiolis, tuba cecinil, U huntur, siiui eipositiones sanciornm , iu quibus
csi prx.licavji, ei in prxdieaiione ejus f*cta eti suni iluo sensns lilelium, bislorialis videlicei, el

yando, ct itjnit mista, scilicelista duo, in languine. allegoricus; icrtius esi bxrelicornin , cum snas lix-
Quat lifnra significavil hoc, qund primi prxdicalo- rcses pravis coufirmaiU cxposilimnhus Scriptu-
res nnuuniiaverunl grandinem, i • 1 est, iram con- rarum.
liiudcniem el romniinuenieui ; id esl ocriilcn'.cni Veiis. II. — Et nomen tielUr, id esl bxreiicorum,
imredulos m
boc sxrulo; et.ignem, id e-t aeier- d cilur ubsinthium proplcr aniai iludinem. El fncta
nani daiiin.iliitiicm iu alio; et nu,sum est in terram, est (crioris lixreiicorum) lerlia porj aquarum , id

videlicet in Judxosqni per legein ei prophetas c\- est Sciipiurarinn, in absintliium, id esl in auiariiu-

culli erant. Et tertia vars ttrra, id csl lerreno- dinein : ol mulli hominum irralionabiliiim morlui
ruin, combusta est, a Doo videlicct cxo.caia, et a" tuui in aniinabus de aqnis, id esl ex doctrina lix-
niinisiris ejus damuata. Dux partes juslorinn, per- relicorum, ifuin am.ir« fucnt sunl, sine saporc sci-
fecti el miuns perfecti , oinnes vero reprobi iciiia licot cliarilalis. Por absinlliiuni doctrina luerelico-
p.irlc inielligendi sunt. El tertia part arborum, id ru i ii perversa cxprimiiur, quia per suam falsitaiem
est pliilosophonim, quorum dux partes suut, ma- (lul xdiiiem lidei convcriuut in amariludinem per-
gis scilicet ci minus sapienies, est combusia , bic lidix, cl erroris, aique malx npcralionis : quia illo-

vl in luiuro al) ira Dei. Et omne fenum viride com- iuiii ouiiiis operatio cl doctrina in araariludinem
biistum ett. O.inies videlicel in flme mundi requie- versa esl.
sceutes feno cuinparantur, el cito anlebunt. (Juo Vers. M. — Et quaitut angelut, ordine vidcllcet
coutra qui de panibus Doiniui reficiunlur, super lo- narraliouis, id csi cquus pallidiis bypocriiarum,
iiuin (liscumbuut, quia omnes in se voluplalcs car- luba cecinit : et pcrcussa csl, sciliccl excxcala sub-
nalcs comprimiinl [Uatth. nv). IraclHine gralix, terlia pars solit, id csl oinnes ma-
Vkiis. 8. — Et secundut angelut , scilicci posi jores et docliores, et tenin part lunat, videlicet mlJ
aposuilos, id esl equus rufus, luba cecinil; el tan- nores, et tertia part steUarum, id ost siuipliciores,.
quam mons maqnns igne ardem missus esl it mare. p i'a ul obscurareiur tertia pan corum, amitlerct vi-
Et tccundtts iiiiijelus, iuquit, ordine narraiionis tuba delicei cognilioiiem <:i 1 am uperalionetn ; nain
rfcinil, id esl pr.cdicavii, el tanquam muns magnut, parteinillaui novxlegisvel volcris.quain ipsi hxrelici

dialtolus seilicel ,
qui pio elalione uious dicilur, prxdieahani , uiale eam interpretando lerliam fa-
igne invidix ardens, ad lioccndilin mijJHJ ctl in ciebaut ; el diei uon lucerel pars tertia, illuiuiiiali

mare, vidcliccl in gcnlilein populum carnalibus vi- videlicot a niajoribus novaj legis, ct noclit tiniiiinr
lns fliK tuariiem ; in quo euin antca cssel , nunc id esl illumiiiali a miiioribiis veteris legis. Cuiu
niissus dicilur, quia, quibusdam recedeniibus, aliot enim diabolus quosdam dc Jud.eis et gcmilihus
ictinere nilitur. Seciindum igiinr quod iinpletuin eicxcassei, qnosdam in lixrcsiin eonveriisset; tan»
fuil Judiis excxcaiis cl aposiolis ad genles con- dem ipsus Ecclesise lilios expugnare aggressus esi,
voisis, dua' paries, perfccli si iliccl cl imperfecti et quosilani lam do majoriluis quain de miiioribus
erediderunt ; terlia, id est omucs reprobi, dati suui lapuil. /'.i:«.i-: ej(, inquil, tertia port tolit, ct ..>-

in reprohum scnsum. tia yart luntc,ei teuia uari stcUarum. Ill solo quippe

Nms. 9. — F.t fiicta etl lertia part maiit tnnguis, apcuis error hxreiiconiin oslcndilur, ii. Iiiua vcl

id esl peccatores, et mortua esl , id esl cxcxcata. slelli occullus : quia qiii.lam illnruin aperlis.
terita pttrs crctitura: illoritm , sciliccl geiiiiliuui qni J) qmdaui vero occullis persiiasionibus in abdilil
aliis dignior reniil.ibaiitur pro quibiisdain bnnis quos possunl decipiuill (Esod. Mi). Vl obtcurare-
operibus, qutt habebant animot, id osl discretioiiein, lu- , ail, lerlia part evrum. ll.irolici prius vulne-
•t lertia part naiiuin, scilicet alios guhcriiauliuui. ranlur iu mcnte occulte, pnstea vcro obscurantur,
Quia Igilur diaholus oinncs Ju.l.vos ct geuiilcs cx- quando ab Ecclesia expelluuiur ci siiaibcmaiizantur
cxeirc non poli.it, immisil bxreiicos. apoilo.

Vi ns. 10. — El leiliut angelus lubn cecinit : ct Ilas quaiuor damnaiioucs quasi prxierilas n.r-
recidit de cw!o slella mngna. ardens, tiinqii.iiti j.i- rn v i
i ,
utpoie qux quotidie videnlur in Ecclesiis,
cula, et cecidit in tertiam pnrtem flnmiiium , ei in nos vero secuiuras prxniinliare facit, m doceat
(onlei aquaruin. Tertius ongelttt, ordiuc videlicet fuiuras in novissimis lomporibus, ri gratiores pr.-e-

•i.ii raiionis tnba cecimi , et in pncdicatione ejus loiitis, quod eliain ad coiisol.ilionciii prxseniiiiin
coiiliuehatur islud : Cccidit de ecrto stella inagna, poiosl icdigi. Sed nc laliuin pcrdiiio ad Doiim re-
id rst diabolus invidens, non quod luceal, sed quia feralur, hoc quod de prxf.ilis liimiii.n ihus iliriini :

se in angdlim lucil iransfigural, nrdent Innqnam PrrrNiia tu lerlia pari eoium, ut obicurarelur. Sic
(atuln : iiucndii rideliccl, dcslruil, ct couiumil se inlelligalur, sicul cor Pbaraunis ab ipso indurarl
 :

319 EXPOSITIO I.IDIU APOCALYPSIS. 5^0

dicitur, cujns ilnrilia pcr ipsniri niUcricorJiler non A modo a Dro refrcnabiiur. Vel clavis princpcs s;e-

emollilur (Exod. vn). Non enim solis rulpa rsl, quod cnli sunt, per ipios hxrelict niulta mala operaniur;
snis radiis lippienlibus oculis rxcilalem iiifuiiilit; qnia non audcrenl lanla cl lalia loqni, msi tcnipo-

scJ magis ad oculorum viiia referenduin esl, <|iii rali polenlia fnlli fuisienl.

c\ liimino lcnebrcscunt. Oinnipotcns vcro Deus Vf.iis. 2. — /'(

ai eiuit puiettm abtjsti : et ascendit

brne iiiens etiam ninlis nostris, mtllla bona ex bis fumns pulei, sicul fnmus fornncis mnqna\ ct obscu-
opcrari consuevil; excitavit eniin iloclnres Ecclesia: ratus ett sol , ei acr ile (umo puiei. Quasi diceiel :

er.or 9chisuiaiicorum ad deiendendam veriiaieui Apertiil, diabolus, putcum abyssi, liacrescs videlicei

UJelium, njuia procul dubio nequaqu.un ail ililTc- qux lalcbnnl in cordibus pravorum hominuin. iil esl

rendas Scriptnras lanio siudio vacasscut, si errors in prnpaiulo habuilhscresiarcam docirinam suam, ei
ineudaciuiii veriiali rcsistcns uou increvissel. Iie- ila miitlos suliverlit; el nscendit fumut pulei exc.e-
ruii subseqienter ail caus, videlicel doclrina illoram manifeslala esl, que
Vers. 13. — E/ uidi, et auditi voeem unius aquilw lninine veritalis carel, sicul fimn-s fornacis magnw,
votuniis per metlium coclum, dicentis voce magna : iil cst similis doclrinx Aniiihristi ,
qui est lumus

t>, viv, rte liabiiantibus in lerra ! Ac si apertc purgans bonos, et in cincrem redigens inalos; tt per
dical : Vidi, et audivi, id csl firmiler inlellcxi vocem B Iwc obscuratus ett sol, lex scilicet ab hserelicis vilis

nnms aquilw ,
prxdiealioaem vidclicct unius or- babila esl; et aer, id esl Ecclesia, de fumo pulei,
ilinis praJicalorum, tolantit, snbiili er, id est spi-
: pcr obscurantem videlicei doclrinani bxrelicorum.
rituiliier consideranlis meJulain legis, qux cclat, Foruax inagna novissiina est vexatin lemporc An-
id est conlinel seere:a Dei, per meilium ctelum, id licbrisli futura. Obscuratus esl, inqiiil, sof , et aer
sst Eeclesiae qu;e celat in se divina sacraincnla, dc fumo putei ; quia sicut acr nequc in lerra est
iicentis voce magna in loio mundo, vel inagna sta- ncquc in ccelo, scd in medio; ita Ecclcsia fidelium
ufluate, sive quia in omnem lerram sonuil omniliiis ncc in lerra est, quia tcrrena despicil; ncc in coelo
inetue.ida. Aquila omncs prxdicalores designal, qni corpoialitcr, sed quasi in medio, ita tit a lcrra elo-
aiente louginqua conspicinut, ct Ecclesias circuni- veiur, et ad cteli sublimia crigatur.
siintes prxdicando futura inuiiiuul; qtii omncs Vers. 3. — El dc fumo per lotum mundum exi-
iniim sunl, qiiia ad iJem lendunl. Apte quippe eruiit hctistw, discipuli videlicet hxreticorum salicn»
sancla Ecclesia aquila Jicitur, qnia calceaiis terie- tes de bxresi iu lixresim, corrodeuies segclem Ec-
larum voliintalmn desiJeriis iulima conteinpla- clesix. Hectc discipuli luerciicoruiu locusiis com-
ione ad coelestia sublevatur. Per inedtum eoelttni parautur, quia ncque volani in altuin per coguitio-
lennis contcmplalionis volat Ecclesia, quia binc nein,necArmitergradiunti:r perbonam operalionem,
nde orbem lerrarum in electis possitfel. Sed quid scd supcrbia saliunt , el in deterius cadunt, quia
'ox aquilx denuniiet, audianius. Vw, vw, vat linbi- siinl corrosores bonorum. Et dnta est locutlit pote-
anlibus interra Ac si ! paienlcr dical : Vx genti- sias, sicut liabenl potestatem scorpiones terrcc ,
qui
ibus, vx Judxis, vx hxreiicis habitanlibus in vnltii apparent innoxii , cauda gravissime nocent.
erra, non filiis Ecclesix, de civteris vocibut irium Scorpio blandus est facie , cauda percutil occulte.
mgelorum, qui erant tuba cauilur; ; nam Jc scptein Idco igitur ba?relicos scorpioni comparal, quia sictil
mgelis quattior jani dicli suiit oflicium stium scorpius , quando pur.git , non senlitur postca
; ,

oinplevisse , ires vero adbuc iria vx exposituri vero paulatim veneinim JiffunJilur ; sic dccepti ab
unt. liaerelicis non sentiunl, scd tandem peiiinunlur. El
CAPCT IX. quia Deus hxrelicorum relrenal dolos, licet ipsi
Vers. 1. — Et quinliis angelus, oriline vijclicet uoii intelligant.
irralionis el lemporis tuba cecinii. Iloc prxdic&t Yers. i. — PrtTceptiim est Ulis, ne morie animx
?le angelus, quod cecidit diabolus, hic est ergo laderem fenmu terrte ; rudes videlicet, ct ad Jeci-
amnaiio eonim quos diabolus mitlit ad prxpa- rj piendum faciles, neque omne viride, homincs sctli-
audas vias Anlicbristi. Et vidi, inquii, stellam, id cel jaui proveclos,
. ucque oiiinem arburem, jaui vidc-
sl diabolum qni vocabatur Lucifer, proptcr nta- •icet bonis operibtis fiuclificanles , uisi laatum
nam quain illi Deus dederat clariiatcm, de ccslo, iiomines, iJ est nullum penitus, nisi illos, qui non
1 est de socielate bonorum angelorum, in terram Lubent in veritale sigaum Dei vivi quotl csl chari-
ttdentem, scilicet in tcrrenis doininantem, el ne quis tas, per quoJ signantur Dei
filii , in frontibut suit;
lortalium aJ locum illius ascemlere possit tolis illi videlicet, qui non auJcm in aperto conGleri se
iribus laborantent. Flamma hxrelicornm, de qua esse Cbristianos.
nperius patica Jixerat; de quo fonte[f. foinitc] cre- Vers. S. Et dalum est Hlis, »e occiderent eos; sed
ctil, exponil Jicens : Et dataet.1 ei cluvis, poteslas ul ciiiciarenliir mensibns quiiiqne. Ac si diccret :

ideliret et faciindia obscnra: doclrinx; putei abytsi, Non Jabii illis Deus poteslaicui, nt apeilc corpora
cilicet aJ infcrnum Jucens. Abyssi lenebrosi pu- inieificiant, ncqiie occultc ut aitimas ileclpianl; sed
!iis profundiorcs hxretici sunt, qui;r alios mcr- ul criicicnt
cos rnensibus quinque iJ est nlnni ,

unl pravis scnlenliis. In bis ergoclavem, iJ eit lcmpore prxsenlis vilx quo ulunlur quinque scnsi*
oiesiatem accipcrc Jicilur, quia lnnc non sicut l.ius oruuiis. /•.'(
cntctaltts ('rttm
i
, sictit eruciatut
 , :

5;M S. MARTIM l.EGIGNENSIS 55i

tcoruii cum perculil hominem; i|uij enni daia siteis A esl tiimtiCus senlcnliarum, qnein faeiunl piisluua.-fl

poleslas critciaiuli lilios Erclesise, iiimi i.uiien aprrte ratinne dcficiunl , ticul rox currum equoiitm uulio-
lorweiila irrogant , sed apud saiculi principcs cos riiin currenitum in hellum. Sicut divcrsi corrus ili-

accusant, quia pcr se non audcnl. veralfi viis a divcrsis cquis ail idein bellum rapiiim
Vers. 6 — Kt in iiirouj illis, liincntcs lapsnm tur; sic hacreiici , licct drversis bzrcsibus, miaiiH
quxreul homines morlem , desiderabuul videlicet niiler Ecclesiani impuguanl. Volunt eniin b.irclii i

marlyiiuni, el nun invenient eam, srilicct llt proba- assimilara fjlsani doitrinain suain prxdicatioui fble-
biliorcs reddanlur ; el desiderabunt mori , ct esse liuni. qui currunt per loiam Eci lesiam quatitor rotls
cnni Christo (Pkilip. i), ei fugiet mors ab eis ; quia qnalnor Evangeliorum a>l Bpirituale prximuin.
cura gregis eos astrillget laliori, ideoqne serabnn-' Vers. 10. — F.l habehanl caudns timHet tcoipio-
tur ad pcenain. Cuiii osiendissel quabter nocereni, ii ii iii ; quia quamvis assimil.ireiil sc bonis pra-dica-
per dolos videlicet, et per occuiiam imptlgnalio- lorilnis, t.inicn iu cauda, id esl iu fine locutioiliilil

nem, et in uiroque Dci refrenalionem ; nunc nstc. - suarum , babcbant aeuleos quibus nocfbaut. Vel
ciit quales ipsi sitit , ct per quod operari possint. poslqiiam iniii valel ralio ncc lumultus eurum ,

Dic.it itaque lieaius Joannes in qua simititiidinc s« qnxrunl auxiliuin priucipum; qui caudacdicuntur,
ostendenl , ui mclius cogooscaiilur , el soleriius B quia ut atiiiugani , lerrenl ct blaudiuntur , ct l.i-

vilcntur. tciiter punguiil. F.i aculei, id cst peccaium , qnia

Nfrs. 7. — F.t limililudtnet loenttarum liuiibri pcccare faciuni, in caudis eartun , in line vidcluct

equis patatis in prtrlium. Ac si aperio ilicat : Kon vcrlioruin siioriiin. 1'otet'nt enrinii nocere hominibut
vrre locustx, sol similcs locuslariim eranl , sinrili s malis mciisidiis quinijue id esl sccuudum
, quiu ,ue
cquis paraiis in prxlitnn , quia vcloces ad diseiir- corporis s«'iisus ommlius dicbus v;ix suas, Scd
rtndum, el fcroces ad impiignauduin , el non pne- llilliioinilius bailC pnlcslalem non babcbiiut a se,
v.denl iii quos incui ianl , sivc in cives, sivc ju bn- nisi a Dco permiiienie, Oslcuso qualcs iu sc s m ,

Slcs. Et tupei eapila locustarum , id c l in iueuli- monslral etiani pcr qucin b«c possinl, diceus :

1) it- earuin, ubi el iu se, etcarain aliis siiperbiuiil, Vtits. II. — Et hnbebaul super se regeiu augelum
lanquiim COTOIUt similei amo , \<\ csl vicloria: suis abqssi , id esl , dialtolnin doniiuaiilciu iu lcnciiis,

fulsis sentfiiliis et dispiilalionilius aeqtiisitx. Vcl cni nomru llebraice Labadon,Grivee aulem Apollyou,
eorotue similrs anro supcr capila Inciistaruiii, id ei nomen Exterminnitt. Ac si iluerel;
Laiine habet
i s; supec doclores, el ntagisirus et reoiores ba-ie- Cavete vobis ab Imc malo augelo, o llclnxi Grx- ,

lieoiuin, supcr priorcs scilicct bxretieos acrfiii-ilx ci et Laiini , qni.i Clirisii Evangeliuiii bis Iribiuj

per iioil vtran: sapientiani , scd pcr falsilalis fig- linguis scripiuui cst Quod iu quibnM , el recepiuin.

liienla. F.l facies earitm , \d csl vulius , sicul faciet dain codicibus SCriplum iitveuitur Abadon ubi ,

bonttobm. Ac si palenter dical : I'cr banc falsam scilicct prinium esi A falso scriptnni est ct viiio ,

simililtidiiiem nucciii, quia ilemonstcani se bomines scriptoruui , sed L, primtliii est ibi poiicn.liim , cl

cl pios, ciiiii inlus pulius sinl ferini cl besliales. Labadon diccndittn , sicut bealus Ilieronymus dicl
Dii uui se essc rationales , quia licet erroris dorio- in Hebraich iincrprelalionibiis. lilem inali^inis

rcssinl, abqua laiiicn vcra itiiermisceni , Ml ma- abyssi angdns Laiinc babet nomcn Lvierminaiis,
gis decipiant. Alia ctiam vera similitudo propo- scilicct a palria viiac quia sicul CbristO congrM ;

iiilnr. gamli.sic diabolo congruil nomen extcriiiinaiidi.

VtRS. 8. — Et habebant capillot tieul cupillos Ullde cst illud : (Jni noii colli'jil mecum , Jis;ergil

inulierum; ci denlet earum suul leonum erant. Quasi (I.uc. vi).

dicerel : Uahcbunt capiltos, id est inores lapsos cl Veiis. 12. — Vce iiniiiii abiit , et ccce attlnic rc-

eOeiuinatos, qui cis inseparabiiiter adliarrenl, ct ab niimt »o rir, id est iIikc pcrseciiiiones, post h.ic.
eis ad deccpiionein aliorum dependent, tteul eapil- Vai alitpiando siguilical icmpnralem uiiseriam ai-

lot mitlierum , sicut mnres videlicet mulierum suiil [) quc aflliclioncin, aliquando vcio xternam ilamnatiM
molles el flcxibiles in oinue viiium; vd disripulos uem. Oe lemporali afllictione aii Dominus ln Kvam
sibi adbsreules ad oinnia Miia pronos. Ei Heniet gelio : \ a: mitudo a tcandalis (Mattli. win). El ilc-

tiie-
earum , id esl ipsi alin^ lanianlCS, ticut leonum riiui : Vic prnnnantibtis, cl iiiilrieiitibus in illis

erunt -.
lanialum videlicet et felorcm leomnn babe- bus (il.ttlh. wiv). Et bcalus Joli : Si impiiii fuero,

bant. Per faeies bomiuum ct capillos irtilieiiiiu »(B mihi ctt;ti autcm jusiut, non levubo caput. iniH-
u:eiquc scvus axprimiiur; quia illi non solum ilccc- rntm afflictione el miteria (Job x). V.e ilcrum xlor-

peruul viros, sed ciiam uiuiicres. Uude etipsa>mu- iiaut ilamiialioncin signilicat , ubi scripliilli esl

ejut ''
licres dcfendebaiil illos, sicul soror Consiantini qux Va' impio i" malo; retributio iiifliniam /> et

Aiiiiui rerocavii ab eisilio, ci Juslina quat dcremle- (Itai. tii). IJnde eiiam aii Doiiiinus in Evangcbo :

bat doctrinain Arii. Vrr rofcij, nui ridetit Hiiuc ; quoniam iugcbitis el /le-

Vtns. ?. — Kl htibebant loricas fcrrent , id biiis (Lue. \l). Itom Vcrmit corum nan morte-
t\»t; :

esl corda obstinala ,

qux sagilla vcnlalis non tur, et ignis eornm non extlinguetur (Marc. ix). El
peuctrat; vd senlcnlias diiccpliouibus niunitas , ilcruin : Tliicedile « me, malcdicti, iu igncm a'ltr-

quas coufriiigii veritas. Et «o* c/omtn euffim , id na etc.(tf«i</i.xxv), Aquilavero volans pcr mcdiiBJI
 r
,,,

5.S3 EXPOSITIO LIBHI APOCALYPSIS. .V4

gttlum iria v.e prooli&it venlura ,

quorniu unuin A mam doclrinam hxreiicorum, vel ipsos esse in

ahiisse iliciiur in narratione precedenli vel iriluila- profunditaie vitionim.

lionc qnac faela est lemporibus sanclorum aposlolo- Veiis. 15. — Et soluli sitnt qiatuor angeli , qui
min el marlyrum. Aillmc crgo duo vk resiare ,
paruli erant inlerficere filios Dei in horam , iil est
dicoiiiur, vcl narranda , vcl posieriori icnipore suh in pucritia, et diem, s.iliccl in dolcstia [f. adolcscen-
Anlichrisio adimplenda. Scquiiur : lia], «1 mensem , id csl iu juventulc, et annum
Vers. 13. — Et sextus engelus , online vidclicct scilicet in decrepita auate. Vel paraii erant in ho-

narralionis et lcmporis tuba cec init ; ordo scilicet rnm ,

id csl conlinue per nicdielalcni anni ,«/ dirm,

pradicalorum sexii staius , sive Chrislus. Hic est scilicet per annuin ;
ei mensem , vidclicel pcr se-

cnim dainnatio malorum ,

qui temporc Auticlirisli cundum anniim, et annum ld , cst per leniiun
erunt. Et audivit vocem uiiain cx quatuor cornibtts, arinum. Nam per dimidium Auli-
tres annos el

i<l est propter qiialuor Evangelia quae de Chrisii christi perseculio perdurahit. Erant iiaque parati

divinitate et liumaniiale pradicanl , cornibus aliaris in boram, ut diciiim cst, et dicm , ct mcnsein , et

aurei, ulii sanguis poncbalur, super quod quidquid annuin, ul occidereut terlium parlem liominum,
offcriur , a I)co Patre libenlissime accipilnr, quod id esl omnes reprobos.
est anie oculos Domini , a quo semper clarissino
B Vers. 16. — Etnuineius illitts equestiis cxercitus
vicies millies, id est pef viginli niille vices, erat
respeclu illusiratur. Uude ail Psalinista : Ecceoculi
aures ejus ad preces eorum
dcstrucns dena millia, Audivi id cst intcllexi,
Domini super justos , et ,

(Csal. wxin). nunierum eorum ,

quod plures cssent quam boni.
Dena
Vers. 14. — Vnam , iuquil, vocem dicenlem sexio
ccptis
millia significanl
legis et Evangelii pcrfeclos, conlra
sancios viros cx
quos du-
prae-

angelo : praeeones videlicet prateriii leroporis

plex uunierus ponitur malorum, quia inali plures
pramonent illos, qui lcmpore Anliclirisli cnint
sunt quain boui. Vcl dnplcx , quia ex malignis spi-
quid sinl facluri ; angelc, dico ,
qui liabcbal lubam,
ritibus , et reprobis constat hominihus. Ordji
existehii scilirct in pradicaloribus sexti status. Al-
ilai|iic exercilus hxreiicorum cral deslrucns dena
^are Christus , dicitur , coruua altaris pra-dicalores
millia , id est perfcciionem deceiu praceptoruui,
Christiini suhlcvanies, et pro eo mori parati, sirut
per viciet , id cst, per bis decem ; el per bis niillc ,
sanguis poncbaiur in cornibus altaris.Vel allare esl
quiaiiialorumexercittisexmalignisspiritibasetreprn-
Eeclesia Dco sese iminolans, in qua suut corr.ua, id
bishoniinibusmultiplicatur. Isti numeri, scilicetvi-
rst, defcnsores aliorum , qui cmnes ad ideni leu-
C cies millies, innliiplicaiio est irregularis , sicut.ct
duni (Lev iv). Vel quaiuor allaris conma, quatuor
septnagies septies; quia cst ej: duobus adverbiis,
sunt Evangelia ; qu;u Aulicbrisli fraudes detegere
qua? dehcrct essc cx noniine el adverbio sic : Vicics
dnceiit. Ucne autem altare aureum dicilur, quia
mille, vel niillies viginii, sicut sepluagies scplcni
profccto Lcclesia juslorum sempilerna Dei sapien-
sive c convcrso sepiics sepiuagiiila.
illiistratur. De qua Salomon ait Accipite sapien-
I
ti:i

fiam sicut auruni (frov. xvi) , in

:

boc quod siitguis

Vers. 17. — Et ila vidi equat in lisione, et qut
sedebanl super eos , Itabenies loricas igneas el Ityrt-
fiinJcbalur super coruua allaris, sigiiilicabaniur
ciniliinas, et rulpltureas. Ac si aperle dicat : Skut
i sancii mariyres pro Clirislocruore proprio abiucudi.
inteliexi, qnoi! ad destructionem aliorum equiia-
Scd quid vo\ a quatuor altaris cornibus exiens di-
liattt , sic inicllcxi , quod per diaholuni bxe facio-
cat, audiamus: Solve qualuor angclos, qui allignli
tiant, qucm sicut equi porlahanl. Vel diaboli sniil
sunl in flumine magno Euplirate; ac si vux aliaiis
equi super quos fnnilanliir mali ; et qni sedebnnt
soxio angelu dicerel : Sohe, id esl pricdica, oiunes
super ens, id esl diaboii , \el iinpii super diabolnm
illos diabolos cssc solnlos, qui haljenies poleslalein
fundali, Imbcnies loricas igneas. scntetitias videliccl
nocendi
si.nl

Enpbrate,
sx-culi
adhuc

de
iiabilantibus in

in
alligaii a Domino
quatuor niundi partibns,

polenlibns videlicet ct divitibiis hujus

vitio in vitium dcfluenlibus
in raagno Oumine

ut qui in cis
D
^
qu;c ad iiifeniiim

famitli

scilicet felidas blaspheniiis.

colol
ducuul
.
is ,
,

et
et lujacinthinas
ful , )linreas>

Sedebant , inquit
,

,,,

,
id

neuM1
siij f
esl

;
eos , id cst cmincbani eos sentenliis , de quil us
eiaul quasi alligati, per eos sibi traditos apcititis seqniiur setcrnna poe.ia, ubi est ignis, ct funius,
opcrcntur. Ipsi quippe imuiundi spiritus in quaiuor et fclor. Vcl habcnles loricas, id est acternas poe-
iiiiuuli partibus regnanies, temporc Aniichristi sol- nas.qiuc nunquam dimillunt, quos accipium. Ilya-
vcntiir, qui in adventn Dui et hoininis Jcsu Chrisli Cinihiis cst sulmuhilus, per quod intelligiiur fuinus
refrcnali fucrant. Vel solve, id cst prnsdica cs-e idnlol.ilrix, qui a longe clarior videtur; nain ina-
soluios, ut caveant sibi electi, sicut in Evaugclio Ioruin vita non vult sub luce vidcri, quia secun-
hginir de ficulnea: abscide iliam (Lnc, xiii), id cst 1I11111 Doinini senteiitiam : Ontnis, qui tnale agil
pncdica abscidcndam. Quoniam Enpbralcs magnus odit lucem (Joait. 111). Pcr colorcm ergo funii qui
,

flivius esl et piofuuilissimus, ct de anio.Miis para- solet cxirc de sacriliciis idolorum , nolatur idolo-
disi sedibus descendens, per ipsum magna ct pro- latria. Et capita equorum , id est inajores intcr
pindissima Dci polenlia inlclligitur. Vel quia currit minislros dicmoriuin, erant laiiquam capila leonitm ,

p.ii Bahyloniam, significat confusam ct profiindissi- quia laiyant, el fctciu, ct pcenis homines coufitcii
 ,, ,,

555 S. MARTIM I.EGIONENSIS 351

cogunl. Et eiore, id esl ex praedioaiione ipsorum A vdquia sc homiuibus rognosciuilcm fecil. Desccnsio
aperie mala ,
procedit ignit iiuiditv , ei sulphur, ejus bumiliUs fuil incarnationis. Amictum nube
feior scilieet hhsphomix, ei funius idololalrix. latciitcm scilicel carne, quod est nobis refiigerium

Aliler : Ignis csl cupiditas, fumus Buperbia , SttU contra viiia ; el iiit in capiie ejus , quia Deus crat

phur fctor nialoruni operutr. Superius in plaga lo- in ChristO iii ii ii lntii reconcilians sibi (// Cor. x).

cusUruin vidil facies hominiim , bic leonum ;

qnia Supcr nubein levem Dominus asccndil, quando
bxreliri aliquid humanilalis uslcnihinl , miuUlri cariiem siue peccali gravedine assumpsil. Et faret

vero Auiichristi , quod docenl diciis, ei signis, hoc ejut erat u< sol : id est cognitio quain de illo ha-
eiiam poenia coguut coufiieri. hent fuleles, esl clara, licul sol; quia qui vei ant
Vebs. 18. — Ab hit trihu» plagit occita eit , facla bahet de eo cognitionem, credit eum csse D uni,

videlicct prava , tertia part hominum , scilicel de Per faciem ergo angeli incaruatio Filii Dei expri-

igne, fnmo , ei sulphure ,

quce procedebanl ex ore niilur, per quam haliemus cngniiiouein ilc co.

ipttuum, id esl ex prava el apcrta pcrsuasione Unde ail Ps.ilmista : Oslemte nobit, Domin , (acirm

curiim. Ilxc rrpelil, ul ea iu memoria habcamus, tuam, el salvi erimus [Psiil. limx). /.': pides ejiit

Ul nohis inde niclius cavcainus.

lanquam colnmna ignit. Pedcs Douiini fldeles snnl
Vers. 19. Putestat enim eqnorum — , id csl hxre- fortcs iu lide, diviuo igne accensi, et sicul columna
licorum , in ore eorum ett , sctlirei iu ni;ila prx- alios susteuiantes.

dicatione, et in caudit eorum ,

quia , si aperte ue- Vers. 2. — El habebat in manu tua libellvm

queunt, occultisdeceptionibus nocenl. Vere polestas npenum, nnincs videlicei Scripluras operatioue siia

hxrelicorum esl ill ore ipsorum , quia , quos uon complelas , paitim prxdicaudo , parliiu, qux dc se

possunl decipere per pravilalem erroris decipiunt ,

dicia eiaut , co.ipleiido , tniidem suis discipul s

per hnjus sxculi principes. Et vere iu caudis ba- sensum aperiemlo. Manus ill us operatio est imsir.e

benl potcsiaieni : nam el caudaj eorum timiles sunl salulis. Et potnit pedem si.um dextrum , id e*l lir-

terpentibut ,
quia blandiuntur in facie et occulie niiores prxdicatores itijjrn marc.id , esi , supa
veuenuin immilluul ; liabenlcs capita , alios scilicet majores el ioundatiores bnjua prxsentis sxculi
inajorcs qui graviter mordeul el in his nocent. , iribulalioues ; sinislrum autem tuper terram , id cst

Veus. 20. — Et cateri hominet qui omniiio .. iniuus forles ad paiieuduni inali , cl iuinus agilcs

eipertcs sunl Chrislianx Cdei ,

qui non tunt occisi, ad opcraudum houa millil iu terram, scilicet intcr

id cst quamvis non sinl occisi in hitplngis, nequt ininus innndantes tribulalioiies. Et ipse angelus
yumitentiam egerunl de operibus mamtum titarum , _ pcr eosdein majorei atque iniuores prudic.r.o-

de cxlcris videlicet criminibus non praediclis, qu* rcs.

male cogilaverunt el opcre pcrreceruni, ila ut pom Vehs. 3. — El clamavit voce magna , de iii.igiiii

peractam poaniUnliam, non flf/or«ren< dwmonia videlicet agenic, lainen lei rilililcr, quemadmodum
«t simuiacra uurea, et argenlea, et area, el lapidea, leo cum rugit. Vo\ leonis osteiidil ejus viitutcni

cl lignea, qum ideo uon sunt adoranda ,

qnia neque ct infeit lerrorem. I.i cum clamasset, idco scilicet

tidere postunl, ncque audire, ncque ambn!ure. quia isti ab eo missi pra'dicav.:runi , locula tunt

Vf.rs. 41. — Et vere de operibus suis non ege- teptem tonitrua , id est uniicrsi successores ter-

runi patmlenliam id est de homicidiit apcrtis, neque rorem iuferentcs , tocet tuat tempori enruiii cou-
a bene/uiit tuit , scilicel ab occullis hoinicidiis , gruas. Terrel cum dicil : Omnii nrbor , qua; non
nequc a duplici [ornicatione tua, ah iinmundilia facil [ruclum bonum excidclur , n iu iguem -nii-

vidclicet et ab idololalria , neoue a [urtis itiit; . tetur (Matth. ln).

Dco lamen uiorlui sunl in anima. Terlia ilaque Vi.ns. 4. — El qita: tocula tuul leplem tonilrua,

pars , id esl oinnes reproni de Ecclesia , siniiliter tcripltirut eram. Ilic fcrt personaiu corum, qui

omnes Judxi et pagani ,

qui nunquam fiicrunl ba- lcnipore Anlicbrisll volent prailicare cx prxcedeu-
ptizati ,
quamvis non fuerunl in bis snpradiciis liiini Patrum iniiiatione. I'.i audivi vocem dt cotU ,

plagis uiorldi; t.imen in animabus sunt inortui, divinam sciliret iiispiraiionem , vel aiigclicam ad-
el a Del rcgno alicni. inouitioucin, direiilem, id esi cxpnnenieni , tigna,
CAPUT X. id esl sigilla , quw locnla junl septem lonitrua nl

Vers. 1 . — Et vidi alium angdum [orieni dcsccn- ainiris paleanl , ct inimicos laleaul , et noli ett

dentem de caelo amiclum nube , el irit in capite ejut. tcnbere, id csl manifestare infidelibus, in quibus
Ac si palenUr dical : Vidi alium angelum [ortem , locum noii babenl. Ac si paienter dical : vos
palcrnx scilicel voluntatis nuulium, diabolo au- Ecclesix pixdicalores, nc miscritis margnilas
lcin cjusque mcnibris cnnlrarium per memoiiani anlt porrns (Malth. vn).
ct fidem foriem in cordihus fntcl iutti. Fortis dici- Vers. 5. — Et angelm, quem rirfi tlanlem tupra
lur, quia ad debellaudas vcuil aeiias polcMalcs. niuif, el ntpcr terram , 'trai*n maitum suom ai
Ullde PsalmisU ait : Dominut fortis el polent rtrlum , c( /nraril pcr vivenlem in tticula sa.ulo-

llumniut pulens in pra?lio tPiai. xxin). Detcenden- rum. Quasrdiccrcl : LcimviI, id esl cxallavit C.liri

tem, sc vidclicel humilianiem assumplione huiua- stus, uiaiium tuam , sciliccl liuinauilalcin suaiu

niuiii , de totlo, id cst dc coguitionc augeloruui ,* ad "<'" ni , pei quaiu Dcus Vcrbum sibi unitum
 :

357 EXPOSITIO I.IJHU APOCALVPSIS. 358

opeuliatur, tanquam man» , et jttravit, i<l esl A est inlelligcnliam Scriplurarum. Jubeniis quippe
flnnavil per sc ipsuin cxaliatum, et pcr Deum Doinini vocein paratissimus scquiiur sanctonim
Pairem suum viveniein in saecula saectiloiiim. efTccius [Fors, ccetus] oratione ct opcratione. Et
Ve»s. 6. — Qui creavil cwlum , el ea qtttv iu illo quia Dcus si qiiem paratum videi, quod nccessa-
tunt : el terram , el ea qua; in illa suni : el mare , riuni esl, sponie se offeri; dixil uiilii angclus : Ac-
el ea qua' in eo sunt ; qtiia temptts , scilicet vari.tlio , cipe librum, tibi vidclicet incorpora, el devora il-

id est niiuio nox ,modo ilies moilo prosperilas , ,

lum, id e.st Iracla inquirendo et opeiando, et aliis

inodo adversitas , modo mors, modo viia, non erit distribue. El lamen quia implcre, grave esl huma-
amplius ,
quatituiti ad suos lideles , i|iiia innnorta- nilati, quae mollis et fragilis est; faciei amaricari
!es et impassibilcs emcientur iu aeierna beatitti- venlrem tuum, sed placcbil cogitandn cl prx-dicamlo

dine , cum ecnnira lempus malorum sii iu saecula. in orc luu.: id esi, in luis perfeclioribus discipulis

Justis lempus non eril, id est niutabililas aliqua ,

|ier quos tu loqueris, erit dulce tanquam mel.
quia immutabiles fcruiit iu meule, et incorrupii- Vehs. 10. — Et uccepi librum de manu angeli,

biles in corpore. Tempus quippe cst vicissitudo id est opcralionem Cliristi seqiiendo, ci devoravi
dierum ac noctium, ideoqtie ibi tempus nou eril > eurn, et nmariculus esi venler metts. Sanclus praedl-
ubi nulla varietas cujuslibel rei apparebii, sed ralores habeiuus, qui die ac nocie in lege Doniinj
semper apud cos clariias el lux iudeliciens pcrin..- medilanlur, ct possunt dicerc cum Psalmista :

nebit. Quam dulcia fuucibus meis eloquia tua, super mel ori

Veiis. 7. —
Sed in diebus vocis sepiimi angeti, meo {Psal. cxyiii). El cum acccpissem librum, licel
eum cxperil luba cunere id esl euni pradicare ,
ainara seiilirem, monuil tamen, ut nec limore inor-
cccperit, non differetur, sed staiim consummubi- lis pra:dicare desisierem, dicens milii : Quia de
lur , id est implebiliir, mysterium Dei , remuiic- carcere, de insula scilicct Patbmos exibis.
ratio videlicet sanctorum; quod myslcriiim esl ViitiS. II. — Oportet te iterum propkelare popu-
sccrelum, quia nec oculus vidit, nec auris au<!i- lis, el geiitibiis, el limjuis et reyibus muitis.
vit quae pr.xparavit Deus diligenlibus se (Isa. txiv). CAPUT XI.
Sicut etangeliiavit per servos suos prophetas; qn a Yehs. I. — El datus esl mihi calc.mus, scilicet
videlicet prinia inleiaio proplielarum fuit de ad- Scriplura calamo scripia, similis virgtv , id cst

vcniii Domini , secunda de consunimaiione sa'cnli. sceplro, quia reges consiiluit. Reges in signuin po-
Osiensa igitur destruclione, qux erit lenipure teulia; suae virgam manu porlanl, per quam regia
Anlicbrisli , et inde eiiain praedicatione subsiracia q illoruin poteslas expiimiitir. Ideo igitur cala-
,

el ad hoc lidelibus consoblione adliibita , moneiur mus, id csl divina Scripiura virgae roinparamr,
ijuae vidit prxdicare. Quasi sibi diceretur aperic : quia suis observatoribtis regnum proiniilit, dicens :

Ecce tibi revelavi omnia, modo vade el praedica; Bcati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum
nec quia sunt aspera paveas, nec lerrearis pio ccelorum (Mallh., v). Datus est milti calamus similis
Iribiilalione aliqua ; quia non lanla patieris quanta : Surge,
virga;, dicens id est crigere ad praedican-

patientur qui lempore Aniichristi perbeverabuut. dum, el melire templum D«i, ila videlicel praedica
Hoc ad consoiaiionem praesentis Ecclesiae bic ap- serundiiin uniuscujusijue capacitateni ; ei altnre,

poniiur, ubi niajor iribulatio praenunlialur. scilicet ut consliluas Ecclesiam, ct in ea aliare; et

Vers. 8. — Et vocem , id est divinam admo- adoruntes in eo : id esl ul consliluas qualiter (ide-
nitionem , audivi de ccelo , de eisdem , iterum lo- ies Deuni adorent in spirilu el verilaie. Allare in

quenlem, id est agentem mecum , et aiceniem , ra- lcmplo eminenliores signilicat in Ecclesia fideles,
liones vidclicet reddeniem. Ac si aperiius dicerel id est virgines conlinenies et soeculo renutitianles.
OJoannes, quia mYstcrium bujus niomenianeai in qiiibus principaliier jugis el indeficiens sanciae

pcrseciiiionis et reniunerationis cito consiimina- compiinciionis permanet ignis.

bitur; vade, et accipe librum apertum de manu an- " Vers. 2. — Atrium autem,quod est foris templnm,
geli : id cst praedica Cliis Ecciesiae, quae audisti id esl, falsos Chrisiianos, qui se Ecclesiam sinm-
et vidisli. Ac si aperte dicai : V:ide gre.-sibus lanl, sed faclis abnegant ; ejice (oras, excoinmimi-
viriulum, et promerere Dei yraiiam, et per eam cando, sciliecl osiendeeis esse foras; et ne metiaris
iniellige, quia revelabit tibi oiunia; accipe librum illud : omnino vithlicet sublrahe prsedicationem :

apertum, scilieet Evangelii , id est Scripiuram a quoninm d lum <?sl yentibus, id cst conlormes facti

Deo complelam ei fidelibus monslratam , de manu sunt gentilibus, colendo idoia. et sic peribttnt com-
angeli , videlicet per operationem Cbrisli , tlantit inuui lormenlo cuin eis : et civilaicm sanctam, id

su/><?r mare , el super terram ,

parali adjuvare ad se esl. Ecclesiam ad bene vivenduni cougregaiani et
aeeedcnles. virlulibus muniiam, catcabunt, scilicet persequen
Vers. 9. — El abii ad angclum, dicens ei. ul da- lur ilti qui snnt aliia, i<l est liaeretici, pagani, Ju-
ret mi/ii librum. Et dixii milti : Accipe et devora d.ii, el falsi Cbrisliani, mensibus videlicet qiiadta-

illum. Ac si palenler dicat. Ampliavi mentem, et ginta duobus, id cst tribus annis ct dimidio, quibus
abii ad angeliiin, sicut obediens, rclinquendo omnia reguabit Antichrislus. Ac si apertius diceret :
Scia-
qu:c babebam, diccns ei ut darel milii librum, id lis, omncs perseculiones quae sunl in pucsenti, et
 ;

3iJ S. MAUTIM I.F.GIONENSIS 39)

qu* fueninl in prxtcrilo, procederc ab Antichrisio, A liam, Anliuhrislum dicunl adfiiliiriim. Tur.c ign
aicnt cl illas qnx eriiiil lempore suo. revelabiiur Aniichrislus, qui licet homo sii, fons
Sicui (53) auclores nosiri dicunt, Anticlirislns imnen crit omniiim peccalorum, el liliiis pcrdiiiu-

ei populo Jiiilxorinn nascelur; scilicct de liibu nis, id est diaboli, non pcr nalurain, sed per nnj-
Dan, sccundiim propbetiam diccniem : i'iutDan laliotiem. I'er omnia enim adimplebit dinboli vo-
coluber in via, ceraslet in temila [Ctn., xux). Ad liiuiaicm, qtiia pleniiiuio diabolicx polesiaiis el 10-

lioc eniin iu via sedcbil, el in semiia crii, ul eos, lins inali ingenii corporaliier habilabil in illo, m
qui per semilas jttsliti.c tniblllanl, feritl, el vcncno i|iio eruni omnes thesauri malilix etiniquilaiis alj$-

sii.t maliiix occidtl. Nasreiur auicin ex pairis et condiii (Colots. n). Hic iiaque, ut supra diximus,
malris conciiliiiu, sed lotus in peccnto concipielnr, in civiiaieBabylonix n:Uus, Jerosolyniam veniens,
iu peccato geuerabiiiir, cl nascetiir. In ipso aiitcm circumcidci se, dicens Judxis Ego siim Chrisiui :

concepiionis snx inilio siiniil iliabolus inlroibil in vobis repromissiis, qui ad saluiem vesiram venit,
uterum matris cjus, ct ex malignitaie diaboli con- ui vos dc cuuciis lcrris cnngregem el defenilju..

fovcbitur cl conlutabitiir in ventrc ejus. Et 6icui in Tunc flneni atl ctim omnes Judxi, xslimaiites Deum
inaire Domini noslri Jcsn Christi, Spiriius sanctus susripere, sed siiscipiciu dialiolum.

vcnit, el cnni sna virtule obumbravil, ct divinitate

B Sed nc ipse Aulichrisius Loliun niundiim deci-

replevit, ut de Spiritu snncio conciperet, ct qnod duo mngni prnphetas niiileniur in

piat ti penlal,

nascerciur, divinum essel et snnciiiiu (Luc. i);ita mundum, Enorh scilitet «l Elins, qui conira impc-
diabolus in venliein malris Antichrisii dcscendel, iuni Auiichrisii lideles Dei divinia armis prxn.u-
ct lotam cam replebit, toiam circuiiHlabit, lotam nieui, el insiruenl, docenies et prjcdicanies ttibui

tenebit, lotam inierius et exlerius possidcbii, nt annis, et dimidin. Filios aulem lsrael quicunqneeo

diabolocooperanle, per homincm concipiat, et qnod letnpore fuerinl invenii, hi dtio maximi dociorcs ct

naium fueiit, lotiini iniqiuun, lolum malignum ei proplicix ad Cdem Chrisii convci teni, et a pressurt

pcrdiinin erit. Uiule ct illc homo filius perdiiionis lami tuibinis id p.irle eleclorum inscparabilcs red-
[II Thett. u) appellaiur, qnia in qiianium poterit, ilnii, sicul dicil Scriplura : Si (uerit numerut filic-

genus htiinanmn perdei, et ipse in novissinio per- rum lsracl iicul arena niarit, reliquiw talva fienl

delur. Nasceiur auteiii iu Babylonia. 1'atilus 3po- ci eo (Isa. x). Poslqiiam ergo pcr ircs annos et

stolus dicit, Aniiclirislum nnn aniea essc ventiirum dimidium prxdicaiioncm suam compleveiint, mox
in mundiim, nisi veuerii disressio pritnum ; id est incipiet exardescere Aniichrisli perseculio, ei con-

uisi prius discesserint ouiiiia regna a Itomano im- . tra eos primum sua arma corripiet, cosquc inlerfi-

pcrio,qux olini subdita illi crani. IIoc aiiiein lem- ciei. Poslqnam ergo isti dno inierfecti fuerini, inJc

pus nondum vcnil, quia, licct vidcamus Romnnum cxleros persequens, atit inarlyres gloriosos faciei,

impcriiiui ex niavima patle desirncttim, laiuen aut aposlatas reddei, el quicunqnc in eum credi-

quanditi reges Fraiicornm durnverint, qni ltoma- derini signum eharacieris ejus accipieni.
num imperium lenere debcnl, Romani rcgni digni- Hic iiaque Aniichrisius lolius maliiix artifei,
tasex lolo noii perihil, quia in rcgibus suis slnliit. ctim per Ircs annos el dimidium loitiin irnnuliini

Tantum ett ergo, sicut ail Apostolns, ut qni tcnel vexaverii, omnem populum Dei diversis pcenis cn»
inodo, leuenl, donec de medio fial (ibid.). ' (56) Hoc, ciaveril, Eliam et Enoch inierfeceril, ei cxieros in

iil ail bealus Aiigiisliniis, non absurde de ipso Uo- fnle perscveiames mariyrio coronaveril; ad ulti-

mnno impcrio creditur diclmii. Quasi dicerel : iniiiii judicinm Dci veniet supcr illuin, nl beaim
Tantuin qui modo imperat, imperet, dotiec de me- P.iulns scribii, dicens : Qucm Dominut Jetut po-
dio fial, id est dc iucdio lollatur; el tnnc revelabi- tentia jussionis snw (57), sive arcliangeliis Miclmel

lur ille iniquus (ibid.), qtitin siglliflcari Anlichrisluni inlerfeci rit illuin, per virlutcm Doniini nosiri Jesa

ntillus ainbigii. i Clirisli occidciur. Tradiiut auiem inajores nosiri

Qnidaiii vcro nostri doctores dicunl, quod iinus D atque dociorcs quod in monle Olivcii Aniichtisiu»

cx Fraiicoriiin regtbus Itoiiianniii iiiiperium cx in- GCCidelur in pnpilione el in solio suo in loro illo

legro lcnebii, qma iu novissiino lempoic eril, ct qno Doiniiius ascendit ad ccclos. Dc quo proplicia

ipse erit maximus ci omnium reguiu uiliimis. Ilic nil : l'ru civitabit Dominut incliitnm univeit.r tcrrte

poslquani rcgnuni siiiim fclitiler gnbcrnavcril, ad in iiwute tancto (lltren. n), id csl in monlc Oti-

iiliiiuiim Jcrosolyiiiain pergrt, cl in nionle Oliveli vcli.

sccpirun) ct coroiiam suam ullro deponel, (l>ic crit Debeiis prxlerca scire, fralres charisiini, quii

finis ci ronsumiuaiio Rotnanorum Clirisiianorum- posiqi.ani Aiuielirisins fncril occisus, non siaiim

quc iinpcrii) slaliinqnc, scctiiidum Aposioli senicn- vcniet dies judicii Domitii, sed sicut in bbro Dj-

(55) Ilxc oninia qii.c tlc Antichrisio addiicil Mar- Dcciv. Dei, lib. xx, cap. 19, num. 3.
(;>(>)

linus, u-.iiiM iini ex lilno 0* vita Aniichrltii nui

i |57) Locus rorriiplns sic rcsliliicntliis : Qtient
iiniiiine Atigutiini Alcuini etRbabtni circiiinferlur Doiniiins inierficict spirilu oris sui : sive Domiiitl
sed qiicm cxisliinniil Uciiedicltili lom. XI, in Ap|>. Jcstis inlcrfecciil illuni polcnlia jussicnis (Ui-ned.
de ndilcmlis et corrigcntlis iu lom. VI S. Augiisiiiii, ritionis ns., Adson. liilnli») sux, sivc archaiigc-
Rsse faciiim Adsnnis, monnsteiii Deruensit nbbtlis lns, ctc.

lcnqiorc l.iidi» i' ll i narini Fr.mcornni re^is.

TCi EXPOSiTIG LiiiiU APOCALYPSIS. 562
niclis logimr, qnadraginia (5S) dics conecdcl Do- \ Vers. 7. — Et cum finierint tettimonium tuum,
ininiis eleolis, qui ab Aniiclirisio ikccpli fncrinl, bcslia, id ost Aniicbrisiiis, qucc ascendit aj regnnm
ui poiiiiientiam agant (Oan. xn). Poslqtiam vcro de abysso, seilioet de occiilto Dei judicio, quia
hanc poBiiiicniiain percgerinl, quanuim lenipoiis judicia Domini abytsut mulia (Pinl. xxxv); vel
vc! spatii fiat, quotisqtic Dominus ad jndicium ve- ascendit clc infcrno, qnia, nt in Clirislo requiescit
liial, ncino cst qui scial; sed siclit ipse ait in oniuis pleiiiludo divinitatis corporalitcr (Colos. n),

Kvangelio, iu disposiiionc Dci manct (Marc. xiu). iia in Anticlirisloomnispleniludn malitixrequicscit

Qnid aulein angelus iu persona Doniini do duobiis corporaliter. Et facici advertus illos bellum (falsis
niagnis prophetis refcr.il, audiamiis. (lispiitatlonibiis) et vincel illot. Non idco dicit, vin-
Vf.rs. 3. — Dabo duobtis tcstibus meif, el propltC' cel iilos, quod unquam a siio proposito revoccntur;
tabunt, u\ est prxdicabunt, diebus mille duccntit sed vinoet, id est, corporalitcr occidcl.
texagitita, scilicel tribns annis ct dimiilio sicut Jc- Vers. 8. — Ei corpora corum jaccbunl in plateit
sns Clirislus prxdicabit, nmicii saccis, id es!, peeni- civiiaiis mricjiuc, sciiicct Jerusalcin, qux magna fuit
lcntiain prxdic inies, et cxcmplo ostendentes, sicut quondam in viritiiibus, et luiic crit in malitia; ita
Joanncs Baptista, qui crat induliis pilis camelo- nt qiiicunqnc viderinl eosjaccutcs mortnos, tiincant

rnm (Uaith. iii). Vcl quia viia samiorum rwrobis ^ cis conformari ct scpelire. Qtia: cici.as vocabitur
videbitur despecia, idco saccis indnti :ul prxdicnn- tpiritnaliter Soioma, id cst, niiila, quia nenio ibi

dtim venire pcrhibentur. De Elia cl Enocli agiltir, saucisc Triniiatis fidcm prxdicarc ausus erit ; ct
perquos mullialii prxdicatores inlelliguntur. Denc jEgyptus, icnebrosa videlicet sine coguiiione Dei.
Ecclesia in duobis tesiibns figuralur propter duo Vcl voeabilur Sodoma propler Sodomorum opera,
testamenta; vel quia ex duobus populis constat; uln ei eoium Dominus crucifixut cJ. Licct pcrsecn-
sive propter duo genera marlyrii, vcl propicr di- lioubiquc grassctnr, tamen major ot accrbior crit
leclionem Dei et proximi. In quorum laudibus itc- Ecclcsix vexatio ubi Dominus ciucilixns esl, ct ubi
rum subjungil, dicens : omninm malorum caput appareliit \niiciirisitis. In
Vers. i. — ili tunt duec olivtr, scilicel Spiritu cnjus platca spccialiterdicuntur jacere corpora san-
snnclo uncti, el dtio candelubra aiios illuniiiiaiiies, ctorittn, tanquam scilicei, ubi prinripnle erit ccr-
in contpectu Domini lerro: tiantes, videlicct qnid lamcn, ibi mortuortim corpora miiltiplicitcr insc-
Domino placcat attendentes ; vciquia in paradiso, pulta jaccant. Cbi etiam intclligitiir, quia Judaica
ubi quondam Adam fuil, translali sunt, et a nosiris plebs specialitcr adlixrcbit Anticliristo, quousqne
conspcciibus ablaii , clariiate visionis Dci per- Llia et Enocli prxdicantibus, qui cx ca salvandi
fruiiniiir. ^ fncrint, rcvertaniur ad Clirisinm. Per civilatem
Veiis. 5. — Et ti quis eos voluerii nocere, scilicct magnam Jerusalcm, in qua jacebtint rorpora cortim,
a sanclo proposilo revocare, ignit, id esl spiiiiualis lotus mundus inleiligitur, quia in omnibtis inundi
seiiteiilia, exiel de ore illorum, qux aliis erit odor paitibus lniic tcn;poris sancti inieilieieiuur. Sc-
titce in vitam , n/iis odor mortis in morlem (11 Cor. qtiitur :

H) , el devorabii, id est damnabit, inimicos eorum; Vers. 9. — Ei videbunl dc populis et tribuous, et

cl si quis voluerit eos lodcre, corporali morlc, sic, lingvis, el populis, el gcnubus, quidam oculis, qui-
videlicel spirituali senlcniia, oportebil eum cccidi. dam fama, corpora eorum per tret dies ei dimidium,
Vsns. 6. — Ui hnbent potestatcm claudcndi cce- id est, per trcs annos ct dimidium : ct corpora a-
lum, id esl Scripiinas qux cclanl iircana, neplnal rum non tinent poni in monumentit ; videlicet ne
diebus propheticc ipsorunt, qnia non prxdicabtint mcmoria eoriim babeatur, et nc moimincnta eorum
nisi congruo icmpore. Simililcr oimics Eeclesiae venercnltir.
prxdicatorcs liis duobus propbetis signilicanitir ct Vers. 10. — El inliabitanlet terram, id csl, ad-
coinprebenduntur, qui lemporc baptismalis, et ma- brcretilcs lcrrcnis gaudebunl, et jucuitdabuntur su-
nns impnsilionis episcoporuin acccperunt Spirilum pj
per eos ; jocos vidclicel stalitenl, et Itnlciit insimul
sancium. Onincsqtiippcdoctoresiiniiarieos dcbenl. prx gaudio; ei numera sibi invicem miltent, ct bnc
Unbenl etiam polettulem bi duo proplietx super ii!eo, quoniam Iti duo propltela? cruciaveritnt eos,

aquas, id esl, super doctrinas suas, qux sunt lide- qui habitant super terram, contradicendo eis suam
libus aquxiiriganlcs, converlendi eat iutamjuinem, iniquilatein. Quod cnim Dominus exlva portam ci-
Fciiicfl in mortifieationem quia aliis erit ad vitam, vitalis passus esl (rlebr. xiii), signilicabatur quii
aliis ad inoricni pr.cdicalio eorum,ef percutere terram in snis mcnibris in loto miindo er.it passurus.
omni plaga, id est tcrrenos, quotiescunque votuerint, Vers. II. — Et posl Ires diet, id csl, post tres

sicut Moyses fionvcrtit aqnas fluminis Nili in san- annoset dimidium, Spirilus vitcca Deointravil incos:

guinem (Erod. iv, 7), ct Elias clausit ccelum, i:c scilicct aniinx eoruin xternaliier conferenlcs eis
plucrcl annis tribus ct dimidio (/// Reg. xvn). inimortalitatem ct impassibililaiein a Dco missx

(58) Quadraginta quoque babct Aicuintts, el ms. ad dies mille trcceutos triginta quitiqiic. Quarlra-
Adsonis ; sed reclins Glossa collateralis quadra- ginia einm quini|tic aiUliii 12D0 versiculi antcrioris
ginla quinquc postiil, nam bic allndil r.uclor libri ad efliciitnt siimmnin ioo'j. Super cnjus loci cxplca-
iocum Daniebs, Beatusqui exspeclct ei pcrvenil usque lionein vidcsis interpreies.

Patrol. CCiX. 12
 : : :

363 S. MAUTINI LECIONENSIS 5U4

hii r.iuotii in eos. Ei jam impassibilei immor- A vaiioue el maloram d.tninaiiono, dicentet : Faelum
et

i;iles tteieruni, scilicet stabunt, tmttt pedet tuo», «1 r.jmim [leiuoslriet Lhritli ejns : qui p.ius vide'i-
nl esl, super se ipsos, qnod jnius fuenat, dou in- (ct eralabjeclus, jaffl regnnt bonus cotonans, ir.alus

digenies quo innitaniur, ci timor magmia, poena vi- roiidcmnuiis \et regnubii, id osi, perinanebil rcgniiiu

delicei infernalis vel Dei revcremia, cccidii, id esl, ipsillS, in sirculii swculorum : Amen.
cadet ut ponduscomprimciis, tuper eos </«i nrfeniRl, Vcits. 10. — El v gimi quatuor seuiores, id est,

id csl, videbunl, eos ila glorificalos.

noii lanliim minores ila glorifitabunt Dcum, sed
Vers. 12. — Ei audierunl, id esi, audient w- eiiam ipsi majorcs, qui in conspeciu Dei sedeni, f J

cem mognatn, scilicei polesiatis inagnac, rfe cmlo, esl jmlicaiil quod cst in pr.csenli , con^idoranles

id cst a Clirisio vcl ab urcliangelo, dicentem iltis : quid Deo placcat, in sedxbnt tuit, videlicel siii com-
Ascendiie huc, ad eonsorlium videlicei sanctorum. inissis, eeciderunl, id csl liun.iliaveruiil sc, in (aciet

Et aiceuderunl, id est asr ciuleiit, in cieium, ei boc suat, Stilicel in corda sua, et ailoravcruni Deum,
in nube, qnse illos refrigerabii.cl iuiinicos tcrrebil nt conservaret eos, dicentes

tt viderunt, id est, videbunl, roi inimiei eorum ila VEns. 17. — Grnlias agimus libi, Domine Deut
lionoiificatos, quos bic rrpulavcrunl esse siultos et omnipoiens, ideo vidolicei quia nos> salvasti, et ini-

insanos. m:cos nosiros damnasti , oui t* iiumuiabilis, ct

(58') Si quis Pauli seiilcmiam iniuens, requiril quieras, olim ctnn a Judxisdespicicb.il is,qni acccpi:li

qualiler pi imo bomini generalis couipleaiur

senicn- (resiirgcndo) viriuiem tuam magnam, id esl, Spiii-

.|ua illi dixit Deus, Urra et, el in ttrram ibit tuni saiicium luis dando ci Ecelesiam cougrogando,
lia,
Pauli sen- nos videlioei
(Gen. ui); scire debei, veram esse Dei, et ei regnasii, a diabolo defcudisli.

lentiam quia et vivi rcperienlur uomines,

;
cx quo- Vers. 18. — Eiiralcvtuni geniet proregnoiuo.Unde
rum persona boc Apostolus loquitur; et lamen, ul ait Psalmisia : Dominus regnavit, irascaninr po-

bealH AuguSlinus dicil, in ipso raplu nubium,

cisi puli : qui sedes tuper cherubim, movealur itrra
lamen mertem guslabunl. In torr.im (Ptal. xcvin). Et advenii eonlra illos ira lua, id est
inomentaneam
ergo revertentur quia bec cst corpus iu lerram
: icnipus vindiciae lux, et advenit lemput, scilicct

reverli, quod est sxounte anima

remanere corpus, opporiuuiias , moriuorum juJicari lam bouoiuui
securi dicimus, quia quain malorum, ut separeniur boni a malis, ei ad-
quod utique lerra esi. Itaque
in nioinento, in iclu oculi, in ipsis nubibus spiri- venii lempus reddere mcrccdem tervit luit pn.plieiis,

inm vitx accipicut bi, qui adventu Domini vivi jj e sl aliis providciilibus, et sanctit, videlicet ii,

rooei ientur ,
qui ul dictumest,cl momenlaneam fide confirmaiis, et limeuiibut nomcn luum putillis

moriem guslabunl, el in lerram redibunt. impii ei mugnit, id esl uon tantuni majoribus, sed quibus-

quippe pracipiiabuiKur in infcrnum, elecli auiem cunque fidelibus; et adveuii lemput eiterminandi
ad gloriam (/ Cor. xv). eos, qui corriipeiuiu itrram, id esi, seipsos per
in ntibibus etevabunlur

lniqui ergo el oinnes inimici illorum

eos'videbuni, malam operalionem, el alios pcr naluin cxem-
judices scntient jusie, quos judicaTcrunt el plum.
et
damnMeruiit injiisle. Vers. 19. — El aperlum etl lemplum Dei in titlo;

Vers. 13. El in illa liora, occisionis sive glori- ei visa eit arca ictlamenii ejitt in lemplo tjut. No-
ficalionis bonuii duoruni proplielarum, Enocli sci- tanda stint bxc prcterila posila esse pro fuluris,

liccl et Elix, facfiti eii terra-muius mugnus, id esl soilicet apertum csl templiim, et »isa cslaira les-

lerreni bomines sunt moti ad destruclionem scilicct lamenli, ci apparuii sigutnn in ccclo. Quasi dicerei
Ecclesiae occi^is magistris, el decima pars citiiaiit In dic judicii opcriettir, lempluin Dci f.iissein eajj;
cecidit : omi.es vidcliccl impii cccidorunl de Ectle- ei tunc cri.iin vitltbiiur, arclia [ f.
nicam ] lesla-

sia in poer.as, vel omnino desirucli in inferuum, menii fuisse in icmplo cjus, ct i|ii..re facia fuisseni

et occiti svni in terraimotu, illi sciliccl, qui postoa lulgura; el apparobil sipnuni niagnuin quod pr.us

per pteniienliam non recesserunl a malis suife, D muliis fuit inotigniluiu, etc. A,ertiimett igiiur iem-

nomiiid nominiim se^em millia ; i.l est, oinnes pcr- plum Dei in coelo : ClrristllS scilicel, q«i csl tein-

fccii in maliiia, quos Deus pra;scivit ad morlcm, plum Dei, iu qno liabilul oninis plcniludo tlivinila-

quoquo inodo lcrreantur. Et retiqni, sci- lis corpmalilcr (Golos. u), vcnil ad cognitionciu
ne flJeles

licct boni qui non cecidcrunl in poenas vcl in pec- Ecclcsiar, quas in ccelosiiluis conversatur spiritua-

cauiiii, i« I moresuul mini, id cst iu Dei revereniia litcr; i/ i i«d «tl arca teilamenti ejut vidclioet Dci

limenl ne cadanl, nibil sibi altribucnles, dedcium Patris, id esl, ideni ipse Cbrislus qui couiinei in

se sacrainenluiii Dei Patris, sieul arca fcedci is velof

gtoriam Dco caeli.

Vers. 14. — Vcu tectiniliim ab.it : ei ecce vif tcr- tcU.imctilmi) coiilir.ebal. Ipse quippe leslaius csl

liiini f.-nil Cllo. oinnia qii.i' ati livil a 1'alrc suo, ipsc ntibis cibus

Vers. 15. — Et sepliwtis ungtlui, ordine narra- >l>iriiualis cst el rcfeclio, quod significal inaiin;i

limiis cl lemporis , luba cccinii el [acur sunl vuces abscondilum in arca ; ipsc nobis rex csi ci sacer-

m.:gniv in cojlo, id esi, laudei Deo do instorum sal- tlos, quoil significabal virgi Aaron quac servab. mr

[58') Augnstin., lib. xx De civit. Oei.cap.SO.

 — ,;
,

jg- EXPOSITIO 1.1BKI APOCALYPSIS. 360

in aica. £i A'fin s»'!' (ulgurn, idcst, iniracula, qn» A id esi diabolus , anle mulicrern stabal, ul filiuin

lcrrcrcm inferunl aspicienlibus c.i ; el loiuinta, pcperissci , aliqucni videlicel Cbristiaiium similem
Ei clcsia fecissel, deroraret
pra?dicaliones videiicei peternam mortcin pcccato- a lidc stiliccl su;c
sil i ;

coinmiiiaiiies ei facla esi grando magna, maliguiia:is aslulia revocarel , sibique illuin incor-
ribus ;

iram Dci annunlians quae conlim- porarel. Paraius ilaquc erai draco, id cst diabolus,
scilicel prsedicatio

ilii et ptinit eos qui noluntconverli ,

et lentvnwius, ut muiicris lilium devorarel , sci! non poiuil, quia
sancta Ecciesia
onuics lerrcni-suni moii, qui.iain ad fidctn, quidain
ad persecutionem. Vlrs. 5. — Peperit massulum , id est Cbristull),
CAPUT Xii. loriem et insuperabileui , quo dieluni est Ecce
ilt: :

VerS. 1-2. — El posl luvc sitjiium magnum visnm e%t vir Oiicns nomen ejus (Zach. vi). Qui recturus erat.
in rcelo : Mulier scilicet amicta sole, sanclam Eccle- iJ esl qni dcbcbal regeie ei JcfenJerc omnes geu-
siam signilicans ,
qus csl amicla el coopcrla ,
et tes in virga ferrett, per inflcxibilem scilicet et rectam
undique muuiia Jcsu Chrislo sponso suo dcfensore, juslitiam. El raptus est filius ejut, Dcus videlicet
qui esl vcrus sol jusiilix[Halac. iv), et luna sub el bomo Jesus Cbris.us, ad Deum, id est etallatus
pedibus ejus ,
qn\;\ sancla Ecclesia cuncta lerrcna ad dexlcrani Dei Patris, et ad ihronum ejus usque
quae sicut luna crescunl et decrescunt, quasi luluin ad suam sedem, videlicel judiciariam in qua om-
qiiod pedibus suis eonculcat, despicil et pro nibilo nia judical cuiu Palre.

babel. Et in capite ejusdem mulieris eral corona VtRS 6 _El „,„ /ier> j(J esl sancla Ecctesia ,
u
ducdecim tteliarum , id esl Cliristus, qui esl caput
in solitudinem, lerreuam scilicel dignitaicm el ssc-
el rcctor loiius Eccleskc circumdains el coronaliis ruli lumiilium reliquii; in qua soliludine babet lo-
dtiodeciin apostolis, qui sicul siclla: ftilgem iu Ee- cnin paratum a Deo, quieteni scilicel meniis, ut ibi
tlesia. El mulier, id esi sancla Ecclcsia, hnbet
pasc at eam pane erjelestis verbi, diebus milie ducen-
verbum Dei iii utero, scilicel in mcntis suc seereto,
lis sesaginta, id esl per ircs annos el dimidium
ei erat prxpnans, id cst.verbo Dei repb'ta, el pariu-
qni.i lot annis ipsc Dci et Virginis Filius pradica-
riens, niullos scilicet (idcles Cbrislo parcre el con-
vil.
clamabat, magna videli-
Ibrmes f:iccrc desiderans,
Vers. 7. — Et factum esl prtrlium in coe'o , i I

cetcordis intenlioue auxilium a Domiuo pelebal, et

csl in Ecclcsia et ex parte Ecclesi;e prwtiabantur
cruciabutur, id csl, miiilos crucialus et labores su-
chiii dracone Michael, qui inlerpretatur quis ut Dcus,
sliuebat, ul pareret, scilicet ut per lidem multos Dco
el angeli ejus; el draco pngnabat ciim Mirli.ielc, et
liliosacquirereposscl.UndeaitbeaUisPanlus: Filioli q an „ e li eins
mei, quos iterum parlurio, donec [ormclur Clirislus
Joannes subjicicns,
Vers. 8. — Et non valuentnt, sciliccl non baliue-
in vobis (Calat.ix). Ileruin beaius
runl in illo pra?liovaliudinem a!i<juam draco ct
ail:
angcli ejus, neque locus eorum est amplius inventttt
Vebs. 5.Visum est aliud signum in coelo ; el ecce in ccclo, id esl in Ecelcsia.
draco roscus magnus liabens capiia septem, cl eornua
decem. Quasi diceret : Prajtcr supradicta visuni esi
Vers. 9. —
Lt draco ille maguus, iJ cs-t uiabolus
qui piiinum boiiiinein dejecil est projectus, longe ,
milii aliud signum, draco vidclicet inagnus et rufus,
scilxct ab Ecdesia, qui vocabatur dinbolus id esl
el significalial diabolum qui est fortis in maliiia ,
,

deorsiiin llucus, et Salanas , scllieet advcrsarius

«i rufut, id esl sangninolentus, spirilualiler inter- ,

qui setlucii, id est, scorsuui ducll a recta via, uo

flciendo bomincs, hubens in potcstate sua capita i

soltiin primtim parentem , sed etiain unirersiiin

teptem, omnes videlicet mundi prineipes et deccm
orbetn.
cornua , scilicel omnes principibus lcrraj sub-

ditos ,
per qiios ipsi principes impugnant el per- Vers. 10. — El audivi vocem magnr.m in ccelo, i.l

praeccpla scrvanles. Ei in esi, qiiauidam e\sultaiionem iu Ecclesia scilicet

sequunlur decem lcgis ,

D voceni angelicam, dicentem: Ante adventuni Cbristi

lapitibut i>si"* draconis, id esi in principibus terrae
sunt obctlientes, sepiem diademata , id esl, diabolus erat princcps bujus niundi. sed nunc facla
qui illi

qui perditioni sunl Je- est salus, id est, sauitas aiuiqui vuii.eris, ei virlus,
viclorix de omuibue illis

scilicct potcsias resislendi diabolo ipsuuique vincen-

dili.

Vers. k.—Et cauda ejus, id csl, occiilla decepiio di, et regnum Dei nostri, nunc vidclicet Deus nosler
Trinitas babei regnum in terra, nunc scilicel regit
ipsius trahebut, ad se leriiam parfein stellurum
cceli,

qui in Ecctesia lucere videbantur Ecclcsiam suam , et poiesias Christi ejus , id csi
corum videlicei
slella?., et misit eas in tcrram, il!os vi- Cbristo Filio suo cst dala, sccundum liumanilalem,
virtuiibus ul
omnis poteslas in ccelo ctiu lerra. Et boc idcirro,
dclieel quos ad se iraxit, terrenorum amore et cu-
dicluin cst, parluriens gitia accusalor fralrum nostrorum , id est diabolus
piditaie involvil. Mulier, ul ,

qui facil fratres r.ostros accusabiles, est projecius,

clamabat, ci draco , id csl diabolus foriis in mali-

iniquilate steiil ante mulierem, iu longe scilicei ab ipsis Dii s^rvis remoUis, oui tjin
lia, el potcns in ,

videlicei conlra Ecclesiam perscveravil, itt die quam in nocte, id est, assidue, vci in ptospe-
piignam
lisctin adversis uccnsabal illos, scilicei faciebal
tjua eral paritura , boniines scilicel atl fiilem vocare ,

Uco draco, ilhs accusabiles ct rcos, in conspectu Domini. Et

et confOKiics Cbrisio faccrc dcbcbal.
 , : —

557 S. MARTINl IJECIOXENSIS Oui

quamvis fifii Ecilesia ila mpugnabanlur a diabolo, A qnibns in mundo posilus Dominus prx.iic.i-

latncn
vii; et hoc a [acie serpentis , iil esl proplcr irtfesl.v

Yers. II. — tpsi vtceruiit illum prcpicr sanguincm lionem prxsentem cl diaboli insianliam ,
qui iia

Aqni, id est prnpter elTnsionoi:: sanguinis Cliristi ,

lalemer sicnl serpens mordct. Ei cuni vidisset

inde, evislentc causa,ef proptet verbum teslimonii, draco, quod muliereci non poiuil nooere
ferenlem tcstimonium \i r.s, lii. Hisit ex ore suo, id esl c\ sun sugge-
eorum scilicet prxdicalionciit

Cbristo, quod ipsi faciebanl, et idco vicerunt eum. slionc vei ex membris suis.perqux loqntlur, aqsttmi

llac eliam ile causa \ieeriinteiim,qiii.ir;ondi/c;ccniHi scili.-e: inundanlem persecuiionein, taw\nam fluiuen,

animas suas, id csi suas camales delcclalioncs, us- inagnam videliecl n iinpeiuosam, posi mulieretn, id

que ad mortem; videliccl non suni usi tempor.ilihus cst post lcclcsiani, «( faceret eam tralii rcro a pro-

bonis ad superfiuilatcm, scd ad necessilalem. Modo posiio sito a magno ftuminc illo, id est per illani

vertunt angeli scrmonoin suum a.l fidcles qui tiiabo- magnam pcrseculioncm. Scd ncc sic draeo pomit

luin v ccrur.i, diccnies trahore mulicrem, nnin

Vers. 12.— Propterea latamini, co-li, el qui liabi- Vtns. 10. — Terra, id est Cliri^ius qui cst foric et

iniii iw eis. Ac si (iiccrcnl: vos Cteli, vidtiicet qui immobilc filiidamcnllim Ecclesl.c, qni cliain corpus im-

virtutibus excellciitiorcs esiis, ctvobis stibdilis .ii\i- I* I" t de cnromuni bumani peneiis lerra, adjutit mutie-
iiam doclrinam coinpluitis ;
propiereti laiamini , id r«»i, scilicei Erclesiam, (£.9) idem videlicel Chrisius,

csl, magnam Ixiiliam concipite de victoria liabiln aperuii csiiium, \ii cst prxdiralioncm iuam,suis vulc-

in cordibtis vcstris, quia uccusalorem bumani ge- licc! discipuiis dedit graiiani prxdicandi ; vcl .'.pcruit

ncris vicisiis.Lii.iii.il. i ciiam et vo.-, 6 minores, 7111 signum snx miscricordix, c. absorbuil, id est de-

habitatis in cis , id est in palrocinio cl disciplina Slruiil flumen, quoc! misil draco ex orc suo, id esl

inajorum , quia shr.iliier ctini eis cnmdem bostem persccnlinncm quam niisit diabolus iu Ecclesiatn

anliquura supcraslis. Iieruni vox angelica sub=equcn- pcr memfcra snn.

icr ait : Ytc, id est miseria, dolor ct caplivitas cst Vcr.s. 17. — £l iralus esl dracn in mulierem, id cst

voliis, lerrw, scilicel terrena diligenlibus , el mari, conlra Ecclesiam, el abiii, srilicet lougo rcmoius est

i.l est Duciuanlibus, ct Deuin vobis in malis opcri- abca, et hoc adfaeiendum prwlium cum reliquis <te

lnis aniaricaniibus , idco scilicet quia diabulus dc semine ejusdem Ecelesix , qui cuslodiiini mandaia

bac polcstate ,
qtiam super fratrcs vesiros habebat. Dci, ct qui Iial.cn 1 fidem pcr lcslhnonimo , id est

psus, desi-endii ad vos , id est , ad detrinienlum pcr prxdicationem qux leslaiur Jesum Chrisliini

vcsiruni, habens irammaguam do perdita pcleslalc; ~ cssc Deum cl lioininciii.

qi.am iram excrcct in vobis ipsc draco sxvissimus, Vers. 18. — Kt sic.it svper arenam ma 1 is , supcr
iciens quud ntodiaim tempus liabel ,(\i\Oti parum vidc- stcriles videlicet, ei supcr infrucitiosos cl aihloa

licct hanc potenliam sibi cxcrcerc licobit , scd mundi.

post modicum eiiani vobiscum in inferno cruciabi- CAPLT XIII.

tiir. Vers. I. — El vidi quamdaiii tesliam ascendcntem

Vr.ns. 13. — E( cinn tidisset draco qu>a projectus dc mari, id csl Anticliiislum cuni priucipibiis Imus
est in terram, in illis vidclicel qui lerrenis delccla- F9_'Culi ot subdilis conim ct ininislris, ascendeiuen,
liouibus lanitiin dcdiii suui, fersecutus esi mulic- id est exalianieni se et clevautcm, de mari, scil ceC
rcm, id csi Ecclesiam, 7««' peperit masculum, Chri- dc malignis liominibus el Deum sibi ainaricaiit bus,

slum videliccl foricm ci invincibilcm ad expngnan- id cst, cxacerbanliliiis; liabenlem copiia septcm, 0111-

ilum diaboluin. Et quia draco-jicrscqnebalur mulic- ncs scilicci principes inundi, et cornna ileccm, id

icni esi, niinoics malignos , pcr quns principcs iiiqiu-

Vlrs. li. — Daiai S'jui :t Domiuo mnlierl, id e.^i pmiiit deccm prxccpla scrvanlcs , ct supcr cornu.i

Ecclesix iil rcsisicrc pos->tt draconi perscqiienli ijiis dccem dm.i tilicel viclorias do scrvan-

cain, duiv ala magnm aquiltT, scilicclcbarilas con» D libns dccem prxcepla quia vidcbunlur eos occi-
linens iu sc diloiiionem Dci ct proximi. Facir. 0-1 den.lo vicisse. /•.( su)Ci capita cjusdcin bostix , id

igiiur Ecclosia magna aquil.i allissimc volaus, lo- Chl siiper piiiicipcs muiuli, vi.li scripla nominr, hln-

(jiicndo de dcitaie, ct acuiissime conspiciens solcm, sphcmiaj, sciliccl vidi cos Dctnn iioniiiialim blaspbe-

id CSl, divinx cssenlix clarilatom. Idoo igilur ila- inaulcs, dicentes Cliristuni 11011 veriiui Dcum fuisse,

ixsuiit mulicri, id esl, EcclcsiX dux alx, ul rola- ci liis siinilia.

ic: in deseilnm in locmii Slium, i.i csi iu 5C lirilalc Vr.RS. i — l'.l besltn, quam vidi, erat similis purdo,

hiia , n('i, sciliccl in qna secur.t .:.>, nlulur, el nu- id ost variis lixrcsibus rt.tt. plcna, sirul paidus esl

irialur illic a Doiuino illo panc, illa sciliccl prxdi- rarius; .1 pcdi ejus, ipsi vidcliccl iuforiorcs li.i'ic-

caliouo qux fuil :. Cbrislo 1 icia, per lemj ut, id esl, lici cjiisdcm licsiia', i.i esl 1Vnticl11isiicr.ini iia ba-

per uniiui annuin, ci per tempora, id o s i pcr duos bilcs ad pcrscqueiiduin cl paraii ad laccr.1nlu.11

annos, el pcr dimtdium lempns, 1 I csl perdimidium lidoles, ticul ycdcs nrsi .1 os ej:ts, si iliccl loculio

anituir (0.- ii '. vidi licet snnos 1 1 diniidiuiii iia li.lclibus tei 10:0111 in^fioiis, siciitvcxcl
,

(5:j t -],i. Itii et tena.

 569 EXPOSITIO LIBIU Af 0CALYI>S1S. 37;j

riigiius lerrcl lconis c&lcra auimalia. Ei draco, id A Hcbraicam videlicei, Gra>c.n:i ci Lutiuam, ct supcr
csi diabolus, dedit illi bestiae su», scilicet Anli- cancras linguas, quia muhotics plurcs lingua? con-
chrisio viriuiem suam, et sicul ipsc csl fortis ci ma- liiieiitur in popnlo mio, et in onincm gentem, gcne-
ligiuis, ila cam maligiiam ct forlem; ei dedit
fecit raliicr videlicct supcr Asiam, Europam aique Afri-
illi suam polesiaicm ad cxpugnandum fideles. Cillll.

Yehs. 3. —
Et vidi unum de capitibus bcstia id
— Ei adoraveruni besuam supradictam, id
1

,
Yer. 8.
csl de priocipibus illius, majorcui aliis principibus,
est Anlicliristum omttes qui habitanl icrram : illi
id est Aolichristum, occitum, cuinlo seilicet quasi
videlicel qui in terreuis sunt fumlaii, quorum »o-
in verani mortcm : sui videliccl discipuli monlicnles mina snnt scripta in Itbro vilat, id cst in mcinoria
fiiigent eum vere occisuni, et lertia tlie rasurrexisse. Dci ct Agni, qui pro nobis est occisus ab otigiue
Vidi eum, inquit, quasi occisum in mortem, el plaga muitdi, pranlestinalione.
monisejus curatu
lnus esse
:

dicilur, curatus
id esi ipse qui pcr plagani mor- Yers. 9. — Qui Itabet aurcs, id cst spiriiualem
cst; fallaciter videiicet
inlclleclum, uudiat; scilieet intelligat quod oiunis
dicciur csse resusciiatus, cl in illa falsa resurre- iilc
ctioiic «i admirata, valde scilicet admiral.itur uni-
Vei(S- 10 _ Qui dtlxetU eaptivitatem ,
qui alios
versa lerra. id est omnes lerrcna diligenles eu.Ues B
, idclicel rcctos el licnc vivenles a vcra via d(lcU
roidllam besiiam, sc.l.cet post Anticbrislum besiia- captivos per pravam doctrinam in falsam viam.
liler vivcntem. vttdil in captivitaiem in morlem scilicel a?ternam,
Vers. 4. — Et adoraverunl draconem, id cst dia- et qui in gladio raalcriali
,

aliquos fidcles occideril,

bobim, idcirco 7111« dedit il!i bcslia; potestaiem fa- oporiel eum gladio occidi, id esi divina seiiicntia.
cicndi ea quaj cupit puiantes se Deun. adorarc, ct
, Il:ec res cst patienlia sanclorum et fides, quia vide-
a Deo poiestalem iltam Aiiiicluislum haberc, non a licct tribulaiionesei tfibulatores brcvi temporc pcr-
diabolo. Et non solum draconem, id cst dijbolum iuaiiebiiiii, et in auernani captivitalem ibuui perse-
;

adoravcrunl boc modo, scd eliaiu ipsam besiiam verantcs vcro in lide setcrna bcaiitudine corona-
aduraverunt, dicenlcs : Quis est, vel fuil, vcl cril bunlur.
eimilis lmic besiia; ?Et tiimcn quidam voliint eam Ycas. II. — Et praeler hxc lidi eiiam anam be-
iinpiignare, sed quis pilerit pugnare cittn ea? Nolan- sliam ascendenlem delerra, id est prxtlicalores et
du.u interea, fratres charissiini, quia ista quaj nar- d.scipulos Antichrisli cxallalos et elevatos dc tcrra
ranlur quasi jam praileriia, adhuc in novissimis in superbiam. Et ilia bestia habebal duo cornua,
te.nporibus su.it ventura. Sequiiur :
11011 in rci veritale, scd similia duobus cornibus
q
Veus. 5. — El dalum est huic besiia:, id est Anki- Agni, id est Oiisti, quibus signiGcanlur besliales
cbrisio a Doniino pcr diaboluin, id esi concessum aposloli Anlichristi dicentes se esse innocentes et
os loqucns magna, quia dicet Filiuin Dei se csse, et iniracula facicnies, sicut Cliristus fecii.cum potius
os loqucns blaijilieatias quia dicet Clirisiiim bei ct sint peccalores et dxmoniosi. Ei loquebatur, ita

Yirginis Filiiiiu Tjui mundum rcdsmii, aliqucm ma- lerrorem inculicudo, sicut draco tcrret oinnes aves
gnui ruisse. Et data cst ei potcslas facere tnenses qua- suo clamorc.
drutjittla (00), id cst fucieudi bsec onniia pcr quadra- Vers. 12. — .'.'( Iinbebal omnem poleslalcm prioris
giuia ct duos menses, scilicet pcr tres anuos et besiiie, id esl Anlichrisli. sicut veraces aposioli
dimidium. Dcuique bestia, id cst Anliebrislus. fiieriiui ih bcneplacilo el protectione Domini nosiri
Vers. G. — Aperuit os suum, eundo de blaspbemia Jesn Ciuisli. Et ipsa ser.unda bcslia fecil lerram,
in blaspliemiam ad Dettm, id cst conlra Deu.n, quia id est ipsos principes lcrrenos e! omncs habiiuntes

dicei se esse Filium Dei , et pleno ore dicet diabo- in ea, minores scilicet terreuos subjedos facient ipsi

liim esse Deuin, qui crii paler cjus. Apcriet iiaque f.dsi aposmii Aiiiichrisii adorare orimani besliam,
os siiu.n ad blaspbemandu.n noincu oinnipoteiilis eumdem vitlelicet Anlichrislum, cujus plaga mortit
Dei, quia diciurus est se esse jiislum, cleiiienleni, D est curala, quia^ scilicel Antichrislus dicilnr esse
atque omnipolenlem ,
quod cst blasphemare noinen rcsuscitalus de ficia niorie.
Dei el tabernacultim ejus, id csl bumauit.item Chri- Yntis. 13, — El fueict ipsa besli.i, id esl discipuli

sti, qui verus Deus et verus homo esi, fuisse ma- Aiilichrisli, magna sinnn ct miracula, in quibus de-
gum. Blasphemabii eliam eos qui habilant in cxlo, sigliabunl ipsum Anlichrislum quasi Dct.in ; ita ul

id est in Ecclesi.i, dieenda eos esse crroneos el <;iifl»i igimm de cceio descenderc faciat, id est spiri-
siuilos. iu.11 inalignum quasi Spiritum sancium desccudcre
Vers. 7. — Daiiim est etiam i//i besii;e, stiliccl in Urram, scilicet siiper lerrenis viiiis dediios et ad
Anlichristo concessum cst a Deo per diaboium fa- su.mi sectam convcrsos. El facie! eos loqui omiiibhs
cere bellum cum sanclis, et vincere illos, quosdam liiignis sicul aposioli facicbanl illos qnos atl lide.n

spirilualiler, quosdant vcro lanluni corporali morte. coiivericbanl : el lioc de ccelo, id est tJe acre, i«

Da(a est eliam t//i polcsuis super onmem iribum, el couspectum omnium , non ita r.bsconse in domo,
supcr oninem populum, ei sup:r onmem linguam, sicm Spiritus sanctus desceinlii super aposlolos in

(.GOi Supp. dttos.

 s. MAIITIM LEGIONEKSIS "2
riomo in qua cr.ini |>ariier coiigregati (Act. n), sed A lullbus, el ccelcstia spcciilanicm ct conleniplanlcm.
videnlibus CUnClis. El per bsc signa cl niiiarul.i Supra slabal, qui.i es oiuiii parte cam obumbrahai
qna? discipnlis Aniichrisii leinpure illo conccdcutur ct protegebal ; ct cum eo centutii quadragiiita quatuor
facere, millia, id Cbt iufiuilos qiianluin ad nos, ci quanlum
Yers. 11-Ij. — Setlucent habitantes in lerrn , di- ad Deum finiios, virgincs perfcclissimos, prxdica-
centes n/ faeiant iniaginein bestice, id esl 111 sc cun lionc Banclx Trinilalis ex quutuor mundi partihus
foriues faciant Anlicliristo cujus plaga glailii curata (Olleclos, habenles nomen Agni ul a Chrisio Cliri-
< st el rerixil, id esl diceiur revivere. Hoc sigiium Sliani nomiiiciiliir, tt iiomcn Pntris ejtts, seilicct
far ieiu ipsi f.ilsi apnstoli Anlichrisli, quod m.iligui:m Del, ut dii voccnlur, tcriptum in fronlibus suis, iu
Fpiriluin lacient elitiu sicut ignem dc acre vidcnli- maiiifcsla vidclicel confessionc, ita ui nunquam
Ijiis iniiM.iiiis descendcre, per quod scducent liomi- ileleri possil. Pio illo el vos, fralrcs cliarissimi, qui
nes cl coiifirmaliiinl cos ipsi Antichrislo : ct lioc i:nii Splendidam, Ijmquc ilignam liabclis familiatn,
ila ul loquutur imago bestia:, sicul el ipsi qui con- si nercsse fuerit, libenler debciis pati, ut illis qui
fcrmcs erunl AnlicUrislo, loqncniur omnibus liu- iuteralios fidelcs lam cbri suni, possilis ailinisceri.
guis. V.t fuciet illa seciuida besiia, id cslilli pseudo- Ilerum subjungit, diccns :

aaostoli , iii omnes occidaniur quicunqtie non udora- " Vkbs. i. — El audivi voccin, id est adnionilioncir,
terint, non solum bcsliam, id cst Anlichristum, sed tle coclo xenicntcm, id csl de Ecclesia, tanquam to-
eliam imagiitem bettitv ; ipsos eosdem Sciliccl falsos cem aquarttm muilarum, scilicei mulloriim populo-
.-iposlolos, qui conforines eruni Aiuicbri lo suo i liin. qui decurrunt pcr lemporalia, ct denuuni sicul
falso Deo. aqua ; et lauq uam vocem tunitrui magni, icnorcm
Vers. 16. — Et facienl ipsi pscudoaposloli vmnct vi<l 'licet ii.fereiitem, sic.ul lonilruum bomines ler-
pusillos et mngnos, divites et pauperet, libcros et scr- ret. Ll vox illa quain audivi, cr.il sicut vox cilha
ros habere characlerem, id est signilin sux sccla 1
,
r<E</oriim,scilicet eoriim,qucru:ii est snnare cithara,

in dexhra manu, in sua scilicet operatione , nttt ciihaiizinliir.it , id csl cxerceiuium ofDcium sibi

i'i froiilibus suis , in manifcsta videticct cnnfes- COmmisstim uon ill alicnis, scd in suis citharis. Iloc

sione. uliquc signiflcat sanclas virg-nes, quorum ofliciuin

Vers. 17. — Et facient ne quis possit emere aut csi morlificare carnem, non alienam, scd suam pro-
rendere, id rst dare prxdicalionem et recipere ali- priam. Voccm crgo virginuui carnem suam morii-
qiiem convcrstim per pr.cdicationem faclam de ficanlium audivi,
Aulicbrislo, nisi ille lanluni g»i Itabet characlcrein, „ Vers. 3. — El ipsi eantabani, id csl jucuudanler
id est sigiuini besliat, ut dizimus, cl nomen, id csi cxercebanlur, et servahant cauticum, sciliccl rncn-
Teilan, el nmnertiiH nomitiis ejus, id est scxccnli lis et corporis inicgriiatci», qn.-c cst cis niaxima
scxaginta sc\, quia Teiian vocabilur iile pcrdilus dcleclalio el jucundalio. Camubani , inquit, quasi
l.oiiio, ci boc lacient discipuli Auti< brisii, quia non canticum novr.tn; illa scilicct ohscrvantia inlegriia-
liccbil alicui pra:dicare lunc tcmp ir s, nisi liabnerit lis mcuiis et corporis cral eis jucunda, ct chara, ci
iiumcriini nominis Anlichrisli, scilicct nisi pcife- dclectabilis, sicut novx res solcnt amplius delectare
clus luerit ct friiciunicenlesimiim scvagcsiinuin cl quam vcieres, ct essc cliariores. Sed ubi caulabanl?
senarium ci quasi Dco oblulcrit. In boc ergo luijiis Non in occullo videlicct, sed anle sedem, id esl in

nomiuis ininici o prxscntia cl in conspcctu muliorum lidclium qui

\Yrs. 18. — Esl adhibeuda sapientia, id esl sa- suui sedes Dei, ul ab cis cxcmplum accipiaut. Kl
pieuicr cst considerandum, ct ideo omuis qui ha- noii soliim anle miuorcs fidclcs, sed ctiam antequn-
kel in'tUeclitm , sciliccl qui snpiens est, computet luer nnimalia, sciliccl in prxscnlia omnium docio
nnmeruin lnijns bcsliw; quia si nliquis slullus biinc r ii m, et .uiic scniores, id csl judiccs. /•.'/
nemo po-
inimcriim conipiila vcrit , sl.itim pulabit illum esse lcinl dicere canlicum illud, idcsliicmo polcral obser-
Dciun, qni.i liic nuincrus Deo cunvenit. Idco igitur D vare inlcgritalem incntis et corporis, nisi illa ccntuit
sapieutia csl adliibciid.i iu conipulatione hujus nu- qitndraijinta quatuor millia, nisi illi virgiucs, scib-
n eii, qnia qiiamvia hie uumerui sii Dci, ad lempus i ei qui empli sunl de lcrra , videllCC! quus Dcus cl
laincn ciu pcrdilissimi hominit, srilicet Anlichrisli, liomo Jcsus Cbristus dando sanguinem suiiin io

a quo USIirpahilur. Ilic numerui cnnslal tX sexccitlis pretio, cniil dc lerrcna convcrsationc. Virgiucs crgo
iciaginla ser. Numcrus ciiim Jesu Christi CSl, eu- illi

jus nomen sibi facil beslia, nl CSl AlllichriSIIIS. \ih^. 4. — Cuni niulierthiis non sitnl coiiiquinali

CAPLT MV. aliqua sordc. Verc nnn suill cninquinali iu aliqim

Oslcnsa ^ avissima pcrsccuii qtiatn paiiiur cl riiinin.ili, imiii tirgiuct tunt ; cl hi seqiiuuiur, id
pnssur.i csi Eilesia sub Aiitirbrisio, osieutiil etiain
i esl iiiiitaiilur, Agntim quocuuque ieril. Et hi lalej
ad ijus consolaiioncin ci cohorlniionetn, quani stiiii empii, scilicet bns tam nolabilcs in dignilalc
ci qualcm habcl adjuloretn, diccns : clcgil Dcus e\ oiiiiiilins aliis, cl laiiqiiam (irimiliiT,

\ 1
1! I. — Yidi;etecci agnut, sciliccl Chrislus il csi thariorcs ol.laiioiics oiiinibus aliis /'<••' Palri,
tio iiobis immolaius, tinbat tupra monttm Sion, id i7 Agno.
is' ju n ii - i" i
1
1 Ei •
lesiam cni ncnkm iu vir- Vnts, *i, — /'/iii oi<- ipsorum noii etl invett nwi
3-,3 EXPOMTIO LIBIU APOCALYPSIS. 374

mendacium, nnllum scilicel csl in cis invcniinn ex A adorate eiim, i • 1 est pciilc.iljeo subsidium.aui fecit

locutionc peccaium, quia si aliquod recenini, ila caelnm, palriarclias scilicel et proplietas, et sanclani

inde paeniliierunt, quoil cis in inorte per pcenitcn- Ecclesiam, terram, et mare, et omnia qux in els

li.iin sii dimissum. El si operamlo aliquid pccca- Biint, ei [uiilcs aquaritm ; genliles videlicet qui liie-

vcruni, lamen tine macula tuni, id est sinc criini- riinl foulcs uniliariim prxvaricalioniiiu. Du cuji:s

nali peccalo, quia nec veniale nec criminale est in omiiipolenlia Dauiel prxdixil : Polettat ejut pc-

cis in niortc sua iuveutum, dum perfecle pcenitue- tetlat aiierna quce uon aufaetur, et regnum ejus

runi. Alilcr : Vere in ore, id est in prxdieaiioue qttotl iion corrumpetur (Dan. vn).
ccnlum quadraginla qualuor milli.i non fuil menda- Vers. 8. — Lt nliut angelus, id csl aliquis do-

liiim, sed pura verilas. Nam isiud vitli eo6 sine clor Kcclesix, quia prxdicalorcs iuvicem succe-
mendacio prxdicasse de nostra reparaiione, scilicet dunl sibi, sccutut esl tlicens : Ceeidit, cecidti, ilu-

nngelum palernx miseralionis nuntium, •jolaulem, pliei videlicet conlrilione, Babyton i.lu megM civi-
id est sublimia prxdicantem fuisse, el iioc perse tas, id est omnes confusi in viiiis pro irmllitudinc
coelum et incdium videiicel mediatoiem Dei el bo- iniquilatum, vel pro superbia, suo perverso ilog-

niiniiin. Hoc etiain sine mcndacio prxdiraverunt, mate munita. Cecidit, cecidit Babylon. Bis posiluiii

quod ipse sil habcns evangelium in sua disposi- B verbum infinilaiem designat, in quo omnimoda

lione, ui prxdicarct illud, aul per se, aut per servos deslructio inlelligilur. Peribil enim mundus et con-
suos. Descripta impugnatione facta pcr duas cupiscentia ejus (/ Joan.n). Et nec immeriio ce-
bestias, subjunctoque auxilio Agni, et digniiate cidit, qum a vino, id esl quia a vino ircr fornica-
familix ejus ostensa, subjungitur adnioniiio, ut ad lionis tucc , sua scilicet prava doclrina qiuc est
lianc familiam desiderantcr accedani, ct commina- causa irx Dei, polavil, id est polionavit, omnts
lio ul ab illa alia declinent. gentet gcnlilitcr vivenles. Vino (ornieationis, id
Vers. 6. — Yidi, inquit, altcrum angelum, id csl cst viiiis, ct prxciptie idololatria, qux csi potus
prxdicatorcs qui sunl alleri a Christo, vices ejus dulcis peccantibus, qnibus mundi amatores alins

scilicel exsequenles, volan.em, id csl a lerrenis sc inqiiiuant, el ne reclo tramile gradianlur, ine-
rcmoventeni, per medium coelum, per oommunem briani, unde debetur eis ira Dei. Oinnia bxc sinc
videlicet Ecclesiam quam verbis et excinplis tra- niendacio locuta sunt illa cenlum quadragiuta qtta-
liuni seeum, habentem erangelium wlerniim, id est tuor millia, id est Ecclesix prxdicatores. Hxc
prxdicationem ex injunclo ofGcioxtcrna bona pro- dixerunt primiis el sccundus angelus.
ruitlenlem, et complenles ad selernitatem ducen- Vers. 9. — Ej leriius angelut seculus esl illos,

lem ; et boc ideo babebat, ul evangeliztiret, scili- dicent voce magna, \d esi per magnam admonilio-
cct ut prxdicaret, non porcis et conibiis.sed seden- nem admonentemsic : Siquit adoraverit bestiam,eic.
tibut super lerrani, illis scilicel qui vilipendenlcs Tres angelos ponit propler sanctx Trinilatis lidem:
terrena et calcantes ea, requiescunt ab omni stre- Ac si aperte tertius angelus omnibus Ecc'esix filiis

pilu mundi et cura ; et tuper omnem genleni, scilicet dicat : Nolite fieri discipuli Antichristi; quia, si

ointiiuiodam diversiiatem illorum, qui in lerrenis quit adoraverit bettiam, id cst Anticbristum, ci

ilcniorantur ; ct super tribum lutiiicam, ct linguam imaginem ejits, scilicet imilatorcs illius sibi confoi-
barbaricam, et super populum dicentem magna voce, mcs feceril, ct acceperit characlerem in fronte tua,
spirituali videlicet admonilione et persuasione. signum videlicet in nperla confcssionc, «kj inniauH
Angelus volat pcr medium ccclum, quia prxdica- tua, scilicet in opcre.
lores Ecclesi;e mentis contemplalione ccelcstia pe- Vers. 10. — Et hic bibel, sictil Babylon, de vino
lunl, non terrenis inlixrcnt, sed etiam subjectos ihe Dei, id est de xlcrna damnaiione, quod mistur.t
populos ad ccelcslia exemplis et verbis invilanl De ctt mero in calice irce ipsiut, videlicet-quod ir*alus
liis qtiippe volanlibus prxdicatoribus Isaias dicil : Dcus propinat ; qnia qui non corrigiiur vindicta
Qui sunt isti qui ut nubes volant, et quasi calumba; p ejus ad correclionem data, punictur xlerna pccna ;

nd (encstras suas ? (Isai. lx.) Ul nubcs enim volant, et cruciabilur igne invidix el tulphure, id csl fe-
quia a lerrenis desideriis pennis virtulum sublevati lore pravx operalionis, in contpectu angelorum'
pluunl verbis, et corustant miraculis. AJ feneslras tanctorum de divina juslilia Ixtanlinm, ul visa bo-
suas velut columbx volanl qtiia per boc quod exle- iioruin clarilatc labescanl, el ante conspecium agni,
rius conspiciunt, uihil leirenum concupiscunt, sed scilicet in prxsenlia Cbristi.
gaudia perpetua jugiter conlemplantur. Sed quid Vers. 11. —
El (umus lormentorum eorttm, 'idest
angelus per medium coelum volans dicat au- lenebrosum lormenlum illorum, in tcecula swcttlo-
diinins. rum ascendet ; sed non cruciabitur ad tcmpus, sed
^ers. 7. — Timete Dcum casto amore, non supra- in xlernum persevcrabil. Nec habent, id est non
diclas beslias, et date illi, bene operando, et bene babebunl requiem die ac nocte, qu\ adnrarerunt oe-
de eo annuntiando, honorem, ut per vos gloriosus ttiam, scilicct Anticliristum, et imaginem ejus, lihci-
appareal ,
quia venil hora jttdicii ejus. Ac si aperle pulos videlicei illius. Meriio in rclernuni cruciabun-
dicat : Non deliciaiis in iribulationibus, quia non lur, qui incessanter peccavcrunt. Ac si apertius
longo tempore patieiniiii. Et, timetis defccttim,
si diccret : >'on cst mirum, si illi qni Anlichristuiu
37.", S. M.U.TINI LEGIONENSIS •0
adomvcnini sinc (ine punicntur; quia sni cti.un \ a luo c*se pul baulur, sed Ira jam non pa-
prxcericiiies eaindcm puenain babcbunt.
ninislri lieninr.

Transienl enlm, ulin librobcali lob bcribiiur, ab Vi.iis. li. — Ei vidicl cccc tmbem candidam, id

aquis iiiviuni ad calorein ignium (Jub xxiv). £1 esl sanetos vcl Domiuicain cainem, qnam unn
tiquit accepit non lanliini iinagincm, Scil characlt- fiisrav.il macula pcccali : ct sujer uubem tctlentem,
rcm n m nii ejut, 111 supcrius diciuns csl, crucia- Cbrielus scilicet supra sancios scdci, vcl diviuitas

ijilur. supra bumaniialein , similem filio hominii, qnia

Oiigfnis crrnr aperte qui

j.iin impassibilis ct immorlalis, habenitm in tapita
In lioc loco ilcsiruiliir,
suo, i.i est in se ipso vel in riivinilate ad siniililu.Ii-
ilixM, posl inillc amios repiolios rcdire ad viiam,
ncin Iriumpbanlis, coronam aurcam, quia vicil riia-
jnstos aiiicui iiermn rcversuros ad pisnam. .Mio-
Imliim per sapiculiam suam, el in manti imr, si ilicel
quiu f.ilsuin csi quod Veritas dicit : /frunl impri in
in potesiate sua, falcem acuiam, iil esl jiiiliciari.im
tupplieium (Bternum (Maiili.xiy). Si quisvultqux-
icprobi sculcnliani malos a bonis scparanlcm, qnam alibi
rcre cur prolemporali pcccato sine (ine
qnia dislriclus judcx vc- gladiuni appellai, dicens : iVon rrni pacem miiiert,
crucienlur, dicendum csi,
scd yluiliuiii (Mallh. x), quia pcr ipsam inali scpa •

niens non lanium fa< ta pensabil, sed el voluniaies.

ruulur a bouis.
Nam repiol.i, si fieripossil, scniperm liae viia \i-

vcre cuperent , nt ncquaq.iain peccare desistcrcnl.

Vers. 15. — El aller anqehis cxioit de lempto, in

lilco igilur nuiiquani carebunt snpplicio, u.ui nun- boc quod Christi servns, id csl sancii bouiincs,
qui bucusquo lucruni inli.lclibus occulli, scilicft
i|uam carerc volucrunl pcccaio. l-I t nullus erit illi

ilespecli, nunc aulem in chrilalc apparent judi-

lerminus ultionis, qui nunquam voluii babere ler-
caturi oinucs cum dcsiderio, 111 Deus scparaiioncm
iiiinun! criminis. Si enim, 111 illi aiunl, linieiula

Mihi Gnienda
f.ici.U bonurum el maloillin, clamam voce matjiut ad
supplicia reproborum ,
quandoi|tie
tedentem super nuhem, id esi ad Cliruvluai ju licau-
suiii ei gaudia juslorum. Si illud verum non est
quod icm snper liumauam carnem. Se.l quid angclM de
quod iniiiatus est Domiuus, neque veruni est
leinplo exiens, id cst omncs sancii, Je.-u Uiristo
promisil. Ad bxc illi respondeul : Ideo xlernam
poenam minalus cst peccanlibus, ut cos a pcipctra-
sedcnti supcr nubem dical, audianuis : tlitte fuleem
lunm, id e>l eierce juilicium, pcr qnain falcem
lione peccalorum compesccret, quia creatinx sux
xicrna supplicla minan dcbuii, non inferre. Quibus colligniilnr herbs de omni gcnere. Vcl, mittc fatcem

ciiius ad bxc respondcinus : Si falsa minalus cst

luam, id cst praedicatioitcm luorum , pcr q..a:n

ab eliam falsa esi pollicitus

s '-i• :,r;ll " , " lu, ' saWandi a pc.den.lis; et mete, scilicet
111 ii.jusiiiia corrigeret, c
COIIlgC UlOS, qitia teilit hora nl metatur, scilicd
utad jusiitiam provocaret. Ilcrum subjiciens ait :

Si quis aeeepit characlerem nominis ejus, id cst

oppm 1,1:11.1,1 est, ciiui jain tomplctus sit namorns
luorum, quoniam aruit messis terree, videliccl quia
Anliclnisli, cmciabilur.
coiiBuinmata csl nequilia nialorum, ci jain non
Vers. 12. — llic vel i.xe, patientia tanctortimeti,
liabcl lociim.
majorum atque minoriim, sciiicet in considcraiione
Vers. IG. — £l misit ilte qui sedebal super iiiibem
lanix vindicix; sanclorum dico, qni cuttodiunt, id
fnlceiii suam in lerratn, et messitil, iil cst Separavil
estopere complent mandata degemina dilectionc Uei
malos a bouis.
el proximi, et fidem Jetu, quia Deum illum confi-
Vers. 1". — Et ulius untjelus, i.l rst suprailicli
lenlur.
sancli aliud oITiciuin babcules, exiv.t de tempto,
Vers. { t>. — Et auiliii tocem de cm!o, dicentem quod rtl in roelo, videliccl dc sccrclu loco, habens
nihi. llxc vox lain ad beatum Joauncin pertinel, el ipse falcem acutam, sicui Cl.ris.us, quia s.incii
quaui acl omnes li.lclcs , qui rcmunerationem bauc potesialem babucruni a Cbrislo, qni cst an-
xiernx beatituriiiiis cxspeclaul. Ac si bcato Joanni gelus magni consilii. Cum ostendissct, Dcum potc
aiigelus di.ai : Cuin siui loculus dc crucialu el in- D staleui judicandi babenlem a sanciis iinplorari, ei
feliciiatc malorum, non desperes dc beatitudine bo- sic ju.licium licii , ostenriil cauiricm poleslalcm
iiorum, scd poiius scribe illa in corde tuo, vel lil- sanclos babere, el Clirisluin, 111 judiccni, imperare,
leris comincnda, ul ad posicros pcrveiiianl; quia ei illos imperio cjns obedire,
vcrc beati siiul morlui, qui in bomino, i.l esl iu Veks. 18. — El ulius angelus, scilicel sancii
confcssione Domini moriuntur , sciliccl quando inariyrcs c( confessores posl aposlolos, qui Eccle-
corpus ei aiiima rcsolvuulur. Amodu, id esl .. pra:- siu slalum custodiunt, de altari exivil, id esi do
scuii tcniporc vcl 1 tempore rcsurreciionis, jam Ecclesia, mariyrei clico ct confewores, qui sc Dco
dicit Spirrtut, scilicei tola Triuilas, quia, Spiritut oflcrunl ei sacrificaut. Qui angclus habtt puiestatein
<»: Deut (Joan, iv), 111 requietcant , vidclicet ut tuper iijneiii, prxilicando scilicel ddeles ali xieruis
amplius non paliantur, a laboribut tuit, quos buc pesnis eriperc, ci excommunicando infidcles gc-
usque passi sunt : opera enim illorum sequuntur Iiciihx incendiis iradere : et ctamavit voce magna,
itlot, id esi mercei opcrmn qux sequilur. Quasi id cst maguo dcsiderio, ad eum qui habebut falcem
dicerel : Dum in niuiidu ciaui, niajorcs tribulatio* acutam ,
judiciariani videlicel semenliam omiu-i
id majorciu coronau pcilincbant, undcabjccli includeulem, dicem : Doniiuc, >»ii.'/c fatccm Ijo.ii
 :

r.77 KXPOSITIO LliSUI APOCALYPSIS. 37 3

oni.'a»i, el vindemia, id csi scpara inaturos in nc- A bapiizatis Spiritus snncius ilalur; ct eos, qui vice-
quilia, butros tcrrie (t> 1 ) , abundantcs scilicct in runt bcsliam, id esl Anliclirisliiin, et imaginein illius,
malitia lerrenorum : quia maturw tunt uvtu ejtts< scilicct conforniiialem rjus viiantcs, et nitmerum
scilicel leinpus cst ut judiccntur ,
quia malitia iwmiiiis ejus, qui per lioc videlicel non sunl dece-
eoruni compleia est. |>ti, siauies supra mare vitreum, qnia illi veraoiler
Vers. 19. — Et mitit angetus magni consiiii, id stant , qui liaplisnii graliam inlcgrain scrvanl,
est Cbrislus, falcem suam in terram, scilicct jmli- litibcntcs ctiharas Dei, id est inoniflcanics carnem
(iiim suiini in lcrrenos, et vindeiniatit tineam terra:, snam, quod cis Dct;s injunxil, vcl quoil prior ipsa
rogatu vidclicet sanctorum separavit malosa bonis, fccii.
el misil iu lacum irce Dci magnuni, id Csl iil infer- Vers. 3. — Et cuntanies caniicum iloijsi servi l>ci,
iiiiiii, ubi mulli iram l)ci patienlur. veicrcm scilicct lcgem quas est cxsullalio bene
Vkrs. 20. — Et calcatus est lacus, scilicet viKlcr intelligciilibus
,

eain, et caniicitm Atjni, uoviini vi-

cl dcspectivc posiii sunt in inferno cxtra civilatem dclicet testamentum, ilicenies, id cst alios admo-
l)ei, videlicet extra consorliuin sanctnrum, quia nenles : Mtiijnn, in prirna crcalione, et mirabilia
picini Hla iion crit purgaioria, scd xuerno ; et exivit siiui opcra lua, Deus omnipoiens, in rccrcalioiie.JM-
taiiguis tle tttcu,id csi apparuit vindicia de niariy- B „ a „„„
,
el verg v;g, /Ma% Rex swcu i ornntt qllia
,
, nii
riliiis, sc licci actcnia pcena pro peccaio, n.on vi- ciiiquc pro merito reddunl; et venv, qui i perducunt
iiiini quoJ iu Dci ccliario ponercliir. Exivil, dico, quo protuiltunt. JiisI.tc cl vcr* via; aunl insiilutio-
ttiitijtiis usque ad frenos equoritm, vidcliccl nsqiic nes Dci, per quas nos a.l Deiim, vcl ipse ad nos
ad ipsos rectores iiiiqtturum puniciidos sciliccl venit. Iteruin subscqucnicr
,
ait
diabolos, per stadia mitte sexcenta. Per sex perfecii, \ers. 4. — Quis ergo non timebit te, o Doiuine,
per ceutum pcrfeeiioics, pcr iuillc pcrfeclissimi scilicet quis non cx amore serviet tibi, et magnifi-
d< signaiitur. cabit nomen tuum opere et pra^dicaiionc ? El vcre
CAPUT XV. liinebunt tc, quia tu tolus pius et, qui gralis salvas.
In his tribus supradiclis visionibus, sc.liccl in El vcrc maguificabunl tc quoniam omnes gentei
,

rcvclaiionc mysieriorum, ct iu datioue lubarum, teiiient, fide videlicct aliqui de omnibus, et adora-
el in pugna mulicr ;
s conlra diaboluni, a principio buni iu spiritu cl vcriiale, in conspectu, id csl in
reilempiionis secutns esl ordineiu usquc ad dieui beneplacito ttto ; qiioitiam jmlicia lua manifcsta sunt,
judicii. In Iiis vcro tribns scquciilibus circa iilliina qnia qiinsdam eligis; cl quos rcprobas, cogn/iscen!
tcmpora moraiur, qui dc liis pr.Tcedeiilibus in aliis ^ lidclcs ex jusiitia csse.

mulloiics divittis Siripluris dicluiu csi eniiclcatiiis, Vers. 5. — Et posl Iikc vidi, el ecce apertum ««
de nliis vcro pnrum et occultius. In bac crgo quinln templum labernaculi lestimonii in coelo : scilicet
niaicria sunl septein angcli lcuenlcs pbialas, in rovel.it:» siinl niystcria Ecclesia-, in qua Dominus
qniliui foiiiincntiir plagir, id cst dcslruciiones ini- babital, et qu;c iu Dei bonorciii mililal, quxque iu
qiiorum, qui tempore Anticlirisii ermil, qua: de- sc coiitinct vclus el novum lcstaoiculum. Et quia
siructio icnxinie bortatur pncsenles ad palicudum. nysleria Ecclesi e apcria eraril,
ltcrum subjiciens, ait: Yers. 6. — Exicrunl se}item angeli, id csi pr.Tdi-

Vebs. 1. — Et vidi aliud signuin, \.\ cst figurain eatores qui reprebendcnl inale oprrauics, habentes
aliudsigiiilic.i:ilcin,qiiiaqiii i:i bocsiguosignificanlur, teptem plagas, id cst sepiiformes Scripturas, cxie-
in coilo convcrsaulur. Sinnum dico magnum ia ad- runl dc lentnlo, seilicet de Ecclcsia, cl ut irrepre-
iniratiouc, el mirabile ,
quia mirnui est li(.iniiiem bensiliiles csscnl, vestiit lapide [/'. iino] mundo, et

laiitam iioicstaieui liabeic, ul alios possit damuare; candido, id csl cireuiudali uililique furliludinc et
«c liccl tm-jdos teplcm, iJ csl praedicitorcs de qui- munditia, quia eruiil iinniunes a pcccatis, et dccoro
iiis ilicilur : Antjeli yacis amare flebanl {Isui. xxxm). virliiliini orn.ui, el prtvcincti tirca sua peclora zonis

Httbcntss septcm plagus novissinias silii injunctns D nnreis, refrenantcs videlicet malas cogiiaiiunes ei
i Dco, oinnem scilicet excaicaiioiicm ct desirueiio- voluiit.iics pcr cbarilalcm cldivinam sapientiam.
lein coniin qui lempore Aniicliristi erunt. Vere Vers." 7. — Et unut ex quatuor aiiintalibus dedit
ilagas babcbunt, quoniam in illis consunimata esl seplem angelit, seplem phialat uureas; el boc pcr
ra Dei : supcr iniqnos eniui iram Dci exercebunt, Clirisiiim, qui cst iiiiiis, id cst capiit qualuor evan-
i vcrc novissimas plagas, si ilicet quia posl eas in gilistaruin ,
quia quod illi pradicabunt, cx insti-
iitimio nou infcrel Deus alias. Sepiem plagas ba- iiitionc prioruin Pairuui babcbunl; phiulas, dico,
cm, lioc cst noiitiam oniniuin Scriplurarum qua aureas, cnnscieiilias videlicel peiluci.las, pleuat ira-
iilneranlur corda bonnrum ad salulem, corda vero cttndice !>ei vivenlit in scccula sa:culoriim, illuini-

npioruni ad damnaiioncin. natas scilicel divina sapiemia. In illoruiu cuiin do-

Vers. 2. — El vidi tunqtiam niare vitreum, id esl cliina et pleiu clccluruiu salus et rcpruburuiu
aplisinum, ubi fidei puritas exigitur, et bouiincs daamaiio coosistil; unde isti vitani. iii.ic iili mor-
vitiis mundanlur: uinredico mistum igne, quia iuco lem accipiunl. Fccil cos iia.jue vasa irain Dei con-

(61) Vulg. lcg. botros viiiew terra:.

373 S. MARTINI LEGIONENSIS :„sj

tinc .itia. Ter iniiim ilc qnaiiior aiiimalibns qui dc- A cluisii faUos discipmns. Prxdicalio s.inciorum aliis
()ii seplcui angelis sepiem pliialas, possnimis inlclli- cst otlor.nioriis, ct aliis odnr viijc ; scJ illud ponil,
gcre onlinem prxdicaiorum, nposiolos scilicci ci undc magis lerrcanlur audiiores.
cxteros qui snis sequacibus dcdcroul pbiilas, id \ i.n>. 3. — /:( secundus angelus, in olficio, effmlil
cstdivinnni prxdicaiionem commiscruni, quouiam phialam suaiii in mare, id
qui sanclcs csl in illos
noii soliim cos liaplizavcrtmt, scd cliaiu ordinave- Dei coiiluiitlunl cl pctscquiinlur, ct quos possunl in
riini, el in suis locis eos scdere fcccruni, .-inuriiudincm viliorum
sirui sccum Iraliunl; cl/ar/uj eu
Peirns Clementom, liinum, et Clenim, quibus etian sanguis, damnalio vidclicet eis illala esl pro sar,-
poicslalcm ligan.-li ct solvcntli , qirwu a Doiuino guine sanctoruiii quein cffiidenint, tanquam mortui,
pcrc-peral, Ir.ididit, el in cailicdra sua scdcre com- quia nunquam rcsurgeni ab illa damnaiione, scilicet
pulil.Qnod cliain quolidic agitur cum pcr impo- r.unquam ab ea libcr.ibunlur. Et omnis anima, id
siiionem niannnm in civ;ia'ibus prxsulcs aiiimarum est conseniicnlcs, qui vivere vidcntur, qula aperlc
constiliiiinliir. Siquinir : Ecclcsiam nonperscqiiuutur, sed proplcr conscnsiiin
Vkbs. 8. — Kl implelitm csl lemplum funto, i I csl damnabuntur, mortua esl in maii; illi sciliccl qui
oliscurila e, et boc n majestate, scilicei a prxscnlia niagis vivere videbanlur, cxcaec.ui sunt per marc.
Dei, et de rirlnu tjus ; qu a quamvis lunc omnia ila vidclicel pnr lioc quod alios hi signum suffragii sui
criini aperla fidclibus, clansa lamen ei obscura receperunt, sicul mare diversa piscimn gcncra rj«
crunt infidclibiis; quia cui ea claudil fitle.spe, et cbari- cipil. Iloc eiiam sine mendacio docueruul audiiorcs

lalc, ncino apcril. El nemo dc reprobis pow.ral pcr suosilla cenluni quatlraginta qnaluor niillia, scilicet
sxcularem scicntinm iniroire in templum, i.l cst ut aniiqiii doclores quomodo Noc in secunda xtaic,

ficrct Dei leniplum, nisi iusiriicius pcr prxdicatio- sccundiim pr.Ttliraiionem secundi angcli, in exiiu
nein scpteni i,ngelorum , tlonec consummaientur arcx vincam planiavcril , ci quomodo filii ejus lur-
teptem ptagiv teptem anrjelorum ; doncc vidclicct riin xdilicarc coeperint, ubi l
:
nguamm confusio fa-
Oninis Eic'e i.e prxtlicalio lerminctiir cia esl (Gen. n, li).
CAPUT XVI. Vers. i. — Et tertiiis angelus, agens de lcrlia
El quia niilliis poierat ficri lemplum nisi pcr a-lale, qna:ido Dorniniis prxcepil Abrabx ut circuin-
coruin prxdicalionein. (idcrclur, ct Gliun sunm Isaac sibi immolarel,
el
Vers. I. — Audivi vocem, id est divinafti inspira- deierra et cognaioncsua citcI; quod totuniillaceii-
tionemvcl adinonilioncni, maannm, quia magiia prx- liiiiiqiiadragiiilaqualiior niillia [Cen. xvn, xxii.xii),
cipil; de lemplo, scilicet a Clnisio, diceatem teptem qui omniuiu Erelesix prxdicalorum pcrsonam
r ge-
angelis, id est inspirantem eis. Vos, qui boui estis runt, sii.e mendatiocoincmpnraneossuosdocuerunt.
qnanluin ad vos, adliuc in melius proficile, el in Tenius eigo angelus effudit phialam suam super
flu-
malis bominibus damnoiioncm exerccie. liecigo mina, plenc sciliccl nianifeslavil docTiux sux
scien-
de conicmplalione ad commodtiiu fratruin, eteffun- liam supcr illos qui fluuni de vitio in viiium,
vel
dtle teplem phialas ir/e Dei ; id esl denudale claras snper pbilosoplios qui sunl origo u ultarum fenlen-
conscieiilias vcstras, in terram, liariiin et super fontes aquarum, id csl contra
scilicci conlra eos ;
p^eu-
qui suut in lerra. Hoc loiuin sine meudacio diic- doaposiolos Cbrisli, qui Scripiuras principalcs sicut
runl illa superius cenluin quadragiuia qiiatuor Evangeliiim, unde spiritualis doclrna procedii, de-
millia qui enipti sunt de lcrra, in quonini ore nou piavani; ct sermo angeli factus at sanguii, quia
esi iiivcniiiin mendacium ; itl cst oinnes prxdirato- similiier isii damnabuniur pro saugiiiue quem fu-
res Ecclesiaj audiioribus suis, scilicei ui qualiier deruiit corporaliler, vcl spirilualiier, ut alios deicr-
Uuisius admonuil, prxdiearcut, cl quoinodo pix- rcreiit a prsdicalione lertii angcli. Plaio (62), i
dlcarenl. Jeremia posito in /Egypio cognovit quod Decs
Vtn*. 2. — El priinus angelus abiil. a conleiD- omiiipoteiis fecit cceluiii cl lerram, niare, ei omnii
plalionii sccreto ad ulililalcm, et effmlii phiulam mi:c '" CIS su '"; «cd banc pbialam isdem Plato vcr-
u
tuam, id ptiram ci profuiidam consiicnliam
cst liiin sanguinem, idest in pravitalein erroris, dicens
siiani, iii lerrnm id esl in conlcuiporaiiros suns.
,
quod cocliies, scilicei angcli, feccrunl cxlcram mi-
Ac si aperiius dicerel : Priiiius angeliis audiia jns- norem crcaluram. Vir^ilius (G3) quoquc cx Danicbs
sione Cbrisii prxdicavil audiloribus, qu:e ct qiiaula voluniine dicil qualunr regiia a Dco prxordinala,
feieril Dcus liis qul in prima xiate fiiciuiii. Et fu- cx quibus unum est aurcmn sed convcnii boc ; in

ctum eu vulnns sirvnm ac pessiinum, id c»l cxc;c- sanguinem, cum rctulii lixc regna ad Salurnuin el
calio ei damnaiio nociva ci insanabilis excnutem- Jovein, ipsosque dixii condiiores ipsorum regnorum.
plu diviiio, in homiiies, qui habcnt ihniiictcrem Iluic Paulus aposlolus loquilur, diccns : Sccuiitliiiii

bestiw, sciliccl Anlicbristi, et eos qni adoTaternnt carnem sapere, mors csl (Rum. vm).
imagincm cjus, id csl vcnerali siiul cjlisdcill Anli- Ycrs. 5. — E( fliidni anyiinm aqnaium, scilicct

(C2) Platoncm coxlancum fuissr Je ix cl ab vit. IUi, iiln i]uid scnliendiini sii, pronunliat. I..7111-
ro instrucium, assciii Angusiiuiis lib. u De doar, lur hoc in loco adnolaiioncs Bcncdiclinorum.
(.lnisiian., mitii . 45. Vcriiiu pnslca relrarlavil iu n (03) Kctog iv.
J(f/r(M. cap. I, n. 2, Cl in CBp II, Idi. vin Dc ci-
 EXPOSITIO tJBRl APOCALYPSIS. 3S2
jgl .

miiltarum doclrinariim, prxdi- \ gem, el devicil Coliat. Quod loiinn sine mendacio
id cst inlellexi ipsos

quia vindiciam lianc facient, non sibi, scd ceiiiimi quadnginta quatuor millia, scilicel sancii
catcres,
Doroino altribuenies, cl juste lieri confirm.inics. Ac dociores contcmporancos suos docucnmi (/ Hey.

si aperiius dicaiur Audivi cimiilcni supradiclum

: xvi, xvn).

leriium angelum, id esl lerlium ordincm prxdica- Vers. 10. — Et qttinliis angelus e/fuilit pltialam

toruin nunliuin inuliariim aquarum, scilirel multa- tnper sedem bestiw, id est super Aniiclirislum el su-

rum Scriplurarum, qnac lavanl aniinas a criminali- per omnes minislros ejus, ad dcprcssionem videlicel
lnis peccalis, cl salianl corpora , sicul aqusc salianl discipulorum illius. Diabolus cum otnnibus suis

aninias siiientcs, ci lavant sordes , dicenlcm, id esl membris voealur bcslia, quia aul lalcnler insidians,

gralias Deo reddenlem de lioc quod sanguis sancln- aut aperie sxviens, Agniim, id est eorptis Clirisii

rum eral cflusus, el fecil rindiciam dc impiis. Ac si invadcrc niliiur. Et factum est regnmn ejtit, i'desl

tcrtins angclus in persona pr.cdicaloium dicerel : ipsa scdes, scilicci ounie corpus Aniii lirisii, tene-

Dontine, cliani in lioc jnsttis es qni es, et qui eras brosum, oiiuies videlicei discipuli illius excxcaii
tanctut. Veniuriim non ponii, quia in proxiino fiiin- siinl. El commandttcaveruiil lingitas nra> dolore, id

lum inielligil : vel prxlerilum posiuim esl pro Ui- csl, prsc invidia qiiam liabcnl crga sanclos : sciliccl

Ims icmpoiibus. Justus es, Domtne, inqiiiiinl, 17111 B rcfecti suiil allcr inalo sermonc allerius, vel publ ce

htcc judicusti, scilicct qui por nos illos nialos da- ei apcric blaspbeniias conira Chrislum pcrlulcriinl

uinasli. proiiilerunij, lioilaiiies se iiivicem 111 Aiiticlui-

[f.

Ye«s. 6. — Quia sanyuinem sanctorum et proplte- sium conlilercnliir ci Cbrislum blasplieinarcnt. 1 1

tcrjm ItccrijiN, majorum atqtic ininorum,

iil cst in sua malitia peiduranles,
effudertiui, c: sanguinem, sciliccl iclemam pienain pro Yehs. II. — Baspltemarernnl Deum coeli, dicen-
cifusione sangiiinis, in qna pronicicmla dclectaii les Dei ct Virgiuis Filium fuisse magimi, prw dotu-
&1111I, dediiti eit bibere, id cst pcrmisisti cos irc in rifcns, id esl illalis plagis per quas excaccanliir, «(

desideria conlis sui, digni enim sunt bxc p.ui. vulnerbus sitis, ijiij- ipsi sibi feceruiil cuni mandu-
Vers. 7. — Eiquia quod magislri dicunl, discipuli c.ilioue lingiiarum, et non egerunl pwnitentiam ex
cnnfirmact, audivi alterum angclum.id est discipulos opcribtts snis pcssimis.
eonim, diuntem : Quod dicilis, omagisiri, veriimesl. YEns 12. — Et seic.us angelus agens sexla acialc.
Eiiam ex magna alfeclione convertunl scrinonem ad iu qua reparalio noslra facla cst; quod toiuin cen-
Dciim,d;cenles : Domine Deus omnipolens, ctiamrera luin qiiadragiuta qualuor millia, id esl doclores,
ei justa tunt judicia tua : scilicei justiim est, ul qui p sinc mendacio audiioribus suis pixdicaverunt; effu-
sanguiuera fuderunl, vindiclam sanguinis bibaut. dii phialam sttam in flumen illud magmim £'».; /iml. m,
Vers. 8. — Et qttartus angelus effudit phialam id esl iu omnes divitiis afOueiites, vel \itiis in su-
tuam in solem, id est in Aniicbrisiuin, qui sc dicct pcrbia. IVr magnuin Qmncii ISuphratem p un.ia
solem inundi ; et dalum est illi, Anlichrislo scilicel liujus sxculi, el oniiiis iiiuliiiudo iiialoitiiu cxprimi-
a Dco permissum, aatu affligcre vel atlicere homines, iur, conlra quos sancli praedicalores indcsiiienlcr
miiiori vidclicct tribulationc, et igni, id est majori loqtiuntur. I.t siccuvit auuam ejus, id est pncdica-
aQliclioue. biinl cilo siccandam aflliiciiii.iiii muiidi, quia finito

Vers. 9. — Et wsiuaverunt Itomines wstu magno, iuuudo erit rcsurrcctio lidelium, ul prwparetnr tia
s ilicet defecenmt in illa tribulatione. Ycl afllicli reyibus qui venicnl, ab ovlu solis, scilirel a (Jliribtn,
niarlyrcs aiTicieul lorloressuos aestu iracundix dum qiiaiido ccepcrit lucerc, id esl scipsiiin iiianileslare.

invenientur instiperabiles. et sic xsliiabunl inimici lli ab orin solis veuire dicunliir, quia a Domino
roriiin invidia vcl ira. El ipsi incrednli bhtnpliemu- vocaniur, qui esl verus sol jusliiix. Keges sunt, qui
ternut immeii Dei Itabenlis poleslitlein super itas pla- su cl alios bcne regunt.ei inotiis suue camis rcgendo
gns, quia quibus vult dat.quibus vuit amovet, netjue conslriiiguiil.
vccnicntiam eyernnt, id esi no.i resipiieiuni; eii.unsi D Vers. 15. — Et vidi de orc druconis, id esl de in-
corJe dolcreni, iiou sunt ausi proferrc, ut darent spiralione diaboli, el de piadicatoiibus cjus, el de
illi gloriam. llle eniin clarilatcin Dcndat, qui ci se ore bestiw, scilicel de verbis Anlicluisti, ei de ore
ile suis iniquilatibus accusat, et ejus jusla judicia ; seudopropltelw , de verbis videlicet aposluloimu
collaiidal. At contra iniquoruin inos cst, ut suas Anlicbrisli, spiritns tres immundos, id csl oinnes
iniqiiilales dcfciidaul, cl Dci judicia reprcliendanl. iinpios qui pro uiinia malilia spirilus iminundi di-
Quarlus angelus, ul diiluin est, clfudit phialam ccndi sunl, vel ipsos daminncs qni in cordibus alio-
>uani, quia in quarla xtate dedit Domiuus Moysi iiiin suggeruut spirilum blaspbeiui.c, invidi;c, cl
egislatori primnlum, ct nt stispenderci serpenlem avarilix. Trcs dicunlur unus pro unilalc nialitia:

cneuni in liguo ne a inor.^ilius serpcnlium laidc- in qiiam conveniuni, vel quia alius esl spiiiius inen-
entur percussi (Num. \\\), ei dc silice lorrenlcm das, alius fornicalionis, alius immiindus, qui in se
•duceret (fciod. xvu). Quod loluni siue mendacio surdidus est, et alios inqiiinare non cessal.
eiilum quadraginla qu.ttuor millia, id esl omncs Vers. 14. — Suut enim vere immundi spiriim
cclcsi* doclorcs suis contemporaneis audiioiibus divmonioium facieuies signa, id csl iniractila, aut
roedi'caverunt. In quinla aeiaic David unctus in re- vcra Dci pcrmissiouc, aul su 1 falsa deceplimc,
 ,,

UARTLNI l.KGIONLNSlS 384

533 S.

quiLus rcprobi jcsto Dei judicio decipianlur, sicul A sia, a ihrouo, quia viJclicc» Eeclesta banc vo CCIH
iiia^i in ^gypio (F.xod. m), el sicut Simon Hagus a Dco accepil, dicem : Faeinm est, iJ est coiimiiii-
ntala *uut omnia, et tti»is niuuJi aJest, et [iniiuin
et alii quam plures hxrelici, qui tempore aposiolo-
rcgnum Aiuicliiisii, ci complcu csl reprobo-
rum in noniinc Cbristi ejii i'banl dxmouia (Ae/.viti). csi

F.t ipsi maligni spirilus prodeuul ad reges lotitts /rrr.e rum Jainiialio. Septimus angelus Jiciiur propier
iongregare illot in prarium conlra fideles. aJ conci- scptimum sialum, qui cril in lempore Enocli ct

Elix. O^tcnso viJclicei supor quos illi seplcm an-

landas bl.ispbemias cl persccutioncs conlra sancio>,
seJ raulu suo; qui.i ci'0 Juceutur ad dient magnum goli effunJebanl pliialas suas, el supponitquiJcon-
lingal ipsis malis pcr efTusionem istareiu
sepiem
Omnipotemis, iJ est aJ il.e.i. judirii.

Vebs. 15. — Et eae vcnio sicui fur, id cst offi- pliiularum : scilitct quod liic quanluni poleruul,

ciuui furis babeas. Ac si palenler Dei et Virgiuis adversus bouos repiignabunl, quasi ab ipsa effu-
Filius dicat : Ego il.is onmia qux halcnl auf.ro, sionc accepeiint iucrcmentuui raaiilix; seJ landcm
fjuos dorinienlcs iuvenio; vigilaulcs vcro mea visi- dcirudciitur in iufernum.

laiioue reGcio. Quoiidie quippe vcnil Cbrislus ul Vers. 18. — £< facia sunt, a discipulis Anli-

fur, quando improvisa niortc subiio, cum non spe- cbrisli ad coiilradiciioncm bouorum, fulgura, id est

ral lioino, moiilur. Idco igiiur beatus qui tigilat, " rairacula, ct voces, blandilix ad bonos decipiendunt
videlicet qui sollicitus csl de saluie sua, el cusiodit el lonitrua, vidclicct commiiialioncs, tt tcrramotut

vettimenta sua, id esl iunoccnliam in baptisnio ac- magnut, vidclicet raalorum borainum Um gravis,

ceptam, et cbariialcm, el calcras viilulcs. UnJc ait quatis el quanlus nunquam (uit, cx quo, id cst a

Lealus Jacobus (G4) : Charilas operit multitudinem lempore quo homines boni et ratioualcs cozperunt

pecculorum (i 1'etr. iv). Boatus itaque qui cusloJil esse super terram, scilicel lerrcna conicmncrc, iJ

veslimenla sua, nc nudus a viriuiibus in diejudicii esl, a tcmpore Abel qui prinius lerram calcavit,
resurgal, el turpitujinem peccati Jcspexit, el Ecclesia ccepit scJifi-
viJeaiit saucti scilicet terrena
ejus. Vcsiiineuta sua custodii, qui ca qu.e iu bapli- cari , tcrrvmotus lalis, iJ est tam turpis ct latn

cmo promisii, iinplcrc salagit. Ista sunt vestiincnia forlis , tic magmts , videlicel lam gravis conlra
immorulitaiis ct innocenlia?, quibus prinius boino fiJclcs.

in paradiso exspolialus ftierai; sed iierum pcr oc- Vers. 19. — Et fuc-.a cst civitas magna, id esl

eisum viiulum sagiiiatum, id csl pcr passioncm Fi- omnis collcciio .rcproborum propicr cnormiuicm
lii Dci et Yirginis, in bapiismo cadem veslimcuia 6ccleriim, in trcs partcs, JuJxorum scilicet et gen-
rrcepii. Serv2t Ig lur hacc vesiimcnta, quisqnis gra- £ ijljum , alquc lixrclkorum , et civitutes gentum
vioribus peccatis se non commaculat. QtioJ si et ceciderunl , onmis videliccl colleclio malorum in

hwc, peccaiis iropedioiiiibus ac fragiliute camis gcncratione prima nianenlium damnabuntur. Pro-
cegcnle, eonl gcril inquinari, babel aJbuc bapli- pter isiain ergo Janinalionem, el propler peccaia,
sinum sccunduui qiio mundari possit, conipuuclio- qux ipsi aJdunt, damnala csl ipsa civitas, el divisi

neci sciliccl fonleiti.iuc larrjniarum. De quo gcmino csipo.ua uuicuiquc pro mcrilo, Jmlxis scilicct, ct

btplismo Psalmis'a dicit : Heati quorum remisia; f.tnl gentilibus, cl falsis Chrisiianis. Ab exorJio niundi

iuiquilalet, in haulismale videlicel priina; regcncra- usque aJ finem satcuii Jux civiutcs xJificari \i-
lionis, el quorttm lecla luitt peccata pcr compuiiclio- dcntur, quarum una csl Dei, allera vcro Jiabuli.
iiiiii rorilis {1'snl. xxxi). Illa crgo iinmuiidorum Uua qux ab Abcl justo ccrpil, cl aj novissiiuuiii
spirituum cl impioru m bominum turba csibil ad elottum tcuJii; aliera qux a Cain iinpio iniiium
coiigregandos rcges lolius lcrrcr, siimpsil , et in ullimo reproborum lermiiiabilur.

VeBs. 16. — El congregabit illus in locum, qui vo- llic sutcm, iJ est in prxsenli sxculo, civiua nia-
calur liebruice ErmageJon, iJ cst, facici cos lia- gua, ci\ilas diaboli iiUclligilur. Et Babijlon,moqnu,
berc fiJuciam in Auiicbristo , qui esl rcfiigiuiu iJ csl collcclio illa inaloriim magna, confttsa vcnl

oiiinibus \olcniibus furari sauciis fiilcm suani, ct D ,„ Btenioriam an,e Deum, scilicel in prxscnlia D>i

aJ queni consociabunlur omncs mali Jivcrsarum ipsc viJclicci recordalus est singula peccata corum,
scctarum. ErinagcJoii enini llcbraicc dicilnr mons qiioiuin prins viJcbalur oblilus : Jore ci ealiceut

furum , vcl mons globosus , sivc conresurrcctio vini indignatiaiiis irtv ejus, aJ boc BCilicet, Ul Deui

icsiium iniijiiorum. Ipsi crgo AnlicbrislO adlixrc- darcl illi collcclioni pessimx mcnsuraiam pccnaiu,
buni inuhi populi divenarum sectarum, scilicct qux procedil ab illo iiiJignanle ct irato, pro dcle-

hxreticorum, bomicidaruiu, ei falsorum rratruni, rlationibus quas babuii in muuJo.

qui eril mons (jUoriiin tos iinu. Vl nj. 20. — l.t omnis insula fugit, et monles non
Vers. 17. — El sep.imus angelus ejfitil.l pliiulam sunt inventi, omncs vijclicct pro Dco afflicli ut

suttin in aetcm, id cst conlra aereas poleslates, inuiido, et virtutibus cmincnles respcctu baruiii

Bciliccl i-iuilr.i Ji.ibolos qiioriiin locus Ctll acr, et pmitaruui iu viu sua vilaverunl consorlia inipiu-
exivit, icl e&l in inanifcstiiiu Ivit, vox magnu, scili- luin, iilcoque non sunl invcitli in pxnis corinn.

c.l inagna aiiniiiilians, de tenifh, iil csl Jo Ecc'c- Vers. 21. — Ei gramlo magna sicul lalcnlum df

Ifii) Rccie liic ai. ins. I\,iiis.

53S EXPOSITIO l.lliM APOCALYPSIS. 386
sreiiflit decrelo in limnines. Majus lalcntiim csi rcn- A ".issiitn. regnabil stipcr malos futuros qiiorum ipsc
iiim viginii liliraruiii, medium liilcnimn septtia- cst rapul. Seqiiilur:

ginla dtiarum, miniis vero quinqtiagiula. Du iucdio Vers. 5. — /.'( abstulil nie in descitum in spirilu,

ItSfliie lalenlo quod scplnagiiila duarum lihr.iriiin id cst ln corda reprnborum abscmia divjnitalit
perficilur, hic dicil, quia peccalorcs in sepluaginta vacna. Il.rc onmia beaius Joannes non eorpnre
ilnabus linguis uon cffugicnt hanc vindictam. Graudo vidii, sed spiriiu et iueniis intcllcctu. Dcserltim in
magna ct sicnl lalenluni pondcrosa significalxter- sncro cloquio aliquando s'giiificat ccehm, 111 cst
iiain poenam sine fine peccatores coiilundenlpm, illud in Evangclio : Itcliqiiil nonaginla novcni oves
laincn cum incnsiira, quia Dcus jusius judcx uni- in ilcserlo, id csl in ecclo (Lw.w), Miquando
ctiiquc-iribttit sectiiidum opera sua. Ct illi honiincs significat menlcs sanclorum, sicut iu Psalnio legi-
patienies, in infcrno positi blatphemareruiit Deuin, tur : Ecce ctongavi fugicns, cl mr.nsi in svlitudine
dicentes eum injustum et crudciein, propter plngam (Psat.m), id csi, in sccrcto mcnlis. Aliquando
grandiiiis : quoniam maijnn facla est rclicmcntcr. Et signiiicat Deum sicut Jeremins ait : Qiiis dabit me
illi iufelices, quamvis sciant se pro suo merilo pu- in solitudine diversorum vimorum ? (Jer. ix.) Ali-
niri, dolebuut lamen quod Detis lantani potcntiam quando corda reproborum, ut est illud Jercmisc :

habeal, quod cis plagam inferai. B Qiioiiindn sedel sola civitas pleua popu'o (Tliren. l).

CAIH !T XVII. Sola, id cst sine Dco. Ilinc ct Joannes ditil : Vox
Csiensis p'ag's diaboli el bcsliae, ac libcratioue clamuntis in dcscr:o : Dlrigite viam Domini (Matih.
ttiulicris, nc jinlicium Dei injtisluni videalur, incipit m). Juic cniiii dcscrliim vocanlur hi quos Oinui-

jtisias damnalionis eorum cattsas ostcndere, ut a!> potcns Deus per gratiam non inhabilat. Ilcrtiisi
iiis catisis caycaul sibi fideles. suhjtii git dicens, ei tidi mutierem uupei besi am cjc-
Vkrs. I. — El venit unus ile septeni angelis, qui cineam, id est illos ntalos, qui Fax a qua pcccattim
habebanl septem pliialas,ei loculus esi nircum, dicens: ccepii, conformantttr ;
qtii diabolum babcnt fun-
Yeiii, ostendam tibi damiiaiionem merelricis inagiue. damenitun, qm est sangiiineus in se ct in suis, vel
Ilic sngelus personam babe! tilii Uei docentis et quia sanguiuem sanctorum fundunt, plenam nomini-
Jnaniii loqucntis, qui vere est capul seplens angeio- bus biaspliemiw, sive quia cloquia Doiuiiii rnsle
rum. Cum descripsisset plagas, quas prxdicatores inlelligunl, ct mendaciter proferunt, vel quia mala
inferent lcmpore Auiicbrisli , ct dauiiiaiionein quse faciunt, Deo non di.-plicere diiuw; besliam
Irlernam, quam indc palieulur iiiipii , monentur dico, habenicm ctipita sepiem, id est qiiinquc ien-
jllendere causas ipsius damnalionis. Quasi dicerel: sus caruis ct errorcm h:creiicoruio , ct landcm
Oaiendi vobis quid in illo fuluro tempore fict, el Aiiticlnisluin, pcr qux sepicm diabolus homiucs
vos pracsenles ntodo cavcle vobis ,
quia idem dia- ducit ad pcccatuin, cl comua decem, siilicct decem

liolus, qui tunc ita aperte decipiei, occulte decipil regna quic crunl lempore Aniiclirisli, per qu;c iu-
qiiolidic, et ad eumdem interiliun quo ilios, ducel telligiintur dccem corutia.
>os si potcst. Veni, inquit angeltis, o Joannes, per Vers.4. — /iiperillatu bestiain talciu, idesl perdia-
intelligentiam, e! ostendam tibi damnationcm mere- bolum, tnulier eral circumdata pttrpura. Illi videlicet
trieis magnce : id cst cattsam damnationis malo- molles et fomicarii sitper diabolum eranl cireuTOiinti
ruin, qui rclicto creatore, fornicanmr cum damionc purpura, regalibus scilicel vestibtis omali icrreiiis
idola colendo, el terrcna amando; qucc sedet super diviliis, ul dccipiant fideles, et eoccino eral cir-
aqnns mullas, regnal videlieet supcr mulios popu- cumdala, qwia ipsi siint sanguinolcuti, sicut pater
Ins, quos atlrahunt ad se luxiiriando. Unde ail Do- corum diabolus, occident enim nnlcnlcs sibi ac-
inintis ad Job : Yiiltts ejus sciliccl diaboli, in Itiin- quiesceie. Et crat inauraia auro, quia videbuulur
bis cjus, qiiando viros ,
quortim scminarium iu divina sapiemia illuminati, el lapide prelioso, scili-
lumbis est, decipil (Job xi.). Unde propbeta ad Je- cet carbttiicitlo, id est cbariialc quam diccnt sc
rusalem quasi ad mcrelricem loqiiilur, dicens : In p liabere, el margaritis, aliis vidclircl virtutibus.
die ortus tni, id esl, in boc tetnporc siectili, non hubeiis poculum aureum, divinam scilicet Scripiu-
est pra-cisv.s umbilicus luus (Exech. xvi), scilicet ram, qua polanlur fideles ad salutem, babent in
iioti rcfrenasti Ijxuriain. iiiaii» sua, id est in pravis exposiiionibus; popu-
Yers. 2. — Cum qua merelrice (ornieati suut rcges luni dico plcnum abominatione el initnundi ia for-
terrw, id cst principes sieciili, houores tcrraj et nicutionis ejus, vidclicet qutc sccuiidum illas exp.i-

voiiiptalcs camis appclendo ct immunditiam se- sitioncs dcbent abjici a fulelibus, quia iniinuini-
Clando; et inebriali stiui qui inliabitani terram de iiam carnis doceat, cl foruicari a Deo.
fino proslitutionis ejus, id est nianifcslx fornicalio- 1; Vers. 5. — Et qttanivis iniilier, suiliccl ipsi
nis illins. Sicut ebiitis niliil iimet, sic lcrrenis in- collectio inaloriim sit tam habilis ad decipiend m,
lijcrcnics iu lantum exutccabunliir amorc ternc, lainen, r. vos lidolcs Cliristi, ne despeieiis, quia in
ul nec Deiiiu diligant, ncc poenas ir.ferni limeant. fronte ejus, id cst in inanifeslo, liubet noincn scri-
Mcrcttix isla ntngna est Antichristus, et mali qui plum : Mysteritim) scilicet immutahilitcr pos:!uin
lcmpnre jus crunt; qux jam sedet super aquas,
. ct incoguoscibile siguiim , nisi sapiciilibus qtiod
;

idestjam regnaisiipcr malos pia?scnics, ci in no- rudilius csl myslcrium boc nomcn, videlieet ijtud
 —

387 S. MAMiNI LhCIONLNSIS '.S8

magna o.nf.isio, A slatus Ecclcsix ab aJvcnlu Domini usque ad diuuj

labylon magna vocabilur, id csl,

Deo vidciiccirecedeiiii..n.. jodicii vel seplcm principalia viiia, qtiia ppr baj
tt maier [ornicafwnum, a ,

peccandi exemplum, et abominaiionum septcm crigil diabolus bomincs in supcrbiam. iu

dantcs aliis
quibns ii.niinniiir infidclcs, tuper quot mutier ledet.
terrcc, pm quibus lerreui boniincs a saluiu fidelium
n.olles vidcliret, cl foinicaiii, ei ad peccanduiu
repellenlur.
Vebs. G. — Et vidi eamdem mulierem, ul dixi, pioni; ct rcget tcpiem sunt.

vaiiis vcslimcniis ornaiam, diversis viJelitcl viliis Wrts. 10. — Quinqne eecidenml, vnits ett, et alius

involuUm, idpccealo damnaiam; ei <te

csl pro noulum oenit; ct cnm tenerit, oportet eum bret:

saiiguine sunctorum ebrinm; iia scilicel dcpressain iem\us manere. Scs xtates munili i.U.io sepiimo
v ndicla pru efJusione sangniuis ul prx nimiis dn- gtall| Aniicbrisii farii sepiem rcgcs sedcnles supcr
loribus ncsciai ubi sii; et de sanguine marnjrum scptem mimies. lsti ergo rcges jain regnant in aviaj
Jctu, illorura scilicct, qui leslari non liincnt Cl.ri- el p r0 :»vis, id csi in suis similibus. Aliut, id e i

sium Dcum verum esse ei liominem. Et miraius septiiPUS rcx dicilur Auiicbrisius, cnjns reg n
jiini, r ii iii vidissem illum admiratione magna. Ilic non permanebil, nisi per trcs anuos el diiiiiJiunt.

I.alei bcaius Joannes personam illoruni, qui ruin llic diciiur scpliinus, m.i. quaniuui adxtates miiud',
viilcnt malos in n.undo exallatos, mirantnr, cum " qujc sunt soliinimndo sex, scd quanium aJ scp cm
qux ipsis nialis proinilliinlur el stalus, in quoruiii seplimo Anlklirisliis venluriis
andiunl pcci.as :

ciiiii ita quarc periniuit Dcus c\al-

siul piinieiiJi, cst.qui scptimus slalns continrlur infra sexli»
t.ni cos. SeJ qui bujusmndi miraiilur, Joccniur in- xlalcm, qux csl ali advcnlu Domiui usque ad dicui
tclligerc illam exaliaiionem dalam ad majotrm j„,ii c ji.

«cxcatioucm, et inde jusle inferri xicrna.n dam- .

A(|am sj |( olj(1 j i()|llia p ersC¥crass et, ad nullam

nalioncm. voliiplaieui scnsib.is corporis ulerelur: scd per
Vehs. 7. — Et dixit mihi angelut, i.l csl iuspira-
pcccaium iia corrupti sunl, ut jam naiitrale sit, le-
vit mihi Deus: Quare miraris, o Joanncs? Qnasj dU
nia taclu, sapora, canora, odorifera, visu. pulclira
cerct: Noli mirari, sed intelligc quid sit. Et ego
qnxrerc. Ili sunt qninque regcs, pcr qnos liomi-
dicam, sciliccl rescrabo libi, ita ul possis inlclli-
ncs diabolus in puciitia rcgit, quia ipsc fnit causa
gcre snrranwnlum mulieris. el betlitv qua: porlal eam,
qnarc corruuipcrenliir. Ili sunt quinque viri Sauia-
videlicct quare piiniaiitur isli mali, el diabolos qui
ritanx niulicris, quibus succedit eiror, quia post-
cos peccare fecii; sacraineutum dico, quod csl iu- quain ad discrciioufin vcnit bomo, si peccal, jain
coguituin, non doctis, sed inJoctis: qum bcslia ha- pe( cal( . |)cr qil j„ qlie SC1IS „ S , se d per
Q (|q|| t|idlur
.

bel capila seplem, el cornua dcceni, Doiuiuos miilicri Samariians:

errorem. Dc quo ail
Vens. 8. Beslia, quam vidisti, iJ csl diabolus,
Quem nunc habes, non ctt luut rir (Jgan. iv). Aluis
qui bcalialcs liomii.es facil, ante adventum Clni-li
rcx qui scpliinus dicilur, esl Anticbristus, qui, ut
doininiuui babcns, et non est, quia, Cbrisio
/ni<,
dicluincst, nondiiin venil, perqiiem amplius quaa
naio, jus perdidil, el asceutuia est de abysto, seilicet camdciu
perqiliuqiie scnsiis, vel pcrerroicm reg I

de miiasa infidelium, babens dominium, qnia tem-

niulicrcm, nmncin sciliccl nialoruin colleciionc»,
porc Anliclirisli potestatem reeipiel, in inalis vidc-
ad a teriiaui daiunationci:i.
liecl lioininibus looim babcbil, el in interitum ibit,

quia, mortuo Anliclirislo, tinem Dominus Jetut in- Vtns. 11. — /'."'
bet ia, iJ cst diabolus, <ju<r cral

anie adventnm Doniini b.ibcns ilominiiiin, et inoilo

tcrficiel spiritu orit sui (II Theit.ll), aiiiplius i:on
non est adco doniinans, el ipsa octava ett, qnia ejus
babebit diabolus locuin iu lcrra. El mirabuntur
dominiiim protcndiiur usque ad rcsurrccuoneit,
inhabilamet lernmt, mali vidclicel, ciim viderint
il.aue-
diaboli ct A.ilich.isti iia adnihilalam, qux cst oct.iva xlas. El ipsa bcslia, sc.l.ccl
no cslatcm
quia sinilitcr pcccat, ct s c
quasi pceniienies, aed lanium admi- tus, de teptem ett,
dolebuni; i.oii

P«nielur, ct oclava est, et in ititeritum vodtt i|

ranes; quorum nomina uon tunl scripta in libn D

lolius malilix capul cuin suisinen.bris,
qun omnci
mundi, quamvis
vila- n eoititilulione i|)si prxsiiiueii o
dicenies Non movebor iu Kiernum ir.n.srcndil el iu nequiiia et in pociia.
scribunl sc, :

(l'sat. *xi\) : i idenies bestinm qiuv crnt, sciliccl dn- Vers. 12. — Jii rfercm cornua, nuir viditti. decem

luiiubatur luiuiani generis, et inoduadco iloiniiiaiis regct tunt.qui rcnnnm nondum acceperunt. Tenipor*
Aulicbrisli, ut ait D.uiicl, erui.l d ccm rcgna, quO-
uuii eti.

Yi;n^.9. — /J/i,'c,ideslinbor. loco, est teusus, vide- ruin regcs in cornibus iiolanlur (Dan. vn).
Sed <l
"*

Persx! vii!c!icci,S.iraceni, Vaiulali,

licet adliibcnJus est inlcilcctus, non slullis ct idio- suut isti rene»
Longobardi, Burgundioncs, Franci, Han-
lis;sed illc qiii ttabct sapieiiiiam, dcbci bic iutclli- Gotlii,

gcntiam snani excrccre. Ar si apcrlius dicercl: gari, Alamani, Sueni [Suevi], qui tamcii lciiipoM
et

Respeclu bujus poeux polestis vobis cavcre. Ilic, beali Joannis rcgmim nnndnui acccpermil. S«Jn»-
reium, cxpo- tettutcm lanquum non vcri rcgcs, seJ lanquam IJ
id csl in consiibratione istaiuni vel in
un« lioru accipienl pott bestiam, id est
silione scqueiitiuni bcaius Joanncs aujilorcs snos raiini

bcstix teplcm cundi posl rapul siiuin. Ac si apcrlius dicalur;

icddit allcnlns. Se r tcm capila luijus

ii.o/iirs suut, id cst septcin domiiiaiioncs pcr scpieui fldclcs Cbr sti, idco limcrc non ibbciis, qma m.do-
 ,

3G9 EXPOSITIO LIIiKI APOCALYPSIS. 590

runi regnum quan(umcuni|uc pcrniancai, compara- A nics comedeui, cl nunquam aJ defectiini, cuin jugl-
lum xtcrnuali niliil cs(. icr defecerinl, perveuieni, Dum ergo suis iniquita-
Vers. 13. — Hi omncs r.>g:s devicli al> Aiitichri- tibiis, suisque pravis voluptatibus quasi qnilmsdiui
s!o in licllo niateiialiter vi, unnm consilium habeut, lignis igncm quo comburantur acccndunl, ipsi so
id csl, habcbuni, ncgandi Clirisluin, ci crcdendi in cnncrcmant. Sic ciiim usHata loculioue, quod in
Anticlirislo, lioc scilicel, quia virlutem, i|iiain lia- ipsis conligcril, rcprobi lacere pcrbibenlur ; sicitli

lii'liiiii( in se, et poiettaiem, quam habebunl supcr nos quemlibet se ipsiini inlerfecisse dicimus, qui
alios, betlice tradent, quia o-imeiii graliaruni actio- pcriculum morlis, cum possct, non declinavil ; vel
nem illi aliribucnt. scipsum inccndisse, qui scmet volcns in igncni
Vers. 14. — lliomncs veibo el npcrc u( fidclcs prxcipitem detlit. Isaias dicit dc rcprobis, quia
sibi subjicianl, cum Agno, id esl contra Agnum, Igniteoruttt non exstingttelur, el rermit corum uon
puqnabunt ; sed consilium eorinn vanuin erit, quia morietur (Isni. nvi), .Meiito ergo sic cven : e: beslix,
Aijiiui vincet illot, facicndo suos constantes, et dan;- id est diabolo ct nicmbris ipsius, quia pro suis

uando. impios cum suo capite diabolo. Innoceniia malis meriiis cxcxcnvit cos Deus. Sxpe euiin

videlicei Agni rtestruel cunsiliiim bestix, id est Deus iralus pro prxcedcnlibus boniinum pecca-
diaboli; quia Dominut dissipul contitia geutium, B lis permiliit cos faccre, uiule illiiin amplius offec-
teprobal aulem cogilationet populorum, el reprobut danl.
itmilia principum (Psal. xxxn). Quare? Quoniam Yers. 17. — Deut ergo dedil in corda eornm , sci-
Dominut dominorum ett, ei Rex regum, utens etiam licel siipradictnrum regnm, ut fucianl qtiod (placi-
malis ad utililaiein fidelium : et idco vincct supra- tum esi) illi, id est, quod a Deo permissum est lioc ;

dictos reges, quia qui cum illo tunt, vocati , per scilicet, ul denl regnum suum bettke vidcliccl u; ,

prxdicalorcs, elecli, ab xferuo, et (idelei suut cxsc- permillanl se regi a diabolo conversi iu rcprobuiii
qucndo recta opera. scnstim, donec consummentur, i.l cst, cpere complc-
Vers. 15. — Et dixil mihi angelut: Joanncs, anlur veiba Dei de promissione prxmiorum vcl

aquat [f. aqux] quas vidisti ubi meretrix sedet, iil pccnarum. Quia snperius obscnre cgcrat angelus
est, ubi Auliclirislus jaiu rcgnat per iiiy»teriuin dc mulicrc illa, aperlius inde modo loaniii loquilur,

poptdi sunt, et gemes, et linguw, scilkel prxseules dicens:

iuali ex omni diversitate bominuin collecti, Vers. 18. — Et mulier, quam vitliiti, id cst quam
Vers. 16. — Ei decem cornuc, quw vidisti in be-> snperiiis mouslravi libi, citiMs magna esi, scilicci

stia, sciliccl principes liebrxorum, Gr.ccorum, La- miillitudo maloruni, qune habel regnum sitper rcges

linorum, el Saracenorum impugnantes decem prx- lerra, id est, qnx allexil sibi reges lcnenos, non
cepta legis; hi odient fornicariam idololatriam, re- spiriluales, unde maxime stipi»rbiunl ipsi.

probi videlicct odient seipsos ; quia Qui diligit CAPUT XVlll.

iniijuitatem, otlit animam tuam (Psal. x) ;
qu a In bac sexta visione agil dc ullimis poenis quas
unde reprobi se ainani voluntates suas sequeinlo, palieniur impii in inferno pro singulis peccatis ; ct

inde se odisse coiivincuniur. Et desolatam fncienl priiniun de Babylone ostendil, postea de beslia ei
illam, ab illis videlicet quibus imperabii, quia sola- pseudopropbclis, landcin de ipso diabolo, in quo
lium diaboli perditio est malorum; quoJ solatium fmis patet. Istam damnalioncm cxsecuiuriis a
perdet completo nuniero electoruin. Et faci.nl Christo prxdicaluui dicit, ut major fidcs ba
illam nudam, a prima videlicel potestate. Di.iboltis beainr.
habei poiestatcm facientli signa ad deccptioiieii', Vers. 1. — Et post htvc, inquit, scilicct post prx-
quaui perdei complelo nuniero bonorum ,
quia ilicala ab illis ccntum quadragiuta qiiatuor millilius,

postea lenlaiio non babebit locuni. Qtiamlo diabolus id cst ali omnilius veteiis et novi tcstamcnti do-
elAnlicbristus lilius ejus polcstatcm, qiiam ad de- cloribns; vidi alium angelum, scil cet Chrisluni, >e-
tipiendum buinanum genus liabucrtiul, pcrdiderinl, D cundum pixdieationein eorumdcm ccn uni quadra-

dicturi suni reprobi ; Ecce quomodo scrvi J^su Clui- giuti quaiuor inilliiim, dcscettdenient in ulcrum Vir-
Sli compulali sunl inter filios Dei, el inler sanciot gmis de ctelo, scilicel de aiqualiiaie Patris, haben-
sori illorumesl. Not insensali vilam illoium wslima- lem pc leslaiem matjnam cuin cotleni Pairc scciiniluiii
bamus insaniam, el finem illorum sine lionoie (Snp. diviuilalem, clctiain sccunJum liutnauiiaiem. Un 'e

v). iif cames ejtts, id Au-

esl voluptates diaboli, el ipse ait in Evangelio: Dala est mtlii omii.t poletius

licbristi omiiiuiuqiie discipulorum eorum, mandu- inaxlo,el in terra (Matlh. xxvui); elterra, scilicct

cabunt, id esl destrucnt el denudabiint, el torinen- Eceksia, illuminala ett, cxpulsis tcnibris igno-
lis tradcnl ipsum diabolum, el corpus illius, sciliccl raulix, a gloria , id csl a gloriosa prxdicaliolic

Anticln isium ct meiubra ejus ; et iptam bealiam ejus.

ibrnicariam, id est ipsum diabulutn qui eos fecit Vers. 2. — Et exclamavit, scilicet prxdicavil iu
iornicari, igni concreinabunt; quia siinnl ctiiu ipss forli voce, qui qnod.dixil.effeclunoil csrebil, dicens;
;t iti o pcccatis illoruin ptmietiir ipse diabolus, qui Cecidit, cecitlit ISubtjloii mitgna. Bispro duplici dam-
-•os ad peccaiidum incitavii, Vcl ipsi sunt carncs, naiionc, auiiiix «dclicel ef corporis poniiur; vel

piia scinpcr pceiiis p;sccutiir, sempcrque eos ver- quia xtctnaliier puKictur. Unde ait Psalmista:
 ;

391 5. UARTINI I.Ef.IOXF.SSlS

Dejuisti eos ilum allernrcntnr (Psal. i.xxn). Ei A timco, sed Ixiilia persevcrabil mccum. El <|itir\ lu.c

iiieo Cadcl, quia facla cst habit.itio da-mnniurttm, id diril,

est folleriio ,
quia dxmones babilabunt in c:i ,
Vers. X. — Ideo »n uno die, sciliecl in die jinlicii,

exptilso a se Deo, cl custodia omnis tpiritut im- venient plugce ejns, el morx absenlin vit.»», id esi,

mnndi, qui.a ips.i euslodit se diabolo, vel ipse dia- Dci, et litctus, eonlra Imcquod liic risemnl, el fa-
holus cn slodit eaih sibi ; el custodia omnis voluciis met, qnia Deo qtti est vera refeciio carebunt, ct
itnmumlcc, ideo videlirei, quia dxmones in pravis perpetuo i<7».i comliurentur ; quia (ortitett Deus, qui
cordbus pro rarnis illeccbris sunt immuiidi, pro jitsle jvdicabit illam.
roentis elatiune volucres, quia per liunc acrem dis- Vuus. 9. — Et flebunt. et piangent se luper illani

Ciirrunt. Et bxc ideirco illi cvenicnl, reges lerra', dolorem videlicet in corpore ct in ani-

Yers. 3. — Qttia de ira (<>5) foruicalionis rjus ma sciilicnl, co quod siqier illam fnndati fuerunl
biberunt omnes gentcs, seilicei <le fiui.icaiioiicqua principes sxtuli, r/ni cinn ilta (ornicati tunt, k\ esi,

irascilar Deus , ci reget terra-, id cst prinripes sx- qni easlo Dei aniori Babylonis amoremprxtulcruui,
culi, cum illn fornicnli tunt; el mercntores terrcr, illi adhxrcntcs. et in deliciit mimdi vixerunt. Cuni
illi vldelicet qni ahiiuas suas vendnnt amhiiionc riderinl fumum incendii ejut, id cst, cum defeccrint
sxcularitim reruin, de virtute deliciarunt ejut di- u diviiix eornni, quod esi sisnum xterni inccndii
vites facit tunt, id est, de ambilionc streularis vel cnin viJerunt pocnam suam ultra modum exal-

pompx, scilicct de peecatis per qux nci|iiiriiiilnr taiain el clevatam, tunc flelmni ct lugrbtiui.

divitix, quia omnis dives. aut est iniqitus, aul liires Yers. 10. — lA>nge slanles , non corporc -sed vn-
jniqiii. Iiiniatc, longe videlicet dcsidcrantes essc proptcr
Vers. i. — Et auJivialiam vocem de cmlo , diccn- timorcm tormcntorum ejut , el dicentei : Vm , vat

tem, id csl divinam inspiraiionem, vcl flnisli vel rivitns ilta mngna Babylon, eioitat illa fortis; va\
suorum praeiliralioncni , ditcns fuiuram illant dam- scilicet omnem miscriam Iiabcbil in corporc et vn'

natioiiein ad prxsens, et idco adinonei prxsentes in aniiua, qtiia nitnc in mundo dislendilur
toto
nt sibi caveanl. F.xite de itla,populut mcut, i! csi, piopler miiliiiinlinem rcprohorum, qux simulabal
opcra ejus ne faciatis, et nc pariicipet sitis deliclo- se fortcm, non in bnno, sed in pcrscciiiione san-
rum ejus, facicnlibus videlieel consensiim ne prx- cionim, quos diversis alll.xii modis , et interfecii.

bealis, et de plagis ejus non accipiatis ; quia si dis- El rcvcra Babylon r<r, sciliccl omnem miscriain iu
simiies in vlla fuerilis, similcs in pccna non criiis; corporc et in aiiiina habcbis ,
quouiain it:m h.oru.

qnia nioditnm loinpiis supcresi, quo pio incrilo csl stibilo, vcnit judicium tuum, csl damiial.o
c ''' i.\

accip.cnl ultionis tormenla. lua.

Vi:ns. 5. — Quoniam perveneritnt peccala ejits Vers. II. — Et negotiatores fcnvr, id ost tcrrc
usque ad calum, id cst tisque ad contemptum Dei noriim, vcl maligni spiritus. Vel ad liuer&m, pro

pcr iiiipaenilcuiiam , et recordnlus est Domimts ini- lerreiiis nnimas danies, flcbitnt , scilicet qina illa

r/ni alumejut, quamvis vidcreltir oblitus, dtini per- perirc dolcbimt, in quibus suain deputabani prospc-

mitterel prospcraii. Videinr enim Deus oblivioni lalcm , et lugelntnt snper illnm, qttonitim mercet

Iradcre l.ona juslorum el perversa facta impiorum, eorum iicmo emet amp'ius, quia videliccl glo ia lent«

qnando istos permillil aflligi, illos aulcm hoiiuribus poralis, qiiam bOmines solebant cmerc, peribil,

Cl digniialibus pnllcre. Scquiltir :

Sic cnim diciini sunt :Omni glori.i mundi pcreuiiir,

Vers. G. — Reddile illi sicul ipsa reddidil vobis, non cruul mcrccs quas non emaiinis, nec crunl

id cst, slcut ipsa vindictam ineaui exercuit de vobis qni nostras nieri eS emani, ut cortiin |>rciio ditomnr,

qui ptirgamini, sic vos injuiiam meam vindicaiein Dolcnt eiiim quod ad pr.csc is penlcnt i.iviti, ncc

illis, et duplicale duplicia , sentndum opcra ejtts,

amam quod in xlcriiuiii possidere poicrant vuluii-
tarii.
fcilicei, animx et corpori majores pceuas inferie
illis, quam ipsi intulerunl vobis, secunduin \ide- D Vtns -
12 " 13 - — I,:cc 1 ,,aj scquuntuf, peniixnt

licct qnod ipsi in Deum et in se et in vos pcccave- »«l qitlnque scnsns corporis, quibus nulrilur avaii-

runl; inpocuto, quo miscuii , miscetc illi duplum :

lia, luxnria, cl cxtera vitia. Ilicqtialuor pcrlinciit

id cst, sicul vobis tormenta iiilulciuiii, sic voS ad visum : vidcliccl »kt«i aatl et argeuti, lapidei

illis vcslro judicio. prttidii, el margarila.'. Et lixc qnaluor ad lacinm :

Veus. 7. — OiKininm glorifieavit, id csl exallavit sciliccl mtrces byni, et purpurtc, et sctiei et cocci.

«eet supcrbivil, et quanlum in deliciii [uit, sciliccl E« lixc scx ad usuni : vidcliccl omne liynttm tliyi-

tpiaiiiuiii tlcleclala .st in lerrcnis deliciis, cum duplo 11 iii», id esl odorifeium, et ontliia vasa cboris, el

ItiKliim dale i li ivrmeiilum in corpore , ct luctum m oiiniia vnta de lapide prcioio, ct aramentu, ei feno,

anima, uuiu in eorde suo dicit : Sedeo regina ,

qttasi et mttrmore. Et bxe qniiiqiic ad odoraliim, id esl

iion luoveuda, liouore scilicet ct diguitaic; et vidua ciiiiianitimitm, ct otlorainc.lotitm, el uugttenti, ct

ticit sum, quia liabco consolationciii in teinpOralibuS thitris. Scd et islx singulx species clcitos signili-

bonis; ct lucium non vidcbo, qnia iutura llialfl non cant, quas bestia, sciliccl diabolus, fraudc sc lia-

(ti'>) Vnlg balici : dc vino irtc

 593 EKPOSITIO LIBM APOCALYPSIS. 594
here oslendil, et perdidisse dolei. Ei ba:c quuiuor A Posiqu.ini prsetlix.it hanc damnalioncm fulurain ini-

ail giisluni : videlicct mcrccs »i'ii, ciolei, ci sim\',a\ piis, monel fideles cxstiliarc, ut conrordcnt divino
ci triiici; eiiam mcrces jitmcntoivin, ei oviuw.ei judicio, vel quia bis damnalis, seqnctur eoruin
eqnoruin, ci rhedorum, ci ruancipioruai, et nierrei rcinuncralio.

animarum liomiimm etiam bomincs soleut

: <\ • •. V brs. iO.—Exsultale tupet cam rrr/i, id est rrclcslcs
vendi, ve! quando nlii|ui saoros ordincs ve! aliqiinm creatune. ct sancti anostali etprophela: Ac si diccrci :

sancli Spiiitus graliam vcndunt. Illircges lcrrse ct ncgoiiqtores flebuni.ci lugebuni,

\'Ens. li. — Et poma lua desiderii vel concu- scd, o vos rceli, id est sancli aposloli, ci proplietre,

pisccntix aniiittE, id est supcflua quslibcl exi- et omnes fidelcs, qui cx lerra coelcsics lacti csiis,
stcntia dcsideria anjinse tuoe disctsseruui n le, et exsultate : non quia pcrit Babrlon, id csi omnia
amplius illa non invenient, percmiie mundi glnria. collcciio malonmi, scd quia judiciiim Dei justum
Vr.ns. 1?. — ilereqtores. Itorum, id cs;, diuboli, esl, et ijuia lalia evasislis. Exsultate, inquit, quo-
cl illi lioniincs, qui diviies facli suvl, ab ea, id csl niam judicavil Deus judicium veslrum tlc illa, scii-
abundanlcs luxuria sl caueris viliis, louge stqbunl, cet, ut illa judicavit vos injuslc, damnabitiir jusic.

videlicet pro volo suo longe slaretU si possent, pro- IVna cnim ninlomm aiigmentum cst glori» bono-
pter limorem tormeiiioritiq Babyloniae , scd longe rinii. Postqnam descriplae suut singufx pcena-,
slarc nou poteruut. IIoc ouniino, qpod sccumlinn ostcnditur bcalo Joanni modus damnalionis. Ac si

quinque corporis scnsus rcprobi (raciaiii, percnnle apeitc dicat : Quod vidi praHliclum , vidi cliani
dcplor.int, quia ncscjunl aiind cogii.irc, ea qualiicr iu fultiroeril compleium.
nisi

rptae exierins considerant. Longe, inquit, stabuni, Vers. 21. — El sitstulii iii, us angelus fcriis, id

fleiites, r.c lugentes, cl dicenles :

est, Cbrislus, lapidem quasi molarem magnum, id

VEns. 16. — V«r, ne ciiitas iltu magna Babylon. cst dura corda babenles, quia pcr mundann vol-
Iloc anlem dicluni esl de mediociibus, niajoics vuntur, et misit in marc, scilicct in infcrnum, di-

namque dixcrunt snpcriora vw, rens : Iloc impctu, id cst tali, scilicel irrecuperabi-
isti vcro mcdiocres
litcr, miileiar Babylon iila magna civilas, collectio
dicunl, vcc, vw. Minores aiueiii dicoitt lcriiuin ctr,

va>, civitas illa magiia, qnod cst habilura in corpo-

vidclicet confusorum notabilis, ci magua in pccca-
lis, quaj ila esl volubiiis terrcnis volupiatibus,
re, et in auima, qua- amicta erai bysso, et purpura, si-
nt lapis molaris iniiielur, dico, in
el cocco, el erat abuiulans ompi gloiia niundi, et
< :
infernum, et

dsquroto ahio, hurqana videljcet sapicntia, et lupi-

ulira jam non invenictur, sed desidcrium corum.
de preiiosp, celidiiaie scilicel virltuum, asslimaiione quia in inferno nulla est rcdemptio. Quia superius
p
lionjijium, et margariiis, id est diversis virlulibus. qnaiuor scnsiis lanlum pracntiserat. agit bic de
El n.eriio illi civitalj, wr, vx :
qitinio, id esl, de auditu.

Ykrs. 17. — Qitcuium una horq.cx improviso, Vtns. 22. — Et vox, inquit, citliamdoium, ct
dettilutiv suiit, id est dcstruclae, ian<ie divilia>, vi- muskontm, el iibia canentiitm et tuba non audielur,

delicct lam snperba: Dabylonis. Et omnis guberua- id esl nsB iiivenielur, in te amplius, quia nulia erit

tor, id est iniijores infr mirtores, et omncs quiin amplius lerrenonim jncundilas. Et non laiituin
longum navigant, scilicel qui aliquid certi liabere imius arlis, ui l.ibii et carpenlarii, sed omnis ani-
desiderant, sicut aliqui epiBcopalum, nt per tolu n fex citjuslibcl arlis non invenietur in le amplint, quia,
niundiiin suam falsam doctrinam diflundant, vel peracto judicio, omnis sscularis scientia delebilur.
quoryni lata sunl imperia, et nqutw, id esl consor- Ibi »oq .c.xqin'rei)mr delicalissimi pnncs, quia vox
lcs, sed lamen sunt ininorcs, ct qui in tnari operan- molce r\on auciietur in le amplius ; vel quja lanium
tur, scilicel mininii qui uiundi lucra scquuntur, spper/lui nrant, quod ad moleiidum pjner maximas
longe steteruui, videlicet oro voto suo longe starent mol.as babcbant.

si possent. Vcns. 25. — Et lux lucernce , id esl larnpadis

Vers. 18. — Et clamaverunl jolo affeciu cordis, B nojt lucebit in lc ampiins- Et vox sponsi el sponscc,
videnlis locum incendii ejus, borrorem scilicet po;- id est ia.'titia nnptiaruui , non audielur adhuc in le,
narum Babyionis id esi, infernum cui iradita est scilicel posi bidicium. Ac si palenter dicat : Ciijiis-

dicentes : Qu<r res similis, scilicct in miseria, civi- libet gcneris sit gloria bujus mundi, oinnino delebi-
lati liuic magna: in deliciis et in cequjtin? lur. El nierito destrueiis, o Babylon, quia mercato-
Vers. 19. — Ei miseruiii pulvercm, id cst seroii- res tui erant principes ierrm , id cst diaboli. Quasi
nam pucniienliain vel concupiscentiam terrenorum, diceret : Quia illi danles animas pro terrenis ,

super capita sqa, scilicel super mcntes suas per si- niiniani potestatem cxercuerunt , quam pati non
miliiudinem po"nilcnlis, et clamaverunl plangenles possunl, idco i:la non audientur in le amplius.
etlugentes, babitum vidclicet pccuiteiuix osienden- Ideo elinm juste peribis, quia in ve:icftciis tuis , id

lcs, ac dicentes : Vce, vm in corpore et in anima ci- est in crroribus et in pravis persuasionibus luis,
viias magua Babyion, in qva divites facii suni de erraveruni omnes gentes, quidam vidclicet dc omni- ;

copia vittorum siiorum cmnes qui habent navcs, id bus. Nunc ad ipsam Babylonem loquitur de suo
csl navigationes i» muri, de preliis ejus. Et nieriio tasu, qnasi condolens miseric ejus; nunc ad audi-
vae, quia itna liora, iil est in ictu oculi, desolata est. lorcs convcrlitur, ul fidclcs cxborletiir. Ideo itcriim

Patroi.. (XIX. 13
 ;

m S. MARTiNI LEGIONENSIS
persefverabil mecum. Ei quta
5f.i

Dtjscitti tot dum allnnrenlnr (Ptal. mn). Bl A timco, sed teiilia tujfl

dicit,
ideo cadei, quia facin ctt Itabit.nio detrmoniorum,
id

Vf.rs. H.—Idco in unu ctie, sclliccl in dic j.ulicii,

est follcriio quia dcmones babilibunt in ca ,
,

venicnt plugaj ejns, el tiiorx .ibseiili:. vii:t*, id csi,

Deo, ct cuttottia omnis tpirtiits im-
espul-0 a se
custodii sc diaboto, vcl ipse dia- Dei, et Inctut, contra bocquod bic riscrunl, __ (a-
... ../<_i, qnia ipsa
cttsiodia ommt voluci met, quia Deo qui esl vera rcftdio carebunt, cl
bolus cu_todit ea:n sil.i ; et

pravis pcrpetuo ,>i comburentur qitta fortisetl Deut, qttt

immundc, ideo videlicci, q..i.. dxn.ones in ;

sunt immumli, pro jusle judicabil iltam.

eord bns pro camis illeccbiis

nealis elaiiot.e volucres, q.iia per bnnc aerem dis- Ycns. 9. - Et flcbunt. et plnngent se tuyer ttlem

currunl. El bxc idei.co illi evenicni, reges terra?,dulorem videlicel in corpnre ct iii am-

Vcns. 3. — Quia de ira (U5) fornicationit ejus ma scnliciil, co quod $ui>er illam fnndali fuerunl
bibcrunt omnet gentct, seili.et «le fun.icalionc qna pri.,cip_s sxculi, qui cum ilta fornicati sttnt, id tst,

terrcv, id est prinripes s:c- qni casio Dei amori Babylonis amoremprcetulcruni,
irascilur Deus , ci reget
a.lbxrcnics. et in deliciit niinidi r.x_Tuirt. Cu.-ii
culi.cuni illa fornieali tunt; el mercniores terra?, illi

anintas suas vend.ini ambilione _id_r.ii. fumum incendii ejut, idcsi.cum def-ccriiit
illl vldelicet qnl
di- B eornin, qnod esl sijrnum xterni iirccmiii
steciilarium rerum, de thtute deltciarum cjtu diviiirc

esl, de ambi.ionc streularis vcl cinn viderunl pccnain suam ulira modum ev,_l-
vites fncti tunt, id
tatam ct clevaiam, U.nc Oebunl ct lugcbuui.
pompx, scilicct de peccalis pcr qtite .cqnir.ii.-ur

divitix, quia omnis dives. a.itcsl iniquus, aul l.xrcs Vcns. 10. - Longe ttantet ,
non corporc _cd vo-
. . . Inniaic, longe videlicet desidcran.es essc propnr
'

VEns. 4. — El audivialiam vocem de ctelo , diccn- timorcm tormcnlorum ejut ,

et dicentet :
Vcc ,

va;
vie

inspiraiionem, vcl On.slivcl rirf.n. __•-. mngna Babylon, citntat illa fortis;
tem id cstdivinam
diccns f.Uuram illam dam- sclicct on.nem mis.rian. babebit in corporc el .<•
suorum prxdiraiio.i.n. ,

aninia. quia nunc in loto mundo di-lend.lui

nalionem ad prxsens, el ideo admonct prxsen.es h.

piopler mhl.iiudincm reproborum, qure s.mu!:,b,t

nt sibi caveant. Exite de illa, P opt,lut mcut, si,
i ! .

et ne panicipe, titit detkto- sc fortcm, non iu bo.m, sed in persccul.o.ie san-

opera ejus nc faciatis,
e.oruni, q..os diversis afll.m ...od.s, et .ntcrlec.i.
rumejut f,cic.nibus videliccl conscnsum i.e prx-
rrr, scilicct on.ne... .n.ser.a.n
dis- El rcvcra Babylon .,.
bealis, el de plngi, ejus „o„ acipialit ; qt.ia si
corpore el in anima babc.is rj.ioH._m u:,a hora,
poona non erilis;

^
,
sinnles in vila fuc.ilis, sin.iles in
™>it jndicium tuum, d_..,nal.o
C U s » bil °. i.l cst
quia n.odicum lcn.pns ...pcresl, quo pfo mcrilo
lua.
accip.cnl uliionis lormenia.
Vi:ns. 5. — Quoniam perveiierunl peccala ejut Vers. II. — Ei negotiaiores ierrte, id ost lerrc.

noiiim, vcl maligni spiriu.s. Vcl ad li.lerajn, pro

vsque ad cmlum, id esl usquc ad conlempium Dei
tcrreuis aniiuas da.iies, flcbunt , sciliccl quia illa
pcr inipcciiilcniiain , el recordalut est Dominns ini-
pcrirc dolcb.int, in quibds s_:i:u dcputabant prospc-
qni niumejus, qnamvis vidcrclur oblitus, dum per-
laicm cl iugebunl sn;ter illom, quouium merccs
prospcia.i.
iniueie. jii.imjuiuii.
inilieicl h._h.i enim
Videtur .......
, Dcus oblivio
^-..^ _- ,
( t .

iradere J.ona 1iosturum el perversa facta luipion.i.i,

r . •
" cmo em
ptnum ncino
«"""» " "amn ttts,
eiuet *• fl.n:.
ulo l.i lcni
vu.e iccl b
' »

..-,.. .„ ,-.„i„ ;i,„. u,J

noralis, (iiiain bOimnes solcbanl cmerc, perilui.
ii.ia.ido s.os periM.tinafll.g.. illos auiem boiioiibus
l
• . '

Sic en.m d.ctunsm.l :0..m. glorb. muud, pere..».e,

'tdig.ii.a.ibu.pollcre.Seqiii.ur:
-on cruul ...e.ces quas nou o.ia.m.s, ,,cc Cruot
Vcns. C. - Reddite Uli sicut ipsa reddtdit vobis,
... -.ii-.
idcsi.siciipsa vindiclam mcam e_erc.it de vobis
nui nosir..s
qu. mcrccS
nostriis im... __ cn.ani,
c.
.
. ,
t.t coru.n prciiu il.icmnr.
i

... ...
iiui purr/amini, sic vos injunai.) nieam
a-
vmdicjleii
•
...... "*"
Dolcnl ™
cnim quod
1
:id pr.c.eis penlcnt
' *
possidere poicrant vol
i.iViti,
,
n.^c

1 l
* ....
,.
_,„..„
seamdum epcra _;„,
ejut,
ai.ianl uuod
"*
.. xtcr.mi..
illis, el duplieale duplicia , '

l:ml -
animx cl corpori majorcs poe.ias infcrie
Fcilicel,

i„is. quam i»_i iniulcruni tidc D vobis. secundun,

Vees. 12-13. - llxc qux scqm.n.ur .
per ,,c„»

vos peccavc a.l q,.h.q«e sensus corpons, q.iibus nu.nlur «

lic c ; quod ipsi i., Deum c, iu se el in
liiMiiia, Cl CiV.Cta vitia. Ilxcqualuor perlinent
riini; inpoculo, quo mitcuit , miteeie illi duplum
i,
:

ad visiim vide.icel tn.rr-. riuri.l argenti, tajiidct

id csi, sicut vobis lormen.a inlulerui.l ,
sic v.s :

pnlioti, ct margnritoj. Ei b.cc qualnor a.l laclu... :

illis vcslro judicio.

purpurw, cocci,
Vtns. 7. — Quunlum glorificmit, id esi evnliavit
s_ili. cl merces byssi, ei

vidcliccl omne
et tciici _.

lignttm tliqi-
El biccscx ad vis.in. :

te ct supcrbivit, ci quantum in deliciit fttit, scilicct

K in, id csl odorifei um. cl omliia vnta cboris, ct

qiiaulum dcleclala «st in terrcnis deliciis, cum dnplo li

ct tvrameitto, et (ern,
corpore Inctum iu omnia vaia de lapidcprc.loto,
laKluni date V.li tormentum in , et

Sedeo regma quasi ci tnarmore. Et b;cc qui.ique ad odoralum, id eU

uniilia, tfuiu ,n cordc tuo dicil : ,

ct odorameitorUm, ct ungnenti,
ci
n....a,.ioimmi,
non moveuda, bonorc sciliccl ct dig„ita'.c; cl vidua
Ihurit. islx singulx
Scdct S|.ceies clcitos signili-
IICH iUIII,
iic» quia babco
__»», Ulll-l coiisolalioncii, |..
IIJIILII IU..MM..I...|I_||I lemporaiibun-
in ._.",.. -

canl, qnas bcs.ia, sciliccl diabolus, frande sc I,

b,nis; c, iucum non vidcbo, qnia lutura mal_ non

(G_) Vulg babci : r/_ ri.io irte

 , ;

505 EXPOSITIU LlBRl APOf.Al.VPSis. 59i

lierc oslcmlil, ol pcrdidissc dolet. Ei liocc (iualuur A Poslqu.ini pra-di.vii linnc damnalioncm fuiuram ini-
ail gusliini : vidclicci mcrccs vini, etotei, et similcn, piis, monel fideles cxsullare, ni conronlcni divino
tt triiici; cliani merces jKmenivrum, ct oviuw,et judicio, vcl quia his damuaiis, seqnetttr eorum
•'ijNormii, ci rliedorum, ci maocipieruin, ei nierces rcmuncraiio.
niiimArnm Itominum : quia eliani homincs solcut Vers. 20.— Exsullate tvper eani cccli, id csl ccelcslcs

vendi, ve! qiinndo alii|ui sncros ordincs vc! aliquain creainnc, ct sancti apostoti etprophela,: Ac si diccrct :

sancii Spiritus graliam yendunt. lllircges lcrra; ct ncgoiia.lorcs flebuni.ci higebuni,

\'Ens. 14. — Et poma tua duiderii vcl concu- scd, o vos reeli, id cst sancii aposloli, ci
propbelx,
pisccntiac animtv, id ost superflua quxlibct exi ci onuies fidelcs, qui ex terra coclesics lacii csijs,
slcniia dosidei ia anjmx luat disciiierttni a te, ei exsuttate : non quia perii Babylnn, id est omnis
amplius illn noii invenieui, pcrcuntc nuindi gloria. colleciio nialornni, scd quia judicium Dei jiisiuni
Vers. 15. — Mercntorts, hotum, id cst, diaboli, cst, et quia lalia cvapislis. Exsultate, inquit, quo-
el illi lioniines, qui divites fncli suut, nb ea, id esl niam judicnvit Deus juaicium vestrum dc ilta sc!!i-
abundaiilcs Itmiria cl caneris viliis, longe stabunl, cei, ui illa judicavii vos injiistc, damnabitur jusic.
vidclicel pro voio suo longe siarenl si posscnt, pro- IVnn cnim rnalorum .'ingmcniuni cst gloiim bono-
pter timorem tortueniorum Babylotiiac , scd longe niiu. Poslquam descripix suiu singulx poena-,
siare non polcrunt. Uoe omnino, qpod sccundtnn ostciulinir bcalo Joanni modus damnationis.
Ac si
quinque corporis scnsns rcprobi (raciant, pcrcunle apcric dicni Quod vidi prxdiclum
:
vidi ciiani ,

dcploram, quia ncsciunt aiind qualiu-r in fuiuro erit compleiuin.

cogilarc, nisi ea
qnaj exlerius considerant. Longe, inquit, stabunt, Vers.2I. — Et sustutit itmts angelus forlis, id
flentes, aclugenles, cl dicentes est, Clirislus, lapidem guasi motarem mngnuni,
: id
Vers. 16. — Yai, vcc civilas iltu magna Bubylon. cst dura corda habenles, quia pcr mnndana vol-
Iloc anieni dicium est da mcdiouribus, majoics vunlur, et misit in marc, scilicct in infcrnum, rfi-

nanique dixcruni superiora va, cens : lloc impelu, id cst lali, sciliret
isli vcro mcdiocres irrecuperabi-
dicunl, Minores aiiieni
litcr, miltetur Babylon ilta magna civilas, collectio
t><r, vas. diconl lcriium ikf,

vai, civitas illa ntagna, quod cst habilura in corpo-

vidclicel confusorum nolabilis, ci
in pccca- magna
rc, et in aiiima,<7ti(r amktaerat bysso, lis,quaeila cst volubiiis lcrrcnis volupiaiibus,
el purpnra, si-
et eocco, erat ab|im|ans flHini
cut lapis molaris millelur, dico, in iufernnm,
el gloiia niuiidi, et :
et
dequrata auro, humana videljcei sapienlia, et tapi- ultrajam non invenietur, sed desidcrium coriim
de pretiosp, selidiiale scilicet virluium, xslimaiioue 1" ia '" inferno «uUa est rcdemplio. Quia
q superius
bonjilium, e( margaritis, id est divcrsis virlulibus. qi;aluor scnsus lanlum pramijserat, agii hi c de
\ll meri|o illi civiiaij, vcr, va- : qiiinlo, id esi, de auditu.

Yers. 17. — Quonium una liora, cx improviso, Vtr.s. 22. — El vox, inquii, ciiliarasdoruin, ct
destitmw sunt, id est dcsiruclac, tautts dhitia, vi- mtskomm, et iibia canentium et tuba non audietur,
delicet lam superbac Babylonis. Et omnis guberna- i-J esl iisn iuvenielur, in te amplius, qiiia nylla
crit
tor, id csl majores iijicr minores, et onincs qu\ hi amplius terrenonim jucundilas. Et non (aiilum
longiim naviganf, scilicel qui aliquid certi babcre miius artis, ui labri el carpcnlarii, sed omnis ani-
desideranl, sicut aliqui cpiscopaluni, ru per tolu n fex eujuslibet artis non invenielur in te ampliut, quia,
mumiiim suam falsam doctrinam diifundanl, vel peracto judicio, omnis scccularis scientia delebilur.
quortmi lata sunt imperia, et m?ui<r, id esl consor- Ibi non e,xquirei)lur delicalissimi pancs, quia vox
lcs, sed tanien sunt ininorcs, el qui in wari operan- motce non oitpietur in te amplius ; vel quia tanium
tur, scilicel minifiii qui inundi lucra scquunlur, supcr/lui eraiit, quod ad molendum pjuer maximas
longe s'tetcrunt, vidclicel pro volo suo longe stareni mol.as habcbani.
si posscnt. Vers. 25. — Et lux lucernw , id est larnpadis
Vers. 18. — Et clamaverunt tolo affociu cordis, " na,n tucebit in le amplius. Et vox sponsi et tioonsce,
videnles locum incendii ej.us, borrorem scilicet piE- id est laelilia nnptiarum , non audietur adhuc in te,
narum Babylonis id esl, ioferniim cui iradita cst scilicel posi }ndiciiim. Ac si palenier dicai : Cujus-
dicenles : Qucp res similis, scilicet in miseria, civi- libel gcneris sit gloria bujus rnundi, oinniiio delebi-
lati liuic magna: in deliciis et in nequiiin? lur. Ll merito deslruciis, o Babylon, quia mercalo-
Veus. 19. — Et miserunt pulverem, id csi scroii- res tui erant principes lerra: ,id csi diaboli. Quasi
nam pocnitentiam vel concupisceniiam terrenorum, diceret : Quia illi dantes animns pro tcrrenis
super capita sua, scilicei 6iipcr mcnies snas per si- n.imiam potestatem c.vercuerunt, quam pati non
mililudincm pamilcnlis, el clamaverunl plangenles possuiii, idco i:ta non audicnlur in le amplius.
el lugentes, babitum videlicct pociiiieniiaj osicnden- Ideo etinm juste peribis, quia in ve.teficiit tuis , id
lcs, ac direutes : Vce, vm in corpore et in anima ci esl in crroribus ct in pravis persuasionibus luis,
vilas magua Babylon, in qua diviles facti stint ds errmerunl omnes genles, quidam vidclicel de oiniii-
cnpja viliorum snornm omnes qui habent naves, id bus. Niinc ad ipsam Babylonem loquitur de suo
csl navigationes in mari, de preliis ejus. El nieriio casu, quasi ccndolens miseri^c ejus; nunc ad audi-
v«, <;iiia iimo liora, id cst in iclu ocuii, desolata est. lores convcrlilur, nl fidelcs cxborteiur. Ideo iicriiin

Patboi.. CCIX. 13
 : ,,

595 S. MAKTINI I.EGIONENSIS 59«

Babyloo, M est otanti collectio maloram, mUlentnr A cere , cst bene nperari. Pusilli simt qui ncqucunt
in infernum quia :
alliora penetrare inysicrja , nec Doinini consilium
Vers. 44. — ln ea rnnjuis pTophetarum et ttmett- possunl implerc dicenlis : Yentie omnia q\icr habet
tum iiiveniut est , in viudiciain sciliret sangninis cl da paitperibus, et veni. tequert me (Hallh. ux).
elomnium, qui in nrquiiia interfecti sunl , id est Parviias quippe ingenii non itocet, cujua cor ct lin-
occisi, in ttrra. Si i:iolus malum oceidit, occisorem gua Domini laude ref.tc nr.
iron excus.il. Vers. 0. — El oudki voceinquasllitba: magntt, et

CAPUT XIX. lient tocem aquarum multarnm ,

qu a de mullis pa-
Vers. J. — Poil hac audivi inentc, id cat, post pulis collccti sunl. el ticul vocem toniiiuum ma-
hanc vijioiiem inieJleii, cenloin quadragtnta qua- gnermm, quia terrebit i:npios sancloruni cxsullaiio,

luor mill'> sinc mendacio docuissc hoc nnditorcs dicenti rti Alletuia. Osie.isa Ixtitia quam balieliunt

suos, quia, fucto judicio, omncs saDCIi laudabunt saiicti de justa tlamnaiioue impiorum ,
subjungil
Domlnum pro remuncraiione bonorum. Qnod dicit, aliam hEliliain ipsoriuu sanctorum, qunm dcsalva-
pott httc , non esl diversilas lemporis, sicul pra?- linne sua habcbuni. Quasi diccrent: Anlea regna-
«lictum est, sed ordo narraiioni.s. Conlra bocvide- vcrunl sed nos idco gaudeiuus
iinpii, qnouium ,

licct quod supcrius dicir.m esl, rrc, vie, cte, pro ft reynabit Dominus Dcus noster omttipotetU.
itaaiuattone capilis el inciiibroruin , ita ostendilur Vers. 7. —
Caudeamut itaquc bealiiudinem aui-
bcato Joanni sanctos dicturos essc ter AUelnia , ma habentcs, tt exsultemut iu corpore gioiific.ui

scilicel , laus sit Deo patri, ct viritis Dco Filio, et et demus gloriam ei, ab eo videlicet uos omnia ba-
(iloria Spiritui sanclo. Audivi, inquil, quati voctm licre reputemus, quia veneruni nupiite Agni, Ecclesia
magiiam maldirum tubarum in ccelo, illoruin scilicet stilicct COlijuncta esl Cliristo, el uxor ejus ;<<nvt-

qui iii pracdicutione fuerunt tubae, diceulium : Al- viens, ul jungereiur.prtrpflrarii te, quia ipsa Eccle-

ulnia, laus videiicet bumania verbis iiicxplicabilis. sia fecil sc idoneam ut rcciperetur.
Ideo dicluius Allcluia Deo nosiro id ,
quia Ians est ; Vep.s. 8. — Et ttan.m cst ilii, ut se posset prxpa-

cst quia magna bona nobis fecl; undc antonomn- rare, et ut coopenat te contra xstus mundl bytsino

siicc id esl cxccllcnler eum l.mdarc debcmiis. Sit tplendido et eandido, i.l esl jusiifiYaiioiiibus, quia

iiaque laut Deo Patri, ei tjloria, itl est immbriali- nutlis maculis fuscatur conscienlia saiicturum pro-

tus Ct Impassibililas ; et virlut Deo Filio, id esl viclo- fectu virttitum. Nunc sancta Lcclesia esl sponsa,

ria qua vicit diaboliiin , cl Spirilui sancto, scilicet Cum aulem ad amplexus sui viri fueril perducta.el

Deo uostro Trnitaii lausnt. quod nimc videt in spe, viderit Iu re, tunc erit

Quia dando quoJ proinisil rerr. <?l C USO r. Byssui enim jusnficalioiies sunl sanclorum
Vers. 2. ,

justa judicia ejus sunt, unicuiqae secundura

merila (Prov.s), quxliunipcr cbarilalem.quxoperit mulli*

reddendo, oui/i iudicavU de meretriee magna, qux ludinem peccatomm (1 Pelr. iv). Finiit eiiara justi-

corrumpil lerraoi, scilicet pravi homines corrum- fif;iiiones pcr fidem, sicut ait Apostolus ; Juslificati

punt seipsos, vel alius alium, vcl sanctam Ecciesiam, p^r ftdcm ,
pacem habeamut in idipsum Jlom.v).

i« pr0tfilu'i0ij sua, id cst in luxuria, et vindicavit Vers. 9. — Et dixit mihi angeut: Scribe : Btai,

sanguJRem tervorum suoruni dt manibus ejus rcqui- qui ad ccenmn nvpliurum /igni tocuti sunl. Loculns

reus eum. dc nupliis futuris, iuvilat prxscntes ad cas. Ac si

Vers. 3. — Ei iterum dixerunt : Alhlnia. Per dicercl Beati qui ad ea:inii>i, i.l csl ad supernuui
:

conviviuni sunt in Dei

hanc iteraiionem debemus intelligert '.audem xter- illud cl ccelcste vocali

nam. Deus vintlicovit sauguinem sanctorum r)e prxscienlia ct prxdcstinatione ad consoitium vidc-

inann ejus. Et (umut ejut, id esl obscuritas el

ele- iicci angctorum ct sanctorum hominum , ubi eril

vata pcena xlerualiter atcendet el crescet

durans in refectio sanctarum animarum, prxsens scilicet om-

sxcula taculorvm. Ftpotentis Dci vultus. lienc auicm nou conviviuiu,

Vers. *. — Et ceeiderunt temore» viginti quatuor,

D scJ ccena vo^atur, quia in Que mundi adimplebi-

-idcraverunl Deum tedenlem lur. l'osl prandium enim co-na rcstat, p«ist cacti.nn
et quatuor animatia ei
sulem convivium nullura. Et dixii mihi hcec vciba
suptr thronum, dicentet : Amen, AUeiuia; quia vi- :

Dei svnt cl idco vera quia illius s-ml propria.

delicetnon minores sancti soluinmoJo de h3C ;

daninaaone laudaverunl Deum scJ ctiain illi ma- ,

Yers. 10. — Etquia cgo Juannes niajora mc iu-

elobcdirc paralusfui, ivciJi ui/li! pedesejus,

jores qui in Ec.clcsia fucruut juJiccs ci doclorcs lellcxi

ul adorarem eum. .Nolaniliun quia idem IDgelul

alioruui. Ac si diccient : Vere Deus laodandus <-*t .

puuivil. Ac. si pndcs baliuisse dicitur, quia niiiiiriim de ccelo ve-

de hoc, quod inimicos nosltoo i:a

niens, ex aere corpus asfiumpsil. t'i dixi: mi'ii idein

apcrtius dicatur : Amen : Alleluia : scilicei verum
angelus : VWe ne /e«ri» : conMrnu cnim iuut mm,
est, quod ila Deus gloriosus cst.
Jctu.quia
Vers. 5. — £' voxde thtono, id est admonlllo
ct (rairum tuorum habentium tettimoivum
lesiimon.uiii
propheix dixerunl, Cbristo
da illis in quibus Deus scJet ad audienllam om- ,
quidquid
el
Laudem dicite Dco nottro <m- perbibel. Deu-.n i^imr adora, qnia cgo , cl lu ,
nium exivit , diceni :

Iralics lui uiiiiin Dcuin babeiuus. In vcteri lcgo

nun
vt ttni ejut : el qvi liincii. cum CBSlU .niiorc,
LnuJcm Dco di- probibuil sc angclus adorari (Cen. xvm ,
xix ;
piuil/i et mngni, qui hsc po-tunl.
 : ,

307 EXPOSITIO URRI APOCAI.VPSIS. 398

.Ykhi. xxii ; Jos. v), scd posl asccnsionem videns A est s.iiicioniin qni sc ci alios rcgiinl, et Dominus
supcr sc exaliaiu.n liomincm , ab homiue liii.uit riominamium, id c-4 dominiuin cxercent supcr sub-
adorari. Testimouiuni enimJcsu cs> spiriius proplniiir. iliios. Maitlixus gcnerationem illius per rcgcs ilc-

Veiis. II. — F.t vidi coelum aperium, idcst mysle- BCribil, per David scilicct, et posteros cjns. Vcl in

ria rcvclnia, rjuod Iionio possil ascendcre cadum, conlilms fideliiim, qni sunl sibi veslimeninm ci lilii,

el eoguosccre Ueum. Ac si apertius dicerei : Vidi Bcriplum cst Rex regiun. 0>iciis.i dignitalc Cliristi ,

vocatos ad nupiias; vidi ciiam qiiod posscnl vcnire, |>cr quain diabol nn cxpugnnre poleril, subdil a.l-

naui uoir.im adjiiiorcm ct lionos habeiit admoni- inoniiioneni dc prxsemi. Ac si apene dical : Isli

lores. El quid apcruit islcl Ecce , inqmi, equus lali adharenl Gdcles. Itcruni snbsequenler ail
clbus, id esi , caro Cbrisii port.mis vcrbum Dci ad Vrns. 17. — Et vidi, id csl inlellexi, illos ccn-
bellum con'.ra diabolum ; et qni scdebat ntper eum, 'uni quadraginia qualuor millia, prx lica:ores scili-

scilicei dcitas , vocabatur Fidclis; quia promissa ccl Velcris ct Novi Testainciiti, istud docnisse, au-

adimplci ; el Verax, quia ipsc esl veritas, et verarcs dilorcs suos vidclicct ; unuin angelum, id csl Lliaiii

facit, et cum jusiiiia judicat, quia uniciiiqiie jusla cl Euocli uuum ct ide:n prxdicanles; angcluiii ilico,

opcra sua reddil ; cl pugn.it in suis conlra diabnluin. ttaniem in solc, ipsos sciliccl prxdicatorcs non in ,

Vras. 12. — Vculi auicin cjus, id csl dona saucli absconso, sed corain oniiiibus populis in ;iperto
Spirilus vel cbarilas, tieut flamma iijnis, quia viiia pcrscvcranies in Clirisii prxdicaiionc, qnia illins

combiirunl et corda illuminant, et al Dei amorcin Blon.i in loio orbe lerrariim diOusa est. Etelama-
accenduul; etin capite ejus, scilicel in divin!lalc,
''" voce magna, dicent omnibus avibut, id esl Gde-
dindemnta multa, qnia perca, ipsc, ci sui coronau- "bus qui agil.set lev>s siiniiu proinolione boiiorum
inr, hnbens noincn scripium quod nemo iufidelis operuin, et coclcstia contcinplanlur; qum tolant pet
,

novit nisi ipte, ct sui pcr cum. mcdiitm cali , videliccl per catliolicam fidcm, qux
Vers. 13. — Et v.slitus erat teste as-.ersa san- cst coinmuiiis iu Ecclesia. Venite ergo, o fideles
guine , id est carne passa , vol EccJesia , qux in bene opcrando, congiegamini compagc cliaritati» in

inarlyiibus occidilur; el voeatur nomen ejnt xerbutn eudoni fiilc , non divcrsas hxreses scqiiculcs ,

Dei, qula per ipsum Dcus Pater dixit, el facia sunt sirut mali. Vcl, de diversis niundi parlibus veui:o
ouinia, ci pcr quem se mundo iimotuil. De liac a.l ccenam magni Dei complendam, id est nd ipsum
vcsic I-aias ex persona angelorum ad ipsum Domi- Doum qui vobis refeoiio crit :

iiuin loqiieniitiin sie ait : Quarc rubrum ett indu- Vers. 18. — Vt mandueetit carnes, vidclicet ul
menii.m tuum, el vesiimciilii tuu sicut calcanlinm in r. prxdicando ile.t uaiiscarnalesdelcctationes. Alilcr :

torculari ? (hai. lxiii.) Venile, ut maiiduceiis earnet regum, et carues tri-

\'Ens. U.— El cxcrcitut qui sunl in cailo, id est bunorum, id esi ut delccleniini in cruciatu, tam ma-
in Ecclcsia, iidclcs scilicet conlra diabolum diini- jorum, quam niinorum ; et earnes fortium in cor-
cantes, sequebaulur, id csl , imit.ibanliir, eum in P ore '' carnes equorum, scilicel carnnlem scnsiim
-

equit albis, videlicel in corporibus niundis qux ab brnlorum liominum ab hxreiicis deccpioru.n, el
illicitis refrcnanlur, et siiindlo chariiaiis ad bona aliis snbdilorum, et sedeivium in ipsis, id est do-
iiiniiuntiir, vestiti btjsso, id est justitia, albo profeclu niinanlium illis, videlicel baircsiarcharnm prse-
viriulum, mundo a criniiaali macula. brtoruin; et omnet omnium (liberorttm), id est
Vess. 15. — Et de ore, id est de prxdicniionc ,
regnm; ae sercorum , BCriicet tribunoritin ; et
ipiius prtcedit gladiut aculut, divina videlicel sen- pusillorum ac magnorum, id f sl m.igis ci niiniis
tenlia incidcns pravas cogitationes ineiuis, et illi- loiiiuin. Ei comrn apcrlam pradicationem Elix ei

ciios corporis moliis; vel Tesiameutiim Vetus et Enocii doi.cbant centuni quadraginla quatuor millia
Novum ut in ipso percuiiat gentet, qunsilani ad vi-
: audilorcs snos veiflurum Anlicliristum. Quasi dicc-
lam, quosdamad morteui. Ei ipse regeieos, sancios rel . lideles, mutium debeiis esse solliciti ul ad
scilicct de virtule iu viilutem, el malos puniens in rj hanc ccciiaui Agni venire possiiis, quia nisi bcue
virga ferrea, id esl inflcxibili jnsiiiia; et ipse calcal pugnavci itis, diabolo succuinbctis, qui pro viribus
torcular vmi furoris inr Dei omnipolentit, id csl paralus est nocere vobis qiiem tamcn auxilio Doi :

morlcm , qux nb irato Deo priino lioniini peccanli snpcrare poteritis. Sequilur :

illala esl, resurgens deslruxii. Vol toiciil.ir uibu- Vers. 19.— Et ridi bestiam et regesterrm, id est
'alio intclligitur, quam, id cst in qua posiios sau- Aniicbrisluin el apostolos ejus, et exercitus eorum,
ctos calcal , dum amplial ;
quain Deus iralus Adae omnes obcdientes
scilicel ei, conaveguiot ad facien-
pcccanli ihlnlit, et juste iu propaginc ejus exlcn- dum prwiium cum illo qtti sedebat in equo, contra
da ; sed vinum in cellario Dei ponendum fpint, quo Cbrisiuin viilelicet Dcum et houiinem, et conir.i
posiii non cruni vinuin furoris, sed graiix. snos, et cum extrcitu ejus, id esi cum membris
Vers. 16. — Et habet in vestiineixio, id est in hu- illins. Et quibus arniis ? Blasphemiis sciliccl, cl
maiiilale, et in [emore suo, in liuinanu scilicet cor- Iribulationibus, ct miraculis.
pore, rpiod de Virgine babuil sine vitili semiuc, ul Vers. 20. — El apprehensa esl besiia a magniti-
osicudal sc de vcra progcuie priorum Palrum car- dine Dci, id cst xternalitcr punila ; et cum ii! i

neui babuissc : serwtum iudelebiliter Rex reqttm, id pseudopropheta , sciliccl muliiludo discipiiloiiiai
 S. MAHTiNI LEGIONENSIS 400
jgg
iigna eoram A iiifidelium occullo suo judicio. Millenai ius numcrus
Aiilichrisli : qui pseudoprophela (eeil

ipso Anlichrislo, quibm seduxil eos, ipii ••" eum properfcctioncrei ponilur. Unde legilur in p~al.no:

cro.Umt, qiii et acceperunt cliaraclcrom bcslia:, iil Verbiquodmaudavitixmille gcneralioncs(Psal. civ).

adoraverunl imagincm ejut, lil Ju- Idco igitur bic nunicrus propter sui pcrfcciionein
csl fidcm, qui el

dxi, qui cnm gaudio illum suscipient. ¥m ».'ssi oninc l.oc prxscus ictnpus significal a passionc

suul /n' duc, sciliccl diabolus ct Anliihrislus cum Domini iijque ad firic.n sarculi. Iterum subjungit,

stagnum ignis nrdenhset sulphu- dicens : F.i clautil, id esl. licen.iam egrediendi inler-
suis discipulis, i'i

vivamin fetidis ci tencbrosis pcc- dixit, el tigunvit, sigillum posuit, id est signum sanctx
ris, ut seroper
Majores pceuas palieulur isii, quam al.i, ad crucis surereum, quodsignura sic ipsiim diabolum
uis.
siroiliiudinem iiloruin qui vivi coinburuntur.
superat, ut eum a fidclibus repellat : ad lioc vlde-

seqnaccs eorum licct ul ipsc diabolus aetcrn.ihier pcreat, el ut non

Vers. V..— Et cccteri, id est
oceisi sunl in gladio, seducai ampliut gentes ; eos scilicct qui iu Dci prae-
qui miunri poeua palienUir,
destiiialione su.it salvandi, et s;c a lolo pars intel-
scilicctpcr gladium verbi Dei, sedentis super equum
corpns ridelieel sincpeccato, 9111 p 0- l.gitur : donec consummentui mlle unni, id es', donec
album, supcr
prxJicatoiibus illius. Aniichrislus veniat. Sciendum qnod similiter in
eedii deore i/isit», id esl de
i.on suni es R Abrahain ct aliis lidellbus dlabolus fuit ligatus, si-
Vel illi qui crunt caueri, scilicel qui
scJ in ligavil eum
parle Jiaboli vel Antiduisii, scJ ad Deum conversi;
cut in istis prxsentibus ; illis

nt« spes futuriCiirisii, in islis yero ipse Cliristus aJ-

s.int occisi ninndo, et vivunl Deo. F.t omnes

(saturoKe sunt carr.ibus eorum), iil esl omms sancti veniens. Post htte, id e6t po»i mille aunos, oporiet
vcl profec:u illum sehi, quia Dcus ila C0nstilllit,m<l 'ico tempore,
ill° ru ">. lle
iteleclaii sunt de r ffi " a
jutti.et limebunl, ideoque 11011 est tiinendus. Oporict iiar\iie illum
j. .aiuiii. Undeeslillud : Videbunt
ridebunl, ei dicent : F.cee liomo qui uon solvi, ut recipial potesiaten. quam babuil anio
,nper etsm
advcntuiii Cliristi, per tres annos e; dimidium. 'f uuc
potuit Deum adjutorem suum [Ptal. 11 ).

cnim cxiei scduccre genles, quia comparaiione

CAPUT XX.
illhis seduclionis isla quae nuuc agilur, scductio
Aiitichiisti, et
Dicta damnalione Babylonis ct
csse der.egatur. Unde ait beatus Ambrosius : • Ideo
pseudoaposlolorum, subjungit damnalionem ipsius
pcrmitlitur inodico tempore solvi diabolus, ut Dei
et tempus quo
diuboli, et proponit causam, quare, impoieniia.mani re-
virtus, et diaboli infifmitas el
iile scilicet
daimiabilur.etquis illum possitvinccre :
pa-
stetur. Virlus Dei senos suos facit fortes el
mii in liuinili adveutu potuil ilujm Jigarc quanlo
tientes, inflnnitas autcm diaboli vincilur a pucllis
lempore voluil, jam gloiilicatus cumdem omnino
^ et infantulis. 1 El quia bcalus Joannes ducrai
sancti et ca>
deslruere poterit. Et ue aves, id est fideles desperarent, di.it
prava diabolum solvcudiim, ne
et
lcri fideles posscnt ab isiorum impietate suorum membrorum.
eos futuros judiccs diaboli ei
persuasione destrni, Vers. i.—Ei ligaio diabolo, a teinpore videlicet
Vers. I. — ¥idi . scilicet iulellezi Cliristuoi dcs-
passionis Clirisli usque ad Aiilicbristum.ridi tedet,
bumiliantem se in carne, et con-
cendentem, id est obe-
scilicet minoics lideles solutos prxlatis suis
desccndcnicm eis, de cmlo videlir.et do divina mise-
el tedernnl prailati snper eas »d jn-
dirc paratos,
abyssi, id cst poteslatem,
cordia, Itabcntem clarem in subditos, ct l.oc iJcirco, quia judi-
incompa- dicandum
ligaluram scilicct
ealenam magnam, l.oc
ti
cium datum csl iltis , Ocus viJelicel inj.inxii cis
polf-nliam qus omnia con-
rabilem, et inevitabilem qusc pro-
judicium. Et viJi onimns decollalorum,
inmonufuo, id est in operalionc passio-
Btringil,' Jicuntur visic, propler icsiimo-
tcnebrosa pter excelieniiaiii
S'iaj. Aliyssum dicil
nis et resurreclionis iJ csl limnaniiatis, et propter verbum
nium Jesu,
corda impiormn, vel ipsum diabolum, qucm Domi-
ei viJi illos, qui non ado-
quanlum Dei, scilicel divinitatem,
lantum noccat,
nus stcvire permiltft.el ne esl Anticlirislum, neque ima-
ravemnt besliam, id
cupit, rcfrenat. apostolos illius, 11« acceperunt
Vers. 2. — Fa oppreliendii di-aconcni, scilicet pcc- D oiiiem
characterem
r;'us, scilicet

in frontibus suis, id cst signum ejns n.a-

casse osiemlii, dum se immunem a peccato ille
vidclicel
liilcstacoi.rcssiune, ant in manibut tuit,
dico, id cst diabolum roriem
occidit : draconem Aniicl.rislum, ei tixerunt
serpemem on- in operationc, scd vicerunl
cipotentem contra humamnn genus :

(lirislo miUc annis, id

el rcgnaverunl, bi onmcs rnm
qui a principio raundi
iraude dccepil pri-
fmuum, sux, et idco judieabuiil
csl oniui lcn.pore viias
,,'„,„„„ ,„, „«i est diabolus, deorsum fluens in
, mim Non idco vivcnt ct regnalnint in futuro,
ad alios et cum eo.
ci Salanas, sciliccl advcrsarius ;

boc prxseuli sxculo, cx qno interfe-

.sc,
dignitale privavil, per scd eiiam in
ligaviteum, priori vidclicet rum Cliristo. Ac
passionis suaj us- cli sunt, vixcrunt el regnavcrunt
nniio* miHe, a tempore scilicet
apcrtiusdicerel Vidi iu tempore hnjus lig.itionis,
possunl bonn-
:
si
,,„c ad Aiiticbrisltim quo lempore :
quo lcmpoic fnii ligilus
scilicet a passionc Cbristi,
fieri, quia ejectus a
„es pro modulo suo perfecli ad bene operandu.11 it»
dominari alro- diabolus; vidi Eccleslam
hominibus ccepil
lidelibns, in malis
solutam boc eodein lemporc illos qiii pro
: et in
Hincin EvangeUo legilur, quod inlravit in
cius. intinre,
Cbiisio moriuniur, vidi staiim in gloriam
porcos (ilutth. Vlll). sicut Abraliam
ct nunquamad inferos Jcscen.lere,
—Et misit in rtjMum, id est in corda
Vtns. 3.
 *0i EXPOSITIO LIBR1 APOCALYPSIS.
402
et cxteri proplielae descenderunt, quamvis justi A A'on poiesi civiias abtcondi tupra montem potita
fnprinl. Sequitur
fuerint. Ki-iiiMfnr •
.• i*r-... .. *
\Matilt. v]

VbRS. 5. — Et cateri mortuorum, id est in aninia Vehs. 9. —

Et tlescendit itjnis de coclo, id cst
morlni, non vixerunl, et lioc ideo quia aHernas repentinus interitus, ct devoravit eos, qnia tito
pe-
poeuas paiienlur. Donec comummentur mitle anui ribiint ci diabolut, qui seducebal eos,
:
:
miuutett in
doncc videlicei finialnr oeiernilas, qute. nunquam tlagnum ignit, el tutphurit. Quasi a Deo ignis de
Kniettir. Hccc ett resHrreciio prima : scilicet ul ceelo desccndil, ciim cx divini Verbi pradicalioiio
snima dialKilum et peccalum vincat, et in came reprobis livor invidia; arcrcscil, cl sic ipsa
pradi-
nioriilieato vivens, viriules acquiratad JifTerenliain calioqu» juslis esl viia, reprobis est damnaiio
illius vldelieei resurrectionis qu«> erit siiiiul in ani- pcrpetua. Missus cst ergo diabolus
in slagn.im iguis
ma et corpore. El, si ornncs perfecli esse non nos- ei sulpliuris, ubi tti besiia, id csi Anliclnistiis.
sunt, nec iu eadeui claritaie fuluri sunt ; tamen Vehs. 10. — Ei pseudopropheta?, id csl falsi pro-
Vers. 6. — Beotus esl, quia beatltudlnem couse-
pheiic ejns, ei discipuli cruciabuntur die ac nocle,

qiieior, et sanctut, quia in ea erit firnius, qui hnbet rcspeciu scilicel glorix jiisloruni, qucc est dies ci
parlem in reiurrectione
pcenarum suarum qnne sum nos i„ sojcula
f
prima, cujus paries suul p,
sojculo-
.reemosyrtas daro, jejnnare ei '!"" A,ncn Vl"' ,lies et "«* poniltir pro
'
varia-
divina. contempla
la-
-

lioni inhaerere. Et vere bcali in quibuspri.na resur

lione pcenarum. Dicia dcslruciionc diaboli et suo-
riim membrorum, subjiingit
rectio paiicm hauei, qnia (» nis secunda mors, id
deslruciioncm niumli
esi Ktcrna d.imnailo qua. ad majorem pujiiam iinpiorum. Compelil
eflt In corpore el in a- enim ui,
nima, non habtt deslructis malis lioininibus, mtindus cliam
punem vei poteHitem, quia iii nullo desirua-
liir, scilicct
coiitiistabuntar. Seil illi qui cum incoinmoditaics muiidi, sccundum quod
Glirislo iiod vi-
viml, neqae vincuni, non erunt ab cis fneral corrupl.i.s.
beati, scd poiins
inlelices, qnia non liabcnl partcm in prima resur-
Veiis. il. — Elvidilhronum, id csl Ecrlesiam,
magiiuni, iiiuiliiiidinc, candidnm per imniorlalita-
rcctione. Mors sccnnda dicilur, quando corpus et
»nima simul piiniunHir. Iterum subjiciens, tcm et impassibiliiaieni, pel/cciiorcs
ait :
videlicel cl
Seil erunt sacerdotes Dei raajorcs sanclos, qui facti candidi et
et Cliritti, aeteruas sci- iiumoriales
el iihpassibiles, eruni
licel laudes offerenles Trinilati, id esl Dco Patri,
in dic judicii thronus Dei.
et Filio, et
Et vidi scdeutem super Ihronum,
Spirilui sanclo ; et regnabunt cuih ii.it scilicet Clirislum
millt annis, reqniesccnlem et jndicaiilcm
seipsos videlicel scmper in melius in supradiclis s.iis
Sa " f " s n a
icgcnt :non solum posl millc annos, qi.ibus non
et 'J" s c0 " s l>ectu fugit terra, ab bac spccie, '

c etccelum,\d
m>i m o„.i»n„... „ -.„.:_
est dubium, sed ellain in istis mille annis
,i..i,;.. .. :..
regna
: est aer, et locus,
-lus isie,
videlicetsi.il
bunt cum Dci Trinilslc.et Cbristi liumaniiale, qtn- non ea mvehlut anipiius ab
eis; quia terra non ba-
pnssa esl pro liiinraui generis salute. Scd bebn ampiins monIes cl va|!eSi
nec |)CC ^^^
VEns. 7 —
Cum consiimmati fuerinl mille anul,
toketHt Satanas, id est recipiet priorc.n potesta-
eni sicut modo portdcrosa,
snstmcre corpora, qualia
ncc potctii amplius talia
modo s.isiinci; neque
aereiltan.plius ita mo.lo
lem de carcere suo, scilicct de cordibus lucidus, n.odo olsc.rus
repro- modo dics, ,„odo i.ox, sicut nunc
boruw in quibus modo ligalus esi, nc pro suo
cst. U„de ail
bealiis Pantus
telle stcvial : cl exibit, videlicei cjtercebit potes-
: Prajteri, figHra huJ „ millllH
late.n, et teducei, a
V <-or. vii). Sscpc locuius de glnrificalione
sancio-
Cliristo scilicet ad sc ducet nm.et.lc pcenis inipiorum, non fcccrat meniio-
gentet, quce sunt tuper qnaiuor angulos tevrw, sci- »em corpornm, vidclicel si dcbercnt
Hcel Cog, quod iuierprciatur tcclum, glorilicari, vel
et Magog, punni, qnod bic aperic
quod inierprctaiur deteclum, ut per oslendij.
lios duos pn-
pulos iniclliga.nus occulios et
manileslos Ecclesia?
S 12 El "''' mortuos
' ' ~ magnos et pusillos,
i«! cst malos lam majoras quam minorcs,
persecutores, qnornm (Gog et M. gog) ttantet
ett numerus
scilicct corporaliicr,
il» ii.finitus, ticiu atena maris, et q.ii suni
D in eontpeclu ihroni,
quia san-
ita
cn Oiiinino conspicienl mc.iia singulorum,
sieriles et inrrnctuosi, sient et libri
arena uiaris. Ad lit-
apeii.i suni, scilicet
leram bas duas gcnies prius divino: iini pra.ccplorum,quando
scducet, el pcr eas
ad nlias proccdei.
d.cem Et „os insensaii vitam illorum
:
Qnidam dicunl has geutes essc aslimabainut
tnsamam : ecce quomodo computali
Geias et Mass..geta3. Et congregabii tunl inter /5 ,„.
eas iu ptxtiuw,
Dei, ei inier tanctot sors itlorum
non loqoaliter sed mente. esl (Sap. v). /-:/

aliii, liber apertttt csi, id

Vehs. 8. — Ei ascenileruiit, scilicei diabolus ct qui esi !•/«.', scilicet
estconscientia sing.ilorum,
vere viventium. Vel Cbristus
metnbra ejus, id cst Gog et Magog si.pcrbient, cst libcr vitac q.ii tunc
tuper laiitutiinem
omnibus apparebit potens, et
lerrce, id est in oinni orbe ; el suis dabit vitam. Vel liber
quasi invadentes inirare non pra.sclentia Dci est, quia
pote.TJnl, sed circni- lunc nperic scient mati se non
buntcasira sanctorum, pra.desiinatos esse
id est sanctos semper pa- ad vitam quani in muodo existemes
ratos ad spiiituale silii promittc-
bellum ; et civilatem dtlectam, bant. Vcl liber aperius sunt divina
pra.cept.->, quaa
vulelicet condem sanctos virtulibus a Deo muniios, quia agcre pra;termiscrunt i.npii,
ci iinai.i.iies scient se pro
iu bello. De bac civiiate dkiiur : merito pnniri. Vcl libri aperli, ui dixinuis, ron-
108 S. MAllTIM I.KCIOiSENSlS 404

Mi<*nii:c suni singuloruni , qux omnibus apcnx A nec silvas, ncc xdilicia, ncc beslias, ncc volueres.
c-niul. El judicaii suni morlui ex lits qu/r tcripla nec homines, nec cxlera liujusmodi. Mundus peni-
e.iHt iu librii : per comparaiionem videlirel san- itis non interibit; sed frigus et xslus, crandines,
rtoriun impii damnahunlur, qui legcnt in illis qux luibines, fulgura, toniirua et alix incommodilalcs,
•j rc noluf runl. Judicali sunt ergo tecunduin opcra 111 credimus, omnino interibunl. Primum ergo cot-

crtim, quia aliis inajor poena dabitur, aiiis lum, 111 dictnm est, et prima terra abiit : illc vide-
mnor. lleel status in quo prius erant, amplius non est

VEns. 13. — Ei dedii more, i<l esl reddel vitx, necessariits seciinduni primum slalum. El mare
moituot tuos.. scilicet corpora inortuoriiin qua jam non ttl, id est collectiones aquarum jam perdi-
eraniin eo. Vultaperie ostendcre, corpora nioriuo- tlcnuii priorcm siatum, nescio quomodo, sive per

rtim ubicunq-.ie fticriiit projecla, in il!o judicio vivi- igncm sicut cxtera elcincnia, sive sola Dei volun-
licari. Dedit ergo mare, scilicct niundus isie, mor- ute. Iinniutatio ergo aeris et terra? dubium non
tuos suos, id est corpora niorluoriim qu;e er.int in cst, quiu per ignem fiat; sed de aqua etiam a

co. Et tnors, id cst diaboltis, ci infernui , scilicc t sanrtis dortoribus dubiiaiur. Nam, ut pr.edicium
leiieliraniin locus, detleruni moriuot suos, nnitnas es>, purgationcm in scipsa babcre ercditur.
vidclicet moriuorum, 17111, vd quas in ipsis crant : Vebs. 2. — El vidi civilatem, id est Ecttesiam
et judicalum etl de tititjitlis tecur.ditin opeta eo- in xterna quiete e( gloria posil.nm, muniiam, et iia

IHUI. ni nec diabolus, nec quisquam perseculor eam

Vkm. 14. — Etiuftnoa, id est profundi in vi- noccre prxvaleal ; civitalem, dico, lanciam Jeruta-
liis, ci mort, scilicet tliabolus , mimi sunt in sla- lem, id csl firmnrn et sine fine in gloria fitaiuiam,

anum itjnii Ilirc mort tecunda etl. Ac si pnlcnlcr prxscntialitcr el plene videnlem xternam pacem,
<lic.il : Cavcte voliis a inorlc prima, id esl a id csl Dcum qui pax esl ad se pcrvenienlibus; no-
pceculo, quia cx illa priina scquilur lixc vera tam, scilicct immorialem el impassibilcm, descen-
iiiors. dcn^cm deccclo, quia Ecclcsia liiituiliier intelligii,

Vers. 15. — Et qui 11011 etl inveuliit in librovita', oiiniin qux babcl, sola Dei gratia percepissc; a
Bcilicet ttripiut, id cstad vilani xternam prxdcsti- Deo paralam sicul spontam ornaiam viro tuo. Si-

lialUS, mittut est in ttagmim ignit. cut cniin sponsus praparai sponsx munera anie-
CAPUT XXI. quain eam ducal uxoretn, iia Cliristus Eeclesix

In li.ic septima visione agit de innovstionc elc- fi.lem, el virtutes, et bonaopera, antcquam eam
nii-ntornm , ct glorificalionc snnctorum, descri- _ iu gloria snscipial. Cuin dixissei sc vidissc innoT.i-
licr.s mcrita perqux sancii ila glorificaiuli sunt. lioiicm clcinenlnrum et glorificationcm saiicKiriiin;

Vtns. 1. — Et vidi caluni novuin, icl cst acrcm quia iiicoguitum cral ct incrcdibilc, subjungil au-
novuin si.uum balienlcm , scilicet immobilciii, fnl- ctoritniein snnctorum Patrum qui bxc prxdive-
gurc ct lonilruis carentem et millam variclaicm ruiil.

lncls ac lencbr.iruin recipientctn, el piirgalum ab Vebs. 3. — Et audivi, inquil, vocem ; id cst nd-.

otnni sordc pcr igiiem qui sicul diluviuiu liansccn- inouiiioncm, maguam ,
quia de secrclis agit tie

<lel onines niontes. Unde ait magister Ansclinus tlirono, ab illis videlicel in quibus Dcus principali-
(CO) : 1 Cuelum, sol, luna, slellx, aqtix, qiix moc'o lcr scdcl, dicentem : Ecce tabcrnacu^um Dei cum
feslinant cursu irretarclabili, quasi cupicntes in liomiiiibus, scilicel in evidentl esl quod in eadein

meliorem staitiin immutaii; liinc fiia biabililer gloria qtia csl bumanilas Cliristi, in qua Dcus ve.*-

mancbunt et quleta, et immutabili glorilicatione bum babiint et niilitavii, crunt bomines pro inodtilo

immutaia. Co-lum gloriam solis induel, ct sol suo, qui ipsum fucrinl iinil.ili, et bene raiionc usi.

Bcpiemplioiterpltis quani nuncfulgebii, Unde Isaias Unde ipsc ait in Evnngelio : Paicr, xolo ut ubi ego

propheta ait : Eril lux unius diei, scilicel xteini j 11 m, iH tinJ ct lii meciini (Joan. xvn). Et sicul alibi

laiis, sicut Iux seplem dierum. Luna ct siellx D ait : Vbi fueril corput , iltuc conyiegubunlur et

vcsiicntnr inclTabili splcndore (Isai. xxx). Aqua aquila: (Mallli. xxn). Et ipse linbitabil cum cit,

vcro, qttxcorpusCliristi langcre meruit ct in ba- non ad lenipns sed xternaliicr ; ct lunc ipsi popuius

omncm crystalli decorem transccn- ejus crunt, in nullo videiiccl ofleiulenies, vcl pcc-
plitmate lavit,
<let. Teira qux in gremio suo Domiuiciim corpus caia commiuentes, quod esse non potest duni in
confiivi!, tota eritul par.idisus : ei quia sancloruin rarne vivunt; et ipse Deus, ciiain secundum deiia-

sanguine estirrignta, odoriferis floribus, videlicet icm prxsens eis, erit cum cis eorum Deus, vidclicet

liliis, rosis, viulis, immarcescibiliier crit perpeluo quia ipsi nunqiiam pcccabunl, el ipse ii'inouam re-

ilecor.ita. Qux terra prius fuerat.pcccante hominc, cedel ab eis.

inaledicla ct spinis ac tribulis subjccta ; lunc a Vens. i. — Et quia crit ibi gloria ct nulla Irisii-

Doiuino eril in xternum bcuedicta, et labor vcl uo- lia, obiierget Dcut onintm lacrijmam ab ocutit eo-

lor non erit ultra.i Tcrra crgo simililer babebil 110- rum, quia non crit ainplius causa aliqna qux cos

vuni statura. Nullos ut credimus, babcbil iiionlcs, faciat lacrymari. Prinius bonio ca legc conditusesi

(f,f>) F.lucitlar. lib. in, c. 15.

 ,

*° 5
*05 EXPOSITIO LlHRl APOCALWSIS.
leneficit,
ln paradiso, u«, non pcccasscl, immortalis man- A xm). HomieMii «rgc, et (or>ticatoribus,ei
sl
idotolalris et omnitiHI mendacibus, illis videlicct
sissei, et, comploio dierum numcro, ab parailiso cl
illo ,

quilius mendaciuin esl in usii, pars iltorum erit , id

lermio, absque mortis intcrvcntu uansirei ad pa-
Iriam toelcsicin. Si auicm peccarct, mori posset. est parlicipantes crunt vcl plus vcl miuus, in itagno

omnem lacryniam ardenli itjne ct sttlplturc quod ett mors secunda.

Yere itaque absicr$cl Deus in ;

mon Dicit bealus Augiisiinus (67) , oclo cssc gencra

cudesti paradiso al» ocuiis juslorum, quia ibi

uon erit ultra, id est dissolutio anima; et corporis nieiidaciorum ; sed lamen nullnm mendaciuni esl

nee tacryma-, quia nec qnod peccalo caroal. Lnilc scriplum esl : Oi quod
sicut in paradiso terrcno;
mentitur occiilit animnm (Snp. i) ; ct perdes cot qui
causa lacrymarum ; neque luclus, sciiicet pccnilen-
lialis fleius peccalorum; neqne etamor, id csl aliqna ioquuntur mendacium {Psat. v). Noiiuulli lamcu
inqoietalio ; neque dolor , mala videlicet conscienlia aihlriiere nitunlur non csse pcccatum, si pro jus-

peccatorum, erii ultra.qtw [quia] prima ttbierunl, lilia mendacium profcr.iiur , sicul legimus factum

scilicct quia jao» non cst locus corum, cum pec- in .lEgypto de obstclricibus [Exod, i). El de Ra.ib

cata uon sint de quibus bac inconimoda proeede- fuit quidem peccatum , sed cpcre misericordiae est

bant, qux prius regnaverunt. ptirgalum. Pejus eniin fuissei, si eos prodcrct ad

Vehs. 5. — Et dixit qtti sedebat in ihrono. Posila n inortem ,

quam quod eos ncgavit ct meitliia est

aucloritale sanclormii ile liac iniiovalione, pouit (/tjs. ii, vi). Unuin sane ftrmiler dcbemus lencrc ,

etiam auctoriiatem i|H(iis Oci direnlis: Ecee nova nullum mendacii gcnus inuliu.n mancre quod liic

tacio omnia, superius dicla. E t diiit miht : Joan- laxalura non fucrit pcr poeniieiiiiam , aui nliquo

nes, tcribe, scilicul in rorde luo el in cordibus pietatis operc. Dcsiripia ijlorta qtiam liabiluri suui

aliorum. Scribe ergo, quia hccc verba fulelisssima sancti , dicil quo merito vel quo auiilio illam sinl

tunt, scilicet liabilia ad credendum, ctleviierac accepluri.

cito credetur cis ; et vcra, quit) coinplcbtintur. Vers. 9. — Et veuit ad corda juslorum unns de
Yers. 6. — Et dtxit milii : Faclum eit, scilicet teplcm annelis , scilicet Clirislus , habentibtts phiulat

completa suniqiix complcnda riieruut. Et nebeaius plenas sevtem plagis novissimis, ct locutut esl mecitm,

Joanncs quaererel quid posi illani innovalioncm dicens : Vcni, id est amplia tuuin intellctlum et

/iiturum esset, liicitur sibi uiliil restare faciendum. ostendam iibi .'iwnsam uxorem Agni; vidciicei IJUO

Quasi diccret : Joannes, ne quajras stirc qt.id merito fiJeles debent pervenire ad banc supradi-
(iet pcst omnium rerum innovaiionem, nam taclura ciam innovalionem ; cl <|uare Etclesia sil sponsa.
est loium ; et Imc potcs pcr Imc scirc, quia ego sum „ et quarc sit usor Agni. El ui mtlius crcderetur
Alpha ei Omeya, lioc est, initium et finis. Ac si "tilii.

diceret : lianc innovationem farere potcro, quia Vers. 10. — Sitstulit me in spiriiu, per inlellec-
permc omnia facta, ct in me consuinmabuii-
suiii lum veieiis et novae lcgis, monlem magnum et
iit

lur. Ei ad banc iunovaiionem dc-bout inines festi- ultum. Cliristns esl mons, quia munimenlum suo-
nare, quia ego sitienti, i.j csl desidcranli, tlaio de ruin ; magnus , quia :o um mundum implel; altus
fonte, scilicel de meipso, qui sum principiuiu o:nn s qnia est insuperabilis. Et ottendit mihi super illum
beatitudinis, aqua: vivtc, quia vivere facil ; ct dabo iiionleiii civilalem , id cst Ecclesiain ad jure vivcn-
eam gratis, id esi per solain gratiam. diiin colle.iam, ei sanciis viriulibus munilam; cl
Vers. 7. — lit qui vieerit, peccata scilicet ct vi- siinctaiii , scilicet iirniain el Stabilem in suo propo-
lia, possidebit liatc , id esl finuiler obtiuebil supra- litn, et magnum , \ideiitcl polcnleni superare ad-
dicta bona, qnia ego iion dabo ea siiienii, scilicel rersarios ; Jerusalem , U esl videnicm ct conlein-
desidcr.nli ad lioram, sed jugiter perseveraiai. Et plantem seiernam pacem , deicendentcm de ccslo a
tro ilti Dtus, id csl xterna satielas, et ille erii milii Deo, scilicet de Dci sccreio.
(ilius, quod supra populus. Vers. 11, — llabcniem claritatem Dei , videlicet
Vers. 8. — limidis autem , ei incredutis , iNis cognilinnem de Do; quia spirilti in tcclis co.nver-

Tidclicet qui limnre pcenarum iidem accipcre fu- 6ans, eadem Dci clarilatc poi.tur qua et angeli. El
giunt, vel acccptam rclinquunt, de hac innovatione vere clara civiias ilU , iil esl sancta Ecclcsia quia
;

desperanlibus : et exsecraiis , id est excouimuni- lumcn ejus simile cst lapidi pre.iuso, lucem videlicet
catis; et venefuit , scilicet niagis cril seternus do- liabet pro modo sno siiuilem Clnislo ,
qui fuit cl csl
lor. Vel possumus eos inlelligere ,
qui liumana po- in proposilo lirmus, ct luccns virlutibus, pra;bens
lestate aliis doininaulur. Dc quibus ail Dominus in pascua suis lidcliljns. Lude est illud : Domiuut
Evangclio : Reges genlium dominantur eoium : et regit tne , et niliil mihi deerit; ia loco puscuoi ibi me
qui volestatem Itabent tuper eo%, venefici vocantur cotlocavit (Psat. xxn). Est ergo lumcu Ecelesia;
[Luc. xxn) , id est malefici. Sunt eiiain in pace Ec- tanquiuii tiipidisjnsi>idis propter virorem lidei alque
clesiai limidi, qui metu priiicipiun sxculariiim lio- conslautiain ;
sicut crtjstallut , quia cjus tides pers-
iniiuim bona operari meliiunl. De quibus dicitur : picua esl omnibus. Naiu sicul jaspis durus est el
lllic Irepidaveruut timoie, ubi non crat liinor (Psnl. viridis sic Ecclcsia virct lide, et in ea fJrma esl.

(C7) Lib. De mendacio, num. 25.

 ,,

W S. MAKTINI LEUONENSIS i08

Vers. 12. — Et vere sancia tl rirma crat ,
qni-a \ cedunl. El in ipsis duoJecim ftindamentis , iJ esl

habebat murum , iJ est Clirislum defensorem qui in patriarchis el propbeiis scilicet in memoria ct
,

inagnus est in Sion , ct altus cum Paire : mngnus prasdiralione eurtim , nomirm duodecim aposlolorum
secnndijm httmanitatem , alius sccun>lum diViui- ei *gni, id cst memoria Chrisii :]ucm pr.-ctlixerunt
taiem. Vel murus civiialis hujtis , id cst Ecclesix, veiiiururti , el memoria aposiolorum atqnc oninium
sunt defcnsorcs , qul magni bene vivemto, et alti, retinentium quatuor Evangclia et fldcm Trinitstis.
sciliccl lp.snperal>ifes , et polentes ad persecutores yuam f:dem cnim isti teneht , illi veniuram intel-
superandos. Et bxc civiias non solum per muruni lcxerunt et pngnuntiavcnmt. llnda Isaias ail : Ecce
palel ctse magn nn , sed ctiam per portas , iii cst Virgo concipiet , rt pariet /ilium , et vocaiitur nomen
pcr duodceim paiiiarclias , pcr quorum cxemplum ejus Emmanael {Isa. vn).

alii ad lidem iiilrodiiriintur. Pcr boc cliam patct Yehs. 15. — El 711! loquebalur tnecum , srilicet
bax Clfilas CSSO mugiiain , quia cl in ponis , id csl angelus in persona Ciiristi ad hencplaciium meuni
in fide , et iu vesligiis pairian harum et propheta habebalmensuram nrundineam anream id est di- ,

rum , habtbiit anguloi duodecim , id est aposiolos vinam Sctipinram Dci sapieniia compositam, qua;
qui sunt anguli , id est aliorom defcnsores. Et nc- tnngit cl illusliat corda fldelium ; in mrfirtlur
miiia scripta , iJ esl omnes fidelcs lencnlcs qtialtmr D civitalem ,
quia non omnes cranl aiqtialis meriti
Evangelia el lidem sar.cdc Triniiatis sur.t in iue- qiiiis per divinam snpieniiam Ad boc
nicticL):«liir-

inoria : qnw suni noniina duoilccim iribuum liliorum ergo mcticbaiur civiiaicm , ut sccundum mensuram
lsrael; quia omnes fideles sunl fundaii cl qnasi in- darct pra:laiis ct subiiiiis intelligeniiam ipsarum
^ciipti in propliclis ct patriarthis, ei in Jilcctinne Scriptorarum pro c:ip.iciinle inciuinni. El pvrtns

priorum Pairum conslanl. Xomina dico scr pta in ejus , id est illos qui alios inirodueuni ad fidcm; et

pcriisqiuu sunl nomiua duodecim tribuum fittorum murum , scilicet defensores aliurum.
Israel , id cst omnium eoiom qui spiritualiter lam Vf.rs. 16. — El civilas in quodro posita est , et

in vctcri quam in nova Ecciesia suiu filii ct iiuita- longitudb ejus lanta esi quanta ct iaiiiudo. Qualuor
torcs videiiliuin Dcum , et exempla saitctorum pa- latera civitatis sunt fidcs , spcs , eharitas et ope-

iriaicharum, propbetarum, et apostoloiiim scqucii- r.ilio : qu« xqtialia sunt, quia qtiaaluD) quis cre.dit,

lium ,
qni Deom conteinplabaniur. tanlum sperat, eltaiitum Jiiigii; cl quamum diligit.
Mumcros etiam duodecmi porlarum ,
qnce per lanium opcratur. Esl ergo in quadro posita quia ,

quatuor muiidi partes soo ternario nuiiiero com- robusta fidc , longanimis spc , aiupla chaiilalc , el

prebeuduiiinr , ad ministerium pertinel duodecim efikax csl opere. Vel qiutuor laiera quatuor sunt
apostolorum , per quos Gdcs Triiiilaiis diflundilur « principales virloles quarum alia non debcl cxce-
pcr orbem quatriperiiinm. Civilas ergo illa, ul derc aliam in botniue , scilicet prudcmia appetendi
diclum csi, hiijusmodi hobebat duodccim portas : bonuin el vitandi malum, quam sequitur lempe-

Ytns. 13. — Ab orienievidelicel eiant porttv tres, raittia , ut a volupuiibus hon.o sc retrahal. 1'ost

pcr qiias ingrcdcrcnlur Judaii de quibus ortus est ba:c forliuitlo , ul qnod intelligil upcreiur ; debinc

Dominiis ; vcl ab infautia ad culumi Dei venicn- justilia, ui sic suos actus lemperet, ne nimis jusius

libus. Oriens Judxi in boc loco intclligunlur , a vel sapicns videattir. lteruia subseqiicntcr ail : fc'i

quibtis Sol Justilia: ortus csl. In liis itaque sunt inciuui esi citiiaiem , id cst pra?scnlcm Ecclcsiam ,

pona: tres, quia his primuni fides sancta: Triiiiiaii» de arundine aurea, i<l cst per divinam Scripluram ,

csl. Et ab aquilonc portw tres ,

pcr quas ingredc- per stadia duodecim millia , ilii videlicet qui per-

rcuinr gcntilcs qui frigidi et sleriles cianl, ad fecli sunl in lidc sancta: Triniiaiis, et quasi pef
,

banc civitaicm in senectutc veniciiies. Aqoilo igi- slatlia fesiinenl ad caelcsteni palriam ex quatuor

tur frigidas genles dcsignal, qua: post Judaeos cre- inundi partibns. Sladium locus cursus est, et notat

didcrunt. Ei ab aus ro , itl csl iu juvcnluic vcnien- leiulenies ad bravium. Quadragenarius nnmcrus in

libus voria: ires, pcr quas lidcles ingrcssuri crant r> Scriptura sacra multimoda ratione habctur per-
ah adveniu Domini usquc ad occasuni, id cst ustpic fettus, proplcr jejuuium Domini quadraginla diebus
iid uliiiuan. oeiatem mundi , in qua Elias ct Euocb peracium , sive propier decalogum Ugis, et qua-
quatuor ev.tngelia ct fidcni Tiiniiaiis prxdicabunl. tuor Evangclia, in qoibtis deealogl pcrfcitio couti-
A.I) auslro ergo siinl porlx tres , id est a clariialc neiur. Qualcrnarius similiter nutiierus sncratus est,

(idei ,
qu.X esl ab advcnlu Clirisii. El ub occnsu proptcr quaiuov Uiiminn paradisi vel qnaluor lihros
poriw tres, in decrcpita selate venieiitibus. Ab nc- Evangeiii , etiam propter quatuor parlcs mundi
tasu crgo sunt pottx tres, id cst ab nitiiiiA .Ttate vel qualuor priucipales virlutes. Quanluiii ergo nd
nnintli qnae pcr Eliatn et Enoeh fidcm Tiiniiatis rc- altiorcni pertinct intellcctum , mcnsura hoiniuis
cipienl. qua; cst angeli , reclc Ecclesia inensuratur ,
quia

Vebs. li.— Et murus oivitatis, id esl fidesCliri- videlieel gloria angelorum cl honiiiunn in cojlesli

Sli qiia. munit ipsain civiialcm , habens funda- beatitudiiie a:qualis erit. Undc in Evangelio Do-

menia duodccim , siiliiei iltioi!ccim patriarcbas |icr mlnua ail : Scque nubenl , ncque. nubo.iur . sed

|niis finidatui'; qui.i ilii primi bani lidein lenuc- crunl iieut r.ngeli Dei in ca-lo (Mallh. Hll). Vet

ruul, el mi illii ioniluntur qiiicuiiquc ad lidem .tc- ideo mcnsura bominis, qua: csl angeli dieilur, qul
 EXPOSITIO LILIU APOCALYPSIS. 410
409

qilot nngcli remahSertlnt in coelo posl casum ar- A smaraijdits csl, nimlx viridlt.itis , snperans berbas

tliangeli, tol hontines de lcrrn sunt ascensnri ad el frondes. Qui lapls in frigore Scjrlhi» iuveiiilur,

COMos. Scquilur : Lonqitudo, id esl fides vel longa- idestforiis confessio cjnsdem lilei inler ailvCrsa,

iiiutitas , et /a/ilurfo, scilicet charitas , ct ultitudo qtix frigere signaniur; qux fidcs, quia lanta per

tjus, id esi spes vel conlemplatio . xqualin sunt. evaiigelium iiiundo innotult, quarta dicilur propter
Vtns. 17. — Et mensus e$l murot ejus , id csl, quatuor Evangelid.
defeusores aJiorum ,
quaiittiin laborent et pro se et Vers. 20. - Qnintum est sardotiux qul esl niger
pro* aliis in legis maudaiis , centum qHudraginta et inferius, lu mcdki camlidus, snpcrius rnbeus, et
quataor cubitorum, mensttra hominis, quw esl antjtli. significat sancios mariytYS, qui p.iiiendo smit ru-
Cubilus in quo est manus , opeiatiouem significai. foei, imerius cwtscienlia eandidi, scd sibi per hu-
Juxla litlcram osiendit, augeltini apparuisse sibi iu militaicm dcspecti. Qux huittilitas qtiia ex inlir-
specie liominis, ut aperte doccret (08) eum qui signi- mitale corporis deseentlil, quotl quinque sensibus
ficabatur veruni angelum , id csl , Dei Fiiiuni , el agitur, iininiit esi. Sextdm cst sardius, sanguinci

vcrum bomincm fuissc. coloiis; nifliiyriiiii gloriam significat; ideoquc

Vers. 18. — Et eral structura muri ejus ex la- scxto loco poniiur, quia Cbrislus in Stxta feria el

pidt jaspide , id cs( ex lidc conslanli ,

quia , si ali- " hora fuit erucrfixUS. Septimum est chrysohjthus,
quis ad boc inslruit, ut sit aliorum ilefensor , boc qui ut auriim fnlgct scinlillasque nrdetiies cmittii,

babel ex fidc quam forliler lenct cl prxdical, quod id est spirintalis inter niiracula prxdicStiio. Auro
lapis viridis significat. lpsti tcro ckitas , id esl enim snpernn sapientia; seiniillis, Cxboriatio tel

Ecclesia , aurum munduin simile rilio inuudo. Au- eiiniii mirncula sigtiaiuur. Quod quia per Spiriium
rinn sapicniiam dcsignat , vitruni fidci piirilalcm ,
sanctiim fil, seplituo lnco ponilur. Octavum til be-
quia sancla Ecclcsia orc promil qnoJ conlc crcdil. ryllus, quo prxdicaniium pertecla operatio dtsig-
Ilacc vcrba nun possunt rcferri ad prxsentcni Ec- naiur; ut cuiin atpia sole pcrcu&a rcfulgel. Qnod
clcsiam , in qua singulis consi icnlia: oecultx siiul ,
imii fii aliier nisi iu sctangiiln poliatur fnrmn ;
qnia
se.l qnamlo , vcnicnle Llotuiuo, qui illuniinabit abs- ex angtilorum rcpercussione spleiuior acuilur. Aqua
condita tenebrarum cl consilia cordium (/ Cor. iv), seiisuiii bominrs signillcat , spleudQt sebs divinam
Singuiorum couscienlix cuiictis iiiaiiifostabuiilur. sapieiiiiain pcr qnam amplius fnlget. Sed neque liu-

Quidquid enini cogilalum ftierit ab aliquo , toluiii iitana nequc ilivina sapiemia peirfeeie ItKet, nisi opc-
videbitur ab allcro. Sicque uiiusquistiuc lunc erit ribus consuniiiicliir. Perfectio c^eniin per sex intel-
conspicabilis alteri, sicut nunc csse non potcst con- ligilur.cuni boe niiniero opusmdndi faclum sit.llie
spicabilis sibi. Dixcral in bac civiiaie cssc inuros ,
lapis nrii maiiHm leneiills:quia qni saneta viracon-
ct portas , ei fundanicnla, cl ipsos inlcr sc alios jiingiiiir.ejus conversationencceudilur. Pionum cst
niajorcs essc , cl alios minores. Uic aulcni cxse- topariu», qui qnanto rarior, lanlo ftst pretiosior.
qultur niurus ipsc qualis sit, cl qualis ipsa civitas, Ei cstbicolnr.. ex auro scilicct el (EtHerca claritate
cl fuiidamcnta, ei porlx ipsiu?. maximc luccns; cum splendote Solis tatigiiur, su-

Ytfts. 19. — Fundatnenta muri civitatis sunt oi- peraus Otnniurn gemmarum clartlutes, in asptretuin
nataOiHnl pivlioso tapide, id esl palriarcliis cl pro- sunni singularitcr provocans asplciente», Qnem il

pliciis quos defcnsoies Ecclcsix babcnt fumJanien- polis, obscnras ; si natarx snx rcliuqnis, clarior
iiini. Fuerunt dceorali cl ornati omnibus pretiosis cst. Niliil est eo t hsrins iuter divitias regibus.
vhiuiibtis clfirmis, et in eis primum fundommtum Conlemplativam vitain signillcai, qttam sineti re-
fuil jaspis, id est fides fortis ct firma. Fundamen- ges omnibus operum divitiis et gnemmis virtiilitm
lnifi primum esl jaspisvrridis.qni iinmareescibilcm prxferuni, cl in cam maxiuic inenies (Rrigimt ; el
fidei virorem signilieat. Secundum csi sapphirus , lauto aioplius ,
quanto freqnciitiuS divina graiia
shmilis sererld eotlo, qni perrussus radiis solis ar- Klustrantur. Ex inlerna cbaritate color aureuS, et
dentCm cmitiil fulgorem. Siguificataliiiudincm spci D cx dulccdine contcmplationis xtherefls : qux con-
sanctorum quoruin convcrsaiio in coelis est, qui et leiiiplalio aliiitu sxculi vel occupationibuS s;ccn-
a vjro sole innovati, ardcniius xlertinm pairiam lavis rei vilescil. Vix cnim polcst afiquis siinul do-
quxrunt, et alios quaercre doccnt. Tertium cst loribus corporis agi, et tranquilla mcnte gaudla
ciutlcedonius. Quasi pallcns ignis luceriix niict el cceli conlcinplari. Et, sicut in ociavo actiVa vila,
fulgcl sub divo, non domo; in qui signifieat flam- sic in qux est angclorum,
nono contemplaliva,
mam charitatis inicrnx, qnx iu abscondito bona quorum novcm sunt ordines; vcl quia a denario
»git; sed cum aliis prodcsse jubelur, mox apparet mcrccdis uuo gradtt abcst, sciliccl nioriis. Detimun*
%\x\i\ fulgoris babeat inlus ; sculpentibus resistit, csl chrysoptasus, qui viridis est, el quxdani auiCx
C\\x solis vel atirilu digilorum cxcandens , ad se misturx sunt in eo, ct est purpurcus cuin guiiis
wleas irabit. ita sancti cum valde atieruntur, ct aureis. Nascilur quoque in India ; cl signilicat eos

irdenliores finnt, et a nullo vinci queunt , imo ad qui virorem xlernx palrix cliarilatc mercnlur, ct
e paleas, id esi fragiliores, traliunl. Qttartum aliis purpuram mariyrii ostenduiil ; et qni cxcm-

(68) Edil. Dco notel.

 ;

411 S. MARTINl LECIONENSIS 41»

|iltim Domiui seqni mercniur ; in India, scilicci A. moda requies, «l Agnus, id esi, Fitius ejus super
]>ropc oriiiiu solis sunl. El quia cuni Cbrislu re- quein iminolaliuni hosiiam kaudis.
gnare exspeclaiil, in denario numero sunt, cl dcca- Vms. '23. — El cirilas tlla non caet sele novi
logus iinplebilur per dileclionem qux nona fuii(G9). lesiamcuii, neque luna lcstaincnli vclcris, ul luceaut
lii cltrysopttso igilur opus iuaiiyrii indicalur et in ea. Hic cget sancla Ecclesia ad minislerium diei

praminm. Lndecimum fundamentuni esl hyncinthut, ac noclia sole et luna, veronon; quia Deusem- ibi

qui ciiin acre mulalur: in sercno scihcel pcrspi- nipolens plene illumiaabit eam. Diu cnim proniis-
cuusesl, iu uubilo marcescil; etiudical doitorcs sa claritas Dci Paliis i/iuminarif eum el lucerna :

oii alia lcvalos, sed ad uiiliiaieiu pruxiuiorum per ejus, id esl lumcu, scilicct bunviniias couiineiis

cbarilalem condescendenles. Duodecimum lunda- in 80 dciUlcm ad illuininalioiiem nmiioi n-u . esl

uienium est amethijsius, purpureus, mislo colore Agnns, Dei vidclicel cl Virginis Kilius.

violx ct ros.i: leniler qiiasdant lljiniuas fuinloiis.

Vebs. 21. — El ambulabunt ijenles in luiuine ejut,
Purpurcus dccor ccelesiis rcgni spccicro icnci
id cst pcrscveraliuiil xtcrualiler in illa clarilalc, ,j

viola sauciorum vcrecundiain , rosa pietios.im iu spe vidclicet lllltliiiis ejus , vcl per radios cogni- |
sancioruin morlem significat, qui inlcr advcrsa .. lionis illius ipios jjin babcul. Et laiila eril ill.i lul
tceule sunl iii suiumo : qui 11011 solummodo intcr in fuiuro, quod usque ad fliieni mundi ambulcnl 1

sc, sc.l eliam ad iniinicos Qamnias cbaritaiis re- gcnics; illi vidclicel qui genlililcr vivcrunt, diiuisH i
fimduul. Significai igitur amelhystus ecelestis regui cst proiiioveluni I
gcnlililate ambulabunl sempcr, i.l

semper meraoriam iti bumilium Dei sei vorum aui-

se de bono in inciius. Et reget terrar, sciticct rc- I
nio. T.ilia sunt fundamcnla bujus civilalis, ut su-
clores Eeclesix qui scipsos el alios rcgiinl, nffcrcm ,

pradicU sunt. acquisitos Dco pro quibus

gloriam suam id cst
Vrrs. 21. — El duodecim porla: ducdecim mar- coronaliunlur,
,

el honorem sunm in illum civiialcm,

§uritiv tunt, id c--i unusquisque aposluloruni duu-
scilieei purilatem conscientix sux pro ea babcud.t
dcciin babcbat simul omnes sitpradiclos lapides,
i
ad similitudinciii vicioruni qui spolia in urbcs
ucr tingulas : ila quod unaqu;ci|iic porta esl una
Hxc
suas Iransfciunl. verba non ad remuncra-
tr.argarila. Li boc cxpouit cundu pcr singuias. Ac
lioncin fuluri, sed ad laborcni prxsenlis lempons
si apcrte liical : Dixi essc duodccim portas ; ci cuin
rcfcrci.da sunl, quia sancli in ambulando luuc non
ila sinl, duodccim illx portx, id csl apostuli co-
laborabunl, scd post laborcm beale vivenies quics-
riuiiquc i:i.iiaiorcs.pra?dicanies fidem sauc.ic Tri-
ceul. Nuttc ilaqtie ambulaut per lumcii ejus, sci-
itiiaiis per quaiuor niundi paries, et alios in Ec-
c ljccl per Chrisli „ |c||| CJBleMsqiie , irlulcS) ul
clc.iain inlroducenles, \>er tingu'at , sciliccl pcr
pcsle.i perrenienics ad palriatn, quiescant in ipso.
iusiructioiiem singuloruui docioiuin siiut marga-
lumine, id esl in ipsius Dci contcmplalionc.
rilx; illi vidclLel qui dc quacunquc mundi parle
ad liilem Triuilalis vocaulur, smii splendidi viitu- Vers. 25. — Et jjorfic ejus non claudentur per
tibus. El tingula! portcc, id cst siuguli aposloli,
diem. Hxc <le futuro in prxsenli. Aliquando sublra-
liitur pr.cdicatio nc fures inlrenl et conculcent lium
§ei'icet oinnes quolquot sunl, ex tingulis supra-
nox cst, id cst locus insidiarum. Scd quia ibi dies
di.lis margarilit vcl lapidibus sunt ; videliccl inni-
perpeiua crit, omnislimor auferlur. Noxtnim non
lunlur ci fundantur iu palriarcliis ci propliclis, q;i
cnt itlic, videlicel in fuiuro.
cx omuibiis supradiciis lapidibus iulcr oinnes or-
naii fiicruiii. Tales sunl muii et portx civiiaiis, Vers. 2G. — Et sancti apostcli caHertque docto-
ut tlixi. Scd et plaleu cipilalit, id esl simpliciorcs in
rcs aITer. ent i scilicct reprxsenubuiil Dco Patri glo-
Ecclesia laiius iniindo utentcs sicul uxoraii, siuil T' am < l
),,r i la!el11 vidclicct coiiscicnliarum fidcliuin,

aurum mundum, sapicnlia vidclicel cl cbarilale el lt( " lor(:m genlium in illam, id csl ipsas genlcs

plcni, cl a criminali inacula niuudi, »<nia«a»i ritnim P ro l

,lei" s ,,a ^" ni <>P« ra bonoralas. Dicla boneslaie
verlucidum, scilicet nulias sordcs iu se cclanics. D civiiaiis, ne quisquam falsus frater ad aliqiient bo-

Tl.iicx igiiur ciyilalis suul bumilliuii in Ecclesia. runl g^Juuf11 pcnincre prxsumcrei, deiermiuat
quoruiii vita laiior est, uon liabenlcs bos supra- qii sitit inlraluri, cl qui non. Liccl crgo porlx
dictos lapides; scd tainen suui aurum iuuudiim, iion claudanlur, lamen
liabcul vidclicei cbariialcui sine bypocrisi, et fidi i Vf.rs. 27. — .Yi'H intrabil in eaui aliquid roi«-
purtatcm, quod nolaiur pcr viirum lucidum ; vcl oiiiiiniKin.idcstcunialiispei consensinn inquinatum,
quia possunl mali in operihus illorum nequiliam ci facieni noominaliouem ,scilicct aliquori crimin.ilc,
suam vclut in spcculo cognoscere, ct mendacium, vidclicct qui dcleciatur in meudaciis
Vers. 22. — £i ic/np/um non vidi in m, id esl invcniendis. Quid pcr singula refcram? Ncmo in-
locus orationis Cl obsecrationis, qii.e ibi locum non trabit in eam,nisi illiqni sctipii sunt in libro \ittv,
babebuut. Ubi peccalum uou eril, procul dubio iil cst in prxscicntia dcilatis, el Agni, scilicct Dci
ncc bostix lemporalca erunl. Dominut enim Ueut et bominis Jcsu Chrisli pcr qucm daLiiur ilh vila
Paier omuipoiem lemptum illiui esi, siilicet omni- scriplii in Dci ntcmoiia.

(G9) Hcclius Glussa collaln alis :

<imv no\i ftnit.
 :

413 EXPOSITIO LIBRI APOCALVPSIS. .454

CAPUT XXII. A Agr.i in tlta civiiale erunj : scilicel xternalitcr rc-

Postqu.ini silum civilatis. dlgnilatem ejus , nmros qniescet Deus Pater, et Clirislus Dcus et linnio, et
el fiindamciita ilcscribit, ostendit eliani refeclioncm Spirilus sancttis, vidclxcl Triniias unns Dcus in

quuin Deus ipsi civitati iribuit, el in prxscnii et illis : et tervi ejut, uon timore sed dileciione, ser-
niaviiiie in fuluro, dicens vieul illi laudc xterna,
Vebs. 1. — El ostendil mihi fluiium aqux viuc, Vers. 4.— Ei videbunt faciem ejut, non iu xui-
tplendidum, id csl copiosatu refectionem sancto- gmaie, ui uunc, sed sicut est.

rum el in prxsenli el in fuiuro : refeciioncm dico, Vers. 5. — Et nox, id est prxvaricatio vel Igno-
scilicel aquam ainucntein, id est xlcniain bcatitu- raniia, ultra non eril.Et non egebunt luminclucermv,

dincin, lunquan. crijslallum, quia xternalitcr ful- id esi doctrina veteris legis vcl alicujus mcdiocris
gebunt sancti ; procedentem de se.de Dei et Agni, de prxdicaloris, neque lumir.e soln, scilicet docirina
illis vidrliccl in quibus principaliter scdct Deus, novx lcgis vcl aliciijiis cximii docloris, qnod repu-
quia iu illis tuaxiine el per iuslructionera corum guai ad egerc lurainc aliorum, quonium Deut illu-

miiiores coronauiinijir , id est in confcssoribus, qui tninabil illos, el regnabunl cum eo in ta'cula tacu-

niinores l)eo coiijungiiui. lorum. Sicut in principio posuil commendalioiieiii

Vers. 2, — ln viedio plateat ejut, eorum vidclicet f isionis, sic et ;;d ulliuium ponil. lterum stibjungit,
qni laxiori vita inccsscriiiii. In specic aqux notatur diceus :

pcr ablutioncm bnplismi ad lianc bcaiiludinem per- Vers. 6. — F.t dixit mihi, scilicct ideiH angclus :

vcuisse. El cx ufraque parie flumiuit lignum vitw, Ilac verba, id cst qiiO'lcuuque verbis et iiguiis

iil esl sectiiidiim utr.nnqiic naiuram Clnisii idem oslcitdilur, fidelistima, videlicet liabilla quibus fi-

Cliristus sil suia ligimin vitae, ctijtis huclus priini- dc.s adliibeatur, et vera suut, quia iitiplebunlur, ct

tivi fneriint apostoli, affcrent fniclut duodccim, per Dominut Deus tpiritnum proplietaruin misit angelum
tingiilo* ntenses, scilicet proplictas el aposiolos in siiuni ostendere servis suis ,
^no.' oportet fieri citc.

fide Tiiniiaiis per quatuor mu uli parics fructift- Quasi dicercl : Joaunes, idco benc credcre debcs
cautcs per singulas xtales , vci assidue, id c>i om- qux audisli ct vidisti, quia ille qui in polcslate hu-
ni lcinporc, liguum dicu leddcus frutlttm suum, b.'t itona sancli Spirilits, pcr qiicm lu uli sunt prn-
scilicet aiiimarum rcfcciioneni. Clirislus est crgo pbeix, misit angelum suum (71) non regibus nec
liguum vitx reddcns fructum suum per duodccim pbilosopliis, scd sercis suis : qua: oportel fieri cilo,
menses, id est per duodecim apostolos, quia Cliri- id cst reutuncratio sanciorum ,
qtiia non possunl
stus dies vcl annus, aposloli sunt liorx vcl mcnscs, q rcmaiicrc iiiexpleta , scilicel in brewssitno liiijns

sicul ipse in Evangelio ail : Jionne duodecim horai prxscutis vit:e inoincnlo. El vcrc cilo ficiil, qtiiu

tunt diti ? (Joun. xi.) Quasi diccrct : Quia vos esiis ipsc dicit :

inllii subdili, inilii (70) prxvidenduin est vobis. Alia ~ Vf.rs. 7. — Eccc eenia cito. ia lixc ciiam dixil
eliam ligua siiul ibi reddentia frucium suum , i J mihi : Ucatus qui cuslodil, id csl qui opcre implei,
esl saiteti qtii reddiini pro tneriiis prxmia sibi sub- verba libri Imjus. Ac si aperiius diceret : Quia vc-
tlilis. Et foiia ligui, sciliccl prxcepia Cbristi qux locitcr venturus suni tit rcdJam unicuique secundutn
icgiinl cl ornanl iiucluin, id csi verba prxdicaiio- opera sua, Dealus, quicuslodil \<erba libri liujut, ul

liis cjus suulad sanilutem gentium, gentiliuiu vidc- dignus liubcatur remuiteralioiie perpeiua. Sicut
licei eoiiversoruin si implentur. Cbrisius crgo red- angclus Joaimi, sic Joanues commcndat bxc suis
dcl frucium, ct aposloli eortimque successores posl discipulis. Qnasi dicerel : Non propter mc OsIciisj

cos prxdicando, pcr uiiiversiim iiiiinduin sp iigcnt suiii niibi bxc, sed pro tolius Ecclesix salti:c, et

fulia, id esl prxcepla ipsius Clirisli. Vcl citra flu- ut vos inibi crcdaiis. Angelus ergo milii loculus
vium, id csl in liac vita, habe.i.us iignuni vitx, sci- est.
licet corpus et sanguincm Cbristi in quibus refici- Vers. 8. — Et ego Joannet, qui nibil falsilatis

nmr, el ultra fluincn, vidcliccl in fultiro babebimus D solco vobis nuiitiare , auaiu vuccs , et v':di /i«v per
ipsum prxsentem. Vcl cilra flumcn accipimus teni- jiguras noiala. Et postquam audissem , el vidissem,
pus ante baplismiim, per ullra, illud quod fuit post cecidi , id csl buiuiliavi me , ut adorarem antc pe-

baptismura , ul osleudamus lidcles in veteri et in des angeli, qui intln liocc oslciidebal , id esl pro bac
nova lege saivaios per Cbrisluin quod prxsiguavit causa.
Moyscs qui duxit ftlios Israel usqite ad fluincn Jor- Vers. 9. — Et dixit mihi , vide ne feceris : conter-
danis, ei Jcsu Naie qui de fluiuine Jordanis duxil vus enim tuus sum, el fralrum tuoium, sciliccl pro-

cos iu terram promissionis. Sequitur : plieiaruin, id cst pr.cuicaiiiiuin, et eorum, scilicet

Vers 3. — El omne maledictum non eril amplius, prxdicantibus obedieulitiin ,

qui li.ie et opere ser-

id esl sttbslractio gratix non cril amplius. Istud csl vantverba Ubri liujus-: Deum adora, quia ipse so-
malcdicluiii legis : Maledictus qui uon feceril otit- lus cst adorandus.
nia verba lcgis (Deut. xxvn). Sed et sedes Dei et Vers. 10. — El dicii mihi : Ne signnveris, id est

(70) Claiius glossa collaleral, milii tervictidum en, (71) Snpplc. bic ottendcrt.
uo n vubit.
 : — a

415 S. MAP.TIM LEGiONENSJS 416

ne sigillaveris, sed propala omnibus verba prophe- A Vcui, scilicel ad notiiiam Uujus libri. Ei gui andit,
lice libri hujut. Quia posscl dici, quod malum cssel id est qui illlelbjpt, nnn solum fldelibus, sed ciiani

proplictaro malis, cure gravius essent punicwli, di- oiiini bomini iufldeli dicat : Vcni. El non tanlum
ctiiii) e9t sibi ne idco esscl.quia bohuin esL Temput (jnilibct, scd ille laiiliiin rcniat qui titit, id cst cre-

trgo prope al, iu quo omnia disculienlur. Igitur, derc dcsiderat. El non vcniat aliquis coadus, scd
Vers. 1 1. — Qni noctt, nectai adhuc : scilicel post ille lanliim qui rutt, accipiat nquam rila? per bapti-
ostensienem libri ea qu» mali iulerunt, bonis in- smum gratis, sinc prelio videlicct merilorum , per
feraill, tt qni in lordibut tsl , acilicel in propri.i qnod baplisniHin ilur ad xlernam vitam. Postquam
ncqtiilin, terdetcat tulhue; el qui juilus ett, tioiiuni bealtis Joaunes commcnd.iiioiiem bujus libri posuit

tribuens alis, jusliliam fnclat, iil e.il itnpea&ius Iri- pcr Dciihi Patrcui, el Filium.et Spirilum sanclum,
bu.it tdhuc : ei qui sauctut etl, sanclificetur adhuc per angelum, per se, et pcr lidelcs, quia quosdam
proficicndo in mclius. Penuissivus motlus esl , non sciebal essc in Asia, qui pro suis crroribus fovcndis
oplativus ncquc iniperaiiviis. S.epe enim Deus • aliquid addcrciil vcl demcrcni, suppouil excommu-
uipoicns perniillil liomiucm prnpter peccaia pr.iier- nicaiioncni, dicens : F.t ego Joan:.es
iia ruere ad graviora. Uude el Doiniinis per P»al- Vebs. 18. — Conteiior, id csl ciim lcslimonio Dci
inistam : Non audivit poputus meus vocem meam, " Palris et Filii ct Spirilus sancti dico onini audienti
el lsrael non inlendil milii. El dimisi eos seciin.lum verbu prophetiee libri hujus : Si quit appotucrit ad
detideria cordis eurum, ibunt iil ailiiuenlionibus suis ha c qux
}
nuii suul apponcnda, appouet Deus su
(Psal. livs) ln qua senlenlia nperie ostcmliiur illum, id esl ad dcprcssioncm Mius, ptagat tcriptai,
prxcessisse culpam inouedicntix pcr quam a Dco scilicei memoratas, in libro itto.

periiiissi suni ire in voluptatcs suas. Et vere, inqnll, Vkbs. 19. El si quis diminueril .iliqnid de verbit
tcmpus breve esl, quia prophetia: Imjut , ouferel Deus pnrtem ejui At ligno
Vebs. 15. — Ecce venio cito, ct mercei mea, id esl vitie, id est ile Clirislo viuc datore, ci de civitate
mciTiim, mccuiii est, \n mea vidclicet considcralionp, sancla, et de his qiuv sunl tcripla in libro itto lloc
reddere unicuique, uni plus cl alii niiiius, tecundum ego dico, scilicct cxcouimunico, el lllc idem Cliristus
optra sua. Ei bcne boc polero faccrc, quia Vers. 20. — Dicil qui teilimouium perhibct islc-
Vers. 13. — Ego tun: Alpha tt omeqa, id cst pri- rum : id csl mecum excommunicai illuni qui aliquid

mits, in quo omuia principium babuerunl, el novit- mutavciit. Dicit eliam Chrislus : Amen, scilicet

$imus, iu quo oiuiiia consumiiiabunlur, principium vern suul oumia supradicta. Venio cilo. Quasi di-

•cili.ei, et fmit. _ ccrcl : Cavetc vobi», quia cgo cilo venio judicarc
Vkrs. 14. — Deati qui lavant ttolas suas, corpora sxculum. Amen, scilicel vcrum cst quod dico. Veni

sciicel el viiam in baptismo et in lacryinis pocni- Domine, precamur ad rcmuncrandum. IIoc omnis
lenlix, ul sil foleslas eorum in ligno vilaj, id csl ut Ecclcsia loquilur in Joanne, optans ut Clirislus vc-
possint cdcre de ligno viix, et per portns, sciliccl ni.il ad jii.licium. Lude el quotidic in oratione L>e-
pcr fidem docloruin, inlrare in civitalem saili lam miuica poslulat, dicens : Advcniat regnum tuum
Jcrusalem, qnia licvc porla Domini, etjusii intrabuni (ilatih. vi).

ptr eam (Ptal. cxvn). Quia dixeral : Nocens noceal Vers. 21.— Cralii Domini noilri Jesu Chritli, id
mdkuc; tordcns sordescat adhuc : nc aliquis imlus cst, rcmissio pcccaiorum sil cttm omnibut tobis, ab
dicerel. cinn sim malus, qnare mc pcenitcrct, dicil eodem Domino nostro Jcsu Cliristo, qui cum Palre
Nun ioluiu suiil bcali qui majorem liabcnl pcrfcclio- cl Spiriiu sancto vivii et rcgnai Dcus per onuiia
dciii ; sed cli.iin illi qui coiitaiiiiiiavcruni stolas suas sxcul.t sxculorum. .tiHin.

qnas in baptisino acccpcniut, si dciiuo livcruiit eas, In boc loco beatus Joanncs lypum gcrit pnedica-
eicos peccassc pcenitcat, beati cruni. Sed, lorum, qui si'icnlcs liomiuein non posse jtislilicari

Yebi. 15. — Eoris canes, scilicel oblatranles, cl per legcm scil per graliam, npt.it ut eadem gralil
garruli, et venefici, i.l cst iminiindi el lixrcliei, iinpu- D sempcr cum Ecclesia permaneal. Nota qnod lnc
dici, homicidiv, ido.is senienies, el omnis qui amal, bealus Joanues a gratia sumpsil inilium, ct in gra-
audicndo, et facit, inveiiiendo, menilacium. lia pnsuil tcnninuin, quia videlicct et prxveiiicuie
Vers. 16. — Ego Jcsus niiii angetum meum, id Dci gralia salvamur, ct subsequcnle justiflcamur.
e.st uunlium , lesti/icari vobis luec in Ecclesiis. El Digiiinn cst, fralres cliarissimi, ut omuipotcnii
milii ergo croilendum csl quia eyo Jesus tnm radix Dco graiiarum aciioncs in couiniuncpcrsolvannis,
secuiidiim deilulem, id cst siisiciii.imciiiuiii, el <jc- dijiis gralia nos prxvenientc, comitanle, et subsc-
nui David secumlum bumaniiaicm, stelta tplcndula qticnle, obscurilates verborum el arcana inystcrio-
et malutina , sciliccl magna clariias aiinuniiaiis rum liiijus vcracissimx rcvclalionis,secundum quod
dicm, id cst fuiuram bcaiiiudiiicm f.er mcam rcsur- a sanvlis P.tlribus cxposiia suul, ad erudiiioncm
reciionciu in inaue laciam. vcstrain descripsimus; quatenus fulcm cailiolicam

Vehs 17. — f.t ipinlut, et sponsa , id est sanela qnam baplismo pcr patrinos Dco ct sacerdotibus
in

Eidesia , dicunt : Vcni; sed spiiilns pcr occullaui Ecclesix coufessi esiis, corde, ore ct opere lirmam
iospiraiiuucm, cl Lcclcsia pcr apcrlam prxdicaiio- lenealis, ct, si neccsse fueril, pro Dci amore ct

Dcm omni bomiiii qui cst c\tra Bcclesiam, dicil : oioximi dilcclione advcrsa pati non fugiatis. Ilur-
 ,

H7 exi'OSitio uimi apocalypsis. 418

tor eliam vosomncs Ecclcsix lideles, qui Aiuirhiisti A fidcl ftiiidamenlum foriissimum a lcgc et prophciis
lempora visuri csiis, ut Jesu Christo, Dei ct Yirginis liabcns lcstimonium. llndc ait apostolus Paulus :

Eilio, ilcvota mciilc adhxreatis, eique puram cl in- Nemo poiest nliud (undamentum ponere prteler id
<orruptain fiilcia cxhibeatis, ct ncque lempnrnllum quoil jwiiium est, quod cslClirislus Jesus (I Cor. m).
rerum promissionibus, ncque Autichristi vel mlui- Ipsinii liabcmus in teira piissimum et foiiissimum
tirorum fjus lcrroribus ab integritale fidci ipsius paslorem poi ipsiiui credimus pcrtingere ad eius-
;

Jesu Cluisti recedatis. Ipsc ante omnia sxcula incf- dcni Palrissui pcrciincm cl dulcissimam visioncm.
l.ibilitcr natus Csl dc Dco Palrc, ipsc pro redcm- Ipse est via rccta, verissima veritas, et vita xterna,
ptiouc nostra dignatus cst nasci iu tempore de Vir- (Joan. xiv), pcr quain lilii Ecclesix currunl ct per-
ginc inatrc. Conccptus de Spirilu sancto in ulcrum vcniuni ad xlerna prxmia.
\'irginis humanilatcm' uosiram sine pcccato sibi Iicrum vos monco, o populi Chrisiiani, qui vivi
univil, cl secuiiduin ipsam nalus, legi obcdiens, in corpore cstis iqvcniendi tempore Anlichrisli, ui
seipsum quadragesiiuo nativitalis die , divininis lenealis lianc Jesu Cbristi Dei ei bominis
finiiitei'

accensis hitnpadibtis, el obviaui sibi populis laude fidenicontra rjusdem Anticiiristi perseculioncra vel
canlantibiis, iu lcmplo prxsentavit ; inagos divina fallacem dispulalionem. Nam, ut ait bcaius Petrus
inspirationc ad scipsum adorandum de orienlis par- B apostolus, Non est in alio uliquo satus. Nec cnim
libus pr.Tvia stella perduxit ; a faeie llcrodis, lcr- uliud nomcn est sub ccelo datum liominibus, in quo
rcni viilclicet regis , non resislendo, sed humiliter oponeat nos sateos fieri (Acl, iv), nisi in Jcsu Cbri-
persecutionem deeliuando, monciite angelo in /E- sto filoDei, qui mundum rednnift in manu hostis
gvptum desccndil ; et ul Eccle6iam sponsam suam anliqui. Minas ergo Aiiiiclnitli non pcrtimesca-
ab originali peccaio abiucrct, qui peccalum oinnino lis, ncc illius promissionibiis acquicscalis, ncc
uulliim dabcbat, baptizari vuluii ; et ui ejusdem iniiaculis fidem allribualis, quia non vcniei, ul
Ecdesix liliis exemplum abstineniix donarct, qua- niundunt redimal, scd ut gcnus bumanuin secum
draginta diebus jejunavil; doccns nos lcnlaiioncs ad perditioitem pcrtraliat. Ideo illum Scriptura
vjncere, tcnlari pertulit, ipsumquc lenlatorem coninieniorat filiuin perdiiionis quia suis falsis nu-
vinccns, nos ab cjuspoteslate cripuit, prxdicatione raculis et vcrbis scductoriis inullos secum prxcipi-
sua nos miscros sedentcs in tencbris cl umbra labit in stagmini ignis ardei tis, et ad uiliniiim ipsc
nioiiis illuminavit (Luc. i iv); passionem sccundum inlerOciclur spirituali gladio cx u!ra<|ueparieacuto
bnmanilalem, non pro se, sed pro bumani gcneris qiii procedit ex ore Jcsu Cbristi in dexlera Dei Pali is

reparat
rationc sustinuit, cruccni niisericordiler as- - sedcnlis(// Tliess. ii).Uiule Isaiasproplieta, cnumc-
il [Luc.
cendit xxm), el in ca, ui bonus Pastor pro ratis virtutibus ejusdeui Filii Dci ct Vjrginis, loquilur

ovibus suis, aniinam suam posuil (Joan. xi), qua diccns : Soiiitn lubiorum tuorum iuterficiet impium
ad infcrnum descendens, poiias eoufregit , ipsiim (Isai. n). Revcra inipius el crudelis, qui nec sjbi
liumani gcncris inimicum, scilicct dialiolum, iu parcit ncc aliis. Congruc igitur illuin prophcta im-
profundum inferni ligavit, captivitatem ,
qtiam idein pium vocavit, quia cum vcnerit, ct sc etmultos alios
lotius inalitix invenior captivavcrat, rccaptivavit secuni coiidemiiabii. De quo etiam ail apostolus
inde rcdiens lertia die corpus dc inonumenlo snsci- Paulus : Cum rcvclaius fucril itle Uomopeccati, filius
lavit , scipsum per quadragiula dics in muliis argu- yerdiiionis, qui adversatur, et extoliiiur siipia omne
ineniis discipulis suis inanifestans ,
qiiadragcsimn quod diciiur, aut quod colitur, ita ul in lemnla Pei
die cccluui asccndeus, eauidem quani ab inferis sedeat osientlens se lanquam sit Deus (II Tliess, 11).
abstraxerat eaplivilalein, in coeluni collocavit, et Itecle 6iquidcm bouio peccati dicitur, quia, ut ait

in dexlera Dei Patris a quo cxicral, sedct, undc inagisler Anselmus (7il), vir sapiens scilicct tt ca-

etiam in fine mundi vcnlurus est, ul reddat uni- tbolicus : i In Babylonia ex nierctrice de ti ibu Dan
eaique jnxts epcra sua, cljudicet vivos el moiiuos, nascctur, et in niatris ulero diabolico spiritti reple-

etsxculum per igncm (Eplies. iv). D bitur, cl a maleficis nutrietur. > In tenmlo Dei se-
Vobis lestificor, o Ecclesix filii, qui visuri estis de|»itostcndcns sc tanquam sil Dcus, quia antiquam
Anticbristum vel illius falsos apostolos, quia hxc Jorusalem restatirabit, in qua se quasi Dcuin coli

csl vera lides ct catbolica, quam nisi intcgram jubebit.

inviolalamqiie servaveritis, salvi esse nou potcrilis. Hic igilur, o fidcles Cbristiani, qui bomo pccc.iti

Isle igiturqui sicest, ul supra diximus, dcDcoPaire ct perdiliouis filius dicitur, neqtiaquani pro Deo esi
clde Virginc malrc sinepeccato natus, cumcodcm colendus, sed oinnibus niodis a filiis Ecclesix abo-
Patreei Spiritu sancloiinuscstetvcrus Dcus.Vcrus niinaiidus cl exbecrandus. Sanctkaiein simulal it,

Deus el vcrus liomo est, sine quo nemo ad Palrem sed oumi dolo et faliacia plenus erit. Miracula fn-
pervenire potest. De Deo Patre ante omiila sxcula clurus est, non vera, sed ab ipso et patre sue dia-
iiicffabiliter genitus, veram accepit in tempore de bolo fallaciicr invenla. Omni aite roagica cl sxcu-
Virgine niatre substantiam, cum qua lerliam ha- lari scienlia atque incredibili «loiueniia erudilus
bet in Triniiate pcrsonam. Cbrislus est igitur verx erit, quibus humanum genus decipict, sibique sub-

(7-2) Elucid. lib. iii, c. 10.

iig GOALTERUS DE CASTELLIONE 420

jugabil. Videie ergo, (rnires cliarissimi, cnm reve- A Virginis Filio ancboram spei veslrx rcponilc, ail «

laiu^ fucrit ille liomo peccati, perdilionis lilius, ne ipsum gradibus bonorum operum accedite, pro
illiui signis ci prodigiis, vinuiibus niendacissiiiiis ipso, si necesse fueril, perseculiones, plagas.ver-

dcccpli, cito moveamini a veslro sensu, id <*st, a bera et cxiera adversa lolerale; ipsuin brachiis

rccloet vero caiholicx fidei slalu. Videie nc ndo- verx fidei et sineerx dilectionis amplectimini ; ad

rctis filium perditionis loco redemploris. Insani ipsum in summa de-

dexiera Dei Palris sedenlem

capiiis csl ei vani filium iniquilalis adorare, cl Je- voiionc oculos mentis erigite, ipsum cum Deo Paira
siiniClirisliiiii, Filium Deiomnipoieniisfoutemnere, cl Spirilti sanclo in ccelo regnantem umim cl ve-

qui inuiiilnm reJemit suo prelinso sanguine. Piocul rum Dcum adoraie ul cum electis ejus in ipsius
,

dubio igitur, si A niicli rislum adoraverilis, sive prxscmia sinefine possiiis regnarc, ipso ptxstanle,

rharacterem ipsius in nianu, scilicet in opcraiione, qni cnm codcni Palre ct Spiritu sancto iu TriirlaW

lll in frnnte, id cst in confessione veslra suscc- pcifecla vivit et regnat Deus, per oinnia saeciila

pcritis, cuui eo ocrioiiis. Ln Chrisio itaqnc D. , et sxculorum. Aiiirn.

»\no pomim mccn

GULTEIilS DE CiSTELLlWE

NOTITIA
(Fabric, Diblioih. meil. ci inf. t.nt., II, 112)

Magisicr Philippus Gualterus de CastcTIIone, Insu- R lucem vidil T.ugd. 1558, 4«, singuhti el niiido ijr-
l.inus (I). prxpusilus canoiiicnmiii Tai nacensiiim, pornm cbar.iclere, qui propius accedit ad rurrciilei
srripsii, Q. Curiii insislens vesiigiis, Alcxanilreulent lilleras quibiis in scribrwlo tilimur (31. Velcrem
sive poemahrroicum de rclms gcsiis Alexainlri Ma- Isl.iudicaniversionrm . quam edcre par.1b.1t v r p.;- ;

gni. elcgans pro illa xlale, librit x , qunriim singn- rilissimus illamm lilterarum Aruas Magnxns, ab
Inrmn |h iina? liitfi i' refcrunt nomen, Gitilleriniu (2); alin viio rrudiio exspeciniiius , qui Laiinos etisin
ilicavit eiiim illos Guillermn qni arcbiepiscnpus
II, diios codiccs inss. Iiujus scriptoris iu usum verierd
Remensij fuil ah auno 1170 ad 1201. Iloc poeuia poierit, quos e\ aiictiouu Gudiana nxtus ad lauda-
circa annuin 1280, quo lemporc si-ripsilllvnricus 111111 Mapnxiim miseram.
(«aiidavensis, insckoUs gr.immaiicnriim laniae digni- Opusenia ilnjllimica varia qux cxstare in bibl.
laiis fuil, ul prx illo vciLTiim pociarum lcciiu nc- regis Gallise cndire 5535 nolat Oulimis (i) , 11011
gligcrclur : ncque laincn lantum Guallcro Alanus Gualieri de Casteliioue suui, scd Gualteri M.ipc»,
lnsulensis prxslat, 11 1 nisi jiidiciiiiii isllld dicl.issct i!e quo inTra. 1 lcm vero Ou.linus tibeUos tret dia-
illi livor, h:ec Gesla ducis Maceiliim, ronviciu tene- lngi scriplos more ntlvcnus Jinlaot sub Gu»'-leii .10
Itrou earminis umbrte persliingerc debnissel. Posl Casiellione non ine primiis vulgavil ex m.s. milce
udiliouem ArgriiUncnsetn auuo 1515, 8", lios libros abbalix S.I.mkIh de liraua, prxmissa etiaiu auc o-
vitignvil Osvaldus Lck, dicavilque Albc.to, coiuiti ris xi e dcscripia iconu ; inlcrnpiisciila sacra iiliqnni
palalino Rlieni ct dnci Bavariae, tngnlstad. 1541, Galbx ei llclg scriptoruiii Lu r d. Bai. IGili, .s-.
i ,

fc°, cx olliciua Alc\;uiilri Veissciiboiu. Ilanc cihtiu- Dcnii|iie li; ii;ii ilus
1 Pcz lum. 11 Anecdaiui utn.
iiciii cuin variis leeliouihus , ascriptis uiauu Cbri- parle 11, pag. 51 ex ms. S.ili -burgrnsi in lincni
G ,

Siiani Daumii toC i/axapi-rou, ijin Imjus scriploris
ediiioncm cogit.ibat, possidere se testaiiir V. C.
Chrisiopliorus Augustus lleumannus in Cons)iectu
reip. liiteraria:, pag. 05, cl in Aelil plnloioplioium,
pjrlc IV, pag. 571. Dcnique Gualleri Alexnmlreit
prullilil Magislri Gallcri, queiil liiiuc GualieniMi
liisiilanuni csse si!d piisuadel, iraci.-<iu. 11 l)e >S.
Trinitatt, Augusiac Vin.li I. 1721, ful. Yide lauda.i
lVzii Diss. isagogiiam p. xxii.

(I) Monosiichon apud Henriciun Gandaveuscm, Gaili ct Moulis \ngclornm lypis coinn issa csi in
ca?. 20 : endem cccuobio S ejusdem, » 111
Galli et « fni-mis
Insula me genuit, rapuit Cattellio nnmen. in frnnle libri lcgilur cuianle Albai.asio Gux^er, ,

Srd in brevi vita Giulleri, quain Alexandieidi pr.-e- Sang.ill nsi monai ho , qui Guilleri opus noudiiii
inisit ScbasiiaiiuB Linck, dislichou legilur Imiic in ediluin puialiai. , inquit, camlii.'e leciur,
1 E11 iibi
iuodum : opus iiouini aiiliqtium, nusquain quml
, ut sit
Intula nic genuit, rnpiiil Castellio. nomen sciain, ediluni, a multis cupide iuspeciiiin ct <Il-m-
Perttrepuil modulit Catlin tola meit. dcialum, 11011 miiius antiqiiilatc quani ciii.linone
<-£ 1
PagiUSkd annuiii 1102, nuiil. XIII. vcner.-ibile. » Et"T. Pat».
lOj Gallice, carttcteres dteitiliti.- Exslil Altxan- (i) ln Vna prxinissa libellis eonlr.i Judxos Jl
dieidot ediiio quarla Lugdiiuensi saeculo inirgra
, 10111. II DeS !:., p. 1008.
rciciitior (lo;.-9, iu \'l), i]iic cv duobus ms-. S.
 " £ !

42]
NOTITIA.
m
IVQTITIA ALTERA.
(Oiuin, Comntent. de icriptoribtu
ei scripiis
erclcslaslicis, II,
(666.)

Gu lter,isln;ulanus, de Casieilione
dictus
»,.,noc,rciieM160
U,, ,
..«,:..
Sa " S t.erie iys isepi:
,i,,il
«| an J20 J flon.ii
,
'r
A Mutiivago docuii le vocifcratio
famie.
£' suagentili mendacia cuir/ue poetce
2iir«|
Slou 131, ia,l|T"
Joamiem Gaufri.lum de Sancto ^"T 8
m t( lici "' m Vomporebmui
i..umlo, .nnuens a scrogalum E, . %?tm e 'ii pl
Uoa n,i " m "°" "*»
l

Anglo.um nro S. Tl.onuCanm.rto.nl

Gualtcrum, ut re *em m\t\
Ubere detegis
i
occnltot sngere tentut,
PUtatti'

arc hiepisS Quot

e martyre a.liret \acxt u, levibu, verbis
Sollicitoverom antea
rintm ept, m „ m « „,, „ lerilis
:
«p er c Z Jortu, facta virum nnmero
elegia
conlel
<fl
.
,.
eeere X, jlf
breviore
Qu,a potiutpede Mrevioteferenda coarctant
fuerlrii.'
qxiormnfide, „„/„ videbalnr esse oar ego quce novi, proprioquai
siucerior.Et i„ „c ' lumine vidi
kudio M I
non aiisim mugm
Uualterum jnramemo arc,ari,ut
ne t 2 El „, fine libri septi.ni
indicat qiiaiitum se °'
magnalia scribere regis *

K.isiol.. 159 : Wr U ,„ Af. 5«/«,,,, rfe /wiB ,

* in arte poel.ca i.iferiore.n
ngnosceret
Gu.Iia™
ja,lero
«/.., it»o/„ m CHM / ftwrff
Chinonensi a coloquio IJiqut Guallero te notti
voce minorem.
«I /«n/ooM»,», /V/„ oppellntioj ,,r. fm Hnl.em librorum numerus
aCe H »%«"*M OiWrf
Zmtt Non
te comparetiUi.

'r.TnhTT
'
e r,V (Icfuerunl lameii e veleribiK m.i r„.t,
r«m ot<obcd,endo sus.endetet ,

, Cum t nmen ract „ i( \ SMgiHarent, eiforsilan

invSes
gtria^m 'mnm
«Pvellaiio, et archie„itcoput pottit facile
Crf bn* luba sparsam videbant.
is. populans ejus
Nam Alanusde I s
ei
W»"'"» ««»-« «jnffl pro/«ri.JU«r X«„"
compatrioia , eu.n vocat Ma\

srrnm epistola «89. Lx lis.giiur patet Gualteriim

nuru.sse alionanlo posl p riami forlunas intonat
aL^no me.lmm s*c..lix,7 . . iltic
circ,terll60 usque ad 1200: Mamus, m
^
cmlit audent os ponere »,„/„»,
ncc fuisse M,^ h! hesia duejt Macedum tenebroti
.

re.isem episcopu.n, „i
,«,„, serfbunl el.n. caminis umbra
lemponbus Joanues de Monielauro tinaere dum tentat, i„ primo
Ecclesia Ha ,! limine fess",
one,,s. praessel Hujus Ihcrei, et tgnavam queritur
facil menlionem lorpescere musam.
Henrtous
EjusJem opnscula varia
cap 20, Regia Gallia. mi.i:- iu
pag ,65, Bibliolhec* ccclesiaslic* ll.eca,co,l. 5333,
nempe Gualier?de l£*a
Ao- culum rhytl.micum, Dc ttatibut ou s
snm 1.1 vineam, , elc, fol. 36. \ iZ*' munT
opuscula super siatibus
E^sd em
ecclesiasticarun»
siS
lnsulamegenuit, rapuit Custellio ru..i: perwna
nomen. lf„/«,(or„,is hominum
fraut, eicf fol
Conira eeclesiaslicos praflatos, ' M
%T!!,t^"AUXandriMaguieU ^'i metro, qni Foilix «I etc S"
57. Conlra ecclesiasticos toxla
^maticorutn lontec dignilois visionem Tdoc a
hodu ut p,«.
lodte, r ut ,,„
Wt lyps.s A Tuuro torrida, etC, fof. 57.
:
Quodn\na
ve/e(w)( p 0e(al .

um k*. .

M summut, et imperalor tub ipto : , Toius

Dea^,T\
De getiit Aiexandr, iiagni ™T
.*" decem AlexandreidosT^
G.uiiero CasteliioncJ
tempom ordo, , «c. fol. 40. Contra tlalum «?/"!
hZs
MU
:,

wrinine heroico non infelici, . «e depravatum : < Beticonit ricnlo. ,

mcnscm
ad Guilidnmm n (!!
aM.iepiscopu,,,.
a,.,,ocirc,ier
GOeahiu etc
Aniichritti:,J)um comemp\ol,\S'
80,sT,; P fo. 41. Dom.no pap*
'imanno ISaI Arjje.iloraii. el . Tunto viro locutur},\ett'
;
lngo'sla lii ar Lu» fol. ii Scholanbut bonit
dmn .....0 1558 lypisediti .„„,. in rediiu suo a curiaRol
reg.a Gall.arum b.Wioibeca
flaben r , ,ss t maua . . Membra
cohwreani. > fol. 43.
codd. 56H, 5615. IVo ca parapbrasis ...Psalmum,
Rlivilin.i
|0g«s mcpu, MorU est usituti, Uiterere mei,Deut eic
eic. Liber prt 0«». C««//ar«« ffJ,ro|a re/, eic. fol.
44. Horom amen
Primat Arisloutis imbutum neciare op„se„loriim (modica eniin sunl)
in a".u.n
,,'
11
Ueraque „, b.bl.otbeca Sancii
sacro, ctc aijr iljui, Gualtero Mapo. Anglo
^iclT^
COdd. op||m „
.erlna el Mcio.ina.
.
Germaui Pansiei
m
«tl«ss
£t 5 sae
i,e.„ iuier „,s S . todd. „,,".
I sace la„o tande.iique
areludiacono Oxoniensi
,

Gu llelmus Cavus, q,SJ Anglus, i„

Uhioria '
S
t..ntab.. •aWerifHi ecclestasttcorum, ad
„„m, Ml; i„ Jnss codicibus ,„l-
.
1 cns,s, ani»uml210 mb
ie n Sancue Iiuiitalis, in
.
-06 qqa de re yi,lea„iqui mss.
:
pjrte australi bil.lioihe- codices volvwe
M sene pr.ma codiee 3. Inter mss. codices
possmii, ac d.sqmrcre : ,d quom
isiorn.n specie..l
^g«aniWioiheca, num amborumGualierorum, qui eadem teiate Uorrba,
mss. codid! . 1269; i„ l.ie Beigica Flandria, ille in
...
l, La,K11 l,llera Anglia. Sertos
» f»
TS\™,\
lif.
olire 89. Deni.jue
"-' n,ss
.
"• codice 6. Et ibidem
codid »"s ej.isde.n littera K,
•
etiam Libellot trescontra Juda-os
b.bliotbeca Branensi, ordii.is
quos vidi ,

Pn^inS'
Zi
i„ter „,ss. codices s
UhlUbnneiisis. nu.n. 1316, in „,ss.universiiaiis ep.sc<>palu Suess.o..ensi , c„m aliis iraciatibus ,',„-
codieibus ira Judaros in ununi vol„„„„
-ollegi, b. liened.eii,
codicc 69, „. 6. Eiusdcm compaci.s. S„„t
•reditur num. 5 : Artificium
D auie.i. per formam dialogi imcr
bene loquendi versu Goalicn..,, . „„;
aiju! inuium : Ecce papce
se Castelliouensem appellat, ei
Balduiiiuiu Valeu-
' /«,«, quod reelius ab lianensem, l.„j„s abb.uix B.anens s
.
i.s Galfndo de Vino salvo Iribui.ur Anglo ca„o„ic,n„
poeix'. Gualiero ob eaiiidem pairiam charissiaiu.ii.
mjiis Gualten |io':toe ineiniuit Guillelmus Iliuii
Brito opusculum procuranie „,e, edil
nuio suaj Pkilippidos in 8»,an„oJ09-»
libris duodecim conscri- Lugduin Balayorum,cumaIiiss*<.uli xu
opusculis'
apud l-eirum Vander Meerclie.
Cesla ducis tiacedum celcbri describere
rcrsu Valerius Andreas in s:ia liibliotheca ms.
Si licuil, Gualtere, libi qua,- sola relatu lletgiea
,
«Juos Gualierus dc lusula eojjnoiiiiiiaios eouiudii,
 «23 Gl ALTEIU r>K CASTELLIONE. 121
qros roalc Inqnit claruissc circa annos 1255. Altcr A P. qucm
1'littippum GuLlihcruui Castellionenm vocai
cr.im amborimi anno 1108, racius llagaloncnsis recienue eirca annum 1 -200 floruissc slatuit; s;rcu-
cpiscopns, anuo 1128, inoriuus esi in peregrinalione liim IV. Ilislonw universilatii Purisiensis,
p.i^. 7UI
suscepta ad Terram Sanctam ui recie Iradtint , in Caialogo illiistrium Imjus sxculi Academicoruro!
fr;ilrcs Sammarlhaui lomo ni Gatlix Chritlittna!, nnde iuulia babuimus. Aiiliertns Mirsns in sclioliis
fol. 5t>7, in episcopis .Magalonensibus alier aulem ; suisad iibellum llcnrici Gaudavensis De scripiori-
floruii ab anno llliO ad I2u0,ui supr.i dminiis. busecclesiasiicis, ubi de duobus Gualteris
liisulen-
Aguiii ;!e lioc Giialiero lnsulano Joanncs Triilic- sibus loquilur; Vjlcrius Andreas in Bibliothtca
niius in liliro De scriploribus
ccclesiaslicis; AnlO- Belgica, p. 773, ubi eiim Philippum Guattlicrum
<le
nius Posscvinus toino Apparalus sacri, pag. milli
1 tastellione vocai , editionis 1043 , iiliiiua;, in 4«,
692; Gerardus Joannes Vossius lib. iii De hiiloricil Lovanii.
l.atims, parl. n. De hiftorieit inccrta: wtaiit, liiier.?

TRACTATUS SIVE DIALOGUS

MAGISTftl

GUALTERI TORNACENSIS
ET

BALDUINI VALENTIANENSIS I

CONTRA JUDiEOS I
(Gallanh., » eterum Patrum BiblioUieca, XIV, 505. --- Gualteri opusculiim jam conlcrat Ouilinus in cnl-
lci.iione cui liiulus Ycierum aliquot Gattiw et Belgii sciiptoruni opuscuta tacra nunquam ediin, Luoluiii
:

Datav., iHW, in-8 )

PROLOGUS.

Cum tnplicem priinx pcrdiiionis causam fuisse b Sanclus sanciorum, qui utraque uniim facicns, e|
constilcrit, avaritiam scilicei, xtvoSotjiav [vanam proloplasmaiis delictum absolvcrcl, el rcgni cce-
glorianij ct gulam,:ib liis Lribus lola po6leroruin se- lcstis introitum credentibus apcriret. Cnjus misc-
rics, ulpolc corruplo scminc, pcccandi sumpiit rieordi.T particcps Ecclcsia, sponstim ad gcneralcs
cxordlum. Ita ul ab «:is, lanquam efiicjciiiibiis cau- nupiias veniuriiin exspcclai ; Synagoga vero adhuc
sis, toiius bumani fragiliutis ocea6io, vclnt origi- vilan.cn anic oculos liabens, ut Britoncs Arcliiriim,
naliter propaganda prodieiit; ac inore lyinpbae priinum ipsius prxstolatur adveiiium. Unde proca-
scmpcr ad declivia lendcniis, permisso ci libcre cem Judajorum duritiam et pcrvicaccm coruin
aibitrii freno, ad boc nosira: capti\itatis calamit.is obsliiiaiioncm icbcinenicr admirnr, qui nescio quo
dovenit, ut homo ad cujus imaginem lactus sil iioh Dei occulto judicifl, in Ydeii sua perfidia adeo per-
recordans, idolorum cullurx se nibderct, ct quod linaces sunt, ut si qnis infidcliiatem ab cis quadara
f.iclum fuc.rat, cl non cum qui fcccral adorarcl, quasi furca repelleret, iram lamen usqiicincurrcrct;
Quocirca Divuni arbitcr proborum nicrita ponde- ac si eorum inscparabiic accidens inlidcliias alibi se-

rans, atquc reproborum culpas examinans, innn- dcm non invcniret. igilnr mira di»pcnsatio Condiio-
danlc aquariini diluvio, quod perdciidum erai, per- ris! districta nltio jmlicis, qui sic labcrnaculam
didit; servatoquc boni tbirurgl tenore, niortuani C rcpulii, sic Israel primogcnituin suiini eiclusil; qui

carncm, ne pars sin< cra traberclur, recidit, et quod sic quos aidificaverat deslruxit, sic quos planiivc-
vivuin cral rcscrvavit. Labenlc aulem mullo lem- ral evellit! Qui liiuiiiiim novai graiiae veriUli non
porum curriculo, quani pluriini prisliute iniquiiatis solum iion ae.quiese.uni, vcrumctiain, quasi pJuneU
adipem upienles, inveierata jam malitia, ipo»UsiM rctrogradi, firmainento fidei noslrx obviart coiiM-
pcriculum incurrcruni; pauci vcro iq culiu iiniiis lur, el Cbrislicolis objccta cx Pciilalcucbo auclo-
IVi pcrmjp6enunt.Ex quilms pairiurtlia; et p.uriar- conlroversanlur.
ritale
I
cbarum lilii, rsdil Sancla, populus cIccIhs prodic- Super quo corum. impcrilia? consulcnics, rgo
«unt, qiiibus d.ii.i cst lcx ad icmpus, doncc veniret Guahcrus Tornacensis dkeceseosoppido quod Insull
4f:5 TRACTATUS CONTR A JUDjGOS. - I.IB. I. 426
diciinr oriuiiilus, ct Balduinus Valcmiancnsis Ec- A triiiini. Prxterea memini ine cnm qtiodam corum,
clcsi;c Brancnsis canonicus, libcllnm in Judxos sub quem pro se conslilueranl advcrsinn nic rcspousa-
dialogo scripsimus, in (|iio scilicet cx propbelarum lem el advocalum, nudius teriius disccptassn cl ad .

libris, compilalis quibusdani floribus, iliversa de- boc eiim coegisse ut duos forc Messias, tiniiro jam
lensionum gcnera lextiiintis, quibus linguain falsi* venisse, alierum ve ruin csse fatcretur. (,. 1'apxl
loquani refrenamus. Cutn enim itibil aliud fere pro- Quod novum iriisionis genus? Simile. esl boc ei
pbelarum o*acuIa, quam adveiuum Cbrisii, passio- quod asseritur, peccatnm scilicet transgressori»
ncm, rcsiirrcctioiiein categorizcnt, qui:i tamen ali- Ada' postcris suis uibil mali inlulisse, prxter mo-
qui iuitiiis liqtiide ct aeiiiginalico qiiodaiiiiiiodo riendi occasionem , ct quod nulli ob bunc realnm
loqiiuniur, ex cis quxdam aperlissima valicinia ad iuferos descendcrini, prxcipue de Judaismo, ibi
collegiinus, quibus, etsi vclil illa subjugalis asina, dainnatidi. B. Iloc et adjunge prxdictis, quod se
coiilraire iioii possii. solos popuiuin Dci glorianlur esse, vocaiionein geu-

Bald. Sed priusquam Iiiterx vacemus, ea iu qui- liiiiii cxcludentes. G. Iino el rcprobaiionein eoruui,
Ims a nobis dissonat, per capitula dislinguaicus. et si qua mex suggesseiis pnrvitaii, styli ofiieio
Ccalt. quod duis; ct illud quidem prius
lM.icet dcsignabo. B. Ei ego in quibusdain pcrsonara Ju-
poncnduni ccnseo, quod ipsi Mcssiani uondum ve- U dxorum gcrens, qux oppoiii posse video, objiciain.
nisse, et, ciiin veneiil, non de viigine, sed de cor- G. Sapienter, iuqu*m, locuius es, sed nunc quod
rupta nascituruin assevcrani. B. lta csl, inquam, instat againus, et prius Isaia: revolvamus oracula,
ipsum qitoque non Ueum, sed purum bominem fore qui cxteris evidcnlius Clnisii prxdicavii udvcn-
confirmant, nec passurum, nec resurreclurum as- luui.

LIBER PiUMUS.

I. C. Isaias in exordio libri sui ct Judaorum dicunl, ba! caniiis. G. Nnilus, Balduine, jam super-
obcxcatior.cni, cl getiiiutn illuminalioiicm palcnicr cst loctts hujusmodi oppositioni, si sequeulia dili-

insinual, ait eniin: i Fdios enutrivi et exaliavi.c gemer imendas. Ait eniui idem de eodem » ln die .

ipsi auicm spieveiuul nie (ha. i, 2). > Sed (piia illa projiciel lionio idola argenii sui ct simuiacra

boc lani de gcntibiis quam de Judxis iutelligi po- auri sui qn;e feceral, ul adorarct lalpas ct vesper-

lcsl, audi quod tequiliir : « Cognovit bos poisesso- li liones 'jbid., 20). > Non enim in toio orbe lerra-
rein suum, et asinus prxsxpc doniiui sui, Israel rum gens est adeo cxpcrs r.iliouis, quae se non
auieni non nie cognovil, et populus nicus non intel- incurvei snb jugn uiiius Crcaloi is ; nulla esl qux
lexil (i6ii., 3). » B. In bis (|u.e objicere possuni, idola dcos essc ronfirmei, null.i est qux. talpas et
lioii vidco; procedc ergo. G. Ilolocausla quoque vesperliliones adorei. B. Ita est, inquam. G. QuiJ
corum quia non placita sunt f)co, ipse oslendil, igiiur babcnl, ul prx aliis ile nn us Dei cultura
ubi dicilurQuo milii inulliludiiiem victiinariini
: i glorieniiir? Imo babent, ut iufeliccs dicanlur. Scri-

veslrarum, dicit Dominus? plenus suni (ibid., II). > psil eiiim Isaias iu persona Doinini loquei.tis : i Po-
Et quibusdam interposilis qu;e ad rituni sacrilicio- pule ineus, qni bealum ie dicun', ipsi le deciniunt
inni pcilincnt, subjungil : i Ne affcraiis ulira sacri- (Isa. ni, 12). i

ficium frustra. Incensuin abominatio est niibi, II. B. Qit.cso le, si in tola Vetcris Inslrumcnti
Pieonicniam et Sabbaiuin ct alias lesiivitates non pagina reperis, quod eos ut in deiti.le Triniiaiem
Icrain. lniqui sunt coetus veslri ; Kalendns veslras D recipiant argticre possit. cdisseras. G. Mulia cqui-
ct solemnitatcs vestras odivil anima mca. l''acla sunl dem, sed prius de cacteris titpole de facjlibus expe-
mibi tnolcsta, laboravi susliuens. Cum extcnderiiis di;i, in line bujiis operis, quasi de tcrrenis ad
ntaiius veslras, averiam octilos ineos a vobis , et cceleslia graoienies, de Ttiuiiaie ttniiatis prolixius

cum multiplicaverilis orationeni , uon exaudiam disseremtis ; nunc autem proposilum exsequamur.
(ibiJ., 13, 15). » B. In his omnibus, ut video, nibii Sequitur: i Excxca cor populi bujns, ct aurcs cjus
aliud quani eorum repolsa iutelligi polesl. C. El aggrava, et oculos ejus claude, ne forlc vidcant
paulo posl, rcprobatinnem eorum cvidenter insi- octilis, et auribus suis audianl, el corde suo iniel-
niial, ttbi ait : i Piojecisli, Doniine, populum luum, liganl, ei cofivei tauitir et saiiem eos (ha. vi, 10). »

doiiitiin Jacob (ha. n. 0). > Ei posl pauca ad con- Aggravaluni est quippe cor eorum el or.uli rordis
veisioiiein gentiuni se tiausferi diccns : i Elevabi- clatisi, cuui Christutii nooJuni venisse et quo.l i!e

tur Doniinus solus in die illa, ei idola pentttis con- corrupia nasciturus sil iuenliunlur, Isaia diccnie:
terentur (ibiil., 17, Quomodo per bxc
18). > B. i Eccc virgo conciptet iti uiero ct jtatiel filiiim, et

Messiam vcnisse arguas cnm nos quoque

iion video, voeabitur nomen ejus Emmaiiuet (Jta. vn, li). »

et crucilixos cl imagines sanclorum qux ipsi idola Aliler se babere in Ilebrxo Jicini. \.h\ enim nos
Fait.oi.. CCIX. 14
127 GUALTEHI DE CASTELLIOXE 42g

virgo legimns, ibi tlicunlse babetebanc dictionen A snper nnbem levem ei ingredieiur ifigyptum, et

nlma, Cui .rquipollel Laline puella, til alma signi- couiinovcbuiitiir simularra .flgypii a tacie ejus

Bcel in sexu xlatew, lion pudoris iniegrilalcm. (/*"• xix, 1). • lleruni ait: < Eccc ego miiiaui in

Pnedictum iiaque sic versiculum legunl : Himie fiimbimcntuin Sion l.ipidem : lapidem probalum,

nhnlma hnara valieleubeir (Vejoladib Den^. Ac angnlarem, preliosnm, in fundameulo fundaium;

si Laline dicerelur : i Ecce ptiella conripiei. i O qui crcdiileril, non feslinet (Ita. xxtih, 16). » Et
inira iniscrorum veraulta ! Cuin bona qu.T Iwbcnt, pnst pauca : « Et delebitur Irelus vestram ciuu

noii solum non credunl, scd ne tre<l. ni. legeada morte, ct pactum vcstrum rmii infernn uon siahii
perv.eriunl. Quain perversionem ex facili poies ad- (ibid., 18); i vt subjicit : < Ll facial opus alieuum,

veriere, si prxcedcniia vclis iiuelligere. Aii enim : opus ejus (ibid., 81). i

i Pcle lilil signuin a Domiuo Deo luo in profundiim IV. />'. Ilxc omnia aliqnaninlum obscurc sonanl,

inferni, sive iu excelsum supra (Isn,, 11). » El et lamcn, ul reor, objicienrfa sunt eii. G. Vcia,
ihisI pnsillum : « El prnpier lioc ilab l Doiuiuus inquam, reris. Sed anrfi quod aequiinr: < lu die

ipsc robii signiun : Eree virgo coocipiel ei pariei illa cantabitur canticuni islud iu lerra Juda : (Jibs

lilium (ibii., 14). > legis durx

prxvaricaturcs!
fiirtil.nliiiis nostrx Siou, salvalor pauclur iu ra
cervicis reLellts! increduli Quod sigiium vobis B murtis et anicmurale.Aperile porlas.et ingrediatur
!

nsteudit, si puclla coneipil? Quod proJigium de- gcns jusla custodiens vcritatem, ei vetus error
nionsirarel, si adolesceniula parlurirel, quo<l fieri abiil (Ita, xxvi, 1-3). B. Erre niinc palam loqui-
quotidie videmus? Vere repulsa cs, Judxa prxvari- lur. G. Attcude sequentia. Ait: « Deus ipse veuiel,

calrix, a Domino. Sequilar eniin i hxspcctnbo : ci salvabit nos. Tunc aperienlur oculi cxconun, et

Doininiini.qui aliscondii faeiem suaui a doiuo Jacob aures surdnrum patebunl (/««. xxxv, 4, 6). > ll.ic

Iha. vin, 17). » Ab eo euim quein Deus non di- eiiiui jain facla el quolidie Ceri videmus. Cum euiin

ligil, faciem suam abscondit. Quid aulent de geulium Rtclesia <!e gcntibus, veritatcm Evangelii oculo
illuminaiione el Cbristi naliviUte ac diviniuie cordis intiiit.i, apostolicx prxdicaiioni audiiuui

senscrit, audmmus. Ail : « Gentium popnlus qui credeudo pr;eliucri', qus prius cxca ciai, quid
-nmbulabat in teuebris, viilit lurem magnnm babi- , aliud quaui vistim audituinque recepit, quaiuvis

tantibus in regioue umbrx iuortis, Inx oria esl cis prxdict.i quoque ad miracula Salvatoris rcferri

(fin. ix, 4). t Undc boc eoMingal Unquain cxpo postint? veuiens cnini iu tarne Redemplor uosier,
ueus, subjungil : < Parvulus eniin naiusc&l nobis, ci surdis auditum ct cxcis visum reildiilii, ci, quod
filius daius esi uobis, et vocabiiur nomcn ejus Admi- p majiis esi, niortuos SUSciUvil, li. Nibil vcrius.

rabilis, Consiliat ius, Deus foi tis, Patcr futui i sasculi, V. C. Niint criorem coruni.quo dicitur irausgrcs-

Princeps pacis (ibiJ. 6). » Quid tibi videlur, Dal- sionemprotopljsiiiaiis iiu.li pcenain intulis C infern.<-

duiue? crime Deus Messias cum vencrit? B. Imo et lcin.pcrsequcnies rcfellanins. l-aias enim ait :< Ego
Dcus cst, el jam vcnii, et cum secun !o vcuturum dixiin dimidiodierummcorum Vadaniadporlasiure- :

exspectamus. ri (Ita. xxxviii, 10).» /.'

Ilcu miscri.quam bonuin i.o-

III. 6'. Ila esi, inquain, ct qui boc non creduni, bis esset, si veslrx opiuioui veritai assenlirei, si inmo
meriio dispergentur. Unde sequilur : t Dispcrdet noslrum ad iuleros dcclinaret! G. Sequiiur : «Dedi
Dominus ab Israel caput ct caudam (ibid., 14). » spirilum ineuiu supcr eum. Judicium gentibus pro-

Qui vero Clirisium plenuni Spiritu sancto fuisse ferct : non clamabil ncque accipiel personam, ne-
negani, audianl quid sequiiur : < Egredietur virga que audietiir foris vov ejus (/« il;i,I-5).> El post

de radice Jcsse, el fl«s de rsilicc ejus ascendel, et pauca : « lu veriiate educet jndicium. Non erii iii-

requiescel supereum Spiriius Domini, i eic. (Isn. stis, neque lurbulentus, <loucc ponat iu terra judt-

xi, 1, 2 ; lieinque : < ln <lie illa erii radix Jesse. ciiiiu : ei lcgein cjus insulx cxspcciabunt (ibid., 3,

Qni siat m signuin populoruui, iitstmi gcuics deprc- 4).» Ei ilcrunf : < Servavi te et dedi tc in fucilus
tabuulur.ctcrilsepulcnimqusglnriosumficWd., 10). i pnpuli, in lucem geniium, ui aperires oculos ca:co-

Cujus enim ifpulcruiu adeo fauiosum, cujus pyrainis iuiii, cl cducercs de conclus!ooe vincinm, dc domo
.mleo gloriosa, ut nosiri Rcdempioris sepulinra? carceris sedenlom in teuebris (ibid., G, 7).» 17. Il.ec

;;. Nullius, inquain. G. Set|uilur: « Emitle Aguum, Oiunla lerc supciius exposita siinl. <.'. '.
r<n e.l.nnus

Domine, dominaloreni leirrt» <le pctra tleseni, :id 1'ii'n '

iQux prinia fucrunl, ecce vcneruni ; uuva

uiontem lilix Sion (Ita. xvi, 1). » D. Qnis esl liic quoqilc tgo adjicio, Alileqiiam oriantur nudita vo-

Aguus, qui dc petra deserti promillilur emitiendus? bis, fiiciaiu. Canlatc Doiuino eauticum novum, l.ius

ejus ab cxtreuus tiii.c 9, 10).» Etposipusil-

G. Quis alius agni nomine censclur, quam Agiuis
(ifcirf.,

luin «Ducaiil casros iu viaiu quani ncsrierniit in

nosicr immaculaius, qui pro nobis morleui subiil,
: :

delaius, ad niontem scmiias quas igiiuravciuut ambulare cos f.<< .mi

qui in yEgyptum a maire iiL.i ,

Siun craciQgendu asceudit? Dc quo ci subdiiur: (idirf., 1C).» El exponens subdil : «Quis cxcus, uisi

ludic illa iiiclinabilur bonio ad ractoreui eiiuiu, srrviisuicus.ct surilus, nisi ad queiii uunlios misi?»
<

rcspicioul, ci uon [ibid.. 19.) Itursusque posl pauca : « Ecce ego fa-
ct oculi ejus ad sanctum Isracl
iiicliuabilur a<l all.iria, qu.c lcccrnnt mauiis ejus ciain nova (Isu. iLin, I9).i Etqns nova raciurus

(Ua. x\n,7). » licium : < Eccc Domiiius nsceudcl sil ,

qnibusdam inierposilis csjniueudo subjuusil:
 :
:

29 THACTATUS CONTRA JLD.EOS. — LIB. I. 450

« Rorate , ereli, desnper, oi nnbes pluant jtistutn ; A pandi nianus meas toia die, ad pnpulum incredulum
aperiainr lerra cl gcnninet Salvatorcm [ha. xlv, (tbid., 2).» Iicin de eadein : « Et ponam in eis si-

8).» Tiinc enim tcrra tmsira germinav.il, lunt fio- gnuiii, et miiiain ei eis qui salvali fucrinl ad gmics
ctiiin suuui iledii, cum caro factum Vcibmn Palris in mari, in Africa, in Ljdia leuilcnles sagilluii, iu

uiernni Vir^iiiis obuntbratione sancti Spiiims iin- Italiam ct Gr.vciam , ad insulas longe , ad eos qui
pnrgnavii. Verum quiil de co ainplius dicai autlia- nou audierunt ils meel non vidcrtint gloriam meani.
inns : • Isie aspergcl gemes mnllas. Supcr ipsum El annuiltiabunl gloriam meam gcntibus, et adilu-
rtjniincliu.it reges os suum, quia qtiihus nnn est att- cenl oinnes fratres nosirns de cuuctis gentibus Do-
Miniiaiuin , ile eo viilebunl (ha. lii, 15). > Et rjui- niino (ibid , 18,20). > il.er iN» Isaia pro |kjssc i us m
lnisiUni interposiiis, ile passione SalvaloriS eviden- suinmalim eipressinius, uuncad Jereuiiamstyli vi-
ter aitjungii : « Vere languorcs nostros ipse lulit, ei Migiuin cniivertamus.
iinlorfs nosiros ipse porlavil, el nos ptiiavinnis euin VI. Jerctuias, qui anicquaiu furiuareiui- in utero
quasi leprosum et percussum a Ccu et btimilialom. ac de vulva esiret sanciificalns esi, pasMonem Do-
ln»e «iitein viilneraiiis cst propter iniqniiales no- niiiii Salvaioris, vocaiioncni quoque geniium, ei rc-

stras, allriius est propler scelera noslrN. Disciplina prnbalionem Ju.aitini evidcnler insintial. Ail enini

pacis nostrae super eum, el livore ejus sanati sumus. <Tit ergn noli orare pro populo lioc, non assumas
Oinnes nos quasi oves erravimus, et uiiusqiiisque pro eis laudcni ct oratior.ein, cl nou ubsistas milii,

iii viam sunm ueclinavit, et Ooiuinus posuit in eo quia lon exaudiam te (Jer. vn, l(>).i Etalibi : iMil-
Hiiquilales ouinium noslrtim. OMalus csl quia ipse vus in coeio coguovit icmpus suum ; lurlur ct lii-

>«iiiii et non aperuit os sunm. Sicut ovis ad occi- rundo ct ciconia ciislodicruut tcmpus advenlus sui
sionem duceiur, et aicut agnus coram londcnte se populns .lutem non rognovit jttdicium Doniiui. Quu-
nbmuiescei,el non aperiet ossuum (Isa. liii, 4-7). i inodo diciiis : Sapientes nos sumus, ei lex Dumiiii
Mnllos eniin legiinus proplielas snbiisse marijrium, nobisrum esi ? Vere mendacium operaius csistyltis
niulios fuisse reges in Israel imerfecios; nulli lanien iiiendax scribarum. (Jer. vui, 7, 8).» Ei post pauea
eonim attribui potesi, quod duiores nosiros poria- « Derelinquain populiim ineuui et recedam ab eis ,

verii, ei quod propter scelera nosira aiiriius fuerit, (Jer. i\, i).t V. Haecomnia mida sunt, el quod Iiis
nisi soli llegi regnm, Deo et bomini, de quo subdt. oLijici possii, nou babco. G. Sed quid aper'.itis eo
tur : i De angusiia e( jutlicio sublaius csi. Genera- quodsubjungi(iir?«Ecce ego, inquil, cibabopopulnni
tionemejus quis enarrabil?»(/Aid.,8.) Acsi diceret: istuin absjulhio, etpoiun d.ibo eis aquain lellis, et
Memo. Iieriin, : < Jusiific.ibit ipse juslus servos q dispergani cos iu geniibus, quas uou noverunt ipsi
iueos iiiiiitos . et iuiquilales eorunt ipse porlabil; et paires eorum : el mitUiu posi eos gladium, donec
ideo dispertiam ei plurimos, et fortium divtdelspo- coiisuiiianiur, dicil Doniinus exercituum (ibid., 15-
B», prn eo quod tradideril in morle aniinam suain, 17).» Ei auiplius : < iuducaui super ensinala.du
et cum sceleratis reputatus est. Et ipse peccatum quibus eiire non poterunt; et tlamabunl ad me, ct
uiultoriiin lulil , ct pro iransgressoribus oravii, tit noii exaudiant (Jtr. xi.ll). » lierumidem de eodem :

non perireni (ibiil., II, 12).» B. Ilxc oinuia adco «Tit ergo noii orare pro popuio boc, el neassumas
plana niibi vidcmur, quod expositione non indigent. pro eo laudein ci orationem, quia non eiaudiam iu
G.Quid planiuseo quod ail: (Locuin pednin uieorum lempore aflliciionis eorum. » B. Sunlnc aliqua
glorificaho? i (ha. li , 15.) Iternm : «Elsuges lac in lns omnibus, qux exposilione inditieant? G.
gcntiuni, et mamillas reguni lactabis (tbid., 16).» Ncquaquam.
Etiterum dc passione Cbristi : < Qtsis est iste qui VII. II. Veruin ad id quo ! de ortu novae gratiae
venil de Edom, liiietis vestibus de Bosra ? Isie forino- dixetit, fcsiiiieinus. G. Nibil boc ipso ciarius am-
sus iu slola sua, gr.tdiens in iiHiliiiudiue lorliludinis plcctor. Aii etgo : < Ecce dies veniiint, dicit Doini-
sua? (Jsa. lsiii). At ille qnasi iulerrogalus respon- mis, el feriani do uuiIsrael el domui Juda foedus
det : «Fgo qui loquor jusliliaill, el pinpugnaior stim roviim, ncn secundttm paciuiii quod pepigi cuin pa-
ad salvandum (Ibid.).t Et sobjicilur quasi vox in- tribus vestris iu die qu*. apprehendi nianuin eorum,
lerrogantis : «Quare ergo rubriim csi iiidtiuicniuui ui eduterem cos de lerra .Egjpti ; pactum quod ir-
tuuin, et veslimenia tna sicut calcaitiiuiu iu torcu- litiiin fecerunt; sed ego domiualus suin eorum, di-
lari?» (lbid.,i.) Et subjicii caiisam : iTorcuiar cal- cit Domiuus. Sed boc cril parluin quod fcriam curn
ca\i solns, etdc gculibus non estvir iiiecum ; calcavi «lomolsrael : Post dies illos, dicit Doniiuiis, dabo
eos iii rurore mco, el conculcavi cos in ira mea. El legcm in visceribus eorum, et in corde eorum scri-
aspersusesl sangtiis eoniin super vestimeiila mea, et bani e ni ; et ego ero eis in Deuin, et ipsi eruni utiiii

omnia induiiienla mea inquinavi (ibid., 5). < Et quid in popuium. Et non docebii ulira vir proximuin.et
super lioc facturus sil oslemlii, dieens : < Dies nl- vir fratrem suuni, dicens : Cognosce Domimiui. Oin-
lionis iu corde meo, annus relribuiionis mca? ve- nes eiiim cognosceut ine a ininimo usque ad inaxi-
ml (ibid., 4).» liem de vocatume geiitium : «Quae- iiiiini, dicit Douiiuus (Jer. xxxi, 31-31). • Ei alibi :

serunt :ne qui anle uon inlerrugabanl, inveiieriiul Eccedies veniunt, dieii Doniinus, elstisciialio ver-

qui iioi i qiia.siernnt me (ha. lxv, 1).i lluistimque : lium liiiiiiim quod locutus stim ad dutiiuin Juda. (u

<Ad gciiieiu qii.x non invocavil iionicn meuin , ex- dicbus lllis cl in icmpore illo g'Tiiiiiiare faciam Da-
 : :

431 f.lALTFRI DE CASTELLIONE 432

vid germen jiisiiiix, el faciel judiciiim ci jusliliam A iHieesl Deus nostcr, et non aeslimabitur nlius al
in lerra, ei boc esl nonieii quod vocabuiil euui : illum. Ilio adinvenil onincm viam «lisciplinae ei de-
Dominus justus noslcr. Non imeribit <le David vir dil illam Jacob pucro suo, et Israel Jilecio suo. 1'ost

qni scJeal sii|icr tlironum domuslsrael, ei de sacei"- lioc visus esl in lerris, ct tuiii liomiiiilms converss-
dolibns el de Levilis non interibii vir .1 facie mea, lus cst {Vtaruch. 111, 36).»

(|ni iifT.-i.ii liolocauslomala ct incendal sacrificium, IX. H;i'c <lc Jeremia pro mn<lulo nostro Jiximus.
etcxdalviclimasciinctisdiebus(J«r. ixxiii, 14-19).» Nunc a<l Ezechielem ealamnm rcilamus, panca la-
Iiciii deeodera : < Si irrilum fieripoiestpaclummeum men in Ezecbiele qu-e atuigmatibiis invohita dm
cuin dicetpaelum meum cumuocle, utnonsil dieset suni, invcnimus : qua: i<!co praHcrmisimus, qoiaper
nox iu icni|)orc suo; ct pactnm meum irrilum essc liasc aJlittcram Judrcos posse redargui uesperanuis.

potcrii ciiin DaviJ servo mco, ut non sit cx eo lilins Veruii; qu;c nude sonant, prosequainur. Ail : «Eccc
qui rcgnct iu ilironoejus, ei ministri snccrduics mci ego a<l :e, ct ipse cgo raciain iu medio lui jodicia

(i/iid., 20). • B. Per hrce et similia probari posse vi- in oculis genlium , el faciaiu iu lc qua: DOii fcci , ct

demr, aut Je nobis boc diclum fuisse ; ant ipsos quicus similia ultra non faciam (Ezecli. v, 8). 1 II.

quod falsum esl, etiam nunc et rcgem, el Lcvitas Quxralur igilur ab cis qurc sunl lircc, quibns similia

ei saccrJntes offcrcntes liolocausta ei casdenles vi- B ullra non faciet , vel fecil, G. Placet. Sequiiurlioc
ciimas, babere, G. lia est, iiiquam : aliier euiiu <|uoqtic posl paoca : iCoiiiurbaiio super co:'iurba -

propheta meiititus fuisse videretur. Non , inqiiam, lionem veuiel, et audilus super auditum ; ct quawni
jmo ipsi mendaces suiil et pscudoJeicolrc Jc quibus dc prnphda visiouem, et lex pcrilii; a saeerdote el
sequilur : « Ecce cgo juravi iu iioinino n:eo magno consilium a seuioribus (Etecli. vn, '2G).» Iiernm :

dicit Dominus, quia nequaquam ultra noinen ineum 1E1 relinquam cx cis viros paucos a ghdio et tamc
Tocabilur ex oic omnis Judici (Jer. xuv, 2G). » Et e! pesiilcutia , ut narrcui. omnia sxcuia corem :
n

posi panea : < Erce quos a-Jifitavi deslruo, et quns geniibus, ad quas ingredienlor (Eicch xn, 16). > Et
plantavi egoeveMo (Jer. xi.v, 4).» Rursusqiie: iGicx pust pauca, abjectionem eorum , el geniinm voca-
perditus f.ictus cst poptilus mciis, pastorcs eoruin liotiem evidenier iusinuat, ubl Jicit: lElscicntora-

seduxcrunt eos (Jer. l, C).» Ei post pusillmii : nia ligna rcgio:iis, quia cgo DomillUS Iiumiliavi li-

lOinncs qui invenerunt, coincJerunl eos ; et bosies giiuin sublimc, ei exaltavi liguum homils; ci sic-

eoruin dixcrunl : « Non poccavinuis : » prn eoqu »d tavi liguuin viride, c; fronifcre lirnum ariJum feei,

pcecavcrunl Dumino, Jccori jusii liae el exspcclalioni dicil Dominus (dcc'i. xvm, 24).» 13. Qurcsa lc, i.i.de
natrum eoruin Domino (ibid., 7).» per bac eos esse abjeclos ct gentcs c.-.aliat.is aPir-
(

Ylll. Quid aulem in Tlaenis Jercmias de passinne t«es, edissere? G. Quidperlignum sublioieel hunv-

Salvaioris, rcprobaiione quoque Synagogx patcnter li tlum, viride prius et modo ucfuiuin , n:si Syu-
innueril, si placcl, cloquamur. U. Ila lanieii, lit ca agogre repuham inlclligis? Qua; cnim prius sublimis
qus ex eis compilaverimus, oculo inielligeniix sub« et \iiiJis fi.it, iniiiciii infidclitato prostrala pnrsos
jecta clareacant. G. quajdam iignratc dicta Imo ct emarcuii; ct gcus qiueprius ariiia fuil, nun?i.i lilo

scribere ncccssaiiuin arbitror, muiide grana fiileles, Cliristi exalla'a virescit, de qna e'ian: Eubjniigitur
inde sibi paleam lollant infideles. QuiJ est enini 1E1 ponam gloriaui uieaiu in gcntibus (Exedi.xxns,
aliud sub persona desliuclx Jcrusaicm passionem 21). Qu:e aiiteui in Eiecliielo sc.juuiitiir, adeo ob-

Cbristi atiendeie, qu.nn sub palea graniim invenire? scura siini, ui nec ipsi qnidcm ca ad litteram intel-

Ait ergo : «0 vos umnes qui nansiiis pcr vi.iiu, al- ligaut, nedum ad flguram. lU-c aulsm liildbus my-
lendite et viJetc si csi Jolor similis sicul dolor sticc inicllecta dulce sapiuui, ct manna spiriluaio

inetis (Thren iv, 8)! > Itcm : iTorcular calcavil propinant. llndc a quoJam sapienle cxlesti ueciare
Douiiniis %irgii»i Tiltjc Juda (Thren.i, 15).i l'.l Je ab- dciibula csse dicltun 2-t : palalo fiJci dulcc sapil mel

jc< tione JuJajortim : iltepulit Dominus allaresuum, Dei.

maledixil sanciificationi sure (Tiiren. 11, 7). » Uur- rj X. B. Ita est, Inquam, sctl nuiic, si placct, Da-

sus 111 persoua Domiui : • Factus sum in dcrisum nielis oracula revolvamiis. C. !'lacct ;
quis eniiu ci

populo meo (Tliren. 111, 14).» Item de Synagoga : advcnium el passionem Salvatoris eo tiquidiuaeav-
iPeriii Linis meiisctspes mca a Doiniuo (it>id., 18).» pressit? Ail euiin : lAspiciebjm cgo in visione nn-

Ai> etiam : iDabit peicuiicnti sc inaxiltaiii, salura- clis, fi eccc cuiu uubibus cosN qoasi Filiua liomiius

bitur opprobriis (ibid., 50).» Sequiliirque apcrta veuicbal, ot usqua a<l Antiquiim diCriiin perveuit, ct

eorum reprobatio. ubi dicilur : iDenigrala ost super iu conspeclu ijus obtiileruui eum , el JcJit ci [10-

carbonesfacieseorum(Taren.iv,8}.i Etposipanca lesiaiem et rcgiium ; etomnea popuJi, Iriboa el lin-

iNuii atlilel ulna ut uiliabilel iu tis; facies Domiui gii.c servienl ei, Potestas ejus, potesias xlcrna quas
.iimsiI eos, 11011 aJdol ul respitial eos (ibid., 15, nuii auferelur, st regnum ejua qtiod 110:1 corrnm-
1G). » ll'ic siqiiiilem satis nude dicluin cst, sod niullo pelur (Dan. m, 10).» Lt ilerum : illegnuin auteu
liquidius eatquod subjuugitur : iSpirilus oris nuslri ei potestasel magniludo rcgui, quod cst snlitus oinuo
I Dominus
...i.ui captusesliii peci slisnoilris \ibid., coelum Jiliiiur populo saiictoium Altissimi; cnjiui

20).» Dequoeliam Barucb, Jeremia: oolarius, lan- rcgiitiin sempiternum tsi, et omncs reges scrvienl <-i
quain liui.i magiairi sui vcrsiculuia cxponeus.aii : Cl obcdicnl (Dun »11, 13, 14). 1 Li quibusdaw iulW*
 453 TRUTATUS C.OiNTRA JID.F.OS. — Lllt. I. Kl
)iu itis addil : < Sepluaginia, inquit, hcbdomades ab- \ illi scctnidn eril ! > de quo el suUliiur: < Odiac pro-
brcviatx stmt super populuin tuum, ei supcr urhem jeci feslivitates vestras, ae noii capiam odorcm
sanctam iiiam, ui consummctur pnevaricalio, et li- ccctuum vcstrorum (ibid., 21). » Et posl pauea:
nein accipiat peccaluin, ci deleatur iuiquitas, ci ad- Venil finis supcr populum nicum Israel. Ac erii

ducatur jnsiitia senipilerna , et iinpleaitir visio et iniquitas in dic illa, dicit Dominus. Occitlet sol iu

prophclin, ei iingaiur Sanctus sanclnrum (Uan. i*, ineriilie, ct tcnebrcscerc faciam terrani in dicbus
24).» Pcr lucc, Dalduinc , aul de Messia non csse luminis, ci couvcrlam feslivilatcs vestras in luc-

prirdicia, aul ipsum cum venerit Deiun forc, neces- liun, et eanticum veslrum iu plauciuin (Amos vm,
sario Moysicolas rccipere oportet. B. Qtionain , iu- 8-10). • llbi eiiim eol justitix morlcm subiil, sol

quam, motio? cnim Deum essc sauciiim conslcl,

Cttttt inaterialis lucis su.e radios stios abseoudii. Ilac

si Messias Sanctus sanclorum sit, anl ipse Dciis erii, Amos de Cbrislo praeciirrit.
nui aliqiiem Doo sanctiorem essc consialiil. G. XIV. Abdias quoque vocationem genlium eviden-
Verisiinililcr, ut arbiiror, argiimentaris, attemle leraperuit: <Qno modo , inqttit Dominus, bibisiis

qtiod sequitur : < Ei posl liebdomadcs srptuagiiiin snper monlem sauctutn meuin, bibcnt onmes gen-
Juas occidetur Chrislus, et non criicjus populus, t|tti tes jngiter, et in nionle Sion erit salvalio, ct eril
eum negiiurus cst (ibid., 26).» Sequenlia vero si jj sanclus (Abdias, \crs. 10*, 17). »B. Quomodo isia iu

quis perscruiatur interius, cocleslis plena saporis ortline proscquimur, sic ordine singnla exponere
invciiiet. Sed quia saucitim dare canibus non de- deberemus. G. Longuni essel acdillicile, si cuncia
beinus (itaiih. vii,. 6i , liucusque Danielein legisse vellcintis aii plenum etnielenre. Prolixims enini
sufticiat, et atl rctraetanda libti duodeum prophe- <;|wris plertimqtic fastidiuin general auribus au-
laruin vaticinia, prxparemur. dientis. Uitdc quid n ystice senliat vox propltetsn-
XI. Et quia primus Osee legendtis oecurril ,
quid tis. relinquendtitn est diligcntiae lectoris. Oe Jona
<Ie reprobalione Judxorum ac spolialione iufcrni aittem ideo praHcrinisimus, quia nibil nd liiieram
dixerii, audiamus: < Qnin, inquil, oblita es legem sonal, t|ttod Jtula-is opponamus.

Dci lui, obliviscar litiorum luoruin et ego, seciin- XV. Michaeas vcro ail: Ecce egredielur Domi- <

dtim multitudinem coriini, sicni pcccaverutil ntilii, ntis tle loco sancio suo,ct descendel el caieabit

gloriam corum in ignoiuiniam cotnnmlabo, Peccata snpor excelsa terrsc (Afic/i. i,3). » ItenV: < Tunc cla-
populi iiiei coiiicileni (Ose. iv, 7, 8) » El alibi : iiiabunt ad Domiuum, non czaudiet eos, absoou-
« Vcniie, reveriaintii ad Duniiuum, qtiia ipse ce- det faciem suam ab cis (Micli. m, 4). > llem : < In
pii ct salvabit uos ;
percuiiel ct ctirabit nos. Vivi- novtssimo diertim mons prxparatus domui
crit
ficabit nos post duos dies, in dic teiiia suscftabil Domiiii in verlice moniium, et subiimissuper omnes
nos (Oie. vi, 2). > Et post pusillum, de passione colles, et lluent ad cuni poptili , ct properaliunt
Salvaloris evidenliora subjimgil : < Ero inois lua, genles muliae et dicenl : Venite, ascendainus ad-

o mors, niorsus luus ero, iufcruc (Ose. xm, 14). » inontctn Domini el ad domum Dei Jacob , cl docebit
Momordil eniin iiifernum , cuni cortiin quos lene •
nos vias suas, ei ambulabimus iu semilis ejus:quia
bat pariem ab co cxtorsit, parleni reliquit. de Sion exibil lex , et verbtim Domini de Jerusa-
XII. Joel eliam ail : < Ululate, ininisiri altaris, lem (Micli. iv, I, 2). > Quse lex est isla, quam ex-
Siigredimiui ; cttbnte in sacco, ministri Dei mci, iltuam propbein pracdixit, nisi illa gralia prxcepla
qtioiiiani interiit de domo Dei vestri sacrilicium et qux discipulis iit monle residens aperuil? Sequiiur:
libatio (Joel. i, 15). > llcrmn : < So! el Itina obte- « In viiga percutieni inaxillam Jndicis lsrael;et tu,
nebrati sunt , et slelLc rclraxerunt splcmlorem Betbiehem Ephrata.parvulus es inmillibus Juda:ex
6iium (Joet. ii, 10). > Iicni: < Duiiiiiiiis de Siun le niihi egredictur qui sil Doininalor in Israel , et
rugict, ei de Jerusalein dabil voccin suain, ar. uio- cgressus cjus ab initio, a diebus telernilatis (Micli.
vebunlur cc:Ii ac terra, ac fons de dotno Domiui v, 1,2). > Qttid ad hoc, cbarissime, Judseos respon-
egrcdietur, ac irrigabit lorreniem spinaiuin (Jocl. r> dere nosse puias? Ntinqttid de suo Messia dicia fore
ii!, iG, 18). > arhilrantur? B. ftequaquam possunt, cum etiiui

XIII. Anios qnoqtie pastor ovium vcrtitn paslo- purum Itomiuein ipsum esse faieantur, quomodo
rem morilurum pncvidil, de quo ipse ait : < Super egresstis ejus ab initio, et a dicbus selernilaiis?
Iribus sceleribus isracl, ac supcr quatuor non con- G. Optime, inquam, respondisli. Sequitur : < in die.

vertam cum, pro eo quod vendidil argenlo juslum, ilLi longe ftel lex (Mich. vn, 11).»
ac pauperem pro calceamenlis (Amos n,0). > Rnr- XVi. Nahura quoquedixit: i Ecce super monies
sus de adveiiiu Domini: < Postquam hxc fecero sciles evangeiizantis acaiinuntiauiis pacem (Nahum
tibi, prxparare in oceursum Dei tui (Amos iv, 12).» 1,15)..
tSequitur de ubjcciinnc Synagogne: < Cetidit, non XVU. flabacuc veroluciaior foriissimus : < Aspi-
adjitiei iii restiigni virgo israel, Va: desiderantibus pke, inquii, in geniibus, et videte, ct admiramini,
diem Domini, ad quid eamvobis (Amos v, i, 18) !» el obslupescite ,
quia opus iacium est in tliebus
Qttod lam de secuudo adventu, quain de piitna in- t.osiris, quod nemo credel , cuin enarrabitur (Ua-
lclligi polesl. Vx euitii Synagog;e in prinioadventu, bac. i, 5). > Iieni de advenlu Salvatoris : < Appa-
quia qneiii desidoravcral, no:i cognovit! Unde : <V;e rebit in finem el non nicinictur; si moram fcccril,
 ,

435 Gl ALTERl DE CASTELLIONE 436

exspeciji cmn, qnia n
non lardabit \ dem meam; si non. quicsciic. El nppendertml mer-
feiiicns vcuict,
(llabac. ii, 3). > Dc quo cliam aceipi potest quod cedem meam xxx argenieos. El di>.it Dominus ad
>(qtiitnr: i Spoliabunt te omncs qui rel<qui fucrini nie : Projice ilhid ad slaluariinii, de qnoruin preiio
de populis, prnpter sanguinem lio iiiuis.e; iniquiia- [Vnlg. deiorutn pntinin qiio} apprelialus sum aU
ic-m lerras, et civiiaiis ei omuium lialiiianiiuui in eis. Et iuli s\x argcrtteos , ei projeci in leinpln ad
ea (ibid., 8). i lllud aiiicm quod sequiiur, cum Btalunrium (Zach. xi, fO-13). > hein de passione et
maxima devotiunc lidelihtis ampleiandum est, pro Spiriius sancti adrenlu : « KITuiidam super domuni
eo quod reJemptienis iidsirx iiiysleria declarat; ak David et super liabilalores Jerusalem spirilum
cuiin : i Splemlor ejus m lux erii , coruua in iua- gratix et piccuin, et aspicienl ad inc quem con-
nilius ejus. Ibi aLscoudiia cst rorlitndo (tjus , aute fixerunl. Et plangenl euiii pl.uictu, quasi supcr uni-
fariein ejus ibit niors (Hnbac. ui , i). i llaclenus genilum (Zuch. xn, 10). > Itertim ad idcm conur-
vcrba H.iUaiuc. inandtiro: « Quid SMnt plaga» rstae in incdlo ui.innmii
XVIII. Sopbonias quoqtie ail:< Adorabunionmes luaruui? El dicel : llis piagalus sutn in incdio
viri de loco sno , omnes insulaj geutium (Suplwn. corum, qui diligcbaul me (Zuch. xm, 6).» Seqnilur:
n, f (). > Ruisus de rcprobationc Judxurum: < Sa- i Percute pastorcm ci di-pergeniur oves, e( con- ,

cerdo;es ejus polhierunt sanclum, injusie egcrunt B verlani manum nieaiu ad parvulos (ibid. , 7)
eontra legcm (Sophon. m, <f);,i c( alibi : < Qua- Et alibi : < Egredietur Dominus et prxliabilnr con-
proptcr cxsjiecia me , dicit Dominus, in die resOT- tra illas genles , ei siabuni p< dcs ejns in die ilta

reciionis roe:e iu futitrum , quia judicium meum supermonlesuiivarumfZiifA xiv, 5,4).i Yocaiionea
est , ut congregem gentes et coHigam regua quoque gentium manilesle subjtingil : < El omnes,
(ibid., 8). > iuquit, qui reliqui lueriut de universis genlibtrs qux
XIX. De quo eliam Aggxus ait : < Adliuc anuin veueruut coutra Jcrusalcui , asccndcnt ab anno iu
modiciith, et ego raovebu ccelum et lerram , ct annum, ut adorcnt Domiiuiin eicrciluuin (ibid.

inare et aridam, el venicl Desidcratus cunctis gen- xvi). > Addit el qtiidd.im quod jani compleium e&se
libus , et replebo domum ist» gloria. Mcuin est cogtiovimus: ait etiiin : < ln die illa cril quod super
argenluin ac meum e-t ainuui, dkil Dominus freiiuiu cqui esl, sancluin Doinino (ibid., 20). > Intel-

exerciluutn. Sajor cril gloria donius islius novis- ligisue quiil dical? U. Inlclligo. Legilur eniiii Cun-
simx, quain primx (Agg. n,8-IO). > siantiiiutn llelcux liliutn tlavos ,
quibus Domiuus
XX. Zacliuias qttoque: < Latnla, inquil , el l.e- cruei allixus luctai, in superiori parte freni , illa

larc, lilia Sion ,

quia ecce cgo venio ac habilabo scilicet qux supcrcaptii est cqui, cousiho malris ad-
iti medio lui, ail Dotuiuus. Et applicabuntur genies didissc, ut sic Saucto Domiui miinilus, in lietli

mullx ad Dominum in die illa, et crunt inibi in disciituina pcrgeiel ab liosie securus. G. ha esl,

populum, cl babilabo in medio lui (Zacli. u , tO iuqii.iiii, nunc ad proposiium redcamus.

f I). > Itimi, idem super eodem : < Et vcnient po- XXI. Matachias et geuiium liilcm et Jtidaisiui

puli imiiti et genlcs robuslx, ad quxreudum Do- obcxcationem uno concludii vcrsiculo, in persoua

miiiiim cxercituum in Jerusalem, et prxdicandaai Doniini dk-cns: < Non esi volunlas roilti iu vobis,

[
Vulg. deprecaudaiii] farieni Domini (Zncli. vui, dicit Domiiius exercituum, et munus de ni.uiu ve-

22). > El post pauca Christum in carua veuieiiicm stranon suseipiant. Ab ortu enim solis u«qne a.l

iniiiitiis, ait : < Exsulia satis, lili.i Siou; jubila, fiHa occasum maguuin cst nomen mcum in genlibus , cl

Jerusalem, eccc rci tuus venit tibi jusius ei salva- in oiiiiii loco sacrificaiur et olTertur uoniini ineo ob-
tor, ipse paupcr et asccndens supcr asiuain , ei lalio niiitida, quia inaguutn nomcn mcuin in gcnli-

super pullum (iliuin asinx (Zach. ix, 9). > Et staiim bus (Jlatach. i, 10, II). > El itertim subdit: < Hc»
subinfert: < Loquetui- pacetti gcuiibus; ct potcstas inagnus ego, Jicil Doiuiiius cxerciluutn , ci doiiicq

cjus a mari usque ad inare, et a fluminibus ttsque metim horribile iu gcntibus (ibid. , 1J). > llctti i»

ad icrniinos lcrrx (ibid., 10). > Ei conversU6 ad*

q persona Domitii loqtieniis: < S.icerdolcs , si no-
cuin dicit: < Tu qtioqtic in sanguine tcslanieuti lueriiis audiic, cl si iiolttcritis ponere super co«,
tui, emisisti vinctos tuos de lacu , in quo non erat ui detis glnriani nomiiii meo, aii Domiiius eien \r

aqua (ibid., II). > lu quo nimirutn proplieta (ldcles lutiin, niillam in vos cgeslalcm.et maledicam liene-
innuil quos dc l.icu infcriorum iu sanguine suo diclioiiilius vestris (Matacli. n,2).)Et quibiisdant in-

Clirisius cduxit. Sequitur : < El Dcus nosicr super terpositis adjttngil : < Yos autem rccessistis dc via,
cos videbiiur, et exibit ut fulgur, jaculum cjus cl scaudalizaslis pluriinos in lcge , dicit Domintit.

(ffrid.,14). > El post lixc vendiittm a discipulo Irritutn fecislis paclum metnn, propierquod ei rgo
Balvaiorem Qgural dicens: < Et luli, Inquii, virgam dcili vos conlemplibiles, cl humites in omuibus po-
iiieaui, ijii.i- vucaiur Decus, et abscidi eam ui ini- pulis (ib.d., 8, 9).> Ait eliam : lEcee rgo niitto aii-
lum f.ii eieiu foidus nieuui , quod percussi cum grlutn iiicuin .iiilo f.ieiem tu.ini. el prxparabit vtain

onmilius populis : el irrilum dedueliim est in die ki a m auie le, ct staliiu veniet ad tcmplum sauciniu
illa, ct cofnorerunl sic pauperes grcgis qui cuslo- liiiiin Domiiialor, qiiem vos quxrilis ; el Angrhis
diunt milii, i|uia verbuni Domini esl. El disi ad leslamenti, i|ii«un vus vullis. Eccc venil, dicii b>o-

eos: Si boiiutn esi iu oeulis vesltis, affcric niciec- iitinus Vattich . ni t. i Hxc autent otmiia rom-
( ,
 :

43V TRACTATUS CONTRA JUD/EOS. - LIB. H. 47.8

pkuesse nemondeliumambigii, cum eo qnod A mus. Igitur intcmllo brevi «.vic.miiin
recrealioni vacaute*
i.i, ,,,i,-
BeflUllUr:
serjuilur: f
« oruMnr
El oriciiir. nnnii
inquil, •»..:»
vobis .: :,....
limenlibus eiiin cui nihil impossibile est suppliciter implore.
nomen inciim, Sul jnsliliap, el sanitus
in pennis ej.is mus, qualenus
(ilatach. iv, 2). i
ci iia placere smdeami.s, m ad ipsmu
qui « via, verit.is ei vita » est (Joan. xiv, 8)
XXII. llxc de libro xn proplielanim sumpt;i , pe r-
panca venire mereamur, Dominvm nostrum Jesum
cxpressiinus, prom ea Judxis obviare Cbri-
posse eo>.
,
sium, cujus imperinm sine fine pcrmanet iu sxcula
«no<imus. Nunc autem paulisper pausaiioni operam
sxeulorum. Aine^.
«lemus, anlequam Moysis Pentaleudmm
iei»lice.-

LIBER SECUNDUS,

I. Ab beri et ntidiusicriiiis olio, Balduine,

vaca-
B cile, iuquiunt.o Christicolx, ubinam invei.istisqucd
viinus, umle vereor ne vires ingen.i quas invisibi-
per uiulicrem vit.i debeat
liier
reparari, ,egn...n,'ue
nol.is divina graiia propinal , torpor longa? d.abol. desirui? G. Id quidem
reperies, ...ai.ileste
qi:ieiis exciiliai ; iulerinissio ei/iin laboris piciuni-
s.q.KcpiMii.issa suni, diiigenter
que causa est hebelatlonis. atieudas. Ait cniui
Cum igitnr aigutos ei Don.in.is ad serpentem : «
subtiles viros Inimicilias ponam iuier
obtnndal otium, quid mir.mi si nol.is le ei nit.lierem, et scineii iuuiii
quieiis niolliliesoblundai et seuien illu.s, rt
ingcnium? Amplius, assi- ipsa conieretcapui luum,
ct lu insidiabeiiscalcaneo
di.iias laboris cuslos solct esse virtulis. Meniis >>"'us (ib,d., 15).
euim l.umanx
• Quxomnia si qtiis |terscruietur
labilitas
plerumque le.i.peraiur, iltun inle.iiius, et per mulierem finem accepisse petca-
solliciludine operis corpus afficilur. Coiiiingil iia- tmii, et per eam callidi serpeniis, id csi diaholj
qi.e ui unde visibilis bonio nosler aiierilur, inde in- cap.it. loveriicsseconthium.
visibilis bomo Colligendum prxte.ea
quiescens virlutibus augmcnielur. ex coiisequeinilius quiddan.
est, quo.l maximeJudxo-
ISeverlaiiiur igitur ad iahorem slyli, ul addamrgra- ni.ii superbiam reiuudit, et coucedeniibus a|i,,„nj
lia uosirx nienti.
mystcri.im imitiii. Abrabx namque
II. Et prius iliud auleqiiaiii ,ir
quidem evangelieum libri Gene- cumcideretur
seos Judxis objieiendum
Dominuin beuedixisse ler legimus,
,

tei.seo, quod de assarlione <

sicm scriptum csi « Egredere de terra :
T.iniiaiis scribit Moyses, cum lua, ei d,-
de operibus sex die- cognatione tua ct de domo
patris lui, facia..iq..e
rwu loquereiur, bis verbis uiens: « Terra, inquii, le in genic.n magnani, et magnificabo
eral inanis et vacua, el ic.ebrx nomen iuu.ii.
erani super faciem Benedicam benedicenl.bus
abyssi, ct spiritus Domi.ii fcrebalur
libi, et maledicam ma-
super a.pias ledicenlibus libi, aiquein te benedicenlur uuiversx
(Gen. i, 2). » Setundo quxrendum esi ab eis, cognaiioiies lerrx (Gen. xu.i, 3). , Dixiietia»,
quare secunda dies ct ejus opera ueitediciione Deus ad Abraham, postquam divisus
est ab eo Lol
rarucruni, cum
aliis dicat Moysesiu : « Et vidit Leva oculos luos etvide, aloco in
Deus quod esset boni.m (ibid.,iO), >
•
quo nunc es aJ
i„ secunda aquilonem ei meridiem, ad orienlem
«cro. non. Tcrtio eis objice lianc ei ad occiden-
quxsiiouem, cur lem. Omnem
lcrrain quam conspicis dabo
Dcus dixeril: libi cl
« Faciamus Iiumiiiein ad iniagiiieiiiei seminiiuo seinpiiemu.n, facia.nque scmeu
in
siuiilitudinein luqin
nosira.n (ibid., 26). i Verum de l;is sicui ptilvcrem lerrx. Si
quis lioiuiniim pulet-t
oiui.ib.is qux modo prxlil.ando transcurrinms, in numerare pulvcrc.n tcrrx, semen
Iractalii DeTrinUaie quoque luum „ u .
latins diireremus; nunc auiem merare poterit (ibid., 14-Jo).
, Et a jj W , „ ts .

seqtienlia breviler atli..gauius.

iransaciis factus esi
Iil. Aiiciidite, o Judxi, quid est quod
D ser.no Do.nini ad Abra.n per
post es- v.s.onem, diceus : Noli limerc, Abrani, ego prote-
p.ilsionein protoplasti de paradiso Moyses designai, ctor luus sum ei tuerccs lua magna niu.is. Dixitqmj
ui)i ait « El collorav.t
: auie paradisum voluptaiis Abram Domine Deus, q.iid dabis uiihi? Ego va-
:
cberubim, flammiueum gladiun.
aique versatile.n, tlain absque
liberis, et lilius procuratoris doniiis
ad cuslodiend.i.n viam ligni ,'
vilx (Gen. in, 24), meaj, isie Damascenus Elieser.
Mil.i auicm uon de,-
Quid libi videtur?
Nonne per Iransgressioneiii priin.i di»ti semen,ct ecce vernaculus meus,
patris obstrusus fuii aditus hxresineus
paradisi? Sicut enini erit. Statimque faclus esi srrnio Domii.i
moriem transgressor ad euu.
in posieros propagavit, dieens
ita : Non erit iiic l.xres tuus sed qui cg.edic-
omnibus viix januam clausit. ,

L'nde necesse esl ut lur de utcro tuo, ipsum babebis tixredem. A,l-
wl adbuc limen paradisi faieantur
obslructum, vel duxitquo eu.n foras, et aii : Suspice etelum, ci
«llud per passioiiein Hedeinptoris
nobiscuin prajdi- numera stellas, si poies et dixit ei
cei.t b.isse riseratuin. fi.
; : Sic eiii se-
Q u ia ,le reden.ptioi.e no- n.e.i luum. Credidil Abr...» Deo,
sira nienlionein fecisli, ct rcpulaium est
uiiuin iiiihi modo meinorix ^ei ad juslitiain {Ce„. xv> |-7). ,
•ecurrit, quod ips li0 bis i
lieqiteuter objiciuiil. Di- IV. Liqiici igim r ituia
aulc circuincisiviieiu Lo-
459 GUALTERI DF lASTEI.IJONK 440
minus Abrabae bcnedkit; el nou solum Jurixo; a sceptrum de Juri.i, ct dux de femore cjus, doncc
quod ipsi aulumani, venin cl EccIcSiam dc gcn- vcniaiqiii niiltciiJus csl, ct ipse cril cxspcclalio
tibus in semine ejus, qui esl Chrislus benediccn- genlium. Lignns aj vineam pullum suuni, ci aJ
dain esse prumisii. Si enim sc riunlaxat sub linc bc- viiein, o fili mi, asiuam suani. Lavabil in vinoslo-
benediciione comprebeadi volueriiit, quomodo sic- lam suani, cl in sanguinc uvx pallimn smim. I\ri-

ui pulvcrem lerrx semcn Abralix, ei sieiu slellaa cbriores sunl oculi ejus vino, ei denies ejus lacte
cccli Deus innumerabile fecil? Nunquam enim a candidiores (Cen. xtix,8, 12). » Ex quibus necesse

die repromissionis
iisque ad icmpora Judaica! esl ut vcl ipsi «ceplrum regni ducemque in Juda
dispcrsionis, qux sub Tilo ti Yespasiano facla esse (qiiod minime possunl) oslenJanl, vel euni qill

desi ribilur, lani numerosus Isracl fuii, quin sub ceno miltendus er.it, ulironei venisse coucedaoi. U( quid
iiumeio comprehendi poiueiii, quod eorum quoque igiiur, oJudxi, observaiione Sabbali gloriaiiiini,
lestimor.io poleris approbare. Itegnante enim David quod a principio videlis infraclniu? Ail er.iiu sic
icge forii;s mo, copiosissimus Israel
:
fuil el pluri- be.iius liieronyir.us iu libro llebraicarum Quatiio-
nius, lamen pcr Joab principem exercitus
ciijus vum : Arclabimus, inquit, Judxos qui de oiio Sab»
sui ccrlus ad regcm rclatus esl numcrus. Quia baii glorianlur, quodjaiii tum iu principio dissnlu-
scriplum tsl : i Dixil Daiid ad Joab principom B u,,,, s ;i Sabbaium, cum Deus opeiarciur in Sab-
cxcrcilus sui : ferambula (.nnies tribus Israel a bato, complens opera sua in eo, el btnfcdiceris ipsi

Dau usque aJ ISersabee, et nuinera populuin ut diei, quia iu ipso nniversa tompleveril.
gciam nunieruiii ejns (/7 he^. xxiv, 2). i Et post VII. Exodus quoque, qui Ilebraice Beclcxemoih
pauca audii . i Lt iusiraia uiiiversa lcrra, affue- dicilur, ad .confriiigeiiriuiii Svnagogx coniu iiu.lia
rui.i posl novcin meiiscs el x« liics i.i Jerusalem. Cbristicoiis miuistral argumenla. Cum enim pra*-

Dedil ergo Jor.i; numerum dcscriptionis populi cipue Je legali mandaioram observalionc glorien-
rcgi, et inveuta suni de Isracl ucliugeiila miilia vi- tur, quxrci.duui esl ab cis an ista observeut, qux
rortini forlium qui triuccrcnl glariium, et rie Juda a Moysc diceuie jubcnliir < reregrino molesliil :

iiijllja pugualoruni
qiiiiigeiit.i (itid., 8, 9). • >'^u no;i eiis. Sex auuis seuiinabis tcrram luam ci con-

bvlum auiem Abral.x, sed et Isaac dictxsunt repro- gregauis flruges ejus, anno aotein scptinio d iniuci
missiones a Domino diceule : « No dosceridas in e.im ct rcquiescerc facies, ui comedant paupcrcs
JSgyptcm, seJ quiesce iu lerra qtiam dixero libi, populi lui [lixol. jxiii, 9-11). i B. Forsilau rcsj.on-

tibi eiim: ei semini luo dabo univeisas rcgiones di-ijuut sc noii IkiIicic agros aut liujusmoJi, uti

bas ; ct beueilieenlur in scminc '.uo omnes gcnies adimpleau'. qux jubenliir. G. Nunquid non novisti
terrx (Gou xxvi, 2-4). quosdam, verbi gratia, tsaac, et fiatrein ejus. qui,
V. Sed iic fortc Ismaelitas nos aui Esau lilios, cum babeani agros aut vincas, lamen liujusmodi
et iion Israel esse arbitrari debeant, placet ct ipsa iion observant? B. Novi. (•". Quxrendum prxicrea
promissionis verba qux ad Israel facla est, rcira- quid porlcnJcrit illa Domini commiiiatio loqucnlU
ctaic. Quin cum vidi&sel Jaco!> scalani el angelos nd Moysen, postquam adorasscni viiulum auremn,
asceiidenies el descenJentes pcr eam, vulii lion.i- et dicenlis : < 1'upulus durx cervicis es, scmcl as-
rmm diccnicm sibi . < Ego sum Don.inus Abrabam ceudani in mediolui, el delebo le (Exod. xxxih,
palris lui ;
tcrram in qua dormis libi dabo ct so- 5). > Sed quid esi, ilicite, o JuJxi, quoJ scquitiir :

uiini tiio pusi ie, eiitque germen iiimn sicutpulvis < Loqiiebalur aulem Dominiis facic aJ facicm, sicul
terr.e. Dilataberis ad orieniem ei occilenleni, se- loqui solct liomo aJ proximuin suur.i (ibid., II). •

pieiilrioneni ct mcriJiem, et bcncdiccniur iu :c et Li posi pauca Moyses aJ cuni : < Si invcni, inquil,
iu scmine luo cunclae iribus lcrr* (Gen. xwni, graliain in couspcclu tuo, ostcuJe n.ihi f.icicm luani
13,14).i Dicantigitur infideles an illa benediciio (ibid., 15). > Si cniiii loquebalur facic aJ f.icie ad
impleia sii ci in quo, an adliuc re»iet impleiida. f.icium. quare pciit : i OstenJo niilii facicm luam : i

Sc.i, ut verum fateanuir, ct panim jam impleia c t, D NunquiddiceiisiLoqiiebaiurfacicadlacicinDominiH

ctquuiidic implelur, ciim quoiidie crcdentiiiui iuiinc- id eslaugclus? Mii.iiiic olcstis, quia ibi scripium
|

rus au^eatur. ftcstat auieui gcncralis iinplcnda bc- est AdonaiquoJ inierprctulur, Domiuus Dcm, Qux
nedictio, quia, icuni pleuiluJo genliuin intravcrit, sii ii 1 cii. iii sigua qu.e se facliiiuin Dumiuus pollh
tunc oiimis Isracl salvus Dcl (liom. xi, 83), ul sil celur, loqiicns ad Moysen diccns : < Llh inibo pao (

Deus oninia in omnibus (/ Cor. \v, 28j. i ScJ Jc lum, ciini tis viriemil ns signa faciam, qux nusqiiaa
isiis liactcnus. visa sunt super icrram? > {ExoU. nxnv, in.)
VI. rs jik: aiitcm a<l lincm Geneseos iransleraniur, VIII. 1 ii Levilico autcin, qui llebraicc Viiirrn rii-

ub juMa ordinemnaliviUlisunicuique GliQrunibi 'c- cillir, oiniiia lain iu nini quani in lliiiniiiilius qu.c
diccns Jacob, conversusqne adJudam prophctizat, iion habcnl penuuijs et squaium.is, abominabilia Cl

diccns : < Juda, tc laudaliunl fralrcs lui, inaiius polluia esse monslraiiiur. Eidc mulicrc iiicusiiuau
in.i in ccrvicibus iiiimicorum luornm, adorabunt scriptum cst : < Mulicr qux rcJctiuic mense paii-
lc filii pains mi. Caiulus lcouis Jnda, ad prsdam, lur fluxirn san^uiuis, seplein dicbus separabiiur
fiii ascendisli. Requiescem accubuisii ul leoel
ini, Ouuiis qui ictigerit oam, immundus cril usquc a^
quasi lesua. Quis susciiabit euni? Non aufeictur vespci.im, ti in quo dormicrii \el scJeut dicbu»
 :

Ul TIUCTATIS CONTRV JCD.EOS. - LID. II. Hi

separaiionis mx, polluclur. Qui ictigcril lcclttm \ Ultra nonaudiam vocemDiiinliiimet, cl ignein liunc

cjiis, lavabit vestimenia sua, el ipse luius aqua, maximum ainpliiis non videbo, ne moriar. !.i ait

imiiiuiidus erii usque ad vesperum. Omue vas su- Dominus milii : Bene omnia sunl locttli. Proplielam
pcr quod sedcrit illa quisquis aiiigeiil, lavabit Biiscilabo cis de nicdio rratrum lnoriim siinilein

vestimenta sua, ei loius aqua, pullutus eril usque i.ui, ponam verba mea in orc rjus, loqtieiuiquc
et

ad vesperum (Levit. xv, 19 53). » Qiwe ouini:i vel ad eos onmia qux prxcepero ci. Qui aiilcm vcrlia
niysiice intelligenda, vel se lioniin oiiiuiuiu csse ejus qum loqueiur in nominc nieo andire noluerii,
iransgressores, faleanUir ncccsse esl : « Vcslequo- ego ulior cxislam. Prophela auicm qni arroganlia
que qn.T ex duobus lexla esi, non inducris (Levit. depravaius volueril loqui in nominc mco qtix cgo

xis, 19). » Hactentis de Leeitico. non prxcepi illi ut dicerct, aul cx nomine .ilieuo-

IX.. Pe libio aiiiem Numeri, qui et Vajedaber riiin dcorum, inlerflcielur. Qmo<1 si laciia cogita-

llcliraice, boc primo poniuius quod supiadiciis liouc resjiondcris : QunmoJo possum iulelligere
ci.ncord.il, in persona Domini loquenlis de JJoyse verbum, qnod non cst loculus Dotnirins ? Iioc habe-
Bd Aarou et Mariaui sororeiu ejus : « Qre, inquil, bis signuin : Quud in nomine Dotnini propjjeia ille

ad os loquor ei el palam, el uon per xnigmala ct prxiiixeril, el nou evenerit, boc Dominus uun esi lo-

liguras Dominuni videt (.Viim. xn, 8). » Si crgo culus; sc I per tiimorcm animi sui propbcta cuufiii
iioii per a!iiigm;it;i ct figuras, quomudo jam cou- xeril.eiidcjrconon liniebis cuin (Deitl, xvm, 15-22) »

slat : «Non viJebil me liomo ei vivei? » (Lxod.xxxw, XI. Qnaiu igiiur occasioncm suiun perdemli Mos-
'20). Ostendant el linibiias per atigiilos-palliqrui», siam in bis omnibus invcncrun t ? Quippe qui nec
de quinus locutus est Domiuus ad Moysen, diceus : deossequi horlabaluralienos, < iiecinvcnlus tust dolus
< Loqucre liliis lsraci et diccs ad cos , ul faciaul inorecjus (IPetr. n,22), » cujusopera lesliuionium
sibi fimbrias pcr angulos pjlliorum , pouenies iu perbibebani dc eo, ul si verbis ipsis ;iou croderenl,
ris viitas byaciuibinas, quas cuin induerial, recor- openbns saliem ciedere debercnl. Incircuiiicisi ergo
dabuniuiomiiium roandatorum Doutiui, nccscquan- torJe, iiiinquid dc vobis dicliitll esl qnnd seqtiilur :

lur cogilstiones suas, el oculos pcr res vaiias for- < Circumeidite igitur prxpuiiutu cordis restri, et
nicanies (A«ui. xv, 5<S, 59). » Propbciia quoque ccrvicem veslram, ne iudnrelis? > (Dcut. x, 16.) Sed
Bal.iam uon esl digna pixtcrmiiti. Aii enim : < V.v nc foricquidam, quoJ prxdiclum estati aliudlrans-
deboenm, scd i:on modo : inluebor cum, scd iioii feranl, quasi ilcrando stthjungit : i Funiculos In

prope. Orieiur siella ex Jacob eicoiibiugei viiga tle (iiubriis, facics pcr qtuituor augulos palli lui, quo
lsrael (iYuui. xxiv, 17). > Etposipauca subjungi! : operiris (Deul. xxn, 12). i Ei qtiasi hoc ad sumniam
«lleu ! quis viclums csl, quantlo isia fjeiel Dctis?» protrabens aii : < Cuslodies le ab omni re niala
(Ibid., 25.) Nec sileulio prxtereuudiim est.quod (Deui. \xm, 9) • ac si iliiaiur : Vis ut brevi epilogo
lili.c Salphaad de Iribu josepb dixcruni Moysi :
qus libi facicnda suitl rolligam ? Audi : « Cusiodies
« Pater nosier mortuus esl iu deserto, nec fuil in le ab oiiiui re tnal.i. » Scquilur : < ll.ibebis locum
sediiione qux cnucilata esl coulra Domiiuim sub cxlra caslra ad qtiem egrediaris ad requisila na-
Core, sed in peccaio suo moriuus est (.Vu.'». xxvii, Uirx, gcrons paxilhrm in balteo; cunmiie sederis.
3). » Dicanl igilur Jtnlaci cuni supeiius jusius fuisse futlics pcr cireuitum, ct cgesla bumo operies, quo
describaiur, in quo peccaio moriuus e?t, nisi iu pcc- relcvaitis es (ibid., 12-li). t

c-ito originali ? XII. B. Forsiian quia in lerra non sua siint, id-

X. Ilinc atilem Deuteronomium, quod ipsi Eile circo hxc non esse obscrvanda respotiilebuut. 0.
kadebarerim vocani, consulanius, ex quo prxcipuese Qoia cxtorrcs ci pcregrini siint, iileone b:ec ct alia

habcre dicunl quod Salvalorom iioslrrnn Jesum, se posse transgredi auiuiuahuiil? Inde esi quoJ a
legc coacti, meiito inlcrimere debucriul. Auciori- nubis debita cum usuris exigunt, cmn in praeceJen-
latcm igilur ex qua hoc coulrabuiu in mctlium libus dicuini sii : < Non fcnerabis fialri luo, scd
proferamiis, ul unde
triumphasse videntur, inde q alieuo (Deut. xxiu, 19). > El in boc voluiniiie dica-
vicii fuisse coinprobcnlur. Sum auteni duo capiiula lui ; < Et vos ctgo amale percgrinos, «iuia et ipsi

quilos iriiiiiuniar, qtioruui boc csi priinuui : « Si fuUiis adveii:n in itrra iCgypii (Deul. x, 19). Quc-

surrcxerit in medio lui projdieies, auttpii lietini oiii- nammoilo bxcsolvttnt? Cuinenimoninesprxputium
niuiii vidisse se tlicai, ct prafdixeril signnm alquo babentcs seeuudiim eos percgiini sim ci alieui,

porienluni et eveneiit quod locutus csl, el dixcrit quomoJo ainarc diciiniur, a quibus fcniis et rapiuas
libi : Eanitis et sequainur deos alieuos, ci seivia- violenter exiorqiient? Prxtcriiniis moJo quod ipsi

mus e':s : non audies verba propbela: iliius aut res qu.isiLbei furio sublaias quia, vili prctio couipa-

somniatoris(fl(>iir. xtn, 1-5). » Eipaulo post : « Pio- raniur a furibus, ctniint. Scd quid plura? « A fiucii-

pheta autem illeaui flctor somniorum, inieriicieuir buseoriiin coguoscctis eos (ilatih. vn, 16). »

(ibid., 5). > lloc esi piimum. Ecce sccunduiu capi- XIII. Sequilur quoque ilhid gloriostuil Dominicx
tulum : « Prophelam de genie tua ei de fratiibus passionis argnmenlum, quotl quia litlem non adbi-
luis sicul me suscitabil libi Doininus Deus tuus, bel, penilus iguorant : « Et erit, inquit, viia tua

ipsum audies, ut pctisti » Doinino Deo uio in Ho- quasi pendens anle te, limebis nocte et tlie, et nou
rcb, qnando coucio coigregaia cst alquc dixisti credcs vilx lux (Deut. xxviu, 60). > QniJ hocEvao-
 :

413 GUALTERI BE CASTEUiONE iil

E.lio c'arn:j? Quid liac propl.eiij iliilciusl Salvaior A sxw, 1.2). > Vidt'sne qnomodo iiilms vcrbis lotaaj

i.osicr, ria, rerilas et rila, qu:c eral lux boiniuuru coinpl x:iseslTri.iilalciii?i Spiiilus Domiui de Clni-
inle ondos Judxoruin, in ligno crucis pcpcmlil ; et slo Dei Jacob. i B. < Vere lucus islc s:incliis esl, C|

iiinen iufelix Syn.-.goga viix sux penJemi nou crc- i bonuinesi uosbic ess'(Jfa/t7t. xvn, i.)(Cen.28,IT).»
di.lii. Morses quoqitc in bcnetlicliouibus niiuruni XV. 6". Est ct aliud stiper quo arclabinnis Ju-
l-i„ci, tali.i proponii xiiigmala, qux Salvaloris dxos, qni uobis imagiucs saucloruin objiciunl di-
ununi gpniiiimiiue vocaiionc •.< pronnitere videntur. eeiiies idolulatras Cbnstianos. Si enini iu bis re-

Ail eni • Uoiiiiniis de Sina venit, el dc Seiror-

ii :
d;irguendi sumiis, quare Moyscs scrpeniein xiietiru

ius esl nobis, apparaitde monte Pbaran, el cnm in dcserto, cl Salomou iu xdilicalione templi xii
<ii sanclorum inillia. I:i Jexlcra ejus ig.iea lex, ili- boves cxleraque cjusniodi fecissc inveniunliir? In
lexil populos, onines sanrii io manu ejus siinl lege quippc proliibiluin eral : < Non facies libi scul-

(/>,/-(. sxxiii, 2, 3).Haclenm de Pentauucho

i ptilc, nequc oiunem simiiiludinem qux est in cobIo

lluysi qiixsiLoues cnilas, quibns JuJxorum rcrsutia dcsuper ct in lerra deors'iiii, ncc coruiu qux suul
\ I neqni ia rcfclhiur, vitaudi <a.sa fas.idi', legis^c in aqnis sub lerra (Exod. xx, i). i Quid est ei~o

s filii.it Idc rco iiuiem librum Jesu Nave, qnem qnod probibct Domiiius per scrvum : < Non faiies

Ju.lxi Josue Jthotuu \ocani , et S,:lictim, i.l cst " sculplile, • ct postea prxcipii ei ut f.iciai srrpenien

jndicum, prxierinisimus, quia in eis pauea qux Ju- cx aere! Mon ergn, o miscri, probibemnr sculplilia

il.rnruin coiiui frang.vi, juxta litteram cssc conspe- faccre, scd faccre et adorarc. Unde slalim subjun-
ximus. De ca-tero si placei, ilalachim, id cst Uegum, xit : < Non adorabis ca, neque cob-s (ibid., 5;. i

d ligenler rolauiina perscruieniur, si forte in scrie Possct auieni forlassis quispiam in Regum volumi-
rei gesix pancm subcinericiuin quo pjstus est Elias', nibus et alia bujusmodi inreuire, quibus Judaicam
invcuire possimus valerct perfidiam improbare, se.l quia liber Psaluto-
XIV. Nunc ergo priinuni inquiiamtis quid sibi tuih iu quo prxcipuc uostri prnposili intcntio iuva-

vclil vcrsus in camico animx dicentis : < Douiiuas lescit, Salnmoiiis quoque codues non suiil cxpla-

jii.lirabii lines, et dabfl iinperiuiu regi suo, el sub- nainli. Cuni prolixitas opcris inater soleal es^c f.i-

Ixuabit lornii Cbristi sui ? > (/ Iteg. n, v.) Nomliim slidii, Mtilncltim breviicr IransciinisSC sufii ial.

er.it rcv iu Isracl ,

quid esl ergo : < Dabit imperiuiii Nuuc aulem Psalmislam, quid de rcslauratiouc bu-
regi siin? • ti. De illo uimiruui rege loquilur, qni mniii generis prxdixerit, audiamus,
< ' ii ni csset i;i acrubila sno,nardus > spmisx < dedit XVI. Ait aulem iu secuudo psalmo : < Asiiieruui
o.lorcm siiuni (Canl. n, II). > C« Bciicdielus sernio reges lcrrx et priucipes coiiveucriiut unum a<l [t,

oris, fralrum charissiuie, quia bcnc respondisH. rersus Dominum etadrersus Cbristmn ejiis. >I..m;
Ipsc tnini cst rc\ ct saccr.los secuuduin ordinem < Domimis dixit ad me Filius meus es lu, ego h.>J e :

llilcliisclccb de quo eti.im subdiiur : < Suseiiabo genui te. t D. Quid est, qu:cso, < llo.lic gcnui ic? t

s;incn luuiii posl tc, qum! cgrcdiclur de ntero luo, C. A tol ci lanlx incnmri.c viris exposita siiul Psal-

et fiinubn regntim cjus. Ipsc xdiiicabit doiuum no- mislx oracula, quo.l nostra expljnaiione non iii.ti-
ni:ni meo, el siabiliam llironum legni ejus usque gcni. Veruin nuod ab ipsis acccpimus, non crit iu-
in sempiiernum. Ego ero illi in palrcin, ct ipse eril coinpelcns cuairaie. Qui.l esl crgo aliud : < lludie
luilii iu lilium (// /.'./. vu, !
'2 I l 1

. t Non enim buc gcinii le, t quam xiernaliicr vel ab xlcrnofvii:

dc Salomoiie potcst arcipi ; si cnim llironus ejus us- < Exsurge, Dominc Di-us, in prxreplo quod maiida-
que in sempiiernumjuxla liiteram siab.lieudus ci.it, sli; Synagoga populorum circumdabil le. Ei propter
ostendani, quxso, nunc aliqueiu de domo Darid iu boc iii aliiim rcgredere. t Et ix : < Converiaulur
ibrouo regni scdcniem. Prxlerca dicaul, obsecro, pcccatores in iufcrnum, omnes genles qux obliri*
quul esl quod posl rerba Natban propbctx, ingrcs- ttunlur Deum. > Si per iurcrnuin, laciim vel >n-
sns David coram Domino ail : t Quis ego bum, Do- iruni sepulcri ut ipsi nicniiuniur, TiHct inlclligi,

lnine Deus, quia adduxisti nie bucusqiie? Scd et rj quarc peccalores in iufcniiiin coiivcitcinlosoptaretf

boc paru.ii risuni cstiu conspectu mo, Domiiw Oeus cum illuc lendai univcrsa caro. El ilenun : < Con-
iuciis, nisi loquereris de doino scrvi iui iu lougin- btiliie, Domiiie, legislaiorem supcr cos. i xv : t Nnn
<|iium? Isla enim csl Icx Adam (ibid., 18, 19). t derelinques animam incam in iuferuo, n>c Jabii
Quid esi, qua-so, isia let Adaiu? Est auteni l.ic scu- Saiictinii tuum vidcre corruplioncin, > super quo in

sus : I .!.-<> dc domo «erri lui in longinquum loqueris, Aclibus apottolorum lalius dispulatum est. Iu xvin :

quia de semine cjus Filhim tuum incarnari consii- < El ipse lanquam sponsus procedens de Ibal.-imo
tnis. Quare? lita eium etl lex Attunt, ul < sicul om- suo. i Iti xxi : t Fodcriini nianus ineas cl pedes
l:t-s in Adam nioriunlur, ita el oiiines in Cbribto meos, dinunieraverinit omnia ossa mea. > lu xlvi :

rtvificciilur (/ C»r. xv, ii). t Non eiiiin ipse loquc- < Ascemlit Dcus in jubilatione, et Dominus iu voea
oatur, sed SpiriltU sauctus supcr ciim, ui sequcns lubx. i lu xlviii : t Sicul oves in iiifernoposilisuut,
dcclaral bisioria dicens : < Disii Davi.l Qlius Isai niors depascel eos. > lu codem ; < YerumUmen
Dixil vir, cui Qonslituluni csl dc Clnislo Dci Jacob, Pcus rediiuct uiiimam tuam de maiiii inferni, cuia
•jregins psaliea Uracl, Spiritus Doiuini lociiltis cst acceperil mc. > In i.iv : < Vcuiai mors supcr illot,
per ii. e, el sirmo rju per lingiiain uicam [II flcg. ct ilcscindanl iu infcrnuin viveiiles. i lu lx : < Dies
445 TRACTATUS CONTKA JUD.EOS. — LIB. II. 446
snper dies regis adjicies, aniios ejus usque in dicm A in:nn suam de mann infcri. > Nuuquid lioc loco <li-

gcneraiiouis ci geiier.itionis. i Qundsi de alioquaio cciil iufcri nomiiic lacum lelluris vci antrum signi-
dc Cliristo Jcsu, roge Dco, iulclligerc prxsiiinanl, ficari? Scd nunquid auiina lclluris spccu coaictari
(jiion'0'lo coitstat quod sequitur: iPcrinaiict inxier- dicctur, cum ipsa sit splritus? In cvm quoquc, id

ninn in coiispcctu Dei, misericordiain ct veritalem esi, < Dcus, laudcin meam ue lacueris, > quaeren-
ejus qni requirct? > In txvn : < Ascendisli in alium, (luiii rst ab eis, cui scilicel maledicliones irrngel.
ccpisti capliviiaiem. > ln lxviii : < Non eru'iescani, XVIII. Soquiturcix : < Iiixit DominnsDoiiiiiin meo,»
qm cxspectant tc, Domine. i Dicensquoi exspecla- supcr qun satis iu Evangelio cum adversariis veri-
tiones; lExspecianscxspeclavi Doniinum : Exspccla latis Verilas disputavit. Non solum auiem isie, sed
Doininum, viriliier cum qui sal-
age; Exsiieciabani ei omnes ejusdcin psalmi versiculi ccelestis ptuvias

vum mc feci! ; Exspectabo Dominum Salvaloreiu sliilicidiis irrigali snnt : < Tecum principium in die
iiicuin. > Putasnc durabo, videbo? < Exspecla, rc- viriutis lux, i eic. Ilem , < Tu es Saccrdos in xl<T*
•xspecta ; exspecta, rcexspecta (/*<-/ xxvni, 10). > iiuiii, i ooii secuiidum ordineni sacerdoluui carnali-
lucodem : • Dcdcrunt in cscain meam fcl, et in siti icr iimnolantium, sed < secundum wdincm Melclii-

inea poiuYerunt uic aceio. Obscurentur oculi eoruin sedecli, i qui in myslcrium vivilici corporis el san-
ne vidcant, ci dorsum coruni sempcr incurva. lu B guiuis tui, Abralix > iuo panem ei viuum lcgilur
fideli

lxxi : < Descendet sicut pluvia in vcllus. Rrges obmlissc. I;i j.;x Redemptionem roisit Doininus
: <

Tliarsis ct insu'x inuncra oiTcrcnt. Ex usuri» ct i»i- popuio suo, mandavil in xternum teslatiieuluiii
quitale rediutel auiinas eorum. Ei vivet et dabilur suuiii . i In cxi : < Exortum esl in lencbris lllincii

ei de auro Arabix. » rectis. > In cxvu : < Lapidcm qiieiu reproliaveruiil

XVII. Sed ne ipsi de suo Messia diclum fore ar- xdificanles, liic factus esl in capul auguli. > Uutiui

bilrcniur, cum euin puruni iioiniueni dicanl fniu- jiorro in sequenlibus esl, tinde milii vellem r.itio-

rum, iiciniucinqiic prxlcr Deum adorauduiu esse uem reddereiis; cum cuim lege nalurali [uiigeretur,
(qiiod veruin est) afliriiteni, subjunxil et ail : • I J legis etiam scriptx nrctarclur maudalis, quare lain
adoraliuui de ipso semper. > Et itcruni : < Aule so- suUicilus aliam sibi legcin constiluii dicens : t Le-
lcin pcriuanel uoincu ejus. > Videsne quaula lolius gcm poue milii, Dominc, viam jnsliricalionuni lua-
liujus psalmi series ccelestis rore balsaini sit re- ruin? (Ptnt. cxviu, 55.) » Quod idcirco egregiuin
ferta? lu lxxix •'
< Excita polcntiani et vcui, utsal- P-alicm Israel dixisse credideriiu, ijnia cx operibus
vos facias nos ; Deus viitutum, converle nos, et lcgis, juxia Apostolum, iieininem jnstiflcari posse
osteude faciem tuam, ct salvi eriimis. i Ac si aperte videret (ftoin. iu, 20) ; idcoque legem sibi poni ia
,'ical : OeA, oslcnde faciem luam, ^ qua, prxvenicnie graiia, jnsiificarciur, studiosus
Si vis nos salvos

id est (iguram subslanlix lux per assuiiiplionein oraret. Hxc de Ptalmit succinde perslriiiximus, in
carnis os:ende visibilein, el salvi eriinus. i In eo- quibus quxdam expoucrc nova, sed uon incrcdibi-
dem secundo ; < Osiende faciem luam, et salvi eri- iia, Spiritusanciodocenie, noiavimus. Si quisauiem
iiins. > In qua tcrna repctiiione uiliil aliud signifl- incredibile reputet, quod per os pcccaioris Spiritus
canduni est quam id : < Qui vidcl nie, videi cl Pa- sanctus loquuur, illud secum menteperiraciei, quia
trcin (Joan. xiv, 9); > elqui Patrem ct Filiuiu, ab pocta el Ctiuiana valcs el Caiphus proplieiaverunt.
utroque pracedeiiiem Paracleluiu videt. B. < Fidelis Scd lixc liactcnus. Niiiic antein Moltoth, id est Pa-
scrino ct omiii acceplione dignus (/ Tim. i, 15). »
raboiat Salonionis consequenler aitingainns, ubi ei
G. In lxxxviii : < Itenedictioiies dabit legislaior, iufcrnuui esse quod quidam abuuuut Judxoruin, et

ibunl de virtule in virtuleiu, vidcbilur Deus deorum uemineiu luuc tcinporis ab originali pcccato abso-
lu Sion. » generalio pervcrsa, et iulidelcs filiil
lutuui esse, inonstrabimus. Inpriinis quoque verba
Hodie vos legifer veater Moyscs cormilo fcriel syl- &ai>ienlia! qox Cbrislus esi, ponere congruuin
,

k>gismo; utrain enini partem elcgeritis, sequetur esse duximus, utquo in illum sensu ea censeaut cx-
vus confusio. Cum enim dicat Moyses in persoua
^ poncnda, ab eis saltem inquiramus.
bouiini : < Nou videbil nic bomo (Exod. xxxiu, 20); > XIX. Ait ergo : i Domiutis posscdit ::»e in mitio
et Psalinisla : < Videbitur Deus deorum in Sioii.i al- viaruiii suaruin, aiilequam quidquain facereta priu-
lerum corum meutiri neces.se esl. Iiuo vos weuda- cipio. Ab xterno ordinala suin (Prov. viu, 22). >

ces, quia ex patre diabolo estis, et pater vester Ei multis ad id pcrliiienlibus intcrpositis suiijuiixii;
inendax est. Ponile, miseti, ponite lignum in Ma- <Etdclicixniea:essecuin filiislioiiunuiii (i&id., 51).»

ratb uidulcorciitur aqua', et videbilis Dcuin deorum Si crgo delicix Clirisli Douiini essecuni filiis liomi-

in Sion. In lxxxiv : < Verilas dc terra orla esl, el nuin, • iisqucquo gravl corde, » in ipsuni « (ilii !io-

juslitia de coelo prospexil. > lo Lxxxvi : < Nuuquid iiiiiiuiii, i noii lilii Dci, Moysicolx, < utquid diligilis

Sion diccl : ilomo, ct Iiomo nalus est in ea, el ipse vaniialeui i sectattlcs carnaLia lcgis , < et quxritis

fundavil cani Allissiuius?) In lxxxviu . < Ipse in- iiieiidacium (Ptal. iv, 5) i ? abnesantes cum queni
vocavit me, Paler incus es lu; > et omues fere ver- !ex ct proplieix veuturum prxdix.eruni? Ilcruiu :

sus islius psalmi, Cliristi Dei redoleiil iiicaruatio- < Inlerniis et perditio coram Doniino, quanto magis
iicm et cxtera ejus mysleria. lu codem : < Quis est corda lilioruiu lioniinum? > (Prov. xv, II.) ileui dc
Iiomo qui vivel et non vidcbil moi leui ? cruet aui- eodcui : < Seiuila vitx super ciudilum, ut declintt
*17 GCALTERI DE CASTKLUONE ••3

<le inferno in die nnvissimo (iftid., 21). » licrtim : A dehebit/ Absii a nnbis iil opinari, nni in iltal

i lufemus el perdilio no:i replebuiilur (Pror. ixvit, crcdiiriiis de qno siibdiiur : < ln sermone, inqiiil,

20). > liem in eodem : i Tria snnt insatiahilia et cjus sibiii venlus, i oj-imiione sua plneavil ahyssuin,

qii.irlnnt quo.l niinqiiatu ilieit : Suflkil : infernus et* el planlavil illum [in iila] (Dominiis Jisti-) insuhis

os vulvx, cl lerra qux nnn saiiaiuc nqua. Ignis [Eccli. \liii . 2ri). »

vero nuitquam dicit : SulTicil (Proii. xxx, lii, XXII. Qiiem quia non crediini, meriio qnoque
10 ). • Liqnet crgo ex prxmissis quia infcrnus de illi> Pinulipomeiwn liber scribil, direus: «Trans-

lorus esl paenarmn, a<l qiiein decliiiabam quolquot ilnini autem inulli dies in Israel nbsque De.o vero,

snb lcge a vla deeatlebant, Quotqiiot eniin nascc- el absquesacerdoie.doclore , et absque lege ( // iV.
ii.iuilur , origiiinlitcr peccalo lenebanliir , nn.l- iu w, 3 . i Snper qno Imign possel disputalio pro"

eorieni scripimn esi : i Quis poiest dicere : Muudum leuili, si uosiri suppel.Tei vigor ingenii.

i >i .r meiim,purus siiaia pcccato?»(Proi>. xx,9.)Esi XXIII. Sed quia noslri proposili crat osiendere
rt aiiu lineo leiu \ oIiihhiic ev idcns de FilioDei conlra rx iKversis Scripliirariitn locis infernum esse locum
Iudieos lestimiiiiinm.qimil sequcnli libro reservamus. t
r.i jtiiii , ad queni uon solum niinc infuleles,

XX. Dc bbro qnoqne Sirpienticu qni dici.lur b.lo- vcrinn ante Redcmpioris locarnniionem vcrgebaut
1

monis, leslinioiiium Doniinica* passionis exccrpsi- eii.im lidelcs, cx vcrbis quoque Job rei;!ubix fidem
nius, cni vel Apetla Judxus obviare non possit, faeiamus. Dixii enim :
- Diuiitie ergn me paululum,
Dixeruiitcnim: iCircn nvenianms virunijuslum,qiio- ui plangam dolorcm meuin, anteqitam vadam et ,

niam iiinlilis esl nobis, ei coiiiiarius est operilins non rcvertar ad lerram tenebrosnm ct opcium
,

nosttis, t-i hnproperal noliis peccala legis, ci dilTa- morlis caligine, lerratn miscrix ei lenebrarum, uW
mnt in uospecaia disciplinx noslra; proiniltiise nmlm moriis ct nulhis orrio, scd sempilcrnus
scioiiiiam Dei babere, ei Fiiluiti Dci se nominat, Fa- borror inliabilat (Jobx, 20-22).» Cerlus profcclo
ctns csl nobis in Ir.nluciioneiii CAgitationum noslra- erat vir Dei, quia slatim cx qao lerrcnx fecis mole
:
itiui. (irav s est cii.^m nobis ad videildum, qnoniaui sulvcrclisr, ad terram miscrix ct tcnebraruin, origi-
dissimilis csl aliis wla illias, cl iiiimtiiaix simt vix nali ilucenie ctiminisso, ilesrendercl. Unde j.osl

ejus. Tanqnam ntigaces xslimati snmus ab illo, et panca supposuit : < In profundissiiutini infcrniiin
absiinci se a viis nosiris lanquam ab iminundiliis, descendenl omnia niea (Job ivii , 10). » Ac m pa-
ct proferi novissima jiisioruiii, et gloriaiur 1'airem lenler bis vei liis ulcrclur : Non solmil iil iiiferiium

Deinn se babcre. Videamus ergo si sennunes illius qiicm ipsi spelmicaiii scpulcri vocanl , scd i in

v.-i i miiii, et Lcnlcuius qu.c vculura suul i!li, et scie- p infernuiii profundissinium ;
i nec soium cum corpore,
miis qux crinii uovissima illius. Si cnini csl verus scd, < oinnia mca, i id cst loius cuni corpore et

Filius Dei, snsc piei illinn, et liberabil illum de aniiua desccndam; aui ibi origitiali lauluin lenen-

n.anii conlrarioruni. Coiitumelia ei lonuenlo inier- ilus, aul aliquo acluali dcliclo puiiicndiis. Umlc
rngemus illum, ut sciamus rcvereniiam illius, ci qnasi ambigcndo snbjungil : < Pulasne sallem ibi

prrjbcmiis piliculiam eius; inmle lurpissima cnti- requies eril mibi ?> [Ibid.) Quasi dicoiei • Putasne
dcinnemus illum ; eril eiiim rcspectus ex sennoni- ibi in me aliquo.l acluale invenial Oamma gchcn-
lnis illius. Ilxc cogitavcruiil ci erravcrunt; cxca> naiis quod punial? Aui ibi lanium cau.-a oiiginali

tavii cniin illus matilia illorum, el ncscicrunt sacra- tcncar, e.t ila rcquiesccre ilebcam? "Noii cniin
w
iiieniiim Dei (.S'.;p. n, l 2-2i). » B. Ilxc prorsus credendum cst sanelos paircs, arivciitos Dominici
oumia tmile souant Dnii.inicam passioncm, ei eorum prxccssores, alia in infcruo pcilulisse lurmenia
obt.ccationcin. Uiule n.ii u mcst, cum liuer.iles sinl, qiinii tencbras. Qund rt Leaius Augiistinus de
ii cst lilleralem et non spiritalem quxraut inlolli- iiifanluiis unius diei asscril ,
qui miirtc prxvpuli,
gentiam, qaare huic lillcrx consonare conleiiinant. graiiain baptismi uon siini assecuti. Miiissinu
XXI. G. Quiii iu Ecclctiastico qni ci Jesn liiii nnmquc crii ilfortun patta qui origiuali pcccato
Siiarb Sapicniiic I bcr inscribiiiir, n.anifesle rcpe- D iiiilliini snperaddiderunl.
lies iiinlc rebeliis Sjnigogai colla snbjicias. Dicunl XXIV. Uulla qiiidcm ei alia Doniiiiicie naiiviiaiis,
cuini pecealornm coiifussioucui csse iniiiilem ci a passionis ac icstirrcclionis lesiiinonia de Veleril
sacerdoiibus eausa lucri luisse iiivculatr,. Sed dicii Tesiaiuciili \oltiniinibus poierit diligcus lecior

Scriptura : < Ne coiifundaris confilcri lioiniui pec- exccrpcrc ; sed quia proposiiiim nobis csi Tiiniia-
cala lua (Cccti. iv, 01). » Hnbes Cliam iu coilcm de lc.in, qux Dens esl, inlcr velcres Synag 'gx cxre-
maledicio paternx perditionis evidens argunicnluin. monias invesligare , bnjus sccundi libelli lermine-
Scripiiim qnippc cs; ; < Vx vobis, viii impii qui iutis opnsculiim , cl ad inaicri.e lanix impensai
dcreliquisiis lcgem Domiiu altissimi ; eisi uali cordis prX|iarcmus affectum. U. Iia boc lial, ui,

fueritis, in malediclioue nasceniini ; eisi moriui quemadmodiim Plalo in Tiuixo dicil, divinum priui
fueritis, in ntale.liciioiie ciiip.irs vcsira (Etcli. ill, iuvocemiis aiixiliiini, sine qno nibil oiniiiiio cil

II, 12). > Quod si hoc dc i rnnsgrcssiotic BcripiX validuni, nihil fmgi , itihil perfecium. C. Bonnm
bgis diclum luisse rcspoiiderinl, qnomodo cjus consilitiiii liiiini , \ir Dei . et bei.e ct bouum quod
dcreliciorcs sub malctliclione naseuiilur '
Niinquid locutus cs, ci, qnanivis < non » sil < specin-i laus in

nlequain nasciiHr quit, (oyis irai sgressot wcusari orcpcccatoris(K'.7i. :.v,0. »quia tair.cndcTiiniuUi
 :

419 TIlACTATUS CONTRA JlID.l.OS. - Lllt. III 4.-.1

sinius dicluri, inexotdio, id esi in capiic lcilii A plcatiir itcrurn quod ilicitur : < ln capiie liliri

libri eriimp.iniiis in laiidcm irini Dei , ut ila im- scriptum est de mc iVtal. xxxix, 8). i

LIBER TERTIUS.

1. 1 Qitamboniis Israrl Dcus (Vsal. lxxii, I)! < quam hxresim raveaniiis, pcr cum qni nains de Virgine
lniiia sunt opeta (ua aniiqua quxoslendisli palribtts Itxrcticani inlcrcmil pravitaieui. Amcu.
nosiris, cducens eos dc icrra scrvituiis ; sed qtiam III. Esi quidam apud nos CaslcUionc Judxua,
bona sunl , imo qnam oplimn sunl opcra lua iu>- quem omniiiin vicinarum urbium scu oppidoniin
vissima.qux operalus cs in mcdio tcrnc (Vtal. !lcl>r.vi m.igisirum anloiiomasice appcllam. Dimi
lxxiii, 12), ertiens nos de carccre niortis, non in crgo iiuditisterlius ctitn co disccplalurus ir.e slgr.o

tirga M'iysi, sed in bracltio tuo extculo, ul qiianio D crucis armassetn , ail ronveniuin iiialignauiium fi-

inajor rrat hncc redemptio priore, l.inio major essel ilcttier desremli , muliaqtie cum eis de legaliuiii

ninisier rcdetnplionis! Ibi enim Deus pcr boiikt- iiiaudatorutn observatione conlitli. Magna auleni
ncin,noii liominem, sed corptts honiiois a serviiuie jam longis coiiflielaiionibiis diei paiie consiiirpta,
liboravil; bic Detts corpus el aniiitam, id csl laiidein tlc stio Messia scrmo habiliis est.Super t;uo
lciltini bominem, a perpctnx vinctilomorliseriptiii; diu dispulanles, ad ulliimitu <le coniliiione piimi
ibi pcr lignum ct aqttam, bic per ligntitn, aqtiatn cl hoininis mciitiuitcm fet imus ; iindc slalini occasione
sanguinem ; ibi servns conservnm , hie Doinitius Stimpta inateriam dispnialiuuis a.lTriniinicm ir.uts-
servum; ibi scrvus in ducem erigitur, hic dtsx cl tttii, el al> boc ptinclo iuccepi : i Faciamus how.i-
Dominus in srrvum liumiiialur. mira digualio el «ctn ad imagiiieiti cl siniiliiiidiocin noslram (Gen. r,

digua miratio! Juslus condetnnaiitr, tti injusttis 26). > — < Quis, iiiquam, loqtiiiur el ;td queui?
salvcinr ;
Dontintis pleciiltir et scrvus absolvilur, — Dcus, iuquii, atl angcjos, consilio eorum volests

miscrelur servo, qui non parcit Filio. milis uomincm larcre. i Qno attdiio in risuin prorum-
critdclitas ! cnulelis ntisericordia ! Charioreiii pctts, aiiieqtiain seciiiidani inrerrem qtixsiioneui,
incarceia! qui niiiius chartim dccarceral, imo fcre cacbitutatido subjeri : « Dic, qua-so, ad im?giiicni
squai.ter rbarum. Qikt eniin charitas ista charilnio Crealoris, au augelormn factus est honio ? • — Crea-
amplior? Licet enim Yeritas tlicai : < Mnjoreni rlta- loris, inqiiil ^^uid est ergo, dixi, quod scqiiitur

ritatem nemo habel , ut aniinam suam ponai quis < Ad itii.igiticiii uoslram? > Cuni enim adimaginem
pro amicis sttis (Joau. xv , 13), » csl tainen major Dei solitts factus sit bomo, eisi ad angelos dixisset
cbaritas, ut animam sttani ponat quis pro initnicis < Faciamits, i siugnlai iiatcm tamcn considerans
suis. Nos auteiit cittn inintii iesscmtts Deo, pro nobis sttx personx, dixi^se dobuer.il, < Ad imaginem >

aiiimain suain posttil. Quanlis igiiur misericordi.e nteam, non < ito&liani: > noster enim protioineii

visceribus nos itilcx.it, qui , ul nosdiligcrel,aniinam non iiniiis, scil pluriuin persnnarum designativinu
suain odio babltil. est : undc primx personx inliinsecus esl; cxit-iu-

II. igilur suinmtim Lonuni , unum principittin, secus vero lerlix. >

Paler, Fili ct Spirilus Sancte, unus liiligens etitn IV. U. Qtta:so le ut super littttc loctmi diuiins im-
qui ab ipso est, ct tuius diligcns euni de quo csi, ct moreiuur, cl quid super hoc jtidicandutn sit, pattcis

ipsa dileclio , el lamen tiiiuni , diligens, dileelus, absolvamus. (.. ISequaquani possumus, nisi pruut
dilectio! Non trcs esseniia:, sed tres personx ,
quos, Spiritus sanclus dabit cloqui nolds , super biscc
elsi diversilicai peisonalis proprielas, unit lanieii D expediri. 1'ru-tcrea vereor, si lantuin omis: g^resstis
ejusdem essentix tequaliias ; unus iiigeniius, untts fuero, operis ne pondere prcssus succumbain labori,
genilus, unus procedens ; una deilas, utia bealiludo, et frusira leutaia rciiiiquam. Vcrttm quia scriptum

uua xiernitas : < Ex quo otnnia per qutm otnnia, , cst : < Aperics os tttutti, ct ego implebo illttd

in quo omnia. i Da nobis, quxsumus, iuveiiire quod (Vsal. lxxx, it) ; > liccl de propriis viribtts diffida-

quxrimtis , assequi quod invesiigamus ; da Ittce iuus, corititi lamci) vestigia qtti super hoc scripsere
reperta in le conspicuos aninii oculos coufigeie. sequcntes, prx-diciiiin versiculum paucis absoive-
Da fonlcni Ittslrare boni ; aperi ihesauros sapieniix mus : < Faciamus homincin ad imaginem ci sio.ili-

lux, reple vasa cordium iiosiroruni.qitx, elsi bonis iiidinem noslram. > Loquimr Paler ad Filium,
operihus vacua, vino lamen el oieo lidei sux refccta diccns : < F.iciauius liominem.i Dicii ergo, «Facia-

iunl. Firma calami noslri vestigiutn, ul quod dc inns > adFiliiim , tjiiia < pcr ipstim omnia factasunt
rrinilate, qnx Deus est, ante revelatx tetnpiis iJoan. i, 2). > Pater enini opvraius csi omnia per
(.ratix palres sensere sanctissimi ita proferamus in Filiuitl, ct Filiuscsl cooperator oitiniiiin, quia,
uceni, ut non incidatnus in crrorem : it.i super- quamlo < pncparabal iiioules , aderam ctmi co
licnlis Synagog;e jacula recondantus, ui tameii ctincta coinponens (Vror. vm, 27). i
— iFaciamus, i
 ,

£51 CIAI.TERI DE CISTELLIONE 4.ii

ill a< Filium ; sed nnnquiJ el ad Spiriluiii san- A sicimdac diei bnipiliciio in lcriinm reseivata esl,

c!t:m?Vere el ad Spirilum sancttiiD. Si eniin ad quasi a conimmii accipienda. Valc. >

Filiiim (amiitn toquerelur, t F.iciamus iioininem VI. Scd quia illi qui ila senserunt et benc cx posuc-

atl imaginem nosiram ; > ad imaginem tantum rnril, et ipsi liom nes fuerunl
;

; ct nos etim liomiues s » :

Pairis ci Filii, r.idits cssel homo. Scd consial qatil nius, licet non illos irquiparanlcs, veiien.ur lamen

ad innginem TriaiUlii faclus csi liomo , ergo ad in Ikijhs qtucslionh sallu dintius, trt, qu in.iilnii ilmn
Filium stiinn el a<l Spiriluin sau< liim loculiis est ilc Jonatlia lcpiinr, me! si inveiiei imns, summitatc
Paler : < Fnciatnus homiucm a<l imagincm el simi- sallem virgae aUinganms (I Reg. xsv, i9). Binanus
.ut.dinrm nostrarn. > In qtio illud proTccio nolaodum ergn queii:aihuodiiiii jam prxLixatnm csl, srctionem
est quod et < Faciamus » pluraliter dixit, et < no- retipil divisiunis, ei esl quasi quaxlatn lueta, di»i-

Slratn, i utrmnque enim pluraliter diclam est dens urritalem et uuliaiem. Sed qu d t-xsccrabilios,
« r"aclam«« « «m « nosiram ; > el nisi ex reiativis qui.l malediciioiie riignitis, qiiam ita Trit.italcm ab
accipi non oportet. Non enifli ut, aii Augusiiiius, , uuitaie ilividcrc, ut vel trea credantur dii in Tri-
ut faterent dii vel ad imaginem deorum; bed o niiate, vel una lanlum ia deitaie persona? Nonne
fac-rent Pater et Filius et Spiriios sanctus. Praeter- Arius dt fa W j|i 5 hinarii fuit, qui sic Irinilaiera ab
ea si ad angelo, dixissel: • Faciamus, > probabile B ui.iiate divisil, ul •.,,,
f,^ perg0MS in Trinitaie
qttidero erse videretur, a<l imagiueui qttoquc auge- asirncret, ct non uniuieni subsiaivU^ j n ji^
f r j n i-
iorum Iwmineni 'actuni fuisse ,
ei non solum Deum uic rcr-ipcrei? Scd niinqnid ciiam Sabeliius cum

creatorem. sed cliaui angclos faetores botniiiis el binario benctliciiorif cartni, qtii tic unilatem essen-
quasi concreatores cxstilisse. Exenwti graiia i : Tu lia: iu Ocitatc credidit, qtiod persouanim irinilatc.ii

cum sis neentai et sntLs lilteratuc, si ad taicam ali uiiiiale divisit? Caruil igitur bcnedictioue bina-

quemdam prorsusqueexpcriem litterarum et quaai rius, eo qtiod unitalem excedai, et ab ea dividat

'jruiutn animal loqtiereris, dicens:« Eamut, fiater, Triiiitatem. Sic ergo credenda1 sunt tres in Triui-
eeiebremus missam, csniemus vesperas, s vel ali- taie persoux, nt cnrtim trium, id esi Pairis cl Filii

qaid simile : in quo te sulnm ei non illtnn valere Spiiilus sancti, una crcdalur oseniia esse in Dei-

consiaret, notinc illum cul iixc diccres, ooadjuto- tate. Quicunquu aulein buic dlrersum, vel ab uao
rotn luuin, tnique minisierii 6eu offtcii participem Atle divrrsum ciedidcrii, et in ovile ouuiii, iJ esl

posse ueri slgmlicares? io MUtCtaa Eccleslain per ostium, qui Christus est
V, 8. Profi-cto ita esfipl, sed nunc ad sequennr. (Joan. %, 9). non iiuraveril, ille fur est el latro

transe»m:ie; grandis eniin noliis restat via. Nec (itVid.,1 ), dignusqueut cum binario aaaiheniate fe-

•Binen illud silenlio prsetermiilenilutn esl qiitid riaiur. < itxc esi citini lUles Calholica, quam nisi

gitpcritis eis objicicndtmi essc censiiisli. G. Qutd •uiist|tie (iilcliter Irmiterqoe crediderit, salvus esse
Quarc secur.dx opera bcne- liuii poierit (Aikati. SjftifV.). > liic est triplcx luiii-
est, quxso, illud ? dici

drclione caruerutit? G. Cum quemdam, nudiusicr- culus, qai difScita colvuur (Eal e. iv, ii). Hic est

tiiss, saiis magex auctoriiaiis theoiogum supcr tuitneras , tle qtio pocun sortniiasse creditleiiui,

quxstione iiac cousuicrcm , soluiioncm inilii rc- qui diccbat !

ccripsi' (5), qt»s eisi qtixsiioni saiisfecii, quaarcnti Trina het primnm Iriptici divertn colore
libi
Licia mcnntdo, lerque hwc allaria circum
t»meo non suffecit. Eitctnplum vcro epistola- qttam
t.fliytem duca
riihl direxit, iioc cst. - Magisiro CrjiiTEno amico
(ViM. Etlog. viii, vers. 15-75.)
buo, M.igist'.r Pktkos . laltiteni ct dileelionis Biuce-

non valcant,
i i qoasi exponens unimtem ternarii, quarc ista ter
trftatem. C;:m ile proprio i:iiiiistrnrc

palalo sii.1ici.il, pixi n:e Spinius lieri Jauerit, sdjwujit diceus :

quot! esoiieiiii

linjos scrujiul0s:e qtKi-siionls

Numero Deut impare gnudel.
-c'.is >-eipO!:dei qu':
(io. ittf. 75.
eoi Pali us itisiauavil orthodoxis. Ex ,

i
ti tradilione acccpl, qnoiiiam' secutida Jies »I)E' iiermn

bir.r.tic deiio i inatur, binarius auiein ilifaniis esl Seclc '.ributnodit ternoi, Amarylli, coloret.

divisionem recijiiai.scliisnialis (\u. ibtd., vers. 77).

DUipciiS. Cuni eui.it

disco.-diatn siguat. Deus autem amalor est pacis cl B. « Vcre cicnim Domiuus esi in loco isio, ct

anitaiis, in ctijus rei aiysteriuni, upus secuntiae ego ncscieliaiii (6>R. xxvm, i6). > Vere hie csl
diei benediciioue fruslraltir. Vel quod prob.ibilius.i larus niellia qucm te «enari propouebas, queni
ioquii, cl dies securda et tenia coiniiiuncni ba- iti saltu iitter.e pcr Jotialban, id est co'umba do-
beut aquas uialcriam, !u socundt) enim die divisit mam ( videlicei pcr domum Spiritus sancti inve-

Deus aquas supeiiores abiiirericribus.ititerpoiieiido aisti : qiiem etsi non au pienum uausisu, sunitui-

Uriiiameiuum ; lenia vero congregavit aquas quai latem laiucr virgaj, id esl sumuioteuus ore quo-
erant sub Gririameuto, ut per alveos <-t canalcs d.ininiu.lo dcgllslasU.

subterran«09 difOuerenl. Ut ergo comniiinis erat VII. C. Videamns prxlerea dc TriiuUte, qa»
attria, ita eonamais deball cssc benediciio : uude D.'u$ esi, quomoilo scuex fidelis, qtii priuia credendi

(3) U^spoiisio M. felri Cantoris Parisiensis.

 — : :

i53 TlUCUTl S CONTRA JUDjEOS. — LIB. III. 85*

A mr, et non eiismDcus Moysi.eiDeusSamudisel

Z esl, «enseril Abraham, bcati semiuis paier.
Dcus David.nisi ni trinus oslcndcrelur, ei ut qua-
« Qui cuni sedcret ad osiium tabernaculi, apparnil
Mambre, in ipso fcrvore dici. lemiias in Triuilale non admilleretur ?
r i Dominns in vallc
tres viri VIII. Consislamus b.c paululum coi.tra srrv.is
Cumqiic elevassct ocukis. apparuerunt ei

cucurrit inulilcs, contra Gdei inimicos. Adeste ergo, o Judxi,

«lanics prope cnm. Quos cum vidisset ,

F.l cantart pcret el retpondere \iarali.

in occursum eorum tle osiio labernaculi, et adoravii
(ViRGlL. Edvg. VII, vcrs. 5
in lerram et dixii : Dotnine, si inveni graiiam in )

ne iranseas servum luum, sed aOeram Si Tri'iiialis iuysterium sanctos uativitaiis Domi-
orulis tuis,
panxillum aqna?, cl laveniiir pedes vestri, cl re- nicaj pnucnrsores peiiitus laluisset, qiiare cum
q.iiescile sub arbore. Ponam bucelkMti panis et lanta veueraiione lernarium Scriplura vcius am-
postca transibitis idcirco pleclerelur? Jubet cnim Dominus Abialicc « Sutue,
conforiaic cor veslrum, ; :

f.nim declinastis ad servum vcstrum. Quidixerunt jnqiiit vaccam ,

trrei.nen), el capram trinam ct

Fac ui locutus es. FetUinavil Abraham in labcrna- ariclem annorum triuni (Cen. xv, 9). > Audit isaias

culum ad Saram, dixitqne ei : Accelcra tria saia seraphim ckiuiaiiles alter ad alterum : « Sancius,
siuiila? commiscens, el fac subcinericios paues. !pse sanclus, sanclus Doniimis Deus Sabsoth (Isa.
armemum cucurril, et tulit inde viiu- Ail etiaiii Don.inus jude\ noslcr, Doiniiiiis
vero ad vi, 3). » : «

luiii tenerriiiHim et npiimum,

deditque wiero, qui tcgifor iK)sler, Dominusrex nosler(iirt. xxxiii,22) t

fcstinavit. <l coxil Ulum. Tulii qiioquc

btilyrum ct Noia ordincin vcrborum. Ilincsiniiledici: Psalmisia :

quem roxcrat, et posuit corain cis < Benedicalnos Dcus, Deus iiosler,beuedical nos Dcus
:
lae, el vitulum
ipsc vero slabal juxla eos sub arborc. Cumqne (Psal. luxvi, 8).> Bcnedicat nos Deus P;>ier, Dominus
conicdissenl, dixerunl ad eum : L'bi esl Sara uxor j.i.lcx nosler, se.il modo « jmlicium omne dcdit Filio

lua ? tlle respondit : Eccc in labernaculo est. Cui (y<xiii. v, 22) ; > bcnedicat nos Deus nosler, legifcr
.lixii : Revertens veniain ad le viia comite, et ba- nosicr, qtii nos rcdemit, qui nobis legem gtaii;e
bcl.il lilium Sara uxor lua ( Gen. xvm, 1-10). »
dedit; benedicat nos Deus Spiritus sancius, rcx
Vides igiuir, cbarissimc, quomodo Abrabain aii-
rtosier. Audi ci Jcremiain dicentcm : < Tcuiplum
quan.lo pluraliter ad tres, aliquando unus ad Abra- Domini, leiupium Domini, lemplum Domini est

bam, aliquando tres. El non mirum , quia lii tres [ier. vii, 4).» I em : « E«o, ego sum, cgo viili, dicit

unumsuni. Scd quia beatns Augiislinussnperhoc ca- Dominiis : ct : Hcu, heu, bcu ! (Jer. xxxiv, 17).» Kl
piluluin iu libro De Triuiiale diuiiusiniinoralur.dis- in Ezecliiele ! Hen, lieu, beu : Dominus Dens (Execit.
putationi ejus aliquid superadderc nou audemiis. adbuc infideles cre
lx Sj # , Sed quid plura? Si
illo dixisse suOlcial, ex
prseceden- Xiinitatem, consulile Eliam, quare
Huc lantiim de Jerc 1Mn Vll |, js

quod Trinitas in pcrsonis f l expandii se atque niensus esl super pucrum iribus
libus debere intelligi

una sit e.ssemia Trinilalis. Quod et in sequenlibus vitiluis (/// lieg. xvn, 21), cl quare liydrias aquse

jiimiii, loqiicns ad Moysen Dominus ct dicens :

supcr holocaustum etsuper ligna ter jussit effundi.
i Ego sum. Sic dices
uin qui liliis Israel : Qui esl, Sciipluin ijiiippe est s Implcle <|uatuor liydrias :

n.isit me ad vos (F.xoJ. m, U-IG). > Ecce « ego »

aqua, et cllunditc super liolocaustiim et superli-
prunomen subslanliam significans pra?millilur , et gii.i. Uursusque dixil : Eliam secundo boc faciic :

ler rcpetilur verbum st.hslaulivum, « sum qui qui cum fecissent el secunde aii : eliam lcrtio id

siini, » el » qui est : « qnibtis veibis nihil aliud ipsuin faciie : fecerunt et tcrtio, cl currebant aqu;c
quam unuateui essemire ci irinilalem pcrsonarum circa aliare. et fossa aqiixductus repleta est

figwari credendum cst. Quod profecto confirmanl (!li Reg. xviii, 51, 55). » Videlis quomoik) iu triua
:ouscquenlia sancti Evangelii secunilum Moyscn, eiTusioue ronsunimavit boloeaustum suum vir £ei.
id quem locutus esliterum Doiiiii.ns.diccns: < Itac IX. Piajlerca libcr Machabxorum sccumlus ad
tn.ca
iices iiiiis
filiis UMiii
Israel .
: i/»M uj
Doiniiiu» Deiis |.......... vcslro-
..*,.... pairuin .
ideni nos
i.iiii H-J3 iuvital,
.ii n,.', de M.\.ti\j\j*it\j
qui uu
ijii] lleliodoro et ... ni.."i.iviM
salellitibus

;um, Deus Abraliain, et Detis isa;\c, et Deus Jacob ^ cjus sic scribil App;>ruit illi quidan equus, ler-
: t

-,.:• „«. , .4 ...... I1L.2J it\ \n,in,',i ililiiT.inl.T _.-i *1 - _-., A _. :...!» ,..,„..:... ««« :« a.Iab.
nisit me ad vos (ibid., 15). » Aliende diligenler,
. 1...I
ribilein liabens sessorem, opiiniis opci imeniis ador-

Don.inus Deus patruin vesirorum. » Ecce unitas natus, isque Ikliodoro ciiin impeiu priorcs calces
sseniix designalur. Dens Abrahani, Deus Isaac
« clisit : qui aiilcm ci sedcbal, vidcbalur arn.a iia-

t Deus Jacob : » ecce Triniias personarum. « Deus bcre aurea. Alii eiiam apparuerunl duo juvenes
ibraham, » Deus Palcr qui in mullis Scripturaj virtuie dc.oi i, optiini gloiia , spccio-ique amiclu

jcis Dei Pairis figuram gcril ; < Dciis Isaac, » Dcus (// Machub. in.23, 26). > Sed quid tlicam de bcalo
'ilius, in lyptni) cujus atl iminolanduin diiclus est :
Job, quem vos qnia incircunicisnm diciiis , for>an

Deus Jacob, » Deus Spiriius sanctiis, in cujus non recipielis? In lil.ro qnidein ejus scriplum csi

lysieriiiin unxii lapidem, juxta illud Isaiae : < Spi- < Ecce l.ax omnia opcratur Deus iribus vicibus p r
ilus Domini supcr me, eo quod mueiU me (hn. siugulos, ul revoccl animas corum a corrupt oi.e,
u, i). » Est ergo seiisus, < Deus Abrabam et et illuininet Itice vivenlium (Job xvxm, 29, 30). •

eus Isaac ct DcusJacob, > id csi DeusPaier, Deus Semen Chanaaii ei non Juda, quid boc respondebi-
ilius, Deus Spirilus sanclus. Alioqiiin quare isto- lis? Sufficiunlne vobis teslimouia Ikec? Non cqui-
ini tnuni Dcus laiittun ei laiu fie.|uenier dicere- dein. Qu.mioJu cr.im parics 3.'dificabilur, ubi fun-
|SJ GLALTEM DE CASTELLIONE 436

damenlum d< fi«:il? Si euim qu* sursum sinil sapc- A cl invcsligal? Dc iilo qiiidcni rl illius nomine
It.

rrlis, non qua: supcr terram (Coloss. m. 2), Inia? qunerii ctijns < nomcn adinirabilo csi inuniiersa ler-
saUcm oraeulo crrdcrctis, qui Filium Dei lam aperie ra (Psal. viii, 2), ct cujus iiomcn Bopcr oninc no-

loqiinulem introilncit, ul ncnin genlilis eliam, nc- nicn (Phitipp. ii, 9). C. lta piofecto esl nl arbilra-

tlum Jiidxns ,
quidquam roulradieere audeal. In ris noii solum enim liic, reram in librn Sapientua
eo qnippe scripiHm esl : « Audi nic, Jacol), ci Is- di: coxquali Deo Patii Filio i<!en< seribil liis verliis :

rael, quem ego voco : Ego Ipsc, cgo primus ct cgo < Viileaiuiis, inqqiunl Judai, si scrim ues illius veri

novissimus. Manus quoque inefl fuudavil lcrram, siint, el lcnteinus qux veniuia sunt illi , el scieinus

el deitera mea mcnsa est corIos. Ego vocabo eos, et qux eruiii i.ovissima illins. Si eniin esi vcrus Fi-

siabunl siimil. Congregamini, omnes vos, et amliie, lius Dci, suscipici illmn ct liberabil illuiu Ue manu
Quib <lc eis aniiiiiilialiit b,ec? Doiiiiiius dilexil cum, conirarioruin (Sap. II, 17, 18). i Ecce iiuuc palain
ficiel volniitaiem suam in U.ibylonc, et bracliitim loqnitur ct proverbium iiulbim d cil (Jonn. xti,
suiiiii iu Cbaldaeis. Ego, cgo loculllS siim cl vor.ivi 20) : Vcriim enini Filiuui Dei divit, ad d.iTerciiliain

eum, adduxi emn et directa est via ejns. Accedite eoriim, qui non nalnra, sed nuncupalione Filii

ad <lie, et audile lioc ; non a principio in abscomlito Dei vocantur : dc quibus P.Milmista dicit : i Ego
loeulus sum , ex lempore, antcquam fierenl, ibi «J'*' : L>ii cslis el filii Excclsi oinnes (Psal. xxi,

eram ; el nunc Dominus Dcus misil me, ct Spirilus 6): » de quo manifeslius iu Evaugclio Verilas dicit :

ejns (Isa. xlviii, 12IG). > Quis cslporroiste lam < Oinnis qui feceiil volunljleni 1'atris niei qni in
impeiiosoe auctorilalis, qui sie loqiiiiur? Consiat coclis cst, ille incus fraier, ci inalcr, ct soror csl
cnim quia Deus cst ei non bomo, qni dicil : « Ego (Maith. xu, 50). » Siergo fratics Cbristi, el filii sunl
ipse, cgo priinus el cgo novissiuiu*, el ex lcmpore Dei.

niiiequain lierent, ibi eranu » Sod iiiiiiquid Dotis P..- XI. Ilabemiis iiaque duo congrua de Filio Doi in

tci esl qui loquitur, aut Deus Spiritus sauclusqui Salomonc lesiimonia, qux si filiis perdilionis nou
dicit : < Ego prinius ci ego novissimns ? » Dcus sufHctuut, ad D.uiicleui rctcrtcmluin esl, apu.l

procul dubio esl, Ct « Aiitcquam fieiint, ibi crain. i queiii Nabucbodonosor iufoniace Filiuin Dei intuens

Sed quisdtcil : < Munc Duminus DeilS misit inc el ait : « Ecce ego viileo viros Solutos quaiuor anibu-
Spirilus rjns? » Ciiiii l'.iter uiinquam missus loga- lanics iu medio ignis, ci niliil cofropiionia in eis

lur, Pater proleito iioj est, scd Filius ejus esl. csi, et spoeies qnarii similis esi Filio D< I (Dan.
X. I) Quia dc Filiu Dei fctisti mehtioneiii, quld- m,92). > Audi, Israel, andi Idololalram, audj alic-
dam inilii jaiii pridcin nccidit, quod te latcre uon q u genam, acquiesce geniili qui credere rcspuls Sa-
volo. Ciiui ciiini perendic cuui (juud.un de lilii.s Bo- lonioiii. Quis esi iste Filius Dei? 1'orro isie est Filius

liai, de coruni biipersliliouc conlenderein quxs.vil Dei qui longo post lcuipore, mirabitiler filius bo-

a luelsiuaelita : < Lbiiiam, iuquil , fiaier, qui Fi- uiinis lieri diguaiu.s csi. Mirabililer dicamus : un
liiun Dei credis, timeuisli quod Dcus babuciit Fi- miserabilitcr ? seil, ut verius fatcamur, ei mirabi-

iium? nisi lortc bomincs lilios Dci adoptivc appel- liter dicaiinis cl uiiserabililer : < quia < quani ad-'
lare velis ? > liujus qua?siionis neoessiialc coacti, mirabile conuuercium ! Cioator generis lnimani
coinpeliiniur millerc iu dexleraui navigii rolo, el aniiiialnin corpiissumens, dc Virgine nasci dign.<tu»

Soripiurarum squas ralionis lusrina riniari, si luiio csi (O/fic. If. Maria: i» Si.bbalo). > Hiicrabililer iu
piseando in eis, incidemus iu Filium Dei. li. < lioa- nobis, qiiia < Vere l.ingnores nostros ipsc porlavil
tus venler qui te portavit et ubcra qiue suxisri (Isa liii, i).> liem mirabiliter lu *c, quia miiabilo
(Luc. xi, 27) ! > quia petitio lua non esl digna re- n ysteriuin dc. lai atur : < Deuslioiiiofaclus t'sl(Jvait»
pulsa ; sed, queiuadiuodum eousuluisti, Qat volun- l, 14); » rl quia, i Lxin.inivil semeplipsiini, fur-

tas tua. VideaillUS crgoquid de Filio Dei ille Salo- in.iiii servi accipicns (Pltilipp. n, 7). » Miscr.ibil.ter

iiiou rex sapieniisBimus dixcril, quein etsi constai aulcm iu uobis , quia verus Sjmariianus iicr fa-

luisso idololutrsiu, ceriuni lamon csl quia de co cieus, venlt sccus miIih nniiiii, ct vidcns eum, mi-
niliil dixerit barciicuiii. Hicauiem inCottel, id esl scriouidia uioius est. «Iloc esi iglturinirab le in oci,-

Procerbiorum libro, dc FilioDei sie loquilur : i Stul- lisuoslris <;.Va((A.XM,42I,> hoc cst illud novuinquud
lissunus suiii viroruiu el supienlia liominuni non Duminus sc creavisse super terraui astcril por Ji-

est inecuin, nondidicisapientiam non ct novi sauc» remiaiu |iropliciam diceutein : « Revericre, virgu
lo runi scieiniam. Quis ascendil inctelum aique de- Israel, rcvcrierc ad civuatcs islas. Usqucquo dili-

socudil? Uuis conlinuil spirilum ln iiiaiiibus stus ? Ciis dissulvons, lilia vaga? Qiila creavil Doiuiiius

Quis colligavil aquas quasi in vesliineulu? Quis iioviiin super lcrram, fcmiiia circumdabil \iruu
suscitavii omnes lerminos lerra:? Quo<l noineii ejus (Jer. \\w). > El uoiainliiiii quud magis pro|irl<:

csi, etqiiod uomen Filii ejus, sl nosti? itProi. xm, dixil, < circumdabil, > quaui -i dixissel, gencia i<|I

2-4.1 Anlmadvorle il.iquc sermones istos, ei au- gcnciaiio eniui proprie dicilur, quando viro r<r<pio

libus pereipc verba regis bujus, tu videas ei scias soinuic inulier iinpragiiatur. Vcruiu quia illa S.<ha-

ilc quu loquiiiir bic , ulium de abquo Dei seeunduin toris gencralio de pura carue VirginiK absquo «li-

a<loplioncin, lilio; 10 de stibsiaiiliali cl co.eicruo qua xiiilis seinmis prjojacenle uialoria provenil,

libi uiiigcnito, cujiis non.en lam affccluusc quairil i cuctnndabil > pulcbre dictuni csl, el non, g< iiera-
 VT. TRACTATIS CONIRA JUD.EOS. — LIB. III. <53
l>ii : 6«nc lamen ulrumqtic diei potcsi. Ilabcmus ita- A His et aliis am tnriialibiis ntl lioc advcrsariuin vcri-
qiic quod qua?rebaniu% manifesla videlicet dc Filio lalis impuli, ui Spirilum sancliim Deiim csse, ct
Dci lesiimonia. cumdem Spiritum vcnlum csse filcrclur. Tuinego:
XII. Nunc auicm ad lerliam in Triniuie perso- Spiritns sanclus, inquam, tc judicc, ventus esi, ct

11,1111, Spiriium sanctum, calamnm Iransferamus, Deus Spiriius sanrlus e»l, ergo el Deus vontus est.
quein quidam venium essc vel sibiluni iiurae men- B. Profccto vcrc ct syllogislire argiimcnlatus rs.
tiuntur. Supcr quo beatus llieronymns in Hebraici» Nnnc auicin dc Spiiilu sancto prosequamur , ui c»-
QutvsiioKibut iia scribil : c Et Spiritui l)ei ferebatur jus iiistinclu lioc opus inccrpiinus, eo coiisummaiile

»Niier aqttas (Gen. i), pro eo qnod in ro.licibus no- peragamtis.

slris scriptuin esl ferebatur, in Helir.-co lialieiur, XIV. G. Fial tit positilasti. anctoriiaics ctiain pro-
niarahahephet [iiicrachepliei], (jiioil nos appellarc phelarum de Ppiritu s:nicto qnos eodcin inspir.inte
possunms, incubabat sivc confuvebai , iu siiniliiudi- profcrnnt, in iiiiuin colligainus. Ait cigo Salnmon
iiem volucris ova calore anim.iiitis. Ex quo inlclli- iu libro S:ipicniix : < Spiritus saucius disciptiiiie
giniiis non dc spiritu iiiuudi dici, ut uoniiulli arbi- i.fiug i lictinn, et aufcrci sc a cogilalionibus qiias

liintur, sed deSpiiilu sanclo.qui et ip.se vivificalor _ siinl sinc inlcllcclu (Sap. i). > In eodcm : < Spirillis
omiiiuni a principio dicitur. i Dicant ergo falsilaiis Domini rcplcvit orbcm icrrariiin, ei lioc quod con-
asseriorcs, qui Spiriium sanciuin ventum volnnt linct oninia, scienliam babct vocis (Ibid.). > ln l«aia
acripi, quomodo conslat quod < Verbo Doinini cceli qnoque scripium csl : < Gaudiiliu onagrornni pas iia

lirmali sunt, ei Spiiilu uris ejus, oiniiis vinus eo- grcgiini , doncc cffiindaliir supcr nos Spii iins ab
rum? (Ptal. xxvn.) > Nuper eiiini acciJil, quod tibi Evcelso (fsu. xxxu).» Itcm : < Cffund.nn Spiriliiin
relaitirus sum. mcum snper semen tuum (ha. xu\) » In eodom :

XIII. Nuiliustcrliiis.iit milii moris csl, cum vacuus < Spirilus Domini supcr n:e, co quod uiiverii me
cssem, dic solcmni Douiinica ilcscendi in doniuin (ha. lxi). i Michxas qtioiue ail : < Ego stiin rcple-
cujtisdam Ilebrai ,
qnasi aiiquid novi audilurus. tus viriuie Spirilus Dei (Mich. m). i lu Zacliaria

I lerrogaliis igitur a ine quid esset Spiritus san- eliam invenilnr : < Non in excrciui , neque in ro-

c'.as, venlum esse rcspondil. Quid esl crgo, inqnam, bore, sed in Spiiiiu meo, dicii Doniinus Dens(ZarA.
quod dicil David : < Corintindum rrea in me, Deus, iv). » Sed quid ilein pcr singul.i? Si linguis liomi-
ct Spirimm rectiim iunova iu visceribus meis. Ne num loquercr ct angeluriim, non lamcn Imnc dc
projicias me a facic lua, et Spirittim sancliun iiiura Q,<"0 aginius Spiriliim cxplicare possem. Faciuri
ne aufcras a ine. Keddc uiibi laeliiiam salulaiis lui, C igilur linem, modumqiic cursiii iinpoiienlcs, bravimn
et Spiritu principali confirina me (Ptal. t) ? » Proe- posiulamus, non auriim argcniumvc, scu el'am s:c-

terca liber, iiiqtiam, bcati Job,non videiur vcllc cularis aur.c latidisque favorcm muiulauae. Vermn
Spiiitum sanclum alind esse quam ipsum Detini. ab illo remuncrari pelinius, cui servire rcgnare csi,

In co ciiim Eliu filius Baracliiel, de Spiritii Doiuiui de qtio cl a quo diximus, qiiidquid bcne divimus.
scribil ila, dicens : < Spiritus Dei focit mc, et spira- De cicicro ab illis qui boc opus lccliui suui, si qu s
iiiIiiiii Oiiiiiipoieniis viviflcavil ine (Job xxxui). > lamcn lioc capius amore lcgct, de omissis vcl uon
Dic igitur, similiier di.vi, quis est isie quo inuovari sane dictis, veniam posiiilamus, ut el de bene dictis,

David dcsiderat, pro quo ne sibi auferaitir intcrpcl- Dco grales persulvnl, euinqiic prn nobis iinploiet,
lai, pcr qiiein se confirmari concupiscit. Sed quis qualenus viam univcr-re carnis ingicssiiri, pra'Sto
esi isie Spirims Dei , a quo se factuni Eliu fuisse babeainus defeiisorem noslruin niiscricoideiu et
lesialur? Noune is est Spiritus de quo ait Psaltcs pium Doiiiiinun J 'sitm Clirisium, cui c t liouor ci
cgrcgius Israel : < Emities Spiriluin luiini, ei cica- gloria ciini Paire ei Spirim sanclo pcr onmia Stecula
buntur, ct renovabis facicm icrrx ?» (Psal. cm )
s.fciiluruin Aiucn.

Patbol. CCIX. 15
fc.9 GUALTr.RI DE CASTEI.LIOXE 430

ALEXANDREIS
SIVE

GESTA ALEXANDRI MAGNI

LIBEUS X COMPREHENSA
AlCTOItE

GU&LTER® BE C&STSLLIONE
Ex vetcritius niss. Iiililiollierarum ?. Galli et Monlis Angclorum in luccni edila opcrn
B. I'. F. Athanasii Gugger, S. Galli monachi supcrioruiu permissu , in tuonasieiiu ,

S. Galli, formis ejusdem, anno |>artse salutis M. PC. LIX.. ln-12. —

(Juila e\enip!ai in bibiiolheca Argenlinensi asservalum, quod nnbts gratiose Iransmisil D. Jui«c , eidcm bibliotlicca?
prxleclus.)

CANDIDO LECTORI SALUTEM.

Eii libi, candide Lecior, opus novnm, nl sit aniiquum, nusquam, quod sciam, editiim (6), a mults
cupide inspcclum ei dcsiileralum, non minus anliquilale quma eriidiiione vener.ibilc. Audor est qui.lam

Gualtcrus de Caslellione : scripsit annis abhinc Irecenlia circiler, vir ut in poctica.sic in omni disciplina-
ruro genere, praccipue sanclarum lillcrarum cognilione inslructissimus. Gesla AlexandiiM. sic prosequitur,
ut el ingenii acumine, ei judieii acrimonia cum vcteribits iili6, qnos egregic armulatur, iu ceriauien vc-
ire posse videatur; venustus totus et floridns, plenus succi, sententiis dcnsus, et ssppe scipsum relnt
excedens, auream illani Q. Curtii breviiatem nnu solum imilalus, sed etiam asseculus. In lioc edenJc
naclus sum exemplaria duo mss. vetusta, allerum cx bibliolheca celebris nionaslerii Monlis tYngetoram,
ordiuis S. P. Benedicti, a R. m0 rjusdem coenobii; enidilissimoquc abbale niilii communicaluin, sJlerura
\ero cx noslra, id cst S. Galli vetera armario depromplum, ct glossa interlineari cxpliralcm, quam ct

prius illud exemplar, scJ ranorem babet, prorsus ul persoadcar in scholis hunc auclorcin olim ptiblicc

prxlectum fuissc : nt quod de Aiistotelis philosophia conjuncla cuin ponieridiana rbeloricorum excrcua-
lionc traJitur, id de Q. Curtio, ct hoc auotore allcrnis in bumanioribus explicato faclu,ni fuisse eonjectu»
rem. Videtur id ex epilaphio, quod sibimelaiictor eoncinnavii, baud obscurc colligi po^sc. l't lamen in

rebus humanis nihil est ex omni pane bealum, ita sunt in l.oc opere qux ilispiicere possini poitiinriuus.

Kquidem ui dc iis laecam qu.-e necessitas extorsit, uli sunl topngraphus. Metopolamia, Jerusatem, ctc.,

t:iniiis auctor bcnelicio cisiiiic iitiiui forte nimis frequenler. De.indc Gr.ecoTum vocabulorum fuil negli-

gentior, <a plcraquc ciiiu prxfcctorum militarium sint, ct ex Uisloria Curtii, Plularclii, ctc, petaulur,

(C) Fallilur, titjam supia monuimus. Piolcpnmcim edilionis Lngdunensis anni I5S8, qusr. lypis rnr-
sivis (Gallice curucteres de cirititi) iinprcssa fuit, hic adneclere oper;e prciium duximnj i

Philippi VaUheri pocta\ Alexandreidot libri deccm, nunr primum

Callia Uatlicitque cltaracttrihm in tditi,
— Lugduni, vrndeiai RoLerlus Gianjon lypis propiiis. Hl LVIII. Ex aucloiiiale re^ia.

Extrait du pririlegr du lioy.

ha plcu au Roy, nostre sire, Je Jnnner priuilegc el permission
II Roherl Graujon d'imprimcr rc pre- ;i

aent livre, inliltild : Atexandreidos, de sa leilrc francoise d*ari de main el pcur remuneraiion de son :

inuenlion, veult iceluv Seigneur, quenul aNtie, quel qu'il soit, en ce royaume, n'ayi lailler poinssons, ii

ne conircfaire la dite lettic francoise d*arl dc main, nc d'icelle rendrc ne distribuer nucune iinpression,
fnrs collc qui sera imprimee par icJii Granjon snr ceri:iincs c: grandet pcincs conienues nux lellres et
,

piivilegcs dudil Cranjon El CC poui le tcmps ct lermcdc dix tns conscqiiiiiifs, a compler du jour el dre
:

des presentes nuant a 1'iinilalioii desdils raraclerea d"arl Jc niain ct quant a l'impression di.idii bvrc, >iu
; ,

jour ct Jatc qu*il sera achcve' d'imprimer. Eil ouire re, ledil Granjon, lanl pour cctie ceuure que pour au-
ircs eonteuues el menlinnnces eu ses dilcs letlres, veuli etenlend que par 1'exirairi ei inscripiiou qui seri
h.icte d'itcluy cn ch.iciui Inrc, lct Jefenscs cl ioibilions mentionnees aux priuiicgos, sovcnl leuues pour
 :

4fi| ALEXANDREI S. — PP./EF. m

imitan<|nc cllra rerum gcslarum cr.iifusionom non potiicrint, no lccior ouenderclur, mulaln characlerc,
addiioquc astcrisco nolaotur, muialis solum propriis, qux secum crrorem trahunt ct quihus neCurtiiis
uinur. Atqne ut dc vocc Darius (cnjus priorcm ulramque ferc scmpcr breviat), taccam, voccs Graecu!
mulia! suni, qu.-c ne diolecto salvari possunt, ut Symmachus, Nicanor , elc, quanqtiain quiil Grxcis non
licot ? cumct Virgilius Orionem pro libilit variet. Erant ct inusilaia qusdam et obsoleta verba Lalina,
pauca tamen, qiiorum loco, ne vcstis splendida his quasi niaculis fiiscareiur, alia substitui , illis interim
in marginalia plerumque rclatis, pnctcr ablalivum, medianle, qua vocc, quia sacpe utittir, deleclatus csse
vidctur. Discrcpabant insuper cnemplaria non sola verborum trajcclionc, quae lcviscsl, sed cliam diver-
sitatc, ut ainbo babercnlur , omissis tamcn erratis, iu marginalia rcjcci pleraque. Librariorum crrores

graviores sanc ita casiigati, ne palam apparerent, facile istos ex mutato cliaraclere conjieiet lcctor, nou
enim verisimile tales ilios, nisi forte aliquos ab auctorc commissos, cum alioqui sibi contrarius scipsum
cspugnaret. Dubia nounulla cum se auctoritate eliam veterum (iieantur, ul vox lemulentus , Clytus quod
jpqtie pcr u scriplum reperilur/neminem offendent. Haec suni quoruin te, hcnevole Icctor, admonilumvotui,
Valc, ei fruere, inteiim, dum alia scquantur, meiimque bnnc de anliquiialc in luccni protrabeutla labo-
rcni acqui boniquc consulc,

stiffisammcnt signifioes b tous imprimeurs el autrcs tjiTil apparliendra comnio p'us a plain cst conienn :

aux letlres patentes dtidit Granjon, donnees a Sainl-Cennain en Laye le nvi" jour de deccinbre Tan do
grace mil cinq cens cinquauie sep*, Ainsi signeos :
Par le Roy,
Maitre Jeban Nicot, maislrc des Requcsles de 1'hosloi, presont. Fizes.

/i. Constantini epiqramma.

Mxonium vatem qui quondnm invidil Acliilli
Magnus Aleiander, nunctimet invidiam,
Pnslquam grandiloquum sensii sua farla poclam
Galllierum Ausonia sic cecinisse luha :

Que.m sibi praefcrri non indignetur Hotneros

Qui nequcdum potcrat c.ccus liabere pareni.
lloc tamcn adversus stimulos praetcndit arulos
Invidiar, Macedo, quiquc mnnarcha fuit,
Zcuxidis aii dictum alludens, rogisque poeUequc *

• Invidus esse poics, aemulus rsse ncquis, •

Du latin, ters nlexandrins.

Alesandrc !e Grand, chalouille de 1'lionncur

QuAchilie recevoit, ayantsa rnuse aniye
Dit mieux disanldes Grecs. sVuftiriait dViiuic :
Et or il crainl qu'aucun scconde son erreur :
Quand il ba entcndu, de Galtber hault sonnour
Ainsi chanler ses faicls ilu cleron d'Atisonie
Kt qu'llomere aveuglc son premier ne le nic ;
Qui jusqu'icy n'ba cu ega! a sa grondeur.
Pourlanl le Macedon (qui du bras de vicloire
Au rond de i'uniuers feit relentir sa gloircj
Prepare aux traiels aigus de reiiiiieux arroy
L'apopbthegnie imile du tablcau qui faict vivrc
Le bon peintre Zeuxis i Du poete cl du Roy
:

Tu peux estrcenvieux, et non pas lcs ensu.vro,

R. Constantinus leciori
Rquidcm non dubito quin, quantum borum cbaracterum noviias atquc insnlenlia lcclorem in ad»
forc
miralionem converterit, tantum oblcctet ulilitas atque elcganlia quoruni non solum typos ingeniose c-s-
;

pressit Roherlus Granjon, sed etiam, ul aiter Dibutades Sicyonius, protypa et cctypa fecit et excudit. Pii-
mum quod ad characterum venustalcm el faciftatem in legendo, boruin cerlc lorma non minus com-
mendabilis cstcris, magis auteni noslris usitala, qux scribenlis manum quam provime reddit nt :

scripluram emenlialur itnpressio, ct quod manufactum, an lypis excusum sii, pr.stea possit dubitari.
Usus autem erit 11011 minimus tum noslris bominibus, tum exteris, quem liileratoribus exponendum
relinquo; sine quorumopera, etiam vel«).oyof r/>tSn ulililatem saiis apeiiet, eflieietque ul lioc scripturae
genus non novum sed omnibus maxime famiiiare; quod jam eliam tolius F.urop;e geniis praecipue,
fuil,
manus alleiit. Nisi quis fonasse sua conleinnens peregiina suspiciat, ob hoc ipsum merito ut apud Ro- ,

manos antiquitus, peregrinitatis accusandus atquc casiigandus, vel, ut loqutiur Ulpianus, per pcenam
deportalionis ad peregiiiiiiatcm redigendus. Malus enim civis est auem barbara niagis inslituta capiunt
quam patria, elcui plus placet aliena icspublica quam sua. Valc.
 :

4(55 GLALTEW DE GASTELLIONE iGt

EPISTOLA AIXTOKLSW.

Moris est usitati cum in auiibus mulliludinis ali- A luoderogarc prxsunipserunl, quem, dum viverel*

quid novi recitalur, solere lorl»m in diversa scindi nenio poluil aiquiparaio mortalium. Sed et Hicro-
studia, et liunc quidcm applauderc, el quod audit, nvmtis noster, vir lain diseitissimusqiiam Cliristia-
lande dignum pr.-edicaro; illum vero, scu ignoramia nissimus, qui in singulis prxfaiionibus, suis acmti-
ductum, seu livoris aculeo, vcl odii fomiie pervcr- lis respondere consuevil, maiiifcste d.it inielligi,

sum, eiiam bcnc dictis deirahere, ct vcrsus bene nullum apmi auctores supcrcsse sccuritaiis locmn, (

mrnatos incudi rcddcndos ccnserc. Et mirum cst rum virum tam nominalx aucloritalis pupu^^iii
humanum gcnus a prima sui iiaiuu, sccundum slimulus xmulorum. In hoc auteni leclores liuj.is
j

quam ciiiicta ,
qua^Xecit Deus , valde bona creata opusculi, si quis lamen hoc captus amore loflet, |

sunt, iia csse depravalum , ut pronius sil ad con- cvoratos csse volo, ul si quid in hoc volumine-
dcmnaniium, quam ad indulgendum, ct facilius sit roprehensiliile vel salira dipnuni inveucrinl , consi- |

ei ambigua deprava e, quam in partcm inlerprclari derent arcli temporis brevilalem, qua scripsiniofl
inolioiem. Iloc ego reverilus, diu le, o nica Alcxan- ct altiludinem maieri;e, quam iiullus veteiuin p >c-
dreis, in inenlc hal.-ui sempcr supprimere, ct npus larum, teste Seivio, ausus fuii aggredi pcrscrilen-

i|iiinqncnnio laboralum, am pcnitus deleie, aut dain. Et hoc hahito rcspectu, diseant sallem cx

cerlc, quoad viverem, in occullo sepelire. Tandem dispcusalione pleraque lolerari dcbere; qux si quu
apud mc deliberaium est le in luccm esse profe- BtrictO jure ageret, poieranl de rigorc jusiilia: con-
reiidam, ut denium audcres in publica venin mo- dcmnari. Sed haec hactenus. Nunc aulem quod insiat

nurncnia. Nou cnim arbitror mcliorcm nie csi>e agamus, ct ut faciliu. possit, quod quxsiverii qn
M.niiuaiio vaic, cujns opcra morlali ingenio altiora invcnire, totiim opus per capilula disiinguamus.
tarpsere oblreclantiura lingux poetarum , ac mor-
(Mt. Engelbergerue quod tequitur habei
EPITAPBIUM.
Istud scripsil, 60i! fecil, Ccallcius auctor iiujus libri , anlcquam carmcn incoepissct, quia timuil morle
prxveniri :

Jnsula me genuil, rapuil Cuslcllio nonien,

Perlremuil modulis, Catlia lota, meis.
Ccsta ducit Mucedum scripsi, sed syncopa fali
Jncccpium clausit obice mortis opus.

(') Deesl in cditionc Lugduneiisi.

ARGUMENTUM LlBlil PRI.MI.

Primut Arislotelit iinbiitiim nrclare sacro

Scribit Alcxandrum, tceplroqnc
insitmit el armis,
Cecropidas regi rursus cvnjadcrul, arces
Diruit Aonius, numerosa rlasse profundum
lntrat, etappeltent Asiam de nmc tagittat'.
1'arcendumque ralus, liottem sine Martc triumphai,
Elulutque (inimo stib sotc jacenriu rrgna
Jam sibi partn putat, Atium de vertice montis
Jnspicit, et palrtat parlitur citibus urbet,
Peryama mirulur, et soniuia vita rctraetal.

LIUEU PIUMUS.

Gcsla diicis Macedum, tolum ' digcsia prrorbcm C Musa refer : qui si senio non fracius • inermi
0'iam laige dispcrsii opes, qno miliie Poruin 1'ollice raioruin, nosiros vixissel inaunoa,
Vicerit ct Darium, quo principe Gi.ecia vielrix ( csarcos nunquam loquerelur fama iriumpboa,
Risit, eta 1'eisis rediea irilmia Corintlium, Toiaque Romulex squalerel gloria geolii.
VAIUA LECTIONES.
1 '
toitqum. ttratus.
 : ;

G3 4LEXANDREID0S I.IIl. I. 406

rxr.idiaret cnim mei iii fulgore caininus A quam diflkile cst tludiam non prodere vultu 1

rniculis, solisquc sui palleret iu ortu Livida nocturiiam sapiebaut ora lucernam,
ucifer, et lardi langucrcnl plauslra lioolx. S.'qiie maritabal tenui discriminc pcllis
t tu cui major genuisse Britaunia reges Ossilms in vuUu, partesque effusa per omnrs
audcl avos, Sononuni quo prxsule uon ininor nrbi Articulos manuum maciesjejuna prcmcbat;
upsit lionor ,
quam cum Romain Senoncnsibus Nulla repellebat a pelle parcntbesis ossa :

[armis Nam vcliemens studii macio labor alTicit arius,

regit, adepturus Tarpeiam Brennius aicein, El molem carnis, ct quod cibus cducat exlra,
i non excircl vigiles .irgcnteus anser, Inlerior sibi sumit lioino, fomenta lalmris.

uo landcnt regiinen cailiedix Rliemcnsis atlopio Ergo ulii flaiiiinalo vidil Jurcnem ore minacem '*,

uritix nonicn aniisil bellica tcllus, Accusabat cnim occullam rubor igneus iram,
uein partu iffiisuin greinio suscepit alundum Flagitat, unde animiis incauduit, undc doloris
liilosophia suo, toluuii|uc llclicona propiiiaus, Maieri.un traxil?qux tanta efferbuit ir.i?

oclrinx sacram patcfecit pectoris aulain, Ille sui reverens faciem monitoris, oceilos
xcoctumquc diu studii fornacc, fugala Supplicc dejccit vultu, pronusque sedeniis
eruni nube, dcdit causas penelrare latentes. Affusus genibus, senium lugere parenlis
uc ades, ct niectim pelago dccurre patcnti, Opprcssum iinperio Daiii, patriamquc jaceiilein

nnde sacros fontes, ct crinibus irapriine laurum, Conqueiilurlacrymans, lacryniisquecxaggeraliias",

seribiqiie lihi noslram patiare camceaam. Atque lixc dicenlem vigili bibil aure inagistnun :

Nondum prodicrat nalurx plena lenellis Indue mente viium, Maccdo puer, arma cupessa:
ifruticans lanugo pilis, malrique parabat Materiam virlulis babes, rem profer in aclum :

issimiles proferre genas, cuni pectore toto Quoque modo id possis, aurcin liucadverte, decebo.
rnia puer sitiens, Darium dare jura Pelasgis Consultor procerum, servOs contemne.biiingucs,
i bibus ', imperiique jugo Patris arva prenieuleui Et nequam ; ncc quos liumiles naiura jacere
udit, ct indignans, bis vocibus exprimit iram : Prxcipit, ex.ika ; nam qui pluvialibus undis
eu quain longa qtiies pueris! nunquaiune licobit Inlumuil torrens, fluil acriorainue perenni :

iter mucrone eorusco

funereas ' acies Sic parlis opibus, et bonoiis culmine, sci vus
ersarum damuare jugum, profugique (yranni In dominuin surgcns truculcntior aspiJe sur a
ornipedem lcntum celeri prxverterc cursu, Oblural prccibus auies, niansuescere nescit.
oufusos turbare duces, puerunique leonis C Non lainen id proliibct rationis calculus, ut non
exillo iiisigneiii, galeato verlice sallein Exallare velis, si quos insignit bonestas,
i bello siinulare virum *? verumne draconcs Quos nioiuui sublimat apex, licet ampla facullas,
lciden pueruni coniprensis faucibus olim Et patrix desit ct gloria sangtiinis alti.

i cunis domuisse duo»? ergo nisi niagni Nam si vera loquar, aulcrre p^cmiia inores,
omcn Aiislolelis pueriles lcrrcal annos, Non afferre solet ; clenim intar cxtera nnctis
aud dubilem siiniles ordiri fortiter acius. Honslriparx monslro nibil cst corruptius isto.
Ide quod xlati /lureiilt * corpore parvo Quem vero inoruni, reruin non copia ditat;
ajor iuessc solet virtus, viridisquc juvenlx Qucni virlus extollit, liabel quod prxferat auro
ilua vis supplere inoras, semperiie putabor, Quo )ialrix vilium redimat, quod conferal illi

ciancbi ' proles? aut * degener arguar? absit! Et genus el foruiani, viilus non qu*iitur exlra.
9
ocait , b;cc sccum dubitanti corde perorat Non eget exlernis, qui moribtis intus abundal.
1
aliter Hyrcanis '• si forte leunculus arvis Nobililas s la est aniiuum qux moribus ornal,
' rnibus elalos videl ire ad pabula-eervos, Si lis iucideril, le judicc, dirigc Iibram
' i uondum tolos descendit robur in arnios, Judicii, nec flcclal ainor, ucc muucra palpou!
c pedc firraus adliuc, nec dentibus aspcr aduncis D Nev. moveat slabilein persoux acceptio meiiloiu.
llpilai, el vacuum ferit iinproba lingua palatum, Muneris arguilur accepli ccnsor iiiii|iius;

iuuditque prius animo, quain dcnte cruorcm, Muntis eniiu a noruia recli distorquc. actinien

rritiamque pedum rediniii matuia voluntas. Judicis, et letra involvit caligine mciilem.
i puer effienus " lotus baccbatur in arina ,
f.iuii semel obtinuil vitiorum mater iu aula
I alidusquc uiaiiu gerit allo corde leonem, Pestis avaritix, qute sola ineaiceral omnes
Iprxceps teneros audacia p-xvenil annos. Viiiutum spccics, spieto moderaniine juris,
'oite macer, pallens, incoinpio crine niagister Cuiritur in lacinus, ncc legcs cuiia curat.
I: faeies studio male rcspondebat, apertis Parce liuiuili, facilis oranli, frange superbi|ii|,
t erat tlialamis, ubi nuper corpore toto Grande alii|tiid si vellc tenes, et posso enebis,
f fecto logices, pugiles arinarat elencbos. Caslra move, tuniias inslaura, trausfer iu hostc.il
Vcrs 72. Vers. 127.
VAHI/E LECTIONES.
Geitiibus. setnirutas. ducein. duodmii. ' Neplunnbi. * ut. ' dictauti. '• Hyrctviut " ef
11
b is. " Pliilippida vultu. iiam.
 ; . .

/67 f,L Al.TKItl DF. CASTI I I.IOXE 10»

Si cor:lcrrc manum, dnm luililur alca Ma:lis, A lni|>eral, ci suadct raliuuis \ilc sopitlcrmn
Dcliilis cl iiomiIiiiii maiiira n fugerii a'las, Kbrirtas, i i^idos cucrvanl \nec dno morcs.
Tc lanion armaluui vidcanl hilarcmquc rairrva*, Parca vuhipiaics sil cis evplcrc roluutas,
Piiguanicni precibus, iuunilui|iic miiiisqiic imian- Q»i lcgcs liominuni, eliuundi iioderautur babcnas.
jlcnl. Ilirigat crgn luos, siudiocclebrala prioi um,
1'nifuil iiiienlum dominis pugn.irc jiiucmlu. Acins justilia, el pcr lc rcvocclur ab alio
N:im diini castra ineitis ralcai, iliiin languida icrrur Lliima. qua? snjicriiin lerras Aslrxa rcliifuil.

Agiuiua prostcrnit, iluiu corda :naiius:|iic vacifanlj Vc dcsil pielas, pudor, ct rcvcrcnlia rccli,
Si gravis hnrlalu pr.cropior incbfial anrcs, Divinos riuiarc apices, mausticscc rogatus,
So liiuor abscnlal, ei sn- formidiiic inersa Ixgibus insnda, civilitcr yrgno sonics.
Irruil in fcrrimi ninuitis cOrcna juvcntus Viutlit i.im diflcr, doncc pertrauscal ira,

llosiibus antc alios prhmts fugiuKlibiis insia : Noc mciiiinissc \clis otlii |inst vcrbcra; si sic
Quod si forlc luus rcpct.il " leuioria milcs, \i\ciis, xlcruuui cxtcndcs iu Siecula uomcu.
Aginiua rcirogrado fugicns bosiiba grcssu, Talibus iiilin mans monitor " virtutis aiumuum,
Uitiinus a lcrgo ' fo^ia<, vidcaulqiic uiorniiiein, Imbuil irriguam f. cniulis imbribus aurcm,
Indecorcsquc luga pudeal sinc rci;<' revcrli. I! Ki Ibalamo cordis morcs iinpiugil lioncsitps.
Inicrca incliru ocolis, qtiol iuillilnis instcnt, Illc lilicus sacris bibulas acconimodal aurcs
Quol DCdilDin lnnn.c, quol fusi e vallibus :i Isinl, Vocibus, cstrcinx comincndaus singula ccllx.
Quol sotciu galcis cquilcs clypcisi|iie rciomhnl. M ns igiiur l.imhiiu slimulis sibi crcdula fcrvet.

Ncc te lcrrueril nunicrus, si uiolliicr illos Gciiuinai iulus amor bclli, rcguiquc libido V'.

Vidcris iuslaules, ruc prinius in ariua scquciiliim, Jam liinor omnis alicst, jain spcs prxjudical annis,
Priiuus c(|iiiiin vcilc, prcssoi|iic relaberc I cno, Jaiu fruilur volo, jam uieiiU! polcrv.l iu bostcs,

llic vigor cmiucal luus, afluclusque luoruiu, Jam rcgnal, jam scrvilci quadrangulus orbis.
l.i fervons aniiiiiis, duriquc pcrilia Mariis, Krgn ubi qux forul.o pucros ctuancipal xlas
llic c(|ous opponalur cqnis, hic ensiliiis cnsis, Advcnil, M.iccdo civililcr iiuluil anna,
llic clypcus tlvpois, bie oliruia casside cassis. Non silii, scd patrix, vivilquc iu priiicipc civis.
,0
Vi\ litcal \iclis victoii olfcrie Irop.rum '*. Tiro quidcm, sod mciltC gi^as, Bed poclc.rc milcs
Ciiiii |i:c vi I iulraliis viciis [radculibus urbcui, Enicritus; tunc iiidoiuitum, tunc lauia vidercs
Vil si rcstiici ini, porias pciTr.-gcris iuiiis, Vclle Ncoptolcmum , qux \ix " cvplcm Athillcs,
;l
Tbcsauros apcri,pluc donal.va mauiplis Ncc soluni in 1'crsas, quos conlra jusla qucrclx
Vulncribus crudis.cl eorde luiuenlibiis xgru Causa sibi fucral, parat insauirc, scd ipsum
Miincris infundas olciiin, gazisquc rci-lusis Kt lolum, si faia sinani, conjurai in oibcm.
Uiigc auiinos donis, aurique appuuc liquorcm. Urbs crat auctoris nomcn sortila Corinilios,
Ilxc xgrx uiciili poicrii medieiua mcdcii. Quaiii siius ipsc lnci .
quam rcruui copia majur,
Sic iuopi divcs, liirgusque uictleliir avaro. Quani palruui, ci populi, quam rcguiu firina volm-
Ai si fortc aiiimo res nuii rcspuudcril allo; lus
Copia si dcsii, vcl si ininualiir accrvus, Sanxeral, ul rcgui capul, 'irbsfirimnrin ul rsid ";
Non uiiuuaitir amor, uon desil copia ineniis llanc cvangulico propulsaus idola ** vcrbo
Allicc pollicilis, promissaqtic leiuporesolvc: 1'aulus, atl iclci ni couveiiil pascu.i vciis.

Miiiiiis cniin morcs confcrt, irrclilavaros, Ilic igilur Maccilo, ncjuia retundcrcl urhis,
Occullat viiiiim. geillis augcl, siilijicil lioslcm. l'osl palris occasum sacrum dia lcina voiondo
Non opus csl vallu, quos dcxlera dapsilis ambit, Imponcns capiii ", sccpiro radiavit eburno.
iSani scu pa\ vigcai, scii ruplo fujdcrc paeis, Sial |iroc. runi incdius, slipal lalus e.ius uirumque
llcguci, ci in lolo discordia sxvial urbe, Canilios vcneranila patrum, milisquc scnccius;
Principibus dubiis, subiliuuquc liiiicnlibus liosicm, ,. Quoruin juris cral loti dUpouera rcgno,
Ksl tlarc pro inmo, oi solidi inuiiimiiiis inslar : Per quos in&idiis obsislilur ubicc, vallo
Non inurus, nou arina, iliiccin Ititanliir avarum. Cousilii, potiusqnc valcnl iiiternrcte lingua,
Cxtcra quid moncam? sed nou lo cmollial iulus Quam pugnaiitc nianu tractara ncgotia Kciii ,

Prodiga luxurics, ncc fortia pcclora frangal Ki gcrcrc armorum curas, quam ciugtcr araiis;
Montis morbus auior, lalcbris cl murmurc gnu- Emiuus assisiiiui, pauloquc rcmoUus illi,

[ il*.:iis EAVcnx nicniis, quorumsob pcctorc rabur

Si Baoclm Vcncriquc vacas, qui cxtcra subdis" hnpcral ingcuin, ci Nosior succumliil Acbilli,
Sub jug.i vcnisti, poriil dcliia vacaillis Principis a facie valuiu grcgu cinclui iucrmi
Liborlas animi, Veucris flagi inlc caminn, Scilii Arislotclcs, molli vclalus amiclu,
Mens lubci iiucrius, ruasqitc cl bella mo.cri Jam rmlc donatus, raiisquc prcuicutibus annoa

Vere. ISO. Vcrs. Kl.

VMll.K LECTIONES.
'•
repelii. ,s
ius nudo. " irimnpl wi». rnicit. mointis. " cupnto. " roidc. n o»
Ht»i. " Ms. ?(( meiroyolit estii. ,v
Juilice. " itucipictu ittiiitc,
 ;

.(00 ai.cxandhfidos i.nt. i. no

GlirviS, el impexrtS c;lsli;;;il l.ltlioa CI1IIC8. A U11111 sibi niaiulatas Ir-gal iiuKiia partcs

Unnlcmplans i^iiur Maccilo pcr singuU viros, Lxseqttiliir, palriat lacius niilricL amorc
pascilur iuiuitii proccn.n; , ei qu;e iiiaxiinn dudititi llex fecdus rcnoval, paccmque rcdiulograi urbi,

Lrcsccrc tniii poleral. vclicmons audacia cievii Artibus ingcnuis, sliidiisquc vararc, soreno
Keg'S ad aspoclus, ct qtiem couccpcral anlc Aimiiit bis viiliu, Marlciuqiie ro.niill.l agondiiiii.

. Ainpliat affccliini, coriliM|iic rovci borat aurcs Iiiile 11I11 discordes iic.um sibi jniixit Ail as.
3I
Applausits populi, .najoraque \iribus audol. Inipigcr ad vclcrcs raplo volal agiuiiic Tliobas.

Acccilil fiicics ;i'iiino, mcnlii|iic proliind.c Annidas, inuros jiivcniim stipaulc coroua,

ItespoiiJcul oculi, lotoiiuc aeccnditur orc. Armaii assistu 1, port.isquc iutrarc volcnli

Sic fiiil cx facili rcgem cognoscore prompliini Objiciunt, qucui sidoiniuum paliniter liabere,

Oniaiuciila lictt rogi rogalia ilcsint, Si prccc, non annis vclleul oecurrcre, si sic,

Lucidus obryzo crinalis circulus atiro, Ul dccuit, cccpue fiainlis scolorisque pigeroi,
ti (jii.c flammiferis " ;
igncscil purpura gcnunis, Forlassis polcrant torrcnlcin inliibcre liuuris,

Sola laincn loquilur vultus rcvcrcnlia rcgcm. Incolumcinquc stalum vii.e, vcniainqnc mcrcri.
Monsis crat. cujus juventim tlc 110101111' ihiihcii, Sed nuoiiiam ailalcm siuiiil et coiilcmncrc rcgein
** Pr.-csuinpserc, sibi mciiio senserc lyraiiiinm,
A qno viiis liabct qttod floreat, uva propincl
Quod bibal anluiiiiius, ct quoti sibi briiiua rcscrvcl, Diiiii supcr cxcidio Maccdo dcliboral iirbis,

Cuni luinol iu fructuiu seges arJua , jainquc para- Jam populo variis aflliclo tiadibus, adsuut
[bat Collccli satraptc c vicinis urbibus, oiiiue

netrograduin Pliceuns radiis incendero Cancriiiu, Qui genus accusenl, rcculanlquc ab oiiginc gouicm
Cuiii Maccdo assensu parilcr vulgiquc diicuini|iic Intcnlam scelcri, ct Grxecoriim crcJc inadcnteui .

ln rcgoin crigilur, lectosque ad bclla quiritcs Progonitos scrpenle pai.rcs, scmpcrquc mmoios
Dividil 111 lurmas, quormn bis millia biua Cordibtis iiifusiim patriiiui scrvassc vciieiiuiii.

Qiiingonliquc oqiiilum niimcrus fuit, oiiiuibus idcin Quis fasius Niobes, qiiis sparsam sa-iguinc naii,

Impciiis armorum, scd cos discriniiiial xlas. Fcmineum ncscii iilulassc per agmcn, Agaveu?
Nec juvcncs soltiin, scd qiioruin cana vctustas Quis fl.uunias Semties, quis rogcin liiminc cassuin
Tesiis militi;c, ct ptobilas sub palrc probata, Nescial in proprios revoliiliiin lurpiler oitus?
Logil Alcxamlcr; ductor princepsquc coliortis Pr.cterca parlos iufando semine, daiuno
Nullus crat, qui non scxagcnarius essel; Totius Kuiopx, sibi coucurrissc gcmellos?
Usque adco, posilis ul si quis cominus armis C His acccusa siipcrcandescil " principis iia,
h-incipia inspiceict caslrorum, sivc quir tuui Acciugiqtic suos pugiuc iol.el. Inde paralo
Pirclectos, cquilcs 11011 crcuerct, imo senalum. Millc cquituiii (uueo, tuinidaiu circuiuvolal uibcm,
P..Tlciea pcdiitini qualer oclo millia bello Munibus an.erc bos cives iiilunlur, cosque
lnslaurat, quibus arina sudes. et Daca bipcnuis Pltirimus involvi! lelnrum coniiiiiis inibor.
Et qu;e lelbifero conloila voluminc glandes Nee miiiiis intcrca peditcs exscindcre iniiros
Funda jacil, gladiusquc, ct viix prodigus arcus, Vccjibus incussis * valiJisque ligonibus ardoul.
Lunatiqiic orbcs, ct pnevia mortis arundo, Ilos ne tnissilibus dotcrrcai boslis ab allo,
Inciitiunt liaslas, verubusquc iiiinantur atuiis : Ut iuli laleanl, alii lcsiudiuis inslar
Pcctora llioracc, cl cervi.x sccura galero cst, fclibus arccndis junciis iunbonibus inslant.
Quos licci ai tnaiit iclo pncsianl or omni Jani pcde subJuclo, jam i.iole miuantc iiiiiiaiii,

Viritts, (am voluisse lanicn supponere muinlum Prxcipili sallu, qui vivi forle supcrsunl
Quam poitiissc sibi, lant paucis millibus, rcquc Aonidx fugiuui, soque in socrcia rcccplant.
Miror Alcxandrtim, nionsiroquc simillima fati At Danai, saxis.ceJeniibus, lioslc remoto
Ibxc scrics, !ot regna, iini submitterc paucos. Per murum teccre viam : ruil omnis in urboui
In lanto reruiii slrepitti mundiquc fragorc, Turba, pcrit nullo discriminc scxtis cl ;ctas
Ctiin trcmcrcl tolus vanis rumoribus orbis, Oinnis; adcsl oliain dtictor Pellxus, ct ipso
Sublraliercaiixilium, dubiumque laccsscrc Marlem. Inveliiiur Tliebas arinis stipalus, oiqtic *'
Dt-lrahcre abscnli, suasu Demosilienis ", ipsi Acccssit Cloados fidus, n;agiioque cancbat
Cccropidae, et vircs opponcrc viribus ausi. Ucgi ilulcc metos, lyricisquc subinlulil isla :

jfcsluai atiditis
Macedo; niaturius ergo Clara dcum proles Macodo, foiiissime rcgiim
,

Caslra movcrc jubelDanais u sic cominus Cui favcl aslroi 11111 serios, tni c,tialuor orbis
liosli
Improvisus adcsi, cl mtiris appKcat alas ". Climala despondcnl, lilo propcranlc, Soroies;
Inlerea senibus in Palladis arce iccopiis
Cujus, ut inviclus vieiis, ol parrore sci''es
JEschinus '» eioquitur, coepta: ct " Deinoslliona iitis Supplicibus violor, ct ilebcllare rebtiles,
Arguit, ct pacc ostendii nil (utitis esse. Divinis lolics nioinlis armavii auiitiuiu
Vcrs. 288. Vors. 543

VAIil.F. LECTIOXES.
Pammnjcris. suuilentc Dcniosllieif vrimi. ** Danaus. forlo ,sc«/,is imnibus uplat. "
supp. .€scliincs.
Ctul^
crrntaque. Jl
rupiilo. " (layrascii. cicussos. coauc.
 ,

471 GLALTF.fll DE CASTLLLIONE *~*

Pccius Aristoleles : lunc hmic rcx fuHdiins urbem A Vulneral bostilem, faustumque boc predical omcii
Excitlio " Jelcre paras? Iiis sedibus oilus Tola cobors, la tosquc ferunl ad sidcra plausus.
Liber, tlioricrefflis sua qucm colil lndia lempli*. Nec mora, littoreis immergiiur uncus arcnis.
Hxcciue lerra deos tulil, aocloremque luor. m Eioneraut priino naves " c-flcrique volalit

Nuiri.t Alcidcn, cujus supcreminct omncs Exsiliunl, vii idique locant in littore caslra.
EJomiium lot es Iaus derivala per oibem? Deinde vacant epulis, ac dum solemnia iraclai.t

En liiuri ct sti uclx modufis Amphiouis arccs Pocnla, continuant serae convivia nocli.
Disee pus victis, vinccndis csse cruerrtus. Tertia pars orbis, cojns ditione leneri
Inslabile csl regnum, quo.l non clemenlia Qrmal, Olim dicta fuit, cjus quoque nomen adepla est,

Ai si tanla libi eivcs (orquerc voluntas, Ila'c Asia esl, vaslo qnam gurgile solis ab ortu
Sc.Ii paice solo, divisque iguosce locorum. Tenninat Oceanus, ei ab auslro eilendit in aicton
Pinierat CloaJcs, scd stat sententia regis, A Uorea Tauais, simul et Maeolidos unda
Pruposilique lenai iraj permillit liabenas, Claudit, ab Eurnpa noslrum disciiminal xquor.
y£i|uai iqnc solo hirres, ac incenia primo Huic soli ex xquo ccssit partiiio niundi,
Iinperat, ct rcliquam Vulcano fuiminat urlicm. Cumquesiluua trium, sulamlianc discinderc mun-
Postquam digna satis compescuit ultio Direcn,
B [dura
Jamqiic novo ilidicit servire Borotia regi, Topograpbi pcihibent, igitur hicviore duahus
Dispositis Macedo pariter palriaque domoque, Cnnlciitis spaiio, mcdium non invidel mbis :
In Darium saevire paral; minqs er;:o peritos llic silus esl Asix, se I ct illam mitis obuinbral**
Armorum, miniis audaccs, fam:eqne minoris " Cxsaries neinorum, fluviorum cursus imindat,
Srgregat, el palriis tutclam depulal Argis, Nobilium uiiilia rcgioiium laude supcrbil;
lnde rates vaiiis rernm spccielius acervat **, Hicdives gemmis elcpbantibus India barrit,
Nec tanto libuil paucas adbibcre Ia'.ori Bis serit, et fruges lolics legil, inslat ab arcto
Namque quatcrductus, nisi ler scnarius olistet Caucasus, irriguo paradisus spiralab oitu,
Navigii nomcrum quinquageiiaiius xqual. Hxc habet Assyrios, Medos ct PcrsiJa, quaraai
Jamquc ubi vclivolum lenuit mare libera classis, Parlhia nunc uomcn, quam Mesopotaniia Ai.it.

Iiiicnditquc fiigam, nec jam uPa moMiordit areuam Hxc Babylonis opes, ChalJaeaque reguareceptat,
Ancbura, cum pati-io discederct incola porlu, llxe Arahuin lcrras rcdoleutes thure Sab.-eo,
'? In quibus labor logicorum nascilnr,
Stridula, discussit concentibns aera miiis, ille una
Vox liominuin prxsaga mali, mistusqne tnbarn» Scmper avis Phoenii, viciuaque cinnama myrrhat.
liifreuiiiit clanjor, totmnque reraugiit anjuor. »* Hinc Syriam Euphrates, illinc gettt Armena laugit,

O patriic nalalis amor sic allicis ornnes! Diluviiquc memor superis coeloquc, minatur.
O quantum dulcoris liabes! fugitiva pcr alluin Iude Palxstinx cunctis supcreminct uua
Classis duin raplim palria? furatur alunnios, Unius JuJxa Dei, Jerosolyma lcrrae :

Sponte liccl propsrent Persarum invadcre fines, In cenlro posita cst ; ubi Virginis edita partit
Ncctrahal hivites ad praxloc prxmia duclor; Vita obiit, nec stare Deo moricute renalus
kv
Sula laincn revocat pairix dulccdo vulcntes, Suslinuit, sed perlremuil perterriuu orbis
Nec sinit a pal ia divelli, menlis acumcn, Tolque Asix parlcs, quas si meus exaret omucs
Sed dulecs otulgs aiiimumque relorqiici a;l Argos, Aul seriera scindet stylus, aut fastiJia gignct.
Doncc ali intiiiiu longe dccrcsccre visus Jamque sub auroram volucrum garrire solebal
Europ;c ilcfccil apex, poi lusquc recessit. El lucem teuui mxcedere liugua susurro.
Tanla sub inviclo bellandi corde voluplas •*, Lucifcr emeritx conflnia noclis agchat,
Tanla parcntis cral oblivio, tanla soroium. Astrorumque fugam solis prxcursor anhclo
Solusab lnacliiis dcclinal luinina tcrris Maiurabat rquo, cum mcmbia sopore
fjcili

Effreiius Maccdo ;
qui ciim Cilicum prius arva j, Solvit Alexander; igitur cum solerclusuni
Coll.bus ciluclis Asiamqr.e emergere vidil, Prospcxit primo pclagus radiosque iiitAnte-,
Gaiidcl, el angustuin vix gaudia lanla reccptal M Eiuicat cx templo castris, et in ardua montis
Pcclo is hosjiitium ; rcmis incumberc naulas, Erumpens, Asix metitur luminc fines.

Nec solum tensis ultra se crcdere vclis, llinc ubi vcrnanies cercali Kiamiuc campos
Lxtitia
damuante uioramjubel. Ocius illi Tot nemorum saltus, lot prata vircitiibus bvruis

Haud segnes pcr transtra parant assuigcre dulo Lascivin vidct, lot cinclas mosnibus urbes,
Princi|iis, et multo eastigant verbere ponium. Tol liacclii liutices, lot nuplas vilibus uliuos;
Tjiitiim aberal classis portus stalionc, lapillum Jam saiis csl, iuquit, socii; mibi suflitit uua
Qtiauiuui funda potcsl ccleri transmitlcre jatlu : ll.rc rcgio, Europam vobis patriamque reliuquo.
Eiiiinus ennssa Pclla? us aiundiuc tcrraiu S r alt. el pairium ducibus subdividil orbeiu.
V.-is. 3H8. Vers. 454.

v.\i;i i; LECTIONKS.
'
' txilio. " famaque miiioict. M OllUalul. " a-llieui "
cvlunlat. u reeevit. " rTjcoK«rmilfMl
Vaitt p.imo. '' iiiuiiibrui. »» »•
contreiKnii. parjOxt.
 : ?

475 ALFAANDUKIDOS LIU. I

N.mi limor illc tlucum (lania esl fidecia fali) A Foiiuna, qui dura paii, vcl amara recusat.
Regimruin quxciinquc jnccnt sub cardinc quadro Nain qux dura prius fueraut mollescerc vidi,
Jaui sibi parla pulai, sic a populanlibus agros Ncu vos sollicilos agat ignoranli.i vcri.

Uberat, el prcorum raptus avcrtit al) bosle. Unde lanlamea surgal (iducia menli,
liaec

Jaaique itcr arripiens Cilicuui sibi \iudicai arces Occultum boc vestris iinpeiliar auribus uiium.
Conciliaii|ue pii clenicniia principis urbes. Cum patris inlerilu niitarct Gracia moerens,
Pluris Alexandro fuit liatc soleriia, quain si Pausaniasque scclus, ct ca:dem casdc piassct,
Sanguinis impeiisa Mariem traclarct, agilque Noclc ferc media, somnum suadentibus aslris,
Paceviccs belli, cum parcil et obruit liostem. Pulviuar regale premens penelralibus allis

Inilc rapit cursuiu Phrygiaequc pcr oppida temlit Solus eram, socios laiabal incrtia somni
llion, el siruclos violato foedere murns At mea pervigiies urebaul pectora curi,
!.!aliosquc legit saltus, quibus ore venuslo Cuinque super regni ratio novitalc labaret,

lnsignem puerum pcdibus Jovis aliger " uucis Inccrtus sequererne hostes, patriamiie lueror
Arripuit, gralumque " lulit super aelhera munus; In neutro slabilis faclurus ulrumque videbar,
Dumque veluslaiis sallem vestigia qu;nit Ecce locum subila radianlem lampade scnsi,
B
Scdulus, occurrit '" fluviali consita rivo Et ccclesie jtibar noclis caligine prcssa
Populus, OEnones ubi moecbi falce nolala Irrupisse fores, lenebrasque diesccre vidi,
Scripta lalent Paiidis, lenerique legunlur amores, Cuin limoTurgerel incntcm, leslemquc pavoris
Densa subesl vallis ubi I lis causa jocosao Sentirem trepidos smlorem errare " per artus,
Traclala est, cuin juiiicium temeravit adulter Adfuil auheriis, boniinem si diccre fas est,
Unde mali labes, et prima cflluxit origo Ingenua gravitate, plagis, qucm barbara lexiJ
lliaci casus, el Pergama diluit ignis. Multiplici vestis mistim distincta colore,
Nunc repulanda quidem parw; sed qiianla fuerunt Cujus, ul ire solet (ilo radianle sacerdos,
Coiijicilur, teslatur eniin vclus illa ruina, Gemmca flammantes langebat " limbria planlas.
lnnem quam fuerit '• Troja? meusura rueiilis. Aurea rorifluos crispabat lamina crines,
Tut hellaioruui Macedo dum busla pcrenat, Pecloris in medio bisseni scliemale miro
Argolicos inter cineres, manesque sepultos, Ardebant lapides, gemmannn luce superbi.
Quos lamen accusant titulis epigraminata cerlis, Nescio quod nomcn, prauendere visa figuris
Ecce minora loco, quam fama vidit Acbillis Signabat tnediam letragrammala binina fronlcm,
Forle sepulcra sui, tali distincta sigillo: C Sed quoniam niilii barharies iiicognita lingu.e
5i
llecloris JSacides domitor, clam , incautus, iner- Hujiis erai, legcre haisc me non valuisse fatebor.

[mis Prxsulis occulluin caput amplexante tiara,

Occubui •• Paridis trajeclus arundine plantas. Pesque verecundus lalari veste latebat,

Hscbrevilas regem ducis ad speclacula lanli Qui nisi me verbis piior aggiederetur, liabebam
Cunipulit, et slerilem mulso satiavit arenam, Quod brevilcr possem scilari, quis? quid? et umle?
Ll suflirc locum sumpta propera\it acerra : Egredere, o Macedum forlissimc, linibus, inqnil,
fbiluna viri snperexcellentior, inquit, A paliiis, omncmque tibi pessumdibo gentem.
Cnjus Mjconium rcdolent prjeconia valeni, Atsi mc tibi forte \ides occurrere lalem,
Qni exanimem distraxerit lleclora, robur,
licet Parce meis, dixit, supcras dccessil in auras",
Elpalrcm palriaj suminum lanuii illu.l honoiis Discedensque dominii miro perfudit odore :

Arbitror augmenlum, quod lanlum lantus liabere lloc duce dura nianus, boc principe bclla movc-
Post obituin meruit prajconcm laudis, Uomcrum; [lis;

ulinam nostros, resoluto corporc, lantis Sic falui', celercsqiic pradus ad castra retorquel.
Laudibus attollat non iuviila fama triuinphos !
Vera tainen docuit : elenini cuni vicloradire
D
Haincum lata mcas suseeperil area leges, Post Tyrou eversam multa lcgionepararet
Jum domitus Ganges, et cum pessinmiatus Atlas, Jerusalcm, tcmplumque Dei violare, domosquc
T.um viresMaccdiiin Boreas, cum sensciil llam mon Velic ]>iilarctur, invicli piineipis iram
iit contcnius erit, sic solo priucipe mundus, Prasvcniens ui-bis sacro comilante senalu
Jt solo sole : boc unnm inilii deesse timebo, Lxiei.it lali siunmuscuin veste sacerdos,
'ost morlcm clneri ne desil fama sepulto, Qualein in siderio rex prxsule videiat ante,
Ilysiisqiie velim hancsolam pricponere canipis, Quam lanquam cognoscai, equo descendit, eumquo
leu vos excutiai ccepto, gcus provida, bello, Pronus aJoravii, cunclis miraiilibus, illuin
rgolici, forluna licel quandoque ininctur Impendissc liomini decus, u.nnn quoJ silii prideni
spera, qujj nunquam vullu persistit " codem. Jusseral impen.li, t:mc lex legionc sequeutuin
lanilitiis indignus erit, mollique potiri Exclusa, paucis iiurai couiitnnlibus urbem,
Vers. 506. Vers. 500.

VARI.-E LECTIONES.
armiger. ' placitumque. M objicitur. *» Quam fttil imviensa. • Octttbuit. " cmithtil. " ej-i-c
lambebat. potuiiie. " saperasqite rcccssit.
 471 GLALTEftl DE CASTELLIONE iTl

Pccius Arislulelei : lunc lianc rcx fuj-nluns urtieni A Vulneral hostilem, faustumque boc prxdical naicn
Excidio " delere paras ? Iiis seilibus orius Tola coliors, la tosque ferunl ad sidera plausus.
Liber, lliuricremis sua qucni colil Imlia lompli*. Nec mora, littorcis immcrgilur uncus arenis.
Hxccine lcrra dcos lulii, auctorenique taori.m Exoneranl primo naves " colcriquc volalu
Nutri.t Alcidcn, cujus stipereminci omnes Exsiliunl, viridique locant in littore castra.
Edomiinni tolies laus derivala por orbem? Dcindc vacani opnlis, ac dum solemnia traclai.t

En muii cl slruckc modufis Ampliionis arccs Pocula, cOBtinnanl serae convivia nocti.
Disee pius viciis, rineendis csse cruentus. Tertia pars urbis, cnjns dilione leneri
Inslabile csl regnuin, quod nou clemenlia fiinial, Olim dicta fuit, ojus quoque numen adepla est,
At si tanta libi eives lorquere volui.las, ILvc Asia esl, vasto quam gursile solis ab ortu
Soli paice solo, divisque ignosce locorum. Terminat Ocoanus, ei ab austro extendil in arcton
Finierai Cloadcs, sed slal sententia regis, A Borea Tanais, simul et Maeolidos unda
Proposilique lenai iraj permiltit liabenas, Claudit, ab Europa noslrum disctiminal xquor.
y€quai iquc solo hirres, ac moenia priino Huic soli ex acquo ccssit parlilio niiindi,
Iinperat, et reliquam Vulcano fatminat urlieni. Cumquesituna triuro, sulambanc discinderc mun-
Posiquani digna satis compescuit ultio Dirccn, B fduro
Jainqiic novo didicit servire Bcrolia regi, Topograpbi poibibent, igitur lncriore duahits
Disposilis Macedo pariter palriaque doiuoque, Coiilenlis spalio, niodium non invidet oh bis :

In Dariutn saevire paral; niinqs ergo peritos Hic situs esl Asia?, seil ct illam mitis obuiiibral"
Armorum, niinus auilaces, fanncqiie minoris ,T Cxsaries ucmorum, fluvioruin cursus iiuindal,
Segregat, el palriis tulelam depulat Argis, Nobilium mulla regiouum laudc supcrbit;
lnde atcs vai
i iis rertim speciebus acervai ", Hicdives gemmis clopbantibus lndia barril,
Nec laulo libuil paucas adliiberc IxLori, Bisserit, et fruges lolics legil, inslat ab arcto
Namque qualcr duclus, nisi ler scnarius obslet Caucasus, irriguo paradisus spiratah oiiu,
Navigii nuincrum quiuquagciiariiis seqnal. Ha;c habet Assyrios, Medos el Pcrsida, qitarun
Jamquc ubi velivolum temiit maie libera classis, Partbia nuuc uonicn, quam Mesoputaniia fn.il.
Iiilenditquc fugain, nec jam ul'a raomonlil arenam Ha.'c Babylonis opes, Chald*aque reguarecepiat,
Ancbora, cum patrio disccderct incola porlu, Itac Arahuiii lerraa rodolentes tbure Sab.-co,
Stridula, discussil concenlibns aera sy niiris, ille labor logicorum nascitur, una
In qiiibus
Vox liomitiuin prasaga mali, mistusquc fnbai unt ScmperavisPhoenix, vicinaque cinnama niyrrlnc.
lnfreniiiii clangor, lolumque remugiii acquor. C Hinc Syriam Eiiphrales, illinc gens Armena
langil,
palriaj nalalis amor sic allicis omnes! Diluviiqoc memor superis coeloquo, minatur.
quantum dulcoris liabcs! fugiliva per altuin Indc PaL-estinae cunclis supereminci una
Classis dum raptim palria? faratur aliiniuos. Unius Juduea Dei, Jerosolyma lerrne :

Spnnte liccl prop^rent Persaruni invadere fincs, In centro posiia est ; ubi Virginis edita partu
Nccuahai hivites ad praxlsc praeinia ductor; Vita obiit, nec starc Dco inuiiciiie renatus
Sula lamen revncal pairim dulccdo vulentes, Sustinuil, sed pertreniuil w pcrl-.-rrilus orbis
Nec sinit a pat ia divclli, inenlis acumrn, Totque Asix parlcs, quas si meus exarcl ouiiies
Sed dulcos oculgs aiiiinumque relorqiioi a;l Argns, Aut seriem scindet stylus, aut fastidia gignct.
Doncc ab inluitu longe dccrcsccre visus Jamquc sub auroram volucrum garrire solebal
Europ:i' dofccit apex, poi lusquc reccssit. Et lucem lenui prxcedere lingua susurro.
Tanla sub inriclu bellandi corde volupias ", Lucifer emeritx conlinia noclis agcbat,
Tanla uarcnlis orat oblivio, lanta soroiuin. Aslrorumque fugam sulis pracursur auliclo
Sulus ab lnacbiis declinat Imnina lcrris Maiurabat rquo, lacili ciim monibra supore
Eflicnus Maccdo ;
qui cuni Cilicum priu» arva p. Sulvit Alcxander; igitur cum sole rclusiim
Coll:bus oduciis Asiamquc emergerc ridit, Prospoxil primo pelaglis radiosquc natAnles,
Gaildct, ot angustum vix gaudia tanta recoplal kl Einical cx loiuplu castris, et in anlua niouiis
Pec!ois bospitium rcinis iiicumbere nautas, ; Ei unipcns, Asi.c mel.lur lumine fines.
Nec solnni lensis ultra se credere vclis, Ilinc nbi vcrnaiiles ccrcali Kraminc cam|ins
Laelitia damoante utoramjubet. Ooius illi Toi nemorum saltus, loi prata virenlibui hcrbis
Haud segncs prr translra parant assuigere didn Lascivite vidct, tot cinctas masnibus urbcs,
Principis, et mulio castigant verbere poiilum. Toi Baccbi tiuiiccs, lot uuptas vitibus nlmos;
Taiitiim aherat classis porlus slalione, lapilluni J.nn saiis cst, inquil, Bocii; milii suflicii nna
Quaututn fanda potostcoleri transmiltore jactu : ll.oo regio, Europani vobis palriamque roliiiquo.
Eniiiius cimssa PelbCiUJ aiuinliiic toiram S i- aii. oi patrium ducibus subdiridil urbeiu.
V.-rs. 3:i8. Veis. loi.

VAItl.E LECTIONKS.
" cji.io. " famaqur tninoics. M oililslal, •• atliera. - n
i< /uiilas. il
TCtevit. " r.xi.r.citiiilifue
1'uiet ;i. -iwo, » inwubrut. k*
coulremnii. • uarjBat,
 :

47J ALEXANDUKIDOS LIB. 1. *T*

N;wi lnnor ille tlitcum (lanls esl fiducia fali) A Foiiuna, qui dura paii, vcl ainara recusal.
Regnoruin quaecnnque jaceui snb cardinequadro Nain quac dura prius fiieranl inollcscerc vidi,

Ijim sibi parta pulai, sic a pnpiilaiiiibus agros Ncu vos sollicilos agat ignoranli.i vcri.
Liberal, et pccorum raptus avertit al) hoste. Unile hxc tanta mca surgal fiducia mcnti,
JaRii|ue iter arripiens Cilicmn sibi vindicat arces Occiillum hoc vcslris inipertiar auribus uiium.
Conciliaiqtie pii clenicniia principis urbes. Cum patris iuleritu nularct Grxcia moerens,
Pluris Ale.vandro fuit liacc solerlia, quain si Pausaniasque scelus, cl cxdem exdc piasset,
Sanguinis inipeusa Mariem uaetaret, agilque Nocte ferc media, soiunum suadcntibus astris,

Pace viccs belli, cum parcit et obruit lioslem. Pulvinar regale premens penclralibus allis

lnde rapil cursuni Phrygiaequc pcr oppida lendit Solus eram, socios laxabat incrtia somni
llion, el structos violato fcedere muros At mea pervigiles urebanl peciora curx,
l.laliosquc legit saltus, quibus ore venusto Cumque super regni ratio novitale labaret,
Insignem puerum pcdibus Jovis aliger " uucis Incertus scqucrerne hostcs, patriamnc tuercr?
Arripuit, gralumque " lulit supef xthera munus; In neutro slabilis faclurus ulrumque vidcbar,
Dumque vctusiatis sallem vestigia quxiit Ecce locum subila radianlem lampade scnsi,
D
Scdulus, occurrit" fluviali consita rivo Et ccelcste jubar noclis caligine pressa
Populus, OEnones ubi mcechi falce nolala Irrupisse fores, lenebrasque diesccre vidi,
Scripta lalenl Paiidis, lenerique leguntur amores, Cum timor urgeret mcnlem, lcstemqiic pavoris
Dcnsa subest vallis ubi I tis causa jocosac Sentirem trepidos sudorem errare " pcr arlus,
Tractala est, cum judicium tcmeravil adullcr Adfuit xlheriis, hominem si dicere fas esl,
Unde mali labes, et prinia cflluxit origo Ingenua gravitate, plagis, qucni barbaia kxil
lliaci casus, et Pergama diluit ignis. Mulliplici veslis niislim dislincta colore,
Nunc reputanda quidem parvi; sed qnanta fuernnl Cujus, ul ire solel (ilo radiante sacerdos,
Cunjicitur, teslatur eniin vetus illa ruina, Gemmca flammantes tangebal " limbria plantas.
Ingem quam fuerit *• Troja? mcnsura ruenlis. Aurea rorifluos crispabat lamina crines,
Tot bellatoruin Macedo dum busla pcrenat, Pecloris in medio bisseni schemalc miro
Argolicos inter cineres, manesque sepultos, Ardebanl lapides, gemmarmn lnce superbi.
Quos tamen accusant litulis epigraminata cerlis, Nescio quod iiorocn, prsetenderc visa figuris
Ecce minora loco, quam fama vidit Acbillis Signabat mediam telragrammata lainina frontcm,
Forle sepulcra sui, lali distincla sigillo: C Sed quoniaiu milii barbarics iucognita linguae
Hecloris JDarides domitor , clam , incautus, iner- Hujns erai, legcre hanc nic non valuisse " futchor.

[mis Prxsulis occultum caput amplcxante tiara,

Occubui •• Paridis Irajcclus arundine plantas. Pcsque verecuudus lalari veste latebai,

Ilxc brevitas regem ducis ad spcctacula tanli Qui nisi mcveibis prior aggicdcretur, habebaui
Compul.t, et sterilem mulso satiavit arcnain, Quod brevitcr possein scitari, quis? quid? el undc?
Lt sullirc locum sumpta propera\it acerra : Egredere, o Maceduro fortissime, (inibus, inquil,
forluna viri superexcclleiitior, inquil, A pali iis, omnemque tibi possumdabo gentcro.
Cnjus Mxonium rcdoleiit prxconia vatem, Atsi mc tibi forte vides occurrerc talem,
Qui licct exanimem distraxeril Uectora, robur, Parce meis, dixit, supcras decessil in uuras",
Kl palrcni palriac summum laiivcn illuJ honoiis Discedcnsque dommii roiro perfudit odore :

Aibilror augmentum, quod tantuin lantus habere II oc duce dura mauus, hoc priucipe bella movc-
Post obituni meruit prxconein laudis, Homcrum; [tis;

Oulinam noslros, resoluto corporc, lanlis Sic falur, celercsquc gradus ad caslra retorquci.
La.idibus attollat non iuvida fama triumphos! Vera laincn docuit : etcnini ciini viclor adire
D
Naincum lata meas susecperit area leges, Post Tyron eversam roulla le^ione pararct
Cum domitus Ganges, el cum pessuimiatus Allas, Jerusalcm, icniplumque Dci violare, domosquc
Cum viresMaccdiiin Boreas, ciim senscrit llain mon, Vellc piilarclur, invicti priucipis iraro
Et conlcntus eril, sic solo priucipe mundus, Prjevcniens urbis sacro coinitante senalu
Uisolo sole : hoc unnm inilii deesse limebo, Exicrat tali summus cuin veste sacerdos,
Posi morlem cineri ne desit fama sepulto, Qualein in siderio rex prxsule videiat ante,
Elysiisque velim hanc solam pncponere canipis, Quam lanquaro cognoscai, equo descendil, cumqua
Ncu vos exculiat ceepto, gcns pro>lda, bcllo, Pronus adoravit, cmictis miraiilibus, illum
Argolici, forlur.a licct quandoquc mincliir linpendissc liomini decus, uuuin quod silii priden]
Aspera, quje nunquam vultu persistit " codcm. Jusscrat inipeu.li, luiicrex iegioue sequeiiluin
lilamlitiis indignus erit, mollique poliri Exelusa, paucis iillrat coroiUintibus urbem,
Vcrs. 500. Vers. 5G0.

VARI.E LECTIONES.
„ nrmigcr. " ptacitumqne. " objicilur. »" Quvm fnit inmiensa Octtihtit. " ccrtsistit. " eti'ii
Unubebat. ' potvisse. " sxperasqtic icccssit.
 ,

«V, GUALTI.M l»L CASrELLIONE 470

KtquoJ ali licbrxia monilus fail, oblulil illie A Jamquc valefacieus indullu UarlebeaUe
Pac (ica, ct muito Jitavit miuiere icmplum, Drbis perpeluo donavit niuncre cives.

ARGLMENTL.M LIBltl SECUNUI.

Prwparul ad pugnnm Durium Persasque secundns,

Atcxundro Uaiius.popiilumque recenset,
Scribit
Ai Macedo fatale jugum mucrone resolrit,
Seque sibi lecipii, muibum curante Pliitipp
Slanl liinc inde aeies, Lilicuin conclusa jugosis
Faucibut, iujusti Sitenem premit alen fati.
Spernitur a Pcrsis ducibus, licet utile Uocii
Cqnsitium Thymatlis' ptucuil commitlcre fatis.
Omne simul iobur, socios tiorlalur ad arma
Acer uterque ducum, plandeiilibus assonal uer ".

LIDEK SECUNDUS

Ullorem niagnum palri.c, jani faia iniuanlem, D Qui sihi dcluleranl Meili man.lala lyianni,

Nuntia Pcrsarum Jiscurrcns fama per urbes, Procinctc subicit : Mcliusque inlerpretor, inquii,

Desidix lorpore gravis, luxuquc soluti, Ei msgis egregie veslri inunuscula regis;
TerriGco slrepilu Darii concus6erat aurrs, Forma rotiinda pil.c sphseram speciemque rotmidi
Qui licel iinperio niajor, munitior armis, Quem mihi subjiciam, puicbre deierminat orbis.
Obscqniis" rcgiim, prclioso ililior src, llis in subjeclns mihi Persas ular habenis

Viribus cxcedcns, «vo malurior esscl Cum \ictor Darii veleres effregero gazas :

Rcllalore nnvo; lameii experientia Marlis, Sic ail, ei formae regalis imagine ceris

Qn.i ilcsuelus crai, el pax diuturna labanles Impressa, vario lcgaios munere donal.
Impulerant regia animos, ut in omnibus csset Al D.irius qua:nvis, fama mcdiante, rcceplo
Inlerior iluce, qno potcrai prxstantior esse, Memnonis excessu labcfacto peclore nulel,

Si mcns tanla forel pugnaiidi quaula facullas Aspera forluiitt lamen in coniraria lorqucns "
,

Ne dcprcssa " lanieu errore, miuusquc rigoiis •• Conclusus prorerum serie, pediluinqiie calcrvis

Regia majcslas videattir liaberc, superbo Tendit ad Euphralen, uhi lol radiruilibus inro
Inionat orc ininaa Darius, gcntesque subactas Gentibus explicil, diffnsis zquore vaslo,

Cnlligilin castris, cujus per regna volanle Tot populis vircs dedit in cominiine vidcndta :

Ocius rdiclo, ruit Oinnis in arma juvemus. Klalusquc animo valluni circumdedit, unde
Inlerea a Uario, ne nil fccissc videri Primo sole locum ferienlc, recensuit onuios,

Possit, Alcx.indro lcgalur epislola talis: Xerxis nd exemplum, donec, nasreulihus asuis,
Rex rcguin Darius, consanguineusqiic deorum Noclivagae " Pbcebcs prxcederet llcspcrns oriuiu.
Sciiliit Alcxandro famulo. Licetindoie elarus, Egreditur vallo, viridesque cffusa per agros
Parce puer lencris et adllUC crcscenlibus annis, Iniiniia pbalanx, numerumqne rerogniin viocil

Non est apla lcgi, qii <• nou inaturuit arbos, Spargitur, et spcciem majoris rnpia complel ";

Qiio.t (ibi suinpsisii, tcmeiarius exue cultiis Sic ubi balanlcs aJ pascua veris ilur.e

Atmoiiim, el casUe grcmio lc reJde parenlis, Ut toliJem rcddat pastor, quol fudil" ovilc
Quxque (ux polius zlati cougrua, misi M.nie novo, numeraiilur oves, quas anvia sortis,
l.ora libi, lcrelemqiic pilam. fnrulosque caparcs Ne miiiuai numcrum lupus, upilione sinisiro,
ln sumplus ciiiuitiini, lomenta viue<|ue lcvamcn; Capripedi Kauno commcndatseJiUa Raticis.
Al si lanla iiium vexal vesania pectus" At priur in Magiium Darii congrcssus, rl acris
lii paci litcs, ei amico przferai lioslcm : I) Pngna, suh illustri adversr, duce Memimne, pari -,

Nou equiles, vcrum finiula menle clicntcs Hillia nobilium tenuil sexcenla virorum,
l.niillam, qui lc correpluni vcrbere, duris Quos licet infeiior uuinero, sed forlior arniis
AllU^anl ptjcnis : lenchrisqiie p -renuihus abdanl '*, KuJil AlcxauJer, expugnalainquc suoruin
Frcndil Alexander modicc turbaius, eisauc Virilnis iuiiavit Mnl.c prasdiviiis aulaiu
Vers. 00.1. Vers. Cli.

VARI.K LECTIONES.
* SHllCr. ' nbseqnin. " devrcnsn. •• viyoiis. ** luani restniia mcnlcin. " addmil. " vcrlcns. " Slon-
tharat. " prtnbtl " ,uidi.
 ;

*77 Al.EXANI JREICOS LIH. II 4,78

Gonli. n m vclercs, Sardis dixercw inores 6 ".

A Nevc sit in promptu Dannls penctrare tribunai
Hic Asiam rcfluis unilnrmu cursibus aiclaut llegis, muuitis pcdilum prxslaillibllS armis
Faucibus angustis gemini confliiia Pouli, Clauditur exlrumum icr dcnismillibus agnicn :

llicali utroque m.ni distans Sangorius a>qno Subsequilur Medi plctnis genitrice lyranni
Littorihus lainen allernis, comimuticat undas. Currus, et nxor adest, nalique, ct tola supellcx
Ilic Jovis in tcmplo Mid.e palris nlt.t corusca t Regia, pellieibus lolidcm, sub ponderc lanto
Ptoustra, jugunu|iie \eius Asiae latale, scil «'jus Quinquaginla fere suspirant planslra vebendis.
Funihus intcr se subeunlibus " arto latcnti Horis erat Persis dncibus, tunc lemporis oinneni
Compl isisque iterum, spalioso tempore nemo Duccre in arma domum, itim tolli signa jubercnt.
Vcl rcnerirc caput p t >ral, vcl solvere nodos Scxccnlis sequitur iuvecia pecunia mnlis,
Ccna lliles, urbis ita disposuisse lenacem Tercentumque onerat dorso surgeuie camelos.
Faiorum s rieni, qui vincula solveret, illuni Plurimus boc agmen cenlenis millibus ambit
Ilegno loiius Asia; debere poliri. Fitnditor, et levibus fundse jaculator babenis:
Movit Alcxandrum supplcndi fata cupido, Ultiuin procidit levis armatura virorum
F.xlidlensqiie jugum, nexus dissolvere tenlat, Excedens numerum, pedibusque altritus el axe,
u
Liii lalusquc brcvi dum se contendcre fnistra Aurea pitlvercus involvit sidera turbo.

Biinspicit, aslantrs nc triste retunderet " oinen :

Inlerea Macedo profugis vaslaniibus arva
Quid referl, inquil, proceres M ,
qua scilicet arte Cilieiie 'ese' '.a videns, rapit agmina duclor
Q :oque modo lacit:c paleant amiguiala sorlis? Ad loca, quaj Cyri dixcruni castra priores,
Divit, et arrepio nodos niucrone recidit. Prxm<ssis igitur, duce Parmenione, calervis,
Rnde vel clusil sorlcm, vel soi le reclusit '•. Tarsum seminecem Persarum servat ab igne;
Ilinc venit Aucyiam, missis qui Marte reliintlant Hic, ut scripla feruiil, illustri claruit ortu,
Cappn.locum gentes, quibus in sua jnra redaclis, Per qucm prxciptic caecis, errore subacto
Hane iler accelerat Macedo, spalioque diei Ceiitibus cmersit radius, lideique lucerna ;

lnius, sladia rapidis " quingenta peregit Puius ct illimis, mediam perlabiiur urbeni
Gressibus, accelerans pavidum prajverlere regem, Cydnus, qui geiidos baurit dc fonlibus ainncs,
Qnippc graves aditus Asiae, fancesque Incorum Contentiis sese esl, uullnsque aiiunde ruenlis
Anguslas metuens, Cilicum jam plana teneuli Admiiiit lorreiilis aquas, sed guigiie ludit
Olivius ire paral Dario, qui primiis Eoo Calculus, ct refugo lapsu lascivit arena;
Cum sol roriflua slillaret lampade, caslra P Ilic pr iiium didieit Magnus durare salulem
Movilab Euphrale ", liiuis cava saxa rcsullant, Nulli coiilinuain, sed misla adversa secundis '*,

llcspondenl valles, iclusque fragoribus aer knptilii bic regein vis pruesumpliva supcrbum,
Ingeminal strepiius, agitaniqiie lonilrua nunes. Qux poiuit potius landis jaclantia dici.
Ilic fragor in caslris ; sed et liic erat agminis ordo. Ergo cum casu luciari fala vidcres,
Ignem queni Pers;e sacrum, auernuinque vocabani, Quieque aspirabal ccepiis, sors prospera, paulo
Axibus auiatis argenlca piaiulit ara : Substitit, et Macedum spem dc-sperare coegit.
Allia, Jovis ciirrus, scries duccbat equoruin; jEstus erat, medius cum sole lenente Lcoiieui
Ca-lalasqtie dccem gemniis, auroque quadiig.is Julius arderet, medioque sub axe diei
Tam eullu variae, quain lingua i>l moribus, uno Arida Ciliciae, flderat " vapor igneus arva,
Agmine bis senae comilanlur iu ordine gniies. Perfusiis Macedo sudore et p-ilvere, meinbra,
Quosque immortales mentilur opinio vulgi, Temperic fluvii caplus, specieque liquoris,
Mille fcre decies plausliis auroque fcriintur: Corpore aiJliuc calido suhjcclU insilil undis;
At consanguinei rogis, mulicbriler Horruil exlemplo gelido perfusa liquore
omncs
HilliapraHexlis ler quinque fcrunlur amieii. Tota viri moles, ubi non invenil apcrlas
Mole gravi, medius radi s siellanlibus aiuo, ^ Spiritus hic venas corptisquc reliquil inane
luvehiiur Darius curru, qiiem stipnt utiinque Frigoie, vilaiis calor interclusus, aquariim;
F.lligies iitimerosa Deum, quen: pr;e.licat anior Fluciual alflictus rex, cxanimisqite suoriim
Gemmariim, et luxus opulentia barbara regum". Extrahitur manibus, oritur per castra tumultus
Desuper ardeulis fervorem tempcrat ;eslus Flebilis, et Graiuin niit in lamenta juvenlus:
Fictilis aurata p.-iideiis Jovis
ainrger ala 7i ,
Flos juvenum MaceJo, quis te impelus interami-
llnnc liaslata decem praeecdtmt millia , quorum [eos
Auriim cuspis habet, argentea candet Nudum, quis casus inopina morte subegit?
arundo,
PraHerea Darius pra;claros sangnine reges lmproba mobilior folio fortuna caduco,
Coniiguos laleri pr.-eccperat ire ducentus. Tigi ibus asperior, diris immitior " hydris
Vcrs. 690. Vers. 749.

VARLE LECTIONES.
' moaerni. « coeiiinivns. '

rewrberet, •" svrii. :

" rcsolvil.
7!
Virg. Liwitidque laurutque. " Dre-
is nnle liij. producilnr Gnvi. "'
regem. n uliij:r. " in ms. alluro, scquoutes duo versus omissi.
' pndii. " iuiwicior.
 ! ;

4"9 GUALTERl DE CASTELUONE 180

Tisipbone horriilior, monstroqnc crueniior omuL A Aiquc iia subridens : Bon;1 rex, cxciiuk liinorcm,
Cur metis Dnic diem florentes principis annos? La\a auiniiim curis, sine
"
' vim ineilicaminis bujill
Hattenus exstiteras maicr, quis te impuiit illi ln venas rccipi : qui me libi deiulil (au.li)

Vcllc novercari ? qucni promissum sibi rcgein Aut ut sic pcreas, rcliquis ardcntins opiat
HiinJus aJoptabat? Scd quis manel cxitus illos, Sedulus, aut noslra marcescil liviJus arte,
Opliine rex, quibus a paliia tua caslra secuiis (Verius ut falear) am in ma damna prolervil,
Nun licct in palriam, loca per descrla reverli Qui i.oial innocuura scelcris, qui prodilionis
Nunquid nos sine tc medios uiillemur in lioslcsl Arguit inaonlcm, merilo non crcdiliii insons.
SoJ quis dignus erit lanlo succederc regi ? Nam reus unJe iciiiii sc noverii, illud aeerbe
Audiit liacc, ut forle rolam \olvcnJo falisccns Objiciei, sic injuste i]iiandoi|ue ligatur
Caeca sec'e'.al linmi Forluna, animamque rcsnmeus Justus, et injuslos absolvit curia memlax.
Surgit, ct Argolicos, subiidens oie sereno, Haec ubi dicia, metum jubet eranesccre regis
Increpat usque nietus, el secum pauca susumt Ergo ubi liansinisstim nfcdicainen adinliiua, vcnas
Inscia mens lioiniuum quauta caligine usli Imbiiii, cinciiti perierunl semina morbi.
Pressa jacet! qux nie toiies injusU lac^s* t, Exhilaral uiltuin color, ct pallore percmpto,
Jus rcliquis propiium licet exercere dcabus, B Emergit facies nivco liqucfacla i ubore
Me solain excipiunt, qitae duin bona coufcro, niagnis Mens redit, elvirtus rediviva rcnasritur inius,
Laudibus exlollor ", si quando rclraxero rclus Concurrunt proceres, avidi spcclarc Pliilippum
Iinperiosa mannm, ica ciiminis arguor, ac si Illius injiciunt jucundi bracbia collo,
Naturx Eiabilis sub conditione leneri lluncquc Patrcm pairix, scrvalorciiique saluianl;
Possem, si sempcr apud omnes una inanercm Rcx ciun sol rutilo radiarci craslinus axe,

Aul euJcui, jam oon merilo forluna vocarer ;

lnsigni provcclus "'
equo, per castra viJcnJum
Lex milii naturx posila cst sine lcge movcri, Sededit, ct paviJis etcussil memibus onmcni
Solaquc mobililas stabih-m Hxc ubi dicta,
facil. Scgnitiem, vulluque suos ac \occ refecil.
Liberior rcgis jam inorbida membra revisit lude ubi finiliiiias exercitus obruit 111 bcs,
Spirilus, ct solitos paulisper liabere inealus Elsacra produbia, quse voverat ante, salutc
Ccepit, scd uiniius urebal viscera morbus; Persohil superis; feiralos moenibus Issi

Qui tan.en alUillcns crecto lumiiic vultum : Applicuit cuneos, ubi Parmeuio veniciiti
Ergo, ail, in castris viclum sine Marte ci ucnlus Occurrens, urbi descrlx a civibus infcrl.

Victor Alexaudruiu rapiet "? nain pioxiinus bostisQ Quxritur bic inler proceres, an dcbcat ulua
Non medicos segnes, non ci itica lempora uinrbi, ExtcnJi bcllis acics, poliusne sit bostis

Exspectare sinit, spoliis ulubbii ademplis Oppcricudus ibi? placuit sentenlia Landem
llostica barbariea, at rcx ingloriusexsul, Ilxc polior ducibus, inlcr moniana jugnsis
Nudus in hoslili, sine laudr, jacebil arena. Faucibus, liic falis coniniiltcre robur uli umquc '*,

Si tamcn in mcdicis esi, ut rcparare salutcm Quippe pares illic atics utriusquc tyrauni

Arte queaui medica, faveat medicina, sciuiuque Parnicnio ccnsct, angiisla valle, fuiuias.
Mc non lain spalium vilx, quam quxrere belli. At Siscnes, quia rcm lacitc suppresscrat, auro
Ncc lau marlis agit mc, quam dilatio Murlis. Crcditui a Dario furliui corruplus, cumqiie
Nani licct a.ger adliuc, si saltein stare mcorum Mors injusia fciit, uoii ignoraute tyianno.

Aute aciem potcro, cursu fugitiva rapaci Jamquc siipcrveniens Gr.ecis equilatus ab ons,

Terga dabuul Pcisx, Danaiquc sci|ueiilur ov nilcs Exsilio coinitante rugam, duce '
Thymodt, caslris

Impctus bic regis, prxcepsqitc libido coliortc» Infcrtur Darii, rcgiquc salubre propinaus
Moveral aucipiles, ne fcstinaiio curse Consilium «uadct, ut, duui liccl, axe cilalu
Augerel morbum, sed eniin spondcnle Philippo Obliquum relro flectat iicr, cursuque volucri
Qui comes <:sl a patre Jatus cuslosqu salulis, D Pulveren rcpctat spatiosos xquore campos:
Tres ruiili rediius Phvebi laincn auxius U'gre Aut si degenerem pudcat ictiocedere regem
Exspcctai. morbique fugam redilumquc salutis: Converso nc forlc gradu vertatur in oincn

Ilic praemissa ducis perlurbal cpisiola rcgcm, Trislc suis, saltem gazas, ct pomlera bclli

Qux mcdicuui damual, auro Uedaquc soio is Di\i:!at in parlCS, ul si foiluna , quoJ absit!

Cnrruptum a Dario. Jam lcrlia sparscrat igucs Faveiil Argolicis in piiino Maitc. supcisil
Expliiitum tenebria rulilos suiora per orlein. Copia, quoquc ,J recctic mat iu discrimina pubcs,
Cogilur insonlis bausturus poculfl ductor Nonmediociis cnini furor cslcxponcrc bcllis,
Dc mcdici dubilaic fidc, scd polio pOSU|Uam Uno, vellc Bcmel fjriuna cuucla, sub ictu.
l.vhausla esl, (liailani Jrxlia niitantc lcgcndail Utilc consilium dcderai, scd inutite viran cst

Porrigil Arcbigeni, quaindum legit illc, lcgcntis Principil iis Persis, quorura prtevertere regera
Null i nolarc jiolcsl in vullu > ,'iia tiinons. Mcns erat, ni merila delorel " 'iionc Qairitc*
\,rs. S00. Ycis. 861.

\.\UI.E LECTIONES.
attuHor. " 1(1/1,7. pi cci.fiii.s.
s '
utriru/ue. quirqne. " dtvnnnrel.
 ! "

4 XI ALEXANDRF.IDOS LIFJ. II. IM

llomluctos, ctcnim gazas dispcigcrc Grxcos A Et jam spe vacuus, animo lcntcscit inani,

Vcllo putanl, ut sic spnliis ct rchus omisti Daninorumquc memor qux Granicus inlulit am-
,

Ail regem Macedtim redeant, paccmque rcforment. [nis,

Rex, ut mitis erat, salis ac tractabilis, anrcs lncipit affliclis paitim diffidcre rebus,

Obslruit liis monilis.ct peclore saucius : Alisil Prob pudor! in rcrum dominos quibus omne mrlal-
proceres, ait, m nostrodo uinetur in ipvo [lum
Dedecus lioc, perdamne viros mca castra secuios Servil, servi inopcs, pauci, sine viribus audcnt.

Casira lidcmque nicam? nunquam tam sxva seve- Scire velim Macedo, quibus, inspiranle Megaera,
Iros, Artibus, illius Cyri le posse potiri
Jamque seneseentes, infainia polluat annos; Iniperio jactas ? cui LyJia, Crccsus et omnes
Sic ail, etgrates referens absolvit Acbivos, Curvaverc gcnu quocunque sub avc tyranni.
Sed regredi rcgcnt, profugus nc forl.' putctur, Qui licet cxstinctus, me succcssore, suoersles
Dedccori ascribit, jamjam commiltcre bclluin Regnat, et in vivo vivit fortuna scpulti.
Ardct, et angustos inler dccernere montes, Si vclerum monumenla manent ; si mente recordnr
i)e gaza primo definil, eoque jubente Scnpta patrum memori ,
quis nos a slirpc gigan-
I!
Maxima cum cuneis pars cst transvecla Damascum, [tuin

More tamcn veleriim scrvato, rcgiaconjux Ignorel duxisse gcnus? quis bella deorum,
Et soror, ct proles, in eastris fata sequuntur. Quis coctum laterem, structaniqtie bilumine turriir.

Cerlus abliinc Darius, cum posterus exscrel orbem Nescial a proavis? magnxque quis immemor urbis
Luciferum Tilanregum concurrcre vircs, Cui dedit selernum labii confusio nomen?
Ascendit tumulum, modico qui coile tumebal, Ergo agitc, oproceres, patrium revocale vigorcm,
Caslrorum medius, patulis ubi frondea ramis Pio patria state, el palrix titulis, et bonori
Laurus odoriferas celabat crinibus herbas; Invigilate, decel : ne pauper et advena victor
Sfpe sub liac mcmorant carmcn silveslrc canentes Conculcet pcdibus veterum *• monumcnta paren-
Nymphaium vidisse cboros, Salyrosque procaces. fluni,
Fons cadit a lxva, qucm cespile gramen obumbrat At si quemvestrum, quod abominor, improbuslio-
Purpureo, vei isquc latens sub veste jocatur [siis
85
Rivulus, et leuto rigat infcriora mealu Escutiat canipo, profugiimque pcr arva fatigel,
Ganulus, et strcpitu facit obsurdescere montcs. Si niihi, si patriaj, si civibus arma negatis,
Ilic mater Cybele, Zephyrum tibi Flora inariians C Uxores sallem, ac nati, qnos bostica clades
Pullulat, et vallem secundat gratia fontis ; Obterei e9
in castris moneant in castra"' reverti.

Qualiler Alpinis spumoso verlicc saxis Non tamen id vereor quin jam vicloria Persis
Descendit Rhodanus, ubi Maximianus Eoos Applaudat ducibus, ctenim ludcnlc •' favilla

Exslinxit cuneos, cum sanguinis unda mialuni Ardcre in somnis Maccdum tcnloria vidi,

Fluniinis adjuvit fusa lcgione virorum Vesanumque ducem ritu Babylonis amictum,
Permistusqne cruor erupit in aHhera, sprclo Purpureo luxu subcuntem mcenibus urbis
Aggerc lerrarum, tolumque rigavit Agaunum. Ad me perlalum, dehinc evanescere raptum.
Ilinc ad suppositas >ulgi proccrumque cobortcs Quid moror? xternum lestor jubar, aurea solis
Patilici Darius oliliquans luminis orbem, Ltimina, cui dedimus noslris in finibus orlum,
Accilis ducibns prius, in discrimcn iluros llostis eril quicunque fugx laxabit habcuas.
Sogregal in parles, demuui sic orsus, adultas Plura locuturo ccleri pedc ntintius affert,

Ore pio spiranle prcc.es, soloque inereri Deseruisse locuin G:?ncos, pavidasque cohorles
Dcbeil aspeclu, facies malura favorem. Consuluisse fiigx, jam per compendia saltus
Iberedes superum Persx, gens unica bello. Ad pelagus rapuisse gradum, perque ardua rupis
Cui genus a prisci dcscendit origine Beli, " Prxcipilassc \iam, mollem sic principis aurcm
Qui primus meruit vcnerandus imagiue dia Pascit adulator, fluilat percussus inani
lnter ccclicolas solio siellanle locari, Lxtitia, damnatque moras. Exercitus ergo
Solvite corda metu ", furor est, pugnaniquc vncari Flumiue transmisso pcr saxa, per invia "raplim
Dedecet, in Dominum cuin servus abuiitur armis; Quxrit iter, profugiimqne parat pra?veriere regem.
Ullio, non bcllum esl, scrvos ubi sccptra rebclles Quo ruitis, pcritura cobors "? juvenemne pulatis
Corripiunt, captosque domaul, patriamque tuenlur; lnvictuin fugcre htinc, qui quovis criminc credit
lile puer spurius rcgni moderamen adcplus Tnrpius esse fugam? qui ne fugiatis incrtes,
Cuncla sibi cessura ratus, fervore juveiiix Iloc solum mersit, etenim si forte dareiur
Ducilur, et casus ruit improvisus in oinnes, Optio lalis ei, fugiensan vincere malkt

Ei pugnando mori niavult, quam ccdere vietus, Quam vinci a profugis, hostique resistere victus?

Vers. 914. Vcrs. 964.

VARLE LECTIONES.
" *" " 68 terrar.i el. " ovntct •• betla. " plaudcnte. " axia.
secjiieules. interiora. cordc melu.rn.
,J
wiauus.
 ; : , ;

iS3 GUALTERI DF. CASTLLUONE m

Forsiia:) ambigercl, utium minns essei lionori. A Spe libeitatis servns, tenucs, et avaros
Jam CbalJaea coliors, baon festina propinquans Inviial pretio, lcntegradientibus hasla

Prndimr excubiis, auri lapidumque nilorc Innuit, ut propcrcm, nane hos, nunc cireuit illos
Fulgural armorura series, graditurqne rapaei Nuncarcus tractare " nioiici, nunc fundere glandcs,

Turbine, puhereo luraia volumiue solem. Siprocul insistant acies, nunc hoslc propinquo
Piovidus arrea euirens spcculaior ab arce Rem gladio perag.nit '"
, ounc quxranl fala bi-

NunUal Argolicos, Babylonis adesse Ijrannum, [penni,

Ei gcnus oinne hnininuni : vix credere suslinet ilic, Pumqu» grndus inbibcnt, hxc illis pauca prolatur:
Qnem belli mora sola movet, prior crgo maniplis Martia progenies, quoruin ditione leneri
lutonal: Arma, arma, oDanai, prior urbe relicta Legibus aslringi, totus dcsidcrat orbis,
riiiminal in Pcrsas , sequiliir galeata juvenlus. Ecce dies optala, paialqua provida nobis
Sic ruilinprxdam jejuua fauce Lycaon, S Ivere promissum tnties forluna triurcphum,
Cujus opem sicco incmlical ab ubere pendens Cujus in Europa dudum prxludia sensi
Vagitus prulis, tandeuique impcgit iu agros Ciiin gcnus Aonidura, totamque a sedibus nrbem
CxJis amica famcs, vacuis coucepla sub anlris. Delcsiis, soloque raetu domuislis Atheuas
I!
Stalpecus alloiiilum, quod uccfiigereaudet, ctipsum CerniiU imbelles auro fulgcre caiervas,
Si fugiat, nemoris alius incurret liialus. Cernitis ul gemmisagmen mulicbre coruscet?
Copuia diripitur cauibus, quos ore canoro, Prxlcndunt prxdx plus, quam discriminis; aurum
Et baculo, ei palmis irrilai ab aggere pastor ; Vincendum esl fcrro, laiilum didiccre niinari

Macedum rcx debaccbatur in

llaud aliler iilam Dclicix " molles, gladios el vulnus abborrcnt.
Darhariem, qux nunc profugum paviiaic fcrclial, Lctbifer illorum scrulalus viscera mucro
IIos ubi discrelis acies adversa caicrvis Cnm semel hostili respcrserit arva cruore,
Aspicit in helluni subito prodire volalu. Pcr saltus pcr saxa fu^» divortia quxrcnt.
Speni sibi meniitam metuens, in prxlia mcntc Quanta mei vobis silcura, probarc liccbit

Constcrnala ruit, scd arma

vox el in iiientiiin Cum gladios bcbclcs, fraclos cum videro, quassos

lmpelus, et discors ezercitus a^mina tuibal. lctibus nmbones; fcrieniis dcxtera meniis
9k Exprimei aOectum, tanliim sub pectoic vobis
Quippe vi.c potius, quam bLllo, hosliquc teicudo

Aptus erat miles, Darius tamen agminc rursus Clurus Alexandcr, quantum pcrmiscrit ensis.
Disposilo, cauiesecuin deliberat, liostcm Vincitcjam victos, glndio qui parcil iu hosicui

Milite consulto vi circumcingere mulia, C Ipse sibi est hostis. Vilara qui prorogat iiosti,
lltile proposilum " regiquc snisque salubre Derogat illc sux, non esl rlemeniia, beiio

Quod ralus cst, veruin ratione potentior omni Hostibns essc pium ;
gravis cst sibi , dignaque cxdi
Discussil furtiina procax, qox sola luetiir CxJis parca manus, scgucs incurrcre mortem,
Tuta, gravata levat, quassal raia, fmdeia rumpit Dum pavitanl, audeul, sed uon ocrurrcrc mo:ii;
Inflrmat flimum, fixum movet, ardua frangit. A Persis duc bus quolics;
illala lMasgis
Jiiu Macedmii scries ccrto slabilila lenore, Mei.libus occiinunt iujuria, prxlia, cxdcs,
lnque acies dislincla suas, monlana tencb.il : Credilis essc satis paiittm lucre acta ncpoies
II' \ slabilem pedimm lanquam insuperabile vallnra Plurimus iu pu3iias populus non sullicil isle.

Opposuit Persis, in pi ima fionie, pbalangcm ;

Europx stiages, Asix pensabo riiinis :

In '-1111111 ilc.xtro prxfecli jnia ' Stcanor Media cuin Uario Xcrxis cnmuiissa piabil.

Parmenionis liabet, illi Ploloinxus, Aiuyuias, Me duce s gna duccs pro.Iucite, mc ducc valluiu

Peidiccas, Ccenus, Chius ct Meleagcr adhaerent, Surnite, confertos iucedile cxdc pcr hostcs.
Unusquisque sui dux agrainis, at tibi Ixvum Prxlia non spolium mccuui disccruile, ccd.mi
Commissuin esl coriiu, qui nulli Marlc secillldus Prxuiia prxda mcis, mihi gloria suflicil un.i
D
Parmenio, scquiiur Cralerui generottu cis<|ue Rum voliis, mihi nomen amo. Sx fatur, et ccce

Juugilur Aiiligonus cl luibiilus euse fliiiolui. Concurrunl acies; Persx, clamore soluto,
Ilospiius expositiis anle omnia signa suorum HorrisonU vexanliemjcs ululalibus auras,
Coruipedem ve.xans in <!c\iro Maile coruscai Classica lerriDco dislringnni arva boatu,
Casside fiammanli, gl,iilioquc tremendus, et I hasta, Fit senus lllrinque, ct liluis illidilur acr,

Armipolcns Macedo, lateri jnnciissimus hxrel Et rcfei unt raucos moiilaua cacuniina caulus,
Conscius arcani "sludio par regis ct aevo, Quxque souos itcrat puninj siiu- corporc nomou
6ed longe rosca pnetlans llephxstio forina, III sponsuia fmi imnquam tot vocibus Echo;
Prxcedens igiiur bilaris vexilla Quiriluiu, Aiiii.i lamcn Daiii mullosudore falnili

Prafectos prece sollicilal, blandilur amicn, P.uia mican», refcrunlque viium monumc:iia pim-
Cnnsolidai dubios, animos audenlibus augct, [ruiuj
Erranies reprimil, sparsasqiie rccolligil alas, /Emulus ad lilcm, jubar insuperabile solis
Vers. IU20. Vera. I»"i.
VAKI.E I.RCTIOY 5.
*» [vrja. •' cotir.il, iim. •« arcttnis. " ttnlare. n geretr nur.c qrcrrcrc. " Liritiit.
 ;

183 AI.EXANDREIDOS LIB. III. 4S6

lnvit.it clvpous, sopteno fusilis orbe, A Mcmbraiim lacerum sparsissc pcravia ferlur,
Fiflgel origo pnlrHin Parii, g€iitis«]uc profai.us (Jliima pars clypei, Persaruni nobile regnum
Ordo Giganlese, i|norum s«b principe Mcmrol, Inchoat, in sacro til.antcm Balthasar auro ,

Sennaar in rampn videas concnrrere fraires Scribcnlisque mauum, conversaquc fala notantis

Terrigenas, ubi diluvii dnm fala ivlractanl, Aspicias, cujus occultuin ssnigina rcsolvit
Coclile surgit opus, senuo piior omnihus uiiiis, Vir Dcsiderii, scd toium circuil orbem
Scindilur in varias, dictit mirabile, llnguas; Atque oras ambil clvpci ccleberrima Cyri
Parte inicans aliasaeratn molilur ad urbem Jlistoria : a lanio superari principe gaudet
Rex Clialdseus itcr, fulgent insignia patrum Lydia, et amhiguo deceplus Apolline Crussus.
Praelia, ct Hebraa celebres de genle triumplii, Ausa lamen Tomyris belli tenlare lumullus,
Viclnris sequilur dejecio iuniiiie curruin Viribus opponit vircs, belloque relundii,
Inicrcepta "" trihus, muris tcmploque rcdaclis Infractum bellis, et iniquo sidcic mergit
In planum, bosiilis infertur moenibns urbis Tol lilulis illitstrc caput, proli gloria fallax
Privatus solio, gemina cum lncc, tyraniiiis ;
Imperii '. proli qnanla patent ludibria sortis
Ne tainen obsourenl velerum pra?conia reguin Ilumanae! Cyrum lerrae pelagique polcntcm,
Quortimdam macuhe, sculploris dexlera niagnam _ Dclicias orbis, qucni summo culmine rcrum
Pneteriit seriem, quam pneterniittere visum est Exlulerat virtus, qucm fama locaral in astris,
Inter tot memoranda ducuin, regumque triiiinphos, Qui rcclor, composquc sui, qui totus ci unus
Agresti v.ctu pastuni, et fluvialibus undis llallcus orbis erat, imbellis feinina fregil.

Tnrpe fuit regcm versa mugire ligura, ,

Parcite morlalcs animos altollere *
faslu,

Rursus in efligicnt sensc redeunte priorem. Collaiis opibus, aspcrnarique minorcs,

Piaeieei>l vixis&e palrein, queni (ilius anicns Parcile victores ingrati vivere summo
Nc nunquam solus pntria regnaret in urbe Viclori, vircs, sceptrum, diadema, triumpbos,
•Jensilio Joaobira, proh dedccus ! alile diro Divilias, darc qui poluil, aufcrrc valcbit.

AIIGUMENTUM LIBRI TERTII.

Tertius arma canit, popnlosquc in fata ruenles,

Vincuntur Perser, Durii preliosa supellex
Diripitur, soror et mater capiuntur, et uxor,
Seclennisque puer ; capla Sidone, Tyioque
Funditus eversa, magno discrimine Gata
Vincnur, et Lybicus u puucis tincilnr Humnton.
PraHeren Darius reparaio robore, rursus
ilajur in anua rnil, fil sediiionis orign
ln custris Macedum, luna defeclus, el ecce
Consulti vates, duro de tempoie traclanl.

LIDER TERTIUS.

Jain fragor a.riioriim jani slragcs bellica vincil C Cujus ab auraia volilans ac pcndulus lasia
Cijiigorcni lituum, subtcxunt astra sagilke, Vindicat astra lco, galcam earbtinculus u ii,

Missiliumque frequens obnubilat aera nimbus: P.imus Alexandri tremcbundo trajicit icin

Primus in opposilos, praetenta cuspide, Persas Cbald;ni:s elypeum, se.l fraxinus asscris arcluni
Ocius cmisso, lormeuli turbine, saxo Non palicns * aditum , fracto crepal arida ligno,
Torquct equuni Macedo, qua confcrtissima rcgum Gnaviler occurrens fcrro Pellajus Arcit.c
Auro scuta micant, ubi plurimn geinnia superbis Dissipat umboiicm, qtia barbara bulla dcsc.it
Scintillat galeis, qua (formidahile visu) Principis in clypeo, ncc co coulciila niiicis
Aurivomis patulas absorbcns faucibus auras Loricx diffrinyil
''
opus cordisque vagalur
Igniti Dario praefertur forma draconis. Per lalebras, animamque bibit lelhalis a undo.
QuKrenlique ducem qucni prinio vulnere digniun Occidit occisus, largoque foramine manans
Obruat, objicitur Syrise piaefectus Arettas Purpural ar\a cruor : regem claniore fatclur
Vers. 1145. Vers. 1155.
VAIUiG LEl TIONES.
,M s
taptitata, ' exlotlere. '
formidans. dissarcit.
 :

487 GCALTEIU DE OASTELLIONE m

Allisono vuisse stium, prunumque tttlissc A Snnguine spargit agros, liumcct.it rxJil ,us rcquor,
Primiiias belli, fauslum sibi prxdical omen Ctii juvcnis facie divcs, sed dilior orlu,

Grxca plialanx, lxlosqtie fcrunt ad sidcra plausus Qnippe genusclaro refereiis a s.inguine Cyri

Dcnsantur cunei, Clylus et Ptolomxus in arinis ObwaiEclimus, clypeumque Niamoru ictu

Conspicui, tanla levilalc forunliir in liostes Provocal, ut laterem tccti vaga veris in ouu
In lauros quanlum k
geminos rapit * ira leoncs Ciando ferirc solci, sed rcspuit aeris iram
Quns stimulal jejuna famcs, causanique furoris Tuia domus, verum duraio corde A'icanor
Adjuvat, excussx gravis obliqualio caudx. Irruil in fjrintis miserandx cxdis ', cumque,
Hic Ptolomxus equo, pailiini Doilania supinat Qna candcns oculis apcrit lorica fcnestram,
Tempora iranslixum, ccrcbroquc fluenlc gemenicin, Cuspide perceilil, el luminc privat utroque.
Al conlo Clylus Ai topbilon everlere tcntat, Dumquc |>er tinius ajiium scelus ausa cucurril
Inque vicem sese fcriuni, clypcisque relusa Fraxinus, allerius cxslinxil luminis usnni ;

Ctraque dissiluit obluso lancca ferro. Siabat in advcrso discriminis agminc duri
Quadrupcdi quadrupcs, armoque opponilur armus, Clara propago Nini, princcps Ninivita Ncgusar,
Peclora pictonbus, orbisque rclundilur orlie, Doclus in olijcctos dubia sxvire socuri,
B
Tliorax llioiacc, clgemil obruta cassidc cassis. Doctus et a tergo jacnlis ineessete fala,

Nec niora poplitibus nmlio eeeidere remissis Nunc jaculis, nunc ensc furil", nunc vcro bi-

Veclorcs, vcclique siinul, similesqtic peremplis, [pcnni

Exanimes jacuere diu ; sed corpora poslquam Exculicns ccrebrum, jaculo pcrfoderal Bclim
Convalucre, prior rcparalo robore sursttm '.
Actoriden, Dorylum dexlro viduaveral armo,
Inquc pcJes scse recipil Clytus, Aiiophiloquc Fudcrat Hcimogcncm cxsa ccrvice sccuri,
Stngerc connnli, solo furialiier iclu lluuc ubi niullimoda vastantem cxde Pelasgos
Demetilcnse caput, cl lcrrx maudat humandtim. Inluilus stricto cclcr advolat ense Philottat,
PixJiius cloijiiio bcllo, spccieqtiC, sinisl: o Quaque supcr coiutm lucem voniit igue pyropus,

Fuderat in comu Grxcuni M.izxus lollam, Pcrtuiidil galeam, Bed lubrica discutil icltim :

Ulior adcst agilis stricto miicrone Pltiloitat, Nnn imptinc lamcn dcscciulit mucro, sinisliain

El qnia Mazaeiun sonipcs amoverai ' Otbiin, Quam sibi fortc manum fionicm prxlciidcral ai.lo

Cominus aggicditur, ctijus lalus ensc biperlit Ampulat ecce parat ulcisci dexlra sororcin
:

fniciea mulia suJantcm cxJc Pliilotiam Cxdibus exposita, et ccdis scoura, secnrim
Hircani ciiiguul equiles, qiiorum agmina rumpii C Libral, cl asianli casum casura minattir,
Inipiger Anligonus, Cuenus, Cralerusque, furensqite Ercplamquc silii gcnieret forlasse Pltilotiai
Painiciiio, sine quo nil nnquaiu carmine dignum Ante dics animam, sed cquo p-xlatiis Arnynias
Grssil AlcxanJcr, sed qux proveneiil illi Opposuil clvpi-uin qucm niiro trnnsiil " iclu .

Talio pro meritis, inngis arbitror cssc silenJuni. Macliina tcrribilis, mcdioque umboue rctenla cst
Aiuigoni jacci cnse Pbylax, Mida cuspidc Cosui, Rclialicrc ardcmi, qua jungitur ulna lacerlo,
Aiiipliilocliuni Cralcrus Hcrnit, qucni cassidc rupla Ensc viri inslantis a peclore cxsa rccessit.
Abslraliil cxanimcin curru, jungiique rucnti Excitat intcidiim vircs dolor, illc recisis

Automcdonla suum, jam visccra rupta Irahcntem. In bcllo manibus, sc corpus inutile ccrncns,
Morc suo ruil in Pcrsas damnalus iniquo Qiind pntuit feeii, ci cquo se objecit lollx ,

SiJcre Parnieuio, cui regibus orlus Isannes, Ticsque rticre sinitil, pcriit pcrfossus lollas,
Et Dinius inciiiiiiut haslas latcri, manct illo Et sonipes jaculis, sed nec libi dure Negusar
linmnliis, slaliililqne aniinum ' pavilantis Orcslx, Missiliuin graudo ", ncc lania ruina popercit.

Qui pcdes cxesx lcndebal in ardua rupis. Jam lalct hcrba maJcns , lci ramqtie cadavera ce-
Hunc simul inluilus pcrfnssum pccius Isanncm [lant,

Siernil cquo, prufugunique cqiiitcin rcsiaurat in ar- " Ar\a nalant sanie, replcnlur " sanguine vallcs,
[ma, Largns ulrinquc cruor, sed mnjor incbrial a^ros
lnsianicmquc Piinuni, rnpto mucrone, laccrto, Persarum siragcs, rarcscil barbaruc liosiis,
Cornipedis planla tcrit, imulidumquc rclinquit: Tubescilquc animo, licci iiifiiiitiis, cumque
lli> Agilon , lns addil Elan, Arabcmquc Clicram- Patira maiius Maccduin, non ccssat cxJcre, quorum
[pum, DefectUID nimiiun " fcrvcns audncia supplcl.

Parte alia futil Eumenidcs. Pcrsasqne laccssil, Uis igitur jam lcrgs fugx spondcnl bus ", insl.it

Nnnc gladio, nimc iiiissililnis, inucrone Diaspcn C.iii fulmen " Maccdo, p.-rque invia lela, per cnscs,

Drjicil, EnJocliii iclum puliuone ciuciiiat. Piiquc globos equiiuin pediium slipante corona,
Disjicilossa viruui, proceruin conculcal accrvos. \ l li.niiiiii moderalur iicr, sed coniraliil agmcn
Npc iiiiniis in deilro dmn puguat Harie Nicanor, Oxalrcs, Dario quo nemu propinquior ortu,

Vors. liiw. Vcrs. 1-201.

VAUIiE LECTiONES.
» qitai.tn. ' nremtt. ' recluw. ' tubmorcuit. ' fvtjnm. ' sortis. " fcril. " trajicil. " itimbtl.
" Cdmpltnlur. " mtmeri. " precbeulibut. " (nlntincut.
 4S9 ALEXANDKEIbOS LIB. III. 4!>0

ilic cli.Jor, liic gemitiis, peril acris ulrinquc juvcu- A Sauciat cnso fcmur, cl dodioat arva cruorc.
[lus, lufremuil Macedo, Zoloxque ut parccro posset
lilvolvitque ducum mors uno lurbinc lurbam, Admissum procul egil cqtium, sic crgo remottis
Seniinal iu Porsas lethi genus omnc, crucnUS Continuil biicm, verum Mclcager in illura
Exculier.s Bellona manus; gcmii ille rccluso Irruit, et Zolooc, qua cruri libia nubit,
('ullurc, trajcclo jaccl ille pcr iiia ferro : Caidii-iiirumquc genu, tum cxicra turba jacetitcin
llunc sparus exanimal ", liunc liin.lil funtla, pc Coraminuunt in frusla virum, stellisque repoiiuut.
aitus Tunc vcro in Darium poodtis diseiiniiiiis om:ie
IHe vomit saniem Tiaclis cervii ibtis, illi Conversum cst quid agat? vidct arvacruore suo-
:

Intcsiiua cailunl, alium silii vindicat ensis,

[rum
H!c obit, liic '" obiil ; liic palpitat, illc quiesc!t. Pinguia, se circa videt rvanimata jacere
Siabat ab oppositis " niveis |iretiosus " in armis Corpora tot procerum, [fugiuntque quibus snper nnte
Mcnipliiics Zoloas, quo nemo periiior astris Fidcbat puiius '*] quin visccra fusa Irahentes
Mundanas praenosse vices, quo siderc frugis Inierequos auriga jacel, eeniee rccis.i.
Defectum palialur agcr, quis frugifer annus, Dum dubital, fugialnc pcdes, sescve laboret
Uude nives producal liiems, qua? veris in oriu Pcrdere? Perdiccas jaculum jaculatur, at illml
Temperies iinpinguel humum, cur ardcal a^lAs, Se capiti afligit, cerebrum tamen ossa tucnlur ;
Quidque det autumno maturis cingier uvis, Excutilur Darius ctiini, ncc suslinet ultra
Circulus rn possit qnadrari, an musica fOrmet Ferre aciem, turbamqne pedes declinat, el inter
Cudestcs modulos, vcl quse proportio rcnim Degeneres, profugosiiitc logit compendia saltus,
Qualttnr iuterse, novil quis sidera scpicin Donecei son pes oblatus ab Ausone magmim
:

linpelus obli juo rajiiat conlraria mundo, Transtulit Euphralen, nc sc Babylona reoepit.
Q:tol dislent a se gradibtis, quoe stella nocivum Hunc ubi foriunam " belli morlisqiic ruinam
impediat saeviie senem, quo sidcre liai Evasisse fuga scnsil Mazaeus, et illi

Obice propilius, Marlem quis tentpeiel ignis, Quorum vicloris animi excellentia nomluiri
Quam sibi quisque domum quacrat.quod siilus in isto Evelli a campo, Martisque furore sincbat
tmperet hcmicgclo, motus rimalur, et lioras Exlcmplo turbata malis, andacia tanlos
Colligit, cvcdIus liominum perpemlit in astrisi Destiluens molus, didicil servire timori.
Paiva loquor, totuni claudit sub peclore eceliiin ;
Inque meium convcrsa lidcs, fugit agmine facift
His ergoin steliis mortem sibi f.ita minari q Turba ducuin, partcsqtte labant, tibi summa movff-
Contemplatus erat, sed enim quia vcrlere faii [i«i ",
Non potcral seriem, penelraic audebat ad ipsinn Cumquc caput nuiat, lurboii mcmbra necesse e-f.
Rectorem Macedum, toto conamine poscens Caedilur a tergo populu?, fuiit aliera credes,
A tanio cecidisse viro, vilamquc perosus, Pro domino patriaque mori dum possel lioae.-to,
Morlem pirlurieus in prinia frontc furoris Dedecoris, morlisque luem fugicndo merctur.
Occurrebat ei curruque prcmcbat ab alta Jam satur ad loculum redil cnsis , et ipse P, !ss-
Crandine missilium pcrtusum prineipis orboui,
Nec solum jaculis, sed voce probrisque lacessil, Viclores victor a ce;le rece !erc cogens,
Atquc ita : Nectancbi " non inlicianda propago-, Ad gaza? properare jnbcl, rapicndaquc gazne *•'

Dedccus aeternum matris, cur vuluei-a perdis Muuera, quae saltus jacct inierclusa lalebris,
Ignavos agitans? in me converte fiirorem, It ccler, el parlas partitur partibus oequis
6i quid adliuc virlutis habes, me conterc, cujus Vicloropcs, oncranlur erjui, gemilaxis avarus,
Militiam claudit septemplicis arca Sopliia?, Jam satur cst, aurtinique vomit summo tenus on!
Etcaput aslrifcrum sibi vinJical utraque laurus. Sacculus, et nexus refdgit, spernitque ligari,
Motus Alexander raiserelur obire volentis, D Fessa legendo " mantis, 1:011 est saliaia lcgcud •.
Ac placide subjicit : Proli moustruni ! quisquis es, Quin caligae, patulique sinus lurgere docenlur.
[inqilit, Itur in imbclles, agmen muliebre, catcrvas,
Vive, precor, moriensqtie luu.v< ne dcslruc lantis Quarum ubi marmoreo rapuere monilia collo,
Artibus liospilium; nunquam me.i dexlera sudet, Exiorquent ** lorqiics, et in aures perdidit auris;
Vel rubealgladius cerebro, lam niulta scienli; Itui* in amplexus nuptaruin, virginitasque
UtiKs cs mundo quis tc impulil eiror ad amuem
; Vim patilur, coit in patulo, tractatque ptidcn !a
Tendeie velle Siygos, ubi nulla scicnlia llorei? Sanguinolenta manus, coiius pars allera labein
Dixil, at ille " pedcs lerrse se mandat, eique, Contrabit incestus, vcruni parsaltcra luget,
Qua se dissocians ocream lorica relinquit ", £l venitad veniam, paticnlis namquc lcaiuin
Vers. 1512. Vers. 1503.

VARLE LECTIONES.
" excerebrat. 1B
ilte. " opposilo. " speciosus. 41
Neptanubi, " Dixeralille. " reliquit. '»
Ambo
Imc hemislicliia inclusa , in alleru ms, omiltuntur. ** ''urtiva. " moventur. s
prcciib. ,s
li.jn ....
" extorli.

Faibol. CCIX. 16
 ; ;

m CIWLTERI DE CASTF.I.LIONE i«H

Vis illaia leval, mitiuil«|uc coactio culpam. A 1'lurima snppositis moriem ballisla ininalur.

Majestalc lainen salva, salvoque pudore Verum ubi longa dies afflictis cix ilius uilicin

Tola domus Parii, genilrix ci ro;;:a conjux Navali moJocongressu, nioJo.Maite pedcslri
Ei soror, el nalus [tanlaeslclemetilia regis) Fregit, ct appnsiiis ulrinquead inoenia Craium
Curribus auralis in Dorica casira vehunlur. Navibus, bosliles dissolvit " inachiiia niuros :

Ei iuatrem Uarii sic traclat ", ut lianc sihi matretn Absquc aliquo periit Jiscrimine soxus ct Ktai
" noiiien habcre sororis
Eligat, uxori dcl : Ouuiis, cl a nullo scelus aequo juJice pensans

Septcnnem pucrum in natum sibi miiis adoptel ". Abslinuii gladius; etenim cum niceiiia noudum
Tanlus cnim virluiis amortunc tcmporis, illo Cingerel obsidio, tnissos a rege Quiriles
Poctore rcgnabal, si pcrJurasset " in illo Paei ut eonsulerent, anguslo in lcinpore civcs

Ille lenor, non csl quo denigrarc valerel Et pace, ct nicdii violaio fecJcrc juris,

Crimiue candentem titulis infamia fainam, Implicnere ncci legatos, unde lyranno
Verum ubi rcgales, Persarum rebus ailrptis, Infensi, nec eniiu veniam mcruere mereri,
De'icix posuere rr.oduni, suasilquc liccrc ln quibus et venix, et pacis Irgitio nullain
lllicilum et licitum, genitrix opuicmia luxiis, Inveuil veniain, MaccJo jubetociusomucs
Corripuit fovtuna pliysin, ciirsiuiue relorlo Cladibus involvi, prxter quos tetnpla tuenlur;
Subslitit unda piior, vitiorum cauiibus bsercns. Fit fragur ei plancius, crcbrcscil flcbile mui n.ur,

Qui pius ergc. prius crat lioslibas, hoslis aiuicis, Aurca lcinincus perstringit siJer.i clamor,

lu.pius in cxJcs,'el bella domcsiica deuium Dumque in piwcipiti rcriun discriminc nnlanl,

Conversus, ralus illiciUim nil esse lyranito; Qua magis incumbil venlorum spirilus urbi,

Pneterea, quispixte.reaisumoiuiii silci palrem Suhstituont ignem, volat aJ fastigia Oammae

Usurpasse " Jovcm ? nam se genitum Jove credi lnllanimala laines, el co magis csuril iguis,

Imperal, et crciiit lionuneiu li ansgressa polesias, Quo plures lahulala cibos, alimemnque prxbeut.

Seqne bomiuem fastiJit homo, ininimumqtie vidctur Misia plebe patrcs pcrcvni, genns omnibus tinu.ti

Esse sibi, cuin sil inlcr mortalia suminus. Morlis, seJ species moiiendi non fuit una ;

Mitlilur interea cum Parmenione Damascum Iste pyram ut fugial ", gladios inrurrii, al illc,

Miles, ut a victis exlorqucal urbe repostas '.

; gladios fugiat, mcdios se niitlit iu ignes ;

Heliquias gaz», seJ jam censebat babendas Nonnullos, alia mortcm dum niorte cavcrcnl

Yiclori prxfectus opes, dominoque prioii Urbis seiuiriitx lapsos Je mcenihus, ullro
Prodilor infidus, caute quos tiaderel hosti r .Equorei veheniens absorbuil ainnis hialus,
Traxerat urbe suos, forlunx namque niealu Occullas alii latebras, vacuosquc penales
Mutaio, mutatus erai, sic unius uno Quxrcntes laqucos jugulis aplare patabaiil,
Crimino Pcrsartim, cxsis tot millibus ipse Et mortem fccere sihi, ne inorte perirenl
Cuin rcliquis eecidit, Dario solamcn id unum Inflicta a Graiis, alios divortia morlis "
Damnorum, luclusque fuil, cum nuiiiius ipsum Quxrcre dum puJuil, pro jure ct legibus uibis,

Arliliccm sceleris aQVrrci in agmine prinio In faciem patii.e libcriatemque lucndo

Arlc pcrisse sua, nec iiiiqnam BUSlinel ultia Elegere innri, moitis gcntis islud honcstuiii.
Diccre fortunam, qux justa lauce rependit Et labi sine labe ftiil, non codc.re, ueili,

Sonlibus inlcduni, proul fiaus ignava mcrclur. CaeJereque ct cxdi " dum non caedanlnr inulti.
Hxc Dario medicina tnali, sic pcnc malorum Occurruiil ", el nialcriam fcricnlibus aflerl
Oinnia cuiu quojaui veniunt iucoinmoda fiuclu. Cens dcvota neci, feriuui, fcriuniurcl ipsi:

Scptimus accenso 1'hcebe.i lampade int>ndo l)uuu|iie ncccm paliuultir, aguni, ad uiruniquo pa-
Presscial aslra dies, cnm rex pro more peraclo [rati

Ftineris obsequio tcndil Sidona, velllSlam Ni c ininus exciJitim conjux Cylhereius infert

l'iiu;nicuni gcnlent, qiiibus in suajura redactis, D Solviiiir in ciilCrcs ab Agcnore comliia primo
Ad Tyrios converlit ilcr, quos oninc paratos Nobilis illa Tyrus, qux, si praxlara inercntui'
Martisad exainen, murique abrupla luer.tcs, Vallim Jicta lideni, famssi credere Jignum esl,

Gaudet Alexaudcr suspecta cominus urbe ,

Vociuii sola uotas, et rcrum sola llguras

lnvenisse viros, tot propugnacula inuris Aut didicit prior, aut docuil. Sic ergo lot annis
KJila ; dispositx longo slant orJine lurrcs, liidoiniiani indomitusdomuitMaccilura luror uibemj
Qux lapidum valcani refugos eludere jactus, Yeruin vcra fiJesct pax divina suh ipso
Ai quacunque adituin molltur saxea moles, Chrislorum Clirisin M reparalis mieuihus urbcm
Adsuut obtenla * clvpeorum ciate cliehlcs, [tesiituerc, uhi ;/<;-* eeri siudwsu Oagransqoe
lluuniuk bic lundii lundam jaciilaini', ci arcnm, Tlniiihiilo meniis, CruciOxi nonen aJorat,
Ver,. 1117. Vers. 1170.

VAIIIyF. LECTION1.S.
" ln mntnin sibi sc tic tempcral. " dut. " iidpptat. ** permtmsissel. ,v umrpare. " objecla. "
imoegil. " reverent. " Hartii, " Cccdere ifuam acdi. " Vonciirrunt. " Alludit pocla aJ tempcs quu
Trrus Francli parebat.
 ; ; ; :

»93 ALEXANDREIDOS LIB. III. 401

Cujiis suni aliac seplcni eliinatis mlics A Ambrosiamquc tocat, et libcrat ora lupaiis
Quas palria dilione tcnel, longumque lciicbit. Fi igoris exeluso paulum torporc lepcseil
Prawionuisse alias poterat Tyrus obruta seities Fons Jovis, ac Plicclio torrenlior xsiual ideiu,
Ni-qiie suli Eoo regio prajsumerel orhe Cum iiiiindum madidis mcdius snpnr irrigat alis;
Pell.ei ileineeps **, Macedumquc lacessere virrs Qnoque magis lMicrbus soliJum feslinal a.l oritim,
Gaza lainen Darinin, causamque sccnla priorem ,
Taulo plus soliti reniinisriliir tniila teporis,

Ausn parcm, superos *' muriscxcrudcrc lenuit, El noctiirtiiis cain cngit decrcscere fervor,
Fnrlunam si lotte fides evei lere possit Donec Pliccbeo rursus languescit ii> oitu.
Duinquc suiini Mars explet opus, dum creile cruenra Rex uli consullohelus Jovc niiuiera solvit,
Et damno parlis ulriusquc prostcniit utrinque; Rcgreditur Mempbim licct affcciarct aduslas
Darbarus regcm veniens, ul transTuga, ferrnm
ail ^Elbiopum gcntes, ct inhospita Memnonis srva,
Occultaiis clypco, Magni capnt appctit ensc, AuroriC sedcs, alqnc invia solis adirc.
Scd quia faioruin slal inevilaliilis ordo, Sed duriim Marlis et incxpugnabile * teinpns,
Evcntiisquc liomiuiiin serit:s immobilis arclal, F.L pra-fixa, dies inundi visnra lumotliis

Erravil temulcnta manus, ferro,;ue perire • Etstrages pu^nae, quain maluraveral hos:is,
N»n patilur Lacbesis, cui jam fatale venenum B Vicina inslabat, posilamque regentis in arc o
Coufectumque diu lcihica pixide clausum Cogit ab incepio menlcni dcsislere volo.
Lurida considcral mediante favore suoruni Arctabant rigidam inajoranegotia mentem,
Porrectiira duci dea post duo luslra bibcndti:». Intcrea Darii reparatn robore, lotus
Il.c Arabis dexlram, quia sic crravit eodeni Conjuratus aJcsi iu praslia miindus, cuniquc
Qnem male libravil k* rex iinpcral ense recidi : Praeeriti pmlor etspes incentiva futuri
Qniquc piius sopitus crai jam lrar.de rccenti, Rursus i;i arma vocanl, coetint in casli* Qniriies
Maitius cvigilat furor, ctsubcorde calemi Pei niisti agricolis, quei iiur cessare ligoues
lia rccrudcscit, dumque instat lurbidus liosli, Radicosus ager, et sentibus obsita tellus,

Ausa nefas, l.evuni persliingil fraxinus armuin, Suspiranl al plaustra bovcs, dor.suntqne cara.Ii
Et medium cruris elisit saxea innlcs :
Rarbarics gentis, clephantes belliea pressil
Sed licet accepto liis vulnere, non tamen aeri Maebina, lurrilo gralientcs agminc, i:ee se

Deslitit inccplo Macedo, sed prod : gus anrae Bubalus abscntat, nunquam lot inill.bus Argas
Vitalis. sciiiJilcuneos, ipsumque lyranniim Aggrediens bomiinnn siccavit flumina Xerxes.
Obruit **, ei vietis uibem tradentibus intrat. Sed neque lam multas eollegit in AuliJe geut.s
Hinc ubi disposuit pi jccrum discrelio regno,
'
Olior adulierii, cum classi tlefuit ajquor,

Tendit in .Egyptuin, qua s;ili uitione redaela, Virginensquu crttor monitu Calchantis iniqui
Aidet rex Libyei sedes liamiuonis adire, Detersit faeinus, et ventos sanguine solvit.

DilTiciles aditus, itcr iiilolerabilc, quamvis Mirattir Macedo, tot tiiillilius antc redaets
Forlibus et paucis : roreni siu arida lelltis, Io nihilum, plures rediviva
morte renasci
El cu-luni mendicat aquas, testuquc peicnni A mortcm populos rursusque ad bctla vncari.
I

Harccse.it
i6
regio, ct slerilcs moriuulurarcna?, Non sectis Ania-um LibycisJjvc nalus areuis
Ciimqnc tenax sabulum solem conccpit ,T
ct arva
'" Post lapsum stupuit majorem surgerc, Joncc

lnipulsuquc peduui concrevil iurio, proccllas Sublatum rapiens ; Vana spc duccris, inqui:,
llic Syrlcs babuerc suas, bic alleia sicco llic " Aniaec cades, Vel cuin lot cscde suoriim

Scylla niari lalrat, bic pulvcrulenla Cbarybdis; Feciindam capmim domuit Tjrynlbius Hydiain.
Pulvcrcos vomil ille globos ;
jacel ille scptillus Jamquc pcr Euphraten discrimitiis immemor oiii-
In sabtilo, forlassis cos leviore p; ocella [uis

Plinisscl marcNepluni, quani ptilveris requor. Coutemptor numcri, rapidum transegerai agmcii
Nusquam mlia virenl, bomiuis vestigia iMisquam, D Terrarum domitor, cxustasque ignibus urbcs,
Nitsquain lcrra oculis, nusqiiam sese objiuit arbor. Quas adilurtis cral, fumaniesqiie invenil agros,

Jam quatcr irriguos libraveiat aerc currus, Quos duce Mazico Darius pneceperal uri
Memnonis impcndcns lacrymas aurora sepulero, Ul lali arlictilo forlunx fleclfrc cursum
Cum Macedum reclor, et cactcra lurba superslcs Possit, el exutos Cereali munere frugum
llammonis subicre nemus, fontcmque bibcrunl, Cogcrel audaci Graios dcsistere ccepto,
Qucm salis indignuin cst inter niemoramla silerc Dcsperarc aditum per saxa rigenlia tlammis,
Cum sol ficnat equos, lcpidos babel unda rocalns, Molirique ftigam, dum cuncia cxusta viderent,
Frigidior glacic est, quando fcrventior arva El loca fcta igni, el viduatns graminc colles
Exuril Titan, medix fervorc dici Otia eum sulci gemcrent, vielumque negarei
Axe subllcspcrio cum jain pr.esepia ntundans In cinercm resoluta Ceres. Scd sorie secunda
Solis equos stabulare mari parat liospita Tlieiis, Usus Alexandcr ad sumini scmper honoris
.Vcrs. 1526. Vers. 1581.

VARIyE LECTIONES
1

nomen. *• suveris. *v
vibravii. '' obterit. '•'
Increscit. " suscepil. '* aurcm. w inctilabile. /.«.:.
 ;

•f» Ct ALTEP.I |>E CASTELLIONE 491!

A-pirans apiccm, Tigri vclocior ipso, \ Aslroiiiin dedeial divina peiitia" muiicn,
Tigri, qui celeri sorliiur al> impcie noinen, Consulit, el Inns qu.-c causa iufecerit orliciu?
Tigris aquas snperat, qui gurgile saxa volutans Quid "sopcri supcr liis " cavcani? qua; ariigiiuia
Grandia, marmoreas exit truculcntus in undas. [fa:i

Nec niora, ne Dario rcgni penctrare licerct Signilicarc velint? jubct in commune rcferri.

luteriora sui, eanis tit venaiicus allis Inler sorlilegos vaium, slellasque sequcnics
Oceulium silvis Aciaeona, narc sagaci Major M Arislander, slcrili jam marcidus a?vo;
Vesiigat, vel qui venalor Callicus apruni Pareile, ait, vanis incesscrc fala querelis,

Iralo sequilur stringens venaLula ferro, Fata regunl slellas, ci quos ab origine cursus,
Haud aliter Darium venatur, el Arbela pnclcr Qu;c loca, quos motus, vcl quoJ " porlcndere m>
Caslra locat, (|iicm eaede sua, qiicm frande suornni [gnus
Infamem faclurus cral, perilurus eodcin, Illesalor rerum dedit, boc ccrlo ordinc servant
Fixcrat infausto jam tunc lentoria vico. Ncc quiiquam muiarc queuni de aienlc profunda,
Tempus erat dabiam cogens pallesccrc lucem, Quidqnid ab nelerno prseviderit illa, futurum csi.

Scd nequc lux, nequc nox impoitit nonicn, iilriim- Seu lerr* incumbens cxtcndat litiora Thclis
[quc e»t,
R Cuigilisaugmento, seu lellus subruai urbes.
Concursii •* laiiTuui, scu morbidus
F.i ncutrum, tenui discrimiue ; vcriuscrgo infliiai acr,

Ambignum cum sit, dixeie Crepuscula nosiii ", Scu lcncbris fuscare diem, seu cornua lun;c
Mcsperus irrigiiuro jam maturavcrat orlum, Caligarc velil, scu tardius ire galerum ",

Jamquc niinanle ocalis caligine, sidera solis Omnia descendunl a summo consule rcrum.
Supplere oflitium, luna mcdianle, parabanl; Quo nisi consulto, nihil esl quod sidera pissim.

Cum mundo fralris manifesta iecessu

Pliccbe Iudc esl quod lunx pallcscil luridus orl.is-,

Exhilarans bominum nasccoti ciimala gyio Cuin lerrain subitura suos absconderc vultus
Palluii, et primo dcfeclus passa nitoris, F< iiur, ct iiumano parat evauescere visu.

Dcmum sanguinco penitus suffusa ruborc Vel cuni fialen.o premilur splendore Diana,

Foedavit luucn, Maccdumque exttrruit ipsos " Qualiter aeccns;« jubar, igniculumque luccrn.c

Cuni vulgo pioccrcS/ tum tanliim frcnderct

; bn^ Invida " majorig obscural flamma cainini,

[stis •*,
Dogma tamcii veieruin non vile, patrumquc sennur
Cumquc inslarel eis, invilo numine belli
Mempliios, baud dubilcm Crxcorum diccrc suleiii,

Pnefinila dies, parli feralis ulriqiie, _ Persarum lunam, cum delicitille, ruinain

Coeloque aspicercni mimtaniia sidera, lanlum

'
Graium, Persarum cum delieil illa notari.

Exhorrere ntfas, alque id portcnderc signum. Dixil cl cscmplis vctcrum " pro lcslc lesulvii
Non mirum nutare animos armisquc refcrlas Penidis acta ducum, quibus incumbcnlc flagello

Dormitare ruanus, Irepidanl concussa rcccnti Fortuiiic, obscuro lugiibris Cynlbia cornti
Conlarn tu, et rauco crudcscunt murmurc caslra ;
P.itluerat ; stctit er^e raiuui, quod cana scncclus
In cansa Macedo esl, culpamquc refundit in ipsain Arguerat, meruiKiuc fidem sentenlia VOiis;
Sediliosa cobors, jam taedct in ultima inumli Editaque in medium esi, ilcxit pavltaniia vulji

lnviios a regc trabi, monlana qiieruiilur Corda supcrsliiio, qua nil districlius " ad se
lnvia, deserias Vulcano viudice lerras; luclinat lurbam, rapil ora, manusquc rcfrenal,

Drbeset fluvios ailmiltcre nolle nocentcs, Quae cum sxva, potens, mutabilis a?stual ksIu
Vclle bomiiium dominos, diis iiidigiiauliliiis, csse. Hullivagai meniis, vana si fortc movctur
Aslra infcnsa sibi, solitumque negantia lumcn, Keligioue ducum, sprclo modenmiiM vaium
Inscriplos lioiuini, rcgem Lrauscendere, lincs, Iinperium subit ", ct rcgum conlcmnit babeius.
Affeclare polum, palria? conlemncre scdes, Ergo ubi lorpentcs spcs et (iducia fali

Unius ad laudcm tot inirc pericula, tantas D F.iexit mcntes, armis, duni corda calcrenfc,
I urluna variare viccs, jain vulgus in isios Elenduiu ralus cst Maccdo, nc frigeal ardeus
Exicral queslus, jam scditionc movcri Impetus, cxlcmplo velli tcnloria, circa

Corperat, eventu cum rex inLcrritis omne Noatis iter medium jubci, et pnecedil ovanics
ConciliuHI vocal, ct vatcs quibus aric magistr» ln primis, raro conleutua inililc, lunnas.
Vcrs. 10-28. Vers. 1675.

AUGUMENTyM LIBRI QDARTI.

Qiiartm ad nxoris Darii tacrumabitc fumu

Magnum, Darium lamenla fatiganl,
l.vnvertit

VAUI.E I.ECTIOVFS.
" Crrcri. " omnc*. lerra in frenderel. ''•
polenlia. M*or ^Slabal. "quid. " concitstu. " plc-
KflniM. " vivida. " utcn* 1
atlficliM. "
 :

ir< ALEXANDREinOS 1.115. IV. «08

Fulsuque suspicio, leijati rerta reporlanl

Ad Durium rcspunsa, astant hi-ic inde parali
Ad beltum cunei, lerrelvr iiuatjine belli,
Conciliumque vocal Macedo, responsa stiorum
in lempora linis.
Rejicit, et soiiiuiiih dijfert
Excilut a somno Ci perniciter nutuit arma,
Pnvmunitque suos verbis el rcbus : et ecce
Concurrunl acies, vcuttrutque iu sidera clamor.

LICER QUARTUS.

Luiidns, ct piceo suffusus lumina fumo, A Uxorem, quia casta pali probra nollet, apud so
Quartus anhelunli fcrales anle luniulLus Nescius aflirmat, unoque spadonc retenlo
6"
Lucifer iliat equo, slcrilesque effiisa per agros Excludit reliquos, juratspado, nulla tulisse
Inter arenosi subjcclum gurgiiis amncni, Damna pudoriscam, nil imporlasse molesti
6*
Et nioiilein siinimo parientem veiliee nubes Raptorem rapuc, veruiii gessisse mariii

Dcserlum rapiebal iter, spe ducla Pelasguin Oflicium lacrymis.et dignas indole tanla
Imperiosa phalaiix ; cum regia dccidit uxor Solvisse exsequias; liinc solliciludine misla
Captivarum inlcr molles cnllapsa calervas, Suspicio, graviter animum trajecit amantis;
0'iain dolor, absentisqiie viri, patriaeque jacculis, yEstnal ajger amans, a consueludine slupii
Continuusqiie viae labor, exspirare coegit. Oituin conjeclans raplae et raptoris amorem :

Non secus indoluit regum forlissimus ille, Il;ec captiva, inquit, ct forma et sanguinc clarens,
Ei pius eversor, quain si cecidisse perempias Ilicdominus fuit, et juvenis, voluisse probatur,
Ntimius afferrel una cuni inatrc sororcs; Quoil potuisse patct, bis xsluat anxia curis
Bi lacrymis, quales Uyiius fudisset, obortis Languida mens Darii, donec lestante Penatcs,
Exiil in planttiini juvenisjam cana sencelus Et superos, servo castam vixisse maritam,
Funeris assedit loeulo, et quae rara lyrannis B Facta (idcs Dario ; tollcns ad sidera palmas,
Semper inesl, fregit pietas gennrosa rigorem Et faeicm irriguo lacrymarum fonte madentem :

Piincipis indomiii, lacrymasque extorsil ab hosle. Summc Deum Pater, inquit, et tina polentia rerum-

Post raptum semcl lianc inspexerat; at *7

preliosa
Di patrii, ei quorum nuiu slai Persicus " orbis,
Reginre specie.s non incentiva furoris Primuni, quueso, mibi regnum stabilitc, meisque:
Causa sibi fuerat, cuslodem se esse pudoris
Quod liiihi jam tolli si priehnislis, et a me
Maluit, ct fornise, nculrumque Transferri fati jubel iniperiosa voliinlas
sibi tcmerare
Clo:ia majoreral, quam si violaret utrumquc. Regnuni Asiai, me post, hic lani pius hostis habeto

Nuuiius ad Darium mediis elapsus Acbivis Tam clemens victor. Dixit, superosque profusis
lt spado Tyriotea, quem scissa vcste
cruentis
Invitat lacrymis, ul voccm faia sequanlur.
Unguibus, et laccro super ora jacente capillo, Et quaii(|uain frustra, jain pace bis anle petil»
Et vulinni inulio Consilia in belluni converterat, hostis amore
lacrymarum Ilumine mersnni
Ut vidil; Ne differ, ait, luiLare, salulis
Victus et exeinplo, cum Palladis arboie tutos

Si quid adhuc superesi Piiclcctos equitum, quibus allegalio pacis

in me, milii solve timoiem
Coramissaest, jubel irc decem, quoruui unusAchii-
In Iiictum, didici nnser csse, malisque relundi, C [las,
lloc solamen, et lisec misero medieiua maloruiii,
Qui quintum cloquio rcliquis, lam pra:slilil a;vo,
Scrlcm nnsse suam ; ludibria ciuda meorum, Sic coepit : Daiium, rex clemenlissiiue, paccin
Alque ipsis aflers omni graviora flagello,
Ut toties a te pelerct, vis nulla subegit '*,
Quod iJinen ipsc loqui timeo. Tunc excipil ille :
Sed tua, qua salis es in noslros usus, abillo
Quantuscunque potest regiius, inquit, ab illis
Expressit pietas nialrem, pia pignora, natos,
Cedere, qui parent, lionor el reverenlia ceisit " ;

Absentes lanlum, non captos sensiinus, harum

A victorc Tuis ; verum tua nobilis illa
Qua: superant, custos |)ius, el lutela pudoris,
Et soiorcl conjux, quod vix praesunio fateii,
Haud secus ac genitor curam geris, omine fauslo
fcxiil n medio, corpusque reliquit inane.
Reginas dicis, hoslilisque immemor irae
Tiiiic vcro in geniitum et planclum conversa vi- Fortuiue speeiem pateris relinere prioris :

[dcres Lundus in vuliucolor, ct liventia fletu

Caslra, seuex jacel exanimis, fcedatque verendam Lumina, comincunt " quanlo clemenlior boste
Pulvere canitiem infelix, idcoquc percinptam Hosiises, et facies aufcrt velamina mcuti,
Vo.s. 1727 Vers. 1770

VARLE LECTIONES.
"SOI11III3. 65
virides. n Et siloas summo parientes. " et. u tanlits. ** sphwricus. '"coegit. "i
jiciuin.
 : : ;

499 CUALTI Kl DE CAsTELI.lOXE MO

Taliseral «lani, cum lcgarvmur ab ilto A C aiiits lioc giaus irilV.i, i!or.oquc temiiii

Qualis Atoxandri palct, nsoreui lamen ille, C nteo quain ccnsu, prclinm si >lona scquati.r

Tu lugcs boslem: clypeum jam la?va lcnerel G-atia noii seqiiitiir. ncc halicnt commerria gralrfc
Ja.ni stares acie, jam t. vibrarel in lioslem ll.rc ubi dicia super responso consulis : inlr

Fulmineus Bucephal, jam le senliret in armis l.egalos jubel admilli, D.-irioque referri
'lorriflruni Darius, nisi conju.is ejus liumnmhe Qnod rlemenler, ail, fcci, quodqnc imlole digr.ur,
Cura morarclur : rala sil concordia, nalani IVatura? Itibnisse me;e, non ejus honori
Non sinc doie offeii Darius libi, quidquid ubique Me scicril, mc feiniiieitm nnn senlicl lioslem
Terrarum csi inter Pbryxei litioiis oram, Agmen, Alexandrum into conlcmnere possiinl
Kuphralemque, lil.i, nala inedianie, precalur, Soli contenipti, non infero lalibus ann
#n dolem rapiln, lenealur lilius obses Qui nequeanl armis uli, qiiibus arma ncgavit
I : lidei el pacis : redeal comilata duaLus Nalune pigra mollitics, armatus oportei
Virgioibus inaier, quarum ler dena (aleRtnm Sit, qu mrunqiie odiis aut ira feccrn «liguum ;

M llia sunt '* preiium, fulvo decocta meiallo. Qnod si foiic bonae fidei inrigilaret, et " a me
Q;iod nisi te superi majori neciore fulium Lxpeierrl pacem, loloquc rccedercl orbe,
lluiiianosquc arlus divina meiile bcassent, " Ainbigercm fotiassis, au id concidcre vcllrtn,
Tempus crat, quo no:i solum paccm dare, verura Cumque meos niodo pollicilis, ad ptoditiimem
Posccre dcbcres, el foe.iusinire ; videsne S:illiciirl Darius, modo muncrc palpcl amicos,
Quantus in aima luat Daiius?quot ali orlie remolo Ll mea falali inaturenl fala vencno,
Exeieiit genies?qiioi elassibus aequor obtimbirl} Pcisequar ad moiiem ; ncque eniin milii, jn.lus ul
Nec mare navigio, nec castris tcrra loeandis [Imsiis

SuQieil, objeclX claudunt maiis oslia puppe», Prxlia moliiur, vcruni ul sicatius, imo.
Quid moior? uniis lialiel, qtijsiion lialet area vires. L'l veruni falcar, ui latro, veneQcus inslal.
Magnus ut accrpit Darii responsa, ciiatis Condilio pacia quam vos prselenditis, illi.

ln cretiint ducibus, quidnam supei bis sit agcmJnni. S. tulero acccplani, palniam coufcrre vidciur
Consulil, aiitliigtium videas mussaie senaiuin, Q t;e Irans Etipliralcni consistunl, nnmia unl.is
1 1 siluissc diu perbibetur curia, donec ln dotein affcrtis ", undc ct vos arbilror cssc
Parmenio, cujus non lani facundia solcrs Oblilos, ubi colloquimur, mea transiit ala
Q.iam ronsiatis animus, ncc ci lani dicere piom- Eupbralrm, ineiam dotis mea rasira reliiiquuiit.
[piuai Pelliie ab lunc rcgcni Macedum , ul vcslrum sd .r
c
I-'orlia quani faccrecsl: diiduin redimcutibus, iuquil, [esaa

Itcddendos fore ccnsueram, cum maxima pussct Quod milii donalis, mtilliim uiihi prxslal boncris,

Kx ipsis, qni vel <>b iter pcrierc, vel arclis Si nic Mazxo generum pr.epouerc qua: il

(•'jmpcdibut iapsi lugere, pecunia reddi Ilc rrpnrlantes vcstro barc inea dic:a tyrauno :

1 1 quoque iiiinc censemus, ut auii pondere laiila Quidquid babcl Darius, quxciiiiquc amisil, .
: :,i-

Imbcllis populus, genilrix cuni prole gemella [vllll,

,r
Pcrmuiciur anus, qu;r Graxorura agmcn, iieique Esse mci jiuis, cl pugnscct prxmia Grniium .

lnipediuiit polius, lam laluin ct nobile rcgnum Sicaii.ci Pcrsas ccleres iu castra rcmiilit.
Cnndiitmic polct» nanciseicr, absque liioriini Miitiinr a Dario Maiscus, ul occupel, liosl.s
Sanguiuts impcnsa, sed nce reor bacleuus Islrua Quos adiiurus cral odles, cl plana viarum
Inier <t Eiipliratem io< p sscdtsse jacenies Inlerea Maccdo condivil aromate corpus
Qnemqnain alium tcrras, lamen ci graviora supcr- Uxoris Darii, luniuliiinquc ill vciiice rupis
[siint. Impcrat cxcidi, i|uem fiucltim scbcmatc uiiro
Iuspicc quanta pe:as, quniituraqiic rcliqaeris orbis liiexil celcber digitis II<iir.eus Apelles

I'osl tergum domifi, patriam, n.m Uactra, vel Indos ^ Ncc solom rcges ei noinina gcuiis Acbaea*.

Pcctore liabe iiiciiinii : pnst foriia gcsla revetii Scd Gencsis uolal hisiorias,aborigine mnhdt
Tutius in patiiam cst, qiiani vrvcre sempcr inar- Incipiens : adciat confiisis paiiibus Itylc,

|inis. El globus infoimis vario dislincta colnre

Quatuor impiessis pariens clcmenla sigillis ".
Consulis aibiiinm lulit .rgie MagiiUS : Et, a liic,

Si cssi-ni Parmcnion, ublata pecuuia p.ilm.i; Ilic operum sei ics, qme sex opeiala diebus

Prasferrclur, ail, mallrmque inglorius ire n ,

Kst htilas, inlir qiia'. anro spirante nilneni,
Quain siuc tlivitiis palinam cuni laudc m rcri. l.ucifcrum, el ruiilis lambenlibus aora gemmis,

Al nunc sccinus sub paupcrtaiis amiiiu Dc icuebiis primam videas emergcrc luccm.
Regnal Alexauder, regem mc glorioressc, Digninr bic intir aniinas rationc carenlCS
Nini iiick .iinriii ; fortunx vendilor absil! Dc limn formaUir honto, qucm rosia fcfrll l

Nil vcnale niibi cst, si rcddcndos rorcconslal, Propi ia, lclbifcro colubrl seducta rcocno.

Vers. iS55. Vcrs 1376.

VARIJE LECTIONKS
•• lint, " r.-K-.
' nqnr.niur. " ut. " o/ferlif. " Crniii.
 ; ; ; : ; ;

Ril ALKXANDHKIUOS LIB. IV 50J

Lxclusis patribus, piiiuaqiie a matrc reccpr.s A Non ibi cum socto quinquagenarius ardet.
Ignea virgulti liincii rhomphaea luelMr". Sed gens sacra Baa! gladio feriuntur '
Klix,
lnde Cain profugus bigami non cQugit arcum, Discipulusqiiedolei non comparerc magistruni.
Piillulat liuinanuiii genus, ct pollula propago, Quos lanieti illuslrcs declarat psgina regcs
Dcceilil virius, viliuni succciiil, adhxrent Altior ordo tenet, Kzechias idola purgat,
Conjugio illicito, pieias rectumque recedunl; Ki revocat lougo sopitas tempore legos
Factorcm, si tristc notcs iu imagine signum, Hic asgrotantem videas, soiisque recursum,
PoMiiiuisse puies lioinincin fecisse. Laborat Kt clarum titulis celebrantcm Pasclia *
Josiam
Arcifabcr ", gcnus oiiinc animae clauduniiirin arcj Praeter quos ntiilus regnavii in onuiibus expers
Posl nfiigos llucius replet octonarius orbcni Labis aposlaiicx, nullusque a criminc mundus.
Vinca plantatur, cl inebiial uva pareulem. Kccc prupbelaruin quo rcge ct lempore quisque
8
I!ic pairiarchariiin scricin spccialibus '
nuriitn Scripserit, eftigies habct allior ordo locatas;
Exprimit, emerios vidcas ri Jcre parcnles Ilic signum dal Acha/. : cccc, inquit Qlius Aiiios,
Ks u, tnrmisquc redire duabu.
Vc;iantciiiqiie Virgo concipict. Ilic sub Juachiui '
Jeremias
Luclaiiquc Jacob sequitur distraclio Joseph,
; Occasum dolet, et : Dominum nova monslra creasse
,a
Kt dnlns, cl carccr, ct transmigralio prima ln lerra , mulicrque virum circumdabit, inquit,
llic dolel .•Egyptus denis pertussa flagcllis; Kt stans Ezcchiel posl captam a gentibus tirbcm,
Transvcliil Hebrxos, cquilalus rcgis el anna Se vidissc refert clausam per sxcula porlam,
Subruit, ct puio livescit Ponlus in auro. Scilicet inlaclx desigoans virginis alvum.

Ilic pnpulum maiina deserlis pascil in aiv s" Octidelur, ailDaniel, post temporis " illas

L'X dalur; cl poiuin silieiui petra propinai ;

llebdomadas Chrislus ; valum bissena scquunlur
SicceJil Be.i Nu.i Mosi posl bella sepulto, Nomitij, cum lilulis et in unum consona dicla

Nalio sulijici/ur, JorJanes lonliahil anincs Lliima pars regnuni Cyri, populique regressum
Posl tim rcs Jerieho '
furtum rcus elutt Acho:\ Sub duce '
Zorobabel habel, hic reparalio letnpli

Pcrsolvil '
Josue naturx debita ,
poslqiiani Pingitur, historia nou prxleimiltilur Estber
luiiiculo pat ium divisit fialiibus orbem, Causaque mortis Aman, slolidxqiie superbia Vasti :

"
JuJitilms lanilem populuin supponit Apelles. Hie sedei i.a lenebris privatus luce Tobias,
lalcr quos Samson fortissimus, atiainen* 3 iilum In castiisquc necat Holophcrnen mascula Judilh,
Kurlior cxcxcal prrcciso «v
Dal.Ia crine. Toiaque pictur;e scries finitur in EsJra.

Rullique Moabilis viduata piiirc marito, P Masnus ui.cxsequiis lunmio de more peractis,
l.i gcius Ilebrxum felici fceJere Irausit. l.iferias solvit, festinus casirc moveri
Allera piclurx scquitur distinclio, regcs Impcrat, et rapido cursu baccliatiir in lioslem,
AggreJiens, funusque Hi-li Saniuelis ab orlu, Kt Meni.lam raro conieiittini " iniliie campos
Murinuial in S.lipopulus, dc '
Benjamiu exil Esplorarc jubet, ubi rex Persxque laterent,
Qui regal Ilebrxos, scd euiin quia dissonat ejus Quo uiocul inspeclo Mazxus prxpete cursu
Prineipio linis, Isai dc seininc p incrps Contraxit turmas, ct sese in castra recepl
Pi.t-lieitur p pulo, qui conliiJit ainia Golise, At Darius patulis avidus decernere campis
91
laque acie Lelli cum prole, cadente tyranno, lnstaurat beliorum acies, cunebsque pererraus,
Uegia Jcsertos daiunat malediclio inonics. Peclora tam monitis oncral " qunm prxsirnit arinis.
Ilic * Asael, Auiicrque cadunt, incurrit ' L";ias Jam loca Pellxtis castris eiegerat, unde
Quain lulerat mortcin, paliiddaiii detinet arbor, Atxea Persarum polerant lcntori.i cerni ;

Qaein 1'oJit liasta viri, palriam lugcrc putarcs J.iiii vcxilla dtictim spatin dislantia pnrvo
LT.igieni; sed post.|!iam humanitus aeciditilli, Jani slabaiil acies, binc inde volare videres
Coiisliuiiur lempluni, vivunl maudala scpulti Venlorum facili incursu per " inane dracones;
Paiilico regnante, palris, nccsacra tuctur D Cum Macedum furor infremuit, slrcpituque solulo,
Ara Jo;ib, Semeique vorax inlercipil ensis, 1 11 Persas raucis slridoribus impulil auras.
Cunsilio jiivenunt perdurat " scbisma perenne Nec minus adversi certant elidere Pecsx
Ctnn populo regum, lis est de divite regno 8e
. llorrifico tlangore poluni , Iremit orbis el axis
QuoJcunque alierulrum prxclare gessit, codeni Ad sonitum, Iremulnque gcnu vix sustinet Atlas
Marntore docla manus, ei ra etnomina pingit; Perpetuum pomlus, rursus nova bella giganlmn
Na lamen infamct gentem, et genus, idola " icguui Orla ptitans resilit replicatis vocibus echo,
SorJes fraterni, Samarix, nuinina r. gni Et patulx rauco respondent gulture valles,
Praeterit, cl funus '
Jesabel de turre cadcntis, Annalas inhiberc manus, populique furoiein
Morsque lacelur Acliab, et \inea sanguitie paria. Vix potuit Macedo, quin excittts ordinc riiplo
Vcrs. 1930. Vcrs. 1084.

VARLE LECTIONES.
" cusiodil virautti rhowpha-a limen. » Arcllifaber. *' sperul.Mius. '
agris. "3
el tamen. ^pretioso.
" plinrizwat. S6
F.t populi, el renvm. " .€vlic'e.
a8
terru, scpliiaginln. coiitcmptum. bctfis.
"'
aniiiil. « impulsu fncili pcr....
 , ;

fl!5 GUAl.TEItl DE CASTELI IONE :.ot

r rcn.li-ici, incussoquc graJu, raperctur in hosleni. V Sutnma, noce.cdolis, el failcrc fiaudc laicnti.
S,vl quia jam fessus cmenso Cytiihius orbc Gloria nosira dolo non militai, ut uibil ohstet
Uhlcnebrans faciem, nc funeia lanla viJercl, Quod niibi raiidorcin famx fuligine labis

Eincrtln, niergi ccrlabat in xquora, curru. OlTuscare " qucat, jam nou angnstia salius,
Ipsejacit vallum, ei Graiis edicit eodem Et Cilicum fauces, Pariivc absenlia segnis,
Caslia lucarc loco : parelur, et aggerc faclo Nec furliva placcnt limidx suflVa^ia no< lis.

Se rapit ad luuiiituiii , qno lotum comiuus lioslcin, Aggrediar de luce viros, vicloria quam nos
Ei sparsas oiulis poiuii revocarc pbalangcs ,
M ilimur gladjis, aut nulla sit, aut sit honcsl?..

Toiaque veoturi fatics discrimiuls illi M..lo pa- .ilcal fotiunx, cl soilis iniqiix

Objicilur, vidcl armisouas radiarc COiiortCS, Itcgem, quam pudeai p:ini de nocic triamphi.
Distinctas acics, piialcris, auro<|ue superbas, Vincere non lami cst, ui me vicisse dolosc

Darhariem popuii, coufnsai|ue munnura vorura Postcriias leg.it, ct uiinuat versulia palmam ",
Audii, ci borrisonus aures percellitequorum Quin, no fallanlur, ne compcriantiir ab boste,
llinnitos, qtia? cuncta viro, si crederc fas cst, Pcisarum \igi!e% ei iu armis siare calcrvas
Incusscre mclum, facUeinque ad nobiie pcdus Cumpcrtuni esl, igiiur veslris impenditc ruia:n
B
Corque giganteum reor ascendisse pavorcm. Corporibus, somnoque opei i rcparalc diurno,
Nmi alio Typhis curarum Duclual seslu Vicinx memores moius instare dici,
C.ui blanJita diu zcphyri moderalio " solo Qux vobis '" iucdiiini pcssumdare deLcat orbsm
Flaiuiiie roiiicniain ducil siuc remige puppiia, Hisque pcroralis redit in tcnioria milcs.

NcrciJuuaqoe cborus placidis epulatus " in unlis Econlra Darius Pcrsas baud segnios armat,
Si pmcul instantes videat fiTvere proccllas, Prxmiinilquc suos, faclurum conjicit lioslcm
Kl ccleres phocas it.iis a sedibus Ausler Q;ix ' faciurus erat, si Parrocnioiiis baberet
Prxmiltens inaiiidis jam vcrberat acra penuis, Gonsilium vircs, mandunl alimenla furo:is,
luclainal socios laxisqnc rudenlibus ipsc Quadrupcdes frenos, pbalerataque terga rcluceot,
Convolai ad clavura, laterique aplustrc marilal; Iguibus acccnsis acics arderc videniur,
Nnn secus ui vidii loi miliibus arva premcntes Sideribus ccrianl galex, clypeisqne rehiais
jam crederc fas csi
tlarbaricos insiare globos, Invcnissc pares fiaminas stupet arduus xtbcr,
llagnanimum limuisse duccm; vocatcrgo Quiriics, Ei mctuit ccelum licri ne lerra laborcl;
Scu dubix nienlis quid agal, scu verius ui sic Nec minimum gaudel nox iuslar habcre dici.
Expcrialur eos, quz sinl iractanda, rcqtiircus. q Nam prosolesibi Darii datur xuiuia Phoebi
Exspcclala diu landcni senlentia docti Cassis, ct in sumaio lampas sedet iguca coni,
Parmeiiioni j Iiabet "; ope noctis eisopusesse, Sideraque noclis obscurans, solaque sulis

Et furto potius, quain bcllo censct agcuduiu. Solius radiis indignans eedere, quantum
Allouilos gubito casu, cali^ine nactis l.umiiic rcditci, lantum prxjudical ilbs.

Oppressos placidx torporc quictis, iuertes, Mille niicanl I.ipidcs in gyruni, t.uilus corum
Horibuset linguis discordes possc rcpelli Quem jubar ardoris non dispuict ess •
pyropum.
Ex facili, aul cicdi gladi:s, aul ccdcre viclos. Iuvasit subiiis concussuin molibus ingeus [aum
Nain si rcs agilur de luec, borrcnda Scytbarum Agmcn ulruniquc liinor, jamquc ausa fovcrc seciin*
Corpora, ei inlonsis invisi crinibus ludi Aurca sponda Jovcm, scd non spondcre soporeni,
Ei quos Ilaeira crcanl, immcnsa sialura giganlum Implicilum curis corpus regak icucbal.
Occurrenl" ocitlls, ci inani quassa pavore Nunc placct in dcxlruin cuixuni dc veilicc n.onlis

Pcctora lcrribiles potcrunl pervertcre fornix Mittcre Grajugeuas, nunc Ixvum fraugere c-rnu,
Addii, ei a paucis liominum 101 millia genlis Et liunc oppositis occurrerc fronlibns bosli,
Ncc i iicuiuliiiidi, ncc btUo possc movcri ;
Molilurmodo falcatos cludcrc * currus,
Prxterea Darium piobat clegissc jaccntes Insomnemque trabil, agilal dum talia nocu-m
Plauilie caropos, ci uou, ul comigit ante, Ncc capitangusium rurariim * millia pecius.
Cil.cijc angustu inter decernere laucis, Insula niulliUdi qiiam Tybridis alveus auibil,
Tota ferc Maccdum lau.lat inaiius lioc, c! iu
uiium Esi ipso r. veicmla loco, quaro vindicat orbis
Consonal, bosinter Polypercon, nocte trucuduiu Imperiique caput, quadris uhi Grma columuLi
A&serit, eipositum Graiia in noete triumplium. Si.it siia, sub clivo lunarisin acrc moius,
Uuncrcx iniuiius; ncqueenimjam Parmeuionem Rcgia, reginx cujns Victoria aomen,
Susiinct arguere, el Ulmidis offcndcre dictis, Millc palcl furibus, trcmiilisqiic soimra lapillis
Quem modo consulluni salyra pciciisseral ac. i : Inlrcmil ailaclu, tolique immurmuialorbi
II. c lalronis, ait, mOS, ct solertia fui iiin est, Cardo semcl Dexus, ad limina prima susnrral,
Q lam miiii suggerilis, quorum spcs unica, voti Inlroiliunque lencl, curaYum * sedula malcr
Vers. 2039. Vcrs. 209i.

VAItl.E LECTIO.NES.
'•
nwiicmntin. " tpnlalur. •« adetl. ircimunl. •" obtturare. " (nmnm. Q.oa.
' ili.lcre. ' cuutnrum,
 , :

EOo ALEXANDREIDOS LII!. IV. 5U6

Ambiliu pciuox, solio sedrl intus cl)i:rnQ A Credcrc susiiiicanl, tulorum corporis ejus
Diva, triuinplialea lauros muderaiitc
v
cap l!os Nemo vel iiitrarc propiusve acccdere Gdit

M : 1 1 1 tl ca munita nianu, cingiinlqiic sorores Nec nuinire lalus arniis sine vocc jubenlis,

Ejus ulrumqiic laius, ct regia lecta coronanl Irc nrc in turnias auilet sine principe milcs :

Pcrpetux coniiles. Lyrico niodnlaminc carmen Parmenio, ne qua bcllum ralionc moretnr,
Immorialc ranens et in xvum Gloria vivax, Utile consilium ratus est, utcorpora curent,
Uajcslasque promens, rugoso sxcula faslu, Uti|uc tiLos siiniaiit, prouunlial ergo tribunus *•

Conciliansque silii facilcm rcvcrenlia plelieni Jamque movente gradas adversa parlc, necesse

Et Dea qua> legcs arinat, qii;c jura luctur Ilis erat exire : ...atum lunc deniquc regis
Justiiia, in neiilram dccliuans munere parlem : Dti.x a .liit, quem sa?pe voeans, cum voce neqitiret,

Assiilel his, stabiliique ilea Clcmenlia regsium, E ivilleviore itiaiui : Lux, inquit, oborta esl;

Sola decens miseri misereri ct parcerc victis : Nwic ego te moneo mollcs excludercsomnos,
llas inter locuples, setl barbara moribusaslat Qux le tanta quies lenuii? jam Mcda propinqcant
Eomcnltim viiii, genitrixque Pecunia luxus, Aginina, jam euneos atlmovit cominus bostis

Pacilico reliquis prxlibans oscula vultu, lam Bcllnna furit, sc.l adliuc exspeelat incrniis"

liiiinemsr esl oilii linls Concordia belli Imperium lua lurba iiiuni : rigor ille vigoiis

E'. Pax arva colens, cl pleno Copia co;uu Et virlns aniini, qiue nunquain fraeta rcsed t

Appl.msus a fronle seilenl, qui scrialudis Ihec ubi iitinc? sanc vigilum pigrilautia somno
Misccnlcs, divam vaiioobleclamine mulcrnl; Corda ciere solcs. Crede, inquit Martius It :ros
Et favor ambiguus, ct bl.esn sub:!olus orc At!iiiiiti somntim milii non pctuisse, prius |i:an
Risus adulalor, commcniaquc ludicrq di.va Kxonerala graves posuisscnl pectora curas.
Sngula pollicibut aplaul cl inusica circum Miranti sine finc duci, quod libcra curi«
liistnimenta sonant, numcros aptanle Camaeua. Pectora dixisset Macedo, sedquaererc ci-sam
llxx ubi tot curas volvcntcm peclore Magiiu.n Non lanien audenti . cum vitos urerci, i. qnit,
Viilii, perpeluos cui conliniiare triumplios Ilostis, cum vastaret agros, exscindertl urLcs,
A cunis dedcral, mctiieiis ne furle fitluri Cuin fngeret, sese diflidcns crcdere faiis.

Naufragium Maitis iiisomnes incrgerct arlus, Jnsia i.iiiii liitic causa mclus, oneralaque :ur;s.

Emieal exlcmplo, vclataque imbis amiclu, Mcnscrat, alternam non admissura qtiiclcm.
Anlra quielis adit, ct desidis atria soiniii; At nunc cum Darius corani me lolus, cl ojus
Atque ita ; Surgc, Pater, Macedumque illakere rcgi C Copia lota milii sese prxscntdin annis.
Dum jacet, et cuvis animum corpusque relaxal. Nec fugiens possil. divortia quxrere Marlis,
Dixerai : ille gravis vix se torpore soluto Quod metnaii! uiliil est ;"sed quid moioi ? ite paiad,
Excuiiens, madidas libravit 6
in acra penuas, Ut mos est, alias replicabo liecntius ista.
Qtio se cunquc rapit lclhxo tarta liquorc Dixit: et armari lituo prxcone, Pelasgos
Sidera dormitant, sdilos oblita meatus. Iinpcral " , ipse suis nptat miinimina ineiiibiis
Ergo ubi torpenti Grxcorum caslra volatu jErea crure tewus serpeus, descendit in " imos
7
Ailigil, expulso curarum cxamine, lotus Squama pedes, natum mordacis accminc dcnlis,
Principis incubuit caslris atqite imbnit ejtis Castigare moras, et pennas addeie, plamis
Rore papavereo respersa mcdullilus ossa. Calcar incst, ul, cuin profugos prxvertere cursu
Sic aniiuyrn rcgis prius anxictate gravaluiu Tentabil, si \ox non excitet, aut iuba letiluin
Aliior opprcssit resolulo corpore somiins, Cornipedem, saliem stimulos latus andiai acres,.

Posseditquc diu, «loncc caligine mersa All.cves " bumeios, et peclus berile tttetitr

Noctis, Hyperborei languercnl sidera plauslri, Verlicc dependens Iriplici loga ferrea ne.xu,
iClberiosque celer slimularet Lucifer ignes : Qu;e " lerctes ulnas maculis circumligat uiicis,
Et jam pcsliferx duccns prxsagia lucis D Sed parcens oculis, bostem dat posse vidcri.
Prodieral Tilan, Nabalbeis liuidus undis, Tulior ut laleat duplici proleela galero
Conveuiiinl proceres orla jam luce Pelasgi Corporis humani parsdigninr, xrea cassis
Ad rcgem, insolito llialamis de more 8
vacaiiteiti
s
Imprimilur capiii, flammantibus ignea ciisii- :

Miianles : alias vigiles cxcire solebat, Inserilur lateri, rivos facttira cruoiis
Et stimulare pigros, el malurare morantcs : Dira lucs, gladius, pcr quem Jovis atria nigi i

Ai nuuc cum summi discriminis arceai boia Manibus exspectanl vacuos implere Penates.
Quod premal allcrutram faiali Itnbine lurbam, Poseilur WicBuccphal, cui rex ut prxpcte sallu
Explicitum curis, toipore quielis inertem lnsedit, domuitque ferum, domilor ferus orbis,
Mirantur juvenem ; sunt qui latitarc paventem, Lxva manus clypeo felici foedere imbit,
Celantemque mctiim lenebris, nec cedere somno Sic lamen ut frenis xquo jungalur amore,
Vers. 2U9. Vers. 2201.

VARI.E LECTIONES.
' 8
worrfciite • eslque. Vibravil. stralis. "dormire. 'jacentem. '• tribunis. " in armis. "Jns.si»
cl. " a4. '
lalvs. '
Et.
 : " ,

.'.(.7 GUALTERl DE CASTELLIONE 503

Piaxinus in dextra rsi , eujus flagrantc roiustai A 1 rcna, incos cxtunt piomo\il, cisqtic iincvre
Vexillo uispis, el verbcral astra leonc. Velle licel liceal, scd non au.lere licebiL
Non magis in " primodori discriioinc Mjitis Ista niliil, prxlcr iiumeruui discriiiiinis affert,

II-.uic ahcrci». ridere sni, venieole sooroni Tam populosa cobors.scd " ad bocforlunalaLor.it,
l.i uiedium Magno, spes sana rcsiisci:al xgmra (Quam pudel exiguos toties uumeiarc IriumpliOs)
Agiueo, ct in miIiu victoria \isa sedere esi. Ul milii vincendum scm<l, et simul alLral orl.cir.

Ipscsuis igilur disiingiiens parlibus aginen, Tjnio pluiis erit nobis victoria, quanto
Oisponens " aciem, quodebuH ordine, currus A pancis pariam de plunbus csse liqiiebit.

Falcalos Dario, qnx spes est sola iriuuiplii, Iie pcr imbelles, gladio iluclore, calervas:
Eiripere ordinibus laxis, rcetuque sohilo, CiTiiitis ut solera gemrais auroque corusci
Evilare jubei, et non im|iune vagari O.iscurcut clypei ? lapidumque superbia conos
An:igas et equos, sed eos involvere lclis. clipel ardenles, ut purpura vesliat agros?
I iiinque monet, muiiitque suos, dum peciora dit-tls Vinccre quis notil, ubi sicin bella venitnr?
Riboral, clapsus a Ifedis Iransfuga MeJus Qiiisiiisi menlis inops olilatum respuat aurum»
Transmeat "ad regem Hacedum, qui rerrea lcrra Cungeslas Orienlis opcs, Arabumque laborem,
Instrumenla refeit aslu mandaia " lalei.li, " ln proniptii capere " est, menli si parcai eusis,
(Muricibus nomen) quibus elsi » \iiibus liosicin S. uipnlo cordi gladii responJcat iclus,
Vincerc non possit, relinere tenatibus ur.cis Si tam ca?dis amans animus, siliensqie cruoris
Sperat, et osculta Craios sorbere ruina. Qium siticns auri, vestrum est i|uo .c inipie vidcLM
Quo siiniil " accepto, Medus nc fiua loquatur, Nonascribo meum, tauluni inibi viucite, prxJaui
Nc capiat sermone suos, rex impcrat " illum l>i\idiie inter vos, qui intcum vincere ccrlas "
Servari, lamcn ipsc liicum feeitque notari Parlicipem melaudis lubeo", tibi c.c:cra !olle fc

Monslrarique tuis, ubi icx tlabylonius arte Excmplar virtutis babe formamque gerendi
Frclus Ulvssxa terrx mandavcral uncos. Marlis, Alexandrum, uisi primus iu agmine pnmo
Nevc rrpolsa dnlis succuinberel ardua viitus, IV x apparuerit, si lcrgum vcrtcril liosti
Omiiibiis osiendi jubcl, oslensumqoc caveri Excusalus eris, veuiamque mcrebitur ille.

Suspectom de fraude locuui, tuuc vcro Oucntcs Q li fugiel, si *• lentus again ", si vero remissc
Prccedens acb s, vcrbo notuque loquaci M aggrcssus ero, si nuiiquam discro f«i li

Ail liies animans : \eslris labor ultimus, inquit, I, prior, i, scJ in arnia veui prasccdcrc jussus,
Prx manibos socii, bellum quoil Granicus amnis C Tunc dciuum socios sum dignus liaberc sequaces
Vulit, a angusio Cilicora victoria saltu Excmplo moveal " forles, documenla vigoris
Quid l.uidis, quid lionoris liabcl? nisi liue bcalo " Exbibcat, quicunque regit. Sic fatur, cl ecc
rerminel exlreinuni Deus el forluna Iriumpbum? Concununl acics : it lanlus aJ aetbera dantor
ScJ furtuna dea est, ati/uc liirc pio v.riLus astans l.i vulgi slrepilus, quautussi dissoua iiiuudi
Scuiper Alcxandro, lam sub ine scrptra leucre In cliaos aiilii|iium recidiva lile relabens
Quam sub me ,v gaiulei alios reguarc polcnles. Macliiua conueiei, rcrum compagc soluta.
Hjjc, iibi me Maccdum raoJeianlcm Grxcia vidil llonisonuin coucussa darenl elcmcnla fragorciu.

AltGUMENTUM LIUKl QUINTI.

Qiintus Imbei ttraget vaiius, ei funern charis

Deplorulu suis; ticioi opud '
Arlicl.t 1'ersas.
C.onsutii Artacidet '" duro dc lempore tructans,
An poiius sil ei rcparala rvborc latis
Mcdorum reunis rursus conciiricrc ,k falisf
Sed proccrcs hwrent. Ad donaliva mauiplos
Cvnvocal Aiacidet, et dunis vutnera curat.
tcce vtr illuslris, et Hon ir.glorius illa
Prcecedentt ucie, slipatus prole virili
Mazwus, reijent liabytanis nutmbus infert.

LIBER QUHXTUS.
I.ege Numx rcgis laia dc mcnsibus olim, d Meusis nrat, roseig distingoens pnrlibus annur.
QililllllS ab ancipili descendens ordinc Jano Et gemino plau»u gaudebanl, bospitc Plicebo,
Vers 2200. v .-rs. 2292 .

„ VAHLE LECTIONES.
a. thtponensquc. '" Tramvotat. '» mandatte. »* ut $1. •' temet. " pra-cipit. »• habent. •» s«j
<t. 'coruKHiit. •'
rapcrc. " curas. " luibe. •
mi " ttail " moncal. " AisamiJes. '
toiu-
UllMlM. ' J
 :

r.oo alexandre.dos lib. y. 5>o

l.eda'1 iialrcs, printa ciiin parte difi A E igei ct clavam, clamoso gutiurc rcgi
Concurrerc iluces, cnienso tcnipore cujus l.ilonal : Heus, inquil, q:is lc furor Cgit in hostcm .

Pnrvidisse luem Mcdis Persisque fuiuram Magnc giganteum? qucm sid'Tras Jwvis arces
Cre lilur. ct Danicl scripto inandasse laleuti. AfTeclassc lcgis, a quo vis fulmine landein

A Ifuil a gelidis " veiiiens aquilonibus Hircus, Tuius in xlheria inansil Saturuius arce?

Ullio divina, prolesque Pliilippica, Magnus ;

.Nonduni finierai. agili tuin lorla laecrto

Quen prucul ut vidii galra flainmante coniscum Pinus Alexandri, inedio stelilore loqoci.lis,

lntUis Aristoineucs, denis clcphania llagellis Faucibiis aslringcns M linguaiu, ne derogct ullra

Prodigus cxculiens medicala cuspide fcri iini Coelicolis, sed adlme slantcni, lclumqiic crncntnm
limncrsit " clypeo, sed eo lorica reltiso Mandcnlcm, Maccdu lum dcmuni ndmissos equini
Tutatur corpus, at Maguus arundinc moiislro Pecloris impalsu quaiit, cxplicilumquc per arios
Obviat, et qua sc lalcri promuscidc juugii, Reddil bumo natum, plangit percussa jaccntcin,
Vitalcs aperii fc.ro incdiaute lalcbras. Vater bumiis prolem, tantumqucdat icta fragnrcm,
Fit fragor ingenlein monslro faeieule uiiiam i ; Quanlus, ubi annosain, scd atbuc rajice supeibani
Sad ciiin prxcipiti cccidisset beliua lapsu, Moulibus evellil Borex violenlia quercum.
Jllor Arislomenon, el parccre ucscius cnsis Coiicununt Argiva phalanx, slralumquc Geonta
Accplialum rediiit. Nostra esi vic.loria, nosira cst, CunfoJiunl jaculis, gladiosquc in viscera condunl
lngeniiiiant Grxci : Persx glomerantur iu liuiim, Quem landem lacerum vulius, ac mille retnsnm
Missiliumque frequens regem circurovolal iinber. Peclora vulneiibus, Acheruntis ad antra remillunl.
" *' proterit agmen
Sed ncc gesa ninvcnl, Jiec sxvior ense bipenuis : Parle furcns ana, Persarum
Quem, riuce fortuna, virtus infracta luclur, lnclylus iile Clytus, cujus soror ubere Magnuin
lllc per insertos invictuset iinpiger enscs, Laclavit pioprio, sed quae provencrit illi
pmumpens Gratia pro ineritis, magis arbitror cssc silenduin
,s
Telaquc volal, iguoralque nioveri. :

Ferreus annatos conluiidcns malieus arius, llunc ubi germani rcspersum sanguine vidil
Quo lcricnle cadunl, Elepbaz Pbaraone crealus, Sanga Dainascciius, fralerno nioius amorc,
Et Pharos Orclianidcs ; Elephaz gladio, Pliaros lia- Ter geiniluin dedil, et repclila ine.lullilus alio

[sta »», Peclore coufusam rcpelui:l " suspiria voceni,

llic eques, illc pedes, jEgyplius liic, Syrus illc. Ciimque tribos jaculis, frendeiis cxplere nequiict

Sicca prius, sterilisquc diu jam fluinine fusi Pccloris affcctum, slricto mueronc, inicanti
Sanguinis bumet humus, jaraque unda cruoris " C Emicuil curru, quaque huic Oagrante pyropo
[immdat Ardebat cassis, claro caput arguit ittu,

Telluris rcuas, cadit infinila vicissim El nisi loricx laluissel luta galero,
Pcrsaruin, Macedumque mainis : jacet e::se '
Plti- Plorassel cerebrum, leiebrala casside, ccrvix.
[loiia: Scd licet ailonitus mananli sanguine Sangaj :

llenos ct Caman, IIcuos quia fuderal ensc Nou tanien ignariis gladio respondet, idrinque
Eiirypbiluin, Caman; qnia LaoincJoula sccuri : QuoJ inodo transierat primi per vulnera " fiatris
Ibat Alexandro vulniis leiliale dultirus, Balneat alterius inlra prxcordia ferrum.
Si sineret forluna, Geon, inaris incda Rubri, Diriguit primo speclala ciedc suorum
lnformis facie, quem credilur una giganlum, Melha "' pater, nccquos lacryniarum ftinderet im-
Qnippe giganteis duccns a fratribus orium, [bres
Etliiopi pcperisse viro, qui corpore inatrciu Iuvenil faties, cle.im dolor inlusoborlas
vl
limnatii rclerens, nigroque colore parenteiu, Sorbuciat lacrynias cl compluit intima cordis
;

Quns terrcre nequil nigredine, eoiporc tcrrel. Arida, dcerepiue facici debilus imber,
Fuderal ergo viros, clava ter quinque trinodi, Supplevilque vices oculorum flebile peclus.
Agmina dtiiu Graium sinuoso turbine rumpcns Palluit exanimis, dcxtra langtientc, gelato
Ad Magnuin inolitur ilcr : ceu dissipat acri Corde senex, ct mors in vultu visa sedere csl
Denle cancs Ncmea-us apcr, cui sudat apcrlis *' inens rediit, redivivo sanguine, taadcm
Mox iil

Spuma labiis, dorso, valli riget instar acuii, Singuliuin mcdias interrumpeiiie querelas -

Seta «ninax,bumeroque cancs supcremincl oinncs, Tune duns, inquit, torlor sxvissime, fratrcs.
Nunc hos, a lasva, dexlra nuuc fulniinat illos, Tiinc duos anteora patris mucrone vurasii?
Nunc caput in rcues obliquat, rursus ab illis Non vcrilus patris emerili, miseriquc parentis
bilaius oppnsilum, parlemque luetur utramque Prxcipitare dies? scd ul ulierius libi nullum
S nou ignarus volucri defeudere gyro.
:
Non pateat facinus. fe.no, fera tigris, codcm,
Veiitum cratad rcgem, miratur Maniusheros Quo mea, mc coram, rupisli viscera, ferro
V:sa mole \iri, dunique arduus lile cruenlani Junge patrcm natis, el fanera terna icmitte
Vers. 2304. Vers. 255S.

VARLE LEGTIONES
5
siccii. " immnil.
'

lefa. 38
proiiiii pcns.
3B '

uiulucrnoris. " a!:nmque. " affwns.

lf
repnmuni. chccra. ilccha
 , ;

Ml CUALTERI de castellions b\i

Coajugis ci fraiiuin, vidua? plangenda parctiti : A Veclores, vcctiqiie simul, prior ense rctecto Cl

Si qua lamcn tonjux, si quis lilii filius li.cres, Surgil ' Parmenides, ct pectora Rbemnonis acc
Aui soror aui iuaicr, Parcarum tindicc filo, Arctai ulroque genu, donec vitalia Partlii,
Quod dolco doleaut, el itlcin quod lugco plangaul. Lt venlris lalebras, capulolcnus induitensis.
Dixit, el imbclli jacillatos missile dextra Exicinplo turbali Arabes, ct liie relicta,
Torsii in ora Clyii, qunil vix umbone nioraluin Vei lere lerga parant , sed quos Hyrcania gignit
Ocius avcllii Clytus, cl qna sacra reloriis " COHSpicUOS in Martc ", siipeivcuil ala Qiiiriluiii
Canilics ncmorosa pilis vergcbal in annos Excedens numcrum , inclusumque "
Aii-anora vallfl
*'
Ilispida leiliali perlundil guiiura fcrro. Armisonx sepis, faila slaliouc, coronant
Ille rucns CCCidil, \isu miscrabile, nalos Obruitur priiuo jaculis, slrepit asrca cassis
l.iicr scmineces, prclcmque amplcxus ulramq.°te Glandibus et sasis, lantamque sibi lacerorbis
T.-iiditad iufernam natis comitanlibus nrbem. Obslupcl innasci velerato " roliorc sjlvam ;

lamque propinquaral »° rcgali prodila lu\u Jamque pedes, ulnreque labant, mislnquc cruore
Ipsa acics Darii, eurruque micabal ab allo Hcmbra lavai " sudor , scd nicns, infratlaqus vtr»
Rcs, regcni innumcra lapidum prodcntc liiccrna, !'.cs,
I!
Obslupuit lanla percussus lucc '
Nicanor; Et princeps animus capto subcorporercgnai **,

Uique crat in dexlro cornu dux agniinls, illuc, Totque lacessilus jaculis, et cxslibns illc

Applicuil cuneum belli, qucm sorle icg.-ltai Murus Ale.vandri, scd non sinc nominc landrin
Couimissum, primis arrisil subdola gcsiis Procubuil", nuiltaniqiic sua cuin strage ruinain
Ejus, ct excepil blaridc foriuna rueutein " Persaruni. trahii uniits damnosa ruina.
Parmenione satum, \ix obslilil unda clicnlum Qualis Romulca " cecidit cuni turris iu urbc,
Primo congrcssu, stabilemque Nicanorit alani '
Turbine fulinineo vicinas ob:uita?des.
Bustinuil lcpide, donec Rlicnmoii Arabiles " Intcrep, Macedutn planclu pulsalus accrbo,
Tnrbiiliis in mcdios ruit, obsilos inibre Quiriumi, Advolal orbala catulis violentior '* ursa
Ei stabilil profugos, mcntesque rcdinlegral tngras. Diluvium mundi MaccJo, pavet obvia turba
Sialur, ct iiiimotis Ifgunl vosiigia plantis, Pri|icipis occursuin, fugiunlquc per a\ia cursu

Eminiis oceumbunt jaculis, cl turbinc funilj: I'r;ecipili docilcs vitam pnrferre briumpho,
Comiiiiis ct gladio, cerebrum silicule sccuri, Unus Alexandro, reliquis fugieulibus, instai
Iiiterdum livorc suduin, rcrubusque cruentis Memnonides Sikenetut, cujus, laougine prima,
Hcra pcragunl peditcs, sedcs " iinplcniur avari * Signabal roseas, (acies nimis semnla, malas,
Ditis, ct umbriferi domus insatiabilis anlri ", Nobilis, et patrio leferens a sanguine Cyruin,
Rumperc lii.i manu non sufficil una sorornm, Cui nuplura soror Darii, si cedercl illi

Abjeciaque colo Cloiho, Lacliesisquc virorum Gloria Marlis, cral, unde oila superliia, Maguo
pata meiuni, unamque dux juvere sorores, Obvius ircparal; sed ncc revercntia palriim,
M.sta plcl;e duces pcreunt ulrinquc, sed inlcr Nec favor etalis, necreium copia niorleni

Millia tot procerum, speciali laude refulgens Exculiunt, parili forma, sed disparc falo
"*
iiiclytus cmicuit nuinerosa ctede '
N.canor, Occurril juveni laxis Hephsestio ficnis,
Pcrquc (ol objeclos vestigai * Rliemnona Persas, Et qua Hammivomo riclu mical aurea " tigris

IS | acium crcdens fusis lot uiillibus, ipsum Disjicit umbnnem, largoque foramiue candens
Cuui vidcal superesse ducem , domiuumquc cobor AdmiUii feriuni laxo loga ferrea nexu,
Transit in occultas feralis arundo laiebraa
Nec mora conipicui lurba cedcnie snorum Pecloris, inque bumeros nivca cervice reclivi,

Cuneurrere duo, feril borrifer " astra boatus, PerpclUX Sihcnelus noclis caligine leclus
El populi qualil arva fragqr, ferrala coactis
'"
Ferlur, ct ajierno claudunlur luinina somno.
Cornipeduui pcdibiis pulres leril ungula glcbas, 1> At lavo cornu 70 , cui iinlli Marle serundus
Cominus admissi congrcdiuntur ", ulerquc Parmenio pnceral, discors Bellona furcbal
Cuspide prsleula superos aguovil in ictu Sanguineis maculosa Bbris ", saiiicquc rceenli
Delibula comas, cui spumcus axc cilalu
"
Propilios, crudcquc liccl puls:iios accrno
Slipile niansil equcs lauieii, liinc vacuala propill- Lumine lerrittco toniirus el lulminis ins^ar

[quum Concilus occuri it ferali lurbinc fralcr.

Vertilur ad capuluttr niaiiiis a:rca, cassidecassa Cui steinit " furur ipse \ias, ccdiinlquc furcnti
Erumpem " rigat arva cruoc, necsuslinul iras Degeneres animi, comes indivisa furoruj
iln ronis clypeus, gcnibus cecidcre reiuissis Pnecipiuw i iipit ira gradus, ct fcllca lorquens
v.:,. 2409. Vcrs. «461.

v.Mll.i: LECTIO.NES.
'"
rtcurrit. " perfndii. •'
propinqiiabui. " fnrentem.' " Arabarclie». •* tedetque. " oini. "mi-
fnii. •' adtenot. " tntifer. »•
tubactat. " vicinanlur. " profluidus. " reienio. '• mone. " rr-
iritnw. •• Imii. " regnanl. *• Occuluil. " Romana. " truculeulior. l,
arca. '» in cornu. "j-ids.
" cruciiiu. " Coinicniii.
 ; , ,

M3 ALEXANDHEIDOS L1B. V. 514

Lumiua, conlcmnit liumilcs ralionis lialems, A Exlialans animam, Baradamquc jaccnlilms aJdit
iinpaticiisquc ntor.c lcvis et male cuncta ninii- Anligonus, rcprimilquc globuni 1'tolom.rus cquc-
[slrans [slrcia :

linpeliis, oliliijuos vcrsat in pulverc currus : Nec niiuor Eumcnidi sliages, nec gloria Cccni
L'n lique successus, scil et inforlunia inistini Inferior, Meleagic, iua, Iruculenlior inslat

Circumfusa volant, et mille a veiiice M.tiiis Perdiccas soliio ciinciis ccrnenlibus, ipsam
:

Cum pallore suo, nutant pcr inania mortcs. Ante aciem Darii Polypercon (nocic fruendum
Talis in amplexus vcniens per colla sororis Qui prius asscruii) rcdiniii de luce patintor "
Brachia difludit Deus liorrifer : Ocius, inquil, Consilium de nocle dalum, furiult/ira •» pubcs
Laliere, chaia soror, Maeedumqite, i, nuntia regi : Mcnte nova votoque pari fiiror omnibiis idem,} :

Vana spc. rapiris, Darium quiil perdere per tc' v Parquc animus bello, dominoque simillimus ipsi,

Inscius afficlas? scelus lioc a principe tanlo Ul quod Alcxandri comites si M.uie furenlcs
Amove e dii, nec fas ut dextcra niuinli Cominus aspiccrel, lot sc gaudercl liabcrc
Seeptra lencns, madeal jugulo pollnia senili. Magnus Alcxandros jam vicloris fragor aurcs
;

Allcra ilcbelur Dario forluna, suoruni Pulstbat Darii, jamque iiTumpcbai in ipsos
Prolitione cadcl, cclercrgo per arnta, per hostes B Consorlcs latcris, futieslx luibo
proccllx.
Aiisis, el varia popnlanli exde Pelasgos iEger in adversis animus sapientis, etxgre
llicel occurras Mazxo, qoippe rapinis Consiilil ipsc sibi, cum duro in lempore primis
Et Macedum spoliis inliiat, laxalqtie solutos Diffidit rebus, el spcs langucscit incrmis :

Compedibus Persas, rursus versa vice vinclis Nam quiJ agal Darius? quo se regal ordinc dcmcns?
Mancipat \rgivos, neque " enim lot suflicit uitra Cui ncc luta fuga csi, ncc si velil ipse morari,
Millia Parmenio paucis incessere lurmis. liiveniet socios? nam de lol millibus ante
Dixit, al " umbrifero Bellona citalior Auslro Quos sibi ercdiderat, vix beilo millc supersunt,
Fcrtur, et ad dcxlrtim pcrlransil slriilula cornu, Qui slenl pro palria : pudor ct revcrcntia famx
Indiiilurque genas, hoiTeiidaque Palladis ora " Nc fugianl, prohiueut, contra limor anxius urg i:

G rgonis anguicomos pra?lcndens xgide viiltus, Dumque vacillanli slupofaiius peclore nutal
Commemoransque Dci breviler mamlala rocessil Dum dubilat, capiatne fugam, vitamne perosus
luficilque diem, ferali iiube recedens. Se sinat ipse capi? Pcrsx vclut agmine faclo
Excutilur saliu Macedo, prnfugainque seculus Mandant tcrga fugx, rapiuntquc per arva, reliclo
Toce dcain : Quocunque vcnis.dca, cardinc, vantim r Rege, gradum demum laxis invitus habems :

Spcruir.ius oinen, ait, non " nie divcllet ab armis Nactus eqaum Darius, roranlia cxde suorum
El curru Darii, licel impiger Ales ah alto Relrogrado fugit arva gradu ;quo lendis incrtcm
Missus Atlaniiadcs \era.\ " mibi nuntius ipse " Rex perilure, fugam? nescis, hcu, perditc, nescis?
81
Afferal a Pcrsis raptas eunt malrc sorores, Qiiem fugias? bostes incurris, dum fugis iiostem,
£.\ Dario pendet noslri spcs unica voti Incidis in Scyllam cupiens vitare Charybdim,
Qucm si perdidero, parvi milii cxlera, parvi Bessus, Narbasancs "", rerum pars niagna tuarum

Pcrdila momculi : solnm si vicero, solus Qnos inler proceres linmili de plebe locasti
Perdila reslituel, non est milii perdere lanti, Non vcriti lemerarc lidem, capilisque vercndi
Quod recipi poterit, ut nonet vincercmalim; Perdere canilicm, sprclo modcramine juric
Sed neque si lurris Darium scptemplice mnro Pi oh pudor ! in domi.ii conjurant fala clientcs.
Includat, licet ardcnii cireuinfluus unda Magnus ut ablalum mcdio dc limine mortis
fctilpliureis Acheron ilefendat nioenia ripis, Accepil Dariiim, rcgum supcr ossa cruentus
Eripiel fortuna mibi. Sic fatus, in armis Fcrtur, ct iugcnli supcr ipsa cadavera sallu
Se locat, el summo clypeum ferienle laccrto Insequilar profugum, poene incomilalus Acbivis/
Orbem signiferum, ceu valhim et meeuia, muro D Iinmemor ipsc sui, qualts w rapit impctus igiicm
Pcctoris opponit, lendensque in sidera pinum, Sideris, el c.laris " distinguil nubila lliiniiiis.
Verlice sublalo, medius ruithostis in hostes, Sed jam prxcipiti per saxa, per invia saltn
8!
1'lammantcsque globos, torquens testatur adesse Tiaiisicraii/iic Lycum, paucis comitaiiiibus, amneu*
Pulvis Alexandrum ; fcrtur lemone supino Bclides, dubiusque slelit, stratumue furenti
Afer Aristides, pedibusquc aliritus cquinis Immersurus aqux properarct frangere ponlem,
Occubuit Pelias, Libycis a Syrtibus Afcr Pellxo clausurus iler, sed ab hostc premendos
Vcneral, a Scylhicis Pelias letrarcha pruinis, Dira cxde suos timtiil, si ponte reciso
Hic Afrum Cralerus, Pelian dejecil Amynlas : Sccurus fugiens Persarum excluderet agmcn ;

Ense jacel Pelias, basiHi corruil Afcr, Utile propositum vicil respeclus honesli,
iungitur bis Amilon lercbi ato ?ull:ire, rubram Prxposuilque suos Darius sibi; maluit e.-

Vers. 2515. Vers. 2589.

VARLE LECTIONES.
'regem. "nec. " e et. ttrma. "
'8
nec. rems. 80 insas." 81
NniU'et. •• Fumanlcsqnc. " va-
»>
lcnti. lnaclia. "" Curt. Nubarzanes. uualem. sr ruri*.
 : i : ;

51 Cl 'ALTF.KI DL CASTLI L',OM:

fa&tus iniie fugam, poiiusquc elegit apertam A '

Arbrla pcrvcuiunl, u! i rcv Bauytouius illus,
Yicicpii prxberc viani, quam claudcre viclis. Quos sccnm fuga c ii.iulcrai, luguhiis ci amens
Fil ftiga Persanim, lurbatoque ordine passim Consulit, ct paritcr duro dc tenipoic traclai
Currilur D;i poiilem*", seil et inloleraliilis xslus, Cumque K-prcssisset qucruli suspiria cordis,
Et •luplicaia siiis cursu languentia (orrrut Relliquias Maccdum lacrymoso luniine spcctans :

Viscera, ct cxliausios siulor sibi vinilicat artus, Forluitos, inquii, lolics mutare tumiiltus
Putmonisque vagas agilant suspiria ccllas. > ii <••
adversa pali, nuuc er.sulla c sccundis,
Unde innpes undx, nemorum per devia riucti, Nunc capul incurvare malis. i;unc lollere, sorlis
Occulii lalicis salienlcs quxrcre venas, Humanx est; humilcm sic vidit Lydia Crccsuin,
Otmiilms iiictimbtint rivis, hausiaquc gulosc Sic sic victnrem versa >icc femina fregit

Limosi lorreniis aqua, prascordia limo Sic quoquc Tbermopylx Xcrxem videre jarcntcm,
Tcnsa rigent ,
pnegnantein uteruni simularc co- F.l qili navigio M toluin modo tcxeral xqunr,
factus Vi.v licuit victo sola cuni navc rcverti.

Trislc par;l funus, conccpio flumine, vculcr. Pvulla rci novitas pervettere fortia debet
Nnniiullis, avido ilavium tlum gitlltire sorbcut Peclnra, cum nulla tcncalur legc fi.lclis

0'jsiruil occiirrens vilales unda mcatus B Essc liomini forluna diu, spcs unica victis,

Deraquc in crccis inclusum iniercipit antris. Conira viciorein rursum spcrare triunipbuiu.
Sed ncque tot lurn:as proccrum vulgiquc plia- Ncc dubito quin viclor agros aditurus, et iiibcs
[langes Civibus exhaustas,ct opimis rcbtis, ct auro

Atl mnrteni ductore niciu, sine legc rticnles Confertas, ubigcns avidissima, pcclorc " lolo,

Evplical unitis anguslia ponlis, accrvos Visceribus siccis, sitiens letbale melallum
Vix capil umla tunicns, flaviique vorago eademcs; Tcniabit sedare sitim, prxdaqtic recenli
Labunltir passim, lapsosquc involvil liiains Conccplam saliare faniem, nec iuulilc nobis

Fluminis, cl viridcs Blupuere cadavcra Nyniphx. ld rcor. Interca lincs intactaque bcllis
Languentcs «ladios " et babeniia lela suorum Regna pcliturus, Medoruinque uliinia, vircs
Inmilus Macedo, cum jam dcclivii Olympus Non xgre rcparabo mcas, pietiosa supcllox,

Phuibcis lcgcrctur equis, fumantibus arvis Castraque castiatis, ct mulla pcllicc pleua
.f.ihiopum, et soliio pauloquc rcmissius igne Qiianli sinl oneris, ct quanlum bclla gereutcs

Urerct llerculeas solis vicinia Gadcs, Impcdiaut, usu lougo didicere polcitlcs;
C.iiissaius prxceps iu noclcm tcmpus, ad illos, His parlis crit iuferior, quibus antc icmolis
Qtms crcdcbal adliuc in coriiu slare sinistro Major cral Macedo, spoliis vincetur oiiuslus,

r-eclil iler, jamquc in lxvum converlerat arina, Qui vicil vacuus : iion auro bella gcrunlur,

Ctim pra.'inissus cques a Parniciiionc, triumplium Sed ferro, non xs, non oppiila regna lucnlur,
•*
Nunliat, cl variis alUidos cxdibus li-stes ;
Sed virius, viresquc virom : pciicircmus ad ipsot
Diimquc rcducuntur cquitcs in caslra, rcpcnie Mcdoitim lines, iu duris ulile rcbus,

Vallibus cmcigcns Pcrsarum apparuil agracn, Non dictu spcciosa sequi doccl ipsa faculias ;

Exurcns tlypeis, galcisquc raicantibus agros; Non sccus aniiquos soinmo " iiioliininc rcrum
Qui primos iuhiberc giadus, et (igcrcgrcssuni; Novinius aflcctos " forles " discrimiiic patres,

Demum " ubi tampaucos Macedum videre crucntas lildllltis aliquot bosliquc sibiquc diebus,

l.i Magniim veriere acies. Rex anlc Quiritnm Fortiuiam rcparassc suam. rursusqiie rclusis

Morc suo gradiens vcxilla, pcricula Martis Hostibus adversa de partc lulisse triumphum.
bostc Fiuicrat Daiius, voi plcna limoris **, el cxspcs
Dissiintilans polius, quani spernens, illud ali

Concussum loties, sed inexpugnabile raslrum Visa suis, ctiin loiopibus Rabyiona superbam,

Pecloris iippnsuit Persis, nec dtfuit illi Kt rcliquas urbes, sine dcfensorc rd cias,

Perpetna indubiia rcbus forluna, colioriis Essel Alcxanikr priino fraciurus Eoo.

Prxfecrim mortis, etMariisamnre furuuleui Nitlla vidcbaltir rcparandx copia sorlis,

Excipil, ct celeri rimatur visccia ferro; Sctl neqiic (quod suparesl) rctincndi gratia regni :

Ncc mora Lysimachus, et gloria gentis Achxx Scti conlirmaio tamen agmine, sivc scquenti

Invascre Arabcs passini, neuliisque pcpercit Impcriuin potius, quam consilium ducis, uno

Mart.us ille furor, ubi ncnit) cadcbal inullUS ;

Maturant animo Medorum viscrc lincs.

Verum cum Pbccbi radiis, Atlaulidc slclla Ncc mora, disli ihuons ccli'bres)apiid'<lr6<ia gaus
Jani vullus audenlc suos opponerc Pcrsis, Munificus Macctlo, laniis ardcntcr onuslo

Marle videreiur fuga tutior, ordinc mpio Rcbus, ct invcnla saliaio nulilc pr.cda

Cmisulucrc fng;c, braisquc licenler babenis, Transcniril Syriam ••, pluvioqtic citatior auslro,

Nucte fcrc mcdia trajccti " Ouuiinis am:icm Vi, vcl amicitia supcratis '•* ciuhus, ardcl
Vers. 2IH2. Vcrs. 2677.

VARIiE LECTIONES.
'* patein. *• (iii iiio». *• Veruni. " (raiitv. c.'i. " n tvijiix gulture. '" abaclui. "piiwo.
** afictot. "' torlit. " dutori».
 ; .

:;i7 alewmhu: IDOS l.ili. VI. 518

Oltsiia coctilibus inlrarc palaiia muris, A Ei m: prxpcdiat oru.os objocta sequenluni
liisigm-mquc olim lot regum laudibos urkcm. Turba frcqucns, gradibus transvecli ' aJ culinina
Cui doilit xlcrnum l.iliil coi.fusio nomcn : [tccti

CumqueSciniramia lanlum ilistarel ab urbc, Quam plures, avidiquc suum cognosccre regcni
Qunnlum Scquanicis distat Dionysius iiiidis, Edila murorum longa staliouc coronanl.
Ecce vir illuslris stipalus prole beala Occurrunt lyricis modulanles camibus oilas

Intpiger occurrit Mazoeus transfuga regi, Cum citbaris inimi, concordanl cymbala sistris,

Impcrio Magni, scse Babjlnnaquc dedens, Tympaunqiie harmoniis cedunl, nec dofu t aurcs
Quem 1
rex complexus avide, vultui|ue benigno Blandius humanas docilis testudo movere ,

Stiscipiens, tacitis suffocal gauJia volis. Et quos Niliacx traJunt mcndacia geiilis

Quippc laboris crat magui, longiqtic paralus, Fatidicos, ceelique notis prxnossc perilos
Tol populiscl tni munitam tunibus urbein Sideioos motus, ct ineluclabile " faltini

Obsidioue capi, uisi macbina, Nmninc Dnum, Mcmpliilx • valcs ciirrum victoris adoraut
Corlile cxmeiituin crcbro dissolverct icin, Nunquam lam celcbri jaclalrix Boina iriuinplio
Virque uiaiiu doctus ', el noii ioglorius illa Viclorcni " niirata siiuin lam tlivitc luxu
rj
Praredenli acie, totios expertus in armis, Excepit" : sou cum ftiso sub Lcucado Cx.ar
Excniplo potorat alios ad lcedera pacis Antonio ", sexti mulavil noaiina mcnsis,
Invilarc suo; tunc vero coborlibus artc '
Lactandasque dedit bydr s Clcopaira papillas ".
Disposilis, jussisquc soqui, el relrocedoie Persis, Sou posi Ematliias acics cum sangttine Magni
Agmine quadialo siupefact;e illabitur url.i Jam salur irutpil Tarpciam Julius a ccm :

Sj.leiidel in occursum tanli Babylonia regis, Et uierito, nam si rcgum miranda rccordaus,
El quas cnngessil vciernm solertia regum Laudibus et titulis curcs altollcre justis,
Eiponunlur opes, ardcnt aliaria gcminis ; Sive lide recolasquam raro milile coulia
Porticibtisque sacris staliuc retcguntur avifcp, Viclores mundi, tcr.cro sub florc juvcni.c,
Pcr f.,ra. per vicos, per compila, serica ridcl Quaiiia sit aggrcssus Macado, quam lcniporc j:*rv»
Vcstis, et aurivoinis ignescunt fana coronis, Totus Alex.nidri gcnilius se fudcrii orbis,
Matronasque graves annis, civcsquc scvcros, Tota ducum series, vel quos Ilispana pucsis
Tegmina cxlatis urunt liombycina monslris : Graiidiioquo modulala stylo, vel Claudius al:is

Servus et ancillae jussi splcjudesccre luxu Yorsibus insignil, respectu principis licjus,
Barbarieo, insolitos nequctini suiTorrc paratus, C Plobs eril, ut pigeat Lncanum lir.uine lanlo

Iuimeinoresqiie sui dtim conlemplaulur amictus, Cxsarcum cecinisse niclos, Romxquc c.iuam i
;

Jjiii sc pncsumunt, servos noit esse, fateri. Et Macedum clarus succutnbat Honorius armis.
Ilosque, quibus deeiat falla\ opulcntia, jussit S; gomitii commota pio, volisque suoruni

lutci lionoralus fulgerc precaria vestis, Flebilihus, divina darct clementia talcin
Jam lotum viiloris iter lascivia ftoriim Fiancorum rogem, tolo radiarel in orbc
"
Sparscrat ', et ramis viduata virentibus arbor. llatid moia, vera (i.ffes, et nostris fracta siib arsuis
%
Quocunquc ingreJitur ccilaut opobalsama nurdo ,
Partliia baplismo reni vari poscerct ultro :

Uivinique Arabum pascuntur o.loi ibus ignos, Quxque diu jacuit effusis mcenibus aiia
Ei niatutino satianlur aromate narcs, Ad nomen Clnisii Carthago resurgerel, 1 1 qu;c-
lV

Effera pracfcrlur claustro indiguala lcneri Sub '

Carulo ineruii ilispania solvcrc pceuas,
Tigris, elobslrusi ferrato carcere pardi. Erigcret " vexilla crticis, gens oinnis, et om is

Intlusi cavcis frcnduni immane looncs, Litigua Deum canerel, et non inviia subiret
Kl quxcunquc teiict llyrcanos bcslia ' saltus. Sacruiu sub sacro Remoruiii prxsule funioni.
Veis. 2720. Vors. 47G2.

ARGUMENTIIM LIBIU SEXTI

Sexlus Alexandrum luxu Babylonis el auro

Corruptum ostendit, caslrensia munera cerlis
Distnbuil mtmeru": arnvilo milite fines
llxiacos inlrat. Sisigambis liberat urbem
El ' Medalcm " precibus : a mmnibus inclytu
ls
fumal
Erula " 1'ersepolis : Movet occursus miserorum
Turbatum rcgem : Darius discrimiua Marlis
Bursus iuire parut : liic sedilto pntricidas
Separat a Dario, sed eos inuotu simultus
Acceptos reddil, el credula pectora luctal '•;

Nec fatum mutere valenl decreta Patronis.

VABI.E LECTIO.NES.
2 4
••
Assyriam. "• snperandis. promptus.
' * arcle. Texeral. lliymiamata thuri. • beltuc.

' trecti. ' sepire viella. 8 inevitubile. ' Memplrtes. " excepit. " victorem. " syncer. •' mamilla,
" quus. " Exiyeret. " donis. " Curt Madalbem. " eruta. " Inclvla. '• placal.
 ; : :

510 gualti.p.i df. cv.sti.ii.iom: m

LIIiER SEXTUS.
Ecce lues mundi rognni limor ukiinus " ! eccel A N.ve quis alicrius munus, vcl foitia gesia

Quem lolies poteras, Dabylon, legisse futtiruiii Usurpasse ", suisve ascriliere viribus ausii,

F.versorem Asiao, sacra quem prxdixerat Hircnm Uniimqiicmqiic virum vice qna donalur, et aclis

Pagina, queni gcmini fractiirnni cornua regni, Conicniuin juhet essc suis, moiiet, allicit, atctai» 7 »
Pixsenlein mirare viium, nec despiee clausuin Forlcs, condiictos, civcs, preec, muncrc, scripio.
Coctilibus soplis, qui latiim amplcditur orbem, llomulcos reges, suhjeclo legimusorhe,
Cujus iuliorrescuut audito nomine regcs : |ii populos lcgem el causas dictassc forcuscs,
Rexerit ille luus, a quo se posceret omnis Cum Dcus ullrices furias arcerel Olympo
Onmipolens *" leiris, sed plus fuil arma lcncnlcs
Hege regi lellus, si perdurarel in illa

lndole virtutum, qua cceperal ire poleslas. Legihus asiringi, qiiam viclis condere jura,
Aspice quamhlandis, viclos" modcretur lialienis, El iuajus fuil armalos derrela rigoris
Aspi.e quam clemcns inter lot prospera viclor SusCiperc iu bcllo, quam jus in pace pacisci.
Aspicc quam niitis diclet jlis gcniilius : ut quos 11 cc ubi maliirc traclaia, lihcnlihus omncs
Ilostes in bollis liabuit, cognoseat in urbe Accepcre animis : Susam tradcnlihus urbem
Cives, et bello qnos vicit vincal amorc : . Civibus, cl riuikis biluralo milile gazis
Hos tamen a lenero schola quos impresserat xvo " Agmcn ad Uxiacas convcrlil turbidus arces,
Ornalus animi, pnliendx scliemata viix, Uxiacx rcgiouis onus, suinmamquc regcbat
Iniialx viiiulis opus, solilumqiic rigorcnij Prxfeclus Medates, sane vir forlis, et ingens
Frcgeiunl U;iliylonisopcs, luxusque vacantis Exemplar fidei, pro qua suprema subire
DesiJia populi, quia nil corruplius urbis Non verilus, vcrum Dario scrvavil " amicum
Moribus illius, niliil est inslrucliiis illis Doclus ab indigcnis ilcr csse latens ct opcrtum,
Ad Veneris venale maluni, cum peclora multo Civibus ignaris, Giaios quod ducat ad *' urlnm,
Incaluere mcro, si tantum detur acerbl Delcetis equitum (anium iu disciimen iiurls
Flagilii prelium, non uxores modo sponsi, Prxfecil Maccdo mcrili Taurona prohati :

Sod prolem hospitibus cogunt proslare parenles, Ipsc *' movens circa lcnerx primordia lucis,
Solcmnes de nocte vident convivia ludos, Angusias siipcral fauccs, aditusquc locoium,
Quos patrio de niore solenl celebrare tyranni. Cxsaque malcries facicndis cralihus apta,
Hos iiitcr luxus Duhylonis, ct otia Magnuui El pluteis curva icstudinc surgii in arcem,
Tcr deni lciiucrc dies et qualluor, iinde Aiiilicinni ul sludris, lali munimiiie luta
T. i raruin domilor exercilus ille, fulurus r Fundiliis erucrel muros armata juvcnlus:
Debiliur (uerat, si posl convivia mensas Sed gravis acccssus, cum dura minclur acutis
Desidis, cffreiium pigcr irrupisscl in linslem : Cautibus " el saxis succidi nescia lclltis :

F.rgo Scmiramiis postquam Mavoiiius lieros Ncc solum Maccdo cum duro dimical liosie,
Finibus egressus, Satrapcnls astitil " ai vis, Sed locus est, cum quo pugnaudum csl vivaque ,

QiueJam, quse dcderanl patics, prxccpla prioris [caules

mutanda ralus, caslrcnsia ceilos

Militiac, Nalivo munila silu; lamcn arcta subihant,
Muucra sub numeros arguia menta rcdcgil, Et prxrupta leves, duce prseccdcnte, cohoiics,
Utque suos liabeant Duclores '» quxque Quiritutu Quom tameii ohjccta tcsludinc, cuni oclcretur

Millia consliluit, quibus indubiiata prohclur Emiiius ex allo, lclorum grandiiie, nec vi,

Indicibus wrlus equituiu, dignusqne probatis Ncc prcce, barbaricis poierant avcllcrc muris.

Exhibealur bonos, Defalsoprxmia poscat Quippc intcr primos galcalo vertice primus
Qui lepidegessil, nc sub probiiatis ainictu Fclminat in niiiros, niinc grandia saxa voluians
Splcndeal improuilas, el nc mcreede ncgala Nunc sude suOoiliens, iiiinc fraugens ariele porlai
Perdidcril litulum, qui gcssil forlia foilis. Nunc lormcula rolai, toimcnlum llebilc mundi,
MorisapudwicrcsMacedum.pairemquelMiilippinu '' linpcllcnsque suos pudcat jam, proh pudorl in-
;

Hactcnus cislilerat, eum lolli signa jubcivni, |q,.l,

Caslra cicre luba, qua> prxpcdiciilc (uiiiullu, Vniores Asix, o socii, quibus anle lol urhes
Arniorunique sono non peiiingchat ad omnes Ccssere, cxigui dormirc ad nnvina caslri
!5ed snper lioc facium *• cst, ut Partliica sigua mo- Qax loca, quod subsistal opus quis nou rual aggef
[vciitli Anic manus Muccdum? qux muenia slare vcl arcca
Lucc, sit in signum fumus, dts nocle vcl ignis, Susliiicanl? solidisqux fundamciita columnis
Vers. 4823. V.rs -2X72.

VARLE LFXTIONES.
' «ni.in " ricior. " conslitit. •» C.liiliarohas cautum. diurpure. " aplnl. " Tli.-udotiMi.
'•
KTtubal. " in. m Jtlc. " Colibus.
K2I ALEXANDRI ll»OS I.U5. VI. 529

liiniti vaicanl, cuin scnscni altus adcssc A Perque lot anguslas, ct qua via devia faur.CS,
Perque anfractus, et qui vcstigia nusqiiam "
Rurus Alexandrum?quamvisaequandus Olympo lot

Corrucl, ct discenl milii se submittere " turres, Admillunl hnminis, gradiens Pellaens, ab linsie

Dixit, ct in summaTauron apparuit arce, Desuper obruitur, non impiine frequenler

ct

Qno semel aspeoto, Grai:s audacia crcvit, Comptilsus retroferrc gradus '', mnliaque siionnn
Corripuitque pavor el dcspcralio cives; Sanguinis impensa, post mt discrimina, tandem
llis, extrema pati, patriacque impendere viiam, Ilostica conlregit collato roborc signa :

lllis corde sedet fuga, si modo libera delur; Victaque sedcrunt viclricibus arma sub armis.
Maxima nubiferain se lurba recepit in arcem. Vix bene putgalo, noctis caligine, ccelo,

Nec mora ter denis viclorcm flectere missis, Trajiciens Macedo molimine pontis Araxem,
Ui liceat sal\a victos disecdere ' viia, Persepolim festjnus adit, capiainqiie rcdcgii

Triste rcporlalur responsum a principe : ntillum In cineres celebrem priscis tot regibus urbciil.

Esse louim vcniae, parvas snperesse doloris Divitiis luinidas cum ceperit aule lot urbes,
Hujtis opcs alias opulentia barbara longe
Snppliciii|uc moras, torpent ianguorc timoris
Proeteriit, Iuxum totius Persidis istuc
Perciissi cives, dociles extrema vereri :

B lnlulerant icges; sacrum penclralibus aiinun,

Dirigil ergo preces ccculto calle per umbi-as
El rudis cruilur argcnti massa vetusli,
Ad matrem Darii '
Medales ut initigei iiam
Ex adytis rapitur non tantuin partus ad ui-um
Prinoipis ", ut viclis et victae parceret urbi,
36
Agger opum : nec ad hoc congessit avara vetnst.is
Non ignarils ei dcferri , cl matris honore
Quantum, ut mirantes trahcret speculatio visus.
A vielore coli. "
Medalesejtis sibi neptem
Curritur ad prccdam citius ", certalur et intcr
Duxerat, ad Dariuni cognalo sanguine speelans.
Praidantes ", bostisque loco, truncatur arnicus,
Abnuit il!a diu precilius concurrere, quamvis
Cui preliosior est rapla, aut inventa rapina,
Jnsta petant. El : Forlunae non congruit isli
Cansa necis, preliumque fuit, pretiosa supellex
Qua nunc utor ", ait, lantos admiltere fastus.
Et qu;e quisque rapit, jam non capit improbus. unde
Viclnrem qua fronte rogem captiva? repulsam
s"
Accidit, tit quod jam non atcipit « aestimci illtitl.
Ex nierilo patiiur, qui postulat ullerius, quani
Purpura diripilur, laccratur regia vestis
Piomeruit, spes, quem meritum non proevenii, a spe
Arlilicum sudata manu, quaeqne aspera signis
Devial, etverum datei praesumptio nomen.
Aurea vasa rigent, cedunt in frtista dulabris,
Convcnit, ut potius, quod sim capiiva, penes mc
Nil sinit inlactum, nullis contenia eupido;
Contempler, quam, quod fuerit regina, recorder:
Inlegra nulla mancnt niembris simulacra revulsis,
Tot precibns lalis, vereor ne fessa residat, Plas terroris babent mulilata, minusque decoris
3S
Neve fatigari queat indulgcniia regis.
Exitus liic urbis, quae tot rcgalibus oliiu
Isla Sisigambis; '
Mcdalis lam>-n icta dolorc, Floruerat titulis, et quse lot gemibus ujia
Scribil Alexandro; viclis si parcere nolit, Jura dabat quondam, specialis el unicus ile
Luce frui '
Medalem jam vielum, jamque fatenlcm Europae lerror, decies cuni mille carinis
Se peceasse, sinat; quse tunc inoderalio Magni, Obstruerct lolum, numerosa dasse, profumluin,
Quae pietas fuerit, vel quac constantia regis Nepliinuin cflossis immittere collibus ausa,
Aiguil boc iinuin : quod non '
Medati modo, vcrum Ausaque montanis exponere lintea dorsis.
Oninibus ignovit, etlibertatc prior Persarum reliquas urbes teuuere sccuti
Concessa, captam capiivis reddidit urbem Post Magnum reges, hujus vestigia nusquam
Restitnit eaptos " priscis cultoribus agros, Invenies, nisi strata rapax ostcndat Araxes
Immuncsque coli mandavit, et absque tributo :
Moenia, marmoreis paulo dislantia ripis.
Si vaga viclori Dario foriuna dedisset Dixeris iiulignani, dignarnve liis cla;libus urbem
Urbem prse manibus, non impetrasset ab illo
|) Ambigitur; nam cum subilurus rucenia Magnus
Plura pareus ,
quam ,
quae vielis dedit boslibus Jio- Pergeret, occurrunt M (agmen miserabile visu)
|Slis. Captivi Maccdum tria nnllia, corpora cacsi,
Nec mora, divisis *' euin Parmcnione cateivis, Auribus orbati, pedibus manibujsque recisis,
Imperat, ut Darium caute vestiget, eiimque Vel labra praicisi penilus, vel Iumine cassi,
Campesli jubet i ire via, (amen ipse relenlis " Autaliqua a Persis niembrorun paite minuti :

Dclectis cquitum, juga lentlit in ardua, qtioriim Prxlerea quse longa diu ludibrii servet,
Perpetuiim excurrit vergens iu Persida dorsum. Frontibus impressa "est rudibis nota barbara si-

Non alias Macedo graviora pericula passus : [gnis.

Experius didicilscmper, variamqtie, sibique Hos ubi, non bomines verum simulacra videri
Dissimilem, tl nulli forlunam slare perennem, Rex ratus, in primis landem roguovit obortis
Vcrs. 2i)i5. Vers. 2979
VARLE LECTIONES.
" condose.cndeie. si
absccdere. S5
Hegis.el ut viclisinviclus varcatet urbi. 3»
cain vencrari. vexor.
8
ifiicr:.
ss possit clemenlia. " patrios. '•'
diversis. " trecenlis. " nunquam. " peilem. " in.
' vradones. " occupat. " occurnl. " imvosila.
%

r»Tr.oL. ecix.. n
 ; ; ; ;

525 CUALTERI DE CASTELLIONE 5S4

Inlepuil lacrymis, viciorque exercilus ille A Abjeciisque Iocum, ignotis lateamusin oris;
Flevit, ei subi'um versa csi vi<to'ia luclum.
i;i Quas penes agnosci miseri jam coepimus, imo
Rex miseros aniini forlis jubel esse, dainnim Quas pencs invisnm jam desioit " esse cadaver.
Se quidquid petereul, visuros dulcia ura i Hacteuus Euticion. Cui sic oriundus Atbcnis
DiviiisEurops, uxores, dulcesque propinquos, Tbeseus •• objecit : Ncmo »s'iinat, inquii, amicum
Spondet, ei in patrio capluros cespile somnum ;
Corporis ex babito, duiae ludibria sorlis
Secedil vallu vulgus uiisoraliile, donec, Nemo prius pensat, non nos naiura creatrix,
Qu<e poliora petat, libra deliberel aequa Sed contemplibilis hostis violeniia fecit.
His Asi* placuii consistere finibus ; illis Oinnibus csse malis, mejudice, censeo digmim,
Pulcior esl patrius alieno cespiie ccspes, Quem pudct eveniiis, sua cui fortuna pudori es'.,

Qunrum, quem celebrem docilis ,0

facundia lingus Desperare solenl, alios in tempore duro
Feccral Eutilion M ila creditur esse locuius : Esse miserturos aliornm, qui misereri
Quem rcodo de lencbris, el clauso carceris aulro, Non vellcnt, si faia darent Coniraria lila :

Ul peleremus opcm, puduil proredere trunci Inclementishomo menlis, male conjicil ex se,
Corporis exiliura palriae qua fronte valebis Rara quod humanx sedeal cleimniia iiienii-,
Oslenlare lua:, spcctacula Ixta daiurus? P> Spe majos voloqoe, Deum conferre •• videiis
Cum sane incerium, disciimina tanta tulisse U.\ores, patriam, prolem palriosque penates,
1'oeniteat magis, an pudeat, bene fertur iniqna Heus liceat dausis erumpere carccre, lucem
Conditio, cum lecta lalel, bene ferlur amara Acraquc aniiqtitjm "J
patriosque resumere mmes.
Conditio, miscram si nosli absconderc ritam Cur miscr bic, el servus eris, si patria dctur
Nullaquc lam nola est miseris, tam pairia dulcis, In votis ? in qua tanluin miser csse leneris :

Quam sedes aliena, domus, sine tesle prioris Exsulihus landem forluim-que ultima jwssis.
Fortunar, miseros faciunl lora sola bealos, Est aliquid patrio se rcddere posse scpuicio i

Quando bealarum subeunt oblivia rerum. Mollius " ossa cubant, manibus tuniulata suoruui.
Qui lotum ponnnt in spe, vel amore 6iiorum, Iu Persis maneanl, Medoruiuque aera spirem,
Quam cilo contuescat ", laerymarinn arescere Feliccs alii, qnos diflideniia palrum ,

[rivus Uxorumque poicst avellere dulcibus arvis ;

Ignorant : lcvilcr vcniunt, lcviierque recedunt, Mc sanc regis usurum " munereconstai,
Blandiri dociles lacrymx ; solasque propinijiii Europam, patriamque sequi, modo libera dctur
Impcndunt miscris lacrymas, areulibiis iliis, Visendi u supcris nataliu rura po«estas u i

C
Cuni lacrvmis arescit amor, pictasque tuoium •' Finierat Thcscus, sed p.iucos reppcrit bdjus
Sors miseri querula csl; felicis vero superbus Voli parlicipes, aliorum pcctora vicit
Est status, et lumidx nulla est muerclio ", meniis Cousuetudo pulens, natura forlior ipsa ,

Quem fastidil hnmo, iion vere diligil : lllc Quorum consilio concurrcns Magnus, opimos
Verusanior, iniserum qui non fastidil amicum : Non solum partilur agros, sed prodigus addit
Forluuam allerius dum iraciat quisqoe rec:irrit jEs, variosque gregcs, el lifii farris acervos,
Ad propriam, et propria consulta forte, requiril Ne " fruinenta solo desinl '», culioribus ?er.i

Tales cxterius, qualem se noverit intus. His ubi cousulie providit Martius hcros,
Fortunata parem solct alea qu;erere cas-upi. Mcdorura ingredilur, n-pnrato railite, Ones
Fastidisse alius alium poleramus, et esse Prxcipitique legens Darii vcstigia enrsu,
Onprobrio mistim, nisi muiua lata dedissent Ne fuga suhripial, pleni pars raagna Irivmplii
Omnibus xquales, nler ttia niillia, casus Qui solus superest, pardis •• inslantior instat
Uxores icncra:, qu.-is in fervore juveaiie Scd jarn Ilelidcs Fcbatana vcncrat, urbem
Duximus, et spreias sui.ipti* dimisimus armis, Medorum primom, decreverai indesubire
quam solemni in socialia fcedera vullu I)
Bactrorum fiuos, sc>l cum loquorrtur adesse
Admittcnt Veneris viles sine fouiiie truncos? Rumor Alexandrum, cujus sa i i
>.
. agmins coulra,
Partirique volcnt ^enialia " lcedcra lecti Penii.ilosque gradus, dislantia luiiga *'
locoruiu
Usque adeo scxus nobis •• incogniius ille esl. Nulla " vidcbaiur, iuuiaio pectore mntans
Pcctore femineo vcrnalis certior aura est Consilium, lotos ordilur inarma paratus,
Mollior est adaina >, felici qua; tolet esse Pugnandoque moii decrevit hoiieslius csse,
Dura viro, miserum poleriinc videre maritum ? Quam viciam loties fai.s cxiendere vilara.
Obsccro vos olim vita defuucta juvenlus, Unde. vix comiles, paulo consistcrc jussos
Quaerile, quas ha jiteni semesa cadavera, sedcs. InluitUB : Si me ignavis Mirs a-qua lal -,

Qujcrainus parili volo lugeiilibus apluiu «ungerct, el muriem rcpulanlibus, inquit, honcsiam
Vers. 503-2. Vcrs. 3086.

VARI/JS LECTIONES.
•• docilUcrUbnm. •' l.nrl. Euclemon. suuineat. "
"niorum. cumpassio. •' uenialii. ' rotU,
•' dtiiil. M Cltrl. Theulclus. '• deos
oflcrre.
" Acraque <i Hnniiam. " Mdlitcr. *• "
rintrmm [a-
cvliat. " .Vrr. "• detuiii. " Parlhit, •> nulla. " Conga.
 : , ,

M5 ALEXANDRLIDOS LIB. VI. S2f

Quahsciinqiic foret, poiius niceiula laccrcin, A lllustresque viros, quibus hxc " suhjecta tribulum
Quani verbo vellem consuniere tcmpus inSni. Gens Macedum totie-, ct vecligalia solvil
Scd majore lide, quam velleni, quamque decorum Obtestor, miles, ut dignos stemmate tauto
Esset, virtuiis expertus rnbora vestrae, Concipias aiiimos, ut tc contingat Olynipo
Jam didiei, qnani sit venerabite nnmen amici, Teste, vel egregia vinci, vel vincere pugna.
Quam sinccra litles, sinceros inter amicos : Hactenus Arsacides. Sed non cxcepit eodem
Tot rebus monitus prxsumere rtebeo, tanti-s Veibacohois aninio, dietis quoque debilus ille

Me ilignum sociis, ite lot easlrensibus ante, Defuit applausus, quem persuadenlibus audax
Unica Persarum supereslis gloria, qui me Reddcretuiba solet, prxslruxerat omnia vcrus
Bis piofugnm victi, bis principis arma seeiiti. Ora timor, donec Artabasus '*, inter amicos
Vestra " lides, slabilcmque prubans conslanua Rogis pracipuus '* : Nos, inquit, iu arma seque-
[incntem, finiir

EORciunt, ut non verear me credere regem; Unanimes regem, nobis erit exitns idem,
Ulme Persis adhuc ausil regnare laleri; Qiii tibi, qui patrke. Dubio " excepere loquentrm
Qui potius caslris vicli elegistis adesse, Asscnsu reliqui, raucosque dedere tumuUus :

Victoris quam signa sequi, me judicedigni Qualis in jEgneo desperans navita ponto,
Si mihi non liecat, pro nie quibus setkeris ille In quem fluclivomus jam fracta pnppu videtu.
Dignas rcclor agal grates, quia non erit ulia Conjurasse Notus, socios soiatur inertes,
Nescia lam recti, tamnon obnoxia justis, Dissimulansque melum, comitum titubantia lirmal
Surdaque posleritas, quae non vos efferat aeqois Peclora, et invicto parat ire pev aequora vcnto.
Laudihus in coeliim, quanionmemoranda ioqualur, At Bessus facinus jam praimediwtus acerbuni,
Quae vos, el meriti faccat pra:conia veslri. Narbasanesque stius, numeroso milile cincii ",
Vivere per famani dabitur, post fala, sepultis ,
Jam defmieranl Dariurn comprendere vivum :

Sola mori nescit, cclipsisncscia virttis : llt si Magiius eos sequcretur, munere tanto,
Unde fuga»lalebras,quassemperab!iorreo, quamVis Commodius possent victoris iiiire favorem,
Molirer, Virtute animi, tantoque meorum Quod si prieceieres evadere ptincipis alas
Consilio frelus, irem tamen obvius ftosti Sors daret, auderent Dario regnare pereinpto,
Exsulat in reguo Darius ; sed quousquc fei etis, Et vires reparare, novumque laccsscrc Martem.
Cives, quod palrio rex imperat advena regno ? Narbasanes igitur sceleri jain tempora nacltis
Aut mibi defungi vila continget lionesla, C Opportuna suo: Scio, rex, quae dixero, dixit,
Ant roocare meas afflictis bostibus urbes, Displicitura libi, nec erit sententiacordi
El quae pcrdidimus celeri reparare paralu. H:cc mea grata tuo: sed praegrave vulnus accrbo
Arbiirium victoris , au id censetis honestum Curatur ferro, gravis est medicina dolenti;
Victus ut exspectem, Darioque precaria delur Asperior sanat graviores potio niorbos
Mazsei exemplo, sols in regione potestas? Naufragiumque limens, jactura sa:pe redemit

Qui modo totius Asise nioderabar habenas, Navita, qux " potuit, et damnis damna levavit.

Anne reservabor ad taniuin dedecus, ut sim Scis,quod amara geris, adverso numine, bclla,
Gloria victoris, in regni parte recepttis? Sors urgere tuos non desinit aspera Persas,
Non erit, ut capitis decus boc, aut " demere quis- Omnibus est tentata " modis fortuna, novisque
[quam Esl opus omiuibus : depone insignia regni
Dehcat, aut demptum mihi, sc mihi reddere jactet. Ad tempus, boue rex, alii concede regcndam
Impeiium vivus perdam, privabor eodeni lmperii sumniam, qui nomen regis, et omen
liuperio, vitaque, die, pretiosa duobus Possideat, donec, Martis cessanle procella,
Nlors Darium \ita simul, et diademate privei ". Hostibus expulsis Asia, justo libi regi
j.
Si manet bic animus, socii, si mens ca vobis, Reslituat regnum : brevis e?,spectatio facti
Nemo supercilium Maccdum, faslusque nefandos llujus erit, iot Baclra dabunt, totque " ludia
Cogeturpost fata pati, sua dextera tuique :
[gentes,
Aut niodo finis erit, aut ultio digna malotnm moles, majora supersint
; Ut major belli
Ergo si Siipcri pia bella movenlibns absunt, Robora, quain bello qua; sunt exbausta priori.
Si facinus rcpulanl justos defendere, saltem Cur in periiieiein balantes, more bidenlum,
Finis honeslus erit, foriesque licebit honeslo animi est contemnere moiletn,
Irruimus? forlis
Murtis more '* mori : veterum per gesta paren- Non odisse tamen vitam, sed amare, virorum est :

[luni Degeueres, el quos constat taedere laboris,

Per preliosa precor quoudain praeconia Patium, Compelluniur ad hoc, ut vitam ducere vile
Vers. 5157. Vers. 5189.

VARI/E LECTIONES
" rcra. '• ut. ""nudet. amore. 3
hic. :i
Curt. Arlabttzus. 'lente. " fulli
Quod. " lenumda. 80
dabit
 : :

527 GUALTLRI DE CASTELUONE 523

Quid rcpulcnt, quid niiium? J^iuno vivere mors A ReJJiderai Tiian, el fri^nmn caslra moTeodi
[est : Jani dederal Darios, adcrantcum milite multo
Econlra nil est, qux foriis el ardua virlus Participes scelcris, cante prxlendere docti
Linqual incxperlum, inovct omnia, ctomu>a lental, OlTicium solcmnc foris, specicniqiie srqucndi
Tendiitir aJ nioriem, cuni nil supcresse vidclur : Principis imperium, seJ in alla " menle laiebat
Ultimusad inoricm, post omniafata, recursus : Occullura facinus, scclerisquc proiervia lanli.
l rgc a:j'', rex, Besso, quod gratia lemporis offert, Scepirnm praeradians, ct adbuc insignia rcgni
AJ prxsens committc tui moderamina rcgni, Gcstabat Darius, cnrruque micabat ab *• alio.

Ut Ubi restiluat aecepmm 81

lemporc sceptrum. Prona jacebat hnmi supplcx , vciiiamque preca^a H
81
Hac ulJ Jicta : auimos vix lemperat ille be- Sediliosa roliors, et suslinuil venerari
[nignus Tune patricida dttccm, qucm post in vincula ser-
Et patiens rcetor : Jam le invcnisse, erucnlum [vus "
Inquit, mancipium, funcsti lemporis lioram Rclrusurus erat, lacrymisque coegil obortis
Comperio, racinusqua palraiurus accrbura Crcdere Bclidem, vuliumque rigaic scnilcm
ln Jominum servus, Parcarum stamina solvas. Fletibus irrieuis, scJ nce lunc fraudis amicos
lixc ait, ct SlriclO potcral niucronc videri Peeniiuil scelcris, cum ceitiis ulerquc vidcrcl
8a Qiiam milis
Occursurus ei , nisi vultu supplice, Bessus iiatiinr boinineni, rcgcinquc vinimqiie
Indignanlis habens specicm, multoque suorum Fallcrei; ille quijcm securus, el immcmor lior;c

/kgmine slipalus, rcgem exorarct, cumque, liislantis, qiiam sors, cl servtis, ulcrquc parabal .

l!:uiJ mora, viuciret, nisi nurium condcrct enscm. Pelkei, MaccJumqne manus (qua: sola limebal)

Tunc vcro a reliijuis metari caslra seorsum ElTugerc affeclans, laxis properabal liabcnis
Ariabasus, Malurare fugam, Dnesque subirc remotos *'.
Prxcepere suis al regi irae

Consulit, ut parcat, liabeat pro lcmpore leir.pus : Ai Patron Gra_'ci Jux agminis, iniegcr xvo,
,L|iia menle feras, ait, erroremvc tuorum, El stabilis fldci, Darii non Gctus amicus.

Slullitiamve : gravis et prxmalurus in armis Jam palricidarum comperla fraude, suorum

lusiat Alexander, blamiu relinendus amore Millibus armalis pulcbrc circnmdalus, ibat
Milcs, ne sanos turbcl discordia sensus, Coniiguus regi, fandique ul copia facta cst
Ncve a rege suos alienent Baclra quirites : Narbasaucs, inqnil, etBessilS, Mnxime regum,
Kl
Aimiiil Arsacides, superosquc el fata seculus, IusiJias in lc concepias cnse cruento

Castra loeat, mo?.ror et Jcsperaiio, viclis q Effutirc parant, vitsc libi terminus isla

liniiiisa c iii s, ani r.os illitis obumbrat. Lux etii, aut illis, nos crgo corporis essc
Iiicastris igitur qux jam rectore carebant, CustoJes patiare lui, tu •* pr.-ccipe, duin rcs

Hotuserai varius animorum, ct proxima regi Expedit, in nosiris figi lentoria casiris.

Inslabal funcsia Jies, nec ui ame rtgebat Liquimus Europam, nec Bactia, nec InJia nobis
Imperii tumiiiani, solus tentoria seivans Arva, larcmque, el spcs in le congessimus oiniies :

Regia, pervigilcs librans 8'

in pcclore curas Essc tui cusios cxlernus, ct aJvena ntisquam "
8:
At Juo conceptum jam mcnie, cupidinc regni, Expcterem, lierique tux itiiela saluiis,

Tiactanies facinus, agitant "', sub pectore, regcm Si tibi qucmquam aliura vclle"-" lioc pixslare v|.
.Nmi nisi cuin magno comprendi posse laborc : [derem :

,8
Non mediocris enim timor, el reverenlia regum Incly la Palronem servati gloiia rcgis"
Regnat apud Persas, m3jestas regia magni Fecerat insignem; siquistamcn b;cc quoqnc, si

Ponderis csse solcl, eliain gcns barbaia iiomci [qilis

'

Rcgis inborrescit, cl iiuos in sorte secu:n!a Carmina nostra legel 1

", uuiiquam Palrona lacclii,
Barbaries mctuit , veneratur nuinirie presSOS, Gallica posleritas, vivelcum vaie supcisies
\i\it in adversis primx moJeiatio M soriis, Glona Patronis, nulluni morittira per avwini.
Cui semcl eihibuit, impeudit, semper honorem : Jam rcor xleriio causarum saxula fiuxu '

El quia lanla lides, et gralia regis in illa N in lemerc vol,i, nemo temeraria cieJat,
Geule, palam, vel vi, sine magna cx'de suorum, Forluiloque gori niundana ncguiia casu :

Non poteranl Darium scclcris vincire miuislri. Omnia lege meanl,quam rerum ConJitor illc
Ergo dolis operam dare, ei exuusare furorem Sanxil ab xlerno Darins cum vivere posset
;

Decrevere suum; simulanli voce, revcrli, Consilio Grajum, falidecrela soculus :

Ut dccet, el lauli se pcenituissc reatus, Quanquam nota saiis, experlaque txpius, Inquit,
I utuios cxtrema pali pro rege paralos. Sii niiln vestra Ddcs, nunquaui laraen a pupulari
Crastinus amiuum noi tis caligine mundum Genlc recessurus, wc ab bis divortia quxrara,
52 U \ ,'is. 32fl2.

VAUI.L LECTIONES.
1
accepto. " ainmo. occiiurus eum. •* paruil. ** vlbrtuit . •ordt. 8'
agitabant ptct ' te{ie-
ruli». *" arcla. "" iit. " rmjnbul. repoitot. luu. "' nniiauiim. *••*' posse. •• it r -

vuidi. " rtqcm, '" tequt. ' nexu

 129
ALEXANDKEIOOS LIB. VII.
sr.u
Quos toties favi, salis el levi„
a mihi falli est, A Qnando impune placeni, qua, s„„i uce pu
Quam damnare meos, quidquid foituna
,1

jube
ori,
Ibil, Cum timor est audax, et frons ignara pudoris
Inter eos me malo pati, quam transfuga credi. Tum Dario Bessus, gratcs agere, ct venerari
Si salvum jam me csse mei, si vivere nolunt,
Ficta mente sludct, quod perfida verba dolosi
Jam sero pereo, jam morteni ullroneus opto.
Vnassct lepido, el pulcliro scnnone Quiritis,
AHonitus Patron, eldesperarecoactus,
Qnidum speeiat ' opes , Maccdum placare tyran
Consilio regis, ad Graca revcrlitur amens
jllODI
Agmina, pro reclo ', justique rigore,
fideque Hac regis cervice parat, fHiiesta nalurus
Cuncla pati promptus. Bessus Patricida
Pelasg.-c Munera, nec mirum, venalia constat liabere
Ignarus lingux, tanli tamenipse furoris
Omnia, venalem et ductum mercede Quiritem.
Conseius, occullum rapit a cx interprete
vcrbum : Virsine pignoribus, lare, conjuge, pauper et exsnl
laiuque pereinisset Darium, nisi eredcret
esse Emptorum preliis, ut circumfertur arundo.
Tutius, ut vivum Pelbpo traderet
Iiostem. Annuit Arsacides, certus tamen omnia vera
Quo potiore modo, sperabat '
amica
caxlis 8
Deferri a Gr«cis , sed eo jam venerat, ut res
Concio, vicloris sibi conciliare favorem B jEquedura
:
foret, et plena timoris, et exspes,
Disiulit ergo nefas in idonea tempora noclis, Non parere suis, et eis se credere nolle,
Noclis, quando solen! patrari turpia, uoctis Qjam falli, et gladiis caput objectare suorum.

ARGUMENTUM LIBRI SEPTIMI.

Septunus m dcminum servos tiber armal, et eiut

Jnstitiam oslendit, landemque
in vim-ttla trudil
iMerea vtctos 9 vestigaas Maquus, abactos
Lonjeat scclens, confuso Marte, ministros.
Junc demum Darius jaculis confossus,
in ipsa
Morle Pohslralio vivos cum '»
qumrerel atnnes
t.xtremas voces, et verba novissima
mandal.
lmenlum Macetto corpus riqut ubere
fletu,
Ac sepelit. liursits procerum, vutqique lumultus
Lompnmtt, el rapido cursu buccltalur in
lioslem

LIBER SEPTIMLTS.

Restiiit Hespcrio moerensque

in littore Plioebus Et tandem " boc secum
C : Quos me, rntcr impie
Dclixis bairebat equis, Iristisque
remissa
r
Lute relardabat venlurx noclis habenas, divum,
Distrabis " in casus? Quo me parat aleafali
Et taiitum visura nefas Latonia, tcrris
Perdcre delicto? Supcri quo crimine tantas!

>iryo inorabatur roseos ostendere vultus

; Promerui pcenas? cui neclocus intcr amicos,
Sed lex aiterno quaj condidit " omnia nodo,
Nec notos superesl; nec enim securus, apud
El sacer oibis amor, quo cuncta regunlur, utrum quos
Debueram dominus lulam deponcre vitam :

[l" c Sed sitil banc animam, manifesto ssvior boste,

r • .

Cornpuit, jussilque vices explere slattilas,

Inque senis jugulum parat arma domesticus
Jamque vaporantem fumabat Tetliyos unda bosiis.
Si fuit iHdignum, tanto diademale cingi,
Yorticibus clausura diem, requieinque
pelebat Totiusque Asiae Darium ditione poliri,
Ilumanus cum sole labor, sed poena manebat
Si male subjeclos rexit, si jura lyiannus
Lugenlem Dariuni, positusqne in vespere vilaj
Publica, vel patrias lentavit solvere leges,
Occasum facturus erat, cuin vespere mundi.
Si cives arniis, populumque tyrannidc
Clauserat infelix lentoria, solus apuj pressit,
se, Si cum judicio resideret, censor iniquus
De se con S iIians, sed debile sempcr cl
exspes Avertit surdasa causa patiperis aures;
Con S ilium miseii, viiainque trahenlis in arclo,
Si partem injuslam corrupius munere fovit
Vers. 3351.
Vers. 3357.

VARLE LECTIOxNES.
vcro. ' capil. * cre.debat. »
11
ruboris. exspccat. 8
Graiis. 8
Da
Qit lamcn. " detraliis.
d.t colli
 ! "

f>.)l (.1 Al.TEM DE CASTF.LLIO.NE 5-?

Si niilii persuasit Cuuesti pecunia, juslum A Intendcre fugam. Quo (cndilis agminc factO

Vendcre ju«li(ium, si fundum irisiis avilum, Eoum lacinus, scebris " fiaudisque, miaistril

Ei p.iirias files, pcr me sil>i Qevk ademplas Qu.c vos terra feret? L'bi tanli ttita nanebil
Eilius exlueres, si jura (iilemque pcrosus Imposlura mali ? Quis (uto duccre viiam
ln sladio mundi, non munda meiite. cucutri, Sub servo poierit domini siiicnle cruorem?
Juin ntoriein merui, fati ncc " dcprccor horaro :
Interea summis accincio M milile rebus,
Vestigans Darii rapido *•
Jam salisest, sitpcri, vcsiro quod munere vixi : vcsligia cursu

Crudescaul ruria Besso, '* desa?.vial in me Terrarum domitor, Ecbatana cingcre, facia

Narbasancs, gelidoque scnis pcrfusa cruorc Obsidione, paral, profugumque capessere regem,

Tola domus, niaisias ' 6

compcscat Numinis iras. Et delere armts eversam funditus urbcm,
Sed. si juslUix cullor, si jura secuius Exlremamquc nianiim longis imponcre bellis

Ni! cgi, nisi quod raiionis lillera dictat, Cum lamen auilirct *' Darium fugisse " : fug.eque
(In quanium nalura sinii, peliilansqnc nocivx lntentum ccleri, liquisse Ecbalana, iccpium
Condilio carnis), gladios removete clientum Haud mora flectil " itcr, et Persidis arva rclin.
A domini jugulo, prosit vixisse por sevtim [quons,
D Inscquitur profugos, animi calcaribus actus.
Innocue Darium, mors converlalur in illos
Et quia cerln rupi ,0
Qui mertierp mori, liceal nuhi vivere, prosit lanitc vulgavcrat aura,

Simplicilas juslo, noceat sua noxa nocenii ". ln Medos Darium, dchinc Baclra subire voleniem
Quod st fi.\a Deum manet imperiosa voiuntas, In Medos sacvirc *' paral, sed certior ipsum
Si milii fatorum scries immobilis, auras Nuntius averlit, rctrttsum in vincula regem
Vitalcs auferrc parat, vilamque coarclans Aflirmans, seriemque rei pulchro ordine pandens.
Alropos incisum malurat rttmpere ftlum : Ilorruil auditis Macedo, ducibusqae citatis :

Cur alii liceat de 18 mc plus qtiam mihi? vel cur Esl brevis isle lab.ir, el pra?mia magna Ishoris

N:!tb3sani servatus ero, sublraclus Acliivis? Qui superest, socii, Darium iiou hinc procul , iu-

ISunquid adltuc sanguis , nunqtiid ntilii dexlera, [quit,

[nunquid Dcsiiluere sui, vinctumque supretm rcscrvant

Ensis, utuancdubitem falis absolvere viiam? Ad mala, forluna; finem, metamque laborum "
Sic ait, et geliilo tercbrassel viscera " ferro, Autjam succubuit falis, aut munere vitae
Sed spado, qui solus adcrai, tentoria planciu Invitus friiilur : piger ergo citatius aequo

Caslraque commovit, dehinc irrupcre cilali q Castigandus equns, ei prxciptlandus in hoslcm

Cum lacrymis" alii, regem cucidisse gcmcnles. Est gradus, artlicto viiam doncmus ul hosti :

ttarbarns in eastiis ululalus, el icia tremendo Non minusest, postquam cccpit miscrabilis cssi>,

Kura fragore tonan', trcmulusque relidkur aev, Parcerc confraeto", quam frangere posse rcbfll.in.

Ncc capcrc arnia sni, gladios ne fortc clientes

,! Applauduul proceres prxccplo N regis, ct insiaiit,

liicurrant, audcnl ; scd ne videantur inique Sequc secuturos pcr summa pericula spondeni
Deseruisse duccm, monet arma capessere Pcrsas Krgo inito cursu mundi fatale Qagellum
t.uiii pietate fldes; sed lerror vicil ulruinque. Agmen agit Macedo, somuoque mcdenle, diurnum

Exclusitque potena revercntia mortis, honestum. Non relevat fessis rcquies iioctiinia laborcm.
Talis in adversos Jovis irruit ira Giganles,
Ecce pcr ationilos rapicntes agmina Persas
Sacrili};': comitcs strictis mucrouibus adsunl, Fulmine quem dcxtram fmgunl armassc poeUe,
lirumpunlqiic adittis, cl circtimslanlibus ensc Cuiu jam Centimanus coelo nodosa Typhvua
Dispersis, regem qucm jam exspirasse putabant Brachia ponigcrct, Martcm Oammare videres,

Vinciri faciunt, prob ! quanta licenlia fati 1'allada vipercos clypeo prolcndcre vullus,

Qnam vaga qusversal bumasos alca casus! Tulaque fatali .-p.irgcniem Dclion arcu.
Qiieui prius aurato currit videre scdcnlein,
H Vcniiim cral in vicum, slellis nasccniibiis, inquo
Et ircmucic sui, jam non suiis. illesuorum Vinxerai Arsacidem, furiato pectore, Bessus :

Vincitur nianibus, ct in " arcta sede locatur : OLCurrcrc duo, qui prodigiale pcrosi
Caplivumque trahil currus anguslia regcm. Flagilium Bessi, palricidarura comiiaiu
Allaiiicn ut rcpis saltem pro noniine iiiillns Tiitius esse putant, Macedtitn se jungerc castiis :

Non ii.ii ealur honor, vinciri prsecipil aure<: llis ducibus Macedo brevius jam desidc PbcBDO
Compcdibus di um, trucuientior aspidc scrvus. Est aggrcssus iler, incedcus crgo quadiat
Rcgia diripilur, ceu belli jure, supcllex, Agminc, sic cursum moderalur, ui ultima primis

Ulque avidoi pressil invenla pecunia currus, Conjungi posscl aries.jam Delius scquis
Pcr scelus eslremum partis jam rebus onusli Dislichiis " ab ulraquc dccno dislabat, cl cccc
\,-is. 3430 Vers. 3472.

VUtl.E LECTiONES.
'

iioh. '
bello. "juafaia " noctntqut noceniia tonii. '" i«. " peelora. "clumort. " eiuntum.
M jam. " tctlerum. 'x
falcbil. " ncriin. '* lapln. " nmiinrl " moviltt, " linquit. '" lemhn
i,ni. " traniirt. " malorvm, *' jam fracto. " remoHto, " forle IHiiidiit.
 ; ;

ALEXANIUIEIDOS LIR. VII. S31

Vivere adhiie rogrin 1
», Brocubelus 1
' transftiga, rogi A Non habel ullerius, quod noslris claJlbus aildal,
Et lantum siailiis aflinnat abessc diiccnlis. Forlumc gladius ; mors, qua palricida minatur
Seil caveatur, ait, ne sic exerciius iste Antidolum mtcroris erit : mortisque vencnum
Aui incompositus eat, aul incurrat inermis Pro mcdicamcntis, curaque laboris, habebo
Aimalas acics, palricidas aeiius urit " His super acccnsi patricidae, cordesub alto,
)n c.Tdem facinus, ubi dcsperalio nullum Concipiunt bilem, dominumque pairemque cruentis
Jam venix superesse locuni. sub pectore, clamat, Confodiunl jaculis, ct in ipsuin grandinis instar
Ilissuper acccnsi proceres, inajorque sequendi Spicula conjiciuut, qucm tandem vulnere multo
Crevit Alrxandro scrvilia casira cupido Pectora confossum, sparsuinque cruore rclinquunt
Ergo faligati, laxis fodiuntur babcnis, El fugiliva sequi ne longius aginina possint,
El gravius solilo, stiniulos audirc jiibentur Curribtis assuetos juga rcgia forre, jugales
Quadrupcdes, sumpiisque vobnl perinania pcnnis: Afliciuiit tolis gladiisqtie, duosque " clienlCS,
Jam sonus audiri slepitusqiie, fragorque rotaruin Quos habuil comites in vila, morlis eidem
Ceeperat a Graiis, ul pars advcrsa vidcri Esse jubent socios, el eodem funere mergunt
Posset ab adversis, nisi pulveris borrida nubcs Quo faclo, ul lanti lateant vcstigia monstr/,
Inluilum eriperet, paulo subsislcre Gracos " Diviserc fugam, festinal Bactra subire
Jnssit Alexander, donec cessanle pi'ocel|a Bessus, Narbasanes Ilyrcanos visere sallus.
Pnlveris, bostiles possenl agnosccre lurmas. Dispersi fugiunt alii ", vel quo metus urget.
Bessus in " obliquum sedalo pulvere lumcn Vel spcs, iu dubiis sempcr comes optima rebus :

Flexit, el aerei de verlice montis, anhelos Quingeuti lantum se collegere Quiriles.]

Vidit adesse viros, armorum luce Quirites Qui pro juslilia patrixque jacenlis bouore
Fulgere, et pediiuin, ferro livere", catervas : Elegere inori, Macedumque resistere lurmis;
Morruit aspectu, et gelido labefacla pavorc " Vel quia sperabaul armis extcnderc vitam,
Pectora monslrifera: tremuerunt M conscia culpse. Vel quia lurpe fuil regi superesse perempio.
Econlra Macedum viso, gens aspera, Besso, Dum lamen ancipili sermonum barbara motu
Accclerat grcssum, fusoquc pcr ardua cursu, Dofinit legio, meliusne sit bostc propinqtio
/Esiuat imparibcs cuncurrere viribus hosii Dedere tcrga fugse, Grajisne opponere pectus?
Nam si tantuni animi, tpntumque vigoris habercl Ecce triumphanlis animi pernicibus alis

Ad bellun: Bessus, et SMartis miinia, quantum Vccla stipervenit Macedum manus, omnibus a.
Ad facinus, tanlumque valeret in agmine quantuin c Omnibus et vires, ct Martius omnibus ardor.
In gestu sceleris, ct proditione vah±>at Jam fragpr, et belfi rursus novus ingruit " hon.
Prll<ei polerat ll
Macedumque repollerc vires, Non " liuiido fuga, non " prodcst audacia forli

LlcisciqueAsiam nam Bessi castra scqucnlcs,

: Caetlimlur fortes, timidi capiuntur; el ccce,
Barbarico tantum praesiabant robore, quanlum Res indigna fide, dictu mirabiie ! plurcs
Ei numero Grajis somnoque, ciboque " refecti
: Caplivi, quam qui capcrent, numerumqueliganlum,
Magna fatigatis pugiia? documenta "daluri, Pricdoniimque, gravis excessit copia prxdx.
Viribus alternam multum confcrre quietein. Non magna sine laude lamen, cecidere rebelles
Sed Macedum lerror, el formidabile terris Adversse parlis, clari ler mille *v
Quiriles,
Nomen Alcxandri, niomenltim non Ieve belli M Nec ca:dis lancor, nec funeiis ira quievit,

Averlit pavidos, el desperare coegil, Donec, Alexandro gladii revocante furorcm,

Vinci posse viros, fugit indignantibus armis Cxdibus abslinuit, csdi devoia juvenlus.
Sediliosa cohors, versisquc in peclora dorsis, Tuuc vero inlaclum pecudum " de inore super-
Degeneres rapucre ftigam ; lunc vero nefandi [stes
Parlicipes sceleris ", acoincli peciore loto Agmen agebalur, nec erant vestigia toto
Ail scelus exlremum, Darium doscendere curru, D Ag.mine, qtii Darium Grajis oslendcre possenl,
Uique alacer conscendat equum, vilamque laboret Singula scrutanlur Persarum plaustra, nec usquam
Conservare fuga, monitis hoTtantur, ct iustant. Dedecus inveniunt fali, regale cadaver.
ka
Ille venenalos monilus, el dicta rcpellit, Begis enim, liito deserto calle, jugales,
Lltoresque deos teslatur adesse : fidemque Peclora confossi jaculis, in valle remota
Acris Alexandri lacrymis imploral oborlis : Coqsliterant, moriem Dariique suamque gemcntes.
Scque negat sceleruni comitari velle clientes; Ilaud piocul hinc querulus lascivo murmure rivus
Nullus, ait, moriis metus, aui violenlia fati Labitur, et vernis solus dominatur in herbis;
Compellet Darium scelerum se jungere caslris; Patrem rivus habel fontern, qui rupe profusus
Vers. 33-25. Vers. 3577.

VARI/E LECTIONES.

3f
Darium. " Curt. Broculns. " armnt. " ul. " lucere. " cruore. " lenuerunt. M el relundere.
** cibique. '" bc.ti monnmenta. M bellum. " operis. " venenosos, M Aflliguiil aladiis *°
Diffugiuht
titii sparsim * iiigcnl. " .Xec. " nec. " ecciderunt millc. * a oecudis.
 : ,

535 GUALTLRl L>E CASTLLLIONE 53G

Puras, ei expressis, persaxea viscera, guttis, A lloc unum Superos, \oiis lnslantibiis **, orn.
Liquilur **, el siccas humctiat nectare glekis liifernumque chaos, ul eunlibus ordine Tatis,

Ad qucm vir .Macedo, |iost Mjilcm fessus auliclu Totus Alcxandro famnlclur subdilus uihis,
f)re, Polyslralius, silis incumbenle procella, Uagnus, et iu maguo domioetur Maximus orbe,
Ductus, ut arcnlcs refoverel fluminc fauces, Iltquc inihi jusli COilCCSSO jure scpulcri

C.urriculum Darii viiaiu exhalantis operlum A rcge cxtremi non invideantur honores.

Pellibus alijectis ", jumenlaque saucia vidil, Sic ait.ct dexlram, lanquam speciale fercndmn"
Yiilit, et acccdcns confossum vulnerc niulto, rignus Alexandro, Grcco porrexil, cique
•'
liivenit Dariitm, turhalum luntina, mortis Lclhifcr irrepsil pcr membra rigentia souiuas

Interet exigua' posituin conlinia viia>. I',l saccr eiumpens luleo de carccre tandein

Cumque rogaretur Imlo sermone : Quis essct? Spiritus, liospiiium miserahilc carnis ahhorrcns
Gavisus, quanlum perpcndi, ex voce, dabalur :
Prodiil, ct tcnues cvasil" lihcr in auias.
Forlunx pnesentis, ait, mortisque propinqua-, Felices inimx! duni vitalis calor arlui

I!oc iuium Dario, ct solum solamcn habelur, Erigit infusos, si prxguslare daretur,
Quod lecum milii non opus est inlcrprele liligua. Qnx ntaneanl manes, decreto icmpore justo
Quod loquor cxirciiiuin discretis auribus, el quotl Pracnia, qux requies, et quaiii contrariajuttit
Non ei it exlrcmas incassum promcre voces. Impiiis exspectet, non nos runcstus hauendi
quam grata mibi Hacedum prsesentia regi Iireiircl ainor, ncc cainis amica lihido
Esset! ut audiret me tam pius hostis, cl ejus Yisccra torrcrcl, scd nec prxdivilc nicns»,
Colloquio fruerer, ut inutua vcrba ferendo, Patria •* sorhcrel ohsccnus jugcra vcntcr ;

Sedaret vctcrcs helli brevis" hora qucrelas! S."d neqnc fenato dcicnlus carcere Darclnis
Quem quia fala negant, hoc, quisquis cs, orripc, ct Frenderet rioriciuluni. franurus dolia, nec sc
|isia lnclusiim gemcret sinc respiraininc Lihcr
Porfer Alexandro : Post lot certamina, Magni M Non adco ambiret caihcdra: venalis houurcm
Dubilor inleieo, niuliuniquc obnoxius illi, Jam velin ille Simon, non iuceilliva maloiiiui
Quod mairem Darii, prolemquc modcslus, ct ii x Pollucrei sacras funesta pecuuia sedcs*
linniemor lioMilis, clcmenti pectorc fovit : Non aspirarcl, licct indolc clarus aviti
Quod non hostilem, qualem decet csse lyrannum, San r"uiuis, iinpubes ad ponlilicalc cacumcn,
Scd rcgalcm aiiimum viclis, vuliumque scronum Doucc cuni mores, Sludioruffl fiuilus, cl MH
Exhibuil viclor, hostique fiJclior hostis,
C Eligerent, mcrito non suChaganie parenlum :

Quam noti civesque mei : donata pcr illum Non gcminos patres, ducti livore, crcareul
Yila mcis; vilain quoque suhripuerc propinqui :
PrxOcercutque orhi, sorlili a cardine nomcn.
Ilegna quibus, viiamquc dcdi, miserabilu dictu, Non" lucri regnaret arnor' : pcrvenerc fonuas
Quorum praesidio, tulus vel ah liuslihus cssc JuJicii nollci cormpius munere judex.
Dcbuerat Darius, ah eis occisus, et inter Non caderent hodie oullo discrimine sarri
Hostes incolumis slans, Ijhiiur inter amicos. Conlifices : qualcs nuper Cecidisse quci unlur
C1
Ilis precor a justo rcddatur principe talis Yicinac, modico distantes xquore, tcrra:
Talio pro mcrilis, qualem patricida merclur. Flandria Kobcttum, cssuin dolel Anglia Thomam.
Quamque rcpcnsurus, milii si furtuna tiiuiiiplium Seil quia, ft*xarun%
,t
seducia cupidiae icruin
Concessissel, erat; nec enim hoc discriminc solo" Hiiin srquitur profugi houa prtrcipilanlta'" iiiiin.lt,

Alea veisatur mca, sed communis eoruui cst, animam caro, ncc sinit cssc
Alliut illcccbii'-
Ci
Qui prasunt lurbx ct populi modeiamur liabc-
,
Principii memorem, vcl cujus imaginis inslar
[nas :] Fjcta sit, aut quorsum resolula carnc rcvmi
ln mc causa agilur; deccrnat pondcrc justo Dcbeal, inde hniii subit ignoranlia veri.
Uagnus, qux lantum mancat vindicla reatum : D dide csl, quod iprcta rupiinus rationis hobena,
Qux nnva flagilii scelus cvpict ultio lanli, Quod natura negal, faciiiusquc paratus ad onine,
Quam si distulcrit, vel forlc rcmissius xquo Non rcvcrelur homo, quod fas ct jura verentur,
Egerit, illuslris minuetur opinio regis, lndc cst, quod regni fl.iintnatus amore satcll.s,
Decolor, et famx niuliuiu diversi priori :
Non rcverens homincs, non curans mimiiia, ficssus,
AJ.Ic, quud :i simili dchct sihi pesle cavcie El patris, ct domini fatalia fila rcsolvii.
It \ pius, et subili vitare pericula casus. Te lamen, o Dari, li qus moilu scriuiniua, olim
I l i iiiii juititix slallll hiuc versetur, cl illinc Siiul hahilura lidcin, 1'ompcio Fraucia juslc
Ulililas, uno iucaiur ulruiiiquc' rlgore Laudibus a:quabit, vivet cum valc supersks
Fers. "iG48. Vers. 3181.

.Aftl.F. LKCTIONES.
** liquitur. " adjecti*. • lnmina mnrte, inltr—et extrenut .
** ttdaret nottrat veleret brei>i$.
'•
Ua</-
n:n. •' prior. •• iiWum. " liirnue. " icactxlur uicrquc. " •• inonciiii/tis. ••
ferendam.
''
vaitctcil.
•" ;>niniiii. •• nec. '• odor. " labilii., " fumentanee.
 ;

537 ALEXANDREIDOS LIB. VII. SZS

Gloria deluncli, nulltini moiiluru per xvum. A Urhcs, et silvx, rcgiones, oppida, nionles.
Haguus ui acccpil, Darium cxspirasse, citatum Etquxcunquc vago concludirur insnla ponto.
Turhidus accclerat gressum, invcutumque cadaver Indigcalqux terra quibus, qune rebus abuiuiet.
1
*•
i fiiinlii iacrymis, et compluil uberc fletu : Frugifera cst Lihyx, vicinus Syrtihus Haminon
S.-.lit complosis manibus, pnsitoque rigore 73 Meudieat pluvias : ./Egypium Nilus opimat;
Principis, effusum iluluit, gcmuilque jacentcm, liidos dilat ebur, veslitaque lillora gcmmis.
Quem staiilem ul caderct, toties invaseraf" ante. AJrica prxtendit niagnx Carlhaginis arccs,
Ergo iiln purpiireo lacrymas siccavit amictu, Crxcia divinas ", famx immortalis, Athenas :

Pu gavilquc gcnas : Miseris morlalibus, inquit, Pallantea domus, Roma crcsccnte, superbit.
lloc solum relcvanieu inest", quod gloiia morlem Francia mililibus, celebri Campania Baccbo",
Nescit, et occasum non sentit fama supcrsles : Gadihus Hcrculcis Hispania, thurc Sabxi,
Si viiac merilis rcspondet gloria famx, Areturo Brilorics, solito Northmannia fastu,
Nulla iuos actus poleril ilclcre vctustas. Anglia blanditur, Ligures amor uril hahendi,
Nec le posteritas, rex Persidis inclyle Dari, Teutonicusque suiini retinel de more furorem
Olilinet, aul vcterum coi rodel serra dierum. Lubricus cxtremas lanlae tesludinis oras
1!
Cbresccs lilulis, lolo que legcris in orbe, Circuit Oceanus, Asiam, Iraetnsque duanim,
Ausus Alexandro, Maccilumquc resislere falis. Opposito medius distcrminat *' obiec Pontus

Simodo " ic vivinh servosscnt, omine lausio, Pontus, dislinclis ** in quem vaga flumina ripis •

Eaia, jugoMucedum lcvius nil esse probares, Oninia dcscemlunt, et eo diiccnte, recnrvos
Uno rc^e ininor tautuni, Magnoqnc secundus, Flcxa per anfractus, magniim lahiiulur in xquor.
Jma darcs aliis, in regni paite receplus; Etquianon luluit sensus Daniclis Apellcm ,

Sed quia scrviles non permisere catcrvx, Aurea signavit epigrammate mannora iali ;

Qui pairis cmcritam ferro rupere scueclam llie silus cst lypicus arics, duo cornua cujus
Ui clcmens victo laudarer victor in lioste, Fregit Alexander, totius malleus orhis.
Quod soluni licet, ullorcm, defuncic, relinquis Prxterca Ilebrxos , eteorum scripta soculus,
83
Ilostibus infandis, babuisti quem p.ius hostcni. Prxtcrili sericm rcvoluli lenipoiis , auuos
Sic milii contingat, bellis Orienlc subaclo, Humaiii gencris a condifione nolavit,
llcspcrios pcnetrare sinus, classemque niinaccm Usquc Irinmphantis ad bellica tempora Ma^ni.
Occiiluis infcrre frelis, cursuqiie reflexo, In summa : Annorum bis inillia bina leguuiur
G.illica Gr.Tcorum ditioni sobdcre colla Bisqiieqiiadringenti.decies scx, bisquc qualerui.
:
c
(
Sic milii dent supcri, trajectis Alpibus, una Interca mcritos ,v , addonativa, maniplos

Cum populis Ligurum, Homanas frangerc vires Invilat Macedo, gemitus, el vulnera largis

Dixit, et exsequiis solito de more solutis, Curat muneribus, et idonca lempora nacltis,
Rcgifico sepelit corpus regale paralu, Solemnes epulas , et Bacchi gaudia totis
Membraque condiri jubci, el condila recondi Insiaural castris. Ergo dum pocula traetat,
Hajotum lilulis; ubi poslquam condita, celsa Deliciisque vacat diffusus in otia miles,
Pyiainis erigitur, niveo quaa marmorc structa, Ecce repciitiniis, viiuim solcmuc vacantis
Ingenio docti superxdiiicalur Apellis :
rumor subito rerit agmina niotu.
Militix,
Conjunclos lapides, infusum fusile rimis Fcrlur Alexandrum pnst prospera bella, lumcntem,
:

Allerno inleriiis connectit amore metallum, Hoslibiis auTiclis , el adepia Perside, velle
8S
Exterius quacunque patet, junctura figuris Ad patrix lincs , et dulcia regna reverti
Insrulutum variis rutilaus inlermicat aurum. Ergo avidi reditus, quamvis auclore carere
Qualiuor cx xquo distanlibus arle columnis Rmnor, discurrunt lympharum more, per omnes
t
Suslcntatur onus, quaruin basis aurca " fulget Castrorum vicos, aptant tenloria plausnis,
Argento slylus erigitur, capitella recoclo D Sarcinulas, et vasa lcgunt castreusia, tanquaui
liiiperiiani auro, fomacibus crula binis. Mane paielur iter, oritur per easlra tiimiiltus
Has super, exstructa cst (tantx fuit artis Apelles) Lxiilix, Ixlosque "s
ferunt ad sidcra plausus.
Auro lucidior ", pacato purior amne, Rumor ut altonilas invicli principis aures
Cryslallo similis, ccelique volubilis iuslar, ImpuLt, oceullus mcntcm" perlerruit horror,
Concava lesludn, librati pondcris, in qua Contraxilque furor laxas ralionis habcnas.
Forina tripartiii pulchre describitur orbis Mox ubi mens rediit domito revocata furore
Hic Asix sedesjate diffunditur, illic Prxfeclos jubet aceiri , lacrymisquc profusis :

Siibsidunt geminx, spatio hrcviore, sorores .

Limite de mcdio lerrarum, a civibus oiiiem
liic certis ilisiincta notis, loca, fiuniina, genles, Auferri sibi conquerilur, virtutis in ipso
Vers. 5735. Vti-s. 5789
VARLE LECTIONES.
liaore. '• incustcral. " lioc solamen inesl tolum. " si mihi. " 78
lueidior vitro. " rfni-
tin.'. •• iv|jo. " Uiscriminat. " dittortit. »»
ttrie rttolnta »v
mutios. 88
patriot. 8*
hiistoi. "
Uliilllll.T
 , , .

539 GLAI.TF.R1 1>E CASTF.l.LIONE MU

Limine, McxanJro mumli lolius apertnni A Hitipl buroani, nianus ei vox blanda, magtstii.
Prscludi impcrium, nihil in palriain nisi probra, Vicistis Ivrsas sed non dmnuislis cl ip^i.
Fortunam vicii se non vieloris, ail Argos
,
Armis, non moruin cobibcntur bge, futuri,
K se relatorum, taiuis obsisiere «eptis Quos modo praesenlcs nieluunl, abscnlibus bosles.
Invidiam Superum, qui foriia pectora sempcr Ei , Iicel exslincto Pe.rsarum principe, mulius
llliciaut , palrhcqiie iralianl nalalis amore , Ilostis adliuc stiperesl, Bessus palricida, rel^nlo,
Indecoresque viros, sine nomiue \clle reverli Narbasancsque suus coeuntiu pralia, rcgno.
Ad proprios ortus : indullo lemporc, magna Piob pudor! aelernuin nati scrvire clienies,
Laude reversuros. Applaudit curia rcgi Pcr scclus exlremum , parla dilione, crucnias
Promiitilque suas in cuucta pericula vires, Eucndunt ad sceptra inanus, scd sicut in segris
Jussa secuturos procercs, el mobilc vulgus Omnia corpuribus, medici nocitura recidunt »' :

Si modo lilandiiiis diiras permulccat s"

aures. quod disccdenlibus obslet,
Sic nibil a tergo
Ergo iribunali posilo , ducibusqiie titaiis, Esserelinquenduin, rcsecandumque arbritrorcsse",
lu faric proceruin, plebisque astanic corona " QuiJquid obesse potest , rcgno post terga reliclo.
Coepil Alcxander : Recoleolibus , inqiiil, ainici, Parva solet magnU causam prxslare ruinis ,

Gcstaram vobis '• tiiulos cl nomina reruni Cum neglecta fuit modicae scinlilla lucernae.
Non mirum esi , palrias anirais occurreresedes, Tutior ut inancas hoslis, nil esl quod in hosu
In quibus illuslrcs dccaniei faraa labores, Despiciss luto , fil , quem neglcxeris, ille
Et celcbris veslras ailollat gloria pugnas •» Forlior hoc ipso, inultoque valcnlior hostis.
Libera , Persarum veleri , jam pairia per vos Vicimus idcirco Darium ut Bcsso palricidae
Esl exempla •, jugo , Phoeniccin, Persida, Medos, Cederct impeiium? procul hunc arccie furorcin,
Armenios, Syriani vcsti i domuerc laceni :
Terrarum domini , brevis esl vla , vixque dierum
Lydia, Cappadoces, Partlii , Cilicum juga veslro Quatiuor, iuter iier jacet ul divorlia morlis
Succubuere jugo, lcrns mihi vestra subegil Quajrere nulla qucat Bessus pairicida. Tot amnes,
Asperitas plures, aliis quara regibus urbes Tot jnga " transislis, lol pioculcastis biatus,
Lubrica sors dederit. Ergo si certa M manerct liorrendosque lacus, toi saxa, lol invia vobis
Terrarum (quas tam ccleri virtuie subegi) Pcrvia fecistis , non vos ir.are dividil aestu

Perpetuo mccum possessio, foedera fixa :

Fluctivago ", sed plana jacenl, et plena triunipbo
cives, vobis eiiam retioeutibus, uliro Omnia ; vicina esl, et in ipso liininc palma,
Ad patrias urbcs, dulcemque erumpere lerram q Vincendi rcstant pauci, memorauda per sevuiu
Optarem matrem, geminasquc vidcre sorores
, Glorii, ctim servos, veslro »• mediantc laborc,
,

Et parta pariler vobiscuni laude potiri. Audierit, domino paenas sohisse perempio,
Sed novus est, necadhuc firma radice tenetur Credula posteritas, dignus labor llcrcule : nullum,
Imperii status, et nondum subeunlibus aequa Quem condemnet opinio, vestras
palrisoccisi
Barbaricis cervice jugum, vicloria iiulal :
ElTugiase inanus, hoc uno, miles, honorcm
Ergo brevi nobis opus assuetudim- donec , Perpetuarc tuum, Persas, Asi.Tque favorem
Barbara niollescant accepto lempore conla, Conciliare potcs. Sic falur •' ducior, el ecce
El poregrina suos dcponant peclora morcs •.
AllolKint cuncli "".qu.Tcunquc in pra?lia, dexlijs,
Nara niora maturai fruges, ei musla statuto Seqnc seculuros, pcr sunnna ' pcricula, spondcul
Tempore mitescunt, quamvis expenia sensus. Unanimes, laetique senes, hilarisquc juventus.
Quod natura ncquit, animos, Tabiemque ferarum Ergo avidus pusn.T tcntoria vcllcrc ' Mau-nus
Mulcet longa die* ; ssvum indomitumquc lconcm ,
linperat, et rnpido cui su baccbatur in hostes.
Vers. 5851. Vers. 5873

ARGLMLNTIM LIBRl OCTAVI.

Ilircanot domui ociavus, nee iniqua ferenlem

Vota, fiiiarciratam pranenlat Amatona regi,
Vruntur riazw Macedum, mirabite factu.
Detegitui Uymni facinus, tequiturque ncfandnt
lii eattnt gemilut, oralio, mortque Pbilottje. '

Impius amaliiiur, montlrum implacubile, Bettui

Suspcususque piui manea palrictda paternot.
Arma Scythit infert, quorum ' tcaaiin pottquam
Nilagit, et monilu k non fleclunt principit iram,
Cent invicta prtus,
i.cns tnvtcta victori sundtlttr
prius, viclort tubditur orott.
orbit.

VARIiE LECTIONES.

"prcsmulct.it. " calerta. " nvbis. •' lattdcs. •* trtpta " iuuia. ,v
"v
rciu
re/niiniiii/. " cnse. " loca,
" \tuciioomo. " nutlro. " (atas, cl tca jiur.itai.
'"'
cquilet. '
cumla
cuiiiia ' vertere. ' Uatt ilo
* iHomfuc.
541 ALEXANDREIDOS LID. VIII. 5«

LIBEft OCTAVUS.

Memnonis seterno dcplorans fiincra lncln, Veneral 7 , ausus nomv nonion muiare, Scylhisque
Tertia lnciferos terras auroia peroinncs Aocilis, tolo surgebal in arma paralu.
Spargebal radios, cuin foitis et impigcr ille* jEstual auditis Macedo, scd inei lia luxu
Terraruai iloniilor, in cuncta perieula prxceps, Et bello, partis lot rebus onusla, niovcri
Flyrcanos suhiit, armalo milito, lines. Agmina vix polcranl : crgo* (mirabile facluH
Quos nbi perdomuit, vitamque cruenlus, ab ipso Cuncla crcmanda ralus ,
quxcunquc moventibti'
Narhasancs molli lingua scribendo reoepit [armal
Haud mora, visendl succensa cuptdine regis, Esse solcnt oneri, priino sua, dcindc suoruni
r.entis Amazonix venil regii.a Thiilestris, In mediuni proferre jubet. Spaliosa jacebat
Castraque virginilius suliiit oomitata ducentis : Cainpi planities, ubi miilto sangitine parta:
Oniiiibiis haec populis, dorso quos Caucasus illinc Exponuniur op^s Arabum, Sorumque laborcs,
Circuil, hinc rapidi circumdat Phasidos amnis, Plaustraque diversis reruni spcciebus ouusla.
Jura dabat mulier. cui primo ul copia faela est His ubi congeslis, rapta facc, Martius heros
Itogis, equo rapide descondit, spicula dextra Ignem snpposuil, ei miscuit 6innia flammis,
Bina ferens, Ixvum pharetra suspensa laccrlum. Ardebanl deininis miranlibiis omuia, qux ne
Vcslis Amazonibiis nou tGluni cnrpiisobumbrai, Ardcrcnl, lnties acccnsis' urbihus, igui
Pocioris a lajva nudantur, cxlera vcslis Lcslilerant, totics humero snhounio laboreni,
Occupat, et celat celanda, niliil tamen infra Pcrtulcrant avidas mullo discrimine llamni.is,
Juncluram genuum, mollis descendit amictus : Nmi lamen «udebani tanto sibi parta labore
L:cva papilla manet, scd conservamur adullis, Sanguinis etTusi prctium, dcflere quiriles,
Cujus tacte infans sexus muliebris ahlur, Sou vnigus; cum rogis opes, idem urcret ignis.

Non iniacta manet, sed aduritur altera, lcnlos Hic ubi sedalus dolor est, dixissc fcruntur
Proinpiius ut lendant arcus, ct spicula vibrent. A curis gravibus, cl sollicitudine magna
Perluslrans igitur aitenlo lumine regem, Consilio regis, ereplas essc cohortes :

Mirata est, famae non respondere, Tbalesiris, El quos suhdiderat rcgina pecunia servo»
Exiguum corpus, laciturnaque versal apud se Principis exemplo liberiot csse per igneni
Principis indomili, virtus ubi lanla laterel ? Jainquc legebal iler, jam Bactra subire parahal
Barbara simplicitas a niajeslate venusli Exonerala manus, cuni rex inviclus, et hosle

Corporis, atque babilu veneratur, etxsiimat omues. Tuius ab externo, pcne intct fcclus ab ipsis

Magtiorumque operum, nullos putat cssc capaccs, £ Consulibns Macedum, tamcn intestina suorum
PraHereos, conferre* quibus natura decorum Pevitavit' adliuc, Pareis parcenlibus, arma,
Dignala est corpus, specieque beare vcnusta, Et civile nefas. Erat inter regis amicos
Sed modico prxstat interdum corpore major Prsecipuus, tola major legione *
Philoiias,

Magnipotens animus, transgressaquc cnrporis arlits Parmeiiionc salus, sinc quo nil carmine dignuin
Rognal in obscuris prxclara poientia membris. Cessit Alexander, qui grande nefas' Cebalino
Ergo rogata semel, ad quid rogina venirel? Indice pcrlatuin ceilis ralionibus ad se,
Anne aliquid vellet a principe poscere magnum .'
Tirs si/nii luces, donec Melrone cruentum
Se venisse rcfert, ut pleno ventre regressa Comperiente scelus, proprio cadit ense ligalis

Communem pariat a tanlo principe prolein, Complicibus Dymnus : vincilur " el ipse '
Philollat,
Dignam se rcputans, de <|ua rex gignere regni Credilus hoc " uno perimi voluisse tyrainitiin,
Debeai hxredem, fucrit si femina parlu Qnod tolos tres ille dies stipprcsseral hujus

Prodita, malcrtiis polialur filia rognis : Indicium sceleris : inducitur orgo rcvinctis
Si mas exstileril, patri reddalur alendns. A tergo manibus, faciem velatus, in aulam.
Quxril Atexander sub coue vacare Tlialestris Principis odicto populus couveneral arniis
Militia; velil? Illa suum cuslode careic, " Cinctus, et horrendo pallebat rogia forro :

Causatur regnum, taiulem pro munero noclein Mnss.it toia cohors, lanlique ignara lumulins
Ter decicsque tulit : ct quod quaerebal adepta Cur accila foret, arrectis auribus lixrel,
Ad solium regni, palriasque reverlitur urbes. Donec Alexander scrmone silentin rumper.s
Interea Bessns, sumpto diademato, Baclra Detoxit soeltis, illatooue cadaverc Dymni,
Vers. 5932. Vors. oiiSO

VARljE LECTIONES.
* isle. ' o/ferre quibus nalura decorum '
voverat. " itjilttr.
a
inccnsis. " dcclinuiil. " nli-
qalur. '»
hic.
 : : :

M5 CUALTl.UI DF. CASTEI.LIONE .11

Subticuil primo, demum : Pcric, inquil, adcmptus A llosiis prxda mei potiua qu.im viciima civis
Vobis, o cives, fortuiue munere vi\o. Nunc servaius ab bis, Macedo qux sola timebat,
Ki^ii ad banc voccm, clamoso persirepil aula Incidii " iu latcris socios, et in igmiua, quoruni
Torbarum rremilu, cunclis poscentibus Imjus Nec \itare manus, ncc deboil arma timcre.
Auclores * sceleris, ut proderet u . Ille . Quidl in- Ergo, mci cives, veslri " ad muniraina civis,

[quit, Armaqne confugio, liceal vos csse salulis

llle moi patris, ille meus specialis amicus Auctorcs, s.ilvns, vobis nolcntibus csse
Parmcnio, lantoque aliis prxlatus honore ", Nec volo, nec pos.siiiii; si me servare " velitis,

Tanli llagilii fuit auctor, cl ipsc '

Pltilollns Vindicis olUcium prxlendite, vindke pceua.
Ciim patre concipiens tam dclcstaliilc tcrris, IInc ubi pcrsuasit, ira dictantc, reliquit
Ei coslo facinus, Lycolaum " "
Demeiriumque Conciliuiii, vinclumaue jubet proferre '
Philotiam
Et Dymnum, cujus corpus miscrabiic coram Diclurum causam, ne judi< iarius ordo
Aspicilis, socios dclogit, ci in mea iluctor Dicatur vircs lanti rectoris iu aula
Fata sul.ornavit ; ruraus feia coucio voccm Aniisisse suas : manibus sletil illc revinctis
lnlonal horrcndam. Metron, *
Cebalinus ct inde* Luiidus, et vili " velalus legmine nicmbra,
Micomvchus lostos proJucti, criminis ortuni " Lugubris facie, multum muiatus ab illo,
lu medium referunt: subdii Havortius lioros :
Qui nuper princeps cquilum, Magnoque setimdos,
Quo dominum obsequio, qno dilexissc vidciur Nobilior ducibus, et magniflceulior ibat,
AJectu palrcni, qui cum scclcrum boc scelus, in- Disponens acies, Irarlansque ncgotia belli.

[quil, II. .. babitu quomiam Uurcliardum Flandria vitlil

Rescirel, siluit? quod non lamcn csse regenduni " Solveutem mciiiis, occiso principe ", pcenas :

C.cdc liquct Dynini. Facinus *

Cebalinu» acerlniw Quem rola pocnalis pro tanto ci imine torsit,
Cl scmel accepit, bora non distulit una; Toiaque confregit, Ludwico vindioe, membra.
Solus non limuit, solus non crcdidii istud Nuiabat pietate cobors, animosquu subibat
'
Parmcnides, sane patria dilione tumcscil. Parmenionis amor, lain clari civis aniara
Quem quia prxfeci iltdis, majora superbus Condilio, qui cum vi Juatus prole gcmclla,
Speral, el aspirat ad siimini " tulmen honoi». Hectorc janipridcm, magnnquc '
Nieanere, nuper,
Forsitan boc animi " dcdit iu mea fata '
Phi- Jura dabal Mcdis : absenie parentc supcrsles
[loila, Terlius, ct palrium solus solamcn, iniquo
Quod sinecognalis sum, ncc mibi libera pioles, q Jii.lice, barbaricis causam diecbal iu oiis.

Nec snperest genitor : Erras, funcste '

Philotla,: Ilxrebanl animi procerum, potcratque videi i

Tot salvisMacedumducibus, quorum agmiua tncmol Sxvilix M cessissc " rigor, cuni prxlor Amynias
''
Circnmslarc vides, Magnum nc dixeris orbiun. Rcgius, inluitus nicntcs pictale labarc
Eccc milii " d atrcs, quos inluor, ccce parcntes, Pluribus objeclis, ceepil damnare '
1'hilottam,
Quod celal, quod Dyinnus cmn non noininat, inlcr Sopilamque ducum, dicendo iesuscil.it iram,
Parlicipes sociosquc doli, miniis esse nocenicm Scdaturaqiie facit rursus crudescere vubius.
Non lacit, indicium cst ducis, et lcrroiis in Lllos Tunc vero allonitiis labefacta mcnie '
1'hilttltit,

Prodcrcqui prxsiinl », qui dum ' de sc falcaiitur, Averlensque oui!os,,a circurastante calcrva,
De dnce non auilcnl ducli lcrrore fateri, Nec caput ercvit, nec fl«-iii luminis orbem :

Mullaquc consnevit ile nie SUSpecla *

1'l.iloltat Scu quia concidcral stcleris ineiis conscia lanti " ;

Et screre, ct lacilcs pra-bcrc serculihus aures Seu quia supplicii nutabat preasa timore.
Se gandere mibi, gcniiiiin qucm Jupilcr a sc Ncc inora, incntis inops, supcr illum corruil a quo
Aflinnabai, ait, miscris tamen esse dolcndum, Ipsc * lencbalur : al domuni nienle rcccpla
Vivendum qnibus esl tanii sub pi incipe faslus, Abslcrgcns panno faticm :
', vullunique inailcntcm
Excedenlc modum, ei sladiura morlalis areux ". " Fletibus : lusonii facile cst, inquit, reperire
Et scivi, et silui ncc eos •* ficri railii vilcs, Vcrba, lenerc modum, misero non esl levc, cives :

El coulemplibiles aliis volui, quibus ante Cumque sit in poilu mciis biiic nica, ciiininis cx-
Tot bona conlulcram, sed jam lemeraria lingua [pois
Verlilnr ad gladios quod conceperal orc,
: el IIiijus, cl in niilb) sibi conscia, lurbi.lus illinc
Parluril ensc nianus; quo mc conferrc liccbil? Me tuimdo fluciu, fortunae verberel austcr

Cui capui hoc credamT prxfcci pluribos unum, Inter uirumque silus, olriusquc locaius in arcto,

Cui vilx ct capilis conimisi jura, sctl unde Non video qu.i legequeam parere, vel Imjus
Prxsidium pelii, vcnil improvisa salutis Temporis articulo, vcl muuds a criminc meuli
Pernicies, inelius cccidisscm Martc, fiitnrus Foiti forlunx pereo, si parco, iiientcni
Vew. 4051. Vcrs.4084.

VARLE LECTIONES.
"actoret. n ycrdcrel. " amore. " Curl. 1'eitcotauw. " tilendum. '"
tummum. " (iiuiiiuin. " mei.
pintuni. i n in. liabcnir. ucqu,' t»i ». " deeidil. '
i ilrn, " ,\.i/i •.Ti-. " ti/i faciem relaiut
uiiiirlH. " contulr. tctjnilicc. " ceciJitte. " reinissat. •• fncli. " ille. " Itttiijiiitts.
 , ,

543 AI.EXANDREIDOS LIH. VIH 510

Nan sinit insontem fortniia poieutior rssc. A Participcs prodi, spaiio cum posset in illo

Il.ec " sccura mancl, in mc parat illa sciunm, Resperagi, clam, si\c palam , poleram 'Cebalinum
Hinc spes, indc inoitis, liinc salvns, naufragus illinc. Tollere de mcdio, ne regi nunlius irel

Prxierca rausam ingredior, sinc judicc, cujns Concepti sceleris, liujus moliminisad me
Iniererat juslai meriluin cognoscerc catisie, Delato indicio : post delcciam milii fraudcm ,

Nec " vidco cur absil, ei tlamnare noccntem Qua perilurus erani ", (eno coniitanle penates
Cum liceat soli, solusque absolvere possit. Secrctos atlii, rcgisque rubilia solus.
Absnlvi nequeo, nisi causae coguilor ipse Non video cur distulerim scelus, an sinc Dymno
Etjudcx sedeat, quoil vix conlingel, ultipso Ausus non fuerim ? Princeps erat ille crucnti
Libercr absente, quo sum praesente ligatus. El dux consilii, sub eo laluisse '
Philutlas
Sed quaiinis infu ma hominis defensio vincti Credilur? Et Magno , regiium affcctasse, peremplo?
Sil, qui censorem non instruit, imo videlur Quem tainen c \obis coriupi munere, cives?
Argucre injiisli, tainen lioc , iiliunque licebit , Qiiem colui, de tot vobis impensius uniini ?

Mortis in articulo pro mc allegabo, meique Scd seripsisse sibi ine rcx objecit, lionnri

Non cro deserlor, sed quo ine crimine damuct Congaudere suo, grnitum qiiem Jupiter a se
Curia, non vidco, de. coiispiranlibtis iinuni, Voee aflirmabal, miseris tamen esse dotendum
Vel de complicibus me nemo fuissc ratelur. Vivere quos dereal tanti sub prineipe faslus.
De me Nicomacbus nillil Cebalims
expressit; '
Vera fides, et amor, liducia, consiliique

1'lus, quam Nicomachus, quo scelus audiit istud,

a Liberlas veri, sed perniciosa qiiibusdam,
Noscerc non potuit, me rex tamen arguit htijus Sanaquc, qua colui regein, correptio, vos me
Ciiminis auclorcm , sed qua rationc videtur Decepistis : et boc fateor scripsisse '
Pliilottam :

Subticuissc caput c.edis, scclerisque magistrum ? Hoc regi scripsi, sed non de rege; sciebam
ki
Qtiemque sequebattir tanto in Dymnus?
discriminc Dignius esse Jovem tacitis cognoscere volis,

Non verisimile est, alieno parcere qucmquam, J".l Supcrum slirpem, quani s •
jaclando, movere
Qui sibi non parcit, econtra credere dignum est Contra sc invidiam, procerumque lacesserc bilein :

Lt se majori tuealur uomiue : Dymnum Quid mibi, rcx, lolxs pro te siidasse sub armis
lnler participes prius expressisse *
Philottam. Profuit? ct tecum pro le consumpta juventus,
Scrijita ferunl llliactim , cum furtum Falladis iili Continuusque labor Martis? Quid iu agmine fralrcs
Ajax objiceret, raptamque in nocte Hinervam, Amisisse duos " ? nec palrem osleiulerc possimi
38 malis adlnbere, nec audeo nomei»
Tydida: socio faclum exciisasse decenter, £ P.xscntcmquc
Vcl velasse suain Diomedis nominc culp.iin ;
Implorare patris, quia creditur " bujus, et ipse
Cumquc '
Laertiadx rursus, simulasse furorem Criminis csse rcus, nec cnim salis esse parenlein
Ol.jiccret, bcllique nietii quassisse lalcbras; Orbauim gcminis, si non orbelur " et uno
Sit 3B milii, respotidit, Iatebras qusesisse, pudori, liui supcresl, nalique rogis imponitur insons.
D.nn ratione pari crimen repulelur, Acbillem Ergo, cbare patcr, et " tu pro mc morieris ?

lnlei femineas limidum laluisse catervas Et niecum? vitaque mihi Lu eausa fuisti,

Cum lanlo commune viro non abnuo criineii. Qui tibi mortis cio? Rumpo libi fila, luunique
Sic ubi traclatur communis causa duorutn, Filius exhliiigiio seniuinCur ergo creabas ?

iiilerduin major solet excusare minorem, lloc in perniciem corpus tibi? Nonne crealuni
Dicite consulti juris, legisque *° periti, Perderedebueras? An utbos ex slirpe maligna
Qua ratione perit, iuoitem quo jure meretur, Perciperes 19
fructus? miserabiliorne scnecius
Quem nemo aceusat? in qiieni nec fama laborat ? Sit patris, natine inagis miseraiida juventiis,
Nec sua coiidemnat confessio ? ciiininis btijus Ambigilur; vernis et adliuc vcnieiilibus aimis
Nunlius in primis " nisi me '
Cebulinus adissel, E medio tollor, effeto sanguine patri
Non hodis causam, nemine nomen
Iralierer in D Spiritus eripitur, qucm si loituiia morari
AccusantJ incuin. Sed quod suppresseriN, ad te Vel modicum sinerei in obcso corporc, jnre
Delatuin facinus, quodque bis rumoribus aures Poscebal naiura suo. Sic fatnr, ct ecrc
Clauscrrs, objicilur, quid ni "? Puerine querelis Rex in coiicilium, ferro livente caterva,
E^t adbibenda lides ? Minus est prctiosus, el abstiue Siipatus rediit : tunc vero exlcrr.lus ille

Pondcre sermo gravis ,

quem non gra\is editlit au- Supplicii morlisque meln, rursnsque gelato
[ctor Coipure B°
lapsus liuini moribundo languil orc.

Rumorcsqtic facit levilas aucloris inanes; Cceperat in proecics seiilentia serpere discors,
Si Dymno socius culpa:, vei conseius essem Ancipitique durum nulabant murmure partcs,

Non sinerem sane vel me, vcl criminis bujus Ceiisebanlqucalii pcrimcndum more vetuslo
Vers. 4157. Vers. 4191.

VARL£ LECTIONES.
" nunc. 8
fttrtum. '
si. '° legumque. " iudicii. "quidemm, M eral. jguoscere.
dicitur. orbatur. et propter me. " demeter. " pectore-
547 GUALTEM DE CASTELLIONE 5;s

eitorqucre parabant
" A Gens ea Sarmalix pars csi, si prir.cn merclur
•
Parinenidem saiis, alii

Supplicio verum quorum rex dieta secutus Fama lidem, montes et inhospiia lnstra ferarnm
;

Aptari lormenla jubel; lorloribus crgo

Pro domibus, tbalamisque coluut, questumque pe-
[rcsi,
Exserlis manibus, in conspecluinque Pliilotia;
'

Sxvitix niisero genus orane paraniibus, ille :

Contemique cibis, quos dal n.ilura, nealam,
Ainhiiione sacra, nolunt corrumperc iiam
Non opusest, inquit, proceres, graviore flagcllo. :

Conlitcor, volui. Sed cum gravioi ibus illum Piimque super Taniam mciaius castra pararet
Alficcrent peenis, cum jam lacer ossibns ictus Navigium Maccdo, fltivium quo soie sequcnli
Exciperet nudis, nec jam " superesset in illo Traiisponendns erat, Scyibicas bellaior in oras :

Vulncribus locus, exposuit landem capitalcs Ecce pciegrino, Macedum tcntoiia, cullu

Insidias, serieinque rei, facinusque, se<l anceps Horrida cornipedum liis deni lerga premenles

Conjectura fuil, an lania enormia dc se Inlravcre viri, rngi •'•

mandata fercnles.

Confessus fucrit, ut se crvciatibus istis

" Quorum qui reliquis fueral malutior xvo,
Eripiens, celeri linirei morte dolores. Iniuiius regcm : Cupido si corpus babcrcs
quam difficili nisu sors proveliit acliis Par animo, di:;it, meulique immonsn pctenli,
Lubrica mortales ? El quos ascendc.rc fecit " Vel si, quanla cupis, tanlum tibi corporis essei,
Qnam facile everlil ! uiagrio fortuna labore Non tibi siillicerei copiendo maximus orbis,
Fecerat cxcelsura media de plebe " '
Philoilam Sed lua nuindaiias mensura excederet oras :

Priuceps mililix factus, duclorque coliortis Oriuni dcxlra niaiuis, occasum lxva tcneret,

Parmenionc salus, modico post tempore lapsus, Nec *' contentus eo, scrulari ct quxrere voiis
Scandere dum qujorit, fato damnatus " el cxsul Oinnibus audeics, ubi se mirabile lumen
Obruilur saxis, ceilal siinul omnis in unum Conderct, et solisauderes scandcre cnrrus
Volvere saxa mauus, cujus manus ante niovcndi Ei vaga deptilso modeiari lumina Phcebo :

Castra dedit " signum. Quam frivola gloiia *c- Sic quoquc ruulla cupis, qux non capis, orbe sub-
[rum ! laeto

Quam mundi fugitivus bnnor! quam noir.cii inanc ! Cmn genus liumanum superaveris, arma crucuius
Prxlatus praeessc volens, prodesse recusans " I Ai lnnibus, contraque feras, et saxa, movebls.

Sex ubi, consumpio •• posl tiislia fala '

Pliilottm Monianasque nives, scopulisque lalenlia monslra
Prateriere dics, propeio rapit agmina cursu Non iulacta sines, sed et ipsa carentia seusu

In fiessurp Macedo, nec deslitil ille laborum „ Cogentur senlire tuos elemcnia furnres.

Prodiguset patiens, falalis mallcus orbis, An quod provocat xtbera ramo

nescis longo

Donec abEoo, inouslrum implacabile, traclu Arboreum robur, firma radice, superbum ,
Allraliiiur vicius, prxsentaturque furenli Quodque diu crevil, bora exstirparier una?
Bessus Alevandro, penilus vclamiue dempio Stultus, qui fruclum dum suscipil, arboris alium
Nudus, et inserta collo, pedibusque catena. Non vult meliri; videas, sublime cacumen
Qiiem rcx inluitus Oammaiolumine : Cujus, Prcnderc dum lemlis ( postquam eomprcnderii
Bessc ; fer;c rabics, vel qux suggessit Erynuis iUuJJ
Tain tibi grande nefas, ut promerilum benc regcm Cum ramis ne fortc cadas. Avium fuit esca
Vincirc auderes, reguique eupidinc viiam Parvaium quandoi|iie lco, rex anic ferarum
Et patris, cl domiui, violento clauderc ferro? Ferritm ciincla doniaus, alqnc omni diirius xre
llxc ait, et fiatrein Darii, quem cotporis inicr Constimil rubigo vorax ; sub cardine Pucebi
Custodcs primuni, terraiiim evcrsor, liabehat, Tam flrinum niliil esi, cui non mctus essc ruin.r
Accivit, viuciumque pedes, el brachia, Bessura Possit, ab invalidn, qnis non duni navigal orbem
Tiadidit; illc sacrani longis cmcialibiis illi Debeatoccasum, morlisque timere proccllam?
Eripiens auimam, stygias ad sacra sorores D Qu'd nobis tecum? Non infeslavimui armis,
Advocal* 9 , ct placal fralcrnos snngiiiiic inr.ucs, Contigimusve liiam. faclui i pialia, lcnain.
Anixtnnque cruci, julicl ire ad lariara Bessuin. Qui sis, unde Irahas genus, ad quid niissus, e .
Kxitus lnc, Bcssi, qui iliini conscendere tentat, [iiihIc,

Labitur; imperium dnm quxrit, et impelrat " in se Ignorare Scytliis liceat fagientibna irma,
Itcgrcditur, domiui ponciis insiguia servUS. Ei strcpitus kominum , iicmorumquc colcnliboi
At Maccdo dudiim silienli peciore rrgiium [ant.a.
Affeclans Scy.iiix, pardis velocius agmeii Libera gens Scythix nihil appetii ullerius, qiiara
Ail T.iniam Iraiisfcn, qui vaslo glirgile Bacli;< 1'iina parens ualura dedil, de mumre oujus
A regno Seyiliia: diriiinl, qui lerminus idem Ncc cuiquam servire potest, nec, ut Impcrel, oplatl
Europam, mediU Aiiamque inlerfluh undis. Essesui juris liomiiidiii, sua, scqnc lueri,
Ver*. 4245. Vers. 4295.

YARIiC LECTIONES.
11
loltbanl. " tum nec. •• crnciamine longo. " gente. •• damnalnr. " dulial. " Pr.itlalus, qu :

DKceue cuiril, prodeue rueunat " consniuvli Plnloiuv. " Convocat. " imverai.
! " regis " noit
 .

JUO ALEXANDltEIDOS LIB. VI!!. Cf.O

Conlenlum esse suis, alienum uollo, beaium A Corripe, ne rapidis, qunndo volei, avoiet alis.

Efflciunl : crgo
fi
" si quid quaesiveris ultra, Denique ; i Deus cs, mortalibus esse benignus,
,0
Excedunt tua vma modum, finemque henli : Et dare qua; tua sunl, nunquani sua demcre de-
Nec " tamen ignores inores, gcntesque Seyllia- [hcs.
[i iiiii ; Si similis nobis honio, tc debes reminisci
Sunt arnienla Scylliis, voinis, seyphus, liasia, sa- Sempci id cssc quod es ; stullum csl, horum iiip-

[gilla : [uiinisse

Utimur liis rebus, ct amioos inier ei hosles. E\ quibus ipse tui es oblitus ; babebis amicos,
"'
Dis vinuni in sacra patera libamus, amicis Bella quiblis non iiiluhris ; fortissimus inler

Parta labore boum largimnr farra, sagilta iEqnalcs, inicrque pares, est nodus amoris;
Eminus obruimus iniinicos, eominus hasta. jEquales siinl, sive pares, qui ncc tibi ccdunt,
Qiue le lerra capit?qnid sudiciet tibi? Lydos, Nec sese excedunt, hi sunt, qui nulla criientis
"
Viribus inter sc fecere pericuia Martis 7 '.
Cappadoces, Syriam domuisii, Persida, Mcdos;
Ilacira subcgisti, nuuc temiis victor ad lndns. Esse libi carosne putes '*, quos viniis aniicos?
Proh pudo.' ! ad nostras pccudes exleudis avarns Anle feret tellus slellas, septeinqiie Triones
lusial)ilesqiie maiius, et ruin tibi regna minislrenl Abluct Oceanus, ci siccum piscis amabil,
Omnia divitias, tibi paupcr inopsque videris. Quam servi ad dominum sil vcri nodus " amoiis
Quid tibi diviiiis opus est? quae semper avaris " Inter eos nulla csl coucordia, nam licet extra
Esuriem paiiunt, quanlo tibi plura para'jti, Pax pnelendatur, mlio confligitur intiis ;

Tanlo plura pctis, et liabendis aciius ardes : Pacem vullus habct, agiiant prsecordia bclla ".
77
Sicqtie famem faciens. defectum copia nutrit. Sic ait, et Maceilo uiliilominus agmine facto
Succurritne libi, qiiam longo tempore Baclra Arma Scylhis inferre parat, inultoque labore
Te lcneanl? Poptilum hunc dum subjicis, ille re- Fluminc transmisso, collatis viribus, hostes "
[bellat, Dcjicit, ct landein, sed uou sinc eaide suorum,
Nascilur ex bello victoria, rursus ab illa Imperio Maccdum Siyiliiatn servire coegit.
Surgimt bclla libi, Tanaim Iransibis ut hostes Qualis in Alpinis annoso robore savis
lnvenias, Scylbiamque libi, qnne libera seinper, Astra petens abies, muliosquc inflexa pcr annos
Subjicias, sed nostra tuis velocior alis AIDutus Euii, Zephyrum conteinpsit, et Aiislruni,
Paupertas, tolitis opes cxercitus orbis Quam si forle suo Borea: dc niore faiiget

Et prxdam, vehit iste luus ; nos pauca trahciUcs, (• Spiritus, cl loto luntlat simui aera nisu,
s6
Ciide magis ceteres hoslcs levitale fugamus, Nil rami veleres illi, nil horrida musco
7'
Ei ftigitnus, cum vero Scytbas procul csse remo- Bobora profieicnl sua, iiuominus obrula venl
"los Corruat, el prono lcllureni vertice pulscl.

A le crcdidcris, inlra lua e«stra videbis. Sic licet Assyiios, Mcdorum cl Persidis arina
Cuinque capi faciles, caplosque putaveris " bo- Fregissent, tauien ut Borea? glaciallbus alis
[sies, Ocior incutuit, el nccrbior illc cruenlus
Elapsi effugient rapido vetoctus Euro : Fatorum gladitis, terraruin publica pcstis,
Nulla Scylhas inopes opulenlia, nulla cupido Magnus Alexander, coiifraelis viribus, illi
Allicil, huc hoiniiium gemis oppida spernit, el ur- Saccubucre Scyihae ", Superos el fata secu.
81
be5, Hiiiic ubi liuitimas dispersit fania Iriumpl.u

Et dcserta colit, humani nescia culius. Garrula pcr gentes, exlemplu corda pavorein
Proindemanu pressa digitisque lenere recurvis Hauscrunt subitum, tolusque perhorruit orbis,
Forliinam mcmor esto luam, quia lubrica seinper. El inatutino qua: sunt loca subdiia Phcebo :

Et levis esl, nunquam polcril 68 invila leneri. Quippe Scylbas tluris infraclos viiibus anle.

Consilium ergo salubre sequens, quod lemporis D Audierant nuper Macedum diiione.leneii ".
[oflerl Noa aiiimi virlulc pares, nou virihus aequos
Giatia praisenlis, dtim prospera luditur a lo Credebant aliquos nnindo supercs.se potenlcs,
Alea, dum sceleris foriunx numina nouduin Cum ceeidissc Scythas, invictos anle, viderent.
Aceusas, impone modiim fclicibus armis, Unde jugum Macedum inulti subiere volenles.
Ne rota forte luos everlal versa labores. Nou magis arma ducis homines movcre, suoquo
Vestri " fortunam pedibus dixere carenlem Subjeeere jugo, quani quod clementer agebat
Peimalasque manus el habentcm brathia pingBitl. Cum victis, etenim quos Magnus robore vicit,
Eigo mauus si forte libi porrexerit, alas Vinxil 83 ainore sibi, necduiuscis nec avarus
Vers. 4341. Vers. 4391

VABLE LECTIONES.
" tqilur. " non. '"
avaro.
6r
partli. 67
captosve. c"
nunquamque potest. " uostri. ' non quw.
,s 7i 75
firmissiinus. crueuli. mortis.
1

esse cave, tibi ne ercitas, quos. ttexus. ,6

t/illum.
at. ,8
ttostem. '* vrofieiuitt. " Viri fortunam ei. 81 eicinus. 8J subucios. juiuit.
 :

KM GUALTEM DE CASTELLIONn Ui*

Exaclor, captosprccibus, cralisque remisit, A Se non cx ir;c stimnlis, cum gcnlc icro
Absolwtque rcos, ut lacto ostendcrel islo, Sed «Je \ irluimii niolu ccriaineii ioisse

AHGUMENTLM Llllltl NONI.

tn nono Magnut collalis viribut Indns

Tv.rbidut aggreditur ; %ed faia, deosque moratui
Annipotens Porut : speeialtt fleuda duorum
Mors juvenum plunclit, paitcm tiirbuvil utiamqae
Magnus ut hotlilem " lenuit eum inilile lipani ;
Coucurrere " ucies, ted fracto denique I'oro,
Franguulur riliqui, cuin lolo Oriente, tyrauni,
Sallus Alexandn mirubilis ; agtnina Crujum
Sedilione nwvet ; mirubiliusqite slupeuda:
1'ropotitum mentis, nova miitil in arma cuhorte».

LIBER NONUS.

Ultima lcrribiles Macedum sensura lumulius B Purgamcnta freti, quse rarvi pontleris in so
lndia rcslabat, mullo sudore donianda, Sola sibi fccit bomiiiur.i prciiosa cupido ".
El gravibus bellis, quam dum peiit illc deoruni Ergo ubi Pcll.i uin, pi < I . m Jovis, omnia ntuudi
/Emulus in terris, Clylus, '
Uermolaus, cl ejus Regna flagcllantcni, Maceduin virtulc suisqic
Docior (Arislotcli praeter queni nemo secundiisj Finibus appulsuui slupcfaclis auribus ludi
Extreraum clausere diem, documenta futuris Accepere duccs, cocuiit ibrmidiue mersi "
Certa relinqucnics, etcnim tcstalur eorum Muneribus placare ducem ", tradunlque refcrun
Finis, amicitias reguni non esse pcrennes. Diviiiis uifccs : scd in illis nmiiiius oris
India toia fcre uascenli subdiia Phccbo, Solus Ak-xan Iro, magno conaminc, Porus,
Eoum speclat, audaci vertice Iractiun ;
Obvius irc paral ; vcliui cnm patic revulsa

Ai qua parte situm Libycs dcspcctnt, cl Auslium, Alpini lnlcris ruil alia pcr ardua *' rupcs,
Altius erigitur lcllus, et in sctlicra icudil Obvia conrringcns ginuOM turbine saxa,
Cxtera plana jacenl, ubi magni nominis, a se Si vcro slygios pcnclrans radice recessus
Caucasus emillit rapidis occursibus ainncs. Instar ei moniis occiirril saxca moles,
Sed rcliquis, a quo sorlila ost India nomen Fil fragor, ct magnis confligunl moiibus amlio
Indus frigidior ; Australi p:irte, jugosis C Audit Alcvander annato milite Porum
Moutibus invcliilur, directo gurgile, Canges, Indoriini fincs, rcgniqiie cxtrenta tuenlein,
Tntius fluviis Oricnlis major, ulerque Arnioruni spccicm lolo prxtendere nisu.
Tiirbidtts, exlensis Rubrum mare verberal undis. Oblalamque sibi, Poro medianle, triuinplii
Roboia mtilta solo raduilus crula, magna Adforc materiam gaudens rapii aginiua cnrsu
Absorbct cum parlc soli : si forlibus undis Prxcipili, rapidumque pctit feslinus Hydaspcn ;

Mollc soliiin repcrii, slagnai, lcllusqtie flucnturn

Cujus, disponcns acics, in margine ripx
Insula facia bibit, inlcicipit liic Acesinem Ultcrioris, cral collccto " robore Pnrus :
In mare mananlem, inagnis occurrit tilcrquc Major cl honidior reliquis ileplianlibus ipsuu
Molibus, ct rapido inter cos collidilur x»lu ". Bellua tcnibilis, iromensa umlc, vchebat,
1'rxierca, volncri famx si crcditur, aurum Humoniqiie inudum tiansgrcssum corporis, a/.ro

ln.i Diienla veliunt, gcmmas, ei cxtera qux sunt Anna leguntregom, nivi-o dislincla mctallo :

lllcrius solito noslris pretiosa diebus Par anirox meinbria, et quauto corpore cunrioi
Ceniibu: Eois binc esl opulenlia, naroque Excedit, lanto esi reliquis prj-staniior "lndis.
llis ubi Tulgavil dilatos mcrcilitis lndos Tcirucral Grxcos non Uulum turbidus hos I",

Fama loqua\, toto ccleris discurril " ab orbe Scd velicmens fluvii rale trajicienda voragn;
Matiu, rideiilcs gcmnias emotura, rubcntis '
Instar eratmaris undis<;ni, spcciesque profundi,
Vcrs. 4137 V, r s. WO.

\M\IJE LECTIONES.

" hoslilis — ripas. M Succurrerc, " iciu. •' decurril. ** niientit. " libido. " mitia. " dcuvi.
1

avia. " cillalD. •• prudeuliur.

 ;

B55 ALEXANDM;!DOS LIB, l\. SE|

Qnatuor in latum stadiis diflusus Hydaspcs. A Dumque triumpliatis insuliaiii hostibus, cccc
Alveus alluscrat, nusquam vada : transilus crg i Occulte subcunt plures moiientihus, Indi.
Navigio qmerendus erai, sed barbarns lioslis llic dolor, hic planctus, Grajum, Maceduinqu
Slabat ali opposilo, qui lela siinillima nimlio [nti.iae.
In medium spargens, facla statione cupita, Slcrnitur Androgeos, regum generosa propago,
De facili poteral naves averiere ripa. Occumbunt clari litulis, lcr quinque quiriles,
Fluminis in niedio terrao radicitus liasrens Quos longo gcnuiit crcptos 9 Graecia luclu ;

9*
Insula vasta fuit, quo vecla natanlibus ulnis Soli reslabanl, animo, non sanguinc fratrcs
Arma ferens ibat, ab utraque cohorte juventus Grajugenae, vitxsocii, morlisque fuluri,
E.xpertura suas parvo certamine vires Quos ubi telorum pressit circumfluus imber,
Exerceliat enim inodiuc diserimine sortis, Mentibus attonitis haesere, quid esset agendum ?

C>ui gravis iuslaliat, sunimi prxludia casus ;

Nam neque lela viris, nequc lancca, quippe minu-
9B
In casiris Maoedum, res non indigna referri .
[tim
10
Corporibus similes, animisque fuOre '
Nicancr Ulraque fracla jaccnl , ergo qiue sola Slipersunt
El Symaclius ", quos una dies, ui credilur, una Arma, niovciit glaJios, raptimque fcrunlur in lio-
Ediderat tenis, par militiae labor ambos [stcs.
Parque ligabat anior, belli discrimen inibant Sed reprimiint gressus loneris baerentia mcnibris
,a
Et lucro, daninoque pares, si saxa rotare Spicula, ncc Martis opus excrcere dabalur
00
Tormento jussi , si chiudere mcenibus hostem, Comiuus; ergo viri, quia jam suprema minari
Frangeresi uiuros, junclis umbonibus ibant ,0J
.
Fata vident, orat, ut praemoriatur utcrque,
Si frumcnlatiim missi, si frangerc fossis ' Occumhatquc prior, socioque superstit;', cujus
Obsessos, hoslem noclu si fallcre, sive Cernere funus eratletho crudelius onini.
Excubiis operam dare, si explorare latenles Ohjiciunt igilur sibi se, ccrtantquc vicissim
Vallihus insidias, qu:ecunque psricula hcllum AJterius differre necem, dum se objicit aller.
Objccisset eis dubiai molimina * sorlis Dum tamen hic ilium, dumqucistum protegit illc
"
Corpjris atque animi sociaparitate ferehant. Ecce giganteis abies excussa laccrlis
Horum ergo 3 virides animos animantc juveuta, Advolat, et mediis conatibus " arctat utrumqiie
Nescio quid magnum, conceptum pectore tandem Affigitque solo ; sic iudivisa juventus
Effutire parant; primusque : Videsne '
Nieanor, Cuspide nexa jacet, sed nec diulurnius " ipsa
Acer aii "
Symacltus, quam fluminis oLice parvo '
£ Morte resedit amor, amplcxus inter, ct inter
Haereat, et nulet iuvicsi gloria regis ? Oscula decedit, moriensquc sua, sociiquc
Audenduru eslatiquid, quod nos de niargine ripae Morte perit duplici, resoluto corpore tandcm
Hostihus expulsis uostra virtute coronet Transit »* ad Elysios, angusto tramite, campos.
Viclrici lauro, vcl si quid fata minanlur, suorum
Erexit Pori victoria visa
Induat aclcrna, nudatos * corpore, fama, Indomitum pcctus, nec desperare coegit
Vix ea cum rapio sermone Nicauor, et ipse
: ' :
Iijgcni " eversorcm, comcniptoremque pericli
Hoc ego mente diu tacila, diis tcstibus, iuquii, Oinnis, Alexandrum, sed qaa sibi transitusarte
Concepi, sed jam mora nulli, feramur in hostes, Ad Porum pateal, tacito suh corde yolulat.
Conlenli levibus arniis; nec plura locuti
Atlalus unus erat, inter tot millia, regi
Accincti gladiis, rapidos miltunlur in amnes.
Pcrsimilis, facie lefercns et corpore Magnuin ;

Lancca pone natal, ducihus coramiltiliir islis

Veslibus ornari rex imperiai.bus illum
Multa nianus Ouvio, quos ut vicina reccpit
Iiuperat, ut ripam leneat, spcciemque videodi
Jnsula, confusis resonal clamoribus acther;
Exhibeai Poro, regem ccssare, ncc esse
Nam praedicta frequcns loca jam pos&ederal hoslis :
Ullra sollicitum, qua transitus arte parelur :

Fitgravis occursus Imlorum grandinis insiar At rcx praeler aquam, Macedum siaiione
; relicta,
Tela volant,mukasque seruni 9 per inania niork-s, Longiusabscessit, paucis, ut falleret hostem,
Al' Symachus qui forte prior transnaverai hosics Conlentus sociis animnsum
: iiuinina magni
Educto mucrone petit, sociusque " Nicanor Propositum juvere ducis ,s
, nani fusa per orLcn
Multo contendit veslire cadavere lerram. Involvit ca;cis nubes elemcnta tenebris,
Jamquc saiis lelis ' factum, jam tela rubebant Tantaque subjectas lenuit " caligo cohortes,
Martia, purpurcis distincto flumine guttis, Aller ut alterius vix nosccret ora loquentis :

Jam poterant juvones merita 8

cuni laude rcvcrli, Ihec nubcs aliis terroris origo fuissel,
Sed nullo contcnta modo est temeraria virtus. Cum forel ignotum classisduccnda pcr aequor :

Vers. 4522. Vers. 4!>72.

VARI.E LECTIONES.
•• inagnu. '" relatu. »' Symmacltus. « in. " missi "^
inslanl. '
eingere. ' inclinamina.
*itji-
lnr. » parvt. * viduatos. [erunt. ' «
gladiis. • ,0
" al.er*
ra. 'elcctos. sparsajacent iijiiur.
" counexibus. " (iiuttirnus in ipsa. '•
tendil, ' regum 16
fusca. " Itxil.
P4.TU0L. ccix. 13
 ,

GUAI.TERI PE CASTFLLIONE 5oG

Secl ciim terrcn l :ilios oliscui i"r aer, i. Sed ncquc barbaricis, Uarlem exerccre, sagiuis

Confisus Macedo, sua lanqnam ocrasio noctcm Fas ciat, arcus euiiii gravis, :.;que iflgens r.isi pii-

Inducat, priinam qua vcclalatur in umlas ^UIUIH

linperat cxpclli " snbducto rrmige iiavim. Imprimeretur luimo, iiisi curvarctur ab iino,

Necmora, ceitatiin Buvio commisM quiritum Non poterat Becli, jamquc aspernaotibus ludis

Turba ducem scquitur, ripseque appulsa ear* nti Imperium Pori, quod fit titubantihus alis
HosliLus, armacapit, armaiaquc fcrtur in hoslem. Cum ducis imperil melus aerior imperat, illi

Porus adhuc aliam, quam cceperui ante lucri, Exleiuare aciem , turmas hi jungcre, rursus

Spectabat ripsm qwa regis vestc coruscans Siare jubenl alii ; ntc cral dc miliibus unus,
Altalus instabal " cum Poro nuotius affcil
: : In medium qui consuleret : lamen agmiuc Porus
Rcclorem Maceduni, el regni " discriraen adcsse. Disposilo rursus, dispersa recolligit arma,

Mox ubi lucidior excussit nubila nuindus, Tcrribilcsque oculis elcphantcs ohjieit hosli.

Atqucadvcrsa phalanx, Phoebo pcrcussa
Exlcmplo visus, equilum liis millia bina
lloslibus objecit Porus, centtimquo crucntis
Plaustra referla \iris,
rcfulsit, Nec uiinimuni Craiis mouslra incusserc pavorem "
Ncc solum harriius equos, scd ct hcrrifer anrcs
Moverat humanas, trcmulusque cxpaverat aer.
B
qui tcla simillima tiimbo At " agmina laxis
jaiu terriflena lurbaverat

I.atc spargentes gcniitum ", mortcmquc pluebant. Ordiiiihus stridor, et jam mandare parabaM
Sed quia pcrfusi terram violenlio iiinibi Terga filga: niodo \icloies cum Maguus iiiciles :

Mollicral, ncc erat equitabilis area rampi, Conipiens Macedum cuneos, cquitcs Agriauos,
Mole gravcs" currus, molli tellurc, luioque Li Thraras, in tnoiislra jubet couveiierc giessus

Haerebanl.et ersl niiuus ulilis usus equorum. Exlemplo redeunl auimi, positoquc limore
Econtra Maccdo perlndos
solita lcvitate, Moilis, in advciso crevil certamiue virtus.

Slrcnuus invehitur, sequitui levisala ruentem, Lvacual " pliaretram nianiis, cl fatalis arumlo
Atque exserla manus; oiilur confusio vocum , N u sine morle " \olans. bumtnes et monstra cru-
Et lituum clangor, sed ab illa lympana parle [cnlat :

Castigaia sonar.t, fervenl binc inde rucnles Duinqce aviili quidam nimis incaulique " scquiin-
In mortem cunci, mortalia lila sorores [lur .

SnfHciunt vix ncre duae, qux tcrlia rupit ". Ohtriti pedihiis clcphantum, certa relinquuiii
Pcimus Alexandro laxis occuirere fienis Dcfuncti documenta suis, ui prolinus instcnl.
Ausus, anhelantem ** slimulis elcplianla fatigans Anccps pugua diu Macedum fuil, liaud sinc inulu

Oppetii Enachides ", hasta coufossus Iliullon ", Sanguinis impcnsa, donec vihraresecures
Perque lot objcctos invictus et impiger hostes Coepere un.iiiiraes, solidosque pedes clephanluu,
Ad Poruni molilur iter, Mavortius heros : Informesque arlus **, fakalo caedere fcrro ;

Quem, velut exstanlem siihjcctis mcenibus arcem, Ergo fatigati jaculis, laiulemque crucntis
IJt procul aspexit, elephantis terga prcmenlcm ;
Pressi vulncribus, uno simul impete vccii,

Invcni tandcm, dignumque slnpore , nicoquc Vecloresque rtiunt; tuiic vcro excrcilus anicns
Par animo discrimen, ail : Res cccc gereuda e^t Teiga metu comitautc fugit, 1'orumque scrcnlem
Cum monstris cumquc viris illustrihus
inihi, una. Missilium niinhos, el ab alto culminc monslri
Dixitetiu l.cvum flcxil " \cstigia cornu, Spicula fuiidenleu!, mcdio vclut xquorc soluiu
Qua gravior belli, Poro pugnanle, tumultus Desiituere sui : sed cum premerclur " ab omiu*
Aera vexabal, sequilur bcllalor Arislou, Partc lacessilus hiitc inde, novcmque falisccns
Polydamasquc ruit, ruit ictus Arislonis cnse Vulneribus lacer, inspiciens auriga tyiannuiu
Jlubrius, et proprio n.befecii sanguine terram. Laiiguciilem membiis, slimulis cJephjiita faiignt,
Polyd?.manta ratus prolixo cvcrlerc conto, Inquc fiig.im verlil; profugo par fulminis, insiai
Candaceus, volucri prai\en(iis " arundine Glauci Ira Dei Macedo, scd uuin fugit imhre crucnto
Oppetil, el lcrrae moriius immunnurat udae. Telorum confossus ohit, genihusquc caducis
JamqiicArgivaphalanx mcdiiun perruperalagmcn Rcge magis posilo, qiiam fuso, nohilis ille

Indorum, ct primis labefactis viribus , hidx Piocubuit ' Buctphul, qui lanlo princi|»e solo
Nuiabanl acies, cnm Porus in agmen equestrc Solus oratdignus, Cujus dc nomiiie dictam
Jussil agi, niagnis clephaiilcs turrihus xquos. Tcmpore posi jiar\o, Pelfaeu! condidil urhem.
Sed tardiim lioc animal, ct pcnc iuimohilc gressu
,
Rex igitm- dum niiiLat equiiin, Pnrumquc, sues-
Ni-c volucrcs cursus xquarc valch.it cquorum •
[que
Ergo lcvis Macediun manos OCCurrebat, et hoste Tardius iiiscquitur ; scd fiaJer Taxilis, Indis
PercusMi, refiigis icius vitahat habcnis,, Qui praerat, rex ipsc quiilcm scd dcditits illi

Vcrs. 4626. ^ ers. 4076.

VARLE LECTIONES.
" imprlli. " nnlnbat. " Terum. " OMNilUl. " gravi. " rumpit. *'
cunctantem. " InacliUt*,
•lluulcon. " torquet. •• piccctnclui "timortni. ,0
cl. " exliuusit. ' cade. " incaulequc. " mu-
IMU, •' pctactur.
*?>-' ALEXANPREIDOS LIB. IX. 558

Qucm ocderat mundo regem foitnna, moncoat A Esl quantum sibi vix spcrarcl amicus.
lioslis,

Sollicile Poruni, forluitx ut cederet, uique Postquam magnanimus Macedum victricibus ar-

Tam lam propitio sc crcderet " hosti.

celcri, [mis
At Porus, quanquam marcescens corporc loto, Succubuit Porns, suceumbere nescius ante,
Dcfieerei sauguis, fausto tamen auspice, nolam Elatus Mac.rilo, cui vi.x, cedentibus aslris,
Excitus adjvoccm : Num " lu, proli dedecus !
inquii, Prodiga lam celebrem dedcral foituna triumpliuin,
Taxilises fralcrTqui transfuga meque, suumquc Quo famulanle *' sibi Pwes Oriciilis apcrlos

Prodidit imperiuiu? Di.vit, tciuraquc, quod uimm Censebat, laxis propere foslinai habenis,
Noudum currucrat manihus, conlorsitin hoslein, Orbis in extrcnias eonvcrtere praelis gentes
Quod racdio juvenis cxccptuin pectore, tergum Oceanique suis populosatljungere caslris.

liupit, et aelerno soprvit luniina smnno ;

Ocior crgo Nolis, lndos, cxlrcmaquc muudi
Seque fuga; ruisus commisit"; scd fera multis Climata subjicicns, populos, regcsqne pcrerrat,
Saucia vulnerihus *"
penilus dufecit, cumque Nec niinus bumanis portenli meniibtis inferl,
%a
llostihus ohjccit peditcm, Magnoque sequeiili Tcirorisve minus noclurni fulminis igne,
s'
Qui ratus exstinclum spoliari uobile corpus Qucra sequilur fragor, et fraclae collisio nuliis,

Imperat, at morsu spoliautcs ca'pit amaro El vaga, pallentem motura toititrua mundum
Attcntare *' elcplias, rursiisque imponcre tergo *'
Mcntem pratcritae mcmorem lerrentia culpse.
Seniinecem, donec multis lnrgentia tclis Ausa tamcn fatis, Macedumque resisterc fainae
Inlcrius pepulere foras vitaiia vitam. Gens Sadracarum 49 validis M se mc&nibus urhis
Al rex, cum *' Porum, quem jam cralebal Averni Inclusit, dnbio ineluens se credere Marli.

Immistum Aplari scalas jubet, et cunctantibus •'

populis, erecto lumine vidit aliis

Attolleiiiem oculos, odium dcmentia vicit :

Primus in opposilum galealo vertice raurum
Et : Qua?, Pore, tuos, inquit, dementia sensus Invailit Macedo, sed erat loeus arctus, ut ipsum
''

Ehria pervcrlit? ul cura tibi nota mearum Vix caperct miiriis sic ergo suprema tenebat
:

Rerum fama foret, tu »3

tanto perdite faslu Ul magis hxreret, quam staret, cuin lamen ipse"
Audercs mihi collatis occurrcre signis? Miile cilarotur jaculis e "* lurribus unus,
At Porus : Quia quxris, ait, rcspondeo tanta Nec Macedum quisquam gradibus succedere poss^
Libertate tibi, quantam mihi, Magne, dedisti Quippe ascentlentes removcbal ab aggere raissus
Ouaarendo prius : Aute maluin certaminis liujns Missiiium ttirbo, tandem discrimina, vimquc
Nemo M pudor, ct confusio fronlis.
erat in terris, qucm posse quemve c ^elorum vicit
rcsislcre,
Censerem mihi Marte pnrcm, vel mente, nieamque Nam mora suiisidii poteral compellere lenti,
Vim noram, et mcrilum, noiiduin tua lata, tuasqtte Dederet ut sese, vel raorli forte vel hosti.
Expertus vires, se.f quam mc forlioi csscs, Feslinant ergo *• certaiim ascendere, vilas
Eventus belli doeuit, tihi vero secundus Piguore poslposilo, scd festinando morantur
Non rainimum felix videor mibi, nc tamen isto Auxilium ; nam dum ceriaut evadcre ", fcalas
animum casu, quia viceris ipse.
Attollas Plus -oneranl, quibus eflractis, ruit omnis ab allo
Exemplum tibi sum, qui cum fortissimus essein I ii se lapsa ;nauus, et dcsperare coegit
Fortius inveni, ne dixcris essc beatum SpemMaccdum Magnus, q«em solum siarc videba
Qui, quo crescat ** habet nisi quo decresccre Tanquam in deserto fuerit desertus ab illis,
:
possit
Non habeat, satius cst non ascendere, qnam post Jamque manus, clypcum quae contorqticbat ad ictus.
Ascensum regredi, mclius non crescere, quam po^t Lassa minahatur defectum, janique monebant
Augmeiilum mimii, gravius lorquentur avari Clamantes socii, celer ut resiliiet, ut" ipsum
Amissi memores, quam dclccientur habendo. Exciperent •
cum rex ausus, niirabilc diclu,
Proinde lui cursus frenum *»
moderare, caduca Atque lide majus; saltu se prxpele, dira
Sunt bona fortiina; : slabilis** ignaia favoris. D Barlarie plenam praeceps immisitin urbem,
Miratur Macedofortume turbine regem bidigiium rcputans divino scbemalc princeps,
Infraclum, vicluinque animum victoris babentem. Tolclarus titulis, si tergum ostonderet imsti
£rgo refrenata rautali pectoris ira, Quoerilur an fortis facto, an temerarius islo.
Contra spcm procerum, curavii prodigus sgrum, Rex fuerit' sed si contraria jungere cures :

Curatum fovit, coufirmatumque benigne Et forlis fuit, el facto leroerarius isto.

lnl r amicorum ccetus, numcrumque recepll Cumque capi vivus posset, perimivc priusquam
Largius cxhibuil, dilatavitque prioris Surgeret, excussil fortuna potenter utrumque,
"9
Imperii metas, Unioque exceptus honorc Et rniro miranda modo protexit alumnum.
Vers. ili9. Vers. 4781.

VAULE I.ECTIONES,
*' dederet. n nm Un»*sUibus.
..
'
"Infesture. "' dorso. " ut. »iu, »» erescit.
"prdus. »•
iuom
rursut (reno stabiitque. *' mediante. -!
" fulgum. »• Q. Curt. Oxyiracurum. ••
validcc. " Utu
Evasit. " *Ue. •» ex. »• vincit. •« igiiur. «'
imaiete, »• el.
"»
Sed
550 Cl Al.TI :U1 DE CASTELLIONE LCO

S.c Ltenim corpus Maccdo libiaverat, ui se A Inluiius Maccdo, jam non solalia v I t.p,

Excipercl pcdihus : slans ergo lacessere pugt.am Sed moitis socium ratus advenisse, tojtenti

Cocpit, et a lcrgo, ne posscl ab hosle uecai i •*, Exccpit clypco corpns, subil indc" Tiniccns,
C1
Uagnipotens fortuna Uuci prxvideiat anle. Deindc* Leuuuius, et Arislon", omnibus isli

Slabal eniin laurus annoso slipite, lanquam Indis opposili", regein defendere t<>t i^

Nata duceni Haeednm vetnlis dcfendcre rainis. Viribus ardcscunt '*; sed dum lot millia soli

Cujus " ut applicuit tiunco insuperabile corpus, Rejicerent, cccidit prxclarus" Marte '
Timmu*
Ullio ccclcstis clypeum circumlulit, ictus Peucestcsque gravi capilis discrimine Ixsus,
Telorum cxcipiens, cuinque oinncs emiuus uniim Dcindc '
Lconaius, armis jacucre rcmissis
impctereiit, propius accedere ncmo, manumTe Ante pedes rcgis, jam spcs in Arislone solc
Conferrc audebat, ccleberrima fama Terendi Unica restabal, sed et ipse ruenlibus Indis
Nominis, edoinitiim jam dilatata per orbem Saurius, baud poterat tanlos inbibere furores.
Pro duce pugnabal, el despcratio magnx Intcrca cecidisse ducem, inira mocnia, runior
Viriutis siimulus, et bonestx occasio nioilis •.
Pcrtulil ad Giwcos, alios tam dura limore
Sed clvpeum jam missilium perfoderat iinber, FregiSsel, scd cos animavil fama, pericli
Fractaque plangebat saxorum turliinc " cassis, N Totius immemorcs, miirum frcgcre dolabris,
Lnbrica succidcrant" genua, ct labefacla laboris Holilique adilum, sprcto discrimine moriis,
1'ondcre continui, vix suslenlare valebanl Per miirum fcccrc viam, peril obvia passim
Egregium corpus; quod cum spoliare pararent Turba, cadit sinc quo dcicciti scxus, el xtas
Qui slabaul propius, lios sic mucrone recepit Oinnis, Alexandro mortis, scii vulneris auclor
Magnus,*ul ante ipsum, vita fugiente jacerent Creditur, occurnt quicunque, nec improbu.fi iram
Exanimes gemiui, quoruin sic terruit oranes Deposuit gladius, donec supcrcsse ruins
Sadracas obitus, ut nemo lacesserc deinceps Desiil, el dextrx ferienti dcfuit lioslis.
Cominus audcrel, collato robore Magnum. Ncc mora, concurrunl avidi curare jaccnlem
llle tamen genibus exceptus " corpus, ad omnes Pcllxum proccres, referuntque in castra d<orum
Ictus expositum non xgre, ligridis iustar, lnvidiam, cujus nudato vulncrc, nia^nus
Ense luebatur, donec pei inane sagitta Intcr doclorcs medica Criiobulus" in artc
Accelerans, lalus in dextrum, scelus ausa cucunit; Coiuperit bamaia percussum cuspidc regeni,
Cujus ad inlroilum, crudo de vulncre tantum Noii" possc educi, nisi vulnus docla secando
Sanguinis emicuit, ul rex trcmcfactus, el amens, Augcict manus, et ferrum, mullumqiic cruoiis
Non posset telum nuianli evellerc dexlra. C Ne tialicret Quxum, cuspis reiracta, tremcntt
Exsangues igilur afllicki oorporis artus Mcntc verebatur; igilur cum fata viderel,
Applicuil lauro inoribundus, el ainia rcmisit. Si male curaret rcgem, sibi tnsto minari,
Accurrens 6
* alacer jaculum qui miseral, Indus, liique suum reditura caput mala, pcctore slabat
Exauimcm crcdcns regem, spoliare parabai. Attonilo, (|uem rex trcpidum ut percepit amiciu
Quem simul ac sensit, corpus regale piofana Siccantem" lacrymas, etcaplum racutc : Quid, in-
manu Macdo Proh dcdecus, inquit,
Attreclare : [quit,

Nonne" ducem Macedum nosiiT necplura locutus F.xspeclas (cum sit boc insanabile \ulnus)
Languentem rcvocans aniinum, nudum lalus liostis Me sallem lento morilurum '• absolverc lclbo?
Sulijeclo muerone fodit'", jiingiiquc duobus Cumquc mihi possis celcri succurrere morle,
Exanimem c*
sociis : Talem decet ire sub umbras, An meiuis ne sis fati rcns bujUBtat ille

Inquil ALxander, lalis milii nuntius eslo. Sive nihil meluens laudera sibi, sive limorem
Dixit, el ut moriens invictus dimicct aule, Dissimulans, supplexoravit, ut ipsc lenendum
Quam sacer in lenues crun-.pat spiritus auras, Prxberet corpus, tcli dum vellerct bamos.
Se clypeo, cl lauri ramh altollcre lei.tal; Quippc levcra ad moiura quanlumiibel idfore *it»
Sed ncquc sic proferrc polrns vcncrabile coipus Non leve discrimcn. Non est ait, il!c decorum
Poplile succiduo rursuin procumbit, cl hoslcm Vinciri regcm, >wn •;«<, Crilolae, lcncri.
,0
Provocat, cxscrto si quis confligere telo Libera sit rcgis, cl semper salva poteslis.
Audcat, et tantx spolium sibi" tollere palmx. Sic ail, el quotl vix auderes crcderc, corpus
Tandcin alia muri vestigia partc seculus Prxl.uii iiniiiolum, iio<|iic" vultus 5 igna doloris
1'euccstes, pnlsis propugnatonbiis urbis, Coniraxit, rugas; s<\'. abacta cuspide postquan
Impigcr irrumpens aditns etclausiia, retccto I .argior cuipii ' patofacln Tulnere Banguis :

Ensc siipervenil , Iremulo qucm luiniiic postquam Offudit" caligo ocuios, animamque labaulem
Veis. 4S-J. Veis. 1886.

VUtl.i: LECTIONES,
*• inoivri. viro, "
Hujui. " leiorum grandinr.
" " toncidtrnnl. " excepil.
ex " deeurri nti
n titnt. " ferii. " Extangutm, " ferro, "itc. " Q. Curt. Ariitonut. "texpotiii. " ardtbaul. J

" prattlaro. " Q. Curt. Chritobolus. " Ntt. "'Ctlanttm. "utriturum. " nun. " uil. " nifliultl.
 ;

.'fjl Al.EXANDREIDOS I.IR. IX 5C2

3
Suspeudii lanlus dolor, ui mnrihundus, ab illis" A Casibus ohjicis? ut capias ignobilc caslrum?
Qni circumslabant, vix cxcipcretur aniicis. Cum labor ct merces ocqua sibi lancc eohaercnt,

Quod siinul acccptum est, oritur pcr caslra tn- ln causis paribus, rcspondcnt prxmia damnis.
[mtilius Dulcior ossc solct fructus, majorquc " sccundis
Fiebilis, e(Macedum ruit in lamcnla juvcnlus, Rebus, et advcrsis majus solamcn hahcri.
Confessi sc omncs unius vivere vila. Esto tibi deinceps el nobis parcior in tc,
Ncc prius ubticuit clamor, quam pollice doclo Ohjice nos ctiivis porlento, ignobilc bellum,
Rcstrinxii fluxum medicus tnedieantibus herbis. Degcnercs pugnas, obscura pcricula vila.
Tunc dcmum soinno licuii succumbere Magno"*. Gloria quantalibet vili sordcscit in hosie.
Tunc demum accepla regis per casira saltitc Indignuin salis cst, ut consumatur 91
in illij

Exsule mocslilia, turmas slatuere per omncs Cloria vel virlus, ubi inullo parla labore
Frodiga hr.iliae posiiis convivia " mensis. Os(endi nequcunl. Eatlcm Ptolomacus, et omnis
Qualis in yF.gxo, Borea bacchanle, profundo Concio '* cum lacrymis confusa voce pcrorant.
Exoritur clainor, cum fracla puppc magister Non fuit /£acid:c pieias ingrala suorum,
Volvitur in medios immerso vcrtice fluctus ;
Aique ita : Non minimum vobis obnoxius, inquit,
Fit fragor, et similem timet unusquisque ruinara, " Haud ingratus ero, non solum, quod scio uoslram.
Seque omnes anima periisse fatentur in una, Vos hodie, proccres, vestrae praeferre salull
Si lamen incolumem, revocare tcnacihus uncis Sed quod ab introilu rcgni, vel origine belli,
,,
Ad ,9
clavum revocarc queant, sonai aura tu- Erga mc nullum pietatis opus, vel amoris
[muitu Pignus ornisistis, verum non csl mibi prorsus
Lxtilix, et primum vincunt nnva gaudia luctum. Mens ea, quae vobis, nec enim desislere cceplis,
88
Poslquam, Pelloei curato vulnere, pauci Aut belluni linire volo; non me capi( aetas,
EfQuxere dies, cum nondum obducta cicatrix, Scd nequc nie spatio aetatis, ve! legibus aevi
Posse uderetur graviorem gignere moibum, Metior, excedit acvi mea gloria mctas.
Impatiens tamen ille morac, parat arma repostis Haec sola cst, veslrum metii i qua volo rogem.
Gentibus Occani, et celeres infcrre sarissas. Degenercs animi pcctusquc ignobilc, summum
Pcrdomitoque sibi nascenlis oardine Phccbi, Creduntesse bonum, diuiurna vivere viia,
Quaerere nescitum Nili mortalibus ortum, Sed mundi rex iiniis ego, qui mille Iriumphos,
Rcgibus Indorum Poro, Abisarique 88 jiivaute ,
Non annos vitae numero, si muncra recte
Taxile, navigii mandatur citra parandi. q Computo forlunss, vel si bcne clara relractem
'3
Rttnior ut altonitas implevit militis aures, Gesta, diu vixi. Thracas Asiamque subegi,
Cumque faligali, regisque, suneque saluli Provimus cst mundi mihi finis, et absque deo-
Consulercnt proceres, cuncli velut agminc facto [rum
Conveiiiunt simul, etCraierus generosus ad ipsum Ul loquar invidia, nimis esi angustus hic orbis
Vola precesqnc ferens : tua, rcguni maxime, virlus Ei icrise traclus, domino non sufl"ici( uni;
Inquit, et esuries mentis, cui maximus iste Quem lamcn egressus, postquam hunc subjecoro
Non satis est orbis, quem proponunt tibi finem ? [mundum,
Vel quem sunl habitura modum?lun si libi vilis, En alium vobis aperire scqucniihtis orbem,
Vl nunc cs(, vcl cara minus, pretiosa tunriim Jam mihi consiitui ; nihil insuperahile forli,
Sit saltem tibi, Magne, salus, gens omnis in istos Antipodum penetrare sinus, aliamqtie videre
Conspirat jugulos, lateat sub classibus equor : Naturam accelero, niihi si lamenarma negalis,
Cuncla venenatos acuant animalia denies, Non possunl mihi decssc manus, uhicunque mo-
Quaelibet occurrat ignoto bellua vultu, ,'vebor.
Omnibus objice nos (errae, pelagique pcriclis, lu sccna niiindJ lotius me rcorcssc,
Dummodo (e serves, dum tu tibi parcere cures. D Ignotosque Iocos, vulgusquc ignobile bcllis
Ad nova (endentes sernper discrimina, quis nos Nobilitabo meis, et quas nalura removit
lnvictos (o(ies poterit praestare deorum. Gcntibus occultas calcabitis, hoc duce, terras;
Re.s ita se pra>benl, utnulli fas sit in uno His operam dare proposui nec respuo " elaram,
Scniper stare gradu, sed quis spondere deoruni, Si forluna velit, vcl in his exstingtierc vilam.
Audeat hoc, Macedum diuturnum te foresidus? Dixil, c( ad naves socios invitat, at illi
Quis ic proecipitem per mundi liilnica possit Ducat eos quocunquc velit hortantur, c( ccce!
Incnlumem servarc diu? cur te manifcstis Nauticus exorilur pcr fiuminis ostia clamor.
Vcrs. 495G. Vers. i<)85.

VARI/E LECTIONES
83 ei
/>.sis. Magnum. ?»
solemnia. •* Ei. reparare. 8S
curando. " n mc'k:
91 Q. Curt. Abiasares,
consnmantur. 9S
Cwlus. " Cretas. '
Ms. renuo.
 ; ' ;

5u3 CC.M.TER! DE CASTELLIONE JT4

ARGUMENTUM LlRRl DECIML.

Oceanttm Decimi t nudaci classe fatigat

lufcrnum u nura ws. civcsqne qeheitum
< :-

Conqueslu, mcnituqiie " tr.ovet. Redil cquore Magnus

Oceeno dvmiio. mirandaque peciore vercani,
Occiditu n bettii pruponil frangeie tnundum :
Kaviyinn.que parn! ; sed territus oiiiis in unum
Conflvit, et misso vencratur tnunere Magnum:
Qui ticet inviclui ferro, famulante " veneno,
Vincilur; c/ luteo retolutus corpore, landem
Liier in wlhetias vanescit spiritus autas.

I.IBER DECIMUS-

,T
Sideroos vuluis , et aniicum navibus amnem A Faucibus infusum siccis ingurgitat * aurum,
Praebuerat zepliyrus; et jam statione soluta Explerique ncquil sitis insatiabilis ardor.
I.ungius impulerat acclivis navita classem, Subsannans alias, cuuclis supercminct una-
Ignarus quo tenJat iler, vel quam procul absit Dedignata parem Oagrante Superbia vultu.
llaclenus Oceani populi?, inoognitus amnis. Hersa jacens ardcntc luto terquetur, et ardet

Inierea mcraori rccolens natura dolore Pubetenns, (otis cxbausla Libido medullis.
Prrncipis opprobi iinn mundo cornmune, sibiquc Nauscai Ebrietas; Gula delicioso ligurrit,

Qui nimis angusliini lerrarum dixeral orbem, Et mendica suos constiniit morsibus anus.
Arcanasque sui parles aperire parabat, Immcmor ira sui cst, el quo rapii impetus, illnc

Ccntibus armalis, subito lurbala verendos Ebria discurrit, et sc, sociasque fiagellat,

Canitie vuhus, Iiylcn irala, novumqne Prodilioque Doli comcs, ct Dclraclio maeri
liilcrmitlit opus, et quas formare tiguras rilia Livoris, quae cuni benefacia negare
Cueperat, el vaiias " animas infundere membris Non quocunqnc modo pervcrlere tenlai,
possil,

Turbida dcservit, velataque nubis amictu Et minuil laudes, quas non abscondere ' fas est.
Ad Siyga lendii" iter, mundique arcana sccundi. Pestis Uypocrgseos marccnti livida vultu

Quo se cunque rapit, eedunt elementa, snxquc p, llic. sedct, ct summus hodic Proccssus in aula,

Arlilici assurgunt, vciieratur pendulus aer Peslis adnla-ndi, bibulis studiosa polcnium
Numinis ingrcssum, terrac lascivia veruis Auribus inslillans aniina: Iclbale vencnum ,

r loribus occunii, solito mare blandius undis lluic aula: vitio lanta cst concessa polestas,

Imperat, el luinidi tenuerc silemia lluctus Ut rcrum dominis htimanas sublrabat aurcs.
Omnia nalura-n dignc vcneranlur, ei orant : Has ubi pra?teriens obliquo lumine vidit*

Ut sata mulliplicet, fetusque, ci semiua rcruiu Kerum prima parcns, urbis se maenibus infcrl
Augeat, infuso, mistoque Immore calori. Qua vidct seternis animas ardere caminis.
Uh suis rcfercns grates, scrvarc siaiuias Est bicus cxlrcinum baratbri dcvcxus in aiilriiiu,

Jussit. ct in nullo naturnc cxccdere melas. Pcrpelua fornace calens, ubicriniina punit,
Ad Siyga discedo u '

, inilii provisura, meisque, El sontcs animas, ultricis flamma gchennx;

Inquii, Alexandri, quem lcrra, (retumque perbor- I l" licel tinus cas atquc idem lorreal' iguis,
[reni Non lamcn infligunl s-quas inccndia pcenas

Eversura eaput, vobis * communc flagclluni Omnibus; hi levius torqucniur, BKvius illi

Uiiit, ci ubstnros apcrit lelluria liiaius, Sic sc conformat incrilis cujiisquc gelienna,

Tartareumquc subil declivi iramite limen. C Ui qui deliquil levius*, levioribus illc

Ante forcs Er,-bi, Siygix- sub moenibus urbis, Subjaceat pccr.is, ci qui graviore r< jiu

l.iviDic» babilant, icrrarum monstra, sorores : Exccssit gravius, graviorem Bential igncin.

lnlcr quas, anlris aliaruin mater opacis Sunt quibus excepla primi lcvitate parantia

Abscoudif loculos, etcoilum mille caminis, Nulla ftiil vit;c contagio, vel venialis;

Vcrs. oM9. Vcis. SOfil.

VARI.E LECTIORES.
" " " '"
tatiis. " vcnit. "• dncendi. '
ptrUnirH. ' noti».
tacrymitque. mediante. fluctin.
' • Sed. terrtat. *lcribtts.
wguiiunt. pervtrttre. ' fuii. '
 ;

BG5 ALEXANDBEIDOS LIB. X. 5Cl

liis niii.l, aut modicum pcen:c vapor igneiis infovi. A Edidit anliquus scrpcns, quibus omne rcprcssil
Sicui in seslivo cum lempore noxius .igvos Murmur, et infernis indicta sileutia pcenis :

Sirius cxurii, sub eodcm lumine solis Umbrarumque gravcs jubet olmiulescere p'anctus.
Sainis lascivii, cruciatur, etxstuat tfger. Eigo ubi comprcssil gemitus, a pcctorc surgcns
ilic pcrpetuat misccns inccndia moriis, iii medium, mandata dex proponil, ei addit.

Lciiailian, medii stansin fornace* baratiiri, Nam quis ciit modus , o socii , ct qu.-e meta fla-

l'l procul inspexit Numcn, fornacc rolicta, [gcll-

Tcndil eo, sed eam ne terreat, ora Colubri IIiijus, ait, quocuncta trcinunt, prolixior illi
!'onit, et in primam rcdit, assumitque flguraiu, Si inora pvo libitu frangendum indulserit orbcm?
Quam dederat nalura creans, cum sidere solis Ecce fsed ii! laceo) rupto parat obice tcrrx,
Clarior intuuiuit, lantamque superbia mciuem Tartareum penclrai-e chaos, helloquc subactis
summuin parliri vellet
Extulit, ut Olympum ; Umbrarum donviuis captivns duccre inanes ,

Quo dca conspecto Scclerum pater,: inquit, ct ul- Est lamen in falis, quod abontinor, adfoie lempus
[tor, Quo novus in leriis, quadam parlus novitaie,
Quem matulini superanlcm lumine vullum Nescio quis nascetur horoo, qui carcevis hujus
Luciferi lumor auheria dejecit ab arce, Ferrea subversis confringei clauslra columnis,
Ad te confugio tandem miserabilis, ad tc, Vasaquc diripiens, ct fortia fortior aima
Quem ue nulla tibi pcrdenli sidera sedcs Nostra Iriumphaii populabitur aivia ligno;
Esset, iu hac saltem lerrarum nocte reupi. Ptoinde ducesmovlis, nascenti occurriie morli"
Ad te comiiiuncs hominuroque, deumque qucrelas Et regi Macedum, ne foric sit illc lulurus
Affero, scis eter.im quantis elcmenla faliget luferui domilor, lelho pracludite viiam.
Motibus avroipotcns Maccdo, qui classe subaclo Vix ea ructarat, cum biando subdola vultu
JE(\nore Pamphylo, Darium ler vicit, el omnem Prodilio surgens : labor iste brevissiinus, inquit
Confundens" Asiam, Porum
1
servire cocgit Esiiuibi mortiferum, super omnia toxiea, virus,
Indornitum beilis, nec eo contentus, Eoas Quod nec testa capit, nec fusilis olla mctalli,
Vcstigal lateliras, et nunc vesanus in ipsum Nec vilri species, nec vas aliud, nisi solum
I 'ulminat Occanuu), cujus si lala sccundis Ungula cornipedis, dabitur liquor iste Falerno
Vt-la regant ventis, capus indagare remoium Mislus Alesandvo, prjesto est occasio dandi,
A mundo Nili, et paradisum cingcre facta Nam raeus Antipater, Macedum prafectus, ab ipsis
Obsidionc, parat, et ni libi cavcris, istud r Cunarum lacrymis, p«etendere doclus amorem
'* medullis,
Non sinet "inLactum chaos, antipodumquc recessus, Voce, sed occuliis oriium celarc
Alteriusque volet naiurse cernerc soiem Ad regem ire parat Babylona, citatus ab ipso,
Ergo age, communem nobis ulciscerc pestem. Ul sub c<> senium consumat, et aspera rursus
Qua: tua laus, Coiuber, velqua; tuagloria? Primum Pcrfcrat cmcrilus " castrensis Uedia viue :

Ejecisse hominem ? si tam veneraliilis horlus Hoc ego, si dca sum, qui nulla polenlior inter
Cedat Alexandro? Nec plura locuia recessit. Noctigenas, si me vestram bene nostis alumnam,
Itle sccutuseam diclis, promiltit in omnes Iloc [ainulante", duci virus lethale datura
Eventus operam, nec se desistere, donec Evehor ad supcros. Sic fatur, el omnis in unuiu
Inferni lenebiis jungatur " publicus liostis. Conclamal tenebrosa cohors, laudatur ab oroni
Nec mora, rugilu leuebrosam concutit urbem " Provida concilio, quia
18
sic sludiosa pararet
Conciliumque vocat, jacet inveierata malorum Iudoinitum " bellis armato frnngere potu.
Planities, duvata gelu, et nive saucia, cujus Nec mora Proditio facicm mulata veluslain,

Nec sol indomitum, ncc miiigal aura, rigorem. Emergit tcnebris, Siculumque pcr aera, pennis
Ilic sontcs animaj unssim per plana jacentes Vecta venenaiis, ihalamum tandem inlrat alumni,
Morlis inauditae torquentur agone, quibus mors Quem satis instructum blando serraone relinquens,
Esi, non posse mori, quia quorum bic mortua viia 1 ii cl.aos aeternum, solitasque reverlitur urbes".
In culpa fuerit, ibi vivet semper eorum Namque reluclantcm Pellaeus classc minaci

Mors in suppliciis, ut qui hic delinqucre vivus Fregerat Oceanum, jamque indignanlibus undis,
Non cessat, finem moriendi nesciat illic. Victor ab Oceano, Babylona redire parabat;
Afllictus" glacie, nivium dc. frigore transit Constituebat enim miser, ignarusque futuvi,
Ad prunas, proh suppiicium miserabilc ! semper, Dispositis Asise rebus, transferre sarissas,
Ei nunquam moritur, quera lorquel carcer averni. Pcenorum in fines, Libycis exinde subactii
Ilic ubi collecti satrapas Stygis, et tenebranim Finibus, Hispanas, quibus Hercutis esse columnas
Coiisedeve duces, tria sibila gutlure rauco Fama loquebatur, ultra discedcre " metas,
Vcrs. 5117. Vers. 5170.

VARIiE LECTIONES.
'[ervore. " Confringen». ll
meraatur. " umbra. " fatrictut uttritus. 14
morbo. " vrtbttare.
u fi>ifri(«. " medianle. " qucd. m " imfractum. " umbras. " ilescendtre.
 ,

SC7 GUALTERI DE CASTF.LLIONC ^8

Occiduumquc sibi bcllo Bubmiltcrc oL-m. A Scribil Alexandro; Sesc scriirc paralara :

Genlibos his domilis, onimi silicnlis in iircc Scribii idem soio terrore eoercita, quamvis
Conripere aadebat, post bxc iranscendcre mor.lcs Tula situ, cl n.uliis pollens Dispania bcllis.

t'c!lc Pyrcnacos, armisque domare rcbclles Totaquc lerrificuni, misso diadematc, quo I \\t

'l.ill riini Rhenumque n.ljungcre viclis.

populos, Crcdcic suslincam, vcncratur Gailia rcgcin :

Mitescil Rhciii rabies, posiloquc rigore

"
Tunr dcmom patriam, Maccdumquc rcviscrc Gncs,
Alpi! us alijcciis agilabat, ct intrr cundum Tculonictis misio lendii Dabylona SicamLro :

Italiam servire silii, Romamqne dnrcrc Ncc rninor Italiic genlcs servirc conrias

Grxcorum porlare jugum. Prxtoribus crgo Invasil mclus, ct licel hinc natura nivosas

Prxccpil Syrix faeiomhc quxrerc classis Objicial cautcs, illinc niaris obicc lubi

Hatericm ; «lolet aeri.as prociimbcrc rcdros Conlinui inancal, tamcn insupcrabilc Magno
Libanus, ct viridcs adduclas fluciibus " ornos. Nil credeus, rcgis sponianca prxvcnii iram,
In classem cadii omnc ncnius, stupct xllicra" lellus Muncribus scdarc datis Tiinacria, monlcs,
Arborcis viduala comis, umbraqoc percnni, Infcrnosquc lacus, proli servire Philippi
Miranlurquc novum nudata cacumina solem. Impcrat, cl scrikit. Sed moror? omnis in u.ium
quiil

Quo tcnjit tua, Hagne, lamcs? quisfinis halteiidi? Natio concurril, r/<ir«s " Babytouh ei arccs
Quxrcndi quis linis cril? qna: " nicla laborum ? /Equorc vecta prtit, legatos indc vidercs

Nil agis, o dcmens! licct omnia clauseris uno Alllucic, el navcs rciuin specicbus nnustas

Rcgna sub imporio, lolumque subegcris orbeni Qiiadrupcdumquc gie.cs. quo pervenisse loqua-
S.-mpcr cgcnus eris, animum nullius cgcntcm [eera

Non rcs efliciunl, sed sufiicienlia quamvis ; Crcderc vix posscs famx-pixmobilis aurain.
Sil modicum, si sufficial, nullius cgcbis. Magnus ul acccpit, quia " conDuxissel in unum
O facilcm falli qui ilum paral arma, vencnum "
! advcntum lerritus orbis,
Ipsius eispeclans **

Ejus ad interitum qund compriniat arma, paraiur*". Aidci adire locum moriis.rcmisquc citaia
Crescil avara sitis jnvcni, sed polio tanlam Classe Semiramiam icndit fcslinus ad urlicm :

Opprimcl" unn silini. Nam pro.liior ille sceleslus" Non aliler procul inspecto groge, ligris equorum,
IilSlruclUS nionilis, vcntisquc advcctus iniquis Cnjos (uliirincas nrgct M silis aspcra faucos,
Vcncrat Antipalcr Dnbylonem, ubi f.um paliiciilis Exculilur stimulanle fame, vivumque cruorcm
Coniplitibusquc suis, facinus traclabat accrbuin. Immiiis bibit, el laccros incorpora: aitus.

Quis furor, o superi? quid agis foriuna? tuumne q Quam si forte scquens occulto tramite pungal
PiOteclum loties pcrimi palieris alumnum ? Cuspide vcnator, plangit, fnsoque pcr herbani
Si fati dccrcla ncquis mutarc, volcnlis tramoritur siiiens ncc adhuc saiiaia cruore.
Ct pcrcat Maccdo, saltcni secrcta revcla Jam sibi Pellxus fatalcs, proh dolor! arces
Carnilicum, polcs auclores convcrtcrc lctbi, Agminc quadrato slipaus inibal, et cccc
Et fali " miitarc gcnus, convertc vcnenum Ob\ia inirilico splcndcbat lurba paratu ;

In gladium, salius ct boncstiiis oceidet armis, Occurrunl proccres quibus nl comilautibu.s uibcm
,

Is qui plus dcliquit in bis, scd forsitan armis Arduus intravit, sompsilque insignia regni,
Noo potucre palam snpcri, qucm vinccrc dirum Lcgalos jubcl ailmitli, posilumque mnnarcba
Clam potuii virus ; fuit crgo dignius illum Asccndcns soliuni, victo sibi viclor ah orlie

Occullum senlirc ncfas, quam ccdcrc fcrro. Muncra inissa capii, ilypeum qucm Gallia gcmniis
30
L'i lamcn antc dicm cxtrcmum, qucin fala para- Miseral inlexlura ;
galcani Cartbago pyropn
[banl, Desnpcr ardontem; visiimque sitirc cruorcni

Omnia, icx rcgum, sibi subdita rcgna videret, Tculonicus gladium ; spumanlcm Bispania laluis

Eecit cuni famx sonus, ct forluna inonarcbam. Comipcdem, vario dislinclum nicmbra colorc,
Tantus cnim lerror, ct consternatio genles D Aurcaque aurilis mandcnicm fiena lupalis.

Invasil reliquas, ul post domitos Oricntis Touilis argcnto digitis intexla Cyclopura
Tolius populos, lurbala medullitus oinnis Tradilur a Siculo venicns lorica Tyranno.
Natio conlrcmeret, longequc remoia paverel Ilis tamcn aoccptis, quot rauudi rogm, lol illi
lnsula Ouctivago quxcuuquc iucludilur xslit. Tra-.lita desigiianl rcgum diadcmala rcgem :

Oblatis igimr, cursum Dcxura lyranni, llis varix gculis culius, his plurima miris
Muncribiis toto percgrina cucurril ab orbc. Purpura lexla modis, his quidqui<l ubiquc rcpcr-

Ad marc descCiidcns plcnis legalio velis. [niin csl,

Non dcilignantur subdi Carthaginii arcea Qnod mcutcm allicial, quod dclccurc lucndo
Impcrio Hagni, sed et Africa toia, rcmoto Mortales oculos qucat addilur omnc mslallura,
Vers. 5*25. Vers. 5275.

VARL/E LF.CTIONLS.
** adjeclat tiribus. •*aera. * eril morfiu n»i auie " parntnr. " qn<<i comprimal. i.iic-
mim. '* ueleiiit. ''
woriii " llnc. *'
fnrort. "tlarasqne' Semiramii tnr,-*. " qiod. i
f.
tiKiu. ° uni.
 . ;

BG9 ALEXANRREIDOS I.ill. X. 570

El lap.dilin splcmlor : his ut brcvius " loqnar, or- A Jai» maris umlisnnis rolii mcrser.il ignca solcin
Fluclibus, ci prxceps confuderal omnia lclro
3"
Jtinguiiiiir lotiusopes, quilius ille rcccplis : No\ (lemcnta globo, tcnuit prodire volentcs
Crolia iliis, inquit, quorum milii parla fnvorc 1 1 iuccm slellas, solito lugubrior acr
Regna, triumphanlur 38
quas nondum vidimus Noclurnus liinam, nocliquc " prxesse slatuia
[urlics. Sidera caligo, nubcsque suborta repressit.
Ncc *' minor a vobis
40
dcbcliir gralia M coelo; 111. i nocte oculis Cynosuram naula requircus
Quml sine confiictu lnllortim, quod sine nostri " Niinc Hclicen, vclitumquc mari se mcrgerc Plac-
Sanguinis impensa Maccdum cerlamina nondum [strum,
Coininus cxpcni, noslrae ccssistis babenx : (C.um nr.squam audercl sine sidcre flrclere cur-
Cui se si Darius posiio diademate supplcx [sus '
)

Comraisisset, co rrgnorum in parte rccepto, In mcdio latuii, prora fluiiante, profundo.

Sonsissct niliil csse jugo mansuctiiis isto : Fiinus Alexandri mortis pra?saga fiilur.T,

Porus exemplo cst, qua mausuetudine viclis

in Omnia lugcbant, moriturum flevit Olympus,
Prasideam viclor, ne dum parentibus ukro, Qiicm modo nasccntem signis portenderat islis.

Quosque jugvim liostruin vis iiulla subire roegit Dc ccelo veii lapidcs cecidcre, locutiis
Sulijcctos milii morialcs, iia vivcre salva Agnus in /Egyplo est ,
peperii gallina drnco-
Liberlate volo, ut jam non sit serviiittm, imo [i;cm ".

Liberlas, servire milii, dislinelio nulla Et nisi digna fide mcntilur opimo vulgi,
Liherlaiis erit, inter qtios nemo rebcllis. Tecla palris, culmcnquc supcr, geriiinx sibi lolo
H.tc ubi legalis breviter : conversus ad illos, Qua peperil regina die, vclut agnvine facto,
Egreria quorum virtule subegerat orbcm : Conflixere aquilx', tot pncsignattis ab ortu
Vos quoque, viclorcs, qiioruin labor arduus, inquit, Prodigiis Macedo, superi! quo erimine vcslrnm
Egit, iit in uoslro conspetlu terra sileret, Deineruil, vilre in laula breviiaic, fa"voreir.
Pr.Tinia digna manenl : dignissimus Hercule miles, Sed si mortali conlenlus bonorc fuissct,
Hoc me rege meiis, sed ct hoc " rcx milite dignus, Si se gcssissct humilem inter prosp:ra, si sic

Militc quem ncc liicms frcgit glacialibus oii«, Dulcia fortunac, vclut ejus amara lulisset
Nec inedius Liliy:e lorpcuicm reddidit sesius. Forsitan el gladium, ct gladio crudclius omni
Indica vicerunt " Macedum descrla catervac, Vilasset, fato sibi disponentc, venenum.
llis noslris " manibus domilis lugentia monsliis. i Jam piger e\pk'ta llcctobat nocte Booles
Quid refcram iriplitem Dario vivente triiim- Emeriios currus, tcocnequo infaulia lucis
[phumV Snpicral tenebras, sed ncc lunc lucis in orlu
Memnona dejcclum, Porique el Tavilis arma ? Roscidus aurora super herbani dcridit bunioi :

Quid loquar informes nobis " cessisse giganles ? Ncc volucres canlu iremula sub fronde, canore
Nunc quia nil inundo peragendum reslat in islo, Praevenere diem venturi prxscia lucius, :

Ne tamen assuetus armorum langueat usus ;

Vocis amorigerae cilbaram Pliilomela reprcssil ;

Oro ", qna:ranius al:o sub sole jacenies Liicifcniinque ferunt priinuin cessisse dici
Anlipodum populos, ne gloria nostra '8
rciinquat Venlurx, et reliquis nondum cedenlibiis astris,
Vel virlus quid iiicvpcrtum, quo crescerc pr>ssil, Primus in " occidui, vcrsa vicc, liuora ponli
Vel quopcrpeliii merealur carminis odas. Flexit iler pronus, bebetique elaogiiit •* orc

Me duce, nulla meis tellus erit invia, vincit Tonc demum " licet invilus, quia fala morari
Cuncla labor, niliil csl invesligabile forti : Non potcrat Tiian, Nabathxis cxtulit undis
Plurcs csse rerert mundoi doctrina priorum ,
Armatum radiis caput, ct nisi provida fatl
Va; mibi, qui iiondum domui de pluribus unum. Ohsiarct serics, toto conamioe cuirus
Scitis enim , socii, quod
k9
eum mibi miscrit olim !
'

Vellc minabatur, flexo '* lemone, reverli "

Umna pcr ^milium regni diadema, mibiquc Siste gradum, vencrande parens , et lucis, ct

Sciipserit ut rcgi , opposila modo frontc, re- [ignis

[sunipiis Sisle graduni, nisi luciferum converieris orhein

Coniibus, cxrcdil cnrrnpio focdere pactum. Exslinguct Maceduiu, lua Phoebc luccrna, luccr-
Nuiic igiiur nosiris ne pars vacel ulla triinn- [nam :

[pbif, Sed jam magnanimi fatalis vencral bora

t6
N.'ve mcis lilulis desit pcrfeclio, Romam Recioris mersura caput, nec fata sincbanl
lu priinis dclere placet. Dedit hoc ubi : solvil DilTerri sceltis ulterius, mundique ruir.am.
Koncilium, proni curi u jam desidc Pboebi. Eois redolens fragrabat " odoribus aula,
Vers. 5324. Vers. 5575.

VARIM LECTIONES
" brevibns. " udduntur. '8
trinmphutn'. ** Non. k"
ttobis. ''
ifloriu. ve&lrt.
' rual. " veslris. u vobis. <' Eia. vestrts. quia. " i i" n praesse. " nd. rctnntjuii.
11
.S,'d taadem. " verso. • rrgrestkm lion.
•'
fnlni bal
 ,

571 JVPPEND. AD CUALTEIU'M DE CASTELLIONE. VI

Qua pnpulas, procerumquc saccr convcneral <>;<!<>. A Nec mora viialis rcsoluiiiin frigore corpus
Cuid quibus, aul fando pars csl consumpla dicl de carcere tandein
Dcstiiuii calor, el luieo
Plurima, iiiui deinum, cuiu doiiaretur ** opimis, Spiriluserumpens , lcnues exivii inanras,
A duce muneribus, dilatis " vina minisliis Tunc vcro in lucimn dnlor csi resolulus amanim,
CircnmfeiTe jubet; el qui securus ali bosle Tunc vircs habucrc suas Lamcnta, nec ullra
\r liellis " lolies lioslilia fudcrat arma Mobilis Imrrendos siipp cssil imla lumultus,
E; pater, el dominns cadil, ci perit inler amicos Non " tantiis cicl astra Iragor, cum qualluor avem
Diriguiltnlum subila lorpediiiecorpus, Slclliferura qualiunt, agitando lonilrua , fralrcs.
*.
ixque sui compos, dcmisso popliic, lecto felix moi lalc genus , si scmper baberel
Rcddilur, extcmplo ferali (oia tumuliu iElernnm prx racnle bonum , Onemquc timerel,
R"gia conculilur , nec dum proferrc dolorem Qui iam nobilibus, media qiiam plebceilalis
lu mcdiiim audcbant , quia forlunx medicinain Impiovisus adest, animte discrimine magno
Adfore sperabant, qua> semper adcsse ruciiii Diiiii qiia-runlur opes, dum fallax gloria icruin

Qnoslibctin casus, consucverat. Ergo ubi vcnas Mortales oculos vanis circumvolal alis :

Infccit virus , et morlis ccrta propinqux Duin profugos pctimus, qui iiuiic vcndnnlur, bo-
Signa dcdit pulsus, media sibi jussitin aula
E fnores
Apiaii lectum, quo posiqua-n cxercitus amcns Verrimus xqnoreos Ruclus, viiamquc pctosi
Gonvcnit, misloque riucum mamis inclyla, vulgu, Et capui , <t * inen cs tumidis commillimiis undis.
Ondantcs lacrymis, et araiiies uuguibus ora, Cumquc pcr Alpinas bicmcs, lurbamque latro-

Intuitus. Qais cum terris cxcesscro, dixil, [nuin

Talibus inveniet dignum ? jam sufflcit, orbem Romulcas arccs , el avarx inocnia Romx
Terrarum rcxisse milii, sat<saxc subisto, Ccrnerc solliciti, si cursu forlc bealo
Prospu-ra succcssit parentibus alca bcllis; Ad natale solum, palriamqiie revertimur nrbcm ",
Jam ixdere membris mo.ialibus islam
poiesi, Ecce repentinx, modicxquc occasio febris
Circumscribi animain, consumpsi icmpus ct xvura, Dissolvit , toto quxcunque paravimus xxo.
Deditus bumanis salis in moiialibus liasi,' Magmis in excmplo est; cui nou suffeccrat orbis,
llartcuus bxc. Summum deinceps rcclurus Olyni- Stifflcil marmore
exciso de fossa terra,

[pum, Quinquc pedum fabiic.ua domus , ubi M nobile

Ad majora vocor; et me vocat arduus xibcr, [corptu
Ui solium regni, ct sedem sortitus in astris Exigna rcquicvil liunio, donec Pmlemxus,
C
Cuni Jovc disponam rcriim sccrcia , lircvcsqne Cui legis .4Cgypinm in paitem ccssissc " , vciendi
Evenius liomiiium, sunerumque negolia tractem D positum fati, toio vencrabile mundo
Rursus in aHliereas arccs, superuraque cohorlem, Translulit ad dictam de nomitie principis urbero.
Forsiliin j-Einxos armal prxsumpiio fratrcs; Scd jam prxcipili mcrsurus lumine noclcin
6I
El dura Encclado lavavil membra Pelorus. Phccbus anhclantcs convcrtii ad xquora cursns
Sub Jove dccrepito, supcrosque ct sidera credunt J .1 iii salis csl lusum ,
jant luilnm iuciderc pra-stal,
Pnsse capi ex facili, rursusquc laccsscre tentant. Picrides ; alios deinceps moilulamina vcslra
Ei qnia Mars sine me belli discrimen abhorrcl :
Allicianl aniraos, aliom mibi posiulo fontcm ,

Consilio Jovis ci superum , licet ipsc rclucter, Ijui semcl exbaustis siti- e>t medicina sccundx.
Invilus irahor ad regnum. Sic falur, ct illi At tu cnjus opcm pleno mibi copia cormi
Quxrere cum planctu , lacrymisque flticiiiihus Fudil, iit hostilcs pnssim contemnere linguas
[instanl : Suscipe Cnalieri studiosum, magnc, laborcm,
Qncra vclil bxredem, mundiquc rt iqiierc rcgcni Prxsul, el hanc valis circum ina tcinpora sacix
O.ilimus , inquit , ct iraperio dignissimus, esio Non dediencris hedcram coniungcre milrx.
llex vester; sed vox postquara prxsulc carmcn,
non adfuit, auium D Nam licet indignura i.uiio sii
Detractum digiio Perdiccx tradidit, undc Cuin tamen exuerit monales spiriiui artus
IVxsumpsere duccs, regem voluissc suprcmum Vivcmus pariler, vivet cum vatc snpcrsics
ln rcgni sibi Perdiccam succcdcre summa". Gloria Guilhelmi , millum moriiura pcrcvunt
Vors. 5-119.
Vcrs.5461.

VAIILE LECTIONES.

** donareniur. " nunuirot. '' bello. " duraque '

Typkmo. " nimnam. n Net. •* m. pa-
triwuqut rtcerlimtu orbtm. ** qua. " ceciditte.

ih. h.nnilbcrgeme tic claudit oput: Explicil Alcxandrui magislri Guallcri de Caslellionc. Seriplus mii libi r

isle anno Domini 1277

fhiM tibrum coucludo, ecce, bencvoie lcctor, rornni impcrio, quibunne partn oporlet, injungiiur, neqiiid
mihui ci /irfc ui$. txtmplarium feciut ridtar, ul vertui tliam aepravaloi vel lerittr mutalot, nub titutii sv4
 GALTHEIU TIIEOLOGI VETLHIS LIB. I)E TRIMT. K74

ulio tubinde cnnraclere vocabulis [iJcliwr annumercm, id qnod factuni nlo. Ilnqtte pnvlereu quiv in mar.
ginulilnt» n/feruntur, in utroque m». sic leyo :

18. Exscquilur palrix taelus supp - Lib. vi. v. 28. ... rigontdolabris in fragmina cc-
rantis amore. iliint.
V. 22. Euphrates illinc Armenia... v. M Esse misertnros alii, Si qui...
V. 16. Cum timur incuicrcl menteni... v. 16 Melropolis M.edite...
V. 7. ... numerumque recensita... v. 27 ... nec ui antca jegni...
V. 13. Spirilus arlerias corpusq... Dispcnsabat onus solus...
V. 16. Imlullo tridui spatio lainen... v. 18. ...Bessiisoptime regum
V. 11. Lcgione Thebasa. v. 2. In Mcdiam Darium.,. el v. seq.
V. 23. ... sacra vcnerandus idca. v. 19, Non adeo ambirent...
V. 9. ... sequituralacerCraterus,eist]ue Simonis hxredes...
v. 11. Cccnus Craterus et ipse. v. 21 ... brevis cst labor ct via, nob'19
v. 18. Ampliiloclium Cralerus adit... Qualridui supercst iter ut...
V. 16. Hunc sudes excerebrat... Lib. v. 7. ... inolli lingna suplicante recepil
V. 7. Quid dedit aulumno... v. 4. ... et veteri mutalo nominc Scy-
V. 16. Regnet hemisphsrio motus... this.
V. 7. ... ubi plebs nunc orlhodoxa... v. 1. ... exemplo nianiimiflos csse...
v. 2. Confectumquc diu lethea fiece vi- v. 12. Suppressit triduo donec...
trina Pixide considerat... v. 16 Quod tolo tridlli spatio...
v. 13. Posset, et affeclos fame defectu- v. 20, ... prreferi Mcdioe.
que ciborum. v. 2. ... prodi biduo cum possel...
IV. v. 3. Sordes Samarice fraterni... v. 9. ... infraclos antea bellis
v. 7. ... putans rcplicat itcratos Echo v. 2. ... intercipil in mare Gangem
boatus. Manant^m Accsinem...
v. 21. Sola docens miseris misereri... Liii. ix. v. 5. Rubriusei proprio rubricavil...
v. 1. Et Pax agricola, et cum pleno... v. 15. Doctores medica: Crilobolus arlis,
v. 22. Sed foriuna Deus eteaque... v. 5. ...rcgem Criiobole, sive teneri.
V. v. 1'6. Arterias Cybeles cadil... v. 20 Fluxnm medicisCritoboIusherbis.
v. 12. Memuonides Phidias, cujus... v. 22 Convenere, sitnul quorum Ciale-
v. 1. Impiger occurras. rus ad ipstim :
v. II. Occubuil Lysias... v. 22. muudi...
In thealro
v. 13. Afrum Cratcrus, Lysiam deje... Lib. v. 6. Ilas colit hypocrisis murccnli...
v. 9. Transierat Lycum paucis... Sedes, et summus...
v. 15. Tympana Psalterio v. 24, Fines, et Numidix peragratis.
v. 12. ... Tanto splendore Lucanum ... non sit servitus, imo
v. 24. Lingua lesum...

APPENDIX AD GCAITERUM DE CASTELtME.

LIBER DE TRINITATE
AUCTORE GALTHERO, VETERE THEOLOGO.
(D. Bern. Pezius, Thesaur. Anecdol., II, n, 51, ex coa. monast. S. Petri Salisburg.)

MONITUM.
Insigneui bunc traciatuin Galiheri De Triniiate nobis referiissima veteribus libris bibliolheca Sancti Pciri

Salisburgensissuggessit in codicc mcmbraneo in4°, quingentorum circiter annoriim,e\ quo illumetiam no-
slra gratia A. R. P. Micbael Bockn, eruditus loci bibliolhecarius, Placidi germanus fiatcr, cxscripsil. Do
auctore nihil certi slatuere nobis licel, cuni magna vis doctorum hominum saeculo Christi duodecimo el
decimo tcrlio, quo circiter eum floruissc vix dubilari potest, exsliterit Gmitheri, Galtheri, ei Waltheri
nomine insignium. Ut lamen vel conjccluram affcramus, vidctur Galiheius auctor pnesentis tractains De
Trinitale non esse distinctus a Guullero de Caslcllione, Tornacensium Cnnonicorum pr&posilo, cujiis-

ibellos ires dialogorum contra Judaies Casiniirus Oudinus cx ms. cod. abbaii.c S. Evodii de Biana. in
Vtlcrum aliqttot Galliaj et Dehjii scriplorum opuscttlis sucris annn IG'J'2 Lug'luni Bjlavorum cdidil. Nibil
 ,

573 APPKND. AD CUALTERUM DE CASTELLIONE. 573

enim in noslro traciatti occurrit qnol v I jetati, vcl doctrinx, vel stylo, vel dignilati Guallhcri dc Caslel-
lione repugnet. Conjecluram nostram ulcnnque codex Pelrensis conflrmat, in qim opusculum non alio quam
lioc modo inscribilur : Tractatus magitlri Gallheri dt Trinilale. Et iu lino : Fxpticit tractatus de tanciissima
Triuilale a magistro Gultlicro sane compotilus. F.odem fric modo aptid Utidinum : Iucipit Traclalus sire
diaiogus tnngislri Guatihcri Tornacensis cuntra Judwos. Kt Joannes Saresberiensis in epislolis suis Gual-
(erum de Ca^tcllinne passim non nisi magislrum Guutlhcrum de Insuta, ct magislrum Gua/l/iriumvoeal, nt
videre est apud ciiatuni Oudinum : ut ndeo Gualthcro de Caslellionc siiigulari quadam ralionc ac prxroga-
liva qua ab aliis ejusdetn nominis Gualieris distinguerclur, nimen Magiuri adhxsisse vidcaiur. Itaquc si
quid voiit.uis baec conjoctura habct, Gallberi nostri xlas facilo post alios deliniri potcst, qui Gualthcrum
de Casullionc anno 1201 obiissc scribunt. Verum quia raiionum iiostrarum inlirmilaicm ipsi probe perspe-
clam babemus, rem bane. omneiii in mcdio rolinquore satius pulamus. Porro quisquis demum nosler
GaUhenis fueril, opusculnm suuin adversus cos prxcipue cdidisse videiur qui quasdam in Deo propritlaiet
eel lelaliones, qux non sinl idem quod Deus, scd alia; res quam Dei subslanlia, esse conlondebant, qtios
cajiitc iv auolorilaleacralione refellit. Capilc sequenti prcclcrirc noluitqnorumdamprnfanas novitoles, quo-
rum, inquit, stultitia per l>ei poteuthm, el tapientiam, el bonilatem existimal discernendas, soli Patri om-
nipotentiam, soti Filio sapientiam, suli Spiritui sanctu bonilulem astignant ;
quod hoinines imperitos, el fere

totiut veritalis ignaros adtnvenissc manifettum esl. Tum post quxdam subdit : Tribus ergo omnipotenlia,
tribus tapitntia, tribus convenit benignilas. El mirum cst qualiler itli insensali liomines contra lol avclori-
latcs in hac veiilale concordanles audeanl suot errores induccrc, quibus contra veritalem fulci catholictv
impune menliri non su/fuil, scd apud vuigut illitteratum nomen sunm glorianiur per tmafigmenta diffamare,
insuper addenles, se ud ptenum cognoscere in unilale divincc substanlia: esse gcniluram Fitii a 1'atre, el

processiunem ab utroque Spiritus saucli, etc. Ad ultiinum COncIudit et inculcat Gallherus, quod et alias

agit, nulli lanlam inessc deberc demenliam, ut lioc divina nalura? secreliim incomprehcnsibile eonelur
acumine sui ingenii comprehendere, el Irtnquam comprelicnsum prccsumnt aliis joctantcr explanare; et econlra

nullitm atleoesse deberc obttinalum, ut ideo crcdere notil, quia ad plenum non intelligit inscrulabitia mysteria
saiictcc Trinitalit : scd qvicunquc, ait, dubitare incipit, quia uou iiilclligil recurtal ad suprndiclas auclori-
tates, quce affirmant nemincm in hac vila dc (ico Itabere pcrfeclam notitiom, quibut intlructut 'ncipiatde Deo
credere, quod crcdidit 1'etrus. Ilujus wnbra infirmos sanavil, et alii marlyres el confessores, quorum san-

ctilas non sotitm in cita, sed et posl mortem miracu.is incomparatiiibus initoluit. Quod si conligcril arqumcntit
dialeclicis, qiuc juxla solitum natura: citrsum el usus rocum invcnla sunt, vel Judxum vcl hwrclicum impu-
gnare veritalem catlwlicum, qttrc esl dc nalura divinc? substantiaj, omnia incffabitilcr transcendenie, quamvis
calholici nequeant huinann ratione refellere, lamcn nihiloininus in fidc, qiuv lantis aucloriialibns munita
est, connanler pcrmaneat, mcmoriter recolciis, illam hdcm non habtre mcritnm, eui humana rutio prmbet

expcrtmentum. Hxc Caltherus, quibus in quxstione dilliciUima nihil saltibiius prxcipi poiuissct. Cxicrum
eruditum lcctoictn advuiimus, non nisi jam exeusa bac paitc duo nos inanuscripla ejtisdem opiisculi

cxompla eiiam in bibliotbcca Mellicensi reperissc, a qtiorum tanien ulroquc nomen Gallhcri abost. Prius
exslat in codice charlacco i", signato Iit. Q, i, manu srct-uli dceimi quinli exaralo, in quo incipit Tractaius
ulilis de Trinitate personarum et unitale esscnlitr in divinitalt . Cretlo uniim Deum csse, ctc, cl, cxpttcit

Traclutus pcruiitis et cnthuticus de bcaiissimn Trinilate. Allerum habctur in codicc cbarlaceo, in li°,
riolalo lil. II, U, in quo addil scriba Joanncs dc Wailbaim, Melliccnsis, vir accuralus el doctus, auclo-
rcm hujus perutilit et catltolici traetatut ignorari, ncc in exemplari ex quo oum anno M69 exscripsii, fuine
tiiutum pnviiotaiuin. Qux si prius nobis constilisscnt, varianlcs ex utroqne codice lcctiones colligcre 110:1

prxtcrmisissemus. Ast nunc renon amplius intcgra unum notamus, capile 8

id posl iuit. pro. snnt essen- I

tiatia, reclc nos legcndi.m sii^piiaios essc, sunt enuntiubiliii. quam lertioncm iiterquc codex Melliconsis 1

reiinci.

INCIPIT THACTATUS
MAGISTRI GALTHERl DB TRIMTATE.

Cat. I. Dcut unttt ineorporeut , omnipolens, irtcr- \ rcs.juxla Uoyscn : Audi, Itratl,quia DominutDeta
nus, creator, immutabitit, immentut
uiiiniiim ,/,'„, ,., ,» . ._
,.
units ...,
cst licut. vi |. Ouem
v orotio
•

iiioornoronm
umplex , snpiens rt juttut ett , idquc non rmionc
, .

' ' ' '

qnadam tdrrnlilia ted eu nliultter.

, J" Ua '""'' evangelicum Joaimis : Spiritut ett Deut,
cleot, qni adorant, vporlet in tpiritn ct rcntntt
indiiliiijniir i.odo unum Deum ess elnonplu- adorarc [Joan. iv). Cicdo eiiam omnipnirnlcm
.,77 CALTIlEltl THEOLOGI V ETEHIS I III. DI. TliiMT 78

juxla illud Psalmistx : Omitia quwcvnque voluit, A iinus Deus , el iJeni Dcus , Cl eailcm siibslanlia ,

fetit (Ptal. cxiu). Ei juxta illuJ Apostoli : Yolun- licel Ai iiis conlradical. Quod inonslrat Doininus iu
uui ejus quis resistii ? (Rom. ix.) CreJo et xternum ,
Evangelio diccns : Fgo ct Paterunum sumus (Joan.
ct omiiium crealorcm ,
juxta illuJ : In principio x). Ei Joannes in Epislula : Trcs sunt ,
qui tesii-

creavit Deus ccelum et terram (Ccn. i). Et illuJ : moniunt danl in ccclo , Paler, Verbum cl Spirilus ,

Qui vivit in wternum, creavit omnia simul (Ec- ct lii trcs unum suni (Jottit. v). Finnissime laineu
cli. xvin). Credo ct iramutabilcm , juxla illuJ Psal- creJenJum est , ircs essc personas ,
quaium una
mislx : Mttlabiseos el mutabttnlur ; tu autcm idem non esl alia ,
qux quamvis unum et iJem sint in

ipsc es (Psal. ci;. Et illuj Jacohi aposloli :Apud subslanlia Paler, Filius ct Spiiitus sanctus, lamen
quem noii esl transmitiatio , nec vicissitttdinis obum- nec ille Paler, qui csi -Filius , vcl qui cst Spiiitus

brtitio (Jac. i). CrcJo el ubiqtie prxsentcm , ubiquc sanctus ; nec ille Filius, qui est Spiiitus sanctus,
cssentialiier totuni , juxla illuj : Si descendero in scd alius cst Pater, alius Filius, alius Spirilus

infernum, ades ; si ascendero in cceluin, lu illic sanctiis. C'uoJ est conlrarium Sabelliani' hieresi

es. (Psal. cxvxvm). Et illuJ prophctx : Cmlum et asserenti tiia noinina et unara solam pcrsonain, ct
terram ego impleo (Jer. xxni). Credo et simplicem ,
eamdcm uersonani esse Patrem ei Filium et Spiri-
et nullius rei exirinsecx capacem , nec aliquid a D ium sanctum.
sua substantia divisum in sc contineutem. Quamvis
Cap. III. Patcr a nullo est ; Filius a Patre genilus
enini sapiens ct juslus sit, ci aliis Jesignctur nonii- csl , ab eodemque procedit; Spiriltts sanclus pro-
nibus, qniLus ,
quanJo Je bominc loquimur, Ji- ccdii , non gignilur, a Palre el Filio.

versas eniinliainus proprielatcs ; lamcn per ea niliil Ev praedictis itaqueaucioiitatibus indubitantercon-

aliuJ Je Deo, quam divinam enuiuianius essen- siat unam lolius dcitatis esse substantiam, ct uuius
liam, quia niliil aiiuJ e>t in Deo sapienlia vel ju- substaiili e tres esse persouas ; vel , ut Gracci Ji-

Btilia, quam divina suhstanlia. Uude fit, ul non cunl, trcs hyposlases liomousion. Et Jeearum natura
soluniDcus dicalui sapiens, seJ ipsa sapientia. Et personarum sciendum est, quod Paier de nullo cst,
rum audimus Dtus cst sapiens, Deus est sapienlia ,
: sed Filius et Spiiitus sanclus sunl de Patie. Filius
cx bis verbis diversis cuin<Ieni concipimus intel- est Je Patre nascenJo el proceJenJo. Filii genilu-
lcctum. Ciiin lamen (licitur : Deus est sapiens, Deus ram a Palre lestalur Psalmista Jicens : Anie Luci-
cstjustus, Peus cst miscricors , diversos inlellectus ferum genui le (Psal. cix). Et quoJ a Palre procc-
videmur concipere, non pro diversilate proprieta- Jat, ostenJit ipsc Jicens : Ego ex Deo processi et
funi quxnullx inDcosunt, sed cx diversitate cffe- * veni(Joan. vm). Spiritus aulem sanctus de Palre
,

clunin, quosOeus in creaturis operatur. Cum enim cst non nasccndo seJ procedendo uterque enim , ,

audimus Deuni esse sapienlem, inde conjicimus

, procedil a Patre, sej ineffabili dissimilique modo. ,

nur.quam aliquiJ cuin egisse, nisi cum summa ra~ Quod autcm Spiritus sanctus a Palrc proecJat, ba:c
liono. QuanJo auJimus, Deiim cssc justum, aniiu- verba demonstrant Domini Paracletus, quemego :

advertimus eum juslc judicare, non rcmisse. miltam cobis a Palre meo , Spiritum verilalis, qui
Quando audirnus Deum misericorJem, pcrpendi- a Patre proccdii , ille lestimonium perhibebit de me
nius euin misericorJiter injiilgcve. (Joan. xv). SeJ nec a P.ilre solo procedit Spirilus
sanclus, sed cliam a Filio juxta hoc Evangelium :
Cvr. II. In unilale divinm substanliiv tres sttttt

personcc seu liypostases , Paler, Filius cl Sjiiri-

FiilKS de illo exibal et sanabal omnes (Luc. vi).
, ,

tns sanclus. Non enim eiat viilus alia ,

quain Spiritus sanctus,
Prxterea confiteor in unitate illius Jivinx sub- qui ab ipso proceJebat ct sanitalem omnibus con-
stamix tres esse porsonas, vel, ul Grxci Jieunl, lr< s ferebai. ltaque Spiiitus sanctus de utroque non
hvposlases subsistentes, qiiarum una Paler, ilia uascendo , sed procedendo , et ideo ncc Palris nec
Kilius.alia Spiritus sanctus vocalur. De cxistentia Filii Filius est, sed utriusque Spiritus est. Et quod
auiem el pluralitate liaruin personaium inulta inve- Spirilus sanctns sit ambotum , his aliis leslimoniis
iiinntur leslimoniu in Scripturis sacris tam Novi uomprobalur Dominus in Evangclio Mattluei dicil :

quam Yeteris Testamenli. De Patre ct Filio legitur Tion enim vos eslis , </ni loquimiui, sed Spirilus
in p£almisla : Dominus dixit ad me : Ftlius meus sanclus Palris veslri , </»i loquilur in vobis (Halih,
es lu, ego hodie gcnui le (Psttl. n). De Filio , ij est x). Apostolus in Epislola aJ Romanns : Q>ii Spiri-*
sapiemia Palris in Proverbiis Sulomoiiis : Egojam lum Christi nvn habet , Itic non est ejus (fiom. vin).
conceptu eiam, nec ditm fontes aquurum eruperant , Et alibi : Dominut misit Spirituin Fitii stti in corda
anle cotles ego parturiebar, adltuc lerrain non fecerat veslra clainanlem : Abba Paier (Cal. iv).
(Prov. vhiL Oe Spiritu sanclo legitur in Genesi :

C.ve. IV. a nullo habel quod habel. Filtut

Pater ,
Spirilus Domini ferebalur sitprr aquas (Gen. De i ).
omnia sna habet a Patre. Spirilits sanctus quitl-
Patie el Fil.o in Evangelio Joamiis : Pater enim quid habet habel a Palre el tilio, uon pcr yra-
,

diligit Filium , et omma inonslrat ei (Joan. v). Dc tiam , sed naluraliler : ex quo tamen non sequilur,
ullatn in divinh personis minorilalcm esse.
Spiriiu sancto in eoJem : Parucletus au.c n Spiri-
lus sanclus ,
quem iniltet Pater in uomint meo , illc QueniaJinodiiiii .luteni rater Je niilio esl, ita

vos docctl omnia [Joan. xiv). Et ba.'C Tiiniias est a nullo babet ,
qu Jqr.iJ habet ; scJ quiJqui.l habet
 ,

; (Tt)
APPEND. AD GUALTEKUM DE CASTLLLIONE. S80

Filius, aPalrc l.aLct , ct Spiriius sancius siroililer. A BubsUntiaE, essepenitusinscpaabilem, quod tcsta^
lur vcrba Doinini Philippo dicenlis .Vescii quia ejo
A Palrc cniin, de quo suuni cssc liabct. el omnia, :

qusecunque habet. Dicit enim Filius iu Erangeiio in Palre, el Pater in me esl ? qui videt me, videl el

Mallbxi : Omnia mihi trudita sunt a Palre meo Patrcm (Joan. xiv). Ex quibus vcrbis non lanlum
[Mallh. xi). Et iu Evangelio Inannis : Suut habet agnnscitur Patrem, el Filium, ct Spiritum saucluin,

Fater vUam in semelipso , sic dedil et Filio rilam nullaiciius aliquo spatio a se ili-jungi, scd eliam

Itabcrc in semeiipto (Juan. v). Ncc solum habcl a Pattem es>e iu Filio el unumqnemquc in alio. Sic- •

Palrc Spirilus sanclus , id quod liabet , scil cliam ui aulem tnta Triuilas inscparabilis csi, ita oinnis

a Filio , a quo hahct cssc, qucmadmodiim a Pairc. rjus nperalio esi iiiseparabilis ;-iiam quidqoid ope-

F.i quod Spii ii:is saiiclus babeat at> alio lioc, quoJ raiur Paler, id penilus operalur Filius cl Spiiitus

babcl, le^iui!- in Evangelio Joannis lioc moilo : sanclus. quod tlc Pairc ci Filio dcelaraiur in Evan-

CuilitCneriJ ille Spiritus verilatis,docebil vos omnem gelio Joannis his vcrbis: Quxcu-quc Palcr opcra-
verilalem. Non enun loqueiur a temetipso, tedquod- lur,eaiem illius operalur et similiier^Josn. v).yuod

eiinqne audiel , loquclur {Join. xvi). El quiilquid auK'm Filius cl Spirilus sanctus cum Palrc, qui

liabenl Filius ct Spiritus sanclus, naliiraliter ha- creavit omnia, sint inscpaialiiliier nperati in facien-

ct non pcr gratiam; si enim habcrenl per B dis cresluris, lesiaiur Pgalmisla diccns : Verbo Do

jam cssenl Palre minores, cx cujus gratia niini cocli firmali sunt, et Spiritu orit omnis virlm
graliam ,

benelicio hoc liaberenl. Scd quamvis dicat Fi corum (Psal. xxxn ). Ilaquc quidquid opcraliir
el ,

lius : Pater major me est (Joan. xiv), quod ad ria- unus, opcratur ci alius.
tiiram hominis refcrcndum csi , lamen secundum Scd islam uniialcm aliquis iuGrmare volens op-
naluram divinan sequalis cst Pairi Filius, diccutc ponii: Si inseparabiliter operalur Trinitas, lunc Fi-

Aposlolo : Qui, cum in forma Uci essel , n<m rapi- lius sc ipsmii gciinil, quia Pa:cr Filium gcnuil, el

ivim arbilratus cst , esse se a-quatem Deo (Pliilip. 11). Taler procedit ab alio, quia Spirilus s.inctus procc-
Ii.i.jiu , :n qnanlum Deus csl , Filius cst aeqnnlis dil ah alio. Sic aiitem oppouenti respondelur; quia
Palii. Tanta cst cniin in sanclissima TrinilalC itihil Dcus operari dicilur, nisi rcspcclu crcaturse.

acqualilas, ut in ca nulla pcrsona sit major ali.i Non crgo gencrare Filium, vel ab alio procedere
iiec ctiam Ircs simul majores sint una sola. Quod aliciijus divimc pcrsonx csl opcralio : nam si csscl

aiiiinaJvcrlere polesl, quicunquc praeccdenlibiis opcralio Patris gencrare Filium, sequcretur ul idem
fidera adhihens, unaniquaniqiic pcrsonam de illis cssct Filius operaliis, vcl essct falsum oinnia Fi-

Iribus credit essc siinplicem Dei substaniiam, et lium operari qua: Patcr op*raliir.
Ircs simul credit essc unam eamdem simpliccm ^ Scd iierum opponitur : Si Trinilas inscparaliilis
substaniiam. Esl eliam Filius Palri coancmus, csl, el iuscparaliilitcr opcraiur, tunc carncm assuin-
qnamus a Patre sil, vclul (licet) splendor ab ignc psci nnl Pater cl Spiritus sanctus, ct sunt incaruali,
sit, igni lanien co.Tqu.-vvus. Esi eiiam Dcus ct quia Filius carncm assumpsk, ct esi iiicarnaiuu

Crealor, qticnudmodum ci Palcr, juxta illud Joan- Ad quod resporulcndtim est Quanquam inscpan :

nis EvangclisJae :/n priucipio eral Vabum,et V, r- bilis sit Triuilas, cl inseparabililcr oporalui, lamrj.
bum erut apud lievm, tl Deut eral Verbum aliquid coiivenil uni depersonis, quod minime eon-
(Joan. l). F^I naiiJo pnst : Omuia per ipmm fttcta vcuit aliis. Hocaiiicm cx ipsarum crealurarum simi-
binl, et sine ipsv fuctiim cst nih.l (ibid.). El in Pio- liludine pptesl agnosei. In radio nainque solis sunt
verbiis Salomonis lcgitur dc Sapicnlia Pslris, id inscpaiabiliicr, aJjiinguntur splendor ct calor, •!

osl dc Filio : Qtiando prteparabat cwlos aderam;

, calor cxplical, ei splendor illuminat. Similiter aii

i/naiido appenlebal fundamenlti tcrra: , cum eo eram faciendum souum in cilhira ii.separobiliter opeiawr
cuneia componem [Prov. vin). Simililer Spiriius niaiius, dum langit, ct cborda, duin taiigiior, ei la-

sanclus , «qualiler el eoaHcrnus est Palri el Filio, nn n aliuJ cnnvcnil manui, aliu I clioid.c ; nam sola

ci Deus csl, ct Crcalor, dc quo lc^itur in libroJob :

^ nianus pulsai, ct sola chorda rcsonat. Ita in sanclai

Spiritut Domini (acit nie (Job xvxtii). El alibi : Trinitatc qu;vqnc pcrsona opcraia esl incarnaiio-
Spiritus ejut oinuiit coclot (Job xxvi). Palam cst nem Filii, ci (amcn soli Filio convenit iil.i opcratio
ergo, Filium, quamvis dc Paire sit, vcrnm essc cl carnis assiiinplio. Puicst autem aliqueiu movcre,
el pirlecluin Deum , de Dco Palrc , lumen de lu- quod Scripiura qiioquc dixit, Christum conceplun
inine ,
priucipiuin dc principio , sapiendam dc sa- esse ct n.-iiirn de Spirilu sanclo, lanquam solt Spi-

•ienlia. Et haec oinnia verc possunt dici de Spiritu ritui sanclo opus incarnationis ascribendo, quim
canclo. lola Triniias esl operata. Sed sciendum csl quoJ
-
Spiritus sanclus cuin sit Dcus, cl Palri cl Filio coi
Ckf. V. Tola Trinilat, cjiitdemque ad exlra operalio
prorsus inseparabUit esl, et quidquid upcratur una substaiuialis, lamen aniborum cstdoniim. Ul ergn
peitona, id operanlur ei retiqua'. Sottuulur objc- ex gralia rl dono Dci, non proplcr hominum mcriU,
clionei cunira lianc doctrinam. r»r| Filiiim carnetn assumpsisse appareret, ad not
Prcterea illa siipcriora, qux dc sanclissima Tri- inslrucnJos providil Sc.ripttira divina, Chrislum esse
nilati comincimirata sunl, a quolibcl lideli lirmiiir natum cx Spiriiu sanclo, lanquam incamalum D*i

crcdinda suni, lolam Triu talem, cum sit rjusdem donum. Salis apparcl ex supcriori siroibtudiiic
 ;

.',81 GALTHERI TllEOLOGl VETERIS LIB. DE TIUNIT. 582

quod, licci Tiinitas inseparabililer operctur, lamcn \ quod ipsx coxtcrnx, sicut sunt ct cooequales. Ex
solus Filius carncni assumpsil, sicul solus Spirilus cujus loculionis similitudine videtur appcllari
cas
sanclus in cnhimhx spccic apparuil, ct solius Palris cousubstantiales cl coomnipolentes j scd, quia non
vox audiia est, dicentis ad Filium : ftic cst Filius inveniiur bis verbis usa auctorilas, non
est dc illis
ineiis dilcctus, in qno mihi bene complacui (ilallll. lemcre prxsumendtim. Nam cum Aposrolus profa-
xvn). nas verborum uovitates evilaii jubcat, id maxime
Cap. VI. Quidquid de Deo dicitur siibstantialiter, cst oliservandum eiun de diviiiit.il is esscnlia ct
,

omnc itludde 1'alreet Filio.et Spiritu saucto pari-

dislinclione personarum loquimur,
in qua re sine
ler enunlialur. An dicere liceal in Trinitate esse
ires naturm rationalis siibstaiilias indiciduas? periculo non erraiur. Profanas autem novilates ap-

Superioribus esi adjiingendum quod, quidquid de pcllanms non solum eas qux hxresim profitcnlur,
Dco diciiur subsUnlialiter, id est quidquid ab sed eliam ea« qux, quannis sana lide expnni va-
xtcrno sine respectu convenit divinx subsiamix, leant, lamen, quia inusitatx sunl, conlra uYera ali-
omnc illud de Patre el Filio el Spirilu sancio pai iter quid no\i videntur asscrere. Si qnando ergo vocum
enunliatur. Sicut cnim Patcr est omnipotens, sa- pioiiuntialiones proponantur incognitx, et causa
piens, xlernus, jusius cl misericors, ita Filius est novilaiis sive oslcnlalionis cxcogitaix, melitis essc

omiiipotens, sapiens, Xlernus, juslus el misericors, arl) '"or sensum earum pie ignorare, quatn de illis

et Spititus sanctus similiter. Nec lamcn aliquatcnus aliquid lcmere diffinire. Jam satis apparet ev prxdi-
dicendum cst, Paliem, el Filium, et Spiritum san- ctis, qualilcr Dci substanlialia nomina dc singnlis
cttim tres deos esse, lies omnipotentcs. Quia ne sint enuntianda personis.
Paler, et Filiusej. Spiritus sanclus Ircs csse dhinx Cap. VII. De
singutis personis ettani prwdicnnlur,
pularcnlur substantix, quod esset sanx lidei contra- qiiw Deo cvnveniuiu ab wtemo respeclu nalnriv,
uti et eu, qtix respectu crealurm Deo temporatiler
riuin, ct Dcilaii dicenti : £170 et Pater wium sumut compelunt. Solus Filius carnem assumpsil in lem-
(Joan. x), fere nulium nomen de illis essentiari per- pore. Veus nulto aflicilur uccidente, sed invariabi-
missiiin esl. Nani quod Lalini Patrem et Filiutn et literpcrmanens diversa sorlilus est noniina ex
Spiiitum sanclum Ires dicunt esse personas, Grxci rerum varielate, quam fccit.
vero tres liyposlases,
ad pluralitatem personarum Sicut antem nomina substantialia de unaquaque
iusinuandain, seu ad lioc demonstrandum (lii), quod pcrsona enuniianiur singulariter, ila enuniianlur
Paler non cst Filius, vel Spiritus sanctus, ncc Fi- eliam illa, qux Dco coincniunl ab xterno rcspcclu
lius esl Pater, vel Spirilus sancius, ncc Spiritus naturx, veluli bxe nomina pra-scius, proiidus, et ,

sanctus Pater csl vel Filius, sed alius est Palcr, Q sil"i ,iaH u; e 'deo convcniunt Deo ab xleriio, qttia
.

alins Filius, alius Spirilus sanclus. Itaque tres pcr- prxscivit et providit omnia ab xterno, aiiltqiiam
sonas, non tres deos dicimus, non tres omnipolen- fierent. Similiter de unaqiiaque persona singulariter
tcs; quamvis, tcste Auguslino in libro De Trinitatc, enuniianlur nomina qux rcspectu crealurx
illa ,

pcrsona nomen substantiale est, ac stne respectu coiupeiuiil Deo lcmporaliler, vclut hxc noiniiia :
dicrtur ; et cumpcrsonam dicimus, nibii aiiud quain Dominns, creator , miseralor; non enim Deus tcste
cssentiam rationalem noininamus. Quod cum sit, Augusiino De Trinitate, anle fuit Dominus, quam
lamen ad pluralilatcm prxdictam designandam con- esset ejus senus; iiaque lemporalitci ccepit esse
sueiiiiio Latiiuv Ecclcsix conlilctur, esse aliam pei- Dominus, quaiido crealura in tempore facla ceeiiit
Bonam Patris, aliam Filii, aliam Spiritus sancti ei scrvirc. Similiier Deus cccpit esse Creator 111

nec tamen audct quis conlileri aliam cssc esseu- tempore, quando fccil creaturas, non enin; crcavit
liam Palris, aliam Filii, aliam Spirilus sancti, nc eas ab xtcrno, nec Crealori sunl coxlernx, sicul
plnres dii et essentix audiantur. Cnde manifeslum qtiidam xslimanl occasione liorum verborum :
est qtiod, sicut non dantur tres dii, ila nec tres Omnia in ipso vitacrant, qux sic sunl cxpoiicnda :

BCrsonx dicerentur, si compcteiilioia lialiereiiltir in ipsitis prx-scientia, qux est vila ex se vivcns, et
rerua, quibus pluralitas Palris et Filii et Spiiitus D alia vivificans, erant omnia ordinaia ei cognila
saueli convenieiitius inonslrarelur. Non enim hoc tanquam personaliter existenlia. Ycram esl ergo ex
dieiiur, ut personx dictum intelligalur, el ut essen- lcmpore Demri esse Dominum el Ct eaiorem, el cun»
tialiter diversitas aslrualur, sed ne Palris et Filii et Palcr sit Dominus ct Crealor, ei Filius, simililer
Spiritus sancti pluralilas taceatur. Et quumvis tres et Spirilus sanctus, non lamcn tres sunt domini,
personas dicimns, et distinciio personx sit naturx vel tres crcatores, sed sunt hiios et idem Domiuiis
rationalis substantia individua, non tamen audcmus el Creator, ct lamen de illis pluraliter dicitur : Ipsi
dicere, Palrem et Filium et Spiritum sanctum esse tres mundum creaverunt. Quod aiilem pro nominali
tres naturx rationalis subslanlias individuas. Sic voce et verbali possint pluraliter designari, mani-
enim tres divinas substantias cl tres deos videie- feste apparet ex supra posilis verbis Joannis apo-
mnr asserere. Sieul autcm ad unitatem esscntix stoli dicentis : Tres sunt, qui testimonium dant in
conlirmandam unuin et non tres deos dicimus coeto, Patcr, Verbum et Spiritus (1 Joan. v).
ne personarum pluralitas negari videatur. Hie animadvertendum cst, quod solus Filius ear-
Legilur etiam quodam loeo, ad carumdem perso- neni assumpsil in lempore; undc ilfi soli coiupeiil

narum p!u alitatcm ei xqtialilatem asserendam, inrarnatun' esse in tempvre, quia incarnatus bomo
 ;,

5'<5 APfEND. VI- i.l .I.n.lUM DE CASTELLIONE. .v:i

Cbristus appe!lalur. Na:n, quanivis verum sit, qnod A cst sapienlia. llxe aulcni vidcnlui Spirilus sanctl
fuii si'in|icr, sicut ipsc nobis insinuat , diccns : pcrsona essc, id est Spiritus saiulns, donum, proa-
Anlequain Abruham fieret, eno sum (Joan. vni), la- rfc/is, quainlo uotal procrssionem Spirilui sanclo
mcn boc iiomen ci cx carnis assuuipiione tempn- convenienlem. Etenim Filio convenil quodam di-
ralilcr el uon ab xlerno convenil, quod (ali simili- vcrso modo procederc a Patrc, et lamcn vidclur
Uidine innoiescere potcsi. Dc AbraLam in exlremo posse procedens appellari : propterca Spiriliif,

<!ie sux vcnim fuii dicerc Istc scucx Abra-

vitx : nmor, eharitut, dilectio, el similia de Spiiitu sancto
bani babilavil in Ur Clialdxorum nec laiiicn con- ; distincte et relative solcnt dici, ci maxime dctcr-
vcnicbanl ipsi illa duo noinina, iil cst scncs ct minationibus apposilis, veluti, dum dicitur cliatitas
Abmliain : quamlo in Ur haliitavit. Itai|iic illa prae- Patris, aul Filii. Cum euiin sinc dcleriniualionibus

ilicla noinina dc solo Filio ciiuiiliaiiliir, ncc viilcii- profcrlur, non solum dc Spiritu sancto relaiivc,

lur esse relaliva, cum superiora respectu crcaiura sed ctiain dc aliis pcrsonis subslanlialitcr possuii
Dco convcnicntia dc singulis dicanlur pcrsonis, ct cnuntiari. Esl ciiiin Patcr cbarilas, ct Filius cluri-
sinl relaiiv a. Potest aulcm cx supra dictis coujici, las ct Spirilus sanclus cbarilas. Con/icilur cx vei -

Dco aliquid accedere, ct Deiiiu essc mulabilem liis Augustini, qnod lixc appcllalio, id cst Spiritut
i.leo, quod qusdam nomina babel cx lentiporc. S.-d u sanetui in commtini signillcalione dc singulu ili-
sciciidiiin esl, qiio.l omnia, quai Dcus fecil, sinc cami pcrsnnis. Dixit eniin, Spirilum sanctiini
labore et mutu suo rcyit , ei pro nutu suo variat, quia ulriusquc Spirilus est, coniinuiii ulriusquo
purx el perfeclx siniplicitalis ct immulabililalis iion iii.itioiic appellari; ulcrque enim, id cst Paler
staluiu uon exrcdens. Non cnim idco de malis ct Filius, ct Spii itus, cl sanctus esl, el illis superio-

irasci, vel de bonis gauderc dicilur, quoJ aliqua- ribus noniiuibus Spirilus sanclus ad Palrem ct Fi-
tenus motum irx, vcl gamlii niorc animi humani liinn relative dicilur. Proccdcns cnim a Patrc ci

patialur; scd quia tanquam iratus peccaloribus ap- Filio dicllur; ct quamvis nulluin nomcn Palris ei

parel eos puniendo, justus velut gaudcns prxmia Filii pcrsonx vidcatur coustrui relalive cum illo

confercndo. Itai|ue nullo pcnitus afficitur acculente, nomine Spiritus sanclus, qui est proccdcns, si\e
6ed invaiiabilitei' perniancns divcrsa sortilus est Spiritus, non minus lamcn Spirilui sancto coiivenil

nomina cx rernm varielalc, qiiam fecit. relalive dici proccdcnieni sivc Spiritum sanclum
Cac. VIII. Quid de tingulis in Tiinitate pcrsonis quod excmplo tali clarius esse putest; si nullo no-
prcsdieandum sit quutid prwdicata rclaliva? Licet miiie domiiius ad servum diccrclur, nun uiinus
oniiics tres personar siul tinus Dens, et uiius Deut
i.iiiien relalive compctcrct csse servum. Prxlerea
sit Trinilas, non tamen ideo liipkx appetltindus est „
Deus. csl unum nomcn, id esl Tiinitas, quod de nulla

His praediclis crgo aiJjungendum videlur csse, pcrsonarum singulatiin diciwr. Non cnim Paier
quxdam alia csso iioniina, qux non de omnibus cst Trinilas, vel Filius, vel Spirilus sanclus, sed

comiiiunitcr, scJ quxdam distincie cl relative de trcs personx simul , id cst Patcr, ct Filius et Spiri-

quibusdain personis al» xterno sunt cnuntiabilia. tus sancius suni Trintas, et Triuitas csi Pater, ei

Naiu solui Patcr ad Filium rclativc dicilur Palcr F'ilius, ct Spiritus sanclus. Vcrum csl etiam, quod
gigncos, gcncrans, ct si quid bis simile inveniiur. Trinitas, id cst trcs pcrsonx omncs sunl unus Dcu»,

Kl lisec nouiina dc aliis non enunlianlur pcrsonis. et unus Deus csl Trinltas, id cst tres persnnx, non
Nani quoi! lola Tiii.il.is el unaquxque pcrsona tamen ideo triplcx oppcllandus cst Djus. Potcsl

translative Paer quasi Creaior ei rcclor uuivcrsx atilcm boc noincn Trinilas collecliin appcllari, cuiu

crcalurx dicitur , simililer solus Patcr iugenilus, dc nulla pcrsonarum pcr sc dicatur, scd simul do
qui, quantmn ad vocem , nibil aliud csse vidctur, omnibus, ncc csl siibslanlialc iiomcn , sc.l plurali»

quatn non gcuilus. Sed, eum Spirilus sanclus, qui latem designat personarum.
non gcniius, tamcn non dicatur ingeitiius; appa- Cap. IX. Mijslerium Trinitatit liumamv uninuT simi-
rci, quod Paicr ingcniius dicitur, ideo quia nec ,
,» litudinc declaralur.

isl genilus, nec est dc alio. Non autcm sulistan- Supcrius multis auctoritatibus probalum esl,

tiale ncincii Cbt ingcnitus; scd dc Patre dicitur per unam lotius Dcitatis essc subsloniiaui, clcssenes
abncgalioncm relativi, id esl genili, quoj Pati i 11011 pcrsonas unius subslanlix. Cujus rci prufuudiu-
couvcnii, Filio autem convcniunt lixc uomina alia, lcm, quamvis itnpossibile bumauo ingcnio ad plo-
Yerbuiu, Fitius, natut, genitus, generalut, ct alia num coinprclicnderc, tamen ipsius divinx Tiiniiatil
nalivitalem siguificantia. Subsianlialia riuoijuc gc- aliquam siinililndinem iu natura crcaturarum,
niturx delermiuatioiie apposiia efflciuniur Filii quamvia niultuin dissiiniliuni, liccl qualitercuuque
persona, vclul ucnitut Dcus, sapientiu nata; el bis iuvestigare , diceule Aposiola : Invitibitia ejut a

oinuibus nomiiiibus Filius ad Patrein rclalive dici- creatura mundi pcr ai ,

qum facla tunt , mtcllecta
lur. Solit « t linc noiuinc qtiaiidoquc Filius $epitnlia contviciuntur {Hom, i). Reliclis aulcm ad prxscns
sine deicrniinaiionc posila dcsiguari, sicut plcruiu- aliis, Uitpiciainus naluram animx rationalis, quam
que fit in Provcrbiis Saiomonis, ct lamen cst sub- imagincm Dci factam csse Scriptura lestaiur.
Kljntionalc Iriiiin pcrsonariim ; iiam Patcr est sa- Aniiua igilur subslantia cst corporea [/1*9. incor«
pienlia, ct Filius esl sapieolia, ct Spirilus sanctus porea], ct comparaliuiio corporum simplex , nce
 ,

585 GALTHERI TIIEOLOGl VETEMS Lltt. DE TUINIT. 5,86

partibus suis divcrsa locorum occupans spatia : A qui noquc genuit, ncque genitus esl, nec Pator esi
Quae, cnm sit sui memor, se quandoqite conside- nec Filius esl , scd tanliimmodo Spiritus sanclus
rat, ct coguoscit, et cognilam se diligit. Sunt ilaque cst , ct iiliiiuque Spirilus est. Est cnim atlenrlen-

in eadein simplici subslanlia animae Iria, scilicet duni quamvis vcrum sil, Paireni gcnu sse
quoil,
memuria, nolilia, umor ; cl cum verissime dici po- Filium, et Patiem et Filium csse iiiiiini Deum, non
icst, . memoriam non esse notitiam vel amorem, tamen Deus geiiuil se ipsnm. Non enim divina sub-
sed illa iria a se invicem dislincta 6unt, tamcn non sianlia se ipsam genuit, nec ciiam aliam divinam

sunt illa trcs substantiae, nec sunt aliud, quam subslanltaiu ; sed persona Falris gcmiit pcrsonam
anima et ejus subslanlia. Et in illis tribus aitcn- Filii : similitcr , riim Spiritus sanctus procedat a
dcndiim esl, qnotl ex memoria procedat notitia, ct Patre cl Filio, non taincn Deus procedit a se ipso.
amor sive voluntas ex utraque parte. Nec aliquem Cap. X. Perfeclam summar Triuiiaiis cognitiunem
inoveat, quod e\ memoria procedere dicaiur, cum soli in crnlh beaii babebunl,

prius ex notitia memoria procedcre videalur; non S.ilis de sancla Trinitatc, qiuc est ineomprelien-
sicnt a nolitia provenit mcmoria, ila sccuudo pcr sibilis , disseruimus , quantiim parvilali noslrae a
inemoriam de scienlia in aninia procedcnte exci- Dco pormissum cst cani inlucri por spcculum in
tatur cogitatio, qu.t formata, el rei cogilalje adbae- " Miiginate, id csl pcr similitudincm ralionalis crca-
rcns, notitia, sive mcntis verbum appcllatiir. Ipsa lura:, et inultiim ab ca dissimilcm. Si quis antem
enim mcntis conceptio persona: verbuin nnncupa- desiderat , ut sibi demonslrelur evidentiori ratione,
lur, ct de ipsa ad voccm exlerius souantcm trans- qiiaiiter in una Dci substanlia sinc divcrsilatc for-

Latum csl verbi vocabulum. Ilaque pcr mcmmiam marum et subslanliarum possit esse personarum
cxcitalur nolitia sive vcrbum, cxpressam liabcns pluralilas, bic allendat tnemoiiier, quod ad liujug

similitudincm scienli;e rnemoriter procodenlis, de rci pcrfcctam noiiliam ncmo, quaniumrunque sub-
qua provenil ipsum vcrbum , ct quasi gignitur. lilis el exercilatus potcrit pervcnirc, quaudiu in liac

Coiitinel enini iu verbum prorsus idcm, qnod

sc vila caro inquiclabit aiiimam. Nam illa notitia non
per scientiam memoria sciebatur; unde imago nisi bcatis et jam viia aelerna fruentibus convcnit

scicntiao polest appellari. Jam vero per mcmoriam Domino attcsiante, qui dicii Vitaasterna cognoscere :

excitata uolitia, id est vcrbo, subjiingilur amor, leDeumunum, clquem misisli Jesum Clirislum (Joan.
sivc voluntas ; cum enim ad rem, quam ntcmoritcr xvn).De bacca.lcni notitia dicitDominusaJ Moyscn :

sciebat anima, cogilando pcrvenil, vult et amat co- A*on videbit me homo, ei vivet (Exod, xxxin).
cnoscere
8 id, quod
^ cogitando rcperit. Ad biiiusmodi r
^ - v. , ... „
'
°
,. ,.
r '
. Cap. XI.
.
.
Auctonlate
.,
et ralionc ostenditur, Dio m
.

similitudinem animae, licel a divina natiira mulium nullas esse

proprielales vel relaliones , quce no,i
dissimilem pro posse nostro conemur assignare di- sint idem cum Deo , sed aliw res , quam Dei sub-

vinam et ineUabilem Trinitatcm. slantia.

Una esl Dei subslantia, simplex el incorporea, et Pust a!ia vidctur inqnirendum , utritm in Dco
unius subslanlia? trcs subsislenliae , tres persona; ,
sint aliquae proprielates, quac non sint idcm cum
quarum una non est alia , id esl Paler, Filius et Dco , sed alia; rcs quam Dci substanlia ?
, In quo
Spiritus sanclus, cl bi tres nibil aliud sunt quam ccnseinus usum communem Ecclesiae csse imitan-
ipse Deus , et una Dei subslantia , velut in eadem duin, et sine limsilatioiie omni pronuntiandum, ne-
substanlia anima: tria sunt, id est memoria, noiitia, qne quantitatem , nec qnalitatcm , nec relalinnem,
amor, quae tria niliil aliud suut, quam anima. Sic- ncc aliquam rein prorsus in Dco esse, qua: ab ejus

ut aulem in subslantia anim.-p. procedit a memoi ia substantia sit diversa. Non cniin Dominus magnus
nolilia sive verbum , ila a Deo Patre, qui de nullo tiicitur idcirco, quod in co sil quanlitas, ncc justus
est, qui est summa sapientia, genitus esi ab xterno vcl bonus idcirco ,
quod in co sit qualilas ab co
Filius, id est Vcrbum certissima coguitinne conli- diversa; sed, lesleAugustino, sinequanlilalemagnus,
nens quxcunquc noscit Pater , et Patris sapienlia , D sine qualitate bonus inlelligittir : et, quamvis in
el Patris imago non incongrue appellatur, cum Pa- itivina substantia tres pcrsonoe sint , quarum una
tri sil expresse similis per omnia. Quia vero Paler non est alia , tamen nullis relalionibns sive aliis

Filium sibi consubstantialem, el pcr omnia similera formis intcr se differunl ; scd .|iua Dcus Filium
diligil, et amat Palrera qui euin perfcctum
Filius ,
sibi consubstantialem genuit , et quia Patre Filium
el summe beatum de sua subslantia geuuit, pn>- diligente, et Filio ralrem, ab utroque procedit anu.r
cedil ab utroque amor et benignitas , id esl Spiri- sive benignitas , id esi Spii ilus sanctus , idcirci»

lus sauclus ,
queinadinodura a memoria et no- pluralilas personarum Deo esl; non quia rela-
in

titia procedit araor sive voluntas. Et cum istae lionibus vel aliquibus rebus a Deo diversis personae
tres personae sint ejusdcm subslantiae tamen in
, a se distinguaiitur ; et quia nullius rei divcrsae ad-
lantum dislinctae sunl quod , sicul sola memoria mislio in Deo non solum rationibus, scJ ctiam
sit,

est meraoria , et soia nolilia est notitia , et sclus auctoritalihus comprobatur. Isidorus dicil < Ideo :

amor est amor, ita solus Paler Pater cst, quia so- Deus dicilur simplex, sive non araittendo quod lia-

his Pater gcnuit Filinm ;

qui solus Filius Filius est, bet, scu quia aliud non cl ipse, et aliud, quod in
quia solos Filius genitus esl ; sed Spiritus sanctus, ipso est. > Boclius vero in libro Dc Trinitate eara-

Patbol. CCIX. 19
 ,
,

587 APPEKD. AD GLALTEItl.U DE CASTLLLIONE.' ?S8

deni simpliritatem Dci aflirmans jic dicit : «Quo- A Deiias sui perfeclione est xqualis, ut, enccptis vo-
firca hxe verc : tinus est, in quo milliis csi nume- cabulin quae proprictalem personarum indicant
rus, nullum in eo aliud , praeier id quod cst. » Et quidquid de una persona dicilur, dc Iribus dignis-
paulo posl : i Ergo nulla in eo diversiias, nulla cx sime possct intelligi , atque ( ut ) cunfuiidcntcs
diversiuie pluraliias, nulla ex accidenlibus multi- Aiiuni , unam eamdcmque dicunus csse Trinilatts
tudo. > Augusiinus in srptimo libro De Trinitate 6iibslaiiliani , el uuuin in iribus pcrsonis laicmur
muliis pra?missis Bubjungit haec verba : • Et non De.um ; ita impietatem Sabcllii declinantcs , trcs
eril, ibi sumina jam siinplicilas. Sed absil! ut ita pcrsouas exprcssas sub propriclalc distinguimus ,

til; quia vere ibi est summe simplex esseniia. Hoc iniii ipsum sibi Pairem , ipstim sibi Filiuin , ipsum
ergo csl ibi cssc ,
quod sapere. » Et in eod< m libio sibi Spiritum sanclum csse dicenie»; sed aliaro Pa-
dicit : i Cuni conarciur humana inopia loqnendo tris, aliam Filii, aliam Spirilus saucti csse perso-
proferre ad bomiuum sensus.quod iu secrctario nam ; non eniin non.ina lanlummodo, sed etiam no-
mcnlis pro capiu tenerct de Doniino Crealore suo, minuin proprielalcs, id est personas , vel ul Grxci
sive per piam fidem, sive per inlelligenliam, tiniuil cxprimunl, tres hypostasis, boc est , subsistenlias
dicere trcs cssentias, nc iulelligereiur in illa summa conGlemur. > Hsec sunt verba Hierouymi, qua: qui-
sequalitale ulla divcrsitas. » El paulo post : i Qui- **
dam male exponenles relationum exislenliam co-
bus omnibus non diversitatem inicliigi voluit, scd nantur assererc, maxime insistentes bis verbis prio-
singularilaicm noluit. » His auctorilalibus mon- ribus : « Ul, exeeptis voeabulis, quae proprictatem
stralum cst , uibil csse in Deo ,
quod aliud sit ab personatum indicaut, quidquid de una pcrsonaruin
ipso. Sed idem potest raiionibus probari ; si enim ,
dicitur, de tribus dignissime possil accipi. > Dicunt
sicui /luidam asscruul , in ilia summa Triniiaic , aulem, nullam aliam proprirtaiem personarum liis

qua; Dcus cst, non possil alius csse Pater a Filio ct vcrbis signilicasse Hicronymum, quam earuin reia-
Spiritu sancto , nisi in eis sint relalioncs quxdain ,
tiones ab ips3rum personariim diversas essenlia.
quibus a se difleraiit Paler et Filius , ct Spiriius Quem errorem ipse Hieronymns cxcludere volcns ,

sanclus, liquido apparct, quod liullateuus cxistcrc quid in priori parie senserit , in scquenli declara-
possit illa sunnna Trinilas, quae creavit oinnia sine vil , ubi ail Non auiem nomina uniuniniodo
: «

adinistsone el adjutorio rerum a se diversarum. sed etiam nominum proprietaies, id est personas ,

Manifestum est etiain, quod in essentia Dei absquc vcl ul Graeci exprimunt , liyposiases, lioc esl subsi-
illarum intervenlu ct auxilio non esscl sutnma suf- slcntias confitemur. > Hoc autem dicendo manifeste
ilcientia ct summa beaiiludn, si, tanqiiam illi asse- , inginuat nibii aliud ( sc ) appellare proprictatcm
Itnl, absqne illis rclaiionibus non posset Pater ge- personaruin, quani ipsas pcrsonas plurcs , a se di-
nerare Filium summe bonum, vel Spiiilus sanclus stinctas , nec inlelligere aliud esse propi ietaics no-
summe bonus possct ab ulroque proccdere ;
jam niinum, quain ipsas personas a nominibus designa-
enim absque illis non possel illa incorporalis pul- las, curn ipse scnsum suuin evidenler volcns expri-
cbriludo Trinitatis cxistere , sinc qua Dcus nullo mere, ita dical : i Scd ctiaro nominum proprietates,
modo cssc sunimc bonus posset, llem si trcs rela- id cst personas. > Simili inodo dclcrminala sunt
liones in Dco snnt, jam prauer Deum sunt tria sine cujusdam prajfalionis verba in hunc inodum pro-
principio , et Deo coaeierna , quas nec Creator, uee lata : i l'i in confessione verx , srmpiiernxque
creatura sunl , ncc subsianiix nec accidenlia; in Dcilalis , el in persoms proprietas , ct in esscuiia

Dro enim nullum accidcns cssc potcst. Item si trcs unitas, el in majcsiale adorclur xqualiias. > Nibil
relaiiones in Deo sunt, et sunt aliae rcs quam di- , enim aliud in personis proprietas iniclligiiur, quain
vina subsianlia, apparct ab aMerno non fuissc san- earuin dislinctio , liec aliud cst carum dislinclio,

ctam Trinilatcm, quae Deus est, scd cum ea quam- quain ipsa:*persona•, qux a sc dislincue. Suflicien-
dam aliam rclaiionum Trinitatem , et ila manife ler dictuni esse arbilror contra eos, qui ponunl in

sium csl duas essc trinitates in Deo sibi coxiernas, D Deo relalioues, sive alias a Dco proprietales
icilicet unam ,
quse Dcus est , et aliarn ab ipso di-
Cap. XIII. Confutntur eorum error, qui soli Palri
vcrsam. Sed dc illa irinitalc alia in uullo syu>bolo,
omnipolentitim, soli Filio snpienliam, soti Spirilui
in nulla synodo, in nulia scriptura canonica aliquid sancio bonitalem tribuendam esse deliranl, putanl-
propalatum, vcl diclum invenilur. aur ac juctant se mysterium sacratiisima JVini-
talis cotnpieliendtsse.
Cat. XIL Ostendilur, sancli Bieronymi sentenliam ,

adversa? npinioni nulla ratione su/fragari, uli ncc Hoc loco prxterirc nolui quoriimdain profanas
verba prafatwtm in missa de SS. Trinitate. noviiaies qiiorum stuliiiia pcr Dci potenliam el
, ,

Nec nos latct , quosdam vclle exisirntiam pra-di- sapicniiam ct bonilatcm cxislimat discernendas,
ctarum relationuin aOinn.ire i'X'quibusdam verbig, soli Patri omnipoieniiam, soli Filio sapieniiam, soli

quibus in cxposilionc susrlldei usus est bcaius llic- Spirilui sancio bonilatem assignans ;
quod honii-
lonymus. Ul aulrin cx ipsis vcrbis Hicronvmi r\i nrs iinpcrilos, el ferr tniius vcrilatis ignaros adin-
dcnier appareal , eum aliler sentire, rtcos aliter, venisse manifealum csi. Quis cnim non penitus lo-
qui rclatiunes asaerunt, ipsa Hieronymi verba ap- tius rvprrs verilalis ignoiat , Dcum Patrcm esse
poncrc curavimus ,
qux sunl hujusmodi: < Tola sapicutem ,
qui oinnia , antequam cssent, congruo
 S. WILIIEI.Ml S AHR. S. TIIOM^E DE P.VIUCL. — OlfSERV. PR.,EVI.i*.. 590

ordine disposuit ? Aiil quis negal ipsum csse bo- A lur islorum slultilin, qui se jar.laiil profuiiilnm seiri:

niim, qui sola boniiate sua naturas ntionaics crea- lix Tiinitaiis mysicriuni ad pleiiuiii cognosccrc. Er-

tns ureavit Je nihilo , ui suae hcncdictionis parlici- go nulli lauia inessc debel demenlia, ut boc divimc
pes efliccrel? Similiier dc Filio iinlliis dubitare nalurcv. secrcliim ineoropiehcnsibile conelur ac:i-

dcltot ,
quod non sit omnipotens , et bonus ,
per miue sui ingenii compreliendeie, et lanqiiam coin-

qucni omnia facta sunt, et qui bono Palri consub- prehenstim praesumai aliis jaclanler oxplanarc , ^t

stantialis cst. I)e Spiiiiu sancto similiter nemo du- econtra nullus adeo sit ubslinatus, ut idco credeie

bitct ,
quod non sit omnipnicns ct sapicns , quia nolii ,
quia ad plcnum non intclligit insrruiabilia

ipsc ornaiit coelos (Job xxvi). mysteria sanclae Trinilatis ; sed quicuuque dubitarc
Tribus ergo omnipoieiuia , tribus sapieniia, tri- incipit, quia non inleUigit, rccurrat ad supradiclas
bus couvenit benignitas. Lt niirum est, qualitcr illi auctorilales ,
qua: afliunant', iieniiiicin in liac vita
inscnsati homines conlra lol auctori-iatcs in hac de Dco haberc pcrfectam notitiani. Quibus instru-
verilate concordantes audeant suos orroros imiu- ctus incipiat dc Deo credcrc, quml crcdidit Petrus.

ccrc ,
quibus conlra veritatem lidci eailioliea» im- Hnjus umbra infirmos sanavit , ct alii martyrcs et

punc wenliri non suflicit , sed apud vutgus illilera- cnnfcssoies quorum sanclitas non solum in vila
, ,

tnm nomcn suum glorraniur per sua ligmenta dif- sed et po>l morlem miraculis incomparabilibus in-
famarc iusuper addcntes se ad plenum cognosccre
; noiuil. Quod si coniigcrit argumentis dialeclicis,
in unitatc divinac substanliae esse geniluram Filii a quac juxta solitum nalurx cursum, et usus vocum
Patrc, el processionem ab utroque Spiritus sancli. inventa sunt, vel Juduium vcl luerelicum impugnarc
Scd corura coniumax pncsumptio evincilur a healo veritatem calholicain , qnac cst dc nalura divinae
Clenicnte, qui dicit : < Nec qua?ralnr, quomodo ge- substantise,omnia ineffabiliter transccndenie, (|uaro-
nuit Filium, quod angcli nesciunt, et prophelis cst vis Catbolici nequcant liuniana ralione relellerc,
iflcogniium. Undc illu» dictum est : Geiieralioiiem tamen nibilominus in flde, quae taulis auctoritatibus
ejusquisenarrabil (hai. i.ii)? quando secretarn origi- munila est, constanler permaneal, nicnioritcr rcco-
nem cum proprio Filio novit ipse solus, qm genuit, lens, illam lidern non babere mcritum, cui huroana
nec a nobis Deus disriiticmlus est, sed credemius.» ratio priehct cxperimeiiluni.
Hoc testimonio sancii Cieuicnlis aperlissime confuta-

AX.NO DOMINI MCCIJl

SANCTUS WILHELMUS
ABBAS S. THOMM DE PAKACLITO
IN DANIA

SANCTI WILHELMI ABBATIS VITA

AUCTORE ANONYMO, EJUS DISCIPULO

(Scriptores rerum Danicarum medii «?iii, partim har.tenus inedili, parlim emendatius edili, quot coltegit el
adornavit iacolus Langedek, spcr. Ueg. Maj. a consiliis slatus e,t iabularii sancliorh pr&feclus; post
mortem aulemviri bcali recognovil, illuslravil publicAqm juns fecit Pe.lrus Fridericus Sijhm. Vol. I- VIII,
in-fol. —
Tom. V (Hauniw 1786), pag. 458.)

OBSERVATIONES VRJEVUE.
Vita h*c exscripta est per B. Langehekium ex magno opcrc Actorum Sanctorum, t. I mens. Aprilis,
p. 625-645, cnm adnolationibus non indociis Henschenii el Papebrocbii, qui tamen, ut exteri, in rebus
nostris Danicis interdum hallucinautur. Vide in primis not. e, p. 632, ubi pulant Eschiloe et Iselffort
(sic male scribunt pro Isefiord), idera denolare, nomenque detortum essc ab Eschil , rum tamen Isefiord
nostra lingua idem ost ac sinns glacialis; Eschilsoe, qu« vox signiflcat Eschilli insulam, aulimnomen
suum sine dubio liaxil ex nomine viri Eschil. Doclam sane iiiiroduclionem hi duumviri vitae hiijus saucli
501 S VYILRELHI AliU. S. THOM.E DE PAIIACUTO 592
pnemlserunl a p. C50 aJ 071, cnjus siimma hrcc esi Donnmi Pansiensis fuiulalam es«;e 1129,
: S. Victoris
cl priniam luisso in isla urhe regia Cannnicnriiui Regularinra
S. Augustini ex hac ilomo priorem S. Ge- ;

novefs Oddonera an.ioHlO eviisse, cujus disdpliua inforinatus sanctus faic Guilidmcs; VYiihelmmn
moriuiim Ci s\prilis et canonizatum per papam Honoriu n III, anno 1224 , xn Kal. Febiuari., qui in hulia
leslatur, sc leeissc inquiri «ic pnedicli f.iinuli Dd vita, fama cl miracnlis per Thoinain, qiioinlam archi-
episcopum Lundcnscm.acper Pelrtim, Roskiliknsem rpiscopom, el abbateni «lc Ervado (//erii'Qrf)Ci>ier-
« Eodem, quo espedila
ricnsis ordiuis. Pergunt porro Jocii hi dnumviri : est hulla anno (ueni|M> 1224),
factaquoque solemnilas esi pcrcgit eam Peirus J.\.-o'.>i (Sunoius) lilius, rpiscopns Koskildeosis
; et sob ,

cpiscopo Nicolao Stig facta csi translalio in Euellioll anno 1238. Ad calcem cotlicis Victorioi, ex quo ha»c
\ilaeilila est, inveniunliir oraliones hrevcs quxdam in honorcrn S. VVillnlmi, quas Papcbrochiiis Hen-
bchcniusquc quiilcm .n introiluciionc inserueraiit. Cum aiuem duumviris s.-epe memoratis scribentihus, ,

dies morlis sancii liujus viri incidit iu ili.'ui Paschalem, fesium cjus translalum cst ail xvi Kalendas Juhi,
nc idenlidem iinpediretur eidein decreta annua veneralio. Poslea tamen nnnien Wilhclmisic exolevilapud
onlinis ejus fratres, ut nec memoralus sit a Canonicis llegularibus in olTiciis propriis , nec numeratus
inier sanclos ;ui nrdinis in Kalendario ante annum 1015; seJ tunc cura Peunotii, lcdaejus Viia apud
Surium, nonicn ejus prodiitiuter propria ordinis ollicia, primum llijin.c, dc.n Montibus anno 1625, et
deiinic VYnetiis 1013, atquc in aliis posiea dilionibus.
Il.ec Yila «'dila cst a Surio in V iiis sanclvrum, t. II, p. 98, scd juxta sui ipsius lestiinoniiim a se locis
aliquotin eompendium redacla, plerumque etiain phrasi muiala juxLi ojus consuetndinem. Auctores au-
tern Actorum Simclvrma lianc poslea ediderunl, ui snpra dixi, ox codice ms. mouasterii S. Vk iur s I'a-
risiis. lii doctissiuii viri pulaut aiictorcru Francum fuissr, el cx co evincunt, qnod Percas Periitut vocal
(ex Francica voce Perche sine dubio faclas) cxlremis laincii annis cuin eo in Dania vixisse; inde falsas
;

eius narrationes de S. VYilhclmi actis iu Francia lluxisse; credibile euim est sanctuin non loqui solitum
de suis laudibus, quas ergu scriptori fuit necesse al> aliis muluare, qui pcr leitiam mauum na.lii.is retu-
lciunt rcs quinquaginla annis antc sc in aiiena leira gestas. Veritatcm aulem reruni in Francia gesiarum
cognoscere possumus cx cpislolis abbatis Sugciii, (qiioriint nonnull.e edilx sunt in Marlcne Thtiauro rtoro
Anecdotorum, lomu I, col. 414, elc, ubi taincii nil lianc ad rem pei linens invenilur; apuj Diichcsiiiuin in
llistoria; trancorum Scriptoribut, l. IV, pag. 495-546, editis (1), ubi pr.eseitim p. 500 eJocemur mutaiio-
nein in ccclcsia S. Gcnovefx nun factaiu csse ad ardenlissimas pieces San-Vicloriani abbatis , veruin ad
ipsorummel saecularium Canonicorum poslulalionem, quarum lamen, ut cx alia ejusdem Sugerii cpistola
a papam Eugenium vidimus, nonnulli valde contradicebaut. ClauJius du Molinet in epistola ad edii»rcs
l

Actorum Sanclorwn nionuit, in Nccrologio S. Vicloris exstare lioiuina decem fruiiuui S. Genovela?, ct
intercos Guillelmi subprioris, qui sine «lubio nosler VVillivlinus cst.
Noslcr Steplianius in Prolegoraeiiis ad Saxouem, c. II, p. 10, ait, in bibliothcca Academia! Hafuiensis
exstuisse coJicem anliquuin et ibi luec verba repcriri
, Anno Doniiin 1101 niisit Absulon, cpiscopus
: «.

Roscliil.lensis, Saxonein , prxpositum Kosciiildensem, Parisios, ad ccclesiain S. Genuvefae, ct aJJuxit

fralrem WUbelmum, cum aliis tribus frairibus, in Daniam. Ei factus esl abbas S. Wilbdmus in E*cln!sio,
ubi erant Ganonici Keguiares, nihii pi.ttcr uomen et babiium babcntes qui antca liabueraut priorem pro ,

ur.elaio. Obiit autem S. Wiliielinus xl amio, poslquam curam pasloraleiu suscepil, ct sepultua in mona-
Eobcliiult Jicto, anno 1202. > Hueusque hoc manuscriptum. Mihi
sterio D. Thomx, in oppi.lulo Selandiae
clarum esl hanc membranain continuisse Vitam S. Wilhdmi, in iionuullis auleiu Jivcisam ab illa quaui
iu luccnt hic edimus, quoJ nientio Saxonisevincil. Dicta vero membrana pcriit in inccnJio llalincui 17z8.
IJ. amicus meus
Laiigebckius collegil multa ex Brcviariis, ctc, uti cx Brciiariu RotcKi densi, cl Fasciculo
Hisioriales lectionet de Sanctts, breviario Slenicensi, Mittali Uaf-
n. 070 in nis. Magnaiaiiis, cui titulus :
niensi quoJ oinne taiiicu oiniiicre decrevi ob alioncs superiui al.atas. n Barlholinianis toiuo I, vel 11. cx-
i I

stat privilegium Absaloms lunc RoskilJensis episcopi,dalum monasteiio S.Thouuc dcEschilJsuranuo 1171,
ciejtisJein Jusconfirmatioiics,qtias JeJit.altciain cpiscopus, alteiain archiepiscopus, pluresque ali.c littcrx
coiiliiiiiaiioue el graliis plenx paparum, regura nostroruiu ct aichiepiscoporiun Luiidensiura , usque ad
Cbrislianum Hel annum 1517 Je monaslerio iu Ebelbolt, ul.i eiiam, p. 581 , occurrit lnstitutio domiui
abbatis VVillicliiu supcr anuiversaria «lie ejus, quomodo sit agenda posi obitum ejus , ubi imer alia nos
docel, palrcm cjtis Uusse vocaiuui Radulfuiu ct inatiem Emeliuiam. Natalem autein locum nun nomiiial;
invcnlliir autcui in Saussayi Marlyrologio Gallicano p. 193, Lulclix Paiisiorum. l'ost obilum Uuia
,

S. Wilhelrai, inclaruil apuJ extcros. Sic cnun sci ibilur Jc co in i.hronico Alberici, parl. n, p. 528, « anuu
4228, ui Uania, b. Cuillclniusabbas cauonizalus u papa, niulia inu-acula fecit «le die in dicm; et in An- >

uulibus Cotmarientibut apud Ursticiuin, t. II p. l> « Anuo 1252. S. VVillielmus miraculis claruil. t
,
:

ApuJ nos eliammagna scmper luit fama S. Wilbelmi, quarc patrcs nostri magoa conlenlioue asscrue-
uti canonici ecclesix D. Mai ije llafni.c digi-
ruul cxstaie apu se quasdain sacri cjus corporis icliqutas
I ;

tum eius; miuores llafiucnses Je lumca, Je calccis et Je ciugulo cjus, minorcs UoskilJcnses ariiculuui
digili, ilciu de « alceis, de lerra ct bacillo, Je cista el dc ossihus cjus, ut doceul nos libri reliquiarum posl-
inojuiil iu hoc opcre edeuJi. Non longe a Ringbladio apuJ Vigerslcd est in SialanJia adliuc funs, qui
vocatur S- Wilhelmi, ci ab aurotis visilalur vigilia 3. Joannis BaplisUe. Haximam taiucu sui meiuoriaru
apud uos rebquit cpistolis suis, qu.c aJbuc cxsiani, licet uoiuiull.e periere, cl post vitaui hanc locum
ubtiiicbuiit. Pi.cleica reliquil Oenca/ooiam rcnum Danurum a Langebekio edilam, t. II, p. 154- 165,
oujc sci iiiia esl iii graliam Ingrburgis reguix, ut monstrarul S. VY.Ihduius nullain cuiisanguiuilatein in-
teiceJcrc inler eaui et inaritum Plnlippuiu Atigusluui, Francix rcgcm, cujus prxlexlis rcx valuiliiialiiiuo-
iiiuiii dissolvere, qua in rc 3. Wilbelmus mullos labores ct diUgeuliun magoam pixstiiit Uauuto VI
regi uosiro fralrique Ingchurgis.
Oitod translati S. VYilhcluii facla sit
i 1238 Jiscimus cx .lniirt.ious apud Langcbckium, t. IV, p. 24, ex
Chronologia, l. II, p. 108, el cx Chronico SialunJnv, [i. 029.
AJ louuasleriuin Jc Lliclhull quoj alliiicl, qu.e supeisunt ruinx tjtis monstiant piis;is lcmporihus
magiitun illuJ luisse. Ap|iarenl ctiatn vesligia borli. Hoc cpiiapiiium auhuc ibi sci vaiuin csl t llic se- :

pullua esl nobilis vir 1». Ako Aiulrc.e nulcs CUill uxore Anna Doiolhca, qui ob. Uroniiiugbolm ; orate
Deuin pij Jlis. IS20, > cum duobus iiisignihus, ei infra < 1">H Virgo Auue Ifakls Uaiier (Uha). » ApuJ
Apini Laiig.hikiuin lom. IV, pag. 021, iii Chronico Sialandiac cxslal cjusinoJi epilapluuiu saucti buju*
,

viri :

t\) Lpislolx Sugerii cxslaut Palrol. t. flWWI.

 :

595 VITA. 604

Vitrttiit nalut, diclis factitque oeatus,
Mundo sublaltts, jacet hic Guiliclmus humatits.

In diplomallbus invcnio scqucntes abbates in Ebclhnlt post Williclnnnn Ricrardum 1218; Willielmum :

1258; Ascermn 1385; Benedictnm Esbemi 1403 et 1417; Mattbicum 1423; Joannem Andrca? 1455 ct
1449; Thomani Bmlli 1457 et 1404; Jeip Nicolai 1477 ct 1498; Claudium Marlini 1505 et 1512; Nieo-
laiiin Juni 1503, 1512 et 1515. Religione evangclica in his regionibus introducla, monaslevium hoc fuit
cmii aliis sa:eularizaiuni, annoque 1548 possessum ut feuduni a Christopboro Tbrandi. Demum cum op-
pidodcstructum cum arx Fridericsburgensis aedificaretur. Vide Sperling in Test. Abs. nnt. 40. Juxia
,

littcras regis Friderici II de die 29 Maii et anno 150i,iiinc etiamnum stetit ecclesia de Ebclbolt, quse eri'.l
niagna et vasta. In libro Datico Luiuleiisi apud Langebekium, t. III p. 500 vocatur boc nioiiasteriutn , ,

Sancti Thomae et Saucti Wilbelmi de Paraclilo.

INCIPIT VITA.

CAPUT PRIMLM. A agebant, venenum aspidum tub tabiis eorum (Psal.

Ad S. Genovefm tarcutarem canonkum dissoluli cot- xm). llnde convenerunt in unum adversns ( l'sat. u )

legoc pertequunlur, Regutares itlucinducnntur. innocentem,diceutes : « Viri fralrcs.quid faciemiis?

Beatus Wilbelmus, ex nobili ortus prosapia (1*), Ecce homo iste multa contra nos el consuetudines
vcnerabili viro Hugoni, abbati S. Gerniani de Pra- nostras faeit : nam conlraiius est opcribus nostrii,
tis (2), a parentibiis suis ad educandum traditus monasticam volens super nos inducere vilam. Ad
fuit, qui eum ul nepotem suum benigne suscipicns, mcmoriam revocemus, quod ait philosophus (3)
litteralibus studiis diligentcr erudiri feeit. Cumque Piincipiis obsta : sero mcdicina paratur,

adhuc infantulus iu claustro apud S. Gcrmanum Cum mala per loiujas convaluere morat.
nutriretur, ac primis elemenlis liltcrarum infonna- Obstemus igitur ejus malis adinventionihus et eas

relur, studiose considerabat, quomodo monacbi in radicilus exslirpemus; nam si dimiscvimus eum
clauslro sedeienl, legcrent , cantarent et orarcnt; sic, venienl non lanlum Roniani, sed et stimmus
unde, velut apis prudentissima, florum diversitatem pontifex et Fraucorum rex, et tollent nobis locum,
iuveniens, muncra mellis ab eis suscepit, ctin favo uobisquc ejectis, viros alterius scliemalis in taber-

cordis sui recondebat. Mediiabalur namque lunc _ naculis nostris regnare facient , ct erimus iu pro-

mcnte pucrili, quod devotus postca impleret xtate verbium omni populo. > Hsec cl his similia quasi
senili. Divina itaque sibi cooperanle gratia, multos spiritu proplietice interse allernabant; ignari quod
coasvos suos docilitate ingenii prxcollens , studio lale quid eis post annos paueos esset venlurum.
liberalium artium transeendit ; atque inter ipsos Ab illo ergo die cogitabant, quomodo eum affli-

magislros artium scieniiaeidoctrina conspicuos, fa- gereni, et fraude circumventunra sua canonica ci-
inosus habcbaiur. Igitur abbas Hugo de profectu tius eliminarent; et rei facli sunt in cogitationibiis

et honcstate iuorum nepotis sui evsultabal iiberius, suis. Unus ergo cx ipsis, qui ci cxleris familiarior
et gratias Deo agebat; volcnsque ejus utilitali in esse videbatur (nescitur ex propri.i delihcratione,
posleriim esse provisum, ei in subdiaconum pro- an aliorum suggeslione) sul> quadam dileciioms
moto prxbendam iu ecclesia Parisiensi apostoloi um spccie, quam non gestabal in corde, eum convenit
Pelri clPauii el B. Genovefae, in qua lunc sxeula- secrelo, dicens : < O charissime et omni dileciiorm

res erant canonici, acqtiisivit. Factus ilaque cano- dignissime, cst secretum, quod tibi volo dicere, si

nicus saecularis , omnia ,

qu;e ad eum perlinebant, lu adjuratiis promiseris lioc te nulli minifestaturum,
prudcnterexsequebatur. Aniinadverteiis eliam, quod donec opere complevero ,
quod mente pertracio. i

iu tenera xlate sui cducatus monacbos iu quiete C Ad hoc vir Domini respondit, se optime. posse ha-
degenles facere cognoverat, acccpto libro sxpius in bere celalum, quod ille voluit esse secretum. Tune
claustro solus sedcbat et legebat , ct in diviua lc- ille : « Diuest, charissime fiater, quod dcsiderio
ciione se cxercebat. vilae coelestis, vitam islam, quam tenemus, niiilare

Quod videnles concanonici sui, indignali sunt ve- disposui; nain licel vocalur vila , mors tamen po-
beinenter; etejus bonis moribus invidentes, undc tius dicenda est quam vita; quia amatorcs suos ad
deberent prolicere, inde ccepcrunt deficere. Cogila- aeternam perduccre cognoscilur mortem. Mundus
tiones su;c adversus eum erani in maluin, inflamiua- cnim in maligno positus est , ct omni immunditia
tx a gehenna. Stridebant siquidem denlibus in eum, plenus, qna suos indesineiiler irrelit; uude allenda-

nec poterant ei quidquam pacifice loqui; sepulcrum mus quod Dominus in Evaiigelio ai' Vigilate, quia

tnim patens erat gullur eorum, lingttis suis dolose nescitis diem neque Itoram 'Itattli. ui<l. Et ileruiu :

(!') Natus sub annum 1105, quippe qui anno 1145.

Cln is!i 1203 aetatis 98 obiit. Langehf.kics. (3) Ovidius in Remedio umorit, t. 91 et 9i.
(2) liic tlugo factus est abbas 1-116, et morluus

I
 ; , ;

516
S. WILHELMI ABB. S. THOJl* DE PARACLITO
- e disjiincturo
se loris vineirct clauslralibus , sit re-
/.-.
nmmlbmn, ommbus »« •i „,.„.
?'•* «naidet
P<»««W. A
yui „,n e„„dum p.ovo-
prajeuiidum n.ovo-
spondil « Maiunoi :aelas le ad BraJ
siv). El <\po
non poiesi meus esse disciuuius [Luc.
cat, me auicm aeute juniorem uon te pra;\enire,
slol.is //ora est jam tios de somno turgere (Rom.
:
eliam initio ad-
ornemua sed magis decet subsequi : l.oc ii>

xiii). Surgamusergo de somno mlpa: ct

recolo pollicitom fuisse.
si.uus vigi- inonitionis tuae me libi i

lampades noslras, et cum prudcntibus fraudissux com-

Tunc lllljusdoli inveulor, vidcns
vciiienie patrefamilias , sine repulsa ingic-
les; iii,
menla cffectu rruslrari , longa suspiria ab imo
diamurcum eo ad nuplias. »
D.ffcramus ergo iu
ad- naxit peetore, alque dicebal : «

Cumqiie ille inlente auscultarei verba ipsii.s.

aliud tcmpus. > fct sie a claustro recedentes, per
jecil « Si fuerimns duo, fbvebimur mutuo obse-
:

itcrquo venerant remeabant, et in se ipsam reci-

Salularia sunl,
quio. » Cui vir Dei respondil : «

procala, mentita est iniquitas sibi [Psat. xxvi).

quai perorasii super auium el iapi
,
m
et sapicnli
I

At Domiiu.s abbas Hugo, scmper eodem zelo dile-

prcliosum Sedquid faciemus?
desiderabilia.
i

tlionis circa profeclum nepotis sui inconcusse fer-

ille « Si vere caduca et
:
iransiloria mundi reliu-
vens.eum in gradum diaconi promoveri voluit
quere voluerimus, nos cum noslris Deo
lideliter in
quod cognoscentes aemuli sui, dolore cordis inliin-
nligiouis habitu offeramus. i Ad liaec ille sul.ri
B see,,s lacli> linic,,al > 1 . ne » si ordii.aretur in ecclcsia
dcns, ait : « Nondum vellc liabeo mon achari sed
facta com- sua, ad majorem proveberetur digni'aicm. Idco
pro salule anim:c mcvc et tux, si «lictis
limori suo solaiium exrogiiantes, cpiscopum Pari-
pcnses, faciam qu.e horlaris; ita lamen, ut quod te

At siensem precibus circumvenerunl multimodis , u*

prius videro aggressum, luiiiis ipse sequar. »

cum omnii.o ad proniovcndum non susciperet, aut

ille gaudens, i.itulit : « Bene dixisti, ita liat. »

tn tempore sacros ordines facere peniius desiste-

Cuinquesaepius inter se de conteinplu mundi et de
rel. Quorum preeibus cpiscopus viclus, et eorum
suo proposito familiaria screrent colloquia, placuit quia eum in multis accu-
vcrbis iiimium credulus ,

uirique qiiantocius adire monasierinm mouacho-

sabanl , sacros ordincs facere dislulil. Sed Oeus
rum, quod Charilas (4) nuncupalur. Quo cum per-
ninnipolens , qui
comprehendii astutos in astuiia
venissent, dator Imjus consilii, accilo Palre mona-
sua.et perdil sapientiam sapientium, el inicllcctum
sterii, causam advcntus ipsorum buniililcr aperil contra
inielligentiiim reprubat, quod molili fuerant
quotum adventu cx voto gavisus, chaiitatis
suum abbatcm Hugoiicm minime latere
ille
nepoiem ,

bracliiis eos ampleclilur, et in iiunc modum dat

Cnde idem abbas-illmn Cttffl KHeria suis
voluit.
respiinsum Dominns noster ait Qui venti ad me
: « :
Sllvane( .
l(
,
llsi (gj episcopo ordinandum transmisit
iioh ejicium foras (Joan. vi). Huic cgo innixilfi scn- C . _, ... ,.. ; ,
idem cpiscopus ,w A ins imnleviL
„„;„„„„„; dcvotus
•..,„„, implevit.
ctquod voluit,
leiilia-, libeuler \obis temporalia et spiritualia hu- Adcptus iiaque diaconatus oflicium, domum re-
jus domus impertiar, et buic sancUe congregalioni quo vcl
diil , nullo canonicorum suorum scicnie ,

vos associarc eurabo, si a proposito non defeceri- iniilulatur ad

ad quid abierat. Sabbato subseqnenli
lis. » Cui cum giates pro lam dulci responso.et vicaiium propter eoruin
homiliam lcgendam ,
quia
pro co quod eorum decrevissct acccptare peiiiionem, imporlunilatem habcrc nou poleral. Hoc auiem fa-
rclulissenl multimodas; jubet abbas eos in
hospi-
ciebant, ut ipso non babeutequi Leviticum pro co
lium recipi, et eis necessaiia administrari. ouicium cxplerct, seciinduni quod instilulio pne-
Cumque rcsidercnt, ille Wilhelraum sic alloqui-
bendse sux exigcbat, scandalizarelur; el ipsi maie-
tur . « Jam, Domino favciite, bonum opus etsaluti
liam uialignandi contra <um baberenl. Nocte Domi-
animarum noslraruni proGcuum inclioavimus rc- ;
nica, cum septima leclio pronunliari dcbuissei,
stai ut ipso adjuvante al> incepto nequaquam de-
, ,
ipse ad eamdem pronunliandam acccssil, ct aperto
sislamus. Quam felixes, fratcr dilccle ,
quod nui- libro, alla vocc:Jufre, Domine ,
personuii; cral

lius impediinento temporali subjaces; auiem evangclium iLuc. xi): EratJeau ejieiesa sedabom-
nibus cxpe.lilus habitum ad pr»sens ciim bis
, ^ rjamottium, cl illnd eial tnittum. Ad cujus jussionis
sanciis viris polcs acciperc! Me aulcm ad modicum vocem repleli slupore magno el exslasi, in co quod
oportet doinuiii repedarc, ul malri el sorori meae eontigeral illis, obmutuerunt et silueruul a rcsponso

quia impiuiu gravissimum quoniam renovalus esl dol.ir

tulorcra providcam ;
ct bcneditiionis ; el

essct mihi peccalum, cas Bine Inlela relinquere; eorum, reliciis matulinis ct cboro , cxierunt uuua

Ciini Aposloloa dical : Si quis suoruin cnram iwn pi.st altcruni , incipientes a scnioribus , el remansit

hubet, maxime /ii/i/ii/m, /idetll ncjnvil et esl vi/ideli WilhelmuB solus ad pulpilum . el magister Albo
ditertor (I Tim. v.i Tu autciu a.'i|uo animoeslo, et ricus iii mcdio choro, qui eral \ir bonus et jusiuf :

noli acgre ferre ad lcmpus abscnliain mcain sed ; hic noii consenscral cousilio cl actibus illorum, scd

qiiod habcs fa. crc, fac citius (Joan. \m). Ego au- exspccial.at regnum Dei.

tem expleto lermino induciarum a te mil.i credila- Mane faclo, cum canonici in iinum convenisscnt,

ruiii, Loram Dco ct sanctis ejus me prouiilto velo- cl de his qua: iacta fuisscnt ad iu\i< em ruminarenl
cius reversurum. » Tunc Wiihclmus, quod Spirilu superveniens magisler Albericus, si. orsus csi lo-
Oci basc non agcrentur perscntiens , sed ul cuni a qui « Hocvere possumus dicere.quia liac nntte
:

nnt C, Hi^ontino, fiindalum esl 1153.

(*) In Aclit sauct. M.Apr., I. I . p. 6i",
qi.o.l

pulalur Cbar.talis monaiieriuin ruisse in diceccsi :. Ilodic S.iilis.

 Sf/7 vita. <m
vidimus mirabilia.Etquis non.miretur? mirum non A scisso frustatim pallio pugnis sc percuterent, et
ett.quod unicus omuipotenlis Dei Filius dxmonium, immstri ecclcsix scrvos domini papre sanguino
quod erat mutum, ejiccre potuit, et loquente niulo lentos adhibitis fuslibus redderent. Cumquc cla-

miiatx stint lurhx ; sed illud milii inagis adniira- mor discordanlium in ccclcsia attollcretur, occurrit
bile quod domino Willielmo lioniiliam pronunlianie : rex Linlov icus, eos compcscere volens ; illi vero,
Erat Jesus ejiciens dccmonium , cjecti suni conca- qnia obsatralum erat insipiens cor eorttm(Hom. \),

nonici sui dc ecclesia, liomines videlicel ralionales; rcgcm iu decore suovenientem non verebantur, seJ
el ipso loqucnte , facti sunt muti;et fiatres sui ciim sicut alios validis ictibus alleccrunt.
elongavcrunl ab eo , et noti quasi alieni recesse- Cumque hxc agerentur, quidam ex f.nnilia domini
runt. • Ipso sermmieni linienle, facti sunt persecu- papx , scissa veslc et facie
unguibus cxaiata , do-
tnres servi Dei in parabolam oinnibus, qui hxc mini sui advoluti pedibus, lacrymabiliter ei injurias
aiidieraut. suas proponunt , diccntcs : • Ecce quomodo hono-
Beaius autem Wilhelmus, jugi meditatinuc verbi raniur, quos dominus papa vuli honoraii. Talcne
Dci roboralus, in omnibus prxmium, qui reliquimus Romam ct
se prudenter regebat, nobis debetur
ut cum Psalmisla possct dicere Domimis milti nostr.i, el seculi sumus lc? Habeatjam Roma pu-
:

adjutor est non timebo quid factut mihi homo B dorem nusquam luimiis sine bonore nisi in eecle-
, ,
:

cxvn). Et itcrum Mihi autem adharere sia ista, in qua aeciderunt nobis mala qux non
( Psal. : ,

Deo bonum ett ponere in Domino Dco spem meam

,
mcrebamur; undc Opprobrium faeti sumus vicinis :

(Psal. lxxji). Cumque adjutorio Dei , cujus judi- nostris, snbsannalio et derisw his qiti in circuilu no-
cium ahyssus mulla, ct coutra cujus examcn non slro sunt { Psal. ixxvm ) ; sed, si quid potes, aufcr
est slabile hominis consilium patientia armatus ,
opprobrium nostrum{ha. iv). > Cum autem aposto-
adversarios suos, in inccpla malilia pcrseverantes, licasciinctacognovisset.qux faeta fuissent niniia ,

redderet inermes ; cujusdam prxposilurx dignitale exacerbatus indignatione , respondit i Mihi vin- :

sublimatur. Cbristi pictas , onini proscquenda dicta et ego retribuam (

Rom. xu ). i Et acccrsito
laude! qui faniulum suum in lempore beneplacili domino rege Ludovico, sic fatur . « Ego ob reveren-
sui novit extollere, quem ante tempus lllii invidix liam aposlolorum Petri el Pauli et B. Genovefx, huc
nioliebantiir opprimere. Concaiioiiiei aulem sui, accessi divina traciare mysteria : el canouici hujus
turpi marcenles olio, in apparalu regio cderunt ct ccclesix, maiigni et insipientes, liinorem Doniini
biberuul ad iuxuriam, in superbia et in abusione ,
abjicientes , famulos mcos , ut me ad iracun-
usque in diem in qua dominus Eugpnius papa diam provocarent, pugnis ct flageliis ceciderunl.
,
r
iutravit Galliam, habtlis prseler ea, qu,c extrinsecus Sed ne diu glorientur in malitia sua, tu qui causa ,

erant instantia quolidiana , sollieitudinem omnium ecclesix bujus lueris, mihi de prxdictis transgies-
Ecclesiaruni sibi a Deo comniissarum. Hic.super- soribus justiliamexhibere ne moteris. > Rex autem
biam eorum confregil, etad nihilum rcdegit; nam, domino papx, a se justitiam quxrenti, ait i P tcr
: ;l

illo advciiioule Parisius, quod metuebant evenil, ct sancte, cui querelas injurix mihi illatx exponam,
quod vcrebantnr aecidil cis {Job 111) non forluitu :
aut quis mihi justiliain faciet? nam ego ut vcstri,
quidem, nec Wilhelmi aclum aut prxntedilatum dum eos disjungere conarer; graves iclus furcnliiiiu
consilio; sed divinx sapientix justo cuncta dispo- susiinui. Sed cum libi a Domino ligandi alque sol-
nente judicio. vendi justo judicio collata est potestas, ccce ia
Volens ilaque dominus papa scire, si floruissct manu lua sunl ; redde retributionem eorum ipsis. >

vinea, si flores fruclus dedissent , sccessit in partcs liis dictis, simul ab loco illo rccesserunt.
Gallix : cui Parisius appropinquanti rex Ludovicus Cum aulcni sintul pergerent , iteriim orlus est
et episropus ejusdem civitalis , cum muliitudine sermo inlcr illos , quomodo supeibiam illorum ca-
clericorum et laicorum , occurrunt ; ct honorilice nonicorum destruerent., et vineam illam aliis agri,-
susceplum ad ecclesiam B. virginis Marix cum D colis locarent, qui rcddercnt fiuctum ejus leuipo-
niagno tripudio perducunt. Post paucos dies placuit ribus suis. Ncc lamcn cuiqtiam corum violenliam
ei ecciesiam B. Geuovefx visitare.et ibi divina cele- inferre voluerunt, ui prxbenda sua privarentur,
brare, qtiia apostolica diccbatur. Qtto cum perve- priusquam Deus tolleret eos de medio, quia mulli e»
nisset , pallium sericum ante altare a minislris eis nobiles et scientes exstiterunt ; scd ut injuriam
ecclesix deponitur. ubi dominus papa ad oiandum eis illatam, sine peccato, per viros rcligiosos vin-
prostcrnitur. Oralione completa vestibulum ingrc- dicarent, eis ecclesiamB. Genovcfx commiitendo.
ditur, et ad missam celebrandam sacris vestibus Decreverunt ergolNigros monaclios ibidem essecon-
induitur. inteiea ministri domini papx palliuin sliluendos; sed boc eos maxime angebat, quod ad
stricum tollunt, afiirmantos iUud sibi deberi, secun- eorum emolumenlura, ptxter iinam prxbendam,
dum antiqux consueludinis* morem. Quod famuli qux tunc forle vacabat, non habebanl. Abbas ita-
canonicorum indigne ferentes paliium ab eoruin ,
que S. Victoris, comperto eorum consilio de mu«-
inanibusextrabere moliunlur: Romaniecontra toiis lalione ordiuis, dominum j.apam el regcin Ludo-
nisibus illud sibi attrahere non desistunl.Quid in his virum precibus circumvenil affectuosis, ut ordo
moror ? Trahcre ad invicem non desiilerunt, douec S. Augtislini in ccclesia ad honoicm Dci et apo-
,
500 S. WILHELMI ABB. S. TIIOM.E DE PAKACLITO 600
Btolorum Petri cl Pauli ct B. G^noveto virginit, A inumli atlmnncre, dicens : < Fili, si dives csse Ci-
hnruin palrocinio insliluerelur : multis asserens pis, reras <li\itias requirc; si gloriam dignilalis di-
assertionibus , quod facilius ex contmiiacilias illis ligis, in illa superna angelorum curia ascribi fe •

aJ regularem vitam ipsorum, qnam ad habituni stina. Aiiimadverle quod Dominus in Evangelio
ct consueludinem inonacliorum converterentur. ait .* Qui nmat patrem aut malrem et agrin aut
Apostolicns autcm ct rex Luilovicus , cognoscen- domos el catcra plus quam me , non est tne dignu»
tes honam famam ipsias abbalis et suoniin Fralrum, {Matth. x). El ilerum : Beati pauperet tpiriiu, qtto-
et retigionem ipsam per omnes vicinos eorum ex- uiam irslrum est regnum Dei bcali qui nunc esuii- ,

lolli < t iloiiiuin S. Victoris magnx chariuMis odore lis quoniam sulurabimiiii (Mutth.v). Et B. Joan-
,

rcdolere; peiitioni abbalis , justo dcsiderio flagiau- nes Evangelista ait : Xolite diligere mundum , neque
tis , graltim prxbuernnt asscnsum. Eleclus csl dic ea ,
qua. in mundo sunt ; quia ti quis diligit mun-
poslcro in abbatcm Odo prior, bomo ssncix con- dum non , est charitas Palris in eo ( / Joan. II). Iluic

vcrsationis ac lnlius piudenlix, cl religinnis indc- bene Cuucordat B. Jacobus apostolus , diccns : Qui-
fcssus amator : missii|ue sunt cum eo duodecim cuntjue volueril amicus csse liujus sxculi , inimicus
canonici , viri lionesli et bonx famx ad ecclcsiam Uci consliluitur {Jac. iv). Ne tardcs ergo couverli
B. Genovefx, sicut ipsius virginis dccobat purita- B ad Dominum , et ne difTeras de die in dicm ; ue su-
tcm : sicque ordo B. Auguslini in ecclesia B. Gc- bito veniatira Dei supcr lc, et in lcmpnre vindict*
novefx, privilcgio domini papx Eugenii ac Cbrisiia- disperdat te. Valde smltus csl , qui pro eo , quod
nissimi regis Ludovici , iinmutabiliter conflrpiatus, parvo tcmpore luxurix dcservit, suumquc miscrura
usque in hodicrnum diem ibidem conservalur. Eece desiderium pravis delertatinnibus pascil; et ccele-

ut in principio commemoratum cst, cauonici prio- slem perdil ainoMiitateni , ct xternani iucurrii dani-
res , Caipluc prnpbctiam liabentes , locum suum pci- nalionem. Igitur renuntia omnihus, qux possides,
dideiunt, el datus est locos ille genti alienx, gcnii cl hajula cruccin Chrisli quolidic ;
qui cum cssct
videlicet retigiosx, viueam Domini religiose exco- dives et pratpolens , rex cceli et lerrx, sponte pau-
leoti. per factus esl pro nobis, ulnos diviies faccrcl sccum
CAPUT II. iu rcgno ccp-lorum. i

S. Wilhelmut e SKculari rcgularit canonicut fa-

, Postquam lincm his imposuil monitis, apprehensa
cius, magni zeli exempta prcebet. manu ejus, duxit illum ad vitream feneslram , iu

Cum hxc agerentur, Wilhctmus in pra?positurara qua ci.it imago CruciQxi depicta. Tunc rcnovato
tuam seccsscrat, de rebus domesticis cum aniicis q sermonc ait : « Vidcsne, mi doiuinc, hanc imagi-
suis liatlaiis ct disponens, die sequenli cum ad ,
nein , ct consideras* » Cui ille : « Video plane et
mensam suam diversis ferculis oncratam cum suis diligenler considero ; nain si hoc myslerium mihi
discubuisset eece quidam subito intravit, qui cum
, velus cst, pcr usum esl tamcn mihi scmpcr novum;
Sic alloculus est : • Salulal vos domiuus abbas O.lo propler cum qui nos rcformavit el conformavil cor-
de B. Genovcfa, cl litteras istas vobis trantmillit.i pori claiilalis sux , ct rcnovat homincro noslrcm
llle ultra quam credi poicst admirans saluiautis intcriorem dc dic in dicm. > Inlclligens ahbas cor
vcrba, ait : < Quis est ille abbas, vcl quando fuit ejus a Spiritu sancto inOammaium , itcrum : < Vi-
abbas in ecclesia B. Gcnovefx ? » Cui nuntius : dcs quant.i amoris dulccdinc te sibi alligare cupit

t Odo ,
prior de S. Victore, ipsc esl ahbas in ecclesia ct exlensis bracbiis suscipiendo amplerti , qui pro
B. Genovefx, heri a summo poniilice ct doniiuo tc sc pcrmisit cruciligi ? > Protinus vir Dci , lacry-
lege ibidem constilutus, > Ad hxc Guilhelmtis : « lu 111:1111111 iiubie ora perfusus, ct proplcr iiiiiiiuin sin-
somnis haec audio ? An vera mihi refers ? » — « Vera guliiini vix verba valcus edcre, cum tiinorc rcspon-
siinl, > inquil. Tunc disculiens scriem litleraium , d t : < I 1111.1111 scire possim, quod me dignarelur
vidit sibi mandatum al> abbate Odone, ut capitulum habcrc servuro sibi , ct prxleriix iniquitalit ct fra-

suuin quantocius adire non supersedcrct. Surrexil D gilitatis mc;c errores diinillore ! » Ad hxc abhas :

ilaque rcfcclionis curam postponcns, cl valedicens « Ego fidejussor eio, si sanis mouitis obtcmpeiare
omnibltS, ail : « Vadani cl videho, si esl hxc mu- volueris, quod 11011 soluin peccala lua diiniltel,
taiio dexterae Excclsi. » Cumque claustrum B. Ge- veruni cliam post vilx Iiiijiis lerminuin cuni s.inclis
novef.e iiiliassel, v!dil ibi viros schcmatc rcligionis suis xlerna coronabit gloiia. > Nec mora , Willicl-
adornalos. Credidil ergo sermoni.quein riixerat illi iiuis ad pedcs corrucns (hahuit) lidem riieiis; seque
nuntius ; scd tameii vehementer intra sc hxsitabat, ct sua Dco benigne commeiitlavit , ct sic de hujus
cur hoc ovenissi l, aul qux causa fucril hujiis inu- iiniiirii naufragio uuilus evasit.
tationis. Nuntialiir proliuus abbali advcntiis do- Laelaiur Cbrisli familia ric lanti juvenis conver-
iniui Wilhelmi ; cui fesiiiianicr occurrit , ct in sione , ncc niinus gaurict cx inspcrato au\iho tam
osculo pacis MiMvpiuin devotissime amplcclilur, rcpenlc sihi ccclilus Iransmisso. bone Jesu. quam
Cumquc resiricrent, ac inter sc inisccrenl collo- magtiificala sunt opera tua! (Psal. xci), 11.1111 omuia
quia alterna , advcntus sui suoruinquc modiiin , el opera nostra , ut ait prophela, operatus es in nobit
. .iici.i iju.k' iliis evenerani diebus, abbai pandil (Isa. xxvi). Jam cxplctum esse cernimus, quod (e
V\'iln»>imo; qulbus relttif, co?pit eum dc contcmptu dixissc kgimus raciliut : ett cametum pcr acu*
 ,;

601 VITA. m
foramen trantire qittm dnitem regnum coctorum in- A Rerursis post Iwc non mtilloi um nnnorum cur-
trare (Matth. xix), sed cuin Iiomines lerrcna lan- Odo in senertute bona migravit ad
riculis, alibas
tum sapienles intcrrogarent, quis ergo potest sal- Domintim, qiiodefuiiclodomiiiiis Garinus, cjusdem
vus fieri? respondisti : Qn«r apud liomincs sunt monasterii prior, quia vir honosttis el litleratus el
impossibilia, possibilia sitnt apud Dcum (Litc. xvm). providus in agendis habebatur, in abbalem cligilur.
Ecce, quia lninc ad gratiam prxdcslinasli, facile dc Postqiiam auiein consecraltis et in sede sua erat
superbo humilem , de diviie paupereni facere po- coiifirmaltis , liabittis esl sermo ad lialies in capi-
tuisti. Dicat quisque qnod sentit in laude apostolo- lulo de piiore subslituen.lo. Fuit ibi quidam, cui
rum germanorum scriplum, quod
Petri et Andreae abbas omnimodis alfectabat daie prioralum , an-
ad unius jussionis vocem prsedicanlis Domini re- , nuenlibus cunctis ct abbali coiisenlieiilihus ; sed
lictis rctibus et navi sectui sunl Redemplorem , rcsistcbat ille frater, diccns : i Justtim esl, ut iu
iste vero non tantum ad Domini , scd ipsius servi regali abbatia officiales per regcm in olliciis suis
admonitionem : non solum retia et navem , sed impoiianlur. > Quod audienles fralrcs, coniurbati
prxdia ct possessiones, domos el familias, divilias vebemcnlcr, dixerunt : i Si vis secundum ordinis
et honores, insupcr el semelipsum reliquit. Nec lioc tcnorem prioris suscipere ollicium , consentimus
idcirco diciiuus : « ul eum summis tequiparemiis electioni luae ; sin auiem terminos, qtios posucrunt
aposiolis ; sed sic approbamus minora opera , ut 1'atres nostri , t^ansgredi lentaveris, nunquam ad
iioii viiupcremus majorum magnalia. > illud continges. > liln atitem in suo proposito per-
Susccpto ilaque babitu regulari, Wilhelmus ap- sisicnte, abbas, ul sui incepti compos fieret, fratrem
positus est ad cajleros fratres, el adnumcralus est i II n in secum ad regis palatium duxil; el quik
eum illis duodecim; cl mutato hahitu, mnlatus csl ignota regi erat oidinis instiiuiio, faclus esl illj

in virum alterum ; aique divina cooperaule gralia, pi iorab eo in palalio. Optatuni itaque rcponans
qtiae sibi eum vas elecliunis prajviderat, proliciebat effectum hora refectionis aecessit ad cymbalum,
,

devirtulc in virtutem , ut diguus haberelur vide re ct percusso cymbalo convocavit coiivcntum. Fra-
Denm Deorum t"» Sion (Psal. lxxxiii). Eral enim tres hoc videntcs ,
quid facnrenl, qnid dicerent ?
prxditus virtute charitatis, humil.tale praecipuus, Loqui non poterant ; scd nulibiis et signis inlerio-
patientia fortis, obedienlia tractabilis, et ad caetera rem cordisamaritudinem deinonstrabant.Quia vero
genera virlulum promptus. Insistcbal leclioni, ora- justus ul lco confidit (Prov. xxvm), Wilheluius ani-
tioni, divinae contcmplationi ; vigiliis, jejuniis artus malus zelo ordinis ct amore joslitias, post ingres-
domabat eorporis ; el qui solcbal in serieis procc- r sum refeclorii prajsunipioiem illum , a nola sub-
dere indumenlis ,
posl in abjectis vestibus senit niovit et subpriorem adliibuit.
paupcr pauperibus ; diviliarum prselcriia: viue Submctus ille cum rubore exivit dedecusque
oblitns, panem furfurenm , ut e.cieri , edebat, el sibi illatiini cum maguo gcmitu abbali exposuit.
herbas agrestes in edulium prueparatas euui gra- Conqtiereiitcni blande consolatus cst, diccus : i Si
liarum sumebat actionc ; non euim alias delicias isla Wilhelmo de S. Germano non reddidero, nun-
lu.e prsebendae lanlum, in principio ipsis fralribus quam abbas ero. > Fratribus in capitulo mane
?t f.imiliic eorum, pra'bere poleraut. Unde fortis congregatis, prorlaniatus est Wilhelmus, quod ma-
llhlcla Chrisli, in incepio slabilis rcligionis atque num priori imposuisset violentam. Negat ille, se
irdiuis, in tantum vehcmens scmululor exslilit uuquam priori aliquara iniulisse injuriam. Posl ali-

itiod cuni superioris fungerctur officio, nulla patie- quos veio verborum discursus sic fatur : • Si in
miiir ordinis inslituta Iransgrcdi. his aliquid peccavi, quod ab officio prioiis, non
Ilis et aliis hujusmodi viriiitum studiis cum se piioreiu, scd ordiiiis pixvaricalorcm abegi ; prxslo
ndesinenter exerceret jainque probatus Deo et ,
sum eincndaioiiam subirc vindictam. > Et veniaui
lominibus existeret Dominus nosler Jesus Chri-; sumcns , conlinuo damnalur silenlio ; el ut singulis

.lus, juxta illud evaiiijelicum Qui diligtt me dili- : seplimanis tres dics in pane et aqua jejimans, in

tetur a Patre meo e< ego diligam eum , et mani(e- ,

terra sine mensali sedcaL Ille yero laleiu senteii-
tabo «» me ipsum (Joan. xiv) ; quadam nocte, cum tiam non abhorruit, sed animadvcrteiis, pasloris

nembra snpori dedisset, apparuil ci in visione in senlciiliam esse (imendain, juslam sive injuslam,

pecie pulcherrimi juvenis, vocansque eum pro- quod siio capiti injuiuiuni fuerat lmmiliter susti-
rionomine ait[: i Novcris le ad quamdam iusulam nuil. Exiil tune sermo inter fralres, quod discipu-
necum profeciuriim,ubi mulla lentatioiiuui geuera lus illc damnalur officio
injuslo quamobrem ;

erfeies atque moleslias ; sed his meo adjulorio quidam dominum apostolicum qui tunc Senonis
uperatis, deposito carnis onere, mecum eris in pa- inorabatur (6), cuin feslinatione adiil, et omnia se-
adiso (Luc. xxm). > Quid aulein vellet sibi talis ciindum quod acta fueranl tanto Palri intlmavii.
isio lalisque nequaquam poieral conji-
admonitio ,
Siiiiiiiius pontifex non bene ftrens ordinis prasvari-
are, antcquain iu Daciam ad insulam, qusc Ze- , cationem, ct innocentem graviter senieiilialum, ab-
mdia esl vocabultt ubi nunc reqniescit , voca- , bali dc S. Genovefa subilo. mandavil, ul suac pra-
'lur. senli;e sine moia se ex*hiberet , et Wilbelmum sul

(S.) Id factuni est aino 1163 juxla auclorcs Act.Sanct. M. Apr., t. I, p. 624.
 ;

603 S. WILIIELIH AliB. S. TIIO.M.F. DE PAIUCI.ITO < .

ilineril faccrel consorlem. Paroil ille inandato, as- A lale ad linem riecaniavit. Quo decanialo, archiepi-
sumpioquc 'secum Wilhelmn, vcnil Scnonis, assi- scopus colleciam ipsius virginis pios<t luilur (7).
slcnsque summo pontifici, teincritalis et indiscietio- Qui cum (incm iniposuibsel cpisCopus Aurclia- ,

nis arguiiur, ei Wilbelmus a sentcniia libcratur; et ncusis cum maxima inJigiiaiioiie intouat : c Quis
ne de cxlero officiales contra ordinis inslilula eli- est isle lecca(or, qui conira auuoritatem domini
ganlur vcl instiliianlur, districtissime pr.etipilur. archiepiscopi et aliorum episcoporum , piopter ca-
Duin niediutn sileniium lenerent omnia,ct quse- put cujusdam vetulx, qliod bie frau lulenler impo-
quc procella lempcslatis iu- ecclrsia ila videretur siierunl isli , Te Deum lam leinere inchoare prx-

sedala ; murmur factuui cst in populo, quod capiit smnpsil? i Wilbelinus ad !nr : « Si quxritis quis

B. Genovcfx de loco sancto suo csset sublatum. sum , scire vos volo quod calumiiiose \os iutuli-

Spirilus hujus hlasphcmix regias (andem percuiit siis non sum lcccator, sed scrvus II. Genovcfx
:

aures; unde ex relatis doniinus rcx Ludovicus iin- quod autvm prxsumptionis me arguitis, non teme-
mcnsa furoris ira cxacerh;ilur,juravii por Sanctum raria pr;csumplio, sed integra sanclx virgiuis, quam
de Betlileliein , quod , si boc verum forel , omnes scmpcr habui , nie facere compulit dilcctio. Caput,

canonicos flageilis cxsos de ipsa ejiccrel ecdesia ct quod vidistis , vetulx fore nou abnuo , virginitatis

adhibilis custodibus ,
qui custudiam liabennt de (liirciu semper relinentis ; sepluaginia annorum el

tbesauro el rcliquiis illius monastcrii, liucras ad eo amplius B. Genovefa cxstilil, virgo sempcr
arcbicpiscopum Senonens^m et sufiraganeos cjus , ntiinda cl immaculaia donec ccelo reddcrct aui-
,

ad abbates et piiores cjusdein episcopatus tnisit, mam, cl lci rx corporis maleriam. Sed ne quis scru-
prxcipiendo, ut omnes in die ab ipso prxlixo, hu- pulus dubielalis de boc capite cordibus veslris in-
jus rei veiitatem indagaturi, Parisiis convenircnt. hxrcai, facite clibanum vehcmciiler igniri, et cgo
Fraties jusjurandnin regis peicipicntcs, conlurbati assuinpto capile, ad dcclaratula bealx virginis me-
guut, commoti sunt , tienior apprehendit eos; e( nita, ignilum intrabo securus. > Ad hxc episcopus
quamvis fonnidabilis eral eis ira principis, magis subsannans rcspondit : < Ego quidem in cuppain
lamen de tliesauro pixslanliore auro el niargarila aqux calidx cum co non inlrarem, et tu in cliba-

prelicsa, quein sibi verebaulur ablalum, doluerunt. num ardentem intrarcs? > Archivpiscopus vero,
Prx cxlcris autem auxialus esl spiritus Wilbelmi, verbositatem episcopi ulira uon ferens supcrsiitio-
qui omniiim reliquiarum capsas ct lliesaurum ec- sam innuit ei ut taceret et dcvoti fralris fidem et
, ,

clesix jam duJum in sua susceperal custodia, smceram erga sanctam wrginem devotionc:n appro-
Illuxii dies slatulus, adveiiil rcx cum suis, adve- q bavil ; slulliloquium vero, quod cpiscopus conira
nerunl pontilices cl abbales , advenit ctiam niulii bealam virginem pollulo ore inlulcrat, iiiuliuiii ne-
tudo non minima, exitiim rci scire cupiens, laudein quaquam esse potuit quoniam'pcrdei Deus omnes, ;

nominaiis et assignatis, qui cum archicpiscopo tl qui ttquuniur tnendacium (Psal. v)'; unde posicti

aliis episcopis ad locum sancluiii sancUc Virginis uiultis irretilus ciiminibus, a sede suaejectus, v,-

cscenderenl, voluJ Wilhelnius cum eis ascenderc, lam indignam digua morle miserabiliter Uuivit (8).

rec pcrniittebatur. Unde arreplo, nescio magis, CAPLT III.

candelabro aut tliuribulo, sccuni ait : < Si mibi non In Daniam acccrsilus Withelrmis fil ubbas ftoschil- ,

alitcr conccdilur, sallcm ascendam ut minister ; >

demis ei mulia adierta forlilcr suslinel.
,

et ccep t ire. Apciio igii.ur scrinio, ecce caput Anno ab liicarnaiione Doiniui millesimo ceule-

B. Gcnovefa.', Francix gcmnia, cum cxteris mcni- simo sexagcsimo primo (9), regnabat in Dacia
brorum suorum reliquiis, rcperitur. Quod cum fi- Waldemarus rex , lilius Canuti regis et manyris ;

dclis famulus ipsius inagnus Willieliuus vidcret, qui Slavos a fiuibus regni sui abegit, quos sxpius
conceplum animi gaudium intra se non eapiens, invadcie solebanl, caplivos diiccntes viros ac mu-
quiu illud voce exsultationis eroctaret; oblitus illo licres, et omnia, qux altingcre poterani, deprav
ruin ,
qui niajoris cranl auctoritaiis , Te Dcum lau- " dantes. Filius quippc mariyris cum esset , ipsius
dimus audacter incboavit; ul lola ecclesia in voce inlcrveniu in cunctis hellorum ccilaminibus, qux
tcsonarcl ipsius, quod inchoalnm omnis populus, conira Slavos, qui tunc pagani crant, gessit viclor
qui convcncrai ad diem fcstum, non niinori alacri- exstitii gloriosus ; unde oslcnsa cis via saluiis xtci-

(7) lloc coniigit anno IIG2, cl hac dc re ctiain clnrein bic crrasse.
exslat in Aciis sanclorum III, lanuarii p. 152. Tra- (9) Papebrochius Act. SS. Apri-
lleiischcniiis et
ciaius B. Willieluii dc revelalione capitis ct corporia lis t. 624, vero simililer pulanl, S. Wilhelinum
I, p.

D. Gcnovefx. Vide Acla saiiclorum t. I, Apnlis non auno 1161 sed potius 1171 accersilum csse in
p. 021, quam lamen edere non placuit, quia nil Daniam unde bic legi dcbet Mitletimo cenlesimt)
, :

nosirai iini reruni continel. seniuayesimo primo. L.\m,lb. Ego quidcin cuni Bar- [

18) Cum hoc conligil anno 1164 iuila auctorcs tholino in II. Kcil. Dauix inss. ad annura 1165
Aclorum sancloium m. Apr. I. I, p. <»."<> , ex not. t. credo, cum 1165 iu Daniain venisse ; ipse cnim
spalel hoccx mente icriploris accidis-c. cpismpo anno 1201 scribit se tunc 56 aunii in Daiua vixissc,
Manassi, qui sedit ab auuo 1146 ad I I8S lal cnin ; i ii.ii'
i
1164 adhue fuil in Francia , ut cx monu-
i

ille in bona paceobiit, prxdecessor auicni cjiu Eliai inenlii apud Papebrochiuni Act. SS. Aprilis t. ',
»h officio molus csl 1 U6 vidc Gntliam Chrititanam , p. 624 coiislai.}
i. VIII, col. H50-I4o5, manifesiuin indi cst au-
 ,

6fiS VITA. m
nae, illos colla ju^o Christi subniitlere eucgit. Erat A doiiilnura Wilhelmum, cum aliis irihus fratribus,
vir isic sapicns et tliscreius, polens in opcrccl scr- inslanler ct obnixe suis htteiis sibideposcit delc-
nmiie, et omni populo aceeptus. Eoileiii lcmporc gari ; aptum apiul sc religioni ipsoruni locmn esse,
adnrnahal sacerdotiunt in Iloschildonsi ecclcsia qucin ad honorem Dei et ad excelleniiani o.dinis
episcupus Ahsalon , homo ina^ni ronsilii, clerico- S. Augusliiii , eisdein fratrihus se polticctur col-
ruiii ilccus , maercntiuni ct allliclorum cousolalor, laturum.
(iiuiiiiiiiKiue religiosorum pius amat :r, lotiusque Ahhas considerans pctitionem tanti prarsulis ju-

pnpuli inodestus giibernator aJvenarum ct paupe-

;
stam csse et honeslam, conscnliente capilulo, ad-
itiin clemens suslentatoi', Slavorum iiia\imus pcr- judicavit lieri postulationem ipsius. Missus est ergo
sccutor, otnainentiini fnlei , sob: ietalis cxempluin ,
Fr. VVilheliinis, Iribus aliis seeuin assuinpiis, cum
fornia pudiciliae, nobililatis et prohilalis iusignc pneposito Saxonc in Daciam ;
qui pruspcro ilinere
speculum, bicenia reftilgcns iu teniplo Dci, ct ipsius pergentes, post assumplionem B. Mai iae Zelandiam
forlis columua ci intmobilis. inlraverunt, et die tcrtia Kingsladium pervenerunt,
In hujus dioecesi crat coenobium canonicorum ,
quod B. Canuli martyris illustratur merilis, cujus
in iusula qua> Escliil (10) dicitur, haud longe di- viia gloriosa justitiae plui iinum lncc refulsit. Volun-
slatis a pago RoschilJensi , mnri undique circum- " tas Dei erat, ut ihi eis occurreret quod volehant,
data. Ilic locus, virenlihus pralis ac diversis netno- regis videlicet Waldemari el pontilicis Absalonis
itiin arhoril.us dccoralus, coinnianentibus in eo pncsenlia. Hi in adventu illorum fiatrum lstati,
delectabilis erat atque gratiosus, rarus lamen lunc lKtis amplexi sunt brachiis, el ad osculum pacis
lempoiis illic erat niinieius fia.riim commoranlium, susceperunt, etcumadventu ipsorum aliquaniultim
qui rrustra Rcgulares dicebantur, quia nullius re- blando sermone congraiulati fuissent, spopondertint,
ligionis disciplinis adoriiabanliir. Regulares quo- quod eos foverent ut lilios, diligerent ut fralres,
niodo dicerentur, qui nulli censur* regulari caput consulerent ut amici. LaHali in lns ijii.c dicta sunt
submitlehant? Clauslrales quomodo essent ,
qui eis, ciiiii gaudio regrediuntur ad suuni liospitiinn.
claustrali clausura carebant? Insliliita ordinis scripla Tribus diebus ibidem peractis, transierunt Roschil-
habebant, sed nihil eorum observabant. In summis dis ;
qiioi-uni vesligia quidam ex familia episcopi
feslivitatihus anni saeculares, qui eis eiMnt familia- secuti sunt, qui ibidem eos procurarcnt : sic enim
res, cum mulieribus suisdomiim eorum frequenta- expediehat bnnesta- consueludini tcrra el probilati
banl, cum ipsis festa celebraluri, in dnmo refectorii illius qui eos vocaveral.
cum viris et mulieribus epulabantur, et inebria- Aliquantisdiebus in civitate explctis, ad insulam
hanttir, ducehanti|iie choreas. Talter dnmus in Escbilli navigio applicuerunt ; ubi scx uomine tenus
eorum aclihus confundebalur, atque siibstantia illius canonicorum inveiierunt; quorum vullus,exsangues
dilapidahalur. Heu quid lunc liehal de divino scr-
! cx corum adventu facii, expalluerunt, et serm» in
viiio, cum plus noclis poiattoni qiiam p-alinmti.v ere eoruin exaruit, quia malae cousueludini eorum
el Jivinae coniemplationi impciulerent? Quis lunc videbanl jain imiuincre dispendiuin. Unde ad inju-
iligue inlercessor lieret ad Deum pro populo? in riam supervenieuiium frairum, ea nocte post caenam
niatiitiuali synaxi potu aesttianies niinio, potius eos cunveiiticula facicntes, domini pontilicis decreve-

quam cantarc. Sic impudenter vi-

dotniire libehat runt adire pra:seniiam, ut ei quod acciderat, velut
venles omniiim religiosorum auribus detestandam
, ignoranti, inlimaieiu, et ab eo compassionis extor-
infamiam infuderunt. querent affeclum, ne gentcm perderent et locum.
Vcnerabilis igitur Koschildensis episcopus Absa- Vcrum dominus episcopus; rci seriem jamduduui
lon videns el considerans vitam eorum ab omni re- praenoscens, et eotuni malitiam reprebendens, dis-
religione discrepare. tactus dolore intrinsecus de- simulavit audita; ue forte, dtim illuc vcnire morare-
leslabalur auimas lalium virorum, diabolica fraude tur, suhslaRlia domus magis quam prius destruere-
ohteneb.atas, atque ad fluxum sa:cnli nimis k-cli- D tur. Pra^fixit lamen cisdiem, in qua suam exhiberet
natas ; unde ssepius mente lacita revolvebat, quo- praesenliam, et velut ignarus, advenlus fratrum su-
iiiodo illi ecclesia: consuleret, ordinis et religionis pervenientium diligenter inquireret causam. Igitur
foriu.im aimuente Domiio in melius iminntaliirus. proxima die post feslum B. Bariholoiuaei, sicul
Reminiscilur tandem familiariutis el amiciti.e proiniserat, advenit, et habito sermone decum eis
quam cum Wilhelnio, viro religioso, oliin pepige- pastore siln constiluendo, Fr. Williemus in ahba-
rat, cum Parisiis studeiuli gratia morarelur alten- ; tem eligitur; et in abbalis sede collocatur; cum
fcnsque eum virum honestum, viitiin uliqiie provi -
tamen prius non abbatem.sed pra:positum et prio-
kum et discrctum, et sanclis moribus adornatiim, rem haherc soliti fuisscnt. Ipso die duo ex priorihtis
omplacuit in illo auiinae suae, ut ci accito darel canonicis abenndi relrorsum liceuiiam acceperunl
locum supra meinoiatum. Misso itaque nuntio.vide- ct obtinuerunt, domino episropo judicaute eos de-
licet Saxone piaposito, viro honeslo, ad ecdesiam berc dimitti, ne malignanlihus eis tumiiltus lierct
U. Genovcfx, virum saepius nominalum scilicct , in populo ;
quatuor rcmanscrutit, valde senes et ad

(10) Lskilsoe, iiiix nunc pcrlinct ad Sclso, nobileiu scdem fa.nili-.r dc Plcss.
 : «

607 S. WILIIELMI ADD. S. TIIOMjE DE PARVCUTO C08

onme opu* fere inuliles. lnus ex cis qui |irioris A cxaminabanl, sed ahbali suo totiun ponous su.c ad-
habcbat oflkium, vir erat lioncsius ct in diebus suis vcrsitatis ascribcbant, dicentes : Vae nobis! cur in
inventus est jusius ; unde incepil existcre unus cx dicbus nostris huc adveuii bomo pannosus, vilit

cis, ct regulari inslructus iramile vitam prioreni homuncio; qui nil bibens, nil manducans, sed me-
roeliori fine tcrminare. liora quxque domus in argcuto ct auro commiilans,
Igilur poslquam dominus abhasWithclmus curani el in loculis suis reponens, 003 incdia ciborum tnr-
domus suttepissct, voluit dominus cpiscopus, ro- arborum ct herbas agrcstes sub-
quet, pro cibis folia
vjaiu rjusilem ahbaiis, scire, qux et quanta essft Hoc seminarium memlaeii ab eis pulli-
minisirans.
illius domus subslanlia, et quid iu cibariis baheatur caium pcr aurcs plurimorum discurrebat; el quia
vidensquc promptuaria coruni ferc csse vacua, sex pravae mcnles hominuin pronse scmper sunt ad de-
caseis tantum rcpertis ct perna ei dimidia, cognovit trahendum bonis, apud malevolos offuscabaiur ve-
quia comederanl Jacob ct locum cjtis de&olaverant. ritas. Vir auiem Domini objectis non inovebaiur, sed
Repletus crgo bono pudore ct admiratione episco- omnia patienter suslinuit, faclus tanquaui hoino
pus, ca*pit confortare aniinos fialrum et ipsius ab- non audicns, et nnn habcns in orc suo redargu-
)>atis, sicque jussil daii eis quinque libras denario- liones.
rum ad neuessaria viclualium comparanda, prouiit- B Quadam nocte, dum fialrcs sc snpori dedisscnt,
lens cis in poslerum sufficientis cxpcnsx tubsidia. dfuil inier eos Salan; et lumen, quod inore solilo
Trausaclo aliquanln lemporis:- spatio, fralres qui luccbal in medio dormilorii , subveilit ; et juxta

cum non
abbale venerant, paiiperialcm insolilam lectum abbalis, ubi straminum crat magna conge-
ferenles, et frigorisnimiam sxviliam abhuircnles, ries.ad comiiurcndum abbatcm dcpnsuit. Verum
ab cpiscopo repalriandi lieentiam acceperuut. Quod milileui suum in hoc agoue non deseruit eoelosto
factum dominum episcopum valde comuiovii, sed prxsidium ; n.nn tlramina in circuilu in modiim
violenliam nulli inferri voluil. coronae combiircbantur, cl straminihus asser sup-
Abbas vero non bene fercns discessum suoium, pnsitus adttslSoncm siisiinuit; abbalis vero leclum
qiiem terrehanl morcs alienx tenae et idioma igno- omuino non teiigit inccndium. Rumor httjus facli

tnm, eamdcm, quam ipsi ab episcopo accepcrant, ad aurcs perveuil cpiscopi ,

qui post dies non
iicentiam ipsc posiulavit; assercns supra viies suas niulios declinavit ad clauslrtim, tl quod diccbatur,
opus esse, ad quod fneral evocatus; securiusque veriiati comprobavit consonurn.
tibi fore liberum cum aliis haliere regressum. Ad Poslera nocle, dolens aniiquus hostis, quod arti-
hxc verba abbatis concidii vulius cpiscopi ct ani- q bus suis defuissel effecius , ad aliud se rnnverlit
mus; landem lamcn in hunc prornpit sermonem : gcnus tenlandi. Nain ad lcctum cujusdam fratris

i Desidcrio desideravimtis advemum vcslrum ad domticnlis accossil, et ait : < Noveiis me ilominum
ecclesix isiius profecinm ; sed, ut pcrpcndimus littjus loci ruisse, omnibus poialoribus aiqtie scor-

prosperis illius succcssibus el incremenlis plurimiim taloribus ptxlatum existere ; sed in abbaiis vcslri
invidel inimfeus; pnvct enim nimium, quod jus aJveitlu vim palior, quod ci non ccdel in bonum.
amissurus sit aiuiquuin, quod baclcnus possederat Cumquc fralcr.quis esset inquireret, el quo nominc
per enormiiaies locum illuin inliabilanlium. Sed si ccDserclur ; Salinanasar sc confcssus csi appcllari,
aiiimi vestri proposiium Domini propensiori conci- cl Rabyloniiirum rcgcm ab amiqiiis tcmporibus
lio mulare vellct, niagno piclatis affeclu rogaremiis, fuisse. > l-i addidit . < Cousulc abbali , ut ah in-
ne susceplntn seinel regimiuis officiuin conaremini ccplis dcsistal, nec abbalibus debilam ab cpiscopo
deserere. Non vobis sit formidiui solum hoc opug benediclionem actipiat; hic cnim me invito cb.u-
aggredi ; quia non in bominis potesiatc vicioria slruin pcrmanere non poterit. > Cui fraier respnn-
belli consislit, sed de e.oclo est forliludo; el iia sal- dil : < Quod inihi suggeris faciendtim, ci lu suggcre ;

vat Dominus in paucis, ut in iiniUis. Quod credeba- nunquid ct lu rjus notitiam non habcs.* > — < Ila-

tis fralrum veslroium implcri auxilio, potcus csl D bco, inquit, scd iiiiniis modo quain prius ; unde
Dominus nostri solius cxplcre obsequio. > llis aliis- niintia ci qux jussi, hoc inlerposito ei iusignin,
quc venerabilis episcopi monilis, sale sapicnlkc con- quod in crypla B. Genovcf.c Parisicnsis sepicni
diiis, abbas roboratus , ct inlra se iiicmorans quud Psalmos cum Litania tleiito cuidam propria nianu
Dominus pcr Jcrcmiam propheiam loquiiur : MaU~ conscripsit rcfer eliain qund allera noctc pro inju-
;

diclut liomo qui confidil in Iwmint, el petut earjiem ria mihi illala eum lomburtie volui , scd meo fru-
anle bracliium mum, el a Domino recedil cor ejui slrattis sum de.siderio, quia fortior me supcrvcnii:
(Jer. xvn) ^imniulato aniitii sui proposito, acquievil ncc obtiuere polui , ul quod volcbam mandarclur
rcmanerc, ut videret lincm. cQcctui. > Manc facto , fraicr qux audiebal abbati
Eodem anno egressa est 6cntenlia a Doniino, ci eccc inliinavil; illc \ero audila parvipendcns , sugge-
factaesl famesin tcrra.dcliciciiieaniioiia ; el animalia slioni diabnli nullam babcns memoriam. Post
ferc omuia mnrlua sunt, ovcs vidclitet el vaccae : modicum icmpus famulus Thoconit pi aepositi I

idenque nec Lwtyruni uec casens, nisi paucos, in- Paiisiensi civilalc revcrsus in Daciam , abbateM
ircs residui poteranthahcrc ad uianducanduiii. Undc W liln linimi aggreditur his verJiis : < Salulat vot
m irdilionein convcrti, non indicio diviuo cuncia dominus meus., cl so vcslrae toliim rommeiidaal
 ,, :,

C09 VIT, V. CIO

micitia*, rogat affectuose, ut, pro co dominum cpi- A CADIT IV.
scopum dcprcceniini , ui silii siudio vacanti con- S. Withelmi vitiutes, et qumdam tivcniit miraeula.
BOeUe largilalis nianuni porrigat auxiliarcin ct lioc
:
Furens adlmc hosiis Miliqutis quod tcnlationcs
,
sigmim voliis qund miserit mc, qnod ci Parisius su.is itdvcrsus chrislum Domini nullus sequcrclur
scptem Psalinos cum Litauia scripserilis. > Alibas efleclns, disposuit pcr salcllilcs suos efficeie, quod
dmiralus r.lata. vcruni rccolit quod diabolus fratri pcr sc nequivcrai implere : uodc inspiiavit conlibiis
pcr somnium insinuavit, videlioet scplem Psalnios
fratium quurumdam, ut homiuem Dei variis coutu-
sc scripsissc prncposito Tlioconi.
mcliis afficereul , cl multis injiiriis lacessercnt , et
Alio quoque lcmporc alibas Willielmus, comilalus sic cum dcdccore ad proprios lares cogerenl repe-
TUrumone saecrdolc, viro utique liltcralo ct dis- darc. Ipse aiiicm a vcrbis impiorum non limuit,
crcto, liospiiandi gratia ad villam, qna? Thoistan- (]uia firnialus cral supra (irmam petram : frcquentcr
lliorp (II) diritur, declinavit , ubi dum nox in suo enini stcum commemoraliat illud Apostolicum
cursu niediiiin iler liabcrel, aniiqnus boslis frc- Tributuiio palientiam operalur, palieitiia probaliu-
mens advcrsus sanctum Dei, nova irrilamcnta suai ncm , spem; spes auiem non confundit
probatio
ncquilia» adinvenil , prxferens liabitum sanctilalis , ,, {
llom. v ). Ctimque in talilius tilii dcgeneres pio-
suh specie aiiiiquissimi ac lurpissimi monaclii :
ccssum nnn habcrcnt, consilium fccerunl in unuin,
acccdcnsque ad lcctum abbatis, prius salutifcrx ut euni niorti tradcrent ; aliquando cnim cum sacco
crucis signo muiiilum, labniabat quicscentein in eo iinposituin in mari dcmergere disponehant , ali-

libidinis fomilem obsccno operc iirilare. Sed illc, qtiaitdo eiim tclis confoderc, et aliquando Slavis
licct somuo oculos dederat, mente tamen vigilans, vcnderc; sxpius cerebro ipsius securibus compactis
advci sario dixit : t Va.lc rclro, spurcissime omiiium, exstinguere niolicbantur ; sed Deus.cujiis provi-
in me per Pei graliam mi desidcrii nullum consc- dcnlia in sui dispositione nnu fallitur, dissipavit
queris eiTeclum. i Diabolus liaec audicns , acrioris consilia corum , et dilccto suo dedil cum tentatione
sneviiiae siimulis agitalur; el acccdcns propins ,
proventum.
nebulam feloris ori abbatis inspiral ; et peccala , Scd cur hoc facere altentabani? Quia cum Dco
dudum confcssione abolita cl multarum lacrymarum crat spirittis cjus , in rigore ordinis lenendo, et in
imbre diluta, nt^fando orc. relexit. Abbas atiteni omni religionis observanlia, ncc paliebatttr eos per
durn in soiniio lam graviler ab ipso fatigaretur, abrupta vitiorum discurrcre; eral enim sanctas
valido impulsu pertis al.quantuni clevali boslcni a se rcligionis indeficiens imitator, ordinis ac sancla:
rejecit. Qui videns se a viro Dei deliisum , ul leo C inslilutionis admirabilis conservator, vilicrum forlis
crudclissimus ccepit saevirc; atque ad leclum Tru- cxstirpator, virlutum verus amalor ;
quaeque ho-
monis sacerdotis , iu altcia parte jacenlis atque nesla et sanctimonia: plcna invcsligans et docens.
vigilantis, gressus dirigcre laterique ejus fortissi- Sexerus exsiitit in correpiionc,
,
sedulus in corre-
mum icium illidcre.ita ut vidcrelur sacerdqti, ctione, dulcis ct humilis in liortatione, modeslus in
quod aliquas de costis sibi frcgisset. rcddenda ratione ; in scrmone verax in judicio
,

Mane dum aurora finem darel nocli , decaulalis justus, in commisso fidelis. Inlirmorum erat conso-
laudibus Dci ,
quia tempus crat frigidum, utcrque, lator, paupcriim ac peiegrinorum bcnignissircus
scilicet abbas ct saccrdos, se in calefaclorium rccc- proctiralor. Insislebal.vigiliis, jejoniis cl conliuuis
pit. Quibus ibidem residentibus, sic allocutits cst orationibus, ciiram sui gregis infatigabilitcr agens,
sacerdus abbatem : t mi domine abba, custodial cumque, tit fidelis scrvtis lalentum sibi crcdilum
te et adjuvet omnipotens Deus. > Et rcspondit lucrifacercl, Domiuo suo jugitcr prccibus comnien-
abbas : « Ainea. > Cumque sic bis vcl ler dixisset; dabal. Fratribus nocle quiescentibus , boras malii-
ad quid lioc tolies repeteret, abbas inquisivit. Cui tinales vigiliis anticipabat , Dominiqiie misericor-
ille : « Scio quud nmltos tenutionis aculeos es pas- r» diam pro eisdem devotis gemitibus exorabat. In
sus, piuresque eris passurus; scd cr his omnibtis sermoitihus sttis, quibus fralrcs ad bcne agcndum
liberel te Deus. Vidi hac nocte quanlam molestiam insti uebat , promplus erat ad lacrymas el ad la-
a Satana sustinuisii el quoinodo ori luo ncbulam incnla , in lantiim ui atiditores suos sxpiua ad
fetuiis iufundebat pessimi, et audivi quanta libi puenitentiam ct cordis compiinctionem provoearet
inferebat convitia et opprobria ; cuinque a te disce- et cunclis liquido constarct divinam illi semper
deret coufusus, irruit in me vehemenler, pcrcusso- adesse gratiam. Zelo nrdinis animatus aliquando
qu* latere nieo', ul rcor, aliquam cx coslis mihi elatis el superhis rigidus erat , atque transgressores
fregil. ldeo tibi eidem inimico virililer arbilror ordinis emendatoriam stiLire vindictain cogcbat ct
esse resistendum , ne , si te icto triumphaverit ferre scnteuliara , novcrat cnim quod pro lot esset

mittat te in gcliennani. Ad hanc vocem ccepit abbas ralioucm Deo redditurus ,

quot suo exemplo aut
txdere et pavere, rcvocans ad meinoriam vexatioues silenlio a semitis justiliae sineret aberrarc. Deniqtie
adversarii, quas nocle prxterita sustinticrat. illos ,
qui ohstinalx menl.is erant, nec ad veniam

(M) Sine dubio parochia Tliaaslrup in prxfectura Holbel.

 ,

611 S. WILHELMl ABB. S. THOMjC DE PARACLITO Gli

petendam pro suis exccssibus inelinabantur, ip»e A inesse \idcrctur; circutusletcrtinl cam amici ejus
cis fnrmam humilitaiis oslcndcns, ab cis vcniain et cugnali, lugcntes eam lanquam dcfunctam. Matcr

conlra regulam suxdignilatis poslulabal. auicm puellx, Brigida noniii e quia mulios dies ci ,

ln pcrscculionibus ,
qux ci a discipulis suis et noctes duxerat insomncs stip<-r < am, facicndo vigi-

aliis infcrebaiiliir, conslans cral cl paticns , cl vir- lias, quarta die le\i conipiliir sopoie ; cumque ob-
tutc patienti.e omncs vincebal. Virtus pictalis it dormirct , vidit in somno muliercm, niveas vcstcs
misrrirordi.e iil eo lanluin abundabal . ut in illum imtHiam , tccto xgrotanlis assisiere, sibiquc talia
peccanles , et post pcccala ad veniam rcdeuntes, dicere : < Molestaris , mulicr , plurimum pro fili.i
cum nir, ni liilai ilalc et modestia cxcipcict , ct pro lua. i At illa : • Quid mimm ? triduocnim susline-
eoriun exccssibus uberrime (leret , Dominoque pro mns eam ,
jamj.nn migraiuram : et ecce a Ihuc

eorum convcrsione graiias rcfcrrel mullimodas. tcinpus supercsl. > Respondil allcra : i Scilo liliam
Charilatcm semper seclabalur, invidias ct delra- luam saniiatem posse recuperare viiacque augtnrn-
cliones dclesiahaltir, vcrbum iiihoucslum, sivc va- tmn sumere, si de cibo vcl rcliquiis abbatis Wilhel-
nilnquium, sive risus incptos minime profcrebai, mi de Paraclito guslavcrit. > Ilis diclis, disparuit;
vel ab ore alicujus audire volcbat. SiTino ci jugi- maier vcro puellx cvigilans, omnia, qux in somntl
ler erat de pace cl concordia, cl humililaie el man- " audierat el vidcral . canctia qui aderanl evposuil.
sueiudiiie , ct de bonore quo se fraires invicem Cnusuluni illi moncnlis mandalo parcrc, quia pix-
pncvenirc babcbant. In oralionibus frequens, in dictus abbas a multis sauriiis babebatur, ct vere
leclionibns assiduus , in devotione cxslilit prxci- sic crat, fulgenle in eo pr.ntia divina.
pnus. Horis quoquc diurnis ac nocturnis, sine ma- Mulier igitur spe bonx visionis ct consolatione
gno nccessilalis arliculo, uun<|uam abesse volebaU suorum conforlaia , ad claustrum mobiliore prope*
Circa dcvoiiouem in elnro, psallentium , ac sacrum ral gressu, el ofiicialibus, quos extra aml.itum clan»
allaris nuoistci iiiin aniinus ejus sedulo versabalur, stri inveuit , visionein ,
qua-m vidcrat , cx ordine
et devntiorcs iu bis tenerrime dili^ebal. Cilicio pandit. Nuntiatur crgo a fratribus abbali muberis
carncni siuiii usque ad diem mortis domabal pelitio , et rcieiitur ejusdem de filix suse remedio
ipsamque spirilui servire cogebat. Frugalem men- cuelitus manifeslata visio. Vir Domini super afllictos
sam babcrc volebal, non propter corporis sui re- pia semper geslans viscera , tam matri quam filix
fcctioncin, cum mirx essel atislinentix ; sed propter compaliens, pisces, quos perlicat (13)vocainus,et sor-
paiipermn cl infinnorum rcfocillalionem ,
quos pa- bilium, quod sibi fucral prxparalum, jussit mulieri
lcrno fovebal adectu. ln slratu suo nikil babebat , q in nomine Domini impartiri, ut csset salus et rc-
pnter laueorum siramiuibus supcrposiium , aut mcdium puell.e, in discrimine mortis laboranli.
pcllcs ursorum propicr frigus cxpellendum, quaudo Gavisa illa de niunere, mox domum redil propcre,

magis sxvicbal bieins , nisi niniix infirmilaiis nn^ et quod secum altulit sorbile ocius uri infudil lilix.

lcsiia mollioribus cum indulgere membra cocgissct: Qtiod cum lertio faclum fuisset , ct ad iuteriora
et sicul modicus eral ei vicius, sic el vcstiius. miro laberetur rugitu, rcvixit puclla, ct atnavii

Monasieriuni S. Tbomx aposloli, in loco qui Pa- spiritum, ci post paululum resedit.qux fuerat qursi
raclitus vocalur (12), prin>us conslruxit cl ordinem morlua; ct cum acccssisscut ad eam sui, aperiens

S. Augiislini in eo transtulit , et transfercndo ob- os suum, benedixil Dcum et tlixil : < Jam non mo-
scrvari insliluil ac privilcgio domini Alexandri pa- riar, sed vivam, et narrabo opera Domini ; confido

px ibidem peipeluo obscrvandum confirmaii fecit. cniin in Domino, quod prccibus ct merilis Willnl-
Nunc veio quia in laude viri Dei utcunque a propo- mi abbatis reddila sim saniiati. > Qui ad eam con-

siio digressi suinus, ad ca, qux inchoaviinus dcpro- venerant , lcsiimoiiium pcrbibcbanl verilali de
merc, redeamus. Cuidam dysenterico, in villa qttx bis, ct scimus, quia vcrum csl lestimonium eo-
Bcthclhu^e ab indigenis diciiur, per visum rcvcla- runi.
tuni esi, ut de cibo abbatis Williclmi guslarct et sa- D Languebat quidam in villa Ancse (U) et dcside-

nareliir a languore suo. Credidit bomo ille sermnni, rabal biberc aquam de fonlc ,
qucm abbas feccrat

quciu audicrat, cl misso nunlio cilius ad rlaustrum, cmundari el firmis clausuris signari ; scd quia nul-
quod voluit, pclivit cl accepit. Cumque allalos cibos lus ad eumdem fonlem potcral babcrc accessum,
coiiiedisset, ccssantc fiuxu infirmitatis sux, stalim nisi ad ntilum illius ,
qui cuin servabat clausum ,

pcr cosdem intus reformari meruit. fecit ille abbati suum inlimari desidcrium. Acciiiu

Quxdam pnella , dc villa vocabulo Nadwclb ,

est igilur Fr. Ericus, qui supradicti fnntis halebal
claustro vicina, magnx infirmilalis tcnebatur cru- custoitiam, prxceplumqtie cst illi, ut de ipsius aqua
ciatn ; cumque pcr tres dies jaceret quasi COrpilS segrolo porrigal poculum. Cumquc allalain guslas-

evanime, viulisquc ialor lanium meinbris ipsius sct languidiis , mox «ognovit quam saluber est gu-

(12) Loci nnmen

nosiro scrmonc cst Kbelbolt in voce Gallica, perche. Nos Dani bos pi»ccs vocamu*
panecia Tierebyc prxlVciura Fridericoburgensi.
et Aborre.
Juxta Pnnlnppiilannni in Amiui. I. I. p. 415, Iraos- (U) Hodie paroecia el pagus Annisc prarposilur*
localio fatia Btl 1 176. llolt.ru-, pneleClUnC Cronborg.
(15; 1'crcat rvclius. Perlica antein facl-t cst cx
 :

013 VITA. (il l

slus ejns ;
quia non tantuni si.im suam exstinxit, A accederel. Illa devoti scrvi sui miscrta, cum pariim
sed eliam optaiac salutis gratiam cnntulit. obdormiret, apparuit ci, stans a paric pcduin lecti,
Quidam monaclius Cisiercicnsis ordinis, Haqui- inquo jacebat et facie jucunda el alloquio dulci
,

nus nomine, de claustro Esromae , tanla rauciiale consolabalur eum, dicens < Ne limeas, quoniam :

obtusi pectoris per mullos annos anxial alur, 111 vix bouum Doniinum habcmus. » lllc ex liilaritate vul-
a circumstantilius eum discerni polcral, quid dicc- tus eam agnosccns, coepit gratias agerc veiiienii,
ret. Cumque nullo antidmo poiionis vel altcrius inquirens, quis essel Dominus illc. Cui illa : i Jc-
artis, remedium suae inlirmitatis invcnisset, incidit sus Filius Dci. » Vir autem Domini audiens Filium
ei bonum consilium , ut ad azylum S. Thomae de Dei nominari , quanliim sopor sinebat, exsultabat
Paraclilo declinarct.Venit ergo.et Patrcm monasle- uberius, et posl paululum evigilans, et sentiens se
rii adiens, quid pateretnr, querulo murniure expo- sanilati precibus S. Genovcfa: virginis restilutum ,

suit, et ccepil eum humiliter rogare, ut ob graiiam benedixii Dcum , qui non derclinquit speranles in
recuperandae sanitatis manum gutturi sno inipone- se {Psal. xxxm), seJ in sanctis suis s^mper est mi-
rel. Vir aulem Domini , ad roga:item ali<|uantu1iun rabilis (Psal. lxvii). Mulia quidem ct alia per eum
juciindatus ,
praemisso signo crucis, tcligit giitlur Dominus operari dignatus cst miracula ,
quae non
suum, diccns : < Sanet te Filius Dei. » Et cxaudiius ™ sunt scripta in libio boc ,
quia vel propter negli-
est pro sua rcvcrenlia ; nam inonacbus divinum gentiam oblivioni tradita, iu memoria non haben-
sibi sensit adessc auxiiium ; quia artcriae anhcli lur, ve.l quia sanctitali ejus detrahentibus iucredi-

pectoris paulalim dilatabantur, et organum vocis bilia videbantur. Nunc auiem ad gloriosum ejns
diu amissae dc die in diem reformabaiur. Reversus transitum siylus refleclatur, et quo lempore ct qua-
igitur ad domum, unde cxieral, confirmabat fralres liler de hoc mundo migravil ad Dominum, brevi
suos, manifeslans omnibus quoniam ,
in Paraclilo sennonc rcferri debct.

est scnior, qui novit homines curare affirmans,

;
CAPCT Y.
quoniam bic est Willielmus abbas. Felix tancli obilus el signa fulura gloria? ejus
QuoJam tempore, cum Wilhclmus a curia Ro- prmgressa uc secuta.
mana rediret (15), equusscrvi sui inter rupes Al- Ante septem annos sui transitus de hoc mtindo
pium l*sus pedem iler nullum faccre potuil dc , ; ad Patrem, nocte quadam.per visum vir qtiidam de-
quo infortunio animo turbatus, exoi-avit Aitissi- corus aspeclu , veneranda canilie, vemisla facie,
mum, ut propter mcrita sanclorum, quorum secum astilit ci et dixit : « Scplem dies vives. » lllc de
reliquias retulil, sanaretur equus ilte. Finita ora- _ visione sua plurimum sollicilus , sed Spiritu Do-
tione, pedem cqui dolorc plenum manibus patpavit, mini plenus, septem dies incolumis transiens, in-
palpando dolorem miiigavit : el ex illa liora sana- terprelatus est perseptem dics septem hebdomadas,
•
lus estequus ille, inccptum peragens iter. vet septem menses, vel septem annos, quoJ verius
Quodam die, cum ad negotia domus cxirel, equi- erat, designari, sicut rei exitus comprobavit. Ca-
tavit quemdam rcncinum (16) frater autem, qui ; stigans igilur corpus suum et in servitutem redi-
rum eo ibat considerans pulchritudinein cqui et
, gens (// Cor. xi), quanquam Doniinum Dcum tota
dispositionem membrorum ipsius, ait Proli do- : < meiitis devolione piius dilexerat, ac mandati9
lor! quodlalis equus non aiobulat (17). » Cui ab- ipsius jugi observalione inhieserat, ab lamcn
illo

bas : < Credisne quod poterit ainbulare? > At ille : tempore usquead finem vilae suae, ila carnem suatn
t Minin.e credo, quia senex est , et naturalcm ini- ctim vitiis et cottcupiscentiis crucifixit (Gal. v), ut

nime immtttabit cursum, > Cui iterum abbas anteacta vita, respectu vitae subsequentis, delicaia
i Modica; fidei, quid dubitas ? (Maiih. xtv;) poteus fuisse crederetur ac volupiuosa. Quis enim eum sine
est Deus facere eum ambuiare quanlum vobis pla- lacrymis maxillas ejus riganlihus oiantem vidit ?
cuerit. » Et hasc dicens, ccepil eum urgere calcari- Cumquc in allari divina celebraret, sacruin ntyste-
bus. Ille vero soliti cursus oblitus, gressus faciebat p rium offcrens Deo, sic inflanimahalur, sic lacryma-

planos, bene ambulando, quandiu vir Dei dorso batur, vcluti praeseiues Domini in carne aspicerct
ejos insedit. Frater vero de viso miraculo admira- passiones. Longum est itaque verbis exprimere,
lione plenus, revcrsus donium narravit fratribus quantis vigiliis, jejuniis ct oralionibtis assiduis se
suis, quae gesta erant in via quomodo Pater mo-
,
ipsum afflixerii, et in holocaustum Domino pra>pa-
uasterii fecit roncinum ambulare ; et mirati sunt raverit. Adjecit adhuc Dominus famuli sui lentare
tmiversi. patienliam, et tanquam auruin iu fornace probare,
Quodam tempore lecto aegritudiuis incubuit, ni- ita corpus ejus ulceribus replevit, ut a planta pedis
mu£ infirmitaiis detentus crucialu ; cumque de usque ad verticem non esset in eo sanilas (Isa. i).

spatiosuae vitae dubilaret, nocte Dominica, graviori Ille sciens, quia virlus in infirmitate pcrficiltir,

intiriuiiaiis agitatus invocavit dominam

siimulo , omnia patienler susiiiiuit, ct ait < Si bona susce- :

suam B. Genovefam quam lolo mentis desiderio

,
pimus de manu Domini mala autem quarc non ,

amabat, ul sui memor Dominum pro eo prccalura sustineamus? i

(15) AnnoU95. (17) Id est non gradns vcl passusfacit; nnde nos
(I(i) Roitcimis est equus vilis. taltin 'i[iniin vocauilis tn 1'asgnuger, gi.ciai.ucu.
 ,

015 S. WILHELMI ADB. S. TnOM.£ DE PARACLITO CIG

Intcre.i septom annis mira abslinenlia et carnis A dcdncitiir tandcm in quamdam planitiem, valde spo-

mnniliealione fcre liansaclis, cum Qundragesim* a ciosam cl floiibus amcenam, venientes, doinum mi-
cunriis (idelibus, sacra devolione observnnda ad- rae maguiludinis, marniorcis lapidibus consliticlara,
reniret, vir Douiini sedula mcute mcditaus novis- subeuul. Quanta aulcm claritas, quanta o.loris sus-
sima sua ct agoneni sui linis, licet diem ct horani vitas, quain mira jucundilas illi dnmui inerat, lin-

stix resolulionis adhuc ignorarel, leriniiiuin tamen, gua «idcnlis cxprimcrc non sitlTtrcil : scdes auiem
i|iii prxlcriri non polcial appropiiii|iiarc seiens, in ea locata erat geminis preltosis et auro purissimo
cum summa cordis
quoiidic, coiitrilione ct lacry- adomata, el in mcdio sedis corona aurea posila,
maruni eflnsinnc et magna revcrcntia, sacrificia lapidibus prctiosissimis dccorata, sed adhuc imper-
Doniini irnslri Jcsu Chrisii celchrabat, ac sacro- fccia ; in circttitu autem sedis cranl quatuor viri,

saucia ipsius eornnrid et sangiiinis participaiionc in albis sedcntes ; laminas aureas cum lapidihus
se prxmuniehal. Qttatla feri.i, qti.o Coenam Doniini pretiosis ad perfectionem coronx componentes.
prxec Irt, p.iusautc co in sua caincra cuni (|uihus- Cumque jam diclus fralcr, admiialione plenus et

dam ftalrihits, qui colloqiiendi gratia nd ipsum veluli in exstasi raplus, oslensa sibi tacitus consi-
con\eneraut. Cout|uestus cst pvior sibi et cseteiis deral at, ductor suusaUalitreum his verbis : < Scis,
fratribus, se nuiiquam graviorem noctcm susii- cujus est hxc sedes vel corona? > lllo neganic se
nuisse. Vir auiem Domini e converso respondit : scire, ait : < ilanc scdem abbas vcsier in tempons
< Meliorem ac drleclabiliorein noclcm nunqu.im me sux conversionis a sxculo ad Dominum promeruil,
recolo habttisse, quia vidi Dominum inenm Jesuin quando dnmos et divitias ct hujus niundi gloriam
Christum ; duo alii ctim co erant et cgo tcrtius, pro Chrislo reliquit, et se ipsum abnegavil, tollons

cum qnibus ineffabiliter sum drlcctalus. Ad hxc

>
c.riiccm suam scquendo Redcmptorcm ; corona vera
prior in.jiiit : « Fortc, Paicr sancle , Dominus in cum pcrfccta fucrit niullis Iribulationibus et diris

hac visitaiione vos ad se vocare venit, sicut \obis persecutionibus, quas pro ordinis obscn-anlia viri-

promisil anie(|uam partes Dacix iiilraictis. > Ad liter suslinuit et adhuc sustincbit, coronabilur, im-
responsa piioris Bttffiraits, et pcifundens fleiibtts plehiiiirque in eo, quod Jacobus apostolus dicit :
ora , ait : < Fiat mt/ii secunduin verbum luum Bcitus tir qui su/ferl lentalionem, quoniam cum vro-
(luc. i). >
batus futril, accipict coronam vilct, quam r*prom{-
Poslera die, qux Ccena Domini appe.lalur, ad al- sil Deus diligenlibus se (Jac. i). >

tarc divina celebralurus accedit, el absolulionc su- Postquam surrexil a ccena voluit lavarc pedes
per discipulos solito morc facia, el iisdem de mani- discipulortim suorum; sed lactus gravissimo dolore
Ims romniiinicaiis, missaquc cclcbraia lateris, non csl permissus. Residcnscrgo sicorabal:
ipsiiis

Clirislum in pauperiLnis siisccplurus, ctim CXleris < Dcniine Deut, in imnibut el rerimnia (tpliet. iv)

fralrilius progredittir , et iii.iiidatm.' citm ipsorum pal votuntat tua (Matlh. vi ), ^ui es bcnediclut in

magna devoiioue pei-agii; quo peraelo , ullimam sacnta Rom. iv ). Hlumina facicm tuam tuper scr-
(

eosiiam cum discipulis suis suiii.luius ingiedilur, vum tuum ( Ptal. cxviii ) et tatvum me \ue, tt non
Doiuinicum iu hoc imilaliis cvcinpliiiii. fdix confundas n.e ab eispcctaiione mca nc projiciat mt :

ccena ,
quaa lanli Patris magis cst illustiaia prx- in lemporibus tfnectutit cum dejeceril viriut mta, ,

scnlia, quam deliciis refectionis ditata! Quis vcrbis nc deretinquat me Ptai. lxx). > Perseveranle ila-
(

queat referrr, qtiain hilaiis vultus, quaiii jucunda que infn niiiale el tnagis ingr.ivescenle, cuhatum de-
facies omnibus a sanclo viro esl OSlensa, qui illi ducilur; rcsiduum diei ei medieliitem noctis subse-
convivio init-rfurruni* Jam in vullii ipsius tniro qucntis cum inagno cruciatu suflerens. Pontca, quia
n;odo quoddam futitri gaudii prsesagiuio denion- in eo gratia divina vacua nou luit, dnlnr ille scda-
slrabatur, i{uod cx abuudantia l.cliUx, quse in ipso tur, et leni fcbre corripitur : cuinqtie vii ibus corpo-
ultra solitiiin ccrnehatur cogoosci poterat. Jam di- ris ciepisset deslilui, in vigilia Pasrhx, fralres, qui

vina misericordia lncom habilationis sii.r, sihi k.l D ad fjiit visitandi gratia convcnerant, rogaverunl
cceiiandum pncparalutn inlraverat ;
j.hii Spiriliis riiin, ut sibi providerel et sacra unctionc prronge-

sanclus lolus intcriorctn hominein ipsius repleve- iviur. Quibus ila pcrsuadentibits, ini|uit : < .Non est

rat, ct vclut sponsus in thalamo (Ptai. xviii), sic luihi, ut pulaiis; nihil doloris, nihilqtie dehilitatii

in cubtcttlo cordis sui requievit ,

jain demonslraba- in cnipore penilus seulifl. Vellem mihi lectum in

tur in earne ipsius, oculis corporcis subjecia, chorc Urri, ul fulurx noclis Dominica: resurrectio-
riianlo exstiltationis gaudio aninia ejus in Domino nis ininislerioinleressem. > Quibus respondcntlbus,
Deo suo eistillavil, oh fulurx rclribulionis glnrili- se canentiuin voccs ncquaqitara siifferre posse, lo-
«alionem, quam ei Dinrtinus darc disposuil, mciiI tnlit : 1 Kaciamus crgo, qnod m iius est. > n-
cuidain discipolo suo honeslx conversalionis viro, neramla l.tnti viri circa rnltnm dhini ohsequii im-
nomine Gerardo , ante duoderim aunos et eo ani- mtilabilis dcvotio, qux ncc alicnjtis rci evcnlu, ce
plnis, per vtsioncin rcvclare dignatus csl. lanii dcfcctos incommodo potiiit mitiorari.
tjua lam micic pr.i'<lu-io canouico in suo lecto Illo autcm sic laboiante, assignati suut fralres,

quiescenli , qotdam malurus aetale sic intonal : qui cxcubantes custodircnt cum. SancU
in vigiliis

Strge, tequtre me. Qucm sccuiiis, ad ignota loca igitur tioctcDoniiiiica; rosurrcclionis, vir Dci desuo
«17 VITA. G!8
Iransitii sollictuis, unum de sibi astnnlilitis advo- \ saccrdi.tihus ac clericis muilisque aliiq rum magna
cans, dixit : < Scis, fili, quia nova advenil snlem- dcvoiiono accurrenlibus, tit ips'us exsequiis inter-
nilas, cunclo pnpttlo veneranda, dchemiis iden no- essent. In quo loro Dominus noster lesus Chrislus,
vis indui veslibus. After mihi vestem quam habcs, ad laiidem ci gloriam sui nnminis, per gloriosi con-
ut illam induam. > Intelligens ille, de qua veste lo- fessoris sui sillTragia, nsque in iiodiernum diem in-
qucrelur, attulit ei novum, cl submolo \e-
cilicium numcra pracslat bencOcia, bis qui ex toto cordel
tcri, veslivii eum novo. Ctimque in magno forel dc- quxrunt illitm, ctii cs! honor et gloria, pcr infinila
feclu, a custodibus suis iteruiu admor.etur, ut sacri sxrula sxrulnrtim. Amen.
clei liquore fruerelur. Quibus ista persuadcmibus quantus -
c: at luctus omnittm! quania prxciptte
respondil : « Prxstanlc Domino nosiio Jesti Chrislo, lamenia discipulorum , qui liccl de lanii Palris glo-
lucem cispectabi. > Intcrea con\enui gloriosa: no- rificalioue certi halicremur, cjus lamen orbati prav
clis vigiliis el laudibus itisislonle, cum tc.-tia leclio seniia , liiiniano moic irislabamtir. Dies festi no-
finem accepisset, el tertium rcsponsorium incboatum Slri convcrsi sunl in iu< lum , el sabbala nostra in
fuissel, cum transisset Sabbalum; iinuscx custoji-
lamcnlalionem licet gaudendutn nobis essel, quod' :

bus festinanter accurrit, indicans euin migratu- _ qitem doctorcm habtiimus in lerris, inleicessorem
cito

runi. Dcpulsa noclis caligine, aurnra sacrx iucis haberenitis in ceelis. si tncns doloris ralionem ad-
Uinc rulilabai, quam vir Dei se promiserat exspe- mitterei. Sed bcnediclus Deus, qui Irislitiam ro-
ctalurum : cutnque illud responsorium cantarelur, ut siram converlil in gauilitim {Joan. xvi) : nam post
vcnienles ungcrent Jcsum; prior accilis aliquibus transiium Patiis nostri juvenes nostri visiones vi-
fralribus chorum exivit, fercns secum sacri olei li- dcbant el seniorcs nostri s nnnia somniabant, per
quurem, qtio vciierabilcm Patremjam agonizantem qua: ccrii eranius qtiod bomintis in brevi sanottim
pertingeret. Quibiis advenicntibus boc solum san- siiiiin cssel mirificalurus.
ctus Dci sxpius replicabat : i Cito, cito. > Unclione Erani duo juvenes de famiiia ipsius sancti , irt

expleta, depositus esl in cinercm et cilicium, ut se- divcrsis constiiuti regionibns , qui in ipsa hora stti

ciindum Marlini doctrinam in cinere et cilicio Cliri -

Iransilus dc hocmundo, in visione viderunt quo-
stianus et verus Catholicus mcrcrelur. Quo facto niodo ad gaudium transivit an^clorum ; et licet
prctiosani resnlutus in inortem emisil spirilum, corum aliqnaiitulum diversa est visio , utraque
ociavo Idus Aprilis, anno ab Incarnatione Domini lamen plcna fidc reiatione digna est et memnria.
1202 (18), xtaiis sure anno nonagesimo oclavu, Aiier isiorum Nicolaus nomine, in Tetitonibus par-
postquam veio curam Dominici gregis susccpit qua- C tibus in civitatc Ilildcsbcim sludio liltcrarum ope-
dragesimo (19). ram dabai : hic cadem hora ,
qua vir Dci glebam
Sic iila auima, a carnis crgaslulo egressa, dc tri- sui corporis ccelttm ingrcssurtts deposuil, vidit per
slitia ad lxtiliam, dc labore ad reqtiiem, de mtindo visionem quamdam personam sibi ignotam , stola
Iransivit ad Dominum. Spiriinales autem lilii vene- candida amictam, ccelum conscenderc; et sicm in
randi Pairiseorpus ciiin hymnis et canlicis, cum picturis solet ficri ,quibus Domini ascensio me-
in

gcmilibus ct lacrymis in sanctam transtiilerunt ec- r.iovatur, tutits infra nubcs susccplus depingiiur,

clesiam, collocantes illud in medio cboro. Quibus tanttimque pedes ipsius apparent, sic et isle sanclns
in scdibus suis receplis, Te Dcum laudamut inci- infra nubes candidas susceplus est, taniumquc pc-
pilur, et matuiinatcs Laudes resurrectionis Domi- dcs cjus ct vcstiincntoritm cxlremitales videbantur.
nicx, lacrymosis vocibus canentium, debita tamcn Cumque ille in cn>!uii) fixis luminibus visa admi-
vencratione cxplcntur. Quam sit mirabilis Deus in raretur, astitit ei vir quidam dicetts : < Quid admi-
sanclis suis, lector, animadverte : quia nec vita r.iris aspiciens in ccelum ; liic homo assumptus in

islius viri ftiit sine gloria, nec mors sinc gra- co^lum , abbas vester cst ,
qui in patienlia vicil

lia, sed iu conspeclu Dei multum pretiosa : illo cnini perseculiones sacculi; nunc aulem coronalur, nuia
die susccpil eutn Dominus in paradisum, qtto idem fidetiler vixit in mandaiis Domini. > Expergcfacius
Domiiitis victor ab itiferis surrexil; cl qui solemnia ille, et per viam ductus ad monasterium undo apo-
Dominicx rcsurreclionis cum niagtic tripudio s;c- slaiando recesserat , rediit, alqtic offercns sc emen-
pius cetebra\it in tcrris, eodem dic cum debilo bo- daiioni, pr.rdiclam visionem omnibus intimavit.

norc angelieis est assoeiatns cltoris. Allera die Alleri supradielorum . Godmundo nomine, in

Pascba- srputlus csl aulf aliarc Sancli Thomse apo- claustro, qnod Sora dicilur, commoranli, glorificali

stoii, qtiod ipse conslruxerat; doniino abbatc Tur- hotiiiuis lalis oslensa esl visio. Appropinqtianie di.

Cbillo ccclcsi;e Bcatae Mari.m de Ersom, cum mona- luculo Dominicse resurrcctionis , aspiciebat in \isu,
cbis suis, obsequium funcri ejus impendenlc, el pcne vigilans, muttitudinem angctorum, prxdttlci

(18) Sanclus Wilhelinns morittir die

G Aprilis, lis, I. I, p. 624, pulant Itie reponendum tricesimo,
siunnio inane festi Paschalis, anno 1202 more vete- non eredonies S. Wilhelmum ante an. 1171 in

ruui Gallnrti: tnm flnito, sed act computaiionem Daniam venisse. L\nceb. [Verum vidasupra col. BOi
nostram anno 1.05; nam boc anno pascha incidit hunc numerum ro-
not. 9. Credo anteni auciorcm
in die 6 Aprilts, cum anno 1203 in die i i Apri- lundum adhibuissc, nam revcra lantuin i:i Da;s;a
li«. L. adfuil an. 38.]
(19) llenschenius et Papcbtocliius Act. SS. Aprt-

Patrol. CCIX. ao
 ,

013 S. WlI.I.l.IMl ABB. S. TIIOM.E DE PARACLITO nSfl

?ua\ ilal? canciilium; inlcr quos duo anjcli iiiefT.i- \ cl noii tanlum bomines, s «! el nuiuiaiia snnalat.
Lili claiiiatc fulgidi . quemdam aetat.: maturum , sa- qticmadmoduni mutliplicahai Dcus m:scricor.liam
cefdotalibus veslibus dccoralum, a «•••xtris ei a suam cum illo; vciui luiiiin-s suos a I inv< cal

sinistris snslcnlabaiil, bracbia ipsius humeris suis, ipsius nominis cocrcchani • t maria ab amaritutLne
tcnci.tos innixa, el a«l cudrim usque progredienics. quiesccbanL Sj«I liis brcviter commi moratis, venta-
H.is sequebalur diabolus, non minima dxraonura mus ad miracula , quae vel audivimus, vel vidimua
f ;r. niiu..i alque strideiitium stipatus calerva. San- i:i civilaie D^i noslri, i«l C:t in ParaclclO, ubi
ciis vcro angclis iu crclum receplis, illc liostis an- reqnicscil gloriosns confcssor Dci W.IIielmus.
liipus, dolcnli siinilis, via qua vcneiat cuin suis Cum adlinc esscl abbas Wilhclinus in coiporc
remeabal ;
quidam autem dxmonum lcnio sequc- corrupiibili, laboraus scnio, du i tlcntcs e\ eapia
hnnlur gradu , clamlicando incedentes. Il!e qui cjus avnlsi sunt ;
quos coinmiliens fralvi Saxoni ,

banc visioncm videbal, audacior faclus, uni corum , dixit : « llabe custodiam borum dentium pcneB tc,
qui tardior ccleiis veniebat, ait : « Ailjuro lc jirr ci noli iilos amitterc. > Fecil ille quod rogntus fuc-
1'ili'ini 1) i, ut indices milii qu.r sunl haec quae vidi. > rat, haesiians inira se curlioc ci maiiditum dodissrt.
llle inlerrogantcm se lurVa facie el obliquo oculo Postquam auieii: ttilit cum Dominus «ir mclio,
It
iiitiiilus, respou.Mt : « Si scire vis, abbas vcster discipuli ejus, qui supcrstiiescranl, in memoriara
Wiibelinus de mumlo e«l suhlalus . ci tanto obse- laiiti Patris, aliquid de rebus vcl veslimeniis ojus
quio sngclorum in o.oh> deportatus; nos autem sibi inipertiri nplahant; interqtios adfuit sacrista ,

veaituus ut aliquid juiis nostri iu eo haheremus; Brixius bomine, coiiquereiis se niliil de rebus ipsiua
se>! violeuiiam ab an^clis passi, fruslrati sunms a accepisse, prastef ntllram pclliceam , quam solitus

proposilo nuslro. Mane prima Sabbati surgens

> eral gestarc in capite. Cui sic conquerritli , fiatcr

nrscdiclus juvcnis, magislro suo ct omnibus qui cui dcnies commissi fucranl , rcapondil : « Dabo
cum co crant visionem suara esposuil ;
qui respon- libi donum hon parvdm, imo magnum, margari-
dcnlcs dixerunt : « Vcrc credimus ,
quod jam dor- lam pretiosam , scilicet dcnnin Patris nostri ,
qui le

mltionem acccpit, ct in pace factus cst locus cjus. > i:i vila sua dilexil non singulariter solum, sed
Tandcm revcrsiis ad domuni noslram , eadem nobis speclalilci" unum. > Et hxc dicens, tradidil dcn-
et ordine intimare curavit.ct susceplo religionis tin. Illc procollato stlii munere gratias agens mul-

babitu Ibidcm Deo mililare cccpit. iimodas, susccptum denicm , proul dceuil, in tna-

£!!:• babuil veneraiioAe. quanta Deus mortalibuS

CAPUT VI.
C pct hunc dentem postmodum eontulit beaeficia,
Wracula post iraiisilinn S. Willuimi. qua; »i scribereitur. itiens inllrraa credere bequa<
SaWator nostcr Jesus Clnisliis, volon; dilcclis- quam acquiesceiet.
simi confcssoris sui Willielmi ,
qtiem «tola imnior- liraliunc lcmpotis in cl uslro quidant scholaris,
taliialis post mo;iem vcstivil tn co !is , in conspcclu Giimolfus noinine, fere quindccim annos ab ortu
lilioruni lioniininii insignia revelarc viriuium, dcdil babens , morbo laborans ca "uco. Quodani dic, CU0
ci polcslateio , supcr infinnos vaviis languoribus, in lerram pra^dicto morbo elisus vulutarrtur spu-
faciendi opcra qu.e ipsc fccit , ct majora horum ;
iuaiis, supcrvenil abbas Riehtrdus, viri Dei mic-

ut collaudcnt iiiulii sapienliain ejus.el usque eessor : et misericordia raotus supcr eum, dicit

savuhun non deleatur, et non rcccdal tni moi ejus, .; secr lario qui secura veneiat : « Yid-s «juaoi miM*
i! nomcn ejus rcquiralur in generaliohc el iu ge- rabililer crueiatur clcricus istc? Vsde ocius, ci

ncrationcm. Cocpil igiiuf scrvus Dci, postquam dcnicm Palrii in aqua lava , et ipsam aquam oii

dorniivii, cum palribua suis, primo i:it«i incredu pjns iufunde, ul probcmus quid virltilis babcal
rl acmulos SUdS, quasi slclla inatuliiia in niedio ne- ii sc den.s ille. •
Oblempcrans pracccptn abbalis,
buix, paulalim rulilare miraculis; ut niCudaces iujuncium implevit ; cumque salutiferum liquo-
osleitderci, qui maculaverunl illiun el detraxcrunl D t-eirt ori laborantis infundcre vellel, non potuit, quia

snnctilati cjus, blaspliemanics nnmcn ejus. Posl- dci.les al invicem lenchal comprcssos. Arripie s

quom aulcpi clarilicatus cst apud proximos su i.:iiin cultcilum fauces illius disjunxit, infundcns
i epii ;"l laudem cl gloriam noi is rjns, qui cun- ori cjus aquam allaiam ;
quam cum gusiando »b-
ctos condiiiil sanctos , quasl sol refolgens in me- sorbu ssct.cocpil fremcre el pcnicre, sicul si bul-
lidie, longe laleque majoribus et trebrioribus co- l:i i.teui olci liquoretn suinpsisset; posi paultiluin

rtiBcarc prodigiis; uinlo a quatuor plagis lerrai lamcn r« qui i ii , qtiasi in extasi raplus, Transai ns
faclus esi concursus pnpulorum, cernerc cupicn- aliqitibus horis dici, rcvixii spiritus ejus, eln>
liuin, qune pci eum (iebnnl mirabilia Dicinonia ab Biirrcxil sanus; de icliquo veromoibus ille oum
.
bscssis corp iribus efTugabal ,
par.ilyticos sanabai non letigit, ncque conlrisiavil, ncc quidquiini mo«
«.«•«is visuni rcsliiucbal, claudis grrssum , surdis I stix intulit. Hoc initium sigr.o uni fecit scrvus Dci
audilmn, mulis loquelam, coniractoa ac propi ia transitum suiiin, iu conspccl disripulorum
gonibus rcpcnlcs in statum crigebal dcbilum, lc- suoruin , el manifesiavil gloriain suam. Eaindcm
pi ihns mumiabal, morluoj suscilah t, el semimor- conscculiis esl misciicordiam Sucno filius Tolpli)

:mis a faucibus ipsius mo. !is a.l tilani tcvoc morl H i.. loiaus simili.
 C21 VITA. CS2
Manifcslavil itcrum S.Wilhrlmus gloriam sancti- \ tum cst tempus illius pariendi; sed pr_e diOleuliaie
lai s »iix in villa Frislcvcn (20) ; manifeslavit autL-in parlus parere non potcr;»i. Torquebatur misere,
sic : Erat inibi mulier qu.iedam, obsesss docmone laborans partu, sed non parcens; langucns, scd
l>cssinin ; quae omnihus ad se consolalionis causa non moricus. Talibus crucialibus alUicta, umnibus
aecedenlihus sccreta cordis delegcbat, cxprobrabat suis fit causa doloris. Inlcrea inlra niatris clanstra
peccala, prout suggessit ei inimicus. Diaconus, qui infans privalur vita.ct lit infel cis matris uieiui
crat in villa illa, vcnit ut invocarct supcr cam no- miserx prolis imiiulus; jaccl funus in funere, mor-
meii Dci sui, ct ejiceret daemonium. Yidit raulicr tuiim in mo. ienic, anie suhiiacium quam'visum,
di.iconum ad sc inlranlcm, et coneitaia ad conin- ante scpullum quiim nalum. Vir aulem ip ius, pro
nirlias, cxdamavit : » Diacone, al quid venis? Sia inorie mulieris sua. anxius, Imc illucque discurril,
fnris. Non cs ili^nus ni intres suli leelo meo. omnes circumvcnit, si quid remedii moribuudx mu-
Quis es, beiieno.i , el facta iu:i , liabens scien- lieri possci rcperire. Tandem vcnii ad clauslrum,
liam viaium luarum. Tu cs qui pauperis ituilicris saciistam iuvcnit, inquitit ab eo si aliquid consilii,
gallinam fnrabaris, el (leplumabas, et pluinas cuin scripto vcl mcdicina, novii cont:a tam niiserura
pennis subius una sepe abscondebas, ci camdem casum. Cui sic inlerroganti respondii •
< Mon est
in cacna cdcbas, jiuians furtum luu-.u nie lalere. u opus medicina vcl scripto in lali arliculo, sed Dei
lleecdo a nic, pessirac, recede : longc sii a mc be •• et sanctorum suffragio; si fidcm adhibueiis. cvedo
neilieiio lua. » Diaeonus de sibi objectis eonfusus, me ei anlidotum possc confcrre
salulis. Lavabo
liislior quam advenerat in domum suam c;l rever- denlem S. Wilbelmi in aqua, quam ei deferes ad
sus, objccli criminis conseius. ('onversus quidam Libendum si credidcril se ejus meritis po,se iibe-
:

de familia ct dc domo ipsius sancti, in eadem villa rari ,

post gustum illius evadct periculum mor-
exislens mansionarius, praedietae mulieris detesia- lis. i Fecit .juod promisit, ct instrutlum lienc in
lus insaniam, vcnit ad elaustrum, et petiit sibi dari fide cum potis salulife.ro remisit aJ propr a. Cum-
aquarn, in qua dcns sancti viri lolus csset. Petiit et que domuni i-eversus fuisset, quod atiiilil infudit
obiinuit, et rcversus oblulil illam muiieri ad biben- oii mulieiis, prae doloie morli jam proxinia?, et
duin : bibit, ci, expuko spirilu immuudo, salva egredilur. Vi* eo egresso
saocto furas, ct liijuore
facta est ex infirmitale sua. Postea noii multo cla- ad secrcia mulicris dccurreiiie, peperit ftctum pu-
psft lcmpore, aliero niulier in eadem villa arrepta Iridum. Quod cum vidisset, resuroplo Spirim, excla-
est a dsmonio, ei siinili cnrala esi medicamine. niavit : < Si sic mibi futurum crat, quiu neccsso
ller facienle fratre Saxone, dum r babcbam coneipere. Altende, Doniine, et vide si
transiret Metlic- est
.. . ....... ._ _,.__ .._ ..
clamabant ad cum dicen-
« J_.l_. .,_.,_._
dulor ut est dolor ,-,
jiise, bomincs illius viliae meus (T/iren. i), sed graiias tibi

tcs : « Domine, si quid jioies, adjuva nos, niiserlus ago, qui rno meritis sancii confes60iis tui Willielmi
nosiri.i Quoscum inleriogarut quid babercnt et quid a periculo moriis libcrasti. s Audientes vicini quod
sibi velleni flcri, responderunt : i Est hie liiulier factum fui.set cum illa tale niiraculum, eongralu-
Hestfitli nomine, qu.e habens nimium appelitum labanlur ci, dantes laudes Deo et S. Wiih.lmo non
edendi radices olerum, ingressa est horium suum, minores pro secundo miraeulo quam pro piimo.
ct ccepil eas ab humo effedere, et effossas avide QuoJam lempore, dum frater Saxo jam siepe nomi-
corrodere ; quod cum feeisset siatim insiluit in natus veiusset Willike, et se in hospnium recepis-
cam spiiiius inalignus, vehamcnier discerpens cam : set,inlravilquidam dxmoniacus, fureus ct frendens.
ct eccc eam 'ligaiam tenemtis, ne sc ipsani iuter- llunc lanla yexabat dementia, uts;epius
habitationc
virgis eam caedi-
ac paeros suos strangulcl relicta inlcr besiias quasi besiia vivcrei.
ficiat ; Ex in-
inus et majora
minamur, sed in boc non
llagclla gi-essu ijisius toia turbatur faniilia, iimens insultu.n
proficimus.imomagis peenani poenae accumulamus.i « Vis come-
ejus. Furentem inluitus fratcr, dixit :

Commotus ille super infortunio rniilieris, jussit sibi deie? » Cui ille subsannaisdo et debacchando
re-
aquam exhiberi, quam denle S. Wilhelmi, quem p spondit « Tu eomede. > Respondenii sie ileriui :

sibi retiiuiciat, consignaus et in ea lingens, invocato ait « Vis bibere? » el prtecepil sibi aquam iniui- :

nomine sanclae Trinitatis et ipsius sancti, tledi! eis sirari. Cuinque mora fieret in aliatione aqua.,
acce-
ul anferrenl, ac furenli porrigerent mulieri. Cumqne. pit scrum, quod in promptu erat, ct intingens
in
oblaiam bibissel aquam, mox hospes improhus, eo dentem S. Wilhelmi, porrexit furioso. Cuinque
vim sacii liquoris non susiincns, domicilium quod bibcret, faclum est iu ore ejus dulee sicut
mel :

occupavcrat reliquit invilus , niulierque sensuni iinde datori suo ait : « Bonuni esl quo;i mihi dedi-
rcccpit pristinuni. Frater vernsupradictus pcst pau- sli; peto ut dcs amplius. » Et cum bibisset secundo
luliini revcrsus, declinavit at! domum mulieris, ut ct lerlio, expulso spiritu phanlaslieo, compos sui
videret qnaliter se haberel; invenit eam sanc sa- cffeclus est. Secundo die sequebatur eumdem fra-
Jiier.tem et lauJanlcm Deum in sancto stio, quifecit ircm ad claustrum, magnilicans Dcuin, et gratias
uiisericordiam suam cum illa. exsolvit liberatori suo Wilhel.no, docens onines
I;i eadem villa uxtir Wideri erat gravida : implc- cxpcrimcnto stii, qula potuis esi ct tanctum iio.-nen

(20) Forie paroecia etvilia Fcrslev in jiraepositu.ra viiis Froerslev in parcecia Heilev, praepositura
Bom, cl jiuef.ctuia Fiidericobursensi. Vel ctiam Liungc-Fri iericsborg, et prajfccluia Fridc: ieshorg.
C27 S. WILLELHI \BH. S . TIKiM/t DE PARACL1% C23
Alio temporc oblatus est quidani poer soptem A tatis et ilebilitalis a sanclo '.olens impi Iraic. venit
annoruni, <jucm malris ulcrus in hanc luccm pro- Dtl sarcnphagum ejus. Cumque inibi quinque dies
fudit surdum et mulum : aderat lunc in ecclesia continuassel in oralione el lacrymis , ul auxiliura
i. .11 minima muliiiudo populi ,
quam ramor novi- divinum supcr se videret; somno subdilur. Dor-
tatis attraxit. Suscipiens erge frater illara commu- mienti apparuit confessor Dti , inquiens : * Qnid
ncni langHhlnnmi ct inlrmorum eftlcaCem mcdici- liio. jaccs? Sanitatem in boc loca non faabebis , te

iiiiin, tnisii in os pticri et in aores dicens : i In \ ir- autem in donv.nri luam redeunle sanrtalem reciipe-
luie S. YVilhel: li pnecipio libi, ut post me b»iuniis rabis, scd illa non eril libi diulurna. > His auditts,
verba qua?mc audieris proferenlem. > Adjuratns in contuibatnrn est cor bominis et conlremueruul
xirliile saHClt coitfessoiis, mn\ duos SCnsus, sibi a 'is<a cjus (Jer. xxin) , somnu&qtK ab ocolis ''jus
piimor.lio soi oiius denegatos .
•
a| ess t scilicct lolliiur. Excitaiss ilaque t-t \. kMii sna- mciuor,

andituii! et Inqucluni , ci inchoaitlc fralre Domini- iion alisquc inagna cordir. conlrtlione ,
quod ndie-
eaiu oraiiouf.ui, luquitur veibiim posl verbu:», voce rat, nobis indicavit. Instructus ergo quod divina
aiticul.iu-tt intclligibili , licet in veibis fornrandrs Providenlia in sui cbspoestiaM non falliiur, atl pra-

ct exorimendifi ba-lbuiirel ; qui autem addiixcimii „ prios laics reTerlilu: robtinodum noi. niullo ebipso

tum, stabant suroefacti, mirantes de-kis q-ui pro- tfinporc rotiusiior fai-tos, arrapia aecnri , ut ligna
cedtbaiil de ore ejus. scrarcl, siUam ingrcdilor; dumiiue studiosms operi
Quadam solemmtaie , cuui hrnumeri utriusque insislil, robnr in qao btliurubul snpcr ouineonuil, ct

fcexus ad sanctom noslram coneurrerent, auulit confractusmembramorJuusesi.Quidiamencan^aefuc-

qttxdaru mulier purvulam puellam inter bradiia rit, quod lalemsoTliius esimerlein. oonestmeura tli-

sua, iu cujus oculo ulcus excreverat immeftsam, oi si ulcrc;quiajudrcia Dei abjssus mulla(f**of.xxiYii .

ad iniuciiduni valde borriliile. Accedcns itla eum In eadem Mlla degebanl du* mulieres, duns.i
filia ad fratrem, qui curam ugebat infirmorum, ro- infirmitate laborantcs : aiiera luiiien aiuiscisti

gai ut stiUam sacri liquoris oculo misera nalx in- oculomm , allera vcro in qnadant sui corporis
funtiai. lnclinaiis aures petilioni mulieris ,
pi t fct tt parte sacro ignc consumebolur. St:dt. !
as Deo pro
logaium, et instiper sanciuni dentem lumoi; appli- sui lilveratinne fumiebani pieees, et S. Wilbehno M
cuit. Mirum diciu ! slaiini rufitaest cutis siib ocnlo, vt.to obiigabant, ut ejns suffragMtHms meritis »
welut ferio iiaiifcfuu, ci Uitaor subsedil, ccdens ins:- tTima calamitate iiberaii mererenlur. Ilis its i" »ni
«cnii.i: rcliquiarum ; saoiesque emanare ion desiii, lione pcrsisusiubus , itia , rujtis oculi catiga\e-
donec oculus aperiremr, ei clarilale videndi > milis c ran», in risione videlal, se quasi peregrinaiionia
/leiei incolumi ; et-ownis plcbs, ut \idii, dedil lao- causa rnniftsif.Him S Tbuina: odire, obvinmqaw
dem Deo» S. W.Htelnnim n via batcre , superperiioio indu-
Crtlnesccntibus miraculis el fama confessoris Ittn', ot asperforiuni cum jqua bencdicta in mar.n
i rescflnie, ad ousiliun» ipsius eonfttgii quasdasniiiu- ferentem ; -qno vjso atmoduiv pavef^cta, vix audet
Ber, mollis crueiata (bilortbus. Haec sanctum sup- iiitcrtogniy-, quisesset. Nibilominws tnnKii inier-

pliciler exoraluH , ut eam Domino Biiis prce.irnis rogat : tQniscs lu, Dninine? > Otii ilk : < C. iiifiie,

conimenilarel ,
quateuus sic se desuis misoriis li- lili.i.e^o sum afWias Wilhelmus, quem saepius in»o-
berare-i,prouistirei silu expedire. Nocturnas in cc- c.isti ; <?t mrac vndo ad muliereHi quse mordaci ,

elesiu agens vigilias, cora leni eorrepta sopore ca igne iu tilla ttia tribulalur, quia clamal ad mc tuit

put reclinaret snpor foraiam (23) , cui sanclus in die; lu auicm iniorim vade ad locum ict|iiiciionis
vita sua consuevil incambcrc, onalieni insislens, ineaj.ct il»i prereiobic advenium meutn. Eadra >

lumine ecuiorura recep 10 '*

vidit confessorera Domini assiiiiuiricm sibi et diccn- liora cvigilavil sana, !

tcm t Mulier, revertcre in domum luam, quia in in attera cxsi»t>tlus esl igtiis , non tHumiiiaiiS M'd
prxsenti non poieris cnrari ; est tainen salus lua ,. consuqiens, «l auiera brcviter dicam, sicul utraqna
in manu Domini . poslquam aliquantulura lenipo. divina miseralione simulesl curila.sic simul a.l
j'is recenis iu tuis crucialibus, tanquam lapis vivus Bcpulcrum co:ilVssoris Dci vonioliaiii , siinul m ler-

iit ccslesti aMiiicio coUocoberis. > ln bis verbis ex- ram corroebaul , sinuil surgcbanl , simul pnst ;;ia •

pongefooU nudier, Ixlior ex promissis cfficiiur, liarum acliones gloi iosa iu eefaita miracula oni.i-
quam si corporales amisisset dolores ; el nuse sibi bus praedicabaht : «cc boc taiiUiin illa: faeiebam,

dicla rucrant, circumslantibus rcfcrens cl animaJ- scd ciiam villani ipsarura, qui curationi eaitnn
\.- lens Dui deoretnm cssc immulabile revcrsa in , lcslimo: ium cuin magno gaudio perbibebant,
domuni Miam, cum suinma devotionc viur. su.t \>rx- Quitlaui sacerdos de Sclianio, Keinerus nominc,
slolabatur lerminum. dc Haadelzar (U) , percussus sacro i^nc in lingua,

xgrotabalforcad mortcm.qiiia iialillelanguor

•
Nei illutl silcndum cssc arbilror, quod priori ie- foi

lalione non esl mullum dissimile. Eral qnidam lissimus, ruci al ille qunndam S. Wilhcluii tliscipulns,

dcbilisnicnibris el quasi plireneticus, in villa Auese; scd aposlalantlo inler sici ulaiessa:euliiriier vivcbat.

qua) vic/na esi claustro . bic solatium suasinGrmi- Cum morsjam cssit in januis, elviue sux- lerminns

Pei forinas Hcnst beiiiiis el Papcbrocliius, lii) Loeiis niibi ignolus, cl foilc vilkjse lcctM.
I'
*
i
-
1 . nol. e, iuli Migiiin *ii dlia cl oralia. :
 — , ,

CS9
MT\.
acfviViarel, misil filium suiim ad monachos de ga.ili accii.ii,,- „.,„.
EcclcsmOinninmSanc.oru.nim
Ecclesia Oiniiiitm Sanclorum
*,
,.' ' '
,em
.:"
,n ma » u «*«•»«. ehpin.
ali n fia
ut aliquem
(25;, u. r,,,. !
abvolav.l. ' .
'
.

irein sibi adduceret, qui ei confessionis

Altc.a die cum
ad porlum applicuisset,
et
et undjonis ad prandeudum diseubuissel , audivit a seeum
ministerium impenderet , et habilu suie religionis discumbentibns, per S. Wiliielmum
invesliret. Interim ad se reversus sqistcmporibus
, el naente retra- mau.lita lieri miracnla. Quibus
cians quanla miraculorum glorja Dominus admi.afiis ct de
sanctum amissione sui aceipitris cor adl.uc
suuinWilhclmutn mirilicaveratjcompuiiclus corde, babciis sautium,
... bune prorupit Berroonem
< : S. Willielme. rcddc
quod ei vel in carnc vivenli vel posi carnis deposi-
mihi accipitrem meui», et dabo
tioneiii glorifieaio
libi niarcam ccr*.
non salisfeeissei , ajt inlra se :
Finilis liis verbis , accipiter nutu divino advcnit,
i Pater sanelc peccavi in ciclum et ej
, coram lc ; jant toram co resedii. Aiionitus novitale lanii
tum dignns imraeuli,
>«>;i vocari filius tuua [Luc. xv Sed
1. quod sanctovoviJ, reddere non distulit,
parce pecolis meis laudem
, si aulcm , anteqiiam nuniius referens Altissimo ,
qui dedit talem potestatem
redierit, aliqua salvationis gratia me visitaveris hominibus, Magnus confcssor noster, ct magiia
addomum tuam eiquod deljqui, curabo
revertar,
viitus ejus, ct iniraeiiloruiii ejus non
emendare. est n.unerus.
Corde vovit jnslitiam; et eece divina
»
Allata esl qnaedam nmlier ad
miseratio , qua? semper poeniteiiiihi.spr.eslo sewjlcrum cjus,
esl u Caclia nomine, d.e
villa Ekehe (27), membra
illi adfuit, et invocantem nafaens
sanctum suum libcravii. nniyersa paralysi niniia dissolula; manuum.pcdum,
Exstinguebalur subilo ignis monjax, ei
rumpebatur loiiiisque eorporis sui penjtus iropos
lumor in ore, et sanies misia tum sanguine jactbat : nul-
pro- inm vii* videbatur habere indieiiim , uisi quod
flucbat, quasi aliqujs linguam digilis
exprjmerct. otulis inera! niolio. Quocunque iilam cniporis
Sanus faeius sai.ctum adivit, narrans nobis
quau- vocabat necessitas, duormn vci irium
tum Dominus fecit aniiinesuae; sed tameu fcicbaLui-
aposfa- auiilw.quia non se ipsam a laterein lalu*
siuj su.n renunliare distulit vertere,
: erat eniui de numero non manus expansas cJauiere vel clausas poiri,
vel
illorura, qui in tcinpore tribulatioiiis sux> clamant
gere, iio-o pcdes vel prolensos reiraliere
ad Dominum vcl ad sa
et cum liberati luerint a d iniquitatein
coJlectos proteaderc valebai. Jaecbat ab
redeunt, et esl error ille pejor p.riore.
tea nona
usque ijj vcsperam Dei exspeclans wiseiicoiiliam.
Pucl.la quaidam, in villa Gberlufe (26) eoiiem
,
T«ncprimo iucipittrcmerc, deiiidecaputporjjrup^r
torquebatur morbo : jam ioqui cessabat, et horani
ia«dem crura pedesqce ab insenst- morere ; scriisit
ultimam exspectabat. £rat in eadem villa quidam
. -
, .
^ »".'«<: '«uui
bililaie reyocari, taieuc j nervos,
i, cajlefierj nervos
"»> *lolumnue
totumque rorniK
wlu '"M«e lo.pus
corpus .
ciencus.LaureiUius nuni ue, nui tam eam lel,er€
tencv ,J| „ raier ,.
". H ,lili
"' dextcrum biacb um u quaradam «asailalis , i
... ... C P '
Jiudiii
Kebat, Hic prre
gebat. ura! cseteris
cseteus dedc mnrie
,
m»m .

.m;«.
morte ejus, quam dilige
rins ......
'
'
grsiiam rcnovari. Seasit igilur et experta est.
bat anima sua, anxius ad claustruni propernt,
et mamfestB Dei virtutc se saoato elfeclam praster
impctrala aqua mejiicinali cit.ius regrwlilur el ,

ori dcxioi iim bracbium quod ad sui correctioiiem ,

dilectx suse saliilajcm liquorem, quem attnlcj-at,
r,emans;t ajidum. Lteiabunda Uiico resedii.ej laciy-
curiosius infundiljct liunorem excrescenlem
eoibm mis pro la titia ol.ortis sancto gratiarum actioneg
perungit; quo facto, niorbi materia exslincia
cstct rclaiyra, ad lumbain ip.sius acccdit. Fit
clamor iu
mulier eonvaluit ab infirmitale sua.
populo, Iaudj>lur i7cus in cxcelso, qui taniam
Sed qnid facilius est dare salutem cgra^
inemis an ijoois gratiam suo praesiat Wilhejmo. Cur
taaien
corporis?q-ui muilos sanavit in corporc, tuulicrei»
brachitim aridum reni»DSciit, nec o-nnimodam con^
de Uipeusi civitale sanavil in mente. Insauierat saniuie»), stii|jei nmlicr, miratur fraicr
scciita sit
inultis septimanis post partum ct viro suo matri
, , scpulcr,i pus,!os. Unje sequenli Dominita rogat eam
ei sorori ct cxteris amicii. suis inopinatum doloris
redirc.cl pietatcm Domini et ipsjus saucli pro
vuinus iiU3ixerat.Abis.tis ad saneiuuj t aliiiur, nia- bracbii stii rcslauralionc cfllagitare. .Conservaliat
mbus a tcrgo bgatis; lice.t renitens ac reclamans,
mulier vcrba rogantis corde suo , et Domiujca se-
sancto presentaiur : in ecclesiam ducta, ecclesiam D q uenl revertilur; sed qualis venit, taljs recessit.
i

replct tlamore, veiba blaspliemiae multiplicando. Iterum in sancto die Pentccostes rediit ; nec tuuc
Ibi lota die et tota nocte insanieos, adveniente luce c.xaudiri mcriiil. Miralur cuslos sepulcii nmlierem
solis, lutem recipere meruit rationis snluia a :
toties casso labore venireet reJire, aililli : t Mulier,
vinculis disci imen imposuit tapillis suis veslita
, :
scrutare conscienliam tiian,, ct diligcnter inquiro
vcsiibus suis, fecit gaudiuni suis consaiiguineis in
:
si aliqna via iniquitalis in te cst, et conlilere eam et
missa niauuinali sumpsit Eucba.istiam dc manu mundaberis. j Paniit sanis dictis, et in domo suc
sacerdotis , et qu=e adducta fuerat iu tristilia jam
, slaluii ante oculos cordis occulta conscientise, dil>-
sui compos remeavit cumla;titia. genter invesligans quo commisso adbuc lenetur
Vir nuiilam, Bernardus nomir.c, ad nuwdinas obnoxia. Tandem reminiscitur quoddaui facinus se
Sckanieiiaes teudebat navigio cui in maro navi-
:
commisisse, quod nunquani alicui fucrai cunfessa.

(25) Prope eiviiatera Lund ; a domino Tuisei in bur^uin. L.

.ntroductione ad gecgraphiam Sucti.e n.inus rccle
(27) Fnrle F.ijbi/c villa iu parcecia Glostrup, pvx-
p. 255, S. II, len.t cclesia vocata. •
po.Mtura Smorum, praefecturac lla.fniensa.
(2Ci Hodic Cn loa intei Siai et Fiiderici-
 ;:

«31 S. WILLELM AUfJ. S. THOM.-E Dt PAH.Ul.ITO 63«

Tudc ingemiseeiis , pretibusque ei lacrymis largio- A pan ntibus snis, quibus immcnsi doloiis causa fue-
ribns indulgens, ad sanctum Dci reyrcilliur; eliu- rat, hiopinaUe Ixiuix rcportavitmateriam, ad pro-
vento fratre, qul custodiam babebal sepulcri, pria rediens, el inler redcundum lola mundala.
aiiorat cum prona , dicens : « Domine , piopitius Se anno cam malre sua rcdiit, lcpra cx loto
juenii
eslo niihi peccatrici. Multum qiiiJcm pecc-ni, nec fugala, S. Wilhelmo pro laulo bencficio gralias
emendare curavi ; r<ed audi ine sero pcenilciiiem , attura.qui liberavil corpus suom a perditioue. Ia
ora pro peccalis uicis. i Confessa igitur pnedicto redilu cjus obstupucrunt qui eam pritis vidcranl,
,

sacerdoti crimeii quod celaverat, et emomlattoris quia sic erat allt-iata facies ejus, sic lcpra anuilii-
viue facicns sponsioncm , repenie marcidi bracbii lata sic caro ftorida. Saccrdos Joanncs cl malcr
,

rcccpit sanilatem. Videns sc mulier toiius corpoi is ijus pcihilebant stimouium, quouiani
t< meritis
rccepisse valetudiiiem , gratul.iLuinla exclamavil S. Wilhelini mun lata eral a lcpra sua.
Conccrlimiiii ad Dominum Deum ncstrum,quoniam Aggravata est manus Domini supcr mulicrcro
bcnignus etmisericon est, patiens et multvm miseri- All.imleiisciii (">0) , Tonnam nominc lcpram pet ,

eors, ctprarslabitis super maluia (Joel.lt). Erat eo-

carnem ejus gravi lotuiii coipus ejus diffundens, el
dcin dic festivitas S. Joannis Baplislas, ctcoiivene- uh'Cre vulneians; omnes, qui videlianl cam. asper-
rat maxima multiiuJo ulriusque sexus, quaj au- " nabantur cam, quij n planta pc..'is ns<rn« ad verii-
dicntes qu;c facta fuetant, elorilical ant Deum, qui cem non crat i/i ea sanitas (Isa i). Audivil mulier
ad hoc liactcniis mulierein llagcllavit in corporc, ul famain confessoris, et plurima pcrccpit dc miracu-
animam cjus uiundarei a crimine. magnx piela- lis cjus, undc fesllnavil adirc eom , ut tribuerel ei
lis virum, cujus pretibus abcuini clade, tam anirax secuiidtim cor suum.ctadiniplerct dcsiderium suum
quam corporis, liberata est mulier ! o insigne pio- et Deret srcundum fldeui suam. Cum pervenissct
digium ! quia quanlo aniina pars h minis esl po- ad locum, prostravit se in oratioue juxta scptilcrutu
tior, tamo constal curalionem ipsius gloriosiusesse ojus, et ttaiiia.it ad Dominum ex toto cordc suo,
miraculuru. Vere pcr confessorein nostrum factum ut sui misercrclur. Audivit Dominus cl miscrlus
eit stud,et esl mirabilein oculis nostris {Psal.cwu.) estrjus, factus esl adjulor suus; nam ea surgenle
Eral quidam juvenis in Culhlanilia, Ligiicius ab orai one, ;
in conspcctu omnium, qui adcranl,
nominc, dives valde, sed leprosus. Hulla mtdicis, cccidii lcpra dc corporc ipsius, velut squamx de
filiis hominum,inquibusnon eslsalus\Psat CXLV),|>rO pi«ce : et omiics, qui vidcbanl, benediccbanl Donii-
sui coi poi is niunJatione voluii darc, scd non fuit, qui niim, diccntes, quia hodie vidimus mirabilia (Lne. v).
adjuvaret eum. Adveilens laiidcm, tjitia vami salus „ Adilncta csl ad nos quxdam contracta de Norwe-
hominis (Psal. lix), et qtioniam adhwrere Dco bonuin gia, vigiuli scx annos xtatis liabcns. Ista auxi|io
est, etponerein Domino Deo spem suam (Psal. l.vui), siioruiii , mulloruii) sancloruin limina expcticiat,
ad nos posltransitum maris pervciiit, spe corporalis ut cui natura oflicium gradicndi negavcrat, auclor

sanilalis adipiscendx. Manus illius, brachia, pedcs naltirx, cui omuis natura stibditur, sa: tloniin snf-

et crura, lotumque corpus sordida lepra infcccial fragio confcrrei. Sed dislulit Deus apud alios dare
post aliquol lempiis sccuudtim peiitionem suani ci salulcm, ut saucto suo Wilhelmo ficrcl causa
mausit uobiscnm vigiliis ct orationi insistens, el se laudis ct glorix. Applicuit mtilier nd poitum salu-
sxpius aqua inedicinali lavans ac refrigerans. Quo tis , scilicct a-i scpuicrum viri Dei, ct slaiuit iu

faclO, sccuiidiim Gdci sux mcrilum, dc tlic in ditni corde suo spiritum ab orationc non rekixare, nec
inclioratur, lepix conlagio cvanescente. Rcversus ali.is discedcrc, quousque consolidaret b.ises cjus

itcrum ad patriam suain perfccle curatus cst, et et plantas. Post quiudccim dics, ncrvis extcnsis, et
qui piius prx fclorc omnibus eral vilabilis, dein- lalis pedum a natibus protcnsis, st.itiut confcssor
ceps liabuil commuiiioiiem cum boniinibus, el ha- nosler supra pelrani pedcs ejus, ct dircxil pr/ssus
bitavit cum illis. Tcstcs sux curationis liubuiinus ejus ; el vi.lil oiiuiis populus roiitraclam ambulaii-.
parocbianos suos el sacerdotcm ;
qui rcintcgrala D lem cl latidanlcm Dcum :
v
nlit ct gavisus tst.

carne sua el rcflorescenlc , nulluin signuin leprx in Cum turba pluriiua couvcnircl ad S. AVdlicIiuuni,

eo tcstati sunt remansisse. ct de civilalibus propcrarcnt ad tum, qiixdaui

CAPUT VIII. coutracta a nativitaie sua,Ola\a noiuiur,dc oppido
Reliqua miiacula S. Williflmi. Ccpinaiiliavcn, audita prioris miractili fams, in vi-
Vere glnriusus Dominus in sancto suu, ct lauja- giba S. Joaiinis Daplislx aJ santliuii csl allaUj

bilis in Operibu» illilM, qui pucll.e lnglicfiil iioinine -•'! prx prcssuia gciitiiiin in ccclesiam vcuire nun
de Nordi-nlcrglie (i8i.dc villa Lua^be (29). pcssimo pnliiit. Noctc igitur ieqiienli , cuni iuxt.i eccl.siam
cnnlagio leprx infcclx, ac sinislio OCIllo cxcalx, vcrsus incndit in scdeiet , el sancli graliam oburiit
miscricordiler subvcnit, in tlouio sni confessoiis lacryinis pro sui libcrallone dcvoiissime iiitcrpella»
Willielmi, diiin ii partim visuni reddidil, parliui a irt ; apparuit ei quidani veucranda ranttic, dicena i

lcpra muudatit. H;ec lanti Lciielkii iiiumis adrpta, « Uulier, ingicdcre ccclcsiaiu. > At illa : t Doiuliie,

tiS) Forte paroecia et villa Lundbije in pru'posi- (50 1 llall.iuilciiseiii ex llallandia, nmi i \ Lalan-
lut.i rlammer, praefeciurai Vordingborgeusfa. dia iii opinalus cst Uciis.cbcniu*, \>. 61^, noi. b.
,!'Ji r*oite t-u; iupti' pio Wordingborgh.
 ,

«33 vrr.v.
63*
W
lT
n S nS PrSC
muUUudlne nc 1 ueo i"S™».Apromi,>ii an te
sumnus suaussimus obrepsil ci.et
l
ncchabeo
ncc h fi honnnrm
, Itabeo liominem, qui m >... ..,,.
nn mitiat mc :„ i..-.-._.
in ccclesiam.
.......
audivit vocem liiccntcm sibi
*•»«•
i
'

« Muli.r, surgc; non :

i Repe, inquit ei senior,
ad osiium ecclcsix, quod decel Cbristianos ad Evangclium sedcre,
sed cum
respicil ad aquiloncm et ibi occurrel libi liomo in
;
revercntia slarc et ausculiare quod
iegilur. » Exci-
grisca cappa alboque pileo, qui tc introducct. i in
lala respexii ad muiicrcm, quoc stabat
ad tergum
bis verbis consolala repsit veiociter, ct cum pcr- cjus, cl interrogavit cam, qnid sibi diceret. Cui
venissct ad oslium , invenil hominem habcntciii illa nihil
,
, iiilclligcns hanc voccm vcnisse desuper,
vcsiiuim sicut dixit ei senior; qui :.b ea rogatus,
exsultavit nbciius, el slatim sonsit ncrvos cxtcrifii,
transveiit eam in ecclesiam. Ubi reccpta inter lan- non lamen absque moleslia, tibias vegeiari, carncm
gui-los, irementes et Imc illucquc coriucnles,
i.i- reloveri, et mcdullam in ossibus calclieri. Invenla.
ccepit el ipsa lr. inei .; quod cuin fecissei, cognovit igiiur draclima
quia prope essent dies curationis
quam perdideiat. suncxit kclabunda
su;e. Anxiabatur et laudans, et antequam leclio evangelii lincm reci-
tamcn , quod vestcs noii baberet lalares,
sed lan- pciet, tcr sepulcrum confessoris llrmo gradu cir-
lummodo brevcs in quibus solebat rcpere;
unde cuivii, obnisius graiias personando; populus aulen»
lanctum in liunc modum
Christi co.ifcsso,
liam sanitatis
sanilatis confcrre,
W.lbcimc.
conferre. aua_so
qu;eso
inierpellaLal
si volueris mihi
.
, nc «i„_«
ne sinas
:

m
«

me .
Almc
«"

per
'„
'
c
in

qU d
mons
T
'
hynuiis ct .•on.ess.ompus

'T
ronfcssionibus bcnedicebal
bcned.cebat
subsef uen '™- *"
l T'<> e» ignc ccelesti
Dominum,
Dominum.

Sinain canduit, ct super Cbristi discipulos,

pavimenium volutaii, cum sim scmitccia, ne reve-
Spiritus sanctus in linguis igneis desccndit A«.
lclur turpitudo mea . et liam in derisum omni po- (

n ), lanti miraculi gloria voluit pra?vcnire.

pulo. » Oravii , et secundum oratioueni suam fa- Paulus
etum
fllius Eniinghi, puer octo annorum, dc
est ei; nam priiuo noclurno fiuito cum
quiesceret, dexlii
villa Tortorpuyt, cum
parentibus suis hospilabatur
cruiis nervos a nativitalc con-
juxla moleiidinum, quod pcninet ad mansionem
liactos sensit laxari et iaxando extendi mo-
: et ilem nachorum de Aswarbode (32) : quibus in pratis ad
quasi post horam unam simili:er nervos sinislii fenum congregandum eumibus, puer domi renian-
cruris. Consolidaiis post pauiulum Lasibus et plan-
»is suis, erigiiur supra pedes
sit. intrans interim domum molendini, ut duceret
; et quod nalura non
equum qui trahebat molemliiuiin, per impetum ro-
dederai, buc illucque incede.ido , cxercilio appre-
l'£ ipsius niolendini impulsus, cecidit inter
hendit. Quo faclo, immisit in os populi canticum qnam-
novum, carmen
dam columnam et ipsam rotam molendini, ita quod
Deo nostro viderunt enim mulli
:

equus non potcrat trahere molendinum. Sic

IS' .T'
mulieris testis fuit
"' Do - ni
" SP ™"'
»"i« s
decanus Absalou, de ecclesia
- C _Tm Tcolu mnam, dorso
inlcr
conii acto, et aliis men>
bris collisis, permansit ab ortu solis
B. Mariae de Copnianhaven usque ad ter-
(31) cum frairibus suis,
liam. In illa hora venerunt oclo homines,
et omncs civcs illius castri. qui retra-
bcntes rolam cum magna difficultate pueium
Memorabile ct ioter KJeles mor-
memorandum, quod tuum extraxerunt. Accurril domina domus,
piiss.nii Patns nostri gratia quon.indam Ingerth
votum pra. nomine, et volens probare, si a.lhuc viveret,
vcmt, et ad voli obligationem vorte-
eos compcllit; quo-

— i£
rumdam sponsionem siaiim cum saluie
bal eum huc alque illuc, ct in auras sublcvabat, sed
subsequiiur
-«-i-— ,
•
frustra, quia
iius.ua, non erat in eo
crat
oiiiimc/i.n, __„ •• - co vox nec sen<us sed
sensus,
"->« •- *
• -

!__?£_rjLt_._____..r_.
intiotlu ccemeterii, alios- *r-
ad ipsumvel in ecclesia vel
quia mortuus
-
Adveniunt tandem est. miseri pareu
sepulcrumprsesloialur; alios abeunies
comitalur •
tes, cjulantes et clamanlcs : < Domine, miserere,
nonnullos diulius ab auxilio
suspendens, tandem Heu ! quid accidit nobis? • Et flexis genibus clama-
sanitati lesiituit. Mulieri de civitate Lundeiisi bant :
, Glo. iose confessor
Wilhelme, redde no- De.i
Guihae nomine, conlraciis nervis
atque conslriclis! bis filiura nostrum.
Et non suirexit paer, sed lota
»
viginti quinque annis s.iblracttis
,. .

hisadsanctumven.t, nec tamen voto

erat incessus.
.
—-• "-.
ILec illa —
D ea.uum. 1.. galli
- die
- »>-• "_-> mo.iuus.ct
penuansit ni"iuni5,ci iiu.ie usque aa
nocie us.iue ad galli
sraui
suo po.ita eantu autcm vove.uibus iilis ouod
«ospesest rpvnr-c.
SO<.lW". f>at reversa. C«^ l- _•_____._. _ ' »
Secundo die post Ascensionem si resusciiaretur, Deo et bcalo
Wilhelnui eum pra;-
Domuii tcnio advenit, et usque in
vigiliara Pente- sentarcnl revixit spirilus ejus, ctcwpit moveri ,
costes jugiter juxta sepulcrum ;
vigiliis ct orationi- sed loquelam usque ad diem non recuperavii.
bus incumbens, misericordiam
Dei et ipsius sancli Mane lllucesceiile die, dicebat matri: « Quando ibi-
devotius prasstolabaiur. Respexit
Domim.s hnmili- inus ad sanclum Wilhclinnm ? > Cavisa mulier et
Ulem ancillae sua., adjiciens ei quod oratione inlen- adiuirala, qnod saiitlum iiominaret, quem nunquam
debat; nam in santta vigilia Pentecosies, expletis pi ius atidierat uominari, respondit : « Fili, post
prophetiis ct glorificationibus,
diacono eiangclium oclo dies, in die sancti Laureiilii, si vixcris. > Ad-

(31) Ilacc e.t aniiquissima menlio templi B. Mariw

liuic ccclcsiie per cives Hafnienscs.
» tlaliua, qua nixus coujicio hoc templum ab Absa-
one una cum casiro vel arce (52) Siiibi.u. clam Aswardebothe, hodie Asser-
fuissc coi.diium, el boc prr| )c Esrom.
unc luisse uniciim bujus urbis, Ibi inonachi Carihusiaiii per
quod etiam confir- Absaloi.ein chiepiscopum iniroducli
Miur Diplomale hujus artltiepis.opi ai sunt anna
siuc loco et i loy.
>»Mo, q.:o conliimal
donationcs qnas.am factas
 ,

CS5 S. WJLLELMI MID S. rnOM.-E DE PARlCLITO G>8

vcniente solemnitate glo.iosi marlyris Laurcniji A lcr pueri, sed jam non matcr, orl.jta lilio, eonlU
venernm paritcr paicr el mater pueri, adducentes nuas , :
i,t lacryii js, crcbia <lai suspiru, clamo-
eum in manibossuis, jam sana habenicm membra, sas voccs dirigit a-I Dcuin, noi. cessami saiaUim
pncter dorsiim, (jiiod eral adhuc saucium, paiic WitlicliMuiii iuvorarc, ut ei rcsiiliiat lilium siium :

sublracla, ubi fuerat fiactum. Verilaiem hujus lanlo dolore coiiCulilur, lanl ..,.,_• .
..<e all.citur, ul
miraculi diligrntius inquisivimus ci cognovinius cx omiies ad planttus ct lamenla pio«u<arrl, oiiin.s-
lesiimon.o eorum el alio um qui adfueranl, quia que jiariler cum ea clamarenl : ( .S;u, L ; Dei 'onfs-
rcvcra susciiavit eum confessoi noster a mprluis sur, supcr nioriuum nostrum .u:>.iiji tui osleado iip>
»t reddiilii parentibus suis. tutem, licet suinus ii.digni , ul credamus mirabilibui
Filius cujusdam viduae iu Oreberghem (53). an- luis, qii.c. auribus noslris frequenler insouucrunt. »

nns habcus (j(ialui)r, ludcns cum aliis pueris jnxta Matcr vero votum vovit, dicens : i Sancte Dei, sj

amncm, se.I casus lapis in.fra crepidinem alvei, iu Glium mcum mcrilis tuis suscitatum reciperi <ue-
ipsis afjnis submcrgitur, Rcdeunl pueri domum, riiein, medietaiem portionis eju», quidquvd eum in

qui cuiii co luseranl, nuntiantes matri, quia in mol ilijjus coniingct. tibi ofTeram, ct cum ad t« ad-
aiiinc prjecipitalus cst fllius suus. Qnihus audilis, diiiain. > Misertus confessor mulieris, puerum viue
$cissis a pccloie veslibus < i avulsis a capile capillis, restjiuit, apparculc priiuitus in facie cjgs nou ru-
clama: cicjul.it : « Toe mihi inisere ! » llujus ciamore boris, el postmodum eo oculos < ircumilucenic ;
• i

glomcraniur in unum v'n ii.i, et currenles ad tocum, facta csl lait.lia maJiiii iu Joiuo, e| ejlreniJ luiius
i.ilii pn< r: eum coi i uissc assei unl, miiiiine repci iunt. occupavii gaudium. Catidium ct Leijtiaiu obiintiii
Descendcnlcs pi ripain ,\w. is. repcriunt cum in mul.er, et fugi| doloi el gcwilus ab ea, et evclaioj-
quod-im siuii ipsius fliiniinis, ubi impolus gurgijis vcrunt omnes ; < Conlijebiiuur, sancte Dei, 41.10

cu:n iuvohcral. Rrpcrliiin exlrahunt, aiquc cxl a- urribililer magni/icuim es ; mifabtlia opera iua
ctum cuni liiciu ei cj i!.i|ii don.iini reportanl Sus- ( Pnul. pxxxviu J, el iios coguotscinius niinia. > Se-
penduntpuerum pedibus lnridi coloris, cl os illius queuli anno cum lilio suo «.isitavit sanctum Wilhd-
ligno imposfto reserant, ut cifluai aqur. .jua lurget muin, ct coram omnibus iralribus cl populi mulli-
ged in tioc ainptius labor ei dolor, quia dcfecerat t.udjnc, adliibUis sibi testibus filiuiu suuui mortuun
spiritns ejus. Dcinde roiant euin in alvco, ct ad vi- ct a jiiciiuis rcvocaluiii, uiciiiis suncti Wilhijiui
(ain casso conatu revocare contcndunt. luterca ma- coiilessa gst.

[oZ) J-«rl« OrMagbvfgh, -vel H ordingborg.

S. WILHELMI ABBATIS EPISTOLJ,.

(Seript, rtr, Dan,, VJ, I.)

MONITUM AD LECTOBEM.
Salis constat, Wilbelmum abbalcm, cujns \ilani lom. V, p. 4SS-WS, <i Genealxjijui ...ju,n Uanorum,
tom. II. ??%. I64-W5 dedimus, reliquisse t-ribus, vel dunlius lantum. ui Magnsco videtur, Irbris disiHielti

episfolas, qoil us unum alierujiwiue bislorite nosira; capul vel corrobaratur vci illusti-aiur, ct unde sxculis
quo \ikiii, morcs t institula liaud paui inicUigantur.
< 1

tlas epislolas in elcncho, liujus operis primo lomo prsclivo, iuler deperdita vel dcsiderata numeravil
Langcbekius. Niillns quidein, quaulum scinius, codex menibrdnetis super.-si chartacea vero. exemplaria, ;

<li\ersis tcmporibus <descripta, ad manus nostraa pcrvencrc liaud pauca, quc taioen orrniia , quod couipa-
randoodocli sun^us.es uoica mcmbrana niauaveijnt. H;ec c.iembraua sine dabiv" ea luil. ijiijiii in bibbo
tbeca Oniversilalis caps. Cypriani ord. r. in S scrvalam Ibunicnsc inccndiiiiii I72S delcvil, quo iiicenilio
J
eliam Collectaneorum Bartlioliiiianonim, tom. A, vell, in q»m p. ir>i -210, 5K>-55B, 559 ct 5 J0 lueepi-
stola: dc&cripUe fuere, eonfluuimavit.
Ex eitia (|iii))us.nsi -suiihis, mauuscripiis, primum locum cuiilam iu J% divcrsis .intijuis Dianilnis,
i)iio<l

lilteraruiii foruia ar^int, sci ipto, assignamus. Illinl public:i aiuiione cmptum, Cranimio <lic III Fcbr. I7.G
doim dcdit Arnas magiwus, qui iu epislola hac <!<• re sr.ripia conjicit boc cxcmpl.n- in gratiam An.lre*
We)lcii esseexaraiwn. Tilulns, cujus vit a nostia 11011 r.« inins ci iiRcripius ost liic t.pisiolnnun liber , :

unu* coniraclKt cx iribut epislolarum libris 1). \\ 'UliAnii ijui untc armus scx*entoi ei convbio /\n ,

dicc- (..'<i eflS opera Saxonis Crammalici vocatus est 111 Dnniam, ul abbuiis [ungereinr ofliiio ">
.

coenobio Kblcliollemi apuil Selandos, l<- Vhiic primuni pullici juris factum iu nraiiam anliijuiiatis iimau-
<

iiuin ab N, A. iV. Adjedaque est pra-cedcnli pagiua scquens noin Lodcx vanis locis viuiiivms <• :

ex bi.r illius edilwne app*rert potett. Mauuscriptum hnc, inilio <t fine careus, voeannis Maonj \mh I

Alieium inaunsi ripluni, quod hubenius, dcscriptiim csl iu folio cv dicla memliraua universil Im llaU
nieusis, vel pouus excerpltlin, quod paiiim cx pra.-iVioiir ;.i -1 u um pa: lim cx eo quod mull.e l
,

l.p, in ,i'tci is exempbiibus ubvij.

. omiss.c siinl, palct. Iu uliimis fol is hujiis muntisciipii «lesci <i'
1
,
C37 EPISTOLARLM LEMMATA. C38
cx mcnibrana ifci.v liibliolliccx scholia quxdam ad Adamum Brenicnsem. Iluc eicmplar nobis estCiUH-
1IIAMM I.
lcMiiiiin manuscripium, vcl Gramhiakuh II, iiidem desriiptum cst in folio, aiine.xaqiie iiabel legenda
de S. \\ ilhelmo ci iiomiuUis alns sanctis noslraiibus, qu;e ob rationcs in pi:cfaiione ad \\ ilhelmi viiam
allatas oniiltinuis.
Ila-c tria expinplaria autumamus ca esse, qua> in notis ad Meursium , p. 3 JO , sc a.l manum babuissc
rrfe; l Gianiniiis.
Quailuui iiiamiscripitnn descriptum est in-8° a magistro qnodarn Georgio Claussen qui poslca 1717
.
Lciil.e ilcgebai. Libruin pul.lice auctionatum a Lyegaard quodaro ad ludos profecturo. eniil Arnas ,
Magna-iis, qui in ailjecta scbcdula prieter aUala narral Lyegaard ei «tixi.-sc, Claussen iliud non donsi
:

se loris, ct foriass? Romx exarasse, qood tamen iia sese non habcre
inttienti et cum casteris exempla-
I

ribus, in prim-is Wellejatto, de quo poslea, eomparaoti faedo palebit. Hoc cxemplsi in epislola XXXI
,

libi sc. undi desincns, quod Lyegaardianum nominamus,

i
habet lenniialu, suo loco iiisercuda, quaruiudant
cpistolaruin, i-x cbarta codici adjecta dcsciipla, quae in refiquis exemplaribus non iuveniuiilur.
Quiuiimi inamescripnim, quod Mags/ea.xch tl appellamus, cura Magnaa collecium, in ordinem rela-
citiin, auspiciis dcscriptiim , ct ab ipso cmendalujii est. Illud nosltae editioois basin iLa ictiiiius, ut ab
eo sine giaii iiceessitate rccedcrerrus nunquam, supplereinus \cro lucupli-ieniusque e.v reliquis exempla-
rihns.
Priroum et uliimum horum maiiuscriptorom in unrvcrsilaiis llaunicnsis bibliofbcca assenanlur, reii-
qua in rcgia majori.
Ail inaniis prxter dicta Tiiamiscripla lialnunius rna in-.i" minoris prcm, nrter Langebckii Collectanea
reperia, quoruni unum nianu Wellcgi scriptuiu est , altcrutn habet cbioiioiogiani plcnsque ieiinuatibns
rpisiolaru in jiianu Langebekii ascriptam, lertio sine delrimeiito carere possumug.
Inter Collettanca Langcbckii iii.ci.imiis prajtcrea chronologiam vit;e cl epistolarum Willielini a Thotna
(tariliolino Nepoie ex patris annatibns cunfeciain sed cnni hnec dirouorlogia oinnil s fere locis discrepal
;

a I.angel.ckiai.a, utrainquc apposuimus eo fine, ut discrcpaulia ab aliis, quibus vacai^ ilijudiceiiir.

Ntiiiiiulix liariim epistolarum airtea iwiprcssae srtut, a Uarfholiiso in Auiigiiilutiius baiiids, a Crammio
in Noiitiit Mtuniiifi, a Ponloppidane in Aimaiibus ecdesiasticis
t cl ab
llolbenjio iu Hhluna Vaiiica,
quod suis locis a.biotabimtis.
Non illi, cui saxiilom, quo Wilhelmos elarn t, coguiiunt est, ejus dictio fetore barbarismornm et ,

cluquii slribligine scatcns, <ifici..!,ii. Illud sallein nullam babel tluiiilaijoiicni 1..iimUiUiii Sicplmiu 'Tor- ,

naceusis, ejiisilem a.*vi epislolaruin sc.iploris, Ingeborgie, Abaaloniset Wilhclnii uuui, inajorissesltinai;-
il.cin nou esse.

WILLELMI AHRATIS 5. THOJVLE X>Ii PARACLITO LN EPiS.iuiw.-^Ji SIIASUM

LIBROS PILCFAUO.

WiLLELHUS, serxus scrvoruni Dei, qui^unt iu Paraclclo (5i), iectoii-caniiinum norum, Siiiutcin, •etoiil-

1 o ii tegemlo haberelivorent in verba ni.iiui*

Ad communem liomiiium ulilitatcm diligenliam adbibere, sicut cst apud Deiim efliomiues approbau-
duni, ita nullis est sinistris incursibus iinprabanduni ; ne forle opcri bouo uon videalur inesse judicium,
scd livor aut odium ad quam parlem si sensus cujuspiain
, inclinalur, aiquilalem non diligere lectissime
coniprobatur. Nos vero quia p+ns nos pnvxi-morinii delcclat utilitas, si quid scimus, \el nos posse coulili-
mus, illud eis sine liciione comniunicare decr^virnus, quia nos respicil eoruni profecius,, qiiilms gluliiiO

charitalis adjungimur. iiule csl quod ea, qu;r de sensus nostri medioeritale diciando perslrinxiinus : epi-

quas ad personas diversas emisitniis, vcl snb aiiorum iiominc scripsimus, in unum volu-
slolas videticet,

mcn coiigcssiiuus, ad inforniaiioiiem ct insirucliouem conun, qui altioia atlingere nequewut, ut«xigu-is
(teiiuibus) eorum profectibus buniilia .fainiileniui'. Te igitcr, ieolor, quisquis hoc iwst.rum opos inspese-

ris, si verborum leporem rbeloricum, aut ornatum reperire nequiverts, TOgamiKS, ut iiilenlionis nostr.e

aieinincris; quia, ut pr.xdiximus, non doctts, scd prohocre diclando vulentibus liacc canuiua deslinare
iecrevimus; ut si quid in eis, quod eorum sensum et iuteUeclum cxerceat , occnrrit, noibrscum ^rrati.e

livinx gralias agant, memoriteqoe cemmeodciit. Csetera sic int-tta peniinncairt, ui nostram benevoleu
iaio minime canino dcnte corroJant. ttegalibus enim mensis vilia quaedam solcut inferrL qu* e.iam
'.pulis pretiosis, quia plerumquc in faslidium veniunt , sine culpa fas est admisceri : el avidins a.' eden-

ibussolent consuli : nemo vero mirctur, quod paparum vel episcoporum noniina salulationibus nostris
irxligimus, quia hoc ideo fccimus ut littcrarum nostrarum ptincipiis, quibuj pra-ponuntur, ex eorum
lominibus niajor aucloritas famuletur. In eis autem, iu quilius quxslionum nodi solvutttur, nilnl ajstime.t

|uis apposiium in carum solutione, nisi quod cx sanctorum proflmt saitC.ione.

ETjjlicil prtciiitio.

(5i) Sic vocavit ntonastcriuni dc 1'sktldso-, postc .i trasrsialtf.n ad Eb.;lhoK.

619 S. WILLLLMI A3R. S. TIIOM.E l>F. PARAtl ITO 640

Incipiunt capitula subspquentium Epislolarora domioi abbatis

AYillcliin dc Paradeto.

LIBER PRIMUS.
Epistola I. Episcopo, in qua qutxriiur : ulrom atiquis ducere possit in malrimouium quum polluii priut nr
adulterium (35).
II. Episcopo Parisienti (36), in qua quceritur : ulrum eondilio raleal conjugium separare.

III. ltem eidem, in qua quceritur notttia de contanguinilalii, affinitatit gradibus : in quo tideiicet gradu pot-

ril vel non possit conjugium fieri; et si disjuncli vateanl pottmodum reconciliari.
IV. Ad dominum papam miltilur, in qua quarilur, «i conjugium tit in<er eum tl iltam qui in facic F.ccte- ,

tia: tunt conjuncli , quorum tir in retjtonem longinquam ubiit , nec conlinere valeni utiam d. zit uxo-
rem.
V. Retpondeiur inquisitioni prmmitsa:, in qua dicitur, ibi noneste conjugium ; mulierem excusari per igno-
rantiam ; virum adullerium commisisse.
VI. Qucerilur ulrum liceat viro sine uxorit licentia votum facere cattilalit. Vel uxori tint riro contentieuu
tubire convcrsalionem monatttrialem.
VII. Domino pupcc in qua qucerilur <i quit cognali
, »ui uzorem quam tibi dctpontaverat , duccre
,

postit.
VIII.Ad dominum papam, in qua dicitur, quod nec frater ejut, nec ultus de cousanguinilale ejut illam un-
quam ducere potsit (37).
IX. Ad dominum papatn, inquirent, ulrum consentut de fuluro addilo juramento conjugium faciat.
X. Respontio ad inquisita.
XI. Ad papam inquirens, utrum, qui neteitur esse baplizalus, debeat baplizari, cnm nttlli tacramtnlo facien-
da til ti non aliud tucramenlum, qnam aquam ad conficieiidum buptismum debeal iitquiri : et,
injuria. El
it hic, qui baptiialur, si temel vel bis intinguaiur, dtci debcat bapiizaius.
XII. Ad dominum papam proquodam, qui habitum reliyionis cbjecerat, el ad hospilalei te transtulerut, pro-
quod dominus LunJensis in eum exeommunicationis senlenliam detlerat.
pler
XIII. Ad papam
pro ilto, qtti cognalam uxoris cognoverat, qua peenilenlia debeat expiari.
XIV. Domini papc ad interrogata responsio.
XV. Qua?ritur ti virgo non consenlient, sed contradicent el tiolenter opprctta, ulrum carlernrum tirgin-tm
numero debeat adjungi.
XVI. De eo, qui loritm maritalem maculavit cognotcendo tororem uxoris.
XVII. Sanclorum auctorilalibus probalur hcee eptstola, quod uxor potetl tuper fornicatio.ie tirutn comeairt,
ul rir mulierem.
XYIK. Hic qu,rrilur, ti ejus oblalio inspicienda sir, qul quajrent lacerdotem morte prtrtentus ctt.
XIX. ln hac quarilur, »i confcssin in extremis facia ajgrolanli valeal, cui tirlutem yanilendi abttutil tii do-
toris et de illo, qui sibi injunetain pmnitcillium iion completil, quee tumen coitdignu iio.i fuil, utrum trunt-
iturus sit.
XX. In twc epislola papa monelur, quatenus eontra harelicot vigor ejus acrius excitetur.
XXI. Si baptistnus dulus per melioretn plits raleut quam per pejoretn.
XXII. Quarilur episcopus 1'arisiensis ecclesiam Suncti Germani obedienliiv et jurisdiciioni ecclesia: Pari-
ttensis fuisse lublructam. Esl eliam utta in eadcm epistola qua:slio , ti tidelicel in ulere malrit taleat
aliqv.it baptizari.
XX.UI. Domini pup,v retpontio ad utraqtie.
XXIV. Ad domiuum papatn, !\oreiensis archiepiicoput pro se ct ecclesia sua agent conlra turannum ejutdeim
regni et ejus coronalores.
VW. Ad dominum Lundensem in parle abbaiis de Paractelo ageniii conlra cardinalem.
XXVI. Ad fitias regis virginet sacrat commuiiilorium ad metius.
XXVII. Ad cotitenlum sanaiiiioitiuliitin in Rotkildeiui civitate, ui a quodum fugitivo furlim tubtata cisquf
coiitinissa ecclesia: de Paructelo rcslitunnl.
XXVI!!. Ad etinientum de Slangethorp pio susceplis ab iis qtiibusdam miineribus.
XXIX. Ad ensdem commonilortum ad bonum.
XXX. Ad dontinutn papam in pcrsona regii pro stirore sttn a rcqe Fraiicorum disjuncta.
XXXI. Ad papam in persona rcjttiiv Fiuncotum conqtierentis ic injutle a rege Francorttm ditjunc.am.
XXXII. Ad ttoniiiinm papatn de eodem ttegolio.
XXXIII. Ad cardinales dc evttcnt negoiio.
XXXIV. In persona abbalis Willelmi ad reginam Francorum epislola contolatoria.
XXXV. Idem abbas ad catndem elitnn contotatvtia.
XXXVT. Ad abbaiem dc Esrum ejusdem appluudens redilni a capitulo Citlersienti.
XXXVII. ldem ad eumdem oralvria, ul ad pacetn reditut ejut sil ulrique.
XXXVIII. Ilem ad eumdem, in qua cxcusatioticm prcctendit ubbas WiUelmmt de accusalione ,
quam in.tr u
leminaterunt iinmici.
XXXIX. Ad dommum Ebhonem epistota cviiliiicnt luudet ejus mullipticei,

INCIPIUNT CAPI-TOLA SECUNDI UBRI.

1. Ad fratret bealm Genovefar Parisiettsit, in qua agilttr de iitcotu-.iiitale ex pcticulo morlit lidcm abbati rci-
dila per eamdem virginem.

(55) Deest.
(36) ll.ec vox Parisiensi crasa cs ., cl non \iW\ conjcclura Irjii potesl.
-

(37) llir iitulus falsu» omninoesi, nam lou episloU moiibtrat cam responsum esscpap*.
 C4I F.PISTOLARUM l.KMMATA. 041
II. Domino papar eonira Sonagicntem tgrunnum /icomniunicaium ct eiiitcopos tjut ,
qui corvnavtrunt
tum.
III. t.uncellario regit Danorum Andrew,
qua agitur de promissionc sihi [acta, missa tidelicet habenda per
in
dtes singulos unius anni. In qua etiam amaloria verba et consolatoria prwmiltuntur.
IV. Abbati beala" Genovefa- trnnsmittilur, in gua agitur de benigua suuepiione abba.is Willetmi {38 . 1

V. Cancellario emitlilur horlaloria ad rediium a Llara Vulle vel « via lloiuana.

VI. 1'rincipibus Francorum emittitur in persuna domini urchiepiscopi Londensis, agent de divortio rti.it
Francorum et rcginw sororis regis Dauorum.
VI'. Fratri Bernhardo de Vincennis emiltilur, agens de sujiradicto divortio, in qua dulciaet amorit colloquia
in persona domini abbatis Willetini.
Mll. Domino archicpiscopo de ecdeni divortio emitlitur, cl tarditale rediliis ejut et sociorum ipsiut in per-
tona cancellarii.
IX. Ab obbale Wittelmo emillitur ad abbalem Sanctai Genovefa , de caplione et detentu ejut et tociorum
ejus.
X. ilonachit Suiicti Michaelis miltitur ab abbate Wiltelnw , in qua idetn monachi ad prirfixum tibi d
tveeanlur.
XI. De assignatione bonorum illius Eccletia? Griseis.
XII. Domiuo papw de eodem uegolio.
XIII. Domino papa a domino Roskildensi episcopo emitlilur, agens de habendtt beneficiii decedenlium %a(
dotum per aiinum unum.
XIV. Domiiiiis archtepiscopus parochianis de Lingbu de convehendis lupidibus ad construendum monatterium
in Paraclelo.
XV. Abbas W
ad comitem B. in primit agens de amicitia. Circa finem eihorluns eum ad conttruendum
.

claustrum praimissum.
XVI. Idem ad quemdam episcopum de Svethia verbis biandioribut alludens episeopo ad complcndum nego-
tium.
XVII. Abbas idem ud cardinalem Ceufredum de quodam, qui pcr rapinam ecclesia? lerram invateral el violen-
ler oblinebat.
XV III. Domino archiepiscopo ab eodemW. transinitlilur querulis verbit ac devolis ad faciendani justiliam
in qucmdam, qui terram ei tcotaverat, el in usus suos resumpscrat
XIX. Ad dominum t-.bbonem ab abbate transmitlilur, lola plena dulcibut el amicabilibus vcrbit, provocans
tjus affectum ad tolius clauslri profeclum.
XX. Ab abbate W. ad quemdam abbalem et archidiaconum emitlitur repreliensiva de Simonia factenda, cum
cuidem clerico emere disponebanl.
XXI. Ad dominum archiepiscopum ab abbale prcedicto transmitlilur flebililer agent de horieit igue eonsum-
p;is, et aiMonjc defeclu, lougam teuent hisiortam, in finem r,quircns repulriandi licentiam (39).
XXII. Principibut Francorum emitlilur a domino archiepiscopo de divortio regis et regincv, in longam regi-
uce preclendens origiuem : in finem rogans, quatenus preedictuin regem prcemissii orationtbus ab eirvre ad
vertlatem reducanl (iO).
XXIII. Ad regem Danorum Kanutum ab abbale W. trausmittitur, monens el ralione qua potett animum
regis inducent, ne pro defectu pecunice pactio conjugalis inler regem Francorum et sororem ejus ditot-
vulur.
XXIV. Ad eumdem rcgem in persoua prccdicli abbaiis, agcns de prwdiclo imjlorium videatur, quod ei a tali
persona tcribalur. ln qua Lundeiisis archiepiscopi luus ct gloria multipliciler explicatur , et brevit tup-
pticatio subiu[ertur, ne de dctrttlienlibus sibi credalur.
XXV. Ad regein Francorum einiltilnr in persona prasdicli abbalis, agens el supplicans ul dimissam regi- ,

nam in amorem recipial marilaleni, et canceUarium et se el svcios eorum de cuplione qua tenebantnr,
maiidet educi.
XXVI. Ad cardinales emittilur a regc Danorum, primo eos blandioribus verbis emollien<, et circa finem de
divurtio (acto inter regem Francorum el ejus sororem querelam eiponcns , et cxinde fieri sibi quaretu
juttiliam.
XX VII. Ad dominum W. in quo quid de negotio regina Francorum
ubbaltm.de Esrum einitlilur ab abbate
trunsmisso.
Hoina? compleverani, breviler enarralur, transcriplo ei

XX VIII. Ad dominum archiepiseopum ab eodem transinitlilur salis qnerulosa, in qua abbm, idem de immu-
lalione vultus palerm crga eum scnem verborum tongam coi.texent, oppoiient ei panis inediam,el qucerens
repalriandi licenlium.
XXIX. Ab todem ad Gaufridum canonicum Sanclx Gennvefa; Parisientis emittitur, lota in amore con-
scripta.
XXX. Item ab eodem ad Petrum fitium damini Siinonis einitliiur horlutoria, ul in vitlutibus ct scieulia
de adjutonu ejusque consilio dubitare non debeul. I alremque tuum reconcilialuiu
lilterali proficiul, el
abbati renuntiat.
XXXI. Ilem in pertona ejusdem ad dominum Lundensem emiltilur plena queielis , tuin propter obilum ma-
gistri Petri, tuiii propter horrea combusta, tum propter inedinm.
XXMI. Ab eodem ad abbalem Sancti Vicloris emtltitur , habens m
prima tarte paginam amoris dulcedine
plenam , el in utlimo prioris sui, ut apttd euin ad tcmpus suscipi debeai beuignain commendu-
tionem.
XXXlll. A canccllario, domino transmitlitur llosliensi, eicusationcm prceiendens, et indulgentiam quarem,
quod sinc ejus liccutia ab urbe discesserit.
X'CXIV. Domino Lundeusi Iransmittilur ab abbate W. clausam habcns pelitionem viva voce latoris in ejut
auribus exponeudam.

(58) Forte Walborii Etromensis.

(59) liiter liancet sequentem epislolam sub numero xxn insertus esi in ms. Lyegaanliano liic litulus :
id abbatem Suncta: Genovefae dirigitur. Hanc epistolam uis. Mag. II f|uod svquimur, ultiiuo Iolo assi-
;nai.
(iO) 11 ic tilulus falsus esl; missa eiiim liscc epistola est a I papam CiBlegiinuw.
C43 S. WILLELMI AOIl. S THOM.E PE PARACLITO C4V

XW V. Ab!-ati contcribilur nb evdan, habcns in primn parie beneralesiFa raptolioi:rm et in cce-

tle F.r.nin .

tc<n. Hl fratet Suphanut opud cum propter uuuot dueluiu per qualuorttie- rmendaudnm remaneal.
XXXVI. Ii< m iii' eodem aii nbbaiinn ti* Nottmet emiUitur, bici iiir lawiant eum dc nnlittT.f.i ne :tatut coz-
nol'ii s«i.
XXXVII. Ad regettt Dar.orum nb todemt tmittilUT alludens tororit snn' reginte L-onori brexiUr.
XXXVIII. Uem ab eodem nmieo .vun ttidam emi'tilur lola d- nmore conscripla.
XXXIV. .*</ priorem de Cuuingubetlt ab eodcm uit litttr, ageni de uari irammittenda ad eot cmn btatio.
XL. Ab eo, tuj '' od nmiciiiii in inftrniitale laborautem cosvsaiatoiia emitliiur.
'

!,• >

Xl.l. A<l ilomiuum Thurgotum ub- eo, q.ii supra tntittiluf, alludeus breeitet primo ejut p<o xotioni, in extrerM,
auia ditcordnW.ium canonirorum rga prccposiluin tuum forebiit totcm. . •

XLII. Ab eo, qni supra, trausntillilnr nd prarposiluni Saucll Theadeg>trii, monins eum i.d pnlicntiam et pat-
tionum tuleranliam.
Xl.lll. Ad domiuum papniit n quo supra eiuiuilur. ageut dc porperlate domut supplicans ul dominum , ,

lloskUdcutem ud ei tttbtenieiidum tcriplit sh;.-. indueat.

XLIV. In persona reuis Danornni ad domiitmu papam cmiililnr, liabens in qutrelit, quod de episcopo IF«/-
demaro reqitisila juslitia rioH sit ei txhibita, iterum eaia in fuiem requirent.
XI. V. Ad dominuin Lundeatein ii personu eunceUarii Danorum regii eutiltitur, anent de Itis omnibus quat
ci ei tociis ejut contigeraul in via Romana, qitommio lilleras iloinini piipaz perdidcrinl, ei de multit
nliit.
XI. VI. Atl domiaum pnpam ab abbate W. cniiitiiur , Itabem in queretis Griteot monaclwt et:c rerbcratos a
monuchit nigrit.
XI. VII. llem ati eu dein, ut qua postulatur, in quo si! ci ordinc sccurius peimanc,:dum.
i

XJ.VIH. lieni conlra monaclios ninrus.

XLIX. Iicmail episcoputn Roskiliensem iniercessoria pro qundam famitiari.
L. Atl nbbatem Prcemonttralensem, excutatiotum ptttunde.it ni accutuiioiit Joaitnis abbatis.
Ll. Ad dominum Sincium (41) cardinalem.
I.ll. Ad Seufredum pro fumiliari qiiedum ad ejus subtenliouent traiismlszo.
Llll. Ad doiiiiiut Sincium cttrdinalcin inUrcessoria pro quodam.
ii

LIV. Ad quemdant prctpvsiium.

LV. Ad qiirmiiam episcopum agens pro qnttdant bruecoicntia sihi txllibila.
LVI. Ad Coninum inouuttjum. pruvocaui cum atl liuucslnlcui unendam verbis amore phrnil.
LVII. Ad nbbatem Sincttx Genevcfte in persona ejusdem, iu qua txcutationem pra'icndit qnod ci cquum ciiiut
non miterit.
LVIII. Ad Datiiclem exputsum Tevocandum.
LIX. Ad cenceUariuni, lota ayciisdc btnignitale et amore.
LX Ait iimicinn, priihuin coumwniiuriu el provocuns ad amorem : et in vttimo qiiarrcns IMXitium et bc-
nignnni aitdilum.
LXI. Ad regent Kaitulum Dauuruin, suppliccjit ad graliam, tt exhortaus, ne sii te tii (n damia regi Fran-
corum pro sorore sua.
LXU. /li/ dominum Lundensan archicpiscopum quertla, quod ubbalnn cilius nOli exaildial in precibui
sv.tt.
Ad Gaufridum, atjens iuprimit tulum de amorc, intiliinio
LXIII. significant te rcnisse Pnrisios.
LXIV Ad duniittttni Liiiiiieimm archtev scopnm coniiiieiidnnt el
. proivcans pietaiit uffttltim iu monacltum
sibi l iaiwiiif.su m.
LXV. Ad iiijhiruin ilcliorcm ctirdinalcm et legalun m prrtona tanccllarii eouquereuiit tc
ii
ct toctut tuot
apud Dicionem in cupiiuiiea.se detenlos.
I.XVI. Adepitxopum Tltmqotum vro ecciesta Sancli Thcodcqtirii ir pertona abbaiit Wiiliimi.
LXVII. Ail dominuni Lundentem conquerent, adversum fralret ctsc inimulalot vuliut tins.
LX VIII. Ad oiime. commendaliva p<v quolibet ii<r agente.
LXIX. Oilicniensi episcnpo pro qucdant fugillso reduceuiiu.
LXX. Ad Jo. subprioretn de lisrom pro iuciio negoiio.
LXXL Ad rcoeni Hunutum principium Cujusdam cpismla! luctlo ncgotio.
LXXH. Ad abbtUem de ttrom inilimh eujutdam epitto m siruile priori,
LXXlll. Addomiitum Ebbeiiem, rogans eujitsdam

ftcliqua , q-ix operi olim pncfiia cranl e[ilsioluruni lcmmala ,nunc desidcranlar.

Posi h.ic in apograplio Lycgaard :mo scqiientia cxslanl :

llic ilelic.il membrana; scqucnlia rero capilu c cliaria atljmicia nirnibranis , nuvm u»n ai.niotin.u
recenli signata uddimus; til docnmcnla sntl non hcri aul lindic membranas inclnrani tat il
fuitte, inUiiniic ad (Blalem abbalis pruptus ucctdert, quamvis posi HtforiniiiioHcm cliuiu tctiptt
i idealur.

I.XX1V. Ad quemdam Cardinalem ^ J — >-

I.XXV. Ad Joanntm mondchttm 13 .

l.VXVI Ad (ratrem Sicpltattum moiiachum.

I. XX V||. Atf fratrrm Beniltolfdum de Vicennis, de ccmsa regintt Franeia: (41).
I.XWIII. Ad quemdum iiifirmmn i
i.'>i.

LXXIX. Ad papam iiomine tegis in causa IUIE sororit \ IG).

i
: 1 1 Lcge 1» <~
ci ii" liiii siuc duliio Ci;ic;u n,
[',-i\ li.niii. ii'>;
(15) IIjiiIi. 1193.
(*4) narlli. II'.'.,.
(4S) lt.ml,. IIQII
(W) Darlh. IISI5
 ,

(,,: 1 1'isnn.AKi u ijb. i.

610
I.WX. I» perso .i ard.irpuc, ,': l.itutfrnsis tle pnmatu Sutriie (47).
LXXXI. Ait alibalr») Saiii in (.'.
uovefie 1'arisiis suycr codcm :iegolio (48).
LXXXII. Ad mjcm KanuluM.
Hcu crudi li;- el rusiica, baiiara manus. cuw vioiasti, quoil rcpararc ncquivisii!
'.

Desunt uci • episioto tlomini abbalis Willelmi ,lo Paraclelo, qiix> haud dubic plurcs crant gra
i

vibus t!e rebus perscriplar.

Hucusquc e cliartis insertum.

(.17) Barib. 1199. (48) Barth. 1191.

WILLELMI ABBATIS EPISTOLARUM

LIDER PRIMUS.

EPISTOLA PRIMA. A cca« , et qu;e congruant lionostali ponlificis. Solli-

Decst (49). cituilinem taiem graiaulcr ampleeiimur, prxcipue
EPISTOLA II. cum rarus cnrum sit fiuiiierus, qui velint hoc lcm-
Prfmn liujns ejiistolce desidaruntKT (50), pore lalibus oeeupaii. Jn petitionis auiem lua; pii-
....... depreiiensa, secundum illud apud ina piiitc videris expelerc ,
qualcnus diligenliara
Nuiuerian (81). Si quis ingenuus liomo ancillam tuant de cousaiigiiiiiitaiis vel affinilalis gradibtts
alterins uftnrem acceperit , et scslimat cjiiod ingc- instruamus, io quo vidclicet gradu possil vei non
nua sit, si ipsn femina postea fueril in serviltili de possit secumlum canoncs dccrclorum auclori-
\el
jeeia (35), si eam a scrvitnte redlmcrc potesl, fa- tatom institui. Et in fine ampiius adjecisli utrum ,

rial ; si noii potest, si volucrit, aliairi accipiat, Si scilicct, qui EcclcsinR judicio disjuncli fueruut, rc-
vetfo ancillam eam Seicrat, et coilaudaverat eam, ut conciliationis beneficio postniodiim potiantur. Esl
kgiirmam habeal. Et si ingonua aecoperil secvum, auteni cognatio, aiia cauiaiis, a!ia spiritualis. Pri-
sciens eum csse servum. habcateum,qukt unumom- muin de carnali cognatione et aflinita.v inspiciamus,
ncs patrem hahcrous (Jvat. vnt). Si ali aliquo alitcr Gognali i^itur vei alfines in seplimo gradu vei infra

piaJsurnpttinifucril.ilisirieieexr.niiiialioiiisuhjaCeat, copulari non debenl, unJu Grcgorius (53) : i Proge-

•looee *e neqiiiter egisse cognoscat. l)e hoc autcnt, '
iticin suam nnusquisque ad septimani obsurvar< dc-
piod in fine litterarum adjungis, si scrvus uuius cernimus generationcm , et quandiu se agnoscunt
tncillam alterins acceperit , si sil inier eo« coiiju- aflinilate propinquos , conjugaiem copulain conira-
tiutn ; ila sinmtuni csse noveris in eonoilio Cntii- here tienegamus. Quod si fecerint , scparentur. »

oncnsi (55) : < Dictuni est nobis. quod quidam ie- llcm papa Nicnlaus (iiGj : < De consanguiniiaio sua
itima scrvorum conjugiapolcslaliva prxsumptione nullus uxorem ducat usque post generalionein
ivinifini , non atlcndcntcs quod Dominus dicit sepliiuam, vel quousque parenlela cognosci potest.
um licus lonjunxil, homo nen scpurct iMulllt. xix). Ilem nuilus cx propinquilale sui sanguinis usque ad
lude nohis visum cst , ut conjugia servorum nou septimum grndum uxoremducat. ;IIisaliisqucpluri-
iriutanlur, etsi diversos doiniiioshahea.il, scd in bus auctoritalibus consanguineoruni conjnncliones
no cnnjngio perniancntes serviant dominis suis.i pr.ibibentur usqucad septimum gradum. Quomodo
I lioc in illis ohscrvandum, ubi legalis cuiijuitclio consanguiniialis gradus compulandi siiim. Isidorus
iit, el pcr voliintaiem domisiortrn !ii tniicr hoe (57) ostendit sic : < Series consanguiuitaiis ses gi.nli-
)gnosrus. Cui si quis obviare tenlnverit, in tum bus dirimilnr liocmodo Filius : ctlilia sit ipse (rnncus
liionicam senlentiam expcmlas. q primus, pronepos et proneptis sccundus, abneposet
LPISTOLA l:i (84). abneptis tcrlius, adnepos ct adnepiis quarlus, iri-

Fralernilatis lurelittcris.nl nos usque transmis- m pos ei tiincptis quintus, tiinepotis nepos et iri-

s nohis iriiioiuit quanium spiritualibus sludiis neplis nepiis scxtus. > Attende quod scx tnniiini

cupaiis ,
quaTcns indesinenter, quibus Dno pla- gradus Isidorus ponit ,
quia ttuncum inlcr gradus

I19i Huic epistohe Langebekius annum 120(1 as- (52) Lege detecto.
;nat. (55) Anno 815. Ihitl. VI, p. 05'.
(oO) Barlholinus Tlioma; nopos cl Langebekius (oi) Barlli. ei Lang. an. 1-200.
ic amiiim 1-00 tlant. (55) Dccrd. Grat. t. II, p. 051. Tit. iv, Ruhrita 2,
(51) ii apographo LycgaardianA
I Vermariam. : III, uhi a.l Nicolaum referlur.
ge Gralianum. Ilic ariiculus enim cxslat lolidem (50) Ihid. IV, p. 655, licet ibi non ad Nicolaum
rbis in dccrctis Graiiani ex edil. Fontanni, Romse, referlur.
il, vol. -2, lii. l, Rubrica 2, IV, p. 631.l
(57) Ihid. VIII, p. Gjd, licct :iliis verbis
 ,,

6t7 S. WII.LEI.MI ADIJ. S. THOM.E PK PAlUC.I.ITO 61«

non compulat. Alii vcro, qui scptcni |>oimni giadus, A lide fuerint solidali, si inf rapropriam consanguini-
iiunciim adnumcraiil. Varix cnim compuianlur lalein invrnli fueriut, non separonlur, aut iufra afli-
ousanguiniialis gradus. Alii cnim palrcm in primo nitaiis liueani prin am usque. ad seplimam gcncra-
gradu pouunl , lilios in sccundo. Alii priinimi gra- lioncni junganlur. i

tluin filios apjiellanl, neganles gradnm consangui- Nunc de altinitale vidcndum esl, dc qua Grerjo-
nilatis inlcr patmn el iilium csse, cum una caro sit rius (61) ait : < Porro de affiniiate, quam diclis
patris et lilii. Aucloi itates crgo , qux consanguini- parcntelam cssc, qua? ad virum cx parlc uxoris, t>eu
tatis cauleiam usi|ue in septimum gradom prohi- qu.T cx parlc viri ad uxorcm peninet, nianiftsta
bcnt, patrcm pmiu.it in p:iino, qui dicituresse pri- raliocsl, quia sccundum divinam sentcntiam, < go
iiiiis gradus. Iloc modo computal Zacliarias papa (58) cl uxor mca sunius una caro, profecto mihi cl illi

inquicns : < Parentelx gradus laliler compulanliir. sua mcaquc parenlcla propinquitas una cfficilur.
Egn el fraier uieus una generalio sumus, primum- Quocirca cgo ct soror uxoris mcx
uuo et primo iu
qiic gradiim ciriciiiius. Ituisumquc filius mcus fra- graJu eriinus, filius vero ejus sccundo gradu eril a
Irisque mci lilius sccunda suul geuernlio ctgradum iiic, neptis vcro tcrtio , idque in cxleris iilriuque
secunduni faciunt. Alquc ad hunc modum cxtera: agciiduni cst sticccssoribus. Uxor ejus prnpiuqui
succcssiones. Intcr illos vero ,
qui sex compiitaiit " ejusque gi-adus sit. Iia me oportet auendere, quem-
gradus, el illos qui septem , nnlla in sensu existil aduioduiii ipsius quoque gradus aliqua feinina
diversitas ,
quamvis in nuim-ro graduum varicias proprix propiuquitalis til. Quod niniirum uxori
vidcalur. Uliinia enim gencratio , si a palribus su- inc.c de propinquiiate viri sui in cunctis cognatio-
Diat iuitiiim uuincrandi, scptima iuvcnitur. > Quare nis ^ux gradibus convenil observare. Qui \cro
vcro scx gradus computet Isidorus, ipsc apcril, di- aliorsum scusciiiii, Aulichiisli sunl; > item Julius
cens : < Cor.sanguinitas, dum sc paulalim propagi- papa (62): < /Equ-tiiler vir conjungalur consangui-
iiuin ordinibus dirinieus usque ad ultiiuum gra* ncis propriis ei consanguineis uxoris; > itcm Isi-

dum protraxeiit , et propinqoitas csse desierit, tunc dorus (65) : < Sanc consauguiniias, qux in proprio
primum lex in iualrimoiiii vinculurn eam rccipiet, viro conservanda est , eliam in uxoris parcntela de
• i quodammodo incipiel revocarc fugientem. IJeo lege nuptiarum consenanda est, quia coustat cos
autciu us (<i.* ad scxtum gradum gcneris consangui- duos in carne nna fuissc , ideo coinmunis est illis

nilas coustilula est , ul sicut sex xtatibus niuudi ulraque parentela. i Itcm Julius papa (64) : < Nul-
gcneralio et bominis status (iiiilur, ita propinquitas I.im cx ulroque sexu pcrroiltimus ex prnpinquitata
generis lot gradibus lerminelur. • In liis vcro gra- « sui sanguinis , usque in septiroum generalionis
dibus nmnia propinquitatisnomina contiucnlur, ul- grailum iixnrcm ducere, vcl incesli inacula copu-
tra quos nec aflinitas invcniri, ncc succcssio polest lari, et sicut non licet cuiquam Chrisliano dc sua
amplius prxrogai i. Sccundum alios scplem gradus consanguinitatc.sic. neque dc consauguinitate uxoris

rdeocompuianiur, uliia postseplpm gradussponsus conjugcm duccrc prnpter carnis unilalcm. > llem
sponsxjungaiur, sicul poslbanc viiam, quxseplcm Gregorius (65) < De afliniiate propinquitaiis pro
:

diebus volvi:ur, Ecclcsia Cliristo jungetur. Ex bis gradu placuit cognationis usquc ad seplimam gc-
aulem occurrit illud, quod Grcgorius(59) Augustino ncrationcm obscrvarc, nam et hxrcditas icruni per
Anglorum cpiscopo , a quo requisitus fuerat si , lcgales inslriiinentoium difliuitioncs saucit usque
quarla gencratione debeaiit cnpulari, rcscriliit sic : ad sepliiuum graduni bxre\lum prolcnduut succcs-
Qux iciin 1. 1 U..iiiaua permiuil ut sive fralria sionem. Non enim cis succedereut, nisi de pro|ia-
sivc sororis , sivc duoi um fiati um geinianorum, ginc cogualioiiis debcrctur. > llis auctorilalihus

seu duaruin sororum lilius ct lilia iiiisccaulur. Scd Insinualur, cl quaj sil aflinitas, ci usquc ad qucm
expcriinciuo didicimus cx lali conjugio nou posse graduiii sit ubservanda, sciliccl usquc ad scptimrru

sotiolcni succresccre. Unde ncccsse csl , ut quano gradiiiu. Ili- aulcm cl lua fralcrnilas sit contcnla,

vc! quiuia gencratio lidelium licentur sibi jungan- D et hxc cliani pradiccs essc lenenda, quod si qui
tur. Scd posl niuUuni terupus idera Grcgorius (60) couira hxc attentaic voliicriul, in cos canouicam
a Felice Messinx Siciliae prtsule requisilus, uirum dare scnteniiani niiilalcnus immorcris, nisi rcsi-

Aiiguslino scripscril , ul Angloruin quarla gcncra- piscanl.

lione contiacta matriuionia uon solvcrcutiir, inler KPISTOL.Y IV.
cxtcra lalem rcddil ralioncni : < Quod tcripsi Au- Ad doiuiHiiin pnuain (CC).
gcslino A'i r Im uin gculi, qu.c nupcr ad lidcni vcnc- Guin babeant omncs Ecclesix Komanoriini pon-
ral, ne a Imiihi qiio.l caperal mctucndo dc juslilia liliccm patrouuni «t judiccin, tanlo sccuriu» ad eum
recederct , spc« ialitcr uon gcueralilcr mc scripsisse cst in dubiis rccurreiidum, quaulo Chnstianx rcli-

coguovcris. Nec idco hoc cis scripsi.ut, poslquam iu gioni cvpedil prociiratulum, ncc pcr sc solam pra>

(.'>£; Hoc uon cxslal apud Gratia.iui.: , nisi loi lc C.rat. I. II, p. 656, tliihi ic.i 5, I.

p. 637. Ilubrica 3, III. (631 l.iat. 679, Rubrica 3, R

i. II p.
(39) Mngnus lib. XII, epislola 52. (l.tiCral. I. II. p. 651, llubiica 2, I.
(60; Apnd Gral. VII, p. 635. (05) Occurril loile apud Gial. I. II, p. 651, llu-

(01) Apud Crai. t. II, p. 6X0, Ruhrlca S, I. brica*. II.

[Qt) Kiiam nisi loi t resptcilur aJ huc

,
•
apud t
C6; Ujilh. ctl.ang., an. 1193.
 ,

Ci9 ETISTOLARUM LIB. I. 650

gtintal in constieludinem duccre, qi:oil sanciorum A siiis attcniius evhibere rompassinnis aflcrium, nc
Pairum auclorilas in.luliiiantcr asscrit improlian- forte cx lacilurnilale nostra sulircpat ignaviio
:lum. Iinlc csl quoil aJ apostolicam sedciu ssepc lorpor Ct divinis infcraiur lxsio sacramcnlis, si de-
rccurrimus, cum ca ncscimus, qnx nos ex injun- lensionis el prolcctionis scdis apnslolicx ser>
clo nobis olTicio convenit non nescirc, cum , sicut serini iu istis adcsse dcfccium. Nos igitur. qu^a
prxdiximus, nobisimmincai periculum, si prxsuma- cuia propensiori periculis ct infcslalionibus Eccle-
mus transgredi lerminos anliquoriim. Quidam in si;c subvcnire disponimus, palernitati anteni vcstrx
ilioecesi nosira fcedcre nupliali in facic Ecelesix niaudamus quatenus in unum convcnienlibus vobis,
sorlilus uxorem, abiil in rcgioncm lougiiiquam dc bis, de quibus nobis quxstiones plurimx propo-
niorain facturus longam, sel coniiueic uon valens, nunlur, duhitaiiones liominiim brcviler absoiva-
aliam, quam sibi videbat compctcrc, duxit uxorem. inus. A nobis siquidem quxrilur iitrum liccat viro
fandem in sc reversns, de faclo pcs..iluit, ct illam sine uxori» licenlia volum faccrc castilalis; vcl si
limitlcre voiuit , asserens sc oliam duxisse. Hoc uxori liceal sine viri conscnsu. Vel cliam ul libe-
autcm ignorans Ecclesia, cujus obcdientix sulija- rius scrviant Oomino, si liccat alleri corum sinc
ccbai, id fieri posse contradiccbal. A nobis ergo ulriusquc conscnsu monastcrialcm conveisationem
qnxiilur, qnid super boc sit sentiendiim ? ulrum subire. » His etiam quxstionibus superaddittir, al-
videlicct iuter illos firnium babraiur conjiigium, et tcrius quxstionis artieulus, si sponsam allcrius al':-

si vir axori lali rcddere dcbcat debitum , qucm quis coguaius ejus in matrimonium ducere possii.
conscientia Iransgressionis redargnil, et Ecclesia His omnibus 2ucloritatibus sanctorum freii duxi-
ad lcgitimam hibere reditum non pcrmitlii. Ve- nius respondcndum, et quod respondemus in oinni

slnim igilur esl, Pater, snper boc darc consilium ,

Ecclesia indubitanter et firmiier esse (enendiim.
quod sit non solum nobis se<) etiam aliarum Sunt qui dicunt religionls gralia conjugia debeic
Ecclesiarum prxlalis perpetuis tcmporibus pro- dissnlvi. Dicit Grcgorius (70), scribcns Theulicio
fulurum. pairicio (71) : « Sunt qni dicunl gralia rcligionis
EPISTOLA V. conjugia posse vel debere solvi. Verum scicndum
Ad inquisita solulio (67). est quia, ctsi hoc lcx bumana concessit, lamen lex
Quoniam nobis cst Ecclesia Dei commissa, omr.i divina prohibuit. Si ergo ulrisque convcuiai con-
nos convenii vigilantia providere, ne quid advcrsi- linerc, hoc ijuis audcat accusare?sic cnim multos
tatis emcrgat, quod ecclcsiasticis obviet instiiutis sanctorum novimus cum suis eonju^ihus et prius

et Christianx fidei pcccalis exigemibus fundamcn- c continepiem vilam duxisse el post ad sanctxEccle-
lum cnctur cvcrtcre. Quod igitur nobis propo- six regunina nngrassc; st vero conlinentiam,quam
suisti de illo, qui iu facie Ecclesix sorlitus uxorctn vir appetit, mulier non sequitur; aut quam uxor
iu aliam transiil rcgionem, et aliam sibi copulavil appetil, vir recusat , conjngium di\idi non potcsl,
coram Ecclesia, ei pxnitentia duclus cam dimiltcre quia sci iplum est : Multer polcslatem sui corporis
voluit, sed Ecclesia contradicit, quia allerius con- non habet, sed vir, el vir poleslatem sui corporis nou
traclum iguoral. Quxris ergo si debet dimittcre liabet, sed mulier (I Cor. vn). » Item Agathosa la-
primain et reiinerc sccundam , ct si sit inler eos ct trix (72) prxscntiura qucsla est virum stium con-
intcr ipsum et sccundam babendum conjugium De tra voluutatem suam essc convcrsum : « Quapro-
hoc lux fraternitali hreviler respondemas. Sane pler expcrienlix ttix prxcipimus , ut diligenii
dici potest non esse conjugium , et mulicrem de inquisilionc disculial , ne forte ejus voluntale con-
rriminc excusari per iguorautiam , virum aulem versus sit, ncc contiuenliam nisi cx coinmuui cou-
adtilteriuin admisisse. Sed ex quo ad primam re- sensu scrvare valeat, nec monasterium pelere,
dire \oIcns nec valcns, cogilur Ecclesix disciplina nisi utcrquc parilcr conlinentiam profitealur. i

hanc tencre, it.cipit excusari pcr obedienliam cl ti- EPISTOLA VII (73).
morem Dei dc hoc quod poscenti debilum mulieri " Ad dominum papam.
reddit, a qna ipse nunqoam poscere dcbet. Qnod apud nos in quxstione intcr etiam doctos
EPISTOLA VI (68). vcrsatur, cl quxstionisnon dissolvitur nodus, ad
ldeni qui supra. sedcm apostolicam refercndum esse ccnsemus, ne
L t bealusdicit C'-cgorius (69)
!
: < Ars estartium, forte in periculum proruamus, si per nos diffinire

rcgimen animarum. » Quia omnium ccclesia-

igilur prxsumamus, quod nullius sanctorum aucloritate
rum mater cst et magistra Komanorum Ecclesia, dissolutttni esse probamus. Videtur aliqitibus in se

cui. auctore Domino, pixsidemus, ex oflicio nobis tanlunt coiilidentibus, quod aliquis cognalorum post
injunclo nus dccet carum tribulalionibus et angu- decessum cognati sui ,uxorem, quam sibi despon-

U98. col. 2. D. 1. ix, epist. o9, indict. IV.

(67) Barlh., an.
(68) Bart. et Lang.,an. 1198. (71) ln Lyegaardiano Theulki palricia; lege

(69) Non posstim invenire nec in Gregorio, ncc Theolistce palricia.

in Graliano. (72) Ap. Grat. t. 11, p. 644. lii. II , rubrica 13,
(70) Locus liic classicns exslat in Grcgoi ii Magni X.
oper. edit. Aiilvcrp. 157-2, fol. t. 11. fol 251, p. 1, (75) Bartli. ct Lang. an. 1I9S.

Patuol. CCIX. Si
 .

6»1 s. wn.i.ri.ui \n!5. s. TIIOM.C DE PARACLITO G32

taveral ''l stibarrbavcrat, in conjugcm iluccre pos- A ciind.c faMcraiiouis paittim scindclurTQiiid .r«I lixe
,ii, |nsc«.-ipiie cnm uon inieroessGril euiitis, se«l so- respondcre dcbeamus, a vcstra prudeutia ct sa-
lum uV prxsenli conccssns vcl conscnMis. Quia pientia volumus c.loccri, nc fortc nobis iiisullrtur,

igilur, Paler cliaiissime, quid in lnijiisniodi qux- si vidcamur indocti.

siione teneri debeat, nomluin noliis innoiuit, roga- EPISTOLA X (79).
nius, qualeuus vcstta nuliis proponat auclorilas Domiui papa: rcspomio ad inquisila,
quid in Ecclcsia sil snper lioc proinulgandum aique Ail lioc totius Pei Ecclcsix suscepimus curam
lcnendum. rcginiinis, ut ca ,
qux stint confracla malorum si-

EPISTOLA VIII (74). nietris incarsibos, in mclios rcparcntur el igno-

L'l lionnri Dci ct fanix cl gloixc vcsine peropiime ranles in suis dobiiaiiouibvs reracrtcr instruaniur.
noverilis essc consuilum, cuni in rebus duhiis apo- Veslris igitur rsl a nobis inquisilionibtrs rrspou-
stulicx sedis rotisiliuui duxcritis expclendum, nc, dcndum et dare congriuim de vcstra dubitaCiOM
sieul cst lillcris veslris cxprcssum.de re inccrta consultum, ne in bis,*qux nos oportcat scire, scn-

conlralierc possiiis excessmn, Quia igitur in inqui- tiatis a veritale diversam. Considerairdam cst igi-

sitione vcslra lersahalur, utriini cognalus altcrius lnr, qnia kmge atiud esl promitierc , aliud facere.

cognali, qui uxoreni desponsaverat, posl cjus de- D Qui id promiuit, nondum facit. Qui crgo promiitil
ressum ducere possel in eoujogem. Quid supcr hoc tiitorem se duclin un> cam aliquam, nondiim doiit
in sanclorum repcrimus scripiis, fieri voliis mani- (ixorcm qux spondil se nupturam, nondum
, et

feslnm npianuis, ct in luccm producimus, ne sil po- nupsit. Quomodo ergo conjugcs appeHari passunf,
puliis Dci quorumfibet pravitalis asseiiione scdu- (|ui nondum conlrahunt, sed in fuiuro se eontra-

clus, si non sii inlelteclu majorum instruclus. iu ciuros jurando promiltunl? Item si ex vi juramciiti

primis igitur veslram notitiam non excedat, quod ad futurum pertinenlis roox cfliciunlur conjuge»,
cognaii coguatus sponsam acciperenon debeai, cum lur.c hanc rcm clliciunt, quando jttrant sc factttros.

lioc ficii sanclorum auctoritas conlradicat. Lnde Idco diccndtim quia conjugium lunc non fuii, sed

Cregorius (75) « Si quis uxorem desponsaverit, futuruin promittrbalur. Si vcro ille post uxurcm
vel suliarrhaverit, quanquam posiea prxvenienui duzit, el illa ninrilo niipsit, conjugium uiiquc fuit,

«lie morlis cjus nequiveril ducere cam in uxorem, ct non potcst dissolvi. Prxccdcns crgo mendacium
lamen nulli de consanguinilatc cjus licei aeeipeie vcl pcrjuritim pocnilcntia csl corrigendmn ; scd

cam ir, conjugio, et si invcntnm ftietit facimn, sc- conjugium scquens non cst dissolvendutn. Non an-
paretur oninino. i Item Julius papa (7C) : < Si quis tcm sic cst, qtian.lo jurnnii i.iiiiu runjugii prarsenlis

desponsaverit nxorem vcl subarrbaveril, vel prae- ' consensus aitestaliouc firmalur, quia post talem
vcnienle die mortis, vcl irruenlibiis quibusdam cousciisum, si quis alii sc copulavcril, eiiamsi pro-

causis eam non cognovcnl; nec fraier cjus, nec lcm procrcavcril, irrilum debct licri ct ipse ad
ullus deconsangiiinilaic cjus camdem sibi iuli.it in priorem copulam revorari. Quidquid aiitem ile Sirs

iixorcm ullo unquam lcmpore. » Iicm Gregorius agcndiim esse disponilis, nou «lubiiamus lamcn,
(77) : « Qtii dcsponsaiaiii proximi sui pucilam ac- quin lot malis occurrere miuime differalis, quatc-
cepcrit in coujugium, analliema sit ipsc et nmnes iiu- rapiti uiembra colixrcanl, el iniinici Cliniiii

conseiiiicntcs sibi ,
quia sccundum lcgem Dci mori u> [ticquaque dispcreanl.

dcccrnunlur. > EPISTOLA XI o (80).

F.PISTOLA IX (78). Ad vos, Palcr, est redeundum , quatcnus iu l«u

Ad dominum pajmm. quibua dubitamus, a vobis diligeutius iustriiamur,

1 ii iv, qtuc nobis infeit dubitationem , nou cst, ne a fide cl doctriua cathulica deviemus. Pucrum
amantissimc Pater, admiraudum ncc competcnli ,
nuper inveuimus , qucrn nullius icsiiinoiiio b.ij.ii-

obvial ilisciplinx, si toium negoiium refcramus ad /aluin fuissc probavimus. Ilunc igiiur aqua bapli-

Uaii Petri apostoli siiccessorem, per quem totiua p. smatis volcbainus iutiugere , si nobis illud iiob

EccIesiiB staiiis conliiiiialnr ad lidein ct boiiorum obviasscl ,

quod nulli facicnda esi injuria sacra-

inorum suseipit disciptinam. Noiuiunquam inicr nos uieiiio, ne fone in co saciameniutn liercl ileratuai

quxritur, utrum roiiscnstis de fulttro addilo jura- lic veio, si carcal baptismo, depcrcat, vel saci-a-

inenlo conjngium > nVeic pouil ut, si quis promitial menlura iteretur, si bapiizeiur. Graiiam vcstrs
\tl cliain jnret, se aliquam in uxorcni arcrpiurum, palernilatis duximus mnsulcndam. Scirc quoquc
.'. illa bumiliter id ipsum ciiam promitlai cl juret, VctiemilS, si snlum aqux cl non aliud lc.ntiiluui «

s; videliccl illi nu|ilurain, nunqiiid lalis sponsio ad tiaptisniuni conlicienduin inquirere dcl«eainus, ei

conjugium faciltsi vcro, muiato proposilo, altervel si is, i|iii baplisnium sttscipit , scmel vel bis iiilm-

alicra ad alienam sc iransferat copulam, nunquid gaiur, dici ct crodi potesl baptizatus; sunl nuni

«di priorcm sponsionem juramenlo subuixam, se- qui «livcrsa supcr boc iciilirc vidcniui. Cu: par.i

(7i) a-inli.ct Lang. an. 1 10^. Gralianura tom. II, p, 033, rubrici 3, 1.

i
'..">) Niui possum invciiirc liunc locuin. v
78) Bartli, ci Lang. an. 1198.
|76l Eliaui. [79) H.uili. n Lang. bii. IIU8.
[77j Cum li.ic lcgc convcnil illa Grrgorii apud (80) Lang. adann. 1199
 C35 EPISTOl.AUCM I 11$. I. C5i

sit credcndum, divinx ct aposlolicx scitis duximus \ rcsponderi polcst, quam qund ipsi scnsislis, quia
consilium cxquircndtnn. I t si lanluni valcl bapii- in uiia lldc nibil officil Ecclesix sancUe consueiudo
snius pcr maluiii, quaiilum per boruni homincm diversa. Quia cnim in Iribus sulstantiis uua sub-
daius. stanlia cst, reprehensibile nultateuus cssc potesi
KPISTOLA XF b (81). infanlcm in baplismo vel tcr vcl semel niergere,
J11 penona dumini papte. (|iiia el in Iribus mersionibus Tiinitas, ct iu una
Cum nobis occurrit , (|uod agere dcbeinus, si potest diviuilalis singularilas denoiari. Nos \cro,
negligcntcs rcperli fuerimus, superni judicis judi- qui tcriio merginius, triduanx sepullurx sacramen-
ciuin in nostrani pcrniciem formidamus, Quia ergo Itini signamus. Sccundiim enim hoc, licel iioii modo
ad defcnsionem lidci Christianx religionis nos in- ler, sed el seinel laiiiuin mergrrc. Ibi lanien dun-
slanter liltcris intilasti , licei labor incumbat nobis taxat scmel niergere Iicet, ubi consuetddo Ecclesix

nescius parccrc senecluti, Domiuo juvanle, viribus lalis existit. »

imbccillcs , nec ilci aggrcdi formidanles, in bre\i EPISTOLA XII (86).

proponimus hxrelicos prxdiclos coiivenire, cuni eis Ad domiuum papam.
fortiter congressuri. Ne vero vidcamur lauliiin Etsi ad excellcnliani aposlolicam nulla nos merita
negoiium inconsulte suscipere, dignum duciinus ad piomoveant, qttia lanicn sapicnlibus et insipien-
cclebrandum super lioc concilium fccclcsiam Dei libus debilrix csl in bis in quibus salus depehdel
primitus ad nostram prxseuliam cvocarc, quateiius aut pericutuni auimarum , prxsentibus eam duxi-
quod exinde majorum ct rcligiosormn virorum fun- mus cxpetendani alquc consiileiidani. Lalor pras-
rit consilio definitum , opportunum et dcsideratum scnlium in domo nostra babituin religionis assum-
el irrevocabilem sortiotur effectnni. Ad convocan- psil, et per qttadi ieni.ium nobiscum in ordine Saueli
dum auiem concilium ct cxsequcndum bujus evo- Yicloris Parisiensis pennansit. At poslnioduiu,
cationis oOleium , te decernimus legatione sedis deceptus a diabolo, \iom deseiens sanctilatis ct
aposlolicx communire, qucin speramus in oinnibiis luxuriosc vivcns in inuiido et cissipans suLstanliaiu
pro innala tflii probitale et bona voluntale ad liouo- suani pavit porcos, et ordine Sancti Yieloris con-
ivm Dei nomcn opl.inum reporiare. De bis auieni, teinpto, nullain a nobis quxrcns licentiam, primx
qus nobis explananda propouere voluisli favcnle , sponsionis voto cqnfracto, suaviter in lerra viven-
uobis divina clementia. sanctortinique aticioritatiq.us tium conversutionem liospilaliuin fratrum (87),
prxmunili , ad singula respoiidcmus. Dcillo.qtii euin voluil, cxpcihil. Tandcin \ero viri boni prx-

nullius testimonio osseritur bapii/alus , dicit papa ~ tlicli, cuni cbguovissenl quod professioneni fecisset
Leo (82) i Sciendum esl quod i!li, de quibus nulla ii ritam A cuiisortio suo, ctiin rcpcllere decreverunt.
evstanl indicia intcr propinqnos vel cleriros , vcl Qnod isle percipiens a nostra pcisona non autein a
vicinosi quibus baptizaii fuisse doceantur, ageildum capilulo nostro licentiam cum eis remanendi diu':iu>

csl ut renascanlur ne pereant. Iit quibus qiiiid ndn preeibus mtillis obiinuit. Hoc autem dominus Lon-
ostcnditur gcstum , ratio non siuit , ut videauiir densis nnn fercns, eum cxcommuiiicationis vincul.s
ileralum, conferenduin eis videlur, quod Colla- innodavit , assercns qiio.l sice cognitionc snniriii

tum esse nescitur, quia iion intcrvenil leineiilas poittilieis a celebri voto nemo possil absolvi , inaxiiue
pixsumptiouis. ubi esl diligentia pictalis. i De cum ad alliorem vitani transiie conlcmpsii. Euni
sebundo quoqtie articulo lux quxsiionis dicil beatus igitur, reverende Palerj (audem.a vinculis exconi-
Augttstihus (83) : « Ideo uniforiniter id fieri in municatiouis absolutum ad prxsenlitim vcstrx san-
aqua prxcipitur, ut inlelligatur, quod sieul aqua clilalis cmittinius, ut ujuod super Iioc tencre deliea-

sordes corporis 3c vestes abluit, ita baplismus ma- nuis , aposiolicis lilteris inslruaniur, et iu saluteni

culas animx sOrdesquc viliorum abslergat. » Hinc jieccaioris animx consulalur.

Iterum Auguslinus (84) : i Ideo in aqua, ut nulluni EPISTOLA XIII (88);

innpia cxcusarel, quod pnssel lieri , si in vino vel D Ad dominum papam.

(jli-o fieret ; el ut eommunis matcria baplizandi Seilcs aposiolica qtianto cxteris aucioriiaie prxc-
apud onines invenirelur. Qttod aqua signifieavil, itiinel sauclilatis,tanto diguius atque scfcut itis est ejus

qitx dc latcre Cbristi manavil, sietit sangttis alte- jitdiciuni expelenduni in dubiis,ne, si noslra forle

rius sacramenti signum fuit. Non crgo in alio voluerimiis auetorilate dissereie quod nescimus ,

: Iiqcorc .-onlici potcs.1 baptismus , nisi in aqua. > prxstimplionis nolani et oflicii nostri pcriculuin iu-

Pe ItrtiO articulo, videlicel si is, qui semcl \el bi.-> curramus. I.ator prxscnlium sorlilus uxorcm foe-

a^ua inliiigitiir sii baplizatus , respoudci Grego- dcre nuptiali, duin amios suos vice quadam iu
rius (85) : < De trina intnieisione baptisiui uil verius aiiiariluiliiic aiiimx sux recogltarct, occttrrit mc-

'81 1 Hxc epislola in elencbo operi prxfixo omissa (85) Non possiitu invenire liunc loeiiin.
1

est. Itaqtte litteias a, b buic uumero xi apponerc ($i) Etiara.

necessum erai.ne episiobirum numerus lurbaretur. (85) Grat. t. I, iiibriea C, III, p. 230.
( Nola Arnx Magnxi.) Forie ad ann. 119'Jcl ad (8G) Barlh. ct Lang. ad ann. 1108.
qiieindaiii cpiscopiun, Capuaniiiu scilicet. (87) Oidiuis S. Joamiis, poslea eqniium de Ri.oJdj
(8-2i Giai. I. I, p. 2i0, rubiica 13, XVI, ubi boc ntiiie de Malia.
relertiii a.l AnguMitium. (S8)Barlb. et Lang. an. 1198-
 ,

TIIOM.E DE PARACLITO (•*

e35 s. WILLELMI ABB. S.

A jugk» vidcalm alicu. .mcs cxccdere , qnie.

sc eum cognata uxoris ame tcmpora mi-
jtislilise
moruc ,

aliier cssri provisum, mullis darctur occasia

piiaruin fuisse coinincrcio carnali prolapsum. Quia
si

pmpi i.e vcaliis cuin acrius a< »- \ ii mendacibus, qua dimittere possint uxorcs,
s
igitur conscienfue
I

Juctus, prcsenliam noslrani la- lloroo aulcm, qui prius cognoverat uxovis eogna-
saliai, poeniienlia
pcccatum suum tam, injcjuniis cl oralionibus persistal, ci <c in-
cryroarura rore perfususcxpetiii, ci
dignum peccatorcm proclamel, ct fleiibus dignis
conliieri noii erubuii, quod ciitn cognala uxoris suas
ilcploramlum pec- praviiaiis sua; facia deplorcl , ut quaiuloquc pro-
criiiiiiiisil, et nosiro sejudicio ail

Nos vero lantum cxpavescen- nicrealur vcniam delicturum.

catum colla Bubmisil.

les excessuro, ci ejus miscria». condescenileiiles, com- EPISTOLA XV (00).

pi-sanus affectu eum a:l xisccra sedis aposlolics /ii persona domini papa~.

duximus emilteudum monitis aposiolicis instrtien- scripta trans-

Fratcrnilati tuac scdis apostoliea;
,

duni , cl a peccalorum suorum vinculis absolven- iniitiintts , in quibus ad plenmn inquisiiioiiis lu.is

Nos vero, Paler amanlissiiite , ouia de pleui-

diiiii.
siimma perstringilur, qualciuis cx his instaictua
tudine vestrse giatia: pliiiimum gioriainur, in liu-
sensus tuus ct inlellectus ad aliioru so possit c\-
jusmodi exccssibus a piclate vcslra ci sticnua aliorum dulritaliones eom|>eieiiii esamiae
^ icnfon^
collaia diligentius petiinus instvui, ut bi fovte inquisitio tua per
diHiuirc. Ad nosiram audientiam
amplius talis casus cmcrserit, cis, qui nos expc- epislolam nobis.lransmissani pervenil, ut qnod do
ticrint, respondere siraus idonei. virginc, tion sponte,sed violenicr, oppressa semi-
EPISTOLA XIV (89).
renitis, nostris le scriplis iiislrttere debercmus,
Dominus papa ad mlerrogala. utiiini scilicel caclerarum nuincro dc ca:tero posset
Quud apostolica sedes in dubiis et in angusliis
conjungi. Quod autein possit, subditis probaiur
debeal peienlibus ad se confugienlibus consiil-
, ct
santloium leslimoniis. Dealus eiiim dicil Ambro-
lum iinpcndcre, sapicntibus el insipicnlibus co « Tolerabilius est mealcnt virglaem quam
sius(9l) :

tlarius eluccsc.l, quoad oinnium doctrinani insi-

Virgo prosliltii polesl adultctati
carnem liabere. ,

ouandam ct mfintibus inflrmorum scient am impri-

Ncc lupanaria infauiaiil caslilatcni sni
non polest. ,

mendam viros induslrios scicniix lumine prxclaros castitas eliam loci abolet infamiain.
Ncc |K>test ante
tle cunetis niundi parlibus ad se niliiur cvorare mens fucrit ante cotrupia. Duni
caro corrumpi, nisi
quibus ad facienda judicia licaio Petro a Domino col- ciiim anima a conlagione fuit miinda, caro uon
lala poiestas, ct canonum decreioiumque suflia-
peccat. > His et quampiut intb lcslimomis treli,
galur aucioiitas. Ilormn igitir ct nos commuuicato C scd tarne
concedinMis virgincm nou conscnsu,
consilio, ad iitqulsitionem tuain , fraler, brevitcr virgincs computaii. Ilant tgiiur
corruptam intcr
reapondemus , co ccrto seourius quo cos scienlia ,
qiiscstionein quam libi lcstimoniis satidorura ab-
,

ci bonis moribus pollere cognoiiiuus. Sicul auiein comiuissam pmlica c

solvimus per pvnvinciaiii libi

ex lillens luis nobis innotuil, quidain in tna diu> ne populus errore

luam diligentiam commnnemus ,

cesi quamdam sibi legc matriroonii suscepil uxo- beuellcio desiiiuius.

seductua divinae grati* sit

vcm , cnjns prius cognovcrat cl ipsc cognaiam vcl

EP1STOLA X\l(9i).
aflinem quod lanien luuc a inenle fuisse COuiUclur
,
Itcm tle eodem.
elapsum, scd postmodum, inspirante Domino, se
Ad nostram audienliani cognovcris perver.issc.
in hoccognovit errore ccductum. Quxrilur crgo a

debcal uxori debilnm, ciim qtind in dia-ccsi lua quidam inslinctu diaboli lo
liia fialeinilale, si

vum maculaverit maritalcm ttxoris sua; eognosceuda

vdit cxsolvcrc, vcl eam proplcr prscdictani cogna-
sororcm, ct tu cumcognoverisid i]isuiii ncquitcrcssa
lionem vcl affiuilatem diiniltere. Noverit autem fca-
coniplelum, ullionis debitum tantac ncqtiiii:e nou
lcruitaslua, quod ttullo modo Dominus noster in

(brnicaiionis dissolvi palititr exercnisli judiciiim, sed cupidilas cxcipicndat pe-

Evangclio, nisicausa
quos Dent conjunxit, liomo
n riinix, ne salteni sujier lioc loquereris , tibi quasi
conjugium , dicit cniin ,

(Mallh. xixj. Liiiu igilur ainbfl in lacic ncsrieris, bujus rei imposuisti silenlium. Quod u
iion separcl

Ecelcsiz conjugiuui iuierint , Lcclesia iguoianie verum csse conslitcril, nott solum eoircetione le
quod fuerai primo commissunt , probibcrous oniui dignum scd ab oflicio iuo deposiiione le digmssi-
,

aiialbcmalc inle.dicimus, ne inler cos Seire cuiin delracras qui ponti-

mndo ei siib nniiii rcddidisti. ,

ffliijugium dissolvalur. Illud adjttngenlcs ,

quod fieale getis oflicium ('J3) ,
quod qiii cum duabiM
nisi ab pr.TSiiinpseril dormire sororibus', si ntia ex il:'»s
iixoi i debitum nullalcnus persolvatiir, sit

uxurc rogalus, qit'>d ncc ille pcrsolvat nisi cum anlc fneiil nxor, niiiliam cx ipsis oblincrc licebiL
tremored limore et lacrymaram cffusionc, ti ia- Ncc pnqiria: uxnii sibi licel reddetc dcbilum, qiiain
men in bnc gratia finr.l prarVCIilUS a DomillO, nCC sibi rcddiJil illicilam illius cognosccndo sororem.

boe quoil dicimus in lalibus dc nou solvcudo con- Ilujiis sentenii;e dcnuniia popnlo vcriialcm.nc forU

(89) 1'nile ad an. 1198. (05) Ergo ba'.' episiota non ad Wilbeimum scri-

t9ti) Barlb. 1 Lang. au. II9S. 1

pia est, scd ad aliquem cpiscopum, in Dania fuit»,
i'Jl) Gi'al. t. II , p. 557, lit. n, rulnica i. I. occasionc euisiibe \V.lliclmi ad papara nunt de«
I«J4) Biirllt. n L.mg. an. 1198. ii.-rlila'.
 <( S7 I P.STOl VRUH l.li: i.

iii l;ili iavi qiiandoquc incil.it iu crrorem t pa:- A duni nobis ilillinircl vcstrx sanclilatis cxamun.
iiuiii dan.ualiouis incurr.il xlcrnam. Igitur conlra nos ttirbaius csl princeps, el oinnis
EPiSTOLA Wil (9i). cxcrcilus ejus cum ilto : asscrens favorem aposto-
Sicui omnibus cst congaudcndum, si proveuial licum in lau negolio non essc consiilenduni, cum
Cbrisliaiix rcSigionis augmcniiim, sic cliani a<l do- babcant cxleri regos libcriatcm, ubi el quandn, ei a
lons accedit augmcniuin.si qund saiictomm Palrtim quo volucriul, inunctionisaccipcrc sacramentum (6).
dccernit auctorila* jicr iniinicos lidci Ckristiana: Itertim cuin per Ecclesium (7), cui prxfiiimus dic
literit innniiialiim. Ad aures noslras noveris iiutl- denominata, baberemus accessuui, in unam pcrso-
lorum rclationc del.itum, pcr quoJ ccelcsinslica sa- iiam ct vila cl scienlia idoneam, qui cis prxcssel iu
cramcnia Ixduntur lieliqua iksunt. cpiscopali oilicio, pari voto iinoqiie consensu et clc-
rus convenit et populus. lluic aulcm eleclioni quia
Epistolas XVIII (95), XIX (90, (97), XXIi98j, XX
XXII ^99), XVIII (100), detiderantur.— lu Apo- prsedictus princcps non interfucrat cl primam in
uraplio, ijuod ilagntcanum I nomiito, exstal huc clcctioucvo em non cflliscrat, eamcassandamduxit:
ioco fragmeiuum scquent epistolai mceruu (1) :
cum batic consueiudinem a prxdeccssoribus suis
.... cjusdcni septiforracm gratiam cum ojnni Norvegiciisitim regibus prxstitis sacramenlis abre-
II
plcniludinc sancliiaiis ct v irtutis venire in liomincm. nuiilialam (8) : et Ecclesix nosltx inslrumentis,
Iloc aulcin sacramriiiutn a jejuuis et jcjunis tradi- nominuin sHiiruin cnaractcribus consignatis, iniiul-

lur, sicut baplismus, nisi cogal nccessitas. Nec de- tam noverimus, felicis memorix Adriani papx et
lieliterari, sictit nec baptisraus. Nulli euiin sacra- vcslrx sanclilalis privilegiis roboralis. Quia vero
mcnto facicnda cst injuria ,
quod fieri puialur, clamabat regix majestati nos super boc inlulissc Ik-
rjiiando non iicraudmn itcratur. sionem, nobis inconsullis, nobis rcclamaiilibus, h.
EPISTOLA XXIV (2). personam aliam, qux bigamam in ipsa, si tlici d:-
In persona E. (3) urcliiepiscopi Monegiensis. beat, eicctione ducebat uxorem, clcrum et popultim
Sanclissiino Palri et doniino C. (1), Dci gralia coegit consentirc, ct nobis oblulit consccraudum,
Bummo pontilici, E.
Norvcgicnsium aicbiepiscopus, Quia vcro prxdictus sanctx rccordationis Adrianus
in Doinino salutcm el dcbilam tanlo Putri revc- papa bigamam in elero in nostra rcgionc aptistoiica
rentiam. aucloritate damnarcrat, nou prxsumpsimus in fa-
Crcdilur el dicitur, quod sicui ccclesiis univcrsis eium proocdere, ne videremur in iriitum dticeie,
Erclcsia Romaua supereniiiicl dignilate, sic nihil- quod safictus prxdictus observandtim in clero prx-
oiuinus carum angariis et oppressionibns patcrna C ceperal. Lege fori nioJo conimiuii clcruin velut iu
compatitur et subvenit pietatc. In augariis igilur causis agendis contra saneloriini 1'atrum decrcla et
ct oppressionibus nosli is, Pater aniaiitissiine, se- omucni consiietudinem Eci lesix Dei in suam curiam
dis aposiolicx nobis est expclenda clemenlia, ut ne- trabi ei a sujs satellitibus judicari. Ecclesias bapli
c-sbitatis lempore paicina pietas lilio suffragelur, et smales sive parocbiaies suis viilulis adjacentes, ca-
nequitix fomes severitaiis ct jusuix nialleo con- pellas vocat rcgales, et cui et quando voluerit dare
quassclur. Qucrctam itaqne noslrain, pedibus ve- sine nostra lieentia in sua vult oblinere polcstate.
sitx sanet tatis advoluti, auribus vcstris infcrimus, Quod quantum sit abeccicsiastica consueludine dis
supplicitcr deprecantes , ut narrantibus benigniis sonuni sanctilati veslrx relinqtiimus providcnduni.
indulgeaturaiiilitus. Anno prxlerito, pallio a vestra Supei his omnibus, quid nobis sit agendum, roga-
sanctiiaic suscepto, cum fuissemus in terram no- inus humiiiter sanctitatis icslrx litteris pioscquen-
«tram regvessi, ille (5) qui de regio nomine et usur- dum. Nec nobis cst, Paler amantissimc, silentio
pata regui plcniludinc gloriatur, ad suam nos conlegenduin, quod
fecit in bis omnibus, quia cjus nou
prxsentiam c\oeari, et coronam eapiti suu pctivit a obedimus mandatis, ira et iudignationc succcnsus
nobis imponi regalem. Ciijus pelitionem, quia bona nostra et omnes reddilus nostros usque ad
re-
vcreiitix vestrxet animx nostrx saluti vidimus ob- quadrantem novissimum confiscari prxcepil; ct om-
viare, cain minime duximus admiltendam, donec, nibus nobis sublaiis ad vcstram nos prxsentiam
cmissis nunli s a nobis, ct ab apostolica sedc re- evoeavit, videns cl recogitaus quia, delicieniibiis
vcrlcntibus, plenc coguosceremus, quid indc cxpensis, deliccrcmus cl nos iler aggrcssi, ctsicvi-
tcnen-

(94) Lang. an. 1199. ad I20G. Viile Snorroiiciu Dauicum Pclii CJauJi.
(95) Barlb. au. 1108. p. 520-oCO.
(90) Lang. au. 1199. (t) Coeleslino.
(97) Lang. an. 1199. Sverre, Norvrgix rex, qui ab anno
(5) 1 177 aJ
(98) Lang. an. 1199. 1202 regnavit iu niagiia iribiiiationc.
(99) Lang. an. 1-200. ((ii lluciisquc boc diptuina edilum est a Rarllioliim
(100) Fo.tc an. 1200. in Amiq. Uaii. p. 21! cl 2i2.
(I) liiapograpbo Lycgaardiano voaitur fmis epi •
(7) Slavangreiisein. Vitle Snorroncm Danicum
lolx 2o, scd sme duliio inimis iccte, quoj pio- Pctri Cbiiidii p. .'i20.
'.itur inspcclioix liiuii epislolx 25, in Indicul» (8) Pcr coiivcnlioucm factam inlcr Auguslimim,
ln-!0.
arcbiepiscopum Nidiusicuseni, ct magntini LYlingi
; Ifarlb. an.
1191. Lang. rcctius 1193. liliutn, Norvcgix rcgcin, qiicm tameii Svcnc p:u
(•) trici Nidiosiensb-, iiin scdcbal abam:oil89
j usurpa'.oiCj et iiiTsccutore icgi.e domus liabuif.
 :,

«3 S. WILLELUl ABB. S. lliuM.r DE PAP.ACI.ITO 0C0

deremur inrurrcrc conlcmpium aposiolxx seJis. A hxc aulcni miiii facial D.us .1 li.ic aJdal , si aliuJ
Ycruin nesciebal <[m«il in iisimia sua maliliain piu- quod DVo placerc CQgnovero. Eccc aJ
feccrn, quaiti
dentia vcstra comprehendcre novit, ei defertibus oculos nostros reducitur anliquorum nialitia. Teiu-
oppressorum patcrna clcmentia exhibere compassin- porc siquidem pcrscculionis est iliciuiii roartyribos
uis affectum. Nos vero ne impossibiliias
forle vi- sanclis : « Adorale i.lola et vivetis, alioqnin interG-
deieiur occasioncni niinistrare conlemplus, si appel- cicinini. • Kobis dicilur : i Implete saoculos cardi-
lationislermlno ad vos mininic venircmus, a latere nalis. alioquiu ofliciis veslris cartbihs. i pcrversa
nosiro rc-ponsales eniisimus xiros boni lesiimoiiii,
cr.pidilas ! ambttio c.x-ca ! \i\ii Dominus ei vivil
quos a sanciilale vesira benigne suscipi supplica- anima ve»tra, mi P:t'er ct domiue, ct si ouines
mus ei veri(aii teslimonium pcrbibcn,tcs palernilaiis paupcres abbaics et monacbi nc suspeudaniur ab
vestrx grcmio confoveri ; ut el conccpla maliiia a miicio suo, iminolavcrinl ejus niarsupio; sed noj
nustris Gnibus exslirpclur, el Ecclcsix nostrx libcr-
Cgo. Aliuil eliam propnnil edictum, ut qui marsiipio
las apostolicx sedis privilcgiis flrmata ilbrsa servc-
ejns immolare nolueril, ejus conspeilibus prxsen-
lur. Nos inlcrim regnum nosirum expensis deficien- tvitir ct fieelal genua anle. Baal. Emam ego patiper-
libus egressi, in Dacia a eonfratre nosiro doinino late prxlationis oflicium, et injiciam pedes ineos in
Ltindeiisi arcliicpiscopo sancix Romanx Ecclesix cotnpudibus Simoniacx pravilaiis, qnani semper
speciali et devoiissimo filio sunius cuni omni re- odio liabtti ? ii.illal igitur manum cl succidat nie
vcrciiiiact bonorc suscepti ct bumanigsime sustcn- quia mc non mn'abil cujusCbet asscitio
si placel ,

uii blandieiilis mibi. Non dcciit mibi panis in palria ,

F.PISTOl A XXV (9). quia DomillUS csl sollicitns niei, el non dcscrel na
Ad dominum arcliicpjscopum. iu ilielitis nialis et in Umpore supcrborum. Ce-nfe-
Amanlissiino Patri ct domiuo, lilius cjus dcvolus lat Doininus parvulis uostiis, quos iu sinu meo
Cl imilili!. servus, limorem paiiter et amorem. dcdil Diiiuiiius, ne forie annonx defcclu tlepercant,
Ul vestrx sanclilati scribamus , neeessitatis nos quia non inintis imminel illis pcriculum, quain auiio,
perurget arliculus. Millics enim experli sumus p*r pixterilo, in quo fere pcr lotam xslaiein bibimus
gratiani vcslrain el in dubiis rebus consilium, ct in aqiiam, et barbalum comedirous pancm ;
paucin,
ncccssilale sublevalionis auxilium. Necid mcrilis, ii.quam, non angelorum, scd pnbulum iiiiiientorum.
qux nulia siint, vel pplcsl vcl debelascribi, nisi di- Et quiilcm nec boc liabuissemus , si iniseiicordia ,

vin;e grajix fa\or accedil, u.bi pi,etaits affeclus lo- qux prxeellil in vobia , coniinuisset a munere ma-
cum iuvcnU miserendi , quaieuus bnna icmporalia q nus. Veriimianien Dei limnrc ct religionis bonore,
pro Domiuo panpcribiis crogala, subsequantur mu- spccialiquc VCStrX saiictitalis amorc suslinere de-
nera it gsuilia sempitcrna. Nec isla prQScquimur, crcvimus, minimc ecrte murmurantes, sed adversi-
qnod vcstram prudentiam b;ec ignora.rc crcdamus, tati palienlix clypcum opponcnles. Mulium est cniiu

<n ni pro lns et lioriun similibus Uci,ji»inuiii \os e\s|- avarus , cui non sulQcit Deiis. Nostis ct benc nostis
lassc super omnes qui bac in
,
lerra morantur in cui tmic fsueraslis , rcccpluri ;eterna pro caducis.
Keclcsia sua miuime difGdarans (10). Cxlerum, mi Noveritis autem quod pttcii noslii tliebus singulis
Pater et doniine, ad vestram uoiiliam dignum iluxi- pro salutn vestra sinc intermissione Offemnl Do-
mus pervcuirc dominum Fidentiuin c.irdinalem II), uino I>co in allari sacrilicium laudis; singulis ba-

uos ct rxtcros coabbaies nostros lilleris cl domi.ni i is ilie ac noctc Psaluiuin ac oraliom m Dominicaro
Pctri episcopi monilis convcnissc, ui ad ejus c\pen- cnm collecta sibi assigitata. Inter sccreliores etiani
sas exsolvendas , patrinionium Cbrisli marsupiis lacrymas, qux ili\inis aspcclibus uflerunlur, dubis
si\c loculis cjusdcbeamus infuudcrc , cum lioc la- ct celebris veslri memoria commendalur, ibi pr.vci-

cere nibit aliud esse scnlimus , quam sacrilcgium pue, ubi pio reilcmptioiic millldi Patri Filius iinniiv
cxercere, prxcipue ciim boc anno minus quam alin l.itnr. Quo eo dicimui inluilu ne concepta et ac-
I .

possideainus anmiiix. Addiinlnr nobis. til tlicilur, 1> censa cbaiiias , si a loco iliscesscrinius , ab eorum

imporlab.lcs niinx, nos videlicct vinculum suspcn- dilcclinne frigescal. Arbiiramur, imo ccrti sumus,
:.';ou'us ab ollicjis nostris non ava lere pussc . si man- quod eoium defcctibus parum superaddal provideu*
ilatis ejus nns contigcril obviare. Res bxc ilillii ilis h.e, qui dicitur cardiualis el lcgatus. Scd nunquiil

et undiquc nobis prxlcndunlur anguslix. Si euim beali Pelri ad Bomanos ? Absil!

lalis eral lecatio

boc egerimus, niors nobii est , quia conlra Deiim. Argitniuni iion quxrcbal vel aurum seJ signis d ,

Si non egerimus, minimc manuum cjus v'udcmi,ain prodigiis occurrcbal inconunodis inUrmarum ct .

evadcnius, quia ad boc vcnil, ui rapial cl dcvorel, Deo reddcbat, quos diabolo subtrahcbal. Nonne

s cut leo rapicus el devorans. QoM igilnr raciciniis? i iinlain aiebal, qui cotpoiis sui moleslia laborai al

Aigeiilinii et nurum iionm milii, quod autcm habto,

esinc consilium auferie paupcrilius in lcmpore fa-

n. is, cl iufcrrc lantillum quod balient, in osleouis? /,, i n/'i <to. In nomint, inqiiil, Jcsu Snzareni, turfjc cl

lationif olco vrofiiiintur a imhis a Poiili»ppiJaiio in

(i) It.inli. el Lang nnn. 1107. Parlim jamcdiia
.. Rnrlliolino Blio in Anliqu. Dnnic. |». 244 247. Amial. Haiiic t. 1, p. IS!)-^!U, etabco.lcin icfcrlut
ilfi Pers Imjiis rpislola' edila esi ab liis vjrbis : •j.l aiuiiim 1 197.
t iricrifM, "n Pthfi ; ii-.|!ic ad : Qno<t vobii *iut ttdu- II \cnii ci moiiutisisl in Daniaaiiuo tl»<
f.l.l F.PISTOI.VrUM I.IIJ. I. B62
onifra/a (.!<'. iMJ?Nonncpcrbaculum fanti li gati, Pelri \ veslrac visccribus stipptii atuns , i|iialcnus iu bo<-
vidclicet aposloli, liue illucque transinissuiii, niorliii quod religiosorum viroruin et confratrum nostro-
rcsurgclant a motic? sed dimiilamus bjculuni cl riim abbaltim vidcliccl cxpeluiil vot» , qui vos dili-
agamus dc praeseulia et adibus earilinalis. Ubi \ii» gunl, ct totius cliariiatis visceribus nmplectunlur
tus el fnrtitudo cjus, qui dc legalionis oflii io gloria- lanquam Patrem ct Dominum ab hominc , cujus
tur? quem ab infidclilatc reduxil ad fidcm? qitibits spiritus in naribus ejns, qui cos infeslare disponit,
auiissum oculorum reparavit oflicium? quos inlir- prolectionis vestrae mininic dcfciiscnlur, ncdum iu
inos curavil? quos lcprosos mundavit? quos nior- annonas parcitate laborant, gravilius ct insoliti;
iuos suscilavit ? si lalis essn cardinalis, qui eardi •
esaciionibits aggravcninr. Spirilus cjns, qui gusci-
nalis dicilur nosler, quis ci non occurrcrcl ? quis a mortuis vos salvct, ct confirmet iu
lavit Jesttm

ei temporalia dcnegarel? cccc'. quacrit ,

quod nos omni operc bono cl pro liis, qttx pauperibus fra-
,

dare nou expedil, quia ncc subest rerum substantia, liihus nosliis socpitis conlulislis iu rctribntione jn-

ncc ad boc potcs 1 indoci voluutas. A saeculo non storum vos gloria coroncl aeterna ! Anien. Valelcv
cst audituni qnod oido Sancti Yictoiis Parisicnsis EPISTOLA XXVI (12).
alictii cardinalinm subjacuerit in Iribulum. Solus Filinbus regis
crgo el primns ego lolius ordinis immiinilateni ct Virginibtis sacris regali slirpc progcnilis M. (13)
collaiain gratiam iiifirniaho? Expedil milu niclius, ct M. (14), fiaier \Yii.i.ELMt;s, scrvus scrvonun Dei,
ul mola a&inaria collo meo suspendalur ct demer- in Paraclilo amplcxihus pe:frui Regis aetemi.
g-ir in pelagus. insensati, si tamen fas est diccre! Quod olini fucrat hispiraule Domino a prophetis
0! inquani, insensali episcopi Dania?, quis \us in proiiiintiatum, jam in F.ccKsia Dci ccrniiuus csse
tanlum fascinavit, ct in non pi udcniiam, non audeo rompleium, dnin suavissimo Cbristijugo colla sub-
dicerc slulliliam, vcstram prudentiam eveitil , el initiunt, et Milluin ejus deprccanlur fiii;e roguin.
discreiionis oculos excaecavit Nonuc vos estis qni
? ,
Fcliccs igilur vos ambae, quas sanguis regius pro-
dieere sclcbalis : Cibariis abundamus, sed auri el creavit, quas ne sibi nuindus alliceret failacibus
nrgonli copiam non liabcmus , si vcrum est ,
quod bUndituentis , Cluistus coulcstibus caslris iuscruit,
p .Ttendebai vcslrac proposilionis asscrtio , cur in ct sponsa? sibi devotas suo sanguine conscciavit.
dandis muneiibus lnpis rapacibus dc longinquo ve- Felices vos, inquam, quac virginibus cxteris cl bo-
nientibus lam sollio.itc nianus vesiias cxpandilis ? minibus criminibus implicilis, convcrsionis vesirae

Alius quidcm iu c marrarum pietio , alius in L, imilabile ccinlradedistis excmplum , per quod ct

alius iii xvx prxdicloruin luporum rabiem compe- C inumlus ad siium debeat rcdire principium, cl dia-

scere totis virihus cl si'im exstiiigucte claborat. bolus infcrri sibi doleal detriiuenluiii. Sacviat igilur
Utquid tanla perdilio? .Unen dico tobis , 17:11 biberil jam nunc ipse crudelissimus praedo, ciim vasa liant

tx uqua huc, ilerum et iu (cteruum hitiet (Joan. tv). iionoris et gloriae, quas in vcntrem malui.c su;c de-

Nonne haec omnia dari deberenl pauperibus , non creverat dcglulire. Ingemiscat et doleat sedcviclum
lupis, qiioruin ingluvics thesauro lotius mundi ex- etiam in sexu fiagiii, cum \idcat divinis obsei|uiis

saiurari non posset? iilinam in eis fierct, ut et eis delicatas regum Glias in croccis enutritas ntauci

diceretur, qiio.' Crasso, auro conflato : < Atirtim si- pari, et \iam huniililaiis aggredi, quain ipsecuu-
lislis, aurum bibite, » ncc boc quidem injusie. Quia tempsil per supcrbiam nimis clatus et conditori suo
quolqitot vcncrunl, fures sunt ct laliones, merce- pcr amorcm noluil esse subjcclus, scd male deco-

narii, noii pasiores. Prob dolor ! Cbrislus ad ostium ptus Dco voluit csse consimiiis. Cuiucniin esseldc-
panis iuedia moritur ; quis ex vobis Cbrislo com- core ct exceJlenliae cl tlaiilalis ciniucntia dtyniur

patilur? Iiaec aulcm , ut vcruni dicam , ad gloriam caeieris crcaluris, quas in laudcm ct gloriam suam
espendunlur itianem , ulalius aiio in dandis niu- crcaverai tolius Condilor urbis, aequarcse, sicut

neribus excellenlior cl profuslor vi lcalur. Amcn diximus, voluil Deo, ct quod erat vilipcndcns, uisi
dieo vobis , reccpislis mcrccdem veslram (Matth. D similis cssel Allissimo, irrcparabililer de coel > cc-
vi). Hoc modo ad cxbauricnduni ,
quod supcrest cidil cuin complit ibus suis diaco el diabolus factus,
vobis, cupiditaiem corum, qui vos cviscerant, ei ad Lurpiur omni , totius iniquitatis invcnlor, vilioruiii

vos eorum reditum ct alios, quos nccduin vidislis, incenlor, invenlor nionis et auctor. Quia igitur a

Certissimc provocatis. Quibus mcnsam solam cuin paradist gloi ia se videl csse dejeclum, ct niiiliiiii

qualuor equis et quatiior inarcis avgcnli non dene- ex|ra lcuebras babcie rcfugii locum, qui priuia

gjre, satis suflicerc dcbuisset, Iu viam borum, Pa- spiritus eral in spccie gloiiosus, el in dcliciis con-
icramantissinic, ncabioiilis.qui scmper pauperibus, dilus, gravius ingemit, ct ardcnlitis invidii boniU
qaae vobis Dcus conlulit abundanlcr crogalis. , neiu ex luto compositura coelum consccndere ; ct

Quod vobis sinc adulalionis olco propinattir a no- quud amisil ipso pcr suam malitiaiu alque supcr-
bis. Vivat cl valcat sanclilas veslra bic ct in ailcr- biaiu per bnmililatis gratiarn possidere. Itaque qnij,

iiiiiii el ullia. Ad iillimuni , Palcr piissimc ,

pielalis amisii pci superbiatn, boiuini ccdit ad lionorcni u

12) Barth. ?n. 1188. Lang. an. 1187. (li) Fortc Mariac vel Magdalcna?, licel non cou-
(13) lu apographo Magntano I, cvsl.it : Marga- stat Walilcniaruin I. filiam habuissc lioium no
lifir, in Lvcgi.iidiaiio : Mvrijaretf. tniiium.
0C3 S. WILLELMI ABB. S. THOM.£ DE 1'AKAtLITO nCi
gloriam scmpilcniaiii. Vcram, ul b<"Jlus dicit Gre- A o.ioiifcrac gloria opinionis damnabilifer cvancseit.
gorius (IS), casus majorum rantcla dcbci cssc mi- Cxleram quod \csiris amiciliis copulamur, iil nobis
norum ; si enim non pcpcrcii Dcus angelis, qui ma- ronferri sinc meritis sola graiia gratulamur, et mul-
joris eranl diguilatis et glori.T, pulaudum esl, qtiod tipliciicr gloriamur in Doillinu. Yidttt lamcn, quo-
liomini parcal, si pcccaveril, qui lolus esl pulvis cl motto eaute ambuttlh (F.plies. v), nc foilc illa pro-
cinis? Ideo, virgines sacra, vubis cstatteiitius provi- phdica malcJiclio vcniat BUpcr vos. V<r qni dicilis
dendum , ut quidquid viderilis virluiibus cssc con- bcnvm malHtn (lsa. v). Sicul audivimus inagnos
Irarium, iiullalcnus diligalis : ncc ad id oblincn- nns xsliinaiis, qui parvi sumus oinniuo aul niilli.

<lum animi vesiri rcflcciatis assensum, vel oculorum Quaie nos npud vos majorcs reputalis qiiam homi-
veslrorum inluiium, nc vobis a Doinino eonccssum iiiiin communis opinio? ponderate nos ipsos sccre-
lionorem vestrum perdatis el coronam vobis pro lius, ncc nos majores palclis, quam nos libra veri-
mcriiis destinatam. Jucundius est etetiim bnnore latis appcudit. Verbuin Domini esl. Pondus ci pon-
primalus earuisse, quam adepllim pro mcritis per- dus , aboiniitatio etl (Prov. \%). Est in cuslo, qui
didissc. Necesse est ut omnia Opera noslra luiniili- corda scrutatur ct renes (Psal. vn). Vidcle quod
latlis gralia condiantur; quia qui sine liinniliiaiis
n
uil doli admisccaiis, scd nos apud Deum etborai-
gralia virlutes congrcgat, similis csi liomiui ,
qui ncs leque libictis. Quod aulem quibusdani liliis no-
in renlo pulvercm portat. Gaudele vero non divi- st.is S. videlicci ct T. (ItJ) gtaii;c ravorarridet,

luin sed panpcrum \os essc sodales, qnia cuni sim- vobis solemncs gratiarum rcleiimus aclioncs, idquc
plitibus Cl paupcriblis esl scrmocinaiio Dei. Talium nostris erit muneraitdum obscquiis, cmn sc vel

ctiim cst regnum cecloiiiin. Sitperbis tuilll resislil tcmpus aut lotus oblulcril. Familiarissiinas nostras
Deus , Itttntilibus autem ilal gratiaiii (Jac. IV). Vir- K. ei J. (17) quasln Domino vcneramur, quibus el
ginitas autcm sinc htimiliiate ncqtlil sd vitam prn- uos sincerioris bracliiis cliaritalis asliingimiir, co
niovcre progressum ,
qiiihuscuiiqiie pr.-esidiis sit devoiius veslra.' liberalilili commcndanius, quo
pramunila virtutura. Initinm enim umnis peccati ainpltus de vestra bona volunlaic conliilimus. Ad
t perbiu (Eccli. \). Quod Dominum legimus ila ullimum noslri memoriani oraiiouibus vestiisinesse
fuisse locutum , cum in schola sua discipulis loquc- rogamus, quia vestra noslris cstiuscrla visccribus,
relur de progiessu viiluluui : Discite u me, quia ubi palri lilius inimolaUrr. Valete.
mitis mm, el humilit cordc (Mallh. \i\ Quod docuit EPISTOLA XXVII (18).'

vcrbo , dcmonsl; avil cxcmplo. lluinilittvit semelip- Ad convcntum tirginum Roschild.

ittm, obediens Deo faetus usque nd inortem, morteia C, Vcncrabili cl dilcctic in Domino priorissx licatx
uitte.n critcis (P!.il. n 1
. Coii/idiimts in Doniino, quod M;iria; (10), cl sororibusunivi-rsis rirgiuibns sacris,

uiliil ahud sapietii (C'«7. v) ;

quia sponsum voids- W. bcati Thomx de 1'araclilo minisier iudiguus,
iiim habelis scicntiaruin Dominuni qui docet Iwmi- siiicer3> dilectionis affectum.
v.em seieittiani (Psnl. xcin). II.tc vobis, cliai issiiiio-' Noslis, charissimx, quod subjectorum cxcessus
ainicx et dominx, pauca conscripsimus, ui pagina minime eorriguutiir, si pro voluntate vel negligenlia
HOSlrx coseiuiplioiiis vobis sil in piguus amoiis et vcl leracrilalc prxsumptionis, conira ordinis insli-

iu sigiuim dileclionis, ct o.lor veslra cohversationis stula moi-c bestiali feruulur. Itaquc si pastor bis
longc laleque difftlsus sinccrioris npinionis atig- oiiiuilius obviare neglcxerit, vcl lcrrorc perlcrriius
meiiia suscipiat, ulsicui pradixinitis, ad excnipluni ir.ttlirc non audcat, licct pasloris gcslet olficium,
aliis ptopoiieiidutii vobis uiliil obsistal , scd proxi- tiictiluiti lamcn pasloris ainitlil, cum eas, quos
nios cliarilalis inexsiinguibilis ignis accendai. Licct corrigerc debcl, taccndo pcccarc pcrniitlil. Nos
aulcm cxlerioris liominis vestri facieni ignorcmus, igilur, quos bonorc paslorali Dominus in Ecclcsia

inleriorcin tameii ex jticundo fralruni noslrorum sua subliniai difposuil, siiuilc sorlieuiur dc cnni-

relalu ct suavioris opinionis proccssu diligenter missi nobis grrgis prodilione jndkium, si cum incc-
nmpleclimur, spirilu vobis prxsenies, corpore licet dcre permillimus in abrnpla viiioruni, qui noslro
:ibscnlcs, el qu;e pia, qtta? jusla, qnae pudica et qux ct veibo ci cxemplo p;o(iccrc dcbiiciat ad augnien-
pacilica sunt, vobis suctedcrc peroptamus. Nou crc- tum virlutura. Indc cst quod largienlo Domiuo ci;ca

dimus i|iiod nobis sit ncccssariuui vestram sancli- nobii conmiissos vigilanti satis cura snlliciludincm
latem aique proposilum commonere, nc sit vobis adliibcrc sluduimus, ttl eornm crraia discipliu.e vo-
l.iiniliaie iii inciisis ticsfris rfrriclalis liabcre difftt- incresubarcmitsisii)clvir(utcsvitiisprx'poiiaiiiiis,ut
ijiunt, licet consuetudiiii terra: tit illud vitium, vobis d<: comntisso nobis lalenlo rationcm iu dicm judlcii

vcro sii Irorrenduiu, cum, boc mcdianlc, fortissimus ciim sccuiilalc icddamus. Sanciilaicm qiioque ve-
ctiam vir in raiuam cl in rcalum prolabiiur. Ilac sliatn iHiit ignorarc coiilidimus, qualctn Ni< olauin

»iam inlcrvenieiitc boncstas impitdicilix arnia rcd- filinm prioiis veslri rcccpiiims ct qtiaiilum in do
dit sua, dcgencial sanclioiis propositi fruclus cl cirina ci diseiplina protraxiuius. Ilunc igilur, qua

(15) Non possum invcnirc bunc locuro. (I9)ln Koskildia boc munaslcriuiii rundaliim est
(I'i) ForlC Tltonias qui nmiiinalui iu cpislola id. nou longe pust aniiuni 1156. V. Atlantcm Danicum,
Illi) V. ib. I, cp, IX, 20. I. II, p. ?ll l. VI, ;p. 134 cl Saxonem, p. SIS,
(l\U L;mg. aii. 1 187. 210.
 065 EIMSTOLAItl.M l.ll). GC6
gnvitis quam vcllet pro cxcossibus suis aliquaiulo A fcliciter inlnercrc <;i virtutum gloria coruscai
corripuimus, frcqucnfioribiis doloribus anxiatur, ci Sicut, olco flanimis iujeclo, iucendiuin n.ajus
promiss;e H.iri proposituin descrere coniniinatur. excrcscit, sic ex operibus bonis virtus amoris vali-
Imlc csl quod rcbellis ct contumax de vcsiibus suis ilius incalcscil. Ex rclalioue cliarissinii lilii noslri
eappam vitlclicct cl superpclllccuni nuliis inconsul- Thomae, qui vos in Dumino vcncratur ct diligit, rir-
lis cxposuit, ct iii aliorum relatu pcrccpimus, apud gines sacrx, porcepiinns, qnoil in ncccssariis no>t;is
vos, quod valde miramur, ileposuit. Non cnim ar- [liuiii gcralis affuclum, quoJ nobis in admiralioiiciu

bitrari valemus, quod maliliam sapicutia comitelur, acccdit, cum ncc ad lioc processissc novcriinus,
ci inale agcnlibtis lidci sinccrilas suffragclur. Roga- aut opus aul mcrilum. Vcrum qnoniaiu amplioris
imi9 igitur dilcctionem veslrain atque consulinms, cst gratin, niiii uni sed phiiilins vclle noveritis a
qiiatenus nobis, onini occasione poslpusila, deposi- Dmnino vobis inesse, qui non uni, sed omnibus sna
lum transmittatis, nc veslra religio, qiuc scmpcr c*t vcnil passionc proficcre. Iu lioc eliam pluribus bene-

amatrix verimtis, sit latibulum ct rcfugimn malitix facicndi imitabilc bonx voluntalls exbibelis cxem-
atquc ncquitite cominuuicando opcribus malis. |ilum, quatenus ct vos majorem asseqiiamini gra-
EPISTOLA XXVIII (20). liain, ct opinionis veslra suavem ubiquc diffuudatis
Atl convenlum virginum Slunrjatlturp (21). odorcni, ct sicul prxmisimiis, vcstris obscqtiiis no-
Dilcclis in Domino virginibus sacris A. priori.ssJC strum jam vclul sopitum et incineraliim suscilalis
Deigratia (22), K. ct J., fraler W. scrvus scrvoriiin ainnieiii, ul cl vos in Doniino diligamiis, et oiatio-

Dei in Paraclilo, sic currcre, ut supernx rcinuncra- nibus mtituis inviccm uosniclipsos Doniino com-
lionis bravium apprcbcndant. mendemus. Ksl cnim advcrsarius noster tanqnam
Littcras vestrre sanctitalis acccpimus, ct pia satis leo piratusatl prxdam, circuicns ct quxiens quem

aviditate legendo percurrimus. Si quid aulem quwl devoret(/PWr. v). Cui rcsislamiis fortcsiu lidc armis
hoiicslali congrual et veslra sanriilaii cedat ad glo- pixinuniii jusiitiae. Hnjus igitui iuiiinli glmia fallax
riam, cffeclui mantipare curavimus, in !e plcnius el rcrum lemporalium cupiditas, felices dumiu»
exsullamus, debiiam Dco gratiarum aclioneni cxsol- mcx virgincs sacr;e, ncc aliunde domin.c, uisi quia
vinius, sempcr nos In anleriora cii|iicntcs exlen- Domini mei sponsx, ncc ad modicum vos in voragi-
dcre, ut susceplis bencliciis benciicia valeant ubc- nem itiomm v inducat, ct conliuenlix vcstrx ginriam
rius rcspondcrc. Nupcr aiileni a cbaritale cliaritatis se misCrabililcr glorietur evertere poluissc. Scimus
ilona pcrrcpiiniis ,
quibus in cbaritate charitalem ct nos quia renunliaslis luiinda ci vus Doinino con-
indtibit.tnler iucssc probaviinus. Vcrumlamen, quia c sccrastis, ct nccdum a vcsira mcmuria credimus
s.rpius in vcslrae bencdictioniijiis dnlcediuis perve- csse prxeisuni, quod omuiuni mulorum radix sit
iiimus, ronscienlix noslrx lurpor arguilur, quod in cupid.tus (l Tim. vi), transgrcssionis maler, magi-
rccompensatione benelieii miuus quam vcllemus slra uoccndi, seniiiiariuin iniquitatis, auriga mali-
providi reperitnur. Uniini est iaincn quod aJ reme- li«, sicaria virluimn, scditionis oiigo, fovua scan-
diuin nobis ronsolalionis acccdit. Sinccrus vidclicct dalorum. Ncscitis? Imo seioquod scitis, quia omiiis
tlilectionis afTeclus, qui inler amicos scuiel cxorlus gloria fditc regit ab iulus (Ptal. xliv). Q.iia igiliir

nullo tcmpore consonescit, sed vcrius ctiin quid de- ct vos fili:e rcgis eslis ct sponsx, sil ab illlus glori;»

fucrit, niuluis fovcttir alloquiis, ct sciiptis rcecnlio- vestra, uou ah exleiioribus relnis, na duin Vcncrit
riliiis validius iucalescit. Inler omnia aiitem qix sponsus, vos fatuas invcuial virgincs, cousci •nti.-v

rirca nos lociim prarogativum babcrc nosruntur, bonx olcuiu in lampadilius iion liabentcs [Malth.
illiiin, de quo loquimur, cbarius atque vrcinius, Xxv).C;uterum gratias prt) gratia nobis cxhibita grn-.
maximc cum lioncslatis fulgorc vestiatur, amplccti- tiaruui Doininus ct relributor pro nobis ipsc vobis
inur. Illum igitur etiam vobis offerimus et oblatum rctribuat. Valcte
in nostra rccipimus, non ul ea careatis, s^I ut eum ECiSTOLV XXX (24).
aliundamins liabcatis. Quad ct in nobis crcdimus D Ad ilomiinaii papam (23).
ossc futurum, exutis corparibns, ut, qtiod habcnl Sedes aposlclica quaiilo c;cteiis praeiuinct di-
singuli pcr incrilutn alqttu pcr gratiam, couimuiic gnilate, tanto debcl atlciilius in judicium facicnJ u>
sil oinniiiin per aniorcm. Petilioni vcsli.e nullateiius providcro, ut in rebus agendis Iracl.-.ndisque nego-
iltixiinus tibviandum, scd eum qucm pctislis quam liis, legem juslilia:, seu viam veritatis vcl xquila-
tiiius potcrimus emillendum. Valole ! tis, nullius amorc vcl otio descrat. Ilurum enini
EHSTOLA XXIX (23). iiniim, sicut gralix vestra patcrnitalis innoluit, si
Ad easdcm. ruilibct judici sed prxtipuc suiiiiiio poi.tilici in
WiLLrLHus, Dci gialia, scrvus scrvorum Dci, in virlulum suariim defucrit prxcouiis, infcrcl krsio-
frraclilo virginibus sacris K. el J., Cluisto sponso itcin , cl in cxlrcmo supcrni jndicis cxaniinc l.im

(201 Lang. an. 1187. siain annc 1100.

. (21) Slangerup bodic civitas imxdam parva in (23)Lang. an. 1187.
)iclandia. (24) Barlh. et Lang., an. 1196.
(22) De anliquitale liujtis nioiia^tciii nil milii (25) Edita jam csl ab llulbergiu in Histuria Di-
onstat. Rex Ericus ffomis fccit ibi Lonstrui rcclc- nix , lom. I, p. 261, 202.
 ,

S. W I.I.LI \ll VHIl. S. TllOU.i: DE PAItAU.ITO CG8

Riavis dclicli pcrfurol ullionetn. Absil aalftn , ini A MH cd. qui rcdimal, nenue qui su/m/ii faciul ( '*«/.

Pater, iii Imc morbn conscicniia vestra laborei vii) (28).Pudct ine miscii.T nic.r, et onxialur m/ ee
qoam in negoiio srmis noslrx rcginx Fraucoram mc spintus mtut,in mc luibatum est cor mcnm l P.m /.

favorahilem cl iramulahifom adhuc eiiam asserlio csi ii). L" n ii iii est, Paler mi, qund nic iuler ti ibulalio-

falsiiatis vclul koslcm detcstjbitem abborrel. A«i- iinra inrariim sngusliasbencficioconsulalionisspcra-

iiiin vero pcrcepimus ci rci vcritale compcrimus, tc rcfovct rt demulcel.el prater illiul non i sl alilld.

ipioil in illius terrx rcgem vcstra pielas lerrorem Qui.l sit illiiil, si quacrilur, nil inrespotusis babel,
coraminalionis cx paric vestra juslilix vigor i>t<ut. pnv.icr Imc ,
quod dictnra sum , sedis apostoikie

nccdum iutepuit, quo dcledaraur, incussit , eidem clemenlia. Itogn igitur le, clemenlissimc Paler, ut

suli inierminatinne analbemalis prxcipieus, ut filiain redigens in mensuram plcailudinis glorix

nnllani sibi aliani copularet, quoad ista, soror vi- lux.jOBlilia medianie , deprimas illuni ,
pcr que.n
ilolircl nostra, viia comiie supercsset. Nunc igilnr, affligor, ut ilerum reeoneilier illi ct nconciliaiioi.is

Pale: i|iloniam in Dci couicnipiuin ct in oppro- gaudia Deo et gralix vestrae pulcrniiatis ucribara.
liriuin sempilernum 111 rebellis cl coniuuiax vcslrx Siquidem ad Dci Kpcciat bonorem lioui!mnin|tic
sanclitatis conlenipsit cdicturo, quiil superest, uisi salutein, ut in faciendis judiriia scmpcr vcriias pru-
ul hoc modo mandali vcstri contcmptoris fcrialur B dncalur in lucem, Ad hoc eliam vos, Patrcs tl
iusania ,
qualeims in ipsius regno inlcrdicantur cc- domiiii cardiuales (29).

lel.rari coelcslia sacrameula ? lla , mi Paler, nuuc EPISTOLA XXXII (50).

in vobis juslilix zelus emincal, cl quara sil lcme- Ad duminum papam ul supra (" i. I

rnrium apastolicis obviarc mandalis, .si hucusque (".iiin sit omnium lides ei voluni a|Misiolniunv
noii ii.t llcxeril , nunc saltciu banc cou(usionem Piinripis sticcessorem Ecclcsiam Dei disponcndi
supportando persential. Rogawus itaque, Patcr, polcstalcm iu omnihus oblincrc , en seciiiir.s ail

pl piclalis vcslrx supplicamus visccribaa, ut pcti- euiu sunt refereuda, qux snol iniquorura uominuni
lioui unslrx iinii desit effectua, quoniani multiis cst ilepravata, quo frcquenlius ab hnpiisaclibus cruuu-
er;;:i nos liilcctionis VCSlrx .iffiTliis. Si-mpcr ciiim tur, qui graiiaui assequuutur, ct palrociuiu ful

Itomanx Ecclesix obedientix jugo piacuit nobis ciuntur. Ego igilur a domo patris educls , cl in

colla submiilere, ct nisi primo nobis Ecilesia Uo- Francorura rcgnuni inducta, diaponeiUe Doiniim,
iiiana dcfueril , iton eril ali ca nobis disccdcudi regali solio sublimata, fclicioribus succcasibus m.is

vuluulas, invidcntc Immani gcncris iiiimico, in lcrrani v lul

oaini sum solaiin

EPISTOLA X\Xl (£(i). r iignum aiiduni ci inutilc dcjecta,
desliluta atque consilio. Dereliquil me spoiisus
Ad do.aiituiH Ctelesliuum papaui rcijina Fran-
corum (27), mcus rcx Francorum Pbilippus, in nie non invc-

Ad seilein miscricordix tolics csl recurrcndtim ,

oiens qtiid condemnarcl, uisiquod malilia in incudo

quna lusque inisericordia de cot-lo rcspiciat Cl spc- niendacii fabricasset. Itlud autem essel prxsenlibua

raiiliiiiu in sc D. us vola pcrliciat. IiiJc Csl , aman- in vcstris aurilius pcrscqucnduni , >-i non scircni

fama volante in lolo populu divulgaluui.

lissime Pater, quod et cgo, cujus cor ibiloris acti- jaro illud

leisdi.lius.ac noiiibus perforatur, ad Deum piiuio, Confngio igitur niisera ad scdcm misericordix, »1

clcracnliam minimo inisericordiaui consccuu filiam veslram, si feliiior

drinde ad scdis apostolicx
forle rcspicial Duminusin o a- atque dementior fortuua succcsserit, inc dcincc|ni
ciamare desislo, si

bumilis ancillx sua-, ci amoveal a mc sa- profilcar anciilara diebus oninilnis vesiiis obscquns
limiciii

gittas suas, qux miUia.nl adversjum me, quamra luancipandara.

indignalio ebibil spirilum incuiu el aposloli Pctri EPISTOUV \X\III (34).

successor beiiedkiionis sux rorcm aridilali rordis Reftl (35) ad cnriliniilcs.

mci Lenignui infuml&i, ct •'< illala milii injuria Ad Dei spcctai honorem hnniimimquc salnicni,

conaolalionis in mca uibulalionc rcmc- D si rcbii* agendisquc judiciis vciitas producalur isj
eonferal
enim qni gemitibus aux luccin. Ad Uoc el vns Palres cl domini rardinalcs,
ilium. Quis , Palcr, filias

uu 'la iniseralioiic compalilur, miuimc doluribus judi.es orbis aposlolkus cxlnlit principalus, ui in

De solo glorix d.joiia ei causis paupcrum cl opprcssoiuin omniiim, qni ad

aiiviatur? absii, ui vos!
cl non inve-
eonsolatorcm inquiro anosloticain scdcui confugiunt, non amore vcl nilisl
in tcrra proalrata

uio. Eio llcntix pristinx dcfieo dctrimcnlum, ilnm cuiusquain honiiuis vcrilas supprimalur. Odor i>i>"

(2Gi Rarlh. el LaiiR., an. 110«. in.iuu lamcn recenliori : A» codem consliluli r.t
(27) Ivl la ah ilnlbcr.gio in llisloria Danix, I. I, siiiiiulariler ordinati esiis. Vulele. I.t Lvegaar- m
ii. iti-2, 2ii."». Snic dubiu scripla a Wilhclmo j.issu .li.ui.i Defitil nu. snppletur liuc rutione : « (,oH|«rr«
:

rcgls ad papam, fama acccpia dc divorlio Ing I- taleiii. >

borgx. Barth. ct I.ang., mi 1101.

i:»0)

(28) Forte Snlutcm (erl; m spogrnplio Na-

: (51) Edila ali llolbcraio in llisloria Danix, 1. 1,
jussii rc^in.
gnstano I esslat Suam [ilium; quod iiulluni scu-
: p. 163. Kiiam sciipta a VVilhelmo
simi lialicl. (54) Bartb. ci Laoe., an. \IW.
Ad hot ctiam usquc (55) Kunuii. In Ljegaardiano ».'ildc tirvi.ce;
{l'.\l Tnla bcc clausilla ab : .

ad iiiicm milii suspccta cst,

, ct forlt' cv alia epi ffi ijinn.

sl'il.i Miinpia. Iu ni>. \incl, it.i ic-lil lilni |oclls,

 . ;

CC9 LH37CJ.AKI \l l.ll). I.

C70
dosacris actlbus vcslris tibiiptc diffusiis, ut in tti- A majora viriirium prxeonia valida eonsiirgatis ; iilml
bul.itiunilms ad aiivilinm gratix coufugianl, pluri- habemlo prx oculis, «juod pcr
dicil Apostolus, irr.o
mos cvocant cx longinqiio. Indc csl, quod oilor Apnstoliim Christus : Omnes , qni pie volunt vivere
idem naribus noslns asporsus iioii pluriinum cxci- tn Christo , persecutioiiem patinntur (II Tim. 111 '.

Javii , probarcmus cffcnu quod perccperamus

iii
Qttid auiim paticntia conferat, a cogilaliouc vestia
udiVJ. Caiisam nosiram, imn sororis nos-trx Fran- nullalenus est alienum , cum Verilas dicot : ln pn-
coruni regin e gralix vcslrx jamdudiim cnmmisi- lienlia vestra possidebitis nniinas veslras (Luc. xxi).

mus; scd, si iion ad plentim , exinde tamcn aliquid Nunc igitur, cliarissima dotnina et gloriosa rcgina ,

consolalionis nceepiinus, pro qua el vo! is gratia- ne decliuctis 9 rcctitudinis tramile, quam ccepKlis,
rnm actioncs cxsolvimus. Quia vcro supcresi, undc quia cilo, ut vcre speramus alquc conlidinius , si

plcuius gauderc debcamtis, si debitum sorliatur non resipuerit qui vns conliirbai, portal.il jndiciur.i,
effectum, preccs iterum in oculis vestris duximus el qood a Doniinn vobis esi collaium in ilfllem ju- ,

<^eponcndas , licel in lioc non nos confortcl aut medante, nullatenus deducctiir in irritiim,
siitia

opus aut meritiim. Apud auiem amalorrs jusliti;c Minas oorum qtti vos odcruni el afllignnl sive ,

pjctas exiorqtiere „ Manditlas proiulssionum nullatcnus attcndatis, rnia

solet compassionis afTeclum in
liis maximc rebus, qux juslilix palrocinio fulciun- etsi aliquando vos delcrrcat regis severilas, corm-

tur. Novit sanctilas vestra dominum papain rogi borcl vos et coiilirmcl divini ccnsnra jiulicii qtiie ,

Francix mandalis dcdissc, ul sororcm noslram,

in nunqnain speranles in se derelinquil ,
qtix ct mala
ab eonulitiosc disjunclam, in conjtigem sibi rcsu- consilia principum dissipat, ot suuni in xtcrnum
mcre deberet , qnam si resumere nollcl , ntillam confirmat,
aliam sibi duccndam prxsumcrct. Ecce quid facit ! EPISTOLA X\XV (53).
lioino.qui non liir.ct Dcum, ncc liomines reveielur? Abbut ad rctjinnm.
Aliam duccns non conjugem sed adultcram, aposto- Qunlios co:iinioantitim prxsenii» sc nobis obtnlc»
licis r.on tiinuit obviare maudalis. Pro bujusmodi rit, indignum reputare decrevimiis, si dominx no-
facto lieri nobis jusliliam a vobis expetimiis. Quain strx, qnam in veritale diligiinus et in Domino

pullam aliam ad prxsens expciimus nisi ut a sa- venci ainur, aliqiiid minimx nostra parvilas scriptio-
r i
aincnlis ecclesiasticis cxcludatur, qux per totum ins cmiserit. Noslis enim, doniina, noviinus el nos
ipsius rc^num celcbranlur, donec sensus cjtis in qttod lioc proprium lialiel vis amoris, ut scriptis
piclius rcfornictur , illa.m scilicct quam sumpsit rccenlioribus amplius iuralcsrat, ncc aliquo rcruni
rcspucndo, cl quam dimisil rosiiniendo.
illain ^ evcntii palilur ut sencscat. Confertur ciiam amicilix

EPISTOLA XXXIY (31). vinculis nndtis amoris, romedio Ixtitix sal.ilam

Regina: Francorum abbas W. dcsolatis , liis maxime , in quibus abundaut viscera
Cliarilatis deliilo cl naiurx jure compellimur, piotatis, noc inest Dnmini. . . , uni (30) bo-
qualcnus ad calainum manum miltamus et, si nou nis moribus quippiain pravitalis. Excrlleulix igitor

corporali prxsenlia, qtiia inArma es(, spiritu tamcn, vcstrx saltitalioiiis prxlibamus olliciiim, til o.j

qni promplus cst, dominam nostram, velit nolilque percepio pcreipialis, et vos de tribulalionc salu-
diabolus, Fiancorum rcginam visilemus. Jucundius lare rcmedium ct nullum Chrislianx fidei dclri-
lamen, si ficri possct , orc ad os faniiliare vcllemus iiietilum quod
,
infidelibus et ncgligciilibiis sulct
juire cnlloqiiiinii, niaxime cum prxsenlia; vcslrx inferre coulemplum. Noviiiius aiitcm quod , riiabolt
deleclaicmur aspcclibus ct dulcioribus fnvcreiuur sxvienlc, Domino vorovobisiu inelius providenlr,
allo.;uiis, quibus mens cbaiilatis jaculis vnlnerala, patcrnum iu vos immissum essc temporalc flagel-.

validius vulnus divini gestat amoris , cl loiain se I u m ,

quatcnus p-.tlicnlix virtus in agonc /)iobala, x

glorialur concrcuiari in sacrificium laudis. Novit, de plumbi scoria piirgalissiiiutm cfiicial aurtini , ct
qui sccreioruin est consciiis , quod lioiiorcm vc tinde diabolus se pniai obtiiicre victoriam , vo*
Sirum gloriam diligentcr amplecliinur. Ilonorcm
ci xtcrnae glorix facial .vlipisei «otftiiam , et ipsc de

autcin dicimus, quod mtindi p.rcssttram virluttim illata voiiis injtma, doli s»ni nulilic snx perferal
pcde calcatis , et in tribiilaiionc veslra divina dis- uhionrni. Non vos fallal, mi dnmiiia , ad lenipns,
pcnsalione viilu- accrescit, dum non ut feinina siiblata iniiii li Imjus inanis gloria ,
quia potcns esl
Scd ul vir cordattts boslilcm tic.juitiam virilitcr Doininus siatuerc vns ilcrum iu plciiiludiuem po-
sttsiiiiitis, et gralix diviux causam vcstrani judi- leslalis, ut vcstra snblimitas in cnput genlium iin-

Cinmquc committilis. Nostis enini, et bene nostis, p:'ret populis et solium glori.e leucat. Nostis, c,
quia iu libro cxpcrieiilix sxpc lcgislis, quod vir- bone nostis ,
quod aui coelum operit nabibui (
l'sal.

tuiii cst non viiui, a nialo, sed in bono vinccrc cxlvi), ipse cliam , illis sublalis, cuin vull, infun-
nialiim. Erit boc vobis ad gloriam, el onniibtis in- dit lumen clarilatis supcrnx sidcribus. Ila ccrlc d
juriam paticntibus ad imitalionis excmpliim. Crc- vos, cum volucrit, cxallabil, quin respicial in ora~
dutduni csl ,
quod divinitus cstis inslructa , ul a.l (ionem humilium , el non spcrnel precet eorum (l'snl.

(54) Bartli. ct Lang. an. 1104. (50) In apograplio Magnxann I , deest Domi; i
|3.M (!a tli. an. 1105, ct I.aiig an. Ilf»i. Sciipla lacuua lamcn cxstal. Fortc vcra lcclioesl Doini- :

isinc dubio |\oin,c. iinin iclcntium. I'i I.v ';;a,ti(lia;i<' : Douiuunm.

07! S. WILLEI.M1 Alin. S. TIIOMiE DE I\UAI I.ITO tJ*
ci), c|ii(iruin gcmilfis ad cum pcrveiiinnl, ci Allissi- X adventus veslri lactiliam cl n m inlcntns reddunl a>i

inns non dcleclahiinr in cis. Ipsc cnim morlifieat reeogilandam ct recompensaiulain tol cl lanlorum
el ririficat, deducit ati infeioi cl reducit. Doiiiinus muncrum ralioncm. Quod si disparibus slmliis mi-
ptuperetn facil et ditat , kumitiat et tnbletat (57) nus caula providcntia forte sur cesseril , doii iil

(/ Heg. n). Yerha sunl Spiiitus sancii. Xolite igiiur ciiam iudignc amicabilif beoignilas supportabil.
penlerc cofliinniliam , qu;c magnain lialieliit remo- Charitat euim benigna est, patiensest, nou ftuaril,
ncrit oneiii : dabit Dcus liis qiinquc lincin el gau- gua- sua snnl (I Cor. mii). Cxteruin, mi Paler.quo-
dtbil cor veslrum, et ijaudium vcstrum nemo loilet nitffl ainor esl «Jilaliunis iinp:iliens, quid an.iiissi-
a toUt (Joan. xvi). Corregit, uldicil Scriplura, mus nostcr cancellarius (79j agat, quiil in propo-
i i mami Dei etl , et melmabit illud quocungue ro- Silo apud etini vcrsclur a I inqiiircnduiii compas-
luerit (Pror. xxi). Dc ciciero plurimum gaudeinus ,
sionis aflcclu compelliinur. Id igilur, si VOtis uun
quta vos Doioinum ct cjus mandau limere perd- obvial , veslris nobis lilleris exarari deposcimus ;

pinms ct veslne sanctissiinx rouversaliouis o<lor quia desiderio uiullo sub vario rerym evcntu sus-
suavissimus ubique dispcrgitur , ut ncc dcns vos pendimur, sicul cniiu doloris stimiilis exulccralur
iuiinid eorrudere possil , cmn non inveniat quod amantis aninius, si de amico trislia refcranlur, ila
''
moribus obviel konis. Noverit auieui
lioiicsiati el exhiUrcscit, si potiutui iu salutcm sccuudiuiis for-
vrslra sublimitas, quod amorcni quein erga vos ,
lunx inuncribus.
lialicnius, iiiinquain antiquabil oblivio. Nuiti|uam EPISTOI.A XXXVII (iO).
ccssaix: ub o:atione polei-imus, donec a Domkra nos Item in red tu sno a copitulo.
exaiidiluros cssc senscrimus, quod in proximo fu- Abbali dc Esioin salulcm iu salulari Dci.
iiiium esse cunliilimus. De cactcro valdc coiiqueri- Quod aliquando vobis ct nobis sublrabitur oc-
inur, quoil niliil a parte veslra vcl seripto susci- casiu colloqucndi, ucc nobis csl graium, nec aniori

pinius , qnod lamcn , salva revcrentia ct pace veslra CODliguum. S.ilct ciiim iuicr ai icos csse in amorc
«livoi inins , cntn voliis bis ecce scripscriiiius pro b:\aincn, ct in dolorc rcmedium, faiuiliare collo-
,

rujui amorc ei lionnro noslrum corpus cxponcrc quium, Gujus sit in bac rc subierfugium, ncc uoa
labori inaximu eonlra domintini rcgcni niaiilurn vc- agnoscimus, it vus ignorare pcnilua arbilramur.

struiu iitinqiiant timuimus. Rngatuus igilur, ut Si vcro falsarius quispiain, qucm forsilan uiciub>rii

quod iu liac partc niiiitis congroc factum essc p\f>- pestis infccil, illc mcrccdem iuiquilaiis cunrcpt.e

bainus, benevole stipplcatur qilia phirinium dc iccipicl, qui in agro bcuc CullO pro Irilico liiania
,

gratiie veslra: pleniltidinc glorianiur, nc iu bhli- supersemiiiare dccrcvii. Ei iuicr nos fralornitatis

vioacm abduci vidcamur. cbarilas illjcsa pcrsislat, nc disseBsionis filiui el

KPISTOLY XXXVI (38). iniquilalis operator de sua quamloque eougaudral

Ad abbatem Walbcrtum «V Etrom, iniquilalc. Vus atilcin novcritis cur nostrum erga

\rtrerabili Palri ct tlouiino W. Dei gratia abbati

vcstram sauclilalem , ucc iu miuiinn essc pcrino-

ile Esroin, W. scrvus scrvoruin Dci in Paraclilo, tuni, cum quidcui ncc in bac parlc uiulcsiia qtiid-

gnudiornm. piaiu nobis occunciil, quo parvitas nostiu dcbi at

in plcnitudiiicin ilicrum plciiiltidincfn
l.edi, scd nih.iu nobis bcudicia a parlc vesliu
Kumnr duleis aurilius UOSlris, charissime PatCT,
insonuii, qui et civitalcm Dei Ixlificavil, ct noa in amoris ct graiiai loslimonium proicslenttir. Ncc a
nostii iiicinoria polcruiil vcl possiinl avclli nisi,
l.iuili-in Dei pltirimum cxchavit. Qnis enim, licel
,

quod Dcus avcrlai, a uoslro scusu fuci imus alicin.

insipicns, non jucuiitlctnr, vcslniin in hispartibus
Si quid igilur operibus nusiris vcl vcrbisvel ctiam
vos inlulissc sxpius npiatuin advcnium, cons.lio cl

auvilio Domino largicule, pliirilius prnfulmuiii? veslris coiilradiciionis emcrseril, quod lamon uon
,

ail.iliamtir, illud loliiin auliqticl ublit io, dclcal cl

ut niimiv sapicns dico, >i si onines in lioc jucun-
drlalrg glnriam non asscqtiuulur, iion iuinus lamcn abstcrgat, ne quid moram noslrorum graliam dc-
venustet, quos semptir oportel in iniioccaiia ct
«nlciiiiiis graliarum aclioncs rl laudum prarconia I)

hujus uovitalc devoii siiiiplicilale cordis divinis obscquiis manupari :

diviiris aspcstibus in Ixtitise
pcr qtios inimici proplcr prxccplum Doiiiiui be-
ncrsolviiiius, qun.l iioii ad oculuni, sed ad cou- i:l

6cienli.ii pnritaiem vobis siticcri ris amoris vinculis ncllciis polioi ibus ad aiuoicm Dci dcbcau! provo-
cari, ui in ouinibus ct pcr omnia cx opcribus no-
iiinodamur. Nec fruslra quidcin. Qiieni enim iiulis-

uhibiliier sivi non aslringanl ofllcia , totirs nobis sliis laudclur, cl gloi ilicclur Dcus, qui cst beiio-

exhibita sub aniorls lilulo sinccrilalis et verilalisJ dictus iu s.ccul.i.

Quis ad plcmim coniprehcnderc pussil in nccessi- EPISTOL.V WXVIll (II).

latibus nostris comptissioitis afTcuUiiu compassio- Ad abbaiem de Esiom.
nem proscqucnlcm desideralaruin rcruiii efleclutn
'
Cuni (idei niiuis vignr intepuit, uon csi ininim,

ila-e ilaque suni. Palcr, quat nubis gratiaui (aciuut quod inucnlibiis niulis, bis qui lcngc suut fv-siii

(57) ln Mngmcanol . Poteit facere ei dan ft«* (40) Bartli. an. 1178; Lan^. reclies an. 1101.
niilia et subtimiu. ill) Darlh. an 1178; i.an,;. cliam, sed dubil«t»j
an. 194.
(58) Barth. ct l.aii»., an. 1194. r>gn iil 1
lci ;

i5'i Cclcbci imus ilk Vndrcas Su::i<nis fllius.

 i;73 EPISTOLARLM LIC. I.
OTI
minus prudentibus vcritas in dubinm vcnit. Iiul<' A si feciiniis, ossc mcnlitos, ct bestiarum g< nus cru-
cst, quod ali ]uaiiili< nos, i|ui mcndaccs niinus dis- dclitatis cxccssisse. Iluc est, quod intor nns discnr-
ccrncre nuvimus.pro veris falsa rccipiinus, ponentes diae scminariiiin disourivb.it, ct fraleriiiiatis eo::-
lenebras lucem et luccm tenebras,dicenles bonum ma- cordiam pcrvcrsitas inficicbat. Quia igilur bacc
lum et malun'bonum (Isai. v). Quid igilur? Sub- oinnia inter nos olii foiuileni niinisliabanl, rnga-
dimur malediclioni judicis prxsidcnlis, qiieni uulla mus ot bumililcr supplicainus, qiiatonus ad pacis
lalcl iniquilas, qui ncc falli, noc fallere novit? concordiam reverlamur, et quae pia, qnre justa,
Absil I Novit eniin,.'quod veritatis inimici ex malitia qu.x bnnosla sunt, jam licei scrn, sccloniur. Dulcio-
ut innoccntiam dccipiant, mcntiuntur. Vorum si ros siquidom sunt amicilix pnsl inimicitias, quam
simpliccs nonnunquani fallunliir cl fraiululoiitium anle fucraut, ciun niillas paiercinur disscnsionis
asscrtionilius adbiLenl (idcm, sicut eos malitia i;on anguslias.
lenigrat inlcrior, sicncc snpromi scnlcnlia Judicis EPISTOLA XXXIX (42)
ilanmat. Cum t-oriim vcrbis mendacibus crcdnnt, Dnmiuo cbarissimo et pnccordiali amico Eb-
fidei tamcn ,
quse iu Christo cst, conslantiam non buni (45), frater W. gratia Dei seivus scrvorutn Dei
amitlunt. Nos igilur, PaUTvt nerandc, si furlc dc- in Paraclito, xternx gloriac pcrcipcrc ponionem.
viarc cogimur, si fniic dcviare probawur a rccli- Esl, ut incliiis nostis, mi dominc, qti.-cd.im iu
tudinis via, ct alif|uid do charilalc fralorna visus amore dulcis ct admiranda jocundUas,imo nt vcrius
vcl auditus subripuit, non beucvolcntia prrecunte, fatoaniiir, in colloqiienilo suavis mcllifluaquc ebiie-

ra qua nos prius inviocm dilcxerimits, inlcgrilas tas, quae cum niutuo colloquumur amici sic collu-
roforniclur amoris ct pcrcoplo lumine vcriiatis, quciitium mcnles iuel.riat, quatcnus ludicra pr;e
lcnebra dissipcolur erroris. Pcrccpimns cniin, nec scriis intcrponat, ct quod priccedere dcbueral de
nos cunvcnit difliiori falsa rclalioue nos fuisse se- rclms nctcssarits verbum c.xcludat. L't cnim nostcr
duolos clinvidi.c slimulis, el rualignanlium pravi- dicil Salomon -.Forlis eslulnwrsdilectio(Cant.\ui).

i.iiis jaculis impugnalos, dum cor noslruin a ve- Hanc iii amorc dtttcodiuem illi soii <lcguslant,quos
liialis tramile procul abscedcrcl, et adulanlium amoris vinculis artlius innodmos illicita dcsidcria
oleutn iniuiine declinarct. Ad vcstram igitur noti- niinime coangustant. Hoc auicm nuperrimc cum
liam volumus pcrvenirc, nos luijiis controversix nuituis rofoveromur alloquiis ct vcstris dclecla-
o casione ila fuisse pcrmnlos, ut n*>c ad utilitalis rcniur aspmibus, certius sumus experti, qui cum
vol lionoris obsoquia oculorum noslrorum acieni de nccessariis debcrcmus iuirc scnnone.u, illum
Jigeremus
dofi ab opinione viitutiim. iuvidia, quain r a nobis abslersil oblivio , quam amoris intuK-rat
pcrniciosa es" tiuc ncc persequi desislis quos per- dulcedinis multitudo. Veruni non nobi6 longum pn-
spcxeris bonis eiiam implicatns, qux el diabolum terit infoirc di.-qicndium, quidqoid fuerit ainoris
lotius malilix propinatorem doposuisli de ccolo, gratia prielcrmissuin. Quod auicn» a nobis fnerat
ijii.-e ot invadore nnn limuisti liunranx saluiis Aiicln- prxlermissum.si a nubis(44)profcratur ad lueJiini
rom. S^d jani in nobis, unde sumpsil exordium, iion vobis videatur injui iosum, cuiu ex eo speramus
prudiicatur iu lucem, qualeniis, cngnita ejus ft-ri- ex innala vobis bouitate ct benignilale in uosira
gine, reprnbelur iniqiiitos, ct justilia in suo gradu tribnlatione provenire rcinedium. Noveiili» igitur
ilbesa persislat. Dicobatur. Patcr amande, quod quod tutcr mala quibus alfiigimur ad cuiuulum
lainen longc sit a sanctitatis vestr.e bonoro, qnod raalornm accedil,quod regalis poicslas, qux de jure
nos morc lcouum iu insi liis scdebamus, ui rcli- paupcrcs rcligiosos tueri dcbuerat,in uos durius
gknii vcslrx cohxrere volentes a vobis averlere invebitur, dum non e.u <7«i rcdimal , neque <jui sal-
nitercmnr, et cupidilalc rorum suarum nostro eos Mim facial ( Psal. 7). Canem vero nonnuliquaiu
consorlio jungeremus. Quod satis patcrct ex suscc- iusligavimus , nec lamcn quemlibct caneni, sed
piione Philippi pueri noslri, quem nullam aliam eum, qui confidcnlcr laiiaiiim cmitlcrct.el Iupns
nb causam susceperamns, ut dicebatis, nisi quod D Siovienles ab oviuin morsibus seuleiilia regiie seve-

pccuniam ei a palre collatam habiliii nostro inve- ritatis arceret. De villico vcstro B. (4.*>)dc Alexandor
siirc voluimus. Dicebatur eliam nobis, ut verc per- Tliorp ct quodam fabro colono suo seriuo esl, qui
copiuiiis, quod in lauiam fueramus malitiam devo- aniinalia dcslriiunl et occidunl. Super boc a vobia

luti, quod noslruin essct oflkinm vos appellare bo- juslitiam duximus expelcndam , somel in persona
ininum dcvoralores, ct in prxposilos, si fortc de nostra, duabus vicibus, nisi fallimur, per internuu-
mandatis scniorum excederenl, more besliarum lios nostros. Speramus , imo confidiuius, quod si

rrudcles infigere dentes. Quibus et vos, si lidcm nnn sensum vestrum curarum densitas obuni-
volucritis adbibere, deceptos csse noverilis, el nos brassel, de utroque lxsio nobis illaia exsecaiioneiii

(4-2) Bartb. an. 1194, otLang. an. 1193. lnscripta desunt usque ad : De rilluo. In Lyegaar liano , el
est bicc opislola in ins. Lye^eardiano : tlbbe Situes- rectc quidem : Quod aulem u nobis juerut prcctti-
son liis verbis Danieis : lil Ebbe SunesiOn. niissum, si a nobis.
(45) Occisus anno 1208 in bollo Suecico ad Le- (45) In Magn.cano I, ei Lyegaardiano : Be {
forte
liatn. Vide supra t. V, tal>. iv. Dernardo ) de Alixan er Thorp.
(4i> (Jnod auiem a nobis, in Magnxann 1, ca?teia
 ,

<;-:; s. wii.lei.mi aiw. s. tiiom.e de p.Uiaclito' c:6

jusiiti.e debiratn Rogamus itcrum ililo- A
ctccpissct. frcit Cl oslcnilil uoliis, grjiontcr acrepimus ci mc-
rlionem veslram, de qaa plurimum cnuGdimtis, ne inoiitcr retiuciuus. Dignuui ccric nicmoria, quoJ
diutiaifiMium pailpcruin mjnnani saffcratH inul- nulla possil ilclcrc i.l l,\in. Si quoj sit illinl qux-
lam, nostn « prxJictorum Imniiinini p:irtc prxOxo i-itis lirc\itcr rosponJctnus. . . Ilcliqua hujut tfi*
tcrminn anle vcstram prxscnliam cvocata. Vcihum «ic/<r desiderantur.

autcm quod fcri&lis, imo quoJ per raa Dontinus

LIBER SECUNDUS.

LPISTOLV PlllMA \\6). R sine quo viverc jam nun esl \ivere, scd dolor el
fieetl. gcmilus. IJ autcm illis \enire polest in diibium, qui
LPISTOLA II (47). virlutcm ainoris in sc miuimc probavcriint. Absil
Prima hujut epittolm detideruntur. autem.ul vobis, cujus charilatis ardorcm in com|w-
..... lalis aculeis scntianl sc pcrcclli, qui siiiiul silinne innrum, iu conversatione purilalis conscia,
conspiravcrunt in utiiim aJveisus Domiuiim cl quud sine aJulationc diciraus, vos cum trcuiori
aJvcrsus Chiislum cjus. Sentianl, inquam, mi do- audiatis , ne fortc subrcpat clatin, inslabilis con-
mine, quanlx sit lemeritolis apostolicis obviare stanlia lidei , in clcgaulia aflabil.tas , in reium
nianJalis. Novit sanctitas vestra ,
quod cpiscopns, itrectu. . . . Ilr/ii/iia hujus cpittolw detunl.
qui lyranno prxdiclo (48) coronam regix dignilalis
(BPISTOLiG IV (51), V (52), VI (53). VII (54),
conira vestium mandaluiiiimponcre nori timucrunt,
VIII (55), IX (56), X (57),.f«i</eram'iir.)
ut mclius noslis, anno prxlerilo in ccclesia Priu-
aposlulorum coram inMuita mullitudinc liomi-
EIMSTOLA XI (58).
cipis
Prima hnjut cpittola: dctideranlur.
num in oclavis Sancti Marlini cxcommunicalionis
Miicnlis iutiodaslis. lli aulcm viri inendaccs ct iui- • . . . . el mulationi rOnscnsit aliquauJo, vel con-

ijui aJ fratiJcm toti conversi, cavillalioues cl iniqua C senlil ; aul si non conscntit , el Crisei jus palirt-

ronsilia conira jusiiim prxdiclum , videlicel arclii- natus, quoJ babuit, in suo mouasterio cun.rrVa-
cpiscopum , fabricavcruiit in iucude mendacii , iil vcrint, auclorilale noslra freti , quoJ a prXn>V
vo> capiant iu sermone, quod louge sit a vobis. A ntinalo episcopo de ipsa mulalioiie pie ac rati.t-

6XCulo aulrm non est audittim ,

quod in Christiana nabiiiter factum csl, submoio appiilalionis nf-
icbgiouc saccnlos exrmiiniuiiicaiiis fueiitin rcgem ficio coiilirmclis ;
ita quod in ipso coeuobio Saticti
inunclus. Iln r'aniiis igitur ei supplhamiis, rogal cl Micbailis scmpcr siul aliqui ,
qui jtivta disposi-
nobiscuiii multituilo sanctormn , ut in pnesenli lioncm Alboiiini (59) dcbcanl ibi Uomino de-
nrgotio selus vestrtc sanclitalis emineat, et prxva- servirc ; si lamen apud cns inonaslcrium rcman-
leiitc jnstitia, falsilas ni suo asscrlione succjnibal serit supradicluin. Quia igitur Albi mdnachi illustri

«t iuiqui coinpreliendanttir iu supcrbia sua , ul sit viro, duci (60) videliccl prncdicto , in suo mouasle-
pux liomiuibus buiia; vulunia.it (Luc. u ), maliwilis i io, nobis prxsenlibUs ct uudientibus, jnS paironatus
autcm cl lns, qui oJciunl pacem, pelra tcandali el obtulcitint, prxdictas Sancti Michaelis ecclesiat

lapit olfeiitiuuis ( / Pcir. u ). Vivat cl valeai san- posscssioucs Albis uidnachis adjudicavimus , do-
clilat vestra in xtcrnum ct ulli a. ,, inilii W. cpiscopi (Cl) inuncrc Cis assignatas, ct
EPISTOLA 111 (49). cjus sigillu cl domiui LunJcnsis arthirpiscnpi pii-

Ad canceUuiium (50) reijis Dunurum. vilegii niuniinine rcboralas. Elne qiiis in pnsleruci,

nmico cldominoA., Dci gratia

PreecordialissiiiiO contra tianc nostram conslilutioueiii poss.l mali-

rcgis Dnnorum cnnccllario, W. intcr magnos amicoa gnari, cam sigilli noslri imprcssibne lirmavimiit,
stios amirulus, amoiis plruiiudincm el fclicilalis lcstium qui intcrfucrunt siiblcr adliotatis nomi-
j-tcrna' Ixlilitm. nibtis.

Ncccssariuin repulamus ul vcl pauca scribamus ; Ego llomerus, dictus episcopus flipcnsis (62), «H

SCJcui Horle dilutlo nico, qucni diligil anima mca, VV. abbas dc Paraclilo a scdc aposiol.ca dclrga-

(16) llartfaolinus ct Langcbcckius rcfcrunl ad (54) Barth. el Lang. an. 1194.

aiMinin t l'.Mi. (55) Darlh. cl l.ang. an. 1195.
(17) llaitli. an. 1 t«KJ. Lang. .111. 1193. (56) Hailh.cl Lang. an. 1195.
(48i Svrrro, regi Nor»egi». i.'>7) Itarth. cl Lang. an. II 92.

(19) Haitli. et Lang. an. 1190. (58) Barlb. el Laug. an. 1192.
(^O) AnJrcain Suiinnis liliiiui , poslca »b anno (59) Cislcn icnsium vitlcliul.
liul arcliiepiscopuui Luudeotuui. (60) Waldcmaru Julensi , li-uiris regis Canuli VI,
(51) Barin. an. 1193, Laug. ati. 1.91 Cl lilm Wal .cniari I.
(..2) Uarlll. cl Ljng. an. 1198. (01) Waidetnari I, lilii resihCaniili V.
(53) Uailli. ct Laug. au, 1194. Hi2j Scdebal nli 3ii iio 1180 ad au. 1203,
077 EPISTOLARU.M I.IB II. f.78

liotic inlcr monacbos dc CuUlliolm (65), elintcr A EPISTOLA XIII (68).

tllos dc Sancto Miclmclc 1(54) lungonies, cum de t</ iltiiiiinuw papam Cazlestiuum.
iribus arlirulis, qui nobis iu litteris domini aposlo- Sanclissimo Palri cl doniinoC, Dei gratia ponii-

lici prnposiii suui, videlicet : si dux lion Cst polto- liti suiiimo, 1'i.iins (69) cadtm Dci gralia RoskiU

inis, vcl si cst ; cl mutaiioni aliquando consensil densis episcopus, salulem ct debitam lanlo Patrl

vel ccnsenlit vcl si non consentit; ctAlbici juspatrc- rcvercnliain ct obcdieutiam.

iijius couservare volucrint, vcrissime nobis conslat Seilis a|>ostolicx pretcs ,

qunnto sunt ssntlinrce,
quod. domino duci albi nionaclii ptxdicli omncm lanto ad ciiutplendura, insp rantc Domino, digniurcs.
jus patronatus icvei'cntiam,ei eorum successores in Eas igitur ,
quas nobis uiipcrriiue pro ccclcsin

perpeluum exliiberc voluntate boua se promittunt, Saimti Thom.a de Paraciilo ct ejusdem ubbate

u,uidi|uideis a domino episcopo Sleswicensi cst col- Willielmo devolissimolilio vcslro cum liilciis vesli is

l.iiiini , el a domiuo iuctropolilano confirmalum pre ,

prxlenderc voluislis, gralauicr c&ccpimus. Quia
Albis calculum senlenlix in medium profcrentes, quod virit religiosis et honcslis incdia hboruuiibus
qtiielc cl iuconcusse auclorilale nostra possidcaut/ iiiluitu dilccl.onis divinte coiifortur, ad snlultru
cottfercniium sinc dubio pcrvenire sentiinus. An-
EPISTOLA XII (65). " uualcs itaque reddilus dcccdcntium sacerdoium in
cpi' :opatu nostro eccicsix pTocdiclie couferre decre*
,'l</ dumiiium pap,im in cauta monacliorum.
vimtis.lum veslris prccibus , cum gratix diviiae
AmantissimoPatri et domino Coe., (GC) Oei grutia rcspectu.Eo videlicet teuorc qtiod a Pascbate, ,

suiniuo pontiflci, frater W.scrvuspauperum Chtisli quod corum obitum stibscquilur usquc ad Aliud ,

in Puracliio, debitam tanto Pairi rcvcrcnliam. Pastba reddiius prxdictos obiiucat. Et jus nobis
Sanctitaiis vcstrx patcrnse Lencplacilum fuit, ut debitttm ct successoribus nostris in etciesiis illis,

causa nigrorum <G7) nionacliorum ecclesix Sancli qnus ut prxdiximus pcr anuum lcnueril.ci eos
Micliaciis , et AlLoi um doniini Ripensi uobisquc nobis rcddere conligcrit , sine disceptatione pcrecl-
dcbcrct cognosccnda et lerminanda rcinilli. Manda- vat. Ad boc autem pcragenduin liitcras \c»tra" p?«
lum vestrum co stiniu» libenlius cisrcuti, qtio ccr- lernitatis exigimus, qualcnus ad boc pcrGcienduni
lius velle vestrum inclinari probamus, ad id quod validius assurgamus, et os iiialign^utium cl iniqua
divinx congnut servituti. SantliUs siquidcm veslra loquciitium obstruatur. Vivat ct valcal sanctitaB
nobis deder.it in mandjiis , ui de verilate causx vestra.
pr.Tdictoium iuquircnda cssemus sollicili, utiisque
G EPISTOLA XIV (70).
parlibus anlc uoslram prxsenliam cvocaiis, clsi Ad parocliiuuos dc Lingbui (71)
iiobilem virum dui em Juloi uni Waldcmarum togno- Absvlon, Dei gralia ppiscopus sauclx Roskilden*
sccienius Nigroriiin esse patr-onum et inutaiioni sis Ecclosix , diletlis liliis oinnilius parochiaiii*
prxdicix Santii Mkiinelisccclcsiie non conscnsisse, ctclesiaruiii de Lingbui el de Helsingo (72), salti-

nct adliut conscntire, nec in monasterio Alborum lein et palernam beiicdiclioiieni.

possc jus pa:ronatos liaberc, ut ipsi Nigri ile plcni- Ad vesiiam, filii cliarissimi, volumus peiveuire
t:>dinc sux restilulionis rongaudereiil , cl oblala notiiiam, ccclcsix Dei fundationem sivc aediliotio-
sine oiuni iuquicludine possidereul. Si vero boc ueiu ad vestram omuiumque Cbrislianorum peiii-
Albi moiuiebi in suo monasterio vcllent conscrvarc ncre saloiem. Sicul enim indubitanter est verum,
leruiu oinniuiii, quas Santli Micliaclis ctclesia pos- quod bealus tlntitut aposlulus Paulus , imo quod
sidebal, Albis delicreniiis pleniludein assiguarc. per os Pauli loquilur Spiriius suuctus : Templum
Vcrum, tuin iu boc inquiicndo nobis labor incssct, Dci sauctum esl, ct qui lemplum Dei tiotnverit, illui-l

prxdicto nobili viro duci Albi monacbi iu suo Deus disperdei (1 Cor. iu ); sit nibituminus est al-

irona*ierio jus patronatus libenlissimc, nobis prae- tcndcndtim, quod qui templum Dei fundat vel anli-*

sculibus , oblulerunt. Auctoriialis igiiur vcslra? licat, a Domino aicrnx reiuiineraliouis mercetlcni
iminiiuimc freli prxdieiam cctlesiam cum omnibus accipiet. Iu teutplo siquidem Dei cum divina ccle-
Lonis suis tam mubilibus quam immobilibus Albis brauiur niysteria, cum scilitet verbis l)ci per
diuimus coiifercndaui. Supplicamus igilur, ut quod gneerdnlum ora prolatis corpus Cbristi couliti-

a nobis vcslrx majeslalis iinperio cis csl assigna- lur (75), iinis siimma junguniur, clioius assisiit

luiii, favoiv. eos veslrai gratix prosequcic, auclo- angelicus ,

poccanlibiis ad Doiiiinum icdeuiilibus
rilalis vcslrx privilegio coulirnielui'. venia condonalur. tjuia igilur pcrrepimus quod

(63) Ftindalum est boc monasterium 1190. Su- (68) Barth. an. 119:!, Lang. rcclius an. 1194
pia lom. V, p. 379. (611) Sc.lebui ub anno 1192 ad 1214.
(64) Monaslerium oliui apud Slesvieum. (70) llaiib. el Lang., ait. 1175.
(65) Barth. et Lang. an. 1192. Edila esi a Pon- (71) lu Sialatuli.i in prxfeclura Fiidericolmr»
toppiihiio Anual. Dan., tom. i, p. 182, et ab co gensi.
refertur a<! aiinitm 1191. (7-2) ln Sialandia in prxfectura Coronoluirgens-i.
(U6) Ccelestiuo. (73j ln ins. Muguxauo I dclcla esl bxe \o\ et
(67) Ordinis ('luviasensis tnonaclii, a vcstilus stipcrscripluin : porrigilnr, a Liitberauo siuc dnino.
cnloi-e sic vccali.
 *

6 70 S. WII.LEI.M! Atill. S. TllOM.i DE PARACUTO P80

niii nostri fralres dc Paradiio, quos areplioric A quos a vobis ocnlo beaigniori et honcstatis ohtcntu
quorum pro- el nosira dilcrtionis inlnitu suscipi ct diiigcntius
rharilalis brachiis aiiipleiainur, circa
sollicitudo noslra versaiiir, icniplum Pn-
audiii conficliiutis ct rogamus. QuiJ aulcm cou-
f ciiibi
grual ordini Sancli Vicloris, qu.-eve sit dislrictio
bealo Thonia: apostolo conslruerc el sdift-
iiviiio el
eonversationi» ordinis qjusdcm, quantaque sit iu eis
tarc disponunt, voluoius vos eorumdem fieri bcnc-
abundaulia r.nbis laccnlibus eisque re-
volos adjulores, ul reniuncraiionis wlcrna? eum
cliarilalis,

fcreniitius, pleniler auJiclis. Dc bcneplacilo aulem

ipsis el vos conlingal esse parlicipcs. Proiude uni-
roganms reslro, propior quod ad nns vcslras liileras emisi-
vcrsiiatem vcslrara moncmus alleniius,
stis uobis ab cis rcfcrendum cominiitere sccuie
dcvotius , cl in rcmissionem peccatorum vcslro- ,

potesiis el debctis, quia li leles crunl in rcferrndo

rum (71) iiijuiigiiiius , Ht antequam aratra vcslra
cl nos dcvoli veslraj ]>ctitioni dcvolius obsc-
cvponatis aJ jaciciulutn pra^lieue ecrlcsise funda-
qucndo. ValclC.
ntculum pio rcvcrcniia el pncdicli «posloli meriiis
« l nnstra; dilcclionis inluilu, veslris curribus lapi- EPISTOLA \VI (77).
<',cs rongruos convelialis. Sic ••lcniin cl uobis eritis Ad epitcopum Scarottnum (78).
giatiores et juslilia; veslrsc friicli.iiis, sicul pr.-c- _ Revcrendissimo Palri el dominn 1. (79), Dei

iliximus, amplior nierccs arcrescct. Valete pratia Scarensi cpiscopo, Iraler W. Bcali Thomaj
EPISTOLA XV (75). de Paraclito miuister iiidigniis, iu plcnitudine
Ad ccmitem Dernardum (7(5). dicrum plcniliidincm gaudiorum.
Locus smoriset gralia1 , qtipm opu.l clememlam Muliiplici, Paler cl doinine, laude prosequimur,

vestraro dieimur oblincre, ct no! is est amplinr quo I a vobis non spiritu scd carne rcrooti gratiam
gaudendi maieiia et in mclius proficiendi fldui ia. veslnc sancta; faniiliariialis ei amoria ossequiuiur,

Iliijiis igitur gratia nmncrc vcgclali, el veslri inc- sicul auiiu pra-tcrilo lilteris vestris noliis innottiii,

iiinriam ioicrius diligcnter amplecliniui' el dcsidc- ct rclalu suo in aurilius nostris prjcsenlium laior

lio vidcndi facicm vcsliam inecssanicr afliciiuur. crpnssil. Liinani aut opos proccssissel aul mcri-
Speramus vercque eonfijinius cum, qui vola pcr- inni, quod lanue dignationi responderct , quia nee

licil iu se spcianlium quandoqne coiiiplcturutn de- coiiscicnliam facici rubor conlorouerct, nec de non
sidciiujn r.Obliiun. Quo m curporiun
I absenlia vo- exhibilft tanix gratia? ct amoris ofTicio miscrum
ii» noslris obviaute, niuiuis vuliibus nnbis perfrni aniinum dulor alBcerct. Novimus enim etiam in
iion donaliir , inlcrioi i oculo noslro vesua facics bouisct honesiiorlbus moribos noo facile repcriri.
<luod bonio pannosus el humil s ab eicelknii jam
:

nnn ucgalur. QuoJ vcro utinus in pnesenli nobis C

eoneoditur, in futttro fcllciori succcssu coniplcbi- vuleat iu hencdiclioiiibus. Retiqua kujut eplttola;

lur. liilcritii quia liltcras vcstras valJe gralaiilcr detunt.

acccpinius, cl cas pia satis atiditato perleginius, EPISTOLA XVII (80)

lilieras eliani rceipiocas ad cxccllcnliam veslrain Ad dominum Seufrcdum cardmalem.
noslr.c parvilatis ciuilliinus. Toties siquidem miil- Licct lon^ioris terrse marisque discrimina vc-
liplex beneftciun consolallouis aliscuubus aroicis sliam a nobis prajseniiam inteicludanl, conferat
iinpenditiir, qaoiies eis ex bcnevoleulia quidpiain
lamen benignlias redempiionis el graiia: vcstras
seciptionis emillimus. Amicittain slquidcin dcvota coll.ita suavitas nc qua nobis adversantia nos a
,

coiisciipiin conscuc6cerc nou paiiltir, sed ea desi- viscitibus vcstrse sanctiuiis tvcludant. F.st auk-ra
dcriutn p:oniovenic, convaleseil piiu dcvolionis af- id virlulis eximia», ut ad amorcm gralia; vesira» suit-

luclus, ne torporc vel mcniis ignavia dcleslandus ccpiis nibil possii adversiiaiis occorrerc ,
quin
succcdal in amore dcfcclus. Indc csl, quod ad ina-
scmpcr corum ncgotia digncmini chariialis gremio
gniiudinis vcstrx scrtpta mcus uoslra refloruit, ct confuverc, cl ul pcteiiliiim dcposcil nlibias promo-
am ir, i|ui fo.tc silculio cousencscerc polcral, rc- VCIC n ac igimr spc roborati ei aiuoris vcsiri nm-
umptis viribus, es amica veslra cO:isoriptioiie re- uimine conflriuall, ncgoiium noslrum. bae eiiani
•.irait. N vciiiis auiciu, quod casdcm liueras vc- vire digiiuin diivimus roinmillcnduin, maviuic cum
stras laco inagni muncris obliuemus, ct solemuio- ci, ut probarc poteslis, el usus cl ralio suffragrlur
ril.us obsc<miis loco cl lcuipore vcsita; graii.t rc- ct verilalis lestiinouio fulcialur. Prosccutio:ii igitur

spondcrc iciiciiiui'. Cxtcium tie fratriuui noslris ipsins bcnignuin iudnlgeri ccbiuidinis vcslrae po-
iici.o tinum raiiouicum ci unum oonversura apprime stulainur auditum , ul dc \ullu giutia; xcslraijudi-

disciplntis regularibus crudilos cl boucsta (onver- riiim prodcal xquitalis. Uoino quidain
saiione prxdiios ad vcstruni mandalitm cniiitimus, Retiqua hujus. cpittola doidermitur.

71) Lnco lioniin vcrborum rettro- : /n (78) Lcgc Seartiuem , in Suecia; sic in Ma-
rum , liabel iiu. Ma^nraniim nottra, I : /Vo o/ficio gMEMIO I.

delelil allalis, nulla taincu inulalioms ratisa ad- (79) Jcrp-1'lphn, qni scdcbat ab anno H90 aJ
jccla. 1201. Vidc Rhyzcbi Ejiiicoputcopiam Scio-Gothi-
|7.">) li.irili. ei Lang., au. 1175. cnm p. It>8.
(7i>)Htc milii ignolus cst. (80) Daiih cl Lang., an. 1197,
(^7) Sine du' io inter 1 1')7 e i MOi.
 :

HSI EPISTOLARUM LID. II. C81

EPISTOLA XVlll (81). A cceleslium promisslo habitum religionis imponit, ne

( Prima lutjus episloltv desideruntur. )

forte, si alia fueiit assumenlis occasio, audiat non
(iciat fiJes ma (82). Inler cx- mo scd Dominum in Scriptura loquentem et com-
lcra mala, qiisc palimur surrcxil altrr iniqtiilalis li- minantem : Vcc homini duabus viis lerram ingre*
Jius, mciulaciis armatus ct promptus ad facimis, dienti ( l\ccii. ii ). Ad iiliimnm liticrac vcstrac prole-
qui dicil patrem siiuin, qui eral lcrlio cxconiniiini- stanlur, quod si praedictus Hugo rcligionis lial itum
calionis vinculis innodalus, u( ah illa scnlentia sol- non assumat, sine magni muneris eblationc pi;e-
verctur, priori nosiro, qui lociun noslriim tcnebat, diciam ecclesiam niillaienus poleril obtincre. Scd,
in castro regis, nobis astantilius, ct ilomino Ebbone iu verius vobis in aurc loquamur, istml haereticura

parlem cappae, ul mn^ esl, tcnentibus terram suam est :iiijun peremptorium, si tamen ambitio cseca lalo
non scotasse; el sic camdcm lerram niiilur obli- quid perduxeritad effeclum et audict cnm Simone
nere (85). Mago : Pecunia lua lecum sit in perdilionem ( Acl.
EPiSTOLA XIX (81). vm). Sed absil boc ab aniico noslro, quem amplio-
Ad dominum Ebbonem. ris chaiilalis bracliiisamplcxaiiiiir ! Ahsit, inqiiam,
Viro illuslri el amico charissimo E., suus W., sic morum suorum gratiam devenuslet et
ab eo, ut sic
pcr tcmporalia bona transire, ul non amittat i* bonum odorem, quem in naribus circumpositorum
sclerna. bene vivendo aspcrsit, fcelere fariat, ei brevi victu-

In porrigendis prceibus tolies imporluni forte vi- rus tempore peccatis oneratus ad inferna descendat!
debimur, et si non indignationeni dissimulet pieias, Hiiino simplex est a maliliae alienus, astutia cum

sequiiatis judicio praesunipiionis temerilas cilius pace foedus inivii, ut in pace vivere libeat etjusti-
argueiur. Judicium igitur miseticordia temperari tiae limitera non excedat, nisi forte ovina simplici-

rogamus, cui solilo inore etiam nunc innitimur, ut tas lupina defraudelur astutia. Verum quoniam io
indignatiouis severitas, nee poslulalis obvict, nec proposito diu babuit repatriare non nccessiuic-
saepius experiae clementiae vultum obnubilet. Scinius compulsus, nee panis aut vestitus laborans inopia,
enim, quod hilarilaie depulsael facie demolita, in- venlura Pascliatis solemnilate, vita et incolumitate
dignatio dccorcm bencvolenliae decolorat, ct hone- corporis comite, veniendi ad vos iter arripiet. lioc
slorum morum gratiain devenustat. Sed absit boc quidem jam maneipare voluisset effectui, si Eccle-
ab eo, cujus sapicntiae radius cor illustrat, quem et domui su:e disposuissel. Ad hoc autem facien-
sisc et

gratiae cceleslis favor prosequitur, et natalium praj- dum magna indigel solliciliidiiie cl lemporis spalio,
rogaliva conimendat, et celcbnlas nomiiiisamabilein ne nimis accelerala feslinalio sit rerum suaruin di-
esse constituit. Quis enim Ebbonem non diligit, spersio, ct dicatur de eo . Hic Iwmo caepil ccdifcure,

qiiis non iu co venerciur ct Gdem et lidci puritatem? el non potuii consummare ( Luc. xiv ).

Quis non in Ebbone nostio et in temporalibus qui- EPISTOLA XXI (85).

busque priideniiam el circa religiosos devotionis Ad domiiium archiepiscopum Lundensem.
iiislanliam non exaltct apud Deum et homines? Pater amantissime, scribamus, neressnaia
Ut,
Quis oralionem, quisve lcclionem non approbet in coropellimur EXspectavimus bonum, ct non venit,
:

Ebbone? id Dominus virlutum Ebboni conferat bo- pacem, et ecce turbalio ( Jer. xiv ).

noris el gratije, ui oucd bene eeepit, meliori fine Scilis, Pater, scicnii cnini loquimur, quod ad Da-
com ludat. ciam vestri causa, qucm diligebamus, queni et vi-
EPISTOLA XX. dere sicut angelum Dei sitiebamus, fuerit nosler
( Detsl principium. )
accessus. Non, inquam, indigenlia, Dcus est tcstis,
animae, sed carnalis affectus vidc- lines nostros nos coegil exire et Daciae paites invi-

tur inesse. Absit aiitein, mi Palres etdomini, quod sere et inconimodis multis et supra vircs aflligi ; sed
aliter sapialis. quam volunlas Dei et senteniia di- amoris vcbementia, quam corde conceperamus, in
vina dictaverit, qui curam gerilis auiniarum. Ex jy cognilione domini Absolonis episcopi. Si igitur fe-
tenore vero praediclarum lilterarum vcstrarum per- cimus, ul arnici, non necessilatis inopiae lale debet
cepimus ad qucmdam eum parocbialem ctclesiam factum adseribi. Et ccrte super omnes homines, qui
in vita sua personaliter oblinendam evocari, condi- cognitioni veslrac possunt occurrere, decrevistis, ut

lionc lamen inlcrposita, quod prius babilum reli- amicus el dominus anioris gratiie respondere. Buic
gionis assumat, quo suscepto, ecclesiam praediclam rci facies hilaris (80) et largitas manus et vultus pa-
oblineal. Quod quidem saluti aiiiniaruui obviat, lernus postea non in divcrsa mulatus certum deile-

quia nec lioc lex divina, nec sanclorum sanxit au- runt indicium, et nostrum ad vos usque confirnia-
cloriUs. Sola enim non lerrenorum sed bonorum vcrunl accessum, ut inceptis stabiles fnmaremur,

(8i)I5artli. et Lang. an. 1198. usqtiequo impius siiperbiat, duin non est pupiilis ad-
(82) Ex Maguaeaiio I.
jutor.
(83) Jn MagnaeanoI,eliam post haecveroa exstanl (84) B.irth. an. 1194, Lang. an. 1195.
El jam palre iptius defuncio terrm fruclupercepto. (85) Barth. el Lang. an. 1178.
Islis el lalibus allenuamur injuriis , dum non est (8G) llanc voceiu supplevimus cx Magnaeano I d
qui ferat auxilium. Si qua sunl iu vobis viscera piela- Lyegaardiano.
tis, imponile, qtuesumus, dcbilum /biein tot malis, ae

pajhol. c<:ix.. 22
 ;

CS5 S. WILLELMI ABB. S. THO.M.t DE PARACLITO 634

rt pro viriou», imo Biipra vurs, ul Deus norit, amo- A consonem, auMiibilis solcmnitaiibus pro rilu Eecle-
risscilulum impendcremus obsequium, certe nonad six Gallicanx congruenlibus ; sed a quibusdam
oculum, scd ad salutis auxilium. Testisest Dcus el malignanlibus ,
quibus displicebal ipsorum conju-
ccelesiis cuiia, quod anioiis amplevibus non li. le gium, arles cmintusque sacrilegos ad fraudcin cnn-
sed veraciter ct dulciler vesirara sunius semper verlenlibus et iuiquitatera, inlereos juranlibus in-
memoriam amplexaii, sive prospcra succvdcrciit esse lincam affinilalis, hojusmudi prxtexlu impe-
vcl adversa, et nunc quod esl, mi Paterel domine, diroenli, nullo juris ordine servato, divorlium inler
quid in nol is veslrx tantum paternilaii displicuit, prxdictas lanlasque pers<.nas prxpropere et inooa-
ul ainiciim inter inimicos retinqucrelis sine adju- sultc fuisse celebralum. Quod quam sit absurdum
lorio, sine consilio, advenam et percgrinum in par- ac verilali conirarium facile advertel, qui Imjus
tibus alienis? Quid, inquam abfuii, ui pupillum et domiux gcnealogiam inspexerit quam dignaiioni
,

oiphanum diniitlereiis iuler oia leoinim, rfum non veslrx duximus retexendam , testilicanles coram
tslqui redimal, neque qui talvuin faciat ? (Ptal.ytt.) Deo et sanclis <jus nii.il extra veritatem r.os fora
Inier. . . . [Deett magna part Itujut dicluros (91). Fuit in Dacia rez quidam cxcellcn-
rj.is.o/xj (37). tis glorix nomine Sveno. Ilic licet pluies liabuil
LPISTOLA XXII (88). ' !
filios, de duobus lamen bic nccrssaiio inentio fa-
( emittiinr a domino archiepitcopo Lundenti.) cienda csl. Quoriim unus Kanulusdicebalur, Dano-
Amaiitissimo domino el Pairi C. Dei gratia suin- rum rex ct marlyr, cujus sanctitas usquc bodie
nio pontifiii, A. eadem graiia Lundeusis archiepi- miraculis commemtatur. Hie filiain babuit comitis
scopus el apostolicx sedis legatus el Svechix (89) Fiahdrix , cx qna filiinn gcnuit Kartdurn nomine
pvimas, debitam lanto Patri reveientiam el obc- comitem Flandri.e. Pion autem de ipso aul rie matn
dicntiam. ejus desccndil Iix-c regina rrgi prxdicto sotiata
Sicat bonorum siudiorum perfectio congruil lio- conjugio, Bed de prxdicii Kanuli regis fralre, qni
nori, justilix, sic eorumdem deteslanda deformilas dicebaiur F.ricus bonus. Qui Ericus genuil hanu
faciem decolorat Ecclesix. Quod igitur divina sanxit 'um , qui dux exsiilil Danorum et rcx Slavorum ,

aui toritas et approbavil religionis Chrislianx since- qnos non bxrediiario jure scd armis potenter obti-
rilas , sic esl non violare consullum , ul el regibus nuit cujus maler exslilil Doiildis regina cx nobi
;

et principibus inviolabililer eonservandum , ne la> lissima Danorum prosapia orta. Ipse postmodum
sio sanctilatis proveniat miuoribus ad imilaiionis marlyr eflectus, cujus apud Deum sit meriii, niira-
exemplum. Si veio, peccalis exigenlibus, obslina- cula crebra lestantur. lsic Kanulus martyr gcnnii
tia (90) taiua proveneril ul vel reges vel principes Waldemarum regem, cujus mater fuit Ingiburgli
lanli facinoris sint auctorcs sivc fatllores, vobis, filia Bizlavi (92) poleutissimi Riillienoi um iegis el
Pater amanlissime, providendum, et correclione di- Chrislinx reginx, qux lilia fuii Ingonis Suevurum
strictissiina cnrrigendum ,
qucui Dominus in loco rcgis et Helcnx reginx. Porro prxdiclx lug.burgis
snperiori consiiluil, ut proficienles aposlolica bc- soror maler fuit Belx regis llungarix, qui babuit
nediotio prosequatur, malcvolos autem el illos qui sororcm Philippi regis Francoium in conjugio.
pucem oderunt (Ptalm. c.ux), lapis offensionis et pe- Wnldemarus aulem hanc dnminam nostram Fran-
tra tcunduli (l Petr. n) in judicium suliscqualur. cix reginam genuit cx Sophia, eujus paier fuit
Factura igitur regis Francorum Pbilippi, quo religio Waldemar (93), qui et ipse R.ulheiiorum rex fuil
Clirisiiana lxdiiur, sacris auribus veslris duximus plures enim ibi rcges sunl, lluter auicm bjiis fllia

inferendum , ui piclalis vesirx visceribus sit con- fuit ducis Polouix nomine Bolcslavi (9i). ilis dili-

dubmdum ,
qux a prxdicto rege integritalis sux genler iuspeclis, luce clarius coustai, ramum istum
graviterconqucritur petTerre vulnus infiictum. Sane nil peninere ad cognaiionem Flandrix, nec aliquam
noii dubitamus vcslrx sanciitatis auribus fui^se il- esse consanguinilalein inter priorem Francbc icgi*
lotura relalu roullorum, prsedictum regem Fiance- r, nam ct istam dominam. Qoia nec illaex Erici pro-
iiiiii, nobilcm icgis Danorum Sororem, malrimonio genic dcsccmtit, nec isla ex posterilate Kanuli c.ir-
intcrvcnienle, fuisse sorlitura in conjugem regnique nis origincm sumpsit. Ecce Bdciiter omnem rei

(87) In Magnxr.no I; alio loco lainen scquens (91; Ab bis verhis Fuil in Dacia : usque ad
:

fragnienlum hujus epistolx occurril : Not t idere ncn finem, bxcepistola edita esl ab Hnlbergio iu Ilistv»
k
valeinut o/fentum, tenor ett enim animut diligentit, ria Danix, t"m. I, p. 2b0, i6\.
amoieiii aulem erga not gratia divina conceplum, Ito- (I)J) Virzlavi in Hagnxann I. Ziztavi in Lyepaar-
noreat eskibitum, ei ntuliipttx nvbit txliibituni bene- diano, Ixixtavi iu Vcllejano, Fortc Itizlavus, quiobiil
1

ficium, toronte capitit testri Rexgloria suut corona- 1 '..., lilms Mslislavi el nepos Watilemari. Nestor
,

turut imponal, pro rujut amore ei honore tettra p, 1^0, 183 184. I "rie eiiam Nstiblavus ipse qui
.
,

puupenbut ejus duxitlit cxponcre. In LM.i.idi.ino obiit 1132, intclligiiur per hunc Isiaiavum.
post inttr occui rii Dctunl epittolut sex , quo.l bine
:
(93) J ii Lveeaardiano Walodar, eliam in Bar- :

tfub.o i.-Uiiin est. Iboliuianoel Vellejano forte Wolodar fratet Wasil-

(8«i Barih. .iii. 1195, Lang. an. 1194. k.ini^. qui 1 i- captus .'si a Polonis, Nesior p. 1 77.
1

(89) Sveliee, vel Sveciet, ul in Uagnxano, I. i9t) 1'ertii ncnipc, qui obiil 1139. Foite V\olodar
(90^ In Magnxaiio I, verb. obttinatia dcletum esi, occasione captivitatis »ux apud Boleslavum filuin
el ccniumoria tup. ipi'.'i.. i •.
ejns duxit, exindeque liberlalem adeplui i_.t.
 ,

085 EPISTOLAKU.M LIB. II. 6SB

verilatem cxposuimus, lesie lpsa vciilale. Supplica- a qitia, si copulatum vestns aniiciliis habuerilii re-

ntus igitur, Paier, sanetitalis veslrae pedibus incli- gem Francorum, nou erit de exiero vobis formidini
nrtii , ut ilc vuliu graliae veslrae judicium prodeat cupiditas ci avaiitia Uoinanorum. Se.l de Itis baete-
tbquitalis ,
qno doniiiia noslra Francorum rcgina mis. Caitcrum visceribus vcstrce pietalis acclincs

regis rcvocclur in graliam, et subialum pei iniquo- suppiicamus, ut terrulam, qua nos in casiro vesiro

niin crroreni retleal in bonorem. Sio eniin sanctae in Mclhulesc (90) siia pictas vcstra donavit, a nobis

Romanx Ecclosiae dcvotam se esse gloriabitur filiain auferri ininimc sufferalis. Iloc enira et boiRir vester

ct benelieii sibi collati qtioad vixerit , relinebil in cxigit, et Ecclcsiae nostra? congruit paiiperiaii. Est

corde iiicntoriam. Bencvaleal sanelitas vestra. qui nos siiperea conturbat, scilieetDiorn, ctnostros
trucidare minatur in gla.lio; eui, si placeai, prae-
EPISTOLA XXIII (9S).
cipiat Dominus noster ut ab incuepio desislat. Va-
Ad dominum regem Daiturum C. pru itcgolio sororis
leie. Conterat Dominus Saian sub pcdibus vestris.
ejus.
EPISTOLA XXIV (97).
Pr.TCcllcntissimo domino Canuto Dci gralia glo-
Ad illustrem regetn Danotum Canutum.
rioso regi Danoruui, frater Glillflhi>s paupcruin
fratrum Sancti Thomae de Paraclcto minister indi- rj ExceVentissimo doniiuo Ca., illnslri Dei gratia
gnus, dcbiiam tanlo doniino reverentiam et devolum Daiioriiin regi, frater Willklhus B. Tlioinne de Pa-
obseqiiium. raclelo minister indignus, post lempoialem de
Ad decorem coronae regalis accedit , ut sictit inanu Domini pereipere coronam ajteniam.
priucipes rcgni ljelos et bilares reddit teinporalis Solio gloriae vcslrae, mi dominc rex, eo secunus
gloria regis, sic nihilnminus eosdera dejieial ejus- propinquamus, quo cor regis in mantt Dei cerlius
deni deprcssio majestatis. (jui igitur laleri regis as- inessc probamus, cum felicibus ausiiiciLs *,oslris
sisiuni et regalibiis praesuul negoliis , nccesse est, semper aspiret gralia, et regni vestri terminos
ut jura et reruin ordinem consei vent , ui jura vide- ccelesiis amplitudo magis ac magis, hosiibus vobis
lic.l integia et illibata pcrinaneant, et rebus homi- subjeclis, muhiplicet. Si quid igitnr a nobis ccisi-
nuii) usibus atlributis augmenla provcniant ; sed itidini veslrac scribendo piacsumptuni fuerit, regiae
super haec omnia, ut honor regis eonservetur etac- serenitalis apicem divina clenienlia ad voccm pau-
crescat illaesus. Iloc aulem, mi domine, eo dicimus peris (98), ad tantam veniam inclinabit. Quis iniin
inluiiu ii t , si Francorum apud excel-
vobis a rege nos aut qui vos? Servi vcstri per Chrisium. in pri-
lenl.ara vesliam locum non habeat honor oblatus , rnis iiaque bnnorum auclori omnium Dco "raies
valde vereniur, ne lale consilium diuturna poeni- ^ referimus, pcr quem gruiiae taniae inunus iionnun-
teniia subscqiialur, ut fainw vestrae suavis opinio, quara aceepiinus, ul precibus nostris regiae subli-
quse jara fere per loium redolet mundum celebrita- miiaiis inclinaretur auditus, el pclilionein noslram
lis suae seniial delriinentiim. Heu ! quis lunc non opiaius prosequeretur effeclus, cum advenac simus
ingciniscal ' Ueu I qnis lunc non currat ad lacry- el pauperes regiis indigni aspectibus. Verum , do-
mas ? domino non imperat sed
honesta pccunia ,
niine, quod iu veslio peregriuamur iniperio, leslis
doniini famulaturobsequio. Argentum ei aurura sic- est Deus cceleslis et curia, quod nulla nos viclus
ut accedil iia et recedit honoris auiem gloria
, ; veslitusque necessitas veslris nos appulit oris , sed
quisquis adepius el eo abusus non fueril , cum co amor icligionis; illius<[ue lidei conslanlia et anioris
in saeculiim s*culi permanebil. Inlendat nunc graiia, cujns jam lere orhi universo celebre nomen
quxso, regia e.elsiiudo, qtiid huniilis servulus ejus innoiuit archipontificis Absolonis. Apud quein amor
loquatur domino suo. Recogilet doniinus meus rex, amicorurn nullo lempore consenescit, qtiod libera-
quae sit inler id quod pcrit et quod non perit , di- lilas el iiiuniliceniia viri ainoris lerminos nunquam
stanlia , et videhit oculo puiiori qitod non deheat excedere riovit, quod virtus aniiui possessorera
bonori praevalere pecunia. Quae, si manibus sufli- suura a probitate bonorum nunquam degenerare
ciens non occurrat allerius lemporis inducias vestra permittit. Teuacis siquidem, est fidei el slabilis,
sublirailas duxerit expetendas, donec ad persolvon- quera nec forluna, quae saqiius iuvidet rebus liuma
dum principum el araicorunr vestrorum auxilioma- nis, in partem atteram praevalet inclinare. Hunc

nus vestrse potemiae sublcvelur. Nos vero licet pau- ergo, rai domine, qui nos benigno favore prosequi-
pertatis ariiculis constiiugatiiur, quia vesirum de- lur, eo invito, reiinquere non valeamus, nc et nos
siilerainus honorem , illud quo iiiipcrriine sibi nos antori injuriara inferrevideamur, cum ssepiusamore
inunifieenlia rcgalis aslrinxit, vestris obseqniis , si soli naialis lares paternos invisere compeliamur.
vesirum beneplacitum fuerit, aiatriler inservienius. Caetcrum, mi Pater et domine, eo devotius vobis
Non est, mi doinine, parvus bonor qui olfeiiur gra- araore et devolione coram Doniino inhaerere tene-
lixvestiae, quod tamen vobis in aure loquiiuur, niur, ct devotissiiuarum oralionuiu munus offerro

(95) Bart. an. 1193, Lang. an. 1195. De hae cpi fectura Ilolbck.
tlola vide Giaiiiiniiiiii in Mcursium, p. 561, not. c (97) Barlii. et Lang. an. i 193.
Vellejus mi suo codice adscripsil inargiui :
(96) (98) Caelera bujus epislnlje sumpla sunt cx cndica
Mertulose. Sinedubio Maerlose in Sialandia in prae- Magnteaiio I, praeier verba ; Filii, usque ad linuu.
<W" S. WIJ l El.HI ADD. S. THOM/E LE rARACLITO 688
quo frequeiiiius !u nosira nccessilale inagnificentix A nus de Dci verilalis notiiia conscii, sed dc sua ju-
veslra? experti sunius auxilium, qund vobis in re- prasumeiups, ad inferiora
stiiia declincnt. Cum
Iributione juslorum conferalin decore suo xlerni honor regis judicium diligat ct ad lionorein summi
Kegis gloriosum aspcclum, quem nullus videre crc- K gisjudicia promoveal, nevel incauia prxsumptio
ditur reproboruro. Hoc autem vobis dicimus in ex aliorum consilio, opiimorum inorum graliam
\erbo Domini, qiioniam anie Itegem glorix domi- devcnuslel. Rogamus igilur, iino*supplicamus, ma-
numque virtutum, singulis diebus pro vcsira inco- jeslaiis veslra? pedibus inclinati, ut quod facMm
luiniiaie preces prccibus ingeminare nunquam de- e>t de regina a vobis separata , adbibjlo testc eon*
sistimus. Dicanl alii, quod voiunt, ct nos infainix sci ntia in melius relracietis ct , medianle justilia,
noia resperganl, quorum cst officium alienareami- Deo judicc, coinmulclis et occasioncm huic operl
cum a proximo. Si veio Deus nobiscutn, guii conlra delrabentibus sublrahalis. lnde vobis litteras do-
not f (liom. vin.) lu nos maliliae sux virus effun- mini papx commonilorias non districlionis l

dunt, sedminimc nos confundunt, quoad Dominus amoris et palernx sollicitudinis ct pictatis ab urbe
viriutum nobiscum. Ad excellentiam autem vestram digressi delulimus, non regix cclsiludinis contem-
soliium et frcqucnlem babere vellemus accessum, ptores, scd houoris, sed salutis anirax veslrx sc-
ut in aspeclu faciei veslrx nobis esset mullipliciler B uuli provisorcs. Nec cniui vos veraciler ainamus,
gloriandum ; si faciem noslram liuiri non verere- si solum prxsenliam corpuralcm ei non anirnx sa-
mur opprobriis iniqua loquentium. Sed quid? Si lulem exoplemus. Cxtcrum videal rcgi.i celsiludo,

non venimus, si non vidcmus, venerari el diligere utrum vobis cedai ad gloriam amicum vestrum iu
dcsistemus? Absit! Et si nos a vobis Ixdi , quod captione leneri, bominem pannosum Domini sa- ,

absitl sentiremus, digna lamen laudc non minus cerdotem. Si vobiscedal ad gloriam, non rcluclari
virlutum vcslrarum prxconia coram Domino prose- nos dccet, quoniain ei debilo servi proscqiiiiulur
qiieremur. Ad uliimum supplicamus ne, quia om- sui domini volunlalcm. Non tamen , doinine rex,
nibus sufficcrc non valemus, uipote pcr annos con- agnoscimus culpam qua delineamurincaptura, nisi,

linuos quatuor ignis incendium jiassi, c! frugum quod ahsit, veslra prudemia judicare voluerii
ubertalc privati, ut fiiii a Domino casligali, maie- culpam vclie cuslodire absque Ixsione peccaii re-
volis el detraliemibus regius indulgeatur audiius. giam majestatem. Scd esto. Nunquid inuocens

Vivat ct valeat bic tt in xternum sublimitas veslra, damnalur cum impio? Ecce cancellarius illusiris

ct raanusvestra in verlicein inimicorum vcslrorum. regis Danorum et ntinlius summi ponlificis, sicul

EPISTOLA XXV (99). , c! nos, ii; caplura lenetur. Vir simplex el inno-

Ad Francorum rcgcm 1'lrilippum. cens, ei rccedens amalo,cujus viia proponii r

Domino charissimo et excelleniissimo Dei gratia nohis et omnibus ad imitationis cxcmplum. Quid
Fiancorum regi Pn., W. dictus abbas in Dacia, autem mali fecit? Quia litierarum domini papx,
servus ejus et amicortira suorum minimus , regni sicui el nos bajulns est, non vercntur minus boni

ccelestis coronam percipere sempiternam, mitlere manum In cbrislum Domiui. Ei cerle nibil

Licet ad thronum glorix vesir.c merita nulla nos continelur io liueris, unde debcal vel in minimq
provehanl, putsat nos tamen amoris magnitudo ct miIius regiic majeslalis ofiendi. Mc igilur in ca-

animae veslrx indeficiens sollicitudo, ptione retenlo, si placct, illuin absoivi prxcipite,
ul ad excel-
leniinm vcslram parvitatis noslrx scripta percur- propier qucm credimus indubitanier cceleslia con«

rant. Eo auteni vestris pedibus propinquamus, quo lurbari. Valeie. Immilial auiem vobis Dominui
vos ct honorcm veslrum ct regni veslri promotio- spirilum sapienlixel pielatis, ul sit pax hominibui
neni in aiii]ilnis indubitanter amamus. Xullum au- boiuc roluntalis (Luc. u), non petia scanduli et lapit

tcm cst in rebus dilectionis certius argumentum, oFensionis (1 Petr. n).

quam velle bonis moribus accedere virlutum au- EPISTOLA XXYI (100).

gmenlum. Boc igiiur vobis optamus, ut nominis [) Ad cardinales in pcrsona regis Danorum.
vcsni recolenda celebritas integra perseveret, et K. Dei gi atia Danorum rex aiquc Slavorum vene-
canino dente a ncmine mordealur. Scimus aulem, rabilibus, amicis suis et dominis rpiscopis, pi

quod eor repit in manu sit, el quod voluerit, iltud tci is, diaconis sanctx Roinaux Ecclcsix cardinali»
metinabit (Prov. xxi). Ahsii aulcm, ut in illud, quod inis, iu pleniludinem dierum gaudiorum (!)

obviat saluti, inclinet, qni ^alutis csl auctor, per Aposioiica scdes quamo cxtcri- praecminel digni-

(piein reget rcgna .1 , el principei jutla decernunt taie, lanlo amplioris crcditur piclntis Mstcribus
(Proe. mii). Ad hoc autein divina vos providi abundarc in faciendis judiciis, scrvata diligenliui

precibus pauperum ei lacrymis vidttarum penluxit xquilate. Absil enim ut viri misericordix judicium
j'i oriiun ct naturx inuneribus regali sollo subli- velinl in partcni alicram declinarc, cl iramilem ve-

mavil, ut in omnlbus, qux agiiis etjndicio prscur- ritaiis exccderc, cum ad eos ct clamor dirigitur
nuic disponilii, prx oculis semper habeatis aucto- pauperum it gcmilus afMictorum, qnos consliluil
rcin saluiis , nc lautx majcstatis excellcnliam, mi- Dominus ct dcfcnsores pnpilloruin ct judices vidus-
(90) l.ang. an. 1195. (I) Legc fortc gnudhi ; iu Magnxanu I, ct L)C-
(100) li.iilh. el Lang. an. 1194. gaardiano tt gaudiorum.
:
68<1 EPISTOLARUM LIIL II.
68( ,
rum. Fclices, quibus ncc veriias venii in odium, A rarum domiui papaj vobte inferre judicassemus Ido
nec falsitas iia blanditur ui excedant (erminos, vel neum, qu;e mittunlur ad regem Francorum, nisi
palianlur excedi, quos in Ecclesia posuit antiquo- certuni habuissemus vos oblinere posse fralribns
rnm sanctilas Palrum. Ad aimlium i,L;iiur grali:e noslris emissum. Confidimus quoniam illiim ab illis
veslne pra-sentcs iuiniios nostros a vobis benigne recipiatis, et quod non sit labor noster iniililis, ili-
Buscipi et audiri, audltosque in coniplrtione loiius ligentius avcrtetis. Vivat el valeal sanclitas vestra,
ncgntii nostri benigno favore prosequi deprecarour, etorate nos quanlocius vobis reslitui. Absit autem
m ex uhere r.ompassionis lac eliciamus consolatio- tu, quia timor habet pocnam pro nobis, ctiam vobis

Dis. Summa vero negolii nostri liscc est : Rex Fran- infcrat cruciatum, dum hucusque igno.ralis labori
coruin Pliilippus sororem nostram annojam exacto Lus m.stris feliciorem pro\enisso successum, el ne-
duxit in uxorem et regali solio subliroatam ci car- gotio nobiscoinmisso fortioremintulisseprogressam.
naliter cogniiam (2) iniquitatis liiiis, falsitaiis ami- EPISTOLA XXYIII (.}).

cis in incude mendacii verbum falfacis fabricanti- Ad Lundensem archiepiscotmm.

bns, a se dimisit omni fere solatio destitutam. Ju- Amanlissimo Patii et domino, lilius ejus devotus
ravcrunt siquidem i:itcreos consanguinitalis lincara inutilis servus, limorem paiiter etamorem.
intcrcsse ; quod ita tonge est a veritate, sicui falsi- B Non magnoperc multus vcrborum lepor exquiri-
tas a veriiale, quod vobis manifestc palcbit, nunliis lur, ubi per sevoritas ad medium pura progreditur,
noslris lidem facientibus vobis. Rogamus igiiur ut maxime apud excellentiam vestram, qute miseriai
in negotio pietatis non torpeat otio sanctitas vcstra panperum et gemitibus aOIictorum indefesse compa-
el juslitia sanclilatis, ui, quod ctivina lex exigil et titur. Absit autem ut de vobis aliud sentiamus,
contra sanctoruin Patrum insiitula factum esse noit quem spccialiter charilaiis brachiis ampleclimur,
dubitalur, vestris s;udiis intcrvcnientibus totum in cujus et meinoriam precibus licet indignis, conti-
Irrilum dcducatur. Valete. nuc coram Domino gloriae comrocndamus, Nec se,
EPISTOLA XXVI! (5). Pater charissime, lentat ingerere lemeritas prae-
Ad dominum abbatem de Esrom. sumptionis, ubi negolium agitur pieiatis. Quantuni

Venerabili Patri et amico charissimoWiLLELnoab-

auler.isuper nos hactenns fuerit eminens paternse

balide Esrom, amicorum suorum minimus Willel- benediclionis infusio, nec prosequi verlio, nec siyli

cs, servus servorum Christi in Paraclelo, vitaro valemus officio. Ea dic sol solilo clarior tebus arri-

prxseniem feliciter consummare sit, cutn nostri memoriam, imo potius nostrse vitu

Dilectio, cujus nos in invicem forlioribus vinculis C curam seu sollicitudinem seu dispositionem visceri-

innodamur, ul de statu nostro vobis aliqea seriba- bus veslrx pietatis pauperuin amalor Domiuus et

rous, nos vehementer impellil aty_ue sollicitat. Non pius consolator immisit. Quia vero ad taniam di-

cnim esl ainor verus sine sollicitudine, neque solli- gnationem merila nulla nos provehunt, solum agat
eiludo sine limore. Noverit igitur sanctilas vestra el euiineat pro nobis veslrse nobilitatis et liberalita-

quod ncs incolumitas corporum diwuilate propitia lis insigne in aclione graliarum. Quod autein toties

committatur, et quanlum ad priesens juris squilas viscera paterna conculimus et inverecunde satis

ct ratio diclal, negotio nobis commisso, censura frcquentius vestra rcquirimus, non miramur, si mi-
jiidicii famulalur. Verum necdum est linis, sej la- ramini, nisi quia in ratioue dati et accepti ei qul

bori labor adneclilur, doncc proveniat eidem nego- curam pauperum gerit, ampliori fenore vos arclius
lio justitix plenitudo, et lsesa sacramentorum refor- obligamus. Sdlum enim illuJ. quod ut melius no-
meliir integritas, qiiaiii decoloraverat iniquorum stis, ejus gratia pauperibus erogalur, multis laudum
perversilas inler regem Francorumet reginam con- prxconiis et honorc et gloria inuneraiur. Verum,
tra jura et ecclesiastica sacramenta celcbrato divor- Pater amantissime, dum, sicut pr.ediximus de ine-
tio. Sic, sic dio sublalo pudore, frequenter veslra requirimus,
reprohat sapicntia iniquitatis astutiam,
humilibus autem gratiam (Jac. n). Licet antem D iHud nobis valde veremur ohjici
dm Froiis meretricis :

liondum ad plemuii quod suum est, justilia piose- facta est tibi, noluisli crubescere (Jer. m), maxiine
qmtur, jam in eo lamen conDdenter speramus, ut, cum jani timeamus et suspicemur paternos vultus
qtii co^pit, ipse perliciat, pcr quem in niensuram erga nos solito amplius in diversa mutalos. Culpam
enormia reducuntur. Ea igitur super hoc negotio itaque, quam ignoramus, graviter supportainus, ct
divina pietas imploranda, ut quod deposcit devolio profusis lacrymis, ad Deum toto corde convertimur
Christiana, superni judicts censura peiiiciat, di- suppliciter cxorantes, ut vobis,'nobis collata resli-
gnanter adimpleat, quatenus et nos sanciilalis ve- tuat, et nos in lempore malo non deserat. Sed esto,
stra: et fratrum vestrorum merila prosequanttir, et roi Pater, ut apud gratiam vestram opiuio sinistra

de complexione negotii jucunditaiis gloriam Dano- vestri servuli faciem decolorel. Nunquid justos dam-
rum finibus plenius inferamus. Praesci iptum liiie- nabis cuui impioV Absii a ie facere rem hanc, qni iu

(2) Hoc falsitalem monstrat relalionis, qua rex (3) Barlli et Lang. au. 1105.
Franciaj statim post beuediclionem nuptialeiii ue (i) Barth. et Lang. an 1178.
repudio reginte cogitasse fertur.
 C91 S YVILLELMI ADB. S. THOM^E DE PARACLITO COi

dicas equttalera. Si pccca\it paslor, pereule pasto- A cujus recomponsalione bcncflciorum et stu lioruiu
rero.nedispergantur ovcs. Tolb.tui impius.nec lirma niliil constat csse jucu'!'!ius. Tu igiltir, charissime,
radiee subsislat, nec profcclu vigeat, ncc usu ro- quia susceplis epnlis nostris nccdinn rcspnnsa de-
borclur. Ut quid ctiani tcrram occupat ? Toll.itnr disli, niiramur le nolle Ioc» benelicii nobis qiiippiam

igilur el crucifigatur. Aiitcerieponaiur, quasn, sc- infcrre solatii. Cum obsequium et vtilius hilaritas

curis ad radieem arboris, et succidalur arbor inuli- tui nos hacteiiiis reddidcrit ccrtos amoris. Si qua
lis. Oves cniin quid menierunt, qiue luo suiil ct stu- noslri culpa pravesserit, paraliores nos ad corri-

dio ct laboie a luponnn moi sibus hactcims custo- gcndum ct satisfaciendum quam ad exciisandum
ditac cl tu* proleclionis umbraculo, iudultae scouri- invenies, si lamcn, quam ignommus cttlpam vcl
latis munere gloriantur. In me iranseat. oro, ini- verbo vcl scripto dcnudes. Nou cnim sic ut prxsum-
quilas Iikc, et in domum patris mei. Si nulem me • ptionis iiotarn non incurramus, elegimus, no»t alia

riiis nostris non gratia, scd pccna debetur, ut non sapere, ted humilibus consentire (Rom. xn), ut quid-

pra?dictisovibus patenia diligentia suffVagctur. Heii, quid inlulcrilvitiosum iniijuilas disciplinx, doclrinx
mi Pater, pupillis et orphanis quis erit aljutor? ccnsura coerceal. Quod si fortc, quod absit!hac
quis pro donio Israel stabit ex advcrso ? sed absil! vice pulsattis nostris litlcris in tua perlinacia per-

mi Pater. ut severitatis animadversio judicium in sliteris, amicus quidem diceris, sed uon esse com-
aliam partem declinci,ct aliquid hujusmodi morum probaris. Valeas.
vestrorttin elegantiam sive gratiam devennsli t, EPISTOI.A XXX (6).

Mullum atilem gloriae vcstrx, quoJ alisil! dcrogare- Ad Pelrntn filium Sunonis (7-8).
lur ct famx, si lilios vcslros, fralrcs nostros sollici- Intimo suo, imo sibi atleri , imo non alteri, scd
tudo vestra depcrire pcrmitlerct fame. Helius enim verius sibi P., Willelwis , ramdem salutem quatn
esscl octisis gladio quam interfcctis f:iinc. El qui- sibi, et plenitudinera amoris ct gratix.
deni cuin nupcr aptid vos csscmus eonimdeni pati- Ilabet amor id proprium , ut amicorum ncgotiis
pcrum fratrum indigcntiani panis auribus veslris torporem non velit inesse vel oiium. Quod auiem
vicibus duabus inlufimus, sed nondum amicabile te, charissime, diligamus, te ditbitare nitllaicnus
vcl juctindum rcsponsum accepimus; quia miseri- arbilranmr. Voruin ciim lcdiligimus, legibus amo-
cordix sintini clauscral ct nnbis ob.ltiiatum fecerat risobscquimur. Cum, inquam, Pclrum nosirum ama-
graiiat- deformalX et substraclrn defeclus. StiQicit mus, qiicmdam bnnx spci jnvcncm bonis studiis
igitur nobis sapicntix vestra; innoluisse, quod ust|ue occupari, ct bonestioribus pollere moribus exopta-
ad Pascha vix cis panis suOiciat. Nec liac vice supcr r. mus. Non enim dcrct, ut quidpiam opcrci is . quod
lioc preces vcstrae palernilali porrigimus, quando in te susceptani giati.un dcvciinslcl ,
qncm cl illu-
quidem in ingratituditic vobis dcvenimus. Cilius strat prxrogativa nataliura ci muncre divino colla-
eoim jmlex offcnditur, si ad euin placandum quis- tiim in litteralibus studiis , xqtium etiam paucis
piatn pravi-, aciionibiis implic.ittis emittilur. Scimus ingenium. H.ec sunt, qux tihi cedcre dcbciu ad
quia sapicntia in vobis prxeminet, ct qtiid optis in gloriam , si tamcn non obrepat elatio, qua? in luuiis
facto nobis laccnlibus prxvidet. Cxterum in lcrra operibus solct cssc negligcntibus pcrdilionis occa
animalium vos csse (5)idem fratrcs perccpcrunl, ct sio. Scd absii, ut quod Domino semcl rousecrasti
babent (iduciam, quod supcr his respicialis in ora- pectus virlutiquc, recipial ,
quod tibi non sit el
lionem bumilium. Intcliigilis qux dico. Ad nltimuin honoris ct causa salutis. Ilonis hiiliis divina piclas,
novcritis ijuod illml gravius accipimus in querelis, si mcntrm consciam puriialis invcniat, fcliciorcs
qiind in cxlera nationc landem in conlemplum vc- provenlus accumulat. Cxterum , tua? dileclionis lii-
licrini noslrx lempora scnectutis. Satis dictum esi lcris susccptis alio anno atqnc perleciis , non polui»
apienli. Personam vestram etvigorem veslrum rc- niiis non txlari in liis , qux dicla sunt nobts; sed
cliludinis videlicel zclum ci pium crga rcligiosos quia mtiltis occupali fuimiis , ct qui scripta nosira
affcciuiii Doniiiiiis custodiat in xlernum. Yalcte. D repoiiarct haclenus tcmpore opportuno vcl loco in-
EPISTOI.A XXIX. vcnirc ncqtiivinitis, libi, charissime, respondcrc nnn
\d Gaufridum canonicum. licuil. Prcccs aulcm tuas , quas htiniiltlali noslrx
Suo C, suiis W., id quod sibi. porrexisli , aniuio libcnti pia sollicitudiuc jam dni
Sicut veraciler comprobatur amare, qui ininquam mancipassemuscDeclui, sed patcrtuus, ut nec mcn-
amoiis legibus nililur obviare, ita convincitur non lionem imlc faceremus, omnino prohibuit, ccce
amare, quisquis vel scripto vel verbo mentes aman- jani secundo vcl tertio. Quia igiinr tutius esl .igere

tiuin \cl iinlticrit vel dissimulaveril conforlare. sinc consilio, quam contra consilium , nequiquan
Ainori|uippc ctim ad interiora prolabiiur, amanliura prcccs ttias perduccre dtiximus ad cdcclum. No\c-
linguas otiosas esse non palilur. D.iiis igitur et ac- ris aulem ei libi vcni.tt nunquam iu iluhium , quod
ceplisgaudei epulis, qui muluia sempcr confovetur houorcm iiiuin inccssanicr cl icncrc quxrerc imn
alloquiis, rtijns experieniia nihil cst in rebus dulcius, desislcmus at.jiic profectum. Impcnsi si>|tiidem ho»

(5) Ilis verb s rcspicilur sinc dubio ad mullitudi- (7-8 Pnsii .iciiiscopusRoeskildcnsis facttis ah ani.O
niiu pccnriiin in Dania, 1193 ad Iil5.
/Oj ftaitli. el Lang. an. IIH5.
 ,

«93 KPISTOLAULM LIU. II. 634

noiis libi apiccm eiimmamque pvofectus nos rcspi- A gralia? et beneflcii nobis collalt, non immeraores

cere non noslra meriia faciunt, sed ejus, qua nos esse cognoscat, sed et ad ampliora gratife tus mci

invicem diligimus sincerae dilectionia affcctus. Nee tamento cotnptilsus exsurgat. Csterum si dc nostro

volumus, nec rationi congruit, ut contemptus vel statu quidpiam dignutn scitu qiisesicris, nos inco-
ncgligentia reputelur, quod ad vota lua precibus limiitas comitalur, fratrcs divinis obscquiis allen-
luis nec rium pia diligentia suffragetur , siquidem tissiiue mancipantur, perfeclissiine instilulis ordi-

aniori nostro ad precuni tuariim instanliam prom- nis obsequuiitnr, qimrum cst niiineriis fere ad vi-

devota non defuit, sed patris tui quinque, ct substantia rcrum accrcvit in
pla voluntas et ginti

volunlati sanisque consiliis, sicul proeduimus, ob- tantunt, ut ubi prius vix polerant pasci octo vel ho-

viare non licuit. Vir siquidem consilii est, potens mines decem , nunc singulis diebus pascanlur plu-

ln opere el sermone, qucm natura le cogit ut di- res quam centum. H*c , charissime , fuerant tuae

ligas ct utiliora tibi provideat, ne desideriuir. tuum dileclioni miitenda caitul.e commissa , antequain
inviilus quisqiiam alque malevolus canino dente venirent ct oifcrrcntur maniiius scripta tua novis-

conodat. Nos vero quain citius tempoii vel loco sima.qune de lua valetudine nobis inluleie la;li-

congrucre vel tuis utilitatibus et lionori idem pater liam, scd et ex parte moestitiam et admiialionem.
tuus providerit expedire, non imparatos iiiveniet, " Admiramur siquidem gravi dolore lacli intiinsecus,

scd quanlum nobis scientia noslra diclaverit , et si quid adversum nos, quod justilia dictet, habea:
valetudo permiserit apud dominum noslrum arelii- iu queielis, quod in nobis cum continua vigeat lui

episcopum et omncs, qui nns cognoscunt et diliguut grala memoriaet parvitas nostra, prout diguum est,

inferre gratam tui mernoriam et gratiam divinara lotis visceribus amplexetur, et eam singuhs diebus
tibi in nniversa morum probilate et lionestate col- in capituio celebremus, et incessanter dignis aspe-
lalam nostra parvilas non desislet. clibus offeramus. Absit enim, ut , te praciermisso,

Ad luam nihilominus volumus pervenire notitiam, coram Domino gloriae consistamus ,

quem semel
quod prxdicto patri tuo sicut parvitas nostra ac- diligendum in Doniino devota voluntate suscepi-
cessit in gratiam , ut ipsius experiamur in bis ,
quac mus, et dignum quidem esset, ut in bis, quae no-
ad jus regium pertinent in omni nostra necessitale bis a te in tuis litteris calumniose objiciuutur ad
clementiam et fidei Christianae constanliam. Sic nostram excusalionem respoiideremus , si non su-
inquam , nobis patris tui graiiae favor arridel , ut periora sufficere nobis arbitraremur. Sufficiant igi-
In amorem nostrum desideriis tolis aspiret, et lur tibi, quae tiicta sunt, nec te pars sinislra per-
quidquid olim iutulerat coiitradiclionis inler nos trabat in diversa, cum te in veritale diligamus el
q
prsesiinipiionisleiiieriiaSjObiivio totum antiquet,quia tuis.sicut et nostiis, imo certe plus quam nostns
suis aclibus nihil vult inesse, utpole vir religiosus profeclihus prosperos successus inesse velimus,
et timoratus quod morum suorum gratiam deve-
, inielligis, T« igitur videndi desiderio
quae dieimus.
nuslei. Ca-terum quod amoiis, quod honoiis, quod ducti, licentiam a domino archiepiscopo repalriandi
reverenti.e et graiiae locuin apud fratres nostros quxsivimus (9) sed quoniam quassitam iicentiam
,

luis fundas obsequiis plenissime gralulainur ;

quia septimana Pentecostes eum sgre ferre eognovimus
per hoc in naribus circumposilorum magnum sua- cerle dolentes , cerle gementes a proposilo nostro
vitatis odoiem infundis. Cui etiam dulce non sapial, decidimus. Taliter, cbarissime, nobis es in oblivio-

quod sic te scientia lilleralis exomat, ut non te nem adJtirtus, non sicut morluus , sed sicut vivus
bonor clarum, sed bonorcm tu clarum elEcere va- Cesset igitur querela , ubi totum sannni , ubi solus
lcas. Sed supcrsedemus a laudibus, ne , si- quod profectus et honor luus altendiiur, et exoptatur,
audivimns, referemus ,
plus adulaii quam vera di~ et exspectaiur, et divino munere conferetur. Quod
cere. videamur. SulTuit sapienli pauca dixisse, qnj et filii nostri, confralres videlicel tui, et desiderii»
novil et potest dc paucis plina conjicerc, boc sup- et votis iiiluiitur a Domino et precibus obtincre
plicanuis, hoc nionemus , si tamen praesumptionis [) Cxterum prolixa etsi videalur oratio , ut melius
iion sit sapientem asiulto, sublinicm ab inlimo nosli, nihil est dulciusin rebus humanis quam cum
conunoneri. Hoc, inquain, coiiiiiionemus , ut in an- amico familiare colloquium, nec satis videlur am.icw
lcriora te semper exlendas , et bonis iniliis finem sermo prolensus in longum. Tuoe erit prudentiaj
neliorem imponas. Hoc etiain diligenler attendas, nobis, prout libuerit per latorem praesentium tuis
quod lameii ex consilio et comlicto patris lui esse lilteris respondere. Magislrum Andream ,
quem in

non dubiles , ne notis cl amicis luis ad te concur- verilate el affecluosissime diligimus , ex parle no
reniibus Lcclesiam graves vel iu expensis vel in slra salulabis, et magistrum Jorelinum (10) cujus ,

ordinis institutis. Tu quoque ut membrum non memoria est apud nosin benedictione. Yivaset valeas
quodlibet, sed sperialc illius coipoiis, cujus el nos EPiSTULA XXXi (11).
sumus , venerabili palri tuo pro experta benevo- Ad dominum Lundensem archiepiscopum.
lenlia et graiia quam ab eo sumus divino muneie Amanlissimo Patri etdomino, filius ejusminimui
,

conseculi graliai um acliones exsolvas , ut nos ct inutiiis servus, limorem pariter el amorem.
,

(9) Polrus sludebat Parisiis.

liiuc '111 Barlh. an. 1179, Lang. an, 1178.
(ll)) Mihi ignolus est.
 ,

695 E. WILLKLMI Al'B. S. TIIOM.E Dt PARACLITO G96

Sicut non niriius esl periculi conlra veLemen- A regendos suseepiinus. Adjecimus igilur itcruin stare
tem Duminis iiupclum velle promovere progressum et illum exspeclare, qui desolatos ct vcrbis delini-
ila desipicutis est aniini velle coniraire consiliis ret et opere, qui non solel amicos in IribulalioM
sapientum. Iloc lamen de facili non ad liquidum dcserere. Inlerimvero, dum nos siare vidcret Do-
valct adverli , donec vexaiio donet iniellectum au- minus, visilavit nos Oricns ex alio, «lum per magi-
ditni. Inde cst ,
quod aliquando carnalibus ita de- strum Joanncm (U) el pcr dominum abbalcm de
sidcriis mens liumana eonipriiniliir , quod tiihil nisi E.-rom et pcr doniiuum Petruni (15) in maicaiu
quodlibet eligit appeteiidum , quoniam a veritatis aniionam (16) cl quinquc horis (17) nettraa ino-
hice secluditur, Sed divina sapienlia sapientes com- piam aliquantuhim sublevawt. bir, sic divina pro-
prelicndcns in asiulia sua, ut eos ad viam ab errore videnlia desideriis seil honiinum oh\iare, ul quod
redurat, misccre novil jucundis amara, ut quasi proponunl abquando non valcant ad effecium sicut
de gravi somno consurgcns jam in couteniptuni lia- superius diximus, perduceie. Inde est, quod volun-
lieat, ai quod prius inconsulle tolo desiderio suspi- talem emcndi domum magisiri Pelri, lutr. rebos ad
rabat. Hoc el nos, Pan-r, in nobis iniplcii sciiti- boc necessariis ad praesens non sufjragaiilibiis, iiiiu

mus.dumcl no» divina pielfs crudit in Bagellis, fiatrum nostrorum votis reciamanlibus vrstro ar-
dum et amicos sublrabit, el res demolin patia- B bitrio rclinquimus, illud lamcn postulantes eoisius,
lur (12), cl ad nibilum redigil usibus concessas ul indc vestia sic ordinel prowdentia ,
quod bospi-
bumanis. talitatis commidum, quod tiactenus in ea habui-
Sicut nupcr contigit, cum, bcu, beti ! magistrum nius, ncbis penihlD nou subtrabaliir, sed nobis ar-
Pclrum (13) uobis snbripuil, cl borrea nostia ile- coinmodum disponatiir , quod lune fieri non dubi-
rum concremavii , adro ut nobis nibil de annona lauiBS, si fiilelissimo vestro magislro Jo. (18), qui
remanscrit. Sed iii bis omnibus ct nos el diaboluin vestris perlieiendis ncgotiis Cdeliler sa-pitis ti lolus
superamiis propter eum ,
qui dilexil no», dum et insudat, el quasi cerlis periculis objiccre sese ve-
palicnlia judicis ferieniis senletitiaui non accusat, siro pro houore non rerusal, vesirac inuniBceuiia
ct rationis inluitus ad purgationcm delinquentium, benevolenlix in adipiscemla et rciinenda pra»dkia
et ad augmeiilnm roronae pervenire Bdenter astipu- domo consulerc cl subvcnire. dignelur. Veriini ta-
lai. Cnrripil enim Dominus omncm filium, qucm re- men, quid agendum sil et vobis et nobis de disposi-
ccpit, ct ipsc per Joarmtm dicit : Ego ,
quosamo lione magistri Pelri, quiearum prelium pauprribus
arijno (Apoc. ui). Sed quid, mi Pater, volvebalur ClirisU deslinavil, proudenlia veslia inlaclum nou
in aniino lilii, cum viderd ct borrea concrcmari, ct q transeat. Latorcm prctsenlium priorem nostrum •
panpcrum fiairiiin sibi vicluni cx integro subtialii? vobis benigne suscipi deprccamur ct suscepluiu

pie ! o bone paler! ubi nunc eras, cum atiguslix benigniusexaudiri inhis, qux pielalis cl justilix p.i-

ilores , ut parlurientis liliuni eonlorquercnt ? Irociiiio fulciiiniur. Vival et valrai sanclilas vestra.

ipse, ipsc est, qui ad paternx dulcedinis abundan- EPISTOLA XXXII (19).
linin, ct sxpius in necessilalibus experiam benevo- Ad abbaiem Saaeli VUloru.
lcntiam gemitibus inenarrabilibus suspirabat. Ct Amanlissimo Palri et domino G. (20) Dei grati.v

quia lunc non iiivenii balnr adjutor iu trilulalioni- SancliVictOris Parisicnsis abbali.cjusque fialrilms
bus suis lacryinabiiitcr certe paternam deplorahat universis, fraler Willelmis Saueii Tbonia: de Pa-
absentiam, qui lac coosolalionis lolies expresscrat raclelo niiiiislerindignus, salulem ct dcbitam lanls

c.v ubcre compassiouis. Vcreniin sc/i, quia cum ce- Palri el domiiio reverenliam ct obedientiam.

ciderit,nonhabel subleiantemsc(Ecctc. iv).Jam pucr Qnia se uobis, cbarissime Pater, prsscntia con-
veslrx sancliiatis fugam cogitabat ioire, certe moB- fert conrnneanlis.dignum duximus sospiunis veslra
rens, ccrie dolore cordis laclus inlrinsecus, quod susceptis indiciis , peclus virlulum ,
pectusamoria
pauperes Cbrisli iu iribulaiione deserere dispone- el gralix dulcioribus recrcare fonicnii». ll.cc eniin,
ret, quibus noo cr.it adjutor, el quod a nobis inli- D llt nortis, lcx constituiiur in amore, ut menlea
ceniialus abiie debeiel. Subiil igilur Jesus el amor amaiituiui sinister rumor exulccret, el de feliciori

paleruus in mentcm, el quod mihi piius videbalur successu abundanlior matcria jucuudilatis cxube-
jii !n iiiii xqniialis roihi conversumesl inamaritu- ret. Quia igitur et corporum nostrorum nicoluini-

dinem rcllis,dum aipcclibus noslris el se ingere- latc el reruin commissarum iiilegritalc gaudeiiius,
rcni el mukiraoda bcneficia inbis gratis impi n^a si non id btieris mandaremus, ad vos usquc pra>

et codem lcmpore a bonis moribus naiura degene- nuntiis sanciiiatcm vesiram offendere putarenius.
rans ct anioi Gliorum, quos prxvia vestra pielaie Ainori uaquc congruum arbilramur, quod sxpius

(12) llic linil apographum Lvegaardianum , rx- (Ifi) Sine dnbio aiinou r.

i,i.ienim violcnia manu siue Jubio abrupta sunt, 1 1Quinqve ftorif, genus mouetss.
t ,

(13) Uihi ignoluio. (I8| Siiic dubio Joanni.

ili) Mil.i iguoium, nisi forte ille, qui circa 1187 il'j) Barlh. el Lang., an. 1179.
factus 1 piscopus Olhiuiensis, el magisler arliuui
1
(iili Cuarinus, qui sedebal ab anno 1170 aJ
diuiu l9Novcmbris 1174, qno obiil. Vide !
"
(15) Multi tiinr Pelri fnerunt, omnes consan- llitl, unners., Paris, lom. II, p. ?8I ei IX
guioi il salnnis archicpiscopi.
i
607 EPISTOLAIU tf Llft. II. 608

Kribimus, qtiia quoties illuJ ngimus , viscera pa- A eiiim dicam. Multorum cral opiuio ei invalesccbat
lerna quasi quadain nostri repraesentalione refici- assertio quod milii miiltis in lncis al nie capien-
,

nius. Dnlce siquidem sapit bonis incniilius et lille- duiii laquci tendeienlur nec eos possem cvadere,
,

ris impressa absenlitini sospitas cl sancti amoris nisi mc maris discrimini commisissem. Iloc igiiur

digna suavilas. Si quid amplius de siatu noslro solidomino papx couimunicalo consilio, de nocte
sciiu iliguum pulabitis plenius a commeanlibus consurgens navem conscemli de exercilu imperato-
discetis. Libellus etiain niipcr a nobis edilus et do- ris venientem Pisasque teiidenlem. Sic nullo inter-
mino abbali nostro transmissus, abumlaiiiius atque vallo posilo die secuuda apud Pisas applicui. ttogo
veracius , quac ciica nos vcrsanlur, proloquetur. igilur, mi doniine, ne vesira benignitas supcr boc
Euni igitur roganuis, ut ab eodem Palre nostro ct indignelur, quod a vobis sicut et omnibus, non
domino facialis inquiri et vobis exhiberi. De cxtero sumpta licenlia ab urbe discessi ;
quia, tesle vcri-

li.ius nosler charissimus et ]>t ior noslne religionis t:iie, licentiam articulus prsedictx necessitatis ex-

et boneslatis vestrae duclus opinione et ordinis zelo clusit.

succensus lam in ilomo nosira quam in veslra nia- EPISTOLA XXXIV (23).
nendi licenliam apud vos a nobis extorsil ad tein- Ad domimim Lundensem.
pu s. Supplicaraus igiiur paternitalis vestrx pedibus B Imporluni in porrigendis precibus esse vidcmur.
advoluti, qnatciius fiatenise solito cbaritaiis intuiiu et si non indignationem dissimulat pietas, aeqtiitatis

ct nostne dileclionis interventu, si apud vos ali- judicio prxsumplionis audacia compriinetur. Jiidi-
quantuhun morani faccre decreverit, vullus ei pa- cium ergo misericordia temperari rogaraus ut, sub-
lernus arrideal, et peregrinatiouem ejus rcfovendo venicnte gralia , cui solito more precibus dcvotis
Ixte suscipiat, ut et doctrina, ct moribus et ornatu iunitiinur, indignalionis seveiitas nec postulatis
sancia: conversalionis ad nos redilurus quandoque obviet, nec crga (iliuin clemenliae paternx vullum
rcfulgeal. Cie.limus, quod ejus convcrsalio, ct mo- obuubilet. Noslis, Pater, srienti cnira loquimur,
runi forina, quam a nobis aecepil , non oueri vobis quod palerna: dulcedinis copia liliis non indulla li-

erit sed honori, Hujus rei sine magno nosiri ser- lialeni affectum gravitcr cxulcerat, et boiiorum
monis excursu ipsa ejus conversalio vobis pra-sla- regenlis graliam devenuslat. Proinde sup-
morum
bii, si non fallimur, cerlius argumentum. Quidquid plicaraus, ut aures patern.-e piclatis supplicum pre-
anicm ei bonoris et gratiae a vobis impensum fue- cibus inclinenlur, et effccium debitum pia desideria
rit, noslris crit procu! dubio muiierandum obse- consequantur. Ne vero plurimis et maximis nego-
quiis. Loco niagni muneris nobis, Pater, accederet, q tiisoccupato legendi uedium iufciamus, prajsentem
si passiouem et bistoriam beati Victoris parvitati arcliori limile paginam coarctamus, el latori pix-
noslra; sublimitas vestra transniitteret , cum ejus sentium desideria noslra viva \oce vobis prose-
nicimniain in duplici festo annis singulis reco- qucnda commisimus.
lamus. EPISTOLA XXXV (24).
EPISTOLA XXXUI (21). Ad abbalem de Esrom.
Domino Osliensi (22) canceliario: Amantissimo Patriet domino W.vLnERToDci gra-
L'l prjesentia veslris aspeciibus offeram, nou tia abbali i!e Esroro, frater Guillelmls, sanctitatis
aliunde , quam de benignitatis veslrae gratia sumo ejus in Domino servus scmper charitate devinci.

fiduciara. Conlido, quod apuil vos ingratum esse Multiplex gratise et bene\olentiai beneficium sera-
non poterit ,
quidquid aunlius veslris \eritatis as- per est aclione multiplici graliarum prosequcn-
serlio Amator siqoidem veritalis niinl
iiilulerit. dum. lude est, quod in persolvendis laudibus ve-

amct, quod obviet veritati. Ad vcstram igitur volo strx pateriiitalidignanlerassurgiinus.quodiii nostris
venire nolitiam , quod in vobis veneror el d.ligo, petitionibus apud Sirium (25) clementise veslrse fre-

quod vidi et audivi virorum honeslorum relalu de quentius alque benignius exaudiinur. Caeterum, mi
viitutum veslrarum praeconiis, quibus celebre per D Pater, fratrera Stepbanum, qucm ad nos misistis

erbcm muilipliciler excellcntite veslrae nomen iu- gralanter excepimus ; et jam perventionis ipsius ad

noitiii, el hunc oro, ut usque iu liuem suarum vir- nos fructum degustassemus uberius, si nus non
lutum vobis dona conservet, qui nunquam in se de- multipliciter affligeret, et nunc iteium seduceret

serit confidentes. IJnum est aulem, quo.l niihi ad mullis fraudulentiis aqua! ductus, pro quo nos saepe
eumulum d"loris aecedit, mcvidclicet sine licentia rogavimus. Nobis igitnr videtur, quod in aqua latet
vestra ab urbe fuisse digressum. Si cbaritas vestra iniqu.tas, quae prudeutiori dcbeat astulia dcpre-
dignctiir altendere, nihil erit quod rcverentiam in hendi, ne nos contingat diutius fatigari. Sed ad boc
hoc facio dcbeat vel possil offcndere. Verilatem quis idoneus, nisi liatcr Stcphanus? Scd heu !
mi

(21) Barlb. et Laug., an. 1195. (251 In Magnseanul Sinum. Locus sine dubio
:

(22) Ociaviauo cardinali. llic ius habuil elertuin conuplus. Forte lcgendum Suuium. ct tunc inlelii-
ponlilicciu mavimum consc crare. Baronii Annales, gendum Suiionem , consiliarium "Waldeiuari I et
toin. XII, au. 1460, u. 44. Canuti VI, qui obiit 1186, palerque erat Audrex,
(23) Barth. et Lang. an. 1178. archiepiscopi Lundensis, inlimi YVilhelmi abbalis.
(24) Lang. an. 1173.
099 6. WILLELMI ABB. S. THOM.C DL PARACI.ITO 700

Pater, retmcrc non possumus, qucm nobiscum per ,\ aninii nostri dulces experiaiur excessus. Quid cniin
tlies aliquol relinerc volumus, nisi vestia liceniia esl anians niagnitudo , nisi proflurus de cordis pu-
et auctoritas jussionis vcstrae perurgeat. Rogamus riiate dulccdo? Nec laincn amor \iiiosus hahet lioc

Igitur, ul ctiam har vicc noliis non denegelur be- propiiuin, quia nec amor dicendus esl , cui cordis
nignior exauJitus, quo per trcs vel quatuor dies corruplio famiilalur ad vitium. Noveris itaque,
sccurius ipse rcmanrat, et noslra parvitas vestraiu quod ila le duximns sinceiioris cliaritalis visceribus
reverenliain nnn oflendat. Valete. imprimcndum, ul de amorc nostro tibi virlutum
EPISTOLA XXXVI (-26). proveniai incrementum, ct cx respeclu vilx since-
Ad abbatcm dc Nestveltt. rioris aliis le propouas ad imiiaiionis excmplum.
Sicut morcrorem piis mcutiljus ingeril in Ecclcsia L't autem ccrtius hoc valeas oblinere, tibi congruit
Dci religionis defeelus, iia civiutem Dei laelificat el honori nominis lui, qiialenus ab bis, qux carnil
felix ejusdem reparalione profeclus. Inde est,
in suni, desideriis omni solliciludine debeas et siudt as
amanlissime Paler, quod studium ct sollicitudincm abstinere, el his, qunj spirilus sunt, inviolahiliter
vcslram super rcparaiione et couvcrsioue lotius or- inluerere. Sic cnim a Doniino laudem consequeris
dinis in Ecclesia vobis commissa diligenter ample- cl fjloriam et moruni luorum suavitalis odorem dif-

climur, |cl coraiu Deo ct omni populo muliiplici , ^ fundcs ubique per orbcm. Plura vellcmus, sed ne
prout dignum csi, laude prosequimur. Proinde cue- graveris prolixitale limemus, et ideo prxsculem pa-
nobii v... v... v (27) in naribus circiimposilorum ginam arctiori limite coarctanius. Licet aulem fa-

felor aspersus multos infecit mal« conversalionis melicus omnis plura desiderel degluliie, qtiod lamen
ct propler unius delict'im in condcmnalionem ut , exiguum cst , avidius ccnsumiiur; cum plura con-
dicilur, irruenlibus scandalis, mullos aproposilo, tigerit non adesse.
quod est miserabile diclu, dejecit. Sed jam per Dei EPISTOLA XX XIX (35».
graliam cl vcstram industriam jam securis ad radi- Ad priorem de Cunungellc (5fi).
cem urboris pusila e*i (Luc. m). Dilcctis in Chrislo Lalrentio priori , et Enrico
EPISTOLA XXXVII (*8). caeterisque in Coninguhello. canonicam vitam pro-
Ad dominnm regem banornm. fcssis, fraler W illei.hl's Sancli
t
Tlioma.- de Paraclelo

Ubi gralia coiisolalionis acccdii , dignum est, ut minister indignus, sic cuircie ad bravium voca-
dcsolatiiinis languor abscedai, ne si languoris aspe- tionis supernx , ul comprelieudant.
riias invalescat, animi virlus enervaia succumbat. Nostis , charissimi i,
scientibus cnim loqtiimur)
Ne igitur animum veslruin diu vobis inflictum diu- /> quod animrquiveraciteramorislegibusastringunWi
tius vulnus exulcerel, duicis rumor jucuiidus et nullo maris discrimine, nullo (eriaium spaiio discu-
Ixlitix bajulus, cujus jucundo relatii exsultetis. liui.tur. NecdiHilcmui', imo vcrius astruiinus, quod
Ju.tuia de cotlo prospiciens diu pcccati nube de- sicui ignis olei perfusione validius inardescil , sic

pressa solinni) resnmil honorem, quia tapientia amor, si iubirahitur noiniunquam prxsciuia corpo-
eincit malitiam (Sup. vn ). liespc.Tit enim Dommus ralis nc niuluis fovealur alloquiis , scriptis lanien

humililaltm anciltce snrc (Luc. i) lili.r. nosir.c F. rereiilioiibus incalescit. lnde est ,
quod abseutei
R. (20) quam (30) jam R. S. S. (31), Cbrisio an- corpore spirilu prasenles praesenlia vobis offcri-

nuenle R. G. (32) J. Livtantur ra>li et exsnltal terra mus , nc vel apud vos coneepta dilectio conscnesrat,
(fsa!. xr.v) el omnls ornalus ecritir, :(,Y>i. n) commo- vel occasione dislantium corporum vis amoris lor-

nelur ad laudem, el jubilant omnes lilii Dei. Quis lasse languescat. Niiperriine vobis conscripsimu
eniin non jucundelur?cui non dulce sapial lioc ver- slaium veslrum certius cupicnles agnnscere, quam
bum, quod fccit Dominus, ei ostendit nobis? Sic aui si forlnua sccundior favoieDivinitalis arriileal,
pueri, sir juvcncs, seiicscum jiinioribus, »ic diviles gialulamur; sin rebus vcslris liislior opus invideal,
aut pauperes, quia cnminnnis esi causa la*tiiix, cura daiuni conimunis iiifoiluiiiuni dc|doramus. Esl

non sil apud \os , cui sil licilum locuin habere ni- D cuim ralioui congruura ut quod coniniune o.iiur,

llltlX. cominunilei' sit fcrendum. Cajlcrum ad vcs.ir.im

EPISTOLA \\ XVIII (55). noliiiam voliimus pervcnire, nos ad parlcs vrslral

Ait amicum intimum (34). navein nnstrain cuui brasio in provinm vellc dirt-

Amor dissimulare nescit araoris aOVcium, quia gcre, nl ex lioc frurlura dcbiluni percipcrc valca-
dlssimulationis umbraculum suspicatur amanlium iihi>. Vei imilameii super hoc voluniiis veslr.e fra-

csse defecium. Qn m jo scribimus, amori inorem lernitatis haliere consuliiini, sividcliccl nos regun
gcrimus, ulienore lillerarum nostrarum e&pressos veslroruin vel aliorum vcslroium linierc congrei-

(26 Lang. an. 1103. o. i.Barlbolini.mo Fortc

in llcconciliata iteram. ; :

(47) llic uoraen coeuobii , dc quo meniio fii , ex« (35) Lang. an. 1190.
Barlli. cl
eidii. . \.| Pelruni Siinonis juvla Barlliolinum.
,

(2S) ll.irih. el Ling. an. 1200. (55) Barth. an. 1183, Lsng. an. H8i
(20) Fram on eginx. |5C) llnlie Kongeliclli propc forlaliliiim ltalms in
(50) Qnir in Hagnxnuo I ci Uarllioliniano. prov lo ia Vikensi vi Balmsensi, nliin ad NorvegiaB
i

(31) lu Vrllejano Qmvjam rcgi tpomo IHO.

: spcci uiie, nunc ad regnuni Suaciic ln Magnxanol.
(32) V. C. 1. in Magneano 1 •
i Vellejano ; r. t. /l OIKJ. llf.
 ,

7«! EPISTOLAP.LM LIB. II. 705

lum oportcat. Sil Igitur industrix vestra, nobisvel A dura et rigor deperil ordiiiis el infertur calumnia
vocc vel scripio praligere partem luiiorem, nc nos sacratiuribus ci anliquioribus instiiniis. Cum non
expcnsam aiiiiiicrc contingat cl Qnod
laborcni. mclius tcrminos commutare, quns Pa
licct nisi in
totuni pcr laioreni praesciiiinm volumus, rogamus Hes posuerunt, cl observari liliis man.laverunl.
Impleri. Ndn vobis, Patcr, videtur iniquiias seniorum ob-
F.PISTOLA XL (57). viarc mandaiis, obcdire n.ille prapositis, ct Patris
Adamicuminin/irinilateimpaiienlerlaboranlemlSi). noslri Aiigustini Regulam in irriliim dmi ? Nonne
Cum amicos aliquando dcserit familiare
inter genus cst ariolandi acquiescere uolle ? Ad libitum
colloquiiim, nunquid amauiium mentes exulceral? de clauslro insipienliiira juvenum pedes exponi ct
suniunt do oblaia consolatione nonnunquam salu- videre, et velle vidcri et infamare cubiculum casli-
tare remcdium. Proinde prasentia dimiltere duxi- latis ; nonne sonl hxc aroia iniquilalis ? Suppressis
mus, qnia te langnorc montis laborare pcrccpimus ;
virtutibus , libertas vitiis indulgeitir et esl repre-
doles siquidem le fclicioris fortunx privari muneri- hensihile, si prapositus gannire prasumal; quia
bus, cum quosdain eadem el duicioribus fovci obse- defensionis sciilum opponitur ct facies asperioribns
qiiiis ct fccuiuliorihus laclat uberibns. Vcrum si
corrigendis verhis illatis pudorc suffundilur. Sed ut
foriitndinis le pccins babere cognosceres, de facili le ' n "''' Iweat in aure vestra liccnter pauca proponere,

sinisler eventus non in pavtem alteram inclinaret. °."' s ' n culpa yersalur, nisi dominus episeopus,
Christianus siquidem, cujus est exspeclatio non cujus csl inter eos auctoriias, qui (lucltis iniiiiue

tcmporalis scd xterna , nullis frangi debet aversis; scenles compcscere potest et enormia redigere in
quia lemporalis, ut nosti , prosperilas , nec amare . mensuram. At vcro, si potestis el tacetis, nonne
coclcMia , pltis est oncri quani saluli. Quanto enim conscntire probamini?Proverbium vobisest notum:
cuiis rei familiaris magis occupari te scnseris, tanto ' Qu ' lacel, cnm possit arguere, consenlit. » Con-

le minus cadeslibus dcsideriis accendi cognoveris. scnticnlcs vcro et facienles secundnm Apnslulum
Nflscis, quia i.on iniiltum disiet a \itio vcl decipcfe pcena pari punientur. Lt ulinam, Pater, solummodo
vcl decipi posse. Prorsus dcciperis, si pro lerrenis laceretis, ct cornua peccaiorihus non darelis ! Ohsc-
ccelestia commiitare dccreveris. Scd quis hoc, qui cramus igilur pro Cbrislo, ut in defcnsione jusli-

rt-clt' sapia', vcruin cssoastiuat? si igitura te nia- tiae religionis amalorem vos esse probelis el pne-
inim suam trislioi forluna suspendal, in nientem posito boncsto uti ct sanclx conversalionis viro
lil.i vcniat, quo.l le Deus rebus luimanis exemptura cnm dcfeclum ordinis Ecclesix sibi commissum
in coelcstibus coronarc dispouat. auribus vcstiis intulerit, henignnm impcndatis
EPISTOLA XLI (39). aii.litum. Turpe siquidem est vclle vidcri confovere
Ail epifopum Tlmrgoium (40). jnslitiam, ct paii pcrversos subveriere pravis mori-
L'iii rcligionis el diseiplinx riiior paiiiur dctri- hus disciplinam. Donct omnipotens Dcus, ut de
menliim, non esl Erclcsix liliis dissimuiandum, ne cxtero nulluni apud vos, qui perversi fuerint, rofu-
dissimulalio criminis culpam gravioris accumulct gium bahcant, sed fervere in vobis senliant , errore
ultionis. Inde est, mi Pater, quod vestris aspectibus sublalo, reclitiidinis zclum; hoc enim ct lanne
hxr. prxsenlia confidenler offerimus, quem et facie veslra congruit ct saluli.

Dovimus, imo el in Chrislo vere dileximus, tum EPISTOLAXLII (II).

dobito li.lei Chrislianx, Uim opinionis snave redo- Ad prapositum Sancti Theodegarii (12).
lemis odorc. Si super hoc prxsumplionis forsitan Aodilis dotoribns, aflliclionibus et quas
injiiriis,

arguamur , excusabilcs nos babcbil et rectiludiuis pro Domino sustinetis, ut amori vestro pauca scri-
xelns el fraieniilaiis conipassio, cui humanilalia banins, fraternx 1103 cbarilalis affectus impellit.
ofticium exliibcmus. Novrrilis igilur,Paier, qnod non dolerc non possnmus,
quodde Novcrilis igitur,
vcstra prumotione jucuiidiori graiulati cuin vos doicre percipinius, quia ex quo vos agno-
sumus
auililu, eo ccrle dcvotius, quo sperabamus vestris D vimus, nullalenus vos amare destitiiuus Libeutius
sludiis Ec.clesiam Dci ubcriori prolicerefiuctu. Verura vero ore ad os vobiscum iniremus colloquium, quia
illi spccialiler vcstraglorixcoiigaudcbanl, quosprius qucm ct quaiitum crga vos habeamus, plenins agno-
suscpper.it palornilas vestra regendos ct siudiis ho- sceretis affectum, qui, Deo volenle, nunquam poie-
ncsliorihusprovehcndos. Sedecce,Paler, mula/us est rit coiitrahere pro tribulalione defeclum. Si igilur

color opiimus (Thren \y\versa est citharacl chorus coi.tra vos angustix tribuialionis insurganl, cinn sit

in lucttim, et oroonuin.ut audimus tn voccm flentium Cbristus in causa, animus Chrislianus palienlix
(Job xxx), quoiiiaiu priora transierunt. Pro crine virlulem non deserat, sed cuin Doroino cl pro L)o-

succcssit calvitium ,
pro suavi odore feior (Isa. m), mino liiLiulalioiium sliraulis ipsuin corpus exponat

(37) Barlh. et Land. an. 1190. p. 473, 476, et nh co refertur ad annum 1188. Erat
(38) Ad Pelrum Sunonis juxta Bartholinum. jam episcopus i!t>7. Dies eius cmorlualis faiiolus
(39) Lang. an. 1187. esl.
(40) In provincia el dioecesi Wendilensi, nuiic (41) Lanrr. an. 1187.
Alaburgensi. Cxlerum Ikcc epistola edita est a (4-2) In Westerwico Juiix in di.eccsi Wendilcnsi,
Ponloppidano in Annalibus Ecclesicv Danicx, \r>m. 1, nunc Alaburgensi.
 103 S. Wll LEI.Ml ABB. S. Ti:0M_E DE PARACI.ITO 704

-iostis siquidem ,
qui rncmbr s suis diccbal : Jn A tnrasirel oraiio, responsum cxsequcnd.» justilia
mundo jir'ssuram habebilit, ted cnnfidile, ego »11111- nondum accepimus, cum apud nos sit istud noto-

__ .1 vici ( Joau. xvi ). Si igilur mcmbra Cliriili s't- rium, ct ferc lot exisiant testes, quod suul el lio-

iniis, non nos pro Domino labor assumptus deter- mines (4"). Hoc autem iterato reverenlix vestrx no-
1 .11, quia athlclas suos, ul melios nosiis, Christns bis essel idoneum repiicare, si non vcremur audi-
«li.^na el incomparabili mercede rcrounerat. Caete- inin vcstrum imporlunilate frequeMis relationis of-
iiiin si !;edio tribulationis afleuus malevoiis cedcre fendere. Nos autem domini Lundensis apostolicx
qnocunqiie modo disponilis iiiimulalione loci cor sedis le^ati et '-jus suffragancorum litteras non du-
\ sirum a robore suo nibil enervet, quod honestali biinnius vestram audienliam teligisse et veritatis

el inlegritaii fama: veslrx repugnat, quod sunius, patrocinsnte testimonio, toium e„ integro negotium
qnod possumus, hono/i vesiro ei utiliiaii libentcr intuli -i- v< l explanasse. Itaque miramur, Patcr rc-
exponimus d< nium nostram, et loiam ipsius exte- verende, quod erga (ilium vestrum, qui in nullo
riorem a Iminisiraliouem auxilio vestro tractandain hactenus vobis displicuit, sed in omnibus et per
oLT 1 iiiiii-. Quml si furie respuere dicitis, fratrum omma obedieiitix vestrac sedis anoslolicae exseculor
religiosorum i!e Esrom societatem adipisci consuli- voluntarius fuit, p..icrna_ dulcedinis sic sunt indu-
mus. Uorum quodcunque duveritis eligendum sa- lata viscera, ut nobis, quod in au.em, ol servala rc-

luti veslrae pro cerlo noverilis esse consultum, quia verenlia veslra, loquamur, in negotio isto justitia,
locus uicrque saluii congruitanimaruin. ut praediximus, nulla respondeat. Quod auleoi pr.e-
EPISTOLA XLIII (45 . dictum quondam episcopum in eustoilia rctinemus,
Ad (lumi;inm papam. p:n i vel tranquillilali el Slabililali regni nostri cnn-
Nov< rit sauciius vestra, Paler sancte, me servum sulimus, non quod in persoua sua sii noliis ipse li

vestnim a domino Absalone tiinc Roskildensi cpi- niori,sed quod complicum et faulorum suorum sina
scopo, nunc Lundensi auhicpiseopo fuisse cvoca- nostro perieulo non possuinus oliviare machina-
tum in ibideni gTtrem abbatis oflkium
Daniam. ut mentis dolosis. Itcrum igiiur supplicamus et iterum,
in ecclesia quadam paupen ula quidem, in qua prae- ui ad preces filii paternus emollescal aflecius, et
• senlis tuncicmpons ad fratrum sustentationem non amariludo concepta de non justitia nobis ezbil ila,

nisi vii casecs el dimidium baconem (ii) inveni. lienedictionis vestra dulcoreui, ejusdem tandcm
Douiinus auicui Alisalon , qui nunc est, ut dixi, juslitix rcmedio mediantc, percipiat. Ad pciitionem
Lundensis, ut pius et religionis amator et suslen- itaque noslram clementiam vestram pelimus incli-
lalor Dei dilectionis, ct intuitu amoris inci, bcne de r nari el Patris nostri, qui quoad viverel, vobis venit
:. .. ... ......... ..__._ ....... _
^ .0 :_____•._... : ..
gratiam (48) porreclis precibus, supplicamus fe-
.

suo appOMiit, et in multis eaindem 1 cclesiam ad ui

\ic!uui l'i itium ampl avil, sed 11011 tantum qu')d eis lieem memoriam suffragari; ul, sicnt in mandalis
sullicer. possii ad veslitum. Cnde et niaximam pe- apostolicis devoti fuerimus, proiuptiorcs in cisdcm
niuiam patiuntur, qui inibi Homino famuiantur. In et dcvoiiores dcinceps existamus.
illa autem provincia adornat episcopaius oflicium EPISTOLA XLV (49).
Pctrus (45) ordinis noslri canonicus, qui domina Domino Lundcusi in p.rsona eancellarii.
Absaloni sucecssit, vir honeslale pradilus, et litle- Charissimo I 'alri Absolo. 1 Dci grali.. Lundensi

calibus «indiis ad plenum erudilus. Supplico igitur arehiepiscopo, Andheas cancellarius 1 D loruni,

pielatis veslra visceribus, quatenus ei scribere di- ct qui cumeo sunt, sahitem ci pix dcvolionis obse-
gnemini rogando ut, quia ord ni_ noslri cst 1 quium.
nicus, IVairibus noslris paupcribus honore Dci el Quia parcnlilius et aniicis pcregrinantibus et a 1

veslra dileclionis inluiiu aliquod beneticium assi- loca longinqua tendentibus solel inesse dubius
gnetur, quo possenl in partem sublevari. succedcntiuui rerum evcnlus, palernilali vcslrada
EPISTOLA M-IV (46). statu nosiro duximus inferre nolitiam , ul eo 1
1-

Jn persona regii Danorum. D cepto , si qnis fuerit dolor, qui viscera veslrc pa-
Sedcs aposlolica t<-tie. est nobis expetenda, quo- leriiitalis exulceret, illum novitas rumoris exi ludat,
lies scandala, peccatis exigenlibus exoriuntur in re- ut inde suscepta jucunditas radio splendori. sui
gno noslro, quat nosli vel principum nostrorum turbulenta cuncla screnct. Cum igilur dislenli .ue-

concilio sivejudicio lii.cm debitum sortiuntur. Inde 1 imus >d ii ibulationes el angarias mulias ,
]iaticu-

est, quod factum Waldemari quondam Slesvicensis ti.c clvpeum illis oppoucre el honor regis non im-
episcopi, quia borribilc factum, quo roajestatis re- pulit alque \ rofei tus ei inaxima nobis cummissl
giae exccll ntia Ix.litur, auribus veslra paternitatis n jotii difficullas. Minor 1 sl siquidi m iu amo
inluliinus, s d nube peccali rorsitan obsisientc, ne labore profeclus, si per minislrorum inertiam seu

(45 Banli. 1 1 Lang. an. 119-2. prini ipcs in partca suas trahehal
. 1 \ Scilicel < ai nem pon inam. Walderamus I, pater Canuli VI, in lilc inlef
upra ul episrono Koskildcnsi.
D \le_andrum III ei Vict m, subsequeutcsquc .mii-
iii, ei Lang. an. 1195.
Baiih. p_l is scmpcr a parlibus
Alexandri .01.11 a inipeiaio-
.'• \\ ui.ii u- episcopus voluil
_» '
se faccre re-
. 1 . iciu Fridcricum 1, stelit,

y.-in. ci urgebai n lui m lerl am partem regni .1 1 (40) Barth. el Lan.15. an. 119.
sibi debiiam esse, cl _! hoc oblinendura peregrinot
 ,:

705 r.pisTOuuuM i.m. ii. 70G

negligenliam in npgotiis utilis ct hnncstus noinns A ctam reginam rccipiendam totis viribus animnm
r.iiiui succcdal cvenlus. Proinde ne nobis in oppro- rcgis iiiducant. Mora aulem , qua dciinemur, nobis
lniuin cl labori nostro surccdal in defectum , diu -
satis est trediosa ,
quia expensarum est ratio co-

tius a pra-scnlia vestra suspciulimur, ad quod tolis piosa, sed teslis esl Deus, quod in linc ct regis bo-

eordium desideriis suspiramus; quia non cst unius nori consulimus, et avarili.c et infamis vilium dc-

diei labor assnmplus sed mullorum, doncc ejus vitamus, ne et qui nos cognoscunt, nos habeant in

eomplctionem in lxtitia divina gratia prosequalur. contemptum.

Noveritis autem fortuna cursum inslabilem in dis- EPISTOLA XLVI (54).
ccssu noslro ab urbc non succcssisse nobis in pro- Ad dominum papam.
spcrum , quia dulcioribus aniara nimis inflila per- Scandala cum inter Ecclesiae lilios, pcrcatis exi-

roiscuit , dum apud Pivioncni et Castellionem per gentibus, oriuntur, vento maliiiae flame paleae sub-
bebdomadas sex in captivitate delenlis, per Burgun- levantur, grana sub paleis comprimuntur. Proindc
di.e ilucenisexdecim paria lillcrarum domini papx exclamat Apostolus, ct dicit : Quis iufirmatur, et ego
subripuit. Tandem vero domini Cislerciensis et iioji in/irmorf quis tcandatizatur, et ego non uror?
Clarxvallcnsis sludiis ct labnribus, favore regio no- Urimur itaque, Palcr sanctc uiimur
(II Cor. xi.) ,

bis impetralo, Parisios, Domino ducente, perveni- B malorum et dolorc duin cos
et nos a tribulatione ,

nius , ubi prxdicli rcgis prxslolamur adventum, qui videbantur orbem portare videmus succum- ,

quia nobiscum , ut jain nobis secretius per inter- berc, et Cain ilerum in Abel in agro consurgere.
niinliiim ad nos usque transmissum innotuit , vult Nigri consurgiint in Griseos (55), monachi in mona-
li.sbeie faniiliare colloquium. Quantus autem fuerit cbos , fustibus , ut dicitur, et gladiis pr;rparaiis ad
ciica nosprxdiclorum abbatum aflectus, multiplex bellum, ut jam dies tribulationis imminere credan-
rerum approbatione dignus designat ellectus. Nec lur, de quibus iocutus est Dominus : Erunt dics, in

amissarum liitcrarum occasio sii nobis causa tri- qtiibus dicent montibus .'
Cadile supernos(Luc. xxm).
siitix, cum nibil nobis desit ad peragendum nego- Esscnt vobis baec latius exponenda , si vobis perso-
timn, quia alias in pergameno non alias in tenore iiaruni aliarum littcris non esscnt cerlius expianala.
litleras oblinemus. Dominus quoquepapa, cujussit Verum ne scelus hoc videatur inullum , brachium
in benedictione memoria, lotius regni utilitati pio- potentiassux Dominus noster extcndat, et eorum,
vidcns et lionori erga reginam etiam habens devo- qui nec ordinem tenent nec lenentur ab ordine ,
,

lum compassionis affectum, post nos notarium cervices confringat , ut pax liominibus bonat vo-
sit

suum ,
priorem vidclicet Sanclx Praxedis , virum „ luntatis (Luc. n) , malevolis autem et his, qui ode-
apprime lilteris erudilum transmisit ad regem et runl pacem (Psal. cxix), pelra scanduli cl tapis of-

omnes Fraocix praelatos lilteris apostolicis prxmu- fensionis (I Pelr. n).

hilum, quse, si eliam alias non haberemus, suflice- EPISTOLA XLVU (56).
renl ad totum complendiim negoiium. Dominica Ad dominum papam.
igitur, qua cantatur : Isti sunt dics , Scnonensis Erant duo, qui ad babenda beneficia mea venire
arcbiepiscopus (50) et Arrabalensis rpiscopus (51) inbiabant. Hi, quia me videbant habitnm religionis
Cisteiciensis et Clarxvallensis abbai.es cum magi- appelere, iu fraude et dolo eircuierunt me , dicen-
stro Petro Parisiensi prxcentore (52) tanquam ju- tes idem se velle appetere. Juralum est igitur, a
dices a summo ponliflee delegati , ordincm discidii nobis super Evangelium. Provisum est mouasle-
facti iiuer regem et reginam debent diligenicr in- riuai , Ponliniacum (57) scilicet , statula dies ,
qua
quirere, et regcm ad recipiendam canulcm reginam, stetimus aute abbatem, cgo et unus ex eis. . . . (58)
qiiibuscunque potuerint modis, iuduccre, et si forte, sc vero reddere noluil. Anno uno cxacto, iterum
qiiod absit ! niliil poluerint proficere , sed hoc non !'e-
terlia feria ad monaslerium redire debuimus ,

hebdomadx, qua legilur Ego snm paslor bonus (53) cimus, quia eorum ncquitiam sum expeitus. Inte-
:

ex mandato domini papx legalus Romanx Eeclesix D rim in ccelesia uostra ordo Saneti Yictoris advenit,
dominus Mclior domiiium Remensem cum sullraga- quem ego suscipiens ejus me institulionibus man-
neis omnibus et dominum Senonensem et domiuum eipavi, et in eo l fere annos explevi. Modo qua:ro,
Turonensem et dnminum Bituricensem cum eorum mi Domine a vestra sanctitate ut puero vestro , ,

Bnffraganeis districtissime prxcepil adesse, ut ipse significetis litleris vcstris , in quo milii sit ordine
legatus et domini papx nolarius cuni prx.ijclis ar- securius permanendum. Postulo etiam, mi domine
chiepiscopis et episcopis, et cxteris Ecclesix flde- Pater, ut niihi lilteris veslris, cuni voluero, ad ec-
libus de negotio prcedicto pertraclent et ad praeili •
clesiam meam Parisios conlirraetur redcundi libcr-

(50) Micbacl de Contul ab anno 119-1 ad 1199. (54) Bartb. et Lang. an. 1192.
Saramarthanorum Gullia Chrisiiana edit. 1056' (55) Scilicet (^istercienses.
t. I, p. G35. (56) Barth. et Lang. an. 1197.
(SIJ Hodie Arras in provincia Arlois. Tunc pras- (57) llodie Pons sur Yonne in pago Pertensi in
sidebatPetruslabanno US4 a.l H94. Ibidem, i. II, Francia.
p. 215.2IG. (58) In Vellejano lacuna lnc sic expletur : Ter-
(52) Scibcet prinio cantorum. .ius cl atler.
(53) Secunda Dominica poslPascka.
 ,

707 S. YVII.I.ELMI ABD. S. TIIOMiE DE PARACLITO 708

tis, pr.Tcipue CUm anlequam cxircm, ct ordinem et A Tusculanum vice alia : nepos abbatis Sancti Gcr-
seilcm in ilmiii et ubique milii retiuiieiim in coni- roani II. (62) quem vos pluriinuni dilevistis, qui
niuni rapilulo. Ilas eliam inilii rogo ita lieri conso- vos et dnmiuuui Bernardum Portuerscm cpiscopum
lalorias, ut onmes percipiant, qui.cas viderinl ei in domoqoadara B. Genovefx susccpi juvia Silva-
lcgerinl, quam sinceremc dilexcrilis ei glorier iu iicclenscin (03) civ.lalcm cum obviaiu invisdis do-
eis in liibulalioinnn ineariini :>ngnsti:s> mino Magdebui-gensi (04) usque Compeiidinm(G5)
EMSTOLA M.YIII a (59). Igitur, quia mc seuiper dilexisiis gratia domini mcl
Ad doniinum papatn. prsedicti abbatis Germani \ubis quxro cousilium
,

Conlrovcrsiam, qux inler Nigros el Cistersiensis dc quodam facto ineo. Pucr cram xv vel xvi an-
oi.liuis monaclios versatur, rcverenliae veslrte, Pa- norura.
dignam duxissemiis inferendain, sieam
ter saucte, EPISTOLA XLIX (66).
uon coguosccremus pluriiuorum i|iii voliis scii- ,
Ad dominuin Petrum (67).
liiint, lilteris ililigenlins veslris auril*us exaratam. Intimo suo Petro, sutis WllXEUIDS ,
quod est,

Ne igilur audicndi Isedium auribus lotius mundi quod polesl.

ncgoiiis occupatis generemus , Imc tanlum in pre- Qiioties circa a-groium soliio morbus gravior

cibus porrigenilis habere censuimus, ui qui ei

B invalescil, tolies auxiliuiii mcdici ad silii subvo-
is,

ame et post appellalionem ad audiemiam veslram nieiiilum sub fesiinalioue perquirit. Modo simili

dignoscitur esse commissus in monaclios Griseos cuni nos coarctal necessiiatis arliculus, rngamus,
eicessus a monacbis Nigris acrius vindicelur. Sicut ul nec in inuignalionem vel admiialioiiem vobis

enim aliorum religiosorum relatu pcreepiinus provenial noster impoi luinis ad vos usque recur-

post>|uain el se et sua Cislercieuces in vestra pro- sus. Prxserlim cum non babeamus in lcmpnre
teclione posuerunt et ex bono securilalis innili
nialo, qui pro nobis respondcal, dum supcrbit im~
credebani; Nigri supervenerunt et iujuriis el con- pius el incenditur pauper (Vsal. \). In lalore pr.e-

tumeliis atquc vulneribus eos crudeliter affoccrurit, senlium quietis nostr.e dispendiiiin loleiamus, qui
et eoruni buna diripuerunt. liorum regio nostra la- quia fialemilalis est nobis gral:a copulalus, quod
crymabililer deplorat insaniam, qui bonorum nio- ei cedeic debel iu bonum, ad tribunal judicis sxpc
rum gratiam devenuslant, et sua turpi conversa- cilatur, gralia; vcslrz auxilio in alia vice de maiii-
tione vituperantes ministerium , monacliorum cir- bus iinpiorum ereptus. Causain cjus, ne vobis le-

cumpositorum nares nebula fioeloris inficiunt , po- gcudi txdilim inleraimis, vnbis explanare vilamiis,

nentes niel in amaruin et tencbras in liieem. Lcce . sed ci veslris in auribus diligcniius pioscquendam
ipsi veniunl ad prxsenliaiu vesiram, lanquain viri, el benignius audiendam relinqiiimus. Supplicamus
qui fecerint judicium et justiiiam jacnlis impietalis igilur, ne louge sit a nobis in ejus causa veslrx mi-
arniati ,
quibus arcem pietalis iinpiigncnt, seil non seraliunis affeclus, per qucm nobis provenial desi-

expugnent, quia sapientia seinper vincet malitiam deralus cffcclUS. Ne, quod absit! qui vcslrx gralix

Eccle. vn ). A [ructibiis eorum cognoscelis eos conlidenter inniiiuiur , cnraiu iiiimicis nostris mi-
(

(Maiili. vii). Sed absii mi Paler, ut vos capiant in

!
serabilius occuiiiliainus. Valelc.

sermone, quorum os matedtclione plcuum est (Psal. EPISTOLA L (08).

x), et liiujuii eurnm gludiut acutus (l'sal. lvi). Alisit ! Vrcemomlratcnsi ubbati.
inquam, ut vos capiant in scrmonc, qui judicalis Amanlissimo Pairi ci L). Huwwi (u9) Dei gratia

orbem, qui seinper dilcxislis jusliliam cl odislis Prxmonstratensi abbati , fratcr Willelmoi Bcati

iuiquitalem, cujut laus in Ecclesiu sanclorum (Psal. 'I lnnii.c dc Paraclcto minister indigmis, iutimum
CXLIX)«I meiiioriu jii benediclivne sempilerna (Eccli. dileciionis affectura.

xlv). Cuiifunilanliir igilur confusionis filii , nec Diiectio, qua nos quondam inviccm dilexisse

apud vos invcniani locum refugii ,

qui docuerunt probaniur nos ad scribcndiim constanter impcllit,
niantis suiis ad prc.tium (Vsul. xvn) , cl glorianiur D quac non renovari rcccmioiibus possil ofliciis,

limjuas suas loqui mendacium (Jcr. ix). quia , nisi fallunur, nullo tempore consenescil.
EPISTOLA XLVIH t (60). Neque eniin fas csl studium lorpere ,
quod aqua
Ad dominum Petrum (61). DCnignitaS conipcnsalionc graliac niuneralur. Pro
Ego sum ille YVillielmus, qui priino BealX Gcno- venerabili autem fralre cl coabbate nostro Joanne
canonicus sxcularis, deinde regularis missus
vcfa; dcdomo Sancw Trinitatia in Lundis (70) susccpi-
sum in L>ac am , ubi abbas faclus bis ad vos a do-
;
musapud clemenliara vcstram agendum,quia quen
inino Londensi atcliii piseopo Veneciis transmissiis, benignioris familiarilalis greinio confoveinus, uec

(.',9) Barth. ct Lang., an. 1192. (65) Nunc Compieqne.

(00) Ila:c lillera non cxstal in liuliculo.cl forte (66) Harlli. et Lailg., an. 11!I2.
est principium cpislolx 47. (ii7j Kp tcopum RoskilJensem.
(i,i i Corrige pupum. (68) B.iitli., an. 1180; dubiiauler Lang. , an.
1111-.!.
((ii) Ilugonis.
(63) Nunc Sen/if. (69) Hiis° mnrluns cst in Augusto 1192, juxia
(01) Porle Mutjdcburqensi; liccl bxc onmia ob- Langebckium iu diplomatono ins.

scura suut. [701 lu Si aiuj.

709 EPISTOLAKUM Llll. II. 110

prccibus cjus ncc ncccssiiutibus dccsse volumusvil A ct vobis devoliures cl in vcstris scrviiiis valcamus
dcbcinus, maxime cum cjus opinio a juslilix tra- existere promptiores.

mite ncn cxccilal. Vir siquidcm simplcx et rcclus EPISTOLA L.I (7:,).

cst et rccedcus a malo. Nec apud paturnilalem vc- Ad dominum Su/frednm cardinalem (74).

stram cuni velul ignoluni commcndamus ,

qui dc L'l ad vestrum coiifiigiaiuus auxiiium nobis no-
vcstii testimonii pleniludinc gloriulur. Quod si forie slrisque negotiis coulidiinus esse salutare reme-
quispiam auribus veslris quidpiain intulcril, ore dium. Qin.i igilur dc vobis conlidinnis, ad vos cmi-
blasphcmo, quo kcdi debeat cjus opinio ad veslram iidcnler coufugimus et noslrum negotium vobis
memoriain vcnial ,
quotl beaius liieronyinus (71) prouioM iulum commitliinus. Illud aulcm a trauiitc

dicii : • Mendnci s faciunt, nc crcdatur vera dice - non devial xquitalis, ctitn miniine refrag&ur ratio
libus. > Qund inc ininus liabet iu operum ct osten- postulatis. Quia vero illud
paginx prxsenti commit-
sionc virtutuin , non cjus ncgligenlix vel culpae de- lerenou judicavimus idoncum, latori prxsciilium
betis id ipsum adscribere, scd vitio et malevolenlix duximus commillcndum, qui quod lillerx minime ,

ciiriim, qui debueranl ejus onera snpportare turn proloquanlur, vivavoce secunus exseuuelur. Roga-
vestro amorc luiu rcligionis honorc. Sed quid dieil mus igilur, ut ad viscera vcstra; pieutis sil ei fami-
Apostolus ? Xon omnium ett fidet {II Thess. mj. B liaris accessus, et cum exseculione negolii bcni-
Fidclts autcm fkus, qui non palitur tuos tenturi su- gnus audilus. Et ne vobis frustratotibus iabor in-
pra id qu"d passunl (I Cor. x). L*l lia?c quidcni, qux cumbat, uoveritis nos illi in mandaiis dcdisse, ut,

loquimur, a viris rcligionis exccpimus, qui condo- completo negoiio, de cliaritate nostra vobis v mar-
Icut super coiilritionem Joscpli. Uiitim est igitur, cas argenli provideat.
cbarissime Paler ,
quod ci rogamus, quud ct sup« EPISTOLA LHI (75).
plicamus, uL honori ordinis vestri providenles ma- Ad dominum Cincium cardinalcm.
los lollatis dc medio, per quos domus defamatur, Laiorem pneseniium dilectioni vestrx minime
pcr quos ut aiidiviiuus, domus suListantia deperit, coniincndarnus, quia non indiget, ul eum nostra
el confundilur ordo. Novimus, Pater charissime, (si cunirnendatio prosequatur, qui de testimonio con-
lameii quod loquimur prxsumplionis notx non ve- scienlix proprix et de plcnitudine gralix veslrx
lilis adsctibere) quod quicdam personx, qux oidi- glorielur, !Se tamen ei in sua necessitate vel con-
uis velEcdcsix veslrx columnx videntur existere, siiiurn vcl auxilium sublraxissc videamur, cjus ne
lalem et tantam prxnominali viri personam, imo gotium vesirs cliariiaii commendamiis atieniius, ut
cuin ipso totam domum suam, sicut et nos nounun- et vobis amplioris dilectionis unione asiringalur,
quain ab ipsis accepinnts perstqui ct corrodere C et prompiior aique devot ior in vestris iiiveuiaiur
denle canino non desinant, qua: etiaru, si qua in obsequiis. Quanti autem sit ponderis apud Deum,
eis incsset inflrmitas, ad pnblicura certc proferre maiium subventionis pauperi porrigere, non est
non debuissent , niaxime cum umus membri lajsio nostrx facultatis cvolvcre. Expcrto siquidem cu
totuin r.oipus respicia.t. At vero, si, quod absit ! ve- jusquc rei inest major cerliorque cognilio ,
quam
slrx discretionis examen animosilatem contradi- ei , quem ignoranlia non provehil ad ea, quorum
clorum alquc rebcllium in eadem domo non repri- cognitio beaiuin tonstituit. Vclui experieniix veslrx
mat, dominum arclnepiscopum, cujus est frequens cerlius innolescit, verus amor nullo tempore conse-
et sollicita circa domos religiosas industiia, nove- nescit, sciipiis autciii recenlioiibus coufovetur, ut
Titis manus scelerum ultrices apponere el mediante in amici negotiis viiius ejus verius comprobetur
judicio prxdicla; domus enormitales soliicitudine Quod honorem veslrum et profectum diligamus,
paierua corrigere. Vx igitur eis per quos scandalum vobis in dubium provenire iiullalenus arbitramur.
venii(.Vai(/i. xvui). Qui autem suiit illi? siue nostri Magistrum proinde Joannem, qui noslris mand.itis,
(ermonis excursu plenius a commeante discetis. nostrisque in eui:do Romam complendis negotiis
EPISTOLA Ll (72). D famulatur, tanto vobis allentius conimendamus,
Elsi nos pro lempore urget miseranda necessiias, quanlo eum nobis devoliorem indefcsse probavi-

in spe tamen nos engil vestra saepius experta beni- mus. Erit utiiusque dilectionis indicium negotio
gnilas. Conlidimus enim luni ex vestra gratia tum rum nostrorum optala motin, pro quibus humililer

ex nostro servitio, quod ubi contigerit \os adesse, supplicamus non inlercsse torporem aut otiuni.
nibil negoliis nostris obessc. Vobis igitur ea du\i- EPISTOLA LIV (76).
mus commitlenda ,
quorum studiis et labore confi- Ad quemdam prtepositnm.
dimus exsecutioni mandanda. Rogamus cnim, ut Quolies ad memoriam suscepta beneficia redu-
quod de vobis speramus, comitanie gratia, conse- cuntur, totics laudes in prxconia languetiiium de-
quamur. Latorem prxsenlium a vobis benigne ro- promuutur. Alioquin si ingratitudiui beueGcium
gainus auJiri et pielatis giemio confovcri, quatenus larsiloris adscriliiiur, merilo manus largitorisa

(71) Non possum

invenire liunc iocum. (74) Lpge : Seufredum.
(72) Cinciura cardinalem. Bartli. et Lang.
Ad (75) Bailli. et Lang. an. i .97.
refe.iint ad 1197. (~6) Lang. au. 1 187.
(73; Bartli. ct Lang. an. '.197
;n S. WILLEI.MI ABB. S. TIIOM/E DE PAR.ACI.ITO 7li

iiiiinere non benevolentia A quem absentium nunquam dilcclio conscnescat, el

suspenJilur. Iloc auiein
sed ignavia promerelnr. Absit autem, ul eorum, sancti proposili siudium sempcr ad ampliora con-

qus nnliis gralia vestra coniulerii, ingraiiiinlo sc- surgal. Non cnim esl dubium, quod omni liora, si

quauir, quious graliarum aciio, quoaJ vivimus, non prolicis, delicis. Sed quid ? Minrrvain docemiis?
l.iimilatiir. Nontiunquam autem ex consideraiione convivanlibus siquidein cl cpulanlilius qiiolidic

posteriorum, cum scilicel amplioii gralia fulciun- splendide injuriam videmur inferre, si bonleacci
lur, priora tanien vincunlur. ldco humilibus vos ji.mis edulium pabulum jumeiilnnim mensis impo-
precibus commonemus et supplicamus, quatenus in ncre velimus. Ridiculum plane, si senus domino
iioc experiamur, quantus sii erga nos adhuc vestras se judicat praferendum , cum de servo quid agere
dilecliouis affeclits. velit, in domini sil poteslalis arbilno. Sic, sic ni-

EPISTOL.V LY (77). niinim prasumptionis sortimur officium , si tibi

Vcnerabili Paui et Domino B. Zvenensi (78) Dti commonitorium fcccrimus, qui coclo lotus inleresst

gralia episcopo, Irater Willelmls, illuj tantillum \ideiis, eum cl nos ex occasione pastoralis officii,

quod est. non nisi rebus Iransitoriis videamur iiicuiiibeie.

Desideria, quse rationis patrocinio fulciunlur, Verum prastimplionis dabis veniam cum minima .

cffectum debilum apud verilalis amatores sortiuu- B diffiieamur el culpara. Vellemus plura, sed arguit
lur. lnde esl, Paler sanctissime, quod oliviis mani- nos insipicnlia noslra, quia est cum sapiente col-
Lus tenorem veslra sanctitatis excepimus litterai um loquium. Cxterum nugarum nostrarum scbeuulas
et locum nobis eisdem proseqiicntibus dcstinatum, vel l.bellum nobis remitli rogamus.
prafixo lermino, vita coniite, ducimus expelendum. EPIKTOLA LVII (811).

Utrum aiileiu homuncionis tanlilli lahor assumptus Ad abbatem Sancla: Ccnovefce.

vel vobis tenuis cjus prasentia prosit, vos ipsi vi- Amanlissimo Pairi el domiiio Ste. (81) Dei gra-

deritis ; quia nobis nibil aliud sentiendum occurrit, tia abbati Saneia: Gcnovefx Parisiensis, fralerWu>

quam quod umbram ad pulilicum de clauslro pro- lelmus sanclilalis ejus servus indignus, timorem et

ducitis; sed quid! certe uostra parvitatis non sub- amorem ct sc ipsum lotum usque ad pcdes.
Irabetur affecius, licel nullus vel moilicus subse- Ut scribamus vcl sero, beniguo peruigemur amo-
quatur effeclus, quia debitum charilatis nos urget. ris imperio , cujus tilulis vel invidere vel acquie-

EPISTOL.V LVI (79). scere nolle, qnandoquidcni in saurlis esl sanctus,

Ad Cozscinum monacltum. arbitrainur injuriam, eo, qui diu peclori nostro lo-

Intimo suo C, suus Willelhus, salutem et inti- _ lus insederat, pudore sublaio. Puduit cnim ct vere

iiiiiin dileclionis affeclura. puduil lanto Patii tantx reverenlix et majcslalN

Quia, cbarissime, Divinitale propitia , cfaaritas non pradibare salutalionis oflicium, et quasi verilaU
dissoluliili vinculo nos inuodavit, sicut saspius se sopita non explevisse promissum, quasi veiiiatea

negotiis nostiis iulerscrit, u.i uos uonnunquam oLfuscarcl falsitalis umbraculum. SeJ quij bcatus
quadam benevolcnlix lcge constringit, ui cos, quos llieioiijmus? « Mcndaccs , inquil, faciunt, ne cre-
amplioris gtatix bracbiis amplexamur, salutalionis dalurvera dicentibus. > Si aulcm vobis visa sit di-

oflicium pralibemus, maxime cum secoinmeantiuin lalio i.rilir.sa in cxscciilioue promissi ,

quoj satil

prascus se noslris reprasentai obiuiibus. inde est, arbilramur atquc vcremur, nullus tainen sc intcr-
quod et le salulamus, ei specialis amoris titulo tc posuit (idci noslrae tergiversalionis incursus, s I

atciciliis nostris adjungimus. Sicut enim lionesiatis aliquando ad dcbitum persolvcndum inlirinitai

sludiis convenire probamus , et lubricos el inijiu- cquorum, quandoquc propier guerras exilus diffl-

dcnies boiiiincs .i nosliis debcamus arcerc limiti- cullas, noimunquam pabuli magna pcntiria, quaj
bus, ila nibilominus favorabile repulamus uisiiiia;, boe anno Daciain gravitcr afflixii , interdum etiani

ul viros boucslaiis el sobrielatis amicos in uosiris (idclls abscntia vialoris, Nunc igilur, quia rebui
recipiamus visceribus. Lst euim nonnullum in D nosrtis jucuudior atqne felii ior cvenlus ariisii, nuii

exsiho noslro remedium, ubi totoccurrunl illnsio- majnr sit ei i ix securitas, et in aiinona cumulatiof
ucs pbantasmalum et vana siiuulalionum umbra- speretur ubcnas, ct se nobis obtulerit fideliorii

cula, ut liabeas, quem diligas, cui cn quem prxscnlia vialoiis, nulla potuit ulterior occasio ili-

a pusillanimilalc spiritus ci lempcstate rcsui gas, el lalionis incsse promissis. Miltimus itaque non (|iiem-

a te iriuciitiiim tribulalionum repellere possis inju- libcl equum, sed cnm, qiiem inler equos noslrul
rias, sic enini dissoluli cordis rcparalur integrilas, dignalioni veslrx dignuni imssu pulaviiniis. Qui si

quia oleum Oammis injeclura ainpliora el arden- foile vobis placuerit; iu hoc gloi i.e noslr.e nuiliiiin
tiora Oaromarum superexaltat incendia. nuiu esl I accrescet, ei daiunis rcsan iaiis dilationis apuJ ve«
igiliu BLaiuendum atque tencndum in amore rcme- slram rlcmcnliam nubis graliain ublincbit. Sin au-
iluiiii, iit epLtolarum ab utroque discursu sermo iiin. quodabsitl ingralituJinis quippiam vobis in-
ile divmis babilus cxulcerala corda coulirmel, per lulcrit, quod sercnitatem patcrni vultus obfuscel,

(77i Barth. an. 1185, Lang. an. 1182. 1

Lang. an. 1187.

i7«j Legc Zteriitenti ut in Hagnoeano
: 1. Nomen (80J Ifiiin. an. Iks;,, Lang. rcctius an. 1179.
rj. > crai Ueimo. (K\) Slcpbano, posiia Tornacensl
i-piscojiu
 !

MS EPISTOLUU M L.IB. II.

'"V
conlristaudi malcriam ctiam nolris iuducct. Jfove- A consolationcm acccpimus, quia forsitan peeeaio-
riiis auloin quod latori prsrscntiuin fldeli noslro runi noslrorura nulios invaluit, ne iransirct oralin.
deilorimus in mandatis, ut ct cqno in cquiiando Si inier amicos lioc appropriat judicium aeqiiilatis
plnriimim parcoroi, ot ri abundantissinio neccssa- nibil proponcndum duximus in querclis; si vcro
ri.i pioviilorol. Quol si fecerit vel non fccerit, ve- juri rcpugnat cl moiib'is bonesiaiis, illud rtiani
sii.e a I nos liltenc prosequanliir. Caicrutn, mi Pa- relinqiii.nus amoris legibus corrigendum, ne fbrtfl
lcr, siainm vesirum 01 fratrum veslrorum nobis l.csa chariias, quod alisit incurrat opprobrium,
!

liltr is vostris signifirari mandamus, rogamus ut, non dcsunl, qui dicant bonttm mulum ei ma~
iluiii

si l.cla vnliis arridcanl, gau.lramus ; si, quud absil tum bonutn (hai. v). Absit aulem, ut nioruin vcstro-
siiocossorinl trislia ,
parilcr Itigoanms. Yiscera no- riim graiiani devcnuslet vel mendosa loquaciias vcl
siia, dilcdissimum nnstruni Pclrnm (82), lirct apud dilcclionis siinulalacdelestanda pervcrsitas! Llrum-
vi siraiu palernilatem lorutii graii.c bonoe conversa- que cniui ajiuJ Deum ct liomincs abominatio est.
liniiis melioris eliam famaj sibi fundel obseqniis, Est igitnr amici noslii consiliuni, sic- lamcii,
ut
vnids rommcndamus aitentius, ul pervos ct mori- praisuinpiionis umbracul.im non incurral,
quaieuua
bus. disoiplina, ot iu liUerali scieniia dc rlie in dicni amicorum necessiludinilius favor gralia» devotus
ma^is ci niagis inginentum accrescat. Vivat e.t va- occurral, el lcrgiversatione pravorum honiinum
3
leat samlitas vosira. yeiiiaiis seniitis non rccedal. Sed fieu quo progrc- !

EPISTOLA LVIH (85). iliiiiui ? Nunquicl indoctum doccnms? Nunquid Mit

Ad BnuieUm revocandnm. norvam inslruiiniis? Absit! Scd affeclus atnoris
se
Frater Wiilemius Dei gratia B oati Thoma» dc Pa- conlinerc non poluu, quin sive juste vel
injusie in
raclclo ininisler indignus, dilecto lilio Oan: n.i, salu- mcdium proferal, quo 1 seni t. et quo.l a moribus
lem ot palernam dilcclionem. noii discrepal bonis. Si autem in tot probatione vcr-
lll diril Apostolus Omnes qui in Clnisto pie ti- bnriim excessimus moduni, quo.l
:
insipicns facms
tere volunt persecttlionem paliiinlur (II Tim. m). sum, vos mc cocgislis, qui me lanli fecisiis ut apnd
Inde esl, qi:oil cl, lili cliarissimc, in absenlia noslra gratiam veslram lan.ae familiaritaiis
lociim obti-
tnbiilalioiiu.il injuriis moloslatus est spirilus tiius, noam, ul milii liocal loqui, qiiidqui.l iu
buccam acr
ct a Mpirituaiibus sluliis cs cxire coinpiilsus. Quia cesseril : ct me mclius nosiis, quoniain 1 amor, ut
vcro n iiiis animse tuoc custoJiam cx propi quidain dixit et saipsit, nuuii fiduciam.
ia voiiiii- » Si qmd
tate commiscias, ilignum duximus miseticoidia igilur exrcssimus amoris g.-aiia bcnevole snpporla-
moti, ut le mhcricorditcr revncemHS, et ic vcrbo c ''''• ^ sl <l"oque auiicorum vcrorum uon loqui ad
el exemplo ad iiRicia prislina provocemus. Adbuc ocnlum , sed sive displiccat, sive 11011, nmiquam a
esl praj namliiis ptigua , ctsi impugnatus csl Ama- via veritatis reiorquere progressum. Aliter loqai
lc<: , sed iioniliim expugnatus. Pugnal siquidem non est dcscrvire virtuti, sed proprio vitio farau-
Israel, scd nccdtnn Israeli, Mose fnrsitan cessanlea lari.

precibus, provcnit victoria. Veni igitur, n.cc veniie EPISTOLA LX (86).

d.siuleiis, dum adhuc cni.tra advcrsaiios dimii atnr, Ad ninicttm.
quia iuiilus. nisi legitiinc certaverit, eoronabitur.
Quotics tcmpiis nccessitatis ingrucrit,
Si qnid ege quod fraternsc cliaritati
si amico' cm
is, molestiam efflagilatur auxilium, quin amicus ainico subveniai
inluleril, a.l indulgciniain eamdem lc commoimn nullum debct iniervenirc dissimulalionis nmbracu-
csse piciatc cngnovcris. Si vero rcdire contcmpse-
Iiiiii. Alioqnin amicns non esse convincitur, qui
ris. cuiii 1« p ter bciiignitalc soliia rcvnccl, tecinii prius esse sccundioris fortume muneiibiis
videba-
inslanlcr ncogiles, qnii! anlc Iriliunal Cluisti super
lur. Absit aiitcni a vobis , ut liujusmodi
morbo
luic icspoinlvas, cum a|>ud cum conlcniprus sivc dijeotio veslra Iaborct, cl in parlcm alteram inciin t
maliiia iiullum etensat.
sc judicium a-qui aiis, cujus bcncvnlcnlia
nui.quam
IPISTnL\ LIX fSV). a se voluil excludere visrera pictalisl Absii, inqiiam,
Ad Ci.itcellariitin (85). lll de vobisaliler scnliasnns, qiiam
iileffeclum amici
Nmi vcrl is sed fartis arnicus amici brne\oliniiara jnsia neljlio.comilante benevoieniia,
sortialurlNo-
critiqs expeiitiii. Ll igitur amicus amoris expe- veiiiis crgo qnoniam iribulaiionum insiirgcntium
liomiam soiliatnr, amico judicanius esse curau- vexamur angusiiis, el non csl q:ii rondoloat snpcr
diim 11 ii re necessaria, quin snbscqiialur tffl.clus
1
coulriji.ine Joscph , et qui iribul.uis solciial fcrro.
favorab.lis g.aiia se nr-qurat conljnerc, cuin prx>-
pivcsidium licet longius positus siipplicuni
,
volis
«ipue posiulalis riitin miniine rcfiagctur. A vesira aspiret, auxilium tam.n f. nc non p lesl. flinc csi
Y01» meiumia non crediinus excessisse, quin exrel- ijuod clamathus ad Dniniuum, si forie roswrial in
loniiain vestram snper m-gntiis uosiris labori nostro
oralionciu liumilium, ci eii.mi non spcin.il prercs
noii parceiilcs. s.tpius cnminoncndam csso c.nsui- roruin, rfsm non e.si qni redintnt, neqne qni salrt
nms, scd nec diiiu promissi bcncficii cxsccuiione faeiat (
1'sal. vu). Uimam ct ci.imor m.sicr vcsjr»
(82) Pelnt n, postea cniscopum Roskildcnsi m . f84) Barth. I -:.. n :11 .

s. i|».i nieimiraluiii.
(8.1 AmlriMui Siiim iis.
• 8:.) B.nth. rt La'ip. ti. IIOC. (,30; Baill,. ei L.T.g. a:i. Il"8.
P»TnpL. ceix 23
 .

7\<i S. WIl.LI.I.MI ADB. S. TII0M.4. DE PARACLITO 716

pietalis audilum 'preciLus nostris inrlinci, m j.iin .\ atlrahil roagnilmlo ct horuro r. cordaiinnis lanJa

nnn sii, qui rc.pia: <i ilevorel pauperet! (Ptal. i.) mcmoria, tu sine vobis viverc inors polius sit

EPISTOLA LXI (87). diccnda quam viia. Newiiis! imn sciiis. scicnti

Arf domii.vm rcgcin hniorjm. enini loquimur, quod OoribuS anneornm aspcetus,
Ucgiaf majcslalis olilulibus licel videalur inglo- ciiiii se inuiuo vident el alierulro deleclanlur aspc-

rium solio gloriai pauperem piopiiKjnarc, mansuc- etu , incdicibilis rst < ausa Lciiti.c , el unquam oleo

tudinis tami'11 regalis clemenlia, quos iligniias non fl.iininis injorlo, valilius animi invalcscil el conva-

proveliit, benigne consucvil amplccli, vel altollr-rc. lescil aflccttis. Proindc, qtiia advenlum nostruni ad
Nus igilur, nii domillC , licct tncrila nulla nos prn- vii s .ivrc fcrre nullalcnus duliitamus, sanctiiaii
vcliant ut ad excellentiam veslram habcamus rcstrs i:os venisse Parisios pnosculibus niinliamus
sccessum.vclit, nolit,rigor juslilix, quandotraciatur ii tk- prxsentia vcslra, quam valde requirimus,
pietatis negotium, temperabilur misericordia procu- optaia gainlia crastino die, Doniino largientc,

ranle judiciuiu. Supplicamus ilaque ct preces pre- suscipere merebimur. Qnx vero fuerit dilaiiouis
ribus addimus, ul pelilioni noslra? pielas eliam hac ransa scrilendi dignom fuissei committerc churix,
vicc rogix celsitudinis inclinet audilum, ei si quid nisi iil ipsumorcadosiniecderemusauribusvestra
in nnbis fuorit correclione dignum, toiuni anliquet H sanclilalis inferre.
obliviu, ue regi forie venianius in odium ci rcbiis EPISTOLA LXIV (01*.
nosiiis inde provenial dclrimenluin. Verum esi Ad archiepiteopum Lunden'tm.
domine, nec possumus diflileri nos ad rcgcm Fran- Araantissimo l'aui ei domino, Qlinsejus dcvolus
eiirum a ^eslra exccllcnlia fuisse Iransiuissos , et et inulilis senus.tiinoiein pariter el amorcm.
quod ad vestrum cedebat honorem ct regni pax Cliarilalis dcbiio perurgeniiir, ul pro viiis, quos
rvigcbal ct gloria iu aurilius rcgis , locutos , sicut diiiturna coiiversaiiomonaslcrialisailiivii jugodio.-
probal lixc dies. Hoc csl cerle vestrum (88) niaxi- ptinse, quos et bonoriiin eoniraendai opinio, et viiio-

niumque peccatum ,
quod soror vcstra iradilur rum deformilas minime decolorai, apud vcslram

regis Francoruni amplevibus occlesiaslica lege fir- oleinenliam sollicilutlinem gercre prxsuuiauius, ue

uiato coujugio. En sauguis isle de inanibus uosiris apud Judicem xquiialis sc refugii locuin rrperisse

reqitirilur.Obsecramus , mi domine , ne pro parvo glorietur iniquitas. Pro laiore igitur pnesentiua
videutur, qnod maximiim esse cognoscilur; nec vos supplicamus , qui quidcra nostra couiinendaiionc
eontuibcl absoluia peeunia quia plus Cst bonorem : i.on indiget,qui pinpiix conscientix glorianlcrinui-
acquirere, quam pcciin.am possidere. Illa siqiiidcm liiin oum opinione bonoriim , ui ci
icsiimuuio,
i. i j_ i ! .
' ' .: f ......: J_« -. :.. i:_ -.- -
gralix veslrae favor arrideal ct in oculis vesivis
. ,

sublracta., lionoris reiiianel magnitudo. Laudabilis ,

est illa pecunia qux domino uou imperat, sed do- f.ilsilas i apilc conli iio SUCCumbal , el obslrualur os

jnino cedit ad gloriam. iniqua loqueutium , <(iion;m esl eludium alienare

EPISTOLA LXIl (89). amicuin a proximo. Causam cju s ad vos veiiicndi
AJ dominum Lundtinein. lillens impressisse juditarcmus idnneum , si eain

Quia tribulationibus variis srepius infestamur ,

non sciremus expressam Petri et Osiuari titteria

frequenlius ad sublevanlis auxilium exclamamus. magistrorum, ut de corde suoamaiitudinis iujuria

Veruiniameii ,
quia necduin meruimus exaudiri ,
veslns consolalionibus cvcludalnr, quae. dc non
timemua vel imstras voces non ad vos pcrvemsse, percepli laboris sui f.urtu piotinus acrius vi*ccri-

vel vos, <|uod ansil! eas liabuisse contemptui. At lius suis infligilur.

veronon ccs abilclamor, donoc conquiescal e\au- LI'l>TOLA LXV (M).

clor.quod quidcm non crediinus Deri, nisi in iiioiiu Magisiro Meltoti caidinali.
/orii <t hracluo extento ( Dcut. v ). L't igilur expe- Vcnerabili domino M. sancix Komanx Ecciokix
liainiir dc vcslra voluntate noncssc, tliutius nos titiili Sanctorum Joanuis ci Pauli cardinali et apo-
afili-^i, poiinnis prolectionis vcslrx grcmio confo- rj stoiicx soilis leg.ito, ANtiREAS.domini regisDanoium
\oi i, iit sciaiil oiniics, tam liomiucs quam Domiuus, dictus caucellai ius, ciim BOciis suis, debiUin l.niio
n veetra cousolalionc sic uos respirare, ul abolitis domiuo reverentiain et amorem.
iiii|iiielu.liuibus valeamiis absolvi. Lril boc, dominc, M niMii est, ut
.i iiostis, remedium tribulaiionii

vubis iii glui iam ct noliis in SCCUl ilatem et pacciu. .iiflictoi utn ad experta suffragia rccurrere pn-l.i-
EPISTOLA LXIII (90). toi tiui ; qnia lanto gaadcnl uberius de muueie liber-
Att Cau[iidiiin. latis ,
quauto tnajora curare se seniiuni remciUa
(Jt oflcranliir pixscnlia toliis , sollicittido nos pietalis. Noveril iiaque sanriiias vcslra.quod ab

iug t amoris. Esl enim amor Langiioris impatiens .

illustri rego Danoiiiin flomam transmissi eju.dcm
pixscniium novitaie congaudens , dilalionem sc;i- rcgis domini nostri ncgoliiiin aiiiibus suinmi poi.-

l>i -mii fastidiens. Nmoi iiis igiiur, quod honorit et liliris diligenier intuliinus ct cjusdem ncgoiii, proul

ainoris uobis a \oliis exhibili, sic nos sibi lolos lempus dictabat, exscculioiiviu domini p.ip.e liitcn.

(87) Darlb. etLang. an. 119(3. (90) Hanli. oi Laiuj. an. »195.
ihsJ l.e^e . nottrum.
iiiiif ttuiiio, (!ll) LailK. .iii. 1I7.S.

(89 Darlh, ao. 117'j, Lang. 1178. [9ij LS-iUi. ct Lang, an. 1195.
 vt: EPISTOLARUM Llfl. II 7IS
•xnrr.tam ai-cf|iimus lnferenriam TCslra? sauclilalis A inus. Sed lieu , ml Paler, mutalus Ml ctlor opll-
js|iectibiis. Est auti m ilomini rcgis negotiinn inler nius {Thren. tv) et auruni devenit in scoriam. Vi-
re;em 1 1 reginam celebi aluni divortium. Vcnnnsi tiea, quw facere debuit uvas, fecil inbruscas ( Isai. v).
qnteiaiis, cnr non pcr nos explcnius quoi! aceepi- Versa est rithara coinni in luclum el orc<anum in
nius in inaiirialis, brevilcr rcspondemus. Rnma vol voccm (lenlium (Job xxx),sicttl acccpiinus cx alio-

ali urlie riigressi Divioi.cm us<|ue pcrvenimus, sed rum rclaiii, quoniam piiora transierun'. ct amlita
iln , pnslpusila reverentia seriis aposlolicse et invo- circuinpositorum narcs inficiuut. Pro eritpanii crine
catiouc uoininis vcMri, coiitemplo vidclicet aj.osio- calvilium accrcvil, el pro suavi odore fclor (Isai. ni),
lic;c legaliouis oflicio , a ninistiis dncis Burgundix duui et rigor deperit ordiuis et iufcrtur calumnia
pcr scptom dies sunuis dctenli ct arct;c cuslodiae sancliorihus et anliquioribiis instiliilis, cuin non
mancipali. Tandem vrrn piecibus domini Cisti r- liceat nisi iu niclius lerminos commuiare, quos Pa-
ciensis cdmti ad Claramvallcm, D.imino ('ucenie, trcs posuerutit, ct scrvari (iliis inandavcrunt. Non
pnrvcuimus , inierposita conventione et pr.rsiilo vobis, Pater, vidctur iniquilas saniorum obviarc
saciaimulo, i|uod si domino rcgi facta displiceat mandatis, obeilirc subjectos nolle pnr-positis et
nobis reniissio, iterum Divioncm vcl ad locum alium Patiis noslri Augtislini Regulani in iirilum duci.
dcbeamus deduci. Qnia igilur, per nos nt diximus, , Nempe genus est ariotandi , iit dicit Scripllira,
ad vcstrain prxsenliam venirc nequivimus, litteras acquicscere nolle (I Reg. xv ). Quis religionis est
doniini pap;c vobis transmitlimiis , rngantcs ct cultus, ubi silemii eensuia deseritLi ct fabulis ct
Oinnimodis supplicanles ut a domino rcge venicndi vanilali vicatur. Ad libilum clauslio cxirc, mcre-
aJ *os et colloi|ucndi liccmiam impetrelis. Super liis trieulas vi(L'rc et ab ipsis velle videti, atque infa-
aulem.qu.c nobis injuste sunl illata, cum niliil niare ciibiruluni castitatis, iionnc sunl b.vc arma
conlra honorcni vei pacem rcgis vel regni nos lia- iniquilaiis? Suppressis virlulibiis, lihenas viliis

bcre prx manibus invencrit, quid sit agcndum iniliilgcliir, cl in repreliensionc , si pr;cpu;itus
anctoritati vestrae duximus providcndum. Quod gannire pra-sumpserit , in cum staiim niovelur ca-
autcm per talein vos saluiamiis el litteras domini cliinnus, conlumeliae proferuntur, comminaiioncs
pnpx transmiltimus , non est vcslrse personae con- riurius inlentaniiir. Deiur igitnr nobis licenlia voliis

temptus se.l altiotis ct dignioris persoua; defectus. in aurc loquendi. Illud obsecro, mi Patcr, quo.l
EPISTOLA LX\I(£3). pacc veslra sil dictum. Quis, inquam, in culpa vcr-
Ad episcopum Thuraoium. satur, nisi dominus ipse , «ujus est major intcr cos
Vencrabili Palii et dominoT. Dci gratiaepiseopo, q auclorilas, qui fluclus inluinesccntes couipesce
fratef Willelmus Sancli Thomx de Paraclelo, polcst, et enornna redigere in mensuram ? At vero
d.es malos leliciter ronsumniare. si potestis et tacelis, nonne coiiscniire piobanvini?
Cum religionis eldisciplinx rignr perversis mali- Proverbium notum est : Qui lacet consenlil. Sed
gnantibus patitur delrimentum , non est, mi Pater, quid dicit Sciiplura? Consenticnics et facicntes
Ecclesix liliis legem Dei zclaniibus dissiniulandum, pceua pari punientur. Et utinam, Patcr, solumn 0J0
ne dissiinulaiio criminis culpam gravioris acciiniu- laceretis cl peccatoribus coinna non daieiis. Obic-
let uliionis. Inde csi, qucd vesliis aspectibus pix- cranius igilur, clcmcniissime Pater, ut in defen-
sentia conuMculer offeiimus, quia vos ct facie no- sione jusiitiae religionis amalorem siotil elfuislis,
vinius et in Cluisto vcrc dileximus, tum dcbito vos esse probelis el prseposilo utique honeslo et
flriei Christianx, lum opinionis suave redolenlis sancla? convcrsationis viro, cum dtfecluin onlinis
odore. Si vcro ,
quia scribimtis praesumptionis sibi Ecclesix coniniiss;e auribus vcsirx sanclitalis
arguimur, excusabtles nos babebit et recliiuiliiiis ininlerit bcnignum inipendaiis audilum. Turp-.;
zelus et fralcrnitalis compassio, cui liumanitalis »ii|iiideni est velle vidcri fovere justitiam , ot pati
ofTicium exhihenius. In piiniis igitur noveritis , perversos subvertere disciplinam. Donet oninipolens
Pater amauile, quod de veslra promolione jucun- q Dcus ut de ca;tero uulluin apud vos babeant pcr-
diori gloiiati stiniiis audilu , co cerle devoiius , quo veisi refugium, sed in vobis ferve e sentiant,
S| erabanius vestris studiis Ecclcsiam Dei uberiori crrore sublato, rectiludiuis zelitin, ut sil pax homi-
prolicere fruciu. Veiuui illi spccialiter gloria; vcslrx nivus houoe voluntaiit (Lue. 11), ir.alevolis autem ct
congauilehaiii . quos prius, ttt noslis , susceperal his, qui odeiunt paccm (Psal. cxix), pelra scandall
paternilas vestra reg>ndiis et ad virtuliim subhmia et lapis ofjensioiiis 1 1 Petr. 11 ).

StJiliis lioneslioribiis proveliendos. Nihil enim aliud EPISTOLA LXVII (94).

nf'bis co!iferebai celebrilas nnminis vestri , qnaro Ad dominum Lwidensem urchiepiscopitm
vellc vos subdilns vobis nobihuiu nioriini venuslate Amantissimo Patri ct domin", lilius ejus devoiu»
piTtelleic et exemplo vilse sanctioris crranlibus ci iniitilis seivus, limorem pariter et amrrem.
lnnifii ii.ftiiulere. Nec aliud de iransactis operibus Ul beatus dicit llieronyiniis : < Hendaces faciunt,
vesliis vel noslro scnsu vel aliorum relalu conjici- ne credatur vera dicentibus. » Inrie est, revereiulis-
uius, qnain diu vos cum cis conveisatos cognovi- sime Patcr, quod ncbula falsiiatis ohteneluati, for-

m, Banli. an. 1188. Lang. an. 1187. Absalon non adhnc crat archicpiscopus, nisi ftrfcj
(V4) Lang. an. 1175. Forlo cnoncum, 'unc enim amicipaiione sic vocattir.
I
7|» S. WlLl.LI.Ml ABB. S. THOM.C HK PARACLITO 2d

mitlare poWiraus, ne paieihi vulins forcnl ndver- \ faclae imnieiuoiem exisure vclle, si in uinliraciilo

suiii i.os i'i dcteriui Immuuti, et essct iniquilatis niatilix sux diulius volueril lalilarc. Vcnnni .incn

nubes opposita, no transiret oratio. Verum lioc fru- no it vcstra nobililas quanla bcncvnlenlia <\u. nia-

stra ; uam tapifntia xicii malitiam (Eccte. vii), et qtie prccum dominus arcbiep'scopns. duni
insianiia

misericordia retpexii i>i orationem /mmi/ium, n non Roskildis essemus, in meusa apnd vos rgcril, uisi

ipreril precet eomm ( P.<«/. cil, dum ad clamorem possel invcniri, idem ip*e deborot rjus aspeciilius

paiipiruin se pictas palema continere non pomit, prceseiilari. ftogamus iUqitc, ul lauti doniiui <lilc-

scd ail corn:.i subsidium licci n<m ad plcnum) sc

f ctionis intuilu el religionis lionore et noslri gr.itia

offlciosara exbibnil, ef /ocii suntriealcorKo/flli (Ptal.

(si tameii apud vps aiicujus moineiili nos csse pu-

cxxv). Hoc in operibns vcsiiis approbamus, Pater talis) eiini eapi ct domino arcbiepiscopo pr.TSCiil.iii

charissime, rcputatur omni inoilo gloriosum, ct

et facialis. Valcle.

virttilum vcslrarum pncrogaiivam oblincre mcrctur, EPISTOLA LXX (98)

qnoil in sublevalione paupcrum Regem gtoriae Do- /o, ('.lOt subpriori de F.trom.

niiiiiunqiie virluliim \estia pietas inluclur. Pro no- Aiuico suo oliaiissimo Jo., sulipiiori de F.sroni,

);is igilur ipse rcspondeal, ct vol)is mercedein in fu- fraicr WillelhuS Beati TIioiii.t. de ParaelclO niini-

lurum rcstimat. Ctfterum, mi Patcr, addecorcm do- [! sler indignus, inlimura diloclionis nfleclom.

iims Dei ct coronam capitis veslri, nt fluminit impetu» Tanlo securiiis pnr-senlia vobis olTcriiiiiis, qiiaiilo
fon- dc vestra religione
iieiijiccl tiiilatem Dei(Psal XLV), induclione iniegriute Bdei
ot ei liaccra di-
lium.plurimiimdesiidamus.Sedquonianiinspeaiixi- leclionc cerliorcs exisiimus. VcrnmUmea verm
lii graliae vestrjo illud ineoepimus, quoil
jam caqiislis ainur, ut verius noslis, in ncressitaliliiis ainieo-

in dandis listulis maKiii!ieentius impleri

rogamns. iiiin nunquam affectum ileiiogat postulatis. Quod
quia verum sxpius ossc proliavimus, a vesti» clia-
EPISTOLA I.XVIII (93
rilale non potimus, quod nec naturam nec moiuiii
Ad omnes pro quidam commendando.
me- vennsl.itcm conferrc dedoceal, rt potciuis fanicm
Cum a lidclilnis fnini opcra liona, quibus in
inGrmiUs bominum sumal angmen-
nnllo unqnam pudorc pcrfuudal. S»d nc vnl.is le-
Ihii preliciemli
(.vn. !i i.oilium inferamus, negolium lotum volis ex-
lum, ne pravonnn bominum in eorum perniciem
cst pro\i- planandum prxsentium lalori commisimus, quod
maliiia deteslanda consurgal, diligenlius
dcvoiius exsecutioni inandari rogamns, nl verioi
dendum. Huju^ igimrgralia rei.G. fratrem nostrum,
communimus,
litteiis
amorcm in amieorum negntiis tepidum aut invali-
latorem przseolium nostris
quod ad itcr suum
dum iion esse si ianiiis. Valele.
ul ad omniuin noliliam veniat,
congaudeal.
C EPISTOLA LXXI (100).
peragendura liccntiic vestrae liberiate

via, quam ambulal, scandalum Ad dominum regem.

Quisi|nis igitur iu
su;e debitam pce-
l't p.-inpcr ad divitcm , liumilig a.l sutdui em,
posuerit sive caluuniiam, n.aliii;c

exbibueril humaniUlis
servus ad dominum liberum sortiatur aceessura,
nain suslineal. Qui vero ci
non cst iialiii.-e dcbitom scd prxrogau? praii.e ilo-
offlcium, merccdem irternam a bonorum omninm
mim. Non miramur, si miramini, scd si non
igitur
r;triuulore pcicipiat.
miramini, admiramnr iia nos esse fronlis attriue,
KPISTOLA LXIX (90).
quod rcgiis auribus nihil aut minimum habentesia
Olhoniensi episcopo.
Domino Jo. (97), Dei gratia
nioiiiis \cicmiir obslrcpcrc. Verum, si licrai, ui
Vcneral.ili Palri it
Dfl ali Tlioimc
verilaiis asscrtio prodeatad publirum, illud in ad-
Ouioiiieiisi episcopo, fratei VVillelmis
lanto Pa- jiilorium ad excusaiioncin prasumplionis solun
de Paradeto, ininislcr pcccator, dcbiiam
videmur habcrc reiuedium, qnod nos in bcnedK*
iri rcvcrciiliam et amorcin.
lnsciibeiidoiiOtaniforsilanpossimiiispi*siimpti(i-
riioniliiis dulcedinis s.xpius pnev enil regi.-e mansue-
ludinis blandiincntum. llnc igilur prxvio, limorii
nis ineurrere, non adsii fa\orct beuignius sus-
si
siinuis, quod licel n annir oblitus solium plon.e veslrc duciu srcunia-
ceptoris. Crcdimus, imo ccrti
r\- tis aggrediiur, ci noscum, uipote vcstris familia-
ineiila liumilitatcm iioslram non provchanl ad
se lamen non conli- rem negoliis pcdeientiin subsequimur cnm co sup-
eollcnliam vcstnc majcsialis,
plicantcs, nl ijus el nosiris precibus pielatia vc-
ncrc potcni in liis, qiuc Dci siint, ct honor religio-
pietalis. Absil, st ;» noiiolitnreiui audiius, ne, quod alisit! adv. r-
expetil xelus jastilix et afflicim
i

iii.

sangllinis nolii- sus jusiitiam sc pra^valere malilia glorictur. Sum-

nlde VObis alia scnti.iinus queill l l

Novcritis uiani negotii vobii diiximus brcviier insimiare, uu

litai raiio, et vii luiuni coininendal opiuio !

rcgionc longinqua por- vos Ucdcal pluribus immoi ai i.

jgaur fugilivum nostrum in

ingrucnto panis incdia ct quain as-

KPISTOLA l.Wll (I).
coi pavissc, ct
.\i/ dfrfri.il iii </. Ktri ih,
portanta noliis male viveiulo dUsipala suhsUulia
Qmmi.im Pater amaniUs .m<- prcciim iio..!ra-
ad pairem icdiissc et pruposili sui profcssionisqne
, ,

(98) i;.nili oi L.ing. .ni. II7S

(95) L.iiib. an. H78.
,'i Jvaniii ini ic.
1

ittQl BariTi. an. 1198.

1

J.mi AliO. Scdelial jam Hh*- Ull ill IUU Uarlh. i L ng. an, 119*.
(97J Joaiim
I

i ii nli : Lang. .iii. ins.

lii.m magislcr,
 ;

m LPISTOLAHLM Ull. II. 721

iiim inslainiam, sicui crcdiinus, jiislilia comilalur, A lus sit amor crga vos p^ciore nostro conccpiu»,
eas :ul sintiin vcstrx clemenlix eniiliere miniine prresens pagina protestetur. Qu;e ergo de statu

fdi uiiil.iiiiiis. Pelilionibus igiiur nuslris eSeeiuni vestro propi io visu recoleiida pcrccpiinus, et litllie

Hippl.camus bcnignum quaienus, co pcr-

ailesse relatu inullorum apml vos cclchris divulgat opiuio,
ci-po, do tiibitlatioue percipiamus remedium. No- cordis nosiri visceribus dulcitcr includuntur, dul-
vcritis aiilem , ijnud benignilas nulns exhiliita nul- cius perlractantur : co certe dulcius, quo frcquen-
latcnus benediclioiie care! it, sed quidqoid pcr vos lius aiidiuniur. Inlimo igitur cordis afleclu manus
benclicii nobis accreverit, nostriseiit muncrandum ad Ooininum prolendcnles incessanlcr rogamus, et
ebsequiis. ci bumilitcr supplicamus, utvobis, indultisa Do-
EPISTOLA LXXlll (2). miiiu donis potioribus, gratia scmper felicior au-
Ad domiuum Ebbonem. gcatur. Noslis, mi domine, quod dum succcssus
Licct ad excellenliam veslram merita nulla nos prosperitas comitatur, timcmitim est, vableque
provebant, conudimiis lamen, qnod iu cansa nostra cavcndtim, ne mcns affecta suavionbus blandiliis ail
charitatem veslra viscera non excludant. Hoc apud inania, quodahsil! lacilius prolabalur. Solet cnim
oinnes cclebris fama divulgat, rerum abundanlia sensus hominum atque propo-
qua: virtulum vc-
strarum iibique prxconia in odorem suavitatis R s lllm jmmutare si limoris Dei rigor non inflexus j ,

enunlial. Felix, queni in diebtts malis et in tem- reriim jactantium nop elaborct exrludere. Sed quo
pore supcrborum vitx mcrila non accusant, sed lcndimus, quo hujusmodi verborum excuisus? Mi"
ore laudanlium virtus accrescit et opera virlutem nervam iiistriiLmus? Absit! sed bonx voluniaiA
prxdicanl aique commendanl, Rogamiis, tit nostri dcsiderio prxvolanie, precamur nt pltiribus ani-
gratia p.uiperis hiijus sublevalur inopia.ut, quod mus suffocaius deiiciis vclit aliquando huic sxmlo
de vobis praedicalur, rerum cffectu verum esse pro- conformari. Scd in omnibus operibus vcsiris Dci
benius. revcrcnliam cl limorem, sicut eccpislis, coniinue
EPISTOLA LXXIV (3). prx oculis habeatis, el \os evlcudere scmper in
Ad qaemdam cardiunlem. anleriora nitaiuini. Licet cnim fecundioribus for-
Quia vestra benignilas in noslris negoliis se lunx muneribus amaloribus
semper ofGciosam cxhibuit quin vobis scribamus
, ,
EPISTOLA LXXY (5).
manus a scriptione sc continere non potuit. In pri-
Ad Joanncm nwnncliuii.
mis igitnr, quis nobis grali.e veslrx favor arris.t,
Suo Jo.vnni, Wileli.mus , asscqui posse. imllari
his ctiani negnliis nostris consilit.m veslrnm adesse
c opere> q(jod so|ti[iir m nol||il
,
e
rogamus quorinu exseculio operibus noslris, quia
,
Tua vero , charissime, novit dileclio , quod, ubi
liona sint, iestimonia perhibebit. Rogamus ui pre-
clamor populi tumulluanlis cxorilur, nec boncsias
tibus vos nostris adesse non alium seuiiamus, quam
iu moribus, nec lionestas juslitix custoditur. Qnia
illmn, cujus ubique prxconia prccdicaniur. Plura ergo in domo vcsira paci discordiain, xquilnti vi-
vcllemus, sed laiori prxscnlium quae chartulx non
,
demus ncquitiam superduci, in brcvi a visceribus
ninndaniiir plenius explananda cominisimus. Fla-
,
lu.e vcremur excludi. Inueiilibiis vero
charitatis
gellis inultis alteriniur, lcgibnsque siibjiciinur ty-
malis ningnum tti.e prxlcndes spccimcn probilalis
rannicis, adeoque erit dc vestra pielatc debituni
seu innocemise gradti pcrmanere dccrcvcris. Ntm
tineui imponere poslulatis. Lalorem prx&eniium
est auiem virtulis insigne pr.ctemlere. nemini velle
veslrx pietati commendainus, lanlo confidenlius, impugnat, sed oinnibus velle
iiocere, cum le niilliis
quanto dc sua laudabili conversatione prodesse. At illud eleganlissimum est jn boinine.
(I) inulliplicilcr siimus expcilj. Ad id quoque prx-
et sxpius cogitandum , ab hoslibiis impugiiari, et
sentia vnbis offcrimus ut videlicet scriptis recen-
,
inipiigiiaiililms Ixsinnem nolle. cuin possis, inferre.
tioribus validius amor evxstuet , et si qnid vcl
Nec ainor sincei ilatis est conscius ,
qui sola felici-
aliquandn noslris D
irtia sive iiegiigenlia , vobis
Ule muM arridclt S(
.
d neDll | a adversilalis obdu-
vel factis ruslicitalis vel cominotiouis accessit, id
infclix et inslabilis lemporum
cittir. fallax I

qtijesiimus rep.Wcl amoris iniegiilas, dulcedo be- homimim nienles, quibus

cursuslO infulelcs in
nigniialis anliquel , expei ta beiievolcnlia tottim Swl
vel rtira vel nulla fidei constanlia rcperilur.
deleat et abstergat, ul ibi non dominetur iniquitas,
quid dicam? nisi quod cuni tempoic transil amor
ubi toinm occtipavcril siuceiioiis vilaj suavitas.
Unus cx pluribus exclantat jiocta (6) :

Sicut autem , oleo llamuiis injecto majus cpnsurgil

noununquam vires suliininistial Dives si fuevis, miiltos numembis amicos
incendiiim, ita
Tempora si fuerinl nitbita, solus eris.
aniori fauiiliarc coiloquium. Proinde sicut cst prai-
taxatum pnesenlia dileclioni vesno prxtibato sa- Absit autem ut le in eorum sorlc ccnseri vcli

liuationis oflick), lcgenda uansiuiiiiiuiis , ut (Hian- mus, in quibusnulla fidci constantia reperitur!

(2) Lang. an. 1l8. i. :

(Tii llailb. an. 1194.

(5) Bart.i. an. lli)7 I(i) Ovidius l. i, Trisi vw, v, 5; et ubi sic re
(i) Fragmenluni lortc epistolx ad canccllarium cluis : t) iiff cris fclii.

Andream Stinonis.
 ,

?93 S. WILLELMI ADB. S. TIIOM.E LL PAHACI.ITO TH

EPISTOLA LXXVI. A primordia in Insaniara esse mutaia ? Elsi necetse ett
Ad [ratrem Sleplianum monaclium juxla Domini vocem, «( teniant scandala (ilatlli.
Liect in rebus nostris a quibusdam veslrum in- xvm), non lamen est dulec ncque snavc sed iu ania-
jnriain patiamur, lui tamen gratam nieinoiiam lotis
riludiue loleraolur exorta. ProinJe a domino et
viseerilius dulcilcr amplexamur. Esl cnim in amore illustri rege Danorum ad aposlolieam scdem sumus
lex posila, qnani qui Iransg-ediltir, elsi amicus di- emissi, (qui nos ct diligit el veneralur in Dominn)
cilur, non laiiien amare COtlviucilur. Vis cnim nosse? 11I nosiro relalu innolcsccrct siimino ponlilici regis
ubi esi aniniaruin tirtna conncxio, liuud dubiuin actio minus idonea el sacris legibus exborrcnda.
qnin et iln Spiiitus sancti communio. Quod si ve- Miiii igittir pnnlifex, ultra qnatn dici pussit, Ira ei
ruin esl, iinn, quia veruni est, sic \.ii amatores admiralione pcrmotus. el prxdicli rcgis Dannrum
fa':lere paii jungiiniur, ut iiulla disjuncliouis detii- prccibus incliiiaius, doniino icgi scriberc dignum
ineuia in amoris lerininos irrumpere paiiautur, S:c duvil, quein pnlerne el salis liuiuililcr cvliorlaltir,
<igo nrcessario coiicludimus argumcnto, quod a ul icginam rcvocct ad graliam suain.et ci 111 decel,
nobis nullo ilisjungi potcris nccessilatis aul adver- aff cinin exbibeat maritalera. Supplieamus igiiur
siialis articulo. Bouuin est igilurnos h:c esse aique ct nos, ut qttia rex idem consiliis vestiis iniiitilur
Miavc. Cui tanien Loiio 110:1 cniuinunicat alieuus, ad idem opus complendum vesirae partcs acccdant,
neceniin poiest animalis, siquidcra nou percipil ea, 111 malis aclinnibus jucundiora ct meliora luuiicre
qna; Dci sunt. IJt vero superiora langamas, sic lua divino sticceilnni.
pr.eseiitia gralulaniiir, ut esse nostrmu sine tuo vi I KPISTOLA LXXVIII (3).
nullura vcl uiiniiniiiii repulemus. QuoJ igiiar ilissi- Ad qucmdam infirmum.
militer sentias nullatcnus arbitramur. De similibus Quoiiiam, ut beatns dirit Gregorius (9), miniis
enim idein judicium. Cxteruin olennn sciuina et feriutit jacula, qn;e praevidciilur : licel multis tri-

berharum divcrsarum alt|tic ratlictim et aiborcin bulaliouum aeuleis ciiarelcinur, utiiiqitain taineu
surrubis luac nobis prudcniia! providere rclinqui- de Dei niisvricordia despcrare dcbenms. Iluiiiana
miis. In aniici autein necessai iis vera dilectio nun- iiaquc provideniia sicdebet consulcrc suae virtulis
qnam torporis ignaviam seniit, scd se toiani olTi- potentiam, ut li.i.i Cliristianae semper ob'iucat Br-
tiosam cxponit poslulatis obset|iiiis. Valetc. rpilaicm. Viitus siquiJem lid. i citius cxatese.l, nisi

EPISTOLA LXXVII. semper agatnr operibus bonis et nacris proficial in-

slitulis. D.eil eiiim aposlolus Fides si .e operil/us
Ad [ralrem Beinardum de Viccnis (7) :

L'bi crediiur amoris inesse remedium, dignum r moitua est (Jac. 11). Dnm igilnr tcmpw, habemut

rvl, ut tr luilatus aiiiirus debilimi rxpcrialur cnin- Utdicil Ap.isloltis, bonum opercmur ad oiniies (Cat.

passionis. Iitde cst, quod ad praesidinm vestisc di vi). Noveris aulcm qnoJ 11J mis usqne peivcnc.it

lcctioiiiscoiifiJenlcr eoiifugimus, qui pro defensione relatione multorum, tc laniani suscepissc mcesii-

justitix Iribulalionuin angustias sustine s. Licel liam, ut nulla te ratio valeat ad aliuJ inclinare, ut

autem arclae custodiae vinclis obligaii rueriinus,

vel sallem aJ moJieum valeas percipcre Je liibu-

amor (ainen inter nos lil ere niiliiaus non fuit, sieut latione salulare remedinm. Ilaec.auiciii iu Cbristiano

necde.buit, allijiatns. Ilaque repulsa? nescius impa- nee adiniltit ratio, nec ullodebet fuUni pnesiJlo,

tiensque inor:n ad veslros volat festintis aspcclus, cum etiiu inagis debeant cosiestia comiiari , quaja

ut quanlussit inter nos probetur uflcrtus. Confidi- tcrrcnis debeat iuliiare profectibus ct mundialibus

mus, imo rei ti sumiis, quod a nobis emissus, a vo- lilecebris deleclari. Verum si prannissa Ji'igiiiter

lns jucundioribus excipiettir ani|ilexibus. et ea, attcndercs, ut vidclicei nials venienlia praevideres,

qu.bus inniiiiur, quibusque, mcdianie jiistitia, 1.1- ircum iniiius agcretur, ner. eor luuiii in lanlatu Je-

mulaiur, sanctiiaiis vcslras bcata iiicnia prosequan- iiicniiaiii verteretur, Resume, qiixsuiuus, iicrura

lur. Absil enim, ut nccessilaiis lempore amor a posi tot liiliulaiiouiiin sculeos Chrisliani pectoris

chariialis visceiibus cxclinlaiui, qui de graliaeve-

D vlrcs, ne lunditus baralbruindesperatiunis iucnrrai

sirae plenitudiue glorialur! Nostis, domine, quoJ et Cl /idnl notitsiiim t.ia pcjova prioribus \L«c. xi). Si

nos vobiscum oguoviuiiis, in roatrimonio conira- nuilta amisisli, gratias age quoJ cis caruas, qnibus
hcndo inler regcm et reginain, quaiu pravo et ini- babilis iiinlliiiii libi oneris nu 11111bel.il, et sensuin

serabili consilio diinisissa probatur, plurimuin uos (iiiiiii ti.iuiii declinabas in terrain, ei coelestibus in-

l.iliuiis ct solliciludiuis cxpemlisse, quod uobis ees- lcndcrc conlcmneluu. Ilacclibi, cbaiisiiiiue, smoris

sis-et ad gloriam, si non advursus jusliliain conli- cansa prailibare cuiavimus, qnalenus iu nobis aino*
yisset prcrvaluisse maliilam. Conlidcnier autein ma- rcni erga lc conccploin agnoscercs non leporciu, ci
liliam iioiiiinamus, per quam ccrlcsiasiica saera- amnrii inonilis siispendercmus a doloie. Si aoa
nicni.i Iscduiilur, etexcmplum populo siinilia aiten- auJieris, noii inuiiliier nos laborasse coguotces, ^i

laillii coiifeniur. Ileuquisde lali factO non dnleal? non et bic doloi ibus fiustia conlabesces, cl uior:is,

qnis IIOII ingcmiscal? quis 11011 dvflesl filina rcgis quoJ aLsit! xierna? dispcndia 11011 evadcs.

(7) Forte rirca 1194, Barlli. an. 1195. Ilyer epi- (8) Barlh. .111. 1190.
slola loiie drbcl essc seplima liiljus bbri tecuildi (!ii Non jiiissiii vculre hunc locum.
juvia adnotationrm scripnm J. Grammii.
7*5 EPISTOLARLM L!B. II. 73«
EPISTOLA LXXIX (10). \ alUicti injuriis, sanctissimcPalcr, eonsilium rlauxi-
Ad dominum papain in pcnona regil Danorum. liuin a vcslra gratia expelerc perurgemur. Lvpcrl»
Reverendissimo Patri ct domino Coelestino Dci siquidem gralia prxteritorum confert nobis firlu-

gralia siinimo pontilki, Kanutus rex Daiiorum sic ciam fulurorum. Notitiani itaque , Pater , vestrarj
Ecclesiam sibi coinmissani. juslilia mediantc, dis- crcdinius, imo stimus non cxcessisse a prxdeccs
ponere, ul ab auctore omiiiiim valeat xlernam rc- snribus vestiis et gralia vcslia donalos bonoic iu
irihutionem recipere. privilegiis sedis apostolicx in reglio Dacix atque
De Iiis, qux de gloria veslra celobris divulgal Suecix, et Ectlesiam noslram ab antiquo ejusdem
opinio, Paler amantissime, quanlo piae devotionis Suecix primatiam obtincte. Vernm ,
qnia populus
dclectamur alTeclu, nec litlcrarum apicibus, nec iilius rcgni miiius est obsequiis divinis stibjeutus,
expriinere valemus nostri serinonis excursu : qnis nobis bonor debilns vix aut nunquam impenditur.
enim non gratanter accipiat, paternitalem vestram Inde ost quod arcbiepiscopus ct ipsius snffraganei
regibus atque principibus prxsidere, apud quani, ut conveniie negligunt, et nonnunquani edittis regali-
aiunt, se locum conqueritur malitia non liabere, bus se delineri in excusationem ad nostrani cila-

justitiam vero iribuliiionum oppressionibus non lionem prxtendunt. Si qna igilur ibi aliquando fue-
decsse. Ex lioc, Paler, in amplius gloria" vcslrx rint corrigenda, noverit sanctitas vestra quod ont-
splendor accrescet, ut de saeris aclibus vestris cc- nia pernianent impunita , cuni et nobis ea denega-
lebris opinio divulgata per orbeni suavitatis odorein lur corrigendi iibeuas. Patcrnilatcm itaque vestrain
ubique diffundat. Si sicludatin rebus bumanis di- super boc dignum dtiximus consulendani, rogantcs
vina providenlia, ut in diebus nostris malili» virtus ui, ab boc quod cilationes nostras devilant, scvcri-
cnervaia siiccunibat, juslitix zeltis emcrgat ct juili- tatis aposlolicx rigorcm scnliant , ne talc quid
ciis facicndis non desit vcrilas enormia redigens in uherius attentare prrcsumant.
iiieiisiirain. Noslis, Pater (seicnti enim loquiinur), EPISTOLA LXXXI (12)
palrcm nostrum quoad viveret, vcstris amicitiis in- Ad abbatem Sanclw Genovefte (13).

nodatiini fuisse, qni vostiis studiis regnuni nostrum Licet non ferreis sed atct;c cuslodi;p vinculis dc-

stiper augmontuin bonoiis ct glorix snscepisse con- tenti fueiimus, non tamen, Doinino juvanle, dcsli-
fiJiinus, et nos nou disparibus studiis regnum uo- luiniur, quia pro justilia (oitiier decertanius , non
siiuni a vestra pietale fovcii, i;ec aliquo reruin soluni aliigari parati , sed amore jusliti.e gladiis
cvcntu a visceribus veslrx paternitatis extludi. colla subniilicre. Novimus eniin qui dixeril : llcati,

Ceieruni 2ti vestram noo dubiumus pervenisse nt- q qui persecuiionem patiuntur propler justitiam (Maitii.
t.liam, regeni Francoriitn Pliilippum sibi in conju- v). Qux sit causa patiemli, non imprimi lilleris di-

g.um nnstram expetisse sororein, et ei secundutf gniiinduximus, qnia legein dhinani eam incnlibiis
Dei logem et inslilulinnem ecclosiasticam fuissc vesnis impressisse iioii ambigimus. Undeest, qnod
coiijiinctan), tt regali diademate coronatam, dole vcstris precibus est obtinendum a Domino, ut xide-
<li-posita, et inulloruin fide ct sacramcntis lirinaia. licct regix celsitudinis adjectam juslitiam , a cujus

Verum, qiioniam inimicus bonis operibus insidia- tramilc pravorum boniinum consiliis lurpitcr devia-
ttir, ut pereaul, siirroxcrunt quidam verilatis ini- vit, diinliam eiiiolbal ; vel Itomame Ecclosix, quoil

inici, qui dicerenl inter illain, qu;e prxcessit regi- iiecdiiin fecit, nee voluimus fieri , ut decel, justi-

nam et uostram sororem afiinitalis lineam inleresse, liae rigor eniineal , ut sciat oiunis populus esse sd-

ct super boc exsecranda saoramenta dedisse. Vi- cerdotem in lsrael ad faciendum judicium etjusti-
deanl illi, qui legerint, uos in periculum aniinx liain in tcna. Nec nolitiani veslrain aliud voluuiiis

nostrx el nobiscum lota Danormn Ecclesia prote- sapere ,

quam si glaibis perseculionum subdamur,
stalur, illos incautc jurasse , ufvobis patcbit, in- non lamen deerunt, qui condoleant siiper conlrilio-
spccto prxsente instrumento. Explicamus igitur, ut nem Josepb qui geuua sua nou inciirvabunt anle
,

super boc faclum sollicitudo vestrx palernilalis in- D Baal, nec cessabuut, nec faligabuiitur ire ct rcdiro

vigilet, etquod se nequiler cgisse falsilas gloriatur, ad siinnnum pontificem, nt eum sollicilent ut pra;-

vo.ritaliset juslilix mediante judicio rcprubetur, et cidatur de medio consilium Aciiitofel el rcgnt-l do-

in irritum deducatur : ne vobis iu opprobrium, et mus David in Jerusalcm.

Ecclesiw^quce sine macutu constal ct rugn(Ephes.v), EPISTOLA LXXXil t\i)

laloquid voniat inexeinpluni. Vestris, Paler, mcritis Ad abbulem Sancta; Genpvefte.
et laudibus ascribelur, si lam delestaudum scelus Auribus noslris, Paler amanlissime, colebris faina.
do medio propulsetur. nuper insonuit quod videlieet pastor omniuin su-
,

EPISTOLA LXXX. per familiam suam vos pastorein insiiiuit. Felix illa.

In persona donnni Lundensis (M). dics ct onini gandio recolenda, qua luuien quotl la-

Se'es aposlolica ,
quanto longius a nobis scmota lebal in tenebris, ul omnibus qui in doino sunl lu-

videlnr, tanto frcquenlius, irruciilibus inalis, multis coiel , Dnminus supcr canJelaln um e\altavil, tit

(10) Barlli. an. 1191. (13) Darili. an. 1191.

(11) Molios annos post 1177; B.nib. an. 1199. (ti.l Barib. au. 1195.
(li) Non txstat in indiculo.
 ;

727 S. WILI.hl.all ABK. S. rilCMifDE PARACLITC 7*3

ferdihi rigor aci.edat cliiioribtisdisciplina. .4 Oemino \ : aniiii dialributoi De>is ct oninium heiie.liitioniiin

faautn al iliuil, et est mirnbile, imnstiavealquR lau- infusor. Qnod a>:'.eni apu I \os alicojus crediiimf
dabile, inocutiswstris (Psat. cxvn). Iii liocetiam vir- csse momcnti ille vobis reiribuai gratia'ii pro gra-
,

ginis nnstr.e virius innoluit, ul qiicm nulla morum tia qtii omnibui abumlanie; Iribuit
,
et nulli iui- ,

ilcTin niiia9 deco1orat,saae familia? pr.esiderel, et ut properal. Nos vero, si se Vcl loeiis ant trinpns
doiniuo Slrpliann felicis nieniori.r. viro(15)ctOmnl oflerrct , nnvtiis esscl nnineranduiii obsequiii,
lanile rccoleiido Irgitimus hxrcs , Doniiiio di-.po- qiiiilqiiid anditu pcrccpiinus in nostra ddcctiom
uer.le, succedcret, qui viiiis impeiarcl et convcrsa- vcsirn favorc rtaficctu patcino IransfHsmn amoria
linne laudabili virlutes lirlulibus cumularcl. Ilor, et grati.c. Cxlcmni, mi Pater, noliis vestiis Rltct s

Inqur.m. oliiiuiiit purilas virginalis, ui moribus et significaslis filiuiu Denrici sc\ oias arj:e:.ti pro pa-
melioril us imn r.obilioril ns institulis ecclesia sua tiis bxrcdilalc, quam possidet, nobis tiansmiiirrft
Viiluluni stiidiisc.cieiisecclesiis prsceminerel. cl er- vcllc, ncc erga noa cum in plttribus nbligari. R iga-
ranlibiis gressibus dissipatis , nunusque rcligiose mus igiiur patetnam solliriiuJinem vrslram, ul,
degcntibus , normam dc cxtero houcsiiiis couver- qunl confltrtur, per latorem pr.rsenlunii fiatribus
sandi pra-figercl. Ilot esl, mi Paterct doniiue, quml noslris Iransmitlalur. Vivatet valcat sanctilas ve-
le vobis desiderSmus audirc, ut enormia in mciisti- B stra in Cbrislo Jesu.
rain \estris siudiis rcdigantur : ut divinis asperti- Pott tpittolaw I. XXX II txttat Iti Apograpkt Ha-

bus nihil oicurrat, pcr quod glor;.c Doniiiuis offn- gn/rnno I [mgmenlum tegnent eisutie dj- i M
datur. Non niinimum esi, Paler, onus, cui snppn- fj minum Cauulnm reqem Danornm.
suislis liuineros, quia.ut lieatus dicil Gregoiius(IGj: Illnstri re^i Dannruiu tiMin, Dci ^raiia rrgi
i Ais arimni est regimen animarum. > Qui autcm Danomm, Wiii.ur.Lsus scrvns scrvoriim Cbrisli in
animabus curaudis niedici gcrere dcbel oflicium, el Parai leto , ita terrcni regni dispcnsare ailiiiiiiisira .
-

iu inanibus cautcriuni habere debet et ur.ctnm , ui tioneni , ut coronam mercalur pcrcipcre scinpiter-
videlici't el piingal, el ural et uugal dissolutos. Pa- uain.
tcrna! tamen digna iiicrepalinuc percellant dulcedi- l't auditoiio replis eicellenliae prxsentil confe-
nis prceveniri, qnoniam dies mali sunt. Quod si quis ramus , < liai itatis debito perurgemur, et «liai issiml
Invenialur, cui lalis gratia conleralur, ut mtlius nostii, imo vesni polius lalnris piajsenliuin II. nor
noslis , non nalurae faniu l.itur lioc donum sed gra- iropellii abcessos.
ti.e , quam non Isnmo vi I angelut inspiral , sed gra-

(131 Sleplianns mortuus nnr. cral, scd episcopus Toi:ir. ensis f?"tus.
(i(ii Vidc supra

GENEALOGIA REGUM DANORUM.

(Scripl. Ilrr. Dan., VI, 154.)

MOXITIIM.
_
donuinn Ime rt ^impliri (iinln lilv llu-ii nnminn i|iiem lenricus Ernsiins, qni eumdem ollm an. 4fi4fl
Snric in-8° cilidil, ila iuscripsit : ftegnm aliqtol Ihiniat Cenanlaqia et Seritt Anouumi. Ilanc ciliiimicin
vcib •teniK itrralani, rcsecata solum cpisiola niiiinupal tria, Iteliquiii suis Mtmu*eriptorum , toni. IX,
p. S0I-6M}. illuslr. Ludewigins ins<-ruit. Nmi scduni in prima libri faeie Rrusiius indieat, ilndr velns li'»'
scriptiiui naclus fueril, scil. ex ttleri endiee iiu. C.hrouici cii/n d.im Eeelei Lnutlutieutis , nned ttetiuil in x
nuiio Clirttii Hl%,
verum Piiam . in pnemissa epiginla, rlaiissimi »iri Anliv.i- du t.ics r..ilii:e e, r uis
gcograplii, lieuevobe eniiressioni idem aceepiiuu rcfi-ii, lalein eimul, quid iln
scripinrc anonvmn acuiial,
mli-ini iii retfdciis !> \uelort lieet in ;«i niltil cotttt i. uttpicor tam.n propler eoitli overtinm ,"•*« Cunu-
:

,
lo \ I. Wahlemari I ptio, fuH cum Phtliupa Attiji Mo '• iltomm rege. <ic matriinonio, gno'l 1'hillppm .i n
Luiiiiii t roie liigeborga luieral, tolvcndo, him hbellum
lloetnim tnjert tidrtur nh e<> jiitsie coHtcriplinn
Anoiiymiii ut in f.anuti tarorit liigeboryaj ori ;inem iiigniral, gua: eansa fuii. guoJ in terie hue rrgnm
,

It.nur Watjiuim Olni Norra.jiai rtgit [ittttm ,i uliui Dniiiaj reget,

»t guldem nominnreril , CatiHtum ico
,

dnceiti, 1,t,i borgaavHm, regum rntaloQo interueril. i.hii u wtilla auiem

hir aucior i>i Hitioria no*n,i igm -
rurii, qn imgue a n ro ttept teeeutril, suo tocj i» wiis indicalnm ttt.
Ilaclvuus Kriibtins, qui fevir> Mj-|>i
''""'• l*b lluni prnpl r coulrovcrsiam dc iualiiinni.in Pliilippuui inler >i
lna liiii-gem ovm im.-e
ipiiiiu. Ilinc roiislnt.ciimdem pntius Dedui lionii tlei ealvgieat, quam Sii. rrgn <i.\ lul.itn mc u..^ •. i

Qiri,l siaiilem Emslius llvilM.liuiu inodo atleulius legissel , aiiil.reiu i|iini|iie f:u ile seire p iluissct
eiiim illc iiisl-iririis, de re opiinio inslnuuus, narnil n i., Caiiiiluiii i.„-.'n , eam oliiimiriiver- .

Itoiuam et iu Calliam inisisse Vudream iSiiiionis raiieelliiritiin suiini el Will.laiuiii il.li le.u KU-I-
liollensein, boiiimque posteii rem conscripsisso l.iiiePum r.-ru tngeburuii Ceitealtgia, fiiKu illi et ..'••

i.ie|ilaj i Galiis do cuiisaiigiiinilale P ;•;> .i lngcLurgis Ungarica el Flamlri

1 1
iicil.v li.ne.lo-
7J9 GL.Ni.AI.OGIA Kl.CLM DA.NOiiCM. 750

flv (17) oppnsiium. Ciijns libclli contrnia flwif. I.lius, p. 1( 0.I0I. rerpiist t cum iis, qtia: lihellns al Ernstm
!

«ililus nariat, exacle rnuvciiiciKia. llntlc iiieriini quisqiic non pnlesl n»iii roncliidprc lihrllum, nin-iii r.li-
•lii Erusliiis. riiiiiilriii rssr, i|iirin ail ilriltiirti 'atu rt proliiunlaiii wrwin Ingebuiqh Geufaloginm S \Y Ihel-
mut toiucriptil. Drl.i lo jatu, dc quo iiiillns amhigo anclorr, p nbnhile vi.lrlnr, pgpnijilai i'lnd. l|imd
.
1

iu Cliioitico L in liinriisi huliPiur, aiitlinitiro ip>ins Willn-I.ui sci iuiti i|titi sei um GnlLani lulil. iv , '
i > i

tliein ili-lirir; vil.a aiilrm el inlrrpolaiioiirs, quilils v.n sc.alel rxscripln uill rulpa ii irpsissc rredn.
i ,

Pi.cl -r illiul excuiplni qtin.l in coilicr Laiidiiuti sl roiisei vnlil n l.il rl ah Kriisliti Pililtllit, al n
, qiltiqne '

in pal ia noslii uspira filiirslnm, quo . a i. 1728 rvrnil I lirliis lllrlio|ioli\iiiia' iurrn.liiini s piln.l
, i i

ctiiir nriiipc n.iiiihianarrn liililiolliec.t! lluivetsiiaiis llalni Misis , ol tli .ein iu iit.lrm voliiminr vittti
Ailami llisloiia nichicpiscopniiiiu llumbiirgpnsium, S.lini P.lyliislnre, ImiKjine Mttnili , clr. Lirl jaiil
tn lcx tina euui rcliquo lihiui uui <'l nianii-o; ipioium ihrsiiiirn llirure iguis pniii.il. rXscripltllll lltlll u
l.tb.ltt S. Witlielim seivtnil cura ac pniviJonl.a Arinti Magnai cujiis maiin propriu atilr iueentli itu mii
pliim rxrmpinm uiilii in niaiius iliriilll. 1.1 III, uipntr in nhqiiihiis ptaliil u>, lli altis lillciula.iu.t, in pail-
cis brrvius, qunm illiiil ali Erust o etlilmn, rtim pr«logo smi primigpuio, ni i vemplo LjuiIui cnsi ileside-
rnlo, e.sl, quotl lnr cxhibeo, rrlcitlu lamrn si uitl ei a lilllis siuisLriuil litieris Cltrsivis
I pnsilo trxtn eili-
ii.ini» Li nsiu, ut eo nirlius, insliliil.i lollal.one, ulriipie sutis vabir niaiie.it. lu ediliouc Erusiiain capiltnu
tlist iiciioius ct aiinortim numeii iccciiliuris ;evi vl foile ali ijiso etiilore a.ulili esse vitleitlur, L\ uolis
Eniit.t, i|in Sicpius ilr rc nili.li, auliic itoiuiiic m.ile Ircin. aul oc locn librarii iuscilia corrupto, cuuwiien-
Ijuii, pl.ii.iua ottiisi, uicis, ubicuitquc opus lueiii, adiiolatiunculis subslituiis.

1
17) D' falsa liac a noiinullis episcopis et militibus Gallix couiicta cl juiata Ganealogia , vid. Gratuniii
Nni. iii Meurs., p. 3t>3, 304.

GENEALOGIA REGUM DANORUM.

In isln Catalogo rejuin Dunorum, operse prclnim exisiimavimus , seciimliim llleni hisloriarum et mc-

ntoriam lioiitiiiiiui, t|iti ailhuc supersiites siiul, diligenler annoiare, de quam aniiqua reguni prnpagine
liicc ilomiua Francoruin regina, Ingcbiirgis nomiiie, carnis originem liaxit; ut orulaia li le qnililicl videns
el legens, perptiidere potesl , quoJ iiullam consangtiiiiilalis liiicam cu;u Plamlreiisilius habucril. N c

puiaiiiiun csl, Haralilum istuin, qui in ortline hiijus Geupalogia? primus positus est, piamutn fuiss» regetn
Dnnorum; scil in pr;csci:'i ncgotio necessuin nmt fuit, plures reloxere. Multi enim ante ipsuin fuerunl, do
quihus paucos ciiumerabinius. Piimus rex Danoruiu vocaius est Danus; unde Dani nomen acci peiunt.

Poslea Gonn, Froihe, Goihortn, Frothe, Sten, Cutlilacus (18), Eskillus (19) Waunuiidus, GoJefridus, ,

Uoniiniiigus. PraeJiclus Eskiilus cum Arturo roge Diitonum pugnavil conlra Bomanos.

TEXTCS C0DIC.IS HAPNIERSIS. TEXTUS EDITIONIS ERNSTII.

Isle HaIulpcs, cngtiomcnlo Blatan, id est dent Cap. I. An. Christi DCCCGXXXl.
liridut vel Uger, pnganus fuit, sod tamen poslea Habaldos, /tic cognomento Blachtei.i, id est dens
l>aplizalus, non in litlc perniansit, se.l apnstalavit Guermundum
liviiltts rel nigCP, qui {ti) quarlus posl
(2(1). Pro qtio rrgnn expulsus (21), ad Sclavos. limc
ex pagano Clirhtianut est effeclus sed apvstalarit.
paganis tildiLj deditos, confngit, el regtitini Dano-
:

niiii ctcbtis incinsibus infeslavil; sed non prxva- Qna ex re regno pulsus, ad Stuvos, lunc pagunos,
luil.
confuo.it , fi crebrit mcursibut regnum Danarum tu-

(estartt ; ted non praratuit.

MR' Autlir diiliin prorul rp^nit illtim Danonlr.i srxio inclylo Brilanniib regi Artnio conlra Romanag
inapie loirra an. SIS Galliam invasil, rujusque
q'ii mililavil.
r.ninrii aptt u itiiullos Gallorum seriptores niou-
I
(20) E.x iis, qiiir dc Haraldo cl filio rjus Suennne
siiii.isc scnhil.n Clut-iltiicut , Clochilaicus, reciius aticinr nosler na-rat, pairem cnni lilio ronfiinileni
n Gir^nin Tnioiirnsi Goih l.irns , vit. Graminii viihiur; tlc llaiiihlo rniiii asscrittir, illinn C.lnislia-
Metnsi p. 87; llitilfrld p. 16. Iilrm ftntc rcx fuit, iiiliilrin nsque in linrin ronst nilrr relinaisse, S

imini Simi p. 60 Hnulrllnim, mrliiis anlein Anna- noiieni auiein reliellem magnam Cliristianontm
Den
K ii-sirt vrlrirs Huqlehwr, Hughleker , lluglilik, n prisrniiioiirm Dania exercuisstt . lesle A lamo
in
Birmriisi I. II, c. 15, 21. Ilujus iiiteviin dc llaiallo
Hnbtrk, voeanl , vi.l. Script. I.er. Dan. t. I, p. lo.
I!». 4i, 27.32.
assniionis faiiloretn S. rVitlielnius lialmii co.eviim
Dannrmn roges sive sihi hisioitiiui iioslrtr.u SuenoilPin A^gotns, a quo
19) lnier vclusiissimos ,

sediicluin conjicio. Vid. Scriptor. /ler. Dan.

feeiis s;\e llrn s, a Saxotie rt iu Aniialilnii nnslris iliititl

•
ivensilos, nulliim Eskillum ahhi, qii.im liic. nomi- lom. I, p. 52.
(21) Veias cansas expulsionis eregno Saxo proilit
laluiu ii e invrnisse uieiniiii. lluiic aulelll S. Wil-
irlnius a Galfridn Mo uiiienlensi vetrri scriptore,
ed. Siepli. p. 185. Conl'. Sueno Aggonis I. c. p. 51,
\ii^Ii>, iiiiiiuaius est; i le cniiti ttist. Reg. Itiit.. cl Lnioin. Eiiim.e in Seript. i\'cim. p. IB4.
(22) Qni qnartits po^t. elc. H.CC in exemplo llaf
x. c. ti, 9, et I. xi. c. 2, niiiilioiieiii lacit .Wlullii
egis 1'aciai sive Ascliil rpgis Dacorum, qui sarulo ni"nsi nni exslanl.
727 S. WILI.hl.Ml ABB. S. 1IKV.L/I.L PARALLITC Tij

brdihi rigor acceJal el inoribtisdiseipliiia. .4 Djn.itu A liaium diatributor Dens cl onunuin heiic.Iiciionuin
faeiutn esliltuit, clesl mirabile, imosuavealque lati- infusor. Quod ae.lem apti I \ns a!;co;us r.edimtir
dabile, inoculis hestril (Psal. cxtii). In liocetiam vir- csse momcnli ille voliis rrlribuat gratiam prc. gr.<-
.

ginil iiostr.evirlusinnol.iiit, ul <|iiein niilla morum lia qui omnibus abundanic; tribuil
,
ei nulli itn- ,

ilefonmias decolorat.suz familiz pr.esiderct, et u( properal. Nos vero, si sc vel locns ant Irinpus
doinino Slrphano relicix memnrix viro(15)ctomni oflcrrct , nostiis cssct niiiiieranilum ohsrquiii,
lanile rccoleudo Irgiiimus hxrcs, Doniino <li-,po- quidquid anditu prrcepimus in nosira dikctiam
licr.le, snccedcret, qui \ i i i is impeiarct el convcr<a- vcsirn ravore rtaficcts pad-ino transfttsom tnmris
li.iue laiidabili tirlulcs virluiilius cumularcl. Iloe, et graibe. Ca-trium, mi Paier, nobts vcslris liiti-i s

Irtqur.m, oliiiuiiil purilas virginalis , ui moribns el signiflcaslis filimu Ileniiri sr\ oias ar?e:.ti pro pa-
mclionl us imo r.obilioriliiis instiiutis ecclesia siia Iris hsfcredilatc, quam possidet. nuhis iramuBiltrre
Viilulura studiiscxierisecclesiis praeeminerel. cl cr- v> Ilc, ncc (rga nos euin in pldribus obligari. R >ga-

ranlibus gressibus dissipatis , minusque rcligiose inus igilur palcrnam soHicitudinem vcslrain. ti(,

ilcgentibus , normam <le cxlero hoiicslius conver- quol (onlllrtnr ,

per latorrm pi.rseiitiiini fialribus

samli prn-flgercl. Iloc est, nii Pater el domiiiP, quml noslris Iransmiltalnr. Vivalet valeat sanetitaj ve-
<lc vobis desiderdmus audirc, ut enormia in mciisii- Stra in C.lnistn Jesn.
raui \cstris siudiis rcdigantur : ui divinis asperti- Pott epislolam I.XXXll c.rslil in Apnjrap',o Ma-
bus nihil occurrat, pcr quod gloria; Doiiiinus offen- gna-auo I [ragmentum seguens erist, lie < \J dj-
ilatur. Non minimum rsi, Paler, onus, cui suppo- £ minum Cauulnm req?m Dnnornm.
suislis humcros, quia.ut liealus ditil GregouusdC;: Illnstri rcjji Danoram Camto, Di-i gntla rrgi
i \is artiura est rcgimen animarum. > Qm autem Danoriun, Wit i.nr.uirs scrvm) scnorum C.lnisli n
auimahus curandis medici gcrara dcbel oflicium, el Pararlelo , iia lerrcni rcgni ilispcnsare ailniinislraV
iu tnanibus raulcrinm habere tlelet et ui.cium , m tioneni , ut coronam incrcalur pcrcipcre scinpilcr-
vidclicct el pungat, et ural el Ullgal dissolutos. Pa- iiam.
lernx' lamen digna in<T. palinue perccllant i!ulc<'ili- l'l audiloiio re^alis excellcnlia! pr.Tsenlia confe-
nis prxreniri, qnoniam diei mali sout. Quod si quis rainiis , < liaiiutis debito perargemur, ei cliarissimi
Invenialur, cui talis gratia confcralur, ut mclius nOStri, imo vcsni potius latnris piajscutiuin II. uor
noslis , iioii nalura: faniulatur lioc ilonum sed gra- impellil abcessus.
li.c, (|tiam non l-.onio vrl angelus inspiral , sed gra-

(I.M Sif>p|ianns morluus non cral, scd episcopus Toinr. 'eiisis fs"ius.
(loi Vide supra

GENEALOGIA REGUM DANORUM.

(Srripl. R.r. Dan. , VI , 15*.)

MONITOM.
ucnuinfl hoc ct simplici tilulo liheltum nominn i|iiem lcnricus Ernslim, qni eumb>m nllm an. 4filfl
Snr:c in-8° eilidit, iia inscripsit : Regum. aliqiot Ihmiiv Ceneutaqia et Seriet Anonnmi. Ilanc e.liiioncm
vcili ii-iiis iteralam. rexeeaia solum episinla mimtupal iria, Heliquiis s ,i, NinnAcriptornm , hm. IX,
p. 501 G"'0. illuslr. Ludewigiiis ins.ru. i. Non soliim in prim.n libri hrie Rni\lius indieal, ilmb" vdns lr..'
seriptuui nacius Tuerit, seil. .-x wie irodirenu. C.hrouici w/n dam Eeelnitt Lnndaanxis
, q «erf d,sinii iu
anno C.lirLii 1418, verum eii;.m m pnemissa epistola , rlaiissimi viri Anli.-.c du Cln e.
.
r psflailia!
g:'«grap!ii, lienerohe roiiressiinii iilem aicepniin rofeii, lalrm simul, qtiiil ile icriptorc iinnymnm>iiiial,
r:ih.ii.iu mtdensj /' lnriore '
tmpicor lamen , proplerconlioremnm .' qna Chuh-
..-
/ i./.i niliU i i.
to \ I, Wahtemari I (ilio, fnit cnm
iltormn rcqr, <ic matrimonh, qnod Vhillppn* tmn
Philiftpo Aiiijusio i.

Launti < r^ir liigcborga luieral, taleenda, Iihui Ubcllnm n!> e<> futste eontfriplum II o, ennn egen tidetui
Anoiiumn» ui in (.anif.i sniorit liigeboryat orijinem inquirnt, qum tantm fuii. quoJ in terie uue rrgam
,

II nne Miignnm Otui yortn.jios regit fHium, ,i aliot

Duniie reget, nc (jui.l,-,n nominaeerit, Canut nm tco
dneem. Inq borgce avnm, regum ratatogo inxerm rit. Qun u miilta amrm liir aneinr ii Hniorin nostra ». - ,

ran», qn tmque a wro «ii'/'<; tecetteril, mo Iocj in n«iis indieatnm rst. Ilacleuus Kmsiins, <|m fevtf mi pi •

lili llum i>i pi r coutrovcrsiain de iuairimoi.in Philippum inler <t Ins 'biirgi-iu etm lui.-e
i. IIiiic rmisial.eumilcm pnlius OeduclioiiitUeiiealuijicic, qiiam
St'riri rc<7» n.liiiil.ini m<> nissi:.
Qni.l si aiilem Ernslius llvillchlium iihhIii ailenlitis legissci , aml
icm i|iioi|iie facile scire p iliiisscl ;
1

eiiim illc Iiisl-iricus, d npiiiue instriuuus, imhis, Caiiuliim ii-^em . eam olnitiilrover-
i..n...i
l! .iii.iiii et in G.illiam misissr. Vuilream hamuiis rniireHaiium suiim et WilMaium .il.li ic.u .!- i
1

Iiollensem, liorumque posleri rcm i n crij «. L cPuiil r.-i < Ingtbnrgit Geiualagia, l.iKcill. et
..'••

.i.|<ic i Gallii ilu cuiisaiigiiinikile P:i:l ppi .i IngcLurgii 1'ng.irica -i Flamlri ilcil.v i;.iic:lo-
 719
t-i-V.AI.OCIA Kl.ClM