RAYLI SİSTEM SİNYALİZASYON FONKSİYONEL ÖZELLİKLERİ

1. Ray Devresi ile İlgili Fonksiyonel Özellikler

1. Ray devresinin serbest veya meşgul durumu gösterilebilmelidir.
2. Ray devresi bloke edilebilmelidir.
3. Ray devresi blokesi iptal edilebilmelidir.
4. Herhangi bir ray devresinden aynı anda hem serbest hem meşgul bilgisinin belirlenen süre
boyunca gelmesi durumunda Ray Devresi Veri Bağdaşım Hatası üretilmelidir.
5. Ray Devresi Veri Bağdaşım Hatası KM tarafından yapılan normalizasyon talebi ile
giderilmelidir.
6. Ray devresi veri bağdaşım hatasının normalize edilebilmesi için koşul, talep yapılan ray
devresinin hem meşgul hem serbest bildirimini aynı anda vermemesi olmalıdır. Bildirimlerin
aynı anda gelmesi sürüyor ise hata durumu devam etmelidir.
7. Herhangi bir makas ray devresi veya ara bölge ray devresi üzerinde güzergâh kurulu değilken
meşgul durum işareti alındığında; O ray için Ray Devresi Beklenmedik Meşguliyet Hatası
üretilmelidir.
8. Son kullanıcının isteğine bağlı olarak Ray Devresi Beklenmedik Meşguliyet Hatası üretilmesi
engellenebilmelidir.
9. Ray Devresi Beklenmedik Meşguliyet Hatası KM tarafından yapılan normalizasyon talebi ile
giderilmelidir.
10. Ray Devresi Beklenmedik Meşguliyet Hatasının normalize edilebilmesi için tek koşul, talep
yapılan ray devresinin serbest bildirimi vermesidir.

2. Makas ile İlgili Fonksiyonel Özellikler

1. Kurulan bir güzergâhın içerisinde bulunan bütün makasları çevirecek komutlar otomatik olarak
üretilmelidir.
2. Elektriksel altyapıya bağlı olarak istasyonun bir tarafında yer alan makasları izin verilen maksimum
sayıdaki makası aynı anda çevirme, daha fazlasını ise sıraya sokma özelliğine sahip olmalıdır. Yine
makas motorunun dönmeye başladığı ilk anda çektiği yüksek akım çektiği göz önünde
bulundurularak makasların aynı anda çalışmaya başlaması engellenmeli ve küçük gecikmeler ile
çalışmaya başlamaları sağlanmalıdır.
3. Herhangi bir makas rota talebi ile çevrilecek, çevriliyor veya kilitlenmiş ise, aynı makasın
bulunduğu başka bir rota talebi ile makas üzerinde herhangi bir işlem yapılması engellenmelidir.
4. Makas üzerinden hem sapan hem normal indikasyonu belirli bir süre boyunca gelmekte ise makas
üzerinde Makas Veri Bağdaşım Hatası üretilmelidir.
5. Konum değiştirme talebi alan bir makasın makas çevirme süresi sonunda konumunda bir değişiklik
olmaz ise makas üzerinde Makas Veri Bağdaşım Hatası üretilmelidir.
6. Makas veri bağdaşım hatası KM tarafından yapılan normalizasyon talebi ile giderebilmelidir.
7. Makas veri bağdaşım hatasını normalize etmek için koşul, talep yapılan makasın hem sapan hem
normal bildirimlerini aynı anda vermemesi olmalıdır.
8. Konum değiştirme talebi alınmamış veya konum değiştirme talebi alınmış ancak makas çevirme
süresi sonunda sapan veya normal bildirimleri makas üzerinden alınmıyor (makas oturmamış ve
kitlenememiş) ise Makasta İndikasyonsuzluk Hatası üretilmelidir.
9. İndikasyonsuzluk hatası bulunan bir makas için bulunduğu konumun veya bulunmakta olması
beklenen konumun aksine gitmesi için konum değiştirme talebi yapılması halinde makas
indikasyonsuzluk hatası giderilmelidir.
10. Makasa tersten girme durumunu ekipman üzerinden herhangi bir indikasyon almadan da algoritma
ile tespit ederek Makasa Tersten Girme Hatası üretilmelidir.
 11. Makasa tersten girme hatası sahadan yapılan kontrolün ardından KM tarafından yapılan
normalizasyon talebi ile giderilebilmelidir.
12. Herhangi bir makasın konum değiştirmesini engellemek için hareket blokesi yapılabilmelidir.
13. Herhangi bir makas üzerindeki hareket blokesi kaldırılabilmelidir.
14. Herhangi bir makas için güzergâh blokesi konabilmelidir.
15. Üzerinden güzergâh blokesi bulunan makasın güzergâh blokesi iptal edilebilmelidir.
16. Rota talebi dışında KM üzerinden yapılan komutlar ile de güvenli koşulların sağlanması durumunda
makas konumu değiştirilebilmelidir.
17. Rota talebi dışında makas çevirmek için sağlanması gereken koşullar aşağıda verilmiştir.
 Talep yapılan makas kilitli durumda değildir.
 Talep yapılan makas veri bağdaşım hatasında değildir.
 Talep yapılan makas hareket bloke durumunda değildir.
 Talep yapılan makasın bulunduğu ray devresi meşgul veya hata durumunda değildir. Talep yapılan
makasın bulunduğu makasın bölgesine girmeye neden olacak bir sinyal hatası yoktur.
 İlgili makasa el krankı takılmamıştır.
 Makasta gabari durumu mevcut ise makasta gabari oluşmasına neden olan ray devresi serbest
durumda olmalıdır.
Bu koşullar sağlanmadığı durumda komut ret edilir.
18. Makasın bulunduğu ray devresi meşgul halde bulunduğunda acil makas çevirme komutu ile makas
çevrilebilmelidir.

3. Sinyal ile İlgili Fonksiyonel Özellikler

1. Herhangi bir sinyale başlangıç blokesi yapılabilmelidir.
2. Başlangıç blokesi yapılmış sinyalin başlangıç blokesi kaldırılabilmelidir.
3. Herhangi bir sinyale varış blokesi yapabilmelidir.
4. Varış blokesi yapılmış sinyalin varış blokesi kaldırılabilmelidir.
5. Sinyal bildiriminde kırmızı renk veya diğer renkler için bildirimin verilememesi veya bildirilmek
istenen sinyalin dışında başka bir bildirimin oluşması durumunda Sinyal Hatası üretilmelidir.
6. Sinyal hatasının kırmızı sinyali için kırmızı sinyalin tekrar yanması ile kaldırılabilmelidir.
7. Sinyal hatası, yanlış bildirim gelmesi durumunda, normalize etme talebi ile giderilebilmelidir.
8. Sinyal hatasını normalize etmek için tek koşul, talep yapılan sinyalin kırmızı bildirim vermesidir.
Eğer başka bir bildirim veriliyor ise hata durumu devam eder.
9. Herhangi bir rotanın kurulmasının ardından rotaya dahil olan başlangıç ve varış sinyalleri anklaşman
tablosunda belirtilen bildirimlere göre yakılmalıdır.
10. Kurulu olan herhangi bir güzergahın başlangıç sinyaline, sinyal kapatma yapılabilmelidir.
11. Kapalı olan herhangi bir güzergahın başlangıç sinyaline, sinyal açma yapılabilmelidir.

4. Güzergah ile İlgili Fonksiyonel Özellikler

1. KM’den gelen güzergah talebi geldiğinde güzergah kurulmasını engelleyen koşullar değerlendirmeli
ve ardından güzergah kabul edilmelidir.

Güzergah talebinin ret edilmesine yol açan koşullar:

a) Kurulmak istenen güzergah; kurulu veya kurulmakta olan başka bir güzergah ile çakışmaktadır.
b) Kurulmak istenen güzergahta yer alan makaslar ve elektrikli deraymanların herhangi biri veri
bağdaşım hatasındadır.
c) Kurulmak istenen güzergahta yer alan herhangi bir makas üzerinde güzergah blokesi vardır.
d) Kurulmak istenen güzergahta yer alan herhangi bir makas üzerinde güzergahın kurulmasına engel
olacak yönde hareket blokesi vardır.
e) Kurulmak istenen güzergahın başlangıç veya varış sinyallerinde bloke vardır.
 f) Kurulmak istenen güzergahın sinyallerinde yanlış bildirim veya kırmızı bildirim vermek kaynaklı bir
hata vardır.
g) g) Kurulmak istenen güzergahla ilgili herhangi bir makasa krank mili takılmıştır.

2. Güzergah kabulünün yapılmasının ardından gerekli tüm makas ve derayman pozisyon

değişikliklerini sağlayacak komutları üretilir.
3. Güzergahla ilgili tüm makasların ve deraymanların istenilen pozisyonda kilitlenmesinin ardından
güzergahın kurulmasına engel olacak bir koşul gerçekleşmemişse güzergah tanzim edilir.
4. Güzergahın tanzim edilmesi ile beraber güzergah başlangıç sinyalinin anklaşman tablosuna göre
ilgili bildirime çekilir.
5. Güzergah tanziminin ardından trenin güzergah ray devrelerinde sıralı bir şekilde ilerleyişi takip
edilir.
6. Trenin güzergahın ilk ray devresine girmesinin ardından belli bir süre sonunda güzergahın başlangıç
sinyali kırımızı bildirime çekilir.
7. Güzergahta trenin varış noktası idareye bağlı bir yola gidiyor ise son ray devresine girip sondan bir
önceki ray devresinden çıktığı, sisteme bağlı olmayan yola gidiyor ise son ray devresinden çıktığı tespit
edildiği anda güzergah tanzimi sonlandırılır.
8. Güzergahların overlap bölgesinde yer alan elemanlar da güzergahın bir parçası kabul edilmeli ve kontrol
edilmelidir.
9. Güzergahın overlap bölgesinde yer alan elemanların kilitleri güzergah tanziminin bitmesinden belli bir
süre sonra serbest bırakılmalıdır.
10. Güzergah içerisinde trenin sıralı meşguliyet yapmaması durumunda Güzergahta Beklenmedik
Meşguliyet hatası üretilmelidir.
11. Kurulu bir güzergah KM’den gelen talep doğrultusunda iptal edilebilmelidir.
12. İptal talebi gelen veya güzergah elemanlarında hata oluşan bir güzergah için trenin o güzergaha
girmiş olması veya olmaması, başlangıç sinyalinden bir önceki ray devresinin serbest veya meşgul olmaması
ve bir önceki ray devresi ile biten bir güzergah olup olmamasına göre farklı iptal prosedürlerini
işletilebilmelidir.
13. Trenin içine girmediği bir güzergah için yapılan iptal talebinde eğer başlangıç sinyalinden bir önceki
ray devresi boş ve bu ray devresi ile biten bir güzergah yok ise güzergahı hemen iptal etidirmelidir.
14. Kurulmakta olan bir güzergah için iptal talebi yapılırsa, güzergahı hemen iptal edilmelidir.
15. Güzergahın başlangıç sinyalinden önceki ray devresi serbesttir; Ancak bu ray devresi ile biten bir
güzergah kuruludur. Tren tanzim iptal bekleme süresi (30sn) içerisinde ray devresine girmez ise güzergah
iptal edilmelidir.
16. Güzergahın başlangıç sinyalinden önceki ray devresi serbesttir; Ancak bu ray devresi ile biten bir
güzergah kuruludur. Tren tanzim iptal bekleme süresi (30sn) içerisinde ray devresine girer ise uzatılmış
bekleme süresi (180sn) boyunca trenin başlangıç sinyalini geçip geçmemesi durumu kontrol edilmelidir.
Eğer;
a-) Tren başlangıç sinyalini geçmemiş ise güzergah iptal edilmelidir.
b-) Tren başlangıç sinyalini geçmiş ise güzergah iptal talebi reddedilmelidir.
17. Güzergahın başlangıç ray devresinden önceki ray devresi idareye bağlı olmayan bir yoldur, meşguldür
veya hatada ise uzatılmış bekleme süresi (180sn) boyunca trenin başlangıç sinyalini geçip geçmemesi
durumu kontrol edilmelidir. Eğer;
a-) Tren başlangıç sinyalini geçmemiş ise güzergah iptal edilmelidir.
b-) Tren başlangıç sinyalini geçmiş ise güzergahı iptal talebi reddedilmelidir.
18. Trenin başlangıç sinyalini geçtiği bir güzergah için iptal talebi geldiğinde, iptal talebi doğrudan
reddedilmelidir.
19. Kurulu bir güzergahta beklenmedik meşguliyet hatası tespit edilirse KM ilgili güzergahı zorunlu
güzergah iptal talebi ile iptal edebilmelidir.
20. Zorunlu güzergah iptal talebi gelen güzergah için zorunlu güzergah iptal bekleme süresi (360sn)
boyunca beklemeli ve ardından ilgili güzerga iptal edilmelidir. Güzergahta beklenmedik meşguliyet hatası
mevcut ise, güzergahın iptal edilmesi ile beraber hata normalize edilebilmelidir.
21. Otomatik güzergah kurulumu yapılabilmelidir.
22. Otomatik olarak kurulmuş bir güzergahta trenin sıralı bir şekilde ilerleyerek idareye bağlı olan yola
gidiyor ise son ray devresine girip sondan bir önceki ray devresinden çıktığı, idareye bağlı olmayan yola
gidiyor ise son ray devresinden çıktığı tespit edildiğinde güzergah sonlandırılmamalıdır. İlgili güzergahın
başlangıç sinyalini anklaşman tablosuna göre ilgili bildirime çekmelidir.
23. Otomatik olarak kurulmuş bir güzergahın otomatik güzergah işletmesi sonlandırılabilmelidir.
24. Aşağıda belirten koşullar oluştuğunda rota kurulur ancak başlangıç sinyalini kırmızıda tutulmaya
devam edilir.
a-) Güzergah kapsamındaki ray devrelerinden en az biri arıza, meşgul veya blokeli durumdadır.
b-) Güzergah anahtar kilitlemeli manuel bir derayman vardır.
25 Kurulmuş bir güzergaha aşağıda belirtilen koşullar oluştuğunda başlangıç sinyali kırmızıya çekilmelidir.
a-) İlgili güzergaha ait saha elemanlarından biri arızaya düştüğünde rotanın başlangıç sinyali kırmızıya
çekilmelidir.
b-) İlgili güzergaha ait ray devrelerinden birine bloke konulduğunda rotanın başlangıç sinyali kırmızıya
çekilmelidir.
c-) İlgili güzergaha ait makaslardan birine güzergah bloke konulduğunda rotanın başlangıç sinyali kırmızıya
çekilmelidir.
d-) İlgili güzergaha ait varış sinyaline varış bloke konulduğunda rotanın başlangıç sinyali kırmızıya
çekilmelidir.
e-) İlgili güzergaha ait varış sinyaline varış bloke konulduğunda rotanın başlangıç sinyali kırmızıya
çekilmelidir.
f-) İlgili güzergaha ait başlangıç sinyaline sinyal kapat talebi yapıldığında rotanın başlangıç sinyalini
kırmızıya çekilmelidir.
g-) İlgili güzergaha iptal talebi yapıldığında rotanın başlangıç sinyali kırmızıya çekilmelidir.
h-) İlgili güzergahta tren ilerlerken beklenmedik meşguliyet hatası oluştuğunda rotanın başlangıç
sinyalini kırmızıya çekilmelidir.