7

ARALING PANLIPUNAN
Ikatlong Markahan – Modyul 3:
Mga Salik at Pangyayaring Nagbigay-daan sa
Pag-usbong at Pag-unlad ng Nasyonalismo sa
Timog at Kanlurang Asya
(AP7TKA-llld-1.8)

i
Araling Panlipunan – Ikapitong Baitang
Ikatlong Markahan – Modyul 3: Mga Salik at Pangyayaring Nagbigay-daan sa
Pag-usbong at Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya

sinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na
naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat
na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton
ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anomang gamit maliban sa aklat na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Regional Director: Gilbert T. Sadsad

Assistant Regional Director: Jessie L. Amin

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Lazel J. Verchez

Editor: Juan Paul E. Legaspi

Tagasuri: Divina M. Diaz, Ph.D.

Tagaguhit:

Tagalapat: Edsel D. Doctama

ii
PAMAGAT Mga Salik at Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-

usbong at Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Timog at

Kanlurang Asya

Mahalagang malaman ang mga pangyayari at mga

bagay na nakatulong upang makamit ang kalayaan ng

maraming bansa sa Asya. Sa modyul na ito, aalamin mo

kung paano umusbong at umunlad ang kaisipang

nasyonalismo lalo na sa mga bansa sa Timog at Kanlurang

Asya,

LAYUNIN Sa modyul na ito, inaasahang:

1. Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay-daan

sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa Timog at

Kanlurang Asya.

2. Naiisa-isa at naipaliliwanag ang mga pangyayaring

nagbigay-daan sa pag-usbong at pag-unlad ng

nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya.

3. Napahahalagahan ang mga gawaing nasyonalismo bilang

pangunahing sangkap tungo sa paglaya ng mga bansa sa

Timog at Kanlurang Asya.

TALAHULUGAN Ahimsa - nangangahulugang walang karahasan. Ito din ay

ang pagtanggi sa anumang uri ng pambubusabos.

Female Infanticide - ang sadyang pagpatay sa mga

sanggol na babae. Ito ay isinagawa at isinasagawa ng mga

iii
 grupo patago man o hindi sa iba't ibang mga bansa na may

sistemang patriarkal. Ito ay nagagawa sa kadahilanang ang

mga babae ay may mas mababang antas kaysa sa mga

lalake.

Satyagraha - isang kilusan na nagsimula kay Mohandas K

Gandhi - Maluwag na isinalin bilang "pagpipilit sa

katotohanan" (Satya "katotohanan"; agraha "pagpipilit" o

"nanghahawakang mahigpit") o hinahawakan ang

katotohanan [1] o katotohanan na puwersa - isang partikular

na uri ng hindi marahas na pagtutol o civil resistance. Ang

terminong satyagraha ay naimbento at binuo sa

pamamagitan ng Mahatma Gandhi (1869-1948).

Suttee o Sati - ito ay ang pagpapatiwakal ng isang

biyudang babae upang makasama hanggang sa kamatayan

ang asawa. Ito ay ginagawa sa pamamagitan ng pagtalon ng

babaeng asawa sa apoy na pinagsusunugan sa labi ng

lalakeng asawa upang maging sakripisyo. Ito ay maaaring

gawin ng boluntaryo ngunit maaari ding pwersahan.

PANIMULANG Basahin at suriing mabuti ang sitwasyon. Pagkatapos ay

PAGSUBOK
sagutan ang mga Pamprosesong Tanong. Isulat ang iyong

sagot sa kuwaderno.

Sitwasyon:

iv
 Nagdaos ng athletic meet sa inyong dibisyon.

Isa sa mga makikipagkumpetensiya ay ang

inyong paaralan. Hindi ka kabilang sa mga

manlalaro ng inyong paaralan. Bilang isang

mag-aaral, panno mo maipapakita ang iyong

pagsusuporta sa iyong paaralan?

Pamprosesong mga Tanong:

1. Ano-ano ang iyong gagawin upang maipakita ang

pagmamalasakit sa iyong paaralan at sa inyong

manlalaro?

2. Bakit kailangan mong suportahan at tulungan ang

paaralan at mga manlalaro sa magaganap na athletic

meet?

3. Paano nahahawig ang ipinakita mong suporta at

pagmamahal sa inyong manlalaro sa pagmamahal at

pagmamalasakit sa isang kababayan at sa mismong

bayan?

4. Anong konseptong may kaugnayan sa

v
 pagpapahalagang naipakita mo sa pagsasagawa ng

iyong mga hakbang sa pagtulong sa iyong paaralan

at kapwa mag-aaral?

MGA GAWAIN
SA BASA - SURI-TEKSTO
PAGKATUTO

Nasyonalismo sa Asya
Ang pananakop, pagpapasailalim sa kapangyarihan

at pagsasamantala ng mga bansang Kanluranin sa mga

bansang Asyano, ang nagbigay-daan sa pag-usbong ng

nasyonalismo sa Asya.

Ang nasyonalismo ay damdaming makabayan na

maipakikita sa matinding pagmamahal at pagpapahalaga sa

Inang-bayan. Ang nasyonalismo sa Asya ay may iba’t ibang

anyo tulad ng defensive nationalism o mapagtanggol na

nasyonalismo gaya ng ipinakita ng bansang Pilipinas at

aggressive nationalism o mapusok na nasyonalismo na

minsang ginawa ng bansang Hapon.

Ang pangunahing manipestasyon ng nasyonalismo ay

pagkakaisa. Makikita ito sa pagtutulungan at

pagkakabuklod-buklod ng mamamayan sa iisang kultura,

saloobin at hangarin.

Maitututring ding manipestasyon nasyonalismo ang

vi
pagmamahal at pagtangkilik ng mamamayan sa mga

produkto, ideya, at kultura ng sariling bayan.

Naipapakita rin ang nasyonalismo sa pagiging

makatuwiran at makatarungan. Ang kahandaan ng isang tao

na magtanggol at mamatay para sa kaniyang bayan ay

maituturing na pinakamahalagang manipestasyon ng

nasyonalismo.

Dahil sa hangarin ng mga Asyano na wakasan ang

panghihimasok ng mga Kanluraning bansa sa kanilang

kinamulatang pamumuhay at makamtan ang kalayaan,

maraming makabayang samahan ang naitatag sa Asya. Ang

samahang ito ay pinangunahan ng mga kabataang nakapag-

aral.

Pag-usbong ng Nasyonalismo sa Timog Asya:

Nasyonalismo sa India

Ang pananakop ng mga Ingles sa India ang nagbigay-

daan upang magising ang diwa ng nasyonalismo rito. May

iba’t iba mang wika at relihiyon ang mga Indian, sila ay

kumilos at nagkaisa upang umunlad at makabuo ng iisang

malayang bansa.

Si Mohandas Gandhi ang nangunang lider

nasyonalista sa India. Siya ang nagpakita ng mapayapang

paraan sa paghingi ng kalayaan.

vii
 Suttee o sati - ang pagpapatiwakal ng mga biyudang

bababe at pagsama sa libing ng namatay na asawa.

Sutee.WellcomeV0041335.jpg

Pinakinabangan nang husto ng mga Ingles ang mga

likas na yaman ng India. Dahil sa pananakop ay naranasan

din ng mga Indian ang mga patakarang hindi angkop sa

kanilang kultura, tulad ng pagpapatigil ng mga Ingles sa

suttee o sati. Ipinatigil din ng mga Ingles ang female

infanticide. Naging dahilan din ng paglaban ng mga Indian

ang di-pantay na pagtingin sa kanilang lahi. Ito ang naging

dahilan upang maisagawa ang pag-aalsa ng mga Sepoy.

Rebelyong Sepoy = ito ang pag-alsa ng mga Sepoy o

mga sundalong Indian sa mga Ingles bilang pagtutol sa

pagtatangi ng lahi o racial discrimination.

Minsang naipatupad ng mga Ingles ang hindi pantay

na pagtrato sa mga sundalong Indian. Malimit na mas

matataas ang ranggo at suweldo ang ibinibigay sa mga

sundalong Ingles kaysa sa mga sundalong Indian.

viii
 Tumutol din ang mga sundalong Indian, Hindu at

Muslim sa pagpapagamit sa kanila ng langis na

pinaghihinalaang nagmula sa langis ng hayop para malinis

ang kanilang mga ripple at cartridge. Mas tumindi ang

pagpapakita ng nasyonalismo nang maganap ang Amritsar

Massacre noong Abril 13, 1919.

Amritsar Massacre. Maraming mamamayang Indian

ang namatay sa isang selebrasyon dahil sa pamamaril

ng mga sundalong Ingles. Sa kaganapang ito ay

namatay ang may 379 katao at mayroong halos 1,200

katao ang nasugatan.

https://www.historyextra.com/period/20th-century/amritsar-massacre-india-british-
empires-darkest-day-churchill-general-dyer/

Nagkaroon naman ng hiwalay na pagkilos ang mga

Indian dahil sa kanilang magkakaibang pananampalataya.

Naitatag ang All Indian National Congress sa panig ng mga

Hindu na ang layunin ay matamo ang kalayaan ng India.

ix
Naitatag naman ang All Indian Muslim League noong 1906.

Pinangunahan ito ni Ali Jinnah na kung saan ang interes ng

mga Muslim ang binigyang-pansin. Layunin ng mga kasapi

nito na magkaroon ng hiwalay na estado para sa mga

Muslim.

Nanguna si Mohandas Gandhi sa layuning matamo

ang kalayaan ng India. Isa siyang Hindu na nakapag-aral.

Nakilala siya sa kanyang matahimik at mapayapang paraan

o non-violent means ng pakikipaglaban para sa kalayaan

ng India. Naniniwala siya sa ahimsa o satyagraha. Hinimok

din ni Gandhi ang pagboykot ng mga Indian sa lahat ng mga

produkto ng mga Ingles at sa lahat ng may kaugnayan sa

Ingles. Maituturing itong isang manipestasyon ng

nasyonalismo sapagkat nagkaroon ng pagtangkilik at

mataas na pagtingin sa sariling mga produkto, bagay, ideya,

at kultura na nagmula sa sariling bayan. Idagdag pa rito ang

hindi nila pagbabayad ng buwis sa mga Ingles.

Sinimulan din ni Gandhi ang civil disobedience o

hindi pagsunod sa pamahalaan. Dahil sa pamumuno sa mga

protesta, naranasan ni Gandhi ang mahuli at maipakulong.

Nabaril at namatay si Gandhi na hindi nagtagumpay na

mapag-isa ang Hindu at Muslim sa isang bansa.

Taong 1935 nang pagkalooban ng mga Ingles ang

mga Indian ng pagkakataong mamahala sa India. Subalit

x
ang mga Indian ay hindi nasiyahan sa pagbabagong ito kung

kaya’t nagpatuloy sa paghingi ng kalayaan hanggang sa ito

ay makamtan noong Agosto 15, 1947. Lumaya ito sa kamay

ng mga Ingles at pinamunuan ni Jawaharlal Nehru.

Kaalinsabay nito ang pagsilang ng bansang Pakistan na

nabigyan din kalayaan sa ilalim naman ng pamumuno ni

Mohammed Ali Jinnah.

Nasyonalismo sa Kanlurang Asya

Ang nasyonalismo sa Kanlurang Asya ay hindi

katulad ng nasyonalismong naipakita ng mga bansa sa

Timog Asya. Hindi kaagad naipakita ng mga bansa sa

Kanlurang Asya ang nasyonalismo dahil karamihan sa mga

bansa rito ay hawak ng mga dating malakas at matatag na

Imperyong Ottoman, bago pa man masakop ng mga

Kanluraning bansa noong 1918. Matapos bumagsak ang

Imperyong Ottoman, nasakop at napasailalim sa mga

Kanluraning bansa, naipatupad na sa mga bansa sa

Kanlurang Asya ang sistemang mandato. Nagsumikap ang

mga bansa sa Kanlurang Asya na unti-unting makamtan ang

kalayaan mula sa Imperyong Ottoman at mga Kaluraning

bansa. Ang nasyonalismo sa Kanlurang Asya ay

pinasimulan ng mga Arabo, Iranian, at mga Turko bago pa

man ang Unang Digmaang Pandaigdig.

Ang Kuwait ang isa sa mga bansa na unang lumaya

xi
sa Kanlurang Asya noong 1759. Natamo naman ng Lebanon

ng kaniyang kalayaan mula sa Imperyong Ottoman noong

1770, at noong 1926 ito ay naging ganap na republika sa

ilalim ng mandato ng bansang France.

Isa ang bansang Turkey, na humingi ng kalayaan sa

pamumuno ni Mustafa Kemal na nagsulong sa pagkakaroon

ng isang republika. Sa pamamagitan ng Kasunduang

Lausanne noong 1923, naisilang ang Republika ng Turkey.

Taong 1926 din naipahayag ni Abdul ang sarili bilang

hari ng Al Hijaz, matapos niyang malipol ang lahat ng

teritoryo at pinangalanan niya itong Saudi Arabia. Ang Iraq

naman ay naging protektado ng England noong 1932.

Matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong

1945, naisagawa rin ng mga Jew ang Zionism. Mula ng

manirahan ang mga Jew sa Palestine ay nagsagawa na ang

mga ito ng modernisasyon sa industriya, agrikultura,

pagnenegosyo, at maging sa agham. Ito ang nagbigay-daan

upang ang mga Jew ay magkaroon ng mas mataas na antas

ng pamumuhay kaysa sa mga Arabo. Ito naman ang naging

dahilan upang magkaroon ng hindi magandang samahan

ang dalawang pangkat. Kaya sa bandang huli ay hiniling ng

mga Arabo na ihinto na ang pagbabalik ng mga Jew sa

Palestine. Simula nang maideklara ang Republika ng Israel

noong Mayo 14, 1948 nagsimula na ang tension sa

xii
 Palestine.

Sistemang Mandato - nangangahulugan ito na ang

isang bansa na naghahanda upang maging Malaya at

isang nagsasariling bansa ay ipasasailalim muna sa

patnubay ng isang bansang Europeo. (Mateo et. Al,

Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan)

Zionism - ito ay ang pag-uwi sa Palestine ng mga

Jew mula sa iba’t ibang panig ng daigdig. (Mateo et.

Al, Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan)

Holocaust = ito ang sistematiko at malawakang

pagpatay ng mga German sa mga Jew o Israelite.

(Mateo et. Al, Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan)

PAGSASANAY

Suriin ang collage at sagutan ang mga pamprosesong

tanong.

xiii
http://ohspmodularlearningforgrade8.weebly.com/mga-iba-pang-pangyayari-sa-india

Pamprosesong mga Tanong:

1. Ano ang mensaheng nais ipahiwatig ng larawan?

2. Mula sa larawan, ano ang pamamaraang ginawa ng

mga kilalang lider upang maipakita ang pagmamahal

sa kanilang bansa at Timog at Kanlurang Asya?

3. Paano nakakaapekto ang pag-usbong ng

nasyonalismo sa mga bansa sa Timog at Kanlurang

Asya?

Pagsasanay 2: DATA RETRIEVAL CHART

Lagyan ng tamang impormasyon ang bawat kolum ng Data

Retrieval Chart.

Pag-usbong ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang

Asya

xiv
Rehiyon Bansa Dahilan Pamamara- Manipes- Epekto
ng ang tasyon sa mga
Pagpapa- Ginamit ng Bansang
kita ng Para Nasyona- Asyano
Nasyona- Matamo lismo
lismo ang
Kalayaan

Timog

Asya

Kanlu
rang
Asya

Pamprosesong mga Tanong

1. Ipaliwanag ang kahulugan ng nasyonalismo?

2. Ano-ano ang dahilan ng pagpapakita ng

nasyonalismo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang

Asya?

3. Nakabuti ba o hindi sa pamumuhay ng mga tao at

bansa sa Timog at Kanlurang Asya ang pagpapakita

ng damdaming nasyonalismo? Patunayan.

xv
 Pagsasanay 3: Reflection Log

Sa iyong journal, isulat ang sagot sa mga sumusunod na

tanong.

1. Iugnay ang mga hamong hinarap ng Timog at

Kanlurang Asya mula sa mga mananakop sa hamong

kinakaharap mo bilang isang estudyante.

2. Paano makatutulong ang konseptong natutunan mo

sa

pagharap ng mga hamong ito?

PANGWAKAS TAMA o MALI.

NA PAGSUBOK
Basahin at unawain nang mabuti ang bawat aytem

tungkol sa mga salik at pangyayaring nagbigay-daan sa pag-

usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa Timog at

Kanlurang Asya. Isulat ang salitang TAMA kung wasto ang

pangyayari at MALI kung hindi wasto ang nakasaad.

1. Ang greased cartridge ay mariing tinutulan ng mga

Muslim at Hindu dahil sa paglapastangan sa kanilang

relihiyon dala ng paglagay ng langis mula sa taba ng

baka at baboy sa bala ng sandata na kailangan

munang kagatin bago paputukin.

2. Ang pagbawal ng mga Ingles sa matandang tradisyon

kagaya ng suttee o pagsunog sa katawan ng biyuda

sa ibabaw ng bangkay ng asawa ay malugod na

xvi
 tinanggap ng mga Indian.

3. Ang Rebelyong Sepoy ay isang pag-aalsa ng

katutubong sundalong Indian sa mga Ingles bilang

pagtutol sa pagtatangi ng lahi o racial discrimination.

4. Nahirapang maipakita ang Nasyonalismo ng mga

bansa sa Kanlurang Asya dahilan sa karamihan ng

mga bansa rito ay hawak ng malakas na Imperyong

Ottoman.

5. Ang Zionism ay ang pag-uwi sa Palestine ng mga

Arabo mula sa iba’t ibang panig ng daigdig, matapos

ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong 1945.

KARAGDAGANG Gumawa ng Timeline tungkol sa paglaya ng mga bansa sa

GAWAIN
Timog at Kanlurang Asya.

Rubrics:

Nilalaman 5

Organisasyon 5

Maayos at malinis 5

Kabuuan: 15

Magaling! Binabati kita. Ang

iyong mga natutunan ay
makatutulong sa susunod na
modyul na iyong pag-
aaralan.

xvii
 Susi sa Pagwawasto
PANGWAKAS NA PAGSUBOK
TAMA o MALI

1. TAMA
2. MALI
3. TAMA
4. TAMA
5. MALI

xviii
 SANGGUNIAN

Asya: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba, pahina 226-229

AP7 Prototype DLP, Mga Salik at Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong
at Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Accessed July 3, 2020
https://brainly.ph/question/489649

Accessed July 3, 2020

https://brainly.ph/question/473467

Accessed July 3, 2020

https://brainly.ph/question/937077

Accessed July 5, 2020

https://brainly.ph/question/537340

Accessed July 5, 2020

https://brainly.ph/question/277351

Accessed July 8, 2020

https://www.freepik.com/free-vector/kid-world-book-
day_5718930.htm#page=6&query=student+cartoon&position=36

Accessed July 8, 2020

https://www.freepik.com/premium-vector/yellow-smile-face-emoji-cartoon-
character_4519844.htm#page=2&query=smiley&position=44

Accessed July 12, 2020

Wikimedia Commons, the free media repositoryWikimedia Commons, the free
media repository, File:Suttee. Wellcome V0041335.jpg

Accessed July 13, 2020

https://www.historyextra.com/period/20th-century/amritsar-massacre-india-british-
empires-darkest-day-churchill-general-dyer/

Accessed July 13, 2020

http://ohspmodularlearningforgrade8.weebly.com/mga-iba-pang-pangyayari-sa-
india

xix