Professional Documents
Culture Documents
Nut Sone PDF
Nut Sone PDF
tBudrf - pwkw¬tBudrf
xkwfa0onfhckESpf - 2022-ckESpf? Zlvdkifv
wefzdk; - 4000-usyf
tzHk;'DZkdif; - ae0if;atmif
uGefysLwmpmpD - t&SifeE´d,(NrdKUopf)
xkwfa0ol - OD;cspfñGefY(00374)
Zif&wemapmpmay
205? u^4-vrf;?NrdKUopf
(u+c)&yfuGuf? tif;pdef
rsufESmzHk;ESihftwGif;yHkESdyf - OD;atmifjrifhodef;(NrJ-00078)
tifMuif;NrdKifyHkESdyfwkduf?
trSwf(53)?&efajy(3)&yfuGuf
rif;&JausmfpGmvrf;?
omauwNrdKUe,f? &efukefNrdKU
zefcY sda&; - OD;aZmwdu
NrdKo
U pf"r®m½Hak usmif;
bk&ihfaemifvrf;rBuD;
NrdKoU pfaps;a&SU
tif;pdefNrdKUe,f? &efuek fNrdKU B.Sc(Maths)
zke;f ? 09 422330100
09 421023137
- pef;rif;w&m
yd#uwfpmtkyq f kid f
udkjrifhoef;+rvSv0S if;
trSwf (30? 31? 43) a&Tw*d b kH &k m;aps;?
awmifbufr'k f? aps;awmf½kH? &efuek fNrdKU
09-5010769? 09-31426415
09-32354888
- ,OfrsdK;-pmaywku
d f
trSwf(274)? vrf; 940)? (tay:vrf;)
ausmufwHwm;NrdKUe,f? &efuek fNrdKU
zkkef;?09-73201586? 09-795267834 omoemjyKusrf;pmrsm;jyefhyGm;a&;tzGJY
NrdKYopf"r®m½Hkowdy|mefomoemh&dyo f m
bk&ifhaemifvrf;rBuD;?tif;pdefNrdKY
12/ xdik fw,fqkw d m bmvJ 18
13/ cE¨mujyvmwmudk oljyvmwJh
twdik f; odatmif½yI g 20
14/ owdy|mefav;yg; ½Irw S yf mG ;rsm;
vQif r*¾if&Spfyg;yg0if 22
15/ um&ur*¾if(5)yg; 22
16/ oDvr*¾if (3)yg; 23
1/ o&ufNrKd U?omoemhtvif;a&mif 17/ ½IrwS w f kid f; udavomNird ;f aew,f 24
ausmif;q&mawmfb'´Eu Å o
k v 18/ uvsmPykxZk OfESifhtE¨ykxZk Of 24
("r®mp&d,)\ trTe;f pum; u 19/ plVaomwmyef 26
2/ wuúokv d o f QifoD&\d trSmpm c 20/ r[maomwmyef 29
3/ ausmef E´atmif\trSmvTm * 21/ edAmÁ efurdk sufarSmufjyKyHk 32
4/ tmoDoyw¬emawmifw h vTm*gxm 1 22/ aomwmyefjzpf&if tyg,fav;yg;
5/ 0dyóem½Ienf;vrf;ñTef qif;&Ju &moufyefvGww f ,f 34
y&duaH qmifyk'v f uFmrsm; 8 23/ vljzpfusKd ;eyfol 35
6/ oDvOD;pGmaqmufwnfyg 9 24/ rSwo f m;p&m0w¬Kom"u 37
7/ qdwNf idrw f aJh e&mqdkwm 10 25/ tojymwpfaxmifay;Ny;D
8/ xdkifyHkxikd fenf; 10 Oykoaf pmihfcidk f;jcif; 40
9/ tkwfe&H Hudk &TaUH ysmah ysmheJY 26/ tojymwpfaxmifay;Ny;D
vSr;f ypfvu kd fovdk 12 w&m;emcdik ;f jyefjcif; 42
10/ txl;rSwpf &mr&Sd&if rlvyifwdik fpH 27/ w&m;odrf;*gxm 47
½IuGufudk jyefrSwfaeyg 13
11/ xdkirf xI rd uI kv d nf; yifwdik fp(H ½IuGuf)
tm½Hx k m;Ny;D ½IrSwfEikd fw,f 18
15/ owdy|mef0efcHcsuf 63
16/ owdy|mefqkw d m bmvJ 64
17/ 0dyóemqdw k m bmvJ 66
18/ cE¨mig;yg;? ½kyfemrfrsm;u b,frmS vJ 67
19/ b,fcE¨mudk ½I&ç rSwf&rSmvJ 70
20/ jzpfqJ½kyef mrfcE¨mudo k m ½I&r,f 70
1/ ausmef E´atmif\trSmvTm C 21/ xif&Sm;vG,ful&mu pç ½Iyg 71
2/ armifMunfoef\Y *kPylZmtrSmpm i 22/ trnfawG tqdak wGu t"dur[kwf
3/ tmoDoyw¬emawmifw h vTm*gxm 51 t&SdtrSet f wdik ;f odzYu dk t"du 73
4/ owå0gtm;vHk;twGuf yGiahf y:vmwJh 23/ txl;½Irw S pf &mr&S&d if rlvyifwkdifpH
&wemjrwfo;kH yg; 53 ½IuGuu f dkyJ jyefNy;D ½IrwS faeyg 74
5/ owå0gtm;vH;k twGufqadk yr,fh 54 24/ rD;yGwform;eJY wlap&r,f 77
6/ vkduef musio hf ;kH oluo dk m 25/ t&yftem; tjywftjcm; r&Sdap& 77
apmihaf &Smufw,f 54 26/ xkdif&if;½IrSwf½rHk QeJY rjynhfpaHk o;bl; 78
7/ csrf;omESprf sdK; 56 27/ xkid &f if;vJ ½IrSwfae&w,f 80
8/ tmrcHcsurf &SdwhJ csr;f om 56 28/ trSwfeJY jyKjyif&r,f 82
9/ b0tmrcHcsu&f SdwJh csr;f om 57 29/ trSwef JY x&r,f 84
10/ Ak'¨bmom0ifw&Ydk JU tedrq hf ;kH yef;wkdif 57 30/ &yfwmudkvJ ½Irw S &f r,f 86
11/ omoemwGi;f ukov kd f 59 31/ vSnw fh mudkvJ ½IrSwf&r,f 87
12/ omoemawmfeYJ 32/ ajcvSrf;wkid ;f rSm trSwyf gap&r,f 89
awGY&usdK;eyfw,fqw dk m 59 33/ tuef;eJY wlap&r,f 90
13/ r[mowdy|mef0yd óemaMunmcsuf 61 34/ av;awmifceft Y wGi;f om Munfhyg 91
14/ r[mowdy|meftusdK;(7)rsdK; 62 35/ tyif;eJY wlap&r,f 91
36/ tçteJY wlap&r,f 93 54/ ukov dk fjyKNy;D awmif;qka>confn h iD ,f 116
37/ vlrrmeJY wlap&r,f 96 55/ vSLaomfvnf; avQmhenf;oGm;jcif; r&Sd 117
38/ tav;taygo h mG ;wmrsm;udv k ½J rI Sw&f r,f 97 56/ tOD;udk;Budrf vSL'gef;jcif; 117
39/ a&csKd ;wmudv k J ½IrSwf&r,f 99 57/ twdwb f 0 qkawmif;twkid f; 119
40/ pm;wmaomufwmudv k J ½IrwS f&r,f 100 58/ tvSLaemufusí aemufq;Hk rS
41/ tdyw f mudkvJ ½IrSw&f r,f 101 w&m;em&jcif; 120
42/ ½Irw S rf IeYJ vSJtyd fae&if; &[EÅm 59/ r*¾if&Spfyg; 131
jzpfoGm;wJh t&SiftmeE´m 104 60/ pBuøavQmuf½IrSwf&if; &[EÅmjzpf 133
43/ ½IrSwpf &mtm;vH;k udk ½d½k dkaoao 61/ bk&m;&Sifwo dYk nf enf;ay;½HkrQom
½Irw S f&r,f 105 pGrf;Edik f\ 135
44/ Edk;wmudv k J ½Irw S &f r,f 106 62/ wpfqifx h ufwpfqifh &ihfxuf&ihfatmif
45/ t0wftxnf ,liif0wfqifwmudv k J usihfaqmifEdik Mf uygap 135
½Irw S f&r,f 107 63/ Ak'¨red Ycf Ge;f awmf 136
46/ MumMum&yfae&if 108 64/ tusihfy#dywfjzihf &wemjrwf
47/ ESpfcsufrw S f 110 oHk;yg;tm; ylaZmfykH 137
48/ oH;k csurf Swf 111 65/ qkawmif;yHk 137
49/ a,m*Drsm; owdxm;p&m 111 66/ trQa0yHk 137
50/ pBuaø vQmuf½Irw S jf cif;\ tusKd ;ig;rsKd ; 113 67/ aemufqufwJG
51/ jrwfA'k \¨ aemufqk;H wynhf 115 y#dywådqikd &f modrw S fp&mrsm;
52/ 0dyóDjrwfpmG bk&m;vufxuf aAm"dyu©, d w&m;(37)yg; 138
ol<u,fnDaemifEpS af ,muf 115 68/ owdy|mef\t"dyÜg,(f u) 139
53/ nDi,f\ tvSLay;vdkonft h Buu H kd 69/ owdy|mef\t"dyÜg,f(c) 140
wm;jrpfydwyf ifonfh tpfudk 116 70/ owdy|mefav;yg; 141
71/ owdy|mef*P k &f nfjyvuFm 143 93/ bm0em 160
72/ or®yÜ"mef\t"dyÜg,f 143 94/ orxbm0em 161
73/ or®y"Ü meftjym;av;yg; 144 95/ 0dyóembm0em 161
74/ or®y"Ü mef=(vkYv H 0D&, d )\ 96/ ur®|mef; 161
t*Fgav;yg; 144 97/ orxur®|mef;qkid &f modrw S fp&mrsm; 162
75/ £'d̈yg'\f t"dyÜg,f 145 98/ orxur®|mef;(40)tusO;f 162
76/ £'¨dyg'af v;yg;aqmifyk'fvuFm 145 99/ p½dkuf(6)yg; 163
77/ £a`E´\t"dyÜg,f 145 100/ p½dkut f vdu
k f ay;xkduaf omur®|mef; 164
78/ £a`E´ig;yg;aqmify'k v f uFm 146 101/ bm0em(3)yg; 165
79/ Adkv\f t"dyÜg,f 146 102/ edrdwf(3)yg; 166
80/ Adkvfig;yg;aqmify'k v f uFm 146 103/ orm"d 166
81/ aAmZÑif\t"dyÜg,f 147 104/ orm"d(3)rsKd ; 168
82/ aAmZÑif(7)yg; 148 105/ oluY r®|mef;ESifh olt
Y usKd ; 169
83/ r*¾if\t"dygÜ ,f 149 106/ eD0&P 170
84/ pmoabmt& r*¾if(8)yg; 149 107/ psmef 170
85/ tvkyo f abmt& r*¾if (8)yg; 149 108/ pl;pkduf½IwwfaomaMumifph smef 170
86/ wenf; r*¾i(f 8)yg; 151 109/ avmifuRrf;apwwfaomaMumifph smef 170
87/ wenf; r*¾i(f 3)qifh 152 110/ orx 171
88/ aAm"dyu©, d w&m;(37)yg;tusOf; 154 111/ 0dyóem 171
89/ ykxkZOf\t"dyÜg,f 155 112/ tE¨ykxZk Of=(tuPf;ykxkZOf) 172
90/ aomwmyef\t"dyÜg,f 156 113/ uvsmPykxZk Of=(taumif;ykxZk Of) 172
91/ aomwmyef\pGrf;&nf 156 114/ plVaomwmyef 173
92/ pHwpfvn S hcf Hwpfvn S yhf x
k Zk Of&t
JU jzpf 159 115/ r[maomwmyef 173
116/ 0dyóemÓPfpOf(16)yg; 174 134/ a0'eu©E¨m(a0'emwdY\k vu©Pm? &o-ponf) 196
117/ y&dnm(3)yg; 177 135/ onu©Em¨ (onm\ vu©Pm
118/ y[me(5)yg; 178 &o-ponf) 198
119/ r*fjzihfy,fyHk 180 136/ ocFg&u©Em¨ (ocFg&\ vu©Pm
120/ udavom(3)qifhESihf y,fykH 181 &o-ponf) 198
121/ tEko,(2)rsKd ; 182 137/ 0dnmPu©E¨m(0dÓPf?emrf?pdwf
122/ 0dyóemu udavomudk wkY\d vu©Pm?&o-ponf) 199
w'*Fy[meftm;jzifyh ,fonf 183 138/ ouúm,'d|dEpS fq,f 201
123/ avmuD0dyóemr*f y,fNyD;aom 139/ cE¨mig;yg; 203
udavomudk avmukw&å mt&d,m 140/ 'Gg&ajcmufyg; 203
r*fu qufy,fonf 185 141/ tm½Hak jcmufyg; 204
124/ oHa,mZOf(10)yg;ESihftqifhqihyf ,fykH 185 142/ tm,wewpfq,hfEpS fyg; 204
125/ tbd"r®menf;t& oHa,mZOf q,fyg; 186 143/ "mwfwpfq,f&h pS fyg; 205
126/ udavom(10)yg;ESift h qifq h ihfy,fykH 188 144/ r[mowdy|mef0dyóem
127/ opömav;yg; 189 tajccH½eI nf; rSwef nf;aqmify'k rf sm; 206
128/ opömteuf(16)csuf 190
129/ avmuDopömav;yg;aqmify'k f 192
130/ avmukwå&mopömav;yg;
aqmify'k vf uFm 192
131/ 0dyóemvkyif ef;pOfü
odxm;oihaf omvu©Pm(2)yg; 193
132/ ½lyu©Em¨ 194
133/ blw½kyf(ac:)"mwfav;yg; 194
qGJaqmif tm;&Sdonfh pmtkyftjzpf awGY&ayonf/
tb,faMumifh xdo k jYdk zpf&oenf;[k qif jcifMunfhonf&dS
aomf t&Sifynm0&\ xGufay:NyD;orQ usrf; pmrsm;onf
yd# uwfu srf; pmrsm;rS vufa wGY obm0odkYa &mufa tmif
qGJaqmifa&; om;xm;aom usrf;pmrsm;om jzpfayonf/
t&Siyf nm0&onf 1339-ckEpS af vmuf rSpwifí ,aeY
umvwkdifatmif pma&;olESihftwl ESpfaygif;(20)ausmfumv
Mumatmif r[mpnf? r[mowdy|mef0dyóem w&m;tm;
xkwfyGJ w&m;pcef;BuD;rsm;ü wpfESpfvQif tenf;qHk; oHk;Budrf?
av;Budrf r[mpnfenf;jzihf r[mowdy|mef0dyóem ½Ienf;
o&uf-t&Sifynm0&\ xGuaf y:vmNy;D usr;f pmrsm;udk
rSwfenf; tm;xkwfenf;rsm;udk vufawGYa[mMum; ñTefjyae
NcKH iNkH y;D avhvm&vQif jrwfA'k ¨ a[mMum;awmfrcl o hJ nfh edum,fig;
aom r[mowdy|mef0dyóem ur®|mef;enf;jy "r®uxdu
&yf yd#uwfa'oemawmfrsm;rS &[ef;&Siv f rl sm; vufawGU vdu k f
q&mawmfwpfyg; jzpf½rkH Qomru tif;pdefNrKd U? bk&ihaf emifvrf;r
emusio fh ;kH í &&SEd ikd rf nfh use;f rma&;? csr;f oma&;? pD;yGm;Opöm jynfph kH
BuD;&Sd NrdKUopf"r®m½Hkausmif;wkdufüvnf; npOfnwdkif; w&m;
<u,f0a&;-paom taMumif;t&mrsm;udk avhvmqnf;yl;NyD;
½IrSwf&ef a&mufvmMuaom a,m*Drsm;tm; r[mowdy|mef
vufawGYvu kd fem usihfo;Hk Mua&;twGuf pepfwus jyKpka&;om;
0dyóem tvkyfay;w&m;awmfrsm;udk aeYpOfa[mMum; ñTefjy
wifjy xm;aom usrf;pmrsm; jzpfonfudk awGU&Sd&ayrnf/
aeonfh ur®|memp&d, q&mawmfwpfyg;vnf; jzpfayonf/
pm½Iolrsm; zwf½Iavhvm rSwfom;Muum vufawGY
xkaYd Mumifyh if pmrS"r®orYkd [kwb f J vuf awGvY ukd ef m ½Irw
S f
vdu k ef m usio fh ;kH Ekid Mf uonfavmuf tusKd ;w&m;rsm; qku d af &muf
usiofh ;kH ae&onfh r[mowdy|mef0yd óem w&m;"r®rS 0dyóem
&&Sv d mEdik Mf uayonf/ odjYk zpfí xGuaf y:vmNy;D usr;f pmrsm; zwf½I
tvkyfay; w&m;wnf;[laom vufawGYusihfoHk;&ef"r®o dkY
avhvmMu&mwGif jznfjznf;csi;f om zwf½aI vhvmEdik Mf uayrnf/
a&;om;ñTefjyaomtcg qJGaqmifrItm; jynfh0pGmjzihf pdwfyg
]]olaX;om;umvvdk}} trnf&Sdaom usrf;pmonfum;
0ifpm;zG,f&m jzpfay:vmatmif a&;om;ñTefjyEdkifjcif; jzpfay
txufygusr;f pmrsm;uJo h Ydk r[kwb
f J wpfrcl x JG u
G u f m pmtkyu f kd
onf/
Munhf½ I vdkufonfESihf wpfxkdifwnf; pmtkyfNyD;qHk; atmif
vlb Y 0wGif vljzpfusKd ;eyfatmif bmawG vky&f rnfenf;/
b,fvdktusdK;w&m;rsm;udk &&SdcHpm;&olonf vljzpfusdK;eyfol wdkYudk A[kokwpHkvifatmif avhvmzwf½IMu&ayvdrfh
rnfoenf;/ þodYpk aom taMumif;rsm;udk pl;prf;avhvmaom rnf/
yk*Kd¾ vu
f m; enf;yg;ayvdrrhf nf/ vljzpfvmyguvnf; aeYpOfrrd w d Ykd 0dyóem ½Irw S yf mG ;rsm;enf;rsm;ESifh ywfoufí rnfonf
pm;0wfaea&;paom vlrI udprö sm;udk aqmif&u G v f yk u
f kid Mf u&if; uorx rnfonfu0dyóem ponfrsm;udkvnf; &Sif;vif;
tcsdefukefrSef;rod ukefoGm;Mu&olawGom rsm;Muayonf/ jywfom;pGm cGjJ crf;ñTejf yxm;onfuv kd nf; awGUMu&ayvdrrhf nf/
&Sif&[ef;jzpfjyefvQifvnf; aeYpOfaeYwdkif; oma&;ema&;udpö þt&mESifyh wfoufí tenf;i,f &Si;f vif;wifjyvdkayonf/
ponfrsm; aqmif&GufMu&if; tcsdefukefrSef;rod ukefoGm;Mu& ]]a,oH auoÍöd bdu©a0 pwåma&m owdy|mem 0d&'¨g?
onfuom rsm;ayonf/ 0d&a'¨g awoH t&da,m ra*¾g or®m'ku©um© ,*grD = cspo f m;wkdY
]]olaX;om;umvvd}k } pmtkyw f iG f ,aeY &[ef;&Siv f rl sm; owdy|mefw&m; av;yg;wdu Yk kd ½Irw
S yf mG ;rsm; tm; xkwjf cif;rjyKbJ
usihfyGm;&SmazGaeMuonfh ]]0d-yóem ½IrSwfyGm;rsm; tm;xkwf a&SmifvJaT eum cRwf,Gif;apol rSeforQwt kdY m; aumif;pGmqif;&J
enf;}} 0dyóem tvkyfay;w&m;udk r[mowdy|mefa'oem 'ku\ © ukef&m edAmÁ efodkY a&mufaMumif;jzpfaom t&d,r*fw&m;
awmfjrwfrSm vmonfhtwdkif; vG,fulpGm a&;om;ñTefjyxm; ud(k rdrod EÅmefüjzpfay:vmatmif tm;rxkwb f J)a&SmifvJaT oGum
onfudk awGY&ayvdrfhrnf/ cRw, f iG ;f apMuol rnfygay\}} ponfjzihf Ak'¨&iS af wmfjrwfb&k m;
þusrf;pmtkyw f iG -f a[mMum;awmfrlonfh ]]0d&'¨}}okwu f dk r[m0*¾o, H wk fygVdawmf
(1) 0dyóem ½IrSwfyGm;rsm; tm;xkwfyHk tm;xkwef nf;rsm;/ teEków k 0*fü awGUMu&ayonf/
(2) 0dyóem ½Irw S yf mG ;rsm; tm;xkwí f vufawGU&&SEd ikd o f nfh þa'oemawmft & owdy|mefw&m;av;yg;wdkYu dk
tusdK;w&m;rsm;Oyrm - ÓPfrsufpdrjrifaom = (uef; ½Irw S f yGm;rsm;tm;xkwfrSom 0dyóemÓPf jzpfay:vmrnfjzpf
aom) =tE¨ykxkZOftjzpfrS ÓPfrsupf dtjrif&Sdaom u ayonf/ (0dyóemÓPfjzpfonfh ykAÁbm*y#dy'gac:onfh
vsmPykxkZOf plVaomwmyef? r[maomwmyefwkid f t&d,r*fÓPf\a&SUajy;) 0dyóemr*fÓPfjynfhprHk S t&d,r*f
atmifaom tusKd ;w&m;rsm;udk ñTejf y&Si;f vif;xm;jcif; w&m; jzpfyGm;ay:aygufvmayrnf/ t&d,r*fw&m; jzpfyGm;
ESihf - ay:aygufvmrS qif;&J 'ku©ukefqHk;rnfjzpfonf/
(3) aemufqufwGJtjzpf aAm"dyu©d,w&m;(37)yg;? owd odkYjzpfí vlb0ü vl&,fvdkYjzpfvmMu& onfhtcdkufrSm
y|mefEiS fh owdy|mefrnfy?kH or®y"Ü mefEiS hf or®y"Ü mefrnfykH vljzpf&usdK;eyfNyD; tusdK;&Sd&Sd wefzdk;ododjzihf aeEdkifMuatmif
ponfh 0dyóemESiphf yfqkid o f nfh odrSwzf G,&f mtjzmjzm rnfuJhodkY jyKrlaqmif&Guf vkyfudkifaexdkifoGm;Murnfqdkonfudk
ydik ;f ydik ;f jcm; jcm; jywfjywfom;om; od&v
dS u
dk ef m usio
fh ;kH aqmif&u
G f
aexkid o f mG ;Mu&avatmif ]]olaX;om;umvvdk vljzpfusKd ;eyfMu
ygap}}[laom 0dyóemtvkyfay;w&m;awmf usr;f pmudk vuf
udkifxm;um zwf½Iavhvmaumif;pGmrSwfom;NyD; vufawGYusihf
oHk;yGm;rsm;MuygpdkY-[k trTef;pum; a&;om;vdkuf&ayonf/
wpfaeYwiG f pma&;olxo H dYk OD;cspñ f eG Yf a&mufvmNy;D q&m
awmf t&Sifynm0&\ ]]olaX;om;umvudk vljzpfusdK;eyfMuyg
b'´EÅukov(tpdk;&"r®mp&d,)
ap}}[laom pmrlukd vma&mufay;tyfNyD; trSmpm a&;ay;&ef
r[mpnfem,uESihf
vma&muf arwåm&yfcHygonf/
r[mpnf" r®u xdu
pma&;olonf q&mawmfudk udk,fwdkif rzl;awGYbl;yg?
Edik if aH wmfA[ko
d C
H 0efaqmif
pmudak wmh zwfz;l ? rSwzf ;l ygonf/ q&mawmf\ ]]a'oemyef;uH;k }}
omoemhtvif;a&mifausmif;wdu k f
[laom pmtkyfudkyif trSmpm a&;ay;rdygonf/
o&ufNrdKU?
,ckq&mawmf OD;cspfñGefYuwqifh þpmrludk trSmpm
rauG;wdkif;
a&;ay;&ef ydYv
k maomtcg pma&;olu rmwdumESifh pdwf0ifpm;
aom tcef; u@av;rsm;udk aumufzwfryd gonf/ xkrd Swqihf
pdwf0ifpm;NyD; tptqHk; zwfrdoGm;ygonf/
q&mawmfhpmrludk zwfrdaomtcg orx? 0dyóem
w&m;udk &dyof mq,f&ufpcef;udk roGm;Ekid ?f tdrrf Sm&onft h csdef
uav;wGif orx? 0dyóemw&m;udk tm;xkwv f o
kd w
l t
Ykd wGuf
enf;ay;vrf;jyjyKxm;aom pmrljzpfaeaMumif; awGY&ygonf/
jrefrmpmzwfwwfolwdkif; q&mawmf\ a[majymcsuf þpm
tkyfuzdk wfvkud fwdik f; orx? 0dyóemw&m; tm;xkwef nf;udk
odEkdifonf? usihfBuHtm;xkwfEkid yf gonf/
þodkYtm;xkwfEdkifvQif rdrdwb dkY 0 uvsmPykxkZOf? plV
aomwmyef ? r[maomwmyef r S o nf t&[wå r *f ?
t&[wåzdkvf a&mufonftxd tqifhqifhjzpfo Gm;EdkifN yD; vdkufeif;owfí aMumufvefYwMum;ESihf ajy;vmcJh&m a&wGif;
aemufqHk;b0wGif oEÅd okc at;csr;f om,maom edAÁmefeef;odYk ysufxJ usoGm;onf/ a&wGif;xJü a>rBuD;wpfaumifu&SdaeNyD;
wufvSrf;EdkifMurnf jzpfygonf/ a>rBu;D u wzefxí aygufowf&ef vkyfvmojzihf aMumufvefY
]]qd w f N id r f & mt&yf ü orx0d y óemw&m;wd k Y u d k Ny;D a&wGi;f xJoYkd usaeaomEG,yf ifukd zufw, G w
f ufNy;D wufajy;
BudK;pm;í ½IMuukefavmh? arhavsmhayghqí aeMuukefonf jyefonf/
rjzpfapvihf? rdrdwYakd oum eD;umv aemiftcgü aemifwwzef ,if;EG,w f iG f uyfw,
G x
f m;aom ysm;v bkrYd S ysm;&nfrsm;
ylyifpdk;&drf jcif; r&SdMuapukefvifh}}[k "r®y'wGif bk&m;&Sifu onf EG,fuwqifh wpufpuf usaeonf/ xkdolonf ,if;
a[mMum;xm;cJh ygonf/ ysm;&nfukd vQmESihf cH,lNy;D vsuaf ejyefonf/
vl avmuvlY b00,f vlo m;wkd Yo nf vl \b0udk xdktcsdefrSmyif <uufjzL<uufrnf; <uufESpfaumifu
arG;onfrS aoonfumvtxd ynma&;? use;f rma&;? vlraI &;? xkdEG,fudk ukdufjzwfcsaeonf/ xkdtcsdefwGif u,frnfholu
pD;yGm;a&;? ppfa&;utp b0oHo&m0,f uscsDwpfvSnfh? wuf ay:vmNyD; 'Dudkvm 'Dudkvm igu,frnf[k vSrf;ac:aeonf/
csDwpfvSnfhjzihf oHo&mvnfaeMu&ygonf/ xdktcsdefwGif ab;'ku©a&mufaeaom xko d lu-
Ak'¨b&k m;&Sio f nf avmuvlom;wdtYk wGuf yxrt&G,f ]]cPavmufaeygOD;? qdkif;iJhygOD;? 'DrmS ysm;&nft&om
ynmonf b 0 usih f & rnf h enf ; vrf ; rsm;? 'k w d , t&G , f av; cHpm;yg&apOD;}}[k jyefajymaeonf/
tdrfaxmifonfb0 usihf&rnfhenf;vrf;rsm;? wwd,bm0em - þwGif qifBuD;u tcsdefra&G; eif;owf&ef toihf&Sdae
onfb0 usi&fh rnfhenf;vrf;rsm;udk r*Fvmw&m;awmfü tjynhf onf/
tpHk a[mMum;ay;cJhygonf/ - a>rBuD;uvnf; aygufowf&ef csdef&G,faeonf/
tcsdKUonf b0ae0ifumeD; wwd,t &G,fusrS b0udk - <uufjzL<uufrnf; ESpaf umifuvnf; EG,fudk udkufjzwf
owd&Muonf/ tcsdKUu owdr&Mu? pm;0wfaea&; vlaY vmu aESmuf,u S faeonf/
t½IwftaxG;wdkYjzihf b0wpfck NyD;qHk;oGm;Mu&onf/ - u,frnfholu jrefjrefvmyg[k ac:aeonf/
bk&m;omoemESiBfh uKH BuKd uf olawmfaumif; usipfh Ofw&m; xdktcsdefrSm 'ku©a&mufaeolu ysm;&nf t&omav;
udk xif&mS ;&dcS u
dk f r[mpnf q&mawmf rdeMYf um;cJah om yHjk yifxJu cHpm;yg&apOD;[k qdkaeao;onf/
vlESihfysm;yrm rjzpf&avatmif BudK;pm;MuzdkY vdkygonf/ þolonfum; tjcm;r[kwf? ,aeY ayghayghae? ayghaygh
,cifyHkjyifrSm vlwpfa,mufonf qifBuD;wpfaumif pm;? ayghayghoGm;? ayghayghvmaeMuaom vlom;rsm;yif jzpfMuyg
onf/ qifBuD;qdkonfum; aojcif;w&m;yif jzpfygonf/ ydwfoGm;onf/ ysm;onf tv,fwGif ydwfrdaeonf/ odkYaomf
,aeYvlom;rsm;onf b,fESpf? b,fv? b,f&ufrSm ysm;onf pdwfrysuf? aemufaeY aexGufcsdefusum Mumyef;jyef
aornf? b,fae&mrSm b,fa&m*gESihf aornfqkdonfwdkYudk yGihfrnf/ xkdtcgusrS xGufNyD; rdrdtaygif;toif;xH jyefrnf[k
twdtusrodEkid fMuyg/ pdwfu;l ,Ofaerdonf/
a&wGif;qdkonfrSm ,ckjzpfysufBuHKawGY ae&aomb0 xdktcdkuf qifBuD;wpfaumifu a&mufvmNyD; Mumyef;
jzpfygonf/ rsm;udk pm;onf/ taMumif;uH raumif;awmh ysm;0ifaeaom
a>rBu;D qdo k nfrmS tdjk cif;? emjcif;w&m;rsm; jzpfMuygonf/ Mumyef;udk qifBuD;upm;rdí ysm;onf aoyGJ0if&avonf/
EG,fqdkonfrSm b0wPSm jzpfygonf/ þyHkjyifwGif ysm;qdkonfrSm ,aeYvlom;rsm;yif jzpfyg
<uufjzL<uufrnf;qdkonfrSm aeYESihfn jzpfygonf/ onf/ Mumyef; ? Mu0wfqHqdkonfrSm umr*kPfw&m;rsm;
ysm;&nfqdkonfrSm umr*kPf tm½Hkig;yg;w&m; jzpfyg jzpfMuygonf/ qifBuD;qdkonfrSm aojcif;w&m; jzpfygonf/
onf/ ysm;aumifonf Mumyef;wkdufxJwGif pdwful;,OfNyD;
u,frnfholqdkonfrSm bk&m;&Sif\ w&m;awmf jzpfyg yef;0wf&nfpkyfaeonfrSm ,aeY vlom;rsm; umr*kPfw&m;
onf/ tm½Hik g;yg;ESifh aysmfarGYaejcif; jzpfygonf/
qif;&Jvw G af jrmufvv kd sif raumif;rI rjyKEiS ?hf aumif;rIudk ysm;aumif pdwu f ;l ,OfaeqJ qifBu;D pm;í ao&ouJo h Ydk
jyKyg/ rdrpd wd u
f kd pifMu,f atmif orx0dyóemudk tm;xkwyf g ,aeYvlom;rsm;vnf; eufjzef bmvkyfrnf? b,foGm;rnf?
[k bk&m;&Sifu ñTefMum;a[mjyNyD; ac:aeygonf/ b,foEl iS hf awGrY nf[k arQmv f ifch suaf wGEiS fh aysmaf ewH;k rSmyif ao
od kY aomf avmuvlo m;rsm;onf ysm;&nf t &om rif;ESihf &ifqkid f&NyD; aoqHk;oGm;Mu&onf/
[laom umr*kPif g;yg; tm½Hw k &m;wGif cHpm;yg&apOD;[kqu kd m þyHkjyifxJu ysm;uJhodkY rjzpfrdMuap&ef bk&m;omoem
umr*kPftm½kiH g;yg;ü arGaY vsmfaeMuonf/ w&m;tm;xkw&f ef ESihf BuHKBudKufonfhtcg0,f rdrdwdkYb0udk ayghayghqqraebJ
udk arhaeMuonf/ r*fz dkvfedA Ámef& &Sd a&muf& Sda&;ESi hf tyg,fw Hcg;ydwfa&;udk
ysm;yHkjyifrSm - ysm;wpfaumifonf qmavmifvSojzihf BudK;pm;oifhMu aom tcsed ftcgaumif;BuD; jzpfaeygonf/
yef;0wf&nfudk&Sm&if; y'kr®mMumtkdifBuD;odkY a&mufvmonf/ w&m;tm;xkw f j cif ;onf rd r d w dkY t vd k& Sd tyfa om
MumyGifwh pfckxJ0ifNyD; yef;0wf&nfukd pm;oH;k aeonf/ qkvmbf? qkxl;rsm; jynfhpkjH cif;\ taMumif;w&m; jzpfygonf/
xkt d csed wf iG f ae0ifomG ;í Mumyef;onf wjznf;jznf;pkNy;D ,ckbk&m; omoem0,f yg&rDr&ihfao;í r*fzdkvfr&ao;vQif
aemif bk&m;omoemawmfü w&m;udk yifyef;Bu;D pGm tm;rxkwf
&bJEiS hf vG,u f cl sr;f ompGmjzihf r*fzv
kd u
f &kd jcif;\ taMumif;w&m;
vnf; jzpfygrnf/ edAmÁ efra&mufrD umvMum;0,f tyg,fav;yg; ]&Su fp&mawG; awmh ork' ,yg
wHcg; vnf; ydwfygrnf/ r*¾i fa q;eJYuk& rSm }
xdaYk Mumifh þpmtkyfukd zwf½aI vhvmMu aomolwo Ykd nf
bk&m;&Sifa[mMum;cJah om opöm av;yg;jrwfw&m;udk vuf0,f
&&SNd yD; edAmÁ efukd rsuaf rSmufjyKEikd fMuap&ef taxmuftyHah umif;
wpfOD;ESihf wpfOD;awGYvQif aeaumif;&JUvm;? b,foGm;
wpfckudk &&SdMuaomolrsm; jzpfvdrfhrnf[k ,HkMunfvsuf -
rvdkYvJ? xrif;pm;NyD;NyDvm;? rif;rdbawG usef;usef;rmrmyJvm;
qdkonfh pum;rsm;onf rdrdwkdYvlrsdK;tzdkY y#doE¦m&pum;rsm;
jzpfMuygonf/ pD;yGm;a&;orm;csif;awGYawmhvnf; pD;yGm;a&;
wuúodkvfoQifoD&d
tajctae b,fvadk evJ? ta&mif;t0,f b,fvadk evJponf
"r®mp&d,? bD-at
ar;jref;pHkprf; tm;ay;ulnDMuonfrSm rdrdwdkYvlrsdK;\ "avh
xHk;wrf; jzpfayonf/
rdrdonfvnf; xkdrsm;pGmxJrS vlwpfOD; jzpfojzifh y#d
oE¦m& pum;udk ajym&ygonf/ rdro d nf &efuek Nf rKd U? 57-vrf;wGif
aexdkifygonf/ taMumif;r&Sdojzihf NrdKUwGif;odkY wpfvvQif
wpfacgufrQyif ra&mufwwf/ NrdKUwGif;odkY taMumif;udpö&Sdí
a&mufvQif jrpfrc bmoma&;r*¾Zif; wnf&Sd&modkY acwåawmh
0ifa&mufwwfNr/J xkrd *¾Zif;\ wm0efcpH mwnf;jzpfol armifov D
ESihf awGw
Y wfNr?J awGo Y nfEiS fh y#doE¦m&pum;rsm; ajymMu? qdMk u/
xkaYd emuf ,aeY pmayavmu\ pmtkyx f kwaf 0a&;tajctae?
puúLaps;rsm;? yHkESdyfcrsm;qDodkY pum;pa&mufMuNrJ jzpfonf/
þodkY axG&mav;yg;ajym&if;rS armifoDvonf rdrdudk
pmrlwpfyk'f xkwfjyonf/ q&mhukd o&ufq&mawmfu 'Dpmtkyf
rSm trSma&;zdkY arwåm&yfcHxm;w,f/ q&mpmrl,loGm;NyD; zwf &ufpGJrSm 1345-ckESpf? jymodkvjynfhausmf 15-&uf jzpfonf/
Munfyh gOD;/ pmrluawmh ½Hk;uusaeNyD/ ½du
k zf Ykd toifyh gyJ[q
k u
dk m xdk&dyfomudk rdrdonf 1980-ckESpfwGif aeYa,m*Dtjzpf
rdrdxH vufESdyfpuf½dkufxm;onfh pmrlwpftkyfudk ay;ygonf/ a&mufomG ;jcif;jzpfonf/ q&m awmfu rdru d dk ur®|mef;enf;pepf
pmrl\trnfudk rdrdpdwfxJrS zwfvdkuf\/ o&uf-t&Sifynm wus jyoawmfrlonf/ q&mawmfonf ur®|mef;avmuwGif
0&\ ]]olaX;om;umvvdk vljzpfusdK;eyfMuygap}}[lonfh pmrl rdr\
d tm'dur®u d q&mwpfql jzpfayonf/ þodYjk zihf ]]vdIirf [m
wpfyk'fjzpf\/ a&;ay;ygrnf[k rdrdu uwdjyKNyD; pmrludk vG,f pnf&yd of m}}wGif rdrod nf a,m*DrS a0,sm0pötzG?YJ xkaYd emuf r[m
tdwfxJodkY xnfhcJhyg\/ "r®dutzGJYcsKyf\ twGif;a&;rSL;tjzpf (13)ESpfeD;yg;rQ MumjrihfcJh
ayonf/ &dyo f mwGif 'kw,d em,u q&mawmf o&ufatmifr*F
vm (arNrdKU)t&Sif0g,rm0k"ax&f? wwd,em,uq&mawmf
o&uf - atmif r *F v mt&S i f y nmpuú ( "r® m p&d , ? bD a t
]]o&uf-t&Sifynm0&}} bGJUawmfu dkawGY&í rdrdE Sihf
tdyfcsf*sDyD)ESihf q&m'um vufwGJc&Jh ygonf/
q&m'um qufqcH &hJ zl;onfh o&uf q&mawmfrsm;udk owd&í
xkdq&mawmfrsm;ESihf ESD;EG,f&m o&uf-atmifr*Fvm
OD;cdkufrdygonf/ tOD;qHk; rdrdESihfpwifqaHk wGYum q&morm;t
t&Sifauo& ("r®mp&d,? Edik if aH wmfoHCmhr[mem,u? wGzJ uf
jzpf ylaZmfc&hJ onfrSm o&uf-atmifr*Fvm t&Sipf E´m0&rax&f
tusKd ;awmfaqmif)? o&uf-t&Siaf crmeE´? o&uf-atmifr*Fvm
jzpfonf/ urm&Gw?f a,m*Dausmif;vrf;wGif rif;uGe;f tzGrYJ yS idk í
f
t&Siyf n k meE´? o&uf-atmifr*Fvmt&Sio f pömeE´ ("r®uxdu)?
q&mBuD; OD;jrwfausmf ur®|mef;jyocJhonfh &dyfomwpfck &SdcJhzl;
o&uf-atmifr*Fvm t&SifynmeE´("r®uxdu)rsm;ESihfvnf;
onf/ ur®|mef;Xme\trnfrSm omoemhrmefatmifjzpfonf/
&if;ESD;vSpGmaom q&m'umrsm; jzpfcJh&ayonf/
umva&GUvsm;vmaomtcgwGif xk&d yd o f mrS vlBu;D rsm;u aus;Zl;
aemifwGif o&uf-atmifr*Fvm(arNrdKU) t&Sif0grm0k"
awmf&Sif r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;txHawmfodkY ur®|mef;
ax&fonf rdrdESihf "r®rw d af qGrsm;\ BudK;pm;rIaMumifh ta&SUBudKU
&dyfomae&mudk vSL'gef;Muonf/
ukef;? r[mokcdwmvrf;wGif &mausmfausmif;wkduf ,dk;',m;
r[mpnfq&mawmfBu;D u wynfrh sm;xJ rS oihaf vsmrf nfh
ausmif;0if;twGi;f ü r[mpnfMo0g'cH omoemhArd mef&yd o f m\
wynhf&[ef;wpfyg;udk a&G;cs,fonf/ xkdYaemuf xdk&dyfomudk
y"meem,uq&mawmftjzpf oDwif;oHk;awmfrl\/ o&uf-
vdIifNrdKUe,fwGif wnf&Sdojzifh vdIifr[mpnf[k trnfawmfay;
atmifr*Fvm t&Sifynmpuúax&fonf armifyGihfcdkif(o&uf)
onf/ &dyfom\OD;pD;em,uq&mawmftjzpf o&ufatmifr*F
uavmiftrnfjzifh pma&;í vljyefawmfjzpfum omoema&;
vm t&SifpE´m0&udk vTJtyfawmfrlonf/ xkd&dyfom\ zGihfonfh
OD;pD;Xme\ jynfe,fomoema&;rSL;b0jzihf omoemhwm0ef awmhrnf[k tm;cJxm;aom a,m*Donf pdw"f mwfusí w&m;
xrf;aqmifaeonf/ tm;xkwfrI tvkyfudk wpfBudrfESpfBudrfru ysufoGm;onfu
o&uf-t&SifacrmeE´? o&uf-t&SifyknmeE´? o&uf- rsm;\/ xkYad Mumifh rdrdoGm;rnf? tm;xkwfrnf[k &nfreS ;f csuu f dk
t&Sio f pömeE´EiS fh o&uf-t&Sif ynmeE´ax&fwo Ydk nf toD;oD; a,m*Donf rzsufygESihf/ tm;xkwfjzpfatmif tm;xkwfyg[k
ausmif;ydkif? ausmif;xkid q f &mawmfrsm;tjzpf oDwif;oH;k aeMuNyD wdkufwGef;vdkygonf/
jzpfonf/ þonfwrYdk mS um; rdrEd Sifo h &uf q&mawmfrsm; awGx Y d þonfwu Ydk m; tarT"mwfrsm; jzpf\/ taESmuft,Suf
í ukov dk fjyKchyJ Hkrsm; jzpfonf/ ,ckwzef o&uf-t&Sifynm0& rsm;omjzpfonf[k a,m*DcH,lvkdufyg[k wkdufwGef;yg&ap/
ax&fukd rdrdu, dk wf idk u
f ,
dk uf s rzl;ajrmf&ao;aomfvnf; tvkyf t&Sifynm0&\ ,ckusrf;pmonf tvkyfay;w&m;usrf;pmjzpf
ay; w&m;pmtkyfwGif trSma&;cGihf &ygojzihf OD;cdkufrdygonf/ aeí zwf½NI yD; a,m*DoabmusEpS Nf cKd ufygu &dyo f m0ifvadk om?
w&m;tm;xkwv f dak om pdwrf sm;ay:vmygu rdrd&nfreS ;f csut f
wdkif; vkyfjzpfatmifvkyfyg[k wku d fwGef;vdk&if; jzpfygonf/
rdrdonf &dyfomwGif r[m"r®dutzGJUcsKyf (Ek*[ ¾ )tzGUJ \
a0,s0pöudpörsm;ESihf tm;vyfonfhtcsdefwkdif; auseyfa&mifh&J
aeírjzpf/ xkdYaMumifh tm;vyfonfh tcsdef&onfhpcef;wdkYudk rdrdonf þw&m;ESihfrawGYrDwGif tvGefw&mrS cufcJ
BudK;pm;í0ifNyD; w&m;½IrSwftm;xkwf&ygonf/ eufeaJ om tvkyBf u;D ? vlomrefwv Ykd yk zf rYdk vG,/f aiG&?dS ynmwwf?
þodkY tm;xkwfawmhrnfqdkygu q&mOD;aX;vdIif\ ÓPfawmfrS tm;xkwf&rnfhw&m;[k txifBuD;xifcJh\/ þ
pmrsm; tqdt k & tarT"mwfonf ay:vmpNrJ/ t&yfwnf;wGif w&m;tm;xkwfz?Ykd awGzY Ykd rvG,yf gwum;[kyif 0rf;enf;yufvuf
trsm; oH;k rSm rm&fewfzsuo f nf/ wcsKd Uu tzsu"f mwf0ifa&muf jzpfum pdwftysufBuD; ysufcJhzl;\/
onf[k qdkMu\/ þae&mwGif w&m;tm;xkw fawmhr nfh tb,frQtxd þw&m;ESihf tvSrf;a0;ygoenf;[lrl
a,m*Dukd tm;ay;vdo k nfrmS pdwrf ysuyf gESi/fh pdw"f mwfrusygESifh w&m;tm;xkwí f aeYa,m*Dt jzpf&yd o f modYk pía&mufcgpwGif
[lí tm;ay;vd\ k / rdbrsm; aeraumif;jcif;? ZeD;r,m;om;orD; &dyfomwpf0ef;vHk;udk tuJcwf\/ *lawG? vdP I af wGrsm; &Sod vm;?
rsm; aexkdifraumif;jcif;? ta&;wBuD;udpö&yfrsm; ay:ayguf rdrd b,f*lxnf;wGif w&m;tm;xkwf&ygrnfenf;/ raeomí
wwfjcif;? rdrdr&SdvQifrjzpfyg[lonfh udpö&yfrsm; ay:íay:í q&mawmfudk avQmufMunfhawmhrS q&mawmfu oabmus
vmwwf\/ xkdtcgwGif w&m;tm;xkwfawmhrnf/ &dyfom0if vGef;í [uf[ufyufyuf NyHK;\/ ]w&m;tm;xkwfw,f? ½IrSwf
w,fqdw k m 'umav;&,f *lxnf;? vdIP*f x l nf;rSm tm;xkwrf S ygaywum;[k odvu kd v
f Qif t½d;k ausaus ta&crf;crf; BuKd ;pm;
r[kwyf gbl;/ rdrd&UJ pdwfukd orm"d&atmif vkyf&wm pdwt f vkyf vdkufprf;yga,m*D/
yg/ pdwfNidrfrI&SdzdkYom t"duyg/ bkef;BuD;wdkYqDrSm 'DvkdyJ "r®m½Hk
ay:rSm wef;pDxidk Nf y;D ud,
k w
hf &m;ud,
k f ½Irw S Mf u&wm}[k rdeaYf wmhrS
rdrd onf w&m;tm;xkwjf cif; ykAu Á pd rö sm;ukd &dypf m;rdomG ;ygonf/
rdrdonf wpfcsdefwGif q&mBuD;r*FvmOD;atmifjrihfudk
rodcifwkef;u tvGefw&mcufcJrnf[k xif&onfh
oabmusav;pm;rd\/ ukov kd x
f ;l onfyh *k Kd¾ vBf u;D [k pdwxf nf;rS
w&m; ½Irw S frvI yk fief;onf q&mawmf oifMum;jyoay;awmhrS
Budwfí tm;usrd\/ bmaMumifhygenf;/ aus;Zl;&Sif r[mpnf
odyf rcufygvm;? rdrduom pl;pl;pdkufpkdufeJY ZGJ&Sd&Sdtm;xkwfzdkY
q&mawmfb k& m;BuD; \ usrf; pmrsm;wGi f q&mBuD; r*F v m
t"duqdkwm odcJh&yg\/
OD; atmifjrihfo nf usrf;OD; ed'gef;a&;om;cGihf& aomaMumifh
jzpfonf/ rdrdvnf; wpfcsdefwGif q&mBuD;vdk a&;cGihf&ygu
b,fodkYb,fyHk a&;vkdufrnf[k pdwful;í MunfEl;cJhzl;\/
avmuBu;D wGit f &if;tenf;qH;k ESifh tjrwftrsm;qH;k um; þpdwful;rsm;onf taumiftxnf ay:vmcJh\/ rdrd
þw&m;yif &Sdayonf/ avmuDudpörsm;vdk t&if;tESD;rsm;pGm 0rf;ajrmuf0rf;om jzpf&yg\/ bmoma&; usrf;pmtawmfrsm;
&if;ESD;rS tjrwf&onfhtvkyf r[kwf/ t&if;tenf;qHk;um; rsm;wGif rdrt
d aejzihf ed'gef;a&;om;cGiv fh ufrw S f tawmfuav;
þw&m;tvkyfyifjzpfonfudk a,m*DwkdY odapvdk\/ &ae\/ txl;ojzihf 0dyóemjzihf qufEG,o f nfu h srf;pmrsm;\
avmuBu;D wGif oloil gig ykxZk Ofowå 0gwdo kY nf [kwf ed'gef;udko,
G &f vQif vGepf mG rSyif yDwdjzpf&yg\/ pdwcf sr;f ajr&h \/
wma&m r[kwfwma&m pHkatmif r[kwfawmifrS tenf;ESihf t&awmfvSusdK;&SdpG[kvnf; *kPf,lrdyg\/
trsm;awmh vkyzf ;l Muolcsn;f om jzpfonf/ aq;vdyaf omufz;l ?
t &ufaomufz;l ? vdrv f nfz;l ? r[kww f mvkyzf ;l - ponf pHak e\/
þodkY terw*¾oHo&mBuD;wGif jzpfav&mb0rsm;ü pHkatmif
,ck o&uf-t&Sifynm0& q&mawmf\ tvkyfay;
vkyzf ;l ae&um; wpfcgwpfav tjrnf;oabmtjzpf r[mowd
w&m; pmtkyuf kd zwf½eI m;vnfNy;D ukeaf om a,m*DolawmfpifEiS fh
y|mef0yd óem w&m;tvkyu f kd vkyMf unhaf pcsio f nf/ raumif;
pm½Ioltaygif; oljrwfavmif;wdkYonf wpfae&mwnf;wGif
bl;xifvQif &yfvu dk yf g/ aumif;vGe;f vSygonf tjrwfqk;H w&m;
r[kwaf wmifrS a&muf&mt&yfwiG f ½Irw S fwwfzYdk BuKd ;pm;oifhMu
ygonf/ qdkygrnf/ taMumif;rnDñGwfí &dyfomwpfckckwGif y#dywåo d moemawmfukd jyKaeonf[k ac:qd&k ygrnf/ þodYk pepf
&ufMumMum tcsdefray;Edkif[k qdkygpdkY/ rdrdonf þ½Ienf;udk enf;usus ½IrSwfusihfBuHí awGUodvmonfh emr½lyy&dapä'
y&d,wåda'oemt& odxm;NyD;jzpfojzihf tm;vyfonfhtcsdef? ÓPfrS a*gMwblÓPf? r*fÓPfzdkvfÓPftxdudk y#da0"
tm;vyfonfah e&m? a&mufaeonfh a'o? a&muf&mumvwdik ;f omoem[k ac:qdk&onf/ þomoemoHk;rsdK; udk,fhrSmvnf;
wGif wpfrw S jf zpfap? ESprf w
S jf zpfap ½Irw
S wf wfaom tavhtusifh wnf&dS jyefYyGm;atmif? olwpfyg;wGifvnf; wnf&djS yefYymG ;atmif
udk jyKvkyfxm; oihfonf/ aqmif&u G jf cif;onf omoemjyKvyk f ief;tppfjzpfaMumif; a,m*D
enf;odxm;vQif wpfBurd w f pfcg ½Irw
S f zl;vQif tcsed af e&m odxm;zdkY vdktyfygonf/
ra&G;ESifhawmh? a&muf&mt&yfwGif trSwfowd& Sdaeatmif omoemjyKvkyfief; t&dyft>rufrQodNyD;vQif omoem
BudK;pm;zdkYu a,m*D\wm0ef jzpfonf/ ysujf cif; taMumif;udv k nf; &dypf m;rdzYkd vdt
k yfygrnf/ t"duta&;
tBu;D qH;k rSm ud, k o
fh moem? uk, d ht
f usKd ;pD;yGm; omoemudk rzsuf
qD;zdu Yk m; omíta&;Bu;D \/ oH,w k yf g Vdawmf trwokww f iG -f
]]owdy|mefav;yg;wküdY ½IymG ;vsuf aumif;pGmwnfaom
omoemawmfpnfyif0ajymatmif rdrdwdkY\ omoem
pdw&f MSd uukeo f nfjzpfí aeMuukeaf vmh/ oifwo Ydk nf owdy|mef
awmfBu;D wnfwcHh kid Nf rJí jrefrmru urÇmhtESUH jyefYatmif jyKvkyf
av;yg; r½IyGm;bJaejcif;jzifh edAÁmefudk rysufpD;ygapvifh}}[lí
&ef um; rdrdwdkY\ Ak'¨bmom0ifwdkif;\wm0ef jzpfayonf/
rdeMfY um;xm;ygonf/
omoemjyKaeygonf[lí EIwfrSatmfaeír&/ rdrdyif&if;
Ak'¨bmom\ tESpfom&udk t&if;usus odxm;em;vnfxm;zdkY
vdkygonf/ y&d,wåd? y#dywåd? y#da0"omoemoHk;&yf\ tESpf
om&udk udk,fwdkifvnf;od? olwpfyg;udkvnf; em;vnfatmif ]]r[mowdy|mef 0dyóemusifph Ofenf;udk roif,jl cif;
jzefYzdkY avhvmxm;zdkY? usihfxm;zdkYvdkrnf jzpfonf/ onf rdr\ d y&d,wåo d moemudk rdrzd suq
f ;D onfrnf\/ rusib fh J
w&m;a[m? w&m;jy? w&m;pmoif? w&m;pmydckY s? w&m; aejcif;onf y#dywådomoemawmfudk zsu&f ma&muf\/ oif,l
pma&;? w&m;pmaqG;aEG;-p onfwkdYonf y&d,wådomoem jcif;? usijfh cif;[laom y&d,wf? y#dywfomoemudk a&SmifvaJT eol
awmfjzpfaMumif; odxm;&ygrnf/ xko d dxm;aom(od)Yk rdrw
d Ykd q&m onf r*fzv kd fedAÁmef[al om y#da0"omoemudk zsuq f ;D jcif;rnf
orm;rsm; jyxm;onfhtwdki;f ½IrSwftm;xkwf usiBhf uHaejcif;udk ayonf[k oabmaygufem;vnfum udk,fhomoem wdk;yGm;
atmif aqmif&Gufoihfygonf/
yu©d,w&m; 37-yg;? owdy|meft"dyÜg,f? ykxkZOf\t"dyÜg,f?
þpmtkyf\ t"dutrnfrSm ]]olaX; om;umvdk vljzpf aomwmyef\ t"dygÜ ,f? bm0emtaMumif;? ur®|mef;taMumif;?
usKd ;eyfMuygap}}[lí jzpfaomfvnf; wu,fwrf;wGif xkpd mtky\ f edrdwf? orm"d? psmef? plVaomwmyef? r[maomwmyeft
trnfonf t"dur[kwyf g/ o&uf-t&Siyf nm0& apwem\ aMumif;? ÓPfpOf 16-yg;taMumif;? y&dnm? udavom? opö
t"du&nf&, G cf surf mS 0dyóemtvkyaf y; w&m;a&at; tNrKd uf teuf(16) csu?f ponfponfwu kdY kd pHak phpmG tao;pdwf azmfjy
aq; wkdufauR;vdk&if;omvQif t"dujzpfygonf/ odkYaomf xm;yg\/ a,m*D t zd k Yr sm;pG m taxmuf t ul j zpf a prnf h
Zmwfvrf;ZmwfuGufuav;ygrS pmzwfy&dowfu pdwf0ifpm; pmtkyaf umif;wpf tkyfjzpfaMumif; ñTef;qdck sifyg\/
rnfqdkonfudk q&mawmfu &dyfpm;rdojzihf þonfhtrnfudk
a&;om;pDpOfxm;[ef wlygonf/
olaX;om;umvtaMumif;onf Ak'b ¨ mom0if tawmf taqGp m½I o l o nf o&uf - t&S i f y nm0&ax&f \
rsm;rsm;wdtYk zdYk odxm;Ny;D aom Zmwfvrf;wpfcrk Qom jzpfygonf/ ]]olaX; om;umvvdk vljzpfusdK;eyfMu ygap}}[lonfh pmaumif;
odYak omf pm½Ioo l nf þpmtkyrf S tESpfux kd w
k ,f lí pm;oHk;Mu& ayaumif;udk zwf½INyD; ygu rdrdudk,fudkrdrd 0dZÆmjzpfatmif
rnfjzpfonf/ odrYk u S , kd t
hf wGuf tusKd ;&Sd rnfjzpfonf/ þpmtkyf usiBfh uzH Ykd vdrk nfjzpfygonf/ okrdY o
S m vljzpfusKd ;eyfrnf jzpfonf/
wGif 0dyóemynmESihf ywfoufí ½Ie nf;½IuGufygonf/ b,fvdk0dZÆm jzpf& rnfenf;/ ar;tHh/ atmufygpwk&*FAv
½Ienf;udk udk,fwdkifavhvmNyD; ½IrSwfí&Edkifonf/ þonfum; trwfB uD; \ q,fa pmifw GJu srf;vm avmueDw dt cef;rS
wpfaMumif; jzpf\ pmykd'fjzifh tajzay;í þed'gef;udk tqHk;owf&ygonf/
aemuftaMumif;wpfcrk mS aemufqufwGJ &Si;f vif;jyxm; Ä Ä abmZeH arxkeH ed'¨g?
onfh yudPÖuu@jzpfayonf/ a,m*DEiS fh avhvmoloak woD a*gaeaygaoyd 0dZw Æ d/
rsm; od&Sdxm;zdYk vdt k yfygonf/ pma&;olax&ft&Siu f 0dok'rd̈ *f 0dZÆm0daoaom aygoó?
xnf;rS odoihfodxdkufonfrsm;udk xkwfjyxm;ay;\/ w&m; wH [Daem a*goarm ba0/
½IrSwf aeolrsm;? vdkufpm;ae olrsm;twGuf A[kokw&zG,f&m Ä Ä avmuod H avmuü/ abmZeH= tpmpm;jcif;onf
wpfavS BuD;ygay/ vnf;aumif;/ arxkeH= arxkefrD0S Jjcif;onfvnf;aumif;/ ed'¨g=
y#dywåu d sipfh Ofqikd &f m odrw
S zf ,
G rf sm; acgif;pOfatmufwiG f tdyfjcif;onfvnf;aumif;/ a*gaeyd= EGm;üvnf;aumif;/
o&ufax&fu pHkpHkvifvif &Sif;jyxm;\/ Oyrmtm;jzifh aAm"d aygaoyd=vlüvnf;aumif;/ 0dZw Æ =d &S\
d / aygoó= r[mowd
y|mefw&m; ½IymG ;tm;xkwaf omol\/ 0daoaom= EGm;rS xl;onf
um;/ 0dZmÆ = avmuDr*f (14)yg;? ÓP'óe0dZmÆ ? avmukw&å m
r*fav;yg;? tmo0u©,0dZÆm todynmaywnf;/
wH[Daem= r[mowdy|mef0dyóemw&m; ½IyGm; tm;
xkwfrI rjyKojzihf xkdÓP'óe0dZÆm? tmo0u©,0dZÆm? tod
ynm,kwfavsmh r&Sdaomolonf/ a*goarm= EGm;ESihfwlonf/
(0dyóem tvky fay;w&m;)
ba0= jzpf\/ a*goarm ba0= EGm;ESihfwlayownf;/
earm wó b*0awm t&[awm
olaX;om;umvvdk vljzpfusdK;eyfí or®m orÁK '¨ó
usef;rm? csrf;omMuygap...
tmoDoyw¬emawmihfwvTm*gxm
1/ ,HudÍöd0dwåH £"0g [k&H0g?
(pmwnf;csKyf) oa*¾ok0g ,H &weHyPDwH/
rPdaZmwbmoma&;r*¾Zif;ESihfpmay eaemorH tw¬d wxm*awe?
139? wwd,xyf(0J)? 57-vrf; £'rÜd Aka'¨ &weHyPDwH?
&efukefNrdKU {aweoapöe ok0w¬ad [mwk/
Ä Ä om"a0g= &wemoHk;&yfç tjrwfjrwfukdç qnf;uyf0yf
anmif;ç aumif;rI&SifjzpfMuukefaomç tdk-olawmfaumif;wkdY/
£"0g= þvlYjynf vlaY vmuüvnf;aumif;/ [k&0H g= e*g;jynfç
*VKejf ynfpaomç wyg;aom avmuüvnf;aumif;/ oa*¾o0k g=
ewfjynfewfavmuü vnf;aumif;/ 0dw=Hå ESpo f rd jYfcif;ç tm;&jcif;
udk jzpfapwwfaom/ ,HuÍd d=ö trSwrf &Sdaom/ yPDw=H aumif;
rGef xl;jrwfvpS mG aom/ ,H&weH= tMuif&cJvSpmG ç trsKd ;rsKd ;aom
tzdk;wef &wemonf/ tw¬d= xif&Sm;raoG&Sdygay\/
{w¬= þtrsdK;rsdK;aom &wemwdkYwGif/ wxm*awe= edAÁme"mwfç w&m;jrwfudk/ ousrked= omuDEG,fzGm;ç jrwfpGm
a&S;bk&m;&Sifawmfrsm;tvm;wlç yGifhxGef;ay: aygufawmfrlvm bk&m; onf/ orm[dawm= wnfMunfaom orm"dç &Sdawmfrl
aomç Ak'¨jrwfpmG bk&m;wnf;[laomç &wemESifh/ orH= wef;wl onf jzpfí/ tZÑ*g= aumif;pGm &&SdawmfrlcJhavNyD/
xm;íç ½Ipm;zG,&f mç wpfpw kH pfcak om &wemonf/ eaem tw¬=d awe"ar®e= xdt
k ocFwç edAmÁ e"mwfç w&m;awmf
trSeyf if r&Syd gacs/ £'rÜd Aka'¨-t,rÜAd ak '¨g= þAk'j¨ rwfpmG bk&m; jrwfESifh/ orH= wef;wlxm;íç ½Ipm;zG,f&mç wpfpHkwpfckaom
wnf;[laom &wemonfvnf;/ yPDwH= aumif;rGefxl;jrwf &wemonf/ eaem tw¬=d trSeyf if r&Syd gacs/ £'rÜ"d ar®-t,rÜd
vSpGmaom/ &weH= &wem rnfygay\/ "ar®m= þtocFwç edAÁme"mwfç w&m;awmfjrwfonfvnf;/
{aweoapöe= þodkYEIwfoHç az:xkwfjyefíç [kwfrSefpGmqdk& yPDw=H aumif;rGef xl;jrwfvSpmG aom/ &weH= &wemrnfygay
aomç 0pDr*Fvmç opöm pum;aMumifh/ aw-wkrSmuH= &wem \/ {aweoapöe= þodkY EIwfoHç az:xkwf jyefíç [kwfrSefpGm
oH;k &yfç tjrwfjrwfuçkd qnf;uyf0yfanmif;ç aumif;rI&iS f jzpfMu qdk&aomç 0pDr*Fvmç opömpum;aMumifh/ (aw-wkr SmuH=
aom oifolawmfpiftaygif;wdkYtm;/ok0w¬d= udk,fpdwfESpfjzmç &wemoHk;&yf tjrwfjrwfuçdk qnf;uyf0yfanmif;ç aumif;rI&Sif
ab;&efuGmíç pD;yGm;csr;f omç r*Fvmokctaygif;ESiçfh jynhfpkjH cif; jzpfMuaom oifolawmfpiftaygif;wdkYtm;/ ok0w¬d= udk,fpdwf
onf/ a[mwk= pifppfraoGç jzpfygapownf;/ ESpfjzmç ab;&efuGmíç pD;yGm;csrf;omç r*Fvmokctaygif;ESifhç
jynhpf kjH cif;onf/ a[mwk= pifppfraoGç jzpfygapownf;/
2/ c,H 0d&m*H trwH yPDwH?
,'ZÑ*g ousrked orm[dawm/ 3/ ,xdE´cDavm yx0dódawm od,m?
eawe "ar®e orw¬dudÍöd? pwkAÇd0gaw[d torÜurÜda,m/
£'rÜd "ar® &weH yPDwH? wxlyrH oyÜK&doH 0'grd?
{awe oapöe ok0w¬ad [mwk/ a,m t&d,opömed ta0pö yówd/
Ä Ä om"a0g= &wemoHk;&yfç tjrwfjrwfukdç qnf;uyf0yf £'rÜdoHaC &weH yPDwH?
anmif;ç aumif;rI&iS jf zpfMuukeaf om td-k olawmfaumif;taygif; {aweoapöe ok0w¬ad [mwk/
wdkY/ c,H= udavomtvHk;pHkç qif;&JtvHk;pHkwdkYç ukefNidrf;&mjzpf Ä Ä om"a0g= &weoHk;&yfç tjrwfjrwfukdç qnf;uyf0yf
aom/ 0d&m*H= wyfrufjcif;ç ESpo f ufjcif; tvH;k pHw
k çYkd ukeNf ird ;f &mjzpf anmif;ç aumif;rI&SifjzpfMuukefaom tdk-olawmfauif;wdkY/
aom/ trwH= aojcif; uif;&mjzpfaom/ ,H= tMuiftocFwç yx0dóad wm= ajrüpduk xf m;tyfonfjzpfíç ajrürSaD om/ £E´cD
avm= vGefpGmNrJcdkifonfhç wHcg;wdkifBuD;onf/ pwkAÇd0gaw[d= "r®a raCe= w&m;wnf; [la om rdk;awmfB uD; udk/
t&yfav;rsufESmwdYrk çS wdkucf wfívmaomç avjyif;rkew f kid f;wdYk 0óaEÅ= oGe;f NzKd ;&Gmcsç a[mjyvkduo f nf&adS om/ oaAÁ= tvH;k pHk
aMumifh/ torÜurÜda,m= wkefvIyjf cif;r&Sdonf/ od,m,xm= aomw&m;emy&dowftaygif;ç oifolawmfaumif;wdkYonf/
jzpfouJho/Ydk a,moyÜK&ad om= tMuifaom wmyefyk*¾dKvfonf/ temo0g= tmoa0gav;jzmç uif;ukefumG onfhç &[EÅmpifppfç
t&d,opömed= opömav;yg;ç jrwfw&m;wdu Yk /dk ta0pö= ÓPfjzifh trS e f y if j zpf E d k i f M uuk e f o nf / a[mEÅ K = w&m;em&if ; ç
ouf0ifí/ yówd= awGYjrif\/ ÓPftjrif&Sif; íç csucf sif;rMum jzpfMuygapukefownf;/
wHoyÜK&o d =H xdak omwmyefyk*K¾d vfuk/d wxlyrH= xdw k Hcg; {w¬= þw&m;emy&dowftwGi;f ü/ a, owåm= tMuif
wdkifBuD;ESiçfh rjcm;wrlç tvm;wlonf[lí/ b*0wm= jrwfpGm w&m;emvmç rsm;Adv k yf gwdoYk nf/ ypärd um= t,kwq f ;kH aemufq;kH ç
bk&m;onf/ 0'grd= a[mawmfr\ l / £'rÜo d aH C-t,rÜo d aH Cm= tnHhqHk; jzpfMuavukef\/ aw= xdt k nHq
h Hk;jzpfaom w&m;em
þaomwmyefç t&d,moHCmawmfç t&Sifjrwftaygif;onf vm rsm;AdkvfygwkdYonf/ aomwmyEém= 'd|d0dpdy,fEdkifbdíç
vnf;/ yPDw=H aumif;rGex f ;l jrwfvpS mG aom/ &weH= &wemrnf r&Syd ,f&mG ç uif;ukeu f Gmonfçh plVr[maomwmyefNy;D ç yk*dK¾ vBf u;D
ygay\/ wkdYonf/ b0EÅK= w&m;em&if;ç ÓPfjrif&Sif;íç csufcsif;rMum
{aweoapöe= þodEYk w I of çH az:xkwjf yefíç [kwf rSepf mG jzpf Muygapukefownf;/
qdk&aomç 0pDr*Fvmç opömpum;aMumifh/ (aw-wkr SmuH= bkef;BuD;wdkY a,m*Dtaygif; olawmfaumif;wdkY-
&wemoHk;&yf tjrwfjrwfudkç qnf;uyf0yfanmif;ç aumif;rI bkef; BuD;wdkY olawmfaumif; rsm;[m twdw fb0u
&SifjzpfMuukefaom txl;pkaqmif;ç oifolawmfpiftaygif;wdkY jyKxm;cJhzl;wJh ukodkvfaumif;rI awG&SdcJhMuvdkY? ykOf;&SifuH&SifawG
tm;/ ok0w¬d= udk,fpdwfESpfjzmç ab;&efuGmíç pD;yGm;csrf;omç jzpfMuvdYk Ak'j¨ rwfpGmomoemawmfBuD;eJv Y mNy;D awGaY eMu&w,f/
r*Fvmokc taygif;ESiçhf jynhfpkjH cif;onf/ a[mwk= pifppfraoGç ,ckvdk Ak'¨jrwfpGm omoemawmfBuD;eJYvmNyD; awGYaeMu&wJh
jzpfygapownf;/ tcsdefaumif;? tcgaumif;rSm Ak'¨jrwfpGmomoemawmfBuD;eJY
awGU&usKd ;eyfolawG? vljzpfusKd ;eyfoal wGjzpfatmif BuKd ;pm;MuzdYk
4/ "r®araCe 0óaEÅ? vdktyfygw,f/
oaAÁ a[mEÅK temo0g/ omoemawmfeJYawGU&usdK;eyfw,f? vljzpfusdK;eyfw,f
a,w¬ ypädrum owåm? qdkwm bmudkqdkvdkwmvJ/ odzdkY vdkygw,f/ 0dyóemw&m;udk
aomwmyEé b0EÅK aw/ tjynhftpHk yGm;rsm;tm;xkwfvdkY wpfr*fwpfzdkvf&NyD; tyg,f
av;yg;rD;awG &moufyefNidrf;oGm;wm? tyg,fav;yg; wHcg; 'Db0uNyD;,if wpfqufxJrSmyJ qif;&Jcyfodrf; tukef;Nidrf;wJh
ydwo f mG ;wm? aoNy;D wJhaemuf atmufxpfq;kH vlb Y 0&if;pm; jyef oEÅ"d mwfpcef; edAmÁ efeef;rSm xm0&pHaeMu&r,f/ rnfonfq h if;&J
&Edkiwf mudk omoemawmfeYJ awGYusKd ;eyfw,f? vljzpfusdK;eyf w,f rS r&Sad wmhb;l / ,aeY bke;f Bu;D wdYk a,m*D taygif; olawmfaumif;
vdYk qdk&ygw,f/ 'gaMumifh omoemawmf xGef;vif;awmufyae wdoYk nfvnf;yJ tJ'D qif;&Jcyford f; tukeNf ird f;wJh oEÅ"d mwfpcef;
wkef; vlYtjzpf&aeMuwJh yk*¾dKvfwdkif;[m vljzpfcdkuf? omoem edAÁmefeef;udk a&muf&SdpHjref;EdkifMuNy;D xm0& csrf;omMuygapvdkY
awmfeYJ awGcY u kd f atmufxpfq;kH wpfr*fwpfzv kd q
f ukd fatmifawmh bkef;BuD;u qE´jyKygw,f/
BudK;pm; xm;zdkYaumif;ygw,f/ tu,fí av;r*fav;zdkvfeJY edAÁmefudk r&EdkifMuao;
wpfr*fwpfzdkvfudk&xm;wJh aomwmyefy k* ¾dKvf[ m onfh wdkifatmif oHk;r*foHk;zdkvfeJY edAÁmefudka&muf&SdEdkifMuygap/
tu,fírsm; 'Db0u uG,fveG o f mG ;r,fq&dk if atmufxpfq;Hk ? oH;k r*fo;kH zdvk ef YJ edAÁmefudk r&Edik Mf uao;onfw h ikd fatmif ESprf *fEpS f
tedrfhqHk; vlUb0udkawmh &if;pm;jyef&Edkifw,f/ tvGefaMumuf zdkvfeJY edAÁmefudka&muf&SdEdkifMuygap/ ESpfr*fESpfzdkvfeJY edAÁmefudk
ruf zG,af umif;wJh csr;f omuif;&m=tyg,fav;&Gmudk b,faom r&Edik Mf uao;onfhwikd af tmif atmufxpfq;Hk wpfr*fwpfzv kd feYJ
tcgrS jyefra&muf&awmhb;l / txufwef;usus csr;f csr;f omom edAÁmefudk a&mufEdkifMuNyD; tyg,fav;yg; qif;&Jrsm;u xm0&
ae&wJh vlb Y 0? ewfb0ok*wdbXkH meawGrmS om avmu pnf;pdrf uif;Nidrf;vGwfajrmufEidk fMuygap/ tyg,fav;yg;wHcg;ydwf b0
udk ckepfb0ç ckepfBudrfwdkifwdkif cHpm;pHpm;NyD; qif;&Jcyfodrf; tmrcHcsu&f w dS hJ aomwmyefy*k Kd¾vaf wGjzpfMuNy;D vljzpfusKd ; eyfMuyg
tukeNf ird ;f wJh edALÁ wmbHk MuiSe;f rSm xm0&pHaeMu&rSm jzpfygw,f/ apvdkY qE´jyKygw,f/
ESpfr*fESpfzdkvf&xm;wJh ou'g*grfyk*¾dK[fawGuawmh 'DvdktusdK;w&m;awG &zdkYqdkwmu tvdkvdkae&if;eJY
'Db0uNyD;&if ewfjynfa&muf? ewfjynfu vljynfudk wpfBudrf &vmEdkifwmawmhr[kwfbl;/ qkawmif;½HkeJY &vmEdkifwmvnf;
jyefvm? vlYjynfrSm &[EÅmjzpfNyD; qif;&Jcyfodrf; tukefNidrf;wJh r[kwb f ;l / omref 'ge? oDv? orxukov kd rf QavmufeYJ &vmEdik f
oEÅd "mwfpcef; edAÁmefeef;rSm xm0&pHaeMu&r,f/ wmvJr[kwb f ;l / r[mowdy|mef 0dyóemw&m;udk tjynht f pHk
oHk;r*foHk; zdkvf&xm;wJh tem*grfyk*¾dKvfawGuawmh ½Irw S yf mG ;rsm; tm;xkwrf o S m &Edik w f ,f/ 'Dvt dk yg,fav;yg; qif;
'Db0uNyD;,if jA[®mhbHkukda&mufNyD; psmefcsrf;om? r*fcsrf;om? &J? udavomqif;&J? 0#fqif;&JawGu vGwfajrmufatmif vkyf
zdv
k cf sr;f omrsm;eJY aeMu&r,f/ tJ'b D 0uNyD;,if qif;&Jcyford ;f aqmifay;Ekid w f hJ 0dyóemw&m;qdkwmrsKd ;uvJ omoemtwGi;f
tukefNidr;f wJh oEÅd"mwfpcef; edAmÁ efeef;rSm xm0&pHaeMu&r,f/ rSmom &SEd kid ?f &Edik w f hJ (omoemwGi;f ukov kd )f w&mrsKd ; jzpfygw,f/
av;r*fav;zdkvf&xm;wJh &[EÅmyk*¾dKvfawGu awmh 'DuaeY bkef;BuD;wdkY a,m*Dtaygif; olawmfaumif;wdkY
[m vltjzpfuv kd nf;&aeMuw,f/ Ak'j̈rwfpmG omoemawmfBu;D eJY 6/ 0J,m'l;wGif? vufudkwif? xm;csifxm;Edik fay/
vnf; awGYaeMu&w,f/ r[mowdy |mef0 dy óemw&m; 7/ rsufpdrSdwfvdkuf? udk,hf0rf;Adkuf? pdwfpdkufMunfhygav/
xGef;um;awmufyaewJh tcsdeaf umif;? tcgaumif;BuD;eJv Y nf; 8/ azmif;ckduf ydefcdkuf? tpOfvdkuf? csdefudkuf½IrSwfav/
awGUaeMu&w,f/ 'gaMumifh bkef;BuD;wdkY olawmfaumif;rsm; 9/ rm-pD;-at;-yl? ,drf;,dkifrl? ajymif;,l½IrSwfav/
omoemawmfeJY awGYusdK;eyfol? vljzpfusdK;eyfolawG jzpfEkdifMu 10/ NyD;aomtcg? azmif;ydefom? jyefum½IrSwfae/
apzdkYtwGuf tyg,fav;yg; qif;&Jrsm;ESihfwuG tvHk;pHkaom 11/ anmif;-udkuf-xHk-vm? a0'em? ay:&m½IrSwfav/
qif;&Jrsm;rS vGwfajrmufatmif udk,hfudk,fudk u,fwifxkwf 12/ NyD;aomtcg? azmif;ydefom? jyefum½IrSwfae/
aqmifa&;vkyif ef; tppftrSejf zpfwhJ r[mowdy|mef0yd óemw 13/ awG;-BuH-pOf;pm;? pdwu f l;rsm;? ydkif;jcm;½IrSwfav/
&m;tvkyfudk BudK;pm;tm;xkwfMuzdkY vdktyfygw,f/ 14/ NyD;aomtcg? azmif;ydefom? jyefum½IrSwfae/
bkef;BuD;uvnf; ,aeYn"r®obifrSm a,m*Dtaygif; 15/ jrif-Mum;-eH-awGU? ay:oa&GU? rarh½IrSwfav/
olawmfaumif;wdkYtwGuf r[mowdy|mef0dyóemtvkyfay; 16/ NyD;aomtcg? azmif;ydefom? jyefum½I rSwfae/
w&m; a[mMum;NyD; "r®vufaqmifay;zdkY pdwful;xm;ygw,f/ 17/ 'Gg&ajcmufjzm? xifay:&m? vdkufum½IrSwfav/
w&m;½IrSwf&if; w&m;em&wmydkNyD;awmh tqifajyygw,f/ 18/ NyD;aomtcg? azmifydefom? jyefum½IrSwfae/
'gaMumifh bkef;BuD;wdkYa,m*Drsm; w&m;½IrSw&f if; w&m;em,lMu
r,f/ a&S;OD;pGm 0dyóem½Ienf; y&duHaqmifyk'f? vuFmrsm;udk qIlFI ; sw a eSak\tv\p:
&GwfqdkMu&atmif uJ-tm;vHk; qdkaeMutwdkif; qdkMuyg/ bkef;BuD;wdkY a,m*Dtaygif; olawmfaumif;wdkY-
0d y óem w&m;tvky f tm;xk w fr nfh yk * ¾ dK vf [ m
0i pQna Rxnv\;lm\; VWn\ bke;f Bu;D wdYk a,m*Drsm; ,ck&w G fqv
kd u
dk fMuwJh y&duaH qmify'k rf sm;
pri kMeSac\ p ud\mYa; rSm yg&Sdwt Jh wdkif; a&S;OD;pGm oDvaqmufwnfzdkY vdktyfygw,f/
1/ &[ef;&Sifvl? oDvrl? pifjzL&Sdygap/ bkef;BuD;wdkY a,m*Drsm;[m oDvaqmufwnfNyD;jzpfvdkY oDvpif
2/ awmNrdKiftwGif;? opfyif&if;? ausmif;0if;Nidrf&mae/ Mu,fNyD; jzpfMuygw,f/
3/ acgifudkrwfcg? cg;ajzmihfpGm? xkdifyg yv’ifacG/
4/ acGaomtcg? ajc0J,m? qihfumrxyf ,SOfxm;av/
5/ 0Jvufay:wGi?f ,mvufwif? xd,OS v f ufrxdycf si;f ay/
Sit\{cim\tC< enraSiuta tm;xkwfvkYd &Edkifygw,f/ opfwpfyif&if;? 0g;wpfyifatmufrmS
qdwfNidrfwJhae&m qdkwmuawmh awmxJrSmyJjzpfjzpf? jzpfap? ausmif;rSmjzpfap? tdrfrSmjzpfap? rnfonfhae&rSmrqdk
opfwpfyif&if;? 0g;wpfyifatmufrmS yJjzpfjzpf? ausmif;rSmyJjzpfjzpf? tm;xkwfvdkY jzpfEdkifw,fvdkY qdkvdkygw,f/ tJ'Dvdk oifhavsmf
tdrrf mS yJjzpfjzpf? qufpyf&myk*dK¾ vrf sm;u tvdu k o
f rd I? apmifph nf; tqifajywJh ae&mrSm w&m;½IrSwf? tm;xkwfzdkY ae&m,lNyD;
rI &SdMur,fq dk&if qdwfNidrfrIjzpfEkdifwmygyJ/ vHk;0qdwfNidrf xkid faewJh a,m*D[m ( OZHk um,H yPd"m,)= cg;&JU txufyikd ;f
wJah e&mudk &Edik rf ,fq&kd ifawmh taumif;qH;k ygyJ/ vH;k 0qdwfNird f cE¨mudk,fudk ajzmifh ajzmifhrwfrwfxm;&r,f/ ]]wif-ycHk;-em;?
wJh ae&m r[kwfayrJh ½IrSwftm;xkwfvu kYd awmh jzpfEdkifwmygyJ/ pOfo;kH yg;? xkid cf g;ajzmifyh gap}}-qdwk thJ wdik ;f 'Do;kH yg;udk ajzmifw h ef;
½IrwS ftm; xkwfrI tavhtusi&fh vmvdkY owdorm"d tm;&Sdvm atmif xm;&r,f/
wJhtcg qdwfNidrfrI jzpfvmEkdifygw,f/ xdik yf u
kH awmh wifyv’iaf cGxidk &f ifvnf; jzpfw,f/ usKH UusKUH
bke;f Bu;D wdYk Ak'&¨ iS af wmfjrwfb&k m; vuf xufawmfumv xdik &f ifvnf; jzpfw,f/ ajcaxmufrsm;udk wpfcek Yw J pfck rzdrxyf
wke;f u om0w¬Nd rKd UrSm vlO;D a& oef;ckepfq,f&w dS ,fvYkd qdyk gw,f/ rn§yaf pbJ ajcovH;k csi;f a&SUaemuf,OS x f m;&r,f/ ajcovH;k csi;f
tJ'Doef; ckepfq,fxJrSm oef;ig;q,favmufu aomwmyef wifxm;? zdn§yfxm;wmrsdK; r&Syd gapeJY/ ajcaxmufwpfckew JY pfck
tp&SdwJh t&d,myk*¾dKvfawG jzpfaew,fvdkY qdkygw,f/ olw[ dkY m zdae? xyfae? n§yaf e&if rMumcif xHu k si?f uku d cf v
J mNy;D Mum&Snf
vifeYJ r,m;eJ?Y tdrfe, YJ meJY? tvkyt f udik feYJ tdrüf aeol vly*k dK¾ vf pGm rxdkifEdkifbJ jzpfwwfw,f/ 'gaMumifh oufoufomom
awG jzpfMuvkdY opfwpfyif&if;? 0g;wpfyifatmufudk oGm;aeNyD; Mum&Snpf Gm xdkifEdkiaf pzdkYtwGuf ajcaxmufrsm;udk wpfckew JY pfck
oD;jcm;w&m;tvkyftm;xkwfaeEdkifzdkYqdkwm rvG,fygbl;/ ,ck rzdrxyf rn§yfatmif owdxm;xdkifzdkY vdktyfygw,f/
bkef;BuD;wdkY a,m*DawGvdk ausmif;-Z&yf-"r®m½Hk-aetdrf-pwJh cE¨mud, k rf mS 0wfqifxm;wJh tusv Ð kH csn?f t0wftxnf
taMumif; oif&h m? tqifajy&m ae&mawGrmS w&m;em&if; ½Irw S f rsm;udkvJ wif;wif;MuyfMuyf jzpfraeapbJ acsmifacsmifcsdcsd
yGm;rsm; tm;xkwMf u&mu owdorm"d 0dyóemÓPfawGjzpfNy;D aeaumif;xkdifomjzpfatmif ajzavQmhxm;yg/ vufESpfzufudk
t&d,myk*¾dKvfawG jzpfvmMu&wm jzpfrSmygyJ/ rdrad &SU(ajccsi;f 0wfay:)rSm 0Jvuftay: ,mvufwifNy;D vufr
xdyfcsif; xd,SOfxm;&r,f/ 0J-,m 'l;ESpfzufay:rSm vufESpf
Tiuc\puMTiuc\nv\; zufukd yufvufveS f wifxm;vdv Yk &J ygw,f/ <uufom;qdik rf sm;eJY
'gaMumihf w&m;tvkyftm;xkwfzkYt d wGuf vH;k 0qdwfNird f taMumtcsifrsm;ukdvJ tm;pdkufawmifh wif;rxm;yJ ajzavQmh
wJh ae&mudk r&EdkifayrJh oifhavsmftqifajywJh ae&mqdk&if xm;yg/ txl;ojzifh rsucf ;Hk aMum? rsufvk;H aMumrsm;? vufarmif;
aMumrsm;eJY taMumtjcif <uufom;qdik rf sm;udk tm;pdkuaf wmifh ½kyef mrfobm0awG qDukd ½Ipdw?f rSwpf dwf xdxrd rd ad &mufatmif
wif;rxm;bJ ajzavQmhxm;yg/ axmufulyHhydk;ay;½HkrQom jzpfygw,f/ ½IpdwfrSwfpdwf wu,f
xdxdrdrd oufa&mufNyD; t&Sdtwdkif;? trSeftwdkif; odoGm;zdkYu
Aut\nMkiu RWM<epYa<epYa<nCM< om t"duvdk&if; jzpfygw,f/
lH m\; ps\li uk\qliu a,m*Du csufwpf0dkuf 0rf;Adkufudk owd OD;pD;wJhpdwfeJY
apmifMh unfhae&r,f/ 0rf;Adu k u f azmif;<uvIyf&mS ;vmwmawGY&if
tm;vH;k aeom;wus xdik fNy;D wJhtcg rsupf rd w Sd Nf yD; rdr&d JU
]]azmif;w,f}}vdYk pdwt
f qdek YJ rSwyf g/ ydeu
f svyI &f mS ; vmwmawG&Y if
csufwpf0dkuf0rf;Adkufudk owd OD;pD;wJhpdwfeJY pdkufMunfhaeyg/
]]ydefw,f}}vdkY pdwftqdkav;eJY rSwfyg/ tJ'Dvdk rSwfwJhtcg
apmifhMunhfaeyg/ 0rf;Akdufu azmif;wufvmwmudkawGY&if
rSwpf wd [
f m azmif;<uvIy&f Sm;wJh trlt&m? ydeu f svyI f&mS ;wJt h rl
]]azmif;w,f}}vdkY pdwftqdkav;eJY rSwf&r,f/ ydefusoGm;wmudk
t&mqDukd wu,fa&mufygap/ tkwef &H u H kd &TUH aysmah ysmeh YJ vSr;f Ny;D
awGY&if ]]ydefw,f}}vdkY pdwftqdkav;eJY rSwf&r,f/ EIwfu toH
ypfaygufvdkufwJhtcg zwfceJ? zwfceJusNyD; xduyfoGm;ovdk
xGufp&m rvkdygbl;/ pdwftqdkeJYom rSwf&r,f/ cE¨mudk,fu
rSwpf &m tm½Hkay:udk rSwpf w d f uyfceJ? uyfceJ usa&muf oGm;yg
ay:jyvmwmudk odzdkYu vkd&if; jzpfygw,f/
ap/ [kdu rSwfp&mtm½kH ay:vmwmeJU 'DurSwfvkdufwmeJY
azmif;w,fvdYk ½Irw S w f ht
J cgrSm azmif;wJah e&m= (azmif;
tHudkufusus oGm;ygap/
<uvIy&f mS ;rI? t½Ic?H ½Iuu G af y:)udk ½Ipwd rf Swpf w
d f wu,fa&muf
NyD; azmif;wJhtrlt&m= (azmif;<uvIyf&Sm;rI) obm0udk olYt&Sd ATU; mHt\sra mrHirc\
twdkif; jrifodoGm;ygap/ ydefw,fvdkY ½IrSwfwJhtcgrSmvJ ydefwJh mU lpc\ tiu c\sM Rxkwk\kiu [pn\mH t\enp:
ae&m= (ydefusvIyf&Sm;rI? t½IcH?½IuGufay:)udk ½IpdwfrSwfpdwf txl;rSw fp&mr&Sd& if rlv yifw dkifp H (½Iu Guf)jzpfw Jh
wu,f a&mufNy;D ydew f hJ trlt&m= (ydeu f s vIy&f Sm;rI) obm0udk azmif;rI? yderf EI pS cf u
k ykd J jyefNy;D ½Irw S af e&r,f/ 'Dvdk azmif;rI? yderf u
I kd
olYt&Sd twdkif; jrifodoGm;ygap/ ½IrSwf aewm[m owdy|mefenf;t& ajym&&ifawmh (0ga,m
0dyóemw&m; ½Irw S tf m;xkw&f mrSm trnfawG? tqdk um,? 0ga,mazm|AÁ½yk u f ½dk rI w
S af ewJh)= um,mEkyóemowd
awGu t"duvdk&if; r[kwyf gbl;/ cE¨mu ay:jyvmwJh ½kyfemrf y|mefygyJ/ 0ga,m"mwfukd ½IrSwfaewm jzpfwJhtwGuf "mwf
trlt&m (y&rw¬) obm0awGukd olay:jyvmwJh t&Sdobm0? ur®|mef;vdkYvJ qdkcsifqdkEdkifygw,f/
trSefobm0twdkif; odzdkYuom t"duvdk&if; jzpfygw,f/ azmif;rI? ydefrIudk ½IrSwfae&if; pdwfu wpfae&m&mudk
trnfawG? tqdkawGuawmh cE¨mu ay:jyvmwJh t½IcH?
xGuo f mG ;&ifvJ tJ'x D u G of mG ; wJph w d u f kd ]]xGuw f ,f? xGuwf ,f}} oGm;&if azmif;wm? ydefwmudkyJ jyefrSwaf e&w,f/ ysif;&ifvnf;
vdYk pdwftqdkav;eJY ½Irw S af e&w,f/ wpfae&m&mudk pdwaf &muf ]]ysif;w,f? ysif;w,f}}vdkY rSw&f w,f/ rSwfvdkufvkYd tJ'D ysif;wm
oGm;&ifvnf; ]]a&mufw,f? a&mufw,f}} vkdY tJ'aD &mufomG ;wJh aysmufomG ;&if rlvyifwikd pf jH zpfwhJ azmif;wm? ydew f mydyk J jyefrw
S f
pdwu f kd vdu
k frw
S af e&w,f/ ½Irw S v f udk v f Ykd tJ'aD &mufomG ;wJph w d f ae&w,f/
aysmufomG ; &if rlvyifwikd pf H=(csnw f ikd )f jzpfwhJ azmif;rI yderf uI ydk J aysmfw,fxif&ifvJ ]]aysmfw,f? aysmfw,f}}vdkY rSwaf e&
jyefrSwfae&w,f/ w,f/ rSwfvdkufvdkY tJ'DaysmfwmaysmufoGm;&if azmif;wm?
pdwfu;l xJrmS wpfa,mufa,mufeYJ awG&Y ifvJ ]]awGw Y ,f? ydewf m jyefrw S af e&w,f/ 'djyif tjcm;tjcm;aom pdwu f ;l pOf;pm;?
awGUw,f}}vkdY rSwf&w,f/ rSwfvdkufvdkY awGYwmaysmufoGm;&if awG;awm? BupH nfraI wGjzpf&ifvJ oljzpfwhJ twdik ;f yJ rdred m;vnf
rlvyifwidk pf H csnw f ikd jf zpfwhJ azmif;rIyed fru I ykd J jyefrSwfae&w,f/ wJh toHk;tEIef; emrnfeJY vdkufrSwfae&w,f/ txl;rSwfp&m
pdwx f rJ mS wpfcck uk kd jrif&ifvJ ]]jrifw,f? jrifw,f}}vdYk rSw&f w,f/ r&Sd&if rlvyifwdkifpH (½IuGuf)jzpfwJh azmif;wm? ydefwmuddkyJ
½IrSwfvdkufvkdY tJ'D jrifwmav; aysmufoGm;&if rlvyifwdkifpH jyefrSwfae&w,f/
csnfwkdifjzpfwJh azmif;rI? ydefrIudkyJ jyefrSwfae&w,f/ 'Dvkdpdwful;? pOf;pm;? awG;awm? BuHpnfrIawG jzpfwdkif;
awG;&ifvJ ]]awG;w,f? awG;w,f}}vdkY rSwf&w,f/ rSwf jzpfwdkif; tzefzeftxyfxyf apmifhMunfh½IrSwfaewmudk pdwåm
vdu k fvYkd awG;wmaysmufoGm;&ifvnf; rlvyifwdkifpH azmif;wm? Ekyóemowdy|mefvdkY ac:ygw,f/ bmaMumihf 'DpdwfawG jzpf
ydew f mudyk J jyefrwS af e&w,f/ BupH nf&ifvJ ]]BupH nfw,f? BupH nf wkdif;jzpfwdkif; tzefzeftxyfxyf rjywfapmifhMunfh½IrSwfae&
w,f}}vdkY rSwf&w,f/ BuHpnfwm aysmufoGm;&if rlvyifwdkifpH ovJqdkawmh 'Djzpfay:vmwJh pdwfawGudk t&Sdtwdkif; trSef
azmif;wm? ydefwmudyk J jyefrw S af e&w,f/ pOf;pm;&ifvJ ]]pOf;pm; twdik ;f odEikd af tmifv=Ykd (½kyu
f dk ½kyrf eS ;f ? emrfukd emrfreS ;f ? tedpu ö kd
w,f? pOf;pm;w,f}}vdkY rSwf&w,f/ rSwfvdkufvdkY pOf;pm;wm tedpörSef;? 'ku©udk 'ku©rSef;? tewåudk tewårSef; odatmifvdkY?
aysmufoGm;&if rlvyifwdkifpH azmif;wm? ydefwmudk jyefrSwfae wPSmpG?J rmepG?J 'd|pd aJG wG uif;atmifv)Ykd pdwaf wG jzpfwikd ;f jzpfwikd ;f
&w,f/ rjywfrvyf tzefzeftxyfxyf apmifhMunf?h ½Irw S af e& wmygyJ/
wpfcck uk kd oabmus&ifvJ ]]oabmusw,f? oabmus txl;rSwfp&m r&Sd&ifawmh rlvyifwdkifpH ½IuGufjzpfwJh
w,f}}vdYk rSw&f w,f/ rSwv f u dk fvkYd oabmuswpJh dwf aysmufomG ; azmif;wm? ydefwmudkyJ jyefrSwfae&w,f/ azmif;wm? ydefwmudk
&if rlvazmif;wm? ydefwmudkyJ jyefrSwfae&w,f/ pdwfysuf&if ½IrSwfae&if; wjcm;wpfae&m&mu anmif;wmay:vm&if
vJ ]]pdwfysufw,f? pdwfysufw,f}}vdkY rSwf&w,f/ tJ'gaysmuf tJ'aD nmif;wJah e&mudk pdwaf &mufatmifp;l pdu k f Ny;D ]]anmif;w,f?
anmif;w,f}}vdYk rSwaf e&w,f/ tJ'D anmif;wmaysmufomG ;&if aumif;wJh? csrf;omwJh cHpm;rIudk okca0'emvdkY ac:w,f/
rlvyif wdik pf H azmif;wmydew f mudyk J jyefrw S af e&w,f/ azmif;wm? taumif;tqdk; rxif&Sm;wJh= (tv,ftvwf) cHpm;rIu dk
ydewf mrSwaf e&if; wpfae&m&mu ylwmay:vm&if tJ'yD w l ahJ e&m Oayu©ma0'emvdkY ac:w,f/ tJ'D tqdk;/ taumif;? rqdk;r
udk pdwef JYp;l pku
d fNy;D ]]ylw,f? ylw,f}}vdkY rSwf&w,f/ ylwmaysmuf aumif;= ('ku?© okc? Oayu©m)qdw k hJ a0'emawGxu J b,fa0'em
oGm;&if rlvyifwdkifpHjzpfwJh azmif;wm? ydefwmudkyJ jyefrSwfae yJay:ay: tJ'Day:vmwJh a0'emudk olay:jyvmwJhtwdkif; od
&w,f/ atmif apmifhMunfh?½Irw S af e&w,f/ tJ'aD 0'emcsKyf aysmufomG ;
azmif;wm? ydew f mudk rSwaf e&if; wpfae&m&mu xHw k m wJh txd tzefzeftxyfxyf apmihfMunfh½IrSwfae&w,f/
ay:vm&if tJ'x D w kH ahJ e&mudk pdwef pYJ ;l pdu
k Nf y;D ]]xHw
k ,f? xHw k ,f}}vdYk bmaMumifh a0'emawG ay:wkdi;f ay:wkid ;f (cE¨muay:jy
½IrSwfae&w,f/ xkHwmaysmufoGm;&if azmif;wm? ydefwm vmwdkif;? ay:jyvmwdkif;) rvGwfwrf;odatmif apmihfMunfh?
jyefrSwaf e&w,f/ usiw f ,fxif&ifvJ ]]usiw f ,f? usiw f ,f}}vdkY tuJcwf? ½Irw S af e&ovJqakd wmh tJ'aD y:jyvmwJh a0'emawG&UJ
½IrSwfae&w,f/ usifwmaysmufoGm;&if azmif;wmydefwm oabmudk olt Y &Std wdik ;f ? trSetf wdik ;f odNy;D awmh wPSmpG?J rmepG?J
jyefrwS f ae&w,f/ udu k cf w
J may:vm&ifvJ tJ'Duu kd cf wJ ahJ e&m 'd|dpaGJ wG uif;oGm;apzdykY gyJ/
udk pdwfeJY pl;pkdufNyD; ]]udkufw,f? udkufw,f}}vkdY rSwf&w,f/ rsufpdu jrifrjI zpf&ifvJ jrifwdki;f jrifwdik ;f ]]jrifw,f? jrif
NyD;awmh azmif;wm? ydefwmudk jyefrSwfae&w,f/ emwmay: w,f}}vdkY ½IrSwf&w,f/ em;uMum; rIjzpf&ifvJ Mum;wdkif;?
vm&ifvJ tJ'eD mwJh ae&mudk pdwef pYJ ;l pku d Nf y;D ]]emw,f? emw,f}}vdYk Mum;wdkif; ]]Mum;w,f? Mum;w,f}}vdkY ½IrSwf&w,f/ ESmacgif;u
rSwfae&w,f/ eHrIjzpf&ifvJ eHwdkif;eHwdkif; ]]eHw,f? eHw,f}}vdkY ½IrSwf&w,f/
'Dvdk cE¨muay:vmwJh anmif;rI? ylrI? xHkrI? usifrI? emrI? vQmu pm;odrI jzpf&ifvJ pm;wkdif;pm;wdkif; oljzpfwJhtwdkif;
udkucf Jr-I pwJh cHpm;rIawGudk jzpfwidk ;f jzpfwikd f;? ay:wdkif;ay:wdki;f odatmif ½Irw S &f w,f/ cE¨mud, k u f wpfpw kH pfcek JY awGx
Y rd jI zpf&if
rjywfwJh owdeJY apmifhMunfh½IrSwfaewmudk a0'emEkyóem vJ tJ'DawGYxdrIudk udk,fem;vnfwJh trnfeJY rSwfae&w,f/
owdy|mefvYdk ac:ygw,f/ a0'emac:wJh cHpm;rIoabmawG[m pdwfysufrIjzpf&ifvJ ]]pdwfysufw,f? pdwfysufw,f}}vdkY ½IrSwf&
qdk;wJh? raumif;wJh cHpm;rIawGvJ &Sdw,f/ aumif;wJh? csrf;omwJh w,f/ ESpo f ufrjI zpf&ifvJ ]]ESpo f ufw,f? ESpo f ufw,f}}vdYk ½Irw S f
cHpm;rIawGvJ &Sdw,f/ taumif;tqdk; rxif&Sm;wJh= (tv,f &w,f/ 'Dvdk 'Gg& ajcmufyg;u xif&mS ;ay:vmorQ jrifr?I Mum;rI-
tvwf) cHpm;rIawGvJ &Sdw,f/ pwJh oabmw&m;awGudk ay:wkdif;ay:wdkif; rjywfwJhowdeJY
qdk;wJh? raumif;wJh cHpm;rIudk 'ku©a0'emvdkY ac:w,f/ apmifhMunfh ? ½I r Sw fa ewmudk "r®m Eky óemowdy |mefv d kY
ac:ygw,f/ yv’ifacGNyD; cE¨mudk,ftxufydkif; axmifaxmifrwfrwfjzpfae
"r®mEkyóemowdy|mefu us,jf yefY w,f/ ,ckajymwm wmudk xkid w f ,fvYkd qdyk gw,f/ ½Irw S yf u
kH awmh xkid w f ,fvYkd ½Irw S f
uawmh tusOf;rQygyJ/ jrifrI? Mum;rI-pwJh oabmw&m;awG wJhtcgrSm ½IpdwfrSwfpdwfu rdrd&JU wifyv’ifacG axmifaxmif
jzpfwikd ;f ? jzpfwikd ;f bmaMumifh apmihMf unfh ½Irw
S af e&ovJqakd wmh rwfrwfoabmudk tm½HkjyKNyD; ]]xkdifw,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ cE¨m
tJ'Djzpfay:vmwJh oabmw&m;awGudk olYt&Sdtwdkif;? trSef udk,fatmufydki;f wifyg;ESihfMurf;cif;? xdwJhae&mudk pdwfa&muf
twdik ;f odNy;D awmh wPSmpG?J rme pG?J 'd|dpaJG wG uif;oGm;apzdyYk gyJ/ atmif tm½HkjyKNyD; ]]xdw,f}}vdkY ½IrSwf& r,f/
vkd&if;tusOf;csKyfuawmh 'Gg&ajcmufyg;? wHcg;ajcmuf xdw,fvkdY ½IrSwf&mrSm b,fwifyg;eJY Murf;cif;xdwm?
aygufu xif&Sm;ay:vmorQ ½kyfemrfawGudk jzpfwkdif;jzpfwdkif; nmwifyg;eJY Murf;cif;xdwm? b,fajcrsufpdeJY Murf;cif;xdwm?
ypöKyÜefusus odatmif apmihfMunfhç tuJcwfç ½IrSwfae&w,f/ nmajcrsupf deJY Murf;cif;xdwm? vufeJY';l xdwm? vufrxdyfcsi;f
bmwpfckudkrQ r½IrrSwfbJ csefvSyfrxm;&bl;/ cE¨mrSm xif&Sm; xdwm-ponfjzifh xdrIawG? xdwJhae&mawGrsm;pGm &Sdygw,f/
ay: vmorQ trlt&mtm;vHk;udk tjcm;tjywfç tem;t&yf tJ'DxdrIawGxJu txif&Sm;qHk; xdrIudk ½I&r,f/ ]]xdkifw,f?
r&Sad pbJ w&pyf ½IrSwaf e&w,f/ rSwpf &mawGrsm;ae&if txif xdw,f}}vdYk ½Irw S f wJt h cgrSm xdru I dk ae&ma&TUNy;D ? ajymif;Ny;D ½Irw
S f
&Sm;qH;k wpfcck u k kd rSwf&r,f/ txl;rSwpf &m r&S&d if &yfem;rae& Edkiyf gw,f/
bl;/ rlv yifwidk pf jH zpfwhJ azmif;wm? ydew f mudk jyefrw S af e&w,f/ azmif;wm? ydefwmudk ½IrSwfvdkY tqifrajywJhtcgrSm
'D]]xdkifwm? xdwm}}udk yifwdkifpH tm½Hkxm;NyD; ½IrSwf&r,f/
Tiu\c\mx' TimxtiulC pc\tiuc\sM ]]xdik wf ,f}}vdYk rSww f ikd ;f ? rSwpf w
d [
f m ]]xkid t
f rIt&m}} obm0ay:
(Rxtwt\) AaRuMTa;{pI; Rx ,mHt\Niuc\ty\ udk a&mufoGm;? odomG ;ap&r,f/ wifyv’iaf cG ikww f kw?f axmif
azmif;wm? ydefwm rxif&Sm;wJhtcgjzpfap? azmif;wm? axmifrwfrwf trlt&m obm0udk NcKHiNkH yD; jrifomG ;? odoGm;ap
ydefwmudk ½IrSwfvkdY tqifrajy wJhtcgjzpfap xdkifoabmeJY &r,f/ ]]xdw,f}}vdkY rSwfwJhtcgrSmvJ xdwJhtrlt&mqDudk
xdoabmudkvJ ]]xkid w f ,f? xdw,f}}vdYk yifwikd pf H (½Iuu
G )f = tm½Hk rSwfpdwf trSefwu,f a&mufoGm;? odoGm;ap&r,f/
xm;NyD; ½IrSwfvdkY&w,f/ xdik w
f m? xdwmudk ½IrSwaf e&if; olYxufxif&Sm;wJh tm½Hk
awG ay:vm&ifvJ tJ'gudk olay:vmwJhtwdkif; udk,fem;vnf
Tiu\ c\ty\Siuta BalC ovd?k ud, k fem;vnfwht J rnfeYJ vdkurf Sw&f r,f/ Ny;D &if ]]xdik w f m?
cE¨mudk,fatmufydkif; ajcwpfzufjzpfap? ESpfzufjzpfap xdwm}}udkyJ jyefrSwfae&r,f/ txl;rSwf p&mr&SdwJh tcgrSm
jzpfap? azmif;wm? ydew f m rSwv f kdY tqifrajywJt h cgrSm jzpfap azmif;wm ay:&ifvJ ]]azmif;w,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ ydefwm
]]xkdifwm? xdwm}}udk yifwdkifpHtm½Hk xm;NyD; ½IrSwf&r,f/ azmif; ay:&ifvJ ]]ydefw,f}}vdYk ½Irw S &f r,f/ olx Y ufxif&mS ;wm wpfcck k
wm? ydew f m xif&mS ;&if? azmif;wm? ydew f mudk ½Irw
S vf Ydk tqifajy ay: vm&ifvJ tJ'x D if&Sm;ay:vmwmudk ajymif;½I&r,f/ bmyJ
&if azmif;wm ydefwmudkyJ yifwikd pf H tm½Hkxm;NyD; rSwfae&r,f/ ay:ay: ay:vmwmudk vdu k f½&I r,f/ ½kyfxif&Sm;ay:&if ½kyfukd
tusOf;csKyfuawmh 0rf;Adkufu azmif;rI? ydefrIudkjzpfap? ½IrSwf&r,f/ emrfxif&Sm;ay:&if emrfukd vdkuf½I&r,f/ txl;
xdkifrI? xdrIudkjzpfap t½IcHyifwkdifpH tm½Hkxm;NyD; rsufpd-em;- xif&Sm;wmudk ½IrSwf&r,f/
ESm-vQm-ud, k -f pdwqf w
kd hJ 'Gg&ajcmufyg; wHcg;ajcmufaygufu xif ,xmblwH or®yn Ü m, '|AÁH = jrifonft h wdik ;f ? [kwrf eS f
&Sm;ay: vmorQ (jrifrI-Mum;rI-eHrI-pm;rI-xdrI-odrI-pwJh) onft h wkdi;f [kww f idk f;rSepf mG odatmif½Irw S &f r,f/ ay:vmwm
ay:&may:&m ½kyef mrftrlt&m obm0tm;vH;k udk olay:vmwJh udk ay:vmwJt h wdik f;? olt Y &St d wdik ;f [kwwf ikd ;f rSepf mG odatmif
twdkif;? olay:jyvmwJhtwdkif;? t&Sdtwdkif;? trSeftwdkif;od ½Irw
S &f r,fvYkd qdyk gw,f/ ylwmay:&if ylwmodatmif? at;wm
atmif ypöKyÜefusus apmifhMunfh ½IrSwfae&r,f/ ay:&if at;wmodatmif? azmif;wmay:&if azmif;wmodatmif?
ydefwmay:&if ydefwmodatmif ½kyfukd½kyfrSef;odatmif? emrfudk
KNÎat[platatiu emrfreS ;f odatmif? tedpu ö dk ted pöreS ;f odatmif? 'kuu © kd 'kur© eS ;f
qU[platCA , ticu \; qieAac\ Rxp: odatmif? tewåudk tewårSef;odatmif= (oabmw&m;rQudk
,xm,xm0g yeó uma,m yPD[dawm a[mwd? oabmw&m;rQrSef; odatmif) t&Sdukd t&Sdtwdkif;? trSefudk
wxmwxmeH yZmemwd= cE¨mudk,fwGif tMuiftMuif tjcif; trSeftwdkif;odatmif rjywfwJh owdeJY apmifhMunfh ½IrSwfae
t&mtm;jzihf xif&Sm;jzpfay:vm\/ xkdxdkxif&Sm;jzpfay:vm wmudk owdy|mefw&m; ½IrSwfyGm;rsm;w,fvdkYvJ ac:ygw,f/
onft h wdik ;f odatmif½Irw
S &f m\-vdYk r[mowdy|meokwaf wmf 0dyóem ½Iw,fvv kYd J ac:ygw,f/ owdy|mefymG ;w,fqw kd meJY
rSm jrwfpGmbk&m; a[mMum;xm;ygw,f/ cE¨mudk,fu bmyJ 0dyóem yGm;w,fqdkwm twlwlygyJ/
xif&Sm; ay:vmay:vm xif&mS ;ay:vmwmudk olay:jyvmwJh r[mowdy|mef 0dyóemw&m; ½IrSwfyGm;rsm;&mrSm
twdkif; odatmif ½IrSwf&r,fvdkY qdkvdkygw,f/ trnfawG? tqdkawGu t"duvdk&if; r[kwfygbl;/ cE¨mu
ylwmay:&if tJ'Dylwho J abmudk odatmif ylwhaJ e&mudk ay:jyvmwJh ½kyo f abm? emrfoabmawGukd olt&St d wdik ;f ? trSef
pl;pdkufNyD; ]]ylw,f? ylw,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ at;wmay:&ifvJ twdik ;f odzuYkd om t"duvd&k if; jzpfygw,f/ 'gaMumifh owdy|mef
enf; wlyJ ]]at;w,f? at;w,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ 0rf;Adkufu 0dyóemw&m; ½IrSwftm;xkwf&mrSm rdrd&JU½IrSwfrI? ½Ipdwf?
½IÓPf [m trnfrSmom wifraeapbJ t½IcH½yk ef mrf (y&rw¬ wmu or®mowdr*¾if/
obm0) txd a&mufzdkY ta&;BuD;ygw,f/ 'grSom t&Sdw&m;? (owdy|mefw&m; av;yg;onfyif or®mowdr*¾ifrnf
trSewf &m;= (½kyef mrf-tedp-ö 'ku-© tewåobm0)awGukd tjynfh aMumif;r[mowdy|meokweå f a'oemü a[mMum;xm;
tpHo
k Nd y;D r*fÓPfzvkd Ó
f PfeYJ edAmÁ eftxd a&mufomG ;Edik rf mS jzpfyg onf/)
w,f/ (3) ½IrSwfrdwJh tm½HkrmS uyfceJ? uyfceJ rSwfpw d f wnfwnf
oGm;wmu (0dyóemcPdu) or®morm"dr*¾if/
qtip#an\el;pwa; (4) pl;pdkufNy;D pdwfwnfrd&mtm½Hu k kd trSeftwkdif; ododoGm;
Rxmt
H p\ aw ;mYa;lHYc\ mg©cr\ sH p\ :;p:0c\ wmu or®m'd|dr*¾if/
'Dvdk rsufpd-em;-ESm-vQm-ukd,f-pdwfqdkwhJ 'Gg&ajcmufyg; (5) odp&m½kyef mrftm½ku H kd pdwOf ;D ñGwaf y;wmu or®mouFyÜ
wHcg;ajcmufaygufrmS xif&mS ;jzpf ay:vmorQ ½kyfemrftrlt&m r*¾i/f
awGukd olay:vmwJt h wdik ;f ? t&Sdtwkid ;f ? trSet f wdik ;f odatmif 'gawG[m 0dyóemr*¾iw f &m;ud, k if g; yg;ygyJ/ 0dyóem
ypöKyÜefusus jzpfckduf? jzpfcdkufvdkufNyD; rvGwfwrf; apmifhMunfh r*¾ifw&m;ud, k if g;yg;xJrSm a&SUoH;k yg;u orm"dr*¾io f ;Hk yg; jzpfyg
½IrSwfaewm[m owdy|mef 0dyóemw&m; ½IyGm;aewmygyJ/ w,f/ aemufESpfyg;u ynmr*¾ifESpfyg; jzpfygw,f/ 'Dig;yg;udk
owdy|mef 0dyóemw&m;yGm;vQif r*¾if&Spfyg; w&m;awGvJ um&ur*¾iif g;yg;vdv Yk J ac:ygw,f/ 'Dr*¾iif g;yg;[m ½Irw S w f ikd ;f ?
yg0ifNy;D jzpfaeygw,f/ ypöKyeÜ fjzpfcu kd f ½kyef mrfawGukd ½Irw S w
f ikd ;f ? ½IrSwfwkdif;rSm yg0if jzpfyGm;aeygw,f/
½Irw
S wf idk ;f 0dyóem (ykAmÁ bm*r*¾i)f &Spyf g;w&m;awG yg0ifjzpfay:
aeygw,f/ qIlmg©c\ qM;u p:;
(1) or®m0gpmr*¾if?
karkmg©cc\ :;p:; (2) or®mur®EÅr*¾if?
yg0ifjzpfay:yHu
k awmh- (3) or®mtmZD0r*¾if- qdkwJh
(1) ay:&may:&m ½kyfemrftm½HkawGudk rvGwfwrf; ½IrSwfrd 'DoDvr*¾ifoHk;yg;uawmh w&m;tm; rxkwfcif? oDv
atmif aMumifhuspdkufay;wJhoabmu or®m0g,mr aqmufwnf uwnf;uyif jynhfpkpH ifMu,fvmcJhNy;D jzpfygw,f/
r*¾i/f ,ckw&m; tm;xkwfaewJh tcsdefrSmqdk&if ydkNyD;awmhawmif pif
(2) ay:&may:&m ½kyfemrftrlt&mawGudk trSwf&& oGm; Mu,faeygao;w,f/ 'gaMumifh ,ckw&m; tm;xkwaf ewJh tcsed f
rSm oDvr*¾ifo;Hk yg;ESifw
h uG um&ur*¾iif g;yg; tygt0if r*¾if rodwwfwJh (0ga,mazm|AÁ) ½kyw f &m;? ½Irw
S fwmu odwwfwhJ
&Spfyg; w&m;awG[m ½Irw S fwdki;f ? ½IrSwfwdkif;rSm yg0if jzpfyGm;ae emrfw&m;? ylwmrSwfjyefawmhvJ ylwmuwjcm;? ½IrSwfwm
ygw,f/ uwjcm;? ylwmu rodwwfwJh (OPSawaZm) ½kyfw&m;? ½IrSwf
wmu od w wf w J h e mrf w &m;? at;wmrS w f j yef a wmh v J
Rxmt H t\ ciu ;\ kielqa {cim;\ enty\ at;wmu wjcm;? ½IrSwfwmuwjcm;? at;wmu rodwwfwJh
rsupf -d em;-ESm-vQm-ud, k -f pdwf qdw
k hJ 'Gg&ajcmufyg; wHcg; (oDwaw aZm) ½kyfw&m;? ½IrSwfwmu odwwf wJhemrfw&m;?
ajcmufaygufu xif&Sm;jzpf ay:aewmawGtm;vHk;[m Oyg'g auG;wmrSwf jyefawmhvJ auG;wm uwjcm;? ½Irw S fwmuwjcm;?
eu©E¨mqdkwJh ½kyfw&m;? emrfw&m;= ('ku©opömw&m;)awG csnf; auG;wJh trlt&mu rodwwfwJh ½kyfw &m;? ½Ir Swfw mu
ygyJ/ tJ'D½kyfemrfcE¨m 'ku©opömw&m; awGukd jzpfwidk ;f ? jzpfwidk ;f odwwfwehJ mrf w&m;? qefw Y mrSwjf yefawmhvJ qefw Y m uwjcm;?
ypöKyÜefususodatmif apmifhMunfh½IrSwfae&if r*¾ifw&m;awG ½IrSwfwmuwjcm;? qefYwJhtrlt&mu rodwwfwJh½kyfw&m;?
jzpfyGm;Ny;D opömav;yg;vH;k udkyg odoGm;apEdkifygw,f/ ½Irw S w f mu odwwfwhJ emrfw&m;-ponfjzifh ½Irw S af e&if; ½kyEf iS fh
tJ'v D kd 'Gg&ajcmufyg; wHcg;ajcmuf aygufrmS xif&Sm;jzpf emrf u d k obm0vu©P mtaetm;jzihf yd k i f ; ydk i f; jcm;jcm;
ay:vmorQ ay:&may:&m ½kyfemrftm½HkawGudk ypöKyÜefusus uGJuGJjym;jym; odvmygw,f/
odatmif rem;r&yf rjcm;rjywf w&pyf ½IrSwfaewJha,m*DrSm tJ'Dvdk ½kyfESifhemrfudk obm0vu©Pm taetm;jzihf
½IrSwfrdwJh ½kyfemrftm½HkawGudk t&Sdtwdkif;? trSeftwkdif; uGJuGJjym;jym; ydkif;ydkif;jcm;jcm; odwmudk emr½lyy&dapä'ÓPfvdkY
odNyD;awmhum udavomawGvJ w'*F tm;jzihf ½IrSwfwdkif;? ac:ygw,f/ 'Dvdk½kyfemrfudk obm0vu©Pmtaetm;jzihf
½Irw
S w f ikd f; uif;Nidr;f aeygw,f/ ½kyef mrfw&Ykd UJ t&So d bm0? trSef uGu J jGJ ym;jym; ydik ;f ydki;f jcm;jcm; odou l kd uvsmPykxZk OfvYkd ac:yg
obm0awGuv kd nf; t&St d wdik ;f ? trSet
f wkid ;f odood mG ;ygw,f/ w,f/ todreS ?f tjrifreS &f o dS ?l todÓPfreS uf ef aumif;rGeo f v l Ydk
qdkvdkygw,f/ ½kyfrSef;emrfrSef; rodao;oludkawmh tE¨ykxkZOf
klYa%puTzu F\NHc,\ ANÎpuTzu F\ vdYk ac:ygw,f/ todreS ?f tjrifreS f r&Sad o;ol? todÓPfuPf;
odyHkuawmh azmif;w,fvdkY ½IrSwf&mrSm azmif;wmu aeol= (tE¨ykxkZOf)vdkY qdkvdkyg w,f/
wjcm;? ½IrSwfwmuwjcm;? azmif;wmu rodwwfwJh (0ga,m (vuFm) emrfESifh½kyfrQ? rodu? tE¨ykxkZOf/
azm|AÁ) ½kyw
f &m;? ½Irw
S w
f mu odwwfwhJ emrfw&m;? ydew
f ,fvYkd emrfESihf½kyfrQ? uGJodu? uvsmPykxkZOf/
½IrSwf&mrSmvJ ydefwmuwjcm;? ½IrSwfwmu wjcm;? ydefwmu
sULeqatapn\ pm;wdkif;pm;wdkif; ½IrSwfae&rI emrftusdK;w&m;awG jzpfae
rsupf -d em;-ESm-vQm-ud, k -f pdwq f w
kd Jh 'Gg& ajcmufyg;wHcg; &jyefw,f/ oGm;csifwJhpdwf(emrf) taMumif;w&m;aMumifh oGm;
ajcmufaygufrmS xif&mS ;ay:vm orQ ay:&may:&m ½kyef mrfawG w,f (b,fvrS ;f - nmvSr;f -<uw,f-csw,f? <uw,f-vSr;f w,f-
udk r&yfrem; tjcm;tjywfr&Sd rjywfwJhowdeJY apmihfMunfh½I csw,f) ponfjzifh ½IrSwfrI emrftusdK;w&m;awG jzpfae&
rSwyf grsm;vdYk owd? orm"d? 0dyóemÓPfawG &ifo h efvmwJt h cg jyefw,fvdkY odvmw,f/
½kyef mrfw&Ykd UJ jzpfpOf taMumif;? tusKd ;obm0awGukd odjrifoabm wpfcgwpf&H ½kyu f taMumif;w&m;? emrfutusdK;w&m;?
usvmygw,f/ wpfcgwpf&H emrfutaMumif;w&m;? ½ky fu tusdK;w&m;?
odyHkuawmh ]]azmif;w,f? ydefw,f}}vdkY ½Irw S f&mrSm ½SLrI? wpfcgwpf&H emrfutaMumif;w&m;? emrfuyiftusdK;w&m;
½Iu
d rf I taMumif;w&m;aMumifo h m azmif;rI? yderf I tusKd ;w&m;awG ponfjzihf ½kyfemrfwd&kY JU aMumif;usdK;qufpyf jzpfysuaf erIrsm;udk
jzpfae&w,f/ ½SLrI ½Iu d rf I taMumif;w&m;omr&S&d if azmif;rIyed rf I ½IrSwfae&if; odjrifvm&w,f/ toufaumif? vdyfjymaumif?
tusdK;w&m;vJ r&SEd ikd b f ;l / ½SLrI ½Iud rf I taMumif;w&m;aMumifo h m igaumifuav;qdkwm trSefawmh bmrSr&Sdbl;/ rodwwfwJh
azmif;rIydefrI tusdK;w&m; jzpfae&w,f/ ½kyfw&m;eJY odwwfwJh (pdwf)=emrfw&m; 'DESpfyg;yJ &Sdw,f/ ½kyf
azmif;rIyed rf &I adS evkv Yd J ]]azmif;w,f? ydew f ,f}}vdYk ½Irw
S af e w&m;eJY emrfw&m;rSwyg; bmrQr&Sd bl;qdw k m tod&iS ;f vmw,f/
&jyefw,f/ azmifrIyderf Iom r&Sd&if ]]azmif;w,f? ydew f ,f}}vkdYvJ tJ'g[m w'*Fy[meftm;jzifh ouúm,'d|u d davom uif;oGm;
rSwfaep&m rvkdbl;/ azmif;rIydefrIu taMumif;w&m;? ½IrSwf wmygyJ/
ae&wmu tusKd ;w&m;? auG;csifwhpJ dwf(emrf) taMumif;w&m; 'D½yk fw&m; emrfw&m;awG[mvnf; b,fvl? b,fewf?
aMumifh auG;rI½kyf tusdK;w&m;awG jzpfae&w,f/ auG;rI½kyf b,fjA[®m? b,fb&k m;ocif? b,fwefc;kd &Siu f rS zefqif;xm;vdkY
taMumif;w&m;aMumifh auG;w,fvdkY ½IrSwfrI emrftusdK;w&m; jzpfaewm r[kwfbl;/ ½kyfw&m; emrfw&m;wdkY&JU aMumif;usdK;
awG jzpfae&jyefw,f/ qufpyfrI olo Y bm0jzpfpOft&om jzpfaeMuwmyJ/ ,ck ypöKyeÜ f
qefYcsifwJhpdwf(emrf) taMumif;w&m;aMumifh qefYrI½kyf ½kyef mrfw&m;awG [mvJ vGefcw hJ t
hJ wdwfb0u wPSm Oyg'gef
tusKd ;w&m;awG jzpfae&w,f/ qefrY ½I yk f taMumif;w&m;aMumifh uH taMumif;w&m;awGaMumifh jzpfay:aewJh ypöKyeÜ f tusKd ;½kyef mrf
qefYw,fvdkY ½IrSwf&rI emrftusdK;w&m;awG jzpfae&jyefw,f/ w&m;awGy/J ,ck ypöKyeÜ f b0rSm wPSm Oyg'gefuaH wG rukeaf o;
pm;csifwJhpdwf(emrf) taMumif;w&m;aMumifh pm;rI½kyf &if aemiftem*wfumvrSmvJ tusdK;½kyfemrfw&m;awG quf
tusKd ;w&m;awG jzpfae&w,f/ pm;rI½yk f taMumif;w&m;aMumifh vufjzpfay:aeOD;rSmyJ-ponfjzihf 0dyóemw&m; ½IrSwyf Gm;rsm;
&if; ocFwvu©Pmtaetm;jzihf 'DvdktaMumif;tusdK;awG ed,w*wdaum= NrJaomvm;&m*wd&Sdonf/ [kwmG = jzpfí/ plV
odjrif vmwmudk ypö,y&d*¾[ÓPfvdkYac:w,f/ aomwmyaEémemr= plVaomwmyefrnfonf/ a[mwd= jzpf\/
y#dpo
ö rkygÜ '= (y#dp=ö taMumif;w&m;udk/ oH= tpGjJ yKí/ (vuFm) ½kyfemrfESpfrsdK;? aumif;usdK;odu? yg,frus?
OyÜg'= jzpfaomw&m;) taMumif; w&m;udk tpGjJ yKí jzpfay:ae plVaomwmyef/
aom tusKd ;w&m; awGy/J taMumif;aMumihf jzpfay:aewJh tusKd ; Ä Ä 0dok'dr¨ *¾? usrf;pmrS? xkwfjy{0uef/
w&m;awGyJvkdY odjrifvmwmudk y#dpöorkyÜg'f oabmw&m;udk
odjrifvmw,fvdkY qdk&ygw,f/ mhaeqatapn\
pmod odwmrsdK;? awG;BuHpOf;pm;NyD; odwmrsdK; r[kwfbJ 'Dvdk emr½lyy&dapä'ÓPf? ypö,y&d*[ ¾ ÓPf= (½kyfemrf
0dyóemw&m;½IrSwfae&if;eJY? ½IrSwfaeqJrSm 'Dvdk (t&Sdw&m;? jrif? aMumif;usdK;od) plVaomwmyef tqifh&SdaewJh a,m*D[m
trSefw&m;awGudk odjrifvmwJh ½kyef mrfjrif? aMumif;usdK;odw)Jh = 0dyóem½I&if; owd? orm"d? 0dyóemÓPfawG &ihfoeftm;
emr½lyy&dapä'ÓPfeJY ypö,y&d*¾[ÓPftqifh &Sdvmoludk jynfhvmwJhtcg (cE¨mig;yg;)= ½kyfemrfw&m;wdkY&JU tedpö? 'ku©?
0do'k rd¨ *fusr;f pmu ]]plVaomwmyef}} vkYd qdx k m;w,f/ 0dyóem tewå obm0awGukd ydNk y;D odvmygw,f/ azmif;rI? yderf -I tp&Sw d hJ
½Irw
S af e&if; 'DÓPf ESprf sKd ;eJY uG,v
f eG o
f mG ;&if tyg,fav;yg;u ay:&may:&m ½kyef mrftm½Hak wGukd apmihMf unf½h rI w S &f if; rSww f ikd ;f
vGwaf jrmufEkid w f ,f/ wpfb0twGuf tyg,fav;yg; wHcg;ydwf rSww f ikd ;f azmif;wmuvnf; ay:Ny;D aysmuf? ydew f muvnf; ay:N
w,fvdkY qdkvdkygw,f/ yD;aysmuf? ylwmuvnf; ay:NyD;aysmuf? at;wmuvnf; ay:Ny;D
Ä Ä £rdem ye ÓaPe orEém*awm 0dyóaum Ak'¨ aysmuf bmrqdk ay:vmNyD;aemuf tNrJwnfraebJ aysmuf
omoae v'¨ómaom v'¨ ywda |m ed, w*wdaum? aysmuf oGm;wJt h wGuf rNrwJ hJ tedpö w&m;awGyv J Ykd odvmygw,f
plVaomwmyaEém emr a[mwd/ ([kwGm tbm0guma&m tedpö vu©PH)= [kwGm= rlv
(0dok' ¨dr*f) tpu rjzpfa o;ç r&S d a o;bJ &S dv mç jzpf v mNyD ; aemuf /
Ä Ä £rdemÓaPe= þemr½lyy&dapä'ÓPf? ypö,y&d*¾[ tbm0guma&m= r&Sad wmhbJ uG,af ysmufysupf ;D oGm;aomtjcif;
ÓPf ESpyf g;ESi/fh orEém*awm= jynfph akH om/ 0dyóaum= 0dyó t&monf/ tedpövu©PH= rNrJaomw&m;[k rSwfod&aMumif;
em a,m*Dy*k Kd¾ vo f nf/ Ak'o¨ moae= opömav;yg;ç w&m;odjrifç tedpövu©Pmrnf\- vdkY qdkwJhtwdkif; ½IrSwfaeqJ a,m*D&JU
bk&m;&Sif\ omoemawmfü/ v'¨ómaom= &tyfaomouf ÓPfxrJ mS ½kyef mrf tm½Hak wG[m ay:vdu k af ysmufvu kd çf jzpfvukd f
om&m &Sdonf/ v'¨ywda|m= &tyfaomaxmufwnf&m&So d nf/ ysuv f u dk çf arG;vdu
k af ovdu
k f jzpfaewmudk ½IrwS f aeqJrmS awGaY e
&vdkY rNrJwJh tedpöw&m;awGyJvdkY ½IrSwfaeqJrSm odvmwm[m twdkif; odjrifvmwmygyJ/
t&Sdudkt&Sdtwdkif;? trSefudktrSeftwdkif; odjrifvmwmygyJ/ 'Dvdk jrifcdkuf? Mum;cdkuf-ponf ay:&may:&m ypöKyÜef
'D½kyfemrfw&m;awG[m ay:vdkufaysmufvdkufç jzpfvdkuf ½kyef mrftm½Hak wGukd rjywfwhJ owdeYJ apmifMh unf½h rI w S &f if; ½Irw S rf d
ysufvdkufç arG;vdkufaovdkufeJY rjywfjzpfysufaewm? jzpfysuf wJh ½kyef mrfeYJ xd½k yk ef mrfw&Ykd UJ tedp?ö 'ku?© tewå oabmrSeaf wGukd
ESpf&yf rjywfESdyf pufaewmudk ½IrSwfaeqJrSm udk,fwdkifawGYjrif t&St d wdik ;f ? trSet f wdik ;f odomG ;&if rsupf -d tqif;-jriford ?I em;-
ae&vdkY qif;&JwJhw&m;awGyJvdkYvJ odjrifvmw,f/ toH-Mum;odr-I pwJh oabmrsm;rSm edp?ö okc? twå-vdYk xifrmS ;rI
(tbdPSorÜ#dyDVemuma&m 'ku©vu©PH)= tbdPS awG uif;oGm;ygw,f/
orÜ#yd VD emuma&m= jzpfysuEf pS &f yfç rjywfEydS pf uftyfaom tjcif; tJ'g[m (½kyfemrfeJY xd½k kyef mrfwY&dk JU tedp?ö 'ku©? tewå-
t&monf/ 'ku©vu©PH= qif;&J[k rSwfod&aMumif; 'ku©vu© qdwk hJ trSeo f bm0awGukd rodr)I =t0dZmÆ w&m; w'*Fy[meftm;
Pmrnf\- qdkwJhtwdkif; ½IrSwfaeqJa,m*D&JU todÓPfxJrSm jzifh uif;Nidrf;oGm;wmygyJ/ t0dZÆmuif;&if tJ'D (jrifrI? Mum;rI-
'D½kyfemrfawG[m jzpfysufESpf&yf rjywfESdyfpufaerIudk cHae&vdkY ponf) oabmawGudk ESpfoufom,mwJh wPSmvnf; w'*F
qif;&JwhJ w&m;awGyv J Ydk odvmwm[m t&Su d dt
k &Std wdik ;f ? trSef y[meftm;jzifh uif;uif;oGm;ygw,f/ wPSmuif;&if wPSmu
udktrSeftwdkif; odvmwmygyJ/ qufNy;D jzpfvmrJh Oyg'gef-uH-ocFg&awGvnf; uif;oGm;wmygyJ/
'D½yk ef mrfw&m;awG[m uk, d t
hf vdt
k wdik ;f rjzpfbJ olt Y vdk Oyg'gef-uH-ocFg&awG uif;oGm;&if xkdOyg'gef-uH-ocFg&awGu
twdkif;om ay:aysmuf? jzpfysuf? arG;aojzpfaewJhtwGuf qufNy;D jzpfvmrJh 0dÓPf-emrf½yk -f oVm,we-zó-a0'emqdw k hJ
tpdk;r& (twår[kwf? igaumifr[kwf? igydkifr[kwf)wJh tewå 'ku©tusdK;w&m;awGvJ uif;oGm;wmygyJ/
w&m;awGyJvdkYvJ odvmw,f/ tJ'g[m jrifcu kd ?f Mum;cdkupf onf ay: &may:&m ypöKyeÜ f
(t0o0wåemuma&m tewåvu©PH)= t0o0wåem jzpfcu dk f ½kyef mrftm½Hak wGukd rjywfwho J wdeYJ apmifMh unf½h rI Swaf e
uma&m= ud, k thf vdt
k wdik ;f rjzpfaomtjcif; t&monf/ tewå wJh a,m*DrmS w'*Fy[meftm;jzihf wPSmeJw Y uG qif;&JawG Nird ;f yHk
vu©PH= tewå[k rSwfod&aMumif; tewåvu©Pmrnf\-vdkY ygyJ/ w'*Feda&m"? w'*FedAÁmefvdkYvJ qdk&ygw,f/
qdkwhtJ wdkif; ½IrSwfaeqJ a,m*D&UJ todÓPfxJrmS 'Dvk½d kyfemrf 0dyóem½IaewJh a,m*D[m ½Irw S w
f ikd ;f ? ½Irw S wf ikd ;f w'*F
w&m;awG[m udk,fhtvdkt wdkif; rjzpfEdkifwJh? tpdk;r& twå y[meftm;jzihf avmbudavomuif;Nidrf;jcif;= avmbu©,
aumif r[kwfwJh (½kyfemrfwkdY&JUjzpfpOf)=oabmw&m;rQomyJvdkY edAÁmefudk &aeygw,f/ ½IrSwfwdkif;? ½IrSwfwdkif; a'goudavom
odjrifvmwm[m omrnvu©Pmtaetm;jzihf trSefut dk rSef uif;Nird ;f jcif;= a'gou©,edAmÁ efukd &aeygw,f/ ½Irw S wf ikd ;f ? ½IrwS f
wkid ;f arm[udavom uif;Nird ;f jcif;= arm[u©,edAmÁ efukd &aeyg Ä Ä r[m&mZ= rdvdE´[kç emrausmf[D;ç jrwfaomrif;BuD;/
w,f/ wó= 0dyóemç ocFg½kayu©mÓPftqifhç a&mufaeaom
tjcm;eHodcku d f? pm;odcdkuf? xdodcdkuf? BuHodcku d f? azmif; xdak ,m*Dyk*dK¾ v\ f / wHpdwH=å wpfrw S Nf yD;wpfrw S çf tzefzeftxyf
cdu
k ?f ydecf u
dk ?f ylcku
d ?f at;cdku-f ponf ay:&may:&m jzpfcu kd f ½kyf xyfç tqihfqifhESvHk;oGif;ç ½IrSwfaeaom xkdpdwfonf/ y0wåH
emrf tm½Hrk sm;rSmvnf; olay:jyvmwJt h wdik ;f ay:cdu
k af y:cdku?f orwdurú w d mG = rjywfjzpfaeaom ½kyef mrft,Ofukd ausmv f eG í
f /
jzpf ckdufjzpfcdkuf vdkuf½INyD;½kyf? emrf? tedpö? 'ku©? tewåoabm tyÜ0wåH Mouúrwd= ½kyfemrft,Of\ç jywfpu J if;qdwfç csKyfNird ;f
rSeaf wGukd odoo d Gm;&if tJ'D ½Iodrw d hJ ½kyef mrftm½Hak wGukd yk*Kd¾ v?f jcif;oabmodkYç oufa&mufí oGm;avawmh\/ r[m&mZ=
owå0g? edp?ö okc? twå? okbvkdY xifrmS ;rIawGuif;Ny;D wPSmESihf rdvEd [ ´ kç emrausm[ f ;D ç jrwfaomrif;Bu;D / or®my#dyaEém= enf;
wuG qif;&J'u k a© wG Nird ;f yHk? w'*Fead &m"? w'*FeAd mÁ efac:&yHrk sm; vrf;rSefuefpGm usihfcJhonfjzpfí/ tyÜ0wåHtEkyÜawåm= ½kyfemrf
udk enf;wlyJ oabmayguf rSwf,lEdkifygw,f/ t,Of\ jywfpu J if;qdwf csKyfNird ;f jcif;odkY qdu
k fa&mufomG ;aom
0dyóem½IaewJh a,m*D[m 0dyóem½Iae&if; tedp?ö 'ku?© xkyd *k Kd¾ vu f k/d edAmÁ eH opädua&mwDw=d edAmÁ efudk rsuaf rSmufjyKonf
tewå (omrnvu©Pm) 0dyóemÓPfawG &ifhoeftm; jynfh [lí/ 0kpöwd= qdktyf\/
vmwJhtcg= (0dyóemÓPfpOfawG tqifhqifhwufNyD;) ½IrSwf r[mowdy|mef0dyóemw&m; ½IrSwftm;xkwf&if;eJY
ae&if;eJyY J ½Iopd &mawGa&m? ½Iord aI wGyg csKyNf ird ;f wJh eda&m" qdw k hJ ½kyef mrf"r®ocFg&wk&Yd UJ tukecf sKyfNird ;f wJh edAmÁ efukd yxrqH;k qdu k f
edAÁmefudk aomwmywådr*fÓPfeJY qdkufa&mufoGm; Edkifygw,f/ a&mufç odjrifoGm;wJhyk*¾dKvfudk r[maomwmyefyk*¾dKvfvdkY qdkyg
w,f/ usrf;pmrsm;rSm b,fvdkjyqdkxm; ovJqdkawmh-
nibaº n\kui mYk\emHak\[popuM Ä Ä aomwH tm'daom yZÆd Hok ygykPd HolwdaomwmyEém/
0dyóem½Iae&if; ½kyef mrftvH;k pHk tukecf sKyNf ird ;f wJh edAmÁ ef Ä Ä a,= tMuifolwdkYonf/ aomwH= t&d,maomwodkY/
tm'dawm= tppGm/ tmyZÆHd Hok= a&mufMuukefNyD/ £wd= xdkY
odkY rsufarSmufjyK qdkuaf &muf oGm;yHu k dk t&Sifem*odefrax&fu
aMumifh/ aw= xdkolwkdYonf/ aomwmyEém= aomwmyefrnf
rdvdE´rif;BuD;udk ,ckvdk a[mMum;xm;ygw,f/
ukef\/
Ä Ä wó wH pdwåH ty&my&H reodua&mawm y0wåH
orwduúrw d mG tyÜ0wåH Mouúrwd? tyÜ0wårEkyaÜ wåm r[m&mZ
or®my#dyaEém edAÁmeH opädua&mwDwd 0kpöwd/
eqatapn\[Ps\rc\ tjcm;rJüh ç tvdrk &St d yf&mç (csr;f omuif;jim;tyg,fav;yg;)b0
Ap:y\el;p:;Sc\;rCk raqk\pn\lt w \ty\ rsm;odkYç y&rf;ywm usjcif;oabmrS uif;vGwf\/ ed,awm=
r[mowdy|mef 0dyóemw&m;tm; xkwf½IrSwf&if;eJY b0 tqufqufç rysufruGufç xm0&wnfNrJaomç aAm"d
½kyef mrf"r®ocFg&w&m;wd&kY UJ csKyNf idr;f &mjzpfwhJ edAÁmefudk aomwm yu©d, "r®tarGcHjzpf\/ oarÁm"dy&m,aem= txufr*fzdkvf
ywård *fÓPfeJY qdu k af &mufç rsufarSmufjyK odjrifNy;D wJh aomwm vQifç tvdk&Sdum vG,fpGm&aMumif;ç vJavsmif;rSDcdk&m&Sdonf/
yefy*k Kd¾ vrf mS aomwmywård *fÓPfeYJ edAmÁ efukd jrifwt Jh csed fupNy;D a[mwd= jzpf\- qdkxm;ygw,f/
tyg,fav;yg;udk a&mufapEdkifwJh ouúm,'d|d? 0dpdudp äm? t"dygÜ ,fuawmh todreS çf tjrifreS &f w dS hJ t&d,maomw
oDvAÁwy&mrmo-qdkwJh oHa,mZOfoHk;yg;[mvJ tjrpfjywf okdY qdkif&mqdkif&mudavomwkdYudk tjrpfjywfç y,fowfEdkifwJh
csKyNf idrf;oGm;w,f/ t&d,mavmuodYk a&S;OD;pGma&mufol? edAÁmefukpd jrifou l dk aom
'gaMumifh aomwmyefy*k K¾d vfudk tyg,f av;yg;qif;&Ju wmyefy*k ¾dKvv f dkY ac:ygw,f/
&moufyef vGwaf jrmufo?l tyg,fwcH g;ydwo f ?l b0tmrcHcsu&f dS tyg,fav;yg;&JU a&aomufjrpfjzpfwJh ouúm,'d|d? 0dpd
ol? vm;&m ok*wdNro J l? txufwef;ok*wdbb kH 0rSm &moufyef udpäm? oDvAÁwy&mrmo-qdkwJh oHa,mZOfoHk;yg; tjrpfjywf
ae&rnfo h ?l Ak'o¨ moemawmfeYJ awG&Y usKd ;eyfo?l vljzpf&usKd ;eyfwhJ ukepf ifjcif;aMumifh aemufoYkd (ykxZk Ofavmu? tyg,fav;yg;avm
ol-vdkY qdkygw,f/ uod)Yk rjyefbJ tEkyg'daooedAmÁ efwikd af tmif wajzmifw h nf;qef
edAmÁ efudk pawGw Y hJ aomwmyefy*k Kd¾ v&f UJ pGr;f &nfukd usr;f pm wufr,fh t&d,maomw? t&d,mavmuudk a&S;OD;pGma&muf
rsm;rSm- ol? edAmÁ efudk pjrifol? pkawNyD;wJhaemufrSm tyg,fav;yg; vm;
Ä Ä wdPÖH oHa,mZemeH y&du©,m aomwm yaEém a[mwd a&muf &jcif;rS vHk;0uif;vGwfol? tyg,fav;yg;wHcg;ydwfol?
t0dedygw"ar®m ed,awm oarÁm"dy&m,aem/ vm;&m*wd NrJol? txufr*fzdkvfvQif tvdk&Sdum vG,fpGm&
Ä Ä wdPHÖ oHa,mZemeH=ouúm,'d|çd 0dpd udpmä ç oDvAÁwy&m aMumif; vJavsmif; rSDcdk&m&Sdol jzpfygw,f/
rmo-[kqdktyfaom oHk;yg;aomoHa,mZOfwdkY\/ y&du©,m=
ukefjcif;aMumif/h aomwmyaEém=aemufokYrd jyef çtEkyg'daoo lU[Ps\kYoi; np\qU
edAÁmefwdkifatmifç wpfajzmifhwnf; qefwufoGm;aomç aAm"d rdk;&GmwJhtcg aumif;uifu rdk;a&rdk; aygufawG[m
yu©, d "r®t,OfoçYkd a&S;OD;pGm a&mufaomolonf (0g) aomwm [dr0EÅmawmifxyd af y:udk usa&mufvmMuw,f/ a&edr&Yf mpD;qdk
yef yk*Kd¾ vo f nf/ a[mwd= jzpf\/ t0deyd gw"ar®m= pkawonf\ wJh pum;twkdif; [dr0EÅmawmifxdyfua&awG[m ajrmif;awG?
acsmufawG? acsmif;awG? jrpfawG? yifv,fawGudk (edrfh&medrfh&m) olvdkY qdkEdkiyf gw,f/ omoemawmfeJYawGY&usdK;eyfol? vljzpfusdK;
tqifhqifh jzwfausmfNyD; r[mork'´&mxJtxd pD;qif;a&muf&Sd eyfoljzpfEdkif zdkYqdk&if vlwdkif;vlwdkif; r[mowdy|mef0dyóem
oGm; Muw,f/ w&m; tvkyu f kd tjynht f pHk ½Irw
S yf mG ;rsm; BuKd ; pm;tm;xkwo
f ihf
[dr0EÅmawmifxdyfu r[mork'´&mxJ a&mufonf ygw,f/
txd pD;qif;a&muf&SdvmNyD;jzpfwJh a&awG[m [dr0EÅmawmif Ä Ä ay:wdkif;rjywf? ½IrSwfaevQif
xdyu f dk aemufqkwfjyefomG ;w,fqw dk m r&Sad wmhovdk? aomwm ½kyfemrfEpS frsdK;? aMumif;çusdK;odjrif
ywåd r*fÓPfeYJ edAmÁ efukd jrifNy;D ? awGNY y;D ? a&mufNy;D wJh aomwmyef rNrJç qif;&J? ÓPfxJay:vGif
yk*Kd¾ v[f mvnf; ykxkZOftjzpfukd jyefa&mufw,fqkw d m r&Sad wmh tewå? od&edAÁmef0if/ (r[mpnf)
bl;/ tyg,fav;yg;udk jyefa&mufw,fqdkwm r&Sdawmhbl;/ Ä Ä edAmÁ efjrifu? av;0tyg,f
tedrfhqHk;vltjzpfjzifh vlpnf;pdrf vlcsrf;om? aemufNyD; qif;&Jcyfodrf;? csKyfNird ;f uif;w,f
awmh ewfpnf;pdrfewfcsrf;om? jA[®mpnf;pdrfjA[®mcsrf;om 'gaMumihfa&SUa&;? arQmfawG;BuH&G,f
txufwef;pnf;pdrf csrf;omawGudk tqifhqihf wkd;jrifhcHpm;NyD; owdy|mefw&m;? ½IyGm;oifhayw,f/
tEk yg'daooedAÁmefwkdifatmif wajzmifhwnf; qef wufoGm;
r,fh yk*¾dKvfjzpfw,f/ 'gaMumifh aomwmyefjzpfNyD;wJh yk*¾dKvfudk mHtq \ a;sra 0tÊoÊ qaDk
b0tmrcHcsuf &So d ?l Ak'o
¨ moemawmfeYJ awGU&usKd ;eyfo?l vljzpf 'Dae&mrSm rSwo f m;p&m0w¬Kom"uwpf ckavmuf xkwf
usdK;eyfov l kdY qdkMuygw,f/ jycsiyf gw,f/ bke;f BuD;wdYk Ak'&¨ iS f awmfjrwfb&k m; vufxufawmf
aomwmyef jzpfEikd cf iG ufh vnf; Ak'o ¨ moemacwftwGi;f umvwkef;u om0w¬dNrdKUrSm cdkudk;&mrJholwdkYtm; xrif;ponf
rSm vljzpfro S m jzpfEikd yf gw,f/ Ak'o
¨ moemacwftwGi;f rSm vljzpf pm;oHk;zG,f&mrsm; axmufyHhay;auR;avh&SdvdkY temxydPfvdkY
aeayr,fh r[mowdy|mef0yd óemw&m;tvkyu f kd tjynfhtpHk trnfwiG faewJh (i,femrnf&if; ok'wåqo dk )l olaX;wpfOD; &Syd g
½Irw
S yf mG ;rsm;tm;xkwrf o S m aomwmyeftjzpf a&mufEikd yf gw,f/ w,f/ tJ'DolaX;BuD;[m &wemjrwfoHk;yg;eJY uHuH\tusdK;
aomwmyefjzpf rSvnf; tyg,fav;yg;qif;&Jrsm;u xm0&uif; rsm;udk tvGef,HkMunfygw,f/ o'¨gapwemuvnf; tvGef
vGwfEikd fygw,f/ tyg,fav;yg;u xm0&vGwf ajrmufrSvnf; aumif;ygw,f/
atmifxpfqHk;vlb Y 0udk &if;pm; jyef&Edkifygw,f/ txl;ojzihf o'¨gw&m; tvGefBuD;rm;w,f/ aZw0ef
'grSvnf; omoemawmfeJY awG&Y usKd ;eyfo?l vljzpfusKd ;eyf ausmif;awmfBu;D udk aiGaMu;uk a#aygif;rsm;pGm tukeftuscNH y;D
aqmufvyk v f LS 'gef;w,f/ 'gaMumifh ausmif;'g,umtemxydPf w&m;? oHCm&wemjrwfoHk; yg;udk MunfñdkwwfwJh o'¨gw&m;
vkdYvnf; emrnfwGifw,f/ rdrdaetdrfrSm aeYpOfrjywf ig;&mrQ vnf; r&Sdbl;/
avmufaom pma&;wHqGrf; tvSLESihf, m*ktvSL? ig;&mrQ tJ'w
D ek ;f u om0w¬Nd rKd Uqdw
k m tvGepf nfum;w,f/ vlO;D
avmufaom yu©duqGrf;tvSLESihf,m*ktvSL? ig;&mrQavmuf a&awGuvnf; oef;aygif; ckepfq,fawmif&w dS ,fvYkd qdyk gw,f/
aom "k&bwfqGrf;tvSLESihf ,m*ktvSL? ig;&mrQavmufaom tJ'Doef; ckepfq,fxJrSm oef;ig;q,favmufvlawGu owd
*rduqGr;f tvSLESi, fh m*ktvSL? ig;&mrQavmufaom *dvmebwf y|mef0yd óemw&m; tm;xkwfz;l Ny;D ? opömav;yg;odNy;D edAmÁ efukd
tvSLESif*h dvme ,m*ktvSL? ig;&mrQavmufaom *dvmEky|u rsuaf rSmufjyKNy;D jzpfwhJ aomwmyeftp&Sw d hJ t&d,myk*K¾d vfawGvdYk
bwftvSLESihf *dvmEky|u,m*ktvSLwdkYukd ay;vSLw,f/ qdk ygw,f/ edAÁmefr&bl;ao;wJh omrefykxkZOf yk*¾dKvfuawmh
rdrdaetdrfrSm tvSLcHyk*¾dKvfrsm;twGuf ig;&mrQavmuf oef;ESpfq,favmufyJ &Sdw,fvYdk qdkygw,f/ vlOD;a& 3-yHk? 2-yHk
aom tdy&f mae&mwkYu d dk tNrJ wap toifjh yifxm;avh &Sdw,f/ ausmfausmf avmufu opömav;yg;w&m;udk odNyD;wJyh k*Kd¾ vfawG?
jrwfpGmbk&m; ausmif;awmfudkvnf; wpfaeYoHk;Budrf oGm;avh&Sd tyg,fav;yg;wHcg;ydwfwhJ t&d,myk*K¾d vf awG jzpfaeMuygw,f/
w,f/ ausmif;awmfoGm;wkdkif;vnf; wpfpHkwpfckaomvSLp&mudk 'Davmufrsm;jym;vSwJh t&d,myk*¾dKvf awGxJrSm emrnf
tNrJ,laqmifoGm;avh &Sdw,f/ ausmf bk&m;'g,um? ausmif;'g,um temxydPo f al X;Bu;D &JU
txl;vSLp&m ypönf;r&SdvQif ausmufp&pfcJESihf oJEk om; armifumv[m pm&if;rygbl;/ umv[m opömav;yg;
uav;rsm;udk ,laqmifomG ;Ny;D ausmif;0dik f;twGi;f rnDrñGww f hJ odwJh t&d,mjzpfatmif 0dyóemw&m;tvkyf tm;xkwfzdkY
tcsKd it
fh cGuf ae&mav;awGukd ajyjypfnñ D wG af tmif zdzYk day;jcif; rajymeJY bk&m;omoemawmfudk MunfñdkwwfwJh o'¨gw&m;
jzifh 'geukodkvfjyKavh &Sdw,f/ oDvaqmuf wnfw,f/ awmif olYrSm r&Sdbl;/ ukodkvfa&;qdk&ifvnf; bmukodkvfa&;rS
Ak'a¨ 0,sm 0pö? "r®a0,sm0pö? oHCmh a0,sm0pöuo k v
kd rf sm; aqmif 0goemrygbl;/ rdbqDu aiGaMu;awG r&t& &oavmuf
&Gufw,f/ r[mowdy|mef0dyóemw&m; yGm;rsm;tm;xkwf awmif;Ny;D taygif; toif;awGeYJ avQmufvnfz?Ykd oH;k jzKe;f aysmyf g;zdYk
w,f/ avmufom 0goem ygw,f/
tJ'DtemxydPfolaX;Bu;D rSm ]]umv}}vkYd trnfwGifwJh jrwfpGmbk&m;ausmif;awmfudkvnf; roGm;bl;/ jrwfpGm
om;wpfa,muf&w dS ,f/ tJ'D umv[m zcifjzpfwhJ temxydPf bk&m; tdrfawmfudk <uawmfrl&ifvnf; zl;ajrmfjcif;? ylaZmfjcif;
olaX;BuD;u ukodkvfa&;rSm pdwfyg0ifpm; pdwftm;xufoef rjyK bl;/ w&m;rembl;/ oHCmha0,sm0pöuv dk nf; rjyKb;l / tjcm;
oavmuf oluawmh bmukov kd af &;udrk S 0goemrygbl;/ bk&m;? ukov kd af &;udprö sm;ukv
d nf; ulnaD qmif&u G f jcif;r&Sb
d ;l / zcifjzpf
olu taMumif;tusdK; t aumif;tqd;k tusKd ;tjypf pdppfajzmihf oH;k Burd w f ikd wf ikd f xyfar;ygw,f/ temxydPo f al X;Bu;D uvnf;
zs qHk;rayrJh em,ljcif;r&Sdbl;/ tojym wpfaxmifay;rnft h aMumif; oH;k Burd w
f ikd w
f ikd f 0efcpH um;
ajymMum;ygw,f/ umv[m zcifqu D y#dnmOfpum; oHk;Budrf
Aq[pats\eTac\ ep;{pI; wdik wf idk f&&Sw d thJ cg 0rf;ajrmuf0rf;omeJY aZw0efausmif; jrwfpGm
Fpuqe\ sac\K, cui ;\ [Kc\; bk&m; xHomG ;Ny;D Oykoaf pmifyh gw,f/ 'gayr,fh jrwfpmG bk&m;txH
'DvdkeJYwpfaeYrSmawmh temxydPfolaX;BuD;u ]]ighom; awmfrSm w&m;remyJ tqifajy&m? csrf;om&mrSm ntdyfaeNyD;
[m 'Dvdktodtjrif t,ltqrsKd ;eJYom 'Db0u uG,fvGefoGm; eHeufapmapm tdrfjyefvmw,f/
r,fqdk&if t0Dpdi&Jom vJavsmif;&m&SdawmhrSmyJ/ igzcifwpf umv tdrfjyefa&mufvmwJhtcg temxydPo f al X;BuD;
a,mufv;kH xif&mS ;odjrifae&ygvsuf ighom; [m t0Dpid &JomG ;& [m igh&JUom;armifumv[m jrwfpGmbk&m;&JU ausmif;awmfudk
r,fqw kd m roihaf vsmfravsmufywf/ avmurSm pnf;pdrOf pömudk oGm;w,f/ Oykoo f v
D apmihw
f ,fvYkd txl;*½kjyKaMumifu h spu kd fwhJ
ay;jcif;jzifh rjzwfawmuf? rzsuq f D;aom owå0grnfonfr&Sd/ tae eJY ]]tarmifwdYk umvtm; rGefjrwfaom tpm;tpmwdkYukd
ypön;f Opömjzifh zsm;a,mif;í ighom;\ t,lukd jzwfawmufy,f ay;Mu? auR;Muukeaf vmh}}vkYd ajymqdkNy;D ay;ap? auR;apygw,f/
zsutf }hH }vdYk BupH OfpOf; pm;rdygw,f/ 'gaMumifh om;awmf armifum Oykofapmihfctjzpf 0efcHuwday;xm;wJh tojymaiGusyf wpf
vudk ac:NyD;- axmifudkawmh tuJprf;wJhtaeeJY ray;ao;ygbl;/
]]cspof m;armifumv jrwfpmG bk&m; ausmif;awmfukd oGm; umvuvnf; OykofapmihfcaiG r&ao;wJhtwGuf
yg/ oDvvnf;aqmuf wnfcyhJ g/ w&m;vnf; em,lcyhJ g/ Ny;D awmh ay;vmauR;vmorQ tpm;tpmrsm;udk pm;zdkYjiif;y,fygw,f/
rS tdruf kd jyefvmcJyh g/ cspo f m;jyefvmwJt h cg tojymwpfaxmif aiGudkom r&t& awmif;ygw,f/ aiGwpfaxmif&NyD;rSom pm;
ay;yghr,f]]vdkY ajymygw,f/ tJ'Dtcg umvu- r,fvYkd Ncrd ;f ajcmufygw,f/ temxydPo f al X;Bu;D [m om;awmf
]]zcif uREykf bf &k m;ausmif;awmfomG ;Ny;D Oykoaf pmih?f w&m; armifumv&JU ESdyfpufajymqdkrIudk onf;rcHEdkifawmhwJh tcg
emr,fq&dk if trSew f u,f uREykf jf yefvmwJt h cg tojymaiGusyf tojymwpfaxmifudk ay;apygw,f/ umvvnf; tojym
wpfaxmif ay;rSmvm;}}vkdY aocsmatmif xyfar;Munfhygw,f/ wpfaxmifxkyfudk &&SdawmhrSyJ tojymxkyfukd vufwpfzufu
'Dawmhum temxydPfolaX;BuD;u trSefwu,fay;rnfjzpf qkyfudkif&if; tpm;tpm oHk;aqmifygawmhw,f/
aMumif; 0efcHajymqdyk gw,f/
umv[m zcif&UJ 0efcu H wdpum;udk r,HkMunfwt hJ aeeJY
Aq[pats\eTac\ ep;j jyKxm; awmfrlw,f/ umv[m xkdw&m;wpfyk'fudk rrSwfrdwJh
tra;naKicu ;\ [pn\[Kc\; tcg aemufw&m;wpfy'k u f dk xyfrH em,lygOD;r,fvYkd avQmufxm;
temxydPo f al X;Bu;D [m om;armif umvudk tojym Ny;D aemufw&m; wpfy'k u f kd xyfreH m,lrw
S of m; oifMum;jyefw,f/
wpfaxmifay;NyD; Oykofapmihf ckdif;Munfhwm rdrdarQmfvifhonfh jrwfpGmbk&m;uvnf; w&m;awmftay:rSm umv&JU aMumifhus
twkdif; wu,fyif atmifjriftqifajywmudkawGY&vdkY txl;yJ pdkufrI? pl;pkduf0ifpm;rI ydkrdkxufoefvmapa&;twGuf rrSwfrd
oabmus auseyfomG ;ygw,f/ aiGBuKd uw f wfou l kd aiGay;cdik ;f &if atmif jyK xm;awmfrljyefw,f/
bmrqdk tvG,fwul vkyfwwfwmyJvkdYvJ pOf;pmrdygw,f/ xkdw&m;wpfyk'fudk rrSwfrdjyefwJhtcg aemufw &m;
'gaMumifh eHeufrdk;aomuf tvif;a&mufwJhtcg om;awmf wpfy'k fukd xyfro H if,lygOD;r,fvkYd avQmufxm;Ny;D aemufw&m;
armifumvudk tem;ac:NyD; ]]cspfom;armifumv cspfom;udk wpfyk'fudk txl; aMumifhusjyKum pl;pl;pdkufpkduf em,lrSwfom;
tojymwpfaxmif xyfay;OD;r,f/ jrwfpGmbk&m;ausmif;awmf oifMum;jyefw,f/ umv[m 'Dvekd yJY J txl;aMumifu h spku
d f em,l
oGm;NyD; jrwfpGmbk&m;txHawmfrSm w&m;wpfyk'f&atmif oif rSwo f m; oifMum;&if; todaygufÓPfa&mufvmw,f/ w&m;
,lcyhJ g/ cspo
f m; jyefa&mufvmvdYk w&m;wpfy'k u f kd jyefajymjyEkid &f if emcdu k f cE¨mjzpfpOfukd qifjcifymG ;rsm;&if; 0dyóemÓPfpOfawG
tojymusyw f pfaxmif ay;ygr,f}}vdYk ajymNyD; apvTwjf yefw,f/ tqifq h ifw
h ufNy;D aomwmywård *fÓPfeYJ edAmÁ efjrifum aomwm
umv[m jrwfpmG bk&m;ausmif;awmfuv kd nf; roGm;csi/f yefjzpf oGm;w,f/
w&m;vnf; rem,l roifMum;csifayr,fh tojymaiGusyf umv[m w&m;wpfyk'f&&if tdrfukdjref jrefjyefr,fvdkY
wpfaxmifudk &vdkwJhtwGuf jrwfpGmbk&m;ausmif;awmfudkomG ; tpupOf;pm;qH;k jzwfxm;ayr,fh tdrrf jyefawmhbJ bk&m;ausmif;
w,f/ bk&m;a&SUawmfrSm ½dak opGmxkdifNyD; w&m;wpfyk'f&atmif awmftwGif; oihaf vsmf&mrSm w&m;½IrSw&f if; tdyaf evdu k wf ,f/
BudK;BudK;pm;pm; em,lrSwfom; oifMum;w,f/ jrwfpGmbk&m;a&SU eHeufr;kd aomufrS bk&m;trSL;&Sw d hJ oHCmawmfrsm;eJtY wl om0w¬d
awmfrmS Mum&Snpf Gm aexkdiv f pkd w
d af wmh r&Sb
d ;l / 'gaMumifh w&m; NrdKU rdrdaetdrfudk vdkufyg oGm;ygw,f/
wpfyk'fudk jrefjref&atmifoif,lNyD; jrefjref tdrjf yefzkdY pdwfxJu temxydPo f al X;Bu;D [m jrwfpmG bk&m;ESit fh wl vduk yf g
pOf;pm;qH;k jzwfxm;w,f/ vmwJh om;awmfarmifumv&JU wnfwnfNidrfNidrf MunfMunf
jrwfpGmbk&m;u temxydPfolaX;BuD;&JU vkdvm;csufeJY vifvifeJY &nfrGefodrfarGYwJh trlt&mudk awGYvdkuf&wJh tcg
umv&JUtajctaeudk odawmfrw l thJ wGuf umv em,lrw S o f m; ighom;awmfarmifumvawmh bk&m;wefck;d ? w&m;wefc;dk aMumifh
oifMum;aewJh w&m;wpfyk'fudk tvG,fwul rrSwfrdatmif tajctaeawG wpfrsdK; ajymif;vJoGm;ayNyDvdkY tuJcwfrd
od&Sdvdkufygw,f/ pdwfxJrSmvnf; txl;yJ oabmustm;& 'Db@mxky[ f m zcif\ 0efcu H wdpum;twdik ;f oiht f m; ay;tyf
auseyfrIawG jzpfoGm;ygw,f/ aom b@mxkyjf zpfygw,f}}vdYk ajymqdNk y;D tojymwpfaxmifxyk f
umv&JUpdwfxJrSmawmh ]]igh&JUzcif[m jrwfpGmbk&m;&JU udk ay;tyfygw,f/
a&SUawmfarSmufrSm ighudk tojymaiGaMu;awG ray;bJae&if 'DtcgrSm umv[m jrwfpGmbk&m;&JU a&SUawmfarSmufrSm
aumif;rSmyJ/ 'Dvkd ray;bJaejcif;jzihf tojymaiG&vdYk Oykoaf pmif?h Oykoaf pmihcf ? w&m;emctjzpf tojymwpfaxmif tay;cH&wJh
w&m;emw,fqdkwJhtjzpfudk olwpfyg;rodatmif xdef;odrf;zHk; twGuf &Suv f eG ;f vdYk ]]zcif tuREykf t
f m; tojymjzifh tvdk r&Syd g}}
uG,f ay;xm;&if aumif;rSmyJ}}vdkY awG;awmpOf;pm;ylyefrIawG vdkY jiif;y,fygw,f/ temxydPfolaX;MuD;uvnf; ]]cspfom;
jzpfrd ygw,f/ ,lom,lyg}}[k tBudrfBudrfay;ygw,f/ umvuvnf; r,lbJ
jrwfpGmbk&m;uawmh olaX;om;umv[m ,refaeYu ZGwftwif; jiif;y,fygw,f/ 'Dtcg temxydPfolaX;BuD;u
yif tojymwpfaxmif&zdt Yk wGuf Oykoaf pmih?f w&m;emwJh tjzpf jrwfpGmbk&m;udk &Sdcdk;&if;-
udk odawmfrlygw,f/ olaX;BuD;u bk&m;trSL;&Sdaom oHCm ]]bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m; wynhaf wmf\
awmf rsm;tm; ,m*kESifhcJz, G fabmZOfrsm;udk ay;vSLapygw,f/ om; umv&JU tjcif;t&m[m tvGefESpfoufzG,f &SdvSygw,f
om; awmf armifumvudv k J ay;apygw,f/ umvvJ wdwq f w
d f bk&m;}}vdkY avQmufygw,f/ jrwfpGmbk&m;u tjcif;t&mtvHk;pHk
NidrfoufpGmeJYyJ ,m*keJYcJzG,fabmZOfrsm;udk pm;aomufoHk; udk odawmfrNl y;D jzpfaomfvnf; w&m;awmf\ *kPo f wåud kd trsm;
aqmifygw,f/ xif&mS ;odapjcif;iSg-
,refaeYuawmh Oykofapmihfctjzpf tojymaiGr&vdkY ]]'g,umolaX;BuD; taMumif;b,fvdk &SdovJ}}vdkY ar;
auR;orQtpm;tpmrsm;udk raomufrpm;bJ tpmiwfcH qE´ awmfrlygw,f/ ]]jrwfpGmbk&m; wynfhawmf\om; armifumv
jycJyh gw,f/ ,aeYawmh qE´rjyawmhbJ a&;a&;ief;ief; wnfwnf [m ,ciftcguqd&k if tojymaiGwpfaxmifay;rSom ausmif;
NidrfNidrf odrfodrfarGUarGU £a`E´&& jzpfaeygw,f/ awmfukd apvTwv f &Ykd ygw,f/ tojymwpf axmifay;rSom Oykof
temxydPfolaX;BuD;[m jrwfpGmbk&m; qGrf;udpöNyD;wJh apmihcf kid f;vdYk &ygw,f/ jyefvmvdkY tojymaiG vuf0,fr&ygu
tcg om;awmfarmifumv&JUa&SUrSm tojymwpfaxmifxkyfudk tpm tm[m&udyk if rpm;bJ tpmiwfcH qE´jyaewwfygw,f/
csxm;apNy;D ]]cspfom;armifumv oiht f m; tojymwpfaxmif ,aeYrSmawmh tojymaiGudk wynfhawmfu twif;tMuyf
aiGay;ygr,fvYdk zcif0efcu H wday;Ny;D jrwfpmG bk&m;ausmif;awmfukd ay;tyfaomfvnf; r,lvakd wmhbJ ZGwt f wif;jiif;qefaeygw,f
apvTwfcJhygw,f/ Oykofaqmufwnf? w&m;emapcJhygw,f/ bk&m;}}vdkY jyefavQmufwJhtcg jrwfpGmbk&m;u-
]]'g,umolaX;BuD; [kwfayw,f/ ,aeY 'umawmf&JU &Sif;NyD; tvif;&Muygap/ armifumvvdk atmufxpfqHk;tae
om; armifumvrSm {u&mZfrif;\ pnf;pdrcf sr;f om? pMum0aw; tm;jzihf aomwmywådr*fÓPf? zdkvfÓPfqdkwJh axmuf&m
rif;\ pnf;pdrfcsrf;om? odMum;rif;\ pnf;pdrfcsrf;omESihf wnf&m b0tmrcHcsuu f kd ud,
k pf u
D ,
dk if S &&SMd uí tyg,fav;yg;
jA[®mrif;BuD;wdkY\ pnf;pdrfcsrf;omxuf omvGef xl;jrwfwJh wHcg; ydwfEdkifMuygap/ omoemawmfeJY awGY&usdK;eyfMuygap/
(r*fpnf;pdrcf srf;om? zdkvpf nf;pdrfcsr;f om)= aomwmywård *fzv
kd f tpOfxm0&ç csr;f omokcç &MuygapvdkY qE´jyKvu kd yf gw,f/ uJ-
csr;f om&oGm;Ny/D omref avmupnf;pdrcf sr;f omawGudk tb,f w&m;rodr;f cif owdy|mef *kP&f nfjy &Spv f ;kH zGaYJ qmify'k rf sm;qdNk y;D
rSm om,mrufarmygawmhrvJ}}vdkY rdefYawmfrlNyD;- w&m;odrf;Mur,f/
à à owdy|mefrjywf ? ½IrSwfaevQif/
Ä Ä yxAsm {u&aZÆe? pdk;&drfylaqG; ? idka<u;uif;pif/
o*¾ó *raee0g/ ud, k fpdwfqif;&J ? csKyfpJumyif/
oAÁavmum"dyapöe? r*fÓPfayguf ? rsufarSmufedAÁmefjrif/
aomwmywådzvH 0&H/ à à edAÁmefjrifu ? av;0tyg,f/
Ä Ä yxAsm {u&aZÆe= wpfajrjyifvHk;udk wpfOD;wnf; qif;&Jcyfodr;f ? csKyfNidrf;uif;w,f/
tpdk;&aom pMum0aw;rif;BuD;\ pnf;pdrfcsrf;omxufvnf; 'gaMumihfa&SUa&; ? arQmfawG;BuH&G,f/
aumif;/ o*¾ó*r aee0g= ewfjynfajcmufxyfudk tpd;k &aom owdy|mefw&m; ? ½IyGm;oihfayw,f/
ewfrif;Bu;D \ pnf;pdrcf sr;f omxufvnf;aumif;/ oAÁavmum"d
yapöe= tvH;k pHak om avmuudk tpd;k &onfxufvnf;aumif;/ tra;qim;\ g:Ta
aomwmywåzd vH= aomwmyefy*k Kd¾ v\ f tjzpfu&kd jcif;onf/ 0&H= Ä Ä wkarS[d udpörmwyÜH?
tacgifuusL;ç txl;ojzifhç omvGefjrifh jrwfvSygay\vdkY tu©mwma&m wxm*wm/
tJ'D*gxma'oemawmfudk a[mMum;awmfrlygw,f/ y#dyEém yarmu©Ed?Å
'Da'oemawmf&UJ tqH;k rSm rsm;pGmaom y&dowfawG[m aomwm psm,daem rm&AE¨em/
yef-ponf jzpfoGm;Muygw,f/ ("r®y'? r*¾0*f? yÍöowbdu©K0w¬K)
,aeYbek ;f BuD;wdYk olawmfaumif;rsm;vnf; temxydPf Ä Ä bdua© 0= ig\cspo f m;ç orD;rsm;wd/Yk wkarS= oifwo Ykd nf/
olaX;BuD;&JU om; armifumvvdk w&m;em&if; ÓPftjrifawG udpörmwyÜH= r[mowdy|mef0yd óemç w&m;tvkyw f Yu
kd çdk tm;
xkwfoifhay\/ (0g)tm;xkwfyg/ wxm*wm= igbk&m;wko dY nf rSwfc suf/ / þ0d y óemtvk y f a y; w&m;awmf y g
um;/ tu©mwma&m= enf;ay;ñTejf yç qdq k ;kH r½Hrk Qomç pGr;f Edik Mf uyg 0dyóem ½Ienf;rSwef nf; azmfjycsurf sm;onf xdik &f if;½IrwS f
uke\f / wxm= wdrYk sm;enf;ay;ñTejf yç qdkq;kH rxm;onfhtwdki;f / enf;rsm;udkom t"duxm; azmfjyxm;jcif; jzpfygonf/
y#dyEém= usiMhfuukev
f Qu/f psm,daem= 0dyóemÓPfr;D ç r*fÓPf avQmif;pOf? &yfpOf? tdyfpOf-ponf taxGaxG ½Ienf;rSwf
rD;wkdYjzifhç udavomt½Iyfç trIdufwdkYudkç ½dIUNrd§KufEdkifMuukefaom enf;rsm;udk þae&mwGif tcGihfromojzifh razmfjyEdkifyg/
olwdkYonfomvQif/ rm&AE¨em= rm&frif;\ taESmiftzGJUrS ½Ienf;rSwfenf;rsm;udk jynfhjynhfpHkpHkç avhvmod&Sdç tm;xkwf
(0g) qif;&J'ku©taygif;rS/ yarmu©EÅd= vGwfajrmufMuav usihfoHk;vdkygu þpma&;ol (0dyóemtvkyfay;w&m;
ukefownf;/ 'kwd,wGJ)tjzpf a&;om;xkwfa0NyD;jzpfaom ]]jrwfAk'¨\
(om"k? om"k? om"k) aemufq;kH wynf}h } pmtkyu
f kd qufvufí zwf½aI vhvmEdik Mf u
ygonf/
C
omoemoH k; &yf
omoemwGi f; omoemy
q&mawmfu þpmtkyftrnfukd ]]jrwfA'k ¨\ aemufqk;H
wynf}h }[k trnfay;xm;aomfvnf; wu,fwrf;a&;om;xm;
onfrSm ]]0dyóemvrf;pGJusrf;BuD;}}[k ac:qdkxdkufygayao;
onf/ 0dyóem½IuGuf½IuGif;rsm;udk q&mawmfu tm;yg;w&
a&;om;xm;onfomruao; apwemvGeu f pJ Gmjzihf zwf½o
I lwYdk
A[kokw ajrmufjrm;pGm &ygapawmh[k o'¨gpdwft&if;cHjzihf
aemufqufwGJudkyg jznfhpGufxm;ygao;onf/
[lonfh pum;udk jznfhpGufcsifygonf/
]] }f }
]]
}}
]]
}}
]]
}}
]]
}}
(u) Aka'¨g avmau orkyÜaEém? [dwm, oAÁygPdeH/
{awe opö0aZÆe? aomw¬d aw a[mwkoAÁ'g/
vmau= umr½lyç t½ly[kç b0oHk;&yfç bHk;oH;k xyfü/
Aka'¨g= opömav;wefç w&m;rSefukçd {uefodjrifç bk&m;&Sifonf/
oAÁygPde=H vH;k pHrk sm;pGmç owå0gtaygif;wd\
Yk / [dwm,= avmuD
avmukwå&mç ESpfjzmrñ§dK;ç rsm;jrwfaom tusdK;pD;yGm;tvdkYiSm/
orkyaÜ Eém= O'nfawmifpeG ;f ç aepuf0ef;uJo h çYkd yGix
hf eG ;f ay:ayguf
awmfrlcyJh gay\/
{awe opö0aZÆe= þodkYEIwfoHç azmfxkwfjyefíç [kwf
rSefpGmqdk&aomç 0pDr*Fvmç opömpum;aMumifh/ aw-wkrSmuH=
&wemoHk;&yf tjrwfjrwfudk qnf;uyf 0yfanmif; oifolawmf
aumif;wdt kY m;/ oAÁ'g= aeYa&mnOfhygç b,fcgrjywfç tcsif;cyf
odrf;/ aomw¬d= udk,fpdwfESpfjzmç ab;&efuGmíç pD;yGm;csrf;omç
r*Fvmokc taygiff;ESifh jynfph jHk cif;onf/ a[mwk= pifppfraoGç EG,0f ifç oHCmawmf t&Sijf rwftaygif;onf/ oAÁygPdeH= vH;k pHk
jzpfygapownf;/ rsm;pGmç owå0gtaygif;wd\ Yk / [dwm,= avmuD avmukw&å mç
ESpjf zmrñ§Kd ;ç rsm;jrwfaom tusKd ;pD;yGm;tvdiYk mS / orkyaÜ Eém= O'nf
(c) "ar®m avmau orkyÜaEém? [dwm, oAÁygPdeH/ awmifpeG ;f ç aepuf0ef;uJo h çYkd yGix
hf eG ;f ay:aygufawmfrcl yJh gay\/
{awe opö0aZÆe? aomw¬d aw a[mwkoAÁ'g/ {awe opö0aZÆe= þodkYEIwfoHç azmfxkwfjyefíç [kwf
avm= umr½lyç t½ly[kç b0oHk;&yfç bHkoHk;xyfü/ rSefpGmqdk&aomç 0pDr*Fvmç opömpum;aMumifh/ aw-wkrSmuH=
"ar®m= r*fav;wef zdv k af v;wefç edAÁmefy&d,wfç q,fyg;aom &wemoHk;&yftjrwfjrwfudk qnf;uyf0yfanmif; oifolawmf
w&m; awmfjrwftaygif;onf/ oAÁygPde=H vH;k pHrk sm;pGmç owå0g aumif;wdt kY m;/oAÁ'g= aeYa&mnOfhygç b,fcgrjywfç tcsif;cyf
taygif;wd\ Yk / [dwm,= avmuDavmukw&å mç ESpjf zmrñ§Kd ;ç rsm; odrf;/ aomw¬d= udk,fpdwfESpfjzmç ab;&efuGmíç pD;yGm;csrf;omç
jrwfaom tusdK;pD;yGm;tvdkYiSm/ orkyÜaEém= O'nfawmifpGef;ç r*Fvmokc taygif;ESihf jynfhpHkjcif;onf/ a[mwk= pifppfraoG
aepuf0ef; uJo h dkYç yGihx
f eG ;f ay:aygufawmfrlcyJh gay\/ jzpfygapownf;/
{awe opö0aZÆe= þodkY EIwo f Hç azmfxw k jf yefíç [kwf
rSefpGmqdk&aomç 0pDr*Fvmç opömpum;aMumifh/ aw-wkrSmuH= owå0gtm;vHk;twGuf
&wemoHk;&yftjrwfjrwfudk qnf;uyf0yfanmif; oifolawmf yGifah y:vmwJh &wemjrwfo;kH yg;
aumif;wdt kY m;/ oAÁ'g= aeYa&mnOfhygç b,fcgrjywfç tcsif;cyf
odrf;/ aomw¬=d ukd,f pdwEf Spjf zmç ab;&efuif;uGmíç pD;yGm;csr;f
omç r*Fvmokctaygif;ESifh jynfph jkHcif;onf/ a[mwk= pifppfraoGç
jzpfygapownf;/
vdkufemusihfoHk;oludkom
apmihaf &Smufw,f
csrf;omESprf sdK;
b0tmrcHcsuf&w
Sd hJ csrf;om
=
tmrcHcsufr&SdwJh csrf;om
Ak'b
¨ mom0ifw&kYd JU tedrq
fh ;kH yef;wkid f
ÄÄ
ÄÄ
omoemwGif; ukokv
d f
omoemawmfeYJ
awGU&usdK;eyfw,fqkw
d m
bdu©a0= ig\cspfom; orD;rsm;wdkY/ pwåma&m= av;yg;
ukefaom/ ,'d'H-a,£ar owdy|mem= pGJNrJaom trSwf&rI
[laom tMuifowdy|mefwkdYonf/ oEÅd= &Sdukef\/ t,H= pGJNrJ
aom trS w f & rI[ la om þowd y|meft usih fv rf ;onf /
owåmeH= bk&m;? yapöuAk'¨g? t&d,mom0utavmif; tvH;k pHk
aom owå0gtaygif;\/ 0dok'd̈,m= pdwf\tnpftaMu;rsm;
uif;a0;oef&Y iS ;f pifMu,frjI zpfapjcif;iSg/ {um,aem ra*¾g= wpfck
wnf;? wpfaMumif;wnf;aom vrf;aywnf;/ aomuy&da'0geH=
pdk;&drfylaqG; ikda<u;jrnf wrf;&jcif;wdkYu dk/ orwduúrm,=
vGeaf jrmufjcif;iSg/ {um,aem ra*¾g= wpfcw k nf;? wpfaMumif;
wnf;aom vrf;aywnf;/ 'ku©a'greómeH= ukd,fqif;&Jç
pdwq f if; &Jw\Ykd / tw¬*Frm,= csKyNf ird ;f uG,faysmufjcif;iSg/ {um
,aem ra*¾g= wpfcw k nf;? wpfaMumif;wnf;aom vrf;aywnf;/
Ó,ó t"d*rm,= 0dyóemÓPf? t&d,r*fÓPfudk &&S&d ef
tvdiYk gS / {um,aem ra*¾g= wpfcw k nf;? wpfaMumif;wnf;aom
vrf;aywnf;/ edAmÁ eó opäu d &d ,
d m,= qif;&Jcyford ;f uif;Nird ;f
&m trSef jrwfedAÁmefudk rsufarSmufjyK&eftvdkYiSg/ {um,aem
ra*¾g= wpfckwnf;? wpfaMumif;wnf;aom vrf;aywnf;/
(tedpmö 'd0aoe 0d0ad "e tmuma&e yówDwd 0dyó Oyrmtm;jzihf rsufpEd iS hftqif;= (pu©K'Gg&eJY ½lyg½Hk wkduf
em) tedpöm'd0aoe= tedpö tp&SdonfwY\ kd tpGrf;tm;jzihf/ 0d0d qHkvdkY jrifodrIjzpfwJhtcgrSm 'DcE¨mig;yg;(½kyfemrf)w&m;awGu
a"e tmuma&e= txl;xl;tjzmjzm rsm;aomtjcif;t&mtm; yg0ifjzpfay: aeygw,f/ yg0ifyHkuawmh jrifqJcPrSm rsufpdeJY
jzih/f yówd= ½Ijrifwwf\/ £wdwo®m= xdaYk Mumih/f 0dyóem= tqif;u ½lyu©Em¨ = (½kyw f &m;)/ jrifvYakd umif;wm? raumif;wm
0dyóemrnf\/ u a0'eu©Em¨ = (emrfw&m;)/ jrif&wJt h qif;udk rSwfom;wmu
onmu©Em¨ = (emrfw&m;)/ jriford jI zpfatmif aMumihfMupdu k w f m
ESv Hk; oGi f; wmu ocFg&u©E¨m= (emrfw &m;)/ jrifodw mu
0dnmPu©Em¨ = (emrfw&m;)/ pkpak ygif; cE¨mig;yg;/ ½kycf E¨mwpfyg;?
emrfcE¨mav;yg;/ tusOf;csKyfuawmh emrf½kyfESpfyg;/
'DcE¨mig;yg;? ½kyef mrfEpS yf g;u jrif&mrSm= (jrifopd w
d jf zpf&m
rSm) yg0ifjzpfay:aeovdk Mum;odrjI zpf&mrSmvnf; yg0ifjzpfay:ae
w,f/ yg0ifyu kH awmh em;eJt Y oH (aomw'Gg&eJY o'´g½H)k wkduq f dik f
vdkY Mum;odrIjzpfwJhtcgrSm em;eJYtoHu ½lyu©E¨m= (½kyfw&m;)/
Mum;vdkYaumif;wm? raumif;wmu a0'eu©E¨m= (emrfw&m;)/
Mum;&wJt h oHukd rSwo f m;wmu onmu©Em¨ = (emrfw&m;)/ Mum;
odrIjzpfatmif aMumihMf updu k fwm ESvk;H oGif;wmu ocFg&u©E¨m=
(emrfw&m;)/ Mum;odwmu 0dnmPu©E¨m= (emrfw&m;)/ pkpk
aygif; cE¨mig;yg;/ ½kyfcE¨mwpfyg;? emrfcE¨mav;yg;/ tusO;f csKyf
uawmh wmu onmu©E¨m= (emrfw&m;)/ awGYxdrIjzpfatmifaMumihf
ESmacgif;eJtY eHY (Cme'Gg&eJY *E¨m½H)k wku d q f idk vf Ykd eHord jI zpfwhJ Mupdkufwm ESvHk;oGif;wmu ocFg&u©E¨m= (emrfw&m;)/ xdod
tcgrSmvnf; cE¨mig;yg; yg0ifjzpfay:aeyg w,f/ yg0ifyu kH awmh wmu 0dnmPu©Em¨ = (emrfw&m;)/ pkpak ygif; cE¨mig;yg;/ ½kycf E¨m
eHqcJ PrSm ESmacgif;eJt Y eH=Y Cme'Gg&eJY *E¨m½H)k u ½lyu©E¨m= (½kyf wpfyg;? emrfcE¨mav;yg;/ tusOf;csKyu f awmh emrf½kyfESpfyg;/
w&m;)/ eHvdkYaumif;wm? raumif;wmu a0'eu©E¨m= (emrf pdwfeJYoabmtm½Hk (raem'Gg&eJY "r®m½Hk) wkdufqkdifvdkY
w&m;)/ eH&wJh teHu Y kd rSwo
f m;wmu onmu©Em¨ = (emrfw&m;)/ BuHodrIjzpfwt Jh cgrSmvnf; cE¨mig;yg; yg0if jzpfay:aeygw,f/
eHodrjI zpfatmif aMumihMf updkuw f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&u©E¨m= yg0ifyu kH awmh Buo H rd I jzpf&mrSm Buo H d pdw\ f wnf&m uk, d ½f yk uf
(emrfw&m;)/ eHow d mu 0dnmPu©E¨m= (emrfw&m;)/ pkpak ygif; ½lyu©E¨m= (½kyfw&m;)/ BuHodvdkYaumif;wm? raumif;wmu
cE¨mig;yg;/ ½kycf E¨mwpfyg;? emrfcE¨mav;yg;/ tusOf;csKyu f awmh a0'eu©E¨m= (emrfw&m;)/ BuHod&wJhtm½Hkudk rSwfom;wmu
emrf½yk fEpS yf g;/ onmu©E¨m= (emrfw&m;)/ Buo H drIudpöNyD;ajrmufatmif aMumihf
vQmeJYt&om (Zd0gS 'Gg&eJY &om½H)k wku d q f idk vf Ykd eHord jI zpfwhJ Mupduk w f m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&u©Em¨ = (emrfw&m;)/ Buo H w d m
tcgrSmvnf; cE¨mig;yg; yg0if jzpfay:aeygw,f/ yg0ifyu kH awmh u 0dnmPu©E¨m= (emrfw&m;)/ pkpkaygif; cE¨mig;yg;/ ½kyfcE¨m
pm;odqcJ PrSm vQmeJYt&om= Zd0Sg'Gg&eJY &om½Hk)u ½lyu©Em¨ = wpfyg;? emrfcE¨mav;yg;/ tusOf;csKyu f awmh emrf½kyfESpfyg;/
(½kyw
f &m;)/ pm;vdaYk umif;wm? raumif;wmu a0'eu©Em¨ = (emrf 'Gg&eJt
Y m½Hk wku d q f idk rf I jzpfwidk ;f jzpfwidk ;f cE¨mig;yg; (emrf½yk f
w&m;)/ t&omudk rSwfom;wmu onmu©E¨m= (emrfw&m;)/ ESpfyg;)u yg0ifNyD; xif&mS ;jzpf ay:aeygw,f/ 'gaMumifh rsufpdç
pm;odrjI zpfatmif aMumihMf updu k wf m ESv;kH oGi;f wmu ocFg&u©Em¨ em;ç ESmç vQmç udk,fç pdwfqkdwJh 'Gg&ajcmufyg;= (wHcg;ajcmuf
= (emrfw&m;)/ pm;odwmu 0dnmPu©E¨m= (emrfw&m;)/ pkpk ayguf)u jriford çI Mum;odrçI eHodrçI pm;odrçI xd odrçI Buo H rd aI wG
aygif; cE¨mig;yg;/ ½kycf E¨mwpfyg;? emrfcE¨mav;yg;/ tusO;f csKyu f jzpfwidk ;f jzpfwikd ;f rjywfwo hJ wdeYJ apmihMf unf=h (½Irw S )f ae&if cE¨m
awmh emrf½kyfESpfyg;/ ig;yg; (emrf½kyf ESpfyg;)udkyg ½Iodjcif;udpö NyD;aeygw,f/ 0dyó
ud,k ef tYJ awGUtm½Hk (um,'Gg&eJY azm|AÁm½Hk) wkduq f idk v f Yk d em½Iw,fqw kd m rdrdcE¨mud, k rf mS xif&mS ;jzpfay:qJjzpfwhJ y&rwf
xdodrIjzpfwJhtcgrSmvnf; cE¨mig;yg; yg0ifjzpfay:aeygw,f/ ½kyfemrf= (cE¨mig;yg;)udkyJ ½I&ç rSwf&ygw,f/
yg0ifyu kH awmh xdoq d cJ PrSm ud, k ef t
YJ awGUtm½Hk = um,'Gg&eJY
azm|AÁm½Hk)u ½lyu©E¨m= (½kyfw&m;)/ awGYxdvdkYaumif;wm?
raumif;wmu a0'eu©E¨m= (emrfw&m;)/ awGYxdudk rSwfom;
1/ twDwH= twdwfjzpfaom/ ,HcE¨yÍöuH= tMuifcE¨m
taygif;onf/ tw¬=d &S\ d / wHcE¨yÍöu=H xkcd E¨mig;yg;onf/ y[De=H
csKycf çhJ aysmufcahJ vNy/D wo®m= xko d Ykd csKycf çhJ aysmufcahJ vNy;D jzpfaom
aMumihf/ twDwH= twdwfjzpfaom cE¨mig;yg;udk/ e tEktm*
ar,s= wpfzefjyefí rvmap&m/ (wPSm'd|w d jYdk zihf jyefí pOf;pm;
rae&m)/ tem*wÍö= tem*wf cE¨mig;yg;onfvnf;/ tywå=H
ra&mufao;? rjzpfay:vmao;/ wo®m= xkdodkYra&mufao;?
rjzpf ay:vmao;aomaMumih/f tem*wH= tem*wfcE¨mig;yg;
udk/ eyÜ#duacF= wPSm'd|dwkdYjzihf rarQmfvifhç rawmihfw&m/
2/ ypöKyEÜ =Hé ypöKyeÜ jf zpfaom/ "r®Í=ö cE¨mig;yg;w&m;udv k nf;/
ww¬ww¬= xdx k jkd zpfqcJ Pç jzpfcukd f cPüomvQi/f ,H0yd ówd=
tMuif½rI w S \
f / t-oH[&D =H wPSm'd|w d jYdkzifh rqGiJ iftyfaom(0g)
wPSm 'd|dwkdYjzihf rqGJiifEkdifatmif/ t- oHukyÜH= wPSm'd|dwkdY
aMumihf rysufpD;aom(0g) wPSm'd|dwdkYaMumihf rysufpD;atmif/
wH 0dyówd= (ypöKyeÜ f ½kyef mrfcE¨mwku Yd kd jzpfcu dk çf jzpfcu dk fü ½Irw
S f
aom)xdk0dyóemÓPfudk/ 0d'Gg= ynm&Sdonf/ tEkAsL[a,=
yGm;ap&m\/
(u) jzpfcdkuf½kyfemrf? ypöKyÜef? trSefodatmif½I&rnf/
(c) jzpfcdkuf½IrS? obm0? rkcsodEkdifonf/
]]azmif;
w,f}}vdYk pdwt
f qdak v;eJrY w
S /f ydeu
f somG ;wmudak wG&Y if ]]ydew
f ,f}}
d=
tJ'v
D kd od&ifvnf; ]]odw,f? odw,f}}vdYk r
= ¬
a&mufomG ; &if tJ'aD &mufwphJ w d u f kd ]]a&mufw,f? a&mufw,f}}
vdYk rSw&f r,f/ rSwfvu kd f&if olu aysmufomG ;wwfw,f/ aysmuf
oGm;&if rlvyifwdkifpH csnfwdkifjzpfwJh azmif;wm? ydefwmudkyJ
jyefrw S af e&r,f/ wpfcgwpfav pdwu f wpfae&m&mudak &mufNy;D
vlwpf a,mufa,mufeYJ awGUaewwfw,f/ awGU&ifvnf; ]]awGU
w,f? awGw Y ,f}}vkYd ½Irw S &f r,f/ Ny;D &if rlvyifwdik pf H csnw
f idk jf zpf
wJh azmif;wm? ydefwmudkyJ jyefrSwfae&r,f/ wpfcgwpfav
pdwful;xJrSm vlwpfa,mufeJY awGUae½Hkwifru pum;awmif
]]azmif;w,f}}vdkY pdwftqdkeJYrSwf/ ydefusvIyf &Sm;vmwmawGY&if ajymaewwfao;w,f/ tJ'v D kd ajymw,fxif&ifvJ ]]ajymw,f?
]]ydefw,f}}vdkY ajymw,f}}vdkY ½IrSw&f r,f/ Ny;D &if rlvyifwidk fpjH zpfwhJ azmif;wm?
ydefwmudkyJ jyefrSwfae&r,f/
azmif;wmydefwmudk ½Irw
S fae&if; w&m;½IrSwf&ef tcsdef
owfrSwfxm;wJh tcsufjywkef;acgufoHjzpfap? em&DoHjzpfap
Mum;&ifvnf; ]]Mum;w,f? Mum;w,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ tcsdef
pdwef YJ pl;pdu
k Nf y;D ]]xw,f? xw,f}}vdYk ½Irw S &f if; cE¨mud, k f pefYpefY
= Av0g= rwfrwf &yfomG ;Nyq D w
kd t
hJ cgusawmh ]]&yfw,f? &yfw,f}}vdYk ½Irw S f
vnf;/ 'kAÁavm&d0= cGe;f tm;r&Sdaom vlrrmuJo h Ykd jyKusi&hf m\- &r,f/ ]]&yfw,f? &yfw,f}}vdYk ½Irw S af ewJhtcg ajczsm;u qHzsm;
qdkwtJh wkdi;f r[mowdy|mef 0dyóemw&m;tvkyf tm;xkwf txd axmifaxmifrwfrwf pefpY efBY u;D &yfaewJh ud, k t
f rlt&mudk
aewJh a,m*D&UJ trlt&mtm;vH;k [mvnf; vlrrmeJY wlap&r,f/ pdwfa&mufNyD; odaeap&r,f/
vlrrmuJhodkY odrfodrfarGUarGU jznf;jznf;omom jyKrlvIyf&Sm;& bkef;BuD;wkdY Ak'¨&Sifawmfjrwfbk&m;uvnf; 0dyóem
r,f/ vlrrmvdk jznf;jznf;csi;f jyKrv l yI &f mS ;rSom trlt&mwkid ;f udk vrf;ñTef r[mowdy|mefa'oemawmfrmS (Xdawm0g XdawmrDSwd
tcket f ausmrf &Sd rvGww f ef;odatmif ½IEidk ?f rSwEf idk rf mS jzpfw,f/ yZmemwd) Xdawm0g= &yfvQiv f nf;(0g) &yfwek ;f ? &yfq?J &yfaepOf
ajcvufpwJh trlr&mrsm;udk wjznf;jznf;csif; jyKjyifNyD; rSmvnf;/ XdawmrSDwd= &yfonf[lí/ yZmemwd= ½Iod\/-vdkY
xwJhtcg cE¨mukd,f[m tay:udk wjznf;jznf; ayghayghNyD; <u &yfwht J rlt&mudk ½IodzYkd a[mMum;ñTejf yxm;ygw,f/ 'gaMumifh
wufvmvdrfhr,f/ tJ'Dvdk wjznf;jznf; ayghayghNyD;<uwufvm &yfaeqJumvrSm &yfaewJh trlt&mudk odatmif ½IrSwfaezdkY
wJh udk,ftrlt&mudk (cE¨mudk,fukd) pdwfa&mufatmif= (½IrSwf vdktyfygw,f/
p&m ½Iuu G f rSwfuu G f tm½Hak y:rSm ½Ipw d frw S pf w
d af &mufatmif)
tm½HkjyKNyD; ]]xw,f? xw,f}}vdkY pdwftqdkav;eJY ½IrSwf&if;
wjznf;jznf; x&r,f/
&yfaewkef; ]]&yfw,f? &yfw,f}}vdkY ½IrSwfaeqJrmS wpfpHk
wpfcu k kd jrif&ifvnf; ]]jrifw,f? jrifw,f}}vkYd ½Irw S f&r,f/ wrif
oufouf MunhfrdvkYd jrif&ifawmh ]]Munhfw,f- jrifw,f? Munhf
]]xw,f? xw,f}}vdkY ½IrSwf&if; xaeqJtcgrSm rdrd&JU w,f- jrifw,f}}vdYk ½Irw S &f r,f/ wpfpw kH pfcuk kd Munhcf si&f if vnf;
rSwfpdwf[m xwJhtrlt&mxwJh tm½Hkay:udk xqJumvcP ]]Munhfcsifw,f? Munfhcsifw,f}}vdkY ½IrSwf&r,f/ MunfhcsifvdkY
rSm cE¨muk,
d Bf u;D tay:udk trSew
f u,fa&mufNy;D odaeap&r,f/ OD;acgif;udk armhjcif;? iHjYk cif;? vSnjhf cif;rsm; jyKvyk &f mrSmvnf; ½Irw S f
xqJumvrSm wjznf;jznf;ayghayghNyD; <uwufvmwmudk odae rI ygap&r,f/
ap&r,f/ rSwf p&mtm½Hkay:rSm rSwfpdwfa&mufaeap&r,f/
ayghayghNyD;<uwufvmwJh udk,t
f rlt&mudk owdOD;pD;wJh =
(*päa EÅm 0g *päm rDwd yZmemwd)
]]&yfw,f? &yfw,f}}vdkY ½IrSwfreI JY &yfae&if; avQmufcsif?
oGm;csifpdwf ay:vm&ifvnf; ]]oGm;csifw,f? oGm;csifw,f}}vdkY
tJ'D oGm;csifwJhpdwfudk ½IrSwf&r,f/ vrf;avQmuf½IrSwfwJhtcg
tm;xkwfcgp wpf&ufESpf&uftwGi;f rSm ajcwpfzufudk ESpfcsuf
rSwfeJY avQmuf&r,f/ ajcvSrf;wJhtcg ajcaxmufukd tm½HkjyKNyD;
]]Munhfw,f-jrifw,f? Munhfw,f jrifw,f}}vkdY ]]<uw,f? csw,f}}vkYd ½IrSw&f r,f/ ajcwpfzufrmS ajcaxmuf<u
½IrSwf&r,f/ NyD; awmh &yfwJhtrlt&mudk tm½HkjyKNyD; awmh wufvmwmu wpfyidk ;f ? cseif;vdu k wf mu wpfyidk ;f ? (ayghwufvm
]]&yfw,f? &yfw,f}}vdkY jyefrSwfae&r,f/ wmu wpfyikd ;f ? av;usomG ;wmu wpfyikd ;f ) 'DESpyf ikd ;f udk aoao
]]&yfw,f? &yfw,f}}vdYk ½Irw S fae&if; vSnchf siw f hJ pdwaf y: csmcsmodatmif pl;pdkuftm½HkjyKNyD; ½IrSwf&r,f/
vm&if ]]vSnhcf siw f ,f? vSncfh siw
f ,f}}vdYk tJ'D vSnchf sifwhpJ w
d uf kd
½IrSwf&r,f/ csufcsif; rvSnfhvdkufao;bJ &yfwJhtrlt&mudkyJ
jyefrSwfae&OD;r,f/ vSnhfwJh tcg jrefjrefrvSnhf&bl;/ wjznf;
jznf; vSnh&f r,f/ ajczsm;u qHzsm;txd pefpY efaY xmifaxmifrwf
rwf &Sad ewJh cE¨mudk,Bf u;D wa&GUa&GU wjznf;jznf;csi;f vnfvnf
aewmudk pdwfa&mufNyD; odae&r,f/
½IrSwfrIeJYvSnhfae&if; udk,fvdkcsifwJh ae&ma&mufvdkY
tvSn&hf yfomG ;wJt h cg ajczsm;u qHzsm;txd axmifaxmifrwf
rwf&yfaewJh ud, k t f rlt&mudk tm½Hjk yKNy;D ]]&yfw,f? &yfw,f}}vdYk
½IrSwf&r,f/ OD;acgif;uae NcHiHkNyD; wpfudk,fvHk; axmifaxmif
rwfrwf trlt&mudk pdwfa&mufatmif tm½Hjk yKNyD; ½Irw S &f r,f/
pu©Ka`E´
=
=
®=
=d
d=
=d
=
= ½d½k adk oao av;av;pm;pm; ½Irw
S f
jcif;jzifhvnf;/ orÜma'wd=
]]b,fvrS ;f w,f-nmvSrf;w,f}}? ]]<uw,f- csw,f}}?
]]<uw,f-vSr;f w,f-csw,f}}po
¬
]]'guav;uawmh ta&;
rBuD;ygbl;}}vdkY
]]oif\ tzdu Y k kd
oiftvd&k w
dS t
hJ wkid ;f jyKayawmh}}vkYd ajymqdck aJG 0ay;Ny;D cGijfh yKvu
kd f
ygw,f/ plVumvuvnf; tm;&0rf;omeJY rdryd ikd fqikd w f hJ tydik ;f rS
"r®pm&D= w&m;udkusihfaom oludk/ "ar®m= rdrdusihfxm;
ukodkvfw&m;onf/ [a0= pifppf/ &u©wd= qif;&Juif;aysmuf
csrf; oma&mufa tmif razmuf r aoG apmihfa &S mufa y\/
okpad PÖm= uHç uH\tusKd ; arQmfud;k ,Hu
k m Munfo'¨gjzihf aumif;
pGmusit hf yfaom/ "ar®m= ukodkvw f &m;onf/ okcH= csrf;omud/k
tm0 [wd= rkcsraoG &Guaf qmifwwfay\/ {o= þodq kY if;&J
uif;uGm csrf;omukdaqmifjcif;onf/ okpdaPÖ= aumif;pGmusihf
tyfaom/ "ar®m= w&m;awmf\/ tmedoaH om= tusKd ;w&m;ay
wnf;/ "r®pm&D= ukodkvfur®yxq,fyg; jrwfw&m;udk BudK;pm;
jyKusihfavh&Sdaom olonf/ y&r®&Pm= aoNyD;onfrS aemuf
umvü/ 'k*¾w= raumif;aom vm;&modkY/ e*päwd= rvm;
ra&muf&ygayownf;/
ÄÄ
Ä Ä {oa'0rEkómeH? oAÁumr'a'ged"?d
,H,a'0gbdyaw¬EÅd? oAÁarawe vAÇwd/
Ä Ä {o= 'geoDv ponfaygif;pk þukokv d af umif;rIonf/
a'0rEkómeH= aumif;rI&iS jf zpfol ewfESihf vlwt Ydk m;/ oAÁumr
'a'g= tvHk;pHkaomç tvdkqE´[lorQudk ay;wwfaom/ ed"d=
&wema&Tt dk; ygaywnf;/ ,H ,H= tMuif t Muif avmuD
avmukwå&m tjzmjzmaom pnf;pdrfcsrf;omudk/ tbdyaw¬EÅd= [dkq&m[kwfEdk;Edk;? 'Dq&mtm;udk;&Ekd;Edk;eJY q&m&Sm&if;?
vdv
k m; awmifw
h Muuke\ f / wHw=H xkx
d v
kd v
dk m;awmifh worQu/kd q&mrS;D &if;? tcsed u
f mvawGuek Nf y;D toufom Bu;D vmcJyh gw,f/
oAÁH{0= tvH;k pHkyifvQif/ {awe= þukodkvfaumif;rIwnf;[l rdr&d JU vkt
d ifqE´eJY ,Hrk mS ;oHo,pdwaf wG ajyNidr;f cGifh r&cJyh gbl;/
aom &wema&Tt;kd jzifh/ vAÇw=d rkcs{uefç trSerf aoGç &&SEd kid yf g od'¨w¬rif;om;tjzpfu bk&m;jzpfvmwJh a*gwrAk'¨qdkwm&Sd
ay\/ aMumif;Mum;awmh Mum;zl;ygw,f/
'gayr,fh od'w ¨ r¬ if;
ajymqdkqHk;rpum;udk ig Mum;zl;w,f/ ylaZmftxl;udk cHawmfrl
xkduw f Jh w&m;tvHk;pHkukd tukeftpif ud, k fwikd rf eS fpGm odawmfrl
wJh jrwfpGmbk&m;qkw d m þavmurSm wpfcgwpf&Hom yGifah wmf
rlMuw,f/ tu,fí yGiafh wmfrcl u kd Ef iS fh BuKH BuKd uf&if xkdb&k m;&Sif
]]touf t&G,Bf u;D wdkY&JUtxHrSm oHo,&SdorQudk yaysmufauseyfatmif jyKvkyf&
&ihfwJh *dkPf;q&mBuD;rsm;jzpfwJh q&mhq&mBuD;awGjzpfwJh y&dAdkZf r,f}}vkYd ajymMuw,f/ ,aeYn ypädr,mrf tcsed frSm &[ef;awmf
rsm;&JU ajymqdkqHk; rpu;udk igMum;zl;w,f/ ylaZmftxl;udk a*gwr y&dedAÁefjyKawmfrlvdrhfr,fvdkY Mum;od&w,f/ uREkfyfrSm
cHawmfrlxkdufwJh w&m;tvHk;pHkudk tukeftpif udk,fwkdifrSefpGm vnf; ,H;k rSm;rIwpfck jzpfay:aew,f/ tJ'D,rkH mS ;rIudk uREkyf yf ,f
odawmf rlwhJ jrwfpmG bk&m;qkwd m þavmurSm wpfcgwpf&o H m azsmufEidk af tmif &[ef;a*gwr a[mMum;ajz&Si;f ay;Ekid v f rd rhf ,f
yGihfawmfrlMuw,f/ tu,fí yGihfawmfrlcdkufESihf BuHK BudKuf&if vdkY uREfkyf,kHMunfygw,f/ t&Sifbk&m;tmeE´m awmif;yefyg
xkdbk&m;&Sif&JUtxHrSm oHo,&SdorQudk yaysmufauseyfatmif w,f/ &[ef;a*gwrudk uREykf f zl;ajrmfciG &fh vdyk gw,f/ zl;ajrmfciG jhf yK
jyKvkyf&r,f}}vkdY ajymMuw,f/ ,aeY ypädr,mrftcsdefrSm &[ef; yg}}vdkY awmif;yefavQmufxm;ygw,f/
awmfa*gwr y&dedAÁmef jyKawmfrlvdrhfr,f/ ighrSmvnf; ,Hk;rSm; 'Dawmh t&Sit f meE´u qifMuifMunhyf gw,f/ y&dAZkd af wG
rIwpfck jzpfay:aew,f/ 'D,HkrSm;rIudk ig y,fazsmufEkdifatmif [m omoemawmfeJY qefYusib f ufawG jzpfw,f/ t,ltpGJoef
&[ef;a*gwr ighudk w&m;a[mEdkifw,f/ ig &[ef;a*gwrudk wwfoal wG jzpfw,f/ rar;oihw f hJ taumftuyfawG ar;ae&if
,kHMunfw,f}}vkdY tawG;tBuHwpfck jzpfvmw,f/ olwY&dk UJ t,ltpGaJ wGudk y,f&mS ; a[mMum;awmfral e&if jrwfpGm
bk&m;rSm ydkNy;D awmh yifyef;qif;&J&vdrrfh ,fvkYd qifjcifpOf;pm;NyD;
'Dvjdk yefMum; jiif;y,fvu dk yf gw,f/
]]igh&Sif okb'´ jrwfpGmbk&m; tvGeyf ifyef;awmf rlaeyg
w,f/ zl;awGUzdYk roihaf wmfyg/ zl;awGUcGifh rjyKEidk yf g/ jrwfpmG bk&m;
udk rn§if;qJygeJY}}vdYk jyefMum;wm; jrpfygw,f/ okb'´u 'kwd,
tBudrf xyfNy;D awmif;yefw,f/ t&SiftmeE´mu 'kw, d tBurd f
]]t&Sifbk&m; tmeE´m}} touft&G,fBuD;&ihfwJh *dkPf; awmif;yefwmudkvnf; y,fcsw,f/ okb'´u wwd,tBudrf
q&mBuD; rsm;jzpfwJh q&mhq&mBuD;awGjzpfw Jh y&dAdkZfr sm;&JU xyfNyD; awmif; yefw,f/ t&SiftmeE´mu wwd,tBudrf
awmif;yefwm t,l0g'udk wnfxGifolrsm;vnf; jzpfw,f/ vltrsm;wdkYu
olawmf aumif;vdkY orkwfxm;Muolrsm;vnf; jzpfMuygw,f/
tJ'Dyk*¾dKvfawGu b,folawGvJqdk&if yk&mPuóy? ru©vd
]]tmeE´m wm;jrpfzrYkd oihyf g/ okb'´ukd rwm;ygeJ/Y okb'´ a*gomv? tZdwauourÁv? yuk"upöm,e? aAvX&Jhom;
udk igbk&m;tm; zl;ajrmfcGifh ay;vdkufyg/ okb'´[m igbk&m;udk oÍö,? em#&JUom; ed*@qdkwJh q&mBuD; ajcmufa,mufwdYyk gyJ/
wpfpw kH pfck ar;ygvdrrhf ,f/ olar;wm[m n§i;f qJcsiv f Ykd r[kwb f J olwdkYtm;vHk;[m rdrdwdkY&JU 0efcHcsuftwkdif; olwdkYtm;vHk;yJ
trSefwu,f odcsifvdkY ar;jcif;om jzpfygvdrfhr,f/ ig bk&m; odMuygovm;/ 'grSr[kwf olwt Ydk m;vH;k yJ rdrw
d Ykd 0efccH sut f wkid ;f
ajzMum;wmawGukd oltvsit f jref oabmayguf em;vnfomG ; rodMubl;vm;/ 'grSr[kwf tcsKd Yuom odNy;D tcsKd Uu rodMubl;
ygvdrhfr,f/ ig bk&m;udk yifyef;aprSm r[kwfygbl;/ 'gaMumihf vm;}}vdkY ar;avQmufygw,f/
olYudk cGifhjyKvdkufyg}}vdkY rdefYMum;awmfrlygw,f/ jrwfpGmbk&m;u okb'´&JUtar;udk ajzMum;jcif; rjyKbJ
]]'DawmhrS t&Sit f meE´mu ]]igh&iS o f b
k '´ jrwfpmG bk&m;udk 'DvdkrdefYMum;awmfrlygw,f/
oGm;zl;ayawmh/ jrwfpGmbk&m; oifhudk cGihfjyKawmfrlw,f}}vdkY ]]okb'´ xyfrar;ygESifhawmh/ xd(k orPjA[®P) q&m
ajymqdNk y;D cGifjh yKapvTwfvu kd yf gw,f/ tJ'Dvkd cGifjh yKcsuf&wJhtcg BuD;tm;vHk;wkdY[m rdrdwYdk 0efccH suftwkdif; olwdkYtm;vHk;yJ odMu
okb'´[m jrwfpmG bk&m;xH csO;f uyfz;l ajrmfNy;D ]]use;f rma&;tajc ovm;/ 'grSr[kwf olwt Ykd m;vH;k yJ rdrw
d Ydk 0efccH sut f wkid ;f rodMu
tae b,fvdkaevJ? aeaumif;xkdifom &Sdyg&JUvm;}}ponfjzihf bl;vm;/ 'grSr[kwf tcsdKUuomodNyD; tcdsKUu rodMubl;vm;}}
0rf;ajrmufz, G ?f trSw&f zG,f EIwcf Ge;f qufpum;rsm;udk ajymqkdyg qdkwJh tar;udk &Sdygapawmh/ xm;vdkufygawmh/ okb'´ oihft
w,f/ 0rf;ajrmuftrSwf&zG,f&m oar®m'eD,pum;rsm; ajym wGuf tusdK;rsm;r,fhw&m;udk iga[mjyr,f/ xdkw&m;udkom
Mum;NyD; oihfavsmfwJhwpfae&mrSm xkdifaeygw,f/ oihfavsmf em,lygavmh/ aumif;pGmESv;Hk oGi;f ygavmh/ ,ckyJ a[mjyr,f}}vdYk
&mrSmxkid af eNy;D rdro d vd &kd mrsm;udk 'Dvkd qufvuf ar;avQmufyg rdefYawmfrlygw,f/
w,f/ okb'´u ]]t&Sib f &k m; aumif;ygNy}D }vdYk 0efcpH um; wkejYf yef
]]t&Siaf *gwr tMuiforPjA[®Pwd[ Yk m wynfo h C
H m avQmufxm;wJt h wGuf jrwfpmG bk&m;u w&m;awmfukd 'Dvkd a[m
vnf; rsm;pGm &SMd uw,f/ Mo0g'cH*P dk ;f 0if wynhyf &dwo f wfvnf; Mum;awmfrlygw,f/
rsm;pGm &SMd uw,f/ *dP k ;f q&mBu;D rsm;vnf; jzpfMuw,f/ xif&mS ; ]]okb'´ tMuifw&m;0denf;}}qdkwJh omoemawmfrSm
vnf; xif&Sm;Muw,f/ ausmfapmvnf; ausmfapmMuw,f/ t*Fg&Spfyg;&Sw d Jh t&d,r*fw&m; r&Sdb;l / xdt k &d,r*fw&m;r&Sw d Jh
omoemawmfrmS yxrtqifh aomwmyef&[ef;vnf; r&Sdbl;/ okb'´ igbk&m; oAÁnKwÓPfukd &vd?k &Smvkw d hJ twGuf
'kwd,tqifh ou'g*grf &[ef;vnf; r&Sdbl;/ wwd,tqifh toufEpS q f ,fu h k;d ESpt
f &G,uf pNy;D &[ef;jyK cJw
h ,f/ &[ef;jyKchJ
tem*grf&[ef;vnf; r&Sdb;l / pwkw¬tqifh &[EÅm&[ef;vnf; wm ESpaf ygif; ig;q,fausmu f mv MumcJNh y/D 'Digbk&m;&JU omoem
r&Sdbl;/ awmfrw S pfyg; tjcm; tjyiftyrSm t&d,r*fww&m;&JUa&SUajy;
]]okb'´ tMuifw&m;0denf;qkw d hJ omoemawmfrmS t*Fg jzpfwJh 0dyóemr*fudk ½IyGm;olvnf; r&Sdbl;/ yxrtqifh
&Spyf g;&SdwhJ t&d,r*fw&m; &Sw d ,f/ xdt k &d,r*fw&m; omoem aomwmyef&[ef;vnf; r&Sdb;l / 'kw, d tqifh ou'g*grf&[ef;
awmfrSmom yxrtqifhaom wmyef&[ef;vnf;&Sdw,f/ vnf; r&Sdbl;/ wwd,tqifh tem*grf&[ef;vnf; r&Sdbl;/
'kwd,tqifh ou'g*grf&[ef;vnf; &Sdw,f/ wwd,tqifh pwkw¬tqifh &[EÅm&[ef;vnf; r&Sdbl;/
tem*grf &[ef;vnf; &Sw d ,f/ pwkwt ¬ qifh &[EÅm&[ef;vnf;
&Sdw,f/
]]okb'´ iga[mMum;xm;wJh w&m;0denf;qdkwJh 'Domo f= (r*fyk*¾dKvfav;a,muf? zdkvfyk*¾dKvfav;
emawmfrSmom t*Fg&Spfyg;&SdwJh t&d,r*fw&m;&Sdw,f/ yxr a,muf? r*fav;yg;&atmiftm;xkwfqJ yk*dK¾ vfav;a,muf)wkdY
tqifh aomwmyef&[ef;vnf; &Sdw,f/ 'kwd,tqifh ou'g vHk;0 r&SMd ubl;/ okb'´ 'D&[ef;jrwf wpfusdyEf pS fa,mufwkdY[m
*grf &[ef;vnf; &Sdw,f/ wwd,tqifh tem*grf&[ef;vnf; (rdrdwkYd pepfwususe rSeu f efpGm qnf;yl;tm;xkwaf wGY &Sod jd rif
&Sdw,f/ pwkw¬tqifh &[EÅm&[ef;vnf; &Sdw,f/}} xm;wJh w&m;rsm;ud)k rSeu f efpGm tqifq h ihf a[majymaeMur,f
iga[mMum;xm;wJh w&m;0denf;qdw k hJ 'DomoemawmfrS qkd&if avmurSm &[EÅmawG rqdwo f kef;bJ tNrJwap &SdaeEkdif
wpfyg; tjcm;t,l0g'(omoem)awGrmS (opömav;yg;)w&m;udk ygw,f}}vdkY a[mMum;awmfrlygw,f/
odjrifwhJ &[ef;jrwfwpfusyd f ESpaf ,muf= (r*fy*k Kd¾ vaf v;a,muf?
zdk v f y k * ¾ dK vf a v;a,muf ? r*f a v;yg;&atmif tm;xkw f q J
yk*Kd¾ vaf v; a,muf)wkdY vHk;0 r&SMd ubl;/ okb'´ 'D&[ef;jrwfwpf
usyd fEpS f a,mufw[ Ykd m (rdrdwYdk pepfwus userSeu f efpmG qnf;yl;
tm;xkwf awG&Y o dS jd rifxm;wJh w&m;rsm;ud)k rSeu f efpmG tqihq f ifh
a[majym aeMur,fq&dk if avmurSm &[EÅmawG rqdwo f ke;f bJ
tNrJwap &SdaeEkdifygw,f/ ]]igwdkY&JU q&mhq&mawG a[majymcJhwJhw&m; awGxJrSm
}}
]]
}}
]]
}}
]
} =
}} ]]
]]
}}
]]<uw,f? csw,f}}? ]]<uw,f? vSr;f w,f? csw,f}}p
I=
=
(]b,fvrS ;f w,f?
nmvSrf;w,f}? ]<uw,f? csw,f}? ]<uw,f? vSrf;w,f? csw,f} í/ tm*r®= jrwfpGmbk&m;\teD;odkY vma&mufí/ b*0EÅH=
ponfjzih)f pBuaø vQmuf ½Irw
S tf m;xkw&f if;eJyY J avmuD0yd óem jrwfpGmbk&m;udk/ 0Ed́wGm= ½dkaojrwfEdk; vufpHkrdk;vsuf &Sdcdk;í/
ykAÁbm*r*¾if owdorm"d ynmawG &ihfusufjynhfpkNH yD; ÓPfpOf edoD'd= xkdifaeawmfrlav\/
awG tqifhqifhwufNyD;awmhum aomwmywådr*f? zdkvfa&muf?
tJ'Duae 0dyóem½Ijyefawmh ou'g*grdr*f? zdkvfa&muf? tJ'D
uae 0dyóem½Ijyefawmh tem*grdr*f? zdkvfa&muf? tJ'Duae
0dyóem½Ijyefawmh t&[wår*f? zdkvfa&muf 0dyóemESiw hf uG Ä Ä wkarS[d udpörmwyÜH? tu©mwma&m wxm*wm/
r*fzdkvftqifhqifhwufNyD; wpfcPcsif;twGif;rSm y#dorÇd'g y#dyEém yarmu©EÅd? psm,daem rm&AE¨em/
av;yg;ESihfwuG &[EÅmtjzpf a&mufoGm;awmfrlygw,f/ Ä Ä bdua© 0 = ig\cspo f m; orD;rsm;wd/Yk wkarS = oifwo Ydk nf/
aomwH *a[wGm O,smeó {uraEÅ puFrH t"d|m, udpörmwyÜH= r[mowdy|mef 0dyóemw&m;tvkyfwu kdY dk tm;
Ca#aEÅm 0g,raEÅm 0dyóeH 0a¹aEÅm o[ y#dorÇd'g[d xkwo f ihaf y\/ (0g) tm;xkwyf g/ wxm*wm= igbk&m;wdo Yk nf
t&[wåH ywGm tm*r® b*0EÅH 0Ed́wGm edoD'd/ um;/ tu©mwma&m= enf;ay;ñTefjy qdkqHk;r½HkrQom pGrf;Edkif
aom= xkdokb'´&[ef;onf/ wH= xdkjrwf pGmbk&m;ay; Muayuke\ f / wxm= wkrYd sm;enf; ay;ñTejf y qdq
k ;kH ronft
h wdik ;f /
vdkufonfh(r[mowdy|mef0dyóem) ur®|mef;udk/ *a[wGm= y#dyEém= usiMfh uukevf su/f psm,daem= 0dyóemÓPfr;D ? r*fÓPf
emcHrw S o
f m; oifMum;aqmif ,lcNhJ y;D í/ O,smeó= rv’mrif;wdYk rD;wkdYjzihf udavomt½IyftrdkufwdkYudk ½dIUNrdKufEdkifMuukefaom
\ tifMuif;O,smOf\/ {uraEÅ= oihaf vQmaf vQmufywf aumif; olwdkYonfomvQif/ rm&AE¨em= rm&frif;\taESmiftzGJUrS (0g)
jrwf tqifajyonfh wpfae&mü/ puFr=H (]b,fvSr;f w,f? nm qif;&J'ku ©taygif;rS/ yarmu©EÅd= vGwfajrmufMuavukef
vSrf;w,f}? ]<uw,f? csw,f}? ]<uw,f? vSrf;w,f? csw,f} ownf;/
ponf ½IrSwfrIjzihf) acgufwkefYacgufjyef pBuøavQmufjcif;udk/
t"d|m,= aqmufwnfí/ Ca#aEÅm= a&S;trSwfeJY aemuf
trSwfudk qufpyfapvsuf (0g)wpfrSwfeJYwpfrSwf qufpyf
atmif/ 0g,raEÅm= tm;xkwv f su/f 0dyóeH 0ka¹aEÅm= 0dyóem Ä Ä yZmoAÁm okó,EÅK? 0k|[EÅK okr*Fvm/
udk yGm;apvsuf/ o[y#dorÇd'g[d= y#dorÇd'gav;yg;ESihf wuG/ yla&EÅK oAÁyg&rd H/
t&[wåHywGm= &[EÅmtjzpf t&[wåzv dk fodkY a&mufawmfrlNyD; Ä Ä yZmoAÁm= udk,fpDukd,fiS udk,fha'oü aysmfMu? pm;Mu?
=
=
=
=
=
(7) r*¾itf yk pf krS 8-yg;
pkpkaygif; 37-yg;
4/ or®m0g,rr*¾if
5/ or®mowdr*¾if 0dyóem ½IymG ;&mwGif yg0ifonfh r*¾if rsm;udyk if ykAb
Á m*
6/ or®morm"dr*¾if r*¾if[k ac:onf/ 0dyóem½IyGm;&mü yg0ifMuonfh oDvr*¾if
7/ or®m'd|dr*¾if oHk;yg;? orm"dr*¾ifoHk;yg;? ynmr*¾ifESpfyg; þavmuDr*¾if 8-
8/ or®mouFyÜr*¾if yg;wdkYonf ykAÁbm*r*¾ifrsm;yif jzpfonf/ r[mowdy|mef
orm"d r *¾ i f o H k ; yg;ES i h f ynmr*¾ i f E S p f y g; 0dyóemw&m; ½Irw S yf mG ;rsm; tm;xkwjf cif;wdo
Yk nfvnf; ykAb Á m*
þr*¾iif g;yg;taygif; onf wpfaygif;wnf; yl;wGNJ y;D yGm;rsm;jcif;? r*¾irf sm;yif jzpfonf/ t&d,mr*f\ a&SUoGm;r*¾if? a&SUajy;r*¾i[ f k
½I o d j cif ; ud p ö u d k jyKvk y f Mu&onf / qdkvdkonf/
¤if;r*¾iif g;yg;ud(k tvkyo f rm;r*¾i)f = um&ur*¾i[
f k ac:Muonf/
0dyóemÓPfç r*fÓPfç zdkvfÓPfr sm; jzpfy Gm ; atmif
½IyGm;tm;xkwf tvkyfvkyfMu&onfh r*¾ifig;yg;[k qdkonf/
rlvr*¾i?f ykAb
Á m*r*¾irf sm;udk tpOftwdki;f jynfph akH tmif
jzpfyGm;ap&onf/ tpOftwdkif; jynfhpHkatmif jzpfyGm;apí
wenf; r*¾ifoHk;qifh 0dyóem ykAb Á m*r*¾irf sm; tm;jynfyh gu t&d,r*fÓPf jzpfvm
Ny;D t&d,r*fÓPfjzihf tyg,fqif;&J? 0#fqif;&JwkY\ d csKyNf idrf;&m
(u) ur®óuwmor®m'd|d= &wemjrwfoHk;yg;? uH? uH\ trSef jrwfedAÁmefudk qdkufa&mufrsufarSmuf jyKoGm;Edkifonf/
r*¾io
f ;kH qifh jzpfymG ;yHEk iS fh ywfoufí tvG,rf w
S o
f m;zd&Yk m
urÇmo
h moemjyK aus;Zl;awmf&iS f r[mpnfq&mawmf bk&m;Bu;D ÄÄ emem ow¬m&meH rkcH Oav’mauEÅDwd
u atmufazmfjyygtwdkif; vuFmpyfqdkawmfrlxm; ayonf/ ykxZk Æem/
(vuFm)rlvç ykAÁ? t&d,? oHk;0r*¾ifjrwf/ Ä Ä ykxkow¬m&meH= txl;xl;aomq&mç txl;xl;aom
jzpfyGm;apvsif? þr*¾if? ajy;0ifedAÁmef"mwf/ bk&m;wdkY\/ rkcH= rsufESmudk/ Oav’mauEÅd= warmharmh Munfh
wwfukef\/ £wd= xkdYaMumifh/ ykxkZÆem= ykxkZOfrnfukef\/
(t"dyÜg,f) t&d,r*fÓPfjzihf ouúm,'d|?d 0dpu d dpäm? oDvAÁw
(1) owdy|mef 4-yg; y&mrmoudavomwdu Yk kd ry,fEidk Mf uao;í tjrifrSe?f todreS ?f
(2) or®yÜ"mef 4-yg; r&Mu? r&SdMuao;onfh ykkxkZOfyk*¾dKvw f dkYonf [kdq&mtm;udk;&
(3) £'¨yd g'f 4-yg; Ed;k Edk;? onfq&mtm;udk;&Edk;Ed;k ? [kdq&maumif;Edk;Edk;? onfq&m
(4) £a`E´ 5-yg; aumif;Edk;Edk;? [dkbk&m;aumif;Edk;Edk;? onfbk&m;aumif;Edk;Edk;?
(5) Adv
k f 5-yg; [kdbk&m; tm;udk;&Edk;Edk;? onfbk&m;tm;udk;&Edk;Edk;jzihf trsdK;rsdK;
(6) aAmZÑif 7-yg; aom q&m? trsdK;rsdK;aombk&m;wdkYudk &SmazGMu? Munhf½IMu?
(7) r*¾if 8-yg; tm;udk;&m jyKMu ukef\/ udk;uG,f&mjyKMuukef\/ q&mrsm;
pkpkaygif; 37-yg; Muukef\/ udk;uG,&f m bk&m; rsm;Muuke\ f / twnfwusq&m?
twnfwus bk&m;[lí r&SMd uuke/f tjrifrSe?f todreS fr&ao;
í a&mifcsmcsm prf;w0g;0g; q&mrsm;? bk&m;rsm;jzpfaeMuonfh
xkyd k*¾dKvrf sm;udk ykxkZOfyk*¾dKvf[lí qdkMuukef\/
1/
txufxufaombm0emudk jyKay;wwfaomaMumifh
2/ a'gop½du k f&daS omoltm; arwåm-paom tyÜrnm (4)yg;?
]]y&dur®bm0em}}[kac:onf/ þy&dur®bm0emESihf rnfonfh
eDv? yDw? avm[dw? Mo'gw (4)yg;? þ(8)yg;aom
ur®|mef;rS ruif;aumif;ay/ y&dur®bm0emrS tqifhqifh
ur®|mef;wkEdY Sihf oihfavsmf\/
wuf,l Mu&onf/ vdk&if;tm;jzihf EIwfu&Gwfqdkíjzpfap?
3/ arm[p½dkuf&Sdaomoltm; tmemygeówdur®|mef;ESihf
rsupf jd zihf Munhí
f jzpfap? pdwt
f qdjk zihf jzpfap? pdwjf zihrf eS ;f íjzpfap
oihfavsmf\/
a&S;OD;pGm yGm;rsm;rIudk y&dur®bm0em[k rSwf&rnf/
4/ 0dwufp½dkuf&Sdaomoltm; tmemyg eówdur®|mef;ESihf
oihfavsmf\/
5/ o'¨gp½dkuf&Sdaoltm;tm; Ak'¨gEkówd? "r®mEkówd? oHCm tdrf\teD; tyg;udk tdrf\ Oypm-[kac: &ouJhodkY
Ekówd? oDvmEkówd? pm*gEkówd? a'0wmEkówd-[l xkdYtwl tyÜembm0em= (psmef? r*f? zdkvf)wkdY\ teD;tyg;ü
aom þur®|mef;(6)yg;ESihf oihaf vsmf\/ jzpfaom bm0emtpOfukv d nf; Oypm&bm0em-[kac:&onf/
6/ Ak'd̈p½dkuf= (ynmp½dkuf)&Sdaomoltm; r&PmEkówd? Oy y&dur®bm0emonfyif wjznf;jznf; &ihfusufvmonfh tcg
ormEkówd? tm[ma&y#dul vonm? pwk"mwk00w¬mef Oypm& bm0em[k trnf&\/
[kqdktyfaom þur®|mef;(4)rsdK;ESifh oihfavsmf\/
(orx+0dyóem) qdik &f mqdik &f m ur®|mef;tm½Hük pl;pku
d f
pGNJ rpJ Gm ouf0ifwnfaeaom psmef? r*f? zkv
d w
f &m;rsm;udk tyÜem uif;ae\/ NidrfoufwnfMunf\/ xkdpdwfonf orm"d&Sdaom
bm0em[k ac:&onf/ pdwfrnf\/
tedpöm'd0aoe= tedpötp&So
d nfwkdY\ tpGrf;tm;jzihf/
0d0da"etmuma&e= txl;xl;tjzmjzm rsm;aomtjcif;t&m
Ä Ä ypöeu
d "ar® psmaywDwd psmeH/ tm;jzihf/ yówd= ½Ijrifwwf\/ £wdwo®m= xdkYaMumifh/
0dyóem= 0dyóemrnf\/
ay:&may:&m ½ky femrftm½HkwdkYudk tedp ötp&Sdaom ½kyrf eS ;f od? emrfreS ;f od? ½kyEf iS efh mrfukd ydik ;f jcm;odaom= (emr
txl;xl;tjym;jym; rsm;aomtjcif; t&mtm;jzihf (t&Std wdik f;? ½lyy&dapä')ÓPfESihf ½kyfemrf wdkY\ taMumif;tusdK;udkodaom=
trSeftwdik f;odatmif)½IjrifwwfaomaMumifh 0dyóem[kac: (ypö,y&d*¾[)ÓPf þÓPfESpfrsdK;ESifh jynfhpHkaomoludk plV
ayonf/ ½kyfemrfwdkYudk obm0vu©Pm? ocFwvu©Pm? aomwmyef[k ac:onf/
omrnvu©PmwdkYjzihf t&Sdtwdkif;? trSeftwdkif;odatmif Ä Ä £rdem ye ÓaPe orEém*awm 0dyóaum Ak'¨
txl;½Ijrifjcif;yif jzpfonf/ omoae v'¨ ó maom v'¨ y wd a |m ed , w*wd a um?
plVaomwm yaEémemr a[mwd/
0dyóemÓPf= (ynm)rsupf rd &Sí d ½kyrf Se;f rod? emrfreS ;f Ä Ä £rdemÓaPe = þemr½lyy&dapä'ÓPfç ypö,y&d*[ ¾
rod= (t&Sdtwdik f;rod)=0dyóemÓPf= (ynmrsufpd)uPf;ae ÓPf ESpfyg;ESihf/ orEém*awm = jynfhpHkaom/ 0dyóaum=
aomyk*dK¾ vfudk tE¨yx
k kZOf[k ac:onf/ 0dyóem a,m*Dyk* ¾dKvfonf/ Ak'¨omoae= jrwfpGmbk&m;
(vuFm) emrfESihf½kyfrQ? rodu? tE¨ykxkZOf/ omoemawmfü/ v'¨ómaom= &tyfaom oufom&m&Sd
onf/ v'¨y wda |m= &tyfa om axmufw nf& m&Sdonf/
ed,w*wdaum= NrJaom vm;&m*wd&Sdonf/ [kwGm= jzpfí/
plVaomwm yaEémemr= plVaomwmyefrnfonf/ a[mwd=
0dyóemÓPf= (ynmrsupf )d &Sí d ½kyrf eS ;f od? emrfreS ;f od= jzpf\/
(rdrcd E¨mud, k \
f t&Su d tkd &St
d wkid ;f ? trSeu
f t
kd rSet f wdik ;f odaom) ½kyfemrfESpfrsdK;? aumif;usdK;odu? yg,frus?
todÓPf rsupf d rSeu f efaumif;rGeaf eol= (emr½lyy&dapä'ÓPf=
plVaomwmyef/
½kyfESiehf mrfudk ydkif;jcm;odol)udk uvsmP ykxkZOf[k ac:onf/
1/ obm0vu© P m
1/ ½kyfç emrfESpfjzm? ig;cE¨mu? 'ku©opöm/ ½kyef mrftoD;oD;wd\ Yk yifu&kd if;oabmudk obm0vu©
2/ ½kyfç emrfudkyif? taumif;xifwmu? ork',opöm/ Pm[k ac:onf/ ½kyw f &m;wdYk \ ½kyeÜ = azmufjyefjcif;vu©Pm/
3/ ½kyfemrfay:&m? ½Iodwmu? r*¾opöm/ emrfw&m;wdkY\/ ere= tm½HkqDodkY ñGwfoGm;jcif;vu©Pm/
4/ ½Iç odcdkufrSm? udavomNidrf;wmu? eda&m"opöm/ pdwf\ tm&r®PH pdaEÅwDwdpdwåH= tm½Hkudkodjcif; vu©Pm/
avmuDopöm? þav;jzm? aumif;pGmrSwfíxm;/ yx0D" mwf \ uu© V w¬ = Murf ; wrf; cuf rmjcif; vu© Pm?
tmayg"mwf\ y*¢&P= ,dkpD;jcif;vu©Pm/ zó\ zkoe=
tm½Hu
k adk wGYjcif; vu©Pmtp&Sdaom oabmw&m;toD;oD;wdkY
\ yifukd&if; oabmudk obm0vu©Pm[k ac:onf/
1/ ½kyfç emrftm;vHk;? csKyfqHk;wmu? eda&m"opöm/
½kyf\vu©Pmonf emrfESihfrqdkifaomaMumifh? emrf\
2/ csKyfqHk;rIwGif? ÓPfouf0ifí? odjrifwmu r*¾opöm/
vu©Pmonf ½kyfEiS rfh qdik faomaMumifh? yx0D"mwf\vu©Pm
3/ ½kyfç emrfESpfjzm? ig;cE¨mu? 'ku©opöm/
onf tmayg "mwfponfwYEkd iS fh rqdik af omaMumifh ,if;obm0
4/ ½kyfç emrfukdyif? taumif;xifí? cifwG,fwmu
vu©Pmudk 0daoovu©Pm[lívnf; ac:ayonf/
ork',opöm/
5/ opömav;csuf? wpfNydKief uf? odcsufb,foedkY nf;/
2/ omrnvu© P m
6/ edAmÁ efjrifum?<uif;opöm?rSefpmG odrINy;D /
½ky fe mrfo abmw&m;tm;vHk; wkdYESi fh oufq dkifaom
7/ avmukwfopöm? þav;jzm? aumif;pGmrSwfíxm;/
vu©Pmudk omrnvu©Pm[kac:onf/ tedpv ö u©Pm? 'ku©
rSw fc suf / /opömav;yg;oabmw&m;rsm;udk tus,w f 0ifh
vu©Pm? tewåvu©Pm? þvu©PmoHk;yg;onf ½kyfemrftm;
odvdkMuygu aus;Zl;&Sif v,fwDq&mawmfbk&m;BuD;\ 'DyeD
vH;k wdEYk iS hf oufqikd \
f / xkaYd Mumifh ,if;vu©Pm oH;k yg;udk omrn
aygif;csKyfusrf;ESihf aus;Zl;&Sirf [mpnfq&mawmfBu;D \ 0do'k rd¨ *f
vu©Pm[k ac:onf/
jrefrmjyef(wwd,wGJ)ponfh usrf;pmrsm;wGif avhvmEdkifMu
ayonf/
2/(u)tmayg"mwf\ vu© P m
cE¨mig;yg;wdw
Yk iG f tyltat;ponfwYkd aMumifh azmufjyef tmayg"mwfonf ,kdpD;jcif;vu©Pm&Sd \/
ajymif;vJjcif;vu©Pm&Sdaom oabmw&m;taygif;tpkudk (c) tmayg"mwf\ &o
(wpfaygif;wnf;jyKí) ½lyu©Em¨ = ½kyt
f zdt
Yk pk[o
k t
d yf\/ ½kyof nf tmayg"mwfonf pdkyGapvsuf BuD;yGm;apjcif; udpö&o
azmufjyefajymif; vJjcif;vu©Pmtm;jzihf wpfyg;wnf;om &Sd\/
jzpfaomfvnf; blw½kyf? Oyg'g½kyftm;jzihf ESpfyg;tjym;&Sd\/ (*) tmayg"mwf\ ypöK y|mef
tmayg"mwfonf twljzpfzufw&m;wkdY udk zGJUpnf;jcif;?
aygif;pkjcif;[laom tjcif;t&m (ypöKy|mef)&Sd\/
3/(u)Oayu©m a0'em\vu©P m
Oayu©ma0'emonf raumif;rqdk;? tv,ftvwf
cHpm;jcif;vu©Pm&Sdaom tvHk;pHkaom oabmw&m;
oabm&Sdaom tm½HkudkcHpm;jcif; vu©Pm&Sd\/
taygif;tpkudk a0'emu©E¨m= a0'emtzdYt k pk[k odtyf\/
(c) Oayu©m a0'em\&o
1/(u)okc a0'em\vu©P m
Oayu©ma0'emonf ,SOfzufpdwfapwodu?f orÜ,kwf
okca0'emonf £|azm|AÁm½Hk(ac:) aumif;aom
w&m;wdkYukd r&Tifrñ§dK;apjcif;udpö &o&Sd\/
tawGY udk cHpm;jcif; vu©Pm&Sd\/
(*) Oayu©m a0'em\ypöKy|mef
(c) okc a0'em\&o
Nidrfoufonfhtjzpfjzihf ÓPftm;a&SU½I xif\/
okca0'emonf ,SOzf uforÜ,w k wf &m;wdu
kY kd tm;&Sdap
jcif;? yGm;apjcif;? oefprG f;zGUH NzdK;apjcif;udpö&o&S\
d /
(C) Oayu©m a0'em\y'|mef (*) ocFg &\ypöK y|mef
yDwduif;aompdwfvQif eD;aomtaMumif; &Sd\/ vIyfvIyf&G&G aMumifhMujyKonfhtaetm;jzihf ÓPftm;
a&SU½Ixif\/
(C) ocFg &\y'|mef
<uif;aom cE¨moHk;yg;taygif;vQif eD;aomtaMumif;
4/(u)onm\vu© P m
&Sd\/
onmonf rSwfom;jcif;vu©Pm&Sd\/
(c) onm\&o
onmonf rSwrf jd cif;\ taMumif;jyed rdwu
f jkd yKjcif; udpö
&o&Sd\/ 6/ 0dÓ Pf\ vu©P m
(*) onm\ypöK y|mef (u) 0dZ memwDw d0dÓ PH
rSwf,lrdwdkif;aomedrdwf\ tpGrf;tm;jzihf NrJNrHpGmESvHk; tm½HkudkodwwfaomaMumihf 0dÓPfrnf\/ odwwf
oGif;jcif;udkjyKonfh taetm;jzihf ÓPftm; a&SU½Ixif\/ aom oabmrQudkyif 0dÓPf[k odtyf\/
(c) 0dZmeevu©PH 0dÓ PH
(C) onm\y'|mef 0dÓPfonf tm½Hkudkodjcif; vu©Pm&Sd\/
xifwdkif;aomtm½HkvQif eD;aomt aMumif;&Sd\/ (*) emrf( erwDw de mrH)
tm½HkodkY ñGwfwwfaomaMumifh emrfrnf\/ tm½HkodkY
ñGwfwwfaomoabm? tm½Hkudk ,lwwfaom oabmrQudkyif
emrf[kodtyf\/
5/(u)ocF g &\vu©P m
(C) pdwf (tm&r®PH pdaEÅwDwdpdwåH)
ocFg&onf pkaygif;ay;jcif;? pkaygif;í jyKjcif;vu©Pm
tm½HkukBd upH nfwwfaomoabm? tm½Hu k kd odwwfaom
&Sd\/
oabmaMumifh pdwf[kac:onf/ vdk&if;tm;jzihf odwwfaom
(c) ocF g &\&o
oabmrQuykd if pdw[ f lí odtyf\/ 0dÓPf? raem? pdwf[al om
tm;xkwfjcif; udpö&o&Sd\/
þtrnfo;Hk rsdK;onf oabmt"dygÜ ,ftm;jzifh wpfyg;wnf;yif
jzpfonf/
(u) pdw f\vu©P m
pdwfonf tm½Hkudkodjcif;oabmvu©Pm&Sd\/
(c) pd wf\ &o
pdwfonf ,SOfzufw&m;wdkY\ a&SUrSoGm;jcif;(udpö)&o
&Sd\/
(*) pdwf\ y'|mef ÄÄ
pdwfonf a&SUpdwfESifhqufpyfaomtm;jzihf (wpfpdwfNyD;
wpfpw d ?f wpfcNk yD;wpfc?k a&SUpdwaf emufpdw?f tzefzeftxyfxyf ÄÄ
pdwfcsif;quf pyfaomtm;jzifh)pdwfxJÓPfxJrSm xifay:vm
aomtjcif;t&m ypöKy|mef&\ Sd / ÄÄ
tm½Hkodaom? oabm&Sdonf?
acgif;aqmiftvm;? a&SUoGm;wwfonf?
a&SUpdwfESihfpyf? txyfxyfjzpfonf?
0dÓPf"mwf? odrSwfjrwfa,m*D/
(r[mpnf )
rSw fc suf / /txufazmfjyyg 0dyóemvkyf ief;pOfü odxm; ÄÄ
oifh? odxm;xkdufaom ½kyfemrfwkdY\oabmvu©Pmrsm;ESifh
ywfoufaom azmfjycsufrsm;onf tusOf;azmfjycsufom jzpf ÄÄ
onf/ tus,o f dvydk gu 0do'k dr¨ *fponfh usr;f pmrsm;ü avhvm
Edik Mf uayonf/ ÄÄ
ÄÄ
ÄÄ ÄÄ
ÄÄ ÄÄ
ÄÄ
ÄÄ
ÄÄ
ÄÄ
\