BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN

I.Bố cục của văn bản

1. Bài văn trên có thể chia thành 3 phần:
Phần 1: từ đầu … đến “không màng danh lợi”
Phần 2: tiếp theo … đến “không cho vào thăm”
Phần 3: Phần còn lại
2. Nhiệm vụ của 3 phần trong văn bản trên:
Phần 1: Mở bài: Nêu chủ đề: Thầy Chu Văn An là người thầy giáo giỏi, không
màng danh lợi
Phần 2: Thân bài: Giới thiệu về thầy Chu Văn An
Phần 3: Còn lại: Niềm tiếc thương của mọi người đối với thầy Chu Văn An
3. Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản:
- Cả 3 phần có liên quan chặt chẽ đến nhau, làm nổi bật chủ để của văn bản
+ Phần thứ nhất giới thiệu chủ đề của văn bản.
+ Phần thứ hai triển khai các khía cạnh của vấn đề đã nêu trong phần chủ đề.
+ Phần thứ ba tổng kết, khái quát chủ đề của văn bản.
II. Cách bố trí, xắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản
Câu 1 (trang 25 sgk Văn 8 Tập 1):
- Phần Thân bài của văn bản "Tôi đi học" kể về sự kiện:
+ Nhân vật tôi trên đường đến trường
+ Lần đầu tiên được đứng trong sân trường, nghe gọi tên, xếp hàng vào lớp.
- Các sự kiện ấy được sắp xếp theo trình tự:
+ Thời gian: Từ nhà đến trường
+ Không gian: Trên đường, trên sân trường, trong lớp học.
Câu 2 (trang 25 sgk Văn 8 Tập 1): Diễn biến tâm trạng của Hồng trong phần thân
bài:
- Bé Hồng thương mẹ, căm tức những cổ tục đã đày đọa mẹ.
- Lòng khao khát được gặp mẹ, niềm hạnh phúc sung sướng khi ở trong lòng mẹ.
Câu 3 (trang 25 sgk Văn 8 Tập 1):
- Khi tả người, con vật, phong cảnh,…, em thường miêu tả từ khái quát đến cụ thể.
- Một số trình tự thường gặp:
+ Tả người: từ hình dáng, trang phục đến khuôn mặt, mái tóc, làn da,…
+ Tả vật: Từ hình dáng, màu lông, đến những đặc trưng của con vật,..
+ Tả phong cảnh: Từ xa đến gần, từ ngoài vào trong,..
Câu 4 (trang 25 sgk Văn 8 Tập 1): Cách sắp xếp các sự việc trong phần thân bài
văn bản "Người thầy đạo cao đức trọng":
- Thầy Chu Văn An là người có nhiều học trò , học trò của ông nhiều người đỗ cao,
ông được vua mời dạy cho Thái tử.
⇒ Ông là người thầy giáo giỏi.
- Chu Văn An nhiều lần can ngăn vua, vua không nghe, ông trả mũ áo, từ quan về
quê.
- Học trò làm quan to mà có gì không phải ông cũng trách mắng, không cho vào
thăm.
⇒ Tính tình cứng cỏi, không màng danh lợi.
Câu 5 (trang 25 sgk Văn 8 Tập 1): Cách sắp xếp nội dung phần thân bài của văn
bản tùy thuộc vào chủ đề. Có thể xếp theo trình tự thời gian, không gian, hoặc theo
sự phát triển của sự việc.
III.Luyện tập
Câu 1 (trang 26 sgk Văn 8 Tập 1): Phân tích cách trình bày ý trong các đoạn trích
a) Đoạn văn trình bày vể cánh rừng chim. Các ý sắp xếp theo trình tự từ xa đến
gần, từ ngoài vào trong, từ trong ra ngời, từ gần ra xa.
b) Đoạn văn trình bày vẻ đẹp của Ba Vì theo mùa trong năm, nhưng tập trung vào
tả vẻ đẹp của Ba Vì theo thời điểm buổi chiều, buổi tối.
c) Đoạn này trình bày về trí tưởng tượng của dân chúng. Hai ví dụ được sắp xếp
một cách ngẫu nhiên, một bên là lịch sử, một bên là cốt lõi lịch sử.
Câu 2 (trang 27 sgk Văn 8 Tập 1): Nếu trình bày về lòng thương mẹ của chú bé
Hồng, em sẽ sắp xếp như sau:
- Hồng rất nhớ mẹ và thương mẹ
- Người cô nói những lời xấu xa để chia rẽ tình cảm, Hồng đã im lặng và rơi nước
mắt.
- Hồng căm tức những cổ tục đã đày đọa mẹ.
- Những rắp tâm tanh bẩn của người cô không những không làm Hồng ghét mẹ mà
còn khiến Hồng càng thương mẹ hơn.
Câu 3 (trang 27 sgk Văn 8 Tập 1): Cách sắp xếp trên chưa hợp lí. Sửa lại như
sau:
a) Giải thích câu tục ngữ
- Nghĩa đen và nghĩa bóng của vế "đi một ngày đàng"
- Nghĩa đen và nghĩa bóng của vế "học một sàng khôn"
b) Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ
- Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình
hình, học hỏi được nhiều điểu bổ ích.
- Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước.
- Trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ
tiên tiến của thế giới.