Temat: Podkreślenie specyfiki 3 procesów legislatywy

Proces legislacyjny można zdefiniować jako konieczne do przeprowadzenia czynności w

celu uchwalenia ustawy. Wyróżnia się zwykły proces uchwalania ustawy oraz uchwalanie
ustawy budżetowej, w której zaplanowano politykę budżetową państwa na dany rok i
konstytucyjnej, w której przedstawia się propozycję zmian w ustawie zasadniczej. Schemat
uchwalania ustawy konstytucyjnej i budżetowej różni się w pewnych kwestiach od
standardowego procesu legislacyjnego.

Proces legislacyjny następuję w momencie wniesienia projektu ustawy do Sejmu. Prawo do

inicjatywy ustawodawczej mają określone podmioty. Jest to: Prezydent RP, Rada Ministrów,
grupa 15 posłów, senat oraz grupa 100 tys obywateli. Uchwalanie ustawy przeprowadzane
jest w trzech etapach. Pierwszym z nich jest etap sejmowy. W izbie niższej odbywają się
dwa lub trzy czytania ( pierwsze z nich następuje w komisji sejmowej, a pozostałe dwa na
posiedzeniu plenarnym), a następnie przeprowadza się głosowanie. Na tym etapie ustawa
musi być uchwalona zwykłą większością głosów. Następnie, ustawa jest przekazywana do
senatu, który ma 30 dni na odrzucenie, zatwierdzenie lub wprowadzenie poprawek. Jeżeli
senatorowie zdecydują się na poprawki, ustawa trafia ponownie do sejmu, który może je
odrzucić większością bezwzględną.
Ostatnim etapem procesu legislacyjnego jest przekazanie aktu do podpisu Prezydenta RP,
który ma na to 21 dni. Ma on obowiązek opublikować ją w Dzienniku Ustaw. Czas od
podpisania do opublikowania ustawy to tzw. vacatio legis.
W przypadku wątpliwości zgodności ustawy z konstytucją Prezydent ma prawo zgłosić się
do Trybunału Konstytucyjnego w celu jej sprawdzenia. Jeżeli Trybunał nie uzna
niezgodności ustawa musi zostać podpisana. Trzecią możliwością jest zgłoszenie weta
prezydenckiego, które może być odrzucone większością kwalifikowaną ⅗ przy kworum
minimum połowy ustawowej liczby posłów. Przełamanie weta zobowiązuje prezydenta do
podpisania ustawy. Jeżeli sejm nie zdoła go odrzucić ustawa nie obowiązuje.
Nieco inaczej proces legislacyjny wygląda w przypadku ustawy konstytucyjnej. Wprowadza
wymogi, które utrudniają wprowadzanie zmian w ustawie zasadniczej. Inicjatywę
ustawodawczą posiada grupa ⅕ ustawowej liczby posłów (92), Prezydent RP oraz Senat.
W sejmie wymagana jest kwalifikowana większość ⅔, natomiast w senacie musi być to
większość bezwzględna. W obu izbach obowiązuje kworum połowy ustawowej liczby posłów
do przeprowadzenia głosowania. Projekt musi zostać uchwalony w jednakowym brzmieniu
co oznacza, że senat nie może wprowadzać poprawek. W przypadku uchwalania ustawy
konstytucyjnej obowiązują dłuższe terminy. Sejm może rozpocząć pracę nad nią dopiero 30
dni od jej zgłoszenia, a czas na decyzję senatu wydłużono do 60 dni.
Istnieje możliwość przeprowadzenia referendum jeżeli projekt ustawy dotyczy I, II lub XII
rozdziału Konstytucji. Zmiany w konstytucji zostaną przyjęte, jeżeli większość głosujących
opowie się za nimi.
Kolejnym rodzajem ustawy jest ustawa budżetowa, w której Rada Ministrów szczegółowo
planuje budżet państwa na określony rok. W tym przypadku tylko rząd posiada inicjatywę
ustawodawczą. Następują trzy czytania, pierwsze z nich przeprowadza się na posiedzeniu
plenarnym, a drugie z nich musi się odbyć w odpowiedniej komisji sejmowej, czyli komisji
finansów publicznych.Podczas trzeciego odbywa się głosowanie. Następnie ustawa
skierowana jest do senatu, który nie może jej odrzucić,a jego czas jest ograniczony do 20
dni. Ostatnim etapem jest podpisanie ustawy przez prezydenta i ogłoszenie jej w Dzienniku
Ustaw. Posiada on również prawo do zbadania jej zgodności z konstytucją poprzez
zgłoszenie jej do Trybunału Konstytucyjnego.
W przypadku niezatwierdzenia ustawy przez sejm w przeciągu czterech miesięcy Prezydent
RP może skrócić jego kadencje. W razie niedotrzymania terminów wprowadzane jest
prowizorium budżetowe, czyli awaryjny plan polityki budżetowej państwa. Prowizorium może
obowiązywać maksymalnie rok.