I.

PAGBASA
 nagbibigay ng kasiyahan at kaluwalhatian sa buhay na hindi matutumbasan ng
kayamanang materyal.
 nalilinang pang lalo ang kaisipan sa pag-unawa sa iba't ibang karunungan at
disiplinang pang akadema
 kognitib na proseso ng pag-unawa sa mensahe o wika.
 proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng anumang impormasyon o ideya
 salita o simbolo- nagsisilbing instrumento upang mabigyang kahulugan ang mga
kaisipang
A. Pisyolohikal na Aspekto
 gamit ang mata upang makakita, matukoy at makilala ang mga imahe at simbolo
 Paraan ng galaw ng mata: fixation: kilalanin at intindihin ang teksto), interfixation:
paggalaw ng mata mula kaliwa pakanan o mula itaas paibaba), return sweep: simula
hanggang dulo ng teksto, regression: paggalaw ng mata na pabalik-balik at pagsuri sa
binabasa
B. Kognitibong Aspekto
 pagkilala (decoding) at pag-unawa (comprehension).
C. Komunikatibong Aspekto
 wika ay kasangkapan sa pakikipagtalastasan, istruktura at kahulugan
D. Panlipunang Aspekto
 pinagkukunan ng ideya at kaalaman ay ang Internet.
E. Proseso ng Pagbasa
 pamaraan
 wastong pagkakasunod-sunod ng mga hakbang sa pagkamit ng inaasahang bunga.

4 na Hakbang sa Pagbasa
1. Persepsyon
 simbolo at kakayahang mabigkas ang tunog ng mga titik na bumubuo ng salita
2. Komprehensyon
 pagproproseso sa isipan sa mga impormasyong
 pag-unawa sa teksto
3. Reaksyon
 hinahatulan o pinagpapasyahan ang kahustuhan, kahusayan, at pagpapahalaga ng
teksto
4. Asimilisasyon
 iniintegreyt at inuugnay ang kaalamang nakuha ng mambabasa sa dati nang
kaalaman o karanasan.

Teorya sa Pagbasa
A. Itaas Pababa (Top-Down)
 pag-unawa ay nagmumula sa isipan ng mambabasa
 mayroon nang dating kaalaman at karanasan
 kaalaman (prior knowledge) at mga kaalaman (schema) na nabubuo na sa kanyang
isipan batay sa kanyang mga karanasan at pananaw sa paligid.
 nagmumula sa dating kaalaman npatungo sa teksto
B. Ibaba-Pataas (Bottom-Up)
 nag-uumpisa sa ibaba/buttom, ito ang teksto (reading text) at napupunta sa itaas (up)
sa utak matapos maproseso sa tulong ng mata at utak o isipan.
 teoryang behaviorist at sa paniniwalang ang utak ay isang blangkong pepel o tabula raza
C. Teoryang Interaktibo
 paggamit ng dalawang paraan (bottom-up at top-down),
 nagaganap ang interaksyon sa pagitan ng teksto at ng mambabasa
 nabubuo mula sa kaalaman at ideya na dala ng mambabasa sa pag-unawa sa teksto
D. Iskema (Schema)
 lahat ng ating naranasan at natutuhan ay nakaimbak sa ating isipan o memorya.
 nagiging dating kaalaman (prior knowledge)
 sistema ng pag-imbak ng impormasyon sa utak ng tao
Layunin ng Pagbasa
 nagpapaliwanag, magbigay ng impormasyon: nagsasalaysay: pagbuo ng
interpretasyon at pagpapasya tungkol sa tekstong binasa.
Damdamin, Tono at Pananaw ng Teksto
Damdamin
 saloobin ng mambabasa
 pinupukaw and damdamin o emosyong nabuo
 Halimbawa: saya, tuwa, lungkot, takot, pait, pagkabahala pagmamahal at hinanakit
Tono
 saloobin ng awtor sa paksa
 Halimbawa: masaya, malungkot, seryoso, mapagbiro, mapangutya.naghihinayang
nagmamakaawa
Pananaw
 nagsasalaysay o nagsasalita sa isang teksto: ginamit na panghalip,
Unang panauhan: ako at mga kauri ang ginamit
Ikalawang panauhan: ikaw at mga kauri ang ginamit
Ikatlong panauhan: siya at mga kauri ang ginamit

Paksa/Sabjek - pangkalahatang tema a mensahe.

I. MGA URI NG TEKTO

Informativ
 bagong kaalaman, pangyayari, paniniwala at impormasyon.
 naaayos nagsekewensyal
Argumentativ
 posisyung umiiral na pagtalunan at pagpapaliwanagan.
 tumutugon sa tanong na bakit.
Perweysiv
 nangungumbinse o nanghihikayat
Narativ
 magkakasunod-sunod na pangyayari, o simpleng nagsasalaysay
Deskriptiv
 pisikal na katangian ng isang tao, lugar, bagay
 tumutugon sa tanong na ano
Prosijural
 wastong pagkakasunod-sunod ng hakbang
 I. Tekstong Impormatibo
Tekstong impormatibo
 babasahing di-piksyon
 magbigay ng impormasyon o magpaliwanag nang malinaw at walang pagkiling
 hindi nakabatay sa kanyang opinyon kundi sa katotohanan at mga datos
 karaniwang makikita sa mga pahayagan o balita, sa mga magasin, aklatan,
ensiklopedya
MGA ELEMENTO NG TEKSTONG IMPORMATIBO

Layunin ng may-akda
 mapalawak ang kaalaman sa isang paksa
 maunawaan ang mga pangyayaring mahirap ipaliwanag,
 mailahad ang mga yugto sa buhay ng iba’t ibang uri ng insekto o hayop at iba pang
nabubuhay.

Pangunahing Ideya
 paglalagay ng pamagat sa bawat bahagi o organizational markers
Pantulong na Kaisipan
 mabuo sa isipan ng mga mambabasa ang pangunahing ideya

Mga istilo sa pagsulat, kagamitan/ sangguniang magtatampok sa mga

bagay na binibigyang-diin:
Paggamit ng mga nakalarawang interpretasyon

 paggamit ng larawan, guhit, dayagram, tsart, timeline

Pagbibigay-diin sa mahalagang salita sa teksto

 nakadiin, nakahilis, nakasalungguhit o paglagay ng “panipi”

Pagsulat ng mga Talasanggunian

  inilalagay ang aklat, kagamitan, at mga sangguniang ginamit upang higit na
mabigyang-diin ang katotohanang naging batayan ng mga impormasyon
URI NG TEKSTONG IMPORMATIBO

Paglalahad ng totoong pangyayari / kasaysayan

 naglalahad ang mga totoong pangyayaring naganap
 maaaring personal na nasaksihan ng manunulat tulad ng balitang isinulat ng mga
reporter ng mga pahayagan o mga pangyayaring may historical account.

Pag-uulat pang-impormasyon
 mahahalagang kaalaman o impormasyon patungkol sa tao, hayop, pangyayari sa
paligid.
 Halimbawa: Teknolohiya, Global Warming, Cyberbullying
Pagpapaliwanag
 pagpapaliwanag kung paano o bakit naganap ang isang bagay o pangyayari.
 Halimbawa: Siklo ng buhay ng mga hayop at insekto tulad ng paruparo.

I. TEKSTONG DESKRIPTIBO
Tekstong deskriptibo
 pagpapahayag ng mga impresyon at kakintalang likha ng pandama
 pamamagitan ng pang-amoy, panlasa, pandinig, paningin, at panlasa, itinatala ng
sumusulat ang paglalarawan ng mga detalye na kanyang nararanasan.
LAYUNIN: naglalayong makapaglahad ng kabuuang larawan ng isang bagay, pangyayari o
kaya naman ay makapagbigay ng isang konseptong biswal ng mga bagay, pook, tao, o
pangyayari.
 nagpapaunlad sa kakayahan ng manunulat na bumuo at maglarawan ng isang
partikular na karanasan
 magpinta ng matingkad at detalyadong imahen na makapupukaw sa isip at
damdamin ng mga mambabasa
 pandagdag o suporta sa mga impormasyong inilahad ng tekstong impormatibo
 payak lamang ang paglalarawan, o kaya'y mas malinaw na nakapupukaw
 malinaw ang imahe na mabubuo sa isipan ng mga mambasasa.
 mapalawak ang kanyang imahinasyon at magpatingkad ang katangian
Tatlong katangian ng tekstong Deskriptibo
a. malinaw at pangunahing impresyon na nilikha sa mga mambabasa.
b. bhetibo o subhetibo: gumagamit ng ibat-ibang tono at paraan sa paglalarawan.
 obhektibong paraan direktang pagpapakita ng katangiang makatotohanan
 subhektibong paraan kapalooban ng matatalinghagang paglalarawan; personal na
persepsyon; naramdaman ng manunulat sa inilarawan.
c. espisiko at naglalaman ng mga mambabasa ang bagay o anumang paksa
MGA ELEMENTO (DALAWANG PARAAN NG PAGLALARAWAN)
Karaniwang Paglalarawan – pagbanggit sa mga katangian nito gamit ang mga pang-uri at
pang-abay; pisikal na katangian sa pamamagitan ng obserbasyon.
Halimbawa: Isang malaking hamon para sa mga mag-aaral at guro ang Modular Learning.
Matiyaga na inunawa at masagot ang mga gawain na ibinigay. Magkahalo ang nararamdaman
sa tipo ng pag-aaral. Marami ang nasisiyahan dahil sa kabila ng pandemya ay naipatuloy ang pag
aaral. Samantalang may ilang malungkot na mga mag-aaral dahil kulang ang pag-unawa na
makukuha sa paraang ito.
Masining na Paglalarawan – malikhaing paggamit ng wika upang makabuo ng kongkretong
imahe.
Halimbawa: Animu'y bathaluman, lumalakad ito ng taas ang noo, buong tiwala sa sarili
tinutunton ang daan. Sa pangungusap, mapapansin ang paggamit ng tayutay sa paggamit ng
paghalintulad sa isang katangian ng isang bathaluman.
Ilan sa mga halimbawa ng mga sulatin na gumagamit ng tekstong deskriptibo
o mga aklat pampanitikan
o talaarawan
o talambuhay
o suring-basa
 o obserbasyon
o sanaysay
o rebyu ng pelikula o palabas

I. MGA TAYUTAY
Simile o Pagtutulad
 paghahambing ng dalawang magkaibang bagay, tao at pangyayari sa pamamagitan
ng mg salitang tulad ng, parang, kagaya, kasing, kawangis, kapara, animo’y at
katulad.
 Halimbawa: Kasingningning ng mga bituin and iyong mga mata.
Metapora o Pagwawangis
 tuwirang paghahambing kaya’t hindi na kailangang gamitan ng mga salitang
nagpapahayag ng pagtutulad.
 Halimbawa: Ang tawa ni Coby ay musika sa tahanan.
Personipikasyon o Pagsasatao
 paglalapat ng mga katangiang pantao sa mga bagay na abstrakto o walang buhay.
 Halimbawa: Naghahabulan ang malalakas ng bugso ng hangin.
Hayperboli o Pagmamalabis
 eksaherado o sobra sa mahinahong katotohanan at hindi dapat kunin ang literal na
pagpapakahulugan.
 Halimbawa: Pasan ko ang daigdig sa dami ng problema na aking kinakaharap.
Onomatopeya o Paghihimig
 salitang may pagkakatulad sa tunog ng bagay
 Halimbawa: Dinig na dinig ni Kent and tik-tak ng orasan.

I. Tekstong Nanghihikayat
 manghinok o mangumbinsi
 pagkuha ng damdamin o simpatya ng mambabasa.
 nakabatay sa opinyon at ginagamit upang maimpluwensyahan ang
paniniwala, pag-uugali, intensyon, at paninindigan ng ibang tao.
 uri ng di-piksyon
Layunin: Umapela o mapukaw ang damdamin ng mambabasa upang makuha ang
simpatya ng nito at mahikayat na umayon sa ideyang inilahad.
Hal. Talumpati, Mga patalastas

Mga Elemento ng Tekstong Nanghihikayat

1. Ethos: Karakter, Imahe, o Reputasyon ng Manunulat/Tagapagsalita
 ethos Griyego ”imahe.”
 karakter o kredibilidad
 kung kapani-kapaniwala o dapat pagkatiwalaan

2. Logos: Ang Opinyon o Lohikal na pagmamatuwid ng Manunulat/

Tagapagsalita
 Griyego na logos: pangangatwiran.
 lohikal na kaalaman kung may katuturan

3. Pathos: Emosyon ng Mambabasa/ Tagapakinig

 elemento ng panghihikayat
 emosyon o damdamin ng mambabasa
 Emosyon ang pinakamabisang motibasyon upang kumilos ang isang
tao.

Gabay sa Pagbasa ng Tekstong Nanghihikayat

Kredibilidad ng may-akda
• Gaano kakilala ang pinagmulan ng teksto (manunulat o tagapagsalita0 at ano
ang pagkakakilala sa kaniya?
• Masasabi bang may kredibilidad ang may-akda para magsulat tungkol sa paksa?
• Paano naapektuhan ng imahe o karakter ng manunulat ang layunin ng teksto?
• Katiwa-tiwala ba ang may-akda na sumulat tungkol sa kaniyang paksa?
Nilalaman ng Teksto
• Tungkol saan ang teksto?
• Ano-ano ang pangunahing ideya nito tungkol sa paksa?
• Anong panig, kaisipan, o ideya tungkol sa paksa ang pinanghihimok ng may-
akda?
• Ano –ano ang ginamit na suportang ideya para dito?
• Saan galing ang mga batayang ito? Ito ba ay hango sa mga katotohanan o
kuro0kuro lamang?
• Ano ang hangarin ng may-akda sa kaniyang pagsulat?
• Ano ang kasalungat na panig nito na maaaring isagot sa posisyon ng teksto?
Pagtukoy sa elementong pathos sa panghihikayat
• Anong damdamin ang napukaw sa pagbasa ng teksto?
 • Alin-aling bahagi ng teksto ang mapukaw ng damdaming ito?
• Balanse ba ang pag-apela sa emosyon sa mga binanggit na impormasyon sa
nilalaman ng teksto?
Bisa ng panghihikayat ng Teksto
• Ano ang ipinahiwatig na uri o katangian ng mga mambabasa na ‘kinausap” ng
may-akda ng teksto?
• Tagumpay ba ang paggamit ng mga elemento ng panghihikayat upang
makumbinsi ang mga mambabasa?
• Ikaw ba o ang target na mambabasa ay nahikayat, nahimok kumilos, o
napaniwala ng teksto? Paano?