6

Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
SANGAY NG ZAMBALES

FILIPINO
Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto

Ikatlong Markahan – Ikawalong Linggo

Filipino – Ikaanim na Baitang
Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Pagsulat ng Tula at Sanaysay na Naglalarawan
Ikatlong Markahan – Ikawalong Linggo

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng kagamitan. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang
parte nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa
Kagawaran.

Bumuo sa Pagsulat ng Kagamitan

sa Pinantubayang Kasanayang Pamapagkatuto

Manunulat: George A. Concepcion

Editor: Joanne Roxanne T. Robregado
Tagasuri: Rowena R. Biag
Ryan C. Pastor
Tagaguhit: Sheila Marie F. Sanchez
Tagalapat: Ryan C. Pastor
Tagapamahala: Ma. Editha R. Caparas, EdD
Leonardo D. Zapanta, EdD
Michelle A. Mejica, EdD
Manolito B. Basilio, EdD
Ma. Lilybeth M. Bacolor, EdD
Garry M. Achacoso
Rachelle C. Diviva

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon

Rehiyon III
Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales
Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph
 Pagsulat ng Tula at Sanaysay
na Naglalarawan

Panimula

Mahilig ka bang magbasa ng kuwento? Kung ganoon, alam mo ba kung paano

sumulat ng isang kuwentong kinagigiliwan?

Bago ka pa man pumasok sa paaralan ay madalas ka nang binabasahan ng

kuwento ng iyong tatay o nanay. Naging bahagi na ng pang-araw-araw na
pamumuhay mo ang pakikinig ng isang kuwento. Ang mga kuwentong ito ay
maaaring mga karanasan, napanood o nasaksihan sa paligid. Inilalahad dito kung
kailan, paano, saan at bakit naganap ang isang pangyayari. Kapupulutan din ito ng
aral sapagkat may karunungan kang makukuha rito.

Sa kasanayang pampagkatutong ito, matututuhan mo kung paano ang

pagsulat ng tula at sanaysay na naglalarawan.

Kasanayang Pampagkatuto

Nakasusulat ng tula at sanaysay na naglalarawan. (F6WG-IVb-i-10)

Mga Layunin

Sa pagtatapos ng Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto

na ito, ikaw ay inaasahang:
1. natutukoy ang iba’t ibang elemento sa pagsulat ng tula at sanaysay;
2. nagagamit ang mga batayan sa pagbuo ng isang tula at sanaysay; at
3. nakasusulat ng tula at sanaysay na naglalarawan.

1|Pahina
 Balik-Aral

Panuto: Basahin nang pahapyaw ang mga bahagi ng kuwentong Si JayJay Bibo at
ang Lumang Kuwarto at sagutin ang mga katanungang kasunod nito.

Si JayJay Bibo at ang Lumang Kuwarto

ni George A. Concepcion, San Antonio Central ES

Bibo at makulit na bata si JayJay. Dahil

dito ay kinagigiliwan siya ng kaniyang pamilya at
mga kapitbahay.
“JayJay, huwag kang takbo nang takbo at
baka magasgasan ka na naman” ang palaging
paalala ng kaniyang ina.
Likas ding matalino si JayJay kung kaya
mahilig siyang magtanong ng mga bagay at
pangyayari sa paligid.
“Sino po ang gumawa ng bundok?” tanong
niya sa ama.
“Anak, ilang beses mo bang tatanungin sa
akin iyan? Ang mga bundok ay nilikha ng Diyos
upang bigyan tayo ng yaman at kailangan natin
itong pag-ingatan” ang sagot naman ni tatay.
Isang araw, dumalaw sila sa
bahay ng kaniyang lolo at lola sa
probinsiya ng Zambales. Si JayJay
ay tuwang-tuwa sapagkat dito ay
napagmasdan niya ang
napakagandang mga kabundukan.
Marami itong mga puno at mga
hayop. Tunay na maipagmamalaki
ang probinsiyang ito na bahagi ng
Gitnang Luzon.
Masayang sinalubong nina lolo at lola ang pamilya. Nagmano naman si
JayJay sa mga matatanda. “Kumusta po kayo lolo at lola?” ang tanong niya. “Kami
ay maayos naman apo” ang sagot ni lolo.

2|Pahina
 Tinawag ni tatay ang pamangkin at sinabi rito
“Paki-akyat mo nga ang mga dala naming pasalubong.”
“Opo tiyo! Mukhang marami po kayong dalang
pasalubong” ang sagot nito.
“JayJay, huwag kang papasok sa silid na iyan”
ang paalala ng ama sa anak.
“Bakit po itay?” tanong niya sa kaniyang ama.
“Sundin mo na lang ang aking bilin, anak,” tugon ng ama.
Mula ng mga sandaling iyon ay lalong gustong malaman ni JayJay kung bakit
bawal pumasok sa loob ng lumang silid.
Kinabukasan, ipinasyal sila ng
kaniyang lolo at lola sa bukid. Tuwang-tuwa si
JayJay sapagkat naranasan niyang sumakay
sa kalabaw at maligo sa ilog.
Pagbalik sa bahay ay masayang
ibinalita ni JayJay ang kaniyang karanasan sa
bukid sa kaniyang ama at ina. Pagkatapos nito,
siya ay nagpahinga at nakatulog.
Pagkamulat
ng kaniyang mata’y nadako ang kaniyang paningin
sa lumang kuwarto. Ito ay bahagyang nakabukas.
Inisip niyang baka naroon ang kaniyang ama at ina.
Dahan dahan siyang nagtungo dito at pumasok. Sa
loob nito’y puno ng mga lumang kagamitan ng
bahay. Isa sa kaniyang nakita ay isang lumang
bisikleta.
“Yehey! Isang lumang bisikleta,” masayang
sambit niya. Dali-dali siyang lumabas ng kuwarto at
kaniya itong sinabi sa kaniyang ina.
“Inay, nakakita po ako ng isang bisikleta sa lumang kuwarto!” ang sambit
niya dito. “Maaari ko po ba itong gamitin?” tanong ni JayJay.
“Iyan na nga ang dahilan kung kaya’t ayaw naming pumasok ka sa lumang
kuwarto” sambit ng ama. “Tiyak na hindi mo kami titigilan kapag nakita mo ito”
pabirong sabi nito.
“Hayaan mo na,” sabi ng lolo sa kaniyang anak. “Sige apo, kapag ikaw ay
kumain nang marami mamaya ay ilalabas natin ang bisikleta at tuturuan kitang
gamitin ito” sabi ng lolo.

3|Pahina
 Sila’y masayang nananghalian at maganang kumain si Jayjay. Totoo ngang
naubos nito ang laman ng kaniyang plato at humingi pa ng ikalawang sandok ng
kanin at ulam.
“Lolo, handa na po akong matutong
magbisikleta” pahayag ng batang bibo. “Oo apo,
magpahinga ka muna at maya-maya’y dadako
tayo sa bukid at tuturuan kita” sambit ng
matanda.
Buong maghapong tinuruan ni lolo si
JayJay sa pagbibisikleta. Sa kanilang pag-uwi’y
nagulat ang kaniyang ama at ina sapagkat
mabilis siyang natuto sa pagbibisikleta.
“Yehey! Marunong na akong magbisikleta!”
tuwang-tuwang sambit ni JayJay.
Kinabukasan ay muli na silang naghanda sa pagbalik sa Maynila. Sa kanilang
paglalakbay ay nangingiti siya sapagkat kaya pala ayaw siyang papasukin sa lumang
kuwarto ay upang hindi niya makita ang lumang bisikletang laruan ng kaniyang
ama noong ito ay maliit pa.
Sagutin ang mga tanong.
1. Ilarawan ang pangunahing tauhan sa kuwento?
2. Saan nagbakasyon ang kaniyang pamilya?
3. Ano ang bilin ng kaniyang ama?
4. Bakit nabigla si JayJay sa kaniyang nakita?
5. Ano ang hindi malilimutang karanasan ni JayJay sa probinsiya?
Panuto: Pagsunod-sunurin ang usapan sa kuwentong Si JayJay Bibo at ang Lumang
Kuwarto. Lagyan ng bilang 1-10 ang patlang bago ang mga pangyayari. Isulat ang
sagot sa iyong kuwaderno.

_____ “Lolo, handa na po akong matutong magmaneho ng bisikleta”

_____ “Sino po ang gumawa ng bundok?”
_____ “Sige apo, kapag ikaw ay kumain nang marami mamaya ay ilalabas natin ang
bisekleta at tuturuan kitang gamitin ito”
_____ “Kumusta po kayo lolo at lola?”
_____ “Yehey! Marunong na akong magbisikleta!”
_____ “JayJay, huwag kang papasok sa silid na iyan”
_____ “Yehey! Isang lumang bisikleta”
_____ “Iyan na nga ang dahilan kung kaya’t ayaw naming pumasok ka sa lumang
kuwarto”
_____ “JayJay huwag kang takbo nag takbo at baka magasgasan ka na naman”
_____ “Tiyak na hindi mo kami titigilan kapag nakita mo ito”

4|Pahina
 Pagtalakay sa Paksa

A. Panuto: Basahin at unawain ang tulang Yaman ng Tahanan. Pagkatapos ay

sagutin ang mga katanungan na kasunod nito. Isulat ang sagot sa iyong
kuwaderno.
Yaman ng Tahanan
ni George A. Concepcion, San Antonio Central ES

Wala nang papantay sa samahan ng isang pamilya,

May unawaan, pagmamahalan at pagdadamayan.
Katulad ng araw ay may init na nararamdaman,
Init na nagbibigay ligaya sa isang tahanan.

Palaging sinasabi nina tatay at nanay,

Gumalang sa sinuman sa loob at labas ng bahay,
Maituturing itong yaman na ating taglay,
Na ating dadalhin habang tayo’y nabubuhay.

Ang pagtutulungan ay hindi nawawala,

Sapagkat pinagpapala ang pusong dakila,
Ipinapakita ito sa kilos man o gawa,
Na hindi naghihintay ng kapalit na biyaya.

Kaya naman ipinagmamalaki ko,

Ang pamilyang mayroon ako,
Yaman ng tahanan at ng buong mundo,
Ang pamilyang Pilipino taas-noo kahit kanino.

Sagutin ang sumusunod:

1. Ano ang pamagat ng tula?
2. Bakit dapat ipagmalaki ang pamilya?
3. Ilarawan ang pamilyang Pilipino.
4. Ilang saknong mayroon ang tula?
5. Ilang taludtod naman ang taglay ng isang saknong?

5|Pahina
Ang iyong binasa ay isang halimbawa ng tula.

Ang tula ay isang masining na gawain sapagkat nagbibigay riin ito sa ritmo,
mga tunog o tugma, mga paglalarawan at talinghaga sa mga salita.

Paano Sumulat ng Tula?

Sa paggawa ng tula, kinakailangang tandaan ang mga sumusunod:

1. Kailangan ng kasanayan sa masining na paggamit ng wika

Mahalagang kasanayan ang pagkakaroon ng malawak na kaalaman sa wika
o bokabularyo. Makatutulong ito upang makapaglapat ng wastong salita at tugma.
Higit na maipapahayag ang diwa ng tula kung makulay at wasto ang mga salita na
gagamitin.

2. Kailangan ng tunay na damdamin sa pagsulat

Maihahalintulad ang tula sa isang salamin na nagpapakita ng damdamin ng
isang tao. Mararamdaman sa mga salitang ginamit ang nasasaisip at nilalaman ng
puso ng may likha.

3. Dapat ay may taglay na displina sa pagsulat

Napakahalagang masunod ng may-akda ang mga itinakdang panuntunan
tulad ng bilang ng taludtod, saknong at pantig. Kinakailangang maging angkop sa
tema, anyo at damdamin upang maisagawa nang wasto ang isusulat na tula.

Narito naman ang mga elemento na bumubuo sa tula.

1. Sukat – ito’y tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtod. Ang pantig ay

tumutukoy sa paraan ng pagbasa. Sa tradisyunal na anyo ng tula, may sukat na 8,
12, 14, 16 o malayang bilang.

Halimbawa: Ito ay halimbawa ng lalabing-animing sukat

Wa/la/nang/pa/pan/tay/sa/sa/ma/han/ng/i/sang/pa/mil/ya/ – 16 na sukat
May/u/na/wa/an,/pag/ma/ma/ha/lan/at/pag/da/da/ma/yan/ - 16 na sukat
Ka/tu/lad/ ng/a/raw/ay/ may/ i/nit/ na/ na/ra/ram/da/man/ - 16 na sukat
I/nit/na/nag/bi/bi/gay/li/ga/ya/ sa/i/sang/ a/ha/nan/ - 16 na sukat

6|Pahina
2. Taludtod – nakasulat o nakalimbag na linya ng mga salita sa saknong ng isang
tula.

Halimbawa: Palaging sinasabi nina tatay at nanay, taludtod

Gumalang sa sinuman sa loob at labas ng bahay, taludtod
Maituturing itong yaman na ating taglay, taludtod
Na ating dadalhin habang tayo’y nabubuhay. taludtod

3. Saknong – pangkat sa tula na may dalawa o maraming linya (taludtod).

Halimbawa: Ang pagtutulungan ay hindi nawawala,

Sapagkat pinagpapala ang pusong dakila, Isang
Ipinapakita ito sa kilos man o gawa, saknong
Na hindi naghihintay ng kapalit na biyaya.

4. Tugma – may tugma ang isang tula kapag ang huling pantig ng salita ng bawat
taludtod ay magkatugma.

Halimbawa: Kaya naman ipinagmamalaki ko,

Ang pamilyang mayroon ako,
Yaman ng tahanan at ng buong mundo,
Ang pamilyang Pilipino taas-noo kahit kanino.

Tandaan: Para masabing may tugma sa patinig, dapat pare-pareho ang pantig
sa hulihan ng bawat taludtod.

5. Kariktan – kailangang magtaglay ang tula ng maririkit na mga salita upang

masiyahan ang mambabasa gayundin ay mapukaw ang damdamin at kawilihan.

Halimbawa: Katulad ng araw ay may init na nararamdaman,

Init na nagbibigay ligaya sa isang tahanan.

6. Talinghaga – sangkap ng tula na may kinalaman sa natatagong kahulugan ng

nilalaman ng tula.

Halimbawa: taas-noo – ipagmalaki

pusong dakila – mapagmahal

7|Pahina
B. Panuto: Basahin mo ang isang sanaysay na naglalarawan. Alamin ang aral at
inspirasyon na makukuha mo rito. Pagkatapos ay sagutin ang sumusunod na
katanungan.

Ang Online Class

ni George A. Concepcion, San Antonio Central ES

Sa kasalukuyang panahon, ang

online class ang isa sa mga isinusulong
na mabisang paraan ng pag-aaral.
Gumagamit kami ng gadget at internet
connection upang magkaroon nang
interaksyon sa aming mga guro at
kamag-aral. Oo nga’t nasa bahay ngunit
kakaiba ito sa aming nakasanayan.
Nagiging makabuluhan ang talakayan
sapagkat interesado ang lahat na
matuto gamit ang online platform.

Kakaiba ang online class sapagkat iba ang hatid nitong kasiyahan. Dito ay
maaaring ipadala ang mga natapos na gawain o awtput. Maaaring hindi nagkikita
sa pisikal na paraan ngunit nagiging tulay naman ito upang maging mas malapit
kami sa isa’t isa. Mayroon pa ding kulitan at kumustahan, pero higit sa lahat ay
may natutuhan kami mula rito.
Kapag panahon ng eksaminasyon, lahat ay masiglang nakikinig sa mga
panuto ng guro. Kung kaya ang bawat isa ay nakakasunod sa mga gawain. Mataas
ang lahat ng marka na aming nakukuha sapagkat kahit online class ang paraan ng
pagtuturo’y natututo tayo nang kagaya sa face to face classes.
Sagutin ang mga sumusunod na katanungan:
1. Tungkol saan ang binasang sanaysay?
2. Paano inilarawan ng may akda ang online class?
3. Para sa iyo maganda ba o hindi ang online class? Bakit?

Ang binasang akda ay isang sanaysay. Pag-aralan paano ito nabubuo.

Ang sanaysay ay isang sulatin na may layuning magpahayag, magpaliwanag,

at magsalaysay sa mga pananaw o kaalaman sa buhay. Naiiba ito sa iba pang mga
sulatin dahil nagtataglay lamang ito ng iisang paksa o tema lamang. Ito ay mayroong
simula, katawan at wakas na nagtataglay ng mabisang pagpapahayag ng damdamin
ng sumusulat ng sanaysay.

8|Pahina
Paano Sumulat ng Sanaysay?

Mahalagang matutuhan ang wastong pagsulat ng sanaysay sapagkat may

mga hakbang na kinakailangang sundin upang mas maging epektibo at kapana-
panabik ang pagsasalaysay.

1. Alamin ang pakay sa pagsusulat

Isa sa mga layunin ng pagsulat ng sanaysay ay ang magbigay ng kaalaman.
Tukuyin kung nais mo lamang bang magbahagi ng iyong damdamin, magbigay ng
impormasyon o aliwin ang iyong mambabasa.

2. Pagsaliksik sa paksa
Bago magsimulang magsulat, kinakailangang magsaliksik muna upang
kapulutan ito ng aral at impormasyon. Magagawa lamang ito kung mayroong sapat
na kaalaman sa paksang isusulat.

3. Paggawa ng balangkas
Kinakailangang maayos ang pagkasunod-sunod ng balangkas o outline kung
saan isusulat ang impormasyon. Mayroon itong simula, katawan at wakas. Sa
ganitong paraan ay mas maiintidihan ng mga mambabasa ang daloy ng nais
ipahayag ng manunulat.

4. Paggamit ng wastong salita at balarila

Makakatulong sa pagbuo ng sanaysay ang paggamit ng wastong salita o
balarila. Maaaring sumangguni sa isang diksiyonaryo o internet kung hindi sigurado
sa wastong baybay o kahulugan ng salita.

5. Pagbasang muli at pagwawasto

Kapag natapos na ang sanaysay na likha, napakahalaga na basahin itong
muli sapagkat napakahirap hanapin ang pagkakamali kung tayo ang sumulat. Sa
pamamagitan ng paulit-ulit na pagbabasa ay makikita ang mali at maiwasto ito.

9|Pahina
 Gawain

Pinatnubayang Pagsasanay 1

Panuto: Basahin ang talaan ng kahulugan sa kolum ng pahalang at pababa. Punan

ng nawawalang letra sa krusigrama upang matukoy ang inilalarawan ng bawat
bilang. Isulat ang sagot sa kuwaderno.

1 3
s s y

2
a y
5 7
4
b
5
t a g a
0
7
t

6 8
k t n

9
p s a k k

PAHALANG PABABA
1 Isang sulating naglalayong 1 Bilang ng pantig ng bawat taludtod na
magpahayag, magpaliwanag at binubuo ng isang saknong
magsalaysay ng mga pananaw o
kaisipan
2 Adhikain sa pagsulat 3 Pangkat sa tula na may dalawa o
maraming linya

10 | P a h i n a
5 Natatagong kahulugan ng 4 Ang wastong pagkakasunod-sunod na
nilalaman ng tula ayos ng pagkakasulat ng impormasyon.
Mayroon itong simula, katawan at wakas.
6 Pagtataglay ng mga maririkit na 7 Uri ng panitikan na nagbibigay diin sa
salita ritmo, mga tunog at paglalarawan at mag
paraan ng pagbibigay ng kahulugan sa
mga salita
9 Sapat na kaalaman at 8 Ang huling pantig ng salita ay
impormasyong nakalap tungkol sa magkatunog
paksa

Pinatnubayang Pagsasanay 2

A. Panuto: Basahin at suriin ang pagkakabuo ng tula. Pagkatapos ay sagutin ang

mga katanungan ukol dito. Isulat sa kuwaderno ang iyong sagot.

Bahay-Kubo
ni George A. Concepcion, San Antonio Central ES

Noong bata pa ako nakatatak sa isipan ko,

Tirahan ko’y isang bahay-kubo,
Gawa sa kawayan at pawid ang ginamit dito,
Manirahan dito’y komportable at presko.

Sa paligid ng bahay-kubo ay puro pananim ko,

May gulay at prutas na sari-sari at sariwa pa ito,
Katulad ng hinog na saging at mabilog na buko,
Nagbibigay ng ligaya at payapa sa puso ko.

Hindi ko ipagpapalit kahit sa bahay na bato,

Sapagkat mababanaag dito ang ligayang totoo,
Pusong-dakila ay taglay ng naninirahan dito,
Kaya sa aming bahay-kubo matatagpuan ito.

Mga tanong:
1. Ilang saknong mayroon ang tula?
2. Ilang taludtod ang bawat saknong?
3. Bilangin ang sukat ng bawat taludtod.
4. Tukuyin ang mga salitang magkakatugma sa bawat saknong.
5. Ano-ano ang mga salitang naglalarawan ang matatagpuan sa unang
saknong? Sa ikalawa? Sa ikatlo?

11 | P a h i n a
 B. Basahin ang sanaysay. Tukuyin ang mga salitang naglalarawan at ang
inilalarawan nito. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Ang Internet
ni George A. Concepcion, San Antonio Central ES

Maituturing na isang malaking imbensyon ang pagkakatuklas ng

Internet. Binago nito ang takbo ng pamumuhay ng tao sa buong mundo.

Hindi maikakaila na ito ang nagpadali sa uri ng komunikasyon na

mayroon tayo ngayon. Ang paggamit ng social media platforms kagaya ng
Facebook, Twitter o Instagram ay naging paraan ng pagpapalitan ng
komunikasyon. Samantalang nakapagsasaliksik tayo ng impormatibong
kaalaman gamit ang YouTube, Google at Yahoo na nagbibigay daan sa
pagkalap ng impormasyon. Ito ay mas kilala sa tawag na sources of digital
information.

Mas magiging kapaki-pakinabang ang internet kung ginagamit sa tama

impormasyong nakalap at mga paraan ng pagpapahayag sa ating digital
world.

Bilang Salitang Naglalarawan Salitang Inilalarawan

1
2
3
4
5

Pang-isahang Pagsasanay

A. Panuto. Sumulat ng isang saknong na tula gamit ang mga sumusunod na salitang
naglalarawan. Bigyan ito ng angkop na pamagat.

malinaw malalim asul

payapa masaya

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________

12 | P a h i n a
B. Panuto. Paano mo maihahalintulad ang iyong sarili sa isang saranggola? May
pagkakatulad ba ito sa iyong buhay bilang mag-aaral? Sumulat ng isang talatang
sanaysay na ginagamitan ng mga salitang naglalarawan sa kahon. Lagyan ito ng
angkop na pamagat.

matayog simple magaan

mabilis mapagmahal

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

Pagsusulit

A. Sumulat ng isang tula tungkol sa mga paraan upang maiwasan ang COVID-
19. Isulat ito batay sa mga sumusunod na pamantayan:
1. walang sukat
2. dalawang saknong
3. may apat na taludtod bawat saknong
4. may tugma
5. gumamit ng mga salitang naglalarawan
6. gamitin ang rubriks sa pagsulat ng tula

B. Bumuo ng isang sanaysay na naglalarawan bakit mahalagang ituloy ang pag-

aaral sa kabila ng pandemyang nararanasan. Mag-isip ng pamagat na
makapupukaw sa interes ng magbabasa nito. Gamitin ang rubriks sa
pagsulat ng tula.

13 | P a h i n a
 Rubrik sa Pagsulat ng Tula

Krayterya (Lagyan ng tsek (/) kung nakamit ang mga krayterya sa pagsulat ng
tula at ekis (x) naman kung hindi)
1. Nakamit ang layunin sa pagsulat ng tula.
2. Makabuluhan ang nilalaman ng tula.
3. Lohikal at maayos ang pagkakasunod-sunod ng ideya.
4. Isinaalang-alang ang bantas, baybay at paggamit ng malaki o
maliit na letra.
5. Mahusay at mabisang naipapahayag/nabigkas ang mensahe ng
tula

Rubrik sa Pagsulat ng Sanaysay

Krayterya (Lagyan ng tsek (/) kung nakamit ang mga krayterya sa pagsulat ng
sanaysay at ekis (x) naman kung hindi)
1. Nakamit ang layunin sa pagsulat ng sanaysay.
2. Orihinal na nakasulat ng sanaysay.
3. Lohikal at maayos ang pagkakasunod-sunod ng ideya.
4. Makabuluhan ang nilalaman ng isinulat.
5. Isinaalang-alang ang bants, baybay at paggamit ng malaki o
maliit na letra sa bawat pangungusap.

Pangwakas

Panuto: Mula sa ating pag-aaral, ibigay ang pagkakatulad at pagkakaiba ng tula at

sanaysay gamit ang dayagram.

Tula Sanaysay
Pagkakatulad
Pagkakaiba

14 | P a h i n a
 Mga Sanggunian

Belvez, Paz M., Landas sa Pagbasa, Batayang Aklat sa Filipino, Ika-anim na

Baitang, 2011, Quezon City, Philippines: EduResources Publishing Inc.,
pahina 9-11

Ortiz, Allan A. at Aquino, Anna Lissa A., Sikat, Sining ng Integrasyon sa

Komunikasyon, Asal at Talino, Ika-anim na Baitang, 2015, Quezon City,
Philippines: My Messiah Publishing House, pahina 246

Paano-gumawa-ng-sanaysay, 2019-2020, Retrieved from

https://www.panitikan.com.ph/paano-gumawa-ng-sanaysay

15 | P a h i n a
 16 | P a h i n a
Pinatnubayang Pagsasanay 1 Balik-aral
1. Sanaysay (pahalang) 1. “JayJay huwag kang takbo ng
Sukat (pababa) takbo at baka magasgasan ka na
2. Pakay naman”
3. Saknong
2. “Sino po ang gumawa ng
4. Balangkas
5. Talinghaga bundok?”
6. Kariktan 3. “Kumusta po kayo lolo at lola?”
7. Tula 4. “JayJay, huwag kang papasok sa
8. Tugma silid na iyan”
9. Pagsaliksik 5. “Yehey! isang lumang bisekleta”
6. “Iyan na nga ang dahilan kung
Pinatnubayang Pagsasanay 2
kaya’t ayaw naming pumasok ka
A. 1. 3 saknong
2. 4 n taludtod sa lumang kuwarto”
3. munti, kumportable, presko 7. “Tiyak na hindi mo kami titigilan
Sari-sari, preskong-presko kapag nakita mo ito”
Hinog, mabilog 8. “Sige apo, kapag ikaw ay kumain
4.16 sukat ng marami mamaya ay ilalabas
5. ko, ko, to, to natin ang bisekleta at tuturuan
Ko, ko, ko, ko
kitang gamitin ito”
To, to, to, to
B. 9. “Lolo, handa na po akong
1 malaki imbensyon matutong magmaneho ng
2 impormatibo kaalaman bisekleta”
3. Kapaki- internet 10. “Yehey! Marunong na akong
pakinabang magbisekleta!
4 Tanggapin ang iba pang
5 kasagutan ng mag-aaral
Pagtalakay sa Paksa
A. 1. Yaman ng Tahanan
Pang-isahang Pagsasanay 2. Tungkol ito sa pagmamahalan ng
- Maaaring tumanggap ng ibat ibang pamilya sa loob ng tahanan.
sagot sa mga mag-aaral 3. Maraming naibibigay ang pamilya
na kailangan ng bawat isa para
Pagsusulit umunlad at magpatuloy sa buhay.
A. Tanggapin ang ginawang tula ng Kaya naman ang turing ng mga ito
mag-aaral sa kanila ay yaman.
B. Tanggapin ang ginawang sanaysay
ng mag-aaral. B. 1. Ito ay tungkol sa bagong platorma
ng pag-aaral ngayong new normal.
Pangwakas 2. Ang Online Class ay
- Tanggapin ang kasagutan ng mag- pinakamabisang paraan sa ngayon upang
aaral. ipagpatuloy ang pag-aaral.
3. Maaring tumanggap ng ibang
sagot.
Susi sa Pagwawasto
 Pasasalamat
Ipinaaabot ng Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales ang
taos-pusong pasasalamat sa mga sumusunod, na nakapag-ambag ng tagumpay
para sa paghahanda, pag-unlad, pagtiyak ng kalidad, paglimbag at pamamahagi ng
Ikatlong Markahang Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto sa
lahat ng asignatura sa iba’t ibang antas bilang tugon sa pagbibigay sa mag-aaral ng
naaangkop na kagamitang pampagkatuto hango sa Pinakamahalagang Kasanayang
Pampagkatuto (MELCs) - ayon sa mga pagsasanay na nakabatay sa mga
pamantayan ng pinatnubayang kasanayan at tuwirang pagtuturo:
Una, ang Learning Resource Development Team na binubuo ng mga
manunulat at tagaguhit, sa kanilang iginugol na panahon at kakayahan upang
makabuo ng iba’t ibang kinakailangang kagamitang pampagkatuto.
Ikalawa, ang mga tagapatnugot sa nilalaman, tagasuring pangwika, at mga
tagasuring pandisenyo na maingat na nagwasto at bumuo sa lahat ng Kagamitan sa
Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto upang matiyak ang kawastuhan at
katugunan sa mga pamantayan ng Kagawaran ng Edukasyon;
Ikatlo, ang mga gurong tagapatnubay at mga guro sa bawat asignatura sa
kanilang malapit na pakikipag-ugnayan sa mga punongguro, sa kanilang
lingguhang pamamahagi at pagbabalik ng mga Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto at sa kanilang madalas na pagsubaybay sa pag-unlad
ng mag-aaral sa lahat ng paraan; at
Panghuli, ang mga magulang at iba pang pantahanang tagapagdaloy sa
kanilang pagbibigay sa mag-aaral ng kinakailangang patnubay at gabay upang
maisagawa ang mga gawain at upang patuloy na matulungan ang bawat mag-aaral
na maging responsableng indibiduwal sa hinaharap.
Sa inyong patuloy na paghahatid ng kaalaman sa mapanghamong panahon
ay lubos na makamit ang sama-samang pagpupunyagi at matibay na malasakit na
pagsilbihan ang ating mag-aaral na Zambaleño.
Muli, ang aming walang hanggang pasasalamat!

Tagapamahala
 Para sa katanungan o karagdagang puna,
maaaring sumulat o tumawag sa:

Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales

Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph