ĐỀ CƯƠNG THỰC HÀNH SLB – MD

Câu 1: Đọc kết quả nhóm máu ABO, Rh

*/ Người có nhóm máu A,Rh+ có thể nhận máu của những người có nhóm máu gì? Giải
thích?
Theo nguyên tắc truyền máu, ta không để kháng nguyên và kháng thể tương thích gặp
nhau tạo phản ứng gây ngưng kết.
Ta có 2 sơ đồ truyền máu sau đây:
A
O AB Rh- Rh+

B
Người có nhóm máu A,Rh+ sẽ mang kháng thể anti B, không có kháng thể anti D. Vậy
nên người này sẽ nhận máu của những người không mang kháng nguyên B, có thể có hoặc
không có kháng nguyên D  Có thể nhận máu của những người có nhóm máu thuộc 4
nhóm máu sau đây: A,Rh+ ; A,Rh- ; O,Rh+ ; O,Rh-
*/ Người có nhóm máu B,Rh+ có thể nhận máu của những người có nhóm máu gì? Giải
thích?
Theo nguyên tắc truyền máu, ta không để kháng nguyên và kháng thể tương thích gặp
nhau tạo phản ứng gây ngưng kết.
Ta có 2 sơ đồ truyền máu sau đây:
A
O AB Rh- Rh+

B
Người có nhóm máu B,Rh+ sẽ mang kháng thể anti A, không có kháng thể anti D. Vậy
nên người này sẽ nhận máu của những người không mang kháng nguyên A, có thể có hoặc
không có kháng nguyên D  Có thể nhận máu của những người có nhóm máu thuộc 4
nhóm máu sau đây: B,Rh+ ; B,Rh- ; O,Rh+ ; O,Rh-
*/ Người có nhóm máu AB,Rh+ có thể truyền máu cho những người có nhóm máu gì? Giải
thích?
Theo nguyên tắc truyền máu, ta không để kháng nguyên và kháng thể tương thích gặp
nhau tạo phản ứng gây ngưng kết.
Ta có 2 sơ đồ truyền máu sau đây:
A
O AB Rh- Rh+

B
 Người có nhóm máu AB,Rh+ sẽ mang kháng nguyên A và B, mang kháng nguyên D.
Vậy nên người này sẽ truyền máu cho những người mà trong máu không mang kháng thể
anti A và anti B, không mang kháng thể anti D  Có thể truyền máu cho những người có
nhóm máu là: AB,Rh+
*/ Người có nhóm máu O,Rh- có thể truyền máu cho những người có nhóm máu gì? Giải
thích?
Theo nguyên tắc truyền máu, ta không để kháng nguyên và kháng thể tương thích gặp
nhau tạo phản ứng gây ngưng kết.
Ta có 2 sơ đồ truyền máu sau đây:
A
O AB Rh- Rh+

B
Người có nhóm máu O,Rh- sẽ không mang kháng nguyên A và B, không mang kháng
nguyên D. Vậy nên người này sẽ truyền máu cho những người mà trong máu mang hoặc
không mang kháng thể anti A và anti B, mang hoặc không mang kháng thể anti D  Có
thể truyền máu cho những người có nhóm máu thuộc 8 nhóm máu sau đây: O,Rh+ ; O,Rh-;
A,Rh+ ; A,Rh- ; B,Rh+ ; B,Rh- ; AB,Rh+ ; AB,Rh-
*/ Cơ chế bất đồng nhóm máu giữa mẹ và thai nhi?
Do cơ thể mẹ là nhóm máu Rh- nghĩa là không có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu.
Còn cơ thể con là nhóm máu Rh+ sẽ có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu.
Trong lần có thai đầu tiên: khi sinh có sự trộn lẫn giữa máu mẹ và máu thai nhi, hồng
cầu Rh+ của thai nhi đi vào tuần hoàn máu mẹ, kích thích hệ thống miễn dịch của mẹ sinh
kháng thể anti D.
Ở lần mang thai thứ hai: Các kháng thể anti D đi qua nhau thai vào máu bào thai làm cho
hồng cầu bào thai ngưng kết gây thiếu máu, tan máu ở bào thai, hậu quả là sảy thai, thai
chết lưu.

Câu 2: Đọc kết quả xét nghiệm HbsAg. Giải thích cơ chế? Tư vấn
xét nghiệm?
*/ Cách đọc kết quả xét nghiệm:
 Hai dây màu hồng xuất hiện ở vùng T và vùng CDương tính với virus viêm gan B
 Một dây màu hồng xuất hiện ở vùng C  Âm tính với virus viêm gan B
 Không thấy xuất hiện màu hồng ở cả vùng T và vùng C  Không đọc kết quả mà
phải xét nghiệm lại lần nữa (bởi vì có thể người tiến hành xét nghiệm đã tiến hành
sai quy trình hoặc là bộ kít xét nghiệm có thể đã bị hỏng, …)
*/ Cơ chế của bộ kít xét nghiệm nhanh HbsAg:
Kit thử chẩn đoán virus viêm gan B là dụng cụ xét nghiệm sắc ký miễn dịch định tính
bằng dòng chảy một chiều để phát hiện sự có mặt của kháng nguyên virus viêm gan B
trong huyết thanh hoặc huyết tương. Màng kít thử được phủ một lớp kháng thể kháng
HbsAg ở vùng cộng hợp và được phủ một lớp kháng thể kháng HbsAg gắn kèm với phức
tạo màu. Trong quá trình làm xét nghiệm, mẫu huyết thanh hoặc huyết tương của bệnh
nhân mà mang kháng nguyên HbsAg thì sẽ phản ứng với các phần tử mang theo kháng thể
kháng HbsAg nằm trên vùng cộng hợp. Sau đó, hỗn hợp tạo thành này sẽ di chuyển hướng
lên trên nhờ hiện tượng mao dẫn, gặp và phản ứng kết tủa màu với các kháng thể kháng
HBsAg nằm trên vùng T (vùng kết quả) và tạo ra vạch màu. Đồng thời, hỗn hợp đó còn
được mao dẫn lên tới vùng C (vùng chứng) và phản ứng với các kháng thể kháng IgG nằm
trên vùng C và cũng tạo ra vạch màu giống với vạch màu vùng T. Còn nếu mẫu huyết
thanh hoặc huyết tương của bệnh nhân mà không chứa kháng nguyên HbsAg thì khi đấy sẽ
chỉ tạo ra vạch màu ở vùng C. Ý nghĩa của vùng C là để nhằm kiểm tra quy trình thao tác
xét nghiệm, nếu một vạch màu luôn xuất hiện tại vùng C thì khẳng định rằng lượng mẫu
thử đã đủ và màng đã thấm tốt.
*/ Tư vấn xét nghiệm cho bệnh nhân:
 Trường hợp bệnh nhân bị dương tính với virus viêm gan B: Khi đấy bệnh nhân
đã có virus HBV nhưng chưa biết mức độ hoạt động của virus và khả năng lây lan
để định hướng điều trị. Cần làm thêm xét nghiệm HbeAg:
 Nếu HbeAg dương tính: Virus HBV đang hoạt động, cần làm thêm các xét
nghiệm chức năng gan như là AST, ALT, bilirubin…; xác định mức độ nhân
lên của virus bằng xét nghiệm HBV-DNA
 Nếu HbeAg âm tính: Virus HBV chưa hoạt động, chưa cần dùng thuốc điều
trị, cần thay đổi lối sống sinh hoạt (vì virus lây qua 3 đường), kiểm tra định kì
3 tháng 1 lần, …
 Trường hợp bệnh nhân bị âm tính với virus viêm gan B: Khi đấy bệnh nhân
không có virus HBV, cần tiêm phòng (đủ 5 mũi), sau tiêm phòng thì thử kháng thể
anti HbsAg:
 Nếu anti HbsAg âm tính: Chưa có kháng thể kháng virus HBV  Tiêm lại
 Nếu anti HbsAg dương tính: Đã có kháng thể kháng virus HBV

Câu 3: Giải thích các hiện tượng của rối loạn tuần hoàn?
*/ Những hiện tượng xảy ra trong garo chi ếch:
Xảy ra các hiện tượng: Sưng phù, da căng bóng, viêm, đỏ. Hiện tượng xảy ra là do những
cơ chế sau đây:
 Việc garo chi ếch trong 24 giờ làm tắc mạch máu  Gây viêm
 Các chất trung gian mạch hoạt gây dãn mạch tại ổ viêm như là histamine, serotonin,
… đã làm cho protein huyết tương bị thoát ra ngoài  Tăng áp lực keo gian bào 
Thoát dịch ra ngoài lòng mạch  Gây phù  Vùng đó bị sung lên làm kích thước
to hơn  Da bị giãn ra, căng bóng hơn
 Hiện tượng dãn mạch cũng gây ra sung huyết  Vùng viêm có màu đỏ
*/ Những hiện tượng xảy ra trong mạc treo ruột ếch:
 Sung huyết động:
 Giai đoạn đầu do cơ chế thần kinh: Hưng phấn thần kinh dãn mạch
 Giai đoạn sau do cơ chế thể dịch: Các chất gây dãn mạch mới phát sinh tại ổ
viêm như là histamine, serotonin, … Tiểu động mạch bị dãn ra làm tăng cả
lưu lượng và áp lực máu, ổ viêm khi đấy được tưới một lượng lớn máu, dẫn
tới tăng chuyển hóa  Tạo nhiều năng lượng giúp bạch cầu đến ổ viêm và
tiến hành thực bào; tăng áp lực thủy tĩnh hình thành dịch rỉ viêm; mang nhiều
bạch cầu, kháng thể, bổ thể đến ổ viêm
 Sung huyết tĩnh:
  Thần kinh vận mạch bị liệt
 Chất gây dãn mạch tụ lại nhiều ở ổ viêm
 Thành mạch bị tổn thương làm mất tính đàn hồi  Tiểu tĩnh mạch bị dãn
rộng; dòng máu chảy chậm lại, có lúc như đung đưa; protein bị thoát ra ngoài
 Tăng áp lực keo gian bào  Thoát dịch ra gian bào  Gây phù
⟹ Sung huyết tĩnh có vai trò dọn sạch ổ viêm, chuẩn bị cho quá trình sửa
chữa và cô lập ổ viêm, ngăn cản tác nhân gây bệnh
 Ứ máu:
 Thần kinh vận mạch của huyết quản bị tê liệt
 Bạch cầu bám dính vào thành mạch, cản trở sự lưu thông máu
 Dòng máu bị cô lập và cô đặc, có thể xuất hiện cục máu đông
 Tế bào nội mô hoạt hóa phì đại  Xuất hiện nhiều phân tử bám dính làm cho
việc vận chuyển máu khó khăn
 Chèn ép thành mạch do dịch rỉ viêm
⟹ Ứ máu có vai trò cô lập ổ viêm, tăng cường sửa chữa

Câu 4: Giải thích hậu quả của truyền nhầm nhóm máu theo cơ chế
quá mẫn type II?
Khi truyền nhầm nhóm máu, kháng thể trong huyết thanh người nhận (IgM, IgG) sẽ kết
hợp với kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu người cho, hình thành nên các phức hợp
kháng nguyên-kháng thể. Phức hợp này sẽ hoạt hóa bổ thể theo con đường cổ điển tạo ra
các enzyme phá vỡ màng hồng cầu của người cho. Điều này làm mất điện tích âm trên bề
mặt hồng cầu người nhận và làm cho chúng bị kết dính, gây tắc mạch, dẫn đến sốc và tử
vong. Ngoài ra, các sản phẩm của quá trình hoạt hóa bổ thể gây dung giải tế bào hồng cầu
người cho sẽ bị thất thoát ra ngoài, đặc biệt là các ion và các protein, từ đó sẽ làm rối loạn
cân bằng nội môi. Phản ứng truyền máu do không cùng nhóm máu cũng có thể xảy ra sau
nhiều ngày hoặc nhiều tuần trên những người mà trước đây chưa hề có mẫn cảm và gây ra
triệu chứng thiếu máu, vàng da.